‫‪.

‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫سنڌي شعبو‬

‫شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‪.‬‬

‫سليبس نصاب‬
‫بي‪ .‬اي‪ II,I .‬اختياري‪ ،‬لزامي‬
‫ايم‪ .‬اي )پريويس( ۽ فائنل )پاس(‬

‫‪1‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫سنڌي‬
‫ت‬
‫پاس پارٽ‪) II,I ،‬اختياري( ايم‪ ،‬اي )پاس(‪) .‬ايڪسٽرنل(‬
‫ن‬ ‫بي‪ .‬اي ن ن‬
‫عنوان‪ .1:‬افسانو ‪ .2‬گيت ‪ .3‬س نڌي ادب ججي تاريخ‪.‬‬
‫مارڪون ‪.100‬‬ ‫ون‬
‫ش‬
‫پتيپپر پتهري‬
‫هن پتيپپر لءء شاگردن کي )‪ (i‬سنڌي نثر جي صنف افسانو )‪ (ii‬سنڌي شاعريءء جي صنف گيت ۽ )‪(iii‬‬
‫سنڌي ادب جي تاريخ جو مطالعو ڪرڻو آهي‪ ،‬ان سلسلي ۾ هيٺن موجب درسي ڪتاب مقرر ڪيا‬
‫ويا آهن‪.‬‬
‫‪ (1‬افساني جو مطالعو‪.‬‬
‫‪ (2‬هن نصاب لءاء‪.‬‬
‫امر جليل‪.‬‬ ‫)‪ (1‬ڪهاڻيون )دل جي دنيا(‬
‫‪(2‬شاعريءء جو مطالعو‪.‬‬
‫بردو سنڌي‪.‬‬ ‫اکڙيون ميگه ملهار‬ ‫)‪ (i‬گيت جو مطالعو‬
‫تنوير عباس‪.‬‬ ‫رڳون ٿيون رباب‬ ‫)‪ (ii‬ايضا‬
‫‪ (3‬سنڌي ادب جي تاريخ جو مطالعو )‪ 1947‬ع کان ‪ 1970‬ع تائين)‬
‫مددي ڪتاب‪.‬‬
‫هن ڪورس لءاء هيٺين ڪتابن جي مطالعي جي سفارش ڪجي ٿي‪.‬‬
‫خان بهادر محمد صديق ميمڻ‪.‬‬ ‫‪ (1‬سنڌ جي ادبي تاريخ‪ ،‬ٻيو ڀاڱو‪.‬‬
‫ڊاڪٽر ميمڻ عبدالمجيد سنڌي‪.‬‬ ‫‪ (2‬سنڌي ادب جو جائزو‬
‫ڊاڪٽر عبدالجبار جوڻيجو‪.‬‬ ‫‪ (3‬سنڌي ادب جي مختصر تاريخ‬
‫اڪبر لغاري‪.‬‬ ‫‪ (4‬سنڌي ادب جو مختصر جائزو‬
‫عبدالوحيد جتوئي‪.‬‬ ‫‪ (5‬سنڌي شاعري‪ ،‬فن کان فڪر تائين‬
‫سنڌالجيءء جو ڇپايل‪.‬‬ ‫‪ (6‬چونڊ سنڌي افسانا )فقط مهاڳ(‬
‫مارڪون ‪100‬‬ ‫پيپر ٻيو‬
‫بي‪ .‬پاس پارٽ ‪)ii‬اختياري(‬
‫هن پيپر لءاء شاگردن کي )‪ (i‬سنڌي نثر ۾ مضمون )‪ (ii‬شاعري)‪ (iii‬سنڌي ادب جي تاريخ جو‬
‫مطالعو ڪرڻو آهي‪.‬‬
‫هن ڪورس جي رٿا موجب شاگردن کي سنڌي نثر جي صنف مضمون‪ ،‬شاهه جي رسالي جو‬
‫سر‪ ،‬جديد شاعري سان گڏ سنڌي ادب جي تاريخ جو مطالعو ڪرڻو آهي‪.‬‬ ‫هڪ س‬
‫بادام ناتوان‬ ‫شڪسته زندگي‬ ‫‪ (1‬مضمون‬
‫ڀٽ شاهه ثقافتي‬ ‫سر سارنگ‬ ‫س‬ ‫جو‬ ‫عبدالطيف‬ ‫شاهه‬ ‫ء‬ ‫ء‬ ‫‪ (2‬شاعري‬
‫مرڪز‪.‬‬
‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌالجي ڄام‬ ‫تنوير چئي‬ ‫‪ (3‬شاعريءء‬
‫شورو‬
‫‪ (4‬سنڌي ادب جي تاريخ موجوده دور تائين‪.‬‬
‫مددي ڪتاب‬
‫هن ڪورس لءء هيٺين ڪتابن جي مطالعي جي سفارش ڪجي ٿي‪.‬‬
‫خان بهادر محمد صديق ميمڻ‪.‬‬ ‫‪ (1‬سنڌ جي ادبي تاريخ‪ ،‬ڀاڱو‬
‫ڊاڪٽر ميمڻ عبدالمجيد سنڌي‬ ‫‪ (2‬سنڌي ادب جو جائزو‬
‫‪ (3‬سنڌي ادب جي مختصر تاريخ ڊاڪٽر عبدالجبار جوڻيجو‬
‫اڪبر لغاري‬ ‫‪ (4‬سنڌي ادب جو مختصر جائزو‬
‫عبدالوحيد جتوئي‬ ‫‪ (5‬سنڌي شاعري‪ ،‬فن کان فڪر تائين‬
‫سنڌالجيءء جو ڇپايل‬ ‫‪ (6‬چونڊ سنڌي افسانا )فقط مهاڳ(‬
‫مارڪون ‪100‬‬ ‫بي‪ .‬اي‪) .‬پاس( سال ٻيو لزامي‬
‫‪2‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫هن ڪورس لءاء شاگردن کي هائير ايجوڪيشن ڪميشن اسلم آباد طرفان تيار ڪيل ڪتاب‬
‫سنڌي نصاب پڙهڻو آهي جنهن ۾ مضمون‪ ،‬افسانا‪ ،‬ڪلسيڪي شاعري ۽ جديد شاعريءء جو‬
‫مطالعو ڪرڻو آهي‪.‬‬
‫ڪتاب‬
‫هائير ايجوڪيشن ڪميشن اسلم آباد‪.‬‬ ‫سنڌي نصاب‬

‫پيپر پهريون‬
‫ايم‪ .‬اي )پريويس(‬
‫مارڪون ‪100‬‬ ‫پيپر پهريون‬
‫ڪلسيڪي شاعري جو مطالعو‬ ‫عنوان‪:‬‬
‫)الف( هن ڪورس جي مطالعي لءاء‪ ،‬سنڌي ٻوليءء جي ڪلسيڪي شاعريءء جي سڀني صنفن‬
‫جو‬
‫مطالعو ڪرڻو آهي‪ ،‬ساهي هي آهن‪.‬‬
‫دوهو‪ ،‬سورٺو‪ ،‬گاهه‪ ،‬بيت‪ ،‬سلوڪ‪ ،‬گنان‪ ،‬وائي‪ ،‬ڪافي ۽ ڊگها بيت‪.‬‬
‫انهن سڀني صنفن جي وصفن‪ ،‬سانهن جي فني گهاڙيٽن‪ ،‬شاعراڻين خوبين‪ ،‬انهن ۾ بيان ڪيل‬ ‫)ب(‬
‫مضمونن‪ ،‬انهن جي ٻوليءء جي خوبين‪ ،‬انهن سڀني صنفن جي شاعرن جي سڪڪوچ‪ ،‬فڪڪڪر ۽‬
‫شاعراڻين خصوصيتن جو مطالعو ڪرڻو آهي‪.‬‬
‫ڪلسيڪي شاعريءء جي صنفن ۾ ڪم آندل لسانياتي صنفن‪ ،‬جهڙوڪ‪ :‬تشبيهه‪ ،‬استعاره‪،‬‬ ‫)ت(‬
‫مجازمرسل‪ ،‬ايهام‪ ،‬تجنيڪڪس حرفڪڪي‪ ،‬تجنيڪڪس خطڪڪي‪ ،‬تجنيڪڪس تڪڪام‪ ،‬صڪڪفت مرصڪڪع‪ ،‬صڪڪفت‬
‫مسجع جو مطالعو ڪرڻو آهي‪.‬‬
‫ڪلسيڪي شاعريءء جي حوالي سان‪ ،‬سنڌي شڪڪاعريءء ۾ تصڪڪوف‪ ،‬ويڪڪدانت‪ ،‬ڀڳڪڪتي مڪڪت ۽‬ ‫)ث(‬
‫ناٿ پنٿ جي سوچ‪ ،‬فڪر ۽ اثرن جو اڀياس ڪرڻو آهي‪.‬‬
‫ڪلسيڪي شاعريءء جي مطالعي لءء هيٺين چونڊ شاعرن جي ڪلم جو خصوصي مطالعو‬ ‫)ج(‬
‫ڪرڻو آهي‪.‬‬
‫سمنگ چارڻ‪ ،‬ڀاڳو ڀان‪ ،‬پير صدالدين‪ ،‬قاضي قادن‪ ،‬دادو ديال‪ ،‬مهڪڪامتي پڪڪراڻ نڪڪاٿ‪ ،‬شڪڪاهه‬
‫ڪريم‪ ،‬مخدوم نوح‪ ،‬شاهه لطف اللڪڪه قڪڪادري‪ ،‬خڪڪواجه محمڪڪد زمڪڪان لنڪڪواريءء وارو‪ ،‬ميڪڪون‬
‫شاهه عنايت‪ ،‬شاهه لطيف‪ ،‬سچل سرمست‪ ،‬ميڪڪون عبڪڪدالرحيم گرهڪڪوڙي‪ ،‬سڪڪامي‪ ،‬بيڪڪدل‪،‬‬
‫دلپت‪ ،‬آسورام‪ ،‬نانڪ يوسف‪ ،‬حمل فقير لغاري‪ ،‬خليفو نبي بخش قاسم‪ ،‬فقير ولي محمڪڪد‬
‫لغاري‪ ،‬مخدوم ابوالحسن‪ ،‬مخڪڪدوم محمڪڪد هاشڪڪم ٺٽڪڪوي‪ ،‬مخڪڪدوم ضڪڪياءءالدين‪ ،‬منٺڪڪار فقيڪڪر‬
‫ي‪.‬‬
‫راڄڙ‪ ،‬سيد مصري شاهه ۽ مخدوم طالب المول ي‬
‫اهڙي طرح‪ ،‬ڪلسيڪي شاعريءء جي حوالي سان‪ ،‬سنڌي ادب جي تاريخ به‪ ،‬شروع واري‬ ‫)ح(‬
‫دور کان وٺي‪ ،‬موجوده دور تائين پڙهڻي آهي‪.‬‬
‫‪3‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫هن ڪورس لءاء هيٺيان ڪتاب پڙهن گهرجن‪.‬‬

‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌالجي‪،‬‬ ‫خان بهادر محمد صديق ميمڻ‬ ‫‪ .1‬سنڌ جي ادبي تاريخ‬
‫ڄامشورو ‪2002‬ع‬
‫آر ايڇ احمد ائنڊ برادرس ‪1967‬ع‬ ‫پروفيسر لطف الله بدوي‬ ‫‪ .2‬تذڪره لطيفي‬
‫پاڪستان اسٽڊي سينٽر ڄامشورو‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫‪ .3‬سنڌي ٻولي ۽ ادب جي تاريخ‬
‫‪1999‬ع‬
‫سنڌي ساهت گهر‪ ،‬حيدرآبادد ‪2007‬ع‬ ‫ڊاڪٽر هه‪-‬م گربخشاني‬ ‫‪ .4‬لنواري جا لل‬
‫ڊپارٽمينٽ آف ڪلچر سنڌيڪا پبليڪيشن‬ ‫ڊاڪٽر هه‪-‬م گربخشاڻي‬ ‫‪ .5‬شاهه جو رسالو‬
‫‪1985‬ع‬
‫سنڌيڪا پبليڪيشن ‪1993‬ع‬ ‫غلم محمد شهواڻي‬ ‫‪ .6‬شاهه جو رسالو‬
‫شاهه عبدالطيف ثقافتي مرڪز ڀٽ شاهه‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫‪ .7‬شاهه جو ڪلم‬
‫‪1989‬ع‬
‫دهلي‬ ‫پبليڪيشن‬ ‫بوجا‬ ‫هيرو ٺڪر‬ ‫‪ .8‬قاضي قادن جو ڪلم‬
‫‪1978‬ع‬
‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌالجي ڄامشورو‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫‪ .9‬قاضي قادن جو رسالو‬
‫‪1999‬ع‬
‫روشني پبليڪيشن ڪنڊيارو‪1956 ،‬ع‬ ‫ڊاڪٽر دائود پوٽو‬ ‫‪ .10‬گرهوڙيءء جو ڪلم‬
‫ڄامشورو‪،‬‬ ‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫مرتب‪ :‬عثمان علي انصاري‬ ‫‪ .11‬سچل جو رسالو‬
‫‪1994‬ع‬
‫سنڌي ادبي بورڊ‪ ،‬ڄامشورو‪1991،‬ع‬ ‫عبدالحسن شاهه موسوي‬ ‫‪ .12‬ديوان بيدل‬
‫سنڌالجي‪،‬‬ ‫آف‬ ‫انسٽيٽيوٽ‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫‪ .13‬شاهه لطف الله قادريءء‬
‫ڄامشورو‪2004،‬ع‬
‫الجي‬ ‫سنڌ‬ ‫آف‬ ‫انسٽيٽيوٽ‬ ‫ڊاڪٽر غلم علي النا‬ ‫‪ .14‬لڙ جي ادبي ۽ ثقافتي تاريخ‬
‫ڄامشورو‪1977 ،‬ع‬
‫ي سنڌي ادبي بورڊ ڄامشورو‪1962 ،‬ع‬
‫مخدوم محمد زمان طالب المول ي‬ ‫‪ .15‬ڪافيءء‬
‫پبليڪيشن‬ ‫روشني‬ ‫ڊاڪٽر ميمڻ عبدالمجيد سنڌي‬ ‫‪ .16‬سنڌي ادب جو تاريخي جائزو‬
‫ڪنڊيارو‪2002 ،‬ع‬
‫سنڌي لئنگويج اٿارٽي ڄامشورو‪5-،‬‬ ‫ڊاڪٽر عبدالجبار جوڻيجو‬ ‫‪ .17‬سنڌي ادب جي تاريخ‬
‫‪2004‬ع‬
‫گنج بخش پبليڪيشن ‪2001‬ع‬ ‫ڊاڪٽر عبدالجبار جوڻيجو‬ ‫‪ .18‬سنڌي ادب جو مطالعو‬
‫مقالو سنڌي ادبي بورڊ‪،‬‬ ‫پروفيسر محرم خان‬ ‫‪ .19‬سنڌ‪،‬سنڌي ٻولي ۽ سنڌي شاعري‬
‫ڄامشورو ‪2007‬ع‬
‫ڄامشورو‪،‬‬ ‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ڀيرومل‬ ‫‪ .20‬قديم سنڌ‬
‫‪1957‬ع‬
‫نيو فيلڊس‪1993 ،‬ع‬ ‫اڪبر لغاري‬ ‫‪ .21‬سنڌي ادب جو مختصر جائزو‬
‫گنج بخش پبليڪيشن‪ ،‬ڪراچي‪2002 ،‬ع‬ ‫هڪڙو‬
‫ڊاڪٽر انور فگار ء‬ ‫‪ .22‬سامي ساگر بوند‬
‫‪4‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫پريم ساگر پبليڪيشن‪ ،‬ڪراچي‬ ‫تاج جويو‬ ‫‪ .23‬سامي تي هڪ نظر‬

‫‪2002‬ع‬
‫مقالو نئين زندگي فيبروري مارچ‬ ‫‪ .24‬سومرن جي دور جي سنڌي شاعري‪ ،‬ڊاڪٽر غلم علي النا‬
‫‪19973‬ع‬
‫ڪراچي‬ ‫شعبو‪،‬‬ ‫سنڌي‬ ‫مرتب‪ :‬ڊاڪٽر خورشيد عباسي‬ ‫‪ .25‬سومرن جي دور جي شاعري‬
‫يونيورسٽي‪2007 ،‬‬
‫مارڪون ‪100‬‬ ‫پيپر ٻيو‬
‫عنوان‪ :‬سنڌي لوڪ ادب جو مطالعو‪.‬‬
‫هن پيپر لءاء‪ ،‬شاگردن کي سنڌي لوڪ ادب جي نثري صنفن توڙي لوڪ شاعريءء جڪڪي صڪڪنفن جڪڪو‬
‫مطالعو ڪرڻو آهي‪ .‬ان سلسلي ۾‪ ،‬هن ڪورس کي ٻن حصن ۾ ورهايو ويو آهي ۽ هر حصي ۾ لوڪ‬
‫ادب جي صنفن جي وصف‪ ،‬انهن صنفن جڪي روشڪنيءء ۾‪ ،‬سڪنڌ جڪڪي سڪڪماجي ۽ ثقڪافتي پهلڪڪوئن ۽‬
‫قدرن جو مطالعو ڪرڻو آهي‪ .‬اهڙيءء طرح سنڌي سماج ۾ لوڪ ادب جي اهميت‪ ،‬عوام کي لڪڪوڪ‬
‫ادب جي باري ۾ ڄاڻ‪ ،‬سنڌي لوڪ ادب جي صنفن جي تاريخ اوسر کان سواءاء چونڪڪڊ سڪڪنڌي لڪڪوڪ‬
‫شاعرن جي ڪلم جو اڀياس ڪرڻو آهي‪ .‬هن ڪورس جي مطالعي لءاء خاڪو هيٺ پيش ڪجي ٿو‪.‬‬
‫)الف( سنڌي لوڪ ادب جي نثري صنفن جو مطالعو‪.‬‬
‫لوڪ ادب جي نثري صنفن جي مطڪالعي لءاء لڪوڪ ڪهڪاڻيون‪ ،‬لڪوڪ آکڪاڻيون‪ ،‬ڳڪڪاهن سڪان‬
‫ڳالهيون‪ ،‬وندر ۽ ورونهن واريون ڳالهيون‪ ،‬بادشاهن‪ ،‬راڻين‪ ،‬اميرن‪ ،‬شهزادن ۽ شهزادين جا تاريخي‬
‫رومانوي‪ ،‬۽ نيم رومانوي قصا ۽ داستان‪ ،‬ديون‪ ،‬جنن‪ ،‬پرين جون آکڪاڻيون ۽ قصڪا‪ ،‬س وداگرن جڪون‬
‫ڳالهيون‪ ،‬تاريخي ۽ نيم تاريخي قصڪڪا ۽ داسڪڪتان‪ ،‬عشڪڪقيه ۽ نيڪڪم عشڪڪقيه قصڪڪا ۽ داسڪڪتان‪ ،‬ٻڪڪاراڻيون‬
‫آکاڻيون‪ ،‬دودي چنيسر‪ ،‬بوبنا جراڙ‪ ،‬ڏمڻ سوناري‪ ،‬ساڍي ڪيهر ۽ مهر راڻيءء توڙي دولهه دريا خڪڪان ۽‬
‫هوٿل پريءء جي ڳالهه وغيره‪.‬‬
‫)ب( لوڪ شاعريءء جي صنفن جو مطالعو‪.‬‬
‫)‪ ( 1‬لوڪ شاعريءء جي هن حصي لءاء‪ ،‬لوڪ شاعريءء جي صنفن انهن جي وصفن‪ ،‬انهن صنفن جي شاعراڻين خوبين‪،‬‬
‫سنڌي سماج ۾ انهن صنفن جي اهميت ۽ انهن ۾ ڪم آندل ٻوليءء جي لسانياتي ۽ خوبين جي حوالي سان هيٺ ڄاڻايڪڪل‬
‫عنوانن جو مطالعو ڪرڻو آهي‪.‬‬
‫‪ (1‬سنڌي سماج ۽ سماجي قدرن جو مطالعو‪.‬‬
‫‪ (2‬سنڌ جي ماڻهن جي نفسياتي سوچ ۽ نفسياتي جبلتن ۽ قدرن جو مطالعو‪.‬‬
‫‪ (3‬انسان شناسيءء جي قدرن جو مطالعو‪.‬‬
‫‪ (4‬سنڌي ٻوليءء جي لغوي خزاني ۽ لسانياتي خوبين جو مطالعو‪.‬‬
‫‪ (5‬سنڌ جي ٻوليءء جي رزميه شاعريءء جو مطالعو‪.‬‬
‫)‪ (2‬سنڌي لوڪ شاعريءء جي هيٺين صنفن جو تنقيدي مطالعو‪.‬‬
‫‪ (1‬هنري سٽاءء ۽ لسانياتي خوبين واريون صنفون‪ ،‬جهڪڪڙوڪ‪ :‬هنڪڪر‪ ،‬ڏٺ‪ ،‬ڏور‪ ،‬پرولڪڪي‪ ،‬ڳجهڪڪارت‪ ،‬ڏهڪڪس‬
‫نامو‪ ،‬سينگار شاعري‪ ،‬رزميه بيت‪ ،‬دوها‪ ،‬نڙبيت‪ ،‬ٻهڳڻن جا ٻول‪ ،‬معما ٽيهه اکريون‪ ،‬ڏينهن ۽ راتيون‪.‬‬

‫‪5‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫‪ (2‬مذهبي صنفون‪ :‬مولود‪ ،‬مداحون‪ ،‬مناجات‪ ،‬معجزا ۽ مناقبا‪.‬‬

‫‪ (3‬رسماتي موسمن وارا‪ ،‬ڏينهن وارا‪ ،‬دعائيه ۽ مناقبا وارا ڳيچ‪ :‬ڳيا‪ ،‬سهرا‪ ،‬شاديءء ۽ وهانءاء جي ريتڪڪن‬
‫۽ رسمن وارا ڳيچ اوراڻا‪ ،‬لوليون‪ ،‬ڪوڏاڻا‪ ،‬پيرا ۽ جاڳ جهاملو‪ ،‬همرچو‪ ،‬ڳڪڪولڙو‪ ،‬مڪڪانجهيئڙو‪ ،‬وڇڪوڙي‬
‫جا گيت‪ ،‬ولڙو‪ ،‬گامڻ‪ ،‬ٻيلڻ‪ ،‬وڻجارو‪ ،‬ڇلڙا ۽ ماتا جا گيت‪.‬‬
‫‪ (4‬ناچ‪ ،‬ڇيڄ ۽ ڏانڊائي جا ٻول‪:‬‬
‫‪ (5‬ٿري لوڪ گيت‪:‬‬
‫مڻهيارو‪ ،‬ورسارو‪ ،‬جاڳو‪ ،‬لکو‪ ،‬لکيو‪ ،‬ڍولو‪ ،‬اوڏڻ ۽ سانوڻ ٽيج‪.‬‬
‫)‪ (3‬هيٺ ڄاڻايل سگهڙن ۽ لوڪ شاعرن جي ڪلم ۽ تنقيدي مطالعو‪.‬‬
‫جلل کٽي‪ ،‬صابر موچي‪ ،‬ڪبير شاهه ابراهيم‪ ،‬نم مڱڻهار‪ ،‬سانوڻ فقير‪ ،‬ڄام خڪڪان چانڪڪڊيو‪ ،‬مريڪڪد فقيڪڪر مهڪڪري‪ ،‬راڄڪڪن‬
‫شاهه‪ ،‬چڱن جت‪ ،‬شيخ حماد‪ ،‬ڇتو سانگي‪ ،‬حسين بخش ديڪدڙ‪،‬ولڪي محمڪد رانجهڪو‪ ،‬محمڪود پلڪي‪ ،‬غلم حيڪدر تيرهڪو‪،‬‬
‫رمضان فقير ڪنڀر‪ ،‬محمد ملوڪ عباسي‪ ،‬ٻيڙو فقير ڪنڀر‪ ،‬ولي محمد طاهر زادو ۽ عبدالرحمان مهيسر‪.‬‬
‫ء هيٺين ڪتابن تان مدد وٺي سگهجي ٿي‪:‬‬
‫هن ڪورس جي مطالعي ل ءا‬
‫زيب ادبي مرڪز حيدرآباد‪،‬‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫ٻيلين جا ٻول‬ ‫‪.1‬‬
‫‪1951‬ع‬
‫سنڌي ادبي بورڊ‪،‬‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫لوڪ ڪهاڻيون‪ ،‬جلد پهريون‬ ‫‪.2‬‬
‫ڄامشورو‪1960 ،‬ع‬
‫سنڌي ادبي بورد‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫ڳاهن سان ڳالهيون جلد ستون‬ ‫‪.3‬‬
‫ڄامشورو‪1946 ،‬ع‬
‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫لوڪ گيت‬ ‫‪.4‬‬
‫ڄامشورو ‪1965‬ع‬
‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫ڳيچ‬ ‫‪.5‬‬
‫ڄامشورو ‪1960‬ع‬
‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫نڙ بيت‬ ‫‪.6‬‬
‫ڄامشورو‪1970 ،‬ع‬
‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫پروليون‪ ،‬ڏٺون ۽ معما‬ ‫‪.7‬‬
‫ڄامشورو‪1983 ،‬ع‬
‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫ڏور‬ ‫‪.8‬‬
‫ڄامشورو‪1970،‬ع‬
‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫ڳجهارتون‬ ‫‪.9‬‬
‫ڄامشورو ‪1969‬ع‬
‫ڄامشور‪،‬‬ ‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫‪ .10‬سڀ رنگ‬
‫‪1968‬ع‬
‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫‪ .11‬مداحون ۽ مناجات‬
‫ڄامشور‪1959 ،‬ع‬
‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫‪ .12‬معجزا‬
‫ڄامشورو‪1960 ،‬ع‬

