VISOKA POSLOVNA ŠKOLA

STRUKOVNIH STUDIJA
ČAČAK

SEMINARSKI RAD

Implementacija rješenja problema

kosog hitca u programskom jeziku
MATLAB - u

Mentor:_________ Student: ___________

Profesor: _________ Br.Indeksa: ___________
SADRŢAJ

1 . UVOD .......................................................................................................................................... 3

2. UVOD U RAD .............................................................................................................................4

2.1 O MATLAB – u ................................................................................................................ 4

2.2 Fizikalno predstavljanje kosog hica ................................................................................... 6

2.2.1. Formule kosog hica ....................................................................................................8

2.3 Cilj rada ................................................................................................................................ 8

3. IMPLEMENTACIJA FIZIKALNOG PROBLEMA U PROGRAMSKOM JEZIKU

MATLAB – u.............................................................................................................................. 9

3.1. Program rješenja problema kosog hica ............................................................................... 9

3.1.1 Algoritam ..................................................................................................................... 9
3.1.2. Dijagram toka .............................................................................................................10

3.2 . Analiza izvršenja programa ................................................................................................11

3.2.1. Kosi hitac definisan po t u rasponu ( 0,t ( dometa)) za oba ugla istog dometa .......... 11.
3.2.2. Grafik odnosa vremena i dometa za oba ugla istog dometa ...................................... 12
3.2.3 Grafik odnosa vremena i visine za oba ugla istog dometa ..........................................12
3.2.4 Horizontalni hitac definisan po t u rasponu ( 0,100) ...................................................13
3.2.5. Grafički prikac odnosa vremena i visine kod horizontalnog hica................................13
3.2.6. Grafički prikac odnosa vremena i dometa kod horizontalnog hica .............................14

4. ZAKLJUCI ..............................................................................................................................15

5. LITERATURA .......................................................................................................................16

2
1.UVOD

Napredak tehnologije uzrokovat će u skoroj budućnosti velike promjene u strukturi osnovno i srednjo
školskih predmeta, u smislu potrebe za brţim usvajanjem veće količine znanja koje će voditi i već vodi
prema restrukturiranju današnjih osnovnih i sredjnih škola. Svako društvo nuţno mora odgovoriti na te
zahtjeve ţeli li se dalje razvijati. Stoga se društvo mora pobrinuti da napredak tehnologije prati i
odgovarajući napredak tehnologije u nastavi, te naći nove mogućnosti za brzi i kvalitetniji prijenos znanja
s nastavnika na učenike. U tu svrhu će se koristiti

Hipertekstualni nastavni materijali, zato što su :

 pregledniji jer se neki dokazi, primjeri, te zadaci za vjeţbu mogu dati kao linkovi i ne remete
izlaganje osnovnog teksta,
 obimniji jer je moguće dati više primjera nego sto je uobičajeno u pisanim verzijama,
 grafički atraktivniji jer je moguće je dati više grafičkih primjera, te animacija.

Učenje iz hipertekstualnih nastavnih materijala je brţe i lakše jer:

 hipertekstualni linkovi omogućuju brzo i lako snalaţenje unutar teksta,

 vizualizacija (grafički primjeri i animacije) takoĎer ubrzava i olakšava svladavanje gradiva,
 interaktivni testovi omogućuju brzu i efikasnu provjeru stečenog znanja.

U ovu svrhu je izuzetno pogodno iskoristiti programski jezik MATLAB, za rješavanje mnogih fizikalnih
probleba.U ovom seminarskom radu biće predstavljeno rješenje problema kosog hica, koji se obraĎuje u
okviru predmeta Fizika u srednjim školama, pomoću programskog jezika MATLAB - a .

Cilj rada je predstavljeno rješenje problema kosog hica korištenjem osnovnih operacija definisanja
varijabli ( skalara, vektora i matrica ), te aritimetičkim, logičkim i relacijskim operacijama nad tim
varijablama, definisanje naredbi odlučivanja i ponavljanja, kao i osnove grafičkog prikazivanja rezultata.

3
2. UVOD U RAD

2.1. O MATLAB – u

MATLAB (Matrix Laboratory) je high-performance programski jezik namjenjen za tehničke proračune.

Objedinjava računanje, vizualizaciju i programiranje u lako upotrebljivoj okolini u kojoj su problem i
rješenje definirani poznatom matematičkom notacijom. Uobičajena je upotreba MATLAB-a za

 matematiku i proračune,
 razvoj algoritama,
 modeliranje, simulaciju, analizu,
 analizu i obradu podataka, vizualizaciju,
 znanstvenu i inţenjersku grafiku,
 razvoj aplikacija, uključujući i izgradnju GUI.

