0

การดดแลรรักษาตต้ นไมต้ ภายหลรังการปลดก

องคค์ ความรดต้ เพพอพื่ สนรับสนนนการปฏฏิบรัตฏิงานปลดกและฟพฟื้ นฟดปป่าไมต้

สป่ วนปลดกปป่ าภาครรัฐ

สส านรักสป่ งเสรฏิมการปลดกปป่ า
กรมปป่ าไมต้
2553

บทททพื่ 1 บทนสา
1.1 การปลดกและฟพฟื้ นฟดปป่าไมต้
ปป่ าไมม้เปป็ นทรรัพยากรธรรมชาตติททที่มทประโยชนน์นานรับประการ แตป่การใชม้ประโยชนน์โดยไมป่คาค นนึ งถนึง
ศรักยภาพในการผลติตของปป่ า การลรักลอบตรัดไมม้และการบบุกรบุ กครอบครอง รวมถนึงการพรัฒนาโครงสรม้างพพพนฐาน
ดม้านตป่างๆ เปป็ นสาเหตบุททที่ทาค ใหม้ปป่าไมม้เกติดความเสพที่ อมโทรมและลดปรติ มาณลงอยป่างมาก สป่ งผลกระทบตป่อความ
เปป็ นอยยขป่ องประชาชน เกติดปรัญหาตป่างๆ ตามมามากมาย เชป่น การเกติดนคพาทป่วม ความแหม้งแลม้ง ขาดแคลนนคพา
ในการอบุปโภคและบรติ โภค ดตินขาดความอบุดมสมบยรณน์ ผลผลติตทางการเกษตรตกตคที่า เปป็ นตม้น ดรังนรัพนเพพที่อปม้ องกรัน
 1

และแกม้ปรัญหาดรังกลป่าวขม้างตม้น จนึงจคาเปป็ นตม้องปม้ องกรันและรรักษาพพพนททที่ปป่าไมม้ททที่เหลพออยยป่ เอาไวม้ใหม้ไดม้ สคาหรรับ

ปป่ าไมม้ททที่ถยกบบุกรบุ กทคาลายจคาเปป็ นตม้องปลยกปป่ าขนึพนมาใหมป่และฟพพ นฟยปป่าไมม้ททที่มทสภาพเสพที่ อมโทรมใหม้กลรับมา
มทความอบุดมสมบยรณน์ดงรั เดติม
โดยธรรมชาตติเมพที่อปป่ าไมม้ถยกทคาลายไมป่วป่าจะดม้วยสาเหตบุใดจะสามารถฟพพ นตรัวไดม้เองอยยแป่ ลม้ว แตป่มทบาม้ ง
ในบางพพพนททที่ททที่มทอบุปสรรคขรัดขวางหรพ อยรับยรัพงการฟพพ นตรัวอยป่างตป่อเนพที่ องและเปป็ นระยะเวลาอรันยาวนาน เชป่น
การเกติดไฟปป่ า การเลทพยงสรัตวน์ เปป็ นตม้น จะทคาใหม้ปป่าไมม้ไมป่สามารถฟพพ นตรัวไดม้เองตามธรรมชาตติหรพ อเกติดขนึพนไดม้แตป่
เปป็ นไปอยป่างชม้าๆ สคาหรรับพพพนททที่บางแหป่ งททที่สภาพสติที่ งแวดลม้อมถยกทคาใหม้เปลทที่ยนแปลงไปจากเดติมอยป่างสติพนเชติง การ
ฟพพ นตรัวของปป่ าไมม้ตามธรรมชาตติกจป็ ะเกติดขนึพนไดม้ยากเชป่นเดทยวกรัน เชป่น การทคาเหมพองแรป่ การเกติดดตินโคลนถลป่ม
เปป็ นตม้น ดรังนรัพนการปลยกและฟพพ นฟยจะชป่วยทคาใหม้ปป่าไมม้ฟพ นตรัวและสมบยรณน์ดงรั เดติมไดม้เรป็วขนึพน
1.2 ปรัจจรัยททพื่มทอทฏิ ธฏิพลตป่ อการรอดตายของตต้ นไมต้ ภายหลรังการปลดก
(1) พพันธธธุ์ไมม้ ไมม่ เหมาะสมกพับสภาพพพนพื้ ททท การกคาหนดชนติ ดพรันธบุน์ไมม้เพพที่อใชม้สาค หรรับการปลยกปป่ าจะตม้อง
ใหม้สอดคลม้องกรับสภาพสติที่ งแวดลม้อม โดยพติจารณาจากประเภทของปป่ าไมม้ดพ งรั เดติม ลรักษณะพพพนททที่ในปรั จจบุบนรั หรพ อ
เอกสารงานวติจยรั ททที่เกทที่ยวขม้องซนึที่งจะชป่วยทคาใหม้เราทราบวป่าพรันธบุน์ไมม้ชนติ ดใดบม้างททที่เกติดขนึพนหรพ อสามารถเจรติญเตติบโต
ไดม้ดใท นบรติเวณนรันพ หากนคาชนติดพรันธบุไน์ มม้ทไทที่ มป่เหมาะสมมาปลยกกป็อาจจะทคาใหม้ตนม้ ไมม้เหลป่านรัพนตายไดม้งาป่ ยตรัวอยป่างเชป่น ใน
บรติ เวณททสที่ ภาพดตินเลวหรพ อเสพที่อมโทรมควรหาพรันธบุไน์ มม้ชนติดทททที่ นแลม้งมาปลยก ไมป่ควรนคาพรันธบุไน์ มม้ททที่อป่อนแอ หรพ อ
พรันธบุน์ไมม้ททที่ตอม้ งการรป่ มมาปลยก เปป็ นตม้น
(2) การเตรท ยมพพนพื้ ทททไมม่ ดท กป่อนทคาการปลยกปป่ า จะตม้องเตรท ยมพพพนททที่โดยการเกป็บรติ บเศษไมม้ ปลายไมม้ และ
กคาจรัดวรัชพพชในบรติ เวณพพพนททที่ปลยกปป่ าออกใหม้หมด การเตรท ยมพพพนททที่ไมป่เรท ยบรม้อยมทผลทคาใหม้กทดขวาง
การดคาเนตินงาน ทคาใหม้การปลยกขาดประสติ ทธติ ภาพ การกคาจรัดวรัชพพชออกใหม้หมดเพพที่อไมป่ใหม้เกติดการแยป่งอาหาร
เบทยดบรัง ปกคลบุม และพรันลคาตม้นกลม้าไมม้ททที่ปลยกใหมป่ ซนึที่ งเปป็ นสาเหตบุทาค ใหม้ตนม้ ไมม้ททที่ปลยกตายไดม้
(3) กลม้ าไมม้ ขาดคธณภาพ กลม้าไมม้ททที่จะนคาไปปลยก ควรมทการเตรท ยมไวม้อยป่างดท เชป่น มทการครัดกลม้าไมม้ททที่ไดม้
ขนาดมาตรฐานของพรันธบุน์ไมม้แตป่ละชนติด มทลกรั ษณะแขป็งแรง ปราศจากเชพพ อโรค และแมลงรบกวนและตม้องผป่าน
การทคากลม้าไมม้ใหม้แกรป่ ง (Hardening) มาแลม้ว จนึงจะทคาใหม้ตนม้ ไมม้มทอตรั ราการเจรติ ญเตติบโตและเปอรน์ เซป็นตน์
การรอดตายสยง การนคากลม้าไมม้ททที่อป่อนแอหรพ อไมป่ไดม้ขนาดไปปลยก จะทคาใหม้เกติดความลม้มเหลวไดม้งป่าย
เมพที่อปรั จจรัยและสติที่ งแวดลม้อมไมป่เอพพออคานวย
(4) การขนสม่ งกลม้ าไมม้ ขาดความระมพัดระวพัง การขนสป่ งกลม้าไมม้จากแหลป่งเตรท ยมกลม้าไมม้ไปยรังบรติ เวณททที่
จะทคาการปลยก จะตม้องทคาอยป่างระมรัดระวรังไมป่ใหม้กลม้าไมม้ไดม้รรับความกระทบกระเทพอนมาก เพราะจะมทผลกระ
ทบตป่อระบบรากของกลม้าไมม้ซที่ นึงยรังไมป่แขป็งแรง การขนสป่ งกลม้าไมม้ในวรันททที่มทแดดจรัดและอากาศรม้อน ควรจะมท
การปม้ องกรันไมป่ใหม้กลม้าไมม้ถยกแสงโดยตรง ควรทคารป่ มบรังและกป่อนการขนยม้ายกลม้าไมม้จากเรพ อนเพาะชคาไปปลยก
ควรรดนคพากลม้าไมม้ใหม้โชกกป่อนนคาไปปลยกดม้วย
(5) เทคนนิคการปลลูกไมม่ ดท การปลยกตม้นไมม้ททที่ไมป่ถยกวติธทอนรั เนพที่ องมาจากคนงานไมป่มทความระมรัดระวรัง
หรพ อเนพที่ องจากคนงานขาดความรยม้กตป็ าม มทผลทคาใหม้การปลยกตม้นไมม้เกติดความลม้มเหลวไดม้เชป่นกรัน ดรังนรัพนเพพที่อ
การปลยกตม้นไมม้ประสบผลสคาเรป็ จ จนึงมทความจคาเปป็ นอยป่างยติงที่ ททที่จะตม้องมทการแนะนคาใหม้คนงานเขม้าใจกป่อนทคา
การปลยก และควรจะไดม้ควบคบุมคนงานระหวป่างทคาการปลยกตม้นไมม้โดยใกลม้ชติดอทกดม้วย
 2

