BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI

Tác giả:
Bùi Thị Thư – Đàm Thị Minh Tâm

GIÁO TRÌNH
HÓA HỌC PHÂN TÍCH ĐỊNH LƯỢNG

HÀ NỘI, NĂM 2010

 LỜI MỞ ĐẦU

Hóa học phân tích là một môn khoa học độc lập, là một chuyên ngành riêng của hóa học.
Trong hóa học gồm có 4 chuyên ngành: hóa vô cơ, hóa hữu cơ, hóa phân tích, hóa lý thì
hóa phân tích đóng vai trò quan trọng vì nó là một môn hóa học thực nghiệm được xây dựng
trên nền tảng của hóa học vô cơ, hóa hữu cơ và hóa lý. Hóa học phân tích gồm có phân tích
định tính và phân tích định lượng. Phân tích định tính có nhiệm vụ phát hiện thành phần định
tính (sự có mặt) của các chất hay hỗn hợp các chất, còn phân tích định lượng làm nhiệm vụ
xác định hàm lượng cụ thể của chất có trong mẫu phân tích (thường tính thành phần trăm).
Phân tích định lượng đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của khoa học, kĩ thuật và
sản xuất. Việc xây dựng các định luật cơ bản của hóa học đều dựa trên các kết quả phân tích định
lượng. Có thể nói phân tích định lượng là một phương pháp nghiên cứu cho nhiều ngành khoa
học khác nhau như: Hóa học, môi trường, sinh vật học, thổ nhưỡng, y học,.... Đặc biệt nó có vai
trò quan trọng trong việc kiểm tra sản xuất trong công nghiệp hóa chất. Phân tích định lượng
đóng vai trò quan trọng trong điều tra cơ bản tài nguyên.
Để phân tích một đối tượng nào đó, người làm phân tích phải thực hiện các bước
sau:
1. Xác định các vấn đề cần giải quyết để chọn phương pháp phân tích thích hợp.
2. Chọn mẫu đại diện và chuyển mẫu đó từ dạng phân tích sang dạng đo.
3. Tinh chế, làm giàu cấu tử cần phân tích (nếu cần) để xác định đối tượng chính trong
mẫu có độ chọn lọc và chính xác cao.
4. Tiến hành định lượng các chất bằng phương pháp phân tích đã chọn ở trên.
5. Xử lý số liệu và đánh giá độ tin cậy của kết quả phân tích.
Trong hóa học phân tích có nhiều loại phương pháp khác nhau để định lượng các chất.
Song dựa theo bản chất chung của chúng, người ta chia các phương pháp phân tích thành ba
nhóm sau:
1. Các phương pháp hóa học: Các phương pháp này ra đời sớm nhất, nên đến nay người
ta thường gọi nhóm này là nhóm các phương pháp phân tích cổ điển. Để phân tích định lượng
một chất nào đó bằng phương pháp này người ta chỉ dùng các thiết bị và dụng cụ đơn giản như
buret, pipet, cân,... để thực hiện các phản ứng hóa học. Nhóm các phương pháp này chỉ dùng để
định lượng các chất có hàm lượng lớn (đa lượng) nhưng chính xác, cho nên đến nay phương
pháp này vẫn được dùng nhiều trong các phòng thí nghiệm phân tích.
2. Các phương pháp phân tích vật lí: Đó là những phương pháp phân tích dựa trên việc
đo các tín hiệu vật lý của các chất phân tích như phổ phát xạ, độ phóng xạ,... các phương pháp
này cần dùng những máy đo phức tạp.
3. Các phương pháp phân tích hóa lí: Đó là những phương pháp kết hợp việc thực hiện
các phản ứng hóa học sau đó do các tín hiệu vật lí của hệ phân tích như sự thay đổi màu sắc, độ
đục, độ phát quang, độ dẫn điện,....
Các phương pháp phân tích hóa lí cũng như vật lí đòi hỏi phải dùng những máy đo phức
tạp, vì vậy chúng có tên chung là các phương pháp phân tích công cụ.
