OPŠTA KINEZITERAPIJA – PITANJA I ODGOVORI

I NEDELJA

1. Definicija kineziterapije

Nauka o terapijskoj primeni čovekovih pokreta kod različitih bolesti i povreda

2. Cilj primene terapijskih vežbi

-1. Očuvanje funkcije lokomotornog aparata (LMA)

-2. Uspostavljanje funkcije LMA

- 3.Razvijanje LMA

- 4.Zamena funkcije LMA

-5. Očuvanje funkcije aparata i sistema koji su u vezi sa lokomocijom i kontrakcijom mišića

3. Predmet proučavanja kineziterapije

- 1.Pokret je osnovno sredstvo KTH-e

-2. Tendencijski pokret mora biti tačno doziran u zavisnosti od bolesti ili povrede

- 3.Terapijski pokret mora biti efikasan i ne sme da škodi

-4. KTH omogućava razvijanje preostalih sposobnosti u cilju kompenzacije oštećenja

4. Kineziterapija u sklopu rehabilitacionog tretmana

- Najvažniji i obavezan deo rehabilitacionog tretmana

- Povezan sa ostalim delovima fiz. medicine

- KTH je nauka

- KTH se bavi teorijskim istraživanjem

- KTH ima najvažniju praktičnu primenu u lečenju i rehabilitaciji

 5. Mesto i uloga kineziterapije u fizikalnoj medicini i rehabilitaciji

- 1.Prevencija nastanka oboljenja i povreda (dece)

- 2.Prevencija profesionalnih oboljenja

- 3.Prevencija komplikacija osoba koje duže leže

- 4.KTH u dijagnostičkoj proceni stanja LMA i drugih sistema

(merenje obima pokreta zglobova, merenje obima i dužine ekstremiteta, manuelni mišićni test,
elektromiografija, spirometrija)

6. Ciljevi kineziterapije

Opšti ciljevi

1. Uspostavljanje izgubljenih funkcija LMA

2. Max korišćenje preostalih funkcionalnih sposobnostih

3. Funkcionalno obnavljanje svih organa

4. Jačanje opšteg imuniteta

5. Jačanje motivacije čoveka za uspešniji oporavak

Specijalni ciljevi

- uspostavljanje određene izgubljene funkcije

- primena specijalnih terapijskih pokreta na pojedine segmente i sisteme tela

1. Održavanje i povećanje OP zglobova

2. Jačanje mišićne snage i izdržljivosti

3. Jačanje mišićnog tonusa

4. Poboljšanje i uspostavljanje koordinacije pokreta

5. Povećanje brzine pokreta

6. Uspostavljanje i popravljanje hoda

7. KTH deluje na druge sisteme čovekovog tela

 7. Ciljevi kineziterapije – po trajanju

a. Kratkoročni (značajni u psihološkom smislu)

b. Dugoročni (saopštiti ih pacijentu)
c. Krajnji cilj (max moguća samostalnost pacijenta)

8. Način delovanja kineziterapije

- 1.Lokalno dejstvo (određeni deo tela)

-2. Opšte dejstvo ( na sve sisteme)

9. Zadaci kineziterapije

- 1.Očuvanje fiziološkog obima pokreta zglobova

- 2.Obnova pokreta kod kontraktura

- 3.Očuvanje miš. snage, brzine i izdržljivosti

- 4.Jačanje mišića

- 5.Delovanje na miš. tonus kod hipo i hiper tonusa

- 6.Očuvanje motornih navika

- 7.Učenje, reedukacija pokreta

- 8.Koordinacija pokreta

- 9.Prevencija deformiteta i dekalcifikacije

-10. Stimulisanje senzo-motronog razvoja

- 11.Očuvanje funkcije drugih sistema(KVS, respiratorni sistem, psihičke funkcije)

10. Principi sprovođenja kineziterapije

- 1.Korišćenjem terapeutskih vežbi

- Svrsishodni, sistematizovani, dozirani pokreti

- Restauracija pokreta (motorna reedukacija) – dobija se korišćenjem terapeutskih vežbi

- 2.Terapeutske vezbe deluju na pokretljivost i kretanje

- preventivno

- terapijski

- rehabilitaciono

- 3. Poštovanje principa indikacija i kontraindikacija

- KTH forsira nove i usavršava postojeće motorne navike

Sprovođenje kineziterapije – zahteva poštovanje

Pedagoški prinicipi
Metodološki principi
11. Pedagoški principi

- 1.Pravilan odnos terapeuta – pacijent (poverljiv, podsticajan, individualnost u radu)

-2. Motivisanost pacijenta (odnos poverenja i poštovanja, podsticaja, kritičan odnos prema greškama,
podsticati veću samostalnost u vežbama)

- 3.Progresivan karakter KTH

- ići od prostih ka složenijim vežbama

- vežbe produžavati postepeno

- skraćivati pauze

- sistemsko ponavljanje vežbi

- povećavati aktivno učešće pacijenta

- negovati upornost i istrajnost

4.Obuka – intrukcija pacijenata

- demonstriranje pasivnog pokreta

- verbalno objašnjenje

- demonstracija na kontralateralnoj strani

- principi kreativnosti – sprečava monotoniju

- obuka roditelja

- taktilne, zvučne, vizuelne stimulacije

 12. Metodološki principi

- 1.poznavanje stanja pacijenta (fizioterapeutska procena)

- 2.postavljanje ciljeva

- 3.određivanje zadataka

-4. izbor metoda rada

- 5.doziranje postupaka

13. Fizioterapeutska procena

1.Pregled medicinske dokumentacije

2.Razgovor se pacijentom

3.Terapeutski pregled podrazumeva: - Analitička procena

- Funkcionalna procena

Analitička procena

1.Poredjenje sa standardom ili zdravom stranom

2.Pregled kontraktilnih struktura /muskulo – tendo - aponeuroze

3. Pregled nekontraktilnih struktura (koža, potkožno tkivo, zgb. kapsule i sinovije

Funkcionalna procena

Utvrdjuje stepen funkcionalne nezavisnosti u aktivnostima samozbrinjavanja

1. Aktuelna procena – služi za programiranje aktuelnog tretmana

- predvidja posledice na kraći rok
2. Predvidjajuća procena
- programira preventivni tretman
3. Pasivna procena
- (terapeut ispituje pasivno kontraktilne i nekontraktilne strukture)
4. aktivna procena
- pacijent aktivno izvršava zadate aktivnosti
 14. Načini terapeutske procene

1. Vizuelni – observacija (boja kože, maljavost, bore)

2. Manuelni – palpacija i mobilizacija (koza – elastičnost, pokretljivost)
3. Instrumentalni – merenje i testiranje (merenje obima pokreta zglobova, manuelni mišićni
test)

15. Sadržaj fizioterapeutske procene

1. Neuromišićna aktivnost ( tonus, snage, brzina, izdržljivost, koordinacija)

2. Pokretljivost u zglobovima
3. Obim i dužina ekstremiteta
4. Posturalni odnosi napred-nazad-bočno
5. Pokretljivost grudnog koša, disanje
6. Odnos kaledarskog i motornog uzrasta
7. Stanje srca i krvotoka

16. Oblici kineziterapije

1. Medicinske gimnastika
2. Hidrokineziterapija
3. Terapija radom
4. Igre i sportske aktivnosti
17. Načini sprovođenja kineziterapije

1. Individualni rad sa pacijentom

2. Grupni rad sa individualnim pristupom
u vidu saveta, zadataka, upustava
18. Sredstva kineziterapije

Osnovno sredstvo – pokret

Podela terpijskih pokreta:

1. Voljni

2. Refleksni

3. Automatski pokreti

Podela terapijskih pokreta : 1. Aktivni

2. Pasivni

Podela pokreta po složenosti – prosti

- složeni
 - funkcionalni

19. Osnovna sredstva kineziterapije

1. Aktivan terapijski pokret

2. Pasivan terapijski pokret
3. Položaji ili stavovi
4. Početni položaj

20. Pomoćna sredstva kineziterapije

1. Razni rekviziti ( opruge, konopci, tegovi, džakčići)

2. Ortopedsko – ortotska pomagala (kose ravni, police, lopte, štake,štapovi)
3. Fizikalna sredstva (voda, toplota, svetlost, elektricitet)
4. Gimnastička sala
5. Bazeni za hidrokineziterapiju

21. Indikacije za kineziterapiju

1. Traumatologija ( prelomi gornjih ekstremiteta, donjih ekstremiteta, kičmenog stupa, povrede

mekih tkiva, luksacije, amputacije)
2. Ortopedija ( kontrakture zg. defromacija kičmenog stuba)
3. Neurohirurgija (povrede CNS, tumori CNS, KM, operacija diskusa hernija i neuroliza ne4rava)
4. Vaskularna hirurgija ( okluzivne bolesti arterije, limfne i venske drenaže)
5. Opšta hirurgija, grudna i kardiohirurgija, plastična hirurgija – posle operacionog zahvata
6. Ginekologija i akušertvo (ginekološke operacije, porođaj)
7. Neurologija ( periferne i centralne oduzetosti )
8. Reumatologija (RA, M. Bectherew, degenerativne reumatske bolesti)
9. Pulmologija, kardiologija, oftamologija, sportska medicina

22. Kontraindikacije za kineziterapiju

– apsolutnih kontraindikacija nema

- realativne kontraindikacije : lokalne, opšte

1. Akutno zagrevanje zglobne i periartikulane strukture

2. Opasnost od krvarenja
3. Jaki bolovi

4. Loša sanacija preloma

5. Specifična oboljenja, malignitet

6. febrilnost, zarazne bolesti

23. Inaktivitet-minimizirati mirovanje

- mirovanje i imobilizacija su opravdani kod :

1. akutnih povreda i zapaljenja

2. akutog infarkta srca

3. plućnih bolesti

24. Uticaj inaktiviteta na mišiće I periartikularna meka tkiva

1. Mišići (skraćivanje mišića – smanjenje obima pokreta u zglobovima i smanjenje snage mišića,
smanjenje ukupne mase i težine mišića, smanjenje mišićne kontrakcije
prevencija – improvizovane vežbe

2. Periartikularna meka tkiva :

- smanjenje sinteze kolagena
- poremećaj rasporeda kolagenih vlakana – smanjenje elastičnosti

25. Uticaj inaktiviteta na tetive, kosti i hrskavicu zglobova

Tetive

- tetive se skraćuju – smanjenje pokreta u zglobu

- ograničena aktivna i pasivna pokretljivost

Kosti

- remeti se stvaranje i razgradnja kosti

 - nastaje osteoporoza - lokalna i opšta – povećanje aktivnosti osteoklasta

osteoporoza se tretira intermitentnim opterećenjem (aktivne vežbe svakodnevno)

Hrskavica i zglobovi
atrofija sinovijalne opne – poremećaj ishrane zgloba
propadanje hrskavice zgloba-smanjena sinteza proteoglikana

26. Uticaj inaktiviteta na KVS

Inaktivitet dovodi do :
1. kardiološkog dekondiciranja – nastaje koronarna bolest, povećanje frekvence srca, smanjenje
udarnog volumena.
2.- neurovaskularno dekondiciranje –hemodinamsko dekondiciranje
balans tečnosti – pada mase EV i hematokrit
gubitak proteina i elektrolita
ortostatska hipotenzija, FR se povećava
Tromboza u dubokim venama potkolenica i karlice usled:
staze krvi, nagomilavanja trombina i oštećenja KS-kapilara

27. Uticaj inaktiviteta na raspiratorni sistem

Inaktivitet dovodi do : 1. Nagomilavanja mukusa u donjim delovima pluća

2. Remete se plućne funkcije

3. Nastaje infekcija pluća

4. Disanje pliće i brže (kompenzatorno)

5. nastajanje plućne embolije zbgo tromboze u donjim ekstremitetima

28. Uticaj inaktiviteta na kožu

- nastajanje dekubitusa

29. Ostale promene kod inaktiviteta

- 1.debljina
 - 2.hormonske promene

-3. poremećaj mokrenja i urinarne infekcije

- 4.urinarni konkrementi

-5. opstipacija, hiperaciditet želuca

30.Aktivna kineziterapija
lečenje pokretom, pokret izvodi mišić sopstvenim radom
1. Očuvanje pokreta
2. Ponovno uspostavljanje pokreta
3. Supstitucija pokreta

