Professional Documents
Culture Documents
2019 uehs
ldKavh 09 l,dmh 11
iuìu
ñ, re'50$-
#85
wdrlaIdfõ
wdrlaIdj ISHARA S. KODIKARA - AFP
cover story
samabima@rightsnow.net
www.samabima.com
yxi
yxiruqo,
facebook/samabima
ruqo,
yxi
ruqo, yxi
ruqo,
yxi
mgqk yxi
ruqo,
ruqo,
contents
jelsh 03
w;awvx.=jg .ekSï iy
r|jd ;nd .ekSï j,g wod< kS;s 20 - 22
yÈiais wehs@ 24 - 25
34 - 35 wdrlaIdj
iuìu flïìu 36 wd.u wmj wdrlaId lrk
w;r iuyrúg wmg wd.fuka
wd.u fn!oaO kï cd;sh l=ulao@ 37
wdrlaId ùug isÿfõ' wdrlaIl
Tõ" tal ,iaik .ula 38 - 39 wxY wmj wdrlaId lrk w;r
we;eï úg wmg wdrlaIl wxY
j,ska wdrlaId ùug o isÿfõ'
tf,iu wdrlaIl wxYj,g
WmfoaYl l¾;D - m%fndaO r;akdhl
wd.ñl wdrlaIdj ,efnkjd
l¾;D uKav,h- reúks wfhaId ìh.u" chks wfífialr fiau wd.ugo wdrlaIl wxYj,
.%e*sla ks¾udK yd msgq ieliqï - frdIdka fikr;a /ljrKh wjYH fõ'
3
md
ial= bßod m%ydrh iïnkaOfhka wdKavqj Wfoidhs' kuq;a fï m%ydrh;a iuÕ fï ldrKd
j.lSï iy.; jqj;a iudchla f,i th ;=ku oeä f,i wNsfhda.hg ,laúh' fï .ek
wmf.a md,kfhka f;dr isÿùuls' kuq;a jHjydrfha§ wikakg ,efnkafka zTkak ixys|shdjZ"
thg m%;sl%shd f,i miqj jßka jr mek ke.=k cd;sjd§ z´lo m%cd;ka;%jdfoa fyda hymd,fkaZ zoeka ikSmo@Z
iy wd.ïjd§ m%ydrhka j<lajd .ekSug fkdyels f,ih'
ùu iïnkaOfhka wdKavqj fukau iudch f,i wmo m%cd;ka;%jdoh fyda ixys|shdj hkq l,ska iQodkï
j.lsj hq;=h' mdial= bßod m%ydrfha lïmkh;a iuÕ lrk ,o zfräfïâ nvqZ fkdfõ' fjk;a f,ilska
w~kak ysá flkdg weyeg we`.s,af,ka wekakdla lSfjd;a taajd wdlD;Ska ñi wka;¾.;hka fkdfõ'
fuka wm iudcfha fldfydu;a l%shd;aul fjñka tajdg f;areï tkafka wm ish¨ fokd isÿlrk úúO
;snQ wka;jd§" cd;sjd§" wd.ïjd§" nyq;aj úfrdaë" l%shdldÍ;ajhka u`.sks' taa ksid m%cd;ka;%jdoh ;=<u
wêldÍ u;jdohka fõ.fhka bÈßhg wdfõh' ta nj m%cd;ka;%jdoh hk w¾:hg mgyeks isÿùï isÿúh
my; ksÍlaIKhka weiqßka jgyd .; yelsh' yels w;r" ixys|shdj ;=<o ixys|shdj hk w¾:hg
01' udOH úiska lreKq jd¾;d lrkjd fjkqjg ;Skaÿ mgyeks isÿùï ´kE;rï isÿúh yelsh' ixys|shdj
,nd §u iy m%cd;ka;%jdoh hkq wjidkhla fkdue;s
02' O¾u pl%h iy kefõ iqlaldku w;r fjki .ukls' uE;ld,Sk isÿùï hkq tu .ukg t,a, jQ
fkdy÷kk wd.ñl fmd,sishla ìysùu ndOdjka fkdj ieneúkau taa .ufka wjYH;djh ;j
03' wêlrKhg wmydi lsÍu je/oaola fkdjk ;j;a ;yjqre l< isÿùïh' tfiau m%cd;ka;%jdoh
;;a;ajhg m;aùu ;=< foaYmd,k ia:djr;ajh hkq taldêm;s fyda
04' isxy, ck;dj ÿ¾j, cd;shla hehs NS;sldjla u¾okldÍ md,khl ;sfnk foaYmd,k ia:djr;ajh
f.dv ke`.Su fkdfõ' m%cd;ka;%jdoh ;=< foaYmd,k ia:djr;ajh
05' isú,a iy foaYmd,k whs;sjdislï mk; u¾ok hkq isÿùï iuÕ p,kh fjñka mj;ajd.kq ,nk
kS;shla f,i Ndú;d lrñka f,aLlfhla jk ia:djr;ajhhs' iudcfha p,khka iu`. foaYmd,kho
Yla;sl i;al=udr È.ska È.gu isr.; lr ;eîu .uka lr kj yevhka ks¾udKh lrhs' ,xldfõ oeka
06' /ljrKh m;d rgg meñK isák irKd.; mj;skafka tjeks ;;a;ajhls' §¾>ld,Skj rglg
m%cdj iïnkaOkafhka ffjÍ iy.; u;jdohka hym;a jkafka tjeks ;;a;ajhls'
me;srùu tfia kï rfÜ ieneúkau mej;sh hq;af;a
07' nqoaOd.fï yrhka iy tys lshfjk iyÔjkh wdh;ksl ia:djr;ajhls' jHjia:dms; wdh;k
ms,sn| l;d lsÍu wfn!oaO fohla f,i fmkajd rfÜ foaYmd,k ;,fha l=uk fjkialï isÿ jqj;a
w¿;a zisxy, fn!oaOZ wd.ula ks¾udKh lr ck;dj fjkqfjka ish ld¾hNdrh bIag isoaO
.ekSu l< hq;=h' miq.sh ld,fha§ wêlrKh" ue;sjrK
08' ish¨ uqia,sï cd;slhka ;%ia;jd§ka f,i oelSu fldñIka iNdj" fmd,sia fldñiu" udkj ysñlï
09' mdi, bÈßmsg yuqod l|jqre ks¾udKh lr .ekSu fldñiu wd§ wdh;k hï hï wvqmdvq iys;j jqj;a
10' yÈis kS;s m%;smdok iy ;%iajdoh je<elaùfï kS;s ish l%shdldÍ;ajfhka taa nj ;yjqre lf<ah' rgu
ish,a,gu Wäka mj;S hehs is;Su tlai;aj cd;sl wdlaIdj ms<sn|j wjOdkh fhduq lr
11' by; woyiaj,g mßNdysrj isák ´kEu wfhl= ;sfnk fudfyd;l cd;sl wdrlaIdjg wod, kS;sÍ;s
tka'Ô'´' ldrfhl= fyda fvd,¾ ldlafll= f,i ms<sn|j fukau udkj ysñlï fldñIka iNdfõ
kï lsÍu ld¾hNdrh ms,sn|jo fujr iuìfï jeä bvla
fjka jkafka taa ksidh'
fï ish¨ ksÍlaIKhka iïnkaOfhka fujr m%cd;ka;%jdoh" ixys|shdj" hymd,kh" iy
iuìu ,smsj, fjka fjka jYfhka wjOdkh wdh;ksl m%;sixialrK fjkqfjka wmf.a uykaish
fhduq lr we;' m%Odk Odrdfõ isxy, udOH wmf;a f.dia ke;' rg fï ;;a;ajfha fyda mj;skafka
wjldYh ck;dj .e,S isák ñ;Hdfjka uqojk taa ksidh' taa ksid l,lsßh hq;= ke;'•
4 O¾upl%h
fkdy÷kk wh
iuìu 2019 uehs
nqÿ oyu
wdrlaId lsÍu
hdmkh úYajúoHd,fha
isxy, wOHkdxYfha fÊHIaG lÓldpd¾h
idñkdoka úu,a
md
ial= Èk m%ydrhg udihla msfrk wo
Èkh jk úg tu isoaêh wrNhd u;=j
we;s ixjdofhys§ W;al¾Yjhg kef`.k
PdhdrEm f.dkakla wdY%s;j kef`.k m%Yakhla fuu
,smshg uQ,drïNh fjhs' tu PdhdrEm f.dkak
;=<ska biau;= lr fmkajkafka wd.ñl iyÔjkh
fjkqfjka uqia,sï ckhd u,a myka iy fn!oaO
Oc iys;j mkai,a hEuhs' wd.ñl iyÔjkhg
kso¾Ykhla f,iska w;sYfhdala;shg kexfjk fuu
PdhdrEm f.dkak ms<sn|j uf.a isf;ys u;=jk
uQ,sl .eg¨j fuhhs'
mdial= Èk m%ydrh;a ta wdY%s;j meK ke`.=Kq
m%pKav;ajh;a wdY%s;j wjOdkh fhduq lsÍfï§
wfkl=;a fndfyda lreKqj,g wod<j fukau
wd.ñl iyÔjkh hkakg wod<j;a nrm;, .eg¨
cks; l< isÿùï folla i|yka l< yelsh' thska
tlla kï fuu fÄockl ;;a;ajhkag fya;= jQ
wdrïNl isoaêh jk l%sia;shdkq foajia:dkj, isÿ
l< urdf.k uefrk fndaïn m%ydrhhs' fojekak
kï tu m%ydrj,g miqj i;s follg;a jvd ld,hla wd.ñl ia:dkj,g f.dia iudj wheo isàuhs' isÿúh
bl=;aj .sh miqj isÿ l< ñkqjkaf.dv iy l=<shdmsáh hq;=j ;snqfKa fuhh hkak wd.ñl iyÔjkh hk
m%foaYj,§ uqia,sï ck;djg iy uqia,sï wd.ñl úIh ms<sn|j is;k flfkl=g jgyd .; yels ir,
ia:dkj,g t,a, l< m%pKav m%ydrhhs' fuys§ m<uq lreKls' kuq;a fuh tfia isÿ fkdù fuu isoaêhg
m%ydrfha§ m%ydrlhka uqia,sï wd.ñl md¾Yajhg wod<j lsisu fudfyd;l mSä;hd njg m;a fkdjQ
wh;a jQ w;r mSvdjg m;a jQjka m%Odk jYfhkau isxy, fn!oaO md¾Yajh lrd hEug m<uqj ;uka
l%sia;shdkq wd.ñlhka úh' fojekafka§ m%Ndrlhka mSvlhdf.a md¾Yajhg ;,a¨ ùu ms<sn|j idmrdë
jQfõ isxy, fn!oaO hk md¾Yajhg wh;ajQjka jk ye`.Sfuka o fojkqj ;uka mSä;hd njg m;aj we;
w;r mSvdjg m;ajQfõ uqia,sï wd.ñlhkah' tfyhska hk wirKnfjys fõokdfjka o fmf<k uqia,sï
wd.ñl iyÔjkh hk lreKg wod<j i<ld wd.ñlhdg isÿùu ,dxflah ixo¾Nhg wod<j fuu
n,kafka kï isÿúh hq;=j ;snqfKa m<uqj uqia,sï isoaê oduh f;areï .ekSug m%n, wdOdrhla fjhs'
wd.ñhka l%sia;shdkq wd.ñl ia:dkj,g f.dia iudj fuu mdial= Èk m%ydrh isÿùu;a iu`. l:dnyg
wheo isàuhs' tfukau ;u wd.ñl W;aijh fhfok ,la jQ tys we;s úfYaI;ajh f,iska m%ldYjQfõ
fjila fmdfyda Èk ;uka w;ska >d;khg ,la jQ fuh m<uq j;djg ,xldj —f.da,Sh ;%ia;jdofhys˜
mqoa.,hka fjkqfjka iy .sks ;nk ,o fN!;sl f.dÿrla njg m;aj we; hkakhs' ta wkqj
iy ixialD;sl foam< fjkqfjka fn!oaOhka uqia,sï fuu m%Yakh wdY%s;j u;=úh hq;=j ;snQ ixjdoh
5
fuu m%Yakh wdY%s;j u;=úh hq;=j ;snQ ixjdoh we;af;kau fhduq úh hq;=j ;snqfKa f.da,Sh
we;af;kau fhduq úh hq;=j ;snqfKa f.da,Sh ;%ia;jdoh f,iska ye|skafjk l%shdj,sh;a
;%ia;jdoh f,iska ye|skafjk l%shdj,sh;a tys iudc wd¾Ól iy foaYmd,k miqìu
ms<sn|j;a fï jkúg;a f.da,Sh uÜgñka
tys iudc wd¾Ól iy foaYmd,k miqìu
isxy,hd
ÿ¾j, lsÍu
fla' Ô' ms,sma Ydka;
hq;=j Ôj;aùu Bg fya;=jla jkakg we;' kuq;a
fld
á ixúOdkh mrdch lr Wod l< isxy,hkag uqia,sïjreka iu`. we;af;a iod;ksl
iduh iïnkaOfhka fl;rï .eg¨ wdfrdajls'
;snqK;a oi jirl ld,hla mqrdjg Bg uQ,sl fya;=j isxy,hka uqia,sïjrekaf.a
fndaïnhla mqmqrd fkdhEu yd iuQy >d;l fjk;a ixialD;sl ,laIK j,ska fndfyda ÿriaùu jkakg
isoaêhla we;s fkdùu i;=gg lreKls' tfy;a we;' ke;skï miqld,Skj we;sjQ wdfõksl .=ma;
mdial= bßod m%ydrfhka miqj ta úrduhg tla nfõ mqmqrd hEula jkakgo we;' uqia,sï iudch
lf<a kej;Sfï ;s;ls' mdial= bßod WoEik úoHq;a ;=< mj;sk wjD;Ndjh fï ish¿ m%Yakhkag
udOHhka úiska jd¾;d l< ta wiqN isÿùu isxy, lÈu mokula imhk nj kï ielhlska f;drj
