Α Ρ Μ Ο Ν Ι Α

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 1ο

1ο ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΥΓΧΟΡ∆ΙΩΝ
Για να σχηµατίσουµε µία συγχορδία χρειαζόµαστε τρεις νότες.
Μία σαν ΒΑΣΗ, µία σαν ΜΕΣΗ και µία σαν ΚΟΡΥΦΗ

Έχουµε τρία είδη συγχορδιών :

α) Ελαττωµένη : Σχηµατίζεται µε ΒΑΣΗ >> ΜΕΣΗ : 3η µικρή
ΒΑΣΗ >> ΚΟΡΥΦΗ : 5η ελαττωµένη
β) Ελάσσονα : Σχηµατίζεται µε ΒΑΣΗ >> ΜΕΣΗ : 3η µικρή
ΒΑΣΗ >> ΚΟΡΥΦΗ : 5η καθαρή
γ) Μείζονα : Σχηµατίζεται µε ΒΑΣΗ >> ΜΕΣΗ : 3η µεγάλη
ΒΑΣΗ >> ΚΟΡΥΦΗ : 5η καθαρή
δ) Αυξηµένη : Σχηµατίζεται µε ΒΑΣΗ >> ΜΕΣΗ : 3η µεγάλη
ΒΑΣΗ >> ΚΟΡΥΦΗ : 5η αυξηµένη

 

 

 

 


Ελαττωµένη Ελάσσονα Μείζονα Αυξηµένη

Παρατηρούµε ότι :
α) Η ελαττωµένη µε την ελάσσονα συγχορδία έχουν την απόσταση µεταξύ ΒΑΣΗ και ΜΕΣΗ
ίδια ( 3η µικρή )
β) Η ελάσσονα µε την µείζονα συγχορδία έχουν την απόσταση µεταξύ ΒΑΣΗ και ΚΟΡΥΦΗ
ίδια ( 5η καθαρή ) και
γ) Η µείζονα µε την ελαττωµένη συγχορδία έχουν την απόσταση µεταξύ ΒΑΣΗ και ΜΕΣΗ
ίδια ( 3η µεγάλη )
Ελαττωµένη Ελάσσονα Ελάσσονα Μείζονα Μείζονα Αυξηµένη

 

 

 

 

 

 


Βάση Βάση Βάση
Μέση  3η µικρή Κορυφή 
5η καθαρή
Μέση  3η µεγάλη
Τις βαθµίδες τις αριθµούµε µε τους λατινικούς αριθµούς.
Τα είδη συγχορδιών που σχηµατίζουν οι κλίµακες είναι :

Μείζονα Ελάσσονα Μείζονα Μείζονα

 
Μείζονα

Μείζονα

Ελαττωµένη

    

I II III IV V VI VII


Μείζονα Ελαττωµένη Αυξηµένη Μείζονα Μείζονα Μείζονα Ελαττωµένη

      

 II III IV V VI VII
I
2 2ο ΤΕΤΡΑΦΩΝΗ ΑΡΜΟΝΙΑ
Στην ΑΡΜΟΝΙΑ γράφουµε για τετράφωνη µικτή χορωδία και σε δύο κλειδιά.
Στο κλειδί του ΣΟΛ γράφουµε τις γυναικείες φωνές : 1η φωνή η ΣΟΠΡΑΝΟ ( SOPRANO)
2η φωνή η ΑΛΤΟ ( ALTO )
Στο κλειδί το ΦΑ γράφουµε τις ανδρικές φωνές : 3η φωνή ΤΕΝΟΡΟΣ ( TENOR )
4η φωνή ΜΠΑΣΟΣ ( BASS )

Η ΣΟΠΡΑΝΟ και ο ΜΠΑΣΟΣ λέγονται και ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ φωνές

και η ΑΛΤΟ και ο ΤΕΝΟΡΟΣ λέγονται και ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ φωνές.

Κάθε µία φωνή τραγουδάει µέσα σε µία συγκεκριµένη έκταση.

 


ΣΟΠΡΑΝΟ
ΕΚΤΑΣΗ

 
ΑΛΤΟ

ΤΩΝ 
 
ΤΕΝΟΡΟΣ  

ΦΩΝΩΝ
 

ΜΠΑΣΟΣ



µέχρι 8η

ΑΠΟΣΤΑΣΗ
ΣΟΠΡΑΝΟ
και
 
ΜΕΤΑΞΥ ΑΛΤΟ

ΤΩΝ
ΦΩΝΩΝ ΑΛΤΟ
 
µέχρι 8η

και
ΤΕΝΟΡΟ 



µέχρι 16η

ΤΕΝΟΡΟ
και
ΜΠΑΣΟ

Κατά την τοποθέτηση των φωνών στα πεντάγραµµα, 

 
Σοπράνο
για ευδιάκριτους λόγους, τα µπαστούνια των φωνών
µπαίνουν ανάποδα. Άλτο
Της Σοπράνο προς τα πάνω Τενόρος
Της Άλτο προς τα κάτω
Του Τενόρου προς τα πάνω και  

Μπάσος
Του Μπάσου προς τα κάτω
 3
2ο ΘΕΣΗ ΦΩΝΩΝ

ΚΛΕΙΣΤΗ ΘΕΣΗ συγχορδίας έχουµε όταν η απόσταση η απόσταση των φωνών µεταξύ
ΤΕΝΟΡΟΥ και ΣΟΠΡΑΝΟ δεν είναι µεγαλύτερη από το διάστηµα 6ης !

Η θέση επίσης καθορίζεται και από την νότα που τραγουδάει η φωνή της ΣΟΠΡΑΝΟ


ΚΛΕΙΣΤΗ ΘΕΣΗ
   
 
  
 
 


θέση 8ης θέση 3ης θέση 5ης θέση 8ης
   


ΑΝΟΙΚΤΗ ΘΕΣΗ συγχορδίας έχουµε όταν η απόσταση των φωνών µεταξύ ΤΕΝΟΡΟΥ
και ΣΟΠΡΑΝΟ είναι µέχρι το διάστηµα 11ης

 ΑΝΟΙΚΤΗ ΘΕΣΗ   

 
 θέση 5ης  
 

θέση 8ης θέση 3ης θέση 8ης
 
    

3ο ΕΙ∆Η ΚΙΝΗΣΕΩΝ
(''κίνηση'' στην αρµονία λέγεται η µετάβαση µίας φωνής από µία νότα σε µία άλλη)


ΠΛΑΓΙΑ κίνηση έχουµε όταν µία ή δύο       
ή τρεις φωνές κινούνται και µία µένει
( κοινή ) σταθερή ( µπορεί και µία ή δύο
      
ή και τρεις νότες να παραµένουν σταθερές
και µία να κινείται )
     

      
ΑΝΤΙΘΕΤΗ κίνηση έχουµε όταν
δύο ή τρεις φωνές κινούνται προς
      
την ίδια κατεύθυνση και µία κινείται
      
αντίθετα από αυτές ( µπορεί µία ή δύο
   
ή και τρεις νότες να κινούνται αντίθετα )

6η > 6η
5η > 5η
3η > 3η

8η > 8η
  
6η > 6η

5η > 5η
ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ κίνηση έχουµε όταν
      
δύο ή τρεις φωνές ή και τέσσερεις φωνές
 
    
κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση από ίδιο
διάστηµα προς το ίδιο διάστηµα.
   
 
4
  8η > 8η 5η > 5η

ΑΝΤΙΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ
(αντίθετες παράλληλες) έχουµε όταν
    
  
δύο φωνές κινούνται προς την αντίθετη
 

κατεύθυνση από ίδιο διάστηµα προς το ίδιο
διάστηµα.  

    
ΕΥΘΕΙΑ κίνηση έχουµε όταν δύο
ή τρεις φωνές ή και τέσσερεις φωνές κινούνται
    
     
προς την ίδια κατεύθυνση µε διαφορετικά

 
διαστήµατα.


4ο ΑΡΜΟΝΙΚΑ ''ΛΑΘΗ''
ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ
και

παράλληλες 8ες αντιπαράλληλες 8ες
ΑΝΤΙΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ
   
(αντίθετες παράλληλες)
8ες, 5ες και 1ες
  
 
∆εν είναι καλές οι 8ες γιατί δίνουν   

΄΄ηχητική φτώχεια΄΄ δηλ. από   
τετράφωνη αρµονία γίνεται τρίφωνη
γιατί δύο φωνές τραγουδάνε την ίδια µελωδία!
Όσο για τις 5ες, γιατί δίνουν την αίσθηση
πολιτονικότητας!

παράλληλες 5ες αντιπαράλληλες 5ες παράλληλες 1ες

  
      
 
   


 
 

ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ


και παράλληλες 7ες αντιπαράλληλες 7ες
  
   
ΑΝΤΙΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ


7ες, 9ες, 2ες
∆εν είναι καλές γιατί οι διαφωνίες
   
έχουν καθορισµένες κινήσεις
  
(λύσεις)
 
παράλληλες 9ες αντιπαράλληλες 9ες παράλληλες 2ες αντιπαράλληλες 2ες 5
       
     

        
   


8ες
5ες 4ες 7ες
8η, 5η, 4η και 7η ''γυµνή''
     
     
έχουµε όταν ακούγεται το διάστηµα  
  
της 8ης, 5ης, και 4ης µόνο του
 
 

 
''γυµνό'' και δεν ακούγεται ταυτόχρονα
και η τρίτη για να καθορίσει το χρώµα 
της συγχορδίας.

ΚΡΥΜΜΕΝΕΣ ή ΕΥΘΕΙΕΣ    
5ες
5ες και 8ες   
έχουµε όταν από διαφορετικό διάστηµα
 
8ες
  
 
και µε ευθεία κίνηση καταλήγουν και
οι δυο φωνές, µε πήδηµα, σε 5η ή 8η 


8ες 5ες
  
ΚΡΥΜΜΕΝΕΣ ή ΕΥΘΕΙΕΣ 5ες και 8ες
   
∆εν είναι καλές, επίσης, όταν
ο ΜΠΑΣΟΣ    
κάνει βήµα και  
η ΣΟΠΡΑΝΟ πήδηµα 

5ο ΑΡΜΟΝΙΚΑ ''ΛΑΘΗ''
ΠΟΥ ΕΠΙΤΡΕΠΟΝΤΑΙ


8η 5ες
   
  
ΚΡΥΜΜΕΝΕΣ ή ΕΥΘΕΙΕΣ 5ες και 8ες

Είναι καλές ΜΟΝΟ όταν

  
ο ΜΠΑΣΟΣ
   
κάνει πήδηµα και
η ΣΟΠΡΑΝΟ βήµα!

 
6

8η 5η
      
Επίσης είναι καλές
όταν µία από τις δύο
      
ή και οι δύο φωνές
   
8η

5η
είναι εσωτερικές!
  
  

 
  

5ες
   
Όταν σε δύο 5ες παράλληλες     
η δεύτερη 5η είναι ελαττωµένη!

    
5ες

  


 
8ες 5ες
   
Όταν η συγχορδία ''αλλάζει'' θέση!
   
γιατί στην πραγµατικότητα δεν άλλαξε
το ηχόχρωµα!
  
  

 


τέλος µε 8ες
 
αρχή µε 8ες
     
Είναι καλές οι 8ες αντιπαράλληλες
όταν αρχίζει ή
  
όταν τελειώνει ένα κοµµάτι!
    
