•azetem ı.
l|[^
İ
Her gün: 8 sayfa
4 ÜNCÜ SAYFADA— Hikâye
İS T B H Z A
Tesis tarihi : 1 8 9 5 , No: 1 3 1 9 3
İstanbul, A nkara caddesi, “İKDAM,, Y ordu
İktisadî inkılâp: 7
Söylediklerimizi hulâsa edelitp:
E«ki devletin iktisadi bir temeli yok­
tu. Gelir, ticaretten, ziraatten, sana­
yiden başka menbalardan da geliyor­
du. Cihanda iktisadi muvazene mev­
cuttu, hayat ucuzdu. İhtiyaçlarımız
da nispetle azdı.
Bu şerait büsbütün değişti.
Yeni şeraite intibak ediyoruz.
Bunun için vakit, mühlet ve her
şeyden evvel çalışmak iktiza eder.
Eski devrin bolluğuna alışmış olan­
lar bittabi bundan sıkılıyorlar ve
daha basit yaşamanın çaresini bula­
mıyorlar.
Halbuki gayeye ancak tekamül­
le, yani ağır ağır varılır. İşte bunu
müdrik değiliz. Çoğumuz, hâlâ,
bütçe sayesinde yaşanabileceğini
zannediyoruz. Bütçe ise vatandaş­
ların ancak yüzde beşini yaşatır ve
bu insanlar (yani devlet memurları)
da müstahsil değillerdir.
Devlet, geniş bir mikyasta, na­
fıa işlerine girişti: demiryolları,
Şoseler, köprüler, limanlar, su ame­
liyatı, kurutma ve sulama işleri,
sıhhata alt tedbirler, maarif prog­
ramı ve saire. Bu maksatla her
8®ne milyonlarca lira sarfolunuyor.
Bu masraf ise karzen alınmış para­
larla yapılmamaktadır. Bunların ne­
ticelerini beklemek lâzım. Böyle bü­
yük işler elbette bir ande kâr vermez.
Bir akar bile inşa olunurken irat
getirmez. Biz ise istiyoruz ki der­
hal kâra başlayalım. Bu derece sa­
bırsızlık doğru değildir. Derhal kâr
olmadı mı, bazıları, bu sarfiyata
itiraz ediyorlar.
Bu da haktan reva değildir. Şi-
^etlfhfersiz, yolsuz, kanalsız,cedvelsiz
«
1 l± lm uvanı1 - * ınilOOUljail ip"
üdailikte kalır, ondan bir adım ileri­
ye gidemez. Hem bu işleri görmeye­
lim, hem zengin olalım! Bu mantı­
ca akıl ermez. İktisadiyat “lurtas,,
lenni değildir. Daima Amerikanın
^enginliğinden bahsediyoruz. Ora­
daki servet aletsiz mi hâsıl olmuş­
tur? Nafia hususunda cihanın en
Mücehhez yeri Amerikadır.
Devletin vazifesi ‘bu sây ve
a»ıel cihazlarını tanzim etmektir;
yoksa ferden ferda her tüccara, her
*a»,rafa, her bakkala, her kasaba,
^er manifaturacıya sermaye ver­
mek, kredi açtırmak sanılmamalı-
dır.
Devlet, tüccar, çifçi, san’atkâr-
ar üzerindeki velâyet ve vesayetini
yaInız umumî hatlar üzerinde icra
eder ki bunlar da bilhassa nafia
Ulöurudur.
Her ferde sermaye bile tedarik
adilse acaba bu bilgisizliğimizle ve
^ görgüsüzlüğümüzle bir keramet
göstereceğimizi zanneder misiniz?
Bilgi zamana mütevekkıftir. İşte
?errnaye, işte makina, işte yer, işte
kredi...
Buyurun bir motor fabrikası teş­
r i f i de Avrupadan, Amerikadan
;.t’ * ° b il gelmesin. Hiç bir babayi-
(.1 bu işin başına gelmeğe kendi-
j , 6 cesaret göremez. Her iş böy-
lr‘ ^ abiliyet yavaş yavaş inkişaf
Vaktile eczacılık, hatta he-
^ ‘k Türkiyede, türk oimayanla-
‘‘‘bisarı altında gibi imiş. Yakın
lâ . a»a değin bankerlik te öyle idi.
r evkaf memuru bir tanrı­
ç a kâtibi: — Ben doktorum, ben
y ^ n ı l Diye meydana atılmadılar.
