9/11/2019 Ngô Đình Khả là ai?

 | Báo Công an nhân dân điện tử

AN NINH THẾ GIỚI  AN NINH THẾ GIỚI CUỐI THÁNG  VĂN NGHỆ CÔNG AN  CẢNH SÁT TOÀN CẦU  VIDEO

Chuyên đề Sổ tay Khoa học & Văn minh Người trong cuộc Nhàn đàm Nhân vật Chuyện khó tin nhưng có thật Trò chuyện cuối tháng

Nhân vật Nhập từ khóa tìm kiếm

Xem Tử Vi Chính Xác 100%
Lần lại hồ sơ dòng họ Ngô Đình:

Ngô Đình Khả là ai?
11:00 07/03/2008
Khi làm Phó tướng cho viên quan khét tiếng Nguyễn Thân ra Bắc đánh dẹp nghĩa
quân Cần Vương ở Vụ Quang, Ngô Đình Khả đã gây ra nhiều tội ác. Lúc đã dồn
người anh hùng Phan Đình Phùng vào thế cùng, Ngô Đình Khả đang tâm theo lệnh
Nguyễn Thân đào mả lấy xác cụ Phan trộn thuốc súng, bỏ vào súng thần công bắn
xuống dòng sông Lam…

Cách đây gần 45 năm, vào tháng 11/1963 tại Sài Bói Tử Vi Con Giáp Chính Xác Tới 100%. Kích Vận  
Đỏ ­ Cầu May. Ân Vào Là Biết Ngay!
Gòn đã xảy ra một cuộc đảo chính đẫu máu do một
số chính khách và tướng lĩnh quân đội Sài Gòn tiến QC phongthuyhopmenh.online Xem thêm
hành với sự giật dây và hỗ trợ của các quan thầy
tới từ bên kia đại dương, giết chết những  đồng
minh đã trở nên không còn hữu dụng nữa của
Washington là Ngô Đình Diệm và Ngô Đình Nhu.
Đằng sau sự việc này cho tới nay vẫn còn không ít
điều bí ẩn và những thông tin bất nhất.
Những hậu duệ khét tiếng của
ông Ngô Đình Khả. Cũng còn nhiều vấn đề nằm trong bóng tối như thế
là hành tung của dòng họ Ngô Đình, đặc biệt là
ông Ngô Đình Khả, người cha đã từng sinh ra hai anh em họ Ngô khét tiếng của cái
gọi là nền "đệ nhất cộng hòa" ở miền Nam nước ta những thập niên giữa thế kỷ trước.
Chính từ tư duy và cách tham chính của ông Ngô Đình Khả về sau đã dẫn tới những
tai họa cho cả một dòng họ đã chọn con đường chỉ hướng tới phương Tây làm cứu
rỗi.

http://antgct.cand.com.vn/Nhan­vat/Ngo­Dinh­Kha­la­ai­310687/ 1/6
9/11/2019 Ngô Đình Khả là ai? | Báo Công an nhân dân điện tử
Ông Ngô Đình Khả, tên theo đạo là Micae, sinh năm 1857 trong một gia đình Công
giáo ở làng Đại Phong, huyện Lệ Thủy, Quảng Bình và  thời nhỏ cũng được giáo dục
theo những nguyên tắc chung của Nho giáo. Đồng thời với việc này, cậu bé Khả
thường được cha đẻ là Giacôbê Ngô Đình Niêm cho đi giúp lễ với một vị linh mục
Pháp ở họ đạo Mỹ Duyệt Hạ (cũng ở huyện Lệ Thủy).

Năm 1870, Ngô Đình Khả được linh mục Caspar (Lộc) cho đi học tại Đại chủng viện
của dòng Thừa sai Paris tại đảo Paulo Pinang, Mã Lai (Malaysia ngày nay). Dùi mài
kinh đạo cũng sáng dạ như ai nên trở về nước, Ngô Đình Khả được phân dạy môn
triết tại Đại chủng viện giáo phận Huế trong thời gian thử thách để được chọn lên
chức linh mục.

