ΣΧΕΔΙΟ - ΧΡΩΜΑ - ΣΚΙΤΣΟ

Επιμέλεια:
ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΣΤΑΜΟΥΛΗΣ
926 Γραφιστική Εντύπου και Ηλεκτρονικών Μέσων Α΄έτος
Σχέδιο - Χρώμα - Σκίτσο 927

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Με το βιβλίο αυτό, επιδιώκω την ανάπτυξη της ικανότητάς σας στην γραφική επικοινωνία
και έκφρασή σας. Θέλω να γνωρίσετε τα μέσα, τις μεθόδους, τα είδη, τους κανόνες και τα
ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε είδους σχεδίου, και να Εξοικειωθείτε με αυτό.
Όταν θα αποκτήσετε την ικανότητα ανάγνωσης, αντίληψης και ερμηνείας του ελευθέρου
σχεδίου, να είστε σίγουροι ότι θα είστε ελεύθεροι και εσείς.
Η απόκτηση των γνώσεων και των δεξιοτήτων αυτών, είναι κυρίως αποτέλεσμα συστημα-
τικής άσκησης.
Η ανάγκη για επικοινωνία, γεννιέται με την ανάγκη των ανθρώπων να συνυπάρχουν. Στην
αρχή, για καθαρά πρακτικούς λόγους, και μετέπειτα για Συναισθηματικούς, ανέπτυξαν κώ-
δικες εκφραστικούς, με την γενικότερη έννοια. Αυτοί οι κώδικες επικοινωνίας, εξελίχθη-
καν σε οργανωμένες γλώσσες. Όμως πριν από την δημιουργία και την συστηματοποίηση
της γραφής, κάποιοι απλοί κώδικες επικοινωνίας εμφανίστηκαν, μέσα από σύμβολα και
σχεδιάσματα που χαράσονταν σε διάφορες επιφάνειες. Η μεγάλη ποικιλία μορφών και πε-
ριεχομένου, είχε σαν αποτέλεσμα την γραφική επικοινωνία.
Όταν λέμε ελεύθερο σχέδιο, στην εικαστική γλώσσα αυτό μεταφράζεται στην αναπαρά-
σταση αντικειμένου με γραμμές πάνω σε χαρτί, ή καμβά, ή άλλη επιφάνεια.
Μέσα από την εικόνα ενός σχεδιασμένου αντικειμένου, ξαφνικά ξεκινάμε να μιλάμε μια
γλώσσα επικοινωνίας, που μπορεί να δίνει πληροφορίες, ή να καταγράφει έννοιες. Μέ-
σα από το σχέδιο, μπορούμε να επεξηγούμε πολύπλοκες έννοιες, ή να είμαστε λακωνικοί,
πράγμα που η γλωσσική επικοινωνία δεν μπορεί πάντοτε να το πετύχει.
......Άν δεν μπορείς να το πεις.... ζωγράφισέ το!!!

ΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Κάθε σχέδιο που γίνεται χωρίς την βοήθεια οποιουδήποτε οργάνου, σε αντίθεση με το
γραμμικό που χρειαζόμαστε διαβήτες, ταυ, κ.λ.π., ονομάζεται ελεύθερο σχέδιο.
ΔΕΝ ΣΧΕΔΙΑΖΟΥΜΕ Ο,ΤΙ ΞΕΡΟΥΜΕ! ΣΧΕΔΙΑΖΟΥΜΕ Ο,ΤΙ ΒΛΕΠΟΥΜΕ!
Η επιδεξιότητα του να σχεδιάζεις ότι βλέπεις, δεν είναι μόνο έμφυτη. Ο καθένας μπορεί
να την αποκτήσει, ασκώντας την παρατηρητικότητά του. Το να σχεδιάσει κανείς ότι βλέ-
πει, είναι αποτέλεσμα μιάς διαδικασίας, η οποία αναπτύσσεται μέσα από τέσσερεις λέξεις:
ΒΛΕΠΩ, ΠΑΡΑΤΗΡΩ, ΑΝΑΛΥΩ, ΣΥΝΘΕΤΩ
Θα μου πείτε βέβαια, αυτό που όλοι οι σπουδαστές μου μου λένε εδώ και χρόνια:
«μα καλά, ζωγράφος θα γίνω;»
Για σκεφτείτε τα παρακάτω:
έστω ότι θέλετε να σχεδιάσετε αυτό που βλέπετε, γρήγορα και απλά, και στη συνέχεια να
κάνετε το επόμενο σχέδιο με ακριβείς πληροφορίες
ή να διατυπώσετε μια πρωτόλυα σκέψη σας για τον σχεδιασμό ενός πρωτοτύπου, αντικει-
μένου, διακόσμησης, καταχώρησης κ.λ.π.
όταν θέλετε να προσδώσετε φυσικότητα και ζωντάνια σε ένα ήδη υπάρχον σχέδιο
όταβ θέλετε νε μεταφέρετε πληροφορίες για τον όγκο των αντικειμένων ή για την θέση
τους στον χώρο.
Ένα άτομο της ειδικότητάς σας, μέσα από το ελεύθερο σχέδιο, διευρύνει την αντίληψή
του, για την προοπτική και το τρισδιάστατο.
928 Γραφιστική Εντύπου και Ηλεκτρονικών Μέσων Α΄έτος

ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ

• ΜΟΛΥΒΙΑ Β, ΗΒ, 2Β, 3Β, 4Β, 5Β, 6Β
• Ή ΚΑΡΒΟΥΝΑ
• ΧΑΡΤΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ
• ΠΙΝΑΚΙΔΑ ΣΧΕΔΙΑΣΗΣ
• ΠΙΑΣΤΡΑΚΙΑ
• ΓΟΜΑ ΓΙΑ ΚΑΡΒΟΥΝΟ
• ΓΟΜΑ ΛΕΥΚΗ
• ΒΕΛΟΝΑ
• ΣΠΡΕΪ ( ΣΤΕΡΕΩΤΙΚΟ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΟΥ ΔΟΥΛΕΥΟΥΜΕ ΚΑΡΒΟΥΝΟ)

ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΘΕΣΗΣ

Η εκ του φυσικού παρατήρηση των μορφών του αντικειμένου, οδηγεί στο σχεδιασμό. Η
μελε΄τη των σχέσεων μέσω της όρασης και της παρατηρητικότητας επιφέρουν την συνει-
δητοποίηση της οπτικής αντίληψης.
Αυτή η μεταφορά της οπτικής αντίληψης στην επιφάνεια του χαρτιού, είναι το ελεύθερο
σχέδιο. Απαραίτητη προϋπόθεση όμως, είναι να ακολουθούμε την σωστή σειρά. Πρώτα
αναλύουμε και μετά συνθέτουμε.

ΑΝΑΛΥΣΗ:
το είδος των σχέσεων των αντικειμένων που έχουμε να σχεδιάσουμε μεσα στο χώρο, δη-
λαδή, ποιό αντικείμενο είναι πιό κοντά στο σχεδιαστή, ή πιό μακριά, ποιό είναι πιό μεγάλο
ή πιό μικρό, από που είναι η φωτεινή πηγή, κ.λ.π.
το είδος των σχέσεων που υπάρχουν μέσα στο ίδιο το αντικείμενο
Αυτό λοιπόν που κυρίως πρέπει να ακολουθήσετε, είναι ο «χρυσός κανόνας» του ΒΛΕΠΩ,
ΠΑΡΑΤΗΡΩ, ΑΝΑΛΥΩ, ΣΥΝΘΕΤΩ, αναλύοντας και συνθέτοντας τις μορφές, πάνω στην επι-
φάνεια του χαρτιού.
Δηλαδή τις σχέσεις του «μέρους» με το «όλον» και το αντίστροφο. Μέσα από αυτού του
τύπου τον σχεδιασμό, αποδίδουμε την αίσθηση του αντικειμένου, υπολογίζοντας τα σχή-
ματα και τους τόνους.
Σχέδιο - Χρώμα - Σκίτσο 929

