‫‪Go To Index‬‬

‫‪Contents‬‬
‫ایددشت ‪62....................................................................................................................‬‬
‫شامجیل رہفتس ‪64 ...............................................................................................................‬‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ی‬‫ت‬ ‫نی‬
‫’’ش َُّم رپ شاسح ِؿ میظع‘‘ےک‪ 14‬رُحفػ یک تبسن ےسشس اتکب وک زپےنھ یک’’‪ ّ 14‬ں‘‘ ‪68.............................‬‬
‫شدمل ۃنیُ شلعِلمتہ ‪69...............................................................................................................‬‬
‫تبحم‪،‬وشؼ‪ُ ،‬شسن شفر راض اک ایبؿ ‪70...........................................................................................‬‬
‫دقمہم‪70................................................................................................................. :‬‬
‫تبحم ےک ابرے ںیم‪17‬شُومر‪70......................................................................................... :‬‬
‫ابب ربمن‪ :1‬تبحمِ شیہٰل اک ایبؿ ‪71...........................................................................................‬‬
‫یلہپ لصف‪ :‬دنبے یک اہلل تٌالی ےس تبحم ےک ابرے ںیم فشردرشیع داللئ ‪71...............................................‬‬
‫اہلل ٯ َرسٰ‪ًَ ٢‬ز َٯ َج‪ ١‬ٯ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬یک تبحم رفض ےہ‪71............................................:‬‬
‫م شیہٰل ےک قلعتم دفرفشنیم ابری ٰ‬ ‫ح َ‬
‫اعتل‪72........................................................................:‬‬ ‫َّ ِ‬
‫ح َ‬
‫م شیہٰل ےک قلعتم نیت رفشنیم مصطفٰے‪72........................................................................ :‬‬ ‫َّ ِ‬
‫شامیؿ ےک ےئل تبحم رشط ےہ‪73................................................................................... :‬‬
‫شلہ تبحم ےک ےئل ٓازامںیشئ‪73..................................................................................... :‬‬
‫ڈنیمےھ یک اھکؽ‪74 ................................................................................................. :‬‬
‫سان شربشمیہ ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ےک فاصؽ اک ہصق‪74 ..................................................................... :‬‬‫ِّ ُّ‬
‫م ابری ٰ‬ ‫ح َ‬
‫اعتل ےک ےئل داع‪75..................................................................................... :‬‬ ‫َّ ِ‬
‫ب وبحمب ےک اسھت وہاگ‪75.......................................................................................:‬‬ ‫م ُح ِ ّح‬
‫ح َ‬
‫م شیہٰل ےسک بیصن وہیت ےہ؟ ‪75.................................................................................‬‬ ‫َّ ِ‬
‫ّرقمب مت یہ وہ‪76.................................................................................................. :‬‬
‫شؿ رشحم ںیم‪77...............................................................................:‬‬ ‫وبحمابؿ ابری ٰ‬
‫اعتل دیم ِ‬ ‫ِ‬
‫َ َ‬
‫رعمف شیہٰل ےک رمثشت‪77.........................................................................................:‬‬ ‫ِ‬
‫دفرسی لصف‪ :‬تبحم یک تقیقح‪،‬شس ےک شابسب شفر دنبے یک ‪78............................................................‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اہللتٌالی ےس تبحم یک فاضتح ‪78.............................................................................................‬‬

‫نیت ُح ا‬
‫بدی ابںیت‪78...................................................................................................... :‬‬
‫یلہپ ابت ‪78..............................................................................................................:‬‬
‫دفرسی ابت ‪79.......................................................................................................... :‬‬
‫رسیتی ابت‪80............................................................................................................:‬‬
‫تبحم ےک اپچن شابسب ‪81.......................................................................................................‬‬
‫الہپببس ‪:‬شینپ ذشت ےس تبحم‪81.........................................................................................‬‬
‫امکؽ ُفوجد اک وبحمب وہان‪81............................................................................... :‬‬
‫دشیمئ ُفوجد شفر ِ‬
‫شینپ ذشت شفرامؽ فشفالدفریغہ ےس تبحم یک فہج‪82...................................................................... :‬‬
‫دفرسش ببس‪:‬شاسحؿ ‪82.....................................................................................................‬‬
‫رسیتش ببس‪:‬ذش ِ‬
‫ت وبحمب ‪84...............................................................................................‬‬
‫وچاھت ببس‪:‬اظرہی ایابین امجؽ‪85........................................................................................‬‬
‫شاکشؽ شفر شس اک وجشب‪86............................................................................................... :‬‬
‫نب دےھکی کین دنبفں یک تبحم‪87........................................................................................ :‬‬
‫امتؾ دمعہ شَالخؼ اک رمعج ‪88.............................................................................................. :‬‬
‫اپوچنشں ببس‪ :‬وپدیشہ انمتبس ‪89.........................................................................................‬‬
‫تبحم یک زایدیت شفر وقت‪90.............................................................................................. :‬‬
‫رسیتی لصف‪ :‬شس ابت اک ایبؿ ہک تبحم اک قحتسم رصػ اہللتٌالی ےہ ‪90.....................................................‬‬
‫رصػاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےستبحم‪90.............................................................................................. :‬‬
‫فاضتح‪90............................................................................................................... :‬‬
‫اپوچنں شابسب ےک احلظ ےس تبحمِ شیہٰل ‪91.....................................................................................‬‬
‫فوجد اطع رفامےن فشیل یتسہ ےس تبحم‪91................................................................................. :‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےس تبحم اچہپؿ فشالرکاتےہ‪92................................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شےنپ رب ًَز َٯ َج‪ ١‬ےس اغلف ولگ‪92.................................................................................... :‬‬

‫شےنپ نسحم ےس تبحم‪93.................................................................................................. :‬‬
‫یقیقح شاسحؿ رصػ اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬اک ےہ‪93................................................................................ :‬‬
‫شاسنؿ دففہج ےس رکش اک قحتسم ںیہن‪95.................................................................................. :‬‬
‫یلہپ فہج‪95............................................................................................................... :‬‬
‫دفرسی فہج‪95............................................................................................................ :‬‬
‫شاسحؿ رکےن فشےل یک ذشت ےس تبحم‪96...............................................................................:‬‬
‫ابری ٰ‬
‫اعتل اک ولخمؼ رپ لضف فشاسحؿ‪96...................................................................................:‬‬
‫امجؽ فشےل ےس تبحم‪97................................................................................................. :‬‬
‫َ‬
‫صِّ ْ ِی ےس یبلق تبحم ےک نیت شابسب‪98............................................................................. :‬‬ ‫ِ ّ‬
‫م ابری ٰ‬ ‫ح َ‬
‫اعتل‪99.......................................................................... :‬‬ ‫ونیتں شابسب ےک احلظ ےس َّ ِ‬
‫تفصِ ملع ےک احلظ ےس‪99............................................................................................... :‬‬
‫َ‬
‫ِصف َ ِب دقرت ےک احلظ ےس‪100 ......................................................................................... :‬‬
‫اقنصئ فابخثئ ےس اپک وہےن ےک احلظ ےس‪102 ...................................................................... :‬‬
‫یقیقح امجؽ فشالرصػ اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےہ‪102 ............................................................................... :‬‬
‫انثےئ ابری ٰ‬
‫اعتل اک شاحہط ںیہن وہاتکس‪103.............................................................................. :‬‬
‫ریغب وعض ےک ابعدت‪104 ...............................................................................................:‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےک ےچس شفایل‪104 ............................................................................................ :‬‬
‫رُبشالغؾ شفر رُبش زمدفر‪105................................................................................................ :‬‬
‫ابین انمتبس فشےل ےس تبحم ‪105..................................................................................... :‬‬
‫اظرہی فابین انمتبس‪105.............................................................................................. :‬‬
‫انمتبس ابین ےسیک اظرہوہیت ےہ؟‪108...................................................................................‬‬
‫شایتحط اک اقمؾ‪108....................................................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫نج رپ یقیقح رشز لھک ایگ‪108............................................................................................:‬‬

‫ِ‬
‫احص الکؾ ‪109......................................................................................................... :‬‬
‫ِ‬
‫شلع ّذلت ‪110..............................................................................‬‬‫وچیھت لصف‪ :‬بس ےس ُُعّہ شفر ٰ‬

‫دؽ ںیم ون ِر شیہٰل‪110..................................................................................................... :‬‬

‫ملع فرعمتف ںیم ذلت‪111 ............................................................................................ :‬‬
‫رششتف ےک احلظ ےسملع یک ذلت‪111 ................................................................................. :‬‬
‫بس ےس زایدہ ذلت فشال ملع‪112....................................................................................... :‬‬
‫ذلوتں یک رتحیج ےک ےئل یچس وسکیٹ‪113................................................................................. :‬‬
‫شٰیلع ّذلت ےس ڑبھ رک ّذلت‪114........................................................................................:‬‬
‫رہاسسن رپ زہشر دیہشفں اک درہج‪115...................................................................................:‬‬
‫سج ےن اھکچ فہ اجؿ ایگ‪116............................................................................................:‬‬
‫اطل ِِع شفر ش ُُمو ِرشہیہٰل یک رعمتف‪116.................................................................................:‬‬
‫ِ ِح‬
‫اعرنیف وک داین اغلف ںیہن رکیتکس‪117....................................................................................:‬‬
‫رعمتف اکیف ےہ ‪117.................................................................................................... :‬‬
‫سّانحراحیف َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہ شفرددیشرشیہٰل‪117........................................................................... :‬‬
‫ِّ ُ‬
‫سّان رعمفػ رکیخ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہشفر ددیش ِر شیہٰل ‪118.................................................................. :‬‬
‫ِّ ُ‬
‫ح َ‬
‫م شیہٰل ےک ببس ابعدت‪118............................................................................................. :‬‬ ‫َّ ِ‬
‫امجؽ روُبتیب رپ ٓااگیہ یک ّذلت‪119....................................................................................:‬‬ ‫ِ‬
‫ولگ رھتپ امرےت ںیہ‪120................................................................................................:‬‬
‫ٓاگ یھب شرث ںیہن رکیت‪120............................................................................................. :‬‬
‫ّذلںیت شفر ولخمؼ ےک شوحشؽ یک اثمؽ‪121............................................................................... :‬‬
‫اپوچنںی لصف ‪ُ :‬داینفی رعمتف یک تبسن ٓارخت ںیم ‪122 ....................................................................‬‬
‫َ ّّ‬
‫ل ِ‬
‫َت ددیشر ےک زایدہ وہےن اک ببس ‪122 ....................................................................................‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رعمتف فشدرشک ےک دف درےج‪123..................................................................................... :‬‬

‫ددیش ِر شیہٰل ےس ہشیمہ یک رحمفیم‪124 ..................................................................................... :‬‬
‫یلہپ ابت ینیقی شفردفرسی َ ْ‬
‫غِْینیقی‪125.................................................................................. :‬‬
‫َددیش ِر شیہٰل یک تیفیک‪126............................................................................................... :‬‬
‫ت ےک دراجت ںیم افتفت‪127........................................................................................ :‬‬ ‫حّ‬

‫وجوبےئ اگ فیہ اکےٹ اگ‪128............................................................................................. :‬‬

‫شکی شاکشؽ شفر شس اک وجشب‪128....................................................................................... :‬‬
‫ِ‬
‫ّذلت ددیشر ںیم افتفت ےک شابسب‪129................................................................................. :‬‬
‫شکی رفیض اثمؽ‪129.................................................................................................... :‬‬
‫یچس زدنیگ شفر شلضف رتنی اعسدت‪130................................................................................. :‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬اک ددیشرٓاھک ےس وہاگ‪131................................................................................... :‬‬
‫یٹھچ لصف‪ :‬تبحمِ شیہٰل وک ہتخپ رکےن فشےل شابسب اک ایبؿ ‪132............................................................‬‬
‫وصحؽ قشع ےک دفببس ‪133.................................................................................................‬‬
‫ِ‬
‫الہپ ببس‪133............................................................................................................ :‬‬
‫ح َ‬ ‫ح َ‬
‫م شیہٰل وک زمکفر رکیت ےہ‪134............................................................................. :‬‬ ‫م داین َّ ِ‬‫َّ ِ‬
‫دفرسش ببس ‪135......................................................................................................... :‬‬

‫حَ ہ‬
‫درج رعمتف کت ےنچنہپ فشولں یک شاسقؾ‪136............................................................................ :‬‬
‫شکی وسشؽ شفر شس اک وجشب‪138....................................................................................... :‬‬
‫وصحؽ رعمتف اکٓااسؿ رطہقی‪138......................................................................................:‬‬
‫ِ‬
‫وسرج اک مجح شفر شس اک اکمؿ‪138........................................................................................ :‬‬
‫دنمس ر ےک اقمےلب ںیم یکشخ یک اثمؽ‪139..............................................................................:‬‬
‫رھچم یک قیلخت ںیم اجعابئت‪139......................................................................................... :‬‬
‫رھچم شفر درگی ویحشانت یک ٓاوھکنں ںیم رفؼ‪140 ....................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رھچمیک اہجتل ےس ڑبی اہجتل‪141.................................................................................... :‬‬

‫دہش یک یھکم ںیم اجعابئت‪142 ............................................................................................ :‬‬
‫َ‬
‫دہش اک َدھ ّتاا مُ َس َّ ّدس ویکں وہاتےہ؟ ‪142 ..................................................................................‬‬
‫اسوتںی لصف‪ :‬تّبحم ںیم ولوگں ےک فلتخم وہےن اک ببس ‪143...............................................................‬‬
‫افت ُف ِ‬
‫ت تبحم وک اثمؽ ےس ےئھجمس‪144 ..................................................................................... :‬‬
‫ٓاوھٹںی لصف‪ :‬رعمتفِ شیہٰل ںیم ولخمؼ یک وکاتہ یمہف ےک شابسب ‪146 .........................................................‬‬
‫رہ ےش وگشہ‪146 .............................................................................................................. :‬‬
‫رہ ذرہ شےنپ اخقل اک اتپ داتی ےہ‪147 ..................................................................................... :‬‬
‫لقع ےک اقرص رےنہ ےک دفشابسب‪147 ................................................................................. :‬‬
‫وسرج یک رفینش ےس اثمؽ‪148.......................................................................................... :‬‬
‫ریصبت فرفاحتین فشےل اک رظنہی‪149 ...................................................................................:‬‬
‫َ‬
‫ُن شفررعمتف ںیم وکاتہ یمہف‪150............................................................................ :‬‬ ‫وطلی ش ّ‬
‫ونںی لصف‪ :‬وشؼ ُخّشفدنی اک بلطم ‪151....................................................................................‬‬
‫وشؼ الَ َی اہللاک وبثت‪151.................................................................................................. :‬‬
‫رجتہب فریصبت ےس وبثت‪151........................................................................................... :‬‬
‫وشؼ یک یلہپ وصرت‪152................................................................................................ :‬‬
‫وشؼ یک دفرسی وصرت‪153............................................................................................ :‬‬
‫ےلہپ وشؼ یک شاہتن‪153.................................................................................................... :‬‬
‫دفرسے وشؼ یک شاہتنںیہن‪154..........................................................................................:‬‬
‫شاحدثی فٓااثر ےس وبثت‪155........................................................................................... :‬‬
‫وشؼ شیہٰل ےک قلعتم رفشایت‪155....................................................................................... :‬‬
‫ِ‬
‫کین دنبفں اک وشؼ‪155..................................................................................................:‬‬
‫ون ِر شیہٰل ےس قیلخت رکدہ دؽ‪156........................................................................................ :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شلہِ وشؼ رپ نیت شاعنامت‪156........................................................................................... :‬‬

‫سّاندشٕاد ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬شفر ‪ 14‬شلہ وشؼ‪157........................................................................... :‬‬
‫َُّ‬
‫شلہِ وشؼ شفریبلق اگنوہں ےس ددیشر‪161................................................................................:‬‬
‫شلہ وشؼ ےک ےئل ُخّشیئ دہشایت‪161................................................................................... :‬‬
‫وشؼ ےک ببس رماجںیئ! ‪163............................................................................................‬‬
‫دوسںی لصف‪ :‬اہلل تٌالی یک دنبے ےس تبحم شفر شس اک م ٰ‬
‫عنی‪164 ...........................................................‬‬
‫ِ‬
‫شابثت تّبحم ےک ےلسلس ںیم اچر رقٓاین داللئ‪164 ....................................................................... :‬‬
‫شابثت تّبحم ےک ےلسلس ںیم اچر رفشنیم مصطفٰے‪165...................................................................... :‬‬
‫ِ‬
‫اصقنؿ ہن دےنی اک بلطم‪165........................................................................................... :‬‬
‫شلہ تبحم ےک انگہ اعمػ‪165........................................................................................... :‬‬
‫وت وج اچےہ رک ںیم ےن ےھجت شخب دای‪166............................................................................... :‬‬
‫دنبے ےس تبحم اکٰینعم‪166............................................................................................. :‬‬
‫ضعب اتفںیلی شفر ٰینعم تبحم‪168........................................................................................ :‬‬
‫دفاثمںیل‪168............................................................................................................. :‬‬
‫شکی وسشؽ شفر شس اک وجشب‪170........................................................................................ :‬‬
‫وبحمب وک ٓازامشئ ںیم ڈشال اجات ےہ‪171................................................................................. :‬‬
‫اکحتی‪:‬شکی رمدیشفرخی‪171..............................................................................................‬‬
‫شلہِ تّبحم رپ تمعن ‪172 .................................................................................................. :‬‬
‫اظرہ فابنط اک لیفک‪172 ................................................................................................. :‬‬
‫َح َ‬
‫م یک العامت ‪172 ..............................................................‬‬ ‫ایگروہںی لصف‪ :‬دنبے یک اہلل تٌالی ےس‬
‫تبحم شکی اپزیکہ درتخ ‪172 ............................................................................................ :‬‬
‫یلہپ العتم‪174 ......................................................................................................... :‬‬
‫دنسپدیہ تلصخ‪174 ...................................................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سّانًبساہللنب شحج َرضَ َی ا ہ‬

‫ہلل ًَ‪٨‬ہیک داعےئ اہشدت‪175...............................................................:‬‬ ‫ِّ ُ‬
‫ومت وک اندنسپ رکےن فشال‪176........................................................................................... :‬‬
‫ومت وک اندنسپ رکےن ےکدف شابسب‪177................................................................................. :‬‬
‫َ‬
‫زبابؿ مصطفٰے‪177............................................................................................:‬‬
‫فصتل َ ِب اسمِل ِ‬
‫دفرسی العتم‪178...................................................................................................... :‬‬
‫اکحتی‪:‬ںیم شس تبحم اک دبؽ ںیہن اچیتہ ‪179............................................................................‬‬
‫ح َ‬
‫م شیہٰل فشال انرفامؿ ںیہن وہات‪179.................................................................................... :‬‬‫َّ ِ‬
‫شلص تبحم ونمماعت ےس انچب ےہ‪180....................................................................................... :‬‬
‫امکؽ تبحم ےک الخػ ےہ‪180................................................................................... :‬‬
‫انرفامین ِ‬
‫دوعشےئ تبحم ںیم رطخہ‪181............................................................................................ :‬‬
‫رسیتی العتم‪181.......................................................................................................:‬‬
‫ہی تبحم ںیم رششتک ںیہن‪182..........................................................................................:‬‬
‫شلہ تبحم ےس تبحم ‪183................................................................................................ :‬‬
‫رقٓاؿ رکمی ےس تبحم‪183...............................................................................................:‬‬
‫ِ‬
‫تنس ےس تبحم یک العتم‪183..........................................................................................:‬‬
‫وچیھت العتم‪184....................................................................................................... :‬‬
‫اکحتی ‪:‬شکی بیع یھب اصقنؿ دہ ےہ ‪184...............................................................................‬‬
‫اکحتی ‪:‬رپدنے ےس تبحم اک اصقنؿ ‪185................................................................................‬‬
‫شُسنِ انماجت یک العتم‪185............................................................................................ :‬‬
‫ولخت فانماجت ٓاوھکنں یک ڈنھٹک‪185............................................................................... :‬‬
‫اخصل تبحم اک زمہ‪186.................................................................................................. :‬‬
‫تبحم اک وھجاٹ دوعدیشر‪186............................................................................................... :‬‬
‫ب یک نیت ںیتلصخ‪186............................................................................................... :‬‬ ‫م ُح ِ ّح‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اپوچنںی العتم‪187...................................................................................................... :‬‬

‫یٹھچ العتم‪187.........................................................................................................:‬‬
‫اسوتںی العتم‪188...................................................................................................... :‬‬
‫ح َ‬
‫م شیہٰل رپ رفہتفی‪189.................................................................................................. :‬‬‫َّ ِ‬
‫ٓازیمش فشیل رششب‪189................................................................................................. :‬‬
‫تنج ںیم داین اسیج احؽ‪190............................................................................................. :‬‬
‫یسیج تین فیسی رمشد‪191................................................................................................ :‬‬
‫شلہ لقع ِ‬
‫اقمؾ نییلع ںیم ‪192 .......................................................................................... :‬‬
‫ٓاوھٹںی العتم‪192 ......................................................................................................:‬‬
‫رُقب ںیم شاضہف یک وکشش‪193............................................................................................. :‬‬
‫شاعشر نس رکےب وہش وہےئگ ‪194 ...................................................................................... :‬‬
‫تبحم ںیم ےب یمغ اک وخػ‪195.......................................................................................... :‬‬
‫تبحم ںیم ڑبش وخػ‪195.................................................................................................. :‬‬
‫تبحم فوخػ اسھت اسھت‪196............................................................................................ :‬‬
‫رعمتف اک ذرہ شفر الھک وسشیل‪196........................................................................................ :‬‬
‫اعرنیف ےک شوحشؽ‪197.................................................................................................. :‬‬
‫اعرنیف ےک شرسشر‪197................................................................................................... :‬‬
‫ونںی العتم‪199.........................................................................................................:‬‬
‫اہلل تٌالی ےس زایدہ دفر‪200 ............................................................................................. :‬‬
‫شاہظ ِرتبحم فشےل یک شالصح‪200 ......................................................................................... :‬‬
‫شکی وسشؽ شفر شس اک وجشب‪200 ........................................................................................ :‬‬
‫َ‬
‫مس اک درس‪201................................................................................................:‬‬‫شلیجن ُ َ َّ ّ‬
‫شکی ونجمؿ یک ابںیت‪201................................................................................................ :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫نیت الھک اسؽ ےس ابعدت‪201.......................................................................................... :‬‬

‫اقرفرے ےس تبحم اک وہظر‪202 .........................................................................................:‬‬
‫دوسںی العتم‪203 ...................................................................................................... :‬‬
‫ح َ‬
‫م شیہٰل ںیم ولوگں یک دفشاسقؾ‪203 ................................................................................... :‬‬‫َّ ِ‬
‫اطیشؿ اک بیبح‪204 ..................................................................................................... :‬‬
‫ِ‬
‫وصبرت شاعشر‪204 .........................................................................................:‬‬ ‫ِ‬
‫العامت تبحم‬
‫ْ َ‬
‫‪206 ................................................................................‬‬ ‫ُن‬ ‫ابب ربمن‪ :2‬اہلل تٌالی ےس ش ِ َّ‬
‫ْ َ‬
‫ُن اک م ٰ‬
‫عنی ‪206 ..........................................................................................‬‬ ‫یلہپ لصف‪ :‬ش ِ َّ‬
‫وشؼ ‪،‬شُسن شفر وخػ یک رعتافیت‪206 .............................................................................. :‬‬
‫َ‬
‫اموسی اہلل ےس مُی رْ روہ‪207 ........................................................................................ :‬‬
‫ّ‬ ‫ِ‬ ‫ف‬‫َن‬
‫شُسن یک الحفت بک یتلم ےہ؟ ‪207 ..................................................................................‬‬
‫شکی وسشؽ شفر شس اک وجشب‪208 ................................................................................... :‬‬
‫ضعب ولوگں اک شِاکنر‪208 ............................................................................................ :‬‬
‫دفرسی لصف‪ :‬ہبلغہ شُسن ےس دیپش وہےن فشیل ےب یفلکت ‪209 ..................................................................‬‬
‫شفر انز اک بلطم ‪209 ..........................................................................................................‬‬
‫‚بَز ہر اْل َس َٰز‛یک رنشیل داع‪209 ............................................................................................ :‬‬
‫اکحتی ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬مسق وک وپرش رکات ےہ ‪210............................................................................‬‬
‫اکحتی ‪:‬مسق دےتی یہ ٓاگ ھجب یئگ ‪211..................................................................................‬‬
‫اکحتی‪:‬اہوھتں اہھت داع اک وہظر ‪211......................................................................................‬‬
‫شلہ شُسن یک ابین ابںیت‪212 ............................................................................................. :‬‬
‫ابت شکی شفر ےجیتن دف‪212 ............................................................................................... :‬‬
‫شلہ شسن یک انز ربدشری‪214 ............................................................................................. :‬‬
‫شَزَ یل ںیتلیضف‪215......................................................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫یبن ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ےن وخد رپ السؾ اجیھب‪216.............................................................................. :‬‬

‫یسک وک اعمیف وت یسک یک رگتف‪216.......................................................................................:‬‬
‫رقٓاؿ رکمی ںیم فشاعقت ویکں ںیہ؟ ‪217................................................................................‬‬
‫ِ‬
‫رقٓاؿ اپک یک میسقت‪218............................................................................... :‬‬
‫نیت شاسقؾ ںیم ِ‬
‫رقٓاؿ رکمی ےک ےب شِاہتنشَرسشر ‪219..................................................................................... :‬‬
‫ِ‬
‫‪219...........................................................‬‬ ‫ابب ربمن‪ :3‬اضقےئ شیہٰل رپ رشیض وہےن اک ینعم شس یک‬
‫تقیقح شفر تلیضف ‪219.......................................................................................................‬‬
‫دیہمتی وگتفگ‪219.........................................................................................................:‬‬
‫یلہپ لصف ‪ِ :‬راض یک تلیضف اک ایبؿ‪220 .......................................................................................‬‬
‫راض ےک قلعتم نیت رفشنیم ابری ٰ‬
‫اعتل‪220 ............................................................................. :‬‬
‫راضےئ شیہٰل تنج ےس ڑبھ رکےہ‪221 ................................................................................. :‬‬
‫الخص الکؾ‪221 .......................................................................................................... :‬‬
‫َ ہ‬
‫ابراگِِہٍ شیہٰل ےس نیت ےفحت‪222 ............................................................................................ :‬‬
‫راض ےک قلعتم ‪19‬رفشایت‪222 ......................................................................................... :‬‬
‫ربقفں ےس شڑرک تنج ںیم دشلخ وہےن فشےل‪223 ..................................................................... :‬‬
‫راضےئ شیہٰل اپےن اکلمع‪224 ............................................................................................ :‬‬
‫ِ‬
‫الحفت ُمااجت وک متخ رکیت ےہ‪225 ............................................................................:‬‬ ‫رکفِ داین‬
‫ریمی اضق رپ رشیض روہ‪225 ............................................................................................. :‬‬
‫زایدہ وبحمب دنبہ‪225 .................................................................................................... :‬‬
‫فہ وکیئ شفرالتش رکےل‪225 ............................................................................................. :‬‬
‫‚ویکں‛ شفر‚ ےسیک‛ یک الہتک‪226 ...................................................................................... :‬‬
‫دقتری رپ راض دنمی‪226 ................................................................................................. :‬‬
‫زعت فنیچ فشال رھگ‪227 ................................................................................................. :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫روسؽ ِِاپک َػلی اہللہ ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬شفر راضےئشیہٰل ‪227 .............................................................. :‬‬
‫وہاگ فیہ وجریمی اچتہ ےہ‪228 ........................................................................................:‬‬
‫زبراگؿ دنی‪228 ..............................................................................:‬‬
‫ِ‬ ‫شوقشؽ‬
‫راضےک قلعتم ‪ِ 15‬‬
‫رکبایں َچْشےن فشیل یک میظع تلصخ‪229 ................................................................................ :‬‬
‫تبیصم ےنچنہپ رپیھب وخیش‪230 ...........................................................................................:‬‬
‫َ‬
‫‪231........................................‬‬ ‫الخػ سفن ش ُُمور ںیم شس َ ّ و‬
‫اکتر‬ ‫ُ‬ ‫دفرسی لصف‪ :‬تقیقحِ ِراض شفر ِ‬
‫اکتفیل رپ ِراض یک دففںیہج‪231......................................................................................... :‬‬
‫یلہپ فہج‪231............................................................................................................. :‬‬
‫وقی تبحم اک ہجیتن‪232 ....................................................................................................:‬‬
‫ِ‬
‫ّذلت وثشب ےن فیلکت متخ رکدی‪232 .................................................................................. :‬‬
‫دفرسی فہج‪232 .......................................................................................................... :‬‬
‫رصػ راضےئ وبحمب یک بلط‪233 .................................................................................... :‬‬
‫ربصفراض رپ ینبم ‪77‬اکحایت فشوقشؽ ‪234 .................................................................................‬‬
‫ولتشر ےک ےپ در ےپ‪70‬فشر‪234 ........................................................................................ :‬‬
‫اکحتی ‪:‬قشع اجمزی رپ زہشر وکڑے اھکےئل ‪234 .........................................................................‬‬
‫ٓاوھکنں اک دؽ ںیم ایقؾ‪234 ............................................................................................. :‬‬
‫اکحتی‪:‬ویچایٹنں وگت اھک ریہ ںیھت‪235 ...............................................................................‬‬
‫یبن یک زایرت وھبک اٹمدیتی‪235 ........................................................................................ :‬‬
‫اکحتی ‪:‬شکی دؿ یک دُجشیئ ےن اجؿ ےل یل ‪235 ........................................................................‬‬
‫شکی شاپجہ اک ربصف راض‪236 .............................................................................................. :‬‬
‫ےٹیب یک ومت رپ وخیش فراض‪236 ........................................................................................ :‬‬
‫اکحتی‪ :‬ربصفراض ےن رگاتفری ےس اچبایل ‪237 ............................................................................‬‬
‫اکحتی‪:‬فیلکت رپ راض اکشاعنؾ ‪237 ........................................................................................‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اپٕاں وٹکشدای‪238 .......................................................................................................... :‬‬

‫دف وسشرایں‪238 .......................................................................................................... :‬‬
‫اقمؾ راض یک وخوبش‪238 .................................................................................................. :‬‬
‫میسقت شیہٰل رپ ِراض دنمی‪238 ............................................................................................ :‬‬
‫شفایل وک وخد رپ ایقس تم رکف‪239 ....................................................................................... :‬‬
‫ویچنیقں ےس اکٹ دای اجےئ‪239 ......................................................................................... :‬‬
‫اکحتی‪:‬رَفِےتش زایرت وک ٓاےت ‪239 .......................................................................................‬‬
‫فیلکت ںیم ومعمیل یمک یھب وگشرش ںیہن‪240 .............................................................................. :‬‬
‫اکحتی‪:‬رب ٰ‬
‫اعتل اک ہلصیف رتہب ےہ ‪240 ..................................................................................‬‬ ‫ّ‬
‫‪50‬اسہل بیع دشراعُمہلم‪241 ............................................................................................. :‬‬
‫تبحم اک دوعٰی‪241 ....................................................................................................... :‬‬
‫اکحتی‪:‬رمع رھب ےک ےئل ُداکؿ وھچڑ دی ‪242 ............................................................................‬‬
‫اکحایت ےس احلص وہےن فشال ہجیتن‪242 .................................................................................:‬‬
‫رمش ِد بحم اکرمش ِد وبحمب ںیم ڈفانب‪243 .................................................................................. :‬‬
‫اعوقشں ےک اچر بیجع فشاعقت ‪243 ..........................................................................................‬‬
‫ِ َّ َ‬
‫ل قشع یک اشنین‪243 ................................................................................................. :‬‬‫ذ ِ‬
‫مت وہک وت رماجٕاں‪244 .................................................................................................... :‬‬
‫ریتی ٓاہ اک ہجیتن‪244 ..................................................................................................... :‬‬
‫قشع ںیم الِبومت الھبیئ ںیہن ‪245 ..................................................................................... :‬‬
‫رسیتی لصف‪ :‬داع ےک راض ےک الخػ ہن وہےن اک ایبؿ ‪245 ..................................................................‬‬
‫شلہ ابلط یک الیملع شفر تلفغ‪245 ...................................................................................... :‬‬
‫داعرکےن فشولں یک رعتفی فوتفیص‪245 ............................................................................... :‬‬
‫انگوہں وک رُبش اجےنن رپ ٓاای ِ‬
‫ت ہبیط‪246 ................................................................................. :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫انگوہں وک رُبش اجےنن ےک قلعتم اچررفشایت ‪246 ....................................................................... :‬‬

‫اغبئ وہےن ےک اب ُفوجد رشکیِ انگہ‪247 ................................................................................ :‬‬
‫رشیض وہےن فشال یھب اقلت‪247 ......................................................................................... :‬‬
‫اقلب رکش ولگ ‪247 .................................................................................................. :‬‬
‫اّفُکر فاجفر ےس زیبشری ‪248 .............................................................................................. :‬‬
‫نیت رفشنیمِ ابری ٰ‬
‫اعتل‪248 .............................................................................................. :‬‬
‫ضغب رےنھک اکدہع‪248 .................................................................................................... :‬‬
‫سج ےس تبحم شُیس اک اسھت‪249 ......................................................................................... :‬‬
‫شکی وسشؽ شفرشس اک وجشب‪249 ......................................................................................... :‬‬
‫شکی اثمؽ‪250 ........................................................................................................... :‬‬
‫اثمؽ اک اماحلص‪251......................................................................................................:‬‬
‫رش ِز شیہٰل وک افش ہن رکف‪252 ............................................................................................. :‬‬
‫داع دقتری ےک الخػ ںیہن‪253 ...........................................................................................:‬‬
‫وکشہ ِ‬
‫الخػ راض ےہ‪253 ................................................................................................. :‬‬
‫َ‬
‫وچیھت لصف ‪:‬انگوہں یک رسزنیم ےس اھبانگ شفر شس یک َ َ ّم َّم ‪254 .........................................................‬‬
‫رکان راض ںیم للخ ںیہن ڈشاتل ‪254 .............................................................................................‬‬
‫شلہِ دغبشد یک شرتب احتل‪255 .............................................................................................:‬‬
‫‪ 16‬دؿ اک َکفّاارہ‪ 16‬دانیر‪255 ............................................................................................ :‬‬
‫رعشؼ ںیم تبیصم‪255 .................................................................................................. :‬‬
‫اظوملں اک وھگالسن‪256 .................................................................................................... :‬‬
‫شرگںیہک انگہ زایدہ وہں وت ایک رکںی ؟ ‪257 ...............................................................................‬‬
‫نیت ںیم ےس شلضف وکؿ ؟ ‪257 ..........................................................................................‬‬
‫ابب ربمن‪ :4‬اکحایت فشوقشؽ ‪258 ...............................................................................................‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ی‬‫ح‬ ‫ت‬
‫ِ‬ ‫ّ‬ ‫ِ‬ ‫مُح‬
‫یلہپ لصف‪ :‬ں یک اکحایت‪،‬شوقشؽ شفر اکمافشت ‪258 ...................................................................‬‬
‫ےسجسان رضخ ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬دانھکی اچںیہ‪258 .......................................................................... :‬‬
‫ِّ ُّ‬
‫سفن ےن مسق وپری رکدی‪259 ...................................................................................... :‬‬
‫زنیم فٓاامسؿ یک ریس‪259 ............................................................................................ :‬‬
‫اکحتی ‪:‬یبلق رشز اک وبھج ‪260 .........................................................................................‬‬
‫اظوملں ےک الخػ دبداع ہن یک ‪261................................................................................. :‬‬
‫رضفری فاضتح‪262 ................................................................................................ :‬‬
‫شاہتنیئ َد َرہج یک اہجتل فرمگشیہ‪263 ................................................................................ :‬‬
‫شانپ اقمؾ اپھچےن یک داع‪263 ......................................................................................... :‬‬
‫اکحتی‪:‬رنشیل ُداع اک ریحت شزیگنشرث ‪264 ...............................................................................‬‬
‫شفایل وک اہکں التش رکںی ؟ ‪265 .....................................................................................‬‬
‫شفایلء ےس تبحم اکؾ ٓاےئ یگ‪265 ................................................................................... :‬‬
‫اکحتی ‪:‬اعزجی فشاسکنری یک شاہتن ‪266 .................................................................................‬‬
‫اکحتی‪:‬امحؾ اک وچر ‪266 ...............................................................................................‬‬
‫بس ےس ڑبش اجحب‪267 ............................................................................................. :‬‬
‫سانابسیدی ِبحسطاایم َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہشفر شکی ُ َ‬
‫مْز ‪267 ........................................................‬‬ ‫اکحتی ‪ّ ُ ِ ّ :‬‬
‫شامی ِؿ اکلم یک رششطئ‪268 ........................................................................................... :‬‬
‫رب ٰ‬
‫اعتل اک لیلخ وکؿ ؟‪269 ........................................................................................‬‬
‫ساندقی شربک َرضَ َی ا ہ‬
‫ہلل ًَ‪٨‬ہ ےک دنچ اضفلئ‪270 .................................................................. :‬‬ ‫ِّ ُّ‬
‫‪300‬وخایبں ‪270 .................................................................................................... :‬‬
‫ساندقی شربک َرضَ َی ا ہ‬
‫ہلل ًَ‪٨‬ہ اک ڑلپش اھبری‪270 ..................................................................... :‬‬ ‫ِّ ُّ‬
‫دفرسی لصف‪ :‬تبحم ےک قلعتم فلتخم دیفم ابںیت ‪271.......................................................................‬‬
‫َح َ‬
‫شابتع روسؽ اک انؾ ےہ‪271........................................................................................ :‬‬
‫م ِ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫تبحم ایک ےہ؟ ‪271........................................................................................................‬‬

‫عض ایگ تبحم یئگ‪271.................................................................................................. :‬‬‫ِ َو‬
‫شاہظ ِر تبحم‪271.......................................................................................................... :‬‬
‫تبحم ںیم انیجرمان‪272 ................................................................................................... :‬‬
‫وبحمب امہرے اسھت ےہ‪272 ........................................................................................... :‬‬
‫ح َ‬
‫م شیہٰل ےس رھبش وہش دؽ‪273 ......................................................................................... :‬‬ ‫َّ ِ‬
‫ح َ‬
‫م شیہٰل اک وکیئ اقملب ںیہن‪273 ....................................................................................... :‬‬ ‫َّ ِ‬
‫تبحم زدنیگ ےہ‪273 ..................................................................................................... :‬‬
‫بس ےس شلضف لمع‪274 ................................................................................................:‬‬
‫میظعت ںیم ریحت‪274 .................................................................................................... :‬‬
‫شلہ تبحم یک اچر زنمںیل‪274 ............................................................................................ :‬‬
‫داینفی اکھتفٹ ‪،‬شُرخفی رشتح‪275 ...................................................................................... :‬‬
‫شرگ ومت رخدیی اجیتکس‪275 ............................................................................................ :‬‬
‫رب ٰ‬
‫اعتل اک دنبفں ےس ایپر‪275 ........................................................................................ :‬‬ ‫ّ‬
‫ںیم شلہ تبحم ےک ےئل وہں‪276 ....................................................................................... :‬‬
‫ٓاگ اک دنمسر‪276 ....................................................................................................... :‬‬
‫تبحم شَاسس شفر وشؼ وسشری ےہ‪276 ................................................................................... :‬‬
‫اتشمؼ رفںیح الجیل دُقیس ںیہ‪277 ...................................................................................... :‬‬
‫َ‬
‫ِ َّن‪،‬شِالخص شفر ِ ْ ّ‬
‫صؼ اک ایبؿ ‪278 ...........................................................................................‬‬
‫‪279 .......................................................................................‬‬ ‫ابب ربمن‪ :1‬تین اک ایبؿ‬
‫‪279 ..............................................................................‬‬ ‫یلہپ لصف‪ :‬تین یک تلیضف اک ایبؿ‬
‫تین یک تلیضف ےس قلعتم ٓاایت‪،‬شاحدثی شفر شوقشؽ‪279 ......................................................... :‬‬
‫شامعؽ اک دشرفدمشر وتینں رپ ےہ‪279 ................................................................................. :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫تین ےس قلعتم ‪18‬شاحدثی ف رفشایت‪280 ......................................................................... :‬‬

‫اہُمرِجِش ّ ُِؾ سیق‪281........................................................................................................ :‬‬
‫َٗتَـٲ ہ‪ ١‬ا‪ٟ‬ح ََ‪٤‬ار‪282 ........................................................................................................ :‬‬
‫شیھچ تین اک ہلص‪282 .................................................................................................... :‬‬
‫اقلت شفر وتقمؽ دفونں یمنہج‪284 ....................................................................................... :‬‬
‫فہ وچر ےہ‪284 ...........................................................................................................:‬‬
‫رمدشر ےس یھب زایدہ دبوبدشر‪285 ....................................................................................... :‬‬
‫تین ےس قلعتم‪13‬شوقشؽ فرفشایت‪285 ...................................................................................... :‬‬
‫اکحتی‪:‬شالخص اک بلط اگر ‪286 ..........................................................................................‬‬
‫مہ ُروسشوہاجںیئ ےگ‪286 ................................................................................................ :‬‬
‫لمع ےک وھتڑششفر زایدہ وہےن اک ایعمر‪287 .............................................................................. :‬‬
‫بس اکؾ تین رپ وموقػ ںیہ‪287 ....................................................................................... :‬‬
‫دفرسی لصف‪ :‬تین یک تقیقح ‪287 ...........................................................................................‬‬
‫دہشتی ف رعمتف یک قیلخت اکببس‪288 .................................................................................. :‬‬
‫رتبغ ف شرشدے یک قیلخت اکببس‪288 .................................................................................. :‬‬
‫دقرت رےنھک شفر رحتک رکےن فشےل شعضااء یک قیلخت اک ببس‪288 .................................................... :‬‬
‫الخص الکؾ‪289 .......................................................................................................... :‬‬
‫َ ہ‬
‫َ‬
‫رسیتی لصف‪ :‬دحثی’’ومنم یک ِ َّن شس ےک لَمَع ےس رتہبےہ ‘‘ ‪291.....................................................‬‬
‫ےک شَرسشرف ُر ُموز ‪291.........................................................................................................‬‬
‫الخص الکؾ‪292 .......................................................................................................... :‬‬
‫َ ہ‬
‫ْ‬
‫ی ذموکراک ٰینعم‪292 ................................................................................................. :‬‬
‫دح ْ ِ‬
‫شکی اثمؽ‪293 ........................................................................................................... :‬‬
‫الخص الکؾ‪293 .......................................................................................................... :‬‬
‫َ ہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شکی اثمؽ‪293 ........................................................................................................... :‬‬

‫وگت اک شکی ڑکٹش‪294 ..................................................................................................:‬‬
‫َ َ‬ ‫ِ َ‬
‫ُم شَامعؽ یک رتحیج اک ایبؿ‪297 .....................................................................‬‬‫ن ےس ُ َ َ ِ ّ‬ ‫وچیھت لصف‪َّ :‬‬
‫یلہپ مسق‪:‬اعمیص(انگہ) ‪297 ...............................................................................................‬‬
‫اہجتل ےس یھب تخس رت‪298 ............................................................................................ :‬‬
‫الخص الکؾ‪298 .......................................................................................................... :‬‬
‫َ ہ‬
‫رشہِ دخش ےک رشہ زؿ‪299 ..................................................................................................:‬‬
‫بس ےس دنسپدیہ ُخلق‪300 .............................................................................................. :‬‬
‫ملع یھب شکی ایھتہر ےہ‪300 .............................................................................................:‬‬
‫اکحتی‪:‬شکی اطبل ملع یک شالصح‪301....................................................................................‬‬
‫الخص الکؾ‪301.......................................................................................................... :‬‬
‫َ ہ‬
‫دفرسی مسق‪ :‬اطاعت ‪302 .................................................................................................‬‬
‫دجسمںیم ےنھٹیب یک ٓاھٹ ںیتین‪302 ........................................................................................ :‬‬
‫َ‬
‫ہ َّان‪303 ............................................................................................... :‬‬
‫شس شتم یک ُر ْ َ ح‬
‫رشہِ دخش ںیم اہجد رکےن فشےل یک رطح‪303 ............................................................................. :‬‬
‫دجسم ںیم ٓاےن فشال رحمفؾ ںیہن راتہ‪304 ................................................................................ :‬‬
‫رسیتی مسق‪:‬ابُماحت(اجزئشومر) ‪304 ......................................................................................‬‬
‫الحؽ اک اسحب شفر رحشؾ رپ ذعشب ےہ‪305 ............................................................................. :‬‬
‫ربفزایقتم رہزیچ ےک ابرے ںیم وسشؽ وہاگ‪305 ........................................................................... :‬‬
‫شکی شرتعشض شفر شس اک وجشب‪305 ..................................................................................... :‬‬
‫وخوبشاگلےن یک ںیتین‪306 ................................................................................................ :‬‬
‫رہابمح اکؾ ںیم وکیئ تین رضفروہ‪307 ...................................................................................... :‬‬
‫تبیغ رکےن فشال اصقنؿ ںیم ےہ‪308 ................................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫الخص الکؾ‪308 .......................................................................................................... :‬‬

‫َ ہ‬
‫اکحتی‪:‬یٹم یک ایک تیثیح ےہ؟ ‪309 ......................................................................................‬‬
‫َُیرہاہللےک ےئل لمع ہن ایک‪309 .......................................................................................... :‬‬
‫شکی شٹنی شفر شکی داھاگ‪309 .......................................................................................... :‬‬
‫ِ ِح‬
‫اصح ریصبت وکؿ؟ ‪310...............................................................................................‬‬
‫َدفانُگہ‪311................................................................................................................ :‬‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫خری وہےن اک ایبؿ ‪311......................................................................‬‬ ‫اپوچنںی لصف‪َّ ِ :‬ن ےک َ ْ‬
‫غ شِ ْ ِ ا‬
‫شالسػ رکشؾ ریغبتین ےک وکیئ یھب اکؾ ہن رکےتےھت ‪313..............................................................‬‬
‫شلع تین‪315..................................................................................................:‬‬ ‫بس ےس ٰ‬

‫ابعدت ںیم ولوگں یک ںیتین فلتخم ںیہ‪315............................................................................. :‬‬

‫شلہ لقع یک ابعدت‪315.................................................................................................:‬‬
‫ابسیدی ِبحسطاایم رصػ ریمش اطبل ےہ‪316................................................................................. :‬‬
‫بس ےسڑبش شخرہ‪317.................................................................................................. :‬‬
‫لفن شلضف ےہ ای ابمح؟ ‪317.............................................................................................‬‬
‫اثمؽ‪317................................................................................................................. :‬‬
‫‪319...................‬‬ ‫ابب ربمن‪ :2‬شالخص‪،‬شس یک تلیضف‪،‬تقیقح شفر شس ےک‬
‫دراجت اکایبؿ ‪319............................................................................................................‬‬
‫‪319......................‬‬ ‫یلہپ لصف‪ :‬شِالخص یک تلیضف‬
‫شالخص یک تلیضف رپ لمتشم اچر رفشنیم ابری ٰ‬
‫اعتل‪319............................................................:‬‬
‫شالخص یک تلیضف رپ لمتشم ھچ رفشنیم مصطفٰے‪320 .................................................................:‬‬
‫اعمِل‪،‬یخس شفر دیہشاک شَاجنؾ‪321....................................................................................... :‬‬
‫اکحتی‪:‬اعدب شفراطیشؿ ‪322 ...........................................................................................‬‬
‫زبراگؿ دنی ےک ‪18‬شوقشؽ فاکحایت‪323 ............................................ :‬‬
‫ِ‬ ‫شالخص یک تلیضف رپ لمتشم‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫صلخم وکؿ؟ ‪324 ..........................................................................................................‬‬

‫اکحتی‪:‬دگاھشفر یلب ‪324 ...................................................................................................‬‬
‫اکحتی‪:‬شالخص ےک اسھت یک اجےن فشیل داع وبقؽ وہیئگ ‪325 .............................................................‬‬
‫‪70‬جح ےس ڑبھ رک‪325 .................................................................................................. :‬‬
‫اکحتی‪:‬ںیم وت اہجدےکےئل یہ الکنوہں ‪326 ..............................................................................‬‬
‫اعیل دنس ےک اسھت ‪70‬ای‪700‬شاحدثی ےنھکل ےس رتہب لمع‪327 .......................................................... :‬‬
‫جیب‪،‬یتیھ شفر اپین‪327 ..................................................................................................... :‬‬
‫نیت اطعںیئ نیت رحمفایمں‪327 .......................................................................................... :‬‬
‫امتؾ اعمالمت یک اینبد‪327 ................................................................................................ :‬‬
‫‪328 .................‬‬ ‫دفرسی لصف‪ :‬شالخص یک تقیقح اک ایبؿ‬
‫شِالخص اک م ٰ‬
‫عنی فوہفمؾ‪328 .............................................................................................. :‬‬
‫ظفل ‚شالخص‛شفر‚ صلخم ‛اک شامعتسؽ‪328 ....................................................................................:‬‬
‫رایاکرےک اچرانؾ‪329 ..................................................................................................... :‬‬
‫شالخص ںیم اسفنین شرغشض ےنلم یک وصرںیت‪329 ........................................................................ :‬‬
‫شکی ےحمل اک شالخص اجنت اک ابثع‪330 ................................................................................. :‬‬
‫لمع رہ ٓازیمش ےس اخیل وہ‪331........................................................................................ :‬‬
‫صلخم دنبے اک وسان یھب ابعدت‪331.................................................................................... :‬‬
‫‪ 30‬اسؽ یک امنزںی درہشںیئ‪332 ........................................................................................ :‬‬
‫فشنیظع اطیشؿ ےک اجؽ ںیم‪333 ....................................................................................... :‬‬
‫شلہ ملع اطیشؿ ےک دوھےک ںیم‪334 ....................................................................................:‬‬
‫رسیتی لصف‪ :‬شِالخص ےک ابرے ںیم ‪14‬شَوقشؽ ُ ح ُ ْب ِ‬
‫راگؿ ِدنی ‪335 ...........................................................‬‬
‫شالخص وک شالخص یک رضفرت‪335 ...................................................................................... :‬‬
‫شالخ ص ےک قلعتم اجعم وقؽ‪335 ...................................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سفن رپ بس ےس اھبری‪335 ............................................................................................ :‬‬

‫شالخص قلطم ےسک ےتہک ںیہ؟ ‪335 .......................................................................................‬‬
‫ِ‬
‫اخص ولوگ ں اکوصقمد‪336 ............................................................................................... :‬‬
‫ہشیمہ یک وتہج‪336 ........................................................................................................ :‬‬
‫ولخمؼ ےس یفخم ‪،‬العقئ ےس اپک‪337 ....................................................................................:‬‬
‫رایتس اک اجؾ ‪337 ...................................................................................................... :‬‬
‫دکفروتں ےس اصػ لمع‪338 ........................................................................................... :‬‬
‫شِالخص اک وبنی ایبؿ‪338 ................................................................................................. :‬‬
‫دحثی اپ ک یک رشح‪339 ...............................................................................................:‬‬
‫وچیھت لصف‪ :‬شِالخص وک َگّال رکےن فشیل ٓاافت شفرٓازیموشں‪339 ............................................................‬‬
‫ےک َد َراجت اک ایبؿ ‪339 ......................................................................................................‬‬
‫الہپ درہج‪339 ............................................................................................................ :‬‬
‫شکی اثمؽ‪339 ........................................................................................................... :‬‬
‫دفرسش درہج‪339 .......................................................................................................... :‬‬
‫رسیتش درہج‪340 ........................................................................................................... :‬‬
‫وچاھت درہج‪341........................................................................................................... :‬‬
‫رہ رحتک رپ رایاکری اک رطخہ‪342 ....................................................................................... :‬‬
‫بس ےس زایدہ یفخم وھکٹ‪342 .......................................................................................... :‬‬
‫شکی اسہل ابعدت ےس شلضف‪343 ........................................................................................:‬‬
‫ُح شفر شس ےک وثشب اک ایبؿ ‪343 ..............................................................‬‬ ‫اپوچنںی لصف‪ :‬مَخْلُووط لَمَع اک ُ ْ‬

‫شس ابرے ںیم اقدعہ ‪343 .............................................................................................. :‬‬

‫اقدعے یک فاضتح‪344 ................................................................................................ :‬‬
‫یکین انگہ وک اٹمدیتی ےہ‪345 .............................................................................................. :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫شامجع ش َُّم ےس اتدیئ‪345 ...............................................................................................:‬‬
‫ِ‬
‫شکی شرتعشض شفرشس ےک دفوجشب‪346 ..................................................................................:‬‬
‫الہپ وجشب‪348 ........................................................................................................... :‬‬
‫دفرسشوجشب‪349 ......................................................................................................... :‬‬
‫لمع وبقؽ وہش ای ںیہن‪349 ............................................................................................... :‬‬
‫دؽ یک رگنشین رشفع رکدی‪350 ..........................................................................................:‬‬
‫لمع وھچڑان رایشفر رکان رشک‪350 ....................................................................................... :‬‬
‫صؼ‪،‬شس یک تلیضف شفر تقیقح اک ایبؿ ‪351..................................................................‬‬ ‫ابب ربمن‪ّ ْ ِ :3‬‬
‫یلہپ لصف‪ّ ْ ِ :‬‬
‫صؼ یک تلیضف ‪351........................................................................................‬‬
‫دؼ ےک قلعتم ٓاتی فدحثی‪351............................................................................... :‬‬
‫َ‬
‫ِ ّ ِّ‬
‫ص ْی یک َ ْ ّمح فرعتفی‪351........................................................................................ :‬‬
‫دؼ عفن شخب ےہ‪352 ............................................................................................. :‬‬
‫بس ےس شیھچ شفر بس ےس رُبی زیچ‪352 ......................................................................... :‬‬
‫ِ ّْ‬
‫صؼ وک وُسشری انبول‪352 ............................................................................................ :‬‬
‫وخداچس نب! ‪353 .......................................................................................................‬‬
‫ِ ّْ‬
‫قح‪،‬صؼ شفر دعؽ اک ِناذ‪353 ...................................................................................... :‬‬
‫ح َ‬
‫صؼ یک شتیمہ‪353 ................................................................................ :‬‬ ‫م شیہٰل ںیم ِ ْ ّ‬ ‫َّ ِ‬
‫اص ِدؼ یک افحتظ‪353 ............................................................................................... :‬‬
‫وترشت ےک‪22‬املکت‪354 ........................................................................................... :‬‬
‫اجعابئت داھکےن فشال ٓاہنیئ‪355 ...................................................................................... :‬‬
‫دوعشےئ قشع ٓااسؿ ےہ‪355 ....................................................................................... :‬‬
‫رشہِ ولسک یک شلص‪356 ............................................................................................. :‬‬
‫دؼ امکؽ دیپش رکات ےہ‪356 ....................................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دفرسی لصف‪ :‬دؼ یک تقیقح شفر شس ےک اعمین ف رمشبت اکایبؿ ‪357 ....................................................‬‬
‫دؼ یک ھچ شاسقؾ‪357 .................................................................................................. :‬‬
‫(‪…)1‬زابؿ اک دؼ شفر شس ےک دفامکؽ‪357 ........................................................................... :‬‬
‫٭…الہپ امکؽ ‪357 ....................................................................................................... :‬‬
‫نیت شرفشدوک ِ‬
‫الخػ فشعق ابت یک شاجزت‪358 ............................................................................:‬‬
‫وھجٹ ےس ےنچب اک ہلیح‪358 ............................................................................................. :‬‬
‫٭…دفرسش امکؽ‪359 ..................................................................................................... :‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬اک یقیقح دنبہ‪359 ............................................................................................. :‬‬
‫(‪…)2‬تین فشِرشدے ںیم ِ ْ ّ‬
‫صؼ‪360 ..................................................................................... :‬‬
‫صؼ ےہ‪361...................................................................................:‬‬ ‫شِرشدہ ںیم ُد ُریتس دیقع ہہ ِ ْ ّ‬
‫(‪…)3‬زعؾ ںیم دؼ‪361............................................................................................... :‬‬
‫زعؾ ںیم دؼ اک ٰینعم‪362 .............................................................................................. :‬‬
‫َ‬
‫زعؾ ںیم فلتخم ِ ح‬
‫رَمشی‪362 ............................................................................................. :‬‬
‫صؼ‪363 .................................................................................:‬‬ ‫(‪…)4‬زَعؾ وک وپرش رکےن ںیم ِ ْ ّ‬
‫شےنپ زعؾ وک وپرش رکداھکای‪363 ........................................................................................... :‬‬
‫دہعوپرش رکےن فشےلربملعدشر‪364 ........................................................................................:‬‬
‫دصتقی رکےن فشےل دہشش‪364 ........................................................................................... :‬‬
‫شےنپ زعؾ وک وپرش ہن رکےن فشےل‪365 ....................................................................................:‬‬
‫سفن وکیئ ابت ہن وساھجدے‪365 ....................................................................................... :‬‬
‫(‪…)5‬لمع ںیم دؼ‪366 ............................................................................................... :‬‬
‫شِالخص ِ ْ ّ‬
‫فصؼ ےس رحمفیم‪367 ..........................................................................................:‬‬
‫اخصل شفروھکاٹ دانیر‪367 ................................................................................................. :‬‬
‫اچسدنبہ‪368 ............................................................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سّانن رصبی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہ اک ِ ْ ّ‬

‫صؼ‪368 ........................................................................... :‬‬ ‫ِّ ُ‬
‫ِ‬
‫اقمامت دنی یک قیقحت ںیم دؼ‪368 ....................................................................... :‬‬ ‫(‪…)6‬امتؾ‬
‫بج شامیؿ ےک قلعتم وسشؽ وہش‪369 ................................................................................... :‬‬
‫شکی اثمؽ ےس ںیھجمس ‪370 ............................................................................................. :‬‬
‫سّانشِرسشل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬رپ تبیہ ابری ٰ‬
‫اعتل‪371...................................................................... :‬‬ ‫ِّ ُ‬
‫سّان ربجلی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬اک ِ‬
‫وخػ دخش‪371.............................................................................. :‬‬ ‫ِّ ُ‬
‫شامیؿ یک تقیقح کت راسیئ‪372 ........................................................................................ :‬‬
‫یقیقح ِ ّ ّ‬
‫صِقی‪372 ......................................................................................................... :‬‬
‫وتدیح‪،‬ابعدت شفر رعمتف ںیم ِ ْ ّ‬
‫صؼ‪373 ............................................................................... :‬‬
‫اہپڑفں یک لثم ٓازامںیشئ‪373 ...........................................................................................:‬‬
‫ٓاھٹ رفاحین العج ‪374 .........................................................................................................‬‬
‫َ‬
‫ح‬
‫فاحُمس اک ایبؿ ‪375 .....................................................................................................‬‬ ‫َ حَ‬
‫رُمشق َ َ‬
‫رمشہبق شفر احمہبس ےک قلعتم است رفشنیم ابری ٰ‬
‫اعتل‪375 ...............................................................:‬‬
‫ابب ربمن‪ :1‬سفن وک رششطئ اکاپدنبانبان ‪378 ....................................................................................‬‬
‫رہ حبص سفن وک اخمبط رکف‪379 .......................................................................................... :‬‬
‫سفن وک اھجمسٕا‪380 ....................................................................................................... :‬‬
‫ٓارخت اک شخرہ‪381..................................................................................................... :‬‬
‫شعضااء یک افحتظ یک لیصفت‪381........................................................................................ :‬‬
‫َ حَ‬
‫احمس یک رعتفی‪383 .................................................................................................... :‬‬
‫شاجنؾ ےک ابرے ںیم وغر رکف‪384 ...................................................................................... :‬‬
‫لقع دنم شفر ےبفوقػ‪384 .............................................................................................:‬‬
‫احمہبس رکف شس ےس ےلہپ ہک اہمترش اسحب ایل اجےئ‪385 ................................................................. :‬‬
‫‪386 ...............................................‬‬ ‫ابب ربمن‪ :2‬رمشہبق‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫‪386 .............................................‬‬ ‫یلہپ لصف‪ :‬رمشہبق یک تلیضف‬

‫زبراگؿ دنی‪387 ............................................................................... :‬‬
‫ِ‬ ‫شوقشؽ‬
‫رمشہبق ےک قلعتم ‪ِ 18‬‬
‫شلضف لمع شفر رتہبنی ابعدت‪387 ...................................................................................... :‬‬
‫رطتقی ےکدف اضےطب‪387 ............................................................................................... :‬‬
‫رب ٰ‬
‫اعتل ابنط وک دھکی راہ ےہ‪387 ..................................................................................... :‬‬
‫اکحتی ‪ :‬رب ٰ‬
‫اعتل دھکی راہےہ‪388 .......................................................................................‬‬ ‫ّ‬
‫اکحتی ‪ :‬ایک ںیم تمظع فشےل ابداشہ ےس ایح ہن رکفں؟ ‪388 ............................................................‬‬
‫اکحتی‪:‬اتسرفں اکدیپش رکےن فشال ‪388 .....................................................................................‬‬
‫یقیقح رمشہبق‪389 ......................................................................................................... :‬‬
‫یتنج الگب ےس دیپش یک یئگ وحرںی‪389 .................................................................................. :‬‬
‫دؽ یک زتنی‪390 ........................................................................................................ :‬‬
‫اپچن زیچفں ےک ببس تنج اک وصحؽ‪390 ............................................................................... :‬‬
‫ڑبی اسج رت ای رفک‪391................................................................................................. :‬‬
‫انم قف وکرب ٰ‬
‫اعتل اک احلظ ںیہن وہات‪391................................................................................:‬‬
‫اکحتی‪:‬الغیم ےس ٓازشدی‪391.............................................................................................‬‬
‫‪392 ...................................‬‬ ‫دفرسی لصف ‪ :‬رمشہبق یک تقیقح شفر دراجت‬
‫َ َ‬ ‫َ‬
‫رعمف ُخّ شفدنی‪392 ...................................................................................... :‬‬
‫ِ‬ ‫منیب یک‬‫ُ َ َّْ‬
‫َ‬
‫منیب ےک رمشبت‪392 ................................................................................................. :‬‬ ‫ُ َ َّْ‬
‫الہپرمہبت‪392 ............................................................................................................ :‬‬
‫اکحتی‪ :‬ےھجم وت وکیئ داھکیئ یہ ںیہن دای ‪393 ............................................................................‬‬
‫اکحتی ‪ :‬ںیم ےن وت شےس د ویشر اھجمس ‪394 ...............................................................................‬‬
‫اکحتی ‪ :‬شرثک ولخمؼ اغلف ےہ ‪394 ........................................................................................‬‬
‫سّانشوب شنیسحل ونری َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہ اک رمشہبق‪394 ...................................................................... :‬‬
‫ِّ ُ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اکحتی ‪:‬شکی ونوجشؿ یک تحیصن ‪395 .....................................................................................‬‬

‫دفرسش رمہبت‪396 ......................................................................................................... :‬‬
‫وغر فرکف ےک رمشلح‪397 .................................................................................................‬‬
‫‪397 .................................................................................‬‬ ‫الہپ رمہلح‪ :‬لمع ےس ےلہپوغرفرکف‬
‫رہ لمع ےک قلعتم نیت وسشؽ‪397 ...................................................................................... :‬‬
‫زبراگؿ دنی‪399 ......................................................................... :‬‬
‫ِ‬ ‫اچرشوقشؽ‬
‫ِ‬ ‫وغرفرکف ےک قلعتم‬
‫اہجتل اک ذعر وبقؽ ںیہن‪400 ............................................................................................:‬‬
‫رہ ٓادیم رپ وغرفرکف رضفری ےہ‪400 .................................................................................... :‬‬
‫وخد وغرفرکف ہن رکےکس وت ایک رکے؟ ‪400 .................................................................................‬‬
‫شرشدت دنم بس ےسےلہپ ایک رکے؟ ‪401 ...............................................................................‬‬
‫شامعؽ یک ٓااف ت اک ملع‪402 ..............................................................................................:‬‬
‫اعمالمت یک نیت ںیمسق‪403 .............................................................................................:‬‬
‫بس ےس ڑبی تمعن‪403 .................................................................................................:‬‬
‫سّانی َرضَ َی اہللہ ًَ‪٨‬ہ ےک شوقشؽ زرںی‪404 .............................................................................. :‬‬
‫ِّ ُ‬
‫نیت ابوتں ےک ببس شامی ِؿ اکلم‪406 .................................................................................... :‬‬
‫دفرسش رم ہلح‪ :‬لمع رشفع رکےت فتق وغر فرکف ‪406 .......................................................................‬‬
‫ہلبق رف انھٹیب تنس ےہ‪406 .............................................................................................. :‬‬
‫شامعؽ ںیم رمشہبق یک وصرت ‪407 ....................................................................................... :‬‬
‫رہ فتق سفن اکاجزئہ‪407 ................................................................................................ :‬‬
‫نیت شفاقت‪408 ......................................................................................................... :‬‬
‫لقع دنم صخش ےک شفاقت‪409 ........................................................................................ :‬‬
‫اھکےن ےنیپ یک شایشءےک قلعتم ولوگں یک شاسقؾ‪409 .....................................................................:‬‬
‫ابب ربمن‪ :3‬لمع ےک دعب سفن اکاحمہبس ‪410 .................................................................................‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫‪410 ..............................‬‬ ‫یلہپ لصف ‪ :‬احمہبس یک فضلنب‬
‫َح‬
‫احمس ےک قلعتم ‪ِ 17‬رفشایت‪411................................................................................... :‬‬
‫ےھجم رمع ےس زایدہ وکیئ زعسی ںیہن‪412 ............................................................................. :‬‬
‫ابغ دہق رک دای‪412 .............................................................................................. :‬‬
‫سفن اکشاحتمؿ ‪413................................................................................................... :‬‬
‫احمہبس رکےنفشولں اک اسحب ٓااسؿ وہاگ‪413....................................................................... :‬‬
‫احمس سفن یک فاضتح‪413........................................................................................ :‬‬ ‫َح ہ‬
‫ِ‬
‫اکوخػ دخش‪413.................................................................... :‬‬ ‫انافرفؼ شمظع َرضَ َی ا ہ‬
‫ہلل ًَ‪٨‬ہ‬ ‫ِ‬ ‫ِّ ُّ‬
‫س‬
‫تنج شفر منہج اکوصتُر‪414 ........................................................................................... :‬‬
‫ہ َ‬
‫سانشَف نب سیق َرح َ‪٤‬ٶ اہلل ًَ َ‪٠‬ٲہاک َ ح ہ‬
‫احُمس سفن‪415.............................................................. :‬‬ ‫ِّ ُّ‬
‫‪415............................................................‬‬ ‫دفرسی لصف‪ :‬لمع ےک دعب َ ح‬
‫احُمس یک تقیقح‬
‫دینی رسامہی شفرشس اک عفن فاصقنؿ‪415................................................................................... :‬‬
‫شاستحب سفن‪416 ........................................................................................................:‬‬
‫ِ‬
‫سفن اک شاستحب ےسیک ایک اجےئ؟ ‪416 .....................................................................................‬‬
‫اکحتی ‪:‬وخػ دخش ےس شاقتنؽ ‪417 ........................................................................................‬‬
‫ابب ربمن‪ :4‬وک اتیہ رپ سفن وک زسش دانی ‪417 ..................................................................................‬‬
‫اکحتی ‪:‬اہھت ٓاگ رپ رھک دای ‪418........................................................................................‬‬
‫اکحتی‪:‬شونیھک وتہب ‪418....................................................................................................‬‬
‫اکحتی‪:‬شونیھک زسش ‪418....................................................................................................‬‬
‫اکحتی‪ٓ:‬اھک ٹھپ یئگ ‪419 ................................................................................................‬‬
‫اسری زدنیگ ڈنھٹش اپین ونش ہن رفامای‪419 ................................................................................ :‬‬
‫سفن وک شکی اسؽ ےکرفزے یک زسش‪419 ..............................................................................:‬‬
‫اکحتی‪:‬شکی اسؽ کت کیٹ اگلرک ہن وسےئ ‪419 .........................................................................‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اکحتی‪ :‬اسؽ رھب ابلکل ہن وسےئ ‪420 ....................................................................................‬‬

‫اکحتی‪:‬سفن وک زسش دےنی رپ شاعنؾ ‪420 ...................................................................................‬‬
‫بس ےس ڑبشدنمش‪421 .................................................................................................. :‬‬
‫دیق ےس ےلہپ دیق‪421 ..................................................................................................... :‬‬
‫اکحتی‪:‬احتج وپری وہیئگ ‪421 ...........................................................................................‬‬
‫اکحتی‪ِ :‬‬
‫زعؾ ممصم ‪422 ....................................................................................................‬‬
‫ابب ربمن ‪ :5‬اجمدہہ ‪423 ........................................................................................................‬‬
‫اجمدہہ یک رعتفی‪423 .....................................................................................................:‬‬
‫زبراگؿ دنی اکسفن وکفلتخم زسشںیئ دانی‪424 ........................................................................... :‬‬
‫ِ‬
‫شکی وسشؽ شفر شس اک وجشب‪424 ........................................................................................ :‬‬
‫َ‬
‫اجمدہہ یک فضلنب‪425 ..................................................................................................... :‬‬
‫ابراگہِ راستل ےس وخربخشی‪426 ........................................................................................ :‬‬
‫شالسػ اک رکدشر‪426 ..................................................................................................... :‬‬
‫راگؿ ِدنی یک ‪38‬اکحایت ففشاعقت ‪427 ..........................................................................‬‬ ‫ُ حم ِ‬
‫ادَہشت ُ ح ُ ْب ِ‬
‫اکحتی‪:‬ابعدت یک اھٹمس ‪427 ............................................................................................‬‬
‫فتق یک شتیمہ‪427 ...................................................................................................... :‬‬
‫‪20‬اسؽ کت تھچ یک اجبن ہن داھکی‪427 .............................................................................. :‬‬
‫وضفؽ دےنھکی ےس شانتجب‪428 ........................................................................................... :‬‬
‫ڈنپایلں وسج ںیئگ‪428 .................................................................................................. :‬‬
‫زدنیگ نیت زیچفں یک فہج ےس دنسپےہ‪428 ............................................................................. :‬‬
‫سّانشوسد نب سیدی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہاک اجمدہہ‪428 ............................................................................:‬‬
‫ِّ ُ‬
‫امنزےس تبحم ‪429 ....................................................................................................... :‬‬
‫اظرہ رپ ابنط اک رگن‪430 ................................................................................................:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اکحتی‪:‬وخؿ ےک ٓاوسن ‪430 ...............................................................................................‬‬

‫اکحتی‪:‬رشبہ یک تحیصن ‪431.............................................................................................‬‬
‫اکحتی‪:‬داینیک تبحم‪431...................................................................................................‬‬
‫ہشیمہ اک ٓارشؾ شفر وھتڑی تقشم‪432 .................................................................................... :‬‬
‫ریمش ٓاداھ لمع مک وہایگ‪432 ............................................................................................. :‬‬
‫وتقمؽ ریمش سفن ےہ‪433 ................................................................................................ :‬‬
‫اکش ںیم دیپش ہن وہشوہ ات‪433 ........................................................................................... :‬‬
‫سّان شُ َف ْی َرَقین َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہاک اجمدَہہ‪434 ............................................................................. :‬‬
‫ِّ ُ‬
‫ایکٓاپ امیبر ںیہ؟ ‪434 .....................................................................................................‬‬
‫سّان شربشمیہ نب شدمہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہاک اجمدَہہ‪434 ........................................................................:‬‬
‫ِّ ُ‬
‫‪40‬اسؽ کت ولہپ زنیم ےس ںیہن اگلای‪435 .............................................................................. :‬‬
‫سّان اعرم َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہاک اجمدَہہ‪435 .................................................................................... :‬‬
‫ِّ ُ‬
‫اضفئ احصہب زبابؿ ی‪436 .............................................................................................. :‬‬ ‫ِ ِ‬
‫اجمدہے ںیم شالسػ یک ریپفی‪436 ......................................................................................:‬‬
‫اکحتی‪:‬ومال!ےھجم ریتی الماقت دنسپ ےہ ‪437 ............................................................................‬‬
‫سّہ اعہشئ َرضَ َی اہللہ ًَ‪َ ٨‬ہا ِ‬
‫اکوخػ دخش‪437 ................................................................................ :‬‬ ‫ِّ‬
‫شکی اپٕاں رپ اسری رشت ایقؾ‪438 ...................................................................................... :‬‬
‫کین ولوگں یک اشنین‪438 ................................................................................................ :‬‬
‫دجہت زگشرفں ےک رہچے نیسح وہےن اکببس‪438 .................................................................... :‬‬
‫رشتح ف وخیش اہکں ےہ؟ ‪438 ...........................................................................................‬‬
‫رشت ںیم نیت ابر خیچ دنلب رکےت‪439 .................................................................................... :‬‬
‫کین رھگشہن‪439 ...........................................................................................................:‬‬
‫شاعنؾ ایہتف دنبے‪439 .................................................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اکحتی‪:‬وخػ دخشےس رلزشں فرتاسں ابعدت زگشر ‪440 ..................................................................‬‬

‫اکحتی‪:‬شیھب ومت وک متخ ںیہن ایک ایگ ‪442 ...............................................................................‬‬
‫داین شفرٓارخت یک ُ ْ‬
‫ُعْ‪443 ................................................................................................ :‬‬
‫فلس اصنیحل یک ریست اکاطمہعل‪444 .................................................................................... :‬‬
‫وخشنیت ےک اجمدہشت یک ‪13‬اکحاتت ففشاعقت ‪445 ..........................................................................‬‬
‫عفہی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہااک اجمدَہہ‪445 .......................................................................... :‬‬
‫سٲ َستہ‪٨‬اہبیبح َ َ ّ‬
‫وبڑیھ اخوتؿ یک رگہی فزشری‪445 .......................................................................................:‬‬
‫ْ‬
‫َْ‬
‫ش َوشن انیم ابعدت زگشر اخوتؿ‪445 ..................................................................................... :‬‬
‫اکحتی‪:‬تنج اجسیئ یئگ ‪446 ................................................................................................‬‬
‫کین رفیم زینک‪446 ....................................................................................................... :‬‬
‫ینمی اخوتؿ یک ٓاہ فزشری‪447 ............................................................................................ :‬‬
‫اکحتی‪:‬اکش!عُفَیْرْہ رس شاھٹےئ وتانرفامین ہن رکے ‪448 ....................................................................‬‬
‫اکحتی‪:‬ںیہک ذعشب انزؽ ہن وہاجےئ ‪448 ................................................................................‬‬
‫اکحتی‪ِ :‬‬
‫رثکت رگہی ےک ببس انیبیئ یلچ یئگ ‪449 .........................................................................‬‬
‫عفہی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲ َہااک اجمدَہہ‪449 ......................................................................... :‬‬
‫سٲ َستہ‪٨‬ااعُمذہ َ َ ّ‬
‫سٲ َستہ‪٨‬ارشہعب رصبہی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲ َہااک اجمدَہہ‪449 .......................................................................... :‬‬
‫ْ‬
‫ش َوشن َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲ َہایک داع‪450 ................................................................................ :‬‬‫سٲ َستہ‪٨‬ا َ ْ‬
‫سٲ َستہ‪٨‬ا رہلح اعدبہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲ َہااک اجمدَہہ‪450 ...........................................................................:‬‬
‫’’ۃیلح شالفایلء‘‘ےک اطمہعل یک رتبیغ‪451................................................................................ :‬‬
‫شکی فوسہس شفر شس اک العج‪451........................................................................................ :‬‬
‫ابب ربمن‪ : 6‬سفن وکڈرشےن شفر داکمھےن اکایبؿ ‪453 ..........................................................................‬‬
‫سفن وکاھجمسےن اک رطہقی‪453 ........................................................................................... :‬‬
‫شاسنؿ یک تقیقح‪456 .................................................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫تہب ڑبش اجلہ‪457 ....................................................................................................... :‬‬

‫کین شامعؽ وک لک رپ اٹانل‪457 ............................................................................................ :‬‬
‫سفن ےک اعمےلم ںیم وکاتیہ یک فوجاہت‪458 ........................................................................... :‬‬
‫لقع دنم شفر ےبفوقػ‪459 .............................................................................................:‬‬
‫یمنہج ہقبط زَ ْمْری‪459 .................................................................................................... :‬‬
‫ٓارخت وک داین رپ ایقس رکےن ےک قلعتم نیت رفشنیم ابری ٰ‬
‫اعتل‪460 .................................................. :‬‬
‫ٓارخ داین وھچڑ رک اجان ےہ‪461 ............................................................................................ :‬‬
‫انگہ اگر یک داع‪467 ....................................................................................................... :‬‬
‫‪300‬اسؽ کت رگہی فزشری‪468 ......................................................................................... :‬‬
‫ح‬
‫سٲ ہس‪٧‬اًبٲساہلل َ ح َت َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہ یک انماجت‪468 ..................................................................... :‬‬
‫شکی ابعدت زگشریک انماجت‪469 ....................................................................................... :‬‬
‫رکف ف ربعت اک ایبؿ ‪470 ......................................................................................................‬‬
‫شکی اسؽ یک ابعدت ےس رتہب‪470 ...................................................................................... :‬‬
‫ابب ربمن‪ :1‬وغر فرکف یک تلیضف‪ ،‬تقیقح شفر شس ےک اقمامت ‪471 .........................................................‬‬
‫وغر فرکف یک‬ ‫یلہپ لصف‪......... :‬‬

‫تلیضف ‪471 ...............................................................................................................‬‬

‫وغرفرکف ےک قلعتم دف رفشنیم مصطفٰے‪472 ........................................................................... :‬‬
‫زبراگؿ دنی‪473 .................................................................... :‬‬
‫ِ‬ ‫شوقشؽ‬
‫وغرفرکف ےک قلعتم‪ِ 21‬‬
‫لمع اک زغم‪474 ...................................................................................................... :‬‬
‫الکؾ‪ ،‬اخومیش شفر اگنہ‪474 ........................................................................................... :‬‬
‫ٓاوھکنں وک شؿ اک قح دف‪474 ........................................................................................ :‬‬
‫یبمل رکف رشہِ تنج یک رشامنہیئ رکیت ےہ‪475 .............................................................................. :‬‬
‫رشت رھب ایقؾ ےس رتہب‪475 ..............................................................................................:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دولں وک زدنہ رکےن فشیل رکف‪476 ........................................................................................ :‬‬

‫رب ٰ‬
‫اعتل رہشکی اک الکؾ وبقؽ ںیہن رفامات‪476 .......................................................................... :‬‬
‫اکحتی‪:‬ےھجم ںیہن ولعمؾ‪476 ..............................................................................................‬‬
‫ٰ‬
‫شلع فشلضف سلجم‪477 ....................................................................................................:‬‬
‫اچر ںیتلیضف‪477 .......................................................................................................... :‬‬
‫دفرسی لصف‪ :‬وغرفرکف یک تقیقح شفر شس اک رمثہ ‪478 .......................................................................‬‬
‫وغر فرکف یک تقیقح‪478 ................................................................................................. :‬‬
‫شابتعر‪ْ ُّ ،‬‬
‫ذتک شفر رظن ںیم رفؼ‪478 ...................................................................................... :‬‬
‫وغر فرکف اک رمثہ‪480 ..................................................................................................... :‬‬
‫’’احؽ‘‘ ےس ایک رمشد ےہ؟ ‪480 ...........................................................................................‬‬
‫ٓارخت یک رطػ وتمہج وہےن ےک اپچن دراجت‪481................................................................... :‬‬
‫وغرفرکف ےک اقمامت ‪482 .......................................................................‬‬ ‫رسیتی لصف‪:‬‬
‫وغرفرکف یک دف شاسقؾ‪482 ................................................................................................. :‬‬
‫ح َ‬
‫م شیہٰل ںیم رغتسمؼ صخش یک اثمؽ‪483 .............................................................................. :‬‬ ‫َّ ِ‬
‫یلہپ مسق‪ :‬دنبے اک شےنپشاعفؽ فاعدشت ںیم وغرفرکف رکان ‪484 ................................................................‬‬
‫دنبے ےک شاعفؽ اچر مسق ےک ںیہ‪484 ................................................................................. :‬‬
‫یلہپ مسق‪:‬انرفامین فشیل افصت ‪485 ..........................................................................................‬‬
‫زابؿ ےک قلعتم وغر فرکف اک رطہقی‪485 ................................................................................. :‬‬
‫اکؿ ےک قلعتم وغر فرکف اک رطہقی‪485 .................................................................................. :‬‬
‫ٹیپ ےک قلعتم وغر فرکف اک رطہقی‪485 ................................................................................. :‬‬
‫دفرسی مسق‪:‬شاطتع فشیل افصت ‪486 .....................................................................................‬‬
‫رسیتی مسق‪:‬الہتک ںیم ڈشےنل فشیل افصت ‪487 ...........................................................................‬‬
‫وخد دنسپی ےس ےسیک ںیچب؟‪488 ..........................................................................................‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ةکت ےس ےسیک ںیچب؟ ‪488 ................................................................................................‬‬

‫وچیھت مسق‪:‬اجنت دالےن فشیل افصت ‪489 ................................................................................‬‬
‫وتہب‪،‬رکششفر تبحم فوشؼ ےسیک احلص وہ؟‪489 ............................................................................‬‬
‫َ‬
‫رح شیہٰل یک شدیم ےسیک احلص وہ؟ ‪490 ..................................................................‬‬‫وخػ دخششفر َ ِ‬ ‫ِ‬
‫ْ‬
‫رقٓاؿ دیجم ش فرشاح ِد ْ ِ‬
‫ی وبنہی ںیم وغرفرکف‪491 ..........................................................................:‬‬ ‫ِ‬
‫وغرفرکف اک وصقمد‪492 .................................................................................................... :‬‬
‫ولطمب فوصقمد ‚ َٓ َ‪٨‬ا ف َی اہلل‛ وہانےہ‪492 ................................................................................ :‬‬
‫شانپ َ ح‬
‫احُمس ےسیک ایک اجےئ؟ ‪493 ............................................................................................‬‬
‫ابعدت زگشر شانپ احمہبس ویں رکںی‪494 ................................................................................... :‬‬
‫املع‪،‬ابطخ شفر نیغلبم ےک ےئل ِ‬
‫اقمؾ وغر‪494 ............................................................................. :‬‬
‫دؽ ںیم افنؼ شفر دنی ںیم اسفد‪497 .....................................................................................:‬‬
‫اجہ فبصنم یک تبحم ےسیک دفر وہ؟‪497 ...................................................................................‬‬
‫‪498 ......................................................‬‬ ‫اعتل یک تمظع فربکاییئ شفر الجتل ںیم‬ ‫دفرسی مسق‪ :‬رب ٰ‬
‫وغرفرکف رکان‪498 ...............................................................................................................‬‬
‫الہپ اقمؾ‪498 ............................................................................................................ :‬‬
‫دفرسش اقمؾ‪500 .......................................................................................................... :‬‬
‫ولخمؼ دخش ںیم وغر فرکف یک تیفیک ‪501..........................................................................‬‬
‫ابب ربمن‪ِ :2‬‬
‫وموجدشت یک شاسقؾ‪501................................................................................................. :‬‬
‫زنیم فٓاامسؿ ںیم رب ٰ‬
‫اعتل یک اشناینں ںیہ‪502 ........................................................................ :‬‬
‫شاسنین فوجد ںیم دقرت یک اشنناں‪503 .................................................................................. :‬‬
‫قیلختِِشاسنین رپٓاھٹ رفشنیم ابری ٰ‬
‫اعتل‪503 ............................................................................. :‬‬
‫شینپ ذشت ںیم وغر فرکف‪505 ............................................................................................. :‬‬
‫امسجین وجڑفں ںیم تمکح‪506 .......................................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ڈہویں یک دعتشد شفر شؿ وک وجڑےن اک رمہلح‪506 ........................................................................ :‬‬

‫ےھٹپ انبےن یک تمکح‪507 ................................................................................................ :‬‬
‫ِ‬
‫اقمؾ وغر فرکف‪508 ....................................................................................................... :‬‬
‫اکؿ یک انبفٹ شفر شس ںیم تمکح‪509 .................................................................................. :‬‬
‫ہنم ‪،‬انک شفر دشوتنں فریغہ یک امیکحہن قیلخت‪509 ....................................................................... :‬‬
‫ابین شعضااء ںیم ںیتمکح‪510............................................................................................ :‬‬
‫اہوھتں‪،‬شویلگں شفر انونخں یک انبفٹ ںیم ںیتمکح‪510.................................................................. :‬‬
‫امں ےکٹیپ ےس ڑباھےپ کت‪511...................................................................................... :‬‬
‫اجونر ےس یھب دبرت‪513.................................................................................................. :‬‬
‫زینیم اشناینں شفر شؿ ںیم وغر فرکف‪514.................................................................................. :‬‬
‫زنیم ےک قلعتم اچر رفشنیم ابری ٰ‬
‫اعتل‪514............................................................................. :‬‬
‫ابناتت ےک اجعابئت‪515................................................................................................. :‬‬
‫ڑجی وبویٹں ےک وفشدئ‪515.............................................................................................. :‬‬
‫وجشرہ فدعماینت‪516..................................................................................................... :‬‬
‫فلتخم شاسقؾ ےک اجدنشر‪517............................................................................................. :‬‬
‫ڑکمی اک رھگ شفر شس یک ذغش‪517..........................................................................................:‬‬
‫دقرت یک اشنین دنمسر‪519.............................................................................................. :‬‬
‫اپین ںیم وغرفرکف‪520 ......................................................................................................... :‬‬
‫ہفطن شفر شاسنین شقن فاگنر‪521........................................................................................... :‬‬
‫دقرت یک اشنین وَہش‪522 ..................................................................................................:‬‬
‫ویتشکں ےک ہن ڈفےنب یک فہج‪523 ........................................................................................:‬‬
‫دقرت یک شکی اشنین ابرش‪524 ..........................................................................................:‬‬
‫ابرش لیقث وہےن ےکابثع ںیہن ربیتس‪525 ............................................................................ :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دقرت یک اشنین ٓاامسؿ شفر اتسرے‪526 ................................................................................. :‬‬

‫قَس‬ ‫رب ٰ‬
‫اعتل اک ٓاامسؿ شفر اتسرفں یک م اید رفامان‪526 .....................................................................:‬‬
‫ٓاامسؿ یک تمظع ےک قلعتم نیت رفشنیم ابری ٰ‬
‫اعتل‪528 .................................................................... :‬‬
‫َ َ‬
‫رعمف شیہٰل شینت ٓااسؿ ںیہن‪529 .......................................................................................:‬‬
‫ِ‬
‫وسرج یک رگدش شفر وممس‪530 .......................................................................................... :‬‬
‫وسرج شفر اتسرے زنیم ےس ڑبے ںیہ‪531............................................................................ :‬‬
‫ٓاامسؿ رگدش ںیم ےہ‪531.............................................................................................. :‬‬
‫’’اہں ںیہن‘‘ ںیم‪500‬اسؽ یک اسمتف‪532 .............................................................................. :‬‬
‫شاسنین تلفغ یک اثمؽ‪533 ............................................................................................... :‬‬
‫یفسلف شفر اعمِل اک وغر فرکف‪535 ............................................................................................ :‬‬
‫رفنش ریمض انابنیئ ‪536 .........................................................................................................‬‬
‫ومت شفر شس ےک دعب اک ایبؿ ‪537 ...........................................................................................‬‬
‫الہپ ہصح‪ :‬ومت ےک ےلہپ ےس وصر وھپےنکن کت اک ایبؿ ‪538 ................................................................‬‬
‫ابب ربمن‪ :1‬ومت وک اید رکےنیک تلیضف شفر شس ںیم ‪539 ..................................................................‬‬
‫رتبغ اکایبؿ‪539 ..............................................................................................................‬‬
‫یلہپ لصف ‪ :‬ومت وک رثکت ےس اید رکان شفر شس رپ شاھبران ‪539 ..........................................................‬‬
‫ولوگں یک نیت شاسقؾ‪539 ................................................................................................ :‬‬
‫َ‬
‫داین ںیم مگں رےنہ فشال‪539 ............................................................................................... :‬‬
‫وتہب رکےن فشال‪539 ....................................................................................................... :‬‬
‫ومت ےک شاجنؾ وک اچہپےنن فشال‪540 ..................................................................................... :‬‬
‫ومت وک وبحمب رانھک‪540 ................................................................................................ :‬‬
‫ح َ‬
‫م شیہٰل اک شاہتنیئ درہج‪540 ............................................................................................ :‬‬‫َّ ِ‬
‫دفرسی لصف‪ :‬رہ احؽ ںیم ومت وکاید رکانشلضف ےہ ‪541...................................................................‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ومت ےس قلعتم ‪12‬رفشنیم مصطف ٰے‪541................................................................................. :‬‬

‫زباگؿ دنی ےک‪18‬شوحشؽ فشوقشؽ‪543 ................................................................:‬‬
‫ومت ےس قلعتم ِ‬
‫رسیتی لصف‪ :‬دؽ ںیم ومت یک اید ہتخپ رکےن اک رطہقی ‪545 ................................................................‬‬
‫ومت وک اید رکےن اک زایدہ دیفم رطہقی‪546 ............................................................................. :‬‬
‫ومت یک اید ہتخپ رکدےنی فشےلنیت شوقشؽ‪547 ......................................................................... :‬‬
‫داینفی زیچ رپ دؽ وخش وہوت؟‪547 ........................................................................................‬‬
‫‪548 .................‬‬ ‫ابب ربمن‪ :2‬وھچیٹ شدیم یک تلیضف زین یبمل شدیم ےک‬
‫شابسب شفر رطہقیہ العج ‪548 ...................................................................................................‬‬
‫‪548 ................................................................‬‬ ‫یلہپ لصف‪ :‬وھچیٹ شدیم ابدنےنھ یک تلیضف‬
‫وھچیٹ شدیم ےس قلعتم ‪10‬رفشنیم مصطفٰے‪548 ....................................................................... :‬‬
‫اکحتی‪:‬وبڑاھ شفر ہچلیب ‪551............................................................................................‬‬
‫وکؿ تنج ںیم اجان اچاتہ ےہ؟ ‪551...................................................................................‬‬
‫ومت شفر یبمل شدیمفں ےک قلعتم ‪27‬شوقشؽ فاکحایت ‪552 ...................................................................‬‬
‫نیت شونیھک ابںیت‪552 .................................................................................................... :‬‬
‫ومت اشیپین ےس دنبیھ وہیئ ےہ‪553 .................................................................................. :‬‬
‫اکحتی‪:‬مت رشت کت زدنہ روہےگ! ‪553 ..................................................................................‬‬
‫تحیصن ٓاومز ہبطخ‪554 .................................................................................................. :‬‬
‫شالعؿ ےس ےلہپ یہ ایتری رکول‪554 .......................................................................................:‬‬
‫تحص دوھےک ںیم التبم ہن رکے‪555 ....................................................................................:‬‬
‫شیبنج انحص‪555 ........................................................................................................... :‬‬
‫دؽ دالہ دےنی فشال وتکمب‪556 ............................................................................................ :‬‬
‫سّان رمع نب دبع شزعلسی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہ اک ٓارخی ہبطخ‪557 ..............................................................:‬‬
‫ِّ ُ‬
‫‪30‬اسؽ ومت ےک شاظتنر ںیم‪557 ...................................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سّان دشٕاد اطیئ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہ یک تحیصن‪558 ........................................................................... :‬‬
‫ِّ ُ‬
‫داین ےس رفشہن وہان َّدقمر رفامدای ایگ‪558 .................................................................................. :‬‬
‫اہکں ںیہ رفنش دکمچشر رہچے! ‪559 ......................................................................................‬‬
‫‪559 .................................................‬‬ ‫دفرسی لصف‪ :‬یبمل شدیمفں ےک شابسب شفر ےنچب اک رطہقی‬
‫الہپببس‪:‬داین یک تبحم ‪559 ................................................................................................‬‬
‫ومت وک اید ہن رکےنےک اہبےن‪560 .................................................................................... :‬‬
‫دفرسشببس‪:‬اہجتل ‪561...................................................................................................‬‬
‫ومت اک فتق‪561....................................................................................................... :‬‬
‫تلفغ ےس ےنچباک رطہقی‪562 ............................................................................................ :‬‬
‫اہجتل ےس ےنچب اک رطہقی‪562 ........................................................................................... :‬‬
‫داینیک تبحم ےس ےنچباک رطہقی‪562 ....................................................................................... :‬‬
‫ومت یک اید دؽ ںیم شبان‪563 ........................................................................................... :‬‬
‫یبمل شدیم ےس ےنچب اک رطہقی‪563 ......................................................................................... :‬‬
‫رسیتی لصف‪ :‬یبمل شفر وھچیٹ شدیم فں ےک شابتعر ےس ‪563 ....................................................................‬‬
‫ولوگں ےک فلتخم اقبطت‪563 .................................................................................................‬‬
‫الہپہقبط‪563 .............................................................................................................. :‬‬
‫دفرسشہقبط‪563 ............................................................................................................:‬‬
‫رسیتشہقبط‪564 ............................................................................................................ :‬‬
‫وچاھت ہقبط‪564 ............................................................................................................ :‬‬
‫اپوچنشں ہقبط‪564 ......................................................................................................... :‬‬
‫اٹھچ ہقبط‪564 ............................................................................................................. :‬‬
‫اسوتشں ہقبط‪565 ......................................................................................................... :‬‬
‫ٓاوھٹشں ہقبط‪565 .........................................................................................................:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شدیم یبمل ای وھچیٹ وہےنیک اچہپؿ‪565 ................................................................................... :‬‬

‫شدیم وھچیٹ رکےن اکرطہقی‪566 .......................................................................................... :‬‬
‫وچیھت لصف ‪ :‬لمع ںیم دلجی رکان شفریتسُس یک ٓاتف ےس انچب ‪566 .........................................................‬‬
‫کین لمع ںیم دلجی رکےن ےک قلعتم ‪11‬رفشنیم مصطف ٰے‪567 .......................................................... :‬‬
‫دف ںیتمعن شفر ولگ دوھےک ںیم‪567 ..................................................................................... :‬‬
‫داین یک اثمؽ‪568 ......................................................................................................... :‬‬
‫ہنیس رفنش وہےن یک نیت العامت‪569 ................................................................................... :‬‬
‫یبمل شفر وھچیٹ شدیمفں ےک ابرےںیم ‪14‬فلتخم شوقشؽ‪569 ................................................................ :‬‬
‫‪60‬رمہبت شکی یہ ےلمج یک رکتشر‪570 .................................................................................... :‬‬
‫منہج رپ وکیئ وسشری ہن وہیگ‪571......................................................................................... :‬‬
‫سّان ی َرضَ َی ا ہ‬
‫ہلل ًَ‪٨‬ہ اک ہبطخ‪571....................................................................................... :‬‬ ‫ِّ ُ‬
‫داین اک امؽ اعرتی ےہ‪572 ............................................................................................... :‬‬
‫رمض ںیم یھب ِ‬
‫وخػ ٓارخت‪573 ....................................................................................... :‬‬
‫ابب ربمن‪ :3‬ومت یک ایتخسں شفر زنع ےک فتق ےک ‪574 ...................................................................‬‬
‫بحتسم شامعؽ ‪574 .............................................................................................................‬‬
‫‪574 ......................‬‬ ‫یلہپ لصف ‪ :‬ومت یک ایتخسں‬
‫سان امقلؿ َرضَ َی ا ہ‬
‫ہلل ًَ‪٨‬ہ یک ےٹیب وک تحیصن‪574 .....................................................................:‬‬ ‫ِّ ُّ‬
‫ومت یک ّدشت ففیلکت یک اچہپؿ‪574 .............................................................................. :‬‬
‫َبْع ےسک ےتہک ںیہ؟ ‪575 ..............................................................................................‬‬
‫زنع یک اکتفیل‪575 ................................................................................................. :‬‬
‫وتہب وبقؽ وہےن اکٓارخی فتق‪576 .................................................................................:‬‬
‫زنع ےک فتق وتہب رکان‪576 ......................................................................................... :‬‬
‫ومت ےکوخػ ےس یہ ومت ہن ٓااجےئ‪577 ...................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رمےن ےک دعب یھب ومت یک یخلت‪577 .............................................................................. :‬‬

