ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ PDF

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΓΝΩΣΤΙΚΗ
ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
Ιστορία της Ψυχολογίας
Κωνσταντίνος Π. Χρήστου 1
Πλάτων
(427-347 π.0)
 Ο Πλάτων θεωρούσε ότι ο

κόσµος των ιδεών που
αποτελεί την αληθινή γνώση,
αποκτάται µόνο µέσω του νου
(λογιστικό) και όχι µέσω των
αισθήσεων.
 Σώµα ως όχηµα της ψυχής
 Μαζί µε τον Αριστοτέλη
βάζουν τις βάσεις της
φιλοσοφικής προσέγγισης των
ψυχολογικών φαινοµένων.
Αριστοτέλης
(284-322 π.0)
 Θεωρείται ο πρώτος
ψυχολόγος.
 Γεφυρώνει το χάσµα
σώµατος – ψυχής
 Θεωρεί ότι τα αισθητήρια
όργανα µας δίδουν
αντιλήψεις που µας
πληροφορούν για τις
ιδιότητες των όντων αλλά
την ικανότητα γενίκευσης
και σύγκρισης µας την
δίνει η νόηση.
 Η νόηση ευθύνεται για
τις ανώτερες λειτουργίες
(µεσαίωνας)
• Τα νοητικά φαινόµενα

συνδέονται µε την ψυχή η
οποία θεωρείται ως άυλη,
ανεξάρτητη και αιώνια
(Αυγουστίνος, Θωµάς
Ακινάτης, κλπ).
• Τα φαινόµενα της ψυχής
ερµηνεύονται µεταφυσικά
µε την επίκληση του θεού
Rene Descartes
(1596-1650)
 Δεν µπορούµε να
εµπιστευόµαστε τις αισθήσεις µας
 Cogito Ergo Sum
 Θεωρία του δυϊσµού σώµατος –
ψυχής.
 Βλέπει το σώµα ως µια µηχανή η
οποία όµως ενεργοποιείται από τα
πνεύµατα της ψυχής που
εδράζονται στην επίφυση.
 Πρώτη θεωρία ανθρώπινης
συµπεριφοράς
 Διατυπώνει το µηχανισµό του
αντανακλαστικού τόξου. Βάζει τα
θεµέλια της νευροφυσιολογίας.
Ο µηχανισµός του αντανακλαστικού τόξου
Σύµφωνα µε αυτή το είδωλο του

τόξου όπως φαίνεται στην εικόνα
µεταφέρεται µέσω των
αισθητηρίων οργάνων και των
οπτικών νεύρων στον εγκέφαλο.
Εκεί το αντεστραµµένο είδωλο
επαναστρέφεται µέσα στο οπτικό
χίασµα και µετά µεταφέρεται στην
επίφυση. Οι νευρώνες του
κινητικού συστήµατος δέχονται
"πνεύµατα" από την επίφυση, η
ένταση των οποίων εξαρτάται από
την ένταση του οπτικού
ερεθίσµατος. Ο Descartes
θεωρούσε πως ο µηχανισµός
ενεργοποίησης των νευρώνων
µέσω των "πνευµάτων" ήταν
ανεξιχνίαστος.
Εµπειριστές Φιλόσοφοι
Thomas Hobbes  Ο άνθρωπος είναι tabula
1588-1679 rasa
 Η αλληλεπίδραση µε το
περιβάλλον διαµορφώνει το
άτοµο
 Ο πνευµατικός χαρακτήρας
των ψυχολογικών
John Locke φαινοµένων έχει πλέον
1632-1704 εκλείψει από την ψυχολογία
Hume
1711-1776
Luigi Galvani
(1737 -1798)
 Νευροφυσιολογία
 Οι νευρικές ώσεις είναι
ηλεκτρική φύσης
 Πειράµατα µε βατράχια
 Δεν υπάρχει άυλη ψυχή
Charles Robert Darwin
(1809 –1882)
• 1859 δηµοσιεύει το βιβλίο του

“Origin of Species”, στο οποίο
περιγράφεται η θεωρία της
εξέλιξης µέσω του µηχανισµού της
φυσικής επιλογής. Η θεωρία αυτή
είχε και συνεχίζει να έχει µια
µεγάλη επίδραση στη διαµόρφωση
θεωριών για τα ψυχολογικά
φαινόµενα.
Σηµαντικές Θεωρητικές Σχολές στην
Ψυχολογία
Δοµισµός Wilhelm Wundt 1832 - 1920
Λειτουργισµός William James 1842 - 1910
Μορφολογική Max Wertheimer 1880 - 1943

Ψυχολογία Kurt Köfka 1886 - 1941
Wolfgang Kohler 1897 - 1967
Ψυχανάλυση Sigmund Freud 1856 - 1939
Συµπεριφορισµός John Watson 1878 - 1958

Burrhus F. Skinner 1904 - 1990
Γνωστική Ψυχολογία/ George Miller 1956 και µετά

Γνωσιακή Επιστήµη Gerome Bruner
Alan Newell
Herb Simon
Noam Chomsky
Wilhem Wundt
(1832-1920)
• Ιδρύει το πρώτο
Ψυχολογικό Εργαστήριο
στο Πανεπιστήµιο της
Λειψίας, στη Γερµανία.
• Δοµισµός: µελέτη της
δοµής των φαινοµένων
της συνειδητής
δραστηριότητας
• Ενδοσκόπηση
• Διαχωρισµός από τη
φιλοσοφία
William James
(1842-1910)
• Ιδρυτής του λειτουργισµού, ΗΠΑ

• Έµφαση σε µια δυναµική
εξελικτική προσέγγιση των
νοητικών διεργασιών µε βάση τη
λειτουργικότητά τους, έναντι της
ενδοσκόπησης
• Επηρεασµένος από το Δαρβίνο
• Ατοµικές διαφορές στη µάθηση
και µνήµη
• Ψυχική υγεία
Sigmund Freud
1856-1939
• Η συµπεριφορά, από τις

καθηµερινές παραδροµές της
γλώσσας έως τις σοβαρές
µορφές των νοητικών
διαταραχών, διαµορφώνεται
από ψυχολογικές διαδικασίες
και ειδικά από ασυνείδητες
συγκρούσεις, που συµβαίνουν
στον ανθρώπινο νου
Ψυχανάλυση
 Η Το ντιβάνι του

Freud
Ivan Petrovich Pavlov
(Russian,1849 -1936)
 Φυσιολόγος
 1904 βραβείο Νόµπελ
φυσιολογίας
 Κλασική Εξάρτηση
 Πειράµατα µε
σκύλους
John Watson
(1878-1958)
•  Ιδρυτής του
µπηχεβιορισµού.
•  Συστηµατική µελέτη
της παρατηρήσιµης
συµπεριφοράς
•  Ψυχολογία ως
πειραµατικός κλάδος
µε πρόβλεψη και
έλεγχο υποθέσεων
•  Έρευνα σε
ανθρώπους και ζώα
Edward L. Thorndike B. F. Skinner
(1874-1949) (1904-1990).
Είναι οι πιο σηµαντικοί Αµερικανοί ψυχολόγοι που µελέτησαν πώς οι
συνέπειες µιας συµπεριφοράς επηρεάζουν την µάθηση.
Σηµαντικές Ηµεροµηνίες και Πρόσωπα στην
1898 Ο Edward Thorndike παρουσιάζει τα πρώτα πειράµατα σχετικά µε τη
µάθηση στα ζώα και διατυπώνει το νόµο του αποτελέσµατος.
1900 Ο Sigmund Freud εκδίδει το βιβλίο του "The Interpretation of Dreams”

και παρουσιάζει τις ιδέες του σχετικά µε την ψυχανάλυση.
1905 O Alfred Binet και ο Theodore Simon κατασκευάζουν τις πρώτες

δοκιµασίες νοηµοσύνης.
1906 Ο Ιvan Pavlov δηµοσιεύει τα πρώτα αποτελέσµατα των µελετών του

σχετικά µε την εξαρτηµένη µάθηση (κλασική εξάρτηση).
1912 O Max Wertheimer εισάγει τη µορφολογική ψυχολογία (Gestalt

psychologer).
1929 O Karl Lashley δηµοσιεύειΚωνσταντίνος

το βιβλίο "Brain Mechanisms and
Π. Χρήστου 18
Intelligence".
Σηµαντικές Ηµεροµηνίες και Πρόσωπα στην
1938 O B.F. Skinner δηµοσιεύει το βιβλίο του "Operant Conditioning", στο
οποίο παρουσιάζει τις έρευνες του σχετικά µε τη λειτουργική εξάρτηση.
Ο Donald Hebb, στο βιβλίο του "Organization of Behaviour”

1949 παρουσιάζει µια θεωρία, η οποία κλείνει το χάσµα ανάµεσα στη
νευροφυσιολογία και την ψυχολογία.
Ο Ελβετός ψυχολόγος Jean Piaget δηµοσιεύει το βιβλίο του "The

1954 Construction of Reality in the Child" βάζοντας έτσι τις βάσεις της
µελέτης της γνωστικής ανάπτυξης.
Ο Noam Chomsky δηµοσιεύει τη γλωσσολογική του θεωρία στο

1979 βιβλίο "Syntactic Structures", αρχίζοντας µια επανάσταση στη
προσέγγιση και µελέτη της γλώσσας και της ψυχογλωσσολογίας.
ΜΑΘΗΣΗ
Η σχολή του
συµπεριφορισµού
Μάθηση: Οποιαδήποτε µακράς διαρκείας
αλλαγή στη συµπεριφορά (ή νόηση) που
οφείλεται στην εµπειρία
  Συµπεριφορισµός: η συµπεριφορά είναι
αντιδράσεις σε ερεθίσµατα (Ε --- Α)
  Black box των νοητικών φαινοµένων
  Κριτική στην ενδοσκόπηση
  Ο µηχανισµός της εξάρτησης
  Κλασική εξάρτηση
(Ivan Pavlov- 1849-1936, John Watson,
1874-1949)
  Συντελεστική εξάρτηση(Εdward Thorndike)
  Λειτουργική εξάρτηση (Burrhus F. Skinner)
Κλασική Εξάρτηση
Περιστρεφόµενος
Κύλινδρος
Συσκευή για τη µέτρηση της εξαρτηµένης αντίδρασης