(6)การระบาดของโรคและแมลง พพพนททที่ปลยกปป่ าบางแหป่ งมทโรคและแมลงตป่าง ๆ รบกวน เชป่น ปลวก

หนอนทราย และตรักต แตน ฯลฯ ในกรณท ททที่มทจาค นวนมาก ควรหาทางปม้ องกรันและกคาจรัดใหม้โดยเรป็ ว เชป่น
ใชม้สารเคมทฉทดพป่นเปป็ นระยะในชป่วงททที่มทการระบาดกป็จะชป่วยลดอรันตรายจากโรคและแมลงดรังกลป่าวไดม้
(7) ภพัยธรรมชาตนิ เมพที่อไดม้ทาค การปลยกตม้นไมม้ในพพพนททที่แลม้ว ถม้าเกติดภาวะฝนแลม้งตติดตป่อกรันเปป็ นเวลานาน
ทคาใหม้การเจรติ ญเตติบโตของตม้นไมม้หยบุดชะงรักหรพ อทคาใหม้ตนม้ ไมม้เหลป่านรัพนแหม้งตายไดม้ อรันเปป็ นสาเหตบุททที่จะทคาใหม้
การดคาเนตินงานปลยกและฟพพ นฟยปป่าเกติดความลม้มเหลวไดม้ ในกรณท ททที่เกติดฝนตกหนรักตติดตป่อกรัน อาจจะทคาใหม้เกติด
นคพาไหลบป่า หรพ อนคพาทป่วมเปป็ นเวลานาน ยป่อมมทผลกระทบตป่อการรอดตายของตม้นไมม้ททที่ปลยกใหมป่ ๆ ไดม้เชป่นเดทยวกรัน
(8) วพัชพพช ตม้นไมม้ททที่ปลยกใหมป่ตอม้ งใชม้เวลาระยะหนนึที่ งในการปรรับสภาพใหม้เขม้ากรับสติที่ งแวดลม้อมใหมป่
การเจรติ ญเตติบโตจนึงอาจจะหยบุดชะงรักหรพ อเจรติ ญเตติบโตอยป่างชม้าๆ ซนึที่ งมรักจะชม้ากวป่าการเจรติ ญเตติบโตของวรัชพพช
ททที่มทการเจรติ ญเตติบโตอยป่างรวดเรป็ว กป่อใหม้เกติดการแกป่งแยป่งธาตบุอาหารและเบทยดบรังแสงแดดกลม้าไมม้ททที่ปลยกใหมป่ ดรัง
นรัพนหลรังจากทคาการปลยกตม้นไมม้ลงในพพพนททที่แลม้ว จนึงจคาเปป็ นจะตม้องมทการปม้ องกรันและกคาจรัดวรัชพพช ถม้าหากปลป่อย
ปละละเลย ขาดการเอาใจใสป่ ปลป่อยใหม้มทวชรั พพชปกคลบุมตม้นไมม้ กป็จะทคาใหม้ตนม้ ไมม้ททที่ปลยกในปท แรกตายไดม้
(9) ไฟปม่ า ไฟเปป็ นอบุปสรรคททที่สาค ครัญอทกประการหนนึที่ งในการปลยกปป่ า เพราะไฟปป่ ามรักจะเกติดจาก
การจบุดเผาของชาวไรป่ ในฤดยแลม้ง เผาปป่ าเพพที่อลป่าสรัตวน์ ทคาใหม้ไฟมรักจะลบุกลามไปในปป่ าธรรมชาตติรวมถนึงพพพนททที่
ปลยกปป่ าดม้วย เปป็ นเหตบุใหม้เกติดอรันตรายแกป่ตนม้ ไมม้โดยเฉพาะตม้นไมม้ททที่มทขนาดเลป็ก ในกรณท ททที่เปป็ นฟพพ นททที่การปลยกปป่ ากป็
มรักจะปรากฏใหม้เหป็นอยยเป่ สมอ และมรักจะเปป็ นสาเหตบุหลรักททที่ทาค ใหม้ตนม้ ไมม้ททที่ปลยกในปท แรกๆ ซนึที่ งมทขนาดเลป็กอยย ป่ ตาย
เปป็ นจคานวนมาก

บทททพื่ 2 การดดแลรรักษาตต้ นไมต้ ภายหลรังการปลดก

2.1 ความสส าเรร็จของการปลดกปป่ า
ความสคาเรป็จของการปลยกปป่ าหรพ อการฟพพ นฟยสภาพปป่ า หมายถนึงการททที่ตนม้ ไมม้ททที่ปลยกมทอตรั ราการรอดตายสย ง
และมทการเจรติ ญเตติบโตททที่ดท แผป่เรพ อนยอดปกคลบุมพพพนททที่อยป่างหนาแนป่นจนมทลกรั ษณะคลม้ายคลนึงกรับปป่ าธรรมชาตติ
เปป็ นรป่ มเงาใหม้กบรั ลยกไมม้ชนติดอพที่นๆ และดนึงดยดสรัตวน์ชนติ ดตป่างๆ ใหม้เขม้ามาอยยอป่ าศรัย ทคาใหม้มทความหลากหลายทาง
ชทวภาพเพติที่มมากขนึพน เกติดการแลกเปลทที่ยนหมบุนเวทยนของธาตบุอาหารและพลรังงาน พรัฒนาไปสยป่ ระบบนติ เวศททที่สมดบุล
ตป่อไปไดม้โดยไมป่จาค เปป็ นตม้องอาศรัยความชป่วยเหลพอจากมนบุษยน์
ดรังนรัพนการดยแลรรักษาตม้นไมม้ภายหลรังการปลยกจนึงมทความสคาครัญตป่อความสคาเรป็ จของการปลยกปป่ า หากมท
การดยแลรรักษาตม้นไมม้อยป่างใกลม้ชติดและสมคที่าเสมอ โดยอาศรัยหลรักวติชาการในดม้านตป่างๆ ททที่เกทที่ยวขม้องอยป่างเครป่ งครรัด
จะชป่วยทคาใหม้ตนม้ ไมม้มทอตรั ราการรอดตายสยงและมทการเจรติ ญเตติบโตททที่ดท
2.2 การดดแลรรักษาตต้ นไมต้ ภายหลรังการปลดก
การดยแลรรักษาตม้นไมม้ภายหลรังการปลยก หมายถนึง การดคาเนติ นการใดๆ หลรังจากการปลยกตม้นไมม้ลงใน
พพพนททที่ไปแลม้ว เพพที่อใหม้ตนม้ ไมม้สามารถดคารงชทวติตอยยไป่ ดม้และเจรติ ญเตติบโตเปป็ นไมม้ใหญป่ไดม้ตป่อไป
การปลยกปป่ ามทความแตกตป่างไปจากการปลยกตม้นไมม้ทางการเกษตรทรัวที่ ไป โดยลรักษณะพพพนททที่ปลยกปป่ ามรัก
จะเปป็ นพพพนททที่ทบุรกรันดาร หป่างไกลจากสติที่ งอคานวยความสะดวกและการเขม้าถนึงทคาไดม้ยาก การเจรติ ญเตติบโตของ
ตม้นไมม้ตอม้ งอาศรัยปรัจจรัยสติที่ งแวดลม้อมทางธรรมชาตติเปป็ นหลรัก ภายใตม้ขอม้ จคากรัดของงบประมาณและขนาดพพพนททที่
 3

ปลยกปป่ าซนึที่งมรักจะมทขนาดกวม้างใหญป่ ทคาใหม้การดยแลรรักษาตม้นไมม้ในการปลยกปป่ าไมป่สามารถดคาเนตินการไดม้เชป่น

