Η 12η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ: Γεγονότα, συμπεράσματ... https://www.rizospastis.gr/storyPlain.do?

id=9708381&action=print

Σάββατο 10 Φλεβάρη 2018 - Κυριακή 11 Σελίδα 22

Φλεβάρη 2018

ΙΣΤΟΡΙΑ
Η 12η Ολοµέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ: Γεγονότα, συµπεράσµατα, επίκαιρα διδάγµατα
τις 5 - 15 Φλεβάρη 1968, πραγµατοποιήθηκε στη Βουδαπέστη η 12η
Σ Πλατιά Ολοµέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ.
Στη 12η Ολοµέλεια συµµετείχαν 20 τακτικά µέλη της ΚΕ, 14
αναπληρωµατικά και 3 µέλη της Κεντρικής Εξελεγκτικής Επιτροπής.
Απουσίαζαν 23 τακτικά, 14 αναπληρωµατικά και 3 µέλη της Εξελεγκτικής
Επιτροπής, που βρίσκονταν στη φυλακή, στην εξορία και άλλοι στην
παρανοµία. Επίσης, πήραν µέρος ως προσκαλεσµένοι 41 στελέχη του ΚΚΕ
που προέρχονταν από τις κοµµατικές δυνάµεις που δρούσαν σε
σοσιαλιστικές και σε καπιταλιστικές χώρες της Ευρώπης.
Τα θέµατα της Ολοµέλειας ήταν δύο: α) Η κατάσταση στην Ελλάδα και τα
καθήκοντα του Κόµµατος, µε εισηγητή τον Κώστα Κολιγιάννη, Α' Γραµµατέα
της ΚΕ. β) Οργανωτικά ζητήµατα, µε εισηγητή τον Λεωνίδα Στρίγκο, µέλος
του ΠΓ.
Στη 12η Ολοµέλεια το ΚΚΕ διασπάστηκε, αν και όταν αυτή συνήλθε, το
Κόµµα επί της ουσίας ήταν διασπασµένο, αρχίζοντας από την ΚΕ και το
Πολιτικό της Γραφείο. Στη 12η Ολοµέλεια η ήδη υπάρχουσα διάσπαση
απλώς καταγράφηκε και τυπικά, ενώ πήρε δραµατικό χαρακτήρα µε την
αποχώρηση απ' αυτήν την Ολοµέλεια 7 τακτικών µελών της ΚΕ, 7
αναπληρωµατικών και 3 της Κεντρικής Εξελεγκτικής Επιτροπής. Η
αποχώρηση - διάσπαση συντελέστηκε στο 2ο θέµα της Ολοµέλειας, όπου
αποφασίστηκε η καθαίρεση 3 µελών του ΠΓ (Παρτσαλίδη - Ζωγράφου -
Δηµητρίου), επειδή ηγούνταν οργανωµένης φραξιονιστικής οµάδας.
Η ψηφοφορία σε αυτό το θέµα είχε ως εξής:
Από τα τακτικά µέλη της ΚΕ, ψήφισαν υπέρ της εισήγησης: Πολυχρόνης Η έκδοση της «Σύγχρονης Εποχής»
Βάης (Πετρίτης), Κώστας Γάτσος, Απόστολος Γκρόζος, Νίκος Καλούδης, µε τα ντοκουµέντα της 12ης