Σε αυτή τη βελτιωµένη εκδοχή της αυθεντικής συσκευής του Pavlov µετριέται
η ποσότητα σιέλου που τοποθετείται στο στόµα του σκύλου και 22στη
Κωνσταντίνος Π. Χρήστου
συνέχεια καταγράφεται σε ένα περιστρεφόµενο κύλινδρο από χαρτί.
Κλασική εξάρτηση. Πριν συντελεστεί η κλασική εξάρτηση, τροφή στο στόµα ενός
σκύλου προκαλεί έκκριση σιέλου, αλλά ένας ήχος - ένα ουδέτερο, δηλαδή, ερέθισµα
- δεν προκαλεί έκκριση σιέλου. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της εξάρτησης, ο
ήχος συνδυάζεται επανειληµµένα µε τη τροφή. Αφού έχει συντελεστεί η κλασική
εξάρτηση ο ήχος από µόνος του λειτουργεί ως ένα εξαρτηµένο ερέθισµα
προκαλώντας έκκριση σιέλου.
Ο John Watson εφάρµοσε τη θεωρία του Pavlov της κλασικής εξάρτησης
σε πειράµατα µ’ ένα νήπιο, τον µικρό Albert. Ο Watson που απεικονίζεται
εδώ µε µια µάσκα µπόρεσε να Κωνσταντίνος
προκαλέσει εξαρτηµένες αντιδράσεις στο24
Π. Χρήστου
νήπιο σε πολλά αντικείµενα.

Βασικές αρχές της κλασικής εξάρτησης
  Απόκτηση εξάρτησης (χρονική ακολουθία)
  Απόσβεση/εξάλειψη
  Γενίκευση
Εφαρµογή στις διάφορες φοβίες, π.χ. αγοραφοβία, κλειστοφοβία, κοκ.
Προβλήµατα της κλασικής εξάρτησης:

Ορισµένα ερεθίσµατα είναι πιο πιθανό να συνδεθούν µεταξύ τους απ’
ότι άλλα (ύπαρξη βιολογικής προδιάθεσης)
Ισχυρό
Δυνατό φως – φόβος για ηλεκτροσόκ
Γλυκό νερό – φόβος για εµετό Ασθενές
Δυνατό φως – φόβος για εµετό
Κωνσταντίνος Π.Γλυκό
Χρήστου νερό – φόβος για ηλετροσόκ
25
Επιπτώσεις – Εφαρµογές
  Κλασική εξάρτηση σε ζώα

  Κλασική εξάρτηση σε ανθρώπους
  Κλασική εξάρτηση στην εκπαίδευση
  Χρήση της κλασικής εξάρτησης στην κλινική
ψυχολογία (θεραπεία της συµπεριφοράς)
Συντελεστική εξάρτηση
  Εdward L. Thorndike
  Η σύνδεση υπάρχει όχι ανάµεσα στο εξαρτηµένο και
το ανεξάρτητο ερέθισµα, αλλά ανάµεσα σε µία
συµπεριφορά και τις συνέπειές της.
  Μάθηση µέσω δοκιµής και λάθους
Τα πειράµατα του Thorndike
Στα πειράµατα του Thorndike γάτες τοποθετούνταν σ’ ένα κουτί και µάθαιναν
σταδιακά να ανοίγουν την πόρταΚωνσταντίνος
και ναΠ.φτάνουν
Χρήστου την τροφή πατώντας το 28
πετάλι.
Μετά από συνεχείς δοκιµές οι γάτες µάθαιναν να ανοίγουν την πόρτα του
κουτιού και να βγαίνουν έξω. Το σχήµα αυτό δείχνει το χρόνο που χρειάστηκε
µια από τις γάτες του Thorndike για να βγει έξω από το κουτί.
Νόµος του αποτελέσµατος
 Οι αντιδράσεις που παράγουν θετικά

αποτελέσµατα (αρνητικά)τείνουν να
επαναλαµβάνονται (εξαλείφονται)
Συντελεστική εξάρτηση
 οι αντιδράσεις ενισχύονται όταν συντελούν
στην παραγωγή κάποιας αµοιβής
Λειτουργική εξάρτηση
  Burrhus Skinner, µελέτησε το νόµο του
αποτελέσµατος στην ανάλυση της συµπεριφοράς
και τη λύση προβλήµατος
  Ο οργανισµός µαθαίνει µια νέα αντίδραση
λειτουργώντας στο περιβάλλον του
  Αυστηρές εργαστηριακές µέθοδοι
  Λειτουργικό κουτί / µηχανισµός καταγραφής των
αντιδράσεων
O Skinner κατασκευάζει το
µοντέλο ενός κουτιού του
Παραδείγµατα του λειτουργικού κουτιού του Skinner
Όταν το ποντίκι πιέζει τον µοχλό Το περιστέρι πρέπει να χτυπήσει

ενισχύεται µε µπαλίτσες από τροφή. µε το ράµφος του την τρύπα για 33να
ενισχυθεί µε τροφή.
Διάκριση Ερεθισµάτων
Σ’ αυτό το πείραµα ένα ποντίκι ενισχυόνταν µόνο όταν πηδούσε µέσα από
την πόρτα που ήταν διαφορετική από τις άλλες δυο. Το ποντίκι έµαθε να το
κάνει αυτό αρκετά καλά. Σ’ αυτόΚωνσταντίνος
το πείραµα ελέγχεται η ικανότητα του
Π. Χρήστου 34
ποντικιού να διακρίνει τις κάθετες από τις οριζόντιες γραµµές.

Η συσκευή αυτή παρέχει µια συνεχή καταγραφή των αντιδράσεων του
οργανισµού σ’ ένα λειτουργικό κουτί. Κάθε φορά που πιέζεται ο µοχλός
κινείται η γραφίδα και κάθε φοράΚωνσταντίνος
που δίνεται Π. Χρήστουµια ενίσχυση καταγράφεται µε
35
µια κουκίδα.
Αρχές λειτουργικής µάθησης
Θετική και αρνητική ενίσχυση
 αυξάνει την πιθανότητα επανάληψης
µιας συµπεριφοράς.
(αµοιβή, ασπιρίνη για πονοκέφαλο)
 Οι θετικοί ενισχυτές ενδυναµώνουν
µια αντίδραση, όταν εµφανίζονται
µετά την αντίδραση, π.χ., αµοιβή,
επιδοκιµασία
 Οι αρνητικοί ενισχυτές
ενδυναµώνουν µια αντίδραση, όταν
αποµακρύνουν ένα αρνητικό
ερέθισµα, π.χ., ασπιρίνη στον πονοκέφαλο
Διάκριση/γενίκευση συµπεριφοράς
 Διάκριση: όταν ένας οργανισµός
µαθαίνει µια συγκεκριµένη
αντίδραση στην παρουσία ενός
ερεθίσµατος αλλά όχι άλλου
 Γενίκευση (όπως και στη κλασική
εξάρτηση), η εκδήλωση ίδιας
αντίδρασης σε ερεθίσµατα που
είναι παρόµοια αλλά όχι ίδια
Διαµόρφωση συµπεριφοράς
 Πραγµατοποιείται µέσω της ενίσχυσης
σταδιακών επιτυχών προσεγγίσεων µιας
πολύπλοκης συµπεριφοράς
  Π.χ., εκπαίδευση ζώων, υπολογιστικά περιβάλλοντα
µάθησης
Η µάθηση µέσω της Διαµόρφωσης της Συµπεριφοράς
Η διαµόρφωση της συµπεριφοράς µπορεί να χρησιµοποιηθεί για την µάθηση
µε υπολογιστές. Οι σωστές διαδικασίες παρουσιάζονται κατ’ αρχάς στην
οθόνη και στη συνέχεια «ευτυχισµένα πρόσωπα» εµφανίζονται για να
αµείβουν τον µαθητή όσο πλησιάζει στηΠ.σωστή
Κωνσταντίνος Χρήστου ακολουθία των εντολών. Σ’
39
αυτή την εικόνα ο υπολογιστής λέει «τα κατάφερες!».

Προγραµµατισµός της µάθησης
 Ανάλυση διδακτέας ύλης στα συστατικά

της στοιχεία
 Σταδιακή παρουσίαση του υλικού σε
προσχεδιασµένη σειρά ιεραρχικά
 Ενίσχυση των σωστών απαντήσεων –
αποφυγή του λάθους
Τιµωρία και µάθηση
 Εµπλέκει την παρουσία ενός αρνητικού
ερεθίσµατος ή την αποµάκρυνση ενός
ευχάριστου ερεθίσµατος προκειµένου να
µειωθεί η συχνότητα της αµέσως
προηγούµενης αντίδρασης
  Π.χ., ξύλο, απαγόρευση να δει τηλεόραση,
Δύο Είδη Τιµωρίας
Στο ένα είδος τιµωρίας µια συµπεριφορά ακολουθείται από ένα αρνητικό ή
δυσάρεστο ερέθισµα. Στο δεύτερο είδος τιµωρίας ένα ευχάριστο ερέθισµα
αποµακρύνεται µετά την εκδήλωση της συµπεριφοράς. Σε άλλες
περιπτώσεις η τιµωρία µειώνει τις πιθανότητες
Κωνσταντίνος Π. Χρήστου ότι η συµπεριφορά θα 42
εκδηλωθεί στο µέλλον.

