You are on page 1of 32

34567

D IC IE M B RE D E 2 0 18

KAY FECHASPI ESTUDIANAPAJ


4 DE FEBRERO AL 3 DE MARZO DE 2019
TAPAPI FOTO: WILLAJKUNA
MYANMAR 4.296
Iskay hermanas Taunggyi llajtaj
BIBLIAMANTA YACHAKOJKUNA
mercadonpi predicashanku.
4.329
˜
JESUSPA WANUYNINTA
YUYARINAPAJ 2017 WATAPI
TANTAKOJKUNA
8.659

KAPUYNIN
 

3 4 AL 10 DE FEBRERO
15 CRISTIANOSPA KAUSAYNINKUMANTA
´
“Paraisopi tinkusunchej” Jehova Diosqa noqaykuwan
kacha karqa
Tukuypis suyakushanchej Paraisopi kausakuyta. Kay
yachaqanapitaj yachakusunchej imatachus Biblia 
niwasqanchejta Paraisomanta. Yachakullasuntaj
´
imatachus Jesus Paraisomanta nisqanta. 19 18 AL 24 DE FEBRERO
´
Diosqa jovenes kusisqa
 kanankuta munan
8 LEEJKUNAJ TAPUYNINKU
24 25 DE FEBRERO AL 3 DE MARZO
´

Jovenes kusisqa kausakuyta atiwajchej
Jovenesqa imatachus kausayninkuwan ruwanankuta
9 ¿YUYARIKUNKICHU?
ajllananku tiyan. Ashkha runastaj jovenesta tanqan-
 ku universidadman rinankupaj, ajinamanta profesio-
´
nal kaspa qhapajyanankupaj. Chaywanpis Jehova
10 11 AL 17 DE FEBRERO Diosqa jovenesman yuyaychan paypaj astawan llan-
“Diospa ujchasqantaqa, ama pipis kanankuta. Kay iskay yachaqanaspitaj yachakusun-
taqachunchu” ´
chej Jehova Diosta kasukuy allinninkupaj kasqanta.

Bibliaqa niwanchej qhariwarmi kausayta jatunpaj 


qhawananchejta. Kay yachaqanapitaj yachakusun-
chej imatachus Biblia nisqanta divorciakuymanta, 29 “Cheqan runaqa Diospi kusikonqa”
separakuymantawan.


32 KAPUYNIN TORREMANTA QHAWAJ,


¡RIJCHARIY! 2018

Kay Torremanta Qhawaj revis-


taqa, jallpantinpi Bibliaman-
34567 ˙
´
Diciembre de 2018
Vol. 139, num. 15 QUECHUA (BOLIVIA)
ta yachachinapaj orqhokun.
´
Kaytaj runa qolqeta munas- Genesismanta Malaquiaskama ver- Torremanta Qhawaj (ISSN 0043-1087) numero 15, diciembre de 2018. Kay
qanman jina qosqanwan ru- siculosqa, Diosmanta Qhelqasqa revistataqa orqhon Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania,
wakun. Mana vendenapajchu.
Bibliamanta orqhokun. Mateoman- Santa Cruz, Bolivia. ˘ 2018 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsyl-
ta Apocalipsiskama versiculostaj, vania.
Qolqesituykiwan yanapakuy- Mosoj jallpapi kausajkunapaj
ta munaspaqa Internetpi Diospa Palabran Bibliamanta
jw.org nisqaman yaykuy. orqhokun.
“Paraisopi tinkusunchej”
“Noqawan paraisopi kanki” (LUC. 23:43).

UJ PACHA uj asamblea Coreapi apakorqa. May chhika hermanostaj 145, 139 TAKIYKUNA
ashkha suyusmanta chay asambleaman risqanku. Asamblea tukukus-
qantawantaj Coreamanta hermanosqa, waj suyusmanta hermanosta YUYARIKUNAPAJ
kacharpayashaspa nisqanku: “Paraisopi tinkusunchej”, nispa. Chan- 

ta, ¿ima paraisomantataj parlasharqanku? ´


¿Abrahan Diosta uyariytawan
2 Kay tiempomanta runasqa, paraıso ´ palabrata uyarispa tukuy ´
cielopi Paraıso kananpichu
´
imata yuyanku. Wakin runasqa paraıso uj cuentolla kasqanta ninku. yuyasharqa?
Wakintaj uj kachitu lugar kasqanta ninku. Wakin yarqhalitostaj ash-
kha mikhunata rikuspa paraisopi kashasqankuta ninku. Uj pacha, uj
˜
senora tika pampasta qhawaytawan nisqa: “Kayma´ paraisoqa”, nis- 

pa. Chaytaqa unayna˜ nisqa. Chay lugarpi riti sapa wata 15 metros ku- ¿Imatataj profeta Isaiaspa
rajta yapakojtinpis, kunankama chay lugarta Paraıso ´ sutiwan rejsi- nisqasnin reparachiwanchej?
kun. Kunantaj qhawarinachej imatachus Biblia Paraisomanta nis-
qanta.
´ kasqanta. Nillawanchej-
3 Bibliaqa niwanchej qallariypi uj Paraıso


´ ¿Imaraykutaj nisunman
taj aswan qhepaman uj Paraıso kananta. Bibliaqa qallariymantapa- Jesuswan suwa runawan
cha Paraisomanta parlan. Por ejemplo, hebreo parlaypi Genesis´ 2:8 ˜
wanuchisqa kasqankutawan
´ huerta’ nin. Eden
versiculopi ‘Eden ´ palabraqa niyta munan “qhalla-
mana Paraisomanchu
llaj”. Eden´ huertataj qhallallarishaj huertapuni karqa. Arı,´ chay risqankuta?
´
1, 2. ¿Imastataj runas paraıso palabrata uyarispa ninku?
3. ¿Biblia qallariymantapachachu Paraisomanta parlan?

3
lugarqa manchay kachitupuni karqa, mikhuna- ta mama qocha kantupi tiyu chhikata. Tukuy
pis jinantin karqa, animalespis mana sajraschu naciones kay pachapi kajkuna paykunanejta
karqanku (Gen. ´ 1:29-31). bendecisqa kanqanku, qan imatacha´ nisusqay-
´
4 “Paraıso” palabraqa hebreo parlaypi niy- ta kasuwasqaykirayku’, nispa (Gen. ´ 22:17, 18).
´
Chantapis Jehova Diosqa Abrahanpa wawan-
ta munan “huerta”. “Huerta” palabrataj griego
´ man, allchhinmanpis kikillantataj nerqa (Gene- ´
parlaypi niyta munan paradeisos nisunman “pa-
raıso”. Uj libro nisqanman jina, griegosqa paraı-´
´ sis 26:4, 5; 28:14 leey).
so palabrata uyarispa uj kachitu lugarpi yuyaj 8 Jehova´ Dios “tukuy naciones kay pachapi

kanku. Chay kachitu lugarpitaj plantas, imay- kajkuna” bendecisqa kanankuta Abrahanman
mana frutas, mayus, qomer pampas, mayu kan- nishajtin, Abrahanqa manacha´ yuyasharqachu
tupi monte cabras, ovejas ima kasqanta yuyaj runas cielopi bendicionesta japinankuta chayri
´ cielopi paraıso´ kananta. Manaqa kay Jallpapi
kanku (Cyclopaedia, de MClintock y Strong; Ge-
nesis 2:15, 16, kikinchay). uj Paraıso kananpicha´ yuyasharqa. Waj versicu-
´
5 Jehova´ Diosqa uj kacha huertata ruwarqa
´ ka-
lospis nillawanchejtaj kay jallpapi uj Paraıso
Adanwan Evawan chaypi tiyakunankupaj. Mana nanta.
kasukusqankuraykutaj Jehova´ Diosqa chay 9 Abrahanpa mirayninmanta ujnenqa David

huertamanta paykunata qharqomorqa. Ajina- karqa. Davidqa Dios yuyaychasqanrayku tumpa-


mantawan manana ˜ sajra runas kanankuta nerqa
manta ni pipis chay Paraisopi chayri chay kacha
˜
huertapi tiyakuyta aterqanachu ´ 3:23, 24).
(Gen. (Sal. 37:1, 2, 10). Nillarqataj: “Llampu sonqo-
´
Chay Paraıso chinkapunankama manana ˜ pipis yojkunatajrı´ kay pachata herenciata jina japen-
chaypi tiyakorqachu. Ichapis chay huertaqa Ja- qanku, allin kawsaypitaj kusisqa kanqanku”, nis-
tun Para chayamunankama kallarqapuni. pa. Chantapis nerqa: “Cheqan runasqa kay pa-
6 Qhepan parrafospeqa yachakusunchej imaj- chata herenciankupaj japenqanku, chaypitaj wi-
´ ˜
naypaj kawsanqanku”, nispa (Sal. 37:11, 29;
tinchus kay jallpapi watejmanta uj Paraıso
kananpi creesqanchejmanta. Yachakullasun- 2 Sam. 23:2). Diospa munayninta ruwajkunataj,
chayta yachaspa suyakorqanku kay jallpa Eden ´
taj Paraisopi familiaresninchejwan kausakunan-
chejtachus manachus. Chaykunata yachaspa- huertaman jina tukunanta, nisunman uj Parai-
qa mana iskaychakusunchu uj Paraıso ´ kanan- soman tukunanta chaypi tiyakunankupaj.
10 Tiemponmantaj ashkha israelitasqa, Jehova´
manta.
´ Diosmanta karunchakuspa llulla diosesta yupay-
KAY JALLPAPI UJ PARAISO KANANMANTA charqanku. Chayrayku Jehova´ Diosqa saqerqa
Diosninchejqa qallariypi uj kacha huertata
7 babilonios israelitaspa jallpankuta japikapunan-
chayri uj Paraisota ruwarqa. Chayrayku Paraiso- kuta, israelitastataj esclavosta jina apakapunan-
mantaqa Diospa Palabranta leespalla sumajta kuta (2 Cro. ´ 36:15-21; Jer. 4:22-27). Chaywan-
yachasunman. Por ejemplo, Bibliaqa nin Jehova´ pis Diospa profetasnenqa, nerqanku israelitas
Dios kay jinata Abrahanman nisqanta: ‘Miray- 70 watasninman jallpankuman kutipunankuta.
niykita ashkhata mirachisaj mana yupay atina- Chaytaj juntakorqapuni. Chaywanpis tumpa-
mantawan chay profeciasqa watejmanta junta-
4. ¿Ima niyta munan griego parlaypi huerta palabra?
5, 6. 1) ¿Imajtintaj Adanwan Evawan paraisomanta ´ ´
8. ¿Abrahan Diosta uyariytawan cielopi Paraıso kananpi-
qharqochikamusqanku? 2) ¿Imastataj qhepan parrafospi chu yuyashanman karqa?
yachakusunchej? 9, 10. ¿Imajtintaj nisunman kay Jallpa uj Paraisoman tu-
´
7. ¿Imatataj Jehova Dios Abrahanman nisqa? kunanta?

4 TORREMANTA QHAWAJ
kullanqataj. Kunantaj qhawarinachej imaynata- uva sachaspis. Chaywanpis Jehova´ Diospa ben-
chus chay profecıas ´ Paraisopi juntakunanta. dicionninwan tukuy ima allinyarqa. Israelitas-
11 (Isaıas 11:6-9 leey). Jehova´ Diosqa profe-
´ qa watejmanta wasisninkuta sayaricherqanku.
ta Isaiasnejta nerqa israelitas jallpankuman ku- Maytacha´ kusikorqanku chaypi tiyakuspa, tar-
tipojtinku manana ˜ chajwas kananta. Chantapis pusqankuta mikhuspataj.
˜
nerqa manana sajra animalespis, sajra runas- 14 Jehova´ Diosqa profeta Isaiasnejta nerqa ru-

pis kananta. Nillarqataj wawaspis awelitospis ni nas “sachas jina” kausanankuta. Wakin sachas-
imamanta manchachikunankuta. Chaytaj junta- qa may chhika watas pasajtinpis mana cha-
korqapuni. Chaykunaqa yuyarichiwanchej Eden ´
kipunkuchu. Noqanchejpis mana onqospalla
´
huertata, ¿icharı? (Isa. 51:3). Chantapis Isaıas ´
chay sachas jina unayta kausasunman. Profe-
nerqa: “Tukuy jallpaqa Tata Diosta rejsiywan ´ nisqanman jina, Paraisopi kausakoyqa
ta Isaıas
junta kanqa, imaynatachus mama qochaman may sumajpunicha´ kanqa. Chay kachitu lugar-
yaku juntaykun, ajinata”, nispa. Chaytaj repara- peqa unayta, ni ima llakiyta uyarispataj kausa-
chiwanchej mana Israel nacionllachu Diosta rej- kusunchej. Jehova´ Diospa nisqanqa juntakon-
siywan junta kananta, manaqa jallpantin. Chay- qapuni.
rayku nisunman chay profeciaqa tumpamanta- 15 Profeta Isaiaspa nisqanqa reparachiwanchej
wanraj juntakunanta. aswan qhepaman kay Jallpapi uj Paraıso ´ kanan-
´ 35:5-10 leey). Isaiasqa watejmanta
12 (Isaıas
ta. Reparachillawanchejtaj Diosninchej Parai-
nillarqataj Babiloniamanta kutipoj israelitastaqa sopi tukuy runasta bendecinanta. Chaypacha-
ni pi imanananta, ni sajra animalespis. Chantapis qa manana ˜ kanqachu sajra runas, phina ˜ ani-
nerqa Eden ´ huertapi jina jallpasninkupi tukuy
malespis mansoyanqanku. Ciegospis, cojospis,
ima poqonanta, yakupis ashkha kananta (Gen. ´
joqaraspis chayri lojtituspis sanoyaponqanku.
2:10-14; Jer. 31:12). Kay profeciasqa israelitaspa Chaypi wasista ruwakuspa tiyakonqanku, tar-
tiemponpi juntakorqa, aswan qhepamanpis jun- pusqankuta cosechaspataj mikhonqanku. Chan-
takullanqataj. Chantapis profeta Isaıas ´ nerqa tapis runasqa sachasmanta nisqaqa aswan unay-
ciegospis, cojospis, joqaraspis chayri lojtitus- ta kausanqanku. Reparanchej jina Bibliaqa suti-
pis sanoyapunankuta. Chaytaj mana israelitas- ta niwanchej aswan qhepaman kay Jallpapi uj
pa tiemponpichu juntakorqa. Imajtinchus Dios ´
paraıso kananta. Chaywanpis wakin runasqa,
nerqa tukuy imaymana onqoykunata aswan qhe- ichapis niwasunman Isaiaspa nisqasnin mana
pamanraj tukuchinanta. kay Jallpapi uj Paraıso´ kananmantachu parla-
13 (Isaıas´ 65:21-23 leey). Israelitasqa jall- shasqanta. Paykunaman sutinchanapajqa, no-
pankuman kutipuspa thanta wasisllaman cha- qanchejraj seguros kananchej tiyan kay Jallpapi
yarqanku, manataj ima chajrapis karqachu, nitaj ´ kananmanta. Seguros kanapajtaj Se-
uj Paraıso
˜
norninchej Jesuspa nisqan yanapawasunchej.
11. 1) ¿Profeta Isaiaspa nisqan israelitaspa tiemponpi
˜
juntakusqachu? 2) ¿Profeta Isaiaspa nisqan tukuyninna- “NOQAWAN PARAISOPI KANKI”
chu juntakusqa?
12. 1) ¿Ima profeciastaj israelitaspa tiemponpi juntakor-
16Jesustaqa mana juchayoj kajtinpis uj kullu-
´ suwastawan.
man warkhuykorqanku, iskay judıo
qa? 2) ¿Imajtintaj nisunman Isaiaspa profeciasnin aswan
qhepamanpis juntakunanta?
´ 15. ¿Imatataj profeta Isaiaspa nisqasnin reparachiwan-
13, 14. 1) ¿Imaynatataj Isaıas 65:21-23 versiculospi nis-
qan israelitaspa tiemponpi juntakorqa? 2) Dios nerqa ru- chej?
´
nas “sachas jina” unayta kausanankuta, ¿chay nisqan 16, 17. ¿Imamantataj Jesus parlasqa kullupi warkhusqa
˜
juntakunnachu? (3 paginapi kaj dibujota qhawariy). kashaspa?