Các phương pháp phân tích công cụ ra đời sau các phương pháp phân tích hóa học,
chúng cho phép phân tích nhanh, có thể xác định được lượng nhỏ chất phân tích khá chính xác,
nên được ứng dụng rất rộng rãi. Với sự phát triển vũ bão của kĩ thuật điện tử các ngành mới và
những yêu cầu ngày càng cao của các ngành khoa học và công nghệ sản xuất hiện đại đã đòi hỏi
và thúc đẩy các phương pháp phân tích công cụ ngày càng được phát triển và hoàn thiện để đáp
ứng các nhiệm vụ của ngành phân tích hiện đại.
Tuy các phương pháp phân tích công cụ có nhiều ưu điểm nổi bật như phân tích chọn
lọc, xác định được những lượng rất nhỏ các chất, phân tích được hàng loạt mẫu trong thời gian
ngắn, là cơ sở để xây dựng các phương pháp kiểm tra tự động các quá trình kỹ thuật, các phương
pháp đó được kết hợp với các hệ thống điều khiển dựa trên việc sử dụng máy móc điều khiển....
nhưng không bao giờ bỏ qua được cơ sở của hóa học vì vậy các phương pháp phân tích công cụ
không thể tách rời được các phản ứng hóa học.
Để phục vụ cho việc học tập của sinh viên chúng tôi soạn giáo trình này nhằm:
Trang bị cho sinh viên kiến thức cơ bản về cơ sở lý thuyết chung của các phương pháp
phân tích định lượng thường dùng, ứng dụng của các phương pháp này và cách xử lý, biểu diễn
các kết quả phân tích định lượng.
Sinh viên sử dụng giáo trình để làm bài tập ở nhà, tham gia thảo luận chuyên đề, chuẩn bị
các bài thực hành tại phòng thí nghiệm và các nhiệm vụ khác theo yêu cầu của giáo viên.
Giáo trình gồm các phần sau:
Mục lục
Lời nói đầu
Danh mục bảng, hình và chữ viết tắt
Nội dung chính: gồm 3 phần, 9 chương
Phần A: Các phương pháp phân tích cổ điển
Chương 1: Đại cương về phương pháp phân tích thể tích
Chương 2: Phương pháp chuẩn độ axit - bazơ
Chương 3: Phương pháp chuẩn độ tạo phức
Chương 4: Phương pháp chuẩn độ kết tủa
Chương 5: Phương pháp chuẩn độ oxi hóa – khử
Chương 6: Phương pháp phân tích khối lượng
Phần B: Các phương pháp phân tích công cụ
Chương 7: Phương pháp đo quang
Chương 8: Phương pháp điện hóa
Chương 9: Phương pháp sắc ký
Phần C: Xử lý số liệu trong phân tích định lượng
Chương 10: Xử lý số liệu trong phân tích định lượng
Tài liệu tham khảo
Những đặc điểm mới của giáo trình
Giáo trình tổng hợp các phương pháp phân tích định lượng thường dùng trong thực tế.
 Giáo trình cập nhật các phương pháp phân tích định lượng phù hợp với sinh viên ngành
Kỹ thuật Môi trường.
Nội dung của giáo trình được trình bày ngắn gọn, lượng thông tin vừa đủ, câu văn dễ hiểu
phù hợp với đối tượng sử dụng giáo trình.
Hướng dẫn sử dụng giáo trình
Sinh viên sử dụng giáo trình làm tài liệu chính cho môn học “ Hóa học phân tích định
lượng ”.
Sinh viên đọc giáo trình trước giờ học lý thuyết trên lớp và làm bài tập theo yêu cầu của
giáo viên sau mỗi giờ học.
Sinh viên vận dụng được lý thuyết đã học vào làm bài tập ở nhà và đọc các bài liên quan
đến thực hành để chuẩn bị thực hành trước khi đến phòng thí nghiệm.
Phân công các tác giả biên soạn các chương:
ThS. Bùi Thị Thư: Chương 1, 2, 6, 7, 8
ThS. Đàm Thị Minh Tâm: Chương 3, 4, 5, 9, 10
Khi biên soạn giáo trình này không thể tránh khỏi những thiếu sót. Chúng tôi mong
được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô, các bạn đồng nghiệp và các em sinh viên.

