MARMADUKE. M.

PIKTHAL
M. FATEH MUHAMMAD

POROSI KUR’ANORE

Kryesia e Bashkësisë Islame “El-Hidaje”,

Islamischen Gemeinschaft, Herisauerstrasse 52,
Saint Gallen, Zvicër, 2009
 Titulli në Origjinal
Qur’anic Advices

Titulli në gjuhën shqipe,

POROSI KUR’ANORE

Përgatiti në gjuhën angleze,

Marmaduke.M. Pikkthal &
M. Fateh Muhammad

E shqipëroi nga gjuha angleze

Mr. Sci. Feim Xhafer Dragusha

Recensues
Nexhat Ibrahimi (Prof)

Lektor
Mr. Zekerija Ibrahimi

Botimi i dytë
Shtator, 2009

Botues
Kryesia e Bashkësisë Islame “El-Hidaje”,
Islamischen Gemeinschaft, Herisauerstrasse 52,
Saint Gallen Zvicer, 2009
www.el-hidaje.ch

Copyright© 2009 Xhamia El-Hidaje, Herisauerstrasse 52, Saint

Gallen, Zvicer.
Të gjitha të drejtat janë të rezervuara. Asnjë pjesë e këtij libri nuk mund të riprodhohet
apo transmetohet përmes çdo lloj mënyre apo mjeti, qoftë elektronik apo mekanik, përfshirë
fotokopjimin, incizimin në audio, apo përdorimin e çdo lloj mënyre të ruajtjes së
informacionit, pa lejen paraprake të botuesit.

2
Profesorit tim të dashur, alimit Tefik Gashi, i cili ma
mësoi leximin e fjalës së Allahut të Madhërishëm
(Kur’anin). Allahu i dhashtë të mira në këtë botë dhe
në botën e ardhshme. Amin

3
Me emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit!

4
 FJALA E PËRKTHYESIT

F
alënderimet dhe lavdërimet i përkasin vetëm Krijuesit të
gjithësisë, i cili na bëri prej besimtarëve të fesë së drejtë isla-
me, ndërsa përshëndetjet më të sinqerta qofshin mbi të
dërguarin e njerëzimit Muhammedin alejhi selam, familjen e tij të
ndershme, shokët e tij besnikë, si dhe mbi te gjithë ata që e pasoj-
në rrugën e tij deri në Ditën e Llogarisë.
Duke u nisur nga porosia e të madhit Allah për të punuar dhe
për ta ndihmuar fenë e Allahut, vërejta se për vëllezërit shqiptarë
myslimanë do të ishte shumë i dobishëm përkthimi i librit “Quranic
Advices” (Porosi Kur’anore) i hartuar nga Muhammed Pikthal dhe
Fateh Muhammed.
Libri përbëhet prej njëzet kapitujve dhe ndahet në dy pjesë.
Sa i përket përkthimit të ajeteve, e kam përdorur përkthimin e
Kur’anit të “Sherif Ahmetit” – Allahu e mëshiroftë – dhe njëhera-
zi jam orvatur që në fund të çdo ajeti ta shënoj numrin e tij, si dhe
emrin e kaptinës. Prandaj, kam shpresë që ky punim të jetë i mirë-
seardhur për lexuesit shqiptarë të nënqiellit të Ballkanit. Ajetet nuk
janë nënshtruar në redakturë gjuhësore prej, porse janë marrë ashtu
si janë në përkthimin e përmendur.
Po ashtu jam shumë i bindur se imamët do të gjejnë në këtë li-
bër një prehje të vërtetë për punën e tyre, sepse me të do të pajisen
me tema të ndryshme dhe do të kenë më shumë sukses në përga-
titjen dhe zgjerimin e temave e ligjëratave të tyre javore.

5
 Libri gjithashtu do t’i ndihmoj edhe xhematit, të cilët shumë
lehtë do jenë në gjendje t’i gjejnë ajetet kur’anore, të cilat rrahin as-
pekte tematike të përditshmërisë sonë.
Në fund e lus Allahun e Gjithëmëshirshëm që të na i falë më-
katet tona dhe të na bëjë prej banorëve të xhenetit Firdeus. Amin.

Fehim Xhafer Dragusha

Magjistër i Shkencës se Krahasimeve Nderfetare
Comparative Religions

6
Pjesa e parë

KAPITULLI I

7
 NJERËZIT E DASHUR TË ALLAHUT

Ajeti në gjuhën shqipe Ajeti në gjuhën arabe

“…dhe bëni mirë, se me të      

  

vërtetë Allahu i do bamirësit.”
(Bekare, 195) 
 

 
“...Allahu i do ata që
pendohen dhe ata që ruhen 
 
        
prej punëve të ndyta e të  !#"
$ 
neveritshme.” (Bekare, 222)
“Jo, (nuk është ashtu si thonë
ata) po kush e përmbush
amanetin e vet (është besnik)  -
' %
+, ()# * %
' 
  & %

dhe ruhet nga mëkatet, s’ka 
 +    
dyshim, Allahu i do ata që
ruhen.” (Ali Imran, 76)
“...Allahu i do durimtarët.”
(Ali Imran, 146)
 !./    …

“...e Allahu i do bamirësit.”

(Ali Imran, 134)

 

      …

“...Allahu i do të drejtit.”
(Maide, 42)

 $ 
 +      …
“...e dijeni se Allahu është me
ata që ruhen (të këqijave).” 
 +  1&   
 
0  …
(Teube, 36)

8
“S’ka dyshim se mëshira e  & 4!
5  
2  3  
Allahut është pranë atyre të
mirëve.” (A’raf, 56) 
 

 
“...Allahu nuk ua humb !9
 1 78 6    ...
shpërblimin veprimmirëve.”
(Teube, 120) 
 

 
“E ata, të cilët luftuan për hir
Tonë, Ne me siguri do t’i
orientojmë rrugës për te Ne, e
nuk ka dyshim se Allahu < #) # 
.7'  );.9  :
është në krahun e bamirësve.”
(Ankebut, 69) 
 

  1
     .
=>
“...Allahu i do ata që
mbështeten.”
(Ali- Imran, 159) 
  @?       …

9
KAPITULLI II

10
 NJERËZIT E URRYER PREJ ALLAHUT

“...Allahu nuk e vë në rrugë të B

+ A)#  6    ...
drejtë popullin e prishur.”
(Saff, 5) .+>.
C
“...Allahu nuk i do ngatërres-
tarët.” (Maide, 64)
. )C    6    ...

“...Allahu nuk e përkrah vep-

E0 D /
  6    ...
rën e të prishurve.” (Junus, 81) . )C  
“...Popullin mizor Allahu nuk B
+ A)#  6    ...
e vë në rrugë të drejtë.”
(Teube, 19) ..F
“...Allahu nuk vë në rrugë të B
+ A)#  6    ...
drejtë popullin mohues..”
(Teube, 37) . !'.
G
“...Allahu nuk e do asnjë IJ E@H  6    ...
tradhtarë e bukëpërmbystë.”
(Haxh, 38) .K3HC
@
“...Ai nuk i do arrogantët.”
(Nahl, 23)
. !=G 
    6  L...
“...Ai nuk i do shkapër-
derdhësit.” (En’am, 141)
.
 ' ! 
   6  L...
“...është e vërtetë se Allahu nuk
udhëzon në rrugë të drejtë atë  ;  & A)#  6    ...
që është rrenës, jobesimtar.” .43.C
@ 4MN.
@
(Zumer, 3)

11
“...S’ka dyshim se Allahu
nuk udhëzon në rrugë atë që e  ;  & A)#  6    ...
tejkalon dhe është rrenës.” .4M:
@ 4O!
 &
(Gafir, 28)
“...Ai që i përshkruan shok
Allahut, ai ka humbur dhe E R )
+
'  . P !Q
   & ...
bërë një largim të madh (prej të .S)7* 6.
R
vërtetës).” (Nisa, 116)

12
KAPITULLI III

13
 SI DUHET TË SILLET MYSLIMANI ME
PRINDËRIT E TIJ?

“…të silleni mirë ndaj prin- AN .SL.    ). ...
dërve, ndaj të afërmve, ndaj je-
timave, ndaj të varfërve dhe @. %&.7 %! +H 
njerëzve u thuani fjalë të mira; 75
 .S
  T. HH5
Faleni namazin dhe jepni
zeqatin...” (Bekare, 83) ..
U.
@X  ,WV 
U.
/
 
“Zoti yt ka dhënë urdhër të
prerë që të mos adhuroni tjetër ( . .  )=* , .
 Y3 %8
5
pos Tij, që të silleni në mënyrë
bamirëse ndaj prindërve...” ....SL.    ).
(Isra, 23)
“...Nëse njërin prej tyre, ose
që të dy, i ka kapur pleqëria
pranë kujdesit tënd, atëherë .; ) 
 !=G P) 0  Z H=  .&...
mos u thuaj atyre as “of -
oh”, as mos u bë i vrazhdë
.
 [OH .#
 E +H , .

' .; .
@ 

ndaj tyre, po atyre thuaju fjalë ..S]!
@ .\
5 . #
E 5H  .; ! # ,
të mira (të buta, respektuese).”
(Isra, 23)

“Dhe në shenjë mëshire shtrije  & `? a: _.9 .#

 ^
 CJ 
pranë tyre krahun përulës e .
@ .#   3  M
" 3 E 5H  2  ! 
respektues dhe thuaj, “Zoti
im! Mëshiroi ata të dy, sikurse .ScZd bL.73
më edukuan mua kur isha i
vogël.” (Isra, 24)

14
“Zoti juaj e di më së miri atë   < GH >HCL b' . <
0
 < GH 3
që keni në shpirtin tuaj. Nëse
keni qëllime të mira, vërtet Ai
.
@ L-'
.d LHG,
u fal atyre që pendohen.”
(Isra, 25) .S3HC
f 
e 

DETYRIMET NDA PRINDËRVE - KOHA E

NDËRPRERJES SË GJIDHËNIES

“Ne njeriun e kemi urdhëruar

për (sjellje të mira ndaj) prin-
dit të vet, sepse nëna e vet atë  
  )
.L- .7 d
  
e barti me mund pas mundi
dhe pas dy viteve ia ndau gji-
b'  H./' K ;  %
0 .S;   &H
nin. (E porositëm) Të jeshë mi- ...Y) b ! GH g  
  7 &.0
rënjohës ndaj Meje dhe ndaj dy
prindërve tu...” (Lukman, 14)

RASTET NË TË CILAT PRINDËRIT NUK

MERITOJNË TË RESPEKTOHEN!

“Ne e kemi obliguar njeriun

me punë të mira ndaj prindërve .S
  )
.L- .7 d
  
të vet, e nëse ata të dy përpiqen
të shpiejnë ty që të më për- h7
 .& b P ! Q
  P);.9  
shkruash Mua shok (zot tjetër)
për çka ti nuk di asgjë, atëherë
b
 .# * $, .

' 4< 0  Y

ti mos i respekto ata. Kthimi <  @H . < HGHi"=LHe'
< HG*9 ! &
juaj është tek Unë, e Unë do
t’ju njoftoj për atë që keni .
H* ,
vepruar.” (Ankebut, 8)

15
 ÇFARË THOSHIN IDHUJTARËT KUR
THIRRESHIN NË BESIMIN E VËRTETË?

“E kur u thuhet atyre (idhuj-

tarëve), “Pranoni atë që Allahu  
`XL
 .& *=, <#

E75 
N
e shpalli”! Ata thonë, “Jo, ne
ndjekim atë rrugë në të cilën i .LVj.VW 7
0 .7
C
 .& 1=L E  H.
5
gjetëm prindërit tanë”! Edhe
sikur prindërit e tyre të mos ke- .\i7 g
H+*  .
 < ; k .VW
.
@ 


në kuptuar dhe të mos jenë
udhëzuar në rrugën e drejtë (ata .
 )#  .

do t’i pasonin)?” (Bekare, 170)

16
KAPITULLI IV

17
 SI DUHET TA JETOJË MYSLIMANI JETËN E
KËSAJ BOTE?

“…Thuaju, “Allahu nuk ur- !&e  .

     E 5H ...
dhëron të shëmtuarën ...”
(A’raf, 28) ...j.Q

C.
“...Thuaj, “Allahu ma
urdhëroi mua drejtësinë...” ...l
 +. b"3 !&
 E 5H ...
(A’raf, 29)
“…Dhe që duke ditur, nuk
vazhdojnë në atë që kanë < ;  H* '
.& %
0  !/ <
 ...
punuar (në të keqen).” (Ali .

* 
Imran, 135)
“...urdhëro për punë të mira, e  0 L O !* . ! &  ...
ndalo nga të këqijat...”
(Lukman, 17) ...!
G

KUJT DUHET T’I MBËSHTETEN BESIMTARËT?

E@ 7
'   %
0 ...
“...andaj besimtarët le t’i
mbështeten vetëm Allahut...”
(Ali Imran, 122) ...
&m  

18
 KUJT DUHET T’I KENË FRIKË MYSLIMANËT?

“...frikësomuni Mua, nëse jeni

besimtar.” (Ali Imran, 175)
.
 & m & <  @H   H'.J ...

KË DUHET NDIHMUAR MYSLIMANI?

“O ju që besuat, bëhuni ndih- 3./L

 LH@ & WV  : .#
 .
mëtarë të Allahut....” (Saff, 14) ... 

CILËN RRUGË DUHET NDJEKUR MYSLIMANI?

“Kjo është rruga e Zotit tënd,

është e drejtë...” (En’am, 126)
....S7+
 & Y"3 n
H !d 
:;

KË DUHET TA FALËNDEROJË MYSLIMANI?

“Pra ju më kujtoni Mua (me

adhurime), Unë ju kujtoj juve b  !GH g  < @H ! @H N
 bL !@H N .
'
(me shpërblim) Më falënderoni e . !CH G , .

mos Më mohoni.” (Bekare, 152)

19
 KË DUHET TA RESPEKTOJË MYSLIMANI?

“...nëse jeni besimtarë, respek- <  @H   

>3   *7o

tojeni Allahun dhe të dërguarin
e Tij.” (Enfal, 1) .
 & m &
“...e kush kundërshton Alla-
hun dhe të Dërguarin e Tij,  -
' 
>3   p5.Q  & ...
nuk ka dyshim se Allahu është .M.
+* ) )g  
ndëshkimfortë.” (Enfal, 13)
  *7o
 & WV  : .#
 .
“O ju që besuat, bindjuni Alla-
hut, respektoni të dërguarin dhe !&
e b H
`>!  *7o

përgjegjësit nga ju...” (Nisa, 59)
...< GH  &

NË CILAT GJËRA MYSLIMANËT DUHET TË

NDIHMOHEN MES VETE?

“...Ndihmohuni mes vete me

të mira dhe në të mbara...” ...q+  !" = %
0 L .*, …
(Maide, 2)

NË CILAT GJËRA MYSLIMANËT NUK DUHET

TA NDIHMOJNË NJERI-TJETRIN?

“...e mosni në mëkate e <r- %

0 L .*, .
 ...
armiqësi....” (Maide, 2) ... ) * 

20
“...Kini dro dënimit të Alla-
hut, se me të vërtetë Allahu ) )g       H+, ...
është ndëshkues i fortë.” .M.
+*
(Maide, 2)

NË ÇKA DUHET TË MBËSHTETET MYSLIMANI?

“...E kush i përmbahet fesë së

Allahut, ai pa dyshim është i A
 ) ; )
+
'  . < /*   & ...
udhëzuar në rrugën e drejtë.” .K<7+
 & In!d %

(Ali-Imran, 101)

“Dhe kapuni që të gjithë ju

për litarin (fenë dhe Kur’anin)
e Allahut, e mos u përçani! .
 .S*79   E=  /
 0 
Përkujtojeni nimetin e Allahut
ndaj jush, kur ju (para se ta < GH 7
0  
2* L  !@H N  H5! C
,
pranonit fenë islame) ishit të < GH H5H  7  t
e
' sj)0
 <  @H N 
armiqësuar, e Ai i bashkoi
zemrat tuaja dhe ashtu me ..SLJ  *  < 
 =d

e
'
dhuntinë e Tij aguat të jeni
vëllezër.” (Ali-Imran, 103)

GRUPI I MYSLIMANËVE QE THËRRET NË ATË

QE ËSHTË E DOBISHME DHE NDALON NGA
AJO QË ËSHTË E DËMSHME.

“Nga ju le të jetë grup që thë- %


0)  u2& H < GH  &  GH 
rret në atë që është e dobish-
me, urdhëron për punë të mba-

21
ra dhe ndalon nga e keqja. Të O !* .
 !& e  !7 v
tillët janë ata të shpëtuarit.”
(Ali-Imran, 104) < ; Yi
 H ! G
   0
 # 
.
C  

PËRSE MYSLIMANËT JANË NJERËZIT MË TË

DOBISHËM (TË ZGJEDHUR)?

“Ju jeni populli më i dobi-

shëm, i ardhur për të mirën e T. x
 9 ! J H I2& H ! 7 J <  @H
njerëzve, të urdhëroni për mi-
rë, të ndaloni nga veprat e kë-
 0
 # , O !* .
 !& e ,
qija dhe të besoni në Allahun.” . .
&m , !
G  
(Ali-Imran, 110)

SI DUHET TË VEPROJË BESIMTARI NË MËNYRË

QE T’I SHPËTOJË DËNIMIT TË ALLAHUT?

“O ju besimtarë, bëni durim,

bëhuni të qëndrueshëm kundër  !=d
  &VW  : .#
 .
armikut, rrini të përgaditur
dhe, që të shpëtoni, ruajuni
  H+, H$3  !.d
dënimit të Allahut.” (Ali- .
C , < HG * 

Imran, 200)

22
 ATA QË POSEDOJNË SJELLJE TË MIRA

“Mirëpo këtë nuk mund ta

arrijë kush, pos atyre që janë të .&  !=d  : . .;.+
 .&
durueshëm, dhe nuk mund ta
arrijë kush, pos atyre që kanë .<K 7F0 z
y  HN . .;.+

virtyt të lartë.” (Fussilet, 35)

PËRSE MYSLIMANËT JANË POPULLI (UMMETI)

MË I DALLUAR?

“O ju që besuat, nëse keni frikë

Allahun, Ai do të vërë udhëzim   H+,   &VW  : .#
 .
(në zemrat tuaja) për ju, do < GH  0 ! C?
G .SL.
5! 'H < GH
 E *{
 
t’ua mbulojë të këqijat, do t’ua
falë mëkatet. Allahu është HN    < GH
 ! CZ  < GH ,.
i7">
dhurues i madh.” (Enfal, 29)
.<7F* E8

C

KUSH BËN JETË TË MIRË NË KËTË BOTË ?

“Kush bën vepër të mirë, qoftë %

|LH 
 K!
@
N  & .S.d
E0  &
mashkull ose femër, e duke qenë
besimtar, Ne do t’i japim atij 2\ =7"o
\U.7   77
 

' 4 & m & ; 
një jetë të mirë (në këtë botë), e
(në botën tjetër) do t’u japim .&   
e < ; !9
 < #X{
 

shpërblimin më të mirë për
veprat e tyre.” (Nahl, 97)
.
H*  L.
@

23
 KUSH DËSHIRON TA TRASHËGOJË TOKËN?

“Ne e kemi shënuar në Zebur ) *   & 3X  b' .= 

@ ) +


(në librat e shenjtë) pas shënimit
(në Lehvi Mahfudh), se me të A}.=0 .#rH! ~3
e 
 !@ :? 
vërtetë tokën do ta trashëgojnë rob-
të e Mi të mirë.” (Enbija, 105) .
./

KUJT I TAKON SUNDIMI NË TOKË?

“Atyre nga mesi juaj të cilët < GH  & &VW  :    )0
besuan dhe bënë vepra të mira,
Allahu u premtoi se do t’i bëjë < # 
Cv
 
 7
 ../ H0
zotërues në atë tokë ashtu si i
pat bërë zotërues ata që ishin  : t
v
 >  .
@ ~3
e b'
para tyre.” (Nur, 55)
.< #=
5  &

ÇFARË DO TË NDODHË NËSE IA KTHENI

SHPINËN ALLAHUT TË MADHËRISHËM?

“Ja, ju jeni ata që ftoheni për b' H+C 

 0) , j.
m ; < L
.;
të dhënë në rrugën e Allahut
(për luftë kundër armikut  & EH v=   & < GH  
'   E7=>
tuaj), e dikush prej jush bën
koprraci, e kush bën koprraci,    C L  0 EH v=  .L-
' E v= 
ai bën kundër vetvetes, Allahu
s’ka farë nevoje, e ju jeni të
,   j€ !
+CH  < L
 b Z
varfër (keni nevojë) Po nëse ju .
 < rH < H@! 7 f
.S& 5
` )= 
 
i ktheni shpinën, Ai do t’ju

24
zëvendësojë me një popull .< GH
.
|&
 LHG
tjetër, që nuk do të jetë si ju.”
(Muhammed, 38)

A LEJOHET QË MYSLIMANI TA SHTREMBËROJË

FYTYRËN PREJ NJERËZVE?

“Dhe mos shtrembëro fytyrën

tënde prej njerëzve…” ...T
 . P) J ! *" /
 , .
 
(Lukman, 18)

A LEJOHET QË MYSLIMANI TË SILLET ME

ARROGANCË DHE MENDJEMADHËSI?

“...mos ec nëpër tokë krye-   .S !& ~3

e b'  , .
 ...
lartë, se Allahu nuk e do asnjë
mendjemadh e që shumë lav- .K3v
' K`.v
 & E @H 
  .
  
dërohet.” (Lukman, 18)

“Ashtu që të mos dëshpërohe- .

 < GH ,.
' .& %
0 >e , .
 b
G
ni tepër për atë që ju ka ka-
luar, e as të mos gëzohi tepër 
  .
    < @H .,VW .  !C ,
me atë që Ai u ka dhënë, pse .K3v
' K`.v
 & E @H
Allahu nuk e do asnjë arrogant
që u lavdërohet të tjerëve.”
(Hadid, 23)

25
 SI DUHET TË ECË MYSLIMANI?

“Dhe mos ec nëpër tokë me YL .S !& ~3

e b'  , .

mburrje, pse ti as nuk mund ta
çashë tokën as nuk mund ta
‚H = , 
 ~3
e ƒ!v
 , 

arrishë lartësinë e maleve.”
(Isra, 37) ..\Ho
`.={
“Të jesh i matur në ecjen
tënde.” (Lukman, 19)
.Y7Q
 & b' ) /5 

SI DUHET TË FLASË MYSLIMANI?

“...ule zërin tënd, se zëri më i !

GL
   Y, d  & ^
 8
 f  ...
egër është zëri i gomarit.”
(Lukman, 19) .c
  
   /
 
d
 e


PËR ATA TË CILËT OFENDOJNË DHE

PËRQESHIN

“Mjerë për secilin që ofendon

e përqesh (njerëzit).” .UI X  H IUX; E? HG uE
(Humeze, 1)

PËR ATA TË CILËT TALLIN DHE PËRQESHIN

“O ju që besuat, nuk bën të 4B

5 ! v
  .
 &VW  : .#
 .
tallet një popull me një popull
tjetër, meqë të përqeshurit S!7 J LHG 
 %0 BK  5
 &
26
mund të jenë më të mirë nga %0 „j.L  & …j.L .
 < #  &
ata të cilët përqeshin dikë tje-
tër, e as gratë me gratë e tjera, . # & S!7 J  HG 

sepse mund të ndodhë që gratë
e tjera të jenë më të mira se ato
që përqeshin (duke e nënçmuar
njëri-tjetrin).” (Huxhurat, 11)

PËR ATA TË CILËT E ETIKETOJNË NJËRI-

TJETRIN ME NOFKA (LLAGAPE) TË
SHËMTUARA

 X., .
 < GH CH L
  X , .
 ...
“…dhe mos etiketoni njëri-
tjetrin me llagape. Pas besimit )*  ƒ
 CH  < > . hi  M.
+
e.
është keq të përhapet llagapi i
keq. E ata që nuk pendohen, < ; Yi
 He'

  < 
 &  .]-
janë mizorë.” (Huxhurat, 11)
.
.F

PËR ATA TË CILËT E PERGJOJNË DHE

SPIUNOJNË NJËRI-TJETRIN

“...dhe mos hulumtoni për 

 Z  .
 
 {, .
 ...
zbulimin e të metave të njëri-
tjetrit, dhe mos përgjoni njëri- 
 < @H ) 
 
 
 .S8*  < GH 8
 * 
tjetrin; a mos ndonjëri prej jush
dëshiron të hajë mishin e vë- ( ; ! G
'
.S7 & 7J
<

 E
H@e 
llait të vet të vdekur? Atë pra e
urreni! Kini frikë nga ndësh- .4<7 3 4M,       H+,

27
kimi i Allahut, e Allahu është
mëshirues, Ai pranon shumë
pendimin.” (Huxhurat, 12)

KUR LEJOHET QË MYSLIMANI TË FLASË PARA

MASËS ME SHPREHJE TË KËQIJA?

“Allahu nuk do publikimin e  & j. !# {    

  .

shprehjeve të këqia përveç (pub-
likimit) të atij që i është bërë    
.
@ <  H†  & . `
+
padrejtë. Allahu është dëgjues,
i dijshëm.” (Nisa, 148) .S70 .S*7>

A LEJOHET QË MYSLIMANI TË SHTROJË

PYETJE PA PASUR NEVOJË?

“O ju që besuat, mos pyetni

për sende që nëse u thuhet ajo  0 H
e
 , .
 &VW  : .#
 .
(pyetja) haptazi, ju vjen keq .< @H m 
 , < GH
 )= ,   Vj.7g

juve.” (Maide, 101)

KUR ËSHTË E LEJUAR DHE KUR E NDALUAR

BISEDA E FSHEHTË?

“O ju që keni besuar, kur bi-

sedoni mes vete fshehurazi, < 7 9., 
N &VW  : .#
 .
mos bisedoni për çka është më-  ) *  <r-.  9., .

'
kat, armiqësi dhe kundërshti

28
ndaj pejgamberit, por bisedoni !" =. 9., `>!  27/* &
për punë të ndershme e të ma-
tura dhe kini frikën Allahut, 7
 A:   H+, q+ 
te i cili do të tuboheni!”
(Muxhadele, 9) .
 !Q
 ,
“Bisedën e fshehtë e nxit ve-
X 
 7 .
$7 Q
   & q{
  .L
tëm djalli për t’i shqetësuar ata
që besuan, ndonëse ajo nuk .\i7 g < ;3" .8 h7
 & WV  :
mund t’i dëmtojë ata fare pa
dëshirën e Allahut, andaj ve- E@ 7
'   %
0   N - .
tëm Allahut le t’i mbështeten
besimtarët!” (Muxhadeleh, 10)
.
&m  

PËRSE BESIMTARI DUHET TË LARGOHET NGA

DYSHIMET?

“O ju që keni besuar, largohu-

ni prej dyshimeve të shumta, me- Sc|
@ =9  &VW  : .#
 .
që disa dyshime janë mëkat.” 4<r " F  ^*    " F   &
(Huxhurat, 12)

ÇFARË DO TË NDODHË ME ATA QË I FYEJNË

BESIMTARËT DHE BESIMTARET?

“E ata që fyejnë besimtarët dhe .&m   

 & m  
HNm   :
besimtaret, për çka ata nuk janë
fajtorë, ata kanë ngarkuar veten H    ) +
'
=@  .& !7 Z
me një mëkat shumë të madh.”
(Ahzab, 58) .S7=& .Sr .SL.# 

29
CILI ËSHTË REZULTATI I ATIJ QË GABIMIN E
VETVETES IA MVESHË TË PAFAJSHMIT?

“Kush bën ndonjë gabim ose < Hr .Sr 

 2\ i
7$J 
 
 G   & 
mëkat, e pastaj atë ia hudh një
të pafajshmit, ai ngarkohet me .SL.# 
E   )
+
' .\i!  B! 
një shpifje e me një mëkat të
hapët.” (Nisa, 112) ..S7=& .Sr

RUAJTJA E BESIMTARIT NGA MEKATËT

PUBLIKE DHE ATO TË FSHEHTA?

“…të mos u afroheni mëkateve ! # †

.&  
C ! + , .
  ...
të hapta apo të fshehta...”
(En’am, 151) ...
$ .& .# &

SI DUHET TË VEPROJË BESIMTARI KUR TË

KALOJË PRANË TË KEQËS?

“...dhe kur (rastësisht) kalojnë

pranë të keqes, kalojnë duke e
ruajtur karakterin e vet.”
.S&!@  !& Z  .  !& 
N
(Furkan, 72)

30
 SI DUHET TË SILLET BESIMTARI ME TË
PADITURIN - INJORANTIN?

“Ti (Muhammed) merre të

lehtën, urdhero për mirë dhe ~
 !0
 O! * . ! &  C * :J
hiqu prej të padijshmëve.” .;.{  0
(A’raf, 199)

SI DUHET TË VEPROJMË NDAJ INJORANTËVE

(XHAHILËVE) KUR ATA NA DREJTOHEN ME
FJALË?

“E robërit e Zotit janë ata që

Q   :    !  } .=0
ecin nëpër tokë të qetë, e kur
atyre me fjalë u drejtohen injo- < # =
o.J 
N .SL ; ~3
e %
0
rantët, ata thonë, “Paqe!”
(Furkan, 63) ..S&.
> H.
5
H;.{

A LEJOHET QË MYSLIMANI TË NDËRHYJË NË

GJËRA PËR TË CILAT NUK KA NJOHURI?