iudchg uq,skau tla lf<a ys;d .kakg neß .=ma; mjikakg yelsh' ta flfia fj;;a mdial= bßod
njls' tfy;a hï ld,hla .;afj;au isxy, iudch m%ydrfhka miqj isxy, iudch ;=< lelEfrñka ;snQ
o isÿjQ uy;a úkdYfhka úix{ ùh' fldamh yd ffjrh biau;a;g wdfõ fkdikaiqka
isxy, iudchg uqia,sïjreka iu. úi|d .; f,isks'
hq;= m%Yak fldmuK ;snqK;a lf;da,slhka fyda isxy, fn!oaO iudc ;Srefõ Wreuh fjkqfjka
l%sia;shdkska fyda iu`. t;rï .eg¿jla we;af;a fmkS isák msßia ld,hla mqrd uqia,sï i;=rd
ke;' fjkialï úiska .eg¨ we;s lr;a tlu iïnkaOfhka l< wk;=re ye.ùï wkka;h' t,a,
cd;sl;ajhl ksidfoda fn!oaOhka lf;da,slhka fyda jQ m%ydrh;a iu. ta ish¨ wk;=re ye.ùï i;Hhla
l%sia;shdkska fyda iu. hï ifydaor;aj ne§ulska njg m;ajQ w;r wk;=re ye`.jQjka ùrhka njg
7
fjf<|fmd< ;=< uqia,sï wdêm;Hhg uqyqK
fokakg isxy, iudchg yhshla ke;' tfiau
uqia,sï ck m%cdfõ f.!rjh Èkd .kakg fkdyels
foaYmd,lhkag jeä jeäfhka isxy, fma%óka jkakg
we;af;a úYd, wjYH;djls' fï ldrKd folu bIaG
lula keoao@
fuu wjqreÿ 19 l isr o~qju tljr f.ù hk
mßoafoka ,nd ÿka neúka {dkidr ysñg wjqreÿ 6 l
Wmßu isr o~qjula ysñj ;snqKs'
reúks wfhaId ìh.u kuq;a {dkidr ysñ fï jkúg tu isr o~qjfuka
{dkidr ysñf.a isr o~qju udi 9la muKla f.ù f.dia ;sìh§ ckm;sf.ka
{dkidr ysñg isr o~qjï kshu lrkq ,enqfõ iudj ,en ksoyia ù isákafkah'
zfydaud.u ufyaia;%d;ajrhdg fukau kS;sm;s
fomd¾;fïka;=fõ fcHIaG ks,OdÍkag wmydi wêlrKfhka m<s.ekSulao@
lf<aheZhs hk fpdaokdj Tmamq jQ ksidh' tu kvq miq.sh jif¾ Tlaf;dan¾ udifha rfÜ
úNd.h mj;ajk ,oafoa wNshdpkdêlrKfha úOdhlh úiska w;a;fkdau;sl f,i l%shd lrñka"
tjlg iNdm;sjrhd we;=¿ oaúmqoa., úksYaphldr m%cd;ka;%úfrdaëj rfÜ wdKavql%u jHjia:dj
uKav,hla ^wNshdpkdêlrKfha iNdm;s m%S;s ;udg wjYH mßÈ w¾:.kajd .ksñka lghq;= l<
moauka iQrfiak yd úksiqre Ysrdka .=Kr;ak& úisks' wjia:dfõ fY%aIaGdêlrKh ueÈy;a ù hqla;sh bIag
tys§ my; fpdaokd j,g {dkidr ysñ jerÈlrenj lrñka úOdhlfha n, iSudjka fmkajd foñka rfÜ
m%ldY lrk ,§' hqla;sh mis|,k wêlrKh ms<sn|j mqrjeishd ;=<
• 2016 ckjdß 25 fyda Bg wdikak ÈkhlÈ úYajdihla" f.!rjhla we;s lrkq ,enqfõh' rfÜ
fydaud.u ufyaia;%d;a wêlrKfhaÈ {dkidr uQ,sl kS;sh jk wdKavql%u jHjia:dj wêlrKh
ysñ ;ud lsisÿ iïnkaOhla fkdue;s kvq úiska rlskq ,enqfõ ta f,isks' wêlrKfha ;Skaÿ
lghq;a;lg ndOd lrñka" wêlrKfhka ;SrK j,g wNsfhda. lrñka" wêlrKhg wjuka
wjir .ekSulska f;drj wêlrKhg wu;ñka
wêlrKhg wf.!rj iy wmydi jk whqßka jk whqßka yeisfrk mqoa.,fhl=g talu;slj
l%shd lrñka wdKavql%u jHjia:dfõ 105 jk fomqoa., úksiqre u~q,a,la úiska jrola isÿ lr
jHjia:dj W,a,x>Kh lrñka jrola isÿ lr we;s njg ;Skaÿ lr o~qjula ,nd § ;sìh§ Tyqj tu
;sîu - wjqreÿ 4l nrm;< jev we;sj isro~qjula wod, o~qjfuka ksoyia lsÍfuka lshfjkafka Tyq
• wêlrKh úiska fok ksfhda. ;ud ms<s isÿ lr we;af;a ksjerÈ l%shdjla nj fkdjkafkao@
fkd.kakd nj;a rfÜ mj;akd kS;sh wkq. wêlrKhg wmydi lsÍu jrola fkdfõ hk
ukh fkdlrk nj;a ys;du;d m%isoaêfha újD; u;h iudc.;ùug fuh msgqjy,la fkdjkafkao@
wêlrKfha mejiSfuka wêlrKfha wdêm;Hhg z{dkidr ysñZ hk mqoa., idOlh u; cd;sjdofhka"
yd f.!rjhg wNsfhda. lsÍu- wjqreÿ 4l nrm;< wd.ïjdofhka wkaOj n,k ;dla l,a fuh
jev we;sj isro~qjula fkdfmkS hkq we;'
• î7417$10 ork kvqfõ iellrejkag wem ,nd
fok f,i mjiñka wêlrKhg ;ud lshk ;j;a f,ilska ckdêm;sf.a fuu l%shdfjka
f,i lghq;= lrk fuka wK lr isàu u`.ska lshefjkafka rfÜ úOdhlh úiska mqrjeishd
wêlrK lghq;=j,g ndOd lsÍfuka iy tu rfÜ W;a;Í;r wêlrKhg wmydi lrñka yd
wêlrKfha wdêm;Hhg yd .re;ajhg wNsfhda. wf.!rj lrñka lghq;= lsÍu wkqu; lrñka
lsÍfuka wf.!rj lsÍfuka yd wjuka lsÍu - wêlrKfha n,hg wNsfhda. lr we;s fihls'
wjqreÿ 6l nrm;< jev we;sj isro~qjula th miq.sh Tlaf;dan¾ udifha isÿ jQ foaYmd,ksl
• î7417$10 ork kvqfõ meñ‚,sldr md¾Yajh l=uka;%Kh ksjerÈ lrñka wêlrKh ÿka ;Skaÿjg
fjkqfjka fmkSisá fcHIaG rcfha wêkS;s{ ÿka m%ydrd;aul ms<s;=ro hkqfjka ielhlao we;s
È,Sm mSßia uy;dg lsisÿ kS;Hkql+, wjirhlska jkafkah' flfia kuq;a úOdhlfha fujeks ;Skaÿ
f;drj" ys;du;du iy ´kElñkau mßNjd;aul ;SrK u`.ska úkdYhg m;a jkafka rfÜ m%cd;dka;%sl
jpkfhka weu;Su u.ska tkï" zkmqxil rdcH jHqyhkah' mqrjeishkag iajdëk wdh;k ms<sn| we;s
ks,OdßhdZ f,i mejiSfuka tu wêlrKfha úYajdih iy f.!rjh m¨ÿ ùu m%cd;ka;%jdohg
wdêm;Hhg yd .re;ajhg wNsfhda. lsÍfuka ydkslr fkdfõo keoao hkak is;d ne,Sfï whs;sh
wf.!rj lsÍu yd wjuka lsÍu' - wjqreÿ 5l Tn i;=h' •
nrm;< jev we;sj isro~qjula
11
odußlfhl= f,i yeisfrhs' Tyq ;¾ckh lrkafka" w;=reoka
lsÍu keue;s ta wmrdOhg iel msg w;awvx.=jg f.k isák yuqod
ks,OdÍkag wem ,nd § ksoyia lrk f,ihs'
fud fyd ; l g
wêlrKhg b;du .¾ys; f,i wmydi lsÍfï jrog tfrysj
tod Widúfha isá ufyaia;%d;ajrhd Tyqg úreoaOj kvqjla mejrE
Tjqkaf.ka
m%S;sfhka lejqï mqÉp;s'
n,y;aldrfhka w;=reoyka lrjk ,o ;u iajdñmqreIhka"
orejka fidhñka fldñIka .dfka" l|jqre .dfka" Widú .dfka
flfkl= ù o‚ia m;=,a f.fjk ;=re weúÈk wïu,d iy ìßhka oyia
.Kkla wm rfÜ we;' Tjqkaf.a yoj;a f.fjk yeu ksfïIhlu
k§ lïue,a,ùr
n
,y;aldrfhka w;=reoka
lrjk ,o ;ukaf.a rfÜ md,lfhda
iajdñmqreIhd iy ;u ore
fofokdf.a ;d;a;dg isÿ lf<a wmrdO l<jqka
l=ulaoehs Y%S ,dxlsl .eye‚hla iy wmrdO
wjqreÿ oyhlg jeä ld,hla mqrd l<jqkaj wdrlaId
md,lhkaf.ka wiñka isáhs' lrkjqka
weh ta .ek mejre kvqfõ kvq fjkqfjka fmkS
jdrhla wjidkfha§ Widúhg isák úg" wmrdO
lvd jeÿKq ly weÈ mqoa.,fhla
kS;s{jrekag iy úksiqrejrhdg j,g f.dÿre jQ
.¾yd lrñka" ;¾ckh lrñka" mqrjeishkaf.a
fudk kS;shlaj;a ;uka ;;a;ajh l=ulao@
ms<s.kafka ke;ehs lshñka
wêlrKfha f.!rjh ms<sn|j fï oremjq,g hqla;sfha msysg
wxY=ud;%hl ;elSula ke;sj ,eìh hq;= fkdjkafkao @
12
iuìu 2019 uehs
m%jD;a;s
me;a; .sh;a we;a; lshk news yß foa yßhg we are worth watching i;Hfha
igyk nqoaêfha úuiqug news wxl tfla iy úYajikShu mqj;a úldYh news
we;a; ±k.kak news i;Hfha uqødj news me;a; .sh;a we;a; lshk we
are worth watching yß foa yßhg we are worth watching i;Hfha igyk
nqoaêfha úuiqug news wxl tfla iy úYajikShu mqj;a úldYh news we;a;
±k.kak news i;Hfha uqødj news me;a; .sh;a we;a; lshk we are worth
watching yß foa yßhg we are worth watching i;Hfha igyk nqoaêfha
úuiqug news wxl tfla iy úYajikShu mqj;a úldYh news we;a; ±k.kak
news i;Hfha uqødj news me;a; .sh;a we;a; lshk we are worth watching
yß foa yßhg we are worth watching i;Hfha igyk nqoaêfha úuiqug news
wxl tfla iy úYajikShu mqj;a úldYh news we;a; ±k.kak news i;Hfha
uqødj news me;a; .sh;a we;a; lshk we are worth watching yß foa yßhg
mdial=
bßodfjka miq
id,a mekak
lÜáh
13
miq.sh mdial= bßod Èh;a jQ wka;jd§ ;%ia;
m%ydr ud,dfjka miq cku;h yev .eiaùu flfrys
,xldfõ udOH odhl jQ wkaou weiqfrka fï w÷re
miqìu ms<sn| jgyd .ekSu l< yelsh' wka;jdoh
fln÷ wkaoulskaj;a wkqu; fkdl< hq;= w;r
t
jl .=jkaúÿ,sfha kj wOHdmk fiajdfõ ;%ia;jdoh yd ne÷Kq isÿùï ifya;=lj yd inqoaêlj
m%Odkshdj isá ;s,la chr;ak m%ùK fkdj yqfola yeÕ=ïnrj yd ;ukaf.a wdh;kfha
udOHfõÈhd zfokak fome;af;ka idxÑ zf¾áka.aiaZ by< kxjd .ekSfï mgq wruqK we;sj
ueoafokaz hehs isri fhdod mqj;am;lg úpdrd;aul jd¾;d lrkafka kï ta ;=<ska f.dv kef.kafka
igykla ,shqfõ fcHIaG udOH lrejka fom<la udOH wka;jdohla yd ;%ia;jdohls' mdial= bßod
rfÜ rdcH kdhsldj ueÈ fldgf.k isÿ l< m%ydr ud,dj wjia:dj Wod lr § we;af;ao tn÷
rEmjdyskS ixjdo l%Svdjl W;am%difhka l=¿ udOH wka;jdohlg ksoe,af,a jefvkakgh'
.ekafjñks' úfgl foaYmd,kh idxÑ pß;hg ck;djg i;H f;dr;=re oek.ekSug bv
wdrEV fjñkao úfgl udOH tu pß;fha nr ie<eiaùu udOH i;= wkq,a,x>kSh ld¾hNdrhhs'
lrg .ksñkao isÿflfrk wuq;=u ;d,fha id,a tfy;a udOH Tiafia yels;dla ck.; lsÍug W;aidy
