RENESANSNA ARHITEKTURA U EVROPI

• Tokom razvoja romanike i gotike delovi Francuske su se, u

političkom smislu, postupno ujedinjavali i konačno je Pariz
postao glavni grad Francuske kraljevine, odakle je zračio
glavni umetnički uticaj.
• Stil je zato bio homogeniji nego u malim, razbijenim
državicama Italije.
• Pariz je, medjutim, bio daleko od Italije i to je uslovljavalo
kašnjenje ideja.
• Francuzi su se sa renesansnim idejama znatno zbližili kada
su, pod Šarlom (Karlom) VIII, krenuli u rat protiv italijanski
državica 1494. godine.
• To je bila prilika da francuski plemići na licu mesta vide
renesansne oblike. Istovremeno iz Italije su povremeno
odlazili pojedini umetnici u Italiju (na primer, braća Đusti u
gradu Turu).
• Dvor francuskog vladara postao je stecište okupljanja svih
obrazovanih intelektualaca toga doba.
• Dolina reke Loare postala je prostor gde su se
koncentrisali dvorci plemića. Tu su sve češće bili pozivani
italijanski umetnici koji su se okupljali u tzv. škole, prvo u
dvorcu u Amboazu, a zatim u dvorcu Bloa, u gradu Turu i
najzad u dvorcu u Fontenblou.
• U Francuskoj su duže vremena boravili italijanski arhitekti i
slikari Djulijano da Sangalo (1495. god.), Fra Djokondo
(1495 - 1505), Domeniko da Kortona - Bokadoro (1495 -
1549), zatim Il Roso Fjorentino, Primatičo, Andrea del
Sarto, Sebastian Serlio (1541 - 1554).
• Ovaj poslednji je na širenje ideja, naročito svojim
teoretskim radovima, uticao nakon povlačenja Francuza iz
Italije.
• Leonardo da Vinči je, takođe, jedno vreme živeo u
Amboazu, gde je i umro 1519. godine
RENESANSNA ARHITEKTURA U EVROPI

LOARA
• Svi Italijani pomogli su da se stvori u Francuskoj jedan
specifičan lik arhitekte-projektanta, koji više nije i izvođač i
nema ni zajednički jezik sa onima koji grade prema
njegovom projektu.
• Za izvođenje su bili zaduženi domaći, francuski, graditelji.
• Stvorio duboki antagonizam izmedju Italijana - arhitekata i
Francuza - izvođača.
• To je bilo prevaziđeno na taj način što su francuski
majstori veoma brzo učili i prihvatali italijanski
arhitektonski jezik.
• Primenjivali su ga tako što su ostvarili jedan originalni stil,
koji se nalazi izmedju gotike i italijanske renesanse.
• Ovaj proces trajao je dosta dugo i tek krajem XVI veka
utemeljeno je ono što bi se moglo nazvati nacionalna
(Francuska) verzija renesanse.
• Za to su najzaslužniji bili Pjer Lesko (Pierre Lescot, 1510 -
1578), Žan Gužon (Jean Goujon, vajar, 1505 - 1568) i Filiber
d Lorm (Philibert de l’Orme, 1512 - 1570).
• Ovaj poslednji bio je i značajan teoretičar u oblasti
arhitekture.
• Pored društvenih uslova, postojali su i neki drugi razlozi
koji su arhitekturu u Francuskoj izdvojili od italijanskih
uzora.
• Geološka struktura tla bila je takva da je glavni materijal
bio kamen.
• Klimatski uslovi bili su znatno oštriji, pa su uslovili znatno
strmije krovove, velike dimnjake.
• Krov je tako postao veoma važan motiv u oblikovanju
objekata.
• U hronološkom smislu uočavaju se tri faze:
1. KRAJ XV - POČETAK XVI VEKA
• kombinacija gotskih i renesansnih elemenata pojavila se
van gradova, uglavnom na dvorcima duž reke Loare.
• Taj se period poistovećuje sa tzv. Loarskom školom.
• Pored niza drugih dvoraca (Šenanso, Ezej- le - Rido),
posebno se ističe dvorac Šambor.
• Smatra se da ga je projektovao Domeniko da Kortona. Po
obliku je to jedan polufortifikacioni kompleks, u osnovi dva
kvadrata upisana jedan u drugi.
• Osnova je potpuno simetrična.
• Posebno su dobro izvedene čuvene dvostruke spiralne
stepenice.
• Na krovu je postavljena jedna fantastična zbirka dimnjaka
izvanredno maštovito komponovanih i objedinjenih.
RENESANSNA ARHITEKTURA U EVROPI