‫‪6‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫بورد‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫‪ .13‬مولود‬

‫ڄامشورو‪1961 ،‬ع‬
‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫‪ .14‬مناقبا‬
‫ڄامشورو‪1960 ،‬ع‬
‫ڄامشورو‪،‬‬ ‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫‪ .15‬ٽيهه اکريون‬
‫‪1961‬ع‬
‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر عبدالڪريم سنديلو‬ ‫‪ .16‬سنڌ جو سينگار‬
‫ڄامشورو‪1954 ،‬ع‬
‫ڄامشورو‪،‬‬ ‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫‪ .17‬ڏهس نامو‬
‫‪1971‬ع‬
‫ڄامشورو‪،‬‬ ‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر عبدالڪريم سنديلو‬ ‫‪ .18‬وينجهار‬
‫‪1962‬ع‬
‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ماستر الهه بچايو سمون‬ ‫‪ .19‬سير ڪوهستان‬
‫ڄامشورو‪1971 ،‬ع‬
‫ماڊرن سنڌ پبليڪيشن‪ ،‬ڪراچي‪،‬‬ ‫الله بچايو يار محمد سمون‬ ‫‪ .20‬لڙ جو سير‬
‫‪1971‬ع‬
‫آف‬ ‫انسٽيٽيوٽ‬ ‫ڊاڪٽر غلم علي النا‬ ‫‪ .21‬لڙ جي ادبي ۽ ثقافتي تاريخ‬
‫سنڌالجي‪،‬ڄامشورو‪1977 ،‬ع‬
‫ڄامشورو‪،‬‬ ‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫‪ .22‬ڏور‬
‫‪1970‬ع‬
‫ڄامشورو‪،‬‬ ‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫‪ .23‬ڳجهارتون‬
‫‪1969‬ع‬
‫سنڌي ٽائمس‪.‬‬ ‫ڊاڪٽر نارائڻ ڀارتي‬ ‫‪ .24‬سنڌي لوڪ ساهت‬
‫عثمان اديب‬ ‫‪ .25‬ٿر جون چونڊ لوڪ ڪهاڻيون‬
‫‪----------------------------------------‬‬
‫بمبئي‬ ‫سنڌي‪،‬‬ ‫آف‬ ‫ڊپارٽمينٽ‬ ‫مرتب‪ :‬ڊاڪٽر ٻلديو مٽلڻي‬ ‫‪ .26‬سنڌي لوڪ ادب‬
‫يونيورسٽي‪1998 ،‬ع‬

‫محمد عرس سمون‬ ‫‪ .27‬لوڪ ادب جو مطالعو‬

‫‪---------------------------------------‬‬
‫بورڊ‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫پروفيسر محرم خان‬ ‫‪ .28‬دود چنيسر )مهاڳ(‬
‫ڄامشورو‪1977 ،‬ع‬
‫آف‬ ‫انسٽيٽيوٽ‬ ‫الله بخش نظاماڻي‬ ‫‪ .29‬لوڪ ادب جي ارتقا‬
‫سنڌالجي‪،‬ڄامشورو ‪1971‬ع‬
‫حسين‬ ‫شفقت‬ ‫عبدالحسين شاهه موسموي۽‬ ‫سرهاڻ‬
‫‪ .30‬س‬
‫شاهه‪ ،‬روهڙي ‪1958‬ع‬
‫محمد ابراهيم عباسي‬

‫‪7‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫بورڊ‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫عبدالحسين شاهه موسوي‬ ‫‪ .31‬سڳنڌ‬

‫ڄامشورو‪1956 ،‬ع‬
‫سنڌالجي‪،‬‬ ‫آف‬ ‫انسٽيٽيوٽ‬ ‫ڊاڪٽر عبدالڪريم سنڌيلو‬ ‫‪ .32‬لوڪ ادب جو تحقيقي جائزو‬
‫ڄامشورو‪1983 ،‬ع‬
‫پبليڪيشن‪،‬‬ ‫انڊس‬ ‫ڊاڪٽرقاضي خادم‬ ‫‪ .33‬سنڌ جا نثري داستان‬
‫حيدرآباد‪1994 ،‬ع‬
‫مارڪون ‪100‬‬ ‫پيپر ٽيون‬
‫عنوان‪ :‬ادب ۽ تنقيد‪ ،‬تنقيدي ادب ۽ تحقيقي ادب جو تنقيدي مطالعو‪.‬‬
‫هي ڪورس به ٻن حصن ۾ ورهايو ويو آهي‪ ،‬هن ڪورس جي ترتيب هن ريت ڪئي وئي آهي‪:‬‬
‫)الف( ادب ۽ تنقيد جو علمي ۽ فني مطالعو‪.‬‬
‫هن حصي جي مطالعي لءاء‪ ،‬شاگردن کي ادب جي وصف‪ ،‬ادبي اصول‪ ،‬ادب جي اهميت‪ ،‬تنقيڪڪد جڪڪو مقصڪڪد تنقيڪڪد جڪڪا‬
‫قسم‪ ،‬نثر ۽ نظم ۾ فرق‪ ،‬عبارتن جا قسم‪ ،‬نثر ۽ نظم جون صڪڪنفون‪ ،‬اسڪڪلوب‪ ،‬صڪڪنايع ۽ بڪڪدايع مڪڪان چونڪڪڊ صڪڪنفن جڪڪو‬
‫مطالعو ڪرڻو آهي‪.‬‬
‫)ب( تنقيدي ادب ۽ تحقيقي ادب جو تنقيدي مطالعو‪:‬‬
‫نصاب جي هن حصي لءاء‪ ،‬هيٺ ڄاڻايل موضوعن موجب مطالعو ڪرڻو آهي‪.‬‬
‫)‪ (1‬تنقيد جي وصف‪.‬‬
‫)‪ (2‬تنقيدي ادب جي ابتدا ۽ اوسر‪.‬‬
‫)‪ (3‬سنڌي ٻوليءء جي تنقيدي ادب جو مطالعو‬
‫)‪ (4‬سنڌي ٻوليءء ۾ تنقيدي ادب جا قسم ۽ تنقيدي ادب جي معيار بابت مطالعو‪.‬‬
‫)‪ (2‬سنڌي ٻوليءء جي تحقيقي ادب جو مطالعو‪.‬‬
‫)‪ ( 3‬هن حصي لءاء سنڌي ادب تي عالمي نظرين‪ ،‬جهڙوڪ ترقي پسڪڪند نظريڪڪو‪ ،‬رومڪڪانوي نظريڪڪو‪ ،‬وجڪڪوديت‪ ،‬حقيقڪڪت‬
‫پسندي‪ ،‬۽ سر ريئلزم وارو‬
‫نظريو‪.‬‬
‫هيٺ ڄاڻايل‪ ،‬نقادن ۽ محققن جي تنقيدي ۽ تحقيقي ادبي ڪمن جو خصوصي مطالعو ڪرڻو آهي؛‬
‫علمه آءاء آءاء قاضي‪ ،‬ڊاڪٽر هه‪-‬م گربخشاڻي‪ ،‬ڊاڪٽر دائود پوٽو‪ ،‬پروفيسر ڀيڪڪرو مڪڪل آڏواڻڪڪي‪ ،‬پيڪڪر حسڪڪام الڪڪدين شڪڪاهه‬
‫راشدي‪ ،‬غلم محمد شهواڻي‪ ،‬جي ايم سيد‪ ،‬خان بهادر محمد صديق ميمڻ‪ ،‬محمد صديق مسڪڪافر‪ ،‬پروفيسڪڪر للسڪڪنگ‬
‫ي قاسمي‪ ،‬ڊاڪٽر نبي بخش بلوچ‪ ،‬پروفيسر محبوب علي چنا‪،‬‬
‫اجواڻي‪ ،‬پروفيسر لطف الله بدوي‪ ،‬علمه غلم مصطف ي‬
‫پروفيسر علي نواز جتوئي‪ ،‬ڊاڪٽر محمد ابراهيم خليل‪ ،‬ڊاڪٽر اياز قادري‪ ،‬محمد ابراهيم جويڪو‪ ،‬عبڪدالله چنڪا‪ ،‬ڊاڪڪٽر‬
‫محمد حسين‪ ،‬پروفيسر رمضان‪ ،‬ڊاڪٽر غلم حسين قاضي‪ ،‬ڊاڪٽر غلم حسين پٺڪاڻ‪ ،‬ڊاڪڪٽر در محمڪد پٺڪاڻ‪ ،‬ڊاڪڪٽر‬
‫تنوير عباسي‪ ،‬ڊاڪٽر بدالدين ساڄڻ‪ ،‬ڊاڪٽرعبدالجبا جوڻيجو‪ ،‬سيد امداد حسيني‪ ،‬ڊاڪٽر غلم علڪڪي النڪڪا‪ ،‬ڊاڪڪڪٽر الهڪڪداد‬
‫ٻوهيو‪ ،‬سراج الحق ميمڻ‪ ،‬ڊاڪٽر محمد قاسم ٻگهيو‪ ،‬مراد علي مرزا‪ ،‬عبدالقيوم صڪڪائب‪ ،‬ڊاڪڪڪٽر نڪڪور افڪڪروز خڪڪواجه‪،‬‬
‫ڊاڪٽر سحر امداد حسيني‪ ،‬احسان احمد بدوي ۽ تاج جويو‪.‬‬
‫هن نصاب جي مطالعي لءاء‪ ،‬هيٺين ڪتابن کان مدد وٺي سگهجي ٿي‪:‬‬
‫زيب ادبي مرڪز ‪1948‬ع‬ ‫ڊاڪٽر محمد ابراهيم خليل‬ ‫‪ .1‬رهنمائي شاعري‪-‬ٽي ڀاڱا‬
‫گلشن پبليڪيشن ‪1996‬ع‬ ‫ڊاڪٽر محمد ابراهيم خليل‬ ‫‪ .2‬ادب ۽ تنقيد‬