meks,a, uE;l isg rgg wuq;a;la fkdfjk ;rug .; hq;af;a ksrfmalaI i;H ñi mßl,amkSh i;H
idudkHlrKh ù ;sfí' úfYaIfhka úoHq;a udOH fkdjk nj jgyd .ekSu wdpdrO¾u ms<s.kakd
fï úfkdao l%Svdfõ m%uqL;ajh Wiq,k w;r ;uka udOHhkaf.a hq;=luhs' oek.kakg ,efnk mßÈ
tys l%Svd fhojqï nj ck;dj jgydf.k fkdisàu ,xldfõ úldYlhskaf.a ix.uh wod< isÿùfuka
wjdikdjh' idïm%odhsl ckudOHfhys kHdh miq jd¾;dlrKhka flfrys ixfõ§j l%shd lrkakg
m;%h fyj;a wka;¾.; zwefckavdjZ ilia jkafka tlÕ jk kuq;a ta ta wdh;k w;r we;s ;rÕh ksid
ysñldÍ;ajfha jqjukd tmdlï wkqj jqj;a th tlS tlÕ;d wkqj l%shd lsÍu W.yg ù ;sfí' ;j;a
,xldfõÈ fl;rï ms<sl=,a iy.;o hkak ck.; is;a.kakd iq¨ ksoiqkla weiqfrka fï ;;a;ajh
fjñka mj;sk udOH ks¾ñ;hkaf.ka meyeÈ,s fõ' meyeÈ,s lr .ekSug W;aidy .ksuq'
lsishï udOH wdh;khla úIhfhys uqo,a wdfhdackh ux.,kd;a ,shkdrÉÑ ;%sl=Kdu, Èidfõ Ôj;ajk
lrk w¾:m;shd ,dNhla wfmalaId lsÍu iajNdúl m%dfoaYSh udOHfõÈfhls' Tyq úúO wdh;k u.ska ,o
yd hqla;s iy.; jqjo furg ;;a;ajh wdpdr O¾uo mqyqKq w;aoelSï iys; wdpdrOd¾ñl jd¾;dlrKfha
mfil,d uQ,H ,dNfhka Tíng foaYmd,k jdis o ksr; jk .re lghq;= udOHlrefjls' tla;rd
wfmalaIdfjka ;ukaf.a udOH wdh;kh fufyhùu wjia:djl Tyqg ish Èia;%slalfhau fmd,sia ia:dkhl
flfrys w;fmùug w¾:m;shd fm<fUk ;rï m%Odkshdf.ka weu;=ula ,efí' ta ish fmd,Sish l<
lK.dgqodhl fõ' úfoia udOH l¾udka;fha jeg,Sulska fc,.akhsÜ f;d.hla iu. uqia,sï
ysñlrejka lsishï muKlg wdpdr iïmkak cd;slfhl= w;awvx.=jg .;a neúka th jd¾;d lsÍug
fjñka ;u wdh;kfhys ixialdrl j.lSï jD;a;Sh meñfKk fuka oekqï §ughs' werhqu wkqj tys
ckudOHfõ§kayg mjrd mfilg ùug olajk hk ux.,g oel .kakg ,efnkafka w;awvx.=jg
ixhuh flfrka furg udOH ysñldÍ;ajh .;a fc,.akhsÜ lr,a iEu tllu mdfya .,la
ñ§ we;s nj ksÍlaIKh lsÍfï wjia:d ne.ska .eg .id ;sfnk wkaouhs' m%foaYfha ck
o tys§ iq,nh' Ôú;h .ek ukdj okakd ux., jgyd f.k
we;af;a w;awvx.=jg m;a ;eke;a;d fc,.akhsÜ
fhdod .ksñka kS;s jfrdaëj uiqka urkafkl=
wka;jdoh fyda ;%ia;jdoh jk njhs' Tyq ta ms<sn|j fmd,Sisfhka úuid we;s
yd ne÷Kq isÿùï w;r fmd,Sisho th ms<s.;a ksid mjid we;af;a
ifya;=lj yd inqoaêlj fc,.akhsÜ fhdodf.k uiqka ueÍuo kS;s úfrdaë
fkdj yqfola yeÕ=ïnrj jk kuq;a fï wjia:dfõ ;%ia;jd§ l%shdjl yevh
yd ;ukaf.a wdh;kfha wdfrdamKh lrñka jd¾;d lsÍug ;ukag fkdyels
njhs' tuÕska wod, ;eke;a;dg w;ajk w.;sho Tyq
zf¾áka.aiaZ by< kxjd
úiska fmkajd fokq ,en we;' tfy;a tÈk ux.,
.ekSfï mgq wruqK we;sj jd¾;d fkdlrk nj mjiñka m%;slafIam l< isÿùu
jd¾;d lrkafka kï ta rEmjdyskS kd,sldjl úldYh úh' th jd¾;d lr
;=<ska f.dv kef.kafka ;snqfKa fjk;a jd¾;d lrefjls' ydiHhg lreK
udOH wka;jdohla yd jkafka isxy, cd;slfhl= jk ux., jd¾;d lsÍu
;%ia;jdohls' mdial= bßod m%;slafIam l< mqj; jd¾;d lrkafka uqia,sï cd;sl
m%ydr ud,dj wjia:dj Wod jd¾;dlrefjl= ùuhs' ;ukaf.a w;aoelSu meyeÈ,s
lr § we;af;ao tn÷ udOH l< ux., fmkajd ÿkafka fï isÿùfï§ fmkS .sh
wka;jdohlg ksoe,af,a wkaoug fndfyda wjia:dj, udOH zid,a meks,a,gZ
jefvkakgh' fmd,Sish we;=¿ j.lsj hq;= wxYo Wv f.ä fok
w;r we;eïúg Tjqkaf.a wNsm%dh ,l=Kq od .ekSfï
14
rx.khl fma%laIlhd bÈßfha ksr; ùuhs' fuys wfkla
wka;h ckudOH n,mEu .ek Ydia;%d,Sh wOHkhkays
l;dnyg ,lafjk m%frdayK kHdh weiqfrka jgyd .;
yelsh' miq.sh wdikak jljdkqfõ we;eï udOH ÿr È.
iuìu 2019 uehs
jkaÈh
;shßZ jeks m%drïNl ixl,am flfrys fï jkúg t;rï
oeä ms<s.ekSula ysñ jkafka ke;' tfy;a ckudOHhg hula
frdamKh lsÍug woyila we;sh hk ixl,amh m%;slafIam
jkafka o ke;' úfYaIfhka ,xldj jeks nyqúO Odrd Tiafia
f;dr;=re .%yKh fkdlrk nyq;rh talNdIsl iudchl§
udOH i;= n,h ;rula by< tlls' tjeks miqìul f.jqKq
iufha mYapd;a m%pKav l%shd j,g yd NS;sldj mj;ajd f.k
hdug udOHfhys odhl;ajhla we;ehs mejiSu whqla;s iy.;
fkdfõ' nrm;, f,i i<ld ne,sh hq;= ;j;a lreKla
jkafka fuys,d udOH yd iyfhda.fhka l%shd l< fmd,Sish
md
jeks wdh;kj, j.lSï úrys; iajNdjhhs' we;eï isÿùïj,§ ial= breÈk m%ydrh;a iu.
ksYaÑ; jYfhka hula ;yjqre lr .ekSug fmr tajd jd¾;d u;=jQ iudcuh" foaYmd,kuh
lsÍug udOHhg wdrdOkd lr ;sfnkafka n,OdÍka úiskau .egqï w;r we;eï isoaëka
jk w;r yqÿ ixo¾Yk f,da,S;ajh ksidu tfia lrkakg hgm;a fjñka ;sfnk fudfyd;l"
we;' kuq;a tys j.lSu Ndr.; hq;= jkafka udOH fkdjk wN+; fpdaokdjla u; 2019 wfma%,a 01
w;r rchg bka ñ§fï whs;shla ke;' tfy;a fï iïnkaO jk Èk fmd,a.yfj, fmd,Sish úiska
rcfha yeisÍuo we;eïúg uOHia: mqrjeishd ;=< okjkafka w;a;fkdau;sl yd whqla;siy.; f,i
mßiaiug ;enQ foa wE,shdjg .shdla jeks yeÕSuls' oeka l< w;awvx.=jg m;a jQ f,aLl Yla;sl
hq;= jkafka ish¨ md¾Yaj iyNd.S jk l;sldjla ;=<ska i;al=udrg isÿjQfha l=ulao hkak ms,snoj
udOH i;= iudc j.lSu ms<sn|jo meyeÈ,s fmr oelaula ldrKho hgm;a fjñka mj;skafkah'
f.dv k.d .ekSuhs' fï isÿùu tla;rd isÿùula muKla udi folllg jvd jeä ld,hla .; ù
jk w;r wkd.;h .ek wm fkdokakd neúks' • we;;a ;ju;a Yla;sl i;al=udr ßudkaâ
nkaOkd.dr.;j isákafkah'
15
miq.sh Èkj, jdßhfmd," lel=Kf.d,a," ckdêm;s kS;s{ fÊ'iS'je,swuqKf.a ffk;sl
nKavdrfldiaj;a;" fyÜáfmd, iy ksljeráh meyeÈ,slsÍï j,ska iEySug m;a wêlrkh kS;sm;s
m%foaYfha isÿjQ uqia,sï úfrdaë m%ydrhka jeks fjkqfjka fmkS isá rcfha fÊHIaG kS;S{jßhf.ka
isoaëka iïnkaOj kS;sh l%shd;aul jk wdldrh;a" úfrdaO;do úuid n,d" fomd¾Yjfha tu ie,lsÍï
jOysxidjg tfrys Y%s ,xldj ;=< isÿjk ish¨ wdldrfha jOysxikhkag tfrysj l%shd;aul
Y%S ,xld tluq;=fõ udOH yuqj jk jOysxidjg tfrys Y%S ,xld tl;=j úiska udOHh yuqjla 2019
uehs 29 jk Èk cd;sl mqia;ld, Y%jKd.drfha§ mj;ajk ,§' fuu
udOHh yuqfõ§ wfma%,a 21 mdial= bßod t,a, jQ ;%ia; m%ydrfhka miq
;;a;ajh ms<sn|j;a" fujeks wjia:djl u¾koldÍ kS;Ska l%shd;aul
ùu yd yÈis kS;s fr.=,dis" m%;s;%ia; mk; jeks kS;Ska Wmfhda.s lr
.kakd wdldrh ms<sn|j;a" fujeks fudfyd;l udOHfha ld¾hhNdrh
iïnkaOfhkao" uyck;djg f;dr;=re ,nd§fï§ j.lSulska hq;=j
udOHh lghq;= l, hq;= wdldrho" irKd.; ck;dj iïnkaOfhka
,xldjg we;s j.lSu ms<sn|jo woyia olajk ,§' fuu udOHh yuqfõ§
ms,sma Èidkdhl" kS;S{ m%fndaO r;akdhl" ,ysre fmf¾rd" weka;kS
fciqodika" iy kS;S{ ÿ,dka oikdhl úiska woyia oelajQy'
16
iuìu 2019 uehs
cd;sl wdrlaIdfõ
udkj ysñlï m%ñ;sh
mdial= bßod m%ydrfhka miqj udkj ysñlï fldñifï N=ñldj
tfiau miq.sh ud¾;= udifha wd.ñl kdhlhkago uOHia:
mej;s tlai;a cd;Skaf.a udkj u;OdÍkago iudc l%shdldÍkago
ysñlï ljqkais, ieisjdrfha§ Y%S iajdëk fldñIka iNdjkago
,xldfõ udkj ysñlï" ixys`Èhdj úYd, ld¾h Ndrhla mejÍ ;snqKs'
iy j.ùu iïnkaOfhka udkj úfYaIfhkau fujeks wkfmalaIs;
ysñlï fldñIka iNdfõ ueosy;a lïmkhlska miqj tla mfilska
ùuo lemS fmkqks' wka;jd§ka os.ska os.gu cd;sjd§
chks wfífialr mdial= bßod m%ydrfhka iy wd.ïjd§ .egqï we;s lsÍug
wk;=rej Y%S ,dxlSh ck;dj fj; W;aidy or;s' wfkla w;ska rch
h
ymd,k rch n,hg m;a wdhdpkd;aul m‚jqvhla ksl=;a tu ;;a;ajh u¾Okh lsÍug
ùfuka wk;=rej 1978 l< fldñIka iNdfõ iNdm;sks .kakd l%shdud¾. yuqfõ u¾Ok
wdKavql%u jHjia:djg wdpd¾h §msld Wv.u" zck Ôú; kS;s Í;s keje; l%shd;aul ùu"
tla lrk ,o 19 jk wdKavql%u h:d ;;a;ajhg m;a lr .ekSu;a" wdrlaIl wxY n,h whq;= f,i
jHjia:d ixfYdaOkh isÿjQ m%pKavldÍ l%shd fya;=fjka Ndú; lsÍu wdoshg jeä bvla
m%cd;ka;%jdofha yerjqï ,laIhla we;s jQ lïmkh yd fõokdj ffjÍ ,efí' wdrlaIdj fjkqfjka
iksgqyka flreKls' rdcH wdh;k fyda m<s.ekSfï fÉ;kd njg m;a .kakd we;eï l%shdud¾. we;eï
m%cd;ka;%SlrKh lsÍfuys,d fldgf.k m%;sm%pKav;ajh we;s úg ck lKavdhï w;r ielh
m%n, fya;=ldrlhla jQ tu ùu je<elaùu wo wm yuqfõ we;s iy wúYajdih we;s ùug fya;=
ixfYdaOkh iajdëk fldñIka wNsfhda.h nj;a wmf.a iduQysl úh yelsh' tfiau we;eï
iNd iy tys l%shdldÍ;ajh jvd;a wkd.h /£ we;af;a mqrjeishka ckudOH o fÉ;kdkaú;j
iajdëk fukau n,j;a lsÍugo jk wm w; fyhska ta i|yd ;;a;ajh idudkH w;g m;aùu
