SEMINARSKI RAD IZ PRIMIJENJENIH

RAČUNARSKIH SISTEMA

Mentor: Kandidat:

Mr Ljilja Šikman, viši asistent Lara Banjac

Banja Luka, februar 2019.godine

SADRŽAJ

1. UVOD ............................................................................................................................................. 1
2. MICROSOFT WORD ................................................................................................................... 2
2.1 Primjer 1: Rad sa paragrafom ........................................................................................................ 2
2.2 Primjer 2: Rad sa tabelom ............................................................................................................. 2
2.3 Primjer 3: Rad sa tabulatorima................................................................................................ 3
3. MICROSOFT EXCEL ................................................................................................................... 3
3.1 Primjer 1: Rad sa tabelom i grafom ............................................................................................... 4
3.2 Primjer 2: Funkcije sa uslovom ...................................................................................................... 4
3.3 Primjer 3: Matematička funkcija ................................................................................................... 5
4. MATLAB ......................................................................................................................................... 6
4.1 Kako se koristi Matlab? ................................................................................................................. 6
4.2 Primjer 1: Formiranje jednako rastućih nizova ............................................................................. 7
4.3 Primjer 2: Rad sa grafom ............................................................................................................... 7
4.4 Primjer 3: Rad sa polinomima ....................................................................................................... 8
4.5 Površi ............................................................................................................................................. 9
5. ZAKLJUČAK ................................................................................................................................ 10
6. LITERATURA .............................................................................................................................. 11
1. UVOD

Informatička pismenost nužan je dio pismenosti u poslovanju današnjice. Uz klasična znanje potrebno
je ovladati elementima informatičke pismenosti, odnosno osposobiti se za upotrebu, razvoj i
razumijevanje informatičke tehnologije i njene šarolike primjene u privredi i društvu, ili jednostavnije
rečeno - osposobiti se za korištenja računara i računarskih programa. A stečena znanja treba znati
uporabiti u postupku prikupljanja i obrade informacija u svrhu donošenja ispravnih i učinkovitih odluka
u današnjem modernom poslovanju.

Microsoft Office je jedan od najzastupljenijih programskih paketa. S obzirom na to da se radi o

najboljem i najraširenijem uredskom paketu, te s obzirom na dostupnost ovog paketa akademskim
korisnicima, MS Office se primjenjuje u nastavi. Microsoft Word i Microsoft Excel su najčešće korišteni
programi iz paketa Microsoft Office. Microsoft Word program namijenjen obradi teksta. Omogućava
pisanje i oblikovanje teksta: oblikovanje stila i veličine fonta, dodavanje tablica, slika, grafikona i
ostalih dokumenata iz drugih Office programa. Microsoft Excel program namijenjen za izradu tabličnih
proračuna.

MATLAB viši programski jezik namijenjen obradi podataka u formi matrica i brojeva. Matlab se
nametnuo kao nezamjenljiv alat za rješavanje problema u gotovo svim oblastima inžinjerske prakse.

1
2. MICROSOFT WORD

Microsoft Word je računarska aplikacija, u sklopu Microsoft Office paketa, koja služi za unos i obradu
teksta. Unatoč tome što je njegova osnovna namjena pisanje i uređivanje teksta, Word nam
omogućava i crtanje, umetanje gotovih crteža i slika, rad s tablicama, provjeru pravopisa i drugo.

Slika 1. Izgled prozora Microsoft Word

2.1 Primjer 1: Rad sa paragrafom

 Početno veliko slovo i podvlačenje riječi u paragrafu

I nternet kao mrežna aplikacija je nastao 50-ih godina XX vijeka za potrebe Američke vojske.
Njegova evolucija bi se mogla pratiti hronološki, jer je on u početku bio velika nepoznanica.
Internet sada uživa status mreže nad mrežama. Trenutno je jedno od najčešće korištenih sredstava za
masovnu komunikaciju.

 Tekst u kolonama sa linijom između kolona

Internet kao mrežna aplikacija je nastao 50-ih nepoznanica. Internet sada uživa status mreže
godina XX vijeka za potrebe Američke vojske. nad mrežama. Trenutno je jedno od najčešće
Njegova evolucija bi se mogla pratiti korištenih sredstava za masovnu
hronološki, jer je on u početku bio velika komunikaciju.

2
  Okvir i boja paragrafa

Internet kao mrežna aplikacija je nastao 50-ih godina XX vijeka za potrebe Američke vojske. Njegova
evolucija bi se mogla pratiti hronološki, jer je on u početku bio velika nepoznanica. Internet sada
uživa status mreže nad mrežama. Trenutno je jedno od najčešće korištenih sredstava za masovnu
komunikaciju.

