¢È·ÙÚÈ‚c ÂÚd Âéı·Ó·Û›·˜.

≠∂Ó· ÌÈÎÚe ηd ·Ú·ÌÂÏË̤ÓÔ öÚÁÔ

ÙÔÜ ∂éÁ¤ÓÈÔ˘ µÔ‡ÏÁ·ÚÈ

∞£∞¡∞™π√À π. ∫∞§∞ª∞∆∞*

°Èa ÙeÓ ∂éÁ¤ÓÈÔ µÔ‡ÏÁ·ÚÈ1, ÙfiÓ «ÎÏÂÈÓfi» ‰È‰¿ÛηÏÔ ÙÔÜ °¤ÓÔ˘˜, ÙeÓ ÏËıˆ-
ÚÈÎe ηd ‰È·Ï¿ÌÔÓÙ· ≠∂ÏÏËÓ· ÏfiÁÈÔ Ùɘ âԯɘ Ùɘ ∆Ô˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜, ö¯Ô˘Ó
ÁÚ·ÊÂÖ àÚÎÂÙa ̤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·. ¶ÏËıÒÚ· ÌÂÏÂÙáÓ Î·d ôÚıÚˆÓ Ôf ÍÂÎÈÓÔÜÓ àe
ÙcÓ ·Ï·ÈfiÙÂÚË Î·d ÊÙ¿ÓÔ˘Ó Ì¤¯ÚÈ Ùc ÓÂÒÙÂÚË îÛÙÔÚÈ΋, ÊÈÏÔÛÔÊÈÎc ηd ıÂÔ-
ÏÔÁÈÎc ΢ڛˆ˜ öÚ¢ӷ, àÔÙÈÌÔÜÓ ÙeÓ ÔÏ˘Î‡Ì·ÓÙÔ ‚›Ô ηd ÙcÓ ÔÏ˘Û¯È‰É ‰Ú¿-
ÛË ÙÔ˘ ηٷٿÛÛÔÓÙ¿˜ ÙÔÓ ÛÙd˜ Èe ‰˘Ó·ÌÈÎb˜ ÌÔÚÊb˜ ÙÔÜ 18Ô˘ ·åáÓ·2. ™ÙcÓ
ÚÔÎÂÈ̤ÓË ÂÚ›ÙˆÛË ‰bÓ ıa qÙ·Ó ñÂÚ‚ÔÏc Óa ñÔÛÙËÚȯıÂÖ ¬ÙÈ ï µÔ‡ÏÁ·ÚȘ
ñÉÚÍ Ú¿ÁÌ·ÙÈ «Úfi‰ÚÔÌÔ˜» ÙÔÜ \∞‰·Ì¿ÓÙÈÔ˘ ∫ÔÚ·É3. ∫·d Ôî ‰‡Ô ÙÔ˘˜ ö˙Ë-
Û·Ó Î·d ö‰Ú·Û·Ó ÛÙcÓ ÎÚÈÛÈÌfiÙÂÚË ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔÜ ¡¤Ô˘ ^∂ÏÏËÓÈÛÌÔÜ, ÚÔÁ¢fi-
ÌÂÓÔÈ Ùd˜ ÛÙÈÁÌb˜ ÙÔÜ \∞ÁáÓ· Ùɘ âıÓÈÎɘ ·ÏÈÁÁÂÓÂÛ›·˜ ÙÔÜ 1821, Ìb àÔÙ¤ÏÂ-
ÛÌ· ·Ú¿ÏÏËÏ· ï ≤Ó·˜ ó˜ ıÂÔÏfiÁÔ˜ - ÊÈÏfiÛÔÊÔ˜ ηd ï ôÏÏÔ˜ ó˜ ÊÈÏfiÏÔÁÔ˜, Óa
ÚÔÂÙÔÈÌ¿ÛÔ˘Ó ÓÂ˘Ì·ÙÈÎa Ùe °¤ÓÔ˜ ÁÈ\ ·éÙfiÓ4.

* ^√ \∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜ \π. ∫·Ï·Ì¿Ù·˜ ÂrÓ·È ¢Ú. £ÂÔÏÔÁ›·˜ ∞.¶.£.

1. ÀîÔıÂÙá ÙcÓ ·Ï·Èa ÁÚ·Êc ÙÔÜ çÓfiÌ·ÙÔ˜ µÔ‡ÏÁ·ÚȘ, Ìb ÁÈÒÙ· (È).
2.^H ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· ÂrÓ·È ÏÔ˘ÛÈfiÙ·ÙË. \∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎa àӷʤڈ: S. BATALDEN, Catherine IIs
Greek Prelate. Eugenios Voulgaris in Russia 1771-1806, [East European Monographs 115], New
York 1982. D. STIERNON, Eugene Boulgaris, C. G. Conticello - V. Conticello (dirs.), La
Theologie Byzantine et sa Tradition, Ù. II, Turnhout 2002, 721-848. G. PODSKALSY, ^H ^∂ÏÏËÓÈÎc
£ÂÔÏÔÁ›· âd ∆Ô˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ 1453-1821. ^∏ \√ÚıÔ‰ÔÍ›· ÛÙc ÛÊ·ÖÚ· âÈÚÚÔɘ ÙáÓ ‰˘ÙÈÎáÓ
‰ÔÁÌ¿ÙˆÓ ÌÂÙa Ùc ªÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË, ÌÙÊÚ., ÚˆÙÔÚ. °. ¢. ªÂÙ·ÏÏËÓfi˜, âΉ. ªÔÚʈÙÈÎe ≠π‰Ú˘-
Ì· \∂ıÓÈÎɘ ∆Ú·¤˙˘, \∞ı‹Ó· 2008, 120-121, 424-460. ∂éÁ¤ÓÈÔ˜ µÔ‡ÏÁ·Ú˘, ¶Ú·ÎÙÈÎa ¢ÈÂ-
ıÓÔܘ \∂ÈÛÙËÌÔÓÈÎÔÜ ™˘Ó‰ڛԢ, \πfiÓÈÔ ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ, ∆ÌÉÌ· ^πÛÙÔÚ›·˜, âΉ. ∫·Ó¿ÎË, \∞ı‹Ó·
2009, Ìb àÍÈÔÏÔÁfiٷ٘ ÂåÛËÁ‹ÛÂȘ. ™ËÌ·ÓÙÈÎc àe οı ôÔ„Ë ÂrÓ·È Î·d ì ÂåÛ·ÁˆÁc ÙÔÜ ∫.
¶∂∆™π√À ÛÙcÓ â·Ó¤Î‰ÔÛË Ùɘ §ÔÁÈÎɘ ÙÔÜ µÔ‡ÏÁ·ÚÈ. µÏ. ^∏ §ÔÁÈÎc âÎ ÙáÓ ·Ï·ÈáÓ Ùb ηd ÓÂ-
ˆÙ¤ÚˆÓ Û˘ÓÂÚ·ÓÈÛıÂÖÛ·, ¶ÚÔÏÂÁfiÌÂÓ· – \∂È̤ÏÂÈ· – ∂ñÚÂÙ‹ÚÈ· ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÖÓÔ˜ £. ¶¤ÙÛÈÔ˜,
âΉ. ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ \πˆ·ÓÓ›ÓˆÓ – ∆Ô̤·˜ ºÈÏÔÛÔÊ›·˜ – \∂ÚÁ·ÛÙ‹ÚÈÔ \∂Ú¢ÓáÓ ¡ÂÔÂÏÏËÓÈÎɘ
ºÈÏÔÛÔÊ›·˜, \πˆ¿ÓÓÈÓ· 2010, 11-174.
3. ∫. £. ¢∏ª∞ƒ∞™, ^πÛÙÔÚ›· Ùɘ ¡ÂÔÂÏÏËÓÈÎɘ §ÔÁÔÙ¯ӛ·˜, âΉ. òπηÚÔ˜, \∞ı‹Ó· 2000, 180.
4 π. ª. ¶∞¡∞°πø∆√¶√À§√™, «∂éÁ¤ÓÈÔ˜ µÔ‡ÏÁ·ÚȘ», ¡¤· ^∂ÛÙ›· 61(1957)33.