* kl ne*ü tıp ve kimya ilimlerini
•lek*1^ . suret*e ku İki me-
te t kizde takarrür etti. Bankerlik
°uun gibi. O bilgiyi edi-
banka memuru oldular,
ti ' Caret> bilhassa san’at, hatta
tip tlPtan farksızdır. Şüyle bir
*o rl!°2ÛnıÜn önünde; Kaba day.
bizm' ?er.bezelk Vaktile bazı devlet
C . C e" nde bulunmuş. Şimdi tüc-
dairel ■ az,banesi* müstahdemleri,
şey ı?,rde dos“ an var. İlmi: hiç bir
b^ndi* ^*sanı: Yarım yamalak
dinden başkasına vakıf
le,i, HesaP: sıf»r. Ticaret usul-
c>m k aret kanunları, âdetleri:
« r «okta. Bu tip
Knı’ yabudi, frenle bir knc
||
I
ism et p a ş a H ı.
Başvekil ismet paşa Hz, Ânâdoluda Müttehit Avrupa devletle­
dün Ankaraya gittiler. yağmur, kar ri için ilk adım atıldı.
Başvekil İsmet
Paşa Hz. dun posta
treni ile şehrimizden
Ankaraya hare’
etmişlerdir.
İsmet Paşa Hz.
ini Haydarpaşa is -
tasiyonunda Reisi
cümhur Hz. leri na -
mına kâtibi umumî
Tevfik Beyle, ser-
yaver Rüsuhi bey,
Dahiliye vekili Şü­
krü Kaya, İktisat
vekili Şakir, Nafia
ekili Recep, Paris
sefiri Fethi, Istan -
bul vali vekili Mu-
hiddin, Şehrimizde
bulunan meb’uslar,
Tütün inhisar ida -
ren müdürü Behçet,
Kibrit inhisar mü­
dürü Tahir Kevkep,
Liman şirketi mü­
dürü Hamdi, Tica­
ret müdürü Muhsir
beylerle d ha bir
DÖN ANKARAYA GİDEN BAŞVEKİLİMİZ
çök zevat teşyi et­
mişlerdir, İsmet Pş. beraberlerinde işlerini tetkik ettikten sonra tekrar haşa ettirecektir. İnşaata bu sene
yalnız yaveri Atıf beyi götürmüş şehrimize avdetleri kuvvede muh­
ve ailesi efradı burada kalmıştır. temeldir.
Başvekil Pş. Hz. nin bazı devlet Ankarada kalacağı zannedilmektedir.
Hz
Reisi cüm hur hazretleri dün
—I ' t o M o İrad a» p J- :
hat buyurm uşlar ve b ir tara­
fa çıkm am ışlardır.
Düu b ir çok zevatı âliye
saraya giderek defteri m ah­
susa isim lerin i kaydetm işler -
ve Gazi hazretlerine bilvasıta
arzı tazim âtta bulunm uşlardır-'
Meşhur Napoleonun Ge­
nerali “Murat,, nın ahfadın­
dan ve Fransanın çok m aruf
ve değerli edibelerinden P ri-
ncesse “Murat,, dün saraya
i
giderek R eisicu m hu r hazret­
leri tarafından kabul buyu­
rulm uşlar ve Gazi hazretle­
rin e arzı tazim at etm işlerd ir. .'
simsarla senli benlidir. Onlar buna
akıl hocalığı ederler. O da gidip
dostlarından yardım istihsal eder.
Belki bi ■, iki, üç, beş defa bu
tip teşebbüsünde muvaffak ta olur.
Lâkin hiçbir krize, hiçbir buhrana
dayanamaz. Banka onun hakkında
referans vermez. Dostları ortadan
kalktı mı kendisi de bir memuri­
yet talebinde bulunur. Kazandığı
liralar rüyada visale benzemiştir.
Bu tipin “ istihsal „ e hiç yardı­
mı dokunamaz. ‘Kumar masası et­
rafında kazanılan para neyse onun
da kârı odur. “Ekonomie poIitique„
ilmine göre bu .tüccarın umumî fa­
aliyette makûs bir rolü vardır.
Yani öyle iş becericiler olmasa
mîllet için menfaat daha büyüktür.
Hakikî iş adamlarına, Avrupa-
daki mümasili tüccara, onların usu-
li ile çalışacak san’atkârlara ihtiya­
cımız mübrim. Bir fert bir okuyup
üfleme ile bir dakikada bu mezi­
yetleri iktisap edemez.
İktisat erbabı yetişmek. Bunlar
yetişinceğe değin de sabra mecbu­
ruz. Ticaret bir “ vazife - fonetion „
dur. Tüccar da bir noktai nazardan
müstahsildir. Biz istiyoruz ki hem
tüccar olalım, hem usul ve kaidesi
altında çalışmayalım. Bundan kötü
zihniyet olamaz. Muharebe heryer-
de olduğu gibi bizde de bu zihni­
yeti körükledi. Elîm bir miras....