Επιδράσεις του συµπεριφορισµού
στην εκπαίδευση
  Συγκεκριµένη – σαφής διδασκαλία
  Έµφαση στην εξάσκηση – λύση ασκήσεων (δοκιµή
– λάθος)
  Μάθηση εκλαµβάνεται ως αθροιστική
  Διδασκαλία ως ενίσχυση της συµπεριφοράς
  Αξιολόγηση µε βάση την ίδια την πληροφορία που
δίνεται στο µάθηµα (όχι στην παραγωγική,
δηµιουργική σκέψη)
  Ατοµική όχι συνεργατική µάθηση
  Ιδέα ότι η γνώση είναι σαφής και αναµφισβήτητη,
ότι υπάρχουν πάντα σωστές απαντήσεις αν
ακολουθηθούν οι σωστές διαδικασίες
Κριτική του συµπεριφορισµού
 Αντιµετωπίζει τα συµπτώµατα όχι τα αίτια
 Επισηµαίνει το λάθος χωρίς να προτείνει το
σωστό και χωρίς να εξηγεί γιατί έγινε
 Θέτει προβλήµατα δηµοκρατικών διαδικασιών –
ποιος ελέγχει τους «θεραπευτές»
 Τα προβλήµατα των εξωτερικών κινήτρων –
αγνοεί τα εσωτερικά κίνητρα (επιθυµία για
µάθηση).
Θεωρητικά προβλήµατα του
συµπεριφορισµού
  Μάθηση δίχως ενίσχυση (Tollman & Honzik, 1930,
Harlow, 1950)
  Μάθηση δίχως αντίδραση
  O ρόλος των αναπαραστάσεων
  Βιολογική προδιαθεσιµότητα για µάθηση (πρότυπα
εδραιωµένης δραστηριότητας και αποτύπωση)
Πρότυπα Εδραιωµένης Δραστηριότητας
Η συµπεριφορά της γκρίζας χήνας να ξεθάβει αυγά. Αυτή η συµπεριφορά
είναι ένα παράδειγµα προτύπου εδραιωµένης δραστηριότητας. Αφού
προκλήθηκε από το αυγό (ερέθισµα/σήµα) οι ανακτήσιµες αντιδράσεις
συνεχίζονται χωρίς περαιτέρω περιβαλλοντικά ερεθίσµατα.
Αποτύπωση
Ο Konrad Lorenz που
απεικονίζεται εδώ µε ένα
κοπάδι από χηνάκια
ανακάλυψε ότι κατά τη
διάρκεια της κρίσιµης
περιόδου της αποτύπωσης
τα πουλάκια θα
ακολουθούσαν κάθε µεγάλο
αντικείµενο,
συµπεριλαµβανοµένου του
ιδίου του Lorenz. Επιπλέον
κατέληξε στο συµπέρασµα
ότι αν τα πουλιά δεν ήταν
εκτεθειµένα σε ένα µεγάλο
κινούµενο αντικείµενο κατά
τη διάρκεια της κρίσιµης
περιόδου τότε δεν θα
µάθαιναν να ακολουθούν
κανένα αντικείµενο. 52
Λύση προβληµάτων στα πλαίσια της
µορφολογικής ψυχολογίας
Σ' αυτή την εικόνα απεικονίζονται τρία εντυπωσιακά παραδείγµατα επίλυσης

προβληµάτων από χιµπατζήδες. Στην εικόνα (Α) το ζώο στερέωσε ένα
κοντάρι ύψους δεκαπέντε ποδιών στο έδαφος, σκαρφάλωσε στην κορυφή
και κατέβηκε κάτω αφού άρπαξε το φρούτο. Στην εικόνα (Β) στοίβαξε δύο
κουτιά από διαφορετικές περιοχές του χώρου, σκαρφάλωσε στην κορυφή
και χρησιµοποίησε ένα κοντάρι για να ρίξει κάτω το φρούτο. Στην εικόνα (Γ)
ο χιµπατζής στοίβαξε τρία κουτιά και σκαρφάλωσε για να φτάσει το φρούτο.
“Δεν µου φαίνεσαι και πολύ σαν µια πειραµατική ψυχολόγος!”
Φαίνεται πως ακόµη και τα ποντίκια είναι ικανά να σχηµατίσουν νοητικές

αναπαραστάσεις.
ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
Γνωστική ψυχολογία
  Inside the black box

  Οι πληροφορίες του περιβάλλοντος γίνονται
αντικείµενο επεξεργασίας από τον εγκέφαλο
µέσω γνωστικών διαδικασιών (αντίληψη, µνήµη,
σκέψη, κλπ.).
  ικανότητα αναπαράστασης του περιβάλλοντος
  ικανότητα χειρισµού και αλλαγών των
αναπαραστάσεων,
  ικανότητα αξιοποίησης της γνωστικής
διαδικασίας (συνείδηση)
  Νους – σύστηµα δηµιουργίας και χειρισµού
συµβολικών αναπαραστάσεων
  Εστίαση στο λάθος
Αναπαραστάσεις
  Εξωτερικές και εσωτερικές αναπαραστάσεις

  Εξωτερικές αναπαραστάσεις – γλωσσικές και
εικονικές, π.χ., πίνακες, γραφήµατα, σχέδια, σύµβολα
  Εσωτερικές (νοητικές) αναπαραστάσεις –
προτασιακές και αναλογικές,
Νους ως Σύστηµα επεξεργασίας
Πληροφοριών
 Allan Turing
 Μηχανιστική αντίληψη του νου
 Input (ερέθισµα) – Output (αντίδραση)
 Hardware (εγκέφαλος) –
Software (Νοητικές διεργασίες)
Ένα Απλό
Σύστηµα
Επεξεργασίας
Πληροφοριών
Τεχνητή νοηµοσύνη / Κυβερνητική
 Θεωρία της επεξεργασίας πληροφοριών
 <ο άνθρωπος δεν ενεργεί µόνο µε βάση τις
αµοιβές και τις ποινές που του παρέχει το
περιβάλλον, σύµφωνα µε το πρότυπο του
συµπεριφορισµού, αλλά προγραµµατίζει και
χρησιµοποιεί «νοητικά σχέδια», ή «συστήµατα
σκέψης» (δηλαδή οργανωµένα σύνολα
γνώσεων) που τα µετατρέπει σε «σχέδια
δράσης»>.
 Μεθοδολογία προσοµοίωσης
 Αντίληψη, Μνήµη, Προσοχή,
ΑΝΤΙΛΗΨΗ
Ορισµός της Αντίληψης
  Η διαδικασία µέσω της οποίας οι πληροφορίες που
έρχονται από το περιβάλλον ερµηνεύονται για να
σχηµατίσουν αντικείµενα, γεγονότα, πρόσωπα,
κ.λ.π.
  Η αντίληψη είναι µία ερµηνευτική διαδικασία (όχι

αντίγραφο του εξωτερικού κόσµου), διότι:
Λανθασµένες αντιλήψεις - Αντιληπτικές πλάνες

Επηρεάζονται από προηγούµενες γνώσεις
Επηρεάζονται από το συγκείµενο
Ψυχολογία της Μορφής (Gestalt)
Max Wertheimer, Wolfgang Koehler

• Οι νοητικές διεργασίες αποτελούνται κυρίως από
σχηµατοποιήσεις σε σύνολα (gestalten) και όχι από ακολουθίες
απλών αισθητηριακών αντιλήψεων ή από διασυνδέσεις ανάµεσα
σε ερεθίσµατα και αντιδράσεις, όπως υποστήριζαν οι
µπηχεβιοριστές.
• Ενορατική µάθηση ως αντίδραση στην µάθηση µε δοκιµή και
λάθος
Αντικείµενο (µορφή) και φόντο
Αυτό το σχήµα είναι αµφίσηµο.
Αν αντιληφθούµε την εικόνα
ως δυο ανθρώπους που
κοιτάζουν ο ένας τον άλλον, ο
χώρος ανάµεσα στα πρόσωπά
τους είναι το φόντο. Αλλά
µπορούµε επίσης να
αντιληφθούµε το σχήµα ως ένα
βάζο. Σ’ αυτήν την περίπτωση
οι χώροι σε κάθε πλευρά είναι
το φόντο.
Αντιληπτικές Αρχές
Η επίδραση της αντιληπτικής
προκατάληψης στην αναγνώριση
Η γυναίκα που εµφανίζεται
στη φωτογραφία είναι νεαρή
ή ηλικιωµένη; Στην
πραγµατικότητα αυτό είναι
ένα αµφίσηµο σχήµα.
Εξαρτάται από το σε ποια
στοιχεία της εικόνας θα
εστιάσουµε την προσοχή
µας ώστε να αντιληφθούµε
το σχήµα είτε ως µια νεαρή
είτε ως µια ηλικιωµένη
γυναίκα.
Επίδραση της αντιληπτικής

προκατάληψης στην
κατανόηση
Επίδραση του Χωρικού Πλαισίου
Το σχήµα στο κέντρο

είναι αµφίσηµο και ο
τρόπος που το βλέπουµε
εξαρτάται από το κατά
πόσο εστιάζουµε την
προσοχή µας στη σειρά
ή στη στήλη.
Μνήµη
Τα τρία ‘στάδια’ της µνήµης
Κωδικοποίηση Αποθήκευση Ανάσυρση
Η µνήµη απαιτεί οι πληροφορίες που έρχονται από τον

εξωτερικό κόσµο πρώτα να κωδικοποιούνται, µετά να
αποθηκεύονται και τέλος να ανασύρονται. Αν κάποιο από
αυτά τα στάδια της µνήµης δεν λειτουργήσει, τότε η
πληροφορία ξεχνιέται.
Θεωρίες για τη Μνήµη
  Η θεωρία των δύο λειτουργιών (Atkinson & Shiffrin)
  Η θεωρία των επιπέδων επεξεργασίας (Craik & Lockhart)
  Η θεωρία της µνήµης εργασίας (Baddeley & Hitch)
  Αισθητήρια καταγραφή
  Βραχύχρονη µνήµη
  Μακρόχρονη µνήµη
Μοντέλο Επεξεργασίας Πληροφοριών
της Μνήµης
Πληροφορίες Αισθητηριακές Βραχύχρονη Μακρόχρονη
από το Καταγραφές Μνήµη Μνήµη
περιβάλλον
Οπτικές
Ακουστικές
Απτικές
Άλλες
Αισθητήρια καταγραφή
  Αισθητήριοι καταγραφείς για τις πέντε αισθήσεις