Κώστας Κολιγιάννης, Μήτσος Κωτούζας, Παναγιώτης Μαυροµάτης, Ολοµέλειας
Γεράσιµος Στεφανάτος, Λεωνίδας Στρίγκος, Κώστας Τσολάκης, Παναγιώτης
Υφαντής, Γρηγόρης Φαράκος.
Σε αυτήν την ψηφοφορία δεν συµµετείχαν, αλλά
τοποθετήθηκαν αρνητικά απέχοντας τα εξής τακτικά µέλη:
Μήτσος Βατουσιανός, Πάνος Δηµητρίου, Βασίλης Ζάχος, Ζήσης
Ζωγράφος, Σταύρος Καρράς, Μήτσος Παρτσαλίδης, Λεωνίδας
Τζεφρώνης. (Ο Πέτρος Ρούσος απουσίαζε σε αυτό το θέµα λόγω
ασθένειας, ενώ µερικούς µήνες αργότερα τοποθετήθηκε υπέρ
των Αποφάσεων της 12ης Ολοµέλειας).
Από τα αναπληρωµατικά µέλη της ΚΕ, ψήφισαν υπέρ: Γιώργης
Θεοδωρίδης, Στάθης Καραγιώργης, Ηλίας Καρράς, Κώστας
Κηπουρός, Νίκος Κουτρούµπας, Χρήστος Νικολάου και
Ευριπίδης Παπαζαχαρίου.
Επίσης απέχοντας, τοποθετήθηκαν κατά: Νίκος Ακριτίδης,
Αλέγκρα Καπέτα, Νίκος Κέντρος, Θωµάς Κεφαλάς, Μιχάλης
Τσάντης, Γιώργης Χουλιάρας, Χρήστος Ψύλλος.
Το ίδιο και τα 3 παρόντα µέλη της Εξελεγκτικής Επιτροπής:
Πόλης Αργυρόπουλος, Μήτσος Παπαγεωργίου (Βελισσάρης),
Μήτσος Παπακώστας.
Από τους 41 παρευρισκόµενους προσκαλεσµένους, που
ψήφισαν συµβουλευτικά, υπέρ της εισήγησης τοποθετήθηκαν:
Βασίλης Βενετσανόπουλος, Γιώργης Κυριαζής, Τάκης Μαµάτσης,
Θανάσης Χατζάρας, Αντώνης Καλαµπόγιας, Γιώργης
Κακουλίδης, Αλέκος Λιακόπουλος (Πορφύρης), Κώτσας Λίτσας,
Γιάννης Ράφτης, Χρήστος Δριτσέλης, Απόστολος Καρατζάς,
Πέτρος Μελάς, Γιάννης Παρτακιλούδης, Γιώργης Ρήτας,
Το πρώτο φύλλο του παράνοµου «Ριζοσπάστη»
Χριστόφορος Σανιδάς, Βαγγέλης Τουφεξής, Θεοχάρης
την 1η Μάρτη του 1968, µε την ανακοίνωση του
Γκατζόγλου, Αγγελος Λεµονίδης, Τάκης Πετκίδης, Στράτος
Προεδρείου της 12ης Ολοµέλειας
Τσιρατζίδης, Αργύρης Αργυρόπουλος, Δανιήλ Κουτσοκώστας,
Βαγγέλης Μασούρας, Γιώργης Παπαδόπουλος, Μανόλης Πυθαρούλης, Στρατής Τσαµπής, Χάρης Παταρίδης, Στάθης
Φωτιάδης, Απόστολος Χατζηαντωνίου, Γιώργος Λάζος, Θράσος Σαρρής, Γιάννης Σύρος, Κώστας Βουλγαρόπουλος,
Ελένη Μπιµπίκου-Αντωνιάδου.
Τάχθηκαν κατά: Βίκτωρας Αθανασιάδης, Σπύρος Πετσίνης, Θανάσης Ζγώνης, Σάββας Πιπερίδης, Γιώργης Βασιλειάδης,