‫َْ َ‬
‫فف زنع ںیم ٓااسین ےک ےئل داعےئ مصطفٰے‪578 .................................................................. :‬‬‫ِ‬
‫ومت یک فیلکت شفر ولتشر ےک‪300‬فشر‪578 ......................................................................... :‬‬
‫ٓااسؿ رتنی ومت‪578 .............................................................................................. :‬‬
‫رہرگ رپ ومت اک شرث‪578 .......................................................................................... :‬‬
‫رتسبرپ رمانرتہبےہای دیمشؿ گنج ںیم؟ ‪579 .........................................................................‬‬
‫ومت یک یخلت بک کت؟ ‪579 ........................................................................................‬‬
‫بس ےس ڑبھ رک وہانلک زیچ‪579 .................................................................................. :‬‬
‫ومنم رپ ومت یک اکتفیل یک فہج‪579 ............................................................................. :‬‬
‫ومت یک دشت‪580 .................................................................................................:‬‬
‫شاچکن ومت اکٓاان‪580 ............................................................................................... :‬‬
‫رُمدے اک شکی ابؽ‪580 ............................................................................................. :‬‬
‫ومت یک فیلکت اک شکی رطقہ شفر داین ےک اہپڑ‪580 ................................................................. :‬‬
‫ٓااسؿ ومت‪580 .................................................................................................... :‬‬
‫ومت یک فیلکت اہڈنی ںیم وھبےنن یک رطح‪581................................................................... :‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬اک فاصؽ اظرہی ‪581......................................................... :‬‬
‫وضحر َػلی ا ہ‬
‫ومت شفراکےٹندشراشخ‪581......................................................................................... :‬‬
‫امسجین وجڑفں اک شکی دفرسے وک داعدانی‪581...................................................................... :‬‬
‫ومت یک ںیتبیصم‪582 ............................................................................................... :‬‬
‫یلہپ تبیصم‪582 .....................................................................................................:‬‬
‫دفرسی تبیصم‪582 ................................................................................................. :‬‬
‫انگہ اگر یک ومت ےک فتق کلَم شوملت یک وصرت‪582 ........................................................... :‬‬
‫سان دشٕاد ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬اک فاصؽ اظرہی‪583 ....................................................................... :‬‬
‫ِّ ُّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اکحتی‪:‬رسحت زدہ ابداشہ ‪583 ........................................................................................‬‬

‫رفامربندشریک ومت ےک فتق کلَم شوملت یک وصرت‪584 .......................................................... :‬‬
‫ومت ےک فتق رکشًام اکنیبت اک الکؾ‪584 ............................................................................ :‬‬
‫رسیتی تبیصم‪585 .................................................................................................. :‬‬
‫رمےن ےس ےلہپ یہ شانپاکھٹاندھکی انیل‪585 ............................................................................. :‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یک الماقت‪585 .......................................................................................... :‬‬
‫سانذہفی َرضَ َی ا ہ‬
‫ہلل ًَ‪٨‬ہ ےک ٓارخی احملت‪586 .................................................................... :‬‬ ‫ِّ ُّ‬
‫سان شوبرہریہ َرضَ َی ا ہ‬
‫ہلل ًَ‪٨‬ہ ےک ٓارخی احملت‪586 .................................................................. :‬‬ ‫ِّ ُّ‬
‫رفامربندشر یک ومت ےک فتق اطیشؿ اکانخیچ الچان‪586 ............................................................... :‬‬
‫ومنم اک وکسؿ‪587 ................................................................................................. :‬‬
‫سان اجرب نب زدی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہ اک ٓارخی فتق‪587 ............................................................... :‬‬
‫ِّ ُّ‬
‫سان دمحم نب فشعس َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہ اک ٓارخی فتق‪587 .............................................................. :‬‬
‫ِّ ُّ‬
‫ہشیمہ احتل زنع ںیم رےنہیک انمت‪587 .............................................................................. :‬‬
‫دفرسی لصف ‪ :‬ومت ےکفتق ےک بحتسم شامعؽ ‪588 .......................................................................‬‬
‫َ‬
‫رح شیہٰل ںیم؟ ‪588 ..........................................................................‬‬
‫رمےن فشال ذعشب ںیم ای َ ِ‬
‫زابؿ رپ ہملک ہبّیط اک فِرد‪588 ............................................................................................. :‬‬
‫ہملک ہبّیط رپ شامیؿ شفر تنج ںیم دشہلخ‪588 ................................................................................. :‬‬
‫ہملک ہبّیط تنج اک زش ِدرشہ ےہ‪589 ......................................................................................... :‬‬
‫رمےن فشولں ےک رقبی راہرکف‪589 ..................................................................................... :‬‬
‫ہملک ہبّیط ےک ببس رفغمت‪589 ......................................................................................... :‬‬
‫نیقلت رکےن ںیم شایتحط‪589 .............................................................................................:‬‬
‫رمےت فتق ہملک بیصن وہاجےنیک فاضتح‪589 ....................................................................... :‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬دنبے ےک امگؿ ےک رقبی ےہ‪590 ....................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شدیم شفر وخػ ےک ببس اجنت‪590 .....................................................................................:‬‬

‫شےھچ امگؿ ےک ببس رفغمت‪591............................................................................................:‬‬
‫دباکر ونوجشؿ یک ششخب ‪591............................................................................................. :‬‬
‫الھبیئ اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یہ یک رطػ ےس یتلم ےہ‪591....................................................................... :‬‬
‫ومت ےک فتق ربق فٓارخت یک ٓااساینں ایبؿ رکف‪591................................................................. :‬‬
‫رسیتی لصف ‪ :‬ومت ےک فتق یک رسحت اک زابؿ احؽ ےس ایبؿ ‪592 .......................................................‬‬
‫ومت اک رِفِہتش وکؿ ےہ؟ ‪592 ............................................................................................‬‬
‫کلَم شوملت ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ےک اپس رمےن فشولں ےک انؾ‪592 ........................................................... :‬‬
‫رفامربندشرشفرانرفامؿ یک ٓارخی وخششہ‪592 ...............................................................................:‬‬
‫رمےت وہےئ امؽ دشر یک رسحت‪594 .................................................................................... :‬‬
‫دفتل یک تحیصن‪594 .................................................................................................... :‬‬
‫داین اک رغمفررتنی صخش‪595 ..............................................................................................:‬‬
‫رمےن فشولں ےک انؾ ررٹسج ںیم‪596 ....................................................................................:‬‬
‫کلم شوملت ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬اک رفزشہن نیت رمہبت دانھکی‪596 ................................................................. :‬‬
‫اکحتی‪:‬رغمفر ٓادیم اک رُبششاجنؾ ‪596 .......................................................................................‬‬
‫ومت رہہگج ٓارک رےہ یگ‪597 .......................................................................................... :‬‬
‫ابب ربمن‪ :4‬وضحر شرکؾ َػلی اہللہ ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪ ٥٠‬شفرافلخےئ رشدشنی یک ‪598‬‬
‫ایحت ہبّیط ےک ٓارخی احملت ‪598 .............................................................................................‬‬
‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےک ٓارخی احملت ‪598 ......................................................‬‬
‫یلہپ لصف ‪ :‬وضحر شرکؾ َػلی ا ہ‬
‫وغرفرکفرکےن اک رطہقی‪600 ............................................................................................. :‬‬
‫شُتم دمحمہی روسش ہن وہیگ‪601............................................................................................:‬‬
‫وضحر اک بس ےس زایدہ اسھت دےنی فشےل احصیب‪602 ................................................................... :‬‬
‫وضحر َػلی اہللہ ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےن فتق فاصؽ وسمشک رفامیئ ‪602 .......................................................:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دّیساعمَ َػلی اہللہ ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪ ٥٠‬اکٓارخی ہبطخ‪603 ...........................................................................:‬‬

‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪ ٥٠‬یک تحیصن‪605 ..................................................... :‬‬
‫فاصؽ اظرہی ےک فتق وضحر َػلی ا ہ‬
‫ِ‬
‫شوبرکب وک مکح دف ہک فہ امنز زپاھںیئ‪607 ................................................................................. :‬‬
‫سّہ اعہشئ َر َض َی ا ہ‬
‫ہلل ًَ‪َ ٨‬ہااک شےنپ وقؽ یک وخدفاضتح رفامان‪608 ........................................................ :‬‬ ‫ِّ‬
‫کلم شوملت ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬اک شاجزت بلط رکےک دشلخ وہان‪608 ....................................................... :‬‬
‫سّانربجشل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬یک ابراگہِ راستل ںیم ٓارخی احرضی‪610................................................... :‬‬
‫ِّ ُ‬
‫اشیپین ابمرہک رپ رثکبت ہنیسپ‪611....................................................................................... :‬‬
‫فاصؽ رشفی ےک فتق رفےتش دمداگر ےھت‪611........................................................................ :‬‬
‫فاصؽ رشفی ےک فتق امنز یک فتیص‪611........................................................................... :‬‬
‫فاصؽ رشفی اک دؿ شفرفتق‪612 ....................................................................................... :‬‬
‫احصن رکشؾ ےک ذجابت‪613............................................................................. :‬‬
‫فاصؽ ےک دعب َ ح ہ‬
‫سان ابعس َر َض َی ا ہ‬
‫ہلل ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬ا یک تیفیک‪613.............................................................. :‬‬ ‫سّانشوبرکب شفر ّ ِ ُ ّ‬
‫ِّ ُ‬
‫سّان دقی شربک َرضَ َی ا ہ‬
‫ہلل ًَ‪٨‬ہ اک ہبطخ‪614 ............................................................................... :‬‬ ‫ِّ ُ‬
‫سّان ّدصقی شربک یک ابراگہِ راستل ںیم رعض زگشری ‪614 ............................................................. :‬‬
‫ِّ ُ‬
‫سّانرضخ فشایلس ًَ َ‪٠‬ٲہَ َ‪٤‬ا ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬یک ابراگہِ راستل ںیم احرضی‪615.....................................................:‬‬
‫ِّ ُ‬
‫سان دقی شربک َرضَ َی اہللہ ًَ‪٨‬ہ اک یلیصفت ہبطخ‪616........................................................................... :‬‬
‫ِّ ُّ‬
‫انُع َرضَ َی اہللہ ًَ‪ ٨‬ہہ‪٤‬ا وکاھجمسان‪618..................................................................... :‬‬
‫س ُ َْ‬
‫سّان شوب رکب اک ّ ِ ُ ّ‬
‫ِّ ُ‬
‫ع‬ ‫ذحس‬
‫ابُمرک دےنی اک رمہلح‪619........................................................................... :‬‬ ‫ْ ِم شَونر وک ْس ِل َ‬
‫دفرشؿ لسغ وخوگششر وہش‪619............................................................................................ :‬‬
‫ِ‬
‫‪620 ..........................‬‬ ‫سان دقیِ شربک َرضَ َی اہللہ ًَ‪٨‬ہےک ٓارخی احملت‬
‫دفرسی لصف‪ّ ُ ِ ّ :‬‬
‫سّانشوب رکبّدصقی َرضَ َی ا ہ‬
‫ہلل ًَ‪٨‬ہ یک فتیص‪621..........................................................................:‬‬ ‫ِّ ُ‬
‫سّانرمع َرضَ َی ا ہ‬
‫ہلل ًَ‪٨‬ہ یک وطبر ہفیلخ انزمدیگ‪621.........................................................................:‬‬ ‫ِّ ُ‬
‫سانرمع َرضَ َی ا ہ‬
‫ہلل ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬ا وک فتیص‪621.................................................................... :‬‬ ‫سّانشوب رکبیک ّ ِ ُ ّ‬
‫ِّ ُ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫لْم‬
‫شُف ُ ُق ش ُ ِتح ْیں ایک ےہ؟ ‪622 .................................................................................................‬‬
‫اہٓ ہہ‪ ٙ‬ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ب َینںیم دشہلخ یک داع‪622 .........................................................................................:‬‬
‫ُع َرضَ َی اہللہ ًَ‪٨‬ہ ےک ٓارخی احملت ‪623 ...................................................................‬‬
‫سان ُ َ ْ‬
‫رسیتی لصف ‪ّ ُ ِ ّ :‬‬
‫سّان افرفؼ شمظع َرضَ َی ا ہ‬
‫ہلل ًَ‪٨‬ہ رپ اقالتہن ہلمح‪623 ..................................................................... :‬‬ ‫ِّ ُ‬
‫ٓارخی احملت ںیم یھب یکین یک دوعت‪625 ............................................................................... :‬‬

‫َ ہ‬
‫رفص شونر ںیم دمنف یک شاجزت بلط رکان‪625 ........................................................................ :‬‬
‫ہفیلخ اثثل یک انزمدیگ اک رمہلح‪626 .................................................................................... :‬‬
‫ےئن ہفیلخ ےک ےئل فںیتیص‪627 ......................................................................................... :‬‬
‫انُع َرضَ َی ا ہ‬
‫ہلل ًَ‪٨‬ہ یک دتنیف‪627 ..................................................................................... :‬‬ ‫سّ ُ َ ْ‬
‫ِّ ُ‬
‫افرفؼ شمظع‪628 ................................................................................................... :‬‬
‫اشؿ ِ‬ ‫ِ‬
‫‪629 .......................‬‬ ‫سان امثعؿ ینغ َرضَ َی اہللہ ًَ‪٨‬ہےک ٓارخی احملت‬ ‫وچیھت لصف‪ّ ُ ِ ّ :‬‬
‫َ‬
‫ُم دمحمہی یک ریخوخشیہ‪629 ..................................................................... :‬‬ ‫ٓارخی فتق ںیم یھب ش َّ ِ‬
‫ْ‬
‫سّان ُُعاؿ ینغ َرضَ َی اہللہ ًَ‪٨‬ہیک اہشدت یک وگشیہ‪629 ...................................................................:‬‬ ‫ِّ ُ‬
‫َ‬
‫‪631..................................................‬‬ ‫ی شرملب ٰضی َرضَ َی اہللہ ًَ‪٨‬ہ ےکٓارخی احملت‬
‫سان ُّ‬
‫اپوچنںی لصف‪ّ ُ ِ ّ :‬‬
‫سّانشامؾ ن َرضَ َی اہللہ ًَ‪٨‬ہ ےک ٓارخی احملت‪632 ...................................................................... :‬‬
‫ِّ ُ‬
‫سّانشامؾ نیسح َرضَ َی اہللہ ًَ‪٨‬ہ ےک ٓارخی احملت‪632 ..................................................................... :‬‬
‫ِّ ُ‬
‫ُسوک ‪632 ...............................................................................................‬‬ ‫شلہ تیب ےس ِنسُح ُ ُ‬
‫ابب ربمن‪ُ :5‬خلفاا‪،‬شُرَمششفراصنیحل ےکٓارخی املکت‪633 ........................................................................‬‬
‫یلہپ لصف‪ُ :‬خلَف اا شفر شُرَمش ےک ٓارخی املکت ‪633 ...........................................................................‬‬
‫داین ےن ںیمہ اہنت وھچڑدای‪633 ....................................................................................... :‬‬
‫سانشریم اعمفہی َرضَ َی ا ہ‬
‫ہلل ًَ‪٨‬ہاک ٓارخی ہبطخ‪633 .................................................................... :‬‬ ‫ِّ ُّ‬
‫سانشریم اعمفہی َرضَ َی ا ہ‬
‫ہلل ًَ‪٨‬ہےک ٓارخی املکت‪634 ................................................................ :‬‬ ‫ِّ ُّ‬
‫ہفیلخ دبع شکلمل نب رمفشؿ یک ٓارخی انمت‪634 ..................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ہفیلخ دبع شکلمل نب رمفشؿ ےک ٓارخی املکت‪634 ................................................................. :‬‬

‫انُع نب دبع شزعلسی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہ یک ٓارخی وخششہ شفر املکت‪635 ........................................... :‬‬
‫س ُ َْ‬
‫ِّ ُّ‬
‫ُع نب دبعشزعلسی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہ یک فتیص‪635 ...............................................................:‬‬
‫سان ُ َ ْ‬
‫ِّ ُّ‬
‫ُع نب دبع شزعلسی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہ وک زرہ الپایایگاھت‪636 ........................................................ :‬‬
‫سان ُ َ ْ‬
‫ِّ ُّ‬
‫ُع نب دبع شزعلسی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہ اکٓارخی احملت ںیم رفان‪636 ................................................:‬‬
‫سان ُ َ ْ‬
‫ِّ ُّ‬
‫ہفیلخ اہرفؿ شرلدیش ےک ٓارخی املکت‪637 .......................................................................... :‬‬
‫ہفیلخ امومؿ شرلدیش ےک ٓارخی املکت‪637 ......................................................................... :‬‬
‫ہفیلخ ہ‪ٌ٣‬تَؼَ ‪ ٥‬بَاہللےک ٓارخی املکت‪637 ........................................................................... :‬‬
‫ہفیلخ ہ‪َ ٨٣‬ت َص بَاہلل ےک ٓارخی املکت‪637 ............................................................................:‬‬
‫ُعْف نب اعص َرضَ َی اہللہ ًَ‪٨‬ہ ےک ٓارخی املکت‪637 ........................................................... :‬‬
‫سان َ ْ‬
‫ِّ ُّ‬
‫اجحج نب ویفس یفقث ےک ٓارخی املکت‪638 .......................................................................:‬‬
‫اجحج نب ویفس ےک ٓارخی املکت رپ شَالسػ اک رطزلمع ‪638 .................................................... :‬‬
‫زبراگؿ دنی ےکشَوقشؽ ‪638 ........................................................................‬‬
‫ِ‬ ‫دفرسی لصف‪ :‬فتقِ زنع‬
‫یبمل زدنیگ اک دصقم‪638 .................................................................................................. :‬‬
‫زدنیگ اک زش ِدرشہ‪638 ...................................................................................................... :‬‬
‫فشہ وخیش یک ابت‪639 .................................................................................................... :‬‬
‫اقلب رکش رکسمشٹ‪639 .............................................................................................. :‬‬
‫رفےناکببس ایکاھت؟ ‪639 ..................................................................................................‬‬
‫ََ‬
‫سْوطلی‪،‬زش ِدرشہ لیلق‪640 ...............................................................................................:‬‬
‫شاینغیک زدنیگ‪،‬رقفشیک ومت‪640 ......................................................................................... :‬‬
‫شدتبش شفر شاہتن‪641 .........................................................................................................:‬‬
‫ریغدخش ےک ےئل ملع بیغ اکوبثت‪642 ................................................................................. :‬‬
‫ول ںیم رمیت وہں‪642 ....................................................................................................:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شکی ےک دبےل زہشرفں درمہ‪644 ...................................................................................... :‬‬

‫رب ًَز َٯ َج‪ ١‬ےس ایح‪644 ................................................................................................ :‬‬
‫ّ‬
‫دؽ لج راہ ےہ‪645 ......................................................................................................:‬‬
‫دؽ ےک درفشزے رپ ‪40‬اسؽ‪646 ....................................................................................... :‬‬
‫یخس یک ومت ٓااسؿ وہیت ےہ‪646 ...................................................................................... :‬‬
‫سّان شامؾ اشیعف َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہ اک فاصؽ‪647 ............................................................................ :‬‬
‫ِّ ُ‬
‫‪95‬اسؽ شکی درفشزے رپدکتس‪648 ....................................................................................:‬‬
‫زبراگنّ ِنی ‪649 ..................................................................‬‬
‫ِ‬ ‫اقلعتموقشؽ‬
‫ِ‬ ‫ابب ربمن‪ :6‬انجزفںاافر ربقفںسے‬
‫یلہپ لصف‪ :‬انجزفں ےکقلعتم اعرنیف اکالکؾ ‪649 .........................................................................‬‬
‫شس ےک اسھت ایک وہاگ؟ ‪649 .........................................................................................‬‬
‫انجزےےک رشاکیک احتل‪650 ...................................................................................... :‬‬
‫رمےن فشال نیت شومر ےس اجنت اپاکچ‪650 ...........................................................................:‬‬
‫انجزے ںیم احرضی ےک ٓادشب‪651................................................................................ :‬‬
‫اکحتی‪ :‬رششیب یک ششخب اک رشز ‪651..................................................................................‬‬
‫ڑبی تبیصم ےس اجنت‪652 ........................................................................................ :‬‬
‫دفرسی لصف‪ :‬شوحشؽ ربقےک ابرے ںیم شوقشؽ ‪653 ..........................................................................‬‬
‫بس ےس ڑبش زشدہ‪653 ....................................................................................................:‬‬
‫رتہبنی شفر ےچس زپفیس‪653 ...............................................................................................:‬‬
‫وخانفک رظنم‪653 ........................................................................................................ :‬‬
‫ٓاوسنٕاں ےس رَتدشڑیھ‪654 .............................................................................................. :‬‬
‫ربق یک اکپر‪655 ...........................................................................................................:‬‬
‫یسلفم اک دؿ‪655 ......................................................................................................... :‬‬
‫تبیغ رکےن ےس اپک ولگ‪655 ....................................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وجشب ویکں ںیہن دےتی؟ ‪655 ............................................................................................‬‬

‫ربق یک رکف ےن ےب وہش رک دای‪655 ..................................................................................... :‬‬
‫ربقفں وک دھکی رک خیچ امرےت‪656 ......................................................................................... :‬‬
‫ربقفشولں ےک اسھت ایختن‪656 .......................................................................................... :‬‬
‫اکش ٓاپ ابھجن وہ ںیت! ‪656 .............................................................................................‬‬
‫السیتم ےکرھگ یک رطػ دوعت‪656 .................................................................................... :‬‬
‫زدنہ صخش ربق ںیم‪657 .................................................................................................. :‬‬
‫زنیم اک بجعت رکان‪657 ................................................................................................... :‬‬
‫بس ےس زایدہ وخش احؽ ولگ‪658 .................................................................................... :‬‬
‫شؿ یک اخومیش ےس دوھاک تم اھکان‪658 ............................................................................... :‬‬
‫ڑبی تبیصم‪658 ......................................................................................................... :‬‬
‫‪60‬اسؽ ےس فدحشتین یک وگشیہ‪659 .................................................................................... :‬‬
‫ربق فشولں ےک قلعتم دنچشاعشر‪659 ..................................................................................... :‬‬
‫وکؿ اس ُرشخر ےلہپ اھکای؟ ‪660 ...........................................................................................‬‬
‫وخوصبرت رہچے شفر ڑیکفں ےک ڈریے‪661 .......................................................................... :‬‬
‫ربقفں رپ ےھکل وہےئ شاعشر‪661 ......................................................................................... :‬‬
‫دف رتعک امنز یک شتیمہ‪665 ............................................................................................ :‬‬
‫رسیتی لصف‪ :‬شفالد یک ومت ےک قلعتم فلتخم شوقشؽ ‪665 ..................................................................‬‬
‫یسک یک فافت رپ ایکوسچ وہین اچےئہ؟ ‪665 ...............................................................................‬‬
‫تبحم ےک اطمقب شَرج‪666 ................................................................................................ :‬‬
‫منہج ےس ڈاھؽ‪666 ...................................................................................................... :‬‬
‫شےنپ وچبں ےکےئل داعںیئ‪666 ......................................................................................... :‬‬
‫اکحتی‪:‬شاسی مغ یسک وک ہن الم وہاگ ‪667 .....................................................................................‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وچیھت لصف‪ :‬زای ِ‬

‫رت وبقر‪،‬داعےئ تیم شفر شؿ ےس ہقلعتم شومر ‪668 ........................................................‬‬
‫ربقفں یک زایرت رکف‪668 ............................................................................................... :‬‬
‫وسنمخ دحثی یک ربخ‪669 ............................................................................................... :‬‬
‫ذموکرہ دحثی ےس طلغ شدتسالؽ‪669 .................................................................................... :‬‬
‫زمغدہ رعش ےک اسےئ ںیم وہاگ‪669 .................................................................................... :‬‬
‫ربقفشولں وک السؾ ایک رکف‪671 ............................................................................................ :‬‬
‫شخب اکذرہعی‪671 ......................................................................................................... :‬‬
‫انرفامؿ رفامربندشرھک دایاجاتےہ‪671 ..................................................................................... :‬‬

‫َ ہ‬
‫رفص شونریک زایرت ےس افشتع فشبج‪672 ...........................................................................:‬‬
‫زای ِ‬
‫رت دمہنی یک ربتک‪672 ............................................................................................. :‬‬
‫‪70‬زہشر حبص ںیہ‪ 70‬زہشر اشؾ‪672 .......................................................................................:‬‬
‫زای ِ‬
‫رت وبقر اک رطہقی‪672 ................................................................................................ :‬‬

‫َ ہ‬
‫رفص شونر رپ احصہب یک احرضی اک رطہقی‪673 ............................................................................ :‬‬
‫اکوجشب السؾ‪673 ............................................................................................. :‬‬
‫ِ‬ ‫ربقفشولں‬
‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪ ٥٠‬اک زشرئنی وک ِ‬
‫وجشب السؾ‪673 ................................................................ :‬‬ ‫وضحر َػلی ا ہ‬
‫ربقفشےلاچہپےتنںیہ‪673 ..................................................................................................:‬‬
‫رف ِز ہعمج زای ِ‬
‫رت وبقرشلضف وہےنیک فہج‪674 ........................................................................... :‬‬
‫داعٕاں اک ہفحت‪674 ........................................................................................................ :‬‬
‫طاؼ رمشی ےک رفامؽ‪675 ....................................................................................... :‬‬
‫ونر ےک َ ح‬
‫ریغِدخشےسیھب دمدبلط رکےتکسںیہ‪675 ................................................................................:‬‬
‫دتنیف ےک دعب داع رکان بحتسم ےہ‪676 .................................................................................:‬‬
‫نیقلت اکوبثت شفروفشدئ‪676 .............................................................................................. :‬‬
‫سّانشامؾ شدمحنب لبنح ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہ یک اشؿ‪677 ........................................................................ :‬‬
‫ِّ ُ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ربق فشولں وک شاصی ِؽ وثشب رکف‪677 ...................................................................................... :‬‬

‫اکحتی‪:‬اہپڑفں ےک ربشرب ونر ‪677 .........................................................................................‬‬
‫زایرت وبقر ےس وصقمد‪678 ............................................................................................. :‬‬
‫گنس دیل دفر رکےن اک رطہقی‪678 ....................................................................................... :‬‬
‫وفت دشاگؿ یک ربشیئ تم رکف‪679 .................................................................................... :‬‬
‫وضحر َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬اکملع بیغ‪679 .....................................................................:‬‬
‫شونیھک ششخب‪680 ........................................................................................................ :‬‬
‫ابب ربمن‪ :7‬ومت یک تقیقح شفر وصر وھپےنکن کت شیپ ٓاےنفشیل زیچفں اک ایبؿ ‪680 ......................................‬‬
‫یلہپ لصف‪ :‬ومت یک تقیقح اکایبؿ ‪680 ..................................................................................‬‬
‫ومت ےک قلعتم طلغ رظنایت‪680 ................................................................................. :‬‬
‫رفح ےک مسج ےس دجش وہےن اک بلطم‪681........................................................................:‬‬
‫شاپجہ ےک ضعب شعضااء ںیم رفح ںیہن وہیت‪681..................................................................... :‬‬
‫شاسنؿ یک تقیقح شفر دف ںیتہج‪682 ................................................................................. :‬‬
‫داین رپ نئمطم وہےن فشےل یک اثمؽ‪683 ............................................................................ :‬‬
‫رمدے ےتنس ںیہ‪685 ............................................................................................... :‬‬
‫وج رمایگ شس ےک ےئل ایقتم اقمئ وہیئگ‪686 ...................................................................... :‬‬
‫حبص فاشؾ تنج ےس رزؼ‪686 ....................................................................................... :‬‬
‫شانت رکش یسک رپ ںیہن ٓاات‪686 ......................................................................................:‬‬
‫وبحمب ےک ےئلومت دنسپ یک‪687 ................................................................................. :‬‬
‫َ‬
‫رفح بکلنے فتق ومنم یک اثمؽ‪687 .................................................................................:‬‬
‫اکلم وتمعنں یک فہج‪687 ............................................................................................. :‬‬
‫داین ںیم فشسپ اجےن یک وخششہ‪689 ................................................................................ :‬‬
‫تنج ںیم رفےن فشالصخش‪689 ...................................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ومنم وک داین ںیم فشسپ اجاندنسپ ںیہن‪690 ......................................................................... :‬‬

‫وثشب فذعشب اک قلعت رفح ےک اسھت ےہ‪690 .....................................................................:‬‬
‫رمدہ رھگ فشولں وک داتھکیےہ‪691 ..................................................................................... :‬‬
‫ومنم یک رفح ٓازشد وہیت ےہ‪691 .................................................................................. :‬‬
‫داین یک دقمشر‪691 ....................................................................................................:‬‬
‫رمدفں وک فیلکت ہن اچنہپٕا‪691 ....................................................................................... :‬‬
‫ومنم شفراکرف یک رفح اہکں وہیت ےہ؟‪692 .........................................................................‬‬
‫تیم ولوگں وک اچہپیتن ےہ‪692 ..................................................................................... :‬‬
‫رفوحں اک ٓاسپ ںیم ِ ا‬
‫ِم‪692 ......................................................................................... :‬‬
‫رمےن ےک دعب شابقتسؽ‪692 ......................................................................................... :‬‬
‫ربق ںیم کین شفالد یک وخش ربخی ‪692 .............................................................................. :‬‬
‫رفںیح ٓاسپ ںیم وسشالت رکیت ںیہ ‪693 ........................................................................... :‬‬
‫دفرسی لصف‪ :‬ربق اک رمدے ےس الکؾ رکان ‪693 .............................................................................‬‬
‫ربق یک اکپر‪693 ........................................................................................................... :‬‬
‫زپفیس رمدے اکالمتم رکان‪694 ........................................................................................ :‬‬
‫شامعؽ اکرمدے ےس الکؾ‪694 ............................................................................................:‬‬
‫کین شامعؽ اک ذعشب ںیم راکفٹ اننب‪694 ................................................................................ :‬‬
‫ربق اک رمدے وک ڑھجانک‪695 ............................................................................................. :‬‬
‫رسیتی لصف‪ :‬ربق اک ذعشب شفر رکنم ریکن ےک وسشالت ‪695 ...................................................................‬‬
‫ومنم شفراکرف یک ومت اکاحؽ‪695 ...................................................................................... :‬‬
‫شےھچ شفرربے شامعؽ اک تیم رپ شیپ ایکاجان‪698 .........................................................................:‬‬
‫ومنم شفراکرفیک اجں ینک اکفتق‪698 ................................................................................... :‬‬
‫دفابرہ زدنیگ یک انمت‪698 ................................................................................................. :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اکرف رپ‪99‬اسوپنں اک ذعشب‪699 ......................................................................................... :‬‬

‫ربق ںیم اسپن وھچبٕاں یک تقیقح‪699 ...................................................................................... :‬‬
‫شکی وسشؽ شفر شس اک وجشب‪700 ........................................................................................ :‬‬
‫ذعشب ربق یک دصتقی ےک نیت رطےقی‪700 ............................................................................. :‬‬
‫داینےس دجشیئ وک ذعشب ےنہکیک فہج‪702 ................................................................................ :‬‬
‫دصتقی ےک رسیتے رطےقی یک زمدی فاضتح‪703 ..................................................................... :‬‬
‫‪30‬اسؽ کت صیمق ہن ینہپ‪704 .......................................................................................... :‬‬
‫شکی وسشؽ شفر شس اک وجشب‪704 ........................................................................................ :‬‬
‫‪705 ...................‬‬ ‫وچیھت لصف‪ :‬رکنمریکن ےک وسشالت شفر وصرںیت شفر ربق اک‬
‫ذعشب شفرشس اک دابان‪705 ......................................................................................................‬‬
‫ربق ںیم ومنم وخش احؽ ہکبج اکرفدباحؽ‪705 .......................................................................... :‬‬
‫ںیم رکنمریکنوک اکیف وہاجٕاں اگ‪706 ...................................................................................... :‬‬
‫ومت لقع ںیم دبتیلی ںیہن رکیت‪706 .................................................................................. :‬‬
‫لقع ایک ےہ؟ ‪707 ........................................................................................................‬‬
‫شدناھ رہبش اجونر‪707 ..................................................................................................... :‬‬
‫کین شامعؽ اک ربق ںیم ٓاان‪707 ............................................................................................ :‬‬
‫ربق ےک رتہبنی دفتس شفر اسیھت‪707 ................................................................................... :‬‬
‫ربق رہشکی وک دابیت ےہ‪708 .............................................................................................. :‬‬
‫ربق ےک دابٕاےس وکؿ اچب؟ ‪708 ............................................................................................‬‬
‫ابب ربمن‪ :8‬وخشب ںیم رُمدفں ےکاحالت دانھکی ‪709 ........................................................................‬‬
‫‪709 ............‬‬ ‫یلہپ لصف‪ :‬وخشب یک تقیقح‬
‫ےچس وخشب رظن ٓاےن یک فہج‪710................................................................................... :‬‬
‫وخشب بک شفرسک رطح ٓاےت ںیہ؟ ‪711..........................................................................‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دنین ایک ےہ؟ ‪712 .....................................................................................................‬‬

‫وخشب یک ریبعت ےسیک ایبؿ یک اجےئ؟ ‪712 ...........................................................................‬‬
‫ومت شفردنین ںیم اشمتہب یک فہج‪713............................................................................. :‬‬
‫اعتل یک تبحم وضحر یک شابتع ںیم ےہ‪714 .................................................................... :‬‬ ‫رب ٰ‬
‫َ‬
‫رساکر اک یقیقح ش َُّم وکؿ ؟‪715.......................................................................................‬‬
‫‪716......................‬‬ ‫دفرسی لصف‪ٓ :‬ارخت ںیم عفن دےنی فشےل شامعؽ شفر رُمدفں‬
‫ےک شوحشؽ ےک قلعتم وخشب ‪716.............................................................................................‬‬
‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪ ٥٠‬یک وصرت شایتخر ںیہن رکاتکس‪716................................................... :‬‬
‫اطیشؿ وضحر َػلی ا ہ‬
‫رفزے ںیم ویبی اک وبہس‪716............................................................................................:‬‬
‫ُع َرضَ َی ا ہ‬
‫ہلل ًَ‪٨‬ہ یک زایرت‪716....................................................................... :‬‬ ‫سان ُ َ ْ‬
‫وخشب ںیم ّ ِ ُ ّ‬
‫ےلہپسان ی َرضَ َی اہللہ ًَ‪٨‬ہاک وخشب‪717...................................................................... :‬‬
‫ِّ ُّ‬ ‫فاصؽ ےس‬
‫وخشب ںیم رفغمت یک داع‪717.......................................................................................... :‬‬
‫الیم ِد مصطفٰےیک وخیش ےک ببس ذعشب ںیم یمک‪717..................................................................... :‬‬
‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪ ٥٠‬اک شیتم یک دمد وک انچنہپ‪718................................................................... :‬‬
‫رساکر َػلی ا ہ‬
‫ہلصیف وہاکچ شفر اعمػ رکدای ایگ‪719..................................................................................... :‬‬
‫ِ‬
‫اہشدت نیسح یک ربخ‪719................................................................................... :‬‬ ‫وخشب ںیم‬
‫ےھجم تنج ںیم دشلخ رکدای‪719.......................................................................................... :‬‬
‫ہلل ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ب َین ےک وخشب ‪720 ................................................................‬‬
‫زبراگؿ دنی َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬ا ہ‬
‫ِ‬ ‫رسیتی لصف‪:‬‬
‫رقب اخص ںیم‪720 ..................................................................................... :‬‬ ‫اعتل ےک ِ‬ ‫رب ٰ‬
‫دیجنسیگ ےک ببس رفغمت‪720 .......................................................................................... :‬‬
‫رہچے اکوگت ڑھجایگ‪720 ............................................................................................. :‬‬
‫رقفشےس تبحم رکےن فشےل رپ شاعن ؾ‪721............................................................................... :‬‬
‫َ‬
‫ِْ‬
‫وتف شیہٰل‪721............................................................................................................ :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫داین ف ٓارخت یک الھبایئں‪721............................................................................................:‬‬

‫اطیشؿ اک فشر‪721........................................................................................................ :‬‬
‫نیگمغ رےنہ فشولں رپ شاعنؾ‪722 ......................................................................................... :‬‬
‫بس ےس رتہبنی لمع‪722 ...............................................................................................:‬‬
‫املع اک اقمؾ فرمہبت‪722 ................................................................................................... :‬‬
‫انگہ رپ شافغتسر رکےناک افدئہ‪722 ........................................................................................ :‬‬
‫وحر اک قح رہم‪723 ........................................................................................................ :‬‬
‫شیھچ تین رپ ششخب‪723 ................................................................................................. :‬‬
‫الہپ دقؾ لُپ رصشط رپ دفرسش تنج ںیم‪723 ............................................................................ :‬‬
‫ونرشین رہچے فشیل وعرت‪723 ............................................................................................ :‬‬
‫رشت یک دف رںیتعک‪724 .................................................................................................. :‬‬
‫اچر املکت ےکببس رفغمت‪724 ....................................................................................... :‬‬
‫ْ‬
‫ب ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہ رپ رب ٰ‬
‫اعتل اک رمح‪724 .......................................................................... :‬‬ ‫سّان ِ ح ْ ْ‬
‫ِّ ُ‬
‫اصقنؿ ِدہ ابت‪724 ...................................................................................................... :‬‬
‫ںیم ریغب وبجمری ےک ہن وسنہں اگ‪725 .................................................................................... :‬‬
‫اطیشؿ سک زیچ ےس ڈراتےہ؟ ‪725 .......................................................................................‬‬
‫شاسنؿ وکؿ ےہ؟ ‪725 .....................................................................................................‬‬
‫ربشایئں ویکینں ےس زایدہ‪725 ............................................................................................ :‬‬
‫ولوگں ےس لیم وجؽ مک روھک‪726 ...................................................................................... :‬‬
‫اہنتیئ ںیم ابعدت رکےن رپیتنج لحم‪726 ............................................................................... :‬‬
‫سّان شوبرکب یلبش ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہ رپ لضف فرکؾ‪726 ......................................................................... :‬‬
‫ِّ ُ‬
‫دؿ ںیم دفرمہبت ددیش ِر شیہٰل‪727 ........................................................................................ :‬‬
‫اسحب ںیم یتخس‪727 ..................................................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سّان شامؾ امکل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہ یک ششخب‪727 ...............................................................................:‬‬

‫ِّ ُ‬
‫سّانن رصبی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہ یک ابراگہِ شیہٰل ںیم احرضی‪727 ........................................................... :‬‬ ‫ِّ ُ‬
‫ریغ رضفری ابت یھبک ہن انھکل‪728 .......................................................................................:‬‬
‫اطیشؿ یک ابںیت ںیہمت دوھےک ںیم ہن ڈشںیل‪728 ...................................................................... :‬‬
‫ح َ‬
‫رُقی ےک دعب دفری انمبس ںیہن‪728 ................................................................................. :‬‬ ‫َ‬
‫داین وک نیت الطؼ‪728 .................................................................................................... :‬‬
‫انگہ اگر اک انجزہ ‪729 ..................................................................................................... :‬‬
‫سّاندشٕاد اطیئ ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہےک ےئل تنج ٓارشہتس یک یئگ ‪729 ........................................................... :‬‬
‫ِّ ُ‬
‫رشیع اسملئ اتبےن رپ ششخب‪729 ....................................................................................... :‬‬
‫زمشر رپ احرضی دانی‪730 ................................................................................................. :‬‬
‫سّان ایفسؿ وثری ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہیک تلیضف‪730 ........................................................................... :‬‬
‫ِّ ُ‬
‫سّان شامؾ اشیعف ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہ رپ شِاعنؾ فشِرکشؾ‪730 ........................................................................ :‬‬
‫ِّ ُ‬
‫سّانن رصبی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہ یک تلیضف‪731............................................................................:‬‬
‫ِّ ُ‬
‫شدیم اک دشنم ہن وھچڑف‪731.............................................................................................. :‬‬
‫ِ‬
‫وخػ دخش ےک ببس ےنلکن فشےل ٓاوسن‪731............................................................................... :‬‬
‫وثشب یک شتیمہ‪731......................................................................................................:‬‬
‫سٲ ہس‪٧‬اًہت َـب ہٶ ا‪ ٟ‬ہِ ََل‪٠َ ٌَ ٣‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہ یک رفغمت اک ببس‪732 ..................................................................:‬‬
‫سّان ی نب اعمص ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہ اک اقمؾ فرمہبت‪732 ..................................................................... :‬‬
‫ِّ ُ‬
‫اصقنؿ اک اجزئہ ہن ےنیل اک اصقنؿ‪733 .................................................................................... :‬‬
‫لکشم ںیم ٓااسین یک داع‪733 .............................................................................................:‬‬
‫‪734 ...................................................................‬‬ ‫دفرس ش ہصح‪ :‬وصروھپےنکن ےس تنج ای دفزخ ںیم‬
‫دشےلخ کت اک ایبؿ ‪734 ........................................................................................................‬‬
‫ابب ربمن‪ :1‬وصر وھپےکن اجےن اک ایبؿ ‪734 ...................................................................................‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ٓارخت رپ زمکفر شامیؿ یک العتم‪735 ...................................................................................:‬‬

‫شامیؿ یک زمکفری ابنط یک رخشیب ےہ ‪735 ............................................................................... :‬‬
‫ٓارخت رپ شامیؿ وبضمط رکےن اک رطہقی‪736 ............................................................................ :‬‬
‫وصر وھپےنکن یک دشت‪736 .............................................................................................. :‬‬
‫وصر ےک قلعتم نیت رفشنیم ابری ٰ‬
‫اعتل‪737 ............................................................................. :‬‬
‫ُصور ایک ےہ؟‪738 .........................................................................................................‬‬
‫وصر وھپےکناجےن ےک دعب وکؿ زدنہ رےہاگ؟ ‪738 ......................................................................‬‬
‫داینفی ابداشوہں اکاحؽ‪739 ............................................................................................. :‬‬
‫شؿ رشح شفرشلہ رشحم ‪740 ......................................................................................‬‬
‫ابب ربمن‪ :2‬دیم ِ‬
‫شؿ رشحم شفرداینفی زنیم ںیم رفؼ‪740 .............................................................................. :‬‬
‫دیم ِ‬
‫ٓاامسؿ ٹھپ اجےئ اگ‪741 ................................................................................................ :‬‬
‫ابب ربمن‪ :3‬دیمشؿ رشحم ںیم ےنیسپ یک تیفیک ‪743 ............................................................................‬‬
‫ْ‬
‫ابُمرہک‪743 ........................................................................... :‬‬
‫ی َ‬ ‫شؿ رشحم ےک ےنیسپ رپ شاحد ْ ِ‬
‫دیم ِ‬
‫ابب ربمن‪ :4‬رف ِز ایقتم یک وطشتل ‪745 .......................................................................................‬‬
‫رف ِز رشحم یک تقشم‪745 .................................................................................................. :‬‬
‫ومنم رپ ایقتم اک دؿ‪746 ............................................................................................. :‬‬
‫‪747 .....................................‬‬ ‫ابب ربمن‪ :5‬ایقتم ےک دؿ‪ ،‬شس ےک انؾ شفر شس یک‬
‫وتبیصمں یک تیفیک ‪747 ......................................................................................................‬‬
‫ایقتم ےک انؾ‪748 ...................................................................................................... :‬‬
‫ابب ربمن‪ :6‬رفز رشحم وسشؽ فوجشب یک تیفیک ‪751..........................................................................‬‬
‫سّان ونح ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ےس وسشؽ‪753 .................................................................................. :‬‬
‫ِّ ُ‬
‫بج شعضااء وگتفگ رکںی ےگ! ‪755 .........................................................................................‬‬
‫اعتل ےس الماقت یک تیفیک‪756 .................................................................................. :‬‬ ‫رب ٰ‬
‫ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شیھچ ابت منہج ےس اچبیت ےہ‪758 ....................................................................................... :‬‬

‫رف ِزایقتم ےک اچر وسشؽ‪758 ........................................................................................... :‬‬
‫‪759 ..............................................................................‬‬ ‫ابب ربمن‪ :7‬زیمشؿ لمع یک تیفیک‬
‫سّہ اعہشئ َرضَ َی اہللہ ًَ‪َ ٨‬ہا یک رکف ٓارخت‪760 ............................................................................. :‬‬
‫ِّ‬
‫رہ زہشر ںیم رصػ شکی یتنج‪761 ...................................................................................... :‬‬
‫‪761 ................................................‬‬ ‫ابب ربمن‪ :8‬وقحؼ ےک اطمےبل شفر شؿ یک فشیسپ یک تیفیک‬
‫سلفم وکؿ؟ ‪763 .........................................................................................................‬‬
‫دف رکبویں ےک درایمؿ ہلصیف‪764 ....................................................................................... :‬‬
‫ملظ الہتک ںیم ڈشےنل فشال ےہ‪765 ...................................................................................... :‬‬
‫اعمہلم تہب تخس ےہ‪766 ............................................................................................... :‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬حلص رکفشات ےہ‪767 .......................................................................................... :‬‬
‫شکی ںیہن ہکلب تہب ومںیت اموگن‪769 .................................................................................... :‬‬
‫ابب ربمن‪ :9‬لپ رصشط یک تیفیک ‪770 ........................................................................................‬‬
‫سب اکش یہ اکش رہ اجےئ یگ‪771 ...................................................................................... :‬‬
‫بس یک اکپراَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪َ ٥٬‬س‪ ٥٠‬اَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪َ ٥٬‬س‪772 .................................................................................... :٥٠‬‬
‫اپٕاں ےک شوگنےھٹ انتج ونر‪773 ........................................................................................... :‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬دنبے رپ دف وخػ عمج ںیہن رفامات‪774 ...................................................................... :‬‬
‫اہلل فشولں ےس تبحم ح َ ِ ح‬
‫س اجنت ےہ‪774 ............................................................................... :‬‬
‫ابب ربمن‪ :10‬افشتع یک تیفیک ‪775 .......................................................................................‬‬
‫دخش اچاتہ ےہ راضےئ دمحم‪776 ........................................................................................... :‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬یک اپچن وصخایصت‪776 ..................................................... :‬‬
‫ایپرے ٓااق َػلی ا ہ‬
‫ایرب ًَز َٯ َج‪ !١‬ریمی شتم‪777 ..........................................................................................:‬‬
‫رفزِِایقتم ابراگہ مصطفٰےںیم احرضی ‪778 ............................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رہکین صخش افشتع رکے اگ‪781..................................................................................... :‬‬

‫رفزِِایقتم یھب وضحر یک رشانمہیئ ںیم‪782 .............................................................................. :‬‬
‫دحثی َلا رخف‪782 .........................................................................................................:‬‬
‫وحض وکرث یک تیفیک‬ ‫ابب ربمن‪................ :11‬‬

‫‪783 ............................................................................................................................‬‬
‫وحض وکرث رپ ےلہپ وکؿ ٓاےئ اگ؟ ‪785 ....................................................................................‬‬
‫ِ‬
‫وحض وکرث ےک ربنت‪785 ................................................................................................ :‬‬
‫ابب ربمن‪ :12‬منہج‪ ،‬شس یک ویتخسں شفر ذعشب اک ذرک ‪786‬‬
‫اکرف شفر انمقف اک شاجنؾ‪789 .............................................................................................. :‬‬
‫شلؿ ایک ےہ؟ ‪789 .................................................................................................‬‬‫ح ْ ُ ْْ‬
‫ُح ُّ ح‬
‫دفزخ یک است فشدویں ےک انؾ‪789 ......................................................................................... :‬‬
‫منہج یک رہگشیئ‪790 ....................................................................................................... :‬‬
‫دفزخ اک بس ےس اکلہ ذعشب‪790 ....................................................................................... :‬‬
‫دفزخ یک اسسن‪791 ..................................................................................................... :‬‬
‫ذعشب انر یک شکی کلھج‪792 ..................................................................................:‬‬
‫تنج شفر ِ‬
‫دفزویخں یک ایپس‪792 ................................................................................................... :‬‬
‫دفزویخں یک ذغش ےک قلعتم ٓاای ِ‬
‫ت رقٓاہین‪793 .......................................................................... :‬‬
‫ذعشب دفزخ ےک قلعتم اچررفشنیم مصطفٰے‪794 ......................................................................... :‬‬
‫ِ‬
‫یمنہج ایک ںیئپ ےگ؟ ‪796 ..................................................................................................‬‬
‫یمنہج اسپن شفر وھچب‪797 ................................................................................................ :‬‬
‫ویمنہجں ےک شاسجؾ‪798 .................................................................................................. :‬‬
‫ٓاگ رہدؿ‪70‬زہشر رمہبت الجےئ یگ‪798 ............................................................................... :‬‬
‫دفزویخں یک اکپر‪799 ..................................................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شب یھبک ومت ںیہن‪801................................................................................................:‬‬

‫اکش تنج دےتھکی یہ ہن‪802 .............................................................................................. :‬‬
‫تحیصن ٓاومز رفشنیم‪803 ................................................................................................ :‬‬
‫ابب ربمن‪ :13‬تنج یک تیفیک شفر شس یک وتمعنں یک شاسقؾ ‪804 .............................................................‬‬
‫یلہپ لصف‪ :‬تنج یک رتبغ دیپش رکان ‪804‬‬
‫شلہ تنج تنج ںیم‪804 ............................................................................................. :‬‬
‫تنج یک زدناگین‪806 ................................................................................................ :‬‬
‫حَ‬
‫جوں یک دعتشد‪807 ................................................................................................. :‬‬‫ّ‬
‫تنج ےک درفشزے‪807 ............................................................................................. :‬‬
‫تنج ےک ابالاخےن‪810.............................................................................................. :‬‬
‫دفرسی لصف‪ :‬تنج ےک ابوغں‪ ،‬دویشرفں‪ ،‬دروتخں شفر ‪812.................................................................‬‬
‫رہنفں یک اشؿ ‪812...........................................................................................................‬‬
‫یتنج دویشر شفر شس یک یٹم‪812.......................................................................................... :‬‬
‫شدٰین یتنج اک زویر‪813.................................................................................................... :‬‬
‫ےب اکےٹن یک ریبایں‪813................................................................................................ :‬‬
‫یتنج درتخ‪814......................................................................................................... :‬‬
‫رسیتی لصف‪ :‬شلہ تنج ےک ابلس‪ ،‬وھچبونں‪ ،‬تخت‪815......................................................................،‬‬
‫ویکتں شفر ومیخں یک اشؿ ‪815................................................................................................‬‬
‫شلہ تنج اک ابلس‪815................................................................................................... :‬‬
‫یتنج ویبویں اک ن‪815................................................................................................. :‬‬
‫یتنج ہمیخ‪816............................................................................................................ :‬‬
‫وچیھت لصف‪ :‬شلہِ تنج ےک اھکےن یک اشؿ‪817.............................................................................‬‬
‫اہُمرِجنی ف ُ َقرْش ےک ےئل وخربخشی‪817..................................................................................... :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ویتنجں ےک قلعتم وہیدی اک وسشؽ‪818.................................................................................. :‬‬

‫‪819........................‬‬ ‫اپوچنںی لصف‪ :‬یتنج ڑلوکں شفروحر ِعیں یک اشؿ‬
‫وحرفں اک السؾ‪820 ...................................................................................................... :‬‬
‫یتنج ابزشر‪821............................................................................................................ :‬‬
‫وحرفں اک ہمغن‪822 ........................................................................................................ :‬‬
‫َ َ‬ ‫حَ َ‬
‫‪823 ...............................‬‬ ‫ُم شَاحدثی‬ ‫ج ےک شَفاصػ ےک ُ ِ ّ‬ ‫یٹھچ لصف‪ :‬شلہِ ّ‬
‫وخوصبرت ویبایں‪823 .................................................................................................... :‬‬
‫یتنج وھگڑے‪823 ........................................................................................................ :‬‬
‫شلہ تنج یک الماقت‪824 ................................................................................................ :‬‬
‫شلہ تنج ےک مسج ُ ْ ْ‬
‫فُع‪824 ............................................................................................. :‬‬
‫سّان زدی نب احرہث َر َض َی ا ہ‬
‫ہلل ًَ‪٨‬ہ یک ولڈنی‪824 .......................................................................... :‬‬ ‫ِّ ُ‬
‫تنج اک الکؾ‪825 ......................................................................................................... :‬‬
‫سّان ن رصبی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ َ‪٠‬ٲہ یک زابؿ شفر تنج اک ایبؿ‪825 .........................................................:‬‬
‫ِّ ُ‬
‫اعتل اکددیشر‪826 ......................................................................................... :‬‬ ‫حبص فاشؾ رب ٰ‬
‫اسوتںی لصف‪ :‬ددیشرشیہٰل ےک قلعتم رفشایت ‪827 ..............................................................................‬‬
‫ابب ربمن‪ :14‬رتمحِ دخشفدنی یک فتعس اک ایبؿ ‪829 .......................................................................‬‬
‫رتمح شیہٰل ےس قلعتم نیت ٓاایت ابمرہک‪829 .......................................................................... :‬‬
‫رتمح شیہٰل ےس قلعتم ‪20‬رفشایت‪830 .................................................................................. :‬‬
‫رب ٰ‬
‫اعتل وکشکی دؿ اید رکےن فشال‪831............................................................................... :‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬یک افشتع انگہ اگرفں ےک ےئل‪832 ..............................................:‬‬
‫وضحر َػلی ا ہ‬
‫کلمَ ہہ اہشدت بس رپ اھبری‪834 .......................................................................................... :‬‬
‫رشیئ ربشرب الھبیئ اجنت اکابثع‪834 ......................................................................................:‬‬
‫رہنِ ایحت اہکں ےہ؟ ‪835 .................................................................................................‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اکُعہش تقبس ےلےئگ‪836 ............................................................................................... :‬‬

‫ایقتم ںیم ومنم اک دفہی‪838 .......................................................................................... :‬‬
‫امں یک تبحم‪839 ......................................................................................................... :‬‬
‫رہفتس ِ ا‬
‫ِحایت ‪840 ...........................................................................................................‬‬
‫ُنورشین ابلس ‪841...............................................................................................................‬‬
‫ربص ےک درہج‪841.............................................................................................................‬‬
‫یلیصفت رہفتس ‪842 ............................................................................................................‬‬
‫اہ‪َ ٣‬ہاتہ ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ؤ َ‪َ ٨٣‬ین ‪869 ..........................................................................................................‬‬
‫امٰذخ ف رمشعج ‪870 ..............................................................................................................‬‬
‫دحثیِ دُقیس‪873 ..............................................................................................................‬‬
‫َ‬
‫ک فراسلئ ‪874 ....................................................‬‬ ‫سلجم ا‪٤ٟ‬س ٱ‪٨‬ٶ ا‪٤٠ٌٟ‬ٲہ یک رطػ ےس شیپ رکدہ‪ ُ ُ 299‬ح‬
‫ملع ےنھکیس ےس ٓاات ےہ ‪880 ....................................................................................................‬‬
‫‪Go To Index‬‬

‫ُُعّہۺشَالخؼۺیکۺاچہپؿۺشفرشُؿۺوکشَانپےنۺےکۺرطوقیںۺاکۺایبؿ‬

‫(دلج‪)5:‬‬ ‫ا َح َٲا ہء ا‪ ٟ‬ہٌ ہ‪ ٦ٰ٠‬ہ‪َ ٣‬تـز َج‪٥‬‬

‫ہ‪َ ٣‬ؼ‪ٕ٨‬‬

‫ہحح ہٶ اْلَس ََل‪٦‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫ۺسانۺشِامؾۺدمحمۺنبۺدمحمۺزغشیلۺاشیعف ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ ا َ‬
‫ہلل ا‪ٟ‬کَافَی( َا ‪ ٟ‬ہ‪َ ٤‬ت َٰفّٰی‪٫ ۵۰۵‬ـ)‬

‫شیپۺشک‪٣:‬ح‪٠‬ص َا‪َ ٤َ ٟ‬سٱ َ‪ ٨‬ہٶ ا‪َ َ٤٠ٌَ ٟ‬ٲہ‬

‫ح َُ‬
‫(ہبعش ِ ِ‬
‫ۺرتشجۺ ُ ح‬
‫ک)‬

‫انرِش‬

‫مکتبۃالنزیيہبابالنزیيہکظاچی‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َٯ ًَلی ٰا‪َ َ ٟ‬ک َٯ َاػ َحاب َ َک َٱا َحب َٲ َب اہلل‬ ‫َا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ َٯا‪ٟ‬ش ََل ہ‪٠َ ًَ ٦‬ٲ َک َٱ َار ہسٰ َ‪ ٢‬اہلل‬

‫ا َح َٲا ہء ا‪ ٟ‬ہٌ‪٠‬ہٰ‪ ٦‬ہ‪َ ٣‬تـز َج‪(٥‬دلج‪)5:‬‬ ‫‪:‬‬ ‫انؾاتکب‬

‫ۺ‬
‫ۺزغشیلاشیعف ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬کَافَی ( َا ‪ ٟ‬ہ‪٤‬ت ََٰ فّٰی‪٫ ۵۰۵‬ـ)‬ ‫ہحح ہٶ اْلَس ََل‪٦‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسۺانشِامؾۺدمحمۺنبۺدمحم ۺ‬ ‫‪:‬‬ ‫ہ‪ََٰٕٟ٣‬‬
‫ح َ‬
‫ۺرتشجۺ ُ ُ ح‬
‫ک)‬ ‫َ َ ّمینۺ ُ َ ا‬
‫ُع(ہبعش ِ ِ‬ ‫‪:‬‬ ‫ہ‪َ ٣‬تـز َج‪َ٤‬ین‬
‫ػرفا‪٤ٟ‬ورف ‪۳۴۱۶‬ھ ‪،‬ربمتس‪2014‬ء‬ ‫‪:‬‬ ‫یلہپۺابر‬
‫‪( 5000‬اپچنۺزہشر)‬ ‫‪:‬‬ ‫دعتشد‬
‫ۺاببۺشدملہنیۺرکشیچ‬ ‫َ‪َ ٜ٣‬تـ َب ہٶ ا‪َ ٤َ ٟ‬سٱ‪٨‬ہۺ ِ‬
‫اضیفؿۺدمہنیۺہّلحمۺوسدشرگشؿۺرُپشینۺزبسیۺڈنمی ُ‬ ‫‪:‬‬ ‫انرِش‬

‫تعزیقىامہ‬
‫وحشہلۺربمن‪۳۹۵:‬‬ ‫اترخی‪َ ۷ :‬طٰا ہ‪ ٢‬ا‪ ٟ‬ہ‪ََ ٤‬ک‪۳۴۱۵ ٦‬ھ ۺ ۺ‬
‫اَ‪َ ٟ‬ح‪ ٤‬ہس ِہّٰلِل َرب ا‪َ٤٠َ ٌٟ‬ی َن َٯا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵُِ َٯا‪ٟ‬ش ََل ہ‪ًَ ٦‬لی َسٲ َسا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ز َس‪َ ٠‬ی َن َٯ ًَلی ٰا‪َ ٟ‬ہ َٯاَػ َحاب َہ َاج َ‪ٌَ ٤‬ین‬
‫َ‬
‫َ ِْ َْْ ُ َ‬ ‫َ‬
‫ۺک ۺف َۺراسلئ ۺیک ِ ح‬
‫ۺاجی ۺےس ۺرظناثین ۺیک ۺوکشش ۺیک ۺیئگۺ‬ ‫ۺت ُ ح‬‫دصتقی ۺیک ۺاجیت ۺےہ ۺہک ۺاتکب’’ا َح َٲا ہء ا‪ ٟ‬ہٌ‪٠‬ہٰ‪َ ُ (‘‘٦‬م َ حْج ۺدلج‪،5:‬وبطمہعۺۃبتکمۺشدملہنی)رپسلجم ِ‬
‫ۺعیب ۺابعرشت ۺفریغہ ۺےک ۺوحشےل ۺےس ۺدقمفر ۺرھبالُم َذ َطہ ۺرک ۺایل ۺےہ‪،‬شہتبل ۺوپمکزگن ۺایۺ‬
‫ےہ۔سلجم ۺےن ۺشےس ۺاقعدئ‪،‬رفُکہی ۺابِعرشت‪،‬شَالخایقت‪ ،‬ۺیہقف ۺاسملئ ۺشفر َ ْ‬
‫َ‬
‫َ‬ ‫ِکاتبۺیکۺعَلَطنووںۺ ۺاک ِذ َّّمۺسلجمۺرپۺںیہن۔‬
‫َ ِْ َ ْ ْ ُ َ‬
‫ِ‬
‫(دوعتۺشالسیم)‬‫ۺکۺفراسلئ‬
‫ۺت ُ ح‬
‫سلجم ِ‬
‫‪4-8-2014‬‬

‫‪WWW.dawateislami.net, E.mail: ilmia@dawateislami.net‬‬

‫مزىیالتجا‪:‬کسیاِعکُیہکتابچھاپيےکی ِاجاؽتىہیٍ۔‬
‫مزىیالتجا‪:‬کسیاِعکُیہکتابچھاپيےکی ِاجاؽتىہیٍ‬
‫‪Go To Index‬‬

‫یاسساشت‬
‫دفرشؿۺاطمہعلۺرضفرًاتشڈنرالنئۺےئجیک‪،‬شاشرشتۺھکۺرکہحفصۺربمنونٹۺرفامےئجیل۔ا َ‪َ ٪‬طا َءاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬ملعۺںیمۺرتیّقۺوہیگ۔‬
‫ِ‬
Go To Index
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اجنالیفہظست‬
‫ہحفصۺربمن‬ ‫ومضمؿ‬ ‫ہحفصۺربمن‬ ‫ومضمؿ‬
‫ْ َ‬
‫‪142‬‬ ‫ُنۺاکۺٰینعم‬‫یلہپۺلصف‪:‬ش ِ َّ‬ ‫‪05‬‬ ‫شسۺاتکبۺوکۺزپےنھۺیکۺںیتین‬
‫دفرسیۺلصف‪:‬عَلَ َتح ہہۺ ُشسنۺےسۺدیپشۺوہےنۺفشیلۺےبۺیفلکت‬ ‫‪06‬‬ ‫اَ‪َ ٤َ ٟ‬سٱ َ‪ ٨‬ہٶ ا‪َ َ٤٠ٌَ ٟ‬ٲہۺاک ُ‬
‫ۺاعترػ(شزشریمشتنسلہ َز َا‪ ٦‬ه َ‪٠‬ہ)‬
‫ُ‬
‫‪145‬‬ ‫شفرۺانزۺاکۺبلطم‬ ‫‪07‬‬ ‫محبت‪،‬شُق‪،‬اىساِععؼاکابیاٌ‬
‫اببۺربمن‪:3‬اضقےئۺشیہٰلۺرپۺرشیضۺوہےنۺاکٰینعم‪،‬شس‬ ‫‪08‬‬ ‫اببۺربمن‪:1‬تبحمِۺۺشیہٰلۺاکۺایبؿ‬
‫‪155‬‬ ‫یکۺتقیقحۺشفرۺتلیضف‬ ‫یلہپۺلصف‪:‬دنبےۺیکۺاہللۺ ٰ‬
‫اعتلۺےسۺتبحمۺےک‬
‫‪08‬‬ ‫ابرےۺںیمۺۺفشردرشیعۺداللئ‬
‫‪156‬‬ ‫یلہپۺلصف‪ِ :‬راضۺیکۺتلیضفۺاکۺایبؿ‬
‫َ ََ َ‬
‫ۺشفرالخػۺسفنۺش ُُمور‬
‫ِ‬ ‫حۺ ِراض‬ ‫ِ‬ ‫دفرسیۺلصف‪:‬‬ ‫یلصفۺ‪:‬تبحمۺیکۺتقیقح‪،‬شسۺےکۺشابسبۺشفر‬
‫دفرس ۺ‬
‫َ‬
‫‪167‬‬ ‫ۺاکتُر‬
‫ںیمۺشس َ ّ و‬ ‫‪15‬‬ ‫دنبےۺیکاہللۺ ٰ‬
‫اعتلۺےسۺتبحمۺیکۺفاضتح‬

‫‪170‬‬ ‫ظبظِعؼاپظمبيی‪72‬حکایاتِاقُال‬ ‫‪18‬‬ ‫محبتکےپاىچاسباب‬

‫‪179‬‬ ‫واشقَُکےچاعوجیبِاقىات‬ ‫رسیتیۺلصف‪:‬شسۺابتۺاکۺایبؿۺہکۺتبحمۺاکقحتسم‬

‫‪181‬‬ ‫رسیتیۺلصف‪:‬د ۺاعےکۺراضۺےکۺالخػۺہنۺوہےنۺاکۺایبؿ‬ ‫‪27‬‬ ‫رصػۺاہللاعتٰیلۺےہ‬
‫ٰ‬
‫وچیھتۺلصف‪:‬انگوہںۺیکۺرسزنیمۺےسۺاھبانگشفرۺشس‬ ‫‪28‬‬ ‫محبتالہی‬
‫ِ‬ ‫پاىچَُاسباب کےلحاهسے‬
‫َ‬
‫‪190‬‬ ‫شسۺیک َۺم َّّمۺرکانراضںیمۺللخۺںیہنۺڈشاتل‬ ‫‪47‬‬ ‫وچیھتۺلصف‪:‬بسۺےس ُ ّ‬
‫ۺُعہۺشفرۺشٰیلعۺّذلت‬
‫‪194‬‬ ‫اببۺربمن‪:4‬اکحایتۺفشوقشؽ‬ ‫اپوچنںیۺلصفۺ‪ُ :‬داینفیۺرعمتفۺیکۺتبسنۺٓارخت‬
‫‪194‬‬ ‫یلہپۺلصف‪:‬نیبحمۺیکۺاکحایت‪،‬شوقشؽۺشفراکمافشت‬ ‫‪59‬‬ ‫ّتۺددیشرۺےکۺزایدہۺوہےنۺاکۺببس‬ ‫ںیم َۺل ِ‬
‫ح َ‬
‫‪207‬‬ ‫دفرسیۺلصف‪:‬تبحمۺےکۺقلعتمۺفلتخمۺدیفمۺابںیت‬ ‫‪69‬‬ ‫مۺشیہٰلۺوکۺہتخپۺرکےنۺفشےلشابسبۺاکۺایبؿ‬‫یٹھچۺلصف‪ِ َّ :‬‬
‫ْ‬ ‫َّ‬ ‫حعُلوصقکےسِسبب‬
‫‪214‬‬ ‫ظزقکابیاٌ‬ ‫ِىیت‪ِ ،‬اخالػاِع ِ‬ ‫‪70‬‬ ‫ِ‬
‫‪215‬‬ ‫تیناکۺایبؿ‬
‫اببۺربمن‪ :1‬ۺ‬ ‫‪80‬‬ ‫اسوتںیۺلصف‪:‬تّبحمۺںیمۺولوگںۺےکۺفلتخمۺوہےنۺاکۺببس‬
‫َ َ‬
‫‪215‬‬ ‫یلہپۺلصف‪:‬تینۺیکۺتلیضفۺاکۺایبؿ‬ ‫رعمفۺشیہٰلۺںیمۺولخمؼۺیکۺوکاتہۺیمہف‬
‫ِ‬ ‫ٓاوھٹںیۺلصف‪:‬‬
‫‪223‬‬ ‫دفرسیۺلصف‪:‬تینۺیکۺتقیقح‬ ‫‪83‬‬ ‫ےکۺشابسب‬
‫َ‬
‫رسیتیۺلصف‪:‬دحثی’’ومنمۺیک ِ َّۺنۺشسۺےکۺلمع‬ ‫‪88‬‬ ‫ونںیۺلصفۺ‪:‬ۺوشؼ ُۺخّشفدنیۺاکۺبلطم‬
‫‪227‬‬ ‫ےسۺرتہبےہۺ‘‘ےکۺشَرسشرف ُۺر ُموز‬ ‫‪101‬‬ ‫دوسںیۺۺلصف‪:‬اہللیکۺدنبےۺےسۺتبحمۺشفرۺشسۺاکۺٰینعم‬
‫َ َ‬ ‫ِ َ‬
‫‪233‬‬ ‫ۺُمۺشَامعؽۺیکۺرتحیجۺاکۺایبؿ‬‫نۺےس ُ َ َ ِ ّ‬ ‫وچیھتۺلصف‪َّ :‬‬ ‫‪109‬‬ ‫ایگروہںیۺلصف‪:‬دنبےۺیکۺاہللۺےسۺتبحمۺیکۺالعامت‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ًز ٯج‪َ ْ ١‬‬
‫‪247‬‬ ‫خاریۺوہےنۺاکایبؿ‬ ‫اپوچنںیۺلصف‪َّ ِ :‬نۺےک َ ْ‬
‫ۺغۺش ِ ْ ِ‬ ‫‪142‬‬ ‫ُن‬‫اببۺربمن‪:2‬اہلل َ َ َ ےسۺش ِ َّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬ ‫اسالفکظاوبٍیظىیتکےکُئی‬
‫‪346‬‬ ‫یلہپۺلصف‪:‬احمہبسۺیکۺفضلنب‬
‫بھیکاوىہکظتےتھے‬
‫‪351‬‬ ‫دفرسیۺلصف‪:‬لمعۺےکۺدعب َ ح‬
‫ۺاحُمسۺیکۺتقیقح‬ ‫‪249‬‬
‫‪353‬‬ ‫اببۺربمن‪:4‬وکۺاتیہۺرپۺسفنۺوکۺزسشۺدانی‬ ‫اببۺربمن‪:2‬شالخص‪،‬شسۺیکۺتلیضف‪،‬تقیقحۺشفر‬
‫‪359‬‬ ‫اببۺربمنۺ‪:5‬اجمدہہ‬ ‫‪255‬‬ ‫شسۺےکدراجتۺاکایبؿ‬
‫ُ ُ‬ ‫ُ َّ‬
‫عگاٌ ِسیًکی ‪83‬‬
‫زاتبؼ ِ‬ ‫مجاہ ِ‬ ‫‪255‬‬ ‫یلہپۺلصف‪:‬شِالخصۺیکۺتلیضف‬
‫حکایاتِِاقىات‬
‫‪363‬‬ ‫ۺزبراگؿۺدنیۺےک‬
‫ِ‬ ‫رپلمتشم‬
‫تلیضف ۺ‬
‫ۺ‬ ‫شالخصۺیکۺ‬
‫‪259‬‬ ‫‪18‬شوقشؽۺفاکحایت‬
‫خُاتیًکےمجاہزاتکی‪38‬‬
‫حکاتاتِِاقىات‬
‫‪381‬‬
‫‪264‬‬ ‫دفرسیۺلصف‪:‬شالخصۺیکۺتقیقحۺاکۺایبؿ‬
‫‪389‬‬ ‫اببۺربمن‪:6‬سفنۺوکڈرشےنۺشفرۺداکمھےنۺاکایبؿ‬ ‫رسیتیۺلصف‪:‬شِالخصۺےکۺابرےۺںیمۺ‪ِ 14‬‬
‫شوقشؽ‬
‫‪406‬‬ ‫فکظِوبظتکابیاٌ‬ ‫‪271‬‬ ‫زبراگؿۺ ِدنی‬
‫ِ‬
‫اببۺربمن‪:1‬وغرۺفرکفۺیکۺتلیضف‪،‬ۺتقیقحۺشفر‬ ‫وچیھتۺلصف‪:‬شِالخ ۺ‬
‫صوکۺدگالۺرکےنۺفش ۺیلٓاافتۺشفر‬
‫‪407‬‬ ‫شسۺےکۺاقمامت‬ ‫‪275‬‬ ‫ٓازیموشںۺےکۺ َد َراجتۺاکۺایبؿ‬

‫‪407‬‬ ‫یلہپۺلصف‪:‬وغرۺفرکفۺیکۺتلیضف‬ ‫‪279‬‬ ‫اپوچنںیۺلصف‪:‬ولخمطۺلمعۺاکۺمکحۺشفرۺشسۺےکۺوثشبۺاکۺایبؿ‬

‫‪414‬‬ ‫دفرسیۺلصف‪:‬وغرفرکفیکۺتقیقحۺشفرشسۺاکرمثہ‬ ‫‪287‬‬ ‫سیکۺتلیضفۺشفرتقیقحۺاکۺایبؿ‬ ‫اببۺربمن‪ّ ْ ِ :3‬‬
‫صؼ‪،‬ش ۺ‬
‫‪418‬‬ ‫رسیتیۺلصف‪:‬وغرفرکفۺےکۺاقمامت‬ ‫‪287‬‬ ‫یلہپۺلصف‪ّ ْ ِ :‬‬
‫صؼۺیکۺتلیضف‬
‫تںیمۺوغر‬
‫ےاکۺشےنپشاعفؽۺفاعدش ۺ‬
‫یلہپۺمسق‪:‬دنب ۺ‬ ‫دفرسیۺلصف‪:‬دؼۺیکۺتقیقحۺشفرۺشسۺےکۺاعمین‬
‫‪420‬‬ ‫فرکفرکان‬ ‫‪293‬‬ ‫فۺرمشبتۺاکایبؿ‬
‫ِم َّ‬ ‫ُ َّ‬
‫دفرسیۺمسق‪:‬ربۺ ٰ‬
‫اعتلۺیکۺتمظعۺفۺربکاییئۺشفر‬ ‫‪311‬‬ ‫حاس َّبہکابیاٌ‬ ‫ظاق َّبہ ُ‬‫م‬
‫‪434‬‬ ‫الجتلۺںیمۺوغرفرکفۺرکان‬ ‫‪314‬‬ ‫اببۺربمن‪:1‬سفنۺوکۺرششطئۺاکاپدنبانبان‬
‫‪437‬‬ ‫ولخمؼۺدخشۺںیمۺوغرۺفرکفۺیکۺتیفیک‬
‫اببۺربمن‪ِ :2‬‬ ‫‪322‬‬ ‫اببۺربمن‪:2‬رمشہبق‬
‫‪473‬‬ ‫مُتاِعاسکےبىزکابیاٌ‬ ‫‪322‬‬ ‫یلہپۺلصف‪:‬رمشہبقۺیکۺتلیضف‬
‫الہپۺہصح‪:‬ومتۺےکۺےلہپۺےسۺوصروھپےنکن‬ ‫‪328‬‬ ‫دفرسیۺلصف‪:‬رمشہبق یک تقیقحشۺ فر َد َراجت‬
‫‪474‬‬ ‫کتۺاکۺایبؿ‬ ‫‪333‬‬ ‫ٌُعِفکظکےمظاحل‬

‫اببۺربمن‪:1‬ومتۺوکۺایدۺرکےنیکۺتلیضفۺشفرشس‬ ‫‪333‬‬ ‫الہپۺرمہلح‪:‬ۺلمعۺےسۺےلہپوغرفرکف‬

‫‪475‬‬ ‫ںیمۺرتبغۺاکایبؿ‬ ‫‪342‬‬ ‫دفرسشۺرمۺہلح‪:‬لمعۺرشفعۺرکےتۺفتقۺۺوغرۺفرکف‬
‫‪475‬‬ ‫توکۺرثکتۺےسۺایدۺرکانشفرشسۺرپشُاھبران‬
‫یلہپۺلصف‪:‬وم ۺ‬ ‫‪346‬‬ ‫اببۺربمن‪:3‬لمعۺےکۺدعبۺسفنۺاکاحمہبس‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫‪584‬‬ ‫زبراگؿۺ ِدنی‬
‫ِ‬ ‫اببۺربمن‪:6‬انجزفں شفرۺربقفں ےسۺقلعتمۺشوقشؽ‬ ‫‪477‬‬ ‫ؽںیمۺومتۺوکایدرکانشلضفۺےہ‬
‫دفرسیۺلصف‪:‬رہۺاح ۺ‬
‫‪481‬‬ ‫ؽںیمۺومتۺیکۺای ۺدہتخپۺرکےنۺاکۺرطہقی‬
‫رسیتیۺلصف‪:‬د ۺ‬
‫‪584‬‬ ‫یلہپۺلصف‪:‬انجزفںۺےکقلعتمۺاعرنیفۺاکالکؾ‬ ‫اببۺربمن‪: 2‬وھچیٹۺشدیمۺیکۺتلیضفۺزینیبملۺشدیم‬
‫‪588‬‬ ‫دفرسیۺلصف‪:‬شوحشؽۺربقےکۺابرےۺںیمۺشوقشؽ‬ ‫‪484‬‬ ‫ےکشابسبۺشفرۺرطب َق ہہۺۺالعج‬
‫رسیتیۺلصف‪:‬شفالدۺیکۺومتۺےکۺقلعتم فلتخمۺشوقشؽ‬ ‫‪484‬‬ ‫یلہپۺلصف‪:‬وھچیٹۺشدیمۺابدنےنھۺیکۺتلیضف‬
‫‪600‬‬ ‫‪495‬‬ ‫ےنچباکۺرطہقی‬
‫یبملشدیمفںۺےکۺشابسبۺشفر ۺ‬
‫دفرسیۺلصف‪ :‬ۺ‬
‫وچیھتۺلصف‪ِ :‬‬
‫زایرتۺوبقر‪،‬داعےئۺتیمۺشفرۺشؿۺےسۺہقلعتمۺشومر‬ ‫رسیتیۺلصف‪:‬یبملۺشفرۺوھچیٹۺشدیمۺفںۺےکۺشابتعرےس‬
‫‪603‬‬ ‫‪499‬‬ ‫ولوگںۺےکۺفلتخمۺاقبطت‬

‫اببۺربمن‪:7‬ومتۺیکۺتقیقحۺشفرۺوصروھپےنکنۺکت‬ ‫وچیھتۺلصف‪:‬لمعۺںیمۺدلجیۺرکانۺشفریتسسۺیک‬
‫‪614‬‬ ‫شیپۺٓاےنۺفشیلۺزیچفںۺاکۺایبؿ‬ ‫‪502‬‬ ‫ۺ ۺ ۺٓاتفۺےسۺانچب‬

‫‪614‬‬ ‫یلہپۺلصف‪:‬ومتۺیکۺتقیقحۺاکایبؿ‬ ‫اببۺربمن‪:3‬ومتۺیکۺایتخسںۺشفرۺزنعۺےکۺفتق‬

‫‪627‬‬ ‫دفرسیۺلصف‪:‬ربقۺاکۺرمدےۺےسۺالکؾۺۺرکان‬ ‫‪510‬‬ ‫ےکبحتسمۺشامعؽ‬
‫‪629‬‬ ‫ربقاکۺذعشبۺشفرۺرکنمریکنےکوسشالت‬
‫رسیتیۺلصف‪ :‬ۺ‬ ‫‪510‬‬ ‫یلہپۺلصف‪:‬ومتۺیکۺایتخسں‬
‫وچیھتۺلصف‪:‬رکنمریکنۺےکۺوسشالتۺۺشفروصرںیت‬ ‫‪524‬‬ ‫دفرسیۺلصف‪:‬ومتۺےکفتقۺےکۺبحتسمشۺ امعؽ‬
‫‪639‬‬ ‫شفرۺربقۺاکذعشبشۺ فرشسۺاکدابان‬ ‫رسیتیۺلصف‪:‬ومتۺےکۺفتقۺیکۺرسحتۺاکزابؿ‬
‫‪528‬‬ ‫احؽۺےسۺایبؿ‬
‫‪643‬‬ ‫اببۺربمن‪:8‬وخشبۺںیمۺرُمدفںۺےکۺاحالتۺدانھکی‬
‫‪643‬‬ ‫یلہپۺلصف‪:‬وخشبۺیکۺتقیقح‬ ‫ہلل ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯ َس‪٥٠‬شفرافلخےئ‬
‫اببۺربمن‪:4‬وضحرۺشرکؾ َػلی ا ہ‬
‫دفرسیۺلصف‪ٓ:‬ارختۺںیمۺعفنۺدےنیۺفشےلۺشامعؽ‬ ‫‪534‬‬ ‫رشدشنیۺیکۺایحتۺہبّیطۺےکٓارخیۺاحملت‬
‫‪650‬‬ ‫شفرۺرُمدفںۺےکۺشوحشؽۺےکقلعتمۺوخشب‬
‫‪534‬‬ ‫یلہپۺلصف‪:‬وضحر َػلی اہللہ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯ َس‪٥٠‬ےکۺٓارخیۺاحملت‬
‫َ‬
‫‪654‬‬ ‫زبراگؿۺدنی َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬اہللےکۺوخشب‬
‫ِ‬ ‫رسیتیۺلصف‪:‬‬ ‫‪555‬‬ ‫ۺص ْیۺشربکےکۺٓارخیۺاحملت‬ ‫سان ِ ّ ِّ‬
‫دفرسیۺلصف‪ّ ُ ِ ّ :‬‬
‫دفرسشۺہصح‪:‬وصروھپےنکنۺےسۺتنجۺایۺدفزخۺںیم‬ ‫‪558‬‬ ‫سّان ُ َ‬
‫ۺُعْےکٓارخیۺاحملت‬ ‫رسیتیۺلصف‪ُ ِ ّ :‬‬
‫‪668‬‬ ‫دشےلخۺکتۺاکۺایبؿ‬ ‫‪564‬‬ ‫سانۺامثعؿۺینغۺےکٓارخیۺاحملت‬
‫وچیھتۺلصف‪ّ ُ ِ ّ :‬‬
‫‪668‬‬ ‫اببۺربمن‪:1‬وصرۺوھپےکنۺاجےنۺاکۺایبؿ‬ ‫‪566‬‬ ‫سّانۺیۺےکۺٓارخیۺاحملت‬
‫اپوچنںیۺلصف‪ُ ِ ّ :‬‬
‫‪674‬‬ ‫دیمشؿۺرشحۺشفرشلہۺرشحم‬
‫ِ‬ ‫اببۺربمن‪: 2‬‬ ‫‪568‬‬ ‫اببۺربمن‪ُ :5‬خلفاا‪،‬شُرَمششفراصنیحلۺےکٓارخیۺاملکت‬
‫‪677‬‬ ‫اببۺۺربمن‪:3‬دیمشؿۺرشحمۺںیمۺےنیسپۺیکۺتیفیک‬ ‫‪568‬‬ ‫یلہپۺلصف‪ُ :‬خلَفااۺشفرۺشُرَمشۺےکۺٓارخیۺاملکت‬
‫‪679‬‬ ‫اببۺربمن‪ : 4‬ۺرف ِزۺایقتمۺیکۺوطشتل‬ ‫‪573‬‬ ‫ۺزبراگؿۺدنیۺےکشوقشؽ‬
‫ِ‬ ‫دفرسیۺلصف‪:‬فتقِۺزنع‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫رسیتیۺلصف‪ِ ْ :‬‬
‫شہۺتنجۺےکۺابلس‪،‬ۺوھچبونں‪،‬تخت‪،‬‬ ‫اببۺربمن‪:5‬ایقتمۺےکۺدؿۺ‪،‬شسۺےکۺانؾۺشفرشسۺیک‬
‫‪749‬‬ ‫ویکتںۺشفرۺومیخںۺیکۺاشؿ‬ ‫‪681‬‬ ‫ںیکۺتیفیک‬
‫وتبیصم ۺ‬

‫‪751‬‬ ‫وچیھتۺلصف‪ِ ْ :‬‬

‫شہۺتنجۺےکۺاھکےنۺیکۺاشؿ‬ ‫‪685‬‬ ‫اببۺۺربمن‪:6‬رفزۺرشحمۺوسشؽۺفوجشبۺیکۺتیفیک‬
‫‪753‬‬ ‫اپوچنںیۺلصف‪:‬یتنجۺڑلوکںۺشفروحرنیعۺیکۺاشؿۺ‬ ‫‪693‬‬ ‫اببۺربمن‪:7‬زیمشؿۺلمعۺیکۺتیفیک‬
‫ْ حَ َ‬
‫‪757‬‬ ‫ۺجۺےکۺشَفاصػۺےکۺقلعتمۺشاحدثی‬‫شہ ّ‬
‫یٹھچۺلصف‪ِ :‬‬ ‫‪695‬‬ ‫اببۺربمن‪:8‬وقحؼۺےکاطمےبلشفرشؿۺیکۺفشیسپۺیکۺتیفیک‬
‫ۺلپۺرصشطۺیکۺتیفیک‬
‫‪761‬‬ ‫اسوتںیۺلصف‪:‬ددیشرشیہٰلۺےکۺقلعتمۺرفشایت‬ ‫‪704‬‬ ‫اببۺربمن‪:9‬‬
‫َ‬ ‫افشتعۺیکۺتیفیک‬
‫‪763‬‬ ‫رحۺدخشفدنیۺیکۺفتعسۺاکۺایبؿ‬ ‫اببۺربمن‪ِ َ :14‬‬ ‫‪709‬‬ ‫اببۺربمن‪:10‬‬
‫‪774‬‬ ‫رہفتسۺاکحایت‬ ‫‪717‬‬ ‫اببۺربمن‪ :11‬وحضۺوکرثۺیکۺتیفیک‬
‫‪775‬‬ ‫رتمفہکۺرعیبۺابعرت‬ ‫‪720‬‬ ‫اببۺربمن‪:12‬منہجۺ‪،‬شسۺیکۺۺویتخسںۺشفرذعشبۺاکذرک‬
‫‪776‬‬ ‫یلیصفتۺرہفتس‬ ‫‪738‬‬ ‫اببۺۺربمن‪:13‬تنجۺیکۺتیفیکۺشفرۺشسۺیکۺوتمعنںۺیکۺشاسقؾ‬
‫‪804‬‬ ‫امٰذخۺفرمشعج‬ ‫‪738‬‬ ‫یلہپۺلصف‪:‬تنجۺیکۺرتبغۺدیپشۺرکان‬
‫َ‬
‫‪808‬‬ ‫ۺاعترػ‬ ‫اَ‪َ ٤َ ٟ‬سٱ َ‪ ٨‬ہٶ ا‪َ َ٤٠ٌَ ٟ‬ٲہۺیک ُ ُ ح‬
‫ۺکۺاک ُ‬ ‫دفرسیۺلصف‪:‬تنجۺےکۺابوغںۺ‪،‬دویشرفں‪ ،‬دروتخں‬
‫‪746‬‬ ‫شفررہنفںۺیکۺاشؿ‬
‫٭…٭‬ ‫٭…٭…٭…٭…٭…٭‬

‫٭…٭…٭…٭…٭…٭‬

‫َ‬
‫ۺسوں ۺیک ۺرتتیب ۺےک ۺ َ َمّین ۺاقولفں ۺںیم ۺرفس ۺشفر ۺرفزشہن ۺرکفِ ۺدمہنی ۺےک ۺذرےعی ۺ َ َمّین ۺشِاعنامت ۺاک ۺراسہل ۺرُپ ۺرک ۺ‬
‫ےک‬ ‫دوعت ۺشالسیم ۺےک ُ َ َّ‬
‫ِ‬
‫رہمّین(شالسیم)امہۺےکۺشدتبشیئۺ‪10‬دؿۺےکۺشدنرشدنرۺشےنپۺاہیںۺےکۺ(دوعتۺشالسیمۺےک) ِذ َّّمۺدشرۺوکۺعمجۺرکفشےنۺاکۺومعمؽۺانبۺےئجیل!ا َ‪َ ٪‬طا َء اہلل‬
‫ََ‬
‫َّ َ‬
‫ےنہاکۺذنہۺےنبۺاگ۔‬ ‫ؿیکۺافحتظےکۺےئلڑک ۺ‬ ‫ںےسۺرفنتۺرکےنۺشف ۺرشامی ۺ‬
‫ۺسۺےننب‪،‬انگوہ ۺ‬ ‫ےساپدنبے ُ‬
‫تک ۺ‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬شسۺیکۺرب ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ن‬
‫َا‪َ ٟ‬ح‪ ٤‬ہس ِہّٰلِل َرب ا‪َ٤٠َ ٌٟ‬ی َن َٯ ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ َٯا‪ٟ‬ش ََل ہ‪ً ٦‬لی َسٲ َس ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ز َس‪َ ٠‬ی َن‬
‫ن‬
‫َا‪٣‬ا َبٌ ہس َٓ َا ہًٰذہ بَاہللَ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬ظٲل َ‪ ٩‬ا‪ٟ‬ز َجٲ َ‪ ٥‬ن بَش َ‪ ٥‬اہللَا‪ٟ‬زح‪ ٩َ ٤‬ا‪ٟ‬ز ح َٲ‪٥‬‬
‫ُ‬ ‫ُ َّ‬
‫احساٌومیه„„کے‪44‬حظِفکیىسبتسےاسکتابکُ‬
‫ِ‬ ‫پظ‬ ‫ت‬‫م‬ ‫‟‟ا‬
‫پغھيےکی‟‟‪ 44‬ىیتیٍ„„‬
‫م‬
‫رفامؿۺ صطف ٰے َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪َ ٧:٥٠‬ٲ ہٶ ا‪ ٟ‬ہ‪َ ٩َ ٣َ ٰ٤‬خی ٌر ‪َ٠٤َ ًَ ٩٣‬ہینعیۺاملسمؿۺ ۺ‬
‫لمعےسۺرتہبۺےہ۔‬
‫سےکۺ ۺ‬
‫یکتّینۺش ۺ‬ ‫ِ‬
‫(ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪٠ٟ‬لبرانی‪،۳۸۵/۶،‬حسٱث‪)۵۹۴۵:‬‬
‫ۺَمعۺریخاکۺوثشبۺںیہنۺاتلم۔‬ ‫)ب ّْشّچۺتّینۺےک ۺ‬
‫یسکیھب َ ِ‬ ‫دفمّینۺوھپؽ‪ ِ ۳( :‬ح‬
‫ََ‬
‫َ‬
‫ّ نی‬
‫یھب ِزایدہ۔‬
‫ب ۺ‬ ‫ۺشّچ ّتی ۺ‬
‫ں ِزایدہ‪،‬شُانتوثش ۺ‬ ‫(‪)۵‬ینتج ۺ‬
‫(‪)۳‬رہ ۺابردمح ۺفٰولصۃ ۺشفر َت ٌَٰذٯ َتش‪َ٤‬ٲہےس ۺٓااغز ۺرکفں ۺاگ۔(شیس ۺ َصفْخَہ ۺرپ ۺشُفرپ ۺدی ۺوہیئ ۺدف َ َ ْ‬
‫ۺعیب ۺابعرشت ۺزپھ ۺےنیل ۺےس ۺشس ۺرپ ۺلمع ۺوہاجےئۺ‬

‫فۺُملَعَہۺرکفںۺاگ۔‬
‫وُضۺشفرہلبقۺر ُ ا‬
‫ُ‬ ‫ؽۺاتۺٓاچْۺاطملَعہۺرکفںۺاگ۔ۺ(‪)۱‬حًی ا‪َٰ ٟ‬سٍ ۺشِسۺاکۺاب ُف‬
‫ِ‬ ‫اگ)۔(‪ِ )۵‬راضےئۺشیہٰلۺےکۺےئلۺشسۺاتکبۺاکۺش ّف‬