“Mos iu qas asaj për të cilën   4< 0  Y

 
h7
 .& t+ , .
 
nuk ke njohuri, pse të dëgjua-
rit, të pamurit dhe zemra, për Yi
 H Ea @H }mCH  !/= 1 
 
të gjitha këto ka përgjegjësi.”
(Isra, 36)
..\Hi
 &  0
.
@

31
 ÇKA DUHET TË BËJË BESIMTARI KUR E
DEGJON NDONJË LAJM?

“O ju që keni besuar, nëse ndo-

një i pandërgjegjshëm u sjell < @H Vj.9   &VW  : .#
 .
ndonjë lajm, ju shqyrtojeni mi-
rë, ashtu që të mos e goditni .S&
5 =7/, 
 7=
' Ie= 4p>.
'
ndonjë popull pa e ditur realite- <  *
' .& %
0 =/
 
' I2
.#{
tin, e pastaj të pendoheni për atë
që keni bërë.” (Huxhurat, 6) .&}.L

SI DUHET TË SILLEMI ME ATA QË NA OFROJNË

PAQE?

“Përpos atyre që srtehohen te një 


 )!  !JVW
 ){>
popull, me të cilin keni marrë-
veshje, dhe përpos atyre që vijnë .& E @H < # &
5 &e  < @H &e 
te ju, e u vjen rëndë të luftojnë  -
' .#7' @3 H 2 C %
  }3
kundër jush ose kundër popullit
të vet. Sikur Allahu të donte do <

  < GH 7
 H+  < @H HX*  <

t’ju jepte atyre fuqi e pushtet
mbi ju dhe do t’ju luftonin. Në < ; H:v

' < # )
 aCGH 
qoftë se ata tërhiqen prej jush,
nuk ju luftojnë dhe ju ofrojnë < ; C +
r ‡
H 7  < ; H5 
paqe, atëherë Allahu nuk ju le- < #7
0 < HG
. * 9 < GH i
 H 
jon rrugë (luftë) kundër tyre.”
(Nisa, 90) ..S7=& .SL.
$ >

32
 ÇKA DUHET TË VEPROJË MYSLIMANI KUR
DËGJON SE FJALËT E ALLAHUT MOHOHEN
DHE ME TO BËHET SHAKA?

“Juve u është shpallur në librin

 
M.G  b' < HG7 
0
`X L ) 5

(Kur’anin) që, kur të dëgjoni se .# !
CG     
 .VW < *  > 
N
po mohohet Kur’ani i Allahut
dhe po bëhet tallje me të, mos < # *&  )* + , .

' .# HX# 
 
rrini me ata derisa të mos hyjnë
në bisedë tjetër. Përndyshe, ju (!7
f I‡) b' Rv %
do të jeni si ata.” (Nisa, 140)
.< #H| & \N < GH L

MORALI DHE SJELLJET E MIRA NË TUBIMET E

MYSLIMANËVE (MEXHLISE)

“O ju që besuat, kur t’ju thu-

het, zgjerohuni (bëni vend) në < GH

E75 
N &VW  : .#
 .
vend ndeje, zgjerohuni, se Alla- ' .
' h.{ b' 

C,
hu bën zgjerim për ju, e kur t’ju
thuhet, ngrihuni! Atëherë ju  XQ
 L
E75 
N < GH
    DC 
ngrihuni, Allahu i lartëson ata
që besuan prej jush, i lartëson në &VW  :    1
'!   XQ
 L.
'
shkallë të lartë ata të cilëve u
është dhënë dituri. Allahu është I.93} < * , H  : < GH  &
i njohur mirë me atë që punoni.” .4c=J
H * , .   
(Muxhadele, 11)

“Dhe rrobat tua pastroi!”

(Muddeththir, 4) .! #"
$
' Y.7r

33
“Dhe të keqes së ndyrë largohu.” .! {
 ; .
' X9 ! 
(Muddeththir, 5)

CILA ËSHTË METODOLOGJIA E THIRRJES NË

ISLAM?

“Ti (Muhammed) thirr për në

rrugën e Zotit tënd me urtësi e 2G . Y"3 E7=> %
 ˆ
 } 
këshillë të mirë dhe polemizo me
ata (kundërshtarët) me atë më- b. < #}.9 2 2
F0 
nyrë që është më e mira…”
(Nahl, 125)
... 
  
b;

CILA ËSHTË PËRSHËNDETJA ISLAME?

“...Kur të hyni në ndonjë shtë-

pi përshëndetni (ata që janë në to) %
0 ? 
 '
.S,7 <  J } 
N-'
...
me një përshëndetje të caktuar
nga Allahu (me selamun alej- \2
@3.=&   )  0  & \27, < HG
 HCL

kum) që është e bekuar dhe e .‰V  <HG

    7"= Y
:
@ 2\ =7"o

këndshme. Kështu Allahu ua sqa-

ron argumentet që t’i kuptoni.” .
H+* , < HG * 

(Nur, 61)

CILA ËSHTË PËRGJIGJA E PËRSHËNDETJES

ISLAME?

“Kur përshëndeteni me ndonjë   

e 7
' I27 < 7"7 
N
përshëndetje, ju ktheni përshën-
34
detje edhe më të mirë, ose kthe- %
0
.
@     .; }3 
 .# &
jeni ashtu. Allahu llogarit për
çdo send.” (Nisa, 86) ..S=7 „jb g E? @H

PËRMENDJA E SHPREHJES “NE DASHTË

ALLAHU” (INSHALLAH)

“Dhe mos thuaj kurrsesi për Y

N uE0.
' b"L „jb Q 
H+, .

ndonjë çështje, “Unë do ta bëj
këtë nesër!” (Kehf, 23) .S)
f
“Vetëm (nëse i shton), “Në
dashtë Allahu!” E kur të
harrosh, përmende Zotin tënd 
N Y3 ! @H N     Vj.Q 
 .
dhe thuaj, “Shpresohet se Zoti
im do të më japë udhëzim edhe b"3  )#  
 %0 E 5H  x7L
më të afërt prej këtij (të as-habi
kehfit).” (Kehf, 24) .S)g3 
:;  & M!5
e

SI DUHET TË SILLET MYSLIMANI ME TË

PADREJTIN, TË KEQIN - ZULLUMQARIN?

“Edhe ata që kur i godet e pa- <  ; b Z = < # .d

 
N  :
drejta, i kundërvihen.” (Shura, 39) .
 !/ 
“Ndëshkimi i të keqes bëhet me
një të keqe në të njëjtën masë, e D
d

 .
C0  
' .#H|& u2
i7"> I2
i7"> j€ X9 
kush fal e bën pajtim, shpërblimi i
tij është tek Allahu. Vërtet, Ai .   .F 
    .
  L   %
0 ( ! 9
e
'
nuk i do zullumqarët.” (Shura, 40)
35
“Nuk është e barabartë e mira
dhe e keqja. Andaj, (të keqen) 2H
i7"   .
 2H  A  , .

ktheje në mënyrën më të mirë, se
atëherë ai, me të cilin kishit njëfarë
A: 
N-
'   
 b; b. 1
'} 
armiqësie, do të bëhet mik i afërt.” .4<7 Šb  L
e
@ uU  )0 7   Y7 
(Fussilet, 34)
“Nëse publikoni ndonjë të mirë
ose e fshihni atë, ose i falni ndo- HC* , 
 ( HCv
 , 
 S!7 J  )= ,  
një të keqe (dikujt), Allahu i plot- .S!)
5 ‹ HC0
.
@     -'
„j>  0
fuqishëm falë shumë.” (Nisa, 149)

“Kush bën durim dhe fal, s’ka  

 Y
N   !
C
f !=d  

dyshim se ajo është virtyti më i
lartë (i lavdishëm).” (Shura, 43) .3&eH BX 0

SHPËRBLIMI I KEQBËRËSVE (ATYRE QË BËJNË

VEPRA TË SHËMTUARA)?

“Kush bën ndonjë të keqe ose e < Hr  C L <  F  

 sj> E  *   & 
ngarkon veten, pastaj kërkon fal-
je te Allahu, ai e gjen Allahun fa-
S3HCf
  ) {
    ! C Z 
 
lës dhe mëshirues.” (Nisa, 110) ..S7 3
“Kush bën ndonjë mëkat, ai ka =
 G  .L-'
.Sr 
 G   & 
ngarkuar vetveten. Allahu i di
hollësitë, është gjykatës i drejtë.” .S70   
.
@ C L %
0
(Nisa, 111)
..S7G

36
“Thuaj, “A të kërkojë Zot pos
Allahut, e Ai është Zot i çdo sen- .
 .#7
0 . KhC L Ea @H 
 G , .

di (ekzistues) dhe dëmi i secilit
person është kundër vetes. Askush %
 < rH q!J H 3Π uU3 Π 3X ,
nuk do ta bartë barrën e tjetrit. <  @H . < GH iH="7
' < GH * 9! & < GH "3
Mandej, kthimi juaj është te
Zoti juaj; e Ai ju njofton për atë .
HCv
 , 7'
që përçaheshit.” (En’am, 164)

A LEJOHET KOPRRACIA NË ISLAM?

“Dhe mos e bën dorën tënde të

lidhur për qafe (mos u bë kop- Y
 + 0 %
 \2
HZ & P) E * {
 , .
 
rrac), e as mos e shtrij në tërësi,
e të mbetesh i qortuar dhe duar-
) *+ '
l
 = E H@ .#$ = , .
 
thatë (nga shpenzimi i tepërt).” .\3
 & \.&H& S3
 & .S&H&
(Isra, 29)
“Edhe ata që kur shpenzojnë
nuk e teprojnë e as nuk janë do- <
 H'!
  <
 H+
CL
 
N  :
rështrënguar, por mbajnë mesata- ..S&
5 Y
N  7 
.
@  !+ 
ren e janë të matur.” (Furkan, 67)

A LEJOHET SHPENZIMI I PASURISË PA MASË?

“Dhe jepi çdo të afërmi të drej-

tën që i takon, edhe të varfërit, 
 G 
   +  %! H+ 
N 
 WV 
edhe atij në kurbet, po mos shpen- .S!:= , 3 :? =, .
 E7=
   
zo tepër e pa rrugë.” (Isra, 26)

37
 KUSH JANË MASTRAFXHINJTË (ATA QË
SHPENZOJNË PA MASË)?

“Ata që shpenzojnë tepër (mast-

J  L.
@  3:? =   
rafxhinjtë) janë vëllezër (në vep-
rim) të djajve, e djalli është për- "! H .
$7 Q
 
.
@ o.7Q
 
buzës i madh i Zotit të Tij.”
(Isra, 27) .S3HC
@

ÇFARË DUHET TË BËJMË NËSE NUK KEMI

MUNDËSI T’U NDIHMOJMË NEVOJTARËVE?

“Nëse detyrohesh t’ua kthesh

shpinën atyre (të afërmve etj.),  & I2  3 Vj.Z < #  0  R
 ! * , .& 
duke kërkuar mëshirën të cilën e
shpreson nga Zoti yt (furnizim .\
5 < #
 E +H
' .;9! , Y"3
për t’i ndihmuar ata), atëherë
thuaju atyre fjalë të mira (të .S37 &
lehta).” (Isra, 28)

38
 A LEJOHET RYSHFETI NË ISLAM (NGRËNIA E
PASURISË NË MËNYRË TË PADREJTË)?

“Dhe mos e hani pasurinë e njëri-

tjetrit në mënyrë të palejuar, e as Eo.=. < GH 7  < GH
&
 H@H e , .

mos u paraqitni me të (me rysh-
fet) te gjykatësit për të grabitur HH@e  B.G
  %
 .# H) ,
në mënyrë të padrejtë një pjesë të < L
 <r-. T. `&
  & .\+!
'
pasurisë së njerëzve, kur ju e di-
ni (se pa të drejtë po e hani atë).” .

* ,
(Bekare, 188)

ÇFARË NDIHME DUHET TË OFROJË

MYSLIMANI?


 HG \2 2\ 0 .
Cg 1 C
Q
   &
“Kush ofron ndihmë të mirë, do
të ketë pjesë nga ajo, dhe kush of- \20.
Cg 1
CQ
   & .# & 47/L
ron ndihmë të keqe do të ngarko-
het me të. Allahu është i plotfu-   
.
@ .# & uEC @ 
  GH  \2
i7">
qishëm ndaj çdo sendi.” (Nisa, 85)
..S7+& „jb g E? @H %
0

A LEJOHET PËR MYSLIMANIN PIRJA E

ALKOOLIT, BIXHOZI, KUMARI?

“O ju që besuat, s’ka dyshim se

vera, bixhozi, idhujt dhe hedhja !  v .L &VW  : .#
 .
e shigjetës (për fall) janë vepra të

39
ndyta nga shejtani. Pra, largo- B .
Œ
e M
 ./L
e ! 
 7
huni prej tyre që të jeni të
shpëtuar.” (Maide, 90) ( =9 .
' .
$7 Q
  E0  & 4h9 3
.
C , < HG * 

“Shejtani nuk dëshiron tjetër,

përveç se nëpërmjet verës dhe bi- < GH 7  15 
 H .
$7 Q
  ) ! .L
xhozit të hedhë armiqësi mes
jush, t’ju pengojë nga të për- ! v b' Vj.8Z =
U )*
mendurit Zotin dhe t’ju largojë   !@ N  0 < @H ) /
  !7 
nga namazi. Pra, a po i jepni
fund (alkoolit e bixhozit)?” .
# & < L
E #
' U .
/
   0 
(Maide, 91)
“Të pyesin ty për verën dhe bi-
xhozin. Thuaj, “Që të dyja ja- E 5H !7  ! v  0 YLH
e
 
në mëkat i madh, e ka edhe do-
bi në to (të pakta) për njerëz, por
T. 1 '.& 4c=
@ 4<r .#7'
dëmi i tyre është më i madh se ....#*C L  & ! =@
 .#  r
dobia e tyre…” (Bekare, 219)

PËRMBUSHJA E PREMTIMEVE?

“O Ju që besuat! Zbatoni prem- . }H+* . H' 

 &VW  : .#
 .
timet (obligimet).” (Maide, 1)

“O ju që besuat, pse po e thoni .

 .& 
HH+, < & WV  : .#
.
atë që nuk e punoni?” (Saff, 2) .
H*C ,
“Tek Allahu është shumë e
urrejtur ta thoni atë që nuk e .
 .& HH+, 
   ) 0 .S+ & !=
@

40
punoni!” (Saff, 3) .
H*C ,
“...Premtimin zbatonie, pse për
.
@ )# *   )# *. H' 
 ...
premtimin ka përgjegjësi.” (Isra,
34) ..\Hi
 &
“Meqë keni premtuar, pra .
 <,);.0 
N  )#* H'

zbatojeni premtimin e dhënë
ndaj Allahut, e mos i prishni ) 5
 .;) 7@ , ) * 
.e
 8H+ ,
betimet pasi i keni vërtetuar ato,
duke qenë se Allahun e bëtë      .\7C
@ < HG7 
0   < * 9
garant tuajin. Vërtet, Allahu e
di se çka punoni.” (Nahl, 91)
.
H*C , .& <
* 

CILI ËSHTË DËNIMI PËR ATË QË I THEJNË

ZOTIMET?

“Ata që për një vlerë të paktë e

shesin besën e dhënë Allahut,   ) # * 
 !Q
   :  
ndryshojnë edhe zotimet e tyre,
të tillët nuk kanë pjesë (mëshirë) .
 Yi
 H .\7
5 .S
r < #L.

në botën tjetër, dhe në ditën e
kijametit Allahu nuk u flet aty-
<#?G
 .
  U!JV‰ b' < #
ƒ.
J
re, nuk i shikon ata dhe nuk i .
  2&.7+  B   < #7
 !HF  .
    
pastron (prej barrës së gabime-
ve), ata kanë një dënim të .4<7
 4M
:0 < #
 < #7?@X
dhembshëm.” (Ali Imran, 77)

41
 ZOTIMI DHE SHPAGIMI PËR TË

“E shkatërrojnë veten e tyre; Alla- < # L <

*   < #
 HCL

HG # 
hu e di se ata janë rrenacakë.”
(Teube, 42) .
N.
G

“Allahu nuk ju merr në përgje- b' Z  .    < @H :H Jm .

gjësi për betimet e juaja të paqë-
llimta (për betim), por ju merr . < @H :H Jm  G
 < GH L.

për ato që jeni zotuar qëllimisht.
E shpagimi i tij (i betimit të B .*o   ,3.CG
'

.e
 <,) + 0
bërë) është duke i ushqyer dhjetë .& l> 
  & @.& U!Q0
të varfër me ushqim mesatar që
ushqeni familjen tuaj, ose duke 
 < # ,
 @ 
 < GH 7;

*$ ,
i veshur ata (të dhjetë), ose duke
liruar një rob. E kush nuk ka B .7/
' ) {
  <
   '
I2=
53 !!
 ,
mundësi t’i bëjë këto, le të agjë-
rojë tri ditë. Ky është shpagim 
N < GH L.
 UH 3.C
@ Y
N KB.
 2
r.

r
për betimet tuaja kur i theni ato. Y
:
@ < GH L.
 HF
C   < C

Ruani betimet tuaja. Kështu
Allahu ju sqaron dispozitat e ve- < GH  *
 ,.VW < GH
     7"=
ta, ashtu që të jeni mirënjohës.”
(Maide, 89) .
 !GH Q
 ,

SI DUHET TË DËSHMOJË MYSLIMANI DHE SI

DUHET TA ZBATOJË LIGJIN ?

“E mos e ngatërroni të vërtetën G ,  Eo.=. p 

  = , .
 
me të pavërtetën dhe me vetëdije
të fshehni realitetin.” (Bekare, 42) .

* , < L
 p 

42
“...Mos e fshehni dëshminë,  &
U}.#Q
  G , .
 ...
sepse ai që e fsheh atë, ai është
mëkatar me zemrën e vet, Allahu
.  = 5
4<rVW L-'
.# G 
di atë që veproni.” (Bekare, 283) .4<70
H* ,

“O ju që besuat, vazhdimisht të &

5 LH@ &VW  : .#
 .
jeni dëshmues të drejtë për hirë të
Allahut edhe nëse është kundër %
0 
   Vj)#g l
 +.
(interesit) vetvetes suaj, kundër
prindërve ose kundër të afërmve,   !5
e  ) 
 < GH CH L

le të jetë ai (për të cilin dëshmo-
het) pasanik ose varfnjak, pse
.# %
 
   .
' Sc+
' 
 .‹7
f  GH 
Allahu di më mirë për ta. Mos   H)* , 
 q# *=, .

'
ndiqni pra emocionin e t’i shman-
geni drejtësisë. Nëse shtrëmbëro- .
.
@    -
' R!* , 
   ,
ni ose tërhiqeni, Allahu hollësisht
di ç’ka punoni.” (Nisa, 135) .Sc=J
H* ,

“O ju besimtarë, pëmbajuni më-   H+, &VW  : .#

 .
simeve të Allahut dhe thuani
fjalë të drejta.” (Ahzab, 70) .S))> .\ 5
HH5 

“Ai (Allahu) iu mundëson të

bëni vepra të mira, ju shlyen ju- < GH
 ! CZ  < GH
.0
 < GH
 D
 /
 
ve mëkatet tuaja, e kush respek-
ton Allahun dhe të dërguarin e
 
>3    1 $   &  < GH LHN
Tij, ai ka arritur një sukses të ..S7F0 SŒ
' Œ.
' )
+
'
madh.” (Ahzab, 71)

43
 SI DUHET TË SILLET MYSLIMANI ME TË
DREJTËT - BESNIKËT?

“O ju që besuat! Ta keni në   H+, &VW  : .#

 .
kujdes Allahun dhe të jeni me
ata të drejtit.” (Teube, 119) .
 5 } ./ 1 & LH@ 

A LEJOHET MBROJTJA E TRADHTARËVE NGA

ANA E MYSLIMANËVE?

“...Mos u ngatërro për tradhë-

tarët (mos u dil në ndihmë).” ..S7/J .v   HG, .
  ...
(Nisa, 105)
“Kërkoj falje (për këtë) Allahut. S3HCf

.
@       !CZ > 
Allahu falë, mëshiron.” (Nisa,
106) ..S7 3

KUSH JANË TË NDËRUARIT E TË DY BOTËVE?

“Edhe ata që janë besnikë ndaj < ;)# 0 < #,.L.&
e < ;  :
amanetit që u është besuar dhe
ndaj premtimit të dhënë.” .
03
(Mearixh, 32)
“Edhe ata që dëshminë e vet e
zbatojnë (nuk e mohojnë, nuk e .
.
5 < #,}.#Q < ;  :
fshehin).” (Mearixh, 33)

44
“Edhe ata që janë të kujdesshëm < #,.
d %
0 < ;  :
ndaj rregullave të namazit të
tyre.” (Mearixh, 34) .
HF'.
“Të tillët janë në xhennete dhe
janë të nderuar.” (Mearixh, 35)
.
&!G & I.9 b' Yi
 H

45
 DREJTËSIA

SI DUHET TË GJYKOJNË MYSLIMANËT MES

VETE?

.  - `) *. ! & e     

“Allahu urdhëron drejtësi, bami-
rësi, ndihmë të afërmve, e ndalon  0 %#   %! H+ AN j .
nga imoraliteti, nga e neveritura
dhe dhuna. Ju këshillon ashtu që < GH FH * bZ = !
G   j.Q

C
të merrni mësim.” (Nahl, 90)
.
!@
:, < HG * 


 T.  7  < 
G 
N ...
“…dhe kur të gjykoni, ju ur-
dhëron të gjykoni me të drejt mes .*L     `) *. GH 
 ,
njerëzve. Sa e mirë është kjo që
ju këshillon. Allahu dëgjon dhe .S*7>
.
@       < HGHF* 
sheh si veproni. (Nisa, 58)
.Sc/

SI DUHET GJYKUAR NË MES NJERËZVE

(JOMYSLIMANË)?

“Ne të zbritëm ty (Muhammed)

librin (Kur’anin) me plot të vër- p" . M.G Y7
 .XL
 .L
teta, që të gjykosh mes njerëzve
me atë që të mësoi Allahu.” .  P3
. T.  7  <GH 
 
(Nisa, 105)

46
 ÇKA JANË MYSLIMANËT MES VETE DHE SI
DUHET VEPRUAR NËSE ATA E LUFTOJNË
NJËRI-TJETRIN?

“S’ka dyshim se besimtarët janë  7  d


e
' uU J 
& m  .L
vëllezër, pra bëni pajtim ndër-
mjet vëllezërve tuaj dhe kini fri- < GH  *
   H+, < GH J

kë Allahun, që të jeni të mëshi-
ruar (nga Zoti).” (Huxhurat, 10) .
 ! ,

SI DUHET TË VEPROJMË KUR DY GRUPE

MYSLIMANËSH LUFTOJNË NDËRMJET VETE?

“Nëse dy grupe besimtarësh ten- H5  

 & m   & .C
.
o   
tojnë të luftojnë ndërmjet vete,
ju pajtoni ata, e në qoftë se ndo- x
 Z  -'
.#7  d

e
'
njëri prej tyre e sulmon tjetrin,
atëherë luftojeni atë grup që H,.
+
' q!J eH %
0 .; )  
vërsulet me pa të drejtë, derisa
t’i bindet udhëzimit të Allahut,
  !&
 %
 VjbC, % bZ= , b
e nëse kthehet, atëherë me drej- `) *. .#7  d

e
' 
 jV .
'  -'

tësi bëni pajtimin ndërmjet tyre,

mbani drejtësinë, se vërtet Alla- 
      H$
 5 

hu i do të drejtit.” (Huxhurat, 9)
.
 $ 
 + 

47
 CILAT JANË PASOJAT E PËRÇARJËS SË
MYSLIMANËVE MES VETE?

“Dhe respektojeni Allahun e të

dërguarin e Tij, e mos u përçani 0Œ., .
  
>3    *7o

mes vete, e të dobësoheni e ta
humbni fuqinë (luftarake) Të je-  !=d
  < GH Ž 3 ;: , HQC 
'
ni të durueshëm se Allahu është
me të durueshmit.” (Enfal, 46) . !./ 1&    
“Po kush mbështetet në Alla-    -
'   %
0 E @   & ..
hun, s’ka dyshim se Allahu ësh-
të ngadhënjyes i urtë.” (Enfal, 49)
.4<7G 4XX0

SI DUHET TË VEPROJMË ME ATA QË E

PËRÇANË FENË DHE QË NDAHEN NË GUPE?

“Vërtetë ata që e përçanë fenë e L.

@ < # } H5!
'  :  
tyre dhe u ndanë në grupe, ti
(Muhammed) nuk ke kurrfarë për- .L „jb g b' < #  & x

 .S*7g
gjegjësie. Cështja e tyre është ve- . < # iH=" < rH   %
 < ; ! &

tëm te Allahu, Ai do t’i njohë me
atë që punuan.” (En’am, 159) .
H*C  L.
@

48
 SI DUHET TË VEPROJË MYSLIMANI ME
HIPOKRITËT - MUNAFIKËT?

“…Po, ti hiqu tyre, tërhiqu

vërejtjen (për hipokrizi) dhe < #
 E 5H  < # F 0 < #  0 ~
 !0
e
'
thuaju fjalë që lënë përshtypje në ..SZ7 .\
5 < #CH L
 b'
veten e tyre.” (Nisa, 63)

SI DUHET VEPRUAR NË RASTET E

MOSPAJTIMIT?

“…Nëse nuk pajtoheni për ndo- %

 ( }!
' „jb g b' < 0 Œ.,  -
'
një çështje, atëherë parashtrojeni
atë te Allahu (te libri i Tij) dhe
&m , <  @H   `>!   
te i dërguari, po qe se i besoni
Allahut dhe ditës së fundit. Kjo 4!7J Y
N !JV‰ B7 .
është më e dobishmja dhe përfun-
dimi më i mirë.” (Nisa, 59) ..\ e ,   


CILI ËSHTË SYNIMI I KRIJIMIT TË NJERËZIMIT

TË NDARË NË POPUJ DHE FISE?

“O ju njerëz, vërtet Ne ju kri-

juam juve prej një mashkulli
dhe një femre, ju bëmë popuj e K!
@
N  & < @H .+
J .L T
 . .#
 .
fise që të njiheni ndërmjet vete,
e s’ka dyshim se te Allahu më i
E.=
5 .S*g < @H . * 9  %
|LH 
ndershmi ndër ju është ai që më   ) 0 < GH &!@
   H'3.*
tepër është ruajtur (këqijat), e Alla-
hu është shumë i dijshëm dhe 4c=J 4<70     < @H .
+,

hollësisht i njohur për çdo gjë.”
(Huxhurat, 13)
49
 AMANETI

“Allahu ju urdhëron që t’u jepni .L.&

e  }m, 
 < @H ! & e     
amanetin të zotëve të tyre…”
(Nisa, 58) ..#;
 %


TRADHTIA ?

“…dhe kush bën hile (në ndar-

jen e plaçkës së luftës), ai në di- B  E
f . e  E H Z   & ...
tën e kijametit vjen i ngarkuar
me atë që ka bërë…” (Ali ...2&.7+
Imran, 161)
“O ju që besuat, mos e hani HH@e , .
 &VW  : .#
.
mallin e njëri-tjetrit në mënyrë të
palejuar, përpos tregtisë në të ci- 
 . Eo.=. < GH 7  < GH
&

lën keni pajtueshmëri mes vete,
dhe mos mbytni veten tuaj (duke
.
  < GH  & ~
K !,  0 \U3.{,
HG,
mbytur njëri-tjetrin). Vërtet, Alla- < GH 
.
@     < GH CH L
 H+ ,
hu është i mëshirueshëm për ju.”
(Nisa, 29) ..S7 3
“Kush bën këtë (që ndaloi Zoti) .S †H  .SL ) 0 Y
N E *C   &
qëllimisht dhe tejkalon kufijtë,
Ne do ta hudhim atë në një Y
N
.
@ S3.L 7/
 L O 
'
zjarr të fortë. Dhe kjo është leht
për Allahun.” (Nisa, 30) .Sc   %
0
“O ju që besuat, mos e tradhtoni   Lv, .
 &VW  : .#
 .
Allahun dhe të dërguarin, e
ashtu të tradhtoni amanetet < L
 < GH ,.L.&
 Lv,
`>! 

50
tuaja, derisa e dini sa e keqe .

* ,
është kjo.” (Enfal, 27)

BORXHI - SI DUHET TË SILLET MYSLIMANI ME

BORXHLIUN?

“Po në qoftë se ai (borxhliu)

është në gjendje të vështirë, atë- %
 uU!F
' UI ! 
 0 HN
.
@  
herë bëni një pritje derisa të vijë
në një çlirim. E t’ia falni (bor-   < HG
4!7 J H5) /
 , 
 UI ! 
 7 &
xhin) në emër të lëmoshës, ajo,
nëse e dini, është shumë më e .

* , <  @H
mirë për ju.” (Bekare, 280)

KAMATA (SHTIMI I PASURISË NË MËNYRË TË

NDALUAR)

“Allahu e zhduk kamatën dhe e .

5)/
  b!  .!"     p  
shton lëmoshën, Allahu nuk e do
asnjë besëprerë dhe mëkatar.” .K<7r
 K3.C
@ E @H 
  .
   
(Bekare, 276)

“Ata që e hanë kamatën, ata . 

