ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

Απο τα σημαντικοτερα μερη, απο τα οποια εχουμε πληροφοριες

σχετικα με τον παλαιολιθικο πολιτισμο κ’ την τεχνη ειναι:

 Σπηλαιο ΛΑΣΚΩ στη Γαλλια [ 20.000 π.χ – 10.000 π.χ]

 Σπηλαιο ΑΛΤΑΜΗΡΑ στην Ισπανια [12.000 π.χ ]
 Σπηλαιο ΤΑΣΣΙΛΙ στην Αφρικη ( Αλγερια ) [5.000 π.χ -1.200 π.χ ]

Βαση με μελετες που εγιναν οι πρωτες υλες που χρησιμοποιηθηκαν για

την ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ηταν :

 Το λευκο απο κιμωλια

 Κοκκινο,καφε κ’ κιτρινο απο ωχρες,κοκκινοχωμα κ’ οξειδια
σιδηρου.
 Μαυρο απο καμμενα καρβουνα – ξυλοκαρβουνα.

Τα βασικα χρωματα κοκκινη ωχρα κ’ τα μαυρα αναμιγνυονταν με ζωικα

λιπη κ’ θερμαινονταν για να μπορουν να δεχτουν την καταλληλη
επεξεργασια.

Μια απο τις σημαντικοτερες ανακαλυψεις ζωγραφικης –τοιχογραφια

σπηλαιων ειναι :

 Σπηλαιο ΑΛΤΑΜΗΡΑ – Ισπανια

  Το αγαλματιδιο 11,5 εκατοστων γνωστο ως η “Αφροδιτη” του
WILENDORF ( Βιλεντορφ ) :

Που θεωρειτε το πρωτο δειγμα ΓΛΥΠΤΙΚΗΣ

 ΜΕΣΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ-ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ-ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ
ΧΑΛΚΟΥ

Σε αυτην την εποχη παρατηρειται πολιτιστικη υφεση.Χαρακτηριστικο

της εποχης αυτης ( ΝΕΟΛΙΘΙΚΗΣ ) ειναι η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ

Σημαντικοτερη εφευρεση της εποχης ειναι η ανακαλυψη του ΤΡΟΧΟΥ

Οι οροι ΜΕΣΟΛΙΘΙΚΟΣ κ’ ΝΕΟΛΙΘΙΚΟΣ επινοηθηκαν βαση της

μετρισης,της αυξανομενης ικανοτητας κατασκευης αντικειμενων απο
πετρα.

 Βασικο υλικο : Ο πυρολιθος

 Βασικο χαρακτηριστικο του : Η διαμορφωση του με το ξυσιμο.

Σημαντικοτρη καινοτομια της νεολιθικης εποχης ηταν η αλλαγη απο μια

οικονομια βασισμενη στο κινηγι κ’ την συλλογη καπρπων σε μια
αλλη,οπου τα φυτα καλλιεργουνται για τροφη.Ετσι εχουμε μια αλλη
ανθιση τεχνης της ΚΑΛΑΘΟΠΛΕΞΙΑΣ

Οι παλαιολιθικοι πληθισμοι κατεργαζονταν δερματα ζωων κ’

κατασκευαζαν καλαθια για την συλλογη φρουτων κ’ αλλων
τροφιμων.Αυτο οδηγησε προς δυο κατευθυνσεις :

 Πρωτον : Προς την υφαντικη

 Δευτερον : Προς την αγγιοπλαστικη

Το επομενο βασικο βημα ηταν η ανακαλυψη των μεταλλων.Τα πρωτα

μεταλλα ηταν ο χαλκος κ’ ο χρυσος. Ο σιδηρος εμφανιστηκε πολυ
αργοτερα λογο του οτι εμφανιζοταν μονο με την μορφη μετεωριτων.

Οι ανθρωποι της παλαιολιθικης εποχης ανακαλυψαν οτι μπορουσαν να

δωσουν σχημα στον χαλκο με την σφυρηλατηση του κ’ οτι αυτο επισης
σκληραινε το μεταλλο.