  
   
 7
6ο Όχι καλές κινήσεις των φωνών

α) Η σοπράνο τραγουδάει ή Η άλτο τραγουδάει

∆ΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ έχουµε όταν µία φωνή κάτω από την άλτο πάνω από την σοπράνο
  
   
λ.χ.
α) η Άλτο τραγουδάει πάνω από την Σοπράνο
ή η Σοπράνο τραγουδάει κάτω από την Άλτο

β) Η Άλτο τραγουδάει κάτω από τον Τενόρο
ή Ο Τενόρος τραγουδάει πάνω από την Άλτο
  
γ) Ο Μπάσος τραγουδάει πάνω από τον Τενόρο
ή Ο Τενόρος τραγουδάει πάνω από τον Μπάσο    

β) Η άλτο τραγουδάει ή Ο τενόρος τραγουδάει γ) Ο τενόρος τραγουδάει ή Ο µπάσος τραγουδάει

κάτω από τον τενόρο πάνω από την άλτο κάτω από τον µπάσο πάνω από τον τενόρο

 
 
    
 
   
  
   
    

ΥΠΕΡΒΑΣΗ ή ΧΑΣΜΑ έχουµε όταν δύο φωνές

α) η σοπράνο ή η άλτο τραγουδάει
τραγουδάνε σε απόσταση µεγαλύτερης από 8ης τραγουδάει σε σε διάστηµα 10ης
λ.χ. διάστηµα 11ης από από την σοπράνο
α) η Σοπράνο τραγουδάει σε µεγαλύτερη απόσταση από 8ης την άλτο
από την Άλτο
    
ή η Άλτο τραγουδάει σε µεγαλύτερη απόσταση από 8ης
   
από την Σοπράνο 
β) η Άλτο τραγουδάει σε µεγαλύτερη απόσταση από 8ης

   
από τον Τενόρο
ή ο Τενόρος τραγουδάει σε µεγαλύτερη απόσταση από 8ης
από την Άλτο   
γ) Ο Τενόρος τραγουδάει σε µεγαλύτερη απόσταση από 16ης
από τον Μπάσο
ή ο Μπάσος τραγουδάει σε µεγαλύτερη απόσταση από 16ης
από τον Τενόρο

β) η άλτο τραγουδάει ή ο τενόρος τραγουδάει γ) ο τενόρος τραγουδάει ή ο µπάσος τραγουδάει

σε διάστηµα 10ης σε διάστηµα 10ης σε διάστηµα 18ης σε διάστηµα 18ης
από τον τενόρο από την άλτο από τον µπάσο από τον τενόρο

      
      
  
     
      
8 α) Η άλτο τραγουδάει β) Ο τενόρος γ) Ο µπάσος τραγουδάει
πιο ψηλά από εκεί τραγουδάει πιο ψηλά πιο ψηλά από εκεί που
ΥΠΕΡΠΗ∆ΗΣΗ έχουµε όταν µία φωνή που τραγουδούσε από εκεί που τραγουδούσε
τραγουδάει πιο πάνω από εκεί που

η σοπράνο τραγουδούσε η άλτο ο τενόρος
τραγουδούσε η πάνω φωνή
 
λ.χ.
α) η Άλτο τραγουδάει πιο πάνω      
από την Σοπράνο
    
β) ο Τενόρος τραγουδάει πιο πάνω      
από την Άλτο
γ) Ο Μπάσος τραγουδάει πιο πάνω

από τον Τενόρο

   
  
1) ΤΑΥΤΟΦΩΝΙΑ
   
   
έχουµε όταν δύο φωνές
τραγουδάνε την ίδια νότα
στο ίδιο ύψος 


2) ∆εν είναι καλό να φεύγουν
    
οι φωνές από την ταυτοφωνία 

  
προς την ίδια κατεύθυνση
  
 

   
3) ∆εν είναι καλό να φεύγουν
   

οι φωνές από την ταυτοφωνία
µε πήδηµα και οι δύο φωνές
  
    

γ) Η πάνω φωνή
α) µε αντίθετη β) η µία µε πήδηµα παραµένει σταθερή
4) Είναι καλό να φεύγουν βηµατική κίνηση και η άλλη µε αντίθετη και η κάτω κινείται
οι φωνές από την ταυτοφωνία,
 βηµατική κίνηση µε βήµα.

    
α) µε αντίθετη βηµατική κίνηση
β) η µία µε πήδηµα και η άλλη
   
   
µε αντίθετη βηµατική κίνηση
γ) µία να µένει σταθερή     

και η άλλη µε βήµα
(µόνο όταν σταθερή νότα 
είναι η πάνω φωνή)


5) ∆εν είναι καλό
όλες οι φωνές να κινούνται
    
προς την ίδια κατεύθυνση,
   
    
δηλ. να κινούνται µε ευθεία κίνηση
προς τα κάτω ή προς τα πάνω! 
 9
7ο ΟΧΙ ΚΑΛΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΩΝ
ΦΩΝΩΝ ΠΟΥ ∆ΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΜΕΛΩ∆ΙΑ
κατά την κίνηση τους


4ης αυξηµένο 2ας αυξηµένο 5ης αυξηµένο

      

1) ∆εν είναι καλά
όλα τα αυξηµένα διαστήµατα

     

  

 7η µικρό  7η µεγάλο

2) ∆εν είναι καλό
το διάστηµα της 7ης µικρό και µεγάλο
    
   
   

 7η µικρό 
3) Είναι καλό
το διάστηµα της 7ης µικρό µόνο όταν ανήκει στην ίδια συγχορδία
 

 


    
4) Είναι καλά
όλα τα ελαττωµένα διαστήµατα
     

όταν η επόµενη κίνηση είναι µε βηµατική
    
αντίθετη κίνηση!     
 
5) ∆εν είναι καλά
τα διάφωνα διαστήµατα
7ης µ. Μ. 9ης µ.Μ. και αυξηµένα 7ης µικρό

7ης µεγάλο
 
που έρχονται µε συνεχόµενα
     
πηδήµατα προς την ίδια κατεύθυνση
9ης µεγάλο

  
9ης µεγάλο 7ης µεγάλο 9ης µεγάλο 7ης µεγάλο

     
    
9ης µεγάλο 4ης αυξηµένο

6) Είναι καλά τα διάφωνα διαστήµατα

        
7ης µικρό 7ης µεγάλο 9ης µεγάλο

 
7ης µ. Μ. 9ης µ.Μ. και αυξηµένα όταν
ο επόµενος ή προηγούµενος φθόγγος έρχεται µε
βηµατική κίνηση.
 
Έτσι ''σπάει'' το διάφωνο διάστηµα.

9ης µεγάλο

    
9ης µεγάλο 7ης µεγάλο 9ης µεγάλο 7ης µικρό

     
      
5ης αυξηµένο
10

7) ∆εν είναι καλό να ενώνουµε

µικρότερο σε αξία

    
φθόγγο µε µεγαλύτερο,
όταν ο 1ος φθόγγος            
βρίσκεται σε αδύνατο
χρόνο του µέτρου
και ο 2ος σε δυνατό.
ΕΠΙΤΡΕΠΤΟ!

          

ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

1ο α) Για να σχηµατίσουµε µια ελαττωµένη συγχορδία τοποθετούµε πάνω από µία νότα
που λέγεται ΒΑΣΗ µία 3µ.που λέγεται ΜΕΣΗ και µία 5 ελαττωµένη που λέγεται ΚΟΡΥΦΗ.
β) Για να σχηµατίσουµε µια ελάσσονα συγχορδία τοποθετούµε πάνω από µία νότα που
λέγεται ΒΑΣΗ µία 3µ.που λέγεται ΜΕΣΗ και µία 5 καθαρή που λέγεται ΚΟΡΥΦΗ.
γ) Για να σχηµατίσουµε µια µείζονα συγχορδία τοποθετούµε πάνω από µία νότα που
λέγεται ΒΑΣΗ µια 3Μ. και µία 5 καθαρή που λέγεται ΚΟΡΥΦΗ.
δ) Για να σχηµατίσουµε µια αυξηµένη συγχορδία τοποθετούµε πάνω από µία νότα που λέγεται
ΒΑΣΗ µια 3Μ. και µία 5 αυξηµένη που λέγεται ΚΟΡΥΦΗ.
2) Η ΣΟΠΡΑΝΟ και ο ΜΠΑΣΟΣ λέγονται και ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ φωνές
και η ΑΛΤΟ και ο ΤΕΝΟΡΟΣ λέγονται και ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ φωνές.
3) Κάθε µία φωνή τραγουδάει µέσα σε µία συγκεκριµένη έκταση.
4) Η απόσταση των φωνών είναι µέχρι 8ης εκτός από τον µπάσο µε τον τενόρο που είναι µέχρι 16ης
5) ΠΛΑΓΙΑ κίνηση λέγεται όταν µία φωνή κινείται και άλλη µένει σταθερή.
6) ΑΝΤΙΘΕΤΗ κίνηση έχουµε όταν µία φωνή κινείται αντίθετα από άλλη
7) ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ κίνηση έχουµε όταν δύο φωνές κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση από ίδιο
διάστηµα προς το ίδιο διάστηµα.
8) ΑΝΤΙΠΑΡΑΛΛΗΛΗ κίνηση έχουµε όταν δύο φωνές ή κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση
από ίδιο διάστηµα προς το ίδιο διάστηµα.
9) ΕΥΘΕΙΑ κίνηση έχουµε όταν οι φωνές κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση.
10) ∆εν είναι καλές οι παράλληλες και αντιπαράλληλες 5ες και 8ες
11) ∆εν είναι καλές οι παράλληλες και αντιπαράλληλες 1ες, 2ες, 7ες,9ες...
12) Κρυµµένες ή Ευθείες 5ες και 8ες είναι όταν δύο φωνές µε ευθεία κίνηση καταλήγουν σε 5η ή 8η
από διαφορετικό διάστηµα.
13) Οι κρυµµένες ή ευθείες 5ες και 8ες δεν είναι καλές όταν και οι δύο φωνές κάνουν πήδηµα.
14) Οι κρυµµένες ή ευθείες 5ες και 8ες δεν είναι καλές όταν και ο µπάσος κάνει βήµα και η
σοπράνο πήδηµα.
15) Είναι καλές οι 5ες παράλληλες όταν η δεύτερη 5η είναι ελαττωµένη.
16) Είναι καλές οι 8ες αντιπαράλληλες όταν αρχίζει και τελειώνει ένα έργο.
17) Είναι καλά γενικά όλα τα λάθη όταν έχουµε αλλαγή θέσης συγχορδιών.
18) ∆ΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ έχουµε όταν µία φωνή πιο πάνω από την νότα της πάνω φωνής
19) ΥΠΕΡΒΑΣΗ ή ΧΑΣΜΑ έχουµε όταν δύο φωνές τραγουδάνε σε απόσταση µεγαλύτερης
από 8ης
20) ΥΠΕΡΠΗ∆ΗΣΗ έχουµε όταν µία φωνή τραγουδάει πιο πάνω από εκεί που τραγουδούσε
η πάνω φωνή.
21) ΤΑΥΤΟΦΩΝΙΑ έχουµε όταν δύο φωνές τραγουδάνε την ίδια νότα στο ίδιο ύψος
22) ∆εν είναι καλό να φεύγουν οι φωνές από την ταυτοφωνία προς την ίδια κατεύθυνση
23) Από την ταυτοφωνία οι φωνές φεύγουν µε αντίθετη βηµατική κίνηση
24) Από την ταυτοφωνία οι φωνές φεύγουν µένοντας η πάνω κοινή και η κάτω µε βηµατική κίνηση.
25) ∆εν είναι καλό να κινούνται όλες οι φωνές προς την ίδια κατεύθυνση
26) ∆εν είναι καλό οι φωνές στην µελωδία να σχηµατίζουν αυξηµένα διαστήµατα.
27) ∆εν είναι καλό οι φωνές στην µελωδία να σχηµατίζουν τα διαστήµατα 7ης, 9ης
28) ∆εν είναι καλό οι φωνές στην µελωδία µε πηδήµατα προς την ίδια κατεύθυνση να σχηµατίζουν
διάφωνα και αυξηµένα διαστήµατα.
29) Είναι καλά τα διάφωνα διαστήµατα 7ης µ. Μ. 9ης µ.Μ. και αυξηµένα όταν ο επόµενος
ή προηγούµενος φθόγγος έρχεται µε βηµατική κίνηση.
30) ∆εν είναι καλό να ενώνουµε µικρότερο σε αξία φθόγγο µε µεγαλύτερο, όταν ο 1ος φθόγγος
βρίσκεται σε αδύνατο χρόνο του µέτρου και ο 2ος σε δυνατό.
 11
Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 2ο
1ο ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝ∆ΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΡΜΟΝΙΑΣ
Γνωρίζουµε στην αρµονία, ότι οι καλές µελωδικές κινήσεις των φωνών είναι της 2ας µΜ, 3ης µΜ,
4ηςΚ, 5ηΚ, 6ης µΜ και 8ης Κ.
Τα ίδια διαστήµατα είναι καλά και κατά την σύνδεση των συγχορδιών µεταξύ τους.
Επειδή όµως η απόσταση των διαστηµάτων, όπως ήδη γνωρίζουµε, στην αντιστροφή τους γίνονται:
3ης µ. > 6ης Μ.
3ης Μ.> 6ης µ.
4ης Κ. > 5ης Κ. και αντίστροφα, παρατηρούµε ότι οι σχέσεις όλων των συγχορδιών είναι µεταξύ
τους µόνο οι αποστάσεις 2ας, 3ης µ.Μ. και 4ης Κ.

α) Κατά την σύνδεση συγχορδιών

 3ηΜ. 6ηµ.

6ηΜ. 3ηµ.
σε απόσταση 3ης Μ. µ. - 6ης Μ. µ.
  
  
 
έχουµε δύο νότες κοινές (τις 
 
    

περιέχουν και οι δύο συγχορδίες) και
η µία κινείται µε βηµατική κίνηση
  
(βηµατική κίνηση λέγεται όταν µία   
φωνή κινείται διάστηµα 2ας)

β) Κατά την σύνδεση συγχορδιών

 4ης Κ. 5ης Κ.

4ης Κ. 5ης Κ.
σε απόσταση 4ης Κ - 5ης Κ. έχουµε
έναν φθόγγο κοινό (την περιέχουν       
 
 
    
και οι δύο συγχορδίες) και οι άλλες
 
   
δύο κινούνται µε βηµατική κίνηση
(βηµατική κίνηση λέγεται όταν µία 
φωνή κινείται διάστηµα 2ας)

γ) Κατά την σύνδεση συγχορδιών

 2ας Μ. 2ας Μ. 2ας µ. 2ας Μ.

