MỤC LỤC

PHẦN 1: GẠC MA - KHÚC TRÁNG CA BẤT TỬ

1. Trận chiến Gạc Ma 1988, một thiên sử anh hùng ...................................... 01

2. Con đường dẫn đến sự kiện đảo Gạc Ma ...................................................... 07
3. Toàn cảnh sự kiện trận chiến Gạc Ma, tháng 3 - 1988 .................................. 11
4. Trận chiến Gạc Ma và chiến công lịch sử của tàu HQ-505........................... 15
5. Trường sa 1988: Những mệnh lệnh lạ lùng của Đô đốc Giáp Văn Cương ... 18
6. Đại tướng Lê Đức Anh và lời thề thiêng liêng ở Trường Sa ......................... 21
7. Lời thề của Đại tướng ở Trường Sa năm 1988 qua con mắt tướng Lâm ...... 23
8. Người anh hùng “lập lá chắn sống” cùng đồng đội ....................................... 27
9. Trường Sa 1988: “Không có mệnh lệnh nào là không được nổ súng ........... 31
10. Những con tàu tham gia hải chiến Trường Sa giờ ở đâu? ........................... 33
11. Phản ứng của Việt Nam trước việc TQ gây ra sự kiện Gạc Ma 1988 ......... 37
12. Đảo Đá Nam: Chiến dịch bảo vệ chủ quyền sau trận Gạc Ma .................... 40
13. Gạc Ma trong âm mưu đen tối của Trung Quốc .......................................... 42
14. Trường Sa 1988: Lính TQ thú nhận được lệnh "giết sạch" bộ đội VN ....... 45
15. Hải chiến Trường Sa 1988: "Lính Trung Quốc quá dã man!" .................... 51
16. Trường Sa 1988: TQ xâm lược, đâu có anh hùng gì mà khoe khoang! ...... 56
17. Hải chiến Trường Sa 1988: Những tàu chiến mang dã tâm Trung Quốc.... 58
 PHẦN 2: GẠC MA MÃI TRONG TIM NGƯỜI DÂN VIỆT NAM

18. Đặt viên đá đầu tiên xây Khu Tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma: Không lãng
quên một trang bi tráng ...................................................................................... 63
19. Xúc động lễ đặt đá Khu Tưởng niệm Gạc Ma............................................. 66
20. Gạc Ma bất tử! ............................................................................................. 68
21. Lời nhắc nhớ từ Đài Tưởng niệm Gạc Ma ................................................ 70
22. Khu Tưởng niệm Gạc Ma - Tượng đài của lòng yêu nước và ý chí bảo vệ
vững chắc chủ quyền ......................................................................................... 72
23. Người đếm sóng, tìm sao đưa tàu đến Gạc Ma, Cô Lin cứu hộ .................. 75
24. Không quên Gạc Ma bi tráng....................................................................... 78
25. Nghĩa tình đồng đội Gạc Ma ....................................................................... 80
26. Tượng đài của lòng dân ............................................................................... 82
27. Khắc khoải Gạc Ma... .................................................................................. 85
28. Mẹ vẫn ngóng con về từ biển ...................................................................... 86
29. Thắp lửa yêu nước từ Bà mẹ Gạc Ma .......................................................... 88
30. Đảo Cô Lin: Vững vàng giữa Trường Sa nắng gió ..................................... 90
31. Những người lính Gạc Ma bây giờ .............................................................. 93
32. Mong một lần ra Trường Sa để được gần nơi con yên nghỉ........................ 96
33. Gạc Ma - Mãi trong tim mỗi người dân đất Việt......................................... 99
34. Chuyện đời quay quắt của một người vợ liệt sĩ Gạc Ma ........................... 103
35. Gạc Ma - Khắc khoải một nỗi đau ............................................................. 106
36. HQ 604 - Nỗi khắc khoải Gạc Ma... ......................................................... 109
37. Hoạt động tưởng nhớ, tri ân các liệt sỹ Gạc Ma: Lá thư bộ trưởng và tin
nhắn người dân………………………………………………………………113
 Lời nói đầu
Ngày 14/3/1988, Trung Quốc đã dùng vũ lực đánh chiếm đảo Gạc Ma thuộc chủ
quyền của Việt Nam. Lực lượng Hải quân Việt Nam đã anh dũng chiến đấu bảo vệ chủ
quyền, toàn vẹn lãnh thổ và máu của những người chiến sỹ đã đổ xuống. Cuộc chiến
không cân sức khi các chiến sĩ hải quân Việt Nam chỉ có 3 tàu vận tải vận chuyển lực
lượng công binh, nguyên vật liệu ra xây dựng các công trình phục vụ đời sống của
quân, dân Việt Nam đang làm nhiệm vụ trên quần đảo với lực lượng Trung Quốc hùng
mạnh gồm 6 tàu chiến được trang bị nhiều vũ khí hạng nặng. Ngày 14/3/1988, đã trở
thành một phần của lịch sử khi gắn liền với “Vòng tròn bất tử” cùng sự hy sinh của 64
chiến sỹ ở đảo Gạc Ma và những người lính đã ngã xuống để giữ bình yên cho Tổ Quốc.
Để tri ân các chiến sỹ đã hy sinh cho sự nghiệp bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của
Tổ quốc trên biển Đông và nhằm tiếp tục góp phần giáo dục tinh thần yêu nước cho các
thế hệ sau, Tổng Liên đoàn Lao Động Việt Nam quyết định xây dựng Khu tưởng niệm
chiến sĩ Gạc Ma. Ngày 13/03/2015, tại bán đảo Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa, Lễ đặt viên
đá đầu tiên xây dựng Khu tưởng niệm được tiến hành trong bầu không khí trang trọng.
Khu tưởng niệm không chỉ nhằm tri ân các anh hùng liệt sĩ đã cống hiến trọn đời mình
vì sự nghiệp bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc trên biển Đông mà còn góp
phần giáo dục tinh thần yêu nước, ý thức bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ cho các
thế hệ tiếp sau.
Chúng ta, những người con đất Việt, không bao giờ và không khi nào được lãng
quên những chiến sỹ đã ngã xuống vì độc lập, tự do của Tổ quốc nói chung và những
chiến sỹ đã ngã xuống ở đảo Gạc Ma nói riêng. Và sự kiện ngày 14/3/1988 tại Gạc Ma
là một dấu mốc không phai mờ trong lịch sử đấu tranh bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ trên
Biển Đông của dân tộc ta.
Tập tài liệu chuyên đề “Gạc Ma - Trang sử bi hùng” muốn gửi đến bạn đọc sự kiện
lịch sử đã xẩy ra cách đây gần 30 năm nhưng vẫn tươi nguyên như ngày hôm qua.
Nội dung chuyên đề chia làm 2 phần:
- Phần 1: Gạc Ma - Khúc tráng ca bất tử
- Phần 2: Gạc Ma mãi trong tim người dân Việt Nam.
Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc!
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng

Trận chiến Gạc Ma 1988, một thiên sử anh hùng

Mỗi năm, cứ đến ngày 14/3, cả nước lại tổ chức tưởng niệm các anh, những người
lính đã hy sinh xương máu của mình trong trận hải chiến bảo vệ đảo Gạc Ma năm 1988.
BDN xin giới thiệu bài viết do báo quốc nội Infonet thực hiện về trận chiến Gạc Ma
năm 1988.
Lực lượng không cân sức, 3 tàu vận Thời điểm trước đó, CHND Trung
tải làm nhiệm vụ vận chuyển lực lượng Hoa chưa từng chiếm đóng được vị trí
công binh và nguyên vật liệu ra xây dựng nào trên quần đảo Trường Sa của Việt
các công trình nhằm phục vụ cho đời Nam (trừ Đài Loan đã chiếm đóng trái
sống của quân, dân Việt Nam đang làm phép đảo Ba Bình từ năm 1956), trong
nhiệm vụ trên quần đảo Trường Sa theo khi hầu hết các đảo nổi chủ yếu của
kế hoạch thường niên đã đấu chọi với lực quần đảo Trường Sa đều đã do các lực
lượng Trung Quốc hùng mạnh với trên 6 lượng Việt Nam đóng giữ, bảo vệ với tư
tàu chiến được trang vị nhiều vũ khí hạng cách những chủ nhân thật sự, ngoài ra
nặng. 64 chiến sĩ Hải quân Việt Nam đã còn có sự chiếm đóng của Philippinnes,
hy sinh, 11 người bị thương, nhưng vẫn Malaysia trên một số đảo ở phía Đông
bảo vệ được Cô Lin và Len Đao... và Nam của quần đảo này.
Hành động của Trung Quốc trước Việt Nam đã tiếp quản các đảo nổi
trận chiến Trường Sa trong chiến dịch Hồ Chí Minh và tiếp
Sự kiện ngày 14/3/1988, cùng với sự tục thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà
kiện ngày 19/01/1974, là những dấu mốc nước đối với các đảo nổi, còn các đảo
lịch sử quan trọng trong quá trình dân tộc chìm, bãi cạn, bãi đá phụ thuộc, lúc đó
Việt Nam, Nhà nước Việt Nam qua các Việt Nam chỉ tiến hành bảo vệ, quản lý
thời kỳ đã chiến đấu bảo vệ sự toàn vẹn bằng biện pháp quan sát, tuần tra định
lãnh thổ của mình trong Biển Đông, là kỳ mà chưa có điều kiện xây dựng các
dấu ấn không bao giờ phai mờ trong tâm công trình như hiện nay.
khảm của mỗi con dân đất Việt. Đây là sự
kiện cần được quan tâm nghiên cứu đầy
đủ và phải rút ra được những bài học quý
giá nhằm phục vụ cho sự nghiệp đấu
tranh bảo vệ chủ quyền thiêng liêng của
đất nước hiện tại và tương lai.
Thực ra, thời điểm ngày 14/3 chỉ là
đỉnh điểm của cả một chiến dịch theo kịch
bản đã được Trung Quốc tính toán, triển
khai nhằm thực hiện quyết tâm đặt được
chân lên khu vực quần đảo Trường Sa.
~1~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Hơn nữa, ngay cả việc tuần tra kiểm
soát đó trong điều kiện lúc bấy giờ cũng
không phải lúc nào cũng thực hiện
được… Đây là một tình thế mà Trung
Quốc đã lợi dụng triển khai chiến dịch
đánh chiếm các đảo chìm, các bãi đá…
nhằm biến các bãi cạn này thành các căn
cứ quân sự, các điểm đóng quân, để “đặt
được chân” vào khu vực Trường Sa của
Việt Nam. Trung Quốc đã triển khai chiến
dịch “đặt chân” này ngay từ đầu năm
1988, đồng thời với một loạt các động
thái trên phương diện thông tin tuyên
truyền, ngoại giao, pháp lý… diễn ra
trước, trong và sau chiến dịch này nhằm
biện minh cho hành động xâm chiếm
bằng vũ lực của họ… Cụ thể là: ngày
31/1/1988, họ đã chiếm đá Chữ Thập,
ngày 18/2, chiếm đá Châu Viên, ngày
26/2/1988, chiếm đá Gaven, ngày 28/2,
chiếm đá Huy gơ, ngày 23/3 chiếm đá
Xu bi…
Việt Nam xây dựng, bảo vệ chủ
quyền hòa bình
Trước tình hình đó, trong tình thế hết cậy, trong chiến dịch này, Trung Quốc
sức khó khăn về nhiều mặt, Việt Nam vẫn
cố gắng tìm mọi cách xây dựng, củng cố
các khu vực, các vị trí của quần đảo
Trường Sa mà Việt Nam đang quản lý,
bằng việc đưa tàu vận tải chở vật liệu
xây dựng ra các đảo chìm, bãi đá theo
một kế hoạch mang tên CQ-88:
Ngày 26/1, xây dựng đá Tiên Nữ.
Ngày 5/2 xây dựng Đá Lát.
Ngày 6/2, xây dựng Đá Lớn.
Ngày 18/2, xây dựng Đá Đông.
Ngày 27/2, xây dựng Tốc Tan.
Ngày 2/3, cắm chốt Núi Le...
~2~
Công binh Hải quân Việt Nam đang
thực hiện nhiệm vụ xây dựng củng cố
các cơ sở nhằm phục vụ công tác bảo
vệ, quản lý, khai thác khu vực quần đảo
Trường Sa một cách hòa bình. Trung
Quốc đã bất chấp luật pháp quốc tế, nổ
súng vào những người lính công binh
xây dựng không được trang bị chiến
đấu... Khi buộc phải nổ súng để tự vệ,
các chiến sĩ công binh, bằng sức mạnh
của lòng yêu nước, không tiếc máu
xương, họ đã chiến đấu đến hơi thở cuối
cùng để bảo vệ mảnh đất thiêng của cha
ông để lại, giữ vững ngọn cờ vẻ vang
của Tổ quốc luôn hiên ngang tung bay
giữa trùng khơi sóng gió… (Tiến sĩ Trần
Công Trục, Nguyên Trưởng Ban Biên giới
Chính phủ).
Về phía Trung Quốc, không chỉ dừng
lại ở những vị trí chiếm đóng bất hợp pháp
nói trên, họ còn tiếp tục tổ chức chiếm
thêm 3 đá Cô Lin, Len Đao và Gạc Ma,
gây ra sự kiện 14 tháng 3 đẫm máu.
Theo các nguồn thông tin đáng tin
đã huy động một liên đội tàu chiến gồm
9 đến 12 tàu chiến. Trong đó có 1 tàu
khu trục tên lửa, 7 tàu hộ vệ tên lửa, 2
tàu hộ vệ pháo, 2 tàu đổ bộ, 3 tàu vận tải
hỗ trợ. Ngoài ra, có tàu đo đạc, tàu kéo...
và một Pông - Tông lớn.
Trong khi đó, Việt Nam chỉ có 3 tàu
vận tải, chủ yếu lực lượng Công binh Hải
quân ra làm nhiệm vụ xây dựng đảo, đá
với 2 phân đội công binh gồm 70
người và 4 tổ chiến đấu. Các tàu vận
tải của Việt Nam gồm HQ - 604, HQ -
505, HQ - 605, đều là những tàu không
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
trang bị vũ khí, ngoại trừ những khẩu AK
của các chiến sỹ công binh để tự vệ khi
cần thiết.
Từ thực trạng nói trên chúng ta
thấy rõ một bên là Trung Quốc đã tổ
chức một chiến dịch quân sự nhằm tiến
hành xâm chiếm lãnh thổ thuộc chủ
quyền của Việt Nam; trong khi đó, Việt
Nam hoàn toàn không có ý định sử dụng
lực lượng quân sự để tiến hành hải
chiến theo quy luật chiến tranh thông
thường mà chỉ sử dụng 3 con tàu vận
tải làm nhiệm vụ chi viện cho các đảo
thuộc quyền quản lý của mình. Khi
buộc phải nổ súng để tự vệ, các chiến
sĩ công binh, bằng sức mạnh của lòng
yêu nước, không tiếc máu xương, họ
đã chiến đấu đến hơi thở cuối cùng để
bảo vệ mảnh đất thiêng của cha ông để
lại, giữ vững ngọn cờ vẻ vang của Tổ
quốc luôn hiên ngang tung bay giữa
trùng khơi sóng gió…
Thiên sử anh hùng
Theo các tài liệu, trận chiến Trường Sa
năm 1988 được ghi lại khá đầy đủ, chi tiết.
Tại khu vực đá Gạc Ma, sáng ngày
14/3, từ tàu HQ-604 đang thả neo tại
Gạc Ma làm nhiệm vụ xây dựng, Trần
Đức Thông, Lữ đoàn phó Lữ đoàn 146,
phát hiện thấy bốn chiếc tàu lớn của
Trung Quốc đang tiến lại gần. Tổ 3 người
gồm thiếu uý Trần Văn Phương và hai
chiến sĩ Nguyễn Văn Tư, Nguyễn Văn
Lanh được cử lên đá bảo vệ lá cờ Việt
Nam đang tung bay trên đá Gạc Ma.
Phía Trung Quốc cử hai xuồng chở
tám lính có vũ khí lao thẳng về phía đá.
Chỉ huy Trần Đức Thông ra lệnh cho
~3~
các thủy thủ từ tàu 604 tiến về bảo vệ để
hình thành tuyến phòng thủ, không cho
đối phương tiến lên.
Khoảng 6h sáng, Hải quân Trung
Quốc thả ba thuyền nhôm và bốn mươi
quân đổ bộ lên đá giật cờ Việt Nam. Hạ
sĩ Nguyễn Văn Lanh bị lê đâm và bắn bị
thương. Thiếu úy Trần Văn Phương bị
bắn tử thương.
Lúc 7 giờ 30 phút, Trung Quốc dùng
hai chiến hạm bắn pháo 100mm vào tàu
HQ-604, làm tàu bị hỏng nặng. Hải quân
Trung Quốc cho quân xông về phía tàu
Việt Nam. Thuyền trưởng Vũ Phi Trừ chỉ
huy đánh trả quyết liệt, buộc đối phương
phải nhảy xuống biển bơi trở về tàu.
Hải quân Việt Nam vừa chiến đấu,
vừa tổ chức băng bó, cứu chữa thương
binh và hỗ trợ các chiến sĩ bảo vệ cờ.
Trung Quốc tiếp tục nã pháo, tàu 604
của Việt Nam bị thủng nhiều lỗ và chìm
dần xuống biển. Vũ Phi Trừ - thuyền
trưởng, Trần Đức Thông - Lữ đoàn phó
Lữ đoàn 146, cùng một số thủy thủ trên
tàu đã hy sinh cùng tàu 604 ở khu vực
đá Gạc Ma.
Tại đá Cô Lin, 6h, tàu HQ-505 của
Việt Nam đã cắm hai lá cờ trên đá. Khi
Đá Cô Lin vẫn sừng sững sau trận chiến
Trường Sa năm 1988
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
thấy tàu 604 của Việt Nam bị chìm, thuyền Sa, do một bạn trẻ yêu nước đưa lên
trưởng tàu HQ-505, Vũ Huy Lễ ra lệnh mạng từ năm 2009. Video thu hút hàng
nhổ neo cho tàu ủi bãi. Phát hiện tàu triệu lượt người xem, khi xem video này
HQ-505 đang lên bãi, 2 tàu của Trung nhiều người xúc động không cầm được
Quốc quay sang tiến công tàu 505. Khi nước mắt.
tàu HQ-505 trườn lên được hai phần ba Khoảng một tháng sau trận hải chiến
thân tàu lên đá thì bốc cháy. tại Gạc Ma, Hải quân Việt Nam đưa ba
8h15, thủy thủ tàu HQ-505 vừa triển mươi lăm công binh và bảy thủy binh
khai lực lượng dập lửa cứu tàu, bảo vệ đá, cùng vật liệu xây dựng bí mật đổ bộ
và đưa xuồng đến cứu thủy thủ tàu 604 bị trong đêm lên đá Len Đao xây nhà
chìm ở phía bãi Gạc Ma ngay gần đó. đánh dấu chủ quyền. Lặp lại kịch bản
Hành động dũng cảm ủi bãi của Gạc Ma, trong ngày Trung Quốc đưa bảy
thuyền trưởng Vũ Huy Lễ và đồng đội tàu chiến và nhiều xuồng nhỏ bao vây uy
đã giữ được đá Cô Lin. hiếp số quân Việt Nam trên đá.
Tại đá Len Đao, 8 giờ 20 phút ngày Tuy nhiên lần này Việt Nam cho
14 tháng 3, Hải quân Trung Quốc bắn bảy máy bay chiến đấu từ đất liền bay
mãnh liệt vào tàu HQ-605 của Hải quân ra phía đá hỗ trợ nên số tàu chiến của
Việt Nam. Tàu 605 bị bốc cháy và chìm Trung Quốc tản ra, đụng độ không nổ
lúc 6 giờ ngày 15 tháng 3. ra, phía Việt Nam giữ được đá và hoàn
Thượng uý Nguyễn Văn Chương thành việc xây dựng nhà trên đá. Như
và trung uý Nguyễn Sĩ Minh tổ chức vậy là Quân Đội nhân dân Việt Nam đã
đưa thương binh và chiến sĩ về tàu 505 bảo vệ thành công Cô Lin và Len Đao
(sau khi bị bắn cháy nằm trên đá Cô trước âm mưu xâm chiếm lãnh thổ
Lin). Thi hài các chiến sĩ Trần Văn Phương, bằng vũ lực của Trung Quốc.
Nguyễn Văn Tư, cùng các thương binh Trận chiến này, 64 chiến sĩ đã hy
nặng được đặt trên xuồng. Số người còn sinh, 11 chiến sĩ bị thương. Máu và thân
sức một tay bám thành xuồng một tay làm xác các anh đã hòa cùng sóng biển nhưng
mái chèo đưa xuồng về đến đá Cô Lin. tấm gương dũng cảm, mưu trí bảo vệ chủ
Nhiều cứ liệu lịch sử, nhiều bài báo quyền Tổ quốc của các anh sẽ mãi là
nhắc đến sự kiện này. Trong đó, có đoạn những thiên sử anh hùng, bất diệt.
video đầy xúc động về trận chiến Trường
Xin một lần nữa vinh danh các anh, 64 liệt sĩ đã hy sinh ngày 14-3-1988 trong
trận chiến bảo vệ quần đảo Trường Sa:
1 - Vũ Phi Trừ, quê Quảng Khê, Quảng Xương, Thanh Hóa.
2 - Nguyễn Văn Thắng, quê Thái Hưng, Thái Thụy, Thái Bình.
3 - Phạm Gia Thiều, quê Hưng Đạo, Trung Đồng, Nam Ninh, Hà Nam Ninh (nay
là tỉnh Hà Nam).
4 - Lê Đức Hoàng, quê Nam Yên, Hải Yên, Tĩnh Gia, Thanh Hóa.

~4~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
5 - Trần Văn Minh, quê Đại Tân, Quỳnh Long, Quỳnh Lưu, Nghệ Tĩnh (nay là
tỉnh Nghệ An).
6 - Đoàn Đắc Hoạch, quê 163 Trần Nguyên Hãn, quận Lê Chân, Hải Phòng.
7 - Tạ Trần Văn Chức, quê Canh Tân, Hưng Hà, Thái Bình.
8 - Hán Văn Khoa, quê Văn Lương, Tam Thanh, Vĩnh Phú (nay là tỉnh Phú Thọ).
9 - Trần Văn Phong, quê Hải Tây, Hải Hậu, Hà Nam Ninh (Nam Định).
10 - Nguyễn Văn Hải, quê Chính Mỹ, Thủy Nguyên, Hải Phòng.
11 - Nguyễn Tất Nam, quê Thường Sơn, Đô Lương, Nghệ Tĩnh.
12 - Trần Đức Bảy, quê Phương Phượng, Lê Hòa, Kim Bảng, Hà Nam Ninh (nay
là tỉnh Hà Nam).
13 - Đỗ Việt Thắng, quê Thiệu Tân, Đông Sơn, Thanh Hóa.
14 - Nguyễn Văn Thủy, quê Phú Linh, Phương Đình, Nam Ninh, Hà Nam Ninh
(nay là Hà Nam).
15 - Phạm Hữu Đoan, quê Thái Phúc, Thái Thụy, Thái Bình.
16 - Bùi Duy Hiền, quê Diêm Điền, Thái Thụy, Thái Bình.
17 - Nguyễn Bá Cường, quê Thanh Quýt, Điện Thắng, Điện Bàn, Quảng Nam -
Đà Nẵng (nay là tỉnh Quảng Nam).
18 - Kiều Văn Lập, quê Phù Long, Long Xuyên, Phúc Thọ, Hà Nội.
19 - Lê Đình Thơ, quê Hoằng Minh, Hoằng Hóa, Thanh Hóa.
20 - Cao Xuân Minh, quê Hoằng Quang, Hoằng Hóa, Thanh Hóa.
21 - Nguyễn Mậu Phong, quê Duy Ninh, Lệ Ninh, Bình Trị Thiên (nay là
Quảng Bình).
22 - Trần Văn Phương, quê Quảng Phúc, Quảng Trạch, Bình Trị Thiên
(Quảng Bình).
23 - Đinh Ngọc Doanh, quê Ninh Khang, Hoa Lư, Hà Nam Ninh (Ninh Bình).
24 - Hồ Công Đệ, quê Hải Thượng, Tĩnh Gia, Thanh Hóa.
25 - Đậu Xuân Tư, quê Nghi Yên, Nghi Lộc, Nghệ Tĩnh (Nghệ An).
26 - Bùi Bá Kiên, quê Văn Phong, Cát Hải, Hải Phòng.
27 - Đào Kim Cương, quê Vương Lộc, Can Lộc, Nghệ Tĩnh (Hà Tĩnh).
28 - Phan Tấn Dư, quê Hòa Phong, Tuy Hòa, Phú Khánh (Phú Yên).
29 - Nguyễn Văn Phương, quê Mê Linh, Đông Hưng, Thái Bình.
30 - Võ Đình Tuấn, quê Ninh Ích, Ninh Hòa, Phú Khánh (Khánh Hòa).
31 - Nguyễn Văn Thành, quê Hương Điền, Hương Khê, Nghệ Tĩnh (Hà Tĩnh).
32 - Phan Huy Sơn, quê Diễn Nguyên, Diễn Châu, Nghệ Tĩnh (Nghệ An).
33 - Lê Bá Giang, quê Hưng Dũng, thành phố Vinh, Nghệ Tĩnh (Nghệ An).
34 - Nguyễn Thắng Hải, quê Sơn Kim, Hương Sơn, Nghệ Tĩnh (Hà Tĩnh).
35 - Phan Văn Dương, quê Nam Kim, Nam Đàn, Nghệ Tĩnh (Nghệ An).
36 - Hồ Văn Nuôi, quê Nghi Tiến, Nghi Lộc, Nghệ Tĩnh (Nghệ An).
~5~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
37 - Vũ Đình Lương, quê Trung Thành, Yên Thành, Nghệ Tĩnh.
38 - Trương Văn Thinh, quê Bình Kiên, Tuy Hòa, Phú Khánh (Phú Yên).
39 - Trần Đức Thông, quê Minh Hòa, Hưng Hà, Thái Bình.
40 - Trần Văn Phong, quê Minh Tâm, Kiến Xương, Thái Bình.
41 - Trần Quốc Trị, quê Đông Thạch, Bố Trạch, Bình Trị Thiên (Quảng Bình)
43 - Lê Thế, quê tổ 29, An Trung Tây, Quảng Nam - Đà Nẵng (Thành phố
Đà Nẵng).
44 - Trần Đức Hóa, quê Trường Sơn, Lệ Ninh, Bình Trị Thiên (Quảng Bình).
45 - Phan Văn Thiềng, quê Đông Trạch, Bố Trạch, Bình Trị Thiên (Quảng Bình).
46 - Tống Sĩ Bái, quê phường 1, Đông Hà, Bình Trị Thiên (Quảng Trị).
47 - Hoàng Ánh Đông, quê phường 2, Đông Hà, Bình Trị Thiên (Quảng Trị).
48 - Trương Minh Phương, quê Quảng Sơn, Quảng Trạch, Bình Trị Thiên
(Quảng Bình).
49 - Nguyễn Minh Tâm, quê Dân Chủ, Hưng Hà, Thái Bình.
50 - Trần Mạnh Viết, quê tổ 36, Bình Hiên, thành phố Đà Nẵng, Quảng Nam -
Đà Nẵng (Thành phố Đà Nẵng).
51 - Hoàng Văn Túy, quê Hải Ninh, Lệ Ninh, Bình Trị Thiên (Quảng Bình).
52 - Võ Minh Đức, quê Liên Thủy, Lệ Ninh, Bình Trị Thiên (Quảng Bình).
53 - Võ Văn Tứ, quê Trường Sơn, Lệ Ninh, Bình Trị Thiên (Quảng Bình).
54 - Trương Văn Hướng, quê Hải Ninh, Lệ Ninh, Bình Trị Thiên (Quảng Bình).
55 - Nguyễn Tiến Doãn, quê Ngư Thủy, Lệ Ninh, Bình Trị Thiên (Quảng Bình).
56 - Phạm Hữu Tý, quê Phong Thủy, Lệ Ninh, Bình Trị Thiên (Quảng Bình).
57 - Nguyễn Hữu Lộc, quê tổ 22, Hòa Cường, Đà Nẵng, Quảng Nam - Đà Nẵng
(Thành phố Đà Nẵng).
58 - Trương Quốc Hùng, quê tổ 5, Hòa Cường, Đà Nẵng, Quảng Nam - Đà Nẵng
(Thành phố Đà Nẵng).
59 - Nguyễn Phú Đoàn, quê tổ 47, Hòa Cường, Đà Nẵng, Quảng Nam - Đà Nẵng
(Thành phố Đà Nẵng).
60 - Nguyễn Trung Kiên, quê Nam Tiến, Nam Ninh, Hà Nam Ninh (Nam Định).
61 - Phạm Văn Lợi, quê Quảng Thủy, Quảng Trạch, Bình Trị Thiên (Quảng Bình).
62 - Trần Văn Quyết, quê Quảng Thủy, Quảng Trạch, Bình Trị Thiên (Q. Bình).
63 - Phạm Văn Sửu, quê tổ 7, Hòa Cường, Đà Nẵng, Quảng Nam - Đà Nẵng
(Thành phố Đà Nẵng).
64 - Trần Tài, quê tổ 12, Hòa Cường, Đà Nẵng, Quảng Nam - Đà Nẵng (Thành phố
Đà Nẵng).
http://www.biendong.net
Trang điện tử Biển đông

~6~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Con đường dẫn đến sự kiện
đảo Gạc Ma
S o với trận hải chiến Hoàng Sa, thì
trận cưỡng đoạt Trường Sa năm
1988 được chuẩn bị và toan tính kỹ hơn,
Trung Quốc chọn đúng thời điểm tình hình
Việt Nam đang gặp khó khăn.
Rắp tâm của Trung Quốc
Ngày 30/4/1975, chính quyền Việt Nam
Cộng Hòa sụp đổ, đất nước Việt Nam liền
một mối, bước vào giai đoạn tái thiết, tổ
chức thống nhất hai miền Nam - Bắc.
Dù bộn bề với bao việc phải làm sau
chiến tranh, vấn đề bảo vệ chủ quyền với
Hoàng Sa vẫn được đặt lên hàng đầu và
được quan tâm đặc biệt.
Ngày 9/9/1975, tại Hội nghị Khí tượng
Á châu ở Colombo, đại diện Chính phủ Cách
mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt
Nam yêu cầu giữ nguyên đăng ký vào hệ
thống SYNOP của OMM đài khí tượng của
Việt Nam đặt tại quần đảo Hoàng Sa dưới
danh số 48860.
Ngày 24/9/1975, tại cuộc gặp gỡ phái
đoàn của Đảng và Nhà nước Việt Nam do
Tổng bí thư Lê Duẩn dẫn đầu, ông Đặng
Tiểu Bình lúc này là phó chủ tịch Đảng
Cộng sản kiêm phó thủ tướng Trung Quốc
thừa nhận giữa hai nước còn tồn tại vấn đề
Tây Sa và Nam Sa (Hoàng Sa và Trường Sa).
Đặng Tiểu Bình hứa hẹn: “Vấn đề sẽ
được đưa ra giải quyết trong tương lai”. Ngày
10/11/1975, Bộ ngoại giao Việt Nam Dân chủ
Cộng hòa gửi đến Bộ Ngoại giao Trung
~7~
Quốc công hàm nhắc lại tuyên bố ngày
24/9 của Đặng Tiểu Bình và đề nghị ngưng
tuyên truyền liên quan đến tranh chấp về
các quần đảo nhằm tạo không khí thuận lợi
cho việc thương thảo.
Tuy nhiên trong công hàm trả lời ngày
24/12/1975, Bộ ngoại giao Trung Quốc bác
bỏ đề nghị này.
Ngày 3/12/1975, Đại sứ Việt Nam Dân
chủ Cộng hòa tại Bắc Kinh khẳng định với
Bộ trưởng Bộ ngoại giao Trung Quốc chủ
quyền của Việt Nam trên hai quần đảo
Hoàng Sa và Trường Sa.
Ngày 5/6/1976, người phát ngôn Bộ
Ngoại giao Cách mạng lâm thời Cộng hòa
miền Nam Việt Nam tuyên bố Việt Nam sẽ
giành quyền bảo vệ hai quần đảo Hoàng Sa
và Trường Sa.
Ngày 2/7/1976, sau cuộc tổng tuyển cử
thống nhất đất nước, nhà nước Cộng hòa Xã
hội chủ nghĩa Việt Nam chính thức ra đời.
Ngày 12/5/1977, nhà nước Cộng hòa
Tàu vận tải của VN bị pháo TQ bắn dữ dội và
chìm sau đó
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam công bố Tuyên
ngôn về vùng biển và thềm lục địa của Việt
Nam, trong đó nhấn mạnh đến chủ quyền
trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Ngày 7/10/1977, Việt Nam và Trung
Quốc có cuộc họp đàm phán về biên giới.
Trưởng đoàn Việt Nam Phan Hiền đề nghị
đăng ký thảo luận về quần đảo Hoàng Sa
đang bị Trung Quốc chiếm giữ từ năm 1974,
trưởng đoàn đàm phán Trung Quốc Hàn
Niệm Long từ chối.
Tháng 9 và tháng 10 năm 1978, Thủ
tướng Phạm Văn Đồng lần lượt đi thăm hai
nước Philipines và Malaysia, ký thỏa thuận
với Tổng thống và Thủ tướng hai nước để
giải quyết các tranh chấp trên biển Đông
bằng biện pháp hòa bình. Giai đoạn này
quan hệ giữa hai nước ngày càng trở nên
căng thẳng. Trung Quốc từ chỗ thừa nhận
Hoàng Sa là “vấn đề tranh chấp” sang hẳn
luận điểm “Hoàng Sa là của Trung Quốc,
không cần tranh cãi”.
Ngày 17/2/1979, quân Trung Quốc đưa
600.000 quân tấn công vào 6 tỉnh biên giới
phía Bắc Việt Nam. Sau hai tuần bị thiệt
hại nặng nề, Trung Quốc rút quân.
Ngày 15/3/1979, Bộ Ngoại giao Việt
Nam công bố Sách trắng về biên giới Việt
– Trung, trong đó bao gồm hai quần đảo
Hoàng Sa và Trường Sa.
Ngày 3/7/1979, cơ quan hàng không dân
dụng Trung Quốc thiết lập 4 vùng nguy hiểm
trong không phận Tây Sa (tức Hoàng Sa)
với ý đồ buộc quốc tế phải thừa nhận chủ
quyền của Trung Quốc tại Hoàng Sa.
~8~
Ngày 7/8/1979, Bộ Ngoại giao Việt Nam
tuyên bố bác bỏ hoàn toàn ý đồ xuyên tạc của
Trung Quốc.
Ngày 8/9/1979, Bộ Ngoại giao Việt Nam
công bố tài liệu xác minh chủ quyền của
Việt Nam trên hai quần đảo Hoàng Sa và
Trường Sa.
Ngày 25/3/1980, Bộ Ngoại giao Việt
Nam khẳng định chủ quyền của Việt Nam
trên đảo An Bang cũng như quần đảo
Trường Sa.
Ngày 4/2/1982, chính phủ Việt Nam
thành lập huyện Hoàng Sa thuộc tỉnh Quảng
Nam - Đà Nẵng.
Ngày 9/12/1982, chính phủ Việt Nam
lập huyện Trường Sa. Đến ngày 28 tháng
12 năm 1982, chính phủ Việt Nam quyết
định huyện Trường Sa được nhập vào tỉnh
Phú Khánh.
Năm 1984, Bộ Ngoại giao Việt Nam
phản đối Trung Quốc tuyên bố thành lập
vùng hành chính tỉnh Hải Nam bao gồm
Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Nam.
Từ ngày 16/5 đến 6/6/1987, hải quân
Những chiến sĩ hải quân đã tham gia bảo vệ
đảo Trường Sa năm 1988
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Trung Quốc thao diễn trong vùng tây Thái
Bình Dương và Nam biển Đông, gần quần
đảo Trường Sa.
Ngày 10/11/1987, hải quân Trung Quốc
đổ bộ lên chiếm đảo Louisa trên quần đảo
Trường Sa…
Trung Quốc chọn thời điểm
Nhiều tài liệu, bài báo gọi sự kiện
Trung Quốc dùng tàu chiến, pháo hạm
quân sự tấn công ngày 14/3/1988 là “cuộc
hải chiến Trường Sa”. Tuy nhiên, chuẩn
đề đốc Lê Kế Lâm và một số học giả quốc
tế nghiên cứu về biển Đông cho rằng, gọi
là “hải chiến” hoàn toàn không chính xác.
Bởi khi đó, lực lượng của Việt Nam trên
các đảo Cô Lin, Len Đao và Gạc Ma là
công binh, không có vũ khí. Và các tàu
của Việt Nam làm nhiệm vụ trong khu
vực là tàu vận tải, không có vũ khí.
Trung Quốc đã sử dụng vũ khí từ súng
và pháo trên các tàu chiến bắn vào bộ đội
công binh và tàu vận tải của Việt Nam.
Theo tài liệu giải mật của cơ quan tình
Pháo 37 ly của TQ bắn thẳng vào bộ đội công hải quân Việt Nam đang bảo vệ cờ Tổ
binh VN trên biển
~9~
báo trung ương Hoa Kỳ (CIA), Trung Quốc
đã chọn thời điểm dư luận thế giới đang tập
trung vào giải pháp chính trị ở Campuchia.
Liên Xô, đồng minh quan trọng của Việt
Nam đang sa lầy ở Apganistan, đang nối
lại quan hệ với Trung Quốc nên không
muốn dính líu rắc rối gì với Trung Quốc.
Trước khi ra tay hành động, một đoàn
ngoại giao Trung Quốc đã đến các nước
có liên quan đến biển Đông khẳng định
“lập trường hòa bình” và tuyên bố Trung
Quốc chỉ “tranh chấp” đảo với Việt Nam,
Trung Quốc không hề có “tranh chấp” nào
khác với các nước khác!
Đầu năm 1988, lần đầu tiên hải quân
Trung Quốc tới một số đảo trên quần đảo
Trường Sa. Cụ thể, ngày 31/1/1988 chiếm
bãi đá Chữ Thập; ngày 18/2/1988 chiếm
bãi Châu Viên; ngày 26/2/1988 chiếm bãi
Ga Ven; ngày 28/2 chiếm bãi Tư Nghĩa.
Trước tình hình Trung Quốc chiếm
đóng hàng loạt đảo trên Trường Sa, Việt
Nam đã khẳng định chủ quyền trên các
đảo còn lại trên các đảo Gạc Ma, Cô Lin,
Len Đao.
Trung Quốc, sau khi chiếm hàng loạt
đảo, đầu tháng 3/1988 đã huy động lực
lượng của hai hạm đội tiếp tục mở rộng lấn
chiếm, tăng số tàu chiến từ 9 lên 12 tàu
gồm 1 tàu khu trục tên lửa, 7 tàu hộ vệ tên
lửa, 2 tàu hộ pháo, 2 tàu đổ bộ, 3 tàu vận
tải hỗ trợ LSM, tàu kéo và 1 pông tông lớn.
Sáng ngày 14/3/1988, 4 tàu chiến Trung
Quốc tiến đến bãi Gạc Ma. 6 giờ sáng Trung
Quốc đổ bộ 40 quân lên đảo, xông lên giật
cờ Việt Nam cắm trên đảo. Các chiến sĩ
quốc đã bị đâm bằng lưỡi lê và bắn chết
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
gồm hạ sĩ Nguyễn Văn Lanh, thiếu úy
Trần Văn Phương…
Lực lượng công binh, hải quân dù tay
không vẫn cương quyết bảo vệ cờ. Trung
Quốc đã huy động hai chiến hạm bắn thẳng
vào lực lượng bảo vệ đảo và tàu vận tải
604 đang neo đậu. Thuyền trưởng Vũ Phi
Trừ và một số chiến sĩ đã anh dũng hy
sinh. Tàu 604 bị chìm. Tại đảo Cô Lin (cách
Gạc Ma 3,5 hải lý) và Len Đao, Trung Quốc
tấn công quyết liệt ngay từ 6 giờ sáng ngày
14/3, bắn cháy tàu HQ 505 và sát hại nhiều
chiến sĩ đang giữ đảo. Ở hướng Len Đao, 8
giờ 20 phút ngày 14/3, tàu chiến Trung
Quốc bắn cháy tàu HQ 605 của Việt Nam.
Cuộc thảm sát kéo dài 28 phút đã gây
thiệt hại nặng cho Việt Nam, 3 tàu bị bắn
cháy và chìm, 3 chiến sĩ hy sinh, 11 chiến
sĩ bị thương và 74 chiến sĩ mất tích. Sau
này Trung Quốc trả lại 9 chiến sĩ bị bắt. Số
còn lại được xem là đã hy sinh.
Việt Nam đã phản đối gay gắt. Tuy
nhiên, Trung Quốc vẫn tiếp tục mở rộng
không ngừng lấn chiếm thêm một số đảo
nữa sau đó và huy động nhiều tàu đánh cá
từ Quảng Châu đến hoạt động khai thác tại
ngư trường Trường Sa.
Ngày 28/4/1990, Bộ Ngoại Giao Việt
Nam gửi công hàm cho đại sứ quán Trung
Quốc tại Hà Nội, phản đối việc Trung
Quốc đã cho quân lính xâm chiếm bãi Én
Đất trên quần đảo Trường Sa.
Tháng 8/1990, Thủ tướng Trung Quốc
Lý Bằng đề nghị tiến hành khai thác chung
khu vực quần đảo Trường Sa.
Ngày 1/12/1990, trong một cuộc đi thăm
Philippines, Thủ tướng Lý Bằng đã nói:
~ 10 ~
“Chúng ta có thể tìm ra một giải pháp thích
hợp đối với vấn đề Trường Sa với các bên
hữu quan vào lúc thích hợp, nếu không
phải là vào lúc này. Tôi nghĩ chúng ta có
thể gác lại vấn đề này và không để nó gây
trở ngại trong quan hệ giữa Trung Quốc
với các nước láng giềng hữu quan”.
Như vậy, Hoàng Sa và Trường Sa của
VN bị mất trong hai giai đoạn mà về danh
nghĩa chính quyền quản lý đang là đồng
minh của một trong hai siêu cường lớn
nhất của thế kỷ 20. Các siêu cường đồng
minh đều “bắt tay” với TQ để cho TQ ra
tay thô bạo, thậm chí vô cùng tàn bạo như
trên bãi Gạc Ma.
Tháng 3/2013, mạng Sina.com mở
chuyên đề “Chiến đấu bảo vệ chủ quyền”
ca ngợi quân đội Trung Quốc đã biết “nắm
bắt thời cơ” để “đập tan sự ngỗ ngược của
Việt Nam”. Dẫn lời tướng Nhạc Cương,
Sina.com mạnh miệng tuyên bố: “Các cuộc
đụng độ giữa Trung Quốc và Việt Nam cho
thấy xu hướng không can thiệp của các
nước lớn khi quyền lợi của họ không bị
đụng chạm. Trung Quốc cần phải tận dụng
và phát huy!”
Duy Chiến
*Bài có sử dụng tư liệu nghiên cứu của
tiến sĩ Hãn Nguyên Nguyễn Nhã, người
sáng lập và cố vấn Quỹ Văn hóa Giáo dục
tại Thành phố HCM.
http://www.vietnamnet.vn
Tin nhanh Việt Nam
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Toàn cảnh sự kiện trận chiến Gạc Ma, tháng 3 - 1988
Hôm nay, 14-3, ngày này 27 năm về
trước, đã diễn ra trận chiến Gạc Ma
1988. Với bài viết nhỏ này, BBT Báo
điện tử Infonet xin được thắp nén tâm
hương tưởng nhớ các anh - 64 liệt sĩ
Gạc Ma năm 1988.
Qua các tư liệu lịch sử do TS. Trần
Công Trục, Nguyên Trưởng Ban biên giới
Chính phủ, cung cấp cho báo điện tử
Infonet, sự kiện Gạc Ma được tái hiện
như sau:
Sau khi chiếm giữ trái phép các đảo
Chữ Thập, Châu Viên, Huy Gơ, Ga Ven
và Xu Bi, quân Trung Quốc tiếp tục chuẩn
bị thực hiện ý đồ thôn tính 3 đảo Gạc
Ma, Cô Lin, Len Đao.
Vào đầu tháng 3 năm 1988, Hải quân
Trung Quốc huy động một lực lượng của
hai hạm đội xuống khu vực quần đảo
Trường Sa, tăng số tàu hoạt động ở đây
thường xuyên có từ 9 đến 12 tàu chiến,
gồm: tàu khu trục tên lửa, 7 tàu hộ vệ
tên lửa, 2 tàu pháo, 2 tàu đổ bộ; tàu hỗ
trợ gồm 3 tàu vận tải LSM, tàu đo đạc,
tàu kéo và một pông-tông lớn.
Ảnh Thuyền trưởng Vũ Huy Lễ và thủy thủ
tàu HQ-505
~ 11 ~
Trước tình hình đó, ngày 4 tháng 3
năm 1988, Hải quân ta xác định: Trung
Quốc có thể chiếm thêm một số bãi cạn
xung quanh cụm đảo Sinh Tồn, Nam Yết
và khu vực Đông kinh tuyến 1150, trong
đó, Gạc Ma giữ vị trí quan trọng, nếu
Trung Quốc chiếm giữ sẽ khống chế
đường qua lại tiếp tế của ta cho các đảo ta
đang chiếm giữ, vì vậy phải quyết tâm đưa
bộ đội đóng giữ các đảo Gạc Ma, Cô Lin
và Len Đao.
Triển khai chủ trương trên, vào ngày
12 tháng 3 năm 1988, tàu 605 (Lữ đoàn
125), do đồng chí Lê Lệnh Sơn làm thuyền
trưởng, xuất phát từ Đá Đông đến đóng
giữ đảo Len Đao.
Sau 29 giờ vượt sóng to, gió lớn,
Tàu 605 đến Len Đao và cắm cờ Tổ quốc
lên đảo (lúc 5 giờ ngày 14/3/1988), khẳng
định chủ quyền và quyết tâm bảo vệ đảo
của ta.
Tiếp đó, 9 giờ ngày 13 tháng 3 năm
1988, tàu HQ-604, do đồng chí Vũ Phi
Trừ làm thuyền trưởng và tàu HQ-505,
do đồng chí Vũ Huy Lễ làm Thuyền
trưởng, xuất phát từ đảo Đá Lớn tiến về
Gạc Ma, Cô Lin.
Phối hợp với hai tàu 604 và 505 có
hai phân đội công binh (70 người) thuộc
Trung đoàn 83, 4 tổ chiến đấu (22 người)
thuộc Lữ đoàn 146, do đồng chí Trần Đức
Thông, Phó Lữ đoàn trưởng chỉ huy và 4
chiến sĩ đo đạc của Đoàn đo đạc và biên vẽ
bản đồ (Bộ Tổng Tham mưu).
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Sau khi hai tàu của ta thả neo được và nổ súng tấn công, nhưng bộ đội ta
30 phút, tàu hộ vệ của Trung Quốc từ vẫn kiên cường đấu tranh bảo vệ chủ
Huy Gơ chạy về phía Gạc Ma. quyền hải đảo của Tổ quốc.
Tàu Trung Quốc áp sát tàu 604 của Không ép được bộ đội ta rút khỏi
ta, dùng loa gọi sang khiêu khích, thay đảo, 7 giờ 30 phút ngày 14 tháng 3, hai
nhau cơ động, chạy quanh đảo Gạc Ma, tàu Trung Quốc bắn pháo 100 ly gây
uy hiếp ta. Cán bộ, chiến sĩ hai tàu 604 hỏng nặng tàu 604 của ta, rồi bất ngờ
cho quân xông về phía tàu ta.
và 605 động viên nhau giữ vững quyết
Thuyền trưởng Vũ Phi Trừ đã bình
tâm không để mắc mưu, kiên trì neo giữ
tĩnh chỉ huy bộ đội trên tàu sử dụng các
quanh đảo.
loại súng AK, RPĐ, B40, B41 đánh trả
Trước tình hình căng thẳng do hải
quyết liệt.
quân Trung Quốc gây ra, lúc 21 giờ ngày
Trận đánh diễn ra mỗi lúc thêm ác
13 tháng 3, Bộ Tư lệnh Quân chủng Hải
liệt. Tàu Trung Quốc tiếp tục nã pháo dồn
quân chỉ thị cho các đồng chí Trần Đức
dập làm tàu ta bị thủng nhiều lỗ và chìm
Thông, Vũ Huy Lễ, Vũ Phi Trừ chỉ huy
dần xuống biển.
bộ đội quyết giữ vững các đảo Gạc Ma,
Thuyền trưởng Vũ Phi Trừ, Phó Lữ
Cô Lin; khẩn trương thả xuồng máy,
đoàn trưởng Lữ đoàn 146 Trần Đức
xuồng nhôm, chuyển vật liệu làm nhà
Thông và cùng một số cán bộ, chiến sỹ
lên đảo ngay trong đêm ngày 13 tháng 3.
tàu đã anh dũng hy sinh cùng HQ-604 ở
Tàu 604 cùng lực lượng công binh
khu vực đảo Gạc Ma.
Trung đoàn 83 chuyển vật liệu lên đảo
Gạc Ma bị Trung Quốc chiếm đóng
Gạc Ma, tiếp đó, lực lượng của Lữ đoàn
và xây dựng bất hợp pháp từ đó đến nay.
146 bí mật đổ bộ, cắm cờ Tổ quốc và
Tại đảo Cô Lin, 6 giờ ngày 14 tháng
triển khai 4 tổ bảo vệ đảo.
3 năm 1988, tàu HQ-505 đã cắm hai lá
Lúc này, Trung Quốc điều thêm hai
cờ lên đảo.
tàu hộ vệ trang bị pháo 100 ly đến khu
Khi Tàu 604 của ta bị chìm, Thuyền
vực đảo Gạc Ma.
6 giờ, ngày 14 tháng 3 năm 1988, tàu
Trung Quốc thả 3 thuyền nhôm và 40
quân đổ bộ lên đảo tiến vào giật cờ ta.
Lập tức, Thiếu úy Trần Văn Phương,
Hạ sỹ Nguyễn Văn Lanh cùng đồng đội
dũng cảm giành lại cờ.
Lính Trung Quốc đã nổ súng bắn
vào bộ đội ta làm Thiếu úy Trần Văn
Phương hy sinh, Hạ sĩ Nguyễn Văn Lanh Trưởng đoàn Đại tá Nguyễn Văn Thắng, Chính
bị thương. Mặc dù bị đối phương uy hiếp ủy Lữ đoàn 146 thắp hương trên đảo Cô- Lin

