ºÉÊzÁæ¨Ázï PÀ£ÁðlPÀ «ªÉÆÃZÀ£Á ZÀ¼ÀªÀ½:

UÉÆÃmÁð (©) ºÀvÁåPÁAqÀ ¥ÀæPg

À Àt

-qÁ. ¦.£ÁUÀ¨sÀƵÀtUËqÀ

FV£À ©ÃzÀgÀ, PÀ®§ÄgÀV, gÁAiÀÄZÀÆgÀ, PÉÆ¥Àà¼À, AiÀiÁzÀVj ªÀÄvÀÄÛ §¼Áîj f¯ÉèUÀ¼À£ÄÀ ß

M¼ÀUÉÆArgÀĪÀ ¥Àz
æ ÉñÀª£
À ÀÄß ºÉÊzÁæ¨Ázï PÀ£ÁðlPÀ ¥Àz
æ ÉñÀ JAzÀÄ UÀÄgÀÄw¸À¯ÁUÀÄwÛzÉ.
¸ÁévÀAvÀæöå ¥ÀqA
É iÀÄĪÀ ¸ÀAzÀ¨sÀðzÀ°è ©ÃzÀgÀ, PÀ®§ÄgÀV ªÀÄvÀÄÛ gÁAiÀÄZÀÆgÀÄ f¯ÉèU¼
À ÀÄ
ºÉÊzÁæ¨Ázï ¤eÁªÀÄ ¸ÀA¸ÁÜ£z
À À ªÁå¦ÛUÉ ¸ÉÃjzÀÝjAzÀ ¤eÁA PÀ£ÁðlPÀ CxÀªÁ ºÉÊzÁæ¨Ázï
PÀ£ÁðlPÀ JAzÀÄ PÀgɬĹPÉÆArzÀݪÅÀ .

F ¥Àz
æ ÉñÀUÀ¼ÀÄ ªÉÆzÀ®Ä n¥ÀÄà«£À »rvÀz°
À èzÀݪÅÀ . 1799gÀ°è n¥ÀÄà ¸ÉÆÃvÁUÀ
©ænµÀgÄÀ ªÀÄvÀÄÛ ºÉÊzÁæ¨Á¢£À JgÀq£
À Éà ¤eÁªÀÄ£ÁzÀ £ÀªÁ§ ¤eÁªÀÄ C°SÁ£À §ºÁzÀÆÝgÀ
£ÀqÄÀ «£À ªÉÄÊwæAiÀÄ£ÀéAiÀÄ F f¯ÉèUÀ¼ÀÄ ºÉÊzÁæ¨Ázï ¤eÁªÀÄ£À D½éPU
É É M¼À¥àÀlÖªÅÀ . D £ÀAvÀgÀzÀ
CªÀ¢üAiÀÄ°è 1948 gÀªÀgÉUÉ ¤eÁªÀÄgÀÄ E°è vÀªÄÀ ä ¥Àæ¨ÄsÀ vÀé ¸Á¢ü¹zÀgÀÄ.

¨sÁgÀvÀz°
À è ©ænµÀgÀ «gÀÄzÀÞ ««zsÀ jÃwAiÀÄ°è ºÉÆÃgÁlUÀ¼ÀÄ £ÀqA
É iÀÄÄwÛzÀÝgÀÆ ErÃ
ºÉÊzÁæ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£Àz°
À è CAvÀºÀ ºÉÆÃgÁlUÀ¼ÀÄ £ÀqA
É iÀÄ°®è. DzÁUÀÆå 1857 gÀ zÀAUÉAiÀÄ
ªÉÃ¼É ¤eÁªÀÄ£À K¼ÀÄ d£À ªÀÄĹèA C¢üPÁjUÀ¼ÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlzÀ°è ¨sÁUÀªÀ»¸ÀĪÀÅzÀÄ
CUÀvÀåªÉAzÀÄ ºÉýzÀÝgÄÀ . DV£À ¤eÁªÀÄ£ÁVzÀÝ £ÀªÁ§ C¥ÀeÁ®ÄzËݯÁ ªÀÄvÀÄÛ ¢ªÁ£À ¸Àgï
¸Á¯ÁgÀdAUÀ CªÀgÄÀ ©ænµÀgÀ ¥ÀgÀ EzÀÄÝzÀÝjAzÀ CzÀPÌÉ CªÀPÁ±À ¹UÀ°®è.

E£ÀÄß PÉÆ£ÉAiÀÄ ¤eÁªÀÄ£ÁzÀ £ÀªÁ§ «ÄÃgï G¸Áä£À C°SÁ£ï §ºÁzÀÆÝgï

(1911-1948) C¢üPÁgÀPÉÌ §AzÁUÀ E°èAiÀÄ avÀætªÉà §zÀ¯ÁV ºÉÆìÄvÀÄ. F »A¢£À
¤eÁªÀÄgÀÄ gÁdQÃAiÀĪÀ£ÄÀ ß gÁdQÃAiÀÄ¢AzÀ ªÀiÁvÀæ ªÀiÁqÀÄwÛzÀÝgÉ 7£Éà ¤eÁªÀÄ CzÀPÌÉ
zsª
À ÀÄðzÀ ¯ÉÃ¥À£Àª£
À ÀÄß PÉÆlÖ£ÄÀ . EzÀjAzÀ ¸ÀA¸ÁÜ£Àz°
À è gÁdQÃAiÀÄ vÀ®ètªÀÅAmÁ¬ÄvÀÄ. 1938
¸ÀªÄÀ AiÀÄzÀ°è ºÉÊzÁæ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£ÀzÁzÀåAvÀ ‘ªÀAzÉà ªÀiÁvÀgA
À ’ ZÀ¼ÀĪÀ½ £ÀqɬÄvÀÄ.
ºÉÊzÁæ¨Ázï PÀ£ÁðlPÀ ¥Àz
æ ÉñÀzÀ C£ÉÃPÀ «zÁåyðUÀ¼ÀÄ, ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlUÁgÀgÄÀ F
ZÀ¼ÀĪÀ½AiÀÄ°è ¨sÁUÀªÀ»¹zÀgÀÄ. C®èzÉ £ÀAvÀgÀ ‘MPÀÆÌl ¸ÉÃjj’ ZÀ¼ÀĪÀ½AiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ
ºÉÊzÁæ¨Ázï PÀ£ÁðlPÀ «ªÉÆÃZÀ£Á ZÀ¼ÀĪÀ½ vÁgÀPPÀ ÉÌÃgÀ®Ä PÁgÀtgÁzÀgÀÄ.