DICIEMBRE DE 2018 5
Ujnin suwaqa Jesusman nerqa: “Jesus ´ Gobier- Jesus´ kinsa diata “Sepulturapi” kasqanta Dios
noykiman yaykuspa, noqamanta yuyarikunki kausarichimunankama (Hech. 2:31, 32).1
ari”, nispa (Luc. 23:39-42). Jesustaj chay suwa- 19 Jesusqa chay suwa runaman Paraisomanta

man kutichishaspa aswan qhepaman uj Paraıso ´


parlayta qallarishaspa nerqa: “Cheqatapuni ku-
kananmanta parlarqa. Chay suwaman kutichis- nan niyki”, nispa. Unay tiempopi runasqa “ku-
qantaqa Lucas 23:43 versiculopi tarisunman. nan” palabrata oqharispapuni parlakoj kanku,
Runasqa chay versiculota mana uj rejllatachu Moisespa tiemponpipis ajinallatataj parlaj kan-
ku. Por ejemplo uj kutipi Moises ´ nerqa: “Kunan
traducinku. Por ejemplo, Diosmanta Qhelqasqa
Bibliapeqa chay versiculopi ajinata nin: “Cheqa- qankunaman qoshani kay kamachisqasniyta ka-
tapuni niyki: Kunampacha noqawan Paraisopi suychej”, nispa (Deu. 8:1; 30:15).
kanki”, nispa. Chanta, ¿Jesus ´ chaytapunichu 20 Uj traductormanta parlarina. Payqa Asia la-

niyta munasharqa? domanta, Bibliatataj traducen, uj kutipitaj ner-


´
17 Ashkha parlaykunapi wakin versıculos suti qa: “Chay versiculopi ‘kunan’ palabraqa churas-
entiendekunanpaj comata chayri iskay puntos- qa kashan chay palabra aswan kallpitawan leeku-
ta churanku, manachayrı´ palabrasta waj jina- nanpaj. Chayrayku chay versiculopi ajinata ni-
manta sukaykunku. Chaywanpis unayqa griego nan tiyan: ‘Cheqatapuni kunan niyki: Noqawan
qhelqasqaspi mana chaykama comasta chayri paraisopi kanki’, nispa. Chay lugarmanta runas-
puntosta churakojchu. Chayrayku wakin runas qa ‘kunan’ palabrata oqharispapuni parlaj kan-
ninku: ¿Jesus ´ nisharqachu “cheqatapuni niyki: ku. Jesustaj ‘kunan’ palabrata oqharerqa chay
Kunanpacha noqawan paraisopi kanki” nispa? nisqan juntakunantapuni rikuchinanpaj, chay
´ uj promesata ruwashasqanta rikuchinanpaj
Chayrı,´ ¿nisharqachu “cheqatapuni kunan niyki: dıa
Noqawan paraisopi kanki” nispa? Bibliata tradu- ima”, nispa. Chayraykucha´ 1.600 watas chaynej-
´
manta Peshitta sirıaca Bibliapi jinata nin: “Che-
cejkunamanta wakenqa, chay versiculopi yuyas- ´ huertapi
qankuman jina comata chayri iskay puntosta qatapuni kunan niyki noqawan Eden
churanku, manachayrı´ sapa palabrata waj jina- kanki”, nispa. Chayta yachaytaj reparachiwan-
´ kanantapuni.
manta sukaykunku. Chayrayku ashkha Bibliaspi chej kay Jallpapi uj paraıso
21 Jesusqa chay suwa runawan Paraisoman-
mana kikintachu Lucas 23:43 versiculopi ni-
shan. ta parlashaspa, mana nisharqachu chay suwa
˜
18 Jesusqa niraj wanuchisqa kashaspa jina- runa cieloman ripunanta. Imaraykuchus chay
˜
runaqa, mana yacharqachu Senorninchej Je-
ta nerqa: ‘Noqaqa jallpaj sonqonpi kinsa pun- ´
chayta, kinsa tutatawan kasaj’, nispa. Chantapis sus apostolesninwan cielomantapacha goberna-
munankupaj uj tratota ruwasqanta (Luc. 22:
nillarqataj: “Noqataqa enemigosniypa makin-
˜ 29). Chantapis chay runaqa mana bautizasqa-
kuman jaywaykuwanqanku, paykunataj wanu-
chiwanqanku, kinsa punchayninmantaj kausari- ´
1 Profesor Marvin Pate sutiyoj nerqa: “Jesus ‘kunan’ nis-
´ ˜
chisqa kasaj”, nispa (Mat. 12:40; 16:21; 17:22, qanrayku, wakin runasqa creenku chay dıa wanupusqanta-
´
23; Mar. 10:34). Apostol Pedrotaj Jesuspa nis-
wan chayri niraj 24 horas pasashajtin paraisoman ripusqan-
ta. Chaywanpis ajinata yuyasqankoqa mana waj versiculoswan
´ ˜
qan juntakusqantapuni nerqa (Hech. 10:39, 40). igualanchu. Imaraykuchus waj versiculospeqa nin Jesus wanu-
pusqantawan Sepulturapi kasqanta, chaymantaraj cieloman ri-
Chayrayku nisunman Jesusqa mana paraiso- pusqanta (Mat. 12:40; Hech. 2:31; Rom. 10:7)”, nispa.
manchu risqanta suwa runawan khuska wanu- ˜
´
chisqa kasqantawan. Manaqa Biblia niwanchej 20. Uj traductor nisqanman jina, ¿imatapunitaj Jesus
ninman kasqa?
´ ˜
18, 19. ¿Imaraykutaj nisunman Jesus wanuchisqa kas- 21. ¿Chay suwa runa cieloman rinanpaj ajllasqachu
qantawan mana Paraisomanchu risqanta? kasqa?

6 TORREMANTA QHAWAJ
¿Imaynatataj Jesuspa
nisqan juntakonqa?
(15, 16 parrafosta qhawariy).

chu karqa (Juan 3:3 -6, 12). Chayrayku nisun- kunasninta kasukunankuta. Chantapis Biblia ni-
man Jesus ´ chay suwa runawan Paraisomanta wanchej: “Ayllusneyqa sachas jina kawsanqan-
´ kananman-
parlashaspa, kay Jallpapi uj Paraıso ku”, nispa (Isa. 65:22). Kay versiculoqa repara-
´
ta parlashasqanta. Watasninmanqa apostol Pa- chiwanchej Jehova´ Diosta sirvej runas winay ˜
blo mosqoypi jina rikusqanmanta nerqa: ‘Uj ˜
winaypaj kausanankuta. Chaytaj juntakonqa-
runa paraisoman ujllata oqharisqa karqa’, nispa puni. Imaraykuchus Apocalipsis 21:1-4 versicu-
´
(2 Cor. 12:1-4). Apostol ´
Pablo, waj apostoles ˜ wanuy˜
lospi nin mosoj jallpapi manana kananta,
ima cielomantapacha gobernamunankupaj aj- Diostaj runasta bendecinanta.
´
llasqas kajtinkupis, apostol Pabloqa ichapis par- 23 Reparanchej jina Bibliaqa sutita niwanchej
´
lasharqa tumpamantawan kay jallpapi uj Paraıso ´
watejmanta kay jallpapi uj Paraıso kananta,
kananmanta.1 Chay jina Paraisopitaj tukuy kau- ´
imaynatachus qallariypi uj Paraıso karqa, ajina-
sakuyta suyakushanchej. ta. Chantapis Jehova´ Dios nerqa tukuy runasta
¿JALLPA PARAISOMAN TUKONQACHU? bendecinanta. Davidnejtapis nerqa cheqan ru-
naswan llampu sonqoswan kay Jallpata heren-
22 Davidpa nisqanta yuyarikuna, pay nerqa: ˜
ciankupaj japinankuta, chaypitaj winaypaj kau-
“Cheqan runasqa kay pachata herenciankupaj
sakunankuta. Chantapis Isaiaspa nisqasnenqa,
japenqanku”, nispa (Sal. 37:29; 2 Ped. 3:13).
reparachiwanchej kay jallpa Paraisoman tukoj-
Chaywanqa David nisharqa aswan qhepaman
tin may sumajtapuni kausakunanchejta. Chay-
Jallpantinmanta tukuy runas Diospa kamachiy- ´ suwa runaman nisqan
piraj imatachus Jesus
1 Kaymanta astawan yachakunaykipajqa “Leejkunaj tapuy- juntakonqa. Tukuypis chay Paraisopi tiyakuyta
ninku” nisqa yachaqanata 8 paginapi leeriy.
atisunchej. Chantapis chaypachama´ Coreaman-
22, 23. ¿Jallpantin Paraisoman tukunanta suyasun- ta hermanos “Paraisopi tinkusunchej” nisqanku
manchu? juntakonqa.

DICIEMBRE DE 2018 7
LEEJKUNAJ TAPUYNINKU

´ ima?
¿Ima niyta munan ‘kinsa kaj cielo’, ‘paraıso’
(2 Cor. 12:2-4).

´
ˇ Uj kutipi apostol Pablo nerqa: ‘Uj runa kinsa kaj Chayrayku nisunman kinsa kaj cieloqa uj sumaj
cieloman ujllata oqharisqa karqa’, nispa (2 Cor. gobierno kasqanta. Chay Gobiernopeqa Senor- ˜
´
12:2, 3). Chay runaqa apostol Pablollataj karqa. ninchej Jesuswan, 144.000 ajllasqa cristianoswan
Imaraykuchus Pabloqa chay versiculospi paylla- gobernamonqanku. Apostol ´ Pedrotaj “mosoj cie-
manta parlarqa. Chantapis ashkha kutispi ner- lota” suyakushanchej nishaspa chay Gobierno-
qa apostolta jina Dios ajllasqanta (2 Cor. 11:5, manta parlasharqa (2 Ped. 3:13).
˜
23). Nillarqataj: “Senor mosqoypi jina rikuchi- Chanta, ¿ima ‘paraisomantataj’ Pablo par-
wasqanmanta, willawasqanmanta ima parlasaj”, larqa?
nispa (2 Cor. 12:1, 5). Paraıso´ palabrataqa ashkha imaspaj oqhari-
Chayrayku nisunman apostol ´ Pablo “kinsa kaj kun. Por ejemplo oqharikun kay jallpa patapi uj
cieloman”, ‘paraisoman’ ima ujllata oqharisqa ´
Paraıso kananmanta parlanapaj, mosoj jallpapi
kasqanta (2 Cor. 12:2- 4). Chantacha´ nerqa: ‘Se- Diospa kamachisnin ujchasqas sonqo tiyasqas-
˜
nor willawasqanmanta parlasaj’, nispa. Chaytaj taj kausakunankumanta parlanapaj, chayri cielo-
entiendechiwanchej Senor ˜ imachus aswan qhepa-
pi kaj ‘Diospa paraisonmanta’ parlanapaj nisun-
man kananmanta Pabloman willasqanta. man cielopi kusiy kausay kasqanmanta parlana-
Chanta, ¿imataj ‘kinsa kaj cielo’? paj (Apo. 2:7). Chaymanta astawan yachakunay-
Bibliapeqa cielo palabrata ashkha imaspaj kipaj 15 de julio de 2015 watamanta Torremanta
oqharikun. Por ejemplo oqharikun cielomanta- Qhawaj revistapi, 8 paginapi, 8 parrafota leeriy.
puni parlanapaj (Gen.´ 11:4; 27:28; Mat. 6:26). Ichapis chaykunamanta 2 Corintios 12:4 ver-
Wakin kutistaj oqharikun kay jallpapi kaj gobier- siculopi apostol ´ Pablo parlasharqa.
nosmanta parlanapaj (Dan. 4:20-22). Wakin ku- Yuyarikunapaj.
tistaj oqharikun Diospa Gobiernonmanta parla- 2 Corintios 12:2 versiculopi ‘kinsa kaj cielo-
napaj (Apo. 21:1). manta’ parlan. Chay ‘kinsa kaj cieloqa’ ninakun-
Wakin kutisqa Bibliapi kinsa kutita uj palabra- ˜
man Senorninchej ´ 144.000 ajllasqa cristia-
Jesus,
ta oqharin, imamantachus parlakusqan juntaku- noswan gobernamunankuwan. Chay Gobiernoqa
nantapuni rikuchinanpaj, may importante kas- ‘mosoj cielowan’ ninakullantaj (2 Ped. 3:13).
qanta rikuchinanpaj chayri aswan sumaj kasqan- Chay Gobiernotaqa ‘kinsa kaj cielo’ nikun may
ta rikuchinanpaj (Isa. 6:3; Eze. 21:27; Apo. 4:8). sumaj Gobierno kasqanrayku.
¿Ima paraisomantataj apostol ´ Pablo parlashar-
qa? Ichapis parlasharqa kay jallpa patapi uj Paraı-´
so kananmanta, mosoj jallpapi Diospa kamachis-
nin ujchasqas sonqo tiyasqastaj kausakunanku-
manta, cielopi kaj ‘Diospa paraisonmanta’ ima.
Chaykunataj mosoj jallpapi kanqapuni.
Arı,´ mosoj cieloqa ninakun Jesucristo cielo-
mantapacha kay jallpata gobernamunanwan. Mo-
soj jallpataj, kay jallpa uj paraisoman tukunanwan,
chaypi Jehova´ Diosta ujchasqa yupaychanapaj.
¿YUYARIKUNKICHU?

Kay killasmanta Torremanta Qhawaj revistasta leerqanki chayqa,


kay tapuykunaman kutichiyta atillanki.

´ ´
¿Jehova Dios noqanchejman- Jehova Diosqa amigon kajtinpis ¿Ima yanapastaj tiyapuwan-
ta khuyakuwanchejchu? ˜ chej Bibliata estudiachinapaj?
Moisespaj mayta phinakorqa
˜
Mana khuyakunapaj jina kajtin- (Deu. 34:10). Ichapis phinakorqa Chay yanapasqa kanku: jw.org
´ mana kasukusqanrayku chayri
chejpis Jehova Diosqa khuyaku- nisqapaj tarjetitas, invitaciones,
˜
wanchej. Israelitas Egipto suyupi mana runaspa naupaqenpi pusaj tratados, ¡Rijchariy! revis-
´
unayta esclavos kashajtinkupis jatunchasqanrayku (Num. 20: tas, Torremanta Qhawaj revistas,
´ 6-12). Kaymanta yachakunchej
Jehova Diosqa paykunamanta folletos, libros, tawa videos ima.
´ ´
llakikorqa (Exo. 3:7; Isa. 63:9). Jehova Diosta kasukunapuni Chay videosmanta ujnintaj
Noqanchejpis Diospa rijchaynin- kasqanta, payllatataj jatunchana “¿Imaraykutaj Bibliamanta yacha-
´ ´
man jina ruwasqa kasqanchej- kasqanta (w18.07, paginas 13, kuna?” nisqa (w18.10, pagina 16).
rayku wajkunamanta khuyakuyta 14).
Proverbios 23:23 nisqanman
chayri llakikuyta atinchej ¿Allinchu kanman wajkunata jina, ¿imatataj uj cristiano
´
(wp18.3, paginas 8, 9). rikusqanchejman jinalla ruwanan kasqa cheqa kajta
´ ´ juzgay? rantikunanpaj?
¿Imaynata Jesus runasta
yanaparqa tukuyta uj rejllata Mana. Runasqa wajkunata Cheqa kajta rantikunapajqa
qhawanankupaj? llajtankuman jinalla, chayri qha- nisunman Bibliamanta yachaku-
Jesuspa tiemponpi judiosqa pajchus chayri wajchachus kas- napajqa mana qolqeta pagana-
´
runasta mayta chejnikoj kanku. qankuman jinalla, manachayrı chu tiyan. Chaywanpis Biblia-
Chayrayku Jesusqa discipulos- edadninkuman jinalla juzganku. manta yachakunapaj mayta kall-
´ ´
ninman yachacherqa kumuyku- Noqanchejtajrı Jehova Dios jina pachakunanchej tiyan, tiempo-
koj sonqoyoj kanankuta, mana- wajkunata uj rejllata qhawanan- chakunanchejtaj tiyan (w18.11,
chej tiyan (Hech. 10:34, 35) ´
taj wajkunata rijchayninrayku pagina 4).
´
chejninankuta. Chantapis payku- (w18.08, paginas 8 al 12). ¿Imatataj yachakusunman
nata nerqa: ‘Tukuyniykichej ¿Imaynasmantataj viejito Oseas Gomerta perdonasqan-
hermanos kankichej’, nispa hermanos congregacionpi manta?
´
(w18.06, paginas 9, 10). yanapakullankumanpuni? Gomerqa ashkha kutista Oseas-
´
¿Imatataj yachakusunman Jehova Diosqa viejito herma- ta wasancharqa. Chaywanpis
´
Moises mana Sumaj Jallpa- nosta mayta munakun, congre- Oseasqa Gomerta perdonarqa,
man yaykusqanmanta? gacionpi ruwanasninkuta saqe- manataj divorciakorqachu. Kay-
Israelitasqa yakumanta que- pojtinkupis. Chay hermanitosqa manta yachakunchej uj warmi
jakorqanku Sumaj Jallpaman sumajta yanapankuman mana qosanta wasanchajtin, qosanqa
˜ ˜
yaykunankupajna kashajtinku. Testigo qosasta, manana predi- warminta perdonayta atisqanta.
Chaynejta Diosqa Moisesta ka- cacionman llojsej hermanosta Chantapis warminwan watej-
ima. Chantapis ashkha runas- ˜
macherqa chhankata parlapa- manta punuykojtenqa, warminta
˜
yaspa yakuta phullchichimunan- man Bibliamanta yachachinku- perdonasqanta rikuchin. Punuy-
˜
ta. Moisestaj mana chhankata man, tukuy imaynasmantataj kojtinkoqa manana divorciakuy-
parlapayarqachu. Astawanqa predicankuman (w18.09, ta atinkumanchu (w18.12,
´ ´
chhankata wajtarqa. Chayrayku paginas 8 al 11). pagina 13).

DICIEMBRE DE 2018 9
“Diospa ujchasqantaqa,
ama pipis taqachunchu”
“Diospa ujchasqantaqa, ama pipis taqachunchu” (MAR. 10:9).