Συντομα αρχισαν να συνδιαζουν τον χαλκο με κασσιτερο.Ετσι

κατασκευαστηκε ο ορειχαλκος,που ηταν σκληροτερο κ’ πιο πρακτικο
υλικο.Η συνολικη, παραγογη ηταν ελαχιστη λογο της σπανιοτητας του.
Η ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΗ εποχη χωριζεται σε δυο φασεις :

 ΚΑΤΩΤΕΡΗ (απο 250.000 π.χ - 50.000 π.χ )

παλαιολιθικη περιοδο που ονομαζεται ΠΡΩΤΗ ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

 ΑΝΩΤΕΡΗ (απο 50.000 π.χ – 10.000 π.χ )

παλιολαιθικη περιοδο που ονομαζεται ΥΣΤΕΡΟ – ΠΑΛΙΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

 ΖΩΦΡΑΦΙΚΗ : Αltamira – 30.000 π.χ – Ισπανια

[Ζωόμορφη Τεχνικη] Lascaux – 15.000 π.χ – 10.000 π.χ – Γαλλια

 ΓΛΥΠΤΙΚΗ: “Αφροδιτη” του Willendorf - 30.000π.χ-25.000π.χ

“Αφροδιτη” του Laussel - 15.000π.χ-19.000π.χ

Αναγλυφο σκαλιστο σε πετρα – Μουσειο

D’ Aquitaine – Μπορντώ
Η ΜΕΣΟΛΙΘΙΚΗ περιοδος (απο 10.000π.χ-6.000π.χ)

 ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ : Βραχωδες καταφυγιο TASSILΙ 5.000π.χ-1.200π.χ


 Σπηλαια Μtoko – Δεν γνωριζουμε χρονολογια – Αφρικη-Ροδεσια


 Modum – Hina 5.000π.χ-2.000π.χ Νορβηγια-Λαπωνια

(ΑΡΚΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ – ΤΕΧΝΟΤΡΟΠΙΑ ΑΧΤΙΝΩΝ Χ ) *(1)

 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ : Stonehenge 1.900π.χ-1.600π.χ Αγγλια

 (Τυμβος) NewGrange *(2) 2.000π.χ Ιρλανδια

 (Ναος) Hagar Qim 2.000π.χ – Μαλτα


 (Ναοι) Tarxien 3.500π.χ – 2.500π.χ Μαλτα


 (Ναος) Hal Seflieni Hypogeum 3.500π.χ Μαλτα


 Συστοιχιες μεγαλιθων Μενιρ ( Menhires) στο Carnac της Γαλλιας
 Μενιρ: ενας ορθιος λιθος
 Ντολμεν (Dolmen) : τρεις ορθιοι λιθοι με μια πλακα 4η απο πανω ως
οροφη

(Mενιρ)

(Ντολμεν)

*(1) Στην αρκτικη τεχνη παρατηρουμε για πρωτη φορα την εξης
τεχνοτροπια.Η εικονες των ζωων στις τοιχογραφιες (που λογο του
οτι οι Νορβηγοι ηταν κατα κυριο λογο ψαραδες) και ετσι εχουμε
 και τις πρωτες εικονες-τοιχογραφιες με θεματολογια
ψαρια,παρατηρουμε το εξης εκπληκτικο.
Βλεπουμε λοιπον,το εσωτερικο των ζωων.Δηλαδη μορφες
ψαριων οπου εχουν κανονικα το περιγραμμα,ενω μεσα σε αυτο
βλεπουμε να απεικονιζεταιειτε η ραχοκοκαλια του,ειτε αλλα
ζωτικα οργανα οπως για παραδειγμα καρδια,συκωτη κ’ αλλα.
Αυτη λοιπον,ονομαστηκε ΤΕΧΝΟΤΡΟΠΙΑ ΑΧΤΙΝΩΝ Χ

*(2)Για πρωτη φορα λοιπον,παρατηρουμε την εμφανιση κ’ την

απεικονιση σε ναο (σε σκαλιστο-αναγλυφο σχημα) σπειρα.
Επισης η σπειρα λειτουργουσε κ’ ως τελετουργικο συμβολο οπου
απεικονιζε την πορεια κ’ την καταληξη της ψυχης.

