You are on page 1of 40

mqj;am;la jYfhka Y%S ,xld ;eme,a fomd¾;fïka;=fõ ,shdmÈxÑ lr we;

2019 uehs
ldKavh 09 l,dmh 11

iuìu
ñ, re'50$-
#85

wdrlaIdfõ
wdrlaIdj ISHARA S. KODIKARA - AFP

www.samabima.com facebook/samabima samabima@rightsnow.net 077 1097910


2 fkd( 24$13" úchnd udj;" kdj, mdr" kqf.af.dv'
0112 822 375, 0771097910
iuìu 2019 uehs

0112 822 376

cover story
samabima@rightsnow.net
www.samabima.com
yxi
yxiruqo,
facebook/samabima
ruqo,
yxi
ruqo, yxi
ruqo,
yxi
mgqk yxi
ruqo,
ruqo,

contents
jelsh 03

O¾upl%h fkdy÷kk wh nqÿ oyu wdrlaId lsÍu 04 - 05

isxy,hd ÿ¾j, lsÍu 06 - 07

;Skaÿj ,nd§ idlaIs tl;= lsÍu 08 - 09

wêlrKhg wmydi l<dg lula keoao@ 10 - 11

mdial= bßodfjka miq id,a mekak lÜáh 12 - 13

flá l;djlg f.jk jkaÈh 14 - 15

cd;sl wdrlaIdfõ udkj ysñlï m%ñ;sh 16 - 19

w;awvx.=jg .ekSï iy
r|jd ;nd .ekSï j,g wod< kS;s 20 - 22

;ykï lf<a fudk we÷ïo@ 23

yÈiais wehs@ 24 - 25

fuie| n,h § fidfrl=g /jfgñkS


fkdu| fidúka fkd;efjkq miqj ñ;=rkS 26 - 27

uõìu wysñ Tjqka f,dalhg iïm;ls 28 - 29

iqma ri fjkqjg ;d,s ri 30 - 32


wdrlaIdfõ
;%ia;jdoh" wka;jdoh iy mqrjeis j.lSu

isy< oñ< uqia,sï l,HdK ñ;=rks uu ;ksù isáñ


33

34 - 35 wdrlaIdj
iuìu flïìu 36 wd.u wmj wdrlaId lrk
w;r iuyrúg wmg wd.fuka
wd.u fn!oaO kï cd;sh l=ulao@ 37
wdrlaId ùug isÿfõ' wdrlaIl
Tõ" tal ,iaik .ula 38 - 39 wxY wmj wdrlaId lrk w;r
we;eï úg wmg wdrlaIl wxY
j,ska wdrlaId ùug o isÿfõ'
tf,iu wdrlaIl wxYj,g
WmfoaYl l¾;D - m%fndaO r;akdhl
wd.ñl wdrlaIdj ,efnkjd
l¾;D uKav,h- reúks wfhaId ìh.u" chks wfífialr fiau wd.ugo wdrlaIl wxYj,
.%e*sla ks¾udK yd msgq ieliqï - frdIdka fikr;a /ljrKh wjYH fõ'
3

iuìu 2019 uehs


fujeks ixjdohla isÿ fkdlsÍu isxyf,ka lshjk

Tn w;s nyq;rhlg lrk oejeka; wmydihls' jir


.Kkdjl wmf.a w;aoelSu jkafka isxyf,ka

l,lsÍfukao@ lshjk by< úpdr nqoaêhla iys; úYd, msßila fï


iudcfha isák njhs' ienE mqrjeishka jkafka iy
isú,a iudch hkq taa mqrjeishkaf.a tl;=jhs'
miq.sh ld,fha isú,a ixúOdk f,i wm jvd;a
wjodkfhka lghq;= l‌ f,a rfÜ cd;sl ixys|shdj
m%fndaO r;akdhl f.dv ke`.Su" m%cd;ka;%jd§ m%;sixialrKhka isÿ
lsÍu iy foaYmd,k ia:djr;ajh f.dv k`.d .ekSu

md
ial= bßod m%ydrh iïnkaOfhka wdKavqj Wfoidhs' kuq;a fï m%ydrh;a iuÕ fï ldrKd
j.lSï iy.; jqj;a iudchla f,i th ;=ku oeä f,i wNsfhda.hg ,laúh' fï .ek
wmf.a md,kfhka f;dr isÿùuls' kuq;a jHjydrfha§ wikakg ,efnkafka zTkak ixys|shdjZ"
thg m%;sl%shd f,i miqj jßka jr mek ke.=k cd;sjd§ z´lo m%cd;ka;%jdfoa fyda hymd,fkaZ zoeka ikSmo@Z
iy wd.ïjd§ m%ydrhka j<lajd .ekSug fkdyels f,ih'
ùu iïnkaOfhka wdKavqj fukau iudch f,i wmo m%cd;ka;%jdoh fyda ixys|shdj hkq l,ska iQodkï
j.lsj hq;=h' mdial= bßod m%ydrfha lïmkh;a iuÕ lrk ,o zfräfïâ nvqZ fkdfõ' fjk;a f,ilska
w~kak ysá flkdg weyeg we`.s,af,ka wekakdla lSfjd;a taajd wdlD;Ska ñi wka;¾.;hka fkdfõ'
fuka wm iudcfha fldfydu;a l%shd;aul fjñka tajdg f;areï tkafka wm ish¨‍ fokd isÿlrk úúO
;snQ wka;jd§" cd;sjd§" wd.ïjd§" nyq;aj úfrdaë" l%shdldÍ;ajhka u`.sks' taa ksid m%cd;ka;%jdoh ;=<u
wêldÍ u;jdohka fõ.fhka bÈßhg wdfõh' ta nj m%cd;ka;%jdoh hk w¾:hg mgyeks isÿùï isÿúh
my; ksÍlaIKhka weiqßka jgyd .; yelsh' yels w;r" ixys|shdj ;=<o ixys|shdj hk w¾:hg
01' udOH úiska lreKq jd¾;d lrkjd fjkqjg ;Skaÿ mgyeks isÿùï ´kE;rï isÿúh yelsh' ixys|shdj
,nd §u iy m%cd;ka;%jdoh hkq wjidkhla fkdue;s
02' O¾u pl%h iy kefõ iqlaldku w;r fjki .ukls' uE;ld,Sk isÿùï hkq tu .ukg t,a, jQ
fkdy÷kk wd.ñl fmd,sishla ìysùu ndOdjka fkdj ieneúkau taa .ufka wjYH;djh ;j
03' wêlrKhg wmydi lsÍu je/oaola fkdjk ;j;a ;yjqre l< isÿùïh' tfiau m%cd;ka;%jdoh
;;a;ajhg m;aùu ;=< foaYmd,k ia:djr;ajh hkq taldêm;s fyda
04' isxy, ck;dj ÿ¾j, cd;shla hehs NS;sldjla u¾okldÍ md,khl ;sfnk foaYmd,k ia:djr;ajh
f.dv ke`.Su fkdfõ' m%cd;ka;%jdoh ;=< foaYmd,k ia:djr;ajh
05' isú,a iy foaYmd,k whs;sjdislï mk; u¾ok hkq isÿùï iuÕ p,kh fjñka mj;ajd.kq ,nk
kS;shla f,i Ndú;d lrñka f,aLlfhla jk ia:djr;ajhhs' iudcfha p,khka iu`. foaYmd,kho
Yla;sl i;al=udr È.ska È.gu isr.; lr ;eîu .uka lr kj yevhka ks¾udKh lrhs' ,xldfõ oeka
06' /ljrKh m;d rgg meñK isák irKd.; mj;skafka tjeks ;;a;ajhls' §¾>ld,Skj rglg
m%cdj iïnkaOkafhka ffjÍ iy.; u;jdohka hym;a jkafka tjeks ;;a;ajhls'
me;srùu tfia kï rfÜ ieneúkau mej;sh hq;af;a
07' nqoaOd.fï yrhka iy tys lshfjk iyÔjkh wdh;ksl ia:djr;ajhls' jHjia:dms; wdh;k
ms,sn| l;d lsÍu wfn!oaO fohla f,i fmkajd r‌fÜ foaYmd,k ;,fha l=uk fjkialï isÿ jqj;a
w¿;a zisxy, fn!oaOZ wd.ula ks¾udKh lr ck;dj fjkqfjka ish ld¾hNdrh bIag isoaO
.ekSu l< hq;=h' miq.sh ld,fha§ wêlrKh" ue;sjrK
08' ish¨‍ uqia,sï cd;slhka ;%ia;jd§ka f,i oelSu fldñIka iNdj" fmd,sia fldñiu" udkj ysñlï
09' mdi, bÈßmsg yuqod l|jqre ks¾udKh lr .ekSu fldñiu wd§ wdh;k hï hï wvqmdvq iys;j jqj;a
10' yÈis kS;s m%;smdok iy ;%iajdoh je<elaùfï kS;s ish l%shdldÍ;ajfhka taa nj ;yjqre lf<ah' rgu
ish,a,gu Wäka mj;S hehs is;Su tlai;aj cd;sl wdlaIdj ms<sn|j wjOdkh fhduq lr
11' by; woyiaj,g mßNdysrj isák ´kEu wfhl= ;sfnk fudfyd;l cd;sl wdrlaIdjg wod, kS;sÍ;s
tka'Ô'´' ldrfhl= fyda fvd,¾ ldlafll= f,i ms<sn|j fukau udkj ysñlï fldñIka iNdfõ
kï lsÍu ld¾hNdrh ms,sn|jo fujr iuìfï jeä bvla
fjka jkafka taa ksidh'
fï ish¨‍ ksÍlaIKhka iïnkaOfhka fujr m%cd;ka;%jdoh" ixys|shdj" hymd,kh" iy
iuìu ,smsj, fjka fjka jYfhka wjOdkh wdh;ksl m%;sixialrK fjkqfjka wmf.a uykaish
fhduq lr we;' m%Odk Odrdfõ isxy, udOH wmf;a f.dia ke;' rg fï ;;a;ajfha fyda mj;skafka
wjldYh ck;dj .e,S isák ñ;Hdfjka uqojk taa ksidh' taa ksid l,lsßh hq;= ke;'•
4 O¾upl%h
fkdy÷kk wh
iuìu 2019 uehs

nqÿ oyu
wdrlaId lsÍu
hdmkh úYajúoHd,fha
isxy, wOHkdxYfha fÊHIaG lÓldpd¾h
idñkdoka úu,a

md
ial= Èk m%ydrhg udihla msfrk wo
Èkh jk úg tu isoaêh wrNhd u;=j
we;s ixjdofhys§ W;al¾Yjhg kef`.k
PdhdrEm f.dkakla wdY%s;j kef`.k m%Yakhla fuu
,smshg uQ,drïNh fjhs' tu PdhdrEm f.dkak
;=<ska biau;= lr fmkajkafka wd.ñl iyÔjkh
fjkqfjka uqia,sï ckhd u,a myka iy fn!oaO
Oc iys;j mkai,a hEuhs' wd.ñl iyÔjkhg
kso¾Ykhla f,iska w;sYfhdala;shg kexfjk fuu
PdhdrEm f.dkak ms<sn|j uf.a isf;ys u;=jk
uQ,sl .eg¨j fuhhs'
mdial= Èk m%ydrh;a ta wdY%s;j meK ke`.=Kq
m%pKav;ajh;a wdY%s;j wjOdkh fhduq lsÍfï§
wfkl=;a fndfyda lreKqj,g wod<j fukau
wd.ñl iyÔjkh hkakg wod<j;a nrm;, .eg¨
cks; l< isÿùï folla i|yka l< yelsh' thska
tlla kï fuu fÄockl ;;a;ajhkag fya;= jQ
wdrïNl isoaêh jk l%sia;shdkq foajia:dkj, isÿ
l< urdf.k uefrk fndaïn m%ydrhhs' fojekak
kï tu m%ydrj,g miqj i;s follg;a jvd ld,hla wd.ñl ia:dkj,g f.dia iudj wheo isàuhs' isÿúh
bl=;aj .sh miqj isÿ l< ñkqjkaf.dv iy l=<shdmsáh hq;=j ;snqfKa fuhh hkak wd.ñl iyÔjkh hk
m%foaYj,§ uqia,sï ck;djg iy uqia,sï wd.ñl úIh ms<sn|j is;k flfkl=g jgyd .; yels ir,
ia:dkj,g t,a, l< m%pKav m%ydrhhs' fuys§ m<uq lreKls' kuq;a fuh tfia isÿ fkdù fuu isoaêhg
m%ydrfha§ m%ydrlhka uqia,sï wd.ñl md¾Yajhg wod<j lsisu fudfyd;l mSä;hd njg m;a fkdjQ
wh;a jQ w;r mSvdjg m;a jQjka m%Odk jYfhkau isxy, fn!oaO md¾Yajh lrd hEug m<uqj ;uka
l%sia;shdkq wd.ñlhka úh' fojekafka§ m%Ndrlhka mSvlhdf.a md¾Yajhg ;,a¨ ùu ms<sn|j idmrdë
jQfõ isxy, fn!oaO hk md¾Yajhg wh;ajQjka jk ye`.Sfuka o fojkqj ;uka mSä;hd njg m;aj we;
w;r mSvdjg m;ajQfõ uqia,sï wd.ñlhkah' tfyhska hk wirKnfjys fõokdfjka o fmf<k uqia,sï
wd.ñl iyÔjkh hk lreKg wod<j i<ld wd.ñlhdg isÿùu ,dxflah ixo¾Nhg wod<j fuu
n,kafka kï isÿúh hq;=j ;snqfKa m<uqj uqia,sï isoaê oduh f;areï .ekSug m%n, wdOdrhla fjhs'
wd.ñhka l%sia;shdkq wd.ñl ia:dkj,g f.dia iudj fuu mdial= Èk m%ydrh isÿùu;a iu`. l:dnyg
wheo isàuhs' tfukau ;u wd.ñl W;aijh fhfok ,la jQ tys we;s úfYaI;ajh f,iska m%ldYjQfõ
fjila fmdfyda Èk ;uka w;ska >d;khg ,la jQ fuh m<uq j;djg ,xldj —f.da,Sh ;%ia;jdofhys˜
mqoa.,hka fjkqfjka iy .sks ;nk ,o fN!;sl f.dÿrla njg m;aj we; hkakhs' ta wkqj
iy ixialD;sl foam< fjkqfjka fn!oaOhka uqia,sï fuu m%Yakh wdY%s;j u;=úh hq;=j ;snQ ixjdoh
5
fuu m%Yakh wdY%s;j u;=úh hq;=j ;snQ ixjdoh we;af;kau fhduq úh hq;=j ;snqfKa f.da,Sh
we;af;kau fhduq úh hq;=j ;snqfKa f.da,Sh ;%ia;jdoh f,iska ye|skafjk l%shdj,sh;a
;%ia;jdoh f,iska ye|skafjk l%shdj,sh;a tys iudc wd¾Ól iy foaYmd,k miqìu
ms<sn|j;a fï jkúg;a f.da,Sh uÜgñka
tys iudc wd¾Ól iy foaYmd,k miqìu

iuìu 2019 uehs


mj;sk ixjdoh fj;h' kuq;a we;af;kau
ms<sn|j;a fï jkúg;a f.da,Sh uÜgñka ,xldj ;=< isÿjqfka tjeks w¨;a ixjdohla
mj;sk ixjdoh fj;h' kuq;a we;af;kau we;sùu fjkqjg ,xldfjys uqia,sï ckhd
,xldj ;=< isÿjqfka tjeks w¨;a ixjdohla ms<sn| ta jkúg;a meje;s w.;s.dñ woyia
we;sùu fjkqjg ,xldfjys uqia,sï ckhd biau;a;g meñKSuhs' mdial= Èk m%ydrh
ms<sn| ta jkúg;a meje;s w.;s.dñ woyia fya;=fjka isÿjQfõ w~kak isá ñksidf.a
weyeg we`.s,af,ka wekakd jeks fohls'
biau;a;g meñKSuhs' lSm j;djlau u;=jQ uqia,sï ckhd ms<sn|
m%pKav;ajh kej;;a f.k taug wjia:djla
mdial= Èk m%ydrfhka ,enqKd muKla fkdj
tu m%pKav;ajh hqla;s iy.; lsÍug;a u`.
mEÿfõh'
fïjk úg biau;a;g meñK we;af;a
wd.ñl miqìula iys; m%pKav;ajhg tfrys
m%jK;djla fkdj uqia,sï úfrdaênjhs'
uqia,sï wd.ñlfhla kï Tyq fyda weh
wksjd¾fhkau ;%ia;jdÈfhlah hk u;h
iudc.; lsÍu YS>%fhka isÿ flfrñka
we;' ta wkqj uqia,sï wh ;%ia;jd§ fkdù
isàug kï uqia,sï fkdù isáh hq;=h
hkak wjOdrKh flfrk ;;a;ajhla
Woa.;j we;' f.da,Sh jYfhka uqia,sï
ckhd uqyqK fok foaYmd,ksl m%Yak iy
weußldj we;=¿ rgj,a lSmhlau uqia,sï
ckhd jdih lrk rgj,a wdl%uKh lr
isÿ l< >d;k wd§ lreKq ms<sn|j lsisu
;elSula fkdlr mdial= Èk m%ydrlrejka
yqÿ ÈjH f,dalfhys§ lkHdjka 72la ,nd
.ekSu i|ydu fuu m%ydrh t,a, l<y
hk u;jdoh iudc.; flfrñka mj;sk
iudchl f.da,Sh ;%ia;jdoh jeks wk;=rlg
uqyqK §ug we;s YlH;dj ms<sn|j flfia
kï úYajdih ;eìh yelso@
isxy, fn!oaO ixialD;sl
wkkH;djfhka hq;= ,xldfjys w;s nyq;r
ckhd fuu ;%ia;jd§ m%ydrh;a iu`. uqyqK
§ we;s wkdrCIs; ;;a;ajh ;=< §¾>ld,Skj
miq.sh uehs udifha kej; iqlaldkul rEmh jmqrd we;s cd;sjd§ mokfuys isg n,k úg
uqøs; .jqula we| ud¾.fha .uka .;a uqia,sï uqia,sï ckhd ms<sn|j ielhla cks; ùu
ldka;djla .ïjdiSkaf.ka ,o meñKs,a,lg idOdrK ck ukig wkqj isÿ úh yels
wkqj yi,l fmd,sish úiska w;awvx.=jg fohls' kuq;a wdrCIdj wmg n,dfmdfrd;a;=
f.k ;snqfka O¾u pl%fha rej /.;a we÷ula úh yelafla yqÿ uqia,sï wkkH;dj m%lg
wekafoah hk fpdaokdjgh' fpdaokd ,enQ flfrk we÷u .ek muKla NS;shla
ldka;dj fï olajdu rlaIs; nkaOkd.dr.;j jmqrk iy O¾u pl%h;a iqlaldku;a w;r
isà' fjki fkdy`ÿk msßiaj,ska o hk m%Yakh
ks;e;skau kef`.hs'
oukh lr —uy ixialD;shg˜ wkq.;
lr .ekSu i|yd idu" odk" oKav hkd§
l%shdud¾. uqia,sï iudch úIfhys wkq.
ukh lsÍug olajk keUqrej;a ta i|yd
jk wkq.%yh;a iudk jkafka wd.ñl
iyÔjkhg fkdj hg;a úð;lrKhgh' •
6
iuìu 2019 uehs

isxy,hd
ÿ¾j, lsÍu
fla' Ô' ms,sma Ydka;
hq;=j Ôj;aùu Bg fya;=jla jkakg we;' kuq;a

fld
á ixúOdkh mrdch lr Wod l< isxy,hkag uqia,sïjreka iu`. we;af;a iod;ksl
iduh iïnkaOfhka fl;rï .eg¨ wdfrdajls'
;snqK;a oi jirl ld,hla mqrdjg Bg uQ,sl fya;=j isxy,hka uqia,sïjrekaf.a
fndaïnhla mqmqrd fkdhEu yd iuQy >d;l fjk;a ixialD;sl ,laIK j,ska fndfyda ÿriaùu jkakg
isoaêhla we;s fkdùu i;=gg lreKls' tfy;a we;' ke;skï miqld,Skj we;sjQ wdfõksl .=ma;
mdial= bßod m%ydrfhka miqj ta úrduhg tla nfõ mqmqrd hEula jkakgo we;' uqia,sï iudch
lf<a kej;Sfï ;s;ls' mdial= bßod WoEik úoHq;a ;=< mj;sk wjD;Ndjh fï ish¿ m%Yakhkag
udOHhka úiska jd¾;d l< ta wiqN isÿùu isxy, lÈu mokula imhk nj kï ielhlska f;drj
iudchg uq,skau tla lf<a ys;d .kakg neß .=ma; mjikakg yelsh' ta flfia fj;;a mdial= bßod
njls' tfy;a hï ld,hla .;afj;au isxy, iudch m%ydrfhka miqj isxy, iudch ;=< lelEfrñka ;snQ
o isÿjQ uy;a úkdYfhka úix{ ùh' fldamh yd ffjrh biau;a;g wdfõ fkdikaiqka
isxy, iudchg uqia,sïjreka iu. úi|d .; f,isks'
hq;= m%Yak fldmuK ;snqK;a lf;da,slhka fyda isxy, fn!oaO iudc ;Srefõ Wreuh fjkqfjka
l%sia;shdkska fyda iu`. t;rï .eg¿jla we;af;a fmkS isák msßia ld,hla mqrd uqia,sï i;=rd
ke;' fjkialï úiska .eg¨ we;s lr;a tlu iïnkaOfhka l< wk;=re ye.ùï wkka;h' t,a,
cd;sl;ajhl ksidfoda fn!oaOhka lf;da,slhka fyda jQ m%ydrh;a iu. ta ish¨ wk;=re ye.ùï i;Hhla
l%sia;shdkska fyda iu. hï ifydaor;aj ne§ulska njg m;ajQ w;r wk;=re ye`.jQjka ùrhka njg
7
fjf<|fmd< ;=< uqia,sï wdêm;Hhg uqyqK
fokakg isxy, iudchg yhshla ke;' tfiau
uqia,sï ck m%cdfõ f.!rjh Èkd .kakg fkdyels
foaYmd,lhkag jeä jeäfhka isxy, fma%óka jkakg
we;af;a úYd, wjYH;djls' fï ldrKd folu bIaG

iuìu 2019 uehs


lr .kakg iyrdka úiska isxy, iudchg úYd,
bvlvla ilid fokq ,eîh' uqia,sï jHdmdßlhdg
fN!;sl ydks lsÍfuka o isxy,lu Wv oeófuka o
;u is;e.shdjka lrd hkakg isxy, jHdmdßlhkag;a
foaYmd,lhkag;a
myiq jQfha tneúks'
uqia,sï
wka;jd§ka úiska iel yd ìh ;=<ska foaYmd,lhkag tfrysj
wfkld foi ne,Sfï isxy, Wreuh isxy, iudch ;=<
mj;sk ffjrh
Yla;su;a fldg we;' uycd;sfha ;d¾lslhla fkdfõ'
isxy,hka úYd, ìhiq,a,ka msßila th mlaI foaYmd,k
njg m;a ùfuka cd;shl fm!¾Ih w¾:fhka ks¾udKh
lrjQjla nj isxy,
iïnkaOfhka úYd, le<,la we;s ù ;sfí' iudch wjfndaO
wNsudkj;a f,iska Ôj;a jQ isxy,hkag lr .; hq;=h' ßIdoa
ielh yd ìh mrod ke.S isákakg kï n¥¾ëka fyda ysianq,a,d
fyda wid;a id,s
;u zmiñ;=rdZ f,i uqi,audkqjd ie,lSu fyda ;u uqia,sï
jyd w;ay< hq;a;ls' iafjda;a;ujd§ woyia
u; l%shd lf<a wol
Bfhal fkdfõ' tfy;a
Tjqka u; f,hg
f,h igkg hkakg isxy, wdka;sl fldgia fjr
orkafka fï uE;l isgh' Tjqkag fndfydaúg Wv
f.ä § we;af;a o isxy, kdhlhka úiskau joa§
ta kdhlhka lrmsg ;nd .;a fndfyda isxy,hka
n¥¾§kaf.ka fyda ysianq,a,df.ka fyda wid;a id,sf.
m;ajQfha ksrdhdifhks' ta wkqj isxy, fn!oaO ka fyda f,hg f,h b,a,Su W;am%dih okjhs'
iafjda;a;ujd§ wdka;slhkag isxy, ueo mka;sh ;d¾lsl nqoaêhg isxy, iudcfha we;s bv
;=< we;sjQfha úYd, ms<s.ekSuls' jir yhl isr wyqrjd,ñka lg ;jrd .;a cd;sjdofhka ish,a,
o~qjula N=la;s úÈñka isá wêlrKhg wmydi l<d mg,jd .;a isxy, wdka;sl ckfldgia oeka uq¿
hehs idmrdë jrolg jrolrejl= ù isá {dKidr iudcfhau .uka u. ;SrKh lrñka isákafka wmq,
NslaIqjg ckdêm;s iudj ,efnkakg ;rï ck Wmojñks' w;=r,sfha r;k,d" b;a;Elkafoa ,d"
uki fjkia jQfha mdial= bßod m%ydrfhka we;sjQ {dKidr,d isxy, iudcfha Ôj .=Kh meyerf.k
lïmkh ksidfjks' we;s wkaou we;s lrkafka lïmkhla jk w;r ta
idmrdë wmrdOuh jrolg jrolre jQ {dKidr ;=< .,alkafoa Oïudkkao f;reka jykafia,df.a
NslaIqjg ckdêm;s iudj ,eîu" hqla;sh flfrys yv hgm;a ù we;af;a fYdalckl f,isks'
ck iudcfha mj;sk .re;ajh hï ;rulg ks.djg wka;jd§ka úiska iel yd ìh ;=<ska wfkld
,la lsÍuls' tfiau kS;sfha wdêm;Hh yd hqla;s. foi ne,Sfï isxy, Wreuh Yla;su;a fldg we;'
relNdjh iïnkaOfhka jQ uyck ms<s.ekSu foord uycd;sfha isxy,hka úYd, ìhiq,a,ka msßila njg
hEulgp fya;=jQjls' tfy;a ck iudch ;=< m;a ùfuka cd;shl fm!¾Ih iïnkaOfhka úYd,
O%eùlrKh jQ uqia,sï úfrdaë ye.Sï ksid ta ish¿ le<,la we;s ù ;sfí' wNsudkj;a f,iska Ôj;a
iudc jákdlï lvd ì| oeóu idOdrŒlrKh jQ isxy,hkag ielh yd ìh mrod ke.S isákakg
jQfha laIKfhks' kï ;u zmiñ;=rdZ f,i uqi,audkqjd ie,lSu jyd
fï ish¨ l%shdjka u`.ska isÿjQfha iudcfha w;ay< hq;a;ls'
tlsfkld w;r ffjrh yd fldamh wjq,jd,Suls' mdial= bßod isÿ l< bia,dï wka;jd§ ;%ia;
uqia,sïjreka fkdßiaik iq¿ ye.Sulska hq;=j isá m%ydrh ;%dickl f,iska isxy, iudch Wvqhál=re
isxy, iudch uqia,sïjreka iel lr ;%ia;jd§ l< neúka uqi,audkqjdg we`.s,a, Èla lrñka
f.dvg tl;= lrkakg ;rï blauka jQy' tfy;a isxy,hd ksjg yd §k;ajhg W!kkh ù ;sfí' w;S;
fmdÿ isxy, iudch ;=< fï ye`.Sï j¾Okh ienE isxy, .;sh h<s;a f.dv k`.d .ekSu i|yd
lf<a isxy, fjf<o jHdmdßlhka yd wdka;sl wjYH jkafka cd;sjdÈ fkdjk ÿr olsk isxy,
foaYmd,lhka nj fkdryils' kdhl;aj fm!¾Ihla muKs'•
8
;Skaÿj ydksh isÿ ù bjrhs
,nd§
iuìu 2019 uehs

