Professional Documents
Culture Documents
Ικόνιο: Χορεύοντας Με Τους Δερβίσηδες
Ικόνιο: Χορεύοντας Με Τους Δερβίσηδες
Φανταστείτε ένα άλλο Ισλάμ το οποίο απέχει από τα στερεότυπα που μέχρι
τώρα ξέρατε. Ενα Ισλάμ που εξυμνεί στους ύμνους του το κρασί, που
αποδέχεται επί ίσοις όροις τους αλλόδοξους, που είναι λιγότερο αυστηρό με
τις γυναίκες. Ταξιδέψαμε στα βάθη της Μικράς Ασίας, ως την παλιά
πρωτεύουσα των Σελτζούκων στην οποία ήκμασε και εξακολουθεί να ακμάζει ο
σουφισμός, μια απόκλιση από τον ορθόδοξο μωαμεθανισμό που προτείνει
στους οπαδούς του να σταματήσουν τον ιερό πόλεμο και να ενωθούν με το
σύμπαν χορεύοντας. Ο λόγος για το Ικόνιο, τη σημερινή Konya. Την πόλη που
τον 13ο αι. έζησε και δίδαξε ο Τζελαλαντίν Ρουμί, ιδρυτής του τάγματος των
περιστρεφόμενων δερβίσηδων
Η κεντρική εμπορική οδός που διατρέχει οριζόντια την πόλη ενώνοντας τα
σημαντικότερα αξιοθέατά της είναι η Mevlana Cadesi, ένας οδικός άξονας με το τέμενος
του Τζελαλεντίν Ρουμί στη μια άκρη του και το παλάτι του σουλτάνου Αλααντίν στην
άλλη.
Πολιτιστικό Κέντρο Μεβλανά: Οι δερβίσηδες ζητούν ένας ένας την ευλογία του ηγουμένου
τους και αρχίζουν να στροβιλίζονται.
Περπατούσα λοιπόν σ’ αυτόν τον δρόμο με τον τρόπο που αρμόζει σε κάθε ευσυνείδητο
ταξιδιώτη της Ανατολής. Δηλαδή ανέμελα, χωρίς βιασύνη, στρίβοντας πότε από δω και
πότε από κει σε σοκάκια που χάνονται άνευ ρυμοτομίας μέσα σε λασπωμένους μαχαλάδες.
Εκείνο που διαπίστωσα ήταν πως παρά τη ρητή απαγόρευση του Κορανίου να μην
εικονίζονται ιερά πρόσωπα, μια σεβάσμια μορφή με λευκή γενειάδα, σαρίκι και
κομποσχοίνι βρισκόταν παντού. Καδραρισμένη στις εισόδους μαγαζιών, σκαλισμένη σε
αγαλματίδια, κεντημένη σε κιλίμια, τυπωμένη σε πακέτα λουκουμιών και ημερολόγια.
Με άλλα λόγια, η εικόνα του Τζελαλαντίν Ρουμί φλερτάριζε με την έννοια της πανταχού
παρουσίας.
Ο άνθρωπος αυτός έφτασε στην Konya το 1220, ύστερα από ένα περιπετειώδες ταξίδι. Ο
πατέρας του ήταν φημισμένος θεολόγος της εποχής του και οι σουλτάνοι του Ικονίου
ευχαριστήθηκαν που θα είχαν έναν τόσο σπουδαίο λόγιο στην αυλή τους.
Κοντά στο Ικόνιο ήταν το ελληνορθόδοξο μοναστήρι του Χαρίτωνος που οι Τούρκοι
αποκαλούσαν Flatun Tekke, δηλαδή τεκέ του Πλάτωνα. Εκεί ο νεαρός Τζελαλαντίν ήρθε
για πρώτη φορά σε επαφή με την ελληνική φιλοσοφία και τον ορθόδοξο ησυχασμό. Το
1244 συνάντησε έναν περιπλανώμενο σούφι, τον Semseddin από την Ταυρίδα. Στο
πρόσωπό του γνώρισε τον πλατωνικό έρωτα του μαθητή για τον σοφό δάσκαλο. Κι άρχισε
να γράφει τα θαυμάσια ποιήματά του. Κι ένα σούρουπο που περνούσε έξω από το
εργαστήριο κάποιου χαλκουργού, συντονίστηκε με τον ρυθμό του σφυριού κι άρχισε να
στροβιλίζεται. Τότε του συνέβη κάτι απερίγραπτο. Συντονίστηκε με τις τροχιές των
άστρων, με την κίνηση του σύμπαντος και κατάλαβε πως ο κατακερματισμός του κόσμου
σε όντα και αντικείμενα δεν είναι παρά εκφάνσεις, προσόψεις, εφήμερες εκδηλώσεις μιας
άφατης μονάδας που την ταύτισε με τον Θεό. Κι από τότε άρχισε να κηρύττει την άνευ
όρων αγάπη, την ανοχή και την ισότητα. Είμαστε όλοι το ίδιο, έλεγε, είμαστε όλοι ένα. Κι
όσοι τον άκουγαν και τον πίστευαν έγιναν ακόλουθοί του, ονομάστηκαν Μεβλεβί, κι
άρχισαν να χορεύουν μαζί του.