30. Podela mišićnih vlakana

1. Vlakna tipa I – Sporo kontrahujuća – crvena vlakna TONIČNI MIŠIĆI
- veliki otpor na zamor
- kod sportista
- stabilizuju zglob
- odražavaju položaj
2. Vlakna tipa II –FAZIČNI MIŠIĆI
Anaerobni metabolizam
Brza kontrakcija-brzo zamaranje
Daju brze pokrete-mobilnost

31. Efekti aktivne kineziterapije

1. Smanjenje mortaliteta i morbiditeta

2. Smanjenje koronarne bolesti I holesterola
3. Regulišu krvni pritisak
4. Popravljaju mišićnu snagu i izdržljivost
5. Poboljšavaju fleksibilnost i elastičnost mišića
6. Prevencija osteoporoze
7. Smanjenje anksioznosti i depresije

32. Pasivna kineziterapija - primena pasivnog pokreta

Pasivni pokret izveden – ciljano – specifično

- stručno – dozirano

1. Ruka terapeuta
 2. Mehanička naprava

33. Indikacija za primenu pasivne kineziterapije

1. Mišićno – skeletne disfunkcije

2. Neuromišićni poremećaji
3. Kardiopulmonalne bolesti

34. Pasivna kineziterapija dovodi do sledećih promena

1. Promene strukture, snage, čvrstine kolagene u ligamentima

2. Metaboličke promene
3. Neurofiziološke promene
4. Biohemijske promene

35. Biološka dejstva kineziterapije- KTH e na LMA

Kineziterapija ima direktno i indirektno dejstvo na sve sisteme i organe

36. Dejstvo KTH-e na mišiće

-1. Sprečava nastajanje hipotrofije i atrofije mišića

-2. Povećanje snage mišića (sa progresivnim opterećenjem)

-3. Jačanje oslabljene muskulature (dozirano opterećenje)

- Ubrzanje biohemijskih promena u mišićima kod dinamičkih kontrakcija (povećava stvaranje , CP, Ca, Mg,
miozina)

- Tonizovanje organizma

37. Dejstvo KTH-e na koštano-zglobni sistem

- 1.Povećava pokretljivost zglobova kod kontraktura

- 2.Menja se struktura kosti –zadebljava korteks

-3. Ubrzanje metaboličkih promena u kostima

- 4.Povećano taloženje CA u kostima

- 5.Ubrzano stvaranje kalusa kod preloma

-6. Usporavanje osteoporoze

38. Dejstvo KTH-ena nervni sistem

-1. Povećava regulativnu ulogu CNS

-2. Razvija koordinacione pokrete

- 3. Poboljšava intelektualne procese

- 4.Deluje na perifrerni nervni sistem

- 5.Povećava metaboličke i fermentativne reakcije CNS

- 6.povećava protok krvi u CNS – direktno, refleksno, hemijski

1. Direktno delovanje na KS CNS

- pokreti glave i vrata – MAV

- ponavljanje vežbi (bolja elastičnost MAV - trening KS vrata i glave)

2. Reflekno dejstvo na KS vrata i glave

- pokreti GE, masaža vrata i glave

- hladne kupke za noge

39. Dejstvo KTH –e na KVS

- trening srčanog mišića – fizičko opterećenje (pravilno izvedeno)

- radna hipertrofija komore i pretkomore

- nastaje tahikardija, brži protok kroz koronarne KS

- KTH (kineziterapija) je profilaksa koronarnih oboljenja

- KTH dovodi do slabljenja tonusa KS – KP pada

- posebno značajan – terapijski hod, - trčanje

- hod pojačava miš. kontrakcije i otklanja zastojne promene u krvotoku

- brzo hodanje – osvežava tonus KS i srca

- profilaksa koronarnih bolesti

- hroničan trening – sportsko srce – Fr pada, udarni volumen raste, srčani mišić hipertrofiše

40. Dejstvo KTH-e na respiratorni sistem

- Poboljšava funkciju respiratornog sistema

MOD – minutni obim disanja se povećava

- Funkciju disanja određuje opterećenje pri KTH

- absorbovanje više O2

- povećava se plućni kapacitet i proces difuzije

41. Dejstvo KTH-e na digestivni sistem

- ojačani trbušni mišići pomažu sekretorne funkcije

- pomažu crevni motilitet i resorbciju

42. Dejstvo KTH-e na psihičke funkcije

- poboljšava se pažnja, percepcija, koncentracija, mišljenje

- pažnja je usmeravajne psihičke aktivnosti na okolinu, predmete, doživljaje i pojave

- bolja pažnja – bolje funkcionisanje

- bolja motivacija

- bolja percepcija –čulni organi

- pamćenje ( prisvajanje i zadržavanje stečenih iskustava i sadržaja)

- pamćenje određuje kora mozga

- motorno pamćenje (hod, oblačenje)

- mentalno pamćenje (reči, slike, sadržaj)

- senzoričko pamćenje

- mišljenje – povezivanje odnosa između stvari, pojava

- sanjarenje ( mišljenje sa nerealnim sadržajem)

- rezonovanje (rešavanje problema)

43. Osnovne karakteristike pokreta

Fiziološka kineziterapija – proučava normalno kretanje

Klinička kineziologija – proučava poremećaje u izvođenju pokreta

Kineziologija – proučavanje normalnog pokreta

Kineziterapija – primenjena kineziologija, primena terapijskog pokreta

Pokret - promena položaja dva susedna segmenta

- vidljivo kretanje poluga u obrtnoj tački -zglobu

Poluga je funkcionalna kada na nju deluje sila

- spoljašnje sile

- unutrašnje sile ( mišićna kontrakcija)

Pravac primenjene sile – određuje pravac pokreta

kineziterapijski pokret – aktivan, pasivan, refleksni

44. Mišićna kontrakcija

- 1.Stvara tenziju za izvođenje pokreta

- 2.Fiksiranje dela tela u nekom položaju

1. Dinamične – izotonične kontrakcije – koncentrične (mišić je kraći, deblji)

- ekscentrične – mišić je izdužen, tanji

2. Statičke kontrakcije – izometrijske kontrakcije

 - Napetost mišića služi :

- da održi položaj

- spreči neželjene pokrete

- oduži stabilnost zgloba

- najekonomičniji rad – brz zamor

- statička kontrakcija pravi max otpor – nastajanje hipertrofije mišića

45. Obim mišićne kontrakcije

Pun obim mišićne aktivnosti – max ekskurzija pokreta

Kraća ekskurzija 1. Unutrašnji obim – mišić najkraći

2. Srednji obim – srednje dužine

3. Spoljašnji obim (mišić potpuno izdužen)

Pun obim mišićne kontrakcije – Obim pokreta se ne menja

- od potpune izduženosti do potpune skraćenosti

mišić se izdužuje

Aktivnost mišića kroz srednji obim – održavanje tonusa i mišićne snage

- najviše se koristi – najefikasniji rad

Mišići brzine – pokreta – FAZIČNI MIŠIĆI

- dugačka vlakna se paralelno rasporedom

- manje snage, veća brzina pokreta

Mišići snage – stava – TONIČNI MIŠIĆI

- kratka vlakna, mnogobrojna, perjast raspored

- spori mišići

46. Podela mišića – prema ulozi

- 1.Agonisti
-2. Antagonisti

- 3.Sinergisti

-4. Fikastori

47. Poluge

- koštani sistem se ponaša kao sistem poluga na koje pri izvođenju pokreta deluje mišićna kontrakcija

- kost je poluga

- zglob – fiksna tačka osovine

- mišićna kontrakcija – sila koja savlađuje teret – otpor

- mehanička prednost poluge – odnos kraka sile i kraka tereta

A. Poluge I reda – poluge ravnoteže

- antigravitacioni mišići u uspravnom stavu

B. Poluge II reda – poluge snage

- najekonomičnije poluge

- krak sile manji od kraka tereta

C. Poluge III reda – poluge brzine

- najveći broj mišića funkcionalno preferira ove

- nije ekonomična poluga

Delovanje poluge se menja u zavisnosti od:

1. Početnog položaja
2. promenom težišta
3. promenom slobodnog i fiksiranog mišićnog pripoja

48. Mišićna tenzija

Aktivni mišići pri funkcionisanju razvijaju silu koja se naziva mišićna tenzija

Mišićna tenzija – treba da prevazidje otpor pri pokretu

1. Spoljašnji otpor – težina ekstremiteta

 - dodatni otpor

2. Unutrašnji otpor – nekontraktilno tkivo u i oko mišića, frikcija zglobnih površina

49. Brzina I snaga mišićne kontrakcije

1. Smanjenjem brzine skraćenja mišića – smanjuje se snaga
2. Smanjenjem brzine izduživanja mišića – povećava se snaga
3. snaga pri koncentričnoj kontrakciji je manja od snage pri izometrijskoj kontrakciji
4. snaga pri ekscentričnoj kontrakciji je veća
5. uređenje mišićnih vlakana utiče na oblik mišića, sumira sile tenzije i daje pravac sile
6. snazi mišićne kontrakcije doprinose nekontraktilne strukture
7. elastične strukture mogu pojačati ili slabiti mišićne kontrakcije

50. Grupna akcija mišića-šeme pokreta

- pojedinačni mišić nikada ne funkcioniše samostalno

- funkcionalno mišići uvek rade u grupama

- postoji integrisana aktivnost mišićnih grupa

- grupni pokret – modeli pokreta : kombinacija pokreta nekoliko zglobova

- selektivni pokreti: pokreti obuhvataju jedan zglob ili mali broj zglobova

51. Tajming pokreta

- sekventnost uključivanja mišićne kontrakcije

Kontrakcije se nadovezuju – tokom izvođenja pokreta

loš tajming – neefikasnost pokreta (učenje plivanja, vožnje skija)

Tajming normalnog pokreta

od distalnog – ka proksimalnom – koordiniran pokret

52. Ritam terapijskog pokreta

- pravilnost u ponavljanju kontrakcija

- skeletni mišići imaju period kontrakcije u dužem periodu bez zamora – sledi relaksacija

- ritam rada – odmora reguliše zamor

Izvodjenje terapijskog pokreta – doziranje

 1. T1- vreme izvođenja pokreta
2. T2 – vreme zadržavanja u krajnjoj amplitudi
3. T3 – vreme vraćanja u početni položaj
4. T4 – vreme trajanja pause

53. Početni položaji u kineziterapiji

-Osnova svake terapijske aktivnosti

- od njih započinje terapijski pokret

- pravilan početni pokret je neophodan

1. za izvodjenje terapijskog pokreta

2. učenje i zauzimanje statičke posture

- pogrešan početni položaj šalje mozgu nepravilne kinestetičke informacije

– nastaje nekorektan terapijski pokret

54. Izbor početnog položaja

zavisi od :

1. Stanja pacijenta ( opšte stanje, starosti, konstitucije, lokalizacije oštećenja)

2. Cilja- koji treba postići
3. tehnička opremljenost
4. znanje, veština, inventivnost terapeuta

55. Uloga početnog položaja

Početni položaj treba da osigura:

1. udobnu poziciju pacijenta

2. položaj da ne stvara zamor i napor za održavanje
3. efikasan položaj za održavanje

56. Zauzimanje početnog položaja

1. akitvno – zauzimanje i održavanje (dinamičke i statičke mišićne kontrakcije)
- posturalno prilagođavanje
- voljna kontrakcija
 2. pasivan početni položaj –težina tela na podlozi, podmetači
3. relaksirajući položaj (pasivan položaj)

57. Podela početnog položaja

1. Osnovni položaj

- ležeći -stojeći

- sedeći - u visu

- klečeći - u uporu

2. Izvedeni položaj

- varijante osnovnih položaja

- sedeći na boku

- turski sed

- stojeći sa raširenim nogama

3. Dopunski položaj

- osnovni i izvedeni pokreti

- posebni položaj pojedinih segmenata

- ležeći na leđima, desna ruka abd. , fleksija u laktu

58. Funkcija i zadaci početnog položaja

-1. pravilna poziciju za izvođenje terapijske vežbe 2. - povećanje, smanjenje površine oslonca

- 3.kontrola fiksacije određenog dela tela 4. – menjanje položaja tela prema gravitaciji

- 5.smanjuje i povećanje mišićnog rada 6.- promena oblika ravnoteže

- 7.promena vrste poluge 8. - veći – manji obim pokreta

- 9.promene efikasnosti miš. kontrakcije i otpora

59 . VRSTE POČETNOG POLOŽAJA

1.Ležeći položaj : - na leđima (supiniran)

