Professional Documents
Culture Documents
Αρνητικά φαινόμενα Μ.Μ.Ε. και επιπτώσεις τους: διαπιστώνεται σήμερα ότι τα ΜΜΕ δεν
ανταποκρίνονται στον κοινωνικό τους ρόλο, καθώς στιγματίζονται από αρνητικά φαινόμενα,
που είναι απόρροια:
α) της εμπορευματοποίησης των ΜΜΕ: μετατροπή τους σε επιχειρήσεις με σκοπό το κέρδος.
β) της εξάρτησής τους από τη διαφήμιση και τις ιδιωτικές εταιρείες,
γ ) της υποταγής τους σε πολιτικά κέντρα εξουσίας.
δ) της ανευθυνότητας και της έλλειψης επαγγελματικής ακεραιότητας των δημοσιογράφων.
Τα φαινόμενα αυτά και οι επιπτώσεις τους είναι:
1. Παραπληροφόρηση - Προπαγάνδα: για να προστατέψουν οικονομικά / πολιτικά συμφέροντα τα ΜΜΕ
παραπληροφορούν το κοινό και μετατρέπονται σε μηχανισμούς άσκησης προπαγάνδας προκαλούνται:
- απομάκρυνση από την αλήθεια, αποπροσανατολισμός της κοινής γνώμης.
- χειραγώγηση της κοινής γνώμης με στόχο να υπηρετηθούν ιδεολογίες ή σκοπιμότητες.
- αμβλύνεται η κριτική σκέψη του ατόμου και οδηγείται σε πνευματική νωθρότητα.
- υπονομεύεται το δημοκρατικό πολίτευμα:
ελευθεροτυπία δεν υφίσταται (λογοκρισία των δημοσιογράφων και στέρηση της ελευθερίας τους).
η πολυφωνία καταργείται και αποτρέπεται ο δημόσιος διάλογος.
η προπαγάνδα οξύνει τις αντιπαραθέσεις και τον φανατισμό ή οδηγεί στην απάθεια.
δεν ασκείται κριτική στην εξουσία οι ισχυροί επιβάλλουν την ιδεολογία και τη βούλησή τους.
2. Υπερπληροφόρηση: Τα ΜΜΕ βομβαρδίζουν το κοινό με πλήθος πληροφοριών ο πολίτης αδυνατεί να
ελέγξει την αξιοπιστία των πληροφοριών που λαμβάνει προκαλείται:
- σύγχυση για όσα συμβαίνουν γύρω τουεπηρεάζονται αρνητικά οι επιλογές και οι αποφάσεις του.
3. Κιτρινισμός: τα ΜΜΕ προβάλλουν ειδήσεις που αφορούν «σκοτεινές» πλευρές της ζωής και παραβιάζουν την
προσωπική ζωή προσώπων (βλ. σχετικά στο: MME & Ιδιωτικός βίος).
4. Εμπορευματοποίηση της ενημέρωσης: η ενημέρωση έχει μετατραπεί σε εμπόρευμα τα ΜΜΕ ασχολούνται
με ασήμαντα θέματα (π.χ. διασημότητες, κουτσομπολιά κ.λπ.), προβαίνουν σε επιφανειακές αναλύσεις
σημαντικών γεγονότων, ενισχύουν δεισιδαιμονίες και προκαταλήψεις ή αναπαράγουν ρατσιστικές ή
εθνικιστικές αντιλήψεις), δεν διστάζουν να μετατρέψουν τον ανθρώπινο πόνο σε θέαμα. Έτσι:
- η ενημέρωση θυσιάζεται στον βωμό του κέρδους (στο οποίο αποβλέπουν οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ).
- το κοινό οδηγείται σε πνευματική ένδεια, ηθική διάβρωση και παθητικότητα ή στρέφεται έντεχνα σε
επικίνδυνες καταστάσεις, όπως ο φανατισμός και η βία.
5. Προβολή αρνητικών προτύπων ζωής και υποβάθμιση της σημασίας καθιερωμένων ηθικών αξιών: στη θέση
της δικαιοσύνης, της ειλικρίνειας, κ.λπ. προωθούνται απαξίες (π.χ. εύκολος πλουτισμός, δόξα, ατομισμός
κ.ά.). Με αυτόν τον τρόπο τα ΜΜΕ συντελούν:
- στην ηθική αλλοτρίωση των ανθρώπων (κυρίως των νέων, που είναι πιο ευάλωτοι στην επιρροή).
6. Προώθηση του καταναλωτικού πνεύματος: μέσω της διαφήμισης και από διάφορα ψυχαγωγικά και λάιφ
στάιλ θέματα και εκπομπές: αποτελέσματα:
- ψευδαίσθηση ότι τα υλικά αγαθά μπορούν να εξασφαλίσουν την ευτυχία και την κοινωνική καταξίωση.
- οι δέκτες παθητικοποιούνται μη αμφισβήτηση των οικονομικών και πολιτικών δομών του συστήματος.
- η εικονική πραγματικότητα που κατασκευάζουν τα ΜΜΕ και η διαφήμιση εγκλωβίζει τα άτομα σε
στάσεις ζωής επιζήμιες για το κοινό συμφέρον.
7. Νόθη ψυχαγωγία - Διάδοση μαζικής κουλτούρας: προβάλλονται πολιτιστικά προϊόντα (βιβλία, ταινίες,
τηλεοπτικές σειρές κ.ά.) που προορίζονται για μαζική κατανάλωση και έχουν χαμηλή ποιότητα:
- αναδεικνύονται αρνητικά πρότυπα συμπεριφοράς και επιτείνεται το φαινόμενο της μαζοποίησης και ο
ομογενοποιημένος τρόπος σκέψης και ζωής.
8. Καλλιέργεια της ξενομανίας: με την προβολή ξένων πολιτιστικών προϊόντων συντελούν:
- στην ανάπτυξη του μιμητισμού και της ξενομανίας απομάκρυνση από την παράδοση, την εθνική
πολιτιστική κληρονομιά και υιοθέτηση ξενόφερτου τρόπου ζωής, εξάλειψη της πολυπολιτισμικότητας και
πολιτιστική ισοπέδωση.
- αύξηση της πολιτιστικής επιρροής των ισχυρών τεχνολογικά κρατών στον κόσμο:
1. οι αναπτυγμένες χώρες επιδιώκουν, εκτός από οικονομική διείσδυση στις αναπτυσσόμενες χώρες,
και την πολιτιστική τους αφομοίωση.
2. προβάλλουν έναν τρόπο ζωής που εξυπηρετεί τα οικονομικά και ιδεολογικά τους συμφέροντα.
3. οι λαοί των αναπτυσσόμενων χωρών μιμούνται τον τρόπο ζωής του ισχυρούυιοθετούν συνήθειες
και αρχές ξένες προς το πολιτισμό τους συνέπειες ορατές σε κάθε πλευρά της κοινωνικής ζωής:
ομιλία, διασκέδαση, σχέσεις, ντύσιμο κ.λπ.
9. Συμβολή στην υποβάθμιση της γλώσσας: προχειρότητα στη σύνταξη κειμένων, λανθασμένη ή
συνθηματολογική χρήση γλώσσας, κυριαρχία του ήχου και της εικόνας στον λόγο και υπερβολική χρήση
ξένων όρων.