Το πώς τα υπολογίζουμε όλα αυτά, είναι βασική διαδικασία μέσα στο ελεύθερο σχεδιο.
Αρχικά οι υπολογισμοί αυτοί, αφορούν τις μετρήσεις των σχέσεων: των σχη-
μάτων (φόρμα), των μεγεθών, του φωτός, της σκιάς, και των τόνων.
Για να χαρακτηρίσουμε τα μεγέθη και τα σχήματα, δεν έχουμε παρά να ενσωματόσουμε τα
αντικείμενα, μέσα σε αόρατα κουτιά και να παρατηρήσουμε τι σχήμα έχουν. Έτσι, το να τα
συγκρίνουμε μεταξύ τους είναι πλέον μια πολύ εύκολη διαδικασία. Ουσιαστικά το ελεύθε-
ρο σχέδιο είναι μια συνεχής συγκρητική διαδικασία υπολογισμού, των μεγεθών, των σχη-
μάτων, των τόνων, των κλίσεων, κ.λ.π.
Βέβαια, μην ξεχνάτε ποτέ, ότι το δικό σας κριτήριο, θα πρέπει να είναι και το πρωταρχικό.
Μην φοβάστε μην κριθείτε για τα έργα σας. Μην ξεχνατε ποτέ ότι είσαστε στην διαδικα-
σία της μάθησης!
Όμως, όσο κι αν ακούγετε περίεργο, μέσα από το ελεύθερο σχέδιο προκύπτουν κάποιοι
κανόνες που πρέπει να ακολουθείτε πάντα.
Όταν καθόμαστε να σχεδιάσουμε, το φώς πρέπεινα έρχεται πάντα από τα αριστερά για
τους δεξιόχειρες και από τα δεξιά για τους αριστερόχειρες, έτσι ώστε το χέρι να μην σκιά-
ζει το χαρτί
Ξεκινάμε σχεδιάζοντας τις μεγάλες φόρμες, τους μεγάλους όγκους, τις μεγάλες ενότητες
και τέλος τα εντονότερα και πιό εμφανή σχήματα
Όταν στην σύνθεσή μας υπάρχει φώς, θα πρέπει να υπάρχει και στο σχέδιό μας. Οι σκιές
αυτές, είναι πολύ αδύνατα φώτα
Σχεδιάζουμε πάντα αυτό που βλέπουμε και όχι αυτό που ξέρουμε!!!
930 Γραφιστική Εντύπου και Ηλεκτρονικών Μέσων Α΄έτος

ΠΩΣ ΤΟΠΟΘΕΤΟΥΜΕ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΣΤΟ ΧΑΡΤΙ

Αυτό που θα πρέπει να προσέχουμε πάντα, είναι να μην δίνουμε την αίσθηση στο θεατή,
ότι το θέμα είναι πολύ μικρό για το μέγεθος του χαρτιού, και το αντίστροφο, καθώς επίσης
και η επιλογή της τοποθέτησης, η σύνθεση της εικόνας, πράγμα που επιδρά καθοριστικά
στο τελικό ζωγραφικό αποτέλεσμα. Αυτό που επιζητούμε, είναι να υποβάλλονται ιδέες και
συναισθήματα στο θεατή, που αφορούν το περιεχόμενο του εικαστικού έργου.
Σχέδιο - Χρώμα - Σκίτσο 931

Ο ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΜΕΓΕΘΩΝ

Η απαρτήρηση μας οδηγεί στην ανάλυση των μεγεθών μέσω της σύγκρισης και της ανα-
γωγικής σκέψης. Αρχικά σχεδιάζουμε το γενικό σχήματου θέματος και μετά τα λιγότερο
εμφανή, υπολογίζοντας:
• το ύψος και το πλάτος του γενικού σχήματος
• το ύψος και το πλάτος των επί μέρους σχημάτων του θέματος
Τι σημαίνου πρακτικά όλα αυτά; Παραδείγματος χάρην, τοποθετούμε την βελόνα μας,
ώστε η άκρη της να «ακουμπά» την άκρη του αντικειμένου, και σύρροντας τον αντίχειρά
μας πάνω στην βελόνα, σταματάμε στην άλλη άκρη του αντικειμένου. Χωρίς να αλλάξου-
με την θέση του αντίχειρα, στρέφουμε τον καρπό μας και βλέπουμε πόσες φορές «χωρά-
ει» το πλάτος στο ύψος του αντικειμένου. Αυτό το αποτέλεσμα το μεταφέρουμε αναλογικά
στο χαρτί, και συνεχίζουμε με όλα τα αντικείμενα, κατά τον ίδιο τρόπο. Χωρίς να ξεχνάμε
αυτή την διαδικασία και κατά την σύγκριση των αντικειμένων της σύνθεσής μας. Αυτό που
πρέπει να προσέχουμε είναι να μην αλλάζουμε την θέση του σώματός μας, γιατί αυτό θα
μας αλλοιώσει το τελικό αποτέλεσμα.
932 Γραφιστική Εντύπου και Ηλεκτρονικών Μέσων Α΄έτος

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΚΛΙΣΕΩΝ (ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΚΛΙΣΕΙΣ)

Ότι σχεδιάζουμε, εξαρτάται από την θέση του παρατηρητή, και σχετίζεται με το επίπε-
δο των ματιών του, δηλαδή τον εκάστοτε ορίζοντα. Ο υπολογισμός των κλίσεων γίνεται
με την νοητή οριζόντια και κάθετη γραμμή του νήματος της στάθμης, ή της βελόνας, ή
του κάθετου άξονα του σχεδιαστή. Αυτό σημένει, ότι όταν θέλουμε να προσδιορίσουμε
θέσεις αντικειμένων στον χώρο, υπολογίζουμε τις κλήσεις των γραμμών ενός σχήματος,
υπολογίζοντας την γωνία απόκλισης ή σύμπτωσης, ώς προς τις νοητές οριζόντιες και κά-
θετες γραμμές.
Σχέδιο - Χρώμα - Σκίτσο 933

Άλλος ένας απλός τρόπος για να «μεταφέρουμε» τις κλήσεις των αντικειμένων, είναι οι
εξής:
Τοποθετούμε το μολύβι ή την βελόνα μας, κατά τρόπο τέτοιο, ώστε να εφάπτεται νοητά
στο αντικέιμενο. Το χέρι μας είναι τεντωμένο, και η θέση μας δεν αλλάζει για κανέναν λό-
γο. Χωρίς να αλλάξουμε την κλίση του χεριού μας, μεταφέρουμε τον άξονα στο χαρτί. Δεν
μας απασχολεί, αν γεμίσουμε το χαρτί μας με «μουτζούρες». Ο τρόπος αυτός είναι σαφώς
πιό δημιουργικός, και δίνει ένα απόλυτα εικαστικό αποτέλεσμα.
Όπως σας είπα και πιό πριν, το ελεύθερο σχέδιο, είναι αποτέλεσμα μιάς συννεχούς συ-
γκρητικής διαδικασίας, που απαιτεί παρατήρηση και σταθερότητα. Όταν ξεκινάμε να δου-
λεύουμε με άξονες, πάντοτε έχουμε στο νού μας ότι το αρχικό αντικείμενο, είναι αυτό πού
θα βοηθήσει, εάν και εφ’όσον είναι σωστά σχεδιασμένο, να επιτύχουμε την σωστή σχεδί-
αση και των υπολοίπων της σύνθεσής μας. Η θέση και οι διαστάσεις, προκύπτουν από την
συγκρητική διαδικασία.

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΦΩΤΕΙΝΟΤΗΤΑΣ ΤΟΝΙΚΕΣ ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΕΙΣ

Στο σκοτάδι, δεν βλέπουμε αντικέιμενα. Το μάτι μας ενεργοποιείται με το φώς. Η εικόνα
των αντικειμένων δεν είναι τίποτα παραπάνω από την αντανάκλαση του φωτός πάνω σε
αυτά. Αυτό που βλέπουμε είναι η ένταση του φωτός που αντανακλάτε πρός τα αντικέιμε-
να και από τα αντικέιμενα στον περιβάλλοντα χώρο.΄Οπως υπολογίζουμε τα μεγέθη και τις
κλίσεις, έτσι υπολογίζουμε και τις διαφορετικές φωτεινότητες των σχημάτων, δηλαδή, για
ακόμα μια φορά, μπάινουμε σε μια συγκρητική διαδικασία.
Οι διαφορετικές φωτεινότητες των αποχρώσεων του αντικειμένου «μεταφράζονται»
στις διαφορετικές τονικές διαβαθμίσεις, μια περιορισμέμης κλίμακας. Αυτό σημαίνει πως
934 Γραφιστική Εντύπου και Ηλεκτρονικών Μέσων Α΄έτος

απλοποιούμε τα σχήματα, ανάγοντάς τα σε γεωμετρικά, για να μπορέσουμε να σχεδιάσου-

με. Με ανάλογο τρόπο κατηγοριοποιούμε με μια κλίμακα έξι ή επτά τόνων, τις εντάσεις
φωτός των αντικειμένων, για να τις αποδώσουμε στο ελεύθερο σχέδιο.