‫‪8‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫آر ايڇ احمد ايند برادرس‬ ‫غلم محمد شهواڻي‬ ‫‪ .3‬ادبي اصول‬
‫‪1963‬ع‬
‫غلم محمد گرامي‬ ‫‪ .4‬ادبي ساهڃاڻ‬
‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌالجي‬ ‫ڊاڪٽر الله داد ٻوهيو‬ ‫‪ .5‬تنقيدون‬
‫‪1979‬ع‬
‫جي‬ ‫ابين‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر الله داد ٻوهيو‬ ‫‪ .6‬ادب جا فڪر محرڪ‬
‫سهڪاري سنگت‬
‫آر ايڇ احمد برادرس حيدرآباد‬ ‫ڊاڪٽر بدرالدين ساڄڻ‬ ‫‪ .7‬تنقيد نگاري‪ ،‬اوسر ۽ جائزو‬
‫‪11970‬ع‬

‫گهر‪،‬‬ ‫ساهت‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر قاضي خادم‬ ‫‪ .8‬ادب روايتون‬

‫‪1992‬ع‬
‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌالجي‬ ‫مراد علي مرزا‬ ‫‪ .9‬ادبي تنقيد جا اصول‬
‫‪1981‬ع‬
‫اڪيڊمي‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر فهميده حسين‬ ‫‪ .10‬ادبي تنقيد جو فن ۽ تاريخ‬
‫ڪراچي ‪1997‬ع‬
‫سنڌي ساهت گهر حيدرآباد‬ ‫ڊاڪٽر غلم علي النا‬ ‫‪ .11‬سنڌي نثر جي تاريخ‬
‫‪1999‬ع‬
‫پاڪستان اسٽڊي سينٽر‪1983،‬ع‬ ‫ڊاڪٽر غلم حسين پٺاڻ‬ ‫‪ .12‬تحقيق جو فن‬
‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫مولنا غلم محمد گرامي‬ ‫‪ .13‬مشرقي شاعريءء جا فني قدر ۽ رجحانات‬
‫ڄامشورو‪1992،‬ع‬
‫انجمن تاريخ سنڌ‪ ،‬ڪراچي‬ ‫سيد حسام الدين شاهه راشدي‬ ‫‪ .14‬ڳالهيون ڳوٺ وڻن جون‬
‫‪1981‬ع‬
‫منصف ‪1965‬ع‬ ‫پروفيسراحسان احمد بدوي‬ ‫‪ .15‬سانگي‪ ،‬شخصيت ۽ فن‬
‫حيدرآباد‬ ‫گهر‪،‬‬ ‫ساهت‬ ‫سنڌي‬ ‫تاج جويو‬ ‫‪ .16‬تلسين جي رهاڻ‬
‫‪1996‬ع‬
‫پبليڪيشن‬ ‫روشني‬ ‫تاج جويو‬ ‫‪ .17‬نيڻ مهٽي خيال جاڳيا‬
‫ڪنڊيارو ‪1993‬ع‬
‫ڪنڊيارو‪،‬‬ ‫پبليڪيشن‬ ‫روشني‬ ‫امداد حسيني‬ ‫‪ .18‬هوا جي سامهون‬
‫‪2000‬ع‬
‫سهڻي پبليڪيشن‪ ،‬حيدرآباد ‪1988‬ع‬ ‫تنوير عباسي‬ ‫‪ .19‬ترورا‬
‫بورڊ‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ايڊيٽر‪ .‬غلم محمد گرامي‬ ‫‪ .20‬مهراڻ رسالي جو شاعر نمبر‬
‫ڄامشورو‪1990 ،‬ع‬
‫پريس‪،‬‬ ‫سهڻي‬ ‫ايڊيٽر‪ .‬طارق اشرف‬ ‫‪ .21‬سهڻي رسالي جو امرجليل نمبر‬
‫حيدرآباد‪1990 ،‬ع‬
‫پريس‪.‬‬ ‫سهڻي‬ ‫ايڊيٽر‪ .‬طراق اشرف‬ ‫‪ .22‬سهڻي رسالي جو شيخ اياز‬
‫حيدرآباد‪1990 ،‬ع‬

‫‪9‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫انفارميشن ڊپارٽمينٽ آف پاڪستان‬ ‫نئين زندگي‬ ‫‪ .23‬نئين زندگي رسالي جو‬

‫حيدرآباد‪ ،‬ڊسمبر ‪2000‬ع‪.‬‬ ‫ڊاڪٽر بلوچ نمبر‬
‫حيدرآباد‬ ‫تنظيم‪،‬‬ ‫موتي‬ ‫ماڻڪ‬ ‫تاج جويو‬ ‫‪ .24‬عالمن جو آفتاب‬
‫‪2002‬ع‬
‫پريس‪،‬‬ ‫پرنٽنگ‬ ‫نفيس‬ ‫نظير احمد قاسمي‬ ‫‪ .25‬مقالت قاسمي‬
‫حيدرآباد ‪2000‬ع‬
‫لڙ ادبي سوسائٽي‪ ،‬بدين ‪1998‬ع‬ ‫ڊاڪٽر عبدالجبار جوڻيجو‬ ‫‪ .26‬ڊاڪٽر بلوچ هڪ مطالعو‬
‫مارڪون ‪100‬‬ ‫پيپر چوٿون‬
‫عنوان‪ :‬عروضي شاعري‪ ،‬اان جي صنفن ۽ تاريخ جو مطالعو‪.‬‬
‫هن ڪورس کي ڌار ڌار حصن ۾ ورهايو ويو آهي‪ .‬انهن حصن جي ورهاست هيٺ موجب آهي‪.‬‬
‫عروضي شاعريءء جي وصف ۽ عروضي شاعريءء جي سنڌي ٻوليءء م شروعات‪ ،‬سان جي مختلف صنفن‪،‬‬ ‫)الف(‬
‫انهن صنفن جي فني گهاڙيٽن‪ ،‬انهن شاعراڻين فني خوبين‪ ،‬انهن صنفن جي سنڌي ٻوليءء۾ اهميت ۽ حيثيت‬
‫کان سواءاء سنڌي ٻوليءء م عروضي شاعرن جي ڪلم جو تنقيدي مطالعو‪ ،‬انهن شاعرن جي شاعرانين‬
‫خوبين جهڙوڪ‪ :‬تخليل‪،‬محڪات‪ ،‬منطر نگاري‪ ،‬ڪردار نگاري‪ ،‬موضوعن ۽ ٻوليءء جي استعمال جو مطالعو‬
‫ڪرڻو آهي‪.‬‬
‫عروضي شاعري جي حوالي سان هيٺين عنوانن جو مطالعو ڪرڻو آهي‪.‬‬ ‫)ب(‬
‫عروضي شاعريءء ۾ ڪم آندل موضوع ۽ مضمون‪.‬‬ ‫‪.1‬‬
‫عروضي شاعريءء جي ڪري‪ ،‬سنڌي ٻوليءء ۾ نون لفظن‪ ،‬اصطلحن ۽ ورجيسن جو واڌارو‪.‬‬ ‫‪.2‬‬
‫عروضي شاعريءاء جو گهاڙيٽو‪ ،‬ديسي شاعريءء کان مختلف آهي‪ .‬عروضي شاعريءء جا بحر ۽ وزن‪،‬‬ ‫‪.3‬‬
‫ديسي سنڌي شاعريءاء جي‬
‫بحرن ۽ وزنن کان مختلف آهن‪.‬‬
‫عروضي شاعريءء جي هيٺ ڄاڻايل صنفن جو تفصيلي مطالعو ڪرڻو آهي‪.‬‬ ‫‪.4‬‬
‫عروضي شاعريءء جي هيٺ ڄاڻايل صنفن جو تفصليي مطالعو ڪرڻو آهي‪.‬‬ ‫)ت(‬
‫غزل‪ ،‬رباعي‪ ،‬مثنوي‪ ،‬مرثيو‪ ،‬مسدس‪ ،‬قصيدو‪ ،‬منقبت‪ ،‬قطع‪ ،‬نوحا ۽ سلم‪.‬‬
‫سنڌي ٻوليءء جي هيٺ ڄاڻايل عروضي شاعرن جو خصوصي مطالعو ڪرڻو آهي‪.‬‬ ‫)ث(‬
‫سانگي‪ ،‬گدا‪ ،‬فاضل شاهه‪ ،‬گل‪ ،‬آخوند قاسم‪ ،‬قليچ‪ ،‬ماتم‪ ،‬ثابت علي شاهه‪ ،‬حافظ حامد ٽڪڙائي‪ ،‬شمس‬
‫الدين بلبل‪ ،‬محمد خان غني‪ ،‬محمد صديق مسافر‪ ،‬کيئل داس‪“ ،‬خليل” مظفر حسين جوش‪ ،‬رشيد احمد‬
‫لشاري‪ ،‬غلم احمد “نظامي”‪ ،‬حافظ عبدالله “بسمل” ٽکڙائي‪ ،‬عبدالله “نواب” غلم محمد گرامي‪ ،‬حافظ‬
‫ي‪ ،‬سيد احسن الهاشمي‪ ،‬مخدوم محمد‬
‫حيات شاهه‪ ،‬سيد سردار علي شاهه “ذاڪر” مخدوم طالب المول ي‬
‫امين “فهيم”‪ ،‬انور هالئي‪ ،‬عطا محمد حامي‪ ،‬آصف مصراڻي‪.‬‬
‫هن پيپر جي مطالعي لءاء عروضي شاعريءء جي ابتدا کان وٺي‪ ،‬موجوده وقت تائين تاريخ جو مطالعو ڪرڻو‬ ‫)ج(‬
‫آهي‪.‬‬
‫ء‪ ،‬هيٺين ڪتابن کان مدد وٺي سگهجي ٿي‪:‬‬
‫هن پيپر جي مطالعي ل ءا‬
‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌالجي‪،‬‬ ‫خان بهادر محمد صديق ميمڻ‬ ‫‪.1‬سنڌ جي ادبي تاريخ‬
‫‪2002‬ع‬
‫آر ايڇ احمد ايند برادرس‪1967 ،‬ع‬ ‫پروفيسر لطف الله بدوي‬ ‫‪.2‬تذڪره لطفي‪-‬ٽي ڀاڱا‬
‫‪10‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫سنڌي ساهت گهر‪2007 ،‬ع‬ ‫پروفيسر لل سنگ اجواڻي‬ ‫‪.3‬سنڌي ادبي جي تاريخ‬
‫سنڌي لينگئيج اٿارٽي‪2004 ،‬ع‬ ‫ڊاڪٽر عبدالجبار جوڻيجو‬ ‫‪.4‬سنڌي ادب جي تاريخ‬
‫گنج بخش بلييڪيشن ‪2001‬ع‬ ‫ڊاڪٽر عبدالجبارجوڻيجو‬ ‫‪.5‬سنڌي ادب جو مطالعو‬
‫نيو فيلڊس‬ ‫اڪبرلغاري‬ ‫‪.6‬سنڌي ادب جو تاريخي جائزو‬
‫پبليڪيشن ‪1993‬ع‬
‫پهريون ڇاپو‪ ،‬رچنا اشاعت‬ ‫عبدالوحيد جتوئي‬ ‫‪.7‬سنڌي شاعري فن کان فڪر تائين‬
‫گهر ماثو ‪1998‬ع‬
‫سنڌي ادبي بورڊ‬ ‫ڊاڪٽر محمد ابراهيم “خليل”‬ ‫ديوان بلبل‬ ‫‪.8‬‬
‫ڄامشورو‪1953 ،‬ع‬
‫سنڌي ساهتيه‬ ‫محمد بخش “واصف”‬ ‫‪ .9‬ديوان واصف‬
‫سوسائٽي حيدرآباد‪1955 ،‬ع‬
‫ي سروري پبليڪيشن هال‪1982 ،‬ع‬
‫مخدوم محمد زمان طالب المول ي‬ ‫‪.10‬ديوان طالب المول ي‬
‫ي‬
‫سنڌي ادبي بورڊ‬ ‫ي‬
‫محمد زمان طالب المول ي‬ ‫يادر فتگان‬ ‫‪.11‬‬
‫ڄامشورو‪1953 ،‬ع‬
‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌالجي ‪1983‬ع‬ ‫ڊاڪٽر اياز قادري‬ ‫‪.12‬سنڌي غزل جي اوسر‬
‫سنڌي ادبي بورڊ‪ ،‬ڄامشورو‪،‬‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫‪.13‬سانگيءء جو ڪلم‬
‫‪1980‬ع‬
‫ڪراچي‪،‬‬ ‫پروفيسر احسان احمد بدوي‬ ‫‪.14‬سانگي‪ ،‬شخصيت ۽ فن‬
‫‪1958‬ع‬
‫انسٽيٽيوٽ آف‬ ‫ڊاڪٽر عبدالجبار جوڻيجو‬ ‫‪.15‬سنڌي شاعريءء تي فارسي‬
‫سنڌالجي‪ ،‬ڄامشورو ‪1980‬ع‬
‫‪.16‬شاعريءء جو اثر‬
‫سنڌ مسلم ادبي‬ ‫محمد صديق “مسافر”‬ ‫‪ .17‬ديوان فاضل‬
‫سوسائٽي ‪1936‬ع‬
‫آر ايڇ احمد اينڊ‬ ‫آخوند گل محمد “گل”‬ ‫ديوان گل‬ ‫‪.18‬‬
‫برادرس‪ ،‬حيدرآباد‪1956 ،‬ع‬
‫آر ايڇ احمد اينڊ‬ ‫محمد صديق مسافر‬ ‫‪.19‬ڪليات مسافر‬
‫برادرس‪ ،‬ڄامشورو‪1954 ،‬ع‬

