Η ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΚΑΙ Η ΟΡΟΓΕΝΕΣΗ

Μαθαίνω τα κύρια σημεία

Η Γη έχει ηλικία 4,6 δισεκατομμυρίων χρόνων περίπου. Αυτό το χρονικό διάστημα

χωρίζεται από τους επιστήμονες σε μικρότερες υποδιαιρέσεις που είναι οι αιώνες. Με την
σειρά τους οι αιώνες υποδιαιρούνται σε περιόδους και οι περίοδοι σε εποχές. Σήμερα
διανύουμε τον Καινοζωϊκό Αιώνα, την Τεταρτογενή Εποχή και την Ολόκαινο Εποχή.

Ο άνθρωπος εμφανίστηκε πριν 2-2,5 εκατομμύρια χρόνια περίπου, δηλαδή η παρουσία

του στη Γη είναι ένα ελαχιστότατο κομμάτι της ιστορίας του πλανήτη μας.

Η διαίρεση του γεωλογικού χρόνου καθιερώθηκε στο τέλος του 19ου αιώνα. Βασικό
κριτήριο για την διαίρεση του γεωλογικού χρόνου είναι τα διαφορετικά κάθε φορά είδη
απολιθωμάτων που συναντώνται στο υπέδαφος. Έτσι κάθε γεωλογικός αιώνας τελειώνει
με μια σημαντική αλλαγή, κατά την οποία εξαφανίζονται τα είδη ζωής που μέχρι τότε
επικρατούσαν και εμφανίζονται νέα.

Ορισμένες γεωλογικοί περίοδοι και υποπερίοδοι οφείλουν το όνομά τους :

α) Σε περιοχές της Ευρώπης όπου ευρήματα αυτών των περιόδων ανακαλύφθηκαν και
μελετήθηκαν από τους ερευνητές.

β) είτε σε γεωλογικά γεγονότα που συνέβησαν τότε.

Οι γεωλογικοί αιώνες είναι:

Προκάμβριο (πριν από 570 εκατ. χρόνια).

Παλαιοζωϊκός αιώνας ή πρωτογενές (570-240 εκατ. χρόνια).

Μεσοζωϊκός αιώνας ή δευτερογενές (240- 65 εκατ. χρόνια).

Καινοζωϊκός αιώνας (65 εκατ. χρόνια έως σήμερα).

Ο θερμός πυρήνας της Γης είναι υπεύθυνος για την δημιουργία ρευμάτων μεταφοράς
ύλης και θερμότητας στον μανδύα. Εξαιτίας αυτών των ρευμάτων, μετακινούνται και οι
λιθοσφαιρικές πλάκες, που συγκροτούν το φλοιό της Γης. Οι κινήσεις των λιθοσφαιρικών
πλακών δημιουργούν τα βουνά. Αυτή η αιτία δημιούργησε και τα βουνά της ηπείρου
μας στο παρελθόν με διάφορες ορογενέσεις. Συγκεκριμένα οι κινήσεις της ευρασιατικής
λιθοσφαιρικής πλάκας , πάνω στην οποία βρίσκεται η Ευρώπη, προκάλεσαν
ορογενέσεις.

Καληδόνια Πτύχωση, στο τέλος του Προκαμβρίου –αρχή Παλαιοζωϊκού Αιώνα (πριν
από 570 εκατομμύρια χρόνια). Δημιουργήθηκαν έτσι τα παλαιότερα βουνά της Ευρώπης
όπως οι Σκανδιναβικές Άλπεις, τα όρη Σκωτίας , Ιρλανδίας. Τα βουνά αυτά είναι χαμηλά
λόγω της συνεχούς διάβρωσης.

Ερκύνια ή Βαρίσκια Πτύχωση στα μέσα του Παλαιοζωϊκού Αιώνα (Περίπου 350
εκατομμύρια χρόνια από σήμερα). Σχηματίστηκαν πολλά σημερινά βουνά της Κεντρικής
Ευρώπης, της Γαλλίας , της νότιας Γαλλίας, της νότιας Βρετανίας της Ιβηρικής
Χερσονήσου(όχι τα Πυρηναία και η Σιέρα Νεβάδα) και τα Ουράλια όρη.

Αλπική Πτύχωση στην αρχή του Καινοζωϊκού Αιώνα (πριν από 60 εκατομμύρια χρόνια
από σήμερα). Σχηματίσθηκαν έτσι οι Άλπεις, τα Πυρηναία, τα Καρπάθια, Βαλκανικές
οροσειρές.
 Ερωτήσεις

1) Ανέφερε 4 κράτη της Ευρώπης των οποίων το ανάγλυφο έχει επηρεαστεί από
την Αλπική ορογένεση.