~ 12 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
trưởng tàu 505 Vũ Huy Lễ ra lệnh nhổ
neo ủi bãi.
Phát hiện thấy ta cơ động lên bãi, hai
tàu của Trung Quốc quay sang tiến công
tàu 505. Bất chấp hiểm nguy, tàu 505
chạy hết tốc độ, trườn lên được hai phần
ba thân tàu thì bốc cháy.
8 giờ 15 phút ngày 14 tháng 3, bộ
đội trên tàu 505 vừa tiến hành dập lửa
cứu tàu, bảo vệ đảo, vừa đưa xuồng đến
cứu vớt cán bộ, chiến sỹ của tàu 604 vừa
bị Trung Quốc đánh chìm.
Cán bộ, chiến sĩ của tàu HQ-505 đã
hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ bảo vệ
chủ quyền ở đảo Cô Lin. Cho đến nay,
là cờ đỏ sao vàng của Việt Nam vẫn
phấp phới tung bay trên đảo Cô Lin.
Ở hướng đảo Len Đao, 8 giờ 20 phút
ngày 14 tháng 3, tàu của Trung Quốc bắn
chìm tàu HQ-605 của ta.
Cán bộ, chiến sỹ của Tàu HQ-605
phải dìu nhau bơi về đảo Sinh Tồn (đến
6 giờ ngày 15 tháng 3 mới đến đảo).
Tại Len Đao, sau trận chiến Gạc Ma,
chúng ta đấu tranh kiên quyết, khiến
Trung Quốc lui quân, ta bảo vệ thành
công Len Đao đến ngày hôm nay.
Trong trận chiến đấu ngày 14 tháng
3 năm 1988, mặc dù tương quan lực
lượng chênh lệch, phương tiện vũ khí
hạn chế, cán bộ và chiến sĩ Hải quân
Nhân dân Việt Nam đã chiến đấu dũng
cảm, không quản hy sinh, quyết tử đến
~ 13 ~
cùng để bảo vệ chủ quyền hải đảo của
Tổ quốc.
Với chiến công oanh liệt, HQ-505
được Chính phủ nước Cộng hòa Xã hội
Chủ nghĩa Việt Nam tuyên dương Anh
hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Các đồng chí Vũ Phi Trừ, Trần Đức
Thông, Vũ Huy Lễ, Nguyễn Văn Lanh,
Trần Văn Phương được truy tặng và
phong tặng danh hiệu Anh hùng lực
lượng vũ trang nhân dân.
Hàng chục tập thể và cá nhân được
tặng thưởng Huân chương Quân công,
Huân chương Chiến công các loại. Sau
sự kiện Trung Quốc tiến công xâm chiếm
một số đảo thuộc quần đảo Trường Sa,
Nhà nước và Bộ Quốc phòng đã khẩn
trương đẩy mạnh việc xây dựng, bảo vệ
quần đảo Trường Sa và Thềm lục địa
phía Nam.
Cho đến nay, các vị trí này đã được
Hải quân và nhân dân Việt Nam củng cố
và bảo vệ vững chắc.
Gạc Ma trong trái tim Việt Nam
Khi tôi đặt bút viết dòng này, ngày
14/03 đang đến rất gần, trên Đài truyền
hình VTV1 đưa tin về lễ đặt viên đá đầu
tiên để xây dựng Khu tưởng niệm Liệt sĩ
Gạc Ma. Vậy là ở Cam Ranh (tỉnh Khánh
Hòa), nơi các anh xuất phát ra khơi bảo
vệ chủ quyền biển đảo đã có khu
tưởng niệm riêng.
64 liệt sĩ hy sinh nơi hòn đảo
thiêng liêng ấy đã có nơi tưởng niệm.
Nhưng trong tim người dân Việt, sự ra
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
đi của các anh là nỗi đau, nhưng cũng là
niềm tự hào, để cán bộ chiến sĩ càng
chắc tay súng bảo vệ từng hòn đảo, từng
tấc biển và vùng trời của Tổ quốc. Điều
này chỉ có những ai từng ra Trường Sa
đều có thể cảm nhận được.
Tháng 6/2013, đoàn công tác của
chúng tôi ra thăm quần đảo Trường Sa.
Trước khi xuống xuồng vào đảo Cô Lin,
trưởng đoàn chuyến công tác Đại tá
Nguyễn Văn Thắng, Chính ủy Lữ đoàn
146 báo anh em chuẩn bị hoa quả,
hương, thuốc lá… Vào đảo Cô Lin việc
đầu tiên của đoàn thắp hương tưởng
niệm các liệt sĩ Gạc Ma.
Trong khói hương phảng phất, gió từ
biển thổi vào, xa xa đảo Gạc Ma vẫn
đang bị Trung Quốc chiếm đóng bất hợp
pháp… Trở lại tàu, khi đi đến gần đảo
Len Đao, trưởng đoàn đã tổ chức Lễ
tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ Gạc Ma
và các liệt sĩ hy sinh nhóm đảo phía bắc
quần đảo Trường Sa. Buổi lễ diễn ra
trang nghiêm và xúc động.
Hôm ấy trời mưa, khi tiếng nhạc
“Hồn tử sĩ” vang lên những giọt nước
mắt hòa cùng những giọt nước mưa.
Trời mưa mỗi lúc một to, nhưng chẳng
ai muốn rời boong tàu, mắt hướng theo
vòng hoa kết hình quốc kỳ thả trôi
bồng bềnh trên sóng biển. Theo anh em
thủy thủ tàu HQ-996, đã thành thông
lệ, mỗi đoàn công tác qua đây, anh em
đều tổ chức lễ tưởng niệm các anh,
~ 14 ~
buổi lễ nào cũng khiến anh em xúc
động nghẹn ngào.
Hiện nay, trên đảo Sinh Tồn, trong
khuôn viên chùa, đã có nhà bia với tấm
“Bia Phương danh anh linh 64 Liệt sĩ hy
sinh tại đảo Gạc Ma 14-3-1988”. Đại
đức Thích Minh Huy, Trụ trì chùa Sinh
Tồn chia sẻ với PV Infonet qua điện
thoại: “Khi nhà chùa và các phật tử làm
tấm bia này mọi việc rất thuận lợi,
chuyển ra đảo không một vết sứt. Làm
được tấm bia này, quân và dân trên đảo
rất vui mừng. Hàng ngày, nhà chùa vẫn
cầu nguyện cho các anh”.
Trong chuyến thăm 2 gia đình liệt
sĩ gần đây, Nhóm Hậu phương người
lính biển đã rửa bức ảnh nhà bia tưởng
niệm mà sư thấy Thích Minh Huy gửi
về để tặng cho gia đình liệt sĩ Gạc Ma.
Cầm bức ảnh trên tay với tấm bia đá
khắc tên con mình, nhiều mẹ liệt sĩ đã
không cầm được nước mắt. Các mẹ biết
rằng, dù ở nơi ấy, giữa sóng gió ngàn
khơi, tên các anh đã khắc vào lịch sử…
Tổ quốc vẫn nhắc tên các anh - Những
liệt sĩ Gạc Ma, những liệt sĩ CQ - 88,
những người đã hy sinh để bảo vệ chủ
quyền biển đảo Tổ quốc.
TS. Trần Công Trục- Hồng Chuyên
http://www.infonet.vn
Bộ Thông tin và truyền thông
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng

Trận chiến
Gạc Ma
và chiến công lịch sử
của tàu HQ-505
BienDong.Net: Trong trận hải chiến
xung quanh đảo Gạc Ma, Cô Lin và Len
Đao ngày 14.3.1988, khi tàu HQ-505
trúng đạn đã sắp chìm, các chiến sĩ Tàu HQ-505 đã lao lên bãi ngầm ở đảo Cô
của ta đã dũng cảm lái con tàu lao lên Lin cắm cờ khẳng định chủ quyền Tổ quốc
vào ngày 14/3/1988.
bãi cạn đảo Cô Lin giữa hỏa lực của
đối phương. và chỉ kéo dài trong ít giờ buổi sáng trên
Hành động quyết liệt và chuẩn xác cả khu vực 3 đảo.
này trong giờ phút một mất một còn đã Theo thuyền trưởng Lễ, ngay trước
giữ cho con tàu không bị chìm xuống khi diễn ra trận hải chiến năm 1988, tàu
biển, đồng thời tạo nên một pháo đài HQ-505 đang thực thi nhiệm vụ đưa bộ
thép trên đảo ngăn cản quân xâm lược, đội công binh và vật tư công trình đến
không cho chúng đánh chiếm Cô Lin. đảo Đá Lớn. Vừa hoàn thành công việc
Trong trận hải chiến ấy, phía Việt thì sáng 13.3.1988, tàu nhận được lệnh
Nam chìm 2 tàu vận tải, 64 chiến sĩ hy đến đảo Cô Lin.
sinh, 9 người bị bắt làm tù binh. Trung Trên đường HQ-505 di chuyển, tàu
Quốc chiếm giữ đảo Gạc Ma, Việt Nam giữ Trung Quốc tìm cách ngăn chặn, khiêu
được những đảo còn lại.
26 năm sau sự kiện này, trong bài trả
lời phỏng vấn báo điện tử VnExpress,
đại tá Vũ Huy Lễ, thuyền trưởng tàu
HQ-505 nhớ lại: Năm 1988, Trung Quốc
đưa quân ra chiếm bãi đá Cô Lin, Len
Đao và Gạc Ma thuộc quần đảo Trường
Sa. Ba đảo này chỉ cách nhau vài hải lý,
hợp thành một cụm đảo trong nhóm đảo
Hình ảnh cụm đảo Sinh Tồn (huyện đảo
Sinh Tồn (quần đảo Trường Sa).
Trường Sa, Khánh Hòa) gồm đảo Sinh Tồn,
Các bãi đá này không có quân đồn Cô Lin, Len Đao, Gạc Ma. Tuy nhiên, đảo
trú nên Hải quân Việt Nam phải đưa tàu Gạc Ma đã bị Trung Quốc chiếm đóng trái
ra bảo vệ. Cuộc chiến nổ ra ngày 14.3.1988 phép từ ngày 14.3.1988.

~ 15 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
khích. 18h cùng ngày, dù bị đối phương
gây nhiễu làm mất liên lạc với sở chỉ
huy song tàu vẫn đến đúng vị trí và hoàn
thành nhiệm vụ cắm mốc chủ quyền trên
đảo Cô Lin sáng sớm 14.3.
Đe dọa và khiêu khích không được,
hôm sau tàu Trung Quốc đã tấn công vào
bộ đội Việt Nam đang bảo vệ cờ trên
các đảo và nã đạn vào các tàu HQ-505,
HQ-604, HQ-605.
6h30 sáng ngày 14.3, 3 tàu chiến của
Trung Quốc liên tục nã pháo vào tàu HQ-
505, đạn trúng buồng máy, khu thông tin,
đài chỉ huy làm máy bị hỏng phải thả trôi.
Gặp phải gió mùa đông bắc thổi mạnh,
tàu trôi xa khỏi đảo hơn một hải lý. Pháo
85, 100 ly trên tàu Trung Quốc vẫn không
ngừng nã đạn khiến tàu HQ-505 bốc
cháy, thân tàu thủng, nước tràn vào các
khoang, dầu chảy ra lênh láng trên mặt
biển. “Lúc này HQ-505 đã nghiêng và có
nguy cơ bị chìm. Để tàu chìm thì chẳng
những mất đảo mà toàn bộ các chiến sĩ
cũng hy sinh, chỉ còn cách đưa tàu lên bãi
cạn”, thuyền trưởng Vũ Huy Lễ nhớ lại.
Ngay lập tức, ông hội ý với Ban chỉ
huy tàu và yêu cầu phải sửa chữa bằng
được máy móc để đưa tàu lên đảo. Phương
án này được anh em thống nhất. Dù bị
thương nhưng máy trưởng, đại úy Nguyễn
Đại Thắng vẫn xông xáo chỉ đạo anh em
sửa máy bằng được.
“Tàu mất điện, lái hỏng, chúng tôi
phải dùng một máy tiến, một máy lùi để
tàu quay mũi hướng về phía đảo. Sau vài
phút rồ hết công suất hai máy, tàu lao
lên bãi cạn. Đến khi nghe tiếng san hô
cọ rào rào và 2/3 thân tàu nằm trên bãi
~ 16 ~
thì tôi biết quyết định ủi bãi đã thành
công”, thuyền trưởng Lễ kể.
Con tàu dài gần 100 mét, rộng 28
mét vừa yên vị trên bãi thì cũng là lúc
tàu chiến Trung Quốc tiếp tục nã đạn.
Thuyền trưởng Lễ yêu cầu anh em hủy
tài liệu mật, sơ tán khỏi tàu nhằm hạn
chế thương vong, đồng thời chuyển vũ
khí lên đảo để chuẩn bị chiến đấu.
“Lúc đó dù lực lượng mỏng nhưng
do đã án ngữ lối lên nên tôi tin là dù
địch có đổ bộ chúng tôi vẫn đánh được
và hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ đảo,
thuyền trưởng Lễ khẳng định.
Nhân lúc tàu địch rút ra xa, bộ đội
trên tàu HQ-505 tổ chức dập lửa, dùng
xuồng cao su sang đảo Gạc Ma cứu vớt
công binh, bộ đội của tàu HQ-604 bị
chìm và đưa được 44 chiến sĩ trong đó
có thương binh, tử sĩ về an toàn.
Nhớ lại giây phút sinh tử đó, thuyền
trưởng Lễ cho rằng, đời binh nghiệp có
nhiều giây phút phải lựa chọn, song hành
động lao tàu lên đảo là quyết định trọng
đại nhất của ông.
Chín cán bộ chiến sĩ bám trụ ở Cô
Lin do thuyền trưởng Lễ chỉ huy luôn
trong trạng thái chiến đấu. Ngày nào đối
Phỏng vấn các chiến sĩ trên tàu HQ-505
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
phương cũng cho tàu chiến đến đe dọa.
“Có ngày chúng quấy nhiễu 3 - 4 lần,
dùng loa réo tên tôi ra hàng. Nhưng tôi và
anh em vẫn quyết tâm bảo vệ đảo”, ông
kể. Không chỉ căng thẳng về mặt tinh
thần, do thực phẩm cạn, tiếp tế khó khăn,
cứ đêm đến vài chiến sĩ phải đốt đuốc
xuống bãi san hô bắt cá.
Dù có thể rút về đảo Sinh Tồn nghỉ
ngơi, phục hồi sức khỏe nhưng thuyền
trưởng Lễ đã bám trụ lại đảo Cô Lin cùng
các chiến sĩ đến tháng 6/1988, khi chủ
quyền trên đảo Cô Lin được giữ vững.
Cô Lin ngày nay
Tháng 4.1988, khi các phóng viên
các báo từ đất liền ra thăm Trường Sa,
tàu HQ-505 vẫn hiên ngang trên đảo Cô
Lin, tình huống đối đầu với quân xâm
lược vẫn tiếp diễn trong khu vực.
Đầu năm 1989, tàu HQ-505 và thuyền
trưởng Vũ Huy Lễ được trao tặng danh
hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang. Nhiều
chiến sĩ khác được thưởng huân chương
chiến công các hạng. Hành động hy sinh,
ý chí kiên cường dũng cảm, tinh thần
mưu trí sáng tạo, tình yêu thương đồng
đội của thuyền trưởng và tập thể chiến sĩ
tàu HQ-505 đã góp phần giữ vững chủ
quyền của Tổ Quốc trên đảo Cô Lin, và
là niềm cổ vũ lớn lao đối với sự nghiệp
bảo vệ chủ quyền đất nước trên quần
đảo Trường Sa.
Trong quần đảo Trường Sa ngày nay,
đảo Cô Lin ở vị trí tiền tiêu và được coi
như "mắt thần” của biển. Từ trên đảo,
~ 17 ~
các chiến sĩ ta vẫn chứng kiến các tàu
chiến Trung Quốc lờn vờn tại các vùng
biển xung quanh.
Từ một đảo chìm, bằng sự gia cố và
đầu tư, hiện nay Cô Lin đã "ngoi lên”
mặt nước và trở thành một trong những
đảo kiên cố có thể chịu sóng gió mọi cấp
độ và sẵn sàng ứng chiến về quân sự ở
mức độ quyết liệt nhất. Cũng như các
đảo khác thuộc quần đảo Trường Sa,
nước và rau xanh luôn là thách đố của
biển cả với con người trụ tại nơi đây.
Tuy nhiên, bằng việc đầu tư hệ thống bể
trữ nước mưa và nước do các tàu vận tải
chở ra, Cô Lin đã hoàn toàn chủ động về
nguồn nước.
Ngoài thời gian phải làm nghĩa vụ
trong ngày của một người lính, chiến sĩ
trên đảo Cô Lin đã dành thời gian để cải
tạo, đem lại màu xanh cho đảo. Ngoài
cây cảnh, thì mướt mát và thích thú nhất
ở đây vẫn là màu xanh của những vườn
rau do những người lính tự trồng và chăm
sóc. Những năm gần đây, mỗi năm chiến
sĩ trên đảo sản xuất được gần 1 tấn rau
xanh, đánh bắt khoảng nửa tấn cá.
Cô Lin ngày nay đã trở thành điểm
tìm đến neo đậu của nhiều ngư dân Việt
Nam, cung ứng cho ngư dân dịch vụ y
tế khẩn cấp và hàng ngàn m3 nước ngọt,
góp phần cùng ngư dân bám biển, khẳng
định chủ quyền của Tổ Quốc nơi biển xa.
BDN
http://www.biendong.net
Trang điện tử Biển đông
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Trường Sa 1988:
Những mệnh lệnh lạ lùng của Đô đốc Giáp Văn Cương
Nhắc đến Trường Sa là nhắc tới một
phần máu thịt của Tổ quốc Việt Nam,
nhắc tới “vòng tròn bất tử” và những
trận chiến bảo vệ chủ quyền biển đảo,
nhớ tới Đô đốc Giáp Văn Cương - vị
Đô đốc đầu tiên của Việt Nam đã luôn
hết mình thực hiện nhiệm vụ giữ gìn
biển đảo mà Đại tướng Võ Nguyên
Giáp giao phó. Chúng tôi đã có cuộc
trò chuyện với Thiếu tướng Nguyễn
Văn Ninh - nguyên Cục phó Cục tác
chiến, người đã có nhiều năm tiếp xúc
với Đô đốc Giáp Văn Cương và
ra Trường Sa trong những ngày tháng 3
lịch sử này.
Thiếu tướng Nguyễn Văn Ninh mở
đầu câu chuyện với chúng tôi về Trường
Sa bằng nhận định về những chiếc tàu
ngầm Kilo Việt Nam mua của Nga. Vốn
là lính tên lửa, tướng Nguyễn Văn Ninh
đánh giá vai trò của binh chủng tàu
ngầm đối với hải quân Việt Nam, tướng
Ninh cho rằng tàu ngầm với hải quân
như tên lửa đối với Phòng không -
Không quân Việt Nam. Trong chiến
tranh, trận thắng “Điện Biên Phủ trên
không” năm 1972 đã nói lên vai trò
quan trọng của tên lửa. Trong bối cảnh
hiện nay, đối với Hải quân, binh
chủng tàu ngầm cũng có vai trò quyết
định như thế.
~ 18 ~
Nói về biển đảo, Thiếu tướng
Nguyễn Văn Ninh cho rằng: “Làm chủ
đảo, làm chủ chiến trường biển đảo gồm
cả biển và cả đảo. Những đảo là những
chiến hạm không thể chìm. Hải quân
của ta còn yếu nên chúng ta phải có
những đảo để giữ biển.
Dù Trung Quốc đã chiếm Hoàng Sa
nhưng tôi cũng xin nhắc lại rằng chủ
quyền của Việt Nam tại hai quần đảo
Hoàng Sa và Trường Sa là điều không
thể phủ nhận. Bằng chứng là người dân
của ta vẫn ra đánh cá ở vùng biển quần
đảo Hoàng Sa để khẳng định chủ quyền
Tổ quốc.
Biển là vấn đề chiến lược từ thế kỷ
21. Người ta sẽ giành nhau từng tấc biển.
Liên quan đến khủng hoảng chính trị ở
Ukreine, trước đây, tôi đã ở Ukraine 9
tháng gần Crimea nên khi ở Ukraine có
khủng hoảng chính trị, tôi đã nghĩ ngay
rằng Nga sẽ đưa quân đến Crimea và y
rằng như thế. Nói như thế để thấy rằng
biển ở vị trí nào cũng đều rất quan trọng
với bất kỳ một quốc gia nào. Rất khổ cho
các nước không có biển”.
Ra Trường Sa nhiều lần trong khoảng
thời gian từ năm 1976 cho đến 1995,
tướng Nguyễn Văn Ninh là người khá
am hiểu cuộc sống người lính trên đảo.
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Ông Ninh chia sẻ: “Cuộc sống của
những anh em giữ đảo trong thời kỳ đó
hết sức khó khăn. Ở Trường Sa, anh em
có một định nghĩa về nước ngọt, tôi cho
là tài tình lắm. Nước ngọt ở Trường
Sa là nước nấu chín cơm. Ở đó chỉ có
nước lợ thôi, loại nước có hàm lượng
muối thấp hơn nước biển thì được gọi là
nước ngọt chứ làm sao có nước ngọt
như trong đất liền”.
Nhớ về Đô đốc Giáp Văn Cương,
ông Ninh không giấu được sự xúc động
và nói: “Đô đốc Giáp Văn Cương suốt
đời tận tụy để bảo vệ lợi ích biển đảo
của Việt Nam. Khi ra đảo, Đô đốc Giáp
Văn Cương đi đến đâu cũng hỏi 3 ý.
Thứ nhất, sau khi nhìn ra xung quanh
đảo, ông Cương hỏi: “Cho các cậu nói,
kẻ địch muốn chiếm đảo này thì sẽ đánh
như thế nào?”. Khi đó anh em sẽ phân
tích đặc điểm địa hình của hòn đảo đó
và phát biểu ý kiến.
Nghe xong ý kiến của anh em, ông
Cương hỏi tiếp: “Nếu quân địch lên đảo
để chiếm đảo, ta đánh như thế nào? Các
cậu sẽ đánh trả lại như thế nào để chiến
thắng, giữ được đảo?”. Sau đó, ông
Cương nghe anh em trả lời. Và câu cuối
ông ấy mới hỏi “Cuộc sống của các cậu
thế nào? Có khó khăn quá không?”. Khi
đó anh em mới trả lời là: “Chúng con
vất vả lắm bố ơi”. Tướng Cương cười
khà khà rồi nói: “Được. Từ từ rồi chúng Đô đốc Giáp Văn Cương với công binh xây
ta sẽ cùng giải quyết”.
~ 19 ~
Sau đó ông đưa mọi người đi khắp
đảo và nói chuyện với những đảo
trưởng, đảo phó. Không những vậy, ông
còn viết ra toàn bộ ý kiến của mình về
cách giữ đảo đó và dặn rằng khi có kẻ
muốn chiếm đảo, anh em đừng có đánh
xối xả một lúc, có thể ẩn nấp ở chỗ nào
tùy vào đặc điểm của từng đảo. Và cho
đến ngày nay, những ý kiến giữ đảo đó
vẫn còn nguyên giá trị. Do điều kiện lịch
sử và kinh tế khác nhau thì cách giữ đảo
có thay đổi chút ít so với ban đầu. Với
tư cách là Cục phó Cục tác chiến, những
lần sau đó tôi ra, tôi có bổ sung ý kiến
và cách đánh để giữ đảo nhưng về cơ
bản phương án tác chiến giữ đảo là của
Đô đốc Giáp Văn Cương”.
Với điều kiện của ta hiện nay, theo
tướng Ninh, quân địch nếu có số lượng
áp đảo thì có thể chiếm được đảo nhưng
sẽ không giữ được đảo.
Nhớ về kỷ niệm với Đô đốc Giáp
Văn Cương, Thiếu tướng Nguyễn Văn
Ninh kể tiếp: “Mùa hè năm 1988, anh
Giáp Văn Cương dẫn đầu đoàn chúng
dựng đảo Tiên Nữ
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
tôi ra thăm đảo đá Tiên Nữ, đảo xa nhất
về phía Đông của Tổ quốc. Anh Cương
chỉ cho đoàn biết: “Đây là địa điểm dự
định xây ngọn hải đăng” rồi nhìn ra bốn
phía trời biển mênh mông. Với nét mặt
rạng rỡ, sém nắng, anh bảo chúng tôi
phát biểu. Đi cùng trong đoàn, tôi
nhanh miệng đọc: “Từ độ ra đây xây
đèn biển/ Biển Đông thêm nhớ đất
Thăng Long”. Anh Cương liền nói:
“Rất Nghệ! Đúng đấy!”.
Nghe anh nói câu đó, tôi cùng cả
đoàn cùng cười vui bởi ai cũng hiểu ý
anh rằng hai câu đó vừa đậm chất
“Huỳnh Văn Nghệ” (Huỳnh Văn Nghệ
(1914-1977, Anh hùng LLVTND): “Ai
về xứ Bắc ta đi với. Thăm lại non sông
giống Lạc Hồng. Từ độ mang gươm đi
mở cõi. Trời Nam thương nhớ đất
Thăng Long” - PV), vừa pha màu “đồ
Nghệ" (tôi sinh ra ở xứ Nghệ), rất trúng
tim mọi người".
Nói về tinh thần chỉ huy của đô đốc
Giáp Văn Cương, Tướng Ninh kể: “Đầu
năm 1988, với sự nhạy bén trước tình
hình đột biến nhanh ở Trường Sa, anh
Cương đã có quyết tâm đối phó để chủ
động giữ đảo. Vào dịp Tết năm 1988,
anh Cương đã ra những mệnh lệnh lạ
lùng nhưng rất chuẩn xác: “Không có
Tết, tất cả cơ quan báo động, toàn bộ cơ
quan vào Cam Ranh”. Anh ấy ra lệnh:
“Tình hình này huy động toàn bộ lực
lượng ra giữ đảo, tập trung huy động tàu
~ 20 ~
to, tàu nhỏ, tàu đánh cá ra đứng chân
trên các đảo, cùng một lúc, trên nhiều
điểm, trên nhiều đảo xa bờ. Phải dồn
toàn bộ lực lượng huy động giữ đảo, chở
đá, cát, xi măng khẩn trương xây đảo”.
Vậy là mùng 1 Tết năm ấy tôi ra tiễn
anh lên máy bay vào Cam Ranh. Trước
khi lên máy bay, tôi đã tặng anh một bao
thuốc lá Điện Biên và nói với anh rằng ở
ngoài Hà Nội, tôi sẽ liên tục liên lạc với
anh để nắm tình hình”.
“Tôi còn nhớ những lần làm việc với
anh Giáp Văn Cương, anh thường nhắc
lại lời dạy của Bác Hồ ngày 15/3/1961:
“Ngày nay ta có ngày, có trời, có biển.
Bờ biển ta dài, tươi đẹp, ta phải biết giữ
gìn lấy nó”. Nhắc lại lời dạy đó, tôi
muốn nhắn nhủ tới thế hệ trẻ Việt Nam
hãy thấm nhuần lời dạy đó. Phải tâm
niệm rằng Việt Nam có giàu có được là
phải dựa vào kinh tế biển. Thế nên ta
phải gắng giữ gìn từng tấc biển, tấc đảo.
Anh em trẻ nên đọc, hiểu và học tập tư
tưởng của cha ông ta từ những câu
chuyện lịch sử về cha ông ta đã ra
Hoàng Sa để làm chủ biển đảo như thế
nào. Tôi cũng muốn khẳng định lại một
lần nữa: Các bạn trẻ Việt Nam, đừng
bao giờ quên Hoàng Sa là của Việt Nam
và chúng ta phải đòi lại”, Thiếu tướng
Nguyễn Văn Ninh nhấn mạnh.
Lý Minh Sơn
http://www.trithuctre.info
Báo Trí Thức Trẻ
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng

Đại tướng Lê Đức Anh và lời thề

thiêng liêng ở Trường Sa
Chúng ta xin thề trước hương hồn của tổ tiên ta... Quyết tâm bảo vệ bằng được
Tổ quốc thân yêu của chúng ta, bảo vệ bằng được quần đảo Trường Sa" - Đại
tướng Lê Đức Anh.
Năm 1988, trong chuyến đi thị sát tại vệ lãnh thổ, lãnh hải thiêng liêng của Tổ
quần đảo Trường Sa, Đại tướng Lê Đức quốc Việt Nam và làm nhiệm vụ quốc tế.
Anh, Bộ trưởng Quốc phòng đã dự lễ kỷ Từ những ngày đầu của cuộc chiến
niệm 33 năm ngày truyền thống của Quân tranh phá hoại của đế quốc Mỹ ở miền
chủng Hải quân Việt Nam (ngày 7/5/1955- Bắc, Hải quân nhân dân ta đã nêu cao
7/5/1988) do Quân chủng Hải quân tổ tinh thần cách mạng tiến công, ý chí
chức tại đảo Trường Sa lớn. Đại tướng đã
có bài phát biểu quan trọng:
"Cùng với các lực lượng, các đơn vị
của Hải quân nhân dân Việt Nam, hôm
nay, Bộ Tư lệnh Quân chủng Hải quân tổ
chức mít tinh kỷ niệm lần thứ 33 ngày
truyền thống vinh quang của Quân chủng Đại tướng Lê Đức Anh thăm cột mốc chủ quyền
ở Trường Sa năm 1988
(7/5/1955-7/5/1988) trên quần đảo Trường
Sa, mảnh đất thiêng liêng của Tổ quốc
Việt Nam. Thay mặt Bộ Quốc phòng, tôi
chuyển tới các đồng chí cán bộ, chiến sĩ
Hải quân nhân dân lời chúc sức khỏe.
Hải quân ta ra đời trong hoàn cảnh
khó khăn về nhiều mặt, vượt qua mọi khó
khăn, thử thách bằng sức lao động thông
minh và sáng tạo, từ những chiếc thuyền
gỗ có gắn máy mà đi lên, Hải quân ta đã
tích cực trên các mặt trận chiến đấu, sẵn
sàng chiến đấu, xây dựng lực lượng, bảo Đại tướng Lê Đức Anh ở Trường Sa năm 1988

~ 21 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
quyết chiến, quyết thắng và đã lập nhiều
chiến công oanh liệt. Ngoài nhiệm vụ bảo
vệ ven biển miền Bắc, Hải quân nhân dân
ta còn có nhiệm vụ cấp thiết và quan
trọng là đưa cán bộ, súng đạn vào miền
Nam bằng loại tàu đi biển do Hải quân
tự thiết kế. Loại tàu nhỏ này đã vượt biển
khơi đi qua vùng biển dưới sự kiểm soát
của không quân và hải quân thuộc Hạm
đội 7 của Mỹ, của hạm đội tuần tiễu của
quân đội ngụy Sài Gòn.
Nhưng Hải quân nhân dân ta vừa làm
nhiệm vụ bảo vệ ven biển miền Bắc và
chống lại sự phong tỏa của địch, đồng
thời vận chuyển được hàng vạn tấn hàng
hóa, vũ khí, đạn dược và hàng ngàn cán
bộ, chiến sĩ chi viện cho chiến trường
miền Nam, góp phần xứng đáng giành
thắng lợi trọn vẹn trong cuộc kháng chiến
chống Mỹ, cứu nước vĩ đại của dân tộc ta.
Nhân dịp kỉ niệm ngày truyền thống
của Quân chủng, tôi nhắc lại điều đó để
nói lên tinh thần dũng cảm và sự thông
minh sáng tạo của cán bộ Hải quân ta
trong thời kỳ đánh Mỹ. Đó là sự thông
minh và dũng cảm tuyệt vời, nó được nối
tiếp mãi cho đến ngày nay và mãi mãi đến
các thế hệ mai sau. Thông minh dũng cảm
là sức mạnh. Niềm tin là sức mạnh. Đoàn
kết dân tộc, đoàn kết quốc tế là sức mạnh.
Mở đầu thời kỳ đánh Mỹ để giải
phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc,
trước một tên đầu sỏ hùng mạnh nhất của
chủ nghĩa đế quốc; Đảng ta đã có một
vũ khí cực mạnh, đó là niềm tin, niềm tin
ở chính nghĩa độc lập tự do, niềm tin ở sức
~ 22 ~
mạnh của nhân dân khi đã quyết tâm thì
sẽ sáng tạo muôn vàn cách đấu tranh để
giành độc lập tự do cho Tổ quốc.
Chính niềm tin sắt đá đó đã động viên
và đoàn kết toàn dân tộc nhất tề đứng dậy
đấu tranh với đế quốc cực mạnh và đã
từng bước thu hút sự chú ý và sự ủng hộ
của loài người tiến bộ trên thế giới, kể
cả nhân dân Mỹ. Sự ủng hộ của bạn bè
trên thế giới đã góp phần quan trọng giành
thắng lợi trong sự nghiệp chống Mỹ, cứu
nước của nhân dân ta.
Đoàn kết dân tộc, đoàn kết với bạn bè
quốc tế, đó là sức mạnh, đó là đại nghĩa,
đó là lẽ sống của cách mạng Việt Nam,
của nhân dân Việt Nam. Với mối quan hệ
giữa ta và Trung Quốc: Trong những năm
50 và những năm 60 quan hệ giữa Việt
Nam và Trung Quốc đối với cuộc kháng
chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta
trong những năm từ 1965 đến 1970 là rất
to lớn và hiệu quả. Nhân dân Việt Nam vô
cùng biết ơn sự giúp đỡ to lớn đó của nhân
dân Trung Quốc đã dành cho mình.
Mặt khác, thắng lợi của chúng ta cũng
đã góp phần đáng kể phá vỡ sự bao vây
của đế quốc Mỹ đối với nước Cộng hòa
nhân dân Trung Hoa.
Năm 1976, Đoàn đại biểu cao cấp của
Đảng và Nhà nước ta đi thăm và cảm ơn
các nước và bầu bạn trên thế giới đã ủng
hộ và giúp đỡ Việt Nam đánh thắng đế
quốc Mỹ. Tới Trung Quốc, các đồng chí
lãnh đạo của Đảng ta đã cảm ơn sự giúp
đỡ to lớn của Trung Quốc đối với sự
nghiệp chống Mỹ của nhân dân Việt Nam,
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
thì người lãnh đạo cao nhất của Trung
Quốc lúc bấy giờ đã nói: Trung Quốc cảm
ơn Việt Nam, chính nhờ Việt Nam chống
Mỹ mà Tổng thống Mỹ đã phải thân hành
đến Trung Quốc để cầu thân với Trung
Quốc". Nói tóm lại cả hai nước đã giúp
đỡ lẫn nhau trên nhiều lĩnh vực, với tinh
thần anh em sâu đậm. Chúng ta đinh ninh
rằng tình sâu nghĩa nặng đó sẽ kéo dài mãi
mãi và nhất định nó sẽ xóa nhòa, đi đến
xóa hẳn trong ký ức của dân tộc Việt Nam
những tội lỗi mà các triều đại phong kiến
Trung Quốc đã gây đau khổ cho dân tộc
Việt Nam suốt hàng ngàn năm đô hộ.
Chủ quyền của Việt Nam đối với hai
quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là thật
sự trên thực tế, phù hợp với pháp lý quốc
tế, với đạo lý quốc tế.
Từ xưa đến nay, dân tộc Việt Nam dù
chế độ xã hội khác nhau qua các thời đại,
xu hướng chính trị khác nhau, tôn giáo
khác nhau, đàn ông cũng như đàn bà, già
cũng như trẻ đều một lòng, một dạ kiên
trì và kiên quyết bảo vệ chủ quyền và toàn
vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.
Chúng ta sẽ nhớ mãi không bao giờ
quên tình sâu nghĩa nặng giữa nhân dân
hai nước Việt - Trung, kiên trì phấn đấu để
khôi phục tình hữu nghị giữa hai nước,
đồng thời chúng ta nhất quyết bảo vệ chủ
quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc
chúng ta.
Hôm nay kỷ niệm ngày thành lập Hải
quân nhân dân Việt Nam trên đảo chính
của quần đảo Trường Sa, có mặt đông đủ
đại diện các Tổng cục, các quân chủng,
đại diện tỉnh Phú Khánh, chúng ta xin thề
trước hương hồn của tổ tiên ta, trước
hương hồn của các cán bộ, chiến sĩ đã hy
sinh vì Tổ quốc, xin hứa với đồng bào cả
nước, xin nhắn nhủ với các thế hệ mai
sau "Quyết tâm bảo vệ bằng được Tổ
quốc thân yêu của chúng ta, bảo vệ bằng
được quần đảo Trường Sa - một phần
lãnh thổ và lãnh hải thiêng liêng của Tổ
quốc thân yêu của chúng ta".
http://www.biendong.net
Trang điện tử Biển đông

Lời thề của Đại tướng ở Trường Sa

năm 1988 qua con mắt tướng Lâm
Nói về lời thề ở Trường Sa năm 1988, tướng Lê Kế Lâm chia sẻ: “Đó cũng
được coi như một lời cảnh báo đối với những ai có tham vọng muốn chiếm
Trường Sa của Việt Nam".
LTS: Ngày 14/3/1988 đã trở thành một sỹ ở đảo Gạc Ma và những người lính đã
phần của lịch sử khi gắn liền với “vòng ngã xuống để giữ bình yên cho Tổ Quốc.
tròn bất tử” cùng sự hy sinh của 64 chiến Chỉ một tháng sau đó, Đại tướng Lê Đức
~ 23 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Anh (khi đó là Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ
trưởng Bộ Quốc phòng) ra thăm Trường
Sa và đọc lời thề giữ biển:
"Đảo Trường Sa, ngày 7/5/1988
“Hôm nay, kỷ niệm ngày thành lập
Hải quân Nhân Dân Việt Nam… Chúng ta
xin thề trước hương hồn của Tổ tiên ta,
trước hương hồn của các cán bộ, chiến
sĩ đã hy sinh vì Tổ Quốc, xin hứa với
đồng bào cả nước, xin nhắn nhủ với các
thế hệ mai sau: Quyết tâm bảo vệ bằng
được Tổ Quốc thân yêu của chúng ta,
bảo vệ bằng được Quần đảo Trường Sa-
một phần lãnh thổ và lãnh hải thiêng
liêng của Tổ Quốc thân yêu của chúng
ta !”- Xin thề ! Xin thề ! Xin thề !"
Để hiểu hơn về sự kiện lịch sử đó,
chúng tôi đã có cuộc trò chuyện với Chuẩn
Đô đốc Lê Kế Lâm - nguyên Giám đốc
Học viện Hải quân, Bộ Quốc phòng. Sau
đây chúng tôi xin gửi tới bạn đọc nội
dung cuộc trò chuyện này.
PV: Thưa Chuẩn đô đốc Lê Kế Lâm,
cảm xúc của Thiếu tướng trong những
ngày tháng 3 này như thế nào khi nhớ về
Hải chiến Trường Sa năm 1988? Ngày
14/3/1988 có ý nghĩa như thế nào trong
cuộc đời binh nghiệp của ông?
Chuẩn Đô đốc Lê Kế Lâm: Từ ngày
14/3/1988 đến nay đã 26 năm xảy ra việc
hải quân Trung Quốc đã chiếm mấy bãi đá
ngầm ở quần đảo Trường Sa - Việt Nam.
Trước đó, cuối năm 1977, Trung Quốc đã
có nhiều tàu giả dạng đi thám thính. Đến
~ 24 ~
đầu tháng 3/1988, họ đã cho hải quân đổ
bộ lên chiếm một số bãi đã ngầm như
Chữ Thập, Châu Viên. Đến 13/3, Hải quân
Việt Nam nhận thấy trong tình hình đó,
TQ có khả năng đánh chiếm những bãi đá
ngầm chưa có quân đóng.
Lúc đó, bãi đảo Gạc Ma nằm trong
bãi đảo Sinh Tồn – trung tâm của quần đảo
Trường Sa – vị trí mà nếu ra thì có thể ra
đảo Chữ Thập và vào thì có thể vào cảng
Cam Ranh của Việt Nam. Nhận thấy điều
đó, Hải quân Việt Nam đã cho công binh
lên đó để cắm cờ, đưa lực lượng lên đóng
giữ… Về phía Trung Quốc, trước khi lên,
họ nói là đất của họ và Việt Nam phải rút
quân. Nhưng các chiến sỹ của ta đáp lại
rằng: Đây là đất của chúng tôi.
Trong lúc hai bên đấu khẩu như vậy,
họ đã cho tàu ra giật cờ Việt Nam. Sau
đó họ đã bắn vào những chiến sỹ của ta.
Ngoài ra, họ còn bắn chìm tàu 604 và
605 là hai tàu vận tải của ta không có
súng, không hề gây hấn với họ, chủ yếu
làm nhiệm vụ đưa người và vật liệu lên
đảo Gạc Ma. Rõ ràng đó là một sự gây
hấn của Hải quân Trung Quốc. Họ không
Đại tướng Lê Đức Anh đọc lời thề tại Trường
Sa năm 1988 (Ảnh tư liệu)
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
tuyên chiến và không có hành động gì
chứng tỏ đó là một người bạn. Việt Nam
không bất ngờ nhưng không nghĩ rằng
họ lại có hành động điên cuồng và dã man
như thế. Lúc đó, tôi đã rời tham mưu Hải
quân về công tác tại Trường Sỹ quan chỉ
huy kỹ thuật Hải quân. Nghe chuyện đó,
tôi rất căm phẫn với hành động của họ.
Hàng năm, cứ đến ngày 14/3, trong
tôi vẫn có cảm xúc đặc biệt. Đó là bài
học lịch sử, chúng ta không được quên.
Chúng ta nhắc lại không phải để gây hận
thù mà để nhắc nhở với những người Việt
Nam rằng luôn luôn phải tỉnh táo, luôn
phải có biện pháp đấu tranh để tình hữu
nghị ngày càng phát triển, thức tỉnh những
đầu óc "sôvanh" dân tộc hẹp hòi. Còn với
người Việt Nam, nhắc lại để nhớ đó là
xương máu của những người Việt Nam
đã đổ để bảo vệ từng tấc đất của Tổ quốc.
PV: Khi hay tin về Trường Sa năm
1988, cảm xúc của những người lính trong
Hải quân Việt Nam như thế nào và cảm
xúc của ông khi ấy ra sao?
Chuẩn Đô đốc Lê Kế Lâm: Đồng đội
của tôi cũng sôi sục căm thù, tự dưng có
người giết đồng đội của mình thì làm
sao không căm thù được? Lúc đó, ngay
tại nơi công tác, tôi biết có những phong
trào tình nguyện ra Trường Sa và sẵn sàng
ra để bảo vệ Trường Sa. Tinh thần đó đến
nay vẫn như thế, cả nước vì Trường Sa.
Trong lòng người dân Việt Nam và nhất
~ 25 ~
là thế hệ trẻ Việt Nam, chuyện đó không
bao giờ có thể quên được.
PV: Thưa ông, Đại tướng Lê Đức Anh
là Bộ trưởng Quốc phòng đầu tiên ra thăm
Trường Sa chỉ sau 1 tháng xảy ra cuộc
chiến tại đảo Gạc Ma. Ông muốn nói gì về
việc làm đó của Đại tướng Lê Đức Anh?
Chuẩn Đô đốc Lê Kế Lâm: Hành
động đó nói lên quyết tâm của toàn Đảng,
toàn dân, toàn quân Việt Nam quyết tâm
bảo vệ Trường Sa. Việc một vị Ủy viên
Bộ Chính trị ra thăm Trường Sa và đọc lời
thề giữ đảo thì đó không chỉ là quyết tâm
của một người mà là quyết tâm của cả
một đất nước, một dân tộc. Đó cũng được
coi như một lời cảnh báo đối với những kẻ
có tham vọng muốn độc chiếm Biển Đông
và chiếm Trường Sa của Việt Nam.
PV: Có ý kiến lại cho rằng, để tưởng
niệm 64 chiến sỹ hy sinh tại đảo Gạc Ma,
chúng ta nên lấy tên của 64 chiến sỹ đặt
tên cho 64 con đường ở Việt Nam. Vậy,
Chuẩn Đô đốc có ý kiến như thế nào về ý
tưởng này?
Cảnh chào cờ tại Trường Sa
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Chuẩn Đô đốc Lê Kế Lâm: Cùng với
sự hy sinh của những anh em ở Trường Sa
cũng như hy sinh ở bất kỳ nơi nào trên đất
nước này để bảo vệ chủ quyền thiêng liêng
của đất nước đều có ý nghĩa, giá trị như
nhau, đáng trân trọng và được ghi nhớ.
Việc vinh danh những anh em đã hy
sinh ở đảo Gạc Ma là đúng và phải làm.
Việc đặt tên đường cho những chiến sỹ
đã hy sinh đó là một ý tưởng nhưng làm
thế nào để hài hòa với những anh em khác
đã hy sinh trong hai cuộc kháng chiến
chống Pháp và chống Mỹ, chống Khmer
đỏ ở Tây Nam, chống cuộc xâm lược ở
phía Bắc năm 1979. Người Việt Nam hy
sinh nhiều nhưng chúng ta đến nay vẫn
chưa tìm ra hết những người đã hy sinh,
chưa tìm ra hết danh tính của những đồng
chí đó.
PV: Nhà thơ Trần Đăng Khoa đã từng
ví hình ảnh đất nước Việt Nam như bà mẹ
lưng còng quay ra biển, còn hai quần đảo
Hoàng Sa và Trường Sa chính là phên
giậu che sương gió cho người mẹ đó.
Dưới góc độ của một nhà quân sự, xin ông
phân tích cụ thể hơn vai trò của Hoàng Sa
và Trường Sa đối với Việt Nam?
Chuẩn Đô đốc Lê Kế Lâm: Đó là một
cách suy nghĩ nhưng tôi nghĩ rằng Việt
Nam lưng tựa vào Trường Sơn, mặt quay
ra biển. Nhân dân Việt Nam luôn vươn
tay ra biển để sống. Biển Đông là môi
trường sống còn của người Việt Nam,
trong đó có Hoàng Sa và Trường Sa. Lịch
~ 26 ~
sử của Việt Nam cho mãi đến thời Bảo
Đại vẫn có những sắc lệnh, quyết định đưa
người giữ gìn, quản lý, khai thác Hoàng
Sa. Bây giờ Trung Quốc đã chiếm Hoàng
Sa nên chúng ta phải tìm cách đòi lại.
Còn ở Trường Sa, chúng ta đang quản
lý 21 đảo cả chìm và nổi với 33 điểm nên
chúng ta phải cố gắng giữ gìn cho bằng
được. Đó là trung tâm Biển Đông, nó giữ
một vị trí chiến lược. Và chính vì là một
vị trí chiến lược cho nên Trung Quốc
bằng mọi giá đã chiếm cho được Hoàng
Sa. Chúng ta có giữ vững Trường Sa thì
mới giữ vững chủ quyền của mình tại
biển Đông. Mà Biển Đông đối với Việt
Nam mang ý nghĩa sống còn chứ không
phải là lợi ích cốt lõi nữa.
PV: Là một vị tướng Hải quân, xin
Thiếu tướng có thể chia sẻ đôi điều về
tình cảm của mình dành cho Hoàng Sa
và Trường Sa – mảnh đất nơi đầu sóng
ngọn gió của Tổ quốc?
Chuẩn Đô đốc Lê Kế Lâm: Tôi luôn
nghĩ về Trường Sa và hướng về Trường
Sa. Tôi rất cảm kích khi các thành phố, địa
phương, đặc biệt là Tp. Hồ Chí Minh đã
rất quan tâm đầu tư cho Trường Sa một
cách sớm nhất và nhanh nhất. Đó là điều
rất đáng trân trọng. Với những người lính
như chúng tôi kể cả đã về hưu rồi vẫn luôn
hướng về quần đảo Trường Sa. Tôi thấy
những phong trào như góp đá xây dựng
Trường Sa, vì Trường Sa thân yêu... hết
sức đáng trân trọng và phải làm nhiều
hơn nữa.
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng

PV: Như vậy, theo Thiếu tướng, để
“phên giậu” Trường Sa và Hoàng Sa
vững chắc hơn nữa, trong thời gian tới,
Việt Nam cần làm gì?
Chuẩn Đô đốc Lê Kế Lâm: Hoàng Sa
hiện nay đã bị Trung Quốc chiếm mất.
Còn Trường Sa thì đang có sự tranh chấp
của nhiều bên trong đó, tôi nghĩ rằng
tranh chấp quyết liệt nhất và gay go nhất
là với Trung Quốc. Cái mà họ gọi là
“đường lưỡi bò” chủ yếu là tuyên bố chủ
quyền ở các đảo ở Biển Đông mà họ gọi
là biển Nam Trung Hoa. Sự tranh chấp
đó lúc lắng dịu, âm thầm nhưng nhiều
lúc rất quyết liệt.
Chúng ta phải tìm mọi cách để củng
cố và xây dựng Trường Sa. Lực lượng
đóng giữ ở Trường Sa là lực lượng chủ
yếu nhưng đơn thuần chỉ có lực lượng
đó thì khó khi mà có những kẻ đang
thèm khát nó. Chủ yếu phải là lực lượng
đặc biệt từ bờ chi viện ra để đánh trả
những lực lượng tàu đổ bộ, tàu phong
tỏa của kẻ địch... Cái chính là bằng mọi
biện pháp là bằng nhiều biện pháp cả
quân sự, cả ngoại giao, chính trị làm thế
nào để tạo thành sức mạnh tổng hợp để
giữ Trường Sa cũng như giữ vững chủ
quyền ở Biển Đông.
Lý Minh Sơn
http://www.biendong.net
Trang điện tử Biển đông
n

Người anh hùng “lập lá chắn sống”

cùng đồng đội canh giữ
quần đảo Trường Sa
Chớm sang tuổi 70, thời gian đã khiến khuôn mặt không ít đồi mồi nhưng phong
thái và hành động của ông vẫn nhanh nhẹn và dẻo dai như hình ảnh vị thuyền
trưởng hải quân năm nào.
Chuyện đã qua hơn 20 năm nhưng quyền của Tổ quốc trong sự kiện Hải
với bản thân mình, ông thấy nó luôn hiển quân Trung Quốc gây hấn với Việt Nam
hiện như mới diễn ra ngày hôm qua. tại quần đảo Trường Sa tháng 3/1988.
Ông là anh hùng, đại tá Vũ Huy Lễ, vị Cuộc đời biển đảo
thuyền trưởng của tàu HQ-505 huyền Tôi có một may mắn, đó là được hạnh
thoại, người đã cùng đồng đội quyết “lập ngộ cùng ông trong chuyến công tác ra
lá chắn sống” để giữ vững hòn đảo chủ quần đảo Trường Sa vào tháng 3/2014 do

~ 27 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Bộ Ngoại giao tổ chức. Với anh hùng,
Đại tá Vũ Huy Lễ thì có lẽ đây là chuyến
đi thật đặc biệt. Đầu tiên là dấu mốc thời
gian, cũng là những ngày giữa tháng 3
đầy kỷ niệm.Và đặc biệt hơn, đã rất lâu
rồi, hơn 20 năm có lẽ ông mới có dịp trở
lại những hòn đảo mà trong cuộc đời
lính biển, máu của ông và đồng đội đã
đổ xuống để giữ vững nhúm đất cha ông
giữa lòng Biển Đông. Tôi cũng không
ngờ, vị Đại tá ít nói và có khuôn mặt rất
hiền ấy lại là người đã có những quyết
định, sự quả cảm đến mức táo bạo có thể
xua đuổi tàu giặc ra khỏi hòn đảo chủ
quyền của Tổ quốc trong thời khắc hết
sức bi hùng của những ngày giữa tháng
3 cách đây 26 năm.
Thủ thỉ chuyện đời trong những ngày
được cùng ông lênh đênh trên tàu HQ-
517, Vũ Huy Lễ bảo với tôi cuộc đời ông
gắn liền với biển cả như một chữ duyên
của định mệnh. Sinh ra trên vùng biển
quê Hải Phòng, tháng 7/1965 người thanh
niên Vũ Huy Lễ nhập ngũ theo lời kêu gọi
yêu nước và được biên chế vào quân
chủng Hải quân.
“Từ đó là những tháng ngày ăn ngủ
cùng đại dương sóng nước trong giai đoạn
kháng Mỹ ác liệt. Đất nước giải phóng,
tôi được Nhà nước cho đi tu nghiệp ở
nước ngoài tại Học viện Hải quân Liên
Xô. Năm 1982 tôi về nước và cuộc đời
gắn liền với tàu HQ505 như một người
bạn cho đến sự kiện tháng 3 năm 1988”.
Đôi mắt người lính già nhìn ra biển
cả bao la, Đại tá Lễ bảo mùa này nước
lặng biển yên, đi tàu không bị say chứ vào
~ 28 ~
dịp cuối năm, chưa hẳn ai cũng đã quen
được với những lớp sóng cấp độ lớn.
Tháng 3/1988, cũng trong một ngày
biển lặng như hôm nay, thuyền trưởng
tàu HQ-505, Đại tá Vũ Huy Lễ và đồng
đội đang làm nhiệm vụ canh giữ đảo Đá
Lớn thì nhận được chỉ thị từ cấp trên:
“Khẩn trương đưa tàu HQ-505 đến chốt
giữ đảo Cô Lin thuộc cụm đảo Sinh Tồn
trước 18h cùng ngày, đi trong đội hình có
tàu HQ-604 đến chốt giữ đảo Gạc Ma.
Yêu cầu hành trình phải bí mật, bất ngờ,
đúng thời gian, đúng vị trí, xử lý tình
huống chính xác khi địch ngăn chặn, cản
đường, không để mắc mưu đối phương”.
Đại tá Lễ còn nhớ như in, khi nhận
được lệnh cấp trên, ông và đồng đội họp
và xuất phát lên đường nhận nhiệm vụ
lúc 12h30 ngày 13/3/1988.
Những ký ức không thể nào quên
Và như lời ông, trên đường từ đảo
Đá lớn sang đảo Cô Lin làm nhiệm vụ
giữ đảo, tàu HQ-505 của ông và HQ-604
của thuyền trưởng Vũ Phi Trừ luôn bị tàu
giặc gây hấn, khiêu khích cản trở nhưng
các ông, bằng sự thống nhất cao độ và
ứng xử dứt khoát, vẫn hoàn thành được
Người anh hùng “lập lá chắn sống” cùng đồng
đội canh giữ quần đảo Trường Sa.
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
thủy trình khi buổi chiều đã tới được đảo
Cô Lin.
“Tôi cho tàu neo ở phía Nam đảo Cô
Lin khoảng 200m rồi thay phiên nhau ăn
cơm chiều. Cô Lin lúc đó là một đảo chìm
có diện tích gần một cây số vuông trên
mặt nền những lớp đá san hô xâm xấp
nước, có thể đi lại được. Đang ăn cơm
thì tàu 502 của đối phương lại chạy đến
xung quanh tàu chúng tôi một lúc rồi
chạy sang đảo Gạc Ma.
Lúc này tàu HQ-604 của anh Vũ Phi
Trừ cũng đã thả neo xong bên phía đảo
Gạc Ma. Nhưng ngay sau đó chúng tôi
cũng phát hiện hai tàu chiến và một xà lan
từ hành đang chạy về hướng đảo Gạc Ma,
nơi HQ-604 của chúng tôi đang thả neo.
Quan sát kỹ, tôi và anh em nhận định,
đêm nay hoặc sáng mai, đối phương sẽ
lên chiếm đảo của ta, tôi bàn với anh em,
vậy chờ khi thủy triều xuống thấp nhất, ta
hạ xuồng lên đảo dùng cuốc chim và xà
beng đào lỗ cắm cờ tổ quốc trên bãi san
hô ở vị trí cao nhất. Để làm việc này, tôi
cử một tổ gồm 7 đồng chí thực hiện
nhiệm vụ. Họp xong, tôi điện về báo cáo
sở chỉ huy nhưng lúc này, địch đã gây
nhiễu sóng, tôi không báo cáo được. Tình
hình căng như dây đàn.”
Theo như ký ức của người lính hải
quân Vũ Huy Lễ, khoảng một giờ đêm
hôm đó Sở chỉ huy đã bắt liên lạc được
với tàu HQ-505 của ông và hoàn toàn
nhất trí với nhận định và phương án do
ông đề xuất. Một lúc sau, tổ cắm cờ cũng
đã hoàn thành nhiệm vụ và đang trở lại
tàu. Tờ mờ sáng, tổ quan sát báo cáo,
phái bên đảo Gạc Ma có nhiều mục tiêu
~ 29 ~
đang tiến lên đảo. Không một chút chần
chừ, ông hạ lệnh tất cả vào vị trí chiến
đấu. “Vừa vào vị trí chúng tôi vừa nhìn
sang đảo Gạc Ma, sang tàu HQ-604 thì
thấy nhiều xuồng và người đang lố nhố
ở mép đảo, thấy 2 tàu chiến của đối
phương phía sau tàu HQ-604. Và trong
giây lát, tôi nghe thấy nhiều tiếng súng
nổ, quan sát thấy lửa lóe sáng từ hai tàu
chiến của đối phương, chúng tôi hiểu tàu
HQ-604 đang chiến đấu.
Một lúc sau tàu HQ-604 chìm. Ở bên
này chúng tôi cũng vừa nhổ neo xong,
chuẩn bị cơ động chiến đấu thì hai tàu
chiến của đối phương cơ động và nổ súng
về phía chúng tôi, họ tập trung hỏa lực
pháo 75 – 85 – 100 ly bắn sang. Buồng
báo vụ bốc cháy, máy thông minh hỏng,
đồng chí báo vụ bị thương, phòng thuyền
trưởng trúng đạn phía dưới, đài chỉ huy
trúng đạn, dưới mạch mớn nước hầm
dầu trúng đạn tàu bốc cháy dữ dội toàn
tàu mất điện, lái không điều khiển được.
Vừa đúng lúc gió đông bắc thổi đẩy
tàu ra xa đảo, tàu quay ngang với đảo
trong khi đối phương vẫn bắn xối xả.
Tôi với tư cách thuyền trưởng đã nghĩ
rằng, mình phải là người có trách nhiệm
nhất, lúc này càng phải bình tĩnh. Và cùng
với anh em, chúng tôi tổ chức cứu hỏa
dập lửa, cứu thương cho những người bị
thương. Ở tình hình hiện tại, điều quan
trọng là phải chuyển được từ lái điện
sang lái cơ. Đang suy nghĩ như vậy thì
một quả đạn pháo 85 ly bắn trúng hầm
lái, làm trục lái bị kẹt không điều khiển
được”. Theo như Đại tá Lễ, tàu HQ-505
của Hải quân Việt Nam lúc đó là một
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
con tàu có chiều dài tới 100m, rộng gần
30 nhưng là tàu chở hàng và vật liệu,
hơn nữa lại cũ, nhiều thiết bị khi hỏng
rất khó sửa chữa. Việc cần làm ở thời
điểm đó, có lẽ cần nhất là sự quyết đoán
của người chỉ huy. Như lời ông kể, lúc
đó ai cũng bình tĩnh làm nhiệm vụ và
bản thân ông, là người chịu trách nhiệm
cao nhất nghĩ rằng, nếu tàu chìm ở vị trí
này, với độ sâu trên 1000m, ta sẽ mất tàu,
mất đảo và gần 50 cán bộ chiến sĩ trên tàu
sẽ hy sinh. Cách duy nhất là phải đưa tàu
lên đảo thì mới giữ được đảo, giữ được
tàu. Khi tàu lên bãi cạn, ta sẽ dùng súng
bộ binh đánh quân đổ bộ lên đảo, không
cho chúng chiếm đảo.
Hạnh phúc của người lính là được
bảo vệ Tổ quốc
Giờ nhớ lại thì lâu nhưng lúc đó,
như hồi ức của thuyền trưởng Vũ Huy
Lễ, ông quyết nhanh và mọi người tán
thành suy nghĩ đó. Cũng may mắn, dù
nước đang tràn dần vào khoang nhưng
buồng máy đã sửa xong. Máy đã xong
nhưng buồng lái kẹt không thể lái được,
những thủy thủ của tàu HQ-505 đã sử
dụng một máy tiến, một máy lùi thay lái
rồi dùng hết công suất tăng tốc lên bãi
san hô. Hai phần ba thân tàu được nằm
trên bãi cạn, tất cả sẵn sàng vào vị trí
chiến đấu.
Thấy tình hình thay đổi không theo
dự liệu, tàu đối phương bắn một lượt rồi
lùi xa. Đại tá Lễ vừa lo cho những đồng
đội bị thương, và những anh em trên Cô
Lin đã nhanh chóng chuẩn bị xuồng quay
lại tìm kiếm và cứu các đồng đội trên đảo
Gạc Ma. Hơn 40 chiến sĩ đã được cứu
~ 30 ~
vớt khi đang trôi dạt trên biển, trong đó
có cả những tử sĩ và thương binh. Đến
hơn 11h trưa, tàu HQ-671 ra đến nơi, kịp
thời đưa anh em bị thương về điều trị tại
đảo Sinh Tồn.
Rưng rưng nhớ lại thời khắc quyết
định lao tàu HQ-505 lên đảo, Đại tá Vũ
Huy Lễ đúc kết: “Khi đó trong hoàn cảnh
thông tin liên lạc trên tàu đã hỏng nên
không thể báo cáo tình hình với cấp trên.
Quyết định lao tàu lên đảo được tôi đưa
ra với tâm thế của một người có trách
nhiệm lớn nhất trong hoàn cảnh trực tiếp
và ở thế ngàn cân treo sợi tóc. Đó là quyết
định lớn nhất trong cuộc đời binh nghiệp
của mình.”
Sau hành động quyết đoán, tàu HQ-
505 và thuyền trưởng Vũ Huy Lễ được
Sở chỉ huy tiền phương Chiến dịch CQ-
88 tuyên dương. Dù có thể rút về đảo
Sinh Tồn thuộc quần đảo Trường Sa để
nghỉ ngơi, phục hồi sức khỏe nhưng ông
vẫn không nỡ xa rời Cô Lin.
“Rất nhiều người đã ngã xuống mới
giữ được đảo. Lúc ấy chưa ai biết đảo có
còn bị tàu địch tấn công nữa hay không.
Vì thế, tôi tiếp tục xin được ở lại cùng
chiến sĩ, trên chính con tàu HQ-505.” Sau
trận hải chiến 14/3/1988, hầu như ngày
nào địch cũng cho tàu chiến ra khiêu
khích. Có ngày, chúng quấy nhiễu tới 3,
4 lần và dùng loa réo cả tên ông: “Vũ
Huy Lễ, hãy đầu hàng!”. Thế nhưng điều
đó càng thôi thúc ông và đồng đội quyết
tâm bám trụ.
Tình cảnh khi đó rất khó khăn, máy bay
trực thăng của ta phải ra tiếp tế từng cái
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
khăn mặt, từng bánh xà phòng nhưng của Trung Quốc đã giảm và chủ quyền
ông và các đồng đội vẫn luôn vững vàng. trên đảo Cô Lin được giữ vững.
Quãng thời gian sau đó, Vũ Huy Lễ bảo, NGUYỄN VĂN QUÂN
ông ở lại tàu HQ-505 đến tháng 6 năm http://www.doisongphapluat.com
1988, khi các hành động khiêu khích Báo Đời sống và pháp luật

Với tấm lòng xả thân giữ đảo, giữ biển của cá nhân Vũ Huy Lễ cũng như các
thành viên của HQ-505, ngày 06/01/1989, ông và tập thể tàu đã được Nhà nước
phong tặng danh hiệu: “Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”. Với cá nhân Vũ
Huy Lễ, ông bảo đó là công lao và cũng là sự vinh danh dành cho tất cả những
con người trong trận chiến đó. Ông chỉ khiêm tốn nhận mình như một thành viên.
Và ai ở vị trí của ông lúc đó đều hành xử như vậy cả thôi. Gần 30 năm trở lại
chốn xưa, nước mắt người thuyền trưởng năm xưa đã chảy. Trường Sa của ngày
hôm nay đã khác trước rất nhiều. Đã phát triển và trưởng thành như một đất liền
thu nhỏ. Nhìn các cháu bi bô tới trường, nụ cười tươi rói của các chiến sĩ trẻ trên
Sinh Tồn, Song Tử, Cô Lin… với ông, nó như một niềm hạnh phúc.
Vĩ thanh

Trường Sa 1988: "Không có mệnh lệnh

nào là không được nổ súng!"
Cựu binh Gạc Ma Lê Hữu Thảo
khẳng định, vào thời điểm Trung Quốc
nổ súng tấn công trên đảo vào ngày
14/3, ông chưa từng nghe có lệnh không
được nổ súng.
Nỗi đau trận Gạc Ma vẫn chưa bao
giờ nguôi
27 năm đã qua, nhưng cuộc tấn công
ngang ngược của Hải quân Trung Quốc
vào tàu hậu cần Việt Nam tại Trường Sa
(1988) khiến 64 chiến sỹ đã hy sinh và
chiếm đóng trái phép Đá Gạc Ma vẫn còn
nguyên đó.
~ 31 ~
Chia sẻ với chúng tôi, cựu binh Gạc
Ma Lê Hữu Thảo bày tỏ, những ký ức về
ngày 14/3/1988 vẫn còn nguyên vẹn trong
ký ức, tâm trí của ông và dường như nó
mới chỉ xảy ra vào hôm qua.
"Chưa một phút giây nào tôi quên
được những hình ảnh về ngày 14/3, về
đồng đội của tôi, những người đã chiến
đấu anh dũng, kiên cường đến phút cuối
cùng; và âm mưu, tội ác của quân Trung
Quốc đã gây ra ở Gạc Ma"- ông Thảo
nói. Theo lời kể của ông Thảo, khi đó,
ông là trung sĩ, tiểu đội trưởng thuộc
phòng tham mưu lữ đoàn 146 ở trên tàu
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
HQ - 604 của lữ đoàn 125 phối hợp với
công binh E83 tại nhóm đảo Gạc Ma, Cô
Lin, Len Đao thuộc quần đảo Trường Sa,
cuối tháng 3, đầu tháng 4/1988.
"Trong buổi sáng đó, tôi đang cùng
một nhóm 5 anh em cắm cờ Tổ quốc và
cảnh giới để lực lượng công binh E83
đưa vật liệu lên đảo Gạc Ma thì bất ngờ
khoảng 50 lính Trung Quốc với súng ống
đầy mình từ ba chiếc tàu chiến tràn lên
đảo, bao vây anh em.
Nhiều anh em đã ngã xuống ngay sau
những loạt đạn đầu tiên. Người này ngã
xuống, người kia lại cầm cờ lao về phía
cột cờ, không để rơi vào tay giặc. Nhưng
trận chiến đấu không cân sức ấy, 64
đồng đội của chúng tôi đã ngã xuống, hầu
hết đều nằm lại dưới sóng nước Trường
Sa”- ông Thảo nghẹn ngào kể.
Ông Thảo cũng bày tỏ sự xót xa khi
sau 27 năm đã trôi qua nhưng nhiều liệt sĩ
của chúng ta vẫn chưa tìm được hài cốt.
"Các anh đã đi vào những trang sử
vẻ vang của dân tộc, nhưng thể xác vẫn
còn mãi nằm lại với lòng biển lạnh"-
ông Thảo xúc động nói.
Đồng thời, ông Thảo cũng cho biết
thêm, dù cuộc sống của mình còn nhiều
Tàu HQ 604 khi nhận lệnh ra Gạc Ma. Ảnh
tư liệu Lữ đoàn 125
~ 32 ~
khó khăn nhưng ông luôn dành thời gian
để đi thăm gia đình các đồng đội hi sinh
ở Gạc Ma và những đồng đội từng chiến
đấu, công tác tại Trường Sa.
“Nỗi đau đáu của những người cha,
người mẹ, người vợ, người con của các
đồng đội đã ngã xuống ở Gạc Ma là mong
mỏi được đưa hài cốt của các anh về đất
liền. Nhưng điều đó rất khó thành nên vừa
qua chúng ta xây dựng khu tưởng niệm
chiến sĩ Gạc Ma ngay tại Cam Ranh, nơi
ngày trước tôi và các đồng đội rời đất liền
lên tàu thẳng hướng Trường Sa, thì đó là
điều rất thiêng liêng, ý nghĩa và nhân
văn"- ông Thảo bày tỏ.
Không có chuyện không được nổ súng
Trước một số thông tin cho rằng, trong
buổi sáng 14/3, khi Trung Quốc đưa tàu,
quân bao vây, tấn công, các chiến sỹ của ta
đã nhận được lệnh, không được nổ súng,
ông Thảo đã bác bỏ nhận định này.
"Tôi là người trực tiếp có mặt tại đảo
ANH HÙNG LLVTND, ĐẠI TÁ
VŨ HUY LỄ
Do tàu bốc cháy ngùn ngụt và bị
thủng ở nhiều nơi, nước tràn vào các
khoang, dầu trôi ra lênh láng trên mặt
biển, tàu bị nghiêng nên có nguy cơ bị
chìm. Lúc đó chúng tôi nghĩ rằng, nếu
tàu chìm sẽ mất tàu, mất đảo và trên
40 chiến sỹ trên tàu sẽ hy sinh hết.
Trước tình thế đó, ban chỉ huy tàu đã
hội ý hạ quyết tâm động viên bộ đội
sửa chữa máy móc, bằng mọi giá phải
đưa tàu lên bãi cạn để giữ tàu và đảo
Cô Lin.
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Gạc Ma vào sáng ngày 14/3/1988, là tiểu
đội trưởng chỉ huy tổ bảo vệ cờ, có 2
khẩu AK 47.
Thực tế, lúc đó, phương tiện và thông
tin liên lạc rất khó khăn, chúng tôi làm
nhiệm vụ cách tàu một khoảng cách, nên
không có mệnh lệnh nào là không được
nổ súng cả. Ở đây, nếu có thì chỉ là không
nổ súng trước, bởi mình không bao giờ
khiêu khích. Địch đã nổ súng vào đồng đội
mình mà lại nói là không cho nổ súng thì
không đúng. Không có bất cứ ông chỉ huy
nào lại để lính mình làm bia cho quân địch
bắn cả"- ông Thảo nhấn mạnh.
Cũng theo ông Thảo, nếu lúc đó, ta
nổ súng trước, sớm hơn 30 giây thôi thì
địch có thể bị tiêu diệt và bị thương thêm
vài ba chục tên, nhưng phía ta chắc chắn
sẽ hy sinh nhiều hơn con số 64.
Còn ta nổ súng sau chừng 15 giây thì
sự việc như đã xảy ra như lịch sử.
Ông Thảo cũng tái khẳng định, ông
không hề phát biểu về có lệnh hay không
có lệnh nổ súng và bằng chứng trong clip
vẫn còn lưu giữ.
"Nếu không có chuyện nổ súng, thì sao
sau đó chúng ta vẫn đánh trả quân Trung
Quốc. Tôi không biết những người đưa ra
thông tin đó có biết rằng, có tất cả bao
nhiêu chiến sỹ như tôi còn sống sau trận
đó không?!
Những thông tin này đang làm tổn
thương tới sự hy sinh của đồng đội tôi
cũng như gia đình các anh. Tôi mong
rằng, những ai còn đưa thông tin này hãy
suy nghĩ lại"- ông Thảo nhắn gửi.
http://www.biendong.net
Trang điện tử Biển đông

Những con tàu Việt Nam tham gia

Hải chiến Trường Sa giờ ở đâu?
26 năm sau Hải chiến Trường Sa, những con tàu tham gia trận chiến này, bao
gồm HQ-604, HQ-605, HQ-505 đã trở thành những chứng nhân lịch sử.
Đầu năm 1988, Hải quân Trung Quốc Lữ đoàn 125 cùng lực lượng công binh ra
liên tục gia tăng các hoạt động tại vùng các đảo Cô Lin, Len Đao, Gạc Ma nhằm
biển thuộc quần đảo Trường Sa của Việt xây dựng lực lượng trấn giữ đảo khẳng
Nam. Hải quân Trung Quốc cho quân ra định chủ quyền của Việt Nam đối với
chiếm đóng bất hợp pháp một số bãi đá quần đảo Trường Sa. Chiến dịch mang
ngầm thuộc quần đảo Trường Sa của Việt tên CQ-88 (Chủ quyền 88).
Nam bao gồm: đá Chữ Thập, Châu Viên, Ngày 11/03/1988, tàu vận tải HQ-604
Gia Ven, Tư Nghĩa, Xu Bi. do thuyền trưởng Vũ Phi Trừ chỉ huy nhận
Trước tình hình đó, Hải quân nhân mệnh lệnh rời cảng tiến ra đá Gạc Ma.
dân Việt Nam đã điều động 3 tàu vận tải
Tiếp đó ngày 12/03/1988, tàu vận tải HQ-
là tàu HQ-604, HQ-505 và HQ-605 thuộc
~ 33 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
605 do thuyền trưởng Lê Lệnh Sơn chỉ pháo hạm 100mm bắn chìm tàu HQ-604,
huy đang làm nhiệm vụ tại đá Đông được chưa hết họ còn sử dụng cả pháo phòng
lệnh lên trấn giữ đảo Len Đao. không 25mm và pháo 37mm để bắn một
HQ-604 và HQ-605: Những chứng cách không thương tiếc vào những chiến
nhân lịch sử sĩ Hải quân Việt Nam đang bám trụ trên
Các tàu HQ-604 và HQ-605 thuộc loại đá Gạc Ma.
tàu vận tải cỡ nhỏ lớp Đại Khánh do Trung Tại đảo Len Đao, tàu chiến của Trung
Quốc đóng và viện trợ cho Việt Nam trong Quốc cũng sử dụng pháo hạm 100mm bắn
kháng chiến chống Mỹ. Các tàu này trước chìm tàu vận tải HQ-605 đang neo đậu
đây thuộc đội tàu “không số” tham gia vận gần đó. Các thủy thủ trên tàu đã nhảy
chuyển vũ khí đạn dược vào Nam bằng xuống biển bơi về đảo Sinh Tồn.
tuyến đường mòn Hồ Chí Minh trên biển. Hai tàu vận tải HQ-604 và HQ-605
Những tàu này chỉ có khả năng chở đã mãi mãi chìm dưới đáy biển như
theo tải trọng hàng hóa tối đa khoảng 50 những nhân chứng cho cuộc chiến bảo vệ
tấn. Những chiếc tàu vận tải của Hải quân chủ quyền trên biển không cân sức giữa
Việt Nam chỉ được trang bị vũ khí cá Hải quân nhân dân Việt Nam và Hải quân
nhân khá thô sơ trong khi đó phía Hải Trung Quốc.
quân Trung Quốc có lực lượng 1 tàu khu
trục tên lửa, 7 tàu hộ vệ tên lửa, 2 tàu hộ
vệ pháo, 3 tàu vận tải hỗ trợ, tàu đo đạc
và 1 tàu kéo cỡ lớn tạo nên một cuộc chiến
không cân sức giữa những tàu chiến được
trang bị vũ khí hạng nặng và những tàu
vận tải không có vũ khí.
Ngày 14/03/1988, tàu HQ-604 thả neo
Tàu HQ-604 đang neo đậu gần đá Gạc Ma
gần đá Gạc Ma, các tàu Trung Quốc liên trong chiến dịch CQ-88.
tục cơ động xung quanh dùng loa uy hiếp
yêu cầu tàu Việt Nam rút đi. Mặc dù, liên
tục bị các tàu chiến lớn của Trung Quốc uy
hiếp song tàu HQ-604 vẫn kiên trì neo
đậu. Thấy tàu và chiến sĩ của Hải quân
Việt Nam kiên quyết bám trụ trên đá
Gạc Ma, Hải quân Trung Quốc đã thực Tàu đổ bộ LST-509 tiền thân của tàu HQ-505
hiện một hành vi vô nhân đạo khi sử dụng lúc đang trong biên chế của Hải quân Mỹ.
~ 34 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Mãi đến 20 năm sau, trong một lần trang bị 1 pháo hạm 76mm, 8 pháo 40mm
đánh cá gần Gạc Ma, một tàu của ngư dân và 12 pháo 20mm. Tàu có thể mang theo
Việt Nam đã phát hiện xác tàu HQ-604 2 xuồng đổ bộ LCVP, tàu có thể mang
nằm dưới đáy biển. Sau đó, tàu Thành theo thủy thủ đoàn khoảng 130 người.
Công 07 của bà con đảo Lý Sơn khi đi rà Trong chiến tranh thế giới thứ 2, LST-
phế liệu đã phát hiện được một số hài 509 được triển khai hoạt động chiến đấu ở
cốt các chiến sĩ Hải quân Việt Nam hi khu vực châu Âu trong cuộc tấn công
sinh bên trong khoang tàu HQ-604. vào miền Nam nước Pháp năm 1944.
Tàu Thành Công 07 đã phối hợp cùng Ngày 08/04/1970, tàu LST-509 được
với cán bộ chiến sĩ trên đảo Cô Lin tiến ngưng hoạt động và chuyển giao cho
hành trục vớt được một số hài cốt và di vật VNCH thuê trong chương trình Hỗ trợ An
ninh đến miền Nam Việt Nam. Tàu được
của chiến sĩ Hải quân Việt Nam mất tích
đặt số hiệu HQ-504 Quy Nhơn. Sau khi
trong trận hải chiến bi hùng năm xưa.
giải phóng miền Nam, tàu HQ-504 được
HQ-505: Cột mốc hào hùng
đưa vào biên chế Hải quân Việt Nam với
Cũng trong chiến dịch CQ-88, tàu đổ
số hiệu mới HQ-505.
bộ HQ-505 do thuyền trưởng Vũ Huy Lễ
chỉ huy khi đó đang làm nhiệm vụ ở đảo
Đá Lớn được lệnh tiến về đá Gạc Ma
và Cô Lin phối hợp cùng với các tàu
HQ-604 và HQ-605 đưa công binh lên
các bãi đá ngầm khẳng định chủ quyền
của Việt Nam.
HQ-505 là một loại tàu đổ bộ xe tăng
thuộc lớp LST-491. Đây là loại tàu đổ bộ
xe tăng được xây dựng cho Hải quân Mỹ Tàu HQ-505 ủi bãi bảo vệ Cô Lin
trong chiến tranh thế giới thứ 2. Tàu được
đặt tên USS Bulloch County (LST-509),
tàu làm lễ đặt ký vào ngày 07/10/1943 tại
nhà máy đóng tàu Jeffersonville, Indiana,
Mỹ. Tàu được đưa vào hoạt động trong
biên chế Hải quân Mỹ từ ngày 20/01/1944.
Tàu có chiều dài 100 mét, rộng 15 mét,
mớn nước sâu nhất 4,9 mét, lượng giãn Đảo Cô Lin ngày nay được ví như "mắt thần"
nước toàn tải 3.640 tấn. LST-509 được giữa biển Đông.
~ 35 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Ngày 14/3/1988, tại Trường Sa, khi
tàu HQ-604 bị bắn chìm, trước tình thế
cấp bách, thuyền trưởng tàu HQ-505 Vũ
Huy Lễ đã ra lệnh cho tàu nhổ neo ủi bãi
lên đảo Cô Lin để khẳng định chủ quyền.
Nhận thấy tàu HQ-505 đang ủi bãi, 2 tàu
chiến của Trung Quốc đã quay sang sử
dụng pháo hạm 100mm bắn dữ dội vào
tàu HQ-505.
Mặc dù các tàu chiến của Trung Quốc
bắn rất ác liệt song tàu HQ-505 vẫn kiên
cường ủi bãi lên đảo Cô Lin, khi tàu trườn
được 2/3 thân lên đảo thì bị bốc cháy dữ
dội. Các chiến sĩ trên tàu HQ-505 vừa triển
khai lực lượng dập lửa cứu tàu, bảo vệ đảo
vừa đưa xuồng cứu hộ đến cứu thủy thủ
tàu HQ-604 bị bắn chìm ở Gạc Ma.
Tàu HQ-505 ủi lên bãi biến thành
một công sự khổng lồ dài tới 100 mét,
rộng 18 mét án ngữ lối lên đảo Cô Lin.
Thuyền trưởng Vũ Huy Lễ chia sẻ “Lúc
đó dù lực lượng mỏng nhưng do đã án
ngự lối lên nên tôi tin là dù địch có đổ
bộ chúng tôi vẫn đánh được và hoàn
thành nhiệm vụ bảo vệ đảo”.
Khi tàu ủi lên bãi do trúng phải hỏa
lực mạnh của đối phương nên toàn bộ hệ
thống điện trên tàu bị cháy và hư hỏng
hoàn toàn. Thủy thủ đoàn sử dụng chính
mặt boong để làm nơi sinh hoạt, vị trí
trên mặt boong cũng tạo thuận lợi trong
~ 36 ~
việc cảnh giới trước các hoạt động của
Hải quân Trung Quốc.
Các chiến sĩ căng bạt lên một khẩu
pháo 40mm đã bị hỏng để làm nơi tránh
nắng vô tình nó biến thành một vật ngụy
trang khiến đối phương nghĩ rằng pháo
vẫn còn hoạt động được nên không dám
đến gần. Thuyền trưởng Vũ Huy Lễ và 9
đồng chí đã ở lại cùng con tàu, kiên cường
bám trụ, giữ đảo Cô Lin, mãi gần 2 tháng
sau mới rút về.
Đến năm 1989, Hải quân Việt Nam
đã cho hàn gắn, sửa chữa lại tàu HQ-505
rồi đưa tàu kéo ra cố gắng đưa tàu về
cảng Cam Ranh nhưng không thành công.
Khi kéo đi được một đoạn ra khỏi vị trí
ủi bãi do hư hỏng nặng nên tàu HQ-505
đã chìm. Con tàu mãi mãi nằm lại dưới
lòng biển sâu, như một cột mốc khẳng
định chủ quyền không thể tranh cãi của
Việt Nam. Hành động dũng cảm của
thủy thủ đoàn tàu HQ-505 sau đó đã
được Đảng, Nhà nước trao tặng danh
hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân
dân. Ngày nay, một số tàu thuộc lớp tàu
đổ bộ LST-491 vẫn đang được sử dụng
trong biên chế Hải quân Việt Nam mang
số hiệu HQ-501, HQ-503.
Quốc Việt
http://www.biendong.net
Trang điện tử Biển đông
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng

Phản ứng của Việt Nam trước việc TQ

gây ra sự kiện Gạc Ma 1988
Gây ra sự kiện Gạc Ma 1988 là việc làm sai trái của Trung Quốc. Nhắc lại sự
kiện này để thấy rằng: TQ không có bất kỳ cơ sở nào để chiếm đóng, xây dựng
trên các bãi cạn thuộc Trường Sa của Việt Nam.
Biến đảo chìm thành đảo nổi, Trung
Quốc sai tiếp tục sai
Sự kiện Gạc Ma 1988 đã đi qua cách
đây 27 năm, nhưng người Việt Nam vẫn
còn đau đáu, bởi một phần máu thịt của
Trường Sa đã bị Trung Quốc dùng vũ
lực chiếm đóng trái phép. Hiện nay,
Trung Quốc lại một lần nữa xâm phạm
lãnh thổ Việt Nam bằng cách xây dựng
ở chính nơi họ chiếm đóng trái phép
(Gạc Ma) hệ thống sân bay, cảng biển.
Kết hợp nhiều đảo khác thuộc Trường
Sa của Việt Nam, Trung Quốc biến nơi
đây trở thành căn cứ quân sự gây nguy
hiểm cho Việt Nam, đe dọa an ninh các
nước trong khu vực và an ninh hàng
hải quốc tế.
Đây là hành vi sai trái và ngang
ngược của Trung Quốc. Việc nhắc lại
sự kiện này để thấy rõ rằng: Trung
Quốc không có bất kỳ cơ sở nào để
chiếm đóng, xây dựng trên các bãi cạn
thuộc Trường Sa của Việt Nam.
Từ thực tế nghiên cứu về chủ quyền
biển đảo, Nhà nước Việt Nam luôn theo
sát, phản ứng tức thời với bất kỳ hành
động xâm phạm chủ quyền của Việt Nam
trên 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Ảnh chụp lại hành động xây dựng trái phép của
Trung Quốc trên bãi Gạc Ma của Việt Nam
Trao đổi với Phóng viên Infonet,
Tiến sĩ Trần Công Trục, Nguyên trưởng
Ban biên giới Chính phủ, đã nhiều lần
khẳng định: “Việc công bố thông tin, lên
tiếng phản đối của Nhà nước có chủ
quyền đối với hành động của nước khác
sẽ là cơ sở để xem xét tại cơ quan Tài
phán Quốc tế”.
Tiến sĩ Trần Công Trục cũng khẳng
định: “Mọi hành động xâm lược bằng
vũ lực đều bị cộng đồng quốc tế lên án.
Chủ quyền hợp pháp không bao giờ
được xác lập bởi hành động xâm lược
bằng vũ lực. Do đó, hành động xây dựng
trên các bãi cạn Gạc Ma, Châu Viên,
Chữ Thập và các bãi cạn khác thuộc
Trường Sa, do Trung Quốc tiến hành,
đều không có cơ sở pháp lý. Đây là một
hành động sai trái”.

~ 37 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng

Báo chí Việt Nam phản ứng như Sa của Việt Nam: “Mọi người đều biết
thế nào ngay sau sự kiện Gạc Ma 1988? từ tháng 1-1988 đến nay, Trung Quốc
Ngày 14/3/1988, Trung Quốc gây đã không ngừng cho nhiều tàu chiến
ra sự kiện Gạc Ma với tất cả những gì
mà người Việt Nam và cộng đồng quốc
tế nhìn thấy rõ. Có lẽ, không cần phải
đưa ra nhận xét gì nhiều. Ngay lập tức,
các số báo Nhân dân, báo Hà Nội Mới
ra ngày 15/03/1988 đều đồng loạt đăng
tuyên bố với nội dung như sau:
"Sáng ngày 14/03/1988, các tàu chiến
của Trung Quốc đang hoạt động trái phép
ở vùng biển quần đảo Trường Sa đã
ngang nhiên nổ súng vào hai tàu vận
tải của Việt Nam đang hoạt động bình
thường ở bãi đá gần Gạc Ma thuộc khu
đảo Sinh Tồn. Tàu của ta đã buộc phải
nổ súng để tự vệ. Trong khi đó họ lại
Ảnh chụp trang báo Nhân dân ngày số ra
đổi trắng thay đen vu cáo tàu của Việt ngày 15/03/1988
Nam khiêu khích vũ trang tàu chiến
của Trung Quốc”.
Tuyên bố đã chỉ rõ, mô tả lại hành
động xâm chiếm bằng vũ lực của Trung
Quốc tại Gạc Ma. Tuyên bố khẳng định,
Trung Quốc đã chủ động tấn công vũ
trang trước và Việt Nam “đã buộc phải
nổ súng tự vệ”. Điều này khẳng định
chúng ta luôn kìm chế, đúng mực trong
các quan hệ trên thực địa. Không nổ
súng trước, nhưng cũng sẵn sàng tự vệ,
trước những tình huống xấu nhất. Đồng
thời, tuyên bố cũng không quên nhắc
lại những hành động xâm chiếm khác Ảnh chụp tại trang lưu trữ Thư viên Quốc
của Trung Quốc trên quần đảo Trường gia, Báo Hà Nội Mới số ra ngày 15/03/1988.

~ 38 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
xâm nhập và khiêu khích quân sự ở các
bãi đá ngầm Chữ Thập, Châu Viên và
một số bãi đá ngầm khác ở khu vực
đảo Sinh Tồn trong quần đảo Trường
Sa của Việt Nam…”
Cuối tuyên bố Việt Nam đã cực lực
phản đối hành động xâm phạm chủ
quyền Việt Nam do Trung Quốc gây ra.
“Nhân dân và Chính phủ nước
CHXHCN Việt Nam vô cùng phẫn nộ và
kiên quyết lên án hành động khiêu khích
quân sự của nhà cầm quyền Trung
Quốc. Chính phủ CHXHCN Việt Nam
một lần nữa khẳng định chủ quyền của
mình đối với quần đảo Trường Sa và
Hoàng Sa. Nhà cầm quyền Trung Quốc
phải chấm dứt ngay các hành động
khiêu khích quân sự, rút ngay các tàu
chiến của họ ra khỏi vùng biển thuộc
quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Họ
phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về mọi
hậu quả do hành động khiêu khích quân
sự của họ gây ra”.
Đến ngày 16/03/1988, trên báo Hà
Nội Mới số 7128, đã đăng tin Bộ Ngoại
giao Việt Nam đã gửi công hàm phản
đối hành động của Trung Quốc tại Gạc
Ma. Nội dung công hàm đã chỉ rõ những
sai trái của Trung Quốc đồng thời cũng
bày tỏ thái độ kiên quyết của Nhà nước
Việt Nam. Nội dung công hàm nêu rõ:
“Ngày 14/3/1988, nhà cầm quyền Trung
Quốc lại cho nhiều tàu chiến tiến hành
khiêu khích và bắn vào tàu vận tải của
~ 39 ~
Việt Nam ở bãi đá Gạc Ma gần khu vực
đảo Sinh Tồn. Các tàu chiến của Trung
Quốc hoạt động trái phép còn ngăn trở
việc đi lại bình thường của tàu vận tải
Việt Nam trong vùng biển Việt Nam và
trên hải phận Quốc tế”.
Công hàm phản bác, vạch rõ những
sai trái của Trung Quốc khi “đổi trắng
thay đen” và có thái độ cương quyết
trước hành động sai trái của Trung
Quốc. Tiếp những ngày sau, cũng trên
báo Hà Nội Mới đã đăng tải hàng loạt
những bài viết thể hiện quan điểm phản
đối của các nước như: "Chính phủ Áp-
ga-ni-xtan lên án hành động của Trung
Quốc xâm phạm chủ quyền lãnh thổ
Việt Nam tại quần đảo Trường Sa", "Bộ
ngoại giao CHND Cam-pu-chia lên án
hành động của Trung Quốc xâm phạm
chủ quyền Việt Nam ở quần đảo Trường
Sa", "Tuyên bố của Bộ ngoại giao
nước CHDCND Lào"…
Hàng loạt những hoạt động “hướng
về Trường Sa” đã được đăng tải liên
tục trên các báo Nhân dân, Quân đội
Nhân dân, Hà Nội Mới, Tiền Phong.
Hoạt động này đã thu hút sự hưởng
ứng của toàn dân, hướng về biển đảo
quê hương. Nhiều báo đã cử các đoàn
phóng viên ra tận thực địa ghi lại thực
tế và thông tin cho bạn đọc.
Hồng Chuyên
http://www.infonet.vn
Bộ Thông tin và truyền thông
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng

Đảo Đá Nam: Chiến dịch bảo vệ chủ

quyền sau trận Gạc Ma
hấp hành chỉ thị của Bộ Tư lệnh Hải quân về việc thực hiện nhiệm vụ

C CQ88 sau sự kiện 14/3/1988 ở Gạc Ma, đề phòng địch đóng xen kẽ với
các đảo của ta, chủ trương của cấp trên là gia cố thêm một số điểm đá
trong đó có đảo Đá Nam. Cách bán đảo Cam Ranh 299 hải lý, đảo Đá
Nam nằm ở 11 độ 23’15” vĩ độ Bắc; 114 độ 17'54” kinh độ Đông, cách đảo Song
Tử Tây khoảng 2,6 hải lý về phía Đông Bắc. Đá Nam khá bằng phẳng có hình elíp
chạy dài từ Bắc xuống Nam, chiều dài khoảng 2 hải lý, chiều rộng khoảng 1,5 hải lý.
Khi thủy triều xuống thấp, bãi san hô nổi lên khỏi mặt nước từ 0,5- 0,7m. Đây là
đảo chìm nên công tác tăng gia trồng rau xanh, chăn nuôi của cán bộ, chiến sỹ
gặp rất nhiều khó khăn. Khác với các đảo nổi, đảo ở đây nguồn nước ngọt dùng cho
sinh hoạt được khai thác chủ yếu từ nước mưa.
Những năm gần đây do được trang bị hệ Để tổ chức tăng gia trồng rau xanh, cán bộ,
thống bể chứa nên đảo đã chủ động bảo chiến sỹ đảo Đá Nam phải vận chuyển từ
đảm được 100% nhu cầu nước sinh hoạt. đất liền ra từng bao đất nhỏ.
Mặc dù nguồn nước ngọt khan hiếm nhà ở đảo Đá Nam. Với tinh thần xây dựng
song nhờ các biện pháp sử dụng nước ngọt khẩn trương, đến ngày 7/4/1988, việc làm
tiết kiệm, khoa học và phù hợp trong sinh nhà trên đảo đã hoàn thành và bàn giao lại
hoạt, cán bộ, chiến sỹ đảo Đá Nam đã thực cho lực lượng bảo vệ đảo.
hiện tốt công tác trồng rau xanh và chăn Để đáp ứng nhu cầu nhà ở, sinh hoạt
nuôi. Năm 2012, các chiến sĩ trên Đảo Đá và phòng ngự lâu dài, theo đề nghị trực
Nam sản xuất được hàng trăm kilogam rau
xanh, thịt, cá các loại.
Chấp hành chỉ thị của Bộ Tư lệnh Hải
quân về việc thực hiện nhiệm vụ CQ88
sau sự kiện 14/3/1988 ở Gạc Ma, đề phòng
địch đóng xen kẽ với các đảo của ta, chủ
trương của cấp trên là gia cố thêm một số
điểm, trong đó có đảo Đá Nam.
Ngày 15/3/1988 tàu 16, tàu 11 và tàu
05 của Quân khu 5 đưa lực lượng ra làm Đảo Đá Nam qua ống kính phóng viên