‫سنڌي ادبي بورڊ ڄامشورو‪،‬‬ ‫کيئلداس فاني‬ ‫‪.20‬سمنڊ سمايو بوند ۾‬

‫‪1990‬ع‬
‫مارڪون ‪100‬‬ ‫پيپر پنجون‬
‫جديد شاعريءء جو تفصيلي مطالعو‪.‬‬
‫)الف( هن پيپر لءاء سنڌي ٻوليءء جي جديد شاعريءء جي سڀني صنفن جو تفصيلي ۽ تنقيدي‬
‫مطالعو ڪرڻو آهي‪ .‬ان لءء هيٺين صنفن جو خصوصي مطالعو ڪرڻو آهي ۽ هيٺ ڄاڻايل عنوان لءء‬
‫تياري ڪرڻي آهي‪.‬‬
‫‪11‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫‪ .1‬سنڌي شاعريءء ۾ آيل جديد لڙن جو مطالعو‪.‬‬

‫‪ .2‬سنڌي شاعريءء تي دنيا جي جديد ادبي نظرين ۽ فڪرن جي اثرن جو مطالعو‪.‬‬
‫‪ .3‬عربي ۽ فارسي شاعريءء جي بحرن‪ ،‬وزنن ۽ مضمونن جي سنڌ جي ڪن ماڻهن طرفان‬
‫مخالفت‪.‬‬
‫‪ .4‬عروضي شاعريءء جي اثر سبب سڌي ٻوليءء جي گهاڙيٽي ۽ سنڌي ٻوليءء جي مزاج تي‬
‫ٿيل اثرن جو مطالعو‪.‬‬
‫‪ .5‬ديسي ترڪيبن‪ ،‬تشبيهن ۽ استعارن توڙي ٻوليءء جي گهاڙيٽي ۽ سنڌي ٻوليءء جي مزاج‬
‫تي ٿيل اثرن جو مطالعو‪.‬‬
‫‪ .6‬سنڌي ٻوليءء ۾ نون لفظن ۽ فقرن جو واڌارو‪.‬‬
‫‪ .7‬روايت کان بغاوت ۽ سنڌي ٻوليءء ۾ نوان تجربا‪.‬‬
‫‪ .8‬سنڌي ٻوليءء ۾ مزاحمتي شاعريءء ۾ واڌارو‪.‬‬
‫‪ .9‬مغربي ادب جو جديد سنڌي شاعريءء اثر‪.‬‬
‫جديد شاعريءء جون شاعرانه ۽ لسانياتي خوبيون‪.‬‬ ‫‪.10‬‬
‫غير ملڪي شاعريءء جي صنفن جو سنڌي ٻوليءء ۾ ترجمان وسيلي واڌارو‪.‬‬ ‫‪.11‬‬
‫سنڌي ٻوليءء ۾ مزاحيه شاعريءء‪.‬‬ ‫‪.12‬‬
‫)ب( هيٺ ڄاڻايل جديد شاعريءء جي صنفن ۽ انهن جي چونڊ ۽ نمائنده شاعره جي ڪلم جو‬
‫سندن ڪلم جي حوالي سان مطالعو آهي‪.‬‬
‫)‪ (1‬شاعريءء جون صنفون‪.‬‬
‫گيت‪ ،‬نظم‪ ،‬آزاد‪ ،‬نظم‪ ،‬هائيڪو‪ ،‬سانيت‪ ،‬ترائل‪ ،‬جديد بيت‪ ،‬عزل‪ ،‬جديد وائي ۽ جديد ڪافي‪.‬‬
‫)‪ (2‬چونڊ نمائنده شاعريءء‪.‬‬
‫حيدر بخش جتوئي‪ ،‬ڪشنچند بيوس‪ ،‬مرزا قليچ بيگ‪ ،‬شيخ اياز‪ ،‬شيخ عبدالرزاق راز‪ ،‬نارائڻ شڪڪيام‪،‬‬
‫هري درياڻي دلگير‪ ،‬عبدالڪريم گدائي‪ ،‬اياز قادري‪ ،‬تنوير عباسي استاد بخاري‪ ،‬شڪڪهمير الحيڪڪدري‪،‬‬
‫نياز‪ ،‬همايوني‪ ،‬امداد حسيني‪ ،‬محمد خان مجيدي‪ ،‬غلم محمد گرامي‪ ،‬ذوالفقڪڪار راشڪڪدي‪ ،‬الطڪڪاف‬
‫عباسي‪ ،‬سڪوڀو گيانچنڪڪداڻي‪ ،‬تاجڪل بيڪڪوس‪ ،‬زوالفقڪار سڪڪيال‪ ،‬فتڪڪاح ملڪڪ‪ ،‬ادل سڪومرو‪ ،‬ايڪاز گڪل‪،‬‬
‫سرڪش سنڌي نصير مرزا‪ ،‬ابراهيم منشڪي‪ ،‬سڪرويچ سڪجاولي‪ ،‬عرفڪڪان مهڪڪدي‪،‬آڪڪاش انصڪڪاري‪،‬‬
‫مريم مجيدي‪ ،‬عطيه دائود‪ ،‬راشد مورائي‪ ،‬سحر امداد‪.‬‬
‫مددي ڪتاب‬

‫ڪورس جي مطالعي لءاء هيٺيان ڪتاب پڙهڻ جي سفارش ڪجي ٿي‪.‬‬

‫مرتب‪ :‬نصير مرزا‪.‬‬ ‫‪ .1‬شيخ اياز‪ -‬سامي سج وڙاسء‬
‫شيخ اياز چيئر‪ ،‬شاهه لطيف‬ ‫ڊاڪٽر عبدالجبار جوڻيجو‬ ‫‪ .2‬شيخ اياز هڪ مطالعو‬
‫يونيورسٽي‪1999 ،‬ع‬

‫‪12‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫شيخ اياز چيئر‪ ،‬شاهه لطيف‬ ‫ڊاڪٽر عبدالجبار جوڻيجو‬ ‫‪ .3‬شيخ اياز هڪ مطالعو‬
‫يونيورسٽي‪1999 ،‬ع‬

‫اٿارٽي‬ ‫لئنگويج‬ ‫سنڌي‬ ‫‪ .4‬سنڌي ادب جي مختصر تاريخ ڊاڪٽر عبدالجبار جوڻيجو‬
‫حيدرآباد ‪2006‬ع‬
‫فيلڊ‬ ‫نيو‬ ‫شيخ اياز‬ ‫‪ .5‬ڀونر ڀري آڪاس‬
‫پبليڪيشن‪ ،‬حيدرآباد ‪1989‬ع‬
‫گنج بخش پبليڪيشن‪ ،‬حيدرآباد‪،‬‬ ‫ڊاڪٽر عبدالجبار جوڻيجو‬ ‫‪ .6‬سنڌي ادب جو مطالعو‬
‫‪2001‬ع‬
‫پبلڪيشن‪،‬‬ ‫فيلڊ‬ ‫نيو‬ ‫شيخ اياز‬ ‫‪ .7‬ڪي جو ٻيجل ٻوليون‬
‫حيدرآباد ‪1995‬ع‬
‫پبلڪيشن‪،‬‬ ‫فيلڊ‬ ‫نيو‬ ‫شيخ اياز‬ ‫‪ .8‬ڪپر ٿو ڪن ڪري‬
‫حيدرآباد ‪1995‬ع‬
‫فيلڊ‬ ‫نيو‬ ‫شيخ اياز‬ ‫‪ .9‬سر لوهيڙا ڳڀيا‬
‫پبلڪيشن‪ ،‬حيدرآباد ‪1995‬ع‬
‫بخش‬ ‫گنج‬ ‫ڊاڪٽر انور فگار هڪڙو‬ ‫‪ .10‬جنم جنم جي جيت اياز‬
‫ڪتاب گهر‪ ،‬حيدرآباد‪1998،‬ع‬
‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌ الجي‪ ،‬سنڌ يونيورسٽي‪،‬‬ ‫ڊاڪٽر تنوير عباسي‬ ‫‪ .11‬تنوير چئي‬
‫‪1989‬ع‬

‫حيدرآباد‪،‬‬ ‫پبليڪيشن‬ ‫تخليق‬ ‫نياز همايوني‬ ‫‪ .12‬ڌرتيءء جا گيت‬

‫‪1977‬ع‬
‫گهر‪،‬‬ ‫ساهت‬ ‫سنڌي‬ ‫استاد بخاري‬ ‫‪ .13‬گيت اسان جا جيت اسان جي‬
‫‪1994‬ع‬
‫گلستان پرنٽنگ پريس ‪1979‬ع‬ ‫بردو سنڌي‬ ‫‪ .14‬اکڙيون ميگهه ملهار‬
‫حيدري انسٽيٽيوٽ آف‬ ‫شمشير الحيدري‬ ‫‪ .15‬آزاد نظم‬
‫لٽريچر اينڊ آرٽس ‪1987‬ع‬

‫آف سنڌ الجي‬ ‫انسٽيٽيوٽ‬ ‫‪ .16‬سنڌي ۾ آزاد نظم جي اوسر شمشير الحيدري‬
‫ڄامشورو ‪1987‬ع‬

‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫ڊاڪٽر سحر امداد حسيني‬ ‫‪ .17‬شعور‪ ،‬شاعر ۽ شاعري‬

‫بورڊ‪ ،‬ڄامشورو‪2007 ،‬ع‬
‫گهر‬ ‫ڪتاب‬ ‫وعده‬ ‫ڊاڪٽرسحر امداد حسيني‬ ‫‪ .18‬چوڏهين چنڊ آڪاس‬
‫ڪراچي‪2003 ،‬ع‬
‫پبليڪيشن‪،‬‬ ‫روشني‬ ‫امداد حسيني‬ ‫‪ .19‬هوا جي سامهون‬
‫‪2000‬ع‬

‫‪13‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫روشني پبليڪيشن‪2000 ،‬ع‬ ‫ڊاڪٽر الهدد ٻوهيو‬ ‫‪ .20‬سنڌي شاعريءء جي‬

‫اڀياس جا نوان طريقا‬

‫سهڻي پبليڪيشن‪ ،‬حيدرآباد‬ ‫ڊاڪٽر تنوير عباسي‬ ‫‪ .21‬ترورا‬
‫‪1988‬ع‬
‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌ الجي ڄامشورو‬ ‫ڊاڪٽر تنوير عباسي‬ ‫‪ .22‬تنوير چئي‬
‫‪1989‬ع‬