iu;a úh' fï jk úg ia:dms;j wêIaGdkYS,sj tlajk f,i;aZ je<elaùug fufyhqula osh;a
we;s fldñIka iNd w;=ßka b,a,d isáhdh' lr ;snqKs' wfkla w;ska
miq.sh ld,fha Y%S ,xld udkj mdial= bßod m%ydrh úiska wd.ñl kdhlfhda iyÔjkh
ysñlï fldñIka iNdj iy tys h<s;a jrla ta;a;= .kajkq ,enqfõ fukau NS;sho jmqrjñka isáhy'
l%shdldÍ;ajh jvd;a wjOdkhg jir ;sylg wdikak ld,hla ñksiqkaf.a ffoksl ck Ôú;fha
iy újdohg ,laúh' ta miq.sh isú,a hqoaOfhka mSvd ú¢ wm" isg rfÜ wd¾Òlh olajd jk
iufha rfÜ isÿjQ foaYmd,ksl hqoaOh wjika lsÍfuka we;s lr ish,a, fndaïnh iuÕ mqmqrd
w¾nqohka iuÕ uyck iqn .;a iduhla ñi ienE iduhla f.dia ;snqKs' fuu m%ydrh
isoaêhg ndOd we;s flreKq isÿùï f.dvkÕd .kakg wfmdfydi;a Tlaf;dan¾ 26 l=uka;%Kh iuÕ
wrUhd" udkj ysñlï fldñIka ù we;s njhs' m%ydrh iuÕ we;s l< foaYmd,ksl wkdrlaIs;
iNdj ks¾foaY ksl=;a lsÍu fyda iudcfha yg.;a m%lïmkh nj úiska ;sj% l< iudc
u;h m%ldY lsÍu m%cd;ka;%jdoh ish foaYmd,ksl jdishg yrjd foaYmd,k bÉPdNx.;ajfha
w.hk mqrjeishkaf.a f.!rjhg .kakg ;e;a ork by| mKqjka Wmßu ;,hg f.k wdfõh'
md;% úh' jy jyd me;sfrkakg ùu;a iuÕ fujka jgmsgdjl Y%S ,xld
17
udkj ysñlï fldñIka iNdj isÿl< ueoy;a ùï
iqúfYaIs jkqfha ;%ia;jd§ m%ydrh iuÕ cd;sl
wdrlaIdj wrUhd m%cd;ka;%jdoh wfydais ùfï
wjOdkuo ;%ia;jdoh u¾Okh lsÍfï uqjdfjka
ixys¢hdj w;=.d oeófï W;aiydhka wvmK lsÍug
we;eï rEmjdysks kd,sld fukau cd;sl ieriS isáug ldka;djkag we;s whs;sh
lg
mqj;am;a nyq;rhla ta ld¾h Ndrhg ms<s.; hq;= nj;a mokï úrys;j m%fõY
Wr§ ;snq‚' fn!oaO iy l%sia;shdks úfï whs;sh j<lajkakkag tfrysj
lKavdhï w;r ìh we;s jk mßÈ iEu úkhdkql+, mshjr .; hq;=Z nj;a
uqia,sï cd;slfhl=u ;%ia;jdosfhl=
l;d
tu`.ska wjOdrKh lr ;sfí' tfiau
lrk iy iEu uqia,sï m,a,shlau mdi,a úYajúoHd, ;=< úfYaIfhkau
wdhqO .nvdjla f,i yqjd oelafjk ixialD;sl ixfõ§ njlska lghq;= l<
idjoH m%pdr m%Odk udOHj,ska m%pdrh hq;=j we;ehso tu ,smsfha fmkajd foa'
úh' fï ;;a;ajh idudkH uqia,sï
m%cdj oeä wkdrlaIs; ;;a;ajhlg
m;a lsÍula úh' fï iïnkaOfhka
udkj ysñlï fldñIka iNdj
úiska fuu ksfõokhka ksl=;a l<
mu‚ka rfÜ Woa.;j we;s w¾nqoh
j,ska
ish¨u úoHq;a udOH m%OdkSka fj;
uehs ui 16 jeksodfõ ,smshla fhduq
fkdúisf|k nj wm ms<s.kafkuq'
tfy;a fuu ksfõok yd ks¾foaY
m%jD;a;s
lrñka" zckudOH wdh;k ;u udOH
lghq;=j,§" ckj¾. w;r ffjrh
j¾Okh flfrk mqj;a úldYh
ksl=;a lsÍfuka cd;sl wdrlaIdj i|yd
udkj ysñlï m%ñ;shla we;s nj Y%S
,xld udkj ysñlï fldñIka iNdj
tmd''æ
fkdlsÍu" mqoa.,fhl= y÷kajd §fï§ md,lhkago ck;djgo wjOdrKh
wd.ñl jd¾.sl miqìu u; y÷kajd lrhs' udkj ysñlï fldñIka iNdfõ
fkd§u" lgl;d m%jD;a;s f,i úldYh tu ueÈy;a ùu mqrjeis wm fj;
fkdlsÍu" udkisl jYfhka lïmk j.lSula mjrd we;s nj isys;nd
we;s lrk iq¿ úäfhda o¾Yk úldYh .; hq;=h' ukao rdcH wdh;k yd
fkdlsÍuZ wd§ ldrKd .Kkdjla wod< n,OdÍkaf.a iy udOHfha
flfrys udOHfhys wjOdkh fhduq l%shdldÍ;ajh fuu ks¾foaYhka
lsÍug udkj ysñlï fldñIka iNdj wkqhk nj ksÍlaIKh l< yelafla
lghq;= lr ;snq‚' mqrjeis wmgh'
;%ia; m%ydrfhka wk;=rej YS% ,dxlSh wfma Yla;sh jk
uqia,sï ldka;djka m<¢k nq¾ldj úúO;ajh fkdbjik u;jdohka
iy yscdnh wdrlaIl mshjrla iy l%shdldÍ;ajhla miq.sh ld,h
jYfhka ;ykï lsÍfuka miq mdi,a" uq¿,af,au iudch ;=< me;sfrñka
úYajúoHd," frday,a" rcfha wdh;k" ;snqKs' oeka mdial= bßod m%ydrh
fmdÿ m%jdykh fukau uyuÕo w~kak ysá ñksydg weÕs,af,ka
uqia,sï ldka;djka wjudkhg;a wekakd fia uqia,sï ckhdg tfrysj
ysixkhg;a ,lalrñka ysia wdjrK jßka jr u;= msgg wd m%pKav;ajh mqrjeishka
.,jd bj;alrkakg n,lrñka Tjqka ksoyfia jemsÍug wjia:djla w;r
fjkia fldg ie,lSug Ndckh lsÍu lr.kakg meyeÈ,s W;aiydhla we;'
ms<sn| isÿùï fndfyda fihska jd¾;d udkj ysñlï fldñIka iNdfõ jd¾.sl yd
úh' fï iïnkaOfhka wjOdkh iNdm;sks wdpd¾h §msld Wv.u" 40 wd.ñl
fhduq lrk udkj ysñlï fldñIka jeks Ôksjd ieisjdrh wu;ñka l< iïnkaO;djh
iNdj wOHdmk wud;HdxYh" m%ldYfhka fldgila wjika jYfhka
úYajúoHd, m%;smdok fldñIka fuys Wmqgd olajkq leue;af;ñ' zfï
iqrlaIs; lsÍu
iNdj" m<d;a wdKavqldrjreka" m<d;a fudfydf;a mj;sk b;d nrm;< Wfoid
f,alïjreka" m<d;a fi!LH fiajd m%uqL;djh jkafka .;jQ jir ;=k udkj ysñlï
wud;HdxYh" Èia;%sla f,alïjreka" ;=< ,nd.;a m%cd;dka;%sl ch.%yK fldñifuka
jdKsc uKav, wd§ka fj; iy jvd;a Yla;su;a lsÍuhs' tlS ch.%yK
fmdÿfõ uyck;dj fj; m%ldYhla ;ju;a ìf`ok iq¿ ;;a;ajhl mj;sk ckudOH
ksl=;a lrñka ldka;djkaf.a we÷ï w;r" tajd fkd;ld yeßh fkdyelsh' wdh;k j,g
me<÷ï u; Tjqkaf.a m%fõY ùfï ish¨ wfmalaIs; m%.;s.dó mshjr" ks¾foaY
whs;sh" tÈfkod lghq;=j,g ndOd .;jQ j¾Ihkays§ újr jQ m%cd;dka;%sl
we;s lsÍu" fjkiafldg ie,lSu wjldYhkaf.a Yla;su;a ùu u; ud,djla
iïnkaOj lreKq oelaùug lghq;= r|d mj;shs'Z fulS ish¨ foaYmd,k
lr ;sfí' zfmdÿ ia:dkj,g iy fmdÿ jHdl+,;d" w¾nqo" ;%ia; m%ydr úiska
f.dvke.s,sj,g ;uka we;=¿ ùu h<s h<s;a wmg isys le|jk i;Hh
j<lajk njg fldñiu fj; meñ‚,s kï thhs' •
,efnk nj;a yÈis kS;s fr.=,dis
19
1' ck j¾. w;r ffjrh j¾Okh jk
wdldrfha mqj;a úldYkh fkdlrkak'
iuìu
l<d
miqìu tu mqoa.,hd yÿkajd .ekSug
fhdod fkd.kak'
2' yqfola lgl;d f,i mj;sk f;dr;=re
m%jD;a;s f,i úldYkh fkdlrkak'
3'
udkisl jYfhka lïmk we;sjk
ìysiqkq isoaê" uD; YÍr" wúwdhqO"
.sks .ekSï" msmsÍï jeks isoaëka ys rEm
rduq fyda úäfhda o¾Yk úldYkh
fkdlrkak' fuys§ orejkag we;súh
yels udkisl lïmkh ms<sno oeä
iuìu mqj;am; wdrïN l, od mgka miq.sh udih olajdu
wjOdkh fhduq lrkak' wms wfma wudrelï b;d ÿIalrj ordf.k re' 30 lg
4' wdrlaIl wxY úiska mqj;am; fokak lghq;= l<;a ;jÿrg;a ta ÿIalr;dj ord
isÿlrk fidaÈis .ekSug fkdyels nj wmg f;areï .shd' msgq 40 lska muK
fufyhqï ms<sno hq;= fï mqj;am; Tn fj; tjkak wmg ;eme,a .dia;=j"
f;dr;=re m%pdrh uqøKh i|yd hk úhoï" yeufoau tl;= lr, wvq lr,
.;a;du Tng mqj;am;la fokak mq¿jka idOdrKu .dk
lsÍfï§ mqoa.,hkaf.a wms ys;kak mgka .;a;d' Tng iuìu mqj;am; tjkakg
fm!oa.,sl;ajhg .re fkdyels jqk miq.sh wjqreoaol ld,hla ;=< uQ,Huh
lrkak' wudrelu iuìug yq`.la oekqKd' b;ska Tn yß yïn
5' kS;sfha /yekg yiqlr. lrk i,a,s j,ska udfig remsh,a 50 la fï mqj;am;g
kakd mqoa.,hskaf.a yd fokak wudre fjk tlla keye lsh, wms ys;kjd' ta
úfYaIfhkau Tjqkaf.a remsh,a j,g jvd yq.la jeä jákdlula iuìfuka Tng
fokakhs wms yeuodu W;aidy lrkafka'
mjq,aj, idudðlhskag
wjudkhla fkdjk
whqßka tu m%jD;a;s
úldYkh lrkak' fujr l,dmfha mgka
udislj ksl=;ajk
6' m%jD;a;s m%pdrfha § mQ¾j ixrlaIs;
o¾Yk fhdod.ekSfï §" mj;sk iuìu mqj;amf;a ñ, remsh,a 50
.eg¿ldÍ ;;a;ajh ;%SjDr ùug bjy,a udi 06 g re' 300$-
úh yels rEm rduq Ndú;d fkdlrkak'
7'
frda.Skaf.a" úkaÈ;hskaf.a fyda
wjqreoaog re' 600$-
w;awvx.=jg .kq ,nk mqoa.,hskaf.a
lgyv Tjqkaf.a wkqoekqulska
fyda leue;a;lska f;drj m%pdrh iïm;a nexl=j u.ska'''
fkdlrkak' 1' iuìu mdGl Tn odhl;aj uqo,a .sKqug ner
lrkafka kï uqo,a ;ekam;= m;%sldfõ ^Deposit Slip&
8'
Y%S ,xldj úiska ms<sf.k we;s ;ekam;a lrkakdf.a ku iy idudðl wxlh i|yka
cd;Hka;r kS;sh hgf;a /ljrKh lsÍu wksjd¾h fõ'
,nk ck lKavdhïj,g tfrysj 2' Èjhsfka ´kEu iïm;a nexl=jlska .sKqï wxl 0013
ffjrh f.dv kef.k wdldrfha mqj;a 1001 1157 g Tnf.a odhl;aj uqo,a fyda wdOdr ner l<
úldYkh fkdlrkak ^Y%S ,xldj ;=< yelsh'
;djld,slj fjfik irKd.;hska&' 3' Tn uqo,a ner l< miq 011 2822375 fyda 0771097910
by; lreKq ie<ls,a,g .ksñka ck;d hk ÿrl:k wxlhka wu;d idudðl wxlh iy f.jQ
hym; ms‚i udOH wdh;k úiska ;u uqo, oekqï fokak'
udOH lghq;= ixfõ§;djfhka isÿ lrkq
we;ehs Y%S ,xld udkj ysñlï fldñIka fplam;a u.ska'''
iNdj wfmalaId lrkq ,nhs' • Rights now – Collective for Democracy hkqfjka
i|yka lr “Account payee only” hkqfjka f¾LKh
lr ,shdmÈxÑ ;emEf,ka iuìu ,smskh fj; tjkak'
20
iuìu 2019 uehs
w;awvx.=jg .ekSï iy
r|jd ;nd.ekSïj,g wod<
kS;s