σε απόσταση 2ας µ. - 2ας Μ. δεν
έχουµε κανέναν φθόγγο κοινό και        
  
     
όλες οι φωνές κινούνται αντίθετα
από τον µπάσο.  
(οι δύο φωνές κινούνται µε αντίθετη 
βηµατική κίνηση από τον µπάσο
και ή άλλη πάλι µε αντίθετη βηµατική κίνηση από τον µπάσο)

2ο ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝ∆ΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΡΜΟΝΙΑΣ

α) Κατά την σύνδεση

 3η Μ. 3η µ. 3η Μ.

συγχορδιών σε απόσταση 3ηςµ.Μ.
- 6ης µ.Μ.ΧΩΡΙΣ νότες κοινές      
κινούνται οι φωνές µε αντίθετη κίνηση     
 
   
από τον µπάσο και µε προσοχή
γιατί δεν είναι πάντα εφικτή αυτή
η σύνδεση
12
 3η µ. 
6η Μ.

6η µ.

6η Μ. 6η µ.

       
  
  
  

  
    
8ες όχι καλό 8ες όχι καλό 5ες όχι καλό 5ες όχι καλό

5η Κ. 5η Κ.
(όλες οι φωνές (όλες οι φωνές


κινούνται σε κινούνται σε
 4η Κ.

4η Κ.
 
ευθεία κίνηση) ευθεία κίνηση)
β) Κατά την σύνδεση
συγχορδιών σε απόσταση 4ης Κ.-       
 
5ης Κ. ΧΩΡΙΣ νότες κοινές κινούνται
      
οι φωνές µε αντίθετη κίνηση από τον
    
µπάσο και µε προσοχή γιατί δεν είναι
πάντα εφικτή αυτή η σύνδεση  
(παρατηρούµε ότι η σύνδεση 5ης είναι ανέφικτη) 8ες όχι καλό 8ες όχι καλό

4η Κ. 4η Κ. 4η Κ.
από κλειστή από ανοικτή από κλειστή
   
σε ανοικτή θέση σε κλειστή θέση σε ανοικτή θέση
γ) Κατά την σύνδεση συγχορδιών σε
    
απόσταση 4ης Κ.- 5ης Κ. µε µία νότα κοινή, 
η µία φωνή κάνει πήδηµα 4ης ή 5ης στην 3η
  
της επόµενης συγχορδίας και η άλλη φωνή
     
2ας και µε προσοχή! Εδώ έχουµε σύνδεση
από ανοικτή θέση σε κλειστή
 
και από κλειστή θέση σε ανοικτή και η όγδόη
της µίας συγχορδίας είναι κοινή µε την 5η της επόµενης και το αντίθετο

4η Κ. 5η Κ. 5η Κ. 5η Κ. 5η Κ.
από κλειστή από κλειστή από ανοικτή από κλειστή από ανοικτή
     
σε ανοικτή θέση σε ανοικτή θέση σε κλειστή θέση σε ανοικτή θέση σε κλειστή θέση

         

   
  


  
 
  

δ) ∆εν είναι καλό από µέτρο σε µέτρο ίδια συγχορδία ή ίδια βαθµίδα.
Καλό θα είναι να γίνεται και στην
   
αλλαγή του δυνατού µε τον
        
αδύνατο χρόνο του µέτρου.

 
Γενικά πρέπει να αλλάζει ο ήχος
σε αλλαγή µέτρου!       
    
IV I I V I IV IV V
 13
3ο ΑΛΛΑΓΗ ΘΕΣΗΣ ΣΥΓΧΟΡ∆ΙΑΣ

   
          
Αλλαγή θέσης µιας συγχορδίας
έχουµε όταν µία ή δύο ή τρεις ή 
και οι τέσσερεις νότες αλλάζουνε
θέση! Καλό θα είναι τα
        
διαστήµατα 4ης, 5ης ή και 8ης        
να µην ακούγονται µόνα τους 
''γυµνά''

Τα αρµονικά λάθη που υπήρχαν πριν από την αναστροφή, ∆ΕΝ κρύβονται µε την αναστροφή!

   
5ες παράλληλες 8ες αντιπαράλληλες 5ες αντιπαράλληλες
   
8ες παράλληλες

        
    

 

          
  
   
 
      

Η αναστροφή της συγχορδίας µπορεί να εµφανίσει λάθη που πριν δεν υπήρχαν
και που ∆ΕΝ δικαιολογούνται µε την καινούργια θέση της συγχορδίας!

 
8ες παράλληλες 5ες παράλληλες 8ες αντιπαράλληλες 5ες αντιπαράλληλες
       
        

      
    
  
  
  

ΠΕΡΙΛΗΨΗ 2ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

1ο Όταν έχουµε συγχορδίες σε απόσταση 3ης ή 6ης τότε έχουµε δύο φθόγγους
κοινούς και η άλλη κινείται µε βήµα
2) Όταν έχουµε συγχορδίες σε απόσταση 4ης ή 5ης τότε έχουµε έναν φθόγγο κοινό
και οι άλλες κινούνται µε βήµα
3) Όταν έχουµε συγχορδίες σε απόσταση 2ας τότε δεν έχουµε κοινούς φθόγγους
και όλες οι φωνές κινούνται µε αντίθετη κίνηση
4ο Όταν έχουµε συγχορδίες σε απόσταση 3ης ή 6ης και δεν κρατάµε φθόγγους
κοινούς τότε κάνουµε αντίθετη κίνηση από τον µπάσο
5) Όταν έχουµε συγχορδίες σε απόσταση 4ης ή 5ης και δεν κρατάµε φθόγγο κοινό
τότε κάνουµε αντίθετη κίνηση από τον µπάσο
6) Όταν έχουµε συγχορδίες σε απόσταση 4ης ή 5ης και κρατάµε φθόγγο κοινό τότε
η µία νότα πηδάει διάστηµα 4ης ή 5ης στην 3η της άλλης συγχορδίας (η 8η της 1ης
γίνεται 5η της 2ης και το αντίθετο σαν κοινός φθόγγος) και από κλειστή θέση πάµε
σε ανοικτή η από ανοικτή θέση πάµε σε κλειστή
7) Η αλλαγή θέσης συγχορδίας δεν δικαιολογεί υπάρχοντα λάθη, αντιθέτως µπορεί
να δηµιουργήσει.
8) ∆εν είναι καλό από µέτρο σε µέτρο ίδια συγχορδία ή ίδια βαθµίδα.
Καλό θα είναι να γίνεται και στην αλλαγή του δυνατού µε τον αδύνατο χρόνο του µέτρου.
Γενικά πρέπει να αλλάζει ο ήχος σε αλλαγή µέτρου!
14
Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 3ο
ΚΥΡΙΕΣ ΒΑΘΜΙ∆ΕΣ
είναι οι βαθµίδες που καθορίζουν την
τονικότητα (τις δηλώνουµε µε λατινικούς αριθµούς!)
Κύριες βαθµίδες είναι οι :
I (ΤΟΝΙΚΗ) - IV (ΥΠΟ∆ΕΣΠΟΖΟΥΣΑ) - V (∆ΕΣΠΟΖΟΥΣΑ)
H - I - (τονική) συνδέεται µε την IV (υποδεσπόζουσα) και την V (δεσπόζουσα)

H - I - (τονική) συνδέεται µε την IV (υποδεσπόζουσα)

     
α) I >> IV            
 
έχουµε πήδηµα

   
4ης ή 5ης
µε νότες κοινές
         
    
Ι IV Ι IV Ι IV Ι IV Ι IV Ι IV

      
β) I >> IV
        
έχουµε πήδηµα 4ης ή 5ης 
χωρίς νότες κοινές και µε
αντίθετη κίνηση.      
Η σύνδεση γίνεται πιο      
εύκολα όταν ο µπάσος   
κινείται ανοδικά και Ι IV Ι IV Ι IV Ι IV
οι άλλες φωνές µε αντίθετη κίνηση

4η Κ. 4η Κ. 4η Κ. 4η Κ.
από ανοικτή από κλειστή από ανοικτή από κλειστή
σε κλειστή θέση σε ανοικτή θέση σε κλειστή θέση σε ανοικτή θέση

έχουµε πήδηµα 4ης ή 5ης  

γ) I >> ΙV    
    
µε µία νότα κοινή µία 
κάνει πήδηµα 4ης ή 5ης
 
     
στην 3η της άλλης
  
 
συγχορδίας και η άλλη
βήµα και από κλειστή
θέση σε ανοικτή ή από ανοικτή Ι ΙV Ι ΙV Ι ΙV Ι ΙV
θέση σε κλειστή.
H - I - (τονική) συνδέεται µε την V (δεσπόζουσα)

   
α) I >> V        
έχουµε πήδηµα
4ης ή 5ης
    

µε νότες κοινές
   
    
Ι V Ι V Ι V# Ι V#
 15
όλες οι φωνές όλες οι φωνές
κινούνται κινούνται
µε ευθεία κίνηση µε ευθεία κίνηση
   
 
β) I >> V
έχουµε πήδηµα 4ης ή 5ης     

χωρίς νότες κοινές και µε
   
   
αντίθετη κίνηση.
Η σύνδεση γίνεται πιο    
εύκολα όταν ο µπάσος   
κινείται καθοδικά και οι Ι V Ι V# Ι V Ι V#
άλλες φωνές µε αντίθετη κίνηση
4η Κ. 4η Κ. 4η Κ. 4η Κ.
από ανοικτή από ανοικτή από κλειστή από κλειστή
σε κλειστή θέση σε κλειστή θέση σε ανοικτή θέση σε ανοικτή θέση
γ) I >> V       
έχουµε πήδηµα 4ης ή 5ης    
µε µία νότα κοινή µία
κάνει πήδηµα 4ης ή 5ης
      
 
  
στην 3η της άλλης
συγχορδίας και η άλλη   
βήµα και από κλειστή θέση
σε ανοικτή ή από ανοικτή θέση Ι V Ι V# Ι V Ι V#
σε κλειστή.

H - IV - (υποδεσπόζουσα) συνδέεται µε την I (τονική)

   
α) IV >> I
έχουµε πήδηµα
      

    
  
4ης ή 5ης
µε νότες κοινές
     
 
ΙV I ΙV I ΙV I ΙV I

όλες οι φωνές όλες οι φωνές

κινούνται κινούνται
µε ευθεία κίνηση µε ευθεία κίνηση
β) IV >> I     
έχουµε πήδηµα 4ης ή 5ης     
χωρίς νότες κοινές και µε
  
     
αντίθετη κίνηση. Η σύνδεση
γίνεται πιο εύκολα όταν ο
 
µπάσος κινείται καθοδικά  
και οι άλλες φωνές µε ΙV I ΙV I ΙV I ΙV I
αντίθετη κίνηση
4η Κ. 4η Κ. 4η Κ. 4η Κ.
από ανοικτή από ανοικτή από κλειστή από κλειστή
σε κλειστή θέση σε κλειστή θέση σε ανοικτή θέση σε ανοικτή θέση

γ) IV >> I
 
     
   
έχουµε πήδηµα 4ης ή 5ης µε
µία νότα κοινή µία κάνει
πήδηµα 4ης ή 5ης στην 3η της
     
άλλης συγχορδίας και η άλλη
      
βήµα και από κλειστή θέση σε
ανοικτή ή από ανοικτή θέση σε
  
κλειστή. ΙV I ΙV I ΙV I ΙV I
16
H - IV - (υποδεσπόζουσα) συνδέεται µε την V (δεσπόζουσα)
πάντα µε αντίθετη κίνηση

IV >> V   
      

δεν έχουµε νότες κοινές
ΠΡΟΣΟΧΗ!! κάνουµε
     
ΠΑΝΤΑ αντίθετη κίνηση!!
    
    
ΙV V ΙV V ΙV V ΙV V

H - V - (δεσπόζουσα) συνδέεται µε την I (τονική)

   
V >> I    
   
H V (δεσπόζουσα) περιέχει 
      
 
την νότα του ΠΡΟΣΑΓΩΓΕΑ
   

ο οποίος ''λύνεται'' ΠΑΝΤΑ
στην ΤΟΝΙΚΗ, δηλ. ανεβαίνει 
ΠΑΝΤΑ ένα ηµιτόνιο!! V I V# I V I V# I

Εξαιρετικές λύσεις του προσαγωγέα.

  
α) V >> I
     
Αν ο προσαγωγές είναι
 
   
 
εσωτερική φωνή και η πάνω
νότα λύνεται στη νότα που θα    
λυνόταν ο προσαγωγέας τότε    
αυτός κάνει πήδηµα 3ης προς V I V I V I V I
τα κάτω στην 5η της τονικής
και δεν έχουµε νότα κοινή!