wdpd¾h ks¾ud,a foajisß


• l=reKE., frdayf,a fodia;r úiska isxy, ia;%Skaj ta
whg fkdlshd jo njg m;a lr we;ehs hk isoaêh we;a;

idlaIs fjkak mq¿jkao@


we;a; fjkak neye lsh, ug lshkak neye' yenehs uu ta

tl;= lsÍu .ek fudl=;a okafk keye' uu fï .ek uf.a fndfydu


ys;j;a ffjoHjre ;=ka fofkl=f.ka weyqjd' tla wfhla
isfiaßhka ie;alï lrk ffjoHjrfhla' ;j;a flfkla
§¾> ld,hla ks¾úkaok ffjoHjrfhla f,i fiajh lr
úY%du ,enQ flfkla' fï fofokdu lsõfõ Y,Hd.drfha
we;s jgmsgdj ;=< fï fpdaokdfõ wvx.= wdldrfha jo
ie;alï fydr ryfia lsÍug yelshdjla m%dfhda.sl f,i
ke;s njhs' uu ldhsl frda. úfYaI{fhl=f.kq;a weyqjd
fufyu jo ie;alula lrkak mq¿jka o lsh,d' Tyq
idudkHfhka uqia,sï úfrdaë woyia ork flfkl=;a
fkfjhs' Tyq lsjqjd mq¿jka lsh,' yenehs ta jf.au ta
wjia:dfõ Y,Hd.drfha isák fiiq ffjoHjrekag yd
fyo ld¾h uKav,hg fydfrka tfia l< fkdyels nj;a
lSjd' yenehs iuyrúg wod< jD;a;SkayS we;s n, in|;d
iy fjk;a fya;= ksid Y,Hd.drfha isák fiiq msßi
fujeks isÿùï jd¾;d fkdlr isàug;a bv we;s nj Tyq
lSjd' túg uu weyqjd fï úÈyg fyo yd ffjoH m%cdj
iïmQ¾Kfhkau fkdu`. hjñka tl ffjoHjrfhlag
jo ie;alï ^mqj;am;a jd¾;dfõ yeáhg& 4000 la jeks
m%udKhla l< yelsoehs úuiqjd' Tyq lSjd th ÿIalr nj'
ug fï isÿùfï ffjoH úoHd;aul miqìu ms<sn|j lsj
yelafla fï foa muKhs'
fujeks fohla fjkak neye lsh, uu lshkafk keye'
tfyu fjkak ´kE ;rï bv ;sfhkjd' yenehs hï hï
ishdí§ka fudfyduâ id*s ffjoHjrhd fldkafoais hgf;a'
iïnkaOfhka oeä wdkafoda,khla we;sjQfha Èjhsk • wehs tfyu fjkak bv ;sfhkafk@
mqj;am; 2019 uehs 23 jk Èk —;jqysoa cud;a fufyu ys;uqæ wms ys;uq uu bia,dï wd.u b;du
fodia;r isxy, fn!oaO uõjreka ydroyila j| Nla;sfhka woyk flfkla lsh,' túg uu ys;kj
lr,d" idlaIs iys;j f;dr;=re fy<sfõ˜‍ hkqfjka kï f,dalhg ug lrkak mq¿jka hym; uq¿ f,dalhu
m<lr ;snq m%Odk mqj;;a iu`.h' ydroyila bia,dï lsÍu lsh,d" uu tfu ys;k tfla jrola keyefk
uõjreka j| lr we;ehs ;yjqreù we;s nj ye`. fkao@ ´kEu wd.ñlfhlag tfyu ys;kak mq¿jkafk' ta
fjk tu mqjf;ka miqj we;s jQ iudc úfrdaOh;a jf.au uu ys;kj bia,dï wd.ñlhska w;r tfia is;Sug
iu`." wod< ffjoHjrhdj w;awvx.=jg .ekSula
keUqrej we;s msßia idudkH jYfhka fiiq wd.ñlhska
w;r isákjdg jvd jeä fjkak mq¿jka lsh,;a' tfyu
isÿ jQ w;r oeka tu ffjoHjrhd úiska tu jro
flfkl=g wjia:dj ,efnkjkï wka wd.ñl ckhdf.a
isÿ lrk we;ao hkak ms<sn|j mÍlaIK isÿ
j¾Okh wvq lsÍug fya;= jk fujeks l%shdj, ksr;
flfrñka mj;S' idudkHfhka isÿjkafka idlaIs ùug" tjeks wjia:djlska m%fhdack .ekSug bÈßm;ajk
tl;= l< miqj ta idlaIs u; jrolrefjlao wd.ñl Nla;shlska hq;= ffjoHjreka isàug lsisÿ
keoao hkak ms<sn|j ;Skaÿj ,nd §uhs' kuq;a iïNdú;djla fkdue;s nj uu ys;kafk keye'
fuu isoaêfha§ ;Skaÿj oekgu;a ,nd § wjika • t;fldg fï ffjoHjrhd;a tjeks flfkla hehs iel
w;r ;Skaÿjg wod< idlaIs tl;= lsÍug mÍlaIK lrkak mq¨jka fkao@
isÿ flfrñka mj;S' mÍlaIK j,ska miqj wod< fïl fï wjia:dfõ isxy, ckhd w;r uqia,sï ckhd
ffjoHjrhd tjeks jrola isÿ lr ke;s njg iïkaOj ;sfhk ixcdkkh iuÕ iïnkaOhsfk' §¾>
Tmamq jqjo Tyq zjerÈldrfhlaZ njg we;s jQ ld,hl bo, fpdaokd ;sfhkjfk fujeks foa isÿ
iudc u;hj;a" bka we;sjQ iudc ydkshj;a fjkj lsh,d' ta ksid ielh blaukska we;s fjkj' ta
fjkia jkafka ke;' fujeks wjia:djl udOH j, jf.au fï ffjoHjrhd ßIdâ nÿ¾§ka weu;sjrhd iuÕ;a
yeisÍu;a" jerÈ u;hla iudc .; ùfuka jk iïnkaO ksid iy §¾> ld,hla isfiaßhka ie;alï lr
ydksh;a" fuu isoaêfha kS;suh miqìu;a ms<sn|j we;s ksid;a" Tyq úYd, jYfhka Okj;a flfkla nj
wdpd¾h ks¾ud,a foajisßf.a iy kS;s{ w;s, lshefjk ksid;a ta jeks ielhl f.dÿrla ùug fydogu
w;djqof.a woyia wdY%fhka úuid n,uq' bv ;sfhkj'
9
• wehs Tn —ielhl f.dÿrla˜‍ lsh,
lsõfj@
tfyu lsõfj fpdaokdj wdfõ ffjoH Id*sg
fudlla fjhso@
fujeks jo ie;alula ms<sno ksYaÑ;
idlaIs ,eì, jf.a fï l;kaorh

iuìu 2019 uehs


ks¾udKh jk ksid'
• b;ska fïl ñ;Hd m%nkaOhla lsh,
Tn lshkafk wehs@
ñ;Hd m%nkaOhl ^Myth& ;sìh hq;=
kS;s{ w;s, w;djqo
ish¨‍u ,laIK fï l;dka;rh
;=< ;sfhk ksid' ñ;Hd m%nkaOhla yrhd;aul kS;s ;;a;ajh
wms úYajdi lrkafk tfia lsÍug Y%S ,xld oKav kS;s ix.%yfha wkjir jkaoHlrKh
wms leu;s ksid' wfma wdYdj ;uhs Rcqju wmrdO jrola f,i yÿkd fkd.kS' tys 316 j.ka;sh
tal we;a; úh hq;=hs lshk tl' wms hgf;a o~qjï fok nrm;< ;=jd, isÿlsÍu hkq l=ulaoehs
tal úYajdi lrkafka lsishï m%d. 311 j.ka;sh hgf;a yÿkd.kakjd' tys§ —y;rjkqj - hï
awkqN+;sl fya;=jla ^ta lshkafk wod< wjhjhla fyda .%kaÓhla úkdY lsÍu iy miajkqj - hï
isÿùug - tkï fu;k§ kï fï wjhjhl fyda .%kaÓhl n,h úkdY lsÍu fyda ks;H f,i
ffjoHjrhd ms<sn| mqj; m< ùug ÿ¾j, lsÍu˜‍ nrm;< ;=jd, lsÍug wh;a'
fmr ks¾udKh jQ lsishï fldkafoais& Bg wu;rj j¾. >d;kh je,elaùfï iy j¾. >d;kh
ksid' ta ksid wms ñ;Hd m%nkaOhla iïnkaO jerÈ ioyd ovqjï §fï cd;Hka;r iïuq;sh
úYajdi lsÍug fm<fUk úg wmsg ioyd Y%S ,xldj 1950 Tlaf;dan¾ 12 jeks Èk m%fõYh
wod< keye tal we;a; jYfhkau ,nd§ ;sfnkjd' tu iïuq;sfha Article 2 (d) hgf;a hï
isÿ jQ fohlao lshk ldrKh' yenehs lKavdhula ;=, Wm;a je,elaùu ioyd l%shdlsÍu j¾.
wfma jdishg fhdod.; yels úúO >d;k iajNdjfha jrola ^genocide& f,i y÷kd.kq
f;dr;=re wmsg wfma úYajdih ;yjqre ,nkjd'
lr.ekSug fhdod.kak mq¿jka' wo Id*s ffjoHjrhdg tfrysj fpdaokd f.dkq lsÍfï§
^26$ 5 $2019& iaj¾KjdyskS rd;%S 7 fndfydaúg ie<ls,a,g .kakg isÿfjkafka by; lS
m%jD;a;s úldYfha fï iïnkaOj m%;smdokhs'
bÈßm;a l< §¾> úia;rh óg lÈu
WodyrKhla' idlaIs
• Tn lshkafk fïl ñ;Hd m%nkaOhla meñ‚,s fndfyduhla ;sîfuka hïlsis iudc n,mEula
f,i i,ld bj; oeñh hq;=hs lsh,o@ we;sjqK;a id¾:l kvq úNd.hlg wjYH jkafka Yla;su;a
wfmdhs keye' fï .ek fyd¢ka mokula iys; tla meñ‚,a,la muKla úh yelshs' ÿ¾j,
fidhd ne,sh hq;=hs' kuq;a fï fidhd tlu úÈfha l;d 1000la la ;snqK;a thska m%fhdackhla
,eîuu iEfyk ld,hla fï ñ;Hd fkdue;s fjkak;a mq¿jks' kuq;a fuu ffjoHjrhdg
m%nkaOh m%j¾Okh ùug;a fya;= nj fï iajNdjfha fpdaokd rdYshla ;sîu" Tyqf.a pß;h
nj wm u;l ;nd .; hq;=hs' iïnkaOfhka wkql+, lr.; yelshs'
• ta fldfyduo@ tfy;a kvqfõ wjidk m%;sM,hg th t;rïu jeo.;a
oeka fï isÿùu jd¾;d lrk úÈfyka fjkafka keye' fu;kÈ weiska ÿgq idlaIs lsisjla ;ju
tal f;areï .kak mq¿jka' oekgu wdmq njla oek.kakg keye' weiska ÿgq idlaIs fkdue;sj
fï ffjoHjrhd úiska isfiaßhka mßfõYŒh idlaIs j,ska ú;rla kvq Tmamq jQ wjia:d
ie;alug Ndckh lrk ,o wïu, ;snqK;a fujeks wjia:djl§ wmrdOh weiska oelsh yels ta
fokafkla weú,a, ;sfhkj¨‍' foiu fk;a fhdud.;a fjk;a mqoa.,hka wmrdO ia:dkfha
t;fldg fïjd jd¾;d flfrkafka fï isg ;sîu fya;=fjka weiska ÿgq idlaIs fkdue;s ùu mj;akd
isoaêhg wod< ksh; idlaIs jf.afka'
mßfõIKhka jqK;a fndfyda ÿrg ÿ¾j, lrkq ,nkjd'
fï jf.a isÿùï ms<sn| ffk;sl
l%shdoduh l=ula jqj;a uyckhdg weiska ÿgq idlaIshla oeka wdj;a —wehs ta ms<snoj uq,a
^úfYaIfhka udOH yd úúO wkkH wjia:dfõ frday,a wêldßhg meñ‚,s fkdlf,a@" wvqu
jQ wNs,dI iys; lKavdhï j,g& fï .Kfka wehs ta ffjoHjrhd w;awvx.=jg .;a jydu
ñ;Hdj m%j¾Okh lrkak yelshdj fmd,Sishg bÈßm;a ù m%ldY fkdlf,a@˜‍ hkd§ jYfhka
,efnkjd' ck;dj;a ta i|yd ie§ ú;a;sfhka wNsfhda.hg ,lalsÍu ;=, tu idlaIs wm%ud§;ajh
meye§ isákjd' wms ys;uq ld,hla ms<sn|j mÍlaIKfhka wiu;a ùug b;d by< bvla
;siafia fï mÍlaIKh we§ f.dia th ;sfnkjd'
mokï úrys; fpdaokdjla nj ;yjqre wmrdO kvqjla ;SrKh fjkafka jeänr idlaIs u;
jqkd lsh,d' túg ñ;Hd m%nkaOhlska fkdfjhs' meñ‚,a, úiska fpdaokd idOdrK ielfhka
isÿ jk iudchSh n,mEu isÿù Tíng Tmamq l< hq;=hs' ta lshkafk wvudfkg Tmamq lr,d
yudrhs' • jevla keye' oekg bÈßm;a ù we;s lreKq wkqj kï
wdpd¾h ks¾ud,a rxð;a foajisß úiska 2019 ^wkdjrKh jQ ;SrKd;aul hï lreKla fmd,Sish ryfia
uehs 26 jk Èk ish f*aianqla .sKqfuys ;nk ;ndf.k bkakjdkï ñi& ú;a;slre ksfodia fldg ksoyia
,o igykla weiqßka ilia lrk ,§' ùfï b;d by< bvlvla ;sfhkjd' •
10
wêlrKhg
wmydi l<dg
iuìu 2019 uehs

lula keoao@
fuu wjqreÿ 19 l isr o~qju tljr f.ù hk
mßoafoka ,nd ÿka neúka {dkidr ysñg wjqreÿ 6 l
Wmßu isr o~qjula ysñj ;snqKs'
reúks wfhaId ìh.u kuq;a {dkidr ysñ fï jkúg tu isr o~qjfuka
{dkidr ysñf.a isr o~qju udi 9la muKla f.ù f.dia ;sìh§ ckm;sf.ka
{dkidr ysñg isr o~qjï kshu lrkq ,enqfõ iudj ,en ksoyia ù isákafkah'
zfydaud.u ufyaia;‍%d;ajrhdg fukau kS;sm;s
fomd¾;fïka;=fõ fcHIaG ks,OdÍkag wmydi wêlrKfhka m<s.ekSulao@
lf<aheZhs hk fpdaokdj Tmamq jQ ksidh' tu kvq miq.sh jif¾ Tlaf;dan¾ udifha rfÜ
úNd.h mj;ajk ,oafoa wNshdpkdêlrKfha úOdhlh úiska w;a;fkdau;sl f,i l%shd lrñka"
tjlg iNdm;sjrhd we;=¿ oaúmqoa., úksYaphldr m%cd;ka;%úfrdaëj rfÜ wdKavql%u jHjia:dj
uKav,hla ^wNshdpkdêlrKfha iNdm;s m‍%S;s ;udg wjYH mßÈ w¾:.kajd .ksñka lghq;= l<
moauka iQrfiak yd úksiqre Ysrdka .=Kr;ak& úisks' wjia:dfõ fY%aIaGdêlrKh ueÈy;a ù hqla;sh bIag
tys§ my; fpdaokd j,g {dkidr ysñ jerÈlrenj lrñka úOdhlfha n, iSudjka fmkajd foñka rfÜ
m%ldY lrk ,§' hqla;sh mis|,k wêlrKh ms<sn|j mqrjeishd ;=<
• 2016 ckjdß 25 fyda Bg wdikak ÈkhlÈ úYajdihla" f.!rjhla we;s lrkq ,enqfõh' rfÜ
fydaud.u ufyaia;%d;a wêlrKfhaÈ {dkidr uQ,sl kS;sh jk wdKavql%u jHjia:dj wêlrKh
ysñ ;ud lsisÿ iïnkaOhla fkdue;s kvq úiska rlskq ,enqfõ ta f,isks' wêlrKfha ;Skaÿ
lghq;a;lg ndOd lrñka" wêlrKfhka ;SrK j,g wNsfhda. lrñka" wêlrKhg wjuka
wjir .ekSulska f;drj wêlrKhg wu;ñka
wêlrKhg wf.!rj iy wmydi jk whqßka jk whqßka yeisfrk mqoa.,fhl=g talu;slj
l%shd lrñka wdKavql%u jHjia:dfõ 105 jk fomqoa., úksiqre u~q,a,la úiska jrola isÿ lr
jHjia:dj W,a,x>Kh lrñka jrola isÿ lr we;s njg ;Skaÿ lr o~qjula ,nd § ;sìh§ Tyqj tu
;sîu - wjqreÿ 4l nrm;< jev we;sj isro~qjula wod, o~qjfuka ksoyia lsÍfuka lshfjkafka Tyq
• wêlrKh úiska fok ksfhda. ;ud ms<s isÿ lr we;af;a ksjerÈ l%shdjla nj fkdjkafkao@
fkd.kakd nj;a rfÜ mj;akd kS;sh wkq. wêlrKhg wmydi lsÍu jrola fkdfõ hk
ukh fkdlrk nj;a ys;du;d m%isoaêfha újD; u;h iudc.;ùug fuh msgqjy,la fkdjkafkao@
wêlrKfha mejiSfuka wêlrKfha wdêm;Hhg z{dkidr ysñZ hk mqoa., idOlh u; cd;sjdofhka"
yd f.!rjhg wNsfhda. lsÍu- wjqreÿ 4l nrm;< wd.ïjdofhka wkaOj n,k ;dla l,a fuh
jev we;sj isro~qjula fkdfmkS hkq we;'
• î7417$10 ork kvqfõ iellrejkag wem ,nd
fok f,i mjiñka wêlrKhg ;ud lshk ;j;a f,ilska ckdêm;sf.a fuu l%shdfjka
f,i lghq;= lrk fuka wK lr isàu u`.ska lshefjkafka rfÜ úOdhlh úiska mqrjeishd
wêlrK lghq;=j,g ndOd lsÍfuka iy tu rfÜ W;a;Í;r wêlrKhg wmydi lrñka yd
wêlrKfha wdêm;Hhg yd .re;ajhg wNsfhda. wf.!rj lrñka lghq;= lsÍu wkqu; lrñka
lsÍfuka wf.!rj lsÍfuka yd wjuka lsÍu - wêlrKfha n,hg wNsfhda. lr we;s fihls'
wjqreÿ 6l nrm;< jev we;sj isro~qjula th miq.sh Tlaf;dan¾ udifha isÿ jQ foaYmd,ksl
• î7417$10 ork kvqfõ meñ‚,sldr md¾Yajh l=uka;%Kh ksjerÈ lrñka wêlrKh ÿka ;Skaÿjg
fjkqfjka fmkSisá fcHIaG rcfha wêkS;s{ ÿka m%ydrd;aul ms<s;=ro hkqfjka ielhlao we;s
È,Sm mSßia uy;dg lsisÿ kS;Hkql+, wjirhlska jkafkah' flfia kuq;a úOdhlfha fujeks ;Skaÿ
f;drj" ys;du;du iy ´kElñkau mßNjd;aul ;SrK u`.ska úkdYhg m;a jkafka rfÜ m%cd;dka;%sl
jpkfhka weu;Su u.ska tkï" zkmqxil rdcH jHqyhkah' mqrjeishkag iajdëk wdh;k ms<sn| we;s
ks,OdßhdZ f,i mejiSfuka tu wêlrKfha úYajdih iy f.!rjh m¨ÿ ùu m%cd;ka;%jdohg
wdêm;Hhg yd .re;ajhg wNsfhda. lsÍfuka ydkslr fkdfõo keoao hkak is;d ne,Sfï whs;sh
wf.!rj lsÍu yd wjuka lsÍu' - wjqreÿ 5l Tn i;=h' •
nrm;< jev we;sj isro~qjula
11
odußlfhl= f,i yeisfrhs' Tyq ;¾ckh lrkafka" w;=reoka
lsÍu keue;s ta wmrdOhg iel msg w;awvx.=jg f.k isák yuqod
ks,OdÍkag wem ,nd § ksoyia lrk f,ihs'

fud fyd ; l g
wêlrKhg b;du .¾ys; f,i wmydi lsÍfï jrog tfrysj
tod Widúfha isá ufyaia;%d;ajrhd Tyqg úreoaOj kvqjla mejrE

iuìu 2019 uehs


w;r ta kvqfjka jrolre ù Tyqg isr o~qjï kshu fjhs' rfÜ
ck;djf.a kdhlhd" m<uq mqrjeishd hhs lshk" ck;dj fjkqfjka
rg md,kh lrkjdhehs lshk ckdêm;s" wdKavqfõ wdYs¾jdoh
we;sj ta jrolreg iudj§ ksoyia lrhs' wêlrKhg oeka lrkakg
fohla ke;' ck;djg lrkakg fohl=;a ke;'
ckdêm;s;a wdKavqj;a" wr wmrdOhg f.dÿre jQ ñksid .ekj;a"
;ukaf.a ke;s jQ ieñhd fidhk .eye‚h .ekj;a" ;d;a;d
fidhk orejka .ekj;a wn weghl ye`.Sula m< lr ke;' kuq;a
fï ckdêm;s;a" wdKavqj;a" n,hg tkakg Pkaoh b,a,k ld,fha
fï .eye‚h .ek;a w;=reoyka l< wef.a ieñhd .ek;a l;d msg
l;d mj;ajñka iajdëk kvq ;Skaÿ" jerÈlrejkag o~qjï fouq jeks
ysia m%,dm lshñka há .sßfhka lE .Ey'
rfÜ md,lfhda wmrdO l<jqka iy wmrdO l<jqkaj wdrlaId
lrkakjqka fjkqfjka fmkS isák úg" wmrdO j,g f.dÿre jQ
mqrjeishkaf.a ;;a;ajh l=ulao@
rfÜ ckudOH" wmrdO j,g f.dÿre jQ mqrjeishkaf.a l;d
fkdj" wmrdO l<jqka iy Tjqkaj wdrlaId lrk jqka ùrhka lr
´fia ouk úg ta rfÜ mqrjeishkaf.a ;;a;ajh l=ulao@
wm wmrdOlrejka fjkqfjka lE .eiQ wh ckdêm;sf.a uyd
úOdhl wkqyiska ksoyia ù ùr;ajhg m;a ù f.or jäoa§ ta wïu,d

