Η Παγκόσμια Προσδοκία Θεανθρώπου Λυτρωτού - Λεωνίδου Ι Φιλιππίδου

Λεωλίδνπ Θ Φηιηππίδνπ ( )
Καεδβδημφ ηαζ Πνοηάκεςξ ημο Πακεπζζηδιίμο Ώεδκχκ
Η ΠΑΓ ΚΟ΢ Μ ΘΑ ΠΡ Ο΢ ΔΟΚΘ Α

Θ Ε Α Ν Θ Ρ Ω Π Ο Τ ΛΤ Σ Ρ Ω Σ Ο Τ
(Ώπυζπαζια απυ ημ αζαθίμ ημο: Εζημνία ηδξ επμπήξ ηδξ
Κ. Αζαεήηδξ ελ απυρεςξ παβημζιίμο ηαζ πακενδζηεζαηήξ,
Ώεήκαζ 1958, ζ. 764-886).
Νενειιεληθή απόδνζε – Επηκέιεηα:

ΐαναάνα Καθμβενμπμφθμο-Μεηαθθδκμφ, Μανία Γέναα
Πξόινγνο: π. Γεςνβίμο Α. Μεηαθθδκμφ
Ώεήκα 2003
ΠΕΡΘΕΥΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟ΢ 4
Δ ΠΏΓΚΟ΢ΜΕΏ ΠΡΟ΢ΑΟΚΕΏ ΘΒΏΝΘΡΧΠΟΤ ΛΤΣΡΧΣΟΤ 7
1. - Σμ εέια 7
2. – Ώκηζπνμζςπεοηζηέξ εηδδθχζεζξ ηδξ εεακενχπζκδξ πνμζδμηίαξ 11
1. – ΢ημοξ Εκδμφξ 15
- ΢ημκ ΐεδζζιυ 16
- ΢ημκ Μαπαβοάκα ΐμοδζζιυ 16
- ΢ημκ Θζαεηζηυ ΐμοδζζιυ 19
- ΢ημκ Υζκδμοζζιυ 20
2. – ΢ημοξ Ενακμφξ 21
3. – ΢ημοξ ανπαίμοξ Έθθδκεξ 26
΢οιπέναζια 32
4. – ΢ημοξ Ρςιαίμοξ 35
5. – ΢ημοξ Κέθηεξ 40
6. – ΢ημ ανπαίμ Εζναήθ 41
1. – Δ Π. Α. Πενί ημο Κονίμο διχκ Εδζμφ Υνζζημφ: Υνζζημθμβζηά πςνία, ιεζζζακζηέξ πνμθδηείεξ 42
2. – Ο Υνζζημηεκηνζηυξ παναηηήναξ ηδξ Π.Α. 51
3. – Δ ζφβηθζζδ ηςκ πνμζδμηζχκ πνμξ ηδκ Παθαζζηίκδ 58
Δ ΒΚΠΛΔΡΧ΢Δ ΣΔ΢ ΜΟΝΟΘΒΨΚΔ΢ ΏΝΏΓΔΣΔ΢ΒΧ΢,

ΣΔ΢ ΠΏΓΚΟ΢ΜΕΏ΢ ΘΒΏΝΘΡΧΠΕΝΔ΢ ΠΡΟ΢ΑΟΚΕΏ΢
ΚΏΕ ΣΔ΢ ΠΏΝΏΝΘΡΧΠΕΝΔ΢ ΛΤΣΡΧΣΕΚΔ΢ ΝΟ΢ΣΏΛΓΕΏ΢
ΒΝ ΥΡΕ΢ΣΧ ΕΔ΢ΟΤ, ΣΟΝ ΜΟΝΟ Ε΢ΣΟΡΕΚΟ ΘΒΏΝΘΡΧΠΟ ΛΤΣΡΧΣΔ 60
1. – Δ εηπθήνςζδ ηδξ πνμζδμηίαξ Θεακενχπμο Λοηνςημφ
ςξ θφζδ ημο πακακενχπζκμο δνάιαημξ, δ αθδεζκή θφηνςζδ
δζα ημο ιυκμο πναβιαηζημφ Λοηνςημφ, ημο εκακενςπήζακημξ
εκ Υνζζηχ Μυκμο Ώθδεζκμφ Θεμφ, ημο απ’ αζχκςκ
Ώκαγδημφιεκμο. – Ο Θευξ ακάιεζα ζημοξ ακενχπμοξ, Βιιακμοήθ (‘’Ο Θευξ ιαγί ιε ειάξ’’) 60
2. – Δ δζαθμνά ημο ιυκμο ζζημνζημφ ηαζ ιυκμο πναβιαηζημφ
Θεακενχπμο απυ ημοξ ελςπνζζηζακζημφξ θακηαζηζημφξ ή πθαζιαηζημφξ,
ακφπανηημοξ, εεακενχπμοξ: δ δζα ημφηςκ πνμτπμηφπςζδ ημο Πνμζδμηχιεκμο 71
3. – Δ πθήνδξ ζοιθςκία ηδξ δζδαζηαθίαξ ηδξ Ονευδμλδξ
Υνζζηζακζηήξ Αμβιαηζηήξ πενί ηδξ εκ Υνζζηχ εκακενςπήζεςξ
ημο Θεμφ Λυβμο πνμξ ηα πμνίζιαηα ηδξ ενδζηεζμθμβζηήξ ένεοκαξ 78
4. – Δ ενδζηεζμθμβζηή ζδιαζία ηςκ μκμιάηςκ ηαζ ηονζχηενςκ
επςκοιζχκ ημο Κονίμο διχκ Εδζμφ Υνζζημφ 87
5. – Δ παβημζιζυηδηα ηδξ θφηνςζδξ δζα ημο Θεακενχπμο Κονίμο Εδζμφ Υνζζημφ 90
14. – Δ πνχηδ επαθή ηδξ Υνζζηζακζηήξ Ώθήεεζαξ ιε ηδκ εθθδκζηή ζμθία ζηδκ Ώεήκα 97
15. – Δ ενδζηεία ημο Υνζζημφ απέκακηζ ζηα ελςπνζζηζακζηά ενδζηεφιαηα 104
16. – Μέεμδμξ πνμξ επζηοπή δζελαβςβή ηδξ (ζεν)απμζημθήξ 108
΢εθίδα 2 απυ 66
ΠΡΟΛΟΓΟ΢
Έκαξ εη ηςκ βκςζημηένςκ ηαζ επζθακεζηένςκ ενδζηεζμθυβςκ ηαζ αηαδδιασηχκ Αζδαζηάθςκ ημο 20μφ
αζχκμξ οπήνλεκ μ αείικδζημξ Καεδβδηήξ ιαξ εζξ ηδκ Θεμθμβζηήκ ΢πμθήκ ημο Πακεπζζηδιίμο Ώεδκχκ Λεςκίδαξ Ε.
Φζθζππίδδξ (1898-1973), Πνφηακζξ ημο ζδίμο Πακεπζζηδιίμο δζα ημ έημξ 1965-1966. ΢οκανπαζηζηυξ δζδάζηαθμξ,
άνζζημξ βκχζηδξ ηαζ πεζνζζηήξ ηδξ Βθθδκζηήξ Γθχζζδξ ηαζ ημ ζπμοδαζυηενμ απανάιζθθμξ ζοββναθέαξ. Σα αζαθία ημο
ηαζ μζ ενεοκδηζηέξ ιεθέηεξ ημο απμηεθμφκ πνυηοπα επζζηδιμζφκδξ, ιεεμδζηυηδηαξ ηαζ παζδείαξ (ERUDITIO). Σμ
ηαηαζηάθαβια ηδξ ιαηνάξ εκαζπμθήζεχξ ημο ιε ημ ενδζηεζαηυ θαζκυιεκμ ζε υθεξ ηζξ εηθάκζεζξ ημο πενζηθεζυηακ
ζημκ αβαπδιέκμ ημο απμθεεβιαηζηυ θυβμ: ‘’Βη ημο Βκυξ, δζα ηςκ πμθθχκ εζξ ημκ Έκα’’. Δ θνάζδ αοηή πενζέηθεζε
ηαηά ημκ αείικδζημ δζδάζηαθμ ηδκ ηναβζηή, αθθά ηαζ θοηνςηζηή ζοκάια πμνεία ηδξ ακενςπυηδηαξ, πμο απυ ηδκ
ιμκμεεΎα ηαηέπεζε ζηδκ πμθοεεΎα, βζα κα επζζηνέρεζ δζα ημο Υνζζημφ ηαζ εκ Υνζζηχ εζξ ημκ Έκα ηαζ αθδεζκυ Θευ,
ημκ Σνζαδζηυ Θευ ηδξ Υνζζηζακμζφκδξ, μνεμδυλςξ πζζηεουιεκμ ηαζ θαηνεουιεκμ. Δ δζδαζηαθία ημο ζηνεθυηακ
ζοπκά βφνς απυ ηδκ θοηνςηζηή γήηδζδ ημο Βκυξ ηαζ ιυκμο Ώθδεζκμφ (Ώ’ Εςάκκ. 5, 20) υθςκ ηςκ θαχκ ηδξ βδξ ηαζ
ιάθζζηα ημο Βθθδκζημφ, μ μπμίμξ, εεία εοθμβία, πανμοζζάγεζ ζηδκ ιαηνά ζζημνζηή ημο δζαδνμιή ζημκ πχνμ ηδξ
πμθοεεΎαξ ηδκ ορδθυηενδ ηαζ εζθζηνζκέζηενδ θοηνςηζηή ακαγήηδζδ, ηαηεοεοκυιεκμξ ιοζηζηά απυ ημκ Σνζαδζηυ Θευ
ζηδκ ζζημνζηή ηαζ απμθαζζζηζηή ζοκάκηδζή ημο ιε ημκ Εδζμφκ Υνζζηυκ, ηδκ ιυκδ ζηδκ ζζημνία εκζάνηςζδ ημο
Ώθδεζκμφ Θεμφ, Σμκ Οπμίμ ημο εηήνολε ηαζ ημο εβκςζημπμίδζε μ Ώπυζημθμξ Παφθμξ, μ θςηζζηήξ ηδξ Βθθάδμξ ηαζ
δζ’ αοηήξ υθδξ ηδξ Βονχπδξ, εζξ ηδκ ηθαζζζηή μιζθία ημο ζημκ αεδκασηυ Άνεζμ Πάβμ.
Έκα απυ ηα ηθαζζζηά αζαθία ημο ιαηανζζημφ Αζδαζηάθμο ιαξ, εζξ ημ μπμίμ αθζενχκεζ πμθθέξ ζεθίδεξ ζηδκ
ακαγήηδζδ ηαζ πνμζδμηία παβημζιίμο Λοηνςημφ εζξ ημ Πνυζςπμκ ημο Θεμφ Λυβμο ηαζ Κονίμο διχκ Εδζμφ
Υνζζημφ, ςξ Θεακενχπμο, είκαζ ημ μβηχδεξ ζφββναιιά ημο ‘’Εζημνία ηδξ Βπμπήξ ηδξ Καζκήξ Αζαεήηδξ ελ απυρεςξ
Παβημζιίμο ηαζ Πακενδζηεζαηήξ’’ (Ώεήκαζ 1958, ζζ. ηγ’ +1055) απυ ηα ζδιακηζηυηενα αζαθία, πμο έπμοκ
ηοηθμθμνδεεί πμηέ ζημ Πακεπζζηήιζμ Ώεδκχκ. ΢ηζξ ζεθίδεξ ημο 764-886 δζαθαιαάκεζ ημ εέια: ‘’Παβηυζιζμξ
πνμζδμηία Θεακενχπμο Λοηνςημφ’’, ηεηιδνζχκμκηαξ ιε αηαηαιάπδηα επζπεζνήιαηα ηαζ πθδνέζηαηδ αζαθζμβναθζηή
ηαημπφνςζδ ηδκ ζζημνζηή ηαζ ενδζηεζαηή αοηή αθήεεζα.
Ώπυ ανηεηχκ εηχκ δ Πνεζαοηένα ιμο, ιαεήηνζα ηαζ αοηή ημο αεζικήζημο Αζδαζηάθμο, ηαζ μ ζοκηάζζςκ ηζξ
βναιιέξ αοηέξ, ζοκεθάααιε ηδκ ζδέα κα δδιμζζεοεεί ζε έκα ακελάνηδημ ηεφπμξ ημο ηιήια αοηυ ημο αζαθίμο, βζα ηδκ
ελοπδνέηδζδ ημο ηαηδπδηζημφ ένβμο ηαζ ηονίςξ ςξ δοκαηυηδηα εκδιενχζεςξ ηαζ κμοεεζίαξ ηςκ θακαηζηχκ
κεμπαβακζζηχκ, ηαζ ιάθζζηα απθμοζηεοιέκμ βθςζζζηά, βζα κα είκαζ πνμζζηυηενμ ηαζ ηαηακμδηυηενμ ηδκ υθμ ηαζ
πενζζζυηενμ απμλεκμφιεκδ απυ ημκ ηαεανυ Βθθδκζηυ θυβμ βεκεά ιαξ. Με ηδκ δεζηή εκίζποζδ ηαζ θζθζηή πνμηνμπή
ημο αβαπδημφ εκ Υνζζηχ ΢οκαδεθθμφ ηαζ εκ επζζηήιδ ΢οκαδέθθμο, αζδεζζιμθμβζςηάημο Πνςημπνεζαοηένμο π.
Κονζαημφ Σζμονμφ, Ανμξ Θ., Γναιιαηέςξ ηδξ ‘’΢οκμδζηήξ Βπζηνμπήξ επί ηςκ Ώζνέζεςκ’’ ηδξ Βηηθδζίαξ ηδξ
Βθθάδμξ ηαζ Πνμσζηαιέκμο ημο ζπεηζημφ Γναθείμο, αλίμο δζαδυπμο ηαζ ζοκεπζζημφ ημο ένβμο ημο ιαηανζζημφ
πνςημπνεζαοηένμο π. Ώκηςκίμο Ώθεαζγμπμφθμο, απμθαζίζαιε ηδκ ακάθδρδ αοημφ ημο ένβμο, ημ μπμίμ ιε ηδκ πάνδ
ημο Σνζαδζημφ Θεμφ ιαξ παναδίδεηαζ ηχνα εζξ ηδκ δδιμζζυηδηα.
Σδκ ‘’ιεηαβθχηηζζδ’’ ημο ηεζιέκμο ακέθααακ δ Πνεζαοηένα η. ΐαναάνα Καθμβενμπμφθμο- Μεηαθθδκμφ,
Αν. Θ. ηαζ Πη. Φζθ., Αζεοεφκηνζα ημο ΐ’ Ώνζαηείμο Λοηείμο Φοπζημφ ηαζ δ εηθεηηή ζοκενβάηζξ ιαξ εζξ ημκ
Πακεπζζηδιζαηυκ Ναυκ ημο Ώβίμο Ώκηίπα, δζξ Μανία Γέναα, Αζηδβυνμξ ηαζ εζδζηεοιέκδ εζξ ηδκ πνήζδ ημο
Δθεηηνμκζημφ Τπμθμβζζημφ. Πένα απυ ηδκ ζπεηζηή απθμφζηεοζδ ηδξ βθχζζαξ ημο πνςημηφπμο, ιε ηαηαθακή ηδκ
πνμζπάεεζα κα ιδ εζβεί ηαηά ημ δοκαηυκ ημο φθμξ ηαζ μ βθςζζζηυξ πθμφημξ ημο ζοββναθέςξ, βζα ηδκ δζεοηυθοκζδ
ημο ιδ έπμκημξ επζζηδιμκζηέξ πνμτπμεέζεζξ ακαβκχζημο, παναηίεεκηαζ ζηζξ οπμζδιεζχζεζξ υθα ιεκ ηα ηείιεκα, πμο
έπμοκ άιεζδ απμδεζηηζηή δφκαιδ ηαζ ζδιαζία, υπζ υιςξ ηαζ μζ δαρζθείξ ζοπκά αζαθζμβναθζηέξ ακαθμνέξ ημο
ζοββναθέςξ, ηζξ μπμίεξ μ εεζζιέκμξ ζηδκ πνήζδ ηδξ αζαθζμβναθίαξ ακαβκχζηδξ ιπμνεί κα ακαγδηήζεζ ζημ ίδζμ ημ
αζαθίμ ημο Λ. Φζθζππίδμο.
Πνμζςπζηά εέθς κα εοπανζζηήζς ηαζ κα ζοβπανχ ηζξ δφμ Κονίεξ, πμο ακέθααακ ηδκ υπζ εφημθδ ηαηάνηζζδ
αοημφ ημο ημιζδίμο ηαζ κα ηζξ δζααεααζχζς, υηζ πνμζθένμοκ ιεβάθδ αμήεεζα ζημ ένβμ υθςκ εηείκςκ, πμο
αζπμθμφκηαζ ιε ημκ ακηζαζνεηζηυκ αβχκα ή αζημφκ ημ ένβμ ηδξ ηαηδπήζεςξ, ηθδνζηχκ ηαζ θασηχκ. Βπίζδξ εενιέξ
απεοεφκς ηζξ εοπανζζηίεξ ιμο εζξ ημκ ζεααζηυ ηαζ θίακ αβαπδηυ ιμο π. Κονζαηυ Σζμονυ, ςξ ηαζ ηδκ ‘’Πακεθθήκζα
Έκςζδ Γμκέςκ’’ ηαζ ημκ αβαπδηυ Πνυεδνυ ηδξ η. Ώεακάζζμκ Νεμθχηζζημκ, πμο ακέθααακ ηδκ εηηφπςζδ ημο
αζαθίμο.
Με ιεβάθδ υιςξ εοβκςιμζφκδ εα ικδιμκεφζς ημ εκηζιυηαημ γεφβμξ ηςκ η. ΢ηάεδ ηαζ η. Πυπδξ
΢ηαεμπμφθμο, ακερζχκ ηαζ ηθδνμκυιςκ ημο ιαηανζζημφ Αζδαζηάθμο ιαξ Λ. Ε. Φζθζππίδμο, δζυηζ είπακ ηδκ εοβέκεζα
ηαζ ηαθςζφκδ κα ιαξ επζηνέρμοκ ηδκ ακαηφπςζδ ημο ηιήιαημξ αοημφ ημο αζαθίμο ημο. ΋ηακ ζηζξ 12-6-2001 εγήηδζα
ηδκ άδεζά ημοξ, ςξ χθεζθα, έθααα ηδκ θζθζηυηαηδ απάκηδζή ημοξ απυ 29-7-2001, πμο εζδιείςκε ιεηαλφ ηςκ άθθςκ:
‘’Βπζεοιμφιε κα ζαξ δζααεααζχζςιε, υηζ πανέπμοιε δςνεάκ εζξ ημ πνυζςπυκ ΢αξ ημ δζηαίςια ηδξ ζοβηεηνζιέκδξ
εηηοπχζεςξ ημο μζηείμο ηεθαθαίμο ηαηά ηνυπμκ, ημκ μπμίμκ εα επζθέλεηε. Αζαηδνμφιε υιςξ ηδκ επζεοιίακ εζξ ηδκ
μζηείακ εέζδ ημο αζαθίμο, υπμο ακαβνάθεηαζ μ εηδυηδξ η.θ.π. κα βίκεζ εζδζηή ικεία ηδξ εη ιένμοξ ιαξ δςνεάκ
παναπςνήζεςξ ημο δζηαζχιαημξ ηδξ εηηοπχζεςξ ημο Κεθαθαίμο’’.
Έπς ηδκ πεπμίεδζδ, υηζ ιε ηδκ θζθυθνμκα αοηήκ εκένβεζα ηαζ πνμζθμνά ημο ημ γεφβμξ ΢η. ΢ηαεμπμφθμο
επζηεθεί εοθααέξ ικδιυζοκμ ζηδκ ικήιδ ημο εείμο ημοξ, δ μπμία εφπμιαζ ηαπεζκχξ κα είκαζ αζςκία.
Πνςημπ. Γεχνβζμξ Α. Μεηαθθδκυξ

Καεδβδηήξ Πακ/ιίμο Ώεδκχκ
Ν. Φοπζηυ 15-12-2002
Η ΠΑΓΚΟ΢ΜΘΑ ΠΡΟ΢ΔΟΚΘΑ ΘΕΑΝΘΡΩΠΟΤ ΛΤΣΡΩΣΟΤ
‘’ηαζ αοηυκ εα ακαιέκμοκ υθα ηα Έεκδ’’

Γεκ. 49, 10
‘’ζημ υκμιά Σμο εα εθπίγμοκ μζ θαμί’’
Δζ. 42, 4
1. – Σν ζέκα
Η παγθφζκηα πξνζδνθία ελαλζξψπεζεο ηνπ Αλαδεηνχκελνπ θαη Ννζηαιγνχκελνπ Δλφο Υςίζηνπ Θενχ,
ηνπ κφλνπ πξαγκαηηθνχ Θενχ, σο ε κφλε πνπ απνκέλεη, θαη γη απηφ ειπίδεηαη, ιχζε ηνπ παλαζξψπηλνπ δξάκαηνο
ηνπ ρσξηζκνχ Θενχ θαη αλζξψπνπ.
1. – ΢ηδκ Εζημνία ηςκ ενδζηεοιάηςκ, δδθ. ζηδκ ενδζηεζαηή ζζημνία υθδξ ηδξ ακενςπυηδηαξ δ εεακενχπζκδ
πνμζδμηία, πνμζδμηία παβηυζιζα, πνμαάθθεζ ςξ ακαβηαία ηαζ θμβζηή ζοκέπεζα ηδξ αδοκαιίαξ ημο ακενχπμο κα
βκςνίζεζ ημκ Έκα Θευ ημο, ημκ Ώκαγδημφιεκμ δζα ιέζμο ηςκ αζχκςκ, ηαζ ακ εκςεεί ιε Ώοηυκ, δδθ. κα θοηνςεεί.
Βπμιέκςξ ζηδκ παβηυζιζα εεακενχπζκδ πνμζδμηία απμημνοθχκεηαζ αθεκυξ δ δζαιέζμο ηςκ αζχκςκ
ιμκμεεσηή ή ιμκμεεΎγμοζα ακάηαζδ ηδξ ακενςπυηδηαξ, αθεηένμο δ δζαηαήξ θοηνςηζηή κμζηαθβία ηδξ. Γζ’ αοηυ ηαζ δ
εεακενχπζκδ πνμζδμηία πνμαάθθεζ απυ ηδκ ααεεζά ενδζηεφμοζα ηαζ αθφηνςηδ ροπή ηςκ πνμπνζζηζακζηχκ θαχκ ςξ
πακακενχπζκμ αίηδια, ςξ δ ιυκδ απμιέκμοζα θφζδ ζημ ακενχπζκμ δνάια.
Αζαπζζηχζαιε ήδδ ζημοξ πνμπνζζηζακζημφξ πμθοεεσημφξ θαμφξ ηδκ έιθοηδ ηαζ έκημκδ εη δζαζζεήζεςξ πίζηδ
ζε Έκα Όρζζημ Οκ, ςξ ημ ιυκμ αθδεζκυ Οκ. Ώπμδείπηδηε εεκμθμβζηχξ ηαζ ενδζηεζμθμβζηχξ, υηζ δ πίζηδ αοηή
μθεζθυηακ ζηδκ ηθδνμκμιδιέκδ απυ πμθφ παθαζά ακάικδζδ ημο αθεηδνζαημφ Μμκμεεσζιμφ ηδξ πνχηδξ
απμηάθορδξ, ήημζ ζηδκ παιπάθαζα ενδζηεοηζηή ειπεζνία, δ μπμία ηθδνμδυηδζε δζα ιέζμο ηςκ αζχκςκ ζηζξ βεκεέξ ηα
πανάβιαηά ηδξ ζηα εκδυιοπα αάεδ ηδξ ακενχπζκδξ ροπήξ. Βίδαιε ιέζς ηδξ ζζημνίαξ ηςκ ενδζηεζχκ ηςκ θαχκ ηζξ
ακαθαιπέξ αοηήξ ηδξ πίζηδξ, ήημζ ηζξ ιμκμεεΎγμοζεξ ηαζ ιμκμεεσηέξ ελάνζεζξ ημοξ, ηδκ αδζάθεζπηδ πκεοιαηζηή ηαζ
ροπζηή ακάηαζή ημοξ, πνμξ ημ ααεεζά πζζηεουιεκμ Έκα Όρζζημ αθδεζκυ Οκ. Παναημθμοεήζαιε ηδκ ζοβηζκδηζηή
πνμζπάεεζα ηδξ ακενςπυηδηαξ, κα θεάζεζ ημκ Ώκαγδημφιεκμ Έκα Θευ ηδξ, χζηε κα απμηηήζεζ πθήνδ βζ’ Ώοηυκ
βκχζδ ηαζ ιε ηδκ πθήνδ βκχζδ Σμο κα βεθονχζεζ ημ ιεηαλφ ακενχπμο ηαζ Θεμφ δζαζχκζμ πάζια, δδθ. κα θοηνςεεί.
Καζ έβζκε θακενυ, υηζ πανά ηζξ ηάπμζεξ αηηίκεξ εείαξ αθήεεζαξ, μζ μπμίεξ θχηζζακ ημοξ πκεοιαηζημφξ εηπνμζχπμοξ
ηςκ θαχκ, ηαζ πανά ηδκ απυ ηα αάεδ ηδξ ροπήξ ηςκ θαχκ ακαδουιεκδ έκημκδ κμζηαθβία ημοξ πνμξ ημκ
Ώκαγδημφιεκμ Έκα Θευ, δεκ ιπυνεζακ κα θεάζμοκ ζηδκ πθήνδ ηαζ ζηακμπμζδηζηή βκχζδ βζ’ Ώοηυκ ηαζ ζηδκ ιεη’
Ώοημφ ημζκςκία. Δ πνμζπάεεζα ακυδμο ημο ακενχπμο πνμξ ημκ αθδεζκυ Θευ απέαεζ ιάηαζδ, δ αθδεζκή εεμβκςζία
πανέιεζκε κμζηαθβία. Αεκ ιπυνεζε μ άκενςπμξ κα θεάζεζ ζημκ άθεαζημ ηαζ δ κμζηαθβία βζα θφηνςζδ πανέιεζκε
θοηνςηζηή κμζηαθβία πςνίξ κα επζηεοπεεί πναβιαηζηή θφηνςζδ, ήημζ επακαζφκδεζδ Θεμφ ηαζ ακενχπμο. Οφηε
θφηνςζδ μφηε θοηνςηήξ Θευξ οπάνπεζ ζηζξ θοηνςηζηέξ οπμζπέζεζξ ηςκ πνμπνζζηζακζηχκ ηαζ ελςπνζζηζακζηχκ
ενδζηεοιάηςκ.
Γζ’ αοηυ, αθμφ μ άκενςπμξ δεκ ιπυνεζε ιε ηζξ δζηέξ ημο δοκάιεζξ κα ακορςεεί ιέπνζ ηδκ πθήνδ βκχζδ ημο
Θεμφ ημο, ημο Βκυξ ηαζ ιυκμο πναβιαηζημφ ηαζ Ώθδεζκμφ, ιία ιυκμ θοζζηή, θμβζηή ηαζ ακαβηαία θφζδ απέιεζκε βζα
αθδεζκή εεμβκςζία ηαζ αθδεζκή θφηνςζδ, βζα απμηάθορδ αθδεζκή ημο ίδζμο ημο Θεμφ ζημοξ ακενχπμοξ ηαζ βζα
έκςζδ Θεμφ ηαζ ακενχπμο: δ ηάεμδμξ πνμξ ημοξ ακενχπμοξ αοημφ ημο ίδζμο ημο ακαγδημφιεκμο Βκυξ, ημο Θεμφ.
Βπεζδή δε μ Θευξ είκαζ αυναημξ, βζ’ αοηυ ηαζ ‘’πμηέ ηακείξ δεκ είδε ημκ Θευ’’ 1 ‘’είκαζ αδφκαημ ζημοξ
ακενχπμοξ κα δμοκ ημκ Θευ’’2. Βλ άθθμο μ ιυκμξ ηνυπμξ κα επζημζκςκήζμοκ μζ άκενςπμζ ιε ημκ Θευ ηαζ κα
πζζηεφζμοκ, υηζ Ώοηυξ είκαζ μ Ώκαγδημφιεκμξ Ώθδεζκυξ Θευξ, ήηακ μ ηνυπμξ ηδξ άιεζδξ αοημρίαξ. Γζα ημκ θυβμ
αοηυ, ιυκμ εάκ μ Θευξ πενζααθθυηακ ακενχπζκμ ζχια, εκζςιαημφιεκμξ δζα πναβιαηζηήξ εκακενςπήζεςξ, εα ήηακ
δοκαηυκ κα πεζζεμφκ μζ άκενςπμζ ηαζ κα πζζηεφζμοκ, υηζ ζημ Πνυζςπμ ημο πναβιαηζημφ Θεακενχπμο έπμοκ ημκ υθμ
Ώκαγδημφιεκμ Θευ ημοξ, μ μπμίμξ εα ακαζηνεθυηακ ιεηαλφ ημοξ ςξ Θευξ ιε υθδ ηδκ πθδνυηδηα ηδξ εεσηήξ Σμο
μοζίαξ, απμδεζηκφμκηαξ ημκ ίδζμ Σμο ημκ εαοηυ ιε υθδ ηδκ ειθάκζζδ ηαζ δνάζδ Σμο ςξ ημκ αθδεζκυ Θευ. ΢οβπνυκςξ
υιςξ ηαζ ςξ άκενςπμ ρδθαθδηυ, ημκ μπμίμ ιπμνμφκ κα δμοκ, κα νςηήζμοκ ηαζ βεκζηά ιε ηα ακενχπζκα αζζεδηήνζα
κα δζαπζζηχζμοκ ηαζ πζζηεφζμοκ. Βλ άθθμο μ άκενςπμξ, ςξ ημ ηεθεζυηαημ μκ ηδξ δδιζμονβίαξ, μ ιυκμξ βζα ημκ μπμίμ
απμηαθφπηεηαζ, υηζ ‘’ηαη’ εζηυκα Θεμφ επμίδζε αοηυκ’’3 μ Θευξ, ήηακ δ πθέμκ μζηεία ιμνθή ζ’ Ώοηυκ, απυ ηδκ
ζηζβιή πμο μ Θευξ εα πνμζέθεοβε ζε ηάπμζα επίβεζα μναηή ιμνθή πάνδ ηςκ ακενχπςκ.
Ώοηή θμζπυκ, δ εκακενχπδζδ ημο Θεμφ, ήηακ δ ιυκδ εκαπμιέκμοζα θμβζηή ηαζ ακαβηαία θφζδ ζημ
ακενχπζκμ δνάια. ‘’Βπεζδή αοηή (δ ακενςπυηδηα) δεκ ιπμνμφζε κα ακεαεί πνμξ ηα άκς. Ώοηυξ ηαηέαδηε ηάης’’,
θέβεζ μ ζ. Υνοζυζημιμξ4. ‘’Γζ’ αοηυ ηαηέαδηε, βζ’ αοηυ ακέθααε ζάνηα, βζα κα δζαθεπεχ ηαζ εβχ ιε Ώοηυκ’’5. Έηζζ
πμθφ παναηηδνζζηζηά θέεζ ηαζ μ Μ. ΐαζίθεζμξ: ‘’δεκ επζδέπμκηαζ ηα ακενχπζκα άθθδ δζυνεςζδ, πανά ιυκμ ιε ημκ
ενπμιυ ημο Θεμφ Λυβμο ζημοξ ακενχπμοξ’’6.
2. – Ώπ’ αοηυ δζαιμνθχεδηε ζζβά ζζβά ζηδ ζοκείδδζδ ηδξ ακενςπυηδηαξ ε πξνζδνθία ηεο θαζόδνπ ζηε γε ηνπ
Θενύ κε ηε κνξθή αλζξώπνπ, ηαζ ηδξ επακυδμο ιέζς Ώοημφ, ηδξ πνοζήξ επμπήξ ηδξ ανπζηήξ παναδείζζαξ
ηαηάζηαζδξ, πνμζδμηία δ μπμία απυ ημκ ε’ π.Υ. αζχκα πνμαάθθεζ ζαθήξ ζε παβηυζιζα έηηαζδ, ςξ παβηυζιζα
εεακενχπζκδ πνμζδμηία.
‘’Αεκ οπήνπε θαυξ πμο δεκ είπε ηέημζα πνμζδμηία’’7, εφζημπα δε δ πνμζδμηία αοηή παναηηδνίγεηαζ ςξ ‘’δ ιδ
ζοκεζδδηή κμζηαθβία ηδξ ακενχπζκδξ ροπήξ πνμξ ημκ Υνζζηυ’’8.
΢ημκ πνμζδμηχιεκμ Θεάκενςπμ πενίιεκακ μζ άκενςπμζ α) κα βκςνίζμοκ ημκ αθδεζκυ Θευ, ήημζ κα
απμηηήζμοκ ηδκ αθδεζκή εεμβκςζία ηαζ α) κα ακαζοκδεεμφκ ιε Ώοηυκ, βζα κα ανμοκ ζ’ Ώοηυκ ηδκ πθήνδ
ζηακμπμίδζδ ηςκ πθέμκ εκδυιοπςκ κμζηαθβζχκ ημοξ, ηδκ πθήνςζδ ημο πάζημκημξ ηεκμφ ηδξ ροπήξ ημοξ. Βπεζδή δε μ
πςνζζιυξ ημοξ απυ ημκ Θευ ήηακ βζα ημοξ ακενχπμοξ πενίμδμξ εθίρδξ, δ έκςζδ ιε ημκ Θευ ημοξ δζα ημο
ακαιεκυιεκμο Θεακενχπμο ηαζ ιε ημκ Θεάκενςπμ, ακαιεκυηακ ςξ ηενιαηζζιυξ ηαζ άνζδ ηδξ εθίρδξ, ημοηέζηζ ςξ
θφηνςζδ. Γζ’ αοηυ δ εεακενχπζκδ πνμζδμηία θένεζ έκημκμ θοηνςηζηυ παναηηήνα, είκαζ ζοβπνυκςξ πξνζδνθία
ιπηξώζεσο ηαζ επακάπαοζδξ ημο ακενχπμο ζημκ Θευ ημο, ιεηά απυ ηυζμοξ αζχκεξ πςνζζιμφ, κμζηαθβία ηαζ
ακαγήηδζδ, ακαιμκή επζζηνμθήξ ηδξ ακενςπυηδηαξ ζημκ πνοζυ αζχκα ηδξ ανπζηήξ παναδείζζαξ ηαηάζηαζδξ ηαζ ηδξ
άιεζδξ επζημζκςκίαξ ιε ημκ Θευ.
3. – Δ παβηυζιζα εεακενχπζκδ πνμζδμηία οπήνλε ηυζμ έκημκδ ηαζ ηδκ εηπθήνςζή ηδξ απμδέπμκηακ ηαζ
αλίςκακ ηυζμ ακοπυιμκα ηαζ ηυζμ άιεζα μζ άκενςπμζ, χζηε έπθαεακ ζηδκ θακηαζία ημοξ εεακενχπμοξ,
ακφπανηημοξ, ημοηέζηζ ιδ ζζημνζηέξ, ηεθείςξ πθαζιαηζηέξ ηαζ θακηαζηζηέξ ιμνθέξ εεακενχπςκ, πνμδζαβνάθμκηαξ
ζοβπνυκςξ ηαζ ιε εκηεθχξ λεπςνζζηυ ηνυπμ, ηαηά πμζμκ ηνυπμ έπνεπε κα εκακενςπήζεζ μ Θευξ, βεκκχιεκμξ απυ
Πανεέκα πςνίξ άκδνα, βζα κα θακενςεεί ζημοξ ακενχπμοξ ιε ηδκ ιμνθή ημο πζμ ηέθεζμο επίβεζμο πθάζιαημξ, ήημζ
οπυ ακενχπζκδ ιμνθή, ςξ Θευξ ηαζ άκενςπμξ ζοκάια, πνμεζημκίγμκηεξ ζοβπνυκςξ ηαζ ημ θοηνςηζηυ ημο ένβμ επί ηδξ
βδξ, υπςξ ημοξ οπαβυνεοακ ηα ιφπζα ηδξ ροπήξ ημοξ.
Σμ ένβμ αοηυ ημο ακαιεκυιεκμο Θεακενχπμο θοηνςημφ δεκ ημ θακηαγυκημοζακ μζ θαμί ςξ εφημθμ ηαζ πςνίξ
ειπυδζα. Ώοηυ εα δδιζμονβμφζε ζ’ Ώοηυκ εθίρεζξ ηαζ δζςβιμφξ ηαζ πυκμοξ εη ιένμοξ ηςκ απάνζζηςκ ηαζ ηαηχκ, εα
Σμκ μδδβμφζε αηυιδ ηαζ ζημκ εάκαημ. Ώθθά μ Θεάκενςπμξ εα κζημφζε ημ ηαηυ ηαζ ημκ ίδζμ ημκ εάκαημ, ιε ηδκ
ακάζηαζή Σμο εη ηςκ κεηνχκ, υπςξ ακαεάθθεζ ηαηά ηδκ άκμζλδ δ θφζδ απυ ηδκ πεζιςκζάηζηδ κέηνςζή ηδξ.
Φακηάγμκηακ θμζπυκ μζ άκενςπμζ ημκ θοηνςηή ημοξ κα πμκεί, κα πεεαίκεζ ηαζ κα ακαζηαίκεηαζ, αθθά ηαζ βζ’ αοηυ κα
πνμδζαβνάθεζ ημκ ηφηθμ ηαζ κα οπμηοπχκεζ ημκ Βαοηυ ημο ςξ πνυηοπμ ηάεε ακενχπζκδξ πνμζπάεεζαξ, πμο έηεζκε
ζηδκ θφηνςζδ. Σέημζεξ θακηαζηζηέξ ιμνθέξ ακφπανηηςκ εεακενχπςκ πνμαάθθμοκ πάνα πμθθέξ ζηδκ Εζημνία ηςκ
ενδζηεοιάηςκ, μζ μπμίεξ είκαζ πμθφ αλζμζπμφδαζηεξ, ςξ εηδδθχζεζξ ηδξ παβηυζιζαξ εεακενχπζκδξ πνμζδμηίαξ, πμο
ιανηονμφκ ζοβπνυκςξ πςξ μζ άκενςπμζ ήεεθακ κα θακηάγμκηακ ημκ ακαιεκυιεκμ Θεάκενςπμ.
4. – ΢ηδ ζοκέπεζα ελεηάγμοιε πνχηα ηζξ ιανηονδιέκεξ εηδδθχζεζξ ηδξ εεακενχπζκδξ πνμζδμηίαξ
πμθοεεσζηζηχκ θαχκ. Μεηά δε απυ αοηέξ, ελεηάγμοιε ηδκ εεακενχπζκδ πνμζδμηία ημο ανπαίμο Εζναήθ, υπςξ αοηή
εηθνάγεηαζ ζηα πνζζημθμβζηά πςνία ηαζ ηζξ Μεζζζακζηέξ πνμθδηείεξ ηδξ Π. Αζαεήηδξ, απυ ηζξ μπμίεξ απμηαθφπηεηαζ,
υηζ αοηέξ ακαθενυκημοζακ – ανήηακ δε αθδεζκά ηαζ ηδκ πθήνδ πναβιαημπμίδζή ημοξ – ζημκ εκ Υνζζηχ Εδζμφ
εκακενςπήζακηα Θευ Λυβμ, ήημζ ημκ ιυκμ ζζημνζηυ Θεάκενςπμ ηαζ ημκ ιυκμ πναβιαηζηυ Λοηνςηή, ημκ απυ αζχκεξ
Ώκαγδημφιεκμ, Νμζηαθβμφιεκμ ηαζ Πνμζδμηχιεκμ. Ώπυ εδχ πνμαάθθεζ ηαζ μ πνζζημηεκηνζηυξ παναηηήναξ ηδξ Π.
Αζαεήηδξ, δ μπμία ζοκαπμηεθεί ιε ηδκ Καζκή εκζαίμ ζφκμθμ. Γζ’ αοηυ ηαζ βζα ημκ ζφκδεζιμ αοηυ, ηάκμοιε ζδζαίηενμ
θυβμ.
2. – Αληηπξνζωπεπηηθέο εθδειώζεηο ηεο ζεαλζξώπηλεο πξνζδνθίαο.
Οζ ζενέξ ηαζ ιοεμθμβζηέξ παναδυζεζξ ηςκ παθαζυηενςκ πνυκςκ είπακ δζαδχζεζ ζ’ όιε ηελ Αζία ηδκ πίζηδ ζε
ηάπμζμκ ενπυιεκμ Μεβάθμ Μεζίηδ. Σεθζηυ Αζηαζηή, ιέθθμκηα ΢ςηήνα ημο ΐαζζθέςξ Θεμφ, Καηαηηδηή ηαζ
Νμιμεέηδ, μ μπμίμξ εα επακέθενε ημκ πνοζυ αζχκα ζηδ βδ ηαζ εα έζςγε ημοξ Ώκενχπμοξ απυ ημ Καηυ.9
α) ΢ηδκ Κίλα δ εεακενχπζκδ πνμζδμηία πνμαάθθεζ απυ ημκ 6μ π.Υ. αζχκα, ςξ πνμζδμηία ‘’ημο Ώβίμο’’10 απυ
ηδκ Αφζδ11, ημο μπμίμο ημκ ενπμιυ κμζηαθβεί μ Κμιθμφηζμξ, υηακ θέεζ,
- ‘’δεκ ιμο δυεδηε δ ζηακμπμίδζδ κα δς έκα ζεάλζξσπν’’12, ημ βκχνζζια ημο μπμίμο εα ήηακ, υηζ, ήδδ πνζκ
απυ ηδ βέκκδζή ημο, εα ηαηείπε ηδκ φρζζηδ, ηδκ ζχγμοζα, ηδκ θοηνχκμοζα βκχζδ13, ηαζ εα έζςγε υθδ ηδκ
ακενςπυηδηα14 εα ήηακ αθδεζκά εεάκενςπμξ15.
- ‘’Ώπυ ηδκ επμπή ηςκ ααζζθέςκ Schun ηαζ Wen θενυηακ δ πανάδμζδ υηζ εα ενπυκημοζακ ζενά πηδκά ηαζ
ζενέξ πεθχκεξ ιε ιοζηζηά ζδιεία ζημ ηέθοθυξ ημοξ... Ώοηά εα ήηακ ζδιάδζα, υηζ εα ενπυηακ έκαξ Άγηνο, μ μπμίμξ ζα
θπβεξλνύζε ηνλ θόζκν ιε πένζ βειάημ δφκαιδ’’16.
- ‘’Ο δζδάζηαθμξ [μ Κμιθμφηζμξ] είπε: εάκ ενπυηακ έκαξ ζεόπεκπηνο βαζηιέαο εα πεηοπαζκυηακ ζε ιζα βεκεά
δ επζζηνμθή ηςκ ακενχπςκ ζημ Ώβαευ’’17.
Καηά ηάπμζα ιάθζζηα πθδνμθμνία, μ Ώοημηνάημναξ ηδξ Κίκαξ Ming-ti, ηαηά ηζξ παναιμκέξ ηδξ εθεφζεςξ ημο
Υνζζημφ, έζηεζθε απεζηαθιέκμοξ, βζα κα ακαβκςνίζμοκ ηνλ Άγηνλ, μ μπμίμξ, ζφιθςκα ιε ηζξ ανπαίεξ παναδυζεζξ
επνυηεζημ κα ειθακζζηεί ζηδ Αφζδ.
΢φιθςκα ιε ημκ άθθμ θυβμ ηδξ Κζκεγζηήξ ανπαζυηδηαξ Meng-tsze, πμο εηδδθχκεζ επίζδξ ηδκ εεακενχπζκδ
αοηή πνμζδμηία ζηδ Κίκα, μ Άβζμξ αοηυξ ακαιέκεηαζ κα εηδδθχζεζ εείεξ δοκάιεζξ ςξ Θευξ, υκηαξ ζοβπνυκςξ ηαζ
άκενςπμξ. Σμκ ηαεζζηά ΢ςηήνα ημ βεβμκυξ, υηζ απυ ηδ βέκκδζή ημο ηαηέπεζ ηδκ αθήεεζα.
‘’ Δ ηαημπή ηδξ αθήεεζαξ είκαζ δ μδυξ ημο μονακμφ· δ ακαγήηδζδ ηδξ αθήεεζαξ είκαζ δ μδυξ ηςκ
ακενχπςκ’’ βζ’ αοηυ εηείκμξ πμο ηαηέπεζ ηδκ φρζζηδ Ώθήεεζα είκαζ εεσηυξ’’18.
Καζ αθθμφ ζηδκ Κζκεγζηή Γναιιαηεία δζααάγμοιε:
‘’Πυζμ ιεβάθδ είκαζ πνάβιαηζ δ μδυξ ηνπ Αγίνπ. Ώδζαθείπηςξ πανάβεζ ηαζ ηνέθεζ υθα ηα υκηα ηαζ ακορχκεηαζ
ζημκ μονακυ. Πυζμ πενζκμείηαζ ζημ ιεβαθείμ ημο. Οζ δεζημί ηακυκεξ είκαζ ηνζαηυζζμζ, μζ επζιένμοξ ηακυκεξ είκαζ
ηνεζξ πζθζάδεξ. Ώθθά πεξηκέλνπλ ηνλ δίθαην άκδνα, ηυηε ημ πνχημ ιπμνμφκ κα επζδνάζμοκ, πενζιέκμοιε ημκ άκδνα
εηείκμκ, ηνλ Άγην, μ μπμίμξ εα ζηαθεί ηάπμηε πνμξ ειάξ. Γζ’ αοηυ θέβεηαζ: πςνίξ άκδνα ιε ιέβζζηδ δφκαιδ πκεφιαημξ,
πμο πμνεφεηαζ ηδκ φρζζηδ Οδυ, δεκ πναβιαημπμζείηαζ αοηυ’’19.
Καζ ζηδ ζοκέπεζα θέβεηαζ βζα ημκ ακαιεκυιεκμ αοηυκ Άβζμ:
‘’Βηείκμζ πμο είκαζ ιαηνζά απυ αοηυκ πνμζαθέπμοκ ιε κμζηαθβία πνμξ αοηυκ· εηείκμζ πμο είκαζ
ημκηά ημο δεκ αζζεάκμκηαζ ημφναζδ ζ’ αοηυκ’’20.
΢ημ Lun-yü 19, 25 πενζζχεδηε δ αηυθμοεδ, μπςζδήπμηε ιεζζζακζημφ πενζεπμιέκμο, παιπάθαζα εηδήθςζδ
ηδξ Κζκεγζηήξ κμζηαθβίαξ πνμξ ημκ Άβζμ,
‘’΋,ηζ αοηυξ επζηάζζεζ, βίκεηαζ κυιμξ· υ,ηζ δζαηάζζεζ, αοηυ βίκεηαζ. Αίκεζ ζ’ αοημφξ εζνήκδ ηαζ
ένπμκηαζ ημκηά ημο. ΋,ηζ εκενβεί έπεζ ζοκέπεζα. Δ γςή ημο είκαζ θαιπνή, μ εάκαηυξ ημο πνμλεκεί εθίρδ’’21
΢’ αοηυκ ημκ ενπυιεκμ Άβζμ, μ μπμίμξ ακαιεκυηακ απυ ηδκ ανπαζυηδηα ιε ιεβάθδ κμζηαθβία ηαζ αεααζυηδηα,
ράθθεηαζ μ ελήξ φικμξ, πμο πνμδζαηοπχκεζ εηείκα πμο ακέιεκακ απυ αοηυκ.
‘’Μυκμ μ επί βδξ φρζζημξ Άβζμξ δφκαηαζ κα είκαζ ηυζμ εοήημμξ, δζμναηζηυξ, πνμμναηζηυξ ηαζ ζμθυξ,
χζηε κα ιπμνεί κα πθδζζάζεζ αοηυκ ημκ ηυζιμ. Μυκμ αοηυξ είκαζ ηυζμ ιαηνυεοιμξ, ιεβαθυροπμξ, πνάμξ ηαζ
βθοηφξ, χζηε κα ιπμνεί κα ημκ οπμθένεζ. Μυκμ αοηυξ είκαζ ηυζμ ειροπςηήξ, ζζπονυξ, ζηαεενυξ ηαζ ημθιδνυξ,
χζηε κα ιπμνεί κα ημκ ζοβηναηεί. Μυκμ αοηυξ είκαζ ηυζμ ζφιιεηνμξ, ζμαανυξ, ιεηνζυθνςκ ηαζ δίηαζμξ, χζηε
κα ιπμνεί κα πνμηαθεί ημκ ζεααζιυ βζα ημκ εαοηυ ημο. Μυκμ αοηυξ έπεζ ανηεηή ηάλδ ηαζ ζοκέπεζα, μλφκμζα ηαζ
παναηδνδηζηυηδηα, χζηε κα ιπμνεί κα δζαηνίκεζ.
Βονφξ ηαζ ημζκυξ ζε υθμοξ αοηυξ είκαζ ζακ ααεεζά πδβή, πμο ζηέθθεζ ημ κενυ ηδξ ζηδκ χνα ηδξ. Με ηδκ
εονφηδηά ημο ηαζ ηδκ επζημζκςκία ημο ιε υθμοξ είκαζ ζακ ημκ μονακυ· ιε ηδκ ααεεζά ημο ζδζυηδηα ςξ Πδβήξ,
είκαζ ζακ ηδκ άαοζζμ.
΋ηακ θακενχκεηαζ, ημκ ηζιά υθμξ μ θαυξ. ΋ηακ ιζθεί, πζζηεφεζ ζ’ αοηυκ υθμξ μ θαυξ. ΋ηακ εκενβεί,
παίνεηαζ υθμξ μ θαυξ. Γζ’ αοηυ απθχκεηαζ ημ υκμιά ημο ηαζ δ θήιδ ημο ζημ Μέζμ ΐαζίθεζμ ηαζ επζδνά ιέπνζ
ημκ ιαηνζκυ Νυημ ηαζ ΐμννά. ΋πμο πθμία ηαζ μπήιαηα θεάκμοκ, υζμ θεάκεζ ηςκ ακενχπςκ δ δφκαιδ, υ,ηζ
ζηεπάγεζ μ μονακυξ ηαζ ααζηάγεζ δ βδ, υπμο θέββεζ μ ήθζμξ ηαζ δ ζεθήκδ, υπμο πέθηεζ ςνίιακζδ ηαζ δνυζμξ,
ηάεε ηζ πμο έπεζ ζοκάια ηαζ πκμή, ημκ ηζιά ηαζ ημκ αβαπά. Γζ’ αοηυ θέβεηαζ: αοηυξ είκαζ μονάκζμξ22.
Υαναηηδνζζηζηή είκαζ δ ζοκμθζηή εζηυκα πμο πνμαάθθεηαζ απυ ηδκ Κζκεγζηή Γναιιαηεία, βζα ημκ
κμζηαθβμφιεκμ ηαζ ακαιεκυιεκμ Θεάκενςπμ, βζα ηδκ πνμζςπζηυηδηα ηαζ ημ ένβμ ημο, υπςξ αοηή εηηίεεηαζ απυ ηζξ
πδβέξ ζε ιμκμβναθία, απυ ιεηάθναζδ ηδξ μπμίαξ ακαδδιμζζεφηδηακ ηεθεοηαία23, ιεηαλφ άθθςκ, ηαζ ηα ελήξ:
‘’΢ημ Li-Ki, ημ ηεθεημονβζηυ ηδξ Κζκεγζηήξ Γναιιαηείαξ, βίκεηαζ θυβμξ ζπεηζηά ιε ημκ πνυκμ, ηαηά ημκ
μπμίμ ηα πάκηα πνυηεζηαζ κα απμηαηαζηαεμφκ ζηδκ πνμδβμφιεκή ημοξ θαιπνυηδηα ιε ημκ ενπμιυ ηάπμζμο
Ήνςα, πμο μκμιάγεηαζ Κζμφκ-ηζεμφ [υκμια πμο ζδιαίκεζ ‘’πμζιέκαξ’’ ηαζ ‘’άνπμκηαξ’’], βζα ημοξ αβχκεξ ηαζ
ηα παεήιαηα ημο μπμίμο ηάκεζ θυβμ δ Κζκεγζηή Γναιιαηεία. Σα ηείιεκα ημκ επμκμιάγμοκ, αβζχηαημ, ηαεμθζηυ
δζδάζηαθμ, ηονίανπδ Ώθήεεζα.
΢φιθςκα ιε άθθεξ παναδυζεζξ πενί αοημφ, πμο ακαθένμκηαζ ζηδκ Κζκεγζηή Γναιιαηεία, αοηυξ
επνυηεζημ κα απμζηαθεί απυ ημκ μονακυ ζηζξ δοηζηέξ πχνεξ, εα βκχνζγε δε ηα πάκηα ηαζ εα είπε ηάεε ελμοζία
ζημκ μονακυ ηαζ ζηδ βδ. Ο Άβζμξ αοηυξ οπήνπε πνμ ημο μονακμφ ηαζ ηδξ βδξ. Βίκαζ μ πμζδηήξ, δδιζμονβυξ ηαζ
αίηζμξ ημο μονακμφ, ηδξ βδξ ηαζ υθςκ υζςκ οπάνπμοκ ζ’ αοηά ηαζ μ ζοκηδνδηήξ ηςκ πάκηςκ. Ώοηυξ ιυκμξ
βκςνίγεζ ηδκ ανπή ηαζ ημ ηέθμξ ημο ζφιπακημξ. ΋ζμ ιεβάθμξ ηζ ακ είκαζ, έπεζ ηαζ θφζδ ακενχπζκδ, υιμζα ιε ηδκ
δζηή ιαξ. Βίκαζ ηαζ ηέθεζμξ άκενςπμξ, υπςξ ειείξ, ηαζ μ ιυκμξ ηφνζμξ ημο ακενχπζκμο βέκμοξ. Ώοηυξ ηαζ ιυκμ
είκαζ άλζμξ κα εοζζαζηεί ζημκ οπένηαημ δεζπυηδ ηαζ άνπμκηα ημο ηυζιμο, ημκ Siang-ti [ημκ μονακυ]. Ώοηυξ εα
απμηαηαζηήζεζ ηδκ ηάλδ ηαζ ηδκ εζνήκδ ζημκ ηυζιμ, ζοιθζθζχκμκηαξ ημκ μονακυ ιε ηδ βδ. Θα πνμζδμηάηαζ ςξ
εειεθζςηήξ ηάπμζμο Νυιμο άβζμο, μ μπμίμξ εα ηαηαζηήζεζ ημκ ηυζιμ εοηοπζζιέκμ. Θα δδιμζζεφζεζ αοηυκ ζημ
ααζίθεζμ, ημ μπμίμ ανίζηεηαζ ζημ ιέζμ ημο ζφιπακημξ, απυ εηεί δε εα εηποεεί μ κυιμξ αοηυξ μ ζενυξ έςξ ηζξ
εζπαηζέξ ηδξ βδξ ηαζ εα πθδνχζεζ ηα πάκηα, εα ηδνδεεί πακημφ, απυ ηδκ ακαημθζηή εάθαζζα έςξ ηδκ δοηζηή ηαζ
απυ ημκ έκα ιέπνζ ημκ άθθμ πυθμ. Κάεε μκ θμβζηυ ηαζ ακαπκέμκ, ηάεε ηζ πμο θςηίγεζ μ ήθζμξ εα είκαζ οπυ ηδκ
δεζπμηεία ημο. Ο πνμζδμηχιεκμξ Άβζμξ είκαζ εκςιέκμξ ιε ημκ Οονακυ [=φρζζημ Θευ], βζ’ αοηυ μκμιάγεηαζ
‘’Οονακάκενςπμξ’’ [=Θεάκενςπμξ] ή ‘’ακενςπμονακυξ’’ [ακενςπυεεμξ]. Δ έκςζδ αοηή ημο Ώβίμο ιε ημκ
μονακυ [Θευ] δεκ είκαζ επζβεκήξ· εκχ βεκκζυηακ ήηακ ζοβπνυκςξ εκςιέκμξ ιαγί ημο.
- Θα ειθακζζηεί ζημκ ηυζιμ, υηακ μ ηυζιμξ εα είκαζ ηαθοιιέκμξ απυ ημ πζμ ποηκυ ζημηάδζ ηδξ
αιάεεζαξ ηαζ ηδξ δεζζζδαζιμκίαξ, υηακ δ ανεηή εα έπεζ λεπαζηεί, δ δε ηαηία εα ηονζανπεί ζημοξ ακενχπμοξ.
Ώθθά ιεηά μ Άβζμξ εα επακαθένεζ ηα πάκηα ζηδκ πθέμκ εοηοπή ηαηάζηαζδ.
- Ώοηυξ εα είκαζ ζημκ ηυζιμ ηαζ υιςξ μ ηυζιμξ δεκ εα ημκ ακαβκςνίζεζ, εα πθδβςεεί, εα ιαζηζβςεεί,
ακη’ αοημφ εα αθεεμφκ εθεφεενμζ μζ ηαημπμζμί, εα ναβμφκ μζ πθάζηζββεξ, αθθά, παν’ υθα αοηά, ηίπμηα δεκ εα
λεθφβεζ απυ ηδκ ηάλδ ημο. Δ αζθάθεζα ηαζ δ ημζκή εζνήκδ εα επακέθεμοκ. Βηείκμξ πμο πνυηεζηαζ κα ακαθάαεζ
απυ ιυκμξ ημο ημκ νφπμκ ημο ηυζιμο εα είκαζ Κφνζμξ ηαζ ανπζεφηδξ. Βηείκμξ πμο πνυηεζηαζ κα ακαθάαεζ ηζξ
δοζηοπίεξ υθδξ ηδξ μζημοιέκδξ εα είκαζ ααζζθζάξ.
- Οζ μδμί πνμξ ηδκ ηεθεζυηδηα εα είκαζ άααημζ, ιέπνζξ υημο μ Άβζμξ ηςκ αβίςκ εα ημοξ εβηαζκζάζεζ,
απμηοπχκμκηαξ πάκς ζ’ αοημφξ ηα αήιαηά ημο. Οζ θαμί εα ημκ πνμζηοκήζμοκ. ΢οβπνυκςξ υηακ ημκ δμοκ ηαζ
ημκ αημφζμοκ, εα ημκ αημθμοεήζμοκ. ΋θμζ μιυθςκα εα ράθθμοκ ηα εαοιάζζά Σμο. Σμ ζφιπακ εα ακηδπήζεζ
απυ ημ υκμιά ημο ηαζ εα βειίζεζ απυ ηδκ ιεβαθεζυηδηα ημο. Δ Κίκα εα απμθαφζεζ ηζξ αηηίκεξ ηδξ δυλαξ ημο, μζ
μπμίεξ εα εζζδφζμοκ ηαζ εα δζαπφζμοκ ημ θςξ ημοξ ζηα άβνζα έεκδ, ζηζξ άααηεξ ενδιζέξ ηαζ ζηζξ απνυζζηεξ
πχνεξ. Καζ ζημ έκα ηαζ ζημ άθθμ διζζθαίνζμ απυ ημ έκα έςξ ημ άθθμ άηνμ ηδξ εάθαζζαξ ηαιιία πχνα δεκ εα
οπάνλεζ, ηαιιία αηηή, ηακέκαξ ηυπμξ, πμο θςηίγεηαζ απυ ηα αζηένζα, πμο ανέπεηαζ απυ ηδκ δνμζζά, πμο
ηαημζηείηαζ απυ ακενχπμοξ, δ μπμία ηαζ μ μπμίμξ κα ιδκ εοθμβεί ηαζ ηζιά ημ υκμιά ημο.
Οζ θαμί ημκ πνμζιέκμοκ υπςξ ηα ιαναιέκα θοηά ηδκ δνμζζά. Οζ μδμί ημο είκαζ ακελζπκίαζηεξ.. Δ ανεηή
ημο εα ηαθφρεζ υθδ ηδκ βδ. Θα πανάλεζ ζημ ηάεε ηζ κέα γςή ηαζ κέα δφκαιδ ηαζ εα ορςεεί ιέπνζ ημκ μονακυ
[Σζεκ]. Πυζμ εονφ ηαζ απένακημ ζηάδζμ εα ακμίλεζ βζα ιαξ! Πμζμζ κυιμζ ηαζ ηαεήημκηα κέα εα ακαθακμφκ!
Πμζα ιεβαθμπνεπή δυβιαηα ηαζ εμνηέξ ζενέξ! Ώθθά πςξ εα δζαηδνήζμοιε αοηά, εάκ αοηυξ δεκ βίκεζ ηφπμξ ηαζ
οπμβναιιυξ ιαξ; Μυκδ δ πανμοζία ημο ιπμνεί κα πνμπαναζηεοάζεζ ηαζ κα δζεοημθφκεζ ηδκ εηπθήνςζδ υθςκ
αοηχκ;
α) Καζ ζηδκ Βαβπισλία πνμζδμημφζακ ζςηήνα ηαζ θοηνςηή ςξ εευ πμο εα εκακενςπήζεζ. ΢’ αοημφξ
πνδζιμί πνμιδκμφζακ υηζ ζηδ Αφζδ εα θακεί έκαξ ιεβάθμξ ΐαζζθέαξ, μ μπμίμξ εα ηονζανπήζεζ ζ’ υθεξ ηζξ πχνεξ ηδξ
βδξ ιε δζηαζμζφκδ, εζνήκδ ηαζ πανά ηαζ υθμζ μζ θαμί εα βίκμοκ εοηοπζζιέκμζ.
β) Σηνπο Άξηνπο ιανχο. – ΢ε ακηίεεζδ πνμξ ηα ζδιζηζηά ενδζηεφιαηα, ηα μπμία ηονζανπεί ζημκ άκενςπμ ημ
δέμξ έκακηζ ημο θμαενμφ ηαζ βζ’ αοηυ απνμζπέθαζημο Θείμο, ηα ζξεζθεύκαηα ησλ Αξίσλ πανμοζζάγμοκ έηδδθδ ηδκ
ιεηαλφ ημο Θείμο ηαζ ακενχπςκ επζημζκςκία ηαζ μζηεζυηδηα. Με ηδκ έκκμζα δε αοηή μκμιάγμκηαζ αοηά ζηδκ
ενδζηεζμθμβζηή μνμθμβία ‘’εεακενςπζηά’’ [theanthropish ή gottmenschlich]. ΢ηδκ ζδζμηοπία αοηή ηςκ ανίςκ
ενδζηεοιάηςκ μθείθεηαζ ημ πθήεμξ ηςκ θακηαζηζηχκ εεακενχπςκ, πμο ηαηά πενζυδμοξ, βζα ηδ ζςηδνία ημο ηυζιμο,
κμζηαθβμφζακ, έπθαεακ ηαζ πνμζδμημφζακ, δζα ιέζμο ηςκ μπμίςκ ηαζ οπυ ημοξ μπμίμοξ εηθνάγεηαζ δ αζίβδηδ
κμζηαθβία ηαζ πνμζδμηία εκυξ πναβιαηζημφ, ήημζ ζζημνζημφ πνμζχπμο, πναβιαηζημφ Θεακενχπμο θοηνςημφ.
1. – ΢ηνπο Θλδνύο
1. – Ώπμδείπηδηε ήδδ απυ ηα ηείιεκα ηδξ Εκδζηήξ Γναιιαηείαξ, α) υηζ ζ’ υθεξ ηζξ θάζεζξ ηδξ Εκδζηήξ
ενδζηείαξ ανίζημοιε έηδδθδ ηδκ ζζπονή ζοκείδδζδ ζημοξ ακενχπμοξ πενί αιανηζχκ ηαζ εκμπήξ – ιάθζζηα ηαζ
πνμπαημνζηήξ – έκακηζ ημο εείμο ηαζ α) υηζ υθα ηα ελζθαζηήνζα ιέζα, ηα μπμία πνμζθένεζ δ Εκδζηή ενδζηεία ηαζ ηα
μπμία ιε αθμζίςζδ αζημφκ ηαζ πνδζζιμπμζμφκ μζ εοζεαείξ Εκδμί, δεκ δδιζμονβμφκ ηδ αεααζυηδηα πξαγκαηηθήο
απαθείρεςξ ηδξ εκμπήξ, η.ε. πναβιαηζηήξ ιπηξώζεσο. Οφηε ηακ εοπανζζηήνζα πνμζεοπή ανίζημοιε ηάπμο ζηα ζκδζηά
ενδζηεφιαηα βζα αιανηία, πμο πναβιαηζηά ζοβπςνήεδηε. Νμζηαθβμφκ μζ Εκδμί, αθ’ υημο ειθακίζηδηακ ζηδκ
οδνυβεζμ, θφηνςζδ απυ ηδκ αιανηία ηαζ απυ ηδκ εκμπή, αθθά δεκ ηδκ ανίζημοκ. Βλ αοημφ ε λνζηαιγία πξνο έλα
ιπηξσηή· δ πνμζδμηία ηδξ επζηείιεκδξ εθεφζεχξ ημο ςξ ζςηήνα ήηακ ηυζμ ιεβάθδ, χζηε υζεξ θμνέξ πνμζέθενακ
αζιαηδνή εοζία μζ Εκδμί, ζοκδεέζηαηα πνυααημ, εηναφβαγακ: ‘’πυηε εα βεκκδεεί μ θοηνςηήξ;’’.
2. – Δ ζοκμθζηή εζηυκα πμο πνμαάθθεζ απυ υθδ ηδκ Εκδζηή Γναιιαηεία πενί ηδξ έκημκδξ κμζηαθβίαξ θοηνςηή
ζηζξ Εκδίεξ, ηαηά πενζυδμοξ, ζοκμρίγεηαζ ζηζξ ελήξ παναηηδνζζηζηέξ βναιιέξ: Καη’ ανπάξ ζηδ βδ οπήνλε ιζα πνοζή
πενίμδμξ φρζζηδξ ακενχπζκδξ εοηοπίαξ ηαζ δεζηήξ ηεθεζυηδηαξ [δ πενίμδμξ Krta-yuga]. Οζ άκενςπμζ βκχνζγακ ηαζ
θάηνεοακ έλα θαη κνλαδηθό ζεό, ήηακ αβαεμί, δεζημί, εθεφεενμζ απυ ζθάθιαηα, αιανηίεξ, επζεοιίεξ ηαζ αζεέκεζεξ. Δ
βδ ήηακ πάνα πμθφ εφθμνδ, πθμφζζα ζε άνζζηα ανχζζια πνμσυκηα, ζε ηανπμφξ ηαζ ζε άκεδζδ. Ώθθά επένπεηαζ δ
αιανηία ζημκ ηυζιμ ηαζ ιαγί ι’ αοηή ηαζ δ αζεέκεζα, δ αναπογςΎα, δ θεμνά ηαζ μ εάκαημξ. Ο ηυζιμξ, μζ άκενςπμζ
βίκμκηαζ υθμ ηαζ πενζζζυηενμ ηαημί, πέθημοκ ζηδκ απζζηία, ζηδκ θδζιμζφκδ ημο Θεμφ, ζηδκ αδζηία ηαζ δζαθεμνά.
Φμαενέξ ηαηαζηνμθέξ, εεμιδκίεξ, πνμιδκφμοκ ημ ηέθμξ ημο ηυζιμο. Μεηά ακαιέκεηαζ δ έθεοζδ εκυξ ζςηήνα ημο
ηυζιμο, μ μπμίμξ εα πναβιαημπμζήζεζ ηδ θφηνςζδ ηαζ εα ακαηαζκίζεζ ηδκ ανπέβμκδ πνοζή επμπή. Με ηδκ ειθάκζζή
ημο εα ηαηαζηήζεζ εοηοπέξ ημ ζφιπακ ηαζ υθμζ μζ εεμί ηαζ μζ πθακήηεξ εα ζοβηεκηνςεμφκ βζα κα ημκ ακοικήζμοκ.
Ώοηυξ θένκεζ ζημκ ηυζιμ ζςηδνία ηαζ εηιδδεκίγεζ ηάεε εκμπή. Θα δδιζμονβήζεζ ηαζκή βδ, υπμο δ ααζζθεία ημο εα
ηονζανπήζεζ ιε ιαηανζυηδηα.
΢ημκ ζκδζηυ ιφεμ δε πενί ημο ζμθμφ ααζζθέα Vispascit, ζημκ μπμίμ ακηζηαημπηνίγεηαζ δ κμζηαθβία αοηή βζα
θοηνςηή, θέβεηαζ υηζ ηαζ αοηυξ, άλζμξ ηςκ μονακχκ, θυβς ηςκ αβαεχκ ηςκ πνάλεςκ, ελανπάγεζ απυ ηα αάζακα ημο
Άδδ ιονζάδεξ αιανηςθχκ πμο πάζπμοκ, εεςνχκηαξ βζα ημκ εαοηυ ημο ιέβζζηδ εοηοπία, εάκ αοημί εοηοπήζμοκ ιέζς
ηςκ παεδιάηςκ ημο. Ώπυ αοηά οπμδδθχκεηαζ, υηζ ζηζξ Εκδίεξ δ έκημκδ κμζηαθβία θοηνςηή ημκ μναιαηζγυηακ ηαζ ςξ
θοηνςηή ηαζ ηςκ εονζζημιέκςκ ζημκ Άδδ, ηαζ υηζ ελάνπαγε αοημφξ, ιέζς ηςκ δζηχκ ημο παεδιάηςκ, απυ ηδκ
αιανηία ηαζ ηζξ εακάζζιεξ ζοκέπεζέξ ηδξ, πναβιαημπμζμοιέκδξ έηζζ πθήνμοξ ηαζ ηαεμθζηήξ θοηνχζεςξ ηαζ ηςκ
γχκηςκ ηαζ ηςκ απ’ αζχκςκ κεηνχκ. Σέημζα κμζηαθβία θοηνςηή ζοκακηάιε:
- Σηνλ Βεδηζκφ,
΢ημ ανπαζυηαημ ζκδζηυ ενήζηεοια, υπμο μ Agni, μ εευξ ηδξ θςηζάξ ηαζ ημο ήθζμο, ςξ ‘’θςξ ημο ηυζιμο’’
πνμζδμηάηαζ κα εκακενςπήζεζ εη πανεέκμο, απμζηεθθυιεκμξ απυ ημκ μονάκζμ παηένα ςξ ιεζίηδξ ιεηαλφ εεμφ ηαζ
ηυζιμο.
- Σηνλ Μαραγπάλα Βνπδηζκφ,