2.2 Primjer 2: Rad sa tabelom

Tehnološki fakultet je počeo sa

radom školske 1963/64. godine kao Pregled obaveza studenata
Tehnološki odsjek, koji je tada
zajedno sa Elektrotehničkim Zbirno
odsjekom egzistirao u sastavu
Tehničkog fakulteta u Banjaluci.
Vremenom je Smjer za hemijsku
preradu drveta transformisan u
Hemijsko-tehnološki odsjek. U
skladu sa razvojem industrije javila
se potreba za školovanjem novih
obrazovnih profila pa se ubrzo
osnivaju novi odsjeci:

• Biotehnološko-prehrambeni,

• Odsjek tekstilnog inženjerstva i

• Rudarski odsjek koji je kasnije H2SO4

100

prerastao u Rudarski fakultet sa

sjedištem u Prijedoru. U fazi
licenciranja je studijski program
Grafičko inženjerstvo1 . Potpis

Tabela 2.2.

1
Od 2014.-2015. GI je u trajanju 4 godine

2
 2.3 Primjer 3: Rad sa tabulatorima

Pregled cijena u pekari Manja

Proizvod Cijena
Kifla 0.30
Sendvič 2.00
Palačinke 1.70
Mini pica 0.25

3. MICROSOFT EXCEL

Microsoft Excel je program namijenjen korisnicima koji žele pohraniti podatke u tabele, te na temelju
tih podataka napraviti analizu, izračune ili grafičke rezultate. Tablični oblik organiziranja podataka
omogućava korisnicima pristup podacima kao da su pohranjeni u bazi podataka, u kojoj tada mogu
podatke pretraživati, sortirati, filtrirati. Njegova primjena je u praksi česta, jer u nedostatku
odgovarajućih programskih rješenja korisnici posežu za uredskim alatom koijm mogu samostalno
upravljati svojim podacima.

Slika 2. Radno okruženje Excela

3
3.1 Primjer 1: Rad sa tabelom i grafom

Jedinična Vrijednost KM Iznos PDVa KM MP vrijednost

Proizvod Količina cijena (Količina *J. (Vrijednost*stopa KM (Vrijednost
KM Cijena) PDVa) + Iznos PDVa)

Banana 2 2,10 4,20 0,71 4,91

Limun 1 1,80 1,80 0,31 2,11

Jabuke 4 1,20 4,80 0,82 5,62

Mandarine 5 1,70 8,50 1,45 9,95

Učešće proizvoda u iznosu PDVa

Iznos PDVa…
1.6 1.445
1.4
1.2
1 0.714 0.816
0.8
0.6 0.306
0.4
0.2
0
Banana Limun Jabuke Mandarine
Naziv proizvoda

3.2 Primjer 2: Funkcije sa uslovom

 Funkcija SUMIF sabira vrijednost pojedinih ćelija nekog bloka, ako je dati uslov ispunjen od
strane odgovarajućih ćelija iz drugog bloka (opsega). Ova funkcija se može izvršiti i nad samo
jednim blokom ćelija.
 Sintaksa funkcije SUMIF je: SUMIF(arg_1, arg_2, arg_3)
Arg_1 Blok ćelija koji podliježu uslovu, odnosno koje uslov pregleda
Arg_2 Uslov
Arg_3 Opseg iz kojeg se, na osnovu uslova, sabiraju ćelije

4
 Datum Tržišna vrijednost
Emitent Broj akcija Cijena KM
trgovanja broj akcija cijena

Telekom Srpske
10.08.2008 4500 1,20 5400,00
BL
Telekom Srpske
10.09.2008 4000 1,00 4000,00
BL
Telekom Srpske
10.10.2008 8000 1,30 10400,00
BL
Tržnica 10.08.2008 3000 2,30 6900,00
Tržnica 10.09.2008 6500 2,00 13000,00
Tržnica 10.10.2008 6000 1,92 11520,00

SUMIF SUMIRANJE PODATAKA SA JEDNIM USLOVOM

17000 Tržišna vrijednost akcija kojima se trgovalo 10.09.2008

34220 Tržišna vrijednost akcija kojima se nije trgovalo 10.09.2008

11500 Suma broja akcija <5300

19800 Tržišna vrijednost akcija koje nisu Tržnica

3.3 Primjer 3: Matematička funkcija

Tabela 3.3. Matematička funkcija

x y1  x 2 y2  2( x 2  3)
-1 1 8
-
0,25 6,5
0,5
1,0 1 8
2 4 14
3 9 24
4 16 38
5 25 56
6 36 78
7 49 104
8 64 134
9 81 168
10 100 206

5
 250

200

150
y1

100 y2

50

0
0 2 4 6 8 10 12 14

Slika 3.1. Graf matematičkih funkcija (Scatter)

4. MATLAB

MATLAB viši programski jezik namijenjen obradi podataka u formi matrica i brojeva. Sam naziv Matlab
izveden je od Matrix Laboratory, čime se sugeriše da su matrice osnovni entiteti za numeričke
proračune, za razliku od skalara kao nižih programskih jezika kao što su FORTRAN, PASKAL ili C.
Zahvaljujući fleksibilnom okruženju koje integriše proračune sa vizuelizacijom, širokom spektru
ugrađenih funkcija kojima se efikasno dolazi do numeričkih rješenja, mogućnošću razvoja algoritma i
programiranja, Matlab se nametnuo kao nezamjenljiv alat za rješavanje problema u gotovo svim
oblastima inžinjerske prakse.