Tuy nhiên, số phận của ông đã hẩm hiu vì qua nhiều năm, ngay cả khi không ít học trò
được thụ phong linh mục nhưng Ngô Đình Khả vẫn không được bề trên ngó ngàng
tới. Thế là năm 1878, Ngô Đình Khả đành rời tu viện làm giáo dân bình thường và lấy
vợ.

Biết rõ vốn ngoại ngữ của Ngô Đình Khả, linh mục chính xứ Phú Cam là Eugène
Marie ­ Joseph Allys (1852­1936), đã giới thiệu Ngô Đình Khả nhận thông dịch tài liệu
tiếng Latinh và tiếng Pháp cho lính Pháp làm phương kế sinh nhai…

Ông cũng được làm thông ngôn cho các quan chức thực dân với triều đình Nguyễn
nên có nhiều mối quan hệ tế nhị. Những mối quan hệ đó đã giúp Ngô Đình Khả có
được ít nhiều hào quang nào đó trong con mắt của triều đình Huế, vốn đang rất lép vế
trước những kẻ ngoại bang da trắng.

Và vì thế nên vua Đồng Khánh đã giao cho Ngô Đình Khả chức tổng chỉ huy binh đội
của triều đình. Tuy nhiên, vốn chẳng có sở trường gì về quân sự nên chỉ sau bốn
tháng, Ngô Đình Khả đã phải rời khỏi chức vụ này và mượn cớ bà mẹ bị lâm trọng
bệnh, đã xin từ chức để thực hiện chữ hiếu cho một công đôi việc.

Thất bại lần đầu nhưng Ngô Đình Khả vẫn chưa nguôi mộng làm quan. Khi vua Thành
Thái lên ngôi, Ngô Đình Khả với danh vọng của một người từng tu nghiệp đạo Tây đã
tìm được cửa để trở thành một quan chức giáo dục của triều đình.

Sở học trường dòng đã giúp cho Ngô Đình Khả làm được không ít việc trong những
nỗ lực xây dựng Trường Quốc học Huế, kết hợp truyền bá văn hóa phương Tây với
văn hóa bản địa. Những kẻ bảo hộ da trắng dĩ nhiên là rất tâm đắc với việc có được CÔNG AN NHÂN DÂN
một nhân vật thân tín theo đạo Thiên Chúa ở trong chính quyền phong kiến nên đã
không tiếc sức phù trợ cho Ngô Đình Khả. Triều đình nhà Nguyễn cũng trọng dụng
Ngô Đình Khả. Ông ta từng làm đến chức Cơ mật viện, quan hàm chánh tứ phẩm, rồi
được thăng đến Thượng thư Bộ Công…

Có nguồn tư liệu cho rằng, Ngô Đình Khả cũng thấm thía được nỗi gian nan của
http://antgct.cand.com.vn/Nhan­vat/Ngo­Dinh­Kha­la­ai­310687/ 2/6
9/11/2019 Ngô Đình Khả là ai? | Báo Công an nhân dân điện tử
Có nguồn tư liệu cho rằng, Ngô Đình Khả cũng thấm thía được nỗi gian nan của
những thường dân nên khi tiếp thu được ít nhiều những tư tưởng văn minh của
phương Tây cũng muốn ít nhiều cải cách cho đỡ cơ cực nước Nam. Và ông cũng
muốn tìm những phương thức phát triển hòa bình để tìm lại nền độc lập cho dân tộc.

Có giai thoại kể về việc vua Thành Thái bị thực dân Pháp vu cho bị bệnh điên và ép
triều đình  Huế ký sớ xin vua thoái vị rồi đưa qua an trí tại đảo Réunion. Hầu hết các vị
thượng thư khác đều ký vào tờ sớ này nhưng chỉ duy nhất Phụ đạo đại thần Ngô Đình
Khả không ký. Câu "Đầy vua không Khả" xuất hiện là vì thế. Sau vụ này, Ngô Đình
Khả dường như đã bị bạc đãi và chỉ tới triều vua Khải Định "con rồng tre" mới lại được
phục hồi quyền lợi, được truy lĩnh đầy đủ lương bổng của 12 năm bị huyền chức… Việt Nam – Lào bắt giữ 4.400 đối tượng, thu giữ
hơn 156kg heroin ở biên giới
Tuy nhiên, có nhiều cứ liệu lịch sử cho thấy, Ngô Đình Khả đã không vượt qua được
những hạn chế cố hữu của tầng lớp quan lại thượng lưu dưới thời Pháp thuộc và Âm mưu, thủ đoạn của tổ chức khủng bố Việt T…
trong những tình huống cần quyết liệt lựa chọn giữa vinh thân phì gia và cứu dân cứu
2 đối tượng lên mạng cho vay nặng lãi, trăm c…
nước, đã cam tâm làm tay sai cho ngoại bang, sát hại những người yêu nước chân
chính. Cục diện bảng G ra sao sau chiến thắng của T…