Tnf.a {d;sfhl= w;awvx.=jg Tnf.a {d;shd r|jd ;ndf.k we;s kï" Tng
.kakd fudfyd;l wod< ks,OdÍhdf.ka Tfí ióm;ufhl= fyda {d;sfhl= iuÕ fmd,sia
Tn weish hq;= lreKq ia:dkhg f.dia my; m%Yak weish yelsh'
➤ w;awvx.=jg .ekSug fya;=j ➤ Tnf.a {d;shd r|jd ;ndf.k we;af;a fldyso@
➤ wod< ks,OdÍhdf.a wkkH;dj iy Tyq fyda ➤ Tnf.a {d;shd w;awvx.=jg f.k we;af;a
weh l=uk fmd,sia ia:dkfhkao" yuqod l=uk kS;sh fyda m%;smdokh hgf;ao@ Tnf.a
tallfhkao hkak {d;shd ne,Sug yd Tyq fyda weh iu. l;d
➤ Tnf.a {d;shd w;awvx.=jg f.k we;af;a lsÍug yelso@
l=uk kS;sh fyda m%;smdokh hgf;ao hkak ➤ w;awvx.=jg .ekSug wod< l=uk fyda
➤ miqj Tnf.a {d;shdg myiq NdIdjlska ,shlshú,a,la Tn fj; ,nd Èh yelso@
Tyqf.a$wehf.a lg W;a;rh §ug bv Èh hq;= úl,am jYfhka Tn fjkqfjka wod< .re
w;r Bg Tyqf.a $wehf.a w;aik fhdokak lghq;= mqoa.,fhl=g fyda kS;s{fhl=g fuu
hehs lshkq we;' ^hï flfkla ;ukaf.a w;a lreKq ,nd§ug fmkS isákak hehs b,a,d
wl=ßka ish lg W;a;rh §ug leue;af;a kï isáh yelsh'
Bg bv Èh hq;=h&'
Tng ksrka;rfhka Tnf.a {d;shd ne,Sug
wjir b,a,d isàug yelsh' tu b,a,Su
m%;slafIam l< yelafla yÈis kS;sh hgf;a
mu‚'
yÈis kS;s fr.=,dis (2120/5-april 22, 2019)
hgf;a w;awvx.=jg .; yels iy r|jd ;nd 21
.; yels wdldr
01' 19 jk m%;smdokh hgf;a wdrlaIl wud;HdxYfha
01' ;%ia;jdoh je<elaùfï mkf;a 6 jk j.ka;sh ms<sn|j ufyaia;%d;ajrhdg jd¾;d l< hq;=h'
hgf;a w;awvx.=jg .kakd mqoa.,fhl=j meh ➤ Tyqg $ wehg jrolg fpdaokd l< miq fmd,sish
72 la we;=<; ufyaia;%d;ajrhd fj;g fhduq úiska Tfí {d;shdg my; oelafjk úia;r
l< hq;=h' r|jd ;nd .ekSfï ld,h È.= l< ,ndÈh hq;=h'
fkdyelsh' -jrog iïnkaO uq,a f;dr;=re úia;r
02' ;%ia;jdoh je<elaùfï mkf;a 9 jk j.ka;sh -Tnf.a {d;shd úiska Tjqkg tfrysj jrola isÿ
hgf;a r|jd ;nd .ekSu ms<sn|j i|yka jk l< njg fpdaokd lrk mqoa.,hdf.a^hkaf.a&
w;r fuys§ ufyaia;%d;ajrhd bÈßhg f.k tau m%ldYk
w;HjYH fkdjk w;r udi ;=kla olajd r|jd
;nd.; yelsh' kuq;a Wmßu r|jd ;nd.ekSu Tnf.a {d;shd ;%ia;jdoh je<elaùfï mk; fyda
udi 18 blauúh fkdyelsh' yÈis kS;s fr.=,dis hgf;a r|jdf.k isà kï(
w;awvx.=jg .;a yd r|jdf.k isák
wmrdO kS;sh w;awvx.=jg .; yels iy mqoa.,hskaf.a whs;sjdislï wdrlaId lsÍu i|yd
r|jd ;nd .; yels wdldr 17.06.2016 Èk ksl=;a lrk ,o ckdêm;s
01' fï hgf;a jfrka;=jla we;sj isÿ ud¾f.damfoaY wkqj(
lrk w;awvx.=jl§ meh 24 la we;=<; ➤ w;awvx.=jg .ekSu fyda r|jd ;nd .ekSu isÿ
ufyaia;%d;ajrhd fj;g fhduq l< hq;=h' wem lrk mqoa.,hd úiska w;awvx.=jg .kq ,nk
fkd§ ßudkaâ Ndrfha r|jd ;nd.kafka kï mqoa.,hdg fyda Tyqf.a $ wehf.a {d;sfhl=g
iEu Èk 14la we;=<;u fpdaokd bÈßm;a lrk fyda ñ;=frl=g ;uka kñka iy ;k;=frka
f;la ufyaia;%d;ajrhd fj;g bÈßm;a l< y÷kajdÈh hq;=h'
hq;=h' ➤ w;awvx.=jg .kakd mqoa.,hdg w;awvx.=jg
02' jfrka;=jla ke;sj isÿ lrk w;awvx.=jl§ .ekSug fya;=j ,ndÈh hq;=h'
ifya;=l m%udohlska f;drj meh 24la we;=<; ➤ w;awvx.=jg .;a mqoa.,hdg Tyq $ weh ;nd
ufyaia;%d;ajrhd fj;g fhduq l< hq;=h' we;s ia:dkh ms<sn|j mjqf,a idudðlhskag
tfukau wem fkd§ ßudkaÙ Ndrfha r|jd ;nd. oekqï§ug wjir Èh hq;=h'
kafka kï iEu Èk 14la we;=<;u fpdaokd ➤ jhi wjqreÿ 18g wvq orefjla fyda ldka;djla
bÈßm;a lrk f;la ufyaia;%d;ajrhd fj;g w;awvx.=jg .kafka kï fyda r|jd ;nd.kafka
bÈßm;a l< hq;= jkafkah' kï" Tjqka leue;s mqoa.,fhl= iuÕska isàug
yelshdjla ;sìh hq;=h' Tjqka yuqodj fyda
oKav kS;s ix.%yh hgf;a Tnf.a {d;sfhl= fmd,sish úiska r|jdf.k isák úg yels;rï
w;awvx.=jg .kafka kï( ÿrg Tjqka ldka;d fmd,sia ks,Odßkshl fyda
➤ fmd,Sish úiska w;awvx.=jg .ekSug fya;= ldka;d yuqod ks,Odßkshlf.a Ndrldr;ajh
oelaúh hq;=h' hgf;a isáh hq;=h'
➤ Tng w;awvx.=fõ isák {d;shd ne,Sug iy ➤ w;awvx.=jg.;a fyda r|jdf.k isák mqoa.,hdg
Tyq$ weh iuÕ l;d lsÍug yelsh' ;uka leue;s NdIdjlska m%ldYk ,nd§ug
➤ fndfyda jerÈ iïnkaOfhka wod, kS;shg yelsúh hq;=h' bkamiqj wka;¾.;h ;yjqre
lsÍu i|yd w;aik ,nd.; hq;=h' ^Tjqka leu;s
wkqj /|jQ {d;shd meh 24la we;=<;
kï" ;ukaf.a w;a wl=ßka m%ldYk ,nd§ug
ufyaia;%d;ajrfhl= fj; bÈßm;a l< hq;=h'
wjir Èh hq;=h'&
➤ iuyr jroj,a yereKq úg" wfkla iEu ➤ w;awvx.=jg .kakd mqoa.,hd fyda r|jd ;nd.
wjia:djl§u Tfí {d;shd wem u; uqod yßkq ekSu ksfhda. lrk ks,Odßhd úiska ´kEu
we;' ^jrog wem ,nd.; yelso hkak ms<sn|j w;awvx.=jg .ekSula fyda r|jd ;nd.ekSula
kS;s{jrfhl=f.ka úuikak& iïnkaOfhka fukau r|jd ;nd.kakd ia:dkh
➤ Tnf.a {d;shdg kS;s{fhl= uÕska Widúfha ms<sn|jo meh 48la we;=<; udkj ysñlï
fmkS isàug fyda ;ukaj ksfhdackh lsÍug fldñIka iNdj fj; oekqïÈh hq;=h' •
ysñlula we;'
by; i|yka ´kEu isoaêhla isÿ jq wjia:djl
m%dfoaYSh udkj ysñlï fldñIka iNd ld¾hd,h fyda
udkj ysñlï fldñIka iNdfjys laIKsl weu;=ï 1996 wu;kak'
mqrjeis jHdmdrh úiska iïmdokh lrk ,oS' ^uehs 2019&
CitizensMovement@protonmail.com
ta wkqj"
zlsisu ;eke;af;l= úiska m%isoaO ia:dkhl§ ta ;eke;a;df.a
23
y÷kd.ekSug lsishï wdldrhlska ndOdjla úh yels mßÈ ta
;ykï
lf<a
ztfia jqj o" Y%S ,xld hqo yuqodfõ" Y%S ,xld kdúl yuqodfõ"
Y%S ,xld .=jka yuqodfõ hï idudðlhl=" fmd,sia ks,Orhl= fyda
isú,a wdrlaIl fomd¾;fïka;=fõ idudðlhl= úiska" ta ;eke;a;d
fudk y÷kd .ekSug Y%S ,xld hqo yuqodfõ" Y%S ,xld kdúl yuqodfõ" Y%S
,xld .=jka yuqodfõ ta idudðlhdg" fmd,sia ks,Orhdg fyda isú,a
we֕o@
wdrlaIl fomd¾;fïka;=fõ idudðlhdg bv ie,eiaùu msKsi" ta
;eke;a;d we| isákakd jQ fyda me<| isákakd jQ folkao we;=¿j
ta ;eke;a;df.a iïmQ¾K uqyqK i`.jd,kq ,nk ta we.¿u" we÷u
fyda fjk;a øjHh bj;a lrk f,i ta ;eke;a;dg kshu lrkq
,eìh yelsh'Z
Ihs,d w,a
yscdí wórd Çud¾
wehs@
fudfyd;l§ .eiÜ m;%hla u.ska we¢ß kS;sh mekùfï
ksfhda.hla mekùug ckdêm;sjrhdg yelshdj ;sfí'
tu ksfhda.h ;=< i|yka lr we;s ld, mrdih ;=<"
wod, m%foaYfha lsisÿ mqoa.,hl=g tu m%foaYfha we;s
uyd ud¾." ÿïßh ud¾." fmdÿ Whka" l%Svdx.k" fmdÿ
yÈis uqyqÿ fjr<" fmdÿ md,ï" fmdÿ mÈl fõÈld" fndalal="
wd§ lsisÿ —fmdÿ˜ ia:dkhla f,i w¾: ksrEmKh l<
kS;sh .ek yels ia:dkhl /£ isàug wjir fkd,efí'
uxcq, .ckdhl
fkdu| fidúka
Y%S
fuf;la
,xldfõ mj;akd cd;sl
uÜgfï ue;sjrK j¾.
;%s;ajhla
furfÜ
mej;sho"
cku;
fkd;efjkq miqj ñ;=rkS
úpdrKhla mj;ajd we;af;a
tlu jrls' ta jir 1982§h' bka fhka miqneiSug isÿjQ úOdhl wLKavj u isÿ l,y' tjeks
mßndysrj mj;ajk ue;sjrK ckdêm;sjrfhlao wmg yuqfõ' wfmalaIlhka ye¢kaúh yels
hq.,h kï uyd ue;sjrKh yd ta uyskao rdcmlaIh' wu;r Èk wmr kduh kï —wfmalaIl
ckdêm;sjrKhhs' bka wdKavql%u 432 l ld,hla ;u Oqrfha /£ m%;srEmlfhda˜ hkakhs' tf,i
jHjia:dkql+,j fuf;la isàfï jru Tyq wysñlr.;af;a hï wfmalaIlfhl= úiska ;j;a
ckdêm;sjrhd i;=j mej;s ffu;%Smd, isßfiak furfÜ wfmalaIlfhl= m%j¾Okh
Oqr ld,h jir yhls' tfy;a wjika jrg tkï jir 2015 lrkafkakï tjekakla udOH
wjika jrg furfÜ wdKavql%u § mej;s ckdêm;sjrKfha§ u.ska m%pdrh fkdl< hq;=
jHjia:djg tla l, ixfYdaOkh ch ,eîu fya;=fjks' ta jeä njg jk .eiÜgqjla miq.sh
jQ 19 jk wdKavq l%u jHjia:d ckao 449"072 lsks' fujr ckdêm;sjrKfha§ m%ldYhg
ixfYdaOkh u.ska tlS OQr ld,h meje;aùug kshñ;j we;af;a m;alsÍug ue;sjrK fldñIka
jir myla olajd flá úh' j;auka furfÜ meje;afjk wgjeks iNdj j.n,d .;af;ah' ta wxl
ckdêm;sjrhd ;u OQr ld,h ckdêm;sjrKhhs' iEu nlauyu 1889$31 ork wxlh hgf;ah'
ms<sn|j fY%aIaGdêlrKfhka W;aijY%Sfhka meje;afjk lreKq tfia jqjo furfÜ iuyr
lreKq úuiQ w;r wd' l%' jHjia:d wjqreÿ ieureïys wksjd¾h wfmalaIlhka fj; iydh
m%ldrj th jir mylg iSud jk wx.hlaj we;af;a ieÕjqKq m<lrk wdOdrlrejka md,khg
nj Tjqkaf.a u;h úh' wuq;a;d fiùuhs' t<fUk .eiÜgqjg tyd .sh ler,s u¾ok
ckdêm;sOqrh mjd bj;afldg ckdêm;sjrKh o ieÕjqKq yuqodjla fhfoõjqjo" th myiq
jvd;a Yla;su;a md¾,sfïka;= wuq;a;ka msÍ.sh ;r.ìula njg ld¾hhla kï fkdfõ' tlS
l%uhla hgf;a furfÜ md,kh mßj¾;kh fjñka ;sfí' fujr wfmalaIl m%;srEmlhkaf.a wjr.