1 sur 5 05/08/2020 à 18:55

Η 12η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ: Γεγονότα, συμπεράσματ... https://www.rizospastis.gr/storyPlain.do?id=9708381&action=print

Μπάµπης Καλαϊτζής, Θεόδωρος Πάγκαλος.

Μετά από τη 12η Ολοµέλεια, εξέφρασαν ατοµικά τη

θέση τους τα τακτικά και αναπληρωµατικά µέλη της
ΚΕ, καθώς και της Εξελεγκτικής Επιτροπής, που δεν
πήραν µέρος στη 12η Ολοµέλεια.
Τοποθετήθηκαν υπέρ: Μίνα Γιάννου, Μιλτιάδης
Ζαχαράτος, Λούλα Λογαρά, Κώστας Λουλές, Χρήστος
Ράπτης, Λευτέρης Σεφέρης, Σωτήρης Σουκαράς, Αύρα
Παρτσαλίδου, Χαρίλαος Φλωράκης.
Κατά των Αποφάσεων: Φώκος Βέττας, Μανώλης
Γλέζος, Μπάµπης Δρακόπουλος, Βάσω Θανασέκου,
Νίκος Καρράς, Θανάσης Καρτσούνης, Λεωνίδας
Κύρκος, Ελένη Μπενά, Τάκης Μπενάς, Αντώνης
Μπριλλάκης, Γιάννης Παπαδηµητρίου, Πότης
Παρασκευόπουλος, Βαγγέλης Σακελλάρης, Γιώργος
Στεργίου.
Από τα αναπληρωµατικά µέλη τοποθετήθηκαν υπέρ:
Διονύσης Γεωργάτος, Δηµήτρης Μανούσος, Νίκανδρος
Κεπέσης, Παντελής Κιουρτσής, Ρούλα Κουκούλου,
Γιώργος Τρικαλινός.
Κατά: Μήτσος Δάλλας, Καίτη Ζεύγου, Νίκος
Καθαροσπόρης, Τάκης Κελτεµλίδης, Σπύρος
Λιναρδάτος, Ηλίας Στάβερης, Σάββας Σταµατιάδης
(αργότερα τοποθετήθηκε µε το ΚΚΕ), Λευτέρης
Τζάκος.
Από την Εξελεγκτική Επιτροπή τοποθετήθηκαν υπέρ ο
Γιώργης Παπαρήγας και ο Παναγιώτης Τιµογιαννάκης,
ενώ κατά ο Νότης Καπνίσης (στη συνέχεια
τοποθετήθηκε µε το ΚΚΕ).
Αµέσως µετά από τη 12η Ολοµέλεια, οι διαφωνούντες
κατέλαβαν το ραδιοφωνικό σταθµό «Η Φωνή της
Αλήθειας» και µετέδωσαν το µήνυµά τους, ενώ στις 19
Μάρτη 1968 έκλεψαν µεγάλο µέρος του Αρχείου του ΚΚΕ, που βρισκόταν στο Σιµπίου της Ρουµανίας. Νωρίτερα, πήραν
τα βιβλία που υπήρχαν στο γραφείο της Επιτροπής Διαφώτισης. Το κλεµµένο Αρχείο µεταφέρθηκε στη Γιουγκοσλαβία
και αργότερα στην Ελλάδα, ενώ στη συνέχεια δόθηκε στα ΑΣΚΙ, όπου βρίσκεται µέχρι σήµερα.
Μετά από ένα διάστηµα, οι αποχωρήσαντες πρωτοστάτησαν στη συγκρότηση νέου κόµµατος, µε το όνοµα «ΚΚΕ
εσωτερικού», ενώ ονόµασαν το ΚΚΕ προβοκατόρικα «ΚΚΕ εξωτερικού», δηλαδή έξωθεν υποκινούµενο.

Το υπόβαθρο
Για να κατανοηθούν οι παραπάνω εξελίξεις, είναι αναγκαία η αναδροµή στα
χρόνια που προηγήθηκαν από το τέλος του εµφυλίου πολέµου µέχρι τη 12η
Ολοµέλεια, σε συνάρτηση µε πολύ σοβαρές εξελίξεις που διαδραµατίστηκαν
στο διεθνές κοµµουνιστικό κίνηµα την ίδια περίοδο.
Αρχικά πρέπει να σηµειωθεί ότι η ιδεολογικοπολιτική διαπάλη στο ΚΚΕ ήταν
έντονη πριν από το τέλος του ένδοξου αγώνα του ΔΣΕ, πολύ περισσότερο
αµέσως µετά από αυτόν. Στελέχη του, που ήταν αντίθετα µε την επιλογή
του ένοπλου αγώνα, έχοντας και τη στήριξη ηγετικών δυνάµεων του ΚΚΣΕ,
έβαλλαν κατά της πολιτικής του Κόµµατος. Οι διαφωνίες, πέρα από την
καταδίκη επί της ουσίας του αγώνα του ΔΣΕ, αφορούσαν την τοποθέτηση
του Ν. Ζαχαριάδη (1949) ότι το αστικοδηµοκρατικό στάδιο της επανάστασης
ήταν ξεπερασµένο, όπως και στρατηγικές επεξεργασίες (Σχέδιο
Προγράµµατος του ΚΚΕ - 1953). Αυτές οι επεξεργασίες, παρά τις αντιφάσεις
που περιέκλειαν (για παράδειγµα τις συνεργασίες µε αστικά κόµµατα),
αποτελούσαν βήµα προς τα µπρος σε σχέση µε το παρελθόν, γιατί
προσδιόριζαν ως σοσιαλιστική την αναγκαία επανάσταση στην Ελλάδα.
Ακόµα, ο Ν. Ζαχαριάδης παρέµενε αταλάντευτα στην ανάγκη να
ανασυγκροτηθούν οι παράνοµες Κοµµατικές Οργανώσεις. Η αποστολή για
παράδειγµα του Νίκου Μπελογιάννη στην Ελλάδα αποσκοπούσε στην
υλοποίηση αυτού του αντικειµενικού καθήκοντος.
Ωστόσο, κοµβικό σηµείο για την πορεία του ΚΚΕ και γενικά του διεθνούς
κοµµουνιστικού κινήµατος ήταν το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ (1956), που
συνιστούσε δεξιά οπορτουνιστική στροφή διεθνούς εµβέλειας. Στο 20ό
Συνέδριο υπερίσχυσε η τάση η οποία θεωρούσε ότι η ταξική πάλη στο
σοσιαλισµό είχε αµβλυνθεί έως και ξεπεραστεί. Αυτή η θέση εξέφραζε