MATLAB je i okruţje i programski jezik. Jedna od jačih strana MATLAB-a je činjenica da njegov
programski jezik omogućava izgradnju vlastitih alata za višekratnu upotrebu. Moţete lako sami kreirati
vlastite funkcije i programe (poznate kao M-datoteke) u kodu MATLAB-a. Skup specijaliziranih M-
datoteka za rad na odreĎenoj klasi problema naziva se Toolbox. S MATLAB-om dolazi nekoliko
Toolbox-ova koji su i više od kolekcije korisnih funkcija; oni predstavljaju rezultate istraţivanja vrhunskih
stručnjaka iz područja upravljanja, obrade signala, identifikacije procesa, i drugih. Dakle uz pomoć
MATLAB-a moţete sami razviti nove ili adaptirati postojeće Toolbox-ove za rješavanje odreĎenih
problema.

Naredbe za MATLAB unosimo u komandni prozor, osnovni prozor MATLAB-a. Taj je prozor neka vrsta
terminala operacijskog sistema i u njemu vrijede i osnovne terminalske operacijske komande za
manipulaciju datotekama. Trenutni direktorij moţemo promijeniti poznatom naredbom cd, a izvršavati
moţemo funkcije/naredbe koje su u path-u. Pored toga uz MATLAB novije verzije dolazi i vlastiti editor
M-datoteka s debugerom.

Osnovni elementi programskog paketa MATLAB su

Razvojna okolina
Skup alata za lakšu upotrebu MATLAB-a i njegovih funkcija. Mnogi od ovih alata (u verziji 6) su
realizirani u grafičkom sučelju. To su MATLAB desktop, komandni prozor (engl. Command Window)
koji je prikazan na slici 1 , historija naredbi (engl. command history), editor i debuger, te preglednici
help-a, radnog prostora (engl. Workplace), datoteka te path-a.

Biblioteka matematičkih funkcija

Ogromna kolekcija računskih algoritama.

4
Programski jezik
MATLAB programski jezik je jezik visokog stepena matrično orjentisan, s naredbama uslovnih
struktura, funkcija, struktuiranim podacima, ulazomizlazom te nekim svojstvima objektno-
orjentisanog programiranja. Ovaj programski jezik omogućava programiranje na niţoj razini (kao npr.
za potrebe studenata) ali i za kompleksnije programe većih razmjera.

Grafički alat
MATLAB raspolaţe velikim mogućnostima za grafički prikaz podataka, vektora i matrica, kao i
notaciju i printanje tih dijagrama. Postoje funkcije visokog stepena za 2D i 3D vizualizaciju podataka,
obradu slike, animaciju. TakoĎer postoje i funkcije za izgradnju grafičkih sučelja za vaše MATLAB
aplikacije.

Sučelje programskih aplikacija

Biblioteka (engl. Application Program Interface - API) koja vam omogućava razvoj C i Fortran
programa koji mogu biti u interakciji s MATLAB-om.

Slika 1. Komandni prozor ( engl. Command Widow )

Programi i funkcije u MATLABu

 MATLAB ima i mogučnost razvoja algoritama u vlastitom programskom jeziku.

 M-datoteke - pohranjuju se s ekstenzijoma '.m'.
 Moţemo razlikovati dvije vrste M-datoteka:
o skripte
o funkcije
 Skripte - skup naredbi koje se prenose, i izvršavaju u komandnom prozoru
 Funkcije - crne kutije kojima dajemo odreĎeni ulaz i dobijamo traţeni izlaz

5
2.2. Fizikalno predstavljanje kosog hica

U mom radu bit će pokazane osnovne funkcije MATLAB-a, korištene za rješenje

problema kosog hica
Kosi hitac je sloţeno kretanje koje se moţe podijeliti na dva nezavisna kretanja, po principu nezavisnosti
kretanja , vertikalno i horizontalno, slika 2. Dok je komponenta horizontalnog kretanja ista cijelo vrijeme
tokom kretanja, vertikalna komponenta se smanjauje za g  t zbog gravitacione sile koja vuće kuglu
prema dolje (slobodni pad).