1
 CvÀÛ ©ænµï ¨sÁgÀvÀz°
À è ¨sÁgÀvÀªÅÀ ¸ÀévÀAvÀæ zÉñÀªÁV ºÉÆgÀ ºÉƪÀÄä¨ÉÃPÉAzÀÄ
¨sÁgÀwÃAiÀÄgÀÄ ©ænµÀgÀ «gÀÄzÀÞ ºÉÆÃgÁqÀÄwÛzÀÝgÉ EvÀÛ ºÉÊzÁæ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£Àz°
À è gÁdQÃAiÀÄ
ªÀÄvÀÄÛ zsÁ«ÄðPÀ ¸ÁévÀAvÀæöå PÀ¼ÉzÄÀ PÉÆArzÀÝ d£ÀvÉ ¤¸ÉÛÃdgÁVzÀÝgÀÄ. KPÉAzÀgÉ E°èAiÀÄ
gÁµÀÖç¥æÃÉ «ÄUÀ¼ÀÄ MAzÉqÉ ¤eÁªÀÄ ¸ÀgÀPÁgÀzÀ zÀªÄÀ £ÀPÁj ¤ÃwUÀ½AzÀ vÀĽAiÀÄ®ànÖzÝÀ gÉ
E£ÉÆßAzÉqÉ ‘gÀeÁPÁgÀ’gÉA§ zÀĵÀÖ ±ÀQÛUÀ¼À DPÀæªÄÀ t ªÀÄvÀÄÛ CªÀgÀ zËdð£ÀåPÉÆ̼ÀUÁVzÀÝgÀÄ.
¨sÁgÀvÀªÅÀ ¸ÁévÀAvÀæöå ¥ÀqÉzÀgÀÆ E°è£À d£ÀgÄÀ 1947 gÀ DUÀ¸ïÖ 15 gÀAzÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöå
¥ÀqA
É iÀįÁUÀ°®è. C°èAzÀ 13 wAUÀ¼ÀÄ PÁ® 1948gÀ ¸É¥ÖÉA§gïªÀgÉUÉ ¸ÁévÀAvÀæöåPÁÌV £Àqz
É À
ºÉÆÃgÁlªÀAvÀÆ gÀPÛÀ¹PÀÛ EwºÁ¸Àª£
À ÀÄß vÀ£ßÀ UÀ¨ð
sÀ zÀ°è ¸ÉÃj¹PÉƼÀî¨ÃÉ PÁzÀ
zÀÄgÀAvÀªÅÀ AmÁ¬ÄvÀÄ.

UÁæ«ÄÃt d£ÀvÉ PÀÆqÁ ºÉÊzÁæ¨Ázï PÀ£ÁðlPÀ «ªÉÆÃZÀ£Á ºÉÆÃgÁlzÀ°è ¨sÁUÀªÀ»¹

vÀªÄÀ ä, vÀ£ÄÀ , ªÀÄ£À, zs£
À ÀªÀ£ÀÄß gÁµÀÖøPÁÌV C¦ð¸ÀĪÀ°è »AzÉ ©Ã¼À°®è. PÀPÌÀ ¼ª
À ÉÄð, ªÀiÁqÀ§Æ¼À,
AiÀÄqÁæ«Ä, AiÀļÀ¸ÀAV, PÉA¨sÁ«, ªÀĽî, ªÀĺÁUÁAªï, ªÀÄÄzsÉÆüÀ, zÉÆÃgÀ£Àº½
À î »ÃUÉ £ÀÆgÁgÀÄ
UÁæªÄÀ zÀ d£ÀgÄÀ zs£
À À, ªÀiÁ£À, ¥Áæt PÀ¼ÉzÄÀ PÉÆAqÀgÀÄ. ºÉÊzÁæ¨Ázï ¸ÀA¸ÁÜ£Àª£
À ÀÄß ¨sÁgÀvÀ
MPÀÆÌlzÀ°è ¸ÉÃj¸À¨ÉÃPÉAzÀÄ ºÉÆÃgÁl £Àq¹
É zÀ ºÉZÀÄÑ PÀrªÉÄ Erà UÁæªÀÄzÀ d£ÀvÉ vÀªÄÀ ä ¥Áæt
PÀ¼ÉzÄÀ PÉÆAqÀ WÀl£É 1948gÀ ªÉÄà wAUÀ¼À°è ©ÃzÀgï f¯Éè §¸ÀªPÀ À¯Áåt vÁ®ÆQ£À°è
£Àq¬
É ÄvÀÄ. UÉÆÃmÁð (©) JA§ UÁæªÄÀ zÀ zÀÄgÀAvÀ WÀl£ÉAiÀÄ£ÀÄß «ªÀj¹, D UÁæªÄÀ zÀ d£ÀgÀ
vÁåUÀªÀ£ÄÀ ß vÀ£Æ
À ä®PÀ ¸ÁévÀAvÀæöå ºÉÆÃgÁlUÀ¼À°è UÁæ«ÄÃt d£ÀvÉAiÀÄ ¥ÁvÀæªÀ£ÄÀ ß EwºÁ¸ÀPÛÀjUÉ
¥ÀjZÀ¬Ä¸À®Ä F ¥ÀwæPÉ ¹zÀÝ¥r
À ¸À¯ÁVzÉ.

PÀ£ßÀ qÀ eÁ£À¥z
À À ºÁqÀÄUÀ¼À°è CvÀåAvÀ ¥À¨
æ sÁªÀAiÀÄÄvÀªÁV gÀeÁPÁgÀgÀ ºÁªÀ½AiÀÄ
avÀætªÀ£ÄÀ ß UÁæ«ÄÃtgÀÄ ªÀÄ£ÀªÄÀ ÄlÄÖªÀAvÉ awæ¹zÁÝgÉ. gÀeÁPÁgÀgÀ F ºÁªÀ½ UÁæ«ÄÃtgÀ
PÁ®à¤PÀª®
À è, PÀlÄÖPv
À ÉAiÀÄ®è. EzÉÆAzÀÄ ¸ÀvÀå ¸ÀAUÀw. ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀÄ PÀnÖ ºÁrzÀ ¨sÀįÁ¬Ä
ºÁqÀÄUÀ¼À°è ¤eÁªÀÄ ¸ÀgÀPÁgÀzÀ ºÁªÀ½, PÀÆægÀvA
É iÀÄ£Éß®è ©A©¹ CzÀgÀ «gÀÄzÀÞªÁV ºÉÆÃgÁr
«ÃgÀªÀÄgÀtªÀ£ÀߦàgÄÀ ªÀ CA¢£À ¸ÁévÀAvÀæöå ¸ÉʤPÀjUÉ ±ÀæzÁÞAd°AiÀÄ£ÀÄß C¦ð¹zÀÄÝ ªÀåPÀÛªÁUÀÄvÀÛzÉ.
¤eÁªÀÄ£À zÀÄgÁqÀ½vÀzÀ ¥Áæ§®å ©ÃzÀgï f¯Éè, §¸ÀªPÀ À¯Áåt vÁ®ÆQ£À UÉÆÃmÁð (©)
UÁæªÄÀ zÀ°è gÀPÛÀ¹PÀÛ LwºÁ¹PÀ zÀÄgÀAvÀªÇÉ AzÀÄ WÀn¹vÀÄ. UÉÆÃgÀmÁ UÁæªÄÀ ªÀÅ §¸ÀªPÀ À¯Áåt¢AzÀ
¥ÀƪÀð ¢QÌUÉ 18 Q¯ÉÆëÄÃlgï CAvÀgÀz°
À ègÄÀ ªÀ UÁæªÄÀ .