   
β) V >> I     
Ο προσαγωγές πηδάει 4η
προς τα πάνω στην 3η της
      
 
τονικής (συνήθως) στην
ελάσσονα κλίµακα. 
Έχουµε έναν φθόγγο κοινό. V# I V# I V# I


γ) V >> I
Ο προσαγωγές όταν είναι
  
    
   
 
εσωτερική φωνή πηδάει 3η
προς τα κάτω και δεν   
κρατάµε νότες κοινές   
V# I V# I V# I
 17
δ) V >> I  
Ο προσαγωγές όταν είναι εξωτερική φωνή πηδάει     
3η προς τα κάτω και δεν κρατάµε νότες κοινές
(λύση του Bach) καλό θα είναι σαν µαθητές να    
µην την χρησιµοποιούµε.  
   
V I V# I

H - V - (δεσπόζουσα) συνδέεται µε την IV (υποδεσπόζουσα)

  
V >> IV
Aυτή η σύνδεση ∆ΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΗ όταν ο
 
προσαγωγέας είναι στην σοπράνο, εξ αιτίας του
 4ης αυξηµένο 
διαστήµατος της 4ης αυξηµένης που ακούγεται
  
στις εξωτερικές φωνές!! Οι φωνές κινούνται
ΠΑΝΤΑ ΜΕ ΑΝΤΊΘΕΤΗ ΚΙΝΗΣΗ

V IV

 4ης αυξηµένο 4ης αυξηµένο

V >> IV     
Αν αναγκαστικά πρέπει να την εφαρµόσουµε τότε


πρέπει ο προσαγωγέας να είναι σε εσωτερική φωνή.
Τότε το διάστηµα της 4ης αυξηµένης ακούγεται πιο
   
''µαλακό.'' Οι φωνές κινούνται
ΠΑΝΤΑ ΜΕ ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΚΙΝΗΣΗ
  
V IV V IV

ΠΕΡΙΛΗΨΗ 3ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

1ο Κύριες βαθµίδες λέγονται οι -Ι- λέγεται τονική η -IV- λέγεται υποδεσπόζουσα και η
-V- λέγεται δεσπόζουσα
2) Η V περιέχει την νότα του προσαγωγέα που ΠΑΝΤΑ λύνεται στην τονική
4) Η V > IV καλό θα είναι να αποφεύγεται
5) α) Αν ο προσαγωγέας είναι εσωτερική φωνή και η πάνω νότα λύνεται στη νότα που θα
λυνόταν ο προσαγωγέας τότε αυτός κάνει πήδηµα 3ης προς τα κάτω στην 5η της τονικής
και δεν έχουµε νότα κοινή!
β) Ο προσαγωγέας πηδάει 4η προς τα πάνω στην 3η της τονικής (συνήθως) στην ελάσσονα
κλίµακα. Έχουµε έναν φθόγγο κοινό.
γ) Ο προσαγωγέας όταν είναι εσωτερική φωνή πηδάει 3η προς τα κάτω και δεν κρατάµε
νότες κοινές
δ) Ο προσαγωγέας όταν είναι εξωτερική φωνή πηδάει 3η προς τα κάτω και δεν κρατάµε νότες
κοινές (λύση του Bach) καλό θα είναι σαν µαθητές να µην την χρησιµοποιούµε.
ε) Ο προσαγωγέας µπορεί να λυθεί µε πήδηµα προς την 5η της τονικής όταν είναι εσωτερική
φωνή (καλό θα είναι να µην γίνεται)

Πίνακας συνδέσεων µε κύριες βαθµίδες

Ι > ΙV IV > I V > I

I > V IV > V
18
Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 4ο

∆ΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΒΑΘΜΙ∆ΕΣ
λέγονται οι βαθµίδες που αντικαθιστούν τις κύριες.

Βρίσκονται µια 3η κάτω από τις κύριες.

Ο ρόλος αυτών των βαθµίδων είναι για να δώσουν ένα διαφορετικό

άκουσµα της τονικότητας

H I αντικαθίσταται από την VI H IV αντικαθίσταται από την II H V αντικαθίσταται από την III
  
    
Ι VI IV II V III

 

ΙI
Η ΙΙ αντικαθιστά την IV συνδέεται µε την V      
 
και παρόλο τις κοινές τους νότες συνδέεται
µε αντίθετη κίνηση!! Μερικές φορές    
περνάει από την IV πριν καταλήξει στην V    
τότε η νότα που κινείται πρέπει να 
βρίσκεται στην σοπράνο κάνοντας αντίθετη ΙΙ V ΙΙ V§ ΙΙ V#
κίνηση µε τον µπάσο και η IV βρίσκεται
στον αδύνατο χρόνο.

        
     
 
     
     
  
   

ΙΙ V# ΙΙ IV V ΙΙ IV V IV II V

VI
Η VΙ αντικαθιστά την I και συνδέεται µε την V
    32  
 
Όταν η VI έρχεται µετά την V διπλασιάζει Χ

την 3η εξ αιτίας της υποχρεωτικής λύσης  

 
3Χ2
    
του προσαγωγέα στην τονική! 3Χ2
∆ηλ. ο προσαγωγέας λύνεται στην τονική   
και οι άλλες κινούνται µε αντίθετη κίνηση 
από τον µπάσο.
V VI V VI V VI
 19

  
32 Χ
 3 2 
Χ


3Χ2


Όταν µετά την VI έρχεται η V στην ελάσσονα
κλίµακα η VI έχει διπλασιασµένη την 3η. 

    
  

VΙ V# VΙ V# VΙ V#

  
ΙΙI
Η ΙΙΙ αντικαθιστά την V Χρησιµοποιείται
   
ΠΑΝΤΑ όταν κατεβαίνει ο προσαγωγέας.    
(όταν ο προσαγωγέας είναι η κορυφή σε   
µία συγχορδία τότε χάνει την ιδιότητα του 
προσαγωγέα και µπορεί και να κατεβεί!) ΙΙΙ IV ΙΙΙ IV

  
Tην ΙΙΙ την συναντάµε και σαν αυξηµένη
   
συγχορδία στην ελάσσονα κλίµακα!
  
  
  
ΙΙΙ I ΙΙΙ I


Tην ΙΙΙ την συναντάµε και στην ελάσσονα
αιολική! Όταν κατεβαίνει ο προσαγωγέας
    
  
 
 
I III IV V#

ΑΛΛΕΣ ΒΑΘΜΙ∆ΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝ∆ΕΟΝΤΑΙ ΟΙ ∆ΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ

 Σε µείζονες    
VI      

  
  
   

 
VΙ II VΙ IIΙ VΙ IV VΙ VII6

 Σε ελάσσονες       
   
   
 
  
   

VΙ II VΙ IIΙ VΙ IV VΙ VII6
20

     
III    
  
 
     

III V III VI III VII6
αδυνατο
χρόνο
  
    
 
   
      

III V III VI III VII6
αδυνατο
χρόνο

ΠΕΡΙΛΗΨΗ 4ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

1ο ∆ευτερεύουσες βαθµίδες λέγονται οι -IΙ- λέγεται επιτονική η -IΙΙ- λέγεται µέση και η
-VΙ- που λέγεται επιδεσπόζουσα
2) Η ΙΙ συνδέεται µε την V
3) Η ΙΙ συνδέεται µε την IV όταν η IVείναι σε ασθενές µέρος του µέτρου και η κίνηση γίνεται
στην σοπράνο.
4) Η ΙΙΙ χρησιµοποιείται όταν κατεβαίνει ο προσαγωγέας
5) Η VI µετά την V διπλασιάζει την 3η της εξ αιτίας της υποχρεωτικής κίνησης του προσαγωγέα.

Πίνακας συνδέσεων µε κύριες και δευτερεύουσες βαθµίδες

ηΙ > ΙI η ΙΙ > ΙV (όταν η IV είναι σε αδύνατο χρόνο και η κίνηση

> III γίνεται στην σοπράνο )
> ΙV > V
> V
> VI

η III > IV η IV > I

> VI > II
> V(όταν η IV είναι > V
σε αδύνατο χρόνο > VI
και η κίνηση γίνεται
στην σοπράνο )
> VII6

η V > I η VI > I (όταν η Ι είναι σε αδύνατo χρόνο)

> VI > ΙΙ
> ΙΙΙ
> ΙV
> V
 21

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 5ο
ΑΝΑΣΤΡΟΦΕΣ των Σ Υ Γ Χ Ο Ρ ∆ Ι Ω Ν
Στην 1η αναστροφή έχουµε την ΜΕΣΗ της συγχορδίας στον ΜΠΑΣΟ και ΠΟΤΕ δεν
διπλασιάζεται στις κύριες βαθµίδες. ∆ιπλασιάζουµε την ΒΑΣΗ ή την ΚΟΡΥΦΗ της
συγχορδίας. Συµβολίζεται µε τον αριθµό 6 ή 6/3. Μερικές φορές µπορεί να διπλασιασθεί
η νότα του µπάσου, µόνο όµως µε αντίθετη βηµατική κίνηση και ΧΑΡΙΝ ΜΕΛΩ∆ΙΑΣ
πάντα όµως µε προσοχή! Ποτέ όµως στην V6 δεν διπλασιάζεται ο φθόγγος του µπάσου
γιατί είναι ο προσαγωγέας.

  
 
  

5 6 6 8
3 6 3 6
3 3 3

1η ΑΝΑΣΤΡΟΦΗ ΚΥΡΙΩΝ ΒΑΘΜΙ∆ΩΝ

      
      
 
 
    
    
Ι6 Ι6 ΙV6 ΙV6 V6 V6

      
       
    
 
  
     
        
I I6 ή I IV IV6 ή IV V V6 ή V

  
   
    
  
 
 
  
    



      
I6 I ή I6 IV6 IV ή IV6 V6 V ή V6
 
22
   
  
   

 
        
  
I I6 ήI IV IV6 ή IV

  
   


 

 
      
    
V# V6 ή V# I6 I ή I6

     
    

 
      
    
IV6 IV ή IV6 V6 V# ή V6

ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ

      
    
  

  
     
Ι IV V I

     
     

   
    
   
Ι IV V I
 23

1η ΑΝΑΣΤΡΟΦΗ ∆ΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΩΝ ΒΑΘΜΙ∆ΩΝ

Οι δευτερεύουσες βαθµίδες σε 1η αναστροφή διπλασιάζουν ΠΑΝΤΑ την νότα του µπάσου.

(την ΜΕΣΗ ή 3η ) Επιτρέπεται για τον λόγο ότι είναι µία από τους κύριους φθόγγους της
κλίµακας και επίσης αποφεύγονται σοβαρά λάθη σύνδεσης.

   
II6  
 
 
 
 
   
   
  
  

ΙΙ ΙΙ6 V ΙΙ6 V II6 IV V


   
 

  

 
 
   
 

 


 
ΙΙ ΙΙ6 V# ΙΙ6 V# II6 IV V#

         
III6         
  
 
 
  
  

III6 V I III6 VI V III6 IV6 V

       
        


 
    
   

 
III6 V# I III6 VI V# III6 IV6 V#
24
VII6
H VII
    
    
Είναι µια βαθµίδα που µπαίνει
ΠΑΝΤΑ σε 1η αναστροφή.
Στη σύνδεση VII6 > Ι6
   
    
µπορούµε να διπλασιάσουµε
στην Ι την 3η της συγχορδίας
(τη µέση) αλλά πάντα

µε αντίθετη βηµατική κίνηση! VII6 I VII6# I6

  
 
  
  
 

   
   
     
VII6 I VII6 I VII6# I

     
      

  
     

   
VII6# I VII6 I6 VII6# I6

ΠΕΡΙΛΗΨΗ 5ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

1ο Στην 1η αναστροφή στον µπάσο έχουµε την 3η της συγχορδίας (ΜΕΣΗ) η οποία είναι ο 2ος
φθόγγος της συγχορδίας.
2) Κατά την 1η αναστροφή ΠΟΤΈ δεν διπλασιάζουµε την νότα του µπάσου στις κύριες βαθµίδες.
3) Συµβολίζεται µε τους αριθµούς 6 ή 6/3
4) Στην 1η αναστροφή διπλασιάζουµε την 3η ή την 6η της αναστροφής.
5) Κατά την 1η αναστροφή στις δευτερεύουσες βαθµίδες ΠΑΝΤΑ διπλασιάζουµε την νότα
του µπάσου.

Πίνακας συνδέσεων µε κύριες και δευτερεύουσες βαθµίδες

η Ι(6) > ΙI(6) η ΙΙ > ΙV(6) (όταν η IV είναι σε αδύνατο χρόνο και
> III η κίνηση γίνεται στην σοπράνο )
> ΙV(6) > V(6)
> V(6) > VII6
> VI
> VII6 η IV > I(6)
> II(6)
> V(6)
η III > IV > VII6
> VI
η VI > I (όταν η Ι είναι σε αδύνατο χρόνο)
η V(6) > I(6) > ΙI(6)
> VI > III
> ΙV(6)
η VII6 > I(6) > V(6)
> VI
 25
Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 6ο

2η ΑΝΑΣΤΡΟΦΗ

Έχουµε όταν ο µπάσος τραγουδάει την 5η (κορυφή) της συγχορδίας η οποία ΠΑΝΤΑ διπλασιάζεται!
Συµβολίζεται µε τους αριθµούς 6/4. Το διάστηµα της 4ης έρχεται ΠΑΝΤΑ µε αντίθετη βηµατική


κίνηση ή µε προετοιµασία (κοινή νότα στην προηγούµενη συγχορδία)

  
και γενικά ΟΛΕΣ οι νότες κινούνται προς αυτή
ή και από αυτήν ΜΕ ΒΗΜΑ 

 
Απαγορεύονται δύο συγχορδίες
ευθεία 2η
σε 2η αναστροφή (6/4) συνεχόµενες!! 5 αναστροφή
3 6
4

    
  
  
  
 
 
  


 




  
Ι6 ΙI6 III6 IV6 V6 VI6 VII6
4 4 4 4 4 4 4

    
 
 
    
 

       
   
   
Ι6 ΙI6 III6 IV6 V6 VI6 VII6
4 4 4 4 4 4 4

Έχουµε πέντε είδη είδη αρµονικών κινήσεων µε 6/4.