เดทยวกรับการปลยกพพชเกษตรทรัวที่ ไปไดม้
2.3 กฏิจกรรมการดดแลรรักษาตต้ นไมต้ ภายหลรังการปลดก
2.3.1 การกสาจรัดวรัชพพช
วรัชพพช คพอ พพชททที่ขพ นึนอยยใป่ นพพพนททที่ซที่ นึงเราไมป่ตอม้ งการใหม้พพชชนติ ดนรัพนขนึพน วรัชพพชจะแยป่งอาหารและนคพาทคาใหม้
ตม้นไมม้ททที่ปลยกมทความเจรติ ญเตติบโตชม้าลง เปป็ นตม้นเหตบุททที่ทาค ใหม้เกติดไฟไหมม้ในหนม้าแลม้งไดม้งป่าย เปป็ นแหลป่งสะสมและ
ททที่อยยอป่ าศรัยของโรคและแมลงตป่างๆ ทคาใหม้เสท ยคป่าใชม้จป่ายในการกคาจรัดวรัชพพชสติพ นเปลพองงบประมาณในการดคาเนติ น
การ วรัชพพชสามารถจคาแนกออกเปป็ นประเภทตป่างๆไดม้ดงรั นทพ
(1) พพชใบแคบ (พพชตระกยลหญม้า) เชป่นหญม้าขม้าวนก หญม้านกสทชมพย หญม้าแดง หญม้าดอกขาว
(2) พพชใบกวม้าง เปป็ นกลบุป่มพพชใบเลทพยงคยป่ ใบกวม้าง เชป่น ผรักปอดนา ผรักบบุงม้ เททยนนา สาบเสพ อ
(3) พพชตระกยลกก ลรักษณะทรงตม้นคลม้ายหญม้า แตป่ลาค ตม้นไมป่มทขอม้ ไมป่มทปลม้อง ลคาตม้นเปป็ นหลอด หรพ อรย ป
สามเหลทที่ยม ไดม้แกป่ กกทราย กกสามเหลทที่ยม กกขนาก หนวดปลาดบุก
(4) พพชประเภทเฟติ รน์น ไมป่มทเมลป็ด ขยายพรันธบุน์ดวม้ ยสป่ วนของลคาตม้น และอรับเรณย เชป่น ผรักแวป่น ผรักกยดนา
(5) พพชประเภทสาหรป่ าย เปป็ นพพชชรัพนตคที่า ราก ลคาตม้นและใบไมป่แตกตป่างกรัน เชป่น สาหรป่ ายไฟ
ความถทที่ในการกคาจรัดวรัชพพชจะแตกตป่างกรันในแตป่ละพพพนททที่ อยยทป่ ทที่วาป่ วรัชพพชโตเรป็ วเพทยงใด ชนติ ดของวรัชพพช
วติธทการเตรท ยมพพพนททที่ ชนติดพรันธบุน์ไมม้ททที่ใชม้ปลยก ตลอดจนกคาลรังงบประมาณในการดคาเนติ นการ การกคาจรัดวรัชพพชจะสติพ น
สบุ ดลงเมพที่อไมป่มทการแกป่งแยป่งกรันระหวป่างตม้นไมม้ททที่ปลยกกรับวรัชพพช หรพ อเมพที่อเรพ อนยอดของตม้นไมม้ททที่ปลยกปกคลบุมพพพนททที่
ไดม้หมด ซนึที่งวรัชพพชไมป่สามารถจะขนึพนหรพ อเจรติ ญเตติบโตภายใตม้รป่มเงาของเรพ อนยอดนรัพนไดม้ โดยเฉพาะวรัชพพช
จคาพวกใบแคบ เชป่น หญม้าคา เปป็ นตม้น ซนึที่งอาจใชม้เวลา 3-5 ปท หลรังการปลยก การบคารบุ งรรักษาในปท ททที่ 2 และ 3
โดยปกตติจะทคาการดายวรัชพพชปท ละอยป่างนม้อย 2 ครรัพง คพอ ในชป่วงกลางฤดยฝนและตม้นฤดยแลม้ง เพพที่อปม้ องกรันไฟ และ
เปติ ดชป่องใหม้ตนม้ ไมม้ไดม้รรับแสงเตป็มททที่เปป็ นการสป่ งเสรติ มการเจรติ ญเตติบโตเมพที่อเรติที่ มฤดยฝนถรัดไป
การกคาจรัดวรัชพพช ครรัพงททที่ 1 ดคาเนตินการในชป่วงฤดยกาลเจรติ ญเตติบโตของกลม้าไมม้หลรังจากไดม้รรับนคพาฝนเตป็มททที่
เพพที่อใหม้กลม้าไมม้พนม้ จากการแกป่งแยป่งของวรัชพพช ในดม้านการรรับแสง ความชพพน ตลอดจนธาตบุอาหารในดตินชป่วงเวลา
ในการกคาจรัดวรัชพพช จะกคาหนดโดยการพติจารณาจากอรัตราการเจรติ ญเตติบโตของวรัชพพชหลรังการปลยก ซนึที่ งหาก
วรัชพพชเจรติ ญเตติบโตปกคลบุมกลม้าไมม้กคป็ วรดคาเนติ นการกป่อนททที่จะกป่อใหม้เกติดความเสท ยหายกลม้าไมม้ ชป่วงเวลาททที่เหมาะ
สมในการกคาจรัดวรัชพพช ประมาณ 1 เดพอนหลรังการปลยก ควรทคาการสคารวจการรอดตาย และทคาการกคาจรัดวรัชพพช
ในคราวเดทยวกรัน เพพที่อประหยรัดเวลาและงบประมาณ รวมถนึงชป่วยใหม้กลม้าททที่ปลยกซป่อมโตทรันกลม้าททที่ปลยกในฤดย
ปลยกครรัพงแรก
การกคาจรัดวรัชพพช ครรัพงททที่ 2 เปป็ นการกคาจรัดวรัชพพชเพพที่อวรัตถบุประสงคน์ในการปม้ องกรันไฟในสวนปป่ า ควร
ทคาการถางโดยวติธทการถางทรัวที่ พพพนททที่ ชป่ วงเวลาททที่ เหมาะสมในการถางกป็คพอ เมพที่ อเรติที่ มเขม้าฤดยแลม้งและตม้องถางใหม้
แลม้วเสรป็ จกป่อนฤดยแลม้งจะมาถนึง หลรังจากถางเสรป็ จใหมป่ ๆ วรัชพพชจะเรติที่ มแตกเปป็ นตม้นอป่อนใหมป่เขทยวทรัวที่ พพพนททที่ซที่ นึ งจะ
เปป็ นการลดเชพพอเพลติงในสวนปป่ า และนอกจากจะเปป็ นการถางเพพที่อวรัตถบุประสงคน์ในการปม้ องกรันไฟแลม้วยรังมทผลใน
ดม้านการเจรติ ญเตติบโตของกลม้าไมม้อทกดม้วย
วฏิธทการในการกสาจรัดวรัชพพช
หลรักการพติจารณาการปม้ องกรันกคาจรัดวรัชพพช มททพ งรั การปม้ องกรันไมป่ใหม้วชรั พพชจากททที่อพที่นแพรป่ ระบาดเขม้ามาใน
พพพนททที่ ทรัพงเมลป็ด ราก เหงม้า ลคาตม้น การควบคบุมโดยลดการเสท ยหายจากการระบาดของวรัชพพชททที่ขพนึ นรบกวน และ
 4

ทคาลายชติพนสป่ วนของวรัชพพชใหม้หมดไปจากพพพนททที่ เพพที่อปม้ องกรันการแพรป่ กระจายไปททที่อพที่น ไมป่ใหม้มทการขยายพรันธบุน์เพติที่ม

ในพพพนททที่เดติม วติธทการปม้ องกรันกคาจรัดโดยวติธทตป่างๆ ตม้องเลพอกใชม้ใหม้เหมาะสม ดรังนทพ
(1) การปม้ องกรันกคาจรัดโดยวติธทกล เปป็ นการใชม้แรงงานคน แรงงานสรัตวน์ การใชม้เครพที่ องทบุป่นแรง
ใชม้ไฟเผา ใชม้วสรั ดบุคลบุมดติน
(2) การปม้ องกรันกคาจรัดโดยวติธทเขตกรรม เปป็ นการจรัดการเพพที่อลดปรั ญหาการแขป่งขรันจากวรัชพพช
ไดม้แกป่ การขรังนคพาในนา การปลยกพพชคลบุมดติน การปลยกพพชหมบุนเวทยน การใชม้อตรั ราเมลป็ดพรันธบุน์พพชททที่ปลยกสย งกวป่า
ปกตติ และการใสป่ ปบุปุ๋ยททที่ถยกตม้องและเหมาะสม
(3) การปม้ องกรันกคาจรัดโดยชทววติธท เปป็ นการใชม้สติที่งมทชทวติตมาควบคบุมวรัชพพช ไดม้แกป่ แมลง โรคพพช
และสรัตวน์
(4) การปม้ องกรันกคาจรัดโดยการใชม้สารปม้ องกรันกคาจรัดวรัชพพช เปป็ นวติธทททที่ใชม้กนรั มากเพราะสะดวก
รวดเรป็ ว แตป่ตอม้ งรยม้วติธทใชม้อยป่างถยกตม้อง ไมป่เปป็ นอรันตรายตป่อผยใม้ ชม้และไมป่ทาค ลายสติที่ งแวดลม้อม
(5) การปม้ องกรันกคาจรัดโดยวติธทผสมผสาน การใชม้วธติ ท การปม้ องกรันกคาจรัดศรัตรย พพชเพทยงวติธทใดวติธท
หนนึที่งไมป่สามารถแกม้ไขปรัญหาไดม้สมบยรณน์ เพราะแตป่ละวติธทมทขอม้ ดทและขม้อจคากรัดตป่างกรันไป การปรรับใชม้ยทบุ ธวติธท
หลายๆ วติธทเขม้าดม้วยกรันจะชป่วยลดปรัญหาททที่เกติดขนึพนไดม้
รด ปแบบการกสาจรัดวรัชพพชในพพนฟื้ ททพื่การปลดกปป่ า แบป่งออกเปป็ น 3 รย ปแบบ คพอ
(1) การถางเจาะชป่องตามแนวปลยก วติธทนพ ท เหมาะททที่จะใชม้กบรั การปลยกททที่มทระยะปลยกกวม้างและ
ในพพพนททที่ลาดชรันมาก การถางโดยวติธทนพ ท จะเปป็ นผลดทตป่อการอนบุรรักษน์ดตินดทกวป่าการถางทรัพงพพพนททที่และขณะเดทยวกรันกป็
เปป็ นการประหยรัดคป่าใชม้จป่ายมากกวป่า
(2) การถางวงกลมรอบตม้น วติธทนพ ท จะเสท ยคป่าใชม้จป่ายนม้อยททที่สบุด ใชม้ไดม้ผลในพพพนททที่ททที่วชรั พพช
ไมป่หนาแนป่นและมทความสยงไมป่มากนรัก เพราะหากวรัชพพชสย งและแนป่นมากจะทคาใหม้การถางเปป็ นไปดม้วย
ความลคาบาก และผลการปฏติบตรั ติงานของคนงานกป็ตรวจสอบไดม้ยาก นอกจากนรัพนการถางโดยวติธทนพ ท วชรั พพช
สามารถขนึพนปกคลบุมกลม้าไมม้ไดม้รวดเรป็ วกวป่าการถางโดยวติธทอพที่นๆ แตป่เหมาะกรับการกคาจรัดวรัชพพชใหม้กลม้าไมม้ทนรั ทท
หลรังการปลยก เพพที่อชป่วยใหม้กลม้าไมม้ไดม้รรับแสงแดดและนคพาฝนเตป็มททที่
(3) การถางทรัพงพพพนททที่นบรั วป่าเปป็ นวติธทททที่เหมาะสมกรับพพพนททที่ททที่วชรั พพชขนึพนอยยหป่ นาแนป่น และสามารถททที่
จะใชม้เครพที่ องจรักรกลทรัพงขนาดใหญป่และขนาดเลป็กผสมกรับแรงงานในการกคาจรัดวรัชพพช โดยจะดคาเนตินการคลม้ายวติธท
ททที่ (2) การถางโดยวติธทนพ ท นบรั วป่าเปป็ นผลดทตป่อการปม้ องกรันไฟในฤดยแลม้งไดม้ดทกวป่าวติธทอพที่นๆ
2.3.2 การใสป่ ปนปุ๋ย
พรันธบุน์ไมม้ปป่าหลายชนติดททที่มทการเจรติ ญเตติบโตชม้าในระยะแรก มรักจะมทการรอดตายตคที่าเนพที่ องจาก ไมป่
สามารถทนตป่อสภาพการปกคลบุมและแกป่งแยป่งของวรัชพพชททที่ขพ นึนอยยอป่ ยป่างหนาแนป่นไดม้ ซนึที่ งบางครรัพงการกคาจรัด
วรัชพพช ไมป่สามารถกระทคาไดม้บป่อยครรัพง เนพที่ องจากมทขอม้ จคากรัดทางดม้านคป่าใชม้จป่าย ดรังนรัพน การใหม้ปบุปุ๋ยกรับกลม้า
ไมม้จนึงเปป็ นวติธทททที่จะทคาใหม้กลม้าไมม้เจรติ ญเตติบโตรวดเรป็ วในระยะแรกจนมทความสย งพม้นจากการปกคลบุมของวรัชพพช อทก
ทรัพงยรังเปป็ นการเพติที่มผลผลติตของไมม้ในสวนปป่ าอทกดม้วย
ปบุปุ๋ ย คพอ อาหารททที่พพชใชม้ในการสรม้างความเจรติ ญเตติบโต ผลติดอกออกผลอาหารททที่จาค เปป็ นตป่อการเจรติ ญ
เตติบโตของพพช มททพ งรั หมด 16 ธาตบุ ซนึที่งธาตบุทพ งรั หมดนทพ มทความสรัมพรันธน์กนรั อยป่างใกลม้ชติด ถม้าขาดหรพ อมทปรติ มาณไมป่
มากพอหรพ อมทมากเกตินไปจะทคาใหม้พพชไมป่เจรติ ญเตติบโตตามปกตติ หรพ ออาจตายไดม้ ธาตบุเหลป่านทพ ไดม้แกป่ คารน์ บอน
(C) ไฮโดรเจน (H) ออกซติเจน (O) ไนโตรเจน (N) ฟอสฟอรรัส (P) โปแตสเซท ยม (K) แคลเซทที่ ยม (Ca)
แมกนท เซท ยม (Mg) กคามะถรัน (S) แมงกานท ส (Mn) โบรอน (B) ทองแดง (Cu) สรังกะสท (Zn) เหลป็ก
 5