2
 F UÁæªÄÀ zÀ ¥ÀƪÀð ¢QÌUÉ WÉÆÃgÀªÁr, ºÀÄAZÀ£Á¼À, ¥À²ª
Ñ ÀÄ ¢QÌ£À°è ªÀÄÄZÀ¼ÀA©,
zs£
À ÀÆßgÀÄ, GvÀÛgPÀ ÉÌ ¨ÉÆÃgÉÆüÀ, zÀQëtPÉÌ ºÉÆ£Àß½î, ªÉÆÃgÀA©, vÉÆUÀ®ÆgÀÄ, UËqÀUÁAªï
ºÀ½îUÀ½zÀÄÝ UÉÆÃgÀmÁ C®à ¸Àé®à ªÁå¥Áj PÉÃAzÀæzÀAwvÀÄÛ. E°è PÀ¯Áåt ZÁ¼ÀÄPÀå zÉÆgÉ DgÀ£ÉÃ
«PÀæªiÀ Á¢vÀå£À PÁ®zÀ JAlÄ ±Á¸À£U
À ¼
À ÀÄ zÉÆgÉwªÉ. F UÁæªÄÀ zÀ ªÀÄÆ® ºÉ¸ÀgÀÄ UÉÆgÀAn
J£ÀÄߪÀÅzÀÄ £ÀUÀgÉñÀégÀ zÉêÁ®AiÀÄzÀ ±Á¸À£¢
À AzÀ w½zÀÄ §gÀÄvÀÛzÉ.

²æêÀÄ.... £ÀªÄÀ ¸ÀåzÀ UÀº

æ ÁgÀ UÉÆÃgÀAnAiÀÄ ±ÉõÀ

ªÀĺÁd£ÀAUÀ¼ï ¸Àé¹Û ¸ÀªÀÄ.. . UÀÄtUÀ¼À ªÀĺÁvÁß¼ÁAQævÀ

±ÀjÃgÀ..gÀÄA|| JA§ G¯ÉèÃR«zÉ. ªÀÄÄAzÉ gÀÆ¥ÁAvÀgÀ ºÉÆA¢ ¤eÁªÀÄ D½éPA

É iÀÄ°è
UÉÆÃgÀmÁ JA§ ºÉ¸ÀgÀÄ ¥Àq¬
É ÄvÀÄ.

1948 ªÉÄà 9gÀAzÀÄ1 ¨É½UÉÎ 7 UÀAmÉUÉ MAzÀÄ ¸Á«gÀ d£À gÀeÁPÁgÀjAzÀ UÉÆÃmÁð
(©) UÁæªÄÀ zÀ ªÉÄÃ¯É zÁ½ DgÀA¨sª
À Á¬ÄvÀÄ. UÉÆÃmÁð UÁæªÄÀ zÀ ¸ÀÄvÀÛ®Æ gÀeÁPÁgÀgÀ ¸ÀܽÃAiÀÄ
£ÁAiÀÄPÀ »¸ÁìªÉÆâãÀ£À £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è ¸Á«gÁgÀÄ ¸ÀASÉåAiÀÄ°è dªÀiÁ¬Ä¹zÀÝ gÀeÁPÁgÀgÀÄ
UÉÆÃmÁð UÁæªÄÀ zÀ ªÉÄÃ¯É PÀ®Äè, UÀÄAqÀÄUÀ¼À ¸ÀÄjªÀļÉAiÀÄ£ÀÄß DgÀA©ü¹zÀgÀÄ. ¨É½UÉÎ 7 UÀAmÉUÉ
DgÀA¨sª
À ÁzÀ F zÁ½ gÁwæ 8 UÀAmÉAiÀĪÀgÉUÆ
À £ÀqɬÄvÀÄ. DV£À ¢£ÀU¼
À À°è gÀeÁPÁgÀgÀ
zÁ½AiÉÄAzÀgÉ ®Æn, zÀgÉÆÃqÉ, ºÀvåÉ , J¯ÉèAzÀgÀ°è CVß, avÀæ»A¸É C®èzÉ ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ªÉÄïÉ
DzÀ CvÁåZÁgÀUÀ¼ÀÄ ºÀ¸ÀÄUÀƹ£À ºÉÆmÉÖAiÀÄ°è ZÁPÀÄ ZÀÆjUÀ¼À EjvÀ »ÃUÉ vÁAqÀªª
À ÁrvÀÄ.

UÉÆÃmÁðzÀ d£À F zËdð£ÀåPÉÌ ¢PÁÌ¥Á¯ÁzÀgÄÀ . vÀªÄÀ ä ¥Áæt gÀPëÀuÉUÁV ZÀq¥

À Àr¹zÀgÀÄ.
C®èzÉ C°è£À ¥Àª
æ ÀÄÄR ²æêÀÄAvÀgÀ zÉÆqÀØ ªÀÄ£ÉUÀ¼À°è D±ÀæAiÀÄ ¥ÀqA
É iÀÄ®Ä zsÁ«¹zÀgÀÄ. F
¸ÀAzÀ¨Àð
s zÀ°è ªÀĺÁzÀ¥Àà qÀĪÀÄt ¸ÁºÀÄPÁgÀgÀ ªÀÄ£ÉAiÀÄ°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ 800 d£À vÀªÄÀ ä ¥Áæt
gÀPÀëuÉ ¥Àq¢
É zÀÝgÀÄ. ªÀĺÁzÀ¥Àà qÀĪÀÄtÂAiÀĪÀgÀ PÀÄlÄA§zÀ ¸Àz¸
À ÀågÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöå AiÉÆÃzsÀjUÉ
±À¸ÁÛç¸ÀÛçU¼
À À£ÄÀ ß ¥ÀÆgÉʸÀĪÀAxÀ PÁAiÀÄð PÉÊUÉÆArzÀÝgÀÄ. CµÉÖà C®èzÉ °AUÀzÀ½î, UËqÀUÁAªï,
ªÉÄÊAzÀVð ªÀÄÄAvÁzÀ UÀr ²©gÀU¼
À À°èzÀÝ ¤gÁ²ævÀjUÉ D±ÀA
æ iÀÄzÁvÀgÁV Hl, ªÀ¸Àw, ¸Ë®¨sÀå
PÀ°à¹PÉÆlÖ GzÁgÀ ºÀÈzÀAiÀĪÀAvÀgÄÀ .

gÀeÁPÁgÀgÀ zÁ½AiÀÄ ¸ÀªÄÀ AiÀÄzÀ°è UÁæªÄÀ zÀ £ÀÆgÁgÀÄ d£À qÀĪÀÄt ¸ÁºÀÄPÁgÀgÀ

ªÀÄ£ÉAiÀÄ ªÀiÁ½UÉAiÀÄ ªÉÄð¤AzÀ PÀªu
À ɬÄAzÀ gÀeÁPÁgÀgÀ ªÉÄÃ¯É PÀ®ÄèUÀ¼À£ÄÀ ß ©Ã¹zÀgÉ E£ÀÄß