2 sur 5 05/08/2020 à 18:55

Η 12η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ: Γεγονότα, συμπεράσματ... https://www.rizospastis.gr/storyPlain.do?id=9708381&action=print

Η «Αδούλωτη Αθήνα», έκτακτο κοινωνικές δυνάµεις της Σοβιετικής Ενωσης που αντιδρούσαν στην
φύλλο της παράνοµης έκδοσης της επέκταση και εµβάθυνση των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής
Κοµµατικής Οργάνωσης Αθήνας (κολχόζνικοι αγρότες, διευθυντικά στελέχη στη βιοµηχανία και στην
(ΚΟΑ), το Φλεβάρη του 1968, µε την αγροτική οικονοµία, τµήµα της σοβιετικής διανόησης κ.ά.) και µε τον έναν ή
απόφαση της ΚΟΑ για τη στήριξη των άλλο τρόπο τάσσονταν υπέρ της ισχυροποίησης των
Αποφάσεων της 12ης Ολοµέλειας της εµπορευµατοχρηµατικών σχέσεων και της αποδυνάµωσης του κεντρικού
ΚΕ του ΚΚΕ σχεδιασµού. Επίσης το 20ό Συνέδριο γενίκευσε την πολιτική της «ειρηνικής
συνύπαρξης» καπιταλισµού - σοσιαλισµού, που καλλιεργούσε ουτοπικές
αντιλήψεις για τη δυνατότητα µακρόχρονης ειρηνικής συµβίωσης των δυο αντίθετων κοινωνικοοικονοµικών
συστηµάτων. Ακόµα, πρόταξε τη θέση για τη δυνατότητα «κοινοβουλευτικού περάσµατος στο σοσιαλισµό», γεγονός που
σήµαινε ότι παραγνωρίζονταν οι νοµοτέλειες της ταξικής πάλης.
Αµέσως µετά το 20ό Συνέδριο συνήλθε η 6η Πλατιά Ολοµέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, µετά από παρέµβαση 6 ΚΚ (Σοβιετικής
Ενωσης, Πολωνίας, Ρουµανίας, Ουγγαρίας, Βουλγαρίας, Τσεχοσλοβακίας), καθώς και η 7η Ολοµέλεια που την
ακολούθησε (1957). Στην πρώτη ο Ν. Ζαχαριάδης καθαιρέθηκε από Γραµµατέας της ΚΕ, ενώ ένα χρόνο αργότερα η 7η
Ολοµέλεια τον διέγραψε από µέλος του Κόµµατος. Η διαγραφή συνοδεύτηκε µε απόφαση να διερευνηθεί ολόκληρη η
ζωή του Ζαχαριάδη, αφού στιγµατίστηκε ως ύποπτος για συνεργασία µε τον ταξικό εχθρό. Ταυτόχρονα, η 7η Ολοµέλεια
έθεσε ως στρατηγικό στόχο του ΚΚΕ την Εθνική Δηµοκρατική Αλλαγή, δηλαδή ένα µεταρρυθµιστικό πρόγραµµα που θα
πραγµατοποιούνταν σε συµµαχία µε τµήµατα της αστικής τάξης και µε αντίστοιχα κόµµατα.
Οι Αποφάσεις των παραπάνω Ολοµελειών επέδρασαν και στην οργανωτική συγκρότηση του ΚΚΕ. Η Α' Συνδιάσκεψη της
ΕΔΑ (1956), η οποία είχε συγκροτηθεί ως συνασπισµός κοµµάτων (συµµετείχε και το ΚΚΕ, όντας η βασική δύναµη της
ΕΔΑ), αποφάσισε τη µετατροπή της σε ενιαίο κόµµα. Και λίγο αργότερα, η 8η Ολοµέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (1958)
αποφάσισε τη διάλυση των παράνοµων Κοµµατικών Οργανώσεων και τη διάχυση των µελών του Κόµµατος στην ΕΔΑ.
Ασκούσε σηµαντική επίδραση το γεγονός ότι η ΕΔΑ ήταν νόµιµη, ενώ το ΚΚΕ ήταν παράνοµο. Οι κοινοβουλευτικές
αυταπάτες γνώρισαν έξαρση, ιδιαίτερα από το 1958, όταν η ΕΔΑ πήρε το 24,42% των ψήφων και έγινε αξιωµατική
αντιπολίτευση. Με τη σύµφωνη γνώµη και της ηγεσίας του ΚΚΣΕ, εγκαταλείφθηκαν οι ηρωικές προσπάθειες για την
ανασυγκρότηση των παράνοµων Κοµµατικών Οργανώσεων και ακυρώθηκε η οργανωτική αυτοτέλεια του ΚΚΕ στο
πλαίσιο µιας ρεφορµιστικής στρατηγικής.