  Επιτρέπουν τη φευγαλέα µνήµη των ερεθισµάτων που
εισέρχονται στο γνωστικό σύστηµα µέσω των αισθήσεων
  Επιλογή της πληροφορίας που θα µεταφερθεί στην
βραχύχρονη µνήµη για περαιτέρω επεξεργασία
Βραχύχρονη Μνήµη ή Μνήµη Εργασίας
Πολύπλοκη διαδικασία που εξυπηρετεί πολλούς σκοπούς
Κωδικοποίηση- φαίνεται να κυριαρχεί η ακουστική

κωδικοποίηση (λάθη σε ακουστικά συσχετιζόµενες
πληροφορίες)
Περιορισµένη ικανότητα αποθήκευσης

Herman Ebbinghaus
George Miller (7 +/- 2 στοιχεία πληροφορίας)
ΚΣΛΥΟΣΓΤΑΑΚΡΑΚΛΕΑ (ΣΚΥΛΟΣ ΓΑΤΑ ΚΑΡΕΚΛΑ)
Η σπουδαιότητα της προϋπάρχουσας γνώσης (Πειράµατα

µε σκακιστές)
 DeGroot (1965)
 Chase & Simon (1973)
George Miller
Ικανότητα αποθήκευσης της
βραχυπρόθεσµης µνήµης
Πείραµα 1 µε σκακιστές: Ανάκληση πιονιών
που είναι τοποθετηµένα σε πραγµατικές θέσεις
Έργο 1:
Θέσεις πραγµατικού
παιχνιδιού Φάση ελέγχου:
Φάση µελέτης: Τώρα αναπαράγετε τη
Μελετήστε αυτή τη σκακιέρα (χωρίς να
σκακιέρα για 5’’. κοιτάζετε).
Πείραµα 2 µε σκακιστές: Ανάκληση πιονιών που
είναι τοποθετηµένα σε τυχαίες θέσεις
Έργο 2:
Τυχαίες θέσεις
Φάση µελέτης: Φάση ελέγχου:
Μελετήστε αυτή τη Τώρα αναπαράγετε
σκακιέρα για 5’’. τη σκακιέρα (χωρίς
να κοιτάζετε).
Οι έµπειροι σκακιστές µπορούν να ανακαλέσουν περισσότερα
πιόνια µε ακρίβεια, αλλά µόνο όταν τα πιόνια είναι
τοποθετηµένα σε θέσεις πραγµατικού παιχνιδιού
Μακρόχρονη Μνήµη
  Κωδικοποίηση στη µακρόχρονη µνήµη- αγνοεί τις
επιφανειακές λεπτοµέρειες και συγκρατεί την
γενική, ορισµένες φορές υπονοούµενη σηµασία
(J. Sachs, 1967, πειράµατα µε κείµενα)
  Η σηµασία της διπλής κωδικοποίησης
  Απεριόριστη ικανότητα αποθήκευσης στη

µακρόχρονη µνήµη
  Είδη µακρόχρονης µνήµης
  Έκδηλη / Άδηλη (Endel Tulvin)
  Επεισοδιακή/Σηµασιολογική /
Διαδικαστική
Είδη µακρόχρονης µνήµης
Η µνήµη αποτελείται από 3

στάδια: την κωδικοποίηση,
την αποθήκευση και την
ανάσυρση.
Η µακροπρόθεσµη αποθήκευση περιλαµβάνει την επεισοδιακή, τη

σηµασιολογική και τη διαδικαστική µνήµη. Η επεισοδιακή µνήµη
αποθηκεύει προσωπικές εµπειρίες, η σηµασιολογική µνήµη
αποθηκεύει δεδοµένα, γεγονότα και πληροφορίες και η διαδικαστική
µνήµη αποθηκεύει τη γνώση Κωνσταντίνος
των µαθηµένων
Π. Χρήστου
συµπεριφορών. 83
Μνηµονικές στρατηγικές: η µέθοδος
των θέσεων
Η µέθοδος των θέσεων
βοηθάει τη µνήµη να
συνδέει αντικείµενα (στη
προκειµένη περίπτωση
τρόφηµα που θα θέλαµε
να αγοράσουµε) µε µια
καθορισµένη ακολουθία
θέσεων.
Στρατηγικές για την βελτίωση της
µνηµονικής ικανότητας
Ψυχοµετρικές
προσεγγίσεις της µάθησης
-Τεστ Νοηµοσύνης
Κλίµακα Binet
 Alfred Binet
 Alfred Binet & Theodore Simon (1905)
 Tεστ Βinet (που στάθµισε ο Τerman – 1916).
 20 βαθµίδες προοδευτικών ερωτήσεων (2 ετών
µέχρι την εφηβεία)
 Μνήµη, ορισµό λέξεων, κατανόηση λόγου,
κατανόηση αριθµητικών εννοιών, οµοιοτήτων,
διαφορών, αναγνώριση εικονογραφηµένων
παραλογισµών, κοινωνικών καταστάσεων, κλπ.
Ψυχοµετρικές προσεγγίσεις
 Ποσοτική πλευρά της νόησης
 Ατοµικές διαφορές
 Τεστ νοηµοσύνης – ποσοτικές µετρήσεις της
νοητικής ικανότητας – βασίζονται σε µετρήσεις
µεγάλου αριθµού ατόµων για να καθορίσουν
µέσους όρους και ατοµικές διαφορές
 Πιστεύουν ότι η νοητική ικανότητα µπορεί να
µετρηθεί και ότι είναι µία γενική ικανότητα που
προκύπτει από το άθροισµα διαφόρων επί
µέρους ικανοτήτων
Μετρήσεις νοηµοσύνης
 Επιτρέπουν τον καθορισµό του νοητικού

πηλίκου
 Παρουσιάζουν σταθερότητα που επιτρέπει
την πρόβλεψη του παιδιού στο σχολείο.
 Θετική συνάφεια του πηλίκου νοηµοσύνης
µε την σχολική επίδοση
 Σηµασία του περιβάλλοντος στη µάθηση

Οι Θεωρίες του Πιαζέ

Jean Piaget (1896-1986)
 Γεννήθηκε στο Νιουσατέλ της Ελβετίας όπου και
σπούδασε βιολογία. Δούλεψε στο εργαστήριο του
Alferd Binet και ενδιαφέρθηκε για την ψυχολογία
και την ανάπτυξη της νοηµοσύνης. Εκτός της
ψυχολογίας ενδιαφερόταν για τα µαθηµατικά,
ιδίως τη µαθηµατική λογική.
 Πλήθος δηµοσιεύσεων µε το πρώτο στην ηλικία
των 11
 Παρατήρηση στα τρία του παιδιά / αναλυτικά
ηµερολόγια
 Λάθη των παιδιών στα τεστ του BIinet / εστίαση
στα λάθη
 Διαφορές στα µικρά και µεγάλα παιδιά
 Αυτό που διαχωρίζει τον άνθρωπο από τα
άλλα ζώα είναι η ικανότητά του για
«αφηρηµένη συµβολική σκέψη»

γενετική επιστηµολογία
  Αρχικά δούλευε πάνω στη βιολογία και φιλοσοφία
  Θεωρούσε τον εαυτό του «γενετικό επιστηµολόγο»
  Ιδέα της γενετικής επιστηµολογίας: Η γνώση βρίσκεται σε
µια διαδικασία συνεχούς εξέλιξης (ανάπτυξης): για να την
καταλάβουµε πρέπει να καταλάβουµε πως
αναπτύσσεται, πως περνάει από το ένα στάδιο στο άλλο
  Ενδιαφέρεται για τη βιολογική επίδραση στο «πως
γνωρίζουµε»
  Σχέση ανάµεσα σε οντογένεση και φυλογένεση, «όπου
βρίσκεις γνώσεις στο ξεκίνηµά τους βρίσκεις και
διαδικασίες πολύ ανάλογες µε αυτές που βρίσκεις στο
παιδί»
Νεϊτιβισµός ή Εµπειρισµός;
Nativism:
 Κάποιες γνώσεις δεν µπορούν να αποκτηθούν
µέσω της εµπειρίας – πρέπει να έχουµε γεννηθεί
µε αυτές
 Μπορεί να υπάρχουν και να εκδηλωθούν µόνο
σε συγκεκριµένη φάση της ανάπτυξης
Empiricism:
 Κάθε γνώση είναι αποτέλεσµα εµπειρίας και
δράσης στο περιβάλλον
Piaget: ούτε Νεϊτιβισµός ή Εµπειρισµός
Ιδέα του κονστρουκτιβισµού
  Οικοδόµηση της γνώσης σε µία διαρκή προσαρµογή
προς το περιβάλλον. Οι µαθητές φτιάχνουν θεωρίες και τις
εξετάζουν σαν επιστήµονες
  Γνώση: δεν παράγεται από την παθητική αποτύπωση
εξωτερικών ερεθισµάτων/παρατηρήσεων χωρίς την
δραστηριότητα του υποκειµένου που τα οργανώνει ούτε
υπάρχουν προδεδοµένες δοµές γνώσεων: αυτό που είναι
βιολογικά δεδοµένο είναι η λειτουργία, οι µηχανισµοί της
νοηµοσύνης
  Δοµές γνώσεων: δεν είναι προκαθορισµένες –
οικοδοµούνται από την δραστηριότητα του υποκειµένου

Μηχανισµοί ανάπτυξης / γνωστικά
σχήµατα
 Τα παιδιά έχουν ήδη από τη γέννησή τους
κάποια σχήµατα που δρουν
αντανακλαστικά
 Τα ζώα χρησιµοποιούν αυτά τα σχήµατα
σε όλη τους τη ζωή
 Με τη αλληλεπίδραση µε το περιβάλλον
αυτά τα αντανακλαστικά σχήµατα
αντικαθιστώνται από δοµηµένα σχήµατα
σχήµατα
 Γνωστικά σχήµατα: δοµή και οργάνωση
των δράσεων του ατόµου
Αφοµοίωση, συµµόρφωση, εξισορρόπηση
Αφοµοίωση: ενσωµάτωση των ερεθισµάτων του περιβάλλοντος στα
υπάρχοντα γνωστικά σχήµατα
Συµµόρφωση: Τροποποίηση των υπαρχόντων γνωστικών σχηµάτων για/
όταν γίνεται αφοµοίωση
Εξισορρόπηση: εσωτερική τάση του οργανισµού να έχει µια αρµονική
σχέση µε το περιβάλλον του / η κινητήριος δύναµη της ανάπτυξης. Τάση
να εξισοροπηθούν τα γνωστικά σχήµατα µε το περιβάλλον