3
PÉ®ªÀgÄÀ §AzÀÆQ¤AzÀ UÀÄAqÀÄ ºÁj¸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. DzÀgÉ CA¢£À §AzÀÆPÀÄUÀ¼ÀÄ ºÀ¼É
PÁ®zÀªÅÀ UÀ¼ÁVzÀÄÝ MAzÀÄ ¸À® UÀÄAqÀÄ ºÁj¹zÀgÉ CzÀPÉÌ ªÀÄzÀÄÝ UÀÄAqÀ£ÄÀ ß vÀÄA§¨ÉÃPÁVvÀÄÛ.
»ÃUÁV ¸ÀªÄÀ AiÀÄ E®èzÁV gÀeÁPÁgÀg£
À ÉßzÀÄj¸À®Ä ºÀ®ªÁgÀÄ vÉÆAzÀgÉUÀ¼ÀÄ PÁt¹PÉÆAqÀªÀÅ.
UÁæ«ÄÃtgÀ ªÀÄ£Àz°
À è zsÉÊAiÀÄð, ¸ÁºÀ¸ÀPÌÉ Ã£ÀÆ PÉÆgÀvÉAiÀÄÄAmÁUÀ°®è.

ªÀÄ»¼ÉAiÀÄgÀ ªÉÄÃ¯É DUÀÄwÛzÀÝ CvÁåZÁgÀU¼

À À£ÄÀ ß PÀAqÀ £ÁgÁAiÀÄt ªÉÆPÉÛÃzÁgï,
gÁZÉÆÃn¸Áé«Ä, §¸À¥àÀ ¥ÉÆ°¸ÀUËqÀ, ±ÀAPÀgÉ¥àÀ ¥ÀvA
À UÉ, gÁªÀÄgÁªï PÀÄ®PÀtÂð, ZÀ£ÀߥÀà
©gÁzÁgÀ ªÀÄÄAvÁzÀ «ÃgÀgÀÄ §að §AzÀÆPÀÄUÀ½AzÀ gÀeÁPÁgÀgÀ£ÄÀ ß JzÀÄj¸À®Ä
ªÀÄÄ£ÀÄßVÎzg
À ÄÀ . DzÀgÉ DzsÄÀ ¤PÀ ±À¸ÁÛç¸ÀÛçU¼
À À C¨sÁªÀ«vÀÄÛ. gÀeÁPÁgÀg°
À è §AzÀÆPÀÄ, ¦¸ÀÆÛ®Ä,
¨ÁA§ÄUÀ¼ÀÄ, PÀwÛ, ¨sa
À ð ªÀÄvÀÄÛ PÀo
À ÁjUÀ½zÀݪÅÀ . CªÀÅUÀ½AzÀ¯Éà CªÀgÀÄ ¤gÀ¥ÀgÁ¢ü
»AzÀÆUÀ¼£
À ÀÄß EjzÀÄ EjzÀÄ ¸Á¬Ä¹zÀgÀÄ.

EAvÀºÀ ºÉÆÃgÁlzÀ°è »gÉêÀÄoÀz°

À è gÁZÉÆÃnAiÀĪÀgÀÄ ºÉÆÃgÁl £Àq¹
É zÀgÀÄ. J«Ää
ªÀĸÁÛ£À JA§ gËrAiÀÄ£ÀÄß ºÉÆqÉzÆ
É Ãr¹zÀgÀÄ. ¥ÉlÄÖwAzÀ ªÀĸÁÛ£À £ÀAvÀgÀ ªÉÆøÀ¢AzÀ
gÁZÉÆÃnAiÀĪÀgÀ£ÄÀ ß ¨sa
À ð¬ÄAzÀ EjzÀÄ PÉÆAzÀ£ÄÀ .

ªÀÈzÀÞgÄÀ , ¹ÛçÃAiÀÄgÀÄ, ªÀÄPÀ̼ÀÄ J£ÀßzÉ Hj£À ªÀÄÄA¨sÁUÀzÀ°èzÀÝ ®Qëöä UÀÄrAiÀÄ ªÀÄÄAzÉ

J¼Éz¼
É ÉzÄÀ vÀAzÀÄ CªÀiÁ£ÀĵÀªÁV ºÀvÉåUÉÊzÀgÀÄ. UÀÄrAiÀÄ°èzÀÝ zÉë ®QëöäAiÀÄÆ ¸ÀºÀ EAvÀºÀ
avÀæ»A¸É PÀAqÀÄ ªÀÄÆPÀ¼ÁzÀ¼ÀÄ. PÀwÛ¬ÄAzÀ d£ÀgÀ gÀÄAqÀª£
À ÀÄß zÉúÀ¢AzÀ ¨ÉÃ¥Àðr¹
PÉÆA¢gÀĪÀz£
À ÀÄß PÀAqÀ C£ÉÃPÀ d£À DWÁvÀ¢AzÀ ªÀÄrzÀgÀÄ. EzÀ£ßÉ ®è £Àq¸
É ÀÄwÛzÀÝ gÀeÁPÁgÀgÀÄ
ªÀiÁvÀæ ClÖºÁ¸À¢AzÀ «PÀÈvÀ PÉÃPÉ ºÁPÀÄvÀÛ ®QëöäzÉëAiÀÄ ªÀÄÆwðAiÀÄ ªÉÄÃ¯É gÀPÀÛzÀ C©üµÉÃPÀ
ªÀiÁrzÀgÀÄ. Erà HgÀ vÀÄA¨É®è ±ÀªU
À ¼
À ÀÄ zÉúÀ¢AzÀ PÀvÀÛj¹ ©zÀÝ gÀÄAqÀªÄÀ ÄAqÀUÀ¼ÀÄ,
PÉÊPÁ®ÄUÀ¼ÀÄ, ºÉÆmÉÖ¬ÄAzÀ ºÉÆgÀ©zÀÝ PÀgÀļÀÄUÀ¼ÀÄ, ¨ÉAQ¬ÄAzÀ ¸ÀÄlÄÖ PÀgÀÄPÀ¯ÁzÀ ±ÀªU
À ¼
À ÀÄ
EzÉÆAzÀÄ AiÀÄÄzÀÞzÀ ©üçvÀì zÀȱÀåªÁV PÀAqÀÄ §A¢vÀÄ. F ºÀÈzÀAiÀÄ «zÁæªPÀ À WÀl£É
d°AiÀÄ£ï ªÁ¯Á¨sÁUï ºÀvÁåPÁAqÀª£
À ÀÄß £É£¦
À ¸ÀĪÀAwvÀÄÛ. ¥ÁætÂ, ¥ÀQë, ªÀÄÈUÀUÀ¼ÀÄ ¤ÃgÀÄ
ªÉÄë®èzÉ ¸ÀvÄÀ Û ºÉÆÃzÀªÅÀ . d£ÀgÀ C£ÉÃPÀ ªÀÄ£ÉU½
À UÉ ¨ÉAQ ºÀaÑzÀÝjAzÀ CªÀgÀ J®èªÀÇ
¸Àªð
À £Á±ÀªÁ¬ÄvÀÄ. UÁæªÄÀ zÀ »jAiÀÄ «gÀÄ¥ÁPÀëAiÀÄå£Àªg
À ÄÀ , QjAiÀÄ «gÀÄ¥ÁPÀëAiÀÄå£ÀªÀgÀÄ CtÚ
²ªÀ§¸ÀªA
À iÀÄå£ÀªÀgÉÆqÀ£É ªÀĺÁgÁµÀÖçzÀ ªÀgÀºÁqÀ ¥ÁæAvÀåzÉƼÀV£À PÀªg
À Á¼À UÁæªÄÀ PÉÌ
NrºÉÆÃzÀgÀÄ. C°èAiÀÄ §¼ÀªA
À vÀ¥àÀ, CtÚ AiÀıÀªA
À vÀ¥àÀ£ÀªÀgÀÄ C£Àß, ªÀ¸ÀÛç, D¸ÀgÉ PÉÆlÄÖ