2.NA trbuhu (proniran)

3.NA na boku

60. Ležeći položaj – dorzalni dekubitus

- stabilan položaj, površina oslonca velika

- zajedničko težišto – male karlice s3

- energetski nivo mali

- telo u labilnoj ravnoteži

može biti : 1. aktivan (ispravljanje TH kičme) - ispravljanje deformiteta kičmenog stuba

2. pasivan (glava na stranu, lumbalna lordoza povećana, energ. nivo minimalan)

izveden pasivan ležeći položaj – noge flektirane u karlici i kolenima (lakše se podnosi)

61. Ležeći položaj-ventralni dekubitus

1. aktivan ležeći položaj na trbuhu

- telo u labilnoj ravnoteži
- rad paravertebralnih mišića glave i vrata

2. Pasivan ležeći položaj na trbuhu

- bez angažovanja mišića

- glava rotirana u stranu odmara na podlozi

- pojačana lumbalna lordoza

- disanje, KVS otežani

62. Ležeći položaj-lateralni dekubitus

- manje stabilan položaj

- telo u labilnoj ravnoteži

- povećava se stabilnost savijanjem donje noge u kuku i kolenu

- najpovoljniji položaj za relaksaciju

63. Sedeći položaj

- na stolici, terapeutskom stolu, švedskoj klupi, strunjači

- površina oslonca daje pun oslonac sedalnoj površini

- najveći pritisak na sedalni predeo

64. Klečeći položaj

- kolena pod uglom 900

- zajedničko težište je niže

- neudoban položaj, nestabilan

65. Stojeći položaj

- najteže održiv položaj - površina oslona je mala

- težište je najudaljenije od oslonca s3

Stojeći poloažaj – aktivan

- kičma je opružena

- karlica balansira na oba femura

- stalna interakcija fleksije, ekstenzije, pronatora i supinatora

- stojeći položaj pogodan za terapijske vežbe kod pacijenata koji ga dobro izvode

- neki pacijenti koriste ortoze za stajanje ili šine

Stojeći stav – pasivan (oscilatorni sto)

66. Položaj u visu

- telo okačeno na ruke (švedske lestvice, vratilo, šipka)

- telo u stabilnoj ravnoteži

- težište ispod oslonca

- težak položaj

- korekcija deformiteta kičmenog stuba

- mlađi pacijenti

67. Položaj uporu

- težina tela preko ruku prelazi na podlogu

- mešovit tip – donji ekstremiteti na podlozi

- kod osoba sa jakim gornjim ekstremitetima

V NEDELJA

68. AKTIVAN TERAPIJSKI POKRET / definicija

Cilj terapijskih vežbi :

- 1.smanjiti efekat inaktiviteta

- 2.korekcija neefikasnog delovanja specifičnih mišića
- 3.podsticaj pacijenta za izvođenje normalnih aktivnosti

Aktivan terapijski pokret

izvode mišići sopstvenim radom zaduženi za pokret određenog segmenta

-1. Savlađuje unutrašnji otpor tkiva

-2. Težinu sopstvenog segmenta

- 3.Savlađuje silu gravitacije

69. Aktivan terapijiski pokret / vrste

1. Refleksni pokret – nevoljni pokret

- stečeni, uslovni refleksni (kotrolisani na nivou kičmene moždine)

- protektivni pokreti – zaštitni

- stvaranje automaziovanih pokreta

2. Voljni pokreti

- centralna komanda – svesni pokreti (frontalni režanj mozga)

- biofiback fenomen

- stvaranje šema pokreta

- kontrolisana aktivnost agonista, sinergiste i fiksatora

- inhibicija antagonista

- kontrolisana promena posturalnih šema

3. Automatski pokreti

- automatizam se stiče učenjem pokreta

- višestrukim ponavljanjem vežbi

70. Podela aktivnog terapijskog pokreta

- prost pokret - složen pokret (funkcionalna radnja)

- dinamička kontrakcija - statička kontrakcija

1. Slobodan aktivan pokret

2. Potpomognut aktivan pokret

3. Aktivan pokret protiv otpora

71. Efekti upotrebe aktivnog pokreta

1. Jačanje mišića – sprečavanje nastajanje mišićne atrofije

2. Očuvanje i povećanje mišićne snage, brzine i izdržljivosti
 3. Učenje pokreta
4. Očuvanje ili povećanje obima pokreta u zglobovima
5. Sprečavanje gubitka motorne šeme pokreta i refleksnog mehanizma pokreta
6. Postizanje relaksacije
7. Popravljanje cirkulacije i metabolizma
8. Delovanje na disanje i psihu čoveka

72. Elementi doziranja aktivnog pokreta

Zavise od:

- 1. Cilja koj se želi postići

- 2.Funkcionalnih sposobnosti pacijenta

- 3.Faze povrede i oboljenja

- 4.Uzrasta pacijenta, opšteg stanja zdravlja

73. Izvođenje aktivnog pokreta – tehnike

1. Početni položaj

- odlučuje koje je mišić aktivan

- određuje obim pokreta

2. Položaj drugih segmenata

- određuje otpor pokretu

3. Obim mišićne kontrakcije

- funkcionalna adaptacija mišića

74. PODELA AKTIVNOG POKRETA

1. slobodno aktivni pokret

2.aktivni pokret sa dopunskim otporom

3.aktivno-potpomognut pokret
 75. SLOBODNO AKTIVNI POKRET – definicija

- 1.Mišić savlađuje unutrašnji otpor

-2. Savlađuje težinu segmenta

- 3. Savlađuje silu gravitacije

76. Slobodno aktivni pokret – klasifikacija

- Lokalizovane - slobodno birane vežbe

- opšte vežbe - ciljane vežbe

Nedostaci slobodno aktivnih vežbi su:

- nedovoljan stimulus neuromišinog aparata

- otežana kontrola i izvođenje vežbi kod neuroloških bolesti

77. Slobodno aktivni pokret – tehnike izvođenja

- 1. Početni položaj (posturalna efikasnost)

- 2. obuka pacijenta

- 3.praćenje promene efikasnosti otpora i mišićnog rada

- 4.pokret izveden kao prost ili složen

- 5. koncentrične ili ekscentrične, statičke kontrakcije

- 6.brzina izvođenja pokreta

- 7.trajanje vežbi

- 8.aktivan pokret voljan ili automatizovan

78. Efekti slobodnih vežbi

Zavise od :

- prirode vežbi
- obima, intenziteta i trajanja vežbi

- Pravilno odraditi relaksaciju

- vežbe kroz pun obim pokreta

- održavanje i povećanje mišićne snage, tonusa i izdržljivosti

- održavanje aktivnosti srednjeg stepena

- stvaranje funkcionalne šeme – prilagođavanje KVS

79. AKTIVNO-POTPOMOGNUT POKRET – definicija

- koristi se kod nedovoljne snage mišića da savlada silu zemljine teže

- MIŠIĆNA akcija je nedovoljna za izvođenje i kontrolu pokreta protiv gravitacije

- dodaje se spoljna sila da se pokret pojača

Potpomaganje se koristi u cilju :

1. korekcije ili učenja

2. dopuna nedovoljne mišićne kontrakcije

80. Aktivno – potpomognut pokret – efekti

- 1. očuvanje memorije koordiniranog pokreta

- 2.učenje pokreta u neuromuskularnoj reedukaciji – ponavljanje pokreta

- 3.očuvanje, povećanje mišićne snage, brzine i izdržljivosti

- 4.povećanje elastičnosti zglobova, tetivnih i ligamentarnih struktura

- 5. pacijent uči da kontroliše pokret – smanjenje pomoći

81. Aktivno – potpomognut pokret – principi izvođenja

- Početni položaj

-ne sme da zamara, pacijent gleda pokret, opušteni antagonisti

- fiksacija susednog segmenta

- potpora segmenta koji izvodi pokret

- obuka pacijenta i saradnja

 82. Načini potpomaganja pokreta

- otklanjanje prepreka

- samopomoć

-pomoć rukom terapeuta

- glatka horizontalna ravan (elimisana zemljina ravnoteža)

- kosa ravan

- koturaljke

- puli aparat i druge mehaničke naprave

- suspenzija – iznad zglobova (facilitacija),

- lateralno ili ispod zgloba

- voda (sila potiska gura na gore)

- fascilitacija slabih mišića (refleks na istezanje)

83. Aktivno – potpomognut pokret – tehnike izvođenja

1. Početni položaj : - obezbeđuje stabilnost pokreta

- precizira ravan pokreta

- kosa ravan iznad 700 – potpuno dejstvo zemljine teže

- kosa ravan 600 – sila zemljine teže smanjena za 85%

- kosa ravan 450 – smanjena sila zemljine teže za 70%

- kosa ravan 300 – smanjena za 50%

- kosa ravan 900 – 100% dejstvo zemljine teže

2. Šema pokreta

razumljiva , poznata, naučena

3. Fiksacija susednog segmenta

- poboljšava efikasnost mišića

4. Rasterećenje

– smanjuje opterećenje slabih mišića

- koristi se ruka terapeuta, suspenzija

- glatka površina, voda

Prednost manuelno rasterećenje:

- delovanje svim ravnima pokreta

- prilagođavanje pokretu

5. Sila pojačanja akcije mišića

- manuelno pojačanje u pravcu izvođenja pokreta

- facilitacija pokreta (refleks na istezanje)

6. Smanjiti tenziju u antagonistima

- Fleksija kuka kod fleksije kolena

7.Obima pokreta treba da bude potpuniji

- ponavljanje pokreta

- posmatrati zamor mišića

- saradnja sa pacijentom

84. AKTIVAN POKRET SA DOPUNSKIM OTPOROM- principi izvođenja

- 1. Mišićna kontrakcija savlađuje unutrašnji otpor tkiva

-2. Savlađuje težinu sopstevnog segmenta – sila gravitacije

- 3. savlađuje dopunske otpore

- 4. povećava se snaga i izdržljivost mišića

- 5.nastaje hipertrofija mišića (povećanje volumena mišića)

- mišić savlađuje i dopunski otpor :

- vrećice sa peskom
- pokret u vodi
 - ruke terapeuta

1. Početni položaj :

- fiksacija

- obuka pacijenta

2. izbor i primena otpora

- ruka terapeuta

- tegovi -

- vrećice sa peskom
- pokret u vodi
- elastične naprave – federi
- Puli aparat
- Elastične supstance-plastelin

85. Aktivan pokret sa dopunskim otporom – doziranje

Zavisi od:

- vrste otpora - obim pokreta

- veličine otpora - trajanje kontrakcije

- mesto aplikacija - trajanje pauze

86. Nedostaci otpora pruženih rukom

- neekonomičan – terapeut se zamara, otpor nije merljiv

87. Nedostaci otpora pruženih tegom

- pacijent je sam : može da zabušava

- otpor se ne prilagođava pokretu

88. Aktivan pokret sa dopunskim otporom – predostrožnost primene

- kod KV bolesnika - respiratornih bolesnika

- gerijatrijskih bolesnika - posthirurških stanja

- posle CVI - infarkt srca

- hernije

VI NEDELJA

89. PASIVAN POKRET

Pasivan pokret se izvodi :

1. kod mišićne inaktivnosti,

2. nedovoljne mišićne aktivnosti

Pasivan pokre izvodi spoljna sila:

- ruke terapeuta
- mehaničke naprave
- sila zemljine teže
- pacijent sam (zdravim ekstremitetom)

90. Indikacije za izvođenje pasivnih pokreta – PP

- 1.oduzetost mišića

-2. ostećenje CNS –gubitak senzomotorne kontrole

- 3. patološki povišen tonus mišića

- 4.kontrakture zglobova i mišića

- 5.jaki bolovi

-6. komatozni pacijenti

-7. teški respiratorni i KV bolesnici

91. Efekti upotrebe pasivnih pokreta

- 1.očuvanje fiziološkog obima pokreta zglobova

- 2.očuvanje dužine mišića

-3. povećanje obima pokreta zglobova

- 4.sprečavanje i sanacija adhezija zglobova

- 5.poboljšanje cirkulacije krvi i limfe

-6. poboljšanje metabolizma i trofike

- 7.očuvanje memorije pokreta

- 8.stimulacija refleksa i nastajanje aktivnog pokreta

- 9.snižavanje povišenog tonusa – relaksacija

- 10.demonstriranje i učenje pokreta

-11. procena obima pokreta

-12. procena mišićnog tonusa

Pasivan pokret:

- ne sprečava atrofiju mišića

- ne povećava snagu i izdržljivost mišića

- ne povećava cirkulaciju kao aktivan pokret

75. POKRETLJIVOST ZGLOBOVA

Izvodjenje pokreta kroz pun obim pokreta

Amplituda pokreta zavisi od:
1. forme zglobne površine
2. elastičnost kontraktilnih struktura
3. elastičnost nekontraktilnih struktura

Vrste zglobova

1.Sinovijalni zglobovi

- velika amplituda pokreta

- manje zglobne površine

- dugački ligamenti

2.Fibrozni zglobovi

- nepokretni ili blago pokretni zglobovi

- stabilnost, povećana frikcija u zglobu

- uniaksijalni zglob, veća zglobna površina

- ligamenti kraći- 1.veća stabilnost – manja mobilnost zgloba

Faktori koji utiču na pokretljivost zglobova:

- 1.fiziološka starost (degenerativne promene)

- 2.hormonalne promene – utiču na elastičnost

- 3.dnevne promene pokretljivosti

-4. zagrevanje zglobova

76. Tehnike izvođenja PASIVNOG POKRETA-VRSTE PP

- 1.pp za očuvanje obima pokreta zgloba i dužine mišića

- 2.pasivno – relaksirajući pokret

- 3.pasivni pokret sa voljim učešćem – intencioni pokret

-4.pasivno istezanje mekih tkiva (pasivno – forsirani pokret)

-5.pasivna mobilizacija zglobova

- 6.manuelna masaža

77. Elemetni pasivnog pokreta

- početni položaj pacijenta

- početni položaj tretiranog segmenta

- fiksacija susednih segmenata

- položaj terapeuta

- izbor tehnike izvođenja pasivnog pokreta

- obim terapijskog pokreta

- brzina izvođenja i broj pokreta

- primena stimulacije i facilitacije neuromišićne aktivnosti

- primena inhibicije neuromišićne aut. – inhibicija- relaksacija

- priprema za saradnju, komunikacija, nalog pacijentu

- karakter pokreta

78. PP ZA OČUVANJE FIZIOLOŠKOG OBIMA POKRETA U ZGLOBOVIMA

- 1. sprečava kočenje zglobova – nastajanje kontraktura

- 2. sprečava skraćivanje vezivnog tkiva i pojavu adhezija

- 3.pospešuje lučenje sinovijalne tečnosti

- 4.održava glatkoću i debljinu zglobne hrskavice

- 5.sprečava gubitak motorne šeme

Cilj ovih vežbi

-očuvanje ekstenzbilnosti mekih tkiva

- očuvanje fizioloških i mehaničkih svojstava zglobova

- Početni položaj (ležeći, retko sedeći)

- fiksacija (rukom terapeuta bliže zglobu, fikascija manžetnom, fiksacija težinom tela)
- potpora (ruka terapeuta)

- stav terapeuta (mačevalački stav)

- trakcija ili aproksimacija (kod početnih kontraktura)

- relaksacija (kod povišenog tonusa i bolova)

- obim pokreta (kroz pun obim pokreta)

- brzina pokreta (fiziološka brzina 1-10)

T1 = T 2 = T 3 = T 4

79. Tehnike izvođenja

- osteokinetički pokreti ( u frontalnog ravni – abdukcija, addukcija, lat fleksija

u sagitalnog ravni – fleksija, ekstenzija

u transverzalnoj ravni (rotacija)

- artrokinematički pokreti – trakcija, aproksimacija, klizanje, uvrtanje, torzio

- pokreti za očuvanje dužine mišića

80. PASIVNO-RELAKSIRAJUĆI POKRET – elementi

Cilj : - postizanje relaksacije

- snižavanje patološki povišenog tonusa

-snižavanje hipertonusa kod bolnih stanja, psihičkih stanja

ovaj pokret se radi bez voljnog učešća pacijenta

Hipertonus onemogućava :

– započinjanje pokreta

-glatko izvođenje pokreta u punom obimu,

-nastaje diskoordinacija pokreta

Elemetni pasivno – relaksirajućeg pokreta

-1. Početni položaj pacijenta (relaksirajući ili pasivan)

- početni položaj segmenta – položaj sa najnižim tonusom

- 2. Fiksacija susednog segmenta (bliže zglobu)

- 3.Potpora (ruka terapeuta, topla, postvljena široko)

-4. Verbalna komunikacija (opustite se, dozvolite da ja vodim pokret)

81. Tehnika izvođenja PRP

- rada se svi pokreti u zglobu

- naročito cirkumdukcija dovodi do brže relaksacije

- ne raditi brze pokrete – pojačavaju spazam

- lagan ritam (vreme izvođenja i vraćanja, nema pauze i zadržavanja)

- ekstremitet oscilira oko ravnotežnog položaja

- adaptacija zglobnih receptora na kontinuirane draži

- kod bola ove oscilacije imaju inhibitorni efekat

- naglo i preveliko istezanje mišića – pojačava tonus (stimulacija mišićnog vretena)

- strah od bola izaziva protektivni spazam

82. Osnovi postizanja relaksacije

- 1.umirujuća atmosfera, glas terapeuta, sigurna ruka

-2. adaptacija kinestetičkih receptora na kontinuirane draži

- 3.ritmično – oscilirajuće, sporo izvođenje

-4. distrakcija zglobne površine- inhibitorni efekat na percepciju bola

- 5.ponavljanje stimuliše mehanoreceptore koji blokiraju nocioreceptore

- 6.ove draži inhibiraju vestibularni sistem i retikularnu formaciju

(ritmično – polagano ponavljanje pokreta)

- 7.pokreti se izvode u istom pravcu kao aktivni

83. Principi izvođenja PRP

- pacijenta treba voljno relaksirati

- udoban početni položaj

- poverenje i stabilnost terapeutra

1. Fiksacija – proksimalno segment je fiksiran bliže zglobu

- ne dozvoliti kompenzatorni pokret

2.Rasterećenje – rasteretiti deo koji se pokreće

3.Trakcija – razdvaja zglobne površine i smanjenje intraartikularne frikcije (trenja)

Obim

– pokret se izvodi do obima koji dozvoljava patološko stanje zgloba- do normalnog obima

- nema pojačanja bolova i spazma mišića

- brzina pokreta ujednačena, sporija, ritmična

84. Efekti korišćenja PRP

- 1.prevencija nastanka adhezija i kontraktura zglobova

- 2.očuvanje šeme pokreta (stimulacija kinestetičkih receptora)

- 3.prevencija skraćivanja mišića

- 4.PRP se koristi pri učenju pokreta

- 5.cirkulatorni efekat

- 6.delovanje na tečnost u zglobu i oko zgloba

- 7.relaksacija (kontinurani, blagi pokreti)

 85. Akscesorni pokreti

- pokreti malih amplituda

- održavanje mobilnosti zglobova

-prevencija bola

- poboljšavaju ishranu zgloba

- dovode do relaksacije i fiksacije zgloba

86. PASIVNO-INTENCIONI POKRET – cilj primene

-1. koristi se kod oduzetosti mišića

-2.kod gubitka senzomotorne kontrole

Cilj primene:

- stimulacija neuromišićne aktivnosti (tonus - kontrakcije)

- učenje i reedukacija pokreta

87. Elementi pasivno – intencionog pokreta

1.Početni položaj :

- mišić istegnut, bez dejstva gravitacije

- kontrolisan pokret (viđen od terapeuta I pacijenta)

-povoljan ugao delovanja mišića

2. Objašnjenje i demonstriranje obrasca pokreta:

- terapeut demonstrira pokret

- pacijent učestvuje voljno, svesno

- održavanje nametnutnog položaja (statičke kontrakcija)

- padanje ekstremiteta (ekscentrična kontrakcija)

- izvođenje pokreta (koncetrična kontrakcija)

- ići od lakšeg ka težem

88. Tehnika izvođenja pasivno – intencionog pokreta

- terapeut podstiče pacijenta da aktivno učestvuje

- terapeut izvodi pokret prateći ga verbalno

Voljna saradnja pacijenta

- zamišljanje pokreta (intencija – namera )

- eksteroceptivna stimulacija

- proprioceptivna stimulacija

Primena tehnika NMF

- pasivno – intencioni pokret prelazi u aktivno – potpomognut pokret

89. PASIVNO ISTEZANJE MEKIH TKIVA – indikacije

- izduživanje patološki skraćenih mekih tkiva zgloba

- nastaje povećanje pokreta zgloba

- uspostavljanje normalnog pokreta zgloba

Indikacije

-1. kontrakture, ožiljci, athezije (skraćenje mišića, ligamenata, kože)

- 2.ograničenost dužine mekih tkiva dovodi do strukturalnog deformiteta

- dovode do slabosti mišića antagonista (oni se izdužuju)

- otežane aktivnosti svakodnevnog života

90. Pasivno istezanje mekih tkiva – kontraindikacije

-1. sveže frakture

 - 2.akutno zapaljenje zgloba

-3. jak bol

-4. hematom i drugi znaci sveže traume

- 5.kod kontraktura paralitičnih ekstremiteta

Pasivne vežbe za istezanje izvode se preko patološkog ograničenja

91. Tehnike izvođenja pasivnog istezanja mekih tkiva

- 1.pripreme tkiva (parafin, topla voda, krioterapija, pendularni pokreti, relaksacija)

- 2.istezanje rukom terapeuta

- 3.smer istezanja određen vrstom kontrakture

-4. obim istezanja je preko mogućeg obima

- 5.obavezna je relaksacija

- 6.intenzitet sile istezanje ne sme biti veliki

-7. radi se prolongirano istezanje silom niskog intenziteta

- mišići se adaptiraju bez bola na novu dužinu

- istezanje traje 15 – 30 sec do 60 sec

- istezanje vezivnog tkiva – kontinuirana trakcija preko puli sistema, udlagama, pozicioniranjem

- istezanje vezivnog tkiva (sila niskog intenziteta 2,5 – 7,5 kg)

- uvodne toplotne procedure

- led ne dovodi do povećanja ekstenzibilnosti

- istezanje vezivnog tkiva 15 – 30 min nekoliko dana, nedeljno

- istezanje poliartikularnih mišića preko distalnog pripoja

- samoistezanje vezivnog tkiva i mišića težinom tela ili segmenta tela

-obavezna relaksacija

92. Oprez kod istezanja

- 1.sila istezanja se ne sme koristiti preko fiziološkog obima pokreta

- 2.kod težeg preloma obavezna je fiksacija kosti

- 3.opreznost kod osteoporoze, dugog ležanja, starosti i edema tkiva, bolesti

-4. oprez kod skraćenih i slabih mišića

- izbegavati nastajanje zaštićenog refleksnog mehanizma (spazam mišića)

- dobro je prolongirano, lagano istezanje mišića malom silom

93. MOBILIZACIJA ZGLOBOVA – cilj izvođenja

- 1.pasivna terapijska tehnika sa ciljem očuvanja ili obnove pokretljivosti zglobova

-2. regulisanje patoloških izmenjenog tonusa

-3. smanjenje bola

94. Tehnike mobilizacije zglobova

Mobilizacija zglobova koristi :

- male, ponavljajuće, ritmične, oscilatorne, kontinuirane lokalizovane pokrete

Olabavljena zglobna kapsula:

- položaj zgloba kod odmora

- koristi se za tehinike mobilizacije

Blokiran zglob – zglobna kapsula

- zategnuta zglobna kapsula

- ne može se testirati i mobilisati zglob

- koristi se za stabilizaciju ili fiksaciju zgloba

95. Efekti primene tehnike mobilizacija zglobova

- 1.stimulacija lučenja i kretanja sinovijalne tečnosti

- 2.poboljšanje istezanja zgloba

-3. sprečavanje atrofije zglobne hrskavice

-4. održavanje ekstenzibilnosti artikularnog i periartikularnog tkiva

- 5.obnova pune pokretljivosti zgloba

- 6.stimulisanje mišićnog tonusa ili postizanje relaksacije

- 7.smanjenje bola

-8. draženje receptora za osećaj položaja, smera i brzine pokreta

96. Kontraindikacije za primenu mobilizacije zglobova

-1. bolesti kostiju, malignitet

-2. totalna artroplastika zglobova

-3. nesanirani prelomi

-4. jaki bolovi

-5. hipermobilnost susednih zglobova

- 6.zapaljenje sa otokom zgloba

97. Tehnike mobilizacije zglobova

1. Graduirane oscilatorne tehnike

I stepen- ritmične oscilacije male amplitude na početku obima pokreta
II stepen- ritmične oscilacije velike amp. u slobodnom obimu- ne izvode se do kraja obima
III stepen- ritmične oscilacije velike amp. izvode se do kraja mogućeg obima pokreta
IV stepen- ritmične oscilacije male amplitude, izvode se na kraju mogućeg pokreta