Στρατηγική που δεν αντιστοιχούσε στην οικονοµική και κοινωνική πραγµατικότητα

Οι συνθήκες στις οποίες πραγµατοποιήθηκε η 12η Πλατιά Ολοµέλεια, ήταν για το ΚΚΕ εξαιρετικά δύσκολες. Χιλιάδες
µέλη και στελέχη του είχαν συλληφθεί από τη στρατιωτική χούντα, που επικράτησε 10 µήνες νωρίτερα (21 Απρίλη
1967), ενώ, όπως προαναφέρθηκε, το ΚΚΕ βρισκόταν δίχως Κοµµατικές Οργανώσεις.
Το κυριότερο ήταν ότι το ΚΚΕ είχε διαµορφώσει στρατηγική που δεν αντιστοιχούσε στην οικονοµικο-κοινωνική
πραγµατικότητα. Το 8ο Συνέδριο του Κόµµατος (1961) είχε ψηφίσει Πρόγραµµα που προέβλεπε µεταβατική εξουσία
ανάµεσα στον καπιταλισµό και στο σοσιαλισµό. Το πρώτο στάδιο καθόριζε την επανάσταση στην Ελλάδα ως
αντιιµπεριαλιστική - δηµοκρατική, η οποία θα µετεξελισσόταν στην πορεία σε σοσιαλιστική (δεύτερο στάδιο).
Ταυτόχρονα, έθετε ως ακόµα πιο άµεσο πολιτικό στόχο (µίνιµουµ πρόγραµµα) το σχηµατισµό µιας πατριωτικής -
δηµοκρατικής κυβέρνησης, που θα συνέβαλλε στη συγκέντρωση δυνάµεων ώστε να πραγµατοποιηθεί το πρώτο στάδιο
της δηµοκρατικής επανάστασης. Επρόκειτο για την πολιτική της συµµαχίας των «δηµοκρατικών δυνάµεων»,
προκειµένου να φύγει από τη διακυβέρνηση η «δεξιά» (ΕΡΕ), που είχε ηγέτη τον Κωνσταντίνο Καραµανλή. Με βάση
αυτήν τη γραµµή, το ΚΚΕ είχε γίνει από το 1961 ουρά της Ενωσης Κέντρου, που είχε ηγέτη τον Γεώργιο Παπανδρέου.
Το ΚΚΕ επιδίωκε συµµαχία µε αυτό το αστικό κόµµα, καθώς θεωρούσε δυνάµεις του εκφραστές της λεγόµενης εθνικής
αστικής τάξης (πατριωτικής), την οποία διαχώριζε από την υπόλοιπη αστική τάξη, που την ονοµάτιζε ξενόδουλη. Πρέπει
να σηµειωθεί εδώ ότι η στρατηγική των σταδίων είχε την αφετηρία της στα χρόνια του Μεσοπολέµου και δεν αφορούσε
µόνο το ΚΚΕ, αλλά το διεθνές κοµµουνιστικό κίνηµα.
Επιπλέον, όταν συγκλήθηκε η 12η Ολοµέλεια, βάραινε αρνητικά το γεγονός ότι η ηγεσία του ΚΚΕ δεν είχε προβλέψει το
προετοιµαζόµενο από τους συνταγµατάρχες πραξικόπηµα και εποµένως δεν είχε προσπαθήσει να πάρει τα απαιτούµενα
µέτρα για να υπάρξει οργανωµένη λαϊκή αντίδραση στην επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας.
Η επιβολή της στρατιωτικής δικτατορίας άλλαξε µια σειρά από τα έως τότε δεδοµένα, αφού:
1) Η απουσία Κοµµατικών Οργανώσεων του ΚΚΕ διευκόλυνε τα χτυπήµατα της δικτατορίας, ενώ έκανε ακόµα πιο
δύσκολη την ανασυγκρότηση του εργατικού - λαϊκού κινήµατος.
2) Επαψε να είναι νόµιµη και η ΕΔΑ.