4
¸ÁQzÀgÀÄ. CµÀÖ®èzÉ Hj£À E£ÀÆß C£ÉÃPÀ ¤gÁ²ævÀgÄÀ ¸ÉÆïÁ¥ÀÄgÀ, CPÀÌ®PÉÆÃl ªÀÄvÀÄÛ
©eÁ¥ÀÄgÀPÉÌ ºÉÆÃV vÀªÄÀ ä fêÀª£
À ÀÄß gÀQë¹PÉÆAqÀgÀÄ. §£Àºn
À ÖAiÀÄ ²æà ¹zÀÝ«ÃgÀ ¸Áé«ÄUÀ¼ÀÄ
nPÉÌPÀgª
À ÁrAiÀÄ°è ¸ÀzÞÀ ªÀÄð UÀÄgÀÄPÀÄ® ¸Áܦ¹zÀgÀÄ. Nr §AzÀªg
À À ªÀåªÀ¸ÉÜ C¯Éèà D¬ÄvÀÄ.
JgÀqÀÄ ªÀÄÆgÀÄ ¢£ÀUÀ½AzÀ Hl. ¤zÉæ E®èzÉ fêÀ G½¹PÉƼÀî®Ä Nr§AzÀ UÀAqÀÄ
ºÉtÄÚªÄÀ PÀ̽UÉ UÀÄgÀÄPÀÄ®zÀ°è ªÀåªÀ¸ÉÜAiÀiÁ¬ÄvÀÄ. UÀÄgÀÄPÀÄ® ¸ÀA¸ÉÜAiÀÄ ¸ÀAZÁ®PÀgÁzÀ ²æà ¸ÀÄgÉñÀ
¸Áé«ÄAiÀĪÀgÀÄ d£ÀvÉAiÀÄ ¸ÉÃªÉ vÀªÄÀ ä PÀvð
À ªÀåªÉAzÀÄ §UÉzÀgÀÄ. ªÉÄúÀPÀgÀ ¦ÃoÁzsÀåPÀëgÁzÀ ²æÃ
UÀÄgÀÄ gÁZÉÆÃn ²ªÁZÁAiÀÄðgÀÄ §ºÀÄ ¸ÀºÁAiÀÄ ªÀiÁrzÀgÀÄ. E°è ¸ÀĪÀiÁgÀÄ DgÀÄ wAUÀ¼Àªg
À U
É É
É ÄvÀÄ.2
F ªÀåªÀ¸ÉÜ £Àq¬

¹ÛçÃAiÀÄgÀ ªÉÄÃ¯É CvÁåZÁgÀ ªÀiÁrzÀÝ®èzÉ gÀeÁPÁgÀgÀÄ CªÀg£

À ÀÄß PÉÆAzÀÄ ºÁQzÀgÀÄ.
gÀeÁPÁgÀgÉÆA¢UÉ ºÉÆÃgÁrzÀ AiÉÆÃzsÀgÀÄUÀ¼À°è PÁ±À¥Àà ¨sÁ¯ÉÌ, £ÁUÀ¥àÀ ºÀ¼ÉA§gï, ¹zÁæªÄÀ ¥Àà
¥ÀmÉß, ªÀĺÁgÀÄzÀ¥
æ Àà ¥ÀmÉß, gÁªÀÄtÚ PÀ§â°UÀ ªÉÆzÀ¯ÁzÀªÀgÀ ±ËAiÀÄð ¸ÁºÀ¸À«zÉ. CªÀg®
É ègÀÄ
¸ÉÃjzÀgÆ
À gÀeÁPÁgÀgÀ£ÀÄß »ªÉÄänÖ¸À¯ÁUÀ°®è. D gÁwæ Hj£À d£Àg®
É ègÀÆ gÀeÁPÁgÀgÀ PÀtÄÚ
vÀ¥àÀ¹ ¥ÀgÁjAiÀiÁzÀgÀÄ. CµÀÖPÀÆÌ ©qÀzÀ gÀeÁPÁgÀgÄÀ ªÀÄgÀÄ¢£À ªÀĺÁzÀ¥Àà qÀĪÀÄtÂAiÀĪÀgÀ
ªÀÄ£ÉUÉ £ÀÄVÎ ®Æn ªÀiÁrzÀgÀÄ. §AUÁgÀªÀ£ÄÀ ß ºÀÄV¢nÖg§
À ºÀÄzÉA§ ±ÀAPɬÄAzÀ C®è°è CUÉzÄÀ
¹QÌzÀÝ£ÄÀ ß zÉÆÃa £ÀAvÀgÀ ªÀÄ£ÉUÉ ¨ÉAQ¬ÄlÄÖ PÉÆÃmÉAiÀÄAwgÀĪÀ D ¸Ëzsª
À À£ÄÀ ß ºÁ¤ ªÀiÁqÀ®Ä
AiÀÄwß¹zÀgÀÄ. zÀ¥àÀªÁzÀ PÀj ºÁ¸ÀÄUÀ®ÄèUÀ¼ÀÄ CA¢£À ¨ÉAQAiÀÄ ±ÁRPÉÌ ¹Ã½ªÉ. ªÀÄ£ÉAiÀÄ bÁªÀtÂ
¸ÀÄlÄÖ ºÉÆÃzÀgÀÆ UÉÆÃqÉU¼
À ÀÄ ªÀiÁvÀæ ¨sÀzÀæªÁVªÉ. F ªÀÄ£ÉAiÉÄà gÀeÁPÁgÀgÀ zËdð£Àå
CªÀiÁ£ÀĵÀ PÀÈvÀåUÀ¼À£ÄÀ ß EwºÁ¸ÀPÁgÀjUÉ ¸Áj ¸Áj ºÉüÀĪÀAvÀºÀ ¸ÁQëAiÀiÁV FUÀ®Æ ¤AwzÉ.
F PÉÆÃmÉ vÀ£Àß ªÉÄïÁzÀ WÉÆÃgÀ CvÁåZÁgÀª£
À ÀÄß ¸À»¹PÉÆAqÀgÆ
À UÉÆÃmÁðzÀ 800 d£Àg£
À ÀÄß
vÀ£ßÀ ªÀÄr®°èlÄÖPÆ
É AqÀÄ fêÀ G½¹vÀÄ. EzÉÆAzÀÄ PÉêÀ® ¸Ëzsª
À ÁVgÀzÉ d£ÀjUÉ
¸ÀÆáwðAiÀÄ£ÀÄß PÉÆqÀĪÀ ºÁUÀÄ DPÀæªÀÄtPÁgÀgÀ zÀÄ¥ÀÌøvÀåUÀ¼À£ÄÀ ß ºÁUÀÄ ¸ÁévÀAvÀæöå ¥ÉÃæ «ÄUÀ¼À
ºÉÆÃgÁlªÀ£ÀÄß £É£¦
À UÉ vÀAzÀÄPÉÆqÀĪÀ ¸ÁägPÀ ÀªÁVzÉ. qÀĪÀÄt ¸ÁºÀÄPÁgÀgÀ F §AUÀ¯ÉAiÀÄ
ªÀÄÄAzÉ “F ¨sÀªÀå ¸Ëzsz
À À°è ¢£ÁAPÀ 9.5.1948 gÀAzÀÄ 800 d£Á±ÀæAiÀÄ ¥Àqz
É ÀÄ
gÀeÁPÁgÀgÀ£ÄÀ ß JzÀÄj¹zÀgÀÄ” JA§ ¥sÀ®PÀª£
À ÀÄß ºÁPÀ°®è. CAvÀºÀ ¥sÀ®PÀ ºÁPÀ¨ÃÉ PÁVvÀÄÛ
JA§ÄzÀÄ gÁµÀÖç¥æÃÉ «ÄUÀ¼À D±ÀAiÀÄ. MmÁÖgÉ EA¢£À, ªÀÄÄA¢£À ¦Ã½UÉAiÀÄ d£ÀgÄÀ UÉÆÃmÁð
UÁæªÄÀ PÉÌ §AzÁUÀ F LwºÁ¹PÀ ¸Ëzsª
À À£ÄÀ ß £ÉÆÃqÀÀ¯ÉèÉÃPÀÄ. F ¥ÀPæ ÀgÀtzÀ PÀÄjvÁV M§â
«zsÁ£À¥j
À µÀvï ¸Àz¸
À ÀågÀ£ÉÆß¼ÀUÉÆAqÀ ¯ÁAiÀĸïð «ZÀPëÀuÁ ¸À«ÄwAiÉÆAzÀÄ gÀavÀUÆ
É AqÀÄ