Tháng 10 năm 2010

Các tác giả
 MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................................................................ 1

PHẦN A. CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH HÓA HỌC ........................................................................ 4
Chương 1 ĐẠI CƯƠNG VỀ PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH THỂ TÍCH .................................................... 4
1.1. NGUYÊN TẮC CHUNG VÀ MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN CỦA PHƯƠNG PHÁP PHÂN
TÍCH THỂ TÍCH ....................................................................................................................................... 4
1.1.1. Nguyên tắc chung......................................................................................................................... 4
1.1.2. Một số khái niệm cơ bản .............................................................................................................. 4
1.2. MỘT SỐ PHẢN ỨNG HÓA HỌC DÙNG TRONG PHÂN TÍCH THỂ TÍCH................................. 5
1.2.1. Phân loại các phản ứng hóa học ................................................................................................... 5
1.2.2. Yêu cầu của phản ứng dùng trong phân tích thể tích ................................................................... 5
1.3. PHÂN LOẠI CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH THỂ TÍCH ........................................................ 5
1.3.1. Phân loại theo bản chất của phản ứng chuẩn độ........................................................................... 5
1.3.2. Phân loại theo cách xác định điểm tương đương của quá trình chuẩn độ .................................... 5
1.4. ĐƯỜNG ĐỊNH PHÂN (ĐƯỜNG CHUẨN ĐỘ) TRONG PHÂN TÍCH THỂ TÍCH ....................... 6
1.4.1. Khái niệm đường định phân ......................................................................................................... 6
1.4.2. Cách vẽ đường định phân............................................................................................................. 6
1.5. CÁC PHƯƠNG PHÁP CHUẨN ĐỘ ................................................................................................. 8
1.5.1. Chuẩn độ trực tiếp ........................................................................................................................ 8
1.5.2. Chuẩn độ ngược ........................................................................................................................... 8
1.5.3. Chuẩn độ thay thế (còn gọi là chuẩn độ đẩy) ............................................................................... 8
1.5.4. Chuẩn độ gián tiếp ....................................................................................................................... 8
1.6. CHUẨN BỊ CÁC DUNG DỊCH CHUẨN .......................................................................................... 8
1.6.1. Một số cách biểu diễn nồng độ trong phân tích định lượng ......................................................... 9
1.6.2. Cách pha một số dung dịch có nồng độ xác định ....................................................................... 11
1.7. CÁCH TÍNH KẾT QUẢ TRONG PHÂN TÍCH THỂ TÍCH ........................................................... 11
1.7.1. Tính theo định luật hợp thức ...................................................................................................... 11
1.7.2. Tính theo quy tắc đương lượng .................................................................................................. 12
1.8. GIỚI THIỆU CÁC DỤNG CỤ TRONG PHÂN TÍCH THỂ TÍCH ................................................. 13
1.8.1. Dụng cụ dùng trong phân tích thể tích ....................................................................................... 13
1.8.2. Kiểm tra thể tích của pipet, buret, bình định mức ...................................................................... 14
1.8.3. Hướng dẫn sử dụng các dụng cụ thí nghiệm thông thường ....................................................... 14
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CHƯƠNG 1 ..................................................................................................... 17
Chương 2 PHƯƠNG PHÁP CHUẨN ĐỘ AXIT BAZƠ ............................................................................ 18
2.1. CHẤT CHỈ THỊ AXIT – BAZƠ ....................................................................................................... 18
2.1.1. Bản chất của chất chỉ thị ............................................................................................................ 18
2.1.2. Khoảng đổi màu của chất chỉ thị ............................................................................................... 19
2.1.3. Chỉ số chuẩn độ pT của chất chỉ thị ........................................................................................... 20
2.1.4. Chất chỉ thị hỗn hợp .................................................................................................................. 21
2.2. SỰ THAY ĐỔI pH CỦA DUNG DỊCH TRONG QUÁ TRÌNH CHUẨN ĐỘ ............................... 22
2.2.1. Chuẩn độ axit mạnh bằng bazơ mạnh. ....................................................................................... 22
2.2.2. Chuẩn độ axit yếu bằng bazơ mạnh ........................................................................................... 26
2.2.3. Chuẩn độ bazơ yếu bằng axit mạnh ........................................................................................... 30
2.2.4. Chuẩn độ các đa axit và đa bazơ. ............................................................................................... 32
2.3. THỰC HÀNH CHUẨN ĐỘ AXIT – BAZƠ .................................................................................... 33