Το συγκρότημα του διάσημου Ιρανού τραγουδιστή Nazrin Sahin (κάθεται αριστερά από το
ούτι).
3. Ολη τη νύχτα χόρευα έξω από το σπίτι του Αγαπημένου. Το πρωί εκείνος βγήκε, κρασί
να με κεράσει, μα δεν είχα κύπελλο. Να το άδειο μου κεφάλι, είπα, ρίξε εδώ μέσα το ποτό
σου.
Το μυστικό λεξιλόγιο
Ο δάσκαλός μας! Ετσι προσφωνούσαν τον Τζελαλαντίν Ρουμί όταν ζούσε κι έτσι συνέχισαν
να τον προσφωνούν κι όταν πέθανε. Αυτό σημαίνει «Μεβλανά», ενώ σούφι είναι ο
άνθρωπος που φοράει το suf. Η λέξη είναι αραβική και θα πει τραχύ μάλλινο ύφασμα, κάτι
ανάλογο με τη βιβλική μηλωτή, τις προβιές δηλαδή που φορούσαν ο προφήτης Ηλίας και ο
άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής. Το δερβίσης προέρχεται από την τουρκική λέξη dervis, και
σημαίνει τον άνθρωπο που βρίσκεται στο κατώφλι. Στο κατώφλι της ένωσης με τον
Ουράνιο Νυμφίο, τον Αγαπημένο των ποιημάτων του Ρουμί, που δεν είναι άλλος από τον
Θεό.
Το Azizye Cami με τον τύπου Μέκκας μιναρέ του, έργο της οθωμανικής περιόδου.
Μέσα στο τέμενος υπάρχουν πολλές σαρκοφάγοι σπουδαίων δερβίσηδων αλλά και μελών
της οικογένειας του Ρουμί. Η δική του σαρκοφάγος βρίσκεται ακριβώς κάτω από τον
πράσινο κώνο (Kibab’uluktab). Είναι σκεπασμένη με βαρύτιμο μπροκάρ πάνω στο όποιο
είναι κεντημένα με χρυσή κλωστή ολόκληρα εδάφια από το Κοράνι. Τα περισσότερα από
τα χρυσοποίκιλτα υφάσματα που υπάρχουν σήμερα μέσα στο μαυσωλείο είναι δώρα του
σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ Β'.
Αυτή την εποχή το μαυσωλείο είναι κατάμεστο όλες τις ώρες που μένει ανοιχτό. Η
περιέργεια του απλού τουρίστα αναμειγνύεται με την κατάνυξη του προσκυνητή, αλλά
ευτυχώς κανένας δεν κρίνει τον άλλον. Μόνοι οι φύλακες ελέγχουν όσους κάνουν
κατάχρηση του φωτογραφικού φλας.
Ο Sharif δοκιμάζει ένα ολοκαίνουργιο ούτι στο εργαστήρι μουσικών οργάνων Anatolya.
Πολλοί από τους ευσεβείς που εισέρχονται, με κόπο συγκρατούν τα δάκρυά τους. Αλλοι
καθισμένοι οκλαδόν πηγαινοέρχονται μπρος πίσω ψιθυρίζοντας προσευχές. Δεν είναι μόνο
Τούρκοι εδώ μέσα. Ερχονται και σιίτες Ιρανοί, Σύριοι, ακόμα και Δυτικοί που ασπάστηκαν
τις ιδέες του σουφισμού, χωρίς απαραίτητα να αλλαξοπιστήσουν. Ηρθαν για τις γιορτές
από την Ολλανδία, τη Δανία και τη Λιθουανία.
Αλλο ένα αξιοσημείωτο σε τούτο το τζαμί που πάσχισε εις μάτην ο κεμαλισμός να το
μετατρέψει σε μουσείο είναι ότι ΔΕΝ υπάρχει γυναικωνίτης. Καλά διαβάσατε. Γυναίκες και
άνδρες προσέρχονται και προσεύχονται πλάι πλάι.
ΔΙΑΜΟΝΗ