167
 \∞ı·Ó·Û›Ô˘ π. ∫·Ï·Ì¿Ù·
£∂√§√°π∞ 1/2013

¶·Ú\ ¬Ï· Ù·ÜÙ·, ì Ûb ‚¿ıÔ˜ âͤٷÛË ÙÔÜ ‚›Ô˘ ηd ÙÔÜ öÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ‰bÓ ö¯ÂÈ
àÎfiÌË âȯÂÈÚËıÂÖ. ≠∂Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ ÎÂÓe5 Û\ ¬ÙÈ àÊÔÚÄ ÛÙcÓ ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ÛÙe å‰Â-
ÔÏÔÁÈÎe ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ÙÔÜ 18Ô˘ ·åáÓ· ηd Û˘Ó¿Ì· Ùd˜ ÔÏ˘Ô›ÎÈϘ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔ-
ÏÈÙÈΤ˜, âÎ·È‰Â˘ÙÈÎb˜ ηd ıÂÔÏÔÁÈÎb˜ ˙˘ÌÒÛÂȘ, Û˘Ó¯›˙ÂÈ àÎfiÌË Óa ñ¿Ú¯ÂÈ.
^∏ àÔ˘Û›·, ‚¤‚·È·, ·éÙc Ùɘ ‚ÈÔÁÚ·ÊÈÎɘ ηd âÚÁÔÁÚ·ÊÈÎɘ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ‹˜
ÙÔ˘, ÈÛÙ‡ˆ ¬ÙÈ ö¯ÂÈ ÙcÓ âÍ‹ÁËÛ‹ Ù˘. ∫·Ùa ·ÚÈÔ ÏfiÁÔ çÊ›ÏÂÙ·È ÛÙc ‰˘ÛÎÔ-
Ï›· Ôf Û˘Ó·ÓÙÄ ï οı âÚ¢ÓËÙc˜ Óa ÙÈı·Û‡ÂÈ Ùe ÙÂÚ¿ÛÙÈÔ Ûb ùÁÎÔ Î·d öÎÙ·-
ÛË Û˘ÁÁÚ·ÊÈÎfi ÙÔ˘ öÚÁÔ. ª›· ÛÂÈÚa àe ıÂÔÏÔÁÈο, ÊÈÏÔÛÔÊÈο, âÈÛÙËÌÔ-
ÓÈÎa öÚÁ·, ηıg˜ â›Û˘ ηd ÔÏÏb˜ ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂȘ, ¬ˆ˜ ÏfiÁÔ˘ ¯¿ÚÈÓ ï ÌÂÙ·-
ÊÚ·ÛÙÈÎfi˜ ÙÔ˘ ôıÏÔ˜ ÙáÓ °ÂˆÚÁÈÎáÓ Î·d Ùɘ ∞åÓÂÈ¿‰Ô˜ ÙÔÜ µÈÚÁÈÏ›Ô˘, öÚÁ·
Ôf ÊÈÏÔfiÓËÛ ¬Ù·Ó qÙ·Ó ÛÙeÓ àÚ¯ÈÂÈÛÎÔÈÎe ıÚfiÓÔ Ùɘ ÃÂÚÛÒÓ·˜ ÛÙc ƒˆ-
Û›·, ηٷ‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó ¬ÙÈ ï ÛÔÊe˜ ‰È‰¿ÛηÏÔ˜ ÙÔÜ °¤ÓÔ˘˜ qÙ·Ó ÔÏ˘ÁÚ·ÊfiÙ·-
ÙÔ˜6, ÁÂÁÔÓe˜ Ôf ‰˘ÛÎÔχÂÈ àÚÎÂÙa ÙeÓ ÛËÌÂÚÈÓe âÚ¢ÓËÙc Ôf ıa ÚÔÛ·-
ı‹ÛÂÈ Óa ÙeÓ ‚ÈÔÁÚ·Ê‹ÛÂÈ. ∫ÔÓÙ¿, ‚¤‚·È· ÛÙe Û˘ÁÁÚ·ÊÈÎe öÚÁÔ Î·d ì âÈÛÙÔ-
ÏÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘. ≠√ˆ˜ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì ÛÙcÓ âÓÂÓËÓÙ¿¯ÚÔÓË ‰È·‰ÚÔÌc ÙÔÜ ‚›Ô˘ ÙÔ˘
ï µÔ‡ÏÁ·ÚȘ, ̤۷ àe Ùd˜ Û˘¯Ób˜ ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ÛÂȘ ηd Ùa Ù·Í›‰È· ÙÔ˘ Û˘Ó‰¤ıËÎÂ
Ìb ÚfiÛˆ· ù¯È ÌfiÓÔ ÙÔÜ ÔåÎÔÁÂÓÂÈ·ÎÔÜ ÙÔ˘ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜, àÏÏa ηd Ìb Úfi-
Ûˆ· ÙÔÜ ÂéÚ‡ÙÂÚÔ˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÔÜ Î·d ÔÏÈÙÈÎÔÜ ÎfiÛÌÔ˘ Ùɘ âԯɘ ÙÔ˘, ÁÚ¿-
ÊÔÓÙ·˜ ≤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ àÚÈıÌe âÈÛÙÔÏáÓ. h∞Ó Ï¿‚Ô˘Ì ÏÔÈeÓ ñ\ ù„Ë ¬ÙÈ ì àÏÏË-
ÏÔÁÚ·Ê›· ÙáÓ ^∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÏÔÁ›ˆÓ Ùɘ ÂÚÈfi‰Ô˘ Ùɘ ∆Ô˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ àÔÙÂÏÂÖ ÛË-
Ì·ÓÙÈÎc îÛÙÔÚÈÎc ËÁc ÁÈa Ùd˜ ÓÂÔÂÏÏËÓÈΤ˜ Ì·˜ ÛÔ˘‰¤˜ –ʤÚÓˆ ó˜ ·Ú¿‰ÂÈÁ-
Ì· ÙcÓ çÁÎÒ‰Ë âÈÛÙÔÏÔÁÚ·Ê›· ÙÔÜ \∞‰·Ì¿ÓÙÈÔ˘ ∫ÔÚ·É, ì ïÔ›· Û‡Ìʈӷ Ìb
ÙeÓ ∫. £. ¢ËÌ·ÚÄ, ÙeÓ ÙÔÔıÂÙÂÖ „ËÏ¿, ù¯È ÌfiÓÔ ÛÙcÓ ëÏÏËÓÈÎc Îϛ̷η, àÏÏa