Slika 2. Kosi hitac

Tijelo je bačeno u kosom smjeru brzinom v0, Početnu brzinu rastavimo na horizontalnu komponentu v0x
i vertikalnu komponentu v0y, slika 3

Slika 3. Rastavljanje brzina na komponente, kod kosog hica

6
Vidimo na slici 3. da je ordinatna osa usmjerena prema gore što je obrnuto od smjera akceleracije sile
Zemljine teţe. Akceleracija sila Zemljine teţe ne utiče na horizontalnu komponentu. Horizontalna
komponenta u bilo kojem trenutku t ostaje nepromjenjena i iznosi

v x  v0 ( 1.1)

Zato se u horizontalnom smjeru tijelo kreće jednoliko po pravcu brzinom v0x

x  v0 x ( 1.2 )

U vertikalnom smjeru tijelo se klreće stalnom akceleracijom. Na vertikalnu komponentu primjenit ćemo
formulu za jednoliko ubrzano kretanje.

v  v0  a  t
a t2 ( 1.3 )
sv t
2

gdje je v0 je početna brzina pri kretanju duţ pravca, a a je akceleracija. Za početnu brzinu v0
uvrštavamo vertikalnu komponentu početne brzine. Umjesto s uvest ćemo vertikalnu koordinatu y tijela
u trenutku t , a za v uvrstit ćemo vy vertikalnu komponentu brzine u trenutku t, a = - g. Sada
dobivamo sljedeće formule:

vy = v0y – gt ( 1.4. )

1
y  v 0 y t - gt   ( 1.5. )
2

Iz izraza ( 1.4. ) , ( 1.5. ) i slike 3, se moţe izračunati izraz za putanju tokom kosog hitca. To je parabola
čija je jednačina :

( 1.6. )

Domet zavisi od ugla pod kojim je tijelo bačeno, slika 4. Najveći mogući domet je za ugao od 45 stepeni.
(Hitac broj 2 na slici 4.) Za uglove različite od 45 stepeni domet se smanjuje.

v 02 sin 2
d  v x t  v0 cos   t  ( 1.7 )
g
U specijalnom slučaju, kada je ugao  jednak nuli, a kuglica se izbacuje sa neke visine u odnosu na
podlogu, kosi hitac prelazi u horizontalni hitac.

Slika 4.Zavisnost dometa kosog hica od ugla pod kojim je izbačeno tijelo

7
2.2.1. Formule kosog hica

brzina u smjeru ose x vox  vo sin 

brzina u smjeru ose y voy  vo sin   g  t

prijeĎeni put u smjeru ose x x  vo  t cos 

g t2
prijeĎeni put u smjeru ose y y  v o t sin  
2

v o sin 
vrijeme potrebno da tijelo postigne najvišu tačku putanje t
g

v o2 sin 2 
najveća postignuta visina h
2g

v o2 sin 2
d
domet g

m
gravitaciono ubrzanje g  9,81
s2

8
3. IMPLEMENTACIJA RJEŠENJA KOSOG HICA U
PROGRAMSKOM JEZIKU MATLAB – u

3.1. Program rješenja problema kosog hica

U ovom dijelu, predstavljam program rješenja problema kosog hica korištenjem osnovnih operacija
definisanja varijabli ( skalara, vektora i matrica ), te aritimetičkim, logičkim i relacijskim operacijama nad
tim varijablama, definisanje naredbi odlučivanja i ponavljanja, kao i osnove grafičkog prikazivanja
rezultata, programskog jezika MATLAB – a

3.1.1 ALGORITAM
clear
'Hitac-ph.problems 1'
'autor: FES, 2008 jun []'
g=9.81
'UNOS ugla FI kosog hica i početne brzine Vo'
fi=input('unesi ugao fi: ')
v0=input('unesi vo: ')

if fi==0;

for j=0:100;
i=j+1;
t(i)=j;
X(i)=v0*t(i);
Y(i)=-g*t(i)^2/2;
end
figure(1);
plot (X,Y);
title('Horizontalni hitac definisan po t u rasponu [0,100]');
xlabel('Domet [m]');
ylabel('Visina [m]');
figure(2);
plot (t,Y);
title('Horizontalni hitac odnos vremena i visine');
xlabel('Vrijeme [s]');
ylabel('Visina [m]');
figure(3);
plot (t,X);
title('Horizontalni hitac odnos vremena i dometa');
xlabel('Vrijeme [s]');
ylabel('Domet [m]');

else

fi=(fi/180)*pi;
fi2=pi/2-fi;
tD=2*v0*sin(fi)/g;
tD2=2*v0*sin(fi2)/g;
XD=v0^2*sin(2*fi)/g;
Ym=v0^2*(sin(fi))^2/(2*g);
Ym2=v0^2*(sin(fi2))^2/(2*g);
vX=v0*cos(fi);
vX2=v0*cos(fi2);
for j=0:100;
i=j+1;
t(i)=j*tD/100;
t2(i)=j*tD2/100;