‫یک ِزایرتۺرکفںۺاگ۔(‪)۵‬اہجںۺاہجں’’اہلل‘‘ اکۺانؾۺاپکۺٓا ۺ‬

‫ےئاگۺفاہں ًَز َٯ َج‪١‬شفراہجںۺاہجں‬ ‫ۺابمرہکۺ ۺ‬
‫ثی َ‬‫(‪)۴‬رقٓاینۺٓاایتۺشفرشَاحد ۺِ‬
‫ہلل َت ٌَالی‬
‫ۺابمرکۺٓاےئۺاگۺفاہں َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ـٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬شفراہجںۺاہجںۺیسک ۺاحصیب ۺای ۺزبرگۺاکۺانؾۺٓاےئ ۺاگۺفاہں ۺ َرض ََی ا ہ‬
‫ْ َ‬ ‫’’رساکر‘‘ اک ۺش ِ ْ ِ‬
‫ًَ‪٨‬ہشفر َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ـٲہۺزپوھںۺاگ۔(‪)۶‬راضےئۺشیہٰلۺےکۺےئلۺملعۺاحلصۺرکفںۺاگ (‪)۷‬شسۺاتکبۺاکۺاطمہعلۺرشفعۺرکےنۺےسۺےلہپۺشس ۺےکۺ‬
‫ؤم ّ ِل ۺوک شاصیؽ ۺوثشب ۺرکفں ۺاگ۔ ۺ(‪()۸‬شےنپ ۺذشیت ۺےخسن ۺرپ) ِ َ‬
‫عّشرضلفرت ۺاخص ۺاخص ۺاقمامت ۺشڈنر ۺالنئ ۺرکفں ۺاگ۔ ۺ(‪()۹‬شےنپ ۺذشیت ۺ ۺ‬
‫ےخسن‬
‫ےک ۺ)’’ایددشت‘‘فشےل ۺ َصفْخَہۺرپ َۺضْفری ۺاکِنت ۺوھکلں ۺاگ۔ ۺ(‪)۳۰‬شفایلۺیکۺافصتۺوکشانپٕاں ۺاگ۔(‪)۳۳‬شینپ ۺشالصح ۺےکۺےئل ۺشسۺاتکب ۺےک ۺذرےعی ۺملعۺ‬
‫ثیۺاپک’’ َت َ‪٬‬ا َزٯا َت َحابٰا‘‘شکیۺدفرسےۺوکۺہفحت ۺدفۺٓاسپ ۺںیمۺ‬
‫احلص ۺرکفںۺاگ۔(‪)۳۵‬دفرسفںۺوکہیۺاتکبۺزپےنھۺیکۺرتبیغۺدالٕاںۺاگ۔شسۺدح ِ‬
‫تبحمۺڑبےھۺیگ۔(‪ٰ٣‬كاا‪٣‬ا‪٣٦‬ا‪ٟ‬ک‪،۴۰۷ /۵،‬حسٱث‪)۳۷۱۳:‬رپ لمعۺیکۺتینۺےس(شکیۺایۺبسحۺِۺوتقیف)ہیۺاتکبۺرخدیرکۺدفرسفںۺوکًۃفحتدفںۺاگ۔ۺ(‪)۳۱‬شسۺ‬
‫اتکب ۺےکۺاطملَعہ ۺاکۺوثشب ۺاسریۺ ُشتّمۺوک شاصیؽۺرکفںۺاگ۔شینپۺشفرۺاسریۺداینۺےکۺولوگںۺیکۺشالصحۺیکۺوکششۺےکۺےئلۺرفزشہنۺ ِ‬
‫رکفۺۺدمہنیۺرکےتۺ‬
‫اعاقشؿۺ‬
‫ِ‬ ‫وہےئ ۺ َ َ ّمین ۺشاعنامت ۺاک راسہل ۺرپ ۺایک ۺرکفں ۺاگ ۺشفر ۺرہدمین(شالسیم)امہ ۺیک‪10‬اترخی ۺکت ۺشےنپ ۺاہیں ۺےک ۺذہم ۺدشر ۺوک ۺعمج ۺرکفش ۺدای ۺرکفں ۺاگشفر‬
‫عل َ‬
‫مین ۺاقولفں ۺںیمرفس ۺایکۺرکفںۺاگ۔ۺ(‪)۳۴‬اتکتب ۺفریغہ ۺںیم ۺرَشْیع ۺ طی ۺیلم ۺوت ۺانرشنی ۺوک ۺرحتریی ۺوطر ۺرَپ ۺم ُ َّطلع ۺرکفں ۺاگ (انرِشنی ۺفریغہ ۺ ۺوک‬
‫روسؽۺےکۺ َ َ ّ‬
‫دیفمںیہنۺوہات)۔‬ ‫یکشَالغط ِ ْ ْ‬
‫ۺضػۺزابینۺاتباناخصۺ ۺ‬ ‫ں ۺ‬
‫اتکوب ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ُ‬
‫الىلنیہ‬
‫ِ‬ ‫یيۃ‬ ‫النز‬
‫راقدریروضیۺایضیئ َزا َ‪٣‬تبَ َزکَاتہ ہہ ہ‪٥‬ا‪ٌَ ٟ‬ا‪ََ ٟ‬ٲہ‬
‫ۺ‬ ‫دوعتۺشالسیمۺرضحتۺاّلعہمۺومالانشوبالبؽۺدمحمۺشایلسۺ ّ ا‬
‫ع‬ ‫ابین ِ‬
‫خیرطتقیۺ‪،‬شریمِۺشتّنسلہۺ‪ ،‬ۺ‬
‫شز‪ :‬ۺ‬
‫اَ ‪َ ٟ‬ح‪ ٤‬ہسِہّٰلِل ًَلی اَح َشا ‪َ ٧‬ہ َٯ بََٔـ َ‪َ ١‬ر ہسٰ‪َٟ‬ہ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬غیلبت ۺرقٓاؿ ۺف ۺتّنس ۺیک ۺاعریگمل ۺریغ ۺایسیس ۺرحتکی’’ ِ‬
‫دوعتۺ‬
‫َ ِ‬
‫ؼ‪ ٥٤‬ریتھکۺےہ‪،‬ۺشِؿۺامتؾۺشُومرۺوکۺنسحبۺ‬ ‫ۺِعۺرشتعیۺوکۺداینۺرھبۺںیمۺاعؾۺرکےنۺاکًز‪ َ ٦‬ہ‪ٍ ٣‬‬ ‫ۺشاشع ْ ِ‬
‫شالسیم‘‘یکینۺیکۺدوعت‪،‬ۺشِایحےئۺتّنسۺشفر َ ِ‬
‫وخیب ۺرس ۺشاجنؾ ۺدےنی ۺےک ۺےئل ۺدعتمد ۺاجمسل ۺاک ۺایقؾ ۺلمع ۺںیم ۺالای ۺایگ ۺےہ ۺنج ۺںیم ۺےس ۺشکی ۺسلجم’’اَ‪َ ٤َ ٟ‬سٱ َ‪ ٨‬ہٶ ا‪َ َ٤٠ٌَ ٟ‬ٲہ‘‘یھب ۺےہ ۺوج ِ ۺ‬
‫دوعت‬
‫ۺفایتفمؿۺرکشؾ َ‪ٛ‬ث َر‪٫‬ہ ہ‪ ٥‬اہللہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬رپلمتشمۺےہ‪،‬ۺسجۺےنۺاخصلۺیملع‪،‬ۺیقیقحتۺشفۺرشاشیتعۺاکؾۺاکۺڑیبشۺشاھٹایۺےہ۔ۺشسۺےکۺدنمرہجۺ‬
‫ِ‬ ‫شالسیمۺےک ُۺُعا‬
‫ھچےبعشۺںیہ‪:‬‬
‫ذلیۺ ۺ‬
‫َ‬ ‫ح َ‬
‫(‪)۱‬ہبعشۺدریس ُ ُ ح‬
‫ۺک‬ ‫ک‬ ‫رتشجۺ ُ ُ ح‬
‫(‪)۵‬ہبعش َ ِ ِ‬ ‫ِبُتُکشرضحٰیلعت‬‫(‪)۳‬ہبعش ۺ‬
‫ْْ َ‬ ‫َ‬ ‫َُ‬
‫(‪)۶‬ہبعشۺرختجیۺ‬ ‫ک‬‫ۺتۺ ُ ُ ح‬‫ِ‬ ‫ہبعش‬ ‫)‬‫‪۵‬‬‫(‬ ‫ۺک‬
‫ح‬ ‫ہبعشش ِالصیح ُ‬
‫(‪ )۴‬ۺ‬
‫مِ ِدۺدنیۺ‬
‫رپفشنۺ ِعِۺ ِراستل‪،‬ۺ ُ َ ح ّ ّ‬ ‫امؾۺشَتّنسلہ‪،‬میظع حَ َْ‬ ‫’’اَ‪َ ٤َ ٟ‬س ٱ َ‪ ٨‬ہٶا‪َ َ٤٠ٌَ ٟ‬ٲہ‘‘یکشۺ ّفنیلۺرتحیجۺرساک ِرۺشٰیلعۺرضحت‪،‬ش ِ ِ‬
‫ۺشلتک‪،‬میظعُۺشرملتبت‪،‬ۺ َ ہ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ۺشاحلفۺشاقلریۺاشہۺشامؾۺشَدمح َۺراضۺ‬ ‫رضحتۺالعّہمۺومالانۺشاحلج ِ‬
‫ِ‬ ‫ثعۺ َ ْ ْ‬
‫ۺخۺفۺرَبَتک‪،‬ۺ‬ ‫ریپۺۺرطتقی‪،‬اب ِ‬ ‫ف ِ َّۺم‪،‬ۺاحیمۺتّنسۺ‪،‬ۺامیحۺدِبتع‪،‬ۺاعمِلۺرَشبعَب‪،‬ۺ ِ‬
‫اخؿ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ ا‪ٟ‬زح‪٩٤‬یکۺرِگشںۺامہیۺاصتفینۺوکۺرصعاحرضۺےکۺاقتوضںۺےکۺاطمقبۺحًی ا‪ٰٟ‬سٍ َس ْہلۺش ُ‬
‫ُُسوبۺںیمۺشیپۺرکانۺےہ۔ۺامتؾۺشالسیمۺ‬ ‫َ‬
‫َُ‬ ‫عِل‬
‫ۺکۺاکۺوخدۺ‬ ‫اھبیئۺشفرۺشالسیمۺںینہبۺشِسۺ میۺ‪،‬ۺیقیقحتۺشفرۺشاشیتعۺۺدمینۺاکؾۺںیمۺرہۺنکممۺاعتفؿۺرفامںیئۺشفرسلجمۺیکۺرطػۺےسۺاشعئۺوہےنۺفشیل ُ ح‬
‫سیکۺرتبیغۺدالںیئۺ۔‬ ‫یھبۺاطملَعہۺرفامںیئۺشفرۺدفرسفںۺ ۺوک ۺ‬
‫یھبش ِ ۺ‬
‫ْ‬
‫دوعت ۺشالسیم‘‘ یک ۺامتؾۺاجمسلۺبح َُسمُووؽ’’اَ‪َ ٤َ ٟ‬سٱ َ‪ ٨‬ہٶ ا‪َ َ٤٠ٌَ ٟ‬ٲہ‘‘وکدؿ ۺایگروہںیۺشفررشت ۺابروہںی ۺرتیّقۺاطعۺرفامےئۺشفرۺ‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪ِ ’’١‬‬
‫حَ َ‬ ‫امہرے َ‬
‫جۺشعیقبلۺںیمۺ‬‫ۺرہَمعۺریخۺوکۺزوی ِرۺشِالخصۺےسۺٓارشہتسۺرفامرکۺدفونۺںۺاہجںۺیکۺالھبیئۺاکۺببسۺانبےئ۔ںیمہۺزریِۺدبنگۺِرضخشۺاہشدت‪ُ ّ ،‬‬ ‫ِ‬
‫ۺجشرفلدفسۺںیمۺہگجۺبیصنۺرفامےئۺ۔ۺٰا َ‪٣‬ین ب َ َحاہ َا‪َ ٨ٟ‬يی اْلَ َ‬ ‫َ‬
‫‪٣‬ین َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬‬ ‫دمنفۺشفر ح َّ ُ ۺ‬

‫ر‪٣‬ـا‪ ٪‬ا‪٤ٟ‬بارک ‪٫۳۴۵۵‬ـ‬

 ‫‪Go To Index‬‬
‫ُ‬
‫محبت‪،‬شُق‪،‬اىساِععؼاکابیاٌ‬
‫مقزمہ‪:‬‬
‫ػش ِافتلتۺ‬
‫ةیشئشفرۺشسۺیکۺرتفاتزیگۺیکۺرط ۺ‬
‫شئفۺز ۺ‬
‫ںوکۺداینۺیکۺٓارش ۺ‬
‫تےکۺےئلۺسجۺےنۺشےنپۺشفایلےکۺدول ۺ‬
‫ںیفیشسۺذش ۺ‬
‫امتؾۺرعت ۺ‬
‫رکےنۺےسۺدفرۺراھکشفرۺشؿۺےکۺابنطۺوکۺشینپۺذشتۺےکۺالعفہۺیسکۺشفرۺےکۺاشمدہہۺےسۺاپکۺفۺاصػۺراھک‪،‬شںیہنۺشینپۺابراگہِۺزعتۺےکۺےئلۺ‬
‫َ‬
‫اخصۺایک‪،‬رھپۺشؿۺرپۺشےنپۺشامسءۺشفرۺافصتۺیکۺیلجتۺڈشیلۺ ّٰیۺہکۺفہۺشسۺےکۺشونش ِرۺرعمتفۺےسۺکمچۺشےھٹ‪،‬ۺرھپۺشؿۺےکۺےئلشےنپۺشونشرۺفۺایلجتتۺ‬
‫ذن‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ذنیۺہکۺفہۺشسۺیکۺتبحمۺیکۺٓاگۺےسۺوسہتخۺاجؿۺوہۺےئگۺ‪،‬رھپۺشےنپۺالجؽۺیکۺتقیقحۺےکۺاسھتۺشؿۺےسۺاجحبۺںیمۺوہایگۺ ّیۺٰ‬
‫ذن‬ ‫ےسۺرپدہۺشاھٹایۺ ّٰ‬

‫ہکۺفہۺشسۺیکۺربکاییئۺشفرتمظعۺیکۺفوتعسںۺںیمۺوھکےئگذٰہلشفہۺبجۺبجۺتقیقحِۺالجؽۺےکاشمدہےےکےئل رحتمکۺوہےتۺںیہۺوتۺشؿۺ‬
‫رپۺشیسیۺریحشینۺاھچاجیتۺےہۺوجۺلقعۺشفرۺریصبتۺوک ُددنھالۺدیتیۺےہ‪،‬رھپۺشرگفہۺامویسۺوہۺرکۺشسۺاشمدہےۺےسۺفشسپۺوہانۺاچےتہۺںیہۺوتۺرپد ہہۺ‬
‫امجؽۺےسۺٓافشزۺدیۺاجیتۺےہ‪‚:‬شےۺلہجۺشفرۺدلجۺابزیۺےکۺببسۺقحۺوکۺاپےنۺےسۺانشدیمۺوہےنۺفشےل!ۺربصۺےسۺاکؾۺےل۔‛ سپۺفہۺردشفرۺ‬
‫تفےکۺدنمسرۺںیمۺرغؼۺشفرۺشسۺیکۺتبحمۺیکۺٓاگۺںیمۺانفےہ۔‬ ‫وگایشسۺیکۺرعم ۺ‬ ‫ؿشےسیۺوہاج ۺاتےہۺ ۺ‬
‫وبقؽۺزینرفشؼ شفرۺفاصؽۺےکۺدرایم ۺ‬
‫شفرۺتہبۺزایدہۺدرفدۺفۺالسؾۺوہۺامہرےۺرسدشرۺرضحتۺدمحممصطفٰےۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬رپۺوجۺشینپۺاکلمۺّوبنتۺشفرۺشلمکۺراستلۺ‬
‫ےکۺاسھتۺٓارخیۺیبنۺںیہۺشفرۺٓاپۺیکۺٓاؽۺشفرۺشاحصبۺرَؿ َٰا ہ‪ ٪‬اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‪ ٥‬اَج َ‪ٌَ٤‬ینرپۺیھبۺدرفدۺفالسؾۺوہوجۺولخمؼۺےکۺرسدشرۺفۺوشیپششفرۺ ۺ‬
‫قح‬
‫ےکرشامنہۺںیہ۔‬
‫ُ‬
‫محبتکےباعےمیٍ‪47‬امُع‪:‬‬
‫اجاننۺاچےیہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺتبحمۺاقمامتۺفدراجتۺںیمۺبسۺےسۺشاہتنیئۺدرہجۺریتھکۺےہۺۺشفر ح َ ہ‬
‫درجۺتبحمۺرپۺافزئۺوہےنۺےکۺدعبۺ‬
‫وجۺیھبۺاقمؾۺشفرۺاحؽۺوہاگۺےسیجۺوشؼ‪،‬شُسنۺشفرۺراضفریغہۺہیۺشیسۺتبحمۺاکۺرمثہۺشفرۺشسۺاکۺاتعبۺےہۺہکبجۺتبحمۺےسۺےلہپۺوجۺیھبۺاقمؾۺشفرۺاحؽۺ‬
‫وہاگےسیجۺوتہبۺ‪،‬ربصۺشفرۺزدہۺفریغہۺ‪،‬ۺفہۺتبحمۺےکۺدقمامتۺںیمۺےسۺےہ۔اسرےۺاقمامتۺشرگہچۺان ِد ُر ْ ُ و‬
‫شلوُجدۺںیہۺرگمۺدؽۺشؿۺےکۺنکممۺوہےنۺ‬
‫رپۺشامیؿۺالےنۺےسۺاخیلۺںیہن‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ح َ‬
‫ۺمۺشیہٰلۺاکۺقلعتۺےہۺوتۺشسۺرپۺشامیؿۺالانۺتہبۺلکشمۺےہ۔ۺاہیںۺکتۺہکۺضعبۺاملعشسۺےکۺشاکمؿۺاکۺشاکنررکےتۺوہےئۺےتہکۺ‬
‫وہےتشفرۺاہجںۺکت َّ ِ‬
‫ںیہۺ‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺتبحمۺاکۺیہیۺینعمۺےہۺہکۺشسۺیکۺشاطتعۺرپیگشیمہۺشایتخرۺیکۺاجےئۺشفرۺاہجںۺکتۺیقیقحۺتبحمۺاکۺقلعتۺےہۺوتۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺاسھتۺ‬
‫احمؽ ۺےہ ۺویکہکن ہی ۺمہ ۺسنج ۺشفر ۺمہ ۺلثم ۺےک ۺاسھت ۺیک ۺاجیت ۺےہ۔‛ سپ ۺبج ۺشوہنں ۺےن ۺتقیقحِ ۺتبحم ۺاک ۺشاکنر ۺایکوت ۺشس ۺےک ۺرمثشت ۺےسیج ۺشسن‪،‬ۺ‬
‫وشؼ‪ِ ،‬‬
‫ذلتۺانماجتۺشفرۺشیس رطحۺتبحمۺےکۺامتؾۺولشزامتۺشفرۺوتشعبۺاکۺیھبۺشاکنرۺرکدای۔ذٰہلشۺشسۺابتۺےسۺرپدہۺاٹہانۺرضفریۺےہ۔انچہچنۺشسۺاببۺ‬
‫ںیمۺمہۺتبحمۺےکۺابرےۺںیمۺدرجۺذلی ‪17‬شومرۺایبؿۺرکںیۺےگ‪:‬‬
‫(‪…)۳‬دنبے ۺیکاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےستبحم ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺفشرد ۺرشیع ۺداللئ(‪…)۵‬تبحم ۺیک ۺتقیقح ۺشفر ۺشس ۺےک ۺشابسب(‪…)۱‬تبحم ۺیکۺ‬

‫قحتسمۺرصػۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺذشتۺےہ(‪…)۴‬بسۺےسۺڑبھۺرکۺذلتۺددیش ِرۺابریۺاعتیلۺیکۺذلتۺےہ(‪…)۵‬داینفیۺرعمتفۺےکۺاقمےلبۺںیمۺشرخفیۺ‬

‫َ‬
‫ددیشرۺیکۺذلتۺیکۺزایدیتۺاکۺببس(‪…)۶‬تبحمِۺشیہٰلۺوکۺہتخپۺرکےنۺےکۺشابسب(‪…)۷‬تبحمۺںیمۺولوگںۺےکمُ َنفاافِتۺوہےنۺاکۺببس(‪…)۸‬رعم ِ‬
‫تفۺشیہٰلۺ‬

‫ںیم ۺوسوچں ۺیک ۺوکاتیہ ۺاک ۺببس(‪…)۹‬وشؼ ۺاک ۺینعم(‪…)۳۰‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺدنبے ۺےس ۺتبحم(‪…)۳۳‬دنبے ۺیک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےس ۺتبحم ۺیکۺ‬

‫العامت(‪…)۳۵‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺاسھتۺشسنۺاکۺبلطم(‪…)۳۱‬شسنۺںیمۺش ِ ْن ِیحسااط(اشکدیگ)ۺاکۺینعمۺ(‪…)۳۴‬راضۺاکۺینعمۺشفرۺشسۺیکۺتلیضف(‪…)۳۵‬راضۺیکۺ‬

‫َ‬ ‫م ُح‬
‫تقیقح(‪…)۳۶‬داعۺامانگن‪،‬انگہۺےسۺرفنتۺرکانشفرۺانگوہںۺےسۺدفرۺرانہراضۺےکۺالخػۺںیہن(‪ِّ ِ …)۳۷‬تح ْیںۺ ۺ‬
‫یکمُ َنف َ ّ ْرِؼۺاکحایت۔‬
‫ٰ‬
‫محبت الہیکابیاٌ‬
‫ِ‬ ‫بابىنبظ‪:4‬‬
‫‪11‬ںیلصفۺںیہ)‬
‫(شسۺںیمۺ ۺ‬

‫پہلیفعل‪ :‬بيزےکیاہلل تٌالیسےمحبتکےباعےمیٍِاعسشظویسالئل‬

‫اہلل ٯ َرسٰ‪ًَ ٢‬ز َٯ َج‪ ١‬ٯ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬کیمحبتفظؿہے‪:‬‬
‫َ‬
‫اجؿۺولۺہکۺ ُش َّمۺاکۺشسۺابتۺرپۺشامجعۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شفرۺشسۺےکۺروسؽۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےسۺتبحمۺرکانۺرفضۺےہۺ‪،‬شفرۺسجۺ‬
‫زیچۺاکۺفوجدۺیہۺہنۺوہۺفہۺےسیکۺرفضۺوہۺیتکسۺےہۺشفرۺتبحمۺیکۺریسفتۺاطتعۺےکۺاسھتۺویکرکنۺیکۺاجۺیتکسۺےہۺاحالہکنۺاطتعۺوتۺتبحمۺاکۺرمثہۺشفرۺشسۺاکۺاتعبۺ‬
‫ےہ؟شسۺےئلرضفریۺےہۺہکۺےلہپۺتبحمۺوہۺرھپۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سجےسۺتبحمۺرک ۺاتےہۺشسۺیکشۺ اطتعۺرکےۺ۔‬

‫ٓادیم ۺ‬
‫ۺ‬
‫ٰ‬ ‫َّ ٰ‬
‫تالہیکےمتىلقسِفظامیًباعیتىالی‪:‬‬
‫محب ِ‬
‫ی ٰ‬
‫اعتلۺدالتلۺرکےتۺںیہ‪:‬‬ ‫رپدرجۺذلی ْ ِ ۺ‬
‫ۺرفشمابر ۺ‬ ‫تبحمےکۺشابثتۺ ۺ‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺ ۺ‬
‫رےشفراہللشؿۺاکۺایپرش۔‬
‫اہللےکۺایپ ۺ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ف ۺہ ۺ‬ ‫)‪ُّ …(1‬ی ِح ُّب ُه ْم َو ُی ِح ّب ُْونَ ۤٗهۙ‪( -‬پ‪،۶‬ا‪٤ٟ‬ائسہ‪)۵۴:‬‬
‫ل‪( -‬پ‪،۵‬ا‪ٟ‬برقٵ‪)۳۶۵:‬‬ ‫)‪َ …(2‬و الَّ ِذ ْی َن ا َٰم ُن ْۤٗوا ا َ َش ُّد ُح ًّّبا ِّ ّٰ ِ ه‬
‫یکتبحمۺںیہن۔‬ ‫اہللےک‬
‫ۺربشربیسک ۺ‬
‫ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرشامیؿۺفشولںۺوکۺ ۺ‬
‫گتبحمۺرکےنۺںیمۺافتمفِتۺںیہ۔‬
‫ترپۺیھبۺہکۺول ۺ‬
‫ۺتبحمےکۺشابثتۺرپۺدالتلۺرکیتۺںیہۺشفرۺشسۺاب ۺ‬
‫ہیۺٓاایت ۺ‬
‫ٰ‬ ‫َّ ٰ‬
‫تالہیکےمتىلقتیً فظامیًمعففے‪:‬‬
‫محب ِ‬
‫ْ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیکۺتبحمۺوکۺشامیؿ ۺیکۺرشطۺ‬
‫ۺروسؽۺ َشرکؾ‪،‬طٔٲ ٍَ ہ‪ٌَ ٣‬و‪َ ٥‬ػلی ا ہ‬
‫ۺابُمرہک ۺںیم ِ‬
‫ی َ‬ ‫شاح ِدۺ ْ ِ‬
‫رقشرۺدایۺےہ۔انچہچن‪،‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬ ‫ع َق‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےن ۺابراگہِ ۺراستل ۺںیم ۺرعض ۺیک‪:‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہ‬
‫شوبر ِز ْی ۺ ُ ْت ِلی َرض ََی ا ہ‬
‫ۺسان َ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬‫)‪…(1‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬اہمترےۺزندکیۺبسۺ‬
‫َٯ َس‪٥٠‬ۺشامیؿۺایکۺےہ؟ۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺشامیؿۺہیۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشفرۺشسۺاکۺروسؽۺ َػلی ا ہ‬
‫(‪) 1‬‬
‫ایدہوبحمبۺوہں۔‬
‫ےسۺز ۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬‬
‫)‪…(2‬متۺںیمۺےسۺوکیئۺیھبۺشسۺفتقۺکتۺومنمۺںیہنۺوہاتکسۺبجۺکتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشفرۺشسۺاکۺروسؽۺ َػلی ا ہ‬
‫(‪) 2‬‬
‫بہنۺوہاجںیئ۔‬
‫بسےسۺزایدہۺوبحم ۺ‬
‫سےکۺزندکیۺ ۺ‬
‫ش ۺ‬
‫کیشسۺےکۺشلہۺۺ‪،‬امؽۺشفرۺامتؾ‬
‫کتہکۺںیمۺشسۺےکۺزند ۺ‬
‫اتکسبجۺ ۺ‬
‫دنبہشسۺفتقۺکتۺومنمۺںیہنۺوہ ۺ‬
‫)‪ …(3‬ۺ‬

‫‪…1‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ‪٣،‬ش‪٨‬س‪٣‬س‪٧‬ٲین‪ ،‬حسٱث ابی رزٱ‪ ٩‬ا‪ٌٟ٘‬ٲلی‪،۴۷۰/۵،‬حسٱث‪۳۶۳۹۴:‬‬

‫‪ …2‬ش‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ‪٣ ،‬ش‪٨‬س ا‪٧‬ص ب‪٣ ٩‬ا‪ٟ‬ک ا‪٨ٟ‬رض‪،۴۳۵/۴،‬حسٱث‪۳۱۳۵۰:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 3‬‬
‫ولوگںۺےسۺزایدہۺوبحمبۺہنۺوہاجٕاں۔‬
‫(‪) 4‬‬
‫شکیۺرفشتیۺںیمۺہیۺشافلظۺںیہ‪’’:‬ۺشسۺیکۺاجؿۺےسۺیھبۺزایدہۺوبحمبۺہنۺوہاجٕاں۔‛‬
‫ایناٌکےلئےمحبتشظكہے‪:‬‬
‫ۺرقٓاؿۺدیجمۺںیمۺشراشدۺرفامایۺےہ‪ :‬قُ ْل اِ ْن ك َ‬
‫َان ٰا بَآ ُؤك ُْم َو‬ ‫تبحمۺےکۺریغبۺومنمۺےسیکۺوہۺاتکسۺےہۺاحالہکنۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےن ِ‬
‫ِن‬‫ارةٌ ت َ ْخ َش ْو َن ك ََسا َد َها َو َم ٰسك ُ‬ ‫اجك ُْم َو َع ِش ْی َرت ُ ُك ْم َو ا َ ْم َو ُ‬
‫ال اﰳقْ َت َرفْ ُت ُم ْو َها َو تِ َج َ‬ ‫ا َبْ َنآ ُؤك ُْم َو اِ ْخ َوا نُ ُك ْم َو ا َ ْز َو ُ‬
‫ال َو َر ُس ْولِ ٖه َو ِج َها ٍد فِیْ َس ِؽ ْیلِ ٖه فَ َت َر ّب َُص ْوا َحت ّٰی َیاْتِیَ ّٰ ُ‬
‫ال ِباَ ْم ِر ٖهه‪َ -‬و ّٰ ُ‬
‫ال ل َا َى ْه ِدی الْق َْو َم‬ ‫ت َ ْر َض ْوً ََهاۤٗ ا َ َح َّ‬
‫ب اِل َْی ُك ْم ِّم َن ّٰ ِ‬
‫نَ۠(‪( ٪)۴۲‬پ‪،۳۰‬ا‪ٟ‬تٰبٶ‪)۵۴:‬‬ ‫الْف ِٰس ِق ْی َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬متۺرفامٕاۺشرگۺاہمترےۺابپۺشفرۺاہمترےۺےٹیبۺشفرۺاہمترےۺاھبیئۺشفرۺاہمتریۺوعرںیتۺشفرۺاہمترشۺہبنکۺشفرۺاہمتریۺامکیئۺےکۺامؽۺشفرۺفہۺ‬

‫وسدشۺسجۺےکۺاصقنؿۺاکۺںیہمتۺڈرۺےہۺشفرۺاہمترےۺدنسپۺےکۺاکمؿ ہیۺزیچںیاہللۺشفرۺشسۺےکۺروسؽۺشفرۺشسۺیکۺرشہۺںیمۺڑلےنۺےسۺزایدہۺایپریۺوہںۺ‬

‫اہللافوقسںۺوکۺرشہۺںیہنۺداتی۔‬
‫اہللشانپۺمکحۺالےئۺشفرۺ ۺ‬
‫وتۺرشہتسۺدوھکی(شاظتنررکف)اہیںۺکتۺہک ۺ‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ‬

‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺروسؽۺ َػلی ا ہ‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺہیۺابتۺڈرشےنشفرۺشاکنرۺےکۺوطرۺرپۺشراشدۺرفامیئۺےہۺشفرۺےبۺکشۺاہلل‬
‫ػ َّۺرمیح ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےن ۺشراشد ۺرفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫رء ۺ ْف ٌ‬ ‫َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺیھب ۺشس ۺاک ۺمکح ۺرفامای ۺےہ۔ ۺانچہچن ِ‬
‫ۺروسؽ ۺرکمی ۺ‪ُ ،‬‬
‫(‪) 5‬‬
‫ےسۺشسۺےئلتبحمۺرکفۺہکۺفہۺشینپۺںیتمعنۺالھکاتۺےہۺشفرۺھجمۺےسۺتبحمۺشسۺےئلرکفۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺھجمۺےسۺتبحمۺرفاماتۺےہۺ۔‬
‫ٓ‬
‫اہلمحبتکےلئےاؽمائصیٍ‪:‬‬
‫رمفی ۺےہ ۺہک ۺشکی ۺصخش ۺےن ۺرعض ۺیک‪:‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ !٥٠‬ۺںیم ۺٓاپ ۺےس ۺتبحم ۺرکاتۺ‬
‫۔روسؽۺشَرکؾۺ‪،‬اشہۺِینبۺٓادؾۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺرفامای‪‚:‬رقفۺےکۺےئلایترۺوہاجٕا۔‛ۺشسۺےن‬
‫ِ‬ ‫وہں‬

‫‪٣ …3‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب ٯجٰب ‪٣‬حبٶ رسٰ‪ ٢‬اہلل…ا‪ٟ‬ذ‪،‬ؾ‪ ،۴۵‬حسٱث‪۴۴:‬‬
‫‪ …4‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ‪٣،‬ش‪٨‬سا‪ٟ‬ظا‪٣‬ٲین‪ ،‬حسٱث ًبس اہلل ب‪٫ ٩‬ظا‪ ٦‬جس ز‪٫‬زہ ب‪ٌ٣ ٩‬بس‪،۱۰۱/۶،‬حسٱث‪۳۸۰۶۹:‬‬
‫‪ …5‬تز‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪٨٤ٟ‬اٗب‪ ،‬باب ‪٨٣‬اٗب اہ‪ ١‬بٲت ا‪٨ٟ‬يی‪،۴۱۴/۵،‬حسٱث‪۱۸۳۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫(‪) 6‬‬
‫رھپۺرعضۺیک‪:‬ںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺتبحمۺرکاتۺوہں۔شراشدۺرفامای‪ٓ‚:‬ازاموشئںۺےکۺےئلایترۺوہۺاجٕا۔ ‛‬

‫میيشھےکیکھال‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےس ۺرمفی ۺےہ ۺہک َرح َ‪ٌ ٤‬ٶ ‪ٌَ ٠ٟ‬ا َ‪َ٤ٟ‬ین ‪َ ،‬خا َت ہ‪ ٥‬ا‪٨ٟ‬ب َٲین َػلی ا ہ‬
‫ہلل‬ ‫فؼ ۺشمظع َرض ََی ا ہ‬
‫ۺافر ِ‬
‫ُع ُ‬‫ۺسان ُ َ ْ‬ ‫ِ‬
‫ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫شریم ۺشلم وونینم‬
‫ع‬
‫َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺرضحتۺبعصمۺنبۺ ُمَیْ ْر َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺوکشسۺاحؽۺںیمۺٓاےتۺداھکیہکۺشوہنںۺےنۺڈنیمےھۺیکۺاھکؽۺرمکۺرپۺ‬
‫ٹیپلۺریھکۺیھتۺوتۺشراشدۺرفامای‪:‬شسۺصخشۺیکۺرطػۺدوھکیۺسجۺےکۺدؽۺوکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺرفنشۺرکدایۺےہ۔ۺےبۺکشۺںیمۺےنۺشسۺ‬

‫وک ۺشس ۺےک ۺفشدلنی ۺےک ۺاپس ۺداھکیہک ۺفہ ۺشےس ۺرتہبنیۺاھکان ۺالھکےت ۺشفر ۺدمعہ ۺرتنی ۺورشفابت ۺالپےت ۺےھت‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شفرۺشس ۺےکۺ‬
‫(‪) 7‬‬
‫روسؽۺ َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬یکۺتبحمۺںیمۺشسۺاکۺہیۺاحؽۺوہایگۺےہۺوجۺمتۺدھکیۺرےہۺوہ۔‬
‫ُ‬
‫سیزىاابظاہیه ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬کےِظالکاقعہ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ْ‬
‫ۺسانۺشربشمیہۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ےکۺاپسۺشؿۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬‫ۺَمۺشل ْمَ ْووتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺ‬
‫ی اپکۺےہۺہکۺبج َ َ ُ‬
‫وہشمردح ْ ِ‬
‫یکۺرفحۺضبقۺرکےنۺےکۺےئلٓاےئۺوتۺٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےنۺشؿۺےسۺرفامای‪:‬ایکۺمتۺےنۺیسکۺلیلخۺوکۺداھکیۺےہۺہکۺفہۺشےنپۺلیلخۺوکۺومتۺ‬
‫داتیۺوہ؟اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬یکۺرطػۺفیحۺرفامیئ‪‚:‬ایک ۺمتۺےنۺوکیئۺبحمۺداھکیۺےہۺوجۺشےنپۺوبحمبۺیکۺالماقتۺوکاندنسپۺ‬
‫(‪) 8‬‬
‫رکاتۺوہ؟‛ٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےنۺرفامای‪‚:‬شےۺومتۺےکۺرفےتش!ۺشبۺرفحۺضبقۺرکول۔‘‘‬
‫ہیۺاقمؾۺفیہۺدنبہۺاپاتکسۺےہۺوجۺشےنپۺوپرےۺدؽۺےس اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺتبحمۺرکاتۺوہۺویکہکنۺبجۺفہۺاجؿۺاتیلۺےہۺہکۺومتۺ‬
‫ۺذشتۺابریۺ ٰ‬
‫اعتلۺےکۺالعفہۺشسۺاکۺوکیئۺوبحمبۺ‬ ‫وبحمبۺیکۺالماقتۺاکۺببسۺےہۺوتۺشسۺاکۺدؽۺومتۺےکۺےئلۺےبۺنیچۺوہاجاتۺےہۺشفر ِ‬
‫َ‬
‫لتۺرکےۺ۔‬ ‫ںیہنۺوہاتۺہکۺشسۺیکۺرطػۺش ِ ْ ِ ا‬

‫‪ …6‬تز‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ٓـ‪ ١‬ا‪ٟٔ‬رق‪،۳۵۶/۴،‬حسٱث‪۵۱۵۷:‬‬

‫ٰٗت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬رشح ‪٘٣‬ا‪ ٦‬ا‪ٟ‬تٰک‪ ١‬ٯٯػٕ احٰا‪ ٢‬ا‪٤ٟ‬تٰک‪٠‬ین‪۸۱/۵،‬‬
‫‪ …7‬ح‪٠‬ٲٶ اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪٣ ،‬ؼٌب ب‪٤ً ٩‬یر‪،۳۵۱/۳ ،‬حسٱث‪۱۴۱:‬‬
‫‪ …8‬ا‪ٟ‬تٔشیر ال‪ٜ‬بیر ‪ ،‬سٰرٵ ا‪ٟ‬برقٵ‪ ،‬تحت اْلٱٶ‪۳۷۵/۵ ،۳۶۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ٰ‬ ‫َّ‬
‫تباعیتىالیکےلئےسوا‪:‬‬
‫محب ِ‬
‫َ‬
‫رحۺاعمَ‪َ ٰ٧،‬ر ہ‪َ ٣‬حش‪َ ٥‬ػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺشسۺرطحۺداعۺایکۺرکےتۺےھت‪‚:‬شےاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ےھجمۺشینپۺتبحمۺاطعۺ‬
‫َ ِ‬
‫رفامۺشفرۺوجۺھجتۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺشسۺیکۺتبحمۺشفرۺوجۺریتیۺتبحمۺےکۺرقبیۺرکدےۺشسۺیکۺتبحمۺاطعۺرفامشفرۺشینپۺتبحمۺوکۺریمےۺ‬
‫(‪) 9‬‬
‫زندکیۺڈنھٹےۺاپینۺےسۺیھبۺزایدہۺوبحمبۺانب۔‛‬
‫ُ‬
‫م ِحبمحبُبکےساتھہُگا‪:‬‬
‫‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬ ‫رمفی ۺےہ ۺہک ۺشکی ۺشَ ْعْشیب ۺےن ۺابراگہِ ۺراستل ۺںیم ۺاحرضوہرک ۺرعض ۺیک‪:‬ٱارسٰ َ‬
‫روسؽۺشَرکؾۺ‪،‬اشہِۺدفاعمَۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنشراشدۺرفامای‪‚:‬متۺےنۺشسۺےکۺےئلایکۺایتریۺیکۺ‬
‫َٯ َس‪!٥٠‬ایقتمۺبکۺٓاےئۺیگ؟ ِ‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬شفرۺشسۺےکۺروسؽۺ َػلی‬ ‫ےہ؟‛رعضۺیک‪:‬ںیمۺےنۺشسۺےکۺےئلتہبۺزایدہۺامنزۺںیۺشفرۺرفزےۺوتۺعمجۺںیہنۺےئکۺشہتبلۺںیماہلل‬
‫‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنۺشسۺےسۺشراشدۺرفامای‪‚:‬اَ‪٤َ ٟ‬ز ہء َ‪َ ٩٣َ ٍَ ٣‬ا َحب ینعیۺ‬ ‫اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےسۺتبحمۺرکاتۺوہں۔رسٰ ہ‬
‫ۺسانۺشسن َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺےنۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬‫ٓادیمشیسۺےکاسۺھتۺوہاگۺسجۺےسۺتبحمۺرکےۺاگ۔‛(‪ 10‬ۺ)(شسۺدحثیۺےکۺرشفیۺ)‬
‫ۺ‬
‫(‪) 11‬‬
‫شالسؾۺالےنۺےکۺدعبۺاملسمونںۺوکۺانتجۺشسۺابتۺرپۺوخشۺوہےتۺداھکیۺشانتۺیسکۺشفرۺابتۺرپوخشۺوہےتۺہنۺداھکی۔‬
‫ۺسانۺشوبرکبۺدقیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہشاشدۺرفامےتۺںیہ‪:‬وجۺصخشۺاخصلۺتبحمِۺشیہٰلۺاکۺزمہۺھکچۺاتیلۺےہۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬‫شریمۺشوملنینمۺ‬
‫َْ َ‬
‫(‪) 12‬‬
‫حۺدالاتۺےہ۔‬ ‫ۺطۺداینۺےسۺدفرۺرکداتیۺےہۺشفرۺشسۺوکۺامتؾۺشاسنونںۺےسۺ َف ْ‬ ‫وتۺہیۺشسۺوک َ ِ ح‬
‫َّ ٰ‬
‫تالہی کسےىعیبہُتیہے؟‬
‫محب ِ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺوکۺاچہپؿۺاتیلۺےہۺفہۺشسۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺ‬ ‫ۺسانن حَ ْ ِْ‬
‫ۺبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ رفامےتۺںیہ‪:‬وجۺشےنپ ّ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شفرۺوجۺداینۺوکۺاچہپؿۺاتیلۺےہۺفہۺشسۺےسۺےبۺریتبغۺشایتخرۺرکاتۺےہۺشفرۺومنمۺوہلۺفبعلۺںیم زپۺرکۺ‬

‫‪ …9‬تز‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬سًٰات‪ ،‬باب رٗ‪،۵۹۶/۵ ،۷۵٥‬حسٱث‪۱۵۰۳:‬‬

‫‪ …10‬تز‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء ا‪ ٪‬ا‪٤ٟ‬زء ‪ ٩٣ ٍ٣‬احب‪،۳۷۵/۴ ،‬حسٱث‪۵۱۹۵:‬‬
‫‪ …11‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ‪٣ ،‬ش‪٨‬س ا‪٧‬ص ب‪٣ ٩‬ا‪ٟ‬ک ا‪٨ٟ‬رض‪،۱۹۸/۴ ،‬حسٱث‪۳۱۰۶۶:‬‬
‫‪ …12‬تٔشیررٯح ا‪ٟ‬بٲا‪ ،٪‬سٰرٵ زرخٖ‪ ،‬تحت اْلٱٶ‪۱۸۸ /۸ ،۶۷ :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 13‬‬
‫تلفغۺاکۺاکشۺرںیہنۺوہاتۺسپۺشرگۺفہۺوغرۺفۺرکفۺرکاتۺےہۺوتۺزمغدہۺوہۺاجاتۺےہ۔‬
‫ۺسانشوبۺامیلسؿۺدشرشینٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیرفامےتںیہ‪:‬ےبکشاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺشےسیۺدنبےۺیھبۺںیہۺنجۺوکۺتنجۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 14‬‬ ‫ذشتۺابریۺ ٰ‬
‫اعتلۺےسۺاغلفۺںیہنۺرکۺںیتکسۺوتۺفہۺداینۺیکۺفہجۺےسۺشسۺذشتۺےسۺےسیکاغلفۺوہںۺےگ؟‬ ‫شفرۺشسۺیکۺںیتمعنۺیھبۺ ِ‬
‫مقظبتهہیہُ‪:‬‬
‫ع‬
‫ۺسانۺ ی ٰسیۺرٯ ہحاہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬اکۺنیتۺٓادویمںۺرپۺزگرۺوہشۺنجۺےکۺدبؿۺزمکفرۺشفرۺ‬ ‫ِ‬
‫ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫رمفیۺےہۺہک‬
‫رگن ۺدبال ۺوہش ۺاھت۔ ۺٓاپ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےن ۺرفامای‪‚:‬اہمترے ۺشس ۺاحؽ ۺاک ۺببس ۺایکےہ؟‛شوہنں ۺےن ۺرعض ۺیک‪:‬دفزخ ۺیک ۺٓاگ ۺاکۺ‬
‫ًَز َٯ َج‪ ١‬رپ ۺقح ۺےہ ۺہک ۺاخنیفئ ۺوک ۺمنہج ۺےس ۺشامؿ ۺبیصن ۺرکے۔‛رھپ ۺٓاپ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬ ‫وخػ۔ٓاپ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےن ۺشراشد ۺرفامای‪‚:‬اہلل‬
‫ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺاکۺزگرۺشؿۺےکۺالعفہۺدرگینیتۺشاخشصۺرپۺوہشوجۺشُؿۺےسۺیھبۺزایدہۺزمکفرےھتشفرۺرگنۺشؿۺےسۺیھبۺزایدہۺدبالۺوہشۺاھت۔ۺشاسفتسرۺ‬
‫رفامای‪‚:‬ۺاہمتریۺشسۺاحتلۺاکۺببسۺایکۺےہ؟‛شوہنںۺےنۺوجشبۺدای‪:‬تنجۺاکۺوشؼ۔ۺشراشدرفامای‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬رپۺقحۺےہۺہکۺںیہمتۺ‬
‫فہ ۺاطعۺرکے ۺسج ۺےکۺمتۺشدیم ۺفشر ۺوہ۔‛رھپ ۺٓاپ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺنیتۺشفر ۺٓادویمں ےکۺاپس ۺےسۺزگرے ۺوج ۺاسہقب ۺدفونںۺرگفوہںۺ‬
‫عی‬ ‫َ‬
‫س‬
‫ۺسان ٰ ی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےن ۺشؿۺ‬ ‫ِ‬
‫ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫ےس ۺزایدہ زمکفر ۺشفر ۺمُ َن رْ ۺرگن ۺفشےل ۺےھت ۺشفرشؿ ۺےک ۺرہچفں ۺرپ ۺوگای ۺونر ۺےک ۺٓاےنیئ ےھت‬
‫ی‬‫َ‬ ‫ع‬

‫ےسۺرفامای‪:‬اہمتریۺشسۺاحتلۺاک ۺببسۺایک ۺےہ؟شوہنں ۺےنۺوجشبۺدای‪:‬مہۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےس ۺتبحمۺرکےت ۺںیہ۔ۺٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےنۺ‬
‫َ‬
‫(‪) 15‬‬
‫مبۺمتۺیہۺوہ۔‛‬ ‫نیتۺابرۺاہک‪‚:‬ۺ ُ َ َّْ‬
‫ۺساندبعُۺشولشدحۺنبۺزدیۺ حَ ْ ِْ‬
‫بیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺںیمشۺ کیۺصخشۺےکۺاپسۺےسۺزگرشۺوجۺربػۺںیمۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ِح َ‬
‫مۺشیہٰلۺںیمۺ مۺوہۺشےسۺرسدیۺںیہنۺیتگل۔‬ ‫ڑھکشۺاھت‪،‬ۺںیمۺےنۺوپاھچ‪:‬ںیہمتۺرسدیۺںیہنۺیتگل؟شسۺےنۺوجشبۺدای‪:‬وج ّ ِ‬

‫‪ …13‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب اْلخَلؾ ٯا‪٨ٟ‬ٲٶ‪،‬ؾ‪،۶۹‬حسٱث‪ ٩ً،۵۰۹:‬بسٱ‪١‬‬

‫‪ …14‬ح‪٠‬ٲٶ اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪،۳۶/۳۰،‬حسٱث‪،۳۴۱۵۸:‬ا‪ٟ‬زٗ‪،۴۵۵:٥‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬حٰارٴ‬
‫‪ …15‬ا‪ٟ‬تٔشیر ال‪ٜ‬بیر ‪ ،‬سٰرۃ ا‪ٟ‬برقۃ‪ ،‬تحت اآلٱٶ ‪۳۷۶/۵،۳۶۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ٰ‬
‫میزاٌمحصظمیٍ‪:‬‬
‫ِ‬ ‫محبُباٌباعیتىالی‬
‫ِ‬
‫طیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺےنۺشراشدرفامای‪:‬ایقتمۺےکۺدؿۺامتؾۺشوتمںۺوکۺشؿۺےکۺشایبنےئرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪٥‬‬
‫ۺسانرَسیۺ َس َق‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬یک ۺرطػ ۺتبسن ۺرکےک ۺاکپرش ۺاجےئ ۺاگ ۺسپ ۺاہک ۺاجےئ ۺاگ‪‚:‬شے ۺشتّمِ ۺٰیس!شے ۺشِتم ۺومٰیس! ۺشے ۺشِتم ۺدمحم!‛رگم ۺنج ۺرپۺ‬
‫مۺشیہٰلۺاکۺہبلغۺوہاگۺشؿۺوکۺشسۺرطحۺاکپرشۺاجےئۺاگۺ‪‚:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺدفوتس!اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرطػۺٓإا۔‛وترقبیۺوہاگۺہکۺ‬
‫ح َ‬
‫َّ ِ‬
‫(‪) 16‬‬
‫وخیشۺےکۺامرےۺشؿۺےکۺدؽۺلکنۺاجںیئ۔‬
‫َّ ٰ‬
‫تالہی کےثنظات‪:‬‬
‫مىظف ِ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرعمتفۺوہاجیتۺےہۺوتفہ ۺشسۺےسۺ‬ ‫انہؾۺنب َ َّ ا‬
‫ۺحؿۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ ا‪٨٤َ ٟ‬ا‪ ٪‬رفامےتۺںیہ‪:‬ومنمۺوکۺبجۺشےنپ ّ‬ ‫ۺس َ ِْ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫تمحیکۺرطػۺوتمہجۺوہےنۺیکۺ‬
‫ےہوتۺشسۺیکۺرتمحۺیکۺرطػۺوتمہجۺوہاتۺےہۺشف ۺربجۺشسۺیکۺر ۺ‬
‫تبحمۺرکاتۺےہۺشف ۺربجۺشسۺےسۺتبحمۺرکاتۺ ۺ‬
‫الحفتۺفاھٹمسۺاپاتیلۺےہۺوتداینۺیکۺرطػۺوخششہۺیکۺاگنہۺےسۺشفرۺٓارختۺیکۺرطػۺیتسسۺیکۺاگنہۺےسۺںیہنۺداتھکیۺشفرۺشسۺابتۺےسۺشےسۺداینۺ‬
‫تحےلمۺیگ۔‬
‫ںیمۺاکھتفٹۺشفرۺٓارختۺںیمۺرش ۺ‬

‫ۺسانٱحٌیۺنبۺاعُمذۺرشزیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ٟ‬کَافَی رفامےتۺںیہ‪:‬بج اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺوفعۺفۺدرزگرۺامتؾۺانگوہںۺوکۺریھگۺاتیلۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےہۺوتۺشسۺیکۺراضۺاکۺایکۺاعمَۺوہاگۺشفربجۺشسۺیکۺراضۺامتؾۺشدیمفںۺوکاشلمۺےہۺوتۺشسۺیکۺتبحمۺاکۺاعمَۺایکۺوہاگۺشفربجۺشسۺیکۺتبحمۺ‬
‫ذشت ۺابری ۺ ٰ‬
‫اعتل ےک ۺوسش ۺبس ۺھچکۺ‬ ‫وم َّدت ۺاک ۺایک ۺاعمَ ۺوہاگ ۺشفربج ۺشس ۺیک ۺومدت ۺںیم ۺ ِ‬
‫ولقعں ۺوک ۺدموہش ۺرکدیتی ۺےہ ۺوت ۺشس ۺیک ۺ َ‬
‫وھبؽۺاجاتۺےہۺوتۺشسۺےکۺل ُطفۺفۺرکؾۺاکۺایکۺاعملۺوہاگ؟‬
‫ضعب ۺٓاامسین ۺاتکوبں ۺںیم ۺرموقؾ ۺےہ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺرفامات ۺےہ ۺہک ۺشے ۺریمے ۺدنبے! ۺریتے ۺقح ۺیک ۺمسق! ۺںیم ۺھجت ۺےسۺ‬
‫(‪) 17‬‬
‫بۺوہاج۔‬‫تبحمۺرکاتۺوہںۺشفرۺںیمۺےھجتۺشےنپۺقحۺیکۺمسقۺداتیۺوہںۺہکۺوتۺریمشۺم ُح ِ ح‬
‫ۺسان ٱحٌیۺنبۺاعُمذۺرشزیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬کَافَی ۺرفامےتۺںیہ‪:‬ریمےۺزندکیۺرشیئۺےکۺربشربۺتبحمۺشیسی‪70‬ۺاسؽۺیکۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ابعدتۺےسۺرتہبۺےہۺوجۺریغبۺتبحمۺےکۺوہ۔‬

‫‪ …16‬ا‪ٟ‬تذركٵ ‪٠ٟ‬رقكيی‪ ،‬باب ٰٗ‪ ٢‬ا‪٨ٟ‬يی ‪ِ ٩٣‬سہ…ا‪ٟ‬ذ‪ ،‬ؾ‪۵۳۵‬‬

‫‪ …17‬ا‪ٟ‬زسا‪ٟ‬ٶ ا‪ٟ٘‬ظیرٱٶ ‪ ،‬باب ا‪٤ٟ‬حبٶ‪ ،‬ؾ‪۱۵۴‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺابراگہِ ۺشیہٰلۺںیمۺرعضۺرکےت‪‚:‬شیہٰل!ںیم ۺریتے درابرںیم احرضۺوہں ۺشفرۺریتی ۺانثءۺںیمۺ‬
‫وغشمؽ ۺوہں۔وتےن ۺےھجم ۺنپچب ۺیہ ۺےس ۺشےنپ ۺرگن ۺںیم ۺرگن ۺدای‪ ،‬شینپ ۺرعمتف ۺاک ۺابلس ۺانہپای‪ ،‬ۺشےنپ ۺل ُطف ۺف ۺرکؾ ۺےس ۺونشزششفرۺ‬
‫َ‬
‫ریمےۺشوحشؽۺوکۺ ُد ُرتسۺایک‪ُ ،‬نوۺےھجمۺشامعؽ‪،‬ۺرپدہۺوپیشۺ‪،‬ۺوتہبۺ‪،‬ۺزُ دہ‪ ،‬وشؼ‪،‬ۺراضۺشفرۺتبحمۺںیمۺدباتلۺراہ‪،‬وتۺےنۺےھجمۺشےنپۺوحوضںۺےسۺ‬
‫ریسشبۺایکۺشفرۺشےنپۺابوغںۺںیمۺرھپشای‪،‬ذٰہلشۺںیمۺےنۺریتےۺمکحۺوکۺشایتخرۺایکۺشفرۺریتےۺوقؽۺاکۺددلشدہۺراہشفرشبۺبجۺںیمۺوجشؿۺ‬
‫وہایگۺوہںۺشفرۺرپفشزۺاکۺفتقۺٓاایگ ےہۺوتۺںیمۺھجتۺےسۺسکۺرطحۺشگلۺوہۺاتکسۺوہں۔‛‬
‫محبتکیحقیقت‪،‬اسکےاسباباِعبيزےکی‬ ‫سِسظیفعل‪:‬‬

‫اہللتٌالیسےمحبتکیِؼاحت‬
‫تیً ُبيیاسیباتیٍ‪:‬‬
‫س ۺتبحمۺیکۺتقیقحۺرھپۺشسۺیکۺرششطئۺشفرۺشابسبۺیکۺاچہپؿۺشفرشسۺےکۺدعبۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺ‬ ‫ب فْ‬
‫اجؿۺےئجیلۺہکۺبجۺکتۺ ِ‬
‫قحۺںیمۺتبحمۺےکۺٰینعمۺیکۺتقیقحۺولعمؾۺںیہنۺوہیگۺبتۺکتۺشسۺایبؿۺاکۺبلطمۺفشحضۺںیہنۺوہاگ ۺشسۺےکۺےئلۺاہیںۺنیتۺاینبدیۺ‬
‫ابںیتۺایبؿۺیکۺاجیتۺںیہ‪:‬‬
‫پہلیبات‪:‬‬
‫بسۺےسۺےلہپۺوجۺابتۺاجےننۺفشیلۺےہۺفہۺہیۺےہۺہکۺرعمتفۺشفرۺشدرشکۺےکۺریغبۺتبحمۺانۺنکممۺےہۺویکہکنۺشاسنؿۺشیسۺےسۺ‬
‫تبحمۺرکاتۺےہۺسجۺیکۺشُےسۺرعمتفۺوہیتۺےہ۔ۺشیسۺفہجۺےسۺامجدشتۺوکۺتبحمۺےکۺاسھتۺوموصػۺںیہنۺایکۺاجاتکسۺہکلبۺہیۺزدنہۺشفرۺ‬
‫شدرشکۺرےنھکۺفشےلۺیکۺاختیصۺےہۺ‪،‬رھپسجۺاکۺشدرشکۺایکۺاجاتۺےہۺشسۺیکۺنیتۺشاسقؾۺںیہ‪…)۳(:‬ضعبۺوتۺفہۺںیہۺوجۺشدرشکۺرکےنۺ‬
‫فشےلۺیکۺتعیبطۺےکۺومشقفۺشفرۺانمبسۺوہےتۺںیہۺشفر ُشےسۺش ِؿۺےسۺّذلتۺیتلمۺےہ۔(‪…)۵‬ضعبۺشسۺیکۺتعیبطۺےکۺانمیفۺوہےتۺ‬
‫ںیہۺنجۺےسۺ ُشےسۺرفنتۺشفرۺفیلکتۺوہیتۺےہۺشفرۺ(‪…)۱‬ضعبۺشےسی وہےتۺںیہۺنجۺاکشسۺیکۺتعیبطۺرپۺوکیئۺشرثۺںیہنۺوہاتۺینعیۺہنۺ‬
‫ِ ْ‬
‫ابعۺذلتۺ۔‬ ‫وت ۺفیلکتۺدہۺوہےتۺںیہۺشفرۺہنۺیہۺ ِ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ذٰہلشۺرہۺفہۺےشۺسجۺےکۺشدرشکۺںیمۺشدرشکۺرکےنۺفشےلۺوکۺذلتۺشفرۺرشتحۺےلمۺفہۺشسۺےکۺزندکیۺوبحمبۺوہیتۺےہۺ‬
‫شفرۺسجۺےکۺشدرشکۺںیمۺفیلکتۺوہۺفہ ۺشدرشکۺرکےنۺفشےلۺےکۺزندکیۺوغبمض(اندنسپدیہ) وہیتۺےہۺشفرۺوجۺےشۺذلتۺفۺفیلکتۺ‬
‫ےس ۺاخیل ۺوہ ۺفہ ۺہن ۺوتشدرشک ۺرکےن ۺفشےل ۺیک ۺوبحمب ۺوہیتکس ۺےہ ۺشفر ۺہن ۺیہ ۺوغبمض۔ ۺرغہکی ۺرہ ۺذلذی ۺزیچ ۺذلت ۺاپےن ۺفشےل ۺےکۺ‬
‫زندکی ۺوبحمب ۺوہیت ۺےہ ۺشفر ۺشس ۺےک ۺوبحمب ۺوہےن ۺاک ۺبلطم ۺہی ۺوہات ۺےہ ۺہک ۺشس ۺیک ۺرطػ ۺتعیبط ۺاک ۺالیمؿ ۺےہ ۺشفر ۺشس ۺےکۺ‬
‫مَ ْنحع ُووض ۺوہےن ۺاک ۺینعم ۺہی ۺوہاتےہ ۺہک ۺتعیبط ۺںیم ۺشس ۺےس ۺرفنت ۺاپیئ ۺاجیت ۺےہ۔ ۺوت ۺتعیبط ۺاک ۺیسک ۺذلذی ۺےش ۺیک ۺرطػ ۺاملئۺ‬
‫وہاجان ۺ‚تبحم‛ ۺالہکات ۺےہۺشفر ۺبج ۺہی ۺالیمؿ ۺوقیۺشفر ۺہتخپ ۺوہاجےئۺوتۺشےس ۺ‚قشع‛ ےتہک ۺںیہۺشفرفیلکت دہۺزیچۺےس ۺتعیبط ۺےکۺ‬
‫َْ َ‬
‫م(تخسۺرفنتۺفزیبشری)ۺاہکۺاجاتۺےہ۔ ہیۺتبحمۺےکۺ‬ ‫رفنتۺرکےن وکۺ‚ضغب‛ۺےتہکۺںیہۺشفرۺبجۺہیۺضغبۺوقیۺوہاجےئۺوتۺشےسۺ َ‬
‫یقیقحۺینعمۺیکۺشلصۺےہۺسجۺاکۺاجاننۺرضفریۺےہ۔ۺ‬
‫سِسظیبات‪:‬‬
‫وچہکن ۺتبحم ۺش ِدرشک ۺشفر ۺرعمتف ۺےک ۺاتعب ۺےہ ۺوت ۺالزیم ۺوطر ۺرپ ۺشدرشک ۺرکےن ۺفشیل ۺّوقوتں ۺشفر َۺحوشس ۺیک ۺدرہج ۺدنبی ۺیکۺ‬
‫رطحۺتبحمۺیکۺیھبۺشاسقؾۺوہںۺیگ۔ۺذٰہلشۺرہۺسحۺشکیۺوصخمصۺمسقۺاکۺشدرشکۺرکیتۺےہۺشفررہۺسحۺےکۺےئلۺشدشرشکۺیکۺاجےنۺفشیلۺ‬
‫ےش ۺںیم ۺشکی ۺذلت ۺوہیت ۺےہشفرشیس ۺذلت ۺیک ۺفہج ۺےس ۺتعیبط ۺشس ۺیک ۺرطػ ۺاملئ ۺوہیت ۺےہ ۺشفر ۺفہ ۺتعیبطِ ۺہمیلس ۺےک ۺزندکیۺ‬
‫وبحمبۺوہیتۺےہ۔ۺانچہچنۺٓاوھکنںۺیکۺذلتۺدےنھکیۺشفرۺوخوصبرتۺۺزیچفںۺشفرۺوصروتںۺاکۺشۺدرشکۺرکےنۺںیمۺےہ‪ ،‬اکونںۺیکۺذلتۺ‬
‫وخوصبرتۺشفرۺومزفؿۺامغنتۺںیم ےہ‪،‬ۺوسےنھگنۺیکۺذلتۺشیھچۺوخوبشٕاۺںۺںیم ےہ‪ ،‬ےنھکچۺیکۺذلتۺاھکونںۺںیم ےہۺشفرۺوھچےنۺ‬
‫یکۺذلتۺرنؾۺشفرۺالممئۺزیچفںۺںیمۺےہشفرۺبجۺشؿۺشدرشکۺیکۺاجےنۺفشیلۺشایشءۺےسۺوحشسۺوکۺذلتۺیتلمۺےہۺوتہیۺوبحمبۺوہیتۺںیہ۔ۺ‬
‫َ‬
‫ذن‬‫ٰ‬
‫بلطمۺہیۺہکۺتعیبطِۺہمیلسۺشؿۺیکۺرطػۺاملئۺوہیتۺےہۺ ّیۺہکۺوضحریبنّۺرکمیۺ‪َ ،‬ر ُءۺ ْف ٌ‬
‫ػ َّۺرمیحۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنۺشراشدۺ‬
‫رفامای‪ ’’:‬ہحب َب الَ َی َ‪ ٩٣‬ہز‪َ ٧‬ٲا ہ‪ ٥ٛ‬ثَ ََلثٌ اَ‪ٟ‬لٲ ہب َٯ ا‪َ ٨ٟ‬شا ہء َٯ ہج ٌَ َ‪ ١‬ہقٵہ ًَٲىَی فَی ا‪ٟ‬ؼ ََلٵ َ ۺینعی ۺاہمتری ۺداین ۺےس ۺےھجم ۺنیت ۺزیچںی ۺوبحمب ۺانبیئ ۺںیئگۺ‬
‫(‪) 18‬‬
‫وعرںیتشفرریمیۺٓاوھکنںۺیکۺڈنھٹکۺامنزۺںیمۺےہۺ۔‛‬
‫ۺ‬ ‫ںیہ‪،‬وخوبش‪،‬‬

‫‪ …18‬نشائی‪ٛ ،‬تاب ًرشٵ ا‪٨ٟ‬شاء‪ ،‬باب حب ا‪٨ٟ‬شاء‪،‬ؾ‪ ،۶۴۴‬حسٱث‪، ۱۹۴۵:‬بسٯ‪’’٪‬ثَلث‘‘‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫وکیئدلخۺںیہنۺہکلبۺرصػۺوسےنھگنۺ‬
‫ہیابتۺولعمؾۺےہۺہکۺٓاھکۺشفرۺاکؿۺاکۺشسۺںیمۺ ۺ‬
‫ثیۺۺاپکۺںیمۺوخوبشۺوکۺوبحمبۺرفامۺایشف ۺر ۺ‬ ‫شِ ۺ‬
‫سدح ِ‬
‫اکۺشسۺےکۺاسھتۺقلعتۺےہۺشفرۺوعروتںۺوکۺوبحمبۺرفامایۺشفرۺشؿۺںیمۺدےنھکیۺشفرۺوھچےنۺاکۺدلخۺےہۺوسےنھگن‪،‬ےنھکچشفرۺےننسۺاکۺوکیئۺقلعتۺںیہنۺ‬
‫شفرۺامنزۺوکۺٓاوھکنںۺیکۺڈنھٹکۺرفامایۺشفرۺشسۺوکۺبسۺےسۺزایدہۺوبحمبۺرشایۺشفرۺہیۺابتۺفشحضۺےہۺہکۺاپوچنںۺوحشسۺاکۺشسۺےکۺاسھتۺوکیئۺ‬
‫قلعتۺںیہنۺہکلبۺشکیۺیٹھچۺسحۺےہۺسجۺاکۺلحمۺدؽۺےہۺشفرۺشسۺاکۺشدرشکۺاصِبحۺدؽۺیہۺرکاتکسۺےہ۔ۺرھپۺہیۺہکۺاپوچنںۺوحشسۺیکۺذلتۺ‬
‫َ‬
‫ںیمۺاجونرۺیھبۺشاسنؿۺےکۺاسھتۺرشکیۺںیہۺوتۺشرگۺتبحمۺشؿۺوحشسۺےسۺشِدرشکۺیکۺیئگۺشایشءۺرپۺرصحنمۺوہۺوتۺشیسیۺوصرتۺںیمۺشاسنؿۺیکۺاخ ّ ِص ّنَبۺ‬
‫ابلطۺوہرکرہۺاجےئۺیگۺشفرۺسجۺیٹھچۺسحۺیکۺفہجۺےسۺفہۺویحشونںۺےسۺاتممزۺوہشۺےہۺےسجۺلقع‪ ،‬ونر‪،‬ۺدؽۺایۺشفرۺیسکۺزیچۺےسۺریبعتۺرکےتکسۺ‬
‫شسۺ َدمْ َسہۺےسۺشدرشکۺںیہنۺایکۺاجۺاتکسۺشفرۺہنۺیہۺشسۺیکۺوصرتۺ‬‫وہںۺےبۺافدئہۺوہاجےئۺیگۺےسیجۺشرگۺہیۺاہکۺاجےئۺہکۺ‚وچہکنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ َ و‬
‫اکح ِ‬
‫ایخؽ ۺںیم ۺالیئ ۺاج ۺیتکس ۺےہ ۺشس ۺےئلشس ۺےس ۺتبحم ۺیھب ۺںیہن ۺیک ۺاجیتکس۔‛ شفرہی ۺابت ۺدیعب ۺشز ۺایقس ۺےہ ۺویکہکن ۺریصب ِ‬
‫ت ۺابین ۺاظرہیۺ‬
‫ریصبتۺےسۺوقیۺوہیتۺےہۺشفرۺدؽۺاکۺشدرشکۺٓاھکۺےسۺڑبھۺرکۺوہاتۺےہۺشفرۺنجۺاعمینۺاکۺشدرشکۺلقعۺےسۺایکۺاجاتۺےہۺشؿۺاکۺامجؽۺٓاھکۺےسۺ‬
‫شدرشکۺیکۺاجےن ۺفشیلۺاظرہیۺوصروتںۺےسۺزایدہۺوہات ۺےہ۔ ۺسپۺالزیمۺوطرۺرپۺدؽ ۺنجۺشوم ِرۺرشہفی ۺشل ٰہتہۺاکۺشدرشکۺرکات ۺےہۺوحشسۺشؿ ۺاکۺ‬
‫شدرشکۺںیہنۺرکۺےتکسۺشفرۺشؿۺیکۺفہجۺےسۺدؽۺوکۺاحلصۺوہےنۺفشیلۺذلتۺاتؾۺشفرۺلمکمۺوہیتۺےہۺ۔انچہچنۺتعیبطِۺہمیلسۺشفرۺع ْق ِلۺہحیحصۺاکۺشسۺ‬
‫یکۺرطػۺالیمؿۺوقیۺوہاتۺےہۺشفرۺتبحمۺاکۺینعمۺیھب یہیۺےہۺہک ‚سجۺزیچۺےکۺشدرشکۺںیمۺذلتۺوہۺشسۺیکۺرطػۺالیمؿۺاپایۺاجےئ‛ ۺ‬
‫اسیج‬
‫ح َ‬
‫ےک‬
‫م ۺشیہٰل ۺاک ۺشاکنر ۺفیہ ۺصخش ۺرکے ۺاگ ۺسج ۺوک ۺیتسس ۺشفر ۺوکاتیہ ۺاجونرفں ۺ ۺ‬‫ہک ۺرقنعبی ۺشس ۺیک ۺلیصفت ۺٓاےئ ۺیگ۔ ۺوت ۺشیسی ۺوصرت ۺںیم ۺ َّ ِ‬
‫لکلہنۺڑب ۺھےکسۺ۔‬ ‫کےسۺٓاےگۺاب ۺ‬ ‫رےجںیمۺاھٹبۺدےۺشفرۺفہۺوحشسۺےکۺشدرش ۺ‬ ‫د ۺ‬

‫تیسظیبات‪:‬‬
‫ہیۺابتۺوپدیشہۺںیہنۺہکۺشاسنؿۺشےنپۺسفنۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺشفرۺہیۺیھبۺیفخمۺںیہنۺہکۺضعبۺشفاقتۺہیۺشےنپۺسفنۺیکۺاخرطۺیسکۺشفرۺ‬
‫ےسۺیھبۺتبحمۺرکاتۺےہۺشفرۺایک ہیۺنکممۺےہۺہکۺدفرسےۺےسۺتبحمۺشےنپۺسفنۺےکۺےئلہنۺوہۺہکلبۺشسۺیکۺذشتۺیکۺفہجۺےسۺوہ؟ۺہیۺاعمہلمۺمکۺ‬
‫َ‬
‫ذن ۺی ۺ‬
‫ہکف ۺہامگؿۺرکےت‬ ‫تمہۺولوگںۺےکۺےئلۺلکشمۺوہایگۺےہۺ ّٰ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیہ ۺہک ۺ‚بج ۺکتۺم ُح ِ ح‬

‫بۺوکۺوبحمبۺیک ۺذشت ۺےکۺشدرشکۺےکۺالعفہۺوکیئۺشفرۺافدئہۺہن ۺوہۺشاسنؿ ۺاکۺریغ ۺےسۺشس ۺیکۺذشت ۺیکۺفہج ۺےسۺ‬
‫تبحمۺرکانۺنکممۺںیہن۔‛ شفرۺقحۺہیۺےہۺہکۺشاسی وہاننکممۺیہۺںیہنۺہکلبۺاپاییھبۺاجاتۺےہ۔‬
‫محبتکےپاىچاسباب‬
‫پہالسبب‪:‬اپيیطاتسےمحبت‬
‫اہیں ۺمہ ۺتبحم ۺےک ۺشابسب ۺشفر ۺشس ۺیک ۺشاسقؾ ۺایبؿ ۺرکےت ۺںیہ۔ ۺلیصفت ۺشس ۺیک ہی ۺےہ ۺہک ۺرہزدنہ ۺاک ۺالہپ ۺوبحمب ۺشس ۺیکۺ‬
‫ذشتۺوہیتۺےہۺشفرۺشینپۺذشتۺےسۺتبحمۺرکےنۺاکۺبلطمۺہی ےہۺہکۺ‚شسۺیکۺتعیبطۺںیمۺشےنپۺفوجدۺیکۺاقبءۺشفرۺدفشؾۺاکۺالیمؿۺوہۺشفرۺ‬
‫شےنپۺدع ِؾۺفوجدۺشفرۺالہتکۺیکۺرفنتۺوہ‛ویکہکنۺًاعبطۺفیہۺزیچۺوبحمبۺوہشۺرکیتۺےہۺوجۺبحمۺےکۺانمبسۺوہۺشفرۺشےنپۺسفنۺشفرۺشسۺ‬
‫ےکۺدشیمئۺفوجدۺےسۺڑبھۺرکۺوکیسنۺزیچۺانمبسۺوہیگۺشفرۺشےنپ ِ‬
‫ۺدعؾۺفوجدۺشفرۺالہتکۺےسۺزایدہۺوکیسنۺزیچۺاقِلبۺرفنتۺوہیگ؟ۺیہیۺفہجۺ‬
‫ےہۺہکۺشاسنؿ ۺدشیمئۺفوجدۺوکۺدنسپۺرکاتۺےہۺشفرۺومتۺفۺلتقۺوکۺاندنسپۺرکاتۺےہ۔ ۺضحمۺشسۺےئل ۺںیہنۺہکۺومت ۺےکۺدعبۺفشےلۺشومرۺ‬
‫ےسۺڈراتۺےہۺشفرۺہنۺیہۺرصػۺشسۺفہجۺےسۺہکۺومتۺیکۺویتخسںۺےسۺانچبۺاچاتہۺےہۺہکلبۺشرگۺریغبۺفیلکتۺےکۺشاچکنۺومتۺٓااجےئۺایۺ‬
‫وثشبۺفذعشبۺےکۺریغبۺومتۺدیۺاجےئۺوتۺفہۺرشیضۺہنۺوہۺشفرۺشسۺوکۺاندنسپۺاجےنۺاگۺشفرشرگۺیھبکۺومتۺشفرۺدعمفؾۺوہاجےنۺوکۺدنسپۺ‬
‫رکات ۺےہ ۺوت ۺشس ۺفتق ۺبج ۺزدنیگ ۺںیم ۺاکتفیل ۺںیچنہپ ۺشفر ۺبج ۺبج ۺیسک ۺفیلکت ۺںیم ۺالتبم ۺوہات ۺےہ ۺوتہی ۺابت ۺوبحمب ۺوہیت ۺےہ ۺہکۺ‬
‫زفشؽ ۺفیلکت ۺےہ ۺوت ۺہتپ ۺالچ ۺہک ۺالہتک ۺشفر ۺدعمفؾۺ‬
‫فیلکت ۺزشلئ ۺوہ۔ ۺشرگ ۺہی ۺدعمفؾ ۺوہےن ۺوک ۺدنسپ ۺرکات ۺوت ۺشیس ۺفہج ۺےس ۺہک ۺشس ۺںیم ۺ ِ‬
‫وہانمَ ْنحع ُووض(اندنسپ)ۺںیہۺشفرۺدشیمئۺفوجدۺوبحمب(دنسپ)ۺےہ۔‬
‫ُ‬ ‫ُ‬
‫کنالِجُسکامحبُبہُىا‪:‬‬
‫ِ‬ ‫اِع‬ ‫جُس‬‫ِ‬ ‫سائنی‬
‫رھپ ۺسج ۺرطح ۺدشیمئ ۺفوجد ۺوبحمب ۺوہات ۺےہ ۺشیس ۺرطح ۺامک ِؽ ۺفوجد ۺیھب ۺوبحمب ۺوہات ۺےہ ۺویکہکن ۺانصق ۺںیم ۺامکؽ ۺاک ۺف ُ ْقدّشؿۺ‬
‫وہاتۺےہۺشفرۺصقنۺفیمکۺامکؽۺیکۺوقفمدۺدقمشرےکۺاحلظۺےسۺدعمفؾۺشفرۺامکؽۺیکۺرطػۺتبسنۺرکےتۺوہےئۺالہتکۺےہۺشفرۺالہتکۺ‬
‫ۺامکؽ ۺفوجد ۺںیم ۺاصقنؿ ۺےس ۺشیس ۺرطح ۺرفنت ۺوہیت ۺےہ ۺسج ۺرطح ْ ِ‬
‫ۺشص ۺذشت ۺےکۺ‬ ‫فدعمفؾ ۺوہان ۺافصت ۺںیم ۺاندنسپ ۺوہات ۺےہ ۺشفر ِ‬
‫ۺامکؽۺافصتۺشےسیۺیہۺوبحمبۺوہات‬
‫دعمفؾۺوہےنۺےسۺوہیتۺےہۺشفر ِ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫زیچےہ۔‬
‫ۺرطفیت ۺ‬
‫کییعبطۺشفر ۺ‬
‫قبش ۺ‬ ‫ۺےسیج ْ ِ‬
‫شصۺفوج ۺداکۺدفش ۺؾدنسپۺوہاتۺےہۺشفرۺہیۺدوتس ِرۺشیہٰلےکۺاطم ۺ‬ ‫ےہ ۺ‬
‫د ْیل ًّا(‪( )۲۴‬پ‪،۵۵‬اْلحزاب‪ )۶۵:‬تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺمتۺاہللاکۺدوتسر ۺ‬
‫رہزگدباتلۺہنۺاپٕاےگۺ۔‬ ‫َو لَ ْن ت َ ِج َد لِ ُس َّن ِة ّٰ ِ‬
‫ال ت َ ْب ِ‬
‫اپيیطاتاِعمالِاِالسٌِیظہسےمحبتکیِجہ‪:‬‬
‫ذموکرہ ۺوگتفگاک ۺاحلص ۺہی ۺےہ ۺہک ۺشاسنؿ ۺوکبس ۺےس ۺےلہپ ۺشینپ ۺذشت ۺوبحمب ۺوہیت ۺےہ ۺ‪،‬رھپ ۺشےنپ ۺشعضااء ۺیک ۺالسیتم‪ ،‬ۺرھپ ۺشانپ ۺامؽ‪،‬ۺ‬
‫شفالد‪،‬اخدنشؿ ۺشفر ۺدفتس ۺوبحمب ۺوہ ۺےت ۺںیہ ۺ۔شعضااء ۺشفر ۺشؿ ۺیک ۺالسیتم ۺشس ۺےئل ۺوبحمب ۺوہش ۺرکیت ۺےہ ۺہک ۺ ُفوجد ۺاک ۺامکؽ ۺشفر ۺدفشؾ ۺشس ۺرپۺ‬
‫وموقػۺےہۺشفرۺامؽۺشسۺےئلوبحمبۺوہاتۺےہۺہکۺفہۺیھبۺفوجدۺےکۺدفشؾۺشفرۺامکؽۺاکۺببسۺوہاتۺےہۺشفرۺیہیۺاحؽۺابیقۺامتؾۺشابسبۺاکۺےہۺ۔سپۺ‬
‫شسفہجۺےسۺہکۺفوج ِد ۺ‬
‫ۺشاسنینےکۺدفشؾۺشفرۺامک ْؽۺںیمۺشؿۺزیچفںۺاکۺدلخۺوہاتۺ‬ ‫ہکلب ۺ‬
‫ۺںیہنرک ۺات ۺ‬
‫ہجےس ۺ‬ ‫ۺیکف ۺ‬
‫ےستبحمۺشؿۺیکۺذشت ۺ‬‫شاسنؿۺشؿۺشایشءۺ ۺ‬
‫م َس َ َ‬ ‫َ‬
‫َ ّق‬
‫ےہۺ ّٰیۺہکۺشاسنؿۺشےنپۺےٹیبۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺشرگہچۺشسۺوکۺشسۺےسۺوکیئۺافدئہۺہنۺےچنہپۺہکلبۺشسۺیکۺاخرط ںۺشاھٹانۺزپںی۔ہیۺرص ۺ‬
‫ػ‬ ‫ی‬
‫ْ‬ ‫ت‬‫َ‬ ‫ذن‬

‫شسۺےئلہکۺشسۺیکۺومتۺےکۺدعبۺاٹیبۺشسۺاکۺانبئۺوہات ےہۺوتۺاقبےئۺلسنۺںیمشۺ کیۺرطحۺےسۺشسۺیکۺاقبۺوہیتۺےہۺشفرۺشینپۺذشتۺیکۺاقبۺشاہتنیئۺ‬

‫وبحمبۺوہےنۺیکۺفہجۺےسۺ ُشسۺیکۺاقبۺوبحمبۺوہیتۺےہۺوجۺشسۺےکۺاقمئۺاقمؾۺوہاتۺےہۺوگایۺہکۺفہۺشسۺاکۺشکیۺزجۺےہۺشفرۺشسۺےئلۺیھبۺہکۺفہۺشینپۺ‬
‫َ‬ ‫ط‬
‫ذشتۺیکۺاقبۺیکۺ َ مَعۺےسۺاعزجۺےہ۔ۺاہں!شرگ شس وک شینپۺذشتۺشفرۺشےنپۺےٹیبۺےکۺلتقۺںیمۺشایتخرۺدایۺاجۺےئۺشفرۺہیۺمُع ْ َت ِ ّدؽۺتعیبطۺرپۺابیقۺوہۺوتۺ‬
‫ےٹیبۺیکۺاقبۺرپۺشینپۺذشتۺیکۺاقبۺوکۺرتحیجۺدےۺاگۺویکہکنۺےٹیبۺیکۺاقبۺیھبشۺ کیۺفہجۺےسۺشسۺیکۺاقبۺےہۺنکیلۺٖہنیعبۺشسۺیکۺاقبۺںیہن۔ۺشیسۺرطحۺٓادیمۺاکۺ‬
‫شےنپۺشاقربۺشفر ۺاخدنشؿ ۺفشولں ۺےسۺتبحمۺرکان ۺیھبۺشےنپۺسفن ۺےکۺامکؽ ۺےس ۺتبحمۺرکےنۺیکۺفہجۺےسۺوہاتۺےہ ۺویکہکنۺشؿۺیکۺفہجۺےس ۺہیۺ‬
‫شےنپ ۺسفن ۺوک ۺریثک ۺشفر ۺوقی ۺاپات ۺےہۺشفر ۺشؿ ۺےک ۺامکؽ ۺوک ۺشےنپ ۺےئلرخف ۺاک ۺابثع ۺاتھجمس ۺےہ ۺشس ۺےئلہک ۺاخدنشؿ‪،‬امؽ ۺشفر ۺاخریج ۺشابسب ۺرَپۺیکۺ‬
‫ۺامکؽۺ ُفوجدۺشفر ِ‬
‫ۺدفشؾۺفوجدۺیعبطۺوطررپۺوبحمبۺوہےتۺںیہۺ۔ولعمؾۺوہشۺہکۺرہۺ‬ ‫رطحۺںیہۺنجۺےسۺشاسنؿۺیکۺلیمکتۺوہیتۺےہۺشفرۺالزیمۺوطرۺرپ ِ‬
‫الہپببسۺےہ۔‬
‫ےہ ۺوتہیۺتبحمۺاکۺ ۺ‬
‫زدن ۺہےکۺزندکیۺالہپۺوبحمبۺشسۺیکۺشینپۺذشتۺشفرۺشسۺاکۺامکؽۺشفرۺدفشؾۺےہۺشفرۺشسۺیکۺدضۺاندنسپۺوہیتۺ ۺ‬

‫سِسظاسبب‪:‬احساٌ‬
‫تبحمۺاکدفرسشببسۺشاسحؿۺےہویکہکنۺوقنمؽۺےہ‪َ ’’:‬اْلَن َشا ہ‪ًَ ٪‬بسہاْلَح َشا‪ ٪‬ینعیۺشاسنؿۺشاسحؿۺاکۺالغؾۺےہ۔‛‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺروسؽ ۺشَرکؾ‪،‬عیفشۺ‬
‫شفر ۺرطفی ۺوطر ۺرپ ۺدؽ ۺشاسحؿ ۺرکےن ۺفشولں ۺےس ۺتبحم ۺرکےت ۺںیہ ۺشفر ۺربشیئ ۺرکےن ۺفشولں ۺےس ۺرفنت ۺرکےت ۺںیہ ۺشفر ِ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪’’:‬اَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪ْ ٥٬‬لَ َتح ٌَ‪ََٟٔ ١‬ا َجز ُ ًَل َی َٱ ًسا َٓ ہٲحَبہ َٗ‪َ ٠‬يی ینعیۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬یسکۺافرجۺاکۺھجمۺرپۺشاسحؿۺہنۺرھکۺسجۺ‬
‫ہ‪ٌَ ٣‬و‪َ ٥‬ػلی ا ہ‬
‫(‪) 19‬‬
‫یکۺفہجۺےسۺریمشۺدؽۺشسۺےسۺتبحمۺرکے۔‛‬
‫ایکاجاتکسۺشف ۺرہیۺ‬
‫ۺںیہن ۺ‬
‫ےہسجۺوکۺدفر ۺ‬
‫ری ۺ‬
‫ریغشایتخ ۺ‬
‫تبحم ۺ‬
‫ےلےسۺیبلقۺ ۺ‬
‫ثیِاپکۺںیمۺشسۺرطػۺشاشرہۺےہۺہکۺشاسحؿۺرکےنۺفش ۺ‬
‫دح ۺ‬
‫رطفیۺزیچۺےہۺشسۺوکۺدبتلیۺرکےنۺیکۺوکیئۺرشہۺںیہنۺ۔شیسۺانبءۺرپۺضعبۺشفاقتۺشاسنؿۺشکیۺشیبنجۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺہکۺسجۺےکۺاسھتۺشسۺ‬
‫م ُح‬
‫ہکن ْس ِں(شاسحؿۺرکےنۺ‬‫ےلہپببسۺیکۺرطػۺولاتٹۺےہۺویک ۺ‬
‫تبحم ۺاکہیۺببسۺیھبۺ ۺ‬
‫اھکیاجےئۺوتۺ ۺ‬
‫اکۺوکیئۺرہتشۺوہاتۺےہۺہنۺوکیئۺقلعت۔ۺشرگۺوغ ۺرےسۺد ۺ‬
‫فشال)ۺفہۺوہاتۺےہۺوجۺامؽۺشفرۺدرگیشےسی ۺشابسبۺےسۺدمدۺرکےۺوجۺفوجدۺےکۺدفشؾۺفۺامکؽۺشفرۺشُؿۺذلوتںۺےکۺوصحؽۺاکۺببسۺےتنبۺںیہۺنجۺےسۺ‬
‫فوجدۺایترۺوہاتۺےہ۔شہتبلۺ!ۺدفونںۺشابسبۺںیمۺرفؼۺہیۺےہۺہکۺشعض ااءۺشاسنؿۺوکۺشسۺےئلوبحمبۺوہےتۺںیہۺہکۺشؿۺیکۺفہجۺےسۺشسۺےکۺفوجدۺاکۺ‬
‫ۺولطمبۺامکؽۺںیہنۺوہاتۺرگمۺضعبۺشفاقتۺہیۺشسۺاکۺببسۺنبۺاجاتۺےہۺسجۺرطحۺ‬
‫ِ‬ ‫امکؽۺےہۺشفرۺیہیۺامکؽۺولطمبۺوہاتۺےہنکیلۺنسحمۺ ِبحعیت ٖہ‬
‫بیبطۺشعضااءۺیک ۺدشیمئۺتحص ۺاک ۺببسۺوہات ۺےہۺوت ۺتحصۺےسۺتبحم ۺشفرۺبیبط ۺےس ۺتبحمۺوجۺتحصۺاک ۺببسۺےہۺدفونں ۺںیمۺرفؼ ۺےہۺویک ۺ‬
‫ہکن‬
‫بےہۺہکۺف ۺہتحصۺاکۺببسۺےہ۔‬
‫تحصۺذبش ٖۺتولطمبۺےہۺشفرۺبیبطۺذبش ۺتٖوبحمبۺںیہنۺہکلبۺشسۺےئلوبحم ۺ‬
‫شیسۺرطحۺملعۺوبحمبۺوہاتۺےہۺشفرۺشاتسذۺیھبۺوبحمبۺوہاتۺےہۺنکیلۺملعۺشینپۺذشتۺیکۺفہجۺےسۺوبحمبۺوہاتۺےہۺشفرۺشاتسذۺشسۺفہجۺ‬
‫ےسۺہکۺفہۺملعۺاکۺببسۺےہۺ۔شیسۺرطحۺاھکانۺشفرۺاپینۺوبحمبۺوہےتۺںیہۺشفرۺدانیرۺوبحمبۺوہےتۺںیہۺنکیلۺاھکانۺشفرۺاپینۺشینپۺذشتۺیکۺفہجۺےسۺ‬
‫وبحمب ۺوہےت ۺںیہ ۺشفر ۺدانیر ۺشس ۺفہج ۺےس ۺوبحمب ۺوہےت ۺںیہ ۺہک ۺفہ ۺاھکےن ۺاک ۺذرہعی ۺںیہ ۺش ْ َ َْ‬
‫َغض ۺدفونں ۺوتبحمں ۺںیم ۺرفؼ ُۺرےبت ۺاک ۺےہ ۺفرہنۺ‬
‫دفونںۺںیمۺتبحمۺاکۺقلعتۺشاسنؿۺیکۺشینپۺذشتۺےسۺےہۺویکہکنۺوجۺوکیئۺنسحمۺےسۺشسۺےکۺشاسحؿۺیکۺفہجۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺفہۺتقیقحۺںیمۺ‬
‫شسۺیکۺذشتۺےسۺتبحمۺںیہنۺرکاتۺہکلبۺشسۺےکۺشاسحؿۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺشفرۺشاسحؿۺنسحمۺےکۺشاعفؽۺںیمۺےسۺشکیۺلعفۺےہ۔ۺشرگۺشاسحؿۺ‬
‫شتابیقۺرےہۺشفرۺشرگۺشاسحؿۺںیم‬
‫ےئیگۺشرگہچۺنسحمۺیکۺذ ۺ‬
‫ۺیھبزشلئۺوہاج ۺ‬
‫ےہ ۺوتتبحم ۺ‬
‫ہنۺر ۺ‬

‫‪ …19‬رشح اػٰ‪ ٢‬اًت٘از اص‪ ١‬ا‪ٟ‬ش‪٨‬ٶ ٯا‪ٟ‬ح‪٤‬اًٶ ‪َٟ‬ل‪ٟ‬کائی‪،۳۱۵/۳،‬حسٱث‪ٓ’’،۵۷۵:‬اجز‘‘بس‪ٟ‬ہ’’ػاحب بسًٶ‘‘‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫یمک ۺفشعق ۺوہ ۺوت ۺتبحم ۺںیم ۺیھب ۺیمک ۺٓااجےئ ۺیگ ۺشفر ۺشرگ ۺشاسحؿ ۺںیم ۺزایدیت ۺوہ ۺوت ۺتبحم ۺیھب ۺزایدہ ۺوہاجےئ ۺیگ ۺذٰہلش ۺشاسحؿ ۺںیم ۺیمک ۺشفرۺ‬
‫زایدیتۺےسۺتبحمۺںیمۺیمکۺشفرۺزایدیتۺوہیگۺ۔‬
‫طاتمحبُب‬
‫تیسظاسبب‪ِ :‬‬
‫یسکۺزیچۺےسۺتبحمۺشسۺیکۺذشتۺیکۺفہجۺےسۺرکےۺذشتۺےکۺالعفہۺیسکۺشفرۺافدئےۺےکۺوصحؽۺےکۺےئلتبحمۺہنۺوہۺہکلبۺ‬
‫شس ۺیک ۺذشت ۺیہ ۺنیع ۺافدئہ ۺوہ ۺیہی ۺیقیقح ۺشفر ۺاکلم ۺتبحم ۺےہ ۺسج ۺےک ۺدفشؾ ۺیک ۺوتعق ۺیک ۺاج ۺیتکس ۺےہ ۺشفر ۺہی شۺ ےسی ۺیہ ۺےہ ۺےسیجن ۺفۺ‬
‫امجؽۺیکۺتبحمۺویکہکنۺامجؽۺاکۺشدرشکۺرکےنۺفشےلۺےکۺزندکیۺرہۺامجؽۺوبحمبۺوہاتۺےہۺشفرۺہیۺتبحمۺع ْی ِں امجؽۺیکۺفہجۺےسۺوہیتۺ‬
‫ےہۺویکہکنۺشسۺںیمۺامجؽۺاکۺشدرشکۺیہۺع ْی ِںۺذلتۺےہۺشفرۺذلتۺشینپۺذشتۺیکۺفہجۺےسۺوبحمبۺوہیتۺےہۺیسکۺشفرۺفہجۺےسۺںیہنۺ۔‬
‫ہکن‬
‫اہیںۺہیۺامگؿۺہنۺایکۺاجےئۺہکۺوخوصبرتۺرہچفںۺےسۺتبحمۺرکانۺوہشتۺوپریۺرکےنۺیکۺرغضۺےکۺریغبۺنکممۺںیہن‪،‬ویک ۺ‬
‫سۺامجؽۺاکۺ‬ ‫بفْ‬
‫وہشتۺوپریۺرکانۺشکیۺدفرسیۺذلتۺےہہکۺضعبۺشفاقتۺشسۺےکۺےئلیھبۺوخوصبریتۺوکۺوبحمبۺاھجمسۺاجاتۺےہشفرۺ ِ‬
‫شدرشکۺیھبۺذلذیۺوہاتۺےہۺوتۺوہاتکسۺےہۺہکۺفہۺشینپۺذشتۺیکۺفہجۺےسۺوبحمبۺوہۺشفرۺشسۺاکۺشاکنرۺےسیکۺایکۺاجاتکسۺےہۺاحالہکنۺزبسہۺشفرۺاتہبۺ‬
‫اپینۺوبحمبۺوہاتۺےہۺ‪،‬شسۺےئلںیہنۺہکۺاپینۺایپۺاجاتۺےہۺشفرۺزبسہۺاھکایۺاجاتۺےہۺایۺدےنھکیۺےکۺالعفہۺشؿۺےسۺوکیئۺشفرۺافدئہۺاحلصۺوہاتۺ‬
‫ِ ِۺ‬
‫شفرابطئ‬ ‫(‪) 20‬‬
‫ػ َّۺرمیح ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬وک ۺزبسہ ۺشفر ۺاتہب ۺاپین ۺشاھچ ۺاتگل ۺاھت‬
‫رء ْف ٌ‬
‫ۺروسؽ ۺرکمی‪ ،‬ۺ ُ‬
‫ےہ۔ ۺشس ۺیک ۺدلیل ۺہی ۺےہ ۺہک ِ‬
‫ہمیلس(اصػۺۺرھتسیۺشفرۺشیھچۺںیتعیبط)ۺوخشۺرگنۺرفوینشں‪،‬وخوصبرتۺوھپولںۺ‪،‬ایپریۺشفرۺانمبسۺلکشۺفشےلۺرپدنفںۺیکۺرطػۺ‬
‫َ‬
‫دےنھکی ۺےس ۺذلت ۺاحلص ۺرکیت ںیہ ۺذ ّٰی ۺہک ۺشؿ ۺیک ۺرطػ ۺدےنھکی ۺےس ۺشاسنؿ ۺےک ۺمغ ۺشفر ۺرپاشیاینں ۺمتخ ۺوہاجیت ۺںیہ ۺاحالہکن ۺشؿ ۺیکۺ‬
‫ن‬

‫رطػ ۺدےنھکی ۺےک ۺالعفہ ۺوکیئ ۺشفر ۺافدئہ ۺولطمبۺںیہن ۺوہات۔ ۺہی ۺامتؾ ۺشابسب ۺذلت ۺاک ۺابثع ۺںیہۺشفر ۺرہ ۺذلذی ۺوبحمب ۺوہاتۺےہ ۺشفر ۺیسکۺ‬
‫نۺفۺامجؽۺاکۺشدرشکۺذلتۺےسۺاخیلۺںیہنۺوہاتۺشفرۺامجؽۺےکۺیعبطۺوطرۺرپۺوبحمبۺوہےنۺاکۺوکیئۺیھبۺشاکنرۺںیہنۺرکاتۺوتۺےسجۺولعمؾۺ‬
‫مت َ ْ‬
‫ۺالجؽۺشیہٰلۺشسۺرپ ک فۺوہاجےئۺوتۺالزیمۺوطرۺرپفہۺشسۺےکۺزندکیۺ‬
‫ِ‬ ‫س‬ ‫وہاجےئۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺامجؽۺفشالۺےہۺ‪،‬ویںۺہکۺ ِ‬
‫امجؽۺشیہٰلۺشفر ِ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬
‫ۺروسؽۺشرکؾ‪،‬اشہِۺدفاعمَۺ َػلیا ہ‬
‫وبحمبۺوہاگۺاسیجۺہک ِ‬

‫‪ …20‬ا‪ٟ‬کا‪ ١٣‬فی ؿٌٔاء ا‪ٟ‬زجا‪ْ ٢‬لب‪ً ٩‬سٴ ‪ ،۳۷۶/۱،‬ا‪ٟ‬زٗ‪:۴۶۱:٥‬ا‪ٟ‬حش‪ ٩‬ب‪٤ً ٩‬زٯ ب‪ ٩‬سٲٕ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 21‬‬
‫ؽ ۺوکدنسپۺرکاتۺےہ۔ۺ‛‬ ‫ینعیکشیباہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺ‬
‫لیمجےہۺشفرۺامج ۺ‬ ‫ےہ‪’’:‬ا َ‪٪‬ا َ‬
‫ہلل َج‪َ٤‬ٲ ٌ‪١‬ٱ َحبا‪َ ٟ‬ح َ‪٤‬ا َ‪ ٢‬ۺ‬ ‫ؿ ۺ‬
‫اکرفامؿۺاعاشیل ۺ‬
‫ِ‬ ‫َٯ َس‪٥٠‬‬