5. ¶. ∫π∆ƒ√ª∏§π¢∏™, \πÒÛËÔ˜ ªÔÈÛÈfi‰·Í. √î Û˘ÓÙÂÙ·Á̤Ó˜ Ùɘ ‚·ÏηÓÈÎɘ ÛΤ„˘ ÙeÓ

18Ô ·åáÓ·, âΉ. ªÔÚʈÙÈÎe ≠π‰Ú˘Ì· \∂ıÓÈÎɘ ∆Ú·¤˙˘, \∞ı‹Ó· 1985, 28-29. ^øÛÙfiÛÔ, Ùe ÎÂÓe
·éÙe ¬ÏÔ Î·d ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ öÚ¯ÔÓÙ·È Î·d Ùe ηχÙÔ˘Ó ÓÂfiÙÂÚ˜ ÌÂϤÙ˜. \∂d ·Ú·‰Â›ÁÌ·ÙÈ,
àӷʤڈ ÙÚÂÖ˜ ‰È‰·ÎÙÔÚÈÎb˜ ‰È·ÙÚÈ‚¤˜. µÏ. ª. ¶·ÙËÓÈÒÙ˘, \∞fiÂÈÚ˜ ‰È·ÌfiÚʈÛ˘ âÈÛÙË-
ÌÔÓÈÎÔÜ ÏfiÁÔ˘ ÛÙeÓ ëÏÏËÓÈÎe ¯áÚÔ ÙÔÜ 18Ô˘ ·åáÓ·. \∞Ú¯b˜ Ùɘ º˘ÛÈÎɘ ºÈÏÔÛÔÊ›·˜ ÛÙe öÚÁÔ
ÙÔÜ ∂éÁ¤ÓÈÔ˘ µÔ‡ÏÁ·ÚË Î·d ÙÔÜ ¡ÈÎËÊfiÚÔ˘ £ÂÔÙfiÎË, \∞ı‹Ó· 2001. Ãπ™∆π¡∞ ∫√§√µ√À, ∆e
âÎ·È‰Â˘ÙÈÎe öÚÁÔ ÙÔÜ ∂éÁÂÓ›Ô˘ µÔ˘ÏÁ¿Úˆ˜ ÛÙeÓ ëÏÏ·‰ÈÎe ¯áÚÔ, \∞ı‹Ó· 2008. ∞. π. ∫∞§∞ª∞-
∆∞™, ∂éÁ¤ÓÈÔ˜ µÔ‡ÏÁ·ÚȘ (1716-1816). ™ÎÈ·ÁÚ¿ÊËÛË ÙáÓ ÔÏÈÙÈÛÌÈÎáÓ àÏÏ·ÁáÓ Î·d ÙáÓ å‰ÂÔ-
ÏÔÁÈÎáÓ ˙˘ÌÒÛÂˆÓ ÛÙeÓ 18Ô ·åáÓ·, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 2011.
6. ∆e Û˘ÁÁÚ·ÊÈÎe öÚÁÔ ÙÔÜ ∂éÁ¤ÓÈÔ˘ µÔ‡ÏÁ·ÚÈ ñÉÚÍ ÙÂÚ¿ÛÙÈÔ Ûb öÎÙ·ÛË, ÏËıˆÚÈÎfi, Ô-
Ï˘Â›Â‰Ô Î·d ηχÙÂÈ ¬Ï· Ùa ‰›· ÙÔÜ âÈÛÙËÙÔÜ: £ÂÔÏÔÁ›·, ºÈÏÔÛÔÊ›·, ºÈÏÔÏÔÁ›·, ªÔ˘ÛÈ-
΋, °ÂˆÁÚ·Ê›·, £ÂÙÈÎb˜ ηd º˘ÛÈÎb˜ \∂ÈÛÙÉ̘. ^À\ ·éÙcÓ ÙcÓ öÓÓÔÈ·, ÂrÓ·È çÚıc ì âÎÙ›ÌËÛË
ÙÔÜ B. KNOS, Ôf ÙeÓ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÈ ó˜ ÙeÓ Èe ÌÔÚʈ̤ÓÔ ÏfiÁÈÔ ÙÔÜ 18Ô˘ ·åáÓ·. µÏ. Histoire de
la littérature néo-grecque, Uppsala 1962, 511.

168
 ¢π∞∆ƒπµ∏ ¶∂ƒπ ∂À£∞¡∞™π∞™

ηd ̤۷ ÛÙcÓ ·ÁÎfiÛÌÈ· ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·7– ì àÏÏËÏÔÁÚ·Ê›· ÙÔÜ µÔ‡ÏÁ·ÚÈ àÔ-

ÙÂÏÂÖ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙ·ÙÔ îÛÙÔÚÈÎe ÙÂÎÌ‹ÚÈÔ ÁÈa Ì›· ÂéÚ‡ÙÂÚË ıÂÒÚËÛË Î·d àÔÙ›-
ÌËÛË Ùɘ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ¿˜ ÙÔ˘8.
™Ùe ıÂÔÏÔÁÈÎe ηd ÊÈÏÔÛÔÊÈÎe9 öÚÁÔ ÙÔÜ µÔ‡ÏÁ·ÚÈ, àÓ‹ÎÂÈ ≤Ó· ÌÈÎÚe ηd
·Ú·ÌÂÏË̤ÓÔ öÚÁÔ ÙÔ˘, Ôf ‰bÓ ö¯ÂÈ ÚÔÛ¯ıÂÖ å‰È·›ÙÂÚ· àe ÙÔf˜ ÌÂÏÂÙËÙ¤˜
ÙÔ˘10, ì ¢È·ÙÚÈ‚c ÂÚd ∂éı·Ó·Û›·˜11. ™‡Ìʈӷ Ìb ÙeÓ ú‰ÈÔ, ôÚ¯ÈÛ Óa ÙcÓ ÁÚ¿-
ÊÂÈ ¬Ù·Ó ·ÙÔÜÛ Ùa ëÍ‹ÓÙ· ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÈ· ηd ÙcÓ ÙÂÏÂÈÔÔ›ËÛ ÂÚd Ùa Ù¤ÏË ÙÔÜ