Khi làm Phó tướng cho viên quan khét tiếng Nguyễn Thân ra Bắc đánh dẹp nghĩa Dân làng vây bắt đối tượng nghi bắt cóc cháu …
quân Cần Vương ở Vụ Quang (căn cứ kháng chiến của Phan Đình Phùng), Ngô Đình
Khả đã gây ra nhiều tội ác. Lúc đã dồn người anh hùng Phan Đình Phùng vào thế AN NINH THẾ GIỚI
cùng, Ngô Đình Khả đang tâm theo lệnh Nguyễn Thân đào mả lấy xác cụ Phan trộn
thuốc súng, bỏ vào súng thần công bắn xuống dòng sông Lam… ­­PageBreak­­

Một số nguồn sử liệu cho rằng, Ngô Đình khả phải chịu trách nhiệm chính trong việc
thực dân Pháp biến khu vực Trấn Bình Đài ở Huế thành nhà thờ. Vào đầu thế kỷ XIX,
khi xây dựng kinh thành, nhà Nguyễn lập Trấn Bình Đài này để bảo vệ Kinh đô từ phía
Đông Bắc. Những đơn vị lính Pháp đã tìm rất nhiều cách chiếm lĩnh khu vực trọng yếu
này trong quá trình đánh thành Huế.

Trong Hiệp ước Giáp Thân (6/1884), ở điều 5, thực dân Pháp ép nhà Nguyễn phải
nhượng Trấn Bình Đài cho lính Pháp đóng quân. Cái tên Đồn Mang Cá có từ đó. Khi
kinh đô Huế thất thủ năm 1885, lính Pháp đã đánh chiếm khu vực Linh Hựu Quán và Người giữ lửa ở đơn vị anh hùng
một số công trình khác của triều đình.
Đổi thay bên con kênh Hàng Bàng
Tới năm 1886, viên toàn quyền Paul Bert được “quân sư” Trương Vĩnh Ký tư vấn, lại
Chuyện quà tặng của các nguyên thủ
ép vua Đồng Khánh nhượng tiếp khu đất nằm giữa trấn Bình Đài và Linh Hựu Quán
để chúng xây dựng thêm doanh trại, đồn bốt, nhà thương, kho hậu cần... Linh Hựu Căn cứ giám sát hạt nhân ­ Bí mật trên đỉnh Na…
Quán bị triệt giải từ đó. Và cũng từ đó người dân ở Huế gọi khu nhượng địa mới này Những chuyện kinh dị trong ngôi nhà của Fran…
là Mang Cá Lớn, khu Trấn Bình Đài cũ là Mang Cá Nhỏ.
CẢNH SÁT TOÀN CẦU

Lúc bấy giờ có một số người dân theo đạo Thiên Chúa ở thôn Cự Lại (vùng Thuận
http://antgct.cand.com.vn/Nhan­vat/Ngo­Dinh­Kha­la­ai­310687/ 3/6
9/11/2019 Ngô Đình Khả là ai? | Báo Công an nhân dân điện tử
Lúc bấy giờ có một số người dân theo đạo Thiên Chúa ở thôn Cự Lại (vùng Thuận
An) lên tá túc xung quanh doanh trại Pháp ở khu Mang Cá, kiếm kế sinh nhai bằng
nghề bồi bếp, buôn bán... Lấy lý do giúp đỡ con chiên, linh mục Joseph Allys, vốn rất
quen thuộc với Ngô Đình Khả, xin xây một nhà thờ trên đất Linh Hựu Quán để giáo
dân "có nơi đọc kinh sớm tối, lễ lạt Chúa nhật". Nhưng vì luật lệ của nhà Nguyễn lúc
đó cấm xây dựng nhà thờ trong khu vực kinh thành nên việc này đã không được xử lý.