‫پبليڪيشن‬ ‫سنگم‬ ‫قمر شهباز‬ ‫‪ .23‬چنڊرهين ٿو دور‬

‫ڪراچي ‪1988‬ع‬
‫باک ٽرسٽ ڪراچي‪،‬‬ ‫انور پيرزادو‬ ‫‪ .24‬اي چنڊ ڀٽائي کي چئجان‬
‫‪2003‬ع‬
‫گهر‪،‬‬ ‫ڪتاب‬ ‫سڳنڌ‬ ‫زوالفقار راشدي‬ ‫‪ .25‬سوچ کي لوچ‬
‫‪1982‬ع‬
‫شيخ عبدالرزاق “راز”‬ ‫‪ .26‬جديد نظم ۽ نئون نظام‬
‫مطالعو‪ :‬نئين زندگي اپريل ‪1968‬ع‬
‫حيدرآباد‬ ‫مرڪز‪،‬‬ ‫ذايب‬ ‫ڊاڪٽر غلم علي النا‬ ‫‪ .27‬ادبي اوسر‬
‫‪1989‬ع‬
‫۽ زيب شيخ‬
‫ڪنڊيارو‬ ‫پبليڪيشن‪،‬‬ ‫روشني‬ ‫تاج جويو‬ ‫‪ .28‬نيڻ مهٽي خيال جاڳيا‬
‫‪1993‬ع‬
‫سنڌي ساهت‬ ‫تاج جويو‬ ‫تلسين جي رهاڻ‬ ‫‪.29‬‬
‫گهر‪ ،‬حيدرآباد ‪1996‬ع‬
‫سنڌي ساهت گهر‪ ،‬حيدرآباد‬ ‫‪ .30‬آزاد نظم جو تاريخي پسمنظر تاج جويو‬
‫‪1996‬ع‬
‫مقالو‪ :‬نئين زندگي ‪1968‬ع‬

‫روشني‬ ‫ڊاڪٽر ميمڻ عبدالمجيد سنڌي‬ ‫‪ .31‬سنڌي ادب جو جائزو‬

‫پبليڪيشن ڪنڊيارو ‪1996‬ع‬
‫نفيس احمد ناشاد‬ ‫‪ .32‬مهراڻ رسالي جو اياز نمبر‬
‫پريس‪،‬‬ ‫سهڻي‬ ‫ايڊيٽر‪ :‬طارق اشرف‬ ‫‪ .33‬سهڻي رسالي جو شيخ اياز نمبر‬
‫حيدرآباد‪1990 ،‬ع‬

‫‪14‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫اداره ادب ونوع رساله‬ ‫شمشير الحيدري‬ ‫‪ .34‬لٽ‬

‫حيدرآباد‪.‬‬
‫پريس‬ ‫سنڌي‬ ‫ڪشنچند بيوس‬ ‫شيرين شعر‬ ‫‪.35‬‬
‫گاڏي کاتو ڪراچي‪.‬‬
‫ايسوسيئيشن‪،‬‬ ‫ترقياتي‬ ‫ضلعي‬ ‫عبدالڪريم گدائي‬ ‫‪ .36‬ساڻيهه جا سور‬
‫جيڪب آباد ‪19962‬ع‬

‫تاج جويو‬ ‫دل جزيرو اداس سپنن جو‬ ‫‪.37‬‬

‫اشاعت‬ ‫رچنا‬ ‫عبدالوحيد جتوئي‬ ‫‪ .38‬سنڌي شاعري‪-‬فن کان فڪر تائين‬
‫گهر ماٽو‪1998 ،‬ع‬
‫گهر‬ ‫ڪتاب‬ ‫سڳنڌ‬ ‫زوالفقار راشدي‬ ‫‪ .39‬سوچ کي لوچ‬
‫لڙڪاڻو‪1982 ،‬ع‬

‫ايم‪ .‬اي )فائنل(‬

‫مارڪون ‪100‬‬ ‫پاپير پهريون‬
‫عنوان‪ :‬لطيف شناسي ۽ ويدانتي شاعري‪.‬‬
‫هن پيپر لءاء شاگردن کڪي ش اهه عبڪدالطيف جڪي ڪلم ۽ ويڪدانتي ش اعريءء جڪو تفصڪيلي‬
‫مطالعو ڪرڻو آهي‪.‬‬
‫)الف(‪ :‬هن پيپر جي پڙهائڻ جو هي مقصد آهي ته‪ ،‬شاگرد شڪڪاهه عبڪڪدالطيف ڀٽڪڪائيءء جڪڪي‬
‫زندگي‪ ،‬شاعريءء جي فن ۽ فڪر جو مطالعو‪ ،‬شاهه جي ڪڪڪالم جڪڪي موضڪڪوعن‪ ،‬گهڪڪاڙيٽن‪،‬‬
‫شاهه جي ٻوليءء جي وسڪڪعت‪ ،‬سڪڪنڌي مڪڪاڻهن جڪڪي نفسڪڪيات‪ ،‬صڪڪوفياڻي سڪڪوچ‪ ،‬سڪڪنڌ جڪڪي‬
‫سماجي ۽ ثقافتي حالتن جي پسمنظر جي روشنيءء ۾ مطالعو ڪڪڪري‪ ،‬ڀرپڪڪور ڄڪڪاڻ حاصڪڪل‬
‫ڪندا‪.‬‬
‫)ب(‪ :‬هن پيپر ۾ شاگرد سنڌي شاعريءء جي اهڪڪم فڪڪڪري مڪڪت‪ ،‬ويڪڪدانتي فڪڪڪر تحڪڪت ٿيڪڪل‬
‫شاعريءء جو مطالعو ڪندا ۽ ان ۾ ويدانتي فڪڪڪ جڪڪي مختلڪڪف پهلڪڪوئن ۽ خڪڪاص طڪڪور ڀڳڪڪتي‬
‫تحريڪ جي باري ۾ مطالعو ڪري‪ ،‬ڪلسيڪي شاعريءء جي اهم فڪڪڪر‪ ،‬تصڪڪوف ۽ ويڪڪدانت‬
‫جي مطالعي کي مڪمل ڪرڻ جي ڪوشش ڪندا‪.‬‬
‫هن ڪورس جي مطالعي لءء هيٺين ڪتابن مان لڳااپيل مڪڪواد حاصڪڪل ڪڪڪري‬
‫سگهبو‪.‬‬
‫ثقافتي‬ ‫شاهه‬ ‫ڀٽ‬ ‫مير عبدالحسين سانگي‬ ‫‪ .1‬لطائف لطيفي‬
‫مرڪز‪ ،‬ڀٽ شاهه ‪1986‬ع‬
‫‪15‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫ثقافتي‬ ‫شاهه‬ ‫ڀٽ‬ ‫ڊاڪٽڙ هوتچند مولچند گربخشاڻي‬ ‫‪ .2‬شاهه جو رسالو‬

‫سنڌيڪا اڪيڊمي‪ ،‬ڪراچي ‪1993‬ع‬
‫چيئر‪،‬‬ ‫لطيف‬ ‫شاهه‬
‫شاهه عبدالطيف ثقافتي مرڪز‪،‬‬
‫سنڌي ادبي‪ ،‬بورڊ ڄامشورو‬
‫ڀٽ شاهه ثقافتي مرڪز‪ ،‬ڀٽ‬
‫ڊاڪٽر فهميدو حسين ڀٽ شاهه ثقافتي مرڪز‪ ،‬ڀٽ‬
‫مرڪز‪ ،‬ڀٽ شاهه ‪1985‬ع‬
‫غلم محمد شاهواڻي‬ ‫‪ .3‬شاهه جو رسالو‬
‫ٻانهون خان شيخ‬ ‫‪ .4‬شاهه جو رسالو ‪ -3‬جل‬
‫ڪراچي يونيورسٽي‪2001-2002 ،‬ع‬
‫ڊاڪٽڙ نبي بخش خان بلوچ‬ ‫شاهه جو رسالو‪ ،‬شاهه جو ڪلم‬ ‫‪.5‬‬
‫ڀٽ شاهه‪1989 ،‬ع‬
‫مرتب‪ :‬ڊاڪٽر عبدالجبار جوڻيجو‬ ‫‪ .6‬نرتي تند نياز سين‬
‫‪1988‬ع‬
‫۽ محمد قاسم ٻگهيو‬
‫‪ .7‬شاهه لطيف ۽ سنڌي ثقافت ڊاڪٽر شاهنواز سوڍر‬
‫شاهه ‪1991‬ع‬
‫‪ .8‬شاهه جي شاعري ۾ عورت جو روپ‬

‫شاهه ‪1993‬ع‬
‫پبلڪيشن‪،‬‬ ‫فيلڊس‬ ‫نيو‬ ‫ڊاڪٽر تنوير عباسي‬ ‫‪ .9‬شاهه لطيف جي شاعري‬
‫حيدرآباد‪1989 ،‬ع‬
‫ڪراچي‪،‬‬ ‫اڪيڊمي‪،‬‬ ‫وفائي‬ ‫مولنا دين محمد وفائي‬ ‫‪ .10‬لطف اللطيف‬
‫‪1975‬ع‬
‫سنڌ سڌار اڪيڊمي‪،‬‬ ‫پروفيسر علي نواز جتوئي‬ ‫‪ .11‬ويرون ۽ وهڪرا‬
‫حيدرآباد ‪1993‬ع‬
‫سنڌي ڪتاب گهر ڪراچي‪،‬‬ ‫آفتاب ابڙو‬ ‫‪ .12‬شاهه لطيف جي ٻولي‬
‫‪1990‬ع‬
‫شاهه عبدالطيف ڀٽائي چيئر‪،‬‬ ‫ڀيرو مل مهر چند آڏواڻي‬ ‫‪ .13‬شاهه لطيف‪ ،‬هڪ مطالعو‬
‫ڪراچي يونيورسٽي ‪1997‬ع‬

‫اڪيڊمي‪،‬‬ ‫سنڌي‬ ‫مرتب‪ :‬آفتاب ابڙو‬ ‫‪ .14‬شاهه بحيثيت هڪ مفڪر‬

‫ڪراچي‪1993 ،‬ع‬
‫‪ .15‬شاهه جي شاعريءء ۾ علمت نگاري ڊاڪٽر غلم نبي سڌايوڀٽ شاهه ثقافتي مرڪز‪ ،‬ڀٽ شاهه‪،‬‬
‫‪1992‬ع‬
‫روشني پبليڪيشن‪ ،‬ڪنڊيارو‪2007،‬ع‬ ‫محمد ابرهيم جويو‬ ‫‪ .16‬شاهه‪ ،‬سچل ۽ سامي‬
‫شاهه عبدالطيف ڀٽآئي چيئر‪ ،‬ڪراچي‬ ‫مرتب‪ :‬ڊاڪٽر فهميده حسين‬ ‫‪ .17‬شاهه ۽ سنڌ جلد ‪1-2‬‬
‫يونيورسٽي ‪1998‬ع‬

‫‪16‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫شاهه عبدالطيف ڀٽائي چيئر‪ ،‬ڪراچي يونيورسٽي‬ ‫بدر ابڙو‬ ‫‪ .18‬سنڌ جو شاهه‬
‫‪2000‬ع‬

‫شاهه‬ ‫ڀٽ‬ ‫ڊاڪٽر موتي لل جوتواڻي‬ ‫‪Shah Latif Life and his work‬‬ ‫‪.19‬‬
‫ثقافتي مرڪز‪2006 ،‬ع‬
‫سنڌيڪا اڪيڊمي ڪراچي ‪1992‬ع‬ ‫ايڇ ٽي سورلي‬ ‫‪ .20‬ڀٽ جو شاهه‬
‫سنڌيڪا اڪيڊمي ڪراچي ‪1992‬ع‬ ‫‪ .21‬شاهه لطيف جي شاعريءء ۾ ڊاڪٽر سامه ڪلثوم‬