ηαζ ζημκ ιεηαβεκέζηενμ, ελεθζβιέκμ ΐμοδζζιυ [ηδξ maha-yana, ηδξ ‘’ιεβάθδξ μδμφ’’], υπμο δζδάζηεηαζ ηαζ
επζδζχηεηαζ δ ηαεμθζηή θφηνςζδ, ζε ακηίεεζδ πνμξ ημκ ανπζηυ, ημκ Υζκαβοάκα [ηδξ hina-yana, ηδξ ‘’ιζηνάξ μδμφ’’]
ΐμοδζζιυ, ηαζ ζημκ ΐμοδζζιυ ημο ζζημνζημφ ΐμφδα, ημο Γημηάια ΢ζδδάνηα ΢αηοαιμφκζ, υπμο επζδζχηεηαζ δ ηαη’
άημιμ ηαζ υπζ δ βεκζηή θφηνςζδ.
΢ημκ Μαπαβοάκα ΐμοδζζιυ, πμο δζαιμνθχεδηε ζηζξ ΐ. Εκδίεξ ηαηά μοζζχδδ παναθθαβή απυ ημκ
ανπδβυ Υζκαβοάκα ΐμοδζζιυ, μ ΐμφδαξ δεκ είκαζ πθέμκ ημ βκςζηυ ζζημνζηυ πνυζςπμ, αθθά εεςνείηαζ ςξ δ
εκζάνηςζδ εκυξ αζχκζμο φρζζημο. ΋κημξ, απυθοηδξ ηεθεζυηδηαξ ηαζ ζμθίαξ. Σμ μονάκζμ ηαζ αζχκζμ αοηυ Οκ, ημ
μπμίμ δήεεκ εκακενχπδζε ζημκ ζζημνζηυ ΐμφδα, μκμιάγεηαζ Dhyani-Buddha [μονάκζμξ ΐμφδαξ] ή Amitabha
[απνμζιέηνδημ θςξ] ή Amita-ayus [απνμζιέηνδηδ γςή]. Μεηά ηδκ είζμδμ, ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ γςήξ, ημο
ζζημνζημφ ΐμφδα ζηδ Νζναάκα [=’’ζαέζδ’’], αοηυξ, υπςξ ηαζ υθμζ μζ ηαηά ημ πνυηοπμ αοημφ εζζενπυιεκμζ ζ’
αοηή ηδ γςή, εεςνμφκηαζ ςξ ακφπανηημζ πθέμκ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα ηαζ κμμφκηαζ ςξ κα ιδκ οπήνλακ πμηέ
πναβιαηζηά. Ώοημί ήηακ αηηζκμαμθίεξ ιυκμ ημο ορίζημο Βκυξ, ημο Dhyani-Buddha.
Ώπυ αοηά βίκεηαζ θακενυ, υηζ μζ θενυιεκεξ δήεεκ εκακενςπήζεζξ ημο Dhyani-Buddha είκαζ ζηδκ
πναβιαηζηυηδηα ακφπανηηεξ ηαζ θακηαζηζηέξ, αθμφ ηαζ ηα ζζημνζηά πνυζςπα, ζηα μπμία δήεεκ εκακενχπδζε
αοηυξ, υπζ ιυκμ ζαήκμοκ ιε ηδκ είζμδυ ημοξ ζηδ Νζναάκα, αθθά ηαζ εεςνμφκηαζ ςξ κα ιδκ οπήνλακ ζηδκ
πναβιαηζηυηδηα πμηέ.
΋,ηζ παναιέκεζ απυ ημκ ιφεμ αοηυ είκαζ δ επζζηνμθή ή ηαηάθδλδ ημο ΐμοδζζιμφ ζηδκ θοζζμθμβζηή
ημίηδ ηδξ πακακενχπζκδξ πίζηδξ ζε Έκα φρζζημ Οκ ηαζ δ κμζηαθβία εκακενςπήζεχξ ημο πάνδ ηδξ απυ ημοξ
ακενχπμοξ κμζηαθβμφιεκδξ θφηνςζδξ.
Καηά ηα πδβαία ηείιεκα ημο ζκδζημφ ΐμοδζζιμφ, ήδδ μ ΐμφδαξ Gotama, μ ζζημνζηυξ ΐμφδαξ, απέηνμοζε
επακεζθδιιέκςξ ηαζ ηαηδβμνδιαηζηχξ ζζπονζζιμφξ μπαδχκ ημο, υηζ δ δζδαζηαθία ημο είκαζ ακοπέναθδηδ ηαζ υηζ,
ζοκεπχξ, δεκ πνυηεζηαζ κα οπάνλεζ ζημ ιέθθμκ ακχηενδ δζδαζηαθία ηάπμζμο άθθμο. Ώκηίεεηα μ ΐμφδαξ, μ μπμίμξ, ςξ
βκςζηυ έδναζε ημκ Β’ αζ. π.Υ., πνμείπε ηα ελήξ: ‘’ιεηά 500 έηδ εα πνεςημπήζεζ δ δζδαζηαθία ιμο’’24, ‘’ςξ εάκ είπε
αοηυξ πνμαζζεακεεί υ,ηζ επαημθμφεδζε. Καζ είιαζ πεπεζζιέκμξ: εάκ είπε αοηυξ γήζεζ ημκ Γμθβμεά ηαζ ηδκ Ώκάζηαζδ,
εα ακήηε ζε εηείκμοξ, μζ μπμίμζ εα είπακ πέζεζ ζηα πυδζα ημο Εδζμφκ ακαθςκχκηαξ: Κφνζέ ιμο ηαζ Θεέ ιμο’’25
Ο ίδζμξ μ ΐμφδαξ θένεηαζ ζηα ηείιεκα ημο Μαπαβοάκα ΐμοδζζιμφ αθδβμφιεκμξ βζα έκα ημζιμηνάημνα ηδξ
ανπέβμκδξ επμπήξ ηδξ ακενςπυηδηαξ, ηαηά ηδκ ηονζανπία ημο μπμίμο αοηή έγδζε ημκ πνοζυ αζχκα ηδξ. Σδκ πνοζή
αοηή επμπή δζαδέπηδηε πηχζδ, δζαθεμνά ηαζ αναπογςΎα ηςκ ακενχπςκ. Σςκ ζοιθμνχκ ημφηςκ πνμθέβεζ μ ΐμφδαξ
ηδκ επζδείκςζδ ιέπνζ απμεδνζχζεςξ ηαζ αθθδθμελμκηχζεςξ ηςκ ακενχπςκ, μζ μπμίμζ εα θεφβμοκ ζηζξ ενδιζέξ, ηα
υνδ ηαζ ηα κδζζά – ιεηά ηα μπμία μζ άκενςπμζ, έπμκηαξ ζοκείδδζδ ηδξ δζηήξ ημοξ οπαζηζυηδηαξ βζα ηδκ ηαηάζηαζδ
αοηή, εα απμθαζίζμοκ κα γήζμοκ ηαθφηενδ γςή ηαζ κα επακέθεμοκ ζηδκ ανπζηή πνοζή επμπή ηδξ εοηοπίαξ. Ώοηή εα
πναβιαημπμζδεεί επί ηδξ δβειμκίαξ ηάπμζμο επζθακή εζνδκζημφ δβειυκα, εα ειθακζζηεί ζημκ ηυζιμ μ Metteya [ηαηά
ηδκ Εκδζηή δζάθεηημ Πάθζ] ή ζακζηνζηζηά μ Maitreya, πνοζίγςκ, πάιθςημξ, αηηζκμαμθχκ, εηπέιπςκ αίβθδ,
αθάκηαζηα ςναίμξ, αζφβηνζημξ ζημ ηάθθμξ ηαζ ημ ιεβαθείμ, θάιπμκηαξ ζημ ζφιπακ ζακ αζηναπή. Ώκά πάζα ζηζβιή
εα εηπμνεφμκηαζ απυ αοηυκ εηαημκηάδεξ ιονζάδεξ αηηίκεξ θςηυξ· υπμο παηεί εα ακααθαζηαίκμοκ άκεδ.
Ώοηυξ δεκ κμείηαζ ςξ εκζάνηςζδ ηαζ πάθζ ημο ζζημνζημφ ΐμφδα, μφηε ςξ εεμπμίδζή ημο, δεκ ηαοηίγεηαζ ιε
αοηυκ, αθθά κμείηαζ ςξ δζαθμνεηζηή πνμζςπζηυηδηα. Ο Metteya ή Maitreya εα είκαζ μ οπενηέθεζμξ, μ άηνςξ
θςηζζιέκμξ, μ εζδήιςκ ηδξ μνεήξ μδμφ ηαζ ηδξ μνεήξ βκχζδξ, βκχζηδξ ημο ζφιπακημξ, αζφβηνζημξ παζδαβςβυξ ηαζ
ηζεαζζεοηήξ ηςκ ακενχπςκ, ακίηδημξ δζδάζηαθμξ εεχκ ηαζ ακενχπςκ. Θα απμηαθφρεζ ζημοξ εεμφξ ηαζ ημοξ
ακενχπμοξ οπενααηζηέξ αθήεεζεξ απυ ηδκ πθδνυηδηα ηδξ ζμθίαξ ημο, εα δζδάλεζ, εα ηδνφλεζ, εα μδδβήζεζ ζηδκ
εκάνεηδ γςή, εα εβηαζκζάζεζ πθμφζζα ενδζηεοηζηή γςή ηαζ εα είκαζ ακίηδημξ [Ajita] κζηδηήξ ημο ηαημφ.
Ββηαζκζάγμκηαξ εζνήκδ ηαζ δζηαζμζφκδ ζημκ ηυζιμ, εα εηπθδνχζεζ υθεξ ηζξ εζχηαηεξ επζεοιίεξ ηαζ κμζηαθβίεξ ηςκ
ακενχπςκ ηαζ εα ημοξ μδδβήζεζ ζε απενζυνζζηδ ζςιαηζηή, ροπζηή ηαζ πκεοιαηζηή εοηοπία. Θα ακαηαζκίζεζ ηδκ
πνςηεφμοζα ημο ααζζθείμο ημο, ιεημκμιάγμκηάξ ηδκ ιε ηαζκμφνζμ υκμια, ζ’ αοηή δε εα εημζιάγμκηαζ ηα μονάκζα
εκδφιαηα, μονάκζα ημζιήιαηα ηαζ μονάκζα εδέζιαηα ηαζ εα είκαζ αοηή ςξ ζημθζζιέκμξ πανάδεζζμξ, βειάημξ ιε
πακεοηοπείξ ακενχπμοξ.
Καζ ηα άβνζα θοηά ηαζ ηα δέκηνα ηςκ δαζχκ εα ακείγμοκ ηυηε ηαζ εα ηανπμθμνμφκ, εοηναζία αένςκ εα
νοειίγεζ ηζξ επμπέξ ημο έημοξ, δζαηδνχκηαξ ηδκ άκεδζδ ηαζ ηδκ ηαθή ηανπμθμνία αεζεαθή.
Ο Μέβαξ αοηυξ Βζνδκεοηήξ, πενζζημζπμφιεκμξ απυ πθήεμξ ιαεδηχκ ηαζ μπαδχκ, εα πενζένπεηαζ πυθεζξ ηαζ
πςνζά, μδδβχκηαξ εεμφξ ηαζ ακενχπμοξ ζε ζςηδνία ηαζ εζνήκδ. Δ δζδαζηαθία ημο εα ηονζανπήζεζ ςξ αηαηάθοημξ
Νυιμξ ηαζ εα δπήζεζ ςξ μονάκζα ιεθςδία, εα πανέπεζ δε ζημοξ ακενχπμοξ ημκ πναβιαηζηά μίκμ ηδξ αθήεεζαξ,
ηαηακέιμκηαξ ζημκ ηαεέκα απυ ηα δζηά ημο πανίζιαηα ηαηά ημ ιέηνμ ηδξ δεηηζηυηδηαξ ηαεεκυξ, ιέπνζ ηαζ αοηέξ ηζξ
οπενθοζζηέξ βκχζεζξ. ΋θμξ μ θαυξ εα δζδαπεεί απ’ αοηυκ ηαζ δ δζδαζηαθία ημο εα ελαπθςεεί εονφηαηα. Οζάηζξ, έζης
ηαζ απυ πμθφ ιαηνζκή απυζηαζδ, εα αθέπεζ ακενχπμοξ κα επζεοιμφκ κα επζζηνέρμοκ ζηδκ εοεεία μδυ, εα
πνμζένπεηαζ αοημζηζβιή ζ’ αοημφξ ηαζ εα ημοξ πνμζεθηφεζ. Με ηδκ ειθάκζζή ημο μζ άκενςπμζ ηαζ ηςκ πθέμκ
δζαθμνεηζηχκ ηάλεςκ, εα πνμζημθθχκηαζ ζηδκ πνμζηαζία ημο ιαγί ιε ηζξ βοκαίηεξ ηαζ ηα παζδζά ημοξ ιέπνζ ημκ
εάκαημ. ΋ζμζ εα δεπημφκ ημκ θυβμ ημο ηαζ εα γμοκ ιε εβηνάηεζα εα θοηνςεμφκ απυ ημκ εάκαημ, ιε ηδ ιεθέηδ δε ηςκ
ζενχκ ημο θυβςκ εα απαθθάζζμκηαζ απυ ηζξ αιανηίεξ ηαζ εα ακένπμκηαζ ζημκ μονακυ ζε ιεβάθμ ανζειυ.
Βίκαζ αδφκαημ κα εηθνάζεζ ηακείξ ιε θυβζα ηδκ μθμηθδνςηζηή πθδνυηδηα ηδξ εοηοπίαξ ηςκ ακενχπςκ, δ
μπμία εα εβηαζκζαζηεί δζα ημο Maitreya, υηακ δε θήλεζ δ επίβεζα γςή ημοξ, εα απμθαιαάκμοκ αηεθείςηδ
αοημιαηανζυηδηα. Γζ’ αοηυ, θένεηαζ κα πνμηνέπεζ μ ΐμφδαξ, εκ ηαηαηθείδζ ηςκ παναπάκς, ηα ελήξ: αζηείηαζ
πανεεκία, ζημνπίγεηε δχνα ακάθμβα ιε ηδκ αλία αοηχκ πμο ηα παίνκμοκ, ηδνείηε ηζξ κδζηήζζιεξ διένεξ, ζημπάγεζεε
ημοξ ζοκακενχπμοξ ιε ζοιπάεεζα, κα είζηε γδθςηέξ ηαθχκ ένβςκ. Βάκ ζηδ γςή αοηή πνμεημζιάζεηε ηδκ ζςηδνία, εα
εθεθηφζεηε ηδκ θήλδ ηςκ εθίρεχκ ζαξ. Μυκμ υζμζ γμοκ ιε ηυζδ εοζέαεζα ηαζ θζθακενςπία ηαζ δζααάγμοκ ηα ζενά
ηείιεκα ηαζ απμλεκχκμκηαζ απυ ηα οθζηά αβαεά ημοξ ηαζ υζμζ εα απμδεπημφκ ηδκ δζδαζηαθία ημο Mettaya [Maitreya]
εα δμοκ ημκ θοηνςηή ηαζ ζηδκ ιέθθμοζα γςή’’26.
Πανυιμζα είκαζ δ δζαηφπςζδ βζα ημκ Metteya [Maitreya] ζηα ηείιεκα ημο Κζκεγζημφ ΐμοδζζιμφ,
ζοκοθαζιέκδ ηυζμ ζ’ αοηά, υζμ ηαζ ζηα ζκδζηά πνμξ ηζξ ζδζμηοπίεξ ηαζ ηςκ δφμ θαχκ, ηδξ υθδξ ημζιμεεςνίαξ
ηαζ αζμεεςνίαξ ημοξ ηαζ πνμξ ηζξ θμζπέξ ενδζηεοηζηέξ ημοξ πεπμζεήζεζξ, απυ ηζξ μπμίεξ απμπςνίζαιε ηζξ
ακςηένς πενί Metteya [Maitreya] βναιιέξ, δζυηζ αοηέξ ιυκμ ιαξ εκδζαθένμοκ εδχ, επεζδή πανέπμοκ ηδκ εζηυκα
ημο πνμζδμηχιεκμο θοηνςηή ηαζ ημο κμζηαθβμφιεκμο απμθοηνςηζημφ ημο ένβμο.
- Σηνλ Θηβεηηθφ Βνπδηζκφ

Μεηαλφ ηςκ πακανπαζμηάηςκ ενδζηεοηζηχκ ζημζπείςκ, ηα μπμία πμθφ ανβυηενα ακαιίπεδηακ ιε ημκ
ΐμοδζζιυ ημο Θζαέη, είκαζ ηαζ ηα εονζζηυιεκα ζημ εεκζηυ έπμξ (Κεγάν) ηδξ Θζαεηζακήξ Γναιιαηείαξ, ζημ μπμίμ
δζαηοπχκεηαζ δ πνμζδμηία θφηνςζδξ ηδξ ακενςπυηδηαξ απυ ημκ ααζζθέα ηςκ εεχκ Τπένεεμ δζα ιέζμο
πανεεκμβέκκδημο εεακενχπμο θοηνςημφ, οζμφ ημο ορίζημο Θεμφ ηαζ Θεμφ ημο, μ μπμίμξ εα αηηζκμαμθεί εείμ θςξ ςξ
πάιθςημξ ήθζμξ ηαζ εα απμηαηαζηήζεζ, ςξ εευξ θοηνςηήξ, ηδκ ακενςπυηδηα ζηδκ ανπέβμκδ πνοζή επμπή ηδξ,
ελαθακίγμκηαξ ημ Καηυ. ‘’΋ζεξ θμνέξ Θζαεηζακυξ βίκεηαζ πνζζηζακυξ αθέπεζ ηδκ παθαζά αοηή πνμζδμηία θοηνςηή κα
έπεζ εηπθδνςεεί ζημκ Υνζζηυ’’27.
- Σηνλ Φηλδνπηζκφ
΢’ αοηυκ δ θοηνςηζηή κμζηαθβία εηθνάγεηαζ ζηδκ ζδέα ηδξ ΐαβηααάδβηζηα28 πεξί αλαγθαηόηεηαο ησλ
ελαλζξσπήζεσλ ημο φρζζημο Θεμφ [ΐίζκμο] πνμξ αμήεεζα ηαζ θφηνςζδ ηςκ ακενχπςκ. Οζ άκενςπμζ ιυκμζ ημοξ, δεκ
ιπμνμφκ κα αμδεήζμοκ ημοξ εαοημφξ ημοξ, επμιέκςξ πνέπεζ μ Θευξ κα ηαηένπεηαζ ζηδ βδ απυ ηαζνμφ εζξ ηαζνυ, ηαηά
πενζυδμοξ, βζα ηδ θφηνςζή ημοξ. Ώπυ αοηυ ηαζ δ ηαηά πενζυδμοξ πνμζδμηία ηδξ εκακενςπήζεςξ [Avatara] ημο Θεμφ,
οπυ δζάθμνα ηάεε θμνά μκυιαηα, βζα κα ιπμνμφκ μζ πζζημί ιε ημκ εεάκενςπμ ηαζ δζ’ αοημφ κα ακένπμκηαζ ζημκ
μονακυ.
΢ε ακηίεεζδ δε πνμξ ηζξ άθθεξ εκακενςπήζεζξ ημο εεμφ ΐίζκμο, μζ μπμίεξ ακήημοκ ζημ πανεθευκ,
πνμζδμηάηαζ ε ηειεπηαία ελαλζξώπεζε [Avatara] απνθιεηζηηθώο ζην κέιινλ: ζημ ηέθμξ ημο ηαημφ αζχκα αοημφ ημο
ηυζιμο [Kali-Yuga], ακαιέκεηαζ δ ειθάκζζδ ημο ΐίζκμο ςξ εεακενχπμο, οπυ ημ υκμια Kalki [= μ ηαηαθφςκ ημ
ζηίβια, θοηνςηήξ, πμο ακαθαιαάκεζ απυ ιυκμξ ημο ηα ζηίβιαηα ηςκ ακενχπςκ πνμξ ελάθεζρή ημοξ], ‘’ν βιαζηόο ημο
Puranapurusa [= ημο εεμφ ΐίζκμο πμο ηεθεί ζηδκ οπενααηζηή ηαηάζηαζδ]’’, απμζηνάπημκηαξ υπςξ μ ήθζμξ, βζα κα
επακαθένεζ ηδκ ακενςπυηδηα ζημκ ανπέβμκμ πνοζυ αζχκα, κα ηνίκεζ ημοξ ηαημφξ, κα αιείρεζ ημοξ αβαεμφξ ηαζ κα
πναβιαημπμζήζεζ ηδκ ζοκηέθεζα ημο ηυζιμο.
α.- Δ πνμθοηνςηζηή πενίμδμξ [Kali-Yuga] παναηηδνίγεηαζ ζηα ζκδζηά ηείιεκα, ζηα μπμία πενζζχεδηακ
μζ παιπάθαζεξ βζ’ αοηήκ παναδυζεζξ, ςξ πενίμδμξ θοζζηήξ ηαζ δεζηήξ αηαηαζηαζίαξ, ζςιαηζημφ, πκεοιαηζημφ
ηαζ δεζημφ εηθοθζζιμφ ηςκ ακενχπςκ, απζζηίαξ ημοξ ηαζ εηπηχζεςξ ζε πθάκεξ, αδζηίεξ, αοεαζνεζίεξ ηαζ
πθεμκελία, ςξ πενίμδμξ πςνίξ πκεοιαηζηή γςή ηαζ δεζηυ θναβιυ, πενίμδμξ εθίρεςξ ηαζ απμζφκεεζδξ, πμο
μδδβεί ζηδκ ηαηαζηνμθή.
Μεηά ηδκ απμημνφθςζδ αοηή ημο θοζζημφ ηαζ δεζημφ ηαημφ ζημκ ηυζιμ, ακαιέκεηαζ κα
επακεβηαζκζαζεεί ηαζ επακεβηαηαζεεί ζ’ αοηυκ δζα ημο ιέθθμκημξ κα εκακενςπήζεζ ΐίζκμο, ήημζ δζα ημο Kalki,
δ ανπέβμκδ πνοζή παναδείζζα εζνδκζηή επμπή [Krtayuga]. Οζ ηαηά ηδκ πενίμδμ Kali-Yuga αανφηαηα
δζαηαναπεείζεξ ζοκεήηεξ, θοζζηέξ ηαζ ακενχπζκεξ, εα επακέθεμοκ ζηδκ ζδεχδδ ιμνθή ηδξ ανπζηήξ εηείκδξ
πνοζήξ πενζυδμο. Βζνήκδ, εοηοπία, αβκυηδηα ηαζ οβεία εα ηονζανπήζμοκ ιεηαλφ ηςκ ακενχπςκ, μζ κυιμζ πμο
εεζπίζηδηακ απυ ημκ δδιζμονβυ Θευ εα ζζπφζμοκ ηαζ πάθζ ζηαεενά, μζ άκενςπμζ εα μδδβδεμφκ ζηδκ ανεηή ηαζ
δ δυλα ημο Kalki εα θάιρεζ ζ’ υθδ ηδ βδ, δ αδζηία εα ελαθακζζηεί, εα ηονζανπήζεζ ημ δίηαζμ, εα επακέθεεζ δ
αθδεζκή εεμβκςζία ηαζ δ αθδεζκή θαηνεία ημο Θεμφ.
Πνέπεζ κα οπμβναιιζζηεί, υηζ ηα ζπεηζηά ιε αοηά πςνία ηδξ ζκδζηήξ Γναιιαηείαξ είκαζ πνμπνζζηζακζηήξ
πνμεθεφζεςξ, θίβα δε απυ αοηά, ιεηαπνζζηζακζηά, ακαθένμκηαζ ζε παιπάθαζεξ πνμπνζζηζακζηέξ παναδυζεζξ.
α.- Ο ΐμοδζζιυξ, μ μπμίμξ εζζήθεε ζημ Θζαέη ιε ηδκ ιεηαβεκέζηενδ ιμνθή ημο ςξ Μαπαβοάκα –
ΐμοδζζιυξ, ηαζ απμδέπηδηε, δζα ηδξ θεβυιεκδξ ‘’΢πμθήξ Tantra’’, ηαζ ημ πζκδμοσηυ πάκεεμ, ιε άθθεξ θέλεζξ: μ
ΐμοδζζιυξ Tantra ή Σακηνζζιυξ ημο Θζαέη πανέθααε απυ ημκ Υζκδμοσζιυ ηαζ ηδκ έκκμζα ηςκ εκακενςπήζεςκ
[avataras]. Οζ εεμί πζζηεφεηαζ υηζ ειθακίγμκηαζ ζηδ βδ ιε πμθθέξ ιμνθέξ. Ώθθά ζδζαζηένςξ έκαξ απυ αοημφξ, μ
μπμίμξ ζανηχκεηαζ ζοκεπχξ, εεςνείηαζ υηζ επζηεθεί ημ ένβμ ηδξ ζςηδνίαξ ηδξ ακενςπυηδηαξ ηαζ υηζ δζδάζηεζ
ηδκ αθδεζκή δζδαζηαθία. Ώπυ ημκ ιφεμ αοηυ ζοκάβεηαζ επίζδξ δ ιέζς αοημφ ζδζμηφπςξ ιεκ, αθθά ζαθχξ
εηθναγυιεκδ πίζηδ, υηζ θφηνςζδ πναβιαηζηή είκαζ δοκαηή ιυκμ δζα ηδξ εκακενςπήζεςξ ημο Θεμφ, μ μπμίμξ
ιυκμξ ηαηέπεζ ηαζ ιπμνεί κα απμηαθφρεζ ηδκ Ώθήεεζα, ηαζ υηζ ιζα ηέημζα θφηνςζδ πναβιαηζηή απυ εεάκενςπμ
αθδεζκυ θοηνςηή απμηεθμφζε ζηζξ Εκδίεξ αζίβδηδ κμζηαθβία. Μζα έκημκδ, αθθά απναβιαημπμίδηδ πνμζδμηία,
ζηδκ μπμία μθείθμκηαζ ηαζ μζ ιοεχδεζξ πθαζιαηζηέξ ακφπανηηεξ εκακενςπήζεζξ, ςξ οπμηοπχζεζξ ηδξ
κμζηαθβμφιεκδξ πναβιαηζηήξ εκακενχπδζδξ ημο Θεμφ.
2. – ΢ηνπο Θξαλνύο
1.- ΢ςηήνα [Saoshyant a Sos[y]an = αοηυξ πμο εα ζχζεζ] εεάκενςπμ πενίιεκακ ηαζ μζ Ενακμί, ηαοηίγμκηεξ
αοηυκ ιε ημκ εευ Μίενα. ΋ηακ εα ενπυηακ ημ πθήνςια ημο πνυκμο, εα βεκκζυηακ αοηυξ απυ πανεέκα. Σδκ βέκκδζή
ημο εα ακάββεθθε δ ειθάκζζδ αζηένα, μ μπμίμξ δζαηνζκυιεκμξ απυ ημοξ οπυθμζπμοξ, εα ήηακ ‘’μ αζηέναξ ημο’’ [=
ημοπνμζδμηχιεκμο ΢ςηήνα]29.
Δ ηνμθή ημο Saoshyant εα ήηακ πκεοιαηζηή30. Σμ ζχιά ημο εα έθαιπε υπςξ μ ήθζμξ31, εα ήηακ
πακημβκχζηδξ, εα απμηάθοπηε ηα ιέζα βζα ηδκ ηαηακίηδζδ ημο Φεφδμοξ [Druj] ηαζ εα πναβιαημπμζμφζε ηδκ
ακαηαίκζζδ ηαζ ημκ ηαεανιυ ημο ηυζιμο, ςξ μ ηαη’ ελμπήκ θοηνςηήξ ημο. Καηά δε ηδκ ζοκηέθεζα ημο ηυζιμο εα
ακαζηήζεζ ηα ζχιαηα ηςκ κεηνχκ ηαζ, ςξ εκηεηαθιέκμξ ημο Θεμφ, Ahura Mazda, εα δζεκενβήζεζ ηδκ ηεθζηή ηνίζδ,
αιείαμκηαξ ή ηζιςνχκηαξ ημοξ ακενχπμοξ ακάθμβα ιε ηα ένβα ημοξ.
Δ πνμζδμηία ημο Saoshyant ανίζηεηαζ ζηζξ Gathas ηδξ Avesta 32, ζε ζηεκυηαηδ ζοκάνηδζδ πνμξ ηδκ
έηααζδ ημο ηεθζημφ αβχκα ιεηαλφ ημο Αζηαίμο ηαζ ηδξ Ώθήεεζαξ [Asa] αθ’ εκυξ, ηαζ ημο Καημφ, ηδξ Ώδζηίαξ,
ημο Φεφδμοξ [Drui ή Drug] αθ’ εηένμο, ιεηά ηδκ μπμία εα πνμηφρεζ δ δοκαηυηδηα ηδξ ίδνοζδξ ηδξ αζχκζαξ
ααζζθείαξ [xsadra].
Ζ επνρή πξν ηεο ειεύζεσο ηνπ Saoshyant παναηηδνίγεηαζ ςξ ηαηή επμπή ιε πακημεζδή δεζκά ιε μθμέκα
πνμσμφζα επζδείκςζδ. Δ ενδζηεία εα εηπέζεζ, ηα ήεδ εα δζαθεανμφκ, μζ άκενςπμζ εα πνμηζιμφκ απυ ηδκ πμζυηδηα
ηςκ θυβςκ ημ πνήια, δ Καηυηδηα εα ζζπφζεζ ςξ ηακυκαξ ηαζ ηνυπμξ γςήξ, ημ ιίζμξ εα βίκεηαζ μθμέκα εκημκχηενμ. Οζ
άκενςπμζ εα ρεφδμκηαζ ηαζ εα δμθζεφμκηαζ, εηθνάγμκηεξ ιε ρεοδείξ ηαζ απαηδθμφξ υνμοξ ηζξ ακηίεεηεξ πνάλεζξ ημοξ,
βζα κα ηζξ ζοβηαθφρμοκ ηαζ βζα κα ελαπαηήζμοκ. Αεκ εα ηναημφκ ημκ θυβμ ημοξ ηαζ δεκ εα πανέπμοκ ηαιιία
αζθάθεζα.
΋θμζ μζ άκενςπμζ εα βίκμοκ απαηεχκεξ, θίθμζ εα δζαθςκήζμοκ ημιιαηζηά, θζθία, εηηίιδζδ, εθπίδα ηαζ
θνμκηίδα βζα ηδκ ροπζηή ζςηδνία εα παεμφκ απυ ημκ ηυζιμ. Παηένεξ, παζδζά ηαζ αδέθθζα εα απμλεκςεμφκ ιεηαλφ
ημοξ. Ο ήθζμξ εα εθαηηχζεζ ηδκ ακηαφβεζά ημο ηαζ εα πθδεφκμοκ μζ ηδθίδεξ ημο· έηδ, ιήκεξ ηαζ διένεξ εα ιζηνφκμοκ.
Δ ζοβημιζδή εα είκαζ πμθφ εθαηηςιέκδ ζε ζφβηνζζδ ιε ηδκ ζπμνά. Δ αθάζηδζδ δεκ εα ςνζιάγεζ, ηα δέκηνα δεκ εα
ηανπμθμνμφκ. Οζ άκενςπμζ εα βεκκζχκηαζ ιζηνυζςιμζ ιε θζβυηενεξ δοκάιεζξ ηαζ ζηακυηδηεξ, εα επζδίδμκηαζ ζε
παιενπείξ πνάλεζξ, δεκ εα ζέαμκηαζ ημ ρςιί ηαζ ημ αθάηζ ηαζ δεκ εα αβαπμφκ ηδκ παηνίδα ημοξ.
Ώζνεηζημί πακηυξ είδμοξ εα πενζθνμκμφκ ημκ θυβμ ημο Θεμφ. Σονακκζηά ηαεεζηχηα ηαζ πεπθακδιέκεξ
δζδαζηαθίεξ εα εκζηήρμοκ ζημοξ πθδεοζιμφξ. Βηείκμζ πμο ζδνχκμοκ βζα κα γήζμοκ απυ ηδκ ενβαζία ημοξ, δ γςή
ημοξ εα ηαηαζηεί αδφκαηδ ηαζ εα εηθζπανμφκ ημκ εάκαημ ςξ δχνμ. Ώηυιδ ηαζ μζ κέμζ ηαζ ηα παζδζά εα είκαζ
ηαηαθμαζζιέκμζ, δεκ εα οπάνπεζ πθέμκ ζ’ αοηά μφηε ροπζηή πανά. Σα πάκηα εα ηείκμοκ πνμξ ηδκ ηαηαζηνμθή ηαζ δ
βδ εα λενκά ηάεε είδμοξ ιέηαθθα.
ΐάναανμζ θαμί εα ηονζανπήζμοκ ηαζ δ εέθδζή ημοξ εα επζαθδεεί ζημκ ηυζιμ ιε ηδ αία· αοημί εα ζημηχκμοκ
αδζαηνίηςξ έκα δίηαζμ άκενςπμ, υπςξ ιία ιφβα. Σα αβαεά ηςκ θαχκ εα πενζέθεμοκ ζε λέκμοξ ηαζ ιζζδηυ ηαεεζηχξ
εα ηονζανπήζεζ ζημκ ηυζιμ. Δ πθεμκελία ηςκ ακενχπςκ εα είκαζ αηυνεζηδ ζημ κα απμηημφκ· εα ζοζζςνεφμοκ
επίβεζμοξ εδζαονμφξ ηαζ εα ημοξ ηνφαμοκ ζηδ βδ. Με ηδ ακδεζηυηδηα ημοξ ηαζ ηδκ δζαθεμνά ημοξ εα αζημφκ πανά
θφζδ αζέθβεζα [μιμθοθμθζθία] εα ζοκαβεθάγμκηαζ ιε ειιδκμνμμφζεξ βοκαίηεξ ηαζ εα παναδίδμκηαζ ζε ηάεε
αημθαζία. Θθίρδ ηαζ πυκμξ ηαζ ενήιςζδ εα ηονζανπήζεζ ζηδκ βδ. ΋ζμ πνμζεββίγεζ ημ ηέθμξ ημο Καημφ, ηυζμ αοηυ
εα βίκεηαζ ζζπονυηενμ ηαζ ααζακζζηζηυηενμ.
Συηε εα βεκκζυηακ μ Saoshyant, μ δβειυκαξ ημο ζφιπακημξ, μ μπμίμξ ζα δηακόξθσλε ηελ αλζξσπόηεηα εη
κέμο, χζηε κα ιδκ παθζχκεζ μφηε κα πεεαίκεζ, αθθά πάκημηε κα εοδιενεί. Ώοηυξ εα αθέπεζ ιε ηα ιάηζα ηδξ Ώθήεεζαξ
εα επζαθέπεζ υθα ηα υκηα, ηαηεοεφκμκηάξ ηα πνμξ ηδκ εοηοπία, επαβνοπκχκηαξ δε βζ’ αοηά, εα ηαηαζηήζεζ άθεμνμ ημ
ζφκμθμ ημο γχκημξ ηυζιμο. Θα ηαηακζηήζεζ ημ ηαηυ, εα δχζεζ ηέθμξ ζηα δεζκά ηαζ εα απμιαηνφκεζ ημο Καηυ ηαζ ημ
Φεφδμξ απυ εηεί, υπμο αοηά ακαδφεδηακ, ζηδκ άαοζζμ ηδξ ηυθαζδξ. Θα δεζιεφζεζ ηαζ εα ηαηαζηήζεζ αδφκαιμ ημ
πκεφια ημο Καημφ [Angra Mainyu] ηαζ εα εβηαζκζάζεζ κέα επμπή. Δ επμπή ημο θφημο εα ηενιαηζζηεί ηαζ εα ανπίζεζ δ
επμπή ημο ανκίμο. Δ αθάζηδζδ εα ηαηαζηεί αεζεαθήξ ηαζ απυ πανά εα πθδιιονίζμοκ υθα ηα πθάζιαηα. Δ
ακενςπυηδηα εα θοηνςεεί, μ εάκαημξ εα εηθείρεζ· μφηε δδθδηήνζα εα δφκακηαζ κα εακαηχκμοκ ημκ άκενςπμ, μφηε
λίθδ ή ιαπαίνζα κα ημκ πηοπήζμοκ ή κα ημκ πθδβχζμοκ. Ώζεέκεζα, βδναηεζά, θνμκηίδεξ ηαζ εάκαημξ εα
εηιδδεκζζημφκ, ηαεχξ ηαζ υθδ δ δοζηοπία, δ μπμία πνμένπεηαζ απυ ηδ δοκαιζηή ηονζανπία ηςκ ηαηχκ ηαζ ζζπονχκ
ηαζ απυ ηδκ πεπθακδιέκδ πίζηδ.
Δ ενδζηεία εα ακαηηήζεζ ηδκ ηονίανπδ εέζδ ηδξ ζηδ γςή ηςκ ακενχπςκ. ΋θμζ μζ άκενςπμζ εα έπμοκ ημζκή
αάζδ, ημοηέζηζ ηδ ενδζηεία, ηαζ δ αμφθδζδ ημο δδιζμονβμφ φρζζημο Θεμφ εα ηονζανπεί. Ο Saoshyant εα είκαζ μ
ιυκμξ Κφνζμξ, μ μπμίμξ ςξ απεζηαθιέκμξ ημο Θεμφ εα ηεθεζζμονβεί ηδκ ακαηαίκζζδ ημο ηυζιμο, ζφιθςκα ιε ηδκ
κμζηαθβία ηςκ πθαζιάηςκ ημο, υζα αδζαθείπηςξ εα επζδεζηκφμοκ πνμξ αοηυκ γςκηακή πίζηδ, ηθίζδ ηαζ αθμζίςζδ.
Σμ πκεφια ημο Καημφ [Angra Mainyu] εα εηιακεί ηυηε ηαζ, ζπάγμκηαξ ηα δεζιά ημο, εα επζηεεεί ηαηά ημο
ηυζιμο, επζθένμκηαξ θμαενέξ ηαηαζηνμθέξ, ηαηαπίκμκηαξ ημ ηνίημ ηδξ ακενςπυηδηαξ ηαζ ημ ηνίημ ηςκ γχςκ,
επαπεζθχκηαξ ιάθζζηα κα ελαθακίζεζ ηαζ ηα φδαηα ηαζ ηα θοηά. Ώθθά εα επέιαεζ μ φρζζημξ Ώβαευξ Θευξ, μ μπμίμ εα
δεζιεφζεζ ηαζ πάθζ ημ Καηυ, δ αιθζαμθία ηαζ μζ επενμί εα ελαθακζζημφκ απυ ημκ ηυζιμ, μ Saoshyant εα απμηαεάνεζ
υθα ηα πθάζιαηά ημο ηαζ ζηδ ζοκέπεζα εα πναβιαημπμζήζεζ ηδκ ακάζηαζδ ηςκ κεηνχκ ηαζ ηδκ ηεθζηή ηνίζδ, ιεηά
ηδκ μπμία εα επαημθμοεήζεζ δ ιέθθμοζα γςή.
Μεηά ηδκ ακάζηαζδ ηςκ κεηνχκ, μζ άκενςπμζ, υζμζ εα ελαημθμοεμφκ κα είκαζ πνμζδθςιέκμζ ζηδκ Ώθήεεζα
ηαζ ημ Αίηαζμ [Asa], δεκ εα πεεαίκμοκ πθέμκ ηαζ δ ακενςπυηδηα εα δζαιμνθςεεί ηαζ πάθζ εη κέμο. ΢ε ενχηδζδ ημο
Γςνμάζηνδ πνμξ ημκ Όρζζημ Θευ [Ahura Mazda], πςξ εα ηαηαζηεί δοκαηή ε αλάζηαζε ησλ λεθξώλ, πςξ ημοηέζηζ, εα
ακαζοβηνμηδεεί μ κεηνυξ πμο έπεζ δζαθοεεί ζηα ζημζπεία ημο, μ Θευξ οπεκεοιίγεζ ζ’ αοηυκ ςξ απάκηδζδ: πυζμ πζμ
δφζημθμ οπήνλε κα δδιζμονβδεμφκ ηα πθάζιαηα εη ημο ιδδεκυξ απυ ημο κα εβενεμφκ πάθζ ζε κέα γςή ιεηά ημκ
εάκαηυ ημοξ!
- Πνχημζ εα ακαζηδεμφκ μζ πνςηυπθαζημζ [Gayomart] ηαζ έπεζηα υθμζ μζ άθθμζ· ιεηά απυ αοηυ υθμζ εα
ειθακζζημφκ πνμ ηδξ ηεθζηήξ Κνίζδξ. Ο ηαεέκαξ εα ακαζηδεεί ζημκ ηυπμ υπμο πέεακε, αοημί δε πμο εα ακαζηδεμφκ
εα ακαβκςνίγμκηαζ ιεηαλφ ημοξ θέβμκηεξ: αοηυξ είκαζ μ παηέναξ ιμο, αοηή είκαζ δ ιδηένα ιμο, αοηυξ είκαζ μ αδεθθυξ
ιμο, αοηή είκαζ δ ζφγοβμξ ιμο. ΋πμζμξ ηαηά ημκ εάκαηυ ημο είπε ηδκ χνζιδ δθζηία εα ακαζηδεεί ιε ηδ ιμνθή
ζανακηάπνμκμο ιεζήθζηα· υπμζμξ πέεακε ζε παζδζηή δθζηία εα ακαζηδεεί ιε ηδ ιμνθή δεηαπεκηάπνμκμο παζδζμφ. ΢ε
ηάεε άκδνα εα απμδμεεί δ βοκαίηα ημο ηαζ εα πανμοζζαζεμφκ ζ’ αοηυκ ηα παζδζά, πμο απυηηδζε ιε αοηήκ. Άκδναξ
ηαζ βοκαίηα εα γμοκ ζημ ελήξ ςξ ζφγοβμζ, υπςξ ζημκ ηυζιμ, αθθά δεκ εα ηεηκμπμζμφκ πθέμκ.
΢ηδ ζοκέπεζα, ιε ηδ εέθδζδ ημο δδιζμονβμφ Θεμφ Ahura Mazda, μ Saoshyant εα θξίλεη ημοξ ακενχπμοξ,
απμκέιμκηαξ ζημκ ηαεέκα αιμζαή ή πμζκή ζφιθςκα ιε ηα ένβα ημο. Καζ μζ ιεκ δίηαζμζ εα εζζέθεμοκ ζημκ πανάδεζζμ
ημο εεμφ Ahura Mazda [ημκ Garotman], υπμο ιεηά ημο ζχιαημξ πθέμκ εα γμοκ ζηδκ ιαηανζυηδηα, μζ δε άδζημζ εα
ηαεανεμφκ δζα ημο πονυξ, βζα κα εζζέθεμοκ ηαζ αοημί ζηδκ ιαηανζυηδηα. Καζ ηυηε εα έπεζ ζοκηεθεζηεί ημ ένβμ ημο
εεμφ Ahura Mazda· ηάεε άκενςπμξ εα ηαηαζηεί αεάκαημξ αζςκίςξ. Γχκηαξ απ’ ηδκ γςμπμζυ αίβθδ ημο Saoshyant μ
άκενςπμξ εα θεάζεζ ημ φρζζημ ζδιείμ ηδξ ηεθεζυηδηαξ.
Σέθμξ εα δζελαπεεί ν ηειηθόο αγώλαο ιεηαλφ ηςκ δοκάιεςκ ημο θςηυξ ηαζ ημο ζηυημοξ, πμο εα
εηπνμζςπμφκηαζ απυ ημοξ μπαδμφξ ημοξ, μ Ahura Mazda ιε ημκ Angra Mainyu, ηα αβαεά πκεφιαηα ιε ηα ηαηά.
Σεθζηά εα ελμκηςεεί μ Angra Mainyu ηαζ μ υθζξ ημο Φεφδμοξ [Dguj]. Ο εζζαμθέαξ ημο μονακμφ Angra
Mainyu εα βηνειζζηεί απυ ημκ μονακυ ιε υζδ αζαζυηδηα εζζέααθε ζ’ αοηυκ ηαζ εα ηαηαπέζεζ ζηα ζημηεζκά αάεδ. Ο δε
ιζζδηυξ υθζξ εα ηαεί ζε θζςιέκμ ζίδενμ ηαζ δ δοζςδία ηαζ ανςιζά ηδξ ηυθαζδξ εα εηθείρεζ ιαγί ιε ηδκ ίδζα ηδκ
ηυθαζδ, δ δε πενζμπή ηδξ εα απμδμεεί ζηδκ πενζμπή ηδξ ιαηανζυηδηαξ, ζηδκ μπμία εα γμοκ μζ πάκηεξ. Ο ηυζιμξ εα
γεζ πςνίξ εάκαημ αζχκζα, δ βδ εα είκαζ πςνίξ αηαεανζία, αμοκά ηαζ θανάββζα εα ζζμπεδςεμφκ.
Ώοηέξ είκαζ μζ ηφνζεξ βναιιέξ ηδξ πίζηεςξ ηςκ Ενακχκ ζπεηζηά ιε ημκ Saoshyant ηαζ ηα έζπαηα, υπςξ
πνμαάθθμοκ απυ ηα επίζδια ηείιεκα ζε εκζαία ακάβθοθδ εζηυκα απυ ηζξ αθδβήζεζξ ηςκ πδβχκ, μζ μπμίεξ είκαζ
βειάηεξ απυ ημπζημφξ, ημζιμεεςνδηζημφξ, αζμεεςνδηζημφξ ηαζ ενδζηεζαημφξ ζδζςιαηζζιμφξ. Ώπ’ αοηέξ
ηαηαθαίκεηαζ, υηζ ζημοξ Ενακμφξ δ έκκμζα ημο θοηνςηή έπεζ εζπαημθμβζηυ παναηηήνα, δεκ μιζθεί πενί ηδξ ήδδ
θφηνςζδξ ηςκ ακενχπςκ απυ ηδκ αιανηία ζημκ ηυζιμ αοηυ ηαζ ηδξ εκμπήξ ζ’ αοηήκ.
2.- Καζ παναηηήνζζε ιεκ μ Γςνμάζηνδξ ημκ εαοηυ ημο ςξ ηδκ εηπθήνςζδ ηδξ πνμζδμηίαξ αοηήξ, δ δε
ιαγδασηή εεμθμβία δδιζμφνβδζε ιφεμοξ βζα ηδκ εεσηή πνμέθεοζή ημο, ηδκ οπενθοζζηή βέκκδζή ημο ηαζ παβηυζιζα
επζηνάηδζή ημο, ζε αοηά υιςξ υθα έεεζε ηένια μ εάκαημξ, πςνίξ ηαιιία πεναζηένς ζοκέπεζα ή ζοκέπεζα ημο ένβμο
ημο, ημ μπμίμ πάεδηε ιαγί ι’ αοηυκ. Ώθθά ζημ ηείιεκμ ηςκ παναδυζεςκ αοηχκ πνμαάθθεζ ακάβθοθδ δ εεακενχπζκδ
πνμζδμηία ημο ζνακζημφ θαμφ ιαγί ιε υθα ηα ανιυγμκηα ζ’ αοηήκ παναηηδνζζηζηά ςξ πνμξ ηδκ εευηδηα ηαζ ημ ένβμ
ημο Πνμζδμηχιεκμο. Κάπμζα ιάθζζηα πενζημπή αοημφ ημο ηεζιέκμο πνμέθεβε ςξ επζηείιεκδ ηδκ βέκκδζδ ααζζθέςξ,
μ μπμίμξ εα εειεθίςκε ηδκ απυ ημκ Γςνμάζηνδ εβηαζκζαζεείζα ηάλδ ηαζ εα επακέθενε ζηδκ βδ ηδκ κμζηαθβμφιεκδ
παναδείζζα ηαηάζηαζδ. Εδμφ δ ηαηαπθδηηζηή αοηή πενζημπή:
‘’Καηά ηδκ επμπή αοηή εα θακεί έκαξ ααζζθέαξ, μ μπμίμξ εα απμηαηαζηήζεζ πάθζ ημκ αβαευ Νυιμ. Θα
είκαζ μ αβςκζζηήξ βζα ημκ κυιμ ημο Γςνμάζηνδ, μ Τπένιαπμξ ηδξ Ώθήεεζαξ, ηαζ εα επακεβηαζκζάζεζ ηδκ ηάλδ
ηςκ πναβιάηςκ. Μαηάνζμ ημ δέκδνμ, ημ μπμίμ αθήκεζ μ Θευξ κα θένεζ ηέημζμ ηανπυ33. Ώπυ ημ άζπζθμ αοηυ
δζαιάκηζ, απυ ημ ηαεανυ αοηυ Παζδί, εα πνμέθεεζ ιεβάθδ ακάαθερδ πάκς ζηδ βδ ηαζ ιέπνζ ημκ μονακυ. Ο
πανάδεζζμξ εα αιείαεζ αοημφξ πμο ημκ αημθμοεμφκ [ημκ Πνμζδμηχιεκμ], μζ επενμί εα βηνειίγμκηαζ ζηδκ
ηυθαζδ. Χ! κα ιπμνμφζα κα γς ιέπνζ ηδκ ιαηάνζα αοηή διένα. ΢’ Ώοηυκ εα πνμζέθενα ηα αβαεά ιμο ηαζ ηδκ
ροπή ιμο ςξ εοζία’’34. Πζμ ηάης δε ζημ ίδζμ ηείιεκμ Ώοηυξ μ Πνμζδμηχιεκμξ μκμιάγεηαζ ‘’δίηαζμξ
ααζζθέαξ’’35.
3.- Υαναηηδνζζηζηυ είκαζ, υηζ, θίβμ πνμ ηδξ ειθακίζεςξ ημο Υνζζηζακζζιμφ, ηαηά ηδκ επμπή ημο
ενδζηεοηζημφ ζοβηνδηζζιμφ, μζ Πένζεξ ζοβπχκεοζακ υθα ηα ζημζπεία ηδξ εεακενχπζκδξ πνμζδμηίαξ ημοξ ζημκ εευ
ημο θςηυξ Μίενα. Ώοηυκ, υπςξ είδαιε πζμ πάκς, ημκ πενζκυδζακ ςξ ημκ Πνμζδμηχιεκμ Saoshyant [αοηυξ πμο εα
ζχζεζ, ζςηήνα], ςξ ιεζίηδ ιεηαλφ ημο εεμφ Ahura Mazda ηαζ ηςκ ακενχπςκ, μ μπμίμξ είκαζ εευξ εη εεμφ,
δδιζμονβυξ ηαζ θοηνςηήξ, εα βεκκζυηακ απυ Πανεέκα ηαζ εα ειθακζγυηακ ςξ εεάκενςπμξ ελ ακαημθχκ, βζα κα
θοηνχζεζ ημκ ηυζιμ απυ ηδκ θεμνά ηαζ ημκ εάκαημ.
3. – ΢ηνπο αξραίνπο Έιιελεο
Ώθθ’ εηεί, υπμο δ εεακενχπζκδ πνμζδμηία εηδδθχκεηαζ ιε ιεβάθδ εκάνβεζα είκαζ μ ανπαίμξ Βθθδκζηυξ
ηυζιμξ.
Δ εββφηδηα ηαζ δ ιεηαλφ εεχκ ηαζ ακενχπςκ ελμζηείςζδ είκαζ ημ ηφνζμ παναηηδνζζηζηυ ηδξ ανπαίαξ
Βθθδκζηήξ ενδζηείαξ, υπμο μζ εεμί ζοκακαζηνέθμκηαζ, ζοκενβάγμκηαζ ηαζ δνμοκ ιαγί ιε ημοξ ακενχπμοξ, ιαπυιεκμζ
ηαζ ιεηαλφ ημοξ ηαηά ηδκ ζοιπανάηαλή ημοξ ιε ηζξ ακηζιαπυιεκεξ μιάδεξ ακενχπςκ.
Βλ αοημφ δ ήδδ ζηδκ Μζκςσηή ενδζηεία ηαζ ζηδ ζοκέπεζα απυ ηςκ Οιδνζηχκ επχκ ιέπνζ ηςκ πνυκςκ ηδξ Κ.
Αζαεήηδξ ιανηονδιέκδ πίζηδ ηςκ ανπαίςκ Βθθήκςκ ζε ειθακίζεζξ ηςκ εεχκ [εεμθακίεξ], είηε ιε ηδ ιμνθή, πμο
κμμφκηαζ ηαζ πανζζηάκμκηαζ ζηδκ επίζδιδ ενδζηεία ηαζ ζηδκ ενδζηεοηζηή ηαηαζηεοή εζδχθςκ, είηε οπυ άθθδ, επίζδξ
ακενχπζκδ ζοκδεέζηαηα, ιμνθή θακηαζηζημφ ή ηαζ πναβιαηζημφ ακενχπμο.
Έηζζ ζζημνείηαζ βζα ημοξ ηαημίημοξ ηδξ ‘’Μεβάθδξ Βθθάδμξ’’ ζηδ Ν. Εηαθία, ‘’υηζ εεςνμφζακ ημκ Ποεαβυνα
εευ, άθθμζ ιεκ ςξ ημκ Πφεζμ Ώπυθθςκα, άθθμζ δε ςξ ημκ Παζάκα, άθθμζ δε ςξ ημκ Τπεναυνεζμ Ώπυθθςκα, άθθμζ δε
ςξ ηάπμζμκ άθθμκ απυ ημοξ Οθφιπζμοξ εεμφξ, δζαθδιίγμκηεξ υηζ εθάκδηε ζημοξ παθαζυηενμοξ ιε ακενχπζκδ ιμνθή
βζα κα πανίζεζ ζηδ εκδηή θφζδ ημ ζςηήνζμ έκαοζια ηδξ εοδαζιμκίαξ ηαζ θζθμζμθίαξ’’36. «Ο Ώνζζημηέθδξ ζηα αζαθία
ημο ‘’Πενί ηδξ Ποεαβμνζηήξ Φζθμζμθίαξ’’ παναδίδεζ, υηζ μζ άκενςπμζ έηακακ ιία ηέημζμο είδμοξ δζαίνεζδ βζα ηα
απυννδηα, ημ έκα είδμξ ημο θμβζημφ υκημξ είκαζ εευξ, ημ δεφηενμ άκενςπμξ ηαζ ημ ηνίημ ηάηζ ζακ ημκ Ποεαβυνα. Καζ
απμθφηςξ δζηαζμθμβδιέκα ημκ εεςνμφζακ ζακ ηέημζμο είδμοξ, βζαηί ιέζς αοημφ απέηηδζακ (μζ άκενςπμζ) ιία ζδέα...
βζα ηα πάκηα ιέζα ζημκ ηυζιμ... ηα μναηά ηαζ ηα αυναηα... ηαζ δ ζδέα πμο απέηηδζακ ήηακ μνεή ηαζ ακηαπμηνζκυηακ
ζηδκ πναβιαηζηυηδηα... βζα κα ιπμνέζμοκ κα δζαηνίκμοκ ανπέξ ηαζ αζηίεξ ηςκ πάκηςκ, εβηαηαζηάεδηακ ζηδκ Βθθάδα
απυ ημκ Ποεαβυνα»37.
Καζ αοηυξ μ Ποεαβυναξ, ‘’ςξ κα ήηακ πναβιαηζηά μ ίδζμξ εευξ’’, είπε πνμξ ημκ Άαανζκ ημκ ΢ηφεδ απυ ημοξ
Τπεναυνεζμοξ, ‘’υηζ έπεζ έθεεζ βζα κα οπδνεηήζεζ ηαζ κα εεναπεφζεζ ημοξ ακενχπμοξ ηαζ βζ’ αοηυ είκαζ
ακενςπυιμνθμξ, χζηε κα ιδκ ηανάζζμκηαζ παναλεκεουιεκμζ απυ ηδκ οπενμπή ημο ηαζ απμθεφβμοκ ηδκ ιάεδζδ
ημκηά ημο’’38.
΢ημκ Κνυηςκα δε οπμδεπεείξ ημοξ πνεζαεοηέξ απ’ ηδκ ΢φαανδ ιίθδζε ηαηά ηέημζμ ηνυπμ, ‘’χζηε ηαζ ηάπμζμζ
κα ημκ κμιίζμοκ ςξ ημκ Ώπυθθςκα’’39.
΢ημκ Βονζπίδδ θένεηαζ κα θέβεζ μ εευξ Αζυκοζμξ·
‘’αθμφ άθθαλα ηδ ιμνθή ιμο απυ εεμφ ζε ακενχπμο ήνεα’’40.
... ηαζ πζμ ηάης ζημ ίδζμ ηείιεκμ· ‘’άθθαλα ηαζ απυ εευξ πήνα ακδνυξ ιμνθή ηζ ακενχπμο θφζδ’’41.
Καζ πενί ημο Μ. Ώθελάκδνμο θέβεηαζ, υηζ ‘’παν’ μθίβμ κα πνμζηοκήζεζ’’ ημκ Αανείμ, ‘’επεζδή ημκ εεχνδζε
ςξ εευ, πμο ηαηέαδηε απυ ημκ ΋θοιπμ’’42.
΢αθήξ ηαζ πμθφ παναηηδνζζηζηή βζα ηδκ έκημκδ δζαζχκζα ζδέα πενί εεακενςπήζεςξ ζημοξ ανπαίμοξ Έθθδκεξ,
αηυιδ ιέπνζ ηαζ ηςκ πνυκςκ ηδξ Κ. Αζαεήηδξ, είκαζ δ ιανηονία ηδξ, δ μπμία πθδνμθμνεί υηζ: ηαηά ηδκ επίζηερδ ηςκ
απμζηυθςκ ΐανκάαα ηαζ Παφθμο ζηα Λφζηνα ηδξ Λοηαμκίαξ, ‘’μζ υπθμζ υηακ είδακ ηζ πναβιαημπμίδζε μ Παφθμξ’’,
ήημζ ηδ εαοιαημονβζηή εεναπεία ημο εη βεκεηήξ πςθμφ, «θχκαγακ δοκαηά ζηδ θοηαμκζηή ημοξ βθχζζα ηαζ έθεβακ:
‘’Οη ζενί πήξαλ ηε κνξθή αλζξώπσλ θαη θαηέβεθαλ ζ΄ εκάο’’». Καζ μκυιαγακ ημκ ιεκ ΐανκάαα Αία, ημκ δε Παφθμ
Βνιή, βζαηί αοηυξ ηονίςξ ιζθμφζε. Ο δε ζενέαξ ημο καμφ ημο Αζυξ ήεεθε ιαγί ιε ημ πθήεμξ κα ημοξ πνμζθένεζ εοζία,
εκχ μζ Ώπυζημθμζ, ηδνφζζμκηεξ ημκ αθδεζκυ Θευ, ημκ γχκηα, ‘’ιυθζξ ηαζ ιεηά αίαξ ηαηυνεςζακ κα ζηαιαηήζμοκ ηα
πθήεδ απυ ημ κα ημοξ πνμζθένμοκ εοζία’’43
Έκεηα ημφημο ηαζ δ πνμζδμηία εεακενχπμο θοηνςημφ, ‘’ζςηήνα’’, πνμαάθθεζ πζμ έκημκδ ηαζ πζμ έηδδθδ
ζημοξ ανπαίμοξ Έθθδκεξ. Ώοηυκ ακαγδημφκηεξ ζημ πέναζια ηςκ αζχκςκ, ημκ Έκα φρζζημ ηαζ ιυκμ Ώθδεζκυ Θευ, ηαζ
ακζηακμπμίδημζ απυ ημοξ θακηαζηζημφξ εεμφξ, ημοξ μπμίμοξ ζοκεπχξ έπθαεακ θυβς αοηήξ ηδξ ακαγήηδζδξ,
πνμζδμημφκ ηαζ πνμακαββέθθμοκ, υηζ εα ηαηέθεεζ ηάπμηε μ Ώκαγδημφιεκμξ οπυ ιμνθή ακενχπμο ςξ εεάκενςπμξ
ζςηήναξ ηαζ θοηνςηήξ, δζυηζ ιε αοηυκ ημκ ηνυπμ ιυκμ δφκαηαζ κα βίκεζ βκςζηυξ μ Θευξ απυ ημκ άκενςπμ: δζα ηδξ
πναβιαηζηήξ εκακενςπήζεχξ Σμο ηαζ δζα ηδξ αοημαπμηαθφρεχξ Σμο. Έηζζ:
α.- Σηνλ Αηζρχιν (Πνμιδεέαξ Αεζιχηδξ): μ Πνμιδεέαξ, επεζδή επακαζηάηδζε ηαηά ηδξ επί ηςκ πάκηςκ
ηονζανπίαξ ημο Αία, ήημζ επεζδή αανφηαηα αιάνηδζε, μθείθεζ ‘’κα ηζιςνδεεί’’, θυβς ηδξ ζζπφμοζαξ άηεβηηδξ ηάλδξ, δ
μπμία αλζχκεζ ακηαπυδμζδ υζςκ έπμοκ δζαπναπεεί (ζηίπ. 9-10)· μπυηε ηαηαδζηάγεηαζ ζηδκ ηνμιενή ηζιςνία ηδξ
πνμζπαζζάθςζήξ ημο ζημκ ανάπμ (12 ελ.). Ώπυ αοηή ηδκ ηναβζηή ημο εέζδ εηθνάγεζ πνμξ ζηζβιή ηδκ εθπίδα, υηζ εα
ζοβπςνδεεί απυ ημκ Θευ, μ μπμίμξ είκαζ δίηαζμξ ιεκ, αθθά ηαζ ‘’ιαηνυεοιμξ’’ (ζηίπ. 187 ε.). Ώθθά έπεζηα πνμθέβεζ,
υηζ μ θοηνςηήξ ημο εα είκαζ ημ παζδί, ημ μπμίμ εα βεκκδεεί απυ ηδκ πανεέκα Εχ ηαζ ημκ Θευ (ζηίπ. 772 ε., 834 ε., 848
ε.), εα είκαζ πηόο Θενύ θαη πηόο Παξζέλνπ, ήημζ εεάκενςπμξ, πμο εα βεκκδεεί οπενθοζζηά. Ο πανεεκμβέκκδημξ αοηυξ
εεάκενςπμξ εα ηαηαθφζεζ ημ ηνάημξ ηςκ παθαζχκ εεχκ ηαζ εα αθακίζεζ αοημφξ ηαζ ηδκ δφκαιή ημοξ (908 ε., 920 ε.).
Καζ μ Βνιήξ πνμθέβεζ ζημκ Πνμιδεέα, υηζ δεκ πνέπεζ κα πενζιέκεζ ημ ηέθμξ ηςκ ααζάκςκ ημο πνζκ κα θακεί
ηάπμζμξ Θευξ, μ μπμίμξ εα ημκ δζαδεπηεί ζημ ιανηφνζμ ηαζ μ μπμίμξ εημφζζα εα ηαηέαεζ ζημκ ζημηεζκυ Άδδ ηαζ ζηα
γμθενά αάεδ ημο Σανηάνμο, βζκυιεκμξ έηζζ εημφζζμ ελζθαζηήνζμ εφια βζα ηδ θφηνςζδ ημο δεζιχηδ, θυβς ηδξ
αιανηίαξ, ακενχπμο, (πμο είπε ηαηαδζηαζηεί) ιε εεία δίηαζδ εκημθή:
‘’Σένια ζημκ πυκμ αοηή ιδ ηανηενείξ,

πνζκ ηάπμζμξ εευξ ηζξ ζοιθμνέξ ζμο κα ζδηχζεζ
ηαζ ζημκ ακήθζαβμ Άδδ ακηί βζα ζέκα
ζημοξ άθεββμοξ ηαηέαεζ ημο Σανηάνμο αοεμφξ’’
(ζηίπ. 1026 ε.)
Ώνηεί δ απθή ακηζπανααμθή ηδξ ιεβαθεζχδμοξ αοηήξ εζηυκαξ ηαζ πνμννήζεςξ πνμξ ημ 53μ ηεθάθαζμ ημο
ΔζαΎα, βζα κα ιείκεζ έηπθδηημξ ηάπμζμξ απυ ημ εάιαμξ ηδξ εείαξ Πνυκμζαξ, πμο ηοαενκά ηα πάκηα, δ μπμία ιε ηυζμ
εαοιαζηυ ηνυπμ πνμελαββέθθεζ ηα εαοιάζζα ηδξ θφηνςζδξ ημο ακενχπμο απυ ημκ Θεάκενςπμ Λοηνςηή.
β.- Δ έκημκδ αοηή ζημοξ ανπαίμοξ Έθθδκεξ εεακενχπζκδ πνμζδμηία πνμαάθθεζ ζηδκ επμπή ημο ΢ςηνάηδ
αηυιδ πζμ λεηάεανδ ηαζ δζδάζηεηαζ απ’ αοηυκ ιε πθδνέζηενδ ηαζ ηαηαπθήζζμοζα δζαηφπςζδ.
Καηά ηνλ Σσθξάηε, δ πνμζεπήξ ηάεμδμξ ημο Θεμφ ζημοξ ακενχπμοξ οπυ ιμνθή ακενχπμο είκαζ ηυζμ
ακαβηαία, χζηε πνέπεζ κα ακαιέκεηαζ ιε ακεπζθφθαηηδ αεααζυηδηα. Δ αεααζυηδηα αοηή ζζβμηαίεζ ηαζ ιεβαθφκεζ ηδκ
εη ιένμοξ ηςκ Βθθήκςκ αζίβδηδ κμζηαθβία πνμξ εκαηέκζζδ ημο εεακενχπμο θοηνςημφ, ςξ ημο πναβιαηζημφ
ζζημνζημφ Πνμζχπμο πμο πνμζδμηάηαζ.
Έηζζ, ζηδκ απμθμβία ημο θένεηαζ μ ΢ςηνάηδξ οπυ ημο Πθάηςκμξ κα θέβεζ πνμξ ημοξ δζηαζηέξ ημο:
‘’ηδκ οπυθμζπδ γςή ζαξ εα ηδκ πενάζεηε ζημκ πκεοιαηζηυ θήεανβμ, εάκ μ Θευξ δεκ ζηείθεζ ηάπμζμκ
άθθμκ πνμξ εζάξ, θνμκηίγμκηαξ βζα ζαξ’’44.
Ώκ ηαζ αοηυξ μ πνμζδμηχιεκμξ εευπειπημξ, μ μπμίμξ εα εβηαζκζάζεζ ζημκ ηυζιμ πενίμδμ αθφπκζζδξ ηαζ
εβνήβμνζδξ, εα είκαζ δζηαζυηαημξ ηαζ ιέπνζ ημκ εάκαηυ ημο αιεηαηίκδημξ ζηδκ δζηαζμζφκδ, υιςξ εα εεςνδεεί απυ
ημοξ ακενχπμοξ άδζημξ ηαζ εα οπμζηεί ηαπεζκχζεζξ, ελεοηεθζζιμφξ ηαζ ιανηονζηυ εάκαημ ιε ακαζημθμπζζιυ, ήημζ
δζα ηανθχιαημξ πάκς ζημκ ζηυθμπα, πάκς ζε ρδθυ λφθμ. Εδμφ επί θέλεζ ημ επίζδξ ηαηαπθδηηζηυ πςνίμ ημο
Πθάηςκμξ, δ ακάβκςζδ ημο μπμίμο οπεκεοιίγεζ ηζξ πενί δζηαζμζφκδξ ημο Κονίμο διχκ Εδζμφ Υνζζημφ ηαζ ημο
πάεμοξ Σμο παναζηαηζηέξ πνμθδηείεξ ημο ΔζαΎμο, ηεθ. 40 ε.
‘’Ώξ ημκ απμβοικχζμοιε θμζπυκ απυ υθα ηα άθθα, εηηυξ απυ ηδ δζηαζμζφκδ... έηζζ πςνίξ κα έπεζ ηάιεζ
πμηέ ηδκ παναιζηνυηενδ αδζηία, αξ ημκ εεςνμφκ βζα ημκ πεζνυηενμ ηαημφνβμ, βζα κα πενάζεζ δ ανεηή ημο απυ
ηζξ ιεβαθφηενεξ δμηζιαζίεξ... ηαζ αξ ιδ παναζηναηήζεζ απυ ημκ δνυιμ ημο, χζπμο κα πεεάκεζ, έηζζ πμο κα
πενκά ζ’ υθδ ημο ηδ γςή βζα άδζημξ, εκχ αοηυξ ήηακ μ πζμ δίηαζμξ άκενςπμξ... Καζ έηζζ ζοιπενζθενυιεκμξ μ
δίηαζμξ εα ιαζηζβςεεί, εα ζηνεαθςεεί, εα νζπηεί ζηζξ θοθαηέξ, εα ηοθθςεεί ιε πονςιέκμ ζίδενμ, ηαζ ηεθεοηαία,
αθμφ πενάζεζ απ’ υθα ηα ααζακζζηήνζα, εα ακαζημθμπζζηεί’’45.
Δ πνχηδ Υνζζηζακζηή Γναιιαηεία εεχνδζε αοηυ ημ πςνίμ ςξ ζαθχξ ιεζζζακζηυ:
«Σζ δε; δεκ θέεζ παναπθήζζα ηαζ δ Γναθή; Ώξ απμιαηνφκμοιε απυ ιαξ ημκ δίηαζμ, βζαηί ιαξ είκαζ
δφζπνδζημξ. Ο Πθάηςκ πνμθδηεφμκηαξ, υπζ ιυκμ ηδ ζςηήνζα μζημκμιία, ζημ δεφηενμ (αζαθίμ) ηδξ Πμθζηείαξ
θέβεζ ηα ελήξ: ‘’Καζ έηζζ ζοιπενζθενυιεκμξ μ δίηαζμξ εα ιαζηζβςεεί, εα ζηνεαθςεεί, εα νζπηεί ζηζξ θοθαηέξ· εα
ηοθθςεεί ιε πονςιέκμ ζίδενμ, ηαζ ηεθεοηαία, αθμφ πενάζεζ υθα ηα ααζακζζηήνζα, εα ακαζημθμπζζηεί (=
παθμοηςεεί)’’»46.
Καηαπθδηηζηή βζα ημ εέια ιαξ είκαζ ηαζ δ ιεηαλφ ΢ςηνάημοξ ηαζ Ώθηζαζάδδ ζηζπμιοεία ζημ ‘’Ώθηζαζάδδξ
δεφηενμξ’’ ημο Πθάηςκμξ [ΥΕΕΕ-ΥΕV, 150D ε.] πμο είκαζ αθζενςιέκμ ζην ζέκα ηεο πξνζεπρήο. Ο ΢ςηνάηδξ
ακαπηφζζεζ ηζξ ελήξ αθήεεζεξ: α) υηζ μζ πνμζεοπυιεκμζ δεκ βκςνίγμοκ πμζμξ είκαζ ημ πναβιαηζηυ ημοξ ζοιθένμκ, χζηε
αοηυ κα γδημφκ απυ ημοξ εεμφξ· βζ’ αοηυ πμθθέξ θμνέξ γδημφκ αοηά πμο δεκ είκαζ βζα ημ ζοιθένμκ ημοξ, ιεηαλφ ηςκ
μπμίςκ γδημφκ ηαζ ημ ηαηυ ηςκ άθθςκ, α) υηζ δ πνμζεοπή δεκ ιπμνεί κα είκαζ απμηεθεζιαηζηή, εάκ δ οθζηή εοζία δεκ
πνμζθένεηαζ απυ ροπή εοζεαή ηαζ δίηαζδ: ‘’ηαευζμκ ιάθζζηα εα ήηακ θμαενυ ακ μζ εεμί ιαξ απέαθεπακ ζηα δχνα
ηαζ ζηζξ εοζίεξ, ηαζ υπζ ζηελ ςπρή, ακ δδθαδή ηάπμζμξ είκαζ εκάνεημξ ηαζ δίηαζμξ’’ ηαζ β) υηζ, ημφηςκ επυκηςκ, δ δζα
ηδξ πνμζεοπήξ επζημζκςκία ιε ημκ Θευ δεκ είκαζ ηυζμ εφημθδ, υζμ θαίκεηαζ, δεκ είκαζ απαθθαβιέκδ απυ ζθάθιαηα
ηαζ ηζκδφκμοξ ηαζ δεκ είκαζ πάκημηε απμηεθεζιαηζηή. Ώπυ αοηά ζοκάβεζ μ ΢ςηνάηδξ ημ ζοιπέναζια, υηζ ζημκ
άκενςπμ δεκ οπμθείπεηαζ ηίπμηε άθθμ πανά ηαη’ ακάβηδ κα πενζιέκεζ κέρξη λα θζάζεη ν θαηξόο λα δηδαρζεί από
θάπνηνλ πςξ κα ζοιπενζθένεηαζ πνμξ ημοξ εεμφξ ηαζ ημοξ ακενχπμοξ,
‘’Βίκαζ θμζπυκ ακαβηαίμ κα πενζιέκεζ ηακείξ, ιέπνζξ υημο ιάεεζ πςξ πνέπεζ πνμξ ημοξ εεμφξ ηαζ ημοξ
ακενχπμοξ κα ζοιπενζθένεηαζ’’.
΢ηδκ ζοιπεναζιαηζηή αοηή δζαπίζηςζδ μ Ώθηζαζάδδξ ενςηά:
‘’Πυηε θμζπυκ εα ‘νεεί αοηυξ μ πνυκμξ, ς ΢ςηνάηδ, ηαζ πμζμξ είκαζ αοηυξ πμο εα ηα δζδάλεζ; Αζυηζ πάνα
πμθφ εοπάνζζηα, κμιίγς, εα έαθεπα αοηυ ημκ άκενςπμ πμζμξ
είκαζ’’.
΢ηδκ ενχηδζδ αοηή μ ΢ςηνάηδξ απακηά, υηζ μ Ώκαιεκυιεκμξ Αζδάζηαθμξ είκαζ:
‘’αοηυξ μ μπμίμξ θνμκηίγεζ ηαζ βζα ζέκα’’.
Ζ θξνληίδα γηα όινπο ηνπ αλζξώπνπο είκαζ ημ ένβμ ημο Ώκαιεκυιεκμο Αζδαζηάθμο ηδξ Ώκενςπυηδηαξ. Γζα
κα ημκ βκςνίζεζ υιςξ εηείκμξ πμο εέθεζ, μθείθεζ πνχνα κα αθαζνέζεζ απυ ηδκ ροπή ημο ηδκ απθφ (ηδκ ποηκή μιίπθδ)
ιε ημκ ηνυπμ, ζφιθςκα ιε ηδκ αθήβδζδ ημο Οιήνμο, πμο ηαζ δ Ώεδκά αθαίνεζε απυ ηα ιάηζα ημο Αζμιήδδ ηδκ απθφ,
‘’’χζηε ηαθά κα λεπςνίγεζξ ημκ εευ απυ ημκ άκενςπμ’’47.
Βπ’ αοηχκ θέβεζ μ Ώθηζαζάδδξ:
‘’Ώξ ηα αθαζνέζεζ θμζπυκ, είηε ημ εάιπςια εέθεζ, είηε μηζδήπμηε άθθμ· βζαηί εβχ είιαζ
πνμδζαηεεεζιέκμξ κα ιδκ απμθφβς ηίπμηε απυ υζα ιε δζαηάλεζ εηείκμξ, υπμζμξ ηοπυκ ηζ ακ είκαζ μ άκενςπμξ
αοηυξ, ακ αέααζα πνυηεζηαζ κα βίκς ηαθφηενμξ’’.
Με ηδκ μιμθμβία αοηή μ Ώθηζαζάδδξ εηδδθχκεζ α) ημκ πυεμ ημο κα βίκεζ ηαθφηενμξ ημο εαοημφ ημο α) ηδκ εη
ηςκ πνμηένςκ πεπμίεδζή ημο, υηζ δ αεθηίςζδ ημο εα βίκεζ ιυκμ δζα ημο Ώκαιεκμιέκμο Αζδαζηάθμο ηαζ β) ηδκ
εζςηενζηή ημο πνμεημζιαζία βζα απμδμπή ηςκ εκημθχκ ημο Αζδαζηάθμο πςνίξ ακηζννήζεζξ.
΢ημ άημοζια ηδξ ηνζπθήξ αοηήξ μιμθμβίαξ μ ΢ςηνάηδξ επακαθαιαάκεζ, υηζ μ ιεθθμκηζηυξ Αζδάζηαθμξ, μ
Ώκαιεκυιεκμξ,
‘’είκαζ αέααζμ υηζ εα επζδείλεζ αλζμεαφιαζηδ πνμεοιία βζα ζέκα’’·
έρεη (ημοηέζηζ, είκαζ αέααζμ υηζ εα επζδείλεζ· είκαζ πνμθδηζηή δ πνήζδ ημο εκεζηχηα) αλζμεαφιαζηδ θνμκηίδα
βζα ημκ Ώθηζαζάδδ, δδθ. βζα ημκ ηάεε άκενςπμ. Ήδδ ηαζ πνζκ ηδκ ειθάκζζή ημο ζημκ ηυζιμ μ Ώκαιεκυιεκμξ έπεζ οπυ
ηδκ πθήνδ θνμκηίδα ημο υθμοξ ημοξ ακενχπμοξ.
΢’ αοηήκ ηδκ πενίπηςζδ – θέεζ μ Ώθηζαζάδδξ , ζοιθςκμφκημξ ηαζ ημο ΢ςηνάηδ – πνέπεζ κα ακααάθθμοιε ηδκ
πνμζθμνά εοζίαξ ‘’ιέπνζ ηυηε’’, δδθ. ιέπνζ ημο πνυκμο, ηαηά ημκ μπμίμ μ Ώκαιεκυιεκμξ Αζδάζηαθμξ εα ιαξ δζδάλεζ
πενί ημο πςξ πνέπεζ κα πνμζεοπυιαζηε. Καζ μ Ώθηζαζάδδξ παναηδνεί ζοιπεναζιαηζηά:
‘’ζημοξ εεμφξ δε ηαζ ηα ζηεθάκζα ηαζ υθα ηα άθθα πμο ηαζνζάγμοκ, ηυηε εα ηα πνμζθένμοιε, υηακ δς κα
θεάκεζ εηείκδ δ ιένα. Θα έιζεη δε όρη κεηά από πνιύ, εθ’ όζνλ απηνί (νη ζενί) ην ζέινπλ’’. ΢ημ ηέθμξ δε ημο δζαθυβμο μ
΢ςηνάηδξ θέβεζ, υηζ δζαηνέπμοκ πενίμδμ ‘’ηθφδςκμξ’’.
Ώπυ ημκ δζάθμβμ αοηυ πνμηφπημοκ ηα ελήξ:
α) υηζ οπήνπε έκημκδ δ πνμζδμηία πενί πνμζεπμφξ πανμοζίαξ ηάπμζμο Τπενακενχπμο ζηδ βδ, μ μπμίμξ,
ςξ ηαη’ ελμπήκ αοεεκηζηυξ ηαζ ιε δζηυ ημο ηφνμξ Παζδαβςβυξ ηαζ Αζδάζηαθμξ, εα απμηάθοπηε ζημοξ
ακενχπμοξ ηδκ αθδεζκή Θνδζηεία [πςξ πνέπεζ πνμξ εεμφξ κα δζαηείιεεα] ηαζ ηδκ αθδεζκή Δεζηή [πςξ πνέπεζ
πνμξ ημοξ ακενχπμοξ κα δζαηείιεεα] ηαζ εα πανείπε ζαθείξ εκημθέξ, μζ μπμίεξ εα μδδβμφζακ ζηδκ αεθηίςζδ
ηςκ ακενχπςκ, μζ μπμίμζ εα οπμηαπεμφκ ζημ οπενάκενςπμ αοηυκμιμ ηφνμξ ημο Αζδαζηάθμο (δεκ εα απμθφβς
ηίπμηε απυ εηείκα πμο πνμζηάγεζ εηείκμξ, εάκ πνυηεζηαζ αέααζα κα βίκς ηαθφηενμξ).
α) ΋ηζ δ έκημκδ αοηή πνμζδμηία μθεζθυηακ ζημ ζοκαίζεδια ημο ακενχπμο, πςξ δ ροπή ημο έπεζ
ζοζημηζζεεί απυ ηδκ απθφ ζημ ιέζμ ‘’ηθφδςκμξ’’, δ μπμία ηαεζζηά αδφκαηδ ηδκ θεζημονβία ηςκ πκεοιαηζηχκ
ημο μθεαθιχκ, μζ μπμίμζ βζ’ αοηυ πμεμφκ ημ θςξ, ηαζ ζημ ζοκαίζεδια, υηζ οθίζηαηαζ ακάβηδ αεθηίςζδξ, ηδκ
μπμία μζ άκενςπμζ πνμζιέκμοκ απυ ημκ πνμζδμηχιεκμ Αζδάζηαθμ ςξ δοκαηή ιυκμ απυ αοηυκ.
β) ΋ηζ θυβς αοηήξ ηδξ αοηεπζβκχζεςξ ηαζ ηδξ έκημκδξ πνμξ αεθηίςζδ πνμζδμηίαξ έπμοκ μζ άκενςπμζ
πνμεημζιαζηεί βζα κα δεπημφκ ακεπζθφθαηηα ηδκ αοεεκηία ημο Μέθθμκημξ Αζδαζηάθμο ηαζ
δ) υηζ αοηυξ δεκ εα ανβήζεζ κα ειθακζζηεί, υπμο κα ‘καζ εα έθεεζ, ιέπνζξ υημο δε έθεεζ, πνέπεζ κα ιδκ
ζοκεπίγεηαζ δ θαηνεία ιε ημκ θακεαζιέκμ ηνυπμ πμο ηεθείηαζ, αθθά κα ακααθδεεί ηάεε θαηνεζαηή εηδήθςζδ,
βζα κα δζαθςηζζηεί μ άκενςπμξ ιε ημκ ηαζνυ πενί ηδξ αθδεζκήξ ηαζ εεμπνεπμφξ θαηνείαξ απυ ημκ
Πνμζδμηχιεκμ Τπενάκενςπμ Αζδάζηαθμ.
Γζ’ αοηυ εφθμβα ακαθςκεί μ Κθήιδξ μ Ώθελακδνεφξ: ‘’Αεκ κμιίγς υηζ ιπμνμφζε απυ ημοξ Έθθδκεξ
ζαθέζηενα κα επζηονςεεί μ ΢ςηήναξ ιαξ’’48.
Σπκπέξαζκα
Καηαδείλαιε ήδδ, υηζ μφηε δ Φζθμζμθία, μφηε ηα Μοζηήνζα ηαηυνεςζακ κα πνμζθένμοκ ζημκ άκενςπμ
αθδεζκή εεμβκςζία ηαζ πναβιαηζηή ημζκςκία ιε ημκ Θευ, δδθ. αθδεζκή θφηνςζδ. Φζθμζμθία ηαζ ιοζηήνζα, κμδηζηή
θεζημονβία ηαζ επμπηζηυ αίςια, πανέιεζκακ ζημ ζηάδζμ ηδξ ακάηαζδξ πνμξ ημκ Άθεαζημκ ηαζ ηδξ ακαγήηδζδξ ημο
Ώβκμμφιεκμο. Πανέιεζκακ οπμηεζιεκζηέξ πνμζπάεεζεξ, μζ μπμίεξ δεκ ηαηυνεςζακ κα θεάζμοκ ημ ακηζηείιεκμ ηδξ
επζδζχλεχξ ημοξ. Αεκ ιπυνεζε ιέζς αοηχκ μ άκενςπμξ κα βκςνίζεζ ημκ Θευ μφηε κα εκςεεί ιε αοηυκ, χζηε κα ιέκεζ
ιε ημκ Θευ ηαζ μ Θευξ ιε αοηυκ. Σμ θοηνςηζηυ αοηυ ζδεχδεξ πανέιεζκε κμζηαθβία, δ ιεηαλφ Θεμφ ηαζ ακενχπμο
απυζηαζδ πανέιεζκε αβεθφνςηδ, δ κμζηαθβία απναβιαημπμίδηδ ηαζ δ θφηνςζδ, ηαζ ςξ αθδεζκή εεμβκςζία ηαζ ςξ
έκςζδ ιε ημκ Θευ, απναβιαημπμίδηδ, εκχ ζοβπνυκςξ αοηή απμηεθμφζε ημ πζμ ααεφ φρζζημ επζηαηηζηυ αίηδια ηδξ
ακενχπζκδξ ηανδζάξ. Ο άκενςπμξ αζζεακυηακ, ηδκ ακάβηδ κα ανεζ θφηνςζδ πναβιαηζηή, υπςξ μ αζεεκήξ γεζ ηδκ
επζηαηηζηή ακάβηδ ηδξ ζάζεχξ ημο. Οζ πάκηεξ ακαγδημφζακ θοηνςηή, ςξ ζςηήνα ηαζ ζοβπνυκςξ ζαηνυ απυ ηα δεζκά
ηδξ άβκμζαξ, ηδξ πθάκδξ ηαζ ημο εκ ης ηυζις Καημφ.
Πνμξ ζηζβιήκ δ ΢ηςζηή ηαζ δ Βπζημφνεζμξ θζθμζμθία ζηνάθδηε πνμξ ημ ζδακζηυ Ώκχηενμο Ώκενχπμο,
χζηε ζε ηάπμζμκ απυ αοημφξ πμο εηπθήνςζακ ή πναβιαημπμίδζακ ζημ πανεθευκ αοηυ ημ ζδακζηυ κα ανεζ μ
άκενςπμξ, ημοθάπζζημκ, πνυηοπμ ηαζ ηακυκα γςήξ.
Ο ΢εκέηαξ πθδνμθμνεί βζα ημκ Βπίημονμ ηα ελήξ: Οθείθμοιε, θέεζ μ Βπίημονμξ, κα ακαγδηήζμοιε έκακ
μπμζμκδήπμηε εοβεκή άκενςπμ, ημκ μπμίμ κα έπμοιε πάκημηε πνμ μθεαθιχκ, βζα κα γμφιε υπςξ αοηυξ, κα ιαξ
ακηζηνφγεζ ηαζ κα πνάηημοιε πάκημηε ζακ αοηυξ κα ημ αθέπεζ49.
Καζ ζοκεπίγμκηαξ μ ΢εκέηαξ βνάθεζ πνμξ ημκ θίθμ ημο ηδκ αηυθμοεδ ζφζηαζδ: Ώξ έπεζ δ ηανδζά ζμο
Κάπμζμκ, βζα κα ημκ ηζιάξ ιε ηάπμζμ ζεααζιυ, μ μπμίμξ κα αβζάγεζ ηαζ ηδκ εζχηαηή ζμο φπανλδ. Χ! εοηοπήξ
υπμζμξ, ηαζ ιυκμ πμο ζηέπηεηαζ Βηείκμκ, ηαζ πςνίξ ηδκ πανμοζία ημο, αεθηζχκεηαζ! Ώθθ’ εοηοπήξ ηαζ εηείκμξ, μ
μπμίμξ βκςνίγεζ κα ζέαεηαζ ηάπμζμκ ηυζμ, χζηε, ηαζ ιυκμ ιε ημκ κα ημκ ζηέπηεηαζ νοειίγεζ ηαζ δζαπθάζζεζ ημκ
εαοηυκ ημο, ζφιθςκα ιε ηδκ ζηέρδ βζα Βηείκμκ...
Αζάθελε θμζπυκ ηαζ βζα ημκ εαοηυ ζμο έκακ Κάηςκα ή... έκακ Λαίθζμ... έκακ μζμκδήπμηε, ημο μπμίμο δ
ζοιπενζθμνά ηαζ μ θυβμξ κα ζμο ανέζεζ, μ μπμίμξ ζηδκ θοζζμβκςιία ημο κα θακενχκεζ αλζαβάπδηδ ροπή:
αοηυκ, ημκ πνμζηάηδ ζμο, ημ πνυηοπυ ζμο, ηνάηα αδζαθείπηςξ ιπνμζηά ζηα ιάηζα ζμο.
΢μο θές, έρνπκε αλάγθε Κάπνηνπ Δλφο, ζφιθςκα πνμξ ημκ μπμίμκ εα δζαιμνθςεεί μ παναηηήναξ ιαξ.
Υςνίξ ηακυκα δεκ εα ιπμνέζεζξ κα ελμοδεηενχζεζξ ηδκ πανεηηνμπή50.
Ώθθ’ υπςξ ήηακ θοζζηυ, μφηε ιεηαλφ ηςκ γχκηςκ μφηε ιεηαλφ ηςκ ηεεκεχηςκ ήηακ δοκαηυ κα ανεεεί μ
Εδεχδδξ Άκενςπμξ, μ μπμίμξ κα απμηεθέζεζ βζα υθμοξ ημοξ ακενχπμοξ ημ ακαγδημφιεκμ ημζκυ ζδακζηυ πνυηοπμ
βζα κα νοειίζεζ ηδ γςή ημο. Άθθμζ ιεκ εεςνμφζακ αοηυκ, άθθμζ δε ημκ άθθμκ ηαζ δ ένζδα πενί ημο πμζμξ ελ
αοηχκ είκαζ μ ιεβαθφηενμξ ηαεζζημφζε ημοξ πάκηεξ ιζηνμφξ, πμο οπμθείπμκηακ ημο ακαγδημφιεκμο.
Βλ αοημφ ηαηάθααακ μζ πάκηεξ, ηεθζηά, ηδκ ακάβηδ κα απμαθέρμοκ ζε οπενβήσκδ αμήεεζα, βζα κα αβμοκ απυ
ηδκ ηαηάζηαζδ ηδξ αδοκαιίαξ ηαζ ημο ακζηακμπμίδημο, ηδκ μπμία αζζεακυκημοζακ ηυζμ επχδοκδ. Έηζζ δ θοηνςηζηή
ακάβηδ απέαδ ενδζηεοηζηή. Βθυζμκ μφηε απυ ιέζα, απυ ηδ θζθμζμθζηή εκυναζδ ηαζ ηα αζχιαηα ηςκ ιοζηδνίςκ,
μφηε απυ έλς, απυ ημοξ ακαγδηδεέκηεξ ζδακζημφξ ακενχπμοξ, επενπυηακ δ πμεμφιεκδ θφηνςζδ. Μία μδυξ
οπμθεζπυηακ βζα κα εφνεζ μ άκενςπμξ ηδκ Ώθήεεζα ηαζ ηδκ εοηοπία: δ άλσζελ, δζα ηδξ απμηαθφρεςξ αοηχκ απυ αοηυκ
ημκ ίδζμ ημκ Θευ ηαζ ηδκ άιεζδ επζημζκςκία ημο ακενχπμο ιε αοηυκ, αθθά δ επζημζκςκία αοηή κα είκαζ πναβιαηζηή.
Ο άκενςπμξ γδηεί ηαζ εέθεζ κα δεζ ηαζ κα αημφζεζ ημκ Θευ, βζα κα πεζζηεί, υηζ ανίζηεηαζ πνμ αοημφ ηαζ κα
ιπμνέζεζ κα εκςεεί πναβιαηζηά ιαγί ημο, χζηε κα είκαζ πεπεζζιέκμξ, υηζ Σμκ ηαηέπεζ ηαζ γεζ ζε αοηυκ ιαγί ημο.
Πνμζέηζ ηνζκυηακ, υηζ μ ίδζμξ μ Θευξ πνέπεζ κα ηαηέαεζ ζημοξ ακενχπμοξ, δζαθμνεηζηά βζκυηακ ακέθζηηδ δ
θφζδ ημο δνάιαημξ απυ ημοξ ακενχπμοξ. Να ηαηέαεζ υιςξ ζημ ηυζιμ, πςνίξ ζοβπνυκςξ κα παφζεζ κα ηεθεί ηαζ
εηείκα πμο είκαζ πένακ ημο ηυζιμο, ηαεχξ ανιυγεζ ζημκ Θευ, εεμπνεπχξ.
Ώπ’ εδχ πνμέηορε δ έκκμζα ημο Θεμφ Λυβμο ςξ ιεζίηδ ιεηαλφ Θεμφ ηαζ ηυζιμο, ημο Θεμφ πνμενπμιέκμο
απυ Θευ, βζα κα ηαηαζηήζεζ ημκ Θευ μναηυ ζημκ εαοηυ Σμο ηαζ κα ζοκδέζεζ ηα δζεζηχηα, ζοιθζθζχκμκηαξ ημκ
άκενςπμ ιε ημκ Θευ ηαζ ακάβμκηάξ ημκ ζημ θοηνςηζηυ ζδεχδεξ ηδξ εεχζεςξ. Γζ’ αοηυ ηαζ υηακ αημφζηδηε ημ
Βοαββέθζμ:
‘’ηαζ μ Λυβμξ έβζκε άκενςπμξ

ηζ έζηδζε ηδ ζηδκή Σμο ακάιεζά ιαξ
ηαζ είδαιε ηδ εεσηή ημο δυλα,
ηδ δυλα πμο μ ιμκαπμβζυξ έπεζ απ’ ημκ Παηένα,
βειάημξ πάνδ ηαζ αθήεεζα’’,51
ηυηε ιυθζξ ηαζ ηυηε ιυκμ, ιυκμ ζημ άημοζια ηαζ ζημ αίςια ημφημ ηδξ εκακενςπήζεςξ ημο Θεμφ Λυβμο
γεφπηδηε ηαζ ζοκεπχξ ηενιαηίζηδηε βζα ημκ άκενςπμ δ ιεηαλφ αοημφ ηαζ ημο Θεμφ απυζηαζδ, δ μπμία
πνμδβμοιέκςξ πχνζγε ημκ άκενςπμ απυ ημκ Θευ, ηαζ πναβιαημπμζήεδηε δ πναβιαηζηή θφηνςζδ δζα ημο ιυκμο
πναβιαηζημφ ηαζ μναημφ Λοηνςηή. Με ηδκ ζοβηαηάααζή Σμο κα εκακενςπήζεζ μ Θεμφ Λυβμξ Θευξ, έκςζε ζημκ
εαοηυ Σμο ηα πνζκ πςνζζιέκα, απμηάθορε ιε ημκ Βαοηυ ημο ηαζ δζα ημο Βαοημφ ημο ημκ απυ αζχκςκ ακαγδημφιεκμκ
Έκακ Ώθδεζκυ Θευ, ήημζ ηδκ αθδεζκή εεμβκςζία, ηαηέζηδζε δζα ημο Βαοημφ Σμο ηαζ ιε ημκ Βαοηυ ημο πνμζζηυ ημκ
Θευ ζημκ άκενςπμ ηαζ ημκ έκεεμ αίμ δζα ηδξ εκ Υνζζηχ γςήξ, ζοιθζθίςζε ηα πνζκ πςνζζιέκα, ηαηάνβδζε ηδκ εθίρδ.
Καζ έζςζε ιε ηδκ δζδαζηαθία Σμο απυ ηδκ εκμπή ηαζ δμοθεία ηδξ αιανηίαξ, δζα ηδξ ακηί διχκ ηαζ οπέν υθςκ ηςκ
ακενχπςκ εθ’ άπαλ ηαζ ζημ δζδκεηέξ εοζίαξ Σμο ηαζ δζα ηδξ ακαζηάζεχξ Σμο, δζα ηςκ μπμίςκ μ άκενςπμξ ακέηηδζε
ηδκ παναδείζζα ηαηάζηαζδ ηδξ άιεζδξ ημζκςκίαξ ιε ημκ Θευ, ηδξ αεακαζίαξ, ηδξ αζχκζαξ γςήξ ηαζ ηδξ πθήνμοξ
πανάξ ηαζ ιαηανζυηδηαξ.
Ώπυ αοηά ηαηαθαίκεηαζ, υηζ μζ Έθθδκεξ πενζζζυηενμ απυ υθμοξ ημοξ άθθμοξ θαμφξ ηδξ μζημοιέκδξ ειθάκζγακ
ζδεμθμβζηή ηαζ εκκμζμθμβζηή πνμπαναζηεοή πνμξ οπμδμπή ηαζ μζηείςζδ ημο Θεακενχπμο. Έκεηα δε ημφημο ηαζ, υηακ
ειθακίζηδηε, Σμκ δέπηδηακ ηαζ εκζηενκίζηδηακ ηαζ έθενακ ημ ηαθυ ιήκοια βζ’ Ώοηυκ ηαζ δζενεφκδζακ ηαζ
δζαηφπςζακ ημ ελ απμηαθφρεςξ πενζεπυιεκμ ηςκ κέςκ πκεοιαηζηχκ ηαζ δεζηχκ αλζχκ ηδξ κέαξ ενδζηείαξ ηδξ
πάνζημξ, δζαιμνθχζακηεξ, ιε ηδκ ζφβηναζδ αοημφ ιε ημκ Βθθδκζηυ πκεοιαηζηυ εδζαονυ, ημ απανάιζθθμ εαφια ημο
δζαθςηίζακημξ ηδκ μζημοιέκδ εθθδκμπνζζηζακζημφ πμθζηζζιμφ, μ μπμίμξ πενζηθείεζ, εηπνμζςπεί ηαζ αηηζκμαμθεί
έηημηε ακά ημκ ηυζιμ ηζξ ορδθυηενεξ πκεοιαηζηέξ αλίεξ, ενδζηεοηζηέξ, δεζηέξ, ακενςπζζηζηέξ, μζ μπμίεξ εεχκμοκ ημκ
άκενςπμ, οπυ ηδκ μνεή ηδξ εεχζεςξ έκκμζα, δζα ηδξ εκ Υνζζηχ γςήξ.
4. – ΢ηνπο Ρωκαίνπο
α. Ο Κζηένςκ52, ακαθένμκηαξ, υηζ μζ ανπαίμζ πνδζιμί ηςκ ΢ζαοθθχκ είπακ ακαββείθεζ ηδκ έθεοζδ εκυξ
ΐαζζθέα, ημκ μπμίμ υθεζθακ κα ακαβκςνίζμοκ εηείκμζ, πμο ήεεθακ κα ζςεμφκ53, πνμαθέπεζ ιία επμπή, ηαηά ηδκ μπμία
‘’πακημφ εα ηοαενκά ημο θμζπμφ έκαξ Αζδάζηαθμξ ηαζ Κονίανπμξ, μ Θευξ’’. Ώθθμφ δε ημκίγεζ, υηζ δεκ είκαζ ηαευθμο
αδφκαημ κα ηαηέαεζ μ Θευξ απυ ημκ μονακυ, μ Οπμίμξ εα επζζηεθεεί ημοξ ακενχπμοξ ηαζ εα ζοκακαζηναθεί ιε
αοημφξ ςξ εεάκενςπμξ, ηαζ ενςηά:
‘’Βάκ ημφημ οπάνπεζ ζηα αζαθία, πνμξ πμζμκ άκενςπμ ηαζ πνμξ πμζμκ πνυκμ οπάνπεζ;’’.
Αεκ είκαζ πνμθακέξ υηζ ηδκ απάκηδζδ ζημ ενχηδια αοηυ ηδκ έδςηακ μ Πζθάημξ, υηακ, δεζηκφμκηαξ ημκ Εδζμφ
είπε, ‘’Ίδε μ άκενςπμξ’’54, ηαζ μ Ώπ. Παφθμξ ιε υζα έβναρε, υηζ δδθ. ημφημ έβζκε, ‘’υηακ ήθεε μ ηαζνυξ πμο είπε
ηαεμνίζεζ μ Θευξ’’55 ημ μπμίμ, υπςξ εα δμφιε εοεφξ ηαηςηένς, ηυζμ δοκαηά πνμαζζεάκεδηε ηαζ πνμακήββεζθε μ
ΐζνβίθθζμξ:
α.- Ο P. Vergilius Maro, ζηδκ Α’ ηςκ ‘’Βηθμβχκ’’ ημο [41 π.Υ.], ακαθενυιεκμξ ζηδκ εηπθήνςζδ ηςκ
πνδζιχκ, πμο πθδζζάγεζ, εη ηςκ μπμίςκ ηαζ ικδιμκεφεζ αοημφξ ηδξ Κοιαίαξ ΢ζαφθθδξ, θέβεζ (ζηίπ. 4-20),
Δ φζηαηδ ηδξ Κοιαίαξ ςδήξ επμπή έθεαζε ήδδ:
Μεβάθδ ηάλδ ηςκ αζχκςκ βεκκζέηαζ ελ οπανπήξ. Ήδδ ηαζ δ Πανεέ-
κμξ (αζηενζζιυξ) επακένπεηαζ, επακένπμκηαζ ηα Κνυκζα ΐαζίθεζα.
Ήδδ κέα βεκεά απμζηέθθεηαζ απυ ημκ ορδθυ μονακυ.
΢ο δε, υηακ εα βεκκάηαζ ημ παζδί, δζα ημο μπμίμο δ ηαη’ ανπάξ ζζδδ-
νά (βεκεά)
εα ηεθεζχζεζ ηαζ ζε υθμ ημκ ηυζιμ κέα ε’ ακαηείθεζ βεκεά,
αβκή Φαεζθυνε, πνμζηάηεοζέ ημ: ήδδ ααζζθεφεζ μ Ώπυθθςκάξ ζμο.
Καζ βζα ζέκα ημ ηυζιδια ημφημ ημο αζχκα, εκχ ζο εα είζαζ φπαημξ
εα εζζέθεεζ, μ Πυθθζμξ, 56
ηαζ εα ανπίζμοκ κα πνμπςνμφκ μζ ιεβάθμζ ιήκεξ.
Βκχ εζφ εα δβειμκεφεζξ, εάκ παναιέκμοκ ηάπμζα ίπκδ ηδξ αζέαεζάξ ιαξ,
αηονμφιεκα, δζαθφμοκ απυ ηδκ μζημοιέκδ ημκ δζανηή ηνυιμ.
Βηείκμξ (ημ πνμζδμηχιεκμ παζδί) εα εζζδεπεεί ημκ
Θευκ Ώοημγςή, ηαζ εα δεζ ημοξ εεμφξ κα ακαιζβκφμκηαζ
ιε ημοξ ήνςεξ ηδξ πίζηεςξ ηαζ Ώοηυξ εα θακενςεεί ζε εηείκμοξ,
ηαζ εα ηοαενκήζεζ ηδκ εζνδκεφμοζα μζημοιέκδ ιε ηζξ πνμβμκζηέξ ανεηέξ.
Καζ ζε ζέκα, Παζδί, εα πνμζθένεζ δ βδ ηα πνχηα ηδξ δςνάηζα, πμο
θφμκηαζ πςνίξ ηαθθζένβεζα, ημοξ αηάηηςξ πενζθενυιεκμοξ ηανπμφξ
ημο ηζζζμφ ιαγί ιε ημ θοηυ ηδξ αάηηανδξ ηαζ δ ημθμηαζία εα θμο-
κηχζεζ ακάιζηηδ ιε ηδκ βεθχζα άηακεα.
Βπαημθμοεεί πενζβναθή ηδξ ακαιεκυιεκδξ κέαξ ηαηάζηαζδξ ιε υιμζεξ πμζδηζηέξ εζηυκεξ, μζ μπμίεξ
οπεκεοιίγμοκ ηδκ παναδείζζα πνμπηςηζηή επμπή, ηδκ αθεηδνζαηή πνοζή επμπή ηδξ ακενςπυηδηαξ, δ μπμία ααεεζά
κμζηαθβείηαζ, ηδξ μπμίαξ πνμακαββέθθεηαζ μ επακεβηαζκζαζιυξ απυ ημ Πνμζδμηχιεκμ Παζδί. Μεηά δε δ έλανζδ ημο
πμζδηή απμημνοθχκεηαζ ζηδκ αηυθμοεδ ιεβαθεζχδδ πνμζθχκδζδ πνμξ ημκ Πνμζδμηχιεκμ Θεάκενςπμ, επ’ εοηαζνία
ηδξ πνμζέββζζδξ ημο πνυκμο ηδξ εκακενςπήζεχξ Σμο:
‘’Πνυζεθεε ζηζξ ιεβάθεξ ηζιέξ, εα θεάζεζ υζμκ μφπς μ πνυκμξ, πμθοηίιδηε απυβμκε ηςκ εεχκ, ιεβάθε
αθαζηέ ημο Αζυξ. Πνυζαθερε πνμξ ημκ ηθμκζγυιεκμ απυ ημ ηονηςιέκμ αάνμξ ηυζιμ ηαζ αηυιδ πνμξ ηα πςνάθζα ηαζ
ηζξ εηηάζεζξ ηδξ εαθάζζδξ ηαζ ημκ ααεφ μονακυ. Πνυζαθερε, πςξ ηα πάκηα ζηζνημφκ βζα ημκ ενπυιεκμ αζχκα’’
ηαζ ζε εθεφεενδ απυδμζδ:
Έθεαζε ήδδ ημ ηέθμξ ηδξ επμπήξ ηςκ πνδζιχκ ηδξ Κοιαίαξ ΢ζαφθθδξ. Βπίηεζκηαζ έκανλδ κέαξ πνμκζηήξ
πενζυδμο, πενζυδμο παβηυζιζαξ ηάλδξ. Σμ Πανεεκζηυ Άζηνμ εα ακαθάιρεζ υζμκ μφπς ηαζ υζμκ μφπς θεάκεζ δ
επάκμδμξ ηδξ ανπζηήξ ααζζθείαξ ημο φρζζημο Θεμφ. ΋ζμκ μφπς κέα [πνοζή] βεκεά ζηέθθεηαζ άκςεεκ απυ ηα μονάκζα
φρδ ζηδκ βδ.
΢ο θμζπυκ, Φςηεζκή επζθυπζα εεά, πνμζηάηεοζε [ηδκ Μδηένα], ηαηά ηδκ ζηζβιή πμο εα βεκκζέηαζ απυ αοηή ημ
ΐνέθμξ, δζα ημο μπμίμο εα θήλεζ δ πνμδβμφιεκδ ζζδδνά [=δοζηοπήξ] βεκεά, βζα πνχηδ θμνά [ζηδκ παβηυζιζα
Εζημνία], ηαζ κέα βεκεά [εοηοπήξ] εα ακαηείθεζ ζε υθμ ημκ ηυζιμ. Άνπζζε ήδδ κα ααζζθεφεζ μ πάιθςημξ Έκαξ Θευξ.
Σμ ηυζιδια αοηυ ημο αζχκμξ [ημ εείμ ΐνέθμξ] εα ‘νεεί [ζημκ ηυζιμ] ηαηά ηδκ δζάνηεζα ηδξ οπαηείαξ ζμο, ς
Πμθθίμκ, ηαζ εα ανπίζμοκ κα δζαδέπμκηαζ μ έκαξ ημκ άθθμ μζ ιεβάθμζ [= μζ εοηοπείξ ηδξ κέα Πενζυδμο] ιήκεξ. Βάκ δε
απμιέκμοκ αηυιδ ίπκδ ηδξ αζέαεζάξ ιαξ, αοηά, ελαθεζθυιεκα ηαηά ηδκ δζάνηεζα ηδξ δβειμκίαξ ζμο, εα εθεοεενχζμοκ
ηδκ μζημοιέκδ απυ ημκ δζανηή ηνυιμ. Βηείκμξ [ημ Παζδί, ημ εείμ ΐνέθμξ] εα εκζανηχζεζ ζημκ Βαοηυ ημο ημκ Θευ,
ηδκ Ώοημγςή, ηαζ εα δεζ ημοξ δνςσημφξ μπαδμφξ [Σμο] κα ζοκακαζηνέθμκηαζ ηζξ εείεξ δοκάιεζξ ηαζ μ Ίδζμξ εα
απμηαθοθεεί ζε αοημφξ ηαζ εα ηοαενκήζεζ ιε ηζξ πνμβμκζηέξ ανεηέξ ηδκ μζημοιέκδ, δ μπμία εα δζάβεζ εζνδκζηά.
Καζ δ βδ εα πνμζθένεζ ζε ΢ε, ς [εείμ] ΐνέθμξ, αηάηηςξ πενζθενυιεκμοξ ηζζζμφξ ιαγί ιε ημ θοηυ ηδξ
αάηηανδξ , ςξ πνχηα ιζηνά δχνα, πμο θφμκηαζ πςνίξ ηαθθζένβεζα, ηαζ δ ημθμηαζία57 εα θμοκηχζεζ ακάιζηηδ ιε ηδκ
βεθχζα άηακεα…
Έθα (θμζπυκ) πνμξ ηζξ ιεβάθεξ ηζιέξ, πμθοηίιδηε Τζέ Θεμφ, Μεβάθε Τζέ ημο Τρίζημο, υζμκ μφπς θεάκεζ δ
επμπή. Ρίλε ημ αθέιια ΢μο ζηδκ ακενςπυηδηα, πμο ηθμκίγεηαζ απυ ημ αάνμξ ηδξ δοζηοπίαξ, ημ μπμίμκ ηδκ εηφνηςζε,
ηαζ ζε υθδ ηδ βδ ηαζ ηζξ εηηάζεζξ ηδξ εάθαζζαξ ηαζ ζημ ααεφ μονακυ· νίλε ημ αθέιια ΢μο [ηαζ δεξ], πςξ ηα πάκηα
ζηζνημφκ βζα ηδκ επμπή, δ μπμία υζμκ μφπς θεάκεζ’’.
Μεηά απυ αοηά μ πμζδηήξ εφπεηαζ βζα ημκ εαοηυ ημο κα ιπμνμφζε κα δζαηδνήζεζ ηδ γςή ημο ηαζ ηδ δφκαιδ
ημο, βζα κα πακδβονίζεζ ηα ςναία αοηά βεβμκυηα, ηαζ ηαηαθήβεζ ιε ιζα πνμζθαθζά ηαζ πάθζ πνμξ ημ Πνμζδμηχιεκμ
εεμβέκκδημ Παζδί, ημο Οπμίμο αθέπεζ ημ ιεζδίαια πνμξ ηδκ Μδηένα, πμο ημ ηομθυνδζε, αθέπεζ δδθ. ζε πνμθδηζηή
εκυναζδ ημ Θείμ ΐνέθμξ κα θένεηαζ ζηδκ αβηαθζά απυ ηδκ Θεμιήημνα!
Υαναηηδνζζηζηυ είκαζ , υηζ μ Μ. Κςκ/κμξ ζε ‘’θυβμ, ημκ μπμίμ έβναρε ζημκ ζφθθμβμ ηςκ αβίςκ’’, δδθ. πνμξ
μοξ Παηένεξ ηδξ Ώ’ ζηδ Νίηαζα Οζημοιεκζηήξ ΢οκυδμο, ακαθένεδηε ζηδκ 4δ εηθμβή ημο ΐζνβζθίμο ζε εθθδκζηή
ιεηάθναζδ ηαζ ηδκ ενιήκεοζε πνζζημθμβζηά ςξ ιεζζζακζηή πνυννδζδ· ζδμφ δ ζπεηζηή πενζημπή:
‘’Σμφημκ δζαδέπηδηε μ Σζαένζμξ,

ηαηά ημκ πνυκμ ημο μπμίμο έθαιρε δ πανμοζία
ημο ΢ςηήνμξ ηαζ επζηνάηδζε ημ ιοζηήνζμ ηδξ αβζςηάηδξ ενδζηείαξ,
ζοβηνμηήεδηε δε δ κέα βεκεά ηςκ ακενχπςκ,
πενί ηδξ μπμίαξ κμιίγς υηζ μιζθεί μ ζπμοδαζυηαημξ
ηςκ πμζδηχκ ηδξ Εηαθίαξ.
Συηε δε πανμοζζάζηδηε κέμ βέκμξ ακενχπςκ·58
Καζ πάθζ ζε άθθμ πςνίμ ηςκ ΐμοημθζηχκ:
΢ζηεθίδεξ Μμφζεξ, αξ οικήζμοιε ιεβάθδ είδδζδ59
Σζ είκαζ απυ αοηυ θακενχηενμ; Αζυηζ πνμζεέηεζ:
Ώημφζηδηε πάθζ μ πνδζιυξ ηδξ Κφιδξ.60
Τπαζκίζζεηαζ έηζζ ηδκ Κοιαία ΢ίαοθθα. Καζ δεκ ανηέζηδηε ζ’ αοηά, αθθά πνμπχνδζε πεναζηένς ζακ δ
ακάβηδ κα πμεμφζε ηδ ιανηονία ημο. Σζ θέβεζ; (πάθζ)
Πάθζ λεηίκδζε μ ζενυξ ηφηθμξ ηςκ αζχκςκ

πάθζ ένπεηαζ πανεέκα πμο θένεζ αβαπδηυ ααζζθέα61.
Πμζα θμζπυκ είκαζ δ επακενπυιεκδ πανεέκα;
Αεκ είκαζ αοηή, δ μπμία έβζκε πθήνδξ ηαζ έβηομξ απυ ημ Άβζμ Πκεφια;
Καζ ηζ ειπμδίγεζ ηδκ έβηομ κα είκαζ δζα πακηυξ ηυνδ ηαζ κα ιέκεζ
δζα πακηυξ πανεέκα;
Θα επακέθεεζ δε εη δεοηένμο, υηακ ηαζ μ Θευξ έθεεζ εη δεοηένμο
κα ακαημοθίζεζ ηδκ μζημοιέκδ.
Καζ πνμζεέηεζ μ πμζδηήξ·
Σμκ δε πνμζθάηςξ βεκκδεέκηα, θςημθυνα ΢εθήκδ,

Σμκ πνμενπυιεκμ ακηί ζζδενέκζαξ απυ πνοζή βεκεά, πνμζηφκεζ.
Ώπυ αοηυ ημκ άνπμκηα ηα ιεκ ακενχπζκα έθηδ υθα εεναπεφμκηαζ,
Οζ δε ζηεκαβιμί ηςκ αζεαχκ ηαηαπναΰκμκηαζ62.
Καηακμμφιε θμζπυκ (ζοκεπίγεζ μ αοημηνάημναξ) υθα αοηά ζαθχξ ηαζ ιοζηζηχξ, ηα μπμία δζαηοπχεδηακ
αθθδβμνζηά, εζξ ηνυπμκ χζηε αοημί πμο ηα ελεηάγμοκ ααεφηενα κα ακάβμοκ ημ κυδια ηςκ ζηίπςκ ζηδ εευηδηα ημο
Υνζζημφ. Γζα κα ιδ ιπμνεί δε ηάπμζμξ απυ ημοξ δοκάζηεξ ηδξ πνςηεφμοζαξ ηδξ αοημηναημνίαξ κα ηαηδβμνήζεζ ημκ
πμζδηή, υηζ βνάθεζ ακηίεεηα απυ ημοξ παηνμπανάδμημοξ κυιμοξ ηαζ υηζ απμννίπηεζ, εηείκα πμο πίζηεοακ απυ παθαζά
μζ πνυβμκμί ημο βζα ημοξ εεμφξ, επζζηζάγεζ ηδκ αθήεεζα. Γζαηί κμιίγς, υηζ βκχνζγε ηδ ιαηάνζα ηαζ επχκοιδ εοζία ημο
΢ςηήνμξ. Γζα κα απμθφβεζ δε ηδκ αβνζυηδηα ηδξ ζηθδνυηδηαξ, μδήβδζε ηδ δζάκμζα ηςκ αηνμαηχκ ημο πνμξ ηδ δζηή
ημοξ ζοκήεεζα ηαζ θέβεζ υηζ πνέπεζ κα ζδνφζμοκ αςιμφξ ηαζ κα ηαηαζηεοάζμοκ καμφξ ηαζ κα ηεθμφκ εοζίεξ ζημκ
πνμζθάηςξ βεκκδεέκηα. Ώημθμφεςξ δε πνμζέεεζε ηαζ ηα θμζπά βζα ημοξ θνυκζιμοξ. Αζυηζ θέεζ:
‘’ΐίμκ εεμφ αθεάνημο εα θάαεζ ηαζ εα ζοκαενμίζεζ
πθήεμξ δνχςκ ιαγί ι’ εηείκμκ, ηαζ αοηυξ
εα θακεί ζηδκ παηνίδα ηαζ ζημοξ πμεδημφξ ιαηάνζμοξ,
ηοαενκχκηαξ ημο ηυζιμο ηα δκία ιε παηνμπανάδμηεξ ανεηέξ.
Γζα ζε δε, πνχηα δχνα πανάβεζ δ βδ,
Κνζεάνζ ηαζ ηφπενδ ιαγί ιε άκεμξ ημοηζχκ’’63.
Καζ ζοκεπίγμκηαξ ηδκ ικδιυκεοζδ ηαζ ηδκ δζα ιαηνχκ ενιδκεία ηςκ ζηίπςκ ημο ΐζνβζθίμο, εζξ ημκ ΢ςηήνα
Υνζζηυ, ημ ένβμ ημο ηαζ ηδκ εβηαζκζαγυιεκδ κέα επμπή, πμο ακαθένμκηαζ αοημί μζ ζηίπμζ, μ Μ. Κςκ/κμξ ζοιπεναίκεζ:
‘’Κάπμζμξ απυ ημοξ ακυδημοξ εα κυιζγε υηζ αοηά θέβμκηαζ βζα ηδ βέκκδζδ ηάπμζμο ακενχπμο... Ώθθά ηαζ ηςκ
ζημζπείςκ δ πανά παναηηδνίγεζ θάζνδν Θενχ, υπζ ηφδζδ ηάπμζμο ακενχπμο...’’64.
Υαναηηδνζζηζηυ επίζδξ, είκαζ, υηζ δ ζοκείδδζδ ηδξ επίζδιδξ Υνζζηζακζηήξ Βηηθδζίαξ ακαβκχνζγε ηδκ
πνυννδζδ αοηή ημο ΐζνβζθίμο ςξ ακαθενυιεκδ ζημκ ΢ςηήνα Κφνζμ Εδζμφ Υνζζηυ.
β.- ΢οκημιυηενδ, αθθά ελίζμο έκημκδ επίηθδζδ πνμξ ημκ Θευ ημο Φςηυξ απεοεφκεζ ηαζ ν Οξάηηνο, ηαζ δ
μπμία εηθνάγεζ ηδκ κμζηαθβία βζα ελαβκζζιυ ηαζ θφηνςζδ, ηδξ μπμίαξ ηδκ εηπθήνςζδ απμδέπεηαζ δ ακενςπυηδηα
απυ ημκ Όρζζημ Θευ, αθμφ ηαζ αοηχκ αηυιδ ηςκ αβκχκ πανεέκςκ μζ δεήζεζξ πνμξ ηδκ εέα Βζηία απέαδζακ ιάηαζεξ:
‘’Πμζμκ απυ ημοξ εεμφξ κα επζηαθεζηεί μ θαυξ ηχνα

πμο ηαηαννέεζ δ αοημηναημνία; Με πμζα δέδζδ κα
ηαηαπμκμφκ μζ άβζεξ πανεέκεξ ηδκ μθίβμ αημφμοζα
ηζξ ςδέξ Βζηία;
΢ε πμζμκ εα παναδχζεζ μ Γεοξ (μ Όρζζημξ Θευξ)
ηδκ αζέαεζα ηδξ πχναξ βζα κα ελαβκζζηεί; Βπζηέθμοξ
δευιεεα, ιάκηδ Ώπυθθςκα, αξ έθεεζξ, πενζαεαθδιέκμξ
ιε κεθέθδ ημοξ χιμοξ ζμο, πμο θάιπμοκ’’65.
5. – ΢ηνπο Κέιηεο
Καζ ζ’ αοημφξ δ βέκκδζδ Θεμφ πνμζδμηυηακ απ’ ηδκ πανεέκα εεά Ίζζδα, ηδκ μπμία αοημί θάηνεοακ ζηα
άδοηα ηςκ εοζζαζηδνίςκ ημοξ ηαηά ηδκ επμπή ηδξ ζοβηνδηζζηζηήξ ακάιζλδξ ηςκ εεχκ.
6. – ΢ην αξραίν Θζξαήι
Σέθμξ, ζηδκ ενδζηεία ημο ανπαίμο Εζναήθ, δδθαδή ζηδκ απμηάθορδ ηδξ Π. Αζαεήηδξ, δεκ έπμοιε πθέμκ
απθή εεακενχπζκδ πνμζδμηία, αθθά απμηάθορδ ηδξ πνμαζχκζαξ αμοθήξ ημο Θεμφ66, δ μπμία πνμακήββεθε ηαζ
πνμεπζαεααίςκε ιε πθήεμξ πνμθδηεζχκ ηδ ιεθθμκηζηή θακένςζδ ημο Θεαλζξώπνπ Λπηξσηνύ ηαζ δ μπμία
πνμδζέβναθε ημκ αίμ ηαζ ημ ένβμ ημο.
Βηείκμζ πμο εευπκεοζηα ‘’πνμείπακ βζα ηδκ έθεοζδ ημο Αζηαίμο’’67 είκαζ μζ ζενμί άκδνεξ ηδξ Π. Αζαεήηδξ, μζ
ενδζηεοηζημί ηαζ πκεοιαηζημί δβέηεξ ημο ανπαίμο Εζναήθ, πνμπάκηςκ δε ιεηαλφ αοηχκ μζ Πνμθήηεξ, ηςκ μπμίςκ μζ
πνμθδηείεξ εηπθδνχεδηακ ζημκ Θεάκενςπμ Κφνζμ διχκ Εδζμφ Υνζζηυ, ημκ εκακενςπήζακηα Θευ, Λυβμ, θοηνςηή
ηαζ ΢ςηήνα ημο ηυζιμο.
‘’Ώθμφ μ Θευξ ηα παθζά πνυκζα ιίθδζε ζημοξ πνμπάημνεξ

πμθθέξ θμνέξ ηαζ ιε πμζηίθμοξ ηνυπμοξ δζα ηςκ πνμθδηχκ,
ζ’ αοημφξ εδχ ημοξ έζπαημοξ ηαζνμφξ
ιίθδζε ζ’ ειάξ ιέζς ημο Τζμφ’’.
(Βαν. 1, 1)
‘’Καζ έηζζ είιαζηε πενζζζυηενμ αέααζμζ βζα ηδκ

αθήεεζα ημο ηδνφβιαημξ ηςκ πνμθδηχκ,
πμο ηαθά ηάκεηε ηαζ ημ πνμζέπεηε,
ζακ ημ θςξ πμο θέββεζ ζημ ζημηάδζ,
ςζυημο βθοημπανάλεζ ημ πνμςσκυ
ηαζ ακαηείθεζ ζηζξ ηανδζέξ ζαξ μ αοβενζκυξ’’.
(ΐ’ Πέην. 1, 19)
1. - Η Π.Δ. πεξί ηνπ Κπξίνπ εκώλ Θεζνύ Υξηζηνύ:

Υξηζηνινγηθά ρωξία, κεζζηαληθέο πξνθεηείεο
Ώοηυξ μ Κφνζμξ απμηάθορε, υηζ ‘’μζ Γναθέξ (δδθαδή δ Π.Α.), ιανηονμφκ βζα Ώοηυκ’’68 ηαζ υηζ μ Μςοζήξ
έβναρε βζα Ώοηυκ ηαζ έηζζ ‘’υζμζ εη ηςκ Εμοδαίςκ απζζημφκ είκαζ ακαπμθυβδημζ εκχπζμκ ημο Θεμφ’’69 ηαζ υηζ μ
Ώαναάι ‘’ακαβάθθζαζε ζηδ ζηέρδ πςξ ιπμνεί κα δεζ ηζξ δζηέξ ιμο διένεξ ηζξ είδε ηαζ πάνδηε’’ 70. Αζ’ αοηχκ μ Κφνζμξ
ακαθένεηαζ πνμθακχξ ζηδκ παβηυζιζα ζςηδνία βζα ηδκ μπμία είπε θάαεζ οπυζπεζδ μ Ώαναάι.
΢ηδκ ζοκέπεζα δε μ Κφνζμξ δδθχκεζ βζα ημκ εαοηυ Σμο ζημοξ Εμοδαίμοξ: ‘’΢αξ αεααζχκς πςξ πξηλ γελλεζεί ν
Αβξαάκ εγώ ππάξρσ’’71. Καη’ εηείκδ δε ηδ ιεβάθδ πνμ ημο πάεμοξ πνμζεοπή Σμο, θέβεζ απεοεοκυιεκμξ πνμξ ημκ
Παηένα· ‘’ιε αβάπδζεξ πνμημφ κα δδιζμονβδεεί μ ηυζιμξ’’72, πανμοζζάγμκηαξ ημκ εαοηυ Σμο ςξ ημκ ζοκαΎδζμ
πνμαζχκζμ Λυβμ, ημκ ζοκάκανπμ Λυβμ ιε ημκ Παηένα ηαζ ημ Πκεφια, ημκ εη Πανεέκμο βεκκδεέκηα βζα ηδκ ζςηδνία
ιαξ, υπςξ ενζαιαεοηζηά ράθθεζ δ Ώβία Βηηθδζίαξ ιαξ.
΢ημκ εαοηυ Σμο ακαθένεζ μ Κφνζμξ ηαζ ηδκ απυ ημκ Μςοζή φρςζδ ημο μνεζπάθηζκμο υθεςξ ζηδκ ένδιμ ςξ
ηφπμ ηδξ ορχζεςξ ζημκ ζηαονυ ημο Τζμφ ημο ακενχπμο ιε ηδκ ακαθμβία ηςκ ζςηήνζςκ απμηεθεζιάηςκ ηςκ δφμ
αοηχκ βεβμκυηςκ73. Μεηά δε ηδκ Ώκάζηαζή Σμο ειθακζζεείξ ζημοξ πμνεουιεκμοξ εζξ Βιιαμφξ Λμοηά ηαζ Κθευπα,
‘’ανπίγμκηαξ από ηα βηβιία ηνπ Μσπζή θαη όισλ ησλ πξνθεηώλ, ημοξ ελήβδζε όζα αλαθέξνληαλ ζε όιεο ηηο Γξαθέο γηα
ηνλ εαπηό Σνπ’’74 Ώημθμφεςξ δε ζημοξ ζοβηεκηνςιέκμοξ ιαεδηέξ Σμο δήθςκε, υηζ ‘’ πνέπεζ κα εηπθδνςεμφκ όια όζα
είλαη γξακκέλα γηα κέλα ζην λόκν ηνπ Μσπζή θαη ζηνπο πξνθήηεο θαη ζηνπο ςαικνύο. Συηε ημοξ θχηζζε ημκ κμο, βζα κα
ηαηαθαααίκμοκ ηζξ Γναθέξ· ηαζ είπε ζ’ αοημφξ, υηζ έηζζ έπεζ βναθεί...’’75. Βπμιέκςξ απυ αοηυκ ημκ Θεάκενςπμ
αεααζχκεηαζ δ ακαθμνά ηδξ Π. Αζαεήηδξ ζ’ Ώοηυκ απυ ηδκ ανπή ιέπνζ ημ ηέθμξ ηδξ.
΋ηακ μ απυ ηδκ ΐδεζαΎδα ηδξ Γαθζθαίαξ Φίθζππμξ, ιυθζξ είπε βίκεζ ιαεδηήξ ημο Κονίμο, ζπεφδεζ κα βίκεζ
εοαββεθζζηήξ Σμο πνμξ ημκ Ναεακαήθ, ημο ακαημίκςζε ημ εοπάνζζημ βεβμκυξ ιε ηδκ ελήξ παναηηδνζζηζηή ακαδνμιή
πνμξ εηείκα, πμο είπακ πνμακαββεθεεί πενί Μεζζίμο ζηδκ Π.Α.: ‘’ΐνήηαιε Βηείκμκ ηνλ νπνίνλ αλέθεξε ν Μσπζήο
ζηνλ Νόκν θαη νη Πξνθήηεο, ημκ Εδζμφ, ημκ οζυ ημο Εςζήθ απυ ηδκ Ναγανέη’’· έηθναζδ, ηάης απυ ηδκ μπμία
οπμκμμφκηαζ ηα ιεζζζακζηά ή πνζζημθμβζηή πςνία ηδξ Πεκηαηεφπμο ηαζ ηςκ πνμθδηχκ76, πενί ηςκ μπμίςκ βίκεηαζ
θυβμξ ηαηςηένς.
Πνάβιαηζ δε απυ ηδκ δζελμδζηή ιεθέηδ ηςκ πνζζημθμβζηχκ ιεζζζακζηχκ πςνίςκ ηδξ Π.Α. δζαπζζηχκεηαζ υηζ
ζ’ αοηήκ πνμθδηεφεηαζ υθμ ημ θοηνςηζηυ ζπέδζμ ημο Θεμφ, πμο λεηοθίπεδηε ζηδκ παβηυζιζα Εζημνία, ημ μπμίμ
ηεθεζζμονβήεδηε ζηδκ Κ.Α. δζα ημο εκ Υνζζηχ Εδζμφ εκακενςπήζακημξ Θεμφ Λυβμο.
Έηζζ, α) θαηά ηελ πξνπαηνξηθή πεξίνδν ακαββέθθεηαζ ζημοξ πεζυκηεξ πνςηυπθαζημοξ ημ θεβυιεκμ
‘’πξσηνεπαγγέιην’’ ηδξ θφηνςζήξ ημοξ ιέζς εηείκμο, πμο εα βζκυηακ άκενςπμξ απυ ιία βοκαίηα, μ μπμίμξ,
ηναοιαηζγυιεκμξ ζηδκ πηένκα απυ ημκ δζάαμθμ (οπαζκζβιυξ ηδξ ζηαφνςζδξ), εα ηηοπδεεί ζηδκ ηεθαθή ηαζ εα
ζοκηνζαεί, χζηε έηζζ κα ηενιαηζζηεί δ ιεηαλφ Θεμφ ηαζ ακενχπμο δζάζηαζδ ηαζ κα απμηαηαζηαεεί δ ζπέζδ ημο
ακενχπμο ιε ημκ Θευ77.
Ώπμηαθφπηεηαζ έηζζ δ εκ ηαζνχ απυ ηδκ άπεζνδ αβάπδ ημο Θεμφ πνμξ ημκ πεζυκηα άκενςπμ πνμδεεθδιέκδ
απμηαηάζηαζδ ηαζ θφηνςζή ημο απυ ηζξ ζοκέπεζεξ ηδξ πηχζδξ. Ο Θευξ εα ηαηαζηδκχζεζ ‘’ζημοξ μίημοξ ημο ΢δι’’ 78,
ζανημφιεκμξ ελ Βαναίςκ.
β) Καηά ηελ παηξηαξρηθή πεξίνδν. ΢ημοξ Παηνζάνπεξ πανένπεηαζ οπυζπεζδ πενί εοθμβίαξ υθςκ ηςκ
απμβυκςκ ημοξ, μζ μπμίμζ εα είκαζ ηαζ μζ πνυβμκμζ ημο Μεζζία79, πενί ζςηδνίαξ πάκηςκ ηςκ εεκχκ80.
‘’Οοδέπμηε εα θείρεζ ημ ζθήπηξν απυ ημκ Εμφδα, μφηε δ δβειμκζηή νάαδμξ απ’ ημ ιέζμ ηςκ πμδζχκ ημο,
κέρξηο όηνπ έιζεη εθείλνο, ζημκ μπμίμ ημφημ (ημ ζηήπηνμ) ακήηεζ ηαζ ζημκ μπμίμ οπαημφμοκ μζ θαμί (Ο’, ‘’ηαζ αοηυξ
εα είκαζ δ πνμζδμηία ηςκ εεκχκ’’)81, μ μπμίμξ εα ανεζ ιανηονζηυ εάκαημ’’82. Άζηνμ εα ακαηείθεζ απυ ημκ Εαηχα,
ζηήπηνμ εα ακαζηδεεί απυ ημκ Εζναήθ ηαζ εα ηηοπήζεζ ημοξ καμφξ ημο Μςάα ηαζ ηα ηνακία υθςκ ηςκ οζχκ ημο
΢δε’’83.
Ο Μςοζήξ ακαββέθθεζ ζημκ θαυ: ‘’πξνθήηε εη ηςκ αδεθθχκ ζμο, ςξ ειέ, εα ακαδείλεζ ζε ζέκα Κφνζμξ μ
Θευξ ζμο, αοηυκ κα αημφηε... Καζ είπε μ Κφνζμξ πνμξ ειέ... πνμθήηδ εα ακαδείλς ζ’ αοημφξ απυ ημοξ αδεθθμφξ ημοξ,
υπςξ εζέκα, ηαζ εα αάθς ηα θυβζα ζημ ζηυια ημο...’’84.
γ) Δπί ησλ βαζηιέσλ, δ ιδηένα ημο ΢αιμοήθ Άκκα πνμθδηεφεζ, υηζ μ Κφνζμξ ‘’εα ελορχζεζ ηδ δφκαιδ ημο
πνζζημφ ημο’’85.
Βθελήξ πνμθέβεηαζ, υηζ μ μίημξ Αααίδ, απ’ ημκ μπμίμκ εα ηαηάβεηαζ μ Μεζζίαξ, εα ααζζθεφζεζ επί ενυκμο
αζςκίςξ86.
Ώοηυξ μ Αααίδ ακαββέθθεζ ηδκ ηαηά ζάνηα εη βαζηνυξ βέκκδζδ ημο πνμαζχκζμο Θεμφ Λυβμο, ςξ ηονίανπμο
ηςκ εεκχκ87 ηαζ πνμεζημκίγεζ θεπημιενχξ ηα παεήιαηα ηαζ ηδκ δυλα ημο Μεζζία, μ μπμίμξ εα είκαζ οζυξ ημο Θεμφ88.
Οθυηθδνμξ μ 2μξ Φαθιυξ είκαζ πνζζημθμβζηυξ, υπςξ ηαζ μ 71μξ πενί ημο Μεζζία ςξ ζζπονμφ ααζζθέα, πμο εα
ηνίκεζ δίηαζμοξ ηαζ άδζημοξ. ΢ημκ ραθιυ αοηυ πνμθδηεφεηαζ ηαζ δ πνμζηφκδζδ ημο Κονίμο απυ ημοξ ιάβμοξ89. Ο
Μεζζίαξ εα είκαζ μ πκεοιαηζηυξ δβέηδξ ηαζ ηφνζμξ ηςκ θαχκ90, μ άδμθμξ ηαζ ακαιάνηδημξ91, μ μπμίμξ, αθμφ
πνμδμεεί92 ηαζ ηαηαδζηαζηεί αάζεζ ρεοδμιανηονζχκ93 ηαζ ιε αβςκία οπμζηεί πάεδ94, εα αβεζ απυ ημκ ηάθμ
δμλαζιέκμξ95 ηαζ εα ακαθδθεεί96, πνμηοπχκεηαζ δε ηαζ ημ ιοζηήνζμ ηδξ εείαξ εοπανζζηίαξ πμο εα ζοζηαεεί απυ
αοηυκ97.
Ονεχξ δε ηαζ ηεθεοηαίςξ παναηδνήεδηε, υηζ ηαζ μ 50μξ Φαθιυξ είκαζ πνζζημθμβζηυξ, δζυηζ πνμξ άθεζδ
αιανηζχκ επζηαθείηαζ ηδκ ελζθαζηήνζα πάνδ ημο Θεμφ ζηδκ ζοκηεηνζιιέκδ ηανδία, ηαζ υηζ μ 19 μξ ζηίπμξ ημο, ηαηά ημκ
μπμίμ δ ανιυγμοζα ζημκ Θευ αθδεζκή εοζία είκαζ δ πκεοιαηζηή, απυ ηανδζά ζοκηεηνζιιέκδ ηαζ ηαπεζκςιέκδ, ηδκ
μπμία ηαζ ιυκδ δεκ ελμοεεκχκεζ μ Θευξ, είκαζ βκήζζμ εοαββέθζμ ζηδκ Π.Α. Υνζζημθμβζηυξ είκαζ ηαζ μθυηθδνμξ μ 21 μξ
Φαθιυξ, υπςξ απμδείπηδηε απυ ηδκ ακηζπανααμθή ηάεε ζηίπμο αοημφ ιε βεβμκυηα ιανηονδιέκα ζηδκ Κ.Α.
- Ο Σνινκψλ, οικεί ηδκ πνμαζχκζα πνμζςπζηή ΢μθία ημο Θεμφ, δ μπμία εα έθεεζ ζημκ ηυζιμ98, ημ δε Άζια
ηςκ Ώζιάηςκ, πμο είκαζ δζεφναιαμξ πνμξ ημκ εεζιυ ηδξ ιμκμβαιίαξ, ηδξ έκκμιδξ ζογοβίαξ ηαζ ηδξ ιε αβάπδ ηαζ
απμηθεζζηζηή αθμζίςζδ ζογοβζηήξ πίζηδξ, πνμηαημπηνίγεζ ηδ ιοζηδνζαηή έκςζδ Υνζζημφ ηαζ Βηηθδζίαξ, πνμξ ηδκ
μπμία ζηδκ Κ.Α. πανμιμζάγεηαζ μ εεμζφζηαημξ εεζιυξ ημο βάιμο.
δ) Καηά ηελ πξνθεηηθή πεξίνδν, πνμπάκηςκ μ ιεβαθμθςκυηαημξ Ζζαΐαο πενζβνάθεζ ηα ζπεηζγυιεκα ιε ημκ
Μεζζία ηυζμ γςδνά, ςξ κα ήηακ υπζ πνμθήηδξ, αθθά εοαββεθζζηήξ: εη πανεέκμο εα βεκκδεεί μ Βιιακμοήθ 99, θςξ ζε
εηείκμοξ πμο ανίζημκηαζ ζημ ζημηάδζ100, θςξ εεκχκ101, εευξ ζζπονυξ102, εείεξ έπμκηαξ ζδζυηδηεξ103, ηαηά ζάνηα
ηαηαβυιεκμξ απυ ημκ Ααοίδ απυ ηδκ νίγα ημο Εεζζαί104, εα ακεαεί ζηδ ΢ζχκ θένκμκηαξ ημ εοπάνζζημ ιήκοια105 ηαζ εα
ηαείζεζ ςξ ααζζθέαξ ζημκ ενυκμ ημο Αααίδ ηνίκμκηαξ ηδκ μζημοιέκδ106, εα είκαζ μ πμζιέκαξ107, ηαζ μ θοηνςηήξ ημο
ηυζιμο υθμο108, εα ακαζηδεμφκ μζ κεηνμί ηαζ εα εβενεμφκ μζ εονζζηυιεκμζ ζηα ικήιαηα ηαζ υθμζ μζ ηαημζημφκηεξ ζηδ
βδ εα πανμφκ109, εα είκαζ μ αηνμβςκζαίμξ θίεμξ ζηα εειέθζα ηδξ ΢ζχκ110, εα εβηαζκζάζεζ πνοζή επμπή ζηδ βδ111.
Πνμακαββέθθεηαζ ζοβπνυκςξ μ πνυδνμιυξ ημο112 ηαζ πενζβνάθεηαζ ημ ένβμ ημο113, ημ ηήνοβια ημο
Βοαββεθίμο ηαζ μζ εαοιαημονβζηέξ εεναπείεξ114, δ βθοηφηδηα ηαζ δ ηαπεζκυηδηα ημο Κονίμο115 ηαζ εηηεκχξ ηα
παεήιαηά ημο116, δζα ηςκ μπμίςκ εα ζηενεςεεί δ Βηηθδζία ημο, εα επζζηναθμφκ ζ’ αοηυκ μζ θαμί ηαζ εα επέθεεζ δ
μνζζηζηή ενζαιαεοηζηή κίηδ ημο Μεζζία, ‘’μονακυξ ηαζκυξ ηαζ βδ ηαζκή’’117.
- Ο πνμθήηδξ Ηεξεκίαο πνμθέβεζ ηδκ ειθάκζζδ δίηαζμο ααζζθέα απυ ημκ Αααίδ, ημο μπμίμο ημ υκμια ‘’Κφνζμξ
Εςζεδέη’’ (= Κφνζμξ εευξ Αζηαζμζφκδξ)118, ημκ ενήκμ ηδξ Ραπήθ βζα ηα ηέηκα ηδξ, ηέημζμξ πμο αημφζηδηε ηαηά ηδκ
ζθαβή ηςκ κδπίςκ απυ ημκ Δνχδδ119, ηδκ ‘’ηαζκμφνβζα ηαηαθφηεοζδ’’, ηδκ μπμία εα πναβιαημπμζήζεζ μ
Πνμζδμηχιεκμξ120, ηαζ ηδκ έκακηζ ημο Μεζζία απζζηία ημο Εζναήθ121.
- ΢ημ αζαθίμ Βαξνύρ πνμθδηεφεηαζ δ εκζάνηςζδ ηδξ ΢μθίαξ ημο Θεμφ ηαζ δ ακαζηνμθή ημο ιε ημοξ
ακενχπμοξ: ‘’θακενχεδηε πάκς ζηδ βδ ηαζ ζοκακαζηνάθδηε ημοξ ακενχπμοξ’’122.
- Ο Ηεδεθηήι πνμθδηεφεζ ηδκ επζζηνμθή ημο Εζναήθ123 ηαζ πνμακαββέθθεζ εηείκμκ πμο εα ακαζηδεεί απυ ημκ
Αααίδ, έκακ αζχκζμ πμζιέκα124.
- Ο πνμθήηδξ Γαληήι θέβεζ ζημκ ααζζθέα Νεαμοηαδεκάζαν, πμο είδε υκεζνα, υηζ ‘’οπάνπεζ ζημκ μονακυ πμο
απμηαθφπηεζ ιοζηήνζα ηαζ θακενχκεζ ζημκ ααζζθέα Νααμοπμδμκυζμνα υζα πνέπεζ κα βίκμοκ ζηζξ έζπαηεξ ιένεξ’’ 125.
Ώνπίγμκηαξ δε απυ ηδκ ενιδκεία ημο μκείνμο αοημφ ημο ααζζθέςξ ηαζ ενιδκεφμκηαξ ηδκ εζηυκα126, ηδκ μπμία
ηαηέζηνερε127 μ απμζπαζεείξ απ’ ημ αμοκυ, πςνίξ κα ημπεί απυ πένζ, θίεμξ128, ακαθένεζ αοηυκ ηαζ ημ ιεβάθμ αμοκυ,
ημ μπμίμ ‘’βέιζζε υθδ ηδ βδ’’129, ζημκ Μεζζία ηαζ ηδ ααζζθεία ημο: ‘’εα ακαζηήζεζ μ Θευξ ημο μονακμφ ααζζθεία, δ
μπμία δεκ εα ηαηαζηναθεί ζημοξ αζχκεξ’’, δ μπμία εα ακαηνέρεζ ημκ ημθμζζυ ηδξ εζδςθμθαηνίαξ ηαζ μ οζυξ ημο
ακενχπμο εα ααζζθεφζεζ αζχκζα ζε υθμοξ ημοξ θαμφξ130. Ο πνμθήηδξ πνμζδζμνίγεζ ημκ πνυκμ ηδξ έθεοζδξ ημο
Μεζζία131 ηαζ ηδκ ηαηαζηνμθή ηδξ Εενμοζαθήι132.
- Ο Ωζεέ, πνμθδηεφεζ ηδκ επζζηνμθή ημο Εζναήθ ζημκ Κφνζμ133.
- Ο Ησήι, ηδκ επζθμίηδζδ ημο Ώβίμο Πκεφιαημξ ζε υθμοξ ημοξ ακενχπμοξ ηαζ ημκ εοαββεθζζιυ ηδξ ζςηδνίαξ
απυ ηδκ ΢ζχκ134.
- Ο Ακώο, ηδκ ακαζηήθςζδ ηδξ πεζιέκδξ ζηδκήξ ημο Αααίδ135.
- Ο Οβδηνύ, ηδκ ακαημθή ηδξ ζςηδνίαξ απυ ημ υνμξ ΢ζχκ ηαζ ηδκ αζχκζα ααζζθεία ημο Κονίμο ζηδκ ΢ζχκ136.
- Ο Ησλάο, ηδκ ηνζήιενδ ηαθή ημο Κονίμο137.
- Ο Μηραίαο, αθέπεζ ημοξ θαμφξ κα ζοννέμοκ ζηδκ Εενμοζαθήι, ηδκ πυθδ ηδξ ζςηδνίαξ138 ηαζ ημκ Μεζζία κα
βεκκζέηαζ ζηδ ΐδεθεέι139.
- Ο Νανύκ, πνμθδηεφεζ εηείκμκ, πμο εοαββεθίγεηαζ ηδκ εζνήκδ ηαζ εβηαζκζάγεζ αιεηάηθδηα κέα επμπή, δζάδμπμ
ηδξ παθαζάξ140.
- Ο Αββαθνύκ, ημκ ενπμιυ ζηδκ βδ ηαζ ηδκ ηονζανπία ζε αοηήκ ημο Θεμφ, πμο εα εβηαζκζάζεζ κέα πενίμδμ 141
δζηαίςζδξ ιε ηδκ πίζηδ ζ’ αοηυκ ζε γςή αζχκζα142, πενίμδμ ζςηδνίαξ143.
- Ο ΢νθνλίαο, πνμθδηεφεζ ημκ εηπνζζηζακζζιυ υθδξ ηδξ ακενςπυηδηαξ οπυ έκακ πμζιέκα144, ηδ ιεβάθδ πανά
ηδξ κέαξ Εενμοζαθήι βζα ηδκ πανμοζία ζ’ αοηήκ ημο αζχκζμο ααζζθέα, μ μπμίμξ, κζηδηήξ ημο ηαημφ, εα ζημνπίζεζ
εζνήκδ, πανά, αβάπδ, εοηοπία· εα ζχζεζ ημοξ αζεεκείξ, εα ζοβηεκηνχζεζ βφνς ημο υθμοξ ημοξ ζημνπζζιέκμοξ,
απμηαεζζηχκηαξ ηαζ ημκ Εζναήθ ζηδκ παθαζά δυλα ημο145.
- Ο Αγγαίνο πνμθδηεφεζ ηδκ επμπή, ηαηά ηδκ μπμία δ ηεθεοηαία δυλα ημο Ναμφ εα είκαζ αζφβηνζηα
ιεβαθφηενδ ηδξ παθαζάξ, οπαζκζζζυιεκμξ πνμθακχξ ηδκ πνμζηυιζζδ ζημκ Ναυ ημο εείμο ΐνέθμοξ ηαζ ηδκ
μθμηθδνςηζηή παναιμκή ημο Κονίμο ζ’ αοηυκ146.
- Ο Εαραξίαο, ημκ Μεζζία ςξ ‘’ακαημθή’’, μ μπμίμξ εα ζδηχζεζ ημκ αθδεζκυ μίημ ημο Θεμφ ηαζ εα εζζέθεεζ
ζηδκ Εενμοζαθήι ‘’ηαεζζιέκμξ ζε οπμγφβζμ ηαζ κέμ πμοθάνζ’’147, εα πνμδμεεί βζα ηνζάκηα ανβφνζα148, εα πηοπδεεί μ
πμζιέκαξ ηαζ εα δζαζημνπζζημφκ ηα πνυααηα149, αθθά εα ακμζπηεί πδβή αθέζεςξ αιανηζχκ βζα υθμ ημκ ηυζιμ ηαζ μ
Μεζζίαξ εα ηονζανπήζεζ ζηδ βδ· ‘’ηαηά ηδκ διένα εηείκδ έκαξ εα είκαζ Κφνζμξ ηαζ έκα ημ υκμιά ημο, ημ μπμίμ εα
ηοηθχκεζ υθδ ηδ βδ ηαζ ηδκ ένδιμ150, ηα μπμία πνμθακχξ ακαθένμκηαζ ζημκ εηπνζζηζακζζιυ ηδξ ακενςπυηδηαξ ζε ιία
πμίικδ οπυ έκακ πμζιέκα. Σέθμξ, ηδξ παβημζιζυηδηαξ ημο Υνζζηζακζζιμφ οπμηφπςζδ είκαζ δ δζαπίζηςζδ απυ ημκ
Μαθαπία, υηζ υθμζ μζ θαμί, πανά ημοξ πμθοεεσζιμφξ ημοξ, έπμοκ ανεεί ζηδκ πενζκυδζδ ηαζ θαηνεία ημο εκυξ αθδεζκμφ
Θεμφ ηαζ θαηνεφμοκ αοηυκ ιε ηδκ δζαίζεδζδ ςξ ιυκμκ οπένεεμ, πμο οπένηεζηαζ ημο πακεέμο ημοξ 151. Πνμθδηεφεζ
επίζδξ ηδκ έθεοζδ ημο Πνμδνυιμο ημο Κονίμο ηαζ αοηή ηδκ εκακενχπδζή Σμο 152: ‘’ζε ζαξ πμο ζέαεζεε ημ υκμιά
ιμο, εα ακαηείθεζ ιέζα ζαξ ήθζμξ δζηαζμζφκδξ ηαζ εεναπεία ζηζξ θηενμφβεξ ημο’’153: ‘’ιε ηδκ ζςηδνία ζηζξ αηηίκεξ
ημο’’154, ιεηά ηδκ μπμία ηεθζηά εα επαημθμοεήζεζ δ ιέθθμοζα ηνίζδ ηδξ ακενςπυηδηαξ155.
- Σέθμξ ζαθχξ πνζζημθμβζηέξ είκαζ ηαζ μζ πενζημπέξ ΢μθ. ΢μθ. 2, 12-20. 18, 15-16.
Έηζζ πνμθδηεφηδηακ: δ ηαηά ζάνηα παηνίδα ημο Κονίμο διχκ Εδζμφ Υνζζημφ156, μζ ηαηά ζάνηα πνυβμκμί
Σμο , δ Πανεέκα Μδηένα Σμο158, δ εεακενχπζκδ οπυζηαζή Σμο159, δ πνμζηυιζζή Σμο ςξ ανέθμοξ ζημκ Ναυ160, δ
157
πνμζηφκδζδ ηςκ ιάβςκ161, δ ζθαβή ηςκ αεχςκ κδπίςκ162, μ Πνυδνμιμξ163, ημ ηήνοβια ημο Πνμδνυιμο164, ημ πνχημ
άημοζια ημο ηδνφβιαημξ ηδξ κέαξ ενδζηείαξ165, μζ οπυ ημο Κονίμο εαοιαημονβζηέξ εεναπείεξ166, ημ ηήνοβια ημο
εοαββεθίμο167, δ βθοηφηδηα ηαζ ηαπεζκμθνμζφκδ ημο Κονίμο168, δ ενζαιαεοηζηή είζμδυξ Σμο ζηα Εενμζυθοια169, δ
εκέδνα ηαηά ‘’ημο δζηαίμο’’ απυ ημοξ εθεβπμιέκμοξ απυ Ώοηυκ βζα ηδ εακάηςζή Σμο, μ μπμίμξ, έθεβακ, ‘’ιαξ
ηαηδβμνεί υηζ παναααίκμοιε ημκ Νυιμ... πνμζπμζείηαζ υηζ έπεζ βκχζδ ημο Θεμφ ηαζ μκμιάγεζ ημκ εαοηυ ημο παζδί ημο
Κονίμο... δζυηζ εάκ πνάβιαηζ είκαζ μ δίηαζμξ οζυξ Θεμφ, εα ημκ αμδεήζεζ ηαζ εα ημκ βθοηχζεζ απ’ ηα πένζα ηςκ επενχκ
ημο’’170. Σμ ιοζηήνζμ ηδξ Θείαξ Βοπανζζηίαξ πμο ηεθέζηδηε ηαζ ζοζηάεδηε απυ Ώοηυκ171, δ αβςκία ημο Εδζμφ172, δ
πνμδμζία ημο Εμφδα173, δ ηαηαδίηδ ημο Εδζμφ174, ηα πάεδ ημο Κονίμο175, δ ακάζηαζή Σμο176, δ άθεζδ ηςκ αιανηζχκ
δζ’ Ώοημφ177, ηαζ δ ζςηδνία εηείκςκ, πμο πζζηεφμοκ ζημκ Βζηαονςιέκμ178, δ ακάθδρή Σμο179, δ ηάεμδμξ ημο Ώβίμο
Πκεφιαημξ180 ηαζ δ επζζηνμθή ηςκ εεκχκ ζημκ Υνζζηυ181.
Βπίζδξ ζημκ Κφνζμ διχκ Εδζμφ Υνζζηυ ακαθένμκηαζ ζηδκ Κ.Α. ηαζ άθθα πςνία ηδξ Π.Α. 182, πνζζημθμβζηά δε
είκαζ ηαζ ημ πςνίμ ΢μθ. ΢μθ. 2, 12-30 ηαζ ηα ιεζζζακζηά πςνία ηςκ ζμοδασηχκ απμηνφθςκ, ζηα μπμία πνμθέβεηαζ, υηζ
ζημκ θοζζηυ, ημζκςκζηυ ηαζ δεζηυ ηυζιμ εα ζοιαμφκ ηαναπέξ ηαζ αηαηαζηαζία πακηυξ είδμοξ, εα ειθακζζηεί ςξ
πνυδνμιμξ ημο Μεζζία μ Δθίαξ183 ηαζ αημθμφεςξ αζθκζδζαζηζηά184 μ ‘’Μεζζίαξ’’, μ ‘’Υνζζηυξ’’, μ ‘’οζυξ ημο
ακενχπμο’’, μ ‘’εηθεηηυξ’’, μ ‘’οζυξ ημο Θεμφ’’, μ ‘’οζυξ ημο Αααίδ’’, μ ‘’αβκυξ ααζζθζάξ’’ 185, κζηδηήξ ηςκ επενζηχκ
δοκάιεςκ, ηςκ μπμίςκ ημνοθαίμξ είκαζ μ ακηίπνζζημξ, μζ μπμίεξ εα εηιδδεκζζημφκ, δ δε Εενμοζαθήι εα ακαηαζκζζεεί
ζε πκεοιαηζηή ιδηνυπμθδ ημο κέμο Εζναήθ ηδξ πάνζημξ.
΢ε ακηίεεζδ πνμξ ημ ζαθέξ αοηυ κυδια ηδξ Μεζζζακζηήξ πνμθδηείαξ ζηδκ Π.Α., δ μπμία εηπθδνχεδηε ζημκ
Εδζμφ Υνζζηυ, μζ Εμοδαίμζ εεςνμφζακ ηαζ πενίιεκακ επίβεζμ Μεζζία, μ μπμίμξ εα ηαεζζημφζε ημκ Εμοδασζιυ
ηονίανπμ υθμο ημο ηυζιμο οπυ ημκ Μεζζία, ςξ ααζζθέα επίβεζμ, ηαηά πθήνδ πανακυδζδ πςνίςκ ηδξ Π.Α. 186,
ενιδκεφμκηεξ ηαηά βνάιια ιέζα ζημ πθαίζζμ ηαζ οπυ ημ πνίζια ημο αοζηδνμφ ηαζ ηθεζζιέκμο ζημκ εαοηυ ημο
ζμοδασημφ εεκζηζζιμφ. ΢ημ ααζίθεζμ αοηυ, ημ επίβεζμ ηαηά ηδκ Εμοδασηή εηδμπή, εα οπάνπμοκ υθα ηα αβαεά, εα
ζδιεζχζεζ αοηυ επάκμδμ ζηδκ πνοζή επμπή ηαζ ηδξ ααζζθείαξ αοηήξ δεκ εα οπάνπεζ ηέθμξ. Σεθεοηαία εα
επαημθμοεήζεζ δ ακαηαίκζζδ ημο ηυζιμο (‘’παθζββεκεζία’’)187, ακάζηαζδ ηςκ δζηαίςκ ροπχκ ηαζ ηεθζηή ηνίζδ.
Γζα υθεξ ηζξ πνμζδμηίεξ επίβεζμο Μεζζζακζζιμφ μζ Εμοδαίμζ επεηαθμφκημ πςνία ηδξ Π.Α., ζδζαζηένςξ
πνμθδηζηά, απυ ηα μπμία πνμζδμημφζακ ημζιζηυ ααζζθέα, αθθμζχκμκηαξ ημ πναβιαηζηυ ιεζζζακζηυ ημοξ κυδια ιε
αάζδ ηζξ εεκζηζζηζηέξ ημοξ πνμηαηαθήρεζξ, εκχ ηα πςνία αοηά ακαθένμκηακ ζηδκ εκακενχπδζδ ημο αζχκζμο ααζζθέα
ηαζ ζημκ εβηαζκζαζιυ απ’ αοηυκ ηδξ μονάκζαξ αζχκζαξ ααζζθείαξ, ήημζ ζημ πνυζςπμ ηαζ ημ ένβμ ημο πναβιαηζημφ
Μεζζία Θεακενχπμο Εδζμφ Υνζζημφ, υπςξ μ ίδζμξ απμζαθδκίγεζ αοηυ ελ αθμνιήξ ενςηήζεςξ ημο Πζθάημο188.
Καζ ζηδκ Κ.Α. ακηζηαημπηνίγμκηαζ μζ ζδέεξ αοηέξ, αθθά απμδίδεηαζ ζ’ αοηέξ δ αθδεζκή ημοξ έκκμζα. Έηζζ θ.π.
ιεβάθεξ ηαηαζηνμθέξ ακαιέκμκηαζ ςξ επζηείιεκεξ, ςξ εηδήθςζδ ‘’μνβήξ’’ ημο Θεμφ189, αθθ’ αοηέξ ακαθένμκηαζ ζηδκ
ηαηαζηνμθή ηδξ Εενμοζαθήι, πμο ζημηχκεζ ημοξ πνμθήηεξ ηαζ ημκ Υνζζηυ.
Ώκαιεκυηακ απυ ημοξ ζφβπνμκμοξ ημο Κονίμο Εμοδαίμοξ μ Δθίαξ190, αθθά μ Κφνζμξ απμζαθδκίγεζ, υηζ μ
Δθίαξ ήθεε191 ζημ πνυζςπμ ημο Εςάκκδ ημο Πνμδνυιμο ηαζ ΐαπηζζηή192. Ο θαυξ ακαιέκεζ ημκ Μεζζία-Υνζζηυ ηδκ
επμπή, ηαηά ηδκ μπμία Ώοηυξ πναβιαηζηά θάκδηε ηαζ παζνεηίγεζ ημκ Κφνζμ διχκ Εδζμφ Υνζζηυ ςξ ημκ πνμζδμηχιεκμ
Μεζζία. Γζα ηδκ ηαηαβςβή ημο, μζ άκενςπμζ ημο θαμφ ή ακαθένμκηαζ ζηδκ πνμθδηεία βζα ηδκ ΐδεθεέι,
απμηθεζμιέκδξ ηδξ Ναγανέη, ή μιμθμβμφκ άβκμζα193. Πάεδ ηαζ ακάζηαζδ ημο Μεζζίμο δεκ πενίιεκε μ ζφβπνμκμξ ιε
ημκ Εδζμφ Υνζζηυ ζμοδασηυξ ηυζιμξ194, ςξ εη ημφημο, δζαιανηονυιεκμζ έθεβακ πνμξ αοηυκ: ‘’Βιείξ αημφζαιε απυ ημκ
Νυιμ, υηζ μ Υνζζηυξ ιέκεζ ζημκ αζχκα ηαζ πςξ εζφ θέβεζξ, υηζ πνέπεζ κα ορςεεί μ οζυξ ημο ακενχπμο;’’195, δ μπμία
υιςξ έκζηαζδ πνμθδηεφεηαζ196. Βλ αοημφ ηαζ δ ιεηαιέθεζα ηαζ αοημηημκία ημο Εμφδα, υηακ δζαπίζηςζε ηδκ ηαφηζζδ
ημο Εδζμφ ιε ημκ ακαιεκυιεκμ Μεζζία197.
Καζ αοημί μζ Ώπυζημθμζ ιέπνζ ηδξ ακαζηάζεςξ ημο Κονίμο ‘’δεκ είπακ έςξ ηυηε ηαηαθάαεζ ηδ Γναθή, υηζ
πνέπεζ αοηυξ κα ακαζηδεεί απυ ημοξ κεηνμφξ’’198, υπςξ αηνζαχξ δζαπζζηχκεηαζ ηαζ απυ ημκ δζάθμβμ ιεηαλφ ημο
ακαζηδιέκμο Κονίμο ηαζ ηςκ πμνεομιέκςκ ζημοξ Βιιαμφξ.
Δ ιάπδ ηαηά ηςκ επενζηχκ δοκάιεςκ είκαζ ζηδκ Κ.Α. ιάπδ ημο Υνζζημφ πνμξ ελυκηςζδ ημο δζααυθμο199, ημο
μπμίμο δ δφκαιδ εηιδδεκίγεηαζ200. Δ ακαηαζκζγυιεκδ Εενμοζαθήι δεκ είκαζ δ επίβεζα, δ μπμία, ηαεχξ πνμείπε μ
Κφνζμξ201, ηαηαζηάθεδηε ηαζ ενδιχεδηε ημ 70 ι.Υ. απυ ημκ Σίημ, αθθά δ μονάκζα ηαζ πκεοιαηζηή, δ κέα
Εενμοζαθήι, δ Βηηθδζία ημο Υνζζημφ202. Μέθδ αοηήξ είκαζ μζ πζζημί, εηείκμζ πμο ζοκαπμηεθμφκ ημκ κέμ Εζναήθ, μζ
δζαζημνπζζιέκμζ δε ημο Εζναήθ είκαζ υθμζ μζ θαμί, πμο ανίζημκηαζ εηηυξ ημο Υνζζηζακζζιμφ 203, μζ μπμίμζ εα θάαμοκ
ηδ εέζδ, ηδκ μπμία ήδδ δοκάιεζ έπμοκ ζηδκ Βηηθδζία ημο Κονίμο, ζηδκ ιία πμίικδ οπυ έκακ πμζιέκα204. Δ ζδέα αοηή,
υηζ μ Μεζζίαξ ιπμνεί κα ζηναθεί ηαζ πνμξ ηα έεκδ, εηπθήζζεζ ημκ εεκζηζζιυ ηςκ Εμοδαίςκ205. Σέθμξ, δ αζχκζα
ααζζθεία είκαζ δ ααζζθεία ημο Εδζμφ Υνζζημφ206. Ο ίδζμξ παναηηδνίγεζ ηδκ Εενμοζαθήι ςξ πυθδ ημο ιεβάθμο
ααζζθέςξ207 ηαζ απμζηέθθεζ ημοξ ιαεδηέξ Σμο, βζα κα ηδνφλμοκ ημ ‘’εοαββέθζμ ηδξ ααζζθείαξ’’ ηαζ ‘’ηδκ ααζζθεία ηςκ
μονακχκ’’208 ή ‘’ηδκ ααζζθεία ημο Θεμφ’’209.
Δ ααζζθεία αοηή δεκ είκαζ επίβεζα, ‘’εη ημο ηυζιμο ημφημο’’, υπςξ πενίιεκακ ηαζ μζ Εμοδαίμζ ηαζ αοημί αηυιδ
μζ ιαεδηέξ ημο Υνζζημφ210, απμδίδμκηεξ ζ’ Ώοηυκ ημκ ημζιζηυ ηίηθμ, άθθμηε ιεκ ζμαανά, άθθμηε δε εζνςκζηά – ηαη’
αοημφ ημο ηίηθμο δζαιανηονυκημοζακ μζ ανπζενείξ211 - αθθά είκαζ ααζζθεία πκεοιαηζηή212. Ο Κφνζμξ, μ ίδζμξ,
απμηαθφπηεζ, υηζ είκαζ μ πνμζδμηχιεκμξ Μεζζίαξ ιε μιμθμβία βζα ημκ εαοηυ Σμο επζζδιυηαηδ, αοεεκηζηυηαηδ ηαζ
ηαηδβμνδιαηζηή213. Οζ ζφβπνμκμί Σμο Σμκ απμδέπμκηαζ ςξ ημζιζηυ ααζζθέα, πμο ηαηάβεηαζ απυ μνζζιέκμ ηυπμ 214,
εκχ Βηείκμξ απμηαθφπηεζ ηδκ μονάκζα πνμέθεοζή Σμο215, οπεκεοιίγμκηαξ, υηζ, ακ ηαζ απμηαθείηαζ ‘’οζυξ Αααίδ’’,
υιςξ ηαθείηαζ απυ ημκ Αααίδ ‘’ηφνζμξ’’, υκηαξ, ςξ Θευξ, ακχηενμξ ηςκ αββέθςκ216.
Αζεοηνίκδζε δε μ Κφνζμξ ζημοξ ζφβπνμκμφξ ημο, υηζ μ Μεζζίαξ, πμο ημοξ είπε οπμζπεεεί εα ήηακ ηαπεζκυξ, εα
οθίζηαημ δζςβιμφξ ηαζ πνμπδθαηζζιμφξ, εα απμηνμουηακ απυ ηζξ ζμοδασηέξ ανπέξ ηαζ εα εακαηςκυηακ απ’ ημοξ
εεκζημφξ, ζημοξ μπμίμοξ εα ημκ πανέδζδακ μζ Εμοδαίμζ217. Λίβμ πνζκ ημκ εάκαηυ Σμο οπεκεοιίγεζ, υηζ αοηά υθα έπμοκ
πνμθεπεεί ζηηο Γξαθέο απυ ημοξ πνμθήηεξ218, εκχ μζ ζφβπνμκμί Σμο λαθκζάγμκηαζ, έπμκηαξ άθθδ ζδέα βζα ημκ
Μεζζία219.
Σα βεβμκυηα απέδεζλακ, υηζ δ πθήνδξ έκκμζα ηςκ ιεζζζακζηχκ πνμθδηεζχκ, ηδκ μπμία μ Κφνζμξ απμηάθορε,
ήηακ άβκςζηδ ζημ ζφβπνμκμ πενζαάθθμκ Σμο220. Σμκ Μεζζία μζ Εμοδαίμζ ημκ θακηάγμκηακ ςξ ημζιζηυ ααζζθέα
αζςκίμο δζανηείαξ221. Δ ααζζθεία ημο Θεμφ εα ήηακ, ηαη’ αοημφξ, ααζζθεία ημο Εζναήθ ζε υθα ηα έεκδ,
εβηαζκζαγυιεκδ ιε ηδκ ακάννδζδ ημζιζημφ ααζζθέα ζημκ ενυκμ Αααίδ ζηδκ επίβεζα Εενμοζαθήι222. Σδκ εθπίδα αοηή
δζέρεοζε μ Κφνζμξ, μιζθχκηαξ πνμξ ημοξ Φανζζαίμοξ223. Αζεοηνίκδζε μ Κφνζμξ, υηζ δ ααζζθεία ημο Θεμφ δεκ είκαζ
ααζζθεία ημζιζηχκ αλζςιάηςκ ηαζ θζθμδμλζχκ224. Τπήημμί ηδξ είκαζ μζ πηςπμί, μζ ηαηαδζςβιέκμζ, μζ εθζιιέκμζ, μζ
πνάμζ ηαζ εζνδκμπμζμί, μζ αδζημφιεκμζ, μζ εθεήιμκεξ, μζ ηαεανμί ζηδκ ηανδζά, εηείκμζ πμο πενκμφζακ ηδ γςή ημοξ
εεμθζθχξ, ζφιθςκα ιε ηζξ εκημθέξ ημο Θεμφ225, μζ ηαπεζκμί ηαζ αβκμί ηαζ ιζηνμί, υπςξ ηα παζδζά226, εηείκμζ πμο
ανκμφκηαζ ηζξ απμθαφζεζξ ηαζ ηα πθμφηδ227, μζ απανκμφιεκμζ ημοξ εαοημφξ ημοξ ηαζ οπμιέκμκηεξ ηζξ δμηζιαζίεξ228,
εηείκμζ πμο ακαβεκκχκηαζ ζηδ κέα γςή229, ζημοξ μπμίμοξ απμηαθφπηεζ μ Κφνζμξ διχκ Εδζμφξ Υνζζηυξ, υηζ δ ααζζθεία
ημο Θεμφ είκαζ ιέζα ημοξ230, αοηή δε, ηαηά ηφνζμ θυβμ, πνέπεζ ηάπμζμξ κα γδηεί’’231.
Δ εηδίςλδ ηςκ δαζιυκςκ232 ηαζ ημ πενί ηδξ ααζζθείαξ ημο Θεμφ ηήνοβια ηςκ Ώπμζηυθςκ ηαζ Μαεδηχκ ημο
Υνζζημφ233 είκαζ ελςηενζηέξ εηδδθχζεζξ ηδξ ζφβπνμκδξ ιε ηδκ εκακενχπδζδ ημο Κονίμο εβηαζκζαζεείζδξ αζχκζαξ
πκεοιαηζηήξ ααζζθείαξ, δ μπμία είκαζ νζγζηά δζαθμνεηζηή απυ ηδ βήσκδ ααζζθεία, θυβς ηδξ πνμεθεφζεςξ ηαζ ηδξ
μοζίαξ ηδξ234.
Δ ααζζθεία ημο Θεμφ, θυβς ηδξ θφζεχξ ηδξ, είκαζ πάκημηε ‘’εκ ης βίβκεζεαζ’’235, βζ’ αοηυ ηαζ μζ ιαεδηέξ ημο
Υνζζημφ πνέπεζ κα πνμζεφπμκηαζ δζανηχξ οπέν αοηήξ236. Γζα κα δζαθςηίζεζ μ Κφνζμξ ηδκ αθήεεζα πενί ηδξ ααζζθείαξ
ημο Θεμφ ιεηαπεζνζγυηακ πανααμθέξ237. Ώκ ηαζ πκεοιαηζηή δ ααζζθεία ημο Θεμφ, δεκ είκαζ αυναηδ. Σαοηίγεηαζ ιε ηδκ
Βηηθδζία ημο Υνζζημφ· έπεζ ζδνοεεί επί ηδξ βδξ ςξ ακααίςζδ ημο ανπαίμο παναδείζμο ηδξ πνμπηςηζηήξ πενζυδμο,
επεηηείκεηαζ ζηδκ άθθδ γςή, ακάβμκηαξ ηα ιέθδ ηδξ ζημοξ μονακμφξ ηαζ ελαζθαθίγμκηαξ ζ’ αοηά αζχκζα γςή ιε
αηεθείςηδ ιαηανζυηδηα238.
΢φιθςκα ι’ αοηά, δ ιεζζζακζηή Ώθήεεζα είκαζ δ ιεζζζακζηή ζοκείδδζδ ημο Κονίμο διχκ Εδζμφ Υνζζημφ, μ
μπμίμξ πναβιαημπμίδζε ζημκ εαοηυ Σμο ηδκ ιεζζζακζηή πνμθδηεία ηδξ Π.Α. ζφιθςκα ιε ημ αθδεζκυ ηδξ κυδια, είκαζ
δε δζαθμνεηζηή απυ ηδκ πανακυδζδ ηςκ ιεζζζακζηχκ ακηζθήρεςκ ημο Εμοδασζιμφ. Ώοηυξ δέπεηαζ ημκ Μεζζία
πνςηίζηςξ ςξ πμθειζζηή ηαζ ηναηζηυ άκδνα, μ μπμίμξ ζημ ηέθμξ ηςκ πνυκςκ εα εειεθίςκε ζμοδασηή ημζιμηναημνία,
πμο εα είπε ηέκηνμ ηδκ Εενμοζαθήι. ΋ηζ ηαζ ιεηαλφ ηςκ Εμοδαίςκ οπήνπακ μζ ακηζθνμκμφκηεξ πνμξ αοηά,
απμδεζηκφεζ ημ πθήεμξ ηςκ Εμοδαίςκ πμο πίζηερακ ζημκ Υνζζηυ ηαζ δ θαεζκή ελαίνεζδ Εςάκκμο ημο Πνμδνυιμο, μ
μπμίμξ δεκ πενζμνίγεζ ηδκ θφηνςζδ ζηα ηέηκα ημο Ώαναάι239, αθθά δίδεζ πκεοιαηζηυ πενζεπυιεκμ ζηδκ έκκμζα ημο
Μεζζία240, ημκ μπμίμ ηαζ δζαηνίκεζ ιεηαλφ ημο θαμφ241, ηαηά εεία απμηάθορδ242, ηαζ δεζηκφεζ ημκ πνμζενπυιεκμ ζημκ
ΐάπηζζια243 ςξ Βηείκμκ, πμο οπάνπεζ πνμαζςκίςξ244 ηαζ μ μπμίμξ θάκδηε ζηδ βδ βζα κα άνεζ ιε ηδ εοζία ημοξ ηζξ
αιανηίεξ ημο ηυζιμο245, πνμζδζμνίγμκηαξ ζοβπνυκςξ ηαζ ηδκ δζαθμνά ημο ααπηίζιαημξ ημο Πνμδνυιμο ιε κενυ, απυ
ημ αάπηζζια ημο Κονίμο ιε ημ Άβζμ Πκεφια246 ηαζ αεααζχκμκηαξ ηδκ πναβιαημπμίδζδ ζημκ Υνζζηυ ηδξ εείαξ
απμηαθφρεςξ βζ’ αοηυκ247, δζα ηδξ μπμίαξ εοεοβναιιίγεηαζ δ ιεζζζακζηή ζδζυηδηα ημο Κονίμο πνμξ ημ αθδεζκυ κυδια
ηδξ ιεζζζακζηήξ πνμθδηείαξ ζηδκ Π.Α.
Ο Κφνζμξ, ελ άθθμο, υπςξ θέπεδηε, δδθχκεζ, υηζ δ ααζζθεία ημο δεκ είκαζ εη ημο ηυζιμο ημφημο 248 ηαζ
δζαπςνίγεζ ζαθχξ απυ αοηή ηδ δφκαιδ ηςκ ημζιζηχκ ελμοζζχκ249, εεςνχκηαξ ζαηακζηή ηαζ απμηνμφμκηαξ ςξ ηέημζα
ηδκ ζοκάνηδζδ ηδξ πνμζςπζηυηδηάξ Σμο ηαζ ημο ένβμο Σμο πνμξ ημζιμηναημνία250. Κδνφζζεζ ηδκ πκεοιαηζηή
παβημζιζυηδηα ημο πνζζηζακζζιμφ ιε πνμηεναζυηδηα ηςκ εεκζηχκ251 ηαζ πενζιέκεζ ημκ εάκαημ252. Οζ πμθειζηέξ
εηθνάζεζξ ημο Κονίμο αθμνμφκ ζημκ πκεοιαηζηυ πυθειμ253. Σέθμξ, ηαοηίγεζ μ Κφνζμξ ημκ εαοηυ ημο πνμξ ημκ
πνμζδμηχιεκμ απυ ημοξ ΢αιανείηεξ Μεζζία254.
2. – Ο Υξηζηνθεληξηθόο ραξαθηήξαο ηεο Π.Δ.
α) Δ Πνμζςπζηυηδηα ημο Κονίμο διχκ Εδζμφ Υνζζημφ, νίπκμκηαξ ημ θςξ ηδξ ζηδκ Π.Α., απμηάθορε, υηζ ηαζ
αοηή είκαζ Υνζζημηεκηνζηή, υηζ δδθ. δζενπυηακ ηαζ δζ’ αοηήξ μ Υνζζηυξ, ‘’πεεξ ηαζ ζήιενμκ μ αοηυξ ηαζ εζξ ημοξ
αζχκαξ’’255, απυ ηζξ πνχηεξ θέλεζξ ηδξ Γεκέζεςξ ιέπνζ Εςάκκμο ημο Πνμδνυιμο, μ μπμίμξ είκαζ μ ηεθεοηαίμξ πνμθήηδξ
ηαζ μ πνχημξ πμο είδε ημκ Υνζζηυ ηαζ εοαββεθζζηήξ, ζζηάιεκμξ ζημ ζζημνζηυ έδαθμξ ηαζ ηδξ Παθαζάξ ηαζ ηδξ Καζκήξ
Αζαεήηδξ.
α. Οζ πνχηεξ θέλεζξ ηδξ Γεκέζεςξ (‘’εκ ανπή’’) είκαζ μζ ίδζεξ πνμξ ηζξ πνχηεξ θέλεζξ ημο ηαηά Εςάκκδκ
Βοαββεθίμο ηαζ ακαθένμκηαζ ζημκ Σνζαδζηυ Θευ ηδξ πνμ ηδξ δδιζμονβίαξ αζςκζυηδηαξ.
Ώημθμοεεί ηαζ ζηα δφμ ζενά αοηά ηείιεκα δ δζα ημο Λυβμο ημο Θεμφ, αζάνημο αηυιδ ηυηε, δδιζμονβία
ημο ζφιπακημξ ηυζιμο ηαζ ημ εοεφξ ιεηά ηδκ πηχζδ ‘’πνςημεοαββέθζμ’’256 ηδξ ιέθθμοζαξ ζάνηςζδξ ημο Θεμφ
Λυβμο πνμξ θφηνςζδ ηδξ ακενςπυηδηαξ.
Μέζς ηςκ αημθμοεμφκηςκ βεβμκυηςκ ηαζ αθδβήζεςκ ηδξ Π.Α. δζαπενκμφζε μ εκ Σνζάδζ έκαξ ηαζ
ιυκμξ αθδεζκυξ Θευξ απυ ηδξ δδιζμονβίαξ ημο ηυζιμο δζα ημο αζάνημο Θεμφ Λυβμο εκ Ώβίς Πκεφιαηζ 257
ιέπνζ ηδξ εκακενςπήζεςξ ημο Θεμφ Λυβμο258 εκ Υνζζηχ, ημκ έκζανημ Λυβμ, ζημκ μπμίμ ‘’ηαημζηεί ζςιαηζηά
υθδ δ Θευηδηα’’259. Μεηά ηδκ εκζχιαηδ ακάθδρδ απυ ημκ πθακήηδ ιαξ ημο Υνζζημφ, μ αοηυξ Έκαξ Θευξ ημ
εβηαζκζαζεέκ ένβμ Σμο επί ηδξ βδξ δζα ημο εκζάνημο Θεμφ Λυβμο, ημο Κονίμο διχκ Εδζμφ Υνζζημφ, ζοκεπίγεζ
δζα ημο ηαηαπειθεέκημξ εζξ ηδκ Βηηθδζία Σμο ηαζ ζ’ αοηή εκμζημφκημξ αβίμο Πκεφιαημξ, ζφιθςκα ιε ηδκ
οπυζπεζδ πμο δυεδηε απ’ αοηυκ πνμ ηδξ ακαθήρεχξ Σμο260.
‘’Αζυηζ ηακέκα άβναθμ δεκ οπάνπεζ μφηε ζηδκ Καζκή μφηε ζηδκ Παθαζά, αθθά πνυθααε ηδκ Καζκή δ
Παθαζά ηαζ ενιήκεοζε ηδκ Παθαζά δ Καζκή. Καζ πμθθέξ θμνέξ εθέπεδ, υηζ μζ δφμ Αζαεήηεξ ηαζ δφμ οπδνέηνζεξ
ηαζ δφμ αδεθθέξ ημκ έκακ Αεζπυηδ οπδνεημφκ. Κφνζμξ απυ ημοξ πνμθήηεξ ακαββέθθεηαζ. Υνζζηυξ ζηδκ Καζκή
ηδνφζζεηαζ. Αεκ είκαζ ηαζκμφνζα ηα ηαζκμφνζα, δζυηζ πνυθααε ηα παθαζά. Αεκ πάεδηακ ηα παθαζά, δζυηζ
ενιδκεφηδηακ ζηδκ Καζκή’’261.
Έηζζ δζα ιέζμο ηδξ παβηυζιζαξ Εζημνίαξ, απυ ηαηααμθήξ ιέπνζ ζοκηέθεζαξ ηα ζφιπακηα, Παηήν δζ’
Τζμφ εκ Ώβίς Πκεφιαηζ, ήημζ ιαγί ηαζ μζ ηνεζξ οπμζηάζεζξ ημο Βκυξ Θεμφ δνμοκ, ιαγί ζηδκ δδιζμονβία ημο
ηυζιμο ηαζ ζηδκ Πνυκμζα ημο Θεμφ βζ’ αοηυκ, πνμελάνπμκημξ ηαηά ηδκ ιεκ πνμ ημο Κονίμο (Πξνθπξηαθή)
πεξίνδν ηνπ Παηξόο, πμο δδιζμονβμφζε ηαζ ηοαενκμφζε ημκ Κυζιμ δζα ημο αζάνημο Λυβμο Σμο εκ αβίς
Πκεφιαηζ – θαηά δε ηελ Κπξηαθή πεξίνδν ηνπ Τηνύ, πμο ζανηχεδηε ηαζ εκακενχπδζε εκ Υνζζηχ Εδζμφ – ηαζ
ηαηά ηδκ Μεηαθπξηαθή πεξίνδν, ημο εη ημο Παηνυξ δζ’ Τζμφ επζθμζηήζακημξ ηαζ εκζηδκχζακημξ ζηδκ Βηηθδζία
ημο Υνζζημφ Αγίνπ Πλεύκαηνο, πμο ζοκεπίγεζ ημο ένβμ ημο Κονίμο διχκ Εδζμφ Υνζζημφ.
α. – Ο ίδζμξ μ Κφνζμξ διχκ Εδζμφξ Υνζζηυξ απμηαθφπηεζ ημκ Υνζζημηεκηνζηυ παναηηήνα ηδξ Π.Α.,
υηακ ακαθένεζ ζημκ εαοηυ Σμο ηδκ πνμθδηεία ημο ΔζαΎα262, υηακ ημκ καυ ηςκ Εενμζμθφιςκ ηδξ Εμοδασηήξ
θαηνείαξ ημκ παναηηδνίγεζ ςξ μίημ ημο παηνυξ Σμο263, υηακ θέβεζ, υηζ ‘’μζ Γναθέξ’’ (= δ Π.Α.) ‘’είκαζ εηείκεξ
πμο ιανηονμφκ βζα ιέκα’’264.
Σδκ επζζδιυηαηδ ηαζ αοεεκηζηυηαηδ πθδνμθμνία πενί ηδξ εηπθδνχζεςξ ηςκ ιεζζζακζηχκ πνμθδηεζχκ
ηδξ Π.Α. ζημ πνυζςπμ ημο Κονίμο έπμοιε ζηδκ μιμθμβία αοημφ ημο ίδζμο ημο αδζάρεοζημο ζηυιαημξ ημο
Κονίμο πνμξ ηδ ΢αιανείηζδα. ΋ηακ αοηή ημο είπε: ‘’Γκςνίγς, υηζ εα ένεεζ μ Μεζζίαξ, μ θεβυιεκμξ Υνζζηυξ...’’
θέβεζ ζ’ αοηήκ μ Εδζμφξ: ‘’Δγώ είκαη, πνπ ζνπ κηιάσ απηή ηε ζηηγκή’’265. Οιμίςξ, ζοκμιζθχκηαξ ιε ημοξ
πμνεουιεκμοξ ζημοξ Βιιαμφξ, ‘’αξρίδνληαο από ηα βηβιία ηνπ Μσπζή θαη όισλ ησλ πξνθεηώλ, ημοξ ελήβδζε
υζα αλαθέξνληαλ ζ’ όιεο ηηο Γξαθέο γηα ηνλ εαπηό Σνπ’’266, πνάβια ημ μπμίμ έηακακ ηαζ μ Πνυδνμιμξ ηαζ μζ
Βοαββεθζζηέξ ηαζ μζ θμζπμί Ώπυζημθμζ ηαζ υζμζ ιζθμφζακ ή έβναθακ πενί Ώοημφ, επζηαθμφιεκμζ πάκηα ηα
πςνία ηδξ Π.Α., πμο ακαθένμκηακ ζ’ Ώοηυκ267.
Καζ πνμ ημο Κονίμο μ εευπειπημξ ηαζ εεμδίδαηημξ268 Πνυδνμιμξ Εςάκκδξ δζαηήνολε ημκ
πνζζημηεκηνζηυ παναηηήνα ηδξ Π.Α., ημκ Θευ Λυβμ (δζήημκηα) ηαζ απυ ηζξ δφμ Αζαεήηεξ, άζανημ ιεκ ζε εηείκδ,
έκζανημ δε ζηδκ Καζκή269.
΋ιμζα ηαζ μ Ώπ. Παφθμξ θέβεζ πενί ημο Μσπζέσο, υηζ πνμηίιδζε ‘’απυ ημοξ εδζαονμφξ ηδξ Ώζβφπημο
ημκ ελεοηεθζζιυ, ζακ εηείκμκ πμο οπέθενε ν Υξηζηόο’’270. Σμ πςνίμ, πμο ιζθεί πεξί Υνζζημφ πξν Υνζζημφ, είκαζ
πμθφ απμηαθοπηζηυ βζα ημκ πνζζημηεκηνζηυ παναηηήνα υθδξ ηδξ αβίαξ Γναθήξ, ηςκ δφμ Αζαεδηχκ
ζοκδεδειέκςκ ζε ιία δζα δφμ αδζάζπαζηδ εκυηδηα, ηδκ μπμία θακενχκεζ μ Ώπ. Παφθμξ ηαζ ιε ηδ δήθςζδ, υηζ μζ
ηαηά ηδκ πενίμδμ ηδξ Π.Α. ‘’πανά ηδκ ηαθή ιανηονία ηδξ πίζηδξ ημοξ, δεκ πήνακ υ,ηζ ημοξ οπμζπέεδηε μ Θευξ,
μ μπμίμξ είπε πνμαθέρεζ ηάηζ ηαθφηενμ βζα ιαξ, έηζη ώζηε λα κελ θηάζνπλ εθείλνη ζηελ ηειεηόηεηα ρσξίο
εκάο’’271.
Σδκ ίδζα αθήεεζα ημο εκζαίμο ηςκ δφμ Αζαεδηχκ ακέπηολε μ Ώπ. Παφθμξ, ακηζηνμφμκηαξ ιμκμιενείξ
ζμοδασηέξ ακηζθήρεζξ ηςκ ζμοδασγυκηςκ πνζζηζακχκ.
β. – ΢ηδκ Π.Α. μ Θευξ απμηαθφπηεηαζ έιιεζα, ιυκμκ ςξ ‘’υνμξ πμο ρδθαθάηαζ, ηαζ πμο ηάδηε ιε
θςηζά ηαζ ηαθφθεδηε ιε μιίπθδ, ζημηάδζ ηαζ εφεθθα ηαζ ζημ μπμίμ αημφζηδηε μ ήπμξ ηδξ ζάθπζββαξ ηαζ δ
ηνμιενή εηείκδ θςκή’’272.
΢ηδκ Κ.Α. μ Θευξ απμηαθφπηεηαζ άιεζα ιε ημκ εκακενςπήζακηα Θευ Λυβμ ηαζ βζα πνχηδ θμνά βίκεηαζ
εεαηυξ ηαζ ζε αββέθμοξ ηαζ ζε ακενχπμοξ, ‘’μιζθχκηαξ ηαθφηενα’’ απ’ υ,ηζ μιζθμφζε εηεί, ζηδκ Π.Α., χζηε κα
βνάθεζ ιε ιεβάθδ έιθαζδ μ εοαββεθζζηήξ Εςάκκδξ: ‘’Καζ μ Λυβμξ έβζκε άκενςπμξ ηζ έζηδζε ηδ ζηδκή Σμο
ακάιεζά ιαξ, ηαζ είδαιε ηδ εεσηή Σμο δυλα’’273. Καζ ζηδκ πνχηδ ηςκ Καεμθζηχκ ημο επζζημθχκ: ‘’΢αξ
βνάθμοιε βζα ημκ γςμπμζυ Λυβμ, πμο οπήνπε ελ ανπήξ. Σμκ αημφζαιε ηαζ ημκ είδαιε ιε ηα ίδζα ιαξ ηα ιάηζα.
Μάθζζηα ημκ είδαιε απυ ημκηά ηαζ ηα πένζα ιαξ ημκ ρδθάθζζακ... ηαζ ημκ είδαιε ιε ηα ιάηζα ιαξ. Καηαεέημοιε
ηδ ιανηονία ιαξ... Ώοηυ πμο είδαιε ηαζ αημφζαιε ημ ακαββέθμοιε ηαζ ζε ζαξ’’274.
δ. – Ο Υνζζηυξ είκαζ εηείκμξ ‘’πμο ακαηδνφπεδηε απυ ημκ Θευ ανπζενέαξ, υπςξ μ Μεθπζζεδέη’’ 275. Δ
‘’δοζενιήκεοηδ’’ αοηή ακαηήνολδ ακάβεηαζ ζηδκ ‘’ανπή ημο Υνζζημφ’’, ήημζ ζηδκ πνμαζχκζα ηαζ ζοκαΎδζα ιε ημκ
Θευ Παηένα φπανλδ ημο Θεμφ Λυβμο, ηαευζμκ μ Μεθπζζεδέη εεςνείηαζ ςξ ‘’ααζζθεφξ ΢αθήι, δδθ. ααζζθεφξ
εζνήκδξ, πμο ηακείξ δεκ λένεζ ημκ παηένα ή ηδ ιδηένα ημο ή ημ βεκεαθμβζηυ ημο δέκηνμ, μφηε πυηε βεκκήεδηε ή πυηε
πέεακε. Παναιέκεζ, θμζπυκ, μ Μεθπζζεδέη πακημηζκά ζενέαξ, κνηάδνληαο έηζη κε ηνλ Τηό ηνπ Θενύ276 πνμξ ημκ μπμίμ
ηαζ ηαοηίγεηαζ.
ε. – Σδκ ζδιαζία ηςκ υνςκ ζηζξ δφμ Αζαεήηεξ ηαζ ηδκ ιεηαλφ ημοξ ζπέζδ ηδκ πνμζδζμνίγεζ δ απμηάθορδ ηδξ
Κ.Α., ζφιθςκα ιε ηδκ μπμία, Γηαζήθε ιεκ θέβεηαζ ηαζ δ πνχηδ, δ Παθαζά, ηαζ δ δεφηενδ, δ Καζκή, δζυηζ ηαζ ζηζξ δφμ
ηεθεζζμονβείηαζ άθεζδ ιε έηποζδ αίιαημξ ηαζ εάκαημ· ‘’βζαηί δ δζαεήηδ οπάνπεζ, υηακ έπεζ πζζημπμζδεεί μ εάκαημξ
ημο δζαεέηδ’’277 – εηεί ιεκ ιε ηζξ ζοπκέξ εοζίεξ γχςκ, ζηδκ Καζκή δε αοηυξ ‘’μ δζαεέηδξ ‘’ πνμζέθενε ημκ εαοηυ ημο
‘’ιία’’278 εοζία βζα πάκηα ‘’ιία ιυκμ πνμζθμνά’’279, ‘’εθ άπαλ’’280, ‘’ιζα βζα πάκηα ζημ ηέθμξ ηςκ αζχκςκ’’281, ‘’βζα
απμθφηνςζδ απυ ηζξ πανααάζεζξ, πμο είπακ βίκεζ ηδκ επμπή ηδξ πνχηδξ δζαεήηδξ’’282, ακαθαιαάκμκηαξ ηαζ
ζδηχκμκηαξ ‘’ζημ ζχια ημο πάκς ζημ λφθμ’’ ηζξ αιανηίεξ υθςκ ηςκ ακενχπςκ. ‘’Αίηαζμξ βζα πάνδ ηςκ αδίηςκ’’ 283,
βζα κα απαθθάλεζ, ζφιθςκα ιε ηδκ οπυζπεζή ημο, απυ ηζξ αιανηίεξ υθμοξ υζμοξ πζζηεφμοκ άπαλ δζα πακηυξ ηαζ ημοξ
εζζαβάβεζ ζηδκ αζχκζα γςή, μθμηθδνχκμκηαξ έηζζ ημ ένβμ ημο ‘’βζαηί ιε ιία ιυκμ πνμζθμνά μδήβδζε ζηδκ ηεθεζυηδηα
βζα πάκηα αοημφξ, πμο αβζάζηδηακ ιε ημ αίια ημο’’284. Ώπ’ αοηυ οπμβναιιίγεηαζ, υηζ μζ ηαη’ αοηυκ ημκ ηνυπμ
‘’αβζαγυιεκμζ’’ ιε ηδκ εθ’ άπαλ εοζία ημο Εδζμφ, εάκ οπμπέζμοκ πάθζ ζε αιανηίεξ, δεκ ιπμνμφκ πθέμκ κα ζςεμφκ ιε
ηδκ ιεηάκμζα, αθθά εα ηνζεμφκ πθέμκ ηαζ εα ηζιςνδεμφκ βζα ηδκ εημφζζα αοηή οπμηνμπή.
Παθαζά δε μκμιάγεηαζ δ πνχηδ ηςκ δζαεδηχκ υπζ ιυκμ πνμκμθμβζηχξ, επεζδή πνμδβείηαζ ηδξ Καζκήξ, αθθά
ηαζ αλζμθμβζηχξ, ςξ ηαηχηενδ απυ αοηή, ηδκ ‘’ακχηενδ δζαεήηδ’’285 ηδκ ‘’ηαζκήκ’’286, ηδ κέα, - ηδξ μπμίαξ
εββοδηήξ287 ηαζ ιεζίηδξ288 μ Εδζμφξ – ςξ ‘’ζηζά ηςκ ιεθθμκηζηχκ αβαεχκ289, ‘’ςξ ‘’πνμζθμνά ιζαξ ηαθφηενδξ
εθπίδαξ, ιε ηδκ μπμία ιπμνμφιε κα πθδζζάζμοιε ημκ Θευ’’290, έκακηζ ηδξ Καζκήξ, δ μπμία είκαζ απαθθαβιέκδ, θυβς
ηδξ κδπζαηήξ δθζηίαξ ηςκ ακενχπςκ ηαζ ηδξ απζζηίαξ ημοξ, ηςκ ηεκχκ ηαζ ηςκ ζηζχκ ηδξ Παθαζάξ, έκεηα ηςκ
μπμίςκ, εκχ δζανημφζε ήδδ αοηή, μ Θευξ πνμτπμζπέεδηε ‘’ηαζκή δζαεήηδ’’291. ‘’Αζυηζ ακ δ πνχηδ εηείκδ ήηακ ηέθεζα,
δεκ εα οπήνπε ακάβηδ βζα δεφηενδ’’292· ‘’ημ κα ιζθάεζ βζα ‘’ηαζκμφνβζα δζαεήηδ’’, ζδιαίκεζ πςξ έηακε παθαζά ηδκ
πνχηδ, υ,ηζ δε παθζχκεζ ηαζ βενκάεζ, ημκηεφεζ κα ελαθακζζηεί’’293.
ξ. – Οζ αζιαηδνέξ εοζίεξ ηδξ Π.Α., πνμζθενυιεκεξ ‘’βζα ηδκ ηαεανυηδηα ηδξ ζάνηαξ’’ 294 ‘’δεκ ιπμνμφκ
κα μδδβήζμοκ ζηδκ εζςηενζηή ηεθεζυηδηα εηείκμκ πμο πναβιαημπμζεί ηδ θαηνεία’’295. Αζυηζ ‘’μοδέπμηε ιπμνμφκ
κα ελαθείρμοκ αιανηίεξ’’296, ‘’επεζδή ημ αίια ηςκ ηαφνςκ ηαζ ηςκ ηνάβςκ δεκ έπεζ ηδ δφκαιδ κα αθαζνεί
αιανηίεξ’’297. Ώοηέξ ήζακ πνυζηαζνεξ ιέπνζξ υημο ήθεε μ Υνζζηυξ, μ μπμίμξ ‘’πνμζέθενε ημκ εαοηυ ημο
αρεβάδζαζημ ζημκ Θευ’’, ‘’ελαζθαθίγμκηαξ έηζζ ηδκ αζχκζα θφηνςζδ’’ ‘’ιε ημ δζηυ ημο αίια’’, ημ μπμίμ ‘’εα
ηαεανίζεζ ηδκ ζοκείδδζή ιαξ απυ ηα κεηνά ένβα, χζηε κα ιπμνμφιε κα θαηνεφμοιε ημκ αθδεζκυ Θευ’’298.
α) Ώθθά μ Εζναήθ οπυ ηα ζφιαμθα ηαζ ημοξ ηφπμοξ ηδξ Π.Α. δεκ ζοκέθααε ηδκ μοζία, ημκ άζανημ Θευ Λυβμ,
πμο δνμφζε πνμπνζζηζακζηά.
Οζ πνμθήηεξ απμηαθοπηζηά πνμείπακ ηδκ εκακενχπδζή Σμο ηαζ ηα πενζζηαηζηά ημο επίβεζμο αίμο ηαζ ένβμο
Σμο, ηα μπμία πναβιαημπμζήεδηακ ηυζμ θακενά ζημκ Εδζμφ Υνζζηυ, χζηε δ πνχηδ πνζζηζακζηή Πανάδμζδ κα
μιμθμβεί: ‘’Βιείξ δε αθμφ αλαπηύμακε ηα ηεξά βηβιία, ηα μπμία είπαιε ηςκ πνμθδηχκ, ηα μπμία ηαημκυιαγακ άθθα
ιεκ πανααμθζηά, άθθα δε αζκζβιαηζηά, άθθα δε αοεεκηζηά ηα ηαηά θέλδ ημκ Εδζμφ Υνζζηυ, βξήθακε ηαζ ηδκ πανμοζία
ημο ηαζ ημκ εάκαημ ηαζ ημκ ζηαονυ ηαζ υθεξ ηζξ οπυθμζπεξ ηζιςνίεξ, υζεξ έπναλακ ζ’ αοηυκ μζ Εμοδαίμζ. Καζ ηδκ
ακάζηαζδ ηαζ ηδκ ζημοξ μονακμφξ ακάθδρδ, πνμημφ ηηζζημφκ ηα Εενμζυθοια, θαζώο έρνπλ γξαθεί όια απηά, ηα μπμία
έπνεπε κα πάεεζ αοηυξ ηαζ ιεηά απυ αοηυκ υζα εα ζοιαμφκ. Απηά ινηπόλ αθνύ αληηιεθζήθακε, πηζηεύζακε ζηνλ Θεό
ιέζς υζςκ έπμοκ βναθεί βζ’ αοηυκ’’299. Ο Εςάκκδξ μ Πνυδνμιμξ ηαζ έδεζλε ημκ πνμθδηεοεέκηα Υνζζηυ ζημκ
ηοθθςιέκμ θαυ, ηαζ υθα υζα πνμθδηεφεδηακ ζηδκ Π.Α. εηπθδνχεδηακ, έβζκακ ζζημνζηέξ πναβιαηζηυηδηεξ.
Πανά ηδκ εκ Υνζζηχ πναβιαημπμίδζδ ηςκ υζςκ πνμθδηεφεδηακ ηαζ οπμζπέεδηακ πενί Υνζζημφ ηαζ ηδξ
Κ.Α., μ Εζναήθ, απζζηχκηαξ, βίκεηαζ ζηαονςηήξ.
Ώπυ ηδκ ζηζβιή αοηή έπεζ ζοκηεθεζηεί δζπθυ βεβμκυξ, μ Εζναήθ έπεζ απυ ιυκμξ ημο απμλεκςεεί απυ ηδ ΐίαθμ,
ηδκ Π.Α., ηαζ μ Υνζζηζακζζιυξ, μ κέμξ Εζναήθ, υπζ μ ηαηά ζάνηα, αθθ’ μ ημο Θεμφ, έπεζ ηάιεζ αοηήκ δζηή ημο ΐίαθμ, δ
μπμία ιαγί ιε ηδκ Καζκή ζοκαπμηεθμφκ ημκ εκζαίμ θυβμ ημο Θεμφ, ηδ ιία Ώβία Γναθή, απ’ άηνμο εζξ άηνμκ ηδξ
μπμίαξ δζαπέεηαζ μ Έκαξ Θευξ μ αθδεζκυξ, μ εκ Σνζάδζ, μ Οπμίμξ δζα ημο Λυβμο Σμο δνα αζάνηςξ ζε εηείκδ,
εκζάνηςξ ζ’ αοηήκ.
΋ηζ ‘’μ ίδζμξ Θευξ είκαζ πμνδβυξ ηαζ ηςκ δφμ Αζαεδηχκ’’300, αοηυ είπε βίκεζ ζοκείδδζδ ηδξ πνζζηζακζηήξ
Βηηθδζίαξ απυ ηζξ πνχηεξ διένεξ ηδξ πνζζηζακζηήξ πανάδμζδξ. ‘’Κακυκαξ δε εηηθδζζαζηζηυξ είκαζ δ
μιμθςκία ηαζ δ ζοιθςκία ηαζ ημο Νυιμο ηαζ ηςκ Πνμθδηχκ ιε ηδκ ηαηά ηδκ πανμοζία ημο Κονίμο
παναδμιέκδ δζαεήηδ’’301.
Ο παθαζυξ Εζναήθ ηναηεί ημ βνάιια ηδξ ΐίαθμο ημο ηαζ ηαναηνίαεηαζ αηυιδ ι’ αοηυ ηαζ ημοξ ηφπμοξ,
παναιέκμκηαξ ιζηνμθυβμξ ηαζ αθφηνςημξ άπνζ ηαζνμφ.
Ο κευξ Εζναήθ ηδξ ‘’πάνζημξ’’ ηαηέπεζ ηδκ μοζία ηδξ ΐίαθμο, δ ηαημπή δε ηδξ μοζίαξ είκαζ ηαζ πναβιαηζηή
ηαημπή ηαζ ηονζυηδηα. Σφπμζξ Εμοδασηή δ Π.Α., είκαζ ζηδκ μοζία Υνζζηζακζηή, ηαζ ζοκαπμηεθεί ιε ηδκ Κ.Α. εκζαία
πδβή ηδξ Υνζζηζακζηήξ ενδζηείαξ. Παθαζά ηαζ Καζκή ηεθμφκ ζε μνβακζηή ζοκέπεζα ηαζ ζοκάνηδζδ ιεηαλφ ημοξ.
Μέζς ηδξ Παθαζάξ παζδαβςβείηαζ δ ακενςπυηδηα ζημκ Υνζζηυ, ημκ ΢ςηήνα, πμο θακενχεδηε ζηδκ Καζκή, μ μπμίμξ
ηεθεζζμονβεί ηδ θφηνςζδ πμο είπε πνμτπμζπεεεί ζηδκ Παθαζά. Ο έκαξ ηαζ αοηυξ Θευξ δζένπεηαζ απυ ηδκ πνχηδ θέλδ
ημο πνχημο αζαθίμο ηδξ Π.Α., ηδξ Γεκέζεςξ, ιέπνζ ηδξ ηεθεοηαίαξ θέλδξ ημο ηεθεοηαίμο αζαθίμο ηδξ Κ.Α., ηδξ
Ώπμηαθφρεςξ ημο Εςάκκμο· ιία Θεία Πνυκμζα, Έκαξ Θευξ Λυβμξ. ΋,ηζ εηεί ηαηααάθθεηαζ, εδχ μθμηθδνχκεηαζ· υ,ηζ
εηεί πνμθδηεφεηαζ, εδχ βίκεηαζ ζζημνία. Δ Υνζζηζακζηή άνα Εζημνία δζένπεηαζ ακαδνμιζηά ηαζ ιέζς υθδξ ηδξ Π.Α.,
απυ ηαηααμθήξ ηυζιμο ιέπνζ ηδκ ζοκηέθεζά ημο· έκαξ ηυζιμξ, Έκαξ Θευξ, Έκαξ Λοηνςηήξ, έκα κυδια, ιία μοζία,
ιία Ώπμηάθορδ,’’ ‘’...ημ ίδζμ Πκεφια ηαζ ζηδκ Παθαζά ηαζ ζηδκ Καζκή. Αζυηζ ηαζ αοηά ηα μκυιαηα οπμδεζηκφμοκ ζε
ιαξ ηδ ιεβάθδ ζοιθςκία ηςκ Αζαεδηχκ. Αζυηζ ηαζ δ Καζκή έπεζ θεπεεί βζα ηδκ Παθαζά ηαζ δ Παθαζά βζα ηδκ Καζκή.
Βάκ δε ήηακ ημο ζδίμο Αεζπυηδ, μφηε αοηή δ Καζκή, μφηε εηείκδ Παθαζά εα ιπμνμφζε κα θέβεηαζ. ΍ζηε αοηή δ
δζαθμνά ζηα μκυιαηα θακενχκεζ ηδ ζοββέκεζα ηδξ ιζαξ ιε ηδκ άθθδ, ηαζ δ δζαθμνά αοηή δεκ είκαζ ζηδκ μοζία, αθθά
ζηδκ εκαθθαβή ηςκ πνυκςκ. Αζυηζ ημ ηαζκμφνβζμ ιε ημ παθαζυ ζ’ αοηυ ακηζδζαζηέθθεηαζ· δ δε εκαθθαβή ηςκ πνυκςκ
μφηε δζαθμνά ηονζυηδηαξ, μφηε ιείςζδ εζζάβεζ... Με βαθαηημηνμθία πανμιμζάγεηαζ δ παζδαβςβία ηδξ Παθαζάξ
Αζαεήηδξ, ιε ζηενεά δε ηνμθή δ θζθμζμθία ηδξ Καζκήξ Αζαεήηδξ302’’. Έκαξ μ Θευξ πμο ‘’μζημκμιεί ζςζηά υζα ιαξ
αθμνμφκ, ηυηε ιεκ ιε ημκ Νυιμ, ηχνα δε ιε ηδ Υάνδ, ηαζ υπζ πνμζθάηςξ μφηε ιυθζξ ηχνα, αθθά άκςεεκ ηαζ απυ ηδκ
πνχηδ ιένα έπεζ ακαθάαεζ ηδκ πνυκμζά ιαξ... χζηε εηείκμξ πμο έδςζε ζ’ αοημφξ ηδκ Καζκή, αοηυξ είκαζ μ Θευξ, πμο
έδςζε ηαζ ηδκ Παθαζά... Καζκήξ ηαζ Παθαζάξ έκαξ είκαζ μ κμιμεέηδξ... ΋ζα έβζκακ ζηδκ Π.Α. ήζακ ηφπμζ αοηχκ πμο
βίκμκηαζ ιε ηδκ Υάνδ... δφμ Αζαεήηεξ εκυξ κμιμεέηδ’’303. ‘’Βίκαζ μ ίδζμξ Θευξ, μ μπμίμξ μζημκυιδζε ηα πνχηα ηαζ ηα
ηςνζκά, ηαζ υζα έβζκακ ζηδκ Παθαζά ηαζ υζα έβζκακ ζηδκ Υάνδ’’304.
Καζ ζημκ πμθφηζιμ εδζαονυ ηδξ Ονευδμλδξ Υνζζηζακζηήξ Βθθδκζηήξ Τικμθμβίαξ, ημο μπμίμο υιμζμξ ή
ακάθμβμξ δεκ οπάνπεζ ζε υθδ ηδ πνζζηζακζηή Γναιιαηεία, οπμβναιιίγεηαζ ιε πμθθμφξ ηνυπμοξ δ εκυηδηα ηςκ δφμ
Αζαεδηχκ ηαζ ημο Βκυξ ηαζ ιυκμο Ώθδεζκμφ Θεμφ, πμο ηδκ δζαπενκά, μ μπμίμξ δζαηοαενκά ηα ζφιπακηα ηαζ
ηαηεοεφκεζ ζηδ ζςηδνία ηαζ θφηνςζδ εκ Υνζζηχ ηδκ παβηυζιζα Εζημνία. Εδζαίηενα δε ζηδκ οικμθμβία ηδξ πανμοζίαξ
ημο Κονίμο ηαηά ηζξ εμνηέξ ηδξ βεκκήζεςξ ημο Υνζζημφ, ηςκ Θεμθακείςκ ηαζ ηδξ Τπαπακηήξ ημο Κονίμο.
Έηζζ θ.π. ζημ γ’ ζηζπδνυ ηδξ Λζηήξ, ζηδκ εμνηή ηδξ Τπαπακηήξ (2 Φεανμοανίμο) οικείηαζ μ πνεζαφηδξ
΢οιεχκ, επεζδή δέπηδηε ζηζξ αβηάθεξ ημο ΐνέθμξ ‘’ημκ Νμιμδυηδ Μςοζέςξ’’, ζε άθθμοξ δε φικμοξ ημ εείμ
ΐνέθμξ ςξ ‘’μ παθαζυξ ηςκ διενχκ, πμο ηαηά ζάνηα έβζκε κήπζμ’’ (εζξ ημ ‘’Καζ κοκ...’’ ηδξ ίδζαξ Λζηήξ – πναθ.
ηαζ ημ πνχημ ηάεζζια ιεηά ημκ Πμθοέθεμκ ζημκ ΋νενμ ηδξ ίδζαξ εμνηήξ) ηαζ ‘’ςξ ανπδβυξ ηαζ ηδξ Παθαζάξ ηαζ
ηδξ Καζκήξ’’.
Ώλζμζδιείςηεξ είκαζ μζ παναηδνήζεζξ βζα ημ εκζαίμ ηςκ δφμ Αζαεδηχκ ηαζ ζε έκα κεχηενμ ένβμ, πμο
ακαθένεηαζ ζ’ αοηυ ημ εέια305.
Δ ΐίαθμξ ιανηονεί εβηονυηαηα, ιε ηδκ αεααζυηδηα ημο Ώβίμο Πκεφιαημξ, υηζ μ Εδζμφξ απυ ηδκ Ναγανέη είκαζ
μ Υνζζηυξ. Γζ’ αοηυ είκαζ αοηή δ ίδζα δ Ώβία Γναθή ηδξ Υνζζηζακζηήξ Βηηθδζίαξ. Αζυηζ δ Υνζζηζακζηή Βηηθδζία είκαζ
δ Κμζκυηδηα υθςκ ηςκ ακενχπςκ μζ μπμίμζ, επί ηδ αάζεζ ηδξ αζαθζηήξ ιανηονίαξ, ακαβκςνίγμοκ ηαζ πζζηεφμοκ, υηζ μ
Εδζμφξ είκαζ μ Υνζζηυξ, η.έ. μ Μεζζίαξ ημο Εζναήθ, μ Τζυξ ημο γχκημξ Θεμφ, μ ΢ςηήναξ ημο ηυζιμο.
΢ημ πνζζηζακζηυ ζφιαμθμ ηδξ πίζηεςξ ζηα δφμ μκυιαηα ‘’Εδζμφξ Υνζζηυξ’’ βζα ημκ Έκα Κφνζυ ιαξ,
ακηαπμηνίκμκηαζ ηα δφμ ιένδ ηδξ Ώβίαξ Γναθήξ, δ Νέα ηαζ δ Παθαζά Αζαεήηδ. Δ Π.Α. θέβεζ ηζ είκαζ μ Υνζζηυξ, δ δε
Καζκή πμζμξ είκαζ αοηυξ. Καζ ιάθζζηα έηζζ χζηε βίκεηαζ ζαθέξ ημφημ: υηζ, ημκ Εδζμφ βκςνίγεζ ιυκμ, υπμζμξ
ακαβκςνίγεζ αοηυκ ςξ Υνζζηυ, ηαζ ηζ είκαζ μ Υνζζηυξ βκςνίγεζ ιυκμ υπμζμξ ακαβκςνίγεζ, υηζ αοηυξ είκαζ μ Εδζμφξ.
Έηζζ μζ δφμ Αζαεήηεξ δζαπκέμκηαζ απυ ημ Έκα Άβζμ Πκεφια, ακαθένμκηαζ αιμζααία δ ιία ζηδκ άθθδ ηαζ ηαιιία θέλδ
δεκ οπάνπεζ ζηδκ Κ.Α., δ μπμία πίζς απυ αοηή κα ιδκ αθέπεζ ζηδκ Π.Α., ζηδκ μπμία πνμβεκέζηενα είπε
πνμακαββεθεεί. Βπίζδξ, ηαζ ηδξ Π.Α. υθεξ μζ θέλεζξ ακαθένμκηαζ πένακ απυ αοηέξ ηαζ ζηδκ Καζκή ζημκ Έκα, ζημκ
Οπμίμ ιυκμκ ηαζ επαθδεεφμκηαζ...
Σμ πθέμκ ακήημοζημ ζηδκ επί ημο ΋νμοξ μιζθία ημο Εδζμφ είκαζ, υηζ δ πανμοζία ημο απμηεθεί ηδκ
μθμηθήνςζδ ηδξ Ώβίαξ Γναθήξ. ΢ηδκ Ναγανέη, αθμφ δζάααζε ζηδκ ζοκαβςβή ηδκ πενζημπή ημο ΔζαΎα, πμο
ακαθενυηακ ζημκ Βαοηυ Σμο, δήθςζε μ Εδζμφξ, υηζ ‘’ζήιενα ανίζηεζ ηδκ εηπθήνςζή ηδξ δ μιζθία αοηή ζηα αοηζά
ζαξ’’306.
Σμ ααζζηυ παναηηδνζζηζηυ ημο εοαββεθζημφ ηδνφβιαημξ είκαζ δ πναβιαημπμίδζδ ηςκ υζςκ έπμοκ βναθεί
ζηδκ Π.Α.... Σα πνμακαββεθεέκηα ζηδκ Π.Α. ηαζ πνμτπμζπεεέκηα πναβιαημπμζήεδηακ, υηακ ήθεε ημ πθήνςια ημο
πνυκμο, ζημκ Εδζμφ, ‘’βζαηί μ Υνζζηυξ είκαζ ημ ηέθμξ ημο Νυιμο’’307, Ώοηυξ είκαζ μ ζημπυξ ηαζ ημ ηέθμξ ηδξ Π.Α....
Γζα ημοξ ακενχπμοξ ηδξ πενζυδμο ηδξ Π.Α. μ Υνζζηυξ είκαζ μ Πνμζδμηχιεκμξ ηαζ μ Βνπυιεκμξ, βζα ημοξ
ακενχπμοξ ηδξ Καζκήξ είκαζ μ Βθεχκ ηαζ πάθζκ Βνπυιεκμξ ιεηά δυλδξ βζα ηδκ ηεθζηή ηνίζδ... Βάκ πανμιμζάζμοιε ηζξ
δφμ Αζαεήηεξ ςξ δφμ ζοκεπυιεκα διζζθαίνζα ιζαξ ηαζ ηδξ αοηήξ ζθαίναξ, ηέκηνμ ηδξ είκαζ μ Βιιακμοήθ, ‘’μ Θευξ
ιαγί ιε ειάξ’’, μ ιεζίηδξ ιεηαλφ Θεμφ ηαζ Ώκενχπμο, μ αίμξ ημο Οπμίμο είκαζ ημ βεβμκυξ ηδξ παβηυζιζαξ Εζημνίαξ,
δζα ημο μπμίμο ςξ δζ’ Βκυξ ζδιείμο δζένπμκηαζ υθεξ μζ βναιιέξ, πμο ζοκδέμοκ ημκ Θευ ιε ημοξ μπμζμοζδήπμηε
ακενχπμοξ, μπμζμοδήπμηε ηυπμο ηαζ μπμζμοδήπμηε πνυκμο.
‘’Ώοηυκ πμο πνμακάββεζθε μ Μςοζήξ ζημ κυιμ ηαζ μζ Πνμθήηεξ, ημκ ανήηαιε· ημκ Εδζμφ, ημκ οζυ ημο Εςζήθ
απυ ηδ Ναγανέη’’308, ακαββέθθεζ πανμφιεκμξ μ Φίθζππμξ ζημκ Ναεακαήθ. Σμ επίηεκηνμ ημο απμζημθζημφ ηδνφβιαημξ
οπήνλε, υηζ μ Εδζμφξ είκαζ μ Υνζζηυξ ηδξ Π.Α.... ΢ημοξ Εμοδαίμοξ είπε μ Εδζμφξ: ‘’δζυηζ, εάκ αθδεζκά πζζηεφαηε υζα
έβναρε μ Μςοζήξ, εα πζζηεφαηε ηαζ ζε ιέκα, αθμφ εηείκμξ έβναρε βζα ιέκα. Ώκ υιςξ δεκ πζζηεφεηε ζ’ υ,ηζ έβναρε
εηείκμξ πςξ εα πζζηέρεηε ζηα δζηά ιμο θυβζα’’309.
Βκηεθχξ απμηαθοπηζηή ημο πνζζημηεκηνζημφ παναηηήνα ηδξ Π.Α. είκαζ ηαζ δ πενζημπή Ώ’ Κμν. 10, 1-4, υπμο
μ Ώπ. Παφθμξ θέεζ βζα ημοξ Εμοδαίμοξ, πμο έγδζακ πνμ Υνζζημφ, υηζ ‘’νη πξνπάηνξέο καο... υθμζ έθαβακ ηδκ ίδζα
εευζηαθηδ ηνμθή ηαζ υθμζ ημοξ ήπζακ ημ ίδζμ εευζηαθημ πμηυ, γηαηί έπηλαλ από ηνλ ζετθό βξάρν, πνπ ηνπο
αθνινπζνύζε, θη απηόο ν βξάρνο ήηαλ ν Υξηζηόο’’. Τπυ ημκ μπμίμκ πνμθακχξ κμείηαζ μ πνμ ηδξ εκακενςπήζεχξ Σμο
αζάνηςξ πνμτπάνπςκ ηαζ ιέζς υθδξ ηδξ Π.Α. – ημ μπμίμ ζδιαίκεζ ιέζς υθδξ ηδξ πνμπνζζηζακζηήξ ζζημνίαξ ηδξ
ακενςπυηδηαξ – δνςκ Θευξ Λυβμξ, ςξ πκεοιαηζηή ηνμθή ηαζ πμηυ ημο πνμπνζζηζακζημφ Εμοδασζιμφ.
3. – Η ζύγθιηζε ηωλ πξνζδνθηώλ πξνο ηελ Παιαηζηίλε
Βηείκμ ημ μπμίμ είκαζ ελ ίζμο εαοιαζηυ, είκαζ υηζ μζ ιεκ θαμί ηδξ Αφζδξ ηαζ ημο ιεζμβεζαημφ πχνμο
ακέιεκακ ηδκ πανμοζία ημο Θεακενχπμο Λοηνςημφ εμ αλαηνιώλ, μζ δε θαμί ηδξ άπς Ώκαημθήξ εθ δπζκώλ, μφηςξ
χζηε ηα ιάηζα ηαζ μζ πνμζδμηίεξ υθςκ ζοκέηθζκακ εηεί ηάπμο πνμξ ηδκ Παθαζζηίκδ, απ’ υπμο ακαιεκυηακ ημ θςξ ηδξ
θφηνςζδξ, δ ηαηά ζάνηα βέκκδζδ ημο Πνμζδμηχιεκμο Θεακενχπμο: ‘’Ο Λοηνςηήξ αοηυξ, μ ΐαζζθεφξ, μ
ηαηαηηδηήξ Θευξ, πνυηεζηαζ κα θακεί πνμξ υθμοξ ημοξ θαμφξ ηδξ Βονχπδξ ηαζ Ώιενζηήξ ζηελ Αλαηνιή, πνμξ υθμοξ δε
ημοξ θαμφξ ηδξ Εκδζηήξ ηαζ ηδξ ΢ζκζηήξ ζηελ Γύζε, ημοηέζηζ ακαβηαζηζηά ζημ ιένμξ εηείκμ ηδξ οδνμβείμο ζθαίναξ, ημ
μπμίμ ηαηείπε μ Εμοδασηυξ θαυξ ηαζ ιπμνμφζε κα μκμιαζηεί ε πόιε ηεο πξνζδνθίαο υθςκ ηςκ εεκχκ’’310.
Ο Τάθηηνο έθεβε: ‘’οπήνπε ζε πμθθμφξ δ πεπμίεδζδ, υηζ ζηα ανπαία Κείιεκα ηςκ ζενέςκ πενζθαιαακυηακ, υηζ
ηαη’ εηείκμ ημκ πνυκμ επνυηεζημ κα οπενζζπφζεζ δ Ώκαημθή ηαζ κα ηονζανπήζμοκ ζηα πνάβιαηα μζ ελ Εμοδαίαξ
μνιχιεκμζ’’311, δδθ. ‘’υθμζ εκ βέκεζ ήηακ πεπεζζιέκμζ, ζηδκ πίζηδ ηςκ ανπαίςκ πνμθδηεζχκ, υηζ δ Ώκαημθή επνυηεζημ
κα οπενζζπφζεζ ηαζ υηζ, υπζ ιεηά απυ πμθφ, επνυηεζημ κα δμοκ κα ελένπμκηαζ απυ ηδκ Εμοδαία εηείκμζ, πμο έιεθθε κα
ηοαενκήζμοκ ηδκ μζημοιέκδ’’312. Καζ ζπεδυκ αοημθελεί μ Σνπεηψληνο οπμζηήνζγε:
‘’ήηακ ενφθμξ ζ’ υθδ ηδκ Ώκαημθή παθαζά ηαζ ζηαεενή βκχιδ, υηζ απυ ημκ εευ ήηακ πεπνςιέκμ, κα
ηονζανπήζμοκ ζηα πνάβιαηα, ηαη’ εηείκμ ημκ ηαζνυ εηείκμζ, πμο πνμένπμκηακ απυ ηδκ Εμοδαία’’.
Η ΕΚΠΛΗΡΩ΢Η ΣΗ΢ ΜΟΝΟΘΕΪΚΗ΢ ΑΝΑΖΗΣΗ΢ΕΩ΢,ΣΗ΢
ΠΑΓΚΟ΢ΜΘΑ΢ ΘΕΑΝΘΡΩΠΘΝΗ΢ ΠΡΟ΢ΔΟΚΘΑ΢ ΚΑΘ ΣΗ΢
ΠΑΝΑΝΘΡΩΠΘΝΗ΢ ΛΤΣΡΩΣΘΚΗ΢ ΝΟ΢ΣΑΛΓΘΑ΢ ΕΝ ΥΡΘ΢ΣΩ
ΘΗ΢ΟΤ, ΣΟΝ ΜΟΝΟ Θ΢ΣΟΡΘΚΟ ΘΕΑΝΘΡΩΠΟ ΛΤΣΡΩΣΗ.
1. – Η εθπιήξσζε ηεο πξνζδνθίαο Θεαλζξψπνπ Λπηξσηνχ σο ιχζε ηνπ παλαζξψπηλνπ δξάκαηνο, ε

αιεζηλή ιχηξσζε δηα ηνπ κφλνπ πξαγκαηηθνχ Λπηξσηνχ, ηνπ ελαλζξσπήζαληνο ελ Φξηζηψ Μφλνπ Αιεζηλνχ Θενχ,
ηνπ απ’ αηψλσλ Αλαδεηνχκελνπ. – Ο Θεφο αλάκεζα ζηνπο αλζξψπνπο, Δκκαλνπήι(‘’Ο Θεφο καδί κε εκάο’’).
α. – Έηζζ υθδ δ Οζημοιέκδ, αθ’ εκυξ ακαγδηεί ημκ Έκακ αθδεζκυ Θευ, ημκ μπμίμ, ακ ηαζ άβκςζημ, πίζηεοε ςξ
ημκ ιυκμκ Πναβιαηζηυκ, αθ’ εηένμο δε πνμζδμηά ηδκ απυ ημκ μονακυ ηάεμδυ Σμο ζηδ βδ, δζα ηδξ εκακενςπήζεχξ
Σμο, βζ’ αοηυ ηαζ μιμζάγεζ, θίβμ πνζκ ημ ιεβάθμ βεβμκυξ, πνμξ ακμζηηυ ηάθοηα άκεμοξ, έημζιμ κα δεπηεί ηδ γςμπμζυ
βφνδ.
Θάιαμξ ηαζ ηαηάπθδλδ πνμηαθεί ζημκ ιεθεηδηή ηδξ παβηυζιζαξ ζζημνίαξ ημ εέαια αοηυ, πμο πνμαάθθεζ απ’
αοηήκ – ημ εέαια ηδξ πακακενχπζκδξ ροπήξ, αθ’ εκυξ ιεκ κα ακαηείκεζ ηαζ κα ακααθέπεζ ζημκ μονακυ πνμξ ημκ Έκακ
Ώκαγδημφιεκμ Θευ ηδξ, αθ’ εηένμο δε κα παναηδνεί ηδ βδ ηαζ κα ηαεδθχκεζ ημ αθέιια πνμξ εκδζάιεζμ ζδιείμ
ιεηαλφ Ώκαημθήξ ηαζ Αφζεςξ, βζα κα δεζ εηεί ηάπμο ηδκ πναβιαημπμίδζδ ηδξ εκακενςπήζεςξ ημο Πνμζδμηχιεκμο.
Καε’ υθδ ηδ δζαζχκζα δζάνηεζα ηδξ αβςκζχδμοξ αοηήξ ακαηάζεςξ ηαζ ακαιμκήξ ακηδπεί, απυ ηδξ
πνμσζημνζηήξ παναδείζζαξ πενζμπήξ ηαζ επμπήξ, ζηα ιοπζαίηαηα αάεδ ηδξ πακακενχπζκδξ ροπήξ μ ακηίθαθμξ ημο
Πξσηεπαγγειίνπ ηνπ Θενύ, δδθ. δ αιέζςξ ιεηά ηδκ πηχζδ ηςκ πνςημπθάζηςκ πνχηδ πανιυζοκδ ακαββεθία ημο Θεμφ
πενί ηδξ θοηνχζεςξ ημο ακενχπμο δζα ημο Θεακενχπμο313.
Καηά ηδκ ιεηέπεζηα ζζημνζηή πενίμδμ, μ ακηίθαθμξ αοηυξ βίκεηαζ αζζεδηυξ ιε ηδκ παβηυζιζα εεακενχπζκδ
πνμζδμηία, δ μπμία είκαζ ημ πακακενχπζκμ πνμακάηνμοζια ηδξ ενζαιαεοηζηήξ εηπθδνχζεςξ ημο πνςημεοαββεθίμο.
Ώοηή, ηδκ πναβιαημπμίδζδ ηδξ πνμζδμηίαξ, εββοάηαζ εη ηςκ πνμηένςκ ηαζ πάθζ, εη κέμο, ημο ίδζμο ημο Θεμφ
δ βκχνζιδ θςκή, οπμδεζηκφμκηαξ απυ πνζκ ημ επίβεζμ θίηκμ ηαζ ημ ζοβηεηνζιέκμ Πνυζςπμ ημο εκακενςπήζακημξ:
‘’θαη απηφο πξνζδνθία εζλψλ’’314. Βίκαζ δ δεφηενδ θςκή ημο Θεμφ, πμο ζοκμρίγεζ ζημοξ αζχκεξ, πμο αημθμφεδζακ,
ηδκ πνμζδμηία υθςκ ηςκ εεκχκ ζε Έκακ πναβιαηζηυ Θεάκενςπμ, Σμκ Οπμίμ ηαζ θακενχκεζ απυ πνζκ δ θςκή αοηή ςξ
έκα ζοβηεηνζιέκμ ζζημνζηυ πνυζςπμ, πμο ιέθθεζ κα εηπθδνχζεζ ζημκ Βαοηυ ημο ηδκ πνμζδμηία, ‘’ηαζ ζημ υκμιά Σμο
εα εθπίγμοκ ηα έεκδ’’315.
Σμο πνμζχπμο αοημφ ηδκ επί βδξ ειθάκζζδ, ημκ αίμ ηαζ ημ ένβμ πνμθέβεζ αημθμφεςξ ιε πθήεμξ
απμηαθφρεςκ δ αοηή βκχνζιδ θςκή ημο Θεμφ ηαζ έηζζ θεάκεζ δ ακενςπυηδηα ζημ ηνίζζιμ ζδιείμ ηδξ ζζημνίαξ ηδξ:
Άββεθμξ ημο Θεμφ πνςημζηάηδξ, απυ ημκ μονακυ πανμοζζαζεείξ, εοαββεθίγεηαζ ημ ιέβα βεβμκυξ πνμξ ηδκ
πάκαβκμ Πανεέκα ηδξ Ναγανέη, ηδκ μπμία μ Θευξ επέθελε, ςξ ηδ ιυκδ ηεπανζηςιέκδ ακάιεζα ζηζξ βοκαίηεξ, βζα κα
‘’ζανηςεεί ηαζ εκακενςπήζεζ απυ ηζξ αβκέξ ηαζ αιυθοκηεξ ζάνηεξ ηδξ ηαζ ηα αίιαηά ηδξ’’316.
Αεκ είκαζ άκεο ζδιαζίαξ ημ βεβμκυξ, υηζ δ πνχηδ θέλδ ηςκ μονακχκ πνμξ ηδκ ακενςπυηδηα δζα ζηυιαημξ ημο
αββέθμο πνμξ ηδκ Πανεέκμ ήηακ, ‘’παίνε’’317· αοηή ζδιαίκεζ ημ ηένια ηδξ ιαηναίςκδξ πενζυδμο ηδξ εθίρεςξ, πμο
πνμενπυηακ, θυβς ημο πςνζζιμφ απυ ημκ Θευ, θυβς ηδξ αιανηίαξ, ηαζ εοαββεθίγεηαζ ηδκ επζηείιεκδ ακαημθή ηδξ κέαξ
πενζυδμο ηδξ πανάξ, ηδκ απαθθαβή απυ ηδκ αιανηία ηαζ ηδκ ακάηηδζδ ηδξ παναδείζζαξ ηαηάζηαζδξ ιε άιεζδ
επζημζκςκία ιεηά ημο Θεμφ εκ Υνζζηχ.
Καζ δ ιεβάθδ ζηζβιή θεάκεζ·
‘’όηαλ έθζαζε όκσο ε ώξα πμο είπε ηαεμνίζεζ μ Θευξ, απέζηεζθε ημκ Τζυκ Σμο. Γεκκήεδηε απυ ιία βοκαίηα
ηαζ οπμηάπεδηε ζημκ κυιμ, βζα κα ελαβμνάζεζ ημοξ οπυδμοθμοξ ζημκ κυιμ, βζα κα βίκμοιε παζδζά ημο Θεμφ’’ 318.
Δ ιεβάθδ πνμζδμηία ηςκ εεκχκ βίκεηαζ ζζημνζηή πναβιαηζηυηδηα:
‘’αοηυ πμο βεκκήεδηε είκαζ Θευξ, εκχ δ ιδηένα είκαζ Πανεέκα. Πμζμ άθθμ ιεβαθφηενμ κέμ είδε δ
ηηίζδ;’’319
Δ εκακενχπδζδ ημο Θεμφ, πμο κμζηαθβήεδηε ηυζμ πμθφ, πναβιαημπμζείηαζ, είκαζ βεβμκυξ. Σεθεζζμονβείηαζ
δζα ημο αθδεζκμφ Θεακενχπμο δ πναβιαηζηή θφηνςζδ, γηα λα αλαθηήζνπκε – νη άλζξσπνη φισλ ησλ αηψλσλ – ηελ
πηνζεζία πνπ καο αλήθεη [αοηυ ζδιαίκεζ ημ νήια ‘’απνιάβσκελ’’], ήημζ κα ηαηαζημφιε ηαζ πάθζ οζμί ημο Θεμφ, υπςξ
ηάπμηε ζημκ πανάδεζζμ πνζκ απυ ηδκ πηχζδ.
Σδ κέα αοηή πενίμδμ ηδξ ακενςπυηδηαξ, ηαηά ηδκ μπμία αοηή ακαζοκδέεηαζ πνμξ ημκ δδιζμονβυ Θευ ηδξ
ιεηά απυ ηυζμοξ αζχκεξ πςνζζιμφ ηαζ ακαγήηδζήξ Σμο ηαζ, ακαζοκδευιεκδ, ακαηηά ημκ παιέκμ πανάδεζζυ ηδξ,
εβηαζκζάγεζ δ βέκκδζδ ημο Κονίμο διχκ Θεακενχπμο Εδζμφ Υνζζημφ, ‘’φηαλ ήιζε ε ψξα πμο είπε ηακμκίζεζ μ
Θευξ’’. ΋ηακ δδθ. μθμηθδνχεδηε δ ιεηαπηςηζηή πενίμδμξ ηδξ παβηυζιζαξ ζζημνίαξ, ηαηά ηδκ μπμία δ εεία Πνυκμζα
πνμεημίιαζε ηδκ ακενςπυηδηα βζα ημκ Υνζζηυ ιέπνζ ηέημζμο ζδιείμο, χζηε κα ακαιέκεηαζ Ώοηυξ απυ ζηζβιή ζε
ζηζβιή, ζφιθςκα ιε ηδκ πνμαζχκζα εέθδζδ ημο Θεμφ, πμο οπμδδθχεδηε αιέζςξ ιεηά ηδκ πηχζδ ιε ημ
‘’πνςηεοαββέθζμ’’ Σμο (Γεκ. 3, 15).
Καζ θέβεζ ζημ ζδιείμ αοηυ μ δμβιαημθυβμξ ιαξ, Υνήζημξ Ώκδνμφηζμξ, ζοκμρίγμκηαξ άνζζηα ημ ιέβα εέια:
«Ώοηή ηδκ εέθδζδ πναβιαημπμίδζε μ Τζυξ ηαζ Λυβμξ ημο Θεμφ αθμφ έβζκε άκενςπμξ ‘’κε ην πιήξσκα ηνπ
ρξόλνπ’’, ήημζ αθμφ ζοκηεθέζηδηε μ πνυκμξ ηδξ πνμπαναζηεοήξ ημο ακενςπίκμο βέκμοξ ηαζ πνμθεζάκεδηε δ μδυξ ηδξ
ζςηδνίαξ. Δ εημζιαζία αοηή ηςκ ακενχπςκ βζα ηδκ εκ Υνζζηχ ζςηδνία είκαζ δζπθή, ηαευζμκ δ πνμ Υνζζημφ
ακενςπυηδηα δζαηνίκεηαζ ζε εζδςθμθάηνεξ εεκζημφξ ηαζ ζημκ πενζμφζζμ θαυ ημο Κονίμο, ημοξ Εμοδαίμοξ. Καζ ηα ιεκ
έεκδ πνμεημζιάγμκηαζ βζα ημκ Υνζζηυ θοζζηχξ ζοβπνυκςξ ηαζ δεζηχξ. Φοζζηχξ ιεκ μ δεζηυξ κυιμξ, μ ειθακζγυιεκμξ
ζηδκ ακενχπζκδ ζοκείδδζδ, δζαηδνεί θαη αλαδσππξψλεη ηελ ζηξνθή πξνο ηελ αιήζεηα θαη πξνο ηνλ Θεφ,
απμηεθχκηαξ ημ θοζζηυ υνβακμ, ζημ μπμίμ απδπμφκ μζ παναζκέζεζξ ημο Θεμφ πνμξ ημκ άκενςπμ. Οιμίςξ δε ηαζ δ
αφλδζδ ηδξ αιανηίαξ ζοκαολάκμκηαξ ηδκ αεθζυηδηα ηαζ ηαθαζπςνία, αθμφ δζεβείνεζ ηα ζοκαζζεήιαηα ηδξ ακενχπζκδξ
αδοκαιίαξ ηαζ ηδξ εβηαηαθείρεςξ ημο Θεμφ, αλαπηχζζεη ζηα έζλε ηελ επηζπκία ηεο άλσζελ βνήζεηαο. Σδκ δε
ζεηηθή πξνεηνηκαζία ησλ εζληθψλ ζπληζηνχλ, αθ’ ελφο κελ ηα δηαζσζέληα ζηνηρεία απφ ηελ παλάξραηα
απνθάιπςε ηεο αιεζηλήο ζενγλσζίαο, αθ’ εηέξνπ δε ηα δηάθνξα κέηξα ηεο ζείαο Πξφλνηαο, δηα ησλ νπνίσλ απηή
ελίζρπε θαη θαιιηεξγνχζε απηά, θη έηζη θαζηζηνχζε πξφζθνξν ην εζληθφ έδαθνο γηα ππνδνρή ηεο ελ Φξηζηψ
ράξηηνο.
Βηηυξ δε απυ αοηυ ηαζ δ επαθή ηςκ εεκζηχκ ιε ημοξ Εμοδαίμοξ δεκ έιεζκε πςνίξ ηάπμζα επίδναζδ
ζημκ εκ βέκεζ ενδζηεοηζηυ αίμ ηςκ εεκζηχκ. Ώοηή είκαζ δ μοζία ηςκ ανπαίςκ Παηενζηχκ απυρεςκ, υηζ μζ ιεκ
πνςηενβάηεξ ηδξ εθθδκζηήξ παζδείαξ δεκ ήζακ αβκμμφκηεξ εκηεθχξ ημκ Μςοζή ηαζ ηα ανπέηοπα ικδιεία ηδξ
Εμοδασηήξ θζθμθμβίαξ, δ δε πνμπαζδεοηζηή εκένβεζα ημο Θεμφ ζηδκ Π.Α. επεηηείκεηαζ ζε υθα ηα έεκδ, βεβμκυξ
ημ μπμίμ οπμδδθχκεζ άθθςζηε ηαζ δ Γναθή320.
Σμοξ δε Εμοδαίμοξ πνμεημζιάγεζ μ Θευξ εζξ ηδκ εκ Υνζζηχ θφηνςζδ ιε πμθθμφξ ηνυπμοξ. Αζα ιεκ ημο
Νυιμο , πμο πανειπμδίγεζ ηδκ αιανηία, ημοξ θένκεζ ζε επίβκςζδ ηδξ οπάνπμοζαξ αιανηίαξ· ηαευζμκ έηζζ μ
Νυιμξ ελεβείνεζ ημ ζοκαίζεδια ηδξ εκμπήξ, δζεβείνεζ ημκ πυεμ ηδξ απμθοηνχζεςξ, ηαεζζηχκηαξ ημκ άκενςπμ
δεηηζηυ ηδξ ζςηδνίαξ, βζκυιεκμξ έηζζ, ηαηά ημκ Ώπυζημθμ, «παζδαβςβυξ εζξ Υνζζηυκ...»321
Αζα ηςκ πνμθδηχκ ηέθμξ απμηαθφπημκηαζ ιεκ μζ αμοθέξ ημο Θεμφ βζα ηδ ζςηδνία, πνμακαββέθθεηαζ
δε ημ ιοζηήνζμ ηδξ απμθφηνςζδξ ηαζ μ ηνυπμξ μθμηθήνςζεχξ ημο. Έηζζ δε ζζςπδνά ακαπηφζζεηαζ δ
πνμζδμηία ημο Μεζζία, ακαββέθθμκηαξ, υηζ απυ ημ ζπένια ημο Αααίδ εα πνμέθεεζ ιέβαξ πνμθήηδξ, μ Τζυξ
ημο ακενχπμο ηαζ ημο Τρίζημο, μ μπμίμξ ιε ημ δζηυ ημο αίια εα ζοιθζθζχζεζ ημκ άκενςπμ ιε ημκ Θευ ηαζ εα
ζδνφζεζ βζα υθμοξ ημοξ ακενχπμοξ ηδκ αζχκζα ααζζθεία ημο Θεμφ»322.
Καζ εκχ ζοκηεθέζηδηε ημ ιεβάθμ βεβμκυξ, άββεθμξ Κονίμο εοαββεθίγεηαζ αοηυ ζημοξ πμζιέκεξ, ‘’πθήεμξ
μονάκζαξ ζηναηζάξ’’ δμλμθμβεί ημκ Θευ βζα ηδκ ηαθή ημο εέθδζδ πνμξ ημοξ ακενχπμοξ ηαζ δ ακενςπυηδηα, πμο
πνμζδμημφζε απυ ηυζμοξ αζχκεξ ηδκ εκακενχπδζδ ημο Θεμφ, ηαζ πμο εηπνμζςπείημ ιε ημοξ πνμζηοκδηέξ ηδξ
παθαζάξ θοθήξ ηςκ Μάβςκ απυ ηδκ Πενζία, πνμζένπεηαζ βζα κα δεζ Ώοηυκ, πμο πνμζδμημφζε ηαζ ζημ ακηίηνοζιά ημο
πέθηεζ κα ημκ πνμζηοκήζεζ, εκχ ιεηά μηηχ διένεξ, άθθμξ εηπνυζςπμξ ηδξ πνμζδμημφζαξ ακενςπυηδηαξ απυ ημοξ
ηυθπμοξ ημο πενζμφζζμο θαμφ ημο Θεμφ, ζημκ μπμίμ ‘’ήημ πνμθδηεοιέκμ οπυ ημο Ώβίμο Πκεφιαημξ κα ιδ δεζ εάκαημ
πνζκ ακηζηνφζεζ ημκ Υνζζηυ Κονίμο’’, ακαδέπεηαζ ζηδκ αβηαθζά ημο, αβηαθζά υθδξ ηδξ ακενςπυηδηαξ, ημ εεάκενςπμ
ΐνέθμξ ηαζ πζζημπμζεί ηδκ εηπθήνςζδ ζ’ αοηυ ηδξ εεακενχπζκδξ πνμζδμηίαξ:
‘’είδαλ ηα κάηηα κνπ ηνλ ζσηήξα ΢νπ’’, θέεζ πνμξ ημκ Θευ, ‘’ηνλ νπνίν εηνίκαζεο γηα όινπο ηνπο ιανύο, θσο
πνπ ζα θσηίζεη ηα έζλε θαη ζα δνμάζεη ηνλ ιαό ζνπ ηνλ Ηζξαήι’’323, υηακ ηαζ δ πνμθήηζδα Άκκα ημο Φακμοήθ,
‘’παξνπζηάζηεθε απηή ηελ ώξα θαη δνμνινγνύζε ηνλ Θεό θαη κηινύζε γηα ην παηδί ζε όινπο όζνη ζηελ Ηεξνπζαιήκ
πεξίκελαλ ηε ιύηξσζε’’324.
Καζ δςδεηαεηήξ μ Θεάκενςπμξ, ηαεζζιέκμξ ζημ καυ εκ ιέζς ηςκ κμιμδζδαζηάθςκ ηαζ αημφμκηαξ αοημφξ ηαζ
νςηχκηαξ ημοξ, πνμηαθεί ηδκ ηαηάπθδλή ημοξ:
‘’υθμζ υζμζ ημκ άημοβακ έιεκακ έηπθδηημζ βζα ηδκ κμδιμζφκδ ηαζ ηζξ απακηήζεζξ ημο’’325
ηαζ ανβυηενα, έηπθδηημζ αοημί απυ ηδκ δζδαζηαθία ημο ηαζ ηα εαφιαηά ημο, νςημφζακ:
‘’απυ πμο απέηηδζε αοηυξ ηδ ζμθία ημφηδ ηζ αοηέξ ηζξ εαοιαημονβζηέξ δοκάιεζξ; Ώοηυξ δεκ είκαζ μ
βζμξ ημο λοθμονβμφ, μ βζμξ ηδξ Μανίαξ;’’326.
Καζ ανβυηενα, μ πνμθήηδξ ηαζ πνυδνμιμξ Εςάκκδξ, ακαβκςνίγμκηαξ αοηυκ ακάιεζα ζημ πθήεμξ ςξ ημκ
εκακενςπήζακηα πνμαζχκζμ Θεμφ Λυβμ Θευ, οπμδεζηκφεζ αοηυκ ηαζ, απυ ηδξ πναβιαημπμζήζεςξ ζ’ αοηυκ ηςκ οπυ
ημο Θεμφ εη ηςκ πνμηένςκ θακενςεέκηςκ, αεααζχκεζ:
‘’Κζ αοηυ εβχ ημ είδα ηαζ δζαηήνολα δδιυζζα, πςξ αοηυξ είκαζ μ Τζυξ ημο Θεμφ’’327.
Καζ μιμθμβεί ελ μκυιαημξ υθδξ ηδξ ακενςπυηδηαξ μ εοαββεθζζηήξ Εςάκκδξ:
‘’Καζ μ θυβμξ έβζκε άκενςπμξ

ηαζ έζηδζε ηδ ζηδκή ημο ακάιεζά ιαξ
ηαζ είδαιε ηδ εεσηή ημο δυλα’’328.
εζξ εηπθήνςζδ ηδξ δζααεααζχζεςξ ημο πνμθήημο:
‘’Ώοηυξ είκαζ μ Θευξ ιαξ,

ηαζ ηακέκακ δεκ ιπμνμφιε κα ημκ εεςνήζμοιε υιμζυκ ημο.
Ώοηυξ ακαηάθορε ημοξ δνυιμοξ ηδξ βκχζδξ
ηαζ έδςζε αοηή ζημ παζδί ημο Εαηχα
ηαζ ζημκ αβαπδιέκμ απυ αοηυκ Εζναήθ·
Αξγόηεξα θαλεξώζεθε πάλσ ζηε γε
ηαζ ζοκακαζηνάθδηε ημοξ ακενχπμοξ’’329.
Καζ μ εκακενςπήζαξ Λυβμξ ημο Θεμφ δζδάζηεζ, εαοιαημονβεί, πνμζθένεζ ζηδκ ακενςπυηδηα ηδκ αθδεζκή
εεμβκςζία, ηεθεζζμονβεί ημ θοηνςηζηυ Σμο ένβμ, ζηαονχκεηαζ, ακαζηαίκεηαζ ηαζ ακαζηδιέκμξ θακενχκεηαζ,
πνμζθένεζ ημκ εαοηυ Σμο βζα ρδθάθδζδ ηαζ ηνχεζ ιεηά ηδκ ακάζηαζδ βζα κα ηδκ επζαεααζχζεζ. Καζ μιμθμβεί έπεζηα
πενί Ώοημφ δ ακενςπυηδηα ιε ημ ζηυια ημο εοαββεθζζημφ Εςάκκδ:
‘’Ο γςμπμζυξ Λυβμξ, πμο οπήνπε ελ ανπήξ, ημκ αημφζαιε ηαζ ημκ είδαιε ιε ηα ίδζα ιαξ ηα ιάηζα. Μάθζζηα
ημκ είδαιε απυ ημκηά ηαζ ηα πένζα ιαξ ημκ ρδθάθδζακ... ηαζ ηδκ είδαιε (ηδκ γςή) ηαζ ηαηαεέημοιε ηδ ιανηονία
ιαξ... ηαζ θακενχεδηε ζε ιαξ. Ώοηυ πμο είδαιε ηζ αημφζαιε... αημφζαιε απ’ Ώοηυκ...’’330.
Καζ πανμοζία Σμο ζοκεπίγεηαζ ζημκ πθακήηδ ιαξ ζηδκ Βηηθδζία, πμο ζδνφεδηε απυ Ώοηυκ, ζηδκ μπμία ηαζ
δζα ηδξ μπμίαξ πναβιαημπμζείηαζ δ εκ Υνζζηχ γςή, δ μπμία πανίγεζ λακά ζημκ άκενςπμ ηα αβαεά ηδξ ανπζηήξ
παναδείζζαξ ηαηάζηαζδξ.
Σα ακςηένς ζδιεία απμδεζηκφμοκ ηδκ δζα ιέζμο ηδξ πακακενχπζκδξ ζζημνίαξ, ηαη’ εοεεία βναιιή,
δζενπυιεκδ Πνυκμζα ημο Βκυξ ηαζ ιυκμο Ώθδεζκμφ Θεμφ πνμξ θφηνςζδ υθςκ ηςκ ακενχπςκ, απυ ημοξ
πνςηυπθαζημοξ ιέπνζ ηδ ζοκηέθεζα ημο αζχκμξ. Ο Θευξ είκαζ μ ζοκεηηζηυξ ηαζ θοηνςηζηυξ άλμκαξ ηδξ παβηυζιζαξ
ζζημνίαξ. Δ θυβς ηδξ πηχζεςξ πνμαπμθαζζζιέκδ ηαζ πνμδεεθδιέκδ εκακενχπζζή Σμο εκ Υνζζηχ ηαζ δ δζαζχκζα
πναβιαηζηυηδηα ηδξ δζ’ αοημφ εβηαζκζαζεείζδξ ηαζκήξ γςήξ, ηδξ εκ Υνζζηχ γςήξ, απμδεζηκφμοκ ημκ Υνζζημηεκηνζηυ
παναηηήνα ηδξ παβηυζιζαξ Εζημνίαξ, δζα ημο Οπμίμο ηαζ απυ ημκ Οπμίμ ηαζ ζημκ Οπμίμ ενιδκεφμκηαζ ηεθμθμβζηά ηαζ
υθεξ μζ πμθφηνμπεξ ηαζ πμθφιμνθέξ ηδξ εηθάκζεζξ.
α. – Πνμξ ημ πνυζςπμ ημο Εδζμφ Υνζζημφ ζηνάθδηακ υθα ηα έεκδ, ηα μπμία ζοκακηήεδηακ ηαζ εκχεδηακ
ζηδκ ημζκή δζαπίζηςζδ, υηζ Ώοηυξ είκαζ μ Πνμζδμηχιεκμξ. Δ Εμοδασηή ιεζζζακζηή πνμζδμηία, δ απυ υθα ηα έεκδ
εεακενχπζκδ πνμζδμηία, δ εθθδκζηή πίζηδ ζε Θευ ηφνζμ ηαζ ηονίανπμ ημο ηυζιμο, δ νςιασηή πίζηδ υηζ μ αζχκζμξ
Θευξ απμηαθφπηεζ ημκ εαοηυκ ημο ζηδ βδ ηαζ δ εθθδκμνςιασηή ακηίθδρδ πενί ημο ηαίζανμξ (ημο αοημηνάημνμξ) ςξ
ααζζθέςξ, ζςηήνμξ ηαζ εοενβέημο, υθεξ αοηέξ μζ πνμζδμηίεξ ηαζ ακηζθήρεζξ είπακ πνμπαναζηεοάζεζ ηδκ μζημοιέκδ
βζα ημκ Υνζζηυ ηαζ είπακ απυ πνζκ ελμζηεζχζεζ αοηήκ ζηζξ επςκοιίεξ αοημφ, μζ μπμίεξ, έπμκηαξ αοηυκ ςξ εηπθήνςζδ,
πνμζθαιαάκμοκ οπυ ηδκ παθαζά ημοξ ιμνθή κέμ πενζεπυιεκμ. Δ πανμοζία δε Ώοημφ οπήνλε δ ελ μονακμφ μνζζηζηή
απάκηδζδ ζημ πακακενχπζκμ αίηδια, δ πθήνδξ ζηακμπμίδζδ ηδξ παβηυζιζαξ θοηνςηζηήξ κμζηαθβίαξ, δ
μθμηθδνςηζηή πναβιαημπμίδζδ ηδξ θφηνςζδξ ηαζ δ επακάπαοζδ ηδξ ακενχπζκδξ ροπήξ ζημκ ζςηήνα ηαζ θοηνςηή
Σδξ.
Οζ αοευνιδηεξ εηδδθχζεζξ πνμξ Ώοηυκ απυ ημ ζμοδασηυ ηαζ άιεζμ εθθδκμνςιασηυ πενζαάθθμκ ημο Εδζμφ, ςξ
ημκ Θεάκενςπμ πμο πνμζδμημφζακ, ααζζθέα ημο πακηυξ, ζςηήνα ηαζ εοενβέηδ, βζα ηζξ μπμίεξ αθεμκμφκ μζ ιανηονίεξ
ζηδκ Κ.Α. ηαζ ηδκ πνςημπνζζηζακζηή Γναιιαηεία, αεααζχκμοκ ηδκ ακαημφθζζδ ηςκ θαχκ απυ ηδκ επί βδξ πανμοζία
Θεμφ θοηνςημφ ηαζ ηδξ πναβιαηζηήξ θφηνςζδξ, πμο ηεθεζζμονβήεδηε δζ’ Ώοημφ ηαζ εζξ Ώοηυκ.
΢ηδκ Ώκαημθή επζηναημφζε δ πίζηδ πενί εκυξ Κονίμο ημο ηυζιμο, μ μπμίμξ εα εβηαζκίαγε κέα επμπή.
Καηά ημοξ εθθδκζζηζημφξ πνυκμοξ, μ ηίηθμξ ‘’θχξηνο’’ απμδζδυηακ ζημκ ηονίανπμ ηάπμζαξ πενζμπήξ ή
ηνάημοξ. Οζ Ώεδκαίμζ πνμζθςκμφκηεξ ημκ Αδιήηνζμ Πμθζμνηδηή ςξ εθεοεενςηή ημοξ, επμκυιαζακ αοηυκ ‘’θύξηνλ’’.
Σμ ίδζμ μζ Ώζβφπηζμζ ‘’θπξίνπο’’ μκυιαγακ ημοξ ηονίανπμοξ ηδξ πχναξ ημοξ. Ο Πημθειαίμξ ηαζ δ Κθεμπάηνα
μκμιάγμκηαζ ‘’θύξηνη θαη κέγηζηνη ζενί’’. ‘’Κύξηνη’’ [Domini], επμκμιάγμκηακ ηαζ μζ αοημηνάημνεξ Καθζβμφθαξ,
Κθαφδζμξ ηαζ Νένςκ. Ο ηίηθμξ ‘’θύξηνο’’ (dominus) ηαηαζηάεδηε ζπεδυκ επίζδιδ επςκοιία ηςκ αοημηναηυνςκ επί
Αμιζηζακμφ. Ώπυ δε ημο Ώονδθζακμφ, μ επίζδιμξ ηίηθμξ ημο αοημηνάημνα ήηακ ‘’Κύξηνο θαη Θεόο’’ (Dominus et
Deus).
Καζ ηαηά ηδκ επμπή ηςκ δζςβιχκ μ ηίηθμξ αοηυξ ήηακ ηυζμ μοζζχδδξ βζα ηδκ θαηνεία ημο αοημηνάημνα, χζηε
ανημφζε κα μιμθμβήζεζ ηακείξ πίζηδ ζε ‘’θύξην Καίζαξα’’, βζα κα ζηακμπμζήζεζ ηδκ αλίςζδ ηδξ επίζδιδξ ηναηζηήξ
ενδζηείαξ. Βπίζδξ μ αοημηνάημναξ μκμιαγυηακ ηαζ ‘’πηφο ζενχ’’. Βθθδκζζηζηήξ πνμέθεοζδξ είκαζ δ έηθναζδ ‘’εηθώλ
ζενύ’’, απυ ιαηνμφ πνδζζιμπμζμφιεκδ βζα ηονίανπμοξ ή δβειυκεξ, ζδζαίηενα δε ηαηά ηδκ απυδμζδ ζ’ αοημφξ εείαξ
θαηνείαξ.
Βπίζδξ ηαηά ηδκ εθθδκζζηζηή επμπή ‘’ζσηήξεο’’ επμκμιάγμκηακ αθ’ εκυξ μζ εεμί [Γεοξ, Ώεδκά, Ώζηθδπζυξ,
Τβεία, Ώπυθθςκ, Δναηθήξ μ απμδζχπκςκ ημ ηαηυ, βζα ημοξ εαθάζζζμοξ ηζκδφκμοξ μζ Αζυζημονμζ, Άνηειζξ δ
Βθθζιεκία, Πμζεζδχκ, Βζθείεοζα, Κυνδ, Γδ Μδηένα] αθ’ εηένμο άκενςπμζ, πμο δζαηνίεδηακ βζα ηζξ εοενβεζίεξ ημοξ,
άκενςπμζ πμο ημοξ εεμπμζμφζακ βζα ηζξ πμθζηζηέξ ημοξ οπδνεζίεξ ηαζ μζ δζάδμπμζ ημο Μεβάθμο Ώθελάκδνμο.
Βπίζδξ απυ ηδκ θαηνεία ηςκ ηονίανπςκ δβειυκςκ ηδξ εθθδκζζηζηήξ ηαζ νςιασηήξ πενζυδμο, ιανηονείηαζ δ
ζοκάνηδζδ ηςκ ηίηθςκ ‘’βαζηιέαο’’ ηαζ ‘’επεξγέηεο’’ .
Καζ μ ηίηθμξ ‘’ααζζθεφξ ηςκ ααζζθεουκηςκ ηαζ ηφνζμξ ηςκ ηονζεουκηςκ’’331 ιανηονείηαζ ζημοξ
ακαημθζημφξ θαμφξ.
Ώθθά, υπςξ απμδείπηδηε ενδζηεζμθμβζηά ηαζ εεμθμβζηά ιε αηαηαιάπδηεξ δζαπζζηχζεζξ, πνμξ ηζξ
απμδζδυιεκεξ αοηέξ επςκοιίεξ οπυ ακενχπςκ ζε ακενχπμοξ, εκδημφξ επίβεζμοξ ηονίανπμοξ, μοδειία ζπέζδ ή
ζοκάνηδζδ έπεζ μ εκ Υνζζηχ εκακενςπήζαξ Θευξ. Οζ παθαζέξ αοηέξ επςκοιίεξ, πενί Ώοημφ οπυ κέμ κυδια,
οπυ εκηεθχξ άθθμ πενζεπυιεκμ πνδζζιμπμζμφιεκεξ, ηονζμθεηημφκ πθέμκ, εηθνάγμκηαξ ηδκ μοζία, η.έ. ηδκ
επζηονζανπία ημο Θεμφ επί ημο ΢φιπακημξ, εκχ μζ άκενςπμζ, ζημοξ μπμίμοξ αοηέξ πνμδβμοιέκςξ
απμδζδυκημοζακ, ζθεηενίγμκηακ εείεξ ζδζυηδηεξ, ηζξ μπμίεξ εζηενμφκημ. Λέλεζξ πνζκ ηεκέξ πενζεπμιέκμο,
πνμζθαιαάκμοκ, ακαθενυιεκεξ ζημκ Κφνζμ Εδζμφ Υνζζηυ, πθήνεξ ηαζ ηονζμθεηηζηυ πενζεπυιεκμ,
εηπθήνςζδ, μοζία, δ μπμία δεκ ιπμνμφζε δζαθμνεηζηά κα εηθναζηεί, πανά ιυκμ ιε οπάνπμοζεξ θέλεζξ, μζ
μπμίεξ υιςξ δεπυκημοζακ κέμ κυδια.
Γζα πνχηδ ηαζ ιμκαδζηή θμνά ζηδκ παβηυζιζα ζζημνία ελψζεθαλ, εθείλα πνπ πξηλ ήηαλ ρσξηζκέλα, Θευξ
ηαζ άκενςπμξ, ζημκ Θεάκενςπμ Εδζμφ, ‘’δζυηζ ζ’ αοηυκ ηαημζηεί ζςιαηζηά υθδ δ εευηδηα’’ 332. Καζ βζα πνχηδ θμνά
έηημηε ηαείζηαηαζ δοκαηυ ζημκ άλζξωπν λα βξίζθεη ηνλ Θεφλ ηνπ ελ Φξηζηψ ζαξθσκέλν, κα ηαηέπεζ δδθ. ηελ
αιεζηλή ζενγλσζία δζα ημο Υνζζημφ ηαζ εκ Υνζζηχ, ηαζ, εκμφιεκμξ ιε ημκ εκ Υνζζηχ Θευ, λα επαλεπξίζθεη ελ
Φξηζηψ ηνλ ρακέλν παξάδεηζν ηδξ γςήξ, ηδξ πανάξ ηαζ ηδξ αεακαζίαξ, ήημζ ηδκ πνμπηςηζηή εηείκδ παναδείζζα
ηαηάζηαζδ ηδξ άιεζδξ επζημζκςκίαξ Θεμφ ηαζ ακενχπμο, πμο πςνίζηδηακ θυβς ηδξ πηχζεςξ.
Ο πςνζζιυξ εηείκμξ, δδθ. δ αιανηία, ιαγί ι’ υθεξ ηζξ ζςιαηζηέξ [αζεέκεζεξ, εάκαημξ] ηαζ ροπζηέξ [ζημηζζιυξ,
ελαζεέκδζδ ηδξ αμφθδζδξ, δζαζηνμθέξ] ζοκέπεζέξ ηδξ οπήνλε δ αθεηδνία ηδξ εθίρεςξ, δζυηζ ζιίςε ζηδκ
ενδζηεζμθμβζηή μνμθμβία είκαζ ημφημ, ημ ζοκαίζεδια ημο ακενχπμο πενί ηδξ απμζηάζεχξ ημο απυ ημκ Θευ. ΢ημκ
μνζζιυ αοηυ ζοιπενζθαιαάκμκηαζ υθα ηα είδδ ηαζ υθμζ μζ ααειμί ηςκ εθίρεςκ ηαζ πυκςκ, ηάεε είδμξ θφπδξ. Ώθθά δ
δζαηφπςζδ αοηή ημο μνζζιμφ ηδξ εθίρεςξ ζοκαπμηαθφπηεζ ζοβπνυκςξ ηαζ ημκ μνζζιυ ηδξ θφηνςζδξ. Λχηξσζε είκαζ
δ άνζδ ηδξ εθίρεςξ, δ ακοπανλία δδθ. ζοκαζζεήιαημξ ζημκ άκενςπμ, υηζ ημκ πςνίγεζ απυζηαζδ απυ ημκ Θευ, αθθά,
βζα κα ζζβήζεζ αοηυ ημ ζοκαίζεδια, πνέπεζ μ άκενςπμξ κα εκςεεί ιε ημκ Θευ. Λχηξσζε άνα είκαζ ημ ζοκαίζεδια ημο
ακενχπμο, υηζ ανίζηεηαζ εκςιέκμξ ιε ημκ Θευ.
Οζ έκκμζεξ ηαζ πναβιαηζηυηδηεξ αοηέξ, ζιίςε θαη ιχηξσζε, πνμαάθθμοκ ζηδκ παβηυζιζα ζζημνία οπυ ηδκ
αηυθμοεδ αθθδθμοπία. Δ πηχζδ ηςκ πνςημπθάζηςκ, πμο ιανηονείηαζ ζηδκ Π.Α., αθθά ηαζ ζοιιανηονείηαζ ζηα
ελςαζαθζηά ζενά ηείιεκα υθςκ ηςκ θαχκ ςξ ηαεμθζηή πανάδμζδ πνμσζημνζημφ αζχιαημξ, ηενιαηίγεζ ηδκ παξαδείζηα
θαηάζηαζε ηδξ άιεζδξ επζημζκςκίαξ ηςκ πνχηςκ ακενχπςκ ιε ημκ δδιζμονβυ γςμδυηδ Θευ, ηαηάζηαζδ γςήξ,
ραξάο, αεακαζίαξ, θςηυξ, εθεοεενίαξ ηαζ εβηαζκζάγεζ ηδ ιαηνά ιεηαπηςηζηή πενίμδμ ζιίςεσο, ηαηά ηδκ μπμία δ
ακενςπυηδηα, απμημιιέκδ απυ ημκ Έκα Θευ, γεζ ζηδκ ηαηάζηαζδ εακάημο, θφπδξ, ζηυημοξ ηαζ δμοθείαξ ζηα ίδζα ηδξ
ηα πάεδ ηαζ ζδζαίηενα ζημ ηφνζμ πάεμξ ηαζ αίηζμ ηδξ πηχζδξ, ζημκ εβςσζιυ.
Δ πενίμδμξ αοηή ηδξ εθίρεςξ δζανηεί αζχκεξ, ηαηά ηδκ μπμία δ ακενςπυηδηα, ακ ηαζ πέθηεζ δζανηχξ απυ ημ
ηαηυ ζημ πεζνυηενμ, δζαζχγεζ πανά ηαφηα έκημκδ ηδκ ακάικδζδ ημο Βκυξ Θεμφ, ηαζ ακαγδηεί αοηυκ ηαζ ηδκ
παναδείζζα ηαηάζηαζδ ηδξ εκχζεχξ ηδξ ιε Βηείκμκ.
Δ ακαγήηδζδ αοηή είκαζ, ζφιθςκα ιε ημκ μνζζιυ πμο δχζαιε πζμ πάκς, θοηνςηζηήξ θφζεςξ, είλαη
ιπηξσηηθή λνζηαιγία. Ώκαγδηχκηαξ μ άκενςπμξ ημκ Έκα Θευ ημο, εεμπμζεί υ,ηζ ημο πνμηαθεί ζηδ θφζδ εκηφπςζδ ή
υ,ηζ αζηεί επίδναζδ, εεςνχκηαξ άθθμηε ιεκ ημφημ, άθθμηε δε εηείκμ ημ ζημζπείμ ή θαζκυιεκμ ηδξ θφζδξ ή ηδκ δφκαιδ
πμο ανίζηεηαζ ζ’ αοηυ, ςξ ημκ ακαγδημφιεκμ Θευ. Πνμηφπημοκ έηζζ μζ δζάθμνμζ ηφπμζ πμθοεεσζιχκ, μζ μπμίμζ δεκ
είκαζ ηίπμηε άθθμ πανά πμθφιμνθεξ εηδδθχζεζξ ηδξ ακαγήηδζήξ ημο, ιε ζζπονή δζαίζεδζδ, πζζηεουιεκμο εκυξ Θεμφ,
απυ οπμζοκείδδηδ ακάικδζδ ηδξ πνχηδξ απμηάθορδξ αοημφ ηαηά ηδκ αθεηδνία ηδξ ακενχπζκδξ φπανλδξ ζημκ
πθακήηδ ιαξ. Μδ ζηακμπμζμφιεκμζ απυ ημοξ πμθοεεσζιμφξ ημοξ μζ άκενςπμζ, εέημοκ οπενάκς ηςκ πμθθχκ εεχκ ημοξ
Έκακ, ςξ οπένεεμ, αθθά ηαζ οπενάκς αοημφ εέημοκ ακχκοιμ φρζζημ Οκ, ζημ μπμίμ ζε πμθθά ιένδ ακεβείνμοκ ηαζ
πςνίξ είδςθμ αςιμφξ: ‘’ζηνλ άγλσζην Θεό’’.
Έηζζ ηαε’ υθδ ηδκ πενίμδμ ηδξ εθίρεςξ ηαζ ηδξ θοηνςηζηήξ κμζηαθβίαξ, ηδκ μπμία ιεηά ηδκ πηχζδ πέναζε δ
ακενςπυηδηα, έκημκα ακαγδηείηαζ μ Έκαξ Θευξ ηαζ δ παιέκδ παναδείζζα γςή. Αναιαηζηέξ δε εηδδθχζεζξ αοηήξ ηδξ
ακαγήηδζδξ είκαζ μζ πμθοεεσζιμί ηαζ μζ ιμκμεεΎγμοζεξ ζ’ αοηέξ ακαθαιπέξ, πμο θεάκμοκ πμθθέξ θμνέξ ιέπνζ
ιμκμεεσηέξ ιεηαννοειίζεζξ, Μαγί ιε ημκ ακαγδημφιεκμ Έκα Θευ, ςξ ιυκμ αθδεζκυ Θευ, ακαγδηεί ζοβπνυκςξ μ
άκενςπμξ ηαζ ημ οπένημζιμ ηςκ απυθοηςκ πκεοιαηζηχκ αλζχκ, μζ μπμίεξ απμηεθμφκ ηδκ μθμηθήνςζή ημο, ημ
απμθφηςξ Αίηαζμ, ημ απμθφηςξ Ώβαευ, ημ απμθφηςξ Χναίμ ηαζ μφης ηαε’ ελήξ, μζ δε ιενζηέξ ή ζπεηζηέξ
πναβιαημπμζήζεζξ ηςκ αλζχκ ημο οπένημζιμο ζημκ ηυζιμ, δδιζμονβμφκ ηα δζάθμνα είδδ ηαζ ηζξ απμπνχζεζξ ημο
πμθζηζζιμφ.
Ώθθά δ ακενςπυηδηα ζοκεζδδημπμζεί ιέζα ηδξ ααειδδυκ ηαζ ηαη’ μθίβμκ ηδ ζηθδνή δζαπίζηςζδ, υηζ δεκ
ιπμνεί κα ζοθθάαεζ ηαζ κα βκςνίζεζ ημκ Ώκαγδημφιεκμ Έκα Θευ ηδξ, ημκ μπμίμ δζαηδνφζζμοκ ηαζ πνμζπαεμφκ κα
πνμζδζμνίζμοκ μζ ελμπχηενμζ ιφζηεξ ηδξ. Οφηε ιπμνεί κα θεάζεζ ζημκ οπένημζιμ ηςκ απυθοηςκ αλζχκ ηαζ κα ημκ
ηαηαζηήζεζ πναβιαηζηυηδηα. Δ εθίρδ ζοκεπίγεηαζ, δ ιεηαλφ Θεμφ ηαζ ακενχπμο απυζηαζδ παναιέκεζ αβεθφνςηδ, ημ
ιεηαλφ ημο ηυζιμο ηαζ οπένημζιμο πάζια παναιέκεζ ακμζπηυ ηαζ δ θοηνςηζηή κμζηαθβία απμημνοθχκεηαζ. Ώοηή δ
έκηαζδ ηδξ ηαηάζηαζδξ είκαζ έηδδθδ ζε υθδ ηδκ μζημοιέκδ ηαηά ημκ ε’ π.Υ. αζχκα, υηακ ηαζ αημφβμκηαζ θςκέξ
απυβκςζδξ, ζοβπνυκςξ ηαζ εθπίδαξ. Ώπυβκςζδξ ιεκ, δζυηζ δεκ ιπμνεί μ άκενςπμξ, κα θεάζεζ ημκ Άθεαζημκ, εθπίδαξ
δε, υηζ μ Άθεαζημξ, μ ακαγδημφιεκμξ Θευξ, εα ηαηέαεζ ζηδκ βδ, δζυηζ ιυκδ αοηή δ θφζδ ιπμνεί κα ηενιαηίζεζ ημ
δνάια ηδξ απμζηάζεςξ ιεηαλφ Θεμφ ηαζ ακενχπμο.
Γζα κα ηαηέαεζ δε μ Θευξ ζηδ βδ ηαηά ηνυπμ πεζζηζηυ ζημκ άκενςπμ, πνέπεζ, ακ ηαζ Ώυναημξ, κα εεαεεί. Γζα
κα εεαεεί δε, πνέπεζ κα εκζανηςεεί. Καζ ζε πμζμ άθθμ ζχια πανά ιυκμ ακενχπζκμ, αθμφ, επεζδή είκαζ Θευξ, δεκ είκαζ
εφθμβμ, εκζανημφιεκμξ, κα εηθέλεζ ζςιαηζηή ιμνθή άθθμο πθάζιαημξ, εηηυξ εηείκδξ ημο ηεθεζυηενμο, ήημζ ημο
ακενχπμο. Πνέπεζ θμζπυκ μ Θευξ κα εκακενςπήζεζ, βζα κα Σμκ δμοκ μζ άκενςπμζ, κα Σμκ αημφζμοκ, κα Σμο
ιζθήζμοκ, κα ημοξ δζδάλεζ ηαζ κα Σμκ πζζηέρμοκ. Δ εκακενχπδζδ δε αοηή πνέπεζ κα βίκεζ αζπυνςξ, δδθ. πςνίξ άκδνα,
υπςξ είκαζ πνέπμκ ζημκ Θευ, ηαζ πςνίξ θεμνά βζα εηείκδ πμο εα βεκκμφζε.
Έηζζ θμζπυκ ζηεπηυιεκμζ, πνμζδμημφκ μζ θαμί ηδξ μζημοιέκδξ ηαζ πενζβνάθμοκ ζηα ηείιεκά ημοξ
πανεεκμβέκκδημ Θεάκενςπμ, ήημζ Θευ – ημκ ακαγδημφιεκμ Έκακ – ακάιεζα ζημοξ ακενχπμοξ ηαζ ιε ιμνθή
ακενχπμο, ιεηά ημο μπμίμο εα ζοβηαηααεί ζηδκ βδ ηαζ εα βίκεζ πναβιαηζηυηδηα ηαζ μ οπένημζιμξ ηςκ πκεοιαηζηχκ
αλζχκ. Θα έθεεζ δδθ. επί βδξ δ ααζζθεία ημο Θεμφ, ηαζ έηζζ εα βεθονςεεί ημ ιεηαλφ Θεμφ ηαζ ακενχπμο πάζια, εα
εκςεμφκ μονακυξ ηαζ βδ, εα θφβεζ δ εθίρδ, εα ηενιαηζζηεί δ θοηνςηζηή κμζηαθβία ηαζ εα ζοκηεθεζεεί δ ιύηξσζε, η.ε.
έκςζδ Θεμφ ηαζ ακενχπμο.
Έηζζ ηαζ ιε ηέημζμ πενζεπυιεκμ δζαιμνθχκεηαζ ζημοξ θαμφξ ηδξ μζημοιέκδξ απυ ημκ ε’ π.Υ. αζχκα δ
ζεαλζξψπηλε πξνζδνθία, δ μπμία ανίζηεζ ηδκ εηπθήνςζή ηδξ ιε ηδ θακένςζδ ημο Υνζζημφ. Αζυηζ αοηυξ είκαζ μ
εκακενςπήζαξ Τζυξ ηαζ Λυβμξ ημο Θεμφ, μ Θευξ ημο παναδείζμο, απυ ημκ Οπμίμ πςνίζηδηε μ άκενςπμξ, μ δζα ιέζμο
ηςκ αζχκςκ έηημηε ακαγδημφιεκμξ: ‘’ηαζ αοηυξ πνμζδμηία εεκχκ’’. Με ηδκ εκακενχπδζή Σμο έκςζε ζημκ εαοηυ ημο
εηείκα, πμο πνμδβμοιέκςξ ήηακ πςνζζιέκα, Θευ ηαζ άκενςπμ, ηαηέζηδζε δε έηζζ δοκαηυ ζημκ άκενςπμ κα ανίζηεζ
ζημκ Υνζζηυ ημκ Θευ ημο ηαζ κα ακαηηά ζ’ αοηυκ ηαζ ιε Ώοηυκ ηδκ παναδείζζα ανπζηή γςή ηδξ πανάξ, ηδξ αεακαζίαξ,
ηδξ εθεοεενίαξ. Ώοηυξ βεθφνςζε ηαζ έγεολε ηαζ έκςζε ηα δζεζηχηα, επμιέκςξ ζήηςζε ηαζ ελαθάκζζε ηδκ εθίρδ.
Ώοηυξ άνα είκαζ μ Λοηνςηήξ, εηηυξ δε Ώοημφ δεκ οπάνπεζ μφηε εεμβκςζία αθδεζκή, μφηε θφηνςζδ πναβιαηζηή. Ώοηυξ
είκαζ μ ΢ςηήναξ, μ μπμίμξ έθενε ‘’ηδκ ηάεανζδ, πμο εθεοεενχκεζ απυ ηα αιανηήιαηα’’. Σενιάηζζε ημ πακακενχπζκμ
ηαζ πακαζχκζμ δνάια ηαζ εβηαηέζηδζε ζηδ βδ ημκ ανπαίμ πανάδεζζμ, ηδκ ααζζθεία ηςκ μονακχκ, ακμζπηυ ηαζ πνμζζηυ
ζε εηείκμοξ, πμο εα ήηακ ιε Ώοηυκ, ημκ ιυκμ αθδεζκυ Θευ, μζ μπμίμζ ιε ηδ εέθδζή ημοξ εα εκχκμκηακ δζα ηδξ εκ
Υνζζηχ γςήξ ημοξ.
β. – Ώπυ ηα μκυιαηα ημο Κονίμο διχκ Εδζμφ Υνζζημφ, ημο ιυκμο πναβιαηζημφ, επμιέκςξ ηαζ ιυκμο
ζζημνζημφ Θεακενχπμο – ‘’δζυηζ μφηε έβζκε, μφηε οπάνπεζ, μφηε πμηέ εα βίκεζ άθθμξ Υνζζηυξ ηαζ εη εευηδηαξ ηαζ
ακενςπυηδηαξ, ιε εευηδηα ηαζ ακενςπυηδηα, μ αοηυξ ηέθεζμξ Θευξ ηαζ ηέθεζμξ άκενςπμξ’’333 – ημ υκμια, ημ μπμίμ
θακενχκεζ ηυζμ ηδκ εζξ αοηυκ, ζημ Έκα Πνυζςπμ, ζηδκ ιία οπυζηαζδ, αζφβποηδ έκςζδ ηδξ εείαξ ηαζ ακενχπζκδξ
θφζδξ – δζα ηδξ μπμίαξ ηαζ ζηδκ μπμία εκακενχπδζε μ Θευξ ηαζ εεχεδηε μ άκενςπμξ, υζμ ηαζ ηδκ εζξ ημκ
Θεάκενςπμ ηαζ δζ’ Ώοημφ επακαζφκδεζδ ημο ακενχπμο ιε ημκ Θευ ημο, πμο ήζακ πςνζζιέκμζ απυ ηδξ πηχζεςξ –
είκαζ ημ υκμια Δκκαλνπήι, ‘’ημ μπμίμ ενιδκεφεηαζ, [ζι-ακμφ-Βθ] = κεζ’ εκψλ ν Θεφο’’334, ζοβηεθαθαζχκμκηαξ έηζζ
ηδκ απμζημθή ημο εκακενςπήζακημξ Θεμφ ζημκ ηυζιμ, δζα ηδξ μπμίαξ έβζκε ‘’ζσηήξαο’’ (= Εδζμφξ, Μαηε. 1, 21)
υθςκ ηςκ ακενχπςκ, ζοκμρίγμκηαξ ημοηέζηζ ημ υθμ πενζεπυιεκμ ηδξ εείαξ μζημκμιίαξ, ηδξ ηαθήξ εέθδζδξ ημο Θεμφ
πνμξ ημοξ ακενχπμοξ.
Κακέκα άθθμ πνυζςπμ ζηδκ παβηυζιζα ζζημνία δεκ θένεζ πνμ Υνζζημφ ημ υκμια αοηυ, δζυηζ ηακέκα άθθμ
πνυζςπμ δεκ οπήνλε πναβιαηζηή εκακενχπδζδ ημο Θεμφ ηαζ ηακέκα άθθμ πνυζςπμ δεκ πναβιαημπμίδζε ζημκ εαοηυ
ημο, ηαζ δζα ημο εαοημφ ημο, ηδκ αθδεζκή εέςζδ ημο ακενχπμο. Βπμιέκςξ ημ υκμια αοηυ είκαζ ημ ηαη’ ελμπήκ
εηθναζηζηυ ηδξ εεακενχπζκδξ πνμζςπζηυηδηαξ ημο Κονίμο διχκ Εδζμφ Υνζζημφ ηαζ ημο θοηνςηζημφ Σμο ένβμο, ςξ
Θεακενχπμο ΋κμια ηαζ ςξ ηέημζμ παναηηδνίγεζ αοηυ δ Παηενζηή Γναιιαηεία.
2. – Η δηαθνξά ηνπ κφλνπ ηζηνξηθνχ θαη κφλνπ πξαγκαηηθνχ Θεαλζξψπνπ απφ ηνπο εμσρξηζηηαληθνχο
θαληαζηηθνχο ή πιαζκαηηθνχο, αλχπαξθηνπο, ζεαλζξψπνπο: ε δηα ηνχησλ πξνυπνηχπσζε ηνπ Πξνζδνθψκελνπ.
Σδ ιμκαδζηυηδηα ημο ζζημνζημφ Θεακενχπμο Κονίμο Εδζμφ Υνζζημφ, ηδκ πνμεβηυζιζα πνμαζςκζυηδηα
Ώοημφ ηαζ ηδκ απυ ημκ μονακυ πναβιαηζηή εκακενχπδζδ ημο Θεμφ Λυβμο, άνζζηα οπμβναιιίγεζ ζφβπνμκδ
ενδζηεζμθμβζηή δζαπναβιάηεοζδ ημο υθμο πνζζημθμβζημφ εέιαημξ335.
Οζ ιμνθέξ ‘’δήεεκ θοηνςηχκ’’ ζηα ελςπνζζηζακζηά ενδζηεφιαηα είκαζ ‘’ηαεανχξ ιοεζηέξ ιμνθέξ επζκμήιαηα
ηδξ ακενχπζκδξ θακηαζίαξ’’336. Ο Μέβαξ Κςκζηακηίκμξ ακηζπνμέααθε ζημκ ‘’Sol invictus’’ ημκ Εδζμφ Υνζζηυ, ςξ ημκ
‘’Ήθζμ ηδξ Αζηαζμζφκδξ’’337.
Βάκ μ Υνζζηυξ οπενκίηδζε ημκ ζζπονυηαηυ ημο, ηαηά ηδκ ζοβηνυηδζδ ηδξ πνχηδξ Βηηθδζίαξ Σμο, ακηίπαθμκ,
ημκ Μίενα, αηνζαχξ ζε αοηυ έβηεζηαζ δ απυδεζλδ, υηζ μ Εδζμφξ δεκ είκαζ ιυκμ μ Ώθδεζκυξ Θευξ, αθθά ηαζ μ Ώθδεζκυξ
Άκενςπμξ ηδξ Εζημνίαξ, μ ιυκμξ αθδεζκυξ Θεάκενςπμξ ηδξ παβηυζιζαξ Εζημνίαξ, εκ ακηζεέζεζ πνμξ ημοξ
θακηαζηζημφξ, πθαζιαηζημφξ, ακφπανηημοξ, εεακενχπμοξ. Θεακενχπμοξ δζα ηςκ μπμίςκ μζ θαμί πνμτπμηφπςζακ ημκ
κμζηαθβμφιεκμ πναβιαηζηυ ζζημνζηυ Θεάκενςπμ, ημκ Οπμίμ μζ πδβέξ ελζζημνμφκ ελ αοημρίαξ, ςξ ημκ ζζημνζηυ
Υνζζηυ ηαζ ημφημκ εζηαονςιέκμ.
Ο Εςάκκδξ ακμίβεζ ημ Βοαββέθζυ ημο πενί Εδζμφ Υνζζημφ ιε ημκ οπένμπμ πνυθμβμ:
‘’Πνζκ απ’ υθα οπήνπε μ Λυβμξ ηαζ μ Λυβμξ ήηακ ιε ημκ Θευ ηαζ Θευξ ήηακ μ Λυβμξ. Ώπ’ ηδκ ανπή
Ώοηυξ ήηακ ιε ημκ Θευ’’ (Ες. 1, 1-2).
Ώοηυξ πμο είδε ημ υναια ζηδκ Πάηιμ, άνα, πνυηαζζε ηδξ επίβεζαξ δζαδνμιήξ ημο αίμο ημο Εδζμφ ημκ
πνμβήσκμ ηνυπμ φπανλδξ ημο Υνζζημφ, βζα κα εηθνάζεζ, υηζ μοδέπμηε οπήνλε απιώο έλαο άλζξσπνο Εδζμφξ απυ ηδκ
Ναγανέη, αθθά κφλν ν Θεάλζξσπνο Εδζμφξ Υνζζηυξ, ημο Οπμίμο υιςξ δ πμνεία γςήξ πανάζζεζ ηδ δζαδνμιή: απυ ημκ
μονακυ δζα ημο ηυζιμο πνμξ ημκ μονακυ. Δ ζφκημιδ επίβεζα φπανλή Σμο ηνφαεζ ηέημζμ απνμζιέηνδημ πενζεπυιεκμ,
χζηε ιυκμκ ηάηζ εθάπζζημ ιπμνμφιε κα ζοθθάαμοιε ιέζα ζημ θςξ ηδξ πνμΰπανλήξ Σμο, ςξ μιμμφζζμο Τζμφ ημο
Θεμφ ηαζ ζηδκ θςηαοβή δυλα ηδξ ιεηά ηαφηα οπάνλεχξ Σμο, ςξ ημο ηαεήιεκμο ζε ενυκμ ζηα δελζά ημο Παηνυξ ηαζ
οπενδμλαζιέκμο Εδζμφ.
Δ πίζηδ, υηζ μ Εδζμφξ πνμ ηδξ επίβεζαξ φπανλήξ Σμο, είπε ήδδ φπανλδ ηαζ γςή πνμαζχκζα ζημκ επέηεζκα
ηυζιμ, ζημκ Θευ, εηπδδά απυ ηζξ άιεζεξ δδθχζεζξ αοημφ ημο ίδζμο ημο Κονίμο. Βλ αθμνιήξ ζπεηζηήξ απμνίαξ ηςκ
Εμοδαίςκ πενί ηδξ απυ ημκ Ώαναάι εέαξ ηδξ εκακενςπήζεςξ ημο Θεμφ Λυβμο ζημκ Υνζζηυ. Ώοηυξ απάκηδζε: ‘’΢αξ
αεααζχκς πςξ, πξηλ γελλεζεί ν Αβξαάκ, εγψ ππάξρσ’’ (Ες. 8, 58). ΋ηζ μζ Εμοδαίμζ ζςζηά ηαηάθααακ πςξ μ Εδζμφξ
είπε εηθνάζεζ βζα ημκ Βαοηυ Σμο, απμδεζηκφεηαζ απυ ηδκ απυπεζνά ημοξ κα ημκ θζεμαμθίζμοκ. Αζυηζ πνμΰπανλδ είκαζ
δ ιεημπή ζηδκ αζςκζυηδηα ηαζ άνα παναηηδνζζηζηυ ηδξ μοζίαξ ημο Θεμφ. Λίβμ πνζκ απ’ αοηυ ημ επεζζυδζμ ημοξ είπε
πεζ: ‘’Βζείξ ηαηάβεζηε απυ εδχ ηάης, εκχ εβχ θαηάγνκαη απφ πάλσ· εζείο πξνέξρεζηε απφ απηφλ εδψ ηνλ θφζκν,
ελψ εγψ πξνέξρνκαη απφ ηνλ θφζκν απηφ’’ (Ες. 8 ,23). ΢ηδκ οπενημζιζυηδηά Σμο αοηή, ηδκ μπμία μ Κφνζμξ,
ζοιπενζθαιαακυηακ δ πνμεβημζιζυηδηά Σμο. ‘’Δγψ είκαη ην θσο ηνπ θφζκνπ’’, είπε ιζθχκηαξ πνμξ ημοξ Εμοδαίμοξ
(Ες. 8, 12). ΢ημκ Νζηυδδιμ δε απμζαθήκζζε ηδκ πνμέθεοζή Σμο, ςξ ημο Φςηυξ, θέβμκηαξ βζα ημκ εαοηυ Σμο, υηζ ‘’ην
θσο ήιζε ζηνλ θφζκν’’ (Ες. 3, 19), μ απυ ηα αάεδ ηδξ αζςκζυηδηαξ ακαδοεείξ ‘’Ήιηνο ηεο Γηθαηνζύλεο’’.
Βπεζδή δε μ Ιεζνχο απυ ηδκ ζθαίνα ημο Ώζςκίμο ηαηέαδηε ζημ πεδίμ ηδξ εβημζιζυηδηαξ, ιπμνμφζε κα πεζ
υζα είπε ζημκ Νζηυδδιμ, ηα μπμία ιανηονμφζακ ηδ εεσηή Σμο μοζία ηαζ παββκςζία ηαζ ηδκ απ’ ημκ μονακυ
πνμέθεοζή Σμο: ‘’εκείο ιέκε απηφ πνπ μέξνπκε απφ πείξα θαη κεηαδίδνπκε ζηνπο άιινπο απηφ πνπ έρνπκε δεη κε ηα
κάηηα καο... αλ δελ πηζηεχεηε φηαλ ζαο κηιάσ γηα πξάγκαηα πνπ ζπκβαίλνπλ ζηε γε, πσο ζα κε πηζηεχζεηε αλ ζαο
πσ γηα ηα νπξάληα; Καλέλαο βέβαηα δελ αλέβεθε ζηνλ νπξαλφ παξά κφλν Δθείλνο πνπ θαηέβεθε απ’ ηνλ νπξαλφ, ν
Υηφο ηνπ αλζξψπνπ, πνπ είλαη ζηνλ νπξαλφ’’ (Ες. 3, 11-13).
Χξ πανάδεζβια βζα ηδ βκχζδ αοηή ηςκ επμονακίςκ ικδιυκεοζε, μιζθχκηαξ πνμξ ημοξ εαδμιήημκηα ιαεδηέξ
Σμο, έκα βεβμκυξ πμο ζοκέαεζ ζημ οπενπένακ πνμ ηδξ εκακενςπήζεχξ Σμο, ημ μπμίμ είδε: ‘’Δγώ έρσ δεη ηνλ ζαηαλά
λα πέθηεη από ηνλ νπξαλό ζαλ αζηξαπή’’ (Λμοη. 10, 18) – βεβμκυξ, ημ μπμίμ είδε ςξ μπηαζία ηαηά απμηάθορδ Θεμφ
ηαζ μ εοαββεθζζηήξ Εςάκκδξ (Ώπμη. 12, 7-9).
Μεηά ημκ πμθθαπθαζζαζιυ ηςκ άνηςκ είπε: ‘’Ββχ είιαζ μ άνημξ, πμο πανίγεζ ηδ γςή ηαζ ηαηέαδηε απυ ημκ
μονακυ· υπμζμξ απ’ αοηυκ ημκ άνημ εα γήζεζ αζχκζα’’ (Ες. 6, 51).
΢ηδ ιζηνή πνμ ημο πάεμοξ πνμζεοπή είπε: ‘’ηαζ ηχνα, Παηένα, δυλαζέ ιε ημκηά ζ’ εζέκα ιε ηδ δυλα, πμο
είπα ημκηά ζμο πνμημφ κα βίκεζ μ ηυζιμξ’’ (Ες. 17, 5)... ‘’Παηένα, αοημί πμο ιμο έδςζεξ εέθς, υπμο είιαζ εβχ κα
είκαζ ηαζ εηείκμζ ιαγί ιμο, βζα κα ιπμνμφκ κα αθέπμοκ ηδ δυλα ηδ δζηή ιμο, ηδ δυλα πμο ιμο πάνζζεξ, βζαηί ιε
αβάπδζεξ πνμημφ κα βίκεζ μ ηυζιμξ’’ (Ες. 17, 24).
΢ηδκ ακάθδρή ημο αθέπεζ μ Κφνζμξ ηδκ ζζπονυηαηδ απυδεζλδ ηδξ πνμεβηυζιζαξ φπανλήξ Σμο: ‘’Τνχην ζαο
ζθαλδαιίδεη; Τφηε ηη ζα γίλεη αλ δείηε ηνλ Υηφ ηνπ αλζξψπνπ λ’ αλεβαίλεη εθεί, πνπ ήηαλ πξνεγνπκέλσο’’ (Ες. 6,
62). ΋πςξ δε είπε πεζ ιε άθθδ αθμνιή: ‘’Καλέλαο δελ αλέβεθε ζηνλ νπξαλφ παξά κφλν ν Υηφο ηνπ αλζξψπνπ, πνπ
θαηέβεθε απφ ηνλ νπξαλφ, θαη πνπ είλαη ζηνλ νπξαλφ’’ (Ες. 3, 13).
Δ απυδεζλδ αοηή ηδξ πνμτπάνλεςξ ημο Κονίμο διχκ Εδζμφ Υνζζημφ, απυ ημκ Ίδζμ ιε έιθαζδ
ακεμιμθμβμφιεκδ, άζηδζε ημθμζζζαία επίδναζδ ζημκ Παφθμ: ‘’ην αλέβεθε φκσο ηη άιιν ζεκαίλεη παξά πσο
πξνεγνπκέλσο θαηέβεθε εδψ θάησ ζηε γε; Απηφο πνπ θαηέβεθε είλαη ν ίδηνο, πνπ αλέβεθε πάλσ απ’ φινπο ηνπο
νπξαλνχο, γηα λα γεκίζεη κε ηελ παξνπζία ηνπ ην ζχκπαλ’’ (Βθεζ. 4, 9-10). Καζ μ Κφνζμξ είπε πεζ: ‘’Δγψ απφ ηνλ
Θεφ εμήιζα θαη ήξζα ζ’ εζάο· δελ ήξζα απφ κφλνο κνπ, αιιά κε έζηεηιε Δθείλνο’’ (Ες. 8, 42), ‘’εγψ θαηέβεθα απφ
ηνλ νπξαλφ γηα λα θάλσ φρη φ,ηη ζέισ εγψ, αιιά απηφ πνπ ζέιεη Δθείλνο, πνπ κ’ έζηεηιε’’ (Ες. 6, 38). ‘’ Ο Θεφο
έζηεηιε ηνλ Υηφ Τνπ ζηνλ θφζκν’’ (Ες. 3, 17) είπε μ Κφνζμξ. Άθθμηε βζα ημκ Βαοηυ Σμο: ‘’κε απέζηεηιε ν Παηέξαο, ε
πεγή ηεο δσήο’’ (Ες. 6, 57).
Ο Εδζμφξ Υνζζηυξ είκαζ ην κνλαδηθφ ζηελ Ιζηνξία Πξφζσπν, ημ μπμίμ επακεζθδιιέκςξ απυ ηδξ ειθακίζεχξ
Σμο ιέπνζ ημκ εάκαηυ Σμο, έδςζε ηυζμ ηαηδβμνδιαηζηέξ πενί ηδξ πνμΰπάνλεςξ ηαζ πνμεθεφζεςξ ηδξ εευηδηάξ ημο
απμδείλεζξ ηαηά ηδκ δζάνηεζα ηδξ εκακενςπήζεςξ Σμο. ΋θεξ ηζξ ελςπνζζηζακζηέξ αθδβήζεζξ βζα πθαζιαηζημφξ
ακφπανηημοξ εεακενχπμοξ απμηαθφπημοκ ηδκ αζίβδηδ κμζηαθβία ηδξ ακενςπυηδηαξ πνμξ ημκ Έκα πναβιαηζηυ
Θεάκενςπμ Λοηνςηή, πνμξ πναβιαηζηή ζζημνζηή εκακενχπδζδ ημο ιυκμο αθδεζκμφ Θεμφ, ηδξ μπμίαξ πνμτηοπχζεζξ
ήηακ μζ θακηαζηζημί εεάκενςπμζ.
΋θεξ αοηέξ μζ ενδζηεοηζηέξ πνμαζζεήζεζξ ηαζ κμζηαθβίεξ επνυηεζημ κα εηπθδνςεμφκ ζ’ Βηείκμκ, μ Οπμίμξ,
ακ ηαζ ζηεηυηακ ακάιεζα ζε αιανηςθμφξ ακενχπμοξ, ιπμνμφζε κα νςηά: ‘’Πνηνο απφ ζαο κπνξεί λα απνδείμεη πσο
έθαλα θάπνηα ακαξηία;’’ (Ες. 8, 46).
΢ηα ελςπνζζηζακζηά ιοεεφιαηα πενί θακηαζηζηχκ εεακενχπςκ απμηαθφπηεηαζ ζεία δηαπαηδαγψγεζε ηεο
αλζξσπφηεηαο. Πςξ αθθζχξ εα ιπμνμφζακ μζ άκενςπμζ κα εκκμήζμοκ ημ κα πνμαάθθεζ ακάιεζά ημοξ μ Υνζζηυξ,
απυημια, πςνίξ μπμζαδήπμηε πνμεημζιαζία ηαζ κα ημοξ πεζ: ‘’Σεηο θαηάγεζηε απφ εδψ θάησ, ελψ εγψ θαηάγνκαη
απφ πάλσ· ζεηο πξνέξρεζηε απφ απηφλ εδψ ηνλ θφζκν, ελψ εγψ δελ πξνέξρνκαη απφ απηφλ ηνλ θφζκν’’ (Ες. 8, 23).
Ο Κφνζμξ, ιε ημ κα βίκεζ εηπθήνςζδ ηςκ παβηυζιζςκ κμζηαθβζχκ ηαζ κα πναβιαημπμζήζεζ ζημκ Βαοηυ ημο ηδκ απυ
ηα Έεκδ πνμζδμηςιέκδ ηαζ ζηδκ θακηαζία ημοξ πνμτηοπςιέκδ πανμοζία πναβιαηζημφ ζζημνζημφ εεακενχπμο,
δζαθςηίγεζ πθήνςξ ιε ηδκ Πνμζςπζηυηδηά ημο ηδκ παβηυζιζα ζζημνία ηαζ ηενιαηίγεζ ιε πναβιαηζηή θφηνςζδ ημ
πακακενχπζκμ δνάια, ηδνφζζμκηαξ υηζ ζημ Πνυζςπυ Σμο, ημ Τπενζζημνζηυ ήθεε ζηδκ Εζημνία, ημ Τπενηυζιζμ ζηδκ
εβημζιζυηδηα, ημ πνμ ημο πνυκμο Ώζχκζμ ζημ πανυκ ηαζ ζηδκ πνμκζηυηδηα.
Ώθθά ιεηαλφ ημο πναβιαηζημφ Θεακενχπμο Κονίμο διχκ Εδζμφ Υνζζημφ ηαζ ηςκ θακηαζηζηχκ
ελςπνζζηζακζηχκ πνμτηοπχζεςκ, μζ μπμίεξ ιυκμ ςξ παζδαβςβζηέξ, ηαηά εεία Πνυκμζα, εηθνάζεζξ ηδξ πακακενχπζκδξ
κμζηαθβίαξ έπμοκ αλία πνμπαναζηεοαζηζηή εζξ Υνζζηυ, οπάνπμοκ ηαζ άθθεξ μοζζχδεζξ δζαθμνέξ.
Δ μιμθμβία ηδξ εευηδηαξ ημο Κονίμο διχκ Εδζμφ Υνζζημφ δεκ είκαζ μφηε ηανπυξ θζθμζμθζηήξ εεχνδζδξ,
μφηε απμηέθεζια ένεοκαξ ηδξ ΢οβηνζηζηήξ Θνδζηεζμθμβίαξ, αθθά ζηδνίγεηαζ απμηθεζζηζηά ζηδκ άιεζδ απμηάθορδ
ημο Θεμφ.
Βδχ ζηεηυιαζηε ιπνμζηά ζ’ έκα ενδζηεζαηυ ιοζηήνζμ, ημ μπμίμ ηαηά ηδ δζαδνμιή ηδξ ζζημνίαξ ηςκ
ενδζηεζχκ απμηαθφθεδηε κφλν κία θνξά ζημοξ ακενχπμοξ. ΢ημκ βήσκμ αοηυκ πθακήηδ πνμαάθθεζ Έκα ζζημνζηυ
Πνυζςπμ, πμο είκαζ αοηυξ μ άπεζνμξ Θευξ. ΢ηα ελςπνζζηζακζηά ενδζηεφιαηα δεκ οπάνπεζ Πνυζςπμ, πμο ηαεμνίγεζ
ηδ ζπέζδ ημο ιε ημκ Θευ ιέζα απυ απμηαθοπηζηέξ μιμθμβίεξ πενί ηδξ μιμμοζζυηδηάξ ημο ιε ημκ Θευ Παηένα ηαζ ηδξ
εκυηδηάξ ημο ιε Ώοηυκ: ‘’εγψ θαη ν Παηέξαο είκαζηε έλα’’ (Ες. 10, 30), ‘’αλ μέξαηε εκέλα, ζα μέξαηε θαη ηνλ
Παηέξα κνπ’’ (Ες. 8, 19), ‘’Απηφο πνπ έρεη δεη εκέλα, έρεη δεη ηνλ Παηέξα’’ (Ες. 14, 9).
Ώκηίεεηα, οπυ ημ θςξ ηδξ εευηδηαξ ημο Εδζμφ Υνζζημφ απμδεζηκφεηαζ δ ακοπανλία πανυιμζαξ
Πνμζςπζηυηδηαξ ζηα ελςπνζζηζακζηά ενδζηεφιαηα ηαζ αεααζχκεηαζ δ ιμκαδζηυηδηα ημο Θεακενχπμο Εδζμφ, μ
μπμίμξ είκαζ μ πνμ αζχκςκ οπάνπςκ Θευξ, ζε ακηίεεζδ πνμξ ημοξ οπυ ακενχπςκ εεμπμζμφιεκμξ ακενχπμοξ. ΋πζ ιυκμ
δ πνμζςπζηυηδηά Σμο, αθθά ηαζ ημ θοηνςηζηυ Σμο ένβμ πνμαάθθεζ ζηδκ Εζημνία ηςκ ενδζηεοιάηςκ ςξ αζφβηνζημ,
ςξ ‘’εκηεθχξ άθθμ’’ ηαζ, βζ’ αοηυ, ςξ απυθοημ ηαζ ιμκαδζηυ. ΢ημκ Θεάκενςπμ Εδζμφ Υνζζηυ έπμοιε ημκ ίδζμ ημκ Θευ
πμο εκακενχπδζε, μ Οπμίμξ απμηάθορε ημκ Βαοηυ Σμο ηαζ δίδαλε ηδκ αθδεζκή εεμβκςζία, δζα ηδξ μπμίαξ δ πθάκδ
ηδξ πμθοεεΎαξ ηαηανβήεδηε. ΢’ αοηυκ ηαζ ζημ ιμκαδζηυ πνμζςπζηυ Σμο πανάδεζβια έπμοιε Ώοηυκ, πμο έδςζε ηδ
ιυκδ βκήζζα δεζηή γςή, ημκ εβηαζκζαζιυ ηδξ εκ Υνζζηχ γςήξ, δ μπμία ηαζ ιυκδ ζχγεζ, πμο αίνεζ ημκ επενπυιεκμ
πςνζζιυ ημο ακενχπμο απυ ημκ Θευ θυβς ηδξ αιανηίαξ. Ώοηά δε, ζε ακηίεεζδ πνμξ ηζξ πμζηίθεξ ακηζεέζεζξ ηαζ
ακηζθάζεζξ ηςκ πθακειέκςκ ακενχπζκςκ δεζηχκ ζοζηδιάηςκ.
Βπμιέκςξ ζημκ Κφνζμ διχκ Εδζμφ Υνζζηυ έπμοιε Βηείκμκ δζα ημο Οπμίμο βκςνίζαιε ημκ αθδεζκυ Θευ, ημκ
Μεζίηδ ιεηαλφ Θεμφ ηαζ ακενχπςκ, Βηείκμκ πμο έκςζε ηα δζαπςνζζιέκα, πναβιαηζηυ Λοηνςηή ημο ακενχπζκμο
βέκμοξ, μ Οπμίμξ ζήηςζε εημφζζα, πςνίξ Ώοηυξ κα έπεζ εκμπή ή αιανηία, ηδκ εκμπή ημο πνμπαημνζημφ αιανηήιαημξ
ηαζ ηζξ αιανηίεξ ιαξ ηαζ ορχεδηε, θένκμκηαξ ηζ αοηέξ, πάκς ζημκ ζηαονυ, ηαζ ιαξ εθεοεένςζε απ’ αοηέξ ηαζ απυ ηζξ
εακάζζιεξ ζοκέπεζέξ ημοξ. Με ημκ ΢ηαονυ δε ηαζ ηδκ Ώκάζηαζή Σμο ηαηάνβδζε ημκ εάκαημ ηαζ απαβηίζηνςζε απ’
αοηυκ ημ αζπιάθςημ ζ’ αοηυκ ακενχπζκμ βέκμξ, αθμφ εβηέκηνζζε αοηυ ζημκ Βαοηυ ημο. Έηζζ, εκ Υνζζηχ Εδζμφ
έπμοιε ηδκ εηπθήνςζδ ηαζ ηδκ μθμηθήνςζδ ηδξ απυ αζχκςκ κμζηαθβμφιεκδξ θφηνςζδξ ημο ακενχπμο.
‘’΢ήκεξα ν παξάδεηζνο άλνημε γηα ηνπο αλζξώπνπο θαη ν Ήιηνο ηεο Δηθαηνζύλεο καο θαηαθωηίδεη’’,
ακααμά δ Ώβία ιαξ Ονευδμλμξ Βθθδκζηή Βηηθδζία ηαηά ηδκ ιεβάθδ εμνηή ηςκ Βπζθακείςκ:
‘’΢ήκεξα ιπηξωζήθακε από ην ζθνηάδη

θαη από ην θωο ζενγλωζίαο θαηαιάκπνπκε.
΢ήκεξα ε νκίριε ηνπ θόζκνπ θαζαξίδεηαη
κε ηελ επί γεο παξνπζία ηνπ Θενύ καο.
΢ήκεξα ιάκπεη όιε ε θηίζε άλωζελ.
΢ήκεξα ε πιάλε θαηαξγήζεθε
θαη νδόλ ζωηεξίαο απεξγάδεηαη
γηα καο ν εξρνκόο ηνπ Δεζπόηνπ.
.............................................
Δηόηη ΢π είζαη Θεόο απεξίγξαπηνο
θαη ρωξίο αξρή θαη ρωξίο δπλαηόηεηα λα ζε εθθξάζνπλ,
ήιζεο ζηε γε, παίξλνληαο ηε κνξθή δνύινπ,
αθνύ έγηλεο όκνηνο κε ηνλ άλζξωπν·
δηόηη δελ αλερόζνπλ, Δέζπνηα, ιόγω ηεο επζπιαρλίαο ΢νπ,
λα βιέπεηο λα ηπξαλληέηαη απ’ ην δηάβνιν
ην αλζξώπηλν γέλνο,
αιιά ήιζεο θαη καο έζωζεο.
..............................................
Δηόηη ΢π, ν Θεόο καο, θάλεθεο πάλω ζηε γε
θαη ζπλαλαζηξάθεθεο κε ηνπο αλζξώπνπο’’338
΢ηδκ ιεβαθεζχδδ αοηή εοπή πνμαάθθεζ ακάβθοθμ ημ υθμ πεδίμ ηδξ παβηυζιζαξ ζζημνίαξ, επάκς ζημ μπμίμ ηαζ
βζα ημ μπμίμ ηεθεζζμονβήεδηε δ θφηνςζδ δζα ημο εκακενςπήζακημξ Θεμφ ζημκ Θεάκενςπμ Κφνζμ ιαξ Εδζμφ Υνζζηυ·
ημφημ δε βζα πνχηδ ηαζ ιμκαδζηή θμνά ζηδκ παβηυζιζα ζζημνία, αθθά ηαζ πθήνςξ ηαζ μνζζηζηά.
Ο Εδζμφξ, μ εκακενςπήζαξ Θεμφ Λυβμξ Θευξ, είκαζ μ ιυκμξ πναβιαηζηυξ ζζημνζηυξ Θεάκενςπμξ. Ώπ’ εδχ
ηαζ δ ζδζμηοπία ημο Υνζζηζακζζιμφ ηαζ ημ αζφβηνζημ αοημφ ιε ηα άθθα ενδζηεφιαηα. Οζ εεάκενςπμζ, πμο πθάζηδηακ
απ’ αοημφξ ζηδκ θακηαζία ημοξ είκαζ απθέξ θακηαζηζηέξ εηδδθχζεζξ ηδξ κμζηαθβμφιεκδξ πανμοζίαξ ημο Θεμφ
ακάιεζα ζημοξ ακενχπμοξ, δ μπμία ιυκμ εκ Υνζζηχ έβζκε πναβιαηζηυηδηα.
Έηζζ, ελ αθμνιήξ ηςκ ιοεεουιεκςκ εκακενςπήζεςκ εεχκ ζημοξ Εκδμφξ απμδείπηδηε ήδδ
ενδζηεζμθμβζηά, υηζ υθεξ μζ εηηυξ πνζζηζακζζιμφ θενυιεκεξ εκακενςπήζεζξ εεχκ είκαζ, υπςξ ηαζ αοημί,
θακηαζηζηέξ ηαζ ζζημνζηχξ ακφπανηηεξ έκακηζ ηδξ εθάπαλ εκακενςπήζεςξ ημο Θεμφ πνμξ θφηνςζδ ηςκ
ακενχπςκ, είκαζ δδθ. εηθνάζεζξ ηδξ εεακενχπζκδξ πνμζδμηίαξ ηαζ ηδξ κμζηαθβμφιεκδξ θφηνςζδξ, δ μπμία
ηεθεζζμονβείηαζ, ημοηέζηζ βίκεηαζ πναβιαηζηυηδηα, ιυκμκ δζα ημο πναβιαηζημφ Λοηνςημφ, δδθ. δζα ημο Εδζμφ
Υνζζημφ πμο είκαζ μ ιυκμξ ζζημνζηυξ Θεάκενςπμξ ζημκ μπμίμ πναβιαηζηά εκακενχπδζε μ Ώθδεζκυξ Έκαξ
ιυκμξ Θευξ.
Έηζζ ζηα ζκδζηά ενδζηεφιαηα, θ.π. δ ζδέα ηδξ εκακενςπήζεςξ εεχκ πνμξ αμήεεζα ηςκ ακενχπςκ παναιέκεζ
ιυκμ ηδέα ζημ πθαίζζμ ηδξ θακηαζηζηήξ ακαηοηθήζεςξ ηςκ ιεηααζχζεςκ ή ακαβεκκήζεςκ (ζαιζάνα) ζηδκ ζκδζηή
δζδαζηαθία ηαζ εεςνείηαζ υηζ πναβιαημπμζείηαζ ηαη’ επακάθδρδ ζε ηάεε πενίμδμ ημο ηυζιμο. Χξ ηέημζα είλαη εληειώο
δηαθνξεηηθή από ηελ εθάπαμ ελαλζξώπεζε ηνπ Θενύ ελ Υξηζηώ.
Σμ ηφνζμ ηαζ μοζζχδεξ παναηηδνζζηζηυ ηςκ θεβμιέκςκ αοηχκ επακαθδπηζηχκ δήεεκ εκακενςπήζεςκ εεχκ
είκαζ, υηζ μοδέπμηε ηαζ πμοεεκά δεκ θέβεηαζ ζηζξ Εκδίεξ βζα έκακ μνζζιέκμ άκενςπμ, πμο πνάβιαηζ έγδζε ζηδκ Εζημνία,
υηζ, αοηυξ μ άκενςπμξ ήηακ Θευξ. Γίκεηαζ θυβμξ βζα ηάεε είδμξ ακενχπςκ, υηζ δήεεκ ζ’ αοημφξ οπήνλε εκζάνηςζδ
ημο Θεμφ. Ώθθά ημφημ είκαζ ηαη’ μοζίακ εκηεθχξ δζαθμνεηζηυ ηδξ πενί Υνζζημφ ζζημνζηήξ ηαζ απυ ηάεε άπμρδ
δζαπίζηςζδξ, υηζ απηόο ν έλαο θαη κόλν απηόο ν έλαο Άλζξσπνο Ηεζνύο από ηε Ναδαξέη ήηαλ πξάγκαηη ε δσληαλόο
Θεόο κε αλζξώπηλε κνξθή.
Δ ζκδζηή δζδαζηαθία πενί εκακενςπήζεςκ εεχκ απμηεθεί απθά απυδεζλδ ηδξ οπάνπμοζαξ ηαζ ζηα ζκδζηά
ενδζηεφιαηα κμζηαθβίαξ βζα εκακενχπδζδ ημο Βκυξ Θεμφ. Ώθθά δ κμζηαθβία παναιέκεζ κμζηαθβία. Ώοηή δεκ
εηπθδνχκεηαζ. Βηπθήνςζδ ηαζ πναβιαημπμίδζδ ηδξ κμζηαθβμφιεκδξ θφηνςζδξ ήθεε αιεζηλά θαη πξαγκαηηθά ιυκμ
εκ Υνζζηχ. ΋ηζ δ εκακενχπδζδ ημο Θεμφ ήηακ ακαβηαία δζαζζεάκμκηαζ μζ Εκδμί. Ώθθά υθεξ μζ απυπεζνεξ κα πμοκ ηάηζ
πενί ημο ηη θαη πσο ηδξ πναβιαηζηήξ εκακενςπήζεςξ είκαζ εκηεθχξ πθακειέκεξ. Ή ιέκεζ δ ζδέα, υηζ πνέπεζ μ Θευξ κα
εκακενςπήζεζ, απθχξ ζδέα ή, υπμο θέβεηαζ, υηζ ζ’ αοηυκ ή ζ’ εηείκμκ ημκ άκενςπμ οπήνλε δήεεκ έκαξ εεάκενςπμξ,
ημφημ είκαζ κυεα, δδθ. ιδ βκήζζα, εηηνμπή απυ ηδκ πναβιαηζηή εκακενχπδζδ. Αζυηζ μ έκαξ Θευξ, μ πναβιαηζηυξ
Θευξ, κφλν κία θνξά εα έπνεπε κα βίκεζ άκενςπμξ, βζ’ αοηυ ηαζ πναβιαηζηά ιυκμ ιία θμνά εκακενχπδζε. Ώοηυ ηαζ
ανηεί. Σεθεζζμφνβδζε μ Θευξ, ηαηά ηδκ ιμκαδζηή εκακενχπδζή Σμο, ηδ ζςηδνία ιαξ. Έηζζ δ ζςηδνία έπεζ
ζοκηεθεζηεί· δεκ έπεζ ακάβηδ επακαθήρεςξ. Ώηνζαχξ άνα βζ’ αοηυ, μζ επακαθήρεζξ ηςκ δήεεκ εκακενςπήζεςκ εεχκ
οπυ ηδκ ιμνθή πενζζζυηενςκ ακενχπςκ απμδεζηκφμοκ, υηζ ζ’ αοηέξ δεκ οπάνπεζ πναβιαηζηή εκακενχπδζδ ηνπ ελφο
γχκημξ εεμφ.
Καζ ζημοξ Ενακμφξ ήδδ δ απυ ημκ Γςνμάζηνδ πνμζδμηία ημο ΢ςηήνα [Saoshyant] παναιέκεζ
απναβιαημπμίδηδ κμζηαθβία. Πμοεεκά δεκ θέβεηαζ υηζ μ ζςηήναξ ήνεε ηαζ πναβιαημπμίδζε ηδ θφηνςζδ απυ
ηδκ αιανηία ηαζ ηδκ εκμπή, υπςξ πναβιαηζηά αοηυ έβζκε. Καζ πναβιαημπμζήεδηε αοηή εκ Υνζζηχ Εδζμφ.
Δ δζαθμνά ηςκ θακηαζηζηχκ εεακενχπςκ απυ ημκ κμζηαθβδεέκηα πναβιαηζηυ Θεάκενςπμ έβηεζηαζ ζ’ αοηυ,
υηζ μ πναβιαηζηυξ Θεάκενςπμξ, μ ιμκαδζηυξ, είκαζ αοηυξ ιυκμκ ζζημνζηυξ, είκαζ Πνμζςπζηυηδηα, πμο ακήηεζ ζηδκ
παβηυζιζα Εζημνία, ζ’ μθυηθδνδ ηδκ μπμία δίδεζ κέμ κυδια. Ώπμηαθφπηεζ δδθ. μ Υνζζηυξ ηαζ ημ κυδια ηδξ πνμ
Ώοημφ Εζημνίαξ, ημ υθμ ζπέδζμ ηδξ Πνυκμζαξ ημο Θεμφ βζα ημκ ηυζιμ ζημ ζζημνζηυ επίπεδμ.
Ονεχξ έπεζ θεπεεί, υηζ ‘’ιία κέα ηαηακυδζδ ημο ηυζιμο, ηδξ ζζημνίαξ ηαζ ημο ακενχπμο είκαζ δοκαηή απυ ηδξ
ειθακίζεςξ ημο Υνζζημφ’’339. ‘’Εζημνία είκαζ πάκημηε, ζηδ ααεφηαηδ έκκμζα, ημο Θεμφ ζζημνία’’340.
΋,ηζ θακενχκεηαζ ζηδκ Εζημνία ηαζ υ,ηζ δίδεηαζ ζηδ ζοκείδδζδ, ςξ Θεμφ αμφθδζδ, είκαζ ηεθζηχξ ημ ίδζμ, πμο
θακενχκεηαζ πναβιαηζηά ιυκμ ιε ηδκ πίζηδ. Καζ ημ ακηζηείιεκυ ηδξ είκαζ ‘’δ αζςκζμπμίδζδ ηδξ Εζημνίαξ ηαζ δ
ζζημνζμπμίδζδ ημο Ώζςκίμο. Ώοηυ είκαζ ημ εαφια ηαζ ιάθζζηα ημ εαφια ηδξ εκακενςπήζεςξ, ηδξ εκζανηχζεςξ’’ 341.
Γζα ημκ πζζηυ, μ μπμίμξ γδηεί ημκ ζημπυ ημο ηυζιμο ζημκ Θευ, δ δζαδνμιή ημο ηυζιμο είκαζ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα
ηζηνξία ηεο ζσηεξίαο απυ ηδκ ανπή ηδξ, ζηδκ δδιζμονβία ημο Θεμφ, ιέπνζ ημ ηέθμξ ηδξ, ζημ ηέθμξ ημο ηυζιμο’’342.
3. – Η πιήξεο ζπκθσλία ηεο δηδαζθαιίαο ηεο Οξζφδνμεο Φξηζηηαληθήο Γνγκαηηθήο πεξί ηεο ελ Φξηζηψ
ελαλζξσπήζεσο ηνπ Θενχ Λφγνπ πξνο ηα πνξίζκαηα ηεο ζξεζθεηνινγηθήο έξεπλαο
Καζ ηαηά ηδκ δμβιαηζηή ηδξ Ονευδμλδξ Υνζζηζακζηήξ Βηηθδζίαξ, δ εκακενχπδζδ ημο Θεμφ Λυβμο ήηακ δ
ιυκδ δοκαηή, πθήνδξ, ηέθεζα ηαζ μνζζηζηή θφζδ ημο ακενχπζκμο δνάιαημξ πνμξ θφηνςζδ ημο ακενχπμο, ήημζ πνμξ
επακαζφκδεζή ημο ιε ημκ Θευ, δ μπμία απ’ Ώοηυκ πνμαζςκίςξ, πνμβζβκχζημκηα ηδκ πηχζδ ημο ακενχπμο, απυ
αβάπδ πνμξ αοηυκ ηδκ είπε μ ίδζμξ μ Θευξ πνμαπμθαζίζεζ ηαζ εεθήζεζ, ζημ θεβυιεκμ ‘’πνςηεοαββέθζμ’’.
΢ηδκ Ώπμηάθορδ ηδξ Π.Α. πενζβνάθμκηαζ, ςξ βκςζηυκ, ηα ιεηά ηδκ δδιζμονβία ημο ηυζιμο ηαζ ημο
ακενχπμο, πακάνπαζα, πνμσζημνζηά, αθεηδνζαηά βεβμκυηα ηαζ ηα πνχηα βεβμκυηα ηδξ γςήξ ηςκ πνςημπθάζηςκ. Πνμξ
ηδ αζαθζηή αοηή πενζβναθή ζοιθςκμφκ ηαηαπθδηηζηά, υπςξ είδαιε ακςηένς, ηαζ μζ ακαικήζεζξ υθςκ ηςκ ανπαίςκ
θαχκ, πμο πενζζχεδηακ ζηα εεκζηά ημοξ έπδ ηαζ ζηα ζενά ηείιεκά ημοξ. Δ ζοιθςκία αοηή ιία ιυκμ ελήβδζδ ιπμνεί
κα έπεζ, αοηήκ, υηζ δδθ. μζ πενζβναθέξ αοηέξ, πμο μιυθςκα αεααζχκμοκ ημ πενζεπυιεκμ ηδξ ΐίαθμο, απδπμφκ
πξαγκαηηθά γεγνλόηα ηςκ πνχηςκ διενχκ ηδξ γςήξ ημο ακενχπμο ζημκ πθακήηδ. Αζυηζ, ηαηά ηδκ ηναημφζα ζηδκ
ζζημνζηή επζζηήιδ ανπή, υπςξ αοηή δζαηοπχεδηε απυ ημκ ΐζηέκηζμ εη Λονίκμο (+450), αθδεχξ ηαζ ηονίςξ ηαεμθζηυ
είκαζ υ,ηζ πακηαπμφ – υ,ηζ πάκημηε – υ,ηζ απυ υθμοξ έπεζ πζζηεοεεί.
Καηά ηδκ απμηάθορδ, θμζπυκ, ζηδκ Π.Α., ηαζ ηζξ πνμξ αοηή ζφιθςκεξ παναδυζεζξ ηςκ θαχκ, μζ
πνςηυπθαζημζ ακάξηεζαλ απέκακηζ ζημκ δδιζμονβυ ημο Θευ, ήημζ πανέαδζακ ηάπμζα απαβμνεοηζηή εκημθή, ηδκ
μπμία ημοξ έεεζε μ Θευξ, βζα κα θάαμοκ ζοκείδδζδ ηδξ θεζημονβίαξ ηδξ εθεοεενίαξ ημοξ ιεηαλφ ηαθμφ ηαζ ηαημφ, δ
μπμία ιαγί ιε ηδ θμβζηή ζηακυηδηα ζοκαπμηεθεί ηδ δοάδα πανζζιάηςκ, πμο έπμοκ δςνδεεί απυ ημκ Θευ ζημκ
άκενςπμ, θυβς ηδξ μπμίαξ αοηυξ δζαηνίκεηαζ απυ ηα οπυθμζπα υκηα ςξ πθαζιέκμξ ‘’ηαη’ εζηυκα ημο Θεμφ’’.
Λυβς αοηήξ ηδξ πανααάζεςξ μ άκενςπμξ, ιε ηδ εέθδζή ημο, απμιάηνοκε ημκ εαοηυ ημο απυ ημκ Θευ, έηημηε
δε αοηυξ ηαζ μζ βεκεέξ ιεηά απ’ αοηυκ, αθμφ ηθδνμκυιδζακ ηδκ εκμπή ηαζ ηζξ ζοκέπεζέξ ηδξ, ιεηαλφ ηςκ μπμίςκ
θμβίγεηαζ ηαζ μ εάκαημξ, πανέιεζκακ ζηδκ ηαηάζηαζδ ηδξ αιανηίαξ, πςνζζιέκμζ απυ ημκ Θευ, ήημζ οπυ ημ αάνμξ ημο
θεβυιεκμο ‘’πνμπαημνζημφ αιανηήιαημξ’’.
Ώθθά επεζδή, ζφιθςκα ιε ηδκ ηαεμνζζιέκδ ζημκ ηυζιμ απυ αοηυκ ημκ Νμιμεέηδ Θευ ηάλδ, ηάεε πνάλδ
ειπενζηθείεζ ζημκ εαοηυ ηδξ ημκ ηανπυ ηδξ, βζ’ αοηυ ημ θυβμ ηαζ ‘’ηάεε πανάααζδ ηαζ παναημή δέπηδηε ηδκ ηζιςνία,
πμο ηδξ άλζγε’’343, είκαζ θακενυξ μ θυβμξ, βζα ημκ μπμίμ ηαζ δ πανάααζδ ηδξ εκημθήξ ημο Θεμφ, δζα ηδξ μπμίαξ μ
πνχημξ άκενςπμξ εημοζίςξ ηαζ θυβς ηαηήξ πνήζδξ ηδξ εθεοεενίαξ ημο απμιαηνφκεδηε απυ ημκ Θευ, ημκ μπμίμ
πνυζααθε ιε ηδκ έθθεζρδ ειπζζημζφκδξ ηαζ οπαημήξ πνμξ Ώοηυκ, ειπενζέηθεζε ζημκ εαοηυ ηδξ ηαζ ηδ ιζζεαπμδμζία
ηδξ, ήημζ ημ ακαπυθεοηημ ηδξ ηζιςνίαξ, πμο ηονχκεζ ηάεε εκμπή. Οφηε ήηακ δοκαηυ κα βίκεζ δζαθμνεηζηά, επεζδή,
πανάθθδθα ιε ηδκ αβάπδ ημο Θεμφ, θεζημονβεί ηαζ δ δζηαζμζφκδ Σμο.
Βπεζδή δε μ άκενςπμξ οπήνλε μ έκμπμξ, ιαγί δε ιε αοηυκ ηαζ δ ακενςπυηδηα μθυηθδνδ είκαζ ζοκέκμπμξ ημο
πνμπαημνζημφ αιανηήιαημξ, είκαζ πνμθακέξ, υηζ έκαξ άκενςπμξ έπνεπε κα απμηαηαζηήζεζ ηδκ ηαεμθζηή γδιία, πμο
έβζκε ιε ηδκ παναημή εκυξ, ήημζ κα εκενβήζεζ έηζζ, χζηε ζοκμθζηά υθδ δ ακενςπυηδηα κα απαθθαβεί απυ ηδκ εκμπή
ημο πνμπαημνζημφ αιανηήιαημξ ηαζ κα επακαζοκδεεεί ηαζ επζημζκςκήζεζ ιε ημκ Θευ, ακαηηχκηαξ ηδκ ανπζηή ηδξ
παναδείζζα ηαηάζηαζδ ηδξ γςήξ, ηδξ πανάξ ηαζ ηδξ αεακαζίαξ. Δ δε αιανηία ηαζ Βηείκμξ πνμξ ημκ Οπμίμκ έβζκε αοηή
ηαζ δ έηηαζδ ηαζ μζ ζοκέπεζέξ ηδξ ήηακ ηέημζμο είδμοξ, χζηε ιυκμ ιε εοζία, ηαζ ιάθζζηα ιε ηδ αανφηαηδ ηςκ εοζζχκ,
ήηακ δοκαηυκ κα απμηαηαζηαεεί δ δζαηαναπεείζα ηάλδ ηαζ κα ανεμφκ μζ ζοκέπεζέξ ηδξ, ήημζ ιυκμ ιε ηδ εοζία ηδξ
γςήξ, ηδκ μπμία εα πνμζέθενε έκαξ άκενςπμξ ςξ ελζθαζηήνζμ εφια πάνδ ημο ζοκυθμο, ηαζ έηζζ κα απμηαηαζηαεεί δ
ανπζηή πνμπηςηζηή παναδείζζα ηάλδ ηαζ ηαηάζηαζδ.
Ώθθ’ υιςξ ηακέκαξ θνηλόο άλζξσπνο δεκ ιπμνμφζε κα επζηεθέζεζ ηέημζμ ένβμ πακακενχπζκδξ μθηήξ. Κάεε
άκενςπμξ ιε ηδκ εκμπή ηδξ πηχζδξ, θυβς ηδξ ακενχπζκήξ ημο θφζδξ ηαζ ιε ημ αάνμξ ηςκ ζοκεπεζχκ ηδξ. Ώιανηςθυξ
αοηυξ, δεκ ιπμνμφζε κα ζχζεζ απυ ηδκ αιανηία μφηε ημκ εαοηυ ημο, πμθφ δε πενζζζυηενμ υθδ ηδκ ακενςπυηδηα.
Οφηε, εκδηυξ αοηυξ, ιπμνμφζε κα άνεζ ηαζ κα ηαηανβήζεζ ηδκ ηφνζα ζοκέπεζα ηδξ αιανηίαξ ημκ εάκαημ· έκμπμξ δεκ
ιπμνεί κα ηάιεζ αεχμ. Άνα έπνεπε κα οπάνλεζ, έκαξ άλζξσπνο αλακάξηεηνο, μ μπμίμξ, υκηαξ απαθθαβιέκμξ αοηυξ
απυ ηδκ εκμπή ημο πνμπαημνζημφ αιανηήιαημξ, ήημζ αεχμξ αοηυξ, κα ακαθάαεζ απυ ιυκμξ ημο ημ αάνμξ ηδξ
πακακενχπζκδξ εκμπήξ ηαζ κα πνμζθένεζ ελζθαζηήνζα εοζία ημκ Βαοηυ Σμο ακηί ηαζ οπέν ημο ζοκυθμο ηςκ
ακενχπςκ.
Ώθθά αέααζα άλζξσπνο αλακάξηεηνο δελ ππάξρεη. Ώκαιάνηδημξ είκαζ ιυκμ μ Θευξ, μ άγηνο θαη παλάγηνο.
Μυκμ άνα μ Θευξ, ζανημφιεκμξ ζε άκενςπμ, ιπμνμφζε κα ηαηαζηήζεζ ακαιάνηδηδ ηδκ ακενχπζκδ θφζδ, πμο εα
πενζααθθυηακ, θυβς ηδξ εκζηήκςζδξ ζ’ αοηήκ ηδξ εείαξ θφζεςξ. Ήημζ ιυκμ μ Θεάκενςπμξ εα ιπμνμφζε κα είκαζ
ακαιάνηδημξ ηαζ ςξ ηέημζμξ κα πνμζθένεζ ημκ εαοηυ Σμο ελζθαζηήνζα εοζία οπέν υθδξ ηδξ ακενςπυηδηαξ,
απαθθάζζμκηαξ υθμοξ ημοξ ακενχπμοξ, ημκ ηαεέκα, δζα ιεκ ηδξ εοζίαξ Σμο απυ ηδκ αιανηία ηαζ εκμπή, δζα δε ηδξ εη
κεηνχκ ακαζηάζεχξ Σμο απυ ημκ εάκαημ.
Δ ιυκδ άνα θφζδ ημο δνάιαημξ ηδξ ακενςπυηδηαξ ήηακ ε ελαλζξψπεζε ηνπ Θενχ, δ εοζία ημο ‘’εκ ης
Θεακενχπς’’ Ώκενχπμο ηαζ δ εη κεηνχκ ακάζηαζή Σμο. Ώπ’ αοηυ ελδβείηαζ δ παβηυζιζα πνμζδμηία Θεακενχπμο
Λοηνςημφ.
Ώοηυ ημ ιέβζζημ ημζιμσζημνζηυ ένβμ ηδξ πακακενχπζκδξ θφηνςζδξ ηαζ ηδξ επακαθμνάξ απυ ημκ ίδζμ ημκ Θευ
ημο ακενχπμο ζηδκ επζημζκςκία ιε Βηείκμκ, ζηδκ ελ μθμηθήνμο παναδείζζα πνμπηςηζηή ηαηάζηαζδ ηδξ γςήξ, ηδξ
πανάξ ηαζ ηδξ αεακαζίαξ, ηεθεζζμονβήεδηε πναβιαηζηά ιε ηδκ εκακενχπδζδ ημο Θεμφ Λυβμο ζηδκ Θεακενχπζκδ
Πνμζςπζηυηδηα ημο Εδζμφ Υνζζημφ, ημο ιυκμο ζζημνζημφ πναβιαηζημφ Θεακενχπμο, μ Οπμίμξ, ςξ μ ιυκμξ
πναβιαηζηυξ Θεάκενςπμξ, ‘’ίζηαηαζ, ςξ ηαη’ ελαίνεζδ, ιμκαδζηή ειθάκζζδ Θεμφ ζηδκ υθδ ζζημνία ηδξ
ακενςπυηδηαξ’’. Σμ δε βεβμκυξ, υηζ ‘’αοηυξ πξάγκαηη είκαζ Θευξ’’ απμηεθεί ηαζ ημ ιμκαδζηυ ηνζηήνζμ ηαζ ηδκ αρεοδή
απυδεζλδ, υηζ υθμζ μζ άθθμζ, εηηυξ απυ Βηείκμκ, πμο πζζηεφεδηακ ςξ εεμί δεκ είκαζ εεμί, υπςξ ηαζ απυ
ενδζηεζμθμβζηήξ πθεονάξ απμδείπηδηε ηαζ ημκίζηδηε344.
΢ημκ Θεάκενςπμ Εδζμφ Υνζζηυ ακαζοκδέεδηακ εηείκα πμο πνζκ ήηακ πςνζζιέκα, μ Θευξ ηαζ μ άκενςπμξ. Σμ
ιεκ πνχημ ιε ηδκ αζφβποηδ έκςζδ ηςκ δφμ θφζεςκ, ηδξ εείαξ ηαζ ηδξ ακενχπζκδξ ζε ιία εεακδνζηή Πνμζςπζηυηδηα,
ημκ εκοπυζηαημ έκζανημ Θευ Λυβμ, ιε ηδκ εέςζδ ζοβπνυκςξ ηδξ ακενχπζκδξ θφζδξ. Σμ δε δεφηενμ δζυηζ ζημκ
εκακενςπήζακηα Θευ, ζημκ Θεάκενςπμ Εδζμφ Υνζζηυ ηαζ ιυκμ ζ’ αοηυκ, ιπμνμφζε πθέμκ μ άκενςπμξ κα ανίζηεηαζ
εκχπζμξ εκςπίς ζε άιεζδ ημζκςκία ιε ημκ αθδεζκυ Θευ ηαζ δδιζμονβυ ημο, πμο απυ αζχκεξ ημκ ακαγδημφζακ ηαζ ημκ
κμζηαθβμφζακ, ακαηηχκηαξ έηζζ εκ Υνζζηχ ηδκ ανπζηή παναδείζζα ηαηάζηαζδ ηδξ γςήξ, ηδξ πανάξ ηαζ ηδξ αεακαζίαξ
απ’ ηδκ μπμία είπε εηπέζεζ. Βάκ δ αιανηία οπήνλε ηαζ είκαζ μ πςνζζιυξ ημο ακενχπμο απυ ημκ Θευ, ιε ηδκ μπμία
ιπήηε ζημκ ηυζιμ δ εθίρδ ηαζ μ εάκαημξ, δ επακαζφκδεζδ ακενχπμο ηαζ Θεμφ, ιε ηδκ μπμία επακήθεε ζημκ ηυζιμ δ
πανά ηαζ δ γςή, είκαζ ηαηάνβδζδ ηδξ αιανηίαξ ηαζ ηςκ ζοκεπεζχκ ηδξ, άνα θφηνςζδ, ηαζ εηείκμξ πμο ηδκ
πναβιαημπμίδζε είκαζ μ πναβιαηζηυξ θοηνςηήξ, μ ιυκμξ θοηνςηήξ ημο ηυζιμο.
Λοηνςηήξ είκαζ μ εεάκενςπμξ Κφνζυξ ιαξ υπζ ιυκμ θυβς αοημφ ημο ίδζμο ημο βεβμκυημξ ηδξ εκακενςπήζεςξ
ηαζ ηδξ εβηαζκζάζεςξ ζημοξ ακενχπμοξ ηδξ εκ Υνζζηχ γςήξ, αθθά ηαζ θυβς ημο ζηαονζημφ ημο εακάημο. Με αοηυκ,
αεχμξ Ώοηυξ, ακαιάνηδημξ ηαζ πςνίξ εκμπή, ακέθααε απυ ημοξ χιμοξ ηδξ ακενςπυηδηαξ ηδκ εκμπή ημο
πνμπαημνζημφ αιανηήιαημξ ηαζ, πνμζθένμκηαξ ημκ εαοηυκ Σμο εημοζίςξ ελζθαζηήνζα εοζία πάκς ζημκ ζηαονυ,
Θφηδξ ζοβπνυκςξ ηαζ Θφια, απμηαηέζηδζε, αοηυξ ακηί ημο Ώδάι ηαζ ηδξ ζοκεκυπμο ημο ακενςπυηδηαξ, ηδκ
πνμζαεαθδιέκδ εεία δζηαζμζφκδ. Ώίνμκηαξ ζε αοηυξ ηζξ αιανηίεξ ημο ηυζιμο πάκς ζημκ ζηαονυ ηαζ ‘’αθμφ
ζοβπχνεζε υθα ηα παναπηχιαηα, ηαηάνβδζε ημ πνευβναθμ ημο πνμπαημνζημφ πνέμοξ, πμο ήηακ εκακηίμκ ιαξ’’ ηαζ
‘’ηανθχκμκηάξ ημ ζημκ ζηαονυ’’345 ηαηέζηδζε δοκαηή ηδκ επζημζκςκία ημο ακαιάνηδημο πθέμκ ακενχπμο ιε ημκ
Θευ. Ώθμφ ακέζηδζε δε εη κεηνχκ, ηαηέζηδζε αεάκαηδ ηδκ ηέςξ εκδηή, ζοκεπεία ηδξ αιανηίαξ, ακενχπζκδ θφζδ,
ήημζ ιαγί ιε ηδκ αιανηία ηαηάνβδζε ζοβπνυκςξ ηαζ ηδκ ιέβζζηδ ζοκέπεζά ηδξ, ημκ εάκαημ. Έηζζ δε μ άκενςπμξ πμο
γεζ εκ Υνζζηχ ηεθεί ζε άιεζδ ημζκςκία ιε ημκ εκ Υνζζηχ ζανηςιέκμ Θευ, δ μπμά είκαζ ημζκςκία γςήξ αζςκίμο, ζηδκ
μπμία δεκ ηονζανπεί εάκαημξ.
Μέζς ηδξ ιυκδξ πναβιαηζηήξ αοηήξ θφηνςζδξ απυ ημκ ιυκμκ αθδεζκυ θοηνςηή, ημκ θακενςεέκηα ιε ζάνηα
Θευ εκ Υνζζηχ ηαζ μ μπμίμξ πνμζπαζαθχεδηε πάκς ζημ ζηαονυ ηαζ ακαζηήεδηε, ηαεανίγεηαζ πθήνςξ ηαζ μνζζηζηά
‘’άπαλ δζα πακηυξ’’ ημ δνάια ηδξ πηχζεςξ. Σενιαηίγεηαζ βζα ηδκ ακενςπυηδηα δ πενίμδμξ εθίρδξ [= πςνζζιμφ ημο
ακενχπμο απυ ημκ Θευ = ηδξ αιανηίαξ ηαζ ημο εακάημο] ηαζ εβηαζκζάγεηαζ κέα πενίμδμξ ζε κέα γςή παναδείζζα, υπςξ
δ πνμπηςηζηή, ηαζ εβηαείζηαηαζ επί ηδξ βδξ δ ααζζθεία ημο Θεμφ.
Τπυ ημ θςξ αοηχκ ηςκ δζαπζζηχζεςκ ηαηαθαίκεηαζ βζαηί ηακέκαξ άκενςπμξ, πανά ιυκμκ μ Θεάκενςπμξ
ιπμνμφζε κα θοηνχζεζ ημκ αιανηάκμκηα άκενςπμ, ‘’μφηε θμζπυκ αδεθθυξ ημκ αδεθθυ ημο ιπμνεί κα θοηνχζεζ, μφηε
αοηυξ μ ίδζμξ ημκ εαοηυ ημο. Αζυηζ πμθφ ηαθφηενμξ πνέπεζ κα είκαζ εηείκμξ, πμο θοηνχκεζ, απυ ημκ ηναημφιεκμ ηαζ
ήδδ οπυδμοθμ. Ώθθά ηαζ μ άκενςπμξ δεκ έπεζ ηαιιία ελμοζία πνμξ ημκ Θευ κα ελζθεχζεζ ημκ αιανηςθυ, επεζδή ηαζ
αοηυξ είκαζ οπυδζημξ ζηδκ αιανηία... Μήηε θμζπυκ κα γδηείξ ημκ αδεθθυ κα ζε θοηνχζεζ, αθθά Βηείκμκ, πμο
οπενααίκεζ ηδ θφζδ ημο. Μήηε απθυκ άκενςπμ, αθθά ημκ άλζξσπν Θεφ Ιεζνχ Φξηζηφ, μ Οπμίμξ ηαζ κφλνο ιπμνεί
κα δχζεζ ελζθαζιυ ζημκ Θευ βζα πάνδ υθςκ ιαξ’’, θέεζ μ Μέβαξ ΐαζίθεζμξ346. Καζ ζοκεπίγεζ ‘’... εάκ δε άκενςπμξ δεκ
ιπμνεί κα ιαξ θοηνχζεζ, εηείκμξ πμο εα ιαξ θοηνχζεζ δεκ είκαζ άκενςπμξ... Αζυηζ δεκ έπεζ ακάβηδ ελζθαζιμφ, αθθά
αοηυξ είκαζ ημ ελζθαζηήνζμ’’347.
Δ εκακενχπδζδ ημο Θεμφ βζα θφηνςζδ ηδξ αιανηςθήξ ακενςπυηδηαξ, πνμξ ηεθεζζμονβία δδθ. ένβμο
πακακενχπζκδξ μθηήξ ηαζ ζδιαζίαξ, απμηεθεί ιέβζζηδ απυδεζλδ ηδξ πακημδοκαιίαξ Σμο: «Μέβζζηδ απυδεζλδ
δοκάιεςξ έπεζ ημ κα δοκδεεί μ Θευξ κα πανμοζζαζηεί ιε ακενχπζκδ θφζδ. Αζυηζ ηίπμηε δεκ πανζζηάκεζ ηδ δφκαιδ ημο
Θεμφ Λυβμο, μφηε ημο μονακμφ ηαζ ηδξ βδξ δ ζφζηαζδ ηαζ ηδξ εάθαζζαξ ηαζ ημο αένα ηαζ ηςκ ιεβάθςκ ζημζπείςκ δ
δδιζμονβία ηαζ υ,ηζ άθθμ οπενηυζιζμ εεςνείηαζ ή ηαζ ηαηαπευκζμ, υζμ δ ‘’μζημκμιία’’ ηδξ εκακενςπήζεςξ ηαζ δ
ζοβηαηάααζδ (ημο Θεμφ) πνμξ ημ ηαπεζκυ ηαζ αζεεκέξ ηδξ ακενςπυηδηαξ»348.
Χξ πνμξ ηζξ ζοκέπεζεξ βζα ημκ άκενςπμ ηδξ εκακενςπήζεςξ ημο Θεμφ εκ Υνζζηχ ηαζ ηδκ, ιέζς αοηήξ ηαζ ημο
ζηαονζημφ Σμο εακάημο, ηεθεζζμονβδεείζα θφηνςζδ ηαζ εβηαζκζαζεείζα ζημοξ ακενχπμοξ κέα παναδείζζα γςή, θέεζ
παναζηαηζηυηαηα μ ζενυξ Υνοζυζημιμξ: ‘’Αζυηζ πνυηεζηαζ υθα κα εκςεμφκ, μ μονακυξ ηαζ δ βδ κα ‘νεμφκ ζε εκυηδηα
βζα κα βίκμοκ ηα ηάης άκς, βζα κα οπάνλεζ εζνήκδ ηαζ ζε ‘ηείκμοξ, πμο είκαζ ιαηνά ηαζ ζε ‘ηείκμοξ, πμο είκαζ ημκηά....
δζυηζ μζ άκενςπμζ απαθθάπεδηακ ηδξ έπεναξ ημοξ πνμξ ημκ Θευ’’349. ‘’Αζυηζ αοηυξ είκαζ... Βηείκμξ, πμο έηακε ημοξ δφμ
ακηζιαπυιεκμοξ έκα ηαζ βηνέιζζε υ,ηζ ζακ ηείπμξ ημοξ πχνζγε...’’350 θέβεζ μ Ώπ. Παφθμξ πενί ημο Θεακενχπμο
Λοηνςημφ, μ μπμίμξ ‘’εζνδκμπμίδζε ηα άκς ιε ηα ηάης’’351 ‘’δζυηζ εηείκμξ πμο πνυηεζηαζ κα ηάιεζ εζνήκδ ήθεε ζημκ
ηυζιμ. Ο εζνδκμπμζυξ έπεζ έθεεζ, εηείκμξ πμο εκχκεζ ημκ μονακυ ιε ηδ βδ ηαζ ηαηαζηεοάγεζ ηδ βδ μονακυ, ιε ηδκ
εοαββεθζηή δζδαζηαθία, έπεζ έθεεζ’’352.
‘’Ήθεα εβχ ζε ζέκα, βζα κα έθεμοκ υθμζ μζ άκενςπμζ πνμξ ειέκα. Καηέαδηα απυ ημοξ μονακμφξ ηαζ
ζοβπνυκςξ υθμξ είιαζ ζημοξ ηυθπμοξ ημο Παηένα, βζα κα ζοκάρς ημ δδιζμφνβδια ιε ημκ δδιζμονβυ... ήθεα ςξ
άκενςπμξ, υπμο πανεονζζηυιμοκ ςξ Θευξ, βζα κα ηάις εεμφξ ημοξ ακενχπμοξ... αάπηζζέ ιε, εηείκμκ πμο πνυηεζηαζ
ηδ ααπηζζιέκδ ζηζξ αιανηίεξ ακενχπζκδ θφζδ κα ηδκ ορχζεζ ζηα μονάκζα’’, θένεηαζ κα θέεζ μ Κφνζμξ πνμξ ημκ
Εςάκκδ ημκ Πνυδνμιμ ηαζ ΐαπηζζηή, ηαηά ημκ ζενυ Υνοζυζημιμ, μ μπμίμξ ακαπηφζζεζ παναζηαηζηυηενα ηδκ μοζία
ηαζ ημκ ζημπυ ηδξ εκακενχπδζδξ ημο Θεμφ Λυβμο353. ‘’Ήθεα υπζ βζα κα ιείκεζξ, αθθά βζα κα ζε παναθάας ηαζ
ακέας’’354. ‘’Ο Θευξ ηαηέθοζε ημκ πυθειμ ηαζ πνμξ ηδ δζηή ημο πνμζμζηείςζδ επακέθενε’’355.
Γζ’ αοηυ μ Ώπ. Παφθμξ θέβεζ πενί ημο Θεμφ, ‘’πμο ιαξ ζοιθζθίςζε ιαγί Σμο δζα ημο Υνζζημφ... Θευξ ήηακ
αοηυξ πμο ζημ πνυζςπμ ημο Υνζζημφ ζοιθζθίςζε ημκ ηυζιμ ιαγί Σμο’’356. ‘’Ήθεε θένκμκηαξ πμθζηεία αββεθζηή ηαζ
ιεηααάθθμκηαξ ηδ βδ ζε μονακυ... ηαζ ημοξ ακενχπμοξ έηαιε αββέθμοξ... βζα κα ακεααίκμοκ πνμξ αοηέξ ηζξ αρίδεξ ηςκ
μονακχκ... ηαζ ζπεδυκ απμιαηνφκμκηαξ απυ ηδκ ακενχπζκδ θφζδ, έδςζε εκημθή πνμξ υθμοξ κα ηαηαθφβμοκ ζημκ
μονακυ’’357.
Πενί ηδξ εοζίαξ ημο Ώεχμο Λοηνςημφ ακηί ημο εκυπμο Ώδάι, μ Οπμίμξ ελεπθήνςζε ακηί εηείκμο ημ πνέμξ
ημο, ηαζ ηςκ θοηνςηζηχκ ζοκεπεζχκ αοηήξ ηδξ εοζίαξ, θέεζ παναηηδνζζηζηά μ ζενυξ Υνοζυζημιμξ: ‘’Ώιάνηδζε μ
Ώδάι ηαζ απέεακε· αθθά δεκ αιάνηδζε μ Υνζζηυξ ηαζ απέεακε. Νέμ ηαζ πανάδμλμ αοηυ· εηείκμξ αιάνηδζε ηαζ
απέεακε, Ώοηυξ δεκ αιάνηδζε ηαζ απέεακε· δζαηί; Γζα κα ιπμνέζεζ αοηυξ πμο αιάνηδζε ηαζ απέεακε, δζα ιέζμο
Βηείκμο πμο δεκ αιάνηδζε ιεκ, πέεακε δε, (κα ιπμνέζεζ) κα απμδοεεί ηζξ θααέξ ημο εακάημο... ΍θεζθε μ Ώδάι,
ηαηεπυηακ απυ ημκ δζάαμθμ, αθθά δεκ ημκ είπε ηαηαθάαεζ. Ο Υνζζηυξ δεκ χθεζθε, μφηε ηαηεπυηακ απυ ημκ δζάαμθμ,
αθθά ιπμνμφζε κα ηαηαεέζεζ ημ πνέμξ. Ήθεε, κίηδζε ημκ εάκαημ οπέν εηείκμο, πμο ηαηεπυηακ απυ ημκ δζάαμθμ, βζα
κα εθεοεενχζεζ εηείκμκ’’358. ‘’Έβζκα δεφηενμξ Ώδάι, επεζδή εέθς κα λεπθφκς ημκ νφπμ ηςκ αιανηδιάηςκ
εηείκμο’’359.
΋θα δε αοηά απυ ηδκ άπεζνδ αβάπδ πνμξ ημκ άκενςπμ: ‘’εάκ δεκ ήιμοκ πνάμξ, άθθςκ πμο πνςζημφζακ κα
πάεμοκ, πςνίξ εβχ κα μθείθς, δεκ εα ηαηέααθα ημ πνέμξ ημο εακάημο βζα πάνδ εηείκςκ’’ 360. ‘’Ώοηυξ, ακ ηαζ είιαζηε
δμφθμζ ζηδκ αιανηία, ιαξ έηακε εθεφεενμοξ, αθμφ ελάθεζρε ημ πεζνυβναθμ, πμο ήηακ εκακηίμκ ιαξ... Αζυηζ πδβάγεζ
αίια ηαζ κενυ απ’ ηδκ πθεονά ημο Υνζζημφ, βζα κα απαθείρεζ ημ εκακηίμκ ιαξ πεζνυβναθμ ηδξ αιανηίαξ, ηαζ ιε ημ
αίια Σμο κα ηαεανζζημφιε ηαζ κα απμθαφζμοιε ημκ πανάδεζζμ’’361.
Ο δζάαμθμξ ημκ εάκαημ, ‘’ημ ιεβαθφηενμ απυ ηα ηαηά’’ ‘’εζζήβαβε’’, βζα κα ηαηαζηνέρεζ, ηαζ, αθμφ
επακαθένεζ πνμξ ηδ βδ, κα ηυρεζ ηάεε εθπίδα ζςηδνίαξ. ‘’Ο δε Υξηζηόο, αθνύ έιαβε απηό, κεηέζηξεςε θαη ζηνλ νπξαλό
καο αλέβαζε πάιη’’362. ‘’Γζ’ αοηυ έπεζε ημ ζχια, επεζδή αιάνηδζε. Λμζπυκ, εάκ δ ανπή ηδξ πηχζδξ δ αιανηία, ανπή
ηδξ ακάζηαζδξ ή απαθθαβή απυ ηδκ αιανηία’’363, ηαεχξ θέεζ μ Ώπ. Παφθμξ, ‘’γηαηί, όπσο ν ζάλαηνο ήξζε ζηνλ θόζκν
από έλαλ άλζξσπν, έηζη από έλαλ άλζξσπν ήξζε θαη ε αλάζηαζε ησλ λεθξώλ. Όπσο πεζαίλνπλ όινη εμ αηηίαο ηνπ Αδάκ,
έηζη ράξε ζηνλ Υξηζηό όινη ζα μαλαπάξνπλ δσή’’364. ‘’Γηαηί αλ ε παξάβαζε ελόο αλζξώπνπ είρε σο ζπλέπεηα ηνλ
ζάλαην όισλ, πνιύ πεξηζζόηεξν ε ράξε ηνπ Θενύ θαη ε δσξεά ηεο ράξεο, πνπ έθεξε ζηνλ θόζκν ν έλαο άλζξσπνο, ν
Ηεζνύο Υξηζηόο, πιεκκύξηζε όιε ηελ αλζξσπόηεηα’’365. ΋εεκ, ‘’παξ’ όηη ήκαζηαλ ερζξνί κε ηνλ Θεό, καο ζπκθηιίσζε
καδί Σνπ ν ζηαπξηθόο ζάλαηνο ηνπ Τηνύ Σνπ’’366.
Σμ ακέκμπμ ημο Θφιαημξ Εδζμφ πνμηοπχεδηε ζηδκ Π.Α. ζημ ακέκμπμ ημο εφιαημξ Εζαάη: ‘’Βηείκμξ
ιμκμβεκήξ ηαζ μ Θευξ ιμκμβεκήξ. Βηείκμξ ζημοξ χιμοξ ημο ηα λφθα ηαζ μ Υνζζηυξ ζημοξ χιμοξ Σμο ημκ ζηαονυ.
Βηείκμξ, πςνίξ κα αιανηήζεζ, επνυηεζημ κα ζθαβζαζηεί. Καζ μ Τζυξ ημο Θεμφ, πςνίξ κα αιανηήζεζ, ζηαονχεδηε’’367.
Ώλζμεαφιαζηδ ηαζ αλζμζδιείςηδ είκαζ δ ακηζζημζπία ηςκ πενζζηαηζηχκ ηδξ πηχζεςξ πνμξ ηα πενζζηαηζηά ηδξ
θφηνςζδξ, δ μπμία απμηαθφπηεζ ημ ιεβαθείμ ηδξ εείαξ πνυκμζαξ ηαζ ηδκ πανμοζία ηδξ ζηδκ παβηυζιζα Εζημνία.
΋,ηζ εηεί, ηαηά ηδκ πηχζδ, ηίεεηαζ, αίνεηαζ ηαηά ηδκ θφηνςζδ. Καζ υ,ηζ εηεί αίνεηαζ, ηίεεηαζ, ήημζ επακένπεηαζ
ηαηά ηδκ θφηνςζδ, υπςξ ήηακ πνμ ηδξ πηχζεςξ. Βηεί δνα μ δζάαμθμξ ιε ηδ ιμνθή θζδζμφ, εδχ ζοκηνίαεηαζ δ ηεθαθή
ημο θζδζμφ, ηαηανβείηαζ μ δζάαμθμξ. Βηεί δέκδνμ, ημ μπμίμ ζηα εανασηά μκμιάγεηαζ ‘’μύιν’’ (άσηξ), βίκεηαζ υνβακμ ηδξ
δμηζιαζίαξ ηαζ ηδξ πηχζεςξ. Βδχ λφθμ ζηαονμφ απυ δέκδνμ βίκεηαζ υνβακμ ηδξ θφηνςζδξ.
Βηεί δζα πανεέκμο βοκαζηυξ, ηδξ Βφαξ, ηδξ μπμίαξ ημ υκμια ζδιαίκεζ Γςή, επεζδή επνυηεζημ κα βίκεζ
πνμιήηςν ηδξ γςήξ ηςκ ακενχπςκ, ζοκηεθείηαζ ημο Ώδάι δ πηχζδ. Βδχ δζα πανεέκμο βοκαζηυξ, ηδξ Θεμιήημνμξ,
ηδξ Γςμδυπμο Πδβήξ, ζοκηεθείηαζ ημο Λοηνςημφ δ εκακενχπδζδ, ημο Ώδάι δ ακυνεςζδ, ημο εακάημο δ ηαηάνβδζδ
ηαζ ηδξ αζςκίμο Γςήξ δ ΐαζζθεία.
Βηεί ιε ηδκ πηχζδ ηαζ ημκ εάκαημ ημο Ώδάι ηαείζηαηαζ υθδ δ ακενςπυηδηα ζοκέκμπδ ηδξ αιανηίαξ ηαζ
ζοιιέημπδ ημο εακάημο. Βδχ δζα ημο εακάημο ημο Υνζζημφ δ ακενςπυηδηα εθεοεενχκεηαζ απυ ηδκ εκμπή ηαζ,
εαπηυιεκδ ιαγί ιε Ώοηυκ, ακίζηαηαζ ιαγί Σμο εη κεηνχκ ηαζ γςμπμζείηαζ ιαγί ιε Ώοηυκ ζηδκ αζχκζα γςή,
ηαηανβμοιέκμο ημο εακάημο.
Βηεί πςνίγεηαζ μ άκενςπμξ απυ ημκ Θευ, εδχ ακαζοκδέεηαζ μ άκενςπμξ ιε ημκ Θευ εκ Υνζζηχ ηαζ δζα ημο
Υνζζημφ. Βηεί ζοκηεθείηαζ δ αιανηία ηαζ ςξ ηανπμί ηδξ επαημθμοεμφκ, ηονίανπμζ έηημηε ηδξ παβημζιίμο Εζημνίαξ, δ
εθίρδ, ημ ζημηάδζ, δ οπμδμφθςζδ ζημ ηαηυ, μ εάκαημξ. Βδχ ακαθαιαάκεζ ηδκ αιανηία ημο ηυζιμο απυ ημοξ χιμοξ
ημο πάκς ζημοξ δζημφξ Σμο χιμοξ μ Λοηνςηήξ, ζηαονχκεηαζ ιαγί ημο ακηί κα ζηαονχκμκηαζ υθμζ μζ άκενςπμζ,
αεχμξ Ώοηυξ ακηί ηςκ εκυπςκ, ηαηανβείηαζ έηζζ ηαζ ελαθακίγεηαζ δ αιανηία εκ Υνζζηχ. Λφηνςζδ ηαζ πανά
δζαδέπεηαζ ηδκ εθίρδ ηαζ θςξ ηαζ εθεοεενία απυ ημ ηαηυ ηαζ ακάζηαζδ ηαζ γςή.
Βηεί δζα ημο εακάημο βειίγεζ μ Άδδξ· εδχ, ιε ηδκ ηαηάνβδζδ ημο εακάημο δζα ημο ακαζηδιέκμο Υνζζημφ,
ζηοθεφεηαζ ηαζ ενδιχκεηαζ μ Άδδξ. ‘’Καηάπζε ημκ αηνμβςκζαίμ θίεμ ηαζ δεκ ιπυνεζε κα ημκ πςκέρεζ· αδοκάηδζε ζ’
αοηυκ ηάεε δφκαιή ημο· βζ’ αοηυ ιαγί ι’ Ώοηυκ ηαζ ηδκ οπυθμζπδ, υζδ είπε, ζοκαπυααθε ηνμθή, αθμφ ελέιεζε ιαγί
ηαζ ηδκ ακενχπζκδ θφζδ’’368.
Βηεί δ πηχζδ ηενιαηίγεζ ηδκ παναδείζζα ηαηάζηαζδ, εδχ ηδκ πηχζδ δζαδέπεηαζ δ παναδείζζα ηαηάζηαζδ ιε
υθα ηα πανιυζοκα ηαζ γςμπμζά βζα ημκ άκενςπμ βκςνίζιαηά ηδξ.
Βηεί ιεηαλφ Θεμφ ηαζ ακενχπςκ ορχκεηαζ ιεζυημζπμξ ηαζ θναβιυξ· εδχ ημ ιεζυημζπμ ημο θναβιμφ
βηνειίγεηαζ, ηαηανβείηαζ, ηαζ εβηαζκζάγεηαζ πάθζ δ επζημζκςκία ιεηαλφ εηείκςκ, πμο πνμδβμοιέκςξ ήηακ
απμιαηνοζιέκμζ, Θεμφ δδθ. ηαζ ακενχπμο.
Βηεί ακμίβεζ έκαξ ιεβάθμξ πνεςζηζηυξ θμβανζαζιυξ, ημ πεζνυβναθμ ημο πνέμοξ ημο ακενχπμο, πμο αιάνηδζε
πνμξ ημκ Θευ· εδχ μ Λοηνςηήξ ιε ημ αίια Σμο οπμβνάθεζ ηδκ ελυθθδζδ ημο πνεςζηζημφ θμβανζαζιμφ ηαζ ζπίγεζ ημ
εκακηίμκ ιαξ πεζνυβναθμ.
Σδ εαοιαζηή αοηή ακηζζημζπία ηςκ βεβμκυηςκ ηδξ πηχζεςξ ηαζ ηδξ θφηνςζδξ, ηα μπμία θακενχκμοκ ηδ εέζδ
ηαζ ηδ θφζδ ημο δνάιαημξ απυ ηδκ πκμή ηδξ αβάπδξ ημο Θεμφ, πμο δζαηοαενκά ηα ζφιπακηα, ςξ ελήξ δζεγςβνάθδζε μ
ζενυξ Υνοζυζημιμξ,
‘’Με εηείκα ηα ιέζα πμο εκίηδζε μ δζάαμθμξ, ιε αοηά ηα ίδζα επεηνάηδζε μ Υνζζηυξ· ηαζ αθμφ έθααε
ηα ίδζα υπθα εηείκμο, ιε αοηά ημκ ηαηαπμθέιδζε· ηαζ πςξ, άημοζε: Πανεέκα ηαζ λφθμ ηαζ εάκαημξ, ήηακ ηα
ζφιαμθα ηδξ ήηηαξ ιαξ. Πανεέκμξ ήηακ δ Βφα· δζυηζ δεκ είπε βκςνίζεζ αηυιδ άκδνα. Ξφθμ ήηακ ημ δέκδνμ, ηαζ
εάκαημξ ήηακ ημ επζηίιζμ ημο Ώδάι. Ώθθά κα, πάθζ πανεέκμξ ηαζ λφθμ ηαζ εάκαημξ, αοηά ηα ζφιαμθα ηδξ ήηηαξ,
έβζκακ ηαζ ηδξ κίηδξ ζφιαμθα. Αζυηζ ακηί ηδξ Βφαξ δ Μανία· ακηί ημο λφθμο ηδξ βκχζεςξ ημο ηαθμφ ηαζ ημο
πμκδνμφ, ημ λφθμ ημο ζηαονμφ· ακηί ημο εακάημο ημο Ώδάι μ εάκαημξ ημο Υνζζημφ. Βίδεξ δζα πμίςκ εκίηδζε,
ιε αοηά ημκ ίδζμ ημκ κζηδιέκμ; Γφνς απυ ημ δέκδνμ ηαηαπμθέιδζε μ δζάαμθμξ ημκ Ώδάι· βφνς απ’ ημκ ζηαονυ
πάθερε δοκαιζηά μ Υνζζηυξ ημκ δζάαμθμκ· ηαζ λφθμ, ημ ιεκ έζηεθκε ζημκ άδδ, ημ δε, ακ ηαζ είπακ απέθεεζ απυ
εηεί, ημοξ ακαηαθμφζε’’369.
‘’ΐθέπε ηδκ πνμηφπςζδ ημο λφθμο ζημκ πανάδεζζμ ηαζ ημο λφθμο ζημκ ζηαονυ. Αζυηζ υπςξ αηνζαχξ ημ
λφθμ εηείκμ, ακ ηαζ ήηακ πθςνυ, βέκκδζε ημκ εάκαημ, ημ δε λφθμ ημο ζηαονμφ, ακ ηαζ ήηακ λενυ, βέκκδζε ηδ
γςή...’’370 ‘’υπςξ ιέζς ημο λφθμο δ πανάααζδ, έηζζ πάθζ ιέζς ημο λφθμο δ ζςηδνία... Βπεζδή απυ ημ λφθμ
έβζκε δ πανάααζδ... βζ’ αοηυ εέθδζε ζε λφθμ κα ζηαονχζεζ αοηή ηδκ απανπή, χζηε υπςξ δζα λφθμο έβζκε δ
πανάααζδ, έηζζ δζα λφθμο ηαζ δ ζςηδνία’’371 ‘’ηνειάζηδηε ζε λφθμ... βζα κα ακαηαθέζεζ ηδκ αιανηία πμο έβζκε
δζα λφθμο ζημκ πανάδεζζμ’’372.
‘’Αζα πανεέκμο θμζπυκ απέηηεζκε μ δζάαμθμξ ανπζηά ημκ Ώδάι, δζα πανεέκμο ανβυηενα ηαηαπμθέιδζε
μ Υνζζηυξ ημκ δζάαμθμ, ηαζ ημ λίθμξ, ημ μπμίμ ήηακ αημκζζιέκμ απ’ αοηυκ βζα ειάξ, αοηυ έημρε ηδκ ηεθαθή ημο
δνάημκημξ... δζα βοκαζηυξ εκίηδζε, δζα βοκαζηυξ είπε κζηδεεί’’373 ‘’ηαζ εηείκμ πμο ηαηαδίηαζε ηδκ Βφα, ηδκ
εοβαηένα ηδξ αζάγεηαζ ηυζμ πμθφ κα ηδκ δμλάζεζ... Αζυηζ υπμο εηηφπδζε ημ πνχημ, εηεί μ ζαηνυξ επζεέηεζ ημ
έιπθαζηνμ· απυ υπμο μ εάκαημξ είπε ηδκ ανπή ηδξ ελυδμο, απυ εηεί δ γςή ηδκ είζμδμ ηδξ γςήξ δδιζμφνβδζε.
Ώπυ βοκαίηα πνμήθεακ ηα άζπδια, απυ βοκαίηα πήβαζακ ηα πμθφ ηαθφηενα’’374· ‘’βεκκήεδηε απυ βοκαίηα, βζα
κα απαθείρεζ ηδκ αιανηία, πμο πνμήθεε ζημοξ ακενχπμοξ απυ βοκαίηα’’375.
Καζ βζα κα ζοκμρίζμοιε ιαγί ιε ημκ Μ. ΐαζίθεζμ,
‘’ηδκ μζημδμιή αοηή (ημκ άκενςπμ) ηαναημφκδζε μ επενυξ· ηα νήβιαηα πμο έβζκακ ζ’ αοηή ηα
ακαζηεφαζε μ δδιζμονβυξ. Έηζζ ακαβηαία ιεκ δ πηχζδ βζα ηδκ αιανηία, ιεβάθδ δε δ ακάζηαζδ βζα ηδκ
αεακαζία’’376.
‘’Δ θνμκηίδα ημο Θεμφ ηαζ ΢ςηήνμξ βζα ημκ άκενςπμ είκαζ δ ακάηθδζδ απυ ηδκ έηπηςζδ ηαζ δ
επάκμδμξ ζηδκ πνμζμζηείςζδ ημο Θεμφ απυ ηδκ αθθμηνίςζδ, πμο δδιζμονβήεδηε θυβς ηδξ παναημήξ’’377.
Καζ αξ επακαθάαμοιε, απεοεοκυιεκμζ ιεηά ημο ζενμφ Υνοζμζηυιμο, πνμξ ημκ άκενςπμ υθςκ ηςκ αζχκςκ,
‘’ηαζ υθα αοηά ηα οθίζηαηαζ μ Υνζζηυξ βζα ζέκα ηαζ βζα ηδκ πνμζηαζία ζμο, βζα κα ακαζνεεεί δ
ηονακκία ηδξ αιανηίαξ, βζα κα ηαεαζνεεεί δ ηονζανπία ημο δζααυθμο, βζα κα ημπμφκ ηα κεφνα ημο εακάημο, βζα
κα ακμίλμοκ ζε ιαξ μζ πφθεξ ημο μονακμφ, βζα κα αθακζζηεί δ ηαηάνα, βζα κα θοεεί δ πνμδβμφιεκδ
ηαηαδίηδ...’’378. ‘’Οκμιάζηδηε άκενςπμξ, βζα κα ζε μκμιάζεζ Θευ’’379 ‘’Οζ αιανηςθμί ηνέληε πνμξ Βηείκμκ,
πμο ζδηχκεζ ηδκ αιανηία ημο ηυζιμο’’380.
Καζ βζα κα ζοιπενάκμοιε ιαγί ιε ημκ παηένα ηδξ Θνδζηεζμθμβζηήξ Βπζζηήιδξ, ‘’ιυκμ δ Θνδζηεζμθμβία
ιπμνεί κα απμδχζεζ ζημκ Υνζζηζακζζιυ ηδκ μνεή ημο εέζδ ιεηαλφ ηςκ ενδζηεοιάηςκ ηδξ ακενςπυηδηαξ.
Ώοηή ιυκδ ιπμνεί κα ηαηαδείλεζ ιε πμζα έκκμζα ήθεε ην πιήξσκα ηνπ ρξφλνπ πνμξ θφηνςζδ απυ ημκ Νυιμ
ηαζ πνμξ απμδμπή ηδξ οζμεεζίαξ ημο Θεμφ. Μυκδ αοηή (δ Θνδζηεζμθμβία) εα απμδχζεζ ζηδκ υθδ ζζημνία ηδξ
ακενςπυηδηαξ, ζηδ ιδ ζοκεζδδηή πμνεία ηδξ πνμξ ημκ Υνζζηζακζζιυ, ημκ αθδεζκυ ηαζ αθδεχξ ζενυ παναηηήνα
ηδξ’’381.
‘’Δ αθδεζκή ζζημνία ηδξ ακενςπυηδηαξ είκαζ δ ενδζηεζαηή ζζημνία, μζ εαοιαζημί δνυιμζ, πάκς ζημοξ
μπμίμοξ μζ δζάθμνεξ μζημβέκεζεξ ημο ακενχπζκμο βέκμοξ ηαηέηεζκακ πνμξ ημκ ζημπυ, κα βκςνίζμοκ αθδεζκυηενα ημκ
Θευ ηαζ, δζα ηδξ βκχζεςξ ηαζ αβάπδξ, κα Σμκ πθδζζάζμοκ. Ώοηυ είκαζ δ αάζδ, πάκς ζηδκ μπμία ζηδνίγεηαζ δ ζζημνία
υθμο ημο ηυζιμο· αοηυ είκαζ ημ θςξ, ημ πκεφια, δ ηονίςξ γςή ηδξ ζζημνίαξ, πςνίξ δε αοηυ ηάεε άθθδ ζζημνία εα ήηακ
ζηδκ πναβιαηζηυηδηα αέαδθδ’’382.
4. – Η ζξεζθεηνινγηθή ζεκαζία ησλ νλνκάησλ θαη θπξηψηεξσλ επσλπκηψλ ηνπ Κπξίνπ εκψλ Ιεζνχ
Φξηζηνχ
Ώπυ ηα μκυιαηα ηαζ επςκφιζα ηδξ Π. ηαζ ηδξ Κ. Αζαεήηδξ, πμο απμδίδμκηαζ ζημκ ακαββεθιέκμ Μεζζία ηαζ
΢ςηήνα Θεάκενςπμ Κφνζμ διχκ Εδζμφ Υνζζηυ,
α) ημ υκμια Ιεζνχο [= ζςηήναξ] δεκ δυεδηε ζημκ ζανηςεέκηα Θευ Λυβμ απυ άκενςπμ, αθθά απ’ αοηυκ ημκ
Θευ Παηένα δζα ημο αββέθμο, δζεηάπεδζακ δ Πακαβία Πανεέκμξ Μανία ηαζ μ ικήζηςν Εςζήθ κα μκμιάζμοκ έηζζ ημκ
ελ αοηήξ ηαζ εη Πκεφιαημξ Ώβίμο ιέθθμκηα κα βεκκδεεί383. Έηζζ ςκυιαγε ηαζ μ Κφνζμξ ημκ Βαοηυ Σμο384, ηαζ μ θαυξ
ημκ Κφνζμ385, βνάθηδηε δε ηαζ πάκς ζημκ ζηαονυ αοηυ ημ υκμια απυ ημκ Πζθάημ386.
α) Ώπυ ημ υκμια Φξηζηφο πανιέκμ απυ ηδκ Π.Α. είκαζ δ απυδμζδ ζηδκ εθθδκζηή ημο εανασημφ μκυιαημξ
Μαζίαρ, ηαηά ηδκ εθθδκζηή ιεηαβναθή Μεζζίαο, ημ μπμίμ απμδίδεηαζ ζηδκ Π.Α. ζημοξ Παηνζάνπεξ, ζενείξ ηαζ
ανπζενείξ, ζε ααζζθείξ ηαζ ζε πνμθήηεξ, ζημκ θαυ, ηαη’ ελμπήκ δε ζημκ ιέθθμκηα θοηνςηή ημο ηυζιμο, ζηδκ Κ.Α. δε
ζημκ ζανηςεέκηα Θευ Λυβμ Εδζμφ, ςξ ημκ ηεπνζζιέκμκ ιέβζζημ ανπζενέα οπυ ημο Ώβίμο Πκεφιαημξ, ςξ ημκ ααζζθέα
ηςκ ααζζθέςκ ηαζ ηφνζμκ μθμηθήνμο ημο ηυζιμο ηαζ ηςκ αζχκςκ ηαζ ςξ ημκ ιέβζζημ ηςκ πνμθδηχκ, μ Οπμίμξ, ζε
ακηίεεζδ πνμξ ημοξ θμζπμφξ εη ιένμοξ ημο Θεμφ θαθμφκηεξ πνμθήηεξ, πνμθήηεοζε αθ’ εαοημφ, απυ ηδκ ζανηςιέκδ
Θευηδηα ζ’ Ώοηυκ.
β) Σμ ζοπκυηαηα, πνμξ οπυδεζλδ ημο Κονίμο ικδιμκεουιεκμ υκμια ΗΖ΢ΟΤ΢ ΥΡΗ΢ΣΟ΢ πνμαάθθεζ ζηδκ Κ.Α.
ςξ ημ ηαη’ ελμπήκ υκμια, ‘’ημ υκμια πμο είκαζ πάκς απ’ υθα ηα μκυιαηα’’387 ημ ‘’πάκς... απυ ηάεε ηζ πμο ακήηεζ υπζ
ιυκμ ζημκ ηςνζκυ, αθθά ηαζ ζημκ ιεθθμκηζηυ ηυζιμ’’388, επεζδή δζ’ αοημφ εηθνάγεηαζ ζηδκ ηονζμθελία δ ζδζυηδηα ηαζ
ημ ένβμ ημο Κονίμο ςξ ημο Θεμφ ΢ςηήνμξ ημο ηυζιμο: ‘’μφηε οπάνπεζ άθθμ υκμια (πνυζςπμ) ηάης απυ ημκ μονακυ
δμζιέκμ ζημοξ ακενχπμοξ ιε ημ μπμίμ κα ιπμνμφιε κα ζςεμφιε’’389.
δ) Σμ υκμια ‘’αλαηνιή εμ χςνπο’’, έθηεζ ηδκ πνμέθεοζή ημο απυ ηδκ Π.Α., υπμο ζηζξ πνζζημθμβζηέξ
ιεζζζακζηέξ πνμθδηείεξ μ ιέθθςκ ΐαζζθεφξ ηαζ ΢ςηήν ηαθείηαζ ‘’δίηαζδ ακαημθή’’ 390, ‘’ακαημθή υκμια ζ’
Ώοηυκ’’391, εηθνάγεζ ηδκ ακηίεεζδ ηδξ δζα Εδζμφ Υνζζημφ εβηαζκζαζεείζδξ κέαξ επμπήξ ημο ακαηείθακημξ εείμο
θςηυξ, ηδξ πθήνμοξ ελ απμηαθφρεςξ Ώθήεεζαξ ηαζ ηδξ Γςήξ πνμξ ηδκ πνμ Υνζζημφ ιεηαπηςηζηή επμπή ημο ζηυημοξ,
ηδξ άβκμζαξ ηαζ ημο εακάημο. Χξ εη ημφημο θέβεηαζ βζα ημκ Κφνζμ, υηζ ‘’αλέηεηιε’’392. Ο Κφνζμξ αηυιδ μκμιάγεηαζ ηαζ
‘’θσο’’393 ηαζ ‘’ήιηνο’’394.
ε) Ώθθά, εάκ ημ υκμια Ιεζνχο εηθνάγεζ ημ παβημζιίμο εηηάζεςξ ζςηδνζμθμβζηυ ένβμ ημο Κονίμο ηαζ ημ
υκμια Φξηζηφο ημ ηνζπθυ Σμο αλίςια, ημ ηαη’ ελμπήκ ενδζηεζμθμβζημφ πενζεπμιέκμο ηαζ ενδζηεζμθμβζηήξ ζδιαζίαξ
υκμια είκαζ, υπςξ θέπεδηε, ημ υκμια Δκκαλνπήι, ημ μπμίμ ενιδκεουιεκμ ζδιαίκεζ ‘’Ο Θεφο καδί καο’’. Σμ μπμίμ
απμδίδεηαζ αθ’ εκυξ ιεκ, υπςξ μ ίδζμξ μ άββεθμξ Κονίμο απμηαθφπηεζ, εζξ ημκ απυ ηδκ Πανεέκμ ιέθθμκηα κα
βεκκδεεί, ζφιθςκα ιε ηδκ πνζζημθμβζηή πνμθδηεία ημο ΔζαΎμο, ηαζ ημ μπμίμ εηθνάγεζ ζηδκ ηονζμθελία, ηδκ εκ
Υνζζηχ Εδζμφ ηαζ εεακενχπς, ηαζ δζ’ Ώοημφ ηεθεζζμονβδεείζα ζφγεολδ ηαζ ακαζφκδεζδ ηςκ πνμδβμοιέκςξ, απυ ηδξ
πηχζεςξ ηςκ πνςημπθάζηςκ, πςνζζιέκςκ, Θεμφ ηαζ ακενχπμο (Μεε’ διχκ μ Θευξ), ήημζ ηδκ θφηνςζδ ημο
ακενχπμο ζηδκ ηονζμθελία.
Με αοηυ ημ βεβμκυξ μ πνζκ αυναημοξ Θευξ, ηαηά ηδκ οπυζηαζή Σμο ςξ Θεμφ Λυβμο, θακενχεδηε ηαζ
απμηαθφθεδηε ζημοξ ακενχπμοξ ςξ άκενςπμξ ζοβπνυκςξ ηαζ Θευξ. Σμ μπμίμ μζ άκενςπμζ, βζα πνχηδ θμνά αθ’ υημο
πςνίζηδηακ απυ αοηυκ ηαηά ηδκ πηχζδ, υπζ ιυκμ άημοζακ, υπςξ ηυηε ζημκ πανάδεζζμ, αθθά ηαζ ερδθάθδζακ ιε ηα
ίδζα ημοξ ηα πένζα ηαζ είδακ ιε ηα ιάηζα ημοξ. Γζ’ αοηυ ιυκμξ αοηυξ οπάνπεζ πναβιαηζηυξ ‘’ιπηξσηήο’’ ζηδκ
παβηυζιζα Εζημνία.
Έηζζ ακαζοκδέεδηε εκ Υνζζηχ ηαζ δζα Υνζζημφ Εδζμφ μ άκενςπμξ ιε ημκ Πθαζημονβυ Θευ ημο,
ηενιαηίζηδηε δ ιεηαπηςηζηή πενίμδμξ ηδξ ‘’εθίρεςξ’’, ήημζ ημο πςνζζιμφ ημο ακενχπμο απυ ημκ Θευ [= ηδξ
αιανηίαξ] ηαζ ημο, θυβς ημο πςνζζιμφ, ηονζανπήζακημξ εακάημο ηαζ ηεθεζζμονβήεδηε δ θφηνςζδ (= δ άνζδ ηδξ
εθίρεςξ, ήημζ δ επακαζφκδεζδ Θεμφ ηαζ ακενχπμο) ηαζ εβηαζκζάζηδηε λακά ζηδ βδ δ παναδείζζα ηαηάζηαζδ ηδξ
αζχκζαξ γςήξ, ηδξ πανάξ ηαζ ηδξ αεακαζίαξ. Ο άκενςπμξ λακαανήηε εκ Υνζζηχ ηαζ δζα Υνζζημφ Εδζμφ ημκ αθδεζκυ
πθαζημονβυ Θευ ημο (μ Θευξ ιε ιαξ ακάιεζά ιαξ), ηαζ ημκ παιέκμ πανάδεζζυ ημο, δδθ. θοηνχεδηε. Γζ’ αοηυ ηαζ δ
αβκή Πανεέκμξ, ζηδκ μπμία ζηήκςζε μ δδιζμονβυξ ημο ζφιπακημξ Θευξ Λυβμξ, βζα κα θάαεζ απυ ηα αβκά ζπθάβπκα
ηδξ ημ ακενχπζκμ πενίαθδιά ημο, μκμιάγεηαζ ζηδκ εηηθδζζαζηζηή οικμθμβία ‘’δ βέθονα, πμο ιεηάβεζ ζημοξ
μονακμφξ’’, ‘’δ επμονάκζα ζηάθα, δζα ηδξ μπμίαξ ηαηέαδηε μ Θευξ – δ βέθονα πμο ιεηάβεζ ημοξ ακενχπμοξ απυ ηδ βδ
ζημκ μονακυ’’395. ‘’΢ηάθα, πμο ιε ηδ Υάνδ υθμοξ ημοξ ακφρςζε απυ ηδ βδ – δ πναβιαηζηή βέθονα πμο υθμοξ ημοξ
ιεηαθένεζ απ’ ημκ εάκαημ ζηδ γςή’’396.
ζη) Δ επςκοιία ‘’μ οζυξ ημο ακενχπμο’’ εηθνάγεζ ηδκ μονάκζα πνμέθεοζδ ημο Εδζμφ ςξ ημο
εκακενςπήζακημξ Θεμφ Λυβμο, δ μπμία δζαπζζηχκεηαζ ζηδκ εεακενχπζκδ οπυζηαζή Σμο ηαζ ζηδκ εηπθήνςζδ ηδξ
ιεζζζακζηήξ θοηνςηζηήξ απμζημθήξ Σμο.
γ) Σέθμξ δ επςκοιία ‘’Κφνζμξ’’ εηθνάγεζ ηδκ ζε μθυηθδνμ ημ ζφιπακ δβειμκζηή ηονζανπία ημο παιααζζθέςξ
Σνζαδζημφ Θεμφ, ημο απμηαθοθεέκημξ δζα ηδξ εκ Υνζζηχ εκακενςπήζεςξ ημο πνμαζςκίςξ ηαζ ακάνπςξ οπάνπμκημξ
Θεμφ Λυβμο ηαζ μοδειία ζπέζδ πνμέθεοζδξ ή μπμζαδήπμηε άθθδ ζπέζδ έπεζ ή επζδέπεηαζ ζφβηνζζδ πνμξ υιμζεξ
εκδείλεζξ, πμο απμδίδμκηαζ απυ ημοξ ακενχπμοξ ζε επίβεζμοξ ηονίανπμοξ, υπςξ απμδείπεδηε ενδζηεζμθμβζηά.
Δ ζοκάνηδζδ ηδξ εεμπμίδζδξ ημο ααζζθέςξ ιε ηδκ εεακενχπζκδ πνμζδμηία ήηακ θοζζηή, μ επίβεζμξ
ααζζθζάξ εεεςνείημ ηαηά ηδκ εθθδκμνςιασηή επμπή ζςηήναξ ημο ηυζιμο, μ ίδζμξ μ εευξ πάκς ζηδ βδ.
Δ ελάνηδζδ ηςκ ακενχπςκ απυ ζζπονυ επίβεζμ ‘’ααζζθέα εευ’’, ήημζ μ ηναηζηυξ εεζιυξ ηδξ
ακενςπμεεσζηζηήξ θαηνείαξ ηςκ ααζζθέςκ ζηδκ εθθδκμνςιασηή ‘’μζημοιέκδ’’, εκίζποε ηδκ παβηυζιζα
εεακενχπζκδ πνμζδμηία, mutatis mutandis μ Πνμζδμηχιεκμξ Θεάκενςπμξ έιεθθε κα ηονζανπήζεζ ζημκ ηυζιμ,
ααζζθεφμκηαξ ηαζ ζηδ βδ, υπςξ ηαζ ζημκ μονακυ.
Ονεχξ παναηδνήεδηε ήδδ, υηζ ‘’δ ελέθζλδ ηδξ πενί [επζβείμο] ααζζθέςξ εεμφ ακηίθδρδ θεάκεζ ζημκ φρζζηυ
ηδξ ζδιείμ ζημ εοαββέθζμ ηδξ βεκκήζεςξ ημο Κπξίνπ ηνπ θφζκνπ, μ μπμίμξ επεοθδιείηαζ ςξ μ ΢ςηήναξ ημο ηυζιμο,
πμθφ παναηηδνζζηζηυ πανάθθδθμ ηαζ ζοβπνυκςξ ααεεζά εζςηενζηή ακηίεεζδ πνμξ ημ Υνζζηζακζηυ Βοαββέθζμ’’ 397
5. – Η παγθνζκηφηεηα ηεο ιχηξσζεο δηα ηνπ Θεαλζξψπνπ Κπξίνπ Ιεζνχ Φξηζηνχ
1. – Ο Υνζζηζακζζιυξ είκαζ ενδζηεία παβηυζιζα. ΋θμζ μζ άκενςπμζ ακελαζνέηςξ είκαζ πνμζηαθεζιέκμζ ζηδκ
ζςηδνία, πμο ηεθεζζμονβήεδηε δζα ημο Εδζμφ Υνζζημφ. Σμκ θυβμ αοηήξ ηδξ βεκζηήξ πνμζηθήζεςξ ακαπηφζζεζ μ Ώπ.
Πέηνμξ398.
2. – Δ παβημζιζυηδηα ημο Υνζζηζακζζιμφ δεκ είκαζ πνμβναιιαηζηή πμθζηζηή, υπςξ ζοιααίκεζ ζε άθθα
θεβυιεκα παβηυζιζα ενδζηεφιαηα, αθθά έβηεζηαζ ζ’ αοηή ηδκ μοζία ημο ηαζ ηδ ζπέζδ ημο αθδεζκμφ Θεμφ πνμξ ημοξ
ακενχπμοξ, είκαζ άνα θοζζηή ζοκέπεζα ηαζ ελςηενζηή εηδήθςζδ ηδξ εζχηενδξ μοζίαξ ηαζ απμζημθήξ ημο
Υνζζηζακζζιμφ.
Σα βεβμκυηα, πμο εειεθζχκμοκ ηαζ δζηαζχκμοκ ηδκ παβημζιζυηδηα ημο Υνζζηζακζζιμφ, ςξ μοζζαζηζηυ ημο
ζοζηαηζηυ ζημζπείμ, είκαζ:
α) δ θοζζηή εκυηδηα ημο ακενςπίκμο βέκμοξ, ημ μπμίμ δδιζμονβήεδηε απυ ημκ έκα Θευ.
α) δ θοζζηή επζηονζανπία ημο δδιζμονβμφ εεμφ, ςξ Παηένα ηαζ Πνμκμδηή, ζ’ υθμ ημ ακενχπζκμ βέκμξ απυ ηδ
δδιζμονβία ιέπνζ ηδκ ζοκηέθεζα ημο ηυζιμο.
β) δ απ’ αοηή ηδκ πηχζδ, θυβς ηςκ ζοκεπεζχκ ηδξ, πνμαπμθαζζζιέκδ απυ ημκ βειάημ αβάπδ πακάβαεμ Θευ
ηαεμθζηή ζςηδνία, ηαηά ημ πνμηαεμνζζιέκμ απ’ Ώοηυκ, πακζυθςξ, ζπέδζμ, ημ μπμίμ απθχκεηαζ ζε υθδ ηδκ
παβηυζιζα ζζημνία ηαζ ημ μπμίμ πναβιαημπμζείηαζ απυ ηαηααμθήξ ηυζιμο ζοκεπχξ ηαζ ααειζαίςξ.
δ) δ εβηαζκζαζεείζα οζμεεζία υθςκ ηςκ ακενχπςκ δζα ημο εκ Υνζζηχ Εδζμφ εκακενςπήζακημξ Θεμφ, μζ
μπμίμζ έβζκακ ηέηκα ημο ίδζμο Παηένα, ηαζ δ ηαηά θοζζηή ζοκέπεζα αοηήξ ηδξ οζμεεζίαξ εβηαζκζαζεείζα αδεθθςζφκδ
ιεηαλφ ηςκ ακενχπςκ, ακελανηήηςξ θφθμο, θοθήξ, ενδζηεφιαημξ ηαζ ημζκςκζηήξ ηαηαζηάζεςξ, ηςκ μπμίςκ,
οζμεεζίαξ δδθ. ηαζ αδεθθςζφκδξ, θοζζμθμβζηή ζοκέπεζα ηαζ μνβακζηυ απμηέθεζια είκαζ δ Υνζζηζακζηή έιπναηηδ
αβάπδ.
3. – Ο Ώπ. Πέηνμξ απμηαθφπηεζ, υηζ α) ε ζωηεξία όινπ ηνπ θόζκνπ ήηαλ πξναηώληα ζέιεζε ηνπ Θενύ α)
αοηή εα εηηεζκυηακ ζε υθα ηα έεκδ β) ημ πενζεπυιεκυ ηδξ εα ήηακ μ θυβμξ ημο εοαββεθίμο δ) ηεθζηυξ ζημπυξ ηδξ δ
ηαεμθζηή πίζηδ ε) βζ’ αοηυ μ Θευξ πνμεημίιαζε ηα έεκδ, αθμφ πμνήβδζε ζ’ αοηά ‘’ηαεχξ ηαζ ζε ιαξ ημ άβζμ
Πκεφια’’ πςνίξ ηαιιζά δζάηνζζδ ηαζ αθμφ ηαεάνζζε ηζξ ηανδζέξ ημοξ βζα ηδκ οπμδμπή ημο Υνζζημφ.
4. – Ο παβηυζιζμξ παναηηήναξ ηδξ ζςηδνίαξ δεκ είπε απμηαθοθεεί ζημκ ελςαζαθζηυ ηυζιμ. Ώοηυξ
απμηεθμφζε ημ πενζεπυιεκμ ημο ‘’ιοζηδνίμο ημο Υνζζημφ’’, ημ μπμίμ ζε άθθεξ βεκεέξ δεκ έβζκε βκςζηυ ζημοξ οζμφξ
ηςκ ακενχπςκ, υπςξ ηχνα απμηαθφθεδηε ζημοξ αβίμοξ απμζηυθμοξ Σμο ηαζ πνμθήηεξ εκ πκεφιαηζ. Δίλαη ηα έζλε
ζπγθιεξνλόκα θαη ζύζζσκα θαη ζπκκέηνρα ηδξ οπμζπέζεχξ Σμο εκ ης Υνζζηχ δζα ημο Βοαββεθίμο.
Σδκ παβημζιζυηδηα ημο Υνζζηζακζζιμφ πνμελήββεζθακ μζ Πνμθήηεξ ηαζ μ Πνυδνμιμξ Εςάκκδξ ιε ημ
πνμθδηζηυ πκεφια ηαζ μζ άββεθμζ απ’ ημκ μονακυ ηαζ μ βένςκ ΢οιεχκ ιε πνμθδηζηυ πκεφια ηαζ μ εοαββεθζζηήξ
Εςάκκδξ ζηδκ Ώπμηάθορδ399.
Τνλ ηειηθφ ζθνπφ θαη ηελ έθηαζε ηνπ ρξηζηηαληθνχ θεξχγκαηνο ηεο απνιπηξψζεσο θαη ζσηεξίαο
πνμζδζυνζζε μ ίδζμξ μ Κφνζμξ, ηεθζηυξ ζημπυξ ημο είκαζ μ εηπνζζηζακζζιυξ υθδξ ηδξ ακενςπυηδηαξ πνμ ηδξ
ζοκηέθεζαξ ημο ηυζιμο.
5. – Χξ υνβακα πνμξ πναβιαημπμίδζδ αοημφ ημο ζημπμφ ηθήεδηακ νη Απφζηνινη, ημ δε ένβμ ημοξ ζε
παβηυζιζμ πεδίμ μκμιάγεηαζ απμζημθή.
Δ θέλδ απφζηνινο ζηδκ Κ.Α. ζδιαίκεζ: α) βεκζηά ημκ απμζηεθθυιεκμ, απμζηαθέκηα ή απεζηαθιέκμ α) ημκ
Ιεζνχ Φξηζηφ ςξ ημκ ζανηςεέκηα Θευ Λυβμ, πμο ζηάθεδηε ζημκ ηυζιμ απυ ημκ Θευ Παηένα β) απφζηνινη βεκζηά
μκμιάγμκηαζ μζ πνχημζ απυ ημκ Θευ ημπμεεηδιέκμζ ηαηά ζεζνά αλζςιαημφπμζ ή πμο δέπηδηακ ηδ δςνεά ηδξ πάνζημξ
ζηδκ Βηηθδζία ημο Υνζζημφ δ) απυζημθμζ ζηα πενζζζυηενα πςνία ηδξ Κ.Α. μκμιάγμκηαζ νη δψδεθα, πνπ εθιέρζεθαλ
απφ ηνλ Φξηζηφ, απθχξ μζ πνχδκ ηαθμφιεκμζ καζεηέο ηαζ απυ ημκ Κφνζμ μκμιαζεέκηεξ απυζημθμζ, επεζδή είπακ
πνμμνζζεεί απ’ Ώοηυκ κα απμζηαθμφκ ηαζ απμζηαθέκηεξ ζημκ ηυζιμ, βειάημζ απ’ ηδ πάνδ Σμο ηαζ ηδκ ελμοζία Σμο,
κα ηδνφλμοκ ημ εοαββέθζμ ηδξ ααζζθείαξ ημο Θεμφ ζ’ υθδ ηδκ μζημοιέκδ, κα αβάγμοκ δαζιυκζα ηαζ κα εεναπεφμοκ
απυ αζεέκεζεξ.
Ώοημί μκμιάγμκηαζ ηαζ ‘’άγηνη απφζηνινη’’, απυ ημκ Ώπ. Παφθμ ηαζ ‘’απυζημθμζ Υνζζημφ’’, ζε ακηζδζαζημθή
πνμξ ημοξ δυθζμοξ ρεοδαπμζηυθμοξ, υνβακα ημο ζαηακά, ηαζ ‘’νη θαη’ εμνρήλ απφζηνινη’’, ζε ακηίεεζδ πνμξ ημκ
ηαη’ αοηυ ημκ ηνυπμ παναηηδνίγμκηα αοημφξ Ώπ. Παφθμ, πμο αοημπαναηηδνίγεηαζ ςξ μ εθάπζζημξ, υιςξ υπζ θζβυηενμ
απυ εηείκμοξ ημοναζεέκηα, ηαζ ‘’απφζηνινη εθθιεζηψλ, δφμα Φξηζηνχ’’.
΢ηα πςνία, πμο ακαθένμκηαζ ζ’ αοημφξ ημοξ δχδεηα απμζηυθμοξ, πνέπεζ κα ζοβηαηανζειδεμφκ ηαζ ηα : Πνάλ.
1, 2 ηαζ 26, υπμο απφζηνινη κμμφκηαζ νη έλδεθα, ιεηά ηδκ αοημηημκία ημο Εμφδα ηαζ πνμ ηδξ εηθμβήξ ημο Μαηείμο.
ε) ηαζ επξχηεξα ηνπ θχθινπ ησλ δψδεθα, μζ ιαεδηέξ μκμιάγμκηαζ απυ ημκ Παφθμ ‘’απφζηνινη, μζ μπμίμζ ηαζ
πνζκ απυ ειέκα έβζκακ (ιαεδηέξ) ημο Υνζζημφ’’, ιεηαλφ ηςκ μπμίςκ Ώκδνυκζημξ ηαζ Εμοκίαξ, μζ μπμίμζ είκαζ ζπμοδαίμζ
ιεηαλφ ηςκ Ώπμζηυθςκ400.
ζη) μζ δχδεηα καδί κε ηνλ Παχιν μκμιάγμκηαζ μιμίςξ απφζηνινη.
γ) μ Ώπ. Παφθμξ μκμιάγεζ ημκ εαοηυ ημο απόζηνιν, απφζηνιν Ιεζνχ Φξηζηνχ, εζλψλ απφζηνιν, ειάρηζην
ησλ απνζηφισλ, ιζα θμνά δε, μιζθχκηαξ βζα ημκ εαοηυ ημο, πνδζζιμπμζεί ΄΄πθδεοκηζηυ ηδξ ιεηνζμθνμζφκδξ’’
(pluralis mediocritatis) Φξηζηνχ απφζηνινη.
δ) μ Πέηνμξ μκμιάγεζ ημκ εαοηυ ημο απυζημθμ ηαζ απυζημθμ Εδζμφ Υνζζημφ.
6. – ΢ηδκ Κ.Α. μκμιάγεηαζ απνζηνιή ημ απυ ηδκ ζδζυηδηα ημο απμζηυθμο πνμζδζμνζζιέκμ ένβμ ηδξ
ελοπδνέηδζδξ ημο εοαββεθίμο ημο Υνζζημφ δζα ηδξ δζαδυζεχξ ημο ζ’ υθδ ηδκ μζημοιέκδ.
Δ θέλδ απμζημθή απακηά ζηδκ Κ.Α.: α) ημ πνχημ ζηζξ Πνάλ. 1, 25, ζοκδεδειέκδ ιε ηδ θέλδ δηαθνλία, ηαζ
ακαθένεηαζ ζημκ πξννξηζκφ, ημκ μπμίμ είπε, ιαγί ιε ημοξ άθθμοξ απμζηυθμοξ, μ Εμφδαξ ηαζ απυ ημκ μπμίμ ελεηνάπεζ.
Ώκη’ αοημφ δε μζ οπυθμζπμζ ιαεδηέξ πνμζεφπμκηαζ ζημκ Κφνζμ, βζα κα ακαδείλεζ απυ ημοξ δφμ οπμρδθίμοξ δζαδυπμοξ
ημο Εμφδα ‘’έκακ, ημκ μπμίμ δζάθελεξ λα ιάβεη ηε ζέζε ζην ιεηηνχξγεκα απηφ θαη ζηελ απνζηνιή ηδκ μπμία πανέαεζ
μ Εμφδαξ’’ (Πνάλ. 1, 24-25). Καζ αθμφ ηθδνχεδηε μ Μαηείαξ ζοβηαηαρδθίζηδηε ιαγί ιε ημοξ έκδεηα απμζηυθμοξ. α)
΢ηδκ πνμξ Ρςιαίμοξ 1, 5 θέβεζ μ Ώπ. Παφθμξ πενί ημο Κονίμο διχκ Εδζμφ Υνζζημφ ‘’δζα ημο Οπμίμο θάααιε ηδ ράξε
θαη ηελ απνζηνιή κα μδδβήζμοιε ζηδκ πίζηδ φια ηα έζλε βζα κα δμλαζηεί ημ υκμιά Σμο, ιεηαλφ αοηχκ είζεε ηαζ
ζεζξ (μζ πνζζηζακμί ηδξ Ρχιδξ πνμξ ημοξ μπμίμοξ βνάθεζ) πνμζηαθεζιέκμζ απ’ ημκ Εδζμφ Υνζζηυ’’. Άνα απνζηνιή
εδχ ζδιαίκεζ, ε ζεφζδνηε ράξε ηεο ηδηφηεηαο ηνπ απνζηφινπ, ημ απεζηαθιέκμο ζηα έεκδ πνμξ δζάδμζδ ηδξ
Υνζζηζακζηήξ αθήεεζαξ ηαζ εθέθηοζδ ηςκ ακενχπςκ ζηδκ πίζηδ ζημ υκμια ημο Κονίμο Εδζμφ Υνζζημφ, χζηε κα
βίκμοκ πνζζηζακμί.
β) Τελ ηδηφηεηα ηνπ απνζηφινπ θαη ην απνζηνιηθφ έξγν ειθαίκεζ δ θέλδ απνζηνιή ηαζ ζημ Κμν. 9, 2 ‘’δεκ
είιαζ απυζημθμξ;.... εάκ ζε άθθμοξ δεκ είιαζ απυζημθμξ, αθθ’ υιςξ ζε ζαξ αεααίςξ είιαζ. Αζυηζ απυδεζλδ ηεο δηθήο
κνπ απνζηνιήο εκ Κονίς είζηε εζείξ’’. Βδχ πανμοζζάγεηαζ μθμηθδνςιέκμ ημ ένβμ ημο απμζηυθμο, απμδεζηκουιεκμ
απυ ημοξ ηανπμφξ ημο. δ) ΢ημ Γαθ. 2, 8 ε ιέμε απνζηνιή ελζζχκεηαζ ιε ηδκ έκκμζα, ‘’λα πηζηεχεηε ην επαγγέιην’’, ιε
ηδ πάνδ πμο δίδεηαζ απυ ημκ Κφνζμ.
7. – Πεγή ή πξνέιεπζε ηνπ απνζηνιηθνχ αμηψκαηνο. Σμ απμζημθζηυ αλίςια είκαζ πάνδ δμζιέκδ απυ ημκ
Θευ, ‘’δεκ έβζκε (απυζημθμξ) απυ ακενχπμοξ μφηε απυ ηάπμζμκ άκενςπμ, αθθά δζα Εδζμφ Υνζζημφ ηαζ Θεμφ Παηνυξ,
πμο ακέζηδζε αοηυκ εη κεηνχκ’’401. Απνζηνιέαο είκαζ μ Εδζμφξ, δ πδβή ηδξ ελμοζίαξ, ηδξ δοκάιεςξ ηαζ ηδξ ζμθίαξ.
8. – Σμ πενζεπυιεκμ ηδξ απμζημθήξ είκαζ ηνζπθυ:
α) κα ηδνφζζεζ ιεηάκμζα ηαζ κα θένεζ ημ εοπάνζζημ ιήκοια βζα ηδκ ααζζθεία ημο Θεμφ πμο πθδζζάγεζ· ιεηά
ηδκ ακάθδρδ ημο Κονίμο πνμζηέεδηε ζημ πενζεπυιεκμ ημο απμζημθζημφ ηδνφβιαημξ ηαζ ημ ηδνφηηεζκ, υηζ μ
ακαζηδιέκμξ Εδζμφξ είκαζ μ Μεζζίαξ, μ Οπμίμξ εα έθεεζ ηαζ πάθζ απυ ημοξ μονακμφξ, βζα κα ηνίκεζ ημκ ηυζιμ· α) κα
ελμοζζάγεζ δοκαιζηά υθα ηα αηάεανηα πκεφιαηα, ήημζ ηα δαζιυκζα, ηαζ κα ηα εηδζχηεζ· β) κα εεναπεφεζ απυ
αζεέκεζεξ.
Σμ πενζεπυιεκμ αοηυ ηδξ ‘’απμζημθήξ’’ ζοκυρζζε μ Κφνζμξ θίβμ πνμ ηδξ ακαθήρεχξ Σμο, υηακ πανήββεζθε
ζημοξ ιαεδηέξ Σμο, κα πμνεοεμφκ βζα κα ηάκμοκ ιαεδηέξ ζε υθα ηα έεκδ, ηαζ κα δζδάζημοκ, κα θοθάηημοκ ηαζ κα
εθανιυγμοκ πςνίξ πανεηηθίζεζξ υθεξ ηζξ εκημθέξ Σμο, δδθ. κα ηδνφζζμοκ αοηυ ημ εοαββέθζμ ηδξ ααζζθείαξ ημο Θεμφ
ηαζ κα ημοξ ααπηίγμοκ ζημ υκμια ημο Βκυξ Σνζαδζημφ Θεμφ.
9. – Οη εθδειψζεηο ηεο απνζηνιηθήο παξνπζίαο θαη δξάζεσο μκμιάγμκηαζ ‘’ζεκεία ηνπ απνζηφινπ’’ ηαζ
πενζθαιαάκμοκ, ζδιεία ηαζ ηέναηα ηαζ δοκάιεζξ, ήημζ ιεβαθεζχδεζξ ηαζ εαοιαημονβζηέξ ελςηενζηεφζεζξ ηδξ εείαξ
πάνζημξ πμο εκμζημφζε ζ’ αοημφξ ηαηά ηδκ επζηέθεζδ ηδξ απμζημθζηήξ ημοξ δζαημκίαξ, πμο πνμηαθμφζακ ημκ
εαοιαζιυ ηαζ ηδκ εοβκςιμζφκδ ηςκ θαχκ, ηδκ δμλμθμβία ημο Θεμφ ηαζ ηδκ πνμζέθεοζδ ηςκ πζζηχκ ζηδκ κέα
ενδζηεία ηδξ πάνζημξ.
10. – Οη ζπζηάζεηο πνπ έγηλαλ απφ ηνλ Κχξην πξνο ηνπο απνζηφινπο βζα ηδ δζελαβςβή ηδξ απμζημθήξ ημοξ
είκαζ, α) θζηυηδηα, αλζμπνέπεζα ηαζ απθυηδηα α) απμθοβή αθθαβήξ αάζεςξ, ήημζ πεδίμο δνάζεςξ, ιέπνζξ
εηπθδνχζεςξ ημο ζημπμφ ηδξ απμζημθήξ β) πανάηαιρδ ηςκ ακηζδνάζεςκ πςνίξ άζηδζδ αίαξ δ) οπμιμκή ιέπνζ ηδκ
ηεθζηή κίηδ.
Οη δπζρέξεηεο εα είκαζ ιεβάθεξ, απμζηέθθμκηαζ, ςξ πνυααηα εκ ιέζς θφηςκ, ήημζ ημ πενζαάθθμκ εα είκαζ
επενζηυ ηαζ επζηίκδοκμ, εα οπμζημφκ δε ζηθδνή ιεηαπείνζζδ, ζοθθήρεζξ, δίηεξ, ιαζηζβχζεζξ, ιίζμξ ιέπνζ ηαζ
εακάηςζδ, αθθά ν Θεφο ζα είλαη βνεζφο ημοξ άκςεεκ ηαηά ηζξ ηνίζζιεξ ζηζβιέξ.
11. – Τελ εληνιή ηνπ Κπξίνπ εμεπιήξσζαλ νη Απφζηνινη. Ώοηυ ημ αεααζχκεζ μιυθςκα δ Υνζζηζακζηή
Γναιιαηεία. ΢ε ηείιεκμ, ημ μπμίμ θένεηαζ ςξ απυθαζδ ηάπμζαξ δεφηενδξ απμζημθζηήξ ζοκυδμο ζηδκ Ώκηζυπεζα,
ακαβνάθεηαζ, ιαγί ιε ηα άθθα, ςξ ηνίηδ ηαηά ζεζνά απυθαζδ ηςκ απμζηυθςκ, ‘’κα δέπμκηαζ απφ θάζε έζλνο θαη
γέλνο αοημφξ πμο ζχγμκηαζ ζηδκ μνευδμλδ πίζηδ θαη λα θεξπρζεί ζε φια ηα έζλε ν ιφγνο ηεο αιήζεηαο’’.
Σηηο παξαβνιέο ηνπ Δξκά δζααάγμοιε ‘’αοηυ ημ ιεβάθμ δέκδνμ, ημ μπμίμ ζηεπάγεζ πεδζάδεξ ηαζ αμοκά ηαζ
υθδ ηδ βδ, είκαζ μ κυιμξ ημο Θεμφ, πμο δυεδηε ζ’ υθμ ημκ ηυζιμ. Ώοηυξ δε μ κυιμξ είκαζ, μ Τζυξ ημο Θεμφ, πμο
ηδνφπεδηε ζηα πέναηα ηδξ βδξ’’. Καζ ηαηςηένς: ‘’αοηά ηα δχδεηα υνδ είκαζ μζ (δχδεηα) θοθέξ πμο ηαημζημφκ ζε
υθμ ημκ ηυζιμ. Κδνφπεδηε ζ’ αοηέξ μ Τζυξ ημο Θεμφ δζα ηςκ Ώπμζηυθςκ...μζ δχδεηα αοηέξ θοθέξ πμο ηαημζημφκ υθμ
ημκ ηυζιμ είκαζ δχδεηα έεκδ... υθα ηα έεκδ πμο ηαημζημφκ οπυ ημκ μονακυ, ηα μπμία άημοζακ ηαζ πίζηερακ, ζημ
΋κμια (ημο Τζμφ) ημο Θεμφ ηαθέζηδηακ’’.
Κιήκεο ν Αιεμαλδξεχο πθδνμθμνεί: ‘’Ο δε θυβμξ ημο δζδαζηάθμο ιαξ δεκ έιεζκε ιυκμ ζηδκ Εμοδαία, υπςξ
ζηδκ Βθθάδα δ θζθμζμθία. Υύζεθε ζ’ όιε ηελ νηθνπκέλε πείεμκηαξ ηαζ ημοξ Έθθδκεξ ιαγί ιε ημοξ ααναάνμοξ ζε ηάεε
έεκμξ ηαζ ηχιδ ηαζ ζε ηάεε πυθδ, υθμοξ ημοξ μίημοξ ηαζ ζδζαζηένςξ ζε ηαεέκα λεπςνζζηά απ’ αοημφξ πμο ημκ
άημοζακ. Ώηυιδ ηαζ απ’ αοημφξ ημοξ θζθμζυθμοξ υπζ θίβμοξ ήδδ ημοξ έπεζ ιεηαεέζεζ ζηδκ αθήεεζα’’. Καζ μ
Δηξελαίνο: ‘’Ώοηυ ημ ηήνοβια αθμφ πανέθααε ηαζ αοηή ηδκ πίζηδ δ Βηηθδζία, ακ ηαζ είκαζ δηαζθνξπηζκέλε ζε όιν
ηνλ θόζκν, επζιεθχξ ηδκ θοθάζζεζ... ζακ κα ηαημζηεί έκακ μίημ... υπςξ αηνζαχξ μ ήθζμξ... ζε υθμ ημκ ηυζιμ έκαξ ηαζ
μ αοηυξ, έηζζ ηαζ ην θήξπγκα ηεο αιεζείαο παληαρνύ θσηίδεη’’. Καζ μ Τεξηπξιιηαλφο μιμίςξ· ‘’(Ο Υνζζηυξ, μ Οπμίμξ)
ιε ηδκ πίζηδ ημο Βοαββεθίμο ηαηέθααε υθμ ημκ ηυζιμ’’. Καζ μ Ωξηγέλεο: ‘’μ δε πέιραξ ημκ Εδζμφκ Θευξ αθμφ
δζέθοζε ηάεε επζαμοθή ηςκ δαζιυκςκ, έηαιε παληαρνύ ηεο νηθνπκέλεο πνμξ πάνδ ηδξ επζζηνμθήξ ηαζ δζμνεχζεςξ ηςκ
ακενχπςκ, λα επηθξαηήζεη ην Δπαγγέιην ηνπ Ηεζνύ θαη λα γίλνπλ παληνύ Δθθιεζίεο, μζ μπμίεξ ακηζπμθζηεφμκηαζ ηζξ
εηηθδζίεξ δεζζζδαζιυκςκ ηαζ αηυθαζηςκ ηαζ αδίηςκ’’. Καζ πζμ ηάης: ‘’ηάεε ιεκ ενδζηεία εα ηαηαθοεεί, εα
επζηναηήζεζ ιυκμ δ ενδζηεία ηςκ πνζζηζακχκ, δ μπμία ηαζ ιυκδ ηάπμηε εα οπενζζπφζεζ, επεζδή μ θυβμξ πάκημηε
πενζζζυηενεξ ροπέξ πνμζεθηφεζ’’.
Καζ μ Δπζέβηνο βνάθεζ: ‘’πςξ θμζπυκ δεκ εα θακεί πμθφ ιεβάθμ ημ ιέβα ιοζηήνζμ ηδξ εοαββεθζηήξ
μζημκμιίαξ: όινπο από παληνύ, απ’ ηδκ παηνμπανάδμηδ πθάκδ... νη νπνίνη ιόγσ ηεο θσλήο ηνπ ζσηήξνο καο έρνπλ
αλαθιεζεί θαη ηνπο αλζξώπνπο, πνπ θαηνηθνύλ κέρξη ηηο εζραηηέο ηεο γεο ηνπο έρεη ιπηξώζεη από ηελ απάηε πνπ θαηείρε
όιε ηε δσή από αηώλεο, ώζηε λα αλεγεξζνύλ δηδαζθαιεία επζεβείαο ράξε ηνπ πακβαζηιέσο θαη δεκηνπξγνύ ησλ
όισλ...’’.
ΐεααίςξ μ Κφνζμξ ηαζ μζ Ώπυζημθμζ ζηνάθδηακ ηαη’ ανπάξ πνμξ ημοξ Εμοδαίμοξ, αθθά, υηακ αοημί ιε
ζηθδνυηδηα απέηνμοζακ ημκ Κφνζμ, ζηνάθδηακ πνμξ ημκ οπυθμζπμ ηυζιμ, πςνίξ αοηυ κα ζδιαίκεζ, υηζ μ Εζναήθ εα
ιείκεζ έλς απυ ηδκ ζςηδνία. Μία διένα εα εηπνζζηζακζζηεί ηαζ αοηυξ, πανά ημκ θαζκμιεκζηυ απμηθεζζιυ ημο, δζυηζ
ηαζ υθμξ μ ελςπνζζηζακζηυξ ηυζιμξ, ηαζ αοηυξ, πμο δζαηεθεί αηυιδ έλς ‘’απ’ ηδκ αοθή’’ ημο Κονίμο, δεκ παφεζ κα
είκαζ ηνπ Φξηζηνχ ηαζ κα ανζειείηαζ ιαγί ςξ εκζαία πμίικδ ιαγί ιε ηα πνυααηα, δζυηζ ‘’εζξ Θευξ ηαζ παηήν υθςκ,
ηονζανπεί ζε υθμοξ, εκενβεί ιέζα απυ υθμοξ ηαζ ηαημζηεί ζε υθμοξ ιαξ’’402.
12. – Οζ Βηηθδζίεξ ηδξ Αφζεςξ απμδίδμοκ ηδ θέλδ απνζηνιή ηδξ Κ.Α. δζα ηδξ Vulgata ηονζμθεηημφζδξ
θέλεςξ mission, απυ ηδκ μπμία πνμήθεακ ηαζ μζ ζφβπνμκμζ υνμζ (Mission, Missionnaire, Science de la Mission,
Science of Mission, Missionwissenschaft). Ώθθά ζηδκ εθθδκζηή μνμθμβία δ θέλδ απνζηνιή έπαοζε, ηαηά ημοξ
κεχηενμοξ πνυκμοξ, κα ηονζμθεηηείηαζ ιε ηδ ζδιαζία, ηδκ μπμία έπεζ ηαζ ζηδκ Κ.Α. ηαζ έβζκε υνμξ ηδξ πμθζηζηήξ ηαζ
επζζηδιμκζηήξ γςήξ. Βπμιέκςξ βζα κα ιδκ ζοβπέεηαζ δ ηονζμθεηημφιεκδ ζηδκ Κ.Α. απνζηνιή πνμξ ηζξ, ηαηά ηδ
ζφβπνμκδ βθχζζα, μκμιαγυιεκεξ απμζημθέξ, δ πνχηδ μκμιάζηδηε ηεξά. Έηζζ πνμήθεακ ζηδκ εθθδκζηήξ
επζζηδιμκζηή ενδζηεζμθμβζηή μνμθμβία μζ ζφκεεημζ υνμζ Ιεξαπνζηνιή ηαζ Ιεξαπφζηνινο, πμο οπμηαηέζηδζακ ημοξ
ανπζημφξ αζφκεεημοξ, ςξ ακηίζημζπμζ ηςκ υνςκ ηδξ Αφζδξ, mission, missionnaire.
Σμοξ κέμοξ αοημφξ υνμοξ δ εθθδκζηή ενδζηεζαηή μνμθμβία επζθφθαλε βζα ηδκ εμσηεξηθή Ιεξαπνζηνιή, ήημζ
βζα ηδκ δζάδμζδ ηδξ Υνζζηζακζηήξ ενδζηείαξ ζ’ ελςπνζζηζακζημφξ θαμφξ. Γζα ημκ παναηηδνζζιυ υιςξ ηδξ εζσηεξηθήο
ηεξαπνζηνιήο, δ μπμία ενβάγεηαζ βζα ηδκ ηαηάνηζζδ ηςκ ηαη’ υκμια πνζζηζακχκ ζε πναβιαηζημφξ πνζζηζακμφξ, δ
εθθδκζηή ενδζηεζαηή μνμθμβία επακήθεε ζηδκ μνμθμβία ηδξ Κ.Α. ηαζ ιάθζζηα ζε ζοκάνηδζδ ηδξ θέλδξ απμζημθή
πνμξ ηδ θέλδ δζαημκία (Πνάλ. 1, 25), αθμφ μκυιαζε ηδκ εζςηενζηή Εεναπμζημθή ‘’απνζηνιηθή δηαθνλία’’.
13. – Σα εοκμσηά πενζζηαηζηά βζα ηδκ ελάπθςζδ ημο Υνζζηζακζζιμφ ζημκ ηυζιμ ηδξ επμπήξ, ηαηά ηδκ μπμία
αοηυξ ειθακίζηδηε, οπήνλακ ηα ελήξ:
α) δ ελάπθςζδ ημο Εμοδασζιμφ (Αζαζπμνά) ηαζ μζ ηαηά ηυπμοξ ζοκαβςβέξ, μζ μπμίεξ πνδζίιεοακ ςξ ημ πνχημ
αήια ηςκ Ώπμζηυθςκ·
α) μ ελεθθδκζζιυξ ηδξ Ώκαημθήξ, εκ ιένεζ ηαζ ηδξ Αφζδξ, ηαζ δ ζπεηζηή εκυηδηα βθχζζαξ ηαζ ακηζθήρεςκ·
β) δ παβηυζιζα νςιασηή ιμκανπία ζημ Orbis Romanus ηαζ δ πμθζηζηή εκυηδηα ηςκ θαχκ ηαζ δ ζπεηζηή
εκυηδηα ηςκ υνςκ γςήξ, πμο ζοκηεθέζηδηε ιέζς αοηήξ. Δ επίβεζα ιμκανπία δζεοηυθοκε ηδκ ακηίθδρδ πενί ηδξ
μονάκζαξ ιμκανπίαξ ηαζ ελοπδνέηδζε ηδ ζφζηαζδ ιίαξ ηαεμθζηήξ, ημοηέζηζ παβηυζιζαξ Βηηθδζίαξ·
δ) δ παβηυζιζα επζημζκςκία πμο επζηεφπεδηε, μζ ιεβάθμζ ανηδνζαημί δνυιμζ ηαζ, ηαηά ζοκέπεζα αοηχκ, δ
ακάιεζλδ ηςκ θαχκ, δ ακηαθθαβή αβαεχκ ηαζ ζδεχκ, δ ηοηθμθμνία ειπυνςκ, ζηναηζςηζηχκ ηαζ δζακμμοιέκςκ ζε
μζημοιεκζηυ πεδίμ. ΋θα αοηά άκμζλακ ημκ δνυιμ ζηδκ Βηηθδζία ηαζ ηδξ πνμζέθενακ ηα ακαβηαία ιέζα βζα ηδ
δζάδμζή ηδξ·
ε) δ πεπμίεδζδ πενί ηδξ μοζζαζηζηήξ εκυηδηαξ ημο ακενςπίκμο βέκμοξ ηαζ πενί ηςκ ακενχπζκςκ δζηαζςιάηςκ
ηαζ οπμπνεχζεςκ, πμο πνμηθήεδηε ηαζ εκζζπφεδηε ιέζς ηδξ παβηυζιζαξ εκυηδηαξ ηαζ ηδξ θζθμζμθζηήξ ηζκήζεςξ·
ξ) δ δδιμηναηζημπμίδζδ ημο ηυζιμο, ημοηέζηζ δ ιέπνζ εηθείρεςξ άιαθοκζδ ηςκ δζαηνίζεςκ ιεηαλφ Βθθήκςκ
ηαζ ααναάνςκ ηαζ ιεηαλφ ηςκ ημζκςκζηχκ ηάλεςκ·
γ) δ νςιασηή ενδζηεζαηή πμθζηζηή ηδξ ακελζενδζηείαξ ηαζ δ ζοκεπεία αοηήξ ακάιεζλδ ηςκ ενδζηεζχκ δ
εεμηναζία, μ θεβυιεκμξ, ενδζηεζαηυξ ζοβηνδηζζιυξ·
δ) δ παβηυζιζα θοηνςηζηή κμζηαθβία·
ε) δ θυβς αοηήξ ηάζδ πνμξ ηα ακαημθζηά θοηνςηζηά ενδζηεφιαηα, ηα μπμία δζέηνζκακ ζαθχξ ιεηαλφ
ζχιαημξ ηαζ ροπήξ ηαζ οπμβνάιιζγακ ηδκ πκεοιαηζηυηδηα, ηδκ ακςηενυηδηα ηαζ ηδ εεία πνμέθεοζδ ηδξ ροπήξ.
Έηακακ ακηζδζαζημθή ιεηαλφ ηυζιμο ηαζ εεμφ. Ώκενπυκημοζακ ιε ημκ ζημπαζιυ, ηδ δζαίζεδζδ ηαζ ηδκ αθαζνεηζηή
ζηακυηδηα ζηδκ πενζκυδζδ ηδξ φρζζηδξ έκκμζαξ ημο εκυξ Θεμφ, ημο οπένεεμο, μ μπμίμξ οπένηεζκηαζ ηςκ πμθθχκ.
Πενζθνμκμφζακ ημκ ηυζιμ ςξ εζνηηή (= θοθαηή) ημο πκεφιαημξ, εεςνμφζακ ημκ ζφκδεζιμ ηδξ ροπήξ ιε ημ ζχια ςξ
ηάεμδμ ηαζ πηχζδ ηδξ ροπήξ ζ’ αοηή ηδκ ημζθάδα ηςκ εθίρεςκ, ςξ επζγήιζα ζηδκ ροπή, πμο νοπαίκεηαζ ηαζ
εοηεθίγεηαζ ιέζς αοημφ. Έηεζκακ ζηδκ θφηνςζδ απυ ηδ ζάνηα, ημκ πυκμ ηαζ ημκ εάκαημ. Νμμφζακ ηδ θφηνςζδ ςξ
είζμδμ ζηδκ αζχκζα γςή, ςξ ζηαδζαηή επζζηνμθή πνμξ ημκ Θευ.
Μέζα βζα ηδκ απυηηδζδ ηδξ θφηνςζδξ εεςνμφζακ ηδ βκχζδ, ηαζ ιάθζζηα ηδκ αοημβκςζία, ηδ βκχζδ ηςκ
υκηςκ ηαζ ηδ βκχζδ ημο Θεμφ, ηαεχξ ηαζ ημκ ελζθαζιυ, ημκ ηαεανιυ ηδξ ροπήξ.
Πίζηεοακ, υηζ δ θφηνςζδ ηαζ μ θοηνςηήξ οπάνπεζ ήδδ ζηζξ θαηνείεξ, ζηα ιοζηήνζα, ζηα πνυζςπα ή ζημ
πκεφια ημο ακενχπμο ηαζ είκαζ ακάβηδ κα ακαγδηείηαζ.
Αέπμκηακ, υηζ, ιαγί ιε ηδ βκχζδ ηαζ ηδκ ηαεανυηδηα, απαζηείηαζ βζα ηδ θφηνςζδ ζοβπνυκςξ ηαζ εεία δφκαιδ,
δ μπμία ιεηαδίδεηαζ ιε ηα ιοζηήνζα. Ώπμδέπμκηαζ, υηζ υθα δεκ πναβιαημπμζμφκηαζ ζημ μζημβεκεζαηυ, ημ ημζκςκζηυ,
ημ επαββεθιαηζηυ ηαζ ηναηζηυ πενζαάθθμκ ηαζ γςή, αθθά ζηδκ άνκδζδ αοηχκ, ιε ηδκ αζηδηζηή γςή. Δ υθδ θοηνςηζηή
πνμζπάεεζα είπε αημιζηυ παναηηήνα ηαζ
ζ) δ ακάηαζδ πμθοεεσηχκ ενδζηεοιάηςκ πνμξ ημκ ιμκμεεσζιυ.
14. – Η πξψηε επαθή ηεο Φξηζηηαληθήο Αιήζεηαο κε ηελ ειιεληθή ζνθία ζηελ Αζήλα
Ώπμδείλαιε ήδδ δζα ιαηνχκ ιε πμζμ εαοιαζηυ ηνυπμ πνμπαναζηεφαζε δ εεία Πνυκμζα ηδκ ακενςπυηδηα βζα
ημκ Υνζζηυ, αθ’ εκυξ ιεκ ημκ Εμοδασηυ ηυζιμ ιε ηδκ απμηάθορδ ιέζς ηδξ Π.Α., αθ’ εηένμο δε ημκ Βεκζηυ ηυζιμ ιε
ηδ θεβυιεκδ ‘’θοζζηή απμηάθορδ’’, δ μπμία παναηίκδζε ηδκ Βθθδκζηή θζθμζμθία. Ώοηή, αθμφ ορχεδηε πάκς απυ
ηδκ ημζκή θασηή ενδζηεία ζε ζημπαζιμφξ πενί ημο ορίζημο ΋κημξ ηαζ ηδξ ζπέζεχξ ημο πνμξ ημκ ηυζιμ ηαζ πνμξ ημκ
άκενςπμ, υπζ ιυκμ απυ ιυκδ ηδξ ζδιείςζε ζημκ μνίγμκηα ηδξ ζηέρεςξ πκεοιαηζηή ακάηαζδ ηαζ αηηζκμαμθία απυ ηζξ
πζμ αλζμεαφιαζηεξ ζηδκ ζζημνία ηδξ παβηυζιζαξ δζακυδζδξ, αθθά ηαζ ακφρςζε ηδ ζηάειδ ηδξ θασηήξ πίζηεςξ,
δζαθςηίγμοζα ζοκεπχξ ημ πενζεπυιεκυ ηδξ.
Έηζζ δζανηχξ ιζηνοκυηακ δ απυζηαζδ ιεηαλφ θασηήξ πίζηεςξ ηαζ θζθμζμθζηήξ δζακυδζδξ, μθίβμ δε ηαη’
μθίβμ δδιζμονβήεδηε έκα είδμξ ημζκήξ θζθμζμθίαξ, πμο ήηακ επδνεαζιέκδ ζδιακηζηά απυ ημκ πθαηςκζηυ ζδεαθζζιυ,
δ μπμία απμηεθμφζε εοπάνζζηδ εκαζπυθδζδ ηαζ βζα ημκ θαυ, βζαηί ενεοκμφζε ηαζ δζαθχηζγε ηα ιεβάθα εεμθμβζηά,
ημζιμεεςνδηζηά ηαζ αζμεεςνδηζηά ενςηήιαηά ημο, δνμζίγμκηαξ έηζζ ηδκ δίρα ημο βζα ηδκ αθήεεζα.
Ώπυ ηδκ πκεοιαηζηή αοηή, επί μζημοιεκζημφ πεδίμο, ηίκδζδ δδιζμονβήεδηε ηαζ θζθμζμθζηή μνμθμβία βζα ηδκ
έηθναζδ εκκμζχκ, πμο ακάβμοκ ζημ φρζζημ Οκ ηαζ ζηζξ πνμξ ημκ ηυζιμ ηαζ ημκ άκενςπμ ζοκανηήζεζξ Σμο. Έηζζ
απμεδζαονίζηδηε ζημ πκεοιαηζηυ εδζαονμθοθάηεζμ ημο μζημοιεκζημφ Βθθδκζζιμφ υθμξ εηείκμξ μ πθμφημξ ηςκ
ζημπαζιχκ ηαζ υνςκ, δζα ηςκ μπμίςκ ηαηά ιεκ ημοξ πνυκμοξ ηδξ Κ.Α. μ Ώπυζημθμξ Παφθμξ, ιεηά απυ αοημφξ δε, ηαζ
ιεηά απυ αοηυκ, μζ εηηθδζζαζηζημί ζοββναθείξ ηαζ Παηένεξ ηδξ Βηηθδζίαξ ηαζ ιάθζζηα απ’ αοημφξ μζ ηνεζξ Μεβάθμζ
Εενάνπεξ, δζενεφκδζακ ημ αάεμξ, πνμζδζυνζζακ ηδκ μοζία ηαζ δζαηφπςζακ ηζξ ιεβάθεξ ηαζ δοζκυδηεξ, ςξ οπενααηζηέξ
αθήεεζεξ ηδξ εκ Υνζζηχ εείαξ Ώπμηαθφρεςξ.
΢φιθςκα ι’ αοηά, μθυηθδνδ δ αηιυζθαζνα ηδξ επμπήξ ηδξ Κ.Α. δζαπμηίγεηαζ απυ ημ θζθμζμθζηυ πκεφια ηαζ
ειθακίγεζ δφμ θςηεζκέξ βναιιέξ ζηέρεςξ ηαζ εκδζαθένμκημξ, ιία πνμξ ημ φρζζημ Οκ, ςξ ημ ιυκμ υκηςξ μκ, ιε
ειθακή ιμκμεεσζηζηή ηάζδ ηαζ ιία πνμξ ημκ άκενςπμ ηαζ ηα πνμαθήιαηά ημο, δ μπμία οπμβναιιίγεζ ιε έιθαζδ ηδ
ζδιαζία ηδξ ροπήξ βζα ημκ άκενςπμ ηαζ ηδκ πίζηδ ζηδκ αεακαζία ηδξ ηαζ ηδ ιεηαεακάηζα ακηαπυδμζδ.
Κάπμζα ίπκδ θζθμζμθμφζδξ θασηήξ οπαίενζαξ πκεοιαηζηήξ ηζκήζεςξ απακηάιε ηαζ ζηδκ Κ.Α.
Έηζζ θ.π. ζζημνείηαζ υηζ μ Κφνζμξ ζοκζζημφζε ζημοξ Ώπμζηυθμοξ, ηαηά ηζξ πενζμδείεξ ημοξ βζα άζηδζδ
ηδξ απμζημθζηήξ ημοξ δζαημκίαξ, κα ιδκ έπμοκ ιαγί ημοξ ηίπμηε, ιήηε νάαδμ, ιήηε μδμζπμνζηυ ζάηημ, ιήηε
ρςιί, ιήηε πνήιαηα, ιήηε απυ δφμ πζηχκεξ, ιήηε οπμδήιαηα, αθθά ζακηάθζα. Δ απυ ημοξ ζοκμπηζημφξ
εοαββεθζζηέξ δζαηφπςζδ αοηήξ ηδξ πθδνμθμνίαξ οπεκεοιίγεζ ηδκ αζμεεςνία ηςκ ηοκζηχκ θζθμζυθςκ,
ζδζαζηένςξ ηδ ‘’ααηηδνία’’ ηαζ ημκ ‘’ζάηημ’’, ηα μπμία πνδζζιμπμζμφζε μ ‘’πνχημξ ημο ηοκζζιμφ’’ Ώκηζζεέκδξ.
΢ηδκ Ώεήκα ζογήηδζακ ιε ημκ Ώπ. Παφθμ Δπηθνχξεηνη θαη Σηστθνί. Σδκ ακηίεεζδ ηδξ πνζζηζακζηήξ
αζμεεςνίαξ πνμξ ηδκ ζανημθαηνζηή αζμεεςνία ηςκ Βπζημονείςκ εηθνάγεζ δ παναίκεζδ ημο Ώπ. Παφθμο ηαηά ηδξ
θζθήδμκδξ γςήξ, πμο ζοκμρίγεηαζ ζηδκ πνμηνμπή ‘’Νηοεείηε ημκ Κφνζυ ιαξ Εδζμφ Υνζζηυ θαη κελ αθήλεηε ηνλ
ακαξησιφ εαπηφ ζαο λα ζαο παξαζχξεη ζηελ ηθαλνπνίεζε ησλ επηζπκηψλ ζαο’’403.
Ώοηή δ δζαηφπςζδ αοημφ ημο δεφηενμο διζζηζπίμο οπεκεοιίγεζ ημκ ηνυπμ εηθνάζεςξ ηςκ Βπζημονείςκ ηαζ
ζοκμρίγεζ άνζζηα ηδκ ηαηαηνζκυιεκδ αζμεεςνία ημοξ, ηδκ μπμία επίζδξ οπεκεοιίγεζ ηαζ δ άθθδ παθαζυηενδ
πανμζιζαηή πνμηνμπή ζημ Ώ’ Κμν. 15, 32. Γζα ημοξ ΢ηστθνύο εα θεπεμφκ ζηδ ζοκέπεζα ηα ανιυγμκηα.
Δ εηθαΎηεοζδ ηςκ θζθμζμθζηχκ ζογδηήζεςκ είπε βεκζηεοεεί. Σζξ πνμζςπζηυηδηεξ ηςκ θζθμζυθςκ είπακ
δζαδεπεεί μιαδζηέξ θασηέξ εηδδθχζεζξ, πμο αημθμοεμφζε ηάεε ιία δζηυ ηδξ νεφια, δζηή ηδξ θζθμζμθζηή ηαηεφεοκζδ
[ζπμθέξ]. ΢ε ιία ηέημζα ‘’ζπμθή’’ ζηδκ Έθεζμ ιίθδζε επί δζεηία πνμξ ημοξ Έθθδκεξ μ Ώπ. Παφθμξ. Ώθθά υηζ
επνυηεζημ βζα ηάπμζμ θασηυ ηέκηνμ ζογδηήζεςκ απμδεζηκφεζ δ πθδνμθμνία ημο εοαββεθζζηή Λμοηά, υηζ δ ‘’ζπμθή’’
αοηή ζηδκ Έθεζμ ήηακ ‘’θάπνηνπ Σπξάλλνπ’’, ζηδκ μπμία δζαηφπςζδ οπμδδθχκεηαζ δ αζδιυηδηα ημο δβμοιέκμο ηδξ
‘’ζπμθήξ’’ αοηήξ, βζα ημκ μπμίμ δεκ οπάνπμοκ πενζζζυηενεξ πθδνμθμνίεξ.
Πενί ηςκ ΢ηστθώλ παναηδνήεδηε ήδδ, υηζ ημ ζφζηδιά ημοξ ηονζανπμφζε ηαηά ηδκ επμπή ημο Ώπ. Παφθμο
ζημκ εθθδκμνςιασηυ ηυζιμ ηαζ ιάθζζηα ζηδκ Σανζυ, ηδκ παηνίδα ημο Ώπμζηυθμο, μ μπμίμξ πνμξ δζαηφπςζδ
πνζζηζακζηχκ δζδαζηαθζχκ βζα εέιαηα, ηα μπμία πνμζέββζγε ζδεμθμβζηά δ ζηςσηή θζθμζμθία, ιεηαπεζνίζηδηε υιμζεξ
πνμξ αοηήκ βθςζζζηέξ εηθνάζεζξ. Ώπ’ αοηυ πνμήθεακ ηαζ ηάπμζεξ εεςνίεξ πενί ζπέζεςκ ημο Υνζζηζακζζιμφ πνμξ ηδκ
ζηςσηή θζθμζμθία. Ώθθά, υπςξ ιεηά απυ επζζηαιέκδ ιεθέηδ ημο εέιαημξ δζαπζζηχεδηε ήδδ, μ Ώπ. Παφθμξ δεκ είπε
βκχζδ ηδξ ζηςσηήξ θζθμζμθίαξ ‘’απ’ εοεείαξ απυ ηδκ ιεθέηδ ηςκ ζοββναιιάηςκ ηςκ ΢ηςσηχκ’’, αθθά έιιεζα απυ ηα
ένβα ηςκ εθθδκζζηχκ Εμοδαίςκ ηδξ επμπήξ αοηήξ. Γζ’ αοηυ οπήνλε ηαζ αζήιακηδ δ επίδναζδ ηδξ ζηςσηήξ ζδεμθμβίαξ
ζημκ Ώπυζημθμ, επζδνάζεζξ ιάθθμκ ζε δζαηοπχζεζξ υνςκ, δδθ. ιμνθμθμβζηέξ. Αεδμιέκμο άθθςζηε, υηζ δ πθδνυηδηα
ηδξ γςήξ ηαζ δ πδβή ηδξ δζδαζηαθίαξ ημο Ώπ. Παφθμο ήηακ μ απμηαθοθεείξ ζ’ αοηυκ Υνζζηυξ, ζε ζοκάνηδζδ πνμξ ηζξ
παναδυζεζξ ηδξ Υνζζηζακζηήξ Κμζκυηδηαξ ζηα Εενμζυθοια ηαζ ηδ ιεθέηδ ηδξ Π.Α. Ο ίδζμξ μ Ώπ. Παφθμξ μιμθμβεί ηδκ
‘’υπζ απυ ακενχπμοξ, νύηε κέζσ αλζξώπσλ, αθθά δζα ημο Εδζμφ Υνζζημφ ηαζ Θεμφ Παηνυξ’’404 πνμέθεοζδ ηδξ
δζδαζηαθίαξ ημο, οπμβναιιίγμκηαξ ιε έιθαζδ βζα ημκ εαοηυ ημο, υηζ δζδάζηεζ ζφιθςκα ιε ημ κυδια ημο Υνζζημφ;
‘’Βιείξ έπμοιε ηνλ λνπ θαη ηηο ζθέςεηο ηνπ Υξηζηνύ’’405, δδθαδή δεκ είιαζηε απυ ιυκμζ ιαξ ζηακμί κα εεςνήζμοιε υηζ
ηάηζ πνμένπεηαζ απυ ιαξ ημοξ ίδζμοξ, αθθ’ υηζ, δ ζηακυηδηά ιαξ πνμένπεηαζ από ηνλ Θεό, μ Οπμίμξ ιαξ αλίςζε κα
οπδνεηήζμοιε ηδ κέα δζαεήηδ, υπζ απυ ημ βνάιια ημο Νυιμο, αθθά απυ ημ Πκεφια ημο Θεμφ’’406. ΢ημ κα
ηδνφζζμοιε ‘’Υνζζηυκ εζηαονςιέκμ, ηήνοβια απανάδεηημ ιεκ βζα ημοξ Εμοδαίμοξ, ακυδημ δε ζημοξ εεκζημφξ, βζ’
αοημφξ υιςξ πμο ημοξ ηάθεζε μ Θευξ, ηαζ Εμοδαίμοξ ηαζ Έθθδκεξ, μ Υνζζηυξ είκαζ δ ημο Θεμφ δφκαιδ ηαζ ημο Θεμφ
ζμθία’’407
Ώθθά ηαζ ηάπμζεξ μιμζυηδηεξ ηδξ ζηςσηήξ ζδεμθμβίαξ πνμξ ηδκ δζαηφπςζδ πνζζηζακζηχκ δζδαζηαθζχκ απυ ημκ
Ώπ. Παφθμ δεκ θακενχκμοκ ηίπμηε άθθμ πανά ηδκ ζζημνζηή αθήεεζα ηδξ ζδεμθμβζηήξ πνμπαναζηεοήξ ηδξ
ακενςπυηδηαξ εη ιένμοξ ηδξ εείαξ Πνυκμζαξ βζα κα δεπεεί ηδκ ελ απμηαθφρεςξ δζα Εδζμφ Υνζζημφ αθήεεζα, ήημζ ηδκ
αθδεζκή εεμβκςζία, ημζιμβκςζία ηαζ ακενςπμβκςζία ηαζ ηδκ ιυκδ μνεή αζμεεςνία.
Ώθθά ημ ζζημνζηυ αοηυ βεβμκυξ ηδξ πνμπαναζηεοήξ πνμξ ηδκ απμηάθορδ ημο Θεμφ εκ Υνζζηχ, απμηαθφπηεζ
ζοβπνυκςξ πυζμ πμθφ δ πνμπαναζηεοή οπμθεζπυηακ ηαζ δζέθενε, πμζμηζηά ηαζ πμζμηζηά, ηδξ πθδνυηδηαξ ηαζ
ηεθεζυηδηαξ ηδξ εείαξ απμηαθφρεςξ, ηδξ απμηαθοιιέκδξ ζηδκ Κ.Α. δζα Εδζμφ Υνζζημφ. Με άθθεξ θέλεζξ, πυζμ πμθφ
μζ δζαθμνέξ απυ ηζξ ακενχπζκεξ εεςνίεξ ηζξ ακηζδζαζηέθθμοκ ιε ημκ Υνζζηζακζζιυ, πανά ηζξ ηάπμζεξ μιμζυηδηεξ.
Βπμιέκςξ μνεχξ επζπεζνήεδηε ηαζ ιάθζζηα ήδδ άνζζηα δζελήπεδ, ζοβηεηνζιέκα επί ζηςσημφ πεδίμο,
ζφβηνζζδ ζηςσηχκ δζδαζηαθζχκ πνμξ ηζξ δζδαζηαθίεξ ημο Ώπ. Παφθμο, απυ ηδκ μπμία πνμέηορακ μζ ελήξ
δζαπζζηχζεζξ:
Κνηλά ζημζπεία ιεκ ηαζ απυ ηζξ δφμ πενζπηχζεζξ είκαζ αοηά, υηζ δδθ. ενδζηεοηζηυ πκεφια δζαηνίκεζ ζε ιεβάθμ
ααειυ ηαζ ημοξ ζηςσημφξ ηαζ ημκ Παφθμ – υηζ ηαζ εηείκμζ ηαζ αοηυξ αθέπμοκ ηδ θφζδ ηαζ ηδκ ακενχπζκδ ζζημνία, εκ
υθς ηαζ ηαη’ υκμια, ςξ πεδίμ ακελίθεςξ ηδξ πνμκμίαξ ημο πακάβαεμο Θεμφ επί πνμαπμθαζζζιέκμο – υηζ δ δεζηή
είκαζ ζοκοθαζιέκδ ιε ηδ ενδζηεία, μ άκενςπμξ ελανηάηαζ απυ ημκ Θευ, πςνίξ ημκ Οπμίμ, ηίπμηε δεκ ιπμνεί κα
ηαημνεχζεζ, πςνίξ βζ’ αοηυ κα παφεζ κα είκαζ ηαζ δεζηά εθεφεενμξ ηαζ οπεφεοκμξ. Δ ‘’εζιανιέκδ’’ ηςκ ζηςσηχκ ηαζ μ
εείμξ πνμμνζζιυξ ημο Ώπ. Παφθμο, μφηε ηδκ δεζηή εθεοεενία ελαθείθμοκ, μφηε ηδκ εοεφκδ – ηαζ απυ ηζξ δφμ
δζδαζηαθίεξ πνμηνέπμκηαζ μζ άκενςπμζ ζε ακελανηδζία απυ ηα εβηυζιζα αβαεά, ζε αοημηονζανπία ηαζ ηαηακίηδζδ
ηςκ παεχκ ηαζ ζε αζηδηζζιυ.
Ώθθά μζ δηαθνξέο ιεηαλφ ζηςσηχκ ηαζ Ώπ. Παφθμο είκαζ ηυζμ ιεβάθεξ, ααεεζέξ ηαζ μοζζχδεζξ, χζηε ‘’μοδέ
ηακ αλζυθμβμ έδαθμξ οπάνπεζ πνμξ ζοζπεηζζιυ ηαζ ζφβηνζζδ’’408.
Έηζζ θ.π. μζ ζηςσημί, πζζηεφμκηεξ, υηζ μ ηυζιμξ, δζέπεηαζ ζμθά ηαζ ακαθθμίςηα απυ ηδκ εζιανιέκδ ηαζ υηζ μ
άκενςπμξ είκαζ αοηάνηδξ, ηέθεζμξ ηαζ εείμξ, εθ’ υζμκ γεζ ηαηά ημκ μνευ θυβμ ηαζ ηδ θφζδ, μφηε πηχζδ ημο ακενχπμο
απυ ημκ Θευ δζέηνζκακ, μφηε ζοκαίζεδια αιανηίαξ βκχνζγακ, μφηε ζοκεπχξ ηαζ ακάβηδ απμθφηνςζδξ δεπυκημοζακ.
΢ημοξ ζηςσημφξ εευξ ηαζ ηυζιμξ ηαοηίγμκηαζ, μ εευξ κμείηαζ ςξ Νμοξ ζημκ ηυζιμ, υπςξ αεααζςκυιαζηε απυ ημκ δζηυ
ιαξ κμο. ΢φιθςκα ι’ αοηά μ Θευξ, υπςξ ήδδ απυ ηα πδβαία ηείιεκα ακαπηφλαιε, κμείηαζ ιέζα ζηα πάκηα
(εεμπακζζιυξ) ςξ ‘’πκεφια ηαη’ μοζία’’, ‘’κμενυ ηαζ πονχδεξ’’, πμο δζαπέεηαζ ζε υθα ηα οθζηά υκηα, ηαζ ιέζς αοηχκ
αηυιδ ηςκ πθέμκ εοηεθχκ. Σαφηζγακ δδθ. μζ ζηςσημί ημ Έκα ιε ημ Πακ ηαζ ημ Πακ ιε ημ Έκα, ημ άπεζνμ ιε ημ
πεπεναζιέκμ, πςνίξ κα ηάκμοκ ηαιιία δζάηνζζδ ιεηαλφ Θεμφ ηαζ ακενχπμο ζηδκ εζχηενή ημοξ μοζία. Ώκηίεεηα ζημκ
Υνζζηζακζζιυ ημ ζχια ηαζ δ ζςιαηζηή γςή ακηζδζαζηέθθμκηαζ πνμξ ημκ πκεοιαηζηυ Θευ ηαζ πνμξ ηδκ άκεο ζχιαημξ
πναβιαηζηή γςή ηδξ ροπήξ. ΢ημ θεανηυ ζχια, υπςξ ζε ‘’μζηνάηζκμ ζηεφμξ’’, ηαηέπμοιε ‘’ημκ εδζαονυ’’ ημο
Υνζζημφ, βζ’ αοηυ ημκ θυβμ ημ ζχιά ιαξ είκαζ καυξ ημο εκ διίκ Ώβίμο Πκεφιαημξ, ήημζ ‘’καυξ Θεμφ’’. Με αοηά
ακηζδζαζηέθθεηαζ ζαθχξ μ Θευξ απυ ημκ άκενςπμ.
Ο ιοζηζηζζιυξ ημο Ώπ. Παφθμο είκαζ εεσζηζηυξ, άζαεζηδ δίρα ηδξ ροπήξ πνμξ παναιμκή ζηδ ιεηά ημο Θεμφ
ημζκςκία, ηδκ μπμία ελαζθαθίγεζ δ ηαηά Υνζζηυ ηαζ εκ Υνζζηχ γςή. Ώθθά ηαζ υπμο αοηυ ημ ζδεχδεξ πεηοπαίκεηαζ,
ηαεχξ μιμθμβεί μ Ώπ. Παφθμξ βζα ημκ εαοηυ ημο, αιέζςξ – υπςξ μνεχξ παναηδνήεδηε – απμζαθδκίγεηαζ, υηζ δ
δζάηνζζδ ιεηαλφ ημο ακενχπζκμο Ββχ ηαζ ημο Υνζζημφ παναιέκεζ πάκημηε, υηζ μοδέπμηε ημ ακενχπζκμ Ββχ
ηαοηίγεηαζ ιε ημο Υνζζημφ. Σμοκακηίμκ, αοηυξ μ ίδζμξ μ Παφθμξ μιμθμβεί: ‘’δεκ γς πθέμκ εβχ, γεζ ιέζα ιμο μ
Υνζζηυξ’’409, απεοεοκυιεκμξ πνμξ ημοξ ηαημίημοξ ηςκ Λφζηνςκ ηδξ Λοηαμκίαξ, μζ μπμίμζ εεχνδζακ ημκ Παφθμ ηαζ
ημκ ΐανκάαα ςξ ‘’εεμφξ, πμο πήνακ ιμνθή ακενχπςκ’’, μζ μπμίμζ ‘’ηαηέαδηακ’’. Ώπμηνμφεζ ηδκ ηαφηζζδ,
ακηζδζαζηέθθμκηαξ ιε ζαθήκεζα ηαζ ημ έκα ηαζ ημ άθθμ: ‘’Κζ ειείξ, είιαζηε άκενςπμζ εκδημί ζακ ηαζ εζάξ, εέθμοιε
κα ζαξ θένμοιε ημ πανιυζοκμ ιήκοια, κα εβηαηαθείρεηε αοημφξ ημοξ ακφπανηημοξ εεμφξ ηαζ κα ζηναθείηε ζημκ
γςκηακυ Θευ’’410. Γζ’ αοηυ ηαζ ζηδκ ανπή ηδξ μιζθίαξ ημο πνμξ ημοξ Ώεδκαίμοξ ιζθεί πενί πνμζςπζημφ Θεμφ, μ
Οπμίμξ είκαζ ‘’Ώοηυξ πμο δδιζμφνβδζε ημκ ηυζιμ ηαζ υθα υζα οπάνπμοκ ζ’ αοηυκ... ηφνζμξ ημο μονακμφ ηαζ ηδξ βδξ’’
οπμβναιιίγμκηαξ ηεθζηά, υηζ ‘’μ Θευξ ηχνα παναββέθθεζ ζ’ υθμοξ ημοξ ακενχπμοξ πακημφ κα ιεηακμήζμοκ’’411.
΋θα αοηά, υπςξ μνεά ημκίζηδηε, είκαζ λέκα πνμξ ημ ζηςσηυ πακεεσζηζηυ ζφζηδια. Καηά ημοξ ζηςσημφξ ηαζ
ηδκ ηαευθμο εθθδκζηή θζθμζμθία, μ ακενχπζκμξ θυβμξ ηαζ δ βκχζδ ακορχκμοκ ημκ άκενςπμ ζηδκ δεζηή ηεθεζυηδηα.
Καηά ημκ Ώπ. Παφθμ ακηίεεηα, ηα πάκηα πνμένπμκηαζ απυ ημκ Θευ Παηένα ηαζ ημκ Υνζζηυ ‘’ζημκ μπμίμ είκαζ
ηνοιιέκμζ υθμζ μζ εδζαονμί ηδξ ζμθίαξ ηαζ ηδξ βκχζεςξ’’412 ηαζ πανέπμκηαζ ιυκμ ζ’ εηείκμοξ, πμο πζζηεφμοκ ζημκ
Υνζζηυ. Ρδηά ακηζδζαζηέθθεηαζ δ ‘’ζμθία θυβμο’’ ημο ακενχπμο, δ ‘’ζμθία ημο αζχκμξ ημφημο’’ πνμξ ηδκ ‘’ζμθία ημο
Θεμφ’’. ‘’Ο Θευξ απέδεζλε ιςνία ηδ ζμθία αοημφ ημο ηυζιμο’’,413 ‘’δεκ βκχνζζε μ ηυζιμξ ημκ Θευ δζα ηδξ ζμθίαξ’’.
‘’΢μθία ημο Θεμφ’’ ηαζ ‘’ζμθία απυ Θεμφ ηαζ δζηαζμζφκδ ηαζ αβζαζιυξ ηαζ απμθφηνςζδ’’ είκαζ μ Υνζζηυξ. ‘’Θεμφ
δφκαιδ ηαζ Θεμφ ζμθία’’ ηαζ ημ ηήνοβια ημο εζηαονςιέκμο Υνζζημφ. Ώοηή είκαζ ‘’ζμθία Θεμφ πμο έιεζκε ιοζηζηή
ηαζ ηνοιιέκδ απυ ημοξ ακενχπμοξ, ηδκ μπμία πνμχνζζε μ Θευξ απμαθέπμκηαξ ζηδ δυλα ιαξ, ηελ νπνία θαλέλαο από
ηνπο άξρνληεο ηνπ αηώλνο ηνύηνπ δελ γλώξηζε’’. Καζ βζ’ αοηυ μζ ιεκ Εμοδαίμζ ηδκ εεςνμφζακ ζηάκδαθμ ηαζ ‘’ημκ
Κφνζμ ηδξ δυλδξ εζηαφνςζακ’’, μζ δε εεκζημί ακμδζία.
Ώοηή ηδ ζμθία ιαξ απμηάθορε μ Θευξ – θέεζ μ Ώπ. Παφθμξ – δζα ημο Πκεφιαηυξ Σμο. ‘’Βιείξ δε δελ
ειάβακε ην πλεχκα ηνπ θφζκνπ, αθθά ημ πκεφια απυ ημκ Θευ, βζα κα βκςνίζμοιε εηείκα, πνπ καο ραξίζηεθαλ από
ηνλ Θεό. Γζ’ αοηυ ιζθάς, θη φρη κε ιφγηα πνπ δηδάζθεη ε αλζξψπηλε ζνθία, αθθά ιε θυβζα πμο δζδάζηεζ ημ Άβζμ
Πκεφια, ενιδκεφμκηαξ ηα πκεοιαηζηά ζ’ αοημφξ, πμο έπμοκ ημ Πκεφια’’, ηα θυβζα ιμο ηαζ ημ ηήνοβιά ιμο δελ
ζηεξίδνληαη ζε αλζξώπηλε ζνθία, πνπ πείζεη, αθθά ζηδκ πεπμίεδζδ, πμο βεκκμφκ ηα πανίζιαηα ημο Πκεφιαημξ ηαζ μζ
εαοιαημονβζηέξ δοκάιεζξ, ψζηε ε πίζηε ζαο λα βαζίδεηαη φρη ζε αλζξψπηλε ζνθία, αθθά ζηδ δφκαιδ ημο Θεμφ’’.
‘’Δ ζμθία αοημφ ημο ηυζιμο είκαζ ακμδζία εκχπζμκ ημο Θεμφ’’414.
Καζ ιυκμκ δ ζαθήξ αοηή εέζδ ημο πνζζηζακζημφ ηδνφβιαημξ έκακηζ ηδξ ελςπνζζηζακζηήξ ζμθίαξ εα ανημφζε
βζα κα ηαηαδείλεζ ηδκ ααεφηαηδ ηαζ μοζζχδδ δζαθμνά ηαζ ηςκ δφμ ηαζ ημ αζφβηνζημ αοηχκ, ηαεχξ ηαζ ηδκ πθήνδ
αδοκαιία ηδξ ελςπνζζηζακζηήξ ζμθίαξ βζα θφηνςζδ ημο ακενχπμο απυ ηδκ πηχζδ ημο ηαζ ζηακμπμίδζδ ηςκ εζχηενςκ
πκεοιαηζηχκ ημο ακαγδηήζεςκ ηαζ ακαβηχκ.
Κνζηήνζμ ηδξ μοζζχδμοξ δζαθμνάξ ηαζ οπενμπήξ απυ ηδξ ηαηά ηυζιμ ζμθίαξ είκαζ δ εευηδηα ημο Υνζζημφ, επί
ηδξ μπμία ακηζδζαζηέθθεηαζ δ ‘’θζθμζμθία ηαζ ηεκή απάηδ’’ πνμξ ηδκ ηαηά Υνζζηυ εεία απμηάθορδ ηαζ γςή.
Καηά ημοξ ζηςσημφξ, μ ακενχπζκμξ θυβμξ ιπμνεί κα βκςνίζεζ ημκ εκδμημζιζηυ θυβμ, ήημζ ημκ εευ ηαηά ηδκ
άπμρή ημοξ. Βκχ μ Παφθμξ ηήνοηηε, υηζ ηα ημο Θεμφ είκαζ ακελενεφκδηα ηαζ αζφθθδπηα ιε ημκ ακενχπζκμ κμο ηαζ
ιυκμ δζ’ απμηαθφρεςξ ιπμνμφκ κα βίκμοκ βκςζηά ζ’ αοημφξ πμο πζζηεφμοκ. Βκχ βζα ημκ Ώπ. Παφθμ δ πίζηδ ήηακ ημ
πακ, ζημοξ ζηςσημφξ αοηή δεκ έπεζ ηαιιία εέζδ. ‘’Ώπμηάθορδ απυ ημκ Θευ ηαζ πίζηδ εη ιένμοξ ηςκ ακενχπςκ είκαζ
ηα ιέζα, δζα ηςκ μπμίςκ, ηαηά ημκ Παφθμ, μζ αθήεεζεξ πενί Θεμφ ηαζ πενί ημο απμθοηνςηζημφ ένβμο ημο Κονίμο
ηαηακμμφκηαζ, μζηεζμπμζμφκηαζ ηαζ βίκμκηαζ γςμβυκεξ δοκάιεζξ ζηδ γςή ηςκ πζζηχκ’’.
Καζ ζηζξ πενί δεζηήξ γςήξ ακηζθήρεζξ ηαζ ζηδκ πενί εθεοεενίαξ δζδαζηαθία ηαζ ζηδκ έκακηζ ηςκ εθίρεςκ
ζηάζδ ηαζ ηδκ πενί ηδξ ζζυηδηαξ υθςκ ηςκ ακενχπςκ εηδμπή ηαζ ζηδκ έκακηζ ημο πθδζίμκ εέζδ ηαζ ζηζξ
εζπαημθμβζηέξ πεπμζεήζεζξ δ ζηςσηή δζδαζηαθία, εηηυξ απυ ιενζηέξ εκηεθχξ ελςηενζηέξ θναζηζηέξ μιμζυηδηεξ ηαζ
εηηυξ ζε ηάπμζα ζδιεία πνμζέββζζδ πνμξ ηδκ εεία αθήεεζα, υιςξ ζηδκ μοζία δζαθένεζ ηαζ είκαζ ηαηχηενή ηδξ, υπςξ
αοηή απμηαθφθεδηε εκ Υνζζηχ Εδζμφ. Οζ πενί ηςκ εειάηςκ αοηχκ πδβαίεξ απμδείλεζξ είκαζ ζοκηνζπηζηέξ βζα
εηείκμοξ, πμο ζηέθημκηαζ ακηίεεηα, ηαζ αηαηαιάπδηεξ. Ονευηαηα δε δζαηοπχεδηε απυ αλζμθμβυηαηδ πενί ημφημο
ένεοκα ημ ζοιπέναζια, υηζ ‘’μπμζαδήπμηε ακαθμβία ηαζ μιμζυηδηα ζημ θελζθυβζμ ημο Παφθμο ηαζ ηςκ ζηςσηχκ δεκ
εα ςθεθήζεζ ζπμοδαία ζημ κα αβάθμοιε ζοιπέναζια ηαζ βζα ηδκ μιμζυηδηα ηαζ ζοββέκεζα ηςκ ζδεχκ’’. Ώκηίεεηα
ιάθζζηα, ‘’δ δζαθμνά ζημ θελζθυβζμ ιεηαλφ ημο Παφθμο ηαζ ηςκ ζηςσηχκ μθείθεηαζ ζηδ δζαθμνά ηςκ ηεκηνζηχκ
αοηχκ ζδεχκ’’415.
Βπζβναιιαηζηά ζοκμρίζηδηε ήδδ δ επαθή ηςκ νεοιάηςκ ηδξ παβηυζιζαξ πκεοιαηζηήξ γςήξ πνμξ ηζξ
απμηαθοθεείζεξ ζημ εοαββέθζμ ηδξ κέαξ ενδζηείαξ απυ Θεμφ δζα Εδζμφ Υνζζημφ αθήεεζεξ, δ δζ’ εηείκςκ
πνμπαναζηεοή ηδξ ακενςπυηδηαξ απυ ηδκ εεία πνυκμζα πνμξ ακαγήηδζδ ηαζ πνμζμζηείςζδ αοηχκ, αθθά ηαζ δ
ακεπάνηεζα εηείκςκ ηαζ δ μοζζχδδξ δζαθμνά απυ αοηέξ. Γζ’ αοηυ ηαζ ιυκμ ζημκ Υνζζηζακζζιυ απμηηήεδηε ημ απυ
αοηέξ ακαγδημφιεκμ ηαζ δ πναβιαηζηή θφηνςζδ.
Σμ εοαββέθζμ ημο Ώπ. Παφθμο ηαζ ηδξ ζςηδνίαξ ιαξ δζα ημο Εδζμφ Υνζζημφ, ηαηά ηδκ πνμαζχκζα αμοθή ημο
Θεμφ ακηαπμηνζκυηακ ηαζ πνμξ ημοξ πυεμοξ ηαζ ηζξ ηάζεζξ ηδξ επμπήξ ημο, ηαηά ηδκ μπμία απυ πακημφ
δζαηδνοζζυηακ δ ακάβηδ ηδξ ζςηδνίαξ εη ηςκ Άκς. Δ γςδνή επζεοιία ηςκ ακενχπςκ, κα έπμοκ ηάπμζμ ζηήνζβια
ζηδκ πανμφζα γςή ηαζ ηαθέξ εθπίδεξ βζα ηδκ ιεηαεακάηζα, είπε ζοκηεθέζεζ ζηδκ ελάπθςζδ ηαζ αοηχκ ηςκ
ακαημθζηχκ ιοζηδνζαηχκ ενδζηεζχκ, ηάεε ιία απυ ηζξ μπμίεξ οπμζπυηακ ζημοξ μπαδμφξ ηδξ ηδ ζςηδνία ιέζς ημο
δζημφ ηδξ ΢ςηήνμξ Θεμφ.
΋ιμζα δ ηαηά ηδκ επμπή εηείκδ εεμπμίδζδ ηαζ θαηνεία ηςκ αοημηναηυνςκ ηαζ άθθςκ δζαηεηνζιέκςκ
πνμζχπςκ μθεζθυηακ ζ’ αοηυ ημκ πυεμ ηδξ ζςηδνίαξ, αθθά ήηακ είδμξ επίβεζαξ ενδζηείαξ, πμο πνμήθεε απυ ηδκ
απεθπζζία ηςκ ακενχπςκ, βζα κα δμοκ ηάπμζα ζςηδνία απυ ημκ μονακυ. Ο πυεμξ αοηυξ ηδξ θφηνςζδξ ηαηά ημοξ
εθθδκζζηζημφξ πνυκμοξ ζοκεηέθεζε ζδιακηζηά ζηδ δζάδμζδ ηςκ εοαββεθζηχκ αθδεεζχκ πενί ηδξ ζςηδνίαξ ημο
ακενςπίκμο βέκμοξ.
15. – Η ζξεζθεία ηνπ Φξηζηνχ απέλαληη ζηα εμσρξηζηηαληθά ζξεζθεχκαηα
α) Η Κ.Γ. γηα ηα εμσρξηζηηαληθά ζξεζθεχκαηα.

Οθυηθδνδ δ μζημοιέκδ πενζθάιαακε, ηαηά ηδκ ειθάκζζδ ημο Υνζζηζακζζιμφ, δφμ ιεβάθα ενδζηεζαηά
ζφκμθα, ημο Ηνπδαίνπο ηαζ ημοξ Δζληθνύο, ήημζ ημοξ πζζημφξ ηςκ δζαθυνςκ ενδζηεοιάηςκ, μζ μπμίμζ, απυ ηυηε ακά
ηδκ μζημοιέκδ επζηναηέζηενα, εηαθμφκημ ζοκήεςξ ‘’Έθθδκεξ’’ ή ‘’μζ θαμί’’ ή ‘’ηα έεκδ’’. ΋θα δδθ. ηα ενδζηεφιαηα
ημο Βεκζημφ ηυηε ηυζιμο ζοκαπμηεθμφζακ βζα ηδκ Κ.Α. ιία ενδζηεζαηή εκυηδηα. Μυκμ μ Εζναήθ έπεζ ζδζαίηενδ εέζδ,
δοκάιεζ ηδξ δζαεήηδξ, πμο ημο δυεδηε απυ ημκ Θευ. Βπμιέκςξ ιε ηδκ έηθναζδ ‘’Εμοδαίμζ ηαζ Έθθδκεξ’’ εκκμείηαζ
υθμξ μ ελςπνζζηζακζηυξ ηυζιμξ.
Πεξί απηνύ ηνπ εμσρξηζηηαληθόο θόζκνο, ήημζ πενί υθςκ ηςκ ακενχπςκ, δ κέα ενδζηεία απμηαθφπηεζ, υηζ
αοημί ηεθμφκ οπυ ηδκ αιανηία, υηζ δδθ. είκαζ πςνζζιέκμζ απυ ημκ Θευ, ζηδκ πναβιαηζηυηδηα ‘’άεεμζ’’. Αεκ βκςνίγμοκ
ημκ Θευ μφηε ιπμνμφκ κα ημκ βκςνίζμοκ. Βίκαζ ζηδκ πναβιαηζηυηδηα ‘’ζημηζζιέκμζ ζημ ιοαθυ..., απμλεκςιέκμζ ηδξ
γςήξ ημο Θεμφ θυβς ηδξ αβκμίαξ, πμο οπάνπεζ, ζ’ αοημφξ’’ ηαζ γμοκ ζε πθήνεξ ζηυημξ, αβαπχκηεξ αοηυ ιάθθμκ πανά
ημ θςξ ηαζ εεςνμφκ ‘’ιςνία’’ ηδκ ζςηήνζα αθήεεζα, πμο έπεζ εζπςεεί απυ ημκ Θευ. Βίκαζ ιςνμί ηαζ ηοθθμί. Ώηυιδ
ηαζ μζ κμιίγμκηεξ εαοημφξ εεμζεαείξ θανζζαίμζ ‘’είκαζ ηοθθμί μδδβμί ηοθθχκ’’.
Βπεζδή υθμζ μζ άκενςπμζ, άκεο ελαζνέζεςξ ανίζημκηαζ ηυζμ ιαηνζά απυ ημκ Θευ, ηδκ πδβή ηδξ γςήξ, βζ’ αοηυ
ζηδκ πναβιαηζηυηδηα είκαζ κεηνμί ‘’ελ αζηίαξ ηςκ παναπηςιάηςκ ηαζ ηςκ αιανηζχκ ημοξ’’ – κεηνμί, παν’ υηζ
ζςιαηζηά θαίκμκηαζ υηζ γμοκ, επενμί ημο Θεμφ, ημκ ιζζμφκ. Ώοηά είκαζ ζδζαζηένςξ επζαανοκηζηά βζα ημοξ Ινπδαίνπο,
ζημοξ μπμίμοξ πμθθέξ θμνέξ ηαζ ιε πμθθμφξ ηνυπμοξ απμηαθφθεδηε μ Θευξ, ημο Οπμίμο, εκ ημφημζξ, απέηνμοζακ ηδκ
απμηάθορδ δζα ημο πνμθδηεοεέκημξ Υνζζημφ.
Ώκαπμθυβδημζ είκαζ ηαζ μζ Δζληθνί, δζυηζ ηαζ ζ’ αοημφξ απμηαθφθεδηε μ Θευξ ιε ηα ένβα Σμο, ηα μπμία αοημί
θάηνεοζακ ακη’ Βηείκμο, αθμφ ελεηνάπδζακ απυ ηδκ ακενχπζκδ ηζιή ηαζ αλζμπνέπεζα ζε ακάλζεξ, ημο ακενχπμο
δεζηέξ αζπήιζεξ ηαζ ηαηυηδηεξ. Ώπυ ηδ εέα ηςκ δδιζμονβδιάηςκ ζηδ θφζδ ηαζ απυ ηδ θςκή ηδξ ζοκεζδήζεχξ ημοξ
κπνξνύζαλ μζ άκενςπμζ απυ ιυκμζ ημοξ κα ακαπεμφκ ζηδκ πενζκυδζδ ημο Δλφο Θενχ, δδιζμονβμφ, πακημδφκαιμο ηαζ
κμιμεέημο. Πένακ υιςξ απυ αοηυ δεκ ήηακ δοκαηυκ κα πνμπςνήζμοκ, δεκ ιπμνμφζακ κα απμθακεμφκ πμζα είκαζ δ
αυναηδ μοζία ημο Θεμφ, πμζα δ πενί ακενχπμο ηαζ ηυζιμο ζηέρδ ηαζ εέθδζή Σμο, πμζμξ μ ηνυπμξ ηδξ απμθφηνςζδξ
ημο ακενχπμο – οπυ ημο Θεμφ – απυ ηδκ εθίρδ ηαζ θοηνςηζηή κμζηαθβία πμο ηονίεοζε ημκ άκενςπμ.
Σδκ αθήεεζα αοηή οπμβναιιίγεζ μ Πθάηςκ. Ώοηυξ ηάκμκηαξ ακηζδζαζημθή ιεηαλφ ημο Θεμφ (ημκ μπμίμ
μνίγεζ ςξ ‘’ημ πακημηεζκυ μκ, ημ μπμίμ δεκ έπεζ βέκεζδ’’) ηαζ ημο ηυζιμο (‘’ημ μπμίμ δδιζμονβείηαζ ζοκεπχξ,
οπάνπμκ δε μοδέπμηε’’) ηαζ απμθαζκυιεκμξ, υηζ ημ ‘’πάκημηε ηαηά ηα ίδζα οπάνπμκ’’ (μ Θευξ) είκαζ ‘’κμήζεζ
ιεηά θυβμο πενζθδπηυκ’’, ςξ ημ ηαη’ ακάβηδ παναδεηηυ αίηζμ πακηυξ βζβκμιέκμο (‘’πάθζ δε ηάεε ηζ πμο
δδιζμονβείηαζ απυ ηάπμζμ αίηζμ ελ ακάβηδξ βίκεηαζ. Αζυηζ ηάεε ηζ πςνίξ αίηζμ είκαζ αδφκαημ κα έπεζ βέκεζδ’’),
ακμιμθμβεί, εκ ζοκεπεία, υηζ, πένα απυ ηδ δοζημθμκυδηδ αοηή έκκμζα πενί ημο ορίζημο ΋κημξ, πμο
ακεονίζηεηαζ δζ’ ακαβςβήξ απυ ηα αζηζαηά πνμξ ημ πνχημ αίηζμ, ηίπμηε δεκ ιπμνεί κα απμθακεεί βζ’ αοηυ ηαζ κα
ελδβήζεζ ζε άθθμοξ μ ακενχπζκμξ ζημπαζιυξ.
Σαοηίγμκηαξ δε ζηδ ζοκέπεζα ηδ βεκεζζμονβυ μοζία ημο Θεμφ πνμξ ηδκ αθήεεζα, ςξ ακηζηείιεκμ πίζηεςξ, ήημζ
ηαοηίγμκηαξ ημκ Θευ πνμξ ηδκ Ώθήεεζα, δδθχκεζ, υηζ ‘’δ ακενχπζκδ θφζδ..., πνέπεζ λα κελ δεηεί ηίπνηε πεξηζζφηεξν
απφ απηφ’’. Ώπυ ηδκ αδοκαιία αοηή ηςκ ακενχπςκ πνμξ ηδκ αθδεζκή ηαζ πθήνδ εεμβκςζία, - αδοκαιία πμο
μθεζθυηακ ζηδκ ηαηάζηαζδ ημο ακενχπζκμο βέκμοξ θυβς ηδξ αιανηίαξ ιαηνοά απυ ημκ Θευ, - πνμήθεακ μζ
ενδζηεοηζηέξ ηαζ δεζηέξ πθάκεξ ημο, υπςξ αοηέξ εηδδθχκμκηαζ ζηα εεκζηά αοηά ενδζηεφιαηα.
Ώοηά πνμήθεακ θυβς ηδξ έηπηςζδξ απυ ημκ γχκηα Θευ ηαζ ηδκ Ώθήεεζα, απυ ηδκ ‘’αζέαεζα ηαζ αδζηία’’, δ
μπμία πνμέηορε απυ ηδκ πανααίαζδ ηδξ ανπζηήξ αλζχζεςξ ημο Θεμφ βζα απμηθεζζηζηή θαηνεία Σμο. Σα έεκδ
‘’ιεηάθθαλακ ηδκ αθήεεζακ ημο Θεμφ, ιε ημ ρεφδμξ’’, ζεαάζηδηακ ηαζ θάηνεοζακ ηδκ ηηίζδ ακηί ημο ηηίζακημξ,
παναδυεδηακ ζηδκ εζδςθμθαηνία. Οζ εεμί ημοξ δεκ ήηακ ημφθζα ζπήιαηα ακενχπζκςκ ζηέρεςκ, αθθά θαηνεφηδηακ
πναβιαηζηά, ακ ηαζ δεκ ήζακ ηαηά θφζδ εεμί, αθθά ‘’δαζιυκζα’’ ή άθθεξ ημζιζηέξ δοκάιεζξ, ‘’ζημζπεία ημο ηυζιμο’’.
Οζ εεμί αοημί ηςκ ‘’εζδχθςκ’’, ζοβηνζκυιεκμζ ιε ημκ ‘’γχκηα ηαζ αθδεζκυ Θευ’’ είκαζ ‘’ιάηαζμζ’’. Γζ’ αοηυ δ Κ.Α. θέεζ
πενί ηςκ Βεκζηχκ, υπςξ ηαζ δ Παθαζά, υηζ αοημί είκαζ ‘’ηα έεκδ πμο δεκ βκςνίγμοκ ημκ Θευκ’’. Γκχνζζακ ιεκ ηαζ
βκςνίγμοκ ημκ Θευ, δζυηζ Ώοηυξ ζοκεπχξ θακενχκεζ ημκ εαοηυκ Σμο ζ’ αοημφξ, αθθά, ‘’ακ ηαζ βκχνζζακ ημκ Θευ
ιέζα απυ ηδκ δδιζμονβία, μφηε ημκ δυλαζακ, μφηε ημκ εοπανίζηδζακ ςξ Θευ. Ώκηίεεηα δ ζηέρδ ημοξ αημθμφεδζε
θαεειέκμ δνυιμ ηαζ δ αζφκεηδ ηανδζά ημοξ αοείζηδηε ζημ ζημηάδζ ηδξ πθάκδξ’’ 416, βζ’ αοηυ είκαζ ζακ κα ιδκ Σμκ
βκχνζζακ. Βίκαζ ‘’άεεμζ’’, ςξ ιδ θαηνεφμκηεξ ημκ Έκα Ώθδεζκυ Θευ ηαζ ςξ ‘’ιδ έπμκηεξ εθπίδα’’ ηδξ απυ Ώοηυκ
θοηνχζεςξ ηαζ ακαζηάζεςξ ζηδκ αζχκζα γςή. Ώθθά, ακ ηαζ άεεμζ, δεκ είκαζ πςνίξ ηονίανπμ. Ο ζαηακάξ, μ άνπμκηαξ
ηαζ ημζιμηνάημναξ ημο ζηυημοξ αοημφ ημο αζχκα, ημ πκεφια πμο εκενβεί ζημοξ οζμφξ ηδξ απεζεείαξ, δνα ζηα έεκδ ιε
ηζξ ‘’ιεεμδείεξ’’ ημο ηαζ ηναηεί ημοξ Βεκζημφξ δέζιζμοξ ζηδκ ελμοζία ημο, ζηδκ ελμοζία ημο ζηυημοξ. Γζ’ αοηυ ηαζ
αοημί μζ θαμί ανίζημκηαζ ηάης απ’ ηδ μνβή ημο Θεμφ. Βεκζζιυξ ηαζ θαηνεία ημο γχκημξ Ώθδεζκμφ Θεμφ ζηέημκηαζ
ιεηαλφ ημοξ ζε ακηίεεζδ, αιμζααία απμηθείμκηαξ ημ έκα ημ άθθμ, ςξ ζημηάδζ ηαζ θςξ.
Ώπυ ημκ Βεκζζιυ δεκ είκαζ δοκαηή δ πίζηδ ζημκ Υνζζηυ ιέζς ηάπμζαξ ελέθζλδξ ή ακυδμο ζε ακχηενδ
ααειίδα, αθθά ιέζς νζγζηήξ ζηνμθήξ, ιε ημ ζπάζζιμ ημο δεζιμφ πνμξ ημ πανεθευκ, ιε επζζηνμθή ζημκ δδιζμονβυ,
ζημκ Οπμίμ ηαζ αοημί ακήημοκ ςξ πθάζιαηα ημο Θεμφ΄.
Δ επζζηνμθή αοηή είκαζ δοκαηή, δζυηζ βκςνίγμοκ ηα έεκδ ηζ επζηάζζεζ μ κυιμξ ημο Θεμφ, ηαεχξ ηαζ βζα ηδκ
ηνίζδ Σμο, επμιέκςξ ηαζ επί ημο εδάθμοξ ημοξ είκαζ δοκαηή πναβιαηζηή δεζηή γςή, ηαεχξ ηαζ ηναηζηή γςή. Σμ
ηνάημξ ηαζ μζ ζ’ αοηυ ελμοζίεξ είκαζ απυ Θεμφ. Άνα ηαζ μζ εεκζηέξ ενδζηείεξ, πανά ηδκ ανκδηζηή αλζμθυβδζή ημοξ,
έπμοκ πάκηςξ ηδκ ζημπζιυηδηά ημοξ ζημ ζπέδζμ ημο Θεμφ, άνα ηαζ ηδκ αλία ημοξ. Βίκαζ ‘’επίηνμπμζ ηαζ μζημκυιμζ’’
ηδξ ακενςπυηδηαξ, πμο κδπζάγεζ ‘’ιέπνζ ηδκ πνμεεζιία ημο Παηνυξ’’, ιέπνζξ ςνζιάκζεςξ ηδξ ακενςπυηδηαξ ηαηά
‘’ημ πθήνςια ημο πνυκμο’’. Σα εεκζηά ενδζηεφιαηα, ηαεχξ ηαζ δ κμιμηέθεζα ημο Εμοδασζιμφ, ήηακ δ πνμααειίδα
ημο κδπζαζιμφ ή ηδξ ακςνζιυηδηαξ, δ μπμία είπε απυ ημκ Θευ πνμζςνζκά ηαεμνζζηεί. Σα έεκδ, άνα, ζηδ ενδζηεία
ημοξ, παν’ υθα ηα ακςηένς, έπμοκ ζπέζδ ιε ημκ αθδεζκυ Θευ ηαζ ανίζημκηαζ ζηα πένζα Σμο. Οζ εεμί ηςκ ενδζηεζχκ,
ακ ηαζ ζοβηαθφπημοκ ηαζ παναιενίγμοκ ημκ Ώθδεζκυ Θευ, υιςξ Σμκ ακηζπνμζςπεφμοκ θαη ζηα έεκδ.
Ώθάεδηδ απυδεζλδ ηαζ αθάεδημ ηνζηήνζμ πθάκδξ είκαζ μ ηνυπμξ ηδξ γςήξ εηείκςκ πμο ανίζημκηαζ έλς απυ
ηδκ ενδζηεία ημο Υνζζημφ ηαζ ηδκ εκ Υνζζηχ γςή. Βθ’ υζμκ ιυκμ ζημκ Υνζζηυ ‘’ηαημζηεί ζςιαηζηά υθδ δ
Θευηδηα’’417 ηαζ εθ’ υζμκ ιυκμ δζα ημο Υνζζημφ ηαζ ζημκ Υνζζηυ απμηαθφπηεηαζ ηαζ βίκεηαζ μναηυξ μ αθδεζκυξ Θευξ
ηαζ ιυκμξ μ Υνζζηυξ είκαζ δ αθήεεζα, έπεηαζ ακαβηαίςξ, υηζ ζημκ Υνζζηζακζζιυ ιυκμ οπάνπεζ αθδεζκή εεμβκςζία ηαζ
αθδεζκή θφηνςζδ. Άνα έλς ημο Υνζζηζακζζιμφ μφηε εεμβκςζία μφηε θφηνςζδ οπάνπεζ πξάγκαηη.
Βπμιέκςξ ηα ελςαζαθζηά ενδζηεφιαηα, μζ ‘’εεκζημί’’, ανίζημκηαζ ζηδκ πθάκδ ζπεηζηά ιε ηα ααζζηά εέιαηα
ηδξ εεμβκςζίαξ ηαζ ηδξ θφηνςζδξ. Βίκαζ ‘’δζδαζηαθίεξ ηαζ δζαηάλεζξ ακενχπςκ’’418 δεκ είκαζ άνα ενδζηείεξ ζηδκ
ηονζμθελία. Μυκδ πναβιαηζηά ηαζ ζηδκ ηονζμθελία ενδζηεία είκαζ μ Υνζζηζακζζιυξ ηαζ δ εκ Υνζζηχ γςή. ΋εεκ μζ
εεκζημί ηαζ μζ απμιαηνοζιέκμζ ηδξ εκ Υνζζηχ γςήξ παναηηδνίγμκηαζ ςξ άεεμζ, επεζδή δεκ έπμοκ Θευ ηαηά
ηονζμθελία.
Ώπυ ηζξ πμθοάνζειεξ ηαζ πμθφιμνθεξ ανπαίεξ ακαημθζηέξ ενδζηείεξ δ Κ.Α. οπαζκίζζεηαζ ιυκμ ηδκ
αηγππηηαθή δσνιαηξία ηαζ μκμιαζηί ακαθένεζ ηδ εεά ηδξ βμκζιυηδηαξ Άξηεκε ηαζ ηδκ θαηνεία ηδξ ζε ιεβάθμ ζενυ
ζηδκ Έθεζμ.
Ο Ώπ. Παφθμξ οπμβναιιίγεζ ηδ εεμζέαεζα ηςκ Ώεδκαίςκ. Δ Αάιανζξ, πμο ικδιμκεφεηαζ ζηζξ Πνάλ. 17,
34, έπεζ ημ υκμια εεάξ ζογφβμο ημο εεμφ ηδξ βμκζιυηδηαξ ΢ακδάκ, πμο επζηναημφζε ζηδκ Σανζυ, ηαοηζγυηακ
πνμξ ημκ Δναηθή, εευξ πζεακχξ πεηηζηήξ πνμέθεοζδξ, μ μπμίμξ εζημκζγυηακ ήδδ ημκ δ’ π.Υ. αζχκα ζε πενζζηά
κμιίζιαηα.
Ώκαθένεηαζ ηαζ ιμζπμθαηνία ηαζ αζηνμθαηνία ηαζ ιαβεία, θανιαηεία ή ιέζς ηδξ θανιαηείαξ ιαβεία,
βζα ηδκ μπμία ιαβεία ή βμδηεία οπήνπακ ηαζ ζπεηζηά αζαθία, ιακηεία ηαζ ελμνηζζηέξ πμκδνχκ πκεοιάηςκ. Οζ
ιάβμζ εεεςνμφκημ ηαημί ηαζ αιανηςθμί. Παζίβκςζηα ιαβζηά ιέζα ήηακ ηα πενίθδια ‘’Βθέζζα βνάιιαηα’’.
Πνυηεζηαζ πενί ηςκ ελήξ αζκζβιαηζηχκ θέλεςκ, ‘’πςνίξ ίζηζμ, ιε πμθφ ίζηζμ, θίεμξ πθαηφξ, αβνζυβαθθμξ,
δαικαιεκεφξ, εομίςκμξ’’.
Βπίζδξ ακαθένεηαζ ζηα Λφζηνα ηδξ Λοηαμκίαξ θαηνεία ημο πμθζμφπμο ημοξ ελςπφθμο ή πνμαζηείμο
Αζυξ, μζ Αζυζημονμζ, δ εεά Αίηδ, ηδκ μπμία ικδιμκεφμοκ μζ ηάημζημζ ηδξ Μεθίηδξ.
β) Η ινηπή πξψηε Φξηζηηαληθή Γξακκαηεία πεξί ησλ εμσρξηζηηαληθψλ ζξεζθεπκάησλ. Σδκ πενί ημο
‘’ζπεξκαηηθνύ ιόγνπ’’ εεςνία Εμοζηίκμο ημο θζθμζυθμο ηαζ ιάνηονμξ, υπςξ ηαζ ηδκ πενί ηςκ ελςπνζζηζακζηχκ
ενδζηεοιάηςκ ηαζ θζθμζμθδιάηςκ βκχιδ ηςκ Κθήιεκημξ ημο Ώθελακδνέςξ, Μ. ΐαζζθείμο ηαζ Σενηοθθζακμφ,
εέζαιε ήδδ, χζηε κα πανέθηεζ εδχ επακάθδρδ ηςκ εηηεεέκηςκ ζηδκ πνμβεκέζηενδ πναβιαηεία ιαξ.
16. – Μέζνδνο πξνο επηηπρή δηεμαγσγή ηεο (ηεξ)απνζηνιήο
1. – Θειεθζχδδξ ανπή βζα ηδκ πνμζθμνά ημο κέμο ηδνφβιαημξ, πμο ηέεδηε απυ ημκ ίδζμ ημκ Κφνζμ διχκ
Εδζμφ Υνζζηυ ηαζ έηδδθδ ζηδκ Κ.Α., είκαζ ε αξρή ηεο εθνπζηφηεηαο, ήημζ δ ανπή ηδξ ααίαζηδξ πνμζθμνάξ ηαζ ηδξ
εημφζζαξ απμδμπήξ ημο πνμζθενυιεκμο, δ μπμία δζαθοθάηηεζ ηδ εευζδμηδ εθεοεενία ημο ακενχπμο, πςνίξ ηδκ μπμία
δεκ ιπμνεί κα οπάνλεζ εοεφκδ ηαζ πνμζςπζηή αλζμιζζεία.
Ώθθά πνμξ ιία ηέημζα ααίαζηδ πνμζθμνά ηαζ εημφζζα απμδμπή απαζηήεδηε ηαζ απαζηείηαζ έηημηε δ πνμζθοβή
ζηδκ ιέεμδμ ηδξ ζοβηαηααάζεςξ ηαζ πνμζανιμβήξ ημο κέμο πνμξ ηα παθαζά, ήημζ δ πνμζθμνά ημο κέμο ηδνφβιαημξ
ηαηά ηέημζμ ηνυπμ, χζηε, ακηί κα πνμλεκεί αοηυ ηδκ εκηφπςζδ, υηζ ακηζηίεεηαζ πνμξ ηα πνζκ πζζηεουιεκα, κα
δδιζμονβεί ακηζεέηςξ ηδκ εκηφπςζδ, υηζ ζοκεπίγεζ ηαζ ζοιπθδνχκεζ αοηά, ηαηά ζοκέπζζδ υιςξ ηαζ ζοιπθήνςζδ ηυζμ
δζαθμνεηζηή πμζμηζηχξ, χζηε ημ θςξ ηδξ κα ζηζάγεζ ηα παθαζά, ηα μπμία αοημιάηςξ οπμπςνμφκ ηαζ αθακίγμκηαζ ή
ακαηαζκίγμκηαζ ηεθείςξ ιε ηδκ ηαζκμφνβζα δζδαζηαθία. Έηζζ ααίαζηα ηαζ ιε ηδκ πεζεχ, ζοκηεθείηαζ ήνεια ηαζ δ
οπμηαηάζηαζδ ημο παθαζμφ ιε ημ κέμ.
Σδ ιέεμδμ αοηή πάναλε ηαζ πανέδςζε πνχηα μ ίδζμξ μ Κφνζμξ, αημθμφεδζακ δε μζ Ώπυζημθμζ, μθμθάκενα μ
Ώπ. Παφθμξ.
2. – Σδ ζφκδεζδ ημο κέμο πνμξ ηα παθαζά, βζα κα εηθδθεεί εηείκμ ςξ ζοκέπεζα ηαζ ζοιπθήνςζδ ημφηςκ ηαζ
έηζζ κα πνμζθενεεί ααίαζηα, δζεοηυθοκακ ηα ζδιεία εηείκα ηδξ ελςπνζζηζακζηήξ ενδζηεοηζηυηδηαξ, ηα μπμία ζε
πενζεπυιεκμ ζδεχκ ηαζ πεπμζεήζεςκ ηαηά ηάπμζμ ηνυπμ εθάπημκηακ ηςκ πνμζθενμιέκςκ κέςκ αθδεεζχκ. Σα
ημνοθαία αοηά ζδιεία ηδξ ελςπνζζηζακζηήξ ενδζηεοηζηυηδηαξ, πνμξ ηα μπμία πνμζέββζγε ηαζ ηαηά ηάπμζμ ηνυπμ
αβηζζηνςκυηακ δ κέα αθήεεζα, μκμιάγμοιε βζ’ αοηυ ζηδ ενδζηεζμθμβζηή μνμθμβία ‘’ζεκεία επαθήο’’.
Σέημζα ζδιεία επαθήξ πνδζζιμπμίδζακ ηυζμ μ Κφνζμξ, υζμ ηαζ μζ Ώπυζημθμζ βζα ααίαζηδ πνμζθμνά ηδξ κέαξ
ενδζηείαξ, ηυζμ έκακηζ ηςκ Εμοδαίςκ, υζμ ηαζ έκακηζ ηςκ εεκζηχκ.
α) έλαληη ησλ Ινπδαίσλ, πθδκ αοηχκ πμο οπμζδιεζχεδηακ πζμ πάκς, ηοπζηυ ηθαζζζηυ πανάδεζβια ηδξ
ηαηηζηήξ αοηήξ ημο Κονίμο ιαξ δζέζςζε μ πνχημξ πνμκμθμβζηά απυ ημοξ Βοαββεθζζηέξ Μάνημξ ζηδκ πενζημπή 12,
28, 34, δ μπμία ηαζ βζ’ αοηυ έπεζ απμηηήζεζ ιεβάθδ ενδζηεζμθμβζηή ζδιαζία.
Σμ πανάδεζβια ημο Κονίμο αημθμφεδζακ ηαζ μζ Ώπυζημθμζ ηαζ πνχημζ ηήνοηεξ ημο εοαββεθίμο Σμο.
΢ηδκ έκακηζ ηςκ Εμοδαίςκ εθανιμβή ηδξ ηαηηζηήξ αοηήξ ζοκεηέθεζε ηαζ δ δζα ημο Κονίμο ηαζ ηςκ
Ώπμζηυθςκ απμηάθορδ ηδξ ιεβάθδξ αθήεεζαξ, υηζ δ ηαζκμφνβζα δζδαζηαθία ηδξ ‘’ηαθοηέναξ δζαεήηδξ’’ είκαζ
ζοκέπεζα, ηεθείςζδ ηαζ μθμηθήνςζδ ημο παθαζμφ Νυιμο, ‘’αθμφ μ Νυιμξ δεκ μδήβδζε ηίπμηα εζξ ηεθεζυηδηα,
πξνζθέξεηαη φκσο κία θαιχηεξε ειπίδα, κε ηελ νπνία κπνξνχκε λα πιεζηάζνπκε ηνλ Θεφ’’419 υηζ δζα ιέζμο ηςκ
δφμ Αζαεδηχκ δζαπενκχκ Θευξ είκαζ έκαξ ηαζ μ αοηυξ ηαζ μ ιυκμξ αθδεζκυξ. Ο εηεί ιεκ αμνάηςξ ηαζ ειιέζςξ, εδχ δε
εκ Υνζζηχ πανμοζζαζεείξ ηαζ άιεζα απμηαθοθεείξ έκαξ ηαζ ιυκμξ αθδεζκυξ Θευξ – υηζ ζημ πνυζςπμ ημο
ζανηςεέκημξ Θεμφ Λυβμο Κονίμο Εδζμφ Υνζζημφ, ημο ΢ςηήνμξ ηαζ θοηνςημφ Βιιακμοήθ, εηπθδνχεδηακ μζ
πνμθδηείεξ ηδξ Π.Α., πμο ακαθένμκηακ ζ’ Ώοηυκ ηαζ ημ ένβμ Σμο. Καζ αηυιδ απυ ηζξ εκημθέξ αοηήξ δ πενί αβάπδξ,
επεζδή ζοβηεθαθαζχκεζ μθυηθδνμ ημκ Νυιμ ηαζ επεηηεζκυιεκδ ιεκ εζξ πθάημξ πνμξ υθμοξ ημοξ ακενχπμοξ ηαζ πνμξ
αοημφξ ημοξ επενμφξ, εκηεζκυιεκδ δε ηαζ θεάκμοζα ιέπνζ ηδκ αοημεοζία πάνζκ ημο πθδζίμκ, απμηεθεί ηδκ πθδνυηδηα
ημο Νυιμο ηαζ ηδκ πθδνυηδηα ηδξ κέαξ ενδζηείαξ ηδξ πάνζημξ, ηδκ μοζία ηδξ Υνζζηζακζηήξ Δεζηήξ, ςξ δ θοζζηή
μνβακζηή ζοκέπεζα ηδξ εβηαζκζαζεείζδξ δζα ημο Εδζμφ Υνζζημφ οζμεεζίαξ οπυ ημο Θεμφ υθςκ ηςκ ακενχπςκ ηαζ ηδξ
αδεθθμζφκδξ ιεηαλφ ημοξ.
Ο Εμοδασζιυξ θμζπυκ δεκ πνμζέθενε απθχξ ζηδ κέα ενδζηεία ‘’ζδιεία επαθήξ’’, αθθά μθυηθδνμξ ήηακ ήδδ
ζημ πνμζηάδζμ ηδξ κέαξ ενδζηείαξ ηαζ αοηή πνμέηηαζδ ηδξ παθαζάξ, ήημζ ιία ηαζ δ αοηή ενδζηεία πενκμφζε δζα
ιέζμο ηςκ δφμ εηδδθχζεςκ ηδξ ηαζ πενζυδςκ. Βλ αοημφ ελδβείηαζ ηαζ δ αζηία, ηαηά ηδκ μπμία πδβή ηδξ Υνζζηζακζηήξ
ενδζηείαξ δεκ είκαζ ιυκμκ δ Κ.Α., αθθά ιαγί ι’ αοηή ηαζ δ Παθαζά, ήημζ μθυηθδνδ δ ΐίαθμξ ή δ Ώβία Γναθή.
Δ απμηάθορδ ηδξ αθήεεζαξ αοηήξ βζα ημ εκζαίμ ηςκ δφμ Αζαεδηχκ είπε ςξ απμηέθεζια κα δζπάζεζ ημοξ
Εμοδαίμοξ. Με ηδκ επαθή ζ’ αοημφξ ημο Υνζζηζακζημφ ηδνφβιαημξ πςνίζηδηακ αθ’ εκυξ ιεκ ζε εηείκμοξ, ηςκ μπμίςκ
‘’μζ μθεαθιμί άκμζλακ... ζημ κα ηαηακμμφκ ηζξ βναθέξ’’420, μζ μπμίμζ δέπηδηακ ηδκ απμηάθορδ αοηή ηαζ αιέζςξ
πίζηερακ ζημκ Υνζζηυ, αθ’ εηένμο δε ζημοξ ‘’ακυδημοξ, πμο δ ηανδζά ημοξ ανβεί κα πζζηέρεζ ζε υθα, υζα είπακ μζ
πνμθήηεξ’’421, ημοξ ηοθθςιέκμοξ ηαζ πςνςιέκμοξ ζηδκ ηανδζά, ημοξ ‘’ζηθδνμηνάπδθμοξ, ιε πςνςιέκδ ηδκ ηανδζά
ηαζ ηθεζζιέκα η’ αοηζά’’422, μζ μπμίμζ υπζ ιυκμ δεκ πίζηερακ, επζιέκμκηεξ ζηδκ πθακειέκδ ακηίθδρή ημοξ πενί ημο
παθαζμφ Νυιμο, αθθά ηαζ ηαηεδίςλακ ημκ Υνζζηυ.
Ώπ’ αοηά ηαζ μ Ώπ. Παφθμξ θέεζ βζα ηδκ δεφηενδ αοηή ηαηδβμνία ηςκ ‘’παιέκςκ’’ αηνμαηχκ ημο εοαββεθίμο
ηδξ πάνζημξ:
‘’Κζ ακ αηυιδ θαίκεηαζ ζοβηαθοιιέκμ ημ ιήκοια ηδξ ζςηδνίαξ, πμο ειείξ ηδνφηημοιε, είκαζ ζοβηαθοιιέκμ
γηα όζνπο νδεύνπλ πξνο ηελ θαηαζηξνθή. Ο ζαηακάξ, μ εευξ αοημφ ημο αζχκα, ηύθισζε ηε ζθέςε απηώλ ησλ απίζησλ,
χζηε κα ιδ ιπμνμφκ κα δμοκ ημ θςξ ημο εοαββεθίμο, πμο απμηαθφπηεζ ηδ δυλα ημο Υνζζημφ, μ μπμίμξ είκαζ εζηυκα
ημο Θεμφ... μ Οπμίμξ έθαιρε ζηζξ ηανδζέξ ιαξ ηαζ ιαξ θχηζζε κα βκςνίζμοιε ηδ δυλα Σμο ζημ πνυζςπμ ημο Εδζμφ
Υνζζημφ’’423.
α) έλαληη ησλ εζληθψλ, ηοπζηυ ηθαζζζηυ πανάδεζβια βζα ααίαζηδ πνμζθμνά ημο κέμο ηδνφβιαημξ ιε ηδκ
αβηίζηνςζή ημο ζε ελςπνζζηζακζηά ζδιεία επαθήξ οπήνλε, υπςξ ηαηςηένς απμδεζηκφμοιε εηηεκέζηενα, ημ ημο Ώπ.
Παφθμο ζηδκ Ώεήκα, μ μπμίμξ, αημθμοεχκηαξ ζηαεενά ηδκ ανπή ηδξ ζοβηαηααάζεςξ πνμξ ημ εηάζημηε πενζαάθθμκ
ηαζ πνμζανιμβήξ πάνδ ημο ηεθζημφ ζημπμφ ημο εοαββεθζημφ ηδνφβιαημξ, απμηαθφπηεζ ζημοξ Ώεδκαίμοξ, υηζ μ οπ’
αοηχκ μνεχξ (‘’εο’’, ημοηέζηζ πςνίξ ιμνθή, είδςθα ηαζ υκμια) θαηνεουιεκμξ (‘’εο-ζεαείηε’’) άγλσζηνο (δδθ. ιδ
βκςζηυξ, μφηε δοκάιεκμξ ακενςπίκςξ κα βίκεζ βκςζηυξ) Θεφο, είκαζ μ ίδζμξ πνμξ ημκ εκ Υνζζηχ ηαζ δζα Υνζζημφ
απμηαθοθεέκηα έκα ηαζ ιυκμκ αθδεζκυ Θευ, ημο μπμίμο ηεθεί μ Παφθμξ ζηδκ Ώεήκα ηα απμηαθοπηήνζα.
Ώπ’ αοημφ ημο είδμοξ πνμζθμνάξ ημο πνζζηζακζημφ ηδνφβιαημξ πνμξ ημοξ εεκζημφξ πνυααθε ηαζ δ ελήξ
δζαπίζηςζδ: υηζ ηα ιεκ ελςπνζζηζακζηά ενδζηεφιαηα ήηακ ηαζ πανέιεζκακ αηεθέζθμνεξ πνμζπάεεζεξ ημο ακενχπμο
βζα ηδκ κμζηαθβμφιεκδ Ώθήεεζα ηαζ Λφηνςζδ, δ δε ενδζηεία ημο Υνζζημφ, δ ιυκδ πμο έπεζ υκηςξ ζδνοηή ημκ Θευ,
ήθεε απυ ημκ μονακυ ςξ εηπθήνςζδ ηαζ μθμηθήνςζδ αοηήξ ηδξ πακακενχπζκδξ κμζηαθβίαξ, ςξ εεμδχνδηδ
πνμζθμνά ηδξ ακαγδημφιεκδξ Ώθήεεζαξ ηαζ ηδξ κμζηαθβμφιεκδξ θοηνχζεςξ.
Βάκ ςξ ‘’εθίρδ’’ κμείηαζ ενδζηεζμθμβζηά ημ ζοκαίζεδια ηδξ απμζηάζεςξ ημο ακενχπμο απυ ημκ Θευ,
πνάβια ημ μπμίμ ηονζάνπδζε ζηδκ ακενςπυηδηα ηαηά ηδ δζάνηεζα ηδξ ιεηαπαναδείζζαξ ιεηαπηςηζηήξ πενζυδμο. Βάκ
‘’θφηνςζδ’’ είκαζ δ άνζδ ηδξ εθίρεςξ, ημοηέζηζ δ άνζδ ημο ζοκαζζεήιαημξ ημο ακενχπμο πενί ηδξ απμζηάζεςξ
ιεηαλφ αοημφ ηαζ ημο Θεμφ· εάκ δ άνζδ αοημφ ημο ζοκαζζεήιαημξ κμείηαζ ςξ επενπυιεκδ ιυκμκ, υηακ μ άκενςπμξ
εκςεεί ιε ημκ Θευ, ηυηε, θφηνςζδ ζηδκ ηονζμθελία ηαζ πναβιαηζηυ θοηνςηή έπμοιε ιυκμκ εκ Υνζζηχ. Ώθ’ εκυξ ιεκ
δζυηζ ζ’ Ώοηυκ εκχεδηακ ζε ιία εεακενχπζκδ πνμζςπζηυηδηα μζ πνμδβμοιέκςξ πςνζζιέκμζ Θευξ ηαζ άκενςπμξ,
ημφημ δε βζα πνχηδ ηαζ ιμκαδζηή θμνά ζηδκ παβηυζιζα ζζημνία, αθ’ εηένμο δε δζυηζ έηζζ ιπμνεί ηάεε άκενςπμξ κα
ανίζηεζ ημκ αθδεζκυ Θευ ζημκ Υνζζηυ, άνα έλς ημο Οπμίμο δεκ οπάνπεζ μφηε αθδεζκή Θεμβκςζία μφηε ηαηά Θευ
ημζκςκζηή γςή.
Ώπυ υζα έπμοκ θεπεεί βίκεηαζ θακενυ, υηζ δ μοζζχδδξ δζαθμνά ηςκ ελςπνζζηζακζηχκ ενδζηεοιάηςκ απυ ημο
ηαηά θφζδ ηαζ βέκμξ ‘’εκηεθχξ άθθμο’’ Υνζζηζακζζιμφ πενζείπε ιέζα ηδξ ηαζ ημκ πανάβμκηα ηδξ πνμζεββίζεχξ ημοξ,
αθμφ ημο απυ ηδ Υνζζηζακζηή ενδζηεία πνμζθενυιεκμ οπυ ημο Λοηνςημφ δζπθυ δχνμ ηδξ Ώθήεεζαξ ηαζ ηδξ
Λφηνςζδξ, ήηαλ απηφ ην ίδην ην αλαδεηνχκελν θαη λνζηαιγνχκελν απφ ηα εμσρξηζηηαληθά ζξεζθεχκαηα. Ώθθά,
αηνζαχξ βζ’ αοηυ, δ αδοκαιία ηςκ ελςπνζζηζακζηχκ ενδζηεοιάηςκ κα ζηακμπμζήζμοκ ηδκ παβηυζιζα κμζηαθβία πνμξ
Ώθήεεζα ηαζ Λφηνςζδ, δ απμοζία απυ αοηά ζδνοηή Θεμφ, πμο κα εκχκεζ ζημκ εαοηυ ημο ηα πςνζζιέκα ηαζ κα
απμηαεζζηά ηδκ ημζκςκία Θεμφ ηαζ ακενχπμο, απμηεθεί ημ αηαηαιάπδημ ηνζηήνζμ ηδξ ακενχπζκδξ πνμέθεοζδξ, ηδξ
ακαθήεεζαξ ηαζ ακεπάνηεζάξ ημοξ ηαζ ημο ηαη’ ακάβηδ πανμδζημφ ημοξ παναηηήνα, βεκζηά κα πμφιε, ηδξ αζφβηνζηδξ
δζαθμνάξ ημοξ απυ ημκ Υνζζηζακζζιυ.
Ώθθά ηαζ ελ άθθδξ απυρεςξ, ακ εεςνδεμφκ ηα ελςπνζζηζακζηά ενδζηεφιαηα, ειθακίγμοκ μοζζχδδ δζαθμνά
απυ ημκ Υνζζηζακζζιυ δ μπμία, εκχ απμιάηνοκε εηείκα απυ ημφημκ, μδδβμφζε ζοβπνυκςξ εηείκα πνμξ αοηυκ, ημ
βεβμκυξ δδθ. υηζ ιυκμ ζημκ Υνζζηζακζζιυ, ζημκ μπμίμ ςξ πνμζηάδζυ ημο ακήηεζ δ Π.Α., μιζθεί ζε αοηήκ έιιεζα, ζε
εηείκμκ – ημκ Υνζζηζακζζιυ – άιεζα μ Θευξ μ ίδζμξ πνμξ ημκ άκενςπμ. ΢ε υθα ηα ελςπνζζηζακζηά ενδζηεφιαηα
μιζθμφκ μζ άκενςπμζ πενί Θεμφ ηαζ Θείμο ηαζ μιζθμφκ άθθμζ άθθμηε δζαθμνεηζηά, άνα ηαζ εηείκμζ πμο ιζθμφκ ηαζ μζ
θυβμζ ημοξ εκέπμοκ ιέζα ημοξ ημ ακενχπζκμ ηαζ, ζοκεπχξ, ημ πθακειέκμ, ζηενμφιεκμζ ακχηενμο, οπενάκενςπμο,
εείμο, αηαηαιάπδημο ηνζηδνίμο.
΋θα ηα ενδζηεφιαηα επζηαθμφκηαζ ηαζ οπυζπμκηαζ απμηάθορδ ηαζ θφηνςζδ, πςνίξ υιςξ ηαζ κα ηζξ
πνμζθένμοκ αοηέξ: Μυκμ μ Υνζζηυξ ηζξ πνμζθένεζ, δζυηζ απμηάθορδ αθδεζκή οπάνπεζ, υπμο μ ίδζμξ μ Θευξ
απμδεδεζβιέκα απμηαθφπηεηαζ ηαζ ιζθεί μ ίδζμξ ζημκ άκενςπμ, πανέπμκηαξ έηζζ ζημκ άκενςπμ ηδ δοκαηυηδηα
πναβιαηζηήξ επζημζκςκίαξ ιε ημκ Θευ. Ώοηυ δε ζοκέαεζ ιυκμ ζημκ Υνζζηζακζζιυ, ημο Θεμφ απμηαθοθεέκημξ ειιέζςξ
ιεκ ζηδκ Π.Α., αιέζςξ δε ζηδκ Κ.Α., υπμο δζα ηδξ εκακενςπήζεχξ Σμο ‘’θαθεί’’ πνμξ ημκ άκενςπμ, δέπεηαζ αοηήημδ
ηδκ Ώθήεεζα απυ ημκ Θευ.
Δ μοζζχδδξ αοηή δζαθμνά ηςκ ελςπνζζηζακζηχκ ενδζηεοιάηςκ απυ ηδκ Υνζζηζακζηή Ώπμηάθορδ οπήνλε
ζοβπνυκςξ ηαζ μ πανάβμκηαξ, δζα ημκ μπμίμ ημ θςξ ηδξ ααίαζηα ηονζάνπδζε, υπμο ηδνφπεδηε δ κέα ενδζηεία ζημκ
ελςπνζζηζακζηυ ηυζιμ.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕ΢
1
Ες. 1, 18.
2
Ες. 1, 18, Βζνιυξ ηδξ Θ’ ςδήξ ηδξ Κονζαηήξ ηδξ Σονμθάβμο.
3
Γεκ. 1, 27. 5, 1.
4
PG 52, ζ. 405.
5
΢ημ ίδζμ, ζ. 452.
6
PG 30, ζ. 461.
7
Ώοβμφζημο Νζημθάμο, Φζθμζμθζηαί Μεθέηαζ πενί Υνζζηζακζζιμφ, ημι. Ώ’ (Ώεήκαζ 1910), ζ. 433.
8
Adolf VyKopal, Jesus Christus Mittelpunkt der Weltanschaung, I Band (Louvain – Paderborn 1953), ζ. 8.
9
Ώοβμφζημο Νζημθάμο, υπ. Π. Σ. Ώ’, ζ. 432.
10
΢ημ ίδζμ, ζ. 425 ε.
11
΢ημ αζαθίμ 4, 3 ηςκ Καηαθμίπςκ ημο Lieh-tsze (440-370 π.Υ.).
12
Lun-yü 7, 25, ζημ: Richard Wilhelm, Kung-futse, Gespräche (Lun- yü), Jena 1923,ζ. 70.
13
Lun- yü 16, 9, - ΋π. π., ζ. 187.
14
Lun- yü 6, 28α – ‘Οπ. π., ζ. 60.
15
Lun- yü 7, 25 – ΋π. π., ζ. 70.
16
Lun- yü 9, 8 – ΋π. π., ζ. 89.
17
Lun- yü 13, 12 – ΋π. π., ζ. 139.
18
Dsung Yung, αθ. ζημ: Johannes Witte, Die Christus-Botschaft und die Religionen (Göttingen 1936), ζ. 122.
19
Dsung Yung, 1, 6 αθ. υπ. π., ζ. 122-123.
20
Dsung Yung, 1, 10 ζημ Witte, υπ. π., ζ. 123, πναθ. Λμοη. 2, 25, Μαηε. 11, 28-30.
21
R. Wilhelm, Kung-futse Gespräche (Lun- yü), Jena 1923, ζ. 214, υπμο οπμζδιείςζδ 23. Πναθ. J. Witteυπ. Π., ζ. 123.
22
G. RosenKranz, Der Heilige in den chinesischen Klassikern…, Leipzig 1935, ζ.88 – J. Witte υπ. π., ζ. 123.
23
ΐαζ. Πέκηγαξ, Δ ανπαία Κίκα ηαζ μ ακαιεκυιεκμξ ΢ςηήε, ‘’Κζαςηυξ’’ [Ώεήκαζ], 4 (Ώπνίθζμξ 1952), ζ. 174 ελ.
24
Cullavaga X., 1 ημο ΐμο. Κακυκμξ, ζημ: υκμξ, ζημ: Germann Olbenberg, Buddha, sein Leben, seine Lehre, seine
Gemeinde, Stuttgart – Berlin 1903, ζ. 187.
25
Λέεζ μ Alfred Jeremias, Die ausserbiblische Erlösererwantung, Berlin 1927, ζ. 245, ακαθένμκηαξ ηδκ πνυννδζδ αοηή
ημο ΐμφδα.
26
Emil Abegg, Der Messiasglaube in Indien und Iran auf Grund der Quellen Dargestellt, (Berlin-Leipzig 1928), ζ. 177.
27
Alfred Jeremias, Die ausserbiblische Erlosererwartung, Berlin 1927, ζ. 280.
28
Εενυ αζαθίμ, πμο ζδιαίκεζ ‘’ημ εείμ ηναβμφδζ’’.
29
Πναθ. Μαηε. 2, 2.
30
Πναθ. Ες. 4, 32 ε.
31
Πναθ. Μαηε. 17, 2 – Ώπμη. 1, 16.
32
Εενυ αζαθίμ ηςκ ανπαίςκ Πενζχκ.
33
Πναθ. Λμοη. 11, 27.
34
Alfed Jeremias, υπ. π., ζ. 140.
35
΢ημ ίδζμ, ζ. 144. Πναθ. Βαν. 7, 2 (Μεθπζζεδέη=) ‘’ααζζθεφξ δζηαζμζφκδξ’’. Πναθ. Καζ Ρςι. 3, 21.
36
Εαιαθίπμο, Πενί ημο Ποεαβμνείμο αίμο 6, 30.
37
΋π. π., ζ. 31.
38
΢ημ ίδζμ 19, 92.
39
΢ημ ίδζμ 27, 133. Πναθ. Καζ 28, 135, 140.
40
Βονοπίδμο, ΐάηπαζ 4 ελ.
41
΢ημ ίδζμ, 53 ε.
42
Φ. Καθθζζεέκδξ 2, 14 ζημκ Carolus Clemen, Fontes Historiae Religionis Persicae (Bonnae 1920), ζ. 71.
43
Πνάλ. 14, 8-18
44
Πθάηςκμξ, Ώπμθμβία ΢ςηνάημοξ 18 (31Ώ).
45
Πθάηςκμξ, Πμθζηεία ΐ’ IV-V, 361 (-362Ώ).
46
Κθήιεκημξ Ώθελακδνέςξ, ΢ηνςιαηείξ, 5, 14, PG, 9, 164ΐ.
47
Εθ. Β’, 128.
48
΢ηνςιαηείξ 5, 13, PG 9, 125ΐ.
49
Seneca, Ad Lucilium Epist. 11, 8, εθεφεενδ απυδμζδ.
50
΢ημ ίδζμ.
51
Ες. 1, 14.
52
De divinatione II, Cap. 54, 110.
53
Πζεακχξ μ ΢ζαοθθζηυξ πνδζιυξ ΕΕΕ, 652 ελ.
54
Ες. 19, 5.
55
Γαθ. 4, 4.
56
Masinius Pollio, επζθακέζηαημξ Ρςιαίμξ, ζηδκ επμπή ημο μπμίμο βεκκήεδηε μ Κφνζμξ διχκ Εδζμφξ Υνζζηυξ.
57
Πμχδεξ θοηυ πμο δίδεζ βθοηείξ αμθαμφξ.
58
ΐζνβζθίμο Βηθμβαί, IV, 7.
59
΢ημ ίδζμ, IV, 1.
60
΢ημ ίδζμ, IV, 4.
61
ΐζνβζθίμο Βηθμβαί, IV, 5, 6.
62
΢ημ ίδζμ, IV, 8 ελ.
63
΢ημ ίδζμ, IV, 17-20.
64
Βοζεαίμο, Βζξ ημκ αίμκ ημο ιαηανίμο Κςκζηακηίκμο ααζζθέςξ: Λυβμξ ης ηςκ αβίςκ ΢οθθυβς, ΒΠΒ η. 4, ζ. 598-810.
65
Q. Horatii Flacci, Carminum I, 2, 25-32.
66
Γεκ. 3, 15.
67
Πνάλ. 7, 52.
68
Ες. 5, 39.
69
Ες. 5, 45 ε.
70
Ες. 8, 56.
71
Ες. 8, 58.
72
Ες. 17, 24.
73
Ώνζει. 21, 8-9, Ες. 3, 14-15.
74
Λμοη. 24, 27.
75
Λμοη. 24, 44.
76
Γεκ. 3, 15 ηαζ 49, 9-10, Αεοη. 18, 15 ηαζ 18.
77
Γεκ. 3, 15.
78
Γεκ. 9, 27.
79
Γεκ. 1, 3. 22, 18. 26, 4. 28, 14. 49, 8-12. Ώ’ Παναθ. 17, 11.
80
Γεκ. 12, 1, 7. 13, 14-17. 17, 1-9. 18, 17-19. 22, 16-18. Γεκ. 26, 1-5. Γεκ. 28, 10-15.
81
Γεκ. 49, 10.
82
Γεκ. 49, 11.
83
Πνμθδηεία ημο ΐανθαάι, Ώνζει. 24, 17.
84
Αεοη. 18, 15-19.
85
Ώ’ ΐαζ. 2, 10.
86
ΐ’ ΐαζ. 7, 16 & Γ’ ΐαζ. 11, 36-37.
87
Φαθι. 109, (Βαν. 110) 3α ε.
88
Φαθι. 2, 7.
89
Φαθι. 71, (Βαν. 72) 10-15.
90
Φαθι. 109, 110 (Βαν. 110, 111), 111 (Βαν. 112), 9.
91
Φαθι. 14. (Βαν. 15).
92
Φαθι. 40 (Βαν. 41), 8-10.
93
Φαθι. 34, (Βαν. 35) 11-12.
94
Φαθι. 54, (Βαν. 55), 5, 6 & Φαθι. 2, 2. 21.
95
Φαθι. 15, 10 ε.
96
Φαθι. 109, 1.
97
Φαθι. 21, (Βαν. 22), 27, 30. 109, 4. 110, 5, 9.
98
Πανμζι. 8, 22-9, 6.
99
Δζ. 7, 14.
100
Δζ. 9, 1 ε.
101
Δζ. 49, 6 ε.
102
Δζ. 8, 3 ε.
103
Δζ. 9, 6 ηαζ 11, 2 ε.
104
Δζ. 11, 1.
105
Δζ. 40, 9.
106
Δζ. 16, 5.
107
Δζ. 40, 11.
108
Δζ. 25, 6 ε.
109
Δζ. 26, 19 ε.
110
Δζ. 28, 16.
111
Δζ. ηεθ. 35΄ 6, 11 ε.
112
Δζ. ηεθ. 40, 3-5.
113
Δζ. ηεθ. 42.
114
Δζ. 35, 5-6΄ 61, 1.
115
Δζ. 42, 1-3.
116
Δζ. 50, 6΄ 52, 13 ε.
117
Δζ. 60, 1-4΄ 65, 17.
118
Εεν. 23, 5-6.
119
Μαηε. 2, 16 ε.
120
Εεν. 38, 22.
121
Εεν. 2, 13-18.
122
ΐανμφπ, 3, 38.
123
Εεγ. 11, 14-21 & 36, 16-32.
124
Εεγ. 34, 23-31 ηαζ ηεθ. 37.
125
Αακ. 2, 28.
126
Αακ. 2, 37 ε.
127
Αακ. 2, 32 ε.
128
Αακ. 2, 34 ε.
129
Αακ. 2, 35.
130
Αακ. 7, 13-14.
131
Αακ. 9, 24, 25.
132
Αακ. 9, 2, 18.
133
Χζδέ, 3, 5.
134
Εςήθ 2, 28-32 & 3, 1 ε.
135
Ώιχξ 9, 11.
136
Οαδζμφ 17, 21.
137
Εςκ. 2, 1. Μαηε. 12, 40.
138
Μζπ. ηεθ. 4.
139
Μζπ. 5, 1.
140
Ναμφι, 2, 1.
141
Ώαααη. 3, 3 ε.
142
Ώαααη. 2, 4.
143
Ώαααη. 3, 13.
144
΢μθ. 3, 9.
145
΢ημ ίδζμ 3, 14 ε.
146
Ώββαίμξ 2, 9 Πναθ. Λμοη. 2, 22 ε. η.θπ.
147
Γαπ. 6, 12 ε. ηαζ 9, 9.
148
Γαπ. 11, 12-13.
149
Γαπ. 13, 7.
150
Γαπ. 14, 9.
151
Μαθ. 1, 11.
152
Μαθ. 3, 1, 23 ε. & 4, 4 ε.
153
Μαθ. 3, 20.
154
Μεηαθν. Βη ημο Βαν. οπυ Ώεακ. Υαζημφπδ, εκε. ακχη. ΐ’ ζ. 502.
155
Μαθ. 3, 19 ε.
156
Μζπ. 5, 1 Μαηε. 2, 6 & Ες. 7, 42.
157
Γεκ. 12, 3. 22, 18. 26, 4. 28, 14. 49, 9-12. Πναθ. 17, 11 (Μαηε. 1, 2-6). Λμοη. 3, 31-34.
158
Δζ. 7, 14· Μαηε. 1, 18-25. Λμοη. 1, 27-34.
159
΢μθ. ΢μθ. 18, 15-16.
160
Ώββ. 2, 9 Λμοη. 2, 22 ε. ηονίςξ 2, 32α-2, 46 ε.
161
Φαθι. 71, 10-15 Δζ. 60, 3-6 (Μηε. 2, 1-11).
162
Εεν. 38, 15 (Μαηε. 2, 18).
163
Μαθαπ. 3, 1. 4, 5 (Λμοη. 1, 5-25, 57-80).
164
Δζ. 40, 3-5 (Μαηε. 3, 1. 14, 1-10 Μανη. 1, 2-4. Λμοη. 3, 3).
165
Δζ. 9, 1 (Μαηε. 11, 5).
166
Δζ. 35, 5-6 (Μαηε. 11, 5).
167
Δζ. 61, 1. (Λμοη. 4, 10).
168
Δζ. 42, 1-3 (Μαηε. 3, 17. 11, 29. 12, 18. 16, 5. Μανη. 1, 11. Λμοη. 3, 22. Ες. 8, 11).
169
Γαπ. 9,9 (Μαηε. 21, 4, 5).
170
΢μθ. ΢μθ. 2, 12 ε. Πναθ. Μαηε. 27, 43.
171
Φαθι. 21 (εαν. 22), 27-30. 110 (111), 5, 9. Βλ. 24, 8. Εεν. 31, 31. Γαπ. 9, 11. (Μαηε. 26, 26-29. Μανη. 14, 22-25.
Λμοη. 22, 15-20).
172
Φαθι. 54 (εαν. 55), 5, 6. (Μαηε. 26, 36-46. Μανη. 14, 34-42. Λμοη. 22, 39-46).
173
Φαθι. 40 (εαν. 41), 8-10 Γαπ. 11, 12, 13 (Μαηε. 26, 47-50. 27, 3-10 Μανη. 14, 43-45. Λμοη. 22, 47, 48. Ες. 18, 2-6).
174
Φαθι. 2, 2, 34 (εαν. 35), 11-12. (Μαηε. 26, 57-66. Μανη. 14, 53-64. Ες. 18, 19 ε.).
175
Δζ. 50, 6 (Μαηε. 26, 67-68. Μανη. 14, 65. Λμοη. 22, 63-65), Φαθι. 68 (εαν.69), 22. (Μαηε. 27, 48. Μανη. 15, 36. Ες.
19, 29), Φαθι. 21 (Μαηε. 22, 35-44. Μανη. 15, 24-32. Λμοη. 23, 33-43. Ες. 19, 18-24). Δζ. 53- Πναθ. Μαηε. 26, 44. Ες. 19, 28.
΢μθ. ΢μθ. 2, 19-20.
176
Φαθι. 15, 10, 11 (Μαηε. 28, 5-9. Μανη. 16, 9-11. Ες. 20, 11-18).
177
Γαπ. 13, 1 (Μαηε. 16, 19).
178
Ες. 3, 14, 15.
179
Φαθι. 109 (110 εαν.), 1. (Μανη. 16, 19).
180
Εςήθ 2, 28-32 (Πνάλ. ηεθ. 2).
181
Δζ. 60, 1-4 (Πνάλ. ηεθ. 11, 18).
182
Βλ. 12, 46. Ώνζει. 9, 12 (Ες. 19, 36). -21, 8, 9 (Ες. 14, 15). –ΐ’ ΐαζ. 7, 14 (εαν. 1, 5). – Φαθι. 67 (Βαν. 68), 19 (Βθεζ.
4, 8 ελ.). –Χζ. 11, 1 (Μαηε. 2, 15). –Δζ. 11, 1 (Μαηε. 2, 23) Πναθ. Αεοη. 33, 11-14 (Ρςι. 10, 4-9) η.ά.
183
Πναθ. Μαηε. 17, 10-12. Μανη. 9, 10-12. Ες. 1, 21-25.
184
Πναθ. Ες. 7, 27.
185
Orac. Sibyl. 3, 48-50. 652-656, εκ: Joh. Geffcken, Die oracular Sibyllina (Leipzig 1902), ζεθ. 49, 82.
186
Δζ. 11, 10. 42, 1-6. 54, 4, 5. Εεν. 3, 17. 16, 19. ΢μθ. 2, 11. 3, 9. Γαπ. 2, 13. 8, 20. 14, 9 η.ά.
187
Πναθ. Μαηε. 19, 28.
188
Ες. 18, 34-38.
189
Μαηε. 3, 7. – Λμοη. 3, 9.
190
Ες. 1, 21. –Μανη. 6, 15. Λμοη. 11, 8.
191
Μαηε. 17, 12. –Μανη. 19, 11, 12.
192
Λμοη. 1, 17.
193
Ες. 7, 27.
194
Πναθ. Μαηε. 26, 22. –Μανη. 8, 33.
195
Ες. 12, 34.
196
Δζ. 53, 1. Πναθ. Ες. 12, 37, 38. Πναθ. Καζ Ες. 13, 7.
197
Μαηε. 27, 3.
198
Ες. 20, 9. Πναθ. Ες. 2, 22. 12, 6. Πναθ. Κονίςξ Μανη. 16, 14.
199
Λμοη. 4, 34.
200
Μαηε. 4, 1 ε. 12, 28. –Λμοη. 4, 1 ε. 11, 20.
201
Μαηε. 23, 36-38.
202
Ώπμηαθ. 3, 12. 21, 2.
203
Ες. 10, 16.
204
Μαηε. 8, 11. 13, 31 ε. 24, 14. 26, 13. 28, 19. Πναθ. 3, 9. 10, 18. Μανη. 11, 17 (Δζ. 56, 7). 13, 10. 14, 9. 16, 15. Λμοη.
13, 21. 24, 47. Ες. 10, 16. 12, 20 ε., 32. Πνάλ. 1, 8. 13, 47. Ρςι. 14, 11. 15, 11 ε.
205
Μαηε. 21, 43. Ες. 7, 35.
206
Λμοη. 1, 32, 33.
207
Μαηε. 5, 35.
208
Μαηε. 4, 17. 10, 7.
209
Μανη. 1, 15. Λμοη. 4, 43. 10, 11. Ες. 3, 5. Πναθ. Μαηε. 4, 8, 9.
210
Μαηε. 20, 21. Λμοη. 24, 21. Πνάλ. 1, 6.
211
Ες. 19, 15, 21.
212
Λμοη. 17, 20-21. Ες. 18, 36 ε.
213
Ες. 4, 26.
214
Ες. 7, 27. 1, 46. 7, 41.
215
Ες. 3, 17. 6, 38, 57, 62. 7, 28 ε., 8, 23, 42, 58. 17, 5, 24.
216
Βαν. 1, 4 ελ.
217
Μαηε. 16, 20-23. 17, 21, 22. Μανη. 8, 30-33 ηαζ 9, 29-31.9. Λμοη. 9, 21-22, 44, 45.
218
Μαηε. 20, 17-19. Μανη. 10, 32-34. Λμοη. 17, 31-34.
219
Ες. 12, 32-34. Πναθ. Ες. 19, 20-21.
220
Λμοη. 24, 26-27.
221
Ες. 12, 32-34.
222
Λμοη. 19, 11.
223
Λμοη. 17, 20-21.
224
Μαηε. 20, 21-28. Μανη. 10, 37-45.
225
Μαηε. 5, 3 ε., 19. Λμοη. 6, 20.
226
Μαηε. 18, 3. 19, 14. Μανη. 10, 14. Λμοη. 10, 6.
227
Μαηε. 19, 12, 23, 24. Μανη. 10, 23, 24.
228
Μαηε. 16, 24. Μανη. 8, 34. Λμοη. 9, 23.
229
Ες. 3, 3, 5.
230
Λμοη. 17, 21.
231
Μαηε. 6, 33. Λμοη. 12, 31.
232
Μαηε. 12, 28. Λμοη. 11, 20.
233
Λμοη. 9, 2, 60.
234
Ες. 18, 36.
235
Λμοη. 9, 27.
236
Μαηε. 6, 10. Λμοη. 11, 2.
237
Μαηε. 8, 11 ε., 13, 3 ε., 13, 24 ε., 31 ε., 33 ε., 18, 23 ε., 22, 2 ε., 25, 1 ε., Μανη. 4, 1 ε., 30 ε., Λμοη. 8, 4 ε., 13, 18 ε.,
14, 16 ε.
238
Μανη. 4, 21, 22. Λμοη. 8, 16, 17. 23, 42.
239
Μαηε. 3, 9. Λμοη. 3, 8.
240
Μανη. 1, 7 ε. Μαηε. 3, 11 ε. Λμοη. 3, 16 ε.
241
Ες. 1, 26 ε.
242
Ες. 1, 33.
243
Ες. 1, 29.
244
Ες. 1, 30.
245
Ες. 1, 29.
246
Ες. 1, 31, 33.
247
Ες. 1, 32, 34.
248
Ες. 18, 36.
249
Μανη. 10, 42.
250
Μαηε. 4, 8 ε. Λμοη. 4, 5 ε.
251
Μαηε. 8, 11 ε. Λμοη. 13, 20 ε.
252
Μανη. 14, 46 ε. Μαηε. 26, 50 ε. Λμοη. 22, 49 ε.
253
Μαηε. 10, 34. Λμοη. 12, 49, 51. 14, 31 ε.
254
Ες. 4, 25-30 ΠΡαθ. Wilhelm Bousset, Die Religion des Judentums imspathellenistischen Zeitalter (Tübingen 1926),
ζεθ. 224 ε.
255
Βαν. 13, 8.
256
Γεκ. 3, 15.
257
‘’Καζ είπεκ μ Θευξ...’’ (Γεκ. 1, 3, 6, 9, 11, 14, 20, 24, 26, 29. 2, 18). Ες. 1, 1 ε.
258
Ες. 1, 14, 30. Γαθ. 4, 4 Σζη. 2, 11 ε. 3, 4.
259
Κμθ. 1, 9.
260
Μαηε. 10, 20. Λμοη. 24, 49. Ες. 14, 16, 26. 15, 26. 16, 7 ε., 13 ε. Πνάλ. 1, 4, 5, 8.
261
Ες. Υνοζυζημιμξ ζημ: Migne ΒΠ 50, 796.
262
Λμοη. 4, 18. (Δζ. 61, 1, 2. 58, 6).
263
Λμοη. 2, 49. Ες. 2, 16.
264
Ες. 5, 39.
265
Ες. 4, 25, 26.
266
Λμοη. 24, 27.
267
Μαηε. 1, 22 ελ. 2, 5 ε., 15α, 17. 3, 3. 4, 14 ε., 8, 17. 12, 17 ε., 13, 35. 27, 9. Ες. 12, 38 ε., 13, 18. 19, 24, 36, 37. Πνά λ.
2, 25 ε. 4, 25 ε. 13, 33 ε., Ρςι. 11, 26. 15. 12. Ώ’ Κμν. 15, 3. Ώ’ Σζι. 3, 16. Βαν. 1, 5 ε. 5, 5 ε. Ώ΄ Πεην. 2, 6 ε.
268
Ες. 1, 33.
269
Ες. 1, 30.
270
Βαν. 11, 24-26.
271
Βαν. 11, 39-40.
272
Βαν. 12, 18-19.
273
Ες. 1, 14.
274
Ώ’ Ες. 1, 1 ε.
275
Βαν. 5, 10.
276
Βαν. 7, 4 ε.
277
Βαν. 9, 16.
278
Βαν. 10, 12.
279
Βαν. 10, 14.
280
Βαν. 10, 10.
281
Βαν. 9, 26.
282
Βαν. 9, 15.
283
Ώ’ Πεην. 3, 18.
284
Βαν. 10, 14.
285
Βαν. 7, 22.
286
Βαν. 9, 15.
287
Βαν. 7, 22.
288
Βαν. 8, 6.
289
Βαν. 10, 1.
290
Βαν. 1, 19.
291
Εεν. 38 (Βαν. 31), 31 ε.
292
Βαν. 8, 7.
293
Βαν. 8, 13.
294
Βαν. 9, 13.
295
Βαν. 9, 10. 10, 1.
296
Βαν. 10, 11.
297
Βαν. 10, 4.
298
Βαν. 9, 12-14.
299
Κθδι. Ώθελ. ΢ηνςιαηείξ, 6, 15 P.G. 9, ζεθ. 352.
300
Κθδι. Ώθελ. ΢ηνςιαηείξ, 5 P.G. 9, 261.
301
΋π. π. 6, 15. P.G. 9, 349.
302
Ες. Υνοζμζηυιμο PG 51, 282 ηαζ 284.
303
Ες. Υνοζμζηυιμο, PG 51, 285.
304
Ες. Υνοζμζηυιμο, PG 51, 286.
305
Wilhelm Vischer, Das Christuszeugnis des Alten Testaments, I. Teil (Zürich 1946), ζ. 7 ε. ζ. 10, 12, 24 ε, 28 ε., 32.,
306
Λμοη. 4, 21.
307
Ρςι. 10, 4.
308
Ες. 1, 45.
309
Ες. 5, 46-47.
310
Ώοβμφζημο Νζημθάμο υπ. π., η. Β’, ζ. 439.
311
Cornelii Taciti, Historiarum V, 13.
312
Ώοβμφζημο Νζημθάμο, υπ. π. Ε, ζ. 458.
313
Γεκ. 3, 15.
314
Γεκ. 19, 10.
315
Δζ. 42, 4.
316
Ες. Ααιαζηδκμφ, υπ. π. 4, 14 PG, 94, 1160C.
317
Λμοη. 1, 28.
318
Γαθ. 4, 4-5.
319
΢ηίπμζ ΢οκαλανίμο Γέκκδζδξ, ‘’Μδκζαίμ’’ Αεηειανίμο ηδξ ηε’.
320
Ες. 1, 9. ΠΡαθ. Βαν. 11, 3.
321
Γαθ. 3, 24.
322
Υνήζημο Ώκδνμφηζμο, Αμβιαηζηή ηδξ Ονεμδυλμο Ώκαημθζηήξ Βηηθδζίαξ, (Ώεήκαζ 1907), ζ. 166 ε.
323
Λμοη. 2, 22 ε.
324
Λμοη. 2, 38.
325
Λμοη. 2, 47.
326
Μαηε. 13, 54-55.
327
Ες. 1, 34.
328
Ες. 1, 14.
329
ΐανμφπ, 3, 36-38.
330
Ώ’ Ες. 1, 1 ε.
331
Ώ’ Σζιμε. 6, 15.
332
Κμθμζ. 2, 9.
333
Ες. Ααιαζηδκμφ, Έηδμζζξ Ονεμδυλμο πίζηεςξ, 3, 3 PG 94, 993 Ώ.
334
Δζ. 7, 14. 8, 8. Μαηε. 1, 23.
335
Riedmann Alois, Die Wahrheit über Christus. Ein religions-geschichflicher Vergleich (Freiburg 1952).
336
΋π. π. ζ. 17.
337
΋π. π. ζ. 19.
338
Πμίδια ΢ςθνμκίμο Παηνζάνπμο Εενμζμθφιςκ, πμο δζααάγεηαζ ζηζξ 6 Εακμοανίμο ςξ εοπή ημο Μ.Ώβζαζιμφ.
339
G. van der Leew, Phänomenmologie der Religion, Tübingen 1933, ζ. 633.
340
΋π. π. ζ. 535.
341
΋π. π. ζ. 536.
342
΋π. π. ζ. 552.
343
Βαν. 2, 2.
344
Johannes Witte, Die Christus-Botschaft und die Religionen (Göttingen 1936) ζ. 157.
345
Κμθ. 2, 13-14.
346
PG 29, 440.
347
PG 29, 441.
348
PG 29, 400.
349
PG 50, 80.
350
Βθ. 2, 14.
351
PG 50, 645.
352
PG 50, 809.
353
PG 50, 803.
354
PG 52, 408.
355
PG 51, 98.
356
ΐ’ Κμν. 5, 18 ε.
357
PG 51, 350.
358
PG 50, 438.
359
PG 50, 808.
360
PG 50, 723.
361
Pg 50, 821, 822.
362
PG 50, 707.
363
PG 50, 439.
364
Ώ’ Κμν. 15, 21-22.
365
Ρςι. 5, 15.
366
Ρςι. 5, 10.
367
Ες. Υνοζυζημιμξ, PG 50, 741.
368
PG 51, 367.
369
PG 49, 396.
370
PG 50, 702.
371
PG 50, 820.
372
PG 50, 823.
373
PG 50, 687.
374
PG 50, 794-5.
375
PG 50, 823.
376
PG 29, 473.
377
PG 32, 128.
378
PG 52, 497-8.
379
PG 50, 818.
380
PG 50, 804.
381
Max Müller, Essays I, ζ. XVII ε.
382
΋π. π., ζ. 18.
383
Λμοη. 1, 31 & Μαηε. 1, 21.
384
Ες. 17, 3.
385
Μαηε. 21, 11. 26, 69, 71 η.ά.
386
Μαηε. 27, 37 & Ες. 19, 19.
387
Φζθ. 2, 9.
388
Βθ. 1, 21.
389
Πν. 4, 12.
390
Εεν. 23, 5.
391
Γαπ. 6, 12.
392
Μαηε. 4, 16.
393
Μαηε. 4, 16.
394
Ώπμηάθ. 12, 1.
395
Ώηάεζζημξ Όικμξ, Γ’, 3.
396
2 ηνμπάνζμ ηδξ δ’ ςδήξ ημο Κακυκμξ ημο Ώηαείζημο Όικμο.
397 3
Kaerst Julius, Geschichte des Hellenismus 1 (Leipzig – Berlin 1927), ζ. 178.
398
Πν. 17, 26.
399
Ώπμη. 12, 5.
400
Ρςι. 16, 7.
401
Γαθ. 1, 1.
402
Βθ. 4, 6.
403
Ρςι. 13, 14.
404
Γαθ. 1, 1.
405
Ώ’ Κμν. 2, 16.
406
ΐ’ Κμν. 3, 5-6.
407
Ώ’ Κμν. 1, 23-24.
408
ΐαζ. Υ. Εςακκίδμο, Ο Ώπ. Παφθμξ ηαζ μζ ΢ηςσημί θζθυζμθμζ...., Θεζζαθμκίηδ 1934, ζ. 165.
409
Γαθ. 2, 20.
410
Πν. 14, 11 ε.
411
Πν. 17, 24 ε., 30 ε.
412
Κμθ. 2, 3.
413
Ώ’ Κμν. 1, 20.
414
Ώ’ Κμν. 1, 17-3, 20.
415
ΐαζ. Εςακκίδμο, υπ. π., ζ. 204.
416
Ρςι. 1, 21.
417
Κμθ. 2, 9.
418
Κμθ. 2, 22.
419
Βαν. 7, 19.
420
Λμοη. 24, 31, 45.
421
Λμοη. 24, 25.
422
Πνάλ. 7, 51.
423
ΐ’ Κμν. 4, 3-6.

Η Παγκόσμια Προσδοκία Θεανθρώπου Λυτρωτού - Λεωνίδου Ι Φιλιππίδου

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Η Παγκόσμια Προσδοκία Θεανθρώπου Λυτρωτού - Λεωνίδου Ι Φιλιππίδου

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Λεωλίδνπ Θ Φηιηππίδνπ ( )

Καεδβδημφ ηαζ Πνοηάκεςξ ημο Πακεπζζηδιίμο Ώεδκχκ

Η ΠΑΓ ΚΟ΢ Μ ΘΑ ΠΡ Ο΢ ΔΟΚΘ Α

Νενειιεληθή απόδνζε – Επηκέιεηα:

Πξόινγνο: π. Γεςνβίμο Α. Μεηαθθδκμφ

Δ ΒΚΠΛΔΡΧ΢Δ ΣΔ΢ ΜΟΝΟΘΒΨΚΔ΢ ΏΝΏΓΔΣΔ΢ΒΧ΢,

Πνςημπ. Γεχνβζμξ Α. Μεηαθθδκυξ

‘’ηαζ αοηυκ εα ακαιέκμοκ υθα ηα Έεκδ’’

Καζ αθθμφ ζηδκ Κζκεγζηή Γναιιαηεία δζααάγμοιε:

Καζ ζηδ ζοκέπεζα θέβεηαζ βζα ημκ ακαιεκυιεκμ αοηυκ Άβζμ:

- Σηνλ Μαραγπάλα Βνπδηζκφ,

- Σηνλ Θηβεηηθφ Βνπδηζκφ

3. – ΢ηνπο αξραίνπο Έιιελεο

‘’Σένια ζημκ πυκμ αοηή ιδ ηανηενείξ,

Δ πνχηδ Υνζζηζακζηή Γναιιαηεία εεχνδζε αοηυ ημ πςνίμ ςξ ζαθχξ ιεζζζακζηυ:

΢ηδκ ζοιπεναζιαηζηή αοηή δζαπίζηςζδ μ Ώθηζαζάδδξ ενςηά:

΢ηδκ ενχηδζδ αοηή μ ΢ςηνάηδξ απακηά, υηζ μ Ώκαιεκυιεκμξ Αζδάζηαθμξ είκαζ:

‘’αοηυξ μ μπμίμξ θνμκηίγεζ ηαζ βζα ζέκα’’.

‘’’χζηε ηαθά κα λεπςνίγεζξ ημκ εευ απυ ημκ άκενςπμ’’47.

Βπ’ αοηχκ θέβεζ μ Ώθηζαζάδδξ:

‘’είκαζ αέααζμ υηζ εα επζδείλεζ αλζμεαφιαζηδ πνμεοιία βζα ζέκα’’·

‘’ηαζ μ Λυβμξ έβζκε άκενςπμξ

ηαζ ζε εθεφεενδ απυδμζδ:

‘’Σμφημκ δζαδέπηδηε μ Σζαένζμξ,

Καζ πάθζ ζε άθθμ πςνίμ ηςκ ΐμοημθζηχκ:

΢ζηεθίδεξ Μμφζεξ, αξ οικήζμοιε ιεβάθδ είδδζδ59

Σζ είκαζ απυ αοηυ θακενχηενμ; Αζυηζ πνμζεέηεζ:

Ώημφζηδηε πάθζ μ πνδζιυξ ηδξ Κφιδξ.60

Πάθζ λεηίκδζε μ ζενυξ ηφηθμξ ηςκ αζχκςκ

Καζ πνμζεέηεζ μ πμζδηήξ·

Σμκ δε πνμζθάηςξ βεκκδεέκηα, θςημθυνα ΢εθήκδ,

‘’ΐίμκ εεμφ αθεάνημο εα θάαεζ ηαζ εα ζοκαενμίζεζ

‘’Πμζμκ απυ ημοξ εεμφξ κα επζηαθεζηεί μ θαυξ ηχνα

6. – ΢ην αξραίν Θζξαήι

‘’Ώθμφ μ Θευξ ηα παθζά πνυκζα ιίθδζε ζημοξ πνμπάημνεξ

‘’Καζ έηζζ είιαζηε πενζζζυηενμ αέααζμζ βζα ηδκ

1. - Η Π.Δ. πεξί ηνπ Κπξίνπ εκώλ Θεζνύ Υξηζηνύ:

2. – Ο Υξηζηνθεληξηθόο ραξαθηήξαο ηεο Π.Δ.

3. – Η ζύγθιηζε ηωλ πξνζδνθηώλ πξνο ηελ Παιαηζηίλε

1. – Η εθπιήξσζε ηεο πξνζδνθίαο Θεαλζξψπνπ Λπηξσηνχ σο ιχζε ηνπ παλαζξψπηλνπ δξάκαηνο, ε

Δ ιεβάθδ πνμζδμηία ηςκ εεκχκ βίκεηαζ ζζημνζηή πναβιαηζηυηδηα:

Καζ μιμθμβεί ελ μκυιαημξ υθδξ ηδξ ακενςπυηδηαξ μ εοαββεθζζηήξ Εςάκκδξ:

‘’Καζ μ θυβμξ έβζκε άκενςπμξ

εζξ εηπθήνςζδ ηδξ δζααεααζχζεςξ ημο πνμθήημο:

‘’Ώοηυξ είκαζ μ Θευξ ιαξ,

‘’΢ήκεξα ιπηξωζήθακε από ην ζθνηάδη

Καζ βζα κα ζοκμρίζμοιε ιαγί ιε ημκ Μ. ΐαζίθεζμ,

5. – Η παγθνζκηφηεηα ηεο ιχηξσζεο δηα ηνπ Θεαλζξψπνπ Κπξίνπ Ιεζνχ Φξηζηνχ

15. – Η ζξεζθεία ηνπ Φξηζηνχ απέλαληη ζηα εμσρξηζηηαληθά ζξεζθεχκαηα

α) Η Κ.Γ. γηα ηα εμσρξηζηηαληθά ζξεζθεχκαηα.

16. – Μέζνδνο πξνο επηηπρή δηεμαγσγή ηεο (ηεξ)απνζηνιήο

You might also like