2.3.1. Pha chế dung dịch chuẩn HCl và NaOH. ................................................................................... 33
2.3.2. Xác định nồng độ dung dịch HCl bằng dung dịch NaOH và ngược lại ..................................... 35
2.3.3. Xác định nồng độ dung dịch CH3COOH và dung dịch NH3. ..................................................... 35
2.3.4. Xác định nồng độ dung dịch H3PO4 bằng dung dịch NaOH. ..................................................... 36
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CHƯƠNG 2 ..................................................................................................... 37
Chương 3 PHƯƠNG PHÁP CHUẨN ĐỘ TẠO PHỨC .............................................................................. 39
3.1. PHƯƠNG PHÁP CHUẨN ĐỘ COMPLEXON ............................................................................... 39
3.1.1. Sự tạo phức của axit etylenđiamintetraaxetic (EDTA) với các ion kim loại.............................. 39
3.1.2. Các chất chỉ thị trong chuẩn độ complexon ............................................................................... 40
3.1.3. Đường chuẩn độ trong chuẩn độ complexon ............................................................................. 42
3.1.4. Các phương pháp chuẩn độ complexon ..................................................................................... 46
3.2. CHUẨN ĐỘ XIANUA BẰNG BẠC (Và ngược lại) ....................................................................... 49
3.3. CHUẨN ĐỘ CÁC HALOGENUA BẰNG THỦY NGÂN (II) (Và ngược lại) ............................... 50
3.4. THỰC HÀNH VỀ CHUẨN ĐỘ TẠO PHỨC .................................................................................. 50
3.4.1. Pha chế và chuẩn hóa dung dịch EDTA..................................................................................... 50
3.4.2. Nghiên cứu tính chất của chất chỉ thị kim loại ........................................................................... 51
3.4.3. Chuẩn độ Ca2+, Mg2+, xác định độ cứng của nước ..................................................................... 51
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CHƯƠNG 3 ..................................................................................................... 54
Chương 4 PHƯƠNG PHÁP CHUẨN ĐỘ KẾT TỦA ................................................................................. 55
4.1. NGUYÊN TẮC CHUNG CỦA PHƯƠNG PHÁP ........................................................................... 55
4.2. ĐƯỜNG CHUẨN ĐỘ TRONG PHƯƠNG PHÁP CHUẨN ĐỘ ĐO BẠC .................................... 55
4.3. CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH ĐIỂM DỪNG TRONG CHUẨN ĐỘ ĐO BẠC..................... 57
4.3.1. Phương pháp Mohr..................................................................................................................... 57
 4.3.2. Phương pháp Volhard ................................................................................................................ 58
4.3.3. Phương pháp Fajans ................................................................................................................... 60
4.4. THỰC HÀNH VỀ CHUẨN ĐỘ KẾT TỦA ..................................................................................... 61
4.4.1. Xác định nồng độ ion Cl- bằng phương pháp chuẩn độ đo bạc ................................................. 61
4.4.2. Xác định nồng độ ion Br- bằng phương pháp chuẩn độ đo bạc ................................................. 61
4.4.3. Xác định nồng độ ion I- bằng phương pháp chuẩn độ đo bạc .................................................... 62
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CHƯƠNG 4 ..................................................................................................... 63
Chương 5 PHƯƠNG PHÁP CHUẨN ĐỘ OXI HÓA – KHỬ .................................................................... 64
5.1. CÁC CHẤT CHỈ THỊ TRONG PHƯƠNG PHÁP CHUẨN ĐỘ OXI HÓA – KHỬ ....................... 64
5.1.1. Các chất chỉ thị trong chuẩn độ oxi hóa – khử ........................................................................... 64
5.1.2. Bản chất sự đổi màu của chất chỉ thị oxi hoá - khử ................................................................... 64
5.1.3. Một số chất chỉ thị oxi hoá - khử ............................................................................................... 65
5.2. ĐƯỜNG CHUẨN ĐỘ TRONG PHƯƠNG PHÁP CHUẨN ĐỘ OXI HÓA – KHỬ ...................... 66
5.2.1. Trường hợp khi số electron trao đổi trong các bán phản ứng oxi hóa và khử là bằng nhau ...... 66
5.2.2. Trường hợp khi số electron trao đổi trong các bán phản ứng oxi hóa khử là khác nhau ........... 68
5.2.3. Trường hợp khi hệ số hợp thức của hai dạng của ít nhất một trong hai cặp oxi hóa khử là khác
nhau ...................................................................................................................................................... 70
5.3. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP CHUẨN ĐỘ OXI HÓA – KHỬ .......................................................... 72
5.3.1. Phương pháp Pemanganat .......................................................................................................... 72
5.3.2. Phương pháp đicromat ............................................................................................................... 74
5.3.3. Phương pháp iot ......................................................................................................................... 75
5.4. THỰC HÀNH VỀ CHUẨN ĐỘ OXI HÓA – KHỬ ........................................................................ 77
5.4.1. Chuẩn hóa dung dịch KMnO4 bằng chất gốc axit oxalic ........................................................... 77
