Θεμελίωσε

το αναπόφευκτο της αταξικής κοινωνίας | ΙΣΤΟΡΙΑ | ... h@ps://www.rizospasKs.gr/storyPlain.do?id=2225837&acKon=print

Κυριακή 14 Μάρτη 2004 Σελίδα 11

ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ
ΜΑΖΙ"

ΙΣΤΟΡΙΑ
ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ
Θεµελίωσε το αναπόφευκτο της αταξικής κοινωνίας
121 χρόνια από το θάνατό του
«Οι φιλόσοφοι µονάχα εξηγούσαν µε διάφορους τρόπους
τον κόσµο, το ζήτηµα, όµως, είναι να τον αλλάξουµε».
ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ: «Θέσεις για τον Φόυερµπαχ».
ταν ο Φρίντριχ Ενγκελς έκλεινε το λόγο του πάνω στον
Ο τάφο του Καρλ Μαρξ, στις 18 Μάρτη 1883, δηλαδή τέσσερις
µέρες µετά το θάνατό του (πέθανε στις 14 Μάρτη 1883),
λέγοντας «To όνοµά του και το έργο του θα ζήσουν στους
αιώνες!», δεν έλεγε ούτε λόγια προφητικά, ούτε εξέφραζε την
έτσι κι αλλιώς βαθιά συντροφικότητά του για τον Μαρξ και την
αξεπέραστη φιλία τους. Ηταν µια αντικειµενική εκτίµηση για τον
άνθρωπο που θεµελίωσε το νοµοτελειακό και αναπόφευκτο της
ιστορικής εξέλιξης έως τον κοµµουνισµό, την αταξική κοινωνία.
Αυτά τα λόγια του Ενγκελς σκιαγραφούν αντικειµενικά, συνοπτικά
και ολοκληρωµένα τον Μαρξ, αφού ο Ενγκελς ήταν ο άνθρωπος
που τον γνώρισε καλύτερα απ' τον καθένα, µια και ο ίδιος ήταν
«τέκνο της ίδιας εποχής» µε τον Μαρξ, και αχώριστοι σύντροφοι
στη διαµόρφωση της κοσµοθεωρίας της εργατικής τάξης, αλλά και
στην επαναστατική δράση για την κοινωνική της απελευθέρωση.
Ηταν λόγια βασισµένα στη βαθιά επίγνωση του επιστηµονικού
θεωρητικού έργου και της δράσης του θεµελιωτή της
κοσµοθεωρίας της εργατικής τάξης. Που µετά το θάνατό του πήρε
τ' όνοµά του. «Μαρξισµός».
ράγµατι, ο Μαρξ, θέτοντας για πρώτη φορά, το ζήτηµα της
Π Ιστορίας στην πραγµατική του διάσταση, δηλαδή το «πώς θ'
αλλάξουµε τον κόσµο», έθεσε ως σκοπό της ζωής του την
Πορτρέτο του Καρλ Μαρξ. Εργο του N.
Khukov, 1939
επιστηµονική θεµελίωση της θεωρίας που ως όπλο αποτελεί τον
πρωταρχικό παράγοντα για το πέρασµα στον κοµµουνισµό, αποδεικνύοντας ταυτόχρονα, γιατί η εργατική τάξη είναι η
κοινωνική δύναµη που µπορεί να εκπληρώσει αυτή την ιστορική αποστολή. Και ταυτόχρονα µε τη θεωρητική
τεκµηρίωση δρούσε πραχτικά στο εργατικό κίνηµα για τον ίδιο σκοπό. Ετσι, από την εποχή της Κοµµούνας του
Παρισιού, στα 1871, ο Μαρξ έγραφε για την εργατική τάξη: «Κι όµως ήταν η πρώτη επανάσταση µε την οποία η
εργατική τάξη αναγνωρίστηκε ανοιχτά, σαν η µόνη τάξη που ήταν ακόµη ικανή για κοινωνική πρωτοβουλία.