Α) ∆ΙΑΒΑΤΙΚΟ
Λέγεται το 6/4 που συνδέει µία ίδια συγχορδία, από ευθεία θέση σε 1η αναστροφή ή από 1η
αναστροφή σε ευθεία θέση. Στην πραγµατικότητα λειτουργεί σαν ΓΕΦΥΡΑ µεταξύ της ίδιας
συγχορδίας. Στην κίνηση αυτή επιτρέπεται το V - II6/4 - V6 ή και το V6 - II6/4 - V! Συνήθως
χρησιµοποιείται στην Ι στην IV και V βαθµίδα. Γενικά όµως µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε όλες
τις βαθµίδες. Μπαίνει ΠΑΝΤΑ στον αδύνατο χρόνο του µέτρου!

        
        
   
  


 
  
  
 

    
Ι V6 I6 I6 V6 I Ι V6# I6 I6 V6# I
4 4 4 4
26
 
             

           
      
      
ΙV I6 IV6 IV6 I6 IV V II6 V6 V6 II6 V
4 4 4 4
αυξηµένη
        
2α

       

 
2α αυξηµένη

         
            
 2α.αυξηµένη 2α.αυξηµένη

ΙV I6 IV6 IV6 I6 IV V II6 V6 V6 II6 V

4 4 4 4
Καλό θα είναι να µην χρησιµοποιείται
στην ελάσσονα κλίµακα.

Παρατηρούµε ότι σχηµατίζεται ένα φαινόµενο ''ΤΥΠΟΥ'' σε όλες τις συνδέσεις

- ευθεία (5/3) - 6/4 - 1η αναστροφή ή και το αντίθετο µε την γραµµική απεικόνιση:

Μία φωνή (Α) κάνει αντίθετη κίνηση

από την (Β)

άλλη, µία φωνή (Γ) φεύγει µε βήµα και επανέρχεται στην ίδια νότα

και η άλλη (∆) µένει κοινή και στις τρεις συγχορδίες.

Για να επιτευχθεί αυτό πρέπει στην 1η αναστροφή να έχουµε διπλασιασµένη

την βάση της συγχορδίας!

  
Β
  
Γ

   
 

  
∆ Α
Γ
  

 
∆

 
Α5 6 6 Β6 6 5
3 4 4 3
Α Α
       
Παρατηρούµε ότι το ίδιο µπορεί να  
συµβεί και µε την σύνδεση:
   
∆

∆
  
ευθεία - 6 - ευθεία Β


Β

    
Γ Γ
Ι 6 Ι 6
 27
Επίσης υπάρχει και το ∆ΙΑΒΑΤΙΚΟ 6/4 µεταξύ δύο ∆ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ συγχορδιών.
Αυτό ΠΑΝΤΑ είναι προς τα κάτω και συνδέει δύο διαφορετικές συγχορδίες.
Η δεύτερη είναι σε θέση 1ης αναστροφής ή και σε ευθεία. Σε αυτήν την περίπτωση
∆ΙΠΛΑΣΙΑΖΕΤΑΙ πάντα η 3η (µέση) ή και η 5η (κορυφή) της 1ης συγχορδίας!
Η συγχορδία έχει νότες κοινές µε την προηγούµενη και έτσι ακούγεται µόνος του ο φθόγγος της 6/4
Αυτό µπορούµε να το κάνουµε σε όλες τις βαθµίδες.

       
       

η 3η Χ 2 φορές
 η 3η Χ 2 φορές
  
  
η 5η Χ 2 φορές η 5η Χ 2 φορές

            
Ι III 6 VI Ι III6 VI I III6 IV6 I III6 IV6
4 4 4 4

       
    η 5η Χ 2 φορές    η 5η Χ 2 φορές
η 3η Χ 2 φορές

     
 
      
η 3η Χ 2 φορές


Ι III6 VI Ι III6 VI I III6 IV6 I III6 IV6
4 4 4 4

Β) ΠΟΙΚΙΛΜΑΤΙΚΟ
Λέγεται το 6/4 που ''στολίζει'' µία άλλη συγχορδία. ∆ηλ. φεύγουν ΟΛΕΣ ΟΙ ΦΩΝΕΣ µε βήµα
και επανέρχονται, στις ίδιες νότες, µε βήµα. Μπαίνει ΠΑΝΤΑ στον αδύνατο χρόνο του µέτρου!

             
          
 
   
   
        
   
Ι V6 I I6 V6 I6 I6 VII6 I6 I IV6 I V I6 V
4 4 4 4 4

   
   

      
  
   
   
   
         
  
Ι V6# I I6 V6# I6 I6 VII 6 I6 I IV6 I V I6 V
4 4 4# 4 4
28
Γ) ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ
Λέγεται το 6/4 που εµφανίζεται συνήθως στο τέλος ενός έργου ή και στην V στην µέση του
έργου µε κρατηµένο φθόγγο την τονικής (Ι) ή και της δεσπόζουσας (V)
Μπαίνει ΠΑΝΤΑ στον αδύνατο χρόνο του µέτρου!

          
         
 
         
  


  
Ι IV6 I V Ι6 V Ι IV6 I V# Ι6 V#
4 4 4 4

     
∆) ΑΡΠΙΣΜΑ
Λέγεται το 6/4 που γυρίζει στην ίδια του    

 
συγχορδία! Μπαίνει και στον δυνατό

   
  
χρόνο του µέτρου!
 
Ι Ι6 I V6
4 4
Ε) ΠΤΩΤΙΚΟ ή ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ
Λέγεται το 6/4 που εµφανίζεται στο τέλος ενός έργου ή της φράσης και δίνει την αίσθηση του τέλους
του έργου ή και της φράσης (για τον λόγο αυτό λέγεται και ΠΤΩΤΙΚΟ).
Καθυστέρηση λέγεται γιατί καθυστερεί την είσοδο της V βαθµίδας που ΠΑΝΤΑ την ακολουθεί.
Μπαίνει ΠΑΝΤΑ στον δυνατό χρόνο του µέτρου!
Στο µέτρο των 2/4 µπαίνει στον 1ο χρόνο, στο µέτρο 4/4 στον 1ο ή στον 4ο χρόνο και στο 3/4
µπαίνει και στον 1ο χρόνο αλλά και στον 2ο χρόνο!
         
     
        
    
  
Ι6 V I Ι6 V I Ι6 V I
4 4 4

      
   
Επίσης µπορεί να ακολουθήσει
     
και η VI βαθµίδα!
  
  
Ι6 V IV Ι6 V IV
4 4
        
Η συνηθισµένη µορφή         
σύνδεσης είναι:
       
   
IV I6 V I II6 I6 V I
4 4
 29
               
       

             
          
   
IV I6 V I II6 I6 V I IV II6 I6 V I
4 4 4

          
    
  
     
  
     
  
IV I6 V I IV II6 I6 V I
4 4

ΠΕΡΙΛΗΨΗ 6ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

1ο Στην 2η αναστροφή στον µπάσο έχουµε την 5η της συγχορδίας (ΚΟΡΥΦΗ) η οποία είναι
ο 3ος φθόγγος της συγχορδίας.
2) Κατά την 2η αναστροφή ΠΑΝΤΑ διπλασιάζουµε την νότα του µπάσου σε όλες τις βαθµίδες.
3) Συµβολίζεται µε τους αριθµούς 6/4
4) Στην 2η αναστροφή ο φθόγγος που σχηµατίζει την 4η πρέπει να έρχεται από καθυστέρηση
(κοινή νότα) ή µε αντίθετη βηµατική κίνηση
5) Έχουµε πέντε είδη συγχορδιών που χρησιµοποιούνται µε 6/4.
Α) ∆ΙΑΒΑΤΙΚΟ Λέγεται το 6/4 που συνδέει µία ίδια συγχορδία, από ευθεία θέση σε 1η
αναστροφή ή από 1η αναστροφή σε ευθεία θέση. Στην πραγµατικότητα λειτουργεί σαν
ΓΕΦΥΡΑ µεταξύ της ίδιας συγχορδίας. Στην κίνηση αυτή επιτρέπεται το V - II6/4 - V6
ή και το V6 - II6/4 - V! Συνήθως χρησιµοποιείται στην Ι στην IV και V βαθµίδα. Γενικά
όµως µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε όλες τις βαθµίδες. Στην σύνδεση 5/3 - 6/4 - 6 και
6 - 6/4 - 5/3 ένας ΄΄τύπος΄΄
Επίσης υπάρχει και το ∆ΙΑΒΑΤΙΚΟ 6/4 µεταξύ δύο ∆ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ συγχορδιών. Αυτό
ΠΑΝΤΑ είναι προς τα κάτω και συνδέει δύο διαφορετικές συγχορδίες. Η δεύτερη είναι σε θέση
1ης αναστροφής ή και σε ευθεία. Σε αυτήν την περίπτωση ∆ΙΠΛΑΣΙΑΖΕΤΑΙ πάντα η 3η (µέση)
ή και η 5η (κορυφή) της 1ης συγχορδίας! Η συγχορδία έχει νότες κοινές µε την προηγούµενη και
έτσι ακούγεται µόνος του ο φθόγγος της 6/4
Β) ΠΟΙΚΙΛΜΑΤΙΚΟ Λέγεται το 6/4 που ''στολίζει'' µία άλλη συγχορδία. ∆ηλ. φεύγουν ΟΛΕΣ
ΟΙ ΦΩΝΕΣ µε βήµα και επανέρχονται, στις ίδιες νότες, µε βήµα.
Γ) ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ Λέγεται το 6/4 που εµφανίζεται συνήθως στο τέλος ενός έργου ή και στην V
στην µέση του έργου µε κρατηµένο φθόγγο την τονικής (Ι) ή και της δεσπόζουσας (V)
∆) ΑΡΠΙΣΜΑ Λέγεται το 6/4 που γυρίζει στην ίδια του συγχορδία!
Ε) ΠΤΩΤΙΚΟ ή ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ Λέγεται το 6/4 που εµφανίζεται στο τέλος ενός έργου ή
της φράσης και δίνει την αίσθηση του τέλους του έργου ή και της φράσης (για τον λόγο
αυτό λέγεται και ΠΤΩΤΙΚΟ). Καθυστέρηση λέγεται γιατί καθυστερεί την είσοδο της V
βαθµίδας που ΠΑΝΤΑ την ακολουθεί. Μπαίνει ΠΑΝΤΑ στον δυνατό χρόνο του µέτρου!
Στο µέτρο των 2/4 µπαίνει στον 1ο χρόνο, στο µέτρο 4/4 στον 1ο ή στον 4ο χρόνο και
στο 3/4 µπαίνει και στον 1ο χρόνο αλλά και στον 2ο χρόνο!
6) Όλες οι συγχορδίες σε 2η αναστροφή µπαίνουν πάντα στον αδύνατο χρόνο εκτός
από το ΠΤΩΤΙΚΟ
30
Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 7ο
ΠΤΩΣΕΙΣ
ΠΤΩΣΗ Είναι η ΄΄παύση΄΄ που υπάρχει µέσα στο έργο για να προσδιορίσει την ΄΄αίσθηση΄΄
του τέλους, ΄΄ξεκούρασης΄΄ ΄΄ερώτησης΄΄...Χρησιµοποιείται για τον ίδιο λόγο που
χρησιµοποιούνται και στον προφορικό ή γραπτό λόγο τα σηµεία στίξης!

Υπάρχουν οι:

1 >> ΤΕΛΕΙΑ ΠΤΩΣΗ

Χωρίζεται σε δύο µέρη:

α) Α Τ Ε Λ Η Σ

Την έχουµε όταν οι δύο τελευταίες βαθµίδες είναι V > I και µία από τις δύο ή και οι
δύο είναι σε αναστροφή.

V6 > I
V > I6
V6 > I6
V6/4 > I
V6/4 > I6
(V2 > I6)

    
   
  
 
    
  
 
   

V6 I V I6 V I6

        
        
        
      
 
V6 I6 V6 I V6 I6 V6 I6


4 4 4
    
    
  
   
  
 
    
V6 I V# I6 V# I6

    
   
 
    
 
     
     
 

  
V6 I6 V6# I V6# I6 V6# I6
4 4 4
 31
β) Τ Ε Λ Ε Ι Α

Έχουµε τρεις κατηγορίες:

1) Την ∆ΙΜΕΡΗ που αποτελείται από δύο βαθµίδες την V και την I και οι δύο σε ευθεία θέση.