ΠΡΟ’Ι’ΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Α’ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΛΙΘΟΥ : 250.000π.χ-3.000π.χ

 ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ : επεξεργασια του λιθου – κοινοτητες

κινηγων – τροφοσυλλεκτων

 ΜΕΣΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ : μεταβατικη περιοδος – εργαλεια απο

πυρολιθο

 ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ : εγκαταλειπεται ο νομαδισμος κ’ κυριαρχει η

μονιμη εγκατασταση.Κοινοτητες βοσκων – γεοργων.
 Β’ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ : 3.000π.χ-1.400π.χ

 (Nuragic)Νουραγικος πολιτισμος – 1.500π.χ

Οι Σαρδωοι κατοικησαν το νησι (οπου πηρε και το ονομα του Σαρδηνια)

την νεολιθικη εποχη.

Ηταν λαος πολεμιστων με καλλιτεχνικες κλισεις.Ετσι εχουμε την

κατασκευη χαλκινων ειδωλειων.Επισης κατασκευαζουν (Nuraghes)
NΟΥΡΑΓΕΣ – Ειδος οχυρωσεων σε σχημα πυργου.

 Εξημερωνεται το αλογο κ’ εμφανιζεται το πρωτο καρο

 Εξαγωγη ηλεκτρου (Κεχριμπαρι)
 Ο γηγαντας του Σερν – “The Cerne Abbas Giant” περιοχη

Dorchester - Αγγλια 2.000π.χ. Αγρογλυφικο – Ο φαλλος του εχει

μηκος 9m !!! Επισης ηταν κ’ το συμβολο της γονιμοτητας.
 “O αντρας του Γιοϋλμινγτον” – “ The Man of Wilmington”

Και τα δυο αυτα αγρογλυφικα συμβολιζουν την γονιμοτητα κ’ την

γεννιση.
Γ’ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΟΡΕΙΧΑΛΚΟΥ : 1.400π.χ-1.200π.χ

ΓΛΥΠΤΙΚΗ : “Αρμα του Ηλιου” – “Τhe Thrundholm sun car”

Δανια – 1.400π.χ-1.200π.χ

Συμβολιζει τον ηλιακο δισκο κ’ τον Θεο Οντιν με το αλογο του

ΣλαΪπνιρ.Βρισκεται στο Εθνικο Μουσειο Κοπενχαγης.

Στην εποχη του οεριχαλκου δεν εχουμε ευρηματα ζωγραγικης λογο του
οτι οι ανθρωποι τοτε ξεκινουν να εγκαταλειπουν τις σπηλιες – νομαδικη
ζωη, κατεβαινουν κ’ εγκαθηστουνται μονιμα σε πεδιαδες.
Δ’ ΕΠΟΧΗ ΣΙΔΗΡΟΥ : 1.200π.χ-700π.χ

ΑΓΡΟΓΛΥΦΙΚΑ :

 “ΤΟ ΛΕΥΚΟ ΑΛΟΓΟ ΤΟΥ ΓΙΟΥΦΙΚΤΟΝ” – “THE WHITE HORSE OF

UFFINGTON” (το μηκος του αλογου ειναι 112m!!!) 500π.χ Aγγλια

 “Ο ΛΟΦΟΣ ΤΟΥ ΦΙΔΙΟΥ” – “GRATE SERPENT MOUNT” 800π.χ Οχαϊο

Η.Π.Α
Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΩΚΕΑΝΙΑΣ “OCANIC ART” κ’ ΑΥΤΟΧΘΟΝΗ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ
ΑΥΤΣΤΑΛΙΑΣ – “ABORIGINAL ART”

Αυτο που εμεις οι Ευρωπαιοι ονομαζουμε απλα “Ωκεανια”,αποτελειται

απο την Αυστραλια,σχεδον μια ηπειρο,δυο μεγαλα νησια την Νεα
Γουϊνεα (PAPUA – NEW GUENEA) κ’ την Νεα Ζηλανδια (NEW
ZEALAND),την Ταζμανια (TASMANIA) καθως κ’ απο ενα «γαλαξια»
μικροτερων νησιων διασκορπισμενων στην απερανστοσινη του
Ειρηνικου Ωκεανου (την ΜΕΛΑΝΗΣΙΑ –MELANISIA) στα νοτιοδυτικα,

