2.

AKTI VLADE
 ***

PROPISIVANJEM KRITERIJUMA ZA UTVRĐIVANJE USLOVA ZA STICANJE CRNOGORSKOG

DRŽAVLJANSTVA PRIJEMOM, VLADA SE KRETALA U OKVIRU IZRIČITOG OVLAŠĆENJA
PROPISANOG ZAKONOM ZA UREĐIVANJE TOG PITANJA.

USTAVNI SUD NIJE NADLEŽAN DA OCJENJUJE CJELISHODNOST NORMATIVNOG RJEŠENJA,

KAO NI PRIMJENU OSPORENE ODLUKE, ZAVISNO OD TERITORIJE SA KOJE SU DOŠLA
RASELJENA LICA (odredba člana 149 Ustava).

Ustavni sud Crne Gore, u sastavu: predsjednik dr Milan Marković i sudije - Miodrag
Iličković, Desanka Lopičić, Fetija Međedović, Miraš Radović, Đole Sekulović i Miodrag Latković,
na osnovu odredaba člana 149 stav 1 tačka 2 Ustava Crne Gore, člana 33 tačka 4 i člana 40
Zakona o Ustavnom sudu Crne Gore (»Službeni list Crne Gore«, br. 64/08), na sjednici od 8.
decembra 2011. godine, donio je

R J E Š E NJ E

NE PRIHVATA SE inicijativa za pokretanje postupka za ocjenu ustavnosti i

zakonitosti Odluke o kriterijumima za utvrđivanje uslova za sticanje crnogorskog državljanstva
prijemom (»Službeni list Crne Gore«, br. 47/08, 80/08 i 30/10), koju je donijela Vlada Crne
Gore.

O b r a z l o ž e nj e

Savez udruženja raseljenih, izbjeglih i prognanih u Crnoj Gori, koje predstavlja

predsjednik Milenko Jovanović, iz Sutomora, podnio je inicijativu za pokretanje postupka za
ocjenu ustavnosti i zakonitosti Odluke, označene u izreci, navodeći da je u suprotnosti sa
odredbama člana 4 i člana 8 stav 1 tačka 3 Zakona o crnogorskom državljanstvu i
međunarodnoj definiciji prebivališta i boravišta, jer se zakonitim smatra samo boravak
prijavljen kod nadležnog Ministarstva a ne i boravak prijavljen Komesarijatu za raseljena lica,
koji je bio organ Vlade i da su raseljena lica sa Kosova i Metohije diskriminisana u odnosu na
raseljena lica iz Hrvatske i Bosne i Hercegovine.

U odgovoru donosioca akta navodi se da je Odluka donijeta u skladu sa ovlašćenjem

iz člana 17 Zakona o crnogorskom državljanstvu; da su Odlukom propisani kriterijumi za
utvrđivanje uslova za sticanje crnogorskog državljanstva prijemom i da je između ostalih
utvrđen kriterijum zakoniti boravak; da je Zakonom o prebivalištu i boravištu građana
(»Službeni list Republike Crne Gore«, br. 45/93), koji je važio u vrijeme kada su ova lica došla
u Crnu Goru, bila propisana obaveza prijave prebivališta, odnosno boraviša; da ta lica nijesu
koristila mogućnost prijave propisane tim zakonom, jer su u to vrijeme bila tertirana kao ''lica u
stanju socijalne potrebe'' i da su, po tom osnovu, imala sva prava kao i građani Crne Gore,
osim prava i obaveza o ličnom statusu, koji je potvrđen Odlukom o privremenom zadržavanju
statusa i prava raseljenih lica u Republici Crnoj Gori (»Službeni list Republike Crne Gore«, br.
46/06); da je odredbom člana 3 osporene Odluke propisano da će se status interno raseljenih
lica sa Kosova u Crnoj Gori rješavati zakonima kojima se uređuje pitanje stranaca; da je
Zakonom o dopunama Zakona o strancima (»Službeni list Crne Gore«, br. 72/09) omogućeno
tim licima da dobiju status stranaca sa stalnim nastanjenjem; da za razliku od lica raseljenih iz
bivših jugoslovenskih republika, interno raseljena lica sa Kosova nijesu u vrijeme dolaska u
Crnu Goru prešla međunarodno priznatu državnu granicu, jer je tada postoja Savezna
Republika Jugoslavija i da saglasno odrdbama Zakona o dopunama Zakona o strancima
zainteresovana lica mogu steći crnogorsko državljanstvo.