Mãi tới khi Ngô Đình Khả được ngồi ở chức chỉ huy thị vệ dưới triều vua Thành Thái,
nhờ sự thẽ thọt của ông ta nên một nhà thờ Thiên Chúa giáo mới được xây dựng trên
đất của Linh Hựu Quán. Đó là nhà thờ Họ Cầu Kho. Thoạt tiên, đó chỉ là một căn nhà
lợp tranh tre". Mãi tới khi Ngô Đình Diệm cầm quyền ở miền Nam, nhà thờ cũ  mới Sợ ô nhiễm hay sợ thiếu trung thực sau vụ cháy ở
được cải tạo thành Trường Tín Đức (ngày nay là Trường THCS Thuận Lộc) và một Công ty Rạng Đông?
nhà thờ mới được xây dựng khang trang vào đúng vị trí Linh Hựu Quán ngày xưa. Đó
là nhà thờ Giáo xứ Tây Linh trên đường Thái Phiên, phường Thuận Lộc ngày nay… Cảnh giác với thủ đoạn lừa đảo bán điện thoại …

Vấn nạn phạm nhân tự tử trong nhà tù của Mỹ
Người vợ đầu của ông Ngô Đình Khả là một giáo dân, tên là Madelena Chĩu. Tuy
nhiên, hương lửa nồng đượm không lâu vì bà Chĩu phận bạc, mất sớm. Tới năm Bi kịch của nữ trí thức Syria ở Thổ Nhĩ Kỳ
1889, ông Ngô Đình Khả tục huyền với một nữ giáo dân khác tên là  Anna Phạm Thị
"Má mì" hot girl và tuyệt chiêu "săn người" ch…
Thân, quê ở Phú Cam, Hương Thủy. Hai người đã sinh ra được 9 người con: 6 trai  và
ba gái (theo thứ tự: Ngô Đình Khôi, Ngô Đình Thục, Ngô Đình Diệm, Ngô Đình Thị
VĂN NGHỆ CÔNG AN
Giao, Ngô Đình Thị Hiệp, Ngô Đình Thị Hoàng, Ngô Đình Nhu, Ngô Đình Cẩn và Ngô
Đình Luyện).

Ông Ngô Đình Khả được coi là người biết cách giáo dục con cái nghiêm khắc, kết hợp
niềm tin Thiên Chúa giáo với những giáo lý Nho học.  Tuy nhiên, cách giáo dục này
đã không giúp cho các con của ông có được cuộc sống yên ổn sau này.

Ông Ngô Đình Khả qua đời năm 1923 vì bệnh phổi. Bà Phạm Thị Thân qua đời tại Sài
Gòn ngày 2/1/1964, trước khi người con thứ tám Ngô Đình Cẩn bị giết hơn ba tháng.
Trưởng nam của dòng họ Ngô, Tổng đốc Ngô Đình Khôi và con trai của ông ta là Ngô
Đình Huân đã bị chết năm 1945. Người con trai thứ ba  là Ngô Đình Diệm, sinh năm
1901 tại Huế, từng được vua Bảo Đại bổ nhiệm chức thượng thư năm 1933… Trăng nơi lưng trời
Người con thứ bảy, Ngô Đình Nhu, tu học ở Ecole des Chartes Paris, được coi là trầm
Khi đồng tiền làm tha hóa lương tâm?
tĩnh, ít nói, lạnh nhạt bên ngoài. Ngô Đình Nhu từng là có vấn tối cao của Tổng thống
Ngô Đình Diệm và đã bị quân đảo chính giết chết cùng anh trai tháng 11/1963. “Bông hoa thép” nặng lòng với công tác xã hội

