ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΔΟΜΗΜΕΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ TEACCH

Β. Α. Παπαγεωργίου
Παιδοψυχίατρος
Θεραπεύτρια - Εκπαιδεύτρια TEACCH

Αυτισμός: Αναπτυξιακή Διαταραχή!

Διαφορετική πορεία ανάπτυξης
Διαφορετικός τρόπος σκέψης
Διαφορετική οπτική γωνία για τον κόσμο

Αισθητηριακές δυσλειτουργίες
Ανομοιογενές προφίλ δεξιοτήτων
Στερεοτυπίες
Προσωπικότητα-Ιδιοσυγκρασία
Περιβαλλοντικές επιδράσεις

Κύριο Χαρακτηριστικό:
Η Ποικιλομορφία!

Σοβαρότητα των συμπτωμάτων

Εύρος των συμπτωμάτων
Εκδήλωση διαφορετική ανάλογα με την ηλικία
Συμπεριφορικά συμπτώματα
Συν-νοσηρότητα

1
 Ο Κόσμος του Αυτισμού:
 Η αντίληψη του κόσμου διαφέρει
Η επεξεργασία ερεθισμάτων διαφέρει
Η κατανόηση διαφέρει
Η ανταπόκριση - συμπεριφορά του ατόμου διαφέρει

ΓΙΑΤΙ;

Θεωρία του Νου

• Διαταραχή στην κοινωνική κατανόηση: στην ικανότητα αναγνώρισης -
κατανόησης της σκέψης, των πεποιθήσεων, επιθυμιών, προθέσεων,
συναισθημάτων, της διαφορετικής οπτικής γωνίας και της συμπεριφοράς,
του εαυτού και των άλλων

Θεωρία της Κεντρικής Συνοχής

• Δυσκολία κατανόησης του νοήματος μιας κατάστασης ως συνόλου, η
προσοχή εστιάζεται σε μεμονωμένα στοιχεία-λεπτομέρειες που δεν
συσχετίζονται μεταξύ τους

• Χάνουν το δάσος για το δένδρο!!!

• Δυσκολία να μάθουν από την εμπειρία!!!

• Δυσκολία γενίκευσης!!!

Θεωρία των Εκτελεστικών Λειτουργιών

• Δυσκολία οργάνωσης και διατήρησης κατάλληλου τρόπου προσέγγισης,
επίλυσης - επίτευξης μιας πράξης, ενός καθήκοντος ή μελλοντικού
σχεδίου.

2
Πώς θα Bοηθηθεί το Άτομο να Λειτουργήσει σ’
ένα MH Aυτιστικό Kόσμο;
Σε διαφορετικές ηλικιακές περιόδους;
Σε διαφορετικά πλαίσια;
Με διαφορετικούς ανθρώπους;
Με διαφορετικές δεξιότητες;
Σε διαφορετικές δομές-υπηρεσίες;

Με τα σημερινά δεδομένα, δε μιλάμε για θεραπεία, αλλά,

ΕΥΤΥΧΩΣ, μπορούμε να μιλάμε
για
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΕ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΖΩΗΣ!!!

Η Εκπαίδευση και η Μάθηση

Διαδικασία δια μέσου της οποίας επιτυγχάνεται η προσαρμογή του ατόμου
στο περιβάλλον και στον κόσμο

Δια μέσου της εκπαίδευσης το άτομο κατανοεί την κατάστασή του και
αποκτά δεξιότητες ώστε να την ελέγξει κατά το δυνατόν

Είναι ειδικά ανθρώπινο αγαθό στο οποίο έχουν δικαίωμα όλοι οι

άνθρωποι!!!!!

Σκοπός της Εκπαίδευσης στον Αυτισμό

Να προωθήσει την ανεξάρτητη λειτουργικότητα

Να δώσει νόημα στις αντιληπτικές εμπειρίες, στη ζωή
του ατόμου
Να είναι το άτομο ευχαριστημένο!