5
¢£ÁAPÀ 17.05.1948 ¨É½UÉÎ 11 F UÁæªÄÀ PÉÌ ¨sÃÉ n ¤Ãr ¥Àj²Ã°¹zÀ £ÀAvÀgÀ ¸ÀPÁðgÀPÉÌ
ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÄß ¸À°è¹vÀÄ. D ªÀgÀ¢AiÀÄ°èAiÀÄ CA±ÀUÀ¼ÀÄ »ÃVªÉ:-

 ºÀÈzÀAiÀÄ «zÁæªPÀ À zÀȱÀå PÀAqÀÄ §AvÀÄ. D UÁæªÀÄzÀ°è UÁAiÀÄUÉÆAqÀ M§â

ªÀÄÄzÀÄPÀ ªÀÄvÀÄÛ ªÀÄƪÀgÄÀ ªÀÄÄzÀÄQAiÀÄgÀ£ÀÄß ©lÖgÉ AiÀiÁgÉƧâgÀÆ EgÀ°®è.

 UÁæªÄÀ zÀ°è ¨sÀAiÀiÁ£ÀPÀ ªÁvÁªÀgÀtªÉÃ¥ÀðnÖÖvÀÄÛ. Czsð

À ¸ÀÄlÖ ªÀÄÈvÀ zÉúÀUÀ¼ÀÄ,
C¹Û¥ÀAdgÀUÀ¼ÀÄ Hj£À ¸ÀÄvÀÛ®Æ ºÀgÀrPÉÆArzÀݪÅÀ . Erà HgÉà ¸ÀÄlÄÖ
PÀgÀP¯
À ÁVvÀÄÛ.

 ¸À¨ï E£ïì¥ÉPÖÀgÁzÀ C§ÄÝ¯ï ºÀ«ÄÃzï SÁ£ï CªÀgÀ £ÉÃvÀÈvÀézÀ°è DgÀÄ d£À

¥ÉưøÀgÀÄ PÁªÀ°zÀÝgÄÀ . DzÀgÉ CªÀgÁågÀÆ ¸ÀvÛÀªÀgÀ §UÉUÉ ¥ÀAZÀ£ÁªÉÄ
ªÀiÁrgÀ°®è.

 ¸À«Äw ¥ÉưøÀgÀ ¸ÀºÁAiÀÄ¢AzÀ ¥ÀAZÀ£ÁªÉÄ ªÀiÁrzÁUÀ PÀ¤µÀÖ 70 ®PÀë

gÀÆ¥Á¬ÄAiÀĵÀÄÖ ºÁ¤AiÀiÁVzÉAiÉÄA§ CAzÁdÄ ªÀiÁrvÀÄ.

 F ºÀvÁåPÁAqÀz°
À è PÀ¤µÀÖ 200 d£ÀgÀ ºÀvåÉ AiÀiÁVzÉ.