7. ¡ÂÔÂÏÏËÓÈÎc âÈÛÙÔÏÔÁÚ·Ê›·, \∂È̤ÏÂÈ· ∫. £. ¢ËÌ·ÚĘ, µ·ÛÈÎc µÈ‚ÏÈÔı‹ÎË \∞ÂÙfi˜,

âΉ. ∑·¯·ÚfiÔ˘ÏÔ˜, \∞ı‹Ó· 1963, ÎÛÙã.
8. ¢. °. ∞¶√™∆√§√¶√À§√™, «^∏ ëÏÏËÓÈÎc âÈÛÙÔÏÔÁÚ·Ê›· ÙÔÜ ∂éÁ¤ÓÈÔ˘ µÔ‡ÏÁ·ÚË. ≠∂Ó·
âΉÔÙÈÎe Û¯¤‰ÈÔ», ¶Ú·ÎÙÈÎa ¢ÈÂıÓÔܘ ™˘Ó‰ڛԢ: ^∂ÏÏ¿‰· ηd ^∞Á›· ¶ÂÙÚÔ‡ÔÏË. ¶·ÚÂÏıeÓ
ηd ¶·ÚfiÓ, ¶ÂÙÚÔ‡ÔÏË 2008, 121-125. ª›· ÚÒÙË àfiÂÈÚ· ηٷÏÔÁÔÁÚ¿ÊËÛ‹˜ Ù˘ Âr¯Â àÚ¯›-
ÛÂÈ Óa οÓÂÈ ï ò∞Ï΢ \∞ÁÁ¤ÏÔ˘, ì ïÔ›· ¬Ìˆ˜ ‰bÓ ïÏÔÎÏËÚÒıËΠÏfiÁˆ ÙÔÜ ı·Ó¿ÙÔ˘ ÙÔÜ ‰È·ÎÂ-
ÎÚÈ̤ÓÔ˘ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÛÙÉ. µÏ. ^ÀfiÌÓËÌ·, \∞ı‹Ó· 1974, 6.
9. \√Úıfiٷٷ ï ÚˆÙÔÚ. °. ¢. ªÂÙ·ÏÏËÓfi˜ âÈÛËÌ·›ÓÂÈ ¬ÙÈ Û\ ·éÙfi ÂrÓ·È ‰È¿¯˘ÙË ì «·Ú·-
‰ÔÛÈ·ÎfiÙËÙ·» η› ì «·ÙÂÚÈÎfiÙËÙ·», âÈÎÂÓÙڈ̤ÓË ÛÙ›˜ «àÛÎËÙÈÎÔÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈΤ˜» Ú·ÎÙÈÎb˜
Ùɘ \√ÚıÔ‰ÔÍ›·˜. µÏ. «\∂ÈÛËÌ¿ÓÛÂȘ ÛÙc £ÂÔÏÔÁ›· ÙÔÜ ∂éÁÂÓ›Ô˘ µÔ˘ÏÁ¿Úˆ˜» ÛÙeÓ ÙfiÌÔ:
ºáÙ· ηd ºá˜, âΉ. ò∞ıˆ˜, \∞ı‹Ó· 2001, 74-95.
10. ªÈÎÚc àÓ·ÊÔÚa οÓÂÈ ï ò∞Ï΢ \∞ÁÁ¤ÏÔ˘, ¶Ï¿ÙˆÓÔ˜ ∆‡¯·È. ^∏ ÏfiÁÈ· ·Ú¿‰ÔÛË ÛÙcÓ
∆Ô˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·, âΉ. \∂ÚÌɘ, \∞ı‹Ó· 1963, 89, àÔÙÈÌÒÓÙ·˜ ÙÔ ¬Ìˆ˜ οˆ˜ ÌÔÓfiÏ¢ڷ, ÌÈĘ
ηd ñÔÛÙËÚ›˙ÂÈ ¬ÙÈ Ìb Ùe öÚÁÔ ÙÔ˘ ·éÙfi, ï µÔ‡ÏÁ·ÚȘ àÓÙÏÒÓÙ·˜ Ùd˜ ËÁ¤˜ ÙÔ˘ àe ÙcÓ ÎÏ·ÛÈÎc
àÚ¯·ÈfiÙËÙ·, ÙeÓ àÔÍÂÓÒÓÂÈ àe ÙeÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi Ì˘ÛÙÈÎÈÛÌfi. °Èa Ùe ˙‹ÙËÌ· Ùɘ Âéı·Ó·Û›·˜,
âӉȷʤÚÔÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ì ÂåÛ‹ÁËÛË ÙÔÜ °Ú. ∫·Ú·Ê‡ÏÏË, «√î ÊÈÏÔÛÔÊÈΤ˜ àÓÙÈÏ‹„ÂȘ ÙÔÜ
∂éÁÂÓ›Ô˘ µÔ‡ÏÁ·ÚË», ∂éÁ¤ÓÈÔ˜ µÔ‡ÏÁ·Ú˘, ¶Ú·ÎÙÈÎa ¢ÈÂıÓÔܘ \∂ÈÛÙËÌÔÓÈÎÔÜ ™˘Ó‰ڛԢ,
461-476, [ηd ¡ÂÔÂÏÏËÓÈÎe˜ ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜. ºÈÏÔÛÔÊÈÎb˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ, âΉ. Gutenberg, \∞ı‹Ó·
2008, 133-147].
11. ^√ Ï‹Ú˘ Ù›ÙÏÔ˜: ¢È·ÙÚÈ‚‹ / ÂÚ› / ∂éı·Ó·Û›·˜ / Úe˜ ÙeÓ âÚˆÙ‹Û·ÓÙ·: / ¶á˜ iÓ Ùd˜ ö¯ÔÈ
ÁÂÓÓ·›ˆ˜ ηd Âé / „‡¯ˆ˜, j ë·˘Ùˇá âÈfiÓÙ· âΉ¤¯ÂÛı·È, / j âÂÏıfiÓÙ· ëÙ¤ÚÔȘ ·éÙˇá ÔåΛÔȘ / ηd
Ê›ÏÔȘ, ʤÚÂÈÓ ÙeÓ £¿Ó·ÙÔÓ; / \∞¿ÓÙËÛȘ / ^Àe ÌbÓ ÙÔÜ \∞Ú¯ÈÂÈÛÎfiÔ˘ ∂éÁÂÓ›Ô˘ ÙÔÜ µÔ˘ÏÁ¿-
Úˆ˜ ÌÈÍÔÛÔÏԛΡˆ ÊÚ¿ÛÂÈ ™˘ÁÁÚ·ÊÂÖÛ· ñe ‰¤ / ÙáÓ ·ÓÂÓÙ›ÌˆÓ ∑ˆÛÈÌ¿‰ˆÓ ÙÂÙÚ·‰¤ÏÊˆÓ /
\∞Ó·ÛÙ·Û›Ô˘, ηd ¡ÈÎÔÏ¿Ô˘, ηd ∑ÒË Î·› / ªÈ¯·‹Ï, ÊÈÏÔÙ›Ì÷ˆ ‰·¿ÓFË âΉÔıÂÖÛ·. / \∂Ó ¶ÂÙÚÔ˘-
fiÏÂÈ / \∂Ó Ùˇá ∆˘ÔÁÚ·Ê›ˇˆ Ùɘ ∞éÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎɘ \∞η‰ËÌ›·˜ / ÙáÓ âÈÛÙËÌáÓ öÙÂÈ 1804. µÏ. ¢.
°∫π¡∏™ - µ. ª∂•∞™, ^∂ÏÏËÓÈÎc µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· 1800-1863, \∞ı‹Ó· 1939, Ù. ∞ã, 41. ¢Â‡ÙÂÚË öΉÔ-
ÛË öÁÈÓ Ùe 1848. µÏ. ¢. °∫π¡∏™ - µ. ª∂•∞™, ^∂ÏÏËÓÈÎc µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· (1800-1863), Ù. µã, \∞ı‹-
Ó· 1941, 148. ^∏ öΉÔÛË ·éÙ‹ çÊ›ÏÂÙ·È ÛÙeÓ âΉfiÙË £. ÃÔ˚‰Ä àe Ùc £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ï ïÔÖÔ˜
Ûb ·Ú¿ÚÙËÌ· (ÛÛ. 121-126), ıÂÒÚËÛ ÛÎfiÈÌÔ Óa ‰ËÌÔÛȇÛÂÈ Î·d Ùc ¢È·ı‹ÎË ÙÔÜ µÔ‡ÏÁ·ÚÈ.
ªÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÛÙc ÚˆÛÈÎc âȯÂÈÚ‹ıËΠàe ÙeÓ Semen Platonov ÛÙa 1806. µÏ. STEPHEN
BATALDEN, Catherine Il’s Greek Prelate, 150. ªÂÙ¿ÊÚ·Û‹ Ù˘ ÛÙc ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎc ÁÏÒÛÛ· öÁÈÓÂ
ÚfiÛÊ·Ù·. µÏ. ∂À°∂¡π√™ µ√À§°∞ƒ∏™, ¢È·ÙÚÈ‚c ÂÚd ∂éı·Ó·Û›·˜, ¶ÚfiÏÔÁÔ˜ µ·ÚıÔÏÔÌ·ÖÔ˜ ∞ã
√åÎÔ˘ÌÂÓÈÎe˜ ¶·ÙÚȿگ˘, ªÂÙ¿ÊÚ·ÛË – \∂È̤ÏÂÈ· °. ¢ËÌÔÏÈ¿Ù˘ – ª. °·Ï·Ó¿Î˘, âΉ.
^∂Í¿ÓÙ·˜, \∞ı‹Ó· 2005.