(Fe) โมลติบดทนมรั (Mo) คลอรท น (Cl) ซนึที่ งพพชจะไดม้รรับธาตบุอาหารจาก 3 ทางดม้วยกรัน คพอ 1. ทางนคพา ซทที่ ง
ประกอบดม้วยธาตบุไฮโดรเจนและออ๊อกซติเจน 2. ทางอากาศ ถนึงแมม้วป่าอากาศจะประกอบไปดม้วยธาตบุไนโตรเจน
เปป็ นสป่ วนใหญป่ แตป่กมป็ ทเพทยงพพชตระกยลถรัวที่ เทป่านรัพนททที่สามารถนคามาใชม้ไดม้ โดยทรัวที่ ไปพพชจะไดม้รรับธาตบุคารน์ บอน
ไฮโดรเจน และออกซติเจนจากอากาศในปรติ มาณททที่มากพอกรับความตม้องการของพพช 3. ทางดติน ธาตบุอาหารททที่พพช
ตม้องการอทก 13 ธาตบุ มทความจคาเปป็ นจะตม้องไดม้รรับจากทางดตินหรพ อจากการใชม้ปบุปุ๋ย ตามปกตติดตินจะมทสป่ วนประกอบ
และปรติ มาณ แรป่ ธาตบุตาป่ งๆไมป่เหมพอนกรัน ทางททจที่ ะเพติมที่ ธาตบุอาหารใหม้แกป่ดนติ เพพอที่ นคาไปบคารบุ งพพชเชป่นนทพเรท ยกวป่า การใสป่
ปบุปุ๋ ยบคารบุ งดติน
การแบป่งประเภทของปบุปุ๋ ย โดยทรัวที่ ไปแบป่งไดม้ 2 ประเภท ดรังนทพ
(1) ปบุปุ๋ ยอตินทรท ย น์ (Organic fertilizer) เปป็ นปบุปุ๋ ยททที่ไดม้มาจากสติที่ งมทชทวติตทรัพงพพชและสรัตวน์ ซนึที่ งไดม้ผาป่ นสภาพการ
แปรรย ปหรพ อถยกหมรักหมมจนเนป่าเปพที่ อยหมดแลม้ว และอยยใป่ นสภาพททที่สามารถจะนคาไปใชม้ประโยชนน์ไดม้ เชป่น
ปบุปุ๋ ยคอก ปบุปุ๋ ยหมรัก ปบุปุ๋ ยพพชสด กระดยกปป่ น เปป็ นตม้น ปบุปุ๋ ยอตินทรท ยแน์ ตป่ละชนติ ดยป่อมใหม้ธาตบุอาหารแตป่ละชนติ ดในปรติ มาณ
ททที่แตกตป่างกรันออกไป โดยทรัวที่ ไปดตินมทอตินทรท ยวรัตถบุททที่ไดม้จากธรรมชาตติประมาณ 3-4% ปบุปุ๋ ยอตินทรท ยมน์ ทธาตบุอาหาร
อยยเป่ กพอบครบแตป่มทอยยใป่ นปรติ มารททที่คป่อนขม้างตคที่า แตป่ปบุปุ๋ยอตินทรท ยจน์ ะใหม้ประโยชนน์ในแงป่การปรรับปรบุ งโครงสรม้างของ
ดตินใหม้ดทยงติที่ ขนึพน มทความสามารถในการอบุมม้ นคพาดทขพ นึนในดตินทราย และเปลทที่ยนสภาพดตินเหนท ยวใหม้มทการระบายนคพาททที่
ดทขพ นึน เมพที่อดตินรป่ วนขนึพนรากของตม้นไมม้จนึงสามารถไชชอนไปไดม้ไกลและหาอาหารไดม้มากขนึพน
(2) ปบุปุ๋ ยอนตินทรท ย น์ (Inorganic fertilizer) หรพ ออาจเรท ยกวป่าปบุปุ๋ ยเคมทกไป็ ดม้ ปบุปุ๋ ยอนตินทรท ยนน์ พ ท มทธาตบุอาหาร
มากกวป่าปบุปุ๋ ยอตินทรท ยมน์ าก และอยยใป่ นรย ปททที่สามารถละลายนคพาไดม้อยป่างรวดเรป็ วพพชจนึงสามารถนคาไปใชม้ไดม้ทนรั ทท ถนึง
แมม้วป่าปบุปุ๋ ย อนตินทรท ยจน์ ะมทธาตบุอาหารสยงกวป่าปบุปุ๋ ยอตินทรท ยมน์ ากกป็ตาม แตป่หากใชม้ปบุปุ๋ยเคมทตติดตป่อกรันเปป็ นเวลานานๆ จะมท
ผลทคาใหม้สภาพโครงสรม้างของดตินเปลทที่ยนแปลงไป ดรังนรัพนจนึงควรใชม้ปบุปุ๋ยทรัพง 2 ประเภทควบคยป่กนรั ไปเพพที่อเพติที่มธาตบุ
อาหารและเปป็ นการปรรับปรบุ งโครงสรม้างของดตินไปพรม้อมกรัน
หลรักการใสป่ ปบุปุ๋ยใหม้กบรั ตม้นไมม้ ใชม้หลรักในการพติจารณาไดม้หลายอยป่างดม้วยกรันคพอ การวติเคราะหน์ดติน
การวติเคราะหน์ชติพนสป่ วนของพพช และการพติจารณาจากอาการของพพชททที่แสดงออก ในททที่นพท วติธทททที่นป่าจะเปป็ นไปไดม้คพอ
การวติเคราะหน์ดติน ซนึที่งจะตม้องเกป็บตรัวอยป่างดตินและสป่ งใหม้หนป่วยงานททที่รรับวติเคราะหน์ดติน การใสป่ ปบุปุ๋ยนรัพนเปป็ นการเพติที่ม
ธาตบุอาหารเพพที่อชดเชยสป่ วนททที่ตนม้ ไมม้ไดม้ใชม้ไป หากในดตินมทอยยเป่ พทยงพอแลม้วกป็ไมป่จาค เปป็ นตม้องใสป่ ปบุปุ๋ยเพติที่ม เพราะ
ตม้นไมม้จะไมป่สามารถนคาไปใชม้ไดม้ หรพ ออาจแสดงอาการททที่ไดม้รรับธาตบุอาหารมากเกตินไป หรพ ออาจสย ญเสท ยไปโดย
เปลป่าประโยชนน์
วฏิธทการใสป่ ปนปุ๋ย
วติธทการใสป่ ปบุปุ๋ยททที่ดทจะตม้องเปป็ นวติธทททที่งป่ายและสะดวกในการปฏติบตรั ติใสป่ แลม้วพพชสามารถดยดไปใชม้ประโยชนน์
ไดม้มากททที่สบุด โดยมทวติธทการใสป่ ปบุปุ๋ยดรังนทพ
(1) ใสป่ รองพพพน นติยมใชม้ปยรม้ บุปุ๋ อคฟอสเฟต ซนึที่ งเปป็ นปบุปุ๋ ยททที่เคลพที่อนไหวไดม้ยาก เพราะถยกตรนึ งดม้วยแรป่ ธาตบุตป่างๆ
ในดติน โดยคลบุกเคลม้าปบุปุ๋ ยกรับดตินแลม้วใสป่ ลงในหลบุมกป่อนปลยกตม้นไมม้
(2) ใสป่ แบบหวป่าน เปป็ นการหวป่านปบุปุ๋ ยใหม้ทวรัที่ บรติ เวณททที่ใสป่ ปบุปุ๋ย เหมาะสคาหรรับใชม้กบรั พพพนททที่ททที่เปป็ นททที่ราบ และ
มทการกคาจรัดวรัชพพชดม้วยสารเคมทเพราะเศษซากพพชททที่เหลพอจะชป่วยปม้ องกรันการชะลม้างปบุปุ๋ ยในชป่วงททที่มทฝนตก แตป่ถาม้
เปป็ นททที่ราบททที่กาค จรัดวรัชพพชดม้วยวติธทถาก ควรคราดใหม้ปบุปุ๋ยเขม้ากรับดตินดม้วย เพพที่อปม้ องกรันนคพาฝนชะลม้างปบุปุ๋ ย
(3) ใสป่ แบบเปป็ นแถบ เปป็ นการใสป่ ปบุปุ๋ยโดยโรยเปป็ นแถบไปตามแนวแถวตม้นไมม้ในรป่ องททที่เซาะไวม้ แลม้วกลบ
วติธทนพ ท เหมาะสคาหรรับพพพนททที่ททที่มทความลาดเทเลป็กนม้อยหรพ อพพพนททที่ทาค ขรัพนบรันไดดม้วย
 6

