Professional Documents
Culture Documents
321
mzia surgulaZe
322
osmalobis periodis mcxeTis ori dokumenti
323
mzia surgulaZe
324
osmalobis periodis mcxeTis ori dokumenti
3
sulTnis aRniSnuli huqmi daculia saqarTvelos erovnul arqivSi. cnoba
mis Sesaxeb momawoda Turqologma cisana abulaZem, risTvisac kvlav did
madlobas movaxseneb.
4
es anonimuri somxuri wyaro moicavs 1722-1736 ww. periods. igi qarTul
istoriografiaSi kritikulad Seswavlili jer kidev ar aris.
325
mzia surgulaZe
326
osmalobis periodis mcxeTis ori dokumenti
sabuTTa teqstebi
pirveli sabuTi – xec, Hd-14532
6
garigeba nsx.
7
marTebulia nsx.
8
daarbevT nsx.
9
gamsavalia nsx.
10
dadgobian nsx.
327
mzia surgulaZe
11
yoveli nsx.
12
erTxovebodes-ra nsx.
13
saxeliTa nsx.
* Turq. brinjis sarwyavi mindori; ** Turq. modgma, gaerTianeba;
*** XVII saukunSi saqarTveloSi Camosaxlebuli momTabare TurqmanTa tomi;
**** gadasaxadis saxeoba; ***** gadasaxadis saxeoba; ****** saZovari; ******* Co-
banebis ufrosi, saZovris gamge.
328
osmalobis periodis mcxeTis ori dokumenti
samarTlianaT nsx.
14
329
mzia surgulaZe
15
aqac da sxvaganac nusxaSi weria anuSi.
* eklesiisaTvis Sewiruli qoneba, igivea, rac vakufi.
330
osmalobis periodis mcxeTis ori dokumenti
cxvari ara Zroxa, ara qaTami ara bati, ara xili, ara samaspinZlo, ara
sajinibo, ara saaxorsalaro, ara qeri, ara bze, ara SeSisa da wylis
zidva, ara naxSiri, ara muaxle, ara ZiZa ara qorwilis xarji, arca
micvalebulisa, ara tyve, ara tiki ara tomara, ara bazierTa da me-
jogeTa araferi, rac moigonebis anu mwerlisagan daiwereba ara didi
ara cota garna Cvenis xarjis meti ara geTxovebodes-ra.
es brZaneba da sigeli arc Cvengan, arca sxvaTa xemwifeTagan da
mepatroneTa ara mogeSalos... sxvas mebatonisa da mosamarTlisa ia-
sauli nu Seva nurasferzed qaTalikozis mamulSi, rac odeni Cveni
samsaxuri da xarji midgebodes da eTxoebodes. kaTalikozi Tavisis
kacis xeliT mokrefdes da isre mogvarTmevdes. sxvis iasauls imis ma-
mulSi xeli ara hqondes, rogorc rom kaTalikozis aznaurma agreve.
rogoraTac kaTalikozis laSqarTan sxva [sard]lebsa da spasala-
rebsa xeli ara hqonebia, laSqar-nadirobas kaTalikozs xlebian, ise-
ve axlden.16 da Tu kaTalikozi ar iyos, kaTalikozis sardals eaxl-
nen, sxvas xeli aravis aqvs da ara hqonia (Cvenis brZanebiTa qarTlsa
da kaxeTSi mjdomni faSebis da mefis droSazed iyvnen da, vinca-vin
samcxeTo jaria qarTlsa da kaxeTSi, sul yvela kaTalikozs iaxle-
bodnen, Tu kaTalikozi ar iyos, imis sardals).*
rodesac gorgaslans mcxeTis wmida kaTolike da samociqulo
eklesia svetis cxovelzed aRuSenebia da kaTalikozi mas zedan pa-
triarqad ganuwesebia da mas Seuwiravs svetiscxovlisaTvin da meeqv-
se krebaSi konstantine pogonatisa da kidev konstantines da sxvaTa,
antioqiis krebaSic, miuciaT samwysod da xelqveS tfilisi, zemo da
qvemo qarTli, kaxeTi, alvania, Saqisi, Sirvani darubandis zRvamde,
darubandidam wamosvliT mTis alagebi ovseTisa samzRvramdisin, sa-
baraTiano, somxeTi, taSiri, TrialeTi, javaxeTi... Cildiri, romel
ars palakacio da imisi gareSamo anisi, imisi gareSamo da ialaTi, ar-
zrumisa da saqarTvelos samzRvars iqiT, zemo saqarTvelo, romel
ars samcxe-saaTabago, tao, fasiani, TorTomi, olTisi, faneki, imisi
gareSamo da ialaTi, liganis xevi, arTvini, SavSeT, kola, klarje-
Ti, aWara, qobuliani da imisi gareSamo, axalcixe da awyuri... ovse-
Ti sruliad Cerqezis da svaneTis samzRvramdis da masSi naudabnonni
monasterni, eklesiani, saydris mWiravni da zeda mjdomelni mTava-
repiskopozni, mitropolitni da episkopozni, arqimandritni, winam-
ZRvarni da sxvani yovelni berni, mRvdelni da erni, da mcireni da
erisTavni, aznaurni, msaxurni da glexni samwysod da xelqveS.
16
axldes nsx.
* es winadadeba frCxilebSi Causvams piris gadamwers.
331
mzia surgulaZe
17
hqonebiaT nsx.
18
saxeli nsx.
19
visime mosaqme visime nsx.
332
osmalobis periodis mcxeTis ori dokumenti
20
uneburi nsx.
21
frCxilebSi Casmul nawyvetTan gadamweris SeniSvna: `es Sig Camatebulia~.
* gafrTxileba, dasja
333
mzia surgulaZe
334
osmalobis periodis mcxeTis ori dokumenti
24
akera, nsx.
* belbaSi- administr. moxele.
335
mzia surgulaZe
gamoyenebuli literatura
Mzia Surguladze
S u mmary
336
osmalobis periodis mcxeTis ori dokumenti
he was in Constantinople (1724-1828). Initially the documents should have been com-
piled in the Greek language on the agreement with Patriarch of Constantinople. One
of the documents specially highlights a historical role of Patriarch of Constantinople in
approving autocephaly of the Kartli Chirch. Passage concerning presence of the Kar-
tli Church delegation at the VI World Meeting in Constantinople serves this purpose.
Georgians received evidence from the Meeting in regard to their autocephaly rights.
The mentioned document had no official procedure, because Catholicos Domenti was
accused of treason and was exiled to the island. He managed to return from there only
in 1739, when the Ottomans rule in East Georgia ended. The information on granting
the Kartli Church the autocephaly rights by the VI World Meeting was introduced into
other Georgian sources (Kartlis Tskhovreba, Martvili Manuscript) in the second half of
18th century, which chronologically coincides with the period after Catholicos Domenti
returned to Georgia.
337