ΜΕΛΑΝΗΣΙΑ:

 Νησια Σολομωντα (Solomon Islands)

 Νησια Καληωνια (New Caledonia)
 Αγιος Κριστομπαλ (San Cristobal)
 Νησια Φιντζη (Fiji Islands)

Την ΜΙΚΡΟΝΗΣΙΑ (Mirkronesia) στα βορειοδυτικα οπου ειναι :

 Σαμοα (Samoa)
 Τονγκα (Tonga)
 Νησια Καρολινα (Caroline Islands)
 Τουβαλου (Tuvalu)

Και την ΠΟΛΥΝΗΣΙΑ (Polynesia) στα νοτιοανατολικα οπου ειναι :

 Χαβαϊ (Hawaii)
 Μαρακες (Maraquesas)
 Νησια Κουκ (Cook Islands)
 Ταητι (TAHTI)
 Νησια Μπορα-Μπορα (Bora-Bora Islands)
 Νησι του Πασχα [Easter Island (Rapanui=στην τοπικη διαλεκτο)]

Οι πρωτοι ανθρωποι της Ωκεανιας ηρθαν απο την Νοτιο Ασια,μεσα σε

μια χρονικη περιοδο απο το 20.000π.χ-μεχρι το 1.000π.χ.Πρωτοι ηρθαν
οι Νεγροειδης,τρεφομενοι απο κυνηγι κ’ καρπους.Ζουσαν ζωη νομαδικη
στην Αυστραλια κ’ Νεα Γουϊνεα.Κατα το 3.000π.χ εξαπλωνεται στην
περιοχη της Νεας Ζηλανδιας κ’ Τασμανιας ενας Νεολιθικος πολιτισμος
με μονιμους αγροτικους οικισμους.
Τους δεχονται οι πιο ανοιχτου χρωματος ΑΥΣΤΡΟΝΗΣΙΟΙ.

Τα μονοξυλα (κανό) με διπλες σειρες απο κουπια τους παρεχουν την

δυνατοτητα για μακρυτερα ταξιδια.Ετσι μεταναστευουν προς τα βορεια
κατα το 1.000π.χ στα νησια της Μικρονησιας αλλα κ’ προς τα ανατολικα
στην Πολυνησια. (Τονγκα κ’ Σαμοα)

Οι Πολυνησιοι αποικησαν στην ΤαΪτη κ’ τα νησια Μαρκεζας κατα το

200π.χ .

Το μυθολογικο παρελθον της Αυστραλιας βασιζεται στην λεγομενη

“ΑΙΩΝΙΑ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΟΝΕΙΡΟΥ” (οπου τα προγονικα οντα – πνευματα
βγηκαν απο τα εγκατα της γης κ’ αλλα κατεβηκαν απο τον ουρανογια να
περπατησουν πανω στην γη.

Διαμορφωσαν τους βραχους,τα βουνα,τα δαση,τα ποταμια,τις

λιμνες,της ερημους κ’ επλασαν επισης ολους τους ανθρωπους,ταφυτα
κ’ τα ζωα κ’ ορισαν τα προτυπα ζωης που θα ακολουθουσαν οι
ανθρωποι.Ηταν τα πνευματα των προγονων που εδωσαν στους
αυτοχθονες τους νομους,τα εθιμα κ’ τους κωδικες συμπεριφορας κ’ τα
οποια ειναι η πηγη των τραγουδιων,χορων,σχεδιων κ’ τελετουργειων
που αποτελουν τη βαση της θρησκευτικης εκφρασης των Αυστραλων.

Οταν ολοκληρωσαν το εργο τους, οι ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ ( ΠΝΕΥΜΑΤΑ)

επεστρεψαν στη γη.Εγιναν ρυακια,λιμνες,σωροι βραχων ή παρεμειναν
σαν περιγραμματα ή αποτυπωμα σε τοιχωματα βραχων για να τα
βλεπουν οι ανθρωποι κ’ να τα χρωματιζουν το περιγραμμα τους.