Upotreba :

I i II stepen se koriste kod ograničenja pokreta kod bola

III i IV stepen – koriste se kod manervi istezanja

Tehnike : artrokinetički i osteokinetički pokreti

2-3 oscilatorna pokreta u sec, trajanje oscilatornog pokreta 1-2 min

2. Kontinurane translatorne tehnike

I stepen – trakcija zgloba male amplitude koliko dozvoljava zglobna kapsula
 II stepen – trakcija ili klizanje dovoljno da se tkivo oko zgloba zategne
III stepen – trakcija ili klizanje dovoljno velikog oblika u istezanju zglobne kapsule

Upotreba :

I stepen trakcija – kada se izvode svi pokreti klizanja

II stepen trakcija – služi za određivanje osetljivosti bola

III stepen trakcija – istezanje zglobne strukture i povećanje obima okreta zgloba

Distrakcija – povećava opštu pokretljivost

Klizanje – povećava pokret u specifičnom smeru

Tehnike primene i doziranje :

- za bolne zglobove primenjuje se intermitentna distrakcija 10 sec, sa nekoliko sec odmora

- kod ograničenja obima pokreta (min sila istezanja 6 sec – delimično opuštanje, zatim se ponavlja)

Tehnike PASIVNE manuelne mobilizacije :

- mali, ritmično – ciklični, oscilatorni, lokalizovani POKRETI

- akcesorni ili funkcionalni pokreti koje izvodi terapeut

- izvodi u granicama dozvoljenog obima nežno ili intenzivno

98. Manipilacija zglobova

- 1.precizno lokalizovani, jednostavni

- 2.odlučni pokreti male amplitude, velike sile

- 3.rade se brzo

- hirurg radi pod anestezijom

VII NEDELJA

KINEZITERAPIJSKI POSTUPCI U PREVENCIJI I KOREKCIJI KONTRAKTURA I HIPERPOKRETLJIVOSTI

ZGLOBOVA
 99. POKRETLJIVOST U ZGLOBOVIMA MOŽE BITI:

1.Normalna-fiziološka pokretljivost

2.smanjena-kontraktura

3.potpuna nepokretnost-ankiloza

4.Hiruško ukočenje zgloba-artrodeza

5.Povećana pokretljivost-hiperpokretljivost zgloba

6.konstitucionalna i patološka pokretljivost

100. UZROCI KONTRAKTURA ILI HIPERPOKRETLJIVOSTI ZGLOBA.

1.Destrukcija zgloba I tkiva oko zgloba(zapaljenski, degenerativni procesi, trauma

2.Promene mesta zglobnih tela

3.Disbalans antagonističkih mišića u snazi, tonusu, dužini

4.Ožiljne promene na koži i mišićima

5.Mišićne i druge adhezije

Kontraktura mišića nastaje usled poremećaja

1.neuromišićne funkcije-inaktivitet, paraliza, hipertonija, flakcidnost, bol

2.Inaktivitet-imobilizacija

3.Trauma, otok, bol

 101. PRINCIPI KINEZITERAPIJE ZA PREVENCIJU I KOREKCIJU

KONTRAKTURA I HIPERPOKRETLJIVOSTI

1.Procena kontraktura

2.Metode kineziterapije za prevenciju I korekciju kontraktura

3.Kontraindikacije za primenu KTH-e za prevenciju i korekciju kontraktura

PROCENA KONTRAKTURE

1.Čitanje medicinske dokumentacije

2.Inspekcija-posmatranje položaja zgloba

3.Palpacija-tetiva, kože, ligamenata

4.Merenje obima pokreta u zglobu-meri se na dve nedelje

5.Instrumentalno merenje I testiranje, poređenje sa standardom ili kontralateralnom stranom

6.Procena aktivne I pasivne pokretljivosti

7.Postavljanje dijagnoze kontrakture-kada je nastala, koliko traje

8.Procena elastičnosti periartikularnih struktura

9.Procena bola-spontan bol, bol u toku vežbi, u kom pokretu

10.Otok-meri se obim ekstremiteta, karakter otoka

11.Utvrđivanje koja tkiva dovode do kontrakture-etiologija kontrakture

12. Određuje se tip kontrakture

13. Utvrditi da li pacijent nosi pomagalo-ortozu

102. PODELA KONTRAKTURA-Prema vrsti oštećenih tkiva:

1.Dezmogene

2.Miogene

3.Artrogene
4.Tendogene

5.Dermogene

Podela kontraktura prema ograničenom pokretu:

1. Fleksione

2. Ekstenzione

3. Abdukcione

4. Adukcione

5. Rotatorne

Podela kontraktura prema etiologiji nastanka:

1.Postraumatske

2.Postimobilizacione

103. Najčešći uzrok nastanka kontraktura je:

1.Mirovanje

2.Destrukcija tkiva

3.Ožiljne promene

4.Bol

5.Adhezije

6.Promene tonusa I snage mišića

104. KONTRAINDIKACIJE ZA RAZRADU KONTRAKTURA:

1.Bakterijska infekcija zgloba

2.Koštane prepreke u blizini zgloba

3.Reumatska destrukcija zgloba

4.Malignitet I fragilne kosti

5.Nekonsolidovan kalus

105. METODE PREVENCIJE NASTANKA KONTRAKTURA ZGLOBOVA

1. POZICIONIRANJE-korektivni položaj

2.PASIVNE VEŽBE ZA OČUVANJE FIZIOLOŠKOG OBIMA POKRETA

3.AKTIVNE VEŽBE ZA OČUVANJE FIZIOLOŠKOG OBIMA POKRETA

4.STATIČKE KONTRAKCIJE

5.BANDAŽIRANJE

6.KOREKTIVNA POMAGALA

7.MANŽETNE

106. METODE KOREKCIJE KONTRAKTURA:

1.Pripremne procedure

2.Pasivne metode

3.Aktivne metode

107. PRIPREMNE PROCEDURE

1.Zagrevanje tkiva-toplotne procedure

Led, parafin, IR, topla voda

2.Opuštanje tkiva

Masaža, pasivno relaksirajući pokreti

Tehnike relaksacije –kontrastna, recipročna, sugestivna metoda

Serija aktivnih pokreta

108. PASIVNE METODE

1.Pasivno istezanje mekih tkiva

2.Dejstvo gravitacije

3.Položaj suprotan gravitaciji

4.Postavljanje džakčića sa peskom

5.Ekstenzione naprave

6.Automobilizacija-težinom lela

7.Mobilizacija

8.Transverzalna frikcija mišića, tetiva I ligamenata

109. AKTIVNE METODE

1.aktivnošću mišića razrada kontrakture kod inaktiviteta

2.Aktivnošći mišića antagonoste

3.Aktivno-potpomognute vežbe

4.Pendularne vežbe

5.Suspenzija

6.Hidrokineziterapija

7.Neuromuskularna facilitacija

8.Korektivni položaj

110. METODOLOGIJA MOBILIZACIJE ZGLOBOVA KOD

 MIŠIĆNO-SKELETNIH DISFUNKCIJA

Terapijski pokret ima sledeću funkciju:

1.Obezboljavanje

2.Bolja funkcionalnost ograničenog –bezbolnog zgloba

3.Povećanje ograničene pokretljivosti zgloba -eliminacija bola

4.Repozicija oštećenih struktura

5.Održavanje i poboljšanje mišićne snage

111. TRETMAN UKOČENIH ZGLOBOVA

1.terapeut izvodi oscilirajuće pokrete kroz malu amplitudu 2min

2.izvođenje akcesornih pokreta-snažno istežući pokreti male amplitude

3.uvođenje fizioloških pokreta-ponavljanje 3-4 puta

4.kod jačeg ograničenja pokreta rade se artrokinematički I osteokinematički pokreti

112. TRETMAN UKOČENOG I BOLNOG ZGLOBA

1.Prvo se rešava bol a zatim ukočenost

2.Bol se smanjuje prilagođavanjem opterećenja zgloba

3.Pokret zaustaviti blizu granice bola

4.Rešavanje smanjenja obima pokreta - vežbe istezanja

113. TRETMAN BOLA I ZAŠTITNOG SPAZMA

1.U tretmanu treba prvo rešiti bol

2.Zglob se pokreće do fiziološkog obima gde se javlja zaštitni spazam

3.Rade se mali pasivni pokreti istezanja kombinovani sa relaksacijom

4.Oscilirajući pokreti-ujednačeni, pravilni

5.Bolna stanja zahtevaju smanjenje intenziteta pokreta I vremena trajanja tretmana

6.Kod mobilizacije-radi se 20sec-10min, najčešće 3-4min

114. HIPERELASTIČNOST

1.Hiperelastičan zglob ne treba tretirati pasivno

2.Hiperelastičan zglob uzrokuje bolove-rade se nežni pasivni pokreti

3.Izbegavati jače tehnike istezanja-provociraju bolove I hiperelastičnost

4.Vežbama obezbediti stabilnost zgloba- tehnika ritmične stabilizacije

5.Ojačati odgovarajuću muskulaturu: izometrijskim ili dinamičkim kontrakcijama

6.Radi se imobilizacija-dolazi do skraćivanja periartikularnih struktura

7.Primena korektivnih pomagala-prevencija provokacije hiperelastičnosti

115. TEHNIKE MANUELNE MOBILIZACIJE LOKALNO CILJANIH

MEKOTKIVNIH STRUKTURA

Tu spadaju: tetive, ovojnice tetiva, ligamenti i mišići

Manuelna mobilizacija podrazumeva pomeranje mekog tkiva po drugim bliskim tkivima

Terapijski postupci manuelne mobilizacije su:

1.KLASIČNA MASAŽA

pasivna mobilizacija mišića poboljšava cirkulaciju i tonus

Istezanjem mekih tkiva-longitudinalno I poprečno opuštaju se I relaksiraju omotači mišića-vezivna tkiva-

MOBILIZACIJA FASCIJA

2.DUBOKA FRIKCIONA MASAŽA

Masiraju se dublji slojevi oko zglobova

Longitudinalna frikcija- longitudinalna primena sile paralelno na mekotkivna vlakna

Transverzalna frikcija-masaža -nastaje lokalna hiperemija, analgezija

Prevencija stvaranja I saniranja ožiljnih tkiva

VIII NEDELJA

116. KINEZITERAPIJA ZA OČUVANJE I POVEĆANJE MIŠIĆNE SNAGE I IZDRŽLJIVOSTI

Osnovne karakteristike mišića su:

1. Snaga

2. Izdržljivost

3. Brzina

Snaga mišića

Sila koju mišić razvije tokom težnje da približi svoje pripoje

Max efikasna mišićna sila koja se ispolji aktivno u specifičnom pokretu

Mišić čuva svoju snagu ako aktivira mišić 30% od max snage dnevno

Snaga mišića zavisi od:

1.Veličine tela mišića- poprečnog preseka mišića-broj akt. motornih jedinica

2.Broja i debljine mišićnih vlakana

SNAGA MIŠIĆA ZAVISI OD:

1.Neurofiziolokih faktora

2.Mišićnih faktora

3.Mehaničkih faktora

4.Psiholoških faktora

Stepen napetosti mišića je određen:

1.Brojem impulsa koji dolaze iz motoneurona prednjih rogova KM

2.Reaktivnost mišića-mišićna kontrakcija

Zavisi od:
1.Veličine mišićnog tela 2. Broj aktiviranih motornih jedinica

3.Stepen izduženosti 4.Stepen zagrejanosti

5.Stepen zamorenosti 6.Stepen utreniranosti

117. VEŽBAMA SNAGE SE POVEĆAVA:

1. Skeletna mišićna masa-poprečni presek mišića

2.Sposobnost generisanja sile

3.Metabolički kapacitet

4.Fleksibilnost tkiva

5.Smanjuje se mogućnost povređivanja

21. TEHNIKE FUNKCIONALNIH PRILAGOĐAVANJA MIŠIĆA

118. IZOTONIČNI VIDOVI MIŠIĆNIH KONTRAKCIJA

Koncentrična kontrakcija

Započinjanje pokreta zahteva mišićni rad za istezanje elastičnih komponenti tetiva