F WÀl£ÉAiÀÄ E£ÉÆßAzÀÄ «±ÉõÀªÃÉ £ÉAzÀgÉ DPÀæªÄÀ t £Àq¹

É zÀ gÀeÁPÁgÀgÀ°è §ºÀÄvÉÃPÀgÀÄ
CzÉà UÁæªÄÀ zÀªÀgÉà DVzÀÝgÀÄ. CªÀgÀ°è §AzÀÆ¥ÀmÉî, ±ÀºÁ¥ÀmÉî, ¨ÁµÁ¥ÀmÉî ªÀÄvÀÄÛ
E¸ÁªÀÄÄ¢ÝãÀ£À CtÚ ZÁAzï¥ÀmÉî EªÀgÉ®è gÀeÁPÁgÀgÀ ªÀÄÄRAqÀvéÀªÀ£ÄÀ ß ªÀ»¹zÀÝgÀÄ.
G½zÀAvÉ WÉÆÃqÀªÁr, ºÀĪÀÄ£Á¨Ázï, ¨sÁ°Ì, PÀ¯Áåt, ¨ÉîÆgÀÄ UÁæªÄÀ UÀ¼À gÀeÁPÁgÀgÀ
¥ÀÄAqÀgÀÆ §A¢zÀÝgÀÄ. C®èzÉ ¸ÀܽÃAiÀÄ gÀeÁPÁgÀgÄÀ »A¸ÁPÀÈvÀåUÀ½UÁV C°ègÀĪÀ ¥ÀÄAqÀgÀ£ÄÀ ß
¥ÉÆæÃvÁ컸ÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¸ÀܼÀzÀ°èzÀÝ ¤eÁªÀÄ ¸ÀgÀPÁgÀzÀ ¥ÉưøÀgÀÆ gÀeÁPÁgÀjUÉ ¸ÀºPÀ Àj¹zÀgÀÄ. D
PÀëtªÉà DAiÀÄÝ 21 d£À ºÀ½îAiÀÄ AiÀÄĪÀPÀgÀ£ÄÀ ß vÀÄAqÀÄ ªÀiÁrzÀgÀÄ. MAzÉÆAzÉà ªÀÄ£ÉAiÀÄ£ÀÄß
£ÀÄVÎ C°èèzÀݪg
À £
À Éß®è PÉÆAzÀÄ ºÁPÀÄwÛzÀÝgÀÄ. ¥ÉÆ°Ã¸ï ¥ÀmÉÃ¯ï ©üêÀÄgÁªÀ£À ªÀÄ£ÉUÉ gÀeÁPÁgÀgÀÄ
£ÀÄVÎzÁUÀ ©üêÀÄgÁªÀ£À ºÉAqÀwAiÀÄÄ gÀ¸ÀƯï JA§ gÀeÁPÁgÀ£À ªÀÄÄAzÉ 40 vÉƯÁ
§AUÁgÀªÀ£ÄÀ ß PÉÆlÄÖ “J¯Áè gÉÆPÁÌ vÉÆUÉÆAqÀÄ ºÉÆÃV, £ÀªÄÀ UÉ K£ÀÆ ªÀiÁqÀ¨ÃÉ r” JAzÀÄ
¨ÉÃrPÉƼÀÄîvÁÛ¼É. ºÁUÉà DUÀ° JAzÀÄ §AUÁgÀ vÉUz
É ÀÄPÉÆAqÀ gÀ¸ÀÆ¯ï ¨ÉîÆj£À
gÀeÁPÁgÀ£Æ
À §â¤UÉ ¸À£ßÉ ªÀiÁr PÉÆ®è®Ä ¸ÀÆa¸ÀÄvÁÛ£É. ©üêÀÄgÁªÀ£À PÀÄwÛUÉUÉ ZÁPÀÄ ºÁQzÁUÀ

6
PÀÄwÛUÉ ¥ÀÆtðªÁV PÀvÛÀj¸ÀzÃÉ ºÉÆÃUÀÄvÀÛzÉ. FUÁUÀ¯Éà C°èzÀÝ C£ÉÃPÀ ±ÀªU
À ¼
À À gÁ²AiÀÄ°è
CgÉfêÀ«zÀÝ ©üêÀÄgÁªÀ££
À ÀÄß J¼ÉzÄÀ vÀAzÀÄ ºÁQ ¨ÉAQ EqÀÄvÁÛgÉ. vÀ£ßÀ PÀuz
ÉÚ ÀÄgÉ UÀAqÀ ªÀÄvÀÄÛ
ªÀÄUÀ §¸Àì¥Àà ¥ÁnîgÀ£ÄÀ ß PÉÆAzÀ WÀl£ÉUÉ D vÁ¬ÄAiÀÄ fêÀ ºÉÃUÁVgÀ¨ÉÃPÉA§ÄzÀ£ÄÀ ß w½¸À®Ä
C¸ÁzsÀå. ¸ÁªÀiÁ£Àå ¤gÀ¥g
À Á¢üU¼
À À ¥ÁqÀÄ MAzÀÄ jÃwAiÀÄzÁzÀgÉ E£ÀÄß C°èzÀÝ °AUÁAiÀÄvÀ
ªÀÄoÀzÀ gÁZÀAiÀÄå ¸Áé«ÄAiÀÄ£ÀÄß PÉÆAzÀÄ ¸ÀÄlÄÖ ºÁQzÀgÀÄ. ªÀÄÄA¢£À E£ÉÆßAzÀÄ ªÀÄ£ÉUÉ £ÀÄVÎ
C°èzÀÝ AiÀÄĪÀPÀ£Æ
É ÃªÀð£À£ÄÀ ß »rzÀÄ J¼ÀvA
À zÀÄ PÉÆ®è®Ä ZÁPÀĪÀ£ÄÀ ß JwÛzÁUÀ M¼ÀV¤AzÀ Nr
§AzÀ vÀÄA§Ä UÀ©üðt vÀ£ßÀ CtÚ£À ¥ÁætgÀPëÀuÉUÁV CªÀ£À ªÉÄÃ¯É ©zÁÝUÀ gÀeÁPÁgÀ£Æ
É §â CªÀ¼À
ºÉÆmÉÖUÉ PÁ°¤AzÀ eÉÆÃgÁV M¢ÝzÀÄÝzÀgÀ ¥ÀjuÁªÀĪÁV CªÀ¼À ºÉÆmÉÖ¬ÄAzÀ ªÀÄUÀÄ
ºÉÆgÀ©zÀÄÝ CªÀ¼ÀÄ «°«° MzÁÝr C¸ÀĤÃUÀÄvÁÛ¼.É D ªÀÄUÀÄ ªÀiÁvÀæ fêÀAvÀªÁVzÉ. CªÀ£À
ºÉ¸ÀgÀÄ ¨Á§Ä.3

UÉÆÃmÁð (©) UÁæªÄÀ zÀ°è £Àqz

É À ºÀvÁåPÁAqÀ zÉñÀzÀ £ÁAiÀÄPÀgÀ£ÄÀ ß PÀAUÉr¹vÀÄ. F
UÁæªÄÀ zÀ ¸ÁªÀÄÆ»PÀ ºÀvÁåPÁAqÀzÀ ¸ÀªiÀ ÁZÁgÀ w½zÀ DZÁAiÀÄð «£ÉÆèÁ ¨sÁªÉ, ¸Áé«Ä
gÀªÀiÁ£ÀAzÀ wÃxÀð ªÀÄvÀÄÛ PÉ.JA.ªÀÄĤêAiÀĪÀgÀÄ F UÁæªÄÀ PÉÌ §AzÀÄ d£ÀjUÉ zsÊÉ AiÀÄð
vÀÄA§ÄvÁÛgÉ. CªÀgÀÄ PÉÃAzÀæ ¸ÀgÀPÁgÀPÉÌ F WÀl£É §UÉÎ ªÀgÀ¢AiÀÄ£ÀÆß PÀ½¹zÀgÀAvÉ. ¸ÁºÀÄPÁgÀ
ªÀĺÁzÀ¥Àà qÀĪÀÄtÂAiÀĪÀgÀÄ PÀÆqÀ HgÀÄ ©lÄÖ ºÉÆÃzÀgÀÄ. 4 wAUÀ¼À £ÀAvÀgÀ ¥Éưøï
PÁAiÀiÁðZÀgu
À ɬÄAzÀ ¸É¥ÖÉA§gï 17, 1948 gÀAzÀÄ ºÉÊzÁæ¨Ázï «ªÉÆÃZÀ£ÉAiÀiÁzÀ
À ÉÖà CªÀgÄÀ HjUÉ ªÁ¥Á¸ÁV PÀȶAiÀÄ°è vÉÆqÀVzÀgÄÀ .4 C½zÀĽzÀ d£ÀjUÉ »jAiÀÄ
£ÀAvÀgÀªµ
£ÁAiÀÄPÀgÀ ¸ÁAvÀé£À ªÀiÁvÀæ ¹QÌvÀÄ. DzÀgÉ CªÀjUÉ £Ár£À ¸ÁévÀAvÀæöåPÁÌV, ºÉÊzÁæ¨Ázï PÀ£ÁðlPÀzÀ
«ªÉÆÃZÀ£U
É ÁV vÀªÄÀ ä ¥ÁætªÀ£ÀÄß PÉÆlÖ UÁæªÀÄzÀ ºÀÄvÁvÀägÀ §UÉÎ ºÉªÉÄä EzÉ.