σχήµατα
 Όσο τα σχήµατα γίνονται πιο πολύπλοκα

οργανώνονται ιεραρχικά από το γενικό στο
ειδικό και δηµιουργούν κατηγορίες

Διαφορές µικρών/µεγάλων παιδιών
Αρχές:
 Διατήρηση: αφορά την ικανότητα του παιδιού
να αντιλαµβάνεται ότι οι φυσικές ιδιότητες των
αντικειµένων, όγκος, βάρος, µάζα παραµένουν
σταθερές παρά τις αλλαγές στην εξωτερική
εµφάνιση
 Αποκέντρωση: αφορά την ικανότητα του
παιδιού για ταυτόχρονη αντίληψη περισσότερων
από ένα χαρακτηριστικό ενός αντικειµένου
 Αντιστρεψιµότητα: αφορά µια εσωτερικευµένη
νοητική πράξη που µπορεί να αντιστραφεί

Δοµισµός-Στάδια/Δοµές
  Στάδια/δοµές στην ανάπτυξη της νοηµοσύνης. Αναλογία ανάµεσα
στη βιολογική ανάπτυξη / ανάπτυξη νοηµοσύνης
  Νοηµοσύνη: βοηθάει στην προσαρµοστικότητα
  Δοµές ανθρώπινης νοηµοσύνης: λογικο-µαθηµατικές δοµές:
Μαθηµατική λογική να περιγράψει τις δοµές της ανθρώπινης
νοηµοσύνης
0-2: Λογική των πράξεων
2-7: Αναπαράσταση των πράξεων
7-12: Λογικά δοµηµένα «σύνολα»
  Έννοιες της αντιµεταθετικότητας (σειρά πραγµατοποίησης των
πράξεων δεν έχει σηµασία για το αποτέλεσµα των πράξεων)
αντιστρεψιµότητα
έννοια της διατήρησης
υποθετικο-παραγωγική προτασιακή λογική
Στάδια ανάπτυξης της σκέψης
Περίοδος Ανάπτυξης ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ
Διαφοροποιεί τον εαυτό του από τους άλλους.
1. Αισθησιοκινητική Αναγνωρίζει τον εαυτό του ως δράστη της ενέργειας και
αρχίζει να ενεργεί σκόπιµα. Για παράδειγµα, σπρώχνει ένα
(από τη γέννηση έως 2 ετών) σύρµα για να θέσει σε κίνηση ένα αντικείµενο που µπορεί να
κινηθεί ή κουνάει µια κουδουνίστρα για να κάνει θόρυβο.
Επιτυγχάνει τη µονιµότητα του αντικειµένου: αντιλαµβάνεται
ότι τα πράγµατα συνεχίζουν να υπάρχουν ακόµα και όταν δεν
είναι παρόντα.
Μαθαίνει να χρησιµοποιεί τη γλώσσα και να αναπαριστά τα
2. Προεννοιολογική αντικείµενα µε εικόνες και λέξεις.
Η σκέψη του είναι ακόµα εγωκεντρική: έχει δυσκολία να
(2 έως 7 ετών) λάβει υπόψη του τη γνώµη των άλλων.
Κατηγοριοποιεί τα αντικείµενα µε βάση µόνο ένα
χαρακτηριστικό: Για παράδειγµα, βάζει στην ίδια οµάδα όλους
τους κόκκινους κύβους ανεξάρτητα από το σχήµα ή όλους
τους τετράγωνους κύβους ανεξάρτητα από το χρώµα.
Μπορεί να σκέφτεται λογικά για τα αντικείµενα και τα
3. Συγκεκριµένων λογικών ενεργειών γεγονότα.
Επιτυγχάνει τη διατήρηση του αριθµού (6 ετών), της µάζας (7
(7 έως 12 ετών) ετών) και του βάρους (9 ετών).
Κατηγοριοποιεί τα αντικείµενα µε βάση περισσότερα του ενός
χαρακτηριστικά και µπορεί να τα σειροθετεί µε βάση µόνο µια
διάσταση όπως π.χ. το µέγεθος.
Μπορεί να σκέφτεται λογικά για αφηρηµένες έννοιες και να
4. Τυπικών λογικών ενεργειών ελέγχει τις υποθέσεις συστηµατικά.
Κωνσταντίνος Π.Αρχίζει
Χρήστου να ενδιαφέρεται για υποθετικά, µελλοντικά 117 και
(12 ετών και άνω) ιδεολογικά προβλήµατα.
Περίοδος Ανάπτυξης
 1. Αισθησιοκινητική (από τη γέννηση έως 2 ετών)
Χρακτηριστικά:
 Διαφοροποιεί τον εαυτό του από τους άλλους.
 Αναγνωρίζει τον εαυτό του ως δράστη της
ενέργειας και αρχίζει να ενεργεί σκόπιµα. Για
παράδειγµα, σπρώχνει ένα σύρµα για να θέσει
σε κίνηση ένα αντικείµενο που µπορεί να κινηθεί
ή κουνάει µια κουδουνίστρα για να κάνει θόρυβο.
 Επιτυγχάνει τη µονιµότητα του αντικειµένου:
αντιλαµβάνεται ότι τα πράγµατα συνεχίζουν να
υπάρχουν ακόµα και όταν δεν είναι παρόντα.
Η ανάπτυξη της
µονιµότητας του
αντικειµένου κατά
τον Jean Piaget

 2. Προεννοιολογική (2 έως 7 ετών)
  Μαθαίνει να χρησιµοποιεί τη γλώσσα και να αναπαριστά
τα αντικείµενα µε εικόνες και λέξεις.
  Η σκέψη του είναι ακόµα εγωκεντρική: έχει δυσκολία να
λάβει υπόψη του τη γνώµη των άλλων.
  Κατηγοριοποιεί τα αντικείµενα µε βάση µόνο ένα
χαρακτηριστικό: Για παράδειγµα, βάζει στην ίδια οµάδα
όλους τους κόκκινους κύβους ανεξάρτητα από το σχήµα
ή όλους τους τετράγωνους κύβους ανεξάρτητα από το
χρώµα

Περίοδος Συγκεκριµένων Λογικών
Ενεργειών

Εγωκεντρισµός
Ε: Έχεις αδελφό;
Π: Ναι, έχω.
Ε: Πως τον λένε;
Π: Γιώργο
Ε: Ο Γιώργος έχει αδελφό;
Π: Όχι, δεν έχει αδελφό. Εγώ έχω.

Εγωκεντρισµός

Α. Μετάβαση από Β. Απλή
την αναπαράσταση ΑΡΚΟΥΔΑ
αισθησιοκινητική ΚΟΙΜΑΜΑΙ το παιδί ΚΟΙΜΗΣΟΥ
στην εφαρµόζει αυτή
προεννοιολογική την πράξη σε ανθωπο-
σκέψη. Το παιδί κάποιο άλλο
προσποιείται ότι αντικείµενο. κεντρισµός
εκτελεί κάποια
πράξη.
Γ. Πολύπλοκη
αναπαράσταση. Το ΑΡΚΟΥΔΑ ΑΡΚΟΥΔΑ Η ανάπτυξη
παιδί αναπαριστά ΚΟΙΜΑΤΑΙ ΤΡΩΕΙ του
ένα σύνολο
ενεργειών που
συµβολικού
ταιριάζουν σε ένα παιχνιδιού
κοινωνικό ρόλο
όπως π.χ. τον
αδερφό του µωρού.
Δ. Μετάβαση στο
ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ
δεύτερο επίπεδο της ΤΟ ΜΙΚΡΟ
αναπαραστασιακής ΑΡΚΟΥΔΑΚΙ
σκέψης. Το παιδί ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ
αναπαριστά τις σχέσεις Η ΜΑΜΑ
ανάµεσα σε κοινωνικούς ΑΡΚΟΥΔΑ
ρόλους. Κωνσταντίνος Π. Χρήστου 124
 3. Συγκεκριµένων λογικών ενεργειών (7
έως 12 ετών)
 Μπορεί να σκέφτεται λογικά για τα αντικείµενα
και τα γεγονότα.
 Επιτυγχάνει τη διατήρηση του αριθµού (6 ετών),
της µάζας (7 ετών) και του βάρους (9 ετών).
 Κατηγοριοποιεί τα αντικείµενα µε βάση
περισσότερα του ενός χαρακτηριστικά και
µπορεί να τα σειροθετεί µε βάση µόνο µια
διάσταση όπως π.χ. το µέγεθος.
Πειράµατα
διατήρησης
του Piaget

Πειράµατα
διατήρησης
του Piaget

  4. Τυπικών λογικών ενεργειών (12 ετών και άνω)
  Μπορεί να σκέφτεται λογικά για αφηρηµένες έννοιες και
να ελέγχει τις υποθέσεις συστηµατικά.
  Αρχίζει να ενδιαφέρεται για υποθετικά, µελλοντικά και
ιδεολογικά προβλήµατα.
  Σχηµατισµός και έλεγχος υποθέσεων
Προτασιακή Λογική
«Η Σούζαν είναι πιο ξανθιά από την Ελένη, αλλά πιο µελαχρινή
από την Μαρία. Ποια είναι η πιο σκούρα»
Εκµάθηση επιστηµονικών εννοιών
Π.χ. Επιστηµονική κατανόηση της δύναµης και της κίνησης

Κριτική της Θεωρίας του Πιαζέ
 Ανάπτυξη έναντι Μάθησης
 Επίδραση του κοινωνικού – πολιτισµικού
πλαισίου
 Βιολογικοί παράγοντες στη µάθηση (Νεϊτιβισµός
έναντι Κονστρουκτιβισµού)
 (“Language and Learning: The Debate between
Jean Piaget and Noam Chomsky” Massimo
Piattelli-Palmarinim (Editor)και “Beyond
Modularity” by Karmiloff-Smith)
 Ειδική και κατά πεδίο προσέγγιση της νοητικής
ανάπτυξης