Γεγονός ιστορικής σηµασίας η ρήξη µε τον οπορτουνισµό

Σε αυτές τις συνθήκες, µεγάλο µέρος των στελεχών του ΚΚΕ συνειδητοποίησαν το µέγεθος του προβλήµατος που είχε
δηµιουργηθεί από τη διάλυση των Κοµµατικών Οργανώσεων. Και τάχθηκαν υπέρ της συγκρότησής τους, ερχόµενοι σε
σύγκρουση µε άλλα στελέχη, δίχως ωστόσο να βλέπουν αυτοκριτικά τις επιλογές της 6ης και της 7ης Ολοµέλειας, αλλά
και την προβληµατική στρατηγική του Κόµµατος. Ετσι, η διαπάλη στη 12η Ολοµέλεια περιστράφηκε στο θέµα των
Κοµµατικών Οργανώσεων, αφού οι διαφωνούντες αναθεωρητές δρούσαν φραξιονιστικά υπέρ της συγκρότησης
οργανώσεων της ΕΔΑ, σαµποτάροντας την κατεύθυνση της 11ης Ολοµέλειας της ΚΕ (27 - 30 Ιούνη 1967), για
συγκρότηση Κοµµατικών Οργανώσεων του ΚΚΕ. Βέβαια, ήταν ζήτηµα πολιτικού υπολογισµού το γεγονός ότι µετά τη
12η Ολοµέλεια η αναθεωρητική οµάδα, που έως τότε χρησιµοποιούσε ως όχηµα την ΕΔΑ, συγκρότησε φορέα µε
κοµµουνιστική ονοµασία. Η ΕΔΑ τούς είχε γίνει περιττή.
Το ΚΚΕ, σε ντοκουµέντα του και ως καταστάλαγµα συλλογικών διαδικασιών, έχει επανειληµµένα εκτιµήσει ότι η 12η
Πλατιά Ολοµέλεια της ΚΕ είναι ένα από τα ιστορικής σηµασίας γεγονότα στην 100χρονη διαδροµή του. Θα ήταν τελείως
διαφορετική η πορεία του (τότε διακυβευόταν ακόµα και η ύπαρξή του ως ΚΚ), αν δεν είχε επέλθει ρήξη των

3 sur 5 05/08/2020 à 18:55

Η 12η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ: Γεγονότα, συμπεράσματ... https://www.rizospastis.gr/storyPlain.do?id=9708381&action=print

κοµµουνιστικών δυνάµεων µε τον αναθεωρητισµό - οπορτουνισµό. Η 12η Ολοµέλεια διαδραµάτισε θετικό ρόλο, γιατί:
1) Εβαλε τις βάσεις για την ιστορική συνέχεια του ΚΚΕ, για την οργανωτική του αυτοτέλεια.
2) Εφερε στην πρώτη γραµµή την υπεράσπιση των αρχών του µαρξισµού - λενινισµού και του προλεταριακού
διεθνισµού.
3) Μέσω της ανασυγκρότησης των Κοµµατικών Οργανώσεων και της συγκρότησης, στη συνέχεια, της ΚΝΕ ανακόπηκε η
φθίνουσα οργανωτική πορεία του ΚΚΕ και πολλοί νέοι κοµµουνιστές εντάχθηκαν στο ΚΚΕ και συνέβαλαν στην άνοδο
του αντιστασιακού κινήµατος ενάντια στη δικτατορία των συνταγµαταρχών. Εξάλλου, µε τις Αποφάσεις της 12ης
Ολοµέλειας συµπαρατάχθηκε η µεγάλη πλειοψηφία των πολιτικών κρατουµένων και των πολιτικών προσφύγων και σε
µια πορεία η πλειοψηφία των µελών και οπαδών της ΕΔΑ.