~ 40 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
tiếp của Quân chủng Hải quân, bằng tình
cảm và trách nhiệm “Tất cả vì Trường Sa
thân yêu”, Đảng bộ chính quyền và nhân
dân tỉnh Bình Trị Thiên đã giúp đỡ cho
bộ đội chiến sỹ đảo Đá Nam xây dựng
nhà cấp 1- một công trình mang đậm tình
đoàn kết quân dân.
Đến năm 1995, được sự quan tâm của
Bộ Quốc phòng và Quân chủng Hải quân,
đảo Đá Nam đã được thiết kế, xây dựng
vững chắc, khang trang hơn. Hiện nay đảo
được đầu tư xây dựng hệ thống năng
lượng gió, năng lượng mặt trời góp phần
nâng cao đời sống sinh hoạt giúp cán bộ,
chiến sỹ trên đảo "về gần" đất liền thân
yêu hơn nữa.
Khi màn đêm xuống, nhìn từ xa đảo
Đá Nam như ngọn Hải Đăng lung linh,
Tủ sách trên đảo Đá Nam
~ 41 ~
huyền diệu, tràn đầy sức sống giữa biển
nước bao la Trường Sa.
Đời sống vật chất tinh thần của cán
bộ, chiến sỹ trên đảo Đá Nam từng bước
được cải thiện. Đảo được trang bị tivi,
hệ thống karaoke kỹ thuật số hiện đại,
trạm thu phát tín hiệu vệ tinh của Đài
Truyền hình Việt Nam đã giúp cho cán
bộ, chiến sỹ trên đảo cập nhật kịp thời
những thông tin trong nước và thế giới.
Trên các điểm đảo có tủ sách, báo với
gần 1.000 đầu sách và trên 20 đầu báo các
loại, 1 tủ sách pháp luật... Qua đó nâng cao
nhận thức niềm tin, trách nhiệm với sự
nghiệp xây dựng Tổ quốc và bảo vệ vững
chắc chủ quyền lãnh thổ Tổ quốc Việt
Nam XHCN.
Do vị trí địa lý của đảo Đá Nam nằm
trong khu vực địa lý thường xuyên có
dông bão nên công tác phòng chống thiên
tai, cứu hộ, cứu nạn luôn được cấp ủy, chỉ
huy đảo quan tâm chú trọng. Trong năm
2012, đảo đã khám bệnh và cấp thuốc cho
140 ngư dân trong đó thực hiện một ca cấp
cứu, giúp đỡ ngư dân 3.000 lít nước ngọt.
Trong 25 năm qua, lớp lớp cán bộ,
chiến sỹ đảo Đá Nam luôn sát cánh bên
nhau không quản ngại hy sinh gian khổ,
khó khăn chống chọi với sóng gió, phát
huy truyền thống “Chiến đấu anh dũng,
đoàn kết chủ động, khắc phục khó khăn,
giữ vững chủ quyền” của Đoàn Trường
Sa anh hùng, luôn hoàn thành tốt nhiệm
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo
thiêng liêng của Tổ quốc.
Lực lượng bảo vệ đảo Đá Nam 3 lần
được Lữ đoàn khen thưởng vào các năm
2000, 2004 và 2012; năm 2005, 2006
được Tư lệnh Hải quân tặng 2 Bằng khen
về nhiệm vụ cứu hộ, cứu nạn. Cán bộ,
chiến sỹ đảo Đá Nam nhận được nhiều
thành tích nữa như: năm 2006, 2011 được
Quân chủng Hải quân tặng danh hiệu
“Đơn vị quyết thắng”; cũng trong năm
2006 được Bộ Quốc phòng, Tư lệnh Hải
quân tặng bằng khen; năm 2007 và 2009
được Vùng 4 Hải quân tặng giấy khen;
tháng 4/2012 được Bộ Quốc phòng, Ủy
ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa tặng bằng
khen về thành tích xây dựng quân đội,
củng cố Quốc phòng và bảo vệ Tổ quốc.
Trong tình hình như hiện nay, trước
những diễn biến phức tạp trên các vùng
biển đảo, nhất là trên khu vực Trường
Gạc Ma trong âm mưu đen tối của Trung Quốc
Vai trò của căn cứ Gạc Ma là phục
vụ cho hoạt động của các giàn khoan
Trung Quốc sắp hạ đặt tại vùng biển
trên quần đảo Trường Sa.
Như đã nói, nếu xảy ra xung đột
quân sự trên vùng biển Trường Sa với
Việt Nam thì căn cứ Gạc Ma, địa quân
sự của nó không có gì là lợi hại. Chưa
nói đến kỹ thuật là rất khó để đảm bảo
mà về chiến thuật thì chỉ có kẻ liều
mạng, hoang tưởng, duy ý chí mới có ý
~ 42 ~
Sa tiềm ẩn nhiều nhân tố khó lường, cán
bộ chiến sỹ các thế hệ bảo vệ đảo Đá
Nam tiếp tục phát huy truyền thống đơn
vị anh hùng, lực lượng vũ trang nhân dân,
bám sát nhiệm vụ chính trị trọng tâm,
thực hiện thắng lợi các khâu đột phá của
Quân chủng Vùng 4 và Lữ đoàn.
Cán bộ, chiến sĩ trên đảo Đá Nam tăng
cường đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân dân,
tích cực giúp đỡ ngư dân, tiếp tục thực
hiện phong trào học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh gắn với
thực hiện nghị quyết Trung ương 4 khóa
XXI xây dựng đảo Đá Nam thực sự
mạnh về phòng thủ, tốt về nếp sống, đẹp
về cảnh quan môi trường, mẫu mực về
đoàn kết quân dân, xứng đáng với lòng
mong đợi của quân dân cả nước.
Hồng Chuyên - Lại Hà
http://www.infonet.vn
Bộ Thông tin và truyền thông
định xây một đường băng trên đảo nhân
tạo Gạc Ma cho máy bay J-10, J-11…
để làm chủ vùng trời khu vực quần đảo
Trường Sa.
Một sân bay trên đất liền, bảo vệ
nó cần cả tá lực lượng phòng không
tầm gần, tầm xa; một hạm đội tàu sân bay
cũng cần một loạt tàu ngầm, khu trục…
bảo vệ vòng trong, vòng ngoài thì thử hỏi
cái đảo nhân tạo Gạc Ma nằm trong vùng
cụm đảo Sinh Tồn, đều nằm trong tầm
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
hoạt động của sát thủ pháo 37 ly, 57 ly … Sự kiện giàn khoan Hải Dương 981
mà chỉ cần cất cánh lên là làm mồi cho hạ đặt trái phép tại vùng biển Hoàng Sa
lính thiện xạ, nó được bảo vệ bởi cái gì? đã chứng tỏ rằng, bằng lực lượng phi
Như vậy, khả năng phòng thủ cho quân sự hùng hậu (đông, mạnh) của mình,
sân bay Gạc Ma trước pháo binh và pháo hơn 100 tàu có lượng giãn nước lớn của
phòng không đã rất khó mà chưa nói đến Hải giám, Hải cảnh, Trung Quốc đã dựng
tên lửa tầm xa, tầm gần, bom thông lên một “Vạn lý trường thành” trên biển,
minh từ tàu ngầm Kilo, máy bay Su-22, ngoài ra còn tàu chiến, máy bay phô
Su-30MK2… trương thanh thế, hù dọa để ngăn cản lực
Cho nên, dù nghe mấy cái “hỏa lực lượng thi hành pháp luật trên biển của
mồm” bên Trung Quốc “điểm hỏa” hù Việt Nam.
dọa, sẽ thế này thế nọ… mà cứ mong Kết quả, Trung Quốc đã vấp phải ý
sao Trung Quốc sẽ đổ tiền, đổ của ra chí, bản lĩnh của Việt Nam trên vùng biển
Gạc Ma làm một sân bay hiện đại cho Hoàng Sa nhưng họ đã ngăn cản được tàu
giới quân sự chuyên nghiệp “mở rộng thực thi pháp luật của Việt Nam tiếp cận
tầm nhìn”. đến giàn khoan. Tại sao như vậy? Bởi
Đến đây, phải xác định lần nữa rằng,
thế hệ con cháu Việt Nam sau này, mãi
mãi ghi nhớ công ơn của các chiến sỹ
Hải quân Việt Nam đã anh dũng hy sinh
để có được, giữ được Cô Lin và Len
Đao là 2 đảo cực kỳ quan trọng. Máu
của các anh đã đổ xuống không uổng, đã
tạo ra một lợi thế địa chiến lược vô cùng
lợi hại cho đất nước.
Với Gạc Ma, Trung Quốc đang hung
hăng, bất chấp DOC, có ý định xây một
đường băng cho máy bay J-10 hay J-
11… không hù dọa được ai, đương nhiên,
Việt Nam không ngồi nhìn và sẽ có biện
pháp đáp trả. Tuy thế, Gạc Ma ở trong
đối sách tranh chấp chủ quyền, trước
việc xuất hiện một hình thức xâm lược
kiểu mới của Trung Quốc đang thi thố
và áp dụng, thì sẽ gây nhiều khó khăn, Đảo Cô Lin (trên) và đảo Len Đao (dưới)
thách thức cho Việt Nam sắp tới. chính là “vòng kim cô” của Gạc Ma.
~ 43 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
đơn giản là tại vùng biển Hoàng Sa, địa
điểm mà Trung Quốc hạ đặt giàn khoan
rất gần với Hoàng Sa và không xa lắm
Hải Nam nên Trung Quốc có khả năng
tiếp tế hậu cần, kỹ thuật cho lực lượng
hơn trăm con tàu lớn hoạt động.
Nhưng vùng biển phía Nam quần đảo
Trường Sa, cách hàng ngàn km thì khác,
Trung Quốc khó khăn khi triển khai lực
lượng bảo vệ giàn khoan. Bởi vậy, xây
dựng một căn cứ để bảo đảm hậu cần,
kỹ thuật cho tàu hoạt động xa bờ là rất
quan trọng và Gạc Ma được nằm trong ý
đồ đó của hải quân Trung Quốc.
Giàn khoan Hải Dương 981 hạ đặt
tại vùng biển Hoàng Sa chỉ là phục vụ
cho chính trị, nhưng khi đưa giàn khoan
xuống vùng biển Trường Sa thì không
những là chính trị mà còn mục đích
kinh tế là khai thác dầu vì tiềm năng
dầu khí tại khu vực này là rất hiện
thực. Đây là một mục tiêu chiến lược
quan trọng của Trung Quốc khi đổ
Đảo Gạc Ma (của Việt Nam bị Trung Quốc
chiếm năm 1988) chỉ cách đảo Cô Lin 1,9M
(3,5km), đảo Len Đao 6,8M (13km)
~ 44 ~
không ít tiền của để xây dựng các dàn
khoan khủng, là chiến trường chính
của các dàn khoan Trung Quốc.
Do đó có thể xác định rõ, Trung Quốc
xây dựng Gạc Ma là nhằm mục đích phục
vụ cho hạ đặt giàn khoan (trái phép) tại
khu vực quần đảo Trường Sa. Chiến
thuật cũ ở Hoàng Sa khi ngăn cản Việt
Nam áp sát giàn khoan thực thi pháp
luật sẽ được lặp lại? Trung Quốc sẽ vận
chuyển dầu (ăn cướp được) bằng cách
nào? Về đâu?... là những giả thiết cần
phải suy nghĩ để có kết luận chính xác.
Khi Trung Quốc đã mơ Biển Đông
thành “ao nhà” thì mơ Gạc Ma thành
một căn cứ hậu cần kỹ thuật của Hải-
Không quân, một sân bay lớn chứa cả
trung đoàn tiêm kích… để làm chủ vùng
trời Trường Sa, Biển Đông và eo biển
Malacca… thì cũng không có gì lạ trong
một giấc mơ lớn, “Giấc mơ Trung Hoa”.
Có điều, “mơ” lại là một chuyện, nhưng
“thực” lại là chuyện khác. Nhận thức
đúng âm mưu của Trung Quốc tại vùng
biển quần đảo Trường Sa để sẵn sàng đối
phó, quyết không bị động, mất cảnh giác
là bài học “nằm lòng” của Việt Nam
trước mối hiểm họa từ phương Bắc.
Việt Nam, như Tư lệnh cảnh sát biển
đã nói “đã có đủ phương án, phương
tiện đối phó”, chúng ta có địa lợi… chắc
chắn không thể dễ dàng cho Trung Quốc
như tại khu vực Hoàng Sa.
Lê Ngọc Thống
http://www.baodatviet.vn
Báo Đất Việt
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng

Trường Sa 1988:
Lính TQ thú nhận được lệnh "giết sạch" bộ đội VN
Nói về Hải chiến Trường Sa 1988, các tướng lĩnh TQ đã cố đổi trắng thay đen.
Tuy nhiên, lời kể của họ đã làm lộ ra một sự thật: Họ có dã tâm và quyết thực hiện
đến cùng dã tâm đó.
Năm 1988, Trung Quốc đã cố ý gây động ngang ngược xâm chiếm một số
hấn từ trước đảo, đá của Việt Nam.
Ngày 14/3 năm nay đã đánh dấu 27 Theo một số bài báo được đăng trên
năm cuộc tấn công của Hải quân Trung Chinanews (Trung Quốc), Tham mưu trưởng
Quốc vào tàu hậu cần Việt Nam ở Trường Hạm đội Nam Hải nước này hồi năm 1988
Sa năm 1988. Trên thực tế, những căng là Lý Thụ Văn đã vu khống "Quân đội
thẳng ở khu vực quần đảo Trường Sa đã Việt Nam liên tục mở rộng hoạt động
diễn ra từ trước khi Trung Quốc có hành cướp đảo, đá ở quần đảo Trường Sa.

Những bức ảnh này được đăng trên Hoàn Cầu thời báo và một số báo Trung Quốc, cho thấy lính và vũ
khí Trung Quốc đã được triển khai đến Trường Sa năm 1988 để thực hiện việc cưỡng chiếm trái phép
đảo của Việt Nam.

~ 45 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Trước những động thái ngăn cản của
Trung Quốc lập trạm ở Trường Sa đối
với Việt Nam, hải quân Trung Quốc đã
chỉnh đốn lực lượng, triển khai hành động
đáp trả."
Lý Thụ Văn tuyên bố rằng - "Ngày
31/1/1988, tàu vận chuyển 661 của Hải
quân Việt Nam, tàu cá vũ trang 712 chở
vật liệu xây dựng cùng hơn 40 công
binh, từ đá Tây tiến về đá Chữ Thập
hòng xây dựng 'nhà chân cao'".
Lý Thụ Văn đã chỉ huy biên đội tàu
hộ vệ ngăn cản và huênh hoang rằng
dưới "sự cảnh cáo nghiêm khắc và uy
hiếp mạnh mẽ" bằng vũ lực của Trung
Quốc, hải quân Việt Nam "buộc phải từ
bỏ hành động quấy rối". Lính Trung Quốc chuẩn bị sẵn đạn dược trên
Lý Thụ Văn sau đó hạ lệnh tàu hộ vệ tàu 929
508 cử 6 binh sĩ ngồi thuyền lên đá Chữ
Thập. 16h, binh lính Trung Quốc đã cắm
cờ nước này trên đá Chữ Thập.
"Đây là lá cờ Trung Quốc đầu tiên
cắm trên quần đảo Trường Sa" - Lý Thụ
Văn nói.
Bằng những hành động xâm phạm
trắng trợn chủ quyền Việt Nam này, Bắc
Kinh đã biến đá Chữ Thập trở thành Con tàu mang số hiệu 929 này đóng vai trò
Trung tâm chỉ huy quân sự và Trung soái hạm và hậu cần của Hạm đội Nam Hải
tâm hành chính để thực hiện cái gọi là tham gia Hải chiến Trường Sa

"chủ quyền ở quần đảo Trường Sa" của Trường Sa 1988. Trang quân sự của Sina
nước này. (Trung Quốc) đã thực hiện bài phỏng vấn
Lý Thụ Văn không phải là nhân vật Từ Hữu Pháp - Chính ủy tàu 531 - người
duy nhất trong giới quân sự Trung Quốc được báo chí Trung Quốc gọi là “nhân
huênh hoang và xuyên tạc về Hải chiến vật chính” của sự kiện này.
~ 46 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Nhận lệnh cướp Đá Gạc Ma
Từ Hữu Pháp nói với Sina rằng, trước
khi "ra trận", Thư ký Quân ủy Hồng Học
Trí đã truyền đạt các “nguyên tắc” với
Từ, bao gồm “Nhằm vào Việt Nam, chế
ngự Philippines & Malaysia”.
Đồng thời, Từ được giao 2 nhiệm vụ
chính - nhổ cờ và đuổi người - tức nhổ
quốc kỳ mà Việt Nam cắm trên đá Gạc
Ma và đánh đuổi các chiến sĩ của chúng
ta tại đây. Sau khi nhận nhiệm vụ, Từ
Hữu Pháp bắt đầu hành trình khoảng 26-
27 tiếng từ Trạm Giang tiến vào khu vực
quần đảo Trường Sa.
Ngày thứ hai sau khi tàu 531 của Từ
tới Trường Sa, đúng 23h34 đêm 13/3, Từ
nhận được điện báo ra lệnh cho tàu 531
tiến vào “chấp hành công vụ” tại vùng
biển gần đá Gạc Ma. “Nhận được mệnh
lệnh này, tôi hiểu rằng ngày mai sẽ có
giao tranh” - Từ Hữu Pháp kể lại.
Theo Từ, thời điểm tàu 531 tới “hiện
trường” thì trời còn chưa sáng, nhưng sở
chỉ huy báo cho Từ rằng radar phát hiện
2 mục tiêu.
“Tàu của quân đội Việt Nam có màu
sắc giống hệt tàu Trung Quốc. Theo quán
lệ, trước khi mặt trời mọc, các tàu đều
không treo cờ, không có quân kỳ hay
quốc kỳ. Nhưng khi trời vừa sáng, chúng
tôi nhận ra con tàu chỉ cách 2-3km chính
là tàu 502 của Hải quân Trung Quốc”.
Trong cuộc phỏng vấn với Sina, Từ
Hữu Pháp cũng không quên vu khống
~ 47 ~
hành động bảo vệ lãnh thổ hợp pháp của
Việt Nam là “xâm chiếm trái phép”.
Lính Trung Quốc nhận chỉ thị "giết
toàn bộ, không để lại mạng nào"
Từ Hữu Pháp kể, trong 2 “mục tiêu”
mà radar Trung Quốc phát hiện, có 1
chiếc là tàu 502 của họ, chiếc tàu còn lại
theo Từ chính là tàu vận tải HQ-604 của
Việt Nam. “Sau khi trời sáng, chúng tôi
nhìn thấy rõ tàu HQ-604, mặc dù tàu Việt
Nam không treo cờ, trên tàu có khoảng 30
người”. Từ cũng khăng khăng về việc
“đánh chìm tàu HQ-604” của các chiến sĩ
Việt Nam.
“Tàu 531 của chúng tôi là tàu vũ
trang hiện đại nhất và là tàu quân sự tốt
nhất Trung Quốc vào thời điểm đó.
Trong trận chiến này, ai phát huy tác
dụng lớn nhất, vũ khí nào đánh chìm
(HQ-604) thì tôi là người biết rõ”.
“Khi tới hiện trường, tôi nghĩ tàu
chúng tôi (531) và tàu 502 có thể tạo thế
gọng kìm ‘kẹp’ tàu HQ-604.
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn còn một tàu
khác là HQ-605 ở cự ly cách chúng tôi
khoảng 1.5km. Lúc này, tàu 531 ở vị trí
kẹp giữa 2 tàu của quân đội Việt Nam” –
Từ Hữu Pháp nói.
Đặc biệt, với mỗi tốp lính của
Trung Quốc chuẩn bị đổ bộ lên Đá Gạc
Ma, Từ Hữu Pháp đều đưa ra chỉ thị:
“Một khi đã nổ súng thì phải đánh thật
quyết liệt, giết chết toàn bộ, không để
lại một mạng nào.”
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Từ thú nhận “đó là nguyên văn những
gì tôi truyền đạt cho binh lính”. Đồng
thời, lính Trung Quốc khi đổ bộ còn mang
theo lương khô, nước ngọt, thuốc men,
chăn đệm, dây thừng… để chuẩn bị “cố
thủ” sau khi đánh cướp đá Gạc Ma.
“Lính Trung Quốc vũ trang từ đầu
đến chân, đầu súng gắn lưỡi lê”
Dù truyền thông Trung Quốc không
ngừng tố Việt Nam “điều động quân đội
cướp đảo”, nhưng chính Từ Hữu Pháp
lại “tự tay vả miệng” khi thừa nhận sự
thực ngược lại. “Tại vị trí mà Việt Nam
Trong trận hải chiến Trường Sa, Trung Quốc
dùng pháo 100mm tấn công tàu HQ-505 của
Việt Nam. Đây là vũ khí mới của Trung Quốc
lúc bấy giờ, với tốc độ bắn 104 phát/phút.
~ 48 ~
cắm quốc kỳ có 42 lính (các chiến sĩ công
binh Việt Nam) vây xung quanh. Bọn họ
mặc trang phục làm việc bình thường,
quần áo có phần không chỉnh tề.
Ngược lại, quân đội của chúng ta
đều mặc trang phục huấn luyện, đội mũ
gang, có súng tiểu liên gắn lưỡi lê. Nói
cách khác, Trung Quốc có sự chuẩn bị
vô cùng kỹ lưỡng”. Theo Từ, chính
Trung Quốc đã có những sự chuẩn bị
“kỹ càng, đầy đủ” để tiến hành đánh
cướp đá Gạc Ma của Việt Nam.
Từ Hữu Pháp cũng buông những
phát ngôn xuyên tạc tinh thần chiến đấu
của các chiến sĩ Việt Nam bảo vệ lãnh
thổ trên đá Gạc Ma.
“Binh sĩ Việt Nam trông thấy đội hình
của chúng tôi thì lập tức sợ hãi. Những
người đứng trước quốc kỳ Việt Nam có
vẻ yếu bóng vía, bởi cự ly giữa 2 bên rất
gần và chúng tôi có thể quét sạch bọn họ
trong một loạt đạn. Binh lính Việt Nam
cũng nhanh chóng thay đổi đội hình và
‘trốn’ ra sau quốc kỳ của họ”.
“Lập tức nhổ cờ”
Từ Hữu Pháp kể rằng, do khoảng
cách chỉ 1-2km nên Từ quan sát rõ tình
thế diễn ra trên đá Gạc Ma và sử dụng
loa phóng thanh hạ lệnh cho các binh
lính từ tàu 531 “nhổ quốc kỳ Việt Nam”.
Dù trước đó xuyên tạc rằng “quân
Việt Nam nhát gan”, nhưng khi thuật lại
việc Trung Quốc tấn công lên đảo, Từ đã
giấu đầu hở đuôi khi vô tình lộ ra những
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
chi tiết cho thấy tinh thần anh dũng, kiên
cường của những người lính Việt.
Từ kể: “Lúc đó, Đỗ Tường Hậu là
người đầu tiên xông lên giật đổ quốc kỳ
Việt Nam. Trong số binh lính Việt Nam
có một người có vẻ là lãnh đạo lập tức
xông lên nắm lấy cán cờ. Lúc này, 2 bên
mặt đối mặt, một đầu quốc kỳ Việt Nam là
chúng tôi, đầu kia là quân Việt Nam”.
“Bọn họ (chiến sĩ Việt Nam) vừa kéo
thì quốc kỳ đã tuột khỏi cán. Cán cờ nằm
trong tay họ, còn quốc kỳ bị chúng tôi
cướp được” - Từ Hữu Pháp đắc ý khoe
việc “cướp cờ”. “Việt Nam thấy mất cờ
thì liền xông lên tấn công. Đỗ Tường Hậu
bèn tóm lấy một lính Việt dìm xuống
nước, chuẩn bị dìm chết quân nhân Việt
Nam đó”.
“Nhổ lá cờ thứ 2”
Từ Hữu Pháp khẳng định, thời điểm
lá quốc kỳ đầu tiên bị nhổ, tiếng súng
vẫn chưa vang lên và nói rằng, trên đá
Gạc Ma vẫn còn một lá quốc kỳ khác của
Việt Nam. “Dương Chí Lượng của tàu
502 trông thấy chúng tôi nhổ cờ Việt
Nam và 5-6 lính Việt Nam ở trên tàu
cầm sẵn súng. Dương bèn tóm lấy súng
của binh lính Việt Nam. Lúc này, tiếng
súng vang lên. Như tôi đã nói, một khi
nổ súng, chúng tôi phải triệt để hạ gục
bọn họ”.
“Tàu 531 khai hỏa, đánh chìm tàu
HQ 604”
"Đạn đã lên nòng. Quân Việt Nam ở
phía mạn trái tàu 531. Tôi cầm bộ đàm
~ 49 ~
ra lệnh, nhưng chưa nói đến chữ “(khai)
hỏa” thì những tiếng súng (từ tàu TQ) đã
nổ”, Từ kể.
Chính ủy tàu 531 nói, thời điểm đó,
tàu 502 khai hỏa gần như cùng lúc với
tàu 531.
Theo cách tuyên truyền giả dối của
Từ Hữu Pháp, Từ đã không ra lệnh tấn
công vào các chiến sĩ Việt Nam mà chỉ…
bắn tàu của chúng ta.
“Khi đó, tàu 531 không hề nổ súng
vào lính Việt Nam trên đá Gạc Ma mà
chỉ bắn tàu chiến của họ, bởi sau khi tàu
HQ-604 bị chìm thì bọn họ cũng không
khác nào ‘chim đã vào lồng’.
Thời điểm HQ-604 chìm xuống mặt
nước, có người và đồ vật trôi nổi lên
giống như cảnh tượng đại hồng thủy vậy.
Tàu tạo thành bọt nước trên phạm vi 40-
50 mét vuông, sau đó thì chìm hẳn”.
Nổ súng quyết “hạ sát” HQ-505
Từ Hữu Pháp nói, sau khi 531 đánh
chìm HQ-604, y nhận thấy tàu HQ-505
của Việt Nam “ở ngoài tầm bắn, cách
khoảng 28km của tàu 531, cách khoảng
32-33km và đang ‘bốc khói’.”
“Tôi cho chỉnh mục tiêu, tiếp cận
tàu HQ-505 và khai hỏa. Sau khi khai
hỏa khoảng 3 phút thì chúng tôi tiến
vào tầm bắn.
Loạt pháo đầu tiên tiếp cận được tàu
địch, còn loạt thứ 2 đã phá hủy được
pháo chính của bọn họ. Sau khi hạ được
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
pháo này, chúng tôi yên tâm hơn rất nhiều
và tiếp tục tiến lên khai hỏa.”
Theo Sina, lúc 6h00 ngày 14/3/1988,
thuyền trưởng tàu HQ-505 là Vũ Huy Lễ
đã cử một số chiến sĩ đi thuyền lên Đá
Cô Lin và cắm cờ tuyên bố chủ quyền
của Việt Nam tại đây. Sina cố tình mô tả
sai sự thật tình thế lúc đó bằng giọng
điệu ngạo mạn: "Ông Vũ Huy Lễ không
đắc ý được lâu khi tàu HQ-604 của Việt
Nam bị tàu Trung Quốc bắn chìm và bắt
đầu chuyển hướng sang tàu của ông Lễ.
Ông Lễ nhận thấy tình hình bất ổn
bèn lựa chọn phương án... bỏ chạy. Tuy
nhiên, chưa kịp cập bờ đá Cô Lin thì tàu
HQ-505 đã hứng đạn pháo 100mm từ tàu
hộ vệ Trung Quốc.
Trước sự tấn công dồn dập, tàu vận
tải HQ-505 bốc cháy 2/3 và gần như trở
thành một đống lửa lớn.
Vũ Huy Lễ bất đắc dĩ phải phất cờ
trắng và tấp lên đá Cô Lin, huy động
công binh cứu hỏa. Bọn họ không còn
tinh thần chiến đấu nữa".
“Mắc cạn cũng phải tiếp tục đánh” –
Từ Hữu Pháp khẳng định – “Nếu không
đánh tôi sợ sẽ có vấn đề về sau nếu như
tàu của Việt Nam vẫn còn khả năng di
chuyển”. “Chúng tôi tiếp tục bắn, hỏa lực
rất mạnh, cuối cùng tàu Việt Nam bị đánh
chìm. Không một bóng người nào được
nhìn thấy bởi khi tàu HQ-505 trúng đạn,
~ 50 ~
những vật liệu dễ cháy cũng như trang
bị quân sự phát nổ".
Trong một số bài báo khác, Sina đã
huênh hoang rằng "cuộc chiến 14/3 là
thất bại đau đớn nhất của Việt Nam".
Sina mô tả, chiều 14/3, tại hải vực
gần đá Cô Lin, "khi tàu vận tải HQ-505
bốc cháy, mắc cạn trên đá Cô Lin thì
thuyền trưởng Vũ Huy Lễ chỉ biết đứng
nhìn, nước mắt lưng tròng".
Giới truyền thông Trung Quốc luôn
khăng khăng rằng tàu vận tải HQ-505
của Việt Nam là "tàu đổ bộ cỡ lớn" và là
"niềm tự hào của hải quân Việt Nam",
qua đó tỏ thái độ đắc ý khi "tàu chiến
'quốc bảo' của Việt Nam lại bại trận chỉ
sau vài hiệp đấu".
Trận đánh HQ-604 và HQ-505 kéo
dài 3 tiếng 20 phút, sau đó chúng tôi trở
về đá Gạc Ma vì tại đây còn 32 lính
Trung Quốc” – Từ Hữu Pháp nói với
Sina. Nói về 32 lính Trung Quốc này,
Từ đã đổi trắng thay đen và vu khống:
“Tôi nghĩ bọn họ đã chết cả rồi, bởi tàu
Việt Nam nổ súng về phía người của
chúng tôi, trong khi chúng tôi không bắn
người Việt Nam”.
Từ Hữu Pháp cũng nói rằng, sau khi
bắn tàu của Việt Nam, tàu 531 trở về đá
Gạc Ma “đón người và bắt tù binh”.
Hải Võ
http://www.infonet.vn
Bộ Thông tin và truyền thông
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Hải chiến Trường Sa 1988: "Lính
Trung Quốc quá dã man!"
Trong trận Hải chiến Trường Sa
năm 1988, lính Trung Quốc dùng súng
37 ly - vốn chỉ dùng cho phòng không -
hạ nòng xả vào chiến sĩ của ta đang
trôi dạt trên biển không hề bắn trả.
Lực lượng chênh lệch
Ngày 4/3/1988, Thường vụ Đảng ủy
Quân chủng Hải quân họp nhận định:
Gạc Ma giữ một vị trí quan trọng, nếu để
quân Trung Quốc chiếm giữ sẽ khống chế
đường qua lại của ta tiếp tế, bảo vệ chủ
quyền trên quần đảo Trường Sa. Vì vậy,
Thường vụ Đảng ủy Quân chủng hạ quyết
tâm đóng giữ các đảo Gạc Ma, Cô Lin và
Len Đao. Đây là một nhiệm vụ hết sức
nặng nề, khẩn trương, bởi trong cùng một
lúc hải quân ta phải triển khai đóng giữ cả
3 đảo trong điều kiện phương tiện, trang
bị của ta cũ, thô sơ, lực lượng hạn chế.
Trong khi đó, hải quân Trung Quốc
sau khi chiếm giữ trái phép Chữ Thập,
Châu Viên, Tư Nghĩ, Ga Ven và Xu Bi
ngày càng tỏ rõ ý đồ chiếm ba đảo Gạc
Ma, Cô Lin, Len Đao. Đầu tháng 3/1988,
Trung Quốc huy động lực lượng của 2
hạm đội xuống khu vực quần đảo Trường
Sa, tăng số tàu hoạt động ở đây thường
xuyên có từ 9 đến 12 tàu chiến gồm: khu
trục tên lửa, 7 tàu hộ vệ tên lửa, 2 tàu hộ
vệ pháo, 2 tàu đổ bộ; tàu hỗ trợ gồm 3
~ 51 ~
Tàu HQ-604 dưới làn đạn tàn ác của kẻ thù
tàu vận tải LSM, tàu đo đạc, tàu kéo và
một pông-tông lớn. Thực hiện nhiệm vụ
bảo vệ chủ quyền ở 3 đảo Gạc Ma, Cô
Lin, Len Đao, lực lượng Hải quân Việt
Nam huy động 3 tàu vận tải bao gồm
các tàu HQ-505, HQ-604, HQ-605.
Hai tàu HQ-604 và HQ-605 là các
tàu vận tải cỡ nhỏ, lượng giãn nước chỉ
50 tấn. Chỉ có tàu HQ-505 là tàu vận tải
cỡ lớn, nguyên gốc là tàu HQ-504 Quy
Nhơn thuộc lớp LST-491 của Hải quân
Việt Nam Cộng hòa được ta tịch thu và
cải tiến, có lượng giãn nước 3.698 tấn
toàn tải, dài 100m, rộng 15m được trang
bị một pháo hạm 76mm, 8 pháo 40mm và
12 pháo 20mm. Boong tàu có khả năng
tiếp nhận một trực thăng hạng nhẹ.
Tàu HQ-505 tàu lớn nhất của ta lúc
bấy giờ. Tuy nhiên so về mặt vũ khí thì
các tàu này thua xa các tàu của Hải quân
Trung Quốc tham gia xâm chiếm Gạc Ma,
Cô Lin, Len Đao gồm 3 tàu khu trục tới
khu vực: Tàu 502 lớp Giang Nam/065;
Tàu 556 lớp Giang Hộ II/053H1 và Tàu
531 lớp Giang Đông/053K.
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Tàu 556 thuộc Type 053H1 lớp Giang
Hộ có lượng choán nước tiêu chuẩn 1.425
tấn; đầy tải 1.702 tấn; dài 103,2m, rộng
10,8m, mớm nước 3,05m. Tốc độ 26 hải
lý/h, thủy thủ đoàn 190 người, trang bị 6
tên lửa chống hạm SY-1 tầm bắn 150km,
2 pháo 100mm, 4 súng hai nòng 37mm, 2
hệ thống pháo phản lực phóng loạt chống
ngầm 5 nòng Type 81 (RBU-1200) ASW
RL (30 quả đạn).
Tàu 531 thuộc lớp Giang Đông - Type
053K và tàu 502 thuộc lớp Giang Nam
Type 065 là tiền thân của Type 053K.
Đây là lớp tàu khu trục hạng nhẹ được
Hải quân Trung Quốc phát triển và chế
tạo với số lượng lớn làm tàu hộ vệ tên
lửa. Tàu có lượng choán nước tiêu chuẩn
1600 tấn, khi đầy tải là 1700 tấn, dài 103
m, rộng 10,8m, mớm nước 3,1 m, tốc độ
Vị trí và lực lượng của Hải quân nhân dân Việt
Nam trong trận chiến bảo vệ Trường Sa 14-3-1988
~ 52 ~
tối đa 30 hải lý/giờ, thủy thủ đoàn 200
người, vũ khí gồm 2 pháo 100mm tầm
bắn 22km, 2 súng phòng không 2 nòng
37mm tầm bắn 8,5km, 2 hệ thống phóng
tên lửa phòng không tầm bắn 10km, 2 hệ
thống pháo phản lực phóng loạt chống
ngầm Type 62 gồm 5 ống phóng ASW RL
tầm bắn 1.2km.
So sánh về mặt lực lượng rõ ràng các
tàu của Hải quân Việt Nam không phải là
đối thủ của các tàu khu trục Trung Quốc.
Mặt khác cách điều động lực lượng cũng
phản ánh phương châm của mỗi bên.
Đối với Việt Nam là tiến hành thực
hiện chủ quyền đưa quân đi xây dựng
canh giữ các điểm đảo cũng như muốn
duy trì hòa bình do vậy hầu hết các tàu
đều là tàu vận tải chở vật liệu và lính
công binh.
Ngược lại, Trung Quốc lại điều các
tàu chiến cực mạnh, trang bị nhiều vũ khí
hạng nặng nhằm thực hiện bằng được âm
mưu xâm chiếm Trường Sa bằng vũ lực.
Khúc tráng ca bi hùng
Đối mặt với kẻ thù, các chiến sỹ Hải
quân Việt Nam đã giữ vững ý chí chiến
đấu, không ngại hy sinh để làm thất bại
âm mưu của đối phương.
Ngày 12/3/1988, tàu 605 do đồng chí
Lê Lệnh Sơn làm thuyền trưởng được
lệnh từ Đá Đông đến đóng giữ đảo Len
Đao trước 6 giờ ngày 14/3/1988. Sau 29
giờ hành quân bí mật, vượt qua sóng to,
gió lớn, tàu 605 đến Len Đao lúc 5 giờ
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
ngày 14/3 và cắm cờ Tổ quốc khẳng định
chủ quyền trên đảo.
Lúc 9 giờ ngày 13/3/1988, tàu HQ-
604 do đồng chí Vũ Phi Trừ làm thuyền
trưởng và tàu HQ-505 do đồng chí Vũ
Huy Lễ làm thuyền trưởng được lệnh từ
đảo Đá Lớn tiến về phía Gạc Ma, Cô Lin.
Phối hợp với hai tàu 604 và 505 có 2
phân đội công binh (70 người) thuộc
Trung đoàn 83, bốn tổ chiến đấu (22
người) thuộc Lữ đoàn 146 và 4 chiến sĩ
đo đạc của Bộ Tổng Tham mưu.
Đảo Len Đao, hòn đảo nơi đầu sóng ngọn gió
Dưới họng súng của Trung Quốc, chiến sỹ
hải quân Việt Nam đã chiến đấu đến hơi thở
cuối cùng cho chủ quyền của Tổ quốc
~ 53 ~
Sau khi hai tàu của ta thả neo được
30 phút, tàu hộ vệ của Trung Quốc từ đá
Tư Nghĩa chạy về phía Gạc Ma, có lúc
cách ta 500m.
17 giờ ngày 13/3, tàu Trung Quốc áp
sát tàu 604 ta và dùng loa gọi sang khiêu
khích. Cán bộ, chiến sĩ hai tàu 604 và 505
kiên trì neo giữ quanh đảo. Tàu chiến của
Trung Quốc cùng 1 tàu hộ vệ, 2 tàu vận
tải thay nhau cơ động, chạy quanh đảo
Gạc Ma.
Trước tình hình đó, lúc 21 giờ ngày
13/3, Bộ Tư lệnh Hải quân chỉ thị bộ đội
quyết giữ vững các đảo Gạc Ma, Cô Lin.
Phía hải quân của Việt Nam khẩn trương
thả xuồng máy, xuồng nhôm, chuyển vật
liệu làm nhà lên đảo ngay trong đêm ngày
13/3. Thực hiện mệnh lệnh, tàu 604 cùng
các lực lượng công binh Trung đoàn 83
chuyển vật liệu lên đảo Gạc Ma, tiếp đó,
lực lượng của Lữ đoàn 146 bí mật đổ bộ,
cắm cờ Tổ quốc và triển khai 4 tổ bảo vệ
trên đảo. Lúc này bên phía Trung Quốc
điều thêm 2 tàu hộ vệ trang bị pháo
100mm đến hỗ trợ tàu có từ trước khiêu
khích đe dọa ta rút khỏi đảo Gạc Ma. Ban
chỉ huy tàu 604 họp nhận định Trung
Quốc có thể dùng vũ lực can thiệp và đề
ra quyết tâm bảo vệ Gạc Ma.
6 giờ ngày 14/3/1988, Trung Quốc thả
3 thuyền nhôm và 40 quân đổ bộ lên đảo,
tiến về phía cờ ta đang tung bay. Dựa vào
thế đông quân, đối phương tiến vào giật
cờ ta. Lập tức, thiếu úy Trần Văn Phương,
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
hạ sĩ Nguyễn Văn Lanh cùng đồng đội
anh dũng giành lại cờ.
Binh lính của đối phương đã dùng
lưỡi lê đâm và bắn Nguyễn Văn Lanh bị
thương. Thiếu úy Trần Văn Phương xông
vào cứu, bị đối phương bắn và đã anh
dũng hy sinh.
Không uy hiếp được bộ đội ta rút
khỏi đảo, lúc 7 giờ 30 phút ngày 14/3,
Trung Quốc dùng hai tàu bắn pháo
100mm vào tàu 604, làm tàu ta bị hỏng
nặng. Đối phương cho quân xông về phía
tàu của ta. Thuyền trưởng Vũ Phi Trừ đã
bình tĩnh chỉ huy bộ đội trên tàu sử dụng
các loại súng AK, RPD, B40, B41 đánh
trả quyết liệt, buộc quân Trung Quốc phải
nhảy xuống biển trở về tàu của chúng.
Trận đánh diễn ra mỗi lúc quyết liệt.
Đối phương tiếp tục nã đạn, làm tàu ta bị
thủng nhiều lỗ và hỏng nặng chìm dần
xuống biển. Đồng chí Vũ Phi Trừ, thuyền
trưởng; đồng chí Trần Đức Thông, Phó Lữ
đoàn trưởng Lữ đoàn 146 cùng một số
cán bộ, chiến sĩ tàu đã anh dũng hy sinh
cùng tàu 604 ở khu vực đảo Gạc Ma.
Tàu HQ-505 ủi bãi bảo vệ Cô Lin
~ 54 ~
Tại đảo Cô Lin, 6 giờ ngày 14/3/1988,
tàu HQ-505 đã cắm 2 lá cờ trên đảo. Khi
tàu 604 của ta bị chìm, đồng chí Vũ Huy
Lễ, thuyền trưởng tàu 505 ra lệnh nhổ
neo cho tàu ủi bãi. Phát hiện tàu 505 của
ta đang cơ động lên bãi, hai tàu của đối
phương quay sang tiến công tàu 505.
Bất chấp hiểm nguy, tàu 505 chạy hết
tốc độ, trườn lên được hai phần ba thân
tàu thì bốc cháy.
8 giờ 15 phút ngày 14/3, bộ đội tàu
505 vừa triển khai lực lượng dập lửa
cứu tàu, bảo vệ đảo, vừa đưa xuồng đến
cứu vớt các cán bộ, chiến sĩ tàu 604 bị
chìm. Tàu HQ-505 bị bốc cháy. Cán bộ,
chiến sĩ của tàu dưới sự chỉ huy của
thuyền trưởng Vũ Huy Lễ đã hoàn
thành nhiệm vụ lịch sử, bảo vệ chủ quyền
đảo Cô Lin.
Ở hướng đảo Len Đao, 8 giờ 20 phút
ngày 14/3, tàu của đối phương bắn mãnh
liệt vào tàu HQ-605 của ta. Tàu 605 bị
bốc cháy và chìm lúc 6 giờ ngày 15/3.
Cán bộ, chiến sĩ của tàu dìu nhau bơi về
đảo Sinh Tồn an toàn.
Lính Trung Quốc dùng súng phòng
không bắn bộ đội ta
Khoảng một tháng sau, hải quân Việt
Nam đưa 35 lính công binh và 7 lính hải
quân cùng vật liệu xây dựng đổ bộ lên
đá Len Đao xây nhà đánh dấu chủ quyền.
Hòng lặp lại kịch bản Gạc Ma, trong ngày
Trung Quốc đưa bảy tàu chiến và nhiều
xuồng nhỏ bao vây uy hiếp số quân Việt
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Nam trên đá. Tuy nhiên lần này được sự
yểm trợ của không quân từ đất liền bay
ra nên số tàu chiến của Trung Quốc tản
ra, đụng độ không nổ ra, phía Việt Nam
giữ được đá và hoàn thành việc xây
dựng nhà trên đá. Như vậy, mặc dù có
sự thua kém rất nhiều về vũ khí trang bị
với kẻ thù nhưng chúng ta đã ngăn chặn
được âm mưu của đối phương. Ta vẫn giữ
được hai trong ba vị trí trọng yếu là Len
Đao, Cô Lin. Tuy nhiên vẫn còn đó Gạc
Ma vẫn bị chiếm đóng và những liệt sỹ
trong trận chiến 14/3 vẫn còn nằm dưới
đáy biển.
Những người lính Việt Nam trong
trận chiến ngày 14/3 đa số đều là lính
công binh, tuổi đời còn rất trẻ. Trong tay
họ khi lên cắm cờ, xây dựng mốc chủ
quyền trên đảo đa số đều là tay không.
Anh hùng - đại tá Vũ Huy Lễ, người
thuyền trưởng của tàu HQ-505, xúc động
nói: “Tôi nhìn sang vùng biển Gạc Ma,
thấy nhiều đồng đội vừa ngã xuống.
Không thể để anh em nằm lại giữa biển
khơi, chúng tôi đưa xuồng sang cứu. Tuy
nhiên, hải quân Trung Quốc dùng súng
AK bắn phá, không để chúng tôi cứu
thương. Mặc, chúng tôi vẫn bình tĩnh, tiếp
tục bơi xuồng sang. Suốt buổi sáng hôm
ấy, chúng tôi đã vớt được 44 thương binh
và tử sĩ”.
Đại tá Nguyễn Văn Dân - nguyên phó
tham mưu trưởng Vùng 4 - cho biết khi
tiếng súng đang nổ, ông đang trên tàu
~ 55 ~
HQ-614 từ đảo Đá Đông chạy đến Gạc
Ma. Khi tàu HQ-614 đến nơi, trận hải
chiến đã kết thúc. “Chúng tôi quay ra
tìm kiếm anh em của ta nhưng tàu chiến
Trung Quốc liên tục ngăn cản. Lính
Trung Quốc quá dã man! Họ dùng súng
37 ly - vốn chỉ dùng cho phòng không - hạ
nòng xả vào chiến sĩ của ta đang trôi
dạt trên biển không hề bắn trả. Họ còn
nổ súng cản trở tàu ta làm nhiệm vụ
cứu thương dù chúng tôi đã treo cờ
chữ thập đỏ hoặc chĩa nòng pháo sang
đe dọa”. Ngày 31/3/1988, Tư lệnh Hải
quân lệnh cho Vùng 4, Lữ đoàn 125, Lữ
đoàn 146; các hải đội 131, 132, 134 của
Lữ đoàn 172 chuyển trạng thái sẵn sàng
chiến đấu cao; đồng thời lệnh cho Vùng
1, Vùng 3 và Lữ đoàn 125 ở Hải phòng
chuyển sang trạng thái sẵn sàng chiến đấu
tăng cường. Bộ Tư lệnh Hải quân điều
động 41 tàu thuyền và phương tiện nổi
của Lữ đoàn 125, Cục Kinh tế, Vùng 1,
Vùng 3, Vùng 5, Trường sĩ quan Hải
quân, Nhà máy Ba Son, X51 tiếp nhận 3
tàu của nhà nước, 3 tàu của Tổng cục
Hậu cần và 2 tàu của Quân khu 5 đến
phối thuộc hoạt động khi cần thiết.
Trải qua hơn 5 tháng, Quân chủng Hải
quân đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ
CQ-88, đóng giữ và bảo vệ thắng lợi 11
đảo mới với 32 điểm đóng quân.
Hà Dũng
http://www.infonet.vn
Bộ Thông tin và truyền thông
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng

Trường Sa 1988: TQ xâm lược, đâu có

anh hùng gì mà khoe khoang!
Các sĩ quan, tướng lĩnh Việt Nam phản bác trò tuyên truyền xuyên tạc của
Trung Quốc về cái mà họ gọi là "chiến thắng oanh liệt" ở Trường Sa năm 1988.
Pháo trên tàu 531 - một trong những con
tàu hung hăng nhất của Trung Quốc trong
Hải chiến Trường Sa
LTS: Để che giấu sự thật về hành vi
xâm lược và sự dã man khi tàn sát
những người lính Việt Nam ở Trường Sa
năm 1988, báo Trung Quốc tìm mọi thủ
đoạn để vu khống cho Việt Nam chiếm
đảo. Luận điệu đó đã bị các tướng lĩnh
Việt Nam, chuyên gia nước ngoài và các
nhân chứng tham gia trực tiếp vào sự
kiện bi tráng này vạch trần trong bài
viết dưới đây:
Trung Quốc vu cáo “Việt Nam tăng
tốc chiếm đảo”
Theo một bài báo được đăng trên
Chinanews, Tham mưu trưởng Hạm đội
Nam Hải nước này hồi năm 1988 là Lý
Thụ Văn đã vu khống Quân đội Việt Nam
khi đó "liên tục mở rộng hoạt động cướp
đảo, đá ở quần đảo Trường Sa".
Tờ này còn trơ trẽn nói rằng, Việt Nam
“nhòm ngó” Đá Gạc Ma (trong khi đó là
một phần lãnh thổ thiêng liêng không
~ 56 ~
thể tách rời của Việt Nam), và rằng trong
Hải chiến Trường Sa 1988, Hải quân Trung
Quốc chỉ "đáp trả" hành động từ phía
Việt Nam.
Cũng với luận điệu này, một bài báo
được đăng trên trang Sina, khi viết về Hải
chiến Trường Sa 1988 thì trắng trợn vu
cáo Việt Nam “xâm phạm nghiêm trọng
chủ quyền Trung Quốc, đe dọa quyền lợi
trên biển của Trung Quốc”.
Trong cuộc trao đổi với chúng tôi,
Chuẩn Đô đốc Lê Kế Lâm - nguyên Giám
đốc Học viện Hải quân, Bộ Quốc phòng
đã bày tỏ sự phẫn nộ đối với hành vi đổi
trắng thay đen, xuyên tạc sự thật này của
truyền thông Trung Quốc.
Ông khẳng định, việc Trung Quốc nói
Quân đội Việt Nam "liên tục mở rộng hoạt
động cướp đảo, đá ở quần đảo Trường Sa”
là hoàn toàn sai sự thật.
“Quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là
của Việt Nam. Việt Nam quản lý Trường
Sa từ lâu rồi chứ không phải năm 1988
mới quản lý”. "Cho đến năm 1988, Trung
Quốc chưa hề xuất hiện tại quần đảo
Trường Sa mà họ mới chỉ cướp được
Hoàng Sa của VN vào các năm 1956 và
1974. Sau khi họ chiếm được Hoàng Sa,
họ muốn chiếm Trường Sa nên đã gây
ra những áp lực bằng những xung đột ở
trên biển” - tướng Lâm cho biết.
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Carlyle A. Thayer, giáo sư danh dự
Đại học NSW (Australia), chuyên gia về
Đông Nam Á cũng khẳng định, hành động
của Trung Quốc tấn công và tàn sát 64
người lính Việt Nam tại Trường Sa năm
1988 “phải bị coi là một hành vi xâm
lược trắng trợn”.
Ông Thayer cho biết, trước thời điểm
đó, "không hề có sự hiện diện của Trung
Quốc tại đây. Sau trận hải chiến, Trung
Quốc bắt đầu chiếm đóng các rạn san
hô và bãi ngầm khác trong quần đảo
Trường Sa, một hành động mà họ tiếp tục
cho đến ngày nay". GS. Thayer khẳng
định, trong thực tế, Trung Quốc đã chiếm
“nhà của người khác”.
"Chúng ta đã thắng khi HQ-505
tạo nên dấu mốc thời đại"
Một luận điệu xuyên tạc, bôi nhọ khác
của truyền thông Trung Quốc, trong đó có
trang Sina là dùng lời lẽ xảo trá để ca
ngợi cuộc xâm lược của họ ở Trường Sa
là “chiến thắng oanh liệt trước lực lượng
tinh nhuệ của Hải quân Việt Nam”.
Và để tô vẽ cho cái mà họ gọi là
"chiến công" này, báo Trung Quốc rêu
rao rằng tàu vận tải HQ-505 là "tàu
chiến quốc bảo của Việt Nam" để tỏ thái
độ đắc ý khi con tàu này "bại trận chỉ sau
vài hiệp đấu" (theo cách tuyên truyền
ngang ngược của Trung Quốc).
Là người từng nhiều năm trực tiếp
phụ trách tác chiến của Quân chủng Hải
quân, hiểu rất rõ tình hình khi Trung Quốc
dùng vũ lực chiếm Gạc Ma năm 1988,
tướng Lê Kế Lâm cho rằng, cách tuyên
truyền hống hách này chỉ là trò lên dây
cót tinh thần của Trung Quốc.
~ 57 ~
Đại tá Vũ Huy Lễ - Anh hùng lực lượng vũ
trang nhân dân.
Theo tướng Lâm, "Việt Nam tại thời
điểm đó chỉ có 3 tàu vận tải làm nhiệm
vụ vận chuyển vật liệu là chính. Những
người lính công binh xây dựng đảo thì
hầu như không trang bị vũ khí.
Cũng theo tướng Lâm thì khi ấy,
"Trung Quốc không hề phải đối diện với
bất cứ tàu chiến cũng như máy bay chiến
đấu nào của Việt Nam tại quần đảo
Trường Sa."
“Như vậy thì đâu có anh hùng gì mà
khoe khoang là chiến thắng oanh liệt trước
Hải quân Việt Nam. Đó thực sự là những
lời láo lếu”, tướng Lâm bức xúc nói.
Nói về việc Trung Quốc khoe đánh
chìm tàu, tàn sát các chiến sĩ Việt Nam,
ngay cả khi họ đã rơi xuống biển, không
còn khả năng tự vệ, tướng Lâm phẫn nộ
"Hành động thảm sát đó thể hiện sự
hiếu chiến, vô nhân đạo".
"Tôi cũng không hiểu sao, hành động
dã man, vô nhân đạo như vậy mà họ cũng
có thể mang ra để khoe khoang cho quân
uy và sự hùng mạnh của Trung Quốc. Thật
vô liêm sỉ”.
Đại tá Vũ Huy Lễ, người trực tiếp chỉ
huy tàu HQ-505, con tàu mà phía Trung
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Quốc rêu rao là "tàu chiến quốc bảo" của
Việt Nam cũng tỏ ra rất bức xúc với sự
xuyên tạc lịch sử này.
“Tàu của chúng tôi là tàu vận tải, chỉ
được trang bị súng bộ binh rất đơn giản
để đối phó với quân đổ bộ chứ đâu phải là
chiếc tàu chiến.
Quân Trung Quốc xả súng vào những
tàu không được trang bị vũ khí hoặc vũ
khí rất đơn giản như vậy thì sao có thể
nói là chiến thắng được Hải quân Nhân
dân Việt Nam!” - ông Lễ nói thêm.
Ông Trần Văn Lịch - cựu chiến sĩ tàu
C41, đơn vị 2 lần anh hùng thuộc Lữ đoàn
125 Hải quân nhận định, dù thiệt hại của
tàu HQ505 trong Hải chiến Trường Sa là
rất nặng nề, nhưng việc con tàu giữ vững
và khẳng định chủ quyền Đá Cô Lin là
thắng lợi không thể phủ nhận.
"Quyết định này (lao tàu HQ-505
lên Đá Cô Lin) là một quyết định vô cùng
thông minh, sáng suốt.
Cho nên con tàu này và thời điểm
này đã mang ý nghĩa lịch sử và thời đại,
chứ không đơn thuần là ý nghĩa chiến lược
nữa. Tàu HQ-505 có thể ví như những
chiếc xe tăng tiến vào Dinh Độc Lập, giải
phóng miền Nam năm 1975.
Hành động của Thuyền trưởng Vũ
Huy Lễ đã khẳng định được chủ quyền
của Việt Nam, mà như vậy nghĩa là chúng
ta đã thắng" - ông Lịch nói.
Ông Lịch cũng cho rằng, HQ505 đã
trở thành một biểu tượng và "nên được
đưa vào trang sách của học sinh, để những
thế hệ tiếp theo tiếp tục sự nghiệp bảo vệ
giang sơn Tổ quốc Việt Nam".
Hải Võ - Tuấn Nam
http://www.infonet.vn
Bộ Thông tin và truyền thông

Hải chiến Trường Sa 1988: Những

tàu chiến mang dã tâm Trung Quốc
Năm 1988, với dã tâm sử dụng vũ lực để xâm chiếm quần đảo Trường Sa của
Việt Nam, Trung Quốc đã huy động một lực lượng lớn tàu chiến tới khu vực này.
Dã tâm của Trung Quốc
Vào những năm 1980, lợi dụng tình
hình Việt Nam khó khăn, trang thiết bị
thiếu thốn do vừa trải qua kháng chiến
chống Mỹ đã lại phải căng mình bảo vệ
biên giới phía Bắc và Tây Nam, Trung
Quốc huy động lực lượng lớn các tàu quân Tàu khu trục số hiệu 162 của Hải quân TQ

~ 58 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
sự, sử dụng vũ lực gây căng thẳng trên
biển Đông nhằm thực hiện âm mưu xâm
chiếm quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
Tháng 1/1984 Hạm đội Nam Hải (TQ) cho
tàu hoạt động khảo sát ở quần đảo
Trường Sa và tổ chức diễn tập hiệp đồng
hành quân tác chiến trên biển từ Hoàng Sa
đến Trường Sa của Việt Nam.
Cuối năm 1986, Trung Quốc đã cử
một tàu dưới dạng đánh cá, không số của
nước ngoài đến vùng biển Đông, đẩy
mạnh các hoạt động nghiên cứu biển
xuống phía Nam. Bên cạnh đó họ tăng số
lần tàu chiến, tàu vận tải hoạt động trinh
sát, thăm dò ở khu vực Trường Sa. Đồng
thời thả ngầm các tấm bê tông có khắc
chữ Hán lên các bãi đá ngầm thuộc quần
đảo Trường Sa của Việt Nam.
Đặc biệt là từ ngày 24 - 30/12/1986,
máy bay và tàu chiến của Trung Quốc đã
tiến hành các hoạt động trinh sát từ đảo
Song Tử Tây đến khu vực đảo Thuyền
Chài, gây nên tình hình căng thẳng về
tranh chấp chủ quyền vùng biển của VN.
Đến đầu năm 1987, Trung Quốc tăng
cường đưa tàu chiến đi lại gần khu vực
đảo Thuyền Chài. Ngày 3/9/1987, Quốc
hội Trung Quốc thông qua quy chế đưa
đảo Hải Nam thành tỉnh, trong đó bao gồm
quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Giữa tháng 10, đầu tháng 11/1987, tàu
Hải Dương 4 và một số tàu của Trung
Quốc đã tiến hành trinh sát phần lớn các
đảo thuộc quần đảo Trường Sa vĩ độ
~ 59 ~
06°20΄ độ vĩ Bắc, trong đó có cả những
đảo ta đang giữ; huy động tàu qua lại khu
vực các đảo như An Bang, Thuyền Chài,
Trường Sa và Trường Sa Đông, Song Tử
Tây, có lúc chỉ cách ta khoảng một hải lý;
đồng thời tăng cường các hoạt động trinh
sát, xâm nhập và khai thác trái phép tài
nguyên vào sâu vùng nội thủy của ta.
Ngày 22/1/1988, Trung Quốc đưa 4
tàu gồm: hộ vệ tên lửa, tuần dương, tàu
dầu, tàu đổ bộ và một số tàu khác đến
chiếm đóng đảo Chữ Thập.
Ngày 31/1/1988, có 4 tàu chiến của
Trung Quốc (trong đó có 2 tàu pháo 502
và 503) đến đảo Chữ Thập của Việt Nam
và chiếm đảo.
Sau đó, Trung Quốc ngang ngược tiến
hành khảo sát và thi công ở Đá Chữ Thập
rồi đưa một lực lượng lớn gồm 2 tàu hộ vệ
tên lửa, 2 khu trục tên lửa, 4 tàu bảo đảm
đậu xung quanh đảo, khống chế không cho
tàu thuyền các nước qua lại.
Ngày 14/2/1988, Trung Quốc tiếp tục
đưa 3 tàu (2 tàu hộ vệ tên lửa 551, 552 và
1 tàu khu trục) định chiếm đảo Đá Lớn,
nhưng bị tàu ta ngăn chặn, nên chỉ thả
neo theo dõi tàu ta. Ngày 18/2/1988,
Trung Quốc tiếp tục thực hiện mưu đồ
bành trướng khi ồ ạt đưa 7 tàu (1 tàu khu
trục 162, 4 tàu hộ vệ 502, 503, 508 và
556) chiếm đá Châu Viên. Ngày
26/2/1988, Trung Quốc đưa 1 tàu hộ vệ
pháo 503, 1 tàu kéo, 2 tàu đổ bộ và 2 tàu
vận tải chiếm đá Ga Ven.
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Ngày 28/2/1988, Trung Quốc dùng 1
tàu hộ vệ pháo 502 và 1 tàu vận tải chiếm
đá Tư Nghĩa.
Hải quân Trung Quốc còn tổ chức các
cụm tuyến hoạt động gồm: Cụm phía sau
lấy Hoàng Sa làm căn cứ thường xuyên
có tàu hộ vệ pháo, hộ vệ tên lửa, khu trục
tên lửa, tuần dương, các tàu ngầm và tàu
hộ tống nhằm ngăn cản, uy hiếp lực
lượng tàu hải quân ta hoạt động ở vịnh
Bắc Bộ, gây khó khăn cho ta trong việc
triển khai hoạt động bảo vệ vùng biển
phía Nam. Cụm ngăn chặn lực lượng hải
quân ta ở đông bán đảo Cam Ranh và
Cù Lao Thu và cụm Chữ Thập âm mưu
khống chế ta ở khu vực Trường Sa, nếu
có thời cơ phát triển lực lượng xuống
khu vực phía Nam.
Nhìn vào lực lượng và cách tổ chức
lực lượng có thể thấy Trung Quốc đã
vạch rõ từ trước cách thực hiện âm mưu
xâm chiến quần đảo Trường Sa của Việt
Nam chứ không phải là những va chạm
đơn thuần trên biển. Chỉ cần dựa vào số
hiệu của những tàu mà chúng ta thu thập
được cũng đủ thấy dã tâm của Trung
Quốc khi huy động nhiều tàu chiến hiện
đại với hỏa lực mạnh.
Tàu khu trục tên lửa số hiệu 156,
162 thuộc lớp Type 051 lớp Lữ Đại, lớp
tàu khu trục lớn nhất và hiện đại nhất
của Trung Quốc thời bấy giờ. Cho đến
năm 1991, đã có 16 tàu lớp Type 051
được đóng và hiện nay 12 tàu còn đang
hoạt động. Type 051 có trọng tải choán
nước là 3.670 tấn, dài 132 mét, rộng
~ 60 ~
12,8 mét, mớn nước 4,6 mét. Tốc độ di
chuyển cao nhất là 32 hải lý/giờ và tầm
hoạt động 2970 hải lý. Thủy thủ đoàn
gồm 280 người.
Về vũ trang, tàu được trang bị 16
tên lửa đối hạm SY-1 tầm bắn 150 km, 8
tên lửa phòng không, 6 ống phóng ngư lôi,
2 hệ thống phóng tên lửa chống tàu ngầm
type 75 , thủy lôi, pháo 2 nòng 130mm, 4
hệ thống cao xạ phòng không 2 nòng 37
mm type 76A, 1 đến 2 trực thăng.
Tàu 551, 552 thuộc Type 053H lớp
Giang Hộ và tàu 556 thuộc Type 053H1
lớp Giang Hộ có lượng choán nước tiêu
chuẩn 1.425 tấn; đầy tải 1.702 tấn; dài
103,2m, rộng 10,8m, mớm nước 3,05m.
Tốc độ 26 hải lý/h, thủy thủ đoàn 190
người, trang bị 6 tên lửa chống hạm SY-
1 tầm bắn 150km, 2 pháo 100 mm, 4 súng
hai nòng 37mm, 2 hệ thống pháo phản lực
phóng loạt chống ngầm 5 nòng Type 81
(RBU-1200) ASW RL (30 quả đạn)
Tàu 531 thuộc lớp Giang Đông -
Type 053K và các tàu 502, 503 thuộc lớp
Giang Nam Type 065 là tiền thân của type
053K. Đây là lớp tàu khu trục hạng nhẹ
được Hải quân Trung Quốc phát triển
và chế tạo với số lượng lớn làm tàu hộ
vệ tên lửa.
Tàu có lượng choán nước tiêu chuẩn
1.600 tấn, khi đầy tải là 1700 tấn, dài
103m, rộng 10,8m, mớm nước 3,1m, tốc
độ tối đa 30 hải lý/giờ, thủy thủ đoàn
200m, vũ khí gồm 2 pháo 100mm tầm
bắn 22km, 2 súng phòng không 2 nòng
37mm tầm bắn 8,5km, 2 hệ thống phóng
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
tên lửa phòng không tầm bắn 10km, 2 hệ
thống pháo phản lực phóng loạt chống
ngầm Type 62 gồm 5 ống phóng ASW
RL tầm bắn 1.2km.
Chiến dịch CQ-88 của Việt Nam:
Tất cả vì Trường Sa
Trước tình hình Trung Quốc gia
tăng căng thẳng, Bộ Chính trị và Đảng
ủy Quân sự Trung ương đã chỉ thị cho
Quân chủng Hải quân đưa lực lượng ra
củng cố, giữ vững các đảo đang chốt giữ,
tăng cường thế phòng thủ các đảo theo
từng cụm, từng khu vực, bảo đảm khi có
chiến sự xảy ra có thể chi viện hỗ trợ kịp
thời giữ vững đảo; đưa lực lượng đóng
giữ một số bãi ngầm mới trong khu vực
quần đảo Trường Sa.
Ngày 24/10/1987, Tư lệnh Hải quân ra
mệnh lệnh chuyển trạng thái sẵn sàng
chiến đấu cho lực lượng bảo vệ các đảo
thuộc quần đảo Trường Sa, tránh âm mưu
khiêu khích của tàu nước ngoài; đồng thời
chỉ thị cho các Lữ đoàn 125 chuẩn bị tàu,
pông-tông sẵn sàng đưa lực lượng ra
Trường Sa, chuyển các tàu của Lữ đoàn
172 vào trạng thái sẵn sàng chiến đấu,
cơ động ra phía trước và Trung đoàn 83
chuẩn bị lực lượng, phương tiện, sẵn sàng
cơ động đến xây dựng đảo.
Những tháng cuối năm 1987, Quân
chủng điều chuyển một số tàu thuộc các
Lữ đoàn 146, 125 đưa bộ đội đến tăng
cường lực lượng đóng giữ các đảo thuộc
quần đảo Trường Sa.
Ngày 28/10, tàu 613 đưa một phân đội
chiến đấu thuộc Lữ đoàn 146, một trung
~ 61 ~
đội công binh ra đóng giữ đảo Đá Tây.
Đây là nhiệm vụ đầu tiên trong chiến dịch
CQ-88 nhằm bảo vệ chủ quyền quần đảo
Trường Sa trước sự xâm chiếm của Trung
Quốc và các nước khác. Tàu 613, tiền
thân là PGM-73 của Mỹ, chuyển giao
cho Hải quân Việt Nam cộng hòa với tên
gọi HQ-613 Thị Tứ. Sau chiến thắng 30-
4, tàu chuyển sang phục vụ trong Hải
quân nhân dân Việt Nam với một số thay
thế vê hệ thống vũ khí. Sau khi cải tiến tàu
có lượng giãn nước: 122 tấn, kích thước
dài 31m, rộng 6,4m, mức mớm nước
1,83m. Thủy thủ đoàn 27 người, vận tốc
tối đa 17 hải lý/h. Vũ khí bao gồm 2 pháo
37mm, 2 súng máy 14,5mm, 1 cối 81mm.
Do sóng to gió lớn, gặp khó khăn
trong xây dựng công sự chốt giữ, nên sau
một thời gian, tàu 613 chở bộ đội về
Cam Ranh.
Ngày 2/12/1987, tàu HQ 604 thuộc Lữ
đoàn 125 đưa bộ đội cùng vật liệu đến xây
nhà cấp 3 ở đảo Đá Tây.
HQ-604 là loại tàu vận tải nhỏ, cũ,
với lượng giãn nước cỡ 50 tấn, trên tàu
không có lấy một khẩu súng 12,7mm, vũ
khí chỉ là dạng cá nhân AK và B40.
Trong chuyến công tác này, đa số lính
trên tàu là lực lượng công binh, chỉ có
một phân đội lính thủy đánh bộ cùng
thủy thủ đoàn 22 người. Sau một thời
gian lao động khẩn trương, cán bộ, chiến
sĩ đã hoàn thành khu nhà ở, nhà trực, tổ
chức canh gác, bảo vệ đảo. Trong biên
chế lực lượng Hải quân của ta khi đó,
các tàu chiến đa số là cũ kỹ, lạc hậu,
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
nhiều tàu là chiến lợi phẩm của Hải
quân Việt Nam Cộng hòa để lại.
Số tàu hiện đại nhất của Hải quân
Việt Nam khi đó là ba tàu Petya II và hai
tàu Petya III nhận về sau khi giải phóng
miền nam. “Petya II này có độ giãn nước
1077 tấn, kích thước 81.8 x 9.2 x 2.85m.
Tốc độ 29 hải lý/giờ. Hệ thống vũ khí
bao gồm: hai tháp pháo với súng hai
nòng 76.2mm AK-726 với tầm bắn thẳng
mục tiêu trên biển xa 8.2km. Mục tiêu trên
không ở độ cao từ 500 - 6000m, tầm bắn
tối đa là 18,3km., 2 ống phóng ngư lôi
15.8 inch, hai dàn phóng tên lửa chống
ngầm RBUU-6000 ASWRL với 12 ống
phóng mỗi dàn, sử dụng rocket cỡ 213
mm RGB-60 không điều khiển có khả
năng bắn xuống mặt nước sâu từ 10-
500m với tốc độ 11,5 m/s, tầm xa từ 350 -
5800m. RBU-6000 được điều khiển bởi hệ
thống Burya, ngoài nhiệm vụ chính là
chống tàu ngầm và tàu chiến khác,
RBU-6000 còn dùng để oanh kích các
mục tiêu bờ biển. Tàu Petya III có độ
giãn nước 1.040 tấn, kích thước 81.8 x
9.2 x 2.72m. Tốc độ 29 hải lý/giờ. Hệ
thống vũ khí của Petya-III gồm có 2 tháp
pháo với đại bác đôi 76,2mm AK-726 và 2
dàn Rocket chống ngầm RBU-6000.’’
Còn tàu có lượng choán nước lớn
nhất khi đó là HQ-505, hơn 4.000 tấn,
tuy nhiên đây chỉ là một tàu vận tải đổ
bộ, không phải là tàu chiến với hệ thống
vũ khí đồng bộ có thể tác chiến độc lập.
~ 62 ~
Theo dõi chặt chẽ mọi diễn biến trên
biển và khu vực quần đảo Trường Sa,
ngày 9/1/1988, Đảng ủy Quân chủng Hải
quân họp nhận định: Hải quân Trung Quốc
sẽ tiến hành các hoạt động quân sự tranh
chấp chủ quyền hải đảo chiếm một số
bãi san hô nổi hoặc chìm khi nước lên,
xen kẽ với các đảo của ta.
Trên cơ sở ta đề ra chủ trương: Tranh
thủ thời gian, triệt để triển khai lực lượng
đóng giữ trên các đảo. Không để nước
ngoài thực hiện ý đồ cho lực lượng đóng
xen kẽ với ta, hoàn thành việc đóng giữ
các đảo trong ba năm (1988-1990). Trong
năm 1988, triển khai lực lượng đóng giữ
phải hết sức bí mật, đóng đảo nào, bảo
đảm phòng thủ tốt trên đảo đó. Ta đã chủ
trương không sử dụng tàu chiến tránh để
đối phương tạo cớ đánh chiếm toàn bộ
quần đảo khi ta chưa đủ lực lượng chốt giữ
mà sử dụng các tàu vận tải đưa lực lượng
công binh xây dựng công sự cùng lực
lượng chốt giữ.
Đảng ủy Quân chủng cũng xác định:
"Nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền vùng biển
và quần đảo Trường Sa là một nhiệm vụ
quan trọng nhất, khẩn trương nhất và
cũng là vinh dự của Quân chủng".
(Theo “Lịch sử Hải quân nhân dân
Việt Nam” và hồi ký “Miền sóng vỗ” của
Phó đô đốc Mai Xuân Vĩnh).
Hà Dũng
http://www.infonet.vn
Bộ Thông tin và truyền thông
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng

Đặt viên đá đầu tiên xây dựng Khu Tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma:
Không lãng quên một trang bi tráng

Chủ tịch Đặng Ngọc Tùng và thân nhân gia đình liệt sĩ, cựu binh Gạc Ma bên
cạnh viên đá đầu tiên.
Sáng 13.3, tại Khu du lịch Bắc bán trong trận chiến 14.3.1988, của các đoàn
đảo Cam Ranh (xã Cam Hải Đông, viên công đoàn, ngư dân, cựu chiến binh
huyện Cam Lâm), Tổng LĐLĐVN phối và chiến sĩ hải quân, nhân dân Việt Nam
hợp với UBND tỉnh Khánh Hòa tổ chức yêu nước” - Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt
lễ đặt đá xây dựng Khu tưởng niệm Nam Đặng Ngọc Tùng - phát biểu tại
chiến sĩ Gạc Ma. Viên đá đưa về từ buổi lễ.
Trường Sa, thấm máu những người ngã Triệu con tim lay động
xuống trong cuộc đấu tranh bảo vệ chủ Tổng Biên tập Báo Dân Trí Phạm
quyền tổ quốc thành biểu tượng cho Huy Hoàn là một trong những người có
lòng tri ân, tinh thần yêu nước, khát mặt sớm tại Cam Lâm. Ông tham gia
vọng hòa bình. nhóm khảo sát thực địa và dự buổi lễ
“Khu tưởng niệm các chiến sĩ Gạc cầu siêu vong linh 64 liệt sĩ chiều 12.3.
Ma là sản phẩm kết tinh nguyện vọng “Đây không phải là chuyến đi cá nhân;
thân nhân các anh hùng liệt sĩ hy sinh tôi vào Khánh Hòa mang theo sự ủy
~ 63 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
nhiệm của bạn đọc Dân Trí. Đợt này
chúng tôi ủng hộ 505 triệu đồng cho
khu tưởng niệm. Đây là tâm nguyện,
đóng góp nhiều năm qua của bạn đọc
trong, ngoài nước. Có những em học
sinh gửi cho chúng tôi tiền mừng tuổi
hằng năm, những văn nghệ sĩ, doanh
nhân, viên chức, kiều bào... sôi nổi tình
yêu đất nước.
Tôi tin, chương trình “Nghĩa tình
Hoàng Sa, Trường Sa” do Tổng LĐLĐ
Việt Nam khởi xướng, trong đó có dự án
xây dựng tượng đài tưởng niệm các
chiến sĩ Gạc Ma sẽ tiếp tục được bạn
đọc Dân Trí ủng hộ. Chúng tôi sẽ tiếp
tục chuyển tiền giúp đỡ các em học sinh
vùng biển, các gia đình kiểm ngư viên,
cảnh sát biển có hoàn cảnh khó khăn” -
ông Hoàn chia sẻ.
“Nghĩa tình Hoàng Sa, Trường Sa”
là chương trình có sức lan tỏa mạnh mẽ.
Kể từ khi phát động ở Đà Nẵng, tháng
3.2014, chương trình luôn nhận được sự
quan tâm, ủng hộ rộng rãi của toàn xã
hội. Theo Tổng LĐLĐ Việt Nam, đã có
104,23 tỉ đồng do các cấp công đoàn,
các đơn vị, doanh nghiệp, các nhà hảo
tâm đóng góp. Một phần số tiền trên
được dành chăm lo, cải thiện đời sống,
hỗ trợ sinh kế, xây dựng nhà cửa cho
thân nhân, gia đình liệt sĩ, tử sĩ Trường
Sa - Hoàng Sa, những cán bộ, chiến sĩ
thực thi pháp luật trên biển, những ngư
dân ngoài việc mưu sinh còn nhận lãnh
trách nhiệm làm cột mốc di động ngoài
hải phận xa xôi, bất trắc.
~ 64 ~
Góp 1 viên gạch xây dựng khu
tưởng niệm chiến sỹ gạc ma
Phần còn lại được tập trung đầu tư
cho khu tưởng niệm Gạc Ma. “64 chiến
sĩ hải quân hy sinh, 11 chiến sĩ bị
thương... Máu và xác thân hòa cùng
sóng biển nhưng tấm gương dũng cảm
bảo vệ chủ quyền tổ quốc của các anh sẽ
mãi là những thiên sử anh hùng, bất
diệt” - Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam
Đặng Ngọc Tùng nói về ý nghĩa của
công trình văn hóa - tâm linh mang tầm
vóc quốc gia. Sự ủng hộ dành cho khu
tưởng niệm Gạc Ma là vô điều kiện.
Tỉnh Khánh Hòa đồng hành bằng cách
thu xếp cho dự án 2,5ha đất ở vị trí rất
đẹp dọc bờ biển Cam Lâm. Giới kiến
trúc sư nồng nhiệt và xúc động tham gia
một cuộc thi không có tiền trao thưởng.
Ngay tại buổi lễ, các tổ chức công đoàn
trong cả nước, các doanh nghiệp, các
nhà hảo tâm cũng đóng góp hơn 17 tỉ
đồng. “Đưa con đi hình hài còn nguyên
vẹn, ngày trở về, con chỉ là chiếc huy
chương” - bà Nguyễn Thị Hằng - mẹ liệt
sĩ Hoàng Ánh Đông (Quảng Trị) - nức
nở trên sân khấu giao lưu. Mẹ Hằng gạt
nước mắt: “Con cái chúng tôi dù cốt
nhục không còn, đã có nơi chốn cho
hương hồn trú ngụ. Bao nhiêu năm day
dứt mộ phần, hương khói cho con, giờ
tôi mới thấy yên lòng”.
Nghĩa tình cho người đang sống
Cựu binh Lê Hữu Thảo nói, từng
canh cánh câu chuyện ghi nhớ công
trạng cho đồng đội ngã xuống ở Gạc
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Ma. Anh Thảo nguyên là trung sĩ, tiểu
đội trưởng thuộc Lữ đoàn 146 tham gia
chiến dịch CQ 88 trên tàu HQ 604. “Đã
có những “tượng đài” bất tử trong lòng
dân, nhưng một địa chỉ hiện hữu để
tưởng nhớ, để ký thác, để thành nơi đi
về cho người Việt Nam yêu nước lẽ ra
đã là việc nên làm từ lâu. Khi nghe tin
Tổng LĐLĐVN, Báo Lao Động, Quỹ
Tấm lòng vàng Lao Động kêu gọi xây
dựng tượng đài tưởng niệm, những cựu
binh Gạc Ma như tôi thực sự cảm động
vì quá khứ của mình không bị quên”. Lê
Hữu Thảo cũng như nhiều trường hợp
khác được “Nghĩa tình Hoàng Sa,
Trường Sa” hỗ trợ tiền (60 triệu đồng)
xây dựng nhà cửa, ổn định đời sống.
“Đời thường sau quân ngũ quá nhiều
khó khăn. Những anh em sống sót sau
trận Gạc Ma mà tôi tìm thăm được hầu
hết đều chật vật. Nhiều người con cái
học hành dở dang, công ăn việc làm
chưa có. Tôi mong “Nghĩa tình Hoàng
Sa, Trường Sa” tiếp tục quan tâm tới đối
tượng này” - anh Thảo gửi gắm.
Từ 2 tháng nay, Đinh Thị Mỹ Lệ là
thành viên của Báo Lao Động. Cô gái 29
tuổi được Tổng Biên tập Báo quyết định
tiếp nhận trên hành trình “Nghĩa tình
Hoàng Sa, Trường Sa”. Lệ là giọt máu
duy nhất còn lưu lại của liệt sĩ Đinh
Ngọc Doanh (Hoa Lư, Ninh Bình).
Ngày cha ra đi, Lệ mới 13 tháng tuổi,
quá nhỏ để nhận biết điều gì. “Em chỉ
biết về cha qua lời kể của mẹ và ông bà.
Những mẩu chuyện về cha, cuộc đời cơ
~ 65 ~
cực của mẹ cho em biết mình phải sống
tốt hơn hầu xứng đáng với xương máu
bậc sinh thành”.
Chia sẻ của bà Đỗ Thị Hà
Tốt nghiệp Khoa Kinh tế, Đại học
Quốc gia Tp. Hồ Chí Minh, lay lắt, bấp
bênh một thời gian ở vài cơ sở tư nhân,
cuối cùng, Mỹ Lệ được chào đón bởi gia
đình Lao Động như một nghĩa cử tri ân.
Cô gọi đó là “cơ duyên”. Ngôi nhà ở
phường Cam Nghĩa (Tp. Cam Ranh) giờ
rộng rinh với bà Đỗ Thị Hà - mẹ Mỹ Lệ.
Làm quả phụ ở tuổi 23, quá trẻ để chăm
chút cho hạnh phúc phần đời còn lại, bà
Hà vẫn “cắn răng” ở vậy, thờ chồng
nuôi con. “Ngày đi, anh hẹn, chờ 1 năm,
lên bờ rồi sẽ đưa mẹ con về nhận họ
hàng đằng nội. Anh để lại 200.000 đồng,
dặn, khó khăn cỡ nào, cũng ráng chăm
chút cho con. Bao nhiêu năm, hễ nhớ tới
anh là tôi không lòng dạ nào bước thêm
bước nữa”. Thật kỳ lạ, hầu hết vợ liệt sĩ
Gạc Ma đều tiết hạnh, trung trinh như
vậy: Gần 30 năm quạnh hiu, một mình
vò võ nuôi con. Bà Hà coi như đã được
đắp bù. Ngôi nhà ở Cam Nghĩa kiên cố,
khang trang. Nó được tiếp sức một phần
bởi Quỹ TLV Lao Động. Tương tự là
ngôi nhà trị giá gần nửa tỉ đồng, nồng
nàn mùi sơn của Trần Thị Thủy, con gái
liệt sĩ Trần Văn Phương. Thủy hiện là
thiếu úy Lữ đoàn Hải quân 146, đơn vị
cũ của cha mình. “Nghĩa tình Hoàng Sa
- Trường Sa” vẫn trên đường đi tới.
Xuân Nhàn
http://www.laodong.com.vn
Báo Lao động
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng

Xúc động lễ đặt đá khu tưởng niệm Gạc Ma

Khu tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma nằm trên khu vực rộng 2,5 ha, phía Bắc bán
đảo Cam Ranh, gồm công viên và tượng đài chính mang tên “Những người nằm lại
phía chân trời”. Viên đá đầu tiên để xây khu tưởng niệm được đưa về từ quần đảo
Trường Sa.
Sáng ngày 13/03/2015, tại xã Cam
Hải Đông, Cam Lâm, Tp. Cam Ranh,
Khánh Hòa, Tổng Liên đoàn Lao động
Việt Nam đã tổ chức lễ đặt đá xây dựng
Khu tưởng niệm chiến sỹ Gạc Ma.
Lãnh đạo Tỉnh uỷ, UBND tỉnh Khánh
Hòa, chiến sỹ Gạc Ma Lê Hữu Thảo cùng
các thân nhân gia đình liệt sĩ hy sinh trong
trận hải chiến tại đảo Gạc Ma, chiến sĩ Hải
quân vùng 3 và 4 (Đà Nẵng, Khánh Hòa),
Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động VN Đặng
Ngọc Tùng (ngoài cùng bên trái) cùng các cựu
lực lượng Cảnh sát biển, lãnh đạo đơn vị
chiến binh và thân nhân chiến sỹ Gạc Ma bên Công binh F83 (đơn vị có nhiều sĩ quan,
viên đá đầu tiên của khu tưởng niệm chiến sĩ hy sinh tại Gạc Ma năm 1988)…
đã có mặt trong buổi lễ.
Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động
VN Đặng Ngọc Tùng cho biết, lễ đặt đá
khu tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma đúng
dịp kỷ niệm 27 năm Trung Quốc dùng lực
lượng cưỡng chiếm đảo Gạc Ma thuộc chủ
quyền của Việt Nam là để tỏ lòng thành
kính và biết ơn các anh hùng liệt sĩ hải
quân, góp phần giáo dục bồi đắp lòng yêu
đất nước, ý chí bất khuất, quật cường của
dân tộc.
Ông Tùng xúc động: "Cuộc chiến
Thân nhân liệt sỹ Gạc Ma nghẹn ngào bên
viên đá đầu tiên xây dựng khu tưởng niệm không cân sức diễn ra khi các chiến sĩ
Gạc Ma Hải quân Việt Nam không hề có vũ khí

~ 66 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
trong tay đã đứng thành vòng tròn để lấy
thân mình bảo vệ chủ quyền của đất
nước, quyết tâm giữ và cắm lá cờ Tổ quốc
khẳng định chủ quyền của Việt Nam tại
đảo Gạc Ma. 64 chiến sĩ đã hy sinh, 11
chiến sĩ bị thương; máu và thân xác của
các anh đã hòa cùng sóng biển nhưng tấm
gương dũng cảm, mưu trí bảo vệ chủ
quyền Tổ quốc của các anh sẽ mãi là
những thiên sử anh hùng, bất diệt.
Để tỏ lòng thành kính và biết ơn các
anh hùng liệt sĩ Hải quân, góp phần giáo
dục bồi đắp lòng yêu nước, ý chí bất
khuất, quật cường của dân tộc Việt Nam
trong sự nghiệp bảo vệ chủ quyền thiêng
liêng của Tổ quốc, Tổng Liên đoàn Lao
động Việt Nam thống nhất với Tỉnh ủy,
UBND tỉnh Khánh Hòa xây dựng một khu
tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma trên bờ biển
tỉnh Khánh Hòa để ghi công 64 liệt sĩ đã
hy sinh ngày 14/3/1988 trong trận chiến
bảo vệ quần đảo thiêng liêng của Tổ quốc.
Tượng đài “Những người nằm lại phía mặt
trời”, trái tim của khu tưởng niệm chiến sỹ
Gạc Ma
~ 67 ~
Đây cũng là nguyện vọng của thân
nhân các anh hùng liệt sĩ hy sinh ở đảo
Gạc Ma, các đoàn viên công đoàn, ngư
dân, cựu chiến binh và chiến sĩ hải quân,
nhân dân Việt Nam yêu nước, đồng thời
góp thêm một công trình văn hóa, điểm
tham quan giáo dục truyền thống ở bờ
biển Nha Trang”.
Toàn bộ nguồn kinh phí xây dựng
được huy động đóng góp của tổ chức
Công đoàn và tất cả công nhân lao động
trên cả nước, và tấm lòng hảo tâm của
kiều bào Việt Nam ở nước ngoài.
Kể từ khi phát động chương trình
“Nghĩa tình Hoàng Sa, Trường Sa” (ngày
14/3/2014), cho đến nay đã có gần 30 cơ
quan, đơn vị, cá nhân... đóng góp trực tiếp
tiền mặt, hiện vật góp phần xây dựng khu
tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma. Tổng giá trị
đóng góp được 104 tỷ đồng, chưa kể số
hôm nay vừa tiếp nhận (gần 20 tỷ đồng).
Tượng đài chính “Những người nằm
lại phía chân trời” với biểu tượng của vòng
tròn bất tử kết thành từ 64 chiến sỹ nắm
tay nhau bảo vệ cờ Tổ Quốc trong sự kiện
Gạc Ma là trái tim của khu tưởng niệm.
Thanh Vân
http://www.vietnamnet.vn
Tin nhanh Việt Nam
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Gạc Ma bất tử!
“Trận chiến lịch sử rạng sáng 14-3-
1988 đã đi vào lịch sử dân tộc như một
dấu ấn không bao giờ phai mờ trong tâm
khảm mỗi người dân đất Việt.
Các chiến sĩ hải quân đang làm nhiệm
vụ bảo vệ Tổ quốc và xây dựng các công
trình nhằm phục vụ cho đời sống của
quân, dân Việt Nam thì bị tàu chiến được
trang bị vũ khí (của Trung Quốc (TQ) -
NV) bất ngờ tấn công.
Cuộc chiến không cân sức diễn ra khi
các chiến sĩ hải quân Việt Nam không hề
có vũ khí trong tay đã đứng thành vòng
tròn để lấy thân mình bảo vệ chủ quyền
của đất nước, quyết tâm giữ và cắm lá cờ
Tổ quốc khẳng định chủ quyền của Việt
Nam tại đảo Gạc Ma”.
Ông Đặng Ngọc Tùng, Ủy viên Trung
ương Đảng, Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao
động Việt Nam, mở đầu bài phát biểu của
mình tại lễ đặt viên đá đầu tiên xây dựng
Khu tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma tại Khu
du lịch Bắc bán đảo Cam Ranh (Khánh
Hòa) sáng 13-3.
Những thiên sử anh hùng, bất diệt
Trong không khí trang nghiêm, xúc
động, ông Tùng tiếp: “64 chiến sĩ đã hy
sinh, 11 chiến sĩ bị thương... Máu và thân
xác các anh đã hòa cùng sóng biển nhưng
tấm gương dũng cảm, mưu trí bảo vệ chủ
quyền Tổ quốc của các anh sẽ mãi là
những thiên sử anh hùng, bất diệt.
~ 68 ~
Để tỏ lòng thành kính và biết ơn các
anh hùng liệt sĩ hải quân đã góp phần
giáo dục bồi đắp lòng yêu nước, ý chí bất
khuất, quật cường của dân tộc Việt Nam
trong sự nghiệp bảo vệ chủ quyền thiêng
liêng của Tổ quốc, Tổng Liên đoàn Lao
động Việt Nam thống nhất với Tỉnh ủy,
UBND tỉnh Khánh Hòa xây dựng một
khu tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma trên bờ
biển tỉnh Khánh Hòa để ghi công 64 liệt
sĩ đã hy sinh ngày 14-3-1988 trong trận
chiến bảo vệ quần đảo thiêng liêng của
Tổ quốc”.
Chia sẻ cảm xúc của mình trước sự
kiện thiêng liêng này, cựu chiến binh
Trường Sa Lê Hữu Thảo bùi ngùi: “Sáng
14-3, khi tàu chiến Trung Quốc đã đổ bộ
xâm chiếm đảo Gạc Ma, các chiến sĩ trên
đảo chúng tôi đã anh dũng chiến đấu, kết
thành một vòng tròn để bảo vệ lá cờ của
Tổ quốc.
Vòng tròn mà chúng tôi kết nên để
bảo vệ lá cờ Tổ quốc trên đảo ngày nào
Bà Nguyễn Thị Hằng, mẹ liệt sĩ Hoàng Ánh
Đông, không kềm được cảm xúc khi đặt tay
lên hòn đá đầu tiên của khu tưởng niệm sự
hy sinh của con trai mình.
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
giờ đã bất tử... Nhưng còn hàng chục
đồng đội tôi vĩnh viễn nằm lại đại dương
đất mẹ, lòng chúng tôi đau lắm”.
Mẹ Nguyễn Thị Hằng, mẹ của liệt sĩ
Hoàng Ánh Đông (quê Quảng Trị), nói
trong xúc động: “Cảm ơn mọi người đã
có lòng hảo tâm đóng góp tiền, công sức
để xây khu tưởng niệm các liệt sĩ ở Gạc
Ma! Con tôi đã hy sinh 27 năm rồi.
Nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền cho Tổ quốc
là vinh quang, vì đất nước…”.
Không giấu được nỗi xúc động ùa
về, người mẹ ấy đã bật khóc khi đặt tay
lên viên đá đầu tiên để xây khu tưởng
niệm cho người con đang nằm sâu trong
lòng biển Tổ quốc cùng với bao đồng
đội của mình.
Nhấn mạnh thêm ý nghĩa của khu
tưởng niệm, ông Tùng nói: “Khu tưởng
niệm chiến sĩ Gạc Ma sau khi hoàn
thành sẽ trở thành biểu tượng của lòng
yêu nước, ý chí quật cường của quân và
dân ta, biểu tượng của tình đoàn kết của
dân tộc Việt Nam với khát vọng giữ vững
độc lập, chủ quyền, an ninh quốc gia, toàn
vẹn lãnh thổ và môi trường hòa bình, ổn
định để phát triển đất nước”.
Đồng đội tôi “đã có nhà”
Sáng 13-3, khi viên đá đầu tiên của
Khu tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma được đặt
xuống, những cựu binh Gạc Ma năm nào
không cầm nổi nước mắt. Qua bao năm chờ
đợi, những đồng đội hy sinh cuộc chiến giữ
đảo “đã có nhà”.
~ 69 ~
Gần 27 năm đã trôi qua nhưng anh
Dương Văn Dũng (quê ở phường Hòa
Xuân, quận Cẩm Lệ, Đà Nẵng) vẫn không
thể nào quên giây phút 64 đồng đội hy sinh
trước họng súng TQ. “Đồng đội tôi ngã
xuống khi trên người vẫn chỉ mang chiếc
quần cọc, tay cầm xà beng. Nhiều người
còn không tìm thấy xác, lạnh lẽo và cô
quạnh giữa trùng khơi. Những người may
mắn được trở về như tôi vẫn luôn mong mỏi
có một nhà thờ chung cho anh em để còn
hương khói, thăm nom”.
Khi biết công trình Khu tưởng niệm
chiến sĩ Gạc Ma chính thức khởi công, anh
Dũng nghẹn ngào: “Vậy là tụi nó cũng sắp
có “nhà” rồi. Phải có nơi hương khói cho
tụi nó chứ. Rồi anh em tôi sẽ sắp xếp vào
thăm”. Cùng chung tâm trạng với anh
Dũng, cựu binh Phan Văn Đức (phường
Mân Thái, quận Sơn Trà) cũng không giấu
nổi những giọt nước mắt hạnh phúc.
Dù vết thương trên vai trái ngày đêm
dày vò khiến cơ thể đau đớn nhưng trong
ánh mắt của người lính này vẫn ánh lên
niềm vui khi có người nhắc đến tên đồng
đội. Hằng năm cứ đến ngày này, anh Đức
lại ra biển nhìn về phía xa xăm. Mỗi con
sóng tràn vào cũng khiến anh tê lạnh.
“Cảm giác bị ngâm mình trong sóng
lạnh, đạn quân thù vãi tứ phía đã ám ảnh
tôi suốt mấy chục năm qua. Cứ nghĩ đến
cảnh đồng đội trôi dạt giữa biển xa, ai mà
không xót”. Anh Đức chia sẻ giờ đồng đội
đã có nơi để về. “Tôi cũng vui và hạnh
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
phúc lắm. Cảm ơn mọi người đã nhớ đến
đồng đội của tôi, những người hy sinh thân
mình để giữ đảo”.
Không có điều kiện ra Cam Ranh để
tham gia đặt viên đá đầu tiên nhưng anh Vũ
Xuân Khoa (con trai thuyền trưởng tàu HQ
604, Vũ Phi Trừ) vẫn luôn mong ngóng
được ra thăm khu tưởng niệm. “Đây là một
công trình mang rất nhiều ý nghĩa, tưởng
nhớ những người đã hy sinh vì chủ quyền,
biển đảo Tổ quốc, trong đó có cha tôi.
Khi đến khu tưởng niệm này, con cháu
đời sau sẽ biết và nhớ đến bao đời cha ông
đã chiến đấu và hy sinh anh dũng như thế
Lời nhắc nhớ từ
đài tưởng niệm Gạc Ma
40 năm trước, ngày 19-1-1974, Hải
quân Trung Quốc đã dùng vũ lực
cưỡng chiếm quần đảo Hoàng Sa của
Việt Nam...
Hôm nay, 13-3-2015, một ngày trước
ngày kỷ niệm 27 năm TQ đánh chiếm đảo
Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa của
Việt Nam (14-3-1988), lễ đặt viên đá đầu
tiên xây dựng lên khu tưởng niệm chiến
sĩ Gạc Ma sẽ được tiến hành ở xã Cam
Hải Đông (huyện Cam Lâm, Khánh Hòa).
Tròn một năm trước, ngày 10-3-2014,
lời kêu gọi đóng góp chương trình “Nghĩa
tình Hoàng Sa - Trường Sa” thuộc quỹ xã
~ 70 ~
nào. Bản thân tôi và gia đình cũng rất tự
hào về cha và các chú”.
Anh Khoa cũng cảm ơn mọi người đã
quan tâm, thăm hỏi và động viên gia đình
anh trong suốt thời gian qua.
Hôm nay (ngày 14-3), tại cầu cảng Đà
Nẵng, Ban liên lạc Bộ đội Trường Sa tại
Đà Nẵng sẽ tổ chức thả hoa đăng và làm lễ
tưởng niệm các chiến sĩ đã hy sinh trong
trận hải chiến Gạc Ma năm 1988.
Công Thi
http://www.phapluattp.vn
Báo Pháp luật Tp. HCM
hội từ thiện “Tấm lòng vàng” do ông Đặng
Ngọc Tùng - ủy viên Trung ương Đảng,
chủ tịch Tổng liên đoàn Lao động Việt
Nam, chủ tịch hội đồng quản lý quỹ này
- về việc xây một ngôi đền tưởng niệm -
Phối cảnh tổng thể khu tưởng niệm chiến sĩ
Gạc Ma - Ảnh do Tổng LĐLĐ VN cung cấp
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
những người con đất Việt hi sinh vì chủ
quyền Tổ quốc trên biển Đông đã làm lay
động hàng triệu trái tim con dân Việt Nam.
Một đất nước mà mỗi trang biên niên
sử đều thắm đỏ màu máu của những
người con trong cuộc chiến tranh vệ
quốc, và cũng không phải lần đầu tiên
chúng ta xây đền tưởng niệm cho những
người lính Việt. Nhưng rõ ràng việc xây
dựng đài tưởng niệm Gạc Ma đã chạm
một nỗi niềm thẳm sâu trong tâm thức
lịch sử. Lời kêu gọi cho chương trình
này đã nhắc đến sự kiện ngày 14-3-1988
và cũng không quên nhắc nhớ thêm: “40
năm trước, ngày 19-1-1974, Trung Quốc
dùng vũ lực cưỡng chiếm quần đảo
Hoàng Sa của Việt Nam. 74 sĩ quan, thủy
thủ quân lực Việt Nam Cộng hòa đã
kiên cường chiến đấu bảo vệ đảo và hi
sinh, vĩnh viễn nằm lại ở vùng biển Hoàng
Sa. Máu của những người con đất Việt
dù trong các hoàn cảnh lịch sử khác nhau
đã đổ xuống để bảo vệ sự toàn vẹn lãnh
thổ của Tổ quốc Việt Nam yêu dấu”...
Gạc Ma - nhưng không chỉ là Gạc Ma
Trong câu chuyện Gạc Ma có hình
bóng những tử sĩ Hoàng Sa nằm lại biển
Đông một ngày tháng giêng năm 1974.
Trong câu chuyện Gạc Ma nhắc cho ta
về những đội hùng binh Hoàng Sa kiêm
quản Bắc Hải ra đi từ Lý Sơn hàng bao thế
~ 71 ~
kỷ trước “Hoàng Sa trời nước mênh mông,
người đi thì có mà không thấy về”.
Và cũng như tiền nhân thuở đội Hoàng
Sa, 64 liệt sĩ Gạc Ma cho đến nay không
mấy ai trọn vẹn được hình hài để an vị
giữa lòng đất mẹ. Nhiều năm tháng tìm
hiểu về câu chuyện Gạc Ma, từng chứng
kiến những di vật vớt lên từ con tàu bị
chìm trong trận chiến tháng 3-1988, từng
xem những thước phim thám sát xác tàu
đã từng lặng người trước mẩu xương cốt
hiếm hoi vớt lên từ lòng biển lạnh, hơn
bao giờ hết, chúng tôi thấu hiểu chiều
kích thẳm sâu của câu thơ tưởng niệm
những người lính mà thân xác đã tan vào
lòng biển “Thay cho màu cỏ thanh minh
là xanh rợp trời cao/Thay cho dòng tên
khắc trên bia là trùng trùng sóng trắng...”.
Và chính vì điều đó, đền tưởng niệm
Gạc Ma hôm nay sẽ thay cho trùng trùng
sóng trắng kia khắc ghi lại tuổi tên, khắc
ghi lại chiến công của những người con
đất Việt đã hi sinh trên biển Đông trong
công cuộc xây dựng, bảo vệ chủ quyền
lãnh thổ Tổ quốc.
Công trình xây dựng đài tưởng niệm
những người lính Gạc Ma có sự trùng hợp
đầy xúc động khi đó là sự hòa quyện giữa
hai đồ án “Những người nằm lại phía
chân trời” và “Hành trình khát vọng”.
Những người ngã xuống hôm qua chính
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
là để cho đất nước được bền lòng bước
tới tương lai. Và công trình này cũng thế,
đó không chỉ là sự tưởng niệm với người
nằm xuống mà còn là lời nhắc nhở với
hôm nay, với mai sau.
Nhắc để không bao giờ quên rằng
quần đảo Hoàng Sa, đảo Gạc Ma và
những Chữ Thập, Châu Viên..., một phần
máu thịt của Tổ quốc vẫn chưa về cùng
đất mẹ.
Nhắc để chúng ta hãy nhớ về những
người lính đang ngày đêm can trường với
Khu tưởng niệm Gạc Ma
Tượng đài của lòng yêu nước và ý chỉ bảo
vệ vững chắc chủ quyền
áng 13/3, Tổng LĐLĐ Việt
S
Nam phối hợp với UBND
tỉnh Khánh Hoà trang
trọng tổ chức Lễ đặt viên
đá đầu tiên xây dựng Khu
tưởng niệm Chiến sĩ Gạc
Ma tại Công viên Biển Đông, bán đảo
Cam Ranh.
Đặt viên đá đầu tiên xây dựng Khu
tưởng niệm chiến sĩ Gạc Ma ở Cam Ranh,
Khánh Hòa lúc 9h30 ngày 13/3.
Dự buổi lễ có ông Đặng Ngọc Tùng,
UV TƯ Đảng, Chủ tịch Tổng LĐLĐ VN,
ông Lê Thanh Quang - Bí thư Tỉnh ủy
~ 72 ~
sóng gió trùng khơi để giữ gìn vững chắc
biển đảo của Tổ quốc.
Nhắc chúng ta hãy nhớ đến những
đời dân trên những hòn đảo dọc dài biển
Đông, chính họ đã làm nên những “cột
mốc chủ quyền sống”, những “tượng đài
sống” bằng chính năm tháng của cuộc
đời mình.
Lê Đức Dục
http://www.tuoitre.vn
Báo Tuổi trẻ
Khánh Hòa cùng các chiến sĩ đã chiến
đấu trong trận hải chiến Gạc Ma năm
1988, các thân nhân gia đình liệt sĩ hy
sinh trong trận hải chiến Gạc Ma; lãnh
đạo Hải quân vùng 3 và 4 (Đà Nẵng,
Khánh Hòa), Lực lượng Cảnh sát biển,
lãnh đạo đơn vị Công binh F83 (đơn vị
có các sĩ quan, chiến sĩ hy sinh tại Gạc
Ma năm 1988) và hàng trăm công nhân
lao động tại tỉnh Khánh Hoà và các
chiến sĩ vùng 4 Hải quân.
Trong phát biểu khai mạc, ông Đặng
Ngọc Tùng đã gợi lại về cuộc chiến không
cân sức diễn ra khi các chiến sĩ Hải quân
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Việt Nam không hề có vũ khí trong tay
đã đứng thành vòng tròn để lấy thân mình
bảo vệ chủ quyền của đất nước, quyết tâm
giữ và cắm lá cờ Tổ quốc khẳng định chủ
quyền của Việt Nam tại đảo Gạc Ma.
"64 chiến sĩ đã hy sinh, 11 chiến sĩ
bị thương... Máu và thân xác các anh đã
hòa cùng sóng biển nhưng tấm gương
dũng cảm, mưu trí bảo vệ chủ quyền Tổ
quốc của các anh sẽ mãi là những thiên
sử anh hùng, bất diệt.
Để tỏ lòng thành kính và biết ơn các
anh hùng liệt sĩ Hải quân, góp phần giáo
dục bồi đắp lòng yêu nước và ý chí bất
Đặt viên đá đầu tiên xây dựng Khu tưởng
niệm chiến sĩ Gạc Ma ở Cam Ranh, Khánh
Hòa lúc 9h30 ngày 13/3
~ 73 ~
khuất, quật cường của dân tộc Việt Nam
trong sự nghiệp bảo vệ chủ quyền thiêng
liêng của Tổ quốc, Tổng LĐLĐ Việt
Nam đã thống nhất với Tỉnh ủy, UBND
tỉnh Khánh Hòa xây dựng một Khu
Tưởng niệm “Chiến sĩ Gạc Ma ” trên bờ
biển tỉnh Khánh Hòa để ghi công 64 liệt
sĩ đã hy sinh ngày 14/3/1988 trong trận
chiến bảo vệ quần đảo thiêng liêng của
Tổ quốc.
Đây cũng là nguyện vọng của thân
nhân các anh hùng liệt sĩ hy sinh ở Đảo
Gạc Ma, các đoàn viên công đoàn, ngư
dân, cựu chiến binh và chiến sĩ hải quân,
nhân dân Việt Nam yêu nước, đồng thời
góp thêm một công trình văn hóa, điểm
tham quan giáo dục truyền thống ở bờ
biển Nha Trang”- ông Tùng nhấn mạnh.
Ông Nguyễn Chiến Thắng, Chủ tịch
UBND tỉnh Khánh Hòa cũng khẳng định,
cán bộ và nhân dân tỉnh Khánh Hòa vịnh
dự khi địa phương được lựa chọn là nơi
xây dựng tượng đài các chiến sĩ Gạc Ma.
Thời gian qua Khánh Hòa đã phối hợp
nhịp nhàng với Tổng LĐLĐ Việt Nam
trong quá trình chuẩn bị và thời gian tới
sẽ tiếp tục phối hợp để công trình được
đúng tiến độ.
Đúng 9h30, nghi thức quan trọng nhất
của buổi lễ chính thức diễn ra. Ông Đặng
Ngọc Tùng cùng đại diện các bộ, ban
ngành và lãnh đạo tỉnh Khánh Hòa đặt
viên đá đầu tiên tại Bắc bán đảo Cam
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Ranh, tỉnh Khánh Hòa để xây dựng Khu
tưởng niệm Chiến sĩ Gạc Ma.
Theo Tổng LĐLĐ Việt Nam, Khu
tưởng niệm Chiến sĩ Gạc Ma được xây
dựng trên vùng đất rộng 2,5ha; thuộc bán
đảo Cam Ranh, tỉnh Khánh Hoà. Trước
đó, Đoàn Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam
sau khi thống nhất với Bộ LĐ-TB&XH,
TƯ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã tổ chức
thi tuyển chọn thiết kế Khu tưởng niệm
chiến sĩ Gạc Ma.
Tính đến ngày 31/10/2014, Ban Tổ
chức cuộc thi đã nhận được hơn 100 bản
vẽ, 15 mô hình, 25 bộ thuyết minh và đĩa
CD mô phỏng công trình của 25 đơn vị,
tập thể và cá nhân đăng ký tham gia dự
Tượng đài của tác phẩm “Những người
nằm lại ở phía chân trời”
Phác họa công trình Hành trình khát vọng
~ 74 ~
thi. Trong đó: Khu vực Phía Nam có 19
tổ chức, cá nhân; Phía Bắc có 6 tổ chức,
cá nhân.
Đồng tuyển chọn, Ban giám khảo,
Ban tổ chức đã lựa chọn các tác phẩm
“Hành trình khát vọng” và tượng đài của
tác phẩm “Những người nằm lại ở phía
chân trời” để thực hiện dự án Khu tưởng
niệm các chiến sĩ Gạc Ma.
Tại buổi lễ thiêng liêng sáng nay,
BTC đã mời đến tác giả của 2 phương
án được bình chọn nhiều nhất, đó là tác
giả với tác phẩm “Những người nằm lại
phía chân trời” và đại diện nhóm tác giả
trẻ đến từ Trung tâm nghiên cứu kiến
trúc - Sở Quy hoạch Kiến trúc Tp. HCM
với chủ đề “Hành trình khát vọng”.
Các tác giả đã chia sẻ về ý nghĩa của
tác phẩm thiết kế với nội dung trọng tâm
là “Vòng tròn bất tử” của các chiến sĩ
Gạc Ma cùng với tinh thần bất khuất,
dũng cảm của các chiến sĩ Hải quân -
những người đã ngã xuống vì biển đảo
thiêng liêng của Tổ quốc.
Ngân Hạ
http://www.hanoimoi.com.vn
Báo Hà Nội mới
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng

Người đếm sóng, tìm sao đưa tàu đến Gạc Ma, Cô Lin cứu hộ
Trung tá Lưu Đình Lừng, hoa tiêu dưới boong để đảm bảo an toàn mà tôi
tàu Mỹ Á, người nhiều ngày đêm đứng thấy Nguyễn Vinh, Lê Trang Liêm, Trần
trên buồng lái đếm sóng, tìm sao dẫn Bình Minh, Đình Trân, Quang Vinh… vẫn
tàu khẩn trương đến Gạc Ma, Cô Lin ở trên boong đưa máy ảnh, máy quay
cứu hộ trong vòng vây của tàu chiến phim lia về phía tàu Trung Quốc để chụp,
Trung Quốc. để quay. Có gần mới biết, cánh nhà báo
Trong phóng sự ảnh Trường Sa tháng
3/1988: “Những khoảnh khắc sống mãi”
đăng trên báo Tiền Phong số 77, ra ngày
18/3/2013, có bức ảnh một sĩ quan hải
quân, cấp hàm trung tá, tay cầm ống
nhòm, mắt hướng về phía biển xa chăm
chú quan sát. Đó là Trung tá Lưu Đình
Lừng, hoa tiêu tàu Mỹ Á, người nhiều
ngày đêm đứng trên buồng lái đếm sóng,
tìm sao dẫn tàu khẩn trương đến Gạc Ma,
Cô Lin cứu hộ trong vòng vây của tàu
chiến Trung Quốc. Trong đợt đi tìm lại
nhân chứng Gạc Ma, tôi đã về thị xã Đồ
Sơn (Tp. Hải Phòng) gặp lại người trong
ảnh cách đây hơn 25 năm trước. Trung tá Lưu Đình Lừng đang làm nhiệm vụ
Hoa tiêu đưa tàu Mỹ Á đến Gạc Ma hoa tiêu trên tàu Mỹ Á tại Gạc Ma - Cô Lin
tháng 3 năm 1988.
Sau hơn 25 năm gặp lại, nhìn bức ảnh
đăng báo, anh Lừng cười bảo: “Hình như
nhà báo Đình Trân chụp ảnh mình khi
tàu ta đến Gạc Ma, tàu chiến Trung Quốc
số hiệu 584 ra đe dọa, ngăn cản. Lúc ấy,
tất cả mọi người đều vào vị trí, tập trung
theo dõi động thái của tàu địch, các nhà
báo khẩn trương làm tác nghiệp. Thuyền Thượng tá Lưu Đình Lừng và vợ. Ảnh chụp
trưởng Quý đã yêu cầu các nhà báo xuống tháng 3/2013.

~ 75 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
các cậu ra mặt trận cũng gan lì như cánh
lính chúng tớ vậy”.
Trung tá Lưu Đình Lừng cho biết: Sau
sự kiện 14/3/1988, Trung Quốc nổ súng
đánh chiếm đảo Gạc Ma của Việt Nam,
anh đang ở Tân Cảng thì được lệnh của
Đô đốc Giáp Văn Cương – Tư lệnh Quân
chủng Hải quân lên tàu cứu hộ Mỹ Á làm
nhiệm vụ hoa tiêu khẩn trương cho tàu ra
Gạc Ma - Cô Lin. Lúc này, Trung Quốc
đang tập trung nhiều tàu quân sự ngăn cản
công tác cứu hộ tàu Việt Nam bị chìm,
nhiều chiến sĩ ta thương vong.
Đến tàu Mỹ Á, trao đổi với Thuyền
trưởng Quý, anh biết, nhiều thủy thủ trên
tàu chưa thông luồng lạch tuyến Trường
Sa, chưa từng đến những vùng đang xảy
ra chiến sự nên sự có mặt của anh vào
thời điểm nước sôi lửa bỏng ấy là rất cần
thiết. Bằng kinh nghiệm nhiều năm sống,
làm việc trên những chuyến tàu ra Trường
Sa, anh thuộc vị trí từng bãi đá ngầm,
từng con sóng dữ. Lúc đầu, nhiều thủy
thủ chưa tin vào khả năng hoa tiêu bằng
mắt thường của anh nhưng sau nhiều
Một con tàu không số vận chuyển vũ khí vào
Nam. Ảnh: Gia đình cung cấp.
~ 76 ~
đêm thức trắng, tận thấy anh đếm sóng,
nhìn sao, nghe gió dẫn con tàu tránh đá
ngầm, tránh sóng dữ, các thủy thủ trên
tàu Mỹ Á đều khâm phục vị sĩ quan hải
quân hiền hậu nhưng kiên quyết. Họ càng
khâm phục anh khi tại Gạc Ma, pháo trên
tàu chiến Trung Quốc mang số hiệu 584 rê
nòng hướng về phía tàu Mỹ Á đe dọa
nhả đạn, thuyền trưởng Quý yêu cầu anh
rời đài chỉ huy, anh Lừng vẫn đứng bên
vị thuyền trưởng sẵn sàng hy sinh để bảo
vệ con tàu, bảo vệ các thủy thủ.
Đưa tàu không số đến Rạch Kiến Giàng
Anh Lừng nhập ngũ 2-1964. Xuất thân
thành phần bần ngư nên anh được chọn về
lữ đoàn 125 huấn luyện rồi trở thành chiến
sĩ đoàn tàu không số. Bây giờ anh vẫn cất
trong ví một mảnh giấy nhỏ ghi chép 10
chuyến hành trình trên tàu không số của
anh. Ngày anh đi, nơi đến, tên các thuyền
trưởng. Trong 10 chuyến đi, tàu anh đi 7
chuyến cập bến an toàn, 3 chuyến gặp địch
phải quay lại nghi binh. Có mặt trên hàng
chục chuyến tàu chở vũ khí vào Nam,
anh có rất nhiều kỷ niệm. Anh mãi nhớ
những kinh nghiệm đi biển của thuyền
trưởng Nguyễn Văn Cứng, quê ở Cà Mau
truyền dạy.
Để đưa những con tàu không số hoạt
động bí mật trong sự truy sát gắt gao của
kẻ thù, kinh nghiệm thiên văn khi đi biển
là vô cùng cần thiết.
Giữa biển khơi, anh Cứng chỉ cho anh
vị trí của chòm Bắc Đẩu, Thần Nông, Sao
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Mai, Sao Hôm… để đoán định con nước,
định vị tàu đang ở đâu, bao giờ tàu có thể
cập bến để báo cho anh em nhận hàng.
Thuộc từng con nước, từng vị trí sao trời,
nhìn mây, nghe gió dự đoán chính xác sự
thay đổi của thời tiết là nhiệm vụ quan
trọng của các chiến sĩ tàu không số, đặc
biệt ở vị trí hoa tiêu dẫn đường.
Anh Lừng kể: Sau này, vào năm 1989,
khi tàu HQ 511 đi kiểm tra tuyến đảo
Trường Sa trở về, sa bàn điện bị trục trặc,
thuyền trưởng Hồ Văn Kiên đề nghị anh
hoa tiêu bằng mắt thường. Kinh nghiệm đi
biển trên tàu không số do thuyền trưởng
Nguyễn Văn Cứng truyền dạy đã giúp
anh hoàn thành nhiệm vụ.
Sau sự kiện Vũng Rô, hoạt động của
đoàn tàu không số bị lộ, các chuyến tàu
đi gặp rất nhiều khó khăn. Nhận lệnh
trên, anh Lừng có mặt trên một chiếc tàu
cải dạng chở 60 tấn vũ khí trong đó có 4
quả thủy lôi chi viện cho đồng bào chiến
sĩ miền Nam. Cả tháng lênh đênh trên biển
khi giả dạng là ngư dân đánh cá, khi câu
mực luồn lách qua các đảo nhỏ, đảo chìm,
tránh sự truy xét của địch, tàu anh đã vào
được Rạch Kiến Giàng (Cà Mau).
Sau một tuần bí mật bốc dỡ, vũ khí đã
chuyển tới địa điểm an toàn. Không lâu
sau, nhờ có quả thủy lôi nặng hơn một tấn
do tàu anh chở tới, các chiến sĩ đặc công đã
đánh chìm một tàu trọng tải hàng ngàn tấn
chở vũ khí của Mỹ ngụy.
Sau chuyến đi ấy, cấp trên đã gặp
mặt biểu dương chiến công của các anh.
Chiến sĩ Lưu Đình Lừng còn nhớ: Trong
buổi gặp mặt, ai cũng vui khi nhận được
quà của Bác Hồ gửi tặng. Anh Lừng được
chia một điếu thuốc lá, quà của Bác.
Chuyện về cô dân quân đất Cảng
Năm 1968, chiến sĩ tàu không số Lưu
Đình Lừng kết hôn với cô dân quân đất
Cảng - Đinh Thị Thạ. Sau một tuần trăng
mật ngắn bên nhau, họ lại phải cách xa.
Biết chồng là chiến sĩ đoàn tàu không
số, nữ dân quân nhỏ, một Đảng viên trẻ
rất lo cho chồng. Cô tham gia cấp ủy, là
Phó Chủ nhiệm HTX Hương Biển, chuyên
chế biến cá, tham gia trung đội dân quân
trực chiến, cùng đồng đội bảo vệ bầu trời
Thành phố Cảng quê hương.

Chiến sĩ tàu không số Lưu Đình Lừng nhập ngũ tháng 2 năm 1964, ra quân
tháng 2 năm 1992, cấp hàm thượng tá. Suốt những năm tháng đứng trong quân
ngũ, là bộ đội hải quân, ông gắn bó với Trường Sa, trở thành một hoa tiêu lão
luyện. Ông chia sẻ: Hiện nay, Quân chủng Hải quân được trang bị nhiều vũ khí,
khí tài hiện đại để bảo vệ Tổ quốc. Các chiến sĩ trẻ hôm nay có trình độ, được đào
tạo bài bản. Các tàu đều có hệ thống chỉ huy, hoa tiêu hiện đại, được định vị vệ
tinh… Tuy nhiên, những kinh nghiệm đi biển, kinh nghiệm thiên văn trên biển do
các thế hệ thủy thủ để lại vẫn là những bài học quý cho lớp chiến sĩ trẻ hôm nay…

~ 77 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng

Với cô, một kỷ niệm không bao giờ
quên là dịp Tết năm 1976, cái Tết duy
nhất anh được đón Xuân cùng gia đình.
Khi biết tin anh đã về Bến Bính sau nhiều
năm bặt tin ở chiến trường, cô vội đưa con
vào tìm anh. Tìm mãi không có một chiếc
áo mới cho cô con gái Lưu Thị Thanh mặc
đón bố. Tìm đến cửa hàng bách hóa mua áo
cho con thì cửa hàng đã đóng cửa.
Nhìn thấy anh trên cầu tàu, cả hai mẹ
con giơ tay vẫy gọi anh. Suốt một thời gian
dài đẵng, cô con gái mới biết mặt cha. Đã
gần 40 năm qua, bà Đinh Thị Thạ hôm
nay vẫn nhớ như in những kỷ niệm của
thời gian khó mà hào hùng ấy.
Trung Hiền
http://www.tienphong.vn
Báo Tiền phong

Không quên Gạc Ma bi tráng

Được tìm về nguồn cội, lịch sử hào hùng của dân tộc là tâm nguyện của nhiều
kiến trúc sư trẻ khi đến với cuộc thi thiết kế Đài tưởng niệm 64 chiến sĩ Gạc Ma.
Cuộc thi thiết kế đài tưởng niệm 64 chiến tại đảo Gạc Ma. “Giọt nước mắt
chiến sĩ hy sinh tại đảo Gạc Ma đã khép thiên thu” được ông thai nghén suốt thời
lại nhưng dư âm và những cảm xúc vẫn gian dài như vậy.Vợ ông Nới, bà Lý Thị
Liễu, khi nhận được lời mời tham dự cuộc
đọng lại với nhiều người. Các kiến trúc
thi cũng tỏ ra bất ngờ và vô cùng hạnh
sư tham gia cuộc thi đã vẽ lại Gạc Ma một
phúc. Bà đã thức trắng đêm tìm ý tưởng
thời oanh liệt bằng với tất cả cảm xúc,
cho tác phẩm Những người nằm lại phía
niềm tự hào của mình. chân trời. “Tôi viết bằng những cảm xúc
Vẽ cho người ngã xuống của mình và cố lột tả tinh thần của cuộc
“Tôi không bao giờ quên khoảnh hải chiến, để thế hệ trẻ cảm nhận được
khắc đồng đội mình đã ngã xuống. Từ tận
đáy lòng, tôi cảm phục và biết ơn họ,
những chiến sĩ đã anh dũng hy sinh khi
tuổi đời còn quá trẻ” - ông Lâm Quang
Nới, tác giả của Giọt nước mắt thiên thu,
tâm sự. Từng ấy năm trôi qua, với trên
50 tượng đài lịch sử đã thực hiện nhưng
sâu thẳm trong tim, ông Nới vẫn luôn
ray rứt bởi sự hy sinh, kiên cường đến Nhóm kiến trúc sư trẻ của Trung tâm Nghiên
phút cuối của 64 chiến sĩ trong trận hải cứu kiến trúc
~ 78 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
những vết thương của dân tộc trong quá
trình bảo vệ Tổ quốc” - bà Liễu chia sẻ.
Thiết kế đài tưởng niệm của bà với hình
tượng mặt trời mọc, người chiến sĩ giữ
chặt lá cờ Tổ quốc bên cạnh là những
đồng đội đã hy sinh. Bố cục tuy đơn
giản nhưng đã đánh động vào lòng yêu
quê hương, đất nước của mỗi người dân
Việt Nam.
Đặt tất cả tâm huyết và tình cảm nên
khi biết Giọt nước mắt thiên thu và
Những người nằm lại phía chân trời lọt
vào vòng chung kết, đặc biệt phương án
sau của bà Liễu sẽ được sử dụng xây
dựng tượng đài, cả 2 vợ chồng đều rất tự
hào và hạnh phúc.
Khát vọng tuổi trẻ
Với ý nghĩa chính trị và nhân văn sâu
sắc, cuộc thi không chỉ thu hút những nhà
điêu khắc, kiến trúc sư nổi tiếng và dày
dạn kinh nghiệm mà nhiều tác giả trẻ
cũng tham gia, tạo nên một làn gió mới
cho cuộc thi. Điển hình trong số những
tác giả trẻ là nhóm kiến trúc sư đến từ
Trung tâm Nghiên cứu kiến trúc thuộc Sở
Quy hoạch và Kiến trúc Thành phố Hồ
Chí Minh. Nhóm gồm có 7 thành viên:
Nguyễn Anh Tuấn, Ngô Quốc Hùng,
Nguyễn Chính Thắng, Nguyễn Vĩnh Phúc,
Nguyễn Khắc Duy, Nguyễn Dương Hồng
Quang và Nguyễn Thị Bảo Hạnh. Kiến
trúc sư Nguyễn Vĩnh Phúc, thành viên
~ 79 ~
của nhóm, bộc bạch: “Quá trình thực
hiện tác phẩm Hành trình khát vọng, tôi
càng hiểu rõ giá trị cống hiến, mất mát
của các chiến sĩ Gạc Ma để thế hệ trẻ
chúng tôi được sống trong hòa bình. Cả
tháng trời, mọi người hầu như phải làm
đêm, có đêm thức trắng vì không muốn
dòng cảm xúc bị ngắt quãng”.
Là người con của Khánh Hòa nên khi
tham gia vào dự án, chị Nguyễn Thị Bảo
Hạnh cũng dồn hết tâm trí vào tác phẩm.
Chị tâm sự: “Sinh ra sau cuộc hải
chiến nên rất nhiều điều mà lớp trẻ chúng
tôi không biết tới. Vì vậy, đây là cơ hội
để tôi được tìm về lịch sử. Khi thiết kế
của nhóm được chọn, cảm xúc vỡ òa
trong tôi”.
THANH NGA
http://www.nld.com.vn
Báo Người lao động
“Các thiết kế được lựa chọn đều
thể hiện nét kiến trúc độc đáo, bảo
đảm giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ,
góp phần giáo dục bồi đắp lòng yêu
nước, ý chí bất khuất, quật cường của
dân tộc Việt Nam trong sự nghiệp bảo
vệ chủ quyền thiêng liêng của Tổ
quốc, cũng như tạo thêm một điểm
tham quan du lịch đầy ý nghĩa ở vịnh
Nha Trang” - kiến trúc sư Nguyễn Tấn
Vạn, Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt
Nam, nhận xét.
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng

Nghĩa tình đồng đội Gạc Ma

Nghe tin Đài Tưởng niệm liệt sĩ Gạc Ma sắp được Tổng LĐLĐ Việt Nam khởi
công xây dựng, gia đình cũng như đồng đội của các chiến sĩ hy sinh trong trận hải
chiến năm nào hết sức vui mừng, xúc động.
Tỉnh Phú Yên có 2 liệt sĩ hy sinh trong chăm sóc quán nước nhỏ ở xã Hòa Đồng,
trận hải chiến để bảo vệ Gạc Ma - thuộc huyện Tây Hòa vốn là nguồn sống chính
quần đảo Trường Sa của Việt Nam - vào của gia đình. Anh hết chạy ngược lên nhà
ngày 14-3-1988. Đó là liệt sĩ Phan Tấn mẹ Lê Thị Niệm (mẹ của liệt sĩ Dư) lại
Dư (xã Hòa Phong, huyện Tây Hòa) và xuôi xuống nhà mẹ Nguyễn Thị Đảo (mẹ
liệt sĩ Trương Văn Thịnh (phường 9, Tp. của liệt sĩ Thịnh) để lo cho ngày giỗ. “Mấy
Tuy Hòa). Những ngày này, nơi 2 anh năm trước, tụi nó về chật cả nhà, không có
chôn nhau cắt rốn dường như ấm áp hơn cả chỗ đứng. Năm nay còn đông hơn. Mỗi
bởi tiếng bước chân, tiếng nói cười của năm, anh em chỉ gặp nhau trong dịp này” -
đồng đội về thăm. anh Thi cho biết.
Mong ngóng ngày giỗ đồng đội Anh Thi và đồng đội lo một thì mẹ
Ngồi trò chuyện với chúng tôi mà của 2 liệt sĩ nôn nao gấp bội. Đã thành
điện thoại của anh Đào Thái Thi, đại thông lệ, các đồng đội tự nguyện đóng
diện Ban Liên lạc cựu binh Trường Sa ở góp kiểu có gì góp nấy, cây nhà lá vườn
Phú Yên, cứ liên hồi đổ chuông. Bên kia, để chuẩn bị giỗ cho anh Dư và anh Thịnh.
giọng một người oang oang: “Tụi mày lo Còn vài ngày nữa mới đến ngày giỗ
giỗ sao rồi? Tụi tao về đông lắm đấy!”. nhưng mẹ Niệm đã loay hoay chuẩn bị gạo
Mấy ngày qua, vì mãi lo tổ chức giỗ nếp để gói bánh. 87 tuổi, lưng mẹ Niệm
cho 2 đồng đội mà anh Thi quên bẵng việc giờ đã còng đi nhiều. “Mỗi năm, mẹ chỉ

Gặp mặt cựu binh Trường Sa

Anh Huỳnh Bá Thoại, một đại diện khác Ban Liên lạc cựu binh Trường Sa ở Phú
Yên, cho biết chiều 14-3, Ban Liên lạc cựu binh Trường Sa Phú Yên sẽ tổ chức buổi
gặp mặt thân mật những cựu binh Trường Sa trong cả nước. Hơn 300 cựu binh
từng chiến đấu và công tác tại Trường Sa sẽ dự buổi gặp mặt này.
Tại buổi gặp mặt, dự kiến cựu binh Trường Sa sẽ được gặp lại Anh hùng Lực
lượng vũ trang nhân dân Nguyễn Văn Lanh - người kiên quyết giữ cờ trước vòng
vây kẻ thù trên đảo Gạc Ma - và được nghe câu chuyện cảm động của những nhân
chứng sống trong trận hải chiến năm ấy. Trong đó, nhiều người bị Trung Quốc
bắt và đã được trở về. Tất cả đều vui mừng khi một công trình mang ý nghĩa tâm
linh như Đài Tưởng niệm Gạc Ma sắp được khởi công.

~ 80 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
đợi đến ngày này. Mẹ gặp các con như
thấy thằng Dư trở về. Nó ở dưới biết các
con về đông là vui lắm!” - mẹ lau nước
mắt ngậm ngùi.
Mẹ Niệm kể mấy hôm trước trở trời,
mẹ phải liên tục uống thuốc vì sợ ngã
bệnh sẽ không gặp được đồng đội của
anh Dư. Trên khuôn mặt đầy những nếp
nhăn của người mẹ tảo tần lại ánh lên
niềm mong đợi đồng đội của con tề tựu
đông đủ trong ngày giỗ.
Ở cách đó không xa, mấy ngày nay,
mẹ Đảo cũng đứng ngồi không yên. Đi
không còn vững, vậy mà mẹ cứ hối thúc
anh Trương Văn Cảnh phải chở mình đến
nhà riêng của anh (nơi tổ chức giỗ cho liệt
sĩ Thịnh) để xem chuẩn bị đến đâu rồi.
“Tụi nhỏ sống tình nghĩa lắm, 27 năm rồi
mà giỗ nào cũng nhớ đến thằng Thịnh để
về” - giọng mẹ Đảo nghẹn lại.
Nghe dựng tượng đài, mừng phát khóc
Anh Trương Văn Cảnh là anh trai của
liệt sĩ Trương Văn Thịnh. Bao năm nay,
anh Cảnh vẫn luôn day dứt về ngày mà
em trai mình ra đi. Tết năm ấy, được đơn
vị cho nghỉ phép, anh Thịnh mừng rỡ gọi
điện về nhà thông báo. Thế nhưng, anh
Cảnh đã khuyên em nên ở lại, chờ dịp
khác về phép.
“Ngày đó, gia đình chúng tôi nghèo
lắm! Nghe Thịnh được phép về quê ăn
Tết, tôi mừng biết mấy nhưng rồi nghĩ
tiền đâu để em đón xe vào lại đơn vị?
Tiền xe vào Cam Ranh lúc ấy chỉ 50 đồng
mà nhà cũng không có.
~ 81 ~
Thịnh phải chấp nhận trả phép để ở
lại rồi ra đi mãi mãi... Hai mươi mấy
năm rồi, tôi luôn ân hận về lời khuyên vì
cái nghèo ngày đó của mình đối với em.
Nhưng rồi nghĩ lại, nếu ngày đó Thịnh về
phép, không ra đảo thì cũng có đồng đội
khác của em ra đảo và hy sinh” - anh
Cảnh ưu tư.
Năm nay, gia đình và đồng đội của
liệt sĩ Thịnh sẽ giỗ chay để cầu mong
hương hồn anh và đồng đội đã hy sinh ở
Gạc Ma được siêu thoát. Nghe chúng tôi
cho biết sắp tới, Tổng LĐLĐ Việt Nam
sẽ khởi công xây dựng Đài Tưởng niệm
liệt sĩ Gạc Ma, anh Cảnh mừng phát khóc:
“Có chỗ hương khói cho Thịnh và đồng
đội, ai mà không mừng? Má tôi cũng sẽ
đỡ nhớ con, dù gì thì đã 27 năm rồi”.
Vừa dứt lời, người đàn ông rắn rỏi này
bỗng khóc như đứa trẻ.
Khi nghe chúng tôi nhắc đến việc
dựng tượng đài, mẹ Niệm lặng đi hồi lâu,
đôi mắt đầy vết chân chim nhìn xa xăm.
Rồi đột nhiên, mẹ nấc nghẹn: “Mẹ biết
mà... Mẹ biết đồng đội và nhân dân luôn
nhớ đến Dư và những anh em đã hy sinh
ở Trường Sa… Xây tượng đài, anh em nó
có nơi nương tựa, có chỗ để bà con tưởng
nhớ đến anh em nó…
Mẹ phải sống đến ngày có tượng đài
để vào xem tên thằng Dư được khắc ở đấy
ra sao”. Hai dòng nước mắt cứ lăn dài trên
đôi má nhăn nheo của mẹ Niệm.
Hồng Ánh
http://www.nld.com.vn
Báo Người lao động
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng

Tượng đài của lòng dân

“Chừng nào Gạc Ma và Hoàng Sa chưa trở về với Tổ quốc thì Khu Tưởng niệm
Chiến sĩ Gạc Ma sẽ nhắc nhớ cho muôn đời con cháu phải làm điều cần làm để non
sông thu về một mối” - ông Đặng Ngọc Tùng, Chủ tịch Tổng LĐLĐ VN, nhấn mạnh.
- Phóng viên: Trước thời khắc đặt
viên đá đầu tiên xây dựng Khu Tưởng
niệm Chiến sĩ Gạc Ma - ngày 13-3, hẳn
ông có rất nhiều cảm xúc?
- Ông Đặng Ngọc Tùng: Có lẽ không
riêng tôi mà rất nhiều người đều có chung
niềm xúc động, tự hào và hạnh phúc vì
cuối cùng, ước nguyện về một công trình
tưởng nhớ những người con đã ngã xuống
cho Tổ quốc trong trận hải chiến Gạc Ma
ngày 14-3-1988 đã trở thành hiện thực.
Khu tưởng niệm không chỉ làm ấm lòng
những người ra đi mà còn là sự an ủi rất
lớn đối với thân nhân của những chiến sĩ
đã ngã xuống; rằng Tổ quốc, nhân dân đời
đời ghi nhớ công ơn những người con
trung hiếu đã không tiếc máu xương cho
sự toàn vẹn chủ quyền của đất nước.
Tại Hội nghị Ban Chấp hành Tổng
LĐLĐ Việt Nam lần thứ 4 khóa XI ngày
6-6-2014, cùng với tuyên bố phản đối
Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan
Hải Dương 981 trong thềm lục địa của
chúng ta, Ban Chấp hành Tổng LĐLĐ
Việt Nam đã đưa ra quyết định xây dựng
Khu Tưởng niệm Chiến sĩ Gạc Ma. Đó có
phải là điểm rơi của nhiều hoạt động liên
tục của tổ chức Công đoàn (CĐ) trong
vấn đề biển đảo nói riêng và chủ quyền
thiêng liêng của Tổ quốc nói chung?
- Những năm gần đây, hoạt động của
ngư dân chúng ta trên vùng biển Hoàng
Sa - Trường Sa của Tổ quốc liên tục bị
phía Trung Quốc cản trở, gây khó khăn.
Nhiều ngư dân bị mất tàu, bị tịch thu
ngư cụ, bị đánh roi điện dã man gây
Đã có hơn 16 tỉ đồng ủng hộ
Đến nay, Tổng LĐLĐ Việt Nam đã
nhận được hơn 16 tỉ đồng ủng hộ xây
dựng Khu Tưởng niệm Chiến sĩ Gạc
Ma. Hôm nay, 13-3, tại Công viên Biển
Đông ở bán đảo Cam Ranh, Đoàn Chủ
tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam sẽ tổ chức lễ
đặt viên đá đầu tiên và tiếp tục đón
nhận sự ủng hộ của các cấp CĐ, các
doanh nghiệp, các nhà hảo tâm trong
và ngoài nước.
Các đơn vị và cá nhân có thể ủng
hộ bằng một trong các hình thức: Ủng
hộ bằng tiền hoặc hiện vật để xây dựng
khu tưởng niệm; mỗi CNVC-LĐ ủng hộ
1 viên gạch (trị giá 20.000 đồng); nhắn
tin với cú pháp “GM” gửi 1407 để ủng
hộ 14.000 đồng (phí gửi tin nhắn 300
đồng/tin), thời hạn bắt đầu từ ngày 10-
3 đến 9-5.
Ngoài ra, có thể ủng hộ trực tiếp
tại số 51 Hàng Bồ, quận Hoàn Kiếm,
Tp. Hà Nội hoặc chuyển khoản về Quỹ
Xã hội Từ thiện Tấm lòng vàng, mã số
tài khoản là 10201.00000.13374 Ngân
hàng TMCP Công Thương Việt Nam
Chi nhánh Hoàn Kiếm, Hà Nội.

~ 82 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
thiệt hại nặng nề về tinh thần và của Sa năm 1988 đang gặp khó khăn.
cải... Trước tình hình đó, tổ chức CĐ đã Như vậy, ý tưởng xây dựng đền tưởng
xúc tiến thành lập nghiệp đoàn nghề cá niệm đã có từ trước?
để gắn kết ngư dân vừa hoạt động sản - Đúng vậy. Dân tộc ta có đạo lý
xuất vừa bảo vệ chủ quyền thiêng liêng “Uống nước nhớ nguồn”. Hơn 40 năm
của Tổ quốc. Song song đó, CĐ đã phát trước, ngày 19-1-1974, Trung Quốc dùng
động chương trình “Tấm lưới nghĩa tình vũ lực cưỡng chiếm quần đảo Hoàng Sa
vì ngư dân Hoàng Sa - Trường Sa” nhằm của Việt Nam. 74 sĩ quan, thủy thủ quân
kêu gọi sự đóng góp của các cấp CĐ, lực Việt Nam Cộng hòa đã kiên cường
CNVC-LĐ, các mạnh thường quân giúp chiến đấu bảo vệ đảo và tử trận, vĩnh viễn
ngư dân mua sắm, sửa chữa tàu bị hư hại, nằm lại ở vùng biển Hoàng Sa. Ngày 14-
trang thiết bị máy móc, ngư cụ và những 3-1988, Trung Quốc đánh chiếm đảo Gạc
vật dụng cần thiết để yên tâm bám biển. Ma thuộc quần đảo Trường Sa của Việt
Đặc biệt vào ngày 13-3-2014 tại Đà Nam. Trong cuộc chiến không cân sức,
Nẵng, Tổng LĐLĐ Việt Nam đã chính 64 cán bộ, chiến sĩ Quân đội Nhân dân
thức phát động chương trình “Nghĩa tình Việt Nam đã chiến đấu đến giọt máu cuối
Hoàng Sa - Trường Sa”; vận động các cá cùng và anh dũng hy sinh.
nhân, tổ chức trong và ngoài nước ủng hộ Máu của những người con đất Việt
các nguồn lực để xây dựng đền tưởng dù trong các hoàn cảnh lịch sử khác nhau
niệm 64 chiến sĩ Hải quân Nhân dân Việt đã đổ xuống để bảo vệ sự toàn vẹn lãnh
Nam đã anh dũng hy sinh trong trận Gạc thổ của Tổ quốc Việt Nam. Ghi nhận
Ma (huyện đảo Trường Sa, tỉnh Khánh công ơn to lớn đó, chia sẻ nỗi đau của
Hòa) và hỗ trợ cha mẹ, vợ con, thân nhân những người mẹ, người vợ, người con
của những người lính đã hy sinh trong 2 có người thân đã hy sinh bảo vệ Hoàng
Sa (1974) và Trường Sa (1988) là việc làm
trận chiến Hoàng Sa năm 1974 và Trường
thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn của
Giao lưu với thân nhân, cựu binh Gạc Ma
Ngày 12-3, ông Nguyễn Hòa, Chủ tịch LĐLĐ tỉnh Khánh Hòa, cho biết nhân dịp
xây dựng Khu Tưởng niệm Chiến sĩ Gạc Ma, LĐLĐ tỉnh đã tổ chức nhiều chương
trình ý nghĩa hướng đến sự kiện này.
Theo đó, tại lễ đặt viên đá đầu tiên, sẽ có nhiều chương trình văn nghệ, tặng
quà thân nhân các liệt sĩ, giao lưu với đơn vị Hải quân Vùng 4 và đơn vị thiết kế
khu tưởng niệm... Đặc biệt, các đại biểu sẽ giao lưu với các thân nhân liệt sĩ: bà
Nguyễn Thị Hằng - mẹ liệt sĩ Hoàng Ánh Đông, đến từ Quảng Trị; chị Đinh Mỹ
Lệ, con liệt sĩ Đinh Ngọc Doanh cùng một số cán bộ, chiến sĩ từng tham gia trận
hải chiến Gạc Ma...

~ 83 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
dân tộc, đồng thời nhắc nhở bài học cảnh Hòa đã có ý kiến chấp nhận địa điểm xây
tỉnh về nguy cơ ngoại xâm đến từ biển dựng khu tưởng niệm; tháng 10-2014,
để chúng ta phải cảnh giác. Tổng LĐLĐ Việt Nam tổ chức khảo sát
Có ý kiến cho rằng đúng như mong thực địa với sự tham gia của 28 kiến trúc
muốn của tổ chức CĐ, “Nghĩa tình Hoàng sư đến từ Tp. HCM, Đà Nẵng, Hà Nội...
Sa - Trường Sa”, trong đó có việc xây Có thể nói, công tác “hậu cần” của
dựng Khu Tưởng niệm Chiến sĩ Gạc Ma, việc xây dựng khu tưởng niệm đã được
không chỉ được triển khai sôi nổi trong
tiến hành hết sức khẩn trương song song
CNVC-LĐ và các cấp CĐ mà còn nhận
với việc các cấp CĐ cả nước tổ chức các
được sự đồng thuận của cả xã hội...
hoạt động đóng góp, ủng hộ. Nhờ vậy, chỉ
- Là vì “Nghĩa tình Hoàng Sa - Trường
trong thời gian ngắn chưa đầy 1 năm, công
Sa” đã chạm vào tình cảm thiêng liêng,
tác chuẩn bị đã cơ bản hoàn thành.
sâu nặng nhất của mỗi con người: Tình
Khi công trình hoàn thành, riêng cá
yêu quê hương, đất nước; là sự biết ơn
nhân ông muốn gửi gắm điều gì?
đối với những người đã quên đi cuộc sống
- Khu Tưởng niệm Chiến sĩ Gạc Ma
của bản thân vì sự trường tồn của Tổ quốc.
có quy mô 20.000m2, được xây dựng tại
Khu tưởng niệm được hình thành chính
bán đảo Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa.
là biểu hiện của lòng dân hướng về các
Toàn bộ công trình được thiết kế là một
chiến sĩ hy sinh ở Gạc Ma; là ý chí của
khu công viên sinh hoạt cộng đồng gần
triệu triệu con dân nước Việt về sự toàn
gũi với người dân và việc tưởng niệm
vẹn lãnh thổ, về chủ quyền thiêng liêng
không chỉ diễn ra vào ngày lễ. Như tên
của Tổ quốc.
gọi của nó - Khu Tưởng niệm Chiến sĩ
Có phải chính vì vậy mà mọi việc đã
Gạc Ma, tôi mong nơi đây sẽ trở thành
được xúc tiến nhanh đến bất ngờ từ triển
một trong những công trình lịch sử, văn
khai quyết định, chọn địa điểm, chọn
hóa có ý nghĩa đặc biệt quan trọng của
phương án thiết kế, làm lễ đặt viên đá
đất nước nhằm ghi danh, tưởng nhớ, tri
đầu tiên?
ân những anh hùng liệt sĩ đã hy sinh bảo
- Tôi rất xúc động và cảm ơn sự hưởng
vệ biển đảo, bảo vệ chủ quyền thiêng liêng
ứng của đông đảo CNVC-LĐ, người dân,
của Tổ quốc. Chừng nào Gạc Ma và
các cấp, ngành... đã chung tay với tổ chức
Hoàng Sa chưa trở về với Tổ quốc thì
CĐ để đẩy nhanh tiến độ hiện thực hóa
khu tưởng niệm sẽ nhắc nhớ cho muôn
công trình Khu Tưởng niệm Chiến sĩ Gạc
đời con cháu phải làm điều cần làm để
Ma: Tháng 6-2014, chính thức quyết định;
non sông của cha ông thu về một mối.
tháng 7-2014, Tổng LĐLĐ Việt Nam phát
Hồng Vân
động cuộc thi tuyển chọn phương án thiết
http://www.nld.com.vn
kế; đầu tháng 9-2014, UBND tỉnh Khánh
Báo Người lao động
~ 84 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng

Khắc khoải Gạc Ma...