169
 \∞ı·Ó·Û›Ô˘ π. ∫·Ï·Ì¿Ù·
£∂√§√°π∞ 1/2013

180312. ^∏ ¢È·ÙÚÈ‚c Èı·ÓeÓ ÁÚ¿ÊÙËΠÁÈa Óa ηχ„ÂÈ ÌÂÙ·Ê˘ÛÈÎb˜ àÓ¿ÁΘ

ÙÔÜ ÔÈÌÓ›Ô˘ ÙÔ˘, àÏÏa ηd ÁÈ·Ùd ı¤ÏËÛ Óa à·ÓÙ‹ÛÂÈ ÛÙe âÚÒÙËÌ· «ᘠiÓ Ùd˜
ö¯ÔÈ ÁÂÓÓ·›ˆ˜ ηd Â鄇¯ˆ˜, j ë·˘Ùˇá âÈfiÓÙ· âΉ¤¯ÂÛı·È, j âÂÏıfiÓÙ· ëÙ¤ÚÔȘ
·éÙˇá ÔåΛÔȘ ηd Ê›ÏÔȘ, ʤÚÂÈÓ ÙeÓ ı¿Ó·ÙÔÓ;» Ôf ÙÔÜ Ù¤ıËΠàe ÙeÓ Ú›ÁÎÈ-
· Ùɘ ∆Ú·ÓÛ˘Ï‚·Ó›·˜ Stephan Michael Racovitsa.
¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈa ≤Ó· ‰ÔΛÌÈÔ, ¬Ô˘ Ùa ÚÔÙÂÚ‹Ì·Ù· ÙÔÜ ÁËÚ·ÈÔÜ îÂÚ¿Ú¯Ë ÚÔ-
‚¿ÏÏÔ˘Ó ÌÚÔÛÙ¿ Ì·˜ öΉËÏ·: Ôî ÔÏ˘ÏËıÂÖ˜ ·Ú·ÔÌ¤˜ ÙÔ˘ Ûb àÚ¯·›Ô˘˜ ηd
‚˘˙·ÓÙÈÓÔf˜ Û˘ÁÁÚ·ÊÂÖ˜, Ê·ÓÂÚÒÓÔ˘Ó ÙcÓ ïÏÔÎÏËڈ̤ÓË Î·d ‚·ıÈa âÓË̤ڈÛË
Ôf Âr¯Â ¿Óˆ ÛÙe ˙‹ÙËÌ· ÙÔÜ ı·Ó¿ÙÔ˘. ∫È ·éÙfi, ‚¤‚·È·, ÙeÓ ÙÈÌÄ å‰È·›ÙÂÚ·.
\∂ÎÂÖÓÔ ¬Ìˆ˜ Ôf å‰È·›ÙÂÚ· Ú¤ÂÈ Óa ÚÔÛ¯ıÂÖ ÛÙe öÚÁÔ ÙÔÜÙÔ, ÂrÓ·È ¬ÙÈ ÙÂÎ-
ÌËÚÈÒÓÂÈ Ùe ÁÂÁÔÓe˜ ÙÔÜ ı·Ó¿ÙÔ˘, Ìb ‚¿ÛË ù¯È ÌfiÓÔ Ùc ‰È‰·Ûηϛ· ÙáÓ àÚ¯·›-
ˆÓ ^∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÊÈÏÔÛfiʈÓ, àÏÏa ηd ÙáÓ êÁ›ˆÓ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜. ^∏ â›ÎÏËÛË Ùɘ
‰È‰·Ûηϛ·˜ ÙÔ˘˜, ‰ËÏÒÓÂÈ ÙcÓ ôÌÂÛË Û‡Ó‰ÂÛ‹ ÙÔ˘ Ìb Ùc ‚˘˙·ÓÙÈÓc ÛΤ„Ë.
£¤ÏÔÓÙ·˜ ÙeÓ ı¿Ó·ÙÔ Óa ÂrÓ·È ï ÏÈ̤ӷ˜ ¬Ô˘ «Ê¤ÚÂÈ ÙcÓ ÔıËÙcÓ àÓ¿·˘-
ÛÈÓ Î·d ìÛ˘¯›·Ó», ï ∂éÁ¤ÓÈÔ˜ µÔ‡ÏÁ·ÚȘ âÈηÏÂÖÙ·È Ùc ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔÜ ª. µ·-
ÛÈÏ›Ԣ, ϤÁÔÓÙ·˜ ¬ÙÈ «Âå˜ ÙÔÜÙÔ ìÌĘ ÏËÚÔÊÔÚÂÖ ÌÂÙa ÏÔÈáÓ ê¿ÓÙˆÓ ıÂÔ-
ÊfiÚˆÓ ·Ù¤ÚˆÓ, ηd ï ̤Á·˜ µ·Û›ÏÂÈÔ˜: ¬ÛÙȘ ‰Èa ÙÔÜÙÔ âˆÓfiÌ·Û ÙeÓ ı¿Ó·-
ÙÔÓ, ηd ¬ÚÌÔÓ, ηd ‰áÚÔÓ ÙÔ˘Ù¤ÛÙÈ, ηd ÏÈ̤ӷ Á·Ï‹ÓÈÔÓ Î·d àÙ¿Ú·¯ÔÓ, ηd ¯¿-
ÚÈÛÌ· âÍ·›ÚÂÙÔÓ, ηd âÈı˘Ì›·˜ ôÍÈÔÓ... Ù› ‰b µ·Û›ÏÂÈÔÓ Ï¤Áˆ, ηd ÙÔf˜ ÏÔÈÔf˜
îÂÚÔf˜ ôÓ‰Ú·˜, ÙÔf˜ ÓÂ˘Ì·ÙÔÊfiÚÔ˘˜ ηd ÔéÚ·ÓfiÊÚÔÓ·˜; ηd Ôî âıÓÈÎÔd ·éÙÔd
öÙÈ, Ôî Âå˜ Ùe ÛÎfiÙÔ˜ Ùɘ ‰˘ÛÛ‚›·˜ Ù˘ÊÏÒÙÙÔÓÙ˜, ÙeÓ ı¿Ó·ÙÔÓ ¬Ìˆ˜ Ôî ÂÚÈÛ-
ÛÛfiÙÂÚÔÈ Î·d ÓÔ˘Ó¯¤ÛÙÂÚÔÈ, ó˜ ÏÈ̤ӷ ÙÈÓa àÓ··‡Ûˆ˜ ηd àÛÊ·Ï›·˜, ηd Ùe
âÁÓÒÚÈÛ·Ó, ηd Ùe èÌÔÏfiÁËÛ·Ó»13.
£ÂˆÚÂÖ Ù‹Ó «ÂÚd ÙeÓ ı¿Ó·ÙÔÓ àÊÔ‚›·» ÙáÓ ïÌÔÏÔÁËÙáÓ Î·d Ì·ÚÙ‡ÚˆÓ Ùɘ
\∂ÎÎÏËÛ›·˜, ¬ÙÈ ‰bÓ qÙ·Ó öÚÁÔ Ê˘ÛÈÎɘ ηd àÓıÚÒÈÓ˘ ‰‡Ó·Ì˘, àÏÏ¿ «àÔÙ¤-
ÏÂÛÌ· ¯¿ÚÈÙÔ˜ ñÂÚÊ˘Ôܘ ηd ¬Ïˆ˜ ı›·˜»14. ^√ ú‰ÈÔ˜ âÍ¿ÏÏÔ˘ ı¤ÙÂÈ Ùe âÚÒÙË-

12. «\∂Ág õÁÁÈ˙ÔÓ ÙÔf˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ Ùɘ ìÏÈΛ·˜ ÙÔf˜ ëÍ‹ÎÔÓÙ·, ¬Ù ٷÜÙ· Ùe ÚáÙÔÓ öÁÚ·ÊÔÓ...
∞éÙe˜ ‰b âÁÒ, ô¯ÚÈ ÙÔÜ ·ÚfiÓÙÔ˜ öÙÔ˘˜ 1803». µÏ. ¢È·ÙÚÈ‚c ÂÚd ∂éı·Ó·Û›·˜, 72.
13. ∞éÙfiıÈ, 115-117. ∫·d àÏÏÔÜ ÌÈÏÄ ÁÈa ÙcÓ ú‰È· ı¤ÛË ÙáÓ ¶·Ù¤ÚˆÓ: «Û˘ÌÊÒÓˆ˜ Ìb ÙeÓ Ùɘ
∫··‰ÔΛ·˜ ʈÛÙÉÚ·, ≛‰·ÛΠÂÚd ÙÔÜ ı·Ó¿ÙÔ˘ ηd ï ʈÛÙcÚ Ùɘ ¡·˙È·Ó˙ÔÜ. ∞éÙe ïÔ‡
âÎÂÖÓÔ˜ Âr ‰áÚÔÓ, Ô≈Ùˆ˜ èÓfiÌ·Û ΤډԘ, ÎÂÚ‰·›ÓÂÈ Ï¤ÁˆÓ ÙeÓ ı¿Ó·ÙÔÓ ·Ú·ÂÛgÓ ï ÁÂÓ¿Ú-
¯Ë˜ â¿ÁÔ˘ÛÈ ‰b ηd Ôî ‰‡ˆ ıÂÛ¤ÛÈÔÈ ÊˆÛÙÉÚ˜, ≤Ó· ηd ÙeÓ ·éÙeÓ ÏfiÁÔÓ, ï Âå˜, ¬ÙÈ ‰Èa ÙÔÜ ı·-
Ó¿ÙÔ˘ äÚÂÌÂÖ ì „˘¯c âÍ zÓ öÌÂÏÏ ηÎáÓ Î·d Ú¿ÙÙÂÈÓ Î·d ¿Û¯ÂÈÓ, ï ≤ÙÂÚÔ˜, ¬ÙÈ ‰È·ÎfiÙÂÙ·È
àe ÙcÓ êÌ·ÚÙ›·Ó, ¥Ó· Ìc àı¿Ó·ÙÔÓ wF Ùe ηÎfiÓ, ηd Û˘Ó¿ÙÂÈ, ¬ÙÈ Á›ÓÂÙ·È ÊÈÏ·ÓıÚˆ›· ì ÙÈ̈-
Ú›·». ∞éÙfiıÈ, 136-137.
14. ∞éÙfiıÈ, 21.