V > I

     
     
 
 
 
     

  
    
  
V I V I V# I V# I

2) Την ΤΡΙΜΕΡΗ που αποτελείται από τρεις βαθµίδες

IV > V > I
IV6 > V > I
II > V > I
II6 > V > I
VI > V > I
           
      
        
     
   
IV V I IV6 V I II V I II6 V

   
      
  

       
    
   
I VI V I IV V# I IV6 V#

(+) Υπενθυµίζουµε ότι κατά

την σύνδεση VI > I στην
ελάσσονα κλίµακα η VI

έρχεται µε διπλή τρίτη
      
 
     
  

         
  
    
I II V# I II6 V# I VI V# I
32
3) Την ΤΕΤΡΑΜΕΡΗ που αποτελείται από τέσσερεις βαθµίδες
( η Ι6/4 µπαίνει ΠΑΝΤΑ ΣΤΟΝ ∆ΥΝΑΤΟ ΧΡΟΝΟ)

IV > Ι6/4 > V > I

IV6 > Ι6/4 > V > I
II > Ι6/4 > V > I
II6 > Ι6/4 > V > I
VI > Ι6/4 > V > I

        
        
 
  
   

   
IV I6 V I IV6 I6 V I
4 4

        
        
    
  
     
II I6 V I II6 I6 V I
4 4

   
 
  
 
  

  

 
   
  
  
VI I6 V I IV I6 V# I
4 4

 
 


  
 

  

 
    
  
    
IV6 I6 V# I II I6 V# I
4 4

 
        

   
  
   
  
     
II6 I6 I VI I6 V# I
4 V# 4
 2) ΗΜΙΠΤΩΣΗ (µισή πτώση) 33

Την έχουµε όταν η τελευταία βαθµίδα είναι η V

ΙV > V
II > V
II6 > V
VI > V
 
 
   
 
  
 

 
   
 
 
    
 
 

IV V II V II6 V VI V

(+) Υπενθυµίζουµε ότι κατά

την σύνδεση VI > I στην
ελάσσονα κλίµακα η VI


έρχεται µε διπλή τρίτη

     
 
  

   
    
  
 
   
   
IV V# II V# II6 V# VI V#

3) ΠΛΑΓΙΑ ή ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΠΤΩΣΗ

Την έχουµε όταν η σύνδεση γίνεται IV > I

Επίσης συνηθίζεται µετά από µία τέλεια πτώση σαν ποικιλµατικό IV6/4 (συνήθως στο τέλος)
    
 
 
     
 

 
 
 
  

  
 
  
IV I IV I IV I IV

Επίσης συνηθίζεται µετά από µία τέλεια πτώση (σαν ποικιλµατικό ή ισοκράτης IV6/4)

     
      

     
   
I IV6 I I IV6 I
4 4
34
4 >> ΑΠΡΟΣ∆ΟΚΗΤΗ ΠΤΩΣΗ

Την έχουµε όταν η σύνδεση γίνεται V > VI

(Yπενθυµίζουµε ότι στην σύνδεση αυτή διπλασιάζεται η 3η της εξ' αιτίας της υποχρεωτικής
λύσης του προσαγωγέα στην νότα της τονικής!

    
  
       
η 3η δύο  η 3η δύο η 3η δύο η 3η δύο

  
φορές φορές φορές
     
φορές

 

 
  
V VI V VI V# VI V# VI

ΠΕΡΙΛΗΨΗ 7ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

ΠΤΩΣΗ Είναι η ΄΄παύση΄΄ που υπάρχει µέσα στο έργο για να προσδιορίσει την ΄΄αίσθηση΄΄ του
τέλους, ΄΄ξεκούρασης΄΄ ΄΄ερώτησης΄΄...Χρησιµοποιείται για τον ίδιο λόγο που
χρησιµοποιούνται και στον προφορικό ή γραπτό λόγο τα σηµεία στίξης!
Υπάρχουν οι:
1 >> ΤΕΛΕΙΑ ΠΤΩΣΗ
Χωρίζεται σε δύο µέρη:

α) Α Τ Ε Λ Η Σ Την έχουµε όταν οι δύο τελευταίες βαθµίδες είναι V > I και µία από τις
δύο ή και οι δύο είναι σε αναστροφή V6 > I ή V > I6
ή V6 > I6 ή V6/4 > I
ή V6/4 > I6 ή (V2 > I6)
β) Τ Ε Λ Ε Ι Α Έχουµε τρεις κατηγορίες:
1) Την ∆ΙΜΕΡΗ που αποτελείται από δύο βαθµίδες την V και την I σε ευθεία θέση.
2) Την ΤΡΙΜΕΡΗ που αποτελείται από τρεις βαθµίδες IV > V > I ή IV6 > V > I
ή II > V > I ή II6 > V > I
ή VI > V > I
3) Την ΤΕΤΡΑΜΕΡΗ που αποτελείται από τέσσερεις βαθµίδες IV > Ι6/4 > V > I
IV6 > Ι6/4 > V > I
II > Ι6/4 > V > I
II6 > Ι6/4 > V > I
VI > Ι6/4 > V > I
2) ΗΜΙΠΤΩΣΗ (µισή πτώση) Την έχουµε όταν η τελευταία βαθµίδα είναι η V
ΙV > V
II > V
II6 > V
VI > V
3) ΠΛΑΓΙΑ ή ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΠΤΩΣΗ
Την έχουµε όταν η σύνδεση γίνεται IV > I
Επίσης συνηθίζεται µετά από µία τέλεια πτώση σαν ποικιλµατικό IV6/4 (συνήθως στο τέλος)

4) ΑΠΡΟΣ∆ΟΚΗΤΗ ΠΤΩΣΗ
Την έχουµε όταν η σύνδεση γίνεται V > VI
(Yπενθυµίζουµε ότι στην σύνδεση αυτή διπλασιάζεται η 3η της εξ' αιτίας της υποχρεωτικής
λύσης του προσαγωγέα στην νότα της τονικής!
 35
Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 8ο

∆ΕΣΠΟΖΟΥΣΑ ΜΕΘ' ΕΒ∆ΟΜΗΣ (V7)


  
V7 Έχουµε αν προσθέσουµε πάνω από την βάση µία διατονική
(είναι ο φθόγγος που ανήκει στην κλίµακα) 7η.
Έτσι σχηµατίζεται µία συγχορδία µε 7η µικρή. Μία τετράφωνη
V7 V#/7
συγχορδία. Είναι µία ∆ΙΑΦΩΝΗ συγχορδία εξ αιτίας του
διαστήµατος της 7η πάνω από την βάση.

Η αρίθµησή της γίνεται σε σχέση µε την θέση που έχουν η βάση και η 7η

   
Από τους αριθµούς αυτούς
 
    
5ηΚ. 5ηΚ.

   
εννοούνται οι:
5 και 3 από την V5/3/7 (ευθεία θέση) V7  
3 από την V3/5/6 (1η αναστροφή) V5/6 3ηΜ. 7ηµ.
V3 V3 7ηµ.
6 από την V3/4/6 (2η αναστροφή) V3/4 3ηΜ.
5 5
4 και 6 από την V2/4/6 (3η αναστροφή) V2 7 7

  
5ηΕλατ.

   
  
5ηΕλατ.


   
V3 6ηµ. V3 3ηµ. 6ηµ.
3ηµ. 5
5
6 6
4ηΚ.


3ηµ.
  
    

  
4ηΚ.

V3 3ηµ. 6ηΜ. V3 6ηΜ.
4 4
6 6#

 
    
4ηΑυξηµ. 4ηΑυξηµ.
   
   
V2 2αΜ. 6ηΜ. V2
2αΜ. 6ηΜ.
4 4#
6 6

Παρατηρούµε ότι δηµιουργούν τους αριθµούς: 7 (6 5) (4 3) 2

 
    
  
 
 
V7 V# V6 3 V4 3 V2 2
7 5 5 3 4 4#
6 6# 6

 
  
Σε αυτήν την συγχορδία µπορούµε να παραλείψουµε την 5η
και να διπλασιάσουµε ΜΟΝΟ όµως την ΒΑΣΗ της.
V7 V#
7
36 Η 7η έρχεται:

1ο Σαν κοινή νότα της προηγούµενης συγχορδίας!

    
   
    
 

 
 
 
 
  
 
 


IV V7 IV V#7 II6 V7 II6 V#7

        
        
       
        

II6 V2 II6 V4# II6 V2 II6 V4#
2 2

2ο Με αντίθετη βηµατική κίνηση από την νότα που σχηµατίζει 7η!

   
      
     
    
  
I V7 I6 V2 I V#7 I6 V4#
2

   
  
3ο ΠΟΤΕ µε πήδηµα   
και οι δύο φωνές!   
   
I V7 IV V#7

      
    
    
   
      
I V2 I V4# I V6 I6 V4
2 5 3

    
4ο ΠΟΤΕ µε ευθεία κίνηση   
  
 
  
I V7 I V7
 37
       
      
    
    
      

I V7 I V#7 I V6 I6 V4#
5 3

    
5ο Σε αλλαγή θέσης συγχορδίας   
η 5η πηδάει στην 7η

 
 

V V7 V# V7

6o Σε αλλαγή θέσης
συγχορδίας η 8η πηγαίνει στην 7η...
η 7η στην 3η... η 3η στην 7η...
   
     
     
    
    
 
  
  

 
 
 
V V7 I V# V2 I6 V7 V I V# V#7 I

Χαρακτηριστικό είναι το
πήδηµα της 7ης!
      
         

  

      
    
      
V V2 I6 V6 V6 I V6 V6 I V6 V#7 I
5 5

ΛΥΣΗ της V7

H νότα της 7ης λύνεται ΠΑΝΤΑ µε βήµα 2ας µικρό σε µείζονα κλίµακα
και 2ας µεγάλο σε ελάσσονα κλίµακα.
    
2ας µικρό 2ας µεγάλο

     
  
2ας µικρό
  
2ας µεγάλο

      
    
V7 I V7 I V# I V# I
7 7
38 Παρατηρούµε ότι: Αν η V7 είναι τετράφωνη (χωρίς να παραλείψουµε την 5η) τότε κατά την
λύση της στην Ι τριπλασιάζεται η Βάση της Ιης γιατί η Κορυφή της V7 δεν µπορεί να λυθεί
στην Κορυφή της Ιης γιατί δηµιουργεί 5ες παράλληλες.

Έτσι λοιπόν παρατηρούµε ότι:

α) Όταν η V7 είναι συµπληρωµένη δηλ. η τετράφωνη τότε η Ι έχει τριπλασιασµένη την Βάση!

 µε 5η 

χωρίς 5η µε 5η χωρίς 5η µε 5η χωρίς 5η µε 5η χωρίς 5η

     
  
η βάση η βάση η βάση η βάση
  Χ
 
Χ
  Χ
 
Χ
 
3 φορές 3 φορές

3 φορές 3 φορές

    
V7 I V#7 I V7 I V#7 I

β) Όταν η V7 δεν είναι συµπληρωµένη, δηλ. της λείπει η κορυφή, τότε έχει διπλασιασµένη την βάση
και κατά την λύση της η Ι είναι συµπληρωµένη!

 χωρίς 5η  
µε 5η χωρίς 5η µε 5η χωρίς 5η µε 5η χωρίς 5η µε 5η

      
  
η βάση η βάση η βάση η βάση

    
  
Χ Χ Χ Χ

  
2 φορές 2 φορές 2 φορές 2 φορές

    
V7 I V#7 I V7 I V#7 I

γ) ∆εν διπλασιάζεται ΠΟΤΕ η λύση της 7ης µε ευθεία κίνηση γιατί θεωρούνται 8ες παράλληλες, αλλά
ΠΑΝΤΑ µε αντίθετη κίνηση (καλό θα είναι να αποφεύγεται!)