5.4.2. Định lượng sắt bằng phương pháp pemanganat ......................................................................... 78
5.4.3. Xác định sắt bằng phương pháp đicromat .................................................................................. 80
5.4.4. Chuẩn hóa dung dịch thiosunfat ................................................................................................. 81
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CHƯƠNG 5 ..................................................................................................... 82
Chương 6 PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH KHỐI LƯỢNG (TRỌNG LƯỢNG) ........................................ 83
6.1. NGUYÊN TẮC CHUNG CỦA PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH KHỐI LƯỢNG ........................... 83
6.1.1. Nguyên tắc chung....................................................................................................................... 83
6.1.2. Một số khái niệm cơ bản ............................................................................................................ 84
6.2. CÁC YÊU CẦU ĐỐI VỚI DẠNG CÂN VÀ DẠNG KẾT TỦA..................................................... 84
6.2.1. Các yêu cầu đối với dạng kết tủa ............................................................................................... 84
6.2.2. Các yêu cầu đối với dạng cân..................................................................................................... 85
6.3. CÁC BƯỚC TRONG PHÂN TÍCH KHỐI LƯỢNG ....................................................................... 85
 6.3.1. Các điều kiện để kết tủa hoàn toàn một chất .............................................................................. 85
6.3.2. Điều kiện để tạo thành kết tủa tinh khiết và có kích thước lớn .................................................. 86
6.3.3. Một vài điểm cần chú ý khi lọc rửa, sấy, nung kết tủa ............................................................... 86
6.4. CÁCH TÍNH KẾT QUẢ TRONG PHÂN TÍCH KHỐI LƯỢNG .................................................... 87
6.4.1. Hệ số chuyển (hệ số phân tích) ................................................................................................. 87
6.4.2. Cách tính kết quả phân tích ....................................................................................................... 88
6.5. PHẠM VI ỨNG DỤNG CỦA PHÂN TÍCH KHỐI LƯỢNG .......................................................... 88
6.6. THỰC HÀNH VỀ PHÂN TÍCH KHỐI LƯỢNG ............................................................................ 89
6.6.1. Định lượng nước kết tinh trong tinh thể muối (ví dụ muối Bari clorua) .................................... 89
6.6.2. Định lượng bari trong muối bari clorua ..................................................................................... 90
6.6.3. Xác định hàm lượng sunfat trong nước bằng phương pháp khối lượng sử dụng bariclorua ...... 91
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CHƯƠNG 6 ..................................................................................................... 93
PHẦN B. CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH CÔNG CỤ ....................................................................... 94
Chương 7 CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH QUANG HỌC ................................................................ 94
7.1. ĐẶC TÍNH CỦA BỨC XẠ ĐIỆN TỪ ............................................................................................. 94
7.1.1. Bức xạ điện từ ............................................................................................................................ 94
7.1.2. Giản đồ màu ............................................................................................................................... 95
7.2. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH QUANG PHỔ HẤP THỤ PHÂN TỬ (phương pháp trắc quang) . 96
7.2.1. Nguyên lý của phương pháp trắc quang ..................................................................................... 96
7.2.2. Phân loại ..................................................................................................................................... 96
7.2.3. Định luật cơ bản về sự hấp thụ ánh sáng (Định luật Lămbe-Bia) ............................................. 96
7.3. PHƯƠNG PHÁP PHỔ HẤP THỤ NGUYÊN TỬ (AAS) ............................................................. 104
7.3.1. Sự sinh phổ AAS và nguyên tắc của phép đo .......................................................................... 104
7.3.2. Phương trình cơ bản của phép đo phổ AAS ............................................................................. 105
7.3.3. Nguyên tắc đo phổ hấp thụ nguyên tử...................................................................................... 106
7.3.4. Các phương pháp phân tích định lượng bằng quang phổ hấp thụ nguyên tử ........................... 109
7.3.5. Ưu điểm, nhược điểm và phạm vi ứng dụng của phép đo phổ hấp thụ nguyên tử ................... 111
7.4. PHƯƠNG PHÁP QUANG PHỔ PHÁT XẠ NGUYÊN TỬ .......................................................... 112
7.4.1. Sự kích thích quang phổ ........................................................................................................... 113
7.4.2. Mẫu phân tích........................................................................................................................... 114
7.4.3. Đo quang phổ ........................................................................................................................... 114
7.4.4. Phân tích định tính bằng QPPX ............................................................................................... 114