(4) ใสป่ แบบเปป็ นหลบุม เปป็ นการใสป่ ปบุปุ๋ยโดยการขบุดหลบุมบรติ เวณรอบโคนหรพ อสองขม้างของตม้นไมม้ประมาณ

2-4 หลบุมตป่อตม้น แลม้วใสป่ ปบุปุ๋ยลงในหลบุมกลบใหม้เรท ยบรม้อย เหมาะสคาหรรับพพพนททที่ททที่ลาดเทและไมป่ไดม้ทาค ขรัพนบรันได
ชป่วงเวลาในการใสป่ ปบุปุ๋ย โดยทรัวที่ ไปจะมทการใสป่ ปบุปุ๋ยรองกม้นหลบุมกป่อนปลยก ดม้วยปบุปุ๋ ยสย ตร 15-15-15 กป่อน
ปลยก 7 วรัน หลบุมละประมาณ 20 กรรัม แลม้วใสป่ ดตินทรับลงไปประมาณ 5 ซม. เพพที่อปม้ องกรันสป่ วนรากสรัมผรัสกรับปบุปุ๋ ย
โดยตรง หลรังปลยกควรมทการใสป่ ปบุปุ๋ยอทก 2 ครรัพง ครรัฟื้งแรก หลรังปลยกไปแลม้วประมาณ 2 เดพอน (ประมาณเดพอน
กรกฎาคม) ใสป่ ปบุปุ๋ยสยตรเดติมอรัตราตม้นละ 20 กรรัม โดยใชม้ชะแลงหรพ อไมม้เหลาปลายแหลมแทงลงไปในดตินลนึกเทป่า
ระดรับของรากไมม้หป่างจากโคนตม้นประมาณ 10-15 ซม. ใสป่ รอบๆตม้นละ 3 หลบุม เพพที่อใหม้รากตม้นไมม้ดดย ซนึมปบุปุ๋ ยไป
ใชม้ไดม้ หรพออาจใชม้ปยคอกในอรั
บุปุ๋ ตราประมาณ 2 กคามพอตป่อตม้น ใสป่รอบโคนตม้น การใสป่ ปยครรั นปุ๋ ฟื้งททพื่ 2 หลรังจากใสป่ ปบุปุ๋ยครรัพง
แรกประมาณ 3 เดพอน (ประมาณเดพอนตบุลาคม) ถม้าพบวป่ามทตนม้ ไมม้บรติ เวณใดยรังโตไมป่ดทเทป่าททที่ควร กป็ใหม้ใสป่ ปบุปุ๋ยสย ตร
เดติมในอรัตราตม้นละ 30 กรรัม โดยวติธทการเดทยวกรับครรัพงแรก หรพ อถม้าเหป็นวป่าตม้นไมม้ททที่ปลยกไวม้โตเกตินไป มทเรพ อนยอด
แผป่กวม้างมทความสรัมพรันธน์กบรั ระบบเรพ อนรากของตม้นไมม้จะแผป่กวม้างตามเรพ อนยอดดม้วย ใหม้ใสป่ ปบุปุ๋ยแบบเปป็ นวงกลม
รอบโคนตม้น โดยขบุดเปป็ นรป่ องตามแนวรรัศมทรอบโคนตม้นแลม้วใชม้จอบกลบหนม้าดตินตามเดติม
สติที่ งททที่ควรคคานนึงเพพที่อใหม้การใสป่ ปบุปุ๋ยมทประสติ ทธติ ภาพมากททที่สบุดกป็คพอ ควรใสป่ ปบุปุ๋ยในขณะททที่ดตินมทความชบุป่มชพพน
เพทยงพอ หลทกเลทที่ยงการใสป่ ปบุปุ๋ยในชป่วงททที่มทอากาศแหม้งแลม้งหรพ อฝนตกชบุกมากเกตินไป และควรกคาจรัดพพชกป่อนใสป่ ปบุปุ๋ย
ทบุกครรัพง
2.3.3 การปต้ องกรันไฟปป่ า
ไฟปป่ านรับวป่าเปป็ นปรัจจรัยหนนึที่งททที่มทความสคาครัญททที่สบุดและตม้องใหม้ความสนใจและเอาใจใสป่ เปป็ นอยป่างมาก
เพราะเวลาเพทยงไมป่กทที่ชวรัที่ โมงอาจทคาใหม้ตนม้ ไมม้ททที่ปลยกไวม้ไดม้รรับความเสท ยหายอยป่างรบุ นแรง จนอาจกลป่าวไดม้วป่าความ
สคาเรป็ จและความลม้มเหลวของการปลยกสรม้างสวนปป่ านรัพนขนึพนอยยกป่ บรั การปม้ องกรันไฟปป่ า
ไฟปป่ า คพอไฟททที่เกติดขนึพนแลม้วลบุกลามไปไดม้โดยอติสระปราศจากการควบคบุม ทรัพงนทพ ไมป่วาป่ ไฟนรัพนจะลบุกลาม
เขม้าปป่ าธรรมชาตติหรพ อสวนปป่ า
องคค์ ประกอบของไฟ (สามเหลทยพื่ มไฟ)
ไฟเปป็ นผลลรัพธน์ททที่เกติดจากขบวนการทางเคมท เมพที่อมทองคน์ประกอบทรัพง 3 ประการมารวมตรัวกรันในสรัดสป่ วน
ททที่เหมาะสมและเกติดการสรันดาปใหม้เกติดไฟขนึพน คพอ
(1) เชพพอเพลติง ไดม้แกป่ อตินทรท ยสน์ ารทบุกชนติ ดททที่ตติดไฟไดม้ เชป่น ตม้นไมม้ ไมม้พบุมป่ กติที่งไมม้ กม้านไมม้ ตอไมม้
กอไผป่ รวมไปถนึงดตินอตินทรท ย น์ และชรัพนถป่านหติ นททที่อยยใป่ ตม้ผติวดติน
(2) ความรม้อน ซนึที่งจะมาจาก 2 แหลป่ง คพอแหลป่งความรม้อนตามธรรมชาตติ เชป่น ฟม้ าผป่า การเสท ยดสท
ของกติที่งไมม้และแหลป่งความรม้อนจากการกระทคาของมนบุษยน์ เชป่น การจบุดไฟในปป่ าดม้วยสาเหตบุตป่างๆ
(3) ออกซติเจน เปป็ นกอ๊าซททที่มทโดยทรัวที่ ไปในปป่ า ซนึที่ งจะมทการแปรผรันตามทติศทางของลม
การชฏิงเผา (Early Burning)
การชติงเผาเปป็ นวติธทการหนนึที่งของการเผาตามกคาหนด (Prescribe Burning) อรันเปป็ นการใชม้ประโยชนน์จาก
ไฟเพพที่อการจรัดการปป่ าไมม้ การชติงเผามทวตรั ถบุประสงคน์หลรัก เพพที่อลดปรติ มาณเชพพ อเพลติงในปป่ าลง ทรัพงนทพ เพพที่อเปป็ นการลด
โอกาสในการเกติดไฟปป่ า หรพ อถม้าเกติดไฟปป่ าขนึพน ความรบุ นแรงและอรันตรายของไฟนรัพน (Fire Hazard) จะมทนอม้ ยลง
สามารถควบคบุมไฟไดม้งป่ายและปลอดภรัย
แนวกรันไฟ (Firebreaks)
 7