‫چُتھاسبب‪:‬لاہظییاباـيیجنال‬
‫رہشس ۺےش ۺےس ۺتبحم ۺرکان ۺسج ۺیک ۺذشت ۺںیم ُ ْ‬
‫ۺُح ۺفامجؽ ۺاپای ۺ ۺاجات ۺوہ ۺوخشہ ۺاظرہی ۺوصرت ۺںیم ۺوہ ۺای ۺابین ۺوصرت ۺںیمۺ‬
‫۔اجؿۺےئجیلۺہکۺوجۺولگۺایخالتۺشفرۺوسحماستۺےکۺدشرئےۺںیمۺدنبۺںیہۺفہۺنسُحۺفۺامجؽۺاکۺیہیۺبلطمۺےتھجمسۺںیہۺہکۺلکشۺفۺوصرتۺ‬
‫انتمبسۺوہ‪،‬رگنۺوخوصبرتۺشفرۺرسیخۺاملئۺدیفسۺوہشفردرشزۺدقۺفریغہۺافصتۺنجۺےس ِ‬
‫ۺذشتۺشاسنینۺےکۺامجؽۺوکۺایبؿۺایکۺاجاتۺےہۺ‬
‫ویکہکن ۺولخمؼ ۺرپ ۺفیہ ۺن ۺاغبل ۺوہات ۺےہ ۺوج ۺٓاوھکنں ۺےس ۺرظن ۺٓاےئ ۺشفر ۺشرثک ۺشؿ ۺیک ۺوتہج ۺولوگں ۺےک ۺرہچفں ۺیک ۺرطػ ۺوہیت ۺےہۺ‬
‫سجۺیک فہجۺےسۺفہۺہیۺامگؿۺرکےتۺںیہۺہکۺ‚وجۺزیچۺرظنۺہنۺٓاےکسۺایۺشسۺوکۺایخؽۺںیمۺہنۺالایۺاجےکسۺشفرفہۺلکشۺشفرۺرگنۺیھبۺہنۺریتھکۺوہۺ‬
‫شس ۺاک ۺن ۺنکمم ۺںیہن ۺشفر ۺبج ۺشس ۺاک ۺن ۺنکمم ۺںیہن ۺوت ۺشس ۺےک ۺشدرشک ۺںیم ۺذلت ۺیھب ۺںیہن ۺوہیت ۺذہلش ۺفہ ۺوبحمب ۺیھب ۺںیہنۺ‬
‫انتمسۺدیپششئۺشفرۺرسخۺفۺ‬‫وہاتکس۔‛ہیۺفشحضۺیطلغۺےہۺویکہکنۺنۺٓاھکۺےسۺشدرشکۺیکۺاجےنۺفشیلۺشایشءۺرپۺرصحنمۺںیہنۺشفرۺہنۺیہۺ ِ ح‬
‫دیفس ۺرگن ۺیک ۺٓازیمش ۺرپ ۺشس ۺاک ۺشاصحنر ۺےہ۔ ۺویکہکن ۺمہ ۺےتہک ۺںیہ‪‚ :‬ہی ۺطخ ۺوخوصبرت ۺےہ۔ہی ۺٓافشز ۺوخوصبرت ۺےہ۔ ۺہی ۺوھگڑشۺ‬
‫وخوصبرتۺےہ۔‛ۺہکلبۺاہیںۺکتۺےتہکۺںیہ‪‚:‬ہیۺڑپکشۺوخوصبرتۺےہۺشفرۺہیۺربنتۺوخوصبرتۺےہ۔‛ۺشرگۺنۺوصروتںۺںیمۺرصحنمۺ‬
‫وہ ۺوت ۺٓافشز‪ ،‬طخ ۺشفر ۺدرگی ۺشیسی ۺزیچفں ۺےک ۺنسُح ۺاک ۺایک ۺینعم ۺوہاگ؟ ۺشفر ۺہی ۺابت ۺوت ۺولعمؾ ۺےہ ۺہک ۺٓاھک ۺشےھچ ۺطخ ۺیک ۺرطػ ۺدےنھکی ۺےسۺ‬
‫ذلتۺوسحمسۺرکیتۺےہۺشفرۺاکونںۺوکۺوخوصبرتۺامغنتۺےسۺذلتۺیتلمۺےہۺ۔‬
‫رھپۺہیۺہکۺشدرشکۺیکۺاجےنۺفشیلۺینتجۺیھبۺشایشءۺںیہۺفہۺایۺوتۺنسَحۺوہںۺیگۺایۺحیبقۺوتۺنسَحۺےکۺفہۺوکؿۺےسۺٰینعمۺںیہۺسجۺںیمۺہیۺ‬
‫ْْ َ‬
‫ایؿۺاشؿۺںیہنۺہکۺشسۺثحبۺ‬‫ۺاعمَمۺےکۺاش ِ‬
‫مکۺںیہ؟ۺشسۺیکۺفاضتحۺرکانۺرضفریۺےہۺشفرۺہیۺوطلیۺثحبۺےہۺشفرۺملعِ َ‬ ‫امتؾۺشایشءۺ ُ َ َْ‬
‫وکۺوطؽۺدایۺاجےئۺرگمۺمہۺقحۺابتۺیکۺرصتحیۺرکےتۺوہےئۺےتہکۺںیہ‪‚:‬رہےشۺاکۺامجؽۺشفرۺنسُحۺش ِسۺںیمۺےہۺہکۺسجۺدقرۺامکؽۺشسۺ‬
‫ےک ۺالقئ ۺشفر ۺشس ۺےک ۺےئلنکمم ۺےہ ۺفہ ۺشس ۺںیم ۺوموجد ۺوہ۔‛ ۺوت ۺشرگ ۺامتؾ ۺہنکمم ۺامکالت ۺشس ۺںیم ۺوموجد ۺوہں ۺوت ۺفہ ۺےش ۺامکؽ ۺےکۺ‬
‫شاہتنیئۺدرہجۺںیمۺوہیتۺےہۺشفرۺشرگۺشسۺںیم‬

‫‪٣ …21‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب ترح‪ ٦‬ال‪ٜ‬بر ٯبٲا‪٧‬ہ‪،‬ؾ‪،۶۰،۶۳‬حسٱث‪۹۳:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺضعبۺامکالتۺوموجدۺںیہۺوتشسۺاکۺنۺفامجؽۺشیسۺدقرۺوہاگ۔انچہچن‪ ،‬وخوصبرتۺوھگڑشۺفہۺےہۺہکۺسجۺںیمۺفہۺامتؾۺابںیتۺعمجۺوہںۺ‬
‫وجۺشکیۺوھگڑےۺںیمۺوہینۺاچںیئہۺےسیجلکشۺفۺوصرت‪،‬رگن‪،‬دمعہۺراتفرشفرۺشسۺرپۺوسشرۺوہرکۺہلمحۺرکانۺشفرۺانٹلپۺٓااسؿۺوہۺشفرۺشاھچۺ‬
‫طخۺفہۺےہۺسجۺںیمۺطخۺےکۺالقئۺامتؾۺابںیتۺعمجۺوہںۺےسیجۺرحفػۺاکۺانمبسۺشفرۺوتمشزیۺوہانشفرۺشؿۺیکۺرتبیتۺشفرۺشاظتنؾۺدمعہۺوہان۔‬
‫رھپہیۺہکۺےشۺاکۺشکیۺامکؽۺےہۺوجۺشسۺےکۺانمبسۺوہاتۺےہۺشفرۺضعبۺشفاقتۺدفرسیۺزیچۺںیمۺشسۺیکۺدضۺالقئۺفانمبسۺوہیتۺ‬
‫ےہ ۺوت ۺرہ ۺزیچ ۺاک ۺنسُح ۺشس ۺےک ۺامکؽ ۺںیم ۺےہ ۺوج ۺشس ۺزیچ ۺےک ۺالقئ ۺےہ۔ ۺشیس ۺفہج ۺےس ۺشاسنؿ ۺاک ۺنسُح ۺشؿ ۺزیچفں ۺےس ۺںیہن ۺوہات ۺنج ۺےسۺ‬
‫وھگڑےۺاکۺنسُحۺوہاتۺےہۺشفرۺسجۺےکۺاسھتۺٓافشزۺاکۺنۺوہاتۺےہۺشسۺےکۺاسھتۺطخۺاکۺنۺںیہنۺوہاتۺشفرربونتںۺاکۺنسُحۺشؿۺزیچفںۺےکۺ‬
‫ںاکۺنسُحۺوہ ۺاتےہۺشفریہیۺاعمہلمۺامتؾۺشایشءۺاکۺےہ۔‬
‫نجےکۺاسھتۺڑپکف ۺ‬
‫ۺںیہنوہاتۺ ۺ‬
‫اسھت ۺ‬

‫اشکالاِعاسکاجُاب‪:‬‬
‫شرگہچۺشؿۺامتؾۺشایشءۺےسیجۺٓافشزںیۺشفرۺذشو ےۺفریغہۺاکۺش ِدرشکۺٓاھکۺےسۺںیہنۺایکۺاجاتۺنکیلۺہیۺوحشسۺےکۺشدرشکۺےسۺدجشۺ‬
‫ںیہن ۺںیہ ۺذٰہلش ۺہی ۺوسحماست ۺیہ ۺرقشراپںیئ ۺشفر ۺوسحماست ۺےک ۺنسُح ۺف ۺامجؽ ۺاک ۺشاکنر ۺںیہن ۺشفر ۺہن ۺیہ ۺشؿ ۺےک ۺن ۺےک ۺشدرشک ۺےسۺ‬
‫ذلتۺاحلصۺوہےنۺاکۺشاکنرۺےہۺہکلبۺشاکنرۺوتۺشؿۺزیچفںۺےکۺنۺفۺامجؽۺاکۺےہۺنجۺاکۺوحشسۺےسۺشدرشکۺںیہنۺایکۺاجاتکس۔‬
‫وجشب‪:‬اجؿ ۺےئجیل ۺہک ۺریغ ۺوسحماست ۺںیم ۺیھب ۺن ۺف ۺامجؽ ۺوموجد ۺےہ۔ےسیجاہک ۺاجات ۺےہ‪‚:‬ہی ۺ ُخل ِق ۺنسَح ۺےہ۔ ۺہی ۺملعۺ‬
‫َ‬
‫ۺریست ۺنسَح ۺےہ۔ہی ۺشالخؼ ۺشےھچ ۺںیہ۔‛ ۺشفرشےھچ ۺشالخؼ ےس ۺرمشد ۺملع‪ ،‬لقع‪ ،‬ع ِف َّب‪ ،‬اجشتع‪،‬ۺ‬ ‫ِ‬ ‫نسَح ۺےہ۔ ۺہی‬
‫رُم َّفتۺشفرۺامتؾ ُۺُعّہ ِۺفاتۺوہیتۺںیہۺشفرۺشؿۺافصتۺںیمۺےسۺھچکۺشیسیۺںیہ ۺنجۺاکۺشدرشکۺاپوچنںۺاظرہیۺوحشسۺ‬
‫وقتٰی‪،‬اخسفت‪َ ،‬‬
‫َ‬
‫ےسۺںیہنۺہکلبۺریصبتۺےکۺونرۺےسۺایکۺاجاتۺےہۺشفرۺہیۺامتؾۺدمعہۺافصتۺوبحمبۺوہیتۺںیہۺشفرۺشؿۺافصتۺےکۺاسھتۺمُ َّنصِفۺصخشۺیھبۺ‬
‫یعبط ۺوطر ۺرپ ۺ ُشؿ ۺےک ۺزندکی ۺوبحمب ۺوہات ۺےہ ۺںیہنج ۺشس ۺیک ۺافصت ۺاک ۺملع ۺوہات ۺےہ۔ ۺزینیعبط ۺشفر ۺرطفی ۺوطر ۺرپ ۺشاسنؿ ۺرضحشتۺ‬
‫احصنۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪ ٪‬ےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺاحالہکنۺشؿۺںیمۺےسۺیسکۺوکۺداھکیۺںیہنۺوہاتۺہکلبۺذمش ِِ‬
‫بہۺ‬ ‫شایبنےئرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬شفرۺ َ ح ہ‬
‫شرہعبۺےکۺشامومںۺینعیۺشامؾ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫اشیعف‪،‬ۺشامؾۺشمظعۺشوبۺہفینح‪،‬ۺشامؾۺامکل‪،‬ۺشامؾۺشدمحۺنبۺلبنحۺ َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬ا ہہلل َت ٌَالیۺیکۺتبحمۺوہیتۺےہۺ ّٰیۺہکۺضعبۺشفاقتۺٓادیمۺیکۺشےنپۺیہقفۺ‬
‫ذن‬

‫شامؾۺےسۺتبحمۺدحِۺقشعۺےسۺیھبۺاجتفزۺرکۺاجیتۺےہۺشفرۺفہ شسۺتبحمۺیکۺفہجۺےسۺشانپۺامتؾۺامؽۺشےنپۺذمبہۺیکۺاتدیئشفرۺشسۺےکۺدافعۺ‬
‫ںیمۺرخچۺرکۺڈشاتلۺےہۺشفرۺوجۺشسۺےکۺشامؾۺرپۺنعطۺرکاتۺےہۺشسۺےکۺاسھتۺڑلےنۺرمےنۺےکۺےئلایترۺوہاجاتۺےہۺشفریہقفۺشامومںۺیکۺ‬
‫اتدیئفرصنتۺںیمۺےنتکۺیہۺوخؿۺاہبۺےئۺاجۺےکچۺںیہ۔‬
‫بًسیکھےىیکبيزَِکیمحبت‪:‬‬
‫ۺسانشامؾۺاشیعف ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ٟ‬کَافَیےسۺتبحمۺرکےنۺفشالۺشؿۺےسۺتبحمۺویکںۺرکاتۺ‬ ‫ِ‬
‫ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫شسۺابتۺرپۺیھبۺوغرۺایکۺاجےئۺہک‬
‫ےہ؟ۺاحالہکنۺشسۺےنۺشؿۺیکۺوصرتۺدیھکیۺںیہن۔ۺرھپۺشرگۺفہۺشؿۺوکۺدھکیۺےلۺوتۺنکممۺےہۺشؿۺیکۺوصرتۺشسۺوکۺشیھچۺہنۺےگل‪،‬ذٰہلشۺفہۺ‬
‫نسُحۺسجۺےنۺشسۺصخشۺوکۺشؿۺےسۺشاہتنیئۺتبحمۺرکےنۺرپۺشاھبرشۺفہۺشؿۺیکۺابینۺوصرتۺیکۺفہجۺےسۺےہ‪،‬ۺاظرہیۺوصرتۺیکۺفہجۺےسۺ‬
‫وقتی‪،‬فعیسۺملع‪،‬شُوم ِرۺ‬
‫سدۺوہیئگۺشفرۺہیۺشؿۺےسۺطقفۺشؿۺیکۺابینۺافصتۺےسیجۺدنی‪ٰ ،‬‬
‫ںیہن۔ۺویکہکنۺشؿۺیکۺاظرہیۺوصرتۺوتۺیٹمۺےکۺ ُ ْ‬
‫دہینی ۺےس ۺفشتیفق‪،‬ملعِ ۺرشیع ۺشفر ۺشُوم ِر ۺریخ ۺیک ۺداین ۺںیم ۺرشن ۺف ۺشاشتع ۺےک ۺےئلرمک ۺہتسب ۺوہےن ۺیک ۺانب ۺرپ ۺتبحم ۺرکات ۺےہ ۺشفر ۺہی ۺامتؾ ۺ‬
‫ۺابںیت‬
‫یوحشسۺشؿ ۺۺاکشدرشکۺرکےنۺےسۺاقرصۺںیہ ۔‬
‫ےہہکبجۺاظرہ ۺ‬
‫اتکس ۺ‬
‫ایک ۺاج ۺ‬
‫ۺیہ ۺ‬
‫ؽاکۺشدرشکۺابینۺون ۺرےکۺاسھت ۺ‬
‫ۺںیہشفرۺشؿۺےکۺامج ۺ‬
‫وخوصبرت ۺ‬
‫ۺسانشوبۺرکبۺدقیۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺشفرۺشؿۺوکۺدفرسفںۺرپۺتلیضفۺداتیۺےہۺایۺ‬ ‫ِ‬
‫ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫ویںۺیہۺوجۺصخش‬
‫ۺسانی ۺشرملٰیض َرك َ‪ ٦‬ا ہہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪٥‬ےس ۺتبحم ۺرکات ۺےہ ۺشفر ۺشؿ ۺوک ۺدفرسفں ۺرپ ۺتلیضف ۺداتی ۺےہ ۺشفر ۺشؿ ۺیک ۺاخرطۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫وقتی‪ ،‬ۺاجُشتع ۺشفر ۺاخسفت ۺفریغہ ۺیک ۺفہج ۺےس ۺیہ ۺتبحم ۺرکاتۺ‬
‫ب ۺراتھک ۺےہ ۺوت ۺفہ ۺشؿ ۺےس ۺشؿ ۺیک ۺابین ۺوصروتں ۺینعی ۺملع‪ ،‬دنی‪ ،‬ۺ ٰ‬ ‫بَ َ ُّص ح‬
‫ع‬
‫ۺسان ۺشوب ۺرکب ۺدقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےس ۺتبحم ۺرکات ۺےہ ۺفہ ۺشؿ ۺیک ۺڈہویں‪،‬وگت‪،‬اھکؽ‪،‬شعضااءۺ‬ ‫ِ‬
‫ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫ےہ۔ ۺاتپالچ ۺہک ۺوج ۺصخش‬
‫شفرلکشۺفۺوصرتۺےسۺتبحمۺںیہنۺرکاتۺویکہکنۺہیۺزیچںیۺوتٓاوھکنںۺےسۺشفلھجۺوہںیئگۺنکیلۺفہۺافصتۺابیقۺںیہۺنجۺیکۺفہجۺےسۺفہۺ‬
‫ۺافصتۺومحمدہۺںیہۺوجۺریس ِ‬
‫تۺہلیمجۺیکۺاینبدۺںیہۺوتۺشؿۺافصتۺےکۺابیقۺرےنہۺیکۺفہجۺےسۺتبحمۺابیقۺےہۺشفرۺشؿۺامتؾۺ‬ ‫دقیۺےھتۺشفرۺفہ ِ‬
‫افصت ۺاک ۺرمعج ۺملعۺشفرۺدقرت ۺےہۺویکہکن ۺٓاپ ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےنۺشایشء ۺیک ۺوتقیقحںۺوک ۺاجانۺشفر ۺوخشاشہتۺرپ ۺہبلغۺاپرک ۺسفنۺوکۺشؿۺ‬
‫افصتۺےکۺاسھتۺفصتمۺوہےنۺرپۺشاھبرش۔ۺسپۺامتؾۺکینۺاعدشتۺشیہنۺدفۺافصتۺےسۺیتلکنۺںیہۺشفر‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شؿ ۺدفونں ۺافصت ۺاک ۺشدرشک ِۺح ۺےس ۺںیہن ۺوہات ۺشفر ۺامتؾ ۺمسج ۺںیم ۺشؿ ۺاک ۺلحم ۺشاسی ۺزج ۺےہ ۺوجمیسقت ۺہن ۺوہ ۺشفریہی ۺیقیقح ۺوطر ۺرپ ۺوبحمبۺ‬
‫ےہشفرہیۺزجۺلکشۺفۺوصرتۺشفرۺرگنۺےسۺاپکۺےہ‪،‬شسۺےئلۺہنۺٓاھکۺےکۺےئلاظرہےہۺشفرہنۺرظنۺٓاےنۺیکۺفہجۺےسۺوبحمبۺےہ۔ۺولعمؾۺ‬
‫بجہنۺرکیت۔‬
‫تبحموکۺفش ۺ‬
‫ۺیتوتۺ ۺ‬
‫تریغبۺملعۺشفرۺریصبتۺےکۺاصدرۺوہ ۺ‬
‫وتںںیمۺوموجدۺوہاتۺےہۺشفرۺشرگۺشیھچۺریس ۺ‬
‫وہشۺہکۺامجؽۺریس ۺ‬
‫َّ‬
‫تناوونزہاخالقکامظجي‪:‬‬
‫ۺامکؽۺ‬
‫ۺاضفئۺرشہفیۺںیہۺشفرۺشؿۺبسۺاکۺرمعج ِ‬ ‫الخہصۺہیۺالکنۺہکۺوبحمبۺریستِۺہلیمجۺاکۺدصمرۺوہاتۺےہۺشفرفہۺدمعۺہۺشالخؼۺشفر ِ ِ‬
‫َ‬
‫امکؽۺدقرتۺےہۺشفرۺہیۺیعبطۺوطررپۺوبحمبۺوہےتۺںیہۺشفرۺوحشسۺےسۺشؿۺاکۺشدرشکۺںیہنۺوہاتۺذ ّٰیۺہکۺوجہچبۺشینپۺتعیبطۺرپۺ‬
‫ن‬ ‫ملعۺشفرۺ ِ‬
‫وھچڑۺدایۺایگۺوہۺشفرۺمہۺیسکۺاغبئۺایۺوموجد‪،‬زدنہۺایۺرمدہۺوکۺشسۺےکۺزندکیۺوبحمبۺانبانۺاچںیہۺوتۺامہرےۺاپسۺوسشےئۺشسۺےکۺشفرۺوکیئۺ‬
‫رشہتس ۺںیہن ۺوہاگ ۺہک ۺشس ۺےک ۺشفاصػ ۺًالثم ۺاجشتع‪ ،‬اخسفت‪ ،‬ملع ۺشفر ۺامتؾ ۺشیھچ ۺافصت ۺےچب ۺےک ۺاسےنم ۺلیصفت ۺےک ۺاسھت ۺایبؿۺ‬
‫رکںی ۺشفربج ۺشےس ۺشؿ ۺافصت ۺاکنیقی ۺوہاجےئ ۺاگوت ۺےب ۺشایتخرشس ۺےس ۺتبحم ۺرکےن ۺےگل ۺاگ ۺش ۺفر ۺشس ۺرپ ۺاقدر ۺہن ۺوہاگ ۺہک ۺتبحم ۺہنۺ‬
‫رکے۔انچہچن‬
‫ۺاحصن رکشؾ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪٥‬‬
‫احصن ۺرکشؾ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬یک ۺتبحم ۺشفر ۺشوب ۺلہج ۺف ۺاطیشؿ ۺےس ۺرفنت شیس ۺےئل دؽ ۺںیم ۺاغبل ۺریہ ۺہک َ ح ہ‬
‫َح ہ‬
‫ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬یک ۺدمعہ ۺافصت ۺشفر ۺشوب ۺلہج ۺف ۺاطیشؿ ۺیک ۺربشایئں ۺتہب ۺایبؿ ۺیک ۺںیئگ ۺنج ۺاک ۺوحشس ۺےس ۺشدرشک ۺںیہن ۺایک ۺاج ۺاتکس۔ ۺہکلب ۺبجۺ‬
‫َ‬
‫ۺساناخدلۺنبۺفدیلۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺیکۺاجشتعۺوکۺایبؿۺایکۺوتۺدؽۺشؿۺےسۺالزیمۺوطرۺرپۺ‬ ‫ِ‬
‫ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫ولوگںۺےن ِ‬
‫ۺاحتۺاطیئۺیکۺاخسفتۺشفر‬
‫تبحمۺرکےنۺےگلۺشفرۺہیۺتبحمۺشؿۺیکۺاظرہیۺلکشۺفۺوصرتۺدےنھکیۺیکۺفہجۺےسۺدیپشۺںیہنۺوہیئۺشفرۺہنۺشسۺےئلۺہکۺتبحمۺرکےنۺفشےلۺ‬
‫ےنۺشؿۺےسۺوکیئۺافدئہۺاحلصۺایکۺےہ۔ۺہکلبۺبجۺںیہکۺیسکۺابداشہۺیکۺریست ینعیۺشسۺاکۺدعؽۺفشاسحؿ‪،‬دہقۺفۺریخشتۺایبؿۺایکۺ‬
‫اجےئۺوتۺدولںۺرپۺشسۺیکۺتبحمۺاغبلۺوہاجیتۺےہۺشرگہچۺافہلصۺف ُدفریۺےکۺابثعۺتبحمۺرکےنۺفشولںۺکتۺشسۺےکۺشاسحانتۺانچنہپۺ‬
‫نکممۺہنۺوہں۔‬
‫شؿۺاثمولںۺےسۺفشحضۺوہایگۺہکۺشاسنؿۺیکۺتبحمۺشاسحؿۺرکےنۺفشولںۺےکۺاسھتۺیہۺاخصۺںیہنۺہکلبۺشاسحؿۺرکےنۺفشالۺیفۺ‬
‫ٖہسفنۺوبحمبۺوہاتۺےہۺشرگہچۺتبحمۺرکےنۺفشےلۺکتۺیھبکۺشسۺاکۺشاسحؿۺہنۺاچنہپۺوہ۔ۺفہجۺشسۺیکۺہیۺےہۺہکۺرہۺامجؽۺشفرۺنسُحۺوبحمبۺ‬
‫وہاتۺےہۺشفرۺوصرتۺیکۺدفۺشاسقؾۺںیہ‪:‬ۺاظرہیۺشفرۺابینۺشفرۺنۺفۺامجؽۺشؿ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دفونںۺںیمۺاپایۺاجاتۺےہ۔ۺاظرہیۺوصرتۺاکۺشدرشکۺاظرہیۺٓاھکۺےسۺشفرۺابینۺوصرتۺاکۺشدرشکۺابینۺٓاھکۺےسۺایکۺاجاتۺےہۺذٰہلشۺ‬
‫وجۺابینۺٓاھک(ینعیۺون ِرریصبت)ۺےسۺرحمفؾۺوہۺفہۺابینۺوصرتۺاکۺشدرشکۺرکۺاتکسۺےہۺہنۺشسۺےسۺذلتۺاپاتکسۺےہ‪،‬ہنشۺ سۺےسۺتبحمۺ‬
‫رکاتکس ۺےہ ۺشفرہن ۺیہ ۺشس ۺیک ۺرطػ ۺالیمؿ ۺرھک ۺاتکس ۺےہ۔ ۺرھپ ۺسج ۺیک ۺابین ۺریصبت ۺاظرہی ۺوحشس ۺرپ ۺاغبل ۺوہشس ۺیک ۺتبحم ۺیھبۺ‬
‫َ‬
‫اظرہۺیۺشایشءۺیکۺ َن حی ِسی حبۺابینۺشایشءۺےسۺزایدہۺوہیگۺوتۺوجۺصخشۺدویشرۺرپۺینبۺوہیئۺوصتریۺےسۺشسۺیکۺاظرہیۺوخوصبریتۺیکۺانبۺرپۺتبحمۺ‬
‫رکاتۺےہۺشفرۺوجۺیسکۺیبن ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےسۺشؿۺےکۺابینۺنۺفۺامجؽۺیکۺفہجۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺشؿۺدفونںۺیکۺتبحمۺںیمۺڑبشۺرفؼۺےہ۔‬
‫پاىچُاَسبب‪:‬پُشیزہمياسبت‬
‫تبحم‬
‫تبحمۺاکۺاپوچنشںۺببسۺوبحمبۺشفرۺبحمۺےکۺدرایمؿۺوپدیشہۺانمتبسۺاکۺوہانۺےہویکہکنۺشرثکۺدفۺوصخشںۺےکۺدرایمؿۺ ۺ‬
‫یکۺیگتخپۺاکۺببسۺہنۺوتۺنۺفۺامجؽۺوہاتۺےہۺشفرۺہنۺیہۺیسکۺافدئےۺاک ُۺُحوؽۺہکلبۺضحمۺرفوحںۺاکۺشکیۺدفرسےۺےکۺالقئۺفانمبسۺ‬
‫َٕ َٯ َ‪٣‬ا َت َ‪َ َ ٨‬‬
‫ارك‬ ‫روسؽۺشرکؾ‪،‬عیفش ہ‪ٌَ ٣‬و‪َ ٥‬ػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬اکۺ ِ‬
‫رفامؿۺذاشیؿۺےہ‪٣َ ’’:‬ا َت ٌَ َار َٖ َ‪٬َ ٨٣‬ا ائ َت‪َ ٠‬‬ ‫وہانۺببسۺوہاتۺےہاسیجہکۺ ِ‬
‫َ‪٬َ ٨٣‬ا اخ َت‪َ ٠‬‬
‫َٕ ینعی(رفںیح ۺاعمَِ ۺشرفشح ۺںیم ۺعمج ۺدشہ ۺشکیۺرکشل ۺںیہ) ۺنجۺےک ۺامنیب ۺفاہں ۺٓاانشیئۺوہیئگ ۺشؿۺےک ۺدرایمؿ ۺاہیںۺشتفلۺوہیگ ۺشفر ۺوج ۺفاہں ۺشکیۺ‬
‫(‪) 22‬‬
‫دفرسےۺےسۺانفشفقۺرںیہۺفہۺاہیںۺیھبۺانفشفقۺرںیہۺیگ۔‛‬
‫ٓادشب ۺتبحص ۺےک ۺایبؿ‛ںیم ۺاہجں ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےس ۺتبحم ۺاک ۺذرکایکےہ ۺفاہں ۺہی ۺابت ۺقیقحت ۺےک ۺاسھت ۺایبؿۺ‬
‫مہ ۺےن‚ ِ‬
‫شابسبۺتبحمۺےکۺاجعابئتۺںیمۺےسۺےہۺسپۺشیسۺےئلتبحمۺیکۺشاسقؾۺ‬
‫رکدیۺےہ‪،‬شسۺاکۺاطمہعلۺفںیہۺےسۺرکۺایلاجےئۺویکہکنۺہیۺیھبۺ ِ‬
‫ےکاپچنۺشابسبۺںیہ‪…)۳(:‬شاسنؿۺاکۺشینپۺذشتۺےکۺفوجد‪،‬شسۺےکۺامکؽۺشفرۺاقبۺےسۺتبحمۺرکان۔(‪…)۵‬شاسحؿۺرکےنۺفشےلۺےسۺشؿۺ‬
‫زیچفںۺےکۺببسۺتبحمۺرکانوجۺشےنپ ۺفوجدۺےکۺدفشؾۺفۺاقبءۺشفرۺشسۺےسۺالہکۺرکےنۺفشیلۺشایشءۺوکۺدفرۺرکےنۺاکۺببسۺیتنبۺںیہ۔(‪…)۱‬‬
‫ُسکۺرکےنۺفشےلۺۺےسۺتبحمۺرکانۺشرگہچۺتبحمۺرکےنۺفشےلۺرپۺشاسحؿۺہنۺایکۺوہ۔ۺ(‪…)۴‬رہشس ۺےشۺےسۺ‬ ‫ۺُحۺ ُ ُ و‬
‫ولوگںۺےکۺاسھت ُ ْ ِ‬
‫تبحمۺرکانۺسجۺیکۺذشتۺںیمۺنۺفامجؽۺاپایۺۺاجاتۺوہۺوخشہۺاظرہیۺوصرتۺںیمۺوہۺایۺابینۺوصرتۺںیمۺوہۺشفرۺ(‪…)۵‬شےسیۺصخشۺےسۺ‬
‫تبحمۺرکانۺہکۺش ِسۺےکۺشفر ُشسۺےکۺدرایمؿۺوکیئۺوپدیشہۺانمتبسۺوہ۔‬

‫‪٣ …22‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬بر ٯا‪ٟ‬ؼ‪٠‬ٶ‪ ،‬باب اْلرٯاح ج‪ٰ٨‬ز ‪٣‬ح‪٨‬سٵ‪،‬ؾ‪ ،۳۴۳۸‬حسٱث‪۵۶۱۸:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫محبتکیؽیاستیاِعقُت‪:‬‬
‫ۺشابسب ۺتبحم ۺشکی ۺیہ ۺصخش ۺںیم ۺعمج ۺوہاجںیئ ۺوت ۺالزیم ۺوطر ۺرپ ۺتبحم ۺڑبھ ۺاجےئ ۺیگ ۺےسیج ۺیسک ۺشاسنؿ ۺاکوکیئ ۺوخبۺ‬
‫شرگ ۺہی ۺامتؾ ِ‬
‫وصرت‪ ،‬وخشۺشالخؼ‪ ،‬اکلمۺاعمِل‪،‬ۺدُمرّب(شیھچۺدتریبۺفشال)‪ ،‬ولخمؼۺاکریخۺوخشہۺۺشفرفشدلۺاکاتعبۺفرفامربندشرۺاٹیبۺوہۺوتۺالزیمۺوطرۺرپۺفہۺشاہتنۺیئۺوبحمبۺ‬
‫وہاگۺشفرۺشؿۺشفاصػۺےکۺعمجۺوہےنۺیکۺوصرتۺںیمۺتبحمۺیکۺوقتۺشیسۺدقرۺزایدہۺوہیگۺسجۺدقرۺہیۺشفاصػۺوقیۺوہںۺےگ۔ۺشرگۺہیۺافصتۺ‬
‫امکؽۺےکۺشاہتنیئۺدرہجۺوکۺیچنہپۺوہںۺیگۺوتۺالزیمۺوطرۺرپۺتبحمۺیھبۺشٰیلعۺدرےجۺرپۺوہیگ۔ۺشبۺمہۺایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺتبحمۺےکۺشؿۺامتؾۺشابسبۺ‬
‫ۺیقیقحوط ۺررپۺتبحمۺاکۺقحتسمۺاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬یہۺےہ۔‬
‫ےہذٰہلش ۺ‬
‫ںیموہاتکسۺ ۺ‬ ‫ی ٰ‬
‫اعتلۺ ۺ‬ ‫اکۺشامتجعۺشفرۺامکؽۺرصػ ِ‬
‫ۺذشتۺابر ۺ‬

‫اسباتکابیاٌکہمحبتکامستحقظظفاہللتٌالیہے‬ ‫تیسظیفعل‪:‬‬

‫ظظفاہلل ًَز َٯ َج‪١‬سےمحبت‪:‬‬

‫اعتلۺےہۺشفروجۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺالعفہۺیسکۺےسۺتبحمۺرکے۔ۺشسۺتیثیحۺےسۺہکۺشےسۺاہلل‬
‫ۺذشتۺابریۺ ٰ‬
‫تبحمۺیکۺقحتسمۺرصػ ِ‬

‫ۺروسؽۺشرکؾۺ‪،‬اشہِۺدفاعمَۺ َػلی ا ہ‬
‫ہلل‬ ‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرعمتفۺےسۺانفشیفقۺشفروکاتیہۺرپینبمۺوہیگۺشفر ِ‬ ‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺاسھتۺوکیئۺتبسنۺہنۺوہۺوتۺہیۺتبحمۺاہلل‬
‫َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬یک ۺتبحم ۺومحمد ۺےہ ۺویکہکن ۺہی ۺنیع ۺتبحمِ ۺشلہٰی ۺےہ۔ ۺویں ۺیہ ۺاملعےئ ۺرکشؾ ۺشفریقتم ۺولوگں ۺےس ۺتبحم ۺرکےن ۺاک ۺاعمہلم ۺےہۺ‬
‫ویکہکنۺوبحمبۺاکۺوبحمب‪،‬ۺوبحمبۺاکاقدۺشفرۺوبحمبۺاکۺبحمۺبسۺوبحمبۺوہےتۺںیہۺشفرۺبسۺےسۺتبحمۺیکۺاینبدۺشلصۺےسۺتبحمۺرکانۺےہ۔ۺ‬
‫شراببۺریصبتۺےکۺاہںۺیقیقحۺوبحمبۺرصػۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺذشتۺِاپکۺےہۺشفرۺشسۺےکۺ‬
‫ذٰہلشۺہیۺتبحمۺریغۺیکۺرطػۺاجتفزۺںیہنۺرکےۺیگ۔ۺ ِ‬
‫ۺوکیئتبحمۺاکۺقحتسمۺںیہن۔‬
‫وسش ۺ‬

‫ِؼاحت‪:‬‬
‫ذموکرہ ۺابت ۺیک ۺفاضتح ۺہی ۺےہ ۺہک ۺتبحم ۺےک ۺوج ۺاپچن ۺشابسب ۺمہ ۺایبؿ رکےکچ ۺںیہ ۺشؿ ۺیک ۺرطػ ۺدفابرہ ۺاجےت ۺںیہ ۺشفرہی ۺاثتبۺ‬
‫ۺںیمفہۺشرفنشدیۺوط ۺررپۺاپےئۺ‬
‫ۺںیہشفرۺدفرسفں ۺ‬ ‫رکےتۺںیہۺہکۺفہۺامت ۺؾاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺ‬
‫یکذشتۺںیمۺعمج ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ۺذشتۺابریۺ ٰ‬
‫اعتل ںیمۺیقیقحۺوطرۺرپۺاپےئۺاجےتۺںیہۺشفرۺریغۺےکۺقحۺںیمۺشؿۺاکۺاپایۺاجانۺ َفمہۺشفرۺایخؽۺےہۺشفرۺضحمۺاجمزۺےہۺسجۺیکۺوکیئۺتقیقحۺ‬ ‫اجےتۺںیہۺہکبج ِ‬

‫ص ِعاں(اظرہ)وہاجےئۺیگۺسجۺاکۺایخؽۺزمکفرلقعۺفۺدؽۺفشےل رکےتۺںیہۺہکۺ‚اہلل‬
‫ںیہن۔ۺبجۺہیۺابتۺاثتبۺوہاجےئۺیگۺوتۺرہۺاصِبحۺریصبتۺرپۺش ِسۺیکۺ ِ ّ‬

‫یہیےہۺہکۺمہۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺوسشۺیسکۺےسۺتبحمۺہنۺرکںی۔‬

‫ۺقیقحتاکۺاقتۺاضۺ ۺ‬ ‫ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺیقیقحۺتبحمۺاحمؽۺےہ۔‛ ۺ‬
‫زینہیۺفشحضۺوہاجےئۺاگۺہک ۺ‬
‫ٰ‬
‫محبتالہی‬
‫ِ‬ ‫پاىچَُاسبابکےلحاهسے‬
‫ِجُسوفافظماىےِالیہستیسےمحبت‪:‬‬
‫٭…ےلہپۺببسۺےکۺاحلظۺےسۺدںیھکیۺشفرفہۺہیۺےہۺہکۺشاسنؿۺشےنپۺسفن‪،‬شینپۺاقب‪،‬ۺشےنپۺامکؽۺشفرۺشےنپۺدشیمئۺفوجدۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺشفرۺشینپۺ‬
‫الہتک‪،‬ۺدعمفؾۺوہےن‪،‬ۺاصقنؿۺشفرۺامکؽۺںیمۺراکفٹۺزیچفںۺےسۺرفنتۺرکاتۺےہۺشفرۺہیۺزیچںیۺرہۺذیۺرفحۺںیمۺیعبطۺوطررپۺاپیئۺاجیتۺںیہۺ‬
‫شفرۺشؿۺےسۺاخیلۺوہانۺنکممۺںیہنۺشفرۺہیۺزیچںی اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺشاہتنیئۺتبحمۺرکےنۺاکۺاقتاضۺرکیتۺںیہۺویکہکنۺسجۺصخشۺوکشینپۺذشتۺیکۺاچہپؿۺ‬
‫ساکۺ‬
‫تاکۺفوجدۺشفرۺش ۺ‬
‫وکیئفوجدۺںیہنۺ۔شسۺیکۺذش ۺ‬
‫شیت ۺ‬ ‫ب ًَز َٯ َج‪١‬ۺیک رعمتفۺیھبۺراتھکۺوہۺفہۺیعطقۺوط ۺررپۺاجؿۺ ۺ‬
‫ےلاگۺہکۺشسۺاکۺشانپۺذ ۺ‬ ‫وہۺشفرۺشےنپۺر ۺ‬
‫امکؽۺفۺدفشؾۺضحمۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺرطػۺےسۺےہ۔ۺفیہۺذشتۺشسۺوکۺدعؾۺےسۺفوجدۺںیمۺالےنۺفشیل‪،‬ۺشسۺوکۺابیقۺرےنھکۺفشیلۺشفرشسۺےکۺفوجدۺ‬
‫ںیمۺ ِ‬
‫افصتۺامکؽۺ‪،‬شؿۺےکۺشابسبۺشفرۺشؿۺےکۺشامعتسؽۺیکۺدہشتیۺدیپشۺرکےکۺشےسۺاکلمۺرکےنۺفشیل ۺےہ۔ۺفرہنۺدنبےۺاکۺذشیتۺتیثیحۺےسۺ‬
‫وکیئۺفوجدۺںیہنۺہکلبۺضحمۺیفنۺشفرۺدعؾۺےہ۔ۺشرگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشےسۺشےنپۺلضفۺےسۺدعؾۺےسۺفوجدۺںیمۺہنۺالاتشفرۺابیقۺہنۺراتھکۺوتۺفوجدۺںیمۺٓاےتۺ‬

‫ےکدعبۺانصقۺیہۺراتہۺ۔‬
‫رکےکۺشانپۺلضفۺہنۺرفاماتۺوتۺفوجدۺںیمۺٓاےنۺ ۺ‬
‫لمکم ۺ‬
‫قیلختوکۺ ۺ‬
‫ۺیک ۺ‬‫رگاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشس ۺ‬
‫یہالہکۺوہاجاتۺشفرۺش ۺ‬
‫ۺ‬

‫ذبشتۺوخدۺاقمئۺوہۺوسشےئۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺ‪،‬فہۺوخداقمئۺےہۺشفرۺشسۺےکۺوسشۺرہۺےشۺشسۺیکۺذشتۺ‬ ‫ش ْ َ َْ‬

‫َغضۺوکیئشۺ یسیۺےشۺںیہنۺوج ِ‬
‫ےس ۺاقمئ ۺےہ۔ ۺسپ ۺشرگ ۺاع ِرػ ۺشینپ ۺذشت ۺےس ۺتبحم ۺرکے ۺشفر ۺشس ۺیک ۺذشت ۺاک ۺفوجد ۺریغ ۺےس ۺےہ ۺوت ۺالزیم ۺوطررپ ۺفہ ۺشس ۺذشت ۺےس ۺتبحمۺ‬
‫رکے ۺاگ ۺوج ۺشےس ۺفوجد ۺشفر ۺدفشؾ ۺےنشخب ۺفشیل ۺےہ ۺحرہکیط ۺ ۺفہ ۺشےس ۺاخقل‪،‬دعؾ ۺےس ۺفوجد ۺںیم ۺالےن ۺفشال‪،‬ابیق ۺرےنھک ۺفشال‪ِ ،‬‬
‫ذبشت ۺوخد ۺاقمئ ۺشفرۺ‬
‫دفرسفں ۺوک ۺاقمئ ۺرےنھک ۺفشال ۺاجےنشفر ۺشرگ ۺشس ۺذشت ۺےس ۺتبحم ۺںیہن ۺرکاتوت ۺفہ ۺشینپ ۺذشت ۺشفر ۺشےنپ ۺرب ۺ ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےس ۺاجلہ ۺےہ ۺزین ۺتبحم ۺوتۺ‬
‫رعمتفۺ ۺاکلھپۺوہش‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رکیت ۺےہ ۺ‪ ،‬بج ۺرعمتف ۺںیہن ۺوہیگ ۺوت ۺتبحم ۺیھب ۺںیہن ۺوہیگ ۺشفر ۺشس ۺںیم ۺوقت ۺای ۺفعض ۺٓاےن ۺےس ۺتبحم ۺںیم ۺیھب ۺوقت ۺایفعض ۺدیپشۺ‬
‫وہاجےئۺاگ۔‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬سےمحبتپہچاٌِاالکظتاہے‪:‬‬

‫َع َٖ ا‪ٟ‬س‪َ ٧‬ٲا َز‪َ َ٫‬س ٓ َٲ َ‪٬‬اینعی ۺوج ۺشےنپۺ‬ ‫ۺسانن ۺرصبی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺشراشد ۺرفامےت ۺںیہ‪َ َ ٩٣َ ’’:‬‬
‫َع َٖ َرب ہہ اَ َحب ہہ َٯ َ‪َ َ ٩٣‬‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 23‬‬
‫رب ًَز َٯ َج‪١‬وکۺاچہپؿۺےلۺاگۺفہۺشسۺےسۺتبحمۺرکےۺاگۺشفرۺوجۺداینۺوکۺاچہپؿۺےلۺاگۺفہۺشسۺےسۺےبۺرتبغۺوہاجےئۺاگۺ۔‛‬
‫ّ‬
‫وتۺےسیکنکممۺےہۺہکۺشاسنؿۺشےنپۺسفنۺےسۺوتۺتبحمۺرکےۺنکیلۺشےنپۺربۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺتبحمۺہنۺرکےۺہکۺسجۺیکۺفہجۺےسۺشسۺےکۺ‬
‫سفنۺاکۺایقؾۺےہشفرۺہیۺابتۺبسۺاجےتنۺںیہۺہکۺدوھپۺںیمۺالتبمۺصخشۺبجۺاسےئۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺوتۺالزیمۺوطرۺرپۺفہۺدروتخںۺےسۺیھبۺ‬
‫تبحم ۺرکے ۺاگ ۺنج ۺیک ۺفہج ۺےس ۺاسہی ۺاقمئ ۺےہ ۺشفر ۺرہ ۺوموجد ۺےش ۺوک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یک ۺدقرت ۺیک ۺرطػ ۺفیسی ۺیہ ۺتبسن ۺےہ ۺیسیج ۺاسےئ ۺوکۺ‬
‫درتخۺشفرۺرفینشۺوکۺوسرجۺیکۺرطػۺتبسنۺےہۺویکہکنۺامتؾۺشایشءۺشیسۺذشتۺےکۺٓااث ِرۺدقرتۺںیمۺےسۺںیہۺشفرۺبسۺاکۺفوجدۺشیسۺیکۺذشتۺ‬
‫ےکۺفوجدۺےکۺاتعبۺےہۺسجۺرطحۺرفینشۺاکۺفوجدۺوسرجۺےکۺشفرۺاسےئۺاکۺفوجدۺدرتخۺےکۺاتعبۺےہۺ۔ہیۺاثمؽۺوعشؾۺےکۺذونہںۺےکۺشابتعرۺ‬
‫ےسۺحیحصۺےہۺویکہکنۺفہۺہیۺےتھجمسۺںیہۺہکۺرفینشۺوسرجۺاکۺشرثۺشفرۺاضیفؿۺےہۺشفرۺشیسۺیکۺفہجۺےسۺوموجدۺےہۺاحالہکنۺہیۺضحمۺاطخۺےہۺویکہکنۺ ْ ِ‬
‫شہۺ‬
‫ریصبت ۺرپ ۺہی اعمہلم ۺٓاھک ۺےک ۺاشمدہے ۺےس ۺیھب ۺزایدہ ۺفشحض ۺوہاکچ ۺےہ ۺہک ۺسج ۺرطح ۺوخد ۺوسرج ۺشفرشس ۺیک ۺلکش ۺفوصرت ِ‬
‫ۺدقرت ۺدخشۺ‬
‫ْ‬
‫فدنیۺےسۺےہۺشیسۺرطۺحۺوسرجۺبجۺ َک ِی ْنفۺشاسجؾۺےکۺاسےنمۺٓاۺاتۺےہۺوتۺشسۺیکۺرفینشۺیھب اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺدقرتۺےسۺدیپشۺوہیتۺےہ۔ۺرگمۺ‬
‫ۺںیہنںیہۺ۔‬
‫ذٰہلشاقحقئۺولطمب ۺ‬
‫ںےسۺوصقمدۺاھجمسانۺوہ ۺاتےہۺ ۺ‬
‫اثمول ۺ‬

‫اپيےعب ًَز َٯ َج‪١‬سےٌافللُگ‪:‬‬

‫ِ‬
‫احصۺالکؾۺہیۺوہشۺہکۺشرگۺشاسنؿۺیکۺشےنپۺسفنۺےسۺتبحمۺرضفریۺےہۺوتۺشسۺذشتۺےسۺیھبۺتبحمۺرضفری ےہۺسجۺیکۺفہجۺےسۺ‬
‫ِ‬
‫ےلہپۺوتۺشسۺاکۺایقؾۺےہۺرھپۺشسۺیکۺشلص‪ ،‬افصت‪،‬ۺاظرہ‪،‬ۺابنط‪ ،‬وجرہشفرۺرعضۺںیمۺدفشؾۺ(ینعیۺیگشیمہ)ۺےہحرہکیطۺفہۺشؿۺابوتںۺوکۺشیسۺرطحۺ‬
‫وہیتےہۺہک‬
‫ہی ۺ‬‫ۺیکفہجۺ ۺ‬
‫تبحمےسۺاخیلۺوہشس ۺ‬
‫اجےنۺشف ۺروجۺشسۺ ۺ‬

‫‪ …23‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب اْلخَلؾ ٯا‪٨ٟ‬ٲٶ‪،‬ؾ‪،۶۹‬حسٱث‪ ٩ً،۵۰۹:‬بسٱ‪١‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺرب ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺاغلفۺےہۺشفرۺشسۺےنۺامکۺہقحۺشےنپرب ًَز َٯ َج‪١‬وکںیہنۺ‬

‫فہۺشےنپۺسفنۺشفروخشاشہتۺںیمۺوغشمؽۺےہۺشفرۺشےنپۺاخقلۺشفر ّ‬
‫اچہپانشفرشسۺیکۺرظنوخشاشہتۺشفروسحماستۺکتۺدحمفدےہینعی فہۺرظنوکاع ِمَۺاہشدت (اظرہیۺداین)ۺکتۺدحمفدۺرےھکۺہکۺسجۺےسۺذلتۺ‬
‫َ‬
‫احلص ۺرکےن ۺںیم ۺاجونر ۺیھب ۺشس ۺےک ۺرشکی ۺںیہ ۺشفر ۺاعمَِ ۺ َ ُ ْ‬
‫َموت ۺ(یبیغ ۺداین)رپرظنہن ۺرکے ۺہک ۺشس یک ۺزنیم ۺوک ۺفیہ ۺےط ۺرکات ۺےہ ۺےسجۺ‬
‫رَفِوتشں ۺےک ۺاسھت ۺھچک ۺانمتبس ۺوہیت ۺےہ۔ ۺسپ ۺفہ ۺاعمَِ ۺوکلمت ۺںیم ۺشیس ۺدقررظن ۺرکات ۺےہ ۺسج ۺدقرشس ۺںیم ۺرَفِوتشں ۺفشیل ۺافصت ۺےسۺ‬
‫ۺرگشوہاگ۔ ۺ‬ ‫یگسجۺدق ۺرف ۺہاع ِمَۺ ح َ ا‬
‫بمئۺںیم ۺ‬ ‫ۺےہشف ۺراع ِمَۺوکلمتۺےسۺشسۺیکۺرظنۺشیسۺدقرۺوکاتہۺوہ ۺ‬
‫اشمتہبۺاپیئۺاجیت ۺ‬

‫اپيےمحسًسےمحبت‪:‬‬
‫٭…دفرسے ۺببسۺےکۺشابتعرۺےسۺدںیھکیۺۺشفرۺفہۺہیۺےہۺہکۺشےنپۺنسحُمۺ(ینعیۺشاسحؿۺرکےنۺفشےل) ےسۺتبحمۺرکان‪:‬رمشدۺہیۺےہۺہکۺوجۺشسۺ‬
‫ےکۺاسھتۺامیلۺہّردیۺرکے‪،‬ۺوگتفگۺںیمۺرنیمۺربےت‪ ،‬شسۺیکۺدمدۺرکے‪ ،‬شسۺےکۺدونمشںۺاکۺعلقۺعمقۺرکےۺشفرۺشسۺےسۺرشریفںۺاکۺرشۺ‬
‫دفرۺرکےۺشفرۺشسۺیکۺامتؾۺشرغشضۺشفرۺوفشدئۺےکۺوصحؽۺںیمۺفہلیسۺےنبۺوخشہۺش ِؿۺاکۺقلعتۺشسۺیکۺذشتۺےسۺوہۺایشۺ سۺیکۺشفالدفۺشاقربۺےسۺ‬
‫ًَز‬ ‫وہ‪ ،‬وتالزیمۺوطرۺرپۺشاسیۺصخشۺوبحمبۺوہاتےہ۔ۺہیۺببسۺیھبۺرصػۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺتبحمۺرکےنۺاکۺاقتاضۺرکاتۺےہۺویکہکنۺسجۺرطحۺاہلل‬
‫َٯ َج‪١‬ۺوکۺاچہپےننۺاکۺقحۺےہۺشرگۺدنبہۺشسۺرطحۺشُےسۺ اچہپےنۺوتۺرضفرۺاجؿۺاجےئۺاگۺہکۺشسۺرپۺشاسحؿۺرکےنۺفشالۺرصػۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیہۺےہۺ‬
‫شفرۺاہجںۺکتۺدنبفںۺرپۺشاسحانۺتۺیکۺلیصفتۺاکۺقلعتۺےہۺوتۺشؿۺوکۺامشرۺرکےنۺےسۺامہریۺرغضۺںیہنۺویکہکنۺوکیئۺیھبۺشسۺےکۺشاسحانتۺوکۺامشرۺ‬
‫ںیہنۺرکاتکس۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرشرگۺاہللیکۺںیتمعنۺ ِگوۺوت ۺ‬
‫شںیہنامشرۺہنۺرکوکسۺےگ۔‬ ‫ه ها‪( -‬پ‪،۳۴‬ا‪٨ٟ‬ح‪)۳۸:١‬‬ ‫َو اِ ْن ت َ ُع ُّد ْوا نِ ْع َم َة ّٰ ِ‬
‫ال ل َا ت ُ ْخ ُص ْو َ‬

‫حقیقیاحساٌظظفاہلل ًَز َٯ َج‪١‬کاہے‪:‬‬

‫ۺرطػ‬
‫ۺ‬ ‫‚رکشۺےکۺایبؿ‛ ںیمۺمہۺےنۺضعبۺوتمعنںۺیکۺرطػۺشاشرہۺرکدایۺےہ۔ۺاہیںۺمہۺرصػۺہیۺایبؿۺرکںیۺےگۺہکۺولوگںۺیک‬
‫یوطرۺرپۺنکممۺےہۺہکبجۺیقیقحۺشاسحؿۺرفامےنۺفشالۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےہ۔‬
‫ےسۺشاسحؿۺاجمز ۺ‬
‫ےدےشفرۺٓاپۺوکۺشایتخرۺدےۺہکۺ‚ۺشسۺںیم‬
‫ۺ‬ ‫ےنٓاپ ۺۺوکد‬
‫ٓادیمشےنپۺامتؾۺزخش ۺ‬
‫شےسویںرفضۺےئجیکۺہکۺوکیئۺ ۺ‬
‫ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫ۺبػۺرکف۔‛ وتۺٓاپۺامگؿۺرکںیۺےگۺہکۺہیۺشسۺصخشۺیکۺرطػۺےسۺٓاپۺرپۺشاسحؿۺےہۺہکبجۺہیۺامگؿۺطلغۺےہۺویکہکنۺشسۺےکۺ‬ ‫ےسیج اچوہ َ َ ُّ ْ‬
‫شاسحؿۺیکۺلیمکتۺںیمۺشسۺیکۺذشت‪،‬ۺامؽ‪ ،‬امؽۺرپۺدقرتۺشفرامؽۺٓاپۺےکۺوحشےلۺرکےنۺیکۺوسچۺفریغہۺامتؾۺزیچفںۺاکۺدلخۺےہ۔ۺذٰہلشوخدۺ‬
‫شاسحؿۺرکےنۺفشےل‪ ،‬شسۺےکۺامؽ‪ ،‬شسۺیکۺدقرت‪ ،‬شسۺےکۺشرشدےۺشفرۺشسۺیکۺوسچۺوکۺسکۺےنۺدیپشۺایک؟شفرۺشسۺےکۺدؽۺںیم ٓاپۺیکۺ‬
‫تبحمۺسکۺےنۺڈشیل؟ۺشسۺوکۺٓاپۺیکۺرطػۺسکۺےنۺوتمہجۺایکۺشفرۺسکۺےنۺشسۺےکۺدؽۺںیم ہی ابتۺڈشیلۺہک‚ٓاپۺےکۺاسھتۺشاسحؿۺرکےنۺ‬
‫ًَز‬ ‫ںیمۺشسۺاکۺوکیئۺدینیۺایۺداینفیۺافدئہۺےہ۔‛ شرگۺہیۺبسۺابںیتۺہنۺوہںیتۺوتۺفہۺٓاپۺوکۺشےنپۺامؽۺںیمۺےسۺشکیۺدشہنۺیھبۺہنۺداتیشفرۺبجۺاہلل‬
‫َٯ َج‪١‬ۺےنۺہیۺشابسبۺشسۺرپۺمُ َسل َّطۺرفامدیۺشفرۺشسۺےکۺدؽۺںیمۺہیۺابتۺاھٹبۺدیۺہکۺشسۺاکۺدینیۺشفرۺداینفیۺافدئہۺشسۺںیمۺےہۺہکۺ‚فہۺامؽۺٓاپۺ‬
‫ےک ۺوحشےل ۺرکے۔‛ ۺوتشس ۺاحلظ ۺےس ۺفہ ۺامؽ ۺوحشےل ۺرکےن ۺںیم ۺےب ۺسب ۺشفر ۺےب ۺشایتخر ۺےہ‪ ،‬ۺشس ۺاک ۺالخػ ۺرک ۺیہ ۺںیہن ۺاتکس۔ ۺذٰہلش ۺیقیقح‬
‫مس‬
‫شاسحؿۺرکےنۺفشالفیہۺےہۺسجۺےنۺشسۺوکٓاپۺےکۺےئلۺ ُ َ ح ّ ْرۺرکدایۺشفرفہۺامتؾۺشابسبۺشسۺرپۺاطریۺرکدےیئۺسجۺےسۺفعْ ِلۺشاسحؿۺاکۺفوقعۺ‬
‫وہشفرۺاہجںۺکتۺامؽۺاکۺشسۺےکۺےضبقۺںیمۺوہےنۺاکۺقلعتۺےہۺوتفہۺشکیۺفشہطسۺےہۺسجۺیکۺفہجۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺشاسحؿۺمتۺکتۺاتچنہپۺےہۺشفرۺ‬
‫ےنہبرپۺوبجمرۺوہاتۺےہ۔‬
‫حرَپْانےلۺںیمۺاپینۺ ۺ‬
‫ےہسجۺرط ۺ‬
‫یہوبجمرۺ ۺ‬
‫اصِبحۺامؽۺشسۺابرےۺںیمشۺ ےسیۺ ۺ‬
‫مت‬
‫سپۺشرگۺمتۺشسۺوکۺنسحمۺوھۺایۺفشہطسۺھجمسۺرکۺںیہنۺہکلبۺذشیتۺوطرۺرپۺشاسحؿۺرکےنۺفشالۺھجمسۺرکۺشسۺاکۺرکشہیۺشدشۺرکفۺوتۺکشیبۺ ۺ‬
‫اعمےلم ۺیک ۺتقیقح ۺےس ۺان ۺفشفق ۺوہ ۺویکہکن ۺشاسنؿ ۺشےنپ ۺسفن ۺرپ ۺیہ ۺشاسحؿ ۺرک ۺاتکس ۺےہ ۺشےنپ ۺالعفہ ۺیسک ۺشفر ۺرپ ۺشاسحؿ ۺرکان ۺاحمؽ ۺےہۺ‬
‫س ۺیک ۺوکیئ ۺرغض ۺوہیت ۺےہ ۺای ۺوت ۺشرخفی ےسیج ۺوثشب ۺای ۺدوینی ےسیج ۺدفرسفں ۺرپ ۺشاسحؿ ۺرانھک‪،‬‬ ‫ویکہکن ۺٓادیم ۺوج ۺامؽ ۺرخچ ۺرکات ۺےہ ۺوت ۺش‬
‫ب ََ ْ‬ ‫مس‬
‫شںیہنۺ ُ ح َّرْۺرکان‪ ،‬رعتفیۺفۺاخسفتۺیکۺ ْس ِہیرْۺاچانہۺشفرۺشؿۺےکۺدولںۺوکۺشینپۺشاطتعۺشفرۺتبحمۺیکۺرطػۺانچنیھکۺفریغہۺشفرۺسجۺرطحۺ‬
‫شاسنؿۺشانپۺامؽۺدنمسرۺںیمۺںیہنۺاتکنیھپۺویکہکن ےنکنیھپۺںیمۺشسۺیکۺوکیئۺرغضۺںیہنۺشیسۺرطحۺریغبۺیسکۺذشیتۺرغضۺےکۺیسکۺٓادیمۺےکۺ‬
‫ہکلب‬
‫اہھت ۺںیم ۺیھب ۺںیہن داتی ۺشفر ۺفیہ ۺرغض ۺشسۺاک ۺولطمب ۺشفروصقمد ۺوہیت ۺےہ ۺشفر ۺاہمتری(ےنیل ۺفشےل ۺیک) ۺذشتۺوصقمد ۺںیہن ۺوہیت ۺ ۺ‬
‫ےسیجانومریۺ‪،‬رعتفیۺ‪،‬رکشزگشریۺ‬
‫ہضبقےکۺببسۺشسۺیکۺرغضۺ ۺ‬
‫ے ۺ‬ ‫ؽرپۺہضبقۺرکےنۺاکۺٓاہلۺوہاتۺےہۺاتہکۺامؽۺرپۺاہمتر ۺ‬
‫ھتوتۺام ۺ‬
‫اہمترشۺاہ ۺ‬
‫ِ‬
‫وصرتۺاحؽۺںیم‬‫ہعیانبایۺوتۺشیسیۺ‬
‫شینپرغضۺےکۺوصحؽۺاکۺذر ۺ‬
‫ںیہمت ۺ‬
‫رک ۺ‬
‫ے ۺ‬
‫ۺںیمد ۺ‬
‫ایۺوثشبۺاحلصۺوہاجےئۺوتًانیقیشسۺےنۺامؽۺہضبق ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺیہشاسحؿۺرکےنۺفشالۺشفرۺشےنپۺرخچۺرکدہۺامؽۺاکۺوعضۺےنیلۺفشالۺوہاتۺےہ۔‬
‫سفنرپ ۺ‬
‫ےنپ ۺ‬
‫فہۺش ۺ‬

‫اىساٌسِِجہسےشکظکامستحقىہیٍ‪:‬‬
‫شاسنؿ ۺےک ۺزندکی ۺشےنپ ۺامؽ ۺاک ۺوعض ۺزایدہ ۺدمعہ ۺوہات ۺےہ۔ ۺشرگہی ۺوعض ۺشس ۺےک ۺزندکی ۺرتحیج ۺہن ۺراتھکوت ۺاہمترے ۺےئلشانپ ۺامؽۺ‬
‫زگہنۺوھچڑاتۺذٰہلۺفہۺدفۺفہجۺےسۺرکشۺشف ۺرتبحمۺاکۺقحتسمۺںیہن۔‬
‫رہ ۺ‬

‫پہلیِجہ‪:‬‬
‫فہۺرخچۺرکےنۺںیمۺوبجمرۺےہۺویکہکن اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺرخچۺرکےنۺےکۺامتؾۺشابسبۺشسۺرپۺمُ َسل َّطۺرکدےیۺںیہۺسجۺیکۺفہجۺےسۺفہۺ‬
‫َ‬
‫الخػۺرکےنۺرپۺاقدرۺںیہنۺوتۺہیۺابداشہۺےکۺزخشیچنۺیکۺرطحۺےہۺہکۺشرگۺابداشہۺےکۺمکحۺیکۺفہجۺےسۺیسکۺوکۺخِلْع َبۺدےدےۺوتۺشسۺوکۺنسحمۺ‬
‫ںیہنۺاھجمسۺاجاتۺویکہکنۺفہۺابداشہۺیکۺشاطتعۺشفرۺۺشسۺاکمکحۺاجبالےنۺںیمۺوبجمرۺوہاتۺےہۺشفرۺمکحۺدعفیلۺںیہنۺرکاتکسۺشفرشرگۺابداشہۺزخشیچنۺوکۺشسۺ‬
‫ےکۺاحؽۺرپۺوھچڑۺداتیۺوتفہ ۺہنۺداتی سپۺرہۺشاسحؿۺرکےنۺفشےلۺاکۺیہیۺاعمہلمۺےہۺہکۺشرگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشےسۺشسۺےکۺاحؽۺرپۺوھچڑۺداتیۺوتۺفہۺشےنپۺ‬
‫َ‬
‫امؽۺںیمۺےسۺشکیۺدشہنۺیھبۺرخچۺہنۺرکۺات ّٰیۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشسۺرپۺرخچۺرکےنۺےکۺشابسبۺطلسمۺرفامۺدیۺشفرۺشسۺےکۺدؽۺںیم ہیۺڈشؽۺ‬
‫ذن‬

‫سےنۺرخچۺایک۔‬
‫فیافدئہۺےہۺشسۺفہجۺےسۺش ۺ‬
‫ۺںیمشسۺاکۺدینیۺشفرۺداین ۺ‬
‫دۺایہکۺرخچۺرکےن ۺ‬

‫سِسظیِجہ‪:‬‬
‫شےنپۺامؽۺےکۺوعضۺںیمۺفہۺزیچۺاتیلۺےہۺوجۺشسۺےکۺزندکیۺرخچۺرکدہۺامؽۺےسۺزایدہۺدمعہۺشفرۺوبحمبۺوہیتۺےہۺوتۺسجۺرطحۺھچکۺ‬
‫ےنچیبۺفشےلۺوکۺشاسحؿۺرکےنۺفشالۺںیہنۺاہکۺاجاتکسۺہکۺفہۺشیسیۺےشۺےکۺوعضۺںیم امؽۺرخچۺرکاتۺےہۺوجۺشسۺےکۺزندکیۺامؽۺےسۺزایدہۺوبحمبۺ‬
‫وہیتۺےہۺشیسۺرطحۺامؽۺدےنیۺفشالۺیھبۺوثشبۺایرعتفیۺفوتفیصۺایۺوکیئۺشفرۺوعضۺامؽۺےکۺدبےلۺںیمۺاتیلۺےہشفرۺوعضۺاکۺدقنۺامؽۺوہانۺرشطۺ‬
‫ںیہنۺہکلبۺعیمجۺوفشدئۺشفرۺذلںیتشۺ ےسیۺوعضۺںیہۺہکۺشؿۺےکۺاسےنمۺدقنۺشومشؽۺیکۺوکیئۺتیثیحۺںیہن۔ۺسپۺشاسحؿۺوجدۺفۺاخسۺیکۺوصرتۺںیمۺ‬
‫یسیاخسفتۺ‬
‫ؽوکۺشسۺرطحۺرخچۺرکانۺہکۺامؽۺرخچۺرکےنۺفشےلۺوکۺشسۺاکۺوکیئۺوعضۺشفرۺافدئ ۺہہنۺےلمۺشفرۺش ۺ‬
‫بلطمےہۺام ۺ‬
‫ۺ‬ ‫وہ ۺاتےہۺشفرۺاخسفت ۺۺاک‬
‫شیساہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺامتؾۺاہجونںۺرپ‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬ےکۺالعفہ ۺ‬
‫ۺیسکشف ۺرےسۺوہانۺاحمؽۺےہ‪ ،‬ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شاعنؾۺرفامایۺشفرۺشینپۺیسکۺرغضۺشفرۺافدئےۺےکۺریغبۺضحمۺولخمؼۺےکۺافدئےۺےکۺےئلشؿۺرپۺشاسحؿۺایکۺویکہکن اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشرغشضۺےسۺ‬

‫اپکۺےہۺذٰہلشۺُیرہ اہللۺےکۺےئلۺاخسفتۺشفرشاسحؿۺاکۺظفلۺایۺوتۺوھجٹۺوہاگۺایۺرھپۺاجمزیۺوطرۺرپوبالۺاجےئۺاگۺشفرشؿۺاکۺیقیقحۺینعمُیر اہللےکۺ ۺ‬

‫قح‬
‫ذشتۺابریۺ ٰ‬
‫اعتلۺوجدۺفۺشاسحؿۺشفرۺلضفۺرفامےنۺ‬ ‫ںیمشۺ ےسیۺیہۺاحمؽۺ(اننکمم)ےہۺےسیجۺایسیہۺشفرۺدیفسیۺاکۺعمجۺوہانۺاحمؽۺےہ۔ۺولعمؾۺوہشۺہکۺ ِ‬

‫ںیمۺاتۺےہۺ۔سپۺبجۺتعیبطۺںیمۺنسحمۺےسۺتبحمۺرکانۺاپایۺاجاتۺےہۺوتۺاعرػۺوکۺاچےئہۺہکۺرصػۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺیہۺتبحمۺرکےۺویکہکنۺریغۺ‬

‫یکۺرطػۺےسۺشاسحؿۺاکۺاپایۺاجانۺاحمؽۺےہۺذہلشۺفیہۺشالیکۺشسۺتبحمۺاکۺقحتسمۺےہۺشفرۺراہۺشسۺاکۺریغۺوتۺفہۺشاسحؿۺیکۺفہجۺےسۺتبحمۺاکۺقحتسمۺشسۺ‬
‫تقیقحشفرۺشسۺاکۺینعمۺہنۺاجاتنۺوہۺ۔‬
‫ۺ‬ ‫ہکتبحمۺرکےنۺفشالۺشاسحؿۺیکۺ‬
‫ۺںیموہاتکسۺےہۺ ۺ‬
‫وصرت ۺ‬

‫احساٌکظىےِالےکیطاتسےمحبت‪:‬‬
‫٭…رسیتے ۺببسۺےکۺشابتعرۺےسۺدںیھکیۺۺشفرۺفہۺہیۺےہۺہکۺشاسحؿۺرکےنۺفشےلۺیکۺذشتۺےسۺتبحمۺرکانۺشرگہچۺشسۺاکۺشاسحؿۺمتۺکتۺہنۺ‬
‫اچنہپۺوہۺشفرۺہیۺابتۺیھبۺرطفیۺشفرۺیعبطۺےہۺویکہکنۺشرگۺںیہمتۺیسکشۺ ےسیۺابداشہۺیکۺربخۺےچنہپۺہکۺفہۺکین‪،‬ۺابعدتۺزگشر‪،‬اعدؽ‪،‬اعمِلۺشفرۺولوگںۺ‬
‫کیدفرسےۺابدۺ‬‫ےستہبۺدفرۺےہۺشفرۺش ۺ‬ ‫وجمتۺ ۺ‬‫ےہ ۺ‬
‫سےصحۺںیمۺراتہ ۺ‬‫ےکش ۺ‬
‫ھتشیپۺٓااتۺےہۺشفرۺفہۺزنیم ۺ‬ ‫عضےکۺاس ۺ‬ ‫رہمابینشفرۺوتش ۺ‬
‫ےستقفۺ‪ ،‬ۺ‬ ‫ۺ‬
‫َ‬
‫اشہۺیکۺتبسنۺںیہمتۺربخۺےچنہپۺہکۺفہۺاظمِل‪ ،‬مُت َکیِّح ْر‪ ،‬افقس‪،‬ولوگںۺیکۺٓاربفرسییۺرکےنۺفشالشفرۺرشریۺےہۺشفرۺفہۺیھبۺمتۺےسۺدفرۺےہۺوتۺمتۺش ۺ‬
‫ےنپ‬
‫ہکن‬
‫دؽۺںیمۺدفونںۺےکۺدرایمؿۺرفؼۺاپٕاۺےگۺویکہکنۺےلہپۺیکۺرطػۺمتۺشےنپۺدؽۺںیمۺالیمؿ ینعیۺتبحمۺشفرۺدفرسےۺےسۺرفنتۺاپٕاۺےگۺاحال ۺ‬
‫مت ۺےلہپ ۺیک ۺرطػ ۺےس ۺالھبیئ ۺےنچنہپ ۺےس ۺامویس ۺوہ ۺشفر ۺدفرسے ۺیک ۺرطػ ۺےس ۺربشیئ ۺےنچنہپ ۺےس ۺوفحمظ ۺوہ ۺویکہکن ۺںیہمت ۺشؿ ۺےک ۺوکلمں ۺںیمۺ‬
‫اجےنۺیکۺوتعقۺشفرۺشدیمۺںیہن‪ ،‬وتۺہیۺنسحمۺےسۺتبحمۺرصػۺشسۺےکۺنسحمۺوہےنۺیکۺتیثیحۺےسۺےہۺشسۺےئلںیہنۺہکۺشسۺےنۺمتۺرپۺشاسحؿۺ‬
‫ایکۺےہ۔‬
‫ٰ‬
‫باعیتىالیکامدلُقپظفؽلِاحساٌ‪:‬‬
‫ہیۺرسیتشببسۺیھباہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺتبحمۺرکےنۺاکۺاقتاضۺرکاتۺےہۺہکلبۺشسۺابتۺاکۺاقتاضۺرکاتۺےہۺہکۺُیر اہلل ےسۺابلکلۺتبحمۺہنۺیکۺ‬

‫اجےئ ۺوسشےئ ۺشس ۺےک ۺوج ۺیسک ۺرطح ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےس ۺقلعت ۺراتھک ۺوہ ۺویکہکن اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیہ ۺامتؾ ۺولخماقت ۺرپ ۺشاسحؿ ۺشفر ۺلضف ۺرفامےن ۺفشالۺ‬
‫شںیہنشعضااء‬
‫رھپ ۺ‬‫ےہ۔فہۺےلہپولخمؼۺوکۺدعؾۺےسۺفوجدۺںیمۺالای۔ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شفررضفریۺشابسبۺےکۺاسھتۺلمکمۺایک۔ۺرھپۺشؿۺرپۺشاسحؿۺرفامایۺہکۺشؿۺےکۺےئلفہۺشابسبۺدیپشۺےئکۺنجۺںیمۺاحتجۺاکۺاشہبئۺےہۺشرگہچۺشؿۺ‬
‫ںیمۺرضفرتۺاکۺاشہبئۺںیہنۺاھت۔رھپشںیہنۺشےسیۺزفشدئۺےکۺاسھتۺزم ّیۺایکۺنجۺںیمۺزتنیۺاکۺاشہبئۺےہۺشفرۺشؿۺیکۺاحتجۺشفرۺرضفرتۺےسۺ‬
‫اخرجۺںیہ۔‬
‫رضفریۺشعضااءۺیکۺاثمؽۺےسیجۺرس‪ ،‬دؽۺشفرۺرگجۺےہۺشفرۺوجۺشعضااءۺاحتجۺےکۺرمےبتۺںیمۺٓاےتۺںیہۺفہۺٓاھک‪ ،‬اہھتۺشفرۺاپٕاںۺںیہۺشفرۺ‬
‫زتنیۺےکۺزرمےۺںیمۺٓاےنۺفشےلۺشعضااءۺیکۺاثمؽۺےسیجۺ َشربفۺاکۺامکؿۺیکۺلکشۺںیمۺوہان‪ ،‬وہوٹنںۺیکۺرسیخۺشفرۺٓاوھکنںۺیکۺرینیگنۺفریغہۺہکۺ‬
‫شؿ ۺںیم ۺےس ۺیسک ۺزیچ اکف ُ ْقدّشؿ(ینعی ۺہن ۺوہان) ۺاحتج ۺشفر ۺرضفرت ۺےس ۺقلعت ۺرےنھک ۺفشیل ۺزیچ ۺاک ۺدقفشؿ ۺںیہن ۺےہ۔ ِ‬
‫دبؿ ۺشاسنین ۺےس ۺاخرجۺ‬
‫رضفریۺوتمعنںۺیکۺاثمؽۺاپینۺشفرۺذغشۺےہۺشفرۺاحتجۺیکۺاثمؽۺدفش‪،‬وگتۺشفرۺلھپۺںیہۺشفرۺزفشدئۺیکۺاثمؽۺدروتخںۺیکۺرہاییل‪،‬وھپولںۺشفرۺ‬
‫ےکہنۺوہےنۺےسۺرضفرتۺشفرۺاحتجۺۺدعمفؾۺںیہنۺوہںیت۔‬ ‫ۺہکشؿۺ ۺ‬‫ۺیکذلںیت ۺ‬‫ولھپںشفرۺاھکونں ۺ‬
‫یکرینیگن‪،‬ۺ ۺ‬ ‫ں ۺ‬
‫ویلک ۺ‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺرفشۺےسۺرعشۺکتۺرہۺمسقۺیکۺولخمؼۺےکۺےئلۺاپیئۺاجیتۺںیہ۔ولعمؾۺوہشۺ‬‫ہیۺونیتںۺمسقۺیکۺںیتمعنۺرہۺویحشؿۺہکلبۺرہۺابناتتۺ ّٰ‬

‫ہک ۺفیہ ۺذشت ۺنسحم ۺےہ ۺشس ۺےک ۺالعفہ ۺوکیئ ۺےسیک ۺنسحم ۺوہاتکس ۺےہ ۺاحالہکن ۺنسحم ۺاک ۺشاسحؿ ۺیھب اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺدقرت ۺےس ۺےہویکہکناہلل‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺیہۺالھبیئ‪،‬نسحم‪،‬شاسحؿۺشفرۺشاسحؿۺےکۺشابسبۺاکۺاخقلۺےہۺوتۺشسۺفہجۺےسۺیھبُیر اہللےسۺتبحمۺرکانۺضحمۺالیملعۺےہۺشفرۺوجۺشسۺ‬
‫ػاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺیہۺتبحمۺرکےۺاگ۔‬
‫رپرص ۺ‬
‫ہجیکۺانبۺ ۺ‬
‫ؿےلۺاگۺفہۺشسۺف ۺ‬
‫ابتۺوکۺاج ۺ‬

‫جنالِالےسےمحبت‪:‬‬
‫٭…وچےھت ۺببسۺےکۺشابتعرۺےسۺدںیھکیۺۺشفرۺفہۺہیۺےہۺہکۺرہۺامجؽۺفشیلۺزیچۺےسۺشسۺےکۺامجؽۺیکۺفہجۺےس ۺتبحمۺرکانۺشسۺےئلںیہنۺہکۺ‬
‫حذ‬
‫امجؽۺےکۺالعفہۺوکیئۺشفرۺافدئہۺاحلصۺایکۺاجےئۺشفرۺمہۺایبؿۺرکۺےکچۺںیہۺہکۺہیۺتبحمۺیھبۺ ِ ِتحل ّیۺشفرۺرطفیۺےہۺشفرۺہیۺیھبۺایبؿۺرکۺےکچۺںیہۺہکۺ‬
‫امجؽۺدفۺمسقۺاک ۺوہات ۺےہ‪)۳(:‬اظرہیۺوصرت ۺاکۺامجؽۺسجۺاکۺشدرشکۺرسۺیک ۺٓاوھکنں ۺےس ۺایکۺاجات ۺےہ۔ۺ(‪)۵‬ۺابین ۺوصرت ۺاکۺامجؽ ۺسجۺاکۺ‬
‫شدرشک ۺدؽ ۺیک ۺٓاھک ۺشفر ۺون ِر ۺریصبت ۺےس ۺایک ۺاجات ۺےہ۔یلہپ ۺمسق ۺاک ۺشدرشک ۺےچب ۺشفر ۺوچاپےئ ۺیھب ۺرک ۺےتکس ۺںیہ ۺہکبج ۺدفرسی ۺمسق ۺاک ۺشدرشکۺ‬
‫ںیہنشفرۺرہۺامجؽۺشسۺےک‬
‫کی ۺ‬‫ؿےکۺاسھتۺرش ۺ‬
‫یہوکۺاجےتنۺںیہۺفہۺش ۺ‬
‫یزدنیگۺ ۺ‬
‫فیاظرہ ۺ‬
‫ؽےکۺاسھتۺاخصۺےہۺشفرۺوجۺولگۺداین ۺ‬
‫شاحصبۺد ۺ‬
‫ِ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫زندکی ۺوبحمب ۺوہات ۺےہ ۺوج ۺامج ۺؽ ۺاک ۺشدرشک ۺرکات ۺےہ۔ذٰہلش ۺشرگ ۺشس ۺاک ۺشدرشک ۺدؽ ۺےک ۺاسھت ۺایک ۺایگ ۺےہ ۺوت ۺفہ ۺدؽ ۺاک ۺوبحمب ۺےہ ۺشفر ۺشسۺ‬
‫اشمدہےۺںیمۺشسۺیکۺاثمؽۺشایبنےئرکشؾ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪ ،٦‬املعےئۺعاؾ َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬ا ہہلل ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬شۺ فرۺدمعہۺفۺشےھچۺشالخؼۺفشولںۺےسۺتبحمۺرکانۺےہۺویکہکن‬
‫ہیۺتبحمۺلکشۺفۺوصرتۺشفرۺشعض ااءۺیکۺاظرہیۺوخوصبریتۺےکۺریغبۺیھبۺنکممۺےہۺشفرۺابینۺوصرتۺےکۺنۺےسۺیہیۺرمشدۺےہۺشفرۺاظرہیۺ‬
‫(وصرتۺابین)ےسۺاصدروہےنۺفشےلۺٓااث ِرۺہنسحۺوجۺشسۺرپۺدالتلۺرکےتۺںیہۺشؿۺاکۺشدرشکۺایکۺاجاتکسۺ‬
‫ِ‬ ‫حۺشسۺاکۺشدرشکۺںیہنۺرکۺیتکس۔ۺشہتبلۺشسۺ‬
‫ِ‬
‫َ‬
‫ۺدؽشسۺےسۺتبحمۺرکےنۺاتگلۺےہ۔‬ ‫ذنیۺہکۺبجۺدؽۺشسۺرپۺرشامنہیئۺرکےۺوتۺیبلقۺالیم ۺ‬
‫ؿاپۺایاجاتۺےہۺشفر ۺ‬ ‫ےہۺ ّٰ‬
‫َ‬
‫ذٰہلشۺوجۺصخشۺرسٰ ہ‪ ٢‬اہلل َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ایۺ ِ ّ ِّ‬
‫صْ ِ‬
‫یۺشربک َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺایۺشامؾۺاشیعفۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ٟ‬کَافَی ےسۺتبحمۺ‬
‫رکاتۺےہۺوتۺفہۺرصػۺشؿۺےکۺنۺیکۺفہجۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺوجۺشسۺےکۺاسےنمۺاظرہۺوہش۔ۺشؿۺیکۺوصروتںۺشفرۺشاعفؽۺےکۺنۺیکۺ‬
‫فہجۺےسۺتبحمۺںیہنۺرکاتۺہکلبۺشؿۺےکۺشاعفؽۺاکۺنۺافصتۺےکۺنۺرپۺدالتلۺرکاتۺےہۺشفرۺافصتۺشاعفؽۺےکۺاصمدر(اصدرۺوہےنۺ‬
‫یکۺںیہگج)ۺںیہۺویکہکنۺشاعفؽۺافصتۺےسۺاصدرۺوہےنۺفشےلۺٓااثرۺوہےتۺںیہۺشفر ِۺفاتۺرپۺدالتلۺرکےتۺںیہ‪ً،‬الثمۺوجۺصخشۺفّنصمۺ‬
‫ۺُحۺریمۺوکۺدےھکیۺوتۺشسۺرپۺشؿۺشاعفؽۺیکۺفہجۺےسۺ‬ ‫ۺُحۺشقنۺایۺم ِعْماارۺےک ْ ِ‬
‫ۺُحۺرعشۺہکلبۺاقنشۺےک ُ ْ ِ‬
‫ُحۺفینصت‪،‬ۺاشرعۺےک ُ ْ ِ‬ ‫ےکۺ ُ ْ ِ‬
‫ْ‬
‫افصت ۺہلیمج ۺمت َکسِف ۺوہاجںیئ ۺیگ ۺنج ۺاک ۺاحلص ۺٓارخ ۺاکر ۺملع ۺشفرۺدقرت ۺوہات ۺےہ ۺرھپ ۺسج ۺدقر ۺولعمؾ(ینعی ۺسج ۺاک ۺملعۺ‬
‫شس ۺیکۺابینۺ ِ‬
‫وہش) شرشػ ۺشفر ۺاکلم ۺامجؽ ۺف ۺتمظع ۺفشال ۺوہاگ ۺشیس ۺدقر ۺملع ۺشرشػ ۺشفر ۺامجؽ ۺفشال ۺوہاگ ۺشفر ۺشیس ۺرطح ۺدقمفر ۺ(ینعی ۺسج ۺرپ ۺدقرتۺ‬
‫احلصۺوہ)انتجۺمیظعۺشفرۺدنلبۺرمہبتۺوہاگۺشسۺرپۺدقرتۺیھبۺشینتۺیہۺزایدہۺدقرۺفۺزنمتلۺشفرۺرشػۺفشیلۺوہیگۺشفرۺولعمامت ںیمۺبسۺ‬
‫ےسۺزایدہۺزبریگۺفشیلۺذشتاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺےہ‪،‬ذٰہلشالبہبشۺبسۺولعؾۺںیمۺدمعہۺشفرۺشرشػۺملعۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرعمتفۺےہ۔ویںۺ‬
‫َ َ‬
‫ف ۺشیہٰل ۺےک ۺرقبی ۺشفر ۺشس ۺےک ۺاسھت ۺوصخم ۺص ۺوہ۔ ۺسپ ۺسج ۺدقر ۺرعمتف ۺےک ۺاسھت ۺشس ۺاک ۺقلعت ۺوہاگ ۺشیس ۺدقرۺ‬‫رعم ِ‬
‫یہ ۺوج ۺملع ۺ ِ‬
‫رشػۺفشالۺوہاگ۔‬
‫ظ ِز ْی ِقیًسےقلبیمحبتکےتیًاسباب‪:‬‬
‫ِ‬
‫رپتبحمۺرکےتۺںیہۺشؿۺےکۺامجؽۺیکۺاینب ۺدنیتۺابوتںۺرپےہ‪:‬‬
‫ہتپالچۺہکۺف ۺہدنیقیۺنجۺےسۺدؽۺیعبطۺوطرۺ ۺ‬
‫یھب ۺ‬
‫ہی ۺ‬
‫ذموکرہۺوگتفگۺےسۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫(‪…)1‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‪،‬رفوتشں‪ٓ،‬اامسینۺاتکوبںۺ‪ُ ،‬ر ُ ِ‬

‫س ِۺعاؾۺفۺشایبنےئرکش ۺؾ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬یکۺرشوتعیںۺاکۺملعۺوہان۔‬
‫رپدہشتیۺشفرۺتمکحۺےکۺاسھتۺاقدرۺوہان۔‬
‫ےن ۺ‬
‫ۺدنباگؿۺدخشۺیکۺشالصحۺرک ۺ‬
‫ِ‬ ‫شینپشفر‬
‫(‪ …)2‬ۺ‬
‫ۺاٹہیتشفرۺرَشْۺیکۺرطػۺےلۺاجیتۺںیہ۔‬
‫ںےسۺاپکۺوہانۺوجۺالھبیئۺےکۺرشےتسۺےس ۺ‬
‫ںشفرۺہبلغۺرکےنۺفشیلۺوہشوت ۺ‬
‫(‪…)3‬ایٹھگوتفصں‪،‬ابینۺاجنوتس ۺ‬
‫ٰ‬ ‫َّ‬
‫تباعیتىالی‪:‬‬
‫تیيَُاسبابکےلحاهسےمحب ِ‬
‫ۺعؾۺ َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬اہللہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ُ ،٦‬خلفااۺشفرۺ‬
‫ایبؿۺرکدہۺشابسبۺیہۺفہۺافصتۺںیہۺنجۺیکۺفہجۺےسۺرضحشتۺشایبنےئۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪ ،٦‬املعےئ ِ ا‬
‫ػتبسنۺرکےتۺوہےئۺدےئھکی‪:‬‬
‫ۺیکرط ۺ‬ ‫ذٰہلششؿۺونیتںۺافصتۺ ۺوکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬
‫یکافصت ۺ‬ ‫اصِبحۺدعؽۺفۺرک ۺؾابداشوہںۺےسۺتبحمۺیکۺاجیتۺےہۺ ۺ‬

‫ظفتولهکےلحاهسے‪:‬‬
‫ِ‬
‫اہجںۺکتۺملعۺاکۺقلعتۺےہۺوتۺشَ ّفنیلۺفۺٓارخنیۺےکۺملعۺوکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺملعۺےکۺاسھتۺایکۺتبسنۺےہۺہکۺسجۺاکۺملعۺامتؾۺشایشءاکۺشسۺ‬
‫َ‬
‫رطحۺشاحہطۺےیکۺوہےئۺےہۺہکۺشسۺیکۺشاہتنءۺںیہنۺذ ّٰنیۺہکۺزنیمۺفۺٓاامسؿۺاکۺوکیئۺذرہۺشسۺےسۺاغبئۺںیہنۺشفرۺشسۺےنۺامتؾۺولخمؼۺوکۺاخمبطۺرکۺ‬
‫ےکۺشراشدۺرفامای‪:‬‬
‫المرگمۺوھتڑش۔‬
‫ںیہمتملعۺ ۺہن ۺ‬
‫شفر ۺ‬‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪ :‬ۺ‬ ‫ْم ا ِ لَّا قَلِ ْیل ًّا(‪( )۵۸‬پ‪،۳۵‬بىی اِسائٲ‪)۸۵:١‬‬
‫َو َماۤٗ ا ُ ْوتِ ْؼ ُؾ ْم ِّم َن الْ ِعل ِ‬
‫ہکلبۺشرگۺامتؾۺٓاامسؿۺفۺزنیمۺفشےلۺعمجۺوہرکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺملعۺشفرۺتمکحۺاکۺشاحہطۺرکانۺاچںیہۺوجشکیۺیھکمۺایۺرھچمۺیکۺقیلختۺیکۺلیصفت‬
‫ۺیھبمُ َّطل َ ۺع ۺہنوہۺںیکسۺےگ۔شراش ِدۺابریۺ ٰ‬
‫اعتلۺےہ‪:‬‬ ‫ےصحرپ ۺ‬
‫سےکۺدوسںیۺ ۺ‬ ‫ےہوتۺفہۺش ۺ‬
‫قلعتم ۺ‬
‫ےک ۺ‬
‫ۺ‬
‫ن عِل ْ ِم ٖ ۤٗه اِ لَّا ِب َما َشآ َء‪( -‬پ‪،۱‬ا‪ٟ‬برقٵ‪)۵۵۵:‬‬
‫َو ل َا ُی ِح ْي ُط ْو َن بِ َشیْ ٍء ِّم ْ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬
‫شفرفہۺںیہنۺاپےتۺشسۺےکۺملعۺںیمۺےسۺرگمۺانتجۺفہۺاچےہ۔‬

‫شفر ۺوج ۺوھتڑی ۺدقمشر ۺملع ۺیک ۺامتؾ ۺولخمؼ ۺوک ۺاحلص ۺےہ ۺفہ ۺیھب ۺشیس ۺےک ۺاطع ۺرفامےن ۺےس ۺےہ ۺاسیج ۺہک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شۺ راشدرفاماتےہ‪َ :‬خل َ َق‬

‫ان(‪)۳‬عَل َّ َم ُه الْؽَ َی َ‬
‫ان(‪) 24( )۲‬ینعیۺشاسنؿۺدیپشۺایکۺشفرۺشےسۺوبانلۺاھکسای۔‬ ‫ا ل ْ ِان َْس َ‬

‫‪ …24‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شاسنتینۺیکۺاجؿۺدمحمۺوکۺدیپشۺایکۺامۺاکؿۺفۺاموکیؿۺاکۺایبؿۺشںیہنۺاھکسای۔(پ‪،۵۷‬ا‪ٟ‬زح‪ ۱:٩٤‬تا‪)۴‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫سپۺبجۺملعۺاک ۺامجؽۺشفرۺرششتفۺوبحمب ۺےشۺےہۺشفر ۺہی ِ‬

‫ۺذبشت ۺوخدشےنپ ۺوموصػ ۺےک ۺےئلزتنیۺشفر ۺامکؽ ۺےہۺوتۺشسۺ‬
‫ببسۺےکۺاحلظۺےسۺطقفۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺتبحمۺرکینۺاچےیہۺویکہکن اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺملعۺیکۺرطػۺتبسنۺرکےتۺوہےئۺامتؾۺاملعۺاکۺملعۺ‬
‫لہج(ینعیۺالیملع)ۺےہ‪ ،‬ہکلبۺشرگۺوکیئۺشےنپۺزامےنۺےکۺبسۺےسۺڑبےۺاعمِلۺوکۺیھبۺاجاتنۺوہۺشفرۺبسۺےسۺڑبےۺاجلہۺوکۺیھبۺوتۺہیۺاحمؽۺ‬
‫ےہ ۺہک ۺفہ ۺملع ۺےک ۺببس ۺ َشلہج(ڑبے ۺاجلہ) ۺےس ۺتبحم ۺرکے ۺشفر ۺ َشملع ۺ(ڑبے ۺاعمِل) وک ۺوھچڑ ۺدے ۺشرگہچ ۺشَلہج ۺیھب ۺشینپۺ‬
‫(شابسبۺزدنیگ)ےسۺقلعتمۺملعۺےسۺاخیلۺںیہنۺوہاتۺشفرۺوجۺافتفتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺملعۺشفرۺدنبفںۺےکۺملعۺےکۺدرایمؿۺےہۺفہۺ‬
‫ِ‬ ‫تشیعم‬
‫شسۺافتفتۺےسۺتہبۺزایدہۺےہۺوجۺولخمؼۺںیمۺبسۺےسۺشَملعۺشفرۺشَلہجۺےکۺدرایمؿۺےہۺویکہکنۺشملعۺدنچۺانتمیہ(دحمفد)ولعؾۺیکۺفہجۺ‬
‫ےسۺشلہجۺرپۺتلیضفۺراتھکۺےہۺہکۺشلہجۺشرگۺتنحمۺشفرۺوکششۺرکےۺوتۺفہۺیھبۺشؿۺولعؾۺوکۺاحلصۺرکۺاتکسۺےہۺہکبجۺملعِۺابریۺ ٰ‬
‫اعتل وکۺ‬
‫ۺانتمیہںیہۺ۔‬ ‫ۺولعمامتشل ٰہتہۺ ۺ‬
‫ریغانتمیہ(الۺدحمفد)ۺںیہۺشفرۺولخمؼۺیکۺولعمامت ۺ‬ ‫ِۺ‬ ‫ۺیکشاہتنۺںیہنۺویکہکن‬
‫تلیضفےہۺہکۺشس ۺ‬
‫ۺ‬ ‫یسی‬
‫ؼےکۺملعۺرپۺش ۺ‬
‫ولخم ۺ‬
‫َّ‬
‫تقزعتکےلحاهسے‪:‬‬
‫ظف ِ‬ ‫ِ‬
‫ع‬
‫تفصِ ۺدقرت ۺیھب ۺامکؽ ۺےہ ۺہکبج ۺ ِح حْ ْر ۺبَقص ۺےہ ۺوت ۺرہ ۺامکؽ ۺ‪،‬تمظع‪،‬زبریگ ۺشفر ۺہبلغ ۺوبحمب ۺےہ ۺشفر ۺشس ۺاک ۺشدرشک ۺذلذیۺ‬
‫َ‬
‫ۺساناخدلۺنبۺفدیلۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫ۺسان ُّ‬
‫یۺشرمل ۺ َرك َ‪ ٦‬ا ہہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪ ٥‬شفرۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬‫وہاتۺےہۺ ّٰیۺہکۺوکیئۺصخشۺبجۺشریمۺشوملنینمۺ‬
‫ذن‬

‫َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺایۺدفرسےۺاہبدرفںۺےکۺفشاعقت‪،‬ۺشؿۺیکۺدقرتۺشفرۺمہۺرصعۺاطوتقرفںۺرپۺشؿۺےکۺےبلغۺےکۺابرےۺںیمۺاتنسۺےہۺوتۺ‬