Potrebna je veća napetost mišića u početku nego za nastavak kontrakcije

Koncentričan rad mišića-mišići postaju kraći I deblji

Ekscentrično izduživanje mišića

Predstavlja kontrolu pokreta I savladavanje zemljine teže

Elastične komponente mišića I tetiva se izdužuju

Ovaj rad dovodi do stvaranja tanjih I dužih mišića

Potrebno je ¼ mišićne snage za ove kontrakcije

Potrebna je koncentracija pri radu I mogu dovesti do pojave BOLA

Recipročno izduživanje I skraćivanje mišića

Agonisti-skraćivanje-koncentrična kontrakcija

Antagononisti-izduživanje-ekscentrična kontrakcija

Agonisti-izduživanje / Antagonisti-skraćivanje

Ovi nevoljni procesi doprinose pojavi relaksacije I toniziranja mišića

Reciproočne aktivnosti mišića su uvek aktivan rad mišića

izotonični mišićni rad se primenjuje kada treba ojačati fazične mišiće

Tada im povećavamo izdržljivost, snagu, brzinu I cirkulaciju

119. IZOMETRIJSKI MIŠIĆNI RAD

Ovaj vid mišićne napetosti je najekonomičniji

Brzo dolazi do pojave Zamora-zadržavanje cirkulacije u mišićima

Kompresija malih KS mišića-kontinuirana intramuskularna tenzija

Ove vežbe mogu dati ubrzanje pulsa I povećanje KP

Izometrijske vežbe povećavaju mišićnu snagu toničnih mišića

Ove vežbe obezbeđuju povećanje stabilnosti zglobova-segmenata

120. IZOKINETIČKI PROGRAMI

Kontrolisani pokreti segmenata tela konstantnom brzinom

Karakteristike vežbi:

Pokret je dinamičan kroz dostupan obim

Brzina pokreta se može namestiti kroz čitav obim

Otpor kroz obim je varijabilan

Mišićna snaga se precizno meri

Motivacija korisnika je dobra

Nedostatak-nisu terapijski pokreti - svakodnevni pokreti

121. PAD SNAGE MIŠIĆA JE POSLEDICA:

1. INAKTIVITETA

Nestajanje glikogena u mišiću

2. PREKID NERVNE PROVODLJIVOSTI

Mišić posle godinu dana denervacije degeneriše-gubi kontraktilna svojstva za sva vremena

3. OBOLJENJA MIŠIĆA

Distrofije, miopatije-mišić gubi svojstvo primanja n impulsa I kontrahovanja

4. OBOLJENJA I POVREDE CNS

Hiper-hipotonija

122. PROCENA MIŠIĆNE SNAGE

 Manuelno-mišićni test(ocene od 0-5)

 Dinamometrijski metod ( 10RM, 6RM, 1RM)

10RM-max opterećenje koje mišić može da savlada kroz 10 dinamičkih ili statičkih kontrakcija

U zadnja 2-3 pokreta se primećuje lokalni zamor mišića

Primer M kvadriceps u 10RM

Savlađuje 20-30 kontrakcija-20sec

123. METODE OPŠTE KINEZITERAPIJE ZA JAČANJE MIŠIĆNE SNAGE

 Početni položaj segmenta

 Početni položaj susednih segmenata

 Amplitude pokreta
  Promena stepena delovanja sile teže

 Ocena dobijena po MMT-određivanje opterećenja

 Opterećenje za ½ ocene manje od vrednosti MMT

 Opravdano je na 10-15 pokreta pojava lokalnog Zamora

 Zamor posle par pokreta-loše opšte zdravstveno stanje

 Dobro odrediti pauzu između pokreta

 Ako je mišić sposoban da održi max snagu 20sec-uzima se 20-40% vremenskog interval od 20sec
za terapiju

 Do ocene 3-pauza je duplo duža od kontrakcije

 Ocene 3, 3+, 4-pauza je jednaka kontrakciji

 Ocene 4+,5-pauza je duplo kraća od kontrakcije

124. JAČANJE MIŠIĆNE SNAGE KOD IZRAZITIH SLABOSTI-FLAKCIDITET

Snaga kontrakcije mišića zavisi od broja aktiviranih motornih jedinica od alfa motorne ćelije

Slabost mišića nastaje kod oštećenja motornih nerava

Inervisani mišić se kontrahuje na zahtevanu aktivnost

Denervisani mišić se kontrahuje na EKSPONENCIJALNU STRUJU

Ekscentrične sile su jače od koncentričnih

Tretman započeti zahtevom da pacijent kontroliše spuštanje ekstremiteta

Kasnije uključiti druge kontrakcije-izometrijske I koncentrične

Koristiti facilitacione tehnike(reflex na istezanje, brzo glađenje

Kratkotrajna aplikacija leda-stimulativni efekat

Kod pojave pokreta raditi aktivno-potpomognute vežbe

Kod pojave jače kontrakcije raditi vežbe sa otporom-stimulativni efekat

Moramo znati raspored rada pacijenta zbog pojave Zamora I usklađivanja doze vežbe

125. METODE OPŠTE KINEZITERAPIJE ZA JAČANJE MIŠIĆNE SNAGE KOD IZRAZITIH SLABOSTI-
FLAKCIDITET

 Pasivno-intencione vežbe( ocena 0)

 Aktivno-potpomognute vežbe uz razne stimulacije

 Reflex na istezanje, lupkanje, recipročna inervacija, istezanje

 Slobodne aktivne vežbe

 Aktivne vežbe sa dopunskim otporom

 Hidrokineziterapija

126. MIŠIĆNA IZDRŽLJIVOST

Predstavlja sposobnost mišića ili grupe mišića da izdrži kontrakciju ili aktivnost za duži vremenski period

Zavisi od:

1.Snage mišića I njihovih lokalizovanih rezervi

2.Kapaciteta cirkulatornog I respiratornog sistema

3.Kompozicije tipa uključenih vlakana

127. RAZLIKUJEMO TIPOVE IZDRŽLJIVOSTI:

1.Mišićna-lokalna izdržljivost

Veći broj ponavljanja mišićnih kontrakcija kroz duži vremenski period

Sposobnost mišića da izvede ponavljajuće kontrakcije

2.Kardiovaskularna-opšta izdržljivost
Dugotrajno vršenje nekog rada-otpornost organizma na zamor

3.Apsolutna mišićna izdržljivost – AMI

Sposobnost održavanja submax sile za vreme rada

128. FIZIOLOŠKI FAKTORI ZA POVEĆANJE IZDRŽLJIVOSTI SU:

1.Snaga mišića

2.Zalihe energije

3.Stanje intramuskularne cirkulacije

4.Tip mišićnih vlakana

5.Enzimi

6.Količina mioglobulina

7.Psihološki faktori-motivacija

129. BRZINA POKRETA

sposobnost da se pokret izvede za najkraće vreme u datim uslovima

Efekti programa za povećanje brzine su vidljivi posle 6 nedelja

Kombinacija sile I brzine daje EKSPLOZIVNU SNAGU

Brzina smenjivanja pokreta-tempo pokreta

Procena brzine se vrši aparatom REAKCIOMETAR

Sprava meri brzinu reagovanja na zvučne I optićke signale

130. ZAMOR

Otežanost-nesposobnost da se održi određena sila

-suprotstavi dejstvu sile ili nastavi izvođenje pokreta

PODELA ZAMORA:
  OPŠTI ZAMOR

 MIŠIĆNI ZAMOR

OPŠTI ZAMOR

Narušeni mehanizmi homeostaze

Ne može da se održi intenzitet I trajanje vežbi

 Objektivni znaci:

smanjenje brzine-tačnosti-koordinacije pokreta

nastajanje opšteg Zamora zavisi od trajanja I intenziteta vežbi

 Subjektivne smetnje:

blag osećaj umora-iscrpljenost

 Objektivni znaci:

povećanje pulsa, KP, promene u brzini I ritmu disanja

znojenje

131. MIŠIĆNI ZAMOR

 Predstavlja smanjenje mišićnog rada na isti stimulus

 Praćen je subjektivnim simptomima: mišićna napetost, bol

 Objektivni znaci: smanjenje brzine I poremećaj ritma vežbi

 Poremećaj preciznosti izvođenja vežbi

 Kod statičkih kontrakcija nastaje poremećaj cirkulacije

 Kod dinamičkih kontrakcija nastaju metaboličke promene-smanjenje K, glikogena

 Nastaje nagomilavanje mlečne kiseline

132.PODELA MIŠIĆNOG ZAMORA

- u zavisnosti od veličine mišićnih grupa uključenih u rad

1.LOKALNI MIŠIĆNI ZAMOR

 Tranzitorno smanjenje odgovora mišića na ponavljane stimulacije

 Smanjenje amplitude mišićne kontrakcije

 Javlja se kod dinamičkih I statitčkih kontrakcija

 Kod vežbi sa velikim opterećenjem

 Vežbe sa manjim opterećem u dužem vremenu

 Javlja se bol I spazam mišića

 Obim pokreta u zglobu se smanjuje

2.OPŠTI MIŠIĆNI ZAMOR

Smanjenje odgovora osobe usled dugotrajne fizičke aktivnosti-hod, trčanje

Zamor nastaje usled:

1.Smanjenja nivoa šećera u krvi

2.manjenja zaliha glikogena u mišiću I slezini

3.Nakupljanje K-više kod starijih osoba

133. PREMOR-preopterećenje

Privremeno ili trajno gubljenje snage

Javlja se kod neadekvatno doziranih vežbi

134. FAKTORI I PRAVILA O KOJIMA TREBA VODITI RAČUNA U PROGRAMU

VEŽBI POVEĆANJA SNAGE, IZDRŽLJIVOSTI I BRZINE

1.Elementi doziranja

2.Program vežbi prilagoditi pacijentu

3.Koristiti sve programe vežbi

4.Bol, otok

5.Pratiti disanje I KVS

6.Izvršiti zaštitu povređenih delova tela

7.Uvek zagrevanje ili hlađenje pre I posle opterećenja

8.Kontrola doziranog opterećenja

IX Nedelja

KOORDINACIJA I MIŠIĆNI TONUS

135. KARAKTERISTIKE KOORDINIRANOG POKRETA

Podrazumeva :

- skladan, svrsishodan pokret

- pokret izveden sa najmanjim naporom

- voljni pokret

- dužim ponavljanjem – nastaje automatski pokret

Karakteristike koordiniranog pokreta

- tačna brzina pokreta – ritam pokreta

- rastajanje i pravac pokreta – šema pokreta

- tačna mišićna tenzija pri pokretu

- tačan sinergistički sklad

- dobar balans antagonističkih mišića

- održavanje posture

136. KARAKTERISTIKE DISKOORDINIRANOG POKRTETA

Nastaje kod oštećenja CNS

- 1.nezgrapan

- 2.neujednačen

- 3.neprecizan

- 4.neefikasan pokret

137. Refleksni pokret

- vid aktivno – nevoljnog pokreta

- pokreti kod beba

- protektivni pokreti

- ponavljanjem šema pokreta – nastaje automatatski pokret

- refleks na istezanje – daje stalnu napetost mišića (mišićni tonus)

- refleksni pokret se obavlja kada je voljni pokret neefikasan ili nedovoljan

 oštećenje perifernog motornog neurona

 oštećenje centralnog motornog neurona

 refleksni pokret dovodi do stimulacije pokreta

 - kod spastične paralize – spastičan mišić

- nastaje relaksacija spazma mišića

- popravlja se cirkulacija

- stvara se navika u pokretima – motorni STEREOTIP

- učenje stare koordinacije (obnavljanje)

- učenje nove koordinacije – motorno učenje

138. Šema pokreta

- razvoj od masivnih – totalnih šema – ka selektivno – kontrolisanim pokretima

- povrede CNS – masivne šeme

- malo dete – refleksne radnje – primitivno stereotipne šeme pokreta

Koordiniran pokret

-razvoju zrelih obrazaca prethodi razvoj stavova – posture

- u koordiniranom pokretu su impulsi određenog intenziteta, vremena trajanja, redosleda pokreta