แนวกรันไฟ หมายถนึง แนวกทดขวางตามธรรมชาตติหรพ อททที่มนบุษยน์สรม้างขนึพนเพพที่อหยบุดยรัพงไฟปป่ า หรพ อเพพที่อเปป็ น

แนวตรวจการณน์ไฟ หรพ อเปป็ นแนวตรัพงรรับในการดรับไฟปป่ า แนวกรันไฟโดยทรัวที่ ไปคพอแนวททที่มทการกคาจรัดเชพพอเพลติงททที่
จะทคาใหม้เกติดไฟปป่ าออกไป โดยอาจจะกคาจรัดเชพพอเพลติงออกไปทรัพงหมดจนถนึงชรัพนดตินแทม้ (Mineral soil) หรพ ออาจ
จะกคาจรัดเฉพาะเชพพ อเพลติงททที่ตติดไฟงป่าย เชป่น ใบไมม้ หญม้า ออกไป เทป่านรัพนกป็ไดม้ แนวคติดในการทคาแนวกรันไฟกป็เพพที่อ
ตรัดชป่วงความตป่อเนพที่องของเชพพอเพลติง เปป็ นการปม้ องกรันไมป่ใหม้ไฟลบุกลามเขม้าไปในพพพนททที่ททที่จะคบุมม้ ครอง หรพ อปม้ องกรัน
ไมป่ใหม้ไฟลบุกลามออกมาจากพพพนททที่ททที่กาค หนด แนวกรันไฟ (Firebreaks) มทความแตกตป่างกรับแนวดรับไฟ (Fire line)
ตรงททที่แนวกรันไฟจะทคาเอาไวม้ลป่วงหนม้ากป่อนการเกติดไฟปป่ า สป่ วนแนวดรับไฟจะทคาในขณะททที่กาค ลรังเกติดไฟไหมม้ และ
ทคาขนึพนเพพที่อการดรับไฟทางอม้อม (Indirect attack) หรพ อเพพที่อการดรับไฟดม้วยไฟ (Back firing)
การสรต้ างแนวกรันไฟ
การสรม้างแนวกรันไฟโดยทรัวที่ ไปจะประกอบดม้วยแนว 2 ชรัพน คพอชรัพนนอกเปป็ นแนวกวม้างททที่กาค จรัดไมม้พมบุป่
และไมม้พพนลป่างออกจนหมด และชรัพนในซนึที่งเปป็ นแนวททที่แคบลงอยยภป่ ายในแนวแรกอทกททหนนึที่ ง ซนึที่ งจะกคาจรัดเชพพอเพลติง
ออกทรัพงหมดจนถนึงชรัพนผติวหนม้าดติน แนวกรันไฟสามารถสรม้างไดม้ 6 วติธท คพอ
(1) ใชม้วธติ ทกล คพอการใชม้แรงงานคนหรพ อเครพที่ องจรักรกล สป่ วนใหญป่แลม้วแนวกรันไฟจะสรม้างดม้วยวติธทนพ ท ใน
เขตอบอบุป่นซนึที่งเกติดไฟเรพ อนยอดททที่มทความรบุ นแรงสย ง การสรม้างแนวกรันไฟจะตรัองกวม้างและกคาจรัดตม้นไมม้ทพ งรั นม้อย
ใหญป่ออกจากแนว ดรังนรัพนจนึงจคาเปป็ นตม้องใชม้เครพที่ องจรักรกลหนรัก เชป่น รถแทรคเตอรน์ และรถบยลโดเซอรน์ มาใชม้ใน
การไถทคาแนวกรันไฟ แตป่สาค หรรับประเทศไทย ซนึที่ งไฟสป่ วนใหญป่เปป็ นไฟผติวดติน ดรังนรัพนการทคาแนวกรันไฟสป่ วนใหญป่
จนึงเพทยงแตป่กาค จรัดเชพพอเพลติงบนพพพนปป่ าจคาพวกใบไมม้กติที่งไมม้แหม้ง หญม้าและไมม้พพนลป่างเลป็กๆ ออกกป็เพทยงพอ ไมป่จาค เปป็ น
ตม้องตรัดไมม้ยนพ ตม้นทติพง ดรังนรัพน จนึงไมป่จาค เปป็ นตม้องใชม้เครพที่ องจรักรกลหนรัก หากแตป่ใชม้แรงงานคนและเครพที่ องมพอเกษตร
เชป่น จอบ คราด มทด ขวาน หรพ อคราด (Rake hoe) ซนึที่ งเปป็ นอบุปกรณน์ททที่ประดติษฐน์ขพนึนเพพที่อใชม้ในการทคาแนวกรันไฟ
โดยเฉพาะ กป็เพทยงพอ
(2) ใชม้สารเคมท ในเขตอบอบุป่นมทการใชม้ยากคาจรัดวรัชพพชเพพที่อทคาแนวกรันไฟกรันอยป่างกวม้างขวาง เชป่น
โซเดทยม อเซไนทน์ (Sodium arsenite) แตป่ยากคาจรัดวรัชพพชสป่ วนใหญป่มทผลตกคม้างในดตินและมทอนรั ตรายตป่อสรัตวน์ปป่า
นอกจากนทพ ยงรั มทการใชม้สารหนป่วงการไหมม้ไฟ (Fire retardant chemicals) เชป่น ไดแอมโมเนทยมฟอสเฟต และโม
โนแอมโมเนทยมฟอสเฟต โดยการฉทดพป่นสารดรังกลป่าวลงบนเชพพอเพลติงพวกหญม้าหรพ อเชพพ อเพลติงเบาอพที่นๆ สารดรัง
กลป่าวจะจรับตรัวเปป็ นชรัพนบางๆ ปกคลบุมเชพพ อเพลติงทคาใหม้เชพพ อเพลติงไมป่ตติดไฟหรพ อตติดไฟยากขนึพน สารหนป่วงการไหมม้
ไฟนทพจะคงคบุณสมบรัตติอยยตป่ ราบเทป่าททที่เชพพอเพลติงยรังแหม้ง แตป่เมพที่อถนึงฤดยฝนนคพาฝนจะชะลม้างสารดรังกลป่าวออกไป ซนึที่ ง
อาจจะไปตกคม้างในดติน หรพ อชะลม้างลงแหลป่งนคพา กป่อใหม้เกติดปรั ญหาดตินและนคพามทพติษตกคม้างไดม้ ดรังนรัพนในชป่วง
ทศวรรษททที่ผาป่ นมา จนึงมทผพยม้ ยายามคติดคม้นสารหนป่วงการไหมม้ไฟททที่ไมป่มทพติษตกคม้างตป่อสติที่ งแวดลม้อม ไดม้แกป่โฟมททที่
สกรัดจากโปรตทน เชป่น Class A Foam ซนึที่งเรติที่ มใชม้กนรั อยป่างแพรป่ หลายในหลายประเทศอยยใป่ นขณะนทพ เชป่น อเมรติ กา
แคนาดา ออสเตรเลทย และนติวซทแลนดน์ อยป่างไรกป็ตามโฟมดรังกลป่าวยรังมทราคาคป่อนขม้างแพงอยยป่
(3) ใชม้พพชททที่เขทยวอยยตป่ ลอดปท โดยการปลยกพพชททที่เขทยวชอบุป่มอยยตป่ ลอดทรัพงปท เปป็ นแนว เรท ยกวป่า Green
Belt แนวกรันไฟจากพพชนทพ จะคงประสติ ทธติภาพอยยตป่ ราบเทป่าททที่พพชททที่ปลยกยรังคงความชบุป่มชพพนและเขทยวขจทอยยป่ พรันธบุน์ไมม้
ททที่เลพอกมาปลยกในแนวกรันไฟนทพ จะตม้องไมป่ผลรัดใบในฤดยแลม้ง มทความอวบนคพาสย ง มทเรพ อนยอดแนป่นทนึบปกคลบุมดติน
เพพที่อใหม้แสงสป่ องถนึงพพพนดตินไดม้นอม้ ย ทคาใหม้มทวชรั พพชขนึพนนม้อยตามไปดม้วย การทคาแนวกรันไฟชนติ ดนทพ จะไดม้ผลดทถาม้ มท
การชลประทานชป่วยใหม้นพ าค แกป่พพชททที่ปลยกอยยตป่ ลอดเวลา เพพที่อใหม้แนวกรันไฟคงความเขทยวชอบุป่มชบุป่มชพพนอยยเป่ สมอ
สคาหรรับประเทศไทยไดม้เคยทดลองประยบุกตน์ใชม้วติธทนพท มาบม้างในบางพพพนททที่ โดยตม้นไมม้ททที่นาค มาทดลองปลยก ไดม้แกป่
สะเดาชม้าง ตม้นแสยก และกลม้วยปป่ า
 8