f.dvkexúh hq;=h hkqfjka ;r.hg fhduqjk wfmalaIlhka Kfha wNHdifhys l+gm%dma;sh
iudcfha m%p,s;j mj;akd ms,sn| Èfkka Èk ujk mqj;a jQfha m%n, wfmalaIlfhla fia
u;jdohg bka ,enqfKa m%udKh o wêlh' tf,i fjia j,d.;a tla wfmalaIlfhla
buy;a wdYs¾jdohls' wdKavql%u fhdað; yd Wml,ams; ljr ;j;a m%n, wfmalaIlfhla yd
jHjia:djla ;=< biau;= l, yels wfmalaIlfhla jqjo Tjqka ms<s.;a ue;sjrK m%pdrfha fh§uhs' m<uq
wiydh n,hla iys;j ia:dms; fyda fjk;a foaYmd,k mlaIlska mqrjeishd ùug W;aiy orkafkda
úOdhl ckdêm;sOqrfha n,;, kï lr lrkq ,nk iqÿiqlï ,;a i¾jck ckao whs;shg o; kshjd
tf,i lmamdÿ lsÍu ksrkqudkju mqrjeisfhla úh hq;=h' miq.sh we;af;a tf,ih'
furfÜ foaYmd,k b;sydih ckdêm;sjrKh i|yd bÈßm;a jQ wfmalaIlhka i;=úh yels
Tmj;a lrk ;SrKd;aul wfmalaIlhka ixLHdj 19 ls' bka ck;d leue;a; jeäjQ ;rug
ixisoaêhls' ;sfofklau ue;sjrK m%pdrl ckdêm;sjrhd f;aÍfï l%ufõoh
óg mßndysrj foaYmd,k jHdmdrh w;rueo ;u wNs,dYh ms,sn| wjOdkho fo.=K f;.=K
Wml%uhla f,iska blauka mßÈ f;dard.;a wfmalaIlhka ùu iajNdúlh' th ir,j
ue;sjrKhla b,a,d ;r`. tlsfkld m%j¾Okh lsÍu meyeÈ,s lrkafkakï j,x.=
27
uõìu
TimeforIlhan
wysñ Tjqka
f,dalhg
iïm;ls
mdial= bßod m%ydrh;a iu`. ó.uq m%foaYfha /£ isá irKd.; msßilg tfrysjo úfrdaO;d mek
kef.kakg jQ neúka Tjqkag wdrlaIdj m;d fmd,sishg hdug isÿ jQ w;r fï jk;=re;a ó.uqj fmd,sisfha
175 muK msßil=;a uqia,sï foajia:dk foll 700 l yd 325 l msßil=;a b;du;a ÿIalrj Ôj;a jkafkdah'
irKd.;hska fuu m%ydrhg iïnkaO njg lsisÿ idlaIshla fkdue;sj jqjo Tjqkag t,a, jQ úfrdaOh yuqfõ
Tjqka fufia Y%S ,xld fmd,sisfhka wdrlaIdj b,a,d ;sfí' 1957 Refugee Convention ys i|yka wdldrhg
irKd.;fhla hkq —j¾.h" cd;sh"wd.u fyda tla iqúfYaIS iudc lKavdhul idudðl;ajh fyda foaYmd,k
u;h jeks fya;= lrKfldg f.k jOysxid lrhs hk idOdrK ìh ksid" Tyqf.a cd;sh jikd ráka msg
isák yd tu rfÜ wdrlaIdj ,nd .ekSug wlue;s ´kEu mqoa.,fhl= fukau mqrjeisNdjh fkdue;s ksid
Tyqf.a idudkH jdiia:dkfhka msgù hdug isÿù we;s iy kej; ish rgg hdug wlue;s fyda fkdyels
whh'˜ tlai;a cd;Skaf.a ixúOdkfha irKd.;hska ms<sn| uy flduidßia ld¾hd,h (UNHCR) iy Y%S
,xld wdKavqj w;r mj;sk tl`.;djhla u; furgg meñK issák fuu irKd.; úfoaYslhska furfÜ
/£ isákafka ;djld,sljh' Tjqka wm fj; meñK ;sfnkafka Tjqka Ôj;a jQ rfgys we;s jQ .eg¨ j,ska ñ§
wdrlaIdj m;d jk w;r Ôj;aùug iqÿiq rglg hdug yels jk;=re muKs' f,dalfha ÈhqKq hehs iïu;
fndfyda rgj,a" ;u rdcHfha fodr irKd.;hkag újD; lr we;af;ah' tfukau tu irKd.;hkau tu
rgg iïm;la fjñka rfÜ kduh cd;Hhka;rhg f.k f.dia we;s wjia:do fndfydah' ixpdrh i|yd wm
rgg meñfKk úfoaYslhska idorfhka ms<s .kakd wmg wmf.a Woõm;d meñfKk úfoaYslhska idorfhka
je<| .ekSug fkdyels ùu fÄojdplhls' Y%S ,xldj wd.ka;=l i;aldrh okakd ixialD;shlska hq;a rgla
njg úfoaYslhka w;r ms<s.ekSula ;sfnkafkah' wmf.a wd.ka;=lhdj iqrlaIs; lrñka /ljrKh §ug
UNHCR yd neÿKq ffk;sl ne|shdjla fukau iodpdrd;aul ne¢hdjlao wmg ;sfnkafkah' th f;areï
.;a osfkl b,aydka,df.a l;djl fldgialrejl= jk wdvïnrh wmg o úÈkakg ,efnkq we;'
w;afmd;a ;nkafka tfiah' 2014 § weh wefußld
tlai;a ckmofha m%cd;ka;%jd§ f.dú lïlre
29
mlaIfha ke.S tk ;drldj iïudkfhka msÿï
,enqjdh'
;
u N+ñfhka m,jd yeß ñksiqka fyda m,d.sh merKs ßmí,slka mdlaIsl wíÿ,sñla fkdñksla
ñksiqka .ek udkj b;sydifha lshfjkafka mrdch lrñka ch .;a;dh' 2017 ckjdß 03 Èk
,laI ixLHd; .Kksks' fï l;dj bka tla wef.a ks, ld,h wdrïN jq w;r wefußld tlai;a
.eyekshla .ekh' ta .eyeksh ;fjfll=g ;ud ckmo b;sydifha jHjia:dodhl iNdj ksfhdackh
.ek ,sùug ;rï jákdlula § ;sîu .ekh' l, m%:u uqia,sï .eye‚h f,o weh b;sydihg
fjk;a rglska meñKs ñksfil= fyda .eyekshla tlaúh' jir 181 la mer‚ wefußld tlai;a ckmo
wfkl=;a rglg lvd je§ tys iudcuh" ixialD;suh fldaka.%ia iNdjg yscdnhla me<o md¾,sfïka;=j
yd foaYmd,kuh lreKqq úksúo f.dia ;uka lvd ksfhdackh lrk m%:u uka;%Sjßh f,i kej; weh
jeÿkq rfÜ iajfoaYSh ck;dj ksfhdackh lsÍug kï tlai;a ckmo fldka.%ia b;sydih w¨;a l,dh' 2017
;sìh hq;= ffO¾hh iq¿ mgq fkdfõ' th jvd úYsIag § weh fvd,¾ 15 g wvq wdodhï ,nk ish¨ mjq,aj,
jkafka lvd jeÿkq ;eke;a;d mD;=úfha ÿ.S f¾Ldjg orejka fjkqfjka fkdñf,a wOHdmk wdh;khla
my< rgl isg mD;=úfha n,j;au rgg meñk tfia ñifkdagd m%dka;fha wdrïN l,dh' ish¨ wvq
lrk úgh' fya irKd.;fhla fukau .eyekshla wdodhï,dNS orejka fjkqfjka fvd,¾ tla,laI
jk úgh' wm fï l;dlrkafka fidaud,shdfõ isg úismkaoyil YsIH;aj wruqo,la msysgjQjdh'
wefußld tlai;a ckmohg irKd.;fhl= f,i 2015 § wehg irKd.;hkaf.a m%cd kdhl;ajh
meñ‚ b,aydka Tud¾ ms<sn|jh' Wfoid ysñjk ñpf,a iïudkh ,eì‚' 2017
1981 Tlaf;daïn¾ 04 fidaud,shdfõ fud.äIq ghsï i`.rdj weh f,dalh fjkia l< ldka;djka
k.rfha Wm; ,o b,aydka Tud¾ ish jhi wjqreÿ 47 fokd w;r ;eîh' tu jif¾u fjda.a i`.rdj
y;r jk úgu ish uj wysñlr.;a mqxÑ fl,a,ls' f,dalh fjkial, mjq,a 5 w;r weh ;eîh' 2018
Tud¾ fudfyduâ keu;s wef.a mshdf.a;a" iShdf.a;a wef.a Ôú; l;dj iskudjg ke.+ kdfrda Iemsfrda
fijK hg weh ye§ jevqfka bka wk;=rejh' th —b,aydkaf.a fõ,dj hkqfjka kï lf,ah'
ìysiqkq f,i ñksiqka ,laI mylg muK ish yscdnh me<o fldka.%ih ksfhdackh l< Èk weh
Ôú; wysñ l, fidaud,shdkq isú,a hqoaOfhka wef.a ish Üúg¾ .skqfï i|yka l, igyk fufiah' —
mjq, irKd.;hka lrkq ,enqfõ b,aydka f.a lsisfjla uf.a ysi u;g ysia wdjrKhla fkdme<ojq
jhi wjqreÿ 10 la jk úguh' ish mjqf,a Ôú; w;r th uf.a oE;ska uu m<o.;a;ls'˜ bÈka fï
fírd.ekSu ms‚i b,aydka fudfyduâ uq¨ mjq,u t<eU we;af;a b,aydka,df.a fõ,djh' •
leáj flkahdjg meñfKk w;r irKd.;hka
f,i flkahdfõ jir y;rla Ôj;a ùfuka miq
Tjqyq wefußld tlai;a ckmofha Ôj;aùug
wjir b,a¨ w;r th ms<s.;a wefußld tlai;a
ckmoh ish rgg meñ‚ug Tjqkg bv ÿkafka
1995 j¾Ifha§h' Tjqyq uq,skau mÈxÑ jqfha tlai;a
ckmofha j¾ðkshd m%dka;fhah' tlai;a ckmohg
meñfKk úg mqxÑ b,aydka Tud¾f.a jhi wjqreÿ
14 la jk w;r weh ta jkúg;a oekf.k isáfha
bx.%Sis NdIdfõ zh¾iaZ iy zfkdaZ keu;s jpk fol
muKls' tneúka weh m<uqj lrkafka tlai;a
ckmofha NdIdj bf.k.ekSuh' ish mjq,gu 2000
j¾Ifha § wefußld tlai;a ckmoh mqrjeislu
m%odkh l< neúka b,aydka jeä ÿr wOHdmkh
i|yd f;dard.;af;a foaYmd,k úoHdj iy úfoaYsh
NdIdjkah' 2011 weh fuu úIhka fol i|yd
fkda;a vefldagd m%dka; úYajúoHd,fhka Wmdêh
,eîh' weh tu jif¾u ñkfidagd úYajúoHd,fha
m%cdfmdaIl .=rejßhl f,i ish jD;a;sh by< kxjd
.;a;dh' wef.a W.;alu yd tä;r nj ñkfidagd
m%dka; iNdfõ fifkÜ iNsl leÍ fPvislaf.a
ue;sjrK lghq;= l,uKdldßksh lsÍug ;rï
m%udKj;a úh' 2012 § b,aydka ish foaYmd,khg
30
iuìu 2019 uehs
iqma ri fjkqjg
;d,s ri
fu
jr fjila i;sfha f;drK iy okaie,a fjila Èkg Èk lsysmhlg fmr l=,shdmsáh"
wdÈh ;snqfKa ke;' mdial= bßod m%ydrh ñkqjkaf.dv jeks m%foaYj, ùrlï l< isxy,hkag
ksid we;s jQ lïmkh ;ju ;sfí' wkqlïmd lsÍulao fuu uqia,sï fjila lghq;=j,ska
fjila i| mdhd tkakg Èk lsysmhlg l,ska fmfka' Tjqkaf.a tu l%shdfjka fmfkkafka NS;sh
uqia,sï ckhd fj; t,a, l< uer m%ydr ksid we;s hehs iudc udOHj, m< jQ újrKj,ska lshú‚'
jQ wkdrlaIs;Ndjh ms<sn| yeÕSuo ;ju ;sfí' fï ud ta woyi yd tlÕjkafka wvqfjks' ks;r ks;r
isÿùï folu ksid tla;rd jroldÍ yeÕSula uqia,sï ckjd¾.sl .egqï we;s jk ol=Kq wdishdfõ Ôj;a
iy fn!oaO iudc foflysu mj;S' ta ksid f;drK jk ckjd¾.sl iq¿;r ckhd ´kEu fudfyd;l
ke;s fjila od tla;rd ukqIH f;drKla o¾Ykh ;uka fj; ysxikh t,a, úh yels nj oks;s'
úh' fjila l+vq yok uqia,sï ldka;djka" u,a jÜá ,xldfõ uqia,sï ckhd th fyd¢ka oks;s' ´kEu
w;skaf.k mkai,a hk uqia,sï ldka;djka" fn!oaO wdKavqjla iu. ã,a oud m%n, weue;slï Èkd .;
fldä w;ska.;a uqia,sï ;reKhka wd§kaf.ka ta yels uqia,sï wh md¾,sfïka;=jg f;dard hjkakg
ñksia f;drK ieÿfKa úh' f;drK hkq i;shlska ta ckhd j.n,d .kafka ta ksidh' ylSï uy;d
.e,fjk fohls' bka miq b;sß jkafka nn,k jekafkla ´kEu weu;s uKav,hl isàu u.ska
msgjeiauo" w,xldr niska lshfjk cd;l l;djo fmfkkafka uqia,sï Pkaoodhlhdf.a ìhhs' th
ke;s mqjla fldg f.dv mu‚' k.rfha l=Kq uq,a,l ylSïf.a wjia:djdoh muKla f,i f;areï .ekSu
ta mqjla fldg Èrd hkafkah' Èk lsysmhla nqÿkaf.a jerÈh' kïj,ska fjkia jqjo úúO j¾.fha ylSï,d
rej mjd ord isá mqjla fldg k.rfha wksla l=Kq uqia,sï foaYmd,lhka w;r isá;s' iudcjd§" iudc
li,o fõhkao iu. tla ù úmßKdu ÿlaLfha m%cd;ka;%jd§ fyda fjkhï iudcuh mrudo¾Yhla
l;dj lshkakg jkafkah' fjkqfjka uqia,sï Pkao ,efnkafka b;d wvqfjks'
Bg fya;=j tu.ska ylSï flfkl= ìys fkdlrk
wd.ñl ixfla; iy uqia,sï ixialD;sh
neúks' ckjd¾.sl wkkH;d foaYmd,kh Tiafiau
úúOdldr fjila ixfla; w;ska.;a uqia,sï ckhd
fndfyda uqia,sï Pkao jefÜ' fjila myka w;ska
olsk úg ud ;=< we;s jQfha ixlS¾K yeÕSuls' fuu
.;a;o fï ;;a;ajh fjkia fkdfõ'
ksYaÑ; wjia:dfõ tys ixfla;uh jeo.;alula
;sfí' fjk;a wd.ul oDYH ixfla; w;ska f.k wNHka;ßl ixialD;sl myka
uyck wjldYfhys .ejiSu hkq uqia,sï ckhd b;d fjila myka w;ska .;a uqia,sïjreka fï fjila
myiqfjka lrkakla fkdfõ' we;eï wdka;sl uqia,sï i;sfhys we;s lrk ix{d¾:h jeo.;a nj ms<s.