Osporenom Odlukom određeni su kriterijumi za utvrđivanje uslova za sticanje

crnogorskog državljanstva prijemom, propisanih članom 8 stav 1 tač. 3, 4 i 7 Zakona o
crnogorskom državljanstvu i dati kriterijumi na osnovu kojih će se utvrđivati zakoniti boravak,
neprekidni boravak, obezbijeđen smještaj, stalan izvor prihoda, smetnje iz razloga
bezbijednosti Crne Gore, smetnje iz razloga odbrane Crne Gore i utvrđen način njenog
objavljivanja i stupanja na snagu.

Ustavni sud je, nakon razmatranja sadržine osporenih odredaba Odluke, ocijenio da
nema osnova za pokretanje postupka za ocjenu njihove ustavnosti i zakonitosti.

Za odlučivanje u konkretnom predmetu pravno relevantne su odredbe sljedećih

propisa:

Ustava Crne Gore:

član 8 stav 1
Zabranjena je svaka neposredna ili posredna diskriminacija, po bilo kom osnovu.
član 100 tačka 3
„Vlada donosi uredbe, odluke i druge akte za izvršavanje zakona.
član 145
Zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim ugovorima, a drugi propis mora biti
saglasan sa Ustavom i zakonom.
član 149 stav 1 tačka 2
Ustavni sud odlučuje o saglasnosti drugih propisa i opštih akata sa Ustavom i zakonom.“

Zakona o crnogorskom državljanstvu (»Službeni list Crne Gore«, br. 13/08; 40/10,
28/11 i 46/11):
član 1
„Ovim zakonom uređuju se načini i uslovi sticanja i gubitka crnogorskog državljanstva, kao i vođenje
registra crnogorskih državljana.
Crnogorsko državljanstvo je zakonska veza između fizičkog lica (u daljem tekstu: lice) i Crne Gore i ne
ukazuje na nacionalno i etničko porijeklo.
član 4
Crnogorsko državljanstvo stiče se:
1) porijeklom;
2) rođenjem na teritoriji Crne Gore;
3) prijemom;
 4) po međunarodnim ugovorima i sporazumima.

član 8 st. 1 i 4
Crnogorsko državljanstvo prijemom može steći lice, u skladu sa interesima Crne Gore, koje je podnijelo
zahtjev i ispunjava sljedeće uslove da:
1) je navršilo 18 godina života;
2) ima otpust iz državljanstva druge države;
3) u Crnoj Gori zakonito i neprekidno boravi 10 godina prije podnošenja zahtjeva za prijem u crnogorsko
državljanstvo;
4) u Crnoj Gori ima obezbijeđen smještaj i stalan izvor prihoda u iznosu koji mu omogućava materijalnu i
socijalnu sigurnost;
5) u Crnoj Gori i drugoj državi nije pravosnažno osuđeno na bezuslovnu kaznu zatvora u trajanju dužem od
jedne godine za krivično djelo za koje se goni po službenoj dužnosti ili su prestale pravne posljedice osude;
6) ima znanje crnogorskog jezika u mjeri koja omogućava osnovnu komunikaciju;
7) ne postoje smetnje iz razloga bezbjednosti i odbrane Crne Gore;
8) je izmirilo dospjele poreske i druge zakonske obaveze.
Vlada Crne Gore (u daljem tekstu: Vlada) određuje stručnu organizaciju za utvrđivanje kriterijuma i provjeru
znanja jezika iz stava 1 tačka 6 ovog člana.
član 17
Kriterijume za uslove iz člana 8 stav 1 tač. 3, 4 i 7, člana 12 i člana 24 stav 1 tač. 5, 6, 7 i 8 ovog zakona
utvrđuje Vlada.“

Načelo saglasnosti pravnih propisa (legaliteta), iz člana 145 Ustava, predstavlja jedno
od osnovnih ustavnih načela i direktno je povezano sa načelom vladavine prava, koje utvrđuje
da je država zasnovana na vladavini prava (član 1 stav 2) i da je vlast ograničena Ustavom i
zakonom (član 11 stav 3) i koje podrazumijeva da zakon mora biti saglasan s Ustavom i
potvrđenim međunarodnim ugovorima, kao i da drugi propis mora biti saglasan s Ustavom i
zakonom. U području apstraktne kontrole ustavnosti, Ustavni sud je ovlašćen da ocjenjuje
saglasnost zakona sa Ustavom i potvrđenim i objavljenim međunarodnim ugovorima i
saglasnost drugog propisa i opšteg akta s Ustavom i zakonom i to predstavlja okvir njegovog
djelovanja, u smislu odredaba člana 149 stav 1 tač.1 i 2 Ustava.