170
 ¢π∞∆ƒπµ∏ ¶∂ƒπ ∂À£∞¡∞™π∞™

Ì·, ηÙa fiÛÔ ÌÔÚÂÖ Óa ñ¿Ú¯ÂÈ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÌÂÙÚÈ·ÛÌÔÜ Ùɘ ‰ÂÈÏ›·˜ ÙÔÜ ı·-
Ó¿ÙÔ˘; h∞Ó Î·d ì à¿ÓÙËÛ‹ ÙÔ˘ ÂrÓ·È ıÂÙÈ΋, ‰bÓ ·Ú·Ï›ÂÈ Óa ñÔÌÓ‹ÛÂÈ ¬ÙÈ
ÂrÓ·È à‰‡Ó·ÙÔÓ Óa ñ¿Ú¯ÂÈ ·ÓÙÂÏc˜ à¿ıÂÈ· ηd à‰È·ÊÔÚ›· ÙÔÜ ı·Ó¿ÙÔ˘,
àÏÏa ÌfiÓÔ ÌÂÙÚÈÔÊÔ‚›·15. ™Ùe Ï·›ÛÈÔ ·éÙfi, ÏÔÈfiÓ, ïÚ›˙ÂÈ ÙeÓ ı¿Ó·ÙÔ Ìb η-
ı·Úa çÚıfi‰ÔÍ· ÎÚÈÙ‹ÚÈ·, ó˜ ≤Ó· «‰È¿ÎÂÓÔÓ Ê¿ÛÌ·, Ùe ïÔÖÔÓ âÎÊÔ‚›˙ÂÈ fiÚ-
ÚˆıÂÓ, ηd Á›ÓÂÙ·È ôÊ·ÓÙÔÓ âÁÁ‡ıÂÓ Î·d Ùe àÏËı¤ÛÙÂÚÔÓ ·éÙe Ùe Ê¿ÛÌ·, ‰bÓ
ÂrÓ·È Ùe ÔéÛÈá‰Â˜ ηd ñÔÛÙ·ÙÈÎeÓ ÚÄÁÌ· ö͈ıÂÓ, àÏÏ\ ÂrÓ·È ≤Ó·˜ êÏÔܘ ¯ˆ-
ÚÈÛÌe˜ Ùɘ àı·Ó¿ÙÔ˘ „˘¯É˜ àe Ùe Êı·ÚÙeÓ Î·d âÈÎËÚeÓ ÛáÌ·, Ùe ïÔÖÔÓ,
ÔxÔÓ Î·Ù¤ÛÙË, ‰bÓ ¯ÚËÛÈ̇ÂÈ ϤÔÓ Âå˜ ·éÙɘ ηٷÛ΋ӈÛÈÓ Î·d ï ¯ˆÚÈÛÌe˜
ÔyÙÔ˜ ÙáÓ ‰‡Ô ÙÔ‡ÙˆÓ Ê‡ÛˆÓ, ηı\ ÔR˜ ï ¢ËÌÈÔ˘ÚÁe˜ öÛÙËÛÂÓ ¬ÚÔ˘˜, ÚÔÛ¤Ú-
¯ÂÙ·È âÍ ·éÙɘ Ùɘ ÚÒÙ˘ ìÌáÓ ÁÂÓÓ‹Ûˆ˜, ηd àe ÎÔÈÏ›·˜ ÌËÙÚe˜ ÚÔ·ÙÂÈ
ÌÂı\ ìÌáÓ, ηd ηÙa ÌÈÎÚeÓ ·éÍ¿ÓÂÈ Î·d ÚÔ¯ˆÚÂÖ ≤ˆ˜ Ù¤ÏÔ˘˜»16.
™b ηÌÌ›· ÂÚ›ÙˆÛË ¬Ìˆ˜, ‰bÓ ‚ϤÂÈ Ùe ı¿Ó·ÙÔ ó˜ Ì›· ÌÔÚÊc Ê˘Áɘ.
\∞ÓÙ›ıÂÙ·, ÙÂÎÌËÚÈÒÓÂÈ Ùc Ó›ÎË ÙÔÜ àÓıÚÒÔ˘ ¿Óˆ ÛÙe ı¿Ó·ÙÔ Ìb Ùc ÛÙ·˘ÚÈÎc
ı˘Û›· ÙÔÜ ÃÚÈÛÙÔÜ: «ï ∞éÙe˜ £Â¿ÓıÚˆÔ˜ \πËÛÔܘ ï ∫‡ÚÈÔ˜ ìÌáÓ, ¬ÛÙȘ âd
Ùɘ Áɘ âÊ¿ÓË ‰Èa Óa χÛFË ·éÙe Ùe ÙÔÜ àÓıÚˆ›ÓÔ˘ Á¤ÓÔ˘˜ ηٷÎÚÖÌ·, ηd Óa
ÂÚÈÙÚ¤„FË ÙÔÜ ı·Ó¿ÙÔ˘ ÙcÓ ‰‡Ó·ÌÈÓ, ¬Ù·Ó ‚ϤFË âÁÁf˜ ÙeÓ ı¿Ó·ÙÔÓ, Ï˘ÂÖÙ·È
ó˜ ôÓıÚˆÔ˜, ηd â·‰ËÌÔÓÂÖ, ηd Âû¯ÂÙ·È ¥Ó· ·Ú¤ÏıË, Âå ‰˘Ó·ÙfiÓ, Ùe ÈÎÚeÓ
·éÙe ÙÔÜ ı·Ó¿ÙÔ˘ ÔÙ‹ÚÈÔÓ, Ì\ ¬ÏÔÓ ïÔÜ ëÎÔ˘Û›ˆ˜, ÔéÎ àÎÔ˘Û›ˆ˜ ·éÙe ñÔ-
‰¤¯ÂÙ·È Ï˘ÂÖÙ·È ‰¤, ηd Ô≈Ùˆ ÈÛÙÔÔÈÂÖ, (ó˜ ‰È‰¿ÛÎÔ˘ÛÈÓ Ôî £ÂÖÔÈ ¶·Ù¤Ú˜)
¬ÙÈ ÂrÓ·È Î˘Ú›ˆ˜ Ùb ηd ·Ó·ÏËıá˜, ʇÛÂÈ Î·d Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ηd Ôé¯d ‰Ô΋ÛÂÈ Î·d
Ê·ÓÙ·Û›· ôÓıÚˆÔ˜ ηd ηı\ ï ôÓıÚˆÔ˜, ‰Èa ÙÔÈ·‡Ù˘ χ˘ Ùb ηd à‰ËÌÔ-
Ó›·˜ Û·ÊᘠàÔ‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ, ¬ÙÈ ÂrÓ·È Ùe ÙÔÈÔÜÙÔÓ, ó˜ àÓ·ÁηÖÔÓ Î·d à‰È·¯ÒÚÈÛÙÔÓ
Ùɘ àÓıÚˆ›Ó˘ ʇÛˆ˜ ÁÓÒÚÈÛÌ·: ϤÁˆ Ùe Óa Ï˘ÉÙ·È Ê˘ÛÈÎa ï ôÓıÚˆÔ˜,
ηd Óa àÁˆÓÈ÷Ä, j ¬Ù·Ó ‚ϤFË ÚÔÛÂÁÁ›˙ÔÓÙ·, j ¬Ù·Ó ηd àe Ì·ÎÚfiıÂÓ âÚ¯fiÌÂ-
ÓÔÓ ÚԂϤFË, ηd ÚÔÂÓı˘ÌÉÙ·È ÙeÓ ı¿Ó·ÙÔÓ»17.
¢È·ÈÛÙÒÓÔ˘Ì ÏÔÈeÓ ¬ÙÈ ï µÔ‡ÏÁ·ÚȘ ÌÔÏÔÓfiÙÈ qÙ·Ó âÍÔÈÎÔȈ̤ÓÔ˜ Ìb ÙcÓ
ÂéÚˆ·˚Îc ηd ÙcÓ àÚ¯·ÈÔÂÏÏËÓÈÎc ÁÚ·ÌÌ·Ù›·, ÛÙe ˙‹ÙËÌ· ÙÔÜ ı·Ó¿ÙÔ˘
âÎÂÖÓÔ Ôf ÙeÓ âӉȷʤÚÂÈ ÂrÓ·È Óa âÎı¤ÛÂÈ Ùc ‰È‰·Ûηϛ· Ùɘ \√Úıfi‰Ô͢ \∂Î-
ÎÏËÛ›·˜. \∞Ó¿ÌÂÛ· ÛÙd˜ Û˘Ì‚·ÙÈÎb˜ ÌÔÚÊb˜ Ùɘ Âéı·Ó·Û›·˜, Ôf ÔÏÏb˜ ÊÔÚb˜
ηd Û‹ÌÂÚ· Ù›ıÂÓÙ·È, ΢ڛˆ˜ àe ÙcÓ å·ÙÚÈÎc âÈÛÙ‹ÌË, ï µÔ‡ÏÁ·ÚȘ àÔ‰¤¯Â-
Ù·È ÌfiÓÔÓ Ùc ÏÂÁfiÌÂÓË ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋, ‰ËÏ·‰c ù¯È Ù‹Ó «Âéfi‰ˆÛË ÙÔÜ ı·Ó¿ÙÔ˘,