    
      
προτιµότερο προτιµότερο

       
προτιµότερο

 
ΟΧΙ
     
 
V7 I6 V4 I6 V4 I6 V6# I6
3 3 4
3
ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

5ες 4ες 4ες

1o Όταν η V7 λύνεται στην   
παράλληλες ΟΧΙ παράλληλες ΝΑΙ
 
παράλληλες ΝΑΙ
Ι6 τότε η 7η ανεβαίνει    
διάστηµα 2ας. ΠΡΟΣΟΧΗ


πρέπει να βρίσκεται ΚΑΤΩ
  
  
από τον προσαγωγέα γιατί
σχηµατίζει παράλληλες 5ες   

V7 I6 V7 I6 V# I6
7
 
39
2o Πριν λυθεί η 7η µπορεί να     
περάσει από την 8η (βάση)
της συγχορδίας και µετά να
     
λυθεί
 
   
   
V7 - 8 I V7 - 8 I

  
       
  
 
      
 
  
 
V2 - 5 I6 V7 - 8 I V7 - 8 I
3 #
   
    
  
 
   
    
    


V7 - 8 I V2 - 8 I6 V7 - 8 I
# #

    
3o ∆ΕΝ λύνεται η 7η όταν είναι
κοινή νότα στην επόµενη     
συγχορδία (πάντα µε προσοχή

 
 
  
 
στη λύση του προσαγωγέα)


V7 IV6 V2 IV

     
      


 
 


 
 
 


V7 IΙ V2 IΙ6 V# IV6
7

     
     
 

   
 
  
   

V4# IV V# IΙ V4# IΙ6
2 7 2
40
ΑΛΛΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΤΗΣ V7

Υπενθυµίζουµε
ότι στην σύνδεση
V -> VI διπλασιάζεται
η 3η της VI
     
∆εν λύνεται η 7η

      
  



   
  
 
 
 

 
 
V7 VΙ V7 ΙΙΙ V7 IV V7 IV6

Στην ελάσσονα
  δεν είναι καλό.
   
      
  


   
  
 
 
 


  
V# VΙ V# ΙΙΙ V# IV V# IV6
7 7 7 7

ΑΝΑΣΤΡΟΦΕΣ ΤΗΣ Vης ΜΕ ΤΙΣ ΛΥΣΕΙΣ ΤΟΥΣ

  
V6/5     
   
   
  
  
   
V6 I V6 I V6 IV6 I
5 5 5 4

       
      

      
  
      
V6 VI6 I V6 IV6 V6 V6 VI6
5 5 4 4 5
 41
  
         
  
       
     
    
V6 I V6 I V6 IV6 I V6 VI6 I
5 5 5 4 5

   
   
    
 
   
    

     
V6 IV6 V4 V6 VI6 V6 I6
5 4 6# 5 5

 
 
   

V4/3

 
   
 


V4 I V4 I
3 3

  
     
 

 
  
   
      
V4 I V4 I V6# I
3 3 4
3

    
     
 

   
  
      
V6# I V6# I V6# I
4 4 4
3 3 3
42
  
V4/3 -> Ι6
Όταν η V4/3 λύνεται στην Ι6 τότε 7η διπλασιάζει
  
την 3η της Ιης µε αντίθετη βηµατική κίνηση.
 
  
Καλό θα είναι αυτό να γίνει σε εσωτερική φωνή 3Χ2
(εξαιρετική λύση!)

V4 I6
3


  
 
 
  

  
   
3Χ2 3Χ2
   
3Χ2
 

V4 I6 V6# I6 V6# I6
3 4 4
3 3

V4/3 -> Ι6   4ες 

4ες

4ες

4ες
Όταν η V4/3 λύνεται στην Ι6 τότε 7η ανεβαίνει
διάστηµα 2ας! ΠΡΕΠΕΙ να βρίσκεται κάτω
    
από τον προσαγωγέα για να µην δηµιουργηθούν,
  
  

κατά την λύση τους, 5ες παράλληλες.
  
ΠΡΟΣΟΧΗ δεν λύνεται σε ταυτοφωνία!

V4 I6 V4 I6
3 3

Αυτές τις 5ες παράλληλες τις λένε

και ''5ες του Μπαχ''
µερικοί θεωριτικοί τις αποδέχονται.

 ΟΧΙ σε ταυτοφωνία 5ες παράλληλες 4ες 5ες παράλληλες


4ες
     
  
  
 
    
     
      
V4 I6 V4 I6 V6# I6 V6# I6
3 3 4 4
3 3


V4/3   
     
προς άλλες    
βαθµίδες
 
  
   
 

  
V4 VI6 V4 IV6 I V4 III
3 3 4 3
 43
  
    
V2

  
  


V2 I6 V2 I6

 
 
  
     

  
 
  
    
  


V2 I6 V4# I6 V4# I6 V4# I6
2 2 2

  
V2   
Πριν λυθεί στην Ιη βαθµίδα περνάει από την

Βάση της Vης (της ίδιας συγχορδίας) και µετά
λύνεται κανονικά. ΠΟΤΕ δεν σχηµατίζει
 
  
ταυτοφωνία µε την βάση της συγχορδίας!

V2 (V) I6

   
    
 
 

      
        

V2 (V) I6 V4# (V) I6 V4# (V) I6
2 2

  
V2    
 

Υπενθυµίζουµε ότι είναι
συνηθισµένο το φαινόµενο
     

της V7 που πηδάει µε 7η στην
 
 
V2 και µετά λύνεται σαν V2!

V (V2) I6 V# V4# I6
2
44
    
      
 

  
 
   
  
   
  

    
V (V2) I6 V (V2) I6 V# V4# I6 V# V4# I6
2 2

ΠΕΡΙΛΗΨΗ 8ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

1ο V7 Έχουµε αν προσθέσουµε πάνω από την βάση µία διατονική (είναι ο φθόγγος που ανήκει
στην κλίµακα) 7η. Έτσι σχηµατίζεται µία συγχορδία µε 7η µικρή. Μία τετράφωνη συγχορδία.
Είναι ∆ΙΑΦΩΝΗ συγχορδία εξ αιτίας του διαστήµατος της 7η πάνω από την βάση.
Η αρίθµησή της γίνεται σε σχέση µε την θέση που έχουν η βάση και η 7η από την νότα του
µπάσου.
2ο Η 7η έρχεται:
α) Σαν κοινή νότα της προηγούµενης συγχορδίας!
β) Με αντίθετη βηµατική κίνηση από την νότα που σχηµατίζει 7η!
γ) ΠΟΤΕ µε πήδηµα
δ) ΠΟΤΕ µε ευθεία κίνηση
ε) Σε αλλαγή θέσης συγχορδίας
ζ) Η 5η πηδάει στην 7η, η 3 πηδάει στην 7η
η) Σε αλλαγή θέσης συγχορδίας η 8η πηγαίνει στην 7η
3ο Οι αναστροφές είναι: V7 (ευθεία), V6/5 (1η αναστροφή), V4/3(2η αναστροφή),
V2 (3η αναστροφή)
4ο Η νότα της 7ης λύνεται ΠΑΝΤΑ µε βηµατική κίνηση προς τα κάτω (στην 3η της Ιης)
5ο Πριν λυθεί η 7η µπορεί να περάσει από τον φθόγγο της βάσης και µετά να λυθεί!
6ο Ο φθόγγος της βάσης της Vης µπορεί να πάει στον φθόγγο της 7ης (πήδηµα 7ης προς
τα πάνω) και µετά να λυθεί σαν V2
7ο H V4/3 όταν λύνεται στην Ι6 ο φθόγγος της 7ης ανεβαίνει διάστηµα 2ας
8ο H V4/3 όταν λύνεται στην Ι6 µπορεί να διπλασιαστεί η 3η της Ιης µε αντίθετη βηµατική κίνηση.
9ο Όταν η 7η λύνεται ανεβαίνει µε διάστηµα 2ας τότε πρέπει να βρίσκεται κάτω από τον
προσαγωγέα
10ο Αν η V7 είναι τετράφωνη τότε κατά την λύση της στην Ιη τριπλασιάζεται η Βάση της Ιης
και όταν από την V της λείπει η 5η τότε κατά την λύση της η Ιη είναι συµπληρωµένη.
11ο ∆εν διπλασιάζεται ΠΟΤΕ η λύση της 7ης µε ευθεία κίνηση
12o ∆ΕΝ λύνεται η 7η όταν είναι κοινή νότα στην επόµενη συγχορδία
 45
Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 9ο

ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΑΛΥΣΙ∆Α

Είναι η πιστή επανάληψη ίδιων µελωδικών φράσεων και αρµονικών σχέσεων, σε διαφορετικό ύψος.
Η φράση που λαµβάνεται σαν πρώτη λέγεται ΄΄µοντέλο΄΄ και οι επαναλήψεις της ΄΄κρίκοι.΄΄
ή ''επανάληψη'' Η αρµονική αλυσίδα αρχίζει και τελειώνει ΄΄όπου΄΄ µας βολέψει. Κατά την λύση της
αλυσίδας προσέχουµε να λύσουµε σωστά το µοντέλο και να το συνδέσουµε έπειτα αυτό µε την
πρώτη νότα της πρώτης επανάληψης, ΄΄ κρίκο.΄΄ Καλό θα είναι να έχουν κοινές νότες η τελευταία
συγχορδία του ΄΄µοντέλου΄΄ µε την 1η επανάληψη ΄΄κρίκο.΄΄ Στους κρίκους επιτρέπονται ΟΛΑ τα
απαγορευµένα λάθη όπως:
α) Μη λύση του προσαγωγέα,
β) ∆ιπλασιασµό ή και τριπλασιασµό του προσαγωγέα,
γ) Αυξηµένα και ελαττωµένα διαστήµατα
δ) Κακές συνδέσεις βαθµίδων
ε) Γενικά ότι λάθος εµφανίστηκε στις επαναλήψεις που δεν υπήρχε στο ΄΄µοντέλο΄΄

Εξαίρεση αποτελούν οι επιτρεπόµενες 5ες παράλληλες (5η καθαρή -> 5η ελαττωµένη.)

∆εν πρέπει να µπαίνουν στο ΄΄µοντέλο΄΄ γιατί µπορεί στις επαναλήψεις να εµφανιστούν 5ες καθαρές...

Λύση µιας αρµονικής αλυσίδας:

1η επανάληψη 2η επανάληψη

 µοντέλο  1ος κρίκος


2ος κρίκος
  
Αρµονική 
αλυσίδα
       
  
Ι IV II V III VI II6 V I

 µοντέλο 
1o Λύνουµε πρώτα το ΄΄µοντέλο΄΄
προσέχοντας να έχουµε κοινές νότες
 
   
µε τον 1ο κρίκο (1η επανάληψη)
    

Ι IV II V

 µοντέλο  
1ος κρίκος 2ος κρίκος
2o Μεταφέρουµε την
λύση της 1ης συγχορδίας
 
     

    
  
στην 1η συγχορδία της
κάθε επανάληψης

Ι IV II V III VI
46

   
µοντέλο 1ος κρίκος 2ος κρίκος
3o Συµπληρώνουµε
τις υπόλοιπες
 
       

συγχορδίες.
   
       
 
Ι IV II V III VI II6 V7 I

Παράδειγµα µε αρµονική αλυσίδα


 µοντέλο   
1ος κρίκος
  
2ος κρίκος
  
     

    
  


  

      

Ι V6 I6 IV II VI6 II6 V III VII6 III6 VI
4 4 4

 κρίκος 
 3ος     
  
    
     
  
IV I6 VI6 VII I6 V7 I
4 4

ΠΕΡΙΛΗΨΗ 9ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

1ο Αρµονική αλυσίδα είναι η επανάληψη ενός µελωδικού ΄΄µοτίβου,΄΄ που λέγεται ΄΄µοντέλο΄΄
2ο Οι επαναλήψεις λέγονται ΄΄κρίκοι΄΄
3ο Επιτρέπονται όλα τα αρµονικά και µελωδικά λάθη που θα σχηµατισθούν στους ΄΄κρίκους΄΄
3ο ∆εν µπαίνουν στοµοντέλο οι επιτρεπόµενες 5ες (5η ελαττωµένη -> 5η καθαρή)
4ο Καλό θα είναι η τελευταία συγχορδία του µοντέλου µε την 1η συγχορδία του 1ου ΄΄κρίκου΄΄
να έχουν νότες κοινές!
4ο Η λύση της γίνεται ΄΄µεταφέροντας΄΄ τα ίδια διαστήµατα στους ΄΄κρίκους΄΄
 47
Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 10ο

ΜΕΛΩ∆ΙΚΗ ΕΛΑΣΣΟΝΑ

Γνωρίζουµε ότι η µελωδική ελάσσονα κλίµακα ανεβαίνει µε την 6 και 7η βαθµίδα ανεβασµένες
κατά ένα ηµιτόνιο και κατεβαίνει σύµφωνα µε την Αιολική κλίµακα!
Η αλλαγή αυτών των φθόγγων επηρεάζει τις συγχορδίες που περιέχουν αυτούς τους φθόγγους.
Οι συγχορδίες αυτές παίρνουν το όνοµά τους από τις αλλαγµένες αυτές νότες!

    

         

 
I II5# III5# IV# V# VI VII I VII VI V IV III II I

Oι συγχορδίες που περιέχουν την 6η Μεγάλη, ονοµάζονται ∆ΩΡΙΚΕΣ, από την αρχαία ελληνική
κλίµακα την ∆ωρική. Oι φθόγγοι που περιέχουν την 7η κατεβασµένη, χωρίς προσαγωγέα,
ονοµάζονται ΑΙΟΛΙΚΕΣ, από την αρχαία ελληνική κλίµακα την Αιολική.
∆ΩΡΙΚΕΣ συγχορδίες είναι οι: ΙΙ ελάσσονα
IV µείζονα
και VI ελαττωµένη
και ΑΙΟΛΙΚΕΣ συγχορδίες είναι οι: VII µείζονα
V ελάσσονα
και ΙΙΙ µείζονα

Οι πιο εύχρηστες από τις µεν ∆ΩΡΙΚΕΣ είναι οι βαθµίδες: IV VI και προς το παρόν,
λιγότερο η ΙΙ και από τις δε ΑΙΟΛΙΚΕΣ είναι οι βαθµίδες: V και III

∆ΩΡΙΚΕΣ  

 

 


II5# IV# VI

 

 
 
ΑΙΟΛΙΚΕΣ
 

VII V III
48
Παραδείγµατα µε ∆ΩΡΙΚΕΣ βαθµίδες.