(4) ใชม้การใหม้นพ าค วติธทนพ ท คลม้ายๆ กรับวติธทใชม้พพช เพทยงแตป่ไมป่จาค เปป็ นตม้องปลยกพพชขนึพนใหมป่ หากแตป่เปป็ นการใหม้
นคพาแกป่พพชททที่มทอยยแป่ ลม้วตามธรรมชาตติ เพพที่อใหม้พพชททที่ปกคลบุมแนวดรังกลป่าวคงความเขทยวชอบุป่มชบุป่มชพพนอยยตป่ ลอดเวลา
ทรัพงนทพ อาจทคาโดยการจรัดระบบชลประทานใหม้มทนพ าค ไหลผป่านแนวกรันไฟนทพ ตลอดเวลา หรพ อใชม้ระบบวางทป่อนคพาตาม
แนวกรันไฟแลม้วตติดตรัพงสปรติ งเกอรน์สาค หรรับใหม้นพ าค เปป็ นชป่วงๆ หรพ อเจาะรย ททที่ทป่อนคพาเปป็ นชป่วงๆ เพพที่อใหม้นพ าค ไหลซนึ มออก
มาหลป่อเลทพยงพพพนททที่อยป่างสมคที่าเสมอ แนวกรันไฟททที่สรม้างโดยวติธทนพ ท เรท ยกวป่า แนวกรันไฟเปท ยก (Wet Firebreaks) ซนึที่ งมท
ประสติ ทธติ ภาพในการยรับยรัพงไฟปป่ าไดม้ผลดทมาก แตป่ราคาในการลงทบุนสรม้างกป็สยงมากดม้วยเชป่นกรัน ในประเทศไทย
ไดม้มทการทดลองทคาแนวกรันไฟเปท ยกดรังกลป่าวททที่ศยนยน์ศนึกษาการพรัฒนาหม้วยฮป่องไครม้ตามพระราชดคารติ จรังหวรัด
เชทยงใหมป่
(5) ใชม้การเผา โดยการเผาพพพนททที่เปป็ นแนวเพพที่อกคาจรัดวรัชพพช และเปป็ นการกระตบุนม้ การงอกของพพชใหมป่
และหญม้าสดซนึที่งไมป่ตติดไฟ การทคาแนวกรันไฟดม้วยวติธทนพ ท ใชม้กนรั มานานและแพรป่ หลายมาก ในแทบทบุกภยมติภาคของ
โลก เนพที่ องจากเสท ยคป่าใชม้จป่ายและแรงงานนม้อยททที่สบุด แตป่ไดม้แนวกรันไฟททที่มทประสติ ทธติ ภาพสย ง ในประเทศไทย
เกษตรกรสป่ วนใหญป่ใชม้การเผาเพพที่อทคาแนวกรันไฟปม้ องกรันบม้านเรพ อนและเรพ อกสวนไรป่ นา หากแตป่การใชม้วธติ ท นพ ท จะ
ตม้องมทมาตรการควบคบุมเปป็ นอยป่างดท มติเชป่นนรัพนแลม้วไฟอาจลบุกลามออกไปนอกพพพนททที่ไดม้
(6) ใชม้แนวธรรมชาตติ ในหลายๆโอกาส สามารถจะใชม้ประโยชนน์จากสติที่ งททที่มทอยยแป่ ลม้วตามธรรมชาตติ เชป่น
ลคาหม้วย แนวผาหติน หรพ อททที่มนบุษยน์สรม้างขนึพน เชป่น ถนน ทางรถไฟ แนวสายไฟฟม้ าแรงสย งมาปรรับปรบุ งและดรัดแปลง
ใหม้เปป็ นแนวกรันไฟไดม้ โดยไมป่ตอม้ งสรม้างแนวกรันไฟขนึพนใหมป่แตป่อยป่างใด
ผลกระทบจากไฟปป่ า
(1) ผลกระทบจากไฟปป่ าตป่อสรังคมพพช เชป่น ขาดชป่วงการสพบพรันธบุทน์ ดแทนตามธรรมชาตติ เปลทยที่ นแปลง
โครงสรม้างปป่ า ลดการเจรติ ญเตติบโตและคบุณภาพของเนพพ อไมม้ ทรันททททที่เกติดไฟปป่ าขนึพนความรม้อนและเปลวไฟจากไฟ
ปป่ า จะทคาลายลยกไมม้ กลม้าไมม้เลป็กๆในปป่ าหมดโอกาสเตติบโตเปป็ นไมม้ใหญป่ สป่ วนตม้นไมม้ใหญป่หยบุดการเจรติ ญเตติบโต
เนพพ อไมม้เสพที่ อมคบุณภาพลง เปป็ นแผลเกติดเชพพอโรคและแมลงเขม้ากรัดทคาลายเนพพ อไมม้ สภาพปป่ าททที่อบุดมสมบยรณน์เปลทที่ยน
สภาพเปป็ นทบุป่งหญม้าไปในททที่สบุด
(2) ผลกระทบจากไฟปป่ าตป่อสรัตวน์ปป่าและสติที่ งมทชทวติตเลป็กๆ ในปป่ า เชป่น ทคาอรันตรายตป่อชทวติตของสรัตวน์ปป่า
ทคาลายแหลป่งอาหารและททที่อยยอป่ าศรัยของสรัตวน์ปป่า ทคาอรันตรายตป่อชทวติตของสรัตวน์เลป็กๆ และจบุลตินทรท ยใน์ นดติน ไฟปป่ า
สป่ งผลใหม้สตรั วน์ปป่าไดม้รรับบาดเจป็บ ลม้มตาย เพราะหนท ไฟไมป่ทนรั โดยเฉพาะอยป่างยติงที่ ลยกอป่อนและสรัตวน์ททที่เคลพที่อนไหว
ชม้า ททที่หนท รอดกป็ขาดททที่อยยอป่ าศรัยรวมไปถนึงแหลป่งอาหาร ในททที่สบุดกป็อาจตม้องตายเชป่นเดทยวกรัน
(3) ผลกระทบจากไฟปป่ าตป่อสภาวะอากาศโลก เชป่น การเปลทที่ยนแปลงสภาพภยมติอากาศ เนพที่ องจาก
อบุณหภยมติของโลกททที่สยงขนึพน การเกติดปรากฏการณน์เรพ อนกระจก หมอกควรันททที่เกติดจากไฟปป่ า กป่อใหม้เกติดผลกระทบ
มากมายทรัพงสภาวะอากาศเปป็ นพติษทคาลายสบุ ขภาพของคน เกติดทรัศนวติสยรั ไมป่ดทตป่อการบตินเครพที่ องบตินบางครรัพงไมป่
สามารถขนึพนบตินหรพ อลงจอดไดม้สป่งผลใหม้เกติดผลเสท ยหายทางเศรษฐกติจ รวมไปถนึงสย ญเสท ยสภาพความสวยงาม
ตามธรรมชาตติ ทคาใหม้สภาพไมป่เหมาะในการทป่องเททที่ยวอทกตป่อไป
(4) ผลกระทบจากไฟปป่ าตป่อดตินปป่ าไมม้ เชป่น เกติดการสย ญเสท ยหนม้าดตินโดยการกรัดชะและการพรังทลาย
เปลทที่ยนแปลงคบุณสมบรัตติของดตินทรัพงคบุณสมบรัตติทางกายภาพ และคบุณสมบรัตติทางเคมท ไฟปป่ าเผาทคาลายสติที่ งปกคลบุม
ดติน หนม้าดตินจนึงเปติ ดโลป่ง เมพที่อฝนตกลงมาเมป็ดฝนกป็จะตกกระแทกกรับหนม้าดตินโดยตรง เกติดการชะลม้างพรังทลาย
ของดตินไดม้งป่าย ทคาใหม้นพ าค ททที่ไหลบป่าไปตามหนม้าดติน พรัดพาหนม้าดตินอรันอบุดมสมบยรณน์ไปดม้วย และดตินอรัดตรัวแนป่นทนึบ
ขนึพนการซนึ มนคพาไมป่ดท ทคาใหม้การอบุมม้ นคพาหรพ อดยดซรับความชพพ นของดตินลดลงไมป่สามารถเกป็บกรักนคพาและธาตบุอาหารททที่
จคาเปป็ นตป่อพพชไดม้
 9

(5) ผลกระทบจากไฟปป่ าตป่อนคพา เชป่น สมดบุลของนคพาเปลทที่ยนแปลงทคาใหม้เกติดอบุทกภรัยและภรัยแลม้ง