9
 X(i)=v0*t(i)*cos(fi);
Y(i)=v0*t(i)*sin(fi)-g*(t(i))^2/2;
XX(i)=v0*t2(i)*cos(fi2);
YY(i)=v0*t2(i)*sin(fi2)-g*(t2(i))^2/2;

end
figure(1);
plot (X,Y,XX,YY);
title('KOSI hitac definisan po t u rasponu [0,t(dometa)] za oba
ugla istog dometa');
xlabel('Domet x [m]');
ylabel('Visina y [m]');
figure(2);
plot (t,X,t2,XX);
title('Grafik odnosa vremena i dometa za oba ugla istog dometa');
xlabel('Vrijeme t [s]');
ylabel('Domet x [m]');
figure(3);
plot (t,Y,t2,YY);
title('Grafik odnosa vremena i visine hica za oba ugla istog dometa');
xlabel('Vrijeme t [s]');
ylabel('Visina hica h [m]');

end

'Ovo je K R A J '

3.1.2. DIJAGRAM TOKA :

10
3.2. Analiza izvršenja programa

Promjenom parametara v0 i  dobijamo različite grafikone.

U mom slučaju za kosi hitac ja sam obradila istovremeno uglove  i 90 -  , kao dva komplementa
čiji domet je isti ( sin 2  = sin ( 2 ( 90 -  )). U specijalnom slučaju, kada je ugao  jednak nuli, a
kuglica se izbacuje sa neke visine u odnosu na podlogu, kosi hitac prelazi u horizontalni hitac.

Sljedeće slike: slika 5. ; slika 6 ; slika 7. ; slika 8. ; slika 9; slika 10 ; prikazuju zavisnosti promjenljivih
veličina u odnosu na nezavisne promjenljive, koje opisuju kosi hita.

3.2.1. Kosi hitac definisan po t u rasponu ( 0,t ( dometa)) za oba ugla istog dometa,
slika 5

Slika 5. Kosi hitac definisan po t u rasponu ( 0,t ( dometa)) za oba ugla istog dometa

11
3.2.2. Grafik odnosa vremena i dometa za oba ugla istog dometa, slika 6

Slika 6. Grafik odnosa vremena i dometa za oba ugla istog dometa

3.2.3 Grafik odnosa vremena i visine za oba ugla istog dometa, slika 7

Slika 7. Grafik odnosa vremena i visine hica za oba ugla istog dometa

12
3.2.4 Horizontalni hitac definisan po t u rasponu ( 0,100)

Slika 8. Horizontalni hitac definisan po t u rasponu ( 0, 100 )

3.2.5. Grafički prikac odnosa vremena i visine kod horizontalnog hica, slika 9

Slika 9. Horizontalni hitac : odnos vremena i visine

13
3.2.6. Grafički prikac odnosa vremena i dometa kod horizontalnog hica, slika 10

Slika 10. Horizontalni hitac : odnos vremena i dometa

14
4. ZAKLJUČCI
Implementacija moderne tehnologije u nastavi, dovodi do mogućnosti za brzi i kvalitetniji prijenos znanja
s nastavnika na učenike. Na primjeru kosog hica, pokazano je, da se MATLAB moţe iskoristiti za njegovo
rješavanje na veoma efikasan i razumljiv način. Ono što naročito daje značaj jeste mogućnost simulacije
na gotovo programsko rješenje. Posebna vrijednost MATLAB – a jeste grafičko prikazivanje problema.

15
5. LITERATURA
 prof. dr. Senad Burak ; Uvod u programiranje - Zapisi sa predavanja, Sarajevo 2008
 Programski jezik MATLAB – cd
 Vučić – Ivanović ; Opšta fizika , Naučna knjiga Beograd 1988
 Milan Vrdoljak ; Uvod u MATLAB, Internet http://titan.fsb.hr/~mvrdolja/matlab/

Gotovi seminarski, maturski, maturalni i diplomski radovi iz raznih oblasti,

lektire , puškice, tutorijali, referati - specijalizovan tim za usluge visokokvalitetnog
pisanja, istraţivanja i obradu teksta za kompletan region Balkana.

Posetite nas na sajtovima ispod:

WWW.MATURSKIRADOVI.NET
WWW.SEMINARSKIRAD.ORG
WWW.MATURSKI.NET
WWW.MATURSKI.ORG
WWW.SEMINARSKIRAD.INFO

Dostupni smo Vam 24h 365 dana u godini.

Za gotove verzije rada obratiti se na mail:

maturskiradovi.net@gmail.com

061/ 11-00-105
Seminarski, diplomski, maturski radovi, prevodi na engleski i eseji…

16