3
 Τι Είδους Εκπαίδευση;
• ΤΙ ; (βασικές δυσκολίες)
• ΠΩΣ ; (προσέγγιση και τρόπος)
• ΠΟΥ; (πλαίσιο εκπαίδευσης)
• ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΣΤΕ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΔΙΚΑ
ΤΟΥ ΜΑΤΙΑ!!!

Πως Μπορεί να Επιτευχθεί η Εκπαίδευση & η Γενίκευση της

Γνώσης στα Άτομα με Αυτισμό;

Δόμηση
Συντονισμός
Σταθερότητα
Συνεργασία

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ TEACCH:
Προσέγγιση ζωής με σκοπό την ανάπτυξη των δεξιοτήτων που
διασφαλίζουν στο άτομο με αυτισμό παραγωγική ζωή μέσα στο κοινωνικό
σύνολο

Μέθοδος: ΔΟΜΗΜΕΝΗ ΕΚΑΙΔΕΥΣΗ

Η Δομημένη Εκπαίδευση:

Μπορεί να ενσωματωθεί σε όλες τις θεραπευτικές προσεγγίσεις

Η ΔΟΜΗΣΗ - ΟΡΓΑΝΩΣΗ αποτελεί τη βάση ΟΛΩΝ

των επιτυχημένων ψυχο-εκπαιδευτικών προγραμμάτων
για άτομα με αυτισμό.

4
 Βασική Αρχή της Δομημένης Εκπαίδευσης: Αποδοχή
των Ιδιαιτεροτήτων του Ατόμου

Δυνατότητες Οπτικές δεξιότητες

Ενδιαφέροντα Εξατομίκευση
Ιδιαίτερη μνήμη (παπαγαλία) Προγραμματισμός
Προσοχή στις λεπτομέρειες Αξιολόγηση
Ατομικό πρόγραμμα

TEACCH: Δομημένη Εκπαίδευση

Σκοπός είναι:

Η βελτίωση, η διεύρυνση και η γενίκευση των ατομικών δεξιοτήτων

Η τροποποίηση του περιβάλλοντος για την προώθηση της κατανόησης του
ατόμου

Η Οπτική παρουσίαση των πληροφοριών

Είναι ανάλογη του αναπτυξιακού επιπέδου

Η Δομημένη Εκπαίδευση

Κάνει σαφείς τις προσδοκίες

Παρέχει προβλεψιμότητα
Δίνει νόημα στα γεγονότα
Παρέχει πλαίσιο για μάθηση και συμμετοχή σε δραστηριότητες
Στηρίζεται στις ατομικές δεξιότητες

Εστιάζεται:

Στις βασικές διαταραχές του αυτισμού

Στις δυσκολίες κατανόησης του λόγου
Στη δυσκολία στις ακολουθίες

Στη φτωχή κατανόηση των κοινωνικών κανόνων

Στις αισθητηριακές δυσκολίες
Στην αντίδραση στη μάθηση

5
 Πέντε Λόγοι για τη Χρήση της Δομημένης Εκπαίδευσης

• Ενισχύει την κατανόηση και δίνει νόημα

• Βοηθά το άτομο να εστιάζεται στο σημαντικό

• Το βοηθά να είναι ήρεμο, προωθεί τη μάθηση

• Προωθεί την ανεξαρτησία

• Προλαμβάνει τις προκλητικές συμπεριφορές

Βασικά Στοιχεία της Δομημένης

Εκπαίδευσης

• Δόμηση φυσικού περιβάλλοντος: ΠΟΥ

• Ατομικό Ημερήσιο Πρόγραμμα: ΤΙ ΘΑ ΣΥΜΒΕΙ

• Σύστημα Εργασίας: ΤΙ ΠΩΣ, ΠΟΣΟ, ΤΕΛΟΣ, ΤΙ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ

• ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΣΗ
• ΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ

• Μειώστε το άγχος κάνοντας τον κόσμο προβλέψιμο

• Τότε μπορεί να μάθει
• Εκπαιδεύστε στην επικοινωνία και σε κοινωνικές δεξιότητες και
συνδυάστε μεταξύ τους