Ο πιό φωτεινός τόνος αντιστοιχεί σε αυτόν της επιφάνειας που σχεδιάζουμε και ο σκουρό-
τερος στο πατημένο μολύβι ή το κάρβουνο.
Μισοκλείνοντας τα μάτια μας, αντιλαμβανόμαστε καλύτερα τις διαφορετικές τονικότητες,
δηλαδή τα σκούρα γίνονται σκουρότερα και χάνονται από το οπτικό μας πεδίο, κάνοντας
περισσότερο ευδιάκριτες τις διαφορές τους με τους ανοικτότερους τόνους.
Με λίγα λόγια, με χαμηλότερο φώς, ξεχωρίζουν οι έντονες χρωματικές και τονικές διαφο-
ρές τους. Εκείνο που αποτυπώνουμε μέσα στο ελεύθερο σχέδιο, είναι το φώς των διαφο-
ρετικών εντάσεων, δηλαδή των τονικών διαβαθμίσεων.
Κάθε αντικείμενο που σχεδιάζουμε, δημιουργεί άπειρες εικόνες, που εξαρτώνται από το
άπειρο πλήθος των οπτικών γωνιών του παρατηρητή, και από το άπειρο πλήθος των γω-
νιών του φωτισμού του.
Επισημαίνουμε, από την αρχή, τα σημεία της σύνθεσης, όπου υπάρχει το πολύ φως και το
πολύ σκούρο, και βάσει αυτών υπολογίζουμε και τους ενδιάμεσους τόνους.
Ο τόνος πρέπει να προσδιορίζεται με ακρίβεια, γιατί από αυτόν προκύπτει ο όγκος και ο
χώρος, και όχι μόνο από τις μετρήσεις των μεγεθών, των λίσεων και των αποστάσεων.
Σχέδιο - Χρώμα - Σκίτσο 935
936 Γραφιστική Εντύπου και Ηλεκτρονικών Μέσων Α΄έτος

Ασκήσεις
Φωτογραφίστε οποιαδήποτε νεκρή φύση, και μετά μεγενθύντε την φωτογραφία, προσπα-
θώντας να αποτυπώσετε κατά κύριο λόγο τον όγκο, τον τόνο, την υφή, και το υλικό των
αντικειμένων που υπάρχουν στην σύνθεσή σας. Προσπαθήστε, να χρησιμοποιήσετε δια-
φορετικά υλικά και χρώματα, ώστε να μπορείτε να εξασκηθείτε σε ένα ευρύτερο φάσμα.
Τώρα, όσον αφορά το κινούμενο σχέδιο, οι παρακάτω ασκήσεις μπορούν να γίνουν απλά
διασκεδαστικές...

Το κινούμενο σχέδιο είναι το αποκορύφωμα του σκιτσογράφου, είναι το τελευταίο στάδιο

όπου ο σκιτσογράφος φτάνει στο σημείο να δίνει ύφος, χαρακτήρα, ψυχή στον ήρωα του.
Να τρέχει, να κινείτε, να μιλάει, να γελάει και να κλαίει. Να εκφράζει τα συναισθήματα του
και την ψυχική του διάθεση.
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να ξέρουμε να ξεκινήσουμε να ασχοληθούμε με το κινού-
μενο σχέδιο είναι ότι πρέπει να μοιράζουμε – χωρίζουμε τον χρόνο σε ίσα μέρη, την κί-
νηση σε ίσα μέρη.
Το κινούμενο σχέδιο θέλει οργάνωση και τακτική γιατί ο χρόνος είναι χρήμα.
Το κινούμενο σχέδιο είναι η τέχνη της ομαδικότητας και της συνεργασίας.
Θέλει υπομονή , επιμονή και οργάνωση.
Το κινούμενο σχέδιο είναι μία τέχνη που κοστίζει πολύ χρήμα και πάρα πολύ χρόνο για αυ-
τό πρέπει να είμαστε από την αρχή προετοιμασμένοι και οργανωμένοι για να έχουμε όσο
το δυνατόν γρήγορο και καλό αποτέλεσμα με το λιγότερο κόστος.
Μη ξεχνάμε είτε κάνουμε ένα διαφημιστικό 20- 30 δευτερολέπτων, είτε μία ταινία η διαδι-
κασία είναι η ίδια και τα στάδια που πρέπει να περάσουμε τα ίδια, μόνο τότε το αποτέλε-
σμα θα είναι επαγγελματικό .
Για την παραγωγή μίας ταινία χιάζεται μία σειρά από συνεργάτες που είναι απαραίτητοι .