Αναγνωρίστηκε ακόµα και από τη µεγάλη µάζα της µεσαίας τάξης του Παρισιού - από τους µαγαζάτορες, τους βιοτέχνες,
τους εµπόρους - εκτός µόνο από τους πλούσιους κεφαλαιοκράτες».(«Εµφύλιος πόλεµος στη Γαλλία»). («Διαλεχτά
έργα» τόµ. 1ος, σελ 627).
Αλλωστε, η Κοµµούνα ήταν η νοµοτελειακή επιβεβαίωση του µαρξισµού.
Από τον Μαρξ η εργατική τάξη απέκτησε τη συνείδηση της θέσης της στην ιστορική εξέλιξη, ως υποκείµενο του
περάσµατος της κοινωνίας από τον καπιταλισµό στον κοµµουνισµό. «Οπως ο Δαρβίνος ανακάλυψε το νόµο εξέλιξης της
οργανικής φύσης, λέει ο Ενγκελς, έτσι ο Μαρξ ανακάλυψε το νόµο της εξέλιξης της ανθρώπινης ιστορίας: Το
σκεπασµένο ίσαµε τώρα µε ιδεολογικά επιστρώµατα απλό γεγονός, ότι οι άνθρωποι, πριν απ' όλα πρέπει να τρώνε, να
πίνουν, να έχουν κατοικία και να ντύνονται, προτού αρχίσουν να ασχολούνται µε την πολιτική, την επιστήµη, την
τέχνη, τη θρησκεία κλπ. Οτι εποµένως η παραγωγή των άµεσων υλικών µέσων συντήρησης και κατά συνέπεια η κάθε
φορά βαθµίδα της οικονοµικής ανάπτυξης ενός λαού ή µιας χρονικής περιόδου, αποτελεί τη βάση απ' όπου εξελίχθηκαν
οι κρατικοί θεσµοί, οι αντιλήψεις για το δίκαιο, την τέχνη, ακόµα και οι θρησκευτικές παραστάσεις των ανθρώπων της
εποχής, τη βάση απ' όπου εποµένως πρέπει να εξηγηθούν και όχι αντίθετα - όπως συνέβαινε ίσαµε τώρα.
Μα αυτό δεν είναι όλο. Ο Μαρξ ανακάλυψε επίσης τον ειδικό νόµο κίνησης του σηµερινού κεφαλαιοκρατικού τρόπου
παραγωγής και της αστικής κοινωνίας που προέρχεται απ' αυτόν. Με την ανακάλυψη της υπεραξίας, φωτίστηκαν µε µιας
όλα, ενώ όλες οι προηγούµενες έρευνες, τόσο των αστών οικονοµολόγων, όσο και των σοσιαλιστών κριτικών, είχαν
πλανηθεί στο σκοτάδι».
Στο µεγαλοφυές έργο του, «Το Κεφάλαιο», µελετώντας τον κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής, αποκαλύπτει τις
εσωτερικές του αντιφάσεις, αποδεικνύοντας ότι το ξεπέρασµά του και η αντικατάστασή του από έναν ανώτερο τρόπο
παραγωγής, τον κοµµουνιστικό, είναι το νοµοτελειακό, ότι ως τρόπος παραγωγής έχει ιστορικά όρια. Δίνοντας,
ταυτόχρονα, και το εργαλείο της πρόβλεψης, σε σχέση µε την εξέλιξή του ως κοινωνικοοικονοµικού σχηµατισµού.
λλά και σε σχέση µε την ανακάλυψη των νόµων εξέλιξης της ανθρώπινης ιστορίας, ο Μαρξ απέδειξε επιστηµονικά
Α το αναπόφευκτο του περάσµατος από τον καπιταλισµό στον κοµµουνισµό, µε κινητήριο µοχλό την ταξική πάλη,
αφού «όλη η ως τώρα ιστορία των κοινωνιών, είναι ιστορία της ταξικής πάλης». («Μανιφέστο του Κοµµουνιστικού