Πολύτιµα συµπεράσµατα
Επί 50 χρόνια, η 12η Ολοµέλεια παρουσιάζεται από τις οπορτουνιστικές - σοσιαλδηµοκρατικές δυνάµεις ως κορυφαία
στιγµή της σύγκρουσης «ανανεωτικών και δογµατικών», όπου οι πρώτοι έφεραν έναν αέρα «κάθαρσης» του ΚΚΕ και
ευρύτερα του κοµµουνιστικού κινήµατος, ενώ οι δεύτεροι παρέµεναν αγκυλωµένοι σε ξεπερασµένα δόγµατα και
πρακτικές. Μάλιστα, έφτασαν να ισχυρίζονται ότι τα σοσιαλιστικά κράτη ανατράπηκαν επειδή δεν υιοθέτησαν έγκαιρα τα
«ανανεωτικά» µηνύµατα του «ΚΚΕ εσωτερικού», του Ιταλικού ΚΚ, του Γαλλικού ΚΚ, του Ισπανικού ΚΚ κ.ά., όπως του
Ντούµπτσεκ στην Τσεχοσλοβακία.
Συνακόλουθο είναι το κατηγορώ τους, ότι το ΚΚΕ ήταν «όργανο της Μόσχας», ενώ οι ίδιοι πάσχιζαν για ένα διεθνισµό
που θα διέπεται από την αρχή της µη επέµβασης κάθε ΚΚ στα εσωτερικά του άλλου. Βέβαια, ποτέ δεν εξήγησαν πόσο
συνεπείς ήταν αυτές οι διακηρύξεις µε την πρακτική τους να υπεξαιρέσουν το Αρχείο του ΚΚΕ µε τη συνδροµή της
ρουµανικής αστυνοµίας. Και φυσικά, δεν θα είχαν κανένα πρόβληµα αν το ΚΚΣΕ είχε πάρει το µέρος τους το 1968,
όπως ζητούσαν επιδιώκοντας συνάντηση µε τη σοβιετική ηγεσία. Ακόµα, δεν είχαν κανένα πρόβληµα και το 1956 (6η
Ολοµέλεια), προκειµένου να ανατραπεί το λεγόµενο «ανώµαλο εσωκοµµατικό καθεστώς» που δήθεν είχε επιβάλει στο
ΚΚΕ ο Ν. Ζαχαριάδης. Το «ανώµαλο καθεστώς» και η «προσωπολατρία» αποτέλεσαν το πρόσχηµα για τη δεξιά
οπορτουνιστική στροφή του Κόµµατος.
Η πορεία της επιρροής του λεγόµενου «ΚΚΕ εσωτερικού» ήταν φθίνουσα, αν και απολάµβανε τη συµπάθεια των
αστικών πολιτικών δυνάµεων και των τότε µέσων ενηµέρωσης, λόγω της αναθεωρητικής και αντισοβιετικής του
κατεύθυνσης. Ο αστικός Τύπος της εποχής, δίχως να παύει να τους αποκαλεί κάποιες φορές «βασιλοκοµµουνιστές»,
γενικά τους περιέβαλε µε το χαρακτηρισµό «ανανέωση», που και οι ίδιοι κατά κόρον χρησιµοποίησαν, παρότι τίποτα το
νέο δεν έφεραν. Οι απόψεις τους ήταν αναµάσηµα, µε δήθεν κοµµουνιστική φρασεολογία, των σοσιαλδηµοκρατικών
θεωριών του 19ου αιώνα. Ο «σοσιαλισµός µε δηµοκρατία και ελευθερία», που επικαλέστηκαν, είναι ουσιαστικά αποδοχή
της αστικής δηµοκρατίας, δηλαδή της καπιταλιστικής εξουσίας, εποµένως ψευδεπίγραφος, και σηµαίνει απευθείας
αποδοχή του βάρβαρου καπιταλιστικού συστήµατος, που δεν εξανθρωπίζεται. Πραγµατική ελευθερία και δηµοκρατία
υπάρχει για όλο το λαό, µόνο όταν η εργατική τάξη, σε συµµαχία µε τα λαϊκά τµήµατα των µεσαίων στρωµάτων,
κατακτήσει τη δική της εξουσία και κοινωνικοποιήσει τα µέσα παραγωγής, εφόσον δηλαδή καταργήσει την
εκµετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.
Επιβεβαιώθηκε διαχρονικά ότι οι φορείς του οπορτουνισµού, ακόµα και στην περίπτωση που εντοπίζουν υπαρκτά
προβλήµατα, δεν οδηγούνται στη διαµόρφωση πολιτικής που θα τα αντιµετωπίζει, αλλά διαµορφώνουν πολιτική που
οδηγεί στην κατεδάφιση εκείνου που υποτίθεται ότι θέλουν να βελτιώσουν (κόµµα, σοσιαλιστική εξουσία).
Οι επιλογές του «ΚΚΕ εσωτερικού», καθώς και συνολικά του «ευρωκοµµουνιστικού» ρεύµατος, σε καµία περίπτωση δεν