131, 132 TAKIYKUNA TUKUYPIS Jehova´ Diosta jatunchayta munanchej. Imaraykuchus pay-
lla “jatunchanapaj jina, yupaychanapaj jinataj”. Chantapis Jehova´ Dios
YUYARIKUNAPAJ niwanchej: “Jatunchawajkunata jatunchallasajtaj”, nispa (1 Sam. 2:30;

Pro. 3:9; Apo. 4:11). Jehova´ Diosqa munan tukuy runasta, autoridades-
´ tapis jatunpaj qhawananchejta (Rom. 12:10; 13:7). Munallantaj qhari-
¿Jehova Dioswan, Jesuswan
munankuchu qhariwarmis
warmi kausayta jatunpaj qhawananchejta.
´
2 Apostol Pablopis nerqa: “Qhariwarmi kausaytaqa tukuypis jatunpaj
taqanakunankuta?
˜
qhawachunku. Casarasqaspa pununankupis llimphu kachun”, nispa
´
(Heb. 13:4). Apostol Pabloqa mana nisharqachu runas atispaqa qhari-

warmi kausayta jatunpaj qhawanankuta. Manaqa nisharqa qhariwarmi
¿Ima kajtillantaj uj runa divor- kausayta jatunpajpuni qhawanankuta. Tukuypis qhariwarmi kausayta
ciakuyta atinman? Chanta, jatunpaj qhawananchej tiyan, astawanraj casados kajkunaqa.
¿imajtintaj wakin mana divor- 3 Qhariwarmi kausayta jatunpaj qhawashanchej chayqa, Jesus ´ jina ru-
ciakuyta munankumanchu?
washanchej. Jesusqa qhariwarmi kausayta jatunpaj qhawarqa. Chayray-
ku fariseos divorciakuymanta tapojtinku, fariseosta yuyaricherqa ima-
˜
tachus Dios naupa qhariwarmiman nisqanta. Jesus ´ nerqa: “Qhareqa ta-


tanta, mamantawan saqenqa, iskayninkutaj ujllana ˜ kanqanku”, nispa.


¿Ima versiculopitaj
´
Chanta nillarqataj: “Chayrayku Diospa ujchasqantaqa, ama pipis taqa-
taqanakuyta munajkuna
tukurinanku kanman?
1, 2. ¿Imaynatataj qhariwarmi kausayta qhawananchej kasqa?
´
3. ¿Imatataj Jesus qhariwarmi kausaymanta nisqa? (Patapi kaj dibujota qhawa-
riy).

10
chunchu”, nispa (Marcos 10:2-12 leey; Gen.´ 2: qaytapis tarispa” divorciakuyta atisqanta (Deute-
24). ronomio 24:1 leey). Chay Leypeqa mana sutin-
4 Jesusqa yacharqa Jehova´ Dios qhariwarmi charqachu imachus chay penqay kasqanta. Icha´
kausayta qallarichisqanta, manataj separakunan- kanman karqa chichi ruwaykuna chayri uj jatun ju-
kuta munasqanta. Jehova´ Diosqa mana nerqachu cha (Deu. 23:14). Chaywanpis Jesuspa tiempon-
Adanwan Evawan divorciakuyta atisqankuta. Asta- pi judiosqa, imamantapis ‘divorciakullaj’ kanku
´ jina
(Mat. 19:3). Noqanchejqa ni jaykaj chay judıos
wanpis munarqa ‘iskayninku’ ujchasqallapuni wi-
˜
naypaj tiyakunankuta. kananchejchu tiyan.
8 Profeta Malaquiaspa tiemponmanta runasqa,
¿IMATAJ QHARIWARMI
warminkumanta divorciakullaj kanku chayri taqa-
KAUSAYTA TUKUCHINMAN?
´ juchallikusqanrayku imaymana llakiyku- kullaj kanku. Ichapis divorciakoj kanku Diosta
5 Adan mana yupaychaj jovencitawan casarakunankuray-
na tiyan. Por ejemplo, juchallikusqanrayku wa-
˜ ˜ ku. Chaywanpis Jehova´ Diosqa mana divorcia-
nunchej. Wanuytaj qhariwarmi kausayta tukuchin. kunankuta munarqachu. Chayrayku israelitasman
Chayrayku apostol ´ Pablo nerqa uj warmej qosan
˜ nerqa: ‘Noqa chejnini warminmanta taqakojkuna-
wanupojtin qhariwarmi kausaynin tukukapusqan- taqa’, nispa (Mal. 2:14 -16). Chaytaj yuyarichiwan-
ta, watejmantataj casarakuyta atisqanta (Rom. 7: chej imatachus Adanman Evamanwan nisqanta.
1-3). Dios nerqa: ‘Qhareqa warminwan ujchakonqa, is-
6 Jehova´ Diosqa, israelitasman qosqan Leypi ´
kayninkutaj uj runa jinalla kanqanku’, nispa (Gen.
sutincharqa imaynatachus qhariwarmi kausayta 2:24). Jesustaj Tatan jinallataj yuyasqanrayku ner-
qhawasqanta. Jehova´ Dios niraj chay Leyta qo- qa: “Diospa ujchasqantaqa, ama pipis taqachun-
shajtin, israelitasqa ashkha warmisniyoj karqanku. chu”, nispa (Mat. 19:6).
Diostaj saqellarqa ashkha warmisniyoj kanankuta.
Chaywanpis Diospa Leynenqa warmista, wawasta ¿IMA KAJTILLANTAJ
ima jarkaj. Por ejemplo, uj runa uj esclavawan ca- DIVORCIAKUYTA ATISUNMAN?
sarasqa kashaspa waj warmiwan casarakuspaqa, 9 Ichapis wakenqa tapukunkuman: “¿Uj cristiano

chay naupa˜ warminman mikhunata, ropata ima atinmanchu imallamantapis divorciakuyta watej-
qonallanpuni karqa, nitaj taqakunanchu karqa. mantataj wajwan casarakuyta?”, nispa. Chaymanta
˜ parlaspa Jesus ´ nerqa: “Pillapis warminmanta divor-
Diosqa munarqa chay runa naupa warminta sajra
ciakuspa wajwan casarakun chayqa, naupa˜ warmin-
imasmanta jarkanallantapuni, cuidanallantapuni-
´
taj (Exo. 21:9, 10). Kay tiempopeqa mana chay ta wasanchaspa qhenchachakun. Sichus warmipis
Leyman jinachu kausakunanchej kashan. Chay- qosanmanta divorciakuytawan wajwan casarakun-
wanpis chay Leyqa reparachiwanchej Jehova´ Dios man chayqa, chay warmeqa qhenchachakullantaj”,
qhariwarmi kausayta jatunpaj qhawasqanta, no- nispa (Mar. 10:11, 12; Luc. 16:18). Jesuspa nisqan-
qanchejpis jatunpaj qhawananchej kasqanta. qa sutita reparachiwanchej qhariwarmis ujchas-
7 Jehova´ Diosqa mana munarqachu qhariwar- qallapuni kanankuta munasqanta, noqanchejpis
mis divorciakunankuta. Chaywanpis israelitasman qhariwarmi kausayta jatunpaj qhawananchejta mu-
Leyta qosqanpi nerqa uj qhari warminpi “ima pen- nasqanta. Pillapis warminmanta divorciakuspa waj-
wan casarakojqa qhenchachakun. Imaraykuchus
´
4. ¿Jehova Dios munarqachu qhariwarmis divorciaku- imallamantapis divorciakoj qhariwarmisqa, Diospa
nankuta? ˜
naupaqenpi ‘uj runa jinallapuni kanku’. Chantapis
5. ¿Imataj qhariwarmi kausayta tukuchinman?
´
6. ¿Diospa Leynin casarasqa warmista jarkajchu? 8. ¿Jehova Dios munanchu divorciakunanchejta?
´
7. ¿Diospa Leynin nisqanman jina israelitas divorciakuy- 9. ¿Imatataj Jesus Marcos 10:11, 12 versiculospi sutita
ta aterqankuchu? reparachiwanchej?

DICIEMBRE DE 2018 11
´
¿Imata Dios ruwasqa israelitas ¿Ima kajtillantaj uj runa
wasanchasqankurayku? divorciakuyta atinman?
Judamanta Israelmantawan runasqa, waj na- Jesusqa iskay kutispi nerqa uj runaqa, warmin
cioneswan ujchaykukuspa, llulla diosestataj yu- chayri qosan khuchichakuy juchaman urmajtillan
´
paychaspa Jehova Diosta wasancharqanku. divorciakuyta atisqanta, watejmantataj wajwan
Chayrayku Dios nerqa: ‘Taqakuwaspa, rumista, casarakuyta atisqanta. Khuchichakuy palabraqa
kullustawan yupaychaspa millayta ruwanku’, nis- griego parlaypi pornéia. Chay palabrataqa oqha-
pa (Jer. 2:13, 20; 3:1-3, 9; Eze. 16:28; Sant. 4:4, rikun, tukuy laya khuchichakuymanta parlana-
kikinchay). Israelitasqa llulla diosesta yupaychas- paj, nisunman qhenchachakuymanta, qolqerayku
qankurayku, “uj phisu warmiman” rijchakorqan- khuchichakuymanta, solteropura qhariwarmi jina
´ ˜
ku. Chayrayku Jehova Dios nerqa: “Chay mana punuykuymanta, casarasqa kashaspa jispanan-
˜ ˜
kasukoj nanan Judapis chay tukuyta rikorqa; ri- ta wajpa siminman chayri sikinman churaymanta,
kullarqataj imaynatachus chay contraypi oqha- wajpa jispananta llojchhiymanta chayri llankhay-
´
rikoj Israelta wijchusqayta, chanta paymanta ta- manta ima (astawan yachakunaykipajqa 15 de ju-
qakusqayta khuchichakusqanrayku”, nispa (Jer. lio de 2006 watamanta La Atalaya revistapi, “Pre-
3:6-8). guntas de los lectores” nisqa yachaqanata leeriy).

Jesus´ nerqa: ‘Pillapis warmin mana khuchicha- ta, animaleswan khuchichakuymanta ima. Chayray-
kuy juchaman urmajtillan, paymanta divorciakojqa, ku uj qosa khuchichakuy juchapi urmajtin, warmen-
qhenchachakuyman warminta urmachinman’, nis- qa munaspaqa atin divorciakuyta. Divorciakuspaqa
pa. Chay tiempomanta divorciada warmisqa ichapis ˜
Diospa naupaqenpi manana˜ casadoschu kanku, ji-
watejmanta casarakuyta munaj kanku mikhunata, namantataj atin watejmanta casarakuyta.
ropatapis mana faltachikunankurayku. Jinamanta- 11 Jesusqa mana nerqachu uj warmi qosanman-

taj chay warmeqa watejmanta casarakuspa, qhen- ta divorciakunanpuni kasqanta qosan khuchi-
chachakoj. chakuy juchapi urmajtin. Icha´ chay warmeqa
10 Jesusqa yachacherqa uj qhariwarmi divorcia- qosan wasanchajtinpis mana divorciakuyta mu-
kuyta atisqanta qosa chayri warmi khuchichakuy nanmanchu. Icha´ qosanta munakusqanrayku per-
juchapi urmajtillan. Pay nerqa: “Pillapis warmin- donayta munanman, qosantapis ninman iskay-
manta divorciakuspa wajwan casarakun chayqa, ninku kallpachakunankuta qhariwarmi jina allin-
qhenchachakun. Warmin khuchichakuy jucha- ta kausakunankupaj. Chaywanpis chay warmi
man urmajtillan paymanta divorciakuyta atin”, divorciakunman chay, manataj watejmanta casa-
´ nillarqataj uj
nispa (Mat. 19:9). Waj kutipipis Jesus rakunman chayqa, ashkha llakiykunapi rikukun-
runaqa warmin khuchichakuy juchaman urmajti- man. Ichapis qolqeta, mikhunata, ropata ima fal-
llan divorciakuyta atisqanta (Mat. 5:31, 32). Chay ˜
tachikunman chayri qhariwarmi jina punuykuyta
iskaynin kutispitaj Jesusqa “khuchichakuy” pala- ´
faltachanman. Chantapis icha sapayakunman, di-
brata oqharerqa. Chay palabrataqa oqharikun, tu- vorciakusqankurayku icha´ wawasninpis umphuya-
kuy laya khuchichakuymanta parlanapaj, nisunman punkuman. Chantapis icha´ wawasninta mana ya-
qhenchachakuymanta, qolqerayku khuchichakuy- napayta atillanmanchu Diosta sirvinallankupajpu-
˜
manta, solteropura qhariwarmi jina punuykuyman- ni (1 Cor. 7:14). Chayrayku nisunman qosanku
ta, qharipura chayri warmipura khuchichakuyman- chayri warminku khuchichakuy juchapi urmasqan-

10. ¿Ima kajtillantaj uj runa divorciakuyta, watejmantataj 11. Uj cristiano, ¿imajtintaj warmin chayri qosan wasan-
casarakuyta atinman? chajtinpis mana divorciakuyta munanmanchu?

12 TORREMANTA QHAWAJ
rayku divorciakojkunaqa, ashkha llakiykunapi ri- ˜
nuykusqankutawantaj manana˜ divorciakuyta atin-
kukunankuta. kumanchu. Astawanpis kallpachakunanku tiyan is-
12 Profeta Oseaspa kausaynenqa reparachiwan- kayninku aswan ujchasqa kanankupaj, Jehova´ Dios
chej Diosninchej qhariwarmis ujchasqallapuni ka- chayta munasqanrayku.
nankuta munasqanta. Diosqa profeta Oseasta ka- PROBLEMASPI RIKUKUSPAPIS
macherqa Gomer´ sutiyoj warmiwan casarakunan- AMA SEPARAKUNACHU
ta. Dios nerqa: “Riy warmillikamuy uj phisu warmi- 14 Tukuy qhariwarmis ujchasqas kanankupaj
wan, wawasniyojtaj kay chay warmiwan, jinamanta
kallpachakunanku tiyan. Imaraykuchus Jehova´
phisu warmej wawasnin kanankupaj”, nispa. Jina-
Dioswan, Jesuswanqa qhariwarmis ujchasqas ka-
mantataj Gomerwan Oseaswan uj qhari wawitayoj
nankuta munanku. Chaywanpis pantaj runas kas-
karqanku (Ose. 1:2, 3). Tiemponmantaj Gomer-
qanchejrayku wakin qhariwarmisqa, mana kall-
qa waj qharipajsina iskay wawasniyoj karqa, uj-
´ pachakunkuchu ujchasqa kanankupaj (Rom. 7:
nenqa imillita karqa, ujnintaj qharisitu. Gomer
18-23). Chayraykucha´ apostolespa tiemponkupi-
ashkha kutista Oseasta wasanchajtinpis, Oseasqa
pis wakin qhariwarmisqa ashkha problemaspi riku-
mana paymanta divorciakorqachu. Tiemponman- ´
korqanku. Chaynejta apostol Pablo nerqa: “War-
taj Gomerqa Oseasta saqerparerqa, esclavamantaj
meqa qosanmanta ama taqakuchunchu”, nispa.
tukorqa. Chaywanpis Oseasqa Gomerta rantika-
Chaywanpis wakin qhariwarmisqa taqanakorqan-
porqa (Ose. 3:1, 2). Jehova´ Diosqa chaywan riku-
ku (1 Corintios 7:10, 11 leey).
chisharqa israelitas waj dioskunata yupaychajtin- ´
15 Apostol Pabloqa mana nerqachu imaraykuchus
kupis, sapa kuti paykunata perdonasqanta.
wakin qhariwarmis taqanakusqankuta chayri sepa-
13 Uj hermano khuchichakuy juchapi urmajtenqa,
rakusqankuta. Ichapis uj warmeqa separakoj uj imi-
warmin tukurinan tiyan divorciakunanpichus ma- taraykulla, manataj qosan khuchichakuy juchapi
nachus. Jesus´ nerqa uj qosa chayri uj warmi khuchi-
urmasqanraykuchu. Imajtinchus qosan khuchicha-
chakuy juchapi urmajtin, mana juchapi urmajqa di- kuy juchapi urmanman karqa chayqa, warmeqa di-
vorciakuyta atisqanta, watejmantataj wajwan casa- vorciakuyta atinman karqa, wajwantaj casarakuyta
rakuyta atisqanta. Ajina kajtinpis, mana juchapi ´
atinman karqa. Apostol Pablo nerqa: ‘Qosanmanta
urmajqa khuchichakuy juchapi urmajta perdonay- taqakoj warmeqa, kakuchun mana wajwan casa-
ta atinman. Oseaspis Gomerta watejmanta japika-
˜ rakuspa. Manachayrı´ qosanwan allinyakapuchun’,
porqa. Gomertataj nerqa: “Ama khuchichakuyna- nispa. Chayqa reparachiwanchej separasqa kajku-
chu, nitaj pi qharimampis entregakuychu”, nispa. ´
naqa Diospaj casarasqallapuni kasqankuta. Apostol
Chay tiempopitaj Oseasqa Gomerwan mana punuy- ˜
Pabloqa qhariwarmista yuyaycharqa ni mayqen-
korqachu (Ose. 3:3). Oseasqa chaymantaraj Go- ninku khuchichakuy juchapi urmajtinkoqa, ima-
˜
merwan watejmanta punuykorqa. Jehova´ Diosqa mantapis allinyakunankupaj kallpachakunankuta,
chaywan rikuchisharqa watejmanta israelitasta tu- ujchasqallapuni kanankupaj. Problemaspi rikukoj
kuy sonqo japikapunanta, payman qayllaykunan- qhariwarmisqa ancianoswan yanapachikoj kanku.
kutataj saqenanta (Ose. 1:11; 3:3 -5). Qhariwarmis- Ancianostaj ni mayqenman kutikuspa Diospa Pala-
qa Oseasmanta yachakunkuman qosankuta chayri branwan yuyaychaj kanku.
warminkuta perdonayta. Uj qosa warmin wasan- 16 Kunantaj qhawarinachej mana Testigowan
˜
chajtinpis paywan watejmanta punuykojtenqa, war-
minta perdonasqanta rikuchin (1 Cor. 7:3, 5). Pu- 14. ¿Imaspitaj qhariwarmis rikukunkuman?
15. Problemaspi rikukoj qhariwarmis, ¿imapajtaj kallpa-
12. ¿Imaspitaj profeta Oseas rikukusqa? chakunanku kanman?
13. 1) ¿Imatataj Oseas ruwasqa Gomerta perdonasqan- 16. Mana Testigowan casarasqa kajkuna, ¿ima proble-
rayku? 2) ¿Imatataj qhariwarmis Oseasmanta yachakun- mapi rikukuspapis separakunankupi yuyanankuchu kan-
kuman? man?