Hôm nay ngày 13-3, tại Khu Du lịch
Bán đảo Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa,
Tổng LĐLĐ Việt Nam tổ chức lễ đặt viên
đá xây dựng Khu Tưởng niệm Chiến sĩ
Gạc Ma. 27 năm kể từ ngày 64 chiến sĩ
vĩnh viễn nằm lại nơi biển đảo tiền tiêu
của Tổ quốc, sẽ có một nơi thật đàng
hoàng, chính danh dành riêng để tưởng
nhớ các anh. Cùng với “Tấm lưới nghĩa
tình vì ngư dân Hoàng Sa - Trường Sa”
“Nghĩa tình Hoàng Sa - Trường Sa” thì
Khu Tưởng niệm Chiến sĩ Gạc Ma là một
dấu son trong hoạt động của tổ chức Công
đoàn, CNVC-LĐ hướng về biển đảo, sát
cánh cùng ngư dân nói riêng và nhân dân
cả nước nói chung trong sự nghiệp xây sẵn lòng dành một ngày lương, thậm chí
dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Như Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam
Đặng Ngọc Tùng đã khẳng định và mong
muốn: Khu tưởng niệm không chỉ làm
ấm lòng những người ra đi mà còn là sự
an ủi rất lớn đối với thân nhân của
những chiến sĩ đã ngã xuống; khi hoàn
thành xây dựng nơi đây sẽ trở thành một
trong những công trình lịch sử, văn hóa
có ý nghĩa đặc biệt quan trọng của đất
nước nhằm ghi danh, tưởng nhớ, tri ân
những anh hùng liệt sĩ đã hy sinh bảo vệ
biển đảo, bảo vệ chủ quyền thiêng liêng
của Tổ quốc.
Xây dựng khu tưởng niệm, bao trùm
lên tất cả là sự tưởng nhớ, ghi ơn. Đó cũng
~ 85 ~
chính là đạo lý cao đẹp “Uống nước nhớ
nguồn” của dân tộc Việt Nam. Cũng chính
vì lẽ đó mà dù cuộc sống còn bộn bề khó
khăn, hàng triệu CNVC-LĐ cả nước vẫn
nhiều hơn thế, với mong ước khu tưởng
niệm sẽ sớm được khởi công và sớm hoàn
thành. Và hôm nay, viên đá đầu tiên đã
được đặt xuống...
Không phải ngẫu nhiên mà khu tưởng
niệm được xây dựng trên đồi cát cạnh
biển. Mai đây, đứng ở nơi này, nhìn về
phía biển, mỗi người chúng ta sẽ tự nhủ
với lòng mình: Nơi đó là Hoàng Sa -
Trường Sa, nơi đó có một phần thân thể
của Tổ quốc còn bị chia lìa, nơi đó có
những người con còn nằm lại chưa biết
đến bao giờ mới được về với mẹ quê
hương... 64 chiến sĩ đã hy sinh trong trận
Gạc Ma năm 1988 và 74 binh sĩ đã ngã
xuống trong trận chiến Hoàng Sa năm
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
1974 sẽ trở thành bất tử. Mỗi người sẽ là
một tượng đài trong lòng người dân Việt
Nam. Xây dựng khu tưởng niệm, tổ chức
Công đoàn đã thể hiện nguyện vọng của
hàng triệu đồng bào, chiến sĩ cả nước,
trong đó có đội ngũ CNVC-LĐ, rằng Gạc
Ma cũng như Hoàng Sa sẽ không bao giờ
mờ phai trong tâm trí những người dân
nước Việt và Tổ quốc sẽ không bao giờ
quên ơn những người con anh hùng đã
ngã xuống trong trận chiến một mất, một
còn với kẻ thù xâm lược.
Xây dựng khu tưởng niệm, tổ chức
Công đoàn cũng đã nói thay những day
dứt khôn nguôi của hàng triệu đồng bào,
chiến sĩ cả nước về những việc còn chưa
Mẹ vẫn ngóng
con về từ biển
Đã 27 cái Tết trôi qua, người mẹ
già ngót nghét 90 tuổi vẫn hướng ra
ngõ ngóng người con trai út của mình
quay về từ biển dẫu biết rằng con
mình đã hy sinh. Biết bao đêm người
mẹ già nằm mơ thấy người con trai
hiếu thảo về thăm rồi ra ruộng be bờ
tát nước, bắt cá đồng về quây quần
bên bếp lửa hồng như hôm nào.
“Con mẹ chưa chết mô”
Lần mò theo con đường làng nhỏ xíu,
sau vài lần hỏi nhà mẹ Trương Thị Ngò,
~ 86 ~
làm được với những người đã chiến đấu,
hy sinh cho Tổ quốc cũng như với cha mẹ,
vợ con... của họ. Xây dựng khu tưởng
niệm, tổ chức Công đoàn còn muốn khắc
ghi lên bia đá một lời thề giữ gìn từng tấc
đất, mét biển thiêng liêng của Tổ quốc.
Và muốn thế, chúng ta phải mạnh lên từ
biển, giàu lên từ biển, chiến thắng mọi
kẻ thù trên biển...
LệThủy
http://www.nld.com.vn
Báo Người lao động
tôi gặp mẹ đang đứng bên lũy tre già cạnh
ruộng. Mẹ Ngò là mẹ của Liệt sỹ Nguyễn
Bá Cường, hy sinh ngày 14-3-1988 tại
đảo Gạc Ma, nằm trong quần đảo Trường
Sa thuộc chủ quyền Việt Nam. Nhà mẹ
Ngò cách quốc lộ 1A không xa, từ cầu
Thanh Quýt ở xã Điện Thắng Trung,
huyện Điện Bàn vào chỉ vài trăm mét.
Thấy người lạ đến, mẹ hỏi: “Con hỏi ai”?
“Dạ thưa, nhà mẹ Ngò”, tôi thưa. “Có chi
không con? Mẹ đây”, bà mẹ già 89 tuổi,
tóc bạc trắng, mời khách vào nhà nhưng
ánh mắt trông về phía xa xăm.
Căn nhà cấp bốn chỉ có hai gian, một
gian làm chỗ thờ phụng, gian còn lại đủ để
cái gường tre là nơi mẹ nghỉ ngơi. Trên
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
bàn thờ, hai di ảnh chìm trong khói hương.
Thấy tôi chú ý, mẹ lại gần bàn thờ giải
thích thêm: “Bên phải là ảnh của ba thằng
Cường, ông mất cách đây bốn năm rồi.
Bên trái là ảnh của thằng Cường”. Mẹ lụi
cụi tìm bật lửa thắp nhang, bàn tay nhăn
nheo run run cắm nén nhang. Bất ngờ mẹ
ôm chầm lấy người khách lạ rồi òa khóc.
“Cường con mẹ chưa chết mô, nó vẫn
công tác ngoài đảo, mấy chục năm ni, đêm
đêm, mỗi lần nghe tiếng xe phanh ở dưới
quốc lộ, mẹ chạy ra mở cửa ngóng”. Tôi
dìu mẹ lại chiếc gường tre.
Liệt sỹ Nguyễn Bá Cường là con út
của mẹ, ngoan ngoãn, học giỏi. Năm 1980,
anh thi đậu khoa Lý đại học tổng hợp Đà
Lạt. Mới học được một năm, anh xung
phong đi bộ đội. Mặc dù ba mẹ cùng
khuyên: “Con cứ học hết đã, vì hai anh trai
con cũng đang phục vụ trong quân ngũ”.
Nhưng Cường cứ nằng nặc đòi đi, thúc
giục ba mẹ qua xã đăng ký nhập ngũ.
Hết cách, ba Cường bảo: “Thôi, cứ để nó
đi”. Đành chiều ý con, ông bà phải bán
chục ang lúa, mấy con gà và lợn đang định
để ăn Tết để gom góp tiền đưa con đón xe
lên Đà Lạt xin trường nghỉ học.
Lau khô nước mắt, mẹ Ngò kể tiếp.
Nhập ngũ được sáu tháng, đơn vị cho
Cường về phép thăm nhà, Cường ra ruộng
be bờ bắt cá đồng về hai mẹ con cùng nấu
ăn. Cường thì thầm với mẹ: “Con sắp ra
đảo. Má đừng lo, con trai của má ra đảo
công tác xong thì về đi học tiếp mà”. Đó
~ 87 ~
cũng là lần cuối cùng anh Cường ăn cơm
với mẹ.
Những kỷ vật thiêng liêng!
Mẹ Ngò sinh được ba người con trai,
Nguyễn Bá Xuân, Nguyễn Bá Hùng và
Nguyễn Bá Cường (Út Cường). Cả ba đều
phục vụ quân đội, Nguyễn Bá Hùng là
thương binh, còn Út Cường đã hy sinh
ngoài đảo Gạc Ma. Mẹ Ngò lúc nào cũng
nhớ về người con út. Cầm trên tay tấm
hình ngả màu của liệt sỹ Nguyễn Bá
Cường, bà mẹ lưng còng nghẹn ngào:
“Nhớ câu nói thằng út. Má yên tâm, con
ra đảo công tác thôi mà”. Rồi bất ngờ tới
ngày người ta đem giấy báo tử tới, nhưng
vì không nhìn thấy thi thể của con nên
người mẹ vẫn nuôi hy vọng. Năm 1985,
út Cường gia nhập Lữ đoàn bộ binh 173
(Quân khu V), một năm sau thì học trường
Hải quân ở Nha Trang. Cường từng đăng
ký đi học lớp hoa tiêu ở Nga để lấy bằng
quốc tế nhưng khi biết được nhận nhiệm
vụ ở Trường Sa, Cường tình nguyện xin
lên đường.
Mẹ Ngò thắp hương thương nhớ người con
đã hy sinh khi làm nhiệm vụ tại đảo Gạc Ma
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Từ ngày Nguyễn Bá Cường ra đảo
làm nhiệm vụ, bà mẹ chỉ biết tin tức của
con theo từng lá thư ít ỏi gửi về. Tết năm
1988, thằng Út Cường gửi lá thư cuối cùng
về chúc mọi người vui vẻ. Bức thư có
đoạn: “Ra đảo vậy mà thong thả, anh em
ngoài này vui lắm. Ba má, anh chị đừng
lo”. Sau lá thư đó, mẹ Ngò trông mãi
thư của Út Cường nhưng bặt vô âm tín.
Rồi một ngày mẹ Ngò nhận giấy báo tử
mà không tin vào mắt mình. “Đêm nào má
cũng khấn cho con thằng út được mạnh
khỏe, để về với má”, anh Nguyễn Bá Xuân
kể. Nhẹ nhàng mở chiếc hòm mà ngày
nào cậu sinh viên Cường còn đựng đồ
lên Đà Lạt học, mẹ Ngò cẩn thận lấy ra
từng kỷ vật còn lại của người con út. Đây
là trang báo Nhân Dân cũ đã úa nhầu, năm
1988, viết tuyên dương về những người
lính Trường Sa, trong đó có Thượng sỹ
Nguyễn Bá Cường. Đây là sổ đoàn viên.
Rồi là những tấm ảnh trắng đen thời sinh
viên và trong quân trường. Không nói một
lời, nước mắt mẹ cứ chảy khi chạm vào
chiếc ba lô với 2 bộ quân phục trắng tinh
và chiếc quần màu xanh cùng đôi tất. “Đây
là kỷ vật còn lại của thằng út, được đơn
vị gửi về cùng giấy báo tử. Bao nhiêu
năm nay mẹ cất giữ, chờ ngày nó về mặc
lại”, mẹ Ngò rưng rưng nói.
Năm 1985, Nguyễn Bá Cường nhập
ngũ thuộc Lữ đoàn bộ binh 173 (Quân
khu V), một năm sau thì học trường Hải
quân ở Nha Trang. Cường từng đăng ký
đi học lớp hoa tiêu ở Nga để lấy bằng
quốc tế nhưng khi biết được nhận nhiệm
vụ ở Trường Sa, Cường xung phong ra
đảo làm nhiệm vụ. Thượng sỹ Nguyễn Bá
Cường đã hy sinh anh dũng cùng các
đồng đội vào ngày 14-3-1988, khi Trung
Quốc xâm chiếm đảo Gạc Ma, quần đảo
Trường Sa, thuộc chủ quyền Việt Nam.
Minh Hải
Nguồn http://hanoimoi.com.vn
Báo Hà Nội mới

Thắp lửa yêu nước từ Bà mẹ Gạc Ma

Ca khúc mới này của nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn về người mẹ khơi dậy lòng yêu
nước trong con dân xứ Việt, ca ngợi tinh thần quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh...
Chiều 24-1, Tổng LĐLĐ Việt Nam quên”… xuất hiện trở lại với một hình
đã tiếp nhận ca khúc Bà mẹ Gạc Ma do ảnh mới vô cùng độc đáo - bà mẹ nơi đầu
nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn trao tặng. Món sóng ngọn gió, bà mẹ trên đảo Gạc Ma.
quà tinh thần đặc biệt này để hưởng ứng Vẻ đẹp dữ dội của tượng đài mẹ
những hoạt động hướng tới xây dựng đài Việt Nam
tưởng niệm trong trận hải chiến Gạc Ma. “Chiều nay, trời có mưa không, sao
Nhạc sĩ của “Đất nước”, “Bài ca không biển Trường Sa đong đầy nước mắt. Chiều
~ 88 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
nay, trời có dông không mà lòng người Đau thương mà hào hùng
nổi bão... Bà mẹ Gạc Ma... Lạy trời anh Câu hát thể hiện sự đồng hành của
về... Bà mẹ Gạc Ma... Mấy mươi năm rồi mẹ cùng con nơi trận chiến, niềm tự hào
vẫn chong đèn đợi cửa, gió thốc vào nhà của tuổi xuân cống hiến cho Tổ quốc và
lại trở ngược ra khơi...”. niềm tin không gì lay chuyển nổi ở những
Ngay từ câu đầu tiên của ca khúc lý tưởng cao đẹp, cho hôm nay và cho cả
đã khiến người nghe rùng mình vì xúc mai sau. Đoạn kết với tính chất hợp xướng
cảm mạnh mẽ. Người mẹ Việt Nam đã trở mang đến cảm giác thanh thoát, khiến
thành hình tượng quá sâu đậm trong rất người nghe cảm nhận cái đẹp cao cả của
nhiều ca khúc, ngay chính nhạc sĩ Phạm sự hy sinh, đã nâng tầm ca khúc mới của
Minh Tuấn cũng có những câu hát để đời người nhạc sĩ vốn được mệnh danh là
“Đất nước tôi thon thả giọt đàn bầu, “ông vua ca từ” này. Với sự cẩn thận và
nghe dịu nỗi đau của mẹ, ba lần tiễn con kỹ lưỡng nhất, các bản nhạc được nhạc
đi, hai lần khóc thầm lặng lẽ, các con sĩ viết riêng dành cho piano và ông cũng
không về, mình mẹ lặng im…”. Thế
nhưng, khác với người mẹ chờ con nơi
làng quê thân thương ấy, hình ảnh người
mẹ lần này được nhạc sĩ khắc họa như
một tượng đài với cái đẹp dữ dội pha lẫn
khắc khổ trên tuyến đầu Tổ quốc, nơi
đầu sóng ngọn gió, với bão dông, chiến
trận và hy sinh. Mấy chục năm, mẹ vẫn
luôn chong đèn đợi cửa, chỉ gửi hoa theo
sóng mà vẫn nghĩ một ngày con sẽ về.
“Gió thốc vào nhà lại trở ngược ra
khơi...” - câu thơ của Lê Tú Lệ chính là
nguồn cảm hứng để nhạc sĩ cho ra đời ca
khúc; là hình ảnh dữ dội tượng trưng cho
những người con anh dũng đã xả thân cho
chủ quyền Tổ quốc. Trong số hàng triệu
người con ra đi, bao nhiêu người đã ngã
xuống trên những ngọn sóng mặn mòi;
và mẹ ngồi đó tự tại chờ trông: “Bà mẹ
Gạc Ma không lập mộ gió, gối đầu lên nỗi
Ông Đặng Ngọc Tùng - Ủy viên Trung ương
nhớ, gió thốc vào nhà lại trở ngược ra
Đảng, Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam (bên phải)
khơi…”. Những ngọn gió về thăm mẹ, rồi
- tiếp nhận ca khúc Bà mẹ Gạc Ma từ nhạc sĩ
lại ra đi, cho dù biết ở ngoài kia luôn là
Phạm Minh Tuấn
dông bão.
~ 89 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
hoàn thiện cả bản tổng phổ dành cho
dàn nhạc giao hưởng.
Nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn rơm rớm
nước mắt chia sẻ về kỷ niệm riêng của
ông: “Cha tôi hy sinh năm 1946 - người
cha mà tôi còn chưa từng được thấy mặt,
chỉ được ngắm ông qua những tấm hình.
Năm 1964, trong một lần công tác cùng
đoàn cán bộ của Ban Tuyên huấn, có vợ
tôi và bà vợ của nhà thơ Giang Nam vào
thăm chồng, cả đoàn bị lọt trúng ổ phục
kích ở Tây Ninh, vợ tôi chấp nhận bị bắt
đưa về nha cảnh sát để bảo vệ sự an toàn
cho 18 cán bộ. Nhưng cô con gái đầu
lòng của tôi, lúc ấy mới vừa được 6
tháng tuổi, đã mất trong trận đó”.
Vậy nên, từ những trải nghiệm của
chính bản thân và đồng cảm với trái tim
yêu nước của hàng triệu bà mẹ, hàng triệu
đứa con anh dũng của Tổ quốc, tác giả của
Đảo Cô Lin:
Vững vàng giữa Trường Sa nắng gió
rong sự nghiệp bảo vệ chủ
T quyền biển đảo của Việt
Nam, những cái tên như các
đảo Gạc Ma, Cô Lin, Len
Đao,… đã trở thành những
cái tên bất tử với những khúc tráng ca bi
hùng. Tiếp bước truyền thống anh hùng
của các thế hệ đã đi trước, ngày nay, đảo
Cô Lin đã và đang trở thành điểm tựa
vững chắc nơi tiền tiêu nhất của Tổ
quốc.
~ 90 ~
“Đất nước”, “Bài ca không quên” ... đã
luôn khắc họa thành công hình ảnh Việt
Nam đau thương nhưng hào hùng trong
các tác phẩm của mình.
Nhớ về trận hải chiến Trường Sa năm
1988, tưởng niệm 64 chiến sĩ đã hy sinh
anh dũng trên đảo Gạc Ma, nhớ thương
những người con đã ngã xuống vì tinh
thần quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh, ca
khúc mới của nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn -
Bà mẹ Gạc Ma góp phần xây thêm
tượng đài yêu nước trên đảo này để nhắc
nhở thế hệ tương lai nhớ về truyền thống
anh hùng và thắp lên ngọn lửa yêu nước,
cháy mãi không bao giờ nguôi.
Hòa Bình
http://www.nld.com.vn
Báo Người lao động
Đảo Cô Lin là đảo chìm, nằm trong
chuỗi đảo Sinh Tồn trên quần đảo Trường
Sa, cách đảo nổi Sinh Tồn 9 hải lý về phía
Tây Nam, cách đảo Gạc Ma đang bị Trung
Quốc chiếm đóng trái phép khoảng 1,9 hải
lý. Đây là bãi đá san hô ngầm có dạng
một hình tam giác cạnh hơi cong, mỗi
cạnh dài khoảng 1 hải lý. Khi thủy triều
lên, toàn bộ bãi đá ngập nước, thủy triều
xuống, lộ rõ một số hòn đá mồ côi.
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Trong lịch sử bảo vệ chủ quyền biển Chúng ta giữ vững đảo Cô Lin sau khi đảo
đảo của dân tộc Việt Nam, cái tên Cô Lin, Gạc Ma bị đánh chiếm.
Gạc Ma, Len Đao đã thực sự trở thành bất Trong trận chiến không cân sức đó,
tử, gắn với khúc tráng ca bi hùng ở quần 64 các cán bộ, chiến sĩ của lực lượng hải
đảo Trường Sa. Chấp hành chỉ thị của Bộ quân nhân dân Việt Nam đã ngã xuống,
tư lệnh Hải quân về việc thực hiệm nhiệm máu của các anh đã nhuộm thắm vào
vụ CQ88, ngày 13/3/1988, tàu HQ 505 do lòng biển đảo quê hương. Khu vực biển
thuyền trưởng Vũ Huy Lễ chỉ huy đã có quanh đảo Cô Lin, Gạc Ma hiện đã trở
mặt tại đảo Cô Lin, mang vật liệu ra xây thành một nghĩa trang đặc biệt, người lính
dựng đảo. Sáng 14/3/1988, chúng ta cắm hải quân vẫn gọi đây là “Nghĩa trang đỏ”.
hai lá cờ tổ quốc trên đảo Cô Lin, phía Tất cả các đoàn công tác, các tàu thuyền
bên ngoài, đối phương dùng một số tàu quân sự và ngư dân khi đi qua khu vực
chiến hiện đại liên tục có các hành vi uy này đều làm lễ tưởng niệm, thả hương,
hiếp, khiêu khích, ngăn cản hoạt động của
bộ đội ta. Mặc dù vậy, các cán bộ chiến
sĩ trên đảo và trên tàu kiên quyết kiềm
chế để không mắc mưu địch. Tuy nhiên,
Trung Quốc với dã tâm xâm lược Trường
Sa, đối phương đã ngang nhiên tấn công
vào lực lượng của ta. Các pháo hạng nặng
trên những chiến hạm lần lượt khai hỏa,
tấn công vào tàu HQ 505, làm tàu bị hỏng Các đoàn công tác khi đi qua khu vực đảo Cô
máy chính. Lin đều làm lễ tưởng niệm.
Lúc này, thuyền trưởng Vũ Huy Lễ
quyết định ủi tàu lên đảo Cô Lin, quyết
tâm giữ đảo. Cuộc chiến không cân sức
với kẻ thù có vũ khí hiện đại, trang bị
pháo, súng máy với tàu vận tải, vũ khí
bộ binh của bộ đội ta.
Mặc dù vậy, với ý chí kiên cường,
“còn người còn đảo”, hi sinh đến giọt máu
Thả hoa xuống biển, tưởng nhớ các anh hùng
cuối cùng để bảo vệ chủ quyền biển đảo, liệt sĩ đã anh dũng hi sinh vì sự nghiệp bảo vệ
quân đội ta đã buộc kẻ thù phải rút lui. chủ quyền biển đảo.

~ 91 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
hoa xuống biển và kéo 3 hồi còi để tưởng
nhớ các anh.
Được sự quan tâm của Đảng và Nhà
nước, Bộ quốc phòng và Quân chủng Hải
quân, đảo Cô Lin đang từng ngày thay da
đổi thịt với tòa nhà lâu bền được xây
dựng kiên cố cùng hệ thống năng lượng
gió, năng lượng mặt trời góp phần nâng
cao chất lượng đời sống của các cán bộ,
chiến sĩ trên đảo.
Về đêm nhìn đảo Cô Lin như một
ngọn hải đăng khổng lồ, lung linh huyền
diệu, tràn đầy sức sống giữa một vùng
trời nước Trường Sa.
Đảo chìm Cô Lin nhìn từ xa
Cờ Tổ quốc tung bay trên nóc nhà ở đảo Cô Lin
~ 92 ~
Mặc dù nguồn nước ngọt trên đảo
phụ thuộc hoàn toàn vào nước mưa và
nguồn nước tiếp tế từ đất liền nhưng
bằng sự mưu trí, dũng cảm và vượt khó,
các cán bộ, chiến sĩ trên đảo Cô Lin đã
tự túc được nước bằng nguồn nước mưa,
là một trong những đảo chìm có trữ lượng
nước dự trữ nhiều nhất trên quần đảo
Trường Sa. Hàng năm, sản lượng rau
xanh tăng gia trên đảo đạt hơn 800kg, cá
đạt hơn 600kg…
Phát huy truyền thống chiến đấu anh
dũng, đoàn kết vượt qua mọi khó khăn,
giữ vững chủ quyền của Đoàn Trường
Sa anh hùng, lớp lớp các thế hệ cán bộ,
chiến sĩ trên đảo Cô Lin đã viết tiếp
những trang sử hào hùng. Không chỉ làm
tốt công tác giữ vững chủ quyền biển đảo
của quê hương, Côn Lin còn là điểm tựa
của ngư dân Việt Nam ở khu vực ngư
trường Trường Sa.
Thượng úy Nguyễn Văn Ba, chính trị
viên của Đảo Cô Lin cho biết, với những
thành tích trong công tác huấn luyện, sẵn
sàng chiến đấu, bảo vệ đảo và bảo vệ ngư
dân, Đảo Cô Lin đã vinh dự nhận được
nhiều phần thưởng cao quý của Đảng và
Nhà nước, Quân chủng Hải Quân, xứng
đáng là lá chắn vững chắc ở nơi tiền tiêu
nhất của Tổ quốc.
Nguyên Khoa/Báo Nghệ An
http://www.biendong.net.vn
Trang điện tử Biển đông
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Những người lính Gạc Ma bây giờ
Sau trận chiến bảo vệ trên đảo Gạc
Ma (thuộc quần đảo Trường Sa) vào sáng
14-3-1988, những người lính còn sống đã
trở về với cuộc sống đời thường và tiếp
tục lao vào một cuộc chiến mới trong lặng
lẽ với áo cơm. 27 năm đã trôi qua nhưng
cuộc sống của nhiều cựu binh Gạc Ma
vẫn còn quá chật vật.
Quảng Bình và Hà Tĩnh là những nơi
có nhiều người lính tham gia trận chiến
Gạc Ma và đây cũng là nơi mà có nhiều
người hi sinh trong trận đánh ngày ấy.
“Cuộc chiến” áo cơm
Chúng tôi về thôn Tân Hội, xã Liên
Trạch (Bố Trạch, Quảng Bình) khi chỉ còn
chưa đến một tuần nữa là đúng ngày kỷ
niệm trận chiến Gạc Ma. Ngôi làng chỉ có
mấy chục hộ dân nhưng có đến hai người
lính từng tham gia bảo vệ đảo Gạc Ma.
Nhà anh Nguyễn Bá Ngọc nằm trên
lưng chừng đồi, được “đánh dấu” bằng
tấm bạt căng trùm lên mái để chống dột.
Anh Ngọc là cựu binh Gạc Ma có hoàn
cảnh vất vả nhất trong số những người
Cuộc mưu sinh hằng ngày của vợ chồng anh
Mai Xuân Hải
~ 93 ~
trở về tại Quảng Bình. Anh đang ngồi cắt
chuối cho heo ăn ở góc sân.
Thấy khách lạ đến nhà, anh chống tay
khó nhọc ngồi dậy. “Từ sau ngày trở về
từ Gạc Ma, tui bị thần kinh tọa. Không
làm được việc nặng nên mấy chục năm
nay chỉ có ngồi nhà nuôi heo, nuôi gà
giúp vợ...” - anh Ngọc nói.
Đang dở câu chuyện thì chị Bùi Thị
Kiềm, vợ anh, vừa đi vác bạch đàn thuê
từ rừng về. Đó là công việc chính của chị
từ nhiều năm nay.
Mỗi ngày như thế chị được trả công
100.000 đồng. Đó là một trong những
nguồn thu nhập chính của cả gia đình anh
trong ngày. Đến năm 1988, anh Ngọc giải
ngũ sau trận Gạc Ma, một năm sau thì
cưới vợ.
Năm 1995, anh phát bệnh viêm phổi
nặng, sau đó là bệnh thần kinh tọa. Anh
đã phải nằm viện suốt tám tháng liền.
Không còn tiền chữa bệnh nên anh buộc
phải về nhà cho đỡ tốn kém. Ba năm liên
tục sau đó, mỗi tuần vợ anh phải đi bộ
theo đường tàu hỏa vào Hoàn Lão lấy
thuốc về cho chồng uống. Nơi lấy thuốc
cách nhà đến 20 cây số.
Chị Kiềm sáng sớm đùm nắm cơm
đi đến tối mịt mới về tới nhà. Uống hết
thuốc anh có đỡ hơn nhưng không làm
được việc nặng, đành “nhường” lại vị trí
trụ cột cho chị Kiềm. Ngôi nhà anh đang
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
ở bốn bức tường vôi đã tróc từng mảng.
Tết rồi con gái anh phải mua giấy về dán
lại cho khỏi “ngại” khi bạn bè đến chơi.
Mấy năm trước, con gái đầu của anh
là Nguyễn Thị Dương học xong lớp 12,
thi đậu vào Cao đẳng mầm non nhưng
không thể đi học vì nhà quá khó khăn.
Dương quyết định vào Bình Dương làm
công nhân để phụ giúp bố mẹ nuôi hai
em ăn học.
Năm ngoái, con trai thứ hai của anh
là Nguyễn Đức Lương thi đậu cao đẳng
thể dục thể thao nhưng cũng phải ở nhà
vì tiền học nhiều quá.
Hiện Lương đang đi nghĩa vụ quân
sự tại Tp. HCM. “Con gái út tui năm ni
đang học lớp 12. Cháu rất muốn học
luật nhưng vợ chồng tui đang phân vân
xem có đủ khả năng nuôi cháu ăn học
không” - chị Kiềm nói. Chỉ cách nhà
anh Ngọc vài trăm mét là ngôi nhà của
anh Mai Xuân Hải, cũng là một cựu binh
Gạc Ma trở về. Cũng như anh Ngọc, mấy
chục năm sau trận chiến Gạc Ma, anh
Hải bị thương không làm được nhiều
việc. Có ba đứa con, phải lao động cật
lực liên tục nên anh bị lao lực. Mọi việc
đổ dồn lên vai vợ là chị Đinh Thị Diện.
Chị Diện chỉ có thể vào rừng vác bạch
đàn thuê để kiếm sống qua ngày.
“Sau ngày cưới, hai vợ chồng tui vẫn
ở trong gian chái tạm bợ sát chân núi.
Gian chái chỉ có thể che nắng chứ mưa
là phải chạy đi trốn kẻo ướt. Năm 2013,
~ 94 ~
một nhà báo đã kêu gọi cộng đồng mạng
góp tiền giúp anh Hải sửa lại mái nhà.
Mái nhà sửa xong thì không còn trong
danh sách hộ nghèo nên càng khó khăn
hơn” - chị Diện tâm sự.
Anh Mai Xuân Hải lật vạt áo bạc màu
đã rách một đường dài bên vai lên. Trên
cánh tay anh hiện ra một hàng số xăm đã
nhạt màu: 14-3-88. Những con số này do
chính anh dùng kim xăm lên tay mình khi
bị bắt sang Trung Quốc năm 1988.
Anh Lê Hữu Thảo ở Hương Khê (Hà
Tĩnh) là người lính Gạc Ma từng tự tay
anh chôn cất trung úy Trần Văn Phương
trên đảo Sinh Tồn sau trận chiến năm ấy.
Cuộc đời anh sau ngày giải ngũ cũng
long đong lận đận không kém.
Trở về với hai bàn tay trắng, anh lang
thang nay đây mai đó từ Bắc vào Nam
làm thuê kiếm sống qua ngày. Khi thì đi
làm công nhân xây dựng cầu đường ở
miền Tây, hết việc anh lại lên Tây nguyên
hái cà phê, cạo mủ cao su thuê. Rồi ra mỏ
than Quảng Ninh làm công nhân bốc vác.
49 tuổi anh lại tay trắng trở về quê
sống bằng nghề phụ hồ. Năm trước anh
được hội nghĩa tình Hoàng Sa tặng 400
triệu đồng làm nhà. Anh dùng số tiền này
để mua một miếng đất ở rìa thành phố
Hà Tĩnh, số tiền còn lại anh dùng làm lộ
phí đi khắp nước tìm lại tất cả đồng đội
cũ ở Gạc Ma còn sống.
“Suốt gần một năm đi tìm, tui cũng
gặp được mấy chục đồng đội từng sống
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
chết với nhau trong trận Gạc Ma. Hóa
ra nhiều anh em còn khổ hơn cả tui...” -
anh Thảo chua xót.
Tìm nhau
Anh Ngọc và anh Hải cùng nhập ngũ
từ năm 1985 khi mới tuổi đôi mươi. Vào
hải quân, cả hai anh về cùng đơn vị công
binh E83 đóng tại Cam Ranh.
Nhắc tới ngày kỷ niệm trận chiến Gạc
Ma sắp cận kề, anh Ngọc gật gù nói “rứa
à”, rồi anh bất chợt lặng đi.
Đúng dịp này 27 năm trước, anh Ngọc
và anh Hải cùng được điều động lên tàu
HQ604 lên đường ra cắm cờ chủ quyền
trên đảo Gạc Ma.
Nhà hai anh em gần sông Gianh, từ
nhỏ ngày nào cũng tắm sông nên đều bơi
rất giỏi. Và chính vì điều này mà hai anh
em là một trong số ít lính công binh trên
tàu HQ604 được cử xuống đảo Gạc Ma
cắm cờ ngày đó.
“Mấy anh em vừa vào bãi đá Gạc Ma
cắm cờ thì tàu Trung Quốc đến. Chúng
lao vào giật cờ trên tay trung úy Trần
Văn Phương. Rồi chúng nổ súng” - anh
Ngọc nhớ lại. Thấy trung úy Phương bị
trúng đạn, anh lao ra đỡ và cố gắng lặn
sâu xuống tránh những loạt đạn tiếp
theo. Đến khi ngoi lên thì quân Trung
Quốc đã rút ra xa. Anh Ngọc cùng một số
ít đồng đội còn sống sót bơi ra xung
quanh đảo tìm đồng đội bị thương, nhưng
không thấy Hải đâu.
Mấy năm sau ngày giải ngũ, anh
Ngọc mới hay biết anh Hải bị hải quân
Trung Quốc bắt. Cùng bị bắt với anh Hải
~ 95 ~
có tám đồng đội khác. Trong đó có ba
người cùng quê Quảng Bình là anh Hải,
anh Nguyễn Văn Thống (quê ở xã Nhân
Trạch) và Lê Văn Đông (xã Tây Trạch).
Sau trận chiến một thời gian, những
người lính Gạc Ma đã tìm nhau. Và họ
chọn mùng 6 tết hằng năm để họp mặt.
Anh Hải nói ai cũng muốn tìm xem
đồng đội của mình ai còn ai mất. Nhưng
cuộc sống quá khó khăn nên có lúc không
ai còn tâm trí để nhớ nữa. Thậm chí đôi
khi ngay trong ngày kỷ niệm trận Gạc
Ma, có những anh em đang còng lưng
gùi đá kiếm sống.
Cho đến một ngày cách đây sáu năm,
anh Ngọc, anh Hải và hai người bạn ở
cùng xã cùng đi làm nhiệm vụ ở đảo Cô
Lin hồi đó gặp nhau. Bất chợt anh Ngọc
hỏi: “Rứa có ai biết đất này còn mấy
người trở về sau trận Gạc Ma năm đó
không?”. Cả bốn người ngơ ngác nhìn
nhau. Vậy là họ chia nhau đi tìm kiếm.
Ban đầu đến các xã lân cận như Hạ
Trạch, Sơn Trạch. Sau đó, hỏi về đến Tây
Trạch, Đồng Trạch... Hỏi được người, các
anh lại tìm cách xin số điện thoại liên lạc.
Ai không có số điện thoại thì mấy anh
em tự đạp xe đi tìm. Hóa ra Quảng Bình
có đến mấy chục anh em cùng tham gia
đi chuyến đó. 14 người đã hi sinh. Còn
sống cũng đến hơn 30 người, kể cả những
anh em đi trên các tàu HQ505, HQ605 ở
các đảo Cô Lin, Len Đao. Và cả nhóm
đặt ra một ngày hội ngộ Gạc Ma để anh
em đồng đội gặp nhau ôn lại chuyện cũ
và giúp đỡ nhau trong cuộc sống. “Ngày
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
hội ngộ đầu tiên, thấy thằng Thống
(Nguyễn Văn Thống) bị mất một mắt, anh
em sụt sùi. Đến lần khác cả nhóm kéo về
thắp hương cho anh Trần Văn Phương thì
đứa mô cũng òa khóc” - anh Hải tâm sự.
Báo tử
Chiều, trời mây đen vần vũ. Bất giác
anh Hải bật cơn ho sù sụ sau làn khói
thuốc đặc quánh. Cơ thể anh mang đầy
vết thương Gạc Ma ngày cũ. Khi trở về,
trong người anh còn mang ba mảnh đạn.
Anh không đi mổ lấy ra vì sợ tốn tiền,
và coi đó như là “kỷ vật”.
Cơn đau từ những vết đạn thi thoảng
làm anh mất ngủ. Anh trở nên nghiện
thuốc lá cũng vì thế. Anh vẫn gật gù nói
chừng ấy cũng chẳng là gì so với những
người đã ngã xuống trên đảo Gạc Ma.
Anh mở chiếc rương cũ nơi góc nhà
lấy ra một tờ giấy vàng ố với dòng chữ
“Giấy báo tử”, cùng dấu đỏ Bộ chỉ huy
quân sự tỉnh Bình Trị Thiên cũ. Trong
Mong một lần ra Trường Sa để được
gần nơi con yên nghỉ
19 tuổi, con trai của ông bà là anh
Lê Bá Giang (SN 1968) tình nguyện đi
gia nhập lực lượng hải quân để bảo vệ
chủ quyền thiêng liêng Tổ quốc và đã
dũng cảm hy sinh cùng 64 đồng đội
trong trận đánh ở Gạc Ma.
Hơn 26 năm qua, xương cốt của anh
vẫn nằm ngoài biển khơi, nhưng ông bà
~ 96 ~
giấy ghi rõ anh Mai Xuân Hải đã hi sinh
trong trận bảo vệ Gạc Ma năm 1988.
Không chỉ riêng anh mà gia đình các
cựu binh bị Trung Quốc bắt trong trận
Gạc Ma ngày ấy đều nhận tờ giấy này.
Ông Mai Văn Hợi, bố anh Hải, nhớ lại
ngày nhận giấy báo tử này cũng là ngày
em gái anh cưới chồng.
Cả nhà sững người, vội cất hết pháo
mừng vu quy. Cô dâu đứng bên chồng
trong lễ cưới mà nấc thành tiếng. Cả nhà
ông Hợi đã lập bàn thờ cho con. Cho
đến một ngày cuối năm 1991. “Từ ngoài
đường một chú bộ đội mang balô đi bộ
vô nhà. Chính là thằng Hải. Cả nhà đều
hoảng hốt rồi ùa vào ôm hắn khóc cười
lẫn lộn. Cả xóm đang ăn cơm tối cũng bỏ
hết chạy đến xem” - ông Hợi kể lại.
Quốc Nam
http://www.tuoitre.vn
Báo Tuổi trẻ
vẫn chưa một lần được đến mộ để thắp
cho con một nén hương. Nay đến tuổi
“gần đất xa trời”, ông bà vẫn luôn mong
một lần ra Trường Sa để được gần nơi
con yên nghỉ.
Ký ức về chuyến tàu ngày xuân
Những ngày cuối năm Giáp Ngọ,
chúng tôi tìm về nhà ông Lê Bá Nghị (78
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
tuổi) và bà Nguyễn Thị Nhị (73 tuổi) trú
tại phường Hưng Dũng, Tp. Vinh - bố mẹ
của liệt sỹ Lê Bá Giang hy sinh ở đảo Gạc
Ma. Xen lẫn với nỗi đau là niềm tự hào
khi con trai ông bà đã anh dũng hy sinh
thân mình để bảo vệ chủ quyền biển đảo
của Tổ quốc. Mặc dù đã 26 năm trôi qua
nhưng ông bà vẫn không thể nào quên
ngày con vác ba lô lên đường ra chiến
trường. Đó cũng là ngày cuối ông bà được
nhìn thấy con lần cuối.
Được biết, Lê Bá Giang là con thứ hai
trong gia đình nghèo có 4 anh chị em. Bố
công tác xa nhà nên Giang sớm trở thành
trụ cột chính của gia đình. Năm 1987,
giống như bao chàng trai khác, Giang viết
đơn xin gia nhập quân đội. Nhận được
giấy nhập ngũ, Giang vui mừng khôn xiết
nhưng lại lo mẹ và em ở nhà không có ai
chăm sóc. Bà Nhị đã động viên và tiếp
thêm sức mạnh cho Giang an tâm lên
đường chiến đấu. Trước khi được điều về
lực lượng Hải quân, Giang được đưa ra
huấn luyện tại Quảng Ninh một tháng.
Đúng vào dịp Tết năm 1988, Giang lên
đường vào vùng 4, Hải quân đóng tại
Cam Ranh, Khánh Hòa.
Háo hức vì được đi qua quê nhà,
Giang nhắn tin về nhà, báo đang ngồi ở
toa thứ hai của đoàn tàu. Nghe tin tối 29
Tết đoàn tàu sẽ đi qua Vinh, ông Nghị, bà
Nhị cùng các con sắp vội cái bánh chưng
chạy ra ga để gặp con trai nhưng không
được. Chen chúc mãi, do vào nhầm ga tàu
~ 97 ~
nên hai ông bà không được gặp cậu con
trai của mình. “Đợt đó nghe con báo tin
tàu sẽ dừng ở ga Vinh 5 phút, vợ chồng
tôi vui lắm. Tôi chuẩn bị bao nhiêu là quà
quê, rồi bánh chưng để cho nó ăn Tết
thêm phần ấm cúng. Nhưng khi tàu dừng,
chúng tôi lên toa thứ hai tìm mãi mà vẫn
không thấy thằng con đâu. Tàu chạy, hai
vợ chồng tôi buồn bã ra về. Cái Tết năm
đó là cái Tết buồn nhất của gia đình tôi.
Gia đình người ta đầy đủ sum họp để đón
Tết còn gia đình tôi cứ ngóng tin về thằng
Giang thôi”, bà Nhị nhớ lại.
Khi vào công tác ở Cam Ranh được 7
ngày thì Giang được lệnh ra đảo. Trước
khi ra đảo, Giang có viết thư về cho bố
mẹ. Đó là lần cuối cùng Giang gửi thư về
cho vợ chồng ông bà Nhị. Và đến ngày
24/4/1988, hơn một tháng sau ngày Giang
lên đường ra đảo, ông bà chết đứng khi
hay tin con trai đã hy sinh qua sóng radio.
Tuy nhiên, khi đó, không ai tin là anh
Giang đã mất.
Bà Nhị chia sẻ với chúng tôi: “Trên
danh sách người ta thông báo đúng là có
Vợ chồng ông Nghị, bà Nhị chia sẻ kỷ niệm
về liệt sỹ Lê Bá Giang.
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
tên Lê Bá Giang nhưng lại nhầm địa chỉ
quê nhà là Hương Dũng (trong khi nhà
mình là Hưng Dũng) nên vợ chồng tôi hy
vọng có sự nhầm lẫn. Chúng tôi cứ hy
vọng Giang sẽ trở về. Nhưng hai năm sau,
chúng tôi chính thức nhận được giấy báo
tử của đơn vị Giang công tác. Dù biết cái
chết của con là vì nhiệm vụ cao cả nhưng
Giang ra đi mãi mãi ở tuổi 20 - cái tuổi
đẹp nhất của đời người, ai cũng xót xa...”.
Ước mong một lần ra Trường Sa
Dù đau đớn nhưng gia đình bà Nhị
vẫn tự hào khi có con trai là liệt sỹ ở
Trường Sa. Với bà, Giang là đứa con trai
ngoan ngoãn, hiền lành và chăm chỉ. Kỷ
niệm làm bà nhớ về con mình, nhất là đợt
Giang được nghỉ phép một tuần trước khi
lên đường vào chiến trường.
“Nó là một đứa con ngoan hiền và rất
có hiếu với bố mẹ. Có một tuần nghỉ phép
mà nó cũng tranh thủ làm bao nhiêu việc.
Thương bố đau lưng nên nó bổ một đống
củi rồi xếp gọn gàng vào góc bếp. Nó bảo
Tết này con không ở nhà nên bố mẹ đừng
Ông Nghị mong muốn một lần được ra đảo
Trường Sa để được gần nơi con trai yên nghỉ.
~ 98 ~
buồn. Ở nhà được mấy ngày thì nó được
lệnh về đơn vị để chuẩn bị hành quân vào
Nam. Kể từ đó, tôi không còn tin tức gì
của con nữa”, bà Nhị nghẹn ngào.
Xen lẫn nỗi đau là niềm tự hào khi có
người con dũng cảm hy sinh để bảo vệ Tổ
quốc. Chỉ lên bàn thờ con, bà Nhị tâm sự:
“Giang đó các cháu, ngày hy sinh nó còn
trẻ lắm. Tôi vẫn còn nhớ như in ngày nó
tạm biệt chúng tôi để lên đường. Nó háo
hức lắm. Trước đó mấy ngày liền nó vẫn
không ngủ được. Nó nói với tôi rằng rất
mong ngày lên đường nhập ngũ. Tôi chỉ
tiếc một điều trước khi lên đường nhập
ngũ nó chưa cảm nhận được tình yêu đôi
lứa là gì. Nếu nó còn sống chắc bây giờ
gia đình hạnh phúc lắm đấy. Con cái của
nó chắc lớn rồi. Nhìn những đứa cùng
trang lứa với nó yên bề gia thất, nhiều khi
vợ chồng tôi cảm thấy chạnh lòng”.
Nghe vợ nói, ông Nghị chia sẻ thêm:
“Khi biết chắc chắn con trai mình đã hy
sinh, vợ chồng tôi trăn trở về việc muốn
đi tìm hài cốt của con. Chúng tôi vẫn
muốn tìm hài cốt của Giang về quê nhà
cho ấm cúng chứ ở ngoài đảo lạnh lẽo
lắm vì người thân không ra thăm nom
được. Nhưng biển trời mênh mông, chúng
tôi không biết tìm con ở đâu”.
Năm 2010, nhân lễ khánh thành Đài
tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ tại
Trường Sa, một số cơ quan đơn vị đã có
lời mời gia đình vào thăm Trường Sa
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng

nhưng phải tự lo thêm một phần chi phí.
Hai ông bà sức khỏe yếu, cuộc sống phụ
thuộc vào mấy đồng lương hưu nên
không có cơ hội ra đảo. Biết là khó khăn
nhưng trong thâm tâm ông bà vẫn muốn
một lần được ra đảo Trường Sa để được
gần nơi con yên nghỉ. “Vợ chồng tôi giờ
đã sang bên kia dốc cuộc đời rồi, chẳng
biết sống được bao lâu nữa. Tôi thì mắc
bệnh tim mới đi điều trị ở Hà Nội về nên
không thể ra ngoài đó được. Nếu có cơ
hội, tôi vẫn muốn chồng tôi ra đó một lần
để được gần con hơn”, bà Nhị nói.
Chúng tôi rời căn nhà nhỏ của vợ
chồng ông Nghị khi trời đã về chiều, màn
sương mỏng giăng trên khắp nẻo đường.
Mong ước suốt hơn một phần tư thế kỷ
của đôi vợ chồng già khiến chúng tôi xúc
động. Dẫu biết rằng chiến tranh là mất
mát nhưng đâu đó vẫn là niềm tự hào của
những người làm cha, làm mẹ khi con
mình hy sinh vì Tổ quốc.
Kỷ vật chỉ còn trong ký ức
Ngày ông bà nhận được giấy báo tử
và kỷ vật còn lại của liệt sỹ Giang là một
chiếc ba lô và vài ba bộ quần áo giản dị.
Bây giờ, những kỷ vật của anh Giang đã
không còn. Lý giải về điều này, ông Nghị
chia sẻ: “Ngày cầm ba lô con từ đồng đội
của nó, chúng tôi không thể cầm được
nước mắt. Đáng lẽ ra, tôi cũng định cất
giữ nó để làm kỷ niệm nhưng do đông
con, gia đình nghèo, những bộ quần áo
của Giang đã dành cho mấy đứa em mặc,
nên những kỷ vật đó giờ chỉ còn trong ký
ức của gia đình”.
Hà Hằng
http://www.doisongphapluat.com
Báo Đời sống và pháp luật