Bizde hakikî tüccar, yeni tarzda
çifçi, san’atkar, maliyeci yetişinciye,
ve hükümet?-< iktisat programı ik­
mal edilir ce e kadar sabretmek,
yani bir az ^.arurçte katlanmak ta­
biîdir.
O ’âl NURİ
^|||l!illlll!lllll!ll!lllllll!illlllll]||||IHIIIIIllJI!ll!llllll!!)UJI!lllll[|||lill!l[l!!!ll!
. §§ Yakında
tu Nasrettin HOCA
2 in c i s a y f a m ı z d a
CÛMHURtYET İÇİN, HALK tÇtlS
Büyük Katerina
Telgraf adresi : İstanbul, İKDA M .
ÇARŞAMBA, 11 EYLÜL 929 )
T elefon : İstanbul, 1 7 9 7
Ha v a la r C e n e v r e c l l e IbBır z i y a f e t
İstanbulda sıcaklan dağıtan ve Cenevre, 9 [A.A]
hafif geçen yağmurların Anadolu- 27 Avrupa dev­
da hayli tahribat yaptığı peyderpey letinin başmurah -
gelen haberlerden anlaşılıyor. hasları şerefine çek­
miş olduğu ziyafe­
İzmir, Manisa ve Kasabada bağ­
tin nihayetinde M.
lamı ve üzümlerin gördüğü zarar
Briand, bir Avrupa
ehemmiyet alan bir yekûn tutmaktadır
hükûmatı müttehi-
Bursada iki gün yağan şid­ desi teşkili hakkın-
detli yağmurlardan hava soğu­ daki projesine daiı
muş ve Ulu dağa devamlı kar yağ­ teşrlbatta bulunmu
mıştır. Seller bir çok mahalleleri ştur.
kaplamış ve bazı evler su altında Bunun neticesin­
kalmıştır. Köylerdeki haşarat olduk­ de umumî bir gö­
ça mühimdir. Trabzonada fırtına rüşme başlamış ve
ile karışık devamlı yağmur yağmış­ buna M. Stresema-
tır. Sellerden dereler taşmış, mah­ nn, M. Henderson,
sul loamen hasara uğramıştır. Kop M . Marinkovritch ,
ve Zigana dağlarına kar yağmıştır. M. Streeruvvitz, M.
Rizede çıkan bir fırtınadan son­ Hymans ve M. Mo-
ra yumurta büyüklüğünde kar yağ- tta iştir Âk etmişler
ve esaslı hiç bir
Avrupa devletleri ittihadı fikrini ortaya koyan
iti razda bulunma­
FRANSIZ BAŞVEKİLİ M. BRİAND
mışlardır. Bazı ha­
İspirto fabrikası tipler, bir takım ihtirazî kayıtler hükümeti metbualanndna talep ede­
İzmir: 10 (A.AJ ileri sürmüşler neticede, Avrupa ceklerdir. M. Briand, alâkadar dev­
devletleri arasında bir tesanüt ra­
İnhisar idaresi ismirde Türklye- letlerin fikir ve tnütalealarun top­
bıtası tesis etmenin lüzumunu tes­
nin en büyük ispirto fabrikasını ladıktan sonra rüfekasıtun **UM
lim ve kabul hususunda ittifak ile
üzerine cemiyeti akvamın önümüz­
mutabık kalınmıştır. Bütün murah­
sarfında başlanması muhtemeldir. haslar, yakında M. Briand ın kendi­ deki içtimainda bu hususa dair b t
Kendilerinin bir hafta Fabrika günde üç bfcı litre ispirto lerine tevdi edeceği muhtıra esası­ rapor vereceklerdir.
istihsal edecektir. na istinaden meselenin tetkikini [Mabadi dördüncü
= YBNf __
|Nasrettin
H oca!
•••••••••••••••••«••••
i Bir iki güne
âi kadar
I • başlayacağız,
m •••••••••••••••••••••<
“ İKDAM bir iki güne ka-
Ü dar muhterem okuyacularına
H yeni ve
H çok gü -
§§ zel bir ta­
l i rihî tefri­
şi ka takdim
Vilâyetle Emanetin tevhidi esaslarım hazırlayacak olan kamizyonun dünkü içtimai
f i edecektir.