DICIEMBRE DE 2018 13
Astawanpis mana saykuspa kallpachakorqanku
qhariwarmi jina aswan ujchasqa kanankupaj.
˜
18 Separakoj qhariwarmisqa Diospa naupaqenpi

casarasqallapuni kanku. Separasqa kaspaqa icha-


pis qolqeta, mikhunata, ropata ima faltachikunku-
˜
man chayri qhariwarmi jina punuykuyta faltachan-
´
kuman. Chantapis icha sapayakunkuman, sepa-
rakusqankurayku icha´ wawasninkupis umphuya-
punkuman. Chantapis icha´ wawasninkuta mana
yanapayta atillankumanchu Diosta sirvinallanku-
pajpuni. Chayraykucha´ apostol
´ Pablo qhariwarmis
ujchasqallapuni kanankupaj jinata nerqa: “Mana
creej qosajta casado kausaynenqa warminrayku
llimphu. Ajinallataj mana creej warmejta casado
kausayninpis qosanrayku llimphu. Mana jina kan-
Problemaspi rikukoj qhariwarmis,
¿imatataj ruwankuman mana separakunankupaj? man chayqa, wawasninkupis chichipaj qhawasqa
(15 parrafota qhawariy). kankuman. Kunanrı´ paykunaqa llimphus kanku”,
nispa (1 Cor. 7:14). Ashkha hermanosqa, mana
Testigo qosankuwan chayri warminkuwan ashkha
casarasqa kajkuna ima problemapi rikukuspapis problemasniyoj kaspapis mana separakorqanku-
separakuyta atisqankutachus manachus. Bibliaqa chu. Chay hermanosqa mana pesachikunkuchu
niwanchej uj runaqa qosan chayri warmin khu- chayta ruwasqankumanta. Imaraykuchus wakin-
chichakuy juchapi urmajtillan divorciakuyta atis- pataqa mana Testigo qosanku chayri warminku
qanta. Chaywanpis Bibliaqa mana ninchu ima- Jehova´ Diosta yupaychashanku (1 Corintios 7:16
mantachus qhariwarmis separakunanku kasqanta. leey; 1 Ped. 3:1, 2).
´
Apostol Pablo nerqa: “Sichus uj warmej qosan, ´
19 Jesusqa divorciomanta parlarqa, apostol Pa-
˜
Senorninchejpi mana creespapis paywan tiyaku- blotaj taqanakuymanta chayri separakuymanta.
llaytapuni munan chayqa, warmeqa ama qosanta Iskayninkutaj munarqanku cristiano qhariwarmis
saqerpachunchu”, nispa (1 Cor. 7:12, 13). Chayta- ujchasqas kanankuta. Jallpantinmanta congrega-
qa noqanchejpis kasukunanchej tiyan. cionespeqa ashkha qhariwarmis tiyan, paykunataj
17 Wakin kutispi mana Testigo qosaqa ruwasqas- sumajta kausakunku. Icha´ congregacionninchejpi-
ninwan rikuchin manana ˜ warminwan ‘tiyakuyta’ pis sumajta kausakoj qhariwarmis tiyan. Icha´ repa-
munasqanta. Ichapis mana Testigo qosaqa war- rarqanchej qosan warminta mayta munakusqanta,
minta llakiyta maqanman chayri mana qolqeta warminpis qosanta mayta munakusqanta, respe-
qoyta munanmanchu manachayrı´ mana saqen- tasqantataj. Chay jina qhariwarmista rikuspaqa,
manchu Jehova´ Diosta yupaychajta. Chaykunata reparanchej casarakojkunaqa ujchasqas kausakuy-
ruwaspapis mana Testigo qosaqa icha´ senoran-
˜ ta atisqankuta. May chhika qhariwarmisqa ujchas-
manta mana separakuyta munanmanchu. Chay- qa kausakuspa Diosta kasukushasqankuta riku-
wanpis wakin hermanasqa ajinapi rikukuspa qo- chinku. Dios nerqa: “Qhareqa tatanta, mamanta-
sankumanta separakorqanku. Wakin hermanas- wan saqespa, warminman ujchaykukonqa, iskay-
˜ kanqanku”, nispa (Efe. 5:31, 33).
ninkutaj ujllana
taj ajinapi rikukuspapis mana separakorqankuchu.

17, 18. ¿Wakin qhariwarmis ashkha problemaspi riku- 19. ¿Imaynatataj jallpantinmanta congregacionespi
kuspapis allintachu ruwasqanku mana separakuspa? ashkha qhariwarmis kausakunku?

14 TORREMANTA QHAWAJ
CRISTIANOSPA KAUSAYNINKUMANTA

Jehova´ Diosqa
noqaykuwan
kacha karqa
JEAN-MARIE BOCKAERT
KAUSAYNINMANTA WILLARIWANCHEJ

NOQAQA 1930 watapi nacekorqani, Croix llajtitapi, chaytaj Francia suyupi


´
kashan. Familiaypi tukuyniyku allin catolicos karqayku. Mana faltakuspa
misaman rej kayku. Tatayqa iglesiapi tukuy imaymanasmanta yanapakoj.
14 watasniyoj kashajtiytaj repararqani curas puraj uyas kasqankuta.

Chaypacha Iskay kaj Guerra Mundial kasqan- 1953 watapi kuraj hermanay waturikuwarqay-
rayku, Alemaniamanta soldadosqa suyuykuta japi- ku. Payqa Jehovaj Testigonman tukusqa. Chayray-
kapunayasharqanku. Gobiernoyku Alemania parte ´
ku Bibliawan sutinchawarqayku catolicos infierno-
kasqanrayku, curaqa misapi gobiernota apoyanapaj ˜
manta, trinidadmanta, alma mana wanusqanmanta-
tanqawaj kayku. Manchayta tanqawasqaykurayku wan yachachisqanku llulla kasqanta. Noqataj “Bi-
manchariymanta kharkatej kayku. Chaypachasqa bliayki mana catolicochu” nerqani. Chaywanpis pisi
casi tukuypis pakayllamanta uj radiota uyarej kay- tiemponman repararqani maychus kajllata yacha-
ku. Chay radiopi uyarej kayku imastachus gobiernoj chiwasqanta. Jinapi kuraj hermanayqa, La Atalaya
contranpi wakin soldados ruwashasqankuta. Sep- nisqa revistasta qowarqa. Noqataj tutasnin chay re-
tiembre de 1944 watapitaj, curaqa gobiernoj con- vistasta kantumanta leerqani. Pisi tiemponmantaj
˜
tranpi kajkunatanataj apoyarqa. Paykunata apoyas- repararqani Testigos cheqa religionpuni kasqanku-
qanraykutaj Diosman agradecekunanpaj misata ru- ta. Chaywanpis manchachikorqani Testigoman tu-
warqa. Curata ajinata ruwajta rikuspaqa manana ˜ kuyta. Imaraykuchus yuyarqani Testigoman tukus-
curaspi creerqanichu. paqa trabajomanta wijchuchikunayta.
Tatayqa Iskay kaj Guerra Mundial pasayta wanu-˜ Ashkha killasta Bibliata, La Atalaya nisqa re-
porqa. Chay kutipajqa, kuraj hermanay casarakor- vistatawan sapallay estudiarqani. Jinata estudia-
˜
qana, ´
Belgica suyupitaj tiyakusharqa. Chayrayku shaspa Testigospa reunionesninman rerqani. Chay
mamayta cuidanay karqa. Jinapi uj empresapi tra- reunionespeqa repararqani hermanos mayta mu-
bajota conseguikorqani. Chay empresapicha´ jubila- nanakusqankuta. Chaytaj sonqoymanpuni cha-
kusaj nisharqani. Chaywanpis patronniy, wawasnin yawarqa. Chanta´ sojta killasta uj experienciayoj
´
ima allin catolicos kasqankurayku, uj problemapi ri- hermanowan Bibliata estudiarqani. Chaymantataj
kukorqani. septiembre de 1954 watapi bautizakorqani. Pisi

DICIEMBRE DE 2018 15
Casarakusqaykumanta diasninmanqa, congrega-
cionesta waturispa sirviyta qallarerqayku. Ajina-
manta pisi imasllawan kausakuyta yachakorqayku.
Por primera vez uj congregacionta waturikushajtiy-
˜
koqa, Tantakuna Wasipi punorqayku. Imarayku-
chus chay congregacionpi 14 publicadoreslla kar-
qanku. Manataj ni mayqen hermanojta campito
karqachu alojanawaykupaj.
˜
Ashkha ruwanasniyoj karqayku. Senoraytaj chay
ruwanasman yachaykukullarqa. Sapa kuti ancianos-
˜
wan parlarinaypaj tantakojteyqa, senorayqa mana
quejakuspa autopi suyawaj. Iskay watallata congre-
gacionesta waturispa sirverqayku. Chay wataspi-
taj yachakorqayku qhariwarmi kausaypeqa sumajta
parlarikuna kasqanta, purajmantataj yanapanakuna
kasqanta (Ecl. 4:9).
Uj juchuy autopi viajaj kayku WAJ RUWANASTA JAPISQAYKUMANTA
congregacionesta waturikunaykupaj.
1962 watapeqa Galaad Escuelaman rerqayku cla-
Mayta kusikorqayku iskayniyku se 37 nisqaman, chaytaj Estados Unidospi apakor-
Galaad Escuelaman risqaykumanta. qa. Chay escuelapeqa chunka killasta karqayku.
100 estudiantestaj karqayku, ashkha qhariwarmis-
taj mana iskayninkupunichu invitasqas karqanku.
tiemponmantaj mamaywan sullka hermanaypiwan Entero estudiantesmantaqa 13 qhariwarmislla kar-
bautizakorqanku.
qayku. Noqaykupajqa chay escuelaman risqayku uj
jatun bendicion´ karqa. Maytapuni kusikuni creeypi
DIOSPAJ ASTAWAN LLANKASQAYKUMANTA
˜
Mamayqa 1958 watapi wanuporqa. ˜
Wanupusqan- sumaj sayasqa hermanoswan rejsinakusqaykuman-
manta maytapuni llakikorqani. Semanasninmantaj ta. Rejsinakorqayku Frederick Franzwan Ulysses
uj asamblea internacionalman rerqani. Chaytaj Es- Glasswan Alexander Macmillanwan ima.
tados Unidospi apakorqa. Wasiyman kutipuspataj Chay escuelapeqa yachachiwarqayku Diospa ru-
manana ˜ pitapis cuidanaychu karqa. Chayrayku tra- wasqasninta sumajta qhawarinata. Chayrayku wa-
´
kin sabado tardesqa, kachitu lugaresman pusa-
bajomanta llojsipuspa precursor jina llankayta qa-
` sutiyoj precur-
llarerqani. Jinapi rejserqani Daniele waj kayku. Lunesnintaj examenpi tapuwaj kayku
sorata. Payqa sonqo kajaywan predicaj. Mayo de chay kachitu lugarespi imastachus qhawasqayku-
1959 watapitaj paywan casarakorqani. manta. Chay lugaresta qhawamusqaykumanta say-
˜
Senorayqa uj karu lugarpi precursora especial kusqa Betelman kutipoj kayku. Chay lugaresman
jina sirviyta qallarisqa. Chay lugaresmanta runas- pusawaj kayku chay hermanosqa, imastachus qha-
´
qa allin catolicos ˜
kasqanku. Chayrayku senorayqa wasqaykuta mana qonqanaykupaj watuwaj kayku.
paykunaman mana manchachikuspa predicananpaj Uj kutipitaj tardentinta purisqaykupi mayta saykor-
mayta kallpachakusqa. Chantapis chay lugarespi bi- qayku. Chay kutipi cielopi kaj imasta qhawanapaj
˜
cicletapi predicasqa. Senoraywanqa juicio punchay wasiman rerqayku. Chaypitaj yachakorqayku uj me-
˜
cerquitapina kasqanta yacharqayku. Chayrayku tu- teoro chhanka, mana kikinchu kasqanta uj meteo-
kuy atisqaykuta predicarqayku (Mat. 25:13). Seno- ˜ rito chhankawan. Chanta´ uj museopi niwarqayku uj
´ caiman´ mana kikinchu kasqanta uj cocodrilowan.
rayqa mayta yanapawarqa Jehova Diospaj tukuy
atisqayta llankanaypaj. Betelman kutipushajtiykutaj, chay lugaresman pu-

16 TORREMANTA QHAWAJ
sawarqayku chay hermanoqa, tapuriwarqayku: “¿Uj
meteoro kikinchu kasqa uj meteoritowan?”, nispa.
˜
Senorayqa manchay saykusqa kasqanrayku nerqa:
“Mana kikinchu, meteorito chhankaqa jatuchaj ki-
rusniyoj”, nispa.
Galaad Escuelata tukusqaykutawantaj, Francia-
man kachawarqayku Betelpi sirvinaykupaj. Betelpe-
qa warmiywan 53 watas kurajta sirverqayku. 1976
watapitaj niwarqanku Sucursalpi coordinador jina
sirvinayta. Maypi jinataj kachawaj kanku wakin su-
yusta visitanaypaj. Chay suyustaj kasharqanku Afri-
capi, Europapi, Asiapiwan. Chay suyuspeqa Testi-
gos prohibisqas kasharqanku. Chay suyusta visita-
shaspa Gabon ´ suyuman chayarqayku. Chay suyoqa
Africapi kashan. Gabon ´ suyupeqa 1970 watamanta-
pacha Testigos prohibisqas kasharqanku. Gabonpi
˜
kashaspanataj ˜
senoraywan alojamientoman rerqay- Africapi hermanoswan rejsinakuspa
ku. Chay alojamientota atiendejtaj niwarqa: “Caba- sonqoyku tikarerqa.
llero, fronterapi kaj policiasta wajyariy”, nispa.
˜
Senorayqa sumajta qhawaykachashasqanrayku “Justicia Divina” nisqa asambleapi
´
policiasta rikuytawan chhichispa niwarqa: “Policıas ´ (Parıs, 1988), hermano Theodore Jaraczpa
˜ ˜ discursonta traducerqani.
chayamunkuna, amana wajyaychu”, nispa. Policias-
taj alojamiento punkupi autonkuta sayarpacher- Betelman kutipoj kayku. Saykuspapis mayta kusi-
´ chamusqankuta senoray ˜
qanku. Policıas willariwas- koj kayku runasman Jehova´ Diosmanta yachachis-
qanrayku uj hermanoman wakin documentosta jay- ˜
qaykurayku. Jinallapi senoray mayta onqoykorqa,
wayta aterqani. Chaymantataj policıas ´ apakapuwar- ˜
mananataj Diospaj chaykama llankayta aterqachu.
qayku. ˜ ´
´ 1993 watapeqa, doctores nerqanku senoray can-
Policıas apashawajtiykutaj sonqoypi nikorqani: cer de mama nisqa onqoyniyoj kasqanta. Chayray-
˜
“Senorayqa mana manchachikunchu. Chantapis ku operachikorqa, aswan fuerte jampiswantaj trata-
Jehova´ Diosta naupajmanpuni
˜ churan. Payqa no- mientota ruwachikorqa. 15 watasninmantaj watej-
qapaj uj sumaj bendicion”, ´ ˜
nispa. Senoraywanqa ´
manta cancer onqoywan onqoykullarqataj. Chay
mana chay kutillapichu policiaswan japichikorqay-
˜ cancertaj aswan fuerte karqa. Chaywanpis trabajon
ku. Ashkha kutispi, senorayqa ruwanasniyta mana
mayta gustasqanrayku, allinyarispa publicaciones-
juntanaypaj jina kashajtiy mayta yanapawarqa.
ta traducispa trabajallarqapuni.
MANA ANCHATA LLAKIKUNAYKUPAJ
˜
Cancerwan senoray mayta sufrejtinpis, mana yu-
KALLPACHAKUSQAYKUMANTA yallarqaykupischu Betelmanta ripuyta. Betelpeqa
mana tukuychu yacharqanku senoray˜ may onqosqa
Betelpi sirveyqa qallariymantapacha mayta gus-
˜
kasqanta (Pro. 14:13). Senorayqa casi 80 watasni-
tawarqayku. Niraj Galaad Escuelaman rishajtiy-
˜ ˜ kaspapis, manapis onqosqachu kanman jina
yojna
ku, senorayqa phishqa killasllapi inglesta yacha-
korqa. Chayrayku watasninman Betelpi publica- purej, kusisqallapuni kasqanrayku. Llakiynillanpi
cionesta traducispa trabajarqa. Betelpeqa sonqo yuyananmantaqa wajkunata yanapananpaj kallpa-
juntasqa sirverqayku. Congregacionespi yanapa- chakoj. Wajkunatataj qhechi ninrilla uyarej, imaray-
kojtiykutaj sonqoyku astawanraj qhallallarej. Estu- kuchus yacharqa sumajta uyarispa wajkunata son-
diosmanqa trenpi rej kayku. Estudiosmantataj tuta ˜
qochananta (Pro. 17:17). Senorayqa cancerniyoj kaj