Μεθοδολογική Κριτική της Θεωρίας
του Piaget
  Πολυπλοκότητα δοκιµασιών (BORKE – Πειράµατα

εγωκεντρισµού)
  Τρόπος αξιολόγησης και τρόπος ερµηνείας των
πειραµατικών καταστάσεων (BORKE-GELMAN)
  Τα παιδιά δεν καταλαβαίνουν τις λεκτικές οδηγίες
(DONALDSON)
  Δεν θυµούνται όλες τις πληροφορίες (TRABASSO)
  Μπερδεύονται µε τα αντιληπτικά χαρακτηριστικά του
προβλήµατος (BRUNER)
  Ρόλος της γλώσσας
  (αναδιοργάνωση του τρόπου µε τον οποίο κατανοούµε
τη γλώσσα, σε σχέση µε τις πραγµατικές καταστάσεις
στις οποίες η γλώσσα αναφέρεται)
Μαγικό πείραµα
της Gelman για
τη διατήρηση
του αριθµού

Η προσφορά του Πιαζέ
  Κονστρουκτιβισµός
  Κανονικότητα γνωστικής ανάπτυξης
  Στάδια ανάπτυξης (ποιοτικές αλλαγές – σταδιακές όχι
απότοµες)
  Βάσεις για µία θεωρία της ανάπτυξης της σκέψης

Συνέπειες στη διδασκαλία
  Η νέα γνώση οικοδοµείται πάνω στην προϋπάρχουσα
  Το υποκείµενο ενεργεί στην απόκτηση γνώσης,
εφεύρεση, ανακάλυψη
  Το περιβάλλον µπορεί να επιταχύνει ή και να
επιβραδύνει τη διαδοχή των σταδίων ανάπτυξης
  Το σχολείο δεν επιβάλλει γνώσεις αλλά δηµιουργεί τις
συνθήκες για την απόκτησή τους
  Η ύλη κατανοείται ανάλογα µε το στάδιο ανάπτυξης
  Συνεργατική µάθηση

Οι θεωρίες του Vygotsky

Lev S. Vygotsky
  Γεννήθηκε το 1896 στην Όρσα τηςΛευκορωσίας – πέθανε από
φυµατίωση το 1934
  Κοινωνικός κονστρουκτιβισµός – ιστορικο/πολιτιστική
προσέγγιση
  Μηχανισµός της εσωτερίκευσης – το κοινωνικό περιβάλλον
διαµεσολαβεί και προσδιορίζει τον τρόπο αντίληψης του
ατόµου
  Σηµασία των συµβολικών συστηµάτων (ιδίως της γλώσσας)
και των µέσων/εργαλείων που διαθέτει ο πολιτισµός (νους
στην κοινωνία)
  Γλώσσα – το πρώτο σύστηµα διαµεσολάβησης της κοινωνίας
στη διαµόρφωση του νου – οργανώνει την αντίληψη και τη
µνήµη – οδηγεί τον άνθρωπο από την αίσθηση στον ορθό
λόγο Κωνσταντίνος Π. Χρήστου 138
Επιδράσεις του Μαρξισµού
  Φαινόµενα ως διεργασίες που βρίσκονται σε συνεχή αλλαγή
  Διαλεκτικές σχέσεις - Ποσοτικές και ποιοτικές αλλαγές,
ιστορικές αλλαγές στην κοινωνία προκαλούν αλλαγές στην
ανθρώπινη φύση (συνείδηση και συµπεριφορά)
  Σηµασία των εργαλείων ως µέσων αλλαγής του
περιβάλλοντος
  Τα συστήµατα των συµβόλων και εργαλείων που δηµιουργεί
ο πολιτισµός αλλάζουν την συµπεριφορά και τη νόηση – ο
µηχανισµός της ατοµικής ανάπτυξης έχει τις ρίζες του στην
κοινωνία και στον πολιτισµό.
  Ο µηχανισµός της ατοµικής ψυχολογικής αλλαγής έχει τις ρίζες του
στην κοινωνία και τον πολιτισµό. Αρχικά οι ανθρώπινες ψυχολογικές
λειτουργίες είναι άµεσες αντιδράσεις σε ερεθίσµατα του
περιβάλλοντος. Η ανάπτυξη, η οποία συντελείται σε ένα
κοινωνικοπολιτισµικό περιβάλλον, προσφέρει στον άνθρωπο
συµβολικά συστήµατα τα οποία διαµεσολαβούν στα ερεθίσµατα του
περιβάλλοντος και προκαλούν έµµεσες ψυχολογικές αντιδράσεις. Η
συµπεριφορά φτάνει ένα ποιοτικά διαφορετικό στάδιο ανάπτυξης όταν
τα σύµβολα αυτά εσωτερικεύονται, πράγµα που χαρακτηρίζει τις
ανώτερες ψυχολογικές λειτουργίες.
  Π.χ. δάχτυλο
(βλ. Νους στην Κοινωνία).

Επιπτώσεις στην εκπαίδευση
  Σηµασία του κοινωνικού περιβάλλοντος (γονείς, εκπαιδευτικοί,

συνοµήλικοι)
  Έννοια της ζώνης της επικείµενης ανάπτυξης
η απόσταση ανάµεσα στο πραγµατικό αναπτυξιακό επίπεδο

και στο επίπεδο δυνάµει ανάπτυξης, όπως καθορίζεται από
την επίλυση προβληµάτων κάτω από την καθοδήγηση των
ενηλίκων ή σε συνεργασία µε πιο ικανούς συνοµηλίκους
  Σηµασία της υποστήριξης (scaffolding)

Η γενική ιδέα της γενετικής ανάπτυξης
general law of genetic development
 Κάθε πολύπλοκη νοητική διεργασία ήταν αρχικά

αποτέλεσµα αλληλεπίδρασης ανάµεσα σε
ανθρώπους
 Ερµηνεύει τα φαινόµενα της συνείδησης ως το
τελικό αποτέλεσµα κοινωνικοποίησης

Piaget vs Vygotsky
  Εγωκεντρισµός / εσωτερικευµένος λόγος
  Στάδια ανάπτυξης / ζώνη επικείµενης ανάπτυξης
  Μάθηση µε ανακάλυψη µε βοήθεια από το δάσκαλο /

µαθητεία, οδηγούµενη ανακάλυψη
  Σηµασία του περιβάλλοντος στη διαδικασία εξισορρόπησης /

κεντρικός ο ρόλος των πολιτιστικών στοιχείων
  Περιβάλλον / πολιτισµός, κοινότητα

Jerome Bruner(1915-)
Κονστρουκτιβιστική προσέγγιση της µάθησης
µάθηση µε ανακάλυψη

 Κονστρουκτιβιστής
 Επηρεασµένος από τον Piaget
 Ο µαθητής επιλέγει και ανασυντάσσει
πληροφορίες, δηµιουργεί θέσεις και τις
ελέγχει, παίρνει αποφάσεις, και για όλα
αυτά βασίζεται σε γνωστικές δοµές
(cognitive structures).
 Γνωστικές δοµές: σχήµατα, νοητικά
µοντέλα – δίνουν νόηµα και οργανώνουν
την εµπειρία και επιτρέπουν στη διάνοια
να υπερβούν τις δοσµένες πληροφορίες
Μάθηση µε ανακάλυψη
  Πρόσκτηση
  Επεξεργασία
  Κωδικοποίηση
Μάθηση ως επεξεργασία πληροφοριών
  Ανακάλυψη των γνώσεων
  Μετασχηµατισµός των γνώσεων
  Συµβολική αναπαράσταση, σχήµατα, νοητικά µοντέλα

Για µία θεωρία µάθησης:
 Προδιάθεση για µάθηση

 Πώς να οργανωθεί η γνώση για να έχουν
καλύτερη πρόσβαση οι µαθητές σ’ αυτή
 Ποιος είναι ο πιο αποτελεσµατικός τρόπος
µε τον οποίο να παρουσιαστούν τα υλικά/
εργαλεία
 Τι τύπου τιµωρίες και αµοιβές είναι πιο
αποτελεσµατικές
Διδασκαλία
  Ενδοατοµικοί παράγοντες:
 ετοιµότητα,
 κίνητρα,
 γενικές νοητικές ικανότητες,
 κατοχή γνωστικών στρατηγικών,
 προηγούµενη γνώση
  Σπειροειδής διάταξη της ύλης

Αναπαράσταση της γνώσης
  Πραξιακή αναπαράσταση (χρήση προτύπων
επίδειξης, παραδείγµατα, παιχνίδια ρόλων)
  Εικονιστική Αναπαράσταση (εικόνες,
σχεδιαγράµµατα, πίνακες, ζωγραφιές, χάρτες)
  Συµβολική αναπαράσταση (λέξεις, µαθηµατικά
σύµβολα, κοκ)

Πλεονεκτήµατα της µάθησης µε
ανακάλυψη
 Οι µαθητές µαθαίνουν να µαθαίνουν
 Εσωτερικές αµοιβές και όχι εξωτερικές
 Ευρετικές της ανακάλυψης: οι µαθήτριες
µαθαίνουν πως να ανακαλύπτουν πράγµατα
µόνες τους
 Θυµούνται καλύτερα αυτές τις γνώσεις

David Ausubel
γνωστικές διεργασίες

Νοηµατική προσληπτική µάθηση
 Εφαρµογή της µελέτης των γνωστικών

διεργασιών στην τάξη
 Μάθηση µε προφορικό λόγο
 Επεξεργασία πληροφοριών
 Θεωρία της υπαγωγής: κάθε γνώση
υπάγεται σε µία προηγούµενη.
Προϋπάρχουσα γνώση / αναδιοργάνωση
 Μηχανική µάθηση/ αποστήθιση σε
αντιδιαστολή µε γνώση που έχει νόηµα
Μηχανική µάθηση
 Αυθαίρετη, κατά λέξη, όχι ουσιαστική

σύνδεση µε τα προηγούµενα
 Γνώση που δεν συνδέεται µε εµπειρία
πάνω σε γεγονότα και αντικείµενα
 Χωρίς προσπάθεια να ενταχθεί η νέα
πληροφορία στην ήδη υπάρχουσα
γνωστική δοµή