Tjqkaf.ka
m%S;sfhka lejqï mqÉp;s'
n,y;aldrfhka w;=reoyka lrjk ,o ;u iajdñmqreIhka"
orejka fidhñka fldñIka .dfka" l|jqre .dfka" Widú .dfka
flfkl= ù o‚ia m;=,a f.fjk ;=re weúÈk wïu,d iy ìßhka oyia
.Kkla wm rfÜ we;' Tjqkaf.a yoj;a f.fjk yeu ksfïIhlu

is;=fjd;a fkdksfjk .skaofrka msÉfpkjd we;'


fudfyd;lg wm Tjqkaf.ka flfkl= ù is;=jfyd;a" wmg fï
fudfydf;a l=ula oefkaúo@

k§ lïue,a,ùr

n
,y;aldrfhka w;=reoka
lrjk ,o ;ukaf.a rfÜ md,lfhda
iajdñmqreIhd iy ;u ore
fofokdf.a ;d;a;dg isÿ lf<a wmrdO l<jqka
l=ulaoehs Y%S ,dxlsl .eye‚hla iy wmrdO
wjqreÿ oyhlg jeä ld,hla mqrd l<jqkaj wdrlaId
md,lhkaf.ka wiñka isáhs' lrkjqka
weh ta .ek mejre kvqfõ kvq fjkqfjka fmkS
jdrhla wjidkfha§ Widúhg isák úg" wmrdO
lvd jeÿKq ly weÈ mqoa.,fhla
kS;s{jrekag iy úksiqrejrhdg j,g f.dÿre jQ
.¾yd lrñka" ;¾ckh lrñka" mqrjeishkaf.a
fudk kS;shlaj;a ;uka ;;a;ajh l=ulao@
ms<s.kafka ke;ehs lshñka
wêlrKfha f.!rjh ms<sn|j fï oremjq,g hqla;sfha msysg
wxY=ud;%hl ;elSula ke;sj ,eìh hq;= fkdjkafkao @
12
iuìu 2019 uehs

m%jD;a;s
me;a; .sh;a we;a; lshk news yß foa yßhg we are worth watching i;Hfha
igyk nqoaêfha úuiqug news wxl tfla iy úYajikShu mqj;a úldYh news
we;a; ±k.kak news i;Hfha uqødj news me;a; .sh;a we;a; lshk we
are worth watching yß foa yßhg we are worth watching i;Hfha igyk
nqoaêfha úuiqug news wxl tfla iy úYajikShu mqj;a úldYh news we;a;
±k.kak news i;Hfha uqødj news me;a; .sh;a we;a; lshk we are worth
watching yß foa yßhg we are worth watching i;Hfha igyk nqoaêfha
úuiqug news wxl tfla iy úYajikShu mqj;a úldYh news we;a; ±k.kak
news i;Hfha uqødj news me;a; .sh;a we;a; lshk we are worth watching
yß foa yßhg we are worth watching i;Hfha igyk nqoaêfha úuiqug news
wxl tfla iy úYajikShu mqj;a úldYh news we;a; ±k.kak news i;Hfha
uqødj news me;a; .sh;a we;a; lshk we are worth watching yß foa yßhg

mdial=
bßodfjka miq
id,a mekak
lÜáh
13
miq.sh mdial= bßod Èh;a jQ wka;jd§ ;%ia;
m%ydr ud,dfjka miq cku;h yev .eiaùu flfrys
,xldfõ udOH odhl jQ wkaou weiqfrka fï w÷re
miqìu ms<sn| jgyd .ekSu l< yelsh' wka;jdoh
fln÷ wkaoulskaj;a wkqu; fkdl< hq;= w;r

iuìu 2019 uehs


,ika; o is,ajd iEu úgu Bg tfrys ùuo m%;slafIam lsÍuo l<
hq;=h hkako wújdÈ;h' tfy;a wka;jdoh fyda

t
jl .=jkaúÿ,sfha kj wOHdmk fiajdfõ ;%ia;jdoh yd ne÷Kq isÿùï ifya;=lj yd inqoaêlj
m%Odkshdj isá ;s,la chr;ak m%ùK fkdj yqfola yeÕ=‍ïnrj yd ;ukaf.a wdh;kfha
udOHfõÈhd zfokak fome;af;ka idxÑ zf¾áka.aiaZ by< kxjd .ekSfï mgq wruqK we;sj
ueoafokaz hehs isri fhdod mqj;am;lg úpdrd;aul jd¾;d lrkafka kï ta ;=<ska f.dv kef.kafka
igykla ,shqfõ fcHIaG udOH lrejka fom<la udOH wka;jdohla yd ;%ia;jdohls' mdial= bßod
rfÜ rdcH kdhsldj ueÈ fldgf.k isÿ l< m%ydr ud,dj wjia:dj Wod lr § we;af;ao tn÷
rEmjdyskS ixjdo l%Svdjl W;am%difhka l=¿ udOH wka;jdohlg ksoe,af,a jefvkakgh'
.ekafjñks' úfgl foaYmd,kh idxÑ pß;hg ck;djg i;H f;dr;=re oek.ekSug bv
wdrEV fjñkao úfgl udOH tu pß;fha nr ie<eiaùu udOH i;= wkq,a,x>kSh ld¾hNdrhhs'
lrg .ksñkao isÿflfrk wuq;=u ;d,fha id,a tfy;a udOH Tiafia yels;dla ck.; lsÍug W;aidy
meks,a, uE;l isg rgg wuq;a;la fkdfjk ;rug .; hq;af;a ksrfmalaI i;H ñi mßl,amkSh i;H
idudkHlrKh ù ;sfí' úfYaIfhka úoHq;a udOH fkdjk nj jgyd .ekSu wdpdrO¾u ms<s.kakd
fï úfkdao l%Svdfõ m%uqL;ajh Wiq,k w;r ;uka udOHhkaf.a hq;=luhs' oek.kakg ,efnk mßÈ
tys l%Svd fhojqï nj ck;dj jgydf.k fkdisàu ,xldfõ úldYlhskaf.a ix.uh wod< isÿùfuka
wjdikdjh' idïm%odhsl ckudOHfhys kHdh miq jd¾;dlrKhka flfrys ixfõ§j l%shd lrkakg
m;%h fyj;a wka;¾.; zwefckavdjZ ilia jkafka tlÕ jk kuq;a ta ta wdh;k w;r we;s ;rÕh ksid
ysñldÍ;ajfha jqjukd tmdlï wkqj jqj;a th tlS tlÕ;d wkqj l%shd lsÍu W.yg ù ;sfí' ;j;a
,xldfõÈ fl;rï ms<sl=,a iy.;o hkak ck.; is;a.kakd iq¨‍ ksoiqkla weiqfrka fï ;;a;ajh
fjñka mj;sk udOH ks¾ñ;hkaf.ka meyeÈ,s fõ' meyeÈ,s lr .ekSug W;aidy .ksuq'
lsishï udOH wdh;khla úIhfhys uqo,a wdfhdackh ux.,kd;a ,shkdrÉÑ ;%sl=Kdu, Èidfõ Ôj;ajk
lrk w¾:m;shd ,dNhla wfmalaId lsÍu iajNdúl m%dfoaYSh udOHfõÈfhls' Tyq úúO wdh;k u.ska ,o
yd hqla;s iy.; jqjo furg ;;a;ajh wdpdr O¾uo mqyqKq w;aoelSï iys; wdpdrOd¾ñl jd¾;dlrKfha
mfil,d uQ,H ,dNfhka Tíng foaYmd,k jdis o ksr; jk .re lghq;= udOHlrefjls' tla;rd
wfmalaIdfjka ;ukaf.a udOH wdh;kh fufyhùu wjia:djl Tyqg ish Èia;%slalfhau fmd,sia ia:dkhl
flfrys w;fmùug w¾:m;shd fm<fUk ;rï m%Odkshdf.ka weu;=ula ,efí' ta ish fmd,Sish l<
lK.dgqodhl fõ' úfoia udOH l¾udka;fha jeg,Sulska fc,.akhsÜ f;d.hla iu. uqia,sï
ysñlrejka lsishï muKlg wdpdr iïmkak cd;slfhl= w;awvx.=jg .;a neúka th jd¾;d lsÍug
fjñka ;u wdh;kfhys ixialdrl j.lSï jD;a;Sh meñfKk fuka oekqï §ughs' werhqu wkqj tys
ckudOHfõ§kayg mjrd mfilg ùug olajk hk ux.,g oel .kakg ,efnkafka w;awvx.=jg
ixhuh flfrka furg udOH ysñldÍ;ajh .;a fc,.akhsÜ lr,a iEu tllu mdfya .,la
ñ§ we;s nj ksÍlaIKh lsÍfï wjia:d ne.ska .eg .id ;sfnk wkaouhs' m%foaYfha ck
o tys§ iq,nh' Ôú;h .ek ukdj okakd ux., jgyd f.k
we;af;a w;awvx.=jg m;a ;eke;a;d fc,.akhsÜ
fhdod .ksñka kS;s jfrdaëj uiqka urkafkl=
wka;jdoh fyda ;%ia;jdoh jk njhs' Tyq ta ms<sn|j fmd,Sisfhka úuid we;s
yd ne÷Kq isÿùï w;r fmd,Sisho th ms<s.;a ksid mjid we;af;a
ifya;=lj yd inqoaêlj fc,.akhsÜ fhdodf.k uiqka ueÍuo kS;s úfrdaë
fkdj yqfola yeÕ=‍ïnrj jk kuq;a fï wjia:dfõ ;%ia;jd§ l%shdjl yevh
yd ;ukaf.a wdh;kfha wdfrdamKh lrñka jd¾;d lsÍug ;ukag fkdyels
njhs' tuÕska wod, ;eke;a;dg w;ajk w.;sho Tyq
zf¾áka.aiaZ by< kxjd
úiska fmkajd fokq ,en we;' tfy;a tÈk ux.,
.ekSfï mgq wruqK we;sj jd¾;d fkdlrk nj mjiñka m%;slafIam l< isÿùu
jd¾;d lrkafka kï ta rEmjdyskS kd,sldjl úldYh úh' th jd¾;d lr
;=<ska f.dv kef.kafka ;snqfKa fjk;a jd¾;d lrefjls' ydiHhg lreK
udOH wka;jdohla yd jkafka isxy, cd;slfhl= jk ux., jd¾;d lsÍu
;%ia;jdohls' mdial= bßod m%;slafIam l< mqj; jd¾;d lrkafka uqia,sï cd;sl
m%ydr ud,dj wjia:dj Wod jd¾;dlrefjl= ùuhs' ;ukaf.a w;aoelSu meyeÈ,s
lr § we;af;ao tn÷ udOH l< ux., fmkajd ÿkafka fï isÿùfï§ fmkS .sh
wka;jdohlg ksoe,af,a wkaoug fndfyda wjia:dj, udOH zid,a meks,a,gZ
jefvkakgh' fmd,Sish we;=¿ j.lsj hq;= wxYo Wv f.ä fok
w;r we;eïúg Tjqkaf.a wNsm%dh ,l=Kq od .ekSfï
14
rx.khl fma%laIlhd bÈßfha ksr; ùuhs' fuys wfkla
wka;h ckudOH n,mEu .ek Ydia;%d,Sh wOHkhkays
l;dnyg ,lafjk m%frdayK kHdh weiqfrka jgyd .;
yelsh' miq.sh wdikak jljdkqfõ we;eï udOH ÿr È.
iuìu 2019 uehs

fkdn,d l< jd¾;d lsÍïj,ska iudch ;=< fmdÿ NS;sldjla


j.d l< wkaou wfma w;aoelSuhs' udOHfhys ld¾hNdrh
ckhd {dKkh lsÍuo we;=<;a iuia;hla jk w;frys tys
lsisu ;ekl iudc j.lSfuka uqla;j l%shd lsÍfï wjirhla
.ek lshfjkafka ke;'
wdishdkq l,dmfhau rgl orejka msßila WuÕl w;rux
jQ wjia:djla trg udOH hqfrdamSh mkakfha ixhuhlska
hqla;j jd¾;d lsÍug ;rï mßK; fjoa§ jvd ìysiqKq
isÿùï iuqodhl mYapd;a wjia:d furg udOH jd¾;d
lrkafka ck;dj bÈßfha rx.kj, ksr; ùug leu;s
úúO md¾Yjj,g ta i|yd rÕ ìula ks¾udKh lr §fï
wNs,dYfhks' fl<jr bka wfmalaId lrkafka zf¾áxiaZ
by< kxjd .ksñka wdodhu j¾Okh lr.ekSu iy ;uka
iyfhda.h olajk foaYmd,k n, l|jqrg jdis iy.;
;;a;ajhla ks¾udKh lr §uhs' wjidkfha th md,kh
l< fkdyels ffjÍ iy.; m%jdyhka uqod yefrk ;eklg
ckhd ;,a¨‍ lr oeóug wkshñka fya;= fjhs' ke;fyd;a
;%ia;jdoh yd lsisu iïnkaOhla ke;s idudkH wysxil
ckhd w,a,df.k ú;a l=o,d ßudkaâ l+vqj,g ;,a¨‍ lr
oeóug kS;s wxY fmd<Ujk ;;a;ajhg m;a flf¾' fyd|u
WodyrKh kdúl iqlaldkul rEm uqøKh fldg ;snQ
.jqula ye| isá wysxil ldka;djla w,a,df.k fmd,Sishg
Ndr §ug uyshx.Kfha ckhd bÈßm;aùu iy fmd,Sisho
ÿr È. fkdn,d fpdaokd f.dkq fldg Widúhg bÈßm;a
lsÍfuka wk;=rej weh fï olajd ks;S{ .dia;=o f.jñka
wem fkdue;sj ßudkaâ Ndrfha isàuhs' fuh wêlrKh flá
bÈßfha úNd. jk lreKla jk fyhska ta ms<sn|j u;hla
m%ldY lsÍu wkS;sl jk kuq;a udOH yeisÍïo tjeks l;djlg
f.jk
wjdikdjka; ;;a;ajhla lrd ish¨‍ md¾Yj ;,a¨‍ lsÍug
fya;= jQ nj mejiSu widOdrK fkdjkq we;'
udOH n,mEfï iajNdjh úia;r flreKq zueðla nq,Ü

jkaÈh
;shßZ jeks m%drïNl ixl,am flfrys fï jkúg t;rï
oeä ms<s.ekSula ysñ jkafka ke;' tfy;a ckudOHhg hula
frdamKh lsÍug woyila we;sh hk ixl,amh m%;slafIam
jkafka o ke;' úfYaIfhka ,xldj jeks nyqúO Odrd Tiafia
f;dr;=re .%yKh fkdlrk nyq;rh talNdIsl iudchl§
udOH i;= n,h ;rula by< tlls' tjeks miqìul f.jqKq
iufha mYapd;a m%pKav l%shd j,g yd NS;sldj mj;ajd f.k
hdug udOHfhys odhl;ajhla we;ehs mejiSu whqla;s iy.;
fkdfõ' nrm;, f,i i<ld ne,sh hq;= ;j;a lreKla
jkafka fuys,d udOH yd iyfhda.fhka l%shd l< fmd,Sish

md
jeks wdh;kj, j.lSï úrys; iajNdjhhs' we;eï isÿùïj,§ ial= breÈk m%ydrh;a iu.
ksYaÑ; jYfhka hula ;yjqre lr .ekSug fmr tajd jd¾;d u;=jQ iudcuh" foaYmd,kuh
lsÍug udOHhg wdrdOkd lr ;sfnkafka n,OdÍka úiskau .egqï w;r we;eï isoaëka
jk w;r yqÿ ixo¾Yk f,da,S;ajh ksidu tfia lrkakg hgm;a fjñka ;sfnk fudfyd;l"
we;' kuq;a tys j.lSu Ndr.; hq;= jkafka udOH fkdjk wN+; fpdaokdjla u; 2019 wfma%,a 01
w;r rchg bka ñ§fï whs;shla ke;' tfy;a fï iïnkaO jk Èk fmd,a.yfj, fmd,Sish úiska
rcfha yeisÍuo we;eïúg uOHia: mqrjeishd ;=< okjkafka w;a;fkdau;sl yd whqla;siy.; f,i
mßiaiug ;enQ foa wE,shdjg .shdla jeks yeÕSuls' oeka l< w;awvx.=jg m;a jQ f,aLl Yla;sl
hq;= jkafka ish¨‍ md¾Yaj iyNd.S jk l;sldjla ;=<ska i;al=udrg isÿjQfha l=ulao hkak ms,snoj
udOH i;= iudc j.lSu ms<sn|jo meyeÈ,s fmr oelaula ldrKho hgm;a fjñka mj;skafkah'
f.dv k.d .ekSuhs' fï isÿùu tla;rd isÿùula muKla udi folllg jvd jeä ld,hla .; ù
jk w;r wkd.;h .ek wm fkdokakd neúks' • we;;a ;ju;a Yla;sl i;al=udr ßudkaâ
nkaOkd.dr.;j isákafkah'
15
miq.sh Èkj, jdßhfmd," lel=Kf.d,a," ckdêm;s kS;s{ fÊ'iS'je,swuqKf.a ffk;sl
nKavdrfldiaj;a;" fyÜáfmd, iy ksljeráh meyeÈ,slsÍï j,ska iEySug m;a wêlrkh kS;sm;s
m%foaYfha isÿjQ uqia,sï úfrdaë m%ydrhka jeks fjkqfjka fmkS isá rcfha fÊHIaG kS;S{jßhf.ka
isoaëka iïnkaOj kS;sh l%shd;aul jk wdldrh;a" úfrdaO;do úuid n,d" fomd¾Yjfha tu ie,lsÍï

iuìu 2019 uehs


f,aLkfha m%ldYkfha whs;sh mjd meyer yßñka j,ska iEySug m;a wêlrkh fm;aiïlref.a
mqrjeis whs;sjdislï lv ù we;s wjia:djl kS;sh uQ,sl whs;sjdislï jk wdKavql%u jHjia:dfõ
l%shd;aul fjñka mj;skd wdldrh;a ms,snoj wm 12^1&" 13^1& yd 14^1&w j.ka;sj,ska ysñ" ms,sfj,ska
wjÈfhka isáh hq;= jkafkah' my;ska m,jkafka iudkd;au;djfha whs;sh" w;a;fkdau;sl f,i
Yla;sl i;al=udr fjkqfjka fmkS isák kS;s{fhl= w;awvx.=jg ,la fkdùfï whs;sh yd NdIkfha yd
jk kS;s{ ixch ú,aika úiska 2019 uehs ui 21 jk m%ldYk whs;sh lvù we;aoehs i,ld ne,Su i|yd
Èk fuu kvqfõ j¾;udk ;;a;ajh iïnkaOfhka kvqj mj;ajdf.k hEug wjir ,nd ÿkafkah'
;nk ,o igykla weiqßka wm úiska ilia lrk ta wkqj Yla;sl i;al=udrf.a uQ,sl whs;sjdislï
,o fuu isÿùfï j¾;udk ;;a;ajhhs' lvùfï kvqj úNd.hg .kq ,nkafka iema;eïn¾
• Yla;sl i;al=udrj w;awvx.=jg .;a Èkh ui 30 jk odh'
2019 wfm%a,a 01 Yla;slg tfrysj fpdaokd f.dkq lr we;s
• w;awvx.=jg .;a fya;=j fmd,a.yfj, ufyaia;%d;a Widúfha kvqj
i;al=udr ;u uqyqKq fmdf;a m,l< zw¾OZ kï fmd,a.yfj, ufyaia;%d;a Widúfha o i;al=udrf.a
flá l:djla u.ska —nqÿ oyug wf.!rjhla yd kvqj 2019 uehs 21 jk Èk le|jkq ,enqkq w;r
kskaodjla˜ l, njg Yla;sl fpdaokd ,enQ w;r fmd,Sish ;jÿr mÍlaIk i|yd Èk b,a,d isák
fï ms<sn|j fn!oaO NslaIqjla úiska lrk ,o ,§'
fpdaokdjla u; w;awvx.=jg .eKsks' fmd,Sish i|yka lf,a wod< flá l:dj
• w;awvx.=jg .kq ,enQ fmd,sish wka;¾cd,hg tla lsÍu ms<sn| ;dlaI‚l
- fmd,a.yfj, fmd,sish mÍlaIkh ;jÿrg;a l, hq;=j we;s njhs'
• fpdaokd f.dkq lr we;af;a l=uk ffk;sl i;al=udr fjkqfjka iS'ví'ví'r;akdhl"
;;a;ajhla hgf;ao nqoaOfoaj .=Kr;ak iuÕ tia'fldgf.dv fyÜá
ì%;dkH hg;aúð; hq.fha kS;shla jk Y%S ,xld hk kS;s{jreka fmkS isáhy'
oKav kS;s ix.%yfha 291^wd& iy 2007 wxl 56 kS;s{ fldgf.dv fyÜá uy;d fmd,Sish úiska
ork isú,a yd foaYmd,k whs;sjdislï ms,sn| fuu kvqj ys;du;d l,a ouñka isák nj i|yka
cd;Hka;r iïuq;s mkf;a 3^1& hgf;a fmd,Sish l, w;r wmrdO kvqúOdk ix.%yfha 128 j.ka;sh
úiska i;al=udrg tfrysj fuu fpdaokd m%ldrj fuu kvqj mj;ajdf.k hdug fmd,a.
f.dkqfldg ;snqks' yfj, ufyaia;%d;a wêlrKhg lsisÿ yelshdjla
• fï jk úg ;;a;ajh fkdue;s nj ie,lf,ah'
Yla;sl i;al=udr fjkqfjka fYa%IaGdêlrKfha f.dkq i;al=udr fjkqfjka l, wem b,a,Su m%;slafYam
l, uQ,sl whs;sjdislï kvqj l, ufyaia;%d;ajßh fmd,a.yfj, fmd,Sisfha
Yla;sl i;al=udr fjkqfjka f.dkql< b,a,Sïj,g bvfoñka kvqj cqks 04 jk Èk f;la
uQ,sl whs;sjdislï kvqj 2019 uehs 21 Èk l,a;enQ w;r tf;la i;al=udr ßudkaâ Ndrfha
fYa%IaGdêlrKfha§ m<uq jrg le|jkq ,eîh' ;nk f,i ksfhda. l<dh'•
fm;aiïlre fjkqfjka yd kS;sm;s fjkqfjka
bÈßm;a l, lrekq i,ld neÆ wêlrKh kvqj miq igyk
weiSug wjir ,nd ÿkafkah ^granted leave to mqj;am; uqøKhg hjk 2019 cqks 04 jk
proceed&'
Èk jk úg kej;;a fmd,a.yfj, ufyaia;%d;a
Widúfha Yla;slf.a kvqj le|jd we;s w;r Yla;sl
fm;aiïldr f,aLlhd fjkqfjka ckdêm;s i;al=udrj ;jÿrg;a ßudkaâ nkaOkd.drfha ;nk
kS;s{ fÊ'iS'je,swuqK uy;d iuÕ kS;s{ ixch f,i Widúh ksfhda. lr ;sfí'
ú,aika" ;s,sks úodk.uf.a iy lú÷ .S.kf.a
fmkS isáhy' igyk-reúks wfhaId ìh.u

jOysxidjg tfrys Y‍%s ,xldj ;=< isÿjk ish¨‍ wdldrfha jOysxikhkag tfrysj l%shd;aul
Y%S ,xld tluq;=fõ udOH yuqj jk jOysxidjg tfrys Y‍%S ,xld tl;=j úiska udOHh yuqjla 2019
uehs 29 jk Èk cd;sl mqia;ld, Y%jKd.drfha§ mj;ajk ,§' fuu
udOHh yuqfõ§ wfma‍%,a 21 mdial= bßod t,a, jQ ;‍%ia; m%ydrfhka miq
;;a;ajh ms<sn|j;a" fujeks wjia:djl u¾koldÍ kS;Ska l%shd;aul
ùu yd yÈis kS;s fr.=,dis" m‍%;s;‍%ia; mk; jeks kS;Ska Wmfhda.s lr
.kakd wdldrh ms<sn|j;a" fujeks fudfyd;l udOHfha ld¾hhNdrh
iïnkaOfhkao" uyck;djg f;dr;=re ,nd§fï§ j.lSulska hq;=j
udOHh lghq;= l, hq;= wdldrho" irKd.; ck;dj iïnkaOfhka
,xldjg we;s j.lSu ms<sn|jo woyia olajk ,§' fuu udOHh yuqfõ§
ms,sma Èidkdhl" kS;S{ m‍%fndaO r;akdhl" ,ysre fmf¾rd" weka;kS
fciqodika" iy kS;S{ ÿ,dka oikdhl úiska woyia oelajQy'
16
iuìu 2019 uehs

cd;sl wdrlaIdfõ
udkj ysñlï m%ñ;sh
mdial= bßod m%ydrfhka miqj udkj ysñlï fldñifï N=ñldj
tfiau miq.sh ud¾;= udifha wd.ñl kdhlhkago uOHia:
mej;s tlai;a cd;Skaf.a udkj u;OdÍkago iudc l%shdldÍkago
ysñlï ljqkais, ieisjdrfha§ Y%S iajdëk fldñIka iNdjkago
,xldfõ udkj ysñlï" ixys`Èhdj úYd, ld¾h Ndrhla mejÍ ;snqKs'
iy j.ùu iïnkaOfhka udkj úfYaIfhkau fujeks wkfmalaIs;
ysñlï fldñIka iNdfõ ueosy;a lïmkhlska miqj tla mfilska
ùuo lemS fmkqks' wka;jd§ka os.ska os.gu cd;sjd§
chks wfífialr mdial= bßod m%ydrfhka iy wd.ïjd§ .egqï we;s lsÍug
wk;=rej Y%S ,dxlSh ck;dj fj; W;aidy or;s' wfkla w;ska rch