Σε ολη την Αυστραλια μπορει κανεις να βρει πολλες ζωγραφιες

πνευματων που λεγεται απο τους νεοτερους Ιθαγενεις οτι ειναι
πραγματικα προγονικα πνευματα αντι για εργο ανθρωπων.Οι ανθρωποι
κληρονομουσαν αυτες τις ιερες εικονες κ’ ειναι ευθυνη τους να
φρεσκαρουν τα χρωμματα,να διορθωνουν ζημιες κ’ να τις
αναχρωματιζουν καθε τοσο.Αυτο αντιπροσωπευαι οτι ανακαινιζοντας
τα σε τελετουργικο πλαισιο η ιερη τους δυναμη
απελευθερωνοταν,εξασφαλιζοντας τον ερχομο των εποχων,την υπαρξη
αφθονων φυτων κ’ ζωων κ’ την γεννηση παιδιων.
Σε ολους τους μυθους “Δημιουργιας” σημαντικο ρολο ο Ηλιος, η
Σεληνη,ο Κεραυνος,η Αστραπη,τα Συννεφα,επισης διαφορα ζωα οπως ο
αετος,η νυχτεριδα,το φιδι,το κανγκουρο κ το ντιγκο ( αγριοσκυλο).

ΤΟΝΙΜΙΚΟ Λατρευτικο συμβολο ειναι το ΑΜΦΙ-ΦΥΛΟ ΦΙΔΙ-ΟΥΡΑΝΙΟ

ΤΟΞΟ που διαμορφωσε μυθολογικα το τοπιο.Λογο μη υπαρξης γραπτης
γλωσσας,σε ολη την Ωκεανια (με εξερεση το νησι του Πασχα) η
απεικονιση θεωρουνταν ως τροπος διαδοσης γνωσης.

Η τεχνη ηταν κ’ συνεχιζει να ειναι ενα μεσω επικοινωνιας,γνωσεις κ’

ιδεων.Ειναι γνωση που παραμενει μονιμα στο μυαλο του δημιργου κ’
αν μεταβιβαζεται σωστα,κ’ του σεκτη (αναιρωντας ετσι την
αναγκη,γραπτης γλωσσας).

Μια τετοια γνωη εχει περασει απο γενια σε γενια μεσω

τελετων,ιστοριων,τραγουδιων κ’ σχεδιων στην αμμο.Ζωγραφικης σε
φλοιο δεντρων ή σε βραχους ή στο σωμα ( body painting) κατα τις
τελετες.

Εκτος απο τα οντα της Δημιουργιας,καθε ομαδα φιλών εχει ενα

συμβολικο ΤΟΤΕΜ ζωου,πουλιου ή ψαριου.Το ΤΟΤΕΜ του καθενος
ειναι το πνευμα που τον προστατευει.

Η αφιξη Βρετανων τον 18ο αιωνα (Ιανουαριος 1.788) ειναι η απαρχη της
συγκρουσης των δυο πολιτισμων με γενοκτονια κ’ αφανισμο των
αυτοχθονων Αυστραλων,οπου σημερα ο πληθυσμος τους φτανει μονο
τους 400.000 σε συνολο 20.000.000 Ευρωπαιων.
ΙΕΡΟΣ ΤΟΠΟΣ : Ουραλου – Ayers Rock- ΙΕΡΟΣ ΜΟΝΟΛΙΘΙΚΟΣ ΒΡΑΧΟΣ
(ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ)

 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ (ΕΚΤΟΣ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑΣ στην ΝΕΑ ΖΗΛΑΝΔΙΑ)

Η “ΟΙΚΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ” (IEΡΗ ΚΑΛΥΒΑ)

Κεντρο της κοινωνικης κ’ θρησκευτικης ζωης των Μαορί.Οι μορφες των

προγονων λαξευονται σε αναγλυφα παντου πανω σε ξυλα με μια
προτιμηση προς τις καμπυλες γραμμες.
  ΓΛΥΠΤΙΚΗ

Α) Αναγλυφα του Θεου “ MAOYΪ ” σε οικιματα συνελευσεων των

Μαορί στην Νεα Ζηλανδια κ’ αλλου.
Β) ΑΚΡΟΠΡΩΡΑ (μπροστινη ακρη της μυτης του κανο)απο μονοξυλα
απο τα νησια Μαρκεζας με μορφες πνευματων για προστασια των

ψαραδων.