Theo những người thân cận, khi ở trên đỉnh cao quyền lực, Ngô Đình Nhu "làm việc Danh hiệu nghệ sĩ: Sao cho "y phục xứng kỳ đ…
âm thầm, cần mẫn, hút thuốc liên hồi (mỗi lần nửa điếu, do sự can ngăn của vợ) trong Những chiến sĩ quả cảm trong thời bình
một văn phòng không rộng, đầy ngập sách vở, ánh sáng mờ mờ, ở tầng dưới Dinh
Độc lập, có gắn máy lạnh và interphone với bên ngoài". Săn bắn là thú tiêu khiển ưa
chuộng của Ngô Đình Nhu và đồng thời là cơ hội tìm nơi yên tĩnh để suy nghĩ…

Người con trai út Ngô Đình Luyện, vốn là một kỹ sư, về sau đi làm đại sứ của chính
http://antgct.cand.com.vn/Nhan­vat/Ngo­Dinh­Kha­la­ai­310687/ 4/6
9/11/2019 Ngô Đình Khả là ai? | Báo Công an nhân dân điện tử
Người con trai út Ngô Đình Luyện, vốn là một kỹ sư, về sau đi làm đại sứ của chính
quyền Sài Gòn khi các anh trai mình ở trên đỉnh cao quyền lực, được coi là người có
tính tình cởi mở, bạn học của cựu hoàng Bảo Đại. Lúc thất thế, về hưu, ông Ngô Đình
Luyện phải sống khá chật vật

Văn Thư

5 Con Giáp Làm Ăn Tấn Tới 2019

Bói Tử Vi Chính Xác 100%. Hóa Giải Vận Hạn - Thu
Hút Lộc Làm Ăn - May Mắn

phongthuyhopmenh.online Xem thêm

BÌNH LUẬN (0)

Ý KIẾN BẠN ĐỌC

Ý kiến của bạn...

CÁC TIN MỚI HƠN

Bức chân dung tự họa trong thơ Ngân Giang (01­09­2019)

Nhân tính của David Hume (29­08­2019)

http://antgct.cand.com.vn/Nhan­vat/Ngo­Dinh­Kha­la­ai­310687/ 5/6
9/11/2019 Cuộc đời nhiều công lắm tội của thân sinh Ngô Đình Diệm

Cuộc đời nhiều công lắm tội của thân sinh Ngô Đình Diệm
Trang chủNghiên cứuKiến thức Lịch sử ­ Văn hóa

 23/09/2012  21:38  1340  Điểm: 1/5 (1 đánh giá)
Ngô  Đình  Khả  chính  là  cha  của  Ngô  Đình  Diệm  ­  Tổng  thống  Việt  Nam  Cộng  Hòa  trước  những  năm
1975 tại Sài Gòn. Từ một người được định hướng trở thành linh mục, Ngô Đình Khả đã có những bước
rẽ để rồi đảm nhận các vị trí quan trọng trong nhiều đời vua nhà Nguyễn. Cũng chính những vị trí đó đã
đưa Ngô Đình Khả vào con đường quan lại ­ tội ác…
Ông Ngô Đình Khả sinh năm 1857 trong một gia đình công giáo ở làng Đại Phong, huyện Lệ Thủy, tỉnh
Quảng Bình. Ngô Đình Khả có tên đạo là Micae. Ngô Đình Khả lúc bé được cha đẻ là Giacôbê Ngô Đình
Niêm cho đi giúp lễ với một vị linh mục Pháp ở họ đạo Mỹ Duyệt Hạ.
Đến năm 1870, Ngô Đình Khả được linh mục Caspar cho đi học tại Đại chủng viện của dòng Thừa sai
Paris tại đảo Paulo Pinang, Malaysia cùng với Nguyễn Hữu Bài.
Sau một thời gian học đạo, Ngô Đình Khả trở về nước và được phân dạy môn triết tại Đại chủng viện
giáo phận Huế trong thời gian thử thách để được chọn lên chức linh mục. Tuy nhiên, sau một thời gian
dài, Ngô Đình Khả vẫn không được bề trên ngó ngàng tới. Nên đến năm 1878, Ngô Đình Khả rời tu viện
làm giáo dân bình thường và lấy vợ.
Do có khả năng ngoại ngữ tốt nên Ngô Đình Khả được linh mục chính xứ Phú Cam là Eugène Marie giới
thiệu cho công việc thông dịch tài liệu tiếng Latinh và tiếng Pháp cho lính Pháp.