h
ymd,k rch n,hg m;a wdhdpkd;aul m‚jqvhla ksl=;a tu ;;a;ajh u¾Okh lsÍug
ùfuka wk;=rej 1978 l< fldñIka iNdfõ iNdm;sks .kakd l%shdud¾. yuqfõ u¾Ok
wdKavql%u jHjia:djg wdpd¾h §msld Wv.u" zck Ôú; kS;s Í;s keje; l%shd;aul ùu"
tla lrk ,o 19 jk wdKavql%u h:d ;;a;ajhg m;a lr .ekSu;a" wdrlaIl wxY n,h whq;= f,i
jHjia:d ixfYdaOkh isÿjQ m%pKavldÍ l%shd fya;=fjka Ndú; lsÍu wdoshg jeä bvla
m%cd;ka;%jdofha yerjqï ,laIhla we;s jQ lïmkh yd fõokdj ffjÍ ,efí' wdrlaIdj fjkqfjka
iksgqyka flreKls' rdcH wdh;k fyda m<s.ekSfï fÉ;kd njg m;a .kakd we;eï l%shdud¾. we;eï
m%cd;ka;%SlrKh lsÍfuys,d fldgf.k m%;sm%pKav;ajh we;s úg ck lKavdhï w;r ielh
m%n, fya;=ldrlhla jQ tu ùu je<elaùu wo wm yuqfõ we;s iy wúYajdih we;s ùug fya;=
ixfYdaOkh iajdëk fldñIka wNsfhda.h nj;a wmf.a iduQysl úh yelsh' tfiau we;eï
iNd iy tys l%shdldÍ;ajh jvd;a wkd.h /£ we;af;a mqrjeishka ckudOH o fÉ;kdkaú;j
iajdëk fukau n,j;a lsÍugo jk wm w; fyhska ta i|yd ;;a;ajh idudkH w;g m;aùu
iu;a úh' fï jk úg ia:dms;j wêIaGdkYS,sj tlajk f,i;aZ je<elaùug fufyhqula osh;a
we;s fldñIka iNd w;=ßka b,a,d isáhdh' lr ;snqKs' wfkla w;ska
miq.sh ld,fha Y%S ,xld udkj mdial= bßod m%ydrh úiska wd.ñl kdhlfhda iyÔjkh
ysñlï fldñIka iNdj iy tys h<s;a jrla ta;a;= .kajkq ,enqfõ fukau NS;sho jmqrjñka isáhy'
l%shdldÍ;ajh jvd;a wjOdkhg jir ;sylg wdikak ld,hla ñksiqkaf.a ffoksl ck Ôú;fha
iy újdohg ,laúh' ta miq.sh isú,a hqoaOfhka mSvd ú¢ wm" isg rfÜ wd¾Òlh olajd jk
iufha rfÜ isÿjQ foaYmd,ksl hqoaOh wjika lsÍfuka we;s lr ish,a, fndaïnh iuÕ mqmqrd
w¾nqohka iuÕ uyck iqn .;a iduhla ñi ienE iduhla f.dia ;snqKs' fuu m%ydrh
isoaêhg ndOd we;s flreKq isÿùï f.dvkÕd .kakg wfmdfydi;a Tlaf;dan¾ 26 l=uka;%Kh iuÕ
wrUhd" udkj ysñlï fldñIka ù we;s njhs' m%ydrh iuÕ we;s l< foaYmd,ksl wkdrlaIs;
iNdj ks¾foaY ksl=;a lsÍu fyda iudcfha yg.;a m%lïmkh nj úiska ;sj% l< iudc
u;h m%ldY lsÍu m%cd;ka;%jdoh ish foaYmd,ksl jdishg yrjd foaYmd,k bÉPdNx.;ajfha
w.hk mqrjeishkaf.a f.!rjhg .kakg ;e;a ork by| mKqjka Wmßu ;,hg f.k wdfõh'
md;% úh' jy jyd me;sfrkakg ùu;a iuÕ fujka jgmsgdjl Y%S ,xld
17
udkj ysñlï fldñIka iNdj isÿl< ueoy;a ùï
iqúfYaIs jkqfha ;%ia;jd§ m%ydrh iuÕ cd;sl
wdrlaIdj wrUhd m%cd;ka;%jdoh wfydais ùfï
wjOdkuo ;%ia;jdoh u¾Okh lsÍfï uqjdfjka
ixys¢hdj w;=.d oeófï W;aiydhka wvmK lsÍug

iuìu 2019 uehs


udkj ysñlï fldñIka iNdfjys fmkS isàï
jvd;a n,mEïldÍ ùu ksidh' úfYaIfhkau orejka
mdi,a heùu wffO¾hu;a lrk iq¿ m%ldY we;eï
foaYmd,k kdhlhka iy wd.ñl kdhlhka fj;ska
m< jk úg Y%S ,xld udkj ysñlï fldñIka iNdj
uehs ui 05 jeksodfõ wOHdmk wud;HdxYhg
,smshla fhduq lrñka" zmdi,a mßY%h ;=< wdrlaIdj
;yjqre lsÍfï pl%f,aLhg wod<j th l%shd;aul
lsÍfï§ mdi, ;=< lsisfjl=g fjkialula iy yÈis kS;s fr.=,dis l%shd;aul úoHq;a udOH m%OdkSka fj;
lsÍug wod<j ckdêm;sjrhd fhduq l< ,smsh
wjuka fkdjk whqßka mdi,a wdrlaIl úêúOdk fj; fhduq l< ,smsh
l%shd;aul lrk f,i;a mdi,a wdrlaIl lñgq i|yd
ish¨‍ ckj¾. ksfhdack;ajhla mj;ajd .ekSfïZ
we;s wjYH;djh;a wjOdrKh lrkq ,eîh'
mdial= bßod m%ydrhg miq Èk uyck wdrlaIl
wd{d mkf;a m%;smdok hgf;a yÈis kS;s ;;a;ajhla
m%ldYhg m;a fldg yÈis kS;s fr.=,dis mkjkq
,eìK' ta wjia:dfõ rfgys mej;s ;;a;ajh yuqfõ
ck Ôú;hg wjYH wdrlaIdj iemhSu iy rfÜ mej;s
jHdl+, ;;a;ajfhka ñ§u i|yd yÈis kS;s fr.=,dis
mekùu .ek fndfyda fokd tfrys fkdùh' tfy;a
wm ish,a,ka fyd¢kau okakd mßÈ iy b;sydih
úiska W.kajd we;s mßÈ yÈis kS;s fr.=,dis hgf;a
úfYaIfhkau fujeks jd;djrKhl isÿúh yels
ukqIH ysxikhka wu;l fldg lghq;= lsÍug úYajúoHd, m%;smdok ksfhdacH
udkj ysñlï fjkqfjka fldkafoais úrysj fmkS fldñIka iNdjg fmd,siam;sjrhd fj;
isák lsisfjl=g fkdyels jkq we;' ta jk úg;a fhduq l< ,smsh fhduqlrk ,o ,smsh
udkj ysñlï" m%cd;ka;%jdoh iy ixys¢hdjg ;snQ
iudc j,x.=;dj we;eï foaYmd,lhka idyisl ck;djg tfrysj isÿ jQ m%pKav l%shd k;r lsÍug
wkaoñka wfydais lsÍug fjr orkqo fmfkkakg mshjr f.k we;s njla olakg fkdue;s nj fmkajd
;snq‚' ta wkqj zyÈis kS;s fr.=,dis wod< ks,Orhka foñka uqia,sï ckhd jeä jYfhka jdih lrk
úiska ish,a,kaf.au whs;Ska /flk mßÈ yd ksis k.r iy .ïudk myiqfjka y÷kd .; yels nj;a
ixialD;sl yd wd.ñl ixfõÈ;djhlska l%shd;aul t,a, ùug bvlv ;snqK m%ydr j<lajd,Sfï mshjrla
lrkafka kï wdrlaIl lghq;= ish¨‍ m%cdjkaf.a jYfhka tu m%foaYhkag we;=,afjk ia:dkhkays
iyfhda.h iys;j b;d id¾:lj bgq lr .ekSug ud¾. ndOl wdÈh bÈ lsÍula isÿ fldg fkd;snqK
yels jkZ nj udkj ysñlï fldñIka iNdj nj;a fldñIka iNdj ish ,smsfha i|yka lrhs' m%ydr
mejiSh' z2016 jif¾§ óg wod<j fldñIka iNdj t,a, lsÍug fmr wod< fmd,sia:dk oekqj;a l<o
úiska ksl=;a lrk ,o ud¾f.damfoaYhka wogo iDcqj fmd,sish l%shd;aul fkdjQ nj m%foaYjdis ck;dj
wod< jk neúka fuu fr.=,disj,g wod< jk fia ;uka yd mejiq njo tys jeäÿrg;a oelafõ' fuu
th kej; ksl=;a lsÍug lghq;= lrkafka kï rfÜ jd¾.sl m%ydr iïnkaOfhka w;awvx.=jg .kakd ,o
wdrlaIl lghq;= Yla;su;a lr .ekSug msgqjy,la iellrejka fmd,sish jg lrk ,o lKavdhïj,
jkq we;ehsZ fldñIka iNdj úiska uehs ui 07 n,mEu yuqfõ uqod yßk ,o nj weiska ÿgq idlaIs
jeks Èk ckdêm;sjrhd fj; ,smshla fhduq lrñka wkqj oek .ekSug ,eî we;ehso z;uka okakd
b,a,d ;snq‚' mßÈ" iellrejkag tfrys isú,a iy foaYmd,k
mdial= bßod m%ydrj,ska miqj jhU m<df;a whs;sjdislï ms<sn| cd;Hka;r iïuq;s mk; -2007
ia:dk lSmhl;a y,dj; Èia;%slalfha iy ñkqjkaf. ^ICC‍PR act No.56 ^Section 3& wkqj jd¾.sl
dv k.rfha;a jd¾.sl wruqKq uq,alr .ksñka t,a, iy wd.ñl m%pKav l%shdjka wjqiaid ,Su ;ykï
flreK m%ydrhkaf.ka wk;=rej udkj ysñlï l%shdjla jk w;r" tjeks l%shdjka iïnkaOfhka
fldñifï iNdm;sksh m%uqL flduidßiajreka" w;awvx.=jg .kq ,nk iellrejkag wem kshu
by; lS wmrdO isÿ flreK ia:dkj, ixpdrhl l< yelsjkafka uydêlrKhg muKlaZ nj;a fuu
ksr;ùfuka wk;=rej" jev n,k fmd,siam;s pkaok ,smsh uÕska fmkajd § ;snq‚'
úl%ur;ak fj; §¾> ,smshla fhduq lrñka Tyq bia,dóh wka;jd§ m%ydrh yuqfõ ish¨‍ uqia,sï
oekqj;a lsÍug lghq;= lf<ah' mdial= bre Èk ;%ia; ckhd foi ielfhka iy ffjrfhka n,k ;eklg
m%ydrfhka wk;=rej" m<s.ekSfï wruq‚ka uqia,sï iudch m;aj ;snq‚' iudch tjeks ;;a;ajhlg
18
m;ajQjdg jvd m;a l<dhehs lSu jvd m%ldrj iïmQ¾K uqyqKq wdjrKh jk
WÑ;h' ffjÍ m%ldY iy cd;sjd§ wdldrfha we÷ï muKla ;ykï lr
woyia me;srùu je<elaùug iudc ;sfnk w;r Bg megyeks fkdjk
udOH ;ykï lrk úg m%Odk Odrdfõ wdldrfha ´kEu we÷ulska me<÷ulska
iuìu 2019 uehs

we;eï rEmjdysks kd,sld fukau cd;sl ieriS isáug ldka;djkag we;s whs;sh

lg
mqj;am;a nyq;rhla ta ld¾h Ndrhg ms<s.; hq;= nj;a mokï úrys;j m%fõY
Wr§ ;snq‚' fn!oaO iy l%sia;shdks úfï whs;sh j<lajkakkag tfrysj
lKavdhï w;r ìh we;s jk mßÈ iEu úkhdkql+, mshjr .; hq;=Z nj;a
uqia,sï cd;slfhl=u ;%ia;jdosfhl=

l;d
tu`.ska wjOdrKh lr ;sfí' tfiau
lrk iy iEu uqia,sï m,a,shlau mdi,a úYajúoHd, ;=< úfYaIfhkau
wdhqO .nvdjla f,i yqjd oelafjk ixialD;sl ixfõ§ njlska lghq;= l<
idjoH m%pdr m%Odk udOHj,ska m%pdrh hq;=j we;ehso tu ,smsfha fmkajd foa'
úh' fï ;;a;ajh idudkH uqia,sï
m%cdj oeä wkdrlaIs; ;;a;ajhlg
m;a lsÍula úh' fï iïnkaOfhka
udkj ysñlï fldñIka iNdj
úiska fuu ksfõokhka ksl=;a l<
mu‚ka rfÜ Woa.;j we;s w¾nqoh
j,ska
ish¨‍u úoHq;a udOH m%OdkSka fj;
uehs ui 16 jeksodfõ ,smshla fhduq
fkdúisf|k nj wm ms<s.kafkuq'
tfy;a fuu ksfõok yd ks¾foaY
m%jD;a;s
lrñka" zckudOH wdh;k ;u udOH
lghq;=j,§" ckj¾. w;r ffjrh
j¾Okh flfrk mqj;a úldYh
ksl=;a lsÍfuka cd;sl wdrlaIdj i|yd
udkj ysñlï m%ñ;shla we;s nj Y%S
,xld udkj ysñlï fldñIka iNdj
tmd''æ
fkdlsÍu" mqoa.,fhl= y÷kajd §fï§ md,lhkago ck;djgo wjOdrKh
wd.ñl jd¾.sl miqìu u; y÷kajd lrhs' udkj ysñlï fldñIka iNdfõ
fkd§u" lgl;d m%jD;a;s f,i úldYh tu ueÈy;a ùu mqrjeis wm fj;
fkdlsÍu" udkisl jYfhka lïmk j.lSula mjrd we;s nj isys;nd
we;s lrk iq¿ úäfhda o¾Yk úldYh .; hq;=h' ukao rdcH wdh;k yd
fkdlsÍuZ wd§ ldrKd .Kkdjla wod< n,OdÍkaf.a iy udOHfha
flfrys udOHfhys wjOdkh fhduq l%shdldÍ;ajh fuu ks¾foaYhka
lsÍug udkj ysñlï fldñIka iNdj wkqhk nj ksÍlaIKh l< yelafla
lghq;= lr ;snq‚' mqrjeis wmgh'
;%ia; m%ydrfhka wk;=rej YS% ,dxlSh wfma Yla;sh jk
uqia,sï ldka;djka m<¢k nq¾ldj úúO;ajh fkdbjik u;jdohka
iy yscdnh wdrlaIl mshjrla iy l%shdldÍ;ajhla miq.sh ld,h
jYfhka ;ykï lsÍfuka miq mdi,a" uq¿,af,au iudch ;=< me;sfrñka
úYajúoHd," frday,a" rcfha wdh;k" ;snqKs' oeka mdial= bßod m%ydrh
fmdÿ m%jdykh fukau uyuÕo w~kak ysá ñksydg weÕs,af,ka
uqia,sï ldka;djka wjudkhg;a wekakd fia uqia,sï ckhdg tfrysj
ysixkhg;a ,lalrñka ysia wdjrK jßka jr u;= msgg wd m%pKav;ajh mqrjeishka
.,jd bj;alrkakg n,lrñka Tjqka ksoyfia jemsÍug wjia:djla w;r
fjkia fldg ie,lSug Ndckh lsÍu lr.kakg meyeÈ,s W;aiydhla we;'
ms<sn| isÿùï fndfyda fihska jd¾;d udkj ysñlï fldñIka iNdfõ jd¾.sl yd
úh' fï iïnkaOfhka wjOdkh iNdm;sks wdpd¾h §msld Wv.u" 40 wd.ñl
fhduq lrk udkj ysñlï fldñIka jeks Ôksjd ieisjdrh wu;ñka l< iïnkaO;djh
iNdj wOHdmk wud;HdxYh" m%ldYfhka fldgila wjika jYfhka
úYajúoHd, m%;smdok fldñIka fuys Wmqgd olajkq leue;af;ñ' zfï
iqrlaIs; lsÍu
iNdj" m<d;a wdKavqldrjreka" m<d;a fudfydf;a mj;sk b;d nrm;< Wfoid
f,alïjreka" m<d;a fi!LH fiajd m%uqL;djh jkafka .;jQ jir ;=k udkj ysñlï
wud;HdxYh" Èia;%sla f,alïjreka" ;=< ,nd.;a m%cd;dka;%sl ch.%yK fldñifuka
jdKsc uKav, wd§ka fj; iy jvd;a Yla;su;a lsÍuhs' tlS ch.%yK
fmdÿfõ uyck;dj fj; m%ldYhla ;ju;a ìf`ok iq¿‍ ;;a;ajhl mj;sk ckudOH
ksl=;a lrñka ldka;djkaf.a we÷ï w;r" tajd fkd;ld yeßh fkdyelsh' wdh;k j,g
me<÷ï u; Tjqkaf.a m%fõY ùfï ish¨‍ wfmalaIs; m%.;s.dó mshjr" ks¾foaY
whs;sh" tÈfkod lghq;=j,g ndOd .;jQ j¾Ihkays§ újr jQ m%cd;dka;%sl
we;s lsÍu" fjkiafldg ie,lSu wjldYhkaf.a Yla;su;a ùu u; ud,djla
iïnkaOj lreKq oelaùug lghq;= r|d mj;shs'Z fulS ish¨‍ foaYmd,k
lr ;sfí' zfmdÿ ia:dkj,g iy fmdÿ jHdl+,;d" w¾nqo" ;%ia; m%ydr úiska
f.dvke.s,sj,g ;uka we;=¿ ùu h<s h<s;a wmg isys le|jk i;Hh
j<lajk njg fldñiu fj; meñ‚,s kï thhs' •
,efnk nj;a yÈis kS;s fr.=,dis
19
1' ck j¾. w;r ffjrh j¾Okh jk
wdldrfha mqj;a úldYkh fkdlrkak'
iuìu

iuìu 2019 uehs


ñ, fjkia
úfYaIfhkau mqj;a úldYkh lrk úg
tu mqoa.,hdf.a wd.ñl fyda jd¾.sl

l<d
miqìu tu mqoa.,hd yÿkajd .ekSug
fhdod fkd.kak'
2' yqfola lgl;d f,i mj;sk f;dr;=re
m%jD;a;s f,i úldYkh fkdlrkak'
3'
udkisl jYfhka lïmk we;sjk
ìysiqkq isoaê" uD; YÍr" wúwdhqO"
.sks .ekSï" msmsÍï jeks isoaëka ys rEm
rduq fyda úäfhda o¾Yk úldYkh
fkdlrkak' fuys§ orejkag we;súh
yels udkisl lïmkh ms<sno oeä
iuìu mqj;am; wdrïN l, od mgka miq.sh udih olajdu
wjOdkh fhduq lrkak' wms wfma wudrelï b;d ÿIalrj ordf.k re' 30 lg
4' wdrlaIl wxY úiska mqj;am; fokak lghq;= l<;a ;jÿrg;a ta ÿIalr;dj ord
isÿlrk fidaÈis .ekSug fkdyels nj wmg f;areï .shd' msgq 40 lska muK
fufyhqï ms<sno hq;= fï mqj;am; Tn fj; tjkak wmg ;eme,a .dia;=j"
f;dr;=re m%pdrh uqøKh i|yd hk úhoï" yeufoau tl;= lr, wvq lr,
.;a;du Tng mqj;am;la fokak mq¿jka idOdrKu .dk
lsÍfï§ mqoa.,hkaf.a wms ys;kak mgka .;a;d' Tng iuìu mqj;am; tjkakg
fm!oa.,sl;ajhg .re fkdyels jqk miq.sh wjqreoaol ld,hla ;=< uQ,Huh
lrkak' wudrelu iuìug yq`.la oekqKd' b;ska Tn yß yïn
5' kS;sfha /yekg yiqlr. lrk i,a,s j,ska udfig remsh,a 50 la fï mqj;am;g
kakd mqoa.,hskaf.a yd fokak wudre fjk tlla keye lsh, wms ys;kjd' ta
úfYaIfhkau Tjqkaf.a remsh,a j,g jvd yq.la jeä jákdlula iuìfuka Tng
fokakhs wms yeuodu W;aidy lrkafka'
mjq,aj, idudðlhskag
wjudkhla fkdjk
whqßka tu m%jD;a;s
úldYkh lrkak' fujr l,dmfha mgka
udislj ksl=;ajk
6' m%jD;a;s m%pdrfha § mQ¾j ixrlaIs;
o¾Yk fhdod.ekSfï §" mj;sk iuìu mqj;amf;a ñ, remsh,a 50
.eg¿ldÍ ;;a;ajh ;%SjDr ùug bjy,a udi 06 g re' 300$-
úh yels rEm rduq Ndú;d fkdlrkak'
7'
frda.Skaf.a" úkaÈ;hskaf.a fyda
wjqreoaog re' 600$-
w;awvx.=jg .kq ,nk mqoa.,hskaf.a
lgyv Tjqkaf.a wkqoekqulska
fyda leue;a;lska f;drj m%pdrh iïm;a nexl=j u.ska'''
fkdlrkak' 1' iuìu mdGl Tn odhl;aj uqo,a .sKqug ner
lrkafka kï uqo,a ;ekam;= m;%sldfõ ^Deposit Slip&
8'
Y%S ,xldj úiska ms<sf.k we;s ;ekam;a lrkakdf.a ku iy idudðl wxlh i|yka
cd;Hka;r kS;sh hgf;a /ljrKh lsÍu wksjd¾h fõ'
,nk ck lKavdhïj,g tfrysj 2' Èjhsfka ´kEu iïm;a nexl=jlska .sKqï wxl 0013
ffjrh f.dv kef.k wdldrfha mqj;a 1001 1157 g Tnf.a odhl;aj uqo,a fyda wdOdr ner l<
úldYkh fkdlrkak ^Y%S ,xldj ;=< yelsh'
;djld,slj fjfik irKd.;hska&' 3' Tn uqo,a ner l< miq 011 2822375 fyda 0771097910
by; lreKq ie<ls,a,g .ksñka ck;d hk ÿrl:k wxlhka wu;d idudðl wxlh iy f.jQ
hym; ms‚i udOH wdh;k úiska ;u uqo, oekqï fokak'
udOH lghq;= ixfõ§;djfhka isÿ lrkq
we;ehs Y%S ,xld udkj ysñlï fldñIka fplam;a u.ska'''
iNdj wfmalaId lrkq ,nhs' • Rights now – Collective for Democracy hkqfjka
i|yka lr “Account payee only” hkqfjka f¾LKh
lr ,shdmÈxÑ ;emEf,ka iuìu ,smskh fj; tjkak'
20
iuìu 2019 uehs

w;awvx.=jg .ekSï iy
r|jd ;nd.ekSïj,g wod<
kS;s
Tnf.a {d;sfhl= w;awvx.=jg Tnf.a {d;shd r|jd ;ndf.k we;s kï" Tng
.kakd fudfyd;l wod< ks,OdÍhdf.ka Tfí ióm;ufhl= fyda {d;sfhl= iuÕ fmd,sia
Tn weish hq;= lreKq ia:dkhg f.dia my; m%Yak weish yelsh'
➤ w;awvx.=jg .ekSug fya;=j ➤ Tnf.a {d;shd r|jd ;ndf.k we;af;a fldyso@
➤ wod< ks,OdÍhdf.a wkkH;dj iy Tyq fyda ➤ Tnf.a {d;shd w;awvx.=jg f.k we;af;a
weh l=uk fmd,sia ia:dkfhkao" yuqod l=uk kS;sh fyda m%;smdokh hgf;ao@ Tnf.a
tallfhkao hkak {d;shd ne,Sug yd Tyq fyda weh iu. l;d
➤ Tnf.a {d;shd w;awvx.=jg f.k we;af;a lsÍug yelso@
l=uk kS;sh fyda m%;smdokh hgf;ao hkak ➤ w;awvx.=jg .ekSug wod< l=uk fyda
➤ miqj Tnf.a {d;shdg myiq NdIdjlska ,shlshú,a,la Tn fj; ,nd Èh yelso@
Tyqf.a$wehf.a lg W;a;rh §ug bv Èh hq;= úl,am jYfhka Tn fjkqfjka wod< .re
w;r Bg Tyqf.a $wehf.a w;aik fhdokak lghq;= mqoa.,fhl=g fyda kS;s{fhl=g fuu
hehs lshkq we;' ^hï flfkla ;ukaf.a w;a lreKq ,nd§ug fmkS isákak hehs b,a,d
wl=ßka ish lg W;a;rh §ug leue;af;a kï isáh yelsh'
Bg bv Èh hq;=h&'
Tng ksrka;rfhka Tnf.a {d;shd ne,Sug
wjir b,a,d isàug yelsh' tu b,a,Su
m%;slafIam l< yelafla yÈis kS;sh hgf;a
mu‚'
yÈis kS;s fr.=,dis (2120/5-april 22, 2019)
hgf;a w;awvx.=jg .; yels iy r|jd ;nd 21
.; yels wdldr
01' 19 jk m%;smdokh hgf;a wdrlaIl wud;HdxYfha

iuìu 2019 uehs


f,alïf.a ksfhda.h u; w;awvx.=jg .ekSu
iy r|jd ;eîu isÿ l< yelsh'
tys§"
➤ fmd,siam;s úiska iy;sl lrk ´kEu ia:dkhl
w;awvx.=jg r|jd ;nd.; yelsh'
.ekSu fyda r|jd ➤ fmd,siam;sf.a wkque;sh we;sj wod, yuqùï
iy .kqfokq lsÍï isÿfõ'
;nd.ekSu wkS;sl
➤ r|jd ;nd.ekSug úreoaOùï ^1& WmfoaYk
kï" udkj ysñlï lñgqj fj;g ^cdkdêm;s úiska kï lrk
fldñIka iNdjg ,o ;sfofkl=f.ka iukaú; fõ& ^2& iDcqj
meñ‚,a,la l< ckdêm;sg bÈßm;a l< yelsh'
yelsh' udkj ysñlï ➤ Èk 30lg fkdjeä idOdrK ld,hla we;=<;
ufyaia;%d;ajrhd fj;g bÈßm;a l< hq;=fõ'
fldñIka iNdj
➤ wod< kS;suh ia:dkfhka ßudkaâ Ndrhg udre
we;af;a w;awvx.=jg lrkafka kï" ufyaia;%d;ajrhd fj;g bÈßm;a
.ekSï" wkS;sl lsÍu wksjd¾hh'
r|jd ;nd.ekSï yd fuys§ Wmßu r|jd ;nd .ekSfï ld,h jirla
blauúh fkdyelsh' tfukau wod, r|jd
jOysxikhg m;alsÍï ;nd.ekSfï ia:dkfhka Wmßu ojia 90 lg
iïnkaOj meñ‚,s miq wksjd¾fhka ßudkaâ Ndrhg udre l,
úNd. lsÍugh' hq;=fõ'
02' 20 jk m%;smdokh hgf;a ´kEu uyck
ks,Odßfhl=" hqO yuqodfõ" kdúl yuqodfõ"
.=jka yuqodfõ ´kEu idudðlfhl= fyda
ckdêm;sf.a wkque;sh we;s ks,Odßfhl=g
jfrka;=jla ke;sj mqoa.,fhl=j w;awvx.=jg
.kq ,eìh yelsh'
tys§ tu w;a wvx.=jg m;a mqoa.,hdj"
➤ meh úis y;rla we;=<; <Õu fmd,sia
ia:dkhg NdrÈh hq;=h'
jHjia:dkql+, ➤ w;awvx.=jg .;a fya;=j wdrlaIl f,alïf.a
iy;slh we;sj w;awvx.=jg .;a ;eke;a;df.a
whs;sjdislï fudkjdo@ iajdñ mqreIhdg$Nd¾hdjg" mshdg" ujg fyda
wod< ióm;ufhl=g Ndr§u w;awvx.=jg
w;awvx.=jg .kakd yd r|jd ;nd.kakd ´kEu .ekSug l%shd l< ks,Odßhdf.a j.lSu fõ'
mqoa.,fhl= Y%S ,xldfõ jHjia:djg wkqj( ^ke;fyd;a wod< ks,Odßhd fmd,sia ia:dkfha
➤ w;awvx.=jg .ekSug fya;=j oelaúh hq;=h' f;dr;=re m%ldYkfhys th i|yka lsÍu
w;HjYHh&'
➤ Tyqf.a fyda wehf.a cd;sh" wd.u" NdIdj"
ia;%S mqreI nj" fyda foaYmd,k u;h wkqj ➤ wod< w;awvx.=jg .ekSu fmd,sia ia:dkfha
jev n,k ks,Odßhdg jd¾;d l< hq;=h'
fjkialulg Ndckh fkdl< hq;=h'
meh úis y;rla we;=<; ufyaia;%d;ajrfhl=
➤ jOysxidjg m;a lsÍu fyda oreKq" wudkqIsl" fj; bÈßm;a lsÍfï kS;sh fuys§ wod< ke;'
fyda o~qjug Ndckh fkdl< hq;=h'
➤ w;awvx.=jg .ekSu fyda r|jd ;nd.ekSu 03' 22 jk m%;smdokh hgf;a hï mqoa.,fhl=
wkS;sl kï" udkj ysñlï fldñIka iNdjg zNdrùulaZ isÿ lrk wjia:djl§"
meñ‚,a,la l< yelsh' udkj ysñlï fldñIka tu mqoa.,hdj meh úis y;rla we;=<; <Õu
iNdj we;af;a w;awvx.=jg .ekSï" wkS;sl fmd,sia ia:dkfha wod< jev n,k ks,Odßhd
r|jd ;nd.ekSï yd jOysxikhg m;alsÍï fj; NdrÈh hq;=h' fmd,sisfha rdcldßh jkafka
iïnkaOj meñ‚,s úNd. lsÍugh' wod< fpdaokd f.dkqlr wod, ksfhda.h ,nd
.ekSug ufyaia;%d;a fj;g fhduq lsÍuhs'
22
;%ia;jdoh je<elaùfï mk; hgf;a ➤ Tnf.a {d;shd Widúhg /f.k wd miq Tyqg
w;awvx.=jg .; yels iy $ wehg ijka§ug whs;shla we;' Tyqg $ wehg
r|jd ;nd .; yels wdldr kvqj meyeÈ,slr Èhhq;= w;r Tyqg
widudkH wdldrfhka i,ld ;sfí kï" ta
iuìu 2019 uehs