‫فہۺالزیمۺوطرۺرپۺطقفۺےننسۺےسۺیہۺشےنپۺدؽۺںیمۺرحتک‪،‬وخیشۺشفرۺرفتحۺاپاتۺےہۺوتۺرھپۺاشمدہےۺاکۺاعمَۺایکۺوہاگۺشفرۺہیۺتفصۺدؽۺںیمۺ‬
‫وموصػۺےکۺابرےۺںیم الزیمۺتبحمۺدیپشۺرکیتۺےہۺویکہکنۺہیۺشکیۺمسقۺاکۺامکؽۺےہۺوتۺشبۺامتؾۺولخمؼۺیکۺدقرتۺوکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺ‬
‫دقرت ۺیک ۺرطػ ۺتبسن ۺرکےت ۺوہےئ ۺدےئھکی۔ ۺانچہچن ۺوج ۺصخش ۺولوگں ۺںیم ۺبس ۺےس ۺزایدہ ۺّوقت ۺفشال‪ ،‬فعیس ۺکلم ۺفشال‪ ،‬تخس ۺڑکپۺ‬
‫فشال‪ ،‬وخشاشہتۺرپۺتہبۺاغبل‪ ،‬سفنۺیکۺربشویئںۺاکۺتہبۺعلقۺعمقۺرکےنۺفشال‪،‬شینپۺذشتۺشفرۺریغۺےکۺابرےۺںیم دتریبۺرپۺبسۺےسۺ‬
‫زایدہۺدقرتۺرےنھکۺفشالۺوہۺوتۺشسۺیکۺدقرتۺیکۺشاہتنۺایکۺےہ؟شسۺیکۺدقرتۺیکۺشاہتنرصػۺہیۺےہۺہکۺفہۺشےنپۺسفنۺیکۺضعبۺافصتۺرپۺ‬
‫شفرۺضعبۺولوگںۺرپۺشؿۺےکۺھچکۺ ُشومرۺںیمۺاق ِدرۺوہاتۺےہۺنکیلۺشسۺےکۺابفوجدۺفہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شینپ ۺذشتۺےکۺےئلومت‪،‬ایحت‪،‬رمےن ۺےکۺدعبۺشےنھٹۺشفرعفنۺفۺاصقنؿۺاکۺامکلۺںیہن ۺےہۺہکلبۺشینپ ۺٓاھکۺےک ۺشدنےھۺوہےنۺ‪،‬زابؿۺ‬

‫فںوکۺ‬
‫ےوہےنشفردبؿۺےکرمضۺالقحۺوہےنۺےسۺافحتظۺرکےنۺرپۺدقرتۺںیہنۺراتھکۺشفرۺشؿۺامتؾۺزیچ ۺ‬
‫ےکوگےگنۺوہےن‪،‬اکؿۺےکرہب ۺ‬
‫ذرکۺرکےنۺیکۺاحتجۺںیہنۺےہۺوجۺشسۺیکۺدقرتۺےسۺقلعتمۺںیہ۔رہباحؽۺفہۺشؿۺےسۺاعزجۺےہۺوخشہۺشؿۺاکۺقلعتۺشسۺیکۺذشتۺےسۺوہۺایۺیسکۺ‬
‫دفرسےۺےس۔وتشُؿۺزیچفںۺاکۺایکوپنجاننجۺےکۺاسھتۺشسۺیکۺدقرتۺاکۺوکیئۺقلعتۺںیہنۺےسیجۺوکحِتمۺامسفی‪،‬ۺشالفک‪،‬ۺاتسرے‪ ،‬زنیم‪،‬ۺ‬
‫اہپڑ‪،‬ۺدنمسر‪،‬ۺوہشںیئ‪،‬ایلجبں‪،‬ۺدعماینت‪،‬ۺابناتت‪،‬ویحشانتۺشفرۺشؿۺےکۺامتؾۺشزجشء۔ش ْ َ َْ‬
‫َغضۺشاسنؿۺشؿۺےکۺشکیۺذرےۺرپۺیھبۺاقدرۺںیہنۺ‬
‫ۺشابسبۺدقرتۺاکۺاخل ِقۺاہلل‬
‫شفرۺوجۺدقرتۺشسۺوکۺشےنپۺسفنۺشفرۺریغۺرپاحلصۺےہۺفہۺیھبۺشسۺیکۺذشیتۺںیہنۺہکلبۺشسۺاک‪،‬شسۺیکۺدقرتۺاکۺشفر ِ‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺیہۺےہۺشفرۺفیہۺشسۺوکۺدقرتۺدۺےنیۺفشالۺےہ۔ۺفہۺشرگۺیسکشۺ کیۺرھچمۺوکۺتہبۺڑبےۺابداشہۺشفرۺاطتقۺفرصخشۺرپۺمُ َسل َّطۺرفامدےۺوتۺفہۺ‬
‫کرکۺدے۔‬
‫ۺشےسالہ ۺ‬
‫رضفر ۺ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬یہۺیکۺرطػۺےسۺےہۺاسیجۺہکۺرفےئۺزنیمۺےکۺبسۺےسۺ‬
‫ولعمؾۺوہشۺہکۺدنبےۺوکۺوجۺدقرتۺاحلصۺےہۺفہۺشسۺےک ّ‬
‫اعتلۺےہ‪:‬‬‫ابری ٰ‬ ‫ۺابداشہرضحتۺ ُذفۺشل ْ َق ْ ْر َ ْ‬
‫نۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےکۺابرےۺںیمۺشراش ِد ۺ‬ ‫ڑبے ۺ‬
‫ںیماقوبۺدای۔‬
‫ےبکشمہۺےنۺشےسۺزنیمۺ ۺ‬
‫ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬‬ ‫ض (پ‪،۳۶‬ال‪)۸۴:ٕ٬ٜ‬‬ ‫اِ نَّا َم َّك َّنا لَه فِی ا لْا َْر ِ‬
‫اتپۺالچۺہکۺشؿۺیکۺامتؾۺابداشتہۺشفرۺتنطلسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یہۺیکۺرطػۺےسشؿۺےکاقوبۺںیمۺدیۺیئگۺیھتۺہکۺزنیمۺاکۺشکیۺہصحۺشؿۺ‬
‫ےکۺزریِۺدقرتۺرکدایۺشفرۺاع ِمَۺ َشاسجؾۺیکۺرطػۺتبسنۺرکےتۺوہےئۺامتؾۺزنیمشۺ کیۺڈےلیھۺیکۺرطحۺےہۺشفرۺامتؾۺابداشںیتہۺنجۺےسۺشاسنؿۺ‬
‫ہکوکیئۺ‬
‫ہیاحمؽۺےہۺ ۺ‬ ‫ںیمافدئہۺشاھٹ ۺاتےہۺفہۺشسۺڈےلیھۺاکۺابغرۺںیہ‪ ،‬رھپۺفہۺابغرۺیھب اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺلضف ۺ‬
‫ۺشفردقرتۺےسۺےہ۔ۺذٰہلشۺشبۺ ۺ‬ ‫زنیم ۺ‬
‫ۺ‬

‫امکؽۺوقتۺیکۺفہجۺےسۺتبحمۺرکےۺشفرۺشیسۺفہج ۺےسۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺ‬

‫صخش ۺیسکۺدنبے ۺےسۺشسۺیک ۺدقرت‪،‬ۺدتریبفایستس‪،‬ۺہبلغۺشفر ۺ ِ‬
‫تس‬ ‫ہلل ا‪ٌَ ٟ‬ل َی ا‪ٌَ ٟ‬وَٲ‪٥‬۔‘‘سپ ۺفہ ۺ ح ّ ح ا‬
‫حرشفراغبل ۺےہ‪،‬فہ ۺمیلع ۺشفراقدرےہشفراسرے ۺٓاامسؿ ۺشس ۺےک ۺد ِۺ‬ ‫تبحم ۺہن ۺرکے’’ْلَ َحٰ َ‪َ ٢‬ٯ َْل ٗہٰ َٵ اَْل بَا َ‬
‫دقرت ۺںیم ۺںیہ ۺشفر ۺزنیم ۺشفر ۺشس ۺیک ۺوکحںیتم ۺشفر ۺوج ۺھچک ۺزنیم ۺرپ ۺےہ ۺبس ۺشس ۺےک ۺےضبق ۺںیم ۺےہ۔ ۺامتؾ ۺولخمؼ ۺیک ۺاشیپین ۺشیس ۺےک ۺقن ح َض ہہۺ‬
‫دقرت ۺںیم ۺےہ۔ ۺفہ ۺشرگۺبس ۺوک ۺالہکۺرفامدے ۺوت ۺشسۺیک ۺابداشتہ ۺشفر ۺوکحتم ۺںیم ۺذرہ ۺربشرب ۺیمک ۺہن ۺوہۺشفر ۺشرگ ۺشس ۺیسیج ۺولخمؼ ۺوک ۺزہشرۺ‬
‫ےئوتۺدیپشۺرکےنۺشفر‬
‫رمہبتۺدیپۺشرفامۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺیکفہجۺےسۺ ۺہن ۺوتےکھتۺشفرۺہنۺیہ شےسۺیتسسۺالقحۺوہ۔‬

‫ۺںیمالےن ۺ‬
‫دع ۺؾےسۺفوجد ۺ‬
‫وگتفگاکۺاحلصۺہیۺےہۺہکۺدقرتۺشفراقدرشیسۺےکۺٓااث ِرۺدقرتۺںیمۺےس شکیۺشرثۺےہ۔ۺذٰہلشیقیقحۺامجؽ‪ ،‬وخوصبریت‪،‬ۺتمظع‪،‬ۺ‬
‫ۺامکؽۺدقرتۺیکۺفہجۺےسۺیسکۺےسۺتبحمۺرکانۺنکممۺوہۺوتۺشسۺاحلظۺےسۺیھبۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺوسشۺ‬
‫ڑبشیئۺشفررہقفۺہبلغۺشیسۺذشتۺےکۺےئلۺںیہۺوتۺشرگ ِ‬
‫ۺںیہنےہۺ۔‬
‫تبحماکۺقحتسم ۺ‬
‫وکیئ ۺ‬
‫ۺ‬

‫ىقائغِخبائثسےپاکہُىےکےلحاهسے‪:‬‬
‫اہجں ۺکت ۺویعب ۺشفر ۺاقنصئ ۺےس ۺزنمَّہ ۺوہےن ۺشفر ۺرذشلئ ۺف ۺابخثئ ۺےس ۺاپک ۺوہےن ۺاکقلعت ۺےہ ۺوت ۺہی ۺتبحمۺےک ۺشابسب ۺںیم ۺےسۺ‬
‫شکی ۺببس ۺشفر ۺابین ۺوصرت ۺےک ۺن ۺف ۺامجؽ ۺےک ۺاقتوضں ۺںیم ۺےس ۺےہ۔شایبنےئرکشؾ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬شفر ۺدنیقی َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬اہللہ ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬بَینشرگ ۺ‬
‫ہچ‬
‫َ‬
‫ت ۺقح ۺفدحہ ۺالرشکی ۺےکۺ‬ ‫ۺمہ ۺںیہ ۺنکیل ۺشس ۺےک ۺابفوجداپک ۺوہےن ۺاک ۺامکؽ ۺرصػ ۺتمظع ۺفزبریگ ۺفشیل ۺشکی ۺذش ِ‬ ‫شفرناصئ ۺےس ُ َ ْ‬ ‫عوب ۺ َ‬
‫ُُ‬
‫مس‬
‫ۺذبشت ۺوخد ۺبیع ۺشفرۺصقن ۺےہ ۺشفرۺ‬ ‫ےئلےہشفر ۺریہ ۺولخمؼ ۺوت ۺفہۺصقنۺہکلب ۺاقنصئ ۺےس ۺاخیل ۺںیہن ۺہکلب ۺشؿ ۺاک ۺاعزج‪،‬ولخمؼ ۺ‪ َ ُ ،‬ح َّرْشفر ۺوبجمر ۺوہان ِ‬

‫ہک‬
‫اسیںیہنۺوہاتکسۺ ۺ‬ ‫انتجاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےن ۺ‬
‫ۺشےساطعۺرفامۺایشفرۺش ۺ‬ ‫ےہ ۺ‬‫لص ۺ‬
‫ۺیہامکؽۺاح ۺ‬
‫ۺریغوکۺشانت ۺ‬
‫یےکۺےئلےہۺشفر ۺ‬ ‫طقفاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ َف ْ َ‬
‫خّہٗۺالرَش ْ ۺ‬ ‫امکؽۺ ۺوت ۺ‬
‫مس‬
‫فہۺشےنپۺریغۺوکۺامکؽۺاکۺشاہتنیئۺدرہجۺاطعۺرکۺدےۺویکہکنۺامکؽۺےکۺشاہتنیئۺدراجتۺںیم ےسۺشلقۺدرہجۺہیۺےہۺہکۺدنبہۺریغۺاکۺ ح ّرْۺشفرۺشسۺیکۺف ۺ‬
‫ہج‬
‫ےس ۺاقمئ ۺہن ۺوہ ۺشفر ۺہی ۺابت ۺُیرہاہلل ۺےک ۺقح ۺںیم ۺاحمؽ ۺےہ‪ ،‬سپ ۺفیہ ۺامکؽ ۺںیم ۺات ۺشفر ۺصقن ۺف ۺویعب ۺےس ۺزنمہ ۺےہ ۺشفر اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےکۺ‬
‫ْ‬
‫ۺُم َسفہۺےکۺشرسشرۺںیمۺےسۺےہۺشسۺےئلمہۺشسۺوکۺایبؿۺرکۺ‬ ‫ےئلویعبۺےسۺاپکۺشفرۺزنمہۺوہےنۺیکۺوصروتںۺیکۺرشتحیۺوطلیۺےہۺشفرۺہیۺعُل ُو ِوؾ ُ ا‬
‫لیںیہنۺرکںیۺےگ۔‬
‫وگتفگ ۺوکوط ۺ‬
‫ےک ۺ‬ ‫ۺ‬

‫حقیقیجنالِاالظظفاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ہے‪:‬‬

‫ذشت ابریۺ ٰ‬
‫اعتل ےکۺےئلۺ‬ ‫ِ‬
‫احص الکؾۺہی ےہۺہکۺبجۺاقنصئۺےسۺاپکۺوہانۺامکؽۺشفرۺدنسپدیہۺامجؽۺےہۺوتۺشسۺیکۺتقیقحۺیھبۺ ِ‬
‫ِ‬
‫یہۺےہۺشفرۺاہجںۺکتۺریغۺےکۺامکؽۺشفرۺاقنصئۺےسۺاپیکۺاکقلعتۺےہۺوتۺفہۺقلطمۺںیہنۺہکلبۺشسۺیکۺرطػۺتبسنۺرکےتۺوہےئۺےہۺوجۺشسۺےسۺ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ۺشص ۺاصقنؿۺبسۺںیمۺ‬ ‫زایدہۺاقنصئۺفشال ۺےہےسیجۺوھگڑےۺوک َن حی ِ ْس َیحب ۺدگےھۺےکۺشفرۺشاسنؿۺوکۺ َن حی ِ ْس َیحبۺوھگڑےۺےکۺامکؽ ۺاحلصۺےہۺشفر ْ ِ‬
‫ح‬
‫َغض ۺلیمج(امجؽ ۺفشال) ۺوبحمب ۺوہات ۺےہ ۺشفر ْ ِ‬
‫ۺج ۺقلطم ۺفہ ۺشیلیک ۺذشت ۺےہۺ‬ ‫وموجد ۺےہ ۺشفر ۺرفؼ ۺرصػ ۺاصقنؿ ۺےک ۺرمشبت ۺںیم ۺےہ۔ش ْ َ َْ‬
‫سجاکۺوکیئ‬
‫ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫لثمۺںیہن۔فہۺشۺ اسیاتۺےہۺسجۺیکۺوکیئۺدضۺںیہن۔ۺشاسیےبۺاینزۺےہۺسجۺاکۺوکیئۺاقملبۺںیہن۔ۺشاسیۺینغۺےہۺسجۺوکۺوکیئۺاحتجۺںیہن۔شاسیۺ‬
‫اقدرۺےہۺہکۺوجۺاچاتہۺےہۺرکاتۺےہۺشفرۺوجاچاتہۺےہۺمکحۺداتیۺےہ۔ۺوکیئۺشسۺےکۺمکحۺوکۺاٹؽۺاتکسۺےہۺہنۺوکیئۺشسۺےکۺےلصیفۺوکۺریھپۺاتکسۺےہ۔اعمِلۺ‬
‫شاسیۺےہۺہکۺزنیمۺفۺٓاامسؿۺںیمۺذرہۺربشربۺےشۺشسۺےسۺیفخمۺ(ینعیۺوپدیشہ )ںیہن۔ۺاغبلۺشاسیۺہکۺڑبےۺڑبےۺاجربفںۺشفرۺرسوشکںۺیکۺرگدںینۺ‬
‫شسۺےکۺقن ح َض ہہۺدقرتۺےسۺابرہ ۺںیہنۺلکنۺںیتکس ۺشفرہن ۺشسۺےک ۺےبلغۺشفرۺرگتف ۺےسۺابداشوہں ۺیکۺرگدںینۺوھچٹۺںیکس۔ ۺفہ ۺہشیمہۺہشیمہۺ‬
‫َ‬
‫ِ‬ ‫ُ‬
‫ےسۺےہۺشفرۺہشیمہۺہشیمہۺرےہۺاگ۔ۺفشبجۺشولوجدۺشاسیۺےہۺہکۺشسۺےکۺےئلۺدعؾۺ(ینعیۺہنۺوہےن)اکۺوصتُرۺیھبۺںیہن۔ ّقوؾۺشاسیۺہکۺذبشتۺوخدۺاقمئۺ‬
‫َ‬
‫ےہۺشفرۺرہۺوموجدۺاکۺایقؾۺشسۺیکۺفہجۺےسۺےہ۔ۺٓاامسؿۺفۺزنیمۺرپۺبسل ُّطۺرےنھکۺفشالۺےہ۔ۺامجدشت‪،‬ویحشانتۺشفرابناتتۺاکۺاخل ِقۺےہ۔ہبلغۺفۺطلستۺ‬
‫َ‬ ‫ںیم اتۺےہ ُ ْ‬
‫۔َمۺشفر َ ُ ْ‬
‫ۺَموتۺںیمۺشالیکۺےہ۔لضف‪ ،‬الجؽ‪،‬امجؽ‪،‬دقرتۺشفرۺامکؽۺفشالۺےہۺ۔فہۺہکۺسجۺےکۺالجؽۺیکۺرعمتفۺںیمۺںیلقعۺ‬
‫ۺےئلامکؽۺرعمتفۺ‬
‫ِ‬ ‫ریحشؿۺشفرۺففصۺایبؿۺرکےنۺےسۺزابںینۺگنگۺںیہۺشفرفہۺذشتۺہکۺسجۺیک رعمتفۺےسۺزجعۺاکۺشرتعشػۺرکانۺاعرنیفۺےک‬
‫فیںیمۺےہ۔انچہچن‪،‬‬
‫ےہ۔اسیجہکۺدحثیۺرش ۺ‬
‫ٰ‬
‫ثيائےباعیتىالیکااحاـہىہیٍہُسکتا‪:‬‬
‫رساک ِر ۺدفاعمَ ۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشراشدۺرفامای‪َْ ’’:‬لاہحصَی ثَ َ‪٨‬ا ًء ًَ‪َ٠‬ٲ َک اَ‪َ ٧‬ت َ‪٤َ ٛ‬ا اَث َ‪٨‬ٲ َت ًَلی َنٔ َش َک ینعی ۺںیم ۺریتی ۺانث ۺاک ۺشاحہط ۺںیہنۺ‬
‫رفامیئےہ۔‛‬
‫ؿ ۺ‬ ‫ۺشینپانثۺایب ۺ‬ ‫(‪) 25‬‬
‫یہےہۺیسیجۺوتےن ۺ‬ ‫رکاتکسۺوتۺشاسی ۺ‬
‫َ‬
‫ۺسّانشوبۺرکبۺدقیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺاکۺشراشدۺےہ‪ ’’:‬شدرشکۺوکۺاپےنۺےسۺاعزجۺرانہۺیہۺ‬ ‫ِ‬
‫ۺرضحت ّ ِ ُ‬ ‫یۺےکۺرسدشرۺشریمشلموونینم‬ ‫صِ ْ ِ ْ‬
‫ِ ّّ‬
‫ع‬
‫(‪) 26‬‬
‫ےئ ِح ح ْرۺ ۺ‬
‫ےکوکیئۺرشہتسۺںیہنۺراھک۔‛‬ ‫ۺیکرطػۺوسش ۺ‬ ‫سجےنۺولخمؼۺےکۺےئلشینپۺرعمتف ۺ‬ ‫شدرشکۺےہ‪،‬اپکۺےہۺفہۺذشتۺ ۺ‬
‫اکش!ۺےھجم(ینعیۺشامؾۺزغشیلۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َٰ ٟ‬الَیۺوک)ۺملعۺوہاتۺہکۺوجۺولگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺیقیقحۺتبحمۺوکۺنکممۺںیہنۺامےتنۺشفرۺشسۺوکۺاجمزۺرپۺ‬
‫ؽشفر َ ا‬
‫منسۺںیمۺےس‬ ‫ۺشفاصػۺامجؽۺ‪َ ،‬مادمِامک ۺ‬
‫ِ‬ ‫ومحمؽۺرکےتۺںیہۺایکۺفہۺشؿۺشفاصػۺےک‬

‫‪٣ …25‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ؼَلٵ‪ ،‬باب ‪٣‬ا ی٘ا‪ ٢‬فی ا ‪ٟ‬ز‪ َٰٛ‬ٯا ‪ٟ‬شحٰز‪،‬ؾ‪ ،۵۵۵‬حسٱث‪۴۸۶:‬‬
‫‪ …26‬ا‪ٰ٧‬ار ا‪ٟ‬برٯ‪ ٚ‬فی ا‪ٰ٧‬اء ا‪ٟ‬رفٯ‪ ،ٚ‬ا‪ٟ‬رف‪ ٚ‬ا ‪ٟ‬حازٴ ٯاْلربٌٰ‪ ٪‬ٯا‪٤ٟ‬ائتا‪ …… ۵۶۱ /۴،٪‬ا‪ٟ‬زسا‪ٟ‬ٶ ا‪ٟ٘‬ظیرٱٶ‪ ،‬باب ا‪ٟ‬تٰحٲس‪ ،‬ؾ‪۱۱۵‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫وہےن ۺاک ۺشاکنر ۺرکےت ۺںیہ؟ایرھپاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺوک ۺشؿ ۺشفاصػ ۺےک ۺاسھت ۺمُ َّصِف ۺںیہن ۺامےتن؟ ۺای ۺامکؽ‪،‬امجؽ ۺشفر ۺتمظع اکشدرشکۺ‬
‫ن‬

‫رکےنۺفشےلۺےکۺقحۺںیمۺیعبطۺوطرۺرپۺوبحمبۺوہےنۺےسۺشاکنرۺرکےتۺںیہ؟‬
‫َ‬
‫اپکۺےہۺفہۺذشتۺوجۺشےنپۺامجؽۺفۺالجؽۺرپۺریغتۺیکۺفہجۺےسۺشدنوھںۺیکۺاگنوہںۺےسۺاجحبۺںیمۺےہ۔ۺ ُشسۺرپۺفیہۺمُ َّطلعۺ‬
‫وہےتۺںیہ ۺنج ۺےک ۺےئل ُشسۺیک ۺرطػ ۺےسۺالھبیئۺاک ۺفدعہۺوہایلشفرشںیہن ۺاجحب ۺیکۺٓاشت ۺےس ۺدفرۺراھکۺایگہکبج ۺشخرے ۺفشولں ۺوکۺ‬
‫وھچڑۺدایۺہکۺشدنےھۺنپۺیکۺاترویکیںۺںیمۺریحشؿۺرھپےتۺںیہ‪،‬ۺوسحماستۺیکۺرچشاگوہںۺشفرۺوچاپویںۺیکۺوخشاشہتۺںیمۺرت ُّددۺاکۺاکشرۺ‬
‫ںیہ‪ ،‬داینفیۺزدنیگۺےکۺاظرہۺوکۺیہۺاجےتنۺںیہۺشفرۺٓارختۺےسۺاغلفۺںیہ۔ۺامتؾۺرعتںیفی اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺےئلںیہۺنکیلۺشرثکۺولگۺ‬
‫شسۺتقیقحۺےسۺےبۺربخۺںیہۺ۔‬
‫بٍیظوُؿکےوباست‪:‬‬
‫شسۺذموکرہۺببسۺےسۺتبحمۺشاسحؿۺےکۺببسۺتبحمۺےسۺوقیۺوہیتۺےہۺویکہکنۺشاسحؿۺںیمۺیمکۺیشیبۺوہیتۺریتہۺےہ۔ۺشیسۺےئلۺاہلل‬
‫ۺساندشٕاد ۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬یک ۺرطػ ۺفیح ۺرفامیئ‪’’:‬اَ‪َ ٪‬ا َٯز اْل َٯ َزا َء الَ َی َ‪َ ًَ ٩٣‬ب َسنَی بَ َِیر َ‪َٰ َ ٧‬ا ُ‪ ٢‬ل‪ ٟ ٩َٜ‬ہٲـٌ َل َٳ ا‪ٟ‬زبہٰبَٲ َٶ‬ ‫ِ‬
‫ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن‬
‫کیبسۺےسۺڑبھۺرکۺوبحمبۺف ۺہےہۺوجۺیسکۺوعضۺےکۺریغبۺریمیۺابعدتۺرکےۺنکیلۺروبتیبۺاکۺقحۺرضفرشۺدشرکے۔‛‬ ‫َح٘ َ‪٬‬اینعی ریم ۺ‬
‫ےزند ۺ‬

‫زوبرۺرشفیۺںیمۺےہ‪ ٩٣َ ’’:‬اَه َ‪ ٠‬ہ‪َ ًَ ٩٤٣َ ٥‬ب َسنَی ‪َ َ ٟ‬حــ‪ُ ٨‬ٶ اَٯ ‪َ٧‬ا ُر ‪ ٥ََٰٟٟ‬اَخ‪٠‬ہ‪َ ٙ‬ج‪ً ٨‬ٶ َٯ َْل ‪ً َ ٧‬ارا ‪ ٥ٟ‬ا َ ہ‪ ٩ٛ‬اَ‪ًَ ٫‬ل اَ‪ ٪‬اہكَاَینعی شسۺےسۺڑبھۺرکۺاظملۺوکؿۺوجۺ‬
‫یابعدتۺرکےۺ‪،‬شرگۺںیمۺتنجۺشفرۺمنہجۺوکدیپشۺہنۺرکاتۺوتریمیۺشاطتعۺہنۺیکۺشاجیت۔ۺ‬
‫ۺیکفہجۺےسۺریم ۺ‬
‫تنجۺۺایمنہج ۺ‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬کےسچےاِلیا‪:‬‬

‫ۺسانٰیسرٯح اہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬شۺ کی ۺرگفہ ۺےک ۺاپس ۺےس ۺزگرے‪ ،‬ۺفہ ۺولگ ۺزمکفر ۺوہےکچ ۺےھت۔ ۺشوہنں ۺےن ۺشینپۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫احتل ۺاک ۺببس ۺہی ۺاتبای ۺہک ۺمہ ۺمنہج ۺےس ۺڈرےت ۺںیہ ۺشفر ۺتنجۺیک ۺشدیم ۺرےتھکۺںیہ۔ٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےنۺشراشد ۺرفامای‪‚:‬مت ۺشکی ۺولخمؼۺےس ۺڈرےت ۺوہ ۺشفرۺ‬
‫ًَز‬ ‫ولخمؼۺیہۺےکۺشدیمفشرۺوہ۔‛ رھپۺشیسۺرطحۺےکۺشکیۺدفرسےۺرگفہۺےکۺاپس ۺےسۺزگرے۔ۺشوہنںۺےنۺشینپۺزمکفریۺاکۺببسۺہیۺایبؿۺایکمہۺاہلل‬
‫َٯ َج‪١‬ےسۺتبحمۺشفرۺشسۺےکۺالجؽۺیکۺمیظعتۺیکۺفہجۺےسشسۺیکۺابعدتۺرکےتۺںیہ۔وتۺٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪’’:‬متۺولگۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫یہاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺےچسۺشفایلۺوہ‪،‬ۺےھجمۺاہمترےۺاس ۺ‬

‫ھتایقؾۺاکۺمکحۺدایۺایگےہ۔‘‘‬ ‫ۺ‬

‫ُبظاٌالواِع ُبظامؼسِع‪:‬‬
‫ۺسانشوب ۺاحزؾۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ےبۺکشۺےھجمۺشسۺےس ۺایحٓایت ۺےہ ۺہکۺوثشب ۺےکۺ ُ و‬
‫ُحؽۺشفر ۺذعشبۺےکۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وخػۺیکۺفہجۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺابعدتۺرکفںۺشفرۺرُبےۺالغؾۺیکۺرطحۺوہاجٕاںۺہکۺےسجۺڈرۺہنۺوہۺوتۺاکؾۺہنۺرکےشفرۺرُبےۺشَریج(زمدفر)ۺیکۺ‬
‫(‪) 27‬‬
‫ےئوتۺاکؾۺہنۺرکے۔‬ ‫یاج ۺ‬ ‫ہکےسجۺزمدفریۺہنۺد ۺ‬‫رطحۺوہاجٕاںۺ ۺ‬
‫ْ‬
‫ی ۺاپک ۺںیم ۺےہ‪:‬مت ۺںیم ۺےس ۺوکیئ ۺرُبے ۺشریج ۺیک ۺرطح ۺہن ۺوہ ۺہک ۺشرگ ۺشےس ۺزمدفری ۺہن ۺدی ۺاجےئ ۺوت ۺاکؾ ۺہن ۺرکے ۺشفر ۺہن ۺیہۺ‬
‫دح ْ ِ‬
‫(‪) 28‬‬
‫وہوتۺاک ۺؾہنۺرکےۺ۔‬
‫رگ ُشےسۺڈرۺہنۺ ۺ‬
‫رُبےۺالغؾۺیکۺرطحۺوہہکۺش ۺ‬

‫باـيیمياسبتِالےسےمحبت‪:‬‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫سۺشفرۺاشُ َ َکۺینعیۺمہۺلکشۺوہان‪:‬ویکہکنۺزیچۺسجۺےکۺاشمہبۺوہیتۺےہۺ‬ ‫٭…اپوچنںیۺببسۺےکۺشابتعرۺےسۺدںیھکیۺۺشفرۺفہۺہیۺےہۺہکۺ ُ ا‬
‫م َ حَ‬
‫شسۺیکۺرطػۺیتچنھکۺےہۺشفرۺشکیۺلکشۺدفرسیۺلکشۺیکۺرطػۺزایدہۺاملئۺوہیتۺےہ۔ۺشیسۺفہجۺےسۺمتۺےچبۺوکۺےچبۺےکۺاسھت‪،‬ڑبےۺوکۺڑبےۺ‬
‫ےکۺاسھتۺشفرۺرپدنےۺوکۺشےنپۺمہۺسنجۺےکۺاسھتۺتبحمۺرکاتۺاپٕاےگۺشفرۺدفرسیۺسنجۺےکۺاسھتۺرفنتۺرکاتۺدوھکیۺےگ۔ۺزینۺاعمِلۺوکۺاکررگیۺیکۺ‬
‫َ‬
‫َن حی ِ ْس َیحبۺاعمِلۺےسۺزایدہۺشُتیسنۺوہیتۺےہۺشفرۺڑبیئھ ۺوکۺاسکؿۺےکۺاقمےلبۺںیمۺڑبیئھۺےکۺاسۺھتۺزایدہۺشتفلۺوہیتۺےہشفرۺشسۺابتۺرپۺرجتہبۺ‬
‫ٓادشبۺتبحصۺںیم’’راضےئۺشیہٰلۺےکۺےئلۺشوختۺفتبحم‘‘ۺےکۺتحتۺ‬
‫اشدہۺےہۺشفرۺشابخرۺفۺٓااثرۺیھبۺشسۺرپۺدالتلۺرکےتۺںیہۺاسیجۺہکۺمہۺےنۺ ِ‬
‫سوکۺفاہںۺالمہظحۺرکایلۺاجےئ۔‬
‫ؿرکدایۺےہۺ‪،‬ش ۺ‬
‫لیصفتےکۺاسھتۺایب ۺ‬
‫ۺ‬ ‫ۺ‬
‫شےس‬

‫لاہظیِباـيیمياسبت‪:‬‬
‫رھپۺبجۺانمتبسۺابیمہۺتبحمۺاکۺببسۺےہۺوتۺہیۺدفرطحۺےسۺوہیتۺےہ‪…)۳(:‬یھبکۺوتۺاظرہیۺینعمۺںیمۺوہیتۺےہۺسجۺرطحۺےچبۺ ۺوک‬
‫ینوہیت‬
‫تبساب ۺ‬
‫ھتےنپچبۺیکۺتہجۺےسۺانمتبسۺوہیتۺےہۺشفر(‪…)۵‬یھبکۺانم ۺ‬
‫ےےچبۺےکۺاس ۺ‬
‫دفرس ۺ‬

‫‪ …27‬ح‪٠‬ٲٶ اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪،۵۷۹ /۱،‬حسٱث‪،۱۹۶۵:‬ا‪ٟ‬زٗ‪،۵۴۰:٥‬س‪٤٠‬ٶ ب‪ ٩‬زٱ‪٨‬ار‪،‬بتِیر‬

‫‪ …28‬ح‪٠‬ٲٶ اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪،۵۶/۴،‬حسٱث‪،۴۷۱۳:‬ا‪ٟ‬زٗ‪،۵۵۰:٥‬ٯ‪٫‬ب ب‪٨٣ ٩‬بہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫ےہۺ ّٰیۺہکۺشسۺرپٓااگیہۺیھبۺںیہنۺوہاپیت۔اسیجۺہکۺمتۺدےتھکیۺوہۺہکۺدفۺوصخشںۺےکۺدرایمؿۺشافتیقۺوطرۺرپۺشاحتدۺوہاتۺےہۺاحالہکنۺسجۺںیمۺ ۺہن‬
‫ذن‬

‫روسؽۺشَرکؾ‪،‬اشہۺِینبۺٓادؾۺ َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشےنپۺرفامؿۺ ۺ‬

‫ںیم‬ ‫امجؽۺاکۺاحلظۺوہاتےہۺشفرۺہنۺیہۺوکیئۺامؽۺفریغہۺیکۺعمطۺوہیتۺےہ۔ۺاسیجۺہکۺ ِ‬
‫ارك َ‪٬َ ٨٣‬ا اخ َت‪َ ٠‬‬
‫َٕینعیۺرفںیح(اعمَِۺشَرفشحۺںیم)وفجۺیکۺرطحۺعمجۺںیہۺنجۺ‬ ‫شیسۺرطػۺشاشرہۺرفامایۺےہہک‚اَْل َر َٯا ہح ہج‪٨‬ہٰ ٌز ہ‪َ ٣‬حــ‪٨‬س ٌٵ َ‪٣‬ا َت ٌَ َار َٖ َ‪٬َ ٨٣‬ا ائ َت‪َ ٠‬‬
‫َٕ َٯ َ‪٣‬ا َت َ‪َ َ ٨‬‬
‫(‪) 29‬‬
‫ےکۺامنیبۺفاہںۺٓاانشیئۺوہیئگۺشؿۺےکۺدرایمؿۺاہیںۺشتفلۺوہیگۺشفرۺوجۺفاہںۺشکیۺدفرسےۺےسۺانفشفقۺرںیہۺفہۺاہیںۺیھبۺانفشفقۺرںیہۺیگ۔‛‬

‫دحثیِۺاپکۺںیم‚ َت ٌَ َار َٖ‛ۺےسۺرمشدانتبس(ابیمہۺقلعت)ۺےہۺشفر‚ َت َ‪َ َ ٨‬‬

‫ارك‛ۺےسۺرمشدۺابیمہۺدفریۺےہۺشفرۺہیۺببسۺیھبۺابینۺ‬

‫اشمتہبۺیکۺفہجۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺتبحمۺاکاقتاضرکاتۺےہ‪،‬ۺاظرہیۺوصرتۺشفرۺلکشۺںیمۺانمتبسۺیکۺفہجۺےسۺںیہنۺہکلبۺ ُشؿۺابینۺاعمینۺیکۺ‬

‫فہجۺےسۺنجۺںیمۺےسۺضعبۺوکۺاتکوبںۺںیمۺاھکلۺاجاتکسۺےہۺشفرضعبۺوکۺانھکلۺاجزئۺںیہن۔ۺہکلبۺشںیہنۺرپد ہہۺریغتۺےکۺےچینۺرےنہۺدایۺاجاتۺےہۺ‬
‫مُ َّطل َ‬ ‫َ‬
‫ّٰیۺہکۺرشہِۺرطتقیۺےکۺاسمرفۺبجۺولسکۺیکۺزنمںیلۺےطۺرکںیلۺوتۺشؿۺابوتںۺرپۺ عۺوہاجںیئ۔سپۺوجۺابۺتۺایبؿۺیکۺاجیتکسۺےہۺفہۺہیۺےہۺ‬ ‫ذن‬
‫َ‬ ‫ح َ‬
‫ہک ۺدنبے ۺوک ۺشؿ ۺافصت ۺںیم اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬اکرُقب ۺاحلص ۺوہ ۺنج ۺںیم ۺشدتقش ۺشفر ِ‬
‫ذن‬‫ٰ‬
‫وُبن ۺاک ۺمکح ۺدای ۺایگ ۺےہ ۺ ّ ی ۺہک ۺرفامای ۺایگ‪َ ’’:‬ت َد‪ ٠‬ہٰ٘ا‬
‫ۺشالخؼ ۺر ِ َّ‬
‫ب َ َاخ ََل َ‪ ٚ‬ا َ‬
‫ہلل ینعیۺ ِ ۺ‬
‫شالخؼشیہٰلۺےسۺزمنیۺوہاجٕا۔‛‬
‫ۺافصتۺشہیہٰلۺںیہۺےسیجۺملع‪،‬یکین ‪،‬شاسحؿ‪ ،‬ل ُطفۺفرکؾ‪،‬الھبیئۺاکۺ‬
‫شسۺاکٰینعمۺہی ےہۺہکۺشُؿۺاقِلبۺرعتفیۺافصتۺوکۺاحلصۺرکفۺوج ِ‬

‫اضیفؿ‪،‬ولخمؼۺرپ َۺرمح‪،‬ۺشؿۺےکۺاسھتۺریخۺوخشیہۺشفرقحۺیکۺدہشتیۺشفرۺابلطۺےسۺرفانکۺفریغہ۔ۺہیۺاسریۺرشیعۺوخایبںۺدنبےۺوکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬

‫ۺںیہن‬
‫رقبۺاکمینۺںیہنۺہکلبۺافصتۺںیمۺرقبۺرمشدۺےہ۔ۺرہبۺاحؽۺسجۺانمتبسۺوکۺاتکوبںۺںیمۺذرکۺرکانۺاجزئ ۺ‬
‫ےکۺرقبیۺرکیتۺںیہۺشفراہیںۺ ِ‬
‫ںیمشاشرہۺےہ‪:‬‬
‫اعتل ۺ‬ ‫ۺرفامؿۺابریۺ ٰ‬
‫ےہشفرشسۺیکۺرطػۺدرجۺذلی ِ‬ ‫ص ۺ‬
‫ؿےکۺاسھتۺاخ ۺ‬ ‫شسۺےسۺرمشدۺفہۺانمتبسۺےہۺوجۺشاسن ۺ‬
‫الر ْوحُ ِم ْن ا َْم ِر َرب ِ ّیْ (پ‪،۳۵‬بىیاِسائٲ‪)۸۵:١‬‬
‫ح‪-‬قُ ِل ُّ‬ ‫ك َع ِن ُّ‬
‫الر ْو ِ ه‬ ‫َو ی َ ْس ٴَـــل ُْونَ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺمتۺےسۺرفحۺوکۺوپےتھچۺںیہۺمتۺرفامٕاۺرفحۺریمےۺربۺےکۺمکحۺےسۺشکیۺزیچۺےہ۔‬

‫سےسۺیھب‬
‫ۺیکدحۺےسۺاخرجۺےہشفرۺش ۺ‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺفشحضۺرفامدایۺہکۺرفح ْ ِْ‬
‫ۺشمۺراینۺشفرۺولخمؼۺیکۺولقعں ۺ‬

‫‪٣ …29‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬بر ٯا‪ٟ‬ؼ‪٠‬ٶ‪ ،‬باب اْلرٯاح ج‪ٰ٨‬ز ‪٣‬ح‪٨‬سٵ‪،‬ؾ‪،۳۴۳۸‬حسٱث‪۵۶۱۸:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫حضاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺاکہیۺرفامؿۺاعاشیلؿۺےہ‪:‬‬

‫زایدہۺفش ۺ‬

‫فَاِ َذا َس َّو ْی ُته َو نَ َف ْخ ُت ِف ْی ِه ِم ْ‬

‫ن ُّر ْو ِحیْ (پ‪،۳۴‬ا‪ٟ‬ححز‪)۵۹:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬وتۺبجۺںیمۺشےسۺکیھٹۺرکۺولں شفرۺشسۺںیمۺ ۺ‬
‫شینپرطػۺیکۺاخصۺزعمزۺرفحۺوھپکنۺولں۔‬

‫ہیشاشرہۺےہ‪:‬‬ ‫ےئلاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺرفوتشںۺےسۺشںیہنۺدجسہۺرکفشایاسیجہکۺشسۺٓاِتی َ‬

‫ۺابُمرہکۺںیمۺ ۺ‬ ‫شیس ۺ‬
‫ۺ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺ ۺ‬
‫کشیبمہۺےنۺےھجتۺزنیمۺںیمۺانبئۺایک۔‬ ‫ض (پ‪،۵۱‬ؾ‪)۵۶:‬‬ ‫اِ نَّا َج َعل ْ ٰن َ‬
‫ك َخلِ ْی َف ًّة فِی ا لْا َْر ِ‬
‫ۺسانٓادؾۺ َػف َی اہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬شیسۺانمتبسۺیکۺفہجۺےسۺخ‪٠‬ٲٔٶ ہاہللۺےننبۺےکۺقحتسمۺوہےئۺشفرۺدحثیِۺاپکۺ‬ ‫ِ‬
‫ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬‫ویکہکن‬
‫ںیم ۺیھب ۺشیس ۺیک ۺرطػ ۺشاشرہ ۺےہ‪‚:‬ا َ‪ ٪‬اہلل َخ َ‪ٰ َٙ ٠‬ا َز َ‪ًَ ٦‬لی ہػٰ َرت َہ(‪) 30‬ینعی‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےن ۺٓادؾ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺوک ۺشینپ ۺوصرت ۺرپ ۺدیپش ۺایک(‪) 31‬۔‛شفرۺ‬

‫وکاتہۺونیبںۺےنۺشسۺےسۺہیۺاھجمسۺہکۺوصرتۺوتۺاظرہیۺیہۺوہیتۺےہۺسجۺاکۺوحشسۺےسۺشدرشکۺایکۺاجاتۺےہۺوتۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺےئلہیبش‬

‫ہلل َرب ا‪ٌَ ٟ‬ا َ‪َ٤ٟ‬ی َن ًَ‪٤‬ا َی ہٰ٘ ہ‪ ٢‬ا‪َ ٟ‬حا‪٠َ٫‬ہٰ‪( ٪‬ینعیۺامتؾۺاہجونںۺاکۺرپفرداگرۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬اجولہںۺےکۺشسۺوقؽۺ ۺ‬
‫ےس‬ ‫‪،‬مسجۺشفرۺوصرتۺےکۺاقلئۺوہےئگ۔ۺ َت ٌَال َی ا ہ‬
‫تہبدنلبۺےہ)‬
‫ۺ‬

‫ۺسانومٰیسک‪٠‬ٲ ہ‪ ٥‬اہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےسۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬‫شفر ۺشیس ۺانمتبس ۺیک ۺرطػ ۺشاشرہ ۺےہ ۺوج ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےن ۺ‬
‫ںیہنیک۔‛شوہنںۺےنۺرعضۺیک‪:‬شے‬ ‫رفامایۺاھت‪٣َ ’’:‬ز َؿ ہت َٓ َ‪َ ٥٠‬ت ٌَسن َی ینعیۺ ۺ‬
‫ںیمامیبۺروہشۺمتۺےنۺریمیۺایعدتۺ ۺ‬

‫‪٣…)۵۸(…30‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬بر ٯا‪ٟ‬ؼ‪٠‬ٶ‪ ،‬باب ا‪٬٨ٟ‬ٳ ً‪ ٩‬رضب ا‪ٰٟ‬جہ‪،‬ؾ‪،۳۴۰۸‬حسٱث‪۵۶۳۵:‬‬

‫خکن‬
‫سفمریہش‪ُ ْ ،‬ۺمشالتمۺیتفمۺشدمحۺایرۺاخؿۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ُ ٤‬ٶِ ا‪َ ٟ‬ح‪٨‬ا‪٪‬رمشٰ ُۃۺشانملحیج‪،‬دلج‪6‬ۺ‪،‬ہحفص‪312‬رپۺشسۺےکۺتحتۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺشسۺہلمجۺیکۺاچرۺرشںیحۺںیہۺوصرتۺینعمبۺتئیہۺ‬ ‫‪ِ …31‬ۺ‬
‫اہللاعتٰیلۺےنۺٓادؾ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺوکۺشؿۺیکۺلکشۺفتئیہۺرپۺدیپشۺرفامایۺہکۺسجۺ‬ ‫فلکشۺےہۺایۺینعمبۺتفص۔شفرۺریمضۺاکۺرمعجۺایۺٓادؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺںیہۺایۺ ۺ‬
‫اہللاعتٰیلۺذٰہلشۺشسۺےلمجۺےکۺاچرۺٰینعمۺںیہ۔ ۺ‬
‫لکشۺںیمۺشںیہنۺرانہۺاھتۺشںیہنۺش ّفؽۺیہۺےسۺفہۺلکشۺدیۺدفرسفںۺیکۺرطحۺہنۺایکۺہکۺےلہپۺہچبۺرھپۺوجشؿۺرھپۺڈباھۺفریغہۺایاہلل( ًَز َٯ َج‪)١‬ےنۺرضحتۺٓادؾ( ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪)٦‬ۺوکۺشؿۺیکۺتفصۺرپۺ‬
‫دیپشۺایکۺہکۺفہۺش ّفؽۺیہۺےسۺاعمِل‪،‬ۺاعلق‪،‬ۺاعلم‪،‬ۺاعرػۺ‪،‬عیمسۺفریصبۺفریغہۺےھتۺدفرسفںۺیکۺرطحۺںیہنۺہکۺفہۺاجلہۺدیپشۺوہےتۺںیہۺرھپۺدعبۺںیمۺوہشۺ‪،‬ملعۺ‪،‬لقعۺفریغہۺاحلصۺرکےتۺںیہ۔ۺایۺ‬
‫ان فِیْۤٗ ا َ ْح َس ِن تَق ِْو ْی ٍمٍ٘(‪( )۲‬پ‪،۱۰‬ا‪ٟ‬تین‪،۴:‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز‬
‫اہلل( ًَز َٯ َج‪)١‬ۺےنۺرضحتۺٓادؾ( ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪)٦‬ۺوکۺشینپۺدنسپدیہۺوصرتۺرپۺدیپشۺرفامایۺ‪،‬وخدۺرفاماتۺےہ‪ :‬لَق َْد َخل َ ْق َنا ا ل ْ ِان َْس َ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ۺشۺدخشۺوکۺایپریۺےہ۔ۺایۺاہلل( ًَز َٯ َج‪)١‬ۺےنۺرضحتۺ‬ ‫ۺشۺشاسنینۺےسۺہنۺاجفےۺاگۺہکۺہی ْ ِ‬ ‫اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬ےبکشۺمہۺےنۺٓادیمۺوکۺشیھچۺوصرتۺرپۺانبای۔)ۺشسۺےئلۺوکیئۺصخشۺدفزخۺںیم ْ ِ‬
‫ٓادؾ( ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪)٦‬ۺوکۺشینپۺافصتۺرپۺدیپشۺرفامایۺہکۺشںیہنۺشانپۺملع‪،‬ۺشانپۺرصتػ‪،‬ۺشینپۺعمسۺ‪،‬شینپۺرصبۺ‪،‬شینپۺدقرتۺفریغہۺیشخب۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ریمے ۺرب ۺفہ ۺےسیک ۺ؟شراشدرفامای‪٣َ ‚:‬ز َ َق ًَب َسٴ ہٓ ََل ٌ‪َ ٥٠َ َٓ ٪‬ت ٌَسِٗہ َٯ َ‪َ ً ٰٟ‬ست ٗہِ َٯ َجستىَی ً َ‪َ ٨‬سِٗہینعی ۺریمش ۺالفں ۺدنبہ ۺامیبر اھت ۺنکیل ۺمت ۺےن ۺشس ۺیکۺ‬
‫(‪) 32‬‬
‫دترکےتۺوتۺےھجمۺشسۺےکۺاپسۺاپےتۺ۔‛‬
‫ںیہنیک‪،‬ۺشرگۺمتۺشسۺیکۺایع ۺ‬
‫دت ۺ‬‫ایع ۺ‬
‫مياسبتباـيیکیسےلاہظہُتیہے؟‬
‫ثی ۺدُقیس‬
‫ایبؿۺرکدہ ۺانمتبسۺرفشضئۺرپۺاکردنبۺوہےنۺےکۺدعبۺونشلفۺرپیگشیمہ ۺشایتخر ۺرکےنۺےسۺاظرہۺوہیت ۺےہۺ‪،‬اسیج ۺہکۺدح ِ‬
‫َ‬
‫ےہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدرفاماتےہ‪:‬دنبہۺونشلفۺےکۺذرےعیۺریمشۺرقبۺاحلصۺرکاتۺراتہۺےہۺ ّٰیۺہکۺںیمۺشسۺےسۺتبحمۺرکےنۺاتگلۺوہںۺشفرۺ‬
‫ذن‬

‫بجۺںیمۺشسۺےسۺتبحمۺرکےنۺاتگلۺوہںۺوتۺںیمۺشسۺےکۺاکؿۺنبۺاجاتۺوہںۺنجۺےسۺفہۺاتنسۺےہۺشفرۺشسۺیکۺٓاںیھکنۺنبۺاجاتۺوہںۺنجۺےسۺ‬
‫اتھکیےہۺشفرۺشسۺیکۺزابؿۺنبۺاجاتۺوہںۺسجۺےسۺفۺہوباتلۺےہ۔‬
‫(‪) 33‬‬
‫فہۺد ۺ‬
‫احتیاكکامقاو‪:‬‬
‫ہیۺفہۺاقمؾۺےہۺاہجںۺملقۺوکۺاگلؾۺںیمۺرانھکۺفشبجۺےہۺویکہکنۺشسۺفہجۺےسۺولوگںۺےکۺفلتخمۺرگفہۺنبۺےئگ‪ ،‬ھچکۺوکاتہۺنیبۺ‬
‫َ‬
‫اظرہیۺہیبشۺیکۺرطػۺاملئۺوہےئگشفرھچکۺعُلُوورکےنۺفشےلۺانمتبسۺیکۺدحۺےسۺاجتفزۺرکۺےکۺولحؽۺےکۺاقلئۺوہےئگۺ ّٰیۺہکۺشؿۺ‬
‫ذن‬
‫ِ ع‬
‫ۺسانۺ ی ٰسیۺرٯح اہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺابرےۺںیمۺ‬
‫ںیمیہۺقحۺوہں)۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬‫ںیمۺےسۺضعبۺےنۺ’’اَ‪َ ٧‬ا ا‪َ ٟ‬ح‪ ‘‘ٙ‬اہک ۺ‬
‫(ینعی ۺ‬

‫اسیعیئۺرمگشہۺوہےئگۺشفرفہۺٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺوکوبعمدۺےنہکۺےگلۺشفرۺضعبۺعُلوورکےنۺفشولںۺےنۺاہکۺہکۺ‚انوستۺےنۺالوہتۺاکۺابلسۺنہپۺ‬

‫ایلۺےہ۔‛ۺشفرۺضعبۺ(الوہتۺشفرۺانوستۺےک)ۺشاحتدۺےکۺاقلئۺوہۺےئگۺ۔‬
‫جًپظحقیقیعاؽکھلگیا‪:‬‬
‫ْ‬
‫اعتل ۺےک ۺےئلہیبش ۺشفر ۺلیثمت ۺزین ۺشاحتد ۺشفر ُۺُحوؽ ۺاک ۺاحمؽ ۺوہان ۺمت َکس ِف ۺوہایگۺ‬
‫ۺذشت ۺابری ۺ ٰ‬
‫نکیل ۺنج ۺولوگں ۺےک ۺاسےنم ِ‬
‫ۺسان ۺشوب ۺشنسحل ۺونری ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےکۺ‬ ‫ِ‬
‫دیرضحت ّ ِ ُ ّ‬‫شفراسھت ۺیہ ۺاسھت ۺشؿ ۺرپ ۺیقیقح ۺرشز ۺیھب لھک ۺایگفہ ۺتہب ۺمک ۺولگ ۺںیہ۔اش‬
‫ِشیپۺرظنۺیہیۺاقمؾۺاھتبجۺشسۺرعشۺیکۺفہجۺےسۺٓاپۺرپۺفدجۺاطریۺوہایگ‪:‬‬

‫‪٣ …32‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬بر ٯا‪ٟ‬ؼ‪٠‬ٶ‪ ،‬باب ٓـ‪ً ١‬ٲازٵ ا‪٤ٟ‬زٱف‪،‬ؾ‪ ،۳۱۸۹‬حسٱث‪ٰ٣’’،۵۵۶۹:‬سی‘‘بس‪ٟ‬ہ’’اب‪ٰ ٩‬از‪‘‘٦‬‬
‫‪ …33‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬زٗا‪ ،ٚ‬باب ا‪ٟ‬تٰاؿٍ‪،۵۴۸ /۴،‬حسٱث‪۶۵۰۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َت َت َحیرہاْلَ‪َ ٟ‬ب ہ‬

‫اب ً َ‪َ ٨‬س ‪ ٧‬ہز ہٯ‪َ ٟ‬ہ‬ ‫َْل َز‪ ٟ‬ہت َا‪٧‬ز َ ہ‪ ٩٣َ ٢‬ٯ َ َزاز َ َک َ‪٨٣‬ز ًَْل‬
‫ۺاجیتںیہ۔‬
‫یسیہگجۺشرتاتۺوہںۺہکۺاہجںۺشرتےنۺرپۺلقعۺدنمفںۺیکۺںیلقعۺدگنۺرہ ۺ‬ ‫تظجنہ‪:‬ںیمۺریت ۺ‬
‫یتبحمۺںیمۺہشیمہشۺ ۺ‬
‫َ‬
‫سپۺٓاپ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺشیسۺفدجۺیکۺاحتلۺںیمۺلسلسمۺدفڑےتۺرےہۺ ّٰیۺہکۺابسنۺےکۺ ُشسۺلگنجۺںیمۺاجۺےچنہپۺسجۺےکۺ‬
‫ذن‬

‫ےنت ۺاکٹ ۺےئل ۺےئگ ۺےھت ۺشفر ۺڑجںی ۺابیق ۺںیھت ۺ‪،‬نج ۺےس ۺٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےک ۺاپٕاں ۺٹھپ ۺرک ۺوسج ۺےئگ ۺشفر ۺشیس ۺببس ۺےسۺ‬
‫ٓاپ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺاکۺشاقتنؽۺوہشۺ۔ۺتبحمۺےکۺشابسبۺںیمۺبسۺےسۺمیظعۺشفرۺوقیۺببسۺیہیۺےہۺشفرہیۺتہبۺمکۺاپایۺاجاتۺےہۺ۔‬
‫حاظ ِلکالو‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺںیہۺہنہکۺ‬ ‫ےسیہیۺوہشمرۺفۺرعمفػۺےھتۺشفرۺبسۺےکۺبسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺذشتۺںیمۺ ۺ‬
‫یقیقحوطرۺرپۺاظرہ ۺ‬ ‫ۺتبحمۺےکۺشابسبۺںیمۺ ۺ‬
‫ۺشراببۺریصبتۺ(ینعی ْ ِ‬
‫ۺشہۺرظن)ۺےکۺاہںۺوقعمؽۺشفرۺوبقمؽۺ‬ ‫اجمزیۺوطرۺرپۺشفرۺشٰیلعۺدرےجۺںیمۺاپےئۺاجےتۺںیہۺشدٰینۺدرےجۺںیمۺںیہن۔ۺوت ِ‬
‫رصػۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺتبحمۺےہۺسجۺرطحۺشدنوھںۺےکۺزندکیۺوقعمؽۺشفرۺنکممۺرصػۺُیرہاہللۺیکۺتبحمۺےہ۔رھپۺولخمؼۺںیمۺوجۺوکیئۺ‬
‫شؿۺشابسبۺںیمۺےسۺیسکۺببسۺیکۺانبۺرپۺوبحمبۺوہاتۺےہۺوتۺنکممۺےہۺوکیئۺشفرۺیھبۺشسۺببسۺںیمۺرشکیۺوہےنۺیکۺفہجۺےسۺوبحمبۺوہۺشفرۺ‬
‫فصۺوبحمبۺںیم‬
‫ۺامکؽۺوبحمبۺےسۺمشچۺوپیشۺرکانۺےہۺشفرۺوکیئۺصخشۺشاسیۺںیہنۺوہاگۺہکۺ ْ ِ‬
‫تبحمۺےکۺاببۺںیمۺرشتکۺاصقنؿۺےہۺشفر ِ‬
‫اتۺوہ ہکلبۺشسۺففصۺںیمۺشسۺاکۺوکیئۺہنۺوکیئۺرشکیۺالزیمۺوہۺاگشفرشرگۺہنۺوہۺوتۺشسۺاکۺشاکمؿۺرضفرۺےہۺ‪،‬ۺوسشےئۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺذشتۺ‬
‫ےکۺویکہکنۺفہۺشاہتنیئۺالجؽۺفۺامکؽۺفشیلۺافصتۺےکۺاسھتۺفصتمۺےہۺشفرۺشؿۺافصتۺںیمۺہنۺوتۺشسۺاکۺوکیئۺرشکیۺاپایۺاجاتۺےہۺشفرۺہنۺشسۺ‬
‫ےکۺاپےئۺاجےنۺاکۺشاکمؿۺےہۺ‪،‬ذٰہلش ینیقیۺابتۺےہۺہکۺشسۺیکۺتبحمۺںیم یسکۺمسقۺیکۺرشتکۺںیہنۺوہۺیتکس وتۺسجۺرطحۺشسۺیکۺافصتۺ‬
‫ۺامکؽۺتبحمۺاکۺقحتسمۺ‬ ‫ںیمۺرشتکۺاکۺدلخۺںیہنۺشیسۺرطحۺشسۺیکۺتبحمۺںیمۺاصقنؿۺیھبۺںیہنۺٓاۺاتکس۔ۺاثتبۺوہشۺہکۺفیہۺ ْ ِ‬
‫شصۺتبحمۺشفر ِ‬
‫ےہ۔ۺشسۺاشؿۺےکۺاسھتۺہکۺشسۺںیمۺیسکۺشفرۺیکۺرشتکۺںیہن۔‬
‫رفاہلل…)‬
‫اَس َتِ َ ہ‬ ‫(…تہٰب ہٰاالَ َیاہلل‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَلی ہ‪َ ٣‬ح‪٤‬س…)‬
‫َػلیا ہ‬ ‫(… َػ‪ٰ٠‬ا ًَل َیا‪َ ٟ‬حبَٲب‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ٰ‬ ‫ُ‬
‫سبسےونزہاِعاولیلضت‬ ‫چُتھیفعل‪:‬‬
‫َ َ‬
‫ۺشیہٰلشفرۺددیش ِرۺشیہٰل ۺ‬
‫ۺیکذلتۺےہۺشفرۺشسۺرپ‬ ‫ۺرعمف ۺ‬ ‫ِ‬ ‫بسےسۺدمعہۺشفرۺشٰیلعۺدرےجۺیکۺذلت‬
‫ۺ‬
‫تےسۺرحمفؾۺوہ۔‬
‫وجشسۺذل ۺ‬
‫ےنیاکۺوصتررصػۺفیہۺرکاتکسۺےہۺ ۺ‬
‫یذلتۺوکۺرتحیجۺد ۺ‬
‫یسکدفرس ۺ‬
‫ۺ‬
‫ٰ‬
‫ىُعالہی‪:‬‬
‫سلمیٍ ِ‬
‫اجؿۺےئجیلۺہکۺّذلںیتۺشدرشاکتۺےکۺاتعبۺںیہۺشفرۺشاسنؿۺشینپۺتقیقحۺےکۺشابتعرۺےسۺتہبۺیسۺوقوتںۺشفرۺوتعیبطںۺاکۺرُم َّ ح‬
‫َکۺےہۺشفرۺ‬
‫رہۺّوقتۺشفرۺتعیبطۺیکشۺ کیۺشگلۺذلتۺےہۺشفرۺفہۺذلتۺتعیبطۺےکۺشسۺاقتےضۺوکۺاپانےہۺسجۺےکۺےئلشسۺوکۺدیپشۺایکۺایگۺےہۺویکہکنۺشاسنؿۺ‬
‫ںیمۺشؿۺوتعیبطںۺوکےبۺاکرۺدیپشۺںیہنۺایکۺایگۺہکلبۺرہۺتعیبطۺشفرۺوقتۺوکۺیسکۺہنۺیسکۺاکؾۺےکۺےئلدیپشۺایکۺایگۺےہۺوجۺشسۺاکۺیعبطۺاقتاضۺےہ۔ۺاثمؽۺ‬
‫َ‬
‫ےک ۺوطر ۺرپ ۺطیحنع َ ِب ۺبضغ‪،‬وکسؿ ۺف ۺشانیمطؿ ۺاپےنشفر ۺشاقتنؾ ۺےک ۺےئلدیپش ۺیک ۺیئگ ۺےہ ۺوت ۺرضفری ۺوطر ۺرپ ۺشس ۺیک ۺذلت ۺےبلغ ۺشفر ۺشاقتنؾ ۺںیمۺ‬
‫وہیگ ۺوجۺشس ۺاک ۺیعبط ۺاقتاض ۺےہشفراھکانۺبلطۺرکےنۺفشیلۺتعیبطۺشسۺذغش ۺوکۺاحلص ۺرکےنۺےکۺےئلدیپشۺیکۺیئگ ۺےہ ۺسجۺےکۺاسھتۺشسۺیکۺ‬
‫ْ‬ ‫س‬
‫بشفر َۺْۺیکۺ‬
‫زدنیگۺاکۺایقؾۺےہۺوتۺالزیمۺوطرۺرپۺشسۺیکۺذلتۺشسۺذغشۺوکۺاپےنۺںیمۺوہیگۺوجۺشسۺیکۺتعیبطۺاکۺاقتاضۺےہۺشفرشیسۺرطحۺ َ مْع‪ ،‬حَ َ ْ‬
‫ذلتۺےننس‪،‬دےنھکیۺشفرۺوسےنھگنۺںیمۺوہیگ۔ۺاحلصۺہیۺہکۺشؿۺوتعیبطںۺںیمۺےسۺوکیئۺیھبۺتعیبط شدرشکۺیکۺاجےنۺفشیلۺشایشءۺےکۺشابتعرۺےسۺ‬
‫تعیبطےہۺےسجۺون ِرۺشیہٰلۺاہکۺاجاتۺےہاسیجہکاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شراشدرفاماتےہۺ‪:‬‬
‫ۺ‬ ‫ۺںیم کیۺ‬
‫شیسرطحۺدؽ شۺ‬
‫ۺاخیلںیہنۺوہیت۔ۺ ۺ‬
‫فیلکتۺۺایذلتۺےس ۺ‬

‫َام فَ ُه َو عَلٰی نُ ْو ٍر ِّم ْ‬

‫ن َّر ِب ّ ٖ هه‪( -‬پ‪،۵۱‬ا‪ٟ‬ز‪٦‬ر‪)۵۵:‬‬ ‫اَف ََم ْن ش ََرحَ ّٰ ُ‬
‫ال َص ْد َره لِل ْ ِا ْسل ِ‬
‫ۺایکفہۺسجۺاکۺہنیسۺاہللےنۺشالسؾۺےکۺےئلوھکؽۺدایۺوتۺفہۺشےنپۺربۺیکۺرطػۺےسۺونرۺرپۺےہ۔‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺوت ۺ‬

‫تۺابین‪،‬یھبکۺون ِرۺشامیؿۺشفریھبکۺنیقیۺیھبۺےتہکۺںیہ۔ۺانومںۺںیمۺوغشمؽۺوہانۺےبۺ‬ ‫سون ِرش ۺ‬

‫یہٰلوکۺلقع‪،‬یھبکۺریصب ِ‬ ‫تش ۺ‬
‫ضعبۺشفاق ۺ‬
‫ینعمۺےہۺویکہکنۺشالطصاحتۺفلتخمۺںیہۺشفرزمکفرۺریصبتۺفشالۺضعبۺشفاقتۺہیۺھجمسۺاتیلۺےہۺہکۺشالتخػۺاعمینۺںیمۺےہۺویکہکنۺفہۺشافلظۺےسۺ‬
‫سج‬
‫اعمینۺوکۺالتشۺرکاتۺ َےہۺاحالہکنۺہیۺفشبجۺےکۺربالخػۺےہ۔ۺانچہچن‪،‬ۺدؽۺشکیۺشیسیۺتفصۺیکۺفہجۺےسۺامتؾۺشزجشےئۺدبؿۺےسۺدجشۺےہۺ ۺ‬
‫م َن‬
‫ےکۺذرےعیۺہیۺریغ ُ ح َ َّتلۺشفرۺریغۺوسحمسۺاعمینۺاکۺشدرشکۺرکاتۺےہ۔ۺےسیجۺاعمَۺاکۺدیپشۺوہانۺشفرۺشسۺاکۺشکیشۺ ےسیۺاخقلۺیکۺرطػۺاتحمجۺوہانۺوجۺ‬
‫دقمی‪،‬دُمَ ّ ِ ح ْب‪،‬میکح‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺافصت ۺشُ ُ ولتیہ ۺےک ۺاسھت ۺفصتم ۺےہ ۺشفر ۺمہ ۺشس ۺتعیبط ۺاک ۺانؾ ۺلقع ۺرےتھک ۺںیہ ۺحرہکیط ۺشس ۺظفل ۺ‚لقع‛ےس ۺوکیئ ۺفہ ۺوقت ۺہن ۺےھجمسۺ‬
‫شفر ِ‬
‫سجۺےسۺاجمدےلۺشفرۺانمرظےۺےکۺرطےقیۺاکۺشدرشکۺایکۺاجاتۺےہویکہکنۺلقعۺشسۺینعمۺںیمۺوہشمرۺےہ۔شیسۺےئلضعبۺوصایفۺےنۺشسۺیکۺ‬
‫ذمتمۺیکۺےہۺفرہنۺوتۺسجۺتفصۺیکۺفہجۺےسۺشاسنؿۺوچاپویںۺےسۺاتممزۺوہشفرۺسجۺےکۺذرےعی اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرعمتفۺاکۺشدرشکۺایکۺاجاتۺوہۺ‬
‫فہۺتہبۺدمعہ ۺتفصۺےہ‪،‬شس ۺیکۺذمتمۺرکانانمبسۺںیہنۺ۔ہیۺتعیبطۺامتؾۺشومرۺےکۺاقحقئ ۺاجےننۺےکۺےئلدیپشۺیکۺیئگۺےہۺوت ۺشسۺاکۺیعبطۺ‬
‫ےضشؿ یکۺذلشتۺںیہ۔‬
‫ںےکۺاقت ۺ‬
‫ہکدرگیۺوتعیبط ۺ‬
‫ۺیکذلتۺےہۺاسیج ۺ‬
‫یہیشس ۺ‬
‫ۺےہشف ۺر ۺ‬
‫اقتاضرعمتفۺشفرۺملع ۺ‬

‫ولهِمىظفتمیٍلضت‪:‬‬
‫َ‬
‫ہیۺابتۺیفخمۺںیہنۺہکۺملعۺشفرۺرعمتفۺںیمۺذلتۺےہۺ ّٰیۺہکۺشرگۺیسکۺصخشۺیکۺتبسنۺملعۺشفرۺرعمتفۺیکۺرطػۺیکۺاجےئۺوتۺفہۺوخ ۺ‬
‫ش‬ ‫ذن‬

‫وہاتۺےہۺشرگہچۺفہۺملعۺیسکۺایٹھگےشۺاکۺیہۺویکںۺہنۺوہۺشفرۺوجۺلہجۺیکۺرطػۺوسنمبۺایکۺاجےئۺفہۺومغمؾۺوہاتۺےہۺشرگہچۺفہۺلہجۺیسکۺریقحےشۺےکۺ‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺریقحۺشایشءۺاکۺملعۺوہےنۺیکۺوصرتۺںیمۺیھبۺشاسنؿۺشسۺرپۺرخفۺرکاتۺےہۺشفرۺولوگںۺوکۺشسۺاکۺجنلیچۺرکےنۺےسۺ ۺ‬
‫ۺںیہن‬ ‫قلعتمۺیہۺویکںۺہنۺوہۺ ّٰ‬

‫راتک‪ً،‬الثمۺسجۺوکۺرطشجنۺےنلیھکۺاکۺملعۺےہۺوتۺشسۺےکۺایٹھگۺشفرۺسیسخۺوہےنۺےکۺابفوجدۺشسۺیکۺمیلعتۺےسۺپچۺںیہنۺراتہۺشفرۺوجۺھچکۺاجاتنۺےہۺشسۺ ۺوک‬
‫شینپۺزابؿۺرپےلۺٓااتۺےہۺشفرۺہیۺبس ِ‬
‫ۺذلتۺملعۺیکۺزایدیتۺیکۺفہجۺےسۺوہاتۺےہۺشفرۺشسۺےئلہکۺفہۺشسۺملعۺوکۺشینپۺذشتۺاکۺامکؽۺاتھجمسۺےہ‪ ،‬ویک ۺ‬
‫ہکن‬
‫َ‬
‫ےک‬ ‫افصت َۺروُبْ ِ ح َّنۺںیمۺےسۺملعۺاخصۺتفصۺےہۺشفرۺہیۺشاہتنےئۺامکؽۺےہ۔یہیۺفہجۺےہۺہکۺبجۺیسکۺٓادیمۺیکۺرعتفیۺذاہتنۺشفر ِ‬
‫ۺرثکتۺملعۺ ۺ‬ ‫ِ‬
‫اسھتۺیکۺاجےئۺوتۺفہۺرفتحۺوسحمسۺرکاتۺےہۺویکہکنۺرعتفیۺےننسۺےسۺفہۺشینپۺذشتۺشفرۺملعۺےکۺامکؽۺرپۺعلطمۺوہاتۺےہۺوتۺوخدۺدنسپیۺںیمۺالتبمۺ‬
‫وہاج ۺاتےہۺشفرۺشسۺےسۺذلتۺاپاتۺےہ۔‬

‫شظافتکےلحاهسےولهکیلضت‪:‬‬
‫رھپۺزرشتعۺشفرۺڑپکےۺےنیسۺےکۺملعۺیکۺفہۺذلتۺںیہنۺوجۺذلتۺیکلمۺایستسۺشفرۺولخمؼۺےکۺاکومںۺیکۺدتریبۺےکۺملعۺیکۺےہۺشفرۺہنۺ‬
‫ِعۺا وۺشفرۺرعشۺیکۺذلتۺشیسیۺےہۺیسیجۺذلتۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺذشتۺ‪،‬شسۺیکۺافصت‪،‬شسۺےکۺرفوتشںۺشفرۺزنیمۺفۺٓاامسؿۺےکۺوکلمتۺےکۺ‬ ‫ِ‬
‫یہۺ ْ ِ‬
‫ملع ۺیک ۺےہ ۺ۔ہکلب ۺملع ۺیک ۺذلت ۺشیس ۺدقر ۺوہیگ ۺسج ۺدقر ۺشس ۺملع ۺیک ۺرششتف ۺوہیگ ۺشفر ۺملع ۺیک ۺرششتف ۺشیس ۺدقر ۺوہیگ ۺسج ۺدقرولعمؾ ۺیکۺ‬
‫َ‬
‫ہکوجۺولوگںۺےکۺیفخم‬ ‫یگ ّٰیۺ ۺ‬
‫ذن‬ ‫رششتفۺوہ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شوحشؽۺاجاتنۺےہۺشفرۺشسۺیکۺربخۺداتیۺےہۺفہۺشیسۺںیمۺذلتۺاپاتۺےہۺشفرشرگۺشسۺوکۺفہۺشوحشؽۺولعمؾۺہنۺوہںۺوتۺشسۺیکۺتعیبطۺشؿۺشوحشؽۺ‬
‫وکۺاجےننۺاکۺاقتاضۺرکیتۺےہ۔ذٰہلشۺشرگۺشسۺوکۺرہشۺےکۺرسربشہۺےکۺابینۺشوحشؽۺشفرۺشسۺیکۺراییتسۺدتشریبۺےکۺشرسشرۺاکۺملعۺوہۺوتۺہیۺشسۺ‬
‫ےک ۺزندکی ۺاسکؿ ۺشفر ۺوجالےہ ۺےک ۺابین ۺشوحشؽ ۺےک ۺملع ۺےس ۺزایدہ ۺذلذی ۺشفر ۺدمعہ ۺوہاگ ۺشفر ۺشرگ ۺفہ ۺفزری ۺیک ۺہیفخ ۺابوتں ۺشفر ۺشس ۺیکۺ‬
‫َ‬
‫دتشریبۺزینۺشوم ِرۺفزشرتۺںیمۺنجۺابوتںۺاکۺشسۺےنۺزعؾۺایکۺوہشۺےہۺشؿۺرپۺمُ َّطلعۺوہاجےئۺوتۺہیۺشسۺےکۺزندکیۺرسربشہِۺرہشۺےکۺشوحش ِؽۺ‬
‫ابہینطۺاجےننۺےسۺزایدہۺذلذیۺوہاگۺ۔رھپۺشرگۺفہۺابداشہۺشفرۺاطلسؿۺےکۺابینۺشوحشؽۺاجاتنۺوہۺوجۺہکۺفزریۺےسۺیھبۺڑبھۺرکۺوہاتۺےہۺوتۺہیۺ‬
‫شس ۺےکۺزندکیۺفزری ۺےکۺابینۺشرسشرۺاجےننۺےسۺیھبۺزایدہ ۺذلذی ۺوہاگۺشفرۺشسۺیک ۺفہجۺےسۺشسۺاکۺرخف‪،‬ۺشس ۺیکۺرحصۺشفرۺشس ۺےکۺ‬
‫ابرےۺںیمۺسسجتۺزایدہۺوہاگشفرۺشسۺملعۺیکۺتبحمۺیھبۺشسۺوکۺزایدہۺوہیگۺویکہکنۺشسۺںیمۺذلتۺزایدہۺےہۺ۔‬
‫شسۺوگتفگۺےسۺفشحضۺوہایگۺہکۺولعمامتۺںیمۺبسۺےسۺزایدہۺذلذیۺفہۺںیہۺوجۺشؿۺںیمۺشرشػۺںیہۺشفرۺشؿۺیکۺرششتفۺولعمؾۺ‬
‫َ‬
‫یکۺرششتف ۺےک َ ح َ ْ ّ‬
‫ۺبرۺوہیت ۺےہۺ‪،‬سپۺشرگ ۺولعمامتۺںیمۺوکیئ ۺزیچ ۺشلمک‪،‬شرشػۺشفرۺشمظع ۺوہیگۺوت ۺالزیم ۺوطرۺرپۺشسۺاک ۺملعۺیھب ۺبسۺ‬
‫ےس ۺذلذی‪،‬شرشػ ۺشفر ۺدمعہ ۺوہاگشفر ۺریمے ۺملع ۺںیم ۺوموجدشت ۺںیم ۺوکیئ ۺےش ۺشس ۺذشت ۺےس ۺزایدہ ۺشلج‪،‬شٰیلع‪،‬شرشػ‪،‬شلمک ۺشفرۺ‬
‫ُم َّی ۺایک۔ ۺےلہپ ۺشںیہن ۺفوجد ۺاشخب ۺشفر ۺرمےن ۺےک ۺدعب ۺدفابرہ ۺزدنہۺ‬
‫شمظع ۺےہ ۺیہ ۺںیہن ۺسج ۺےن ۺامتؾ ۺشایشء ۺوک ۺدیپشایک‪،‬شؿ ۺوک ۺلمکم ۺشفر ۺ َ‬
‫رکےۺاگۺشفرۺفہۺیہۺشؿۺیک رتبیتۺفدتریبۺرکےنۺفشالۺےہ۔ۺایکہیۺوہاتکسۺےہۺہکۺوکیئۺشفرۺابراگہۺکلم‪،‬امکؽ‪،‬ۺامجؽ‪،‬نۺشفرۺالجؽۺںیمۺ‬
‫ابراگہِۺدخشفدنےسیۺزایدہۺوہۺہکۺففصِۺفشنیفصۺسجۺےکۺابمدی الجؽۺشفرۺاجعبئِۺشوحشؽۺاکۺشاحہطۺںیہنۺرکۺاتکس؟‬
‫سبسےؽیاسہلضتِاالوله‪:‬‬
‫شرگمتۺشؿۺابوتںۺںیمۺکشۺںیہنۺرکےت ۺوتۺرھپۺںیہمتۺشسۺںیمۺیھبۺکشۺںیہنۺرکانۺاچےیہۺہکۺشرسش ِرۺروبتیبۺرپۺٓااگیہۺشفرۺ‬
‫امتؾ ۺوموجدشت ۺاکشاحہط ۺرکےن ۺفشےل ۺشوم ِر ۺشل ٰہتہ ۺےک ۺرمبت ۺوہےن ۺاک ۺملع ۺاعمرػ ۺشفر ۺشالطاعت ۺیک امتؾ ۺشاسقؾ ۺںیم ۺبس ۺےسۺ‬
‫َ‬
‫شٰیلع‪،‬ذلذی‪،‬دمعہۺشفرۺدنسپدیہۺےہشفرۺشیسۺےکۺاسھتۺمُ َّنصِفۺوہےنۺیکۺوصرتۺںیمۺسفنۺوکۺشانپۺامکؽۺشفرۺامجؽۺانھجمسۺزةیۺےہۺشفرۺشیسۺ‬
‫یکۺفہجۺےسۺزایدہۺرفتحۺشفرۺوخیشۺوہانۺانمبسۺےہۺ۔شسۺےسۺفشحضۺوہایگۺہکۺملعۺذلذیۺےہۺشفرۺولعؾۺںیمۺبسۺےسۺزایدہۺذلذی اہلل‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺذشت‪،‬ۺشسۺیکۺافصتۺ‪،‬شسۺےکۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شاعفؽ ۺشفر ۺزنیم ۺیک ۺرہگشویئں ۺےس ۺرعش ۺکت ۺشس ۺیک ۺتکلمم ۺیک ۺدتریب ۺاک ۺملع ۺےہ۔وتہی ۺاجؿ ۺانیل ۺاچےئہ ۺہک ۺامتؾ ۺذلوتں ۺےسیجۺ‬
‫وہشت‪،‬بضغ ۺشفر ۺوحشس ۺیک ۺامتؾ ۺذلوتں ۺےس ۺزایدہ ۺوقی ۺرعمتف ۺیک ۺذلت ۺےہ ۺویکہکن ۺشفًال ۺوتّذلشت ۺیک ۺشونشع ۺںیم ۺشالتخػ ۺےہۺ‬
‫ےسیج ۺامجع ۺیک ۺذلت ۺامسع ۺیک ۺذلت ۺےس ۺفلتخم ۺےہ ۺشفر ۺرعمتف ۺیک ۺّذلت ۺرایتس ۺیک ۺذلت ۺےس ۺدجش ۺےہ۔رھپ ۺشؿ ۺںیم ۺوقت ۺشفرۺ‬
‫فعض ۺےکۺشابتعرۺےسۺیھبۺافتفتۺےہ‪،‬ےسیجۺزایدہ ۺوہشتۺفشےل ۺصخش ۺیک ۺ ِ‬
‫ذلت ۺامجع ۺمک ۺوہشتۺفشےل ۺےس ۺفلتخم ۺوہیت ۺےہ ۺشفرۺ‬
‫ےسیج ۺشاہتنیئ ۺنیسح ۺفلیمج ۺرہچے ۺیک ۺرطػ ۺرظن ۺرکےن ۺیک ۺذلت ۺمک ۺن ۺف ۺامجؽ ۺفشےل ۺرہچے ۺیک ۺرطػ ۺدےنھکی ۺیک ۺذلت ۺےکۺ‬
‫ربسکعۺوہۺیتۺےہشفرۺذلشتۺںیمۺےسۺزایدہۺوقیۺیک اچہپؿ ہیۺےہۺہکۺشسۺوکۺریغۺرپۺرتحیجۺدےۺًالثمۺشرگۺیسکۺصخشۺوکۺنیسحۺفلیمجۺ‬
‫رہچے ۺیک ۺرطػ ۺدےنھکیشفر ۺشس ۺےک ۺاشمدہے ۺےس ۺفطل ۺشاھٹےن ۺشفر ۺدمعہ ۺوخش ۺوبںیئ ۺوسےنھگن ۺںیم ۺشایتخر ۺدای ۺاجےئ ۺوت ۺبج ۺفہۺ‬
‫ِ‬
‫وصرتۺہلیمجۺیکۺرطػۺدانھکیۺشایتخرۺرکۺےلۺوتۺولعمؾۺوہۺاجےئۺاگۺہکۺہیۺشسۺےکۺزندکیۺوخوبشۺےسۺڑبھۺرکۺذلذیۺےہۺ۔شیسۺرطحۺشرگۺ‬
‫اھکےنۺےکۺفتقۺںیمۺاھکانۺوموجدۺوہۺشفرۺرطشجنۺےنلیھکۺفشالۺاھکانۺوھچڑۺرکۺےنلیھکۺںیمۺاگلۺرےہۺوتۺشسۺےسۺولعمؾۺوہۺاجےئۺاگۺہکۺشسۺےکۺ‬
‫زندکیۺرطشجنۺیکۺذلتۺاھکےنۺیکۺذلتۺےسۺوقیۺےہ۔‬
‫لضتَُکیتظجیحکےلئےسچیکسُٹی‪:‬‬
‫ذلوتںۺیکۺرتحیجۺےکۺےلسلسۺںیمۺایبؿۺرکدہۺۺرطہقیۺشۺ کیۺیچسۺوسکیٹۺےہوتشب ۺمہۺوصقمدۺیکۺرطػۺروجعۺرکےتۺوہےئۺےتہکۺ‬
‫وحشسۺہسمخۺیکۺذلتۺشفر(‪…)۵‬ابینۺےسیجۺرایتس‪،‬ہبلغ‪،‬زبریگۺشفرۺملعۺفریغہۺیکۺ‬ ‫ںیہۺہکۺذلشتۺیکۺدفۺشاسقؾۺںیہ‪…)۳(:‬اظرہیۺےسیجۺ ِ‬
‫ذلت ۺویکہکن ۺہی ۺذلت ۺٓاھک ۺ‪،‬انک‪،‬اکؿ‪،‬وھچےن ۺشفر ۺےنھکچ ۺےس ۺقلعت ۺںیہن ۺریتھک ۺشفر ۺ ْشہ ۺامکؽ ۺرپ ۺاظرہی ۺّذلشت ۺیک ۺ َن حی ِسیح َب ِ‬
‫ۺابطۺ‬ ‫َْ‬ ‫ِ‬
‫ّذلشتۺاغبلۺوہیتۺںیہۺوتۺشرگۺیسکۺصخشۺوکۺرفہبۺرمیغۺاکۺوگتۺشفرۺولحہۺاھکےنۺیکۺذلتۺایۺرایتس‪،‬دونمشںۺرپۺہبلغۺشفرۺدنلبۺرمشبتۺوکۺ‬
‫اپےنۺیکۺذلتۺںیمۺشایتخرۺدایۺاجےئۺوتشرگۺفہۺمکۺتمہ‪،‬رمدہۺدؽۺشفرۺشاہتنیئۺرحصیۺوہشۺوتۺوگتۺشفرۺولحےۺوکۺشایتخرۺرکےۺاگۺشفرۺشرگۺف ۺہ‬
‫دنلب ۺتمہ ۺشفر ۺاکلمۺلقع ۺفشال ۺوہش ۺوت ۺرایتس ۺوک ۺشایتخر ۺرکے ۺاگ ۺشفر ۺوھباک ۺرانہ ۺزیناکیف ۺدؿ ۺکت ۺرضفری ۺذغش ۺےس ۺیھب ۺربصۺرک ۺانیل ۺشس ۺرپۺ‬
‫کیدمعہۺاھکونںۺےسۺزایدہۺذلذیۺےہۺ۔‬
‫ہیشسۺےکۺزند ۺ‬
‫ہک ۺ‬
‫ایتسوکۺشایتخرۺرکانۺشسۺابتۺیکۺدلیلۺےہۺ ۺ‬
‫ساکۺر ۺ‬
‫سپش ۺ‬
‫ٓااسؿۺوہاگۺ ۺ‬
‫شہتبلۺفہۺانصقۺسجۺےکۺابینۺاعمینۺشیھبۺامکؽۺکتۺہنۺےچنہپۺوہںۺےسیجۺہچبۺایۺفہۺسجۺیکۺ ِ‬
‫وقتۺابینۺرمۺیکچۺوہۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےسیجانھجمسۺفمکۺلقعۺصخش۔شںںۺاکۺاھکےنۺیکۺّذلتۺوکۺرایتسۺیکۺّذلتۺرپۺرتحیجۺدانیۺوکیئۺدیعبۺںیہنۺ۔‬
‫ٰ‬
‫اولیلضتسےبغھکظلضت‪:‬‬
‫ۺبریگۺشسۺصخشۺرپۺامتؾۺّذلوتںۺےسۺزایدہۺاغبلۺوہیتۺےہۺوجۺنپچبۺشفرۺمکۺیلقعۺیکۺدحۺےسۺلکنۺایگۺوہۺ‬ ‫تۺرایتسۺف ُ ح ْ‬ ‫رھپۺاسیجۺہکۺّذل ِ‬
‫َ‬ ‫َ َ‬
‫ۺرعمفۺشیہٰلۺفابراگہِ َۺروُبْ ِ ح َّنۺےکۺامجؽۺاکۺاشمدہہۺشفرۺ ُشوم ِرۺشل ٰہتہۺےکۺ َش ْسْشرۺیکۺرطػۺرظنۺرکےنۺیکۺّذلتۺشس ِ‬
‫ۺّذلتۺرایتسۺےسۺ‬ ‫ِ‬ ‫شیسۺرطح‬
‫یھبۺڑبھۺرکۺوہیتۺےہۺوجۺولخمؼۺرپۺاغبلۺّذلشتۺںیمۺبسۺےسۺشٰیلعۺےہشفرۺشؿۺشرسشرۺوکۺویںۺریبعتۺایکۺاجاتکسۺےہۺہکۺ‚وجۺٓاھکۺیکۺڈنھٹکۺشؿۺ‬
‫ابعدتۺزگشرفںۺےکۺےئل ۺاپھچۺریھکۺےہشےسۺوکیئۺںیہنۺاجاتنۺشفرۺشؿۺےکۺےئل ۺفہۺںیتمعنۺایتر یکۺیئگۺںیہۺوجۺہنۺیسکۺٓاھکۺےنۺدںیھکی‪ ،‬ہنۺیسکۺ‬
‫ۺںیمشؿۺاکۺایخؽۺٓاای۔‛‬
‫دیمےکۺدؽ ۺ‬
‫ؿےنۺںینسۺشفرۺہنۺیسکۺٓا ۺ‬
‫اک ۺ‬
‫شسۺّذلت ۺیکۺرعمتفۺشیسۺوک ۺوہیگۺوج ۺدفونںۺّذلوتںۺاکۺزمہۺھکچۺےلۺشفرشاسیۺصخشۺالزیم ۺوطرۺرپۺرہۺےشۺےسۺشگل ۺوہےن‪،‬‬
‫َ ْ َو‬
‫ُحت ۺشایتخر ۺرکےن ۺشفر ۺذرک ۺف ۺرکف ۺرکےن ۺوک ۺرتحیج ۺدے ۺاگ ۺشفر ۺرعمتف ۺےک ۺدنمسر ۺںیم ۺوغہط ۺزؿ ۺوہاگ ۺشفر ۺشس ۺّذلت ۺےک ۺاقملبۺ‬
‫رایتسۺفۺشدتقشرۺوکریقحۺھجمسۺرکۺوھچڑۺدےۺاگۺویکہکنۺشسۺوکۺولعمؾۺےہۺہکۺرایتسۺیھبۺافینۺےہۺشفرۺسجۺرپۺرایتسۺاقمئۺےہۺفہۺیھبۺ‬
‫افینۺےہشفرۺشس ۺ ِ‬
‫ّذلتۺرایتس ۺںیمۺتہب ۺاسری ۺرخشایبں ۺںیہۺنجۺےسۺاکٹھچرش ۺنکممۺںیہنۺشفرہیۺّذلت ۺومت ۺےسۺمتخۺوہاجےئ ۺیگۺ‬
‫شفر ۺومت ۺےن ۺٓارک ۺیہ ۺرانہ ۺےہےسیجزنیم ۺوخب ۺرسزبسف ۺاشدشب ۺوہاجےئ ۺشفر ۺامکل ۺھجمس ۺےھٹیب ۺہک ۺشب ۺہی ۺامہرے ۺاقوبںیم ۺےہۺ‬
‫ویکہکنۺۺایتیھکںۺشفرلھپۺکپۺرکۺایترۺوہےئگۺںیہۺشفرۺشاچکنۺیلجبۺرگےنۺایۺشَ ْفےلۺربےنسۺایٓادنیھۺےنلچۺےسۺبسۺمتخۺوہاجےئۺشفرۺیہیۺ‬
‫ومتۺرکیتۺےہ۔‬
‫َ‬
‫َغضۺہیۺابںیتۺاجےننۺفشالۺرایتسۺیکۺ َن حی ِ ْس َیحبۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرعمتف‪،‬ۺشسۺیکۺذشت‪،‬شَاعفؽ‪،‬شفراًلی ً َ‪٠‬ٲینۺےسۺاَس َٔ ہ‪١‬‬
‫ش ْ َ َْ‬
‫ۺاظنؾۺتکلممۺرپۺمُطلعۺوہےنۺیکۺّذلتۺوکۺمیظعۺےھجمسۺاگ ویکہکنۺشسۺّذلتۺںیمۺوکیئۺزمشتمحۺشفرۺرخشیبۺںیہنۺ‬ ‫ا‪ٟ‬شآ َ‪َ ٠‬ینۺکتۺشسۺےک ِ‬
‫شفر ۺہی ۺشےنپ ۺبلط ۺاگرفں ۺےک ۺےئل ۺ ُفتعس ۺریتھک ۺےہ ۺسج ۺںیم ۺوکیئ ۺیگنت ۺںیہن۔ ۺشدنشزے ۺیک ۺابت ۺرکںی ۺوت ۺشس ۺیک ۺوچڑشیئ ۺںیمۺ‬
‫زنیمۺفٓاامسؿۺٓااجںیئشۺ فرشدنشزےۺےسۺٹۺرکۺداھکیۺاجےئۺوتۺشسۺیکۺوچڑشیئۺیکۺوکیئۺشاہتنۺںیہن۔ۺسپۺشسۺرپٓااگیہۺرےنھکۺفشالۺاعرػۺ‬
‫ہشیمہۺشسۺتنجۺںیمۺراتہۺےہۺسجۺیکۺوچڑشیئۺںیمۺزنیمۺفٓاامسؿۺامساجںیئ‪،‬ۺشسۺےکۺاباغتۺںیم اھکات‪،‬ۺشسۺےکۺولھپںۺوکۺوتڑاتۺشفرۺشسۺ‬
‫ےکۺوحوضںۺےسۺاتیپۺےہۺشفرۺفہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫من َ‬
‫شسۺےکۺ ُ ْق َطعۺوہےنۺےسۺامومؿۺےہۺویکہکنۺشسۺتنجۺےکۺلھپۺہنۺوتۺمتخۺوہےنۺفشےلۺںیہۺشفرۺہنۺشؿۺےسۺرفاکۺاجےئۺاگ۔ۺہیۺہشیمہۺرںیہۺےگۺومتۺ‬
‫ۺشمۺراینۺامسفیۺےہۺہکلبۺومتۺوتۺطقفۺرفحۺےکۺ‬
‫شؿۺوکۺمتخۺںیہنۺرکۺیتکسۺویکہکنۺومتۺرعمتفۺےکۺلحمۺوکۺمتخۺںیہنۺرکیتۺشفرۺرعمتفۺاکۺلحمۺرفحۺےہۺوج ْ ِْ‬
‫ۺدیقےسۺراہۺرکیتۺےہۺنکیلۺشسۺوکۺدعمفؾۺںیہنۺرکیت۔‬
‫شوحشؽۺوکۺدبتلیۺرکیتۺےہۺ‪،‬شسۺےکۺاشملغۺشفرراکفوٹںۺوکۺمتخۺرکیتۺےہۺشفرۺشسۺوک ۺ‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفاماتۺےہۺ‪:‬‬

‫ال ا َ ْم َوا ت ًّ ها‪-‬بَ ْل ا َ ْح َیآ ٌء ِع ْن َد َر ِ ّب ِه ْم ُی ْر َزق ُْو َن(‪)۹۲۱‬‬ ‫َو ل َا ت َ ْح َس َب َّن الَّ ِذ ْی َن قُ ِتل ُْوا فِیْ َس ِؽ ْی ِل ّٰ ِ‬
‫ال ِم ْن ف َْضلِ ٖه‪َ -‬و ی َ ْس َت ْب ِش ُر ْو َن ِبا لَّ ِذ ْی َن ل َْم َیل ْ َحق ُْوا ِب ِه ْم ِّم ْن َخل ْ ِف ِه ْم‪-‬‬ ‫فَ ِر ِح ْی َن ِب َماۤٗ ٰا ٰت ُ‬
‫ىه ُم ّٰ ُ‬
‫(پ‪ٰ،۴‬ا‪٤ً٢‬ز‪۳۶۹:٪‬تش‪)۳۷۰‬‬

‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺوجۺاہللیکۺرشہۺںیمۺامرےۺےئگۺرہزگۺشںیہنۺرمدہۺہنۺایخؽۺرکانۺہکلبۺفہۺشےنپۺربۺےکۺاپسۺزدنہۺںیہۺرفزیۺاپےتۺںیہۺاشدۺںیہۺشسۺرپۺوجاہللۺےنۺشںیہنۺشےنپۺلضفۺ‬
‫ۺشیھبشؿۺےسۺہنۺےلم۔‬
‫ےسۺدۺایشفرۺوخایشںۺانمۺرےہۺںیہۺشےنپۺولھچپںۺیکۺوج ۺ‬