DICIEMBRE DE 2018 17
manana ˜ yuyayninpichu kasharqa fuerte jampiswan
tratamientota ruwachikusqanrayku. Mana yachar-
qanichu imatachus ruwanayta. Ni doctorpis ya-
charqachu imachus pasashasqanta. Chay doctorqa
˜
23 watasta senorayta atienderqa kanpis. Jinallapi
cancermanta sumajta yachaj doctorta tarerqayku.
Chaypi repararqani Jehova´ Dios yanapashawasqay-
kuta.
Mana llakiywan atipachikunaykupajqa, mana lla-
kikojchu kayku imachus qayantin kananmanta.
Chantacha´ Jesus ´ nerqa: “Sapa punchaypa llakiy-
nenqa kallan”, nispa (Mat. 6:34). Llakiypi kashaspa
hermanasta mayta yanaparqa mana llakiyninkuwan ˜
asireyqa may sumajpuni. Uj pacha senorayqa iskay
atipachikunankupaj. killata ni ima tratamientota ruwachikorqachu. Chay
˜ ˜ diantinta tra- killaspi asirispa niwaj: “Sanona˜ kani”, nispa (Pro.
Tiemponmantaj senorayqa manana
˜ ˜
17:22). Senorayqa onqoyninwan mayta sufrispapis
bajayta aterqachu. Pisillatana ruwayta atejtinpis,
mayta yanapawarqa ruwanasniyta juntanallaypaj- kallpawan mosoj takiykunasninchejta takirin.
puni. Por ejemplo chaupi punchaytaqa cuartoyku- ˜
Senorayta mana llakiyninwan atipachikojta ri-
˜ qonisituta
pi mikhunata qoni ˜ suyachiwaj, chayman- ˜ casa-
kuspaqa, may kallpachasqa kani. 57 watasna
˜
tataj samarikoj kayku (Pro. 18:22). Senoray mayta ˜
rasqa kashayku. Tukuy kausayniykupitaj senoray-
yanapawasqanrayku Sucursalpi coordinador jina 37 qa sumajta cuidawarqa. Chayrayku mana runtuta
watasta sirverqani. estrellayllatapis yachachiwarqachu. Onqoykojtinraj
yachakorqani platosta mayllayta, ropata tajsay-
MANA LLAKIYWAN ATIPACHIKORQAYKUCHU
ta, waykuytapis. Wakin kutisqa vasosta pakerqani.
˜
Senorayqa mana llakiywan atipachikojchu, nitaj ˜
Chaywanpis kusikuni imallatapis senoraypaj ruwa-
˜ ˜
“wanupullaymannapis” nejchu. Chaywanpis son- puspa.1
qoyku mayta nanawarqayku senoray ˜ watejmanta
cancerwan onqoykojtin. Chaynejta watejmanta as- DIOSQA NOQAWAN KACHA KARQA
˜
Senorayqa may onqosqa kashan, noqataj awelito-
wan fuerte jampiswan tratamientota ruwachikorqa,
˜na kaspa manana ˜ wakin imasta ruwayta atinichu.
ruwachikullarqataj radioterapia nisqa tratamiento-
ta. Chay tratamientosta ruwachikusqanrayku ma- Ajinapi rikukusqayrayku reparani sanitollaraj ka-
˜ puriyta aterqachu. Sumaj traductora kashas-
nana shaspa qhariwarmis tiempochakunanku kasqanta
papis manana˜ sumajta parlayta aterqachu. Chay ji- parlarikunankupaj, khuska imatapis ruwanankupaj
nata rikuspaqa sonqoy mayta nanawarqa. chayri imatapis jaywarinakunankupaj (Ecl. 9:9).
Wakin kutisqa yuyayku llakiyniyku mana aguan- Chantapis mana llakiynillanchejpichu yuyananchej
tanapaj jina kasqanta. Chaywanpis Jehova´ Dios- tiyan. Imaraykuchus llakiynillanchejpi yuyaspaqa,
˜
pa yanapayninta manakuykupuni. Chantapis tukuy mana reparayta atisunchu ima bendicionestachus
sonqo creeyku Jehova´ Dios yanapanawaykuta. Pay- japishasqanchejta (Pro. 15:15).
qa mana saqenqachu llakiywan atipachikunaykuta Jehova´ Diosrayku imastachus ruwasqaymanta
(1 Cor. 10:13). Sapa punchay Diosman agradece- yuyarikuspaqa, reparani Jehova´ Dios may chhika
kuykupuni Palabrannejta sonqochawasqaykuman- bendicioneswan juntachiwasqaykuta. Chayrayku uj
ta, hermanosnejta yanapawasqaykumanta, Betelpi salmista jina niyman: “Tata Diosqa noqawan kacha
kaj doctoresnejta yanapawasqaykumanta ima. karqa”, nispa (Sal. 116:7).
Ni imata ruwanaykuta yachaspaqa Jehova´ Diospa ˜
1 Hermano Jean-Mariej senoranqa kay experiencia escribiku-
˜
yanapanta manakuykupuni. ˜
Uj pachaqa senoray ˜
shajtin wanuporqa, 78 watasniyoj.

18 TORREMANTA QHAWAJ
´
Diosqa jovenes kusisqa
kanankuta munan
“Diosmin tukuy allin imaswan juntachiwan” (SAL. 103:5).

PROFESORESWAN, waj runaswanqa jovenesman tukuy imata 135, 39 TAKIYKUNA


yuyaychanku. Ichapis ninkuman qhapajyanankupaj profesiona-
les kanankuta. Chaywanpis Jehova´ Diosqa jovenesman mana ru- YUYARIKUNAPAJ
nas jinachu yuyaychan. Diosqa munan sumaj estudiantes kanan- 

kuta, colegiota tukuytawan trabajoyoj kanankupaj (Col. 3:23). ¿Imaraykutaj nisunman


Chantapis Jehova´ Diosqa munan yuyaychaykunasninman jina Diospa yuyaychaynillan
imatapis ruwanankuta. Chayrayku jovenesta Bibliawan yuyay- allin kasqanta?
chan kay qhepa punchaykunapi payta kusichinankupaj (Mat. 24:
14).
2 Chantapis jovenesqa mana qonqanankuchu tiyan Jehova´ 

´
Dios tukuy imata yachasqanta. Diosqa yachan imachus aswan ¿Imaraykutaj jovenes kunan
´
qhepaman kananta, maykajchus kay mundoj imasninpa tukukuy- Jehova Diosman qayllayku-
nanku kashan?
nin chayamunantapis (Isa. 46:10; Mat. 24:3, 36). Chantapis
Jehova´ Diosqa jovenesta sumajta rejsin. Payqa yachan imaschus
jovenesta kusichinanta, imastajchus llakichinanta. Runasqa ima-

tapis yuyaychallawasunman, chaywanpis chaykunaqa mana allin- ´
¿Ima allin imastataj Jehova
ninchejpajchu kanman. Imaraykuchus runasqa mana Bibliaman
Dios jovenesman qon?
jinachu yuyaychawanchej (Pro. 19:21).

1, 2. ¿Pillataj jovenesta sumajta yuyaychanman? (Patapi kaj fotosta qha-


wariy).

19
“DIOSPA CONTRAMPEQA qanchejmanta, Diosman astawan qayllay-
MANA YACHAYQA KANCHU” kunapaj imastachus ruwanamanta, kachari-
3 Satanasqa qallariymantapacha runas- chisqa kanamantawan.
ta mana allinta yuyaychaspa pantacherqa. ´
JEHOVA DIOSQA JOVENESMAN
Payqa Evaman nerqa: ‘Kusisqa kausakunay- ASHKHA YANAPASTA QON
kichejpajqa mana Diostapunichu kasuku- 6 Animalesqa mana necesitankuchu Dios-
´ 3:1- 6). Chay-
naykichej tiyan’, nispa (Gen.
manta yachakuyta. Runastajrı´ necesitanchej
wanpis Satanasqa payllapi yuyasharqa. Sa-
Diosmanta yachakuyta (Mat. 4:4). Dios-
tanasqa ni imata runasrayku ruwaspapis,
ta kasukuspaqa yuyayniyoj, yachayniyoj, ku-
munarqa Adanwan Evawan mirayninwan ´ nerqa: “Kusis-
sisqastaj kasunchej. Jesus
ima, payta kasukunankuta, yupaychanan-
qa kanku Diosmanta yachakuyta munas-
kutataj, Diosta yupaychanankumantaqa.
qankuta reparakojkunaqa”, nispa (Mat. 5:
Jehova´ Diostajrı´ tukuy imata runasrayku
3). Jehova´ Diosqa paymanta yachakunapaj,
ruwarqa. Diosqa Adanman Evata yanapa-
creeyninchejtapis astawan sinchiyachinapaj
nanpaj qorqa, paykunatataj uj kachitu huer-
Bibliata qowarqanchej. Chantapis ‘allin ka-
taman churarqa, chaypitaj mana viejoyaspa
˜ ˜ machi yuyayniyojnejta’ publicacionesta, vi-
winay winaypaj tiyakunankupaj.
4 Chaywanpis Adanwan Evawanqa mana
deosta, grabacionesta, waj imastawan qo-
wanchej (Mat. 24:45). Chaykunataj yanapa-
Diosta kasukorqankuchu. Jinamantataj
wanchej creeypi sinchita sayanapaj, Diospa
Diosmanta karunchakorqanku, chayman-
˜ qayllallanpipunitaj kanapaj (Isa. 65:13, 14).
tataj viejoyaspa wanuporqanku, imaynata- ´
7 Bibliata, publicacionestawan jovenes es-
chus uj kuturpasqa tikita qawirpapuspa
tudiajtinkoqa, sumaj yachayniyoj kanqan-
chakipun, ajinata. Chaynejta noqanchejpis
ku, tanteaytapis atenqanku. Ajinamantataj
sufrishanchej (Rom. 5:12). May chhika ru-
mana imatapis ruwarpallanqankuchu (Pro-
nasqa mana Diosta kasukunkuchu, munay-
verbios 2:10-14 leey). Chantapis wajkuna
nillankutataj ruwanku (Efe. 2:1-3). Chaynej-
mana “Dios kanchu” nejtinku chayri “qhapaj
tacha´ Biblia nin: “Tata Diospa contrampeqa
kaspaqa kusisqa kanki” nejtinku mana creey-
mana yachayqa kanchu”, nispa (Pro. 21:30).
kullanqankuchu. Manallataj sajra munaynin-
5 Adanwan Evawan mana kasukojtinku-
kuwan atipachikonqankuchu, nitaj ima vicio-
pis, Jehova´ Diosqa yacharqa wakin runas, pipis urmanqankuchu. Chayrayku jovenesqa
jovenespis payman qayllaykuspa yupaycha- yachayniyoj kanankupaj, tanteayta atinan-
nankuta (Sal. 103:17, 18; 110:3). Diosqa kupaj ima, kallpachakunanku tiyan. Ajina-
payman qayllaykoj jovenesta mayta muna- manta jovenesqa reparanqanku Dios payku-
kun. Chayrayku chay jovenesman ‘allin nata munakusqanta, nisqasninpis allinninku-
imasta’ qon kusisqa kanankupaj (Salmo paj kasqanta (Sal. 34:8; Isa. 48:17, 18).
103:5 leey; Pro. 10:22). Chay allin imas- 8 Tumpitamantawanqa kay sajra mundoj
mantataj qhepan parrafospi parlarisunchej.
Parlarisunchej ima yanapastachus Dios qo- 6. 1) ¿Diosmanta yachakuyta necesitanchejchu?
wasqanchejmanta, sumaj amigosta qowas- 2) ¿Imatataj Dios qowanchej paymanta yachaku-
napaj?
3, 4. ¿Adanwan Evawan Satanasta kasusqanku- 7. ¿Bibliata publicacionestawan estudiay jovenes-
rayku kusisqachu kashanchej? ta yanapanmanchu?
´ ´ ´
5. ¿Imatataj Jehova Dios yacharqa Adanwan Eva- 8. ¿Imaraykutaj jovenes kunan Jehova Diosman
wan mana kasukojtinkupis? qayllaykunanku kashan?

20 TORREMANTA QHAWAJ
´
Jehova Diosqa
´
munan jovenes
sumaj amigosniyoj
kanankuta,
congregacionpi
˜
nauparinankutataj.
(9 al 12 parrafosta
qhawariy).

imasnin tukuchisqa kanqa. Tukuchisqa ka- (Juan 6:44 leey). Hermanosninchejman-


shajtintaj Jehova´ Dioslla salvawasunchej, taqa casi tukuy imata yachanchej maymanta
tukuy ima necesitasqanchejtataj qowasun- kajtinkupis, waj culturayoj kajtinkupis. Pay-
chej, mana mikhuna kapuwajtinchejpis mi- kunapis noqanchejmanta casi tukuy imata
khunata qowasunchej (Hab. 3:2, 12-19). yachanku.
Chayrayku kunan tiempo kashan jovenes´ 10 Hermanosninchej waj idiomata parlaj-

Diosman qayllaykunankupaj, paypitaj tu- tinkupis, yachanchej tukuyninchej ‘llimphu


kuy sonqo confianankupaj (2 Ped. 2:9). parlayta’ parlasqanchejta (Sof. 3:9). Nisun-
Ajinata ruwajtinkoqa ni imamanta mancha- man tukuyninchej Diospi creenchej, mi-
chikuspa David jina nenqanku: “Tata Dios- llay ruwaykunata chejninchej, Diosninchej
˜
pipuni yuyani; pay panaypi kajtin, mana sumaj kausayta qonawanchejtataj suyakun-
imapis urmachiwanqachu”, nispa (Sal. chej. Chay imaspi uj yuyaylla kasqanchej-
16:8). rayku hermanosninchejwan sumaj amigos
´ kanchej. Noqanchejqa paykunapi confian-
JEHOVA DIOS JOVENESMAN chej, paykunapis noqanchejpi confiallanku-
SUMAJ AMIGOSTA QON taj.
9 Mana Testigo runasta por primera vez 11 Chayrayku nisunman Diospa llajtallan-
rejsishaspaqa, ichapis sutillankuta yachan- pi sumaj amigosta tariyta atisqanchejta.
chej chayri rijchaynillankuta. Chaywanpis Jallpantinmanta hermanosqa amigosnin-
hermanosta por primera vez rejsishaspaqa, ˜ kanku, paykunata manaraj rejsej-
chejna
yachanchej paykuna Jehova´ Diosta muna- tinchejpis. Jawamanta runastajrı´ mana no-
kusqankuta, llampu sonqo kasqankurayku- qanchej jinachu mundontinpi amigosniyoj
taj Diosninchej llajtanman pusamusqanta kanku.
´
9. 1) Juan 6:44 nisqanman jina, ¿imatataj Jehova 10, 11. 1) ¿Imaspitaj uj yuyaylla hermanosninchej-
Dios ruwan? 2) ¿Hermanosta rejsiy mana Testigos- ´
wan kanchej? 2) Chanta, ¿mayllapitaj jovenes su-
ta rejsiy jinachu kasqa? maj amigosta tarinkuman?