δικαιώνονται από τις αρνητικές εξελίξεις που ακολούθησαν την αντεπανάσταση του 1989-1991 στη Σοβιετική Ενωση και
στα άλλα κράτη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Οι δυνάµεις που εξέθρεψαν την αντεπανάσταση,
τροφοδοτήθηκαν από επιλογές που δανείζονταν συνταγές του καπιταλισµού, προκειµένου να αντιµετωπιστούν
προβλήµατα της σοσιαλιστικής οικοδόµησης.
Το επιβεβαιώνει όχι µόνο η πορεία του λεγόµενου «ΚΚΕ εσωτερικού» και των άλλων πολιτικών σχηµάτων που γέννησε
αυτό, αλλά και η πορεία του ΣΥΝ µετά το 1991. Ο ΣΥΝ, ως «αριστερή» αντιπολίτευση, στήριξε κρίσιµες επιλογές της
αστικής τάξης της Ελλάδας, π.χ. τη συµµετοχή στην ΕΕ και στο ευρώ, συνολικά τις µεταρρυθµίσεις που εξυπηρετούσαν
τις ανάγκες της κερδοφορίας του κεφαλαίου, ακόµα και τον ιµπεριαλιστικό πόλεµο κατά την επίθεση του ΝΑΤΟ στη
Γιουγκοσλαβία, τον πόλεµο στο Ιράκ κ.ά.
Η ιδεολογική χρεοκοπία του «ΚΚΕ εσωτερικού» δεν ανέκοψε την επιδίωξη να επαναληφθεί το πείραµα της ΕΔΑ, µε τη
µετατροπή του σε Ελληνική Αριστερά (ΕΑΡ) και µέσα από τη δηµιουργία του τότε ενιαίου Συνασπισµού. Αξιοποιώντας
και τις αντεπαναστατικές ανατροπές στα κράτη της σοσιαλιστικής οικοδόµησης και τη βαθιά κρίση στο διεθνές
κοµµουνιστικό κίνηµα, η ΕΑΡ, µαζί µε στελέχη του ΚΚΕ και άλλους σοσιαλδηµοκράτες, επιχείρησαν να το διαλύσουν
(1989-1991). Και αυτή η προσπάθεια απέτυχε. Μαζί µε άλλους ιστορικούς και πολιτικούς παράγοντες, η ρήξη στη 12η
Ολοµέλεια µε τον οπορτουνισµό είχε συµβάλει στην καλλιέργεια κοµµουνιστικών αντανακλαστικών (Κόµµα Νέου
Τύπου) για τη διάσωση του χαρακτήρα του Κόµµατος, την εποχή της κορύφωσης και νίκης της αντεπανάστασης.
Πιο καταφανής έγινε ο ρόλος του οπορτουνισµού, που από τη φύση του µεταλλάσσεται πολύ γρήγορα σε αστικό κόµµα
(σοσιαλδηµοκρατικό), όταν άρπαξε την ευκαιρία να σχηµατίσει κυβέρνηση στο έδαφος του καπιταλισµού. Ο σηµερινός
ΣΥΡΙΖΑ, που έχει αντιγράψει το ΠΑΣΟΚ ακόµα και στην εξαγορά συνειδήσεων και έχει γοητευθεί από την ΕΕ, το ΝΑΤΟ,
τις ΗΠΑ και τις βάσεις τους, µπορεί να µην είναι ακριβώς «εικόνα και οµοίωση» των οπορτουνιστών του 1968,
οπωσδήποτε όµως είναι η ακόµα δεξιότερη φυσική εξέλιξη των ιδεολογικών και πολιτικών επιλογών τους.
Εξάλλου, αυτή είναι η πορεία και όσων ΚΚ απέβαλαν τις κοµµουνιστικές αρχές και αξίες. Η µεγαλύτερη υπηρεσία τους
στο καπιταλιστικό σύστηµα (βλέπε π.χ. Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία) είναι ότι τσάκισαν µεγάλα εργατικά κινήµατα,
οδηγώντας τα στο συµβιβασµό µε το κεφάλαιο και στην ενσωµάτωση, προκειµένου να υλοποιηθεί η στρατηγική του
ιµπεριαλισµού.

4 sur 5 05/08/2020 à 18:55

Η 12η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ: Γεγονότα, συμπεράσματ... https://www.rizospastis.gr/storyPlain.do?id=9708381&action=print

Του
Μάκη ΜΑΪΛΗ*
* Ο Μ. Μαΐλης είναι µέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνος του Τµήµατος Ιστορίας της

Copyright © 1997-2020 ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ Σελίδα 22

5 sur 5 05/08/2020 à 18:55