BSr k o m isy o n t@şRH8 ©dlilldlS Koırkıy B ffY en i tef-
l l rikamı
Vilâyetle Emanetin tevhidi Yunanlıları Ü zm ’9
M mi Ntıs-
Ü rettin Ho-
için esaslar hazırlanıyor. telâş aldı. Ü çadır.,,
H “Nasret-
Ü tin Hoca„
reisidir. Cemiyeti belediye, umumî
Vilâyetle şehremanetinin tevhidi H yalnız me
vilâyet meclisi azalarının iştirakiyle
hakkında Dahiliye vekâletinin bir H= mleketi ■
içtima edilecek ve aynı zamanda vi­
kanun lâyihası hazırladığını ve bu = mizde de-
lâyet umumî meclisinin vazifesini
kanun lâyihası hakkında noktai H ğil, bütür.
yapacaktır. İdarei hususiye ile
nazarını beyan etmek üzre şehre- H dünya da çak meşnur ve ç :
emanetin teşkilâtı birleştirilecek_
manetile vilâyet erkânından mü­ H sevilen bir adamdır.
rekkep bir komisyon teşkil edildi­ müşterek masraflar her iki bütçe
Fransızcada, Almancada, İn­
ğini yazmıştık. nin umumî varidatı nisbetinde tef­ i l gilizcede “Nasrettin Hoca,, ya, o-
Vali muavini Fazlı beyin riya­ rik olunacaktır. nun hayatına, hikâyelerine, fık-
setinde bulunan komisyon ilk içti­ Bütçenin biri belediye, diğeri §= ralarına dair birçok eserler
maini dün saat 14 te akdetmiştir. mahallî idareye mevdu vazaife
§ vardır.
Komisyon, emanet muavinleri Hâ- mahsus olmak üzere iki kısımdan
“Nasrettin Hoca,, bir Türk ol-
mit, Şerif, emanet mektupçusu Os­ ibaret olacatır.
Ü duğu halde ne yazık ki onu en
man, emanet muhasebecisi Nuri, Belediye masarifi, belediye varidatı
H az tanıyan gene biz, Türkleriz.
emanet sıhhiye müdürü Neşet Os­ nisbetinde, diğer mahallî işler ma­ Venizelosa ithal
sarifi bu gün vilâyet idaresi namı­ ş Bugün dilimizde “Nasrettin Ho-
man, baytar müdürü Esat Beylerle
— Silehlârımız sulhü muhafaza H ca„ya, nasıl yaşadığına onun ha-
cemiyeti umumiyei belediye azala- nı alan masarif nisbetinde olacaktır.
içindir. = yatına, hepimizi güldüren o güzel
rından dört zat ve muhasebei hu­ Dahiliye vekâletinin bu emri
I B a ş v e k ilim iz in b ir n u tku n d an ]
sûsiye müdürü Cemal, mektupçu okunduktan sonra komisyonun me­ H ve zarif fıkralarını ne münase-
Atina gazetelerinin Cenevreden
Hudai Beylerle baytar müdürü, zir­ sai tarzı konuşulmuş ve bir tali en­ = betle ve nerede söylediğine dair
aldıkları malûmata göre Venizelo-
aat müdürü, sıhhiye müdürü, ma­ cümen teşkiline karar verilmiştir. H doğru dürüst bir kitap yokttır.
sun Türk-Yunan münasebatı hak­
arif müdürü vilâyet encümeni dai­ Tali encümen emanet ve vilâ­ = İşte:
kında icra ettiği müzakerelerin ne­
mî azalarından dört zattan iba­ yet muhasebecilerile cemiyeti umu­ ticesi şudur: ^ İkdam, “Nasrettin Hoca„ya da-
rettir. miyei belediye başkâtibi Tank Zi­ Venizelosun takip ettiği politika = ir mükemmel bir eser meydana
Komsiyonda dünkü içtimada ya, Vilâyet umumî meclisi ve en­ Cemiyeti akvam azasının, bilhassa Ü getirmeğe ve bunu tefrika ha-
cümen başkâtibi Zühtü beylerden
ilk evvelâ Dahiliye vekâletinin bu İngilterenin tasvibine mazhar olm­ Ü ünde neşretmeğe karar vermiş-
uştur.
husustaki emri okunmnştur.
Emirde vilâyetle emanetin tev­
hit edileceğinden bu hususta bir
teşkil edilmiştir.
Bu encümen on gün içinde Venizelosun beyanatı üzerine In­
giltere şarkî Akdenizde bugünkü
Ü tir.“Nasrettin Hoca,, tarihî tefri­
şi kalar yazmakta büyük bir kud-
:£3
I
mesaisini* ikmal ederek büyük en­ coğrafî hudutları muhafazaya çalı­ || ret göstermiş olan
proje tanzim edilmesi beyan edil­ cümene bir rapor verecektir. Büyük
şacağını, icabında sulh için donan­
mektedir. encümen de tetkikatı neticesinde masını kullanmağı bir şeref adde- | K em al ettin Şûkrn
Kanun lâyihasına nazaran, vaji, Dahiliye vekâletine bir rapor v ığini beyan etmiştir.
ey ıf;ndan yartlncairii)".
nytıı z^m rında v T â v ^ tin beV - IMnbadi tir
f*v
V>