01' ;%ia;jdoh je<elaùfï mkf;a 6 jk j.ka;sh ms<sn|j ufyaia;%d;ajrhdg jd¾;d l< hq;=h'
hgf;a w;awvx.=jg .kakd mqoa.,fhl=j meh ➤ Tyqg $ wehg jrolg fpdaokd l< miq fmd,sish
72 la we;=<; ufyaia;%d;ajrhd fj;g fhduq úiska Tfí {d;shdg my; oelafjk úia;r
l< hq;=h' r|jd ;nd .ekSfï ld,h È.= l< ,ndÈh hq;=h'
fkdyelsh' -jrog iïnkaO uq,a f;dr;=re úia;r
02' ;%ia;jdoh je<elaùfï mkf;a 9 jk j.ka;sh -Tnf.a {d;shd úiska Tjqkg tfrysj jrola isÿ
hgf;a r|jd ;nd .ekSu ms<sn|j i|yka jk l< njg fpdaokd lrk mqoa.,hdf.a^hkaf.a&
w;r fuys§ ufyaia;%d;ajrhd bÈßhg f.k tau m%ldYk
w;HjYH fkdjk w;r udi ;=kla olajd r|jd
;nd.; yelsh' kuq;a Wmßu r|jd ;nd.ekSu Tnf.a {d;shd ;%ia;jdoh je<elaùfï mk; fyda
udi 18 blauúh fkdyelsh' yÈis kS;s fr.=,dis hgf;a r|jdf.k isà kï(
w;awvx.=jg .;a yd r|jdf.k isák
wmrdO kS;sh w;awvx.=jg .; yels iy mqoa.,hskaf.a whs;sjdislï wdrlaId lsÍu i|yd
r|jd ;nd .; yels wdldr 17.06.2016 Èk ksl=;a lrk ,o ckdêm;s
01' fï hgf;a jfrka;=jla we;sj isÿ ud¾f.damfoaY wkqj(
lrk w;awvx.=jl§ meh 24 la we;=<; ➤ w;awvx.=jg .ekSu fyda r|jd ;nd .ekSu isÿ
ufyaia;%d;ajrhd fj;g fhduq l< hq;=h' wem lrk mqoa.,hd úiska w;awvx.=jg .kq ,nk
fkd§ ßudkaâ Ndrfha r|jd ;nd.kafka kï mqoa.,hdg fyda Tyqf.a $ wehf.a {d;sfhl=g
iEu Èk 14la we;=<;u fpdaokd bÈßm;a lrk fyda ñ;=frl=g ;uka kñka iy ;k;=frka
f;la ufyaia;%d;ajrhd fj;g bÈßm;a l< y÷kajdÈh hq;=h'
hq;=h' ➤ w;awvx.=jg .kakd mqoa.,hdg w;awvx.=jg
02' jfrka;=jla ke;sj isÿ lrk w;awvx.=jl§ .ekSug fya;=j ,ndÈh hq;=h'
ifya;=l m%udohlska f;drj meh 24la we;=<; ➤ w;awvx.=jg .;a mqoa.,hdg Tyq $ weh ;nd
ufyaia;%d;ajrhd fj;g fhduq l< hq;=h' we;s ia:dkh ms<sn|j mjqf,a idudðlhskag
tfukau wem fkd§ ßudkaÙ Ndrfha r|jd ;nd. oekqï§ug wjir Èh hq;=h'
kafka kï iEu Èk 14la we;=<;u fpdaokd ➤ jhi wjqreÿ 18g wvq orefjla fyda ldka;djla
bÈßm;a lrk f;la ufyaia;%d;ajrhd fj;g w;awvx.=jg .kafka kï fyda r|jd ;nd.kafka
bÈßm;a l< hq;= jkafkah' kï" Tjqka leue;s mqoa.,fhl= iuÕska isàug
yelshdjla ;sìh hq;=h' Tjqka yuqodj fyda
oKav kS;s ix.%yh hgf;a Tnf.a {d;sfhl= fmd,sish úiska r|jdf.k isák úg yels;rï
w;awvx.=jg .kafka kï( ÿrg Tjqka ldka;d fmd,sia ks,Odßkshl fyda
➤ fmd,Sish úiska w;awvx.=jg .ekSug fya;= ldka;d yuqod ks,Odßkshlf.a Ndrldr;ajh
oelaúh hq;=h' hgf;a isáh hq;=h'
➤ Tng w;awvx.=fõ isák {d;shd ne,Sug iy ➤ w;awvx.=jg.;a fyda r|jdf.k isák mqoa.,hdg
Tyq$ weh iuÕ l;d lsÍug yelsh' ;uka leue;s NdIdjlska m%ldYk ,nd§ug
➤ fndfyda jerÈ iïnkaOfhka wod, kS;shg yelsúh hq;=h' bkamiqj wka;¾.;h ;yjqre
lsÍu i|yd w;aik ,nd.; hq;=h' ^Tjqka leu;s
wkqj /|jQ {d;shd meh 24la we;=<;
kï" ;ukaf.a w;a wl=ßka m%ldYk ,nd§ug
ufyaia;%d;ajrfhl= fj; bÈßm;a l< hq;=h'
wjir Èh hq;=h'&
➤ iuyr jroj,a yereKq úg" wfkla iEu ➤ w;awvx.=jg .kakd mqoa.,hd fyda r|jd ;nd.
wjia:djl§u Tfí {d;shd wem u; uqod yßkq ekSu ksfhda. lrk ks,Odßhd úiska ´kEu
we;' ^jrog wem ,nd.; yelso hkak ms<sn|j w;awvx.=jg .ekSula fyda r|jd ;nd.ekSula
kS;s{jrfhl=f.ka úuikak& iïnkaOfhka fukau r|jd ;nd.kakd ia:dkh
➤ Tnf.a {d;shdg kS;s{fhl= uÕska Widúfha ms<sn|jo meh 48la we;=<; udkj ysñlï
fmkS isàug fyda ;ukaj ksfhdackh lsÍug fldñIka iNdj fj; oekqïÈh hq;=h' •
ysñlula we;'
by; i|yka ´kEu isoaêhla isÿ jq wjia:djl
m%dfoaYSh udkj ysñlï fldñIka iNd ld¾hd,h fyda
udkj ysñlï fldñIka iNdfjys laIKsl weu;=ï 1996 wu;kak'
mqrjeis jHdmdrh úiska iïmdokh lrk ,oS' ^uehs 2019&
CitizensMovement@protonmail.com
ta wkqj"
zlsisu ;eke;af;l= úiska m%isoaO ia:dkhl§ ta ;eke;a;df.a
23
y÷kd.ekSug lsishï wdldrhlska ndOdjla úh yels mßÈ ta

;ykï

iuìu 2019 uehs


;eke;a;df.a iïmQ¾K uqyqK i`.jd,kq ,nk hï we`.¨ula"
we÷ula fyda fjk;a øjHhka fkdwe|sh hq;=h' fkdme<|sh hq;=h'Z

lf<a
ztfia jqj o" Y%S ,xld hqo yuqodfõ" Y%S ,xld kdúl yuqodfõ"
Y%S ,xld .=jka yuqodfõ hï idudðlhl=" fmd,sia ks,Orhl= fyda
isú,a wdrlaIl fomd¾;fïka;=fõ idudðlhl= úiska" ta ;eke;a;d

fudk y÷kd .ekSug Y%S ,xld hqo yuqodfõ" Y%S ,xld kdúl yuqodfõ" Y%S
,xld .=jka yuqodfõ ta idudðlhdg" fmd,sia ks,Orhdg fyda isú,a

we֕o@
wdrlaIl fomd¾;fïka;=fõ idudðlhdg bv ie,eiaùu msKsi" ta
;eke;a;d we| isákakd jQ fyda me<| isákakd jQ folkao we;=¿j
ta ;eke;a;df.a iïmQ¾K uqyqK i`.jd,kq ,nk ta we.¿u" we÷u
fyda fjk;a øjHh bj;a lrk f,i ta ;eke;a;dg kshu lrkq
,eìh yelsh'Z

iïmQ¾K uqyqK hkafkka woyia jkafka l=ulao@

fï ms<sn|j wxl 2123$4 ork 2019 uehs 13 jeks Èk m< lrk


,o w;s úfYaI .eiÜ m;%fha meyeÈ,sj olajd ;sfí'
reúks wfhaId ìh.u iïmQ¾K uqyqK hkafkka k<f,a uqÿfka isg kslfÜ w.
olajdo" folka w;ro" ^tfy;a folka fkdwe;=<;aj& jk hï
flfkl=f.a uqyqK woyka fõ'
mdial= bßod m%ydrfhka
ta wkqj uqia,sï ldka;djka wÈk ,o
miq wdrlaIl fya;+ka u;
;ykï lr we;s we÷ï .khg jefgkafka fudkjdo@
we§ug ;ykï lr
we;af;a l=uk j¾.fha
we֕o@

rfÜ we;sjQ yÈis


;;a;ajh;a iu`. uyck
wdrlaIl wd{d mkf;a
05 jk j.ka;sh hgf;a
ckm;s ksfhda.h u; m,
lrkq ,enQ wxl 2123$4 ork
2019 uehs 13 jeks Èk m<
lrk ,o w;s úfYaI .eiÜ
m;%fha fï ms<sn|j i|yka nq¾ld ksldí pdfÞa¾
lr ;sfí'
fï hg;g jefgkafka nq¾ldj" ksldí iy pdfoda¾hhs'

Ihs,d w,a
yscdí wórd Çud¾

Ihs,d" yscdí" w,a-wórd iy Çud¾ uqia,sï ldka;djkag ;ykï we÷ï fkdfõ'


24
iuìu 2019 uehs

reúks wfhaId ìh.u

mdial= breÈk ;%ia; m%ydrh;a iu`.u rch úiska


Èjhskgu n,mdk mßÈ yd we;eï m%foaY j,g
muKla n,mdk mßÈ yÈis kS;sh m%ldY lrkakg
fhÿKs' th cd;sl wdrlaIdj ia:dms; lsÍu Wfoid
.kq ,nk jeo.;a wdrlaIl mshjrhls' kuq;a
fujeks wjia:djl zyÈis kS;sfhaZkdufhka mqoa.,
whs;sjdislï lv lsÍfï l%shdjkao isÿjkakg we;s
bv fndfyda neúka zyÈis kS;shZ hkq l=ulaoehs úuid
n,d oekqïj;a fjuq'
fudllao fï yÈis kS;sh@
rfÜ wdrlaIdj" meje;au iy iduh mj;ajd .ekSu
iïnkaOfhka nrm;< ;;ajhla mj;skafka hhs úYajdi mjrd ;sfí'
lrk wjia:djl 1947 uyck wdrlaIl wd× mkf;a kuq;a uyck wdrlaIl wd{d mkf;a 5 jk
fojeks fldgi l%shdjg ke.Sug úOdhlhg n,h j.ka;sh hgf;a ckdêm;sjrhd úiska mkjkq ,nk
mejfrkafkah' tfia uyck wdrlaIl mk; l%shdjg yÈis kS;s fr.=,dis j,x.= jkafka udihl ld,hla
ke.Su yÈis kS;sh mekùu f,iska ú.%y flfrk i|yd muKls' tajd j,x.=j ;nd .ekSu i|yd udihlg
w;r" lsishï rgl yÈis kS;sh l%shd;aul jk ;;ajh jrla md¾,sfïka;=fõ wkque;sh ,nd .; hq;= jkafkah'
zyÈis wjia:djlaZ f,iska ú.%y flf¾' tf,i yÈis rfÜ wfkla kS;s j,g fudlo fjkafka@
wjia:djla l%shd;aul jkúg idudkH kS;sh hgf;a uyck wdrlaIl wd{d mkf;a y;a jk j.ka;shg
mqrjeishkag ysñjk fndfyda whs;sjdislï iSud lsÍfï wkqj rg ;=< yÈis kS;s fr.=,dis mekjQ miq tu ld,h
n,h úOdhlh i;=fõ' tfia úfYaIfhka iSudlrkq ;=< rg ;=< mj;akd wfkl=;a kS;s yd fr.=,disj,g
,nk whs;Ska ljf¾ oehs ;SrKh lsÍu ta ta wjia:dj by<ska yÈis kS;sh n,meje;afjk ksid fjk;a kS;s
wkqj úOdhlh úiska isÿ lrkq ,nhs' fyd fr.=,dishla hgf;a th wNsfhda.hg ,la l<
;sfhkafka fldfyao@ fkdyelsh‍' tfukau lsisÿ wêlrKhla uÕska ta i|yd
1947 wxl 25 ork uyck wdrlaIl wd× mkf;ys m%Yak l< fkdyelsh' ta nj meyeÈ,sju mkf;a wgjk
yÈis kS;sh l%shd;aul úh hq;= wdldrh" yÈis kS;sh j.ka;sfha meyeÈ,sj olajd we;'
mekùfï n,;," yÈis kS;s fr.=,dis iEÈh hq;= jkafka yÈis kS;sh mek jQ úg rfÜ n, mj;ajkq ,nk
l=uk ldrKd iïnkaOfhkao hk m%;smdok wvx.= ù isú,a kS;s ish,a,u yd wfkl=;a uQ,sl whs;Ska ish,a,
;sfí' 1978 wdKavql%u jHjia:dfõ 155 jk jHjia:dfjka wìnjd yÈis kS;shg n,h ysñ jk w;r ish¨‍ rg
uyck wdrlaIl wd{d mk; md¾,sfïka;=fjka mkjk jeishka thg hg;a úh hq;=h' WodyrKhla f,i
,o mk;la fia i,lk nj m%ldY lrñka thg rfÜ idudkH isú,a kS;sh hgf;a wêlrKfha fidaÈis
uQ,sl kS;sh ;=<skau n,h ,nd oS ;sfí' jfrka;=jla ke;sj ksfjilg we;=¿ ù fidaÈis lsÍfï
n,hla fmd,sishg ke;' tfia fidaÈis lsÍula isÿ
mkjkak mq¿jka ldgo@ l<fyd;a Bg úreoaOj kS;suh l%shdud¾. ,nd.ekSfï
yÈis wjia:djla we;s jQ úfgl rfÜ iduh yd yelshdjla mj;S' yuqodjg tjka mÍlaIdjg lsisÿ
wdrlaIdj ie,ish hq;af;a ljqreka úiskao hkak whs;shla ke;' fidaÈis jfrka;=jla wêlrKfhka ,nd
wdKavql%u jHjia:dfõ i|ykaj ;sfnkafkah' 1978 .ekSug yelshdjlao ke;'
wdKavql%u jHjia:dfõ 30 jk jHjia:dfõ m<uq Wm
jHjia:djg wkqj ckdêm;sjrhd úOdhlfha m%Odkshd ckdêm;sjrhdg ysñ n,;, fudkjdo@
fukau wdKavqfõ m%Odkshd yd ikakoaO fiajdjkays wd{d mkf;a miajk j.ka;sh m%ldrj
m%Odkshdo jkafkah' ckdêm;sjrhd úiska rdcH ckdêm;sjrhdg mqoa.,hska r|jd ;nd .ekSug" ´kEu
wdrlaIdj iy uyck;djf.a wdrlaIdj ms<sn| ;SrK ia:dkhlg we;=<;aj fidaÈis fufyhqï Èh;a lsÍug"
.;hq;= jkafka wdKavql%u jHjia:dfõ m%;smdokhkag ´kEu kS;shla ixfYdaOkh lsÍug" yÈis kS;s fr.=,dis
iy 1947 wxl 25 ork uyck wdrlaIl wd{d mk; u.ska n,mEï isÿjqKq mqoa.,hska yg jkaÈ uqo,la
wkqjh' f.ùug" tu fr.=,dis hgf;a jrolrejka jQ mqoa.,hska
uyck wdrlaIl wd{d mk; u.ska yÈis wjia:djla yg ksis o~qjï meñKùfï ld¾h mámdáh ieliSu
m%ldYhg m;a lsÍfï n,h ta wkqj iïmQ¾Kfhkau hkd§ n,;, ysñ fõ'
ckdêm;s;=udg ysñ n,hls' tfukau uyck wdrlaIl 12 jk j.ka;sh - ikakoaO yuqod rdcldß i|yd
wd{d mkf;a 5 jk j.ka;sh hgf;ao uyck wdrlaIdj le|ùfï n,h
fjkqfjka fyda uyck iduh mj;ajdf.k hdu iy 16 jk j.ka;sh - we¢ß kS;sh mekùfï n,h o"
le/,a,la uevmeje;aùu fyda ck Ôú;hg w;HjYH 17 jk j.ka;sh - hï hï fiajdjka w;HjYH
jk iemhqï iy fiajdjka mj;ajdf.k hEu i|yd fiajdjka f,i kï lsÍfï n,h
yÈis wjia:d fr.=,dis mekùug ckdêm;sjrhdg n,h o ckdêm;sjrhdg ysñ fõ'
we|sß kS;sh (Curfew) fudllao@
uyck wdrlaIl wd× mkf;a 16jk j.ka;sfha
25
yÈiais m<uq Wm j.ka;sfha i|yka jk wdldrhg uq¿ rg
;=<u fyda rg ;=< hï N+ñ m%foaYhl uyck iduh

iuìu 2019 uehs


;yjqre l< hq;= nj ckdêm;sjrhdg yeÕS hk ´kEu

wehs@
fudfyd;l§ .eiÜ m;%hla u.ska we¢ß kS;sh mekùfï
ksfhda.hla mekùug ckdêm;sjrhdg yelshdj ;sfí'
tu ksfhda.h ;=< i|yka lr we;s ld, mrdih ;=<"
wod, m%foaYfha lsisÿ mqoa.,hl=g tu m%foaYfha we;s
uyd ud¾." ÿïßh ud¾." fmdÿ Whka" l%Svdx.k" fmdÿ
yÈis uqyqÿ fjr<" fmdÿ md,ï" fmdÿ mÈl fõÈld" fndalal="
wd§ lsisÿ —fmdÿ˜ ia:dkhla f,i w¾: ksrEmKh l<
kS;sh .ek yels ia:dkhl /£ isàug wjir fkd,efí'

oek .ksuq yÈis kS;sh ´kso@


rfÜ iduh yd wdrlaIdj ;yjqre lsÍu wjYH jk
yÈis ;;a;ajhlÈ wdrlaIl wd{d mkf;a úêúOdk
wkqj yÈis kS;s fr.=,dis mkjñka l%shd;aul ùu
yÈis kS;sh l%shd;aul jk úg" w;HjYHfhkau isÿúh hq;=h' kuq;a wu;l fkdl<
rgl yÈis kS;sh l%shd;aul jk wjia:djl mj;sk hq;= jkafka yÈis kS;sh idudkHh kS;shla njg m;aù
fmdÿ kS;sh wìnjd yÈis kS;s fr.=,dis l%shd;aul ;snqKq ld,hlao" tu yÈis kS;sfha kdufhkau udOH
fõ' u¾okh lrñka" ckudOHfõÈka" isú,a jeishka urd
1& wêlrKhl jfrka;=jla fkdue;sj hï mqoa.,fhl= ouñka w;=reoka lrjñka" rch l%shd;aul jQ ld,hlao
w;a wvx.=jg .ekSug yelsh' w;a wvx.=jg .ekSu ;sia wjqreÿ hqo iufha wm w;aú|sñka isá njh' 1987
i|yd Tyq úiska isÿ lr we;s fpdaokdj l=ulao @ - 1989 ld,fhaÈ wxl 55 yÈis kS;s fr.=,dis hgf;a
Tyq w;a wvx.=jg m;a j isákafka fld;ek§o@ lsisÿ mÍlaIKhlska f;drju u< isrere oyia .dkla
ljfrl= hgf;ao hk lreKq fy<s fkdlr isáh mia j,g hgjQfhao fï yÈis kS;sfhau tla m%;sM,hla
yelsh' jYfhks' tneúka uyck wdrlaIl wd{d mk; hgf;a
2& udOHh jdrKh l< yelsh' mkjk yÈis kS;s fr.=,dis wod, yÈis ;;a;ajh
3& fm<md,s " /iaùï" j¾ck " fmdaiag¾ .eiSu jeks u¾okh lsÍug muKla ioaNdjfhka hq;=j fhdod
l%shdjka ;ykï l< yelsh' tjeks l%shdjkag .ekSu úOdhlfha yd jHjia:dodhlfha hq;=lula
iïnkaO wh w;a wvx.=jg .; yelsh' jkafkah'
4& hï wfhl= w;a wvx.=jg .;af;a kï meh 48 la tfukau zyÈis kS;shZ jqjo l%shd;aul úh hq;af;a Y%S
we;=<; Tyqj wêlrKhg bÈßm;a l< hq;= jqj;a ,xldfõ W;a;Í;r kS;sh jk wdKavql%u jHjia:djg
wdrlaIl f,aLïf.a ksfhda. mßÈ Èk 90 lg hg;aj jk neúka fuh l%shd;aul úh hq;af;a uQ,sl
fkdwvq ld,hla rojd ;nd .; yelsh' whs;sjdislï j,g ydkshla fkdjk wdldrhgh'
5& uyck wdrlaIl mkf;a oy;=ka jk j.ka;shg furg wdKavql%u jHjia:dfjka m%odkh lr ;sfnk
wkqj .sks wú iy mqmqrk øjH <Õ ;ndf.k m%ldYkh we;=¿ NdIKfha yd woyia m%ldY lsÍfï
isákakkaf.ka tajd ,nd.ekSfï wjirh rchg ksoyi iud.ufha ksoyi iduldój /iaùfï ksoyi
ysñ fõ' tfukau Bg tfrysj kS;suh l%shdud¾. jD;a;Sh iñ;shla msysgqjd.ekSu thg tlaùfï ksoyi
.ekSug rchg n,h ysñ fõ' yd hdï tafï ksoyi we;=¿ uQ,sl whs;sjdislï iSud
6& fidaÈis jfrka;=jlska f;drj ´kEu lsÍu yÈis kS;sh hgf;a isÿ l< yelsh' kuq;a yÈis
f.dvke.s,a,la" ia:dkhla fidaÈis l< yelsh' kS;s lv;=rdfjka is;Sfï ksoyi lDDr wudkqIsl
7& iellrejkaf.a mdfmdaÉpdrK idlaIs f,iska fhdod jOnkaOkhkaf.ka ñ§fï ksoyi yd ksoyia yd idOdrK
.; yelsh' kvq úNd. meje;aùfï whs;sjdislï iSud fkdfõ'
8& ksYap, iy pxp, foam< rcfha md,khg .ekSu tneúka yÈis kS;sfha kdufhka uQ,sl whs;sjdislï lv
9& iellrejka w;awvx.=jg .ekSfï n,h wdrlaIl lsÍula isÿ lr we;s úfgl ta iïnkaOfhka udkj
yuqodj,g mejßh yelsh' ysñlï fldñIka iNdjg meñKs,s lsÍfï yelshdj
10& kS;sh yd iduh /lSug wjYH mshjr .ekSug mqrjeishd i;=h'
wdrlaIl yuqodj,g n,h ,ndÈh yelsh' fï jk úg uyck wdrlaIl wd{d mk;g wkqrEmSj
11& kS;sm;sjrhdf.a wjirhlska f;drj iellrejkag 1979 wxl 47 orK ;‍%ia;jdoh je<elaùfï mk;o
wem ,nd§fï fyda ksoyia lsÍfï n,h l%shd;aul jk w;r fuh f.k wdfõ ;djld,sl mk;la
ufyaia;%d;ajrekag wysñ fõ' f,ihs' kuq;a fuh 1982 § rg ;=, ls‍%hd;aul jk iaÒr
12& wdrlaIl weu;sjrhd ksl=;a lrk r|jd.ekSfï mk;la njg m;a lrkq ,enQ w;r" tlai;a cd;Skaf.a
ksfhda. u; iellrejka r|jd .; yelsh' udkj ysñlï ljqkais,hg jQ fmdfrdkaÿjla rlsñka
13& úfYaIfhkau yÈis kS;sh hgf;a tu kS;sh lv fï jkúg rch úiska m%;s;%ia; mk;aflgqïm;lao
lsÍul§ wjYH mßÈ fyda iqÿiq mßÈ uyck y÷kajd § ;sfnkafkah' ;%ia;%jdoh je<elaùfï mk;;a
wdrlaIdj fjkqfjka fjä ;eîfï n,h mjd m%;s;%ia; mk;aflgqïm;;a ms<sn|j ó,`. iuìu
yuqodjg ysñ fõ' l,dmfhka idlÉPd lruq' •
26
fuie| n,h §
fidfrl=g /jfgñkS
iuìu 2019 uehs