Γ)Σκαλισμενα κ’ ζωγραφισμενα ξυλινα ειδωλια απο το αρχιπελαγος

Cook
Δ) Κρεμαστα κοσμηματα “TIKI” (υποδηλωνει το ανθρωπινο σωμα) των
Μαορί της Νεας Ζηλανδιας για τον λαιμο απο πρασινο Νεφριτη

Ζωγραφικη :

Η ζωγραφικη επανω στον φλοιο των δεντρων, μαζι με την τεχνη των
βραχων,ειναι οι πλεον χαρακτιρηστικες εκφρασεις της αυτοχθονεις
τεχνης στην Αυστραλια.

Προκειται συνηθως για κομματια απο κορμο ευκαλυπτου,τα οποια

εχουν αποξηρανθει στον ηλιο κ’ επικαλυφθει – στην εσωτερικη τους
πλευρα – απο ενα χρωματιστο επιχρισμα, που χρησιμευει ως
στερεοποιητικο υλικο κ’ συναμα ως φοντο ( βαθος ) για το ζωγραφικο
εργο.Το τελευταιο εκτελειται με ενα ξυλινο πρωτογονο πινελο με
στογγυλεμενες ακρες ( στικ ) , οπου βουτιεται στην μπογια κ’
δημιουργει σρογγυλες κηλιδες.

Ολα τα εργα εχουν ζωγραφιστει με μια θεαση “ Aφ’ υψηλου”, σαν να

κοιταμε το θεμα,που απεικονιζουν απο πανω κ’ ψηλα.

Απο το 1971 χρησιμοποιηται απο τους ιθαγενεις το ακρυλικο χτωμα σε

μουσαμα για τα συνχρονα εργα ζωγραφικης.
Αν κ’ φαινονται σαν αφηριμενα σχεδια στα ματια ενος Δυτικου,οι
πινακες αυτοι χρησιμοποιουν παραδοσιακα γραφικα συμβολα που
χρησιμοποιουνται χιλιετιες για να διηγηθουν “ ΟΝΕΙΡΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ”

ΛΑΙΚΗ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑΣ :

 Κατασκευη μπουμερανγκ ( boomerang )

 Χειροτεχνιες με οστρακα
 Παραδοσιακα κοσμηματα λαιμου κ’ κεφαλης
 Κεραμικα δοχεια
 Υφαντα
 Κατασκευη καλαθιων κ’ τσαντων απο φυσικα υλικα
(καλαμια,φυλλα δεντρων,φλοιους δεντρων,σχοινια κ.τ.λ.π)
 Ξυλινους φορητους σισκους ( coolamons ) για την συλλογη
καρπων,μεταφορα νερου,φαγητου κ.τ.λ.π. οπου ειναι
διακοσμητικα με φυτικα μοτιβα με την τεχνικη της πυρογραφιας
(καψιμο του ξυλου με καυτο μεταλλο).
 Η ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ

Η Αφρικη ειναι μια τεραστια ηπειρος.Ο,τι συνηθως προσδιοριζουμε

σημερα ως Αφρικανικη τεχνη ή Τεχνη των Νεγρων δεν απλωνεται σε
ολο το μηκος κ’ πλατος της ηπειρου, αλλα ανθει στις περιοχες Νοτια της
Σαχαρας, καθως οι χωρες Βορεια κ’ Δυτικα της Αφρικης (Αιγυπτος,
Αλγερια, Λιβυη, Τινησια, Μαροκο) συνδεονται περισσοτερο με τους
πολιτισμους της λεκανης της Μεσογειου.

Η αφρικανικες τεχνες των περιοχων Νοτια της Σαχαρας αναγνωριστηκαν

ως τετοιες απο την Ευρωπη μολις τα τελη του 19ου κ’ στις αρχες του 20ου
αιωνα,λογο ιδρυσης μεγαλων εθνογραφικων μουσιων στις ευτωπαϊκες
πρωτευουσες, κ’λογω “ανακαλυψης” τους απο “πρωτοποριακους”
καλλιτεχνες του 20ου αιωνα οπως ο Πικασσο,που ηταν υπερμαχοι του
“πρωτονισμου” (PRIMITIVISME) στην τεχνη.

