Ιστορία σύγχρονης μουσικής

Ακροάματα μαθημάτων και θέματα που συζητήθηκαν.

1ο Μάθημα: Η γέννηση του μοντερνισμού Ι

o Richard Wagner, Tristan und Isolde, Εισαγωγή
o Maurice Ravel, Jeux d’ eau
o Claude Debussy, Prelude d’ apres midi d’ un faune
o Debussy, La mer
o Mahler, 4η Συμφωνία, 1ο μέρος

2ο Μάθημα: Η γέννηση του μοντερνισμού ΙΙ

✓ Βαγκνερισμός (μουσική, ποίηση, ζωγραφική, πολιτική, ιδεολογία κτλ),
✓ Mahler (lied, συμφωνίες, συμφωνικά έργα με τραγουδιστές),
✓ Ιμπρεσιονισμός στη ζωγραφική και το μουσικό ανάλογο, τα παραδείγματα των Debussy και
Ravel
✓ Εθνικισμοί στο γύρισμα του αιώνα (Αγγλία, Ισπανία, Ανατολική και Βόρεια Ευρώπη)
✓ Ρωσία και βιρτουόζοι πιανίστες: Scriabin – Rachmaninov
✓ Δημοφιλής μουσική στις αρχές του 20ου αι και ο ρόλος της τεχνολογίας (ηχογράφηση, βωβός
κιν/φος)
✓ Αρχές avant-garde: αμφισβήτηση της έννοιας του κλασικού, αθάνατου, διαχρονικού έργου.
Παρουσιάζονται διαφορετικές προσεγγίσεις στο στυλ των έργων.
✓ Satie και διαφοροποίηση από τη γαλλική παράδοση
✓ Russolo, φουτουρισμός και απόρριψη της μουσικής και της αισθητικής του παρελθόντος

Ακροάματα:

o Claude Debussy, Clair de lune

o Scott Joplin, Golliwogg’s Cakewalk και Maple Leaf Rag
o Erik Satie, Descriptions mechaniques
o Luigi Russolo, Intonarumoris

3ο Μάθημα: Arnold Schoenberg (πρώτη-δεύτερη περίοδος)- Ατονικότητα Ι

✓ Βασικά ιστορικά στοιχεία (εκπαίδευση, καταγωγή, σπουδές)
✓ Πρώτη περίοδος, έως 1908: Διεύρυνση της τονικότητας
o Verklärte Nacht, Op.4
o Pelleas und Melisande, Op. 5 - Breit
o String Quartet, No.1, Op.7, 1ο μέρος
✓ Δεύτερη περίοδος (1908-1921): Ατονικότητα/ παντονικότητα

o String Quartet No.2 Op.10, 4ο μέρος

o “Peripetie”, από το Fünf Orchesterstücke, Op. 16
o Erwartung, Op.17
o Pierrot Lunaire, Op.21, Moondrunk
4ο Μάθημα: Η δεύτερη σχολή της Βιέννης- Ατονικότητα ΙΙ
o Alban Berg, Altenberg Lieder (1912), 2ο και 3ο Lied
o Alban Berg, Wozzeck (1914-1922) (Πρώτη άρια)
o Anton Webern, Six pieces for orchestra, op.6
o Anton Webern, Five Canons on Latin Text, Op. 16 (1923-4),

✓ Συζητήθηκαν: Ατονικότητα, «Skandalkonzert» του 1913, Sprechgesang, Leitmotif

5ο Μάθημα: Stravinsky, Bartok, Ives-Ρωσία, Ουγγαρία και Η.Π.Α. γύρω στα 1910-1920

o Igor Stravinsky, Το πουλί της Φωτιάς

o Igor Stravinsky, Πετρούσκα
o Igor Stravinsky, Ιεροτελεστία της Άνοιξης
o Igor Stravinsky Η ιστορία του στρατιώτη
o Bela Bartok, Το κάστρο του κυανοπώγωνα
o Bela Bartok, Allegro Barbaro
o Charles Ives, The unanswered question

✓ Συζητήθηκαν: Στυλιστικές περίοδοι Stravinsky, Συμβολή Bartok στην καταγραφή της παράδοσης και
την επιστήμη της εθνομουσικολογίας και χρήση τεχνολογίας στην αποτύπωση παραδοσιακών
μελωδιών, Ives και ατονικότητα εκτός Ευρώπης.

