TÜRK YARGI SİSTEMİ(1)
Ceza Yargısı
1.Derece Mahkemeler
Hukuk Mahkemeleri
Asliye Boşanma, Mal
Sulh varlığı, şahıs
varlığı, nafaka, ev
boşaltma
Ceza Mahkemeleri
Asliye Sahte işlem, hakaret
Ağır Mala, cana, namusa
ve devlete karşı
işlenen suçlar
Bölge Adliye Mahkemeleri
kurulmuştur. Ancak Henüz
faaliyete geçmemiştir.
YARGITAY
İsmail Rüştü Çirit
YÜKSEK MAHKEMELER
ANAYASA MAHKEMESİ
YARGITAY
DANIŞTAY
ASKERİ YARGITAY
AYİM
UYUŞMAZLIK
İdari Yargı Askeri Ceza Askeri İdare Uyuşmazlık Anayasa
1.Derece Mahkemeler 1.Derece Mahkemeler Yargı ayrılığı ilkesinin ortaya çıkardığı Anayasa yargısının tek
görev uyuşmazlıklarını çözen mahkemesidir.
İdare Mahkemeleri Disiplin Mahkemeleri İlk ve son derece görevli mahkemedir.
Vergi Mahkemeleri Askeri Ceza Mahkemeleri tek mahkeme Askeri Kanunların
İdare Davalara bakmak hangi davaya hangi KHK’ların
Mahkemesidir(AYİM) mahkemenin bakacağına karar verir. Meclis İç Tüzüğü’nün
Bölge İdare Mahkemeleri Hukuk Bölümü anayasaya şekil ve içerik
(Tek hakimli Mahkemeleri Yargıtay 2 asil 2 yedek olarak denetimini yapar.
denetler) Danıştay 2 asil 2 yedek
AYİM 2 asil 2 yedek Anayasa değişikliklerini
yalnız şekil bakımından
Ceza Bölümü inceler.
Yargıtay 2 asil 2 yedek
Askeri Yargıtay 2 asil 2 yedek Bireysel başvuruları
sonuçlandırır(2010)
Uyuşmazlık Mahkemesinin Başkanını
Anayasa Mahkemesi kendi üyeleri
arasında seçer.
YÜKSEK MAHKEMELER
DANIŞTAY ASKERİ YARGITAY AYİM UYUŞMAZLIK ANAYASA MAHKEMESİ
Zerrin Güngör Ahmet Zeki Liman Abdullah Arslan Serdar Özgüldür Zühtü Aslan
Üyelerini Kim Seçer? Başkanını Kim Seçer? Başsavcılık var mı? Cumhurbaşkanı Yargıtay’a üye seçmez.
14 üye Cumhurbaşkanı Kendi üyeleri arasından kendisi YOK
3 üye TBMM HSYK,
HSYK Kendi üyeleri arasından kendisi Yargıtay’ın seçtiği 3(üç) aday Sayıştay,
arasından Cumhurbaşkanı Yüksek Seçim Kurulu
1/4 Cumhurbaşkanı Kendi üyeleri arasından kendisi Kendisi seçer ve Yüksek Askeri Şura
3/4 HSYK Yüksek Mahkeme DEĞİLDİR.
Cumhurbaşkanı Rütbe ve kıdem esasına göre Rütbe ve kıdem esasına göre
Cumhurbaşkanı Rütbe ve kıdem esasına göre Rütbe ve kıdem esasına göre HSYK ve Sayıştay anayasanın Yargı bölümünde
Diğer Yüksek Mahkemelerden AYM kendi üyeleri arasında seçer. YOK düzenlenmiştir.
ANAYASA MAHKEMESİ Anayasa Mahkemesi Kararlarının Özellikleri
 YAPISI • Bazı kamu görevlilerini Yüce Divan sıfatıyla yargılar. • Kararları kesindir. Herkesi bağlar. Resmi Gazete de yayımlanır.
• Yüce Divan kararlarına karşı bir(1) defa yine AYM Genel
2010 Öncesi 2010 Sonrası Kuruluna başvurulabilir.
Üye Sayısı 11 asil 4 yedek 17 asil 2010 Öncesi 2010 da eklenenler • AYM kararlarının yürürlük tarihini bir(1) yıl erteleyebilir.(Bu
Üyelerin Ataması Cumhurbaşkanı Cumhurbaşkanı • Cumhurbaşkanı • TBMM Başkanı sürede yasama kanun yapsın boşluk oluşmasın diye)
TBMM • Başbakan • Genelkurmay Başkanı • AYM iptal ettiği normların yerine kanun koyucu gibi davranıp
Görev Süresi 65 yaş dolana 12 yıl • Bakanlar • Kara – Deniz-Hava norm koyamaz.
kadar • Yüksek Yargı organı üyeleri kuvvet komutanları • AYM kararları geçmişe yürütülemez.