ΓΛΥΠΤΙΚΗ (1) :

YORUBA STYLE

Ενα απο τα αριστουργηματα της αφρικανικης τεχνης ειναι τα γλυπτα –

μπρουντζινα – κεφαλια των Γιουρουμπα.Η πολη Ιφε βρισκεται στον
ποταμο Νιγηρα στην Νοτιοδθτικη Νιγηρια κ’ την κατοικει η φυλη των
Γιορουμπα ( περιπου 10.000.000 σημερα).

Τα γλυπτα του Ιφε, της αρχαιας πρωτευουσας των Γιουρουμπα ειναι

μοναδικη περιπτωση στην αφρικανικη τεχνη,οπου δειχνουν τον
απολυτο ελεγχο της φορμας κ’ τελεια καταρτηση της δυσκολης τεχνικης
“Του Χαμενου Κεριου”

Η τεχνη του Χαμενου Κεριου

Τα μεγάλα χάλκινα αγάλματα της αρχαιότητας ήταν σχεδόν πάντα χυτά

και εσωτερικά κοίλα (εάν κατασκευάζονταν συμπαγή θα
απαιτούνταν τεράστιες ποσότητες χαλκού που θα καθιστούσαν το κόστος
αλλά και το βάρος του γλυπτού απαγορευτικά). Ο γλύπτης δεν εργαζόταν
απευθείας πάνω στο χαλκό αλλά σμίλευε πρώτα το έργο του σε πηλό (ή
ξύλο) και κερί. Στη συνέχεια το παρέδιδε στο χυτήριο για να παραχθεί το
χάλκινο άγαλμα με την τεχνική του "χαμένου κεριού". Τα βασικά
βήματα της πολύπλοκης αυτής διαδικασίας είναι τα εξής:

Βήμα 1

Αρχικά ο γλύπτης δημιουργεί ένα πυρήνα από

πηλό ή ξύλο, τον οποίον κατεργάζεται αδρά
για να του δώσει το βασικό σχήμα.

Βήμα 2

Πάνω στον πήλινο ή ξύλινο

πυρήνα, τοποθετεί λεπτό στρώμα κεριού, στο
οποίο σμιλεύει με προσοχή τις λεπτομέρειες
της μορφής. Το πάχος του κεριού είναι το ίδιο
με το πάχος που θα έχει το χάλκινο άγαλμα.

Όταν ολοκληρωθεί το σμίλεμα του κέρινου

προπλάσματος τοποθετούνται γύρω του
καρφίδες. Οι καρδίφες αυτές θα
χρησιμεύσουν αργότερα για να συνδεθεί ο
πυρήνας με την πήλινη μήτρα.

Βήμα 3

Στο χυτήριο προστίθεται κέρινοι

"αγωγοί" που θα βοηθήσουν στη
σωστή χύτευση του μετάλλου

Μετά, το πρόπλασμα καλύπτεται με

χονδρό στρώμα πηλού που εφαρμόζει
τέλεια στο κερί αποτυπώνοντας σε
"αρνητικό" όλες τις λεπτομέρεις της
μορφής.
Βήμα 4

Στη συνέχεια η κατασκευή

θερμαίνεται σε δυνατή φωτιά. Το
κερί λιώνει και διαφεύγει από τους
αγωγούς αφήνοντας κενό λίγων
εκατοστών μεταξύ της μήτρας και του
πυρήνα.

Τα χαρακτηριστικά της μορφής,

όμως, διατηρούνται σε "αρνητικό" στη
μήτρα, ενώ οι καρφίδες συγκρατούν τη
μήτρα και τον πυρήνα στη θέση τους.

Βήμα 5

Αφού αναστρέψουν την κατασκευή, οι

τεχνίτες χύνουν τον ρευστό χαλκό στο
κενό που άφησε το "χαμένο κερί".

Οι "αγωγοί" βοηθούν να φθάσει το

μέταλλο σε κάθε σημείο της
κατασκευής και να διαφύγουν τυχόν
φυσαλίδες αέρα.
Βήμα 6

Όταν κρυώσει ο χαλκός, οι τεχνίτες

σπάνε το πήλινο περίβλημα και
αποκαλύπτουν τη μορφή.