b.ekaùïj, tjeks wdldrfha pdß;% úê" wd.ñl kakd w;ru th b;d u;=msg ix{djla nj uu
l,d;aul m%ldYk wdÈh ;ykïh' uqia,sï iudcfha is;ñ' ;j;a fjila mykla o,ajd th ;uka w;ska
31
.ekSug jvd w¾:j;a jev uqia,sï iudcfhys ;sfí' fujeks l;d ;ekska ;ek jd¾;d fõ' fjila
;u m%cdj ;=< úúOdldrfha nqoaêuh myka o,ajd ixfla; w;ska f.k uymdf¾ weúÈkakg uqia,sï
.ekSu Tjqkag we;s jeo.;au wNsfhda.hhs' mdial= ckhdg ie,eiaùug jvd by; lS wdldrfha uqia,sï
bßod ;%ia; m%ydrh tjeks myka ;ek ;ek o,ajd wkkH;d ixfla; bjiSug mqreÿ ùu wjYH fõ'
;sfnkqo oel .; yelsh' uqia,sï iudcfhys isák
w
we;af;a ke;'
fma%,a 21 jeksod t,a, jQ ;%ia;jd§ fndaïn m%ydrj,g fï fudfydf;a cd;sh iy wd.u b,lal lr .ksñka
udihla .;ù we;;a thska we;sjQ NS;sh lïmkh isÿjk l%shdjka fï rg jir .Kkdjla wdmiaig /f.k
;ju;a iudch ;=<ska iïmQ¾Kfhkau bj;aj f.dia hhs' wka;jdohg yd ;%ia;%jdohg úreoaO úh hq;=h"
ke;' fuu nh" lïmkh mj;ajdf.k hdu yd kej; m%;slafIam l< hq;=h' kuq;a úúO cd;Skag iy úúO wd.ñl
kej; w¨;a lsÍu foaYmd,k kHdh m;%hl fldgila úh u; orkakkag ;u wkkH;djh Wiia fldg i,lñka
yelsh' fï wjia:dfõ mqrjeishdj NS;shg m;a fkdlsÍug wfkld fy<d oelSug thska bv ysñ fkdúh hq;=h' iudc
udOHhg we;af;a úYd, j.lSuls' Tjqkag wkqj ,xldfõ m%.ukfha§ mej;sh hq;= foa mj;ajd .ksñka fkdmej;sh
iEu uqia,sï m,a,shlu lvq ;sî w,a,df.k we;s kuq;a hq;= foa wfydais lr oeófuka bÈßhg .uka l< yelsh'
i;H jYfhkau lvq ;snqfka m,a,s ;=kl muKs' udOH foaYmd,k{hkag kï nvmsKqï .iñka m%fhdack .;
úiska fufia uqod yßkq ,nk NS;sh ffjrhlg fmr,S yels ri.=,djla jk cd;sjdÈ iy wd.ïjdÈ ms<s, hkq
bka we;sjk mSvkh b,lal.; cklKavdhï flfrys iSreudrejg ishqï ie;alulska bj;a l< hq;= fohla ñi
NSIKhlaj uqod yef¾' ñkqjkaf.dv" l=,shdmsáfha isÿùï fmdaIKh lrñka /l n,d .; hq;a;la fkdfõ' hq.fha
Bg WodyrKhs' mqrjeishka jYfhka fï fudfydf;a wmg mejÍ we;s
mj;sk wdKavqjg nrm;, j.lSula fï iïnkaOfhka ld¾hhNdrh jkafka me;sÍ úys§ hñka ;=kaìh we;s lsÍug
we;' 1983 l,n, we;sl< mqoa.,hkag yd thg iïnkaO kshñ; fï ms<s,h iqjm;a lsÍfï j.lSuhs'•
jqjkag tfrysj kS;sh l%shd;aul fkdùfï m%;sM,h
34
iuìu 2019 uehs
t
od ud¾;= 14 odhs' tÈk ;rï ud yo lïmd l< fjk;a
Èkhla ug u;l ke;' úúO;ajh ;=< talSh;ajh;a
talSh;ajh ;=< úúO;ajh;a ;snQ miair k.rh ug
wd.ka;=l ù we;' fjkod WoEik iskyuqiq uqyq‚ka ud
yd iskdiqKq" ud yd l;d ny l< isxy, ñ;=frda ud u`.
yß;s' jeiS .sh k.rfha ish¨ lvms,aj, iqÿ fldä yd
l¿ fldä ug w; jkhs' l=ulafoda úrilhla ud yg
oefka' ud jy jyd fiajd ia:dkh fj; msh keÕ=fjñ'
f.aÜgqfjka we;=¿fj;au —;ïìfhdxf.a f,a fndkav ´fka˜
hs ud yd tlg wä .eiQ ñ;%fhl=f.a r¿ joka ud ijk;
jels‚' kñka uqia,sï jQo lsisod bia,dï ne;suf;l= fkdjQ
ud bka fkdie¨fka jvd;a ixfõ§" udkjjd§ oelaula
l=vd l, mgka ud ;=< mej;s neú‚' .=re úfõld.drfha
udf.a W.;a ñ;=frda isÿ ù we;s weneoaÈh úia;r lf<dah'
tl u,lg fmï l< ;reKhska fofofkl= ks¾u, jQ;a"
mdßY=oaO jQ;a" wl,xl jQ;a fma%uh kñka tfll=f.a yoj;
midre jkakg msysfhka wek we;' msys myßka ñh .sh isy,
oñ<
fmïj;d isxy, cd;slfhls' msys wekqu t,a, l< fmïj;d
uqia,sï cd;slfhls' u,g cd;s wd.ï l=, fNao ke;' isxy,
;reKhdf.a /lshdj ;%Sfrdao /lshdjhs' uqia,sï ;reKhdf.a
uqia,sï
/lshdj o ;%Sfrdao /lshdjhs' ug iqks,a tÈßisxy .hk
jika; l=udr fldnjl ,shQ —m,xÑfha ,S brefõ wms
tlg˜ .S;h isysm;a úh' tfy;a ,S brE ñ;=rka fofokd
l,HdK
fuf,i urd .;af;a ke;' —wehs uiaisfka fmï lf<a wms
tl u,g˜ hkqfjka ;efjk w;r —kqUj;a ke;sfõo fyg
ug ilsi|fka˜ hkqfjka ;u ñ;=rd fma%uh ksid wysñfõ
hehs fidúka <;efjhs' tfy;a fï fma%uh fl<jr jQfha
;u ñ;=rdf.a mmq leke;a; fom¿ lrñks'
is; fndfyda ÿr Èj hoa§ ìß|f.ka ,o ÿrl:k
ñ;=rks
weu;=ulska mejiqfka zuqia,sï biafldaf, jy,d" <uhs
tlal hkak fouõmsfhda fmdrlkjdZ lshdhs' uu k.rh uu ;ksù
isáñ
fj; msh ke.Sñ' uqia,sï wkkH;dj fy<sfj;ehs —bcdí˜
^ysia m<|kdj& .,jd ;%Sfrdao r:j, yd lä .ukska
uqia,suqka ksfjia fj; msh k.;s' fmd,sia n, we‚ yd
S.T.F. fin¿ka wú wfudardf.k wäfhka wäh isgf.k
isá;s' isxy, ;reK msßia ish¨ fj<|ie,a jeiSug lvfhka
35
ug udjke,a, fÄojdplh;a"
lvhg wK lr;s' k.rfha nKavdrfj, ì÷Kqjej fÄojdplh;a"
oek isáhy
oyj, ksudù
wkaOldrh t<fUk nj
iqfoda iqÿ §ma;shlska
isxy f,a
WoEik meñfKk nj
l,a;shd isgu
Wka oek isáhy'
ÿ.sfhdao hdplfhdao
fjf<kaokao "fmdfydi;=kao
yïnhka oelmqjyu n,ud¿ l=l=¿uia WoEikg f,dn n¢k nj
weÕ ud¿ kgk tl jf.a o nx wr yrla md;rihg fm< .efik nj
lik .;s oefkk tl uia lfå jykakg l,a;shd isgu
udr isxy,lula fouq wms;a ifmdÜfgl Wka oek isáhy'
mr fou< oelmqjyu ksÿla fjkafka fudg o mkaif,a fndam;a ief,k nj
fkdfodlska ysf;k tl fuf,dj yeu i;a;ajhu m,a,sfha .S;sld .efhk nj
o;añá lefjk tl idÿf.a fmryerg ix;=Iaáfhka Woaoduj
udr isxy,lula wms;a tlafjuq upx ñksiqka ;ek ;ek frdo n¢k nj
l,a;shd isgu
iqkak;a lrmqjyu f;dmams oeuq yïnhj
Wka oek isáhy'
yqÕ fj,d mq¿jkaÆ Wkaf.a È. há /jq<
mõ wfvda bjikak ner .;sh fkdfnda fudfyd;lska
Wkaf.a .Ekq ál udr isxy,lula wyi .=.=rd yef,k nj
foúhka mrojd
uq¿ weÕu jyf.k whs;Ska .ek fydhk
hlaIhska rc lrk nj
l¿ mdg we|f.k n,h fnokg lshk
l,a;shd isgu
Wka ú¢k wmd ÿl fou<dg nksk tl
Wka oek isáhy'
mq¿jka o Wyq,kak udr isxy,lula
weia bia iï f,a lS;= ù
f.ß uig f,d,a lrk
yïnhj oelmqjyu pQ,dkkao iurkdhl l÷ fuka f.dv .efik nj
y¾ohka fYdalfhka mqmqrd
mmqj weúf<k .;sh
há.sßfhka lE .ik nj
udr isxy,lula
l,a;shd isgu
uerek Wka .ek ÿflka Wka oek isáhy'
mdk ;shkd fou<d
Wka ish,a, oek isáhy'
oelmqjyu u< mksk
iajdóks æ
udr isxy,lula
is;d u;du Wka
ud w; w; yeßfhdah
»YKïv
udf.a m%shhka
zis
xy, nqoaOd.uZ nqÿ oyug f,ih' kuqÿ nqÿ oyu
imqrd mgyeksh' tys msß;a iÊcdhk jeks
kñkau th meyeÈ,sh' Ydka;s l¾u wkqu; l<
nqoaOd.u" isxy, jkafka flfiao@ oyula fkdfõ' fuh miq
th ish¿ ukqIH j¾.hdg fmdÿ ld,hl tl;= jqjls' nqÿka
oyuls' isxy, nqoaOd.ïlrefjda idu[a[M, iq;%fha§ th
nqÿ oyu flf<iñka isá;s' th meyeÈ,sj olajd we;'
we;=<;skau flf<iSuls' tneúka nqreu úmiaik Ndjkd
th Nhdklh' Bkshd isxy, iïm%odhhla wkq.