Gạc Ma - Mãi trong tim

mỗi người dân đất Việt
Đã tròn 27 năm trôi qua (ngày 14.3.1988-14.3.2015), kể từ ngày diễn ra trận hải
chiến trên quần đảo Gạc Ma, vĩnh viễn đưa 64 người con đất Việt trở thành những
“linh hồn bất tử nơi đầu sóng”.
Hàng năm, cứ đến những ngày này, trận hải chiến trên đảo Gạc Ma được tổ
người dân Việt Nam trên khắp mọi miền chức tại thành phố Đà Nẵng năm 2013,
lại khắc khoải tưởng nhớ các anh, những được trực tiếp gặp gỡ, trò chuyện với
liệt sĩ đã anh dũng hy sinh vì tổ quốc. những nhân vật lịch sử, những người thân
Là một trong số ít phóng viên may của các anh hùng liệt sĩ trong cuộc chiến
mắn có mặt trong Lễ kỷ niệm 25 năm mà “tiếng súng chỉ nổ từ một phía”,
~ 99 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
chúng tôi đã có được những tư liệu vô
cùng quý giá, và cả những kỷ niệm không
thể nào quên trong cuộc đời làm báo...
Mãi ngóng trông con...
Vào đầu tháng 3-2013, nhóm PV ban
Phóng sự - Điều tra nhận một nhiệm vụ
“đặc biệt” từ Ban Biên tập: Bay gấp vào
Đà Nẵng để thực hiện loạt bài tuyên truyền
nhân Lễ kỷ niệm 25 năm trận hải chiến
trên đảo Gạc Ma. Không những thế, chúng
tôi còn có thêm nhiệm vụ đặc biệt: Trao số
tiền 45 triệu đồng của báo Hà Nội mới
đến thân nhân gia đình 9 liệt sĩ của thành
phố biển Đà Nẵng đã anh dũng hy sinh
trong trận hải chiến.
Trong suốt những ngày làm việc ở Đà
Nẵng, có cơ hội được tiếp xúc với nhiều
thân nhân, bạn bè, đồng đội của các liệt sĩ,
nhưng có lẽ hình ảnh và câu chuyện của
mẹ Lê Thị Muộn - thân sinh liệt sĩ Phan
Văn Sự và ông Lê Văn Xuân - cha liệt sĩ
Lê Văn Xanh để lại trong chúng tôi
những ấn tượng mạnh mẽ về nỗi nhớ
thương khôn nguôi và tình yêu vô bờ bến
dành cho những đứa con mãi mãi nằm lại
dưới lòng biển cả.
Mẹ Lê Thị Muộn năm nay đã ngoài
80 tuổi, tóc đã bạc trắng, làn da đã chi chít
vết đồi mồi, duy chỉ có khuôn mặt vẫn in
dấu một thời xuân sắc. Trò chuyện với
chúng tôi, ký ức của mẹ về đứa con thân
yêu, liệt sĩ Phan Văn Sự vẫn nguyên vẹn
như thuở nào.
~ 100 ~
Anh Sự là con trai áp út trong số 8
người con gồm 5 gái, 3 trai của mẹ.
Tháng 2- 1987, khi vừa tròn 18 tuổi, anh
Sự tình nguyện đăng ký nghĩa vụ quân
sự, nối bước anh trai, lên đường làm
nghĩa vụ tại Trung đoàn 83 công binh,
Quân chủng hải quân, đóng tại bán đảo
Sơn Trà.
Vốn tính chăm chỉ, mỗi dịp cuối tuần
được đơn vị cho về thăm nhà, anh lại
giành thời gian giúp mẹ làm đủ việc. Tết
năm 1988, trong một lần về thăm nhà, anh
Sự khoe sắp tới Trung đoàn sẽ tổ chức cho
anh em đi xây đảo tại Len Đao, Cô Lin và
Gạc Ma, tuy chỉ là lính trông kho, nhưng
anh xung phong đi xây đảo cùng đồng
đội và được cấp trên chấp thuận. Thấy
con hào hứng khi lần đầu ra đảo làm
nhiệm vụ, lòng mẹ Muộn cũng vui lây. Mẹ
đâu có ngờ, lần đó anh đi rồi vĩnh viễn
không bao giờ về nữa... Đầu tháng 3-
1988, chồng mẹ Muộn trở bệnh đau nặng,
phải mổ cấp cứu tại Bệnh viện đa khoa Đà
Nẵng. Sau 9 ngày nằm viện, sức khỏe của
ông hồi phục dần.
Sáng ngày 14-3-1988, qua làn sóng
phát thanh, bản tin về trận hải chiến ở Gạc
Ma và danh sách các chiến sĩ hải quân hy
sinh và mất tích có tên anh Phan Văn Sự
khiến mẹ ngất xỉu. Vết mổ tưởng như sắp
lành của chồng mẹ cũng bỗng nhiên bục
máu, ông ra đi theo con trai vào lúc 17h
chiều ngày 14-3-1988. Chỉ một ngày hai
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
vành khăn trắng chồng lên nhau, mẹ
Muộn tưởng chừng không sống nổi.
Sau ngày anh Sự mất, gia đình nhận
được giấy báo tử và chiếc áo lính hải
quân - kỷ vật duy nhất anh để lại. Nhớ
thương con, mẹ lần hồi dỡ chiếc áo lính,
cặm cụi may lại thành chiếc áo cánh khoác
trên người. Suốt 25 năm trôi qua, đêm nào
mẹ cũng đặt áo dưới gối ngủ, hễ có việc
rời khỏi nhà, mẹ đều mang chiếc áo theo
người. “Thằng Sự mất khi tuổi đời còn
quá trẻ, mẹ mang áo để thấy nó luôn bên
mẹ...” - khóe mắt mẹ Muộn rưng rưng, tựa
như anh đang ở đâu đây, rất gần bên mẹ.
Đã hơn 20 năm trôi qua kể từ sau
nỗi đau mất con, ông Lê Văn Xuân, cha
liệt sĩ Lê Văn Xanh vẫn nhớ như in giấc
mơ kỳ lạ đúng vào ngày ông nhận được
tin dữ. “Chắc thằng Xanh bị chết oan uổng
quá, linh hồn nó linh thiêng nên báo mộng
cho tôi...” ông lặng lẽ nói trong nước mắt.
Ông Xuân kể lại, đêm ngày 13, rạng sáng
ngày 14/3/1988, đang nằm ngủ dưới ghe
đánh cá trên sông Hàn, ông chợt thấy anh
Xanh hiện về trong mơ, quần áo bê bết
máu. Anh nhìn cha như cầu cứu: “Cha ơi,
chúng nó bắn tụi con rồi!..”.
Linh tính có chuyện chẳng lành, ông
định lao thẳng về nhà báo tin cho vợ thì
nhận được tin dữ trên radio. “Bà nhà tôi
ngất lên ngất xuống vì thương xót con,
mình phận đàn ông phải cố nuốt nước mắt
~ 101 ~
vào trong lập bàn thờ cho con. Đau xót
lắm chứ. Nhưng con tôi hy sinh vì nhiệm
vụ, vì tổ quốc, gia đình tôi rất đỗi tự
hào” - ông Xuân ngồi tâm sự.
Trên bàn thờ nghi ngút khói hương,
một chiếc yếm quân phục hải quân bạc
màu, sờn rách vì ngấm muối mặn biển
đảo được gấp thật phẳng phiu, nằm ngay
ngắn trước di ảnh liệt sĩ Lê Văn Xanh –
anh chiến sĩ trẻ măng có khuôn mặt rất
điển trai với đôi mắt sáng và khoé miệng
lúc nào cũng như cười. Với ông Xuân,
chiếc áo lính không chỉ là kỷ vật thiêng
liêng, mà còn như chính một phần máu
mủ của ông đang hiện hữu trong ngôi
nhà nhỏ...
Tổ quốc mãi nhớ tên anh...
Nhắc đến trận hải chiến trên đảo chìm
Gạc Ma huyền thoại, người ta không thể
không nhắc đến những cái tên: Vũ Phi
Trừ, Trần Đức Thông, Trần Văn Phương,
Vũ Huy Lễ, Nguyễn Văn Lanh, Lê Hữu
Thảo... Họ đã trở thành những cái tên đi
vào lịch sử, được ghi danh trong bảng
vàng của Hải quân Việt Nam. Có người
đã vĩnh viễn nằm xuống, có người may
mắn trở về với cuộc sống đời thường,
nhiều người trong số những cựu binh
Gạc Ma đã nhận được sự quan tâm, hỗ
trợ kịp thời về vật chất của Nhà nước,
các tổ chức, cá nhân... như một sự tri ân
những người đã có công với đất nước.
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Nguyễn Văn Lanh - người lính hải
quân có vóc dáng nhỏ thó hơn 20 năm
trước đã trở thành một phần của lịch sử
khi dũng cảm dùng tay không chiến đấu
với kẻ địch, bảo vệ lá cờ tổ quốc trên
đảo Gạc Ma thiêng liêng, để rồi chính
thức được phong tặng danh hiệu Anh
hùng LLVTND khi mới vừa tròn 23 tuổi.
Tháng 2 - 2015, một tin vui đến với
cựu binh Lê Hữu Thảo khi anh chính
thức sở hữu một căn nhà tại phường
Thạch Linh, Thành phố Hà Tĩnh, chấm
dứt những tháng ngày thuê trọ long đong.
Lê Hữu Thảo là tiểu đội trưởng của một
trong hai trung đội chiến đấu được Lữ
đoàn 146 gấp rút thành lập trước khi tàu
HQ - 604 được lệnh rời Cam Ranh lên
đường bảo vệ Gạc Ma đầu tháng 3 - 1988.
Trong trận hải chiến lịch sử rạng
sáng ngày 14-3-1988, anh Thảo cùng anh
Đậu Xuân Tư, Hoàng Trọng Chúc... được
giao xuống bãi đá ngầm san hô, cảnh giới
cho lực lượng công binh dựng cờ.
Ngay sau khi Gạc Ma vừa im tiếng
súng, chính anh đã tham gia cùng nhiều
đồng đội còn sống cố hết sức cứu sống
AHLLVT Nguyễn Văn Lanh và tham gia
tìm xác những người hy sinh đưa về đảo
Sinh Tồn Lớn... Sau nhiều năm chật vật
mưu sinh, sống tạm bợ trong nhà trọ,
Nhịp Cầu Hoàng Sa - một chương trình do
một nhóm các nhà báo khởi xướng, đã
~ 102 ~
giúp anh tổng số tiền trên 400 triệu đồng
để mua đất, xây nhà ở khang trang. Ngoài
ra, anh Thảo còn nhận được rất nhiều sự
hỗ trợ trực tiếp từ các bạn bè, cơ quan...
trên cả nước.
Trước đó, năm 2005, đồng đội cũ của
liệt sĩ Lê Xuân Xanh ở Quân chủng Hải
quân cũng quyên góp số tiền 30 triệu
đồng giúp gia đình ông Xuân - cha đẻ liệt
sĩ Xanh, xây được căn nhà hai tầng khang
trang tại số 45 đường Nguyễn Thành Ý
(quận Hải Châu, Đà Nẵng). “Có lẽ Xuân
mất khi còn trẻ nên linh hồn nó phù hộ
cho gia đình tôi. Giờ thì mưa gió chẳng
còn lo chi nữa rồi...” - ông Xuân chia sẻ.
Sau này, mỗi lần có dịp ra Trường Sa, khi
làm Lễ thả hoa tưởng niệm 64 người con
anh hùng của đất Việt đã anh dũng hy
sinh để bảo vệ phần lãnh thổ thiêng liêng
của Tổ quốc, chúng tôi không ai cầm
được nước mắt. Tất thảy đều đau đau nhìn
về phía Gạc Ma. Dưới mỗi con sóng bạc
đầu kia, đâu là hình hài, xương cốt của
các anh?
Các anh đã hóa thành những linh
hồn bất tử để Tổ quốc trường tồn…
Bảo Nga
http://www.hanoimoi.com.vn
Báo Hà Nội mới
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Chuyện đời quay quắt của một người vợ liệt sĩ Gạc Ma
Trời mưa rả rích suốt tuần. Đại công
trường Nghi Sơn đang trong giai đoạn
gấp rút. Vượt ổ trâu, ổ voi, ghệp ghềnh
lên, xuống, khó khăn lắm chúng tôi mới
tới được nhà của chị Cao Thị Bình (ở xã
Hải Thượng, huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh
Hoá) - vợ liệt sĩ Hồ Công Đệ - chiến sĩ
đã anh dũng hy sinh ở đảo Gạc Ma
(Trường Sa, năm 1988).
Hạnh phúc ngắn ngủi
Chị Bình năm nay đã 56 tuổi nhưng
nhìn chị giống như bà lão 60. Cái nhọc
nhằn gian khổ qua thời gian hằn sâu trên
khuôn mặt, dáng hình tiều tuỵ. Cuộc đời
chị là cả một chuỗi những nhọc nhằn lo
toan và chịu đựng. Năm 1982, anh chị
cưới nhau. Hạnh phúc của chị chỉ là những
ngày gặp anh ngắn ngủi. Khi đó, anh Hồ
Công Đệ đang học y sĩ ở Hải Phòng. Cưới
nhau, anh ở nhà được 2 tháng, rồi khoác
ba lô lên đường công tác, sau đó chuyển
về đơn vị 2C779, Kiên Giang, Phú Quốc.
2 tháng hạnh phúc này, anh chị có
với nhau đứa con gái đầu lòng là Hồ Thị
Minh. Vợ chồng xa nhau biền biệt, vì điều
kiện công tác, anh Đệ ít được về nhà. Sau
đó, anh về với người vợ tần tảo quê nhà 2
lần nữa. Kết quả hai chuyến về quê hương
cuối cùng đó là 2 con - một trai, một gái -
ra đời. “Từ ngày cưới, chỉ 3 lần vợ chồng
ở với nhau được quá 10 ngày. Anh cứ đi
biền biệt, rồi đi mãi…”, chị Bình lau nước
mắt kể lại.
~ 103 ~
Cuối năm 1987, y sĩ Hồ Công Đệ
được điều động ra Trường Sa. Ngày
14.3.1988, anh đã anh dũng hy sinh trong
cuộc chiến đấu bảo vệ đảo Gạc Ma. Đứa
con trai út Hồ Công Được sinh tháng
6.1988 đã không bao giờ biết mặt bố…
Nỗi nhọc nhằn dài mãi
Đất xứ Thanh thời đó nghèo lắm. Lại
có câu “nhất xương, nhì da…” - ý nói hai
huyện Quảng Xương, Tĩnh Gia là 2 huyện
nghèo nhất tỉnh. Xã Hải Thượng quê chị
xác xơ trong đói khổ. 4 mẹ con lại còn xơ
xác gấp nhiều lần. “Đất này chẳng ai khổ
như mẹ con nó”, một hàng xóm nói. Cái
đói đến quay quắt, nửa đêm chị phải lần
mò ra cánh đồng mót lại những cọng khoai
lang bằng ngón tay để các con cầm hơi.
“Tôi còn nhớ mãi ngày 27 Tết năm
1989 - năm anh ấy mới hy sinh, khi tôi
lên cửa hàng lương thực huyện Tĩnh Gia
thì đã cuối buổi chiều. Ông chủ cửa hàng
trưởng nhìn thấy tôi liền nói to với mọi
người rằng: “Đấy, vợ liệt sĩ Trường Sa
Chị Cao Thị Bình - vợ liệt sĩ Hồ Công Đệ - trong
căn nhà mới hoàn thành, chưa có bất kỳ vật
dụng gì.
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Hồ Công Đệ đấy”. Cùng cảnh nghèo,
những người còn lại ở cửa hàng đã góp
cho tôi 45kg gạo về cho con ăn tết. Tôi
nhớ mãi trong đời tình nghĩa ấy và đó
cũng là sự động viên cho tôi vượt qua cú
sốc lớn vừa xảy ra”, chị Bình kể.
Cứ thế, bằng tình yêu thương của
làng xóm, của các cấp chính quyền, đồng
đội của anh, chị Bình đã vượt lên gian
khó để nuôi các con trưởng thành. Rồi
cơm cháo qua ngày, chị đã sống, nuôi con
được với đời đến bây giờ. Xóm làng quay
quắt trong cái nghèo. Chị phải rời làng
vào Nam kiếm sống để có tiền cho các
con đi học. Ban đầu, chưa biết làm gì, chị
đi nhặt ve chai, đồng nát. “Lang thang
không biết bao nhiêu đầu đường, xó chợ”,
chị kể. Cuối cùng, chị được giới thiệu
làm giúp việc cho vợ chồng chị Quỳnh,
anh Ngọc. Dù thế, 3h sáng chị vẫn dậy
đi nhặt ve chai. Một lần, anh Quỳnh bắt
gặp, chị nói: “Tôi còn sức khoẻ phải cố
làm thêm một tí để con ở quê có cơm ăn,
được đi học”. Cảm thông với vất vả của
chị, vợ chồng trẻ đã tăng lương cho chị,
sau đó, lần lượt chị đã đón cả 3 người con
của chị vào Nam nương tựa, cho học
hành. Cô gái cả Hồ Thị Minh học kế
toán, cô gái thứ Hồ Thị Nhung học
dược, cậu út Hồ Công Được học điện.
Năm 2011, sức khoẻ của chị yếu, chị
phải về quê. Các con cũng đã khôn lớn.
Hồ Thị Minh xin việc làm trong đó; Hồ
Thị Nhung lấy chồng, theo chồng về Hải
Dương; Hồ Công Được xin đi làm ở
Đồng Nai nhưng cuối năm 2012, anh phải
trở về quê vì thương mẹ hay ốm đau.
~ 104 ~
Hai con gái đã yên bề gia thất. Hồ
Công Được lấy vợ và ở cùng mẹ trong
căn nhà lụp xụp. “Sinh ra đã không thấy
bố, chưa một lần được bố ôm vào lòng,
dù biết bố hy sinh vì tổ quốc mình cũng
tự hào nhưng nhiều khi cũng rất buồn.
Càng nghĩ càng thương mẹ”, Hồ Công
Được tâm sự. Năm 2014, Quỹ Tấm lòng
Vàng Lao Động đã ủng hộ gia đình chị
Bình 50 triệu đồng để sửa nhà. “May có
số tiền ủng hộ của báo, gia đình mới có
cơ hội làm lại cái nhà cho ra hồn”, chị
Bình cho hay. Nhà cũ đã mục nát, khi
dỡ ra không còn một thứ gì lành lặn.
Cùng với số tiền tích cóp được, vay
mượn, cuối năm 2014, gia đình chị Bình
đã có ngôi nhà mới khang trang, đẹp đẽ
với 3 phòng ngủ. “Em mừng nhất là có
chỗ thờ bố cho nó đàng hoàng, sạch sẽ
chứ trước kia lụp xụp, tủi mình, tủi cho
bố lắm”, Hồ Công Được nói. Tuy nhiên,
bên cạnh niềm vui của gia đình là những
lo toan nối dài. Kinh phí hoàn thiện ngôi
nhà lên đến 200 triệu đồng. Chị Bình đã
tích cóp được 50 triệu đồng, cộng với 50
triệu đồng do Quỹ Tấm lòng Vàng Lao
Động tài trợ, hơn 100 triệu đồng gia đình
phải đi vay. Trong đó, 60 triệu đồng vay
tín dụng, 40 triệu đồng vay lãi ngoài với
lãi suất tới 30%/tháng - là một gánh
nặng không hề nhỏ.
Chị Bình đang phụ nấu cơm cho
Công ty CC1 thuộc Khu Kinh tế Nghi
Sơn, lương 3,5 triệu đồng/tháng. Ngày
nào, chị cũng phải đi từ 3h sáng đến 22h
đêm mới về. “Chẳng được nghỉ lúc nào.
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
Muốn chợp mắt một lúc cũng không có
tời gian ngủ, lỡ dậy lệch giờ, không có
nước nóng cho các chú công nhân pha mì
tôm lại tội”. Trong người chị Bình đầy
bệnh nhưng đi làm lúc nào cũng chỉ nghĩ
cho người khác. Hiện chị bị thoái hoá 5
đốt cột sống, “cứ đau từ gáy lên cổ,
nhiều lúc chỉ muốn nằm một chút thôi,
lại còn đau dạ dày nữa”, chị tâm sự.
“Đau ốm, sức khoẻ yếu thế sao chị
không nghỉ dưỡng sức, làm việc nhẹ
nhàng thôi?”, tôi hỏi. “Cũng muốn lắm
chứ, nhưng giờ còn đi được thì phải cố
làm trả cho hết nợ, rồi còn tích cóp vài
đồng lỡ mai này bệnh nặng hơn, không
còn đi được nữa”, chị Bình lý giải. Ước
mong lớn nhất của người vợ liệt sĩ Gạc
Ma là “lỡ có chết đi cũng không phải để
nợ lại cho con cháu, khổ tâm lắm!” và
được một lần ra Hà Nội chữa bệnh đau
cột sống. Còn cậu út Hồ Công Được thì
mong muốn vào làm công nhân Khu
Kinh tế Nghi Sơn đúng với nghề điện
công nghiệp đã học để ở cạnh đỡ đần
cho mẹ.
"Còn da, lông mọc…"
Vậy nhưng, hiện tại đang là cả một
núi khó khăn phía trước. Tiền phụ cấp
của liệt sĩ chỉ có 1.220.000 đồng/tháng,
vừa đủ tiền lãi của món vay nóng 40
triệu đồng. Lương tháng của chị 3,5 triệu
đồng, cộng với lương của Được hơn 4
triệu đồng chỉ đủ nuôi sống gia đình với
vợ chưa có việc làm và 2 con nhỏ.
Trả xong lãi cho tín dụng, hầu như
không còn gì. “Mừng nhất là có được
nhà, còn khó khăn rồi cũng qua thôi,
trước khó thế còn vượt qua, giờ có mọi
~ 105 ~
người giúp đỡ, động viên, cũng phải cố
vui sống với con cháu. Nợ nần lần hồi rồi
cũng qua”. Cái triết lý “còn da lông
mọc…” đã giúp người phụ nữ tần tảo
này có niềm tin mạnh mẽ để vươn lên
gian khó.
Tết này, tiêu chuẩn gạo cứu tế gia
đình chị được 5kg, ông trưởng thôn
không thấy chị mấy khi ở nhà nên quên.
Chị bảo: “Ừ, thì để người khác ăn cũng
được, cũng khó cả mà!”.
Tết này, ôm mẹ chồng, chị nói: “Mẹ
ơi, đời con khổ nhiều lắm rồi, lỡ khi mẹ
mất, con không còn nước mắt mà khóc
nữa đâu”. Mẹ liệt sĩ Hồ Công Đệ nói với
con dâu của mình: “Ừ, con khổ quá rồi,
khóc cũng được mà không khóc cũng
được, mẹ thương con lắm. Con mà khóc
chắc mẹ càng khó siêu thoát”.
Vài ngày nữa là đến ngày giỗ liệt sĩ
Hồ Công Đệ, cô con gái Hồ Thị Nhung
xách 2 con gà, 2 cặp bánh từ Hải Dương
về cúng bố. Cả nhà chị Bình xăm xắn
dọn dẹp nhà cửa, chuẩn bị làm giỗ cho
người con, người chồng, người cha, người
ông đã mãi mãi nằm lại nơi biển cả thân
yêu của tổ quốc. “Mới đó mà đã 27 năm
anh đi xa, giờ các con đã lớn, có xã hội,
bà con quan tâm nên đỡ khổ nhiều, không
biết anh đã về chưa hay còn mải vui bạn
bè, đồng đội đâu đó”, chị Bình nói với
tôi mà như đang nói với người chồng đã
gửi thân mình cho biển quê hương mênh
mông và mãi mãi mặn mòi.
Xuân Hùng
http://www.laodong.com.vn
Báo Lao động
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng

Gạc Ma - khắc khoải một nỗi đau:

Kỷ vật ấy vẫn vang lên “bài ca giữ nước”
Kỷ vật, nhất là kỷ vật của liệt sĩ thì bao giờ chúng cũng “biết nói”. Song, hơn thế,
các liệt sĩ Nguyễn Minh Tâm và Trần Văn Phòng ở Thái Bình còn để lại vợ trẻ, con
thơ, với kỷ vật biết cất lời ái quốc theo đúng nghĩa đen: Ấy là hai chiếc radio 26 năm
qua chưa bao giờ trục trặc. Kỷ vật “biết nói” của liệt sĩ Trần Văn Phòng.
“Con đi chuyến này, không biết biển Hoàng Sa trong này phải không ạ?”. Cụ
khơi thăm thẳm sẽ ra sao, cứ để cái đài Thiêm ngạc nhiên: “Nó là radio Na-ti-o-
này ở lại nhà cho bố nghe” - ông Trần nan, có băng đĩa gì đâu nhỉ. Đài tiếng
Văn Thiêm, 84 tuổi - cụ thân sinh của liệt nói Việt Nam đang “nói” đấy chứ! 26
sĩ Phòng - nhắc lại lời con, rồi tiện tay năm rồi, đêm nào tôi cũng vẫn nghe
vặn nút mở radio. mà”. Một sự tình cờ đến khó tin.
Tất cả chúng tôi như lặng đi, như có Sinh năm 1963, trong một gia đình 8
một sự xui khiến màu nhiệm nào đó của anh em, trong đó có tới 6 người là bộ đội,
trời đất, như cơ duyên thế nào đó, làn Trần Văn Phòng cũng sớm nhập ngũ rồi
sóng Đài tiếng nói Việt Nam ở thời học ở ngôi trường danh tiếng dành cho sĩ
điểm đó lập tức vang lên, đúng vào quan hải quân. Công tác ở trung đoàn 83,
khoảnh khắc các chiến sĩ hải quân nói Quân chủng Hải quân, từ đầu những năm
về hải đảo, về “bài ca giữ nước” còn 1980, anh Phòng đẹp trai, oai phong, là
nóng hổi từ xửa xưa... niềm tự hào của cả gia đình.
Tình cờ đến khó tin Bà Bùi Thị Mùi - 85 tuổi, mẹ liệt sĩ
Hôm ấy là sáng 1.7, chúng tôi mang Phòng - nhớ lại: “Trước khi đi ra Trường
quà của Quỹ Tấm lòng vàng Lao Động Sa công tác “vì nhiệm vụ đặc biệt”, hình
đến thăm từng gia đình, thắp nhang cho như nó có linh cảm rằng có thể không
từng liệt sĩ. bao giờ còn gặp lại cha mẹ hay sao ấy.
Tại thôn Dương Liễu 2 (xã Minh Nó về, tặng bố cái đài nó rất quý, bấy
Tân, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái giờ là cả đống tiền đấy.
Bình), anh Tiến, anh Toàn, 2 cán bộ xã Nó mua áo gụ tặng tôi rồi nói chuyện
và chúng tôi, nghe chiếc đài của liệt sĩ rất cảm động”. Chị Huệ - con dâu bà Mùi
Trần Văn Phòng nói về sự hy sinh và biển - bổ sung: “Chú ấy tặng áo cho bà, rồi
đảo, tất cả cùng buột miệng hỏi cụ Thiêm quay ra tươi cười bảo các chị dâu, em nợ
“cụ cài sẵn băng đĩa nói về Trường Sa, quà các chị đấy nhé. Chúng tôi còn đùa,
~ 106 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
gớm 5 bà chị dâu thế này thì chú sẽ phải
mệt vì quà đấy. Ai ngờ đó là lần gặp
cuối”. Tiếng khóc rấm rứt khắp nhà, bà
Mùi vẫn dấm dẳng: “Bao đêm tôi không
ngủ được, khóc đến mờ cả mắt. Ngẫm
đau xót cho thằng bé tình cảm nhất, hoạt
bát nhất nhà ấy. Lúc nào nó cũng tươi
cười nhé. Nó đi bộ đội vào thời bình, hết
đánh Pháp, hết đánh Mỹ, hết cả đánh Tàu
năm 1979 rồi nhỉ. Thế mà ai ngờ, thời
bình năm 1988, nó hy sinh ở tít ngoài
hòn đảo xa xôi ấy”.
Tai nặng đặc, nói rõ nhưng không
nghe rõ chúng tôi nói gì, bà Mùi bật cái
đài oang oang mà vẫn nghĩ là người “nhà
đài” người ta chưa “ra nhời”. Ông Thiêm
nói thật to: “Đài nó nói rồi bà ơi” “điếc đã
3 năm rồi, càng ngày càng điếc”, rồi cả
hai gạt nước mắt cười gượng.
“Nó nằm mấy chục năm ngoài hòn
đảo ấy, dưới đáy biển lạnh ấy, rồi người
ta mới mặc quần áo người nhái lặn, bơi
vào khoang tàu đắm, mang được mấy
mảnh xương của nó về. Nó mới về quê
được vài năm nay thôi. Ông nhà tôi lại
được nhà nước mời đi lên Hà Nội, gặp
lãnh đạo và thăm đơn vị của con, nhưng
lần này là đi nhận xương cốt của nó”.
“Lúc nghe đài người ta đọc oang oang
trên loa ngoài cây cột điện, có danh sách
Trần Văn Phòng hy sinh trên đảo Gạc
Ma, bà nhà tôi ngất xỉu, tôi thì thấy người
nó cứ ngẩn ngẩn ngơ ngơ. Nó mới cưới
vợ xong, vợ trẻ, con gái còn chưa kịp
~ 107 ~
chào đời. Mấy chục người dưới đáy biển
khơi, mà mấy mươi năm mới chỉ tìm
được có vài mảnh xương tàn của 8 con
người thôi. Có nỗi đau nào hơn thế
không?”, chợt giọng ông Thiêm trở nên
cay xót.
Mong các anh ngậm cười nơi chín suối
Xã Dân Chủ, huyện Hưng Hà, tỉnh
Thái Bình. Bà Nguyễn Thị Dư - mẫu thân
của liệt sỹ Nguyễn Minh Tâm - dù ở tuổi
90 tuổi, qua đủ 10 lần sinh nở trong nghèo
đói, đến nay, giọng vẫn tròn vành và vô
cùng khúc chiết.
“Không phải nó chết rồi thì tôi mới
nói thế đâu, nhưng thằng Tâm là đứa
tuyệt vời nhất của tôi. Đi chiến trường
vệ quốc là vinh quang, thì có sống có
chết, nhưng thử hỏi lòng mẹ làm sao
không đau được? Sau mấy chục năm,
người ta tìm thấy di cốt con tôi mang về
mai táng ở nghĩa trang địa phương, giờ tôi
chết cũng “phấn khởi” được rồi đấy”.
Cô giáo Phan Thị Quý - vợ của liệt
sỹ Tâm - đã khóc ngay từ khi chúng tôi
ngỏ ý đến thắp nhang cho người quá cố.
Giấy khen, huy chương, rồi thư chồng viết
tay trên giấy nâu đen thời cũ, cô giữ y
nguyên cả. Có lá thư chỉ đến tay cô Quý
trước vài ngày so với thời điểm anh ra
Gạc Ma và hy sinh.
Thư nào anh cũng một mực nói “em
phải chăm hai con ăn học cẩn thận, em là
cô giáo phải chịu khó rèn cặp các con,
có chữ là có tất cả”. “Anh ấy đi suốt 1
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
năm ròng của năm 1987 mà không về
phép ngày nào, anh bảo, để sang năm
“cộng phép” vào anh về nhân thể. Mẹ con
tôi nuôi rất nhiều gà, cứ để dành đến tết,
thể nào anh ấy cũng được về. Và sẽ mở
tiệc. Tết, anh viết thư rằng có nhiệm vụ
khẩn cấp ngoài Trường Sa. Mẹ con tôi
chờ đợi, chờ mãi đã 26 năm. Các con
giờ đều tốt nghiệp đại học, học lên cao
học, đứa dạy ở huyện Vũ Thư, đứa làm
cho ngân hàng ACB ngoài Hà Nội. Ở
“dưới ấy”, anh Tâm chắc cũng sẽ ngậm
cười vì tâm nguyện nuôi con học nên
người ngày ấy.
Liệt sĩ Tâm để lại nhiều kỷ vật cho
gia đình, trước lúc lên đường làm nhiệm
vụ vinh quang và nguy hiểm kia. Một cái
đài Sông Hồng, một đồng hồ đeo tay, cả
cái ca uống nước thân thương của một
thời. Kỷ vật biết nói theo đúng nghĩa đen
kia, giờ đây con gái liệt sĩ mang theo bên
mình để nghe Đài tiếng nói Việt Nam
mỗi ngày.
Năm 1988, cũng qua làn sóng của Đài
tiếng nói Việt Nam, cô giáo Quý đang
chào cờ giữa sân trường cấp 2 vào một
ngày đầu tuần, thì vang lên bản danh
sách những người đã ngã xuống trong
hải chiến bảo vệ đảo Gạc Ma. “Chồng
tôi đứng thứ 53 trong bản danh sách. Tôi
ngất xỉu, cảm giác như mình rơi tự do từ
vách đá nghìn mét xuống vực thẳm. Nửa
ngồi nửa nằm ở cái bậc bước lên bể
nước ngoài trường.
~ 108 ~
Mọi người bảo, có nhiều người bị
Trung Quốc bắt cóc sang bên kia chưa
trao trả, biết đâu anh Tâm chả nằm trong
số đó, vì thế mà mãi rồi nhà nước chưa
báo tử... Tôi hơi hy vọng, lại có người
bảo, đừng lo lắng, đừng đau đớn quá,
mà anh ấy còn sống đâu đó ngoài đại
dương hay bên phía những kẻ bắt cóc,
anh ấy lại nóng ruột không làm được
việc lớn”.
Tuy thế, cuối cùng thì cô giáo trẻ cũng
đã lờ mờ hiểu, lá thư anh gửi kia là lá thư
cuối cùng. Thương chồng, thương con, cô
giáo Quý đã mua một cái quán lợp tranh ở
xóm bên, tranh thủ bao ngày tháng xe đất
về lấp các khoảnh ao để có mặt bằng
dựng một căn nhà nhỏ, một lòng chăm
sóc hai giọt máu buốt xót còn lại của
người chồng anh hùng.
Gần đây, đồng đội ở ngành hải quân
đến thăm, họ bảo “nhà của vợ con sĩ quan
hải quân sao tranh tre lụp xụp thế”, họ đã
hỗ trợ 50 triệu đồng để chỗ tưởng nhớ
anh Nguyễn Minh Tâm được khang trang
như hôm nay. Đồng đội cũng kể, anh
Tâm đã can trường đứng trên nóc tàu
quan sát và chỉnh lại lá cờ tổ quốc, rồi
đạn của kẻ thù bắn vào vai anh.
Đêm ấy, trước khi rời Thái Bình, đi
dọc con đê lầy thụt, chúng tôi vào tặng
quà và thắp nhang cho liệt sĩ Gạc Ma
Trần Văn Chức ở xã Canh Tân. Đồng đội
và xã hội quan tâm lắm, nhưng không
hiểu sao căn nhà hiu quạnh toàn bát
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
nhang và bàn thờ ấy vẫn cho tôi cảm giác
tủi phận thay cho anh Chức.
Khác với anh Phòng, anh Chức ra đi,
khi chưa có vợ con gì, bố mẹ già khuất
núi, chỉ còn bà chị Trần Thị Khánh bị
bệnh lý tâm thần cứ ngẩn ngơ ra vào. Biết
hương khói ra sao? Chị Khánh đã bớt
cảnh nhảy xuống ao tát nước bắt cá,
khóc cười và soi gương vô hạn độ rồi,
HQ 604 - nỗi khắc khoải Gạc Ma ...
Ngày 14/03/2015 TTO - Nhìn hình
ảnh Trung Quốc đang mở rộng Gạc
Ma, chúng ta không thể không nhớ tới
con tàu HQ 604 vẫn còn đang chìm ở
rìa đảo đá ấy cùng xương cốt anh linh
của nhiều chiến sĩ Việt Nam...
Mấy tháng trước, hình ảnh tàu Trung
Quốc bơm cát phủ lên đảo Gạc Ma
khiến hòn đảo chìm này hiện ra trên
những bức không ảnh mà Philippine đưa
ra, dễ thấy Gạc Ma đang được mở rộng
diện tích cả hàng trăm lần.
Thế giới quan ngại về sự leo thang
của Trung Quốc nhằm thực hiện ý đồ
độc chiếm biển Đông.
Không biết xác con tàu HQ 604 giờ
có còn ở đó? Những di cốt của liệt sĩ
Gạc Ma có còn được khoang tàu che chở
dưới lòng biển lạnh? Câu chuyện về cuộc
xâm lược cưỡng chiếm Gạc Ma của quân
~ 109 ~
nhưng thử hỏi làm sao tránh được cảnh
khói lạnh hương tàn?
Lực lượng hải quân cũng đang xúc
tiến dựng lại căn nhà ấy, căn nhà có
những viên gạch kia do chính tay anh
Chức đóng trước khi quả cảm ra với đại
dương mãi mãi.
Đỗ Doãn Hoàng
http://www.laodong.com.vn
Báo Lao động
đội Trung Quốc vào ngày 14-3-1988 gần
đây đã được nhắc đến nhiều.
Và câu chuyện Gạc Ma hôm nay
cũng được Tân Hoa xã xác nhận: “Trung
Quốc mở rộng đảo Gạc Ma để thay đổi
thế yếu của không quân nước này bởi
các máy bay chiến đấu J-10 và J-11 của
quân đội Trung Quốc có tầm hoạt động
không vượt bán kính 2.000km.” (1)
Thừa nhận việc biến Gạc Ma thành
Di vật của các liệt sĩ được vớt lên từ đáy biển
Gạc Ma trong con tàu HQ 604 được cất giữ ở
phòng truyền thống Lữ đoàn Hải quân 125 -
“Đoàn tàu không số”
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
một sân bay quân sự ngay trung tâm khu
vực quần đảo Trường Sa của Việt Nam,
hải quân Trung Quốc đã không che giấu
ý đồ của họ.
Nơi con tàu nằm lại
Mấy năm nay, mỗi khi tác nghiệp
liên quan tới sự kiện CQ-88, con tàu
HQ-604 lại ám ảnh trong tôi với hài cốt
của rất nhiều người lính đang nằm lại
trong thân tàu chìm sâu dưới 20 mét
nước. Tháng 6-2010, khi đến công tác
tại Bộ Tư lệnh Hải quân ở thành phố Hải
Phòng để viết về những cuộc quy tập hài
cốt các liệt sĩ hải quân từ lòng biển từ
trong những năm kháng chiến chống Mỹ
cho đến sau này, tôi may mắn được tiếp
cận khá đầy đủ hồ sơ về hài cốt các
chiến sĩ trong con tàu HQ 604.
Trước đó, sau khi nhận được thông
tin này, chúng tôi cũng đã tìm ra xã đảo
An Vĩnh của huyện đảo Lý Sơn (Quảng
Ngãi) gặp gia đình anh Phạm Vinh, người
thợ lặn trên tàu Thành Công 07 của ông
Con tàu HQ 604 lên đường ra Gạc Ma và
đã chìm vào lòng biển trong trận chiến ngày
14-3-1988 - Ảnh: tư liệu lữ đoàn HQ 125
~ 110 ~
Võ Văn Chức - đã không may tử nạn khi
lặn xuống khoang con tàu chìm HQ 604
ở vùng biển Gạc Ma để gom vớt hài cốt
anh em liệt sĩ.
Theo báo cáo của Bộ Tư lệnh Hải
Quân về việc tìm kiếm, cất bốc hài cốt
liệt sĩ hy sinh trên tàu HQ-604 cho biết:
“Ngày 10-8-2008, tàu cá Quảng Ngãi số
hiệu QNG-96219 khi đánh bắt trên vùng
biển Cô Lin - Gạc Ma đã phát hiện một
chiếc tàu quân sự bị chìm ở độ sâu 21
mét nước, cách đảo Cô Lin 3,7 hải lý và
cách đảo Gạc Ma của ta đang bị Trung
Quốc chiếm đóng trái phép chừng 1 hải
lý. Cùng thời điểm này, tàu Thành Công
07 (là tàu chuyên đi lặn tìm phế liệu sắt
thép từ các tàu bị đắm) cũng đang có
mặt ở khu vực này. Nhận định đây là tàu
HQ-604 bị chìm trong trận chiến ngày
14-3-1988 nên chỉ huy Quân chủng quyết
định trước mắt nhờ anh em trên tàu
Thành Công lặn thăm dò.
Chiều 10-8-2008, thuyền trưởng tàu
Thành Công 07 lên đảo Cô Lin báo cho
biết hiện trạng con tàu chìm có chiều dài
khoảng 45 mét, rộng 7,5m, cao 6,5m , tàu
có hai khoang, giữa hai khoang có một
trụ cẩu, tàu có 3 máy, máy lớn có 6 lốc,
hai máy nhỏ mỗi máy 4 lốc, kiểm tra sơ
bộ một khoang thấy có 6 xương ống chân,
và nhiều xương vụn.
Trước mắt, anh em trên tàu Thành
Công 07 đã thu gom và bàn giao cho
đảo: súng B41: 1 khẩu; đạn B41: 3 quả;
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
cuốc chim: 1 cái. Dép nhựa trắng Tiền
Phong Hải Phòng 2 chiếc.
Trên dép có ghi “Triển lãm thành
tựu kinh tế Việt Nam - huy chương vàng
- dép nhựa Tiền Phong Hải Phòng” trùng
với các số hiệu quân tư trang khác đã
chứng tỏ đây chính là tàu HQ 604 do
thuyền trưởng Vũ Phi Trừ chỉ huy.
Ngày hôm sau, sáng 11-8, anh em
tiếp tục lặn tìm và quy tập hài cốt các
liệt sĩ trong tàu HQ 604, gần trưa hôm
đó, thợ lặn Phạm Vinh trên tàu Thành
Công 07 (quê ở thôn Đông, xã An Vĩnh-
huyện đảo Lý Sơn) bị nhồi máu cơ tim,
anh em đã đưa vào cấp cứu tại đảo Cô
Lin nhưng không cứu được anh Vinh.
Chiều 11-8, một số xương cốt anh
em hy sinh trên tàu HQ 604 được anh
em thợ lặn Lý Sơn bàn giao cho anh em
trên đảo Cô Lin còn tàu Thành Công 07
chở thi hài anh Phạm Vinh về đảo Lý
Sơn mai táng. Sự cố xảy ra với anh Vinh
đã khiến cuộc tìm kiếm hài cốt bị gián
đoạn từ bấy cho đến nay.
Dù rất nhiều lần liên lạc với ông Võ
Văn Chức để tìm thêm tư liệu ngoài
những tài liệu mà Bộ Tư lệnh hải quân
cung cấp nhưng tàu của ông Chức vốn là
tàu lặn dò và phá dỡ phế liệu từ xác tàu
đắm, có khi sang tận vùng biển gần
Malaysia, Philippine... nên phải đến đầu
năm 2013, tôi mới “đón lõng” được ông
Chức và con tàu Thành Công 07 khi ông
Chức đưa tàu về cảng biển Ninh Chữ
~ 111 ~
(Phan Rang - Thá Chàm, tỉnh Ninh Thuận)
để “lên đà” sửa chữa.
Câu chuyện về những hài cốt của
anh em chiến sĩ hải quân bên trong tàu
HQ 604 ở đáy biển Gạc Ma lại được ông
Chức kể lại tường tận với chúng tôi và
không giấu được niềm khắc khoải về số
hài cốt đang còn trong khoang con tàu
HQ-604.
Ngồi cùng ông trên con tàu Thành
Công 07 trên cảng Ninh Chữ một trưa
tháng 3, đúng dịp 25 năm xảy ra sự kiện
Gạc Ma.
Những chi tiết về “khẩu súng B41”,
“đôi dép nhựa hiệu Tiền Phong” mà anh
em thợ lặn tìm thấy được mô tả trong
báo cáo của Bộ Tư lệnh Hải quân mà
chúng tôi được đọc và sau đó may mắn
được tận mắt nhìn thấy những di vật
lịch sử này tại phòng truyền thống lữ
đoàn Hải quân 125 “Đoàn tàu không
số”, giờ đang được chính ông Chức -
người thuyền trưởng đích thân tham gia
cuộc tìm kiếm kể lại tỉ mỉ từng chi tiết.
Do vị trí tàu HQ 604 chìm rất gần
với đảo Gạc Ma nên nhiều lần quân
Trung Quốc ở trên đảo bắn pháo hiệu ra
ý xua đuổi, tuy nhiên ông Chức động
viên anh em “Việc họ dọa cứ dọa, mình
làm cứ làm”.
Thấy không xua được chiếc “tàu cá”
của ngư dân đi, tàu hộ vệ tên lửa 557
của Trung Quốc trực ở Gạc Ma đã chạy
đến uy hiếp, thấy tàu 557 ra, anh em lại
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
vờ như đang đánh cá, chạy loanh quanh
một quảng, đến khi tàu 557 đi xa lại
quay trở lại vị trí tàu HQ604 bị đắm để
tiếp tục cuộc tìm kiếm .
Nếu không bị quấy nhiễu, chắc chắn
việc quy tập hài cốt trong xác chiếc tàu
604 sẽ không mất nhiều thời gian đến
thế. Nhưng xót xa nhất là sáng 11-8 ấy,
do kíp thợ đã lặn ngày hôm trước đã
thông thuộc các khoang, nhớ được các
vị trí có hài cốt nên tiếp tục cuộc lặn tìm
và nhanh chóng tiếp cận khoang tàu.
Cửa vào khoang tàu rất hẹp, hai anh
Ngọc, Hợp chờ bên ngoài, anh Vinh lặn
vào trong và chuyền di vật tìm được ra
để xếp vào bao. Di cốt được anh em gom
vào được bao “xác rắn” (một loại bao
gai bằng sợi pha nilon) và buộc lại, đúng
lúc đó trên boong nhận tín hiệu cấp cứu.
Hóa ra sau khi chuyền được số di
cốt đựng gần đầy hai bao, hai anh Ngọc
và Hợp ở bên ngoài cửa khoang thấy
anh Vinh lâu chuyển thêm di cốt ra, nghĩ
là anh Vinh đang mãi lặn tìm.
Sốt ruột, Ngọc và Hợp chui lách vào
khoang tàu thì thấy anh Vinh đã không
còn ngậm ống thở, đầu ngoẹo qua một
bên. Cả hai lập tức buộc Vinh vào dây
và cùng đẩy lên rồi cho tàu tức tốc lao
về đảo Cô Lin để cấp cứu cho anh Vinh
nhưng không kịp nữa!
Lúc đó cũng chỉ có một bao di cốt
được kịp đưa lên cùng mấy người thợ
lặn, còn một số di cốt nữa, đã được cho
vào bao cẩn thận nhưng chưa kịp kéo
~ 112 ~
lên tàu và trong khoang vẫn còn nhiều di
cốt khác chưa kịp gom.
Khắc khoải đường về
Khi chúng tôi ra Bộ Tư lệnh Hải
quân để tìm hiểu về những hài cốt liệt sĩ
được quy tập lên từ con tàu HQ 604 thì
số di cốt được đưa lên dạo đó đã được
xét nghiệm AND và xác định danh tính
được 8 liệt sĩ.
Trong khi đó, để có thể xét nghiệm
ADN cho số hài cốt này, anh em Cục
Chính sách của BTL Hải quân và các y
bác sĩ đã đi lấy mẫu của thân nhân 64
liệt sĩ đã hy sinh trong trận chiến 14-3-
1988 ấy.
Khi tìm về gia đình các liệt sĩ chưa
tìm thấy hài cốt của con em mình, bằng
tất cả những câu chuyện, những nhân
chứng, những chi tiết liên quan đến con
tàu đang chìm dưới đáy biển Gạc Ma,
chúng tôi đã động viên rằng, thực tế là
dưới khoang tàu chìm vẫn còn một bao
gai chứa hài cốt của anh em chưa kịp đưa
lên và còn rất nhiều di cốt khác chưa gom
lại được, vẫn còn nằm trong các góc
Chị Nga bên bàn thờ chồng mình, anh Phạm
Vinh - người thợ lặn ở đảo Lý Sơn đã tử nạn
khi lặn quy tập hài cốt liệt sĩ ở biển Gạc Ma
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
khoang tàu như lời kể của những thợ lặn
tàu HQ 604 mà tôi được tiếp cận.
Sau chuyến lặn tìm di cốt liệt sĩ của
tàu Thành Công 07 và sự cố thợ lặn Phạm
Vinh tử nạn, việc tiếp tục cuộc tìm kiếm
hài cốt có phần khó khăn vì vị trí tàu
đắm quá gần Gạc Ma.
Tháng 2-2009, Bộ Tư lệnh Hải quân
có công văn gửi Cục lãnh sự Bộ Ngoại
giao cung cấp thông tin để tiến hành
đàm phán với phía Trung Quốc nhằm
tiếp tục cuộc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ trên
tàu HQ-604 nhưng rồi những nỗ lực và
thiện chí về công cuộc tìm kiếm nhân
đạo này đã không thực hiện được.
Cho dù thế, khi được gia đình các
thân nhân liệt sĩ gọi điện hỏi han về việc
lặn tìm các hài cốt, chúng tôi nghĩ là vẫn
còn hy vọng. Ít ra, bố mẹ của những
người bạn hàng xóm ở Quảng Trị của tôi
đã hy sinh trong trận chiến 14-3-1988 ấy
vẫn còn mong có một ngày được ôm
nắm xương con mình trở về sau bao
nhiêu năm chìm dưới lòng biển lạnh.
Năm kia, thân phụ của liệt sĩ Hoàng
Ánh Đông (Quảng Trị) - một trong 64
người lính hi sinh với “vòng tròn bất tử
Gạc Ma" đã không chờ được ngày trở về
của con mình, ông đã ra đi gần đúng vào
ngày giỗ thứ 25 của người con trai - một
liệt sĩ Gạc Ma. Mẹ Hoàng Thị Dỏ - mẹ
của liệt sĩ Tống Sĩ Bái cũng ở Quảng Trị
đã ngoài 80 tuổi, vẫn khôn nguôi hi
vọng. Nhiều lắm những người mẹ Trường
Sa, những người mẹ có con nằm lại Gạc
Ma vẫn chờ đợi trong khắc khoải.
Gạc Ma, một phần thân thể của nước
Việt Nam đang còn trong tay quân xâm
lược. Dưới lòng biển Gạc Ma, xương máu
anh linh người lính Việt vẫn còn đó, thao
thức và khắc khoải hẳn sẽ nhắc nhở muôn
đời nỗi đau này với chúng ta - những con
dân đất Việt trời Nam!
Lê Đức Dục
http://www.tuoitre.vn
Báo Tuổi trẻ

Hoạt động tưởng nhớ, tri ân các liệt sỹ Gạc Ma:

Lá thư Bộ trưởng và tin nhắn người dân
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim cả nước dường như đang một lòng
Tiến mới đây đã có công văn đề nghị Sở hướng tới biển đảo quê hương.
Y tế tỉnh Nghệ An bố trí công việc cho Trong công văn ký ngày 13.3, đúng
em Phan Thị Trang, con gái của liệt sỹ ngày mà Lễ đặt viên đá đầu tiên cho
Phan Huy Sơn - người đã hy sinh tại Đá Khu tưởng niệm Gạc Ma được tiến
Gạc Ma khi Trang còn nằm trong bụng hành, Bộ trưởng Bộ Y tế yêu cầu Sở Y
mẹ. Bộ trưởng gửi công văn, người dân tế tỉnh Nghệ An “xem xét, hỗ trợ và bố
nhắn tin “góp đá” xây khu tưởng niệm, trí việc làm cho cháu Phan Thị Trang tại
~ 113 ~
 Gạc Ma - Trang sử bi hùng
cơ sở y tế gần nhà để thuận tiện cho việc
chăm sóc người thân trong gia đình”.
Trước đó, qua mạng xã hội, Trang
đã gửi cho Bộ trưởng Tiến một bức thư
trình bày hoàn cảnh gia đình. Trang có
một anh trai, thiểu năng từ khi lọt lòng,
nên đã quyết tâm học nghề y để có thể
chăm sóc mẹ già và anh. Bà Nguyễn Thị
Kim Tiến cũng đã có những lời tâm sự
riêng với Trang. “Cháu Trang yêu quý,
bác luôn dành tình cảm đặc biệt cho
những người lính và càng đặc biệt hơn
nữa cho những người đã hy sinh vì tổ
quốc như bố cháu” - bà viết.
Đây không phải lần đầu tiên hoàn
cảnh của gia đình liệt sỹ Phan Huy Sơn
được ghi nhận. Tháng 4.2014, Quỹ Tấm
lòng vàng báo Lao Động cũng đã tới
thăm và chia sẻ với chị Trần Thị Ninh -
vợ liệt sỹ Sơn và mẹ em Trang, tặng gia
đình một sổ tiết kiệm trị giá 50 triệu
đồng. Số tiền đó, được dùng một phần
để trả nợ ăn học cho Trang, phần còn lại
~ 114 ~
để sửa căn nhà đã xuống cấp. Một mình
chị Ninh phải chăm lo 4 sào ruộng, lúa
có khi không đủ ăn, vay mượn cho
Trang đi học, lại phải chăm con trai lớn
của anh chị, Phan Huy Hà năm nay đã
30 tuổi mà vẫn phải đút từng thìa cháo.
Khó khăn như thế, nhưng khi nhận
hỗ trợ từ Quỹ Tấm lòng vàng, chị Ninh
vẫn không quên những người đồng đội
của anh Sơn năm xưa. “Mẹ con tôi dù
sao cũng may mắn hơn những gia đình
khác, còn nhiều gia đình đang khó khăn
lắm. Tôi rất mong các gia đình của đồng
đội anh Sơn đều nhận được sự giúp đỡ
như mẹ con tôi”. Đó chắc chắn là lời
nhắc nhở không chỉ dành cho những nhà
lãnh đạo, mà còn tới tất cả những người
nặng lòng với biển đảo tổ quốc.
Động thái của Bộ trưởng Y tế
Nguyễn Kim Tiến đã nhanh chóng lan
tỏa trong cộng đồng và nhận những
phản hồi tích cực. Thêm một lần nữa,
trên dưới một lòng, hậu phương thể hiện
rằng những hy sinh của người lính bảo
vệ Tổ quốc sẽ không bao giờ bị lãng
quên. Chiến dịch nhắn tin “GM” gửi
1407, góp một viên gạch xây dựng Khu
tưởng niệm chiến sỹ Gạc Ma của Quỹ
Tấm lòng vàng cũng đang thu được
những kết quả rất tích cực. Chỉ sau 3
ngày chiến dịch được phát động, Quỹ đã
thu được 45 triệu đồng tiền ủng hộ.
http://www.laodong.com.vn
Báo Lao động