Iz citiranih odredaba Ustava proizilazi da se zakonom, u skladu sa Ustavom, uređuju

način ostvarivanja ljudskih prava i sloboda, kada je to neophodno za njihovo ostvarivanje i
druga pitanja od interesa za Crnu Goru, da Vlada donosi uredbe, odluke i druge akte za
izvršavanje zakona, da zakon mora biti saglasan sa Ustavom i potvrđenim međunarodnim
ugovorima i da drugi propis mora biti saglasan sa Ustavom i zakonom.

Posljedica ovakvih ustavnih određenja je da je Vlada, kao donosilac pravnih akata

nižih od zakona, ''vezana'' pravnim okvirom koji određuje Ustav i zakon. To znači da se aktima
izvršne vlasti ne može mijenjati zakonska norma, niti se mogu uređivati odnosi koji
predstavljaju zakonsku materiju. Drugim riječima, načelo legaliteta, iz člana 145 Ustava,
podrazumijeva da opšti akt mora biti zasnovan na zakonu, kako u pogledu ovlašćenja za
njegovo donošenje, tako i pogledu sadržine, odnosno regulisanja predmetne materije.
 Kada je predmet ustavnosudske ocjene propis, koji se po pravilu donosi radi
sprovođenja zakona, on mora biti u skladu sa zakonom na osnovu kojeg je donesen, a samim
tim i sa Ustavom. U postupku ocjene njegove ustavnosti i zakonitosti ispituje se da li je
donesen od strane ovlašćenog organa, da li je donosilac imao zakonsko ovlašćenje za njegovo
donošenje (pravni osnov za donošenje) i odgovara li propis po svom sadržaju okvirima koje mu
je odredio zakon.

Zakonom o crnogorskom državljanstvu uređeni su načini sticanja crnogorskog

državljanstva, između ostalog i sticanje državljanstva prijemom. Odredbama člana 8 stav 1
Zakona utvrđeni su uslovi koje, u skladu sa interesima Crne Gore, mora ispunjavati lice koje je
podnijelo zahtjev za sticanje crnogorskog državljanstva prijemom. Kriterijume za utvrđivanje
uslova za sticanje državljanstva iz člana 8 stav 1 tač. 3, 4 i 7 Zakona, saglasno odredbi člana
17 Zakona propisuje Vlada.

U konkretnom slučaju, Ustavni sud je ocijenio da je Vlada na osnovu izričitog

ovlašćenja sadržanog u navedenoj odredbi člana 17 Zakona o crnogorskom državljanstvu,
donijela Odluku kojom je odredila kriterijumime za utvrđivanje uslova za sticanje crnogorskog
državljanstva prijemom, koja u materijalno-pravnom (sadržajnom) smislu odgovara granicama
propisanim Zakonom. Propisivanjem osporenih kriterijuma (zakonitost boravka, neprekidnost
boravka, obezbijeđen smještaj, stalan izvor prihoda, smetnje iz razloga bezbijednosti i odbrane
Crne Gore), Vlada po ocjeni Ustavnog suda, nije prekoračila zakonska ovlašćenja, iz odredaba
člana 8 stav 1 tač. 3, 4 i 7 Zakona.

Osporenim odredbama Odluke, po nalaženju Ustavnog suda, ne povrjeđuje se ni

ustavni princip zabrane diskriminacije (nediskriminacija), iz odredbe člana 8 stav 1 Ustava, koji
je uspostavljen, tako da bez razloga – zabranjuje, da se ono što je isto ili slično nejednako
pravno tretira, odnosno da se ono što je bitno različito, tretira pravno jednako. Naime, svako
lice koje dođe u pravnu situaciju da na njega budu primijenjene navedene odredbe, ne stavlja u
nejednak – diskriminatorski niti povoljniji položaj, u odnosu na sva druga lica, na koje se te
odredbe odnose, po bilo kom osnovu, pa ni po osnovu boravka u Crnoj Gori, po osnovu kojeg
mu je priznat status raseljenog lica, iz republika bivše SFRJ.

Pri tome, Ustavni sud, saglasno odredbama člana 149 Ustava, nije nadležan da
ocjenjuje cjelishodnost normativnog rješenja, kao ni primjenu osporene Odluke, zavisno od
teritorije sa koje su došla raseljena lica što se, pored ostalog, posredno zahtijevalo podnijetom
inicijativom.

Na osnovu iznijetih razloga, odlučeno je kao u izreci.

U-II br. 49/10 USTAVNI SUD CRNE GORE

8. decembar 2011. godine PREDSJEDNIK,
Podgorica dr Milan Marković,s.r.