nqoaOd.u ,xldfõ jHdma; jkafka ukh lrK oekg ðj;=ka w;r
19 jk Y;j¾Ifha we;sjk fn!oaO ke;s m%uqL úmiaik .=rejrhl= jQ i;H kdrdhka
mqkreoh;a iuÕhs' fn!oaOd.fï w k a ; j d § k a f.dfhkald fuu ;;a;ajh fufia meyeÈ,s lrhs'
ke;s w;r we;af;a isxy, fn!oaO wka;jd§kah' zTn fodia;r jrhl=f.ka fnfy;a jÜfgdarejla .;a
nqoaOd.u;a isxy, nqoaOd.u;a mg,jd fkd.; hq;=h' úg Tn ta fnfy;a fndkjdo tfia fkdue;s kï
ish,a, w;yeÍu isxy, nqoaOd.ïlrejl=g l< fnfy;a jÜfgdarej iÊcdhkd lrkjdoZ hk mekh
fkdyelalls' ulaksido h;a Tyq cd;sh Wmdodk Tyq k.hs' msßisÿ f:rjd§ nqÿ oyu isxy,hdf.a
lrf.k isák neúks' f:rjd§ .%dujdiS NslaIqjf.a ixialD;sh ;=< úlD;s ù ;sfí' Tyq msß;a iÊcdhkd
uQ,sl j.lSu ks¾u, nqÿoyu m%j¾Okh lsÍuhs' lrñka hqoaO lrkafka ta ksidh' isxy,hd nqÿoyug
ulaksido h;a NslaIqj NslaIqjla jkafka;a Tyqg isjq l, úYsIag;u foh jkafka ;%smsglh .%ka:drEV
mih ,efnkafk;a nqÿka jykafia ksid neúks' lsÍuhs' tfukau miqj md,shg fmrÆ fy< wgqjd
cd;sh wdrlaId lsÍu Tyqf.a j.lSu fkdfõ' th iïmdokh lsÍuhs'
.syshkaf.a j.lSuls' ks¾u, nqÿoyu m%j¾Okh l< nqÿ oyfï yrh jk úmiaikd Ndjkdj oeka
yelafla nqÿkaf.a O¾ufha uqLH mrud¾:h jQ ;ud ngysr rgj, m%p,s; fjñka ;sfí' hqfrdamd rgj,
ms<sn|j fiùug ck;dj fm<Uùu u.sks' l=vd mdi,a orejkag Ndjkdfõ uq,sldx.h jk
ta wkqj isxy, nqoaOd.u;a" nqÿka jod, O¾uh;a zi;shZ W.kajkq ,efí' ngysr ffjoHjre wd;;shg
tlla fkdj folls' uydhdk iy jc%dhk wd§ m%;sldr jYfhka zwdkdmdki;s NdjkdjZ ks¾foaY
iïm%odhhka we;sjqfha úúO O¾u ix.dhkd j,§ hï lrkakg mgka .;af;a 1970 .Kka j,h' wkd.;fha§
woyia j,g úreoaOjQ NslaIqka úiska fjku ksldhhka isxy, nqoaOd.ï ldrhkag msßisÿ nqoaOd.u ngysßka
msysgqjd .ekSu ksidh' f,dj mj;sk f:rjdo oyu bf.k .ekSug isÿjqjfyd;a ud mqÿu jkafka ke;'
wkq.ukh lrk rgj, ^Y%S ,xldj" ;dhs,ka;h" isxy, nqoaOd.ug úreoaO ish,a,ka ksrd.ñlhka
nqreuh" ldïfndach& tlu ;%smsglhla wkq.ukh jkafka kï tjeks w¾:l:k j,g wkqj nqÿkao
lrkq ,efí' ;ukag ys;=uf;a nqÿoyu fjkia msgia;rfhla úh yelsh' isxy, nqoaOd.u flfrys
l< fkdyel' uyd mßksíndk ;ryla uf.a ke;' uu th
iq;%fha nqÿka foaYk l< i;r úfõpkh lrñ' ula ksido h;a
uyd wmfoaYhka wkqj hfula nqÿ th nqÿ oyug mgyeks ksidh"
oyu ms<sn|j hï w¾:l;khla wd.u fn!oaO kï cd;shla ;sìh
fohso th nqÿoyfï iuia;hg fkdyels ksidh' •
tlÕ úh hq;=h' nqÿ oyfï moku y¾I .=Kfiak úiska iuìu
Ys, iudê m%{d fõ' bßod ix.%yhg ,shk ,o ,smshla
w;S;fha isxy,fhda hqo iïnkaOfhka we;s jQ f*aianqla
jeÿfka msß;a iÊcdhk uOHfha ixjdohl§" ,smsh iïnkaOfhka
njg we;eïyq fmkajd fokafka mek ke.=Kq mdGl woyia j,g
nqÿoyu yd isxy, cd;sh w;r Tyq úiska ÿka ms<s;=re wdY%fhka
we;s iïnkaOhg WodyrKhla ilia lrk ,o ,smshls'
38
iuìu 2019 uehs
Tõ"
tal ,iaik
.ula''
—tlu udkj rEmhlaj;a keye' y|" ;re" br" O¾u pl%" frdao"
j;ai,d Èidkdhl
w,amkd" Ydlm;%" u¾f;dakaä" weia" l;sr" rjqï" ;%sfldaK" ;s;a"
w
yoj;a" Èhuka;s yev wd§ jYfhka udkj jxYl;dj, tk fndfyda
ñksiqka Ndú;d lrmq ixfla;j,ska msreKq uy fmdf<djla jfÜ ka;¾cd, o;a; wkqj
iuia;hla f,i .;a
iuk,a¨ b.sf,kjd''''˜' ta ksYaYxl úfÊudkakf.a zy| m¨jhs ;ks
l,ays f,dj iduldó
;rejhsZ lD;sfhys cd;ska w;r iuÕsh we;s lsÍu Wfoid mdi,l hehs ms<s.ekSug ,laj we;s
ì;a;shl mska;dre lrk ,o Ñ;%hla .ek i|yka jk wdldrhhs' rgj,a .Kk 11 ls' úlsmSähd
th nyqúO ixialD;shlska hqla; rgl cd;Ska w;r iu`.sh we;s úYajfldaIfhys we;s mßÈ bl=;a
lsÍu Wfoid ñksiqkaf.a is;a ;=,g wdorh keue;s îch jmqrñka jif¾ l< úu¾Ykhkag wkqj
wmf.au wfkld .ek jvd;a <xj is;Sug fm<Uùula we;s lrk rgj,a 163la w;=ßka iduldó
wdldrfha lD;shls' nj iïnkaOfhka Y%S ,xldjg
,xldj ;=< úúO ck j¾. j, wd.ï j, ñY% ùfuka ,dxlSh ysñj we;af;a 67 jk ia:dkhhs'
ixialD;shlska hq;a úúO wd.ï yd yd ixialD;Ska fndfydauhla fï tkhska fmkS hkafka wNd.
jk úg ìysj ;sfí' ,dxlSh uqia,sï ixialD;sho tjekakls' fhaukh" Hhiïmkaku ;;ajhl Y%S
brdlh" Bðma;=j" kef.kysr wm%sldj" mlsia:dkh" uef,aishdj" ,xldjl fkdmj;sk kuq;a
bkaÿkSishdj" ud,Èjhsk" we*a.ksia:dkh jeks rgj,ska ,xldjg iduh fyd¢ka lr .ekSug kï
;jÿrg;a jEhï l< hq;= nj;ah'
meñ‚ bia,dóh ck;dj ishjia .Kkdjla ;siafia ,xldfõ Ôj;a
ta tys jákdlu wxlhla ;=<
fjñka" úúO m%foaY j, ;snqKq iudÔh yd ixialD;sl miqìï muKla fldgq fkdjk nj;a
j,g wkq.; fjñka nyqrEmShj ,dxlsl uqia,sï ixialD;sh ìys yoj;a isidrd me;sr hk .sKsh
ù ;sfí' fn!oaO iy yskaÿ ixialD;sj, wdNdiho ,eî we;s fuu fkdyels ;rï jk wdYs¾jdohla
uqia,sï m%cdj z,dxlsl uqia,sïZ w¾:fhka f;areï .ekSu ;=<ska jk nj;a fï Èkj, isÿjk
fjku cd;shla hk ixl,amfhka neyerj ,dxlSh cd;sfhau tla isÿùï o wjqreÿ ;syl hqoaOfha
ck fldgila f,i je<| .; yels jkafkah' fï lshkakg hkafka wñysß w;aoelSïo Tiafia o wms
y|" ;re" br" O¾u pl%" frdao" w,amkd" Ydlm;%" u¾f;dakaä" weia" wjfndaO lrf.k isák neúks'
l;sr" rjqï" ;%sfldaK" ;s;a" yoj;a" Èhuka;s yev wd§ jYfhka wfkalúO Ôjk wNsfhda."
udkj jxYl;dj, tk fndfyda ñksiqka Ndú;d lrmq ixfla;j,ska .eyeg ueo iu`.siïmkakj
msreKq iuk,a¨ b.sf,k z.ulaZ .ek mdGlfhla wm fj; tjk úúO cd;Skag Ôj;a úh yels
,enQ l;djls' nj;a th fl;rï iqkaoro hk
› miqmsfgka'' 39
kmqre ySkh
fu h mska;+r ;=kla
.ek l;djls' tla
mska;+rhlska oelafjkafka
wdrlaIdj Wfoid mdie,g
meñfKk orejkaf.a fmd;a
nE.a yuqodj iy fmd,Sisfha
ueÈy;a ùfuka mÍlaId lrk
wjia:djls' fmd;a nE.a f.dv
.id we;s wfkla mska;+rh
udjke,a, uhqrmdo uOH uyd
úoHd,fhks' ta tu mdif,a
.=rejreka úiska úksúo
fmfkk nE.a j, fmd;a
/f.k fkdwd orejkaf.a
fmd;a nE.a Tjqkaf.ka bj;a
lrñka mdf¾ f.dv .id we;s
mska;+rhls' mdie,a orejka
y~ñka fmd;a ál muKla
/f.k mdie, ;=,g /f.k
.sh wdldrh ms<sn|j wmg
jd¾;d úh' <ud ukig ióm
jk f,iska .=rejrfhl=
úiska mdie,a nE.a mÍlaId
lrñka <uqkaj mdie, ;=<g
j.;a ukdj ms<sôUq l< .ïudkhl flá ixpdrhl ksr; .kakd wfkla mska;+rh
jkakg miq.sh Èkl ug yels úh' fld<U isg lsf,daóg¾ jd¾;d jkafka l¨;r YS%
111 la muK .sh ;ek l=reKE., kdrïu, fydfrdïndj foajdkkao úoHd,fhks'
fyafkaf.or .ïudkh yuqfjhs' tu .ïudkfha uqia,sï fï Wml%uh Tyq úiska
yd isxy, mjq,a fndfyda .Kkla fjhs' uqia,sï mjq,a fhdodf.k we;af;a mdie,a
lsysmhl uq,a .ïudkh fyafkaf.or jk kuq;a ;j;a orejkaf.a is;a ;s.eiaug <la
uqia,sï mjq,a /ila W;=re kef.kysr hqouh jd;djrKh fkdjkd whqßka wdrlaIdj
mj;sk ld,fha tu fom<d;a j, isg mÈxÑhg meñ‚ o /l .ekSu Wfoidh' fï
whhs' mska;+r ;=fkka wm wh;a
fjk;a .ïudkhlg meñ‚ho Ôú;h f.dvk.d úh hq;af;a fld;kgoehs
.kakg fyafkaf.or uq,a.u fldg.;a uqia,sï fukau is;kakg bv ie,eiaùu
isxy, mjq,a j, ck;djf.kao ,enqfKa fkduo iyfhda. fujr iuìfï wruqKh'
hla nj ixpdrfha§ ug yuqjQ W;=re kef.kysßka meñ‚ cd;sl wdrlaIdj /l .ekSu
uqia,sï jeisfhda lsysmfofklau m%ldY l<y' tfiau tu w;HjYHh' tfukau ish¨u
.ïudkfha isxy, ck;djo i|yka lf<a Tjqka uqia,sï wdldrfha wka;jdohg yd
mjq,a iu`. b;d iu`.siïmkakj Ôj;a jk njhs' ;%ia;jdohg úreoaO úh
Ôjk jD;a;sh f.dvk.d .kakg fukau tÈfkod hq;=uh' kuqÿ wdrlaIdfõ
lghq;= lrf.k hdugo tu .ïudkfha jeishka orkafka kdufhka NS;sh;a ielh;a
uy;a wdhdihla kuqÿ wjHdc;ajh" wysxil;ajh ir, nj iudcfha fkdjmqrñka
/¢ Tjqkaf.a Èú fmfjf;ka bf.k .kakg we;s mdvï ishqïj ìÿKq is;a iqjm;a
fndfydah' fyafkf.or .ïudkfha jdih lrk uqia,sï l< yels fuu l%uh uq¨
yd isxy, m%cdj ;=<ska olakg ,efnk ffO¾hhiïmkak rgu wkq.ukh l< hq;= nj
ksy~ Ôjk rgdj yd iu`.siïmkak nj ziyÔjkfha wmf.a fhdackdjh'•
Ñ;%hlaZ f,iska ud yoj; meyer .;af;ah' •
kmqre ySkh
fkdfjuq
<uqka ksÈ iqj
ì|sk 49››
iuìu
wdmiq
ziuìuZ
wxl 24$13" úchnd udj;"
kdj, mdr" kqf.af.dv
kqf.af.dv" kdj, mdf¾" úchnd udjf;a" wxl 24$13 ys msysá rhsÜia kõ laf,laáõ f*da äfudl%is úiska
fld<U 10" m<uq ud<s.dlkao mgquf.a" wxl 23$1" ys msysá äihska isiagï uqøKd,fhys uqøKh fldg m%isoaO lrk ,§'