- koordiniran pokret

izvođenje od distalnog ka prokismalnom segmentu

– skladna akcija mišića

- ekonmičan rad mišića

-celishodna radnja mišića

139. UZROCI DISKOORDINACIJE POKRETA

 mišićna slabost

 bol, zamor

 poremećaj tonusa

 kontrakture ili hiperpokret zglobova

 asimetrija tela – inegalitet

  amputacija

 strah i nesigurnost

 cerebelarna oštećenja

 povrede, oboljenja mozga i bazalnih ganglija

 poremećaj senzibiliteta

 oštećenja puteva kičmene moždine

 nedostatak senzora (sluh, vid)

 povrede donjeg motornog neurona – periferni nerv

140. ZNACI DISKOORDINACIJE POKRETA

 nepravilan odnos segementa

 narušena simetričnost u držanju tela (poremećaj statičke posture)

 neadekvatna brzina, snaga, obim i smer pokreta

 nedostatak voljne kontrole pokreta

 poremećaj redosleda mišićne aktivnosti

 poremećaj fizioloških sinergija

 pojava patoloških sinergija

 poremećaj ravnoteže

141. FIZIOTERAPEUTSKA PROCENA DISKOORDINACIJE POKRETA

 upoznavanje sa medicinskom dokumentacijom

 utvrđivanje koje su funkcije diskoordinirane

 otkrivanje i objetivizacija uzroka diskoordinacije

- ravnoteža - manuelni mišićni test

- čula, senzibilitet – merenje obima pokreta u zglobu

- selektivni pokreti – merenje obima i dužine ekstremiteta

 - deformiteti , bol – mišićni tonus, psihičke funkcije

142. Specijalni testovi koordinacije pokreta

 ekstenzija glave, trupa i ekstremiteta

 proba prst-nos, peta-koleno

 crtanje kruga nogom

 puzanje, klečenje, stajanje, hod

 manipulacija prstima šake

 održavanje antigravitacionih položaja

143. Metodološki i pedagoški principi za postizanje koordinacije pokreta

1. odrediti koje aktivnosti uvežbavati

2. odrediti metode koje deluju na uzrok diskoordinacije

u cilju eliminisanja ili ublažavanja njihovih uticaja

- smanjenje povišenog tonusa

- povećanje obima pokreta u zglobovima

- jačanje paralitičnih mišića

3. odabrati pomagala – ortoze

4. uvežbavati element po element

5. spajati uvežbane elemente u celini (složenu kordinisanu radnju)

144. Stadijumi koordinacije pokreta

  1. Stadijum mobilnosti

- sposobnosti započinjanja pokreta

- povećanje obima pokreta u zglobovima

cilj: - mobilnost zglobova

- iniciranje pokreta

 2. Stadijum stabilnosti

o razvijanje sposobnosti održavanja položaja

o pravljenje mosta, plivanje, položaj na boku

cilj: tonično održavanje položaja

 3. Stadijum kontrolisane mobilnosti

- sposobnost pacijenta da samostalno zauzme položaj

- ljuljanje na šakama, kolenima, klackanje u sedećem položaju

 4. Stadijum veština

- najviši nivo motorne funkcije

- kretanje van osnovnog položaja

145. Frenkelove vežbe

- rade se kod gubitka aferentnih informacija

namenjene vežbe za uspostavljanje voljne kontrole pokreta

koriste se drugi vidovi, senzornih polja – sluh, vid, dodir

vežbe u ležećem, stojećem i sedećem položaju

radi se ponavljanje, progresija vežbi – promenom brzine, obima, kompleksnosti vežbi

146. DEFINICIJA MIŠIĆNOG TONUSA

- mišićni tonus predstavlja napetost mišića

- osećaj jedrine mišića pri dodiru

- mišićni tonus je laka napetost mišića za vreme mirovanja

 mišićni tonus

- rezultat pasivne elastičnosti mišića

- elastičnost fibroznog, nekontraktilnog tkiva (tetiva, fascije)

mišićni tonus

- refleksni mišićni odgovori

- rezultat aktivnosti mišićnog vretena

- fiziološke osobine mišića da reaguje na draž i kontrakciju

- uvek je prisutan – normalno (eutonija – normalan tonus)

147. Devijacija mišićnog tonusa

Atonija (mišić nema tonus)

- prekid refleksnog luka

- lezija, paralize PMN (perifernog motornog neurona )

- atonija dovodi do atrofije mišića – fibroze

Hipotonija (snižen mišićni tonus)

-1. povrede senzo – motornog puta (oštećenje refleksnog luka)

- 2.oštećenje CNS – snižen tonus proksimalnih mišića

- otežano sedenje i stajanje

- oštećen duboki senzibilitet

- smanjen otpor na pasivan pokret

- mišići slabiji

- atrofija mišića

- poremećaj cirkulacije
- abnormalan položaj ekstremiteta

Hipertonija – povišen tonus mišića

nastaje kod – oštećenja CMN (bolesi i povrede mozga)

- oštećenje ekstrapirimidalnog sistema

- bol

- psihički razlozi

Rigor

- ekstrapiramidalna hipertonija

- fenomen peroreza

- spastične kontrakcije nemaju voljnu kontrolu

148. Relaksacija

– stanje snižene kontrakcije mišića

- stanje mirovanja

- nema mišićnih kontrakcija

- Fiziološki očuvan mišić

- poseduje punoću pri dodiru – turgor – tenzija

- najmanja ispunjenost i jedrina mišića (mišićni tonus)

149. Procena mišićnog tonusa

1. elektromiografija

2. otpor na pasivan pokret (brzim i naglim pokretima – kvalitet tonusa)

3. analiza položaja segmenta – kombinuje se sa pasivnim pokretom

4. antagonistički pokret

5. palpacija
Pregledom utvrđujemo:

 kvalitet pokreta koje pacijent izvodi

 posturalne položaje – posturalni deficit

 patološke sinergije

 stepen abnormalnosti tonusa

150. Cilj kineziterapije kod poremećaja tonusa

 1.normalizacija abnormalnog tonusa

 2.reedukacija simetričnih – normalnih šema

 3.uvežbavanje funkcionalnih sposobnosti

 4.tehnike u okviru modela PNF sa naglaskom na rotacione pokrete

151. Lokalna terapija hipertonije – relaksacija

 Kontrastni metod (hipertonija m.biceps brachi)

- stavimo ruku na mišić

- fleksija mišića uz inspirijum

- relaksija – ekspirijum

- pauza duplo duža

 Recipročan metod

o angažujemo protiv otpora antagoniste mišića u hipertoniji

o opuštaće se spastičan mišić zbog recipročne inervacije

o spastičan m. triceps – otpor dorzi fleksija stopala

  pasivno – relaksirajući pokret

 tehnike PNF (proprioceptivna neuromišićna fascilitacija)

 hidroterapija

 suspenzija

 aktivan – pendularni pokret

 masaža

 lokalno zagrevanje – hlađenje

 prolongirano istezanje (u longeti)

 autosugestivan metod

152. Opšta relaksacija

 1.kontrastni metod

 2.recipročni metod

 3.hidroterapija

 4.suspenzija

 5.autosugestija i sugestija

153. Principi lokalne i opšte relaksacije

 siguran i udoban položaj

 mirna – odmarajuća atmosfera

 tiha muzika

 tamna prostorija

 značaj vida, sluha, emotivno stanje pacijenta

 značajna uloga terapeuta

154. Progresivna relaksacija po Džekopsonu

- primenjuje se metoda kontrasta

 kontrastna – recipročna metoda

- na gornje i donje ekstremitete, respiratorni mišići, abdominalni mišići

 faza statičke kontrakcije

 faza opuštanja mišića bez kontrakcije

 opoziv (otvori oči, stisne prste u pesnici, udahne duboko, podiže ruke)

155. Autogeni trening po Šulcu

ulaz u hipnotičko stanje

X Nedelja / POSTURA I BALANS

156. Definicija posture

- 1.relativna ispravljenost delova tela

-2. jednog u odnosu na drugi deo tela

- 3.u odnosu na povšinu oslonca

- Postura – stav tela – način nošenja tela

- realtivna usklađenost delova tela u antigravitacionom položaju

157. Podela posture

A. Pasivna postura – bez mišićne aktivnosti (ležanje - spavanje)

B. Aktivna postura – nastaje usled mišićne aktivnosti ( kontrakcija mišića – koordinacija miš. kontrakcija)

C. Statička postura – statička stabilizacija zglobova (suprostavljanje sili zemljine teže)

D. Dinamička postura – aktivna postura koja daje bazu pokreta ( postura se modifikuje i prilagođava)

158. Nastajanje i održavanje posture

- Postura – rezultat neuromišićne koordinacije mišićne kontrakcije

- kompleksni refleksni mehanizmi ( posturalni refleks)

- stvaraju se posturalni obrasci od posturalnih refleksa

159. Posturalni mehanizmi

Tri vrste sila:

1) Gravitacione sile

2) Sila reakcije podloge

3) Balansne sile

160.Posturalni modeli:

- 1.reakcije uspostavaljanja

-2. reakcije ravnoteže

- pomažu da linija sile gravitacije ostanu nad površinom oslonca

- menja se raspored mišića da se održi ravnoteža

- mišićna aktivnost varira od tipa modela posture

161. Antigravitacioni mišići

- suprostavljaju se dejstvu gravitacije

- imaju Ekstenzionu funkciju – tonični mišići

- daju pravilno držanje tela

- aktivne komponente – deluju preko mišića

- pasivne komponente – deluju preko ligamentarnog aparata i koštano – zglobnog sistema

162. Mišićni disbalans

-1. promena dužine – snage mišića

-2. nastajanje posturalnih poremećaja

-3. nastajanje mišićno – skeletnog bola

163. Dobra postura

- optimalna pozicija mišićno – skeletnog sistema

- sa minimumom mišićnog rada

- estetski zadovoljavajuća

- dinamička postura – stalno prilagođavanje izvođenjem aktivnih pokreta

- postura govori o samopoštovanju i raspoloženju

- posutra – govor tela – nesvesno

164. Loša postura

- nepravilno držanje tela

- neefikasno izbalansirani odnosi segmenta tela

- u antigravitacionim pozicijama potreban je dodatni mišićni rad

- loša postura

- estetski nezadovoljavajuća
- nastaje napetost mišića
- brz zamor mišića

165. Analiza posturalnih deficita

1) subjektivni podaci (razgovor sa pacijentom)

2) objetivna procena (istorija bolesti, pregled)

3) posmatranje – evidentiranje – palpacija

- funkcionalni poremećaji
- strukturalne promene

Posmatranje

1) spreda
2) otpozadi

- kroz forntalnu ravan - kroz sagitalnu ravan - u supiniranom (rasteretnom pložaju)

166. Tipovi patoloških postura

- 1.glava nagnuta napred

- 2.njihajuća postura

- 3.lordotična postura

- 4.kifotična postura

- 5.postura pravih leđa

- 6.skoliotična postura

167. Kinezitretman posturalnih deficita

- prvo treba rešiti uzrok primarnog započinjanja posturalnog poremećaja

1. rešavanje razlike u dužini DE

2. mišićni disbalans (najvažniji )

3. neadekvatna mobilnost zglobova

168. Kineziterapijski program posturalnih deficita

1) vežbe istezanja skraćenih mišića

2) vežbe jačanja mišića trupa (izometrijske vežbe)

3) vežbe korekcije – samokorekcija držanja tela

- vežbe pred ogledalom

- vežbe na lopti

4) edukacija

5) slobodne aktivne vežbe

169. Definicija balansa

protektivne reakcije uspravljanja i ravnoteže

Sposobnost tela da održi težište iznad površine oslonca u različitim antigravitacionim uslovima

- centar gravitacije – vertikalna projekcija – težišta tela

- balans nije statičan

Balans podrazumeva kontinuirana usklađivanja položaja tela

- posturalna stabilnost

- automatska reakcija

1) sposobnost senzorne detekcije pokreta tela

2) integracija senzornih odašiljanja – inputa u CNS

3) programiranje i izvršavanje neuro-mišićnih odgovora

170. Uzroci oštećenja balansa

1) oštećenje vestibularne funkcije

2) oštećenje vida, propriocepcije

3) oštećenje mišićne snage, izdržljivosti

4) oštećenje pokretljivosti zglobova

171. Strategija balansa – vrste balansa

1) Statički balans – posturalna stabilnost

2) Dinamički balans – sposobnost tranzicije (promene položaja)

Uključivanje muskulaure radi ponovnog uspostavljanja stabilnosti

1. anterioposteriorna aktivnost (iskorak)

2. mediolateralna aktivnost (pokret skočnog zgloba)
3. multidirekciona aktivnost (sinergistički obrasci)