Çalışma Şekli Genel kurul Genel Kurul + • Başsavcı ve Başsavcı vekilleri • Jandarma Genel • Davalara dosya üzerinden bakar ancak isterse duruşmada
2 Daire • Sayıştay başkan ve üyeleri Komutanı yapabilir.
Bireysel Başvuru - + • HSYK üyeleri • Yüce Divan’da savcılık görevini Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı
Yüce Divan Kararı Kesindi. Genel kurula bir • Yargıtay Cumhuriyet yapar.
kez itiraz Başsavcısı ve vekili • Bireysel başvurulara daireler bakar.
• Genel kurul en az başkan + 12 üye ile toplanır.
• Daireler en az başkanvekili +4 üye ile toplanır.
Üyelerinin Oluşum Şekli • Kararlarını katılanların salt çoğunluğu ile alır.
• Soyut(İptal davası) ve Somut(İtirazYolu) Norm Denetimi
yapmak Katılanların 2/3 çoğunluğu ile aldığı kararlar şunlardır.
Cumhurbaşkanı 14 kişi TBMM 3 kişi • Parti kapatma
3 Yargıtay 2 Sayıştay • Partiyi hazine yardımından mahrum bırakma
2Danıştıy 1 Barolardan • Anayasa değişikliğini şekil bakımından iptal etme
1 Askeri Yargıtay
Soyut Norm Denetimiİptal davası) Üyelerinin 1/2+ 1 (salt çoğunluğu) ile aldığı kararlar şunlardır.
1 AYİM • Uyuşmazlık Mahkemesinin başkanını seçmek
3 YÖK(Kendi üyeleri dışından hukuk, iktisat ve siyasal ŞEKİL SÜRE ESAS SÜRE • AYM üyelerinden birisinin yargılanmasına karar vermek
alanında Doçent yada Profesör) Anayasa • CB 10 - -
4 Doğrudan(Yüksek bürokrat, Avukat, Hâkim-savcı ve • 1/5(110 milletvekili) HSYK
Anayasa Raportörü(5yıl görev yapmış) Kanun • CB 10 60 • Bu haliyle 1982 Anayasası ile oluşturulmuştur.
• 1/5(110 milletvekili) • 22 asil 12 yedek üyesi vardır.(2010 değişikliği)
Anayasa Mahkemesinin Görevleri KHK ve • CB 60 • CB 60 • Adalet Bakanı doğal üyesi ve başkanıdır.
Meclis İç • 1/5(110 milletvekili) • 1/5(110 • Adalet Bakanı Müsteşarı doğal üyesidir.
Tüzüğü • İktidar partisi milletvekili) •Hakim ve Savcıların özlük işlerini düzenler
• Milletvekili dokunulmazlığının kaldırılması ile ilgili itirazlara •Ana muhalefet • İktidar partisi • Genel Kurul ve 3 daire şeklinde çalışır.
bakar.(7 gün de başvuru 15’de sonuçlandırır.) Partisi • Ana muhalefet • Adalet Bakanı daire çalışmalarına katılamaz.
Partisi) • Kararlarından meslekten çıkartmaya yargı yolu açılmıştır(2010)
• Milletvekilliğinin TBMM kararı ile düşmesine yapılan itirazlara • Üyeleri 4 yıllığına seçilir ve tekrar seçilebilir.
bakar..(7 gün de başvuru 15’de sonuçlandırır.) • 2010’da sekreterlik kurulmuştur.
Somut Norm Denetimi(İtiraz yolu)
• Anayasa’nın yargı bölümünden düzenlenmiştir ancak yüksek
• Siyasi Partilerin mali denetimini Sayıştay yardımıyla yapar. mahkeme değildir.
• Siyasi Partilerin Kapatma Davalarına bakar. Kararlarının ise; Bir davaya bakmakta olan mahkeme bir kanun yada KHK’nin
1982 ilk hali 2001 2010 Anayasa’ya aykırı olduğunu düşünürse AYM’ye dava açar. HSYK ÜYE YAPISI
Üye sayısının salt Üye sayısının3/5 Katılanların 2/3 Asil Yedek
çoğunluğu Anayasa Mahkemesi 5 ay içinde karar verir. Bu sürede AYM Adalet Bakanı 1
karar vermezse mahkeme mevcut yasaya göre davayı Adalet Bakanı Müsteşarı 1
• Kendi üyeleri arasından Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanını neticelendirir. Cumhurbaşkanı 4
seçer. Yargıtay 3 3
AYM’nin kararı ret olursa aynı kanun veya KHK için 10 yıl Danıştay 2 2
• Bireysel başvuruları inceleyip karara bağlar. Bunun için; Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. Türk Adalet Akademisi 1 1
Adli Yargı hakim ve savcılar 7 4
Başvuru temel haklar İç yargı yolu İdare temel hakları İdari Yargı hakim ve savcılar 3 2
www.KPSSCini.com