&H+ .
 .!" 
H@H e   :
nuk ngrihen ndryshe vetëm se si
ngrihet ai çmenduri nga të pre-
H .
$7 Q
   $H =v A: B H+ .
@
kurit e djallit.” (Bekare, 275) .h
"   &
“O ju që besuat, kini frikë Alla-   H+, &VW  : .#
 .
hun dhe nëse jeni besimtarë të
sinqert, hiqni dorë prej asaj që ka <  @H   .!"   & b+ .&  3
N
51
mbetur nga kamata.” (Bekare, .
 & m &
278)
“E në qoftë se nuk e bëni këtë
(nuk heqni dorë nga kamata),  & KM!  L
Ne
' H*C , <
  -
'
atëherë binduni se jeni në konf-
likt me Allahun dhe të dërguarin < GH

' < = ,   >3  
e Tij. E nëse jeni penduar, atë- .
 
 F , .
 < GH &
 T €j3
herë juve ju takon kryet e mallit
tuaj - askë nuk dëmtoni, e as vetë .

F ,
nuk dëmtoheni.” (Bekare, 279)
“O ju të cilët besuat, mos e hani .!"  H@H e , .
 &VW  : .#
 .
kamatën që po e shumëfishoni
dhe kini frikë (dënimin e) Alla-   H+, 2\ C
0 .8& .\'.*R
 

hut ashtu që të gjeni shpëtim.”

(Ali Imran, 130) .
C , < HG * 

CILI ËSHTË DALLIMI MES SHITBLERJËS DHE

KAMATËS?

“…E Allahu e ka lejuar shitbler- ....!"  B!   17 =    E 

 ...
jen, por e ka ndaluar kamatën…”
(Bekare, 275)

CILI ËSHTË DALLIMI MES KAMATËS DHE

ZEQATIT DHE A LEJOHET TË JAPIM PASURI
NGA KAMATA?

“Dhe çka të jepni nga pasuria ` &

 b'  ! 7 .S3  & < 7 ,VW .&
për ta shtuar e rritur (me kama-
të), në pasurinë e njerëzve, ajo nuk < 7 ,VW .&   ) 0 !  .

' T.
52
do të shtohet tek Allahu, e çka të     9 
 )!, UI .
@Π &
jepni nga sadakaja (bamirësia)
me qëllim që t’i afroheni Allahut, .
HC*8
   < ; Yi
 He
'
të tillët janë ata që u shumëfi-
shohet (shpërblimi).” (Rrum, 39)

SI DUHET TË BËJMË TREGTI DHE ÇFARË

KËRKOHET NGA MYSLIMANI?

“Edhe ju mbani me drejtësi pe- .

 l
 +.
Π 75

shojën, e mos lëni mangu në
peshojë!” (Rrahman, 9) .
X7  !v
 ,
“Masën mbusheni kur matni LŒ  <  @ 
N E
7 G
 H'  

(me enë) dhe peshoni me peshojë
të drejtë (precize) Kjo është më e 4!7 J Y
N <7+
   T.
$
 +.
dobishme dhe ka përfundim më
të mirë.” (Isra, 35) ..\ e ,   

“Plotësoni matjen, e mos u bëni  & LHG, .

E7
G H' 

prej atyre që lënë mangu!”
(Shuarau, 181) . ! 
v
 
“Dhe matni me peshojë (kandar)
të saktë (precize).” (Shuarau, .<7+
   T.
$
 +. LŒ
182)
“Dhe mos lini mangu sendet e .
 < ; Vj.7g
 T. v= , .

njerëzve, e mos bëni shkatërrime
në tokë.” (Shuarau, 18) . )C & ~3
e b' 
|* ,
“Frikësohuni Atij që ju krijoi 2
 ={
  < HG+

J A: H+,
juve dhe breznitë e para.”
(Shuarau, 184) . 
e

53
“Të mjerët ata që mangu masin
e peshojnë.” (Mutaffifin, 1)
.
 C C? $
  uE
“Ata që kur matin prej njerëz- T. %
0 H.@  
N  :
ve, për vete e plotësojnë.” (Mu-
taffifin, 2) .
H' 
 
E kur u matin të tjerëve ose u < ; LŒ 
 < ; H.
@ 
N
peshojnë, u lënë mangu (Mutaf-
fifin, 3) .
 !v
 
A nuk e dinë të tillët se kanë
për t’u ringjallur? (Mutaffifin, 4)
.
Hr*= & < # L
 Y
 i
H  HF .


“Në një ditë të madhe.” (Mu-

taffifin, 5)
.K<7F0 KB 7
Në ditën kur njerëzit ngrihen
(prej varrezave) për të dalë para .
.* M
" ! T
 . B H+ B 
Zotit të botëve. (Mutaffifin, 6)

54
KAPITULLI V

55
 KUSH ËSHTË MYSLIMAN I VËRTETË DHE I
DËVOTSHËM?

E
=5 < GH ;9 a, 
 ! = h7

“Nuk është tërë e mira (e ku-
fizuar) t’i ktheni fytyrat tuaja  & ! =  G
 M!Z  ƒ!Q
 
kah lindja ose perëndimi, por
mirësi e vërtetë është ajo e atij që 2
G.
 !JV‰ B 7  .  &VW
i beson Allahut, ditës së gjyki-
mit, engjëjve, librit, pejgamberë-
%
0
`. %,VW 7"= M.G
ve dhe pasurinë që e do ua jep të %&.7 %! +H  A
N =" 
afërmve, bonjakëve, të varfërve,
udhëtarëve, lypësve dhe për liri- . E7=
    @.
min e robërve, dhe ai që e fal na-
mazin, e jep zeqatin, dhe ata që %,VW
U.
/
  B.
5
 M.
5!"  b'
kur premtojnë e zbatojnë, dhe të
durueshmit në skamje, në së-

N < ;)# *
H'
U.
@X 
mundje dhe në flakën e luftës. j.>e = b'  !./  );.0
Të tillët janë ata të sinqertit dhe
të tillët janë ata të devotshmit.”  : Yi
 H Te =   j!8
 
(Bekare, 177)
.
H+  < ; Yi
 H H5)d
“Besimtarë janë vetëm ata që i  . &VW  :
&m   .L
besuan Allahut, të dërguarit e
Tij, e mandej nuk dyshuan dhe  );.9 .,!  <
 < rH >3
për hir të Allahut luftuan me
pasurinë dhe me jetën e tyre. Të   E7=> b' < #CH L
 < #&
e
tillë janë ata të vërtetit.”
(Huxhurat, 15)
.
H5}./ < ; Yi
 H

56
 KUSH DO TË HYJË NË XHENET?

“E ata që besuan dhe bënë vep- ../ H0 &VW  :
ra të mira, ata janë banues të
xhenetit, aty janë përgjithmonë.”
.#7' < ; 2{ M
 .d

 Yi
 H
(Bekare, 82) .
 ).J
“Nuk është (shpëtim) sipas E;
 b" L.&
 .
 < GH 7"L.&
e h7

shpresave tuaja as sipas shpresa-
ve të ithtarëve të librit. Kushdo  X {
  sj> E  *   & M.G 
që bën keq, do të ndëshkohet
me te dhe, pos Allahut, nuk ka .
 .‹7    }  & 
 ) { .

për t’i gjetur vetes as mbrojtës as
ndihmës.” (Nisa, 123) .Sc/L
“Kush bën ndonjë nga punët e  & ../  & E *   &
mira, qoftë mashkull ose femër
duke qenë besimtarë, të tillët hyj- Yi
 He
' 4 &m & ;  %
|LH 
 K!
@
N
në në xhennet dhe nuk u bëhet
farë padrejtësie.” (Nisa, 124) .Sc+L

F  .

2{
HJ ) 
“Ata që largohen prej mëkateve
të mëdha dhe prej punëve të <r- !.=
@
={
   :
ndyta, përpos ndonjë pune të
imët, s’ka dyshim se Zoti yt
Y3   <  .  
C
është që gjerësisht përfshin me ... U ! C Z   1> 
falje…” (Nexhm, 32)
“E drejtë e përkujdesjes së
xhamive të Allahut është vetëm  & WV  &   ) 9 .& !*  .L
e atij që i ka besuar Allahut dhe
ditës së mbramë e që e falë

U.
/
  B.
5
 !JV‰ B 7  .
namazin, jep zeqatin e nuk i   . v
  <

U.
@X  %,VW
frikësohet askujt pos Allahut.

57
Të tillët do të jenë të udhëzua-  & LHG 
 Y
 i
H %*
'
rit (në rrugën e drejtë).”
(Teube, 18) . )#  

KUSH KONSIDEROHET PABESIMTAR (KAFIR)?

“S’ka dyshim se ata që nuk be- > 3   .

 !CH G   :  
sojnë Allahun dhe të dërguarin e
Tij, dëshirojnë të bëjnë dallim    7  H5!"
C 

 )!
mes Allahut dhe të dërguarve të
Tij e thonë, “Ne i besojmë disa
K^* =  & m L
HH+   >3 
e nuk i besojmë disa të tjerë” e  H:v 

 )! K^* = ! CH G L
mes këtij duam të marrin një
rrugë.” (Nisa, 150) ..\7=> Y
N  7 
“Të tillët lanë jobesimtarët e vër-
tetë; e Ne kemi përgatitur dënim
.L) 0
 .+
 !'.
G < ; Yi
 H
të fortë e nënçmues për jobesim- ..S7#& .S
:0  !'.
G 
tarët.” (Nisa, 151)

KUSH ËSHTË HIPOKRIT (MUNAFIK)?

“Hipokritët dhe hipokritet janë  & < # 8

 *  
 .
+'. 
H+'. 
si njëri-tjetri; urdhërojnë për të
keqen e ndalojnë nga e mira dhe  0
 #  !
G  .
 !& e  K^* 
shrëngojnë duart e tyre. Harru-
an Allahun (nuk i binden), pran-
L < #) 

8=+   O !*  
daj Ai i harroi (nga mëshira) < ; +'.    < # 7
'  
Nuk ka dyshim, hipokritët janë
ata të prishurit.” (Teube, 67) .
H+>.
C

58
KAPITULLI V I

59
 SI DUHET TË SILLEMI ME
JOMYSLIMANIN?
A I LEJOHET MYSLIMANIT QË TA URREJË
JOMYSLIMANIN?

“Në fe nuk ka dhunë…”

(Bekare, 256)
... ") b' (!@  .

“Ne dimë më së miri çka thonë xL
 .&
HH+ . <
0
  
 L
ata, e ti ndaj tyre nuk je ndonjë
dhunues, ti këshilloje me këtë  & VW! +H . ! @?
:
' K3.={ < #7
0
Kur’an atë që i ka frikë kërcë-
nimit Tim.” (Kaf, 256) .)70 O
 .v
“Kush i bindet Pejgamberit, ai i   ˆ
 .
o
 ) +
'

`>!  1 $   &
është bindur Allahut, e kush e
refuzon, Ne nuk të dërguam ty
< #7
0 P. >3
 .
' %,  &
roje kundër tyre.” (Nisa, 80) ..\F7C

A LEJOHET T’I BËJMË SHOK ALLAHUT?

“Adhurojeni Allahun e mos i

shoqëroni Atij asnjë send…”  H@!Q
 , .
    )=0 
(Nisa, 36) ....\i7 g
“Pra, përpos Allahut, mos lut
HG
' !JVW .S#
   1& ˆ
 ) , .

'
zot tjetër e të bëhesh prej të
dënuarve.” (Shuarau, 213) .
 : *   &

60
“…e për ata mëkatarët nuk
ka ndonjë ndihmëtarë.” .K3./L
  & .F .& ...
(Bekare, 270)

CILA ËSHTË HUMBJA MË E MADHE?

“Ai në vend të Allahut lut atë që (! 8 .

 .&    }  & 0) 
nuk mund t’i bëjë as dëm as
dobi. Edhe kjo është ajo humbja
`H .
8
   ; Y
N *C
  .
 .& 
pa mbarim.” (Haxhxh, 12) .) 7*=

CILI ËSHTË MËKATI QË NUK FALET?

“S’ka dyshim se Allahu nuk  P ! Q

  
 !C Z  .
    
falë (mëkatin) t’i përshkruhet
Atij shok (idhujtarinë), e përpos j€ .Q    Y
N 
} .& !C Z 
këtij (mëkati) i falë kujt do.
Kush përshkruan Allahut shok, .Sr q!'  )
+
'  . P !Q
   &
ai ka trilluar një mëkat të
madh.” (Nisa, 48) ..S7F0

61
 A LEJOHET FYERJA E IDHUJTARËVE TË CILËT
ADHUROJNË ZOTA TJERË POS ALLAHUT?

“Ju mos ua shani ata (zota) që u  }  &

0)   : =, .
 
luten (idhujtarët), pos Allahut, e
(si hakmarrje) të fyejnë Allahun
nga armiqësia, duke mos ditur .K< 0 !7 Z S ) 0   =
 7
'  
(për madhërinë e Tij).” (En’am,
108)

A LEJOHET QË MYSLIMANI T’IA GRABISË

TRASHËGIMINË JOMYSLIMANIT?

“Ata që e mohuan të vërtetën j€ .7 

 < # 8
 *   !
C
@  :
janë miq të njëri-tjetrit. E nëse
nuk e bëni atë (të ndihmoni e të b' u2 '  HG, ( H* C , . K^* 
kujdeseni për njëri-tjetrin), bëhet
trazirë dhe rrëmujë e madhe në . 4c=
@ 4}.
' ~3
e
tokë.” (Enfal, 73)

A LEJOHET QË MYSLIMANËT TË ANOJNË KAH

PAQJA ME JOMYSLIMANËT?

“Në qoftë se ata anojnë kah .#

 D
 9 .
' < 
  9  
paqja, ano edhe ti kah ajo e
mbështetu në Allahun. Ai është
1 7
  ; L   %
0 E @  , 
që dëgjon dhe di.” (Enfal, 61) .< 7*

62
“Po nëse duan të mashtrojnë me  -
' P0)v
  
  )!  
të (me paqen), ty të mjafton
Allahu…” (Enfal, 62)
.  Y
 =
 

A DUHET MYSLIMANËT TË LIDHIN

MARRËVESHJE ME JOBESIMTARËT ?

“Pos atyre idhujtarëve me të cilët 

 @ ! Q
   & < ,) ;.0  : .
keni lidhur marrëveshje, e të cilët
nuk ju kanë shmangur asgjë dhe <
 .\i7 g < @H /+H   <
 < rH
nuk e kanë ndihmuar askënd
kundër jush, pra, edhe ju për- < #7
 ,e
'
S)  
< GH 7
0  !; .
F
mbushni marrëveshjen e tyre deri
në afatin e caktuar. S’ka dyshim

      < #,) & %
 < ; )# 0
se Allahu i do të devotshmit.” .
 + 
(Teube, 4)

A LEJOHET STREHIMI I IDHUJTARËVE?

“E nëse ndokush prej idhujta-

rëve të kërkon strehim, ti streho- P3.{>  
 @ ! Q
   & 4)
  
je në mënyrë që t’i dëgjojë fjalët
e Allahut (Kur’anin), e mandej < rH   B.

@ 1
  % ( ! 9
e
'
përcille deri në vendin e tij të si- .
 4B
5 < #Le
 Y
N & e &  Z 

gurt. Këtë, ngase ata janë po-
pull që nuk e di (të vërtetën e .

* 
fesë islame).” (Teube, 6)

63
 ÇKA DUHET TË BËJË MYSLIMANI NË RAST SE
PABESIMTARI E FYEN

“Pra, të jesh i durueshëm! Du- .

  . . P! = d .& ! =d
 
rimi yt është vetëm me ndihmën
e Allahut. Ti mos u pikëllo për Kp7 R b' Y, .
  < #7
0  X 
 ,
ata, as mos u brengos për dre-
dhitë që bëjnë ata!” (Nahl, 127) .
 !GH   .&
“S’ka dyshim se Allahu është < ;  : 
+,  : 1&    
me ata që janë të devotshëm (që
ruhen prej të këqijave) dhe me
ata që janë bamirës.” (Nahl, .

 &
128)

ÇKA DUHET TË BËJË MYSLIMANI NË RAST SE

PABESIMTARI E FYEN ME FJALË TË NDYTA?

“Dhe ki durim ndaj asaj që të < ; ! {

 ; 
HH+ .& %
0 ! =d
 
thonë dhe largohu atyre i ma-
tur.” (Muzemil, 10) ..\79 S!{
 ;

ÇKA DUHET TË BËJË MYSLIMANI NË RAST SE

PABESIMTARI I NDËRPRET LIDHJET ME TË
(MYSLIMANIN) ?

“...Nëse i frikësoheni skamjes,

Allahu me dëshirën e vet do t’ju < GH 7Z  O 
' \2
7 0 < C J   ...
pasurojë me mirësitë e Tij.

64
Allahu është i gjithëdijshëm,     Vj.g   8

'  &   
është i urtë. (Teube, 28)
.4<7G 4<70

SI DUHET TË SILLET MYSLIMANI ME

KUNDËRSHTARIN E TIJ KUR ATA DISKUTOJNË
PËR ÇËSHTJE FETARE?

“Në qoftë se doni të merrni hak,

atëherë ndëshkoni në atë masë sa
.& E|  =5 .*
' < = 5
.0   
jeni ndëshkuar ju; e nëse duroni, 4!7 J  #
< ,! =d  i
  < = 5 0
pa dyshim ai është më i mirë për
ata që durojnë.” (Nahl, 126) . !./

SI DUHET TË BISEDOJMË ME ARMIQTË E

ISLAMIT?

“E ti robve të Mi thuaju, “Le b ; b HH+ A}.=*  E 5H 

ta thonë atë që është më e mira,
pse djalli ndërsen mes tyre, e   < #7  
H X  
.
$7 Q
     
  

është e ditur se djalli është armik

i hapët i njeriut.” (Isra, 53) ..S7=& ‹ ) 0 .L- 
.
@
.
$7 Q
 

SI DUHET TË POLEMIZOJMË ME ITHTARËT E

LIBRIT?

“Ithtarët e librit mos i polemi- b. . M.G

E;
 H}.{, .

zoni ndryshe (kurr i thirrni në

65
fenë tuaj) vetëm ashtu si është ... 
  
b;
më së miri...” (Ankebut, 46)

ÇKA DUHET VEPRUAR ME ITHTARËT E LIBRIT

(MIZORËT)?

“... përveç atyre që janë mizorë

HH5 < #  & 

†  : ....
dhe thuajuni, “Ne i besuam asaj
që na u zbrit neve dhe që u < GH 7

`XLH .7

`XLH A:. .&VW
zbriti juve dhe se Zoti ynë dhe
Zoti juaj është një, dhe se ne i 
 
 L  4)  < HG#
  .#
 
jemi dorëzuar Atij.” (Ankebut,
46) .

 &

A LEJOHET QË MYSLIMANI T’I NËNSHTROHET

JOBESIMTARIT?

“O ti Pejgamber, qëndro i fortë

në besnikëri ndaj Allahut, e mos 1$, .
   p, b = .#
 .
i përfill jobesimtarët dhe hipokri-
tët, se vërtet Allahu është i gji-

.
@      +'.  !'.
G
thëdijshëm, i di çështjet në ..S7G .S70
hollësi.” (Ahzab, 1)

66
 CILI ËSHTË SHPËRBLIMI PËR ATA QË E
NDIHMOJNË FENË E ALLAHUT TË
MADHËRISHËM?

“O besimtarë, nëse ju ndihmoni

(fenë) Allahun, Ai ju ndihmon    !/
  ,   &VW  : .#
 .
juve dhe u forcon këmbët tuaja.” .< GH &)5
 x
 ="
| < @H ! /
  
(Muhammed, 7)
“....E Allahu patjetër do ta
ndihmojë atë që ndihmon rrugën      (!/   &     ! / 7
 ...
e Tij, se Allahu është shumë i
fuqishëm dhe gjithnjë triumfues.” .4XX0 ŠA
+

(Haxhxh, 40)

ÇFARË KUPTOJMË ME TREGTI ISLAME?

“O ju që keni besuar, a t’ju

tregoj për një tregti të bujshme që %
0 < HGa}
E ; & WV  : .#
.
ju shpëton prej një dënimi të .K<7
 KM
:0  & < GH 7{ , IU3.{,
dhembshëm.” (Saff, 10)
“T’i besoni Allahut dhe të
dërguarit të Tij, të luftoni në 
);.{,  >3   . 
&m ,
rrugën e Allahut me pasurinë
tuaj dhe veten tuaj, e kjo është
< GH CH L
 < GH &
e   E7=> b'
shumë më e dobishme për ju, .

* , <  @H   < GH
 4!7 J < GH 
N
nëse jeni që e dini.” (Saff, 11)

67
“Ai (Allahu) ua falë mëkatet I.9 < GH  J)  < GH LNH < GH
 ! CZ 
tuaja, ju shpie në xhennete në-
për të cilët rrjedhin lumenj dhe  @ .& 3.#L
e .#
 ,  & A!{
 ,
në pallate të bukura në xhenetet Œ C
 Y
 N
I) 0 
 .9 b' 2\ =7"o

e amshueshme, e këto janë ai

suksesi më i madh.” (Saff, 12) .< 7F*
“Edhe të tjera që ju i dëshironi,
ndihmë prej Allahut dhe fitore e     & 4!/
 L .#L=
 , q!J H 
afërt, e pra, përgëzoi besim- .
 & m  ! Q
"  4!
5 4D
'
tarët!” (Saff, 13)

68
KAPITULLI VII

69
 SI DUHET TË SILLEMI NDAJ BONJAKUT
(JETIMIT)?

“Pra, mos e përul jetimin!”

(Duha, 9)
.! #+ , .

' <77 .&
e
'

CILAT JANË LIDHJET NDËRMJET

MYSLIMANËVE DHE JETIMËVE?

“Dhe të pyesin ty për bonja-

kët. Thuaj, “Po t’i ndihmoni
në punët e tyre është më mirë,
E H5 %&.7  0 YLHe

   ...
e nëse i përzieni (pasurinë e < ; H$.v,   4!7 J < #
 4_.
d
 
tyre me tuajën), ata janë vëlle-
zërit tuaj. Allahu di të dallojë  & )C   <
*     < GH LJ -
'
qëllimkeqin nga qëllimmirin.
E sikur të dëshironte Allahu   < GH 0
e
    Vj.g 
 D/
  
do t’ju rëndojë. Allahu është
më i fuqishmi, më i urti.”
.4<7G 4XX0  
(Bekare, 220)

SI DUHET VEPRUAR ME PASURINË E

BONJAKËVE (JETIMËVE)?

“Bonjakëve (jetimëve) jepuani

pasurinë e tyre (kur të rriten),
dhe mos e ndërroni të pastërtin H) =, .
  < #
&
 %&.7 ,WV 
(mallin tuaj që e keni hallall) ...7"$ .
‡7=v
me të ndytin (me haramin)…”
(Nisa, 2)

70
 “…edhe mos e hani pasurinë e
tyre (të përzier) me pasurinë < GH &
 %
 < #
&
 H@H e , .
 ...
tuaj, se ky është mëkat i .Sc=
@ .S
.
@  L
madh.” (Nisa, 2)
“Në qoftë se frikoheni se nuk %&.7 b' H$
 + , .
< C J   
do të jeni të drejtë ndaj bonja-
keve, atëherë martohuni me ato j."  & < GH
 M.
o .& GL.
'
gra që ju pëlqejnë; me dy, me
tri e me katra…” (Nisa, 3) ...ˆ.3 
‘.
rH %| &

SI DUHET VEPRUAR ME PASURINË E JETIMËVE

TË PAPJEKUR (MENDJELEHTËVE)?

b < GH
&
 Vj.#
C
  ,m , .

“Mendjelehtësve (të papjekurve)
mos u jepni pasurinë tuaj që < ; H5Œ 3  .S&.75 < GH
   
E*9
Allahu e bëri për ju mëkamje, e
ata ushqeni nga ajo, veshni dhe .\ 5
< #
 HH5 < ;@  .#7'
u thoni fjalë të mira.” (Nisa, 5)
..\' !* &
“Provoni bonjakët derisa të bë- Z
 
N % %&.7 H
hen për martesë, e nëse vëreni te
ta pjekuri, atëherë dorëzonju S)g 3 < #  & < 
 LVW  -
' _.
G"
atyre pasurinë e tyre. Mos e
hani atë duke shkapërderdhur .;H@H e , .
 < #
&
 < #7
 *
'} .
'
dhe duke u ngutur para se të
rriten ata…” (Nisa, 6) ... !=G  
 S3)  .\'!> 
“... Kush është i pasur le të ru-
het (shfrytëzimit të pasurisë të  & t
 C* 
 7
' .‹7
f
.
@  & ...
jetimëve), e kush është i varfër, ...O !* . E @H e 7
' Sc+
'
.
@
le të hajë me maturi...” (Nisa, 6)

71
“....E kur t’ju dorëzoni atyre < #
&
 < #7
 < *
'} 
N-
'...
pasurinë e vet, dëshmoni atë (që
ju dorëzoni) Mjafton që Allahu  . %
C
@ < #7
0  )#g
e
'
është llogaritës.” (Nisa, 6)
..S=7

ÇFARË I PRETË ATA QË E HANË PASURINË E

JETIMËVE?

“Ata që e hanë pa të drejtë pa- %&.7

`&

H@H e   :  
surinë e jetimëve, në të vërtetë
ata hanë atë që mbush barkun e S3.L < #LH$ b'
H@H e  .L .S †H
tyre zjarr dhe do të futen në zja-
rrin e xhehennemit.” (Nisa, 10) .Sc*>

/
 7>

DETYRIMET E MYSLIMANIT NDAJ TË PAAFTIT

(FEMIJËVE JETIMË)?

“...(ju sqaron) lidhur me të paaf- 

 )  & 
 C * 8
 
  ...
tit (fëmijët jetimë) dhe që të mba-
ni drejtësi ndaj jetimëve!” Dhe, H*C , .& l
 +. %&.7  &H+,
çfarëdo të mirë që punoni, Alla-
hu di shumë për të.” (Nisa, 127) ..S70 
.
@    -
' K!7 J  &
“...Mos përdoroni pasurinë e je-
timit ndryshe vetëm në mënyrë b; b. . <77
`.& !+ , .

më të mirë (për t’ia shtuar), deri-
sa ai ta arrijë pjekurinë e vet...” ...( ) g

‚H =  %   

(Isra, 34)

72
KAPITULLI VIII

73
 CILAT JANË SHKAQET E HUMBJES DHE
POSHTËRIMIT TË MYSLIMANËVE?

“Çfarëdo e keqe që mund t’ju

godasë, ajo është pasojë e veprave .=
' I2=7/&  & < GH .d
 .&
tuaja (të këqija), e për shumë të .Kc|
@  0 HC*  < GH )
 x
 =
@
tjera Ai u falë.” (Shura, 30)

“...O ju njerëz! Kryeneçësia juaj %

0 < GH 7Z  .L T
 . .#
 ....
është vetëm kundër vetes suaj,
është përjetim i jetës së kësaj bote, < Hr .7L)  U.7
  ˆ
 .& < HG
 HCL

pastaj kthimi juaj është te Ne, e <  @H . < GH iH="
' < GH * 9! & .7

Ne ju shpërblejmë për veprimet
tuaja.” (Junus, 23) .
H* ,
“S’ka dyshim se ata që e kundër-
shtojnë Allahun dhe të dërguarin e 
>3  
 }.  :  
Tij, të tillët janë ndër më të .?
N
e b' Yi
 H
poshtëruarit.” (Muxhadele, 20)
“... E për mizorët Ne kemi përga-
titur dënim të rëndë.” (Furkan, 37)
..S7
 .S
:0 .F .L) 0
 ...

“...Të mjerë janë ata që nga ze-

mërfortësia e tyre nuk përmendin ! @ N  & < # HH5 27>.
+  uE
'...
Allahun, të tillët janë në humbje .
K =& K`.
R b' Y
 i
H   
të qartë.” (Zumer, 22)

74
“E mos u bëni si ata që e harruan   L  :.
@ LHG, .

Allahun, e Allahu bëri që ata ta
harrojnë vetveten! Të tillët janë
< ; Yi
 H < # CH L
 < ; .L
e
'
ata të prishurit.” (Hashr, 19) .
H+>.
C
“Sa shumë banorë të fshatrave, që
ishin kryeneçë ndaj urdhrit të Zo- !&
  0 x
 0 I2!
5  &  "
e
@
tit të vet dhe ndaj të dërguarve të
Tij, Ne i kemi shpërblyer me një .S. .;.= >.
' > 3  .#"3
llogari të ashpër, i kemi ndësh-
kuar me një dënim të papër- .S!G L .S
:0 .;.: 0 S))g
shkrueshëm.” (Talak, 8)
“Dhe ata e përjetuan barrën e rën-
dë të punës së vet, kështu që fundi 2H =5.0
.
@ .;!&

`. x

5
:
'
i çështjes së tyre ishte dështimi.” .S!
 J .;!&

(Talak, 9)
“Beduinët thanë, “Ne kemi be- & m , <
 E H5 .& WV M
 !0 e
 x
 
.
5
suar!” Thuaj, “Ju nuk keni be-
suar ende, por thuani, Ne jemi E J)  .
 . 
> 
HH5  G 

dorëzuar, e ende nuk po u hyn
besimi në zemrat tuaja. E nëse e *7$,   < GH H5H b' H .]-
respektoni Allahun dhe të dër-  & < GH   .
 