C£ÀħAzsÀ

UÉÆÃmÁð ¥ÀAZÁAiÀÄw PÀZÉÃj ªÀÄÄAzÉ ¥sÀ®PÀª£

À ÀÄß ¤«Äð¹zÀÄÝ ºÀÄvÁvÀägÀ ºÉ¸ÀgÀÄUÀ¼À£ÄÀ ß
£ÀªÄÀ Æ¢¸À¯ÁVzÉ. CzÀgÀ ¥ÀnÖ »ÃVzÉ.

1. gÁZÀAiÀÄå ±ÀgÀtAiÀÄå ªÀÄoÀ¥Àw

2. §¸À¥àÀ ©üêÀÄgÁªï ¥ÉÆð¸À ¥Ánî
3. CtÂgÀÄzÀ¥
æ Àà ©üêÀÄgÁªï ¥ÉÆð¸À ¥Ánî

7
 4. UÀÄgÀÄ¥ÁzÀ¥àÀ UÁå£À¥àÀ ¥ÉÆð¸À ¥Ánî
5. UÀÄgÀÄ¥Àà ²ªÀ¥àÀ PÀtf
6. zsÆ
À ¼À¥àÀ UÀÄgÀ¥àÀ PÀtf
7. §¸À¥àÀ CªÀÄÈvÀ¥Àà ªÀiÁ°Ã¥Ánî
8. UÀÄgÀ¥àÀ §¸ÀªA
À vÀgÁAiÀÄ ©gÁzÁgÀ
9. ZÉ£ÀߥÀà ²ªÀ¥àÀ ©gÁzÁgÀ
10. gÁªÀÄgÁªÀ gÁWÀªÃÉ AzÀg
æ Áªï PÀÄ®PÀtÂð
11. £ÁgÁAiÀÄtgÁªï ªÀiÁtÂPg
À Áªï ªÉÆPÉÛzÁgï
12. ©üêÀÄtÚ ªÀiÁzÀ¥àÀ gÁZÉÆý
13. §¸À¥àÀ ZÉ£ßÀ ¥Àà gÁZÉÆý
14. ªÀÄ®è±ÉnÖ ²ªÀ°AUÀ¥àÀ dUÀ±ÉnÖ
15. ±Àgt
À ¥Àà ¸ÀAUÀ¥Àà PÀ£PÀ ÀmÉÖ
16. ±ÁªÀÄgÁªï ªÀiÁgÀÄvÉ¥Àà ¥ÀmÉß
17. ªÀiÁgÀvÉ¥àÀ ²ªÀ¥àÀ PÉÆÃuÉ
18. ²ªÀ¥àÀ ¸ÀAUÀ¥Àà ¤AUÀ¬Ä
19. ²ªÀ¥àÀ ©ÃgÀ¥àÀ ªÉÄÃvÉæ
20. «ªÀįÁ¨Á¬Ä gÁªÀiï¨sm
À ïÖ eÉÆö

n¥ÀàtÂU¼
À ÀÄ

1. PÉ.JA.ªÀÄĤëAiÀĪÀgÀ “¢ JAqï D¥sï Då£ï JgÁ” UÀæAxÀzÀ ¥ÀPæ ÁgÀ ¢£ÁAPÀ ªÉÄà 10.
gÀeÁPÁgÀgÀÄ JAzÀgÉ ‘ªÀÄfè¸ï-J-EvÉÛºÁzï-G¯ï-ªÀÄĸÀ°äÃ£ï’ ¸ÀAWÀl£ÉAiÀÄ ¸ÀéAiÀÄA¸ÉêÀPÀgÀÄ.
¸Á»wåPÀªÁV ‘gÀeÁPÁgÀ’ JAzÀgÉ zÉêÀgÀ ¸ÉêÉUÉ vÀ£ßÀ £ÀÄß vÁ£ÀÄ C¦ð¹PÉÆAqÀª£
À ÀÄ
JAzÀxð
À ªÁUÀÄvÀÛzÉ. DzÀgÉ ºÉÊzÁæ¨Á¢£À°è CªÀgÀ ªÀvð
À £É EzÀPÌÉ ªÀåwjPÀÛªÁVvÀÄÛ. £ÉÆÃr
¦.£ÁUÀ¨sÀƵÀtUËqÀ, “¦æ¤ì÷èà ¸ÉÖÃmïì D¥sï ªÉÄʸÀÆgï DåAqï ºÉÊzÁæ¨Ázï”, C¥ÀæPn
À vÀ ¦ºÉZï.r
ªÀĺÁ¥Àæ§AzsÀ, UÀÄ®§UÁð «±Àé«zÁå®AiÀÄ, UÀÄ®§UÁð, 1999

8
2. ¹zÀÞgÁªÀÄAiÀÄå «í ªÀÄoÀ¥Àw, ¸ÀAVÃvÀ ²æÃgÀÄzÀæ, gÀÄzÉæñÀégÀ ¥ÀPæ Á±À£À, UÉÆÃgÀmÁ (© )1993,
¥ÀÄ.8

3. UÉÆÃ¥Á®gÁªï ºÉÃf¨ï, “ºÉÊzÁæ¨Ázï ªÀÄÄQÛ ¸ÀAWÀµÀð”, gÁµÉÆÖçÃvÁÜ£À ¸Á»vÀå,

¨ÉAUÀ¼ÀÆgÀÄ, 2001 ¥ÀÄ. 127

4. PÉ.JA.ªÀÄĤê., “¢ JAqï D¥sÀUÀ Då£ï JgÁ”, ¨sÁgÀwÃAiÀÄ «zÁå ¨sÀªÀ£,À ªÀÄÄA¨ÉÊ, 1957,
¥ÀÄ. 131