6ο Μάθημα: Μεσοπόλεμος α’, 1920-1930. Δωδεκάφθογγο, Jazz, Νεοκλασσικισμός

o Arnold Schoenberg, Piano Suite, op.25

o Anton Webern, Συμφωνία, op.21
o Δημήτρης Μητρόπουλος, Οστινάτα
o Νίκος Σκαλκώτας, Οκτέτo
o Arthur Honegger, Pacific 231
o Darius Milhaud, La creation du monde
o Edgard Varese, Hyperprism
o George Gershwin, Rhapsody in Blue

✓ Συζητήθηκαν: Δωδεκαφθογγισμός και Β’ σχολή της Βιέννης, Δωδεκάφθογγο σύστημα,

Δωδεκάφθογγη σειρά και αναστροφές της, κατάργηση ιεραρχίας φθογγικών σχέσεων τονικής
μουσικής, Ορισμός Σουίτας, Φόρμα Σονάτα (Α-Β-Α΄) και φόρμα «θέμα και παραλλαγές» στη
Συμφωνά Webern, Νεοκλασικισμός και πατριωτισμός στη Γαλλία, Ομάδα των Έξι (Les Six),
επιρροές jazz/blues και δημοφιλούς μουσικής στη «σοβαρή» μουσική
7ο Μάθημα: Μεσοπόλεμος β’. Γερμανία και Σοβιετική Ένωση προ Β΄ΠΠ.
o Ernst Krenek Jonny spielt auf (1927)
o Kurt Weil, The Threepenny opera (1928), Die Moritat von Mackie Messer (Mack the knife)
o Sergey Prokofiev, Ρωμαίος και Ιουλιέτα (1935-36) “Dance of the knights”
o Sergey Prokofiev, Alexander Nevsky (1938)
o Dmitri Shostakovich, Lady Macbeth of the Mtsensk Districkt (1934) (εισαγωγή και 1η άρια)
o Dmitri Shostakovich, 7η Συμφωνία (1941) (1ο μέρος)

8ο Μάθημα: Μεταπόλεμος, Νεομοντερνισμός α’

o Olivier Messiaen, Quatuor pour la fin du temps (1940-41), 1ο μέρος
o Karlheinz Stockhausen, Klavierstuck I(1952)
o Pierre Boulez, Le Marteau sans Maitre (1955)
o Luciano Berio, Chamber Music (1953)
o John Cage, Sonata V
o Earle Brown, December 1952 (1952)
o Pierre Schaeffer, Cinq etudes de bruits (1948)
o Edgard Varese, Poeme electronique (1957-58)
o Ιάννης Ξενάκης, Πιθοπρακτά (1955-56)

✓ Τονική-νεοτονική-post tonal μουσική, 12φθογγο σειραϊσμός, νέα προσέγγιση της ερμηνείας

(new virtuosity), απροσδιόριστο-τυχαίο, νέοι ήχοι-όργανα, ηλεκτρονική μουσική, νέες υφές.

9ο Μάθημα: Μεταπόλεμος, Νεομοντερνισμός β’

o Benjamim Britten, War Requiem (1961-62)
o Milton Babbitt, Philomel (1964)
o Witold Lutoslawski, String Quartet(1964)
o Gyorgy Ligetti, Lux Aeterna (1966)
o Krysztof Penderecki, Threnody for the Victims of Hiroshima (1960)
o Gunther Schuller , Transformation (1957)
o Toru Takemitsu, November steps (1967)
o La Monte Young, Composition 1960 No.7
o Terry Riley, In C (1964)
o Steve Reich, Piano Phase (1967)

✓ Ό,τι συζητήθηκε στο 8ο μάθημα και επιπλέον: ανάμειξη- συγκερασμός διάφορων στυλ και
παραδόσεων, ασιατικές επιρροές, μινιμαλ.

10ο Μάθημα: α) Η δεκαετία 1970-80, β) Ελληνική πρωτοπορία.

o Δημήτρης Δραγατάκης, Little Ballad
o Μιχάλης Αδάμης, Μεταλλικά γλυπτά ΙΙΙ
o Γιάννης Χρήστου, Αναπαράστασις ΙΙΙ
o Θόδωρος Αντωνίου, Six Likes for solo tuba
o Alfred Schnittke, Concerto grosso No.1
o Sofia Gubaidulina, Offertorium
 o Arvo Pärt, Tabula rasa
o Philip Glass, Einstein on the beach, “train”

✓ Ορόσημα ελληνικού μεταπολεμικού μοντερνισμού, ρωσική πρωτοπορία, θρησκευτικός

μινιμαλισμός, avant-garde οπερα

11ο Μάθημα: Μεταμοντερνισμός.

o John Adams, Violin Concerto (1993)
o Corigliano, Red Violin (1998) κυρίως θέμα της ομώνυμης ταινίας), The red violin Chaconne
(1997) και Symphony no. 1 (1988)
o Henryk Gorecki, Symphony no 3 (Συμφωνία των θλιμμένων τραγουδιών, 1977), 1ο μέρος
o George Rochberg, String quartet no 3 (1971), part A, I-II

✓ Μεταμοντερνισμός στην τέχνη και τη μουσική, «Γιατί οι συνθέτες γράφουν μεταμοντέρνα

έργα»