เปลทที่ยนแปลงคบุณสมบรัตติของนคพา นคพาททที่เตป็มไปดม้วยตะกอนและขทพเถม้าจากผลของไฟปป่ าจะไหลสยป่ ลาค หม้วยลคาธาร
ทคาใหม้ลาค หม้วยขบุป่นขม้นมทสภาพไมป่เหมาะตป่อการใชม้อทกตป่อไป เมพที่อดตินตะกอนไปถรับถมในแมป่นพ าค มากขนึพน ลคานคพากป็จะ
ตพพนเขติน จบุนพ าค ไดม้นอม้ ยลง เมพที่อฝนตกลงมานคพากป็จะเอป่อลม้นทป่วมสองฝรัที่งเกติดเปป็ นอบุทกภรัย ททที่สรม้างความเสท ยหายในดม้าน
การเกษตรการเพาะปลยก การเลทพยงสรัตวน์ และสรม้างความเสท ยหายเมพที่อนคพาทะลรักเขม้าทป่วมบม้านเรพ อนทคาใหม้ทรรัพยน์สติน
ไดม้รรับความเสท ยหาย หนม้าแลม้งพพพนดตินททที่มทแตป่กรวดทรายและชรัพนดตินแนป่นทนึบจากผลของไฟปป่ า ไมป่สามารถเกป็บกรัก
นคพาในชป่วงฤดยฝนเอาไวม้ไดม้ ทคาใหม้ลาค นคพาแหม้งขอดเกติดสภาวะแหม้งแลม้งขาดแคลนนคพาเพพที่อการอบุปโภคและบรติ โภค
และเพพที่อการเกษตร
(6) ผลกระทบจากไฟปป่ าตป่อการนรันทนาการ เชป่น ผลกระทบตป่างๆ ททที่เกติดขนึพนจากไฟปป่ านรัพน มทสป่วนใน
การทคาลายธรรมชาตติ ซนึที่งเปป็ นสถานททที่ และแหลป่งทป่องเททที่ยวอรันเปป็ นรายไดม้สาค ครัญของประเทศ รวมทรัพงจะทคาใหม้
ขาดแหลป่งพรักผป่อนหยป่อนใจตามธรรมชาตติ
(7) ผลกระทบจากไฟปป่ าตป่อทรรัพยน์สติน สบุ ขภาพ และชทวติตของมนบุษยน์ เชป่น ในพพพนททที่ททที่เกติดไฟปป่ า สป่ วน
ใหญป่จะทคาความเสท ยหายใหม้กบรั บม้านเรพ อนของราษฎรททที่อาศรัยอยยบป่ รติ เวณชายปป่ า ทรัพงบม้านเรพ อนททที่ถยกไฟไหมม้ พพชผล
ทางการเกษตร หรพ อแมม้แตป่ชทวติต หมอกควรันททที่เกติดจากไฟปป่ า มทผลกระทบโดยตรงททที่จะสรม้างความเสท ยหายใหม้กบรั
การเดตินอากาศ รวมทรัพงมทผลทคาใหม้ประชาชนในบรติ เวณดรับกลป่าวจคานวนมาก ปป่ วยเปป็ นโรคระบบทางเดตินหายใจ

2.3.4 การปต้ องกรันโรคและแมลง

การปม้ องกรันและการกคาจรัดโรคพพช แมลง และศรัตรย ธรรมชาตติอพที่นๆ วติธทททที่ดทททที่สบุดกป็คพอ การกคาจรัดวรัชพพช
หรพ อการจรัดการใหม้สวนปป่ าสะอาดอยยเป่ สมอ ตม้นไมม้ททที่ปลยกเปป็ นสวนปป่ าทรัพงททที่เปป็ นไมม้โตเรป็ วและไมม้ททที่มทคบุณคป่าทาง
เศรษฐกติจ ยรังไมป่พบความเสท ยหายอรันเนพที่องมาจากโรคพพชและแมลง จนสรม้างความเสท ยหายอยป่างรม้ายแรงกรับสวน
ปป่ าไดม้ ยกเวม้นไมม้สกรั ททที่มทปรัญหาการระบาดของดม้วงเจาะลคาตม้น และกระถตินยรักษน์ททที่เกติดการระบาดของเพลทพยไกป่แจม้
ซนึที่งยรังไมป่สามารถททที่จะปม้ องกรันและกคาจรัดใหม้หมดสติพ นไปไดม้ ยรังคงตม้องศนึกษาทดลองหาทดลองมาตรการในการ
ปม้ องกรันและกคาจรัดตป่อไปอยป่างตป่อเนพที่อง การปม้ องกรันอทกวติธทหนนึที่ งนรัพน จากการทดลองและสรังเกตพบวป่าการปม้ องกรัน
ทางวนวรัฒนวติธทโดยการปลยกผสมพรันธบุน์ไมม้หลายชนติ ดในแปลงปลยกชนติ ดเดทยวกรัน มทแนวโนม้มททที่จะทคาใหม้การ
ระบาดของโรคพพชและแมลงลดนม้อยลงหรพ อไมป่เกติดขนึพนไดม้ ดรังนรัพน วติธทการปลยกผสม จนึงเปป็ นวติธทททที่ตอม้ งทคาการ
ศนึกษาทดลองตป่อไป เพพที่อเปป็ นการปม้ องกรันโรคพพชและแมลงดรังกลป่าว อทกทรัพงยรังเปป็ นผลทคาใหม้สภาพแวดลม้อมและ
สภาพของสวนปป่ ามทสภาพใกลม้เคทยงกรับสภาพธรรมชาตติของปป่ าดรัพงเดติมอทกดม้วย สป่ วนความเสท ยหายททที่เกติดจากศรัตรย
ธรรมชาตติอพที่นๆ นรัพน ททที่อาจจะพบไดม้แกป่ พวกสรัตวน์กดรั แทะ เชป่น หนยและกระตป่าย ซนึที่ งมรักจะทคาความเสท ยหายแกป่
กลม้าไมม้ระยะเรติที่ มปลยก ศรัตรย เหลป่านทพ สามารถกคาจรัดไดม้โดยตรง เชป่น ใชม้ยาเบพที่อ กรับดรัก หรพ อวติธทการอพที่นๆ แตป่สยม้การ
ทคาใหม้สวนปป่ าสะอาดอยยเป่ สมอดรังททที่กลป่าวไปแลม้วไมป่ไดม้ เนพที่ องจากเปป็ นการทคาลายแหลป่งททที่อยยอป่ าศรัย หลบซป่อนของ
สรัตวน์จาค พวกนทพ
2.3.5 การสส ารวจการรอดตายและการปลดกซป่ อม
ควรมทการสคารวจการรอดตายและปลยกซป่อมพรม้อมไปกรับการกคาจรัดวรัชพพชครรัพงททที่ 1 หากมท
ตม้นไมม้ตายหลรังการปลยก ใหม้ปลยกซป่อมโดยทรันทททพ งรั นทพ ขพ นึนอยยกป่ บรั สภาพของดตินฟม้ าอากาศหากมทฝนตกกป็ใหม้รทบ
ทคาการปลยกซป่อมใหม้เรป็ วททที่สบุด เพพที่อใหม้ตนม้ ททที่ปลยกซป่อมในภายหลรังโตทรันตม้นททที่ปลยกไวม้กป่อน ควรใชม้กลม้าไมม้ททที่มทขนาด
ความเจรติ ญเตติบโตเหมาะสมกรับกลม้าไมม้เดติมและงป่ายตป่อการปลยกซป่อม เวลาปลยกซป่อม จะตม้องตรงตามฤดยกาล
ปลยก และตม้องรท บปลยกซป่อมทรันทท และควรปลยกซป่อมใหม้เสรป็ จสติพ นภายในปท แรกของการปลยก
ตารางเวลาปฏฏิบรัตฏิงานการบสารน งรรักษาตต้ นไมต้
 10

กฏิจกรรม มค กพ มทค เมย พค

มฏิย กค สค กย ตค พย ธค
1. กคาจรัดวรัชพพช +++ +++ +++ +++
2. ใสป่ ปบุปุ๋ย +++ +++ +++
3. ปม้ องกรันไฟปป่ า +++ +++ +++ +++ +++
4. ปม้ องกรันโรคและ +++ +++ +++ +++ +++
แมลง
5. สคารวจการรอดตาย +++ +++
และปลยกซป่ อม
 11

บทททพื่ 3 บทสรน ป
การปลยกปป่ าใหม้ประสบความสคาเรป็ จบรรลบุเปม้ าหมายและวรัตถบุประสงคน์นพ รันไมป่ใชป่เพทยงแคป่การนคาตม้นไมม้ไป
ปลยกลงในพพพนททที่เทป่านรัพน แตป่จาค เปป็ นตม้องมทการดยแลรรักษาเพพที่อใหม้ตนม้ ไมม้ททที่ปลยกสามารถเจรติ ญเตติบโตไดม้ดท มทชทวติตรอด
อยยไป่ ดม้ สามารถตป่อสยม้และแขป่งขรันกรับวรัชพพช ทนทานตป่อสภาพสติที่ งแวดลม้อมตามธรรมชาตติโดยเฉพาะอยป่างยติงที่ ใน
ระยะแรกททที่ปลยก ซนึที่งตม้นไมม้ยงรั มทขนาดเลป็ก การดยแลรรักษาหลรังการปลยกอยป่างใกลม้ชติดจะชป่วยทคาใหม้ตนม้ ไมม้สามารถ
ตรัพงตรัวไดม้อยป่างรวดเรป็ ว นอกจากนรัพน การปม้ องกรันอรันตรายตป่างๆ ททที่อาจจะเกติดขนึพนกรับตม้นไมม้ โดยเฉพาะอยป่างยติงที่
ไฟปป่ า ซนึที่งสรม้างความเสท ยหายใหม้กบรั ตม้นไมม้ททที่ปลยกอยป่างรบุ นแรง จนกระทรังที่ บางครรัพงอาจจะทคาใหม้การปลยกปป่ าตม้อง
ลม้มเหลวไดม้ กป็เปป็ นอทกปรัจจรัยหนนึที่งททที่ชป่วยสป่ งเสรติ มใหม้การดคาเนตินงานปลยกปป่ าประสบความสคาเรป็ จไดม้ ดรังนรัพนผยปม้ ฏติบตรั ติ
งานปลยกและฟพพ นฟยปป่าไมม้จนึงควรศนึกษาทคาความเขม้าใจวติธทการตป่างๆ ทรัพงททที่นาค เสนอในเอกสารฉบรับนทพ และจากแห
ลป่งอพที่นๆ อยป่างถทที่ถวม้ นแลม้วนคาไปปรรับหรพ อประยบุกตน์ใชม้กบรั การดคาเนติ นงานของตนเอง ใหม้เหมาะสมกรับลรักษณะ
พพพนททที่และสภาพสติที่ งแวดลม้อมของพพพนททที่แตป่ละแหป่ งตป่อไป