1 sur 2 10/08/2019 à 09:07

Θεμελίωσε το αναπόφευκτο της αταξικής κοινωνίας | ΙΣΤΟΡΙΑ | ... h@ps://www.rizospasKs.gr/storyPlain.do?id=2225837&acKon=print

Κόµµατος»).
Ο ίδιος, βεβαίως, έλεγε ότι δεν ανακάλυψε αυτός την ταξική πάλη.
«Ο,τι καινούριο έκανα εγώ, λέει ο Μαρξ, ήταν για να αποδείξω:
1. Οτι η ύπαρξη των τάξεων συνδέεται απλώς µε ορισµένες φάσεις ανάπτυξης της παραγωγής.
2. Οτι η ταξική πάλη οδηγεί αναγκαστικά στη δικτατορία του προλεταριάτου.
3. Οτι η ίδια αυτή η δικτατορία αποτελεί µονάχα το πέρασµα στην κατάργηση όλων των τάξεων και σε µια αταξική
κοινωνία». (Κ. Μαρξ - Φρ. Ενγκελς, «Διαλεχτά Εργα», τόµ. 1, σελ. 530).
Ο Καρλ Μαρξ δεν ήταν µόνο ο µέγιστος θεωρητικός του προλεταριάτου. Ηταν ο ίδιος άνθρωπος της δράσης. «Ο Μαρξ,
λέει ο Ενγκελς, ήταν προπάντων επαναστάτης. Ο πραγµατικός σκοπός της ζωής του ήταν να βοηθήσει µε έναν
οποιονδήποτε τρόπο στην ανατροπή της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας και των κρατικών θεσµών που έχει δηµιουργήσει,
να πάρει µέρος στην απελευθέρωση του σύγχρονου προλεταριάτου, που αυτός του έδωσε για πρώτη φορά τη
συνείδηση της θέσης του και των αναγκών του, τη συνείδηση των όρων της χειραφέτησής του. Ο αγώνας ήταν το
στοιχείο του. Και αγωνίστηκε µε πάθος, επιµονή, µε επιτυχία, όσο λίγοι».
Αλλωστε, είχε άµεση συµµετοχή στην πραχτική δράση τόσο µέσα από την «Ενωση των Κοµµουνιστών», το πρώτο
στην ιστορία του εργατικού κινήµατος, Κοµµουνιστικού Κόµµατος, όσο και από τη «Διεθνή Ενωση των Εργατών»,
την Πρώτη Διεθνή, ως µέλος του Γενικού Συµβουλίου της.
Στο σηµερινό αφιέρωµα παρουσιάζουµε αποσπάσµατα από άρθρο του Φρίντριχ Ενγκελς για τον Μαρξ και το έργο του,
γραµµένο τον Ιούνη του 1877 και δηµοσιευµένο στο «Λαϊκό ηµερολόγιο», στα 1878, καθώς και αποσπάσµατα από τις
αναµνήσεις του ράφτη, µέλους του Γενικού Συµβουλίου της Διεθνούς, Φρίντριχ Λέσνερ γραµµένες στην 10η επέτειο
από το θάνατό του, στα 1893, µε τίτλο «Αναµνήσεις ενός εργάτη για τον Καρλ Μαρξ». Οι υπότιτλοι στα κείµενα είναι
του «Ρ».
Τα αποσπάσµατα του Ενγκελς είναι από το «Λόγο στον τάφο του Καρλ Μαρξ» (Κ. Μαρξ - Φρ. Ενγκελς,
«Διαλεχτά Εργα», Εκδόσεις «Γνώσεις», τόµ. 2, σελ. 187-189).

Λ.

Copyright © 1997-2019 ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ Σελίδα 11

2 sur 2 10/08/2019 à 09:07