‫تشبيهون ۽ استعارا نگاري‬

‫جي ايم سيد‬ ‫پيغام لطيف‬ ‫‪.22‬‬
‫لطيف چيئر ڪراچي‪2006 ،‬ع‬ ‫ج‪ .‬ع منگهاڻي‬ ‫‪ .23‬شاهه لطيف جي ٻولي‬
‫اوسر پيڙهڪا‪ ،‬مارچ‬ ‫حيدر علي لغاري‬ ‫ڪڇُان س‬
‫ڪڄُاڙو‬ ‫س‬ ‫‪.24‬‬
‫‪2007‬ع‬
‫سنڌي اديبي بورڊ ڄامشورو‬ ‫آغا سليم‬ ‫‪ .25‬لت جا لطيف جي‬
‫‪2008‬ع‬
‫ڊاڪٽر هوتچند مولچند گربخشاڻي روشني پبليڪيشن‪ ،‬ڪنڊيارو‪1977 ،‬ع‬ ‫‪ .26‬مقدمه لطيفي‬
‫ڄامشورو‬ ‫سنڌالجي‪،‬‬ ‫آف‬ ‫انسٽيٽيوٽ‬ ‫خانبهادر محمد صديق ميمڻ‬ ‫‪ .27‬سنڌي ٻولي ۽ ادبي تاريخ ٻه ڀاڱا‬
‫‪2002‬ع‬

‫سنڌي ادبي بورڊ‪ ،‬ڄامشورو ‪1993‬ع‪،‬‬ ‫ڊاڪٽر تنوير عباسي‬ ‫‪ .28‬نانڪ يوسف جو ڪلم‬
‫عجائب گهر‪ ،‬سکر ‪1965‬ع‪.‬‬ ‫ڊاڪٽر عبدالمجيد سنڌي‬ ‫‪ .29‬تذڪره شعراءاء سکر‬
‫برادرس‪،‬‬ ‫احمد‬ ‫ايڇ‬ ‫آر‬ ‫پروفيسر لطف الله بدوي‬ ‫‪ .30‬تذڪره لطيفي‬
‫حيدرآباد‪1952 ،‬ع‪.‬‬
‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫پروفيسر لطف الله بدوي‬ ‫‪ .31‬ڪنڊڙيءاء وارن جو ڪلم‬
‫ڄامشورو ‪1965‬ع‪.‬‬
‫بورڊ‪،‬‬ ‫ادبي‬ ‫سنڌي‬ ‫سيد اسدالله شاهه حسيني‬ ‫‪ .32‬تذڪره شعراءء ٽکڙ‬
‫ڄامشورو ‪1959‬ع‪،‬‬
‫ڪراچي‬ ‫پبليڪيشن‪،‬‬ ‫ساگر‬ ‫پريم‬ ‫تاج جويو‬ ‫‪ .33‬ساميءء تي هڪ نظر‬
‫‪2002‬ع‪.‬‬
‫پبليڪيشن‪،‬‬ ‫ساگر‬ ‫پريم‬ ‫ڊاڪٽر انور فگار هڪڙو‬ ‫‪ .34‬سامي ساگر بوند ۾‬
‫ڪراچي‪2002 ،‬ع‬
‫جهولي لعل ڪرپا‪ ،‬ڀوپال‪،‬‬ ‫قيمت هريسنگهاڻي‬ ‫‪ .35‬ساميءء جي سلوڪن جو جائزو‬
‫‪1990‬ع‪.‬‬
‫مارڪون ‪100‬‬ ‫پيپر ٻيو‬
‫‪17‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫عنوا‪ :‬لسانيات ۽ سنڌي لسانيات جو مطالعو‪.‬‬

‫هن پيپر لءاء لس انيات جڪي وصڪف‪ ،‬ش اخون‪ ،‬مقصڪد‪ ،‬اهميڪت‪ ،‬صڪوتيات‪،‬آوازن جڪا قسڪم‪ ،‬گروهڪه‪،‬‬
‫سرن‪ ،‬سان گڏ سنڌي ٻوليءء جي بڻ بڻياد جو مطالعو ڪرڻو آهي‪.‬‬
‫مخرج‪ ،‬وينجن‪ ،‬س‬
‫هن ڪورس مطالعي لءاء هيٺين ڪتابن مان لڳاپيل مواد حاصل ڪري سگهبو‪.‬‬
‫پاڪستان اسٽڊي‬ ‫ڊاڪٽر نبي بخش خان بلوچ‬ ‫‪ .1‬سنڌي ٻولي ۽ ادب جي تاريخ‬
‫سينٽر‪ ،‬سنڌ يونيورسٽي‪ ،‬ڄامشورو ‪1990‬ع‪،‬‬

‫سنڌي ادبي بورڊ‪،‬‬ ‫پروفيسر ڀيرومل مهر چندآڏواڻي‬ ‫‪ .2‬سنڌي ٻولي جي تاريخ‬
‫ڄامشورو ‪1956‬ع‬
‫ڪراچي‪،‬‬ ‫اڪيڊمي‬ ‫سنڌيڪا‬ ‫ڊاڪٽر غلم علي النا‬ ‫‪ .3‬سنڌي ٻوليءء جو بڻ بڻياد‬
‫‪2004‬ع‬
‫اسنٽيٽيوٽ آف سنڌالجي‪ ،‬ڄامشورو‬ ‫ڊاڪٽر غلم علي النا‬ ‫‪ .4‬سنڌي ٻوليءء جي لساني جاگرافي‬
‫‪1995‬ع‬

‫پريس‬ ‫ڊاڪٽر غلم علي النا‬ ‫‪Origin and growth of Sindhi Language‬‬ ‫‪.5‬‬
‫ڪيمبرج‪ ،‬نيويارڪ‪1991 ،‬ع‬
‫ڊاڪٽر غلم علي النا‬ ‫‪Papers on Sindhi Language and linguistics .6‬‬
‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌ الجي‪ ،‬ڄامشورو‬

‫ڊاڪٽر غلم علي النا‬ ‫‪History of Sindhi Language and literature .7‬‬
‫سنڌي لئنگويج اٿارٽي‪ ،‬حيدرآباد‪2009 ،‬ع‬

‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌالجي‪ ،‬ڄامشورو‬ ‫ڊاڪٽر غلم علي النا‬ ‫‪ .8‬سنڌي ٻوليءء جو اڀياس‬
‫‪2005‬ع‬

‫حيدرآباد‪،‬‬ ‫اٿارٽي‪،‬‬ ‫لئنگويج‬ ‫سنڌي‬ ‫سراج الحق ميمڻ‬ ‫‪ .9‬سنڌي ٻوليءء‬

‫‪2009‬ع‬

‫انسٽيٽيوٽ‬ ‫ڊاڪٽر الهداد ٻوهيو‬ ‫‪ .10‬سنڌي ٻوليءء جو سماجي ڪارج‬

‫آف سنڌالجي‪ ،‬ڄامشورو‪1978 ،‬ع‬

‫سڌي‬ ‫ڀارتي‬ ‫اکل‬ ‫ڊاڪٽر مرليڌر جيٽلي‬ ‫‪ .11‬سنڌي پهاڪا ۽ محاورا‬

‫سهاتيا‪ ،‬دهلي‪1990 ،‬ع‬

‫‪LINCOM‬‬ ‫ڊاڪٽر محمد قاسم ٻگهيو‬ ‫‪Sociolinguistics Of Sindhi‬‬ ‫‪.12‬‬

‫‪Europa 2001/2004 Germany‬‬

‫سنڌي‬ ‫مترجم‪ :‬ڊاڪٽر فهميده حسين‬ ‫‪ .13‬برصغير جي ٻولين جو لسانياتي جائزو‬

‫لئنگويج اٿارٽي‪ ،‬حيدرآباد ‪2000‬ع‬

‫ڪنڊيارو‬ ‫پبليڪيشن‬ ‫اتهاس‬ ‫ڊاڪٽر غلم حيدر سنڌي‬ ‫‪ .14‬سنڌي ٻولي جا سرچشما‬
‫‪1985‬ع‬

‫مارڪون ‪100‬‬ ‫پيپر ٽيون‬

‫صنفون‪.‬‬ ‫عنوان‪ :‬سنڌي نثري‬
‫هن پيپر لءاء سنڌي ادب جي نثري صنفن‪ ،‬افسانا‪ ،‬ناول‪ ،‬ڊراما‪ ،‬مضمون‪ ،‬سفرناما‪ ،‬آتم ڪهاڻيون‪ ،‬سوانح عمريون سان‬
‫گڏ سنڌي نثر جي تاريخ ۽ اهم ليکڪن جو مطالعو ڪرڻو آهي‪.‬‬
‫ء هيٺين ڪتابن مان لڳااپيل مواد حاصل ڪري سگهبو آهي‪.‬‬
‫هن ڪورس جي مطالعي ل ءا‬
‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌالجي‪ ،‬ڄامشورو‪2002 ،‬ع‬ ‫خانبهادر محمد صديق ميمڻ‬ ‫سنڌ جي ادبي تاريخ‬ ‫‪.1‬‬
‫روشني پبليڪيشن‪ ،‬حيدرآباد‪1993 ،‬ع‬ ‫پروفيسر منگهارام ملڪاڻي‬ ‫سنڌي نثر جي تاريخ‬ ‫‪.2‬‬
‫‪18‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫سنڌي ساهت گهر‪ ،‬حيدرآباد‪1999 ،‬ع‬ ‫ڊاڪٽر غلم علي النا‬ ‫سنڌي نثر جي تاريخ‬ ‫‪.3‬‬
‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌي الجي‪،‬‬ ‫ڊاڪٽر غلم علي النا‬ ‫چونڊ سنڌي افسانا‬ ‫‪.4‬‬
‫ڄامشورو ‪1976‬ع‬

‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌي الجي‪،‬‬ ‫ڊاڪٽر غلم علي النا‬ ‫چونڊ سنڌي افسانا‬ ‫‪.5‬‬
‫ڄامشورو ‪1976‬ع‬

‫سنڌ سڌار اڪيڊمي‪ ،‬حيدرآباد‪1993 ،‬ع‬ ‫پروفيسر علي نواز جتوئي‬ ‫ويرون ۽ وهڪرا‬ ‫‪.6‬‬
‫سنڌي لئنگويج اٿارٽي حيدرآباد‪8-2004 ،‬ع‬ ‫ڊاڪٽر عبدالجبار جوڻيجو‬ ‫سنڌي ادب جي تاريخ جلد ‪3 -‬‬ ‫‪.7‬‬
‫انسٽيٽيوٽ آف سڌالجي‪ ،‬ڄامشورو‪19982 ،‬ع‬ ‫ڊاڪٽر غلم حسين پٺاڻ‬ ‫سنڌي ناول جي ارتقائي تاريخ‬ ‫‪.8‬‬
‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌ الجي‪ ،‬ڄامشورو ‪1981‬ع‬ ‫آزادي کان پوءاء افسانوي ادب جي اوسر ڊاڪٽر شمس الدين عرساڻي‬ ‫‪.9‬‬
‫انڊس پبليڪيشن‪ ،‬حيدرآباد ‪1994‬ع‬ ‫ڊاڪٽر قاضي خادم‬ ‫‪ .10‬سنڌ جا نثري داستان‬

‫شيخ شوڪت علي اينڊ سنز ڪراچي‬ ‫‪ .11‬ورهاڱي کان پوءاء سنڌي ناول جي تاريخ ڊاڪٽر نور افروز خواجه‬
‫‪2009‬ع‬

‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌالجي‪ ،‬ڄامشورو‪،‬‬ ‫محمد يوسف پنهور‬ ‫‪ .12‬سنڌي ناٽڪ جي تاريخ‬

‫‪1999‬ع‬

‫زيب ادبي مرڪز‪،‬‬ ‫ڊاڪٽر غلم عي النا ۽ زيب شيخ‬ ‫‪ .13‬ادبي اوسر‬
‫حيدرآباد‪1998 ،‬ع‬

‫سهڻي پبليڪيشن‪ ،‬حيدرآباد‪1998 ،‬ع‪.‬‬ ‫ڊاڪٽر تنوير عباسي‬ ‫‪ .14‬ترورا‬

‫روشني پبليڪيشن‪ ،‬حيدرآباد‪1993 ،‬ع‪.‬‬ ‫پروفيسر منگهارام ملڪاڻي‬ ‫‪ .15‬سنڌي نثر جي تاريخ‬