 
     
    


        
     
Ι IV3# V4# I6 I VI6# V# I
δωρική 2 δωρική

Στην περίπτωση αυτήν

είναι επιτρεπτός ο
διπλασιασµός του µπάσου

       
    
 
 
 
     
     
V6 II 6 V# 7 I V# II 6 V6 6 I
4 4 5
δωρική δωρική


             

 
          
  

     
I II5# V# 7 I I6 II5# V# I I IV6 V 6 I
δωρική δωρική 7 δωρική 5

Παραδείγµατα µε ΑΙΟΛΙΚΕΣ βαθµίδες.

  
      
  
  

         
   
  
  
I ΙΙΙ IV V# I I6 ΙΙΙ IV V# I V6 VI
αιολική 7 αιολική αιολική

  
     
    

   
      
 

 
V# I V6 IV6 V# I III IV V#
αιολική 7 αιολική 7
 49

    


   

 
        
    
I V IV V# I V IV V#
αιολική 7 αιολική 7


Είναι συνηθισµένο φαινόµενο ένα έργο σε  
   

ελάσσονα κλίµακα να έχει την τελική
Ιη βαθµίδα µείζονα!!!
   
Ονοµάζεται 3η πικαρντί
  
(3η picardi)
  
IV I6 V7 I
4

ΠΕΡΙΛΗΨΗ 10ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

1ο Γνωρίζουµε ότι η µελωδική ελάσσονα κλίµακα ανεβαίνει µε την 6 και 7η βαθµίδα σηκωµένες
κατά ένα ηµιτόνιο και κατεβαίνει σύµφωνα µε την Αιολική κλίµακα! Η αλλαγή αυτών των
φθόγγων επηρεάζει τις συγχορδίες που περιέχουν αυτούς τους φθόγγους.
2ο Οι συγχορδίες αυτές παίρνουν το όνοµά τους από τις αλλαγµένες αυτές νότες!
3ο Oι φθόγγοι που περιέχουν την 6η Μεγάλη, ονοµάζονται ∆ΩΡΙΚΕΣ, από την αρχαία ελληνική
κλίµακα την ∆ωρική.
3ο Oι φθόγγοι που περιέχουν την 7η κατεβασµένη, χωρίς προσαγωγέα, ονοµάζονται ΑΙΟΛΙΚΕΣ,
από την αρχαία ελληνική κλίµακα την Αιολική.
4ο ∆ΩΡΙΚΕΣ συγχορδίες είναι οι: ΙΙ, IV και VI
5ο ΑΙΟΛΙΚΕΣ συγχορδίες είναι οι: VII, V και ΙΙΙ
Οι πιο εύχρηστες από τις µεν ∆ΩΡΙΚΕΣ είναι οι βαθµίδες: IV VI και προς το παρόν
λιγότερο η ΙΙ και από τις δε ΑΙΟΛΙΚΕΣ είναι οι βαθµίδες: V και III
6ο Οι πιο εύχρηστες από τις ∆ΩΡΙΚΕΣ είναι οι βαθµίδες: IV VI
και προς το παρόν λιγότερο η ΙΙ και από τις δε ΑΙΟΛΙΚΕΣ είναι οι βαθµίδες: V και III
7ο Οι πιο εύχρηστες από τις ΑΙΟΛΙΚΕΣ είναι οι βαθµίδες: V και III
8ο Είναι συνηθισµένο φαινόµενο ένα έργο σε ελάσσονα κλίµακα να έχει την τελική
Ιη βαθµίδα µείζονα!!! Ονοµάζεται 3η πικαρντί (3η picardi)
50
Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 11ο

ΞΕΝΕΣ ΝΟΤΕΣ µε ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΕΞΗΓΗΣΗ

Λέγονται οι φθόγγοι οι οποίοι ''καλλωπίζουν'', ''στολίζουν'' την µελωδία. ∆εν ανήκουν στην
''πραγµατική'' αρµονία. Λειτουργούν σαν ξένοι φθόγγοι, αλλά µε τις άλλες νότες της συγχορδίας
δηµιουργούν µια άλλη αρµονία (βαθµίδα) η οποία βρίσκεται µία 3η επάνω ή κάτω από την
΄΄πραγµατική΄΄ βαθµίδα. Για αυτό λέγονται και ξένες νότες µε αρµονική εξήγηση. λ.χ.
H Ι βαθµίδα βρίσκεται σε απόσταση 3ης από την VI και την III.
H IΙ βαθµίδα βρίσκεται σε απόσταση 3ης από την IV και την VII
H III βαθµίδα βρίσκεται σε απόσταση 3ης από την V και την I
H ΙV βαθµίδα βρίσκεται σε απόσταση 3ης από την VI και την II
H V βαθµίδα βρίσκεται σε απόσταση 3ης από την III και την VII
H VΙ βαθµίδα βρίσκεται σε απόσταση 3ης από την I και την IV
H VIΙ βαθµίδα βρίσκεται σε απόσταση 3ης από την V και την II

Όλες αυτές οι συγχορδίες έχουν, σε σχέση µε την 1η δύο νότες κοινές. Αν λοιπόν κινηθεί ο
φθόγγος που δεν είναι κοινός τότε θα µας δώσει, αναλόγως, µία από τις άλλες συγχορδίες!

      
      
    

VI Ι ΙΙΙ VII II IV I III V II IV VI

        

      
III V VII IV VI I V VII II

Κάθε τέτοιος φθόγγος αναλόγως µε την κίνηση που θα έχει παίρνει και το ανάλογο όνοµα.

    
1ο ∆ΙΑΒΑΤΙΚΟΣ   
      

Λέγεται ο φθόγγος που ΄΄συµπληρώνει΄΄
ένα διάστηµα 3ης µε βηµατική κίνηση
  
προς τα κάτω και προς τα πάνω!
Ο φθόγγος αυτός ακούγεται στον Ι (VI6) V Ι6 III IV
αδύνατο χρόνο του µέτρου.

 
      
  
       
    

VI (IV6) V VI IV6 V# Ι6 III IV
 51


   
   
Μπορεί αυτό να γίνει και
µε δύο φθόγγους.

Έτσι σχηµατίζεται µια
     


συγχορδία 6/4
 
Ι (IV6) V Ι (IV6) V#
4 4
(δωρική)

2ο ΠΟΙΚΙΛΜΑΤΙΚΟΣ
Λέγεται ο φθόγγος που ΄΄στολίζει΄΄ µία  
άλλη νότα. Φεύγει και έρχεται µε βηµατική   
κίνηση προς τα κάτω και προς τα πάνω! 
Ο φθόγγος αυτός ακούγεται στον
    
αδύνατο χρόνο του µέτρου.
  
I (VI6) I V (III6) V

   
  

 

 
  
      

ΙV (II6) ΙV VΙ (IV6) VI VII6 (II6) VII6 I (VI6) I

    
     

  
    
    
V# (III6) V ΙV (II6) ΙV VΙ (IV6) VI VII6# (II6) VII6#
(δωρική)
52
 
Επίσης λειτουργεί και µε δύο φθόγγους       
το οποίο το γνωρίζουµε ήδη σαν
ποικιλµατικό 6/4 στην πλάγια
  
ή εκκλησιαστική πτώση!
  
 
I (IV6) I V (I6) V
4 4

    
 
    
    
  
 
V (I6) V I (IV6) I V# (I6) V#
4 4 4

     
3ο ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ
Λέγεται ο φθόγγος που ΄΄καθυστερεί΄΄
 
   
το άκουσµα µιας άλλης νότας ή αλλιώς,
καθυστερείτε η λύση αυτής της νότας
 
  
σε απόσταση 2ας
Ο φθόγγος αυτός ακούγεται στον
αδύνατο χρόνο του µέτρου. Ι (III6) V V (III) I6

   
Επίσης λειτουργεί και µε δύο φθόγγους
    
σχηµατίζοντας µια 6/4!
  
   
 

I (I6) V IV (IV6) I
4 4


         
  
      

 
V (V2) (III5#) I6 VI (VI6) III IV (IV6) I
4 4
 53

  
4o ΠΡΟΗΧΗΣΗ ή ΠΡΟΗΓΗΣΗ
Λέγεται ο φθόγγος που ΄΄ηχεί΄΄ η λύση
   
του πριν ακόµα εµφανισθεί η συγχορδία
     
που ανήκει! Ο φθόγγος αυτός ακούγεται
  
στον αδύνατο χρόνο του µέτρου.

V (III6) I V# (III6) I

       
     
     
     

 
I (VI6) IV II (VII6) VII6 IV (II6) II6 V7 (III6) I

   
       

     
    

     
   
IV6 (VI) III IV6 (VI) III VI6 (I) V6 VI6 (I) V6
αιολική 5 5

 
   
Επίσης λειτουργεί και µε δύο φθόγγους

 
σχηµατίζοντας µια 6/4!
 

I (IV6) IV
4

 
       
   
      
  
 
V (I6) I V# (I6) I I (IV6) IV
4 4 4
  
54
 
5o ΕΚΦΥΓΗ
   

  
Λέγεται ο φθόγγος που φεύγει µε
διάστηµα 2ας και µετά συνεχίζει
  
µε πήδηµα 3ης µε αντίθετη κίνηση.
Ο φθόγγος αυτός ακούγεται
 
στον αδύνατο χρόνο του µέτρου. I (VI6) IV IV (II6) V

     
     
 
   
     

I (VI6) IV VI6 (I) V7 IV6 (VI) V

  
     
    
     
  

 
I (VI6) IV VI6 (I) V# IV6 (VI) V#
7

      
6o ΑΠΟΤΖΑΤΟΥΡΑ     
 
Λέγεται ο φθόγγος που εµφανίζεται
΄΄ξαφνικά΄΄ και ακούγεται ΠΑΝΤΑ   
στον δυνατό χρόνο του µέτρου.
 
I (ΙI6) IV I (ΙΙI6) V

      
      
    
   
   
I (ΙV6) VI I (ΙV6) VII6 III (ΙΙ6) IV

      
      

   
  
   
I (ΙV6) VI I (ΙΙ6) IV IV (ΙΙI6) V#
 55
      
Επίσης λειτουργεί και µε δύο      
φθόγγους σχηµατίζοντας µια 6/4!

     

II (Ι6) V VI (Ι6) V
4 4

 
         

 
 
   

 
IV (ΙV6) I VI (Ι6) V# IV (ΙV6) I
4 4 4

ΠΕΡΙΛΗΨΗ 11ου ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

1ο Λέγονται οι φθόγγοι οι οποίοι εµφανίζονται ΄΄ξαφνικά΄΄ σε µία συγχορδία και λειτουργούν

σαν ξένες νότες αλλά µε τις άλλες νότες της συγχορδίας δηµιουργούν µια άλλη βαθµίδα η
οποία βρίσκεται µία 3η επάνω ή κάτω από την ΄΄πραγµατική΄΄ βαθµίδα. Για αυτό λέγονται
και ξένες νότες µε αρµονική εξήγηση.
2ο ∆ΙΑΒΑΤΙΚΟΣ Λέγεται ο φθόγγος που ΄΄συµπληρώνει΄΄ ένα διάστηµα 3ης µε βηµατική κίνηση
προς τα κάτω και προς τα πάνω! Ο φθόγγος αυτός ακούγεται στον αδύνατο χρόνο του µέτρου.
3ο ΠΟΙΚΙΛΜΑΤΙΚΟΣ Λέγεται ο φθόγγος που ΄΄στολίζει΄΄ µία άλλη νότα. Φεύγει και έρχεται
µε βηµατική κίνηση προς τα κάτω και προς τα πάνω! Ο φθόγγος αυτός ακούγεται στον
αδύνατο χρόνο του µέτρου.
4ο ΠΡΟΗΧΗΣΗ ή ΠΡΟΗΓΗΣΗ Λέγεται ο φθόγγος που ΄΄ηχεί΄΄ η λύση της πριν ακόµα εµφανισθεί
η συγχορδία που ανήκει! Ο φθόγγος αυτός ακούγεται στον αδύνατο χρόνο του µέτρου.
5ο ΑΠΟΤΖΑΤΟΥΡΑ Λέγεται ο φθόγγος που εµφανίζεται ΄΄ξαφνικά΄΄ και ακούγεται ΠΑΝΤΑ
στον δυνατό χρόνο του µέτρου.
6ο Επίσης λειτουργούν όλου αυτοί οι ΄΄ξένοι φθόγγοι΄΄ και µε δύο φθόγγους σχηµατίζοντας µια 6/4!