15. °. ∫∞ƒ∞ºÀ§§∏™, ¡ÂÔÂÏÏËÓÈÎe˜ ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜, 141.

16. ¢È·ÙÚÈ‚c ÂÚd ∂éı·Ó·Û›·˜, 91.
17. ∞éÙfiıÈ, 9-10.

171
 \∞ı·Ó·Û›Ô˘ π. ∫·Ï·Ì¿Ù·
£∂√§√°π∞ 1/2013

àÏÏa ÙcÓ ôÌ‚Ï˘ÓÛË ÙÔÜ Êfi‚Ô˘ ÙÔ˘ Ìb ÙcÓ „˘¯ÈÎc ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· ηd Ùc Û˘Ì·-
Ú¿ÛÙ·ÛË ÛÙeÓ ëÙÔÈÌÔı¿Ó·ÙÔ». ^À\ ·éÙc ÙcÓ öÓÓÔÈ·, ì ¢È·ÙÚÈ‚c ÂÚd ∂éı·Ó·-
Û›·˜ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È àe Ù‹Ó «·ÚËÁÔÚËÙÈÎc àÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙÔÜ ı·Ó¿ÙÔ˘»18.
ªÔÏÔÓfiÙÈ ì âȯÂÈÚËÌ·ÙÔÏÔÁ›· ÙÔÜ µÔ‡ÏÁ·ÚÈ ÁÈa ÙcÓ ÙÂÎÌËÚ›ˆÛË ÙÔÜ ÁÂÁÔ-
ÓfiÙÔ˜ ÙÔÜ ı·Ó¿ÙÔ˘ ö¯ÂÈ ·éÙe Ùe çÚıfi‰ÔÍÔ öÓ‰˘Ì·, ‰bÓ ÛÙÂÚÂÖÙ·È Î·d â·ÓÂÈ-
ÏËÌÌ¤ÓˆÓ àÓ·ÊÔÚáÓ Î·d Úe˜ ÙcÓ àÚ¯·ÈÔÂÏÏËÓÈÎc ÊÈÏÔÛÔÊÈÎc ·Ú¿‰ÔÛË. ™b
¬Ï˜ ۯ‰eÓ Ùd˜ ÛÂÏ›‰Â˜ ÙÔÜ öÚÁÔ˘ ÂrÓ·È ·åÛıËÙc ì ôÓÙÏËÛË ÙáÓ ËÁáÓ àe ÙcÓ
àÚ¯·ÈfiÙËÙ·, ¬Ìˆ˜ ¯ˆÚd˜ åÛ¯˘Ú¿ «ÊÈÏÔÛÔÊÈÎa âÚ›ÛÌ·Ù·»19. ò∂ÙÛÈ, ì àÚÈÛÙÔÙÂ-
ÏÈ΋, ì Ï·ÙˆÓÈÎc ηd ì ÛÙˆÈÎc ÊÈÏÔÛÔÊÈÎc ÛΤ„Ë Ûb ¬ÙÈ àÊÔÚÄ ÛÙe ı¿Ó·ÙÔ,
·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È Ìb ÎÚÈÙÈÎc ‰È¿ıÂÛË: «Ôî ™ÙˆÈÎÔ›, àÏÏfiÎÔÙÔÈ ºÈÏfiÛÔÊÔÈ, ηd
âÎÙfiˆ˜ ·Ú·‰ÔÍÔÏfiÁÔÈ, ÚÔ¿ÁÔÓÙ˜ ñbÚ Ùe ‰¤ÔÓ, Ùe âÓ ÙÔÖ˜ ‰ÂÈÓÔÖ˜ ÂéÛÙ·ıb˜
Ùɘ „˘¯É˜ ηd ηÚÙÂÚÈÎeÓ Î·d àΛÓËÙÔÓ, õÛ·Ó Ùc àÏËıÂÖ· ı·˘Ì·ÛÙÔ›, ¥Ó· Ìc
Âúˆ ηٷÁ¤Ï·ÛÙÔÈ. \∂ÍËÓıÚÒÈÛ·Ó ·éÙÔd Ôî ÁÂÓÓ·ÖÔÈ ÙeÓ ôÓıÚˆÔÓ, ÊÈÏÔÙÈ-
ÌÔ‡ÌÂÓÔÈ Ù¿¯· Óa ÙeÓ Ê¤ÚÔ˘Ó Âå˜ ÙÂÏÂÈfiÙËÙ·. £¤ÏÔÓÙ˜ ÙeÓ ôÓıÚˆÔÓ à·ıÉ
ÙeÓ âη٤ÛÙËÛ·Ó àÓ¿ÏÁËÙÔÓ ÙÔ˘Ù¤ÛÙÈÓ à¿ÓıÚˆÔÓ. \∞Ó¤‰ÂÈÍ·Ó ÙeÓ âÍ ·¥Ì·ÙÔ˜
ηd Û·ÚÎe˜ àe ‰Ú˘fi˜, j àe ¤ÙÚ˘»20.
^∏ ¢È·ÙÚÈ‚c ÂÚd ∂éı·Ó·Û›·˜ ÙÔÜ ∂éÁ¤ÓÈÔ˘ µÔ‡ÏÁ·ÚÈ, å‰È·›ÙÂÚ· Û‹ÌÂÚ·
¬Ô˘ ÔÏÏa ˙ËÙ‹Ì·Ù· Ùɘ ‚ÈÔËıÈÎɘ, ¬ˆ˜ ηd ì Âéı·Ó·Û›· âÈ˙ËÙÔÜÓ âÓ·Áˆ-
Ó›ˆ˜ χÛÂȘ, ηd àe ÙcÓ Ï¢Úa Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜21, ÈÛÙ‡ˆ ¬ÙÈ ı¤ÙÂÈ ≤Ó· η›ÚÈÔ