2) Διάβασε τις προτάσεις που ακολουθούν και γράψε στο τέλος κάθε πρότασης
την απάντηση που πιστεύεις ότι είναι σωστή

α) Είναι το όνομα του γεωλογικού αιώνα που

διανύουμε σήμερα. .....................................

β) Αυτό το είδος της σύγκλισης των λιθοσφαιρικών

πλακών δημιούργησε την Ισλανδία. .....................................

γ) Αυτός ο αιώνας χαρακτηρίστηκε από απολιθώματα

δεινοσαύρων. .....................................

δ) Αυτή η πτύχωση ξεκίνησε στην αρχή του Καινοζωϊκού

Αιώνα. .....................................

3). Δίνονται 5 βουνά της Ευρώπης: Ουράλια όρη, Μέλας Δρυμός στην Γερμανία,
Πίνδος, Σκανδιναβικές Άλπεις, Πυρηναία.

Να αναφέρετε σε ποια πτύχωση σχηματίστηκαν.

4) Δύο περιοχές της Ευρώπης με πολύ διαφορετικό ανάγλυφο είναι η Ελλάδα και η
Γερμανία. Να επιλέξετε την κατάλληλη λέξη από την παρένθεση και συμπληρώστε τις
προτάσεις που ακολουθούν.

Γερμανία. Χώρα (πεδινή/ορεινή), με έδαφος που επηρεάστηκε στον (Παλαιοζωϊκό/

Καινοζωϊκό) αιώνα. Βουνά (στρογγυλεμένα/απότομα)από την διάβρωση και
καλυπτόμενα από (αραιή/πυκνή) βλάστηση.

Ελλάδα. Χώρα (πεδινή/ορεινή) με (έντονο/ήπιο) ανάγλυφο λόγω της πρόσφατης

(Ερκύνιας/ Αλπικής) πτύχωσης.
Έχει (πολλούς/ λίγους) σεισμούς και αυτό γιατί οι οροσειρές της σχηματίστηκαν στον
(Παλαιοζωϊκό/ Καινοζωϊκό) αιώνα και οι (ενδογενείς/εξωγενείς) δυνάμεις δεν έχουν
ακόμα εκτονωθεί.

5). Βάλε σε κύκλο τη σωστή απάντηση.

1. Το ανάγλυφο της Ευρώπης παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία, επειδή:
α. στο έδαφος της υπάρχουν πολλά ψηλά βουνά και ανάμεσα τους μεγάλες
και εύφορες κοιλάδες
β. η θάλασσα προκάλεσε, κατά τη διάρκεια των αιώνων, διάβρωση
γ. το έδαφος της κατά τη διάρκεια των αιώνων άλλαξε πολλές φορές εξαιτίας
ενδογενών και εξωγενών δυνάμεων.
2. Κατά την Προκάμβρια περίοδο υπήρχε:
α. η Ρωσική πεδιάδα, που τότε είχε πολλά υψώματα
 β. ένα πανάρχαιο τμήμα της Ευρώπης, που λέγεται Αρχαιοευρώπη
γ. ένα τμήμα της Ευρώπης, που λέγεται Παλαιοευρώπη.
3. Κατά τη διάρκεια του Παλαιοζωικού αιώνα:
α. σχηματίστηκαν τα βουνά της νότιας Ευρώπης
β. δημιουργήθηκαν ιζηματογενή πετρώματα
γ. συνέβησαν δύο σημαντικές αναταραχές η Καληδόνια και η Ερκύνια πτύχωση.
4. Ο σημαντικός ορυκτός πλούτος της Ευρώπης οφείλεται:
α . στη μεγάλη γεωλογική της ιστορία
β. στα πολλά και ψηλά βουνά
γ. στις γεωλογικές αναταραχές που συνέβησαν κατά τη διάρκεια των αιώνων.
5. Η δημιουργία των πεδιάδων οφείλεται στη δράση:
α .ενδογενών δυνάμεων
β. εξωγενών δυνάμεων ^
γ. παγετώνων.
Β. Αντιστοίχισε τα στοιχεία της στήλης Α με όσα στοιχεία της στήλης Β ταιριάζουν.
Α Β
1. Προκάμβριο α. Ιζηματογενή
πετρώματα
β- Ερκύνια πτύχωση
2. Παλαιοζωικός γ Αλπική πτύχωση
αιώνας
δ. Αρχαιοευρώπη
3 Μεσοζωικός αιώνας ε. Μεσοευρώπη
στ. Νεοευρώπη
4 Καινοζωικός αιώνας ζ- Καληδονία πτύχωση

α. β- Υ· δ. ε. στ. ζ·