Μάθηση µε νόηµα
 Όχι αυθαίρετη, όχι παπαγαλία, σύνδεση

µε τα προηγούµενα
 Εστιασµένη προσπάθεια να συνδεθούν µε
ήδη υπάρχουσες έννοιες σε ανώτερο
γνωστικό επίπεδο και όχι στη βάση
επιφανειακών χαρακτηριστικών
 Σύνδεση µε εµπειρία

Προκαταβολικός οργανωτής
(advanced organizer)
 Ενεργοποιεί τα απαραίτητα στοιχεία της
προηγούµενης γνώσης για να προετοιµάσει τον
µαθητή να δεχθεί τη νέα γνώση.
 Πρέπει να χρησιµοποιεί λιγότερο αφηρηµένα
στοιχεία να µην κάνει απλή υπενθύµιση ή
περίληψη των προηγούµενων
 Γέφυρα ανάµεσα στην προϋπάρχουσα και στη
γνώση που έρχεται

Χάρτες εννοιών
 Επηρέασε τη θεωρία για χάρτες εννοιών

που κάνουν συνδέσεις ανάµεσα στις
διάφορες γνώσεις/έννοιες/πληροφορίες
των µαθητών

Robert Gagne
επεξεργασία πληροφοριών & µπηχεβιορισµός

Μάθηση – δεξιότητες
 Εκπαίδευση ίκαρων στον Β’ παγκόσµιο

πόλεµο
 Πρώτα ορίζουµε ποιες δεξιότητες/γνώσεις
απαιτείται να αποκτηθούν
 Μετά ορίζουµε τα βήµατα που πρέπει να
ακολουθηθούν

Κάθε έννοια έχει
 Όνοµα
 Παραδείγµατα και αντιπαραδείγµατα (θετικά και
αρνητικά)
 Χαρακτηριστικά
 Ποιότητες χαρακτηριστικών (ουσιώδη και µη ουσιώδη)
Κανόνας είναι η δήλωση για τα ουσιώδη
χαρακτηριστικά µιας έννοιας
Κατανόηση µιας έννοιας προϋποθέτει τη γνώση
όλων των παραπάνω
Διαδικασία µάθησης
1.  Απόκτηση προσοχής
2.  Ορισµός του στόχου
3.  Ενεργοποίηση της απαραίτητης
προϋπάρχουσας γνώσης
4.  Παρουσίαση νέων υλικών
5.  Παροχή βοήθειας / υποστήριξης
6.  Εκτέλεση εργασίας
7.  Κριτική για διόρθωση
8.  Αποτίµηση της εκτέλεσης
9.  Διευκόλυνση της διατήρησης και ανάκλησης

 Οι αρχές του χρησιµοποιούνται στους
tutors των προγραµµάτων των
υπολογιστών και γενικώς σε υπολογιστικά
περιβάλλοντα µάθησης
 Η γνώση είναι ιεραρχηµένη και µόνο έτσι
πρέπει να παρουσιάζεται

Albert Bandura
κοινωνικογνωστικές θεωρίες
µάθησης

Albert Bandura
 Νεοσυµπεριφορισµός
 Γνωστικές διεργασίες και επίδραση του
περιβάλλοντος στη συµπεριφορά
 Ως θεωρία αντιλαµβάνεται τον άνθρωπο ως
αυτό-οργανωµένο, αναστοχαστικό,
αυτορυθµιζόµενο και όχι ως απλά αντιδρών στα
ερεθίσµατα του περιβάλλοντος. Ο άνθρωπος
µαθαίνει περισσότερα πράγµατα παρατηρώντας
συµπεριφορές προτύπων και των συνεπειών
από τις συµπεριφορές αυτές

Αντιπροσωπευτικό
ερέθισµα στη µελέτη του
Asch (Asch, 1958)
Aφού παρατηρούσαν την κάρτα
Α εζητείτο από τα άτοµα να
επιλέξουν από την κάρτα Β τη
γραµµή που είχε το ίδιο µήκος
µε τη γραµµή στην κάρτα Α. Οι
εικόνες που απεικονίζονται εδώ
είναι χαρακτηριστικές ως προς
το ότι η σωστή απάντηση είναι
προφανής.

Μόνο 25% των
συµµετεχόντων δεν
υπέκυψαν ούτε µία
φορά στην άποψη
της πλειοψηφίας

Θεωρία του µοντέλου
Μιµούµαστε:
 Ένα µοντέλο. Επιλέγουµε τα ρούχα µιας
συγκεκριµένης οµάδας ανθρώπων.
 Έναν άλλο άνθρωπο. Π.χ. έναν καλό παίχτη
 Μία συµπεριφορά. Κάποτε κολύµπησα και ήταν
ωραία, µια επιθετική συµπεριφορά, κοκ.

πείραµα του Bandura για την βίαιη συµπεριφορά
ως αποτέλεσµα µίµησης προτύπου

Ρόλος της δασκάλας
 Η δασκάλα δεν είναι απλά φορέας του

περιεχοµένου της µάθησης αλλά είναι ως
πρότυπο στο κέντρο της εκπαίδευσης των
παιδιών µιας και λειτουργεί ως πρότυπο.
 Κάθε συµπεριφορά της είναι αντικείµενο
προς µίµηση από τους µαθητές

Γνωστικές διεργασίες
 Παρατήρηση και µίµηση

 Προσοχή
 Προσδοκίες, νοητικά µοντέλα
αναπαραστάσεις της επιβράβευσης
 Συµβολικά µοντέλα προς µίµηση
(τηλεοπτικοί ήρωες, videogames)
 Ηθικές κρίσεις
 Μνήµη
Αυτεπάρκεια
 Η αντίληψη που έχει ένα άτοµο για τις

ικανότητές του επηρεάζει και καθορίζει τον
τρόπο σκέψης του, τη συµπεριφορά του,
τα πρότυπα που επιλέγει να µιµηθεί
 Κάνει µεγαλύτερη προσπάθεια σε κάτι
που πιστεύει ότι µπορεί να επιτύχει
 Οι µαθητές µε µεγαλύτερη αυτεπάρκεια
πετυχαίνουν πάντα περισσότερα
Παράγοντες που επιδρούν στην
αυτεπάρκεια
 Προηγούµενες επιτυχίες και αποτυχίες
 Μηνύµατα που δέχονται από τους άλλους
 Επιτυχία και αποτυχία των άλλων

Αυτορύθµιση
 Το υποκείµενο έχει δικές του ιδέες σε

σχέση µε το ποια θα ήταν µια κατάλληλη ή
µια ακατάλληλη συµπεριφορά και επιλέγει
ανάµεσα σε αυτές. Υπάρχουν διάφορες
όψεις της αυτορύθµισης.
 Θέτει όρια και στόχους
 Αυτοπαρατήρηση
 Αυτοκριτική
 Αυτενέργεια
Πώς να προάγουµε την αυτορύθµιση
 Να διδάξουµε στο υποκείµενο να αυτό-

ανταµείβεται µετά από την ολοκλήρωση
µιας διαδικασίας µε τον τρόπο που έπρεπε
να γίνει. π.χ. Θα πάω βόλτα αφού λύσω αυτή την
άσκηση σωστά

Ανθρωπιστικές θεωρίες
µάθησης
Carl Rogers

Ανθρωπιστική θεωρία
 ή προσωποκεντρική ή ελεύθερη, ή ανοικτή

 Επηρεασµένη από την ψυχοθεραπεία και
τις ανθρωπιστικές προσεγγίσεις της
ψυχολογίας
 Προσωποκεντρική προσέγγιση στη
θεραπεία και στη µάθηση

Παραδοχές
Υπάρχουν δύο είδη µάθησης:
  Γνωστική (cognitive), είναι σχετικά ασήµαντη,
ακαδηµαϊκή γνώση, όπως το πλούσιο λεξιλόγιο,
υπολογιστικούς πίνακες, κοκ
  Εµπειρική (experiential): πολύ σηµαντική, εφαρµοσµένη,
όπως το να ξέρεις να επισκευάσεις µια µηχανή
Βασική διαφορά είναι ότι η εµπειρική γνώση αναδεικνύει τις

ανάγκες και τις επιθυµίες του µαθητή: προσωπική
εµπλοκή, προσωπική ενεργοποίηση, αυτό-αξιολόγηση,
διεισδυτική µάθηση

Βασικές αρχές ανθρωπιστικής θεωρίας:
 Η ικανότητα και η διάθεση για µάθηση

υπάρχει
 Ο ρόλος του δασκάλου είναι να
διευκολύνει τη διαδικασία µάθησης

Ο ρόλος του δασκάλου
 Δηµιουργεί ένα θετικό κλήµα για µάθηση

 Ορίζει τους σκοπούς της µάθησης
 Οργανώνει και διευκολύνει την πρόσβαση
σε πηγές
 Εξισορροπεί τα διανοητικά και
συναισθηµατικά στοιχεία στη διαδικασία
της µάθησης
 Μοιράζεται συναισθήµατα και σκέψεις µε
τους µαθητές χωρίς να τους τα επιβάλει
Στη διαδικασία της µάθησης:
 Οι µαθητές συµµετέχουν ολοκληρωτικά και

έχουν έλεγχο πάνω στη φύση της
µάθησης και στην κατεύθυνσή της
 Οι µαθητές βρίσκονται αντιµέτωποι µε
πρακτικά, κοινωνικά, προσωπικά ή
ερευνητικά προβλήµατα
 Η διαδικασία αυτό-αξιολόγησης είναι η
βασική µέθοδος αποτίµησης της επιτυχίας
ή της προόδου
παράδειγµα:
 ένας µαθητής µπορεί να έχει σαν στόχο

του να βγάλει πολλά χρήµατα. Αυτό θα
τον έφερνε κοντά στο να ασχολείται µε
οικονοµικά προβλήµατα, µαθηµατικά, να
αναζητά γνώσεις που να αφορούν τις
επενδύσεις και να µην ασχολείται ιδιαίτερα
µε τη λογοτεχνία ή την ιστορία

Situated Learning
J. Lave

Η µάθηση είναι
 Γνώση: απόκτηση ή συµµετοχή?