Φυσική Δόμηση

• Σαφή οπτικά και φυσικά όρια: ο πιο ξεκάθαρος τρόπος για να αρχίσει να
κατανοεί:
• Βοηθά το άτομο να κατανοήσει ΠΟΥ γίνεται ΤΙ
• Είναι ο τρόπος οργάνωσης του χώρου, των επίπλων και του υλικού
• Δίνει νόημα στο περιβάλλον και στο συγκεκριμένο χώρο
• Μειώστε ακουστικές και οπτικές διασπάσεις
• Οργανώστε βασικές περιοχές εκπαίδευσης

6
 Ατομικό Ημερήσιο Πρόγραμμα

• ΟΠΤΙΚΟ μέσο: δείχνει ΤΙ θα συμβεί, με ΠΟΙΑ ΣΕΙΡΑ

• Βοηθά το παιδί να ΟΡΓΑΝΩΣΕΙ και να ΠΡΟΒΛΕΨΕΙ τι θα συμβεί μετά
• Για όλη τη διάρκεια της ημέρας ή Part-time
• Μειώνει το άγχος μέσα από τη δυνατότητα πρόβλεψης
• Βοηθά στις μεταβάσεις-αλλαγές

Τύποι Ατομικού Ημερήσιου Προγράμματος

1.
Μεταβατικά αντικείμενα: κάτι που έχει νόημα για το παιδί, ακόμη και στις
πιο δύσκολες στιγμές του
2. Πρόγραμμα με φωτογραφίες
2. Φωτογραφίες και λέξεις
3. Γραπτό πρόγραμμα (μόνο λέξεις)
(‘Δες το πρόγραμμα’ ή δώστε του κάτι)

Εξατομίκευση
• Τι είδους οπτικά συνθήματα;
- αντικείμενο, φωτογραφία, γραπτά, συνδυασμός

• Μέγεθος του προγράμματος;

- μεταβάσεις, πρώτα-μετά, για όλη την ημέρα, μέρος της ημέρας

• Πως πηγαίνει στο πρόγραμμα;

-λεκτικό μήνυμα, οπτικό σύνθημα, του πηγαίνετε το πρόγραμμα;
• Πως χειρίζεται το πρόγραμμα;

7
 Ατομικό Σύστημα Εργασίας

• Βοηθά το παιδί να προσεγγίσει με σύστημα την εργασία που κάνει. Αυτή

η ‘μαθημένη’ στρατηγική προωθεί την ανεξαρτησία

• Απαντά σε 4 ερωτήσεις:

1. ΤΙ δουλειά θα κάνω;
2. ΠΟΣΗ δουλειά θα κάνω;
3. ΠΟΤΕ τελειώνω;
4. ΤΙ ακολουθεί μετά;

Τύποι Συστήματος Εργασίας

• Αριστερά προς τα δεξιά
• Αντιστοιχία
• Γραπτό

• Σας βοηθά να εκπαιδεύσετε το παιδί να μαθαίνει

• Βοηθά το παιδί να αποκτήσει δεξιότητες απαραίτητες για το περιβάλλον
εργασίας

Οπτική Δόμηση
• Οπτικές οδηγίες
• Γραπτές οδηγίες
• Γραπτές οδηγίες και φωτογραφίες

• Οπτική οργάνωση
• Οργάνωση σε κουτιά
• Οπτική ευκρίνεια

8
 Οπτική Δόμηση Δραστηριοτήτων

• Αξιοποιεί τις οπτικές δεξιότητες

• Προωθεί την κατανόηση

• Προωθεί την ανεξαρτησία

Πλεονεκτήματα της Δόμησης

• Αξιοποιεί τις οπτικές δεξιότητες του ατόμου

• Προσαρμόζει το περιβάλλον ώστε να είναι οργανωμένο και προβλέψιμο

• Ενσωματώνει τις ρουτίνες και κάνει τα πράγματα οικεία

• Εστιάζεται στην προώθηση της ανεξαρτησίας