4.1 Kako se koristi Matlab?

Nakon pokretanja Matlaba na ekranu se otvara komandni prozor Matlaba na kome se uočava
komandna linija, u čijem se lijevom uglu nalazi prompt „>>“, a odmah pored i kursor koji trepti.
Komandni prostor Matlaba treba zamisliti kao radni prostor ekvivalentan praznom listu hartije, na
kome je moguće vršiti različite akcije posredstvom komandne linije. Komandna linija služi da se izda
naredba Matlabu. Nakon što se izda naredba, ona se neće izvršiti dok god se ne pritisne taster enter.
Sve naredbe koje se izvrše u komandnoj liniji, kao i promjenljive nastale posredstvom tih naredbi se
automatski smještaju u memoriju i mogu se naknadno koristiti dok god se ne napusti trenutna seansa
u Matlabu. Ako se u nekoj naredbi ne definiše promijenljiva kojoj se dodjeljuje vrijednost nekog izraza,
Matlab tada dodjeljuje vrijednost generičkoj promjenljivoj ans. Prirodno, prilikom izračunavanja

6
sledećeg izraza, nova vrijednost će biti prepisana preko prethodne vrijednosti promjenljive ans. U
jednoj komandnoj liniji može da se nalazi jedan ili više izraza

Slika 4.1. Radno okruženje MATLABa

4.2 Primjer 1: Formiranje jednako rastućih nizova

>> % Formiranje jednako rastucih nizova x=a:k:b

>> % a,b-donja, gornja vrijednost niza

>> % k - korak; rastojanje izmedju dva susjedna clana niza

>> % Primjer jednako rastuceg niza od 2 do 30 sa korakom 2

>> x=2:2:30

x = Columns 1 through 9

2 4 6 8 10 12 14 16 18

Columns 10 through 15

20 22 24 26 28 30

4.3 Primjer 2: Rad sa grafom

>> % Primjer 1 Nacrtati vektor x sa linearnom podjelom na osama

>> x=[1,2,4,8,16];plot(x)

7
 16

14

12

10

0
1 1.5 2 2.5 3 3.5 4 4.5 5

Slika 4.2. Graf vektora x

4.4 Primjer 3: Rad sa polinomima

>> % Rad sa polinomima

>> % Poliomi se predstavljaju jednodimenzionalnim vektorom ciji su elementi koeficijenti polinoma

po opadajucem stepenu

>> Q=[4 2 0 -12],P=[ 0 4 0 1] % Q je polinom oblika 4x^3+2x^2-12

Q=

4 2 0 -12

P=

0 4 0 1

>> % Kod sabiranja polinoma - dimenzije moraju biti iste u oba polinoma

>> R=P+Q

R=

4 6 0 -11

8
4.5 Površi

Matlab raspolaže moćnim funkcijama za trodimenzijalno prikazivanje površi, kontura, zapremina, kao i
kombinacija prethodno nabrojanih. Osnovne funkcije za crtanje površi su surf i mesh.

Funkcija surf crta mrežu čija su polja obojena, dok se kod funkcije mesh crtaju granice polja na mreži,
a sama polja ostaju bijela.

Slika 4.3. Površ nacrtana funkcijom mesh

Slika 4.4. Površ nacrtana funkcijom surf

9
5. ZAKLJUČAK

Na predmetu Primjenjeni računarski sistemi upoznali smo se savremenim teorijskim i praktičnim

aspektima računarskih sistema u poslovanju, nastankom informatike i poslovne informatike kao
teorijske i praktične discipline, kao i osnovnim činjenicama vezanih za pojam savremenih
informacionih sistema.
Na praktičnom dijelu nastave savladali smo programe Microsoft Word, Microsoft Excel i Matlab i to
sledeće:
Microsoft Word:

 Formiranje i uređivanje malih tekstualnih dokumenata pomoću alata koje nudi program za
obradu teksta, MS Word
 Oblikujovanje (formatiranje) teksta u zavisnosti od njegove namijene
 Umetanje tabela, slika i crteža u dokumenta
 Podešavanje stranica dokumenta pre konačnog štampanja dokumenta

Microsoft Exel

 Korištenje tabelarnih dokumentata u radu

 Uređivanje i unos podataka u tabelu i pripadajuće redove i kolone (kopira, premešta, briše i na
odgovarajući način preimenuje radne listove)
 Izvršava različite računske operacije unoseći matematičke i logičke formule
 Izabere, formira i oblikuje različite vrste grafikona

Matlab

Zahvaljujući ovom programskom paketu naučili smo kako rješavati matematičke problem I
izračunavanja u različitim oblastima nauke I tehnike.

10
 6. LITERATURA

Lazić V. Dragan, Ristanović R. Milan 2017. Programiranje u Matlabu. Brograd: Univerzitet u Beogradu
Mašinski fakultet Beograd.

https://sr.wikipedia.org/wiki/MATLAB

https://sh.wikipedia.org/wiki/Microsoft_Excel

https://hr.wikipedia.org/wiki/Microsoft_Word

11