uxcq, .ckdhl

fkdu| fidúka
Y%S
fuf;la
,xldfõ mj;akd cd;sl
uÜgfï ue;sjrK j¾.
;%s;ajhla
furfÜ
mej;sho"
cku;
fkd;efjkq miqj ñ;=rkS
úpdrKhla mj;ajd we;af;a
tlu jrls' ta jir 1982§h' bka fhka miqneiSug isÿjQ úOdhl wLKavj u isÿ l,y' tjeks
mßndysrj mj;ajk ue;sjrK ckdêm;sjrfhlao wmg yuqfõ' wfmalaIlhka ye¢kaúh yels
hq.,h kï uyd ue;sjrKh yd ta uyskao rdcmlaIh' wu;r Èk wmr kduh kï —wfmalaIl
ckdêm;sjrKhhs' bka wdKavql%u 432 l ld,hla ;u Oqrfha /£ m%;srEmlfhda˜ hkakhs' tf,i
jHjia:dkql+,j fuf;la isàfï jru Tyq wysñlr.;af;a hï wfmalaIlfhl= úiska ;j;a
ckdêm;sjrhd i;=j mej;s ffu;%Smd, isßfiak furfÜ wfmalaIlfhl= m%j¾Okh
Oqr ld,h jir yhls' tfy;a wjika jrg tkï jir 2015 lrkafkakï tjekakla udOH
wjika jrg furfÜ wdKavql%u § mej;s ckdêm;sjrKfha§ u.ska m%pdrh fkdl< hq;=
jHjia:djg tla l, ixfYdaOkh ch ,eîu fya;=fjks' ta jeä njg jk .eiÜgqjla miq.sh
jQ 19 jk wdKavq l%u jHjia:d ckao 449"072 lsks' fujr ckdêm;sjrKfha§ m%ldYhg
ixfYdaOkh u.ska tlS OQr ld,h meje;aùug kshñ;j we;af;a m;alsÍug ue;sjrK fldñIka
jir myla olajd flá úh' j;auka furfÜ meje;afjk wgjeks iNdj j.n,d .;af;ah' ta wxl
ckdêm;sjrhd ;u OQr ld,h ckdêm;sjrKhhs' iEu nlauyu 1889$31 ork wxlh hgf;ah'
ms<sn|j fY%aIaGdêlrKfhka W;aijY%Sfhka meje;afjk lreKq tfia jqjo furfÜ iuyr
lreKq úuiQ w;r wd' l%' jHjia:d wjqreÿ ieureïys wksjd¾h wfmalaIlhka fj; iydh
m%ldrj th jir mylg iSud jk wx.hlaj we;af;a ieÕjqKq m<lrk wdOdrlrejka md,khg
nj Tjqkaf.a u;h úh' wuq;a;d fiùuhs' t<fUk .eiÜgqjg tyd .sh ler,s u¾ok
ckdêm;sOqrh mjd bj;afldg ckdêm;sjrKh o ieÕjqKq yuqodjla fhfoõjqjo" th myiq
jvd;a Yla;su;a md¾,sfïka;= wuq;a;ka msÍ.sh ;r.ìula njg ld¾hhla kï fkdfõ' tlS
l%uhla hgf;a furfÜ md,kh mßj¾;kh fjñka ;sfí' fujr wfmalaIl m%;srEmlhkaf.a wjr.
f.dvkexúh hq;=h hkqfjka ;r.hg fhduqjk wfmalaIlhka Kfha wNHdifhys l+gm%dma;sh
iudcfha m%p,s;j mj;akd ms,sn| Èfkka Èk ujk mqj;a jQfha m%n, wfmalaIlfhla fia
u;jdohg bka ,enqfKa m%udKh o wêlh' tf,i fjia j,d.;a tla wfmalaIlfhla
buy;a wdYs¾jdohls' wdKavql%u fhdað; yd Wml,ams; ljr ;j;a m%n, wfmalaIlfhla yd
jHjia:djla ;=< biau;= l, yels wfmalaIlfhla jqjo Tjqka ms<s.;a ue;sjrK m%pdrfha fh§uhs' m<uq
wiydh n,hla iys;j ia:dms; fyda fjk;a foaYmd,k mlaIlska mqrjeishd ùug W;aiy orkafkda
úOdhl ckdêm;sOqrfha n,;, kï lr lrkq ,nk iqÿiqlï ,;a i¾jck ckao whs;shg o; kshjd
tf,i lmamdÿ lsÍu ksrkqudkju mqrjeisfhla úh hq;=h' miq.sh we;af;a tf,ih'
furfÜ foaYmd,k b;sydih ckdêm;sjrKh i|yd bÈßm;a jQ wfmalaIlhka i;=úh yels
Tmj;a lrk ;SrKd;aul wfmalaIlhka ixLHdj 19 ls' bka ck;d leue;a; jeäjQ ;rug
ixisoaêhls' ;sfofklau ue;sjrK m%pdrl ckdêm;sjrhd f;aÍfï l%ufõoh
óg mßndysrj foaYmd,k jHdmdrh w;rueo ;u wNs,dYh ms,sn| wjOdkho fo.=K f;.=K
Wml%uhla f,iska blauka mßÈ f;dard.;a wfmalaIlhka ùu iajNdúlh' th ir,j
ue;sjrKhla b,a,d ;r`. tlsfkld m%j¾Okh lsÍu meyeÈ,s lrkafkakï j,x.=
27

iuìu 2019 uehs


uq¨‍ ckao ixLHdfjka yß wvlg jvd jeä ckao .ek muKla is;d fkdfõ' iuia; lKavdhu .ek
.;a wfmalaIlhd ch .kafkah' lsisfjla uq¨‍ Pkao isÿlrk n,j;a fidaÈishlsks' tmuKla fkdfõ'
m%udKfhka ckao wvla fkd.kakd wjia:djl§ ksfhdað; m%cd;ka;%jdoh yeuúgu mqrjeis wNs,dY
l%ufõoh fjkiah' wfmalaIlhka ;sfofkla muKla bgqlrkafkahehs is;Su wjodkï iy.;h' Pkaofhka
;r`. lrk lf,l" wvqu ukdm .;a ;eke;a;d f;aÍm;ajQ ckdêm;sjrhd ;u fmdfrdkaÿ m%ldr
;r`.fhka bj;a flf¾' miqj tlS ;eke;a;d ck;d is;=ï me;=ï bgqjk fia uyck fiajfha
,nd we;s fojk ukdmh wfkla fofokdf.ka fhÈh hq;=h hkak kS;shla fkdjk w;r th ;ud
flfkla fj; m<lrk ,o ukdmhla fia i,ld wkqo;a foaYmd,k m%;sm;a;s yd wod< foaYmd,k
.Kka nef,a' wfmalaIlhka ;sfofkl=g jvd jeä mlaIfha l%shdldÍ;ajh u; r|d mj;skakls' ta wkqj
wjia:djl§ isÿjkafka jeäu Pkao ,nd we;s iy Pkaoodhlhd i;= mrudêm;Hh n,h wiydhh'
B<Õg Pkao ,nd we;s wfmalaIlhd hk fofokd tnejQ o;a l=ur;=Õ=‍ uqksoiqka my; Tjoka § we;af;a
yer wfkla wfmalaIlhka ;r`.fhka bj;a lsÍuhs' óg oYl kjhlg fmr§h'
tf,i bj;a l, we;a;kaf.a fojk ukdmh" by; fnd<| .=K fkdwvq È,sfik rE isßks
lS wfmalaIlhka fofokdf.ka flfkla fj; ,eî ksn| n| wdor msh Èh‚hka fuks
we;a;dla fia i,ld .Kka nef,a' fojk ukdmh fuie| n,h § fidfrl=g /jfgñks
.Kka fkd.kakd wjia:djl§ wod< msßfia tla tla fkdu| fidúka fkd;efjkq miqj ñ;=rks
wfmalaIlhdg ,eî we;s ;=kajk ukdmh .Kka iqrEmS Èh‚lg hym;a ieñfhla fidhk msfhla
flf¾' ta m<uqj lS wfmalaIlhka fofokdf.ka fia" Tnf.a ksfhdað;hd f;dard .; hq;af;ahehs
flfkla i|ydh' l=ur;=Õ=‍jka mjid we;af;a tf,isks' tfia fkdue;sj
fï wkqj Pkaoodhlhd ;u nqoaêh fufyhjd fidfrl=g /jgqkfyd;a Tng ksjerÈ ùug ,efnk
Pkaoh Ndú;d l< hq;af;a hq;af;a tla wfmalaIlfhla wjia:dj b;d úr,h' •
28
iuìu 2019 uehs

uõìu

TimeforIlhan
wysñ Tjqka
f,dalhg
iïm;ls

mdial= bßod m%ydrh;a iu`. ó.uq m%foaYfha /£ isá irKd.; msßilg tfrysjo úfrdaO;d mek
kef.kakg jQ neúka Tjqkag wdrlaIdj m;d fmd,sishg hdug isÿ jQ w;r fï jk;=re;a ó.uqj fmd,sisfha
175 muK msßil=;a uqia,sï foajia:dk foll 700 l yd 325 l msßil=;a b;du;a ÿIalrj Ôj;a jkafkdah'
irKd.;hska fuu m%ydrhg iïnkaO njg lsisÿ idlaIshla fkdue;sj jqjo Tjqkag t,a, jQ úfrdaOh yuqfõ
Tjqka fufia Y%S ,xld fmd,sisfhka wdrlaIdj b,a,d ;sfí' 1957 Refugee Convention ys i|yka wdldrhg
irKd.;fhla hkq —‍j¾.h" cd;sh"wd.u fyda tla iqúfYaIS iudc lKavdhul idudðl;ajh fyda foaYmd,k
u;h jeks fya;= lrKfldg f.k jOysxid lrhs hk idOdrK ìh ksid" Tyqf.a cd;sh jikd ráka msg
isák yd tu rfÜ wdrlaIdj ,nd .ekSug wlue;s ´kEu mqoa.,fhl= fukau mqrjeisNdjh fkdue;s ksid
Tyqf.a idudkH jdiia:dkfhka msgù hdug isÿù we;s iy kej; ish rgg hdug wlue;s fyda fkdyels
whh'˜ tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkfha irKd.;hska ms<sn| uy flduidßia ld¾hd,h (UNHCR) iy Y%S
,xld wdKavqj w;r mj;sk tl`.;djhla u; furgg meñK issák fuu irKd.; úfoaYslhska furfÜ
/£ isákafka ;djld,sljh' Tjqka wm fj; meñK ;sfnkafka Tjqka Ôj;a jQ rfgys we;s jQ .eg¨ j,ska ñ§
wdrlaIdj m;d jk w;r Ôj;aùug iqÿiq rglg hdug yels jk;=re muKs' f,dalfha ÈhqKq hehs iïu;
fndfyda rgj,a" ;u rdcHfha fodr irKd.;hkag újD; lr we;af;ah' tfukau tu irKd.;hkau tu
rgg iïm;la fjñka rfÜ kduh cd;Hhka;rhg f.k f.dia we;s wjia:do fndfydah' ixpdrh i|yd wm
rgg meñfKk úfoaYslhska idorfhka ms<s .kakd wmg wmf.a Woõm;d meñfKk úfoaYslhska idorfhka
je<| .ekSug fkdyels ùu fÄojdplhls' Y%S ,xldj wd.ka;=l i;aldrh okakd ixialD;shlska hq;a rgla
njg úfoaYslhka w;r ms<s.ekSula ;sfnkafkah' wmf.a wd.ka;=lhdj iqrlaIs; lrñka /ljrKh §ug
UNHCR yd neÿKq ffk;sl ne|shdjla fukau iodpdrd;aul ne¢hdjlao wmg ;sfnkafkah' th f;areï
.;a osfkl b,aydka,df.a l;djl fldgialrejl= jk wdvïnrh wmg o úÈkakg ,efnkq we;'
w;afmd;a ;nkafka tfiah' 2014 § weh wefußld
tlai;a ckmofha m%cd;ka;%jd§ f.dú lïlre
29
mlaIfha ke.S tk ;drldj iïudkfhka msÿï
,enqjdh'

iuìu 2019 uehs


2015 È wehj m%cd;ka;%jd§ f.dú lïlre
mlaIh ish wfmalaIsldj f,i f;dard .;a w;r
Wmd,s chisxy 2016 wefußld tlai;a ckmo uy ue;sjrKfha§
ñkfidagd m%dka;h ksfhdackh lrñka iajfoaYSh

;
u N+ñfhka m,jd yeß ñksiqka fyda m,d.sh merKs ßmí,slka mdlaIsl wíÿ,sñla fkdñksla
ñksiqka .ek udkj b;sydifha lshfjkafka mrdch lrñka ch .;a;dh' 2017 ckjdß 03 Èk
,laI ixLHd; .Kksks' fï l;dj bka tla wef.a ks, ld,h wdrïN jq w;r wefußld tlai;a
.eyekshla .ekh' ta .eyeksh ;fjfll=g ;ud ckmo b;sydifha jHjia:dodhl iNdj ksfhdackh
.ek ,sùug ;rï jákdlula § ;sîu .ekh' l, m%:u uqia,sï .eye‚h f,o weh b;sydihg
fjk;a rglska meñKs ñksfil= fyda .eyekshla tlaúh' jir 181 la mer‚ wefußld tlai;a ckmo
wfkl=;a rglg lvd je§ tys iudcuh" ixialD;suh fldaka.%ia iNdjg yscdnhla me<o md¾,sfïka;=j
yd foaYmd,kuh lreKqq úksúo f.dia ;uka lvd ksfhdackh lrk m%:u uka;%Sjßh f,i kej; weh
jeÿkq rfÜ iajfoaYSh ck;dj ksfhdackh lsÍug kï tlai;a ckmo fldka.%ia b;sydih w¨‍;a l,dh' 2017
;sìh hq;= ffO¾hh iq¿ mgq fkdfõ' th jvd úYsIag § weh fvd,¾ 15 g wvq wdodhï ,nk ish¨‍ mjq,aj,
jkafka lvd jeÿkq ;eke;a;d mD;=úfha ÿ.S f¾Ldjg orejka fjkqfjka fkdñf,a wOHdmk wdh;khla
my< rgl isg mD;=úfha n,j;au rgg meñk tfia ñifkdagd m%dka;fha wdrïN l,dh' ish¨‍ wvq
lrk úgh' fya irKd.;fhla fukau .eyekshla wdodhï,dNS orejka fjkqfjka fvd,¾ tla,laI
jk úgh' wm fï l;dlrkafka fidaud,shdfõ isg úismkaoyil YsIH;aj wruqo,la msysgjQjdh'
wefußld tlai;a ckmohg irKd.;fhl= f,i 2015 § wehg irKd.;hkaf.a m%cd kdhl;ajh
meñ‚ b,aydka Tud¾ ms<sn|jh' Wfoid ysñjk ñpf,a iïudkh ,eì‚' 2017
1981 Tlaf;daïn¾ 04 fidaud,shdfõ fud.äIq ghsï i`.rdj weh f,dalh fjkia l< ldka;djka
k.rfha Wm; ,o b,aydka Tud¾ ish jhi wjqreÿ 47 fokd w;r ;eîh' tu jif¾u fjda.a i`.rdj
y;r jk úgu ish uj wysñlr.;a mqxÑ fl,a,ls' f,dalh fjkial, mjq,a 5 w;r weh ;eîh' 2018
Tud¾ fudfyduâ keu;s wef.a mshdf.a;a" iShdf.a;a wef.a Ôú; l;dj iskudjg ke.+ kdfrda Iemsfrda
fijK hg weh ye§ jevqfka bka wk;=rejh' th —b,aydkaf.a fõ,dj hkqfjka kï lf,ah'
ìysiqkq f,i ñksiqka ,laI mylg muK ish yscdnh me<o fldka.%ih ksfhdackh l< Èk weh
Ôú; wysñ l, fidaud,shdkq isú,a hqoaOfhka wef.a ish Üúg¾ .skqfï i|yka l, igyk fufiah' —
mjq, irKd.;hka lrkq ,enqfõ b,aydka f.a lsisfjla uf.a ysi u;g ysia wdjrKhla fkdme<ojq
jhi wjqreÿ 10 la jk úguh' ish mjqf,a Ôú; w;r th uf.a oE;ska uu m<o.;a;ls'˜ bÈka fï
fírd.ekSu ms‚i b,aydka fudfyduâ uq¨‍ mjq,u t<eU we;af;a b,aydka,df.a fõ,djh' •
leáj flkahdjg meñfKk w;r irKd.;hka
f,i flkahdfõ jir y;rla Ôj;a ùfuka miq
Tjqyq wefußld tlai;a ckmofha Ôj;aùug
wjir b,a¨‍ w;r th ms<s.;a wefußld tlai;a
ckmoh ish rgg meñ‚ug Tjqkg bv ÿkafka
1995 j¾Ifha§h' Tjqyq uq,skau mÈxÑ jqfha tlai;a
ckmofha j¾ðkshd m%dka;fhah' tlai;a ckmohg
meñfKk úg mqxÑ b,aydka Tud¾f.a jhi wjqreÿ
14 la jk w;r weh ta jkúg;a oekf.k isáfha
bx.%Sis NdIdfõ zh¾iaZ iy zfkdaZ keu;s jpk fol
muKls' tneúka weh m<uqj lrkafka tlai;a
ckmofha NdIdj bf.k.ekSuh' ish mjq,gu 2000
j¾Ifha § wefußld tlai;a ckmoh mqrjeislu
m%odkh l< neúka b,aydka jeä ÿr wOHdmkh
i|yd f;dard.;af;a foaYmd,k úoHdj iy úfoaYsh
NdIdjkah' 2011 weh fuu úIhka fol i|yd
fkda;a vefldagd m%dka; úYajúoHd,fhka Wmdêh
,eîh' weh tu jif¾u ñkfidagd úYajúoHd,fha
m%cdfmdaIl .=rejßhl f,i ish jD;a;sh by< kxjd
.;a;dh' wef.a W.;alu yd tä;r nj ñkfidagd
m%dka; iNdfõ fifkÜ iNsl leÍ fPvislaf.a
ue;sjrK lghq;= l,uKdldßksh lsÍug ;rï
m%udKj;a úh' 2012 § b,aydka ish foaYmd,khg
30
iuìu 2019 uehs

iqma ri fjkqjg
;d,s ri

isák wka;jd§ mQcljreka fï Èkj, ioaonoao ke;sj


isáho fn!oaO ixfla; w;ska f.k yeisreKq uqia,sï
ckhdg Tjqkaf.ka m%idohla kï ,efnkafka ke;'
fjila pdß;%j,g iyNd.s jQ uqia,sï ckhd ta nj
fyd¢ka oks;s' ta ksid Tjqkaf.a tu l%shdj uqia,sï
uydpd¾h ,shkf.a wurlS¾;s iudch we;=<g" tys isák wka;jd§ mQcljrekag"
fokafka ks¾Nh m‚úvhls'

fu
jr fjila i;sfha f;drK iy okaie,a fjila Èkg Èk lsysmhlg fmr l=,shdmsáh"
wdÈh ;snqfKa ke;' mdial= bßod m%ydrh ñkqjkaf.dv jeks m%foaYj, ùrlï l< isxy,hkag
ksid we;s jQ lïmkh ;ju ;sfí' wkqlïmd lsÍulao fuu uqia,sï fjila lghq;=j,ska
fjila i| mdhd tkakg Èk lsysmhlg l,ska fmfka' Tjqkaf.a tu l%shdfjka fmfkkafka NS;sh
uqia,sï ckhd fj; t,a, l< uer m%ydr ksid we;s hehs iudc udOHj, m< jQ újrKj,ska lshú‚'
jQ wkdrlaIs;Ndjh ms<sn| yeÕSuo ;ju ;sfí' fï ud ta woyi yd tlÕjkafka wvqfjks' ks;r ks;r
isÿùï folu ksid tla;rd jroldÍ yeÕSula uqia,sï ckjd¾.sl .egqï we;s jk ol=Kq wdishdfõ Ôj;a
iy fn!oaO iudc foflysu mj;S' ta ksid f;drK jk ckjd¾.sl iq¿;r ckhd ´kEu fudfyd;l
ke;s fjila od tla;rd ukqIH f;drKla o¾Ykh ;uka fj; ysxikh t,a, úh yels nj oks;s'
úh' fjila l+vq yok uqia,sï ldka;djka" u,a jÜá ,xldfõ uqia,sï ckhd th fyd¢ka oks;s' ´kEu
w;skaf.k mkai,a hk uqia,sï ldka;djka" fn!oaO wdKavqjla iu. ã,a oud m%n, weue;slï Èkd .;
fldä w;ska.;a uqia,sï ;reKhka wd§kaf.ka ta yels uqia,sï wh md¾,sfïka;=jg f;dard hjkakg
ñksia f;drK ieÿfKa úh' f;drK hkq i;shlska ta ckhd j.n,d .kafka ta ksidh' ylSï uy;d
.e,fjk fohls' bka miq b;sß jkafka nn,k jekafkla ´kEu weu;s uKav,hl isàu u.ska
msgjeiauo" w,xldr niska lshfjk cd;l l;djo fmfkkafka uqia,sï Pkaoodhlhdf.a ìhhs' th
ke;s mqjla fldg f.dv mu‚' k.rfha l=Kq uq,a,l ylSïf.a wjia:djdoh muKla f,i f;areï .ekSu
ta mqjla fldg Èrd hkafkah' Èk lsysmhla nqÿkaf.a jerÈh' kïj,ska fjkia jqjo úúO j¾.fha ylSï,d
rej mjd ord isá mqjla fldg k.rfha wksla l=Kq uqia,sï foaYmd,lhka w;r isá;s' iudcjd§" iudc
li,o fõhkao iu. tla ù úmßKdu ÿlaLfha m%cd;ka;%jd§ fyda fjkhï iudcuh mrudo¾Yhla
l;dj lshkakg jkafkah' fjkqfjka uqia,sï Pkao ,efnkafka b;d wvqfjks'
Bg fya;=j tu.ska ylSï flfkl= ìys fkdlrk
wd.ñl ixfla; iy uqia,sï ixialD;sh
neúks' ckjd¾.sl wkkH;d foaYmd,kh Tiafiau
úúOdldr fjila ixfla; w;ska.;a uqia,sï ckhd
fndfyda uqia,sï Pkao jefÜ' fjila myka w;ska
olsk úg ud ;=< we;s jQfha ixlS¾K yeÕSuls' fuu
.;a;o fï ;;a;ajh fjkia fkdfõ'
ksYaÑ; wjia:dfõ tys ixfla;uh jeo.;alula
;sfí' fjk;a wd.ul oDYH ixfla; w;ska f.k wNHka;ßl ixialD;sl myka
uyck wjldYfhys .ejiSu hkq uqia,sï ckhd b;d fjila myka w;ska .;a uqia,sïjreka fï fjila
myiqfjka lrkakla fkdfõ' we;eï wdka;sl uqia,sï i;sfhys we;s lrk ix{d¾:h jeo.;a nj ms<s.
b.ekaùïj, tjeks wdldrfha pdß;% úê" wd.ñl kakd w;ru th b;d u;=msg ix{djla nj uu
l,d;aul m%ldYk wdÈh ;ykïh' uqia,sï iudcfha is;ñ' ;j;a fjila mykla o,ajd th ;uka w;ska
31
.ekSug jvd w¾:j;a jev uqia,sï iudcfhys ;sfí' fujeks l;d ;ekska ;ek jd¾;d fõ' fjila
;u m%cdj ;=< úúOdldrfha nqoaêuh myka o,ajd ixfla; w;ska f.k uymdf¾ weúÈkakg uqia,sï
.ekSu Tjqkag we;s jeo.;au wNsfhda.hhs' mdial= ckhdg ie,eiaùug jvd by; lS wdldrfha uqia,sï
bßod ;%ia; m%ydrh tjeks myka ;ek ;ek o,ajd wkkH;d ixfla; bjiSug mqreÿ ùu wjYH fõ'
;sfnkqo oel .; yelsh' uqia,sï iudcfhys isák