‫ہظساىسپظہؼاعشہیزَِکاسعجہ‪:‬‬
‫ہی ۺامگؿۺتم ۺےئجیک ۺہک ۺہی ۺشس ۺصخش ۺےک ۺاسھتۺاخص ۺےہ ۺسجۺوکۺگنج ۺںیم ۺدیہش ۺرکدای ۺاجےئۺویکہکن ۺاعرػ ۺوک ۺرہ ۺاسسن ۺےک ۺدبےل ۺںیمۺ‬
‫زہشردیہشفںۺاکۺدرہجۺاتلمۺےہۺشفرۺدحثی رشفیۺںیمۺشراشدرفامایایگ‪‚:‬ےبۺکشۺدیہشبجۺٓارختۺںیمۺاہشدتۺاکۺوثشبۺدےھکیۺاگۺوتۺفہۺشس ۺمیظعۺ‬
‫وثشبۺےکببسۺانمتۺرکےۺاگۺہکۺشسۺوکۺرھپۺداینۺںیمۺاجیھبۺاجےئۺۺشفرۺشکیۺابرۺرھپۺلتقۺایکۺاجےئۺشفرۺدہششۺبج ُ َ ا‬
‫ۺُعےکۺدنلبۺدراجتۺدںیھکیۺےگۺوتۺانمتۺ‬
‫(‪) 34‬‬
‫رکںیۺےگۺہکۺاکشۺ!فہۺاملعۺوہےتۺ۔‛‬
‫احلص ۺہی ۺہک ۺزنیم ۺفٓاامسؿ ۺیک ۺابداشتہ ۺےک ۺامتؾ ۺ َشرطشػ ۺاعرػ ۺاک ۺدیمشؿ ۺےہ۔ ۺفہ ۺاہجں ۺاچےہ ۺاجےئ ۺشفر ۺشےس ۺشےنپ ۺمسج ۺفدبؿ ۺوکۺ‬
‫ۺامجؽۺوکلمتۺرپفشتیفقۺیکۺفہجۺےسۺشسۺتنجۺںیمۺوہاتۺےہۺسجۺیکۺوچڑشیئۺںیمۺامتؾۺٓاامسؿۺشفرۺزنیمۺامساجںیئۺ‬
‫رحتکۺدےنیۺیکۺیھبۺاحتجۺںیہن۔ۺفہ ِ‬
‫تعسۺرظنۺفۺرعمتفۺوہیگۺشیسۺدقرۺشؿۺیکۺریساگہۺ‬‫ِ‬ ‫شفرشکیۺدفرسےۺرپۺیگنتۺڈشےلۺریغبرہۺاعرػۺےکۺےئلۺ شاسیۺیہۺاقمؾۺےہ۔ۺشہتبلۺسجۺدقرشؿۺیکۺف‬
‫َ‬
‫ایکاجاتکس۔‬ ‫یکۺ ُف ْسعبۺوہیگۺشفرۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺاہںۺفلتخمۺدراجتۺںیمۺ ۺ‬
‫ںیہشفرۺشؿۺےکۺدرایمؿۺدراجتۺےکۺافتفتۺاکۺامشرۺںیہنۺ ۺ‬

‫‪ …34‬بدارٴ‪ٛ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٬‬از ٯا‪ٟ‬شیر‪ ،‬باب ا‪ٟ‬حٰرا‪ٌٟ‬ین …ا‪ٟ‬ذ‪،۵۵۵/۵،‬ا‪ٟ‬حسٱث‪ ،۵۷۹۵:‬بسٯ‪’’٪‬ا‪ٟ‬ظ‪٬‬ساء ٱت‪‘‘…٪ٰ٨٤‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫جسىےچکھاِہجاٌگیا‪:‬‬
‫ۺشاحصب ۺامکؽ ۺےک ۺزندکی ۺامتؾ ۺوحشس ۺیک ۺّذلشت ۺےس ۺزایدہۺ‬ ‫شس ۺوگتفگ ۺےس ۺاظرہ ۺوہایگ ۺہک ِ‬
‫ۺّذلت ۺرایتس ۺوج ۺہک ۺابین ۺےہ ِ‬
‫وقی ۺوہیت ۺےہ ۺشفر ۺہی ۺّذلت ۺوچاپےئ‪ ،‬ےچب ۺشفر ۺاپلگ ۺوک ۺاحلص ۺںیہن ۺوہیت ۺشفر ۺہی ۺہک ْ ِ‬
‫ۺشہ ۺامکؽ ۺوک ِ‬
‫ۺّذلت ۺرایتس ۺےک ۺاسھت ۺاسھتۺ‬
‫وسحماستۺشفرۺوہششتۺیکۺّذلتۺیھبۺاحلصۺوہیتۺےہۺنکیلۺفہ ِ‬
‫ۺّذلتۺرایتسۺوکۺرتحیجۺدےتیۺںیہۺشفرۺاہجںۺکتۺشسۺابتۺاکۺقلعتۺےہۺ‬
‫ہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺذشت‪،‬ۺشسۺیکۺافصت‪ ،‬شسۺےکۺشاعفؽۺشفرۺٓاامسونںۺیکۺابداشیہۺشفرۺشسۺےکۺشرسشرۺیکۺرعمتفۺیکۺّذلتۺرایتسۺیکۺ‬
‫ّذلتۺےسۺیھبۺڑبھۺرکۺےہۺوتۺہیۺشسۺےکۺےکۺاسھتۺاخصۺےہۺوجۺرعمتفۺےکۺرمےبتۺکتۺاچنہپۺشفرۺشسۺاکۺزمہۺاھکچشفرۺشسۺرعمتفۺوکۺ‬
‫شےسی ۺصخش ۺےک ۺاسےنم ۺاثتب ۺرکان ۺنکمم ۺںیہن ۺوج ۺدؽ ۺہن ۺراتھک ۺوہ ۺویکہکن ۺدؽ ۺیہ ۺشس ۺّوقت ۺاک ۺم َ ْینحع ۺفرسہمشچ ۺےہ ۺسج ۺرطح ۺےچب ۺےکۺ‬
‫اسےنم ِ‬
‫ۺّذلتۺامجع ۺیکۺرتحیجۺڑیٹیھۺالیھٹ(ینعی ۺ ۺاہیک)ےکۺاسھت ۺےنلیھکۺیکۺّذلت ۺرپۺاثتبۺرکان ۺنکممۺںیہنۺشفر ۺہنۺیہۺانرمد ۺےک ۺاسےنمۺ‬
‫شس ۺّذلت ۺیکۺرتحیجۺرطعۺوسےنھگن ۺیکۺّذلتۺرپۺاثتبۺرک ۺےتکس ۺںیہ ۺویکہکنۺےچبۺشفرۺان ۺرمد ۺںیمۺفہ ۺتفصۺوقفمد ۺےہ ۺسج ۺےک ۺذرےعیۺشسۺ‬
‫ۺاحسۺیھبۺ ُد ُرتسۺوہۺفہۺدفونۺںۺّذلوتںۺےکۺدرایمؿۺ‬
‫ّذلتۺاکۺشدرشکۺوہاتۺےہۺنکیلۺوجۺانرمدیۺیکۺٓاتفۺےسۺوفحمظۺوہۺشفرۺوسےنھگنۺاک َّ‬
‫رفؼۺاکۺشدرشکۺرکۺےلۺاگ۔ۺشیسیۺوصرتۺںیم یہیۺاہکۺاجۺاتکسۺےہۺ’’ َ‪ ٩٣‬ذ ََا‪َ َ ٚ‬‬
‫َع َٖ ینعیۺسجۺےنۺاھکچۺفہۺاجؿۺایگۺۺ۔‘‘‬
‫ُ ُ ٰ‬
‫ُعالہیہکیمىظفت‪:‬‬
‫ـال ِب ِولهاِعام ِ‬
‫ِ‬
‫ْ‬
‫اطبلۺملعۺشرگہچۺشُوم ِرۺشل ٰہتہۺیکۺرعمتفۺبلطۺرکےنۺںیمۺوغشمؽۺںیہنۺوہےتۺرگمۺرھپۺیھبۺشسۺّذلتۺیکۺوُبۺشؿۺےک َ ا‬
‫ۺمؾۺ‬
‫کتۺچنہپۺاجیتۺےہۺسجۺفتقۺلکشمۺاسملئۺفشکنمۺوہےتشفراہبُشتۺلحۺوہےتںیہۺنجۺیکۺبلطۺےکۺفہۺشاہتنیئۺرحصیۺوہےتۺ‬
‫ۺولعمامت ۺشل ٰہتہ ۺوک ۺےہرگم ۺوجۺ‬
‫ِ‬ ‫ںیہ ۺویکہکن ۺہی ۺیھب ۺاعم ِرػ ۺشفر ۺعُلووؾ ۺںیہ ۺشرگہچ ۺشؿ ۺیک ۺولعمامت ۺوک ۺفہ ۺرشػ ۺاحلص ۺںیہن ۺاسیج ۺرشػ‬
‫صخشۺرعمتفِۺشل ٰہتہۺںیمۺزایدہ وغرفرکفۺرکاتۺےہۺشفر ْ ِ‬
‫ۺَمۺشیہٰلۺےکۺشرسشرۺشسۺرپۺفشکنمۺوہےتۺںیہۺشرگہچۺوھتڑےۺوہںۺوتۺفہۺشےنپۺ‬
‫دؽۺںیمۺشسۺفتقۺشینتۺوخیشۺاپاتۺےہۺہکۺشڑےنۺاتگلۺےہۺشفرۺفہۺشاہتنیئۺرفتحۺشفرۺوخیشۺیکۺفہجۺےسۺشےنپۺسفنۺےکۺاثتبۺدقؾۺرےنہۺ‬
‫شفرشسۺشرمۺوکشاھٹےنۺیکۺدقرتۺرےنھکۺرپۺبجعتۺفریحتۺرکاتۺےہ۔ۺرھپۺشسۺابتۺاکۺشدرشکۺریغبۺذفؼۺےکۺںیہنۺوہۺاتکسۺشفرۺشس‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وکۺایبؿۺرکےنۺںیمۺافدئہۺمکۺےہۺسبۺشسۺدقرۺوگتفگۺےسۺںیہمتۺشسۺابتۺرپۺہیبنتۺوہیکچۺوہیگۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺرعمتفۺامتؾۺشایشءۺ‬

‫ےسۺذلذیۺےہۺشفرۺشسۺےسۺڑبھۺرکۺوکیئۺّذلتۺںیہنۺ۔‬
‫واعفیًکُسىیاٌافلىہیٍکظسکتی‪:‬‬
‫ۺسان ۺشوب ۺامیلسؿ ۺدشرشین ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرفامےتںیہ ۺ‪’’ :‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےک ۺھچک ۺشےسی ۺدنبے ۺںیہ ۺنج ۺوک ۺمنہج ۺاکۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫وخػ ۺشفر ۺتنج ۺیک ۺشدیم ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یک ۺذشت ۺےس ۺاغلف ۺںیہن ۺرکیت ۺوت ۺرھپ ۺداین ۺشںیہن ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺذشت ۺےس ۺےسیک ۺاغلف ۺرک ۺیتکسۺ‬
‫ےہ؟‘‘‬
‫مىظفتکافیہے‪:‬‬
‫ۺسان ۺرعمفػ ۺرکیخ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺےسرعض ۺیک‪ ’’ :‬ۺشے ۺشوب ۺوفحمظ! ۺےھجم ۺاتبےیئ ۺہک ۺٓاپۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬‫یسک ۺصخش ۺےن ۺ‬
‫ۺابعدتۺشیہٰلۺرپۺشُاھبرش؟‛ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺاخومشۺرےہۺوتۺشسۺےنۺوخدۺیہۺاہک‪:‬ۺومتۺیکۺ‬
‫وکسکۺزیچۺےنولخمؼۺےسۺدحیلعیگۺشفر ِ‬
‫ایدۺےن؟ۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ےنۺرفامای‪‚:‬ومتۺایکۺزیچۺےہ؟‛ۺشسۺےنۺاہک‪:‬ۺربقۺشفرۺربزخۺیکۺایدۺےن؟ۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےنۺ‬
‫رفامای‪‚:‬ربقۺایکےشۺےہۺ؟ۺ‛رھپۺشسۺےنۺاہک‪:‬منہجۺےکۺوخػۺشفرۺتنجۺیکۺشدیمۺےن؟ۺوتۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺرفامای‪‚ :‬ہیۺایکۺزیچۺ‬
‫ےہ؟ ۺےب ۺکش ۺہی ۺامتؾ ۺزیچںی شۺ کی ۺابداشہ ۺےک ۺےضبق ۺںیم ۺںیہ ۺشرگ ۺوت ۺشس ۺےس ۺتبحم ۺرکے ۺوت ۺفہ ۺےھجت ۺبس ۺھچک ۺالھب ۺدے ۺشفر ۺشرگۺ‬
‫ریتےشفرۺشسۺےکۺدرایمؿۺرعمتفۺوہاجےئۺوتۺفہۺےھجتشؿۺامتؾۺےکۺاقملبۺاکیفۺوہاجےئ۔‛‬
‫ۺسان ۺ ی ٰسی ۺرٯ ہح اہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬اکرفامؿ ۺےہ‪:‬بج ۺمت ۺیسک ۺونوجشؿ ۺوک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺوجتسج ۺںیمۺ‬
‫ع‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫مُ ْسی َرْؼۺدوھکیۺوتۺھجمسۺولۺہکۺشےسۺشسۺوجتسجۺےنۺامۺوسشۺےسۺاگیبہنۺرکۺدایۺےہ۔‬ ‫ْ‬ ‫َع‬
‫ٰ‬ ‫ُ‬
‫سیزىابصظحافی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہ اِعسیزاعالہی‪:‬‬
‫ِ‬ ‫ْ‬
‫ۺسان ِ ح ْ‬
‫بۺاحیفۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬کَافَی وک(دعبِۺفاصؽۺ)ۺوخشبۺںیمۺدھکیۺرکۺوپاھچ‪:‬شوبۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬‫یسکۺ ُ حبْرگ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺ‬
‫َ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺابراگہۺںیمۺ‬ ‫َْ‬
‫بْ َۺَارشفردبعشولاہبۺ َف َّرشؼۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ‪٤َ َ٬‬ااکۺایکۺاحؽۺےہ؟ۺوجشبۺدای‪’’:‬ۺںیمۺےنۺشںیہنۺشسۺفتقۺ‬
‫اھکےتۺےتیپۺوھچڑشۺےہۺ۔‛رھپشؿ ُ حۺبْرگۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنوپاھچ‪ٓ:‬اپۺاکۺایک‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫احؽۺےہ؟ۺشراشدرفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺملعۺںیمۺاھتۺہکۺریمیۺاھکےنۺےنیپۺیکۺرطػۺرتبغۺمکۺےہوت ُشسۺےنۺےھجمۺشےنپۺددیشرۺیکۺ‬

‫(‪) 35‬‬
‫تلاطعۺرفامیئ۔‬
‫دف ۺ‬
‫ٰ‬ ‫ُ‬
‫سیزاعالہی‪:‬‬
‫ِ‬ ‫اِع‬‫سیزىامىظِفکظخی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہ‬
‫ِ‬ ‫َ‬
‫ۺمف ّقۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ایبؿۺرکےتۺںیہ‪:‬ۺںیمۺےنۺوخشبۺںیمۺداھکیۺوگایۺہکۺےھجمۺتنجۺںیمۺدشلخۺ‬
‫ۺسانۺشوبۺشنسحلۺیۺنب ُ َ و‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ایکۺایگۺےہوتۺںیمۺےنۺفاہںۺشکیۺصخشۺوکۺدرتسۺوخشؿۺرپۺےھٹیبۺوہےئۺداھکیسجۺےکۺدشںیئۺابںیئۺدفۺرفےتشۺشُےسۺشونشعۺفۺشاسقؾۺیکۺزیچںیۺالھکۺ‬
‫رےہۺںیہۺشفرۺفہۺاھکۺراہۺےہۺشفرۺشکیۺصخشۺوکۺداھکیۺہکۺتنجۺےکۺدرفشزےۺرپۺڑھکشۺےہۺولوگںۺےکۺرہچفںۺوکۺدھکیۺرکۺضعبۺوکۺدشلخۺوہےنۺداتیۺ‬
‫ےہۺشفرۺضعبۺوکفشۺسپۺولاٹۺداتیۺےہ۔ۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺرھپںیمۺ‚ َح َوی َرٵہ ا‪ ٟ‬ہ٘سض‛ یکۺاجبنۺڑباھۺوتۺرعشۺےکۺومیخںۺںیمشۺ کیۺصخشۺرظنٓاایۺوجۺ‬
‫ددیش ِرۺشیہٰلۺںیمۺرغتسمؼۺاھتۺشفرٓاھکۺںیہنۺاتکپھجاھت۔ۺںیمۺےن ِ‬
‫(اخزؿۺتنج)رضحتۺروضشؿۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےسۺوپاھچۺہیۺوکؿۺںیہ؟ۺوجشبۺدای‪ :‬ہیۺ‬
‫رعمفػۺرکیخۺںیہۺوہنجںۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابعدتۺمنہجۺےکۺوخػۺشفرۺتنجۺےک ُ و‬
‫ۺُحؽۺےکۺےئل ۺںیہنۺہکلبۺضحمۺشسۺیکۺتبحمۺیکۺفہجۺ‬

‫ےس ۺیک‪،‬ذٰہلش ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےن ۺشںیہن ۺایقتم ۺکت ۺشینپ ۺرطػ ۺدےنھکی ۺیک ۺشاجزت ۺاطع ۺرفامدی ۺےہ۔‛ (‪) 36‬شفر ۺدرگی ۺدف ۺشرفشد ۺےک ۺابرے ۺںیمۺ‬
‫دمحنبۺلبنح َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہَ َ‪٤‬اںیہ۔ۺ‬
‫ۺسانۺشامؾۺش ۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬‫ۺس ۺانحرۺاحیفۺ ۺ‬
‫شفر‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬‫اتبایہکۺۺف ۺہ‬
‫ؽوہاگشفرۺ‬
‫شیسںیمۺوغشم ۺ‬
‫ۺےہفہۺلکۺیھبۺ ۺ‬ ‫شین َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪‚:‬وجٓاجۺش ۺ‬
‫ےنپسفنۺںیمۺوغشمؽ ۺ‬ ‫ؿدشر ۺ‬
‫ۺسانۺشوبۺامیلس ۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 37‬‬
‫شیسےکۺاسھتۺوغشمؽۺرےہۺاگ۔‬‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺاسھتۺوغشمؽۺےہۺف ۺہلک ۺ‬
‫ۺیھب ۺ‬ ‫وجٓاجۺشےنپ ّ‬
‫َّ ٰ‬
‫تالہیکےسببوباست‪:‬‬
‫محب ِ‬
‫َ‬
‫ۺس ُ اترشہعبۺرصبی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہَ َ‪٤‬اےسۺرفامای‪ٓ :‬اپۺےکۺشامیؿۺیکۺایکۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ َ ّ‬‫ۺسانۺایفسؿۺوثری ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴےن‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫تقیقحۺےہ؟ۺوتشوہنںۺےنۺوجشبۺدای‪‚ :‬ںیمۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺ‬
‫یکابعدتۺشسۺیکۺمنہجۺےکۺوخػۺشفرۺتنجۺیک‬

‫‪ …35‬كب٘ات ا‪ٟ‬ح‪٨‬اب‪٠‬ٶ ْلب‪ ٩‬ابی یٌلی ا‪ٟ‬ح‪٨‬بلی‪،۵۰۵/۳،‬ا‪ٟ‬زٗ‪ً۵۸۳:٥‬بس ا‪٫ٰٟ‬اب ب‪ً ٩‬بس ا‪ٟ‬ح‪ٜ‬ٲ‪٥‬‬
‫‪ٰٗ …36‬ت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬رشح ‪٘٣‬ا‪ ٦‬ا‪ٟ‬تٰک‪ ١‬ٯٯػٕ احٰا‪ ٢‬ا‪٤ٟ‬تٰک‪٠‬ین ‪۹۱/۵،‬‬
‫‪ٰٗ …37‬ت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬رشح ‪٘٣‬ا‪ ٦‬ا‪ٟ‬تٰک‪ ١‬ٯٯػٕ احٰا‪ ٢‬ا‪٤ٟ‬تٰک‪٠‬ین ‪۹۴/۵،‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫تبحمۺیک فہجۺےسۺںیہنۺیکۺہکۺریمیۺاحتلۺرُبےۺزمدفرۺیسیجۺوہۺہکلبۺںیمۺےنۺشُسۺیکۺابعدتۺرصػۺشسۺیکۺتبحمۺشفرۺشسۺےکۺوشؼۺیکۺفہجۺےسۺیکۺ‬
‫ےہۺ۔‛(‪) 38‬رھپۺشوہنںۺےنۺتبحمۺےکۺابرےۺںیم ۺ‬
‫ۺہیشاعشرۺےہکۺ‪:‬‬
‫ک َا‪َ ٟ ١ٌ ٫‬ذاکَا‬
‫َٯ ہحبا َْلَ‪٧‬ـ َ‬ ‫ک حہبی َن حہب ا‪ٰ٬َ ٟ‬ٴ‬
‫اہح َب َ‬
‫رك َک ًَ‪ ٩٤‬س ََٰاکَا‬
‫ٓ ہَظِل َی ب َ َذ َ‬ ‫َٓ َا‪٣‬ا ا‪َ ٟ‬ذٴ ‪٫‬ہ َٰ ہحب ا‪ٰ٬َ ٟ‬ٴ‬
‫َٓ َ‪ٜ‬ظٔ َ‬
‫ہک لَی ا‪ ٟ‬ہح ہح َب َحً ّٰی اَ َراکَا‬ ‫َٯاَ‪٣‬ا ا‪َ ٟ‬ذٴ اَ‪َ ٧‬ت َا‪ٟ ١ٌ ٫‬ہ‬
‫ک ا‪َ ٟ‬ح‪ ٤‬ہس فَی ذَا َٯ ذَاکَا‬
‫َٯ ل‪َ ٟ ٩َٜ‬‬ ‫َاک لَی‬
‫َْل ا‪َ ٟ‬ح‪َ ٤‬س فَی ذَا َٯ َْل ذ َ‬
‫َ‬
‫ںیمھجتۺےسۺدفۺابوتںۺیکۺفہجۺےسۺتبحمۺرکیتۺوہںۺ‪،‬شکیۺقشعۺشفرۺدفرسۺش ُ وۺنیہۺتبحمۺاکۺشلہۺےہ۔‬
‫تظجنہ‪ …)۳(:‬ۺ‬
‫ےذرکۺںیمۺوغشمؽۺوہں۔‬ ‫(‪…)۵‬قشعۺفشیلۺتبحمۺہیۺےہۺہکۺںیمۺریتےۺوسشبسۺوکۺوھچڑرکریت ۺ‬
‫َ‬
‫(‪…)۱‬شفرتبحمۺاکشلہۺ ُ وۺنیہۺےہۺویکہکنۺوتےنۺاجحابتۺفرپدےۺشاھٹۺرکۺےھجمۺشانپۺددیشرۺاطعۺرفامای۔‬
‫(‪…)۴‬ریمےۺےئلۺشِسۺتبحمۺںیمۺوکیئۺرعتفیۺےہۺہنۺشُسۺںیمۺہکلبۺدفونںۺںیمۺرعتفیۺریتےۺیہۺےئلۺےہ۔‬
‫َ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یک ۺتبحم ۺرمشد ۺیلۺوہ ۺوجۺشس ۺےکۺ‬ ‫س ُ اتۺرشہعب حَ ْ ِْ‬
‫ۺبی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہاۺےن ۺقشع ۺفشیل ۺتبحمۺےسۺ‬ ‫اشدیرضحت ۺ ّ ِ َ ّ‬
‫داینۺفیۺشاسحانتۺشفرۺش ِاعنامتۺیکۺفہجۺےسۺوہیتۺےہۺشفرفہۺتبحمۺسجۺاکۺشلہۺرصػۺفیہۺےہۺوتشسۺےسۺرمشدۺفہۺتبحمۺوہوجۺشسۺےکۺ‬
‫الجؽۺشفرۺامجؽۺیکۺفہجۺےسۺوہۺیتۺوجٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہاۺےکۺےیلۺفشکنمۺوہےئۺشفرۺتبحمۺیک ہیۺمسقۺشٰیلعۺشفرۺشوقٰیۺےہ۔‬
‫ٓ‬ ‫جنال ُ‬
‫عبُبیتپظاگاہیکیلضت‪:‬‬ ‫ِ‬
‫َ‬
‫ن ۺرپٓااگیہ ۺففشتیفق ۺیک ۺّذلت ۺفہ ۺےہ ۺےسج ۺدحثیِۺدُقیس(‪) 39‬ںیم ۺ ۺویں ۺریبعت ۺرفامای ۺایگ‪َ ‚:‬اً َسزت ‪ََ ٌَٟ‬باز َٴ‬‫امجؽ َۺروُب ِ ح َّ‬
‫ِ‬
‫َط ًَلی َٗ‪َ ٠‬ب َب َ ُ‬
‫رشینعیۺںیمۺےنۺشےنپۺکینۺدنبفںۺےکۺےئلۺفہۺھچکۺایترۺرکۺراھکۺےہۺےسجۺہنۺیسکۺٓاھکۺےنۺ‬ ‫ا‪ٟ‬ؼا‪َٟ‬حَی َن َ‪٣‬ا َْل ًَی َن َراَت َٯ َْل اہذ َہ‪َ ٪‬س‪ٌَ َ٤‬ت َٯ َْل َخ َ َ‬
‫(‪) 40‬‬
‫یسکشاسنؿۺےکۺدؽۺرپۺشسۺاکۺاکٹھکۺزگرش۔‛‬
‫داھکیۺہنۺیسکۺاکؿۺےنۺانسۺشفرۺہنۺیہۺ ۺ‬

‫‪ٰٗ …38‬ت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬رشح ‪٘٣‬ا‪ ٦‬ا‪ٟ‬تٰک‪ ١‬ٯٯػٕ احٰا‪ ٢‬ا‪٤ٟ‬تٰک‪٠‬ین ‪۹۴/۵،‬‬

‫‪…39‬فہۺہۺدحثیۺسجۺےکۺرشفیۺرساکرۺ َػلیاہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬وہںۺشفرۺتبسنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺرطػۺوہ۔(اصنبۺشوصؽۺدحثی‪،‬صۺ‪)۷۷‬‬
‫‪ …40‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب بسء ا‪ٟ‬د‪ ،ٙ٠‬باب ‪٣‬ا جاء فی ػٔٶ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ ٯا‪٬٧‬ا ‪٣‬د‪ٰٗ٠‬ٶ‪،۱۹۳/۵،‬حسٱث‪۱۵۴۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫لُگپتھظماعتےہیٍ‪:‬‬
‫کی‬
‫شفر ۺسج ۺصخش ۺیک ۺیبلق ۺافصیئ ۺشاہتن ۺوک ۺچنہپ ۺاجےئ ۺشس ۺوک ۺشؿ ۺّذلوتں ۺںیم ۺےس ۺضعب ۺداین ۺںیم ۺیہ ۺاحلص ۺوہاجیت ۺںیہ۔ ۺشیس ۺےئل ۺش ۺ‬
‫زبرگ ۺےن ۺرفامای‪ ’’:‬ۺںیم َ اۺا ۺ َرب ۺشفر َ اۺااہللاتہک ۺوہں ۺوت ۺشےنپ ۺدؽ ۺرپ ۺاہپڑفں ۺےس ۺزایدہ ۺوبھج ۺوسحمس ۺرکات ۺوہں ۺویکہکن ۺاکپرشوت ۺشےس ۺاجات ۺےہۺ‬
‫وجرپدےۺیکۺٓاڑۺںیمۺوہ‪،‬ایکمتۺےنۺیھبکۺیسکۺصخشۺوکۺداھکیۺےہۺہکۺشےنپۺمہۺنیشنۺوکۺاکپراتۺوہ؟زینۺرفامای‪:‬بجۺدنبہۺشس ِ ْۺِعۺیکۺشاہتنۺوکۺچنہپۺاجاتۺ ۺ‬
‫ےہ‬
‫ےتھجمس‬
‫وتۺولگۺشسۺوکۺرھتپۺامرےنۺےتگلۺںیہ۔ۺبلطمۺہیۺہکۺشسۺاکۺالکؾۺولوگںۺیکۺولقعںۺیکۺدحےسۺابرہۺوہاتۺےہۺوتۺشسۺیکۺابوتںۺوکۺونجؿۺشفرۺرفکۺ ۺ‬
‫ںیہ۔‬
‫ٓ‬
‫اگبھیاثظىہیٍکظتی‪:‬‬
‫َ‬
‫وگتفگاکۺالخہصۺہی ۺےہ ۺہکۺامتؾ ۺاعرنیف ۺاکۺدصقمۺرصػۺشس ۺذشتۺاک ۺفاصؽۺشفرۺشسۺیک ۺ ِلا ۺےہشفرۺیہی ۺٓاوھکنںۺیکۺڈنھٹکۺےہ۔ۺ‬
‫شسۺںیمۺےسۺوجۺ ُشؿۺےکۺےئلۺاپھچۺراھکۺےہۺشےسۺوکیئۺںیہن اجاتنشفرۺبجۺفہۺاحلصۺوہاجیتۺےہۺوتۺامتؾۺوخشاشہتۺشفرۺشرشدےۺٹمۺاجےتۺ‬
‫ںیہۺشفرۺدؽۺشسۺیکۺّذلوتںۺںیمۺشاسیۺڈفبۺاجاتۺےہہکۺشرگۺشےسٓاگۺںیمۺیھبۺڈشؽۺدایۺاجےئۺوتۺفہۺفیلکتۺوسحمسۺںیہنۺرکےۺاگشفرۺشرگۺشسۺرپۺ‬
‫ۺںیہنرکےۺاگ۔‬
‫شتتنجۺیکۺرطػۺشافتلت ۺ‬ ‫ےکببسۺفہۺّذل ِ ۺ‬ ‫اجںیئوتۺشسۺّذلتۺےکۺامکؽۺفۺشاہتنۺرپۺےنچنہپ ۺ‬
‫یک ۺ‬ ‫شیپ ۺ‬
‫ۺیکںیتمعنۺیھبۺ ۺ‬
‫تنج ۺ‬
‫یۺابریۺ ٰ‬ ‫َ‬
‫اعتلۺیکۺذلتۺرپۺےسیکشۺ امیؿۺالاتےہاحالہکنۺ‬ ‫اکشۺںیمۺاجؿۺاپاتہکۺوجۺرصػۺوسحماستۺیکۺتبحمۺوکۺیہۺاتھجمسےہ ۺفہ ُۺرف َ ِ‬
‫فہۺذشتۺلکشۺفۺوصرتۺےسۺاپکۺےہۺشفرۺرھپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشےنپۺدنبفںۺےسۺوجۺشسۺاکۺفدعہۺرفامایۺےہۺشفرۺشسۺوکۺامتؾۺوتمعنںۺےسۺمیظعۺرتۺ‬
‫َ‬
‫رقشردایےہۺشسۺاکۺایکۺبلطمۺوہاگ؟ۺ ّٰیۺہکۺےسجۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺرعمتفۺاحلصۺےہۺفہۺاجاتنۺےہۺہکۺفلتخمۺوخشاشہتۺیکۺرفتمؼۺّذلںیتۺبسۺ‬
‫ذن‬

‫ۺںیہاسیجۺہکۺیسکۺاشرعۺےنۺاہکےہ‪:‬‬
‫یکبسۺشیسشۺ کیۺّذلتۺںیمۺعمج ۺ‬
‫ۺ‬
‫ک ا‪ٌَ ٟ‬ی ہن اَ‪َٰ ٫‬ائَی‬
‫َٓاس َتح َ‪ ٌ٤‬ہت ہ‪٣‬ذ َراَتـ َ‬ ‫کَا‪َ٧‬ت ‪َ ٠َ٘ ٟ‬يی اَ‪َٰ ٫‬ا ٌء ہ‪َ ٣‬رف َٗ ٌٶ‬
‫َٯ َِصتہ َ‪ٰ٣‬ل َی ا‪َٰ ٟ‬رٴ ہ‪٣‬ذ َِص َت َ‪َْ ٰ٣‬لئَی‬ ‫ٓ ََؼ َار ٱَح ہشسہنَی َ‪ ٩٣‬ہ‪ ٨ٛ‬ہت اَح ہشسہہ‬
‫ہطِ ًَل ب َ َذ َ‬
‫رك َک َٱا زَٱىَی َٯ زہ‪َ ٧‬ٲائَی‬ ‫َت َز‪ ٛ‬ہت ‪٨٠َ ٟ‬ا َ‬
‫ض زہ‪َ ٧‬ٲا‪٫‬ہ‪َ ٥‬ٯ زَٱ َ‪ ٨‬ہ‪٥٬‬‬

‫ۺںیہمتداھکیۺوتۺںیمۺےنۺبسۺوکۺاپایل۔‬
‫بجٓاھکۺےن ۺ‬
‫ریمےدؽۺںیمۺفلتخمۺوخشاشہتۺںیھت‪ ،‬ۺ‬
‫ۺ‬ ‫تظجنہ‪…)۳(:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫(‪…)۵‬وتںیمۺسجۺرپۺدسحۺرکاتۺاھتۺفہۺھجمۺ ۺ‬
‫رپدسحۺرکےنۺاگلشفرۺبجۺےسۺںیمۺریتشۺالغ ۺؾانبۺولخمؼۺاکٓااقۺنبۺایگ۔‬
‫(‪…)۱‬ںیمۺےنۺریتےذرکںیمۺوغشمؽۺوہرکولوگںۺیکۺداینۺشفرۺدنیۺوکۺشؿۺےکۺےئلۺوھچڑۺدایۺشےۺریمےۺدنیۺفداینۺ۔‬
‫ؿایکۺےہ‪:‬‬
‫رعےنۺشےسۺویںۺایب ۺ‬
‫شکیۺاش ۺ‬
‫َٯ َٯػ‪٠‬ہہ َاك َٲ ہب َ‪َ ٩٣‬ج‪٨‬تَہ‬ ‫َٯ ‪َ٫‬حزہہ َاًوَ ہ‪٧ ٩٣َ ٥‬ارَہ‬
‫تظجنہ‪ :‬ۺ‬
‫شساکۺرفشؼۺمنہجۺےسۺڑبھۺرکۺفیلکتۺدہۺشفرۺشسۺاکۺفاصؽۺتنجۺےسۺذلذیۺ ۺرتےہۺ۔‬

‫لضتیٍاِعمدلُقکےاحُالکیمثال‪:‬‬
‫اعرنیف ۺیک ۺرغض ۺطقف ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یک ۺرعمتف ۺںیم ۺیبلق ۺّذلت ۺوک ۺاھکےن‪ ،‬ۺےنیپ ۺشفر ۺاکنح ۺیک ۺّذلت ۺرپ ۺرتحیج ۺدانی ۺےہ ۺویکہکن ۺتنجۺ‬

‫وحشسۺےکۺافدئہۺشاھٹےنۺیکۺہگجۺےہشفرۺراہۺدؽۺوتۺشسۺیکۺّذلتۺرصػۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺالماقتۺںیمۺےہشفرۺّذلوتںۺےکۺاعمےلمۺںیمۺولخمؼۺیکۺ‬

‫اثمؽۺےچبۺیکۺرطحۺےہۺہکۺسجۺرطحۺےچبۺںیمۺشسۺیکۺیلہپۺرحتکۺشفرۺزیمتۺےکۺفتقۺشکیۺوقتۺدیپشۺوہیتۺےہۺسجۺیکۺفہجۺےسۺفہۺلیھکۺوکدۺ‬
‫َ‬
‫ںیمۺّذلتۺاپاتۺےہۺ ّٰیۺہکۺہیۺشسۺےکۺزندکیۺامتؾۺشایشءۺےسۺزایدہۺذلذیۺوہاتۺےہۺرھپۺشسۺےکۺدعبۺزبیۺفۺزتنی‪ ،‬ڑپکےۺےننہپۺشفرۺوُسشریۺ‬
‫ذن‬

‫رکےنۺیکۺّذلتۺاظرہۺوہیتۺےہۺسجۺیکۺفہجۺےسۺفہۺلیھکۺیکۺّذلتۺوکۺریقحۺےنھجمسۺاتگلۺےہ‪ ،‬شسۺےکۺدعب ِ‬
‫ۺّذلتۺامجعۺشفرۺوعروتںۺیکۺوخششہۺ‬
‫اظرہۺوہیت ۺےہ ۺسپۺفہۺشسۺّذلت ۺوکۺاپےنۺےکۺےئل ۺیلہپۺامتؾ ۺّذلںیت ۺوھچڑۺداتیۺےہ‪ ،‬رھپۺرایتس‪ ،‬ۺہبلغۺشفرۺ ِ‬
‫رثکت ۺامؽۺفۺشفالدۺیکۺّذلتۺاظرہۺ‬
‫شٰیلعشفرۺشوقٰیۺّذلتۺےہ۔‬
‫وہیتۺےہۺشفرۺداینفیۺّذلوتںۺںیمۺہیۺبسۺےسٓارخی‪ ،‬ۺ‬
‫ب َّو َل ْه ٌو َّو ِز ْی َن ٌة َّو تَفَا ُخ ٌرٌۢ بَ ْؼ َن ُك ْم َو تَكَا ث ُ ٌر‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدرفاماتۺےہ‪ :‬اِ ْعل َُم ْۤٗوا ا َنَّ َما الْ َح ٰیوةُ ُّ‬
‫الدنْ َیا لَ ِع ٌ‬
‫(پ‪،۵۷‬ا‪ٟ‬حسٱس‪)۵۰:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬اجؿ ۺول ۺہک ۺداین ۺیک ۺزدنیگ ۺوتۺںیہن ۺرگمۺلیھک ۺوکدۺشفرٓارششئۺشفرۺاہمترشٓاسپۺںیمۺڑبشیئۺامرانشفر( ۺامؽ ۺشفر ۺشفالد ۺںیم)شکی ۺدفرسے ۺرپۺ‬
‫زایدیتۺاچانہ۔‬
‫اعتلۺیکۺ‬ ‫ۺشاعفؽۺابریۺ ٰ‬
‫تف ِ‬ ‫ۺذشتۺابریۺ ٰ‬
‫اعتلۺشفرۺرعم ِ‬ ‫تف ِ‬ ‫رھپۺشسۺےکۺدعبۺشکیۺدفرسیۺّوقتۺاظرہۺوہیتۺےہۺسجۺےکۺذرےعیۺرعم ِ‬
‫َ‬
‫ّذلتۺاکۺش ِدرشکۺوہاتۺےہۺسجۺیکۺفہجۺےسۺفہۺیلہپۺامتؾۺّذلوتںۺوکۺشسۺّذلتۺےکۺاسےنمۺریقحۺاتھجمسۺےہۺشفرۺرہۺدعبۺفشیلۺّذلتۺامۺلبقۺےس َ وۺقِیۺ‬
‫لیھکوکد‬
‫وہیتۺےہۺشف ۺریہیۺبسۺےسٓارخیۺّذلتۺےہ ویکہکنۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫یک ۺتبحم ۺزیمت ۺیک ۺرمع ۺںیم ۺہکبج ۺوعروتں ۺشفر ۺزتنی ۺیک ۺتبحم ۺولبتغ ۺیک ۺرمع ۺںیم ۺاظرہ ۺوہیت ۺےہ ۺشفر ۺرایتس ۺیک ۺتبحم ۺسیب ۺاسؽ ۺےکۺ‬
‫دعبہکبجۺتبحمِۺملعۺرقتتیۺاچسیلۺاسؽۺیکۺرمعۺںیمۺاظرہۺوہیتۺےہۺشفرۺیہیۺشاہتنۺاغتیۺےہ۔شفرۺسجۺرطحۺہچبۺشسۺصخشۺرپۺاتسنہۺےہۺوجۺ‬
‫َ‬
‫لیھکۺوکدۺوھچڑۺرکۺوعروتںۺےکۺاسھتۺالُمعَ َنحبۺشفرۺبلطِۺرایتسۺںیمۺوغشمؽۺوہاجےئۺشیسۺرطحۺرایتسۺفشےلۺشسۺصخشۺرپۺےتسنہۺ‬
‫ںیہۺوجۺرایتسۺوھچڑۺرک اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرعمتفۺںیمۺوغشمؽۺوہاجاتۺےہۺہکبجۺاعرنیف وگایۺہیۺہہکۺرےہۺوہےتۺںیہ‪’’ :‬شرگۺمتۺمہۺرپۺ‬
‫ےتسنہۺوہۺوتۺشکیۺفتقۺمہۺمتۺرپۺںیسنہۺےگۺاسیجۺمتۺےتسنہۺوہوتمتۺدلجۺاجؿۺاجٕاۺےگ۔‘‘‬
‫ٓ‬ ‫ُ‬
‫ىیاِیمىظفتکیىسبتاخظتمیٍ‬ ‫َّ َّ‬ ‫س‬ ‫پاىچُیٍفعل‪:‬‬
‫لض ِتسیزاعکےؽیاسہہُىےکاسبب‬
‫تۺددیش ِرۺابریۺ ٰ‬
‫اعتلۺیکۺزایدیتۺاکۺببسۺاجےننۺےکۺےئلۺےلہپۺہیۺاجؿۺےئجیلۺہکۺنجۺ‬ ‫داینفیۺرعمتفۺیکۺتبسنۺٓارختۺںیمۺّذل ِ‬
‫شایشءۺاکۺشدرشکۺایکۺاجاتۺےہۺشؿۺیکۺدفۺںیمسقۺںیہ‪…)۳(:‬فہۺوجۺایخؽۺںیمۺٓاےتۺںیہۺےسیجۺایخیلۺوصرںیتۺشفرۺرگنۺربےگنۺویحشانتۺشفرۺ‬
‫ابناتتۺوجۺفلتخمۺمسجۺشفرۺلکشۺرےتھکۺںیہۺشفر(‪…)۵‬فہۺوجۺایخؽۺںیمۺںیہنۺٓاےتۺےسیجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺذشتۺشفرۺامتؾۺفہۺزیچںیۺوجۺمسجۺ‬
‫ںیہنۺرںیتھکۺےسیجۺملع‪،‬دقرتۺشفرشرشدہۺفریغہ۔‬
‫وجۺیسکۺشاسنؿۺوکۺدےھکیۺرھپۺشینپۺٓاھکۺدنبۺرکۺےلۺفہۺشسۺیکۺوصرتۺوکۺشےنپۺایخؽۺںیمۺوموجدۺاپےئۺاگۺوگایۺہکۺشسۺیکۺرطػۺ‬
‫دھکیۺراہۺےہنکیلۺبجۺٓاھکۺوھکؽۺرکۺدےھکیۺوتۺدفونںۺاحوتلںۺںیمۺرفؼۺوسحمسۺرکےۺاگۺشفرۺہیۺرفؼۺدفونںۺوصروتںۺےکۺدرایمؿۺ‬
‫ںیہنۺےہۺویکہکنۺداھکیئۺدےنیۺفشیلۺوصرتۺشسۺوصرتۺےکۺومشقفۺےہۺوجۺایخؽۺںیمۺےہۺہکلبۺرفؼ َ ْ‬
‫ۺمۺفشکۺشفرفشحضۺوہےنۺیکۺ‬
‫زایدیت ںیمۺےہویکہکنۺداھکیئۺدےنیۺےکۺببسۺداھکیئۺدےنیۺفشیلۺوصرتۺاکۺش ِاشکنػۺشفرۺفاضتحۺاتؾۺےہۺشفرۺشسۺیکۺاثمؽۺہیۺےہۺ‬
‫ہک ۺسج ۺرطح ۺیسک ۺصخشۺوک ۺدؿۺیکۺرفینش ےنلیھپےسلبقۺداھکیاجےئرھپوخبۺرفینشۺےنلیھپےکفتقۺشسۺوکداھکیاجےئوتۺدفونںۺ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫ایدتۺفشکۺشفرۺفاضتحۺاکۺےہ۔ۺویںۺیہۺایخؽۺوکۺشدرشکۺاکٓااغزۺشفرۺ ِ‬
‫شدرشکۺایخؽۺیکۺلیمکتۺوک ُۺرف َیۺ‬ ‫احوتلںۺںیمۺافت ُفتۺرصػۺز ِ ہ‬
‫ےتہکۺںیہۺشفرۺہیۺشاہتنےئۺفشکۺےہۺشفرۺشسۺاکۺانؾۺرفتیۺیھبۺشیسۺفہجۺےسۺےہۺہکۺہیۺشاہتنۺۺدرےجۺاکۺفشکۺوہاتۺےہ۔ۺہیۺفہجۺںیہنۺہکۺ‬
‫شسۺاکٓاھکۺےسۺقلعتۺےہۺہکلبۺشرگۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شسۺاکلمۺشفرۺفشحضۺشدرشکۺوکۺاشیپینۺایۺےنیسۺںیمۺدیپش‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رفامداتیۺوتۺیھبۺشسۺوکۺرفتیۺیہۺاہکۺاجات۔‬
‫مىظفتِاسعاککےسِسعجے‪:‬‬
‫مَ ْ‬
‫غِۺ ُ َی َ لۺںیہۺ‬
‫ِ‬ ‫ّ‬
‫ک‬ ‫س‬ ‫پجۺٓاپۺایخیلۺوصروتںۺےکۺابرےۺںیمۺہیۺابتۺھجمسۺےئگۺوتۺاجؿۺےئجیلۺہکۺفہۺولعمامتۺوجۺایخؽۺںیمۺیھبۺ َ ْ ْ‬
‫شؿ ۺیک ۺرعمتف ۺشفر ۺشدرشک ۺےک ۺدف ۺدرےج ۺںیہ‪:‬شکیٓااغ ِز ۺشدرشک ۺےہ ۺشفر ۺدفرسش ۺشس ۺیک ۺلیمکت ۺشفر ۺشؿ ۺدفونں ۺشدرشوکں ۺںیمۺ‬
‫َ ْ‬
‫ایدت ۺ َک ْسف ۺشفر ۺفاضتح ۺےک ۺشابتعر ۺےس ۺرفؼ ۺےہ ۺوج ۺفےسی ۺیہ ۺےہ ۺےسیج ۺایخیل ۺوصرت ۺشفر ۺدیھکی ۺاجےن ۺفشیل ۺزیچ ۺںیم ۺرفؼ ۺاھت۔ۺ‬
‫ز ِہ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫لء(ینعیۺالماقت) ۺشفر ُۺرف َی ۺےتہک ۺںیہ ۺشفر ۺدفرسےۺ‬ ‫دفرسے ۺشدرشک ۺوک ۺےلہپ ۺشدرشک ۺیک ۺرطػ ۺتبسن ۺرکےت ۺوہےئ ۺاشمدہہ‪ ِ ،‬ا‬
‫شدرشکۺاکۺہیۺانؾۺرانھکۺقحۺےہۺویکہکنۺرفتیۺوکۺشسۺےئلۺرفتیۺےتہکۺںیہۺہکۺشسۺںیمۺشاہتنۺدرےجۺاکۺفشکۺوہاتۺےہۺشفرۺسجۺرطحۺ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺ ِ‬
‫اعدتۺاجرہیۺےہۺہکۺٓاوھکنںۺیکۺںیکلپۺوخبۺیلمۺوہےنۺیکۺوصرتۺںیمۺفشکۺاتؾۺںیہنۺوہاتشفرۺاگنہۺشفرفہۺزیچ ےسجۺ‬
‫َ‬
‫ۺشفروصحؽ ُۺرف َیۺےکۺےئلۺشسۺاجحبۺاکۺشانھٹۺرضفریۺوہاتۺےہۺبجۺکت ِ ح ا‬
‫ۺحبۺدفرۺںیہنۺ‬ ‫ِ‬ ‫دانھکیۺوہشس ےکۺدرایمؿۺاجحبۺراتہۺےہ‬
‫وہات ۺبتۺکتۺاحلص ۺوہےن ۺفشال ۺشدرشکۺضحم ۺایخؽ ۺوہاتےہ۔ ۺشیسۺرطحۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺرطہقیۺاجرہی ۺاکۺاقتاض ۺےہۺہکۺبج ۺکتۺ‬
‫ۺوعشرضۺدبہین‪،‬ۺوہششتۺشفرۺاغبلۺحریۺافصتۺےکۺاقتوضںۺیکۺفہجۺےسۺاجحبۺںیمۺرےہۺاگۺبتۺکتۺشسۺوکایخؽۺےسۺاخرجۺ‬ ‫ِ‬ ‫سفن‬
‫َ‬
‫ولعمامتۺاکۺاشمدہہۺشفرۺاقلءۺاحلصۺںیہنۺوہاگۺہکلبۺداینفیۺزدنیگۺیہۺشس ُۺرف َیۺےسۺاجحبۺےہۺسجۺرطحۺوکلپںۺاکۺدنبۺرکانۺٓاوھکنںۺ‬
‫َ‬
‫یکۺ ُرف َیۺےسۺاجحبۺاھتۺشفرۺداینفیۺزدنیگۺےکۺاجحبۺوہےنۺاکۺببسۺوطلیۺےہۺوجۺشسۺملعۺےکۺانمبسۺںیہن۔ۺشیسۺفہجۺےسۺاہلل ًَز‬

‫ۺسانۺ ٰ‬
‫ومس ًَلی‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےسۺرفامای‪:‬‬ ‫َٯ َج‪ ١‬ےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬ۺوتےھجمۺرہزگۺہنۺدھکیۺےکسۺاگ۔‬ ‫لَ ْن ت َ ٰرىنِیْ (پ‪،۹‬اْلَعاٖ‪)۳۴۱:‬‬
‫شفرۺشراشدۺرفاماتےہۺ‪:‬‬
‫ٓاںیھکنشےسۺشاحہطۺںیہنۺرکںیت۔‬
‫ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬‬ ‫ل َا ت ُ ْدر ُك ُه ا لْا َبصارٍ٘‪( -‬پ‪،۷‬اْلنٌا‪)۳۰۱:٦‬‬
‫ْ َ ُ‬ ‫ِ‬
‫ْ‬
‫ش ہ‪ٌَ ٣‬و‪َ ٥‬ػلی ا ہ‬
‫ہلل‬ ‫روسؽۺشرکؾ‪ِ ْ ،‬‬
‫اہیںۺہیۺرمشدےہۺہک’’داینۺںیمۺشاحہطۺںیہنۺرکںیت‘‘شفرۺحیحصۺہیۺےہۺہکۺ ِ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫(‪) 41‬‬
‫تاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬وک ۺ‬
‫ۺںیہنداھکی۔‬ ‫َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺرعمشجۺیکۺرش ۺ‬
‫ٰ‬
‫سیزاعالہیسےہنیصہکیمحظِمی‪:‬‬
‫ِ‬
‫َ‬
‫اتہےہۺشسۺےسۺلمکم‬ ‫َ‬
‫ک َفر َنوںۺںیمۺ ُ ّموِثۺر ۺ‬
‫فی َ ُ ّ‬
‫ےہوتۺسفنۺداین ۺ‬
‫سپۺبجۺومتۺیکۺفہجۺےسۺاجحبۺشھٹۺاج ۺات ۺ‬

‫‪ …41‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٰحٲس‪ ،‬باب‪،۵۱۱ /۴،۴:‬حسٱث‪۷۱۸۰:‬‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺرعمشجۺیکۺرشتۺربۺاعتٰیلۺ‬
‫احظفۺرعشیق ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ٟ‬کَافَی رفامےتۺںیہۺ‪:‬شامؾۺزغشیلۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ٟ‬کَافَیۺاکۺشسۺابتۺوکۺحیحصۺرقشرۺدانیۺہکۺوضحرۺشرکؾۺ َػلی ا ہ‬
‫َ ْ‬
‫ۺسانشنب ۺابعس َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہشفر ۺشرثکۺاملع ۺاکوقؽۺہیۺےہۺہک ۺداھکی ۺےہ۔(اتحاٖ ا‪ٟ‬شازٵ‬ ‫ۺصہقی َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا ۺاکوقؽ ۺےہہکبج ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫ۺس ُتااعبِسہ ِ ّ ِّ‬
‫وکۺںیہنۺداھکیۺہی ۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ا‪٤ٟ‬ت٘ین‪ )۱۷۴ /۳۵،‬شامؾۺشوبۺزرکایۺیحیۺنبۺرشػۺونفیۺاشیعفۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ‚رشحۺحیحصۺملسم‛‪،‬دلج‪،3‬ہحفصۺ‪5‬رپرفامےتۺںیہ‪‚:‬اَ‪٪‬ا‪ٟ‬زا َجحَ ً َ‪َ ٨‬سا َ‪ٛ‬ث َر َا‪ ٟ‬ہٌ َ‪٤َ ٠‬ا َءاَ‪َ ٪‬ر ہسٰ َ‪٢‬اہللَ َػلی‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشےنپۺرسیکۺٓاوھکنںۺےسۺرب ًَز‬
‫ِساءۺینعیۺشرثکۺاملعۺےکۺزندکیۺرشحجۺیہیۺےہۺہکۺرعمشجۺیکۺرشتۺٓاپۺ َػلی ا ہ‬‫ہلل ًَ‪َ٠‬ٲطَ َٯ َس‪َ ٥٠‬رٰاٴ َربہ بَ ٌَٲى َی َرا َسہ َ‪ٟ‬ٲ َ‪َ ٠‬ٶ َ‬
‫اْل َ‬ ‫ا ہ‬

‫)روسؽ ۺشرکؾ ۺ َػلی اہللہ ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺشراشدرفامےت ۺںیہ ۺ’’ںیم ۺےن ۺشےنپ ّ‬
‫ۺرب ۺ ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺوکۺ‬ ‫ِ‬ ‫َٯ َج‪ ١‬ۺاک ۺددیشر ۺایک۔‛ شس ۺوقؽ ۺیک ۺاینبد ۺنج ۺشاحدثی ۺفٓااثررپ ۺےہ ۺشؿ ۺںیم ۺےس ۺدنچ ۺہی ۺںیہ ۺ‪1( :‬‬
‫داھکی۔‛(ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س‪٣،‬ش‪٨‬س ًبساہلل ب‪ ٩‬ا‪ٌٟ‬باض‪ ،۶۵۳ /۳ ،‬حسٱث‪)7()۵۶۱۴:‬وضحرۺدّیسُۺشرملنیلس َػلی اہللہ ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنۺرفامای‪‚:‬ےبۺکشۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺرضحتۺ‬
‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪٥٠‬ۺرفامےتںیہۺہکۺریمےرب ًَز‬
‫ومٰیسۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬وکۺالکؾۺیکۺتمعنۺیشخبۺشفرۺےھجمۺشانپۺددیشرۺاطعۺرفامای۔‘‘(رفزٯضاْلخبار‪ ،۳۰۶ /۳،‬حسٱث‪)3( )۶۵۳ :‬رتمحِۺاعمَ َػلی ا ہ‬
‫َٯ َج‪ ١‬ےنھجم ۺےسشراشدرفامای‪‚:‬ںیم ۺےنشربشمیہ ۺوکشینپ ۺدفیتس ۺدی ۺشفرومٰیس ۺےس ۺالکؾ ۺرفامایشفر ۺشےوبحمب! ۺںیہمت ۺالباجحب ۺشانپددیشراطعرفامای۔‘‘(تارٱذ ‪٣‬سٱ‪٨‬ٶ ز‪٣‬ظ‪،ٙ‬باب‬
‫ۺروسؽۺ‬ ‫ذركَعٯجہالیا‪ٟ‬ش‪٤‬اء‪...‬ا‪ٟ‬ذ‪ ،۵۳۷ /۱ ،‬حسٱث‪)4()۸۰۳:‬رضحتۺدّیسُانشنبۺابعسۺ َرض ََیاہللہ َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اۺشراشدرفامےتۺںیہ‪:‬مہۺینبۺاہمش ِ‬
‫ۺ(ٓاؽۺروسؽ)وتےتہکۺںیہۺہکۺےبۺکش ِ‬
‫رکمیۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنشےنپربۺوکدفابرداھکی۔(ا‪ٟ‬ظٔاء ‪ٓ،‬ؼ‪ ١‬ٯا‪٣‬ا رٔوٱتط ػلی اہلل ً‪٠‬ٲط ٯس‪ٟ ٥٠‬زبہ ًزٯج‪)5( )۳۹۶ /۳،١‬رضحتۺدّیسُانشسنۺنبۺامکل َرض ََی اہللہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنۺشےنپ ّ ۺ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺوکۺداھکی۔( ‪ٛ‬تاب ا‪ٟ‬تٰحٲسْلب‪٩‬خزٱ‪٤‬ٶ‪،‬بابذركاْلخبارا‪٤ٟ‬اثٰرٵ فی اثباترٔوٱٶ‬ ‫َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےتۺںیہ‪’’:‬ےبکشۺوضحرۺشرکؾ َػلیا ہ‬
‫ا‪٨ٟ‬يی ػلی اہلل ً‪٠‬ٲط ٯس‪ ٥٠‬خا‪ٟ٘‬ہ ًزٯج‪،۴۸۷ /۵،١‬ۺدحثی‪)6( )۵۸۰:‬رمفشؿۺےنۺرضحتۺدّیسُانۺشوبرہریہۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےسۺوپاھچ‪:‬ایک ِ‬
‫ۺروسؽۺشرکؾ َػلی اہللہ ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺ‬
‫رضحتۺسّانۺشامؾۺنۺرصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺمسقۺاھک ۺرکۺ‬
‫ِّ ُ‬ ‫شےنپ ۺربۺوک ۺداھکی؟ۺشراشد ۺرفامای‪‚:‬اہں۔‛(رشح ا‪ٟ‬زرٗانی ًلی ا‪ٰ٤ٟ‬ا‪٫‬ب‪،‬ا‪٘٤ٟ‬ؼس ا‪ٟ‬دا‪٣‬ص‪)7( )۵۴۴ /۸ ،‬‬
‫رفامایرکےتۺےھت‪:‬ےبۺکشۺدمحم َػلیا ہ َ‬
‫ہلل ت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشےنپ ّ‬
‫ۺربۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺوکۺداھکیۺےہ۔( ‪ٛ‬تاب ا‪ٟ‬تٰحٲسْلب‪ ٩‬خزٱ‪٤‬ٶ ‪،‬باب ذرك اْلخبار ا‪٤ٟ‬اثٰرٵ فی اثبات رٔوٱٶ ا‪٨ٟ‬يیػلی‬
‫اہللً‪٠‬ٲط ٯس‪٥٠‬خا‪ٟ٘‬ہًزٯج‪،۴۸۸ /۵،١‬حسٱث‪)۵۸۳:‬‬
‫شٰیلعرضحت‪،‬دجمدۺدنیۺفتلمۺومالاناشہۺشامؾۺشدمحۺراضۺاخؿۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ ا‪ٟ‬زح‪٩٤‬ےکراسہل’’ ہ‪٨َ ٣‬ب ہہا‪ ٟ‬ہ‪َ ٨٤‬ٲٶب َ ہٰ ہػٰ َ‪٢‬ا‪َ ٟ‬حب َٲ َبال َیا‪ٌَ ٟ‬ز َ‬
‫غ َٯ‬ ‫دیسی ۺ‬
‫لیصفتےکۺےئل ۺ‬
‫ۺ‬ ‫زم ۺ‬
‫دی‬
‫ا‪ٟ‬زٔوٱَٶ‛اتففیۺروضہی‪ ،‬دلج‪ ،33‬ہحفصۺ‪636‬ات‪656‬اکۺاطمہعلۺرفامےیئ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫ۺک ْف َر َنوںۺںیمۺافت ُفتۺوہاتۺےہ۔ضعب و‬
‫ۺنسۺرپۺوتۺابخا ۺشفرۺزگنۺیکۺہہتۺڑچیھۺوہیتۺےہۺشفرۺفہۺشسۺ ۺ‬
‫ٓاےنیئ‬ ‫ُ‬ ‫وطررپۺاخیلۺںیہنۺوہاتۺشرگہچ َ ُ ّ‬
‫یکۺرطحۺوہاجےتۺںیہۺسجۺاکۺوجرہوطلیۺرعےصۺکتۺزگنۺٓاولدۺرےنہۺیکۺفہجۺےسۺرخشبۺوہاکچےہشفرشبۺافصیئۺشفراپشلۺوکوبقؽۺںیہنۺ‬
‫شےنپرب ًَز َٯ َج‪ ١‬ےس ۺاجحب ۺںیم ۺرںیہ ۺےگ۔ َن ہٌٰذہ ب َاہلل َ َ‪َ ٩٣‬ذا‪َ َ ٟ‬ک(مہ ۺشس ۺےس ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺانپہ ۺاچےتہۺ‬
‫ّ‬ ‫رکات۔یہی ۺفہ ۺولگ ۺںیہ ۺوجہشیمہ ۺہشیمہ ۺ‬
‫ںیہ)شفر ۺضعب ُۺنوس ۺشےسی ۺوہےت ۺںیہ نج ۺیک ۺدکفرت ۺشس ۺدح ۺوک ۺںیہن ۺیچنہپ ۺوہیت ۺشفر ۺہن ۺفہ ۺستہیک ۺشفر ِ‬
‫ۺوبقؽ ۺشالصح ۺےس ۺےلکن ۺوہےت ۺںیہ ۺوتۺ‬
‫شںںۺوکۺمنہجۺرپۺشیپۺایکۺاجےئۺاگۺوجۺشؿۺےسۺدنگویگںۺوکۺدفرۺرکدےۺاگۺسجۺےسۺفہۺولمثۺےھتۺشفرۺشؿۺوکۺمنہجۺرپۺشیسۺدقرۺشیپۺایکۺاجےئۺاگۺ‬
‫سجۺدقرۺافصیئۺیکۺاحتجۺوہیگۺشفرۺ ْ ِ‬
‫شہۺشامیؿۺےکۺقحۺںیمۺشسۺیکۺمکۺشزۺمکۺدقمشرۺشکیۺفیفخۺہظحلۺےہۺہکبجۺزایدہۺےسۺزایدہۺدقمشرۺدحثیۺ‬
‫یکۺرفۺےسۺاستۺزہشرۺاسؽۺےہ(‪) 42‬ۺشفرۺشسۺداینۺےسۺوجیھبۺسفنۺوکچۺرکاتۺےہۺشسۺرپۺھچکۺہنۺھچکۺابغرۺشفرۺدکفرتۺوہیتۺےہۺ۔ۺشیسۺےئلۺاہلل‬
‫ك َح ْت ًّما َّمك ِْض ًّّیا(‪)۱۹‬ث ُ َّم نُ َنجِ ّی الَّ ِذ ْی َن ا تَّق َْوا َّو نَذَ ُر ّٰ‬
‫الظلِ ِم ْی َن ِف ْي َها‬ ‫َان عَلٰی َر ِب ّ َ‬ ‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺرفامای‪َ :‬و اِ ْن ِّم ْن ُك ْم اِ لَّا َو ِ‬
‫ار ُد َها‪-‬ك َ‬
‫ِج ِؿ ًّّیا(‪( )۱۴‬پ‪٣،۳۶‬زٱ‪۷۳:٥‬تا‪)۷۵‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺمتۺںیمۺوکیئشۺ اسیۺںیہنۺسجۺاکۺزگرۺدفزخۺرپۺہنۺوہۺاہمترےۺربۺےکۺذہمۺرپۺہیۺرضفرۺریۺوہیئۺابتۺےہۺرھپۺمہۺڈرۺفشولںۺوکۺاچبۺںیلۺےگۺ‬
‫شفرۺاظوملںۺوکۺشسۺںیمۺوھچڑۺدںیۺےگۺونٹھگںۺےکۺلبۺرگے۔‬
‫ْ‬ ‫َّ‬
‫پہلیباتیقیيیاِعسِسظیٌی ِظیقیيی‪:‬‬
‫ۺابُمرہکۺےسۺاتپۺالچۺہکۺرہۺسفنۺاکۺمنہجۺرپۺےسۺزگرانۺوتۺیمتحۺےہۺنکیلۺفاہںۺےسۺفشسپۺلکنۺٓاانۺریغینیقیۺےہ۔ۺفشیسپۺشیسۺ‬
‫ذموکرہۺٓاِتی َ‬
‫فتقۺوہیگۺبجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشسۺوکۺلمکمۺوطررپۺاپکۺفاصػۺرفامدےۺشفرۺدقتریۺاکۺاھکلۺشےنپۺفتقۺوکۺچنہپۺاجےئۺشفرۺرشتعیۺےنۺنجۺابوتںۺاکۺ‬

‫فدعہ ۺرفامای ۺےہ ۺینعی ۺاسحب‪،‬یشیپ ۺفریغہ ۺفہ ۺوہںیل ۺشفر ۺتنج ۺاک ۺشاقحتسؼ ۺاثتب ۺوہاجےئ ۺشفر ۺہی ۺشکی ۺمہبم ۺفتق ۺےہسج ۺرپ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےنۺ‬
‫ولخمؼ ۺںیم ۺیسک ۺوک ۺعلطم ۺںیہن ۺایک ۺویکہکن ہی ۺامتؾ ۺاعُمالمت ۺایقتم ۺےک ۺدعب ۺوہں ۺےگ ۺشفر ۺایقتم اک ۺفتق ۺولعمؾ ۺںیہن‪،‬ذٰہلش ۺدنبے ۺوکۺ‬
‫ہکنشیسۺےک‬
‫دکفروتںۺےسۺافصیئۺرھتسشیئۺںیمۺوغشمؽۺرانہۺاچےئہۺویںۺہکۺشسۺےکۺرہچےۺرپۺوکیئۺرگ ۺدفۺابغرۺہنۺڑچےھۺویک ۺ‬

‫‪ٰ٧ …42‬ازر اْلػٰ‪ ،٢‬اْلػ‪ ١‬ا‪ٟ‬ثا‪ٟ‬ث ٯا‪٤ٟ‬ائٶ‪،۴۱۰/۳،‬حسٱث‪۶۵۳:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫ےئلۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیلجتۺرفامےئۺاگۺشفرۺفہۺشیسیۺیلجتۺرفامےئۺاگۺہکۺشسۺےکۺملعۺیکۺتبسنۺیلجتشۺ ےسیۺیہۺفشحضۺوہیگۺےسیجۺایخؽۺیکۺتبسن ُۺرف َیۺزایدہۺ‬
‫َ‬
‫یتےہۺشفرۺشیسۺاشمدہےۺشفرۺیلجتۺاکۺانؾ ُۺرف َیۺےہ۔‬ ‫فشحضۺوہ ۺ‬
‫ٰ‬
‫سیزاعالہی کیکیفیت‪:‬‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫وصرت ۺایخہیل ۺاک ۺشدرشک ۺوج ۺوصخمص ۺتہج ۺشفرۺ‬ ‫ولعمؾ ۺوہش ۺہک ۺرفتی ۺقح ۺےہ ۺحرہکیط ۺرفتی ۺاک ۺہی ۺینعم ۺہن ۺاھجمس ۺاجےئ ۺہک ۺیسک ۺ‬
‫َ‬
‫اکمؿۺںیمۺوہۺشسۺیکۺلیمکتۺاکۺانؾ ُۺر َفیۺےہۺویکہکنۺشسۺینعمۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاپکۺفزنمہۺےہۺہکلبۺسجۺرطحۺمتۺےنۺداین ۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬وکۺ‬
‫ریغبۺلکشۺفۺوصرتۺشفرۺایخؽۺےکۺلمکمۺشفریقیقحۺرعمتفۺےکۺاسھتۺاجانۺشیسۺرطحۺمتۺٓارختۺںیمۺشسۺاکۺددیشرۺرکفےگۺہکلبۺںیمۺاتہکۺوہںۺہکۺ‬
‫ۺامکؽۺفشکۺشفرۺفاضتحۺکتۺےنچنہپۺےکۺدعبۺفہ ۺاشمدہےۺ‬
‫داینۺںیم ۺاحلص ۺوہےنۺفشیلۺرعمتفۺیہ ۺےہۺسج ۺوکۺامکؽۺکتۺاچنہپایۺاجات ۺےہۺشفر ِ‬
‫ںیمۺدبتلیۺوہۺاجیتۺےہ۔ذٰہلشۺشُرخفیۺاشمدہےۺشفر ِ‬
‫ۺولعمؾۺدوینیۺےکۺدرایمؿۺرفؼۺرصػۺفشکۺشفرۺفاضتحۺیکۺزایدیتۺیکۺتہجۺےسۺےہۺ‬
‫ؿایک۔‬
‫یکاثمؽۺںیمۺایب ۺ‬
‫ؽ ۺ‬‫ۺمہےنۺایخ ۺ‬
‫اسیجۺہک ۺ‬
‫َ َ‬
‫ۺرعمفۺشیہٰلۺںیمۺوصرتۺشفرۺتہجۺاکۺشابثتۺںیہنۺےہ۔ۺذٰہلششیسۺرعمتفۺےکۺامکؽۺشفرۺاغتیۺفشکۺفۺفاضتحۺ‬ ‫ِ‬ ‫ولعمؾۺوہش ۺہک‬
‫ْ‬ ‫َ‬
‫ایدتۺ َک ْسفۺاکۺےہۺ‬
‫ںیمۺےنچنہپۺیکۺوصرتۺںیمۺیھبۺتہجۺشفرۺوصرتۺاکۺشابثتۺںیہنۺوہاگۺویکہکنۺفہۺدفونںۺشکیۺیہۺںیہۺشؿۺںیمۺرفؼۺرصػۺز ِ ہ‬
‫سجۺرطحۺداھکیئۺدےنیۺفشیلۺوصرتۺایخیلۺوصرتۺیہۺوہیتۺےہۺنکیلۺرفؼۺرصػۺزایدیتۺفشکۺاکۺوہاتۺےہۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکشس ۺ ِ‬
‫رفامؿۺ‬
‫یکرطػۺشاشرہۺےہ‪:‬‬
‫ںیمشیسۺ ۺ‬
‫اعاشیلؿۺ ۺ‬
‫ن ا َ ْی ِد ْى ِه ْم َو ِبا َ ْی َما ًِ ِه ْم َیق ُْول ُْو َن َرب َّ َناۤٗ ا َت ْ ِم ْم لَ َنا نُ ْو َرنَا (پ‪،۵۸‬ا‪ٟ‬ترحٱ‪)۸:٥‬‬
‫نُ ْو ُر ُه ْم ی َ ْسعٰی بَ ْی َ‬
‫ںیےگۺشےۺامہرےۺربۺامہرےۺےیلۺامہرشۺونروپرشۺرکۺدے۔‬
‫شؿےکٓاےگۺشفرۺشؿۺےکۺدےنہۺرعضۺرک ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬
‫شؿاکۺونرۺدفڑاتۺوہاگۺ ۺ‬
‫َ‬
‫ایدتۺفشکۺیکۺوصرتۺںیمۺوہاجیتۺےہ۔ۺشیسۺےئلۺددیشرۺشفر ُۺرفتیۺےکۺدرےجۺوکۺفیہۺولگۺںیچنہپۺےگۺ‬
‫ویکہکنۺونرۺیکۺامتتیمۺز ِ ہ‬
‫وجۺداین ۺںیم ۺاعرػ ۺوہں ۺےگ ۺویکہکن ۺداینفی ۺرعمتف ۺیہ ۺفہ ۺجیب ۺےہ ۺوجٓارخت ۺںیم ۺاشمدہہۺیک ۺوصرت ۺںیم ۺدبؽ ۺاجےئ ۺاگ‪ ،‬سج ۺرطح ۺیلھٹگۺ‬
‫درتخۺشفرۺجیبۺیتیھۺنبۺاجےتۺںیہۺشفرۺسجۺیکۺزنیمۺںیمۺیلھٹگۺیہۺہنۺوہۺوتۺفاہںۺدرتخۺےسیکۺشُےگۺاگ؟ۺشفرۺوجۺتیھکۺںیمۺجیبۺہنۺڈشےلۺفہۺیتیھۺ‬
‫(‪) 43‬‬
‫سجوکۺداین‬
‫ح ۺ‬
‫ےسیکۺاکےٹۺاگ؟ۺشیسۺرط ۺ‬

‫‪ٰ٧ …43‬ازر اْلػٰ‪ ،٢‬اْلػ‪ ١‬ا‪ٟ‬ثا‪ٟ‬ث ٯا‪٤ٟ‬ائٶ‪،۴۱۰/۳،‬حسٱث‪۶۵۳:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےھکیاگۺ؟‬
‫ۺےسیکد ۺ‬
‫تفہنۺوہۺفہۺٓارختۺںیمۺشسۺوک ۺ‬ ‫ںیم اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬
‫یکرعم ۺ‬

‫تجلیکےسعجاتمیٍتفاِت‪:‬‬
‫وچہکنۺرعمتف ۺےکۺفلتخمۺ َد َراجت ۺںیہۺوتۺیلجت ۺےکۺدراجتۺںیم ۺیھبۺافت ُفتۺےہۺشفر ۺہیۺشےسیۺیہ ۺےہۺےسیج ۺجیب ۺفلتخمۺوہےن ۺےسۺ‬
‫َ َ‬
‫ابناتتۺفلتخمۺوہےتۺںیہۺویکہکنۺشؿۺںیمۺالزیمۺوطرۺرپۺرثکت‪،‬ۺ ِ َّق‪ ،‬نسُح‪ ،‬وُقتۺشفرۺفعُۺےکۺشابتعرۺےسۺافتفتۺوہاتۺےہ۔ۺیہیۺفہجۺ‬
‫ض ًَا‪ً ٣‬ٶ ٯ َْلَبَی بََکُ َخاػٶًَینعیۺےبۺکش‬ ‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪’’:‬ا َ‪ ٪‬ا َ‬
‫ہلل َٱ َت َحلی ‪٨٠َ ٟ‬ا َ‬ ‫ےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺبیبح‪،‬ۺ ح ْ ِ ح‬
‫حۺبیبلۺ َػلی ا ہ‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ولوگ ۺں ۺےک ۺےئل ۺاعؾ ۺیلجت ۺرفامےئ ۺاگشفرشوب ۺرکبےکےئلاخص ۺ۔ ۺ‛(‪) 44‬اہیں ۺہی ۺامگؿ ۺہن ۺایکاجےئہک‚ددیشرشفر ۺاشمدہے ۺیک ۺوج ۺّذلتۺ‬
‫رضحتۺدّیسُانشوبرکبۺدقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺاپںیئۺےگۺفیسی یہۺّذلتۺٓاپۺےسۺمکۺدرےجۺفشےلۺوکۺیھبۺاحلصۺوہ یگ۔‛ ہکلبۺشرگۺداینۺںیمۺ‬
‫اعؾۺاعرػۺیکۺرعمتفۺٓاپ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺیکۺرعمتفۺاکۺوسفشںۺہصحۺوہیگۺوتفہۺٓاپ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہوکۺاحلصۺوہےنۺفشےل ِ‬
‫ۺّذلتۺددیشرۺاکۺ‬
‫وسفشںۺہصح ۺاپےئ ۺاگ۔ ۺزینرضحت ۺدّیسُانشوب ۺرکب ۺدقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرش ِز ۺرعمتف ۺںیم ۺولوگں ۺرپ ۺتلیضف ۺرےتھک ۺےھت ۺشفر ۺہی ۺرشزٓاپۺےکۺ‬
‫ےنیسۺںیمۺومزجؿۺاھت‪ ،‬شسۺےئلۺٓارختۺںیمۺشسۺیلجتۺوکۺاپےنۺںیمۺاتوہںۺےگۺشفرۺسجۺرطحۺہکۺمتۺداینۺںیمۺدےتھکیۺوہۺہکۺضعبۺولگ ِ‬
‫ۺّذلتۺ‬
‫رایتس ۺوک ۺاھکےن ۺشفر ۺاکنح ۺیک ۺّذلت ۺرپ ۺرتحیج ۺدےتی ۺںیہ ۺشفرہی ۺیھب ۺدےتھکی ۺوہ ۺہک ۺضعب ۺولگ ِ‬
‫ۺّذلت ۺملع ۺشفر ۺزنیم ۺفٓاامسؿ ۺےک ۺشرسشر ۺےکۺ‬
‫شاشکنػ ۺشفر ۺامتؾ ۺشُوم ِر ۺشہیہٰل ۺوک ۺرایتس‪ ،‬اکنح ۺشفر ۺامتؾ ۺاھکےن ۺےنیپ ۺیک ۺّذلشت ۺرپ ۺرتحیج ۺدےتی ۺںیہ‪ ،‬شیس ۺرطح ۺٓارخت ۺںیم ۺوہاگ ۺہک ۺش ۺ‬
‫کی‬
‫ہیولگۺفیہۺ‬
‫ںیہشفرۺ ۺ‬
‫ولیتٹ ۺ‬
‫یتنجںیتمعنۺاھکےنۺےنیپۺشفرۺاکنحۺیکۺرطػۺیہۺ ۺ‬
‫ہکن ۺ‬ ‫امجتعۺددیش ِرش ۺ‬
‫یہٰلیکۺّذلتۺوکۺیتنجۺوتمعنںۺرپۺرتحیجۺدےۺیگۺویک ۺ‬
‫ںیہۺنجۺاکۺداینفیۺاحؽۺمہۺےنۺذرکۺایکۺہکۺملع‪ ،‬رعمتفۺشفرۺشرسش ِرۺشیہٰلۺیکۺّذلتۺوکۺاھکےنۺےنیپۺشفرۺاکنحۺیکۺّذلتۺرپۺرتحیجۺدےتیۺںیہۺاحال ۺ‬
‫ہکن‬
‫َ‬
‫امتؾۺولخمؼۺشؿ ۺزیچفںۺےسۺّذلت ۺاحلصۺرکےنۺںیمۺوغشمؽ ۺےہ۔ۺرضحت ۺدّیس ُ اَتۺرشہعبۺرصبی َ َ َ َ َ ےس ۺرعضۺیک ۺیئگ‪ٓ:‬اپۺ‬
‫ا‬‫ہ‬‫َٲ‬
‫‪٠‬‬ ‫ً‬ ‫ی‬‫ل‬‫ا‬‫ٌ‬‫ت‬‫َ‬ ‫َ‬ ‫ہلل‬‫ا‬ ‫ہ‬
‫ٶ‬ ‫‪٤‬‬‫ح‬‫ر‬

‫تّنجۺےکۺابرےۺںیمۺایکۺرفامیتۺںیہ؟ۺرفامای‪’’ :‬اَ‪َ ٟ‬ح ہار ثہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬سارینعیۺےلہپۺانپہۺدےنیۺفشالۺرھپانپہۺاگہ۔‛وتٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہاۺےنۺفشحضۺرکدایۺہکۺشؿۺ‬
‫ۺیکرطػۺںیہنۺہکلبۺامِکلۺتنجۺیکۺرطػۺےہ۔‬
‫اکیبلقۺالیمؿۺتّنج ۺ‬

‫‪ …44‬ا‪ٟ‬کا‪ ١٣‬فی ؿٌٔاء ا‪ٟ‬زجا‪ ،۱۷۰/۶، ٢‬ا‪ٟ‬زٗ‪ً:۳۱۷۰:٥‬لی ب‪ً ٩‬بسٵ‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫جُبُئےگاِہیکاٹےگا‪:‬‬
‫َ َ‬
‫رعمفۺشیہٰلۺیکۺ‬
‫ِ‬ ‫سجۺوکۺداینۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺاچہپؿۺںیہنۺوہیگۺفہۺٓارختۺںیمۺیھبۺشسۺاکۺددیشرںیہنۺرکۺےکسۺاگشفرۺوجۺداینۺںیمۺ‬
‫ےک‬ ‫ّذلتۺہنۺاپاکسفہۺٓارختۺںیمۺ ِ‬
‫ّذلتۺددیشرۺیھبۺںیہنۺاپےکسۺاگۺویکہکنۺسجۺےکۺاسھتۺداینۺےسۺوکیئۺزیچۺںیہنۺاجےئۺیگۺوتٓارختۺںیمۺشسۺ ۺ‬
‫ےئلۺفہۺیئنۺدیپشۺںیہنۺیکۺاجےئۺیگۺوجۺاہیںۺوبےئۺاگۺفیہۺاکےٹۺاگۺشفر ٓادیمۺسجۺاحتلۺرپۺرمےۺاگۺشیسۺاحتلۺرپۺشاھٹایۺاجےئۺاگۺشفرۺومتۺشیسۺ‬
‫ھٹ‬
‫احتل ۺرپٓایت ۺےہ ۺسج ۺرپ ۺزدنیگ ۺزگشری ۺوہ ۺوت ۺسج ۺدقر ۺرعمتف ۺداین ۺےس ۺاسھت ۺےل ۺاجےئ ۺاگ ۺشیس ۺدقر ۺّذلت ۺاپےئ ۺاگ ۺرگم ۺہی ۺہک ۺاجحب ۺش ۺ‬
‫ِ‬
‫وصرتۺایخیلۺ‬ ‫اجےنۺیکۺفہجۺےسۺرعمتفۺاشمدہےۺںیمۺدبتلیۺوہاجےئۺیگۺسجۺےکۺابثعۺشسۺیکۺّذلتۺشےسیۺدفابالۺوہیگۺےسیجۺوشعمؼۺیکۺ‬
‫َ‬
‫ۺرفیۺرصبیۺںیمۺدبتلیۺوہۺوتۺاعقشۺیکۺّذلتۺدفابالۺۺوہیتۺےہۺویکہکنۺیہیۺشسۺیکۺّذلتۺیکۺشاہتنۺےہۺشفرۺوچہکنۺتنجۺںیمۺ‬
‫بجۺاشمدہےۺشفر َ ِ‬
‫رہۺصخشۺوکۺنمۺاچیہۺںیتمعنۺںیلمۺیگۺوتۺوجۺددیش ِرۺشیہٰلۺےکۺوسشۺوکیئۺوخششہۺںیہنۺرکےۺاگۺشےسۺشسۺےکۺالعفہۺںیمۺّذلتۺںیہنۺےلمۺیگ ۺہکلبۺ‬
‫ہجےسۺشذتّیۺوسحمسۺرکے۔‬
‫نکممۺےہۺشسۺیکۺف ۺ‬
‫وگتفگاکاحلصۺہی ےہۺہکۺیتنجۺںیتمعنۺشیسۺدقرۺیتلمۺںیہۺسجۺدقرۺتبحمِۺشیہٰلۺوہۺشفرۺتبحمِۺشیہٰلۺِرد ِرۺرعمتفِۺشیہٰلۺےکۺوہیتۺےہۺذٰہلشۺ‬
‫ایکایگۺےہ۔‬
‫ۺریبعت ۺ‬
‫تعیںیمشۺ امیؿۺےس ۺ‬
‫سجوکۺرش ۺ‬
‫ےہ ۺ‬
‫رہاعسدتۺیکۺشلصۺفہۺرعمتفۺ ۺ‬

‫ایکاشکالاِعاسکاجُاب‪:‬‬
‫ۺّذلتۺرعمتفۺیکۺرطػ ۺ ِ‬
‫ّذلتۺددیشرۺیکۺھچک ۺتبسنۺےہۺوت ۺلیلقۺےہۺشرگہچ ۺفہۺرعمتفۺیک ۺتبسنۺیئکۺانگۺزایدہۺوہ ۺویکہکنۺداینۺ‬ ‫شرگ ِ‬
‫سجےکۺاسےنمۺتنجۺیکۺںیتمعنۺریقحۺولعمؾۺوہں۔‬
‫ےئاگۺ ۺ‬
‫دحوکۺںیہنۺاچنہپ ۺ‬
‫س ۺ‬ ‫ںیمۺ ِ‬
‫ّذلتۺرعمتفۺتہبۺفیعضۺےہۺذٰہلشۺشسۺاکدفدنچۺوہانۺش ۺ‬
‫وجشب‪:‬اجؿۺےئجیل‪ِ :‬‬
‫ّذلتۺرعمتفۺوکۺریقحۺانھجمسۺشُسۺےسۺاصدرۺوہاتکسۺےہۺوجۺرعمتفۺےسۺاخیلۺوہۺوتۺوجۺرعمتفۺےسۺاخیلۺےہۺفہۺشسۺیکۺ‬
‫ّذلتۺۺےسیکۺاپۺاتکسۺےہ؟ۺشفرۺشرگۺیسکۺیکۺرعمتفۺزمکفرۺوہۺنکیلۺشسۺاکۺدؽۺداینفیۺالعقئۺےسۺرھبشۺوہشوہوتۺفہ ِ‬
‫ۺّذلتۺرعمتفۺےسیکۺاپےئۺاگ؟ۺہکبجۺیقیقحۺ‬
‫اعرنیف ۺوک ۺرعمتف‪ ،‬ۺرکف ۺشفر ۺانم ِ‬
‫اجت ۺشیہٰل ۺںیم شۺ یسی ۺّذلںیت ۺیتلم ۺںیہ ۺہک ۺشرگ ۺشںیہن ۺشؿ ۺےک ۺدبےل ۺیتنج ۺّذلںیت ۺشیپ ۺیک ۺاجںیئ ۺوت ۺفہ ۺشؿ ۺّذلوتں ۺوک ۺیتنجۺ‬
‫شیہٰلےکۺاسھتۺھچکۺتبسنۺںیہن‬ ‫ّذلوتںےسۺدبتلیۺںیہنۺرکںیۺےگ۔ۺرھپۺہیۺّذلتۺِۺرعمتفۺامکؽۺےکۺاب ُفوجد ِ‬
‫ۺّذلتۺددیشرۺ ۺ‬ ‫ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ریتھکۺسجۺرطحۺایخ ِؽۺوشعمؼۺیکۺّذلتۺوکۺشسۺےکۺددیشرۺےسۺوکیئۺتبسنۺںیہنۺوہیتۺشفرۺہنۺیہۺدنسپدیہۺاھکونںۺوکۺوسےنھگنۺیکۺّذلتۺشؿۺوکۺ‬
‫ۺیکّذلتۺےکۺاسھتۺوکیئۺتبسنۺےہ۔‬
‫ھچکتبسنۺریتھکۺےہۺشف ۺرہنۺیہۺاہھتۺےکۺاسھتۺوھچےنۺیکۺّذلتۺوکۺامجع ۺ‬
‫ےس ۺ‬
‫ےنھکچۺیکۺّذلتۺ ۺ‬

‫لض ِتسیزاعمیٍتفاِتکےاسباب‪:‬‬
‫ایبؿۺرکدہۺدفونںۺّذلوتںۺےکۺدرایمؿۺمیظعۺافتفتۺوکۺاثمؽۺےکۺریغبۺاظرہۺرکانۺنکممۺںیہنۺسپۺمہۺےتہکۺںیہۺ ہکۺداین ۺںیمۺ‬
‫ددیش ِرۺوشعمؼۺیکۺّذلتۺدنچۺشابسبۺےسۺافتمفتۺوہیتۺےہ‪:‬‬
‫وہیتےہۺ۔‬
‫ایدہ ۺ‬ ‫امجؽۺوشعمؼۺاکۺاکلمۺشفرۺانصقۺوہان‪ :‬ویک ۺ‬
‫ہکنالزیمۺوطرۺرپۺاکلمۺامجؽۺفشےلۺیکۺرطػۺدےنھکیۺیکۺّذلتۺز ۺ‬ ‫٭… ِ‬
‫٭… ِ‬
‫وقتۺتبحم‪ ،‬قشعۺشفرۺوخششہۺاکۺاکلمۺوہان‪:‬ویک ۺ‬
‫ہکنوقیۺقشعۺفشےلۺوکۺوجۺّذلتۺیتلمۺےہۺفہۺزمکفرۺوخششہۺشفرۺتبحمۺفشےلۺوکۺںیہنۺیتلم۔‬

‫امکؽۺشدرشک‪:‬ویکہکنۺوشعمؼۺوکۺشدنریھےۺںیمۺایۺابرکیۺرپدےۺیکۺٓاڑۺےسۺایۺدفرۺےسۺدےنھکیۺںیمۺفیسیۺّذلتۺںیہنۺوہیتۺیسیجۺ‬
‫٭… ِ‬
‫ّذلتۺشسۺوکۺرقبیۺےسۺریغبۺرپدےۺیکۺٓاڑۺےکۺشفرۺوخبۺرفینشۺںیمۺدےنھکیۺےسۺوہیتۺےہ۔شیسۺرطحۺڑپکشۺاحلئۺوہےنۺیکۺوصرتۺ‬
‫ںیمۺرتسبمہیۺیکۺفہۺذلتۺںیہنۺوہیتۺوجۺاحتلِۺربیگنہۺںیمۺوہیتۺےہ۔‬
‫ْ‬
‫٭…دؽۺوکۺرپاشیؿۺشفرۺوشتشیۺںیمۺڈشےنلۺفشےلۺشُومرۺاکۺہنۺوہان‪:‬ویکہکنۺوجۺّذلتۺشکیۺحیحصۺشدبلؿ‪ ،‬اف ِر ُغۺ ْ ح ا‬
‫شلؽۺشفر َۺووشع ِلۺ‬
‫وغشمؽ ۺشل ْ َقل حب ۺصخش ۺوکۺ‬
‫ُ‬ ‫ےس ۺاخیل ۺونوجشؿ ۺوک ۺوشعمؼ ۺیک ۺرطػ ۺدےنھکی ۺےس ۺاحلص ۺوہیت ۺےہ ۺفہ ۺوخػ ۺزدہ‪ ،‬ۺرمضی‪ ،‬ۺدرد ۺںیم ۺالتبم ۺای ۺ‬
‫احلصۺںیہنۺوہیت۔‬
‫ایکفظؼیمثال‪:‬‬
‫ۺرفضۺرکفۺشکیۺاعقشۺےہۺسجۺاکۺقشعۺزمکفرۺےہۺفہۺشےنپۺوشعمؼۺوکۺابرکیۺرپدےۺےکۺےھچیپۺےسۺدفرۺےسۺداتھکیۺےہۺشسۺ‬
‫اچنہپ‬
‫رطحۺہکۺشسۺیکۺوصرتۺفشکنمۺںیہنۺوہیتشۺ یسیۺاحتلۺںیمۺشسۺرپۺوھچبۺشفرۺڑھبںیۺعمجۺںیہۺوجۺشسۺوکۺاکٹۺرےہۺںیہۺشفرۺشذتیۺ ۺ‬
‫رےہ ۺںیہ ۺشفر ۺشس ۺےک ۺدؽ ۺوک ۺوغشمؽ ۺرکےت ۺںیہ‪ ،‬شیسی ۺاحتل ۺںیم ۺیھب ۺفہ ۺشےنپ ۺوشعمؼۺےک ۺددیشر ۺیک ۺھچک ۺہن ۺھچک ۺّذلت ۺاپات ۺےہ ۺشرگۺ‬
‫یوہاجےئسجۺےکۺببسۺرپدہۺدفرۺوہۺ‬
‫اکیکیشسۺرپۺشیسیۺاحتلۺاطر ۺ‬
‫ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اجےئ‪ ،‬رفینشۺوخبۺلیھپۺاجےئۺشفرۺامتؾۺومذیۺاجونرۺشسۺےسۺدفرۺوہاجںیئۺشفرۺہیۺحیحصۺشفرۺافرغۺشابلؽۺوہاجےئۺشفرۺشسۺرپۺوقیۺوہشتۺشف ۺر‬

‫َ‬
‫دشتۺقشعۺشسۺرطحۺاھچۺاجےئۺہکۺشاہتنۺوکۺچنہپۺاجےئوتۺوغرۺرکفۺشسۺیکۺّذلتۺینتکۺڑبےھۺیگۺ ّٰیۺہکۺشسۺیکۺیلہپۺاحتلۺوکۺشسۺےکۺاسھتۺوکیئۺ‬
‫ذن‬ ‫ِ‬
‫ۺیکاثمؽۺےہۺشفرۺوششع ِ ِلۺدبہینۺ‪،‬‬
‫سپابرکیۺرپدہۺدبؿ ۺ‬ ‫یکتبسن ِ‬
‫ۺّذلتۺرعمتفۺیکۺرطػۺوھ۔ ۺ‬ ‫شیسرطح ِ‬
‫ۺّذلتۺددیشرۺ ۺ‬ ‫تبسنۺںیہنۺرےہۺیگ ‪ ،‬ۺ‬
‫وھچبشفرۺڑھبںیۺشؿۺوخشاشہتۺیکۺاثمںیلۺںیہۺوجۺشاسنؿۺرپۺمسل ّطۺںیہۺےسیجۺوھبک‪،‬ایپس‪،‬ہصغ‪،‬مغۺشفرۺرجنۺفریغہۺشفرۺفعضِۺوہشتۺفۺتبحمۺداینۺ‬
‫ہظح‬ ‫شفرَما ِء ۺشٰیلع ۺیک ۺرطػ ۺوشؼ ۺیک ۺیمک ۺشفر اَس َٔ ہ‪ ١‬ا‪ٟ‬شآ َ‪َ ٠‬ین ۺیک ۺرطػ الیمؿ ۺیک ۺاثمؽ ۺےہ ۺےسیج ۺہچب ِ‬
‫ۺّذلت ۺرایتس ۺالم ۺ‬ ‫ںیم ۺسفن ۺیک ۺوکاتیہ ۺ َ‬
‫رکےنۺےسۺاقرصۺوہاتۺےہۺشفرۺشسۺیکۺوتہجۺرپدنفںۺےکۺاسھتۺےنلیھکۺیکۺرطػۺوہیتۺےہ۔ۺاعرػۺیکۺرعمتفۺشرگہچۺداینںیمۺوقیۺوہۺنکیلۺرھپۺ‬
‫ں‬
‫ںیٹضعبۺوصروت ۺ‬
‫تہیۺاشملغۺشفرراکف ۺ‬
‫ۺاخیلںیہنۺوہاتۺشفرۺہنۺشؿۺوششلغۺےسۺابلکلۺاخیلۺوہ ۺاننکممۺےہ۔ۺاہںۺضعبۺشفاق ۺ‬
‫لغےس ۺ‬‫یھبۺشؿۺوشش ۺ‬
‫ۺشینت‬
‫امجؽۺرعمتفۺشسۺرطحۺاتکمچۺےہۺہکۺلقعۺریحشؿۺرہۺاجیتۺےہۺشفرۺشسۺیکۺّذلت ۺ‬
‫ںیم زمکفرۺوہاجےتۺںیہۺشفرۺدشیمئۺںیہنۺرےتہۺوتالبہبشۺ ِ‬
‫ےہ‬
‫زایدہۺوہیتۺےہۺہکۺشسۺزایدیتۺیکۺفہجۺےسۺدؽۺےنٹھپۺےکۺرقبیۺوہاجاتۺےہۺنکیلۺشسۺاحتلۺںیمۺیلجبۺیکۺکمچۺیکۺاممہ ۺیگشیمہۺتہبۺمکۺوہیتۺ ۺ‬
‫ت‬
‫ہکلبشۺ ےسیۺوششلغۺ‪،‬ۺرکفںیۺشفرۺایخالتۺاعرضۺوہےتۺںیہۺوجۺاعرػۺوکۺرپاشیؿۺشفرۺشسۺیکۺزدنیگۺوکۺےبۺزمہۺرکدےتیۺںیہ‪،‬شیھچۺزدنیگۺوتۺوم ۺ‬
‫شیعےہ۔ۺ‬
‫ۺیک ۺ‬
‫ثییکۺ ُر ۺفےسۺشیعۺوتٓارخت ۺ‬
‫ۺیہےہۺشفرۺدح ۺ‬
‫ےکدعب ۺ‬
‫ۺ‬

‫سچیؽىزگیاِعافؽلتظیًسىاست‪:‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شراشدرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫ن(‪( )۲۲‬پ‪،۵۳‬ا‪ٜ٨ٌٟ‬بٰت‪)۶۴:‬‬ ‫ار ا لْاٰخ َِرةَ َل ِنیَ الْ َح َی َو ُ‬
‫ان‪-‬ل َْو ك َانُ ْوا َی ْعل َُم ْو َ‬ ‫َو اِ َّن َّ‬
‫الد َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرےبۺکشۺٓارختۺاکۺرھگۺرضفرۺفیہۺیچسۺ ۺ‬
‫زدنیگےہۺایکۺشاھچۺاھتۺشرگۺاجےتن۔‬