Gia đình Ngô Đình Khả

Gia đình Ngô Đình Khả

Do được làm thông ngôn cho các quan chức thực dân với triều đình Nguyễn nên Ngô Đình Khả cũng có
thêm nhiều mối quan hệ với các quan lại trong triều. Đến năm 1885, Ngô Đình Khả được cử giữ chức An
phủ sứ Quảng Bình lo việc bình định và chiêu an lực lượng nghĩa quân, văn thân dưới quyền đại tá người
Pháp Duvillier.

http://baotanglichsu.vn/vi/Articles/3096/12528/cuoc­djoi­nhieu­cong­lam­toi­cua­than­sinh­ngo­djinh­diem.html 1/4
9/11/2019 Cuộc đời nhiều công lắm tội của thân sinh Ngô Đình Diệm

Thế nhưng, do không có năng lực về mặt quân sự nên Ngô Đình Khả sớm phải rời bỏ chức vụ này. Để có
thể “ra đi” một cách nhẹ nhàng mà không xấu mặt, Ngô Đình Khả đã “mượn cớ” mẹ mình bị bệnh để xin
từ chức.
Sau khi vua Thành Thái lên ngôi, Ngô Đình Khả mới tiếp tục bắt đầu sự nghiệp làm quan của mình. Với
danh tiếng của một người có học, lại đã từng học trong trường dòng ở nước ngoài nên Ngô Đình Khả đã
được giao giữ các chức vụ liên quan đến giáo dục trong đời vua Thành Thái.
Năm 1896, Ngô Đình Khả làm Quản giáo Quốc gia học đường ­ đây là trường trung học Pháp Việt đầu
tiên ở Trung Kì dạy từ tiểu học đến bậc tú tài chuyên khoa. Chức vụ này của Ngô Đình Khả tương đương
với vị trí hiệu trưởng của Trường Quốc Học Huế.
Chính quyền thực dân Pháp cũng ủng hộ việc Ngô Đình Khả đảm nhận chức vụ hiệu trưởng của trường
quốc học Huế vì Ngô Đình Khả vốn được đào tạo văn hóa và theo đạo Thiên Chúa.
Hai  năm  sau  khi  nhận  chức  hiệu  trưởng  trường  Quốc  học  Huế,  Ngô  Đình  Khả  được  vua  Thành  Thái
phong chức Thượng thư phụ đạo đại thần.
Có thể nói, với kiến thức được học tập tại nước ngoài cùng với sự tâm huyết dành cho giáo dục, Ngô
Đình Khả đã góp phần kết hợp được văn hóa phương Tây và phương Đông trong giáo dục ở trường Quốc
học Huế.
Đến năm 1902, vua Thành Thái lại tiếp tục phong cho Ngô Đình Khả hàm Hiệp tá đại học sĩ. Cũng trong
năm này, Ngô Đình Khả thôi không giữ chức vụ hiệu trưởng trường Quốc học nữa.
Năm 1905 Ngô Đình Khả được thăng chức Tổng quản Cấm thành, bảo vệ vua Thành Thái. Năm 1907,
lúc ông đương kim phụ chánh tại triều, vua Thành Thái có hành vi chống Pháp nên bị thực dân bày trò
các đại thần triều đình kí thỉnh nguyện thư yêu cầu viện Cơ mật và Pháp truất quyền và đày vua Thành
Thái sang châu Phi, lấy cớ nhà vua bị bệnh tâm thần.

Trong quãng đời làm quan của mình, Ngô Đình Khả đã
gây ra nhiều tội ác.