Βήμα 7

Τότε ο γλύπτης αναλαμβάνει

να διορθώσει τυχόν ατέλειες και να
ολοκληρώσει τη διακόσμηση με
σφυριά και καλέμια.

Βήμα 8

Στη συνέχεια, αφαιρεί τους "αγωγούς"

και εξομαλύνει τις επιφάνειες επαφής.
Τέλος, οι τεχνίτες σπάνε και αφαιρούν
τον πήλινο ή ξύλινο πυρήνα από το
εσωτερικό του αγάλματος.

Η συγκεκριμένη τεχνική (γνωστή και ως "άμεση μέθοδος") ήταν

καταστροφική για το πρόπλασμα, που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί
μόνον μία φορά. Από τα μέσα του 5ου αι. π.Χ., οι Έλληνες ανέπτυξαν
μια ακόμη πιο περίπλοκη τεχνική χύτευσης (την λεγόμενη "έμμεση
μέθοδο") η οποία επέτρεπε την διατήρηση και επανάχρηση του
προπλάσματος.
Είναι, τέλος, γνωστό ότι τα μεγάλα έργα χαλκοτεχνίας αποτελούνταν από
πολλά διαφορετικά τμήματα, (κεφαλή, κορμός, μέλη, κτλ.) τα οποία
χυτεύονταν ανεξάρτητα και στη συνέχεια συγκολλούνταν ή
προσηλώνονταν μεταξύ τους.

Εικαζεται οτι τα πορτρετα ειχαν τοποθετηθει πανω σε ξυλινα σωματα για

να χρησιμοποιηθουν σε νεκρικες τελετες.
Η σιγουρια στην παρουσιαση των μορφων.η ρωμαλεα αποδοση των
ογκων,η αλλιλεπιδραση των επιφανειωνμε το φως μεσω των χαραξεων,
(πιθανον να αποδιδοθν τατουαζ),εξαίρουν τον χαρακτηρα των εργων,κ’
τα καθιστουν αριστουργηματα αυτου του τοσο λιγο γνωστου πολιτισμου.
Π.χ
“Ονι ( Βασιλιας) του Ιφε” 12ος – 14ος αιωνας μ.Χ – υλικο: μπρουτζος,
Υψος 36cm (Ιφε – Νηγιρεια) – Βρετανικο Μουσειο - Λονδινου
Γλυπιτκη (2)

ΒΕΝΙΝ ΑΡΤ : Εξοχα παραδειγματα της Αυλικης Τεχνης,της φυλης των

Εντο (EDO) του βασιλειου του Μπενιν στην δυτικη ακτη της
Αφρικης,ειναι μια σειρα απο μπρουτζινα – ορειχαλκινα εργα οπου
αναπαρισταναν μουσικους,μασκες τελετουργικες αποελεφαντοδοντο.
Το αριστουργιματικο “ΚΕΦΑΛΙ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑΣ ΜΗΤΕΡΑΣ”

(IYOBA 16ος αιωνας μ.Χ,μπρουτζος,39cm,Βρετανικο Μουσειο – Λονδινο)

Τα μπρουτζινα εργα των IFE κ’ των BENIN τοποθετουνται αναμεσα στις

μεγαλες επιτευξεις της παγκοσμιας τεχνης.

Οι Benin εμαθαν το χυσιμο του μπρουτζου απο τους Ife γυρω στο 1280
μ.Χ.
 ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Ενα σημαντικο μνημιο της Νοτιου Αφρικης ειναι η “Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΗΣ

ΜΕΓΑΛΗΣ ΖΙΜΠΑΜΟΥΕ” (ZIMBABWE).

Παλαιοτερα,πολλοι ταυτιζαν τα εντιπωσιακα της ερειπια με το

ανακτορο της Βασιλισσας του Σαββά.Περιλαμβανει ενα μεγαλο
οχυρωματικο περιβολο,ενα ναο ελλειπτικου σχηματος,με διαστασεις
67m επι 87m κ’ υψος 9m
Τα οικοδομηματα εχουν κατασκευαστει με ογκολιθους απο γρανιτη,
χωρις συνδετικο υλικο. ( 7ος μ.Χ – 14ος μ.Χ).