Yayın Tarihi : 08.02.

1937
Sayfa : 4
HURİYET

- Dünya Endüstrisinde
Merinosun kıymeti
e
Tarih, yapağısı kıymetli olan bu koyun neslinin ilk
d
- önce Tiirk topraklarında çıktığını göstermektedir so
- ç
R
- s
n R
- fı
k
- Ş
e te
e
la
-

- b
- ye
- h
k
-
-
- le
r se
n
- y
- ir
Bir Merinos çiftliği
Koyun yetiştirmesî, memleket çiftçili - İspanyada Merinos yetiştiriciliği, mem -
-
ğinin daima emniyetli bir gelir membaı leket kibarlarının spor eğlencesi halinde 19
- lâ
olmuştur. Yurdumuzun bugünkü ziraî idi. Birçok prensler iyi yapağı çıkarmak
o b
bünyesine göre bu yetiştirme şubesinin hususunda birbırlenle rekabete gırişmış - tr
u
büyük bir inkişafa müstaid bulunduğu lerdi. Memleketlerine büyük zenginlik- b
,
da muhakkaktır. Türkiyede koyunlar - ler temin eden bu mahsulü Ispanyollar
-
dan ötedfenberi, memleketin önce et ihti- kıskanç bir itina ile muhafaza etmeğe ça-
, k
yacını ve kısmen de süt sarfiyatını kar - hşıyorlar ve dışanya damızhk vermiyor-
p
şılamak suretile istifade edilmiş, ehem - Iardı. a
miyetli bir koyun mahsulü olan yapağı Ispanyadan 18 inci asra kadar diğer h
- ıse umumıyetle ham bir ihrac maddesi o- se
memleketlere damızlık koyun çıkmadı.
- larak kıymet bulmuştur. 24
Yalnız daha önceleri Ingilizler Merinos
-
Memleket dahilinde diğer sanayi şu - tedarik edebilmiş ve memleketlerinde de-
beleri gibi mensucat endüstrisinin de ku- nemişlerdi. Fakat Ingilterenin ratıb ikli- k
rulmamış olması ve yüksek evsafta istih- minde yapağının ince ve asil vasıflannı ir
2
sal edilecek yapağı ihracının dış piya - devam ettirmek kabil olmadı. Iskandi -
sı
salarda yabancı ve kuvvetli rakibler kar- nav memleketleri ve Holanda da ayni m
- şısında bulunması, yerli yetiştiricilerin ya- menfî neticeyi aldılar.
- pağı evsafı hususunda lâkayd kalmaları- Fransada bir yandan hükûmet, diğer
- nı zarurî kılmıştı... yandan büyük yetiştiriciler Merinosa fo
sa
Son yıllarda türlü sebebler dolayısile çok merak ettiler. Birinci Imparatorluk 22
dünyanm iktısad sisteminde meydana ge- devrinde Imparatoriçe (Jozefin) Meri -
len değişiklikler, her memleketi kendi nosla çok alâkadar oldu. Malmaison'da
membalarından geçinmeğe mecbur kılın- kendisi bir Merinos yetiştirme müessesesi tu
ca, yeni iktısad rejimine intıbak eden kurmuştu. Ayni tarihlerde Almanyada sa
da önceleri bin müşkülâtla elde edilen d
memleketimizde koyu bir sanayileşme
damızhklarla Merinos yetiştirilmesine ça- le
hareketile tebarüz eden bir inkişaf dev-
resi başlamıştır. lışılıyordu.
Endüstri plânı başlangıçta memleke - 18 inci asnn sonlarında memleketle -
rine sağ getirebildikleri birkaç koyun ve
tin en zarurî olan ihtiyaclarını karşılama-
koçla Almanlar, Merinosçuluğun teme-
yı istihdaf etmektedir ki, mensucat işi de
lini kurdular. O zamanlar denizaşırı
bu meyandadır. Ancak sanayiin rasyo -
memleketlerin rekabeti^ başlamamıştı, ya-
nel olabilmesi için, işlenecek ham madde-
pağı çok para ediyordu.
nın memlekette istihsal edilmesi gerek -
Merinos yetiştiriciliği 19 uncu asır
tir. Kurulmakta olan nesic sanayii fab -
sonlarına doğru Bütün Avrupada en par-
rikalarının işliyeceği pamuk ve yapağı
lak devrini yaşadı. Macaristan, Rusya,
gibi ham maddelerin istihsali, memleket-
Italya, Avusturya ve daha birçok mem-
te bunun için ehemmiyet kazanmıştır.
leketler Merinosu muvaffakiyetle dene-
Şimdiye kadar elde edilen yerli pa -
diler. Bilhassa Rusyada, tabiatin k o -
muk ve yerli yapağı, yeni kurulmakta o-
yunculuğa olan müsakl şartlan da yar-
lan endüstriyi tatmin edecek mahiyette
dım ettiğinden, Merinos teksiri sür'atle
değildi. Çünkü yerli yapağı kalın telli ve
yapıldı ve 1890 yılmda cenubî Rusyada
kaba olduğundan, iyi keyfiyette kumaş (Askanya - Nova) çiftliğinde 160,000
yapılmasına elverişli değildir. Nesic sa - ana damızlık bulunuyordu.
nayiinin aradığı yapağıyı verecek olan Son zamanlarda Avustralya gibi de -
Merinos koyununun memlekette yetişti - nizaşın memleketlerin müthiş rekabeti
- rilmesi işi bu yüzden bir mesele olarak
başgösterdi. Oralarda yapağı daha ucu-
ortaya çıkmış bulunmaktadır. za mal edildiğinden, Avrupada Meri -
Bütün kültür memleketleri ya öz va- nosç-uluk çok geriledi. Fakat buna rağ-
tanmda ve yahud kolonilerinde yerli en- men bütün memleketler yetiştirme plân-
düstriyi besliyecek miktarda Merinos ko- larında yaptıkları değişikliklerle, Meri-
yunu yetiştiriyorlar. Meselâ Fransa ku- nostan aynlamadılar.
maş sanayii yılda takriben (22) milyon Görülüyor ki önümüzde koca bir kül-
kilo yapağı harcamaktadır ki, bunun bir tür dünyajınm bilhassa yerleştirme işinde
kısmı Fransada, gerisi ise Cezayir veya zengin denemeleri duruyor. Memleke -
diğer kolonilerde istihsal olunmaktadır. timizde, yeni başlıyan Merinos işinde
Yabancı bir ırkın yetiştiriciliğini bü - bunlardan çok istifade edilmektedir. Me-
tün vasıflarıle yerli ziraate mal etmek rinos her yerde ve başlangıçta devletten
hayli güç bir meseledir. Vatan değiştir- himaye görmüştür. Bilhassa Almanya ve
me, hayvan ırklarını yeni geldikleri y e r Rusyada bu himaye çok bariz görülmüş-
de başlangıçta büyük zayiata uğratır. tür. Memleketimizde de Merinos işi Cum-
Bu hal her memlekette ve bütün müşabih huriyet rejimimizin nurlu ve feyizli hi-
- teşebbüslerde vâkidir. mayesi altma girmiştir. Türkiyede Me -
Tarih ilk Merinosu, Türkiye toprak" rinos yetiştirmesini bir memleket ve dev
larından çıkmış olarak gösteriyor. Buna let işi olarak ele alan ve çok yakmdan
rağmen Merinos evvelâ İspanyada Pi - alâkadar olan Başvekilimiz Ismet înö -
ere d'Aragon zamanmda parladı ve mak- nüdür. (Sonu var)
bul vasıflannı orada kazandı. Eskiden
Orijinal Boyut : 13 * 44 cm