DICIEMBRE DE 2018 21
´
¿IMAPAJTAJ JOVENES nakajlla noqapaj karqa; kay pachapi chay
KALLPACHAKUNKUMAN? ruwasqaywan mana imatapis tarerqanichu’,
12 (Eclesiastes ´ 11:9–12:1 leey). Wakin jo- nispa (Ecl. 2:11). Jovenesqa Salomonmanta
venesqa ichapis kallpachakushanku Bibliata yachakunkuman kay mundoj imasninta mas-
sapa dıa ´ leenankupaj chayrı´ reunionespi su- kay qhasi manakajlla kasqanta.
majta comentanankupaj chayrı´ partenkuta 15 Wakin runasqa pantaykuspa mayta su-

sumajta ruwanankupaj manachayrı´ sumaj- frinku. Chaymantaraj pesachikuspa ninku:


ta predicanankupaj. Jovenesqa congrega- “Amallapis chayta ruwaymanchu karqa”, nis-
˜
cionpi nauparispa mayta kusikunku. Kusi- pa. Jehova´ Diostaj mana munanchu jove- ´
˜
kullankutaj wajkuna “sumajta nauparishan- nes chay jinata sufrinankutaraj. Astawanpis
˜
ki” nejtinku. Jovenesqa nauparispa Diospa munan payta kasukunankuta, uyarinankuta-
munayninta ruwashanku, imaynatachus Je- ´
taj. Jovenes Diosta kasukunankupajqa, cree-
suspis Diospa munayninta ruwarqa, ajinata nanku tiyan Diospa nisqasnin allinninkupaj
(Sal. 40:8; Pro. 27:11). kasqanta. Diospa munayninta ruwaspataj ni
13 Jovenesqa Jehova´ Diosta astawan sirvi-
jaykaj pesachikonqankuchu. Chantapis Bi-
nankupaj kallpachakojtinku, aswan kusisqas bliaqa jovenesman nin: “Diosqa cheqan, ma-
kanqanku, reparanqankutaj ruwasqasninku nataj qonqaponqachu ruwasqaykichejta,
mana qhasipajchu kasqanta. Apostol ´ Pablo sutinta munakusqaykichejtapis”, nispa (Heb.
nerqa: “Sinchita sayaychej, mana kuyuris- 6:10). Chayrayku jovenesqa Diosta kasuku-
˜
pa. Senorpa ruwayninpi ashkhata llankallay- nankupaj kallpachakunanku tiyan. Jinaman-
˜
chejpuni, yachaspa Senorpaj llankasqayki- ta allin kajta ruwanqanku, reparanqanku-
chejqa, mana qhasipajchu kasqanta”, nis- taj Jehova´ Diosta kasukuy allinninkupajpuni
pa (1 Cor. 15:58). Kay mundopi qhapajyay- kasqanta (Salmo 32:8 leey).
ta chayri may rejsisqa kayta maskajkunaqa, ´
mana kusisqachu kanku. Kay mundopi tukuy JEHOVA DIOSQA JOVENESTA KACHARICHIN
imayoj kaspapis phutisqallapuni kanku (Luc. ´
16 Apostol Pablo nerqa: “Jehova´ Diospa
9:25). Chaytataj sutita reparasunman rey atiyninwan kajkunataj, kacharichisqa kan-
Salomonpa kausayninpi (Rom. 15:4). ku”, nispa (2 Cor. 3:17). Jehova´ Diosqa mana
14 Rey Salomonqa may qhapaj karqa, jall- uj esclavo jinachu, manallataj munanchu jo-
pantinpitaj mana pipis pay jina karqachu. Uj venespis esclavos jina kanankuta. Astawanqa
kutipitaj sonqonpi nikusqa: “Kunanqa mayta munan kacharichisqa runas jina payta tukuy
kusikusaj, kusiy kawsaymantaj qokusaj”, nis- sonqo kasukunankuta. Diosta kasukunan-
pa (Ecl. 2:1-10). Jinamantataj sumaj wasista, kutaj allinninkupaj. Munaynillankuta ruwaj
tika canchasta, kachitu huertasta, tukuy jovenestajrı,´ tukuy laya munapayaypa es-
ima munasqantataj ruwachikorqa. Salomon- clavon kanku (Tito 3:3). Wakin jovenesqa
qa chay tukuy imasta ruwachikuspapis mana qala runasta videospi chayri fotospi qhawan-
kusisqachu, nitaj sonqo juntasqachu karqa. ku, khuchichakuy juchapi urmanku, kausay-
Chayrayku nerqa: ‘Chaykunaqa qhasi ma- ninkuta wanuy ˜ pataman churaspa pujllanku,
´ ´
12. ¿Imapajtaj jovenes kallpachakunkuman? 15. 1) ¿Imapitaj jovenes creenanku kasqa? 2) Sal-
´ ´
13. ¿Imataj aswan allin, Jehova Diosta astawan mo 32:8 nisqanman jina, ¿ima yanapastataj jove-
sirviychu chayri kay mundopi qhapajyayta mas- nes japenqanku?
kaychu? ´ ´
16. 1) ¿Jehova Dios munanchu jovenes esclavos
´ ´
14. ¿Imatataj jovenes Salomonmanta yachakun- jina kanankuta? 2) ¿Imataj kanman jovenes mu-
kuman? naynillankuta ruwajtinku?

22 TORREMANTA QHAWAJ
drogakunku, machankutaj. Chaykunata ru- tataj chejnikuyta (Rom. 12:9). Jesuspis pa-
waspataj ichapis chay rato mayta kusikun- cienciallawantaj uj kutipi yachacherqa ima-
ku. Chaywanpis chaykunata ruwasqankuray- raykuchus runas sajra kajta ruwasqankuta
ku onqoykunku, uj viciopi urmanku chayri (Mat. 5:27, 28). Mosoj Jallpapi kamachi-
˜ ´ 6:7, 8).
wanupunku (Gal. shaspataj, yachachillawasunpuni sajra kajta
´
17 Jehova Diosta kasukoyqa allinninchej- chejnikunata, cheqan kajtataj munakunata
pajpuni. Diosta kasukuspaqa mana anchata (Heb. 1:9). Chantapis Jesusqa, cuerpon-
onqonchejchu, tukuy laya munapayaypa es- chejta, yuyayninchejtapis mosojyachenqa.
clavon kaymantataj kacharichisqa kanchej Ni pipis sajra imasta ruwanapaj tanqawa-
sunchu, mananataj˜ juchasapaschu kasun-
(Sal. 19:7-11). Jovenesqa Diospa kamachiy-
˜
chej, ninataj sufrisunchejchu. Chaymanta-
kunasninta, yuyaychaykunasninta ima ka-
sukuspa, Diosman, tatasninkumanpis riku- taj “Diospa wawasnin jina kacharichisqa”
chinku atienekunapaj jina kasqankuta. Atie- kasunchej, chaytaj may sumajpuni kanqa.
nekunapaj jina kajtinkoqa, tatasninku mana ˜
20 Mosoj Jallpapi kashaspanapis mana mu-
˜
nawillankupichu purichenqanku. Diostaj ni- naynillanchejtachu ruwasunchej. Tukuy ima-
wanchej tumpitamantawan kamachisninta tapis Diostawan runa masinchejtawan muna-
sajra kajmanta kacharichinanta. Bibliapis kusqanchejrayku ruwasunchej. Jehova´ Dios-
niwanchej: “Chay jinamanta Diospa wawas- qa munan pay jina imatapis ruwananchej-
nin jina kacharichisqa kanqanku, chaytaj ta. Payqa tukuy imata munasqanman jina
may sumajpuni”, nispa (Rom. 8:21). ruwayta atispapis, munakuwasqanchejrayku
18 Adanwan Evawanqa, qallariypi Dios- allin imasta ruwapuwanchej (1 Juan 4:7, 8).
pa wawasnin jina kacharichisqa karqanku. Chayrayku nisunman Dios jina ruwajtillan-
Diosqa paykunaman uj kamachiyllata qor- chej kacharichisqa kananchejta.
qa. Dios nerqa: “Allin kajta mana allin kajta 21 Jovenesqa maytacha´ kusikunku Jeho-

yachanamanta sachaj poqoynillanta ama- va´ Dios paykunaman allin imasta qosqan-
puni mikhunkichu”, nispa (Gen. ´ 2:9, 17). manta. Chay allin imasqa kanku Biblia, pu-
Chay kamacheyqa mana uj llasa qepi jina- blicaciones, Diospa llajtanpi sumaj amigos
chu karqa, manaqa juntanankupaj jinalla ima. Chantapis Diosqa saqewanchej pay-
karqa. Chantapis uj kamachiylla karqa, ma- man qayllaykojta, niwanchejtaj tumpaman-
nataj kay tiempomanta runaspa kamachiy- tawan sajra kajmanta kacharichisqa kanan-
kunasnin jinachu karqa. Runasqa ashkha ka- chejta (Sal. 103:5). Jovenesqa ichapis David
machiykunata orqhonku, runastataj obli- jina kusiymanta Jehova´ Diosman ninku-
ganku chayta juntanankupaj. man. David nerqa: “Kawsayman pusaj nanta˜
19 Jehova´ Diosqa mana ashkha leyesta- rikuchiwanki. May jatun kusikuy tiyan naw-˜
chu qowanchej. Manaqa payta, runa masin- ˜
paqeykipi; qanwanqa winaypaj sonqo qha-
chejtapis munakunallata kamachiwanchej. llallariy tiyan”, nispa (Sal. 16:11). Qhepan
Chantapis pacienciawan yachachiwanchej semanaqa yachakusunchej 16 Salmomanta.
yuyaychaykunasninta kasukuyta, sajra kaj- Chaytaj jovenesta reparachenqa imasta ru-
´ waspallachus kusisqa kausakunankuta.
17. ¿Jehova Diosta kasukuy allinninchejpajchu
kasqa? 20. 1) Dios tukuy imata munasqanman jina ruway-
18. ¿Adanwan Evawan ashkha kamachiykunata- ta atispapis, ¿munakuwanchejchu? 2) ¿Imata ru-
chu juntananku karqa? waspallataj kacharichisqa kasunman?
´ ´
19. ¿Imaynatataj Jehova Dioswan Jesuswan ya- 21. 1) ¿Imatataj David Jehova Diosman nisqa?
chachishawanchej? 2) ¿Imatataj qhepan semana yachakusunchej?

DICIEMBRE DE 2018 23
´
Jovenes kusisqa
kausakuyta atiwajchej
˜
“Kawsayman pusaj nanta rikuchiwanki” (SAL. 16:11).

133, 89 TAKIYKUNA TONY sutiyoj jovenmanta parlarina. Payqa mana tatanwanchu tiyakus-
qa, mana estudiay gustasqanraykutaj colegiomanta llojsipuyta munas-
YUYARIKUNAPAJ qa. Sabadosta, domingostawantaj amigosnillanwan sayaj, chayri cinella-
pi sayaj. Payqa mana drogakojchu, nitaj wajkunata maqajchu. Chaywan-

pis mana yachasqachu imatachus kausayninwan ruwananta, manataj
¿Imaynatataj Salmo 16
segurochu kasharqa Dios kasqanmanta. Jinallapi uj qhariwarmi Testi-
jovenesta yanapanman
gowan rejsinakusqa. Paykunatataj waturisqa Dios kasqantapunichus
Diosninchej tukuy imanku
manachus. Paykunataj iskay folletosta jaywasqanku. Ujnin folletoqa El
kananpaj?
origen de la vida nisqa karqa, ujnintaj ¿Es la vida obra de un Creador? nisqa.
 2 Tonytaj chay iskaynin folletosta mayta estudiaykusqa. Chay jinata

¿Imaynatataj Salmo 16 estudiasqanpi folletosqa kusuyarpasqa, esquinasninpis doblarakusqa.


jovenesta yanapanman Chay qhariwarmi Testigoswan watejmanta tinkuspataj, paykunaman nis-
sumaj amigosniyoj kananku- qa: “Diosqa kanpuni”, nispa. Jinapi Bibliata estudiayta qallarisqa, pisi-
paj, Diospajtaj astawan manta pisitaj reparasqa imatachus kausayninwan ruwayta atisqanta. Co-
llankanankupaj? legionpitaj mejor alumnoman tukusqa. Chay jinata Tony cambiasqan-

manta directorninpis mayta tukusqa, Tonymantaj nisqa: “Aswan ku-
sisqata rikuyki, sumaj notasniyojtaj kanki. ¿Jehovaj Testigosninwan
¿Imaynatataj Salmo 16 ˜ ´ nisqa.
jovenesta yanapanman sajra
estudiasqaykiraykuchu jinata nauparishanki?”, nispa. Tonytaj “arı”
kajta chejnikunankupaj allin Chaymantataj willarisqa imastachus Testigoswan yachakushasqanmanta.
kajtataj munakunankupaj? Tiemponmantaj colegiota tukucharqa. Kunantaj precursor jina, siervo

1, 2. ¿Runas cambiayta atinkumanchu?

24
ministerial jinataj llankashan. May kusisqataj ka- ka oqharisqalla maqanakamorqa. Wakin runasqa
shan Jehova´ Diosta rejsisqanmanta, paytaqa Tatan- nicha´ creerqankuchu Jehova´ Dios Davidta yana-
ta jinapuni qhawan (Sal. 68:5). pananta. Astawanpis icha´ nerqanku: “Kay lloqalla
´ chay jina sonso kananri”, nispa. Chaywanpis aji-
JOVENES DIOSTA KASUKUYCHEJ
nata yuyaspa pantarqanku, imaraykuchus Goliat-
ALLINTAJ RISONQACHEJ
lla sonso karqa (1 Sam. 17:48-51).
3 Tonyj experiencianqa, reparachiwanchej Jeho- 6 Pasaj semanaqa yachakorqanchej imastachus
va´ Dios jovenesmanta mayta llakikusqanta. Jehova´ ruwana kasqanta kusisqa kanapaj. Yachakorqan-
´
Diosqa munan jovenes kusisqas, sonqo juntasqas- chej kusisqa kanapajqa, Diosmanta yachakuna
taj kausakunankuta. Chayrayku jovenesman Biblia
kasqanta, sumaj amigosniyoj kana kasqanta, Dios-
nin: “Wayna kashaspa, pichus Ruwasoj Diosmanta
paj astawan llankanapaj kallpachakuna kasqanta,
yuyarikuy”, nispa (Ecl. 12:1). Kay tiempopi jove-
kacharichisqa runas jina Diosta tukuy sonqo kasu-
nesqa, Jehova´ Diosta yupaychanankupaj mayta
kuna kasqanta ima. Qhepan parrafospitaj astawan
kallpachakunanku tiyan. Jovenesqa Jehova´ Dios-
chaykunamanta yachakusunchej. Chaykunamanta
pa yanapaynillanwan tukuy kausayninkupi allinta
yachakushaspataj 16 Salmota qhawaykurisunchej.
kausakunkuman. Chayta allinta entiendenapajqa
´
yachakusunchej imastachus israelitas ruwasqanku- JOVENES DIOS JINA YUYANAYKICHEJPAJ
ta Sumaj Jallpata japinankupaj. Yachakullasuntaj KALLPACHAKUYCHEJ
imachus Davidta yanapasqanta Goliatta atipanan- 7 Dios jina yuyaj runaqa, Diospi creen, Dios
paj. jina yuyananpaj kallpachakun, Diospa yanapaynin-
4 Israelitas Sumaj Jallpaman yaykunankupajna ˜
ta maskan, Diospa nisqasnintataj tukuy sonqo ka-
´
kashajtinku, Jehova Diosqa mana nerqachu sumaj sukun (1 Cor. 2:12, 13). Davidqa Dios jina yuyaj.
soldados kanankupaj, guerrapi maqanakunanku- Chayrayku uj pacha takishaspa jinata nerqa: “Qan-
pajtaj wakichikunankuta (Deu. 28:1, 2). Astawan- min Tata Dios, tukuy imay kanki”, nispa (Sal. 16:5).
pis nerqa nisqasninta juntanankuta, paypitaj con- Davidqa Jehova´ Diosman mayta agradecekorqa su-
fianankuta (Jos. 1:7-9). Wakin runasqa ichapis yu- maj amigon kasqanmanta. Chantapis Jehova´ Dios
yarqanku Diospa nisqan mana allinchu kasqanta. waqaychananpi atienekorqa (Sal. 16:1). Chayrayku
Chaywanpis israelitasqa allintapuni ruwarqanku nerqa: “Sonqoy ukhupi may kusisqa kani”, nispa.
Diosta kasukuspa. Imaraykuchus Diosqa israeli- Davidpa sonqonqa mayta qhallallarerqa Diosman
tasta yanaparqa cananeosta kutin kutita atipa- kaskaykusqanmanta (Salmo 16:9, 11 leey).
nankupaj (Jos. 24:11-13). Diosta kasukunapajqa, 8 Kay mundoj imasninwan kusirikojkuna, qha-
yuyaychaykunasnin allinninchejpaj kasqanpi cree- pajyayta maskajkuna imaqa, mana David jinachu
nanchej tiyan. Ajinallamanta tukuy imapi allinpu- sonqo juntasqa kanku (1 Tim. 6:9, 10). Canada´
ni riwasunchej. Unay tiempopi Diospi creejkunata suyumanta uj hermano nin: “Kusisqa kanapajqa
allinpuni rerqa, noqanchejtapis allinpuni riwasun- mana tukuy imayojpunichu kananchej tiyan, mana-
chej Diospi creejtinchejqa. qa Jehova´ Diosllata sirvinanchej tiyan, pimanta-
5 David Goliatwan maqanakusqankumanta par-
chus tukuy ima allin kajta japinchej, chayta”, nis-
larina. Goliatqa uj sumaj maqanakoj soldado kar- pa (Sant. 1:17). Jovenesqa kusisqas sonqo juntas-
qa, casi 3 metros jinataj miderqa. Sumaj armasqa- qastaj kausakunkuman Jehova´ Diospi atienekuspa,
taj maqanakoj rerqa (1 Sam. 17:4 -7). Davidtajrı´
Jehova´ Dios yanapananpi creesqanrayku uj wara- 6. ¿Imatataj qhepan parrafospi yachakusunchej?
7. 1) ¿Imaynataj Dios jina yuyaj runa kasqa? 2) ¿Imaman-
3. ¿Imatataj Biblia nin jovenesman? tataj Davidpa sonqon mayta qhallallarisqa?
´
4, 5. ¿Imatataj israelitasmanta Davidmantawan yacha- 8. ¿Imaynatataj jovenes kusisqa sonqo juntasqataj kau-
kusunman? (24 paginapi kaj dibujosta qhawariy). sakunkuman?