‫شفرۺوجۺشسۺدرےجۺوکۺچنہپۺاجاتۺےہۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺالماقتۺوکۺدنسپۺرکاتۺےہۺشیسۺےئلۺفہۺومتۺوکۺیھبۺدنسپۺرکاتۺےہۺشفرۺرعمتفۺ‬

‫س‬
‫ںیمۺامکؽۺاپےنۺیکۺشُدیمۺیکۺفہجۺےسۺیہۺومتۺوکۺاندنسپۺرکاتۺےہۺویکہکنۺرعمتفۺجیبۺیکۺرطحۺےہۺشفرۺرعمتفۺےکۺدنمسرۺاکۺوکیئۺانکرہۺںیہنۺش ۺ‬
‫َ‬
‫ےئل ۺامہ َن ِب ۺالج ِؽۺشیہٰلۺاکۺشاحہط ۺاننکمم ۺےہ۔ ۺسجۺدقر ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یک ۺذشت ۺف ۺافصت ۺشفر ۺشاعفؽ ۺفتکلمم ۺےک ۺشَرسشرۺیک ۺرعمتفۺزایدہ ۺشفر ۺوقیۺ‬
‫ںیتمعنزایدہۺشفر‬
‫ۺںیم ۺ‬‫شیسدقرٓارخت ۺ‬
‫وہیگ ۺ‬
‫ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ڑبیۺوہںۺیگ اسیجہکۺشرگۺجیبۺریثکۺشفرۺشاھچۺوہۺوتۺیتیھۺزایدہۺشفرۺشیھچۺوہیتۺےہۺشفرۺشسۺجیبۺوکۺداینۺںیمۺیہۺاحلصۺایکۺاجۺاتکسۺےہۺشفرۺشےسۺدؽۺیکۺ‬
‫ںیموبایشفرٓارختۺںیمۺاکاٹۺاجاتکسۺےہ۔ۺ‬
‫یتیھ ۺ‬
‫ۺ‬
‫ت كہٰ ہ‪ ٢‬ا‪ ٟ‬ہٌ‪٤‬ز فََی كَا ًَ َٶ ا َ‬
‫ہلل ینعیۺبسۺےسۺشلضفۺ‬ ‫اکرفامؿۺاعاشیلؿۺےہ‪’’:‬آَ َـ ہ‪ ١‬ا‪ٟ‬ش ٌَا َزا َ‬
‫ِ‬ ‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬‬
‫روسؽۺشرکؾ‪،‬اشہۺِینبۺٓادؾۺ َػلی ا ہ‬
‫ِ‬
‫(‪) 45‬‬
‫ںیمرسبۺوہےنۺفشیلۺیبملۺرمعۺےہۺ۔‛‬
‫اعسدتۺشاطتعِۺشیہٰلۺ ۺ‬
‫ویکہکنۺرعمتفۺںیمۺامکؽ‪،‬رثکتۺشفرۺفتعسۺشیسۺفتقۺنکممۺےہۺبجۺرمعۺیبملۺوہۺ‪،‬رکفشفرۺاجمدہےۺرپۺیگشیمہۺفاپدنبیۺوہ ‪،‬داینفیۺ‬
‫بلطۺرعمتفۺےکۺےئلۺولختۺوہ۔ۺشؿۺامتؾۺ ُشومرۺےکۺےئلۺالزیمۺوطرۺرپۺفتقۺدراکرۺوہاتۺےہۺوتۺوجۺصخشۺومتۺوکۺ‬
‫العقئۺےسۺشگلۺوہۺشفرۺ ِ‬
‫وبحمبۺاتھجمسۺےہۺشسۺیکۺفہجۺیہیۺوہیتۺےہۺہکۺفہۺشےنپٓاپۺوکۺرعمتفۺےکۺشسۺشاہتنیئۺاقمؾۺرپۺاچنہپۺوہشۺداتھکیۺےہۺسجۺیکۺشےسۺوتقیفۺدیۺیئگۺ‬
‫َ‬
‫ایدتۺرعمتفۺیکۺشدیمۺراتھکۺےہۺشفرۺدرشزئۺرمعۺیکۺ‬
‫وہیتۺےہۺشفرۺوجۺومتۺوکۺانۺدنسپۺرکاتۺےہۺشۺسۺیکۺفہجۺہیۺوہیتۺےہۺہکۺفہۺیبملۺرمعۺیکۺفہجۺےسۺز ِ ہ‬
‫وصرتۺںیمۺشسۺیکۺوقتۺسجۺزیچۺیکۺلمحتمۺوہۺیتکسۺےہۺشسۺےسۺوخدۺوکۺاقرصۺاتھجمسۺےہۺشفر ْ ِ‬
‫ۺشہۺرعمتفۺےکۺاہںۺومتۺوکۺانۺدنسپۺشفرۺوبحمبۺ‬
‫ےنھجمسۺاکۺیہیۺببسۺےہشفرۺاہجںۺکتۺابیقۺاسریۺولخمؼۺاکۺقلعتۺےہۺوتۺشؿۺیکۺرظنںیۺداینفیۺوخشاشہتۺکتۺدحمفدۺوہیتۺںیہۺشرگۺداینۺفعیسۺوہوتۺ‬
‫ابیقۺرانہۺدنسپۺرکےتشفرۺشرگۺگنتۺوہۺوتۺومتۺیکۺانمتۺرکےتۺںیہۺشفرۺہیۺدفونںۺابںیتۺرحمفیمۺشفرۺشخرےۺیکۺںیہۺشفرۺشؿۺاکۺببسۺاہجتلۺشفرۺ‬
‫تلفغےہۺہکبجۺرہۺاعسدتۺیکۺاینبدملعۺشفرۺرعمتفۺےہۺ۔‬
‫ۺ‬ ‫ۺیکڑجۺاہجتلۺشفرۺ‬
‫تلفغےہۺ۔سپۺرہۺاقش َفت ۺ‬
‫ۺ‬
‫وج ۺوگتفگۺمہ ۺےن ۺذرکۺیک ۺشس ۺےس ۺمت ۺتبحم ۺشفرۺقشع ۺےک ۺینعم ۺھجمس ۺےئگ ۺہک ۺتبحمۺیک ۺزایدیت ۺشفر ۺیگتخپ ۺوکۺقشعۺےتہک ۺںیہ ۺشفر ِ‬
‫ۺّذلتۺ‬
‫لقعفۺامکؽۺےکۺزندکیۺ ِ‬
‫ّذلتۺددیشرۺامتؾۺرتۺّذلشتۺ‬ ‫ب ۺ‬ ‫ہییھبۺھجمسۺےئگۺہکۺشراب ۺ‬
‫مت ۺ‬ ‫شفر ِ‬
‫ّذلتۺرفتیۺاکۺینعمۺیھبۺھجمسۺےئگۺشفر ۺ‬‫تی ۺ‬
‫رعمتف‪،‬رف ۺ‬
‫ےسۺڑبھۺرکۺذلذی ۺےہۺشرگہچ ْ ِ‬
‫ۺشہۺاصقنؿۺےکۺزندکیشۺ اسیۺہنۺوہۺسجۺرطح ِ‬
‫ۺّذلتۺرایتسۺوچبں ۺےکۺزندکیۺاھکونںۺیکۺّذلتۺےسۺڑبھۺرکۺ‬
‫وہیت۔‬
‫ںیہنۺ ۺ‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬کاسیزاعآىکھسےہُگا‪:‬‬

‫ٓارختۺںیمۺددیش ِرشیہٰلۺ ۺاکلحمۺدؽۺوہ ۺاگایٓاھکۺوہیگ؟اجؿۺےئجیلۺہکۺولوگںۺاکۺشسۺابرےۺںیمۺشالتخػۺےہۺ‬

‫‪ …45‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی كٰ‪ ٢‬ا‪٤ٌٟ‬ز ‪٤٠ٟ‬ؤ‪،۳۴۷/۴،٩٣‬حسٱث‪٣ً ٰ٬ٔ٣،۵۱۱۶:‬ا‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫نکیلۺ ْ ِ‬
‫شہۺریصبتۺہنۺوتۺشسۺیکۺرطػۺوتہجۺرکےتۺںیہۺشفرۺہنۺشسۺںیمۺوغرۺفۺرکفۺرکےتۺںیہۺہکلبۺدنملقعۺلھپۺاھکاتۺےہۺڑیپۺےکۺابرےۺںیمۺوسشؽۺ‬
‫ںیہنۺرکاتۺشفرۺوجۺشےنپۺوبحمبۺوکۺدےنھکیۺیکۺوخششہۺراتھکۺوہۺشسۺاکۺقشعۺشسۺابتۺیکۺرطػۺوتہجۺدےنیۺےسۺشسۺوکۺابزۺراتھکۺےہۺہکۺوبحمبۺاکۺ‬
‫ددیشرٓاھکۺےسۺوہاگۺایۺاشیپینۺےس؟ۺہکلبۺشسۺیکۺرغضۺددیش ِرۺوبحمبۺشفرۺشسۺیکۺّذلتۺےہۺاچےہۺفہۺٓاھکۺےسۺاحلصۺوہۺایۺیسکۺدفرسےۺوضعۺ‬
‫ۺدقرتشَزَ ِ َّلۺفعیسۺ‬
‫ۺہیےہۺہک ِ ۺ‬
‫سںیمۺقحۺابت ۺ‬
‫ساکۺوکیئۺشابتعرۺےہۺشفرۺش ۺ‬
‫ػےہۺہنۺہیۺدیتھکیۺےہۺشفرۺہنۺش ۺ‬
‫کیلحمۺشفرۺرظ ۺ‬
‫ھکوتۺش ۺ‬
‫ےس۔ویکہکنۺٓا ۺ‬
‫ےہ‪،‬ۺشسۺےئلۺںیمہۺدقرتۺرپۺہیۺمکحۺاگلانۺاجزئۺںیہنۺہکۺدفونںۺ(ٓاھکۺشفرۺدؽ)ںیمۺےسۺشکیۺرفتیۺےسۺاقرصۺےہۺ(ہکلب ُۺرفتیۺدفونںۺےسۺوہۺ‬
‫یتکسۺےہ)ۺہیۺوجشزیکۺوصرتۺےہۺ۔ ۺرہبۺاحؽۺٓارختۺںیمۺدفونںۺاجزئۺوصروتںۺںیمۺےسۺفشعقۺوکؿۺیسۺوہیگۺوتۺہیۺاشرعۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ےسۺےنسۺ‬
‫ریغب ۺولعمؾۺںیہن ۺوہ ۺیتکس ۺشفرۺقح ۺفیہ ۺےہ ۺوج ۺرشیع ۺداللئۺیک ۺرفینش ۺںیم ۺشلہ ۺتنس ۺفامجتع ۺےک ۺےیل ۺاظرہ ۺوہش ۺہک‚ ۺددیش ِر ۺشیہٰل ۺٓاھک ۺ ۺ‬
‫ےس‬
‫وہاگ۔‛(‪ ) 46‬ظفلۺرفتی‪،‬رظنۺشفرۺرشتعیۺںیمۺفشردۺامتؾۺشافلظۺےسۺشؿۺےکۺاظرہیۺٰینعمۺیہۺرمشدۺوہےتۺںیہۺویکہکنۺظفلۺوکۺریغبۺرضفرتۺ ۺ‬
‫ےک‬
‫ہلل َت ٌَالی َاً َ‪ ٠‬ہ‪(٥‬شفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یہۺرتہبۺاجاتنۺےہ)‬
‫ٰینعمےسۺدفرسیۺرطػۺریھپۺاناجزئۺںیہن۔ۺ َٯ ا ہ‬
‫اظرہی ۺ‬
‫ۺ‬
‫ٰ‬
‫محبتالہیکُپدتہکظىےِالےاسبابکابیاٌ‬
‫ِ‬ ‫چھٹیفعل‪:‬‬

‫اجؿ ۺےئجیل ۺہک ۺبسۺےسۺزایدہ ۺاعسدتۺدنم ۺصخش ۺٓارخت ۺںیمۺفہۺوہاگۺسج ۺیکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺتبحمۺبس ۺےسۺزایدہ ۺوقی ۺوہیگۺ‬

‫ِ‬
‫ۺاعسدتۺددیشرۺےسۺورشػۺوہانۺےہشفرۺبحمۺےکۺےئلۺشسۺےسۺڑبھۺرکۺشفرۺ‬ ‫ویکہکنۺٓارختۺاکۺبلطمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺابراگہۺںیمۺاحرضۺوہانۺشفر‬
‫ایکۺتمعنۺوہیتکسۺےہۺبجۺفہۺدریہنیۺوشؼۺےکۺدعبۺوبحمبۺےکۺاپسۺاجےئۺوتۺشسۺےکۺےئلۺوکیئۺرفکۺوٹک ۺہنۺوہۺشفرۺش ِاطقنعۺےکۺوخػۺےکۺ‬
‫ریغبۺفہۺہشیمہۺہشیمہۺےکۺےئلۺدشیمئۺددیش ِرۺوبحمبۺرپۺاقدرۺوہرگمۺہیۺّذلت ِ‬
‫ۺوقتۺتبحمۺےکۺِردرۺوہیگۺوتۺےسیجۺےسیجۺتبحمۺزایدہۺوہیگۺّذلتۺںیمۺ‬
‫ۺشص ۺتبحم ۺےس ۺوت ۺوکیئ ۺومنم ۺاخیل ۺںیہن ۺویکہکن ۺ ْ ِ ۺ‬
‫شص‬ ‫یھب ۺشاضہف ۺوہاگ ۺشفر ۺدنبہ ۺداین ۺںیم ۺیہ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یک ۺتبحم ۺاحلص ۺرک ۺاتکس ۺےہ ۺشفر ْ ِ‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺہیۺرفیگتفیۺیکۺشسۺدحۺوکۺچنہپۺاجےئۺےسجۺقشعۺ‬ ‫رعمتفۺشسۺےسۺدجشۺںیہنۺوہیتۺنکیلۺاہجںۺکتۺقلعتۺےہۺرف ِطۺتبحمۺشفرۺعل َتحہۺتبحمۺاکۺ ّٰ‬
‫ہ‬
‫ۺںیہوتۺشرثکۺولگۺشسۺےسۺاخیلۺںیہ۔‬ ‫ےتہک ۺ‬

‫‪ …46‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب اْلذا‪ ،٪‬باب ٓـ‪ ١‬ا‪ٟ‬شحٰز‪،۵۸۳/۳،‬حسٱث‪۸۰۶:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫حعُلوصقکےسِسبب‬
‫ِ‬
‫پہالسبب‪:‬‬
‫داینفیۺالعقئۺےسۺشگلۺوہانۺشفرۺدؽۺےسۺُیر اہللۺیکۺتبحمۺاکنؽۺدانیویکہکنۺدؽۺیکۺاثمؽۺربنتۺیکۺیسۺےہۺہکۺبجۺکتۺشسۺےسۺاپینۺ‬
‫بتکتۺرِسہکۺڈشےنلۺیکۺاجنگشئۺںیہنۺوہیگ۔‬
‫ںیہنۺاکنالۺاجےئۺ ۺاگ ۺ‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬اہللےنۺیسکۺٓادیمۺےکۺشدنرۺدفۺد ۺ‬
‫ؽہنۺرےھک۔‬ ‫ال ل َِر ُج ٍل ِّم ْن قَل َْب ْی ِ‬
‫ن فِیْ َج ْو ِف ٖه‪( -‬پ‪،۵۳‬شْلحزاب‪)۴:‬‬ ‫َما َج َع َل ّٰ ُ‬
‫ۺامکؽۺتبحمۺشسۺںیمۺےہۺہکۺشےنپۺوپرےۺدؽۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬وکۺاچےہشفرۺبجۺکتۺریغۺیکۺرطػۺوتہجۺرکےۺاگۺوتۺشسۺےکۺدؽۺاکۺشکیۺ‬ ‫شفر ِ‬
‫ح َ‬
‫زشفہیۺریغۺےکۺاسھتۺوغشمؽۺرےہۺاگذہلشۺسجۺدقرۺُیر اہللۺےکۺاسھتۺوغشمؽۺوہاگۺشیسۺدقر َّ ِ‬
‫ۺمۺشیہٰلۺںیمۺیمکۺوہیگۺویکہکنۺسجۺدقرۺاپینۺربنتۺںیمۺ‬
‫ۺشفرشیسرفشتغۺشفرۺولختۺیکۺرطػۺرقٓا ِؿۺاپکۺںیمۺویںۺشاشرہۺایکۺایگۺےہ‪:‬‬
‫ۺ‬ ‫یۺاجاتۺےہ‬
‫ابیق راتہۺےہۺشیسۺدقرۺرسہکۺمکۺ ُشڈن ْ ا‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬اہللوہکۺرھپ ۺ‬
‫ۺشںیہنوھچڑۺدفۺشؿۺیکۺوہیبدیگۺںیم۔‬ ‫قُ ِل ّٰ ُ‬
‫ال‪-‬ث ُ َّم َذ ْر ُه ْم فِیْ َخ ْو ِض ِه ْ‬
‫م (پ‪،۷‬اْلنٌا‪)۹۳:٦‬‬

‫زینۺشراشدۺرفامایایگ‪:‬‬
‫َام ْوا (پ‪،۵۶‬اْلح٘اٖ‪)۳۱:‬‬
‫اس َتق ُ‬ ‫اِ َّن الَّ ِذ ْی َن قَا ل ُْوا َرب ُّ َنا ّٰ ُ‬
‫ال ث ُ َّم ْ‬
‫ۺرب اہلل ےہۺرھپۺاثتبۺدقؾۺرےہ۔‬
‫ےبکشفہۺوہنجںۺےنۺاہکۺامہرش ّ‬
‫ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬‬

‫ہکلب متۺوجۺہیۺےتہکۺوہۺ’’ َْل اَ‪َ ٟ‬ہ اَْل اہلل‘‘شسۺاکۺیھب یہیۺینعمۺےہۺہکۺ ِ‬

‫ذشتۺابریۺاعتیلۺےکۺوسشۺوکیئۺوبعمدۺشفرۺوبحمبۺںیہن۔ۺویکہکنۺرہۺ‬
‫عۺمُق َّت ّدۺوہاتۺےہۺشفرۺدیقمۺہبۺ(ینعیۺدیقمۺسجۺیکۺدیقںیمۺوہفہ)ۺوبعمدۺوہاتۺےہۺشفرۺرہۺبحمۺشےنپۺوبحمبۺیکۺ‬
‫وبحمبۺوبعمدۺوہاتۺےہۺشسۺےئلۺہکۺ َ ْ ح ّ‬
‫ہکاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شراشدرفاماتےہ‪:‬‬
‫ںیموہاتۺےہاسیج ۺ‬
‫دیق ۺ‬
‫ۺ‬
‫ا َ َر َء ْی َت َم ِن ا ت َّ َ‬
‫خذَ اِلٰ َهه َه ٰوى ُ هه‪( -‬پ‪،۳۹‬ا‪ٟ‬رفٗا‪)۴۱:٪‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ایکۺمتۺےنۺشےسۺداھکیۺسجۺےنۺشےنپۺیجۺیکۺوخششہۺوکۺشانپۺدخشۺانبۺایل۔‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٠‬ۺ‪٥‬ےنۺشراشدۺرفامای‪َ ’’:‬اب َِ ہف اَ‪ُ ٟ‬ہ ہًب َ َس فَی اْلَر َ‬
‫ق‬ ‫شفرۺرساک ِرۺدمہنی‪،‬رقش ِۺربلقۺفہنیس َػلی ا ہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ْ‬
‫(‪) 47‬‬
‫ا‪ٰ٬َ ٟ‬ٴینعیۺزنیمۺرپۺوپاجۺاجےنۺفشالبسۺےسۺرُبشۺوبعمدۺوخش ِہ ِ ۺ‬
‫سسفنۺےہۺ۔‛‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺرفامای‪َٗ ٩٣َ ’’:‬ا َ‪َْ ٢‬ل اَ‪َ ٟ‬ہ اَْل ا ہ‬
‫ہلل ہ‪٣‬د‪ً َ ٠‬ؼا َز َخ َ‪ ١‬ا‪َ ٟ‬حـ‪٨‬ٶ ینعی ۺسج ۺےنۺ‬ ‫شیس ےئل ۺایپرےٓااق‪ ،‬ۺدفاعمَ ۺےک ۺدشات َػلی ا ہ‬
‫(‪) 48‬‬
‫صےکۺاسھتۺ َْل اَ‪َ ٟ‬ہ اَْل ا ہ‬
‫ہلل اہکۺفہۺتنجۺںیمۺدشلخۺوہاگ۔‛‬ ‫شالخ ۺ‬

‫سےکۺ‬
‫یکرشتکۺابیقۺہنۺرےہۺشفرۺش ۺ‬‫ےہہکۺفہۺشےنپۺدؽۺ ۺوکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺےئلۺاخصلۺرکےۺہکۺشسۺںیمۺ ۺ‬
‫ریغ ۺ‬ ‫صاکۺٰینعمۺہیۺ ۺ‬
‫شفرشالخ ۺ‬
‫ۺ‬

‫دؽۺاکۺوبحمب‪،‬وبعمدۺشفرۺوصقمد ۺطقفۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺوہشفرۺسج ۺاکۺاحؽۺہیۺوہاتےہ ۺداینۺشسۺےکۺےئل ۺدیقوہیت ۺےہۺویکہکنۺہیۺاشمدہ ۺہہوبحمب ۺےسۺ‬
‫راکفٹۺوہیتۺےہۺشفرۺشسۺیکۺومتۺدیقۺےسۺالخیصۺشفرۺوبحمبۺےکۺاپسۺاجےنۺاکۺذرہعیۺےہۺوتۺسجۺاکۺشکیۺیہۺوبحمبۺوہۺشفرۺفہۺشسۺاکۺدریہنیۺ‬
‫اتشمؼۺوہۺرھپۺرعہصۺدرشزۺےسۺدیقۺںیمۺیھبۺوہۺشبۺوجۺدیقۺےسۺوھچےٹۺشفرۺاقلےئۺوبحمبۺرپۺاقدرۺوہۺشفرۺہشیمہۺہشیمہۺےکۺےئلۺشنمۺنیچۺںیمۺ‬
‫ؽانتکۺشاھچۺوہاگ۔ۺ‬
‫رےہوتۺشسۺاکاح ۺ‬
‫َّ ٰ‬ ‫َّ‬
‫تالہی کُکنؼِعکظتیہے‪:‬‬
‫تسىیامحب ِ‬
‫محب ِ‬
‫ح َ‬
‫م ۺشیہٰل ۺےک ۺزمکفر ۺوہےن ۺاک ۺشکی ۺببس ۺتبحمِ ۺداین ۺیک ۺیگتخپ ۺےہ ۺشفر ۺشس ۺںیم ۺشلہ‪ ،‬ۺامؽ‪ ،‬شفالد‪،‬‬ ‫دولں ۺںیم ۺ َّ ِ‬
‫َ‬
‫ےک‬
‫ۺن ۺرحس ۺ‬ ‫ذنیۺہکۺوجۺصخش ۺرپدنفںۺیک ۺوخش ۺٓافشزی ۺشفر ِْ‬ ‫شَاقرب‪،‬اجدیئشد‪،‬وچاپےئ‪،‬اباغت ۺشفر ۺرفتیحی ۺاقمامت ۺیک ۺتبحمۺیھب ۺاشلمۺےہ ۺ ّٰ‬
‫ح َ‬
‫ۺمۺشیہٰلۺںیمۺیمکۺےکۺدرےپۺوہاتۺےہۺ ۺوت‬‫وھجوکنںۺےسۺفطلۺشدنفزۺوہاتۺےہۺفہۺیھبۺداینفیۺوتمعنںۺیکۺرطػۺوتمہجۺےہۺسجۺیکۺفہجۺےسۺفہ َّ ِ‬
‫َ‬
‫مک‬
‫ۺوہیگشفرۺسجۺدقرۺشاسنؿۺوکۺداینۺںیمۺدایۺاجاتۺےہۺشیسۺدقرٓاۺرختۺںیمۺےسۺ ۺ‬‫نمک ۺ‬ ‫ۺشیسدق ۺراہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺشُ ّ ۺ‬
‫ۺداینےسۺامونسۺوہاگ ۺ‬‫سجۺدقر ۺ‬
‫رکۺدایۺاجاتۺےہ۔سجۺرطحۺشاسنؿۺورشؼۺےکۺانتجۺرقبیۺٓاےئۺاگۺالزیمۺوطرۺرپۺشانتۺیہۺرغمبۺےسۺدفرۺوہاجےئۺاگۺشفرۺانتجۺشسۺیکشۺ کیۺویبیۺاکۺ‬
‫دؽۺوخشۺوہاتۺےہۺشانتۺیہۺشسۺیکۺوَسنتۺاکۺدؽۺگنتۺوہاتۺےہشفرۺداینشفرٓارختۺدفۺوسںینتۺںیہۺشفرۺدفونںۺورشؼۺشفرۺرغمبۺیکۺرطحۺںیہۺشفرۺ‬
‫ےےسۺیھبۺزایدہۺفشحضۺشف ۺرفشکنمۺوہیتۺےہ۔‬
‫ھکےکۺاشمدہ ۺ‬
‫تینیقیۺوطرۺرپۺٓا ۺ‬
‫ۺہیاب ۺ‬
‫ؽےکۺےئل ۺ‬ ‫ْ ِ‬
‫شہۺد ۺ‬

‫‪ …47‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪،۳۰۱/۸،‬حسٱث‪،۷۵۰۵:‬تحت ه‪ ١‬ا‪ٟ‬ش‪٤‬اء۔‬

‫ا‪ٟ‬کا‪ ١٣‬فی ؿٌٔاء ا‪ٟ‬زجا‪،۵۵۵ /۱،٢‬ا‪ٟ‬زٗ‪،۶۳۸:٥‬تحت ه‪ ١‬ا‪ٟ‬ش‪٤‬اء‪َ ،‬خؼَ ٲب ب‪َ ٩‬جح َسرا‪ٟ‬بصٴ‬
‫‪ …48‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪ ،۳۹۷ /۵،‬حسٱث‪۵۰۷۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫داینمتخۺرکےنۺیکۺوصرتۺزُ دہۺےکۺرشےتسۺرپۺانلچۺشفرۺربصۺشایتخرۺرکانۺےہۺشفرۺوخػۺفۺشدیمۺیکۺاگلؾۺےسۺشؿۺدفونںۺ( زُ دہۺشفرۺربص)اکۺ‬

‫ۺحۺ ۺ‬‫دؽۺےس ُ ِّ ح‬
‫عیطم ۺوہان ۺےہ۔سپ ۺوج ۺاقمامت ۺمہ ۺےن ۺذرک ۺےئک ۺےسیج ۺوتہب‪،‬ربص‪،‬زُ دہ‪،‬وخػ ۺشفر َۺراج(شدیم) ۺفریغہ ۺہی ۺدقمامت ۺںیہ ۺات ۺہک ۺشؿ ۺےک ۺذرےعی ۺتبحم ۺےک ۺدفۺ‬

‫شراکؿۺںیمۺےسۺشکیۺوکۺاحلصۺایکۺاجۺےکسۺشفرۺفہۺدؽۺوکۺُیر اہللۺےسۺاخیلۺرکانےہ۔ۺشسۺیکۺشدتبشۺاہلل ًَز َٯ َج‪،١‬وی ِؾۺٓارختۺ‪،‬ۺتنجۺشفرۺمنہجۺرپۺشامیؿۺالانۺےہۺ‬

‫رھپ ۺشس ۺےس ۺوخػ ۺف َۺراج ۺدیپش ۺوہےت ۺںیہ ۺشفر ۺرھپ ۺشؿ ۺدفونں ۺےس ۺوتہب ۺشفر ۺوخػ ۺف َۺراج ۺرپ ۺربصاک ۺوہظر ۺوہات ۺےہ۔ ۺرھپ ۺہی ربصداین‪ ،‬امؽ‪ ،‬ۺرمہبت ۺشفر ۺامتؾۺ‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺشؿۺامتؾۺابوتںۺیکۺفہجۺےسۺدؽۺرصػۺُیر اہللۺیکۺتبحمۺےسۺاپکۺوہاتۺےہۺ‪،‬‬ ‫داینفیۺوفشدئۺےسۺےبۺریتبغۺشایتخرۺرکےنۺیکۺرطػۺےلۺاجاتۺےہ ّٰ‬

‫ِ‬
‫ۺاہطرتۺیبلقۺ‬‫شسۺےکۺدعبۺدؽۺںیمۺرعمتفِۺشیہٰلۺشفرۺتبحمۺدخشفدنیۺٓاےنۺیکۺاجنگشئۺوہاجیتۺےہ۔ۺسپۺہیۺامتؾۺشُومرۺیبلقۺاہطرتۺےکۺدقمامتۺںیہۺشفر‬
‫حش‪َ ٥‬ػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےک ۺرفامؿ‪’’:‬اَ‪ٟ‬ل ہ‪ ٰ٬‬ہر َط ہ‬
‫َط اْلَٱ َ‪٤‬ا‪٪‬ینعی ۺاہطرت شۺ امیؿ اک ۺ ۺ‬
‫ہصح‬ ‫تبحم ۺےک ۺدف ۺشراکؿ ۺںیم ۺےس ۺشکی ۺےہ ۺشفر ُۺُحور ۺشَرکؾ‪،‬ونرِ ‪َ ٣‬‬
‫ؿرکۺےکچۺںیہ۔‬
‫یکرطػۺشاشرہۺےہۺاسیجۺہکۺمہ‚اہطرتۺےکایبؿۺ‛ےکۺرشفعۺںیمۺایب ۺ‬
‫شیس ۺ‬‫ےہ۔‛(‪ ) 49‬ۺ‬
‫ںیم ۺ‬

‫سِسظاسبب‪:‬‬
‫َ َ‬ ‫ح َ‬
‫ۺرعمفۺشیہٰلۺیکۺیگتخپ‪،‬ۺفتعسۺشفرۺشسۺاکۺدؽۺرپۺاغبلۺوہانۺےہۺشفرۺہیۺدؽۺوکۺامتؾۺداینفیۺاشملغۺ‬
‫ِ‬ ‫مۺشیہٰلۺےکۺہتخپۺوہےنۺاکۺدفرسشۺببس‬‫َّ ِ‬
‫شفرۺالعقئۺےسۺاپکۺرکےنۺےکۺدعبۺوہاتۺےہ۔ۺہیۺشیسۺرطحۺےہۺےسیجۺزنیمۺوکۺاھگسۺفریغہۺےسۺاصػۺرکےنۺےکۺدعبشسۺںیمۺجیبۺڈشالۺاجےئۺہیۺتبحمۺاکۺ‬

‫ۺیکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺہیۺاثمؽۺایبؿۺرفامیئ‪:‬‬

‫دفرسشۺرنکۺےہۺرھپۺشسۺجیبۺےسۺتبحمۺشفرۺرعمتفۺاکۺدرتخۺدیپشۺوہاتۺےہۺشفرۺیہیۺاپزیکہۺہملکۺےہۺسج ۺ‬
‫الس َمآ ِء(‪( )۴۲‬پ‪،۳۱‬ابزا‪٫‬ٲ‪)۵۴:٥‬‬ ‫ال َمثَل ًّا كَلِ َم ًّة َط ِ ّؼ َب ًّة ك ََش َج َر ٍة َط ِ ّؼ َب ٍة ا َ ْص ُل َها ث َ ِ‬
‫اب ٌت َّو فَ ْر ُع َها فِی َّ‬ ‫َض َر َب ّٰ ُ‬
‫ۺاشںیخٓاامسؿۺںیم۔‬
‫ۺ‬ ‫ۺیکڑجۺاقمئۺشفر‬
‫ۺیکےسیجۺاپزیکۺہدرتخۺسج ۺ‬
‫امیئاپزیکۺہابت ۺ‬
‫ؿرف ۺ‬‫یسیکاثمؽۺایب ۺ‬
‫ےن ۺ‬‫اہلل ۺ‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬

‫ےئاہلل ًَز َٯ َج‪١‬رفاماتےہ‪:‬‬

‫شیسیکۺرطػۺشاشر ۺہرکےتۺوہ ۺ‬
‫ہگج ۺ‬
‫کی ۺ‬
‫ش ۺ‬
‫الصا لِحُ َی ْرف َُعهه‪( -‬پ‪ٓ،۵۵‬ارط‪)۳۰:‬‬
‫ب َو ال َْع َم ُل َّ‬ ‫اِل َْی ِه َى ْص َع ُد الْكَلِ ُم َّ‬
‫الط ِّی ُ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬
‫شیسیکۺرطػۺڑچاتھۺےہۺاپزیکۺہالکؾۺشفرۺوجۺکینۺاک ۺؾےہۺفہۺشےسۺدنلبۺرکاتۺےہ۔‬

‫‪٣ …49‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬لہارٵ‪ ،‬باب ٓـ‪ ١‬ا‪ٰٟ‬ؿؤ‪،‬ؾ‪،۳۴۰‬حسٱث‪۵۵۱:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫َمع ۺاصا ۺشس ۺرعمتف ۺےک ۺقح ۺںیم ۺامجؽ ۺشفر ۺاخدؾ ۺیک ۺرطح ۺےہ ۺشفررہ َ ِ‬
‫ۺَمعۺ‬ ‫اہیں ۺاپزیکہ ۺالکؾ ۺےس ۺرمشد ۺرعمتف ۺےہ۔ ۺسپ ۺ َ ِ‬
‫اصا ۺش ّفًالۺدؽۺوکۺداینۺےسۺاپکۺرکےنۺرھپۺشسۺیکۺاپیکۺوکۺابیقۺرےنھکۺےکۺےئلۺےہۺ‪،‬ۺلمعۺرصػۺشسۺرعمتفۺےکۺےئلۺوصقمدۺوہاتۺےہۺشفرۺراہۺ‬
‫لمعۺیکۺتیفیکۺاکۺملعۺوتۺفہۺلمعۺےکۺےئلۺولطمبۺوہاتۺےہ‪،‬ذٰہلشۺملعۺش ّفؽۺیھبۺےہۺشفرٓارخۺیھب۔‬
‫ش ّفؽۺملعۺاعُمہلمۺےہۺسجۺےسۺلمعۺوصقمدۺوہاتۺےہۺشفرۺاعمہلمۺینعیۺلمعۺیکۺرغضۺیبلقۺافصیئۺشفرۺاپیکۺےہۺاتہکۺشسۺںیمۺ‬ ‫َ‬
‫ِْ ْ‬ ‫ِ‬ ‫َح‬
‫ِع ُۺُما َسفہۺےہ۔ۺرھپۺبجۺہیۺرعمتفۺاحلصۺوہاجےئۺیگۺوتۺشسۺےکۺدعبۺتبحمۺ‬ ‫تۺقحۺفشحضۺوہۺشفر ْ ِ‬
‫ۺِعۺرعمتفۺےسٓارشہتسۺوہۺشفرہیۺ ِ‬ ‫َِ ہ‬
‫الزیمۺوطرۺرپۺوہیگۺسجۺرطحۺشکیۺدتعمؽۺزمشجۺصخشۺبجۺوکیئۺوخوصبرتۺزیچۺدےھکیۺشفرۺاظرہیۺٓاوھکنںۺےسۺشسۺاکۺش ِدرشکۺ‬
‫رکے ۺوت ۺشس ۺےس ۺتبحم ۺرکے ۺاگ ۺشفر ۺشس ۺیک ۺرطػ ۺاملئ ۺوہاگشفربج ۺشس ۺےس ۺتبحم ۺرکے ۺاگ ۺوت ۺّذلت ۺاحلص ۺوہیگ۔ ۺاتپ ۺالچہکۺ‬
‫تبحمۺےکۺےھچیپۺّذلتۺرضفرۺوہیتۺےہۺشفرۺرعمتفۺےکۺدعبتبحمۺرضفرۺوہیتۺےہۺشفرۺدؽۺےسۺامتؾۺداینفی اشملغۺمتخۺرکےنۺےکۺ‬
‫دعبۺشسۺرعمتفۺکتۺاخصلۺرکف‪ ،‬دشیمئۺذرک‪ ،‬بلطۺیکۺشاہتنیئۺوجتسجشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺذشتۺفافصت‪،‬ۺزنیمۺفٓاامسؿۺےکۺوکلمتۺشفرۺ‬
‫شسۺیکۺامتؾۺولخمؼۺںیمۺدشیمئۺوغرۺفۺرکفۺےکۺذرےعیۺیہۺاچنہپۺاجۺاتکسۺےہ۔‬
‫َّ‬
‫سعج ٔہمىظفتتکپہيچيےِالَُکیاقساو‪:‬‬
‫شسۺرمےبتۺکتۺےنچنہپۺفشولںۺیکۺدفۺشاسقؾۺںیہ‪…)۳(:‬وقیۺ(‪…)۵‬فیعض۔وقیۺبسۺےسۺےلہپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرعمتفۺاحلصۺ‬
‫َ َ‬
‫ۺرعمف ۺشیہٰل ۺےک ۺذرےعی ۺولخمؼ ۺوک ۺاچہپےتن ۺںیہ ۺشفرفیعض ۺےلہپ ۺشاعفؽ ۺیک ۺرعمتف ۺرکےت ۺںیہ ۺرھپ ۺشاعفؽ ۺےس ۺافلع ۺیکۺ‬
‫ِ‬ ‫رکےت ۺںیہ ۺرھپ‬
‫ۺابری ٰ‬
‫اعتل ںیمۺشاشرہۺےہ‪:‬‬ ‫رطػۺرتیقۺرکےتۺںیہ۔یلہپۺمسقۺیکۺرطػۺشِؿۺدفۺرفشنیم ۺ‬
‫(‪…)1‬‬
‫ك ا َنَّه عَلٰی ك ُ ِ ّ‬
‫ل َشیْ ٍء شَ ِه ْی ٌد(‪( )۸۳‬پ‪،۵۵‬ح‪ ٥‬سحسٵ‪)۵۱:‬‬ ‫ا َ َو ل َْم َی ْك ِ‬
‫ف ِب َر ِب ّ َ‬
‫ۺاکیفںیہن۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬
‫ایکاہمترےۺربۺاکۺرہۺزیچۺرپۺوگشہۺوہان ۺ‬
‫(‪…)2‬‬
‫اہللےنۺوگ ۺ‬
‫شیہدیۺہکۺشسۺےکۺوسشۺوکیئۺوبعمدۺںیہن۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬ ‫ال ا َنَّه لَا ۤٗاِل ٰ َه اِ لَّا ُه َو‪( -‬پ‪ٰ،۱‬ا‪٤ً٢‬ز‪)۳۸:٪‬‬
‫شَ ِه َد ّٰ ُ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺوکۺےسیکۺاچہپان؟‛وتۺشوہنںۺےنۺشیسۺاحلظۺےسۺوجشبۺدای‪‚:‬ںیمۺےنۺ‬

‫یسکۺاعرػۺےسۺوپاھچۺایگۺہک‚ٓاپۺےنۺشےنپ ّ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺوکۺہنۺاچہپؿۺاتکس۔‛‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺیہۺاچہپانۺےہۺشرگۺریمشۺربۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺہنۺوہاتۺوتۺںیمۺشےنپ ّ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬وکۺشےنپ ّ‬
‫شےنپ ّ‬
‫ۺابُمرہکۺںیمۺشاشرہۺےہ‪:‬‬ ‫دفرسیۺمسقۺیکۺرطػۺدرجۺۺذلی ِ‬
‫ۺٓاایت َ‬
‫َاق َو فِیْۤٗ ا َنْف ُِس ِه ْم َحت ّٰی َی َت َب ّیَ َن َل ُه ْم ا َنَّ ُه الْ َح ُّ ه‬
‫ق‪( -‬پ‪ ،۵۵‬ح‪ ٥‬سحسٵ‪)۵۱:‬‬ ‫(‪َ …)1‬سن ُ ِر ْى ِه ْم ٰا ٰی ِؾ َنا فِی ا لْاٰف ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شیھبۺمہۺشںیہنۺداھک ۺ‬
‫ںیئےگۺشینپۺٓاںیتیۺد ۺاینرھبۺںیمۺۺشفرۺوخدۺشؿۺےکۺٓاےپۺںیمۺاہیںۺکتۺہکۺشؿۺرپۺلھُکۺاجےئۺہکۺےبۺکشۺفہۺقحۺےہ۔‬
‫ض (پ‪،۹‬اْلَعاٖ‪)۳۸۵:‬‬ ‫(‪ …)2‬ا َ َو ل َْم َی ٌْ ُظ ُر ْوا فِیْ َمل َ ُك ْو ِت َّ‬
‫الس ٰم ٰو ِت َو ا لْا َْر ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬
‫ایکشوہنںۺےنۺاگنہۺہنۺیکۺٓاامسونںۺشفرۺزنیمۺیکۺتنطلسۺںیم۔‬
‫ض‪( -‬پ‪،۳۳‬ٱٰ‪٧‬ص‪)۳۰۳:‬‬ ‫(‪ …)3‬قُ ِل اً ُْظ ُر ْوا َما َذا فِی َّ‬
‫الس ٰم ٰو ِت َو ا لْا َْر ِ ه‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬متۺرفامٕاۺدوھکیٓاامسونںۺشفرۺزنیمۺںیمۺایکۺایکۺےہ۔‬
‫َارج ِِع ال َْب َص َر‪َ -‬ه ْل ت َ ٰرى ِم ْن‬ ‫ی َخل َ َق َس ْب َع َس ٰم ٰو ٍت ِط َباقًّ ها‪َ -‬ما ت َ ٰرى فِیْ َخل ْ ِق َّ‬
‫الر ْح ٰم ِن ِم ْن تَف ُٰو ٍ ه‬
‫ت‪-‬ف ْ‬ ‫(‪…)4‬الَّ ِذ ْ‬
‫اس ًّئا َّو ُه َو َح ِس ْی ٌر(‪( )۲‬پ‪،۵۹‬ا‪٠٤ٟ‬ک‪ ۱:‬تا‪)۴‬‬ ‫ك ال َْب َص ُر َخ ِ‬ ‫ارج ِِع ال َْب َص َر َك َّرت َ ْی ِن َی ْن َقلِ ْ‬
‫ب اِل َْی َ‬ ‫ف ُُط ْو ٍر(‪)۳‬ث ُ َّم ْ‬
‫ایکرفؼۺداتھکیۺےہۺوتاگنہۺشاھٹۺرکۺدھکیۺےھجتۺوکیئۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪ :‬ۺ‬
‫سجےنۺاستۺٓاامسؿۺانبےئۺشکیۺےکۺشفرپۺدفرسشوتۺرنٰمحۺےکۺانبےنۺںیمۺ ۺ‬
‫اھٹرظنۺریتیۺرطػۺاناکؾۺٹلپۺٓاےئۺیگۺیکھتۺامدنی۔‬
‫رہنخ(رخشیبۺفبیع)ۺرظنٓااتۺےہۺرھپۺدفابرہۺاگنہۺش ۺ‬
‫یہی ۺرشہتس ۺشرثک ۺولوگں ۺرپٓااسؿ ۺےہ ۺشفر ۺشیس ۺںیم ۺاسنیکل ۺےک ۺےیل ۺزایدہ ۺفتعس ۺےہ ۺشفر ۺرقٓاؿ ۺرکمی ۺیھب ۺشرثکشیس ۺیکۺ‬
‫دوعتۺداتیۺےہۺاسیجہکۺریثکٓاایتۺںیمۺ ُّ ح‬
‫دتبْ‪،‬رکفتشفرۺربعتۺڑکپےنۺاکۺمکحۺےہۺ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ایکسُال اِعاسکاجُاب‪:‬‬
‫َ َ‬
‫ۺرعمفۺشیہٰلۺںیمۺدمدۺےلمۺ‬
‫ِ‬ ‫شرگمتۺوہکہکۺایبؿۺرکدہۺدفونںۺرطےقیلکشمۺںیہ‪،‬ذٰہلشۺںیمہۺوکیئشۺ یسیۺوصرتۺاتبیئۺاجےئسجۺےس‬
‫اچنہپاجۺےکس؟‬
‫کت ۺ‬ ‫ی ۺ‬
‫تبحمۺدخشفدن ۺ‬
‫شف ۺر ِ‬
‫وجشبۺ‪:‬شٰیلعۺرطہقیۺقحۺاحبسہنۺفۺ ٰ‬
‫اعتلۺیکۺرعمتفۺےسۺامتؾۺولخمؼۺیکۺرعمتفۺاحلصۺرکانۺےہۺنکیل ہیۺتہبۺدیچیپہۺےہۺشفرۺشسۺ‬
‫ابرےۺںیمۺوگتفگۺرکانۺشرثکۺولوگںۺیک ےنھجمسۺیکۺدحۺےسۺاخرجۺےہۺ۔ںیلقعۺشسۺوکۺےنھجمسۺےسۺرصػۺشسۺےئلۺاقرصۺںیہۺویکہکنۺولوگںۺےنۺ‬
‫دتربوک ۺوھچڑراھک ۺےہ۔ ۺداینفی ۺوخشاشہت ۺشفر ۺاسفنین ۺّذلشت ۺںیم ۺوغشمتیل ۺےہ ۺشفر ۺشس ۺوک ۺایبؿ ۺرکےن ۺےس ۺہی ابت ۺراکفٹ ۺےہ ۺہک ۺہیۺ‬
‫وگتفگتہبۺفعیسۺشفرۺزایدہۺےہۺشفرۺشسۺےکۺشوبشبۺشےنتۺےلیھپۺوہےئۺںیہۺہکۺدحۺشفرۺامشرۺےسۺابرہۺںیہۺویکہکنۺٓاامسونںۺیکۺدنلبویںۺےسۺےلۺرکۺ‬
‫امکؽ ۺدقر ۺت ۺف ۺتمکح ۺشفر ۺشس ۺےک ۺشاہتنیئ ۺالجؽ ۺفۺ‬
‫تۺ ۺرکمی ۺیک ۺ ِ‬
‫زنیم ۺیک ۺرہگشویئں ۺکت ۺرہ ۺذرے ۺںیم ۺاجعابئت ۺشفر ۺاشناینں ۺںیہ ۺوج ۺشس ۺذش ِ‬
‫تمظعرپۺدالتلۺرکےتۺںیہۺشفرۺ َذ ّرشتۺےبۺشاہتنۺںیہ۔‬ ‫ۺ‬
‫ت َرب ِ ّیْ لَ َن ِف َد ال َْب ْح ُر ق َْب َل ا َ ْن ت َ ْنف ََد كَلِ ٰم ُ‬
‫ت َرب ِ ّیْ (پ‪،۳۶‬شل‪)۳۰۹:ٕ٬ٜ‬‬ ‫قُ ْل لَّ ْو ك َ‬
‫َان ال َْب ْح ُر ِم َدا ًّدا لِّكَلِ ٰم ِ‬
‫متخ ۺہنوہۺںۺیگ۔‬
‫ۺیکابوتںۺےکۺےیلۺایسیہۺوہۺۺوترضفرۺدنمسرۺمتخۺوہاجےئۺاگۺشفرۺریمےۺربۺیکۺابںیتۺ ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬مت‬
‫ۺرفامدفشرگدنمسرۺریمےۺرب ۺ‬
‫ۺ‬

‫حعُلمىظفتکاآساٌـظیقہ‪:‬‬
‫ِ‬ ‫ْ‬
‫ۺاعمَمۺےکۺیلیۺیکۺتیثیحۺےسۺشسۺوکۺایبؿۺ‬
‫َ‬ ‫ِ‬
‫ۺولعؾ‬ ‫ر‬‫ۺشف‬ ‫ےہ‬‫ۺ‬ ‫ان‬‫ۺاگل‬ ‫ہط‬‫وغ‬‫ۺ‬ ‫ۺںیم‬ ‫ں‬‫ۺدنمسرف‬ ‫ےک‬‫ۺ‬ ‫ہ‬‫ف‬‫س‬ ‫ذٰہلشۺشسۺںیمۺوغرۺفۺرکفۺرکانۺعُلو ِوؾۺاکم َ‬
‫ںیہن ۺایک ۺاج ۺاتکسنکیل ۺوط رص ۺوطر ۺرپ شۺ کی ۺاثمؽ ۺیک ۺرطػ ۺشاشرہ ۺایک ۺاجات ۺےہ ۺات ۺہک ۺشس ۺیک ۺسنج ۺرپ ۺہیبنت ۺوہ ۺاجےئ۔وچہکن ۺایبؿ ۺرکدہ ۺدفونںۺ‬
‫رطوقیںۺںیمۺےسٓااسؿۺرطہقیۺشاعفؽۺیکۺرطػۺرظنۺرکانۺےہۺشسۺےئلۺمہۺشٰیلعۺرطےقیۺےس ِ‬
‫ۺرصػۺرظنۺرکےتۺوہےئٓااسؿۺرطےقیۺےکۺ‬
‫ۺںیموگتفگۺرکےتۺںیہۺ۔‬
‫ابرے ۺ‬

‫سُعجکاحجهاِعاسکامکاٌ‪:‬‬
‫رکےکۺشسۺںیم‬
‫لعفوکۺالتشۺ ۺ‬
‫ےٹ ۺ‬‫بسےسۺمکۺرت‪،‬فیفخۺشفرۺوھچ ۺ‬ ‫شاعفؽۺشل ٰہتہۺریثکۺںیہۺ ۺوتمہۺشؿۺںیمۺ ۺ‬
‫ےس ۺ‬ ‫ۺ ِ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رظنۺرکےتۺںیہ۔انچہچنۺالمہکئۺشفرٓاامسونںۺیکۺتنطلسۺےکۺشابتعرۺےسۺولخماقتۺںیمۺبسۺےسۺمکۺرتۺزنیمۺشفرۺشسۺےکۺشفرپۺاپیئۺاجےنۺفشیلۺ‬
‫زیچںیۺںیہۺویکہکنۺشرگۺمتۺزنیمۺوکۺشسۺےکۺمسجۺشفرۺمجحۺےکۺشابتعرۺےسۺدوھکیۺوتۺوسرجۺمکۺمجحۺرظنٓاےنۺےکۺابۺفوجدزنیمۺےسۺشکیۺوسۺاسھٹۺانگۺ‬
‫ےس ۺزایدہ ۺڑبش ۺےہ ۺوت ۺوغر ۺرکان ۺاچےئہ ۺہک ۺوسرج ۺیک ۺتبسنب ۺزنیم ۺسک ۺدقر ۺوھچیٹ ۺےہ۔ ۺرھپ ۺسج ۺم ک ۺںیم ۺوسرج ۺرموکز ۺےہ ۺشس ۺیک ۺتبسنۺ‬
‫وسرجۺاکۺوھچاٹوہاندوھکیویکہکنۺوسرجۺوکۺم کۺےکۺاسھتۺوکیئۺتبسنۺںیہنۺاحالہکنۺہیۺوچےھتٓاامسؿۺںیمۺےہۺشفرۺوچاھتٓاامسؿۺشےنپۺےسۺشفرپۺ‬
‫ٓاامسونںۺیکۺتبسنۺوھچاٹ ےہ۔ۺرھپۺاسوتںۺٓاامسؿۺرکیسۺیکۺتبسنۺشےسیۺںیہۺسجۺرطحۺدیمشؿۺںیمۺوکیئۺذرہۺزپشۺوہۺیہیۺتبسنۺرکیسۺوکۺرعشۺ‬
‫ےکۺاسھتۺےہ۔ۺ‬

‫سنيزعکےمقابلےمیٍخصکیکیمثال‪:‬‬
‫ہی ۺابابتعر ۺمجح ۺےک ۺشؿ ۺےک ۺاظرہی ۺشاسجؾ ۺیک ۺرطػ ۺرظن ۺرکان ۺوہششفر ۺامتؾ ۺزنیم ۺشؿ ۺیک ۺتبسنب ۺینتک ۺریقح ۺےہ ۺہکلب ۺدنمسرفں ۺیکۺ‬
‫رح کَا ْلَػ َلب َ‪ ١‬فَی اْل َر َ‬
‫ق ینعیۺزنیمۺدنمسرۺیکۺتبسنۺشےسیۺےہۺےسیجزنیمۺ‬ ‫تبسنبۺیھبۺزنیمۺینتکۺوھچیٹۺےہشسۺےکۺقلعتمۺرمفیۺےہۺہک’’اَْلَر ہق فَی ا‪َ ٟ‬ب َ‬

‫ےکۺاقمےلبۺۺوکیئۺشلبطصۺوہ۔‛‬
‫رجتہبۺشفرۺاشمدہہۺےسۺیھبۺشسۺیکۺدصتقیۺوہیتۺےہ۔ولعمؾۺوہشۺزنیمۺاکۺوجۺہصحۺاپینۺےسۺابرہۺےہۺشسۺوکۺامتؾۺرک ہہۺشَرضۺےکۺاس ۺ‬
‫ھت‬
‫ےہ‬
‫فہۺتبسنۺےہۺوجۺشکیۺوھچےٹۺےسۺزجریےۺوکۺامتؾۺیکشخۺےکۺاسھتۺےہ۔ۺرھپٓادیمۺوکۺدوھکیۺوجۺیٹمۺےسۺدیپشۺایکۺایگۺشفرۺیٹمۺزنیمۺاکۺشکیۺزجۺ ۺ‬
‫تبسنسکۺدقرۺوھچےٹۺںیہ۔‬
‫یک ۺ‬‫ۺشیسرطحۺامتؾۺویحشانتۺہکۺزنیمۺ ۺ‬
‫شفر ۺ‬

‫مچھظکیتدلیقمیٍوجائبات‪:‬‬
‫مت ۺایبؿ ۺرکدہ ۺشؿ ۺبس ۺزیچفں ۺوک ۺیھب ۺاجےن ۺدف ۺشفرویحشانت ۺںیم ۺسج ۺوک ۺمہ ۺبس ۺےس ۺوھچاٹ ۺےتھجمس ۺںیہ ۺفہ ۺرھچم ۺشفر ۺدہش ۺیک ۺیھکمۺ‬
‫رکفۺاصیفۺےکۺاسھتۺشسۺںیمۺوغرۺرکفۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشسۺوکۺسکۺ‬
‫لقعۺاحرضۺفۺ ِ‬
‫فریغہۺںیہ۔ۺرھچمۺےکۺوھچےٹۺےسۺمسجۺیکۺرطػۺدوھکیۺشفرۺ ِ‬
‫رطحۺبسۺےسۺڑبےۺاجونرۺاہیھتۺیکۺلکشۺرپۺدیپشۺرفامایۺہکۺاہیھتۺیکۺرطحۺشسۺیکۺیھبشۺ کیۺوسڈنۺانبیئۺشفرۺوھچیٹۺیسۺلکشۺوہےنۺےکۺابفوجدۺ‬
‫شسۺےکۺےئل ۺفہۺامتؾۺشعضااءۺدیپشۺےئک ۺوجۺاہیھتۺےکۺےیلۺدیپشۺےئک ۺشفرشےس ۺدفۺرَپۺزایدہۺدی۔ۺوغرۺرکف!ۺشسۺےکۺاظرہیۺشعضااءۺوکۺسکۺرطحۺ‬
‫میسقتۺایکۺہک‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شسۺےکۺرپۺشُاگےئ‪،‬شسۺےکۺاہھتۺشفرۺاپٕاںۺاکنےل‪،‬شسۺےکۺاکؿۺشفرٓاںیھکنۺدیپشۺںیکۺشفرۺابیقۺامتؾۺویحشانتۺیکۺرطحۺشسۺےکۺشدنرۺ‬
‫یھبۺذغشۺےکۺشعضااءۺشفرٓاالتۺیکۺدتریبۺرفامیئۺشفرۺامتؾۺویحشانتۺیکۺرطحۺشسۺںیمۺیھبۺ ِ‬
‫وقتۺاغ ِذہی‪،‬ۺاج ِذہب‪،‬ۺد ِشف‪،‬ۺام ِسکہۺشفرۺاہہمضۺدیپشۺ‬
‫رفامیئ۔ہیۺوتۺلکشۺفۺوصرتۺشفرۺافصتۺاکۺاعمہلمۺاھتۺرھپہیۺدوھکیۺہکۺےسیک اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشےسۺشسۺیکۺذغشۺیکۺرشہۺاتبیئۺشفرۺشسۺوکۺاچہپؿۺ‬
‫دےۺدیۺہکۺشسۺیکۺذغشۺشاسنینۺوخؿۺےہ۔ۺرھپہیۺدوھکیۺہکۺ ُشسۺےنۺسکۺرطحۺٓادیمۺکتۺےنچنہپۺےکۺےئلۺشسۺںیمۺ ُشڑےنۺیکۺوقتۺدیپشۺ‬
‫ۺمومں ۺیک ۺرشہ ۺاتبیئ ۺہک ۺشؿ ۺںیم ۺےس ۺیسک شۺ کی ۺںیمۺ‬
‫رک ۺدی‪،‬ےسیک ۺشس ۺیک ۺیبمل ۺشفر ۺونیلیک ۺوھتینھت ۺانبیئ‪،‬ےسیک ۺشس ۺوک ۺشاسنین ۺاھکؽ ۺےک َ ا‬
‫شینپۺوسڈنۺرےھک۔رھپۺشسۺوکۺیسیکۺوقتۺدیۺہکۺاسمؾۺںیمۺشینپۺوسڈنۺویپتسۺرکۺداتیۺےہۺشفرۺےسیکۺشسۺوکۺوخؿۺوچےنسۺشفرۺےنیپۺاکۺرطہقیۺ‬
‫اتبۺدایشفرۺوسڈنۺوکۺابرکیۺوہےنۺےکۺابفوجدۺسکۺرطحۺوھکالھکۺدیپشۺایکۺہکۺشسۺےکۺذرےعیۺوخؿۺالتپۺوہرکۺشسۺےکۺٹیپۺںیمۺاتچنہپۺےہۺ‬
‫شفرۺامتؾۺشزجشءۺںیمۺلیھپۺرکۺشسۺوکۺذغشۺداتیۺےہ۔رھپۺےسیکۺشسۺوکۺاتبۺدایۺہکۺشاسنؿۺشےنپۺاہھتۺےسۺشسۺوکۺامرانۺاچاتہۺےہۺوتۺاھبےنگۺاکۺہلیحۺ‬
‫اھکس ۺدای ۺشفر ۺشس ۺےک ۺشابسب ۺیھب ۺاطع ۺرک ۺدی۔شس ۺےک ۺاکؿ ۺانبےئ ۺنج ۺےس ۺفہ ۺاہھت ۺےک ۺدفر ۺوہےن ۺےک ۺابفوجدشس ۺیک ۺیکلہ ۺیسۺ‬
‫رحتکۺیھبۺنسۺاتیلۺےہۺشفروخؿۺوچانسۺوھچڑۺرکۺاھبگۺاجاتۺےہۺ‪،‬رھپۺبجۺاہھتۺرۺاجاتۺےہۺوتۺدفابرہۺٓااجاتۺےہ۔‬
‫ٓ‬
‫مچھظاِعسیگظحیُاىاتکیاىکھَُمیٍفظق‪:‬‬
‫رھپۺوغرۺرکفۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺےسیکۺشسۺیکۺٓاوھکنںۺےکۺدفۺڈےلیھۺانبےئۺہکۺفہۺشینپۺذغشۺیکۺہگجۺدھکیۺاتیلۺےہۺشفرۺرہچہۺوھچاٹۺ‬
‫وہےنۺےکۺابۺفوجدۺشسۺہگجۺاکۺدصقۺرکاتۺےہۺشفرۺدوھکیۺہکۺرہۺوھچےٹۺاجونرۺیکۺٓاھکۺاکۺڈالیھۺوھچےٹۺوہےنۺیکۺفہجۺےسۺوپپوٹںۺاکۺلمحتمۺ‬
‫ںیہنۺوہاتۺشفرۺوپپےٹۺڈولیھںۺےکۺےئلۺسخۺفۺاخاشکۺےسۺافصیئۺاکٓاہلۺںیہۺذٰہلشۺرھچمۺشفرۺیھکمۺےکۺدفۺابزفںۺانبۺدیوتۺمتۺہشیمہۺ ۺ‬
‫یھکم‬
‫ۺرکےتدوھکیۺےگ۔‬
‫ۺڈےلیھاصػ ۺ‬
‫ںےسۺشےنپ ۺ‬
‫وکشےنپۺدفونںۺابزفٕا ۺ‬
‫شاسنؿۺشفرۺڑبےۺاجونرفںۺےکۺڈولیھںۺےکۺےئلۺوپپےٹۺدیپشۺےئکۺہکۺشکیۺدفرسےۺےکۺاسھتۺلمۺاجےتۺںیہۺشفرۺشؿۺےکۺ‬
‫انکرے ۺابرکی ۺانبےئ ۺات ۺہک ۺوج ۺابغر ۺڈےلیھ ۺرپٓاےئ ۺشس ۺوک ۺعمج ۺرک ۺےک ۺوکلپں ۺےک ۺانکرفں ۺرپ ۺکنیھپ ۺدںی ۺشفر ۺںیکلپ ۺایسہ ۺانبںیئ ۺاتہکۺ‬
‫ٓاھکۺیکۺرفینشۺعمتجمۺرےہ‪،‬ۺدےنھکیۺںیمۺدمددںی‪ٓ،‬اھکۺیکۺوصرتۺوکۺنیسحۺانبںیئۺشفر‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رگدف ۺابغر ۺےک ۺفتق ۺشؿ ۺرپ ۺاجؽ ۺنب ۺاجںیئ‪،‬شیس ۺےئل ۺوکلپں ۺےک ۺاجؽ ۺےک ۺےھچیپ ۺےس ۺرظنٓاات ۺےہ ۺشفر ۺہی ۺاجؽ ۺرگدف ابغر ۺوکٓاھک ۺںیم ۺدشلخۺ‬
‫وہےن ۺےس ۺرفاتک ۺےہ ۺنکیل ۺدےنھکی ںیم ُۺراکفٹ ۺںیہن ۺاتنب۔ ۺشاسنؿ ۺےک ۺربسکع ۺرھچم ۺےک ۺدف ۺاصػ ۺافشػ ۺڈےلیھ ۺریغب ۺوپپوٹں ۺےک ۺانبےئ ۺشفرۺ‬
‫دفونں ۺاہوھتں ۺےس ۺاصػ ۺرکےن ۺاک ۺرطہقی ۺیھب ۺشس ۺوک ۺاھکس ۺدایشفر ۺوچہکن ۺشس ۺیک ۺاصبرت ۺںیم ۺفعض ۺوہات ۺےہ ۺشس ۺےئل ۺرچشغ ۺرپ ۺرگ ۺزپاتۺ‬
‫ےہذٰہلشۺدؿۺیکۺرفینشۺالتشۺرکاتۺےہۺشفرۺبجۺہی اچیبرہۺرشتۺںیمۺرچشغۺیکۺرفینشۺداتھکیۺےہۺوتۺوخدۺوکۺیسکۺاترکیۺرھگۺںیمۺایخؽۺرکاتۺےہۺشفرۺ‬
‫رچشغۺوکۺرفنشۺدشؿۺاتھجمسۺےہۺوجۺاترکیۺاکمؿۺےسۺرفینشۺیکۺرطػۺاکنالۺایگۺےہ۔ۺفہۺرفینشۺیکۺبلطۺںیمۺوخدۺوکلسلسمۺرچشغۺرپۺرگشاتۺراتہۺ‬
‫ےہ ۺبج ۺفہ ۺرچشغ ۺےسٓاےگ ۺزگرات ۺےہ ۺشفر ۺشدنریھش اپات ۺےہ ۺوت ۺامگؿ ۺرکات ۺےہ ۺہک ۺفہ ۺرفنش ۺدشؿ ۺوک ۺںیہن ۺاپاکسشفر ۺشس ۺیک ۺدیسھ ۺںیم ۺںیہنۺ‬
‫َ‬
‫ےہ ّٰیۺہکۺلجۺاجاتۺےہ۔‬ ‫ذن‬ ‫شسےئلۺدفابرہۺرچشغۺیکۺرطػۺولاتٹۺ ۺ‬ ‫ایگ ۺ‬

‫مچھظکیجہالتسےبغیجہالت‪:‬‬
‫اشدیۺمتۺامگؿۺرکفۺہکۺہیۺلعفۺشسۺےکۺاصقنؿۺشفرۺاہجتلۺیکۺفہجۺےسۺےہوتۺایدروھکۺہکۺشاسنؿۺیکۺاہجتلۺشسۺیکۺاہجتلۺےسۺڑبھۺ‬
‫رکۺےہۺہکلبۺداینفیۺوخشاشہتۺرپۺرگےنۺںیمۺٓادیمۺیکۺوصرتۺفیسیۺیہۺےہۺیسیجۺرپفشےنۺیکۺوصرتۺٓاگۺںیمۺرگےنۺیکۺےہۺویکہکنۺٓادیمۺ‬
‫ےنپ‬
‫ےکۺےئلۺوخشاشہتۺیکۺرفینشۺاظرہیۺوصرتۺےکۺشابتعرۺےسۺیتکمچۺےہۺشفرۺشسۺوکۺولعمؾۺںیہنۺوہاتۺہکۺشسۺےکۺےچینۺزرہاقلتۺےہۺوتۺفہۺش ۺ‬
‫سفنۺوکلسلسمۺشسۺرپۺرگشاتۺراتہۺےہۺیتحۺہکۺشؿۺوخشاشہتۺںیمۺڈفبۺاجاتۺےہۺشفرۺشؿۺاکۺشریسۺنبۺرکۺہشیمہۺےکۺےئلۺالہکۺوہاجاتۺےہ۔ۺشےۺ‬
‫اکشۺ!ٓادیمۺیکۺاہجتلۺرپفشےنۺیسیجۺوہیتۺویکہکنۺرپفشہنۺاظرہیۺرفینشۺےسۺدوھاکۺاھکۺرکۺشرگۺلجۺاجےئۺوتۺیفۺشاحلؽۺشسۺاکہصقۺامتؾۺوہایگۺہکبجۺ‬
‫روسؽشۺ رکؾ‪،‬عیفش ہ‪ٌَ ٣‬و‪َ ٥‬ػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنشراشدۺ‬
‫ٓادیمۺوتۺہشیمہۺہشیمہۺےکۺےئلۺایدموتںۺمنہجۺیکۺٓاگۺںیمۺرےہۺاگ۔ۺشیسۺےئلۺ ِ‬
‫غینعی ۺںیم ۺاہمترش ۺرمکدنب ۺڑکپ ۺے ۺںیہمت ۺٓاگ ۺےس ۺاچب ۺراہ ۺوہں ۺشفرمتۺ‬ ‫رفامای‪’’:‬انَ ِّی ہ‪َ ٤٣‬ش ٌک ب َ ہح َحز َ ہ‪ ٩َ ًَ ٥ٛ‬ا‪٨ٟ‬ا َر َٯ اَ‪٧‬ـتہ‪َ ٥‬ت َت َ‪٬‬ا َٓـتہٰ َ‪َ ٓ ٪‬ٲ َ‪٬‬ا َت َ‪٬‬ـا ہٓ َت ا‪َ َ ٟ‬‬
‫رفا َ‬
‫(‪) 50‬‬
‫ںیمرگۺاناچےتہۺوہ۔‛‬
‫رپفشونںۺیکۺرطحۺےپۺدرےپٓاگۺ ۺ‬

‫کیرکہمشۺےہۺشفرۺشسۺںیمۺشےنت‬ ‫ہیۺشاہتنیئۺوھچیٹۺولخمؼۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺاجع ِۺ‬

‫بئ تعنۺںیمۺےسۺش ۺ‬

‫‪ …50‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬زٗا‪ ،ٚ‬باب اْل‪٧‬ت‪٬‬اء ً‪ ٩‬ا‪ٌ٤ٟ‬اصی‪،۵۴۱ /۴ ،‬حسٱث‪۶۴۸۱:‬‬

‫‪٣‬ش‪٨‬س ا‪ٟ‬بزار‪٣ ،‬ش‪٨‬س ً‪٤‬ز ب‪ ٩‬ا‪ٟ‬دلاب‪،۱۳۴/۳،‬حسٱث‪۵۰۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اجعابئتۺںیہۺہکۺشرگۺبسۺےلہپۺشفرۺدعب ۺفشےلۺولگۺلمۺرکۺشسۺیکۺرہگشیئۺاکۺشاحہطۺرکانۺاچںیہۺوتۺشسۺیکۺتقیقحۺکتۺےنچنہپۺےسۺاعزجۺ‬
‫رںیہۺشفرۺشسۺیکۺاظرہیۺوصرتۺےکۺفشحضۺشفرۺرفنشۺشُومرۺرپۺیھبۺعلطمۺہنۺوہںیکسۺشفرۺاہجںۺکتۺشسۺےکۺیفخمۺ ُشومرۺاکۺقلعتۺےہۺشسۺرپۺوتۺ‬
‫ػاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺذشتۺیہ ۺ‬
‫ۺابربخےہ۔‬ ‫رص ۺ‬

‫شہزکیمکھیمیٍوجائبات‪:‬‬
‫رھپۺرہۺویحشؿۺشفرۺوپدےۺںیمشۺ ےسیۺاجعابئتۺںیہۺوجۺشیسۺےکۺاسھتۺاخصۺںیہۺشفرۺشؿۺںیمۺوکیئۺدفرسشۺشسۺاکۺرشکیۺںیہنۺًالثمۺدہشۺ‬
‫یکۺیھکمۺشفرۺشسۺںیمۺوموجدۺاجعابئتۺیکۺرطػۺدوھکیہکۺےسیکۺشسۺےکۺدؽۺںیمۺہیۺابتۺڈشؽۺدیۺہکۺفہۺاہپڑفں‪،‬ۺدروتخںۺشفرۺرھگفںۺںیمۺےتھچۺ‬
‫انبیتۺےہۺشفرۺےسیکۺشسۺےک ُۺُلابۺےسۺومؾۺشفرۺدہشۺہ اتلۺےہ۔ۺشؿۺںیمۺےسۺشکیۺوکۺرفینشۺاکۺذرہعیۺشفرۺدفرسےۺوکۺافشۺانبای۔ۺرھپۺشرگۺمتۺشسۺیکۺ‬
‫بیجعۺابوتںۺںیم ۺوغرۺرکف ۺہک ۺفہ ۺرصػۺوھپولںۺشفرۺویلکں ۺاکۺرس ۺوچیتس ۺںیہۺشفرۺاجنتسۺفۺدنگیگ ۺےسۺشانتجبۺرکیتۺںیہۺشفرۺشےنپ ۺںیم ۺےسۺ‬
‫شکی(ہکلمۺیھکم)ۺیکۺشاطتعۺرکیتۺںیہۺوجۺامسجینۺشابتعرۺےسۺڑبیۺوہیتۺےہۺشفرۺفیہۺشؿۺیکۺشریمۺوہیتۺےہۺ۔رھپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشؿۺیکۺشریمۺوکۺشسۺ‬
‫د َ‬
‫ابتۺاکاپدنبۺایکۺےہۺہکۺفہۺشؿۺںیمۺدعؽۺفۺشاصنػۺرکےۺیتحۺہکۺشرگۺشؿۺںیمۺےسۺوکیئۺاجنتسۺرپۺیتھٹیبۺےہۺوتۺشسۺوکۺ َھ ّنےۺےکۺدرفشزےۺرپۺیہۺلتقۺرکۺ‬
‫ۺحرہکیطمتۺشینپۺذشتۺںیم وغرفۺرکفۺرکےنۺفشےلۺشفرۺشےنپۺٹیپۺشفرۺرشؾۺاگہۺیکۺرکففںۺےسۺافرغۺوہۺزینۺشےنپۺمہۺ‬
‫ۺ‬ ‫دۺایاجاتۺےہ۔سپۺمتۺشاہتنیئۺبجعتۺرکف‬
‫رصعفںۺےکۺاسھتۺدعشفتۺشفرۺاملسمؿۺاھبویئںۺےکۺاسھتۺتبحمۺرکےنۺںیمۺشےنپۺسفنۺیکۺوخشاشہتۺےسۺاخیلۺوہ۔‬
‫ُ َّ َّ‬ ‫َّ‬
‫شہزکاچھتامسزس کیَُہُتاہے؟‬
‫ایبؿۺرکدہۺبسۺابوتںۺےسۺعطقۺرظنۺشسۺابتۺرپوغرۺرکفۺہکۺفہۺےسیکۺومؾۺےسۺشانپۺاتھچۺانبیتۺںیہۺشفرۺامتۺؾۺشاکشؽۺںیمۺےسۺدسمسۺ‬
‫لکشۺوکۺشایتخرۺرکیتۺںیہ۔فہ ۺشانپۺرھگۺوگؽ‪،‬رُمَ َّ حئۺشفر ہ‪َ ٣‬د‪٤‬صۺلکشۺںیمۺںیہنۺانبںیتۺہکلبۺدسمسۺلکشۺںیمۺانبیتۺںیہۺویکہکنۺدسمسۺلکشۺیکۺ‬
‫شکیۺاخصۺفہجۺےہۺسجۺاکۺشدرشکۺرکےنۺےسۺشرئنیجنزیکۺںیلقعۺیھبۺاقرصۺںیہ۔فہۺاخصۺفہجۺہیۺےہۺہکۺبسۺولکشںۺےسۺفعیسۺشفرۺاجعمۺ‬
‫لکشۺدشرئےۺیکۺشفرۺوجۺشسۺےکۺرقبیۺوہشسۺیکۺےہ۔شسۺےئلۺہکۺرمعبۺےسۺےنلکنۺفشےلۺزشفےیۺاکیبرۺوہےتۺںیہۺشفرۺیھکمۺیکۺلکشۺوگؽۺشفرۺ‬
‫وہیتےہ‬
‫یبملۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شسۺےئلۺرمعبۺلکشۺوکۺوھچڑۺدایۺاتہکۺزشفےیۺاخیلۺہنۺرہۺاجںیئۺرھپۺشرگۺوگؽۺلکشۺںیمۺرھگۺانبیتۺوتۺشسۺےکۺابرہۺاضعئۺرہۺاجےنۺفشیلۺاشکدیگۺابیقۺ‬
‫ریتہ ۺویکہکن ۺوگؽ ۺولکشں ۺوک ۺبج ۺالمای ۺاجےئ ۺوت ۺفہ ۺشاصتؽ ۺےک ۺاسھت ۺعمج ۺںیہن ۺوہںیت ۺشفر ۺزشفویں ۺفشیل ۺشاکشؽ ۺںیم ۺوکیئ ۺلکش ۺشیسی ۺںیہن ۺوجۺ‬
‫اختیصشیسۺلکشۺیکۺےہ۔‬
‫ۺ‬ ‫سےکۺشف ۺرہیۺ‬
‫ےئوتۺاشکدیگۺیھبۺہنۺےچبۺوسشےئۺدسم ۺ‬
‫لکشےکۺرقبیۺوہۺشف ۺربجۺشسۺوکۺالمۺایاج ۺ‬
‫ۺںیموگؽۺ ۺ‬
‫اجنگشئ ۺ‬
‫وغرۺرکفۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺدہشۺیکۺیھکمۺوکۺشسۺےکۺوھچےٹۺوہےنۺےکۺاب ُفوجدۺضحمۺشسۺرپۺل ُطفۺفۺرکؾۺرکےتۺوہےئۺشؿۺزیچفںۺےکۺ‬
‫ابرے ۺںیمۺےسیک ۺاتبۺدایۺنجۺیکۺشےسۺاحتج ۺےہ ۺات ۺہکۺفہۺنیچۺےس ۺرےہ۔وتۺشس ۺریقح ۺےسۺویحشؿ ۺںیمۺدقرتۺےکۺشؿۺرکومشںۺوکۺدھکیۺرکۺ‬
‫ربعت ۺاحلص ۺرکف ۺشفر ۺزنیم ۺفٓاامسؿ ۺیک ۺتنطلس ۺےک ۺاجعابئت ۺوک ۺاجےن ۺدفویکہکن ۺسج ۺدقر ۺرپ ۺامہری ۺانصق ۺلقع ۺوک ۺراسیئ ۺوہیئ ۺشس ۺیکۺ‬
‫ےک‬
‫ۺعؾۺ َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬ا ہہلل ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺملعۺ ۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحشتۺشایبنےئۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺشفراملعےئ ا‬‫فاضتحۺرکےنۺںیمۺرمعںیۺزگرۺاجںیئۺہکبجۺامہرےۺملعۺوکۺ‬
‫ۺِعۺشیہٰل ۺےکۺاسھتۺھچکۺتبسنۺںیہنۺہکلبۺولخمؼۺوجۺھچکۺاجیتنۺےہۺشسۺوکۺملعِۺشلہٰیۺےکۺاسےنمۺ‬ ‫ِ‬
‫اسھتۺوکیئۺتبسنۺںیہنۺشفرۺامتؾۺولخمؼۺےکۺملعۺوک ْ ِ‬
‫ملعۺیھبۺںیہنۺاہکۺاجاتکس۔‬
‫احلصۺہیۺہکۺشسۺیسیجۺابوتںۺںیمۺوغرۺفۺرکفۺرکےنۺےسۺشسۺرعمتفۺںیمۺشاضہفۺوہاگۺوجۺدفونںۺرطوقیںۺںیمۺےسٓااسؿۺرطےقیۺ‬
‫ۺیۺتشۺکنیھپۺدۺف‬‫ےسۺاحلصۺوہیتۺےہۺشفرۺرعمتفۺڑبےنھۺےسۺتبحمۺڑبیتھۺےہۺ۔سپۺشرگۺمتۺددیش ِرشیہٰلۺیکۺاعسدتۺےکۺاطبلۺوہۺوتۺداینۺوک َ ِ‬
‫َ‬
‫شفر ۺرمع ۺرھب ۺدشیمئ ۺوغر ۺف ۺرکف ۺںیم ۺمُ ْس َی َ ْرؼ ۺوہ ۺاج ۺٕا۔نکمم ۺےہ ۺںیہمت ۺھچک ۺہن ۺھچک ۺلم ۺاجےئ ۺنکیل ۺمت ۺشس ۺوھتڑی ۺیس ۺزیچ ۺےک ۺدبےل ۺںیم شۺ یسیۺ‬
‫َ‬ ‫ع‬
‫ۺیکشاہتنۺںیہن۔‬ ‫ابداشتہۺاپٕا ےگۺسج ۺ‬
‫محبتمیٍلُگَُکےمدتلفہُىےکاسبب‬ ‫ساتُیٍفعل‪:‬‬
‫َ َ‬ ‫ْْ َ‬
‫ۺحۺداینۺںیمۺ‬
‫رعمفۺشیہٰلۺشفر ُ ِّح‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ْ‬
‫ۺشصۺتبحمۺںیمۺرتشمکۺوہےتۺںیہۺنکیلۺ‬ ‫نم‬ ‫ۺوم‬‫ؾ‬ ‫ۺامت‬ ‫ےس‬‫ۺ‬‫ہج‬‫ف‬‫ۺ‬ ‫ۺیک‬ ‫ک‬ ‫ش‬‫س‬
‫ْ‬ ‫اجؿۺےئجیلۺہک ْ ِ‬
‫ۺشصۺشامیؿۺںیمۺش ِ ِ‬
‫ح َ‬
‫ۺمۺشیہٰلۺںیمۺیھبۺفلتخمۺوہےتۺںیہۺویکہکنۺشایشءۺشابسبۺےکۺفلتخمۺوہےنۺیکۺفہجۺےسۺیہۺفلتخمۺوہیتۺںیہۺشفرۺشرثکولگۺ‬ ‫فلتخمۺوہےنۺیکۺفہجۺےسۺفہ َّ ِ‬
‫وتۺشےسیۺںیہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺوجۺشامسۺشفرۺافصتۺشؿۺےکۺاکونںۺںیمۺزپےتۺںیہۺشؿۺوکۺھکیسۺرکۺایدۺرکۺےتیلۺںیہۺشفرۺضعبۺشفاقتۺشؿۺےکۺشےسیۺاعمینۺایخؽۺ‬

‫ۺفمْہۺےہۺ۔ۺضعبۺولگۺاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪ ١‬ۺ‬

‫ۺےتیلںیہۺنجۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬اپک ُ َ‬
‫َ‬
‫ےکشامسۺشفرۺافصتۺیکۺتقیقحۺرپۺمُ َّطلع‬ ‫رک ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےک‬
‫وہےتۺںیہۺہنۺشؿۺاکۺوکیئ افدسۺٰینعمۺایخؽۺںیمۺالےتۺںیہۺہکلبۺرسِۺمیلستۺمخۺرکےتۺںیہۺ‪،‬ۺدصتقیۺےکۺوطرۺرپۺشامیؿۺالےئۺشفرۺثحبۺفۺابمہثحۺ ۺ‬
‫ۺشاحصبۺنیمیۺںیمۺےسۺںیہۺشفرافدسٰینعمۺایخؽۺرکےنۺفشےلۺرمگشہۺںیہۺہکبجۺ‬ ‫ریغبۺلمعۺںیمۺوغشمؽۺوہےتۺںیہۺیہیۺولگۺالسیتمۺفشےلۺشفر ِ‬
‫َ‬
‫حرفامایۺےہ‪:‬‬‫ںاکۺذرکشسۺۺرط ۺ‬ ‫ںشاسق ۺؾےکۺولوگ ۺ‬ ‫نۺابراگہۺںیہ۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےنۺونیت ۺ‬ ‫م ِ ح ِْ‬
‫گ ُ َ َّْ‬
‫تقیقح ےسۺفشفقۺول ۺ‬

‫ان ﳔ َّو َج َّن ُت نَ ِع ْؼ ٍ‬

‫م(‪( )۵۱‬پ‪،۵۷‬ا‪ٰٟ‬اٌٗٶ‪)۸۹ ،۸۸:‬‬ ‫فَاَ َّماۤٗ اِ ْن ك َ‬
‫َان ِم َن ال ُْمق ََّر ِب ْی َن(‪)۵۵‬فَ َر ْوحٌ َّو َر ْی َح ٌ‬
‫(‪) 51‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬رھپۺفہۺرمےنۺفشالۺشرگۺّرقموبںۺےسےہ وتۺرشتحۺےہۺشفرۺوھپؽۺشفرۺنیچۺےکۺابغ۔‬
‫ُ‬
‫تفاِ ِتمحبتکُمثالسےسنجھئے‪:‬‬
‫شرگۺمتۺ ِ‬
‫افتفتۺتبحمۺوکۺریغبۺاثمؽۺےکۺںیہنۺھجمسۺےتکسۺوتۺمہۺشکیۺاثمؽۺےسۺایبؿۺرکےتۺںیہۺےسیجرضحتۺدّیسُان ۺشامؾۺاشیعفۺ‬
‫ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬کَافَی ےکۺریپف ۺاکر ۺوخشہ ۺاہقف ۺوہں ۺایۺوعشؾۺبسۺےک ۺبسۺشُؿۺےس ۺتبحمۺرکےن ۺںیم ۺرتشمک ۺںیہۺویکہکنۺشامؾ ۺاشیعف ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬

‫َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬کَافَی ےکۺلضفۺفۺامکؽ‪،‬ددنیشری‪ِ،‬نسُحۺریستۺشفر ِ‬

‫ۺاصخؽۺدیمحہۺیکۺرعمتفۺںیمۺبسۺرتشمکۺںیہۺنکیلۺاعؾۺٓادیمۺوکۺشؿۺ‬
‫ےکۺملعۺیکۺشامجیلۺرعمتفۺوہیگۺہکبجۺہیقفۺشسۺوکۺلیصفتۺےکۺاسھتۺاجاتنۺےہ۔ۺشسۺےئلۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ےکۺابرےۺںیمۺہیقفۺ‬
‫َ َ‬
‫رعمفۺاتؾۺشفرٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ےسۺوخیشۺشفرۺتبحمۺزایدہۺوہۺیگۺویکہکنۺوجۺصخشۺیسکۺفنصمۺیکۺفینصتۺدےھکیۺشفرۺشسۺوکۺ‬
‫ِ‬ ‫یکۺ‬
‫شاھچۺےھجمسۺشفرۺشسۺیکۺفہجۺےسۺشسۺاکۺلضفۺاجےنۺوتۺالزیمۺوطرۺرپۺفہۺشسۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺشفرۺشسۺیکۺرطػۺالیم ِؿۺیبلقۺراتھکۺےہۺ‬
‫شفرۺشرگۺوکیئۺدفرسیۺفینصتۺدےھکیۺوجۺشسۺےسۺزایدہۺشیھچۺشفرۺدمعہۺوہۺوتۺالزیمۺوطرۺرپۺشسۺیکۺتبحمۺںیمۺشاضہفۺوہاگۺویکہکنۺشسۺےکۺ‬
‫ملعۺیکۺفہجۺےسۺشسۺیکۺرعمتفۺںیمۺشاضہفۺوہش۔ۺشیسۺرطحۺبجۺٓادیمۺاکۺیسکۺاشرعۺےکۺابرےۺںیمۺدیقعہۺوہۺہکۺفہۺدمعہۺاشرعۺےہۺوتۺ‬
‫شسۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺشفرۺبجۺشسۺےسۺاندرۺۺشفرۺدمعہۺمسقۺےکۺشاعشرۺےنسۺسجۺےس‬

‫ب ال َْی ِم ْی ِنه(‪َ )۱۹‬و ا َ َّماۤٗ اِ ْن ك َ‬

‫َان م َِن ال ُْمك َِّذ ِب ْی َن َّ‬
‫الضآ لِّ ْی َن(‪)۱۴‬فَن ُ ُز ٌل ّم ِْن‬ ‫ب ال َْی ِم ْی ِن(‪)۱۹‬ف ََسل ٰ ٌم لَّ َ‬
‫ك م ِْن ا َ ْص ٰح ِ‬ ‫‪ …51‬لمکمۺومضمؿ ۺۺویں ۺےہ ۺ‪َ :‬و ا َ َّماۤٗ اِ ْن ك َ‬
‫َان م ِْن ا َ ْص ٰح ِ‬
‫َح ِم ْؼ ٍم(‪َّ )۱۳‬و ت َْصلِ َی ُة َج ِح ْؼ ٍم(‪)۱۲‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬فرۺشرگۺدینہۺرطػۺفشولںۺےسۺوہۺوتۺشےۺوبحمبۺمتۺرپۺالسؾۺ ۺ‬
‫ےہدینہۺرطػۺفشولںۺےسۺشفرۺشرگۺالٹھجےنۺفشولںۺرمگشوہںۺںیمۺےسۺ‬
‫وہۺوتۺشسۺیکۺامہمینۺوھکاتلۺاپینۺشفرۺڑھبیتکۺٓاۺگۺںیمۺداسنھان۔(پ‪،۵۷‬ا‪ٰٟ‬اٌٗہ‪ ۹۰:‬تا‪)۹۴‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شس ۺیک ۺمیظع ۺاہمرت ۺشفر ۺف َ ِں ۺاشرعی ۺاظرہ ۺوہیت ۺوہ ۺوت ۺشس ۺیک ۺفہج ۺےس ۺرعمتف ۺڑبھ ۺاجیت ۺےہ ۺشفر ۺتبحم ۺںیم ۺیھب ۺشاضہف ۺوہاتۺ‬
‫ےہ۔امتؾۺوشیپںۺشفرۺاضفلئۺاکۺیہیۺاحؽۺےہۺ۔‬
‫ضعبۺشفاقتۺوکیئۺاعؾۺٓادیمۺاتنسۺےہۺہکۺالفؿۺفنصمۺےہۺشفرۺشسۺیکۺفینصتۺشیھچۺےہۺنکیلۺفہۺہیۺںیہنۺاجاتنۺہکۺفینصتۺ‬
‫بج‬
‫ںیمۺےہۺایک؟ۺسجۺیکۺفہجۺےسۺشسۺوکۺلمجمۺرعمتفۺوہیتۺےہۺشفرۺشیسۺشابتعرۺےسۺشسۺیکۺرطػۺالیمؿۺیھبۺشامجیلۺاسۺوہاتۺےہشفرۺ ۺ‬
‫وکیئۺامرہۺصخشۺشسۺفینصتۺاکۺاطمہعلۺرکاتۺےہۺشفرۺشسۺےکۺاجعابئتۺرپۺعلطمۺوہاتۺےہۺوتۺالزیمۺوطرۺرپۺشسۺیکۺتبحمۺںیمۺشاضہفۺوہاتۺےہۺ‬
‫ًَز‬ ‫ۺامکؽ ۺافصتۺرپ ۺدالتل ۺرکےت ۺںیہۺشفر ۺاسرےۺاک ۺاسرش ۺاعمَۺاہلل‬
‫ویکہکن ۺنف‪،‬رعش ۺشفر ۺفینصت ۺےک ۺاجعابئت ۺافلع ۺشفر ۺفنصم ۺےک ِ‬
‫َ‬
‫ۺصۺ‬‫َٯ َج‪١‬یکۺ تعنۺشفرۺشسۺیکۺفینصتۺےہۺاعؾۺٓادیمۺرصػۺشسۺابتۺوکۺاجاتنۺشفرۺشسۺاکۺشاقتعدۺراتھکۺےہۺہکبجۺاصِبحۺریصبتۺوت َ ِ‬
‫ۺاجعابئتۺ تعنۺداتھکیۺےہۺہکۺشسۺیکۺلقعۺریحشؿۺشفرۺدگنۺرہۺ‬ ‫ِ‬ ‫شیہٰلۺیکۺلیصفتۺںیمۺوغرۺفۺرکفۺرکاتۺےہۺیتحۺہکۺفہۺرھچمۺےکۺشدنرۺشےنت‬
‫ۺامکؽۺافصتۺیکۺتمظعۺڑبھۺاجیتۺےہۺسجۺیکۺفہجۺےسۺ‬ ‫شسےکۺالجؽۺشفر ِ‬ ‫ذشتۺابریۺ ٰ‬
‫اعتل‪،‬ۺ ۺ‬ ‫اجیتۺےہۺشفرۺشسۺےکۺببسۺالاحُمہلۺدؽۺںیمۺ ِ‬
‫ۺذشتۺابریۺ ٰ‬ ‫َ‬ ‫ح َ‬
‫اعتلۺشفرۺشسۺ‬ ‫صۺشیہٰلۺےکۺاجعابئتۺرپۺشالطعۺڑبیتھۺےہۺوتۺشسۺےس ِ‬ ‫مۺشیہٰلۺںیمۺیھبۺشاضہفۺوہاتۺےہ۔رھپۺےسیجۺےسیجۺ َ ِ‬ ‫َّ ِ‬
‫ےکۺالجؽۺیکۺتمظعۺرپشدتسالؽۺایکۺاجاتۺےہۺشفرۺشسۺیکۺفہجۺےسۺرعمتفۺڑبیتھۺےہۺشفرۺشسۺےکۺڑبےنھۺےسۺتبحمۺںیمۺشاضہفۺوہاتۺ‬
‫فلتخم‬
‫شہ ۺرعمتف ۺاک ۺ ۺ‬‫ےہ ۺشفر ۺشس ۺرعمتف ۺینعی ۺ تعنِ ۺشل ٰہتہ ۺےک ۺاجعابئت ۺیک ۺرعمتف ۺاک ۺدنمسر ۺان ۺدیپش ۺانکر ۺےہ ۺشیس ۺےئل ۺتبحم ۺںیم ۺ ْ ِ‬
‫وہانیھب ۺاناقلبۺامشرۺےہ۔ۺرھپۺنجۺشابسبۺیکۺفہجۺےسۺتبحمۺںیمۺافتفتۺوہاتۺےہۺفہۺشُؿۺاپچنۺشابسبۺاکۺشالتخػۺےہۺوجۺمہۺتبحمۺےکۺ‬
‫ےئلۺایبؿۺرکۺےکچ۔ۺاثمؽۺےکۺوطرۺرپۺوکیئۺصخشۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺتبحمۺشسۺےئلۺرکےۺہکۺفہۺشسۺرپۺشاسحؿۺشفرۺشاعنؾۺرکاتۺےہۺنکیلۺ‬
‫شسۺیکۺذشتۺیکۺفہجۺےسۺشسۺےسۺتبحمۺہنۺرکےۺوتۺشسۺیکۺتبحمۺزمکفرۺےہۺویکہکنۺشاسحؿۺےکۺدبےنلۺےسۺتبحمۺدبؽۺاجیتۺےہۺاسیجہکۺ‬
‫وہیتےہۺنکیلۺوجۺصخشۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺشسۺیکۺ‬
‫وہیتیسیجۺتبحم‪،‬ۺراضۺشفرۺتمعنۺیکۺاحتلۺںیمۺ ۺ‬
‫یسیتبحمۺںیہنۺ ۺ‬
‫ٓازامشئۺیکۺاحتلۺںیمۺف ۺ‬
‫ذشتۺیکۺفہجۺےسۺشفرۺشسۺفہجۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺہکۺفیہۺذشتۺشےنپۺامکؽ‪،‬امجؽ‪ ُ ،‬حبْریگۺشفرتمظعۺیکۺفہجۺےسۺتبحم ۺ‬
‫ۺیکقحتسمۺےہۺ ۺوت‬
‫شسۺیکۺتبحمۺشاسحؿۺےکۺدبےنلۺےسۺںیہنۺدبیتل۔ۺشسۺرطحۺیکۺابںیتۺتبحمۺںیمۺولوگںۺےکۺفلتخمۺوہےنۺاکۺببسۺںیہۺشفرۺتبحمۺںیم‬
‫یںیمۺفلتخمۺوہےنۺاکۺببسۺےہ۔‬ ‫ِ‬
‫اعسدتۺشُرخف ۺ‬‫یہ‬
‫فلتخمۺوہان ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬

‫َو لَلْاٰخ َِرةُ ا َ ْك َب ُر َد َر ٰج ٍ‬
‫ت َّو ا َ ْك َب ُر تَف ِ‬
‫ْض ْیل ًّا(‪( )۴۹‬پ‪،۳۵‬بىی اِسائٲ‪)۵۳:١‬‬

‫ۺںیمبسۺےسۺشٰیلع۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرےبۺکشۺٓارختۺدروجںۺںیمۺبسۺےسۺڑب ۺ‬