7.4.5. Phân tích định lượng ................................................................................................................ 115
7.5. THỰC HÀNH VỀ PHÂN TÍCH QUANG HỌC ............................................................................ 116
 7.5.1. Định lượng sắt với thuốc thử axit sunfoxalixilic bằng phương pháp trắc quang theo phương
pháp đường chuẩn .............................................................................................................................. 116
7.5.2. Xác định Fe2+ bằng phương pháp trắc quang dùng thuốc thử 1,10-phenantrolin..................... 117
7.5.3.Xác định Cadimi theo phương pháp AAS................................................................................. 118
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CHƯƠNG 7 ................................................................................................... 120
Chương 8 PHƯƠNG PHÁP ĐIỆN HÓA................................................................................................... 122
8.1. PHƯƠNG PHÁP ĐO THẾ ............................................................................................................ 122
8.1.1. Thế điện cực ............................................................................................................................ 122
8.1.2. Các loại điện cực ..................................................................................................................... 123
8.1.3. Các phương pháp đo thế. ......................................................................................................... 125
8.1.4. Chuẩn độ đo thế. ...................................................................................................................... 126
8.2. PHƯƠNG PHÁP ĐIỆN PHÂN ...................................................................................................... 128
8.2.1. Các hiện tượng xảy ra trong quá trình điện phân ..................................................................... 128
8.2.2. Quá trình điện phân và thứ tự các quá trình lúc điện phân....................................................... 128
8.2.3. Các phương pháp điện phân ..................................................................................................... 130
8.3. PHƯƠNG PHÁP CỰC PHỔ.......................................................................................................... 130
8.3.1. Cơ sở của phương pháp cực phổ ............................................................................................. 130
8.3.2. Một số khái niệm cơ bản ...................................................................................................... 131
8.3.3. Thiết bị cho điện cực giọt Hg .................................................................................................. 135
8.3.4. Catot giọt thuỷ ngân ................................................................................................................ 136
8.3.5. Quy trình của phương pháp phân tích cực phổ ....................................................................... 136
8.3.6. Các phương pháp phân tích cực phổ ....................................................................................... 137
8.4. THỰC HÀNH VỀ PHƯƠNG PHÁP ĐIỆN HÓA ......................................................................... 137
8.4.1. Xác định nồng độ HCl bằng NaOH bằng phương pháp chuẩn độ điện thế ............................. 137
8.4.2. Xác định Cd2+ trong dung dịch bằng phương pháp cực phổ .................................................... 138
8.4.3. Xác định Pb2+ bằng phương pháp Von – Ampe ....................................................................... 139
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CHƯƠNG 8 ................................................................................................... 141
Chương 9 PHƯƠNG PHÁP SẮC KÍ ........................................................................................................ 142
9.1. CƠ SỞ LÝ THUYẾT CỦA PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ ................................................................ 142
9.1.1. Quá trình sắc ký, định nghĩa .................................................................................................... 142
9.1.2. Phân loại các phương pháp sắc ký ......................................................................................... 144
9.1.3. Các lực liên kết trong hệ sắc ký ............................................................................................... 146
9.1.4. Sự tương tác giữa các thành phần, tối ưu hoá hệ sắc ký ......................................................... 147
9.1.5. Lực rửa giải .............................................................................................................................. 150
9.1.6. Một số đại lượng đặc trưng dùng trong sắc ký ......................................................................... 150
 9.2. SẮC KÝ KHÍ .................................................................................................................................. 156
9.2.1. Thiết bị sắc ký khí .................................................................................................................... 156
9.2.2. Ưu, nhược điểm của phương pháp sắc ký khí ......................................................................... 162
9.3. SẮC KÝ LỎNG HIỆU NĂNG CAO (HPLC) ................................................................................ 162
9.3.1. Phân loại ................................................................................................................................... 162
9.3.2. Thiết bị HPLC ......................................................................................................................... 167
