You are on page 1of 24
12 TT DRE FO a ee JHVILLIMI FIZIK DHE KOGNITIV NE MOSHEN E ADOLESHENCES Kufijté e adoleshencés | Sudiuesit nuk kané arritur né njé mendim lidhur me kufijté e | idoleshencés. Né shogérité paraindustriale, kufijté e olshencés jané mé té preré, pér arsye se edhe statusi i fémijés detérriturit éshté i qarté dhe tranzicioni nga fémijériané moshén | enitur éshté uniform dhe i paevitueshém. Kété tranzicion e | khong edhe ritet e kalimit (term i pérdorur nga Amold Van pte vitin 1909), Ritet e kalimit jané rituale, ose ceremen rbeiné pér té siguruar kalimin nj njé status né njé tjetér, | Ph né lind, né snbeian erritur, né viele, martesé efj. Késhtu in 2é shog@rité paraindustriale béhet praktikimi i riteve f iar, Praktikimi i kétyre riteve ka pér géllim qé © ape! | ;POadoleshentit, familjes sé tij dhe komusnitett se fem warré fund dhe mosha e rritur ka filluar. Né shogérité 285 286 / Psikologjia e zivillimit 18 femijés industriale nuk ka adoleshencé, ashtu sig ne e njohim a sot. Ka vetém fémijéri, rite kalimi dhe moshé té rritur. Kéto rite kalojné zakonisht né katér faza: 1. Néarja, Fémija ndahet nga grupi. Né disa tribu, djemte¢ rinj dérgohen qét8jetojné né disa banesa téndértuara enkag pér katd, Ka dhe disa tabu (sjelliet& ndaluara) qi duet tg respektohen né kété fazé, P.sh.,ndalohet takimi motér-vélj ose néné-djalé. 2, Trainimi. Ky ndodh para se fémija t& prezantohet dhe tg béhet anétar i grupit té té rriturve. Gjaté trainimit béhet e garté se cfart slljesh t& t& rriturve jané t# pritshme dhe faré sjelljesh féminore duhen braktisur. 3, Fillimi. Kétu kihen parasysh ritualet aktuale qé shénojne kalimin nga fémijeria né moshén erritur. Kjo realizohet mes momenteve té festimit dhe momenteve té dhimbjes Shume ceremoni té fillimit pérfshijné sakrifikimin (plagé né trup), ushqimin e kufizuar, ose agjerimin dhe té bérit synet. 4, Pérfohinja né grupin e té rriturve. Né kéte fazé té rinjté diné, padyshim, se tani ata jané anétaré t grupit té t# rriturve, Funksionet e ketyre riteve: © Forcojné sensin e pérgjegiésisé sé t& rriturit te femijet. Pakésojné sensin e dyfishésisé (ambiguitetin) gé mund té ekzistojé ndryshe mes fémijéve dhe té rriturve. © Pérforcojné disa sjllje tabu si p.sh., ato qé kané té bene me incestin. Kjo éshté arsyeja pse motrat ndahen nga véllezérit dhe nénat nga djemté. Shumé studiues mendojné se edhe né shog&rité e zhvilluara ekzistojé disa rite kalimi. Kétu mund té futen p.sh., mbrémjet e maturés, disa ceremoni fetare, kalimi nga njé nivel mé i ulét shkolle né njé nivel mé té rritur etj. Mendohet se shkollat e mesme shérbejné si rite té kalimit nga njéri stad né tjetrin, né ményré té ngjashme, si ritet pi fe ae hago né moshén e adoleshencés / leshencés ge 8 kalimit né shogérité parai : ee gicionale Os nei rité paraindustri oe an po te njejtat faza: lustriale, pér arsye daria (pemijet ndahen dhe grumbull i revit (femijét socializohen pér pé: lohen né shkolld). min ane pérfolirja né grupin e té sit e té rriturve). pe Gimit té shkollés sé mesme shén é shogerivey kalimin nga bota e fae ne, Sengeaesive te rriturit). ijérisé né botén e egjithé ekzistencén e disa ritev« 7 pcaktuar ne ményré té qarté, ve té-cilat nuk j Roget e zhvilluara mungojné aes lk mendlojne ee a ga jjgria né moshén e rritur, né G ein : petfandistes me pogerité paraindustriale. Vec késaj,né yré, qé pérdoren jndustriale, diferencat mes statusit té 5 ‘ shogérité e zhvilluar sh, kontradiktore, késhtu gé edh rriturit dhe fémijés jani : Siar, $i pasojé © giithé fe tranzicioni & cen ty gjithé kétyre, pé shtd mé en kéto shogeri nuk és pércaktimi i kufijve t# to shogeri nuk éshte i ufijve té e ss studiuesit nuk kané parte ae ei preré, mosha 11-12 vje¢ shih 'gé té vendosin kufij hen) i adoleshencés, Si aes fill (haf 2021 ves. Megjithaté, duhet vené ree pércaktohet chcahia farm, eaht® mjaft i diskutueshém; lukje se, sidomos kufiri i késaj moshe, mund t8 j 'm; mund té jeté y anh té jeté edhe mé I mé poshté ihmojné per té pércaktuar kufi art. Ka disa sjellj pavarésia financiar ar kufirin e si 1 sjellje gé ea att dhemberim ishkollés Ketok si martesa, Cris turimit. Por ato nuk di . Keto konsiderohen individé q@ kané arritui luhen mareé si absolute martuar, por nuk jané té pj 1 pavarésiné ekonomi lute. stale Te ers ont jek pikepany nomike ose jané a nuk kané arritur ‘pamje intelektuale dhe end shumeé te pj pavarési ekonomi eee Studiuesit dice té pavarur nga rikep See por mund pshtém dhe, sidom: lojné se éshté mé e udhés ae arté si orientu 108, kufijté e sipérm té ad ge, si kufijté e Shpesh fy es. adoleshencés, duh fjalét adoleshencé dhe are ul pubertet pérdoren né vend

You might also like