172. Balansne reakcije

1) očekivane – preventivne

- dešava se pre destabilizacije

- priprema za destabilizaciju

2) voljno kontrolisane

- na osnovu prethodnih iskustava

3) automatske

- kod neočekivane destabilnosti

- odgovor bez voljne kontrole

173. Regulacija balansa

Tri senzorna sistema

i. Vizuelni
ii. Vestibularni (registruje položaj glave – statički; linearno i ugaono pomeranje
glave)
iii. Somatosenzorni sistem (sa površine na kojima stojim , sedimo i ležimo)

Ograničenje stabilnosti :

- Ograničenje tela da se pomera u različitim pravcima bez kompenzatornih pokreta (pad, iskorak)

Tri senzorna sistema obezbeđuje posturalne reflekse

- doprinose voljnoj motornoj kontroli

174. Balansne smetnje

- gubitak jendog senzornog sistema stvara balansne smetnje

- drugi sistemi rade kompenzaciju

- vestibularna oštećenja : posturalne smetnje za vreme statike

175. Procena balansa

1) Rombergov test sa otovorenim ili zatvorenim očima

2) Funkcionalni test dosezanja
3) Stajanje na jednoj nozi sa rukama prekrštenim na grudima
4) Tandem hod (hod po ravnoj liniji)

176. Brzina – orijentaciona procena balansa

1) Normalan obrazac pokreta

2) Nedostajući neki elemetni pokreta
3) Nedostajući svi elementi pokreta
4) Obrazac pokreta suprotan normalnom pokretu
177. Poremećaj balansa

1) Reakcije koje proširuju površinu oslonca i spuštaju težište (ruke se ispruže napred, ustranu, nazad –
ruke pomažu održavanju ravnoteže)

2) Reakcije koje menjaju – pokreću površinu oslonca da bi je zadržali ispod težišta (iskorak napred, nazad,
u stranu)

3) Prilagođavanje preko pokreta glave, vrata, trupa, GE i DE

178. Kinezitretman balansiranih smetnji

1. Opšto ciljevi

- korekcija privremenih smetnji

- prevencija sekundarnih oštećenja

- uvežbavanje kompenzatornih supstitucionih mehanizama

2. Kontrola težišta tela (kompenzatorna strategija)

- vežbe simetrije tela

- vežbe stabilnosti položaja u simetriji

- pacijent pronalazi srednju liniju

-malo pomeranje težišta na stabilnoj površini

1. početni položaj i stabilnost površine

2. obim pomeranja težišta

3. brzina pomeranja težišta

4. pravac pomeranja težišta

5. pacijenta obučiti da se kreće bez straha

6. vežbe raditi od lakših ka težim

179. Kinezitretman kontrole težišta tela – balansa tela

1. Zauzimanje početnog pložaja sa većom površinom oslonca i nižim ležištem

2. Smanjivanje površine oslonca
 3. Raditi vežbe bez pomoći ruku (ispružene ruke, ruke pored tela, prekrštene ruke)
4. Promene zadataka (hod)
5. Otežavanje zadataka smanjivanjem površine oslonca
6. Hod po ravnoj liniji – okretanje
7. Oslonac na laktove – transferi
8. Zauzimanje sedećeg, četvoronožnog, klečećeg položaja
9. Transfer težine
10. Zauzimanje stojećeg položaja
11. Prenošenje težine na jednu nogu
12. Balans sa otvorenim i zatvorenim očima
13. Koristiti pomagala (dasku za ravnotežu , stepenice, lopte, strunjače)
14. Sedenje sa prekrštenim nogama
15. Hod po ravnoj liniji
16. Rade se vežbe balansa pod voljnom kotrolom
- izvođenje iz ravnotežnog položaja
- vežbe guranja u stranu
- vežbanje sprečavanja padanja

XI NEDELJA - HOD
180. Definicija hoda

- hod je pomeranje sentra gravitacije kroz prostor

- zahteva najmanju energetsku potrošnju

- u hodu učetvuje veliki broj mišića

- oni stabilizuju i pomeraju segmente tela

- hod je pomeranje gravitacione linije iz težišta tela

181. Karakterisika efikasnog hoda

1. promena pravca hoda unapred – unatrag, u stranu

2. savlađivanje prepreka pri hodu

3. hod na stepenicama

4. spuštanje i ustajanje sa podloge

5. rad je automatska radnja

6. hod podrazumeva posturalna prilagođavanja

182. Bazični parametri normalnog hoda

1) centar gravitacije – najpouzdaniji parametar praćenja

2) manja odstupanja težišta od linije hod - hod manje naporan

- efikasan

- estetski zadovoljan

3) za vreme hoda veći broj mišića se kontrahuje ekscentrično – usporavaju efekte gravitacije

4) ciklus hoda – period između istostranih kontakata stopala

5) faza oslonca – konakt stopala sa podlogom 40% noseća noga / 10% obe / 60% ciklusa hoda

6) faza njihanja – klaćenja – odsustvo kontakta 40% ciklusa hoda

183. Faze hoda

Faza oslonca – 60% ciklusa hoda

- udar petom – početak faze oslonca (inicijalni kontakt)

- sredina faze oslonca

- odizanje pete

- odizanje prstiju

Uzlazna faza – početak klaćenja

- prsti klateće noge napuste podlogu

- sredina faze klaćenja – najviše podignuta noga

- početak silazne faze

Silazna faza – spušta se klateći ekstremitet

- priprema za oslonca petom

184. Procena normalnog hoda – praćenje

1) stabilnost u fazi oslonca na jednu ili obe noge (prvi deo faze oslonca)

2) efikasnost transfera težine (sa jedne na drugu nogu)

3) alternativni transfer težine i pomeranje tela (faza njihanja)

185. Mišićna aktivnost za vreme normalnog hoda

1. Mišići fleksori i ekstenzori trupa

- oni stabilizuju trup, daje oslonac miš. kuka

- abdom. mišići i ekstenzori leđa – stabilizuju trup

- ekstenzori trupa – aktivni pri osloncu petom

- abdom. mišići – započinju fazu njihanja

2. Ekstenzori kuka

- najaktivniji u fazi njihanja

- spuštaju podignutu nogu

- amortizuju udar petom

- m.gluteus max – odiže petu od podloge

3. Abduktori kuka

- stabilizuju karlicu u frontalnoj ravni

- sprečavaju pad karlice u fazi njihanja

- aktivni u početku faze oslonca

4. m. kvadriceps i mišići zadnje lože natkolenice

najaktivniji – kroz faze njihanja

- početak faze oslonca

- na kraju oslonca se uključuje m. rectus femoris i m. iliopsoas – započinje njihanje noge

5. Dorzalni fleksori stopala

- funkcionišu za vreme faze njihanja

- dižu stopalo do neutralnog položaja

- ekscentričnom kontrakcijom- spuštaju prednji deo stopala

6. Plantarni fleksori stopala

- uključuju se po spuštanju stopala

- stabilizuju skočni zglob

- podižu petu

186. Analiza hoda posmatranjem

Za uspešan stojeći stav potrebno je:

1. adekvatan obim pokreta kuka, kolena i sinergija zglobova

2. adekvatna mišićna snaga donjih ekstremiteta
3. zadovoljavajući tajming kontrakcija i relaksacija

Gleda se :

- širina i površina oslonca hoda

- abdukcija i addukcija i cirkumdukcija kuka

- stabilnost kolena i stopala

187. Kinematička i kinetička analiza hoda podrazumeva:

Kinematička analiza hoda podrazumeva:

1) Tip, obim, pravac pokreta

2) Pomeranje pri hodu

3) Šeme hoda

4) Dvijacije pri hodu

Kinetička analiza hoda podrazumeva:

1) Praćenje energetskog utroška tokom hoda

2) Neuromuskularne disfunkcije troše više O 2 za vreme hoda

188. Patološki hod – vrste

- devijacija normalnog hoda

- nastaje kod mišićno – skeletnog poremećaja

- razdvojiti primarne uzroke patološkog hoda od kompenzatornih mehanizama

1) gubitak dorzalne fleksije stopala

2) slabost extensora kolena

3) preterana fleksija kolena

4) povećana lumbalna lordoza

5) antalgičan hod

6) Trendelburgov hod

189. Gubitak dorzalne fleksije stopala – hod visokog koraka

1) Dorzalni fleksori stopala kotrlolišu plantarnu fleksiju kod inicijalnog kontakta stopala o podlogu

2) Značajni su u fazi njihanja

3) DF malo podižu stopalo

4) Slabost DF – stopalo je spušteno u početku faze oslonca – započinje o podlogu u fazi njihanja

5) kompenzatorni mehanizmi:

- cirkumdukcija – kruženje noge

- poskakivanje – povećana plantarna fleksija zdrave noge
- verikalno podizanje karlice

6) hod visokog koraka (preterana fleksija u kuku i kolnu u fazi njihanja)

- stopalo se više podiže od podlogu

- elevacija karlice na strani klateće noge

190. Slabost extenzora kolena

- ext. kolena – kontrolišu fleksiju kolena

- obostrani deficit – naginjanje karlice unapred

- pojava nestabilnog kolena – genu recurvatum

191. Preterana fleksija kolena

- nastaje fleksiona kontrakutra kolena (efekat kraće noge)

- nastaje kod slabosti ext. kolena

- kod povećanog tonusa fleksora kolena

- nastaje nepouzdano koleno

192. Preterana fleksija kolena

- FL kontraktura kukova

193. Vrste patološkog hoda – antalgičan hod, Trendelburgov hod

Antalgični hod

- unilateralan bol u zglobu

- lat. pomeranje trupa u pravcu zdravog ekstremiteta

Trendelburgov hod

- slabost abduktora kuka – pad karlice na suprotnu stranu od oštećene

194. Pomagala za hod – indikacije za propisivanje

Devijacije hoda kod neuromišićnih disfunkcija

1) Periferne lezije

2)Proprioceptivna oštećenja

- hemiparetičan hod
- paraparetičan hod

Indikacije za propisivanje

1) poremećaj, balans hoda

2) poremećaj zglobova – nestabilnost

3) prelom u sanaciji

4) bol, zamor, slabost mukulature

195. Pomagala za hod – vrste

- služe za potpuno – delimično eliminisanje opterećenja donjih ekstremiteta

- transmisija opterećenja – prenosi se na gornje ekstremitete i podlogu

a. štapovi
b. podlakatne štake
c. podpazušne štake
d. hodalice

196. Štapovi

- postoje sa jednom, tri i četiri tačke oslonca

1) poboljšavaju balans hoda

2) obezbeđuju rasterećenje pri hodu

3) nosi se u suprotnoj ruci od oštećene noge

4) proširuju površinu oslonca

5) simultano pomeranje sa oštećenim ekstremiteta

197. Štake

1) podlakatne

2) podpazušne štake

- poboljšavaju balans hoda

- smanjuju opterećenje donjih ekstremiteta (potpuno ili delimično)

- povećavaju površinu oslonca

- poboljšavaju lateralnu stabilnost

- transfer težine tela preko gornjih ekstremiteta

Podpazušne štake

- veća površina oslonca

- veća lateralna stabilnost

- veće oslanjanje na štake (kontrola pl. brahialisa)

- 5 cm kreće od visine aksile

- 40 cm kraće od visine osobe

Podlakatne štake

- manje lateralne stabilnost

- lakše za hod na manjem prostoru, za hod na stepenicama.

198. Hod sa štakama – vrste hoda

1. Trotaktni hod – jedna noga se ne opterećuje

2. Hod sa delimičnim opterećenjem – modifikovan trotaktni hod

3. Četvorotaktni hod – spor, stabilan

4. Dvotaktni hod

199. Obuka hoda sa štakama

1) težina tela treba da je na štakama (ne u pazušnoj jami)

2) zadržati široku površinu oslonca (štake 10 cm napred i sa strane stopala)

3) stopala i štake nesmeju biti u istoj liniji

4) uspravno držanje glave

200. Hodalice

- koriste se kod lošeg balansa pri hodu

- daju najveću stabilnost

- široka površina oslonca

- pogodna za gerijatrijsku populaciju

- ne mogu se koristiti za hod na stepenicama

201. Hod na stepenicama

Hod sa štapom

- penjanje (zdrava noga – štap – bolesna noga)

- silaženje (bolesna noga i štap – zdrava noga)

Hod sa štakama
- penjanje (podiže zdravu nogu – štake – bolna noga)

- silaženje (bolesna noga – štake – zdrava noga)