DICIEMBRE DE 2018 25
´
paytataj yupaychaspa. Jehova´ Diospi tukuy sonqo JOVENES SUMAJ AMIGOSTA MASKAYCHEJ
atienekunankupajqa chayri creenankupajqa asta- 11 (Salmo 16:3 leey). Davidqa yacharqa Diospa
wan paymanta yachakunanku tiyan. Chaytataj ru- llajtallanpi sumaj amigosta tarinanta. Chayrayku
wankuman Bibliata leespa, ruwasqasninta qhawa- payqa Jehova´ Diosta munakojkunata amigosnin
rispa, may kacha kasqanpi tukurispa, jovenesta kananpaj ajllakorqa. Davidqa amigosninta “taqas-
mayta munakusqanpi tukurispa ima (Rom. 1:20; qa” kasqankuta nerqa. Chayta nerqa amigosnin
5:8). Jehova´ Diospa kamachiykunasninta juntananku-
9 Jehova´ Diosqa uj kacha tata jina wakin ku- paj kallpachakusqankurayku. Paykunawan kaspa-
tis kamiriwanchej, yuyaychawanchejtaj. Davidqa taj Davidqa ‘kusikorqa’. Uj salmistapis David jina-
Jehova´ Dios kamirejtin mana phinakorqachu.
˜
llataj Diosman nerqa: “Qanta manchachikojkunaj
Chayrayku nerqa: “Tata Diosta yupaychasaj, pay kawsaqenku kani, kamachisqasniykita juntajku-
yuyaychawasqanrayku. Sonqoy ukhupi chisisnin najtawan”, nispa (Sal. 119:63). Pasaj semanapi ya-
pay kamiwan”, nispa (Sal. 16:7). Davidqa Jeho- chakorqanchej jina, jovenesqa Jehova´ Diosta mu-
va´ Diospa yuyaychaykunasninpi tukurej, kallpa- nakojkunawan, payta kasukojkunawan ima amigos
chakojtaj Dios jina yuyananpaj. Chantapis tukuy ruwakunkuman. Amigosninkoqa mana edadnin-
sonqo chay yuyaychaykunata japikoj, chaytaj ya- kumantapunichu kananku tiyan.
naparqa cambiananpaj, sumaj runamantaj tuku- ˜
12 Davidqa mana winasnillanwanchu amigos ru-
nanpaj. Sichus jovenespis David jina Diospa yu- wakorqa. Paypa sumaj yuntanqa Jonatan ´ karqa.
yaychaykunasninta japikonqanku chayqa, Jehova´ Jonatanqa 30 wataswan jina Davidpa kurajnin kar-
Diosta astawan munakonqanku, tukuy imapitaj ka- qa. Bibliaqa niwanchej paykuna sumajta apana-
sukonqanku. Ajinamantataj winay ˜ tukusqa cris- kusqankuta. Paykunaqa sumajta apanakorqanku
tianoman tukonqanku. Christin sutiyoj hermana iskayninku Jehova´ Diospi creesqankurayku, res-
nin: “Estudiaspa, leesqaypitaj tukurispaqa repara- petanakusqankurayku, sumaj ruwaykunasninkuta
ni Jehova´ Dios noqapaj jinapuni chay yuyaychay- allinpaj qhawasqankurayku ima. Por ejemplo, Jo-
kunata wakichisqanta”, nispa. natanqa allinpaj qhawarqa David mana mancha-
´
10 Sichus jovenes Jehova´ Dios jina yuyanqan- chikuspa Diospa enemigosninwan maqanakusqan-
´ ´ mana
ta. Davidpis allinpaj qhawallarqataj Jonatan
ku chayqa, Jehova Diosqa paykunata yanapanqa
yachayniyoj kanankupaj, allinta reparanankupaj manchachikuspa Diospa enemigosninwan maqa-
ima. Jehova´ Diosqa munan jovenes
´ reparananku- nakusqanta (1 Sam. 13:3; 14:13; 17:48-50; 18:1).
ta kay mundo sajra imaswan junta kasqanta, ima- 13 Davidwan Jonatanwanqa sumaj amigos kas-

pichus tukunanta ima. Chantapis munan repara- qankumanta kusisqas karqanku. Jovenespis pay-
nankuta imachus aswan importante kasqanta, mu- kuna jina kusisqa kanankupajqa, Jehova´ Dios-
nallantaj allin kajtapuni ruwanankuta, imachus ta munakojkunawan, paypi atienekojkunawan ima
aswan qhepaman kananmanta mana manchachi- amigos ruwakunanku tiyan. Kiera sutiyoj herma-
kunankuta ima (Isaıas´ 26:3 leey). Estados Uni- ˜ Jehova´ Diosta sirvishan. Pay nin:
naqa unayna
dosmanta Joshua sutiyoj hermano nin: “Jehova´ “Jallpantinpi amigosniy tiyapuwan. Paykunaqa
Diospa qayllanpi kallasunchejpuni chayqa, repara- sumaj amigosniy kanku waj jina uywasqa kajtinku-
sunchej imachus aswan importante kasqanta, ima- ´
pis, waj culturayoj kajtinkupis”, nispa. Sichus jo-
tajchus mana importantechu kasqanta”, nispa.
11. ¿Imayna amigostataj David ajllakorqa?
´
9. ¿Imatataj jovenes ruwankuman David jina sumaj runa- 12. ¿Imaraykutaj Davidwan Jonatanwan sumajta apana-
man tukunankupaj? kusqanku?
´ ´ ´
10. Isaıas 26:3 nisqanman jina, ¿allinchu kasqa jovenes 13. ¿Llajta masisnillankuwanchu jovenes amigos ruwa-
´
Jehova Dios jina yuyananku? kunanku kanman?

26 TORREMANTA QHAWAJ
JOVEN KAYTA RUWANAYKIPAJ KALLPACHAKUY:
ˇ Bibliata leesqaykipi ˇ Precursor auxiliar chayri
tukurinaykipaj. regular kanaykipaj.
ˇ Sumajta predicanaykipaj. ˇ Betelpi sirvinaykipaj.
´
ˇ Jehova Diosman kausayniykita ˇ Waj parlayta yachakunaykipaj.
qospa bautizakunaykipaj.
ˇ Waj lugarman predicaj
ˇ Siervo ministerial kanaykipaj. ripunaykipaj.
ˇ Bibliamanta sumajta ˇ Tantakuna Wasista ruwaysiku-
yachachinaykipaj. naykipaj chayri terremotorayku,
inundacionesrayku sufrej
ˇ Estudiosniyoj kanaykipaj.
hermanosta yanapanaykipaj.

venes Kiera jina tukuy ladomanta amigosniyoj man. Diostaj paykunata uyarenqapuni (1 Juan 3:
kanqanku chayqa, reparanqanku Diospa Palabran, 22; 5:14, 15).
atiyninpis kamachisninta ujchasqanta. 15 Jovenesqa kallpachakunkuman reunionespi
´ mana leespalla comentanankupaj, precursor ka-
JOVENES DIOSPAJ ASTAWAN
LLANKANAYKICHEJPAJ KALLPACHAKUYCHEJ
nankupaj chayri Betelpi sirvinankupaj. Chantapis
kallpachakunkuman waj parlayta yachakunanku-
14 (Salmo 16:8 leey). Davidqa Jehova´ Dios-
˜ paj, ajinamanta waj lugarespi sirvinankupaj. Barak
ta sirviyta naupajman churarqa. Jovenespis Da- sutiyoj joven nin: “Sapa paqarin rijcharispaqa ya-
vid jina ruwajtinkoqa kusisqa, sonqo juntasqataj chani Jehova´ Diospaj tukuy kallpaywan trabaja-
kausakonqanku. Chayrayku Jehova´ Diosta asta- nayta. Chaytaj mayta kusichiwan, nicha´ wajpaj tra-
wan sirvinankupaj kallpachakunkuman, imata ru- bajaspa jinata kusikuymanchu”, nispa. Payqa tu-
washaspapis Diospa yuyaychaykunasninta qhawa-
kuy atisqanta Diospaj llankashan.
rinkuman. Steven sutiyoj hermano nin: “Diospaj ´
astawan llankanaypaj kallpachakuspa, Diospa llaj- JOVENES KACHARICHISQA KASQAYKICHEJTA
˜
tanpi nauparishasqayta reparaspa ima, sonqo jun- AMA PISIPAJ QHAWAYCHEJCHU
tasqa kani”, nispa. Uj joven hermano nin: “Ma- 16 (Salmo 16:2, 4 leey). Pasaj semanaqa yacha-
chituna˜ kaspaqa mana pesachikuyta munanichu:
korqanchej Diospa kamachiykunasnin, yuyaychay-
‘¿Imaraykutaj noqallapaj tukuy imata ruwarqani- kunasninpis sajra kajmanta kacharichiwasqan-
ri?’, nispa”. Payqa Alemaniamanta, kunantaj waj chejta, allin kajtataj munakunapaj yanapawas-
suyupi Diosta sirvishan. Allinpuni kanman payku- qanchejta (Amos ´ 5:15). Davidpis Diosman ner-
´
na jina jovenes piensarinanku. Ajinamanta tukuy qa: “Qanmanta jawaqa mana noqapaj ima allin
atisqankuta Jehova´ Diosta jatunchanqanku, waj- kanchu”, nispa. Davidqa chaywan nisharqa tukuy
´ 6:10). Jovenesqa
kunatapis yanapanqanku (Gal. allin imasta Jehova´ Diosmanta japisqanta, Dios
Diospaj astawan llankanankupaj kallpachakunku-
˜ ´
man. Chaypajtaj Diospa yanapanta manakunku- 15. ¿Imapajtaj jovenes kallpachakunkuman? (“Joven
kayta ruwanaykipaj kallpachakuy” nisqata qhawariy).
´ 16. 1) Diospa kamachiykunasnin allin kajta munakuna-
14. 1) ¿Imatataj jovenes David jina ruwankuman? 2) ¿Ima-
´ paj yanapawasqanchejrayku, ¿imatataj David nisqa?
tataj wakin jovenes ninku Diospaj astawan llankana-
manta? 2) Chanta, ¿imapajtaj David kallpachakusqa?

DICIEMBRE DE 2018 27
kacha kasqanrayku (Sal. 145:7). Chantacha´ David- 19 ´ nerqa: “Nisqasniytachus kasukullan-
Jesus
qa Jehova´ Dios jina kacha kananpaj, allin imas- kichejpuni chayqa, cheqamanta yachachisqasniy
ta ruwananpajtaj kallpachakorqa. Chantapis imas- kankichej, cheqa kajtataj rejsinkichej, chay che-
tachus Dios chejnerqa chaykunata chejnillarqa- qa kajtaj kacharichisonqachej”, nispa (Juan 8:
taj. Por ejemplo, Davidqa kallpachakorqa lantista 31, 32). Cheqa kajta yachayqa kacharichiwanchej
chayri santosta mana yupaychananpaj. Santosman llulla religionmanta, llulla yachachiykunamanta,
kumuykukoyqa runasta pisipaj qhawachin. Chan- creenciasmantapis. Chantapis cheqa kajta yachay-
tapis Jehova´ Dioslla jatunchasqa kananmantaqa qa aswan qhepaman “Diospa wawasnin jina kacha-
runaslla chayri waj imaslla jatunchasqa kanku (Isa. richisqa” kanapaj yanapawasunchej, “chaytaj may
2:8, 9; Apo. 4:11). sumajpuni” kanqa (Rom. 8:21). Kunanpis jovenes-
17 Unay tiempomanta runasqa santosta yupay- qa Diospa wawasnin jina kacharichisqa kankuman.
chashaspa khuchichakoj kanku (Ose. 4:13, 14). Chaypajqa Jesuspa nisqasninta kasukunallanku-
May chhika runastaj khuchichaykuyta munasqan- puni tiyan. Ajinamanta cheqa kajta rejsenqanku,
kuraykulla santosta yupaychaj kanku. Chaywanpis cheqa kajman jinataj kausakonqanku.
chayta ruwaspaqa llakiyllapi rikukoj kanku. Chay- 20 Jehova´ Diosqa jovenesta sajra kajmanta ka-

raykucha´ David nerqa: “Pikunachus waj diospa charicherqa. Chayrayku jovenesqa Jehova´ Diospa
qhepanta purinku, chaykunapaj nak ˜ ariykuna asta-
yuyaychaykunasninman jina tukuy imata ruwa-
wan yapakun”, nispa (Sal. 16:4). Chantapis chay nanku kashan. Ajinallamanta aswan qhepaman
tiempomanta runasqa wawasninkuta santosman allinta kausakonqanku. Uj joven Testigo nerqa:
qaraj kanku (Isa. 57:5). Jehova´ Diosqa chayta ru- “Jovenllaraj kashaspa Diospa yuyaychaykunasnin-
wasqankumanta maytapuni phinakorqa ˜ (Jer. 7: man jina kausakojtiykeqa, allinpuni risonqa. Ima-
31). Chay tiempopi kausakusunman karqa chay- raykuchus trabajota ajllayta atillanki, chantapis
qa, kusikusunmancha´ karqa tatasninchej Jehova´ casarakuyta munaspaqa sumajta piensariyta atin-
Diosta yupaychankuman karqa chayqa. ki, ichapis uj tiempota soltero qhepakuyta munan-
18 Kay tiempopipis llulla religionespeqa, khuchi- ki”, nispa.
chakuyta mana juchata jinachu qhawanku. Asta- 21 Kay mundopeqa uj ratolla allinta kausakun-
wanpis qharipura chayri warmipura casarakunan- chej, uj ratonmantaj llakiykunapi rikukunchej. Ni
kuta saqellanku. Yuyankutaj imatapis munasqanku- pipis yachanchejchu imachus kausayniykichejwan
man jina ruwayta atisqankuta. Chaywanpis chayta qaya kananta (Sant. 4:13, 14). Chayrayku aswan
ruwaspaqa unay tiempopi jina llakiyllata yapakunku allin Jehova´ Diospa nisqasninman jina kausakunan-
(1 Cor. 6:18, 19). Jovenesqa ichapis repararqanku chej, ajinamanta ‘cheqa kaj kausayta’ japinapaj
millayta kausakojkuna llakiyllapi rikukusqankuta. (1 Tim. 6:19). Jehova´ Diosqa mana obligawanchej-
Chayrayku jovenesqa Jehova´ Diosta kasukunanku chu payta kasukunanchejpaj. Payta kasukunanchej-
tiyan. Convencekunankutaj tiyan Diosta kasukuy ´
qa sapa ujninchejmanta kashan. Chayrayku jovenes
allinninkupaj kasqanta. Manataj qonqanankuchu ti- kallpachakuychej Jehova´ Dios ‘tukuy imaykichej’
yan sajra imasta ruwaspa uj ratolla kusirikunanku- kananpaj. Jehova´ Diosmanta allin imasta japisqay-
ta, unaytataj sufrinankuta (Gal.´ 6:8). Chaymanta
kichejta ama pisipaj qhawaychejchu (Sal. 103:5).
parlaspa hermano Joshua nin: “Tukuypis munas- Chantapis atienekuychej Jehova´ Dios kusisqa ka-
qanchejman jina imatapis ruwayta atinchej, chay- naykichejpaj, sumajta kausakunaykichejpajtaj ya-
wanpis munasqanchejman jina kausakuspaqa mana napasunaykichejpi (Sal. 16:11).
kusisqachu kasunchej”, nispa.
´
19, 20. ¿Ima bendicionestataj jovenes japenqanku
´
17. ¿Imatataj David nisqa santosta chayri llulla diosesta Jehova Diosta kasukuspa?
yupaychajkunamanta? ´
21. ¿Imatataj jovenes ruwankuman ‘cheqa kaj kausayta’
18. ¿Imaraykutaj wakin runas sufrinku? japinankupaj?

28 TORREMANTA QHAWAJ
“Cheqan runaqa
Diospi kusikonqa”

HERMANANCHEJ Dianamanta parlarina. Pay- kusikunata. Qhawarinallataj imaschus llakichi-


˜
qa 80 kurajniyojna. Qosanqa Alzheimer nis- wasqanchejta.
qa onqoywan onqoykusqa, nisunman yuyay-
˜ WAKIN IMAS UJ RATOLLATA
ninta chinkachisqa. Chantapis qosanqa wanu-
punankama awelitosta qhawanku chay wasipi KUSICHIWASUNMAN
˜ Casarakuspa, wawayoj kaspa chayri Diospa
tiyakusqa. Iskaynin wawasninpis wanupusqan-
ku, paytaj cancerwan onqoykusqa. Chay jina- llajtanpi uj ruwanata japispaqa mayta kusi-
´
pi rikukuspapis, hermananchej Dianaqa kusis- kunchej. Jehova Diosqa chay imasta ruwas-
qallapuni. Congregacionninmanta hermanos- pa kusirikunapaj ruwawarqanchej. Chayray-
pis ninku: “Predicacionpi, reunionespipis kusis- ku casarakuyta, wawasniyoj kaytapis atinchej.
qallatapuni rikuyku”, nispa. Chantapis llajtanpi ashkha ruwanasta qowan-
´
˜ chej (Gen. 2:18, 22; Sal. 127:3; 1 Tim. 3:1).
Hermanonchej Johnmantanataj parlarina.
Payqa 43 watas kurajta congregacionesta wa- Chaywanpis wakin imasqa llakichiwasunman.
turispa sirvisqa. Chaywanpis chay ruwanan- Ichapis llakikusunman qosanchej chayri war-
ta saqepusqa ujnin familiarninta cuidananray- ˜
minchej wanupojtin chayri wasanchawajtin-
ku. May chhika hermanostaj paymanta ninku: chej (Eze. 24:18; Ose. 3:1). Chantapis llakiku-
“Johntaqa sapa kuti asambleapi kusisqallata- llasunmantaj wawasninchej mana uyariwajtin-
puni rikuyku”, nispa. chej chayri juchachakuspa congregacionmanta
´
Hermananchej Dianawan, hermanonchej qharqochikojtinku. Profeta Samuelpis maytacha
´
Johnwanqa ashkha problemaspi rikukuspapis llakikorqa wawasnin mana Jehova Diosta kusi-
kusisqallapuni karqanku. Bibliaqa willawanchej chisqankumanta. Rey Davidpa familiaresninpis
imajtinchus paykuna kusisqallapuni kasqanku- mayta sufrerqanku David Betsabewan khuchi-
ta. Biblia nin: “Cheqan runaqa Diospi kusikon- chakusqanrayku (1 Sam. 8:1-3; 2 Sam. 12:11).
qa”, nispa (Sal. 64:10). Kunantaj qhawarina- Chay jina problemasqa mayta llakichiwasun-
chej imaynatachus cheqan runa kaspa Diospi man.

DICIEMBRE DE 2018 29
˜
Llakikullasunmantaj wakin ruwanasta saqe- kusiyrayku, kaspipi wanuchisqa kayta aguan-
pojtinchej. Ichapis Diospa llajtanpi wakin ru- tarqa mana penqakuspa”, nispa (Heb. 12:2).
wanasninchejta saqenanchej kanqa, onqoy- ´
Kunantaj qhawarinachej imatachus Jesus nis-
kusqanchejrayku, familiaresninchejta qhawa- qanta kusisqallapuni kanamanta.
nanchejrayku chayri Diospa llajtanpi cambios
Uj kutipi Jesusqa, 70 yachachisqasninta ash-
kasqanrayku. Ruwanasninkuta saqepoj herma-
kha lugaresman kacharqa predicamunankupaj.
nosmanta wakenqa, chay ruwanasninkuta sa-
Yachachisqasnintaj predicacionmanta kusisqas
qepusqankumanta llakikusqankuta ninku.
kutimorqanku ashkha milagrosta ruwasqanku-
Wakin imas chayri wakin ruwaykunaqa uj ra- rayku, supaykunatapis qharqosqankurayku. Je-
tollata kusichiwasunman. Chaywanpis uj ima sustaj paykunaman nerqa: “Ama kusikuychej-
´
tiyan kusisqallapuni kanapaj. Chayraykucha chu supaykuna kasusojtiykichejqa, astawanpis
Samuelwan Davidwan wajkunapiwan, imapi ri- kusikuychej cielopi sutiykichej qhelqasqa kas-
kukuspapis kusisqallapuni karqanku. qanmanta”, nispa (Luc. 10:1-9, 17, 20). Diospa
KUSISQALLAPUNI KAYTA ATISUNMAN
llajtanpi uj ruwanata japispaqa mayta kusi-
kunchej. Chaywanpis kusisqallapuni kanapajqa
Jesusqa niraj kay Jallpaman jamushaspa ˜
Diospa naupaqenpi allinpaj qhawasqa kanan-
kusisqa cielopi tiyakorqa. Chayrayku Biblia nin
˜ chej tiyan.
‘tukuy rato Diospa naupaqenpi kusisqa’ kas-
´
qanta (Pro. 8:30). Jinapis Jesusqa kay Jallpa- Uj kutipi Jesus ashkha runasman yachachi-
pi kashaspa wakin kutis jatuchaj problemas- shajtin, runas ukhumanta uj warmi qhapari-
´
pi rikukorqa. Ajina problemaspi rikukuspapis morqa: “Maytacha kusikun wijsanpi apasorqa,
´ ˜ ˜
Jehova Diospa munayninta ruwasqanrayku ku- nunuchisorqataj chay warmeqa”, nispa. Jesus-
´
sisqallapuni karqa (Juan 4:34). Bibliaqa willa- tajrı kuticherqa: “Diospa palabranta uyarispa
wanchej imachus Jesusta yanapasqanta wa- kasukojkunamin aswan kusisqaqa kanku”, nis-
˜ pa (Luc. 11:27, 28). Tatasqa mayta kusikun-
nuchisqa kashajtin aguantananpaj. Biblia nin:
˜
“Payqa naupaqenman churasqa karqa chay ku wawasninku kasukojtinku, kachastaj kajtin-

¿Imataj hermano Johnta yanaparqa


kusisqallapuni kananpaj?
ku. Chaywanpis tatas kusisqallapuni kananku- llapi precursores especiales jina uj congrega-
´
pajqa, Jehova Diosta kasukunanku tiyan, pay- cionman kachasqa karqanku. Paykunataj ninku:
mantaj qayllaykunanku tiyan. “Diospa llajtanpi uj ruwanata saqespaqa llaki-
kunchejpuni. Pero mana llakisqallapuni kasun-
Reparanchej jina kusisqallapuni kanapajqa,
´ ˜ manchu”, nispa. Paykunaqa precursores espe-
Jehova Diospa naupaqenpi allinpaj qhawasqa
ciales jina uj congregacionman chayaspa her-
kananchej tiyan. Ajinallamanta problemaspi
manoswan predicamorqankupacha. Paykuna ni-
rikukuspapis kusisqallapuni kayta atisunchej. ´
llankutaj: “Jehova Diospa yanapayninta tukuy
“Chantapis llakiykunapi kaspa kusikunachej. ˜
imapaj manakoj kayku. Paytaj yanapawarqay-
Imaraykuchus yachanchej, llakiykunaqa sin-
kupuni. Chaytaj mayta kusichiwarqayku, kallpa-
chita sayanapaj yanapawasqanchejta” (Rom.
´ chawarqaykutaj. Mosoj congregacionniykuman-
5:3-5). Jehova Diosqa paypi confiajkunaman
ta wakin hermanos mayta kusichillawarqaykutaj
atiyninta qon. Diospa atiyninta japejkunataj
´ ´ precursores jina sirviyta qallarispa. Chantapis
kusisqas kanku (Gal. 5:22). Chantacha Biblia
iskay estudiosniyku mayta kusichillawarqayku-
niwanchej: “Cheqan runaqa Diospi kusikonqa”, ˜
taj, congregacionpi sumajta nauparispa”, nispa.
nispa (Sal. 64:10).
˜
Chaykunata yachaspaqa, reparanchej herma- WINAYPAJ KUSIKUSUNCHEJ
nanchej Dianawan hermanonchej Johnwanqa, Kusisqallapuni kanapajqa mayta kallpachaku-
˜ nanchej tiyan. Wakin kutisqa imapis llakichiwa-
Diospa naupaqenpi allinpaj qhawasqa kasqan-
´
kurayku imapi rikukuspapis kusisqallapuni kas- sunpuni. Chaywanpis Jehova Diosqa Salmo 64:
´ 10 versiculopi niwanchej kusisqa kayta atisqan-
qankuta. Hermananchej Diana nin: “Jehova
´
Diospi tukuy sonqo atienekorqani, imaynata- chejta. Cheqan runas kasunchej chayqa, Jehova
chus uj wawita tatanpi atienekun, ajinata. Re- Diostapis kasukusunchej chayqa, imapi rikukus-
paranitaj kusisqallapuni predicanaypaj Jeho- papis kusisqallapuni kasunchej. Tukuypis mayta
´ suyakushanchej ‘mosoj cielota, mosoj pachata-
va Dios yanapawasqanta”, nispa. Hermanonchej
˜
Johntaj imachus kusisqallapuni kananpaj yana- wan’. Tukuy ima mosojyajtenqa manana jucha-
pasqanmanta nin: “1998 watapi Escuela de En- sapaschu kasunchej. Ajinamantataj “maytapuni
˜
trenamiento Ministerial nisqapi instructor jina winaypaj” kusikusunchej (Isa. 65:17, 18).
sirviyta qallarerqani. Chaypajtaj ni jaykaj jina Bi- ˜
Paraisopeqa manana onqosunchu, kallpan-
bliata astawan estudiarqani. Imatachus yacha- ˜
chejpis manana pisiyanqachu. Yuyayninchej-
kusqaytaj congregacionesta waturiyta saqepoj- ˜
pis mosojyachisqa kanqa, ninataj ima llakiy-
tiy, mayta yanapawarqa kusisqallapuni predi- ´
˜ ´ mantapis yuyarikusunchu. Jehova Dios niwan-
canaypaj. Senoraywanqa nej kayku: ‘Imatacha ˜
´ chej: “Chay nawpaj kajkunaqa qonqasqa kan-
Jehova Dios ruwananchejta niwasun, chayta ru-
qa, manapunitaj yuyarisqachu kanqa”, nispa.
wasun’, nispa. Chayrayku wakin ruwanasniykuta ´ ˜
Jehova Dios wanusqasta kausarichimojtenqa,
saqepuyta atillarqayku, nitaj imamantapis pesa-
familiaresninchejwan tinkukapuyta atisunchej.
chikorqaykuchu”, nispa. ˜
Wanusqasta kausarimojta rikuspaqa maytapu-
´
May chhika hermanosqa, repararqanku Sal- nicha kusikusunchej, imaynatachus 12 watayoj
´
mo 64:10 nisqanman jina cheqan runa kaspa sipasitata Jesus kausarichejtin tatasnin may-
kusisqallapuni kayta atisqankuta. Uj qhariwar- tapuni kusikorqanku, ajinata (Mar. 5:42). Pa-
mimanta parlarina. Paykunaqa Estados Unidos raisopeqa tukuypis cheqan runas kasunchej,
˜ ´ ˜
Betelpi 30 watas kurajtana sirvisharqanku. Jina- Jehova Diospitaj winaypaj kusikusunchej.

DICIEMBRE DE 2018 31
KAPUYNIN

TORREMANTA QHAWAJ, ¡RIJCHARIY! 2018


Maykajchus sapa yachaqana llojsisqanmanta willashan.

´ ´
Jovenes, Jehova Diospaj astawan llankaychej, Portugalpi predicayta qallarikun, ag.
TORREMANTA QHAWAJ abr. Tukuy sonqo ruwarqanku Madagascarpi, en.
CONGREGACIONPAJ ´
Jovenes kusisqa kausakuyta atiwajchej, dic.
´
Tukuy sonqo ruwarqanku Myanmarpi, jul.
Jovenes Satanaspa contranpi sayaykuychej,
BIBLIAMANTA mayo LEEJKUNAJ TAPUYNINKU
Kapuyninchejwan yanapakuna, en. ¿Ancianos juzganankuchu kanman uj qhari uj
Bibliata estudiaspa miskirichikuna, jul. Kusisqas kusikuyniyoj Diosta sirvina, sept. warmiwan uj wasipi sutiyasqankumanta?, jul.
Mana mundo runas jinachu kanchej, en. ¿Imajtintaj autoridades allinta ruwajkuna nisqa
CONGREGACIONPAJ YACHAQANAS Maychus kajta yachachina, oct.
´ karqanku?, nov.
Ama imatapis creenallachu, ag. Noe jina, Daniel jina, Job jinataj creeyniyoj kana, ¿Imajtintaj publicacionesninchejta redes sociales
Ama rikusqanchejman jinallachu juzgana, ag. Diostataj kasukuna, feb. nisqaman mana churanachu kasqa?, abr.
˜ ´
Ama runaspa naupaqenpi rejsisqa kayta “Paraisopi tinkusunchej”, dic. ¿Ima niyta munan ‘kinsa kaj cielo’, ‘paraıso’
maskanachu, jul. ´
¿Pı jinataj yuyashanchej?, nov. ima? (2 Cor. 12:2-4), dic.
Amapuni llullakunachu, oct. “Pikunachus Tata Diosman sayasqa kajkuna ¿Imaraykutaj Testigos Pablota pajlitata
Amapuni michas kanachu, ag. jamuychej noqaman”, jul. dibujanku?, mzo.
˜ ´
“Chay imasta yachankichejna, chaykunata Purajmanta kallpachanakunapuni, abr. Salmo 144:11 al 15 versıculos nisqanman jina,
ruwaspataj kusisqa kankichej”, sept. ´
Ruwasqasninchejwan Jehova Diosta jatunchana, ¿pikunataj allin kausayta japenqanku?, abr.
“Cheqa kajta rantikuy, amataj kacharikuychu”, jun.
nov. ´
Salvakunapaj Jehova Diospi atienekuna, nov. TUKUY IMAMANTA
Cristianos kanapajqa bautizakunapuni, mzo. ˜
Senorninchej Jesucristopi atienekuna, oct. ´
´ ¿Imaynata horata yachaj kanku? (Unay tiempo),
Dios jina yuyana, febr. Tukuy kausayninchejwan Jehova Diosta
sept.
Dios jina yuyanapaj kallpachakuna, febr. sirvina, abr.
¿Imajtintaj Esteban mana manchachikorqachu
Diospa leyesninta, yuyaychaykunasnintawan Wawasninchejta yanapana bautizakunankupaj,
juchachashajtinku?, oct.
entiendena, jun. mzo.
˜ Israel nacionpi, ¿problemasta Moisespa
Diospa nannillantapuni purina, nov.
Leyninman jinachu allinchaj kanku?, en.
“Diospa ujchasqantaqa, ama pipis CRISTIANOJ KAUSAYNIN
Roboamqa casi Diosta kusicherqa, jun.
taqachunchu”, dic. “Cheqan runaqa Diospi kusikonqa”, dic.
Diospa yuyasqanman jina kausakuna, nov.
Kacha sonqoyoj kana, nov.
Diospa yuyaychaykunasninta kasukuna Kusikuyniyoj kayqa, Diospa atiyninmanta
yachayniyoj kanapaj, mzo. jamun, febr.
Diosqa atiyniyoj kaspapis entiendewanchej,
Pacienciayoj runaqa kusiywan aguantan, ag.
sept.
´
Diosqa jovenes kusisqa kanankuta munan, dic.
Saludaspaqa wajkunata kallpachanchej, jun. TORREMANTA QHAWAJ
Sonqo tiyasqa kayqa may sumajmin, mayo
Diosqa saykusqa kajta astawan kallpachan, en.
Tukuy runasta khuyakuna, jul. TUKUYPAJ
Diosta munakuspalla kusisqa kanchej, en.
´ ¿Biblia kay tiempopi yanapawasunmanchu?,
Diosta rejsina Noe jina, Daniel jina, CRISTIANOSPA KAUSAYNINKUMANTA
Job jinataj, febr. 1 kaj
´ ¿Dios runamanta llakikunchu?, 3 kaj
Enemigonchejta allinta rejsina, mayo Jehova Diospajqa tukuy imapis atikullan
“Gobiernoyqa mana kay mundomanta (B. Berdibaev), febr. ¿Kausay jamoj tiempopi allinyanmanchu?, 2 kaj
´
gobiernos jinachu”, jun. Jehova Diosqa mayta bendeciwarqa
Hermanosta munakuywan sonqochana, sept. (C. Molohan), oct.
´
Hermanosta wasinchejman wajyarikunapuni, Jehova Diosqa ni jaykaj saqerpariwarqachu
mzo. (E. Bright), mzo.
´
Imapi rikukuspapis sonqo tiyasqa kasunman, Jehova Diosqa noqaykuwan kacha karqa
(J. Bockaert), dic.
¡RIJCHARIY!
oct. ˜
Llakisqa kashajtiy mayta sonqochawarqanku Familianchejpi pillapis wanupojtin, 3 kaj
¿Imaraykutaj predicanallanchejpuni tiyan?,
(E. Bazely), jun. Familiaykipaj 12 Yuyaychaykuna, 2 kaj
mayo ˜
Problemaspi rikukuspapis naupajllamanpuni ¿Kusisqa kausakuyta munawajchu?, 1 kaj
¿Imatataj ruwasunman juchamanta
kacharichikunapaj?, abr. rerqani (M. Danyleyko), ag.
´ ´
Jehova Dios jina wajkunapi yuyana, kachastaj Wajcha kajtiypis Jehova Diosqa mayta
kana, sept. bendeciwarqa (S. Herd), mayo
´
Jehova Dios jina, wajkunata kallpachana, abr.
´ JEHOVAJ TESTIGOSNINMANTA
Jehova Diospa yanapanta maskanapuni, jul.
´ ˜
Jehova Diospata kanchej, jul. 1918, pachaj watasna pasan, oct.
´ ˜
Jehova Diosqa munakuwasqanchejrayku Congregacionta naupajman apajkuna,
cheqanchawanchej, mzo. Timoteomanta yachakuychej, abr.
´
Jehova Diosqa sinchita sayaspa predicajkunata Cosechaqa ashkha (Ucrania), mayo
munakun, mayo Irlandapi Diosmanta yachakunku discursosnejta,
´
Jehova Dioswan Jesuswan jina ujchasqa febr.
kana, jun. ´
Jehova Diosqa mana qonqapunchu viejito
w18.12-QUB

´
Jehova Dioswan khuska llankana, ag. hermanosta, sept.
˜ ´
Jesuspa Wanuyninta Yuyarinapaj tantakuy Kapuyninchejwan Jehova Diosta
181015

ujchawanchej, en. jatunchana, nov.

You might also like