‫یشفرۺلضف ۺ‬
‫ٰ‬ ‫ٓ‬
‫مىظفتالہیمیٍمدلُقکیکُتاہفہنیکےاسباب‬
‫ِ‬ ‫اٹھُیٍفعل‪:‬‬

‫ہظشےگُاہ‪:‬‬
‫ذشتۺابریۺ ٰ‬
‫اعتل ےہۺشفرۺہیۺشسۺابتۺاکۺاقتاضۺرکیتۺےہۺہکۺامتؾۺرعموتفںۺےسۺ‬ ‫وموجدشتۺںیمۺبسۺےسۺاظرہۺرتۺشفرۺرفنشۺ ِ‬
‫ےلہپ ۺشس ۺذشت ۺیک ۺرعمتف ۺذونہں ۺںیم ۺوہشفر ۺیہی ۺبس ۺےس ۺزای ۺدہ ۺولقعں ۺرپٓااسؿ ۺوہ ۺنکیل ۺاعُمہلم ۺشس ۺےک ۺربسکع ۺرظنٓااتۺ‬
‫ےہ۔ذٰہلش ۺشس ۺاک ۺببس ۺایبؿ ۺرکان ۺرضفری ۺےہ ۺشفر ۺمہ ۺےن ۺہی ۺوج ۺاہک ۺہک‚ اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺامتؾ ۺوموج ۺدشت ۺےس ۺزایدہ ۺاظرہ ۺشفر ۺرفنشۺ‬
‫ےہ۔‛ۺشسۺیکشۺ کیۺفہجۺےہۺےسجشۺ کیۺاثمؽۺےسۺیہۺاھجمساجاتکسۺےہۺشفرۺاثمؽۺہیۺےہۺہکۺبجۺمہۺیسکۺشاسنؿۺوکۺےتھکلۺوہےئۺایۺڑپکےۺ‬
‫ےتیس ۺوہےئ ۺدےتھکی ۺںیہ ۺوت ۺامہرے ۺزندکی ۺشس ۺاک ۺزدنہ ۺوہان ۺامتؾ ۺوموجدشت ۺںیم ۺےس ۺاظرہ ۺرت ۺوہات ۺےہ۔سپ ۺامہرے ۺزندکی ۺشس ۺیکۺ‬
‫ایحت‪،‬ملع ‪،‬دقرتۺشفرۺڑپکےۺےنیسۺاکۺشرشدہۺشسۺیکۺامتؾۺاظرہیۺشفرۺابینۺافصتۺےسۺزایدہۺرفنشۺوہےتۺںیہۺویکہکنۺشسۺیکۺابینۺ‬
‫افصتۺًالثمۺشسۺیکۺوہشت‪،‬ہصغ‪،‬شالخؼ‪،‬تحصۺشفرۺرمضۺفریغہۺںیہۺشفرۺشؿۺوکۺمہۺںیہنۺاجےتنشفرۺاظرہیۺافصتۺںیمۺےسۺضعبۺوکۺ‬
‫وتۺاجےتنۺںیہۺشفرۺضعبۺںیمۺمہۺوکۺکشۺوہاتۺےہۺےسیجۺشسۺیکۺابملیئۺیکۺدقمشرۺشفرۺدلجۺیکۺرتگنۺفلتخمۺوہانۺفریغہۺدرگیۺافصتۺنکیلۺ‬
‫اہجں ۺکت ۺشس ۺیک ۺایحت‪،‬دقرت‪،‬شرشدہ‪،‬ملع ۺشفر ۺشس ۺےک ۺویحشؿ ۺوہےن ۺاک ۺقلعت ۺےہ ۺوت ۺہی ۺامہرے ۺزندکی ۺفشحض ۺےہ ۺاحالہکن ۺشؿۺ‬
‫ِ‬
‫ۺوحشسۺہسمخۺےکۺاسھتۺوسحمسۺںیہنۺیکۺاجںیت۔ۺرھپۺ‬ ‫ۺحۺرصب(دےنھکیۺیکۺوقت)ۺاکیھبۺقلعتۺںیہنۺویکہکنۺہیۺافصت ِ‬ ‫افصتۺےکۺاسھت ّ ِ‬
‫ہیۺہکۺشسۺیکۺایحت‪،‬دقرتۺشفرۺشرشدےۺوکۺشسۺیکۺالسیئۺشفرۺرحتکۺےکۺذرےعیۺیہۺاجانۺاجۺاتکسۺےہۺوتۺشرگۺمہۺشسۺصخشۺےکۺوسشاعمَۺ‬
‫ںیمۺوموجدۺامتؾۺشایشءیکۺرطػۺدںیھکیۺوتۺشؿۺیکۺفہجۺےسۺمہۺشسۺصخشۺیکۺتفصۺہنۺاچہپؿۺںیکسۺسپۺشسۺےکۺ ُفوجدۺرپۺرصػۺشکیۺ‬
‫دلیلۺےہۺ‪،‬شسۺےکۺابفوجدۺفہۺفشحضۺشفرۺیلجۺےہۺہکبجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺ ُفوجد‪،‬شسۺیکۺدقرت‪،‬شسۺےکۺملعۺشفرۺشسۺیکۺامتۺؾۺافصتۺرپۺفہۺ‬
‫امتۺؾۺزیچںیۺوگشیہۺدیتیۺںیہۺنجۺاکۺمہۺاشمدہہۺرکےتۺںیہۺشفرۺاظرہیۺفۺابینۺوحشسۺےسۺنجۺاکۺمہۺشدرشکۺرکےت‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیہ ےسیج ۺرھتپ‪ ،‬ۺڈےلیھ‪ ،‬ۺابناتت‪ ،‬ۺدرتخ‪ ،‬ۺویحشؿ‪ ،‬ۺٓاامسؿ‪ ،‬ۺزنیم‪ ،‬ۺاتسرے‪ ،‬ۺیکشخ‪ ،‬ۺدنمسر‪ ،‬ۺٓاگ‪ ،‬ۺوہش‪ ،‬ۺوجرہ ۺشفر ۺرعض ۺفریغہ ۺہکۺ‬
‫شؿ ۺےس ۺےلہپ ۺوخد ۺامہرے ۺ ُ و‬
‫نس‪،‬شاسجؾ‪ ،‬شفاصػ‪ ،‬ۺشوحشؽ‪ ،‬ۺدولں ۺاک ۺدبانلشفرامہری ۺرحاکت ۺف ۺانکست ۺیک ۺامتؾ ۺاحںیت ۺفوج ِد ۺابریۺ‬
‫ٰ‬
‫اعتلۺرپۺوگشہۺںیہ۔‬
‫ہظطعہاپيےخالقکاپتاسیتاہے‪:‬‬
‫وحشسۺہسمخۺ‬ ‫امہرےۺملعۺےکۺاطمقبۺبسۺےسۺاظرہۺزیچۺامہرے ُ و‬
‫ۺنسۺںیہۺرھپۺوسحمسۺیکۺاجےنۺفشیلۺشایشءۺںیہۺنجۺاکۺمہۺ ِ‬
‫ےسۺشدرشکۺرکےتۺںیہۺرھپفہۺںیہۺنجۺاکۺلقعۺفریصبتۺےسۺشدرشکۺایکۺاجاتۺےہشفرشدرشکۺیکۺاجےنۺفشیلۺرہۺےشۺاکۺشکیۺدُم ِرکۺ‬
‫(شدرشکۺرکےنۺفشال)‪ ،‬شکیۺاشدہۺشفرۺشکیۺدلیلۺےہۺشفرۺاعمَۺںیمۺوجۺھچکۺےہۺفہۺشےنپۺاخقلۺفدُم ّ ِ ح ْبشفر ہ‪َ ٣‬صٖ ف ہ‪َ ٣‬رحک ےکۺ ُفوجدۺرپۺ‬
‫وگشہ ۺےہ ۺشفر ۺشس ۺےک ۺملع‪ ،‬ۺدقرت‪،‬فطل ۺشفر ۺتمکح ۺرپدلیل ۺےہ ۺشفر شدرشک ۺےئک ۺاجےن ۺفشےل ۺوموجدشت ۺیک ۺوکیئ ۺدحۺ‬
‫ںیہن۔شرضۺشرگۺاکبتۺیکۺایحتۺامہرےۺزندکیشۺ کیۺیہۺدلیلۺینعیۺشسۺےکۺاہھتۺیکۺرحتکۺےسۺاظرہۺوہۺیتکسۺےہۺوتۺشسۺذشتۺاکۺ‬
‫ُفوجدۺشفرۺافصتۺامہرےۺےئل ۺویکںۺاظرہۺشفرۺفشحضۺرتۺہنۺوہاگہکۺوموجدشتۺںیمۺوکیئۺےشۺوخشہۺامہرےۺسفنۺےکۺشدنرۺوہۺایۺابرہۺشیسیۺ‬
‫ںیہنۺوجۺشسۺےکۺ ُفوجد‪،‬ۺتمظعۺشفرۺالجؽۺرپۺوگشہۺہنۺوہویکہکنۺرہ َّۺذرہۺشینپۺ ِ‬
‫زابؿۺاحؽۺےسۺاکپرۺراہۺےہۺہک‚ۺشسۺاکۺشانپۺ ُفوجدۺشفرۺرحتکۺ‬
‫ذشیتۺںیہنۺہکلبۺفہۺیسکۺفوجدۺدےنیۺشفرۺرحتکۺدیپشرکےنۺفشےلۺاکۺاتحمجۺےہ۔‛ۺشسۺرپۺشفًالۺوتامہرےۺشعضااءۺیکۺرتبیک‪،‬ۺڈہویںۺےکۺ‬
‫وجڑ‪ ،‬ۺامہرے ۺوگت‪،‬امہر ۺے ۺشاصعب‪،‬ابؽ ۺ ُشےنگ ۺیک ۺںیہگج‪،‬امہرے ۺاہھت ۺاپٕاں ۺشفر ۺامتؾ ۺاظرہی ۺف ۺابین ۺشزجشء ۺوگشیہ ۺدےتی ۺںیہۺ‬
‫ویکہکن ۺمہ ۺاجےتن ۺںیہ ۺہک ۺبس ۺشعض ااء ۺف ۺشزجشء ۺوخد ۺوخبد ۺرُم َّ ح‬
‫ک ۺںیہن ۺوہےئ ۺسج ۺرطح ۺمہ ۺہی ۺاجےتن ۺںیہ ۺہک ۺاکبت ۺاک ۺاہھت ۺوخد ۺوخبدۺ‬
‫دمرک‪ ،‬وسحمس‪ ،‬وقعمؽ‪،‬احرضشفرۺاغبئۺشیسیۺںیہنۺوجۺشسۺےکۺ ُفوجدۺرپوگشہۺہنۺوہۺ‬
‫رحتکۺںیہنۺرکاتۺنکیلۺوچہکنۺوموجدشتۺںیمۺوکیئۺےشۺ َ‬
‫شوہںیئگ۔‬
‫کےسۺریحشؿۺشفرۺدموہ ۺ‬
‫سےکۺشدرش ۺ‬
‫ۺںیلقعش ۺ‬
‫سیکۺاچہپؿۺہنۺرکشےئ۔ۺذٰہلشۺشسۺذشتۺاکۺوہظرۺشانتۺمیظعۺوہ ۺشہک ۺ‬
‫شفرش ۺ‬

‫وقلکےقاظظعہيےکےسِاسباب‪:‬‬
‫سجۺےشۺوکۺےنھجمسۺےسۺامہریۺںیلقعۺاقرصۺوہںۺشسۺےکۺدفۺببسۺںیہ‪:‬‬
‫(‪…)۳‬ےشۺاکۺذشیتۺوطرۺرپۺیفخۺشفرۺدقیقۺوہان۔شسۺیکۺاثمؽۺفشحضۺےہ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫(‪…)۵‬ےش ۺاکۺشاہتنیئۺفشحضۺشفرۺرفنش ۺوہانسج ۺیکۺاثمؽ ۺہیۺےہ‪:‬ۺاگمچدڑۺرشت ۺںیم ۺدیتھکی ۺےہۺشفر ۺدؿۺںیمۺںیہن ۺدھکیۺیتکس۔ۺ‬
‫شسۺیکۺفہجۺہیۺوتںیہنۺہکۺدؿۺرشتۺیکۺتبسنبۺیفخۺشفروپدیشہۺےہۺہکلبۺشسۺیکۺفہجۺدؿۺاکۺشاہتنیئۺوہظرۺےہۺویکہکنۺاگمچدڑۺیکۺانیبیئۺزمکفرۺ‬
‫وہیت ۺےہ ۺشفربج ۺوسرج ۺاتکمچ ۺےہ ۺوتشس ۺیک ۺرفینش ۺشس ۺرپ ۺاغبل ۺٓااجیت ۺےہ ۺشس ۺےئل ۺاگمچدڑ ۺیک ۺزمکفر ۺانیبیئ ۺےک ۺاسھت ۺاسھت ۺدؿ ۺاکۺ‬
‫شاہتنیئۺوہظرۺشسۺےکۺدےنھکیۺںیمۺراکفٹۺنبۺاجاتۺےہۺوتۺفہۺشیسۺفتقۺوکیئۺزیچۺدھکیۺیتکسۺےہۺبجۺدؿۺںیمۺھچکۺشدنریھشۺلمۺاجےئۺشفرۺ‬
‫ْ‬ ‫َ‬
‫ُ‬
‫ۺامجؽۺابراگہِۺشیہٰلۺشاہتنیئۺرفنشۺشفرۺش ِسی رْشؼۺفۺشوؽۺیکۺشاہتنۺوکۺ‬
‫ْ‬ ‫ع‬
‫ِ‬ ‫شسۺاکۺوہظرۺزمکفرۺزپۺاجےئ۔ۺشیسۺرطحۺامہریۺںیلقعۺیھبۺزمکفرۺںیہۺشفر ِ‬
‫َ‬
‫اچنہپۺوہشۺےہۺ ّٰیۺہکۺٓاامسؿۺفۺزنیمۺیکۺتنطلسۺاکۺشکیۺذرہۺیھبۺشسۺےکۺوہظرۺےسۺوپدیشہۺںیہنۺوتۺہیۺوہظرۺشسۺےکۺافخۺاکۺببسۺوہۺایگوتۺ‬
‫ذن‬

‫اپک ۺےہ ۺفہ ۺذشت ۺوج ۺشےنپ ۺونر ۺیک ۺکمچ ۺیک ۺفہج ۺےس ۺاجحب ۺںیم ۺےہ ۺشفر ۺشےنپ ۺشاہتنیئ ۺوہظر ۺےک ۺببس ۺریصبت ۺشفر ۺاصبرت ۺےس ۺیفخمۺ‬
‫ےہشفر ِ‬
‫ۺدشت ۺوہظر ۺےک ۺببس ۺشس ۺیفخ ۺرےنہ ۺرپ ۺبجعت ۺںیہن ۺرکان ۺاچےئہ ۺویکہکن ۺشایشء ۺشینپ ۺدضفں ۺےس ۺاچہپین ۺاجیت ۺںیہ ۺشفر ۺسج ۺاکۺ‬
‫ُفوجدۺشاسیۺاعؾۺوہۺہکۺشسۺیکۺوکیئۺدضۺیہۺہنۺوہۺشسۺاکۺشدرشکۺلکشمۺوہاگ۔ۺشرگۺشایشءۺفلتخمۺوہۺںۺہکۺضعبۺضعبۺرپۺدالتلۺرکیتۺوہںۺوتۺ‬
‫شؿۺںیمۺرفؼۺدلجۺولعمؾۺوہۺاتکسۺےہۺشفرۺشرگۺفہۺشکیۺیہۺرطےقیۺےسۺدالتلۺرکےنۺںیمۺرتشمکۺوہںۺوتۺاعُمہلمۺدوششرۺوہۺاجےئۺاگ۔‬
‫سُعجکیعِشيیسےمثال‪:‬‬
‫شسۺیکۺاثمؽۺوسرجۺیکۺرفینشۺےہۺوجۺزنیمۺرپۺزپیتۺےہ۔ۺمہۺہیۺابتۺینیقیۺوطرۺرپۺاجےتنۺںیہۺہکۺہیشۺ کیۺرعض(‪) 52‬ےہۺوجۺ‬
‫ُفوج ِدٓااتفبۺےکۺفتقۺزنیمۺرپۺزپیتۺےہۺشفرۺشسۺےکۺرغفبۺےکۺفتقۺزشلئۺوہۺاجیتۺےہۺوتۺشرگۺوسرجۺرغفبۺہنۺوہاتۺشفرۺدشیمئۺوطرۺ‬
‫رپۺرفنشۺراتہوتۺمہۺامگؿۺرکےتۺہکۺشاسجؾۺںیمۺشؿۺےکۺروگنںۺینعیۺایسیہۺشفرۺدیفسیۺفریغہۺےکۺوسشۺوکیئۺزیچۺںیہنۺویکہکنۺمہۺایسہۺزیچۺ‬
‫ںیمۺایسیہۺشفرۺدیفسۺںیمۺدیفسیۺاکۺیہۺاشمدہہۺرکےتۺںیہۺاہنتۺرفینشۺاکۺشدرشکۺںیہنۺرکۺےتکسۺنکیلۺبجۺوسرجۺرغفبۺوہۺایگۺشفرۺرہۺہگجۺ‬
‫اتریکیۺلیھپۺیئگۺوتۺمہۺےنۺدفونںۺاحوتلںۺےکۺدرایمؿۺرفؼۺاجؿۺایلۺشفرۺںیمہۺولعمؾۺوہۺایگۺہکۺشاسجؾۺدوھپۺیکۺفہجۺےسۺرفنشۺےھتۺ‬
‫بۺٓااتفبۺےکۺفتقۺشؿۺےسۺدُجشۺوہیئگۺوتۺمہۺےنۺدوھپۺےکۺ ُفوجدۺوکۺشسۺےک‬
‫شفرۺشیسیۺتفصۺےکۺاسھتۺفصتمۺےھتۺوجۺرغف ِ‬

‫‪ …52‬وج ِ‬
‫ۺذبشتۺوخداقمئۺہنۺوہۺہکلبۺاقمئۺابریغلوہ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫دعؾۺےسۺاجانۺشفرۺشرگۺدوھپۺدعمفؾۺہنۺوہیتۺوتۺمہۺشسۺےکۺ ُفوجدۺرپۺشاہتنیئۺلکشمۺےسۺیہۺمُ َّطلعۺوہےتۺویکہکنۺشدنریھےۺشفرۺرفینشۺ‬
‫ںیم ۺرفؼ ۺہن ۺوہوت ۺںیمہ ۺامتؾ ۺشاسجؾ ۺشکی ۺےسیج ۺرظنٓاںیئ ۺاحالہکن ۺرفینش ۺامتؾ ۺوسحماست ۺںیم ۺاظرہ ۺرت ۺےہ ۺہک ۺشیس ۺےک ۺذرےعی ۺامتؾۺ‬
‫وسحماستۺاکۺشدرشکۺایکۺاجاتۺےہۺ۔وترھپۺوجۺذشتۺوخدۺاظرہۺشفرۺدفرسفںۺوکۺاظرہۺرکےنۺفشیلۺوہۺوتۺوغرۺرکفۺہکۺشرگۺوہظرۺیکۺدضۺاطریۺہنۺ‬
‫وہیتۺوتۺشسۺےکۺوہظرۺےکۺببسۺشسۺاکۺاعُمہلمۺسکۺدقرۺمہبمۺوہات۔سپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺبسۺےسۺاظرہےہۺشفرۺشیسۺیکۺفہجۺےسۺامتؾۺشایشءۺ‬
‫اکۺوہظرۺےہۺشرگۺشسۺےکۺےئل ۺدعؾۺایۺاغبئۺوہانۺایۺریغتمۺوہانۺوہۺاتۺوتۺرضفرٓاامسؿۺفۺزنیمۺرگۺزپےتۺکلمۺفۺوکلمتۺابلطۺوہاجےت۔شسۺ‬
‫ےسۺدفونںۺاحوتلںۺےکۺدرایمؿۺرفؼۺولعمؾۺوہایگ۔‬
‫بعیظتِعِحاىیتِالےکاىمظیہ‪:‬‬
‫شیس ۺرطح ۺشرگ ۺضعب ۺشایشء ۺشس ۺےک ۺببس ۺوموجد ۺوہںیت ۺشفر ۺضعب ۺےک ۺ ُفوجد ۺاک ۺببس ۺوکیئ ۺشفر ۺوہات ۺوت ۺدفونں ۺزیچفں ۺےکۺ‬
‫درایمؿۺدالتلۺرکےنۺںیمۺرفؼۺولعمؾۺوہاجاتۺنکیلۺشسۺیکۺدالتلۺامتؾۺشایشءۺںیمۺاسںۺےہۺشفرۺشسۺاکۺ ُفوجدۺامتؾۺشوحشؽۺںیمۺدشیمئۺ‬
‫ےہۺہکۺشسۺاکۺالخػۺاحمؽۺےہ۔ۺشسۺےئلۺدش ِ‬
‫تۺوہظرۺافخۺاکۺببسۺانبوتۺشَذاہؿۺےکۺاقرصۺرےنہۺاکۺیہیۺببسۺےہنکیلۺسجۺیکۺریصبتۺ‬
‫وقیۺشفرۺرفاحتینۺاغبلۺوہۺوتۺفہۺشےنپۺشدتعشؽۺیکۺاحتلۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺوسشۺیسکۺوکۺںیہنۺداتھکیۺشفرۺہنۺۺشسۺےکۺالعفہۺیسکۺوکۺاچہپاتنۺ‬

‫ےہ۔ ۺفہۺاجاتن ۺےہ ۺہک ۺیقیقحۺفوجد ۺرصػۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺےہۺشفرۺریغۺےکۺشاعفؽۺشیسۺذشتۺےکٓااث ِرۺدُقرتۺںیمۺےسۺںیہۺشفرۺشسۺ ۺ‬

‫ےک‬

‫اتعبۺںیہ‪،‬ۺذٰہلشۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺوسشیسکۺاکۺ ُفوجدیقیقحۺںیہن‪،‬ۺرصػۺشکیۺ ِ‬

‫ذشتۺقحۺاکۺیہۺفوجدۺےہۺسجۺےکۺببسۺامتؾۺشاعفؽۺاکۺفوجدۺ‬
‫ےہ ۺشفر ۺسج ۺاک ۺاحؽ ۺہی ۺوہ ۺشس ۺیک ۺرظن ۺامتؾ ۺشاعفؽ ۺںیم ۺافع ِ ِل ۺیقیقح ۺیک ۺرطػ ۺوہیت ۺےہ ۺشفرفہ ۺلعف ۺےس َ ْ ْ‬
‫ۺض ِ‬
‫ػ ۺرظن ۺےئک ۺوہات ۺےہ۔ۺ‬
‫ٓاامسؿ‪،‬ۺزنیم‪ ،‬ۺویحشؿۺشفر ۺدرتخۺوک ۺلعف ۺیک ۺتیثیحۺےس ۺںیہنۺہکلبۺشؿ ۺںیم ۺرصػۺشس ۺتیثیحۺےس ۺرظنۺرکات ۺےہ ۺہک ۺہی ۺبس ۺاہنتۺ‬
‫انبےنۺفشےلۺینعیۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺ تعنۺںیہۺوتۺشسۺیکۺرظنۺافع ِ ِلۺیقیقحۺےسۺریغۺیکۺرطػۺںیہنۺاجیتۺسجۺرطحۺوکیئۺٓادیمۺیسکۺشاسنؿۺ‬
‫ےک ۺرعش ۺای ۺشس ۺےک ۺطخ ۺای ۺشس ۺیک ۺفینصت ۺںیم ۺرظن ۺرکےک ۺشس ۺںیم ۺاشرع ۺشفر ۺفنصم ۺوک ۺدےھکی ۺشفر ۺشؿ ۺزیچفں ۺوک ۺشس ۺےکٓااثر ۺیکۺ‬
‫تیثیح ۺےس ۺدےھکی ۺہن ۺہک ۺشس ۺتیثیح ۺےس ۺہک ۺہی ۺایسیہ ۺفریغہ ۺےہ ۺسج ۺےس ۺاکذغ ۺرپ ۺاھکل ۺایگ ۺےہ۔ویں ۺشس ۺیک ۺرظن َ ْ ْ‬
‫ۺغِۺفنصم ۺیکۺ‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬‬ ‫رطػۺںیہنۺاجیتۺشفرۺاسرشۺاعمَۺاہلل‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫یکۺفینصت ۺےہ ۺوتۺسج ۺےنۺشس ۺیک ۺرطػ ۺفعْ ِلۺشیہٰلۺیک ۺتیثیح ۺےس ۺداھکیۺشفرشیسۺاحلظۺےس ۺشس ۺوکۺاچہپانۺشفرشیسۺشابتعر ۺےسۺشس ۺےسۺ‬
‫خۺےہۺہکۺسجۺیکۺرظنۺرصػۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺ‬ ‫ۺذشتۺابریۺ ٰ‬
‫اعتلۺاکۺیہۺانرظۺشفرۺاعرػۺوہشۺشفرۺشیسۺاکۺبحمۺوہشۺشفرۺہیۺاچس ُ َ و‬
‫ۺم ّ ِ ّ‬ ‫تبحمۺیکۺوتۺفہ ِ‬

‫رطػ ۺوہیت ۺےہ ۺہکلب ۺشےنپ ۺسفن ۺیک ۺرطػ ۺیھب ۺرصػ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺاکدنبہ ۺوہےن ۺیک ۺتیثیح ۺےس ۺرظن ۺرکات ۺےہ ۺوت ۺشےسی ۺصخش ۺےکۺ‬
‫ابرے ۺںیم ۺیہ ۺاہک ۺاجات ۺےہ ۺہک ۺوتدیح ۺںیم ۺانف ۺےہ ۺشفر ۺشےنپ ۺسفن ۺےس ۺانف ۺےہ ۺشفر ۺیسک ۺ ُ ح ْبرگ ۺےک ۺشس ۺوقؽ ۺںیم ۺشیس ۺرطػ ۺشاشرہۺ‬
‫ےہ‪ ’’:‬ہ‪٨ٛ‬ا ب َ َ‪٨‬ا َٓ َٔ‪َ ٨‬ی َ‪٨‬ا ًَ ٍ‪٨‬ا ٓ ََب٘ َی َ‪٨‬ا ب َ ََل ‪َ٧‬ح ہ‪٩‬ینعیۺمہۺےھتۺشفروخدۺےسۺانفۺ ۺ‬
‫وہےئگۺوتۺشبۺشینپۺذشتۺےکۺریغبابیقۺںیہۺ۔‛‬
‫ُ‬
‫ـُیلاىسیتاِعمىظفتمیٍکُتاہفہنی‪:‬‬
‫ۺشراببۺریصبتۺےکۺاہںۺولعمؾۺںیہۺنکیلۺہیۺلکشمۺںیہۺویکہکنۺلقعۺزمکفرۺوہےنۺیکۺفہجۺےسۺشؿۺاکۺشدرشکۺںیہنۺ‬
‫ہیۺ ُشومر ِ‬
‫رکۺیتکسۺشفردفرسشۺہیۺہک ۺاملعۺشس ۺیک ۺشیسیۺرشتحیۺفۺوتحیضۺرکےن ۺےسۺاقرص ۺںیہ ۺہکۺسجۺےس ۺولوگںۺوکۺرغض ۺھجمسۺںیم ۺٓااجےئ‪،‬ۺشسۺ‬
‫َ َ‬
‫رعمفۺ‬
‫ِ‬ ‫ےکۺالعفہۺفہۺشےنپۺسفنۺںیمۺوغشمؽۺںیہۺشفرۺہیۺشاقتعدۺرےھکۺوہےئۺںیہۺہک‚شسۺوکۺولوگںۺےسۺایبؿۺرکانےبۺافدئہۺےہ۔‛وتۺ‬
‫اعتلۺرپۺاشدہۺںیہۺشاسنؿ(اکلم)لقعۺہنۺوہےنۺ‬ ‫ۺذشتۺابریۺ ٰ‬
‫شیہٰلۺںیمۺۺوکاتہۺیمہفۺاکیہیۺببسۺےہ۔ۺزینشدرشکۺیکۺاجےنۺفشیلۺامتؾۺشایشءۺوج ِ‬
‫َ‬
‫ےکۺاب ُفوجدشؿۺاکۺشدرشکۺنپچبۺیہۺںیمۺرکاتیلۺےہۺرھپۺبجۺشسۺںیمۺٓاہتسہۺٓاہتسہۺلقعۺدیپشۺوہیتۺےہۺوتۺفہۺوخشاشہتۺںیمۺمُ ْس َیعْ َ ْرؼۺ‬
‫ْ َ‬
‫نۺےکۺابثعۺشسۺےکۺدؽۺےسۺ‬ ‫وہاجاتۺےہۺشفرشدرشکۺیکۺاجےنۺفشیلۺشایشءۺشفرۺوسحماستۺےسامونسۺوہاکچۺوہاتۺےہۺشفروطلیۺ ُش ِ َّ‬
‫َ‬
‫اعفؽۺشل ٰہتہۺںیمۺےسۺوکیئۺبیجعۺ‬ ‫ش ِؿۺیکۺ ُفقْع َبۺمتخۺوہۺاجیتۺےہ۔یہیۺفہجۺےہۺہکۺبجۺفہۺشاچکنۺوکیئۺبیجعۺفۺرغبیۺاجونرۺایۺابناتتۺایشۺ ِ‬
‫ا‪٪‬‬
‫ۺالخػ ۺاعدت ۺلعف ۺداتھکی ۺےہ ۺوت ۺیعبط ۺوطر ۺرپۺشسۺیکۺزابؿ ۺےسۺرعمتف ۺاک ۺوہظر ۺوہاتےہۺشفرۺفہۺےب ۺاسہتخ ۺاکپرۺشاتھٹ ۺےہ’’ ہسب َح َ‬
‫شفر ِ‬
‫اہلل‘‘احالہکنۺفہۺدؿۺرھبۺشےنپٓاپۺوک‪،‬ۺشےنپۺشعضااءۺوکۺشفرۺامتؾۺویحشانتۺوکۺداتھکیۺےہۺنجۺےسۺشسۺوکۺشُتفلۺوہیتۺےہۺشفرۺہیۺامتؾۺےکۺ‬
‫ۺذشتۺابریۺ ٰ‬
‫اعتلۺرپۺیعطقۺاشدہۺںیہۺنکیلۺوطلیۺشُتیسنۺیکۺفہجۺےسۺشؿۺاکۺاشدہۺوہانۺوسحمسۺںیہنۺوہاتۺ۔شہتبلۺشرگۺوکیئۺاعلقۺابغلۺ‬ ‫امتؾ ِ‬
‫شدناھۺوہۺرھپۺشاچکنۺشےسۺانیبیئۺلمۺاجےئۺشفرۺشسۺیکۺاگنہۺٓاامسؿۺفزنیم‪،‬ۺشَاجشرۺفۺابناتتۺشفرۺویحشانتۺرپۺدًۃعفۺزپےۺوتۺشسۺابتۺاکۺڈرۺ‬
‫وہاگۺہکۺاخل ِ ِقۺاکانئتۺرپۺشؿۺاجعابئتۺیکۺاہشدتۺیکۺفہجۺےسۺشاہتنیئۺبجعتۺےکۺابثعۺںیہکۺشسۺیکۺلقعۺزشلئۺہنۺوہۺاجےئ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َغضۺشسۺےسیجۺشابسبۺشفرۺوخشاشہتۺںیمۺش ِ ْنہِمااکۺیہۺیکۺفہجۺےسۺشونش ِرۺرعمتفۺےسۺرفینشۺاحلصۺرکےنۺشفرۺشسۺےکۺ‬‫ش ْ َ َْ‬

‫َ َ‬
‫۔ذٰہلشرعمفۺشیہٰلۺےکۺاطبلۺولگۺشُسۺدموہشۺصخشۺیکۺرطحۺںیہۺسجۺ‬
‫ِ‬ ‫فعیسۺدنمسرۺفںۺںیمۺریتےنۺیکۺرشہۺولخمؼۺرپۺدنبۺوہیتۺےہۺ‬
‫ےکۺےئلۺاثمؽۺدیۺاجےئۺہک‚ دگےھۺرپۺوسشرۺوہۺرکۺدگےھۺوکۺالتشۺرکاتۺےہ۔‛ شفرۺابتۺہیۺےہۺہکۺدبیہیۺشفرۺرفنشۺشُومرۺبجۺ‬
‫وصقمدۺنبۺاجںیئۺوتۺلکشمۺوہاجےتۺںیہ۔ۺشسۺابتۺاکۺرشزۺیہیۺےہ‪،‬ذٰہلششےسۺوخبۺھجمسۺایلۺاجےئ۔ۺیسکۺےنۺایکۺوخبۺاہکۺےہۺ‪:‬‬
‫اَْل ًَلی اَ‪َ ٤َ ٛ‬ہ َْل َیٌز َ ہٖ ا‪َ ٤َ َ٘ ٟ‬زا‬ ‫َ‪َ٘ ٟ‬س هَ َ‪٬‬ز َت ٓ ََ‪٤‬ا َتدفی ًَلی َا َح ُس‬
‫َٓ َ‪ٜ‬ٲ َ‬
‫ٕ یہٌ َز ہٖ َ‪ ٩٣‬بَا‪ ٟ‬ہٌزَٖ َٗس َست َ َرا‬ ‫ل‪ ٩َٜ‬بَ َل‪َ ٨‬ت ب َ َ‪٤‬ا َاه َ‪٬‬ز َت ہ‪٣‬ح َتحَب ًا‬
‫َ‬
‫ھکیاتکسۺوہ۔‬
‫شیشدناھۺوہۺشفرۺاچدنۺوکۺہنۺد ۺ‬ ‫تظجنہ‪)۳(:‬ےبۺکش ُ وۺنۺاظرہۺےہ‪ ،‬ۺ‬
‫یسکرپۺوپدیشہۺںیہن‪،‬ۺوسشےئۺشسۺےکۺوجۺدیپ ۺ‬
‫نکیلریتۺشوہظرۺیہۺببسۺِۺاجحبۺوہایگۺوتۺفہۺےسیکۺولعمؾۺوہۺسجۺیکۺرہشتۺیہۺاجحبۺےہ۔ۺ‬
‫(‪۵‬ۺ) ۺ‬
‫ُ‬
‫شُقخزاِىزیکامفلب‬ ‫ىُیٍفعل‪:‬‬

‫شُق الَ َی اہللکاثبُت‪:‬‬

‫ح َ‬
‫ۺمۺشیہٰل ۺیکۺتقیقحۺاکۺرکنمۺےہۺفہۺالزیمۺوطرۺرپۺتقیقحِۺوشؼۺاکۺرکنمۺوہاگۺویکہکنۺوشؼۺریغبۺوبحمبۺےکۺ‬
‫اجؿۺےئجیلۺہکۺوج َّ ِ‬
‫ۺوشؼ ۺدخشفدنی ۺوہات ۺےہ ۺشفر ۺاعرػ ۺشس ۺیک ۺرطػ ۺوبجمر ۺوہات ۺےہ ۺہی ۺوبثت ۺدف ۺرط ۺح ۺےسۺ‬
‫اننکمم ۺےہ ۺشفر ۺمہ ۺاثتب ۺرکےت ۺںیہ ۺہک ِ‬
‫ےہۺ‪)۳(:‬رجتہبۺفریصبتۺےکۺشابتعرۺےسۺشفر(‪)۵‬شاحدثیۺفٓااثرۺےکۺذرےعیۺےس۔‬
‫تجظبہِبعیظتسےثبُت‪:‬‬
‫اہجں ۺکت ۺرجتہب ۺفریصبت ۺاک ۺقلعت ۺےہ ۺوت ۺشس ۺےک ۺشابثت ۺںیم فیہ ۺاکیف ۺےہ ۺوج ۺتبحم ۺےک ۺشابثت ۺںیم ۺزگر ۺاکچ ۺےہویکہکنۺ‬
‫وبحمبۺےکۺاغبئۺوہےنۺیکۺوصرتۺںیمۺشسۺیکۺرطػۺشایتشؼۺرضفرۺوہاتۺےہۺنکیلۺوجۺوموجدۺوہۺشفرۺاپسۺوہۺشسۺیکۺرطػۺشایتشؼۺ‬
‫ںیہن ۺوہات ۺویکہکن ۺ‚وشؼ ۺےہ ۺیسک ۺزیچ ۺوک ۺبلط ۺرکےن ۺشفر ۺشس ۺیک ۺرطػ ۺاتشمؼ ۺوہےن ۺاک ۺانؾ۔‛ ۺشفر ۺوموجد ۺوک ۺبلط ۺںیہن ۺایکۺ‬
‫اجات۔نکیل ۺشس ۺیک ۺلیصفت ۺہی ۺےہ ۺہک ۺوشؼ ۺشیس ۺےش ۺاک ۺنکمم ۺےہ ۺسج ۺاک ۺشکی ۺتہج ۺےس ۺشدرشک ۺوہےکس ۺشفردفرسی ۺتہج ۺےس ۺہنۺ‬
‫وہےکسۺشفرۺسجۺاکۺابلکلۺشدرشکۺہنۺوہےکسۺوتۺشسۺاک‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ش ِایتشؼۺںیہنۺوہاتۺویکہکنۺشرگۺیسکۺصخشۺوکۺداھکیۺوہۺہنۺشسۺیکۺوکیئۺرعتفیۺینسۺوہۺوتۺشسۺیکۺرطػۺشایتشؼۺاننکممۺےہۺزینۺسجۺاکۺشدرشکۺ‬
‫اکلمۺوطرۺرپۺوہۺاجےئۺشسۺاکۺیھبۺشایتشؼۺںیہنۺوہاتشفرۺاکلمۺشدرشکۺدےنھکیۺےسۺوہاتۺےہۺوتۺوجۺشےنپۺوبحمبۺےکۺاشمدہےۺںیمۺوہۺشفرفہۺدشیمئۺ‬
‫وطر ۺرپ ۺشےسداتھکی ۺوہشس ۺےک ۺقح ۺںیم ۺوشؼ ۺاک ۺوصتر ۺںیہن ۺوہاتکس ۺہکلب ۺشس ۺاک ۺقلعت ۺرصػ ۺشس ۺزیچ ۺےک ۺاسھت ۺےہ ۺسج ۺاک ۺ شۺ کی ۺتہج ۺےسۺ‬
‫ےسہنۺوہ۔‬
‫تہج ۺ‬
‫کوہۺشفرۺشکیۺ ۺ‬
‫شدرش ۺ‬

‫شُقکیپہلیظُعت‪:‬‬
‫شسۺیکۺدفںیتہجۺںیہۺشفرۺاشُدَہشتۺںیمشۺ کیۺاثمؽۺےسۺیہۺشسۺیکۺفاضتحۺوہاجےئۺیگ۔ۺشفؽۺہیۺہکۺشرگۺیسکۺاکۺوشعمؼۺاغبئۺوہۺ‬
‫شفرۺشسۺاکۺایخؽۺاعقشۺےکۺدؽۺںیمۺابیقۺوہۺوتۺفہۺشےنپۺایخؽۺیکۺلیمکتۺےکۺےئلۺددیشرۺاکۺاتشمؼۺوہاگشفرشرگۺشسۺےکۺدؽۺےسۺوبحمبۺاکۺذرک‪،‬ۺشسۺ‬
‫اکۺایخؽۺشفرۺشسۺیکۺاچہپؿۺٹمۺاجےئۺیتحۺہکۺشسۺوکۺوھبؽۺیہۺایگۺوہۺوتۺشبۺہیۺوصترۺںیہنۺایکاجاتکسۺہکۺہیۺ ُشسۺاکۺاتشمؼۺوہۺشفرۺشرگۺشسۺوکۺدھکی‬
‫َ‬
‫ضعب‬
‫تق ۺددیشر ۺشس ۺاک ۺاتشمؼ ۺوہ ۺویکہکن ۺوشؼ ۺاک ۺینعم ۺہی ۺےہ ۺہکۺسفن ۺایخؽ ۺیک ۺلیمکت ۺاک ۺاتشمؼ ۺوہ‪،‬شیس ۺرطح ۺ ۺ‬ ‫ےل ۺوت ۺیھب ۺ ُ َ َ َّ و‬
‫مر ۺںیہن ۺہک ۺف ِ‬
‫َ‬
‫یاکۺاتشمؼۺوہاتۺےہۺشفرۺشسۺیکۺ‬
‫وہیتوتۺہیۺلیمکتِ ُۺرف َ ۺ‬
‫یکیںیمۺداتھکیۺےہۺشےسیۺہکۺشسۺیکۺوصرتۺفشحضۺںیہنۺ ۺ‬ ‫شفاقتۺشاسنؿۺشےنپۺوبحمبۺوکۺاتر ۺ‬
‫ےنکمچےکۺفتقۺوہاتۺےہ۔‬ ‫سرپۺرفینشۺ ۺ‬ ‫لمش ِاشکنػۺش ۺ‬ ‫وصرتۺاکۺاک ۺ‬
‫م ِسۺہنۺدےھکیۺشسۺےئل ۺشؿۺوکۺدےنھکیۺاکۺاتشمؼۺوہاتۺ‬
‫دفرسشہیۺہکۺشرگشسۺےنۺشےنپۺوبحمبۺاکۺرہچہۺداھکیرگمۺشسۺےکۺابؽۺشفرۺدرگیۺ َ ا‬
‫ےہۺشرگۺہچۺفہۺاحمنسۺےلہپۺیھبکۺہنۺدےھکیۺوہںۺشفرۺہنۺیہۺشسۺےکۺدؽۺںیم شؿۺوکۺدےنھکیۺاکۺوکیئۺایخؽۺٓاایۺرگمفہۺاجاتنۺےہۺہکۺشسۺاکۺوکیئۺوضعۺایۺیئکۺ‬
‫شعضااءۺوخوصبرتۺںیہۺنکیلۺددیشرۺےکۺفتقۺشسۺےکۺامجؽۺیکۺلیصفتۺاکۺشدرشکۺںیہنۺوہششسۺےئلۺسجۺزیچۺوکۺشسۺےنۺیھبکۺداھکیۺںیہنۺوہاتۺ‬
‫سےکۺشاشکنػۺاکۺاتشمؼۺوہاتۺےہ۔‬
‫ش ۺ‬
‫ہیۺدفونںۺوصرںیتۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺقحۺںیمۺنکممۺںیہۺہکلبۺہیۺدفونںۺامتؾۺاعرنیفۺےکۺےئلۺالزؾۺشفرۺرضفریۺںیہۺویکہکنۺ ُشوم ِرۺشل ٰہتہۺ‬
‫وجۺاعرنیفۺےکۺےیلۺفشحضۺوہےئۺشرگہچۺشاہتنیئۺفشحضۺوہںۺنکیلۺرھپۺیھبۺوگایۺہکۺابرکیۺرپدےۺےکۺےھچیپۺےسۺداھکیۺےہۺشسۺےئلۺاغتیۺدرہجۺ‬
‫رپۺفشحضۺہنۺوہےئ‪ ،‬ہکلبۺالیختتۺاکۺاشہبئۺوہاگۺویکہکنۺشسۺاعملۺںیمۺامتؾۺولعمامتۺےکۺےئل ۺایخالتۺلیثمتۺشفرۺاکحتیۺےسۺدجشۺںیہنۺوہےتۺ‬
‫دیلمۺاجےتۺںیہ۔ۺرہبۺاحؽ‬
‫ےتیںیہۺشیسۺرطحۺداینفیۺاشملغۺشؿۺےکۺاسھتۺزم ۺ‬
‫تاعرػۺیکۺزدنیگۺوکۺےبۺفیکۺشف ۺرخلتۺانبۺد ۺ‬
‫شفرۺہیۺایخال ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫امکؽۺوہظرۺاشمدہہۺشفرۺاکلمۺ ح ّ‬
‫تۺےسۺیہۺوہاتۺےہۺشفرۺہیۺٓارختۺںیمۺیہۺوہۺاگۺوتۺالزیمۺوطرۺرپۺشسۺےسۺوشؼۺدیپشۺوہاگۺویکۺہکنۺیہیۺاعرنیفۺےکۺ‬ ‫ِ‬
‫ۺامکؽوہظرۺاکۺاتشمؼۺوہان۔‬
‫کیےہۺینعیۺوجۺزیچۺھچکۺ ۺہنھچکۺفشحضۺفاظرہۺوہۺشسۺےک ِ ۺ‬
‫۔ہیوشؼۺیکۺدفۺشاسقؾۺںیمۺےسۺش ۺ‬
‫باکۺٰیہتنمۺےہ ۺ‬
‫وبحم ۺ‬

‫شُقکیسِسظیظُعت‪:‬‬
‫شُوم ِر ۺشل ٰہتہ ۺال ۺانتمیہ ۺںیہ ۺشفر ۺشؿ ۺںیم ۺےس ۺضعب ۺیہ ۺامتؾ ۺولخمؼ ۺرپ ۺفشکنم ۺوہےت ۺںیہ ۺشفر ۺابیق ۺالانتمیہ ۺ ُشومر وپدیشہ ۺرےتہ ۺںیہ ۺشفرۺ‬
‫اعرػۺوکۺشۺؿۺےکۺ ُفوجدۺاکۺملعۺوہاتۺےہۺشفرۺفہۺہیۺاجاتنۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬وکۺہیۺشُومرۺولعمؾۺںیہۺشفرۺہیۺیھبۺاجاتنےہۺہکۺ‚وجۺابںیت ےھجمۺولعمؾۺ‬
‫َ‬
‫ںیہن ۺفہ ۺولعمؾ ۺابوتں ۺیک ۺ َن حی ِ ْس َیحب ۺتہب ۺزایدہ ۺںیہ‛ ۺشس ۺےئل ۺفہ ۺہشیمہ ۺاطبل ۺشفر ۺاتشمؼ ۺراتہ ۺےہ ۺاہیں ۺکت ۺہک ۺشس ۺوک ۺشؿ ۺزیچفں ۺیک ۺ ْ ِ ۺ‬
‫شص‬
‫لکلںیہنۺاجاتن‪،‬ۺہنۺفشحضۺوطرۺرپۺشفرۺہنۺیہۺوپدیشہۺوطرۺرپ۔‬
‫ؿوکۺۺاب ۺ‬
‫ےئوجۺولعمامتۺںیمۺےسۺابیقۺںیہۺشفرفہۺش ۺ‬
‫رعمتفۺاحلصۺوہۺاج ۺ‬

‫َ‬
‫پہلےشُقکیاىتہا‪:‬‬
‫ن‬ ‫َ‬
‫لۺشفرۺاشمدَہہۺےتہکۺںیہۺشفرۺداینۺںیمۺشسۺوشؼۺاکۺ َھمت ااۺ‬
‫الہپوشؼۺوتٓارختۺںیمۺشاہتنۺوکۺےچنہپۺاگبجۺفہۺاقمؾۺاحلصۺوہاگۺےسجۺددیشر‪،‬ۺ ِ ا‬
‫نکممۺںیہن۔‬
‫رضحت ۺدّیسُان ۺشربشمیہ ۺنب ۺشَ ْد َہ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ اْل ََرك‪ ٦‬ۺ ْ ِ‬
‫شہ ۺشایتشؼ ۺںیم ۺےس ۺےھت۔ٓاپ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺشکی ۺدؿ ۺںیم ۺےن ۺرعضۺ‬
‫یک‪:‬شےۺریمےۺربۺ ًَز َٯ َج‪!١‬ۺشرگۺوتۺشےنپۺنیبحمۺںیمۺیسکۺوکۺشےنپۺددیشرۺےسۺلبقۺشیسیۺزیچۺاطعۺرفاماتۺوہۺسجۺےسۺشسۺےکۺدؽۺوکۺنیکستۺیتلمۺوہۺ‬
‫وتۺفہۺزیچۺےھجمۺاطعۺرفامۺویکہکنۺےبۺرقشریۺےنۺےھجمۺتہبۺرپاشیؿۺایکۺےہ۔ۺرفامےتۺںیہۺہکۺرھپۺںیمۺےنۺوخشبۺںیمۺداھکیۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےنۺ ۺ‬
‫ےھجم‬
‫شےنپۺاسےنمۺڑھکشۺایکۺشفرۺرفامای‪’’:‬شےۺشربشمیہۺںیہمتۺھجمۺےسۺہیۺوسشؽۺرکےتۺوہےئۺایحۺںیہنۺٓاۺیتۺہکۺںیمۺشےنپۺددیشرۺےسۺےلہپۺںیہمتۺفہۺزیچۺ‬
‫اطعۺرکۺدفںۺسجۺےسۺریتےۺدؽۺوکۺنیکستۺےلم؟ایکۺیسکۺاتشمؼۺوکۺشےنپۺوبحمبۺےکۺددیشرۺےسۺےلہپۺوکسؿۺاتلمۺےہ؟ۺںیمۺےنۺرعضۺیک‪:‬شےۺ‬
‫َ‬
‫ریمےۺربۺ ًَز َٯ َج‪!١‬ںیمۺریتی ۺتبحمۺںیمۺوخد ۺرہتفۺاھت‪،‬ۺشسۺےئل ۺےھجمۺہتپۺہنۺالچۺہک ۺایکۺوبؽ ۺراہ ۺوہں۔ ُ وۺنۺےھجمۺاعمػ ۺرفامۺدےۺشفرۺےھجمۺاھکسۺ‬
‫دےۺہکۺںیمۺایکۺوہکں؟ اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺشسۺرطحۺوہکۺہکۺ‚شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ۺےھجمۺشینپۺاضقۺرپۺرشیضۺرھکۺشفرۺشینپۺٓازاموشئںۺرپۺ‬
‫ۺشینپوتمعنںۺرپۺرکشۺ‬
‫ےھجمربصۺدےۺشفر ۺ‬
‫ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سوشؼۺیکۺشاہتنٓارختۺںیمۺوہیگ۔‬
‫یکوتقیفۺاطعۺرفام۔‛ویکہکنۺش ۺ‬
‫ےن ۺ‬
‫رک ۺ‬

‫سِسظےشُقکیاىتہاىہیٍ‪:‬‬
‫ۺوشؼۺاثینۺاکۺقلعتۺےہۺوتۺویںۺاتگلۺےہۺہکۺداینۺفٓارختۺںیمۺشسۺیکۺوکیئۺشاہتنۺںیہنۺےہۺویکہکنۺشسۺیکۺشاہتنۺہیۺےہۺ‬
‫اہجںۺکت ِ‬
‫ِ‬
‫ۺولعمامتۺابریۺ‬ ‫ہکۺٓارختۺںیمۺدنبےۺےکۺفشےطسۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬اکۺالجؽ‪،‬ۺشسۺیکۺافصت‪،‬شسۺیکۺںیتمکحۺشفرۺشسۺےکۺشَاعفؽۺشفرۺامتؾ‬
‫ولعمامتۺشل ٰہتہۺریغۺانتمیہۺںیہۺشفرۺدنبہۺہشیمہۺہیۺےھجمسۺاگۺہکۺالجؽ ِ‬
‫ۺفامجؽۺدخشۺفدنیۺںیمۺ‬ ‫ِ‬ ‫ٰ‬
‫اعتلۺفشکنمۺوہۺاجںیئۺشفرۺہیۺاحمؽۺےہۺویکہکنۺ‬
‫ےسۺتہبۺابیقۺےہۺوجۺھجمۺرپۺفشکنمۺںیہنۺوہشۺسجۺیکۺفہجۺےسۺشسۺاکۺوشؼۺیھبکۺےمھتۺاگۺںیہنۺوصخًاصفہۺصخشۺوجۺشےنپۺدرےجۺےسۺ‬
‫شفرپۺیئکۺدراجتۺداتھکیۺےہ۔ۺشہتبل! ْ ِ‬
‫ۺشصۺفاصؽۺاحلصۺوہےنۺےکۺدعبۺشسۺیکۺلیمکتۺاکۺشایتشؼۺوہاتۺےہۺ‪،‬شسۺفہجۺےسۺفہۺوشؼۺوکۺ‬
‫ذلذیۺاپاتۺےہۺسجۺںیمۺوکیئۺدردۺفۺشَملۺںیہنۺوہاتۺشفروکیئۺدیعبۺںیہنۺہکۺ ِ‬
‫شاطلػۺفشکۺفرظنۺےپۺدرۺےپۺشفرۺےبۺشاہتنۺوہںۺسجۺےکۺےجیتنۺ‬
‫ںیم ۺنیچ ۺشفر ۺّذلت ۺشَدَبُ ۺشآلابد ۺکت ۺرفز ۺشزففں ۺرےہ ۺشفر ۺشاطلػ ۺف ۺرکؾ ۺیک ۺیئن ۺیئن ۺّذلںیت ۺشس ۺزیچ ۺےک ۺوشؼ ۺےس ۺوغشمؽ ۺرک ۺدںی ۺوجۺ‬
‫احلصۺںیہنۺوہیئ۔ۺہیۺشسۺرشطۺےکۺاسھتۺےہۺہکۺنجۺزیچفںۺےکۺابرےۺںیمۺداینۺںیمۺابلکلۺفشکۺںیہنۺوہشۺشؿۺںیمۺفشکۺاکۺوصحؽۺ‬
‫نکممۺوہۺشفرۺشرگۺشاسیۺوہانۺنکممۺہنۺوہۺوتۺرشتحۺفۺّذلتۺشکیۺدحۺرپاجرکۺرۺاجےئۺیگۺشفرۺشسۺےسۺڑبےھۺیگۺںیہنۺنکیلۺہشیمہۺربرقشرۺرےہۺیگۺ‬
‫ؽاپایاج ۺاتےہ‪:‬‬
‫ۺٰینعماکۺشامتح ۺ‬ ‫شف ۺراہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےکۺشسۺرفامؿ ۺ‬
‫ۺںیمشس ۺ‬

‫نُ ْو ُر ُه ْم ی َ ْسعٰی بَ ْی َن ا َ ْی ِد ْى ِه ْم َو ِباَ ْی َما ًِ ِه ْم َیق ُْول ُْو َن َرب َّ َناۤٗ ا َت ْ ِم ْ‬

‫م لَ َنا نُ ْو َرنَا (پ‪،۵۸‬ا‪ٟ‬ترحٱ‪)۸:٥‬‬

‫ںیےگۺشےۺامہرےۺربۺامہرےۺےیلۺامہرشۺونروپرشۺرکۺدے۔‬
‫شؿےکٓاےگۺشفرۺشؿۺےکۺدےنہۺرعضۺرک ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬
‫شؿاکۺونرۺدفڑاتۺوہاگۺ ۺ‬

‫بلطمۺہیۺےہۺہکۺشرگۺداینۺںیمۺ ْ ِ‬
‫شصۺونرۺوہاگۺوتٓارختۺںیمۺشسۺونرۺوکۺاکلمۺرکدایۺاجےئۺاگشفرۺہیۺیھبۺشامتحؽۺےہۺہکۺوجۺونرۺ‬
‫داینۺںیمۺرفنشۺوہشۺرگمۺزمدیۺامکؽۺشفرۺرفینشۺاکۺاتحمجۺاھتۺوتۺفہۺٓارختۺںیمۺلیمکتۺوکۺےچنہپ۔ۺوہاتکسۺےہۺہکۺش ِ ِ‬
‫امتؾۺونرۺےسۺیہیۺرمشدۺوہ۔‬
‫شف ۺراہلل ًَز َٯ َج‪١‬اکۺرفامؿۺےہ‪:‬‬
‫ُ‬
‫کیاگنہۺدوھکیۺمہۺاہمترےۺونرۺےس‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬شۺ‬
‫ںیمہ ۺ‬ ‫اً ُْظ ُر ْونَا نَ ْق َت ِؽ ْس ِم ْن نّ ْو ِرك ُْم‪ِ -‬ق ْی َل ْ‬
‫ار ِج ُع ْوا‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےئاگۺشےنپۺےھچیپۺولوٹۺفاہںۺونرۺڈوھڈنف۔‬
‫ھچکہصحۺںیلۺاہکۺاج ۺ‬
‫ۺ‬ ‫َو َرآ َءك ُْم فَا لْ َت ِم ُ‬
‫س ْوا نُ ْو ًّر ها‪(-‬پ‪،۵۷‬ا‪ٟ‬حسٱس‪)۳۱:‬‬

‫ۺَط ۺشس ۺابت ۺرپ ۺدالتل ۺرکیت ۺےہ ۺہک ۺداین ۺںیم ۺ ْ ِ‬
‫شص ۺونر ۺاپس ۺوہان ۺرضفری ۺےہ ۺرھپٓارخت ۺںیم ۺشس ۺیک ۺکمچۺ‬ ‫ہی ۺٓاِتی َ ِ ّ َ ح‬
‫ڑبےھۺیگ۔ۺشاسیۺںیہنۺےہۺہکۺٓارختۺںیمۺوکیئۺاینۺونرۺاطعۺایکۺاجےئۺاگۺشفرۺشسۺرطحۺےکۺ ُشومرۺںیمۺشدنشزہۺفایقس ۺےسۺوکیئۺابتۺہہکۺ‬
‫ًَز‬ ‫دانیۺرطخےۺےسۺاخیلۺںیہنۺشفرۺشسۺابرےۺںیمۺمہۺرپۺشبۺکتۺوکیئشۺ یسیۺابتۺفشکنمۺںیہنۺوہیئۺسجۺرپۺشامتعدۺایکۺاجۺےکس۔ۺمہۺاہلل‬
‫َٯ َج‪ ١‬ےسۺداعۺرکےتۺںیہۺہکۺفہۺامہرےۺملعۺشفرۺدہشتیۺںیمۺشاضہفۺرفامےئۺشفرۺقحۺاکۺقحۺوہانۺمہۺرپۺاظرہۺرفامےئ۔ۺوشؼۺیکۺتقیقحۺشفرۺ‬
‫شسۺےکۺاعمینۺیکۺفاضتحۺےکۺےئلۺشونش ِرۺریصبتۺیکۺشینت دقمشرۺاکیفۺےہ۔‬
‫احاسیثِآثاعسےثبُت‪:‬‬
‫وشؼۺےکۺوبثتۺرپۺشسۺدقرۺشاحدثیۺفٓااثردالتلۺرکےتۺںیہۺہکۺشںیہنۺامشر ۺںیہنۺایکۺاجاتکس۔ۺاہیںۺشؿۺںیمۺےسۺضعبۺاکۺ‬
‫ایبؿۺوہاگۺ۔‬
‫ٰ‬
‫شُقالہیکےمتىلقعِایات‪:‬‬
‫ِ‬
‫ک ا‪ٟ‬ز َؿا َبٌ َس ا‪َ َ٘ ٟ‬ـا َء َٯ بَز َز ا‪ٌَ ٟ‬ٲ َع َبٌ َس‬
‫ػ َّۺرمیح َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺیک ۺہی ۺداع ۺوہشمر ۺےہ‪’’:‬اَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪ ٥٬‬انَ ِّی َاس َئ‪٠‬ہ َ‬
‫روسؽ ۺرکمی‪َ ،‬ر ُء ْف ٌ‬
‫(‪ِ …)1‬‬
‫َکٱ‪َ َ ٥‬ٯا‪ٟ‬ظٰ َ‪ ٚ‬الَی ‪َ٘ ٟ‬ائ ََک ینعیۺشلہٰی!ںیمۺھجتۺےسۺاضقۺےکۺدعبۺراضۺاک‪،‬ۺومتۺےکۺدعبۺشیھچۺزدنیگۺاکۺشفرۺریتےۺددیشرۺیکۺ‬ ‫ت َٯ َ‪ٟ‬ـذٵ َ ا‪٨ٟ‬وز َالَی َٯج‪َ َ٬‬‬
‫ک ال َ َ‬ ‫ا‪َ ٰ٤َ ٟ‬‬
‫(‪) 53‬‬
‫ّذلتۺاکۺشفرۺریتیۺالماقتۺےکۺوشؼۺاکۺوسشؽۺرکاتۺوہںۺ۔‛‬

‫ىیکبيزَِکاشُق‪:‬‬
‫(‪…)2‬رضحتۺدّیسُانۺشوب َد ْر َدشءۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرضحتۺ ُ‬
‫دّیسانۺبعکۺشالةحرۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َِٔ ٟ‬ارۺےسۺرفامای‪:‬ےھجمۺوترشتۺرشفیۺیکۺیسکۺ‬
‫اخصۺٓاتیۺےکۺابرےۺںیمۺاتبٕاۺوتۺشوہنںۺےنۺاتبایۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺوترشتۺںیمۺشراشدۺرفاماتۺےہ‪’’:‬کینۺدنبےۺریمیۺالماقتۺاکۺتہبۺ‬
‫وج‬
‫وشؼۺرےتھکۺںیہۺشفرۺںیمۺشؿۺیکۺالماقتۺاکۺتہبۺزایدہۺاتشمؼۺوہں۔‛ رھپۺرفامایۺہکۺوترشتۺںیمۺشیسۺٓاتیۺےکۺرقبیۺہیۺیھبۺےہۺہک‚ۺ ۺ‬
‫ےاگۺف ۺہےھجمۺاپۺےلۺاگۺشفرۺسجۺےن‬
‫یوجتسجۺرک ۺ‬
‫ریم ۺ‬

‫‪ …53‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪،۱۳۹/۳۸،‬حسٱث‪،۸۵۵:‬زٯ‪’’٪‬الَکٱ‪‘‘٥‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ریمےۺالعفہۺیکۺوجتسجۺیکۺفہۺےھجمۺںیہنۺاپۺےکسۺاگ۔‛(‪) 54‬ہیۺنسۺرکۺرضحتۺدّیسُانۺشوبۺدردشءۺ َرض ََیاہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرفامای‪‚:‬ںیمۺوگشیہۺداتیۺوہںۺ‬

‫روسؽۺشَرکؾ‪،‬عیفش ہ‪ٌَ ٣‬وٍ ‪َ ٥‬ػلیاہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺشۺوک اسیۺرفامےتۺوہ ۺ‬
‫ےئانسۺےہ۔‛‬ ‫ےن ِ‬‫ےبۺکشۺںیمۺ ۺ‬
‫ٰ‬
‫ىُعالہیسےتدلیقکظسہسل‪:‬‬
‫ِ‬
‫(‪…)3‬وقنمؽۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺدشٕادۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ےسۺشراشدۺرفامای‪:‬شےۺدشٕاد!ۺزنیمۺفشولںۺوکۺہیۺابتۺاچنہپۺدفۺ‬
‫ہکۺںیمۺشسۺاکۺبیبحۺوہۺںۺوجھجمۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺشفرۺشسۺاکۺمہۺنیشنۺوہںۺوجۺریمےۺاپسۺاتھٹیبۺےہۺشفرۺشسۺاکۺشَ ِ ْنۺوہںۺوجۺریمےۺذرکۺ‬
‫ح َ‬
‫جۺشایتخرۺرکاتۺےہۺشفرۺشسۺوکۺشایتخرۺرکاتۺوہںۺوجۺےھجمۺشایتخرۺرکاتۺےہۺشفرۺشسۺ‬ ‫ےسۺامونسۺوہاتۺےہۺشفرۺشسۺےکۺاسھتۺوہںۺوجۺریمیۺ ُُما َ َ‬
‫یکۺابتۺاماتنوہںۺوجۺریمیۺشاطتعۺرکاتۺےہ۔ۺوجۺدنبہۺشےنپۺدؽۺشفرۺنیقیۺےکۺاسھتۺھجمۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺںیمۺشسۺوکۺشینپۺذشتۺےکۺےئلۺ‬
‫وبقؽۺرکۺاتیلۺوہںۺشفرۺشسۺےسۺشیسیۺتبحمۺرکاتۺوہںۺہکۺریمیۺولخمؼۺںیمۺوکۺیئۺیھبۺشسۺےسٓاےگۺںیہنۺڑباتھ۔ۺوجۺریمیۺیچسۺوجتسجۺرکےۺاگۺفہۺ‬
‫ےھجمۺاپ ۺےلۺاگۺشفرۺوجۺریغ ۺیک ۺوجتسجۺرکےۺاگۺفہ ۺےھجمۺںیہن ۺاپےئ ۺاگ۔ ۺ ْ ِ‬
‫شےۺشہ ۺزنیم !متۺسجۺدوھےکۺںیم ۺوہۺ ُشےس ۺوھچڑۺرکۺریمےۺ‬
‫شرکشؾ‪،‬اصمتح ۺشفر ۺمہ ۺینیشن ۺیک رطػ ۺٓإا۔ ۺمت ۺھجم ۺےس ۺدؽ ۺاگلٕا ۺںیم ۺاہمتری ۺفتشح ۺدفر ۺرکفں ۺاگ ۺشفر ۺاہمتری ۺتّبحم ۺیک ۺرطػ ۺدلجیۺ‬
‫مَ‬
‫یۺ( ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ‬ ‫ن‬
‫ومس ۺشفر ۺشےنپ ۺیفص ۺدمحمٰیفطصم‪،‬شدمح ۺ خحی ح ٰ‬
‫رکفں ۺاگ ۺویکہکن ۺںیم ۺےن ۺشےنپ ۺوبحموبں ۺےک ۺریمخ ۺوک ۺشےنپ ۺلیلخ ۺشربشمیہ‪ ،‬شےنپ ۺیجن ۺ ٰ‬
‫ںیہنشےنپۺالجؽۺےسٓاوسدہۺایکےہ۔‛‬ ‫َٯا‪ٟ‬تش‪َ٠‬ٲ‪ ٥‬ۺ)ےکۺ ۺ‬
‫ریمخےسۺدیپۺشرفامایۺےہۺشفرۺںیمۺےنۺشےنپۺاتشموقںۺےکۺدؽۺشےنپۺونرۺےسۺدیپۺشےئکۺشفرۺش ۺ‬

‫اہلشُقپظتیًاىىامات‪:‬‬
‫ِ‬
‫(‪…)4‬وقنمؽۺےہ ۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےنۺیسکۺدقی ۺدنبےۺیک ۺرطػۺش ِاہلؾۺرفامای‪‚:‬ۺریمےۺدنبفںۺںیم ۺےسۺھچکۺدنبےۺشےسیۺںیہۺوجۺھجم ۺےسۺ‬
‫تبحمۺرکےتۺںیہۺشفرۺںیمۺشؿۺےسۺتبحمۺرکاتۺوہں۔ۺفہۺریمےۺاتشمؼۺںیہۺشفرںیمۺشؿۺاکۺاتشمؼۺوہں۔ۺفہۺےھجمۺایدۺرکےتۺںیہۺشفرۺںیمشۺ ؿۺاکۺ‬
‫تبحم‬
‫رظن ۺرتمح ۺرفامات ۺوہں۔ ۺشرگ ۺمت ۺشؿۺےک ۺرشےتس ۺرپ ۺولچ ۺےگ ۺوت ۺںیم ۺمت ۺےس ۺ ۺ‬
‫رچاچ ۺرکات ۺوہں۔ ۺفہ ۺریمی ۺرطػۺدےتھکی ۺںیہ ۺشفر ۺںیم ۺشؿ ۺرپۺ ِ‬
‫ۺمتےنۺشؿۺےک‬
‫رکفںۺاگۺشفرۺشرگ ۺ‬

‫‪ …54‬ح‪٠‬ٲٶ اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪،۵۰۵/ ۳۰،‬حسٱث‪،۳۴۹۵۴:‬ا‪ٟ‬زٗ‪،۵۴۴:٥‬س‪ ١٬‬ب‪ً ٩‬بساہلل‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫رشےتس ۺےس ۺش ِ ِ ْ‬
‫نشػ ۺایک ۺوت ۺںیم ۺمت ۺےس ۺانرشض ۺوہاجٕاں ۺاگ۔‛شوہنں ۺےن ۺرعض ۺیک‪ :‬ۺشے ۺریمےرب! ۺشؿ ۺیک ۺالعامت ۺایک ۺںیہ؟‬
‫شراشدۺرفامای‪‚:‬ۺفہۺدؿۺےکۺاسےئۺیکۺشسۺرطحۺافحتظۺرکےتۺںیہۺسجۺرطحۺقیفشۺرچفشاہۺشینپۺڑیھبۺرکبویںۺیکۺافحتظۺرکاتۺےہۺشفرۺ‬
‫بۺٓااتفبۺےکۺفتقۺشےنپۺوھگک ےلۺاکۺاتشمؼۺوہاتۺےہ۔ۺرھپۺبجۺرشتۺ‬
‫فبۺٓااتفبۺےکۺشےسیۺاتشمؼۺوہےتۺںیہۺےسیجۺرپدنہۺرغف ِ‬
‫فہۺرغ ِ‬
‫شںیہنۺڈاھپنۺیتیلۺےہۺشفرۺشدنریھشۺاھچۺاجاتۺےہۺشفرۺرتسبۺگلۺاجےتۺںیہۺشفرۺشرفش ِدۺاخہنۺاکھتفٹۺےسۺوُچرۺوہےتۺںیہۺشفرۺرہۺبیبحۺشےنپۺ‬
‫بیبح ۺےک ۺاپس ۺالچ ۺاجات ۺےہ ۺوت ۺفہ ۺریمے ۺےئل ۺشےنپ ۺدقومں ۺوک ۺبصن ۺرک ۺےتیل ۺںیہ ۺشفر ۺریمے ۺےئل ۺشینپ ۺاشیپین ۺاھچب ۺدےتی ۺںیہ ۺشفرۺ‬
‫ریمےۺالکؾۺےکۺاسھتۺھجمۺےسۺانماجتۺرکےتۺںیہۺشفرۺھجمۺےسۺریمےۺشاعنامتۺیکۺداعۺرکےتۺںیہ۔ۺشؿۺںیم ےسۺوکیئۺاتخیچۺشفرۺرفاتۺ‬
‫ےہ ۺوتۺوکیئۺٓاںیہۺرھباتۺےہۺشفرۺوکیئۺشانپۺدھکۺدردۺایبؿۺرکاتۺےہ‪،‬ۺوکیئۺڑھکشۺےہۺوتوکیئۺاھٹیبۺےہ‪،‬وکیئۺروکعۺںیمۺےہۺوتۺوکیئۺدجسےۺ‬
‫ںیمۺےہ۔ریمیۺراضۺےکۺےئلۺفہۺوجۺیھبۺتقشمۺشاھٹےتۺںیہۺںیمۺشےسۺداتھکیۺوہںۺشفرۺریمیۺتبحمۺیکۺفہجۺےسۺسجۺدھکۺدردۺاکۺشاہظرۺ‬
‫رکےت ۺںیہ ۺںیم ۺ ُشےس ۺاتنس ۺوہں۔بس ۺےس ۺےلہپ ۺںیم ۺشںیہن وج ۺاطع ۺرکاتوہں ۺفہ ۺنیت ۺزیچںی ۺںیہ‪…)۳(:‬شانپ ۺونر ۺشؿ ۺےک ۺدولں ۺںیمۺ‬
‫ڈشاتلوہںۺوتۺفہۺریمےۺابرےۺںیمۺشےسیاتبےتۺںیہۺےسیجۺںیمۺشؿۺےکۺابرےۺںیمۺاتباتۺوہں۔ۺ(‪…)۵‬امتؾۺٓاامسؿۺفۺزنیمۺشفرۺوجۺھچکۺشؿۺ‬
‫ںیمۺےہۺشرگۺشؿۺےکۺزیمشؿۺںیمۺوہۺوتۺشےسۺشؿۺیکۺرظنفںۺںیمۺمکۺرکداتیۺوہں۔(‪…)۱‬شینپۺرتمحۺوکۺشؿۺیکۺرطػۺوتمہجۺرکاتوہںۺ‬
‫شفرۺمتۺاجےتنۺوہۺہکۺسجۺیکۺرطػۺریمیۺرتمحۺوتمۺہجۺوہۺاجیتۺےہۺوکؿۺاجےنۺہکۺںیمۺشےسۺایکۺاطعۺرکانۺاچاتہۺوہں۔ۺ‬
‫ُ‬
‫َّسیزىاساؤس ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬اِع‪44‬اہلشُق‪:‬‬
‫(‪…)5‬وقنمؽۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺساندشٕاد ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺرطػۺفیحۺرفامیئ‪:‬شےۺدشٕاد! بکۺکتۺتنجۺاک ۺذترکہۺوہاگۺشفربکۺ‬
‫ھجم ۺےس ۺوشؼ ۺاکوسش ؽ ۺرکف ۺےگ؟ٓاپ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےن ۺرعض ۺیک‪ :‬ۺش ے ۺریمے ۺرب ۺ ًَز َٯ َج‪ ١‬ریتے ۺاتشمؼ ۺوکؿ ۺںیہ؟شراشد ۺرفامای‪:‬ےبۺ‬
‫کش ۺریمے ۺاتشمؼ ۺفہ ۺولگ ۺںیہ ۺنج ۺےک ۺدولں ۺوک ۺںیم ۺےن ۺرہ ۺدکفرت ۺےس ۺاپک ۺاصػ ۺرک ۺدای ۺےہ ۺشفر ۺشںیہن ۺ ّ ا‬
‫وچک ۺرک ۺدای ۺےہ۔ ۺشؿ ۺےکۺ‬
‫دولںۺںیمۺشینپۺرطػۺوسرشخۺرکدایۺےہۺسجۺےسۺفہۺریمیۺرطػۺدےتھکیۺںیہۺشفرۺشؿۺےکۺدولںۺوکۺشےنپۺدتسِۺدقرتۺںیمۺےلۺرکۺٓاامسونںۺ‬
‫ۺںیہوتۺ‬
‫رکےھجمۺدجسہۺرکےت ۺ‬
‫ںبجۺف ۺہعمجۺوہ ۺ‬
‫اتیوہںۺ‪ ،‬رھپۺشےنپۺاخصۺرفوتشںۺوکالباتۺوہ ۺ‬
‫ںیمۺرھکۺد ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیمۺشؿ ۺےس ۺاتہک ۺوہں ۺہک‚ںیم ۺےنۺںیہمتۺشس ۺےیلۺںیہن ۺالبای ۺہک ۺےھجمۺدجسہۺرکفۺہکلب ۺںیہمتۺشس ۺےیلۺالبای ۺےہ ۺاتۺہکۺشےنپۺاتشموقںۺ‬
‫ےکۺدؽۺںیہمتۺداھکٕاںۺشفرۺشؿۺےکۺابثعۺمتۺرپۺرخفۺرکفں۔‛ےبۺکشۺشؿۺےکۺدؽۺریمےۺٓاامسؿۺںیم ریمےۺرفوتشںۺوکۺشسۺ‬
‫رطحۺونمرۺرکےتۺںیہۺسجۺرطحۺوسرج ْ ِ‬
‫ۺشہۺزنیمۺوکۺرفینشۺداتیۺےہۺ۔‬
‫ہج ۺرکمی ۺےک ۺونر ۺےس ۺشںیہن ۺٓاوسدہۺ‬
‫شےۺدشٕاد!ےب ۺکش ۺںیم ۺےنۺاتشموقںۺےکۺدؽ ۺشینپ ۺراضۺےس ۺدیپش ۺےئک‪ ،‬ۺشےنپ ۺف ِ‬
‫ایک‪،‬شںیہنۺشینپۺذشتۺےکۺےئل ۺوگتفگۺرکےنۺفشالۺانبای‪،‬شؿۺےکۺدبونںۺوکۺزنیمۺںیمۺشینپۺرظنِ رتمحۺاکۺلحمۺانبایۺشفرۺشؿۺےکۺدولںۺںیمۺ‬
‫ۺسانۺدشٕادۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺ‬
‫شکیۺرشہتسۺراھکۺسجۺےسۺفہۺریمیۺرطػۺدےتھکیۺںیہۺشفرۺرہۺرفزۺشؿۺےکۺوشؼۺںیمۺشاضہفۺوہاتۺےہ۔ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےن ۺرعض ۺیک‪‚:‬شیہٰل ۺ ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےھجم ۺشےنپ ۺاعقش ۺداھک۔‛ شراشد ۺرفامای‪ :‬شے ۺدشٕاد! ۺانبلؿ ۺاہپڑ ۺرپ ۺاجٕا‪ ،‬ۺفاہں ۺوچدہ ۺشرفشد ۺںیہ ۺنج ۺںیمۺ‬
‫وجشؿ‪،‬ۺوبڑےھۺشفرۺشدڑیھۺرمعۺےکۺولگۺںیہ۔ۺبجۺمتۺشؿۺےکۺاپسۺاجٕاۺوتشؿۺےسۺانہکۺہکۺاہمترشۺربۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺںیہمتۺالسؾۺاتہکۺےہۺشفرۺ‬
‫متۺےسۺرفاماتۺےہ‪‚ :‬متۺشینپۺیسکۺاحتجۺاکۺوسشؽۺھجمۺےسۺویکںۺںیہنۺرکےتۺ؟ۺمتۺریمےۺوبحمب‪،‬ربزگدیہۺشفرۺدفتسۺوہ۔ۺاہمترےۺوخشۺ‬
‫ۺیکرطػۺدلجیۺرکاتۺوہں۔‛‬
‫یتبحم ۺ‬
‫وہےنۺےسۺںیمۺوخشۺوہاتۺوہںۺشفرۺاہمتر ۺ‬

‫ًَز َٯ َج‪١‬‬ ‫رضحت َ ّۺسّانۺدشٕادۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺشؿۺےکۺاپسۺرشتفیۺےلۺےئگۺشفرۺشںیہنشۺ کیۺےمشچۺےکۺاپسۺاہلل‬
‫یک ۺتمظع ۺںیم ۺوغرفرکفرکےت ۺاپای۔ ۺشوہنں ۺےن ۺبج ۺٓاپ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺوکداھکی ۺوتٓاپ ۺےس ۺشگل ۺوہےن ۺےک ۺےئل ۺشھٹ ۺڑھکےۺ‬
‫ۺسّان ۺدشٕاد ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےن ۺرفامای‪ :‬ۺںیم ۺاہمتری ۺرطػ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬اک ۺروسؽ ۺوہں ۺشفر ۺاہمترےاپس ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬اکۺ‬
‫وہےئ۔ ۺرضحت َ ّ‬
‫اغیپؾۺاچنہپےنۺٓاایۺوہں۔وتۺفہۺٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺرطػۺوتمہجۺوہےئگۺشفرۺاکؿۺٓاپۺیکۺرطػۺاگلرکۺاگنںیہۺاکھجۺںیل۔رضحت َ ّ‬
‫ۺسّانۺ‬
‫دشٕادۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ےنۺرفامای‪:‬ںیمۺاہمتریۺرطػۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬اکۺروسؽۺوہں۔ۺفہۺںیہمتۺالسؾۺےتہکۺوہےئۺشراشدۺرفاماتۺےہۺہک‚متۺھجمۺ‬
‫ےس ۺیسک ۺاحتج ۺاک ۺوسشؽ ۺویکں ۺںیہن رکےت؟ ۺویکں ۺےھجم ۺںیہن ۺاکپرےت ۺوہ ۺہک ۺاہمتری ۺٓافشز ۺشفر ۺاہمترش ۺالکؾ ۺونسں؟ ۺمت ۺریمےۺ‬
‫وبحمب‪ ،‬ربزگدیہۺشفرۺدفتسۺوہ۔ۺاہمترےۺوخشۺوہےنۺےسۺںیمۺوخشۺوہاتۺوہںۺشفرۺاہمتریۺتبحمۺیکۺرطػۺدلجیۺرکاتۺوہںۺشفرۺ‬
‫رہۺفتقۺشکیۺقیفشۺشفرۺرہمابؿۺامںۺیکۺرطحۺمتۺرپۺرظنۺراتھکۺوہں۔‛ہیۺاغیپؾۺنسۺرکۺفہۺرفےنۺےگل۔‬
‫٭…شُؿۺںیمۺےسۺڑبےۺےنۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺرعضۺیک‪’’:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪! ١‬ۺوتۺاپکۺےہ‪،‬ۺمہۺریتےۺدنبےۺںیہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ؽسجۺدقرریتیۺایدۺےسۺاغلفۺرےہۺفہۺںیمہۺاعمػۺرفام۔‛‬
‫یگںیمۺامہرےۺد ۺ‬
‫ہتشزدن ۺ‬
‫یزگ ۺ‬
‫شفرۺریتےۺدنبفںۺیکۺشفالدۺںیہ۔ۺامہر ۺ‬

‫٭…دفرسشرعض ۺزگشروہش‪’’:‬شے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬وت ۺاپک ۺےہ ۺ‪ ،‬ۺمہ ۺریتے ۺدنبے ۺشفر ۺریتے ۺدنبفں ۺیک ۺشفالد ۺںیہ ۺامہرے ۺشفرۺ‬
‫ریتےۺدرایمؿۺوجۺاعُمہلمۺےہۺشسۺںیمۺمہۺرپۺِنسُحۺرظنۺےکۺاسھتۺشاسحؿۺرفام۔‘‘‬
‫٭…رسیتےۺےنۺاہک‪‚:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ۺوتۺاپکۺےہ‪،‬ۺمہۺریتےۺدنبےۺںیہۺشفرۺریتےۺدنبفںۺیکۺشفالدۺںیہۺایکۺمہۺداعۺیکۺرجٔاتۺ‬
‫رکںی ۺ؟ ۺوت ۺاجاتن ۺےہ ۺہک ۺںیمہ ۺشےنپ ۺیسک ۺاکؾ ۺیک ۺاحتج ۺںیہن۔ ۺسب ۺمہ ۺرپ ۺہی ۺشاسحؿ ۺرفام ۺہک ۺںیمہ ۺہشیمہ ۺشےنپ ۺرشےتس ۺرپ ۺاثتب ۺدقؾۺ‬
‫رھک۔‛‬
‫٭… وچےھتۺےنۺرعضۺیکۺ‪’’:‬شیہٰلۺ ًَز َٯ َج‪! ١‬ریتیۺراضبلطۺرکےنۺںیمۺمہۺاعزجفزمکفرۺںیہ‪،‬وتۺشےنپۺوجدۺفۺرکؾۺےسۺشسۺرپۺامہریۺدمدۺ‬
‫رفام۔‛‬
‫٭…اپوچنںیۺےنۺاہک‪’’:‬شیہٰل ًَز َٯ َج‪!١‬وتۺےنۺںیمہۺشکیۺےفطنۺےسۺدیپشۺایکۺشفرۺشینپۺتمظعۺںیمۺوغرۺفۺرکفۺرکےنۺےکۺببسۺمہۺرپۺشاسحؿۺ‬
‫رفامایۺوتۺوجۺریتیۺتمظعۺںیمۺوغشمؽۺوہۺشفرۺریتےۺالجؽۺںیمۺرکفتمۺوہۺایکۺفہۺالکؾۺیکۺرجٔاتۺرکےۺاگ؟امہرشۺوصقمدۺوتۺریتےۺونرۺاکۺ‬
‫رقبۺاحلصۺرکانۺےہ۔‛‬
‫٭…اٹھچرعضۺزگشرۺوہش‪’’:‬امہریۺزابںینۺھجتۺےسۺداعۺامےنگنۺےسۺاعزجۺںیہۺویکہکنۺریتیۺاشؿۺمیظعۺےہۺوتشےنپۺشفایلۺےکۺرقبیۺےہۺ‬
‫شفرۺریتےۺشاسحانت ْ ِ‬
‫ۺشہۺتبحمۺرپۺریثکۺںیہ۔‛‬
‫٭…اسوتںی ۺےن ۺاہک‪’’:‬شے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ !١‬ۺوت ۺےن ۺامہرے ۺدولں ۺیک ۺشےنپ ۺذرک ۺیک ۺرطػ ۺرشامنہیئ ۺرفامیئ ۺشفر ۺشینپ ۺذشت ۺںیم ۺوغشمؽۺ‬
‫وہےنۺےکۺےئلۺںیمہۺرفشتغۺیشخب‪،‬ذٰہلششسۺتمعنۺےکۺرکششےنۺںیمۺمہۺےسۺوجیمکۺوہیئۺفہۺاعمػۺرفام۔‛‬
‫ٓاوھٹںیےنۺرعضۺیک‪’’:‬شیہٰلۺ ًَز َٯ َج‪!١‬ےبۺکشۺوتۺامہریۺاحتجۺوکۺاجاتنۺےہۺشفرفہۺرصػۺریتےۺفہجِۺرکمیۺیکۺزایرتۺےہ۔‘‘‬
‫ۺ‬ ‫٭…‬
‫٭…ونشںۺرعضۺزگشرۺوہش‪’’:‬الغؾۺشےنپۺٓااقۺرپۺویکرکنۺرجٔاتۺرکۺاتکسۺےہ؟نکیلۺبجۺوتۺےنۺشےنپۺل ُطفۺفۺرکؾۺےسۺںیمہۺداعۺاکۺمکحۺ‬
‫َ‬
‫دایۺےہۺوتۺ ُ ونںیمہشۺ اسیۺونرۺاطعۺرفامسجۺےکۺذرےعیۺںیمہۺٓاامسینۺاقبطتۺےکۺشدنریھفںۺںیم‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رشہتسۺےلم۔‛‬
‫دوسںیےنۺرعضۺیک‪’’:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ۺھجتۺےسۺداعۺرکےتۺںیہۺہکۺمہۺرپۺشینپۺدشیمئۺوتہجۺےکۺاسھتۺوتمہجۺرہ۔‛‬
‫ۺ‬ ‫٭…‬
‫٭…ایگروہںیۺےنۺاہک‪’’:‬شیہٰلۺ ًَز َٯ َج‪ !١‬وتےنۺوجۺںیتمعنۺںیمہۺاطعۺرفامںیئۺشفرۺمہۺرپۺوجۺشاسحانتۺےئکۺشؿۺیکۺامتتیمۺاکۺوسشؽۺرکےتۺ‬
‫ںیہ۔‛‬
‫ؿرفام۔‛‬
‫ۺیکزایرت ےسۺمہۺرپشاسح ۺ‬
‫ہجرکمیۺےکۺامجؽ ۺ‬
‫ۺںیہنسبۺشےنپۺف ِۺ‬
‫زیچیکۺاحتج ۺ‬
‫یسک ۺ‬
‫ابروہںیےنۺاہک‪’’:‬ریتیۺولخمؼۺںیمۺںیمہۺ ۺ‬
‫ۺ‬ ‫٭…‬
‫٭…ریتوہشںۺرعض ۺزگشر ۺوہش‪’’:‬شیہٰل ًَز َٯ َج‪ ١‬ںیم ۺھجت ۺےس ۺہی ۺداع ۺرکات ۺوہں ۺہک ۺریمی ۺٓاوھکن ۺں ۺوک ۺداین ۺشفر ْ ِ‬
‫ۺشہ ۺداین ۺیک ۺرطػ ۺرظنۺ‬
‫رکےنۺشفرۺریمےۺدؽۺوکۺٓارختۺےسۺاغلفۺوہےنۺےسۺشدناھۺرکدے۔‛‬
‫٭…وچدوہںیۺےنۺرعضۺیکۺ‪’’:‬شےۺابربتکۺشفرۺدنلبۺفۺابالۺذشت!ۺںیمۺاجاتنۺوہںۺہکۺےبۺکشۺوتۺشےنپۺشفایلۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺسبۺمہۺ‬
‫ؽرںیہ۔‛‬
‫یذشتۺںیمۺوغشم ۺ‬
‫ؽبسۺوکۺوھچڑۺرکۺرصػۺریت ۺ‬
‫ہیشاسحؿۺرفامۺہکۺامہرےۺد ۺ‬
‫رپ ۺ‬
‫ۺ‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےن ۺرضحت َ ّ‬

‫ۺسّان ۺدشٕاد ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺیک ۺرطػ ۺفیح ۺرفامیئ ۺہک‚شؿ ۺےس ۺرفامدف ہک ۺںیم ۺےنۺ‬
‫اہمتری ۺابںیت ۺںینس ۺشفروج ۺںیہمت ۺدنسپ ۺےہ ۺںیم ۺےن ۺشےس ۺوبقؽ ۺایک ۺسپ ۺمت ۺںیم ۺےس ۺرہۺشکی ۺشےنپ ۺرقیف ۺےس ۺدجش ۺوہاجےئۺشفرۺشےنپۺ‬
‫ےئل ۺزنیمۺںیمشۺ کیۺہہتۺاخہنۺانبۺےلۺویکہکنۺںیمۺشےنپۺشفرۺاہمترےۺدرایمؿۺےسۺاجحبۺشاھٹےنۺفشالۺوہںۺاتہکۺمتۺریمشۺونرۺشفرۺالجؽۺ‬
‫دھکیۺوکس۔‛‬
‫ۺ‬ ‫ُحۺ‬ ‫رضحت َ ّ ّ‬
‫ۺسانۺدشٕادۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺرعضۺیک‪:‬ومال!ہیۺولگۺشسۺاقمؾۺکتۺےسیکۺےچنہپ؟شراشدۺرفامای‪:‬ریمےۺابرےۺںیمۺ ْ ِ‬
‫ۺشہۺداینۺےسۺشگلۺرےنہ‪،‬ۺریمےۺےئلۺ َ ْ َ و‬
‫ُحتۺشایتخرۺرکےنۺشفرۺھجمۺےسۺانماجتۺرکےنۺیکۺفہجۺےسۺشسۺاقمؾۺکتۺےچنہپۺشفرۺہیۺ‬ ‫رےنھک‪،‬ۺداینۺشفر ْ ِ‬
‫فہۺاقمؾۺےہۺسجۺوکۺرصػۺفہۺصخشۺاپۺاتکسۺےہۺوجۺداینۺشفر ْ ِ‬
‫ۺشہۺداینۺوکۺوھچڑۺدےۺشفرۺیسکۺداینفیۺزیچۺیکۺایدۺںیمۺوغشمؽۺہنۺوہشفرۺشےنپۺدؽۺوکۺ‬
‫ریمےۺےئل ۺاخیلۺرےھکۺشفرۺریمیۺامتؾۺولخمؼۺرپۺےھجمۺشایتخرۺرکے۔ۺشسۺفتقۺںیمۺشسۺرپۺفطلۺفۺرکؾۺرکاتۺوہں‪،‬ۺشسۺےکۺسفنۺوکۺافرغۺرکۺ‬
‫ےکۺشےنپۺشفرۺشسۺےکۺدرایمؿۺےسۺاجحبۺشاھٹۺداتیۺوہںۺاتۺہکۺفہۺھجمۺوکۺشسۺرطحۺدےھکیۺسجۺرطحۺوکیئۺصخشۺشینپۺٓاھکۺےسۺیسکۺزیچۺوکۺداتھکیۺ‬
‫بیرکاتۺوہں‬
‫ےک ۺونرۺےسۺرق ۺ‬
‫می ۺ‬
‫ہجۺرک ۺ‬
‫ےسشےنپۺف ِ‬
‫سوکۺشینپۺزبرایگںۺداھکاتۺوہں‪،‬ۺشُ ۺ‬
‫یش ۺ‬
‫ےہۺشفرںیمۺرہۺڑھگ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺشفرۺشرگۺفہۺامیبرۺزپۺاجےئۺوتۺںیمۺشسۺیکۺشسۺرطحۺامیترۺدشریۺرکاتۺوہںۺسجۺرطحۺشکیۺقیفشۺامںۺشےنپۺےٹیبۺیکۺامیتردشریۺرکیتۺےہ‪،‬ۺ‬
‫شرگۺفہۺایپاسۺوہۺوتۺشسۺوکۺریسشبۺرکاتۺوہںۺشفرۺشسۺوکۺشےنپۺذرکۺاکۺزمہۺفالحفتۺاھکچاتۺوہں۔‬
‫شے ۺدشٕاد! ۺشس ۺےک ۺدعب ۺشس ۺےک ۺسفن ۺوک ۺداین ۺشفر ْ ِ‬
‫ۺشہ ۺداین ۺےس ۺشدناھ ۺرک ۺداتی ۺوہں ۺشفر ۺداین ۺوک ۺشس ۺیک ۺرظنفں ۺںیم ۺوبحمبۺ‬
‫ںیہنۺانباتۺشفرۺفہۺریمیۺذشتۺںیمۺوغشمؽۺوہےنۺےسۺوکاتیہۺںیہنۺرکات‪،‬ۺریمےۺاپسۺدلجیۺٓاانۺاچاتہۺےہۺنکیلۺںیمۺشسۺوکۺومتۺدانیۺ‬
‫دنسپۺںیہنۺرکات ۺویکہکنۺولخمؼ ۺںیم ۺفہۺریمی ۺرظن ۺاک ۺلحم ۺوہات ۺےہ‪ ،‬ۺفہۺریمے ۺوسش ۺیسکۺوکۺںیہن ۺداتھکیۺشفرۺںیمۺشس ۺےکۺوسش ۺیسک ۺرپۺرظنِۺ‬
‫رتمحۺںیہنۺرفامات۔‬
‫گ‬
‫شےۺدشٕاد!بجۺںیمۺشسۺوکۺداتھکیۺوہںۺہکۺشسۺاکۺسفنۺ ُھلۺایگ‪،‬ۺمسجۺالرغۺوہۺایگۺےہۺشفرشعض ااءۺوٹٹۺرکۺوچرہۺوچرہۺوہۺےکچۺ‬
‫ںیہۺشفرۺبجۺریمشۺذرکۺاتنسۺےہۺوتۺشسۺاکۺدؽۺشینپۺہگجۺوھچڑداتیۺےہۺوتۺںیمۺشےنپۺامتؾۺرفوتشںۺشفرۺٓاامسؿۺفشولںۺرپۺشسۺےکۺابثعۺرخفۺ‬
‫حَ َ‬
‫رکاتۺوہںۺوتۺشسۺےکۺوخػۺشفرۺابعدتۺںیمۺشاضہفۺوہاجاتۺےہۺشفرۺےھجمۺشینپۺزعتۺشفرۺالجؽۺیکۺمسقۺ!ںیمۺشےس ّ ُ‬
‫ۺجۺشرفلدفسۺںیمۺ‬
‫ہگجۺاطعۺرفامٕاںۺاگۺشفرۺشےنپۺددیشرۺےسۺشسۺاکۺدؽۺڈنھٹشۺرکفںۺاگۺیتحۺہکۺفہۺرشیضۺوہاجےئ۔‬
‫اہلشُقاِعقلبیىگاہَُسےسیزاع‪:‬‬
‫ِ‬
‫(‪…)6‬شیس ۺرطح ۺوقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےن ۺرضحت َ ّ ّ‬
‫ۺسان ۺدشٕاد ۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےس ۺشراشد ۺرفامای‪‚:‬شے ۺدشٕاد! ۺوجۺ‬
‫دنبےۺریمیۺتبحمۺیکۺرطػۺوتمہجۺںیہۺشؿۺےسۺرفامۺدفۺاہمترشۺشسۺںیمۺایکۺاصقنؿۺےہۺشرگۺںیمۺشینپۺولخمؼۺےسۺوتۺاجحبۺںیمۺروہںۺ‬
‫شفرۺشےنپۺشفرۺاہمترےۺدرایمؿۺےسۺاجحبۺشاھٹۺدفںۺاتۺہکۺمتۺےھجمۺشینپۺیبلقۺاگنوہںۺےسۺدوھکیشفرۺاہمترشۺایکۺاصقنؿۺےہۺشرگۺںیمۺداینۺوکۺ‬
‫متۺےسۺاٹہۺدفںۺشفرۺشےنپۺدنیۺوکۺاہمترےۺےئل ۺالیھپۺدفںۺشفرۺولخمؼۺیکۺانرشیضۺےسۺںیہمتۺایکۺاصقنؿۺوہاگۺہکبجۺمتۺریمیۺراضۺاچےتہۺ‬
‫وہ۔‛‬
‫ُ‬
‫اہلشُقکےلئےخزائیہزایات‪:‬‬
‫ۺسانۺدشٕادۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ےکۺفشاعقتۺںیمۺہیۺیھبۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےنۺشؿۺیکۺرطػۺفیحۺانزؽۺرفامیئۺ‬
‫(‪…)7‬رضحت َ ّ ّ‬
‫ہکۺ‚متۺھجمۺےسۺتبحمۺرکےتۺوہۺوتۺشےنپۺدؽۺےسۺداینۺیکۺتبحمۺدفرۺروھکۺویکہکنشۺ کیۺدؽۺںیمۺریمیۺتبحمۺشفرۺداینۺیکۺتبحمۺعمجۺںیہنۺوہۺ‬
‫یتکس۔ۺشےۺدشٕاد!ۺریمےاخصلۺم ُح ِ ح‬
‫بۺےنبۺروہۺشفر ْ ِ‬
‫ۺشہۺداینۺےکۺاسھت‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شس ۺرطح ۺلیم ۺالمپ ۺروھک ۺہک ۺدنی ۺںیم ۺریمی ۺریپفی ۺرکف ۺشفر ۺولوگں ۺیک ۺریپفی ےس ۺےتچبۺروہ ۺنکیل ۺںیہمت ۺشؿ ۺیک ۺوج ۺابت ۺریمیۺ‬
‫تبحمۺےکۺومشقفۺولعