Professional Documents
Culture Documents
Η ιστορία και η γεωγραφία της Καππαδοκίας
Η ιστορία και η γεωγραφία της Καππαδοκίας
ΚΡΗΝΙΔΕΣ 2012-2013
1
ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΥ
ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΣΤΙΣ ΚΡΗΝΙΔΕΣ ΚΑΒΑΛΑΣ: ΟΙ ΚΑΠΠΑΔΟΚΕΣ
2
Μέλη Ομάδας Ερευνητικής Εργασίας:
1. Θεοδωρίδης Γεώργιος
2. Κουτουσάκη Παρασκευή
3. Μπύρου Μαρία
4. Συμεωνίδου Ανατολή
5. Τσομπανάκης Γεώργιος
Εποπτεία:
. Γκούμα Όλγα
3
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Πρόλογος..............................................................................................................................................5
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α'-ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β'
1. Ιστορία.............................................................................................................................................9
2. Αρχαία Εποχή.................................................................................................................................9
3. Περσική Εποχή.............................................................................................................................10
4. Ελληνιστική και Ρωμαϊκή Εποχή.................................................................................................11
Επίλογος...........................................................................................................................................13
Βιβλιογραφία....................................................................................................................................14
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
4
Φέτος στο μάθημα της Ερευνητικής Εργασίας είχαμε ως θέμα την Πολιτισμική
Χαρτογράφηση του προσφυγικού ελληνισμού στις Κρηνίδες Καβάλας.
5
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α'
6
ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
Ο γεωγράφος Στράβων, στον οποίο ανήκει η πληρέστερη σωζόμενη περιγραφή της
περιοχής, παραλληλίζει την Καππαδοκία με τον ισθμό μιας μεγάλης χερσονήσου, της
Μικράς Ασίας, ο οποίος ορίζεται από τον Εύξεινο Πόντο στο βορρά και τον Ισσικό κόλπο
στο νότο.
Σύμφωνα με την περιγραφή του, οι Καππαδόκες κατοικούσαν στην περιοχή που
συνόρευε στα δυτικά με την Παφλαγονία, τη Φρυγία, τη Γαλατία και τη Λυκαονία, στα
ανατολικά με την Κολχίδα, τη Μικρή και τη Μεγάλη Αρμενία, βόρεια με τον Εύξεινο
Πόντο και νότια με την Τραχεία Κιλικία. Τα ακριβή σύνορά της με τις γειτονικές της
περιοχές γνώρισαν πολλές μεταβολές στη διαχρονία. Ως εκ τούτου η ονομασία
Καππαδοκία δεν προσδιόριζε την ίδια γεωγραφική περιοχή σε όλη τη διάρκεια της
Αρχαιότητας ούτε οι εγκαταστάσεις των Καππαδοκών περιορίζονταν τοπικά εντός των
συνόρων της περιοχής αυτής.
Ειδικά όσον αφορά τα βορειοδυτικά όριά της γνωρίζουμε ότι σε χρόνους προγενέστερους
του 5ου αι. π.Χ. οι οικισμοί των Καππαδοκών Συρίων, όπως αποκαλούνταν οι κάτοικοί
της, εκτείνονταν και δυτικά του Άλυος ποταμού, σε παράκτιες περιοχές που αργότερα
ανήκαν στην Παφλαγονία. Τουλάχιστον από τον 5ο αι. π.Χ. ο Άλυς αποτέλεσε το φυσικό
σύνορό της προς δυσμάς, ενώ προς ανατολάς η Καππαδοκία οριοθετούνταν πιθανόν από
τον ποταμό Θερμόδοντα.
Τα νότια σύνορα της Καππαδοκίας γνώρισαν μεγάλη μεταβολή με το πέρασμα των
χρόνων. Στα μέσα του 5ου αι. π.Χ. έφταναν μόλις βορείως του Άλυος, ενώ η νοτίως του
Άλυος κείμενη περιοχή, όπου σε μεταγενέστερους χρόνους οργανώθηκε το βασίλειο της
Καππαδοκίας, την εποχή εκείνη ανήκε στην Κιλικία. Μέχρι τα τέλη του 5ου αι. π.Χ.
πιθανότατα είχαν ενταχθεί στην Καππαδοκία τα εδάφη νοτίως του Άλυος έως την
οροσειρά του Ταύρου η οποία αποτέλεσε στο εξής το φυσικό σύνορο της περιοχής προς
νότο.
Προς δυσμάς η Καππαδοκία οριοθετούνταν από τον Άλυ, τη λίμνη Τάττα και τον Ταύρο.
Τέλος, στα ανατολικά η περιοχή του Ευφράτη πρέπει να αποτελούσε το ανατολικό σύνορο
με την Αρμενία, σύνορο το οποίο εκτεινόταν στη γραμμή Μελιτηνή-Σεβάστεια-
Θεμίσκυρα.
7
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η Καππαδοκία έφτασε στη μέγιστη έκτασή της την
περίοδο μεταξύ 5ου και 1ου αι. π.Χ. περίπου. Τον 1ο αι. π.Χ. παραδίδεται για πρώτη φορά
η ονομασία «Πόντος» για το βόρειο τμήμα της, η οποία επικράτησε στους
μεταγενέστερους χρόνους με αποτέλεσμα το βόρειο σύνορο της Καππαδοκίας να
μετατοπιστεί πολύ νοτιότερα, στις οροσειρές εκατέρωθεν του άνω Άλυος. Έκτοτε τα
σύνορα της Καππαδοκίας ταυτίστηκαν με εκείνα του βασιλείου της Μεγάλης
Καππαδοκίας. Η έκταση της περιοχής αυτής υπολογίζεται περίπου στα 80.000 τ.χλμ .
8
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β'
ΙΣΤΟΡΙΑ
ΑΡΧΑΙΑ ΕΠΟΧΗ
Οι απαρχές της ιστορίας της Καππαδοκίας ανάγονται χρονικά στην Αρχαία Ασσυριακή
περίοδο (περίπου 2000-1750 π.Χ.), όπως συμπεραίνεται από τις αρχαιότερες γραπτές
μαρτυρίες για την προϊστορία της Μικράς Ασίας που βρέθηκαν στο σύγχρονο
Κιουλτεπέ. Στο τελευταίο τέταρτο του 20ού αι. π.Χ. Ασσύριοι έμποροι εγκαταστάθηκαν
στην κεντρική Μικρά Ασία συγκροτώντας ένα δίκτυο εμπορικών αποικιών που
διευκόλυναν τις συναλλαγές ανάμεσα στην Ανατολία και τις περιοχές της Μεσοποταμίας
και της βόρειας Συρίας. Στην περιοχή της Καππαδοκίας, και συγκεκριμένα στο Kanesh ή
σύγχρονο Κιουλτεπέ, είχαν τη διοικητική τους έδρα οι ασσυριακές αυτές αποικίες που
λειτουργούσαν ως ένα είδος «επαρχίας» της αρχαίας ασσυριακής πόλης-κράτους του
Assur.
9
Πριν από τη λήξη της Αρχαίας Ασσυριακής περιόδου η ιστορία της Καππαδοκίας και της
Μικράς Ασίας γενικότερα συνδέεται άρρηκτα με εκείνη ενός νέου φυλετικού στοιχείου,
των Χετταίων. Υπό την κυριαρχία τους οι μικρές ηγεμονίες στις οποίες ήταν διασπασμένη
η Καππαδοκία ενοποιούνται και η χώρα εξελίσσεται σε πυρήνα του εκτενούς χεττιτικού
κράτους. Επί πέντε αιώνες και μέχρι την κατάλυση της αυτοκρατορίας των Χετταίων,
περίπου το 1200 π.Χ., η Καππαδοκία γνώρισε μεγάλη ακμή με πρωτεύουσα αρχικά το
Kanesh και αργότερα τη Hattusha στο σημερινό Bogazkoi. Η εισβολή ενός νέου κύματος
ινδοευρωπαϊκών φύλων στη Μικρά Ασία λίγο μετά το 1200 π.Χ. δε σήμανε μόνο τη
συρρίκνωση της χεττιτικής επιρροής αλλά σηματοδότησε και την εκ νέου διάσπαση της
χώρας σε μικρές ηγεμονίες.
Οι πέντε αιώνες που ακολούθησαν ήταν μια πολυτάραχη περίοδος στην ιστορία της
Καππαδοκίας. Στη διάρκειά τους το ανατολικό τμήμα της έγινε πυρήνας του βασιλείου
του Tabal, η χώρα δέχτηκε τις επιδρομές Ασσυρίων, Κιμμερίων και Σκυθών, νέα φυλετικά
στοιχεία εγκαταστάθηκαν στα εδάφη της και περιήλθε στη σφαίρα επιρροής του φρυγικού
βασιλείου, στο οποίο ίσως και να υπήχθη για σύντομο χρονικό διάστημα. Με την
κατάκτηση της Καππαδοκίας από τους Μήδους στις αρχές του 6ου αι. π.Χ. η χώρα
επηρεάστηκε ιδιαίτερα από αυτούς.
ΠΕΡΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ
Το 546/545 π.Χ. η Katpatuka ενσωματώνεται στο βασίλειο των Αχαιμενιδών Περσών από
το βασιλιά Κύρο Α΄. Σύμφωνα με μαρτυρία του Ηρόδοτου, η οποία αντανακλά
πιθανότατα την οργάνωση του περσικού κράτους την εποχή του Δαρείου Α' (522-486 π.Χ.),
η Καππαδοκία υπάγεται στον 3ο νομό του περσικού κράτους, ενώ μια νεότερη θεωρία
υποστηρίζει την ένταξη της περιοχής στο 13ο νομό.
Ο Στράβων παραδίδει ότι στις παραμονές της μακεδονικής κατάκτησης η Καππαδοκία
διαιρέθηκε σε δύο σατραπείες, στα εδάφη των οποίων ιδρύθηκαν τα μεταγενέστερα
βασίλεια της Μεγάλης Καππαδοκίας και της Καππαδοκίας πλησίον του Πόντου. Η εξέλιξη
αυτή χρονολογείται πιθανότατα μετά το θάνατο του σατράπη της Καππαδοκίας και
Παφλαγονίας Δατάμη το 358 π.Χ.
10
ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ
Η τύχη της Καππαδοκίας κατά την εκστρατεία του Μεγάλου Αλέξανδρου το 334 π.Χ. είναι
ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα. Ορισμένες πηγές αναφέρουν ότι ο Αλέξανδρος διέσχισε ένα
τμήμα της και διόρισε σατράπη της το Σαβίκτα ή, κατ’ άλλους, τον Αβισταμένη. Σύμφωνα
όμως με μια άλλη μαρτυρία, ο Αλέξανδρος δεν πέρασε καθόλου από τη χώρα αυτή. Το
πιθανότερο είναι ότι ο νέος σατράπης δεν κατάφερε να καταλάβει ποτέ τη σατραπεία που
του εκχωρήθηκε ή ότι την κατέλαβε αλλά σύντομα έχασε την εξουσία του υποκύπτοντας
στην περσική αντεπίθεση που ακολούθησε μετά τη μάχη της Ισσού το 333 π.Χ.
Παραδίδεται επίσης ότι μετά τη μάχη αυτή ο Πέρσης βασιλιάς Δαρείος πρόσφερε στον
Αλέξανδρο την Καππαδοκία μαζί με το χέρι της κόρης του, ελπίζοντας να ανακόψει με
αυτόν τον τρόπο την προέλαση του στρατηλάτη στο βασίλειό του.
Μετά το θάνατο του Αλεξάνδρου το 323 π.Χ. και κατά το α΄ μισό του 3ου αι. π.Χ. η
Καππαδοκία περιήλθε διαδοχικά στην εξουσία όλων εκείνων των συμπολεμιστών και
διαδόχων του που κυριάρχησαν, για περιορισμένο καθένας χρονικό διάστημα, στο
μεγαλύτερο μέρος της Μικράς Ασίας την περίοδο αυτή. Παράλληλα όμως, λόγω του
περισπασμού της προσοχής των διαδόχων στους μεταξύ τους αγώνες για τη μακεδονική
βασιλεία και την εδαφική επέκταση των κρατών τους, δημιουργήθηκε σε αυτήν τη
μεθοριακή και δυσπρόσιτη χώρα ένα κενό εξουσίας επιτρέποντας την ανάδειξη και
εγκαθίδρυση δύο αυτοχθόνων δυναστειών: των Μιθριδατιδών στη βόρεια Καππαδοκία
και των Αριαραθιδών στη νότια.
11
Πόντου ιδρύθηκε το 281 π.Χ. περίπου και καταλύθηκε το 63 π.Χ. Το 62 π.Χ. ένα τμήμα του
εντάχθηκε στη ρωμαϊκή επαρχία Πόντου-Βιθυνίας, ενώ ένα άλλο εκχωρήθηκε σε
αυτόχθονες βασιλείς που διατηρούσαν μια πελατειακή σχέση με τη Ρώμη. Μετά την
έναρξη της ρωμαϊκής κυριαρχίας εμφανίζεται για πρώτη φορά η ονομασία «Πόντος» για
την περιοχή αυτή της βόρειας Καππαδοκίας.
12
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Η μέθοδος που χρησιμοποιήσαμε ήταν η ακόλουθη: αρχικά μελετήσαμε την ιστορία της
Καππαδοκίας, και στη συνέχεια αντλήσαμε πληροφορίες για τη γεωγραφία και την
ετυμολογία της λέξης. Τις πληροφορίες τις βρήκαμε κυρίως απ' το διαδίκτυο αλλά και
από εγκυκλοπαίδειες της βιβλιοθήκης του σχολείου. Αφού συλλέξαμε τα στοιχεία μας, τα
καταγράψαμε σε κεφάλαια προσθέτοντας το εξώφυλλο, τον πρόλογο και τον επίλογο και
την βιβλιογραφία που χρησιμοποιήσαμε.
13
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΒΙΒΛΙΑ
Β΄ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
el.wikipedia.org
www.kappadokes.gr
www.misti.gr
wikimapia.org.
www.ethnos.gr
lithoksou.net
www.google.gr/εικόνες
14