9.4. SẮC KÝ PHẲNG ........................................................................................................................... 169
9.4.1. Sắc ký giấy ............................................................................................................................... 169
9.4.2. Sắc ký lớp mỏng ...................................................................................................................... 169
9.4.3. Phát hiện các chất phân tích trên bản mỏng và giấy ................................................................ 169
9.4.4 Ứng dụng của sắc ký lớp mỏng ................................................................................................ 170
9.5. PHƯƠNG PHÁP ĐỊNH LƯỢNG .................................................................................................. 171
9.5.1. Phương pháp mẫu chuẩn .......................................................................................................... 171
9.5.2. Phương pháp đường chuẩn ....................................................................................................... 171
9.5.3. Phương pháp chuẩn nội ........................................................................................................... 171
9.5.4. Phương pháp thêm chuẩn ........................................................................................................ 172
9.6. THỰC HÀNH VỀ SẮC KÝ ........................................................................................................... 172
9.6.1. Định lượng cineol trong tinh dầu tràm bằng sắc ký khí detector FID ...................................... 172
9.6.2. Định lượng đồng thời vitamin B1 và B6 trong viên bao phim vitamin B1 B6 B12 bằng phương
pháp HPLC detector UV-Vis. ........................................................................................................... 173
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CHƯƠNG 9 ................................................................................................... 175
PHẦN C. XỬ LÝ SỐ LIỆU TRONG PHÂN TÍCH ĐỊNH LƯỢNG ........................................................ 176
Chương 10 XỬ LÝ SỐ LIỆU TRONG PHÂN TÍCH ĐỊNH LƯỢNG ..................................................... 176
10.1. CÁC ĐỊNH NGHĨA VỀ SAI SỐ .................................................................................................. 176
10.1.1. Sai số tuyệt đối ....................................................................................................................... 176
10.1.2. Sai số tương đối...................................................................................................................... 176
10.1.3. Sai số hệ thống ....................................................................................................................... 177
10.1.4. Sai số ngẫu nhiên ................................................................................................................... 177
10.2. CÁC ĐẠI LƯỢNG TRUNG BÌNH ............................................................................................. 178
10.3. CÁC ĐẠI LƯỢNG ĐẶC TRƯNG CHO ĐỘ PHÂN TÁN. ....................................................... 178
10.3.1. Độ lệch trung bình (d) ........................................................................................................... 178
10.3.2. Phương sai: ............................................................................................................................ 179
10.3.3. Độ lệch chuẩn của giá trị trung bình ..................................................................................... 179
10.4. BIÊN GIỚI TIN CẬY. ................................................................................................................. 180
10.5. KIỀM TRA THỐNG KÊ CÁC DỮ LIỆU THỰC NGHIỆM ..................................................... 181
 10.5.1. Chuẩn Đisơn (Q) .................................................................................................................... 181
10.5.2. Chuẩn Fisher (F) .................................................................................................................... 182
10.5.3. Chuẩn Student (t) ................................................................................................................... 183
10.6. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ PHÂN TÍCH THEO THỐNG KÊ ........................................................ 184
10.6.1.Trường hợp chưa biết hệ số biến động hoặc độ lệch chuẩn: ...................................... 184
10.6.2. Trường hợp biết hệ số biến động hoặc độ lệch chuẩn: ......................................................... 184
10.7. SỐ CÓ NGHĨA VÀ CÁCH GHI KẾT QUẢ PHÂN TÍCH .......................................................... 184
10.7.1. Số có nghĩa ............................................................................................................................. 184
10.7.2. Quy tắc làm tròn số ................................................................................................................ 185
CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP CHƯƠNG 10 ................................................................................................. 186
TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................................................... 187

*****************************
Cảm ơn bạn đã truy cập cổng thông tin Thư viện Điện tử trường
Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội. Đây là tài liệu nội bộ của
nhà trường. Để có nội dung đầy đủ của tài liệu, mời bạn liên hệ trực tiếp
với Trung tâm Thông tin Thư viện.
Điện thoại: (04) 37630167
Email: tttttv@hunre.edu.vn