 Μία λειτουργία που συµβαίνει σε
συγκεκριµένο πλαίσιο, κατάσταση
 Η µάθηση στο σχολείο είναι αφηρηµένη
και έξω από κάθε πλαίσιο γι’ αυτό και είναι
δύσκολη για τους µαθητές
 Αλληλεπίδραση µε την κοινότητα
 Κοινότητα / µαθητεία – Vygotsky (cognitive
apprenticeship)
Situated Learning
 Χρήση εργαλείων
 Λύση προβληµάτων στο πραγµατικό τους
πλαίσιο
 Η διδασκαλία πρέπει να προσφέρει
προβλήαµατα και πληροφορίες σε
αυθεντικό πλαίσιο
 Περιβάλλοντα µάθησης, ρεαλιστικά
µαθηµατικά

Κριτική
 Υπάρχει µεταφορά γνώσης;

 Ποια διάνυα έφτιαξε αυτά τα εργαλεία εξ’
αρχής;
 Υπάρχουν νοητικές αναπαραστάσεις /
νοητικές διεργασίες γενικώς;
 Συµπεριφορισµός;

  Η παρουσίαση αυτή έγινε στα πλαίσια του προγράµµατως
επιµόρφωσης εκπαιδευτικών του ΟΕΠΕΚ µε τίτλο «Σύγχρονες
Διδακτικές Προσεγγίσεις για την ανάπτυξη Κριτικής-Δηµιουργικής
Σκέψης» για τις ανάγκες των διαλέξεων που αφορούσαν µια κριτική
παρουσίαση των θεωριών µάθησης και µια παρουσίαση των
σύγχρονων µεθόδων εκπαίδευσης.
  Για της ανάγκες την παρουσίασης χρησιµοποιήθηκε υλικό από το
βιβλίο της καθ. Στέλλας Βοσνιάδου «Εισαγωγή στην ψυχολογία»,
Τόµος Α, εκδόσεις Guttenberg, από το συνοδευτικό υλικό για τους
επιµορφούµενους του παραπάνω προγράµµατως σε επιστηµονική
επιµέλια Βασίλη Κουλαϊδή και από πληροφορίες από το internet.
  Ένα πιο αναλυτικό υλικό για την ψυχολογία µπορείτε να βρείτε στις
διαλέξεις του µαθήµατος «Γνωστική Ψυχολογία» του ΜΠΣ
Διδακτικής των Μαθηµατικών µε διδάσκουσα τη Σ. Βοσνιάδου εδώ:
http://eclass.uoa.gr/courses/PHS107/
όπου µπορείτε να βρείτε και την ίδια την παρουσίαση

Για µια συνοπτική παρουσίαση θεωριών
που αφορούν την ψυχολογία και τη
µάθηση:
 http://tip.psychology.org/theories.html

ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΓΝΩΣΤΙΚΗ

 Ο Πλάτων θεωρούσε ότι ο

• Τα νοητικά φαινόµενα

Σύµφωνα µε αυτή το είδωλο του

• 1859 δηµοσιεύει το βιβλίο του

Λειτουργισµός William James 1842 - 1910

Μορφολογική Max Wertheimer 1880 - 1943

Ψυχανάλυση Sigmund Freud 1856 - 1939

Συµπεριφορισµός John Watson 1878 - 1958

Γνωστική Ψυχολογία/ George Miller 1956 και µετά

• Ιδρυτής του λειτουργισµού, ΗΠΑ

• Η συµπεριφορά, από τις

 Η Το ντιβάνι του

1900 Ο Sigmund Freud εκδίδει το βιβλίο του "The Interpretation of Dreams”

1905 O Alfred Binet και ο Theodore Simon κατασκευάζουν τις πρώτες

1906 Ο Ιvan Pavlov δηµοσιεύει τα πρώτα αποτελέσµατα των µελετών του

1912 O Max Wertheimer εισάγει τη µορφολογική ψυχολογία (Gestalt

1929 O Karl Lashley δηµοσιεύειΚωνσταντίνος

Ο Donald Hebb, στο βιβλίο του "Organization of Behaviour”

Ο Ελβετός ψυχολόγος Jean Piaget δηµοσιεύει το βιβλίο του "The

Ο Noam Chomsky δηµοσιεύει τη γλωσσολογική του θεωρία στο

Συσκευή για τη µέτρηση της εξαρτηµένης αντίδρασης

νήπιο σε πολλά αντικείµενα.

Εφαρµογή στις διάφορες φοβίες, π.χ. αγοραφοβία, κλειστοφοβία, κοκ.

Προβλήµατα της κλασικής εξάρτησης:

 Κλασική εξάρτηση σε ζώα

 Οι αντιδράσεις που παράγουν θετικά

Όταν το ποντίκι πιέζει τον µοχλό Το περιστέρι πρέπει να χτυπήσει

ποντικιού να διακρίνει τις κάθετες από τις οριζόντιες γραµµές.

αυτή την εικόνα ο υπολογιστής λέει «τα κατάφερες!».

 Ανάλυση διδακτέας ύλης στα συστατικά

εκδηλωθεί στο µέλλον.

Σ' αυτή την εικόνα απεικονίζονται τρία εντυπωσιακά παραδείγµατα επίλυσης

Φαίνεται πως ακόµη και τα ποντίκια είναι ικανά να σχηµατίσουν νοητικές

 Inside the black box

 Εξωτερικές και εσωτερικές αναπαραστάσεις

 Η αντίληψη είναι µία ερµηνευτική διαδικασία (όχι

Λανθασµένες αντιλήψεις - Αντιληπτικές πλάνες

Max Wertheimer, Wolfgang Koehler

Επίδραση της αντιληπτικής

Το σχήµα στο κέντρο

Κωδικοποίηση Αποθήκευση Ανάσυρση

Η µνήµη απαιτεί οι πληροφορίες που έρχονται από τον

 Η θεωρία των επιπέδων επεξεργασίας (Craik & Lockhart)

 Η θεωρία της µνήµης εργασίας (Baddeley & Hitch)

 Αισθητήριοι καταγραφείς για τις πέντε αισθήσεις

Κωδικοποίηση- φαίνεται να κυριαρχεί η ακουστική

Περιορισµένη ικανότητα αποθήκευσης

Η σπουδαιότητα της προϋπάρχουσας γνώσης (Πειράµατα

 Η σηµασία της διπλής κωδικοποίησης

 Απεριόριστη ικανότητα αποθήκευσης στη

Η µνήµη αποτελείται από 3

Η µακροπρόθεσµη αποθήκευση περιλαµβάνει την επεισοδιακή, τη

 Επιτρέπουν τον καθορισµό του νοητικού

Κωνσταντίνος Π. Χρήστου 104

Κωνσταντίνος Π. Χρήστου 106

Κωνσταντίνος Π. Χρήστου 108

Κωνσταντίνος Π. Χρήστου 111

Κωνσταντίνος Π. Χρήστου 113

 Όσο τα σχήµατα γίνονται πιο πολύπλοκα

Κωνσταντίνος Π. Χρήστου 114

Κωνσταντίνος Π. Χρήστου 115

Κωνσταντίνος Π. Χρήστου 119

 Ο Πλάτων θεωρούσε ότι ο

• Τα νοητικά φαινόµενα

• 1859 δηµοσιεύει το βιβλίο του

• Ιδρυτής του λειτουργισµού, ΗΠΑ

• Η συµπεριφορά, από τις

 Η Το ντιβάνι του

  Κλασική εξάρτηση σε ζώα

 Οι αντιδράσεις που παράγουν θετικά

 Ανάλυση διδακτέας ύλης στα συστατικά

  Inside the black box

  Εξωτερικές και εσωτερικές αναπαραστάσεις

  Η αντίληψη είναι µία ερµηνευτική διαδικασία (όχι

  Η θεωρία των επιπέδων επεξεργασίας (Craik & Lockhart)

  Η θεωρία της µνήµης εργασίας (Baddeley & Hitch)

  Αισθητήριοι καταγραφείς για τις πέντε αισθήσεις

  Η σηµασία της διπλής κωδικοποίησης

  Απεριόριστη ικανότητα αποθήκευσης στη

 Επιτρέπουν τον καθορισµό του νοητικού

 Όσο τα σχήµατα γίνονται πιο πολύπλοκα

  Πολυπλοκότητα δοκιµασιών (BORKE – Πειράµατα

  Σηµασία του κοινωνικού περιβάλλοντος (γονείς, εκπαιδευτικοί,

  Έννοια της ζώνης της επικείµενης ανάπτυξης

  Σηµασία της υποστήριξης (scaffolding)

 Κάθε πολύπλοκη νοητική διεργασία ήταν αρχικά

  Στάδια ανάπτυξης / ζώνη επικείµενης ανάπτυξης

  Μάθηση µε ανακάλυψη µε βοήθεια από το δάσκαλο /

  Σηµασία του περιβάλλοντος στη διαδικασία εξισορρόπησης /

  Περιβάλλον / πολιτισµός, κοινότητα

  Ανακάλυψη των γνώσεων

  Μετασχηµατισµός των γνώσεων

  Συµβολική αναπαράσταση, σχήµατα, νοητικά µοντέλα

 Προδιάθεση για µάθηση

  Σπειροειδής διάταξη της ύλης

 Εφαρµογή της µελέτης των γνωστικών

 Αυθαίρετη, κατά λέξη, όχι ουσιαστική

 Όχι αυθαίρετη, όχι παπαγαλία, σύνδεση

 Επηρέασε τη θεωρία για χάρτες εννοιών

 Εκπαίδευση ίκαρων στον Β’ παγκόσµιο

 Η δασκάλα δεν είναι απλά φορέας του

 Παρατήρηση και µίµηση

 Η αντίληψη που έχει ένα άτοµο για τις

 Το υποκείµενο έχει δικές του ιδέες σε

 Να διδάξουµε στο υποκείµενο να αυτό-

 ή προσωποκεντρική ή ελεύθερη, ή ανοικτή