18. ∂À°∂¡π√™ µ√À§°∞ƒ∏™, ¢È·ÙÚÈ‚c ÂÚd ∂éı·Ó·Û›·˜, ¶ÚfiÏÔÁÔ˜ µ·ÚıÔÏÔÌ·ÖÔ˜ ∞ã √åÎÔ˘-

ÌÂÓÈÎe˜ ¶·ÙÚȿگ˘, ªÂÙ¿ÊÚ·ÛË – \∂È̤ÏÂÈ· °. ¢ËÌÔÏÈ¿Ù˘ – ª. °·Ï·Ó¿Î˘, 61.
19. °. ∫∞ƒ∞ºÀ§§∏™, ¡ÂÔÂÏÏËÓÈÎe˜ ¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜, 137.
20. ∞éÙfiıÈ, 2-3.
21. ™ËÌ·ÓÙÈÎe àe οı ôÔ„Ë ÂrÓ·È Ùe öÚÁÔ Ùɘ \∂ÈÙÚÔɘ µÈÔËıÈÎɘ Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ùɘ
^∂ÏÏ¿‰Ô˜. ™¯ÂÙÈÎc ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· ‚Ï. http://www.bioethics.org.gr \∂›Û˘ âӉȷʤÚÔÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿-
˙ÂÈ Î·d Ùe ÓÙÔÎÈÌ·ÓÙbÚ Ùɘ ∂∆ 1, «£Âe˜ ÁÈa Ì›· ̤ڷ»:
http://www.ert-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=0000036898&tsz=
0&autostart=0 (ª¤ÚÔ˜ 1Ô),
http://www.ert-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=0000036900&tsz=
0&autostart=0 (ª¤ÚÔ˜ 2Ô),
http://www.ert-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=0000036904&tsz=
0&autostart=0 (ª¤ÚÔ˜ 3Ô).
\∞ÎfiÌË ‚Ï. TOM L. BEAUCHAMP, ∂éı·Ó·Û›·. \∏ıÈΤ˜, ÊÈÏÔÛÔÊÈΤ˜, å·ÙÚÈÎb˜ ηd ÓÔÌÈÎb˜
‰È·ÛÙ¿ÛÂȘ, âÈÌ. ªÈ¯¿Ï˘ ¶ÈÙÛÈÏ›‰Ë˜, ÌÙÊÚ. µÂ·ÙÚ›ÎË ∫¿ÓÙ˙ÔÏ· - ™·Ì·Ù¿ÎÔ˘, âΉ. \∞Ú¯È¤-
Ï·ÁÔ˜, \∞ı‹Ó· 2007. ∆√ ¶ƒ√µ§∏ª∞ ∆∏™ ∂À£∞¡∞™π∞™, ¶Ú·ÎÙÈÎa \∂ÈÛÙËÌÔÓÈÎÔÜ ™˘ÌÔÛ›Ô˘,
âΉ. \∞ÔÛÙÔÏÈÎc ¢È·ÎÔÓ›· Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ùɘ ^∂ÏÏ¿‰Ô˜, \∞ı‹Ó· 2003. ∂À£∞¡∞™π∞, ∏ ™∏ª∞¡∆π-
∫∏ ∆√À ∫∞§√À £∞¡∞∆√À, âΉ. \∂ıÓÈÎe ≠π‰Ú˘Ì· \∂Ú¢ÓáÓ, \∞ı‹Ó· 2000. ª∏∆ƒ√¶. º£πø∆π¢√™ ¡π-
∫√§∞√™, ∂éı·Ó·Û›·. ò∂ÁÎÏËÌ· j ÂéÂÚÁÂÛ›·;, âΉ. ^πÂÚa ªËÙÚfiÔÏË ºıÈÒÙȉԘ, §·Ì›· 2003.

172
 ¢π∞∆ƒπµ∏ ¶∂ƒπ ∂À£∞¡∞™π∞™

ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌfi: öÓ·ÓÙÈ Î¿ı ÌÔÚÊɘ Âéı·Ó·Û›·˜, ó˜ Ï˘ÙÚˆÙÈÎɘ ı·Ó¿ÙˆÛ˘,

Ôf ÔÏÏb˜ ÊÔÚb˜ Ù›ıÂÙ·È àe ÙcÓ å·ÙÚÈÎc âÈÛÙ‹ÌË, ï ÛÔÊe˜ îÂڿگ˘ ÙÔÜ 18Ô˘
·åáÓ· ÚÔÙ›ÓÂÈ ÙcÓ ·Ú·Ì˘ıËÙÈÎc Û˘ÌÊÈÏ›ˆÛË Ìb ÙeÓ ı¿Ó·ÙÔ, ì ïÔ›· ÂrÓ·È
‚·ıÈa ÚÈ˙ˆÌ¤ÓË ÛÙcÓ ·Ú¿‰ÔÛË Ùɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜, ηd ì ïÔ›· ¬ˆ˜ çÚıa ÎÔÚ˘-
Ê·ÖÔ˜ îÂڿگ˘ Ùɘ ^∂ÏÏ·‰ÈÎɘ \∂ÎÎÏËÛ›·˜. ™˘ÓÂá˜, «Ùe Úfi‚ÏËÌ· Ùɘ Âéı·-
Ó·Û›·˜ ‰bÓ ÂrÓ·È Úfi‚ÏËÌ· Ù¯ÓÔÎÚ·ÙÈÎáÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ìb ôÓÔÌ· Û˘ÌʤÚÔ-
ÓÙ·, ÔûÙ àÚfiÛˆˆÓ ÓÔÌÔıÂÙÈÎáÓ Ú˘ıÌ›ÛÂˆÓ ÁÈa Û˘ÓÂȉËÛÈ·Îe ôÏÏÔıÈ Ùɘ
àÓ¢ı˘ÓfiÙËÙ¿˜ Ì·˜ j ‰ÉıÂÓ àÓıÚˆÈÛÙÈÎáÓ âȉÈÒÍÂˆÓ ÁÈa ÙcÓ ÔÈfiÙËÙ· Ùɘ
˙ˆÉ˜ Î.ô. ^∏ ÛÙ¿ÛË Ì·˜ à¤Ó·ÓÙÈ ÛÙc ˙ˆc ηd ÛÙe ı¿Ó·ÙÔ ÂrÓ·È ˙‹ÙËÌ· ÔÏÈÙÈ-
ÛÌÔÜ, ηÏÏȤÚÁÂÈ·˜ ÙáÓ Û˘ÓÂȉ‹ÛˆÓ, Âé·ÈÛıËÛ›·˜, ñÔÌÔÓɘ, ÚÔÛˆÈÎɘ
ÛÙ¿Ûˆ˜ à¤Ó·ÓÙÈ ÛÙeÓ fiÓÔ, Û˘Ì·Ú¿ÛÙ·Û˘ ηd Û˘ÓÙÚÔÊÈÎfiÙËÙ·˜ ÛÙeÓ ¿-
Û¯ÔÓÙ·»22.

22. ™∆∞Àƒ√™ °π∞°∫∞∑√°§√À, «^∏ Âéı·Ó·Û›· ηd Ùe àÓıÚÒÈÓÔ ÚfiÛˆÔ», òπÓ‰ÈÎÙÔ˜, Ù¯.
14(\πÔ‡ÓÈÔ˜ 2001) 230.

173
 \∞ı·Ó·Û›Ô˘ π. ∫·Ï·Ì¿Ù·
£∂√§√°π∞ 1/2013

174