iuìu 2019 uehs


;d,s rifha úÑ;%;dj
W.;a" by< uOHu mdka;sl fldgiaj,ska bia,dï fjila ixfla;j,ska ug ;j;a ixfla;hla fj;
wka;jdohg úreoaO m%n, y~la ke.s‚' ;u iudch hkak bv fokak' fjila tkakg i;shlg fmr
;=< wka;jdoh u;=fjñka ;snqKo ta .ek m%udKj;a tla;rd f¾äfhda jevigyklska miq wms ;=kauq,af,a
úfrdaOhla ;uka fkdke.+ nj f*ßfh,a wYafrd*a Y%S úyd¾ fj; .sfhuq' wdpd¾h úúuÍ jekav¾mQÜka"
uy;añh lSfõ tla;rd miq;eú,s iy.; iajrhlsks' lÓldpd¾h wekaä Y+n¾Ü" wdpd¾h iqfoaYa uka;s,l"
isxy, iudch ;=< kï wd.ñl iy ckjd¾.sl fcHIaG lÓldpd¾hjreka jk w;=, iurfldaka iy
wka;jdoj,g úreoaOj l;d lrk wh fndfyda fj;s' m%shka; f*dkafiald ud iu`. jQy' wm lKavdhu
tfia wka;jdoj,g úreoaO iy tajdg wNsfhda. ckjd¾.sl wÉpdrejla nj kïj,skau fmfka'
lrk wh —fvd,¾ ldlalka˜" —foaYfødaySka˜ hkd§ úúuÍ msh md¾Yjfhka fn,aðhugo uõ md¾Yjfhka
kïj,ska ye¢kafj;s' —fvd,¾ ldlald˜ hkq lkao Wvrgo iïnkaOh' wekaä Bg;a jvd ixlS¾K
m%cd;ka;%jd§ iudchla ks¾udKh lr .ekSu wd§ ckjd¾.sl ñY%Khls' fou<" isxy,"
lghq;= i|yd úfoaY wdOdr ,nk rdcH hqfrdamSh Wreuhla Tyqg we;' iïmQ¾K
fkdjk ixúOdk jHdmD;s lrk wh
ye¢kaùug isxy, cd;sljd§ka Ndú; úiïuq;sl jQo isxy, kï we;s wfkla whf.a reêr
lrk kuhs' úiïuq;sl jQo újdo újdo iïmkak iïnkaO;d .ek wjfndaOhla wmg ke;'
iïmkak jQo nqoaêu;=ka fyda l%shdOrhka jQo nqoaêu;=ka f*dkafiald kñka úYd, fydag,hla
isxy, wka;jdoj,g úreoaO jk úg — fyda l%shdOrhka mD;=.d,fha fmd¾f;da k.rfha ¥frda k§
fvd,¾ ldlald˜ hk ku mgnef|a' isxy, f;r ud oel we;' wm ñ;% f*dkafiald
m%udKj;a ;rï remsh,aj;a ke;s wh wka;jdoj,g kï tod isáfha fld<U ;=kauq,af,a Y%S
mjd ta w¾:fhka fvd,¾ ldlaflda fj;s' úreoaO jk úyd¾ kï —fou<˜ wjkayf,ah'
;uka Ôj;a jk iudch úpdrd;aul úg —fvd,¾ úúuÍg;a ug;a —;d,s˜ lEug wjYH
mÍlaId lsÍu hkq tkaÔ´ jHdmD;shlao" ldlald˜ hk úh' ;d,s hkq ol=Kq bka§h n;a iy
uqo,a Wmhk ud¾.hlao lr.;a iqmsß ku mgnef|a' jHxck wdydr fõ,ls' úYd, iqÿ hlv
rdcH fkdjk ixúOdkldrfhda isá;s' m%udKj;a ;rï ;eáhl fyj;a ;d,shl msß kefuk tys
Tjqyq b;d iqfLdamfNda.S Ôú; f.jk remsh,aj;a l= v d l= v d §is j , nyd ri j¾. .Kkdjl
l=url=ußfhda fj;s' tjka ienE fvd,¾ ke;s wh mjd ta jHxck" riï" mmvï wd§ foa msß kefï'
ldlalka wmydi Wmydi ú£ulska mjd w¾:fhka fvd,¾ iy ud ;d,s lEug leu;s jQfha ta úúO
n;g wu;rj pmd;s h l=;a ,efí' úúuÍ
f;drj ;u l=ur l=uß Ôú; f.jk w;r ldlaflda fj;s
ri ;ks ;ksjo fjka fjkajo ú£ug
iudch Ñka;kuh jYfhka mßj¾;kh ;d,sh bv fok neúks' ta ta ri w;r
lrkakg ;e;a lrñka ckiudch wka;¾l%shdj m%S;su;a fNdack w;aoelSuls'
iu. .efgñka isák wh —fvd,¾ ldlald˜ hk tod Èjd wdydrhg jdä ù isá wmo ;d,sh fiau úúO
f.!rj kduh ,n;s' ta we;eï wh rdcH fkdjk wh jQy' úYajúoHd, foll wm W.kajkafka úúO
ixúOdkj, iq¿ /lshdjla l<o wdKavqfõ riaid
úIhhkah' wmf.a reÑ wreÑlï iy oDIaáfldaK
lrk wh ;rïj;a jrm%ido we;af;da fkdfj;s'
fjkiah' wm l;dny lf<ao isxy,o bx.%Sisho fj;
uqia,sï iudcfha fï fojk j¾.fha —fvd,¾
jßka jr mksñks' ckjd¾.sl jYfhka —fou<˜ hehso
ldlalka˜ lsysmfofkl= isàu wjYH fõ' uqia,sï
iudcfha wd.ñl iy ckjd¾.sl wka;jdo we;=<;ska lshd isáh yels wekaäg fou< l;d l< fkdyelsh'
m%Yak lrk lsysmfofkl= u;= ù tau fjila myka wfma wjdikdjg úúO ri we;s ;d,s tod
w;ska .ekSug jvd fyd|h' fujr fjila myka t<s wmg ,enqfKa ke;' tajd bjr ù ;sì‚' idfmalaI
oe,aùu wr lS wNHka;ßl úpdrfha myka oe,aùug jYfhka taludkSh rilska hq;= uid, f;dafia lE
Èß §ula jkafka kï jvd fyd|h' wms úúOdldr rij;a foa l;d lrñka ñ;=oï w¨‍;a
m%o¾Ykd;aul iyÔjk iïnkaO;d mej;Su lr .;s u q ' fuu rpkh ,shkakg ys|.;a fudfydf;a
jrola ke;;a" wm ;e;a l< hq;af;a Bg jvd .eUqre by; lS —;d,s ˜ w;aoelSu ug isysúh' ta iu.u
wka;¾ l%shd wdrlaId lr .ekSugh' wr jeks bka È hdfõ wka ; ¾ixialD;sl;ajh ixfla;j;a
m%o¾Ykd;aul l%shdj,g foÈklg muK fmr lrka k g —;d,s h ˜ fhdod.;a wjia : djla o isyshg
uykqjr mdie,l uqia,sï cd;sl .=rejßhkag wndhd ke.s ‚ ' ta wdpd¾h YIS ;rE¾f.a The Elephant, the
kï È. .jqu ye£u ;ykï lrkakehs lshñka Tiger and the Cellphone lD;s f hys h ' wdpd¾h ;rE¾
foudmsfhda Woaf>daIK l<y' ta we÷u kS;sfhka fufia lshhs(
;ykï ke;' ta .=rejßfhda oekg ;ykï lr we;s —weußld tlai;a ckmoh ;eïfnk iqma uqÜáhla
nq¾ldj fkdm<¢;s' l=,shdmsáfha tla;rd mdie,l kï" bkaÈhdj ;d,shla fia ug fmfka' ;d,sh jQl,s
bia,dï O¾uh W.kajk .=rejßh idßh ye| ysi fjka fjka n÷kaj, nyd msßkefuk wk.s wdydr
jefik i¿fmdgla me<| mdie,a meñ‚ úg wehg j¾. fõ' ta tla tla wyr fjka fjka rifhka
wdmiq hkakehs úÿy,am;sjrhd ksfhda. lf<ah' hqla;h' tla wyrla wfkl iu. wjYHfhkau ñY%
32
fkdfõ' tfy;a ta ish,a, tlu wdydr fõ,g fyj;a we;soehs uu fkdoksñ' ,xldj hkq bkaÈhdjg;a jvd
tlu ;d,shg whs;s fõ' ta tla tla lEu tksfkl bia,dï wd.ug jvd ksoyialdó ,snr,a oyula fia
W!kmQrKh lrñka wdydr fõ, ika;Dma;slr jefvkakg .e,fmk iudchlshs lsjyelsh' l,la
fNdack ix.%yhla njg m;a fõ' nyqúO wkkH;d isÿ jQfhao th fkdfõo@ th je,lS iyrdka,d ìys
iuìu 2019 uehs

iy nyqúO mlaImd;lïj,g bkaÈhdkqfjda yqre jQfha ckjd¾.sl wkkH;djg wduka;%Kh lrk


ù isáh;a bkaÈhdj hk úYd, woyila fjkqfjka foaYmd,k mlaI ìysùu ksido@ uqia,sï iudch
ta ljqre;a tla fj;s' ta úYd, bkaÈhdj ms<sn| tjeks foaYmd,khla fj; ;,a¨‍ jQfha flfiao@
woyi jQl,s iEu wkkH;djlau fjkqfjka fmdÿ ffoksl uÜgfï wka;¾ l%shd
wjldYhla wdrlaId lrk bkaÈhdjls'˜^62 msgqj&' mdial= bßod bia,dï ;%ia; m%ydrfhka miq
wdpd¾h ;rE¾ fï lshk bkaÈhdj hk —úYd, uqia,sï lv j¾ckh lsÍfï jHdmdrhla Èh;a úh'
woyi˜ ksoyia bkaÈhdfõ wdrïNl mshjrekaf.a isg ta j¾ckhg m%;spdr f,i ;reK úpdrlfhl= jk
mej; tkakls' th úfgka úg ìf|kiq¨‍ woyila yis; wfíj¾Ok f*ianqlays fujekakla ,sõfõh(
jqj;a w¾:j;a bkaÈhdkq iudcuh mrudo¾Yhla fia —uqia,sï lfâ fld;a;=j j¾ckh lrk úg oUq,af,a
th wdrlaId lrkakg ;rE¾f.a mrïmrdfõ muKla fyar;a nKavdg nfâ myr jÈhs'˜ th we;a;ls' wm
fkdj Bg miq mrïmrdfõo fndfyda fofkla fld;a;=j .kafka uqia,sï lfvka jqj;a ta fld;a;=jg
isá;s' fjila i;shg i;shlg fmr ,xldfõ wm ouk t<j¿ jjkafka isxy, fn!oaO f.dúfhl=
lsysmfofkla ,o ;d,s w;aoelSu wdpd¾h ;rE¾ úh yelsh' uqia,sï lfâ úlsŒug we;s NdKavj,
úia;r lrk w;aoelSug;a jvd úÑ;%h' tod tlg ixlS¾K ksIamdok l%shdj,shg odhl jk uqia,sï
wyr .;a cklKavdhuo ;d,s fiau úÑ;%h' úúO fkdjk wh fndfyda fj;s' fujeks iïnkaO;d
ckjd¾.sl lKavdhï w;r fujka wka;¾l%shdj,g odu ì£u fkdj /lSu iyÔjkhg fya;= jk nj
bv ;sfnkafka uOHu mdka;sl lKavdhïj,g m¾fhaIKj,skao fmkS f.dia we;s fohls' bkaÈhdkq
muKla fkdfõ' ks¾Ok mdka;sl Y%s ,dxlslhka w;r iïNjhla we;s weußldkq uydpd¾hjrfhl= jk
fujka wka;¾ l%shd ffoksl uÜgfukau isÿfõ' wdY=f;daIa j¾Iafkhs Ethnic Conflict and Civic Life
tjeks wka;¾ l%shd fj; Èߧu" tys,d wjia:dj (Hindus and Muslims in India) kñka w.kd fmd;la
we;s lsÍu uqia,sï w;aj,g fjila myka §ug jvd m< lf<ah' bkaÈhdfjys yskaÿ-uqia,sï .egqï ms<sn|
l,amj;akd iyÔjkhla we;s lrhs' wfkla ixialD;s wOHhkhla jk tys§ Tyq tys,d k.r yhla f;dard
iu. ish¨‍ iïnkaO;d m¾odfjka jikakg yok .;af;ah' yskaÿ-uqia,sï ck wkqmd; idfmalaI
uqia,sï wka;jdÈhd mrdch l< yelafla túgh' jYfhka iudk ta k.rj,ska iuyrl ks;ru
;uka isxy, ixialD;sh iu. jeä jeäfhka oreKq .egqï we;s jk w;r wksla k.rj, tfia isÿ
wka;¾l%shd lsÍu w;HjYH hehs uqia,sï iudch fkdfõ' fufia isÿjkafka wehs@
;=<skau lshfjñka mj;S' bñáhdia ndlS¾ udl¾" wr ckjd¾.sl iduh mj;sk k.rj, Bg fya;=j
fudfyduâ w,s idíß jeks wh w,xldr isxy,fhka fmdÿ uyck Ôú;fha§ yskaÿ-uqia,sï ckhd w;r
fï ldrKh lsh;s' Y%S ,dxlsl uqia,sï wkkH;djla fkdfhla wka;¾ l%shd mej;Suh' wd¾Ól" ixialD;sl"
bka f.dvk.d .; yels hehs Tjqyq lsh;s' th foaYmd,k ;,j, ta iïnkaO;d mj;S' iskud fyda
f.dvk.d .kakg fohla ke;' wfma .ïj, idys;H idlÉPd iñ;s" l,d lghq;=" rdcH fkdjk
mej;sfhao tjekakls' oekg;a nyq, jYfhka ixúOdkj, l%shdldrlï wdÈh muKla fkdj ;u
mj;skafkao tjekakls' wdrlaId lr.; hq;af;a ;u mjq,aj, orejka tlg fi,a,ï lsÍu olajd fuu
thhs' bia,dï wd.u iy uqia,sï ixialD;sh ms<sn| iïnkaO;d úyso hhs' fufia ffoksl Ôú;fha§ úúO
úisfjks ish jfia úiQ m%lg úoajf;l= jk lekvd wka;¾l%shd lrk úg foaYmd,lhkag cklKavdhï
cd;sl uydpd¾h ú,shï lekaÜfj,a iañ;a Islam in fol O%eùlrKh lsÍu myiq ke;'
Modern History kñka fmd;la ,sõfõh' ta 1957 §h'
fuu wka;¾l%shd fjila odg nlÜ myka w;g
th wo;a ie,flkafka tu úIh ms<sn| iïNdjH .ekSug jvd .eUqre f,i uq,a weÿKq iïnkaO;dh'
fmd;la f,ih' tys tla mßÉfþohla fjka jkafka yqfola wd.ñl fkdjk f,!lsl wvúj, ^iskudj"
bkaÈhdkq uqia,sï m%cdj fjkqfjks' tys§ uydpd¾h idys;H" l%Svdj jeks& tlg .ejiSu wr iduldó
iañ;a fujekakla lSfõh( bia,dï wd.u ,snr,a k.rj, oelsh yelsh' ysá jku ñkS urd .kakd
oyula njg mßj¾;kh ùfï jeäu wjldYh yskaÿ-uqia,sï .egqï we;s jk wksla k.rj, wr
;snqfKa bkaÈhdfõh' Bg fya;=j tla ;ks iajrEmhla jeks ffoksl wka;¾ iïnkaO;d fkdue;sh' wd¾Ól
ke;a;d jQo nyqúO iajrEmfhka fmkS isákakd jQo uÜgfï iïnkaO;do wjuh' tmuKla fkdj
wd.ula jk yskaÿ wd.u iu. tlg jdih lrkakg cd;sjd§ foaYmd,lfhda ta k.rj, .egqï wjqiai;s'
isÿ ùuh' tfiau Tyq ÿgq yeáhg uqia,sï iq¿;rhg ffoksl uÜgfï iïnkaO;d we;s k.rj, mjd
wka lsis rgl§ tjeks iudk ms<s.ekSula ,enqfKa .egqï mek kxjkakg cd;sjd§ foaYmd,lhkag yels
ke;' tfukau bkaÈhdkq f,!lsl jHjia:dj;a" nj wfma ñkqjkaf.däka fmks‚' tjka wukqIHhka
jHjia:duh m%cd;ka;%jdoh;a bia,dï wd.ug jvd isú,a ckÔú;fhka yels ;rï wE;a lr ;eîfï
,snr,a Ñka;k iïm%odhla fia jefvkakg wjldY ud¾.h jkafkao ckjd¾.sl wka;¾l%shd yels ;rï
ÿkafkah' tfy;a th isÿ jQfha ke;' Bg fya;=j j¾Okh lsÍuh' yqfola wd.ñl fkdjk f,!lsl
jQfha ckjd¾.sl wkkH;djg wduka;%Kh lrk ixialD;sl wvúj,§ wmg tlsfkld uqK .eiSug
ue;sjrK foaYmd,kh hehs Tyq lSfõh' ,xldfõ yels kï w.fkah'•
uqia,sï iudch iïnkaOfhka tjeks wOHhk m< ù
33
;%ia;jdoh wka;jdoh iy

iuìu 2019 uehs


mqrjeis j.lSu

jqfha jir 30 l hqoaOhlg rg ;,a¨‍ ù hduhs' lreKd


wïudkag wkqj idudðlhka 200 la muK isá t,a' à' à' B'
ixúOdkh 1983 cq,s l,n,fhka miqj idudðlhka 6000 la
olajd laI‚lj j¾Okh ù we;' mdial= bßod m%ydrfhka
miqj w;awvx.=jg m;a ;jqysâ cud;a idudðlfhla m%ldY
pdkl rEmisxy lr wE;af;a È.k isÿùfuka miqj úYd, ;reK msßila
Tjqka iu`. tl;= jQ njhs' tla ckfldÜGdYhla b,lal
wfma%,a 21 mdial= bßod m%ydrhg udihla msßu lrñka isÿjk fjkiafldg ie,lSï yd m%pKav;ajh
ksñ;af;ka isú,a iudc iy jD;a;Sh iñ;s tluq;=j jemsÍï j,ska ydksh isÿjkafka iuia; iudchgu
úiska —;%ia;jdoh" wka;jdoh iy mqrjeis j.lSu˜‍ nj wm wu;l fkdl< hq;=h' fuu m%ydrfhka miqj
ms<sn|j ixjdohla miq.sh uehs 21 jk Èk ,laIauka foaYmd,k{hka iy Tjqkaf.a kHdh m;%hka iïnkaOfhka
lÈr.du¾ wdh;kfha§ meje;ajqKq w;r uehs 24 jk iudch ;=, oeä úfrdaOhla t,a, úh' kuq;a fï ish,a,
Èk —isú,a iudc cd;sl iuq¿j˜‍ fylag¾ fldínElvqj w;r;=r m%cd;ka;%jd§ foaYmd,k jHqyh wNsfhda.
wdh;kfha§ mj;ajkakg fhÿKs' fuys§ mQcH onr hg ,laùu nrm;, ;;ajhls' m%cd;ka;%jdoh" iajdëk
wñ, ysñ" wdpd¾h úl%undyq lreKdr;ak" wdpd¾h ue;sjrK" uq,sl whs;sjdislï" wdKavql%u jHjia:dj"
mdlHfida;s irjkuq;a;=" uydpd¾h pkaø.=ma; f;akqjr" cd;sl wdrlaIdj wdÈh iïnkaOfhka fmdÿ uyck;djg
wdpd¾h fcydka fmf¾rd" kS;s{ Wmq,a chiqßh" iuka we;s úYajdih ì|jeà ;sfí' foaYmd,k{fhl= fkdjk
r;akm%sh" l=uqÿkS ieuqfj,a iy pór fmf¾rd úiska w¨;au .e,jqïldr kdhlfhl= .ek l;d lrkakg mgka
woyia olajk ,o w;r iyNd.sjqkaf.ka fhdackd f.k we;af;a tneúks' isú,a iudcfha fï fudfydf;a
iy woyiao iu`. fuu ixjdohka iÔù w¾:iïmkak ld¾hNdrh úh hq;af;a m%cd;ka;%jd§ m%jdyhla ;=, fuu
ixjdohka njg m;a úh' tys§ wjOdrKh jQ lreKq m%Yakj,g ms<s;=re fidhd.kafka flfiaoehs meyeÈ,s
ms<sn|j ixlaIsma; igykla fujr iuìfuka Tng lsÍuhs' mqoa.,dkqnoaO jevms<sfj, mfilska ;nd fhdað;
f.k tkafka mdial= bßod m%ydrfhka miqj zmqrjeis ksYaÑ; l%ufõohlg jevms,sfj,lg tl`. ùfuka tlaj
j.lSu l=ulaoZ hk ixjdohg msúiSug mdGl Tngo jev l, yels foaYmd,k kdhlfhl= ñi foaYmd,kfha
bvyir újD; lrñkqhs' whkq wdhkq lshjkafkl= iu`. isú,a iudchg ÿr .ukla

w
we;af;a ke;'
fma%,a 21 jeksod t,a, jQ ;%ia;jd§ fndaïn m%ydrj,g fï fudfydf;a cd;sh iy wd.u b,lal lr .ksñka
udihla .;ù we;;a thska we;sjQ NS;sh lïmkh isÿjk l%shdjka fï rg jir .Kkdjla wdmiaig /f.k
;ju;a iudch ;=<ska iïmQ¾Kfhkau bj;aj f.dia hhs' wka;jdohg yd ;%ia;%jdohg úreoaO úh hq;=h"
ke;' fuu nh" lïmkh mj;ajdf.k hdu yd kej; m%;slafIam l< hq;=h' kuq;a úúO cd;Skag iy úúO wd.ñl
kej; w¨‍;a lsÍu foaYmd,k kHdh m;%hl fldgila úh u; orkakkag ;u wkkH;djh Wiia fldg i,lñka
yelsh' fï wjia:dfõ mqrjeishdj NS;shg m;a fkdlsÍug wfkld fy<d oelSug thska bv ysñ fkdúh hq;=h' iudc
udOHhg we;af;a úYd, j.lSuls' Tjqkag wkqj ,xldfõ m%.ukfha§ mej;sh hq;= foa mj;ajd .ksñka fkdmej;sh
iEu uqia,sï m,a,shlu lvq ;sî w,a,df.k we;s kuq;a hq;= foa wfydais lr oeófuka bÈßhg .uka l< yelsh'
i;H jYfhkau lvq ;snqfka m,a,s ;=kl muKs' udOH foaYmd,k{hkag kï nvmsKqï .iñka m%fhdack .;
úiska fufia uqod yßkq ,nk NS;sh ffjrhlg fmr,S yels ri.=,djla jk cd;sjdÈ iy wd.ïjdÈ ms<s, hkq
bka we;sjk mSvkh b,lal.; cklKavdhï flfrys iSreudrejg ishqï ie;alulska bj;a l< hq;= fohla ñi
NSIKhlaj uqod yef¾' ñkqjkaf.dv" l=,shdmsáfha isÿùï fmdaIKh lrñka /l n,d .; hq;a;la fkdfõ' hq.fha
Bg WodyrKhs' mqrjeishka jYfhka fï fudfydf;a wmg mejÍ we;s
mj;sk wdKavqjg nrm;, j.lSula fï iïnkaOfhka ld¾hhNdrh jkafka me;sÍ úys§ hñka ;=kaìh we;s lsÍug
we;' 1983 l,n, we;sl< mqoa.,hkag yd thg iïnkaO kshñ; fï ms<s,h iqjm;a lsÍfï j.lSuhs'•
jqjkag tfrysj kS;sh l%shd;aul fkdùfï m%;sM,h
34
iuìu 2019 uehs

miair lsIdï kiS¾

fï igyk miair lsIdï kiS¾ ifydaorhd


wm fj; tjkafka 2012 j¾Ifha§h' Ôú;h
fkdleu;s" urKh fkdme;+" yqfola ld,h
muKla wfmalaId l< ta wmQre iyDohd fï jk
úg Ôj;=ka w;r fkdue;' kuq;a Tyq wmg ;nd
.sh mKsúvfha l,a bl=;aùula isÿù fkdue;'
Tyq úiska iuìug 2012 § ,shk ,o fuu ,smsh
wm úiska kej; m, lrkq ,nkafka Tyqf.a
ukqIHh;ajhg" fifkyig f.!rjfhks'

t
od ud¾;= 14 odhs' tÈk ;rï ud yo lïmd l< fjk;a
Èkhla ug u;l ke;' úúO;ajh ;=< talSh;ajh;a
talSh;ajh ;=< úúO;ajh;a ;snQ miair k.rh ug
wd.ka;=l ù we;' fjkod WoEik iskyuqiq uqyq‚ka ud
yd iskdiqKq" ud yd l;d ny l< isxy, ñ;=frda ud u`.
yß;s' jeiS .sh k.rfha ish¨‍ lvms,aj, iqÿ fldä yd
l¿ fldä ug w; jkhs' l=ulafoda úrilhla ud yg
oefka' ud jy jyd fiajd ia:dkh fj; msh keÕ=‍fjñ'
f.aÜgqfjka we;=¿fj;au —;ïìfhdxf.a f,a fndkav ´fka˜
hs ud yd tlg wä .eiQ ñ;%fhl=f.a r¿ joka ud ijk;
jels‚' kñka uqia,sï jQo lsisod bia,dï ne;suf;l= fkdjQ
ud bka fkdie¨‍fka jvd;a ixfõ§" udkjjd§ oelaula
l=vd l, mgka ud ;=< mej;s neú‚' .=re úfõld.drfha
udf.a W.;a ñ;=frda isÿ ù we;s weneoaÈh úia;r lf<dah'
tl u,lg fmï l< ;reKhska fofofkl= ks¾u, jQ;a"
mdßY=oaO jQ;a" wl,xl jQ;a fma%uh kñka tfll=f.a yoj;
midre jkakg msysfhka wek we;' msys myßka ñh .sh isy,
oñ<
fmïj;d isxy, cd;slfhls' msys wekqu t,a, l< fmïj;d
uqia,sï cd;slfhls' u,g cd;s wd.ï l=, fNao ke;' isxy,
;reKhdf.a /lshdj ;%Sfrdao /lshdjhs' uqia,sï ;reKhdf.a