>3  
guarin e Tij, Ai nuk ju pakëson
asgjë nga veprat tuaja, se Allahu 43HC
f     .\i7 g < GH .0

është shumë mëkatfalës, shumë
mëshirues.” (Huxhurat, 14) .4<7 3
“Andaj, ti largohu prej atij që ia
ka kthyer shpinën Kur’anit dhe .L!@ N  0 %,  &  0 ~
 !0
e
'
që nuk do tjetër vetëm jetën e ..7L) 
U.7 . } ! <

Dunjasë!” (Nexhm, 29)

75
“Ajo është e tërë dituria që kanë
arritur ata, e Zoti yt është ai që Y3   < *  & < # Z
= & Y
N
di më së miri për atë që është lar-
guar nga rruga e Tij dhe Ai është
  7=>  0 E R    <
0
  ;
që e di më së miri për atë që është .q);     <
0
  ; 
në rrugën e drejtë.” (Nexhm, 30)
“Allahu nuk e obligon asnjë njeri
përtej mundësisë së tij, atij (njeri- .#
 .#*>  . .SC L    t
 ?
G .

ut) i takon ajo që e fitoi dhe atij i
bie ajo (e keqe) që e meritoi…” ...x
 =@  .& .#7
0 x
 =
@ .&
(Bekare, 86)

A ËSHTË DEGJENERIMI I MYSLIMANËVE DHE

DEGRADIMI I TYRE ARGUMENT SE ALLAHU
BËN PADREJTËSI NDAJ TYRE (MYSLIMANËVE)?

“S’ka dyshim se Allahu nuk    IU3

N `
.
+| & < F  .
    
bën pa drejtë as sa grimca, e nëse
ajo vepër është e mirë, Ai e shu-  & m  .#C 0.8 \2 Y
 ,
mëfishon atë dhe Vetë Ai i jep ..S7F0 S!9
  L)

shpërblim të madh.” (Nisa, 40)
“Allahu nuk u bën asgjë të pa-  G
 .\i7 g T. < F  .
    
drejtë njerëzve, por ata i bëjnë të
padrejtë vetes së tyre.” (Junus, 44) .
F  < #
 HCL
T.
“...e ju, përveç Allahut, nuk ke- b[   &    }  & < GH
 .& ...
ni përkrahës as ndihmës tjetër.”
(Teube, 116) .Kc/L .


76
KAPITULLI IX

77
SI MUND TA MBROJNË MYSLIMANËT VETËN E
TYRE NGA POSHTËRIMI I ALLAHUT?

“O ju që besuat, hyni në
islamin e tërësishëm (përqafojeni b' HJ }  &VW  : .#
 .
fenë islame në tërësi), e mos
ndiqni rrugën e djallit, sepse ai $H J *=, .
 \2' .
@ < 
" 
është armik juaji i hapët.” .4=& Š ) 0 < GH
  L .
$7 Q
 
(Bekare, 208)
“Dhe përmbajuni asaj më të  & < GH 7
 `
X LH .&  
  
*=,
mirës që u është shpallur nga
Zoti juaj, para se t’ju vijë M
 
:*  <HG7,e  
 E = 5
 & < GH "3
dënimi befas e ju të mos dini.”
(Zumer, 55) .
 !* Q
 , .
 < L
 \2Z 
“Thuaj, “O robërit e Mi, të
cilët e keni ngarkuar me shumë %
0 H'!>
  : A}.=0 . E 5H
gabime veten tuaj, mos e
humbni shpresën ndaj mëshirës   2   3  & H$+ , .
 < # 
 HCL

së Allahut, pse vërtetë Allahu i

falë të gjitha mëkatet, Ai është
 L .S*79 ML:a  !C Z     
që shumë falë dhe është .< 7 !  3 HCZ ;
mëshirues!” (Zumer, 53)

78
KAPITULLI X

79
 KU GJENDEN FJALËT E URTËSISË DHE
UDHËZIMIT QË TA SHPIEJNË NJERIUN NË
RRUGËN E DREJTË?

“Ky (Kur’ani) është sqarim për

njerëzit, është udhëzim dhe
u2
F0 & qS);  T. u.7 
:;
këshillë për të devotshmit.” (Ali .
 +  
Imran, 138)
“Hiqu atyre që e marrin fenë
(në vend që ta respektojnë) për .S=* 
< # }  H:v
 ,  : 3 N

lojë e dëfrim dhe i ka mashtruar
jeta e kësaj bote. Ti përkujto me ! @?
N .7L)  UH .7
  <#,! f
 S# 

të (Kur’anin) që të mos bie nje-
riu viktimë e asaj që ka vep- ...x
 =
@ . 4hC L
E= , 
 
ruar..” (En’am, 70)
“...Ky nuk është tjetër, përveç
një këshillë për mbarë njerëzit.” .
.*  q!@ N . ;  ...
(En’am, 90)
“Dhe se kjo është rruga (feja) ( *=,.
' .S7+
 & bo!d 
:;  

Ime e drejtë (që e caktova për
ju), pra përmbajuni kësaj, e mos  0 < GH  ƒ!
C
'
E=
  *=, .

ndiqni rrugë të tjera e t’ju
ndajnë nga rruga e Tij. Këto < GH  *
  < @H .d < GH 
N 7=>
janë porositë e Tij për ju, ashtu
që të ruheni.” (En’am, 153) .
H+,
“Dhe ky është libër, dobiprurës,
Ne e zbritëm, përmbanju këtij, ( *=,.
' 4P3.=& ( .XL
 4M.@ 
:;
ruajuni ashtu që të mëshiroheni”. .
 ! , < GH  *
 H+,
(En’am, 155)

80
“...Ne do t’i ndëshkojmë me  0
H') /
   : AX{
 > ...
ndëshkim më të rëndë ata që ua
kthyen shpinën argumenteve L.
@ . M
:* Vj> .,.VW
Tona, për shkak të prapësimit
që bënë.” (En’am, 157) .
H')/
 
“Nuk ka dyshim se ata që për-
gënjeshtruan argumentet Tona
 !=G >  .,.V‰ :
@  :  
dhe nga mendjemadhësia u lar- j.
  M
 
 < #
 D
 
C, .
 .# 0
guan prej tyre, atyre nuk u ha-
pen dyert e qiellit dhe nuk do të ’ %
2{
HJ )  .

hyjnë në xhnnet deri të përbiroj
deveja nëpër vrimën e gjilpërës. Y
:
@ n.7v <" > b' EH {
Ja, kështu i shpërblejmë krimi-
nelët.” (A’raf,40)
.
 & ! {
  AX{
 L
“Elif, Lam, Ra. Këto janë aje-
tet e librit të pacenueshëm.” .<7G M.G 
 .VW Y , !
(Junus, 1)
“Thuaj, “Vetëm mirësisë së
Allahut dhe mëshirës së Tij le t’i Y:
='
  !    E8

C E H5
gëzohen, se është shumë më e
dobishme se ajo që grumbullojnë .
*{
  .& 4!7 J ;  ! C 7 '

ata.”(Junus, 58)
“...Ai (Kur’ani) nuk është tjetër
vetëm se këshillë për mbarë .
.*  4!@ N . ;  ...
njerëzit.” (Jusuf, 104)
“...Ai (Kur’ani) nuk është bi-
sedë e trilluar, por vërtetues i  G 
 q!C  .\|) 
.
@ .&...
asaj që ishte më parë (librave të
shenjtë) dhe sqarues i çdo sendi,
E? @H
E7/C , )  7  A: p)/
 ,
e edhe udhërrëfyes e mëshirë për .
&m  KB
+ 2\   3  qS);  „jb g
një popull që beson.” (Jusuf, 111)
81
“Elif, Lam, Ra. Këto janë aje- IVW! 5H  M.G 
 .VW Y , !
tet e librit, të Kur’anit të plot-
kuptueshëm.” (Hixhr, 1) .
K =&
“...Ne ty ta shpallëm librin sqa- E? HG .SL.7= , M.G Y7
0 .X L ...
rim për çdo send...” (Nahl, 89) ...„jb g
“Kush është më zullumqar se ai "3 
 .V‰ ! @? HN   & <
†
  & 
që është këshilluar me argumen-
tet e Zotit të vet, e ua kthen shpi- x
 &)
5 .& bL .# 0 ~!0
e
'
nën atyre dhe harron atë që vetë
e punoi...” (Kehf, 57) ...( )
“Por jo, ai është plot argumente 3 )d b' 4.7" 4.WV ; E 
të qarta në zemrat e atyre që u
është dhënë dituria, e argumen- ) {
  .& < * , H  :
tet Tona nuk i mohon kush pos
të shfrenuarve.” (Ankebut, 49) .
.F . .,.V‰
“E kush është më zullumqar se
ai që këshillohet me ajetet e < rH "3 .V‰ !@? NH   & <
†
  &
Zotit të vet, e pastaj u kthen
shpinën atyre? Ne me siguri do
&!{
    & .L .# 0 ~!0

të hakmerremi kundër krimine- .
+ &
lëve.” (Sexhde, 22)
“...ai (Kur’ani) nuk është tjetër
vetëm se këshillë dhe Kur’an i .4=& uVW! 5H  4!@ N . ;  ...
qartë.” (Ja Sin, 69)
“Për t’ia tërhequr vërejtjen atij
që është i gjallë (me mend e ze- `H 
+ p  .‹7
.
@  & 3: 7
mër) dhe dënimi të bëhet meritë . !'.
G %
0
për jobesimtarët.” (Ja Sin, 70)

82
“(Ky është) Libër i begatshëm,
Ne ta shpallëm ty këtë, që t’i  !) 7 4P3.=& Y7
 ( .XL
 4M.@
studiojnë argumentet e tij dhe që
të marrin mësim prej tij ata që .M.=
e H H !@
:7 ,.VW
kanë mend.” (Sad, 29)
“...e ti përgëzoji pra robërit e
Mi!” (Zumer, 17)
.}.=0 ! Q
" =
'...
“Të cilët i dëgjojnë fjalët dhe
pasojnë atë më të mirën prej
*=7
'
`
+
*
   :
tyre. Të tillët janë ata që Allahu
i udhëzoi në rrugën e drejtë dhe
   <;);  : Y
 i
H 
  

të tillët janë ata të mençurit.” .M.=

e H H < ; Yi
 H
(Zumer, 18)
“E ju pra veproni si të dëshi-
H * , .  L < i g .& H0 ...
roni, e ta dini se Ai sheh atë që
punoni.” (Fussilet, 40) .4c/
“Ata që e mohuan Kur’anin
kur u erdhi janë të marrë; ai .
 !@ :? .  !
C
@  :  
është një libër ngadhënjyes (i .4XX0 4M.G
  L < ; Vj.9
pashoq).” (Fussilet, 41)
“...Të tillët janë sikurse thirren
prej një vendi të largët e nuk dë- .I)7* I.
G&  &
  }. Yi
 H...
gjojnë.” (Fussilet, 44)
“Ky (Kur’ani) është dritë e dijes
për njerëz, është udhëzues e më- u2  3 qS);  T. ! ./ 
:;
shirë për një popull që beson .
5 KB
+
bindshëm.” (Xhathije, 20)

83
“Ne Kur’anin e bëmë të lehtë E #
' !@ :? 
VW! +H  .L! 
  )
+

për mësim, po a ka ndokush që
merr mësim?” (Kamer, 17) .!K @ ) &  &
“A nuk është koha që zemrat e 1 Q
v
 , 
 & WV  :  e  <


atyre që besuan të zbuten me kë-
shillat e Allahut dhe me atë të  &
`XL .&   !@ : < # H5H
vërtetën që zbriti (me Kur’an)...”
(Hadid, 16) ...p" 
“Eshtë e vërtetë se ata që i kun-
dërvihen Allahut dhe të dërgua- 
>3  
 }.  :  
rit të Tij janë të mposhtur, ash-
tu siç u mposhtën ata përpara < #=
5  &  : x
 =H@ .@
=@H
tyre. Mirëpo, Ne u kemi shpa-  !'.
G  I.7" I.VW .XL
 )
5
llur fakte të qarta, e për mohue-
sit është një dënim i turpshëm.” .4# & 4M
:0
(Muxhadele, 5)
“Ai (Kur’ani) s’është tjetër pos
këshillë për njerëzit!” (Tekuir, .
.*  4!@ N . ;  
27)
“Thuaj, “Edhe sikur të bashko-  { hL- x*9   i
 E 5H
heshin njerëzit dhe xhinët për të
sjellë një Kur’an të tillë, ata nuk .
 VW! +H  
:; E|  ,e  
 %
0
do të mund të bënin si ky, sado
që do ta ndihmonin njëri- tjetrin”. < # 8
 * 
.
@ 
 | 
,e 
(Isra, 88)
.Sc#
† K^* =
“E i dërguari tha, “O Zot im,
vërtet populli im e konsideroi b& 5
  M
" 3 . `H >!  `
.
5
këtë Kur’an si (diç) të hedhur!” .S3{# &
VW! +H  
:;  H:v,
(Furkan, 30)
“...Dispozitat e Allahut mos i
merrni për shaka. Përkujtoni të
S X;   
 .VW  H:v
 , .
  ...
84
mirat e Allahut ndaj jush edhe .& < HG7 
0   2
 * L  !@H N 
atë që ua shpalli Kur’anin dhe
dispozitat e sheriatit me të cilat 2G  M.G  & < GH 7
0
`XL

ju udhëzon...” (Bekare, 231)
... < GH FH *

85
 PJESA E DYTË

KAPITULLI I

86
 RRUGA DREJT DEVOTSHMËRISË

KUR DETYROHET MYSLIMANI ME PASTRIM

(GUSËL)?

% KE7=> A!.0 . .S=9 .

 ...
“...e as duke qenë xhuhubë (të
papastër) derisa të laheni, përpos %
0 
 %R! & <  H@   H
 Z ,
kur jeni udhëtarë. Nëse jeni të
sëmurë, jeni në ndonjë udhëtim,  & < GH  & 4)
 Vj.9 
 K!
C>
ose ndonjeri prej jush vjen nga
ultësira (nevojtorja), ose keni <

' Vj." < 
 &.
 
 l.Z
takuar gratë, e nuk gjeni ujë,
atëherë mësyjeni dheun dhe fër-
koni me të fytyrat dhe duart (te-
.S=7"o
S)7*d  7'
sj.&  ){,
jemmum) Allahu shlyen e falë
mëkatet.” (Nisa, 43)   < GH )
 < GH ;9  & .
'
.S3HC
f ‹CH 0
.
@  
“O ju që besuat! Kur doni të
ngriheni për të falur namazin, %
 <  5H 
N &VW  : .#
 .
lani fytyrat tuaja dhe duart
tuaja deri në bërryla; fërkoni ko- < GH ;9  Hf .
' U.
/
 
kat tuaja, e këmbët lani deri në
dy zogjtë. Nëse jeni xhunubë,
&  p'!  %
 < HG) 

atëherë pastrohuni (lahuni)! Në
qoftë se jeni të sëmurë, ose në
 7 =*
G %
 < GH
9 3
 < GH > €j! 
ndonjë udhëtim, ose ndonjëri <  @H     !# o .
' .S=9 <  @H   
prej jush vjen prej vendit të
nevojës, ose keni kontaktuar me 4)
 Vj.9 
 K!
C> %
0 
 %R! &
gratë dhe nuk gjeni ujë, atëherë

87
mësyjeni (merrni tejemum) dhe-
un e pastër dhe me të fërkoni fy- < 
 &.
 
 l.Z  & < GH  &
tyrat dhe duart tuaja. Allahu
nuk dëshiron (me obligim për  7
' sj.&  ){, <

' Vj."
abdest e larje) t’ju sjellë ndonjë
vështirësi, por dëshiron t’ju past-
< GH ;9  & .
' .S=7"
o S)7*d
rojë (prej mëkatëve), t’ua plotë-
sojë të mirën e Tij ndaj jush e

E*{
 7    ) ! .&   & < GH )

që t’i falënderoheni.” (Maide, 6) ) !  G 
 K“!  & < GH 7
0
< GH 7
0  * L < 7 < @H !#" $
7
.
 !GH Q
 , < GH  *


NAMAZI – FALJA E NAMAZEVE DITORE-

“Dhe ti, ji i durueshëm, se Alla- ! 9 

1 78 .
    -'
! =d
 
hu nuk ua humb shpërblimin
bamirësve.” (Hud, 115) .
 

 
“...po petku i devotshmërisë, ai ...4!7 J Y
N q+  T
 .= ...
është më i miri...” (A’raf, 26)

PSE FALEMI?

“…vërtet namazi largon nga të j.Q


C  0 %# ,
U.
/
   ...
shëmtuarat dhe të irituarat…”
(Ankebut, 45) ...!
G  

88
“Kërkoni ndihmë (në të gjitha ...U.
/
  != /
 . 7*> 
çështjet) me durim dhe me
namaz…” (Bekare, 45)

SI DUHET TË VISHEMI PËR NAMAZ?

“O bijtë e Ademit, vishuni bu- ?E@H ) 0 < GH Œ  H:J B}VW b .
kur për çdo namaz...” (A’raf, 31)
...I){
 &

A ËSHTË E RËNDËSISHME PËRPIKËRIA E

FALJES SË NAMAZEVE NË KOHËN E TYRE?

“...pse namazi është obligim &m   %

0 x
 L.
@
U.
/
   ...
(për kohë) i caktuar për besim-
tarët.” (Nisa, 103) ..S,H5 & .S.@

CILAT JANË KOHËT E NAMAZËVE?

“Fale namazin kur zbret (nga %

 h Q
  PH) 
U.
/
  <5

zeniti) dielli, e deri në errësirën e
natës dhe duke bërë lutjen (nama-   !{

C
VW! H5  E7   p 
 f

zin) e agimit. Vërtet, lutja e agi-

mit është e përcjellur.” (Isra, 78) .S}#Q
 &
.
@ !{

C 
WV ! H5
“Dhe në një pjesë të natës zgjo- Y
 \2
'.L  ) {
 #
' E7    &
hu me të (me Kur’anin – nama-
zin), është e sigurt se Zoti yt do .S&.
+& Y3 Y
|*=  
 %0
të ngrejë ty në një vend të
89
lavdishëm.” (Isra, 79) .S}
 &

A DUHET TA NDËRPRESË MYSLIMANI

SHITBLERJET (BIZNESIN) GJATË NAMAZIT TË
XHUMASË?

“O ju që besuat, kur bëhet

thirrja për namaz, ditën e xhu- A}L 
N &VW  : .#
.
masë, ecni shpejtë për aty ku
përmendet Allahu (dëgjojeni hut- * > .
' 2 * { B    & U.
/
 
ben, faleni namazin), e lini shit- < HGN
17 =  3N
   ! @ N %

blerjen, kjo është shumë më e
dobishme për ju nëse jeni që e .

* , <  @H   < GH
 4!7 J
dini.” (Xhumua, 9)

A MUND TË RIFILLOJË BIZNESI (SHITBLERJA)

PAS FALJES SË NAMAZIT TË XHUMASË?

“E kur të kryhet namazi, atë- b'  !Q

 L.
' HU.
/
  x
 78
 H5 
N-'

herë shpërndahuni në tokë dhe

kërkoni begatitë e Allahut, por   E8

'  & Z ~3
e
edhe përmendeni shpeshherë Alla- < GH  *
 Sc|
@    !@H N 
hun, ashtu që të gjeni shpëtim.”
(Xhumua, 10) .
C ,

90
 SI DUHET TË FALEMI, DUKE ECUR APO DUKE
KALËRUAR?

“Vazhdoni rregullisht namazet

(faljet), e edhe atë namazin e me- U.
/
  
/
  %
0 HF'.
sëm, dhe ndaj Allahut të jeni res-
pektues (në namaze).” (Bekare, .
 L.
5    &H5  %
$> 
238)
“E nëse keni frikë (nga armiku),
atëherë faluni duke ecur ose du- 
N-'
.SL.=@ 3  
.\.9!
' < C J  -
'
ke kalëruar, por kur të jeni të si-
guruar, përkujtojeni (me namaz) < GH  0 .
@    !@H N .
' <  &

Allahun ashtu si u mësoi Ai për
atë që ju nuk dinit.” (Bekare, .

* , LHG, <
 .&
239)

KUR MUND TË BËHET SHKURTIMI I NAMAZIT?

h
 7 
'
~3
e b' < ! R
 
N
“Kur të jeni në udhëtim e sipër,
nuk është mëkat për ju të shkur-  &  !/
 + , 
 4_.9 < GH 7
0
toni namazin, nëse frigoheni se
jobesimtarët do të ju sjellin ndo-
 : < GH C  
 < C J   U.
/
 
një të keqe. Jobesimtarët janë ar- < GH
 L.
@  !'.
G    !
C
@
miq tuaj të hapët.” (Nisa, 101)
..S7=& ‹ ) 0

91
 KUR MUND TË FALET NAMAZI ME ARMË NË
KRAH?

“Kur të jesh ti (Muhammed) <#

x
5
e
' < # 7' x
  H@ 
N 
bashkë me ta dhe ju falë na-
mazin, një grup prej tyre, duke i Y*& < #  & u2
C.
o < +H 
'
U.
/
 
bartur armët, le të vijë e le të
falet me ty (grupi tjetër në roje),  ){> 
N-
' < #
  > 
 H:Je 7 
e kur të bien në sexhde (të kryej- e  < GH 3  & LHG7
'
në një reqatë), këta le të qëndroj-
në mbrapa jush (në roje) e le të a/7
' a/ <
 q!J H u2
C.
o
vijë grupi tjetër, që nuk është fa-
lur, e të falet me ty dhe le t’i < #
 > 
 < ; 3:   H:Je7  Y*&
bartin armët dhe të jenë në
gjendje gadishmërie. Ata që nuk
 0
HHCZ , 
  !C
@
 : } 
besojnë, e dëshirojnë moskujde-
H7 7'
< GH *&
 < HG
  > 

sin tuaj ndaj armëve e mjeteve që

t’iu vërsulen njëherë me të gjitha _.9 .
  \U)  2\ 
7 & < GH 7
0
fuqitë. Nëse jeni të lodhur nga
ndonjë shi ose jeni të sëmurë,  & q\N
 < GH 
.
@   < GH 7
0
nuk është mëkat të mos i bartni *8, 
 %R! & <  @H 
 K!
$&
armët, por mbani gadishmërinë
tuaj. Allahu ka përgaditë dënim   < H@3 :   H:J  < HG
  > 

nënçmues për jobesimarët.”

(Nisa, 102) ..S7#& .S
:0  !'.
G  ) 0
  

CILA LUTJE (DUA) PRANOHET NGA ALLAHU I

MADHËRISHEM?

“E kur robët e Mi të pyesin ty b"L-

' b"0 A}.=0 Y

e> 
N
92
për Mua, Unë jam afër, i për- 
N ˆ)
U0 } 
 79H 4!
5
gjigjem lutjes kur lutësi më lutet,
pra për të qenë ata drejt të udhë- b &m 7 b =7{
 7
' .0}
zuar, le të më përgjigjen ata Mua
dhe le të më besojnë Mua.” .
)g !  < # * 

(Bekare, 186)

AGJËRIMI?

“(Ato ditë të numëruara janë)

Muaji i Ramadanit që në të (fi-
lloi të) shpallet Kur’ani, që është 7'
`XLH A:
.8&3 ! # g
udhërrëfyes për njerëz dhe sqa-  & I.7"  T. qS); HWV ! H+
rues i rrugës së drejtë dhe dallues
(i të vërtetës nga gënjeshtra) E < GH  & ) # g   '
.
5! HC q)# 
kush e përjeton prej jush këtë
muaj le të agjërojë, ndërsa kush .S8!&
.
@  &   /
 7
' !# Q
 
është i sëmurë ose në udhëtim, le
të agjërojë aq ditë nga ditët e më-
!JH KB.
  & uU) *
' K!
C> %
0 

vonshme. Allahu me këtë dëshi- ) ! .
  !
 7 <HG    )!
ron lehtësim për ju, e nuk dëshi-
ron vështirësim për ju. (Të agjë-
U) * HG  !
 *  < GH 
roni ditët e lëshuara më vonë)
Që të plotësoni numrin, ta ma- < @H ); .& %
0    !="G
 
dhëroni Allahun për atë se u .
!GH Q
 , < HG * 

udhëzoi dhe që të falënderoni.”
(Bekare, 185)

93
 LIDHJET E NDËRSJELLA NDËRMJET ÇIFTIT;
GRUAJA ËSHTË PREHJE PËR BURRIN DHE
BURRI ËSHTË PREHJE PËR GRUAN?

%
 ‡
H
'!  B.7/
" 
2
7
 < GH
 E  H
“Natën e agjërimit u është le-
juar afrimi te gratë tuaja, ato
4T.= < L
 < GH
 4T.=  ; < GH .L
janë prehje për ju dhe ju jeni
prehje për ato. Allahu e di se ju
L.v
 , <  @H < GH L
    <0  #

e keni mashtruar vetveten, an-
daj ua pranoi pendimin tuaj dhe < GH  0 .
C0 < GH 7
0 M.
' < GH CH L

ua fali gabimin. Tash e tutje
bashkohuni me to dhe kërkoni 
@ .& Z  ; !g.
V‰.
'
atë që ua ka caktuar Allahu dhe
hani e pini derisa qartë të dallo- % !g  H@H  < GH
   
het peri i bardhë nga peri i zi në
agim, e pastaj agjërimin plotëso-  & ^
 7
e Hl7 v
  <HG
 7=
jeni deri në mbrëmje...”
(Bekare, 187) ,
 < rH !{

C  & }>
e l7 v
...E7   %
 B.7/
" 

KUJT I LEJOHET AGJËRIMI I MUAJIT TË

RAMAZANIT EDHE PASI AI TË KETË KALUAR?

“O ju që besuat, agjërimi u ësh-

të bërë obligim sikurse që ishte
< GH 7
0 @H &VW  : .#
 .
obligim edhe i atyre që ishin pa-  &  : %
0 @H .
@ B .7/
" 
ra jush, kështu që të bëheni të
94
devotshëm.” (Bekare, 183) .
H+, < GH  *
 < GH =
5
“(Jeni të obliguar për) Ditë të
caktuara, e kush është i sëmurë
prej jush ose është në udhëtim (e < GH  &
.
@  
' I} )* & .S&.

nuk agjëroi), atëherë ai (le të KB.
  & uU) *
' K!
C> %
0 
 .S8!&
agjërojë) më vonë aq ditë. E ata
që i rëndon ai (nuk mund të u2) '  LH+7$  : %
0 !JH
agjërojnë), janë të obliguar për
kompensim, ushqim (ditor), i S!7 J ˆ
$,  
' KG
 & B .*
o
një të varfëri, ai që nga vullneti
jep më tepër, ajo është aq më 4!7 J &/, 
 
 4!7 J #
'
mirë për te. Mirëpo, po qe se e .

* , <  @H   < GH

dini, agjërimi është më i mirë
për ju.” (Bekare, 184)

95
HAXHI (VIZITA E SHTËPISË SË SHENJTË –
QABES)

KUSH ËSHTË I DETYRUAR TA KRYEJË

HAXHIN?

“…Për hir të Allahut, vizita e

shtëpisë (Qabes) është obligim për  & x7 = ’
  T. %
0   ...
atë që ka mundësi udhëtimi te
ajo, e kush nuk e beson (ai nuk  -
' !
C
@  & .\7=> 7
 ˆ.
$> 
e viziton); Allahu nuk është i
nevojshëm për (ibadetin që e bëj- .
.*  0 Šb
f  
në) njerëzit.” (Ali Imran, 97)

FURNIZIMI PËR HAXH?

“...Dhe përgatituni me furnizim

(për rrugë), e furnizimi më i mirë q+  }X !7 J  -
'  }  X, ...
është devotshmëria, e ju të zotët
e mendjes kini dronë Time.” .M.=
e b H . H+,
(Bekare, 197)

CILI ËSHTË QËLLIMI KRYESOR I KURBANIT,

MISHIT DHE GJAKUT?

“Tek Allahu nuk arrin as mishi .;k .&} .

 .#& H  
`. 

e as gjaku i tyre, por te Ai arrin
bindja juaj…” (Haxhxh, 37) ...< GH  & q+   H.  G


96
KAPITULLI II

97
 SI DUHET TË JAPË MYSLIMANI LËMOSHË
DHE DERI NË ÇFARË SHTRIRJE?

PËRCAKTIMI I LËMOSHËS

“Shembulli i pasurisë së atyre b' < #

&

H+C   : EH
|&
që e japin në rrugën e Allahut
është si i një kokrre që i mbinë 1= > x
 =L
 I2= E
|
@   E7=>
shtatë kallinj, në secilin kalli një-
qind kokrra. Allahu ia shumë- I2= 2H
i& I2
= > E? @H b'
E.>
fishon (shpërblimin) atij që dëshi-
ron, Allahu është bujar i madh,
   j€ .Q   t
 0.8   
i di qëllimet.” (Bekare, 261) .4<70 41>

SI DUHET TË SILLEMI NDAJ LYPËSIT?

“As lypësin mos e përzë!”

(Duha, 10)
.! # , .

'
E. .&


“Një fjalë e mirë dhe një lehtë-

sim (që i bëhet lypësit) është më  & 4!7 J uU!CZ & 4O !* & u`
5
e dobishme se një lëmoshë që për-
cillet me të keqe. Allahu nuk ka
Šb
f    q\N
 .#* =  I2
5)d
nevojë për askë, është i butë.” .4<7
(Bekare, 263)

98
 A LEJOHET QË MYSLIMANI TË KRENOHET
DHE TË OFENDOJË PËR LËMOSHËN E DHËNË?

“O ju që besuat, mos i prishni H$=, .