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
1. Σενάριο
2. Ντεκουπάζ ( ανάλυση με πρόχειρα σκίτσα το σενάριο)
3. Ηχοταινία (ηχογράφηση διαλόγων – μουσική και ήχων)
4. Τεμαχισμός ηχοταινίας ( ανάλογα με τους διαλόγους)
5. Σκίτσα ( των χαρακτήρων από πολλές οπτικές γωνίες)
6. Ταινία Λαϊκά (εικονογραφημένο ντεκουπάζ που μπορεί να προβληθεί μαζί με την ηχο-
ταινία)
7. Γραμμικός έλεγχος (τα σχέδια της κίνησης που γίνονται με μολύβι πάνω στο χαρτί και κι-
νηματογραφούνται σύμφωνα με τις διάρκειες του χρόνου)
8. Καθάρισμα (κάνουν την τυποποίηση των χαρακτήρων και απαλλάσσουν τα σχέδια από
περιττές γραμμές)
9. Περίγραμμα και χρώμα ( μεταφορά του σκίτσου από το χαρτί σε ζελατίνα κι χρωματι-
σμός)
10. Φόντα ( δημιουργία από διαφορετική ομάδα τα φόντα της ταινίας)
11. Έλεγχος ( στον ελεγκτή για τυχών λάθη)
12. Τελική λήψη ( αφού πει το τελικό οκ ο ελεγκτής παραδίδεται η ταινία στον οπερατέρ
για τη λήψη)
Σχέδιο - Χρώμα - Σκίτσο 937

13. Το μιξάζ ( παράλληλη προβολή ήχου και εικόνας)

14. Εκτύπωση (ένωση δύο ταινιών ήχου και εικόνας σε μία)
Και η ταινία μας είναι έτοιμη για πρώτη προβολή στους συντελεστές της και μετά στο κοινό.

Τα εργαλεία του σκιτσογράφου

1. Χαρτί και ζελατίνα
2. Διάτρηση στο χαρτί και στην ζελατίνα ( χαρτιά και ζελατίνες και οπές στο επάνω ή κάτω
μέρος τους για να είναι σταθερά)
3. Λάμα στήριξης ( για να κρατάει σταθερά τα χαρτιά)
4. Ρετουσιέρα ( φωτεινό τραπέζι)
5. Ενίσχυση των διατρήσεων ( για να μην χαλάσουν οι οπές στα χαρτιά)
6. Πλαίσιο πεδίο ( είναι στη ρετουσιέρα και μας προσδιορίζει την περιοχή του σχεδίου)
7. Φύλλα ΟΑΗ και φύλλα ΠΛ ( για να συντονίζεται η δουλειά του σκιτσογράφου)
8. Φάκελοι παραγωγής ( όπου είναι τα σκίτσα από κάθε σκηνή)
9. Σχεδιοθήκη ( ραφιέρα όπου μπαίνουν μέσα οι φάκελοι παραγωγής)
10. Καθρέφτης ( για να μπορέσει να απεικονίσει την κίνηση του στόματος)
11. Κασετόφωνο ( για να μπορέσει να αποδώσει την κίνηση )
12. Μηχανή λήψης και βιντεοκάμερα ( για την εγγραφή των καρέ)
Πολλά από τα παραπάνω σήμερα έχουν καταργηθεί με την ανάπτυξη της τεχνολογία και
των υπολογιστών. Τα σκίτσα σκανάρωνται, ο ήχος είναι μέσα στο υπολογιστή, όπως και η
κίνηση του στόματος για τους διαλόγους και άλλα πολλά.
Ενδιάμεσα σκίτσα και τα κύρια σκίτσα
Έχουμε τα ενδιάμεσα σκίτσα και τα κύρια σκίτσα δηλ αν σε μία κίνηση έχουμε 9 καρέ το 1
– 5 – 9 είναι τα σκίτσα κλειδιά ενώ τα 2 -3 -4 6 – 7- 8 είναι τα ενδιάμεσα σκίτσα.

Δημήτρης Νικολαΐδης
σκιτσογράφος
938 Γραφιστική Εντύπου και Ηλεκτρονικών Μέσων Α΄έτος
Σχέδιο - Χρώμα - Σκίτσο 939
940 Γραφιστική Εντύπου και Ηλεκτρονικών Μέσων Α΄έτος
Σχέδιο - Χρώμα - Σκίτσο 941

Και κάτι για την ιστορία του πράγματος!.....

ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΩΝ ΚΙΝΗΜΑΤΩΝ

ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ (ROMANTICISM)
Καλλιτεχνικό κίνημα, που άνθισε στην Βόρεια Ευρώπη και την Αμερική, κατά την περίο-
δο του 18ου -19ου αιώνα. Ο Ρομαντισμός παρουσιάζει τόσες πολλές ποικιλίες στην τελική
του έκφραση, που είναι αρκετά δύσκολο να εκφραστεί ένα και μόνο μανιφέστο. Οι καλλι-
τέχνες που ενστερνίστηκαν το συγκεκριμένο κίνημα, παρέκαμψαν την απόλυτα πνευμα-
τική αντίληψη των προηγούμενων κινημάτων και από άποψη θεματολογίας αλλά και από
εκφραστικά μέσα, και έθεσαν σε πρώτη προτεραιότητα την φαντασία και την ανεξάρτη-
τη έκφραση.
Οι πίνακές τους πολλές φορές δηλώνουν, έντονα συναισθήματα, όπως ο φόβος, η απομό-
νωση, ο θρίαμβος, η αγάπη. Το κίνημα «πέθανε» επίσημα περί το τέλος του 19ου αιώνα, αλ-
λά η εκφραστικότητα και η θεματολογία διατηρήθηκε και μέσα από τους πίνακες του εξ-
πρεσσιονισμού, στις αρχές του 20ου αιώνα.
Εκπρόσωποι:
Allston, Bierstadt, Blake, Church, Constable, Cozens, Etty, Friedrich, Gericault, Goya, Martin,
Turner.

ΙΜΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΣ (IMPRESSIONISM)
Καλλιτεχνικό κίνημα, που δημιουργήθηκε στην Γαλλία το 1860. Οι Ιμπρεσσιονιστές ζωγρά-
φοι, «γιόρταζαν» την υπερβολή της φύσης, εκφράζοντάς την μέσα από την αίσθηση που
αφήνει το φώς πάνω στα αντικείμενα. Προτιμούσαν να ζωγραφίζουν κατά την ανατολή
ή την δύση, όπου τα παιχνίδια του φωτός είναι εντονότερα. Μαγεμένοι από τα παιχνίδια
που μπορεί να κάνει το φώς με τα χρώματα, ζωγράφιζαν με χρώματα που δεν είχαν αραι-
ωθεί με διαλύτικό, χρησιμοποιώντας γρήγορες πινελιές. Ήταν επίσης, απόλυτοι στην επι-
λογή της θεματολογίας τους, αποφεύγοντας την παραδοσιακή ιστορική θεματολογία, την
θρησκευτική ή ρομαντική άποψη της τέχνης, και συγκέντρωσαν την έκφρασή τους μέσα
από τοπία, και σκηνές από την καθημερινή ζωή. Το όνομα προέκυψε από έναν δημοσιο-
γράφο, ο οποίος θέλοντας να γελοιοποιήσει έναν πίνακα του Claude Monet, τον αποκάλε-
σε IMPRESSION-SUNRISE
Εκπρόσωποι:
Callebote, Cassatt, Degas, Manet, Monet, Morisot, Pissarro, Renoir, Sisley.

ΕΞΠΡΕΣΣΙΟΝΙΣΜΟΣ (EXPRESSIONISM)
Καλλιτεχνικό ρεύμα, που κύρια εξελίχθηκε στη Γερμανία, από το 1905 εως το 1930. Οι εξ-
πρεσσιονιστές καλλιτέχνες, επεχείρησαν να αναπτύξουν γραφικές φόρμες, που εξέφρα-
ζαν τα μύχεια της ψυχής τους και όχι να αποτυπώσουν τον εξωτερικό κόσμο. Οι εξπρεσσι-
ονιστικοί πίνακες, είναι έντονοι, γεμάτοι πάθος και έντονα προσωπικοί, βασιζόμενοι στην
942 Γραφιστική Εντύπου και Ηλεκτρονικών Μέσων Α΄έτος

ιδέα, ότι ο καμβάς τυ καθε καλλιτέχνη, είναι ουσιαστικά ένα «όχημα» που παρελαύνει επι-
δυκνύοντας συναισθήματα. Βίαιο, πλασματικό χρώμα, και έντονες, σχεδόν δραματικές πι-
νελιές, υποδηλώνουν ένα τυπικό εξπρεσσιονιστικό πίνακα, που κουβαλάει στην «φαρέ-
τρα» του την ζωή. Δεν είναι τυχαίο που ο Van Gogh με τις φρενοειδείς ζωγραφικές τεχνικές
του, και της υπερβολικής χρήσης των χρωμάτων, υπήρξε η έμπνευση για πολλούς μεταγε-
νέστερους εξπρεσσιονιστές ζωγράφους.
Εκπρόσωποι:
Beckman, Van Gogh, Heckel, Jawlensky, Kirchner, Kokoschka, Mark, Munch, Nodle,
Pechstein, Rouault, Schiele, Schmidt-Rottlufff, Soutine.