‫سنڌي ساهت گهر‪ ،‬حيدرآباد‪1999 ،‬ع‪.‬‬ ‫ڊاڪٽر غلم علي النا‬ ‫‪ .16‬سنڌي نثر جي تاريخ‬

‫سنڌي ساهت گهر‪ ،‬حيدرآباد‪2007 ،‬ع‬ ‫پروفيسر لسنگهه اجواڻي‬ ‫‪ .17‬سنڌي ادب جي تاريخ‬

‫ساهتيا اڪيڊمي‪ ،‬بمبئي‪1991 ،‬ع‬ ‫پروفيسر پوپٽي هيراننداڻي‬ ‫‪ .18‬سنڌي ادب جي تاريخ‬

‫ڀوپال پبليڪيش‪1992 ،‬ع‬ ‫قيمت هريسنگهاڻي‬ ‫‪ .19‬آزاديءء بعد سنڌ ۾ سنڌي ادب‬

‫ڪونج پبليڪيشن‪ ،‬بمبئي‪1982 ،‬ع‪.‬‬ ‫پروفيسر هيرو شيوڪاڻي‬ ‫‪ .20‬شيد ۽ سنسڪرتي‬

‫ڪونج پبليڪيشن‪ ،‬بمبئي ‪1982‬ع‪.‬‬ ‫پروفيسر هيرو شيوڪاڻي‬ ‫‪ .21‬سنڌي ڪٿا ساهتيه ۽ سنڌي جيون‬

‫زيب ادبي مرڪز‪،‬‬ ‫ڊاڪٽر غلم علي النا ۽ ذيب شيخ‬ ‫‪ .22‬ادبي اوسر‬
‫حيدرآباد‪1968 ،‬ع‪.‬‬

‫مصنف ‪1984‬ع‬ ‫پروفيسر پوپٽي هيراننداڻي‬ ‫‪History of Sindhi Literature .23‬‬

‫)‪1947‬ع کان ‪1978‬ع(‬
‫سنڌي ادبي بورڊ‪،‬‬ ‫ڊاڪٽر غلم علي النا‬ ‫‪An Introduction to Sindhi Literature .24‬‬
‫ڄامشورو‪1991 ،‬ع‬
‫سنڌي لينگئيج اٿارٽي‬ ‫ڊاڪٽر غلم علي النا‬ ‫‪History of the Language and .25‬‬
‫‪2009‬ع‬
‫‪Literature at a glance‬‬
‫گنج بخش‬ ‫ڊاڪٽر عبدالجبار جوڻيجو‬ ‫‪ .26‬سنڌي ادب جي مطالعو‬
‫پبليڪيشن‪ ،‬حيدرآباد‪2001 ،‬ع‬
‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌالجي‪ ،‬ڄامشورو‪،‬‬ ‫‪ .27‬آزادي کان پوءاء افسانوي ادب جي اوسر ڊاڪٽر شمس الدين عرساڻي‬
‫‪1982‬ع‬

‫‪19‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌ الجي‪ ،‬ڄامشورو‪،‬‬ ‫ڊاڪٽر غلم حسين پٺاڻ‬ ‫‪ .28‬سنڌي ناول جي ارتقائي تاريخ‬
‫‪1982‬ع‬
‫شيخ شوڪت علي اينڊ سنز‬ ‫ڊاڪٽر نور افروز خواجه‬ ‫‪ .29‬ورهاڱي کانپوءاء سنڌي ناول جي اوسر‬
‫ڪراچي‪2009 ،‬ع‬
‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌي الجي‪،‬‬ ‫محمد اسماعيل عرساڻي‬ ‫‪ .30‬چار مقال‬
‫ڄامشورو‪1983 ،‬ع‬
‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌ الجي‪،‬‬ ‫مير محمد نظاماڻي‬ ‫‪ .31‬سنڌي ڊراما‬
‫ڄامشورو‪1982 ،‬ع‬
‫اڪيڊمي بازيافت‪ ،‬ڪراچي‪،‬‬ ‫مظهر جميل‬ ‫‪ .32‬سنڌي ادب جي جديد تاريخ‬
‫‪2004‬ع‬
‫ڪويتا پبليڪيشن‪ ،‬حيدرآباد‪،‬‬ ‫ڊاڪٽر قاضي خادم‬ ‫‪The Glorious Past .33‬‬
‫‪2007‬ع‬
‫مارڪون ‪100‬‬ ‫پيپر چوٿون‬
‫عنوان‪ :‬سنڌي ادب ۾ بين القوامي ادب جا لڙا ۽ سنڌي ادب ۾ ڪيل ترجما‪.‬‬
‫هن پيپر لءاء ادب جي عالمي نظريا ۽ انهن جو سنڌي ادب تي جيڪو اثر رهيو آهي‪ .‬انهيءء جي مطالعي سان گڏ سنڌي ادب ۾ ڪيل‬
‫ترجمن جي تاريخ جو مطالعو پڻ ڪرڻو آهي‪.‬‬
‫ء هيٺين ڪتابن جو مطالعو ڪرڻو آهي‪.‬‬
‫ڪورس جي مطالعي ل ءا‬
‫سنڌي اديبن جي سهڪاري‬ ‫ڊاڪٽر الهداد ٻوهيو‬ ‫ادب جا فڪري محرڪ‬ ‫‪.1‬‬
‫سنگت‪1984 ،‬ع‬
‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌ الجي‪ ،‬ڄامشورو‪،‬‬ ‫آزادي کان پوءاء افسانوي ادب جي اوسر ڊاڪٽر شمس الدين عرساڻي‬ ‫‪.2‬‬
‫‪1981‬ع‬
‫شيخ شوڪت علي اينڊ سنز‬ ‫ورهاڱي کان پوءاء سنڌي ناول جي اوسر ڊاڪٽر نور افروز خواجه‬ ‫‪.3‬‬
‫ڪراچي‪2009 ،‬ع‬
‫شاهه لطيف چيئر‬ ‫ڊاڪٽر عبدالغفور ميمڻ‬ ‫سنڌي ادب جو فڪري پس منطر‬ ‫‪.4‬‬
‫ڪراچي‪ ،‬يونيورسٽي‪2002 ،‬ع‬
‫ڪوهنور پرنٽرس‪ ،‬ن‪.‬ين دهلي‪1992 ،‬ع‬ ‫پرم ابيچنداڻي‬ ‫ست سار‬ ‫‪.5‬‬
‫نيو فيلڊس پبليڪيشن‪ ،‬ڄامشورو‪،‬‬ ‫اڪبر لغاري‬ ‫فلسفي جي مختصر تاريخ‬ ‫‪.6‬‬
‫‪1994‬ع‬
‫انسٽيٽيوٽ آف سنڌالجي‪ ،‬ڄامشورو‬ ‫محمد عثمان ميمڻ‬ ‫وجوديت مقالو‪ ،‬سنڌي ادب‬ ‫‪.7‬‬
‫‪1994‬ع‬
‫روشني پبليڪيشن‪ ،‬ڪنڊيارو‬ ‫شيخ سعدي مترجم محمد قاسم سومرو‬ ‫گلستان سعدي‬ ‫‪.8‬‬
‫‪2006‬ع‬
‫روشني پبليڪيشن‪ ،‬ڪنڊيارو‬ ‫شيخ سعدي مترجم محمد قاسم سومرو‬ ‫بوستان‬ ‫‪.9‬‬
‫‪2006‬ع‬
‫سنڌي ادبي بورڊ‪ ،‬ڄامشورو‪،‬‬ ‫مترجم مرزا قليچ بيگ‬ ‫‪ .10‬مقالت الحڪمت‬
‫‪1972‬ع‬
‫سنڌي ادبي بورڊ‪ ،‬ڄامشورو‪،‬‬ ‫مترجم‪ :‬مرزا قليچ بيگ‬ ‫‪ .11‬گولن جا گوندر‬
‫‪1961‬ع‬

‫‪20‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫سنڌي ادبي بورڊ‪ ،‬ڄامشورو‬ ‫مترجم‪ :‬نولراءاء شوڪيرام آڏواڻي‬ ‫‪ .12‬رسيلس‬

‫‪1956‬ع‬
‫پراسپيڪٽ پبلشر‪ ،‬حيدرآباد‪1983 ،‬ع‬ ‫مترجم‪ :‬محمد عثمان ڏيپلئي‬ ‫‪ .13‬ماسء‬

‫سڌي ادبي بورڊ‪ ،‬ڄامشورو ‪1952‬ع‬ ‫للچند امر ڏنو مل جڳتياڻي‬ ‫‪ .14‬سون ورنيون دليون‬

‫زندگي پبليڪيشن‪ ،‬حيدرآباد‪،‬‬ ‫مترجم‪ :‬رشيد ڀٽي‬ ‫‪ .15‬چونڊ افسانا‬

‫‪1983‬ع‬
‫نيو فيلڊس پبليڪيشن‪ ،‬حيدرآباد ‪1992‬ع‬ ‫مترجم‪ :‬رشيد ڀٽي‬ ‫‪ .16‬پاپ ۽ پيڙا‬

‫سنڌي ساهت گهر‪ ،‬حيدرآباد‪1992 ،‬ع‬ ‫مترجم‪ :‬ڊاڪٽر قاضي خادم‬ ‫‪ .17‬زوال‬

‫ڪويتا پبليڪيشنم حيدرآباد‪2005 ،‬ع‬ ‫مترجم‪ :‬وليرام ولڀ‬ ‫‪ .18‬ڪويتا ڦلواڙي‬

‫ڪويتا پبليڪيشن‪ ،‬حيدرآباد ‪2007‬ع‬ ‫ولي رام ولڀ‬ ‫‪ .19‬مٺڙا ڀاسء )ڪهاڻيو(‬

‫ساهتيا اڪيڊم‪ ،‬نئين دهلي‬ ‫مترجم‪ :‬قاضي خادم‬ ‫‪ .20‬جواري‬

‫‪1973‬ع‬
‫ساهتيا اڪيڊمي‪ ،‬نئين دهلي‪1973 ،‬ع‬ ‫مترجم‪ :‬چوحر مل‬ ‫‪ .21‬اک سور‬

‫سنڌيڪا اڪيڊمي ڪراچي‬ ‫گارشيا مارڪئز‪/‬مراد علي مرزا‬ ‫‪ .22‬اڪيلئيءء جا هڪ سو سال‬

‫‪2000‬ع‬
‫سنڌي ادبي بورڊ‪،‬‬ ‫سراج الحق ميمڻ‪ /‬غلم رباني آگرو‬ ‫‪ .23‬چونڊ آمريڪي افسانا‬
‫ڄامشورو‪2006 ،‬ع‬

‫‪21‬‬
 ‫‪.‬سنڌي شعبو‪ ،‬شهيد بينظير ڀٽو يونيورسٽي‪ ،‬شهيد بينظير آباد‬

‫سنڌي ادبين جي سهڪاري سنگت حيدرآباد‬ ‫محمد ابراهيم جويو‬ ‫‪ .24‬گليلو‬

‫‪1977‬ع‬

‫سنڌيڪا اڪيڊمي‪،‬‬ ‫غلم محمد شاهواڻي‬ ‫‪ .25‬علمي خزانو )مثنوي مولنا روم(‬
‫ڪراچي ‪2003‬ع‬

‫يا‬
‫هن پيپر جي بدلي ۾ شاگرد سنڌي ادب سان واسطو رکندڙ ڪنهن به هڪ موضوع تي گهٽ ۾ گهٽ ‪ 100‬صفحن تائين مونوگراف‬
‫لکڻو پوندو‪.‬‬
‫مرڪون ‪100‬‬ ‫پيپر پنجون‬
‫‪.‬عنوان‪ :‬زاباني امحتان‬
‫هن ۾ شاگردن کان امتحاني پئنل ادب ۽ ٻوليءء جي نصاب مان سوال پڇُندا ۽ شاگردن کي انهن جا جواب‬
‫‪.‬ڏيڻا پوندا‬

‫نت‬
‫ختم شده‬

‫‪22‬‬