Professional Documents
Culture Documents
1. Giới thiệu
Mất cân bằng không chỉ là nguồn gây rung động thường gặp nhất trong các máy có
chuyển động quay mà còn gây ra nhiều hư hại nhiều nhất cho máy. Nó được xem
như là KHUYẾT TẬT cần khắc phục trước tất cả các vấn đề khác. Mất cân bằng ở
các máy quay ngày càng trở nên một yếu tố quan trọng trong việc phát triển các thiết
bị hiện đại đặc biệt đối với các thiết bị đòi hỏi tốc độ và/hoặc độ tin cậy cao. Sự mất
cân bằng máy nói chung là một hiện tượng có hại do đó cần phải xác định và khi cần
thiết phải giảm thiểu hoặc trừ khử hoàn toàn. Việc làm đó gọi là cân bằng máy hoặc
cân bằng động, theo cách nói thông thường. Điều này cũng đồng nghĩa với việc
tránh hư hỏng do mỏi trong các kết cấu liên quan, giảm tiếng ồn và rung động, làm
tăng tuổi thọ và chất lượng của máy khi vận hành.
Sự bám bẩn
Các rotor có thể dần mất cân bằng do sự bám bẩn không đồng đều trên cánh của
chúng (quạt công nghiệp, cánh bơm nước). Sự tích tụ dần dần của các lớp bẩn làm
tăng sự mất cân bằng và độ rung mà kết quả có thể nhanh chóng trở nên nghiêm
trọng . Đôi khi sự bám bẩn trên rotor là khá đồng nhất . Vấn đề rung động sau đó
phát sinh khi một phần của các lớp bám bẩn này bị bong ra gây mất cân bằng.
Hơn nữa, sự mất cân bằng tĩnh có thể được đo đạc với độ chính xác cao hơn nhiều
bằng cách quay rotor ở tốc độ cao. Việc đo lượng mất cân bằng và điều chỉnh (tức
khử) nó đi sau đó được thực hiện bằng cách sử dụng máy cân bằng động.
Nhiều rotor có mỏng như bánh đà, cánh bơm, quạt hướng trục,...thường có đường
kính lớn7-10 lần bề dày của chúng nên chỉ cần xem xét cân bằng dạng tĩnh. Tuy
nhiên, hầu hết các rotor có bề dầy đáng kể so với đường kính trục thì cần phải tiến
hành cân bằng dạng ngẫu, cân bằng dạng hỗn hợp gọi chung là cân bằng động.
6. Mất cân bằng ngẫu lực
Rotor hình trụ thể hiện trong hình sau đây có một sự mất cân bằng gây ra bởi hai
khối m1 và m2
giá trị như nhau, đặt đối xứng chéo nhau qua trọng tâm. Rotor ở trạng thái cân bằng
tĩnh, tức là trọng tâm nằm trên trục quay của rotor.
Tuy nhiên , khi rotor quay, F1 và F2 tạo ra bởi hai khối m1 và m2 làm xoay trục quán
tính chính lệch khỏi trục quay rotor. Sự mất cân bằng ngẫu lực đặc trưng cho tình
trạng của một rotor có trục quán tính chính cắt trục quay rotor tại trọng tâm rotor.
Sự mất cân bằng ngẫu lực tạo ra rung động mạnh trên cả hai mặt nơi các lực tác
động. Ta có thể khử kiểu mất cân bằng này bằng cách cân bằng động (trên máy cân
bằng động) và xử lý mất cân bằng tại cả hai mặt. Mất cân bằng ngẫu chỉ được phát
hiện khi cho rotor quay và bắt buộc phải xử lý nhờ vào máy cân bằng động.
Thông số này là cơ sở của sự phân loại các vật quay thông dụng. Trong tiêu chuẩn
ISO 1940-1973, đơn vị đánh giá chất lượng cân bằng được định nghĩa như sau:
1G = 1mm/giây
Cấp độ chất lượng, G, (tương đương với tích eadm ´ w cho một rotor không) cho
phép thực hiện việc đổi chiều ứng xử của máy chạy ở các tốc độ khác nhau mà ta
quan sát được. Các giá trị G trong tiêu chuẩn tương đương với độ lệch tâm e tính
bằng µm cho một rotor quay ở 9500 vòng/phút. Cấp chất lượng, hay độ mất cân
bằng, của một rotor có thể đánh giá được nhờ sử dụng một máy cân bằng đã được
hiểu chuẩn (calibrated balancing machine).
10.2 Chỉ tiêu dao động
Đối với các máy móc đang vận hành, các dao động do mất cân bằng gây ra chịu
ảnh hưởng đáng kể các đặc tính vật lý của ổ đỡ và bệ máy. Thuận tiện nhất là đánh
giá chất lượng hoạt động của máy bằng việc sử dụng các mức dao động như được
đề nghị trong nhiều tiêu chuẩn như VDI2056, được chuẩn hóa quốc tế thành ISO
2372, “Dao động Cơ học của Máy móc với Tốc độ vận hành từ 10 đến 200
vòng/giây”. Các tiêu chuẩn này đưa ra các chỉ dẫn khi việc vảo trì trên một máy đang
hoạt động được đặt ra. Khi nguồn dao động chính là mất câng bằng Tiêu chuẩn có
thể được sử dụng như là một cơ sở để chỉ định cấp độ dao động còn lại cho phép.
Các tiêu chuẩn hữu dụng khác liên quan đến thiết bị cân bằng gồm ISO
2953, “Máy cân bằng – Mô tả và đánh giá” và ISO 2371 ,“Thiết bị cân bằng tại chỗ -
Mô tả và đánh giá”.
Trừ một số chi tiết đã có trục sẵn, các chi tiết cần cân bằng đòi hỏi phải được lắp lên
trục gá chuyên dùng. Nhìn chung trục gá này được chế tạo chính xác với các chi tiết
côn, kẹp chữ C, bạc nối,..được xử lý nhiệt, mài cẩn thận. Có như vậy, chúng không
"góp" thêm vấn đề mất cân bằng vào chi tiết đang cần được cân bằng.
Để các chi tiết quay của máy hoạt động được êm và có độ bền cao, CƠ KHÍ
THÀNH LỢI có trang bị cho phân xưởng sửa chữa MÁY CÂN BẰNG ĐỘNG thế hệ
mới với bộ cảm biến điện tử có độ nhạy cao và cho kết quả chính xác, giúp cho động
cơ sau khi được gia công phục hồi sửa chữa hoạt động được êm ái, tránh được tất
cả các rung động có thể gây tổn hại đến của các chi tiết của động cơ.