ΦΟΒΙΣΜΟΣ (FAUVISM)
Καλλιτεχνικό κίνημα, που γεννήθηκε το 1905, μέσα από μία έκθεση που έλαβε χώρα στο
Παρίσι, και που ουσιαστικά ήταν ένα δωμάτιο γεμάτο με πίνακες που «αιμμοραγούσαν»
καθαρά, χρώματα με έντονες αντιθέσεις. Έδειχναν να έχουν δημιουργηθεί με έντονο εν-
θουσιασμό και πάθος.. Ένας κριτικός τέχνης αμφισβήτησε τους δημιουργούς αυτών των
καλλιτεχνών και τους ονόμασε Fauves(στα Γαλλικά η λέξη σημένει Άγρια Τέρατα), και έτσι
απέκτησαν το όνομά τους. Αυτή η «αγριότητα», ήταν που ουσιαστικά «έγραψε» το μανι-
φέστο τους, ορίζοντας την δομή των έργων που θα τους αντιπροσώπευε. Έντονα χρώμα-
τα, δυναμικές πινελιές, και εκφραστική βαθύτητα στην δομή του έργου, ήταν τα στοιχεία
που προκαλούσαν και έκαναν αναγωγή, σε φανταστικούς, χαρούμενους κόσμους, έντο-
νων συναισθημάτων και χρώματος.
Εκπρόσωποι:
Derain, Van Dongen, Matisse, Vlaminck.

ΚΥΒΙΣΜΟΣ (CUBISM)
Αυτή η επαναστατική μέθοδος του να δημιουργείς εικόνες που θυμίζουν κόμικ, ουσια-
στικά ανακαλύφθηκε από τον Pablo Picasso και τον Georges Braque, την πρώτη δεκαε-
τία του του 20ου αιώνα. Παρόλλο που έμοιαζε αφηρημένη και γεωμετρική, η Κυβιστική
τέχνη, ουσιαστικά παρουσιάζει πραγματικά αντικείμενα. Αυτά τα αντικείμενα ουσιαστικά
έχουν δισδιαστατη δομή μέσα στον καμβά, με μιά περίεργη προοπτική όπου ενώ δεν δια-
φαίνετε το «βάθος» των αντικειμένων, παρόλλα αυτά, αυτόματα μπορούμε να διακρίνου-
με όλες τις διαστάσεις και πλευρές του. Αντί να δημιουργήσουν την ψευδαίσθηση του βά-
θους στον πίνακα, όπως έκαναν οι καλλιτέχνες της αναγέννησης, η Κυβιστική τέχνη, ορίζει
τις δισδιάστατες φόρμες. Αυτή η ανακάλυψη, έδωσε την ώθηση, για αναθεώρηση της αξί-
ας του χώρου και του όγκου μέσα στην ζωγραφική, και άλλαξε την πορεία της εξέλιξης της
Δυτικής ζωγραφικής.
Εκπρόσωποι:
Archipenko, Braque, Gris, Leger, Picasso.
Σχέδιο - Χρώμα - Σκίτσο 943

ΦΟΥΤΟΥΡΙΣΜΟΣ (FUTURISM)
Κίνημα, που ξεκίνησε από την ελίτ που παρήγαγε τέχνη (Avant-Gard), στο Μιλάνο το 1909.
Τα μέλη της προσπάθησαν να αποτινάξουν το προφίλ που είχε η Ιταλία μέχρι εκείνο το δι-
άστημα, το προφίλ του παρελθόντος, που εκφραζόταν μέσα από τους Αναγεννησιακούς
Πίνακες, δοξάζοντας τον μοντερνισμό. Οι φουτουριστές μαγεύθηκαν από την μοντέρνα
μηχανική, τους τρόπους μεταφοράς και επικοινωνίας. Στην ζωγραφική και την γλυπτική, οι
γωνιακές φόρμες και οι δυναμικές γραμμές, χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον για να επιδεί-
ξουν τον απαιτούμενο δυναμισμό. Μιά από τις βασικές ανάγκες του φουτουρισμού, ήταν
να παρουσιάσουν και να αποπνεύσουν την αίσθηση της κίνησης και της ταχύτητας. Αυτό
το επετύγχαναν, με το να επαναλαμβάνουν την ίδια εικόνα σε διαφορετικές «στιγμές» της,
δίνοντας την αίσθηση της μαλακής κίνησης.
Εκπρόσωποι:
Balla, Boccioni