uqia,sï
/lshdj o ;%Sfrdao /lshdjhs' ug iqks,a tÈßisxy .hk
jika; l=udr fldnjl ,shQ —m,xÑfha ,S brefõ wms
tlg˜ .S;h isysm;a úh' tfy;a ,S brE ñ;=rka fofokd

l,HdK
fuf,i urd .;af;a ke;' —wehs uiaisfka fmï lf<a wms
tl u,g˜ hkqfjka ;efjk w;r —kqUj;a ke;sfõo fyg
ug ilsi|fka˜ hkqfjka ;u ñ;=rd fma%uh ksid wysñfõ
hehs fidúka <;efjhs' tfy;a fï fma%uh fl<jr jQfha
;u ñ;=rdf.a mmq leke;a; fom¿ lrñks'
is; fndfyda ÿr Èj hoa§ ìß|f.ka ,o ÿrl:k
ñ;=rks
weu;=ulska mejiqfka zuqia,sï biafldaf, jy,d" <uhs
tlal hkak fouõmsfhda fmdrlkjdZ lshdhs' uu k.rh uu ;ksù
isáñ
fj; msh ke.Sñ' uqia,sï wkkH;dj fy<sfj;ehs —bcdí˜
^ysia m<|kdj& .,jd ;%Sfrdao r:j, yd lä .ukska
uqia,suqka ksfjia fj; msh k.;s' fmd,sia n, we‚ yd
S.T.F‍. fin¿ka wú wfudardf.k wäfhka wäh isgf.k
isá;s' isxy, ;reK msßia ish¨‍ fj<|ie,a jeiSug lvfhka
35
ug udjke,a, fÄojdplh;a"
lvhg wK lr;s' k.rfha nKavdrfj, ì÷Kqjej fÄojdplh;a"

iuìu 2019 uehs


gh¾ ms<siafi;s' fmd¨‍ uq.=re nÿ,a, fou< nd,sld úoHd,fha m¾od
f.k ;reKfhda oyia .Kkla ^uqia,sï ldka;d ysia m<|kdj& m%Yakh;a
fm<md,s h;s' rd<ydñ,d Bg iïnkaOfhka mqj;am;aj,g ,shQ whqre u;la
miq miska .uka lr;s' tla úh'
uqia,sï fydag,hl tla fodrla uqia,sïjreka wka;jd§kah'
újr ù we;' —wfvda'';ïìhd uQ,O¾ujd§kah' ú[a[dKjd§kah' uu
jymsh lf☠fydag,fha lshñ' tfy;a kì;=ud lsis úfgl;a mr mK
uqo,d,sg ^kdkdg& fyd| lEula keiSu wkqu; lr ke;' u;= Njfha§ w,a,d
o ,eì‚' ;ks fodro jeiS hhs' foúhka jykafia ñkS jf,a§ jir 50"000
nia Odjkh uq¿ukskau weK la ^lnqß,a jd,al& m%Yak lrk nj bia,dï
ysg we;' ckhd ysia Æ Æ w; ne;su;=kaf.a u;hhs' bka m<uqjekak hd{d
Èj h;s' —i¾" gjqug hkak l<d o hkakhs' fojekak ñkS uerefõo
tmd'˜ uf.a wdorŒh ñ;=rka hkakhs' tfiakï miair msysfhka wek
mji;s' —ux upx uefrkafka ;reKhl= uerE uqia,sï ;reKhdg fyd|
fome;af;kau .=á ld,d' tal jefâh'
iqkaor urKhla˜ uu ms<sjoka nqoaO O¾ufhao fld;eklj;a —;ïìfhda
foñ' urlal,fhda yer ish¨‍ i;a;ajfhda ksÿla
ug 1983 isxy, - fou< fõjd˜hs i|yka ke;' fï rd;%sfha udf.a
flda,dy,h isysm;a fõ' 15 Èh‚hka fofokd iqjfia kskafoah' ìß|
jeks úfha mdi,a isiqfjl=j
isá ug tod fou< ckhd ùÈ
ñksid w,a,d foúhka jykafiag wm fírd fok
f,i hd{d lrhs' n,a,kaf.a Wvq ìreï y~
Èf.a ÈjQ whqre isys fõ' fmdfrda foúhka wefia' fjkod ySka wähla .id i| foi
myrlska kd.i,ï uqo,d,s weo uejQjd n,d isák ud yg i| .sks f.k we;s nj
jegqKq yeá isysfõ' r;a;rka fmfka' fï rd;%sh ìhlreh' ud urkakg
nvq lvj,ska fidrd.;a ñil meñfKk isxy, ñ;=rks" kqU,dg ;du;a
r;a;rka fnod .kakg zcd;s foúhka ud wdorh l< nj fï i| mjidú' jvd;a
ysff;ISkaZ fmdr lE yeá isys
fõ' todìfhka ;%ia;j wm ñksid ixfõ§ ñksia yoj;la we;sj ud bmÿfkñ' ta
yoj; ukqIH;ajfha kdufhka kqU,dg mqod
ksjfia ieÕj isá zfmßhmq,a,Z fkduejQ ud ñhefokafkñ'
yd ziskakmq,a,Z ug isysfõ'
lsishï ìhlska uyo ie,S
fial ud lsisu foúfhl= woykafkaj;a úYajdi
lrkafkaj;a ke;' ñksid foúhka uejQjd
hhs' cd;shla ckauhla .ek ñil foúhka ñksid fkduejQ fial' uu
fkdis;+ ug uqi,audkqfjla udlaiaf.a lshuk fnfyúka w.hñ' Whkla
hk yeÕSu fudaÿ ù ;j ;j;a jqjo w,xldr jkafka úúO jQ .iska u,ska
ud ìhg m;a lrhs' yd;ami hqla; jQ úfgl hehs hkak wo uu ms<sfkd.
md¿h' uu ksjfia ljq¿fjka ksñ' úúO;ajh jeä jkakg jeä jkakg
tî n,ñ' —ÈkQ cd;sh jákd .egqï jeäjk nj mila lf<ñ' Ôú;h
isxyf,a wNsudk jQ oeh fï ms<sn| h<s;a is;kakg fï zcd;s jd;a‍i,HhZ
isxyf,a˜ ug fudys§ka fn.af.a ug n, lr isà' uu iskyfikakjqka iuÕ
y~ wefia' miair m%dfoaYSh je<fmñ' je<fmkakjqka iuÕ iskdfiñ'
iNd Pkaofha§ jeäu ukdm jvd;a udkjjd§ jQ;a iqixjd§ jQ;a hym;a
,nd f.k iNdm;s jQ ldo¾ f,djla ;ekSfï udf.a m%d¾:kdj ì| jeà
whshd isysfõ' wms foaYmd,fka§ we;' cd;sjdofha úIl=re i¾mhd udf.a
isxy, fou< uqia,sï fNaohla mduq,g meñK oIag lr we;' isxy, øäv
ke;sj ldo¾ whshdg Pkaoh l,HdK ñ;=rks" uu ;du;a kqU,dg wdof¾
ÿkafka Tyqf.a ukqiailu lrñ' wjika jYfhka nqoaO NdIKhlskau
ksid;a Tyq .ug jevla lrk udf.a fï igyk ksud lrñ'
ñksfila ksid;ah' tfyõ wms —Ôú;h fkdleue;af;ñ
wo isxy, - uqia,sï foms<lg urKh fkdm;ñ'
fn§ isáuq' yqfola ld,h muKla
wfmalaId lrñ˜
36
Wka
iuìu 2019 uehs

oek isáhy
oyj, ksudù
wkaOldrh t<fUk nj
iqfoda iqÿ §ma;shlska

isxy f,a
WoEik meñfKk nj
l,a;shd isgu
Wka oek isáhy'
ÿ.sfhdao hdplfhdao
fjf<kaokao "fmdfydi;=kao
yïnhka oelmqjyu n,ud¿ l=l=¿uia WoEikg f,dn n¢k nj
weÕ ud¿ kgk tl jf.a o nx wr yrla md;rihg fm< .efik nj
lik .;s oefkk tl uia lfå jykakg l,a;shd isgu
udr isxy,lula fouq wms;a ifmdÜfgl Wka oek isáhy'
mr fou< oelmqjyu ksÿla fjkafka fudg o mkaif,a fndam;a ief,k nj
fkdfodlska ysf;k tl fuf,dj yeu i;a;ajhu m,a,sfha .S;sld .efhk nj
o;añá lefjk tl idÿf.a fmryerg ix;=Iaáfhka Woaoduj
udr isxy,lula wms;a tlafjuq upx ñksiqka ;ek ;ek frdo n¢k nj
l,a;shd isgu
iqkak;a lrmqjyu f;dmams oeuq yïnhj
Wka oek isáhy'
yqÕ fj,d mq¿jkaÆ Wkaf.a È. há /jq<
mõ wfvda bjikak ner .;sh fkdfnda fudfyd;lska
Wkaf.a .Ekq ál udr isxy,lula wyi .=.=rd yef,k nj
foúhka mrojd
uq¿ weÕu jyf.k whs;Ska .ek fydhk
hlaIhska rc lrk nj
l¿ mdg we|f.k n,h fnokg lshk
l,a;shd isgu
Wka ú¢k wmd ÿl fou<dg nksk tl
Wka oek isáhy'
mq¿jka o Wyq,kak udr isxy,lula
weia bia iï f,a lS;= ù
f.ß uig f,d,a lrk
yïnhj oelmqjyu pQ,dkkao iurkdhl l÷ fuka f.dv .efik nj
y¾ohka fYdalfhka mqmqrd
mmqj weúf<k .;sh
há.sßfhka lE .ik nj
udr isxy,lula
l,a;shd isgu
uerek Wka .ek ÿflka Wka oek isáhy'
mdk ;shkd fou<d
Wka ish,a, oek isáhy'
oelmqjyu u< mksk
iajdóks æ
udr isxy,lula
is;d u;du Wka
ud w; w; yeßfhdah

»YKïv
udf.a m%shhka

iuìu iqkanqka fjk ieá n,d isáhy'


iajdóks æ
Wka wm flf¾ wkqlïmdfjka
ñ<la kshu l<dyqh'
ish oyia .=Khlska isfhd<`.g ±fkk iajdóksæ
uQksiaiï je,la fkdokakd Wka ish,a, oekf.k;a
Ôú;hl WKqyqu mo je,l wuqKd wmg tjkak' fkdokakd fia isáfhdah'
samabima@rightsnow.net
iuìu flïìu" j¾K risld .=Kj¾ok
24$13" úchnd udj;" kdj, mdr" kqf.af.dv'
37
wd.u fn!oa
wd.u fn!oaOO kï

iuìu 2019 uehs


cd;sh l=ulao@

zis
xy, nqoaOd.uZ nqÿ oyug f,ih' kuqÿ nqÿ oyu
imqrd mgyeksh' tys msß;a iÊcdhk jeks
kñkau th meyeÈ,sh' Ydka;s l¾u wkqu; l<
nqoaOd.u" isxy, jkafka flfiao@ oyula fkdfõ' fuh miq
th ish¿ ukqIH j¾.hdg fmdÿ ld,hl tl;= jqjls' nqÿka
oyuls' isxy, nqoaOd.ïlrefjda idu[a[M, iq;%fha§ th
nqÿ oyu flf<iñka isá;s' th meyeÈ,sj olajd we;'
we;=<;skau flf<iSuls' tneúka nqreu úmiaik Ndjkd
th Nhdklh' Bkshd isxy, iïm%odhhla wkq.
nqoaOd.u ,xldfõ jHdma; jkafka ukh lrK oekg ðj;=ka w;r
19 jk Y;j¾Ifha we;sjk fn!oaO ke;s m%uqL úmiaik .=rejrhl= jQ i;H kdrdhka
mqkreoh;a iuÕhs' fn!oaOd.fï w k a ; j d § k a f.dfhkald fuu ;;a;ajh fufia meyeÈ,s lrhs'
ke;s w;r we;af;a isxy, fn!oaO wka;jd§kah' zTn fodia;r jrhl=f.ka fnfy;a jÜfgdarejla .;a
nqoaOd.u;a isxy, nqoaOd.u;a mg,jd fkd.; hq;=h' úg Tn ta fnfy;a fndkjdo tfia fkdue;s kï
ish,a, w;yeÍu isxy, nqoaOd.ïlrejl=g l< fnfy;a jÜfgdarej iÊcdhkd lrkjdoZ hk mekh
fkdyelalls' ulaksido h;a Tyq cd;sh Wmdodk Tyq k.hs' msßisÿ f:rjd§ nqÿ oyu isxy,hdf.a
lrf.k isák neúks' f:rjd§ .%dujdiS NslaIqjf.a ixialD;sh ;=< úlD;s ù ;sfí' Tyq msß;a iÊcdhkd
uQ,sl j.lSu ks¾u, nqÿoyu m%j¾Okh lsÍuhs' lrñka hqoaO lrkafka ta ksidh' isxy,hd nqÿoyug
ulaksido h;a NslaIqj NslaIqjla jkafka;a Tyqg isjq l, úYsIag;u foh jkafka ;%smsglh .%ka:drEV
mih ,efnkafk;a nqÿka jykafia ksid neúks' lsÍuhs' tfukau miqj md,shg fmrÆ fy< wgqjd
cd;sh wdrlaId lsÍu Tyqf.a j.lSu fkdfõ' th iïmdokh lsÍuhs'
.syshkaf.a j.lSuls' ks¾u, nqÿoyu m%j¾Okh l< nqÿ oyfï yrh jk úmiaikd Ndjkdj oeka
yelafla nqÿkaf.a O¾ufha uqLH mrud¾:h jQ ;ud ngysr rgj, m%p,s; fjñka ;sfí' hqfrdamd rgj,
ms<sn|j fiùug ck;dj fm<Uùu u.sks' l=vd mdi,a orejkag Ndjkdfõ uq,sldx.h jk
ta wkqj isxy, nqoaOd.u;a" nqÿka jod, O¾uh;a zi;shZ W.kajkq ,efí' ngysr ffjoHjre wd;;shg
tlla fkdj folls' uydhdk iy jc%dhk wd§ m%;sldr jYfhka zwdkdmdki;s NdjkdjZ ks¾foaY
iïm%odhhka we;sjqfha úúO O¾u ix.dhkd j,§ hï lrkakg mgka .;af;a 1970 .Kka j,h' wkd.;fha§
woyia j,g úreoaOjQ NslaIqka úiska fjku ksldhhka isxy, nqoaOd.ï ldrhkag msßisÿ nqoaOd.u ngysßka
msysgqjd .ekSu ksidh' f,dj mj;sk f:rjdo oyu bf.k .ekSug isÿjqjfyd;a ud mqÿu jkafka ke;'
wkq.ukh lrk rgj, ^Y%S ,xldj" ;dhs,ka;h" isxy, nqoaOd.ug úreoaO ish,a,ka ksrd.ñlhka
nqreuh" ldïfndach& tlu ;%smsglhla wkq.ukh jkafka kï tjeks w¾:l:k j,g wkqj nqÿkao
lrkq ,efí' ;ukag ys;=uf;a nqÿoyu fjkia msgia;rfhla úh yelsh' isxy, nqoaOd.u flfrys
l< fkdyel' uyd mßksíndk ;ryla uf.a ke;' uu th
iq;%fha nqÿka foaYk l< i;r úfõpkh lrñ' ula ksido h;a
uyd wmfoaYhka wkqj hfula nqÿ th nqÿ oyug mgyeks ksidh"
oyu ms<sn|j hï w¾:l;khla wd.u fn!oaO kï cd;shla ;sìh
fohso th nqÿoyfï iuia;hg fkdyels ksidh' •
tlÕ úh hq;=h' nqÿ oyfï moku y¾I .=Kfiak úiska iuìu
Ys, iudê m%{d fõ' bßod ix.%yhg ,shk ,o ,smshla
w;S;fha isxy,fhda hqo iïnkaOfhka we;s jQ f*aianqla
jeÿfka msß;a iÊcdhk uOHfha ixjdohl§" ,smsh iïnkaOfhka
njg we;eïyq fmkajd fokafka mek ke.=Kq mdGl woyia j,g
nqÿoyu yd isxy, cd;sh w;r Tyq úiska ÿka ms<s;=re wdY%fhka
we;s iïnkaOhg WodyrKhla ilia lrk ,o ,smshls'
38
iuìu 2019 uehs

Tõ"
tal ,iaik
.ula''
—tlu udkj rEmhlaj;a keye' y|" ;re" br" O¾u pl%" frdao"
j;ai,d Èidkdhl
w,amkd" Ydlm;%" u¾f;dakaä" weia" l;sr" rjqï" ;%sfldaK" ;s;a"

w
yoj;a" Èhuka;s yev wd§ jYfhka udkj jxYl;dj, tk fndfyda
ñksiqka Ndú;d lrmq ixfla;j,ska msreKq uy fmdf<djla jfÜ ka;¾cd, o;a; wkqj
iuia;hla f,i .;a
iuk,a¨‍ b.sf,kjd''''˜' ta ksYaYxl úfÊudkakf.a zy| m¨jhs ;ks
l,ays f,dj iduldó
;rejhsZ lD;sfhys cd;ska w;r iuÕsh we;s lsÍu Wfoid mdi,l hehs ms<s.ekSug ,laj we;s
ì;a;shl mska;dre lrk ,o Ñ;%hla .ek i|yka jk wdldrhhs' rgj,a .Kk 11 ls' úlsmSähd
th nyqúO ixialD;shlska hqla; rgl cd;Ska w;r iu`.sh we;s úYajfldaIfhys we;s mßÈ bl=;a
lsÍu Wfoid ñksiqkaf.a is;a ;=,g wdorh keue;s îch jmqrñka jif¾ l< úu¾Ykhkag wkqj
wmf.au wfkld .ek jvd;a <xj is;Sug fm<Uùula we;s lrk rgj,a 163la w;=ßka iduldó
wdldrfha lD;shls' nj iïnkaOfhka Y%S ,xldjg
,xldj ;=< úúO ck j¾. j, wd.ï j, ñY% ùfuka ,dxlSh ysñj we;af;a 67 jk ia:dkhhs'
ixialD;shlska hq;a úúO wd.ï yd yd ixialD;Ska fndfydauhla fï tkhska fmkS hkafka wNd.
jk úg ìysj ;sfí' ,dxlSh uqia,sï ixialD;sho tjekakls' fhaukh" Hhiïmkaku ;;ajhl Y%S
brdlh" Bðma;=j" kef.kysr wm‍%sldj" mlsia:dkh" uef,aishdj" ,xldjl fkdmj;sk kuq;a
bkaÿkSishdj" ud,Èjhsk" we*a.ksia:dkh jeks rgj,ska ,xldjg iduh fyd¢ka lr .ekSug kï
;jÿrg;a jEhï l< hq;= nj;ah'
meñ‚ bia,dóh ck;dj ishjia .Kkdjla ;siafia ,xldfõ Ôj;a
ta tys jákdlu wxlhla ;=<
fjñka" úúO m%foaY j, ;snqKq iudÔh yd ixialD;sl miqìï muKla fldgq fkdjk nj;a
j,g wkq.; fjñka nyqrEmShj ,dxlsl uqia,sï ixialD;sh ìys yoj;a isidrd me;sr hk .sKsh
ù ;sfí' fn!oaO iy yskaÿ ixialD;sj, wdNdiho ,eî we;s fuu fkdyels ;rï jk wdYs¾jdohla
uqia,sï m%cdj z,dxlsl uqia,sïZ w¾:fhka f;areï .ekSu ;=<ska jk nj;a fï Èkj, isÿjk
fjku cd;shla hk ixl,amfhka neyerj ,dxlSh cd;sfhau tla isÿùï o wjqreÿ ;syl hqoaOfha
ck fldgila f,i je<| .; yels jkafkah' fï lshkakg hkafka wñysß w;aoelSïo Tiafia o wms
y|" ;re" br" O¾u pl%" frdao" w,amkd" Ydlm;%" u¾f;dakaä" weia" wjfndaO lrf.k isák neúks'
l;sr" rjqï" ;%sfldaK" ;s;a" yoj;a" Èhuka;s yev wd§ jYfhka wfkalúO Ôjk wNsfhda."
udkj jxYl;dj, tk fndfyda ñksiqka Ndú;d lrmq ixfla;j,ska .eyeg ueo iu`.siïmkakj
msreKq iuk,a¨ b.sf,k z.ulaZ .ek mdGlfhla wm fj; tjk úúO cd;Skag Ôj;a úh yels
,enQ l;djls' nj;a th fl;rï iqkaoro hk
› miqmsfgka'' 39
kmqre ySkh

iuìu 2019 uehs


fkdfjuq
<uqka ksÈ iqj
ì|sk

fu h mska;+r ;=kla
.ek l;djls' tla
mska;+rhlska oelafjkafka
wdrlaIdj Wfoid mdie,g
meñfKk orejkaf.a fmd;a
nE.a yuqodj iy fmd,Sisfha
ueÈy;a ùfuka mÍlaId lrk
wjia:djls' fmd;a nE.a f.dv
.id we;s wfkla mska;+rh
udjke,a, uhqrmdo uOH uyd
úoHd,fhks' ta tu mdif,a
.=rejreka úiska úksúo
fmfkk nE.a j, fmd;a
/f.k fkdwd orejkaf.a
fmd;a nE.a Tjqkaf.ka bj;a
lrñka mdf¾ f.dv .id we;s
mska;+rhls' mdie,a orejka
y~ñka fmd;a ál muKla
/f.k mdie, ;=,g /f.k
.sh wdldrh ms<sn|j wmg
jd¾;d úh' <ud ukig ióm
jk f,iska .=rejrfhl=
úiska mdie,a nE.a mÍlaId
lrñka <uqkaj mdie, ;=<g
j.;a ukdj ms<sôUq l< .ïudkhl flá ixpdrhl ksr; .kakd wfkla mska;+rh
jkakg miq.sh Èkl ug yels úh' fld<U isg lsf,daóg¾ jd¾;d jkafka l¨;r YS%
111 la muK .sh ;ek l=reKE., kdrïu, fydfrdïndj foajdkkao úoHd,fhks'
fyafkaf.or .ïudkh yuqfjhs' tu .ïudkfha uqia,sï fï Wml%uh Tyq úiska
yd isxy, mjq,a fndfyda .Kkla fjhs' uqia,sï mjq,a fhdodf.k we;af;a mdie,a
lsysmhl uq,a .ïudkh fyafkaf.or jk kuq;a ;j;a orejkaf.a is;a ;s.eiaug <la
uqia,sï mjq,a /ila W;=re kef.kysr hqouh jd;djrKh fkdjkd whqßka wdrlaIdj
mj;sk ld,fha tu fom<d;a j, isg mÈxÑhg meñ‚ o /l .ekSu Wfoidh' fï
whhs' mska;+r ;=fkka wm wh;a
fjk;a .ïudkhlg meñ‚ho Ôú;h f.dvk.d úh hq;af;a fld;kgoehs
.kakg fyafkaf.or uq,a.u fldg.;a uqia,sï fukau is;kakg bv ie,eiaùu
isxy, mjq,a j, ck;djf.kao ,enqfKa fkduo iyfhda. fujr iuìfï wruqKh'
hla nj ixpdrfha§ ug yuqjQ W;=re kef.kysßka meñ‚ cd;sl wdrlaIdj /l .ekSu
uqia,sï jeisfhda lsysmfofklau m%ldY l<y' tfiau tu w;HjYHh' tfukau ish¨u
.ïudkfha isxy, ck;djo i|yka lf<a Tjqka uqia,sï wdldrfha wka;jdohg yd
mjq,a iu`. b;d iu`.siïmkakj Ôj;a jk njhs' ;%ia;jdohg úreoaO úh
Ôjk jD;a;sh f.dvk.d .kakg fukau tÈfkod hq;=uh' kuqÿ wdrlaIdfõ
lghq;= lrf.k hdugo tu .ïudkfha jeishka orkafka kdufhka NS;sh;a ielh;a
uy;a wdhdihla kuqÿ wjHdc;ajh" wysxil;ajh ir, nj iudcfha fkdjmqrñka
/¢ Tjqkaf.a Èú fmfjf;ka bf.k .kakg we;s mdvï ishqïj ìÿKq is;a iqjm;a
fndfydah' fyafkf.or .ïudkfha jdih lrk uqia,sï l< yels fuu l%uh uq¨
yd isxy, m%cdj ;=<ska olakg ,efnk ffO¾hhiïmkak rgu wkq.ukh l< hq;= nj
ksy~ Ôjk rgdj yd iu`.siïmkak nj ziyÔjkfha wmf.a fhdackdjh'•
Ñ;%hlaZ f,iska ud yoj; meyer .;af;ah' •
kmqre ySkh
fkdfjuq
<uqka ksÈ iqj
ì|sk 49››

iuìu

;eme,a fomd¾;=fïka;=fõ M 109


,shdmÈxÑ wxlh foaYSh ;eme,a .dia;= f.jk ,§
QD/193/News/2019 Inland postage paid

wdmiq
ziuìuZ
wxl 24$13" úchnd udj;"
kdj, mdr" kqf.af.dv

kqf.af.dv" kdj, mdf¾" úchnd udjf;a" wxl 24$13 ys msysá rhsÜia kõ laf,laáõ f*da äfudl%is úiska
fld<U 10" m<uq ud<s.dlkao mgquf.a" wxl 23$1" ys msysá äihska isiagï uqøKd,fhys uqøKh fldg m%isoaO lrk ,§'

You might also like