 &VW  : .#
 .
lëmoshat tuaja me të krenuar e
me ofendim siç bën ai që e jep A:.
@ q
N
e " . < GH ,.
5)d
pasurinë e vet sa par sy e faqe të
njerëzve…” (Bekare, 264) ...T. Vj.
3 
.& p C 

ÇKA DUHET TË JAPË MYSLIMANI NË RRUGËN

E ALLAHUT TË MADHËRISHËM?

“…Të pyesin ty edhe se ç’do të

japin. Thuaj, “Tepricën”! E5H 
H+C  
N.& YLHe

   …
Kështu ua sqaron Allahu juve
argumentet ashtu që të mendoni
< GH
     7"= Y
:
@ C *
(çka është mirë e çka është .
 !G
C, < GH  *
 .V‰
keq).” (Bekare, 219)
“(të mendoni) Për këtë botë dhe
për botën tjetër…” (Bekare, ...U!JV‰ .7L)  b'
220)

A DUHET QË DHËNIA E LËMOSHËS TË

REALIZOHET HAPTAZI APO FSHEHURAZI?

“Nëse lëmoshat i jepni haptazi,   b; .*

' .
5)/
   )= ,  
ajo është mirë, por nëse ato ua
jepni të varfërve fshehurazi, ajo 4!7 J  #'
Vj!+
CH  .;,m , .;HCv
 ,
është edhe më e mirë për ju dhe

99
Ai ua largon (me punë të mira) < GH ,.
i7">  & < GH  0 ! C?
G < GH

të këqijat. Allahu është i njohur
hollësisht për veprat tuaja.” .4c=J
H * , .   
(Bekare, 271)

CILA LËMOSHË KONSIDEROHËT E PRANUAR?

“Kurrë nuk do ta arrini sinqeri-

tetin e plotë me besim (as këna- .& H+C , % ! = H., 

qësinë e lumtur në xhenet) deri-
sa të mos e jepni më të dhembsh-  -
' „jb g  & H+C , .&
=,
men (më të dashurën) e pasurisë
suaj. Çkado që jepni (për Zotin), .4<70   
Allahu atë e di.” (Ali Imran, 92)

A MUND TË REALIZOHET BAMIRËSIA EDHE

NË RASTE TË VËSHTIRA?

“Të cilët japin kur janë shlirë j!8 j!

  b'
H+C   :
edhe kur janë në vështirësi dhe
që e frenojnë mllefin, që ua falin  0 '.*
z7 Z †.
G
(të keqen) njerëzve, e Allahu i
do bamirësit.” (Ali Imran, 133) .
   
     T.

100
 SI VEPROJNË TË PASURIT (TË CILËT
QËNDROJNË MIRË EKONOMIKISHT)?

“Ata, të cilët bëjnë koprraci me

atë që nga të mirat e veta u dha .
Hv=   :  =
  .

Allahu, të mos mendojnë kurr-
sesi se ajo është në dobi të tyre. < #
 S!7 J ; 8

'  &    < ; .,VW
Jo, ajo është në dëm të tyre. Ajo
e mirë me çka bënë koprraci, në .&
H5 $
7> < #
 Š!g ; E 
ditën e kijametit do t’u mbështi-
llet në qafën e tyre.” (Ali ...2&.7+ B   Hv
Imran, 180)
“…silluni mirë ndaj prindërve, A: .SL.    ). …
ndaj të afërmve, ndaj jetimëve, @. %&.7 %! +H 
ndaj të varfërve, ndaj fqiut të
afërt, ndaj fqiut të largët, ndaj {
  3.{ %! +H  AN 3.{
shokut pranë vetes, ndaj udhë-
tarit të largët dhe ndaj robërve. E7=
     {.  ./
Allahu nuk e do atë që është
kryelartë dhe atë që lavdërohet.” .
     < GH L.
 x

G
& .&
(Nisa, 36) .S3v
' .\.v
 &
.
@  & 
 
“Ata që vetë janë koprracë dhe T.
 !& e 
Hv=   :
urdhërojnë njerëzit për koprraci,
dhe e fshehin atë që ju ka dhënë  &    < ; .,VW .&
G  Ev
 =.
Allahu nga mirësitë e veta. Ne .S
:0  !'.
G  .L) 0
 8

'
kemi përgatitur dënim të turpshëm
për jobesimtarët.” (Nisa, 37) ..S7#&

101
 KË E KANË SHOK ATA TË CILËT PASURINË E
TYRE E JAPIN PËR SY E FAQE?

“Dhe ata që e japin pasurinë e T. Vj.

3 < #
&

H+C   :
tyre për sy e faqe të botës, e nuk
e besojnë Allahun as ditën e !JV‰ B 7. .
  .
&m  .

mbramë. E ai që e ka shok djallin,
ai pra është shok i shëmtuar.” Vj.'
.S!
5 
H .
$7 Q
   HG  & 
(Nisa, 38)
..S!
5

CILA ËSHTË DOBIA E DHËNIES SË LËMOSHËS

(SADAKASË)?

“…Çkado që shpenzoni për rru-

gë të Allahut, ajo do t’ju kon- E7=> b' „jb g  & H+C , .& …
pensohet dhe nuk do t’ju bëhet .

F , .
 < L
 < GH 7
 O
   
padrejtë.” (Enfal, 60)
“S’ka dyshim se ata që japin
lëmoshë (sadaka) dhe që sinqe- .
5")/  5")/  
risht japin për hir të Allahut,
atyre u shumëfishohet dhe ata
.S
  .SR! 5
  R! 5 

kanë shpërblim të madh.” .4”! @
4!9
 < #
 < #
 t0 .8
(Hadid, 18)
“Nëse Allahut i huazoni diçka .S .SR!
5   R!+ ,  
të mirë, Ai juve ua shumëfishon
atë dhe ju falë; Allahu është    < GH
 ! CZ  < GH
  C 0.8
shumë mirënjohës, i butë.”
(Tegabun, 17) .4<7 43HGg

102
 A LEJOHET QË I PASURI TË SHMANGET NGA
BAMIRËSIA NDAJ TË AFËRMVE, TË VARFËRVE,
SI DHE NDAJ REFUGJATËVE (MUHAXHIRËVE)?

“Të ndershmit dhe të pasurit < GH  & E8


C H H E,e  .

nga ju, të mos betohen se nuk
do t’u japin të afërmve, të var- %! +H  b H ,m  
 2*
 
fërve dhe atyre që për hir të Alla-
hut lanë vendlindjet e tyre, po le E7=> b'  !9.#  @.
t’ua falin (gabimin) dhe mos t’ua
=
 , .


C/
 7 HC* 7   
zënë për të madhe. A nuk dëshi-
roni që Allahu t’u falë ju? Alla- 43HCf
   < HG
   ! C Z  

hu falë dhe mëshiron shumë.”
(Nur, 22) .4<7 3

103
KAPITULLI III

104
 ÇKA ËSHTË E LEJUAR (HALLALL) DHE
ÇKA ËSHTË E NDALUAR (HARAM) PËR
MYSLIMANIN QË TA HAJË?
KUR I LEJOHET MYSLIMANIT TA HAJË TË
NDALUARËN (HARAMIN)?

“(Allahu) Ua ndaloi juve vetëm

të ngordhtën, gjakun, mishin e
derrit dhe atë që therret (ngrihet B )  2
7   <HG7 
0 B!  .L
zëri me të) jo në emër të Alla-
hut. E kush shtrëngohet (të hajë !7 Z  E ;H .& !X v <


nga këto) duke mos pasur për që- I}.0 .
 K. !7
f ! $H R
   
'  
llim shijen dhe duke mos e tep-
ruar, për të nuk është mëkat. Vër- .4<7 3 43HC
f     7
0 <r .

'
tet Allahu falë, është mëshirues.”
(Bekare, 173)
“Juve u janë ndaluar (t’i hani), <
 
 B )  H27   <HG7 
0 x
 &!" 
ngordhësirat, gjaku, mishi i de-
rrit, ajo që theret jo në emrin e    !7 Z E ;H .& !X v
 
Allahut, e furmja, e mbytura, e
rrëzuarja, e shpuarja (nga briri i H2}" !  HUN
H5  H2+
v
  
tjetrës), ajo që e ka ngrënë egërsi-
ra, përveç asaj që arrini ta therrni .& . 1 =
 
E
@
 .& 2H 7$
(para se të ngordhë), ajo që është 
 /
  %
0 DNH .& < 7 @
N
therrur për idhuj dhe (u është e
ndaluar) ta kërkoni me short fa- 4p
 ' < GH 
N B.
Œ
e. + 
 ,
tin. Kjo është mëkat ndaj Alla-
hut. Tashmë, ata që mohuan, < GH }  &  !
C
@  : hi B 7
humbën shpresën për fenë tuaj
(se do të ndërroni), andaj mos u
B  7   Q
 J  < ; Q
v
 , .
'

105
frikësonju atyre, por Mua të më x  ,
 < GH } < HG
x
  @

frikësoheni. Sot përsosa për ju fe-
në tuaj, plotësova ndaj jush dhun- <HG
x
 7R3  b * L < GH 7
0
tinë Time, zgjodha për ju Isla-
min fe. E kush detyrohet nga b' ! $H R
   
' .S} B.
> -
uria (të hajë nga të ndaluarat),
duke mos anuar dhe duke mos
 -
' K<r- ItL.{& !7
f I2/v
 &
patur qëllim mëkatin, Allahu fa- .4<7 3 43CH
f  
lë shumë dhe është mëshirues.”
(Maide, 3)

A LEJOHET QË MYSLIMANI T’I NDALOJË

USHQIMET QË ALLAHU I KA LEJUAR PËR
NJERËZIMIN?

“O ju që besuat! Mos i ndaloni

(mos i bëni haram) të mirat që &!" , .
 &VW  : .#
 .
për ju i lejoi Allahu (i bëri ha-
llall) dhe mos teproni, se Allahu .
  < GH
   E  
.& .=7"o

nuk i do ata që e teprojnë (i ka-

lojnë kufijtë e dispozitave të . )*   
  .
      )* ,
Zotit).” (Maide, 87)
“Hani nga ajo që Allahu ju fur-
nizoi si hallall të mirë dhe, du- .S=7"
o .\.
    < GH
5Œ3 .& H@H 
ke qenë se ju Allahut i besoni,
ruajuni dënimit të Tij!” .
&m &  < L
 A:   H+,
(Maide, 88)

106
 GJUETIA
KUR KONSIDEROHET GJUETIA E NDALUAR
(HARAM)?

“Gjahu dhe ushqimi në det u

është lejuar, si përjetim për ju
 & .*o
 !
 = )7 d
 < GH
 E  H
dhe për udhëtarët, kurse gjahu < GH 7
0 B!"   U3.7
  < GH
 .S0.&
tokësor u është ndaluar sa të je-
ni në ihram. Kini dro Allahun, H+, .S&!  < & } .& !" = ) 7 d
te i cili do të tuboheni!”
(Maide, 96) .
 !Q
 , 7
 A:  
“O ju që besuat, mos e mbytni
gjahun duke qenë ju në ihram.
E kush e mbyt atë me qëllim, )7 /
  H+ , .
 &VW  : .#
 .
atëherë dënimi është therrorizi- S)" * & < GH  & 
5
 &  4B!  < L

mi i një kafshe shtëpiake të
ngjashme me atë (të egrën) që e <*  &
E
5 .& EH | & …jX{
'
ka mbytur. Për këtë çështje ven-
dosin dy njerëz të drejtë nga me- .S) ; < GH  & `K ) 0  N
 <HG
 
si juaj, duke e bërë atë kurban
për Qabe, ose (dënimi është) du-
B .*
o uU3.C
@ 
 2=*
G
‚.
ke ushqyer të varfër, ose sa ai .S&.7d Y
N `H ) 0 
 @.&
(ushqimi), agjërim, këtë për ta
shijuar të keqen e punës së tij. .0    .
C0 (!&

`. ƒ H:7
Allahu ka falur të kaluarën. E
kush bën përsëri, (gabimin) Alla-   &    < + 7
' }.0  & t
>
hu edënon ashpër. Allahu mbi- .KB.
+L HN 4XX0   
zotëron (çështjet), hakmerret (me
dënim).” (Maide, 95)
“Të pyesin ty (Muhammed), E  H E 5H < #
E  H 
N.& YLHe

 
107
çka u është lejuar atyre?  & <   0 .& 
 .=7"$  < GH

Thuaju, “U janë lejuar të gji-
tha ushqimet e mira dhe ai (gja- .&  #L? *, 
 =? G
& _3{
hu) i gjahtarëve (shtazëve) të dre-
suara që i mësoni ashtu si ju ka  G 
 & 
.& HGH
'   <HG  0
mësuar juve Allahu. Hani pra,
atë që gjahtuan për juve dhe më
7
0   <>   !@H N  < GH 7
0
parë përmendeni emrin e Alla- 1 !>       H+,
hut. Kini dro nga Allahu pse
Allahu shpejt merr masa.” .M.
(Maide, 4)

A LEJOHET PËR MYSLIMANËT NGRËNIA E

USHQIMEVE NGA ITHTARËT E LIBRIT (EHLUL
KITABI)?

“Sot u lejuan për ju ushqimet e

mira, edhe ushqimet (të therru- B .*o
 
 .=7"$  <HG
E  H B  7
rat) e ithtarëve të librit janë të
lejuara (hallall) për ju…” ...< GH
 •E M.G , H  :
(Maide, 5)

NGA CILAT SHTËPI U LEJOHET MYSLIMANËVE

NGRËNIA E USHQIMIT?

“Nuk është mëkat për të ver- %

0 .
 4“! %0
e %
0 h7

bërin, as për të çalin, as për të së-
murin, as për ju vetë, të hani ^! %
0 .
 4“! “!0
e
nga shtëpitë tuaja, ose nga shtë-
pitë e etërve tuaj, shtëpitë e në- H@H e , 
 < GH CH L
 %
0 .
 4“!

108
nave tuaja, në shtëpitë e vëlle- 
 < GH .VW 7 
 < GH ,7  &
zërve e të motrave tuaja, në shtë-
pitë e xhaxhallarëve, të hallave, < GH LJ  7 
 < GH ,.#& H 7
të dajëve tuaj, në shtëpitë e te-
zeve tuaja ose të atyre që u janë 7 
 < GH ,J
 7 

besuar çelësat e tyre, ose (në shtë-
pitë) e miqve tuaj. Mund të ha-

 < GH ,.0 7 
 < GH &.0

ni bashkërisht ose veçmas, nuk < GH ,.
.J 7 
 < GH J
 7
është mëkat.” (Nur, 61)
< GH +)d
 
 
 ,.
C& < G 
& .& 

H@H e , 
 4_.9 < GH 7
0 h7

....S,.g
 
 .S*79

PARALAJMËRIMI (TERHEQJA E VËREJTJES)

“O ju që besuat! Mos i shkelni !.*g a, .

 &VW  : .#
 .
simbolet e Allahut…” (Maide, 2) ... 

109
KAPITULLI IV

110
 SI MUND TË ARRIJMË PASURI, FURNIZIM
(RISK), NDERË DHE RESPEKT?

CILI ËSHTË REZULTATI I ATIJ QË PUNON DHE

DERDH MUND?

“Dhe se njeriut nuk i takon tje-

tër vetëm se ajo që ka punuar.” .%*> .& . .L-  h7
 

Nexhm, 39)

KUSH JEP PASURI (KUSH E PASURON

NJERËZIMIN)?

“Dhe se Ai është që pasuron .%5

 %f
 ;  L

dhe varfëron.” (Nexhm, 48)

NDARJA E RISKUT - FURNIZIMIT?

“Allahu i ofron furnizim me j€ .Q    ƒŒ !"  Hl=    

bollëk atij që do dhe ia kufizon
(atij që do)…” (Rr’ad, 26) ...3) +  
“S’ka dyshim se Zoti yt është
Ai që furnizon me bollëk atë që j€ .Q    ƒŒ !"  Hl=  Y3  
do dhe ia kufizon atij që do…” ...3) +  
(Isra, 30)

111
 DHËNIA E URTËSISË DHE E GRADAVE TË
LARTA

“Ai ia dhuron urtësinë atij që

do, e kujt i është dhënë urtësia, m   & j€ .Q  &
2G  b,m 
atij pra i është dhuruar mirësi e
madhe, përveç të mençurve këtë
.& Sc|
@ S!7 J b, H )
+
'
2G 
nuk e kupton kush.” (Bekare, .M.=
e H H . ! @ : 
269)
“Mos lakmoni në atë, që Alla- < GH 8*     
E8

' .& , .

hu gradoi disa nga ju mbi disa
të tjerë…” (Nisa, 32) ...K^*  %
0
“…Ne ngrejmë në shkallë të lar-
të atë që duam. Zoti yt çdo send   j€ .QL  & I.93} 1
'! L…
e vë në vendin e vet, asgjë nuk .4<70 4<7G Y3
mund t’i fshehet.” (En’am, 83)
“…Atë që duam Ne e lartësoj-
më shumë në dituri, e mbi se- ƒ
' j€ .QL  & I.93} 1
'! L...
cilin të dijshëm ka edhe më të .4<70 K< 0 AN E? @H
dijshëm.” (Jusuf, 76)
“Kur e godet njeriun ndonjë e
keqe, ai na lutet Neve, e kur < Hr .L.0} Š!R
.L- h
 & 
N-'

nga ana Jonë ia shndërrojmë atë

në ndonjë të mirë, ai thotë, .L
`.
5 .& \2* L ( . J 
N
“Kjo më është dhënë në bazë të  G
 u2 ' b; E  K< 0 %
0  7, H
dijes sime!” Jo, por ajo është një
sprovë, por shumica e tyre nuk e .

*  .
 < ;! |
@ 

dinë.” (Zumer, 49)

112
 KUSH ËSHTË SHKAKTAR I TË MIRAVE DHE I
TË KËQIJAVE?

“Çfarëdo e mire që të vjen është

nga Allahu, e çka të ndodhë .&    
' I2  & Y.d
 .&
nga ndonjë e keqe është nga vetë ...YC L  
' I2
i7">  & Y.d

ti…” (Nisa, 79)

113
KAPITULLI V

114
 ME KË U LEJOHET MYSLIMANËVE TE
MARTOHEN?
A LEJOHET PËR MYSLIMANIN MARTESA ME
IDHUJTAREN SI DHE A LEJOHET PËR
MYSLIMANEN MARTESA ME IDHUJTARIN
(POLITEISTIN)?

“Mos u martoni me idhujtare

deri që ato të besojnë (Zotin)
Një robëreshë besimtare është %  .
@! Q
  G  , .
 
më e vlefshme se një idhujtare,  & 4!7 J u2&m & u2&
e
  &m 
edhe nëse ajo (idhujtarja) ju
mahnitë. Mos u martoni as me G , .
 < GH  ={0
 
 I2
@!Q
 &
idhujtarë deri që ata të besojnë 4)= *
 &m  % @!Q
  
(Zotin) Një rob besimtar është
më i vlefshëm se idhujtari edhe

 PI ! Q
 &  & 4!7 J 4 & m &
nëse ai ju mahnit. Ata ju ftojnë 3. %

0)  Yi
 H < GH ={0

për në zjarr, e Allahu me
U!CZ  2{ %
 0)    
mëshirën e vet ju fton për në
xhennet, për në shpëtim dhe u < #  *
 T. ,.VW  7"= LN -
sqaron njerëzve argumentet e .
 !@
:
veta, ashtu që ata të
përkujtojnë.” (Bekare, 221)

115
 A LEJOHET PËR MYSLIMANËT MARTESA ME
GRATË E NDERSHME TË ITHTARËVE TË LIBRIT
(ATYRE QE U ËSHTË DHËNË LIBRI PARA
NESH)?

“…Gratë e ndershme besimtare .&m    & 

 ./
   …
dhe (gra) të ndershme nga ata të
cilëve u është dhënë libri para , H  :  & 
 ./
  
jush, kur atyre u jepni pjesën e
caktuar të kurorës, por duke pa-  ; 7 ,VW 
N < GH =
5  & M.G
sur për qëllim martesën, e jo
imoralitetin dhe jo si dashnore
'.& !7
f 
 /
 
 &  ;3 9H
ilegale. E kush mohon (tradh- ! CH G   &  I)J 
A:v
 & .
 
ton) besimin, ai ka asgjësuar
veprën e vet dhe ai në botën tje- b' ;  H 0
l= ) +
'
.]-.
tër është prej të shkatërruarve.”
(Maide, 5) . !>.v  & U!JV‰

ME CILAT GRA LEJOHET DHE NDALOHET

MARTESA?

“Mos u martoni me ato gra me

të cilat qenë të martuar prindërit  & < @H k .WV D
GL .& G  , .
 
tuaj, me përjashtim të asaj që ka
kaluar (para islamizmit) pse ajo 
.
@ L t
> ) 5
.& . j."
ishte turpësi, përbuzje e traditë e
shëmtuar.” (Nisa, 22) ..\7=> Vj.> .S+ & \2Q .
'
“U janë ndaluar juve (të marto- < GH ,. < GH ,.#& H < GH 7
0 x
 &!" 
heni me), nënat tuaja, bijat tua-
ja, motrat tuaja, hallat tuaja, < GH ,.
.J < GH ,.0 < GH ,J

116
tezet tuaja, bijat e vëllaut, bijat xJ eH 
 . –
e 
 .
e motrës, nënat tuaja që ju kanë
dhënë gji, motrat nga gjiri, në- < GH * R3
 b,. < GH ,.#& H
nat e grave tuaja (vjehrrat) dhe
vajzat që janë nën kujdesin tuaj 
 .#& H 20.R!   & < GH ,J

e të lindura (prej tjetër babai)
nga gratë tuaja me të cilat patët
b' b,. < GH =.3 < GH .L
kontakt, e nëse nuk kenI pasur b,.  < GH .L  & < @H 3{ 
kontakt me to (me gratë), atë-
herë s’ka pengesë (të martoheni <  J} LHG, <
  -
'  # <  J}
me ato vajza), dhe (janë të nda-
luara) gratë e bijve tuaj që janë EH .
  < HG7 
0 _.9 .
'
 # 
të lindjes suaj (jo të bijëve të
adoptuar), dhe të bashkoni (për-

 < GH .
d

  &  : < GH .

njeherë në një niqah) dy motra, )
5 .& .  7 J eH  7  *{
 ,
përpos asaj që ka kaluar. Vërte-
të, Allahu falë shumë, është ..S7 3 S3HC
f
.
@     t
>
mëshirues i madh.” (Nisa, 23)
“(Nuk u lejohet të martoheni) .& . j."  & 
 ./
  
Edhe me gra të martuara (që
kanë burrat e nuk janë të < GH 7
0   M.@ < GH L.
 x

G
&
lëshuara), përveç atyre që i keni
futur në pushtetin tuaj (robëre- 
 < HGN
Vj3  .& < GH
 E  H 
shat e luftës) (Ky është) obligim
mbi ju nga Allahu. U janë le-
!7
f 
 /
 
 & < GH & e
 Z= ,
juar, pos këtyre (që u përmen-  # &  < *  >  .
' 
 ' .&
dën), të tjerat që t’i merrni me
pasurinë tuaj (me niqah) duke _.9 .
  \28!'
 ;3 9H  ;,V‰
'
pasur për qëllim bashkëshortësi e
jo prostitucion. E për atë që për- )*   &  < 7 R!, .7' < GH 7
0
jetuat ju nga ato (gratë me të ci-
lat patët kurorë), jepuani shpër-
.S70
.
@     28!
C
blimin e tyre të caktuar se është
117
obligim. E nuk ka pengesë për ..S7G
ju, pas përcaktimit (të niqahut),
në atë që ju pëlqeni mes vete.
Allahu është i gjithëdijshmi, i
urti.” (Nisa, 24)

KUJT I LEJOHET MARTESA ME ROBËRESHËN

DHE KUR?

“Dhe kush nuk ka prej jush 

 .\
o < GH  & 1 $
  <
  &
mundësi materiale që të mar-
tohet me femra të lira besimtare,   '
.& m  
 ./
   D
 G  
le të martohet me ato besimtare
tuaja që i keni nën pushtetin < GH ,.7
'  & < GH L.
 x

G
& .&
tuaj (robëreshat) Allahu di më së < GH L.]- <
0
    .&m  
miri për besimin tuaj. Ju jeni
nga njëri-tjetri (të një origjine)  ; GL.
' K^*   & < GH 8
 * 
Pra, martohuni me ato (robëre-
sha) e me lejen e të zotërve të  ;3 9H  ;,VW  #  ; 
N -
tyre dhe jepuani kurorën në më-
nyrë të drejtë, (zgjidhni) të nder-
!7
f I./
 & O !* .
shme e jo prostitute të hapta apo I)J 

:v
 & .
  I.' .&
të fshehta. E kur të jenë të mar-
tuara ato, nëse bëjnë ndonjë pu- I2Q .
C  7 ,
 -
'  /
  H 
N-'

në të turpshme, ndëshkimi kun-

dër tyre është sa gjysma e atij të ./
 
  %
0 .& t/
 L  # 7 
* '

grave të lira (jo robëresha) Kjo bQJ   Y

N M
:*  &
(martesë me robëresha) është e
lejuar për ata që i frikësohen 4!7 J  !=/
 , 
 < GH  & x*
imoralitetit, por të jeni të durue-
shëm, është më mirë për ju. .4<7 3 43HC
f    < GH

118
Allahu është mirëdashës, mëshi-
rëplotë.” (Nisa, 25)

A ËSHTË E LEJUAR MARTESA (NIQAHU) ME

GRATË E NDERSHME BONJAKE?

“Kërkojnë prej teje (Muhamed)

përgjigje - fetva për (çështjen)
   E5H j." b' YLC 
 
gratë. Thuaju, “Allahu ju sqa- b' < GH 7
0 %
  .&  #7' < GH 7C 
ron për to dhe kjo që po ju le-
xohet nga libri (Kur’ani) përki- .
 b,. j." %&. b' M.G
tazi me gratë jetime, me të cilat
lakmoni të martoheni me to, e
=f
! ,   #
@H .&  #L,m ,
nuk u jepni atë që është caktuar
(niqah ose miras)…” (Nisa, 127)
... ; G , 


A LEJOHET MARTESA ME VEJUSHAT (TË

DIVORCUARAT) NË MËNYRË TE FSHEHTË?

Paraqitja juaj për martesë ndaj

grave (që kanë kryer afatin e ty-  < R
 ! 0 .7' < HG7 
0 _.9 .
 
re), në mënyrë të tërthortë, ose
mbajtja fshehtë në veten tuaj, b' <  @
 
 j." 2=$ J  &
nuk është mëkat për ju. Allahu e
di se ju do t’ua përmendni atyre
< GH L
    <0 < GH CH L

(dëshirën për martesë), por kurr-  ; )0, .
  G 
  #L !@H : >
sesi mos u premtoni atyre fsheh-
tazi (diç tjetër), përpos t’u thoni ....\' !* & .\
5 HH+, 
 . ‹!>
fjalë të lejuara… (Bekare, 235)

119
KAPITULLI VI

120
 MARRËDHËNIET E NDËRSJELLA NË MES
BURRIT DHE GRUAS?
PËRSE BURRI ËSHTË ME I NGRITUR SE SA
GRUAJA?
SI TË SILLEMI NDAJ GRUAS E CILA SHFAQ
KRYELARTËSI?

“Burrat janë përgjegjës për gra-

të, ngase Allahu ka graduar di- . j." %
0
&
5 `H .9!" 
sa mbi disa të tjerët dhe ngase . K^*  %
0 < # 8*    E
8
 '

ata kanë shpenzuar nga pasuria

e tyre. Prandaj, me atë që 
 ../.
' < #&
  & H+
CL

Allahu i bëri të ruajtura, gratë e
mira janë respektuese, janë bes-
zC . 7 Z  4.
F'. 4.L.
5
nike ndaj të fshehtës. E ato që u
keni dro kryelartësisë së tyre,
 ;Œ QL 
H'.v, b,.  
këshilloni, madje largohuni nga 19.8 b'  ; !{
 ;   ; HF*
'
shtrati (e më në fund), edhe
rrahni (lehtë, nëse nuk ndikojnë Z= , .

' < GH *
o
  -
'  ; !R
 
këshillat as largimi), e nëse ju
respektojnë, atëherë mos u sillni .‹70
.
@     .\7=>  #7
0
keq ndaj tyre. Allahu është më i .Sc=
@
larti, më i madhi.” (Nisa, 34)

A KANË BURRAT MË SHUMË PËRPARËSI SE

GRATË?

“…e burrave u takon një për-

parësi ndaj tyre. Allahu është i    u293}  #7
0 `.9!"  ...
gjithëfuqishëm, i urtë.” (Be- .4<7G 4XX0
kare, 228)

121
 A JANË TË DREJTAT E BARABARTA NË MES
BURRIT DHE GRUAS?

“…Edhe atyre (grave) u takon

e drejta sikurse edhe përgjegjësia  # 7 
0 A: HE| &  #
 ...
në bashkëshortësi…” (Bekare,
228) ...O !* .

A KA DALLIM NË MES TË MASHKULLIT DHE

FEMRËS PËR SA I PËRKET VEPRAVE DHE
PUNËVE QE ATA I PUNOJNË?

“Zoti i tyre iu përgjegj lutjes së

tyre (e tha), Unë nuk ia humb 1 7RH .
 b"L
< # 3 < #
 M.{> .
'
mundin asnjërit prej jush,
mashkull qoftë apo femër. Ju
%
|LH 
 K!
@
N  & < GH  & KE&.0
E0
jeni njëri nga tjetri...” (Ali ...K^*   & < GH 8
 * 
Imran, 195)

A JANË TË BARABARTË GRATË DHE BURRAT

PËR SA I PËRKET HISES SË FITUAR?

“…Burrave ju takon hise nga =@  .& 47/L `.9!" ...
ajo që fituan ata dhe grave gji-
thashtu ju takon hise nga ajo që  = @  .& 47/L j."
fituan ato. Allahut kërkoni nga
.
@     8

'  &   H
e> 
të mirat e Tij. Allahu është i dij-
shëm për çdo send.” (Nisa, 32) ..S70 „jb g E? GH 

122
 CILI ËSHTË DËNIMI I TYRE NËSE BËJNË
IMORALITET (ZINA)?

“Ato nga gratë tuaja që bëjnë

imoralitet (zina), kërkoni që
< GH .L  &
2Q .
C ,e  b,.
kundër tyre të dëshmojnë katër < GH  & \2*3
  #7
0  )#Q
 > .
'
vetë prej jush (burra); nëse vër-
tetohet më dëshmitarë (imorali- b'  ; HG&
e
'  )#g  -
'
teti), mbyllni ato në shtëpia de-
risa t’i marrë vdekja ose derisa 
 
    ; .'   %  7=
Allahu të përcaktojë ndonjë rru-
gë për to.” (Nisa, 15)
..\7=>  #
   E
* {
 
“Ata të dy prej jush që bëjnë
atë (imoralitet-zina), ndëshko- .; HNV‰
' < GH  & .#L.7,e  
: 
ni; e në qoftë se ata pendohen
dhe përmirësohen, atëherë hiqni .#  0 R!0
e
' .
d

 ..,  -
'
dorë prej tyre, pse Allahu pra-
non fort pendimin dhe mëshiron ..S7 3 .S,
.
@    
shumë.” (Nisa, 16)

A LEJOHET TRASHËGIMI I GRAVE NË MËNYRË

TË DHUNSHME?

“O ju që besuat, nuk është le-

juar për ju të trashëgoni gratë (e < GH
 Ea  .
 &VW  : .#
 .
të vdekurve) në mënyrë të dhun- ....S;!
@ Vj." Hr!, 

shme…” (Nisa, 19)

123
 SI DUHET VEPRUAR NËSE MYSLIMANI E
URREN GRUAN E TIJ?

“...Nëse i urreni ato, bëni du- 

 %*
'  ;; !
@  -
'...
rim pse ndodh që Allahu të japë
shumë të mira në një send që ju S!7 J 7'   
E*{
  .\i7 g ;!G ,
e urreni.” (Nisa, 19)
.Sc|
@

SI DUHET VEPRUAR ME GRUAN E PARË PASI

QË E KEMI MARTUAR TË DYTËN?

“Në qoftë se dëshironi të ndërro-

ni (ta merrni) një grua në vend
.
G& K“  Œ
`)= >  < ,} 3
  
të një gruaje (të lëshuar), e asaj
(të lëshuares) i keni pas dhënë .
'
S3.
$ 5  ;)   < 7 ,WV  K“  Œ
shumë të madhe, mos merrni .SL.#   L H:J e ,
 .\i7 g   &  H:J e ,
prej saj asnjë send. A do të merr-
ni atë pa të drejtë e në mënyrë ..S7=& .Sr
mizore?” (Nisa, 20)

SI DUHET TË SILLEMI MES GRAVE (NË RAST SE

I KEMI KATËR GRA)?

“Ju kurrsesi nuk do të mund ta

mbani drejtësinë mes grave edhe  7  H)* , 
 *7$
 , 

nëse përpiqeni, pra mos anoni
plotësisht nga ndonjëra e të lini
E @H H7, .

' < d
 ! 
 j."
tjetrën si të varur. E nëse përmi-   2 +
 * .
@ .; 3:
'
E7 
rësoheni dhe ruheni se (padrejtë-
124
sisë), Allahu ju falë dhe ju
.
@    -
' H+, /
 ,
mëshiron.” (Nisa, 129)
..S7 3 S3HC
f

PËRKUFIZIMI I POLIGAMISË?

“...E nëse i frikoheni padrejtë-

sisë (ndaj tyre), atëherë vetëm 
 U\ )  
' H) * , .
< C J  -'
...
me një, ose (martohuni) me ato
që i keni nën pushtetin tuaj .
%L} 
Y
N < HGL.
 x
 G

& .&
(robëreshat) Ky (përkufizim)
është më afër që të mos gaboni.” .H*,
(Nisa, 3)

125
KAPITULLI VII

126
 ÇFARË DUHET TË VEPROJMË NE RAST SE MES
BURRIT DHE GRUAS LINDIN PËRÇARJE?

“Nëse i frikësoheni përçarjes mes

tyre (burrit e gruas), dërgoni një
pari të drejtë nga familja e tij H|*.
' .#7  ƒ.
+g < C J  
dhe një pari të drejtë nga familja
e saj. Nëse ata të dy (ndërmjetë- .#;
  & .S
G  ;
  & .S
G
suesit) kanë për qëllim pajtimin, .#7     p '?   .S .
d
  )!  
Allahu ju mundëson afrimin
mes tyre (burrit e gruas) Allahu .Sc=J .S70
.
@    
është i dijëshëm, është njohës i
mirë.” (Nisa, 35)

SI DUHET VEPRUAR KUR GRUAJA I KA FRIKË

LARGIMIT TË BURRIT APO FTOHJES SË TIJ
NDAJ SAJ?

“Nëse ndonjë grua i frikësohet

largimit ose ftohjes së burrit të SŒQL .#*   & x

'.J uU
!&  
vet ndaj asaj, atëherë nuk gaboj- 
 .#7
0 _.9 .

' .SR!0  

në po qe se bëjnë mes vete ndo-
një mbarim (pajtim) Pajtimi ësh- D
  /
  .S d
 .# 7  ./
 
të më i dobishmi. Megjithë këtë,
koprracia është e pranishme ndër   D
Q
  h
 CH L
e !8  H 4!7 J
njerëz. Por, nëse silleni mirë dhe
ruheni, s’ka dyshim se Allahu .
.
@    -
' H+, 
 ,
hollësisht është i njohur me gji- .Sc=J
H* ,
thë çka veproni.” (Nisa, 128)

127
 ÇFARË DUHET TË BËJMË NËSE BURRI DHE
GRUAJA NUK KANË HARMONI (NUK
PAJTOHEN)?

“Por nëse ndahen prej njëri tjet-

rit, Allahu begaton me mirësinë *>  & .H@     Z  .
5! C
  
e Tij secilin prej tyre. Allahu
është bujar i madh, i plotdij- ..S7G  .S*>    
.
@
shëm.” (Nisa, 130)

NDËSHKIMI I MERITUAR PËR ATA QË I

AKUZOJNË GRATË E NDERSHME?

“Vërtet, ata që akuzojnë gratë e ./

  
&!   :  
ndershme, besimtare të pafajsh-
me, janë të mallkuar në këtë bo- b' *H .&m   .
'.Z
të dhe në botën tjetër dhe ata i 4M
:0 < #
 U!JV‰ .7L) 
pret një dënim shumë i madh.”
(Nur, 23) .4<7F0

128
 SHKURORËZIMI – DIVORCI

SI DUHET VEPRUAR NË QOFTË SE BURRI

ËSHTË BETUAR SE DO TË LARGOHET NGA
GRUAJA E TIJ?

“Ata që betohen se do të largo-

hen prej grave të tyre (të mos
bëjnë kontakt me to), afati i —
 !, < #.L  &
Hm   : 
pritjes është katër muaj. Në
qoftë se kthehen ata (heqin dorë
   -'
 €j.
'  -
' !K #g 
2*3

nga betimi), s’ka dyshim, Alla- .4<7 3 43HC
f
hu bën falje dhe mëshiron.”
(Bekare, 226)
“E në qoftë se ata kanë vendo-
sur për shkurorëzim, Allahu dë- 417>    -'
ƒ.
$  &X 0  
gjon (fjalët e tyre) i di (qëllimet .4<70
e tyre).” (Bekare, 227)

SA ËSHTË AFATI I PRITJES PËR GRATË E

SHKURORËZUARA;
A LEJOHET QE ATO TË MARTOHEN
MENJËHERË?

“E ato gra që janë shkurorëzuar  # 

 HCLe
  /
 !  
 .
+ $

janë të obliguara të presin tre
menstruacione. Nëse ato i besoj- 
  #
 Ea  .
 „j !5H
2
r.

r
në Allahut dhe ditës së fundit,
atyre nuk u lejohet ta fshehin  #&. 3
 b'    p
J .&   G 

129
atë që Allahu e krijoi në mitrat ...! J ‰V  B  7   .  & m   H@  
e tyre...” (Bekare, 228)

A LEJOHET QE GRUAJA E SHKURORËZUAR TE

RIMARTOHET ME TË NJËJTIN BURRË?

“... E burrat e tyre kanë më Y

 N
b'  ; }" !  p 
  #
* ...
shumë të drejta që gjatë asaj ko-
he, nëse duan pajtim, t’i ri- ....S .
d
   }3
  
kthejnë ato...” (Bekare, 228)

CILA ËSHTË DISPOZITA E DIVORCIT

(SHKURORËZIMIT) TË DYTË?

“Lëshimi (pas të cilit mund të

bëhet rikthimi) është dy herë, e IO !*   4P.& -'
.,! & ƒ
 .
$ 
(pastaj) ose jetë e njerëzishme
(bashkëshortore) ose shkurorëzim ...I.  - 4D!
 , 

me mirëkuptim...” (Bekare, 229)

SI DUHET VEPRUAR MYSLIMANI ME GRUAN E

TIJ PASI TA KETË LËSHUAR ATË PËR HERË TE
TRETË?

“E kur t’i keni lëshuar gratë  #

9 
 Z 
=
' Vj." < + 
o 
N
dhe ato i afrohen afatit të tyre,
atëherë ose mbani si duhet ose i  ;  !" > 
 IO !*   ; HG&
e
'
lëni si duhet (të kryejnë afatin),
e mos i mbani sa për t’i dëm- S3!R  ; HG , .
 IO !* 
tuar, e të bëheni të padrejtë. E

130
kush bën atë, ai e ka dëmtuar <

† )
+
' Y
N E *C   &  )* 
vetveten. Dispozitat e Allahut
mos i merrni për shaka. Përkuj- S X;   
 .VW  H:v
 , .
   C L
toni të mirat e Allahut ndaj
jush edhe atë që ua shpalli Ku- .& < HG7 
0   2
 * L  !@H N 
ranin dhe dispozitat e sheriatit
me të cilat ju udhëzon, dhe ke-
2G  M.G  & < GH 7
0
`XL

ni frikë Allahun e dijeni se 
 
0    H+,  < GH FH *
Allahu është i gjithëdijshëm për
çdo send.” (Bekare, 231) .4<70 „jb g E? GH   

131
 A LEJOHET QE PAS DIVORCIT
PËRFUNDIMTAR (PËR HERË TË TRETË), BURRI
T’IA MARRË GRUAS SË TIJ ATË QE IA KA
DHURUAR MË PARË?

“...E juve (burrave) nuk u le-

johet t’u merrni asnjë send nga
ajo që u keni dhuruar (si ni-
qah), vetëm nëse që të dy frikë- .&  H:J e , 
 < GH
 Ea  .
 ...
soheni se nuk do të mund t’i
ruani dispozitat e Allahut (në
.
 .
'.v 
 . .\i7 g  ;7 ,VW
bashkëshortësi) E nëse keni frikë .
< C J  -'
  } )  .7+
se ata të dy nuk do të mund t’i
ruajnë dispozitat e Allahut, atë- .# 7 
0 _.9 .
'
  } )  .7+
herë për atë, me çka ajo bën
kompensim, për ata të dy nuk .
'
  } )  Y
  ,  
 ) '  .7'
ka mëkate. Këto janë dispozita
të Allahut, pra mos i kundër-
  } )  ) *  & .; )* ,
shtoni, sepse kush i tejkalon dis- .
.F < ; Yi
 He
'
pozitat e Allahut, pikërisht të
tillët janë zullumqarët.”
(Bekare, 229)

A LEJOHET QË GRUAS SË SHKURORËZUAR T’I

MERRET DIÇKA ME DHUNË?

“... e as t’i shtrëngoni për t’u .& ^* = =;:   ; H8
 * , .
 ...
marrë diçka nga ajo që ju keni
dhënë atyre, përveç nëse ato bëj- I2Q .
C ,e  
 .  ; 7 ,VW
në ndonjë imoralitet të hapur...”
(Nisa, 19) ...2I 7"=&
132
 CILA ËSHTË DISPOZITA E ALLAHUT TË
MADHËRISHEM KUR GRUAJA ËSHTË E
SHKURORËZUAR PËR HERË TË TRETË?

“E në qoftë se ai (burri) e lëshon

atë (për herë të tretë), pas atij
(lëshimi) nuk lejohet më derisa ) *   & 
 Ea , .

' .#
+
o  -
'
të martohet ajo për një burrë
tjetër. E nëse ai (burri i dytë) e .#+
 o
 -
' (! 7 f
.S9  Œ DG , %
lëshon atë, atëherë për ata dy,
po qe se mendojnë se do t’i zba-
  .*9! 
 .#7
0 _.9 .

'
tojnë dispozitat e Allahut, nuk Y ,   } )  .7+ 
 .
†
ka pengesë të rikthehen (në bash-
këshortësi) Këto janë dispozita .

*  BK  +
 .#7"=   } ) 
të Allahut që ia sqaron një po-
pulli që kupton.” (Bekare, 230)

A LEJOHET QË GRUAJA E SHKURORËZUAR TË

PARANDALOHET NGA MARTESA E SËRISHME?

“Dhe kur i lëshoni gratë, e ato  #

9 
 Z 
='
Vj." < + 
o 
N
e përmbushin afatin e tyre (të
pritjes), nëse pëlqejnë mes vete 
 G  
  ; H8
 * , .

'
ashtu si kërkojnë rregullat, mos i
pengoni që të martohen për bu- < # 7  R!, 
N  # 9 Œ

rrat e tyre. Me këtë këshillohet
ai që prej jush e beson Allahun

.
@  &  Hz0  Y
 N
O !*  .
dhe botën tjetër, kjo është më e !JV‰ B 7  .  &m  < GH  &
dobishme për ju, më e pastër, se
Allahu e di, e ju nuk e dini.”    ! #o
 < GH
 %
@Œ
 < GH 
N
(Bekare, 232)
.

* , .
 < L
 <
* 
133
 SA ËSHTË KOHA E GJIDHËNIES?

“Nënat, ato që duan ta plotë-  ; }.

 
  * R!  
 )
sojnë gjidhënien, janë të obligua-
ra t’u japin gji fëmijëve të vet dy <  
 }3
    7
&.
@  7
 
vjet të plota...” (Bekare, 233)
...
20.R! 

SI DUHET VEPRUAR MYSLIMANI ME GRUAN E

TIJ TË SHKURORËZUAR PO QE SE AJO ËSHTË
DUKE U KUJDESUR PËR FËMIJËN E TYRE?

“...I ati i fëmijës është i obli-

guar për furnizimin dhe vesh-
mbathjen e tyre (gruas) ashtu si  #H5Π3 
 } H  %
0  ...
është rregull. Askush nuk ngar-
kohet më tepër, vetëm aq sa ka
t
 
G, .
 O !* .  # ,
 @
mundësi. Asnjë nënë nuk bën të uU) 3 .8, .
 .#*>  . 4hC L
dëmtohet me fëmijën e saj, e as
babai me fëmijën e tij. Po ashtu %
0  ()
 
4}H & .
  .;) 
 
është i obliguar edhe trashëgim-
tari (i fëmijës) E nëse pas një .\./' }3
  -
' Y
N EH | & ‘3
konsultimi dhe pëlqimi (prindë-
rit) shfaqin dëshirën për ndër-
.
'
K3  .Q,  .# & K~!,  0
prerjen (më herët) e gjinit, nuk ....#7
0 _.9
është ndonjë mëkat për ta...”
(Bekare, 233)

134
 PRITJA – IDDETI -
ÇKA NËNKUPTOJMË ME FJALËN KURSIV DHE
SA ËSHTË KOHËZGJATJA E SAJ?

“E ata që vdesin dhe lënë gra

 3
: < GH  &
 '   :
pas vete, ato (gratë) presin katër
2*3
  # 
 HCLe
  /
 !  .S9 Œ

muaj e dhjetë ditë. E kur ta
kryejnë ato afatin e tyre, nuk .

'  #
9
  Z
 
N-
' S!Q
 0 K!# g

është mëkat për ju (familja kuj-
destare) për atë që bëjnë ato në b'   * '
.7' < HG7 
0 _.9
mënyrë të njerëzishme me veten
e tyre. Allahu hollësisht e di çka .    O !* .  # 
 HCL

veproni.” (Bekare, 234) .4c=J

H * ,

A LEJOHET MARTESA ME TË VEJËN PARA SE TË

KETË MBARUAR KOHA E CAKTUAR E PRITJES
– (IDDETI)?

“... Dhe mos vendosni lidhjen e % _.

G"
U)+ 0 &X* , .
 ...
kurorës derisa të përfundojë afati
i caktuar. Ta dini se Allahu e di 
 
0  
9 
M
 .G  ‚
H= 
çka fshehni në vete, pra kini frikë
prej Atij, dhe dijeni se Allahu ( 3:
 .
' < HG
 HCL
b' .& <
*    
falë shumë, është i butë.”
(Bekare, 235)
.4<7 43HC
f   
 
0 

135
 SI LLOGARITET PRITJA (IDDETI)?

“O ti pejgamber, kur t’i lëshoni

gratë, lëshoni ato në vigjilje të Vj." < + 
o 
N b = .#
 .
fillimit të pritjes së tyre (në
kohën e pastërtisë së tyre) dhe
U) * /  
  # ,) *   ;H+?
$
'
kohën e pritjes mbajeni mend
mirë e kini frikë Allahut, Zotit ...< GH 3   H+,
tuaj...” (Talak, 1)

A LEJOHET NXJERRJA E GRUAS SË

SHKURORËZUAR NGA SHTËPIA E ISH-BURRIT
GJATË KOHËS SË CAKTUAR (IDDETIT)?

“...dhe mos i nxirrni ato prej .

  #,7  &  ; 9!v
 , .
...
shtëpive të tyre, e edhe ato të
mos dalin ndryshe vetëm nëse I27"=& I2Q .
C ,e  
 .  9 ! v
 
bëjnë ndonjë vepër të keqe të
vërtetuar. Këto janë dispozitat e ) *  &    } )  Y
  , 
Allahut, e kush del jashtë dis- .
  C L <

† )
+
'   } ) 
pozitave të Allahut, ai e ka
dëmtuar vetveten. Ti nuk e di, Y
N )*  ‘
H )
    E *
 A3) ,
Allahu pas asaj mund të të japë
diçka rishtazi.” (Talak, 1) .S!&


136
 ÇFARË DUHET VEPRUAR ME GRATË PASI TA
KENË MBARUAR AFATIN E TYRE TË CAKTUAR
- “IDDETIN”?

“E kur t’i afrohen ato mbarimit

të afatit të tyre, atëherë ose mba-  ;HG&
e
'  #
9 
 Z 
 
N-'

ni (i ktheni në jetën bashkë-

shortore) si duhet, ose ndahuni
IO !*   ; H53.
' 
 IO !* 
prej tyre si është e udhës, e këtë < GH  & `K ) 0 A
 
N  )# g 

do ta dëshmojnë dy dëshmitarë
të drejtë nga mesi juaj dhe z
H 0 < GH 
N  
U}.#Q
  75

dëshminë zbatojeni për hir të
Allahut. Kështu këshillohet ai B 7  .  &m 
.
@  & 
që i beson Allahut dhe ditës së
fundit, e kush u përmbahet dis-

 E *{
    p  & !JV‰
pozitave të Allahut, atij Ai i ..S9!v
 &
hap rrugë.” (Talak, 2)
“dhe furnizon atë prej nga nuk  & 
 
  .
 ‡
H 7   &  5 Π! 
e kujton fare. Kush i mbështetet
Allahut, Ai i mjafton atij, Alla-   =
  #
'    %
0 E @  
hu realizon dëshirën e vet dhe E? GH    E
* 9 )
5 ( ! & 
‚H .   
Allahu çdo gjëje ia ka caktuar
kohën (afatin).” (Talak, 3) .S3)
5 „jb g

SI LLOGARITET PRITJA (IDDETI) PËR GRATË E

SHTYRA NË MOSHË?

“E ato nga gratë tuaja të cilave

u është ndërprerë cikli mujor
 & ^7  &  
 i b.

137
(menstruacioni) nëse nuk e keni 2H
r.

r  # ,) *
' < = ,3   < GH .L
ditur, koha e pritjes së tyre është
tre muaj, e ashtu edhe ato që 
 .
 H  8
 
  <
 b. !K #g 

ende nuk kanë pasur menstrua-

cion. Ndërkaq, për shtatzënat  #
   * 8
  
  #H9 
`. 
e
afati i pritjes së tyre është derisa
të lindin. E kush i frikësohet Alla-
(!&
  & 
 E *{
    p  &
hut, Ai atij ia lehtëson punën.” .S!
 
(Talak, 4)

KU DUHET T’I MBAJMË GRATË E

SHKURORËZUARA GJATË PRITJES SË
(IDDETIT); SI TË SILLEMI NDAJ TYRE; ÇFARË
TË BËJMË PO QE SE JANË SHTATZËNA?

“Ato (gratë e lëshuara), sipas

mundësisë suaj i vendosni në
ndonjë vend ku banoni ju, e  & < 
G> ‡
H 7   &  ; G>

mos i ngushtoni ato për t’i dety- H+7"8  ; 3.8, .
 < @H )9 
ruar (të dalin) Në qoftë se ato
janë shtatzëna, atëherë furnizo- KE  .
 H  H@    # 7 
0
ni ato derisa ta heqin barrën e
tyre, e nëse ato u japin gji fëmi-  * 8 %  #7
0 H+CL
e
'
jëve tuaj, atëherë jepuani atyre
shpërblimin që u takon dhe kini  ;,V‰
' < HG
 * R
 3 
 -
'  #
 
mirëkuptim në mes jush ashtu si IO !*  < GH 7   !,  ; 39H
duhet, e në qoftë se hasni në
vështirësi ndër vete, atëherë le të .q!J H 
 1 R! 
' < ,! >.*,  
kërkojë për të gjidhënëse tjetër.”
(Talak, 6)

138
 SHPENZIMI I GJIDHËNIES?

“Ai që është i pasur, le të shpen-

zojë sipas mundësisë së vet, e ai 3)5H  & *>  & I2*> HN p C 7
që është ngusht nga pasuria, le të
japë nga ajo që i ka dhënë Alla- .
    (.,VW .& p C  7 '
 5H Π3  7 
0
hu, e Allahu nuk ngarkon askë, .;.,VW .& . .SC L    t
 ?
G
vetëm aq sa i ka dhënë; mirëpo
pas vështirësisë Allahu sjell çli- .S!
  !K 
 0 )*    HE* {
 7>
rim (begati).” (Talak, 7)

DHURATA E KURORËS (MEHRI)

CILAT JANË TË DREJTAT NDAJ GRUAS SË
SHKURORËZUAR E CILA NUK KA PASUR FARE
KONTAKTE ME BURRIN E SAJ DHE E CILA NUK
KA PRANUAR NDONJË DHURATË (MEHËR)?

“Nuk është mëkat për ju nëse i

lëshoni gratë pa pasur kontakt Vj." < + 
o   < GH 7
0 _.9 .

(martesë) me to dhe para se t’u
caktoni atyre ndonjë caktim (ku-  #
R!C ,  
 ;, < 
.&
rorë-nikah), po pajisni ato (me
ndonjë pajisje), pasaniku sipas
1> %
0  ; *"& \28!
'
mundësisë së tij dhe i varfëri si- .S0.& ( 3 )
5 !+   %
0 ( 3 )
5
pas mundësisë së tij. Një pajisje
e zakonshme është obligim për .
   %
0 .+ O !* .
bëmirësit.” (Bekare, 236)

139
 SHUMA QË I ËSHTË PREMTUAR GRUAS PARA
SE TË KETË KONTAKTE ME BURRIN; SA DUHET
T’I DHUROJMË NË KËTË RAST?

“E nëse i lëshoni ato para se të

kontaktoni, por u keni pas 
 E = 5
 &  ;+ 
o   
caktuar atyre një caktim (kuro-
rë), atëherë duhet t’u jepni
\28!'
 #
< R
 !
' ) 5
  ;,
gjysmën e asaj që e keni caktuar, 
 
HC*   
. < R
 !
' .& t/
 '

përveç nëse ato ju falin ose ju fa-

lë ai në duart e të cilit është 
 _.
G" UH )+ 0 ()7 A: CH * 
lidhja e kurorës. E të falni (bu-
rra ose gra) është më afër devot- 
  , .
  q+  M! 5 
HC* ,
shmërisë, e mos e harroni bami-
rësinë ndërmjet jush. Vërtet,

H * , .     < GH 7  E
8
 C

Allahu sheh atë që veproni.” .4c/
(Bekare, 237)

PAGESA E DHURATËS SË KURORËS?

“Grave jepuani dhuratën e ku-

rorës së tyre (niqahin) më të mi-  -
' \2

 L  #,.
5) d Vj." ,VW
rë, e në qoftë se ato nga vullneti
i vet ju falin diçka nga ajo,
.SC L   & „jb g  0 < GH
  = o
atëherë hajeni atë hallall të ..\i!& .\i7; ( HGH
'
mirë.” (Nisa, 4)

140
ÇKA ËSHTË DHIHARI DHE CILI ËSHTË DËNIMI
SI PASOJË E TIJ?

“Prej jush që bëjnë “Dhihar”

(epërsia ime ndaj teje është
haram si epërsia ndaj nënës si- < #.L  & < GH  &
 !;.
F  :
me) ndaj grave të veta, në të
vërtetë ato nuk janë nënat e ty- . < # ,.#& H   < # ,.#& H  ; .&
re, nënat e tyre janë vetëm ato
që i kanë lindur ata, ndërsa ata

HH+7
 < # L < # L)
 b.
janë duke thënë fjalë të irituara     S3 Œ `
+  & S!
G &
dhe gënjeshtra, por Allahu është
që lë shumë pa marrë në .43HC
f ŠCH *

përgjegjësi dhe shumë falë.”
(Muxhadele, 2)
“Ata që krahasojnë (me nëna)
dhe largohen nga gratë e veta, e
pastaj zbrapsen nga ajo që kanë < rH < #.L  &
 !;.
F  :
thënë, janë të obliguar që para
se të kontaktojnë ndërmjet vete
 & I2=
53 ! !
 
' H.
5 .
 }*
ta lirojnë një rob. Kjo është 
HF0, < GH 
N .>. 
 E=
5
dispozitë me të cilën porositeni,
e Allahu është i njohur .4c=J
H * , .   
hollësisht me atë që ju punoni.”
(Muxhadele, 3)
“E kush nuk gjen (rob për  !# g B .7/
' ) { <
  
'
lirim), atëherë le të agjërojë dy
muaj rresht para se të  
' .>. 
 E=
5  &  7 *.&
kontaktojnë, e kush nuk
mundet, atëherë le t’i ushqejë .S7G
 & "> B .*o -
' 1 $
  <

gjashtëdhjetë të varfër. Kjo
(dispozitë ju shërben) për të vër-
Y , >3  . &m  Y
N
141
tetuar ju se besoni Allahun dhe .4<7
 4M
:0  !'.
G    } ) 
të dërguarin e Tij (e jo zakonet
injorante) Këto, pra janë për-
caktimet e Allahut. Ndërkaq,
mohuesit kanë dënim të rëndë.”
(Muxhadele, 4)

142
KAPITULLI VIII

143
 CILAT JANË POROSITË KUR’ANORE PËR
HYRJEN NË SHTËPITË E HUAJA?

“O ju që besuat, mos hyni në .S,7 HJ ) , .

 &VW  : .#
 .
shtëpi të huaja pa kërkuar leje
dhe pa përshëndetur njerëzit e Le 
 , % < GH ,7 !7
f
saj. Kjo është më mirë për ju në 4!7 J < HGN
.# ; 
%
0 ? ,
mënyrë që të merrni mësim.”
(Nur, 27) .
 !@
:, < GH  *
 < GH

“Po nëse nuk gjeni aty asnjë, .

' S)
 .#7'  ){, <
  -
'
atëherë mos hyni në to derisa t’u
jepet leje, e nëse u thuhet kthe-
E75   < GH


Nm  % .;HJ ) ,
huni, ju pra kthenu. Kjo është %
@Π
; *9 3 .
' *9 3  <HG

më e ndershme për ju. Allahu di

çdo gjë që veproni ju.” (Nur, 28) .4<70
H* , .    < GH


MBULESA (HIXHABI)

Thuaju besimtarëve të ndalin < ; 3 ./

  & 8Z  
 & m   E 5H
shikimet (prej haramit), t’i ruaj-
në pjesët e turpshme të trupit të %
@Œ
 Y
N < # 9 !'H HF
C
 
tyre se kjo është më e pastër për
ta. Allahu është i njohur hollë- .
*/
  . 4c=J     < #

sisht për atë që bëjnë ata.”
(Nur, 30)
“Thuaju edhe besimtareve të  &  8
 8Z  .& m   E 5H 
ndalin shikimet e tyre, t’i ruajnë
pjesët e turpshme të trupit të ty- .
  #9 !'H  F
C
   ;3./

re, të mos zbulojnë stolitë e tyre

144
përveç atyre që janë të dukshme, .# & ! # †
.& .  #Π )= 
le të venë shamitë mbi krahëro-
rin e tyre dhe të mos ua tregojnë  # 79 %
0  ; ! v  ! 8
 7 
bukuritë e tyre askujt përveç bu-
rrave të vet, babajve të vet ose 
  #
*= .  # Π )=  .

babave të burrave të vet, djemve
të vet ose djemve të burrave të
 #.
 
  #
* j.VW 
  #.VW
vet, vëllezërve të vet ose djemve 
  #LJ  
  #
* j.
 

të vëllezërve të vet, apo djemve
të motrave të veta, ose grave të 
  #,J
 b 
  #LJ  b
tyre (që u përmendën) dhe robë-
reshave, të cilat i kanë në pronë- 
  #L.
 x
 G

& .& 
  # .L
sinë e tyre, ose shërbëtorëve nga
meshkujt të cilët nuk ndiejnë ne-
 & 23 - b H !7
f *.
vojë për femrat ose fëmijët që <
  : EC $?  
 `.9!" 
nuk e kanë arritur pjekurinë për
gra...” (Nur, 31) ...j." 3 0 %
0  !#F 

SI DUHET TË ECË MOTRA MYSLIMANE?

“... Le të mos kërcasin me këm- .& < 

* 7  #  93 e
  ! 8
  .
  ...
bët e tyre për ta zbuluar fshehtë-
sinë nga stolitë e tyre. Pendohu-   %
 ,  #Π & Cv
 
ni të gjithë te Allahu, o besim- < GH  *

&m   .#
 .S*79
tarë, në mënyrë që të gjeni
shpëtim.” (Nur, 31) .
C ,

145
CILAT KOHË KONSIDEROHEN VETMI (DIÇKA
PRIVATE) DHE KUR DUHET KËRKUAR LEJE
PËR TË HYRË NË SHTËPI?

“O ju të cilët besuat, ata të cilët <HGLN e 

 7 &VW  : .#
.
i keni në pronësinë tuaj (shërbë-
torët) dhe ata që nuk kanë arri- <
  : < GH L.
 x

G
&  :
tur moshën e pjekurisë, duhet të
kërkojnë leje prej jush (për të I!&
‘.
r
< GH  & < H ZH= 
hyrë te ju) në tri kohë, para na-   !{

C U.
d E=
5  &
mazit të sabahut, në kohën e
drekës kur i hiqni rrobat tuaja  & Uc#F   & < GH .7r
*8,
(për të pushuar) dhe pas nama-
zit të jacisë, që të tria këto kohë I3 0 ‘
H .

r j.Q* U.
d )* 
janë kur ju nuk jeni të veshur.
Pos atyre tri kohëve nuk është 4_.9 < #7
0 .
 < GH 7
0 h7
 < GH

mëkat as për ju as për ata, të < GH 8
 *  < HG7 
0
H'
o  ;) * 
vizitoni njëri-tjerin. Kështu Alla-
hu ua sqaron argumentet e veta. < GH
    7"= Y
:
@ ^
K *  %
0
Allahu është i dijshmi i urti.”
(Nur, 58) .4<7G 4<70    .V‰

A DUHET TË KËRKOJNË LEJE PËR HYRJE EDHE

FËMIJËT E MOSHËS MADHORE?

“E kur fëmijët tuaj ta arrijnë < H <HG & `H .

Co
e ‚

 
N 
moshën e pjekurisë, le të kërkoj-
në leje (për hyrje) ashtu si kër-  &  :

Ne >  .
@ LNe 
 7
'
kuan ata para tyre. Allahu ju
shpjegon dispozitat e veta, sepse ,.VW < GH
     7"= Y
:
@ < #=
5
Ai di më së miri dhe është më i
urti.” (Nur, 59)
.4<7G 4<70   

146
 LEHTËSIMI PËR GRATË E MOSHUARA; CILI
ËSHTË AI?

“E gratë e moshuara, të cilat .

 b,. j."  & ) 0
+
nuk dëshirojnë martesë më, për
to nuk është mëkat ta heqin 4_.9  # 7 
0 h7

' .S .
GL
9! 
petkun mbulues të tyre, po duke
mos qenë zbuluese të bukurive,
I.9!" =& !7
f  #.7r  * 8
  

megjithëqë më së miri është për  #
4!7 J  C C * 
  
 2I X
to të jenë të përmbajtura. Alla-
hu dëgjon, di.” (Nur, 60) .4<70 417>   

A ËSHTË OBLIGATIVE MBULESA PËR GRATË?

“O ti Pejgamber, thuaju grave

tua, bijave tua dhe grave të be- Y,. Y9 Œ
e E 5H b = .#
 .
simtarëve le t’i vënë shamitë
(mbulojë) e veta mbi trupin e  &  # 7 
0 L)  
 & m  j .L
tyre, pse kjo është më afër që ato
të njihen (se nuk janë rrugaçe) e .
'
 ' ! *  
 %L}
 Y
 N
 # =7.
9
të mos ofendohen. Allahu fal
gabimet e kaluara, Ai është më- ..S7 3 S3HC
f  
.
@   N
m 
shirues.” (Ahzab, 59)

KUSH JANË TË SHFRENUARIT?

“Edhe ata që janë ruajtur prej

punëve të ndyra (amorale).” .
HF'. < #9 !CH  < ;  :
(Mearixh, 29)

147
“Me përjashtim ndaj grave të
veta dhe ndaj robëreshave që i x

G
& .& 
 < #9 Œ
 %
0 .
kanë në posedim, ata nuk qor- .&H& ! 7
f < # L-
' < # L.

tohen për to.” (Mearixh, 30)
“E kush kërkon përveç tyre, të < ; Yi
 He
' Y
N Vj3 %Z  
'
tillët janë të shfrenuar (meritojnë
dënim).” (Mearixh, 31) .
 }.*

148
KAPITULLI IX

149
 CILAT JANË RREGULLAT MBI TESTAMENTIN?
SI DUHET LËNË TRASHËGIMIA?

“Kur ndonjërit prej jush i është

afruar vdekja, nëse lë pasuri pas < @H )
 ! 8
  
N < GH 7
0 
 H@
vete, testamenti (vasijeti) për prin-
dërit dhe për të afërmit u është
2H 7d S!7 J P!,   
  
bërë juve obligim, por ashtu siç .+  O !*  . 
 ! 5 e
  )  
është drejt. Për ata që janë të
devotshëm kjo është detyrë që .
 +  %
0
lypet kryer.” (Bekare, 180)
“Kush bën ndryshimin e tij pasi r .L-'
 *> .&)*  
)    '

që ta ketë dëgjuar (ditur) atë, më-

kati për te u takon atyre që ndry- 417>      LH)" =  : %
0
shojnë. Allahu dëgjon dhe di.”
(Bekare, 181) .4<70
“E kush frikësohet prej testa-
mentuesit se gabimisht po largo-
het nga drejtësia, ose qëllimisht .Sr  
.\C9 K˜&  & O.J   '

do të bëjë mëkat, ai që bën paj-

tim ndërmjet tyre, ai nuk ka
    7
0 <r .

' < # 7  D
d

e
'
mëkat. Vërtet Allahu shumë fa- .4<7 3 43HC
f
lë dhe shumë mëshiron.”
(Bekare, 182)

KUSH E TRASHËGON PASURINË E TË

VDEKURVE?

“Meshkujve ju takon pjesë nga ) P!, .& 47/L `.9!" 
pasuria që e lënë prindërit e të
150
afërmit (pas vdekjes), edhe .& 47/L j."
!5
e
femrave ju takon pjesë nga ajo
që lënë prindërit e të afërmit, le E 5
.&
! 5 e
  ) P ! ,
të jetë pak ose shumë ajo që
lënë, ju takon pjesë e caktuar ..SR !C & .S=7/L ! H|@

  &
(nga Zoti).” (Nisa, 7)

SI VEPROHET ME TË VARFËRIT KUR JANË TË

PRANISHËM NË PJESËTIMIN E PASURISË?

“Kur të prezentojnë në pjesëti-

min e pasurisë që ka lënë i vde- %! H+ H H
2
 + ! 8
  
N 
kuri të afërmë, bonjak dhe varf-
njak (që nuk janë pjestarë në < ; H5Œ 3 .
' 
 @. %&.7
trashëgim), jepuani nga ajo (pa-
suri e lënë) dhe atyre thuajuni ..\' !* & .\ 5
< #
 HH5  &
fjalë të mira.” (Nisa, 8)

“Le të frikësohen ata (në prag të

vdekjes) sikur të linin pas vete  & H@!, 
  : v
 7
pasardhës të paaftë për të cilët
kanë dro (si do të jetë gjendja e < #7
0 H'.J .\'.*R \23" NH < #C J
tyre) le t’i ruhen Allahut (dëni-
mit të Tij) dhe le t’ju thonë (je- .S))> .\ 5
HH+7    H+7 '

timëve) fjalë prindore.” (Nisa, 9)

151
 TRASHËGIMIA E TË VDEKURIT
SI DUHET TË NDAHET PASURIA E TË
VDEKURIT?

“Allahu ju urdhëron për (çësh-

tjen e trashëgimit) fëmijët tuaj,
për mashkullin hise sa për dy
femra; nëse janë (trashëgimtare) !
@:  < @H }.
 
 b'    < GH 7d
vetëm femra, dy e më shumë,
atyre ju takojnë dy të tretat e sj.L  H@  -
'  7 7|
LHe z
?  EH | &
pasurisë që trashëgohet; nëse ësh-
të një femër, asaj i takon gjys-
  P ! , .& .
|HHr  #
'
 7 r ƒ
  '

ma; për prindërit, për secilin nga 

e t
 /
 " .#

' \U)  x
 L.
@
ata, ju takon e gjashta nga ajo
që ka lënë (i vdekuri) nëse ka .& T
 ) 
  .#  & I)  E? GH 
fëmijë; e në qoftë se (i vdekuri)
nuk ka fëmijë e atë e trashëgojnë  HG <
  -'
4)
 

.
@   P ! ,
(vetëm) prindërit, atëherë nënës
së tij i takon një e treta; në qoftë
‡
H H |a &" eH
' ( 
 
r3  4)
 

se ai (i vdekuri) ka vëllezër, në- T
 ) 
   &" He '
uUJ  

.
@  -
'
nës së tij i takon vetëm një e
gjashta, (kjo e drejtë në trashë- K } 
 .# bd I27d )*   &
gim bëhet) pasi të kryhet testa-
menti (vasijeti) që ka lënë dhe < # 

 3) , .
 < @H k .
 < @H k .VW
pasi të lahet borxhi; ju nuk dini      & \28!'
.S*C L < GH
 M! 5 

se kush është më afër dobisë suaj,

prindërit tuaj ose fëmijët tuaj. ..S7G .S70
.
@  
(Ky përcaktim është) Urdhër nga
Allahu. Vërtet Allahu është më
i Dijshmi, më i Urti.” (Nisa, 11)
“Juve ju takon gjysma e asaj   < GH 9  Œ
 P!, .& t
 /
 L < GH

152
(pasurie) që lënë gratë e tuaja,  #

.
@  -
' 4)
  #
 HG <

nëse ato nuk kanë fëmijë, por
nëse ato kanë fëmijë juve ju ta-  &  @ ! , .& 1 !  <HG
'
4)

kon një e katërta nga ajo që lënë
ato, pasi të kryhet testamenti i K } 
 .# d I27d )* 
tyre dhe pasi të lahet borxhi.
Atyre (grave) ju takon një e ka-
 GH  <
   < @ !, .& 1 !   #

tërta nga ajo që lini ju, nëse nuk  #
'
4)
 < HG

.
@  -'
4)
 < HG

keni fëmijë, por nëse keni fëmi-

jë, atyre ju takon një e teta nga I27d )*   & < @ !, .&   |a
ajo që leni pas kryrjes së testa-
mentit që keni përcaktuar ose
.
@   K } 
 .#
d,
borxhit. Në qoftë se (i vdekuri)
është mashkull ose femër, e tra-

 uU
! &   
\2
.

@ H‘3  uE93
shëgohet nga ndonjë i largët (pse .# & I)  E? HG '
4xJ H  
4–

s’ka as prindër as fëmijë) po ka
një vëlla ose një motër (nga në- Y
N  & !
|@
 L.
@  -
' T
 ) 
 
na), atëherë secilit prej tyre u ta-
kon një e gjashta, e në qoftëse se )*   & ‡H |a b' j€ .
@!g < #'

janë më shumë (se një vëlla ose !7

f K } 
 .# %d I27d
se një motër) ata janë pjesëma-
rrës të barabartë në të tretën (e 4<70       & \27d 3[ .8&
tërë pasurisë), pas testamentit të
porositur ose borxhit, e duke mos .4<7
dëmtuar (trashëguesit) Ky përcak-
tim është porositur prej Allahut.
Allahu është i gjithëdijshëm, jo
i ngutshëm.” (Nisa, 12)

153
 KUSH E TRASHËGON PASURINË E ATIJ QË
NUK KA AS PRINDËR E AS FËMIJË?

“Kërkojnë përgjigjen tënde.

Thuaju, “Allahu ju përgjigjet në
çështjen e “kelale-s” (ai që nuk
ka prindër as fëmijë që e trashë- b' < GH 7C     E5H YLC 
 
gojnë) Nëse vdes një njeri që nuk
ka fëmijë, por ka motër, atëherë 4)
 
 h
 7 
Y
; 4k!&    2
.
G

asaj (motrës) i takon gjysma e pa-  ;  P!, .& t/
 L .#
'
4xJ H 

surisë së lënë. Ai (vëllau) trashë-
gon tërë atë (që le motra) nëse ajo .L.
@  -'
4)
 .#
  HG <
   .#Hr! 
nuk ka fëmijë. Në qoftë se ato
janë dy (motra që trashëgojnë),    P!, .&  .
|H |a .#
'
 7 r
atyre dyjave u takojnë dy të tretat
që lë ai. Në qoftë se janë vëllezër !
@: 
' sj.L .\.93 \UJ  L.
@
dhe të përzier burra dhe gra,  
< GH
    7"=  7 7|
LHe z
?  EH | &
atëherë mashkullit i takon hise dy
fish më shumë se sa femrës. Alla- .4<70 „jb g E? GH     a8,
hu ju sqaron, ashtu që të mos
humbni. Allahu di për çdo send.”
(Nisa, 176)

154
 FËMIJËT E ADOPTUAR

“Allahu nuk krijoi dy zemra në

gjoksin e asnjë njeriu e as nuk ua
bëri gratë tuaja, prej të cilave b'  7 =
5  & KE9 !   
E*9 .&
largoheni me dhihar nëna tuaja, b. <HG9  Œ
 E
* 9 .&  ' 9
(duke e krahasuar shpinën e gru-
as me atë të nënës), e as nuk ua
E*9 .& < GH ,.#& H  #  &
 !; .
F,
bëri djem tuaj të adoptuarit tuaj
(fëmijët e tjetërkujt që i adoptoni < GH H
5 < HGN
< @H Vj.
< @H Vj.70 } 

si të juaj) Këto janë vetëm thënie

tuaja që i shqiptoni me gojët ;  p  `H H+    < GH ;'
e
tuaja, e Allahu e thotë atë që .
E7=
  A)# 
është realitet, dhe Ai udhëzon në
rrugën e drejtë.” (Ahzab, 4)
“Ju thirrni (mbështetni) ata në
etërit e vërtetë të tyre, kjo është ) 0 l
H 5
 ; < #.V‰ < ; 0} 
më e drejtë tek Allahu, e nëse
nuk ua dini (nuk dini se kush < ; Vj.VW 
* , <
  -
'  
janë) etërit e tyre, atëherë ata
janë vëllezërit tuaj dhe të afërmit < GH 7&  ") b' < GH LJ -
'
tuaj në fé. Nuk ëshë ndonjë < ,e
$J
 .7' 4_.9 < GH 7
0 h7

mëkat juaji ajo për çka keni
gabuar, por (është mëkat) ajo që <HGHH5 )*, .&  G
 
zemrat tuaja e bëjnë qëllimisht,
po Allahu është që falë, është ..S7 3 S3HC
f  
.
@
mëshirues.” (Ahzab, 5)

155
KAPITULLI X

156
 CILI ËSHTË DËNIMI I MERITUAR PËR
VJEDHJE, MBYTJE DHE PROSTUTICION
(ZINA)?
DËNIMI PËR VJEDHJE

“Vjedhësit dhe vjedhëses prejua- *

$5 .
' 2H
53. ƒ
 3.
ni duart, si shpagim i veprës që
bënë, (kjo masë është) dënim nga  & .\.
GL .=
@ . sjX9 .# )

Allahu. Allahu është i fuqishëm,
ligjdhënës i urtë.” (Maide, 38) .4<7G 4XX0     

A PRANOHET PENDIMI I VJEDHËSIT?

“E kush pendohet pas punës së

keqe (vjedhjes) dhe përmirëso- D
d

    H† )*   & M.,   '

het, s’ka dyshim, Allahu ia pra-

non pendimin, Allahu është që
43HC
f     7
0 M
     -
'
falë shumë, është mëshirues.” .4<7 3
(Maide, 39)
“A nuk di se Allahu është Ai Y
  & 
   
 <
* , <


që sundimi i qiejve dhe i tokës
është vetëm i Tij, andaj Ai  & M
 :? * ~3
e  .
 
dënon atë që do dhe e falë atë që %
0    j€ .Q   ! CZ  j€ .Q
do. Allahu është i plotfuqishëm
për çdo gjë.” (Maide, 40) .4!)
5 „jb g E? @H

157
 KUR LEJOHET DHE KUR NUK LEJOHET
JURIDIKISHT MBYTJA E NJERIUT?

“...mos e mbytni njeriun sepse    B!  b hC  H+ , .

 ...
mbytjen e tij e ndaloi Allahu,
përpos kur është me vend. Këto < GH  *
  < @H .d < GH 
N p" . .
janë porositë e Tij, kështu që të
mendoni thellë.” (En’am, 151) .
H+* ,
“Dhe mos e mbytni njeriun që
Allahu e ka ndaluar (mbytjen e
tij), përveç me drejtësi (që e kër- .    B!  b hC  H+ , .

kon sheriati) E kush mbytet pa
të drejtë (pa faj), kujdestarit të )
+
' .S&HF &
E5H  & p" .
tij Ne i kemi dhënë të drejtë (të b' O
 !
  .

' .SL.
$ > 7" . *9
kërkojë drejtësinë), e ai të mos e
kalojë kufirin në mbytje derisa .S3/ &
.
@  L E  +

ai është i ndihmuar (prej Zotit).”
(Isra, 33)

DËNIMI PËR MBYTJE (VRASJE)?

“Asnjë besimtari nuk i është i

lejuar të mbysë besmitarin tjetër,
. .S&m & E
+  
 K & m 
.
@ .& 
përpos gabimisht. E kush e mby- ! !
 
' \e
$J .S&m &
E
5  & \e
$J
të gabimishht një besimtar, ai
është i obliguar ta lirojë një rob ;
 %
 u2 & u2} I2&m & I2=
53
besimtar dhe shpagimin (e gja-
kut) t’ia dorëzojë familjes së tij, KB
5  &
.
@  -
' H5) /
  
 .
përpos në qoftë se ia falin (fa-
milja gjakun) Në qoftë se ai (i
I2=
53 ! !
 
' 4 &m & ;  < GH
 [ ) 0

158
mbyturi gabimisht) është besim- < GH 7 KB
5  &
.
@   2I & m &
tarë, por i takon popullit që ësh-
të armik i juaji, atëherë është %
 u2 & u2) '
4ƒ.
|7& < #7  
obligim vetëm lirimi i një robi
besimtar. Në qoftëse se ai (i mby- <
  
' I2&m & I2=
53 ! !
 , ;

turi) është nga ai popull që keni
marrveshjen me të, atëherë është
\2 ,  7 *.&  !# g B .7/
' ) {
obligim shpagmi i (gjakut) që i ..S7G  .S70   
.
@     &
dorëzohet familjes së tij dhe lirimi
i një robi besimtar. E kush nuk
ka mundësi (të lirojë një rob), le
të agjëroj dy muaj rresht, si pen-
dim (i pranuar) ndaj Allahut.
Allahu është më i dijshmi, li-
gjdhënësi më i drejtë.” (Nisa, 92)
“Kush e mbytë një besimtar me
qëllim, dënimi i tij është xhehe- ( k X{
 '
S)" * & .S& m & E +   & 
nemi, në të cilin do të jetë për-
gjithmonë. Allahu është i hi-   
 8
 f
 .#7' S).J <# 9
dhëruar ndaj tij, e ka mallkuar
dhe i ka përgaditur dënim të ..S7F0 .S
:0 
) 0
 * 
 7
0
madh.” (Nisa, 93)

CILA ËSHTË DISPOZITA E ZINASË?

“Dhe mos iu afroni imoralitetit

(zinasë), sepse vërtet ai është ve- \2Q .
'
.
@  L .LX"  !+ , .

për e shëmtuar dhe është një rru- ..\7=> Vj.>
gë shumë e keqe.” (Isra, 32)

159
 DËNIMI PËR ATË QË BËN PROSTITUCION
(ZINA), SI DHE PËR ATË QË BËN SHPIFJE PËR
GRATË E NDERSHME?

“(Kjo është) Kaptinë të cilën

Ne e shpallëm dhe Ne e bëmë
detyrim të domosdoshëm (zbati- .X L
 .;.R
 !
' .;.X L
uU3>
min e dispozitave që theksohen
në të) dhe Ne parashtruam në të .
!@
:, < HG * 
I.7" I.WV .#7'
argumente të qarta në mënyrë që
të merrni mësim.” (Nur, 1)
“(dispozitë obliguese është që)
Laviren dhe lavirin t’i rrahni,
secilin prej tyre me nga njëqind
I)  E @H  )9 .
' bLX 2H 7LX
të rëna, dhe në zbatimin e dispo- .# < @H : J e , .
 IU) 9
2
i& .#  &
zitave të Allahut mos u tregoni
zemërbutë ndaj atyre dyve, nëse
& m , <  @H      } b' u2'
3
jeni që besoni Allahut dhe botës
tjetër. E gjatë zbatimit të ndësh- ) #Q
 7 !JV‰ B 7  .
kimit ndaj tyre, le të jenë të pra-
nishëm një numër besimtarësh.”
.&m    & u2
C.
o .# 
:0
(Nur, 2)
“Edhe ata të cilët bëjnë shpifje <
 < rH ./
  
&!   :
për gratë e ndershme dhe nuk
sjellin katër dëshmitarë, t’i rrah- < ; ) 9 .
' jV )#g 2 * 3 e
 ,e 
ni ata me nga tetëdhjetë të rëna
dhe atyre mos ua pranoni dësh- \U}.#g < #
 H=+ , .
  \U) 9 
 L.
r
minë më kurrë. Të tillët janë të
pabesueshëm.” (Nur, 4) .
H+>.
C < ; Yi
 H S)

“Me përjashtim të atyre që më Y
N )*   & .,  : .
160
vonë pendohen dhe përmirëso- .4<7 3 43HC
f    -
' 
d


hen, vërtet Allahu është që shu-
më falë e mëshiron.” (Nur, 5)

ÇFARË DËSHMIE NEVOJITET NË QOFTË SE

BURRI SHPIF PËR GRUAN E TIJ SE AJO KA
BËRË IMORALITET?

“Ndërsa ata të cilët shpifin për  GH  <

 < # 9 Œ

&!   :
gra të veta dhe nuk kanë dësh-
mitar tjetër pos vetes, dëshmimi UH }.#Q
' < # 
 CH L
 . j€ )#g < #

i çdonjërit prej tyre është, të be-  L  . I}.#g 1 3
 < ;)

tohen katër herë në Allahun se e
thonë të vërtetën.” (Nur, 6) .5}./  

“E pesta (herë e betimit) është,   7
0    2
* 

 H2
 & .v
Mallkimi i Allahut qoftë mbi të
nëse ai gënjen.” (Nur, 7) .N.
G  &
.
@

SI MUND TË LIROHET NGA DËNIMI GRUAJA E

SHPIFUR? ÇFARË ËSHTË POROSIA
KUR’ANORE?

“E nga ajo (gruaja e shpifur) ) # Q

 , 
 M
 
:* .# 0 H3 )  
largohet dënimi, nëse katër herë
betohet në Allahun se ai (shpifë-
 
  L  . I}.#g 13

si) gënjen.” (Nur, 8) .N.
G
“E pesta herë e betimit të jetë që
ta godisë hidhërimi i Allahut,
.#7
0   8
f 

2&.v

161
atë (gruan) nëse shpifja ka qenë .5}./  &
.
@  
e vërtetë.” (Nur, 9)
“Dhe sikur të mos ishin dhura-
ta dhe mëshira e Allahut ndaj    3 < HG7 
0   HE8
 '
.
 

jush (ju do të mbarojshit) Pa dy-
shim Allahu pranon pendimin, .4<7G 4M,   

është i gjithëdijshëm.” (Nur, 10)

162
 HISTORIK I SHKURTËR RRETH
XHAMISË EL-HIDAJE TË ZVICRËS

Në mars të vitit 1992, në katin gjysëmpërdhesë të një ndër-

tese të madhe në qendër të qytetit St. Gallen, të Zvicrës, u
inicua themelimi i një Qendre Islame, respektivisht, një
mesxhid Shqiptaro-Boshnjak, i cili pas njëmbëdhjetë viteve
të plota, emërtohet me emrin El-Hidaje. Rruga e cila te
shpiente nga qendra e qytetit të St. Gallen-it, në alpet e
Appenzell-it, quhej Gältenwilerstrasse. Ishte gjenerata e
parë të cilës i mungonin shumë gjëra që i kishin lënë në
vendlindje dhe mundohej në çdo hap të krijoj oaza, në të
cilat xhemati do të ndihej sikur të ishte në vendin amë. Kjo
gjeneratë, e cila përfshinte këta burra me zemra të përma-
lluara për familjen, shoqërinë dhe vendlindjen, e mbi të
gjitha, të përmalluar për t`i vën ballin në sexhde Krijuesit
të Gjithësisë, me në fund e realizuan qëllimin e tyre dhe e
morën hapin për ta hapur faltoren në St. Gallen. Hap i ma-
tur dhe mjaft i guximshëm, të cilin e ndermorën në dorë vë-
llezërit tanë, ku me pas filluan të ballafaqoheshin me siste-
min e Qeverisë Zvicerane, që deri në atë kohë numëronte
disa xhami dhe mesxhide, të cilat numroheshin në gishta
dhe së fundi ngeleshin disa gishta të lirë. Kryetar u zgjodh
vëllau me emrin Ferid nga Bosnja, kurse nënkryetar Meme-
dali Bajrami nga Gostivari, të cilët me menquri dhe maturi
formuan themelin e xhamisë në baza të një Bashkësie Islame
dhe jo Shoqatë, sikurse janë shumë xhami të tjera deri më
sot, ngase e kishin më të leht për t`i ftuar imamët në shër-
bim të xhamisë dhe xhematit të mergatës.
163
Pavarësimi i xhematit shqiptarë
Nuk kaloj shumë kohë dhe këto dy komunitete; komuniteti
shqiptaret dhe ai boshnjak, ndahen nga njëra tjetra, ndarje e
cila rezultoi në pavarësimin e shqiptarëve, duke i mbetur në
objektin (faltoren) e vjetër. Gjithashtu, vlen të përmendet se
shqiptarët menjëherë bashkësinë e tyre fetare, e emërtuan
Bashkësia Islame e St. Gallen-it. Sot, xhamia El-Hidaje në
Winkeln të Saint Gallen-it, i ngjan një Qendre Islame për
faktin se ajo plotëson të gjitha kushtet për organizimin e je-
tës fetare; posedon faltoren për meshkuj, në të cilën mund të
falen më shumë se 300 xhematlinj, gjithashtu edhe faltoren
për gra, e cila është rregulluar në një stil shumë të bukur.
Xhamia posedon sallën e mësimbesimit, banesën e Imamit,
kafiterinë, në të cilën shpesh shtrohen iftare dhe syfyre, ma-
nifestime me rastin e lidhjeve martesore (niqahit), gjithash-
tu ajo është e hapur edhe për të pame, me fjalë tjera, xhamia
nuk është vetëm për kryerjen e riteve fetare, por ajo mbulon
edhe fushat e tjera të mërgates shqiptare. Xhemati është ak-
tiv dhe i kushtojnë kujdes të veçant mbajtjes se pastërtisë
brenda dhe jashtë xhamisë

“DUAJA JONË E FUNDIT ËSHTË FALËNDERIMI I

TAKON VETËM ALLAHUT, KRIJUESIT TE
BOTËVE”

164
 PËRMBAJTJA

FJALA E PËRKTHYESIT ........................................................................................ 5

NJERËZIT E DASHUR TË ALLAHUT..................................................................... 8
NJERËZIT E URRYER PREJ ALLAHUT ................................................................ 11
SI DUHET TË SILLET MYSLIMANI ME PRINDËRIT E TIJ? ................................... 14
DETYRIMET NDA PRINDËRVE - KOHA E NDËRPRERJES SË GJIDHËNIES ........ 15
RASTET NË TË CILAT PRINDËRIT NUK MERITOJNË TË RESPEKTOHEN! ....... 15
ÇFARË THOSHIN IDHUJTARËT KUR THIRRESHIN NË BESIMIN E VËRTETË? . 16
SI DUHET TA JETOJË MYSLIMANI JETËN E KËSAJ BOTE? ................................. 18
KUJT DUHET T’I MBËSHTETEN BESIMTARËT? ................................................. 18
KUJT DUHET T’I KENË FRIKË MYSLIMANËT? ................................................... 19
KË DUHET NDIHMUAR MYSLIMANI? ................................................................ 19
CILËN RRUGË DUHET NDJEKUR MYSLIMANI? ................................................. 19
KË DUHET TA FALËNDEROJË MYSLIMANI? ...................................................... 19
KË DUHET TA RESPEKTOJË MYSLIMANI? ......................................................... 20
NË CILAT GJËRA MYSLIMANËT DUHET TË NDIHMOHEN MES VETE? ............ 20
NË CILAT GJËRA MYSLIMANËT NUK DUHET TA NDIHMOJNË NJERI-TJETRIN?
........................................................................................................................... 20
NË ÇKA DUHET TË MBËSHTETET MYSLIMANI? ............................................... 21
GRUPI I MYSLIMANËVE QE THËRRET NË ATË QE ËSHTË E DOBISHME DHE
NDALON NGA AJO QË ËSHTË E DËMSHME. ..................................................... 21
PËRSE MYSLIMANËT JANË NJERËZIT MË TË DOBISHËM (TË ZGJEDHUR)? ..... 22
SI DUHET TË VEPROJË BESIMTARI NË MËNYRË QE T’I SHPËTOJË DËNIMIT TË
ALLAHUT? .......................................................................................................... 22
ATA QË POSEDOJNË SJELLJE TË MIRA .............................................................. 23
PËRSE MYSLIMANËT JANË POPULLI (UMMETI) MË I DALLUAR? ...................... 23
KUSH BËN JETË TË MIRË NË KËTË BOTË ? ....................................................... 23
KUSH DËSHIRON TA TRASHËGOJË TOKËN? .................................................... 24
KUJT I TAKON SUNDIMI NË TOKË?................................................................... 24
ÇFARË DO TË NDODHË NËSE IA KTHENI SHPINËN ALLAHUT TË
MADHËRISHËM? ................................................................................................ 24
A LEJOHET QË MYSLIMANI TA SHTREMBËROJË FYTYRËN PREJ NJERËZVE ? .. 25
A LEJOHET QË MYSLIMANI TË SILLET ME ARROGANCË DHE
MENDJEMADHËSI? ............................................................................................. 25
SI DUHET TË ECË MYSLIMANI? ......................................................................... 26
SI DUHET TË FLASË MYSLIMANI? ..................................................................... 26
PËR ATA TË CILËT OFENDOJNË DHE PËRQESHIN........................................... 26
PËR ATA TË CILËT TALLIN DHE PËRQESHIN ................................................... 26
PËR ATA TË CILËT E ETIKETOJNË NJËRI-TJETRIN ME NOFKA (LLAGAPE) TË
SHËMTUARA. ..................................................................................................... 27
PËR ATA TË CILËT E PERGJOJNË DHE SPIUNOJNË NJËRI-TJETRIN ................. 27
KUR LEJOHET QË MYSLIMANI TË FLASË PARA MASËS ME SHPREHJE TË
KËQIJA? .............................................................................................................. 28
A LEJOHET QË MYSLIMANI TË SHTROJË PYETJE PA PASUR NEVOJË? ............. 28
KUR ËSHTË E LEJUAR DHE KUR E NDALUAR BISEDA E FSHEHTË? ................ 28
PËRSE BESIMTARI DUHET TË LARGOHET NGA DYSHIMET? ........................... 29

165
ÇFARË DO TË NDODHË ME ATA QË I FYEJNË BESIMTARËT DHE BESIMTARET?
........................................................................................................................... 29
CILI ËSHTË REZULTATI I ATIJ QË GABIMIN E VETVETES IA MVESHË TË
PAFAJSHMIT? ...................................................................................................... 30
RUAJTJA E BESIMTARIT NGA MEKATËT PUBLIKE DHE ATO TË FSHEHTA? .... 30
SI DUHET TË VEPROJË BESIMTARI KUR TË KALOJË PRANË TË KEQËS? ......... 30
SI DUHET TË SILLET BESIMTARI ME TË PADITURIN - INJORANTIN? .............. 31
SI DUHET TË VEPROJMË NDAJ INJORANTËVE (XHAHILËVE) KUR ATA NA
DREJTOHEN ME FJALË? ..................................................................................... 31
A LEJOHET QË MYSLIMANI TË NDËRHYJË NË GJËRA PËR TË CILAT NUK KA
NJOHURI? ........................................................................................................... 31
ÇKA DUHET TË BËJË BESIMTARI KUR E DEGJON NDONJË LAJM? ................... 32
SI DUHET TË SILLEMI ME ATA QË NA OFROJNË PAQE? .................................. 32
ÇKA DUHET TË VEPROJË MYSLIMANI KUR DËGJON SE FJALËT E ALLAHUT
MOHOHEN DHE ME TO BËHET SHAKA? ........................................................... 33
MORALI DHE SJELLJET E MIRA NË TUBIMET E MYSLIMANËVE (MEXHLISE) ... 33
CILA ËSHTË METODOLOGJIA E THIRRJES NË ISLAM? ..................................... 34
CILA ËSHTË PËRSHËNDETJA ISLAME? .............................................................. 34
CILA ËSHTË PËRGJIGJA E PËRSHËNDETJES ISLAME? ....................................... 34
PËRMENDJA E SHPREHJES “NE DASHTË ALLAHU” (INSHALLAH) .................... 35
SI DUHET TË SILLET MYSLIMANI ME TË PADREJTIN, TË KEQIN -
ZULLUMQARIN? ................................................................................................ 35
SHPËRBLIMI I KEQBËRËSVE (ATYRE QË BËJNË VEPRA TË SHËMTUARA)? ...... 36
A LEJOHET KOPRRACIA NË ISLAM? .................................................................. 37
A LEJOHET SHPENZIMI I PASURISË PA MASË? .................................................. 37
KUSH JANË MASTRAFXHINJTË (ATA QË SHPENZOJNË PA MASË)? .................. 38
ÇFARË DUHET TË BËJMË NËSE NUK KEMI MUNDËSI T’U NDIHMOJMË
NEVOJTARËVE? ................................................................................................. 38
A LEJOHET RYSHFETI NË ISLAM (NGRËNIA E PASURISË NË MËNYRË TË
PADREJTË)? ........................................................................................................ 39
ÇFARË NDIHME DUHET TË OFROJË MYSLIMANI?............................................ 39
A LEJOHET PËR MYSLIMANIN PIRJA E ALKOOLIT, BIXHOZI, KUMARI? .......... 39
PËRMBUSHJA E PREMTIMEVE? .......................................................................... 40
CILI ËSHTË DËNIMI PËR ATË QË I THEJNË ZOTIMET? ..................................... 41
ZOTIMI DHE SHPAGIMI PËR TË ........................................................................ 42
SI DUHET TË DËSHMOJË MYSLIMANI DHE SI DUHET TA ZBATOJË LIGJIN ? ... 42
SI DUHET TË SILLET MYSLIMANI ME TË DREJTËT - BESNIKËT? ...................... 44
A LEJOHET MBROJTJA E TRADHTARËVE NGA ANA E MYSLIMANËVE? .......... 44
KUSH JANË TË NDËRUARIT E TË DY BOTËVE? ................................................ 44
DREJTËSIA ......................................................................................................... 46
SI DUHET TË GJYKOJNË MYSLIMANËT MES VETE? .......................................... 46
SI DUHET GJYKUAR NË MES NJERËZVE (JOMYSLIMANË)? ............................... 46
ÇKA JANË MYSLIMANËT MES VETE DHE SI DUHET VEPRUAR NËSE ATA E
LUFTOJNË NJËRI-TJETRIN? ................................................................................ 47
SI DUHET TË VEPROJMË KUR DY GRUPE MYSLIMANËSH LUFTOJNË
NDËRMJET VETE? .............................................................................................. 47
CILAT JANË PASOJAT E PËRÇARJËS SË MYSLIMANËVE MES VETE? ................ 48
SI DUHET TË VEPROJMË ME ATA QË E PËRÇANË FENË DHE QË NDAHEN NË
GUPE? ................................................................................................................. 48
SI DUHET TË VEPROJË MYSLIMANI ME HIPOKRITËT - MUNAFIKËT? .............. 49
SI DUHET VEPRUAR NË RASTET E MOSPAJTIMIT? ........................................... 49

166
CILI ËSHTË SYNIMI I KRIJIMIT TË NJERËZIMIT TË NDARË NË POPUJ DHE FISE?
........................................................................................................................... 49
AMANETI ........................................................................................................... 50
TRADHTIA ? ....................................................................................................... 50
BORXHI - SI DUHET TË SILLET MYSLIMANI ME BORXHLIUN? ......................... 51
KAMATA (SHTIMI I PASURISË NË MËNYRË TË NDALUAR) ............................... 51
CILI ËSHTË DALLIMI MES SHITBLERJËS DHE KAMATËS? ................................. 52
CILI ËSHTË DALLIMI MES KAMATËS DHE ZEQATIT DHE A LEJOHET TË JAPIM
PASURI NGA KAMATA? ..................................................................................... 52
SI DUHET TË BËJMË TREGTI DHE ÇFARË KËRKOHET NGA MYSLIMANI? ...... 53
KUSH ËSHTË MYSLIMAN I VËRTETË DHE I DËVOTSHËM? .............................. 56
KUSH DO TË HYJË NË XHENET? ....................................................................... 57
KUSH KONSIDEROHET PABESIMTAR (KAFIR)? ................................................. 58
KUSH ËSHTË HIPOKRIT (MUNAFIK)?................................................................. 58
SI DUHET TË SILLEMI ME JOMYSLIMANIN? ...................................................... 60
A I LEJOHET MYSLIMANIT QË TA URREJË JOMYSLIMANIN? ............................ 60
A LEJOHET T’I BËJMË SHOK ALLAHUT? ............................................................ 60
CILA ËSHTË HUMBJA MË E MADHE? ................................................................. 61
CILI ËSHTË MËKATI QË NUK FALET? ............................................................... 61
A LEJOHET FYERJA E IDHUJTARËVE TË CILËT ADHUROJNË ZOTA TJERË POS
ALLAHUT? .......................................................................................................... 62
A LEJOHET QË MYSLIMANI T’IA GRABISË TRASHËGIMINË JOMYSLIMANIT? .. 62
A LEJOHET QË MYSLIMANËT TË ANOJNË KAH PAQJA ME JOMYSLIMANËT? .. 62
A DUHET MYSLIMANËT TË LIDHIN MARRËVESHJE ME JOBESIMTARËT ? ....... 63
A LEJOHET STREHIMI I IDHUJTARËVE? ............................................................ 63
ÇKA DUHET TË BËJË MYSLIMANI NË RAST SE PABESIMTARI E FYEN ............. 64
ÇKA DUHET TË BËJË MYSLIMANI NË RAST SE PABESIMTARI E FYEN ME FJALË
TË NDYTA? ......................................................................................................... 64
ÇKA DUHET TË BËJË MYSLIMANI NË RAST SE PABESIMTARI I NDËRPRET
LIDHJET ME TË (MYSLIMANIN) ? ....................................................................... 64
SI DUHET TË SILLET MYSLIMANI ME KUNDËRSHTARIN E TIJ KUR ATA
DISKUTOJNË PËR ÇËSHTJE FETARE? ................................................................ 65
SI DUHET TË BISEDOJMË ME ARMIQTË E ISLAMIT? ......................................... 65
SI DUHET TË POLEMIZOJMË ME ITHTARËT E LIBRIT?..................................... 65
ÇKA DUHET VEPRUAR ME ITHTARËT E LIBRIT (MIZORËT)? ........................... 66
A LEJOHET QË MYSLIMANI T’I NËNSHTROHET JOBESIMTARIT? .................... 66
CILI ËSHTË SHPËRBLIMI PËR ATA QË E NDIHMOJNË FENË E ALLAHUT TË
MADHËRISHËM? ................................................................................................ 67
ÇFARË KUPTOJMË ME TREGTI ISLAME? ........................................................... 67
SI DUHET TË SILLEMI NDAJ BONJAKUT (JETIMIT)? .......................................... 70
CILAT JANË LIDHJET NDËRMJET MYSLIMANËVE DHE JETIMËVE? .................. 70
SI DUHET VEPRUAR ME PASURINË E BONJAKËVE (JETIMËVE)? ...................... 70
SI DUHET VEPRUAR ME PASURINË E JETIMËVE TË PAPJEKUR
(MENDJELEHTËVE)? ........................................................................................... 71
ÇFARË I PRETË ATA QË E HANË PASURINË E JETIMËVE? ............................... 72
DETYRIMET E MYSLIMANIT NDAJ TË PAAFTIT (FEMIJËVE JETIMË)? ............... 72
CILAT JANË SHKAQET E HUMBJES DHE POSHTËRIMIT TË MYSLIMANËVE? ... 74
A ËSHTË DEGJENERIMI I MYSLIMANËVE DHE DEGRADIMI I TYRE ARGUMENT
SE ALLAHU BËN PADREJTËSI NDAJ TYRE (MYSLIMANËVE)? ............................ 76
SI MUND TA MBROJNË MYSLIMANËT VETËN E TYRE NGA POSHTËRIMI I
ALLAHUT? .......................................................................................................... 78

167
KU GJENDEN FJALËT E URTËSISË DHE UDHËZIMIT QË TA SHPIEJNË NJERIUN
NË RRUGËN E DREJTË? ..................................................................................... 80
RRUGA DREJT DEVOTSHMËRISË ...................................................................... 87
KUR DETYROHET MYSLIMANI ME PASTRIM (GUSËL)? ..................................... 87
NAMAZI – FALJA E NAMAZEVE DITORE-.......................................................... 88
PSE FALEMI? ....................................................................................................... 88
SI DUHET TË VISHEMI PËR NAMAZ?................................................................. 89
A ËSHTË E RËNDËSISHME PËRPIKËRIA E FALJES SË NAMAZEVE NË KOHËN E
TYRE? ................................................................................................................. 89
CILAT JANË KOHËT E NAMAZËVE? .................................................................. 89
A DUHET TA NDËRPRESË MYSLIMANI SHITBLERJET (BIZNESIN) GJATË
NAMAZIT TË XHUMASË? ................................................................................... 90
A MUND TË RIFILLOJË BIZNESI (SHITBLERJA) PAS FALJES SË NAMAZIT TË
XHUMASË? ......................................................................................................... 90
SI DUHET TË FALEMI, DUKE ECUR APO DUKE KALËRUAR? ........................... 91
KUR MUND TË BËHET SHKURTIMI I NAMAZIT? .............................................. 91
KUR MUND TË FALET NAMAZI ME ARMË NË KRAH? ...................................... 92
CILA LUTJE (DUA) PRANOHET NGA ALLAHU I MADHËRISHEM? ..................... 92
AGJËRIMI? .......................................................................................................... 93
LIDHJET E NDËRSJELLA NDËRMJET ÇIFTIT; GRUAJA ËSHTË PREHJE PËR
BURRIN DHE BURRI ËSHTË PREHJE PËR GRUAN? ........................................... 94
KUJT I LEJOHET AGJËRIMI I MUAJIT TË RAMAZANIT EDHE PASI AI TË KETË
KALUAR? ............................................................................................................ 94
HAXHI (VIZITA E SHTËPISË SË SHENJTË – QABES) ........................................... 96
KUSH ËSHTË I DETYRUAR TA KRYEJË HAXHIN?.............................................. 96
FURNIZIMI PËR HAXH?...................................................................................... 96
CILI ËSHTË QËLLIMI KRYESOR I KURBANIT, MISHIT DHE GJAKUT?............... 96
SI DUHET TË JAPË MYSLIMANI LËMOSHË DHE DERI NË ÇFARË SHTRIRJE? ... 98
PËRCAKTIMI I LËMOSHËS ................................................................................. 98
SI DUHET TË SILLEMI NDAJ LYPËSIT? ............................................................... 98
A LEJOHET QË MYSLIMANI TË KRENOHET DHE TË OFENDOJË PËR
LËMOSHËN E DHËNË? ....................................................................................... 99
ÇKA DUHET TË JAPË MYSLIMANI NË RRUGËN E ALLAHUT TË
MADHËRISHËM? ................................................................................................ 99
A DUHET QË DHËNIA E LËMOSHËS TË REALIZOHET HAPTAZI APO
FSHEHURAZI? .................................................................................................... 99
CILA LËMOSHË KONSIDEROHËT E PRANUAR? ............................................... 100
A MUND TË REALIZOHET BAMIRËSIA EDHE NË RASTE TË VËSHTIRA? ........ 100
SI VEPROJNË TË PASURIT (TË CILËT QËNDROJNË MIRË EKONOMIKISHT)? .. 101
KË E KANË SHOK ATA TË CILËT PASURINË E TYRE E JAPIN PËR SY E FAQE?
.......................................................................................................................... 102
CILA ËSHTË DOBIA E DHËNIES SË LËMOSHËS (SADAKASË)? ......................... 102
A LEJOHET QË I PASURI TË SHMANGET NGA BAMIRËSIA NDAJ TË AFËRMVE,
TË VARFËRVE, SI DHE NDAJ REFUGJATËVE (MUHAXHIRËVE)? ..................... 103
ÇKA ËSHTË E LEJUAR (HALLALL) DHE ÇKA ËSHTË E NDALUAR (HARAM) PËR
MYSLIMANIN QË TA HAJË? ............................................................................... 105
KUR I LEJOHET MYSLIMANIT TA HAJË TË NDALUARËN (HARAMIN)? ............ 105
A LEJOHET QË MYSLIMANI T’I NDALOJË USHQIMET QË ALLAHU I KA LEJUAR
PËR NJERËZIMIN? ............................................................................................. 106
GJUETIA ............................................................................................................ 107
KUR KONSIDEROHET GJUETIA E NDALUAR (HARAM)? .................................. 107

168
A LEJOHET PËR MYSLIMANËT NGRËNIA E USHQIMEVE NGA ITHTARËT E
LIBRIT (EHLUL KITABI)?.................................................................................... 108
NGA CILAT SHTËPI U LEJOHET MYSLIMANËVE NGRËNIA E USHQIMIT? ....... 108
PARALAJMËRIMI (TERHEQJA E VËREJTJES) ..................................................... 109
SI MUND TË ARRIJMË PASURI, FURNIZIM (RISK), NDERË DHE RESPEKT? ..... 111
CILI ËSHTË REZULTATI I ATIJ QË PUNON DHE DERDH MUND? .................... 111
KUSH JEP PASURI (KUSH E PASURON NJERËZIMIN)?....................................... 111
NDARJA E RISKUT - FURNIZIMIT? .................................................................... 111
DHËNIA E URTËSISË DHE E GRADAVE TË LARTA .......................................... 112
KUSH ËSHTË SHKAKTAR I TË MIRAVE DHE I TË KËQIJAVE?.......................... 113
ME KË U LEJOHET MYSLIMANËVE TE MARTOHEN? ....................................... 115
A LEJOHET PËR MYSLIMANIN MARTESA ME IDHUJTAREN SI DHE A LEJOHET
PËR MYSLIMANEN MARTESA ME IDHUJTARIN (POLITEISTIN)? ...................... 115
A LEJOHET PËR MYSLIMANËT MARTESA ME GRATË E NDERSHME TË
ITHTARËVE TË LIBRIT (ATYRE QE U ËSHTË DHËNË LIBRI PARA NESH)? ...... 116
ME CILAT GRA LEJOHET DHE NDALOHET MARTESA? ................................... 116
KUJT I LEJOHET MARTESA ME ROBËRESHËN DHE KUR? ............................... 118
A ËSHTË E LEJUAR MARTESA (NIQAHU) ME GRATË E NDERSHME BONJAKE?
.......................................................................................................................... 119
A LEJOHET MARTESA ME VEJUSHAT (TË DIVORCUARAT) NË MËNYRË TE
FSHEHTË? ......................................................................................................... 119
MARRËDHËNIET E NDËRSJELLA NË MES BURRIT DHE GRUAS? .................... 121
PËRSE BURRI ËSHTË ME I NGRITUR SE SA GRUAJA? ...................................... 121
SI TË SILLEMI NDAJ GRUAS E CILA SHFAQ KRYELARTËSI? ............................ 121
A KANË BURRAT MË SHUMË PËRPARËSI SE GRATË? ..................................... 121
A JANË TË DREJTAT E BARABARTA NË MES BURRIT DHE GRUAS?
............... 122
A KA DALLIM NË MES TË MASHKULLIT DHE FEMRËS PËR SA I PËRKET
VEPRAVE DHE PUNËVE QE ATA I PUNOJNË? .................................................. 122
A JANË TË BARABARTË GRATË DHE BURRAT PËR SA I PËRKET HISES SË
FITUAR? ............................................................................................................ 122
CILI ËSHTË DËNIMI I TYRE NËSE BËJNË IMORALITET (ZINA)? ....................... 123
A LEJOHET TRASHËGIMI I GRAVE NË MËNYRË TË DHUNSHME? .................. 123
SI DUHET VEPRUAR NËSE MYSLIMANI E URREN GRUAN E TIJ? .................... 124
SI DUHET VEPRUAR ME GRUAN E PARË PASI QË E KEMI MARTUAR TË
DYTËN? ............................................................................................................. 124
SI DUHET TË SILLEMI MES GRAVE (NË RAST SE I KEMI KATËR GRA)? .......... 124
PËRKUFIZIMI I POLIGAMISË? ........................................................................... 125
ÇFARË DUHET TË VEPROJMË NE RAST SE MES BURRIT DHE GRUAS LINDIN
PËRÇARJE? ........................................................................................................ 127
SI DUHET VEPRUAR KUR GRUAJA I KA FRIKË LARGIMIT TË BURRIT APO
FTOHJES SË TIJ NDAJ SAJ? ................................................................................ 127
ÇFARË DUHET TË BËJMË NËSE BURRI DHE GRUAJA NUK KANË HARMONI
(NUK PAJTOHEN)? ............................................................................................. 128
NDËSHKIMI I MERITUAR PËR ATA QË I AKUZOJNË GRATË E NDERSHME? .. 128
SHKURORËZIMI – DIVORCI ............................................................................. 129
SI DUHET VEPRUAR NË QOFTË SE BURRI ËSHTË BETUAR SE DO TË
LARGOHET NGA GRUAJA E TIJ? ...................................................................... 129
SA ËSHTË AFATI I PRITJES PËR GRATË E SHKURORËZUARA; ....................... 129
A LEJOHET QE ATO TË MARTOHEN MENJËHERË? ......................................... 129

169
A LEJOHET QE GRUAJA E SHKURORËZUAR TE RIMARTOHET ME TË NJËJTIN
BURRË? ............................................................................................................. 130
CILA ËSHTË DISPOZITA E DIVORCIT (SHKURORËZIMIT) TË DYTË? .............. 130
SI DUHET VEPRUAR MYSLIMANI ME GRUAN E TIJ PASI TA KETË LËSHUAR
ATË PËR HERË TE TRETË? ............................................................................... 130
A LEJOHET QE PAS DIVORCIT PËRFUNDIMTAR (PËR HERË TË TRETË), BURRI
T’IA MARRË GRUAS SË TIJ ATË QE IA KA DHURUAR MË PARË? .................... 132
A LEJOHET QË GRUAS SË SHKURORËZUAR T’I MERRET DIÇKA ME DHUNË?
.......................................................................................................................... 132
CILA ËSHTË DISPOZITA E ALLAHUT TË MADHËRISHEM KUR GRUAJA ËSHTË
E SHKURORËZUAR PËR HERË TË TRETË? ...................................................... 133
A LEJOHET QË GRUAJA E SHKURORËZUAR TË PARANDALOHET NGA
MARTESA E SËRISHME? .................................................................................... 133
SA ËSHTË KOHA E GJIDHËNIES? ...................................................................... 134
SI DUHET VEPRUAR MYSLIMANI ME GRUAN E TIJ TË SHKURORËZUAR PO QE
SE AJO ËSHTË DUKE U KUJDESUR PËR FËMIJËN E TYRE? .............................. 134
PRITJA – IDDETI - .............................................................................................. 135
ÇKA NËNKUPTOJMË ME FJALËN KURSIV DHE SA ËSHTË KOHËZGJATJA E SAJ?
.......................................................................................................................... 135
A LEJOHET MARTESA ME TË VEJËN PARA SE TË KETË MBARUAR KOHA E
CAKTUAR E PRITJES – (IDDETI)? ...................................................................... 135
SI LLOGARITET PRITJA (IDDETI)?..................................................................... 136
A LEJOHET NXJERRJA E GRUAS SË SHKURORËZUAR NGA SHTËPIA E ISH-
BURRIT GJATË KOHËS SË CAKTUAR (IDDETIT)? ............................................. 136
ÇFARË DUHET VEPRUAR ME GRATË PASI TA KENË MBARUAR AFATIN E
TYRE TË CAKTUAR - “IDDETIN”? .................................................................... 137
SI LLOGARITET PRITJA (IDDETI) PËR GRATË E SHTYRA NË MOSHË? ........... 137
KU DUHET T’I MBAJMË GRATË E SHKURORËZUARA GJATË PRITJES SË
(IDDETIT); SI TË SILLEMI NDAJ TYRE; ÇFARË TË BËJMË PO QE SE JANË
SHTATZËNA? .................................................................................................... 138
SHPENZIMI I GJIDHËNIES? ............................................................................... 139
DHURATA E KURORËS (MEHRI) ....................................................................... 139
CILAT JANË TË DREJTAT NDAJ GRUAS SË SHKURORËZUAR E CILA NUK KA
PASUR FARE KONTAKTE ME BURRIN E SAJ DHE E CILA NUK KA PRANUAR
NDONJË DHURATË (MEHËR)? .......................................................................... 139
SHUMA QË I ËSHTË PREMTUAR GRUAS PARA SE TË KETË KONTAKTE ME
BURRIN; SA DUHET T’I DHUROJMË NË KËTË RAST? ...................................... 140
PAGESA E DHURATËS SË KURORËS? ............................................................... 140
ÇKA ËSHTË DHIHARI DHE CILI ËSHTË DËNIMI SI PASOJË E TIJ?.................... 141
CILAT JANË POROSITË KUR’ANORE PËR HYRJEN NË SHTËPITË E HUAJA? ... 144
MBULESA (HIXHABI) ......................................................................................... 144
SI DUHET TË ECË MOTRA MYSLIMANE? ......................................................... 145
CILAT KOHË KONSIDEROHEN VETMI (DIÇKA PRIVATE) DHE KUR DUHET
KËRKUAR LEJE PËR TË HYRË NË SHTËPI? ....................................................... 146
A DUHET TË KËRKOJNË LEJE PËR HYRJE EDHE FËMIJËT E MOSHËS
MADHORE? ....................................................................................................... 146
LEHTËSIMI PËR GRATË E MOSHUARA; CILI ËSHTË AI? .................................. 147
A ËSHTË OBLIGATIVE MBULESA PËR GRATË? ................................................ 147
KUSH JANË TË SHFRENUARIT? ........................................................................ 147
CILAT JANË RREGULLAT MBI TESTAMENTIN? ............................................... 150
SI DUHET LËNË TRASHËGIMIA? ...................................................................... 150

170
KUSH E TRASHËGON PASURINË E TË VDEKURVE? ........................................ 150
SI VEPROHET ME TË VARFËRIT KUR JANË TË PRANISHËM NË PJESËTIMIN E
PASURISË?
......................................................................................................... 151
TRASHËGIMIA E TË VDEKURIT ....................................................................... 152
SI DUHET TË NDAHET PASURIA E TË VDEKURIT?.......................................... 152
KUSH E TRASHËGON PASURINË E ATIJ QË NUK KA AS PRINDËR E AS FËMIJË?
.......................................................................................................................... 154
FËMIJËT E ADOPTUAR ...................................................................................... 155
CILI ËSHTË DËNIMI I MERITUAR PËR VJEDHJE, MBYTJE DHE PROSTUTICION
(ZINA)?............................................................................................................... 157
DËNIMI PËR VJEDHJE........................................................................................ 157
A PRANOHET PENDIMI I VJEDHËSIT? .............................................................. 157
KUR LEJOHET DHE KUR NUK LEJOHET JURIDIKISHT MBYTJA E NJERIUT? ... 158
DËNIMI PËR MBYTJE (VRASJE)? ........................................................................ 158
CILA ËSHTË DISPOZITA E ZINASË? ................................................................. 159
DËNIMI PËR ATË QË BËN PROSTITUCION (ZINA), SI DHE PËR ATË QË BËN
SHPIFJE PËR GRATË E NDERSHME? ................................................................. 160
ÇFARË DËSHMIE NEVOJITET NË QOFTË SE BURRI SHPIF PËR GRUAN E TIJ SE
AJO KA BËRË IMORALITET? ............................................................................. 161
SI MUND TË LIROHET NGA DËNIMI GRUAJA E SHPIFUR? ÇFARË ËSHTË
POROSIA KUR’ANORE? .................................................................................... 161
HISTORIK I SHKURTËR RRETH XHAMISË EL-HIDAJE TË ZVICRES ................ 163

171