AZAY-LE RIDEAU
CHENANCEAU
CHATEAU DE BURY
 CHAMBORD

LEONARDO DA VINCI
DOMENICO BERNABEI –
BOCCADORO
PIERRE NEPVEU
 RENESANSNA ARHITEKTURA U EVROPI

2. DRUGI PERIOD 1515 - 1525. god.

• Drugi period je vreme kasne vladavine Fransoa I,

• Izgradjeno je novo krilo na dvorcu Bloa.
• Prvi veći motiv koji je usvojen bilo je
rašćlanjavanje fasada superponiranim pilastrima
kao kod Albertijeve palate Ručelaj u Firenci.
• Svi elementi bili su preuzeti iz sevrenoitalijanske
renesanse.
BLOIS
 FONTAINEBLEAU

GILLES LE BRETON
ZLATNA KAPIJA
 DVORISTE
BELOG KONJA

OVALNO DVORISTE
CHATEAU DE VILLANDRY
SEBASTIAN SERLIO
ANCY-LE-FRANC
3. TREĆI PERIOD JE VLADAVINA KRALJA ANRIJA II

• Došlo do konačnog prelaza od italijanskih na

francuske graditelje.
• Luvr je definitivno postao kraljevska rezidencija i
počeo je da se dograđuje.
LOUVRE
LOUVRE -
PIERRE LESCOT
JEAN GOUJON
JEAN GOUJON
HOTEL CARNAVALET – PIERRE LESCOT
PHILIBERT DE L’ORME
CHATEAU (dvorac) ANET
 HOTEL DE SULLY
JEAN DU CERCEAU

JACQUES DU CERCEAU
ISTRAZIVANJE ANTICKE
ARHITEKTURE
PLACE DES VOSGES
(PLACE ROYAL)
• Tradicionalna arhitektura u Engleskoj bila je gotika i ona je
nastavila da utiče i dalje, obeležavajući svaku sledeću
arhitektonsku epohu u Engleskoj nacionalnim karakterom.
• Zbog udaljenosti od Italije začetak renesansne arhitekture,
koja je dolazila preko Francuske i Nizozemske, dosta je
kasnio.
• Religijske promene koje su u Engleskoj bile započete
poistovećene su sa periodom renesanse.
• Stalna prepirka rimskog pape i kralja Henrika VIII izdvojila
je samostalnu englesku crkvu iz okrilja katoličke crkve.
• Manastiri su propadali, njihova imovina je bila razdeljena.
• Karakter nove crkvene zajednice je bio takav da nije bilo
potrebe da se grade nove crkve.
• Aktivna izgradnja crkava počeće ponovo tek u kasnom XVII
veku.
• Krajem XV veka iskazano je interesovanje za
arhitektonsku teoriju, tako je da je preveden tekst
Vitruvijevih 10 knjiga.
• Nešto kasnije počele su da se štampaju i knjige
priručnika za umetničke zanatlije.
• Za monumentalne gradjevine prevashodno je
korišćen kamen, a zatim i opeka.
• Oštra klima uticala je na to da se neki elementi
prilagode potrebama podneblja.
• Kako bi se dobilo što više svetlosti probijani su
veliki prozori, znatno veći i češći nego u Italiji.
• Grejanje, narošito u bogatijim kućama, zahtevalo je
postavljanje dimnjaka u svakoj prostoriji koja je
imala kamin.
• Postepeni prelaz predstavljale su gradjevine u
gotskom stilu sa elementima renesansne arhitekture
za vreme kraljice Elizabete (1558 - 1608).
• Oseća se uticaj ideja iz Francuske.
• Glavni primeri su Isusov koledž i biblioteka Bodlijen
u Oksfordu i Triniti koledž u Kembridžu.
• Za vreme vladavine kralja Džemsa (1603 - 1625)
renesansa je uzela maha.
• Inigo Džouns – glavni prenosnik italijanske,
paladijanske renesansne arhitekture.
 JESUS COLLEGE - OXFORD

BODLEAN LIBRARY - OXFORD

TRINITY COLLEGE - CAMBRIDGE
HOLLAND HOUSE – ARH. TORP
LONDON
INIGO JONES
BANQUETING HOUSE
WHITEHALL / LONDON
QUEEN’S HOUSE - GREENWICH
CRKVA SV. PAVLA – COVENT GARDEN
SIR CHRISTOPHER WREN
SHAELDONIAN THEATER
OXFORD
TRINITY COLLEGE LIBRARY
CAMBRIDGE
 HAMPTON COURT

ROYAL HOSPITAL
CHALSEA
SAINT STEPHEN
WALLBROOK
CRKVA SVETOG PAVLA - LONDON
READCLIFFE CAMERA – JAMES GIBBS
SAINT MARTIN IN THE FIELDS SAINT MARY-LE-STRAND
 ŠPANSKA RENESANSNA
ARHITEKTURA

PALATA KARLA V -
PEDRO MACHUCA
GRANADA
PALATA I MANASTIR ESCURIAL