Chân dung Ngô Đình Khả

Lúc đó tại triều hầu hết các đại thần đều ký vào thỉnh nguyện đó. Chỉ riêng có quan phụ đạo đại thần Ngô
Đình Khả không biểu đồng tình bí vào tờ biểu đó. Cũng chính vì thế mà sau này, dân gian mới có câu:
“Đày vua không Khả, Đào mã không Bài”.

http://baotanglichsu.vn/vi/Articles/3096/12528/cuoc­djoi­nhieu­cong­lam­toi­cua­than­sinh­ngo­djinh­diem.html 2/4
9/11/2019 Cuộc đời nhiều công lắm tội của thân sinh Ngô Đình Diệm

Sau biến cố này, Ngô Đình Khả bị người Pháp nghi ngờ đứng sau vua Thành Thái với sự ủng hộ cho Kì
Ngoại hầu Cường Để, Việt Nam Quang phục hội của Phan Bội Châu.
Chính vì thế, chính quyền thực dân Pháp đã tạo cớ, buộc Ngô Đình Khả nghỉ hưu sớm. Mãi đến khi, vua
Khải Định lên ngôi, Ngô Đình Khả mới quay lại đảm nhận các chức vụ trong triều đình.
Tuy nhiên, trong quãng đời làm quan của mình, Ngô Đình Khả cũng đã gây ra nhiều tội ác, đặc biệt trong
giai đoạn làm phó tướng cho Nguyễn Thân. Nguyễn Thân là võ quan của nhà Nguyễn song cũng là một
cộng sự đắc lực của thực dân Pháp.
Cha của Nguyễn Thân là Nguyễn Tấn, một võ quan triều Tự Đức, nhờ dùng mưu kế, thu phục được các
sắc dân ở Đá Vách, Quảng Ngãi. Tương truyền Nguyễn Tấn ăn đường Phèn, người Đá Vách tưởng ông
ăn đá cuội, nên tôn ông làm thần tướng.
Sau, các bộ tộc này lại nổi dậy, triều đình sai Nguyễn Thân đi đánh dẹp. Biết Nguyễn Thân là con của
“thần tướng” nên các bộ tộc này đều thu quân. Nguyễn Thân trở nên nổi tiếng. Khi vua Hàm Nghi ban bố
chiếu Cần Vương, Nguyễn Thân tham gia Nghĩa hội Quảng Ngãi.
Nhưng sau khi suy tính thiệt hơn, Nguyễn Thân lại phản lại Nghĩa hội để làm cộng sự cho thực dân Pháp.
Người Pháp bèn sai Nguyễn Thân đem quân đàn áp cuộc khởi nghĩa ở Quảng Ngãi do Lê Trung Đình,
Nguyễn Tự Tân chỉ huy; cuộc khởi nghĩa ở Bình Định do Mai Xuân Thưởng lãnh đạo.
Cũng  từ  đây,  Nguyễn  Thân  trở  thành  một  cộng  sự  đắc  lực,  rất  được  Pháp  tin  cậy.  Năm  1895,  Nguyễn
Thân lĩnh chức Khâm mạng tiết chế quân vụ, đem ba ngàn quân ra Hà Tĩnh lùng diệt cuộc khởi nghĩa do
Phan Đình Phùng lãnh đạo.
Ở đây, Nguyễn Thân đã cho quật mồ Phan Đình Phùng, đổ dầu đốt cho xương thịt ông cháy thành tro, rồi
trộn vào thuốc súng bắn xuống sông La. Cũng chính bởi việc làm độc ác này mà Nguyễn Thân được cử
làm phụ chính đại thần, được phong tước Diên Lộc Quận công.
Sau này, Phan Bội Châu đã viết về Nguyễn Thân rằng: “Nguyễn Thân, người Quảng Ngãi, trước cũng dự
tên Nghĩa hội, sau phản Nghĩa hội theo Pháp... Đây là tay đầu sỏ nhất trong bọn nộ lệ Pháp...(dù) Hiệu,
Phiến ở đâu, tất nó hết sức dò la cho ra...”.
Chính trong thời gian làm phó tướng cho Nguyễn Thân, Ngô Đình Khả đã thực hiện lệnh của viên quan
khét tiếng độc ác này đào mộ lấy xác cụ Phan Đình Phùng, trộn thuốc súng, bỏ vào súng thần công, bắn
xuống sông.
Không những vậy, các nhà nghiên cứu lịch sử cũng cho rằng, Ngô Đình Khả phải chịu trách nhiệm chính
trong việc thực dân Pháp biến khu vực Trấn Bình Đài ở Huế thành nhà thờ.
http://baotanglichsu.vn/vi/Articles/3096/12528/cuoc­djoi­nhieu­cong­lam­toi­cua­than­sinh­ngo­djinh­diem.html 3/4
9/11/2019 Cuộc đời nhiều công lắm tội của thân sinh Ngô Đình Diệm

Chuyện là vào đầu thế kỷ XIX, khi xây dựng kinh thành, nhà Nguyễn lập Trấn Bình Đài để bảo vệ Kinh
đô từ phía Đông Bắc. Những đơn vị lính Pháp đã tìm rất nhiều cách chiếm lĩnh khu vực trọng yếu này
trong quá trình đánh thành Huế.
Trong Hiệp ước Giáp Thân được kí kết vào tháng 6/1884, thực dân Pháp ép nhà Nguyễn phải nhượng
Trấn Bình Đài cho lính Pháp đóng quân. Cái tên Đồn Mang Cá có từ đó. Khi kinh đô Huế thất thủ năm
1885, lính Pháp đã đánh chiếm khu vực Linh Hựu Quán và một số công trình khác của triều đình.
Tới năm 1886, viên toàn quyền Paul Bert được Trương Vĩnh Ký tư vấn, lại ép vua Đồng Khánh nhượng
tiếp khu đất nằm giữa trấn Bình Đài và Linh Hựu Quán để chúng xây dựng thêm doanh trại, đồn bốt, nhà
thương, kho hậu cần... Linh Hựu Quán bị triệt giải từ đó.
Và cũng từ đó người dân ở Huế gọi khu nhượng địa mới này là Mang Cá Lớn, khu Trấn Bình Đài cũ là
Mang Cá Nhỏ. Lúc bấy giờ có một số người dân theo đạo Thiên Chúa ở thôn Cự Lại, vùng Thuận An lên
tá túc xung quanh doanh trại Pháp ở khu Mang Cá, kiếm kế sinh nhai bằng nghề bồi bếp, buôn bán...
Lấy lý do giúp đỡ con chiên, linh mục Joseph Allys, vốn là người quen biết với Ngô Đình Khả đã xin xây
một nhà thờ trên đất Linh Hựu Quán để giáo dân có nơi đọc kinh sớm tối, lễ lạt Chúa nhật.
Nhưng vì luật lệ của nhà Nguyễn lúc đó cấm xây dựng nhà thờ trong khu vực kinh thành nên việc này đã
không được chấp thuận. Nhưng khi Ngô Đình Khả đảm nhận chức chỉ huy thị vệ dưới triều vua Thành
Thái đã tâu với vua nên xây một nhà thờ Thiên Chúa giáo mới trên đất của Linh Hựu Quán.
Trong cuộc đời của mình, Ngô Đình Khả kết hôn hai lần. Người vợ đầu của Ngô Đình Khả là một giáo
dân, tên là Madelena Chĩu. Tuy nhiên, không lâu sau khi cưới bà Chĩu phận bạc, mất sớm.
Tới năm 1889, Ngô Đình Khả tục huyền với một nữ giáo dân khác tên là Anna Phạm Thị Thân, quê ở
Phú Cam, Hương Thủy. Hai người đã sinh ra được 9 người con, gồm 6 người con trai và 3 người con gái.
Chín người con theo thứ tự là Ngô Đình Khôi, Ngô Đình Thục, Ngô Đình Diệm, Ngô Đình Thị Giao,
Ngô Đình Thị Hiệp, Ngô Đình Thị Hoàng, Ngô Đình Nhu, Ngô Đình Cẩn và Ngô Đình Luyện.
Ngô Đình Khả qua đời năm 1923 vì bệnh phổi trong khi bà Phạm Thị Thân qua đời tại Sài Gòn ngày
2/1/1964. Trong số 9 người con của Ngô Đình Khả thì Ngô Đình Diệm, Ngô Đình Nhu sau này trở thành
những người đứng đầu chế độ Việt Nam cộng hòa trước năm 1975.
Đinh Minh

http://baotanglichsu.vn/vi/Articles/3096/12528/cuoc­djoi­nhieu­cong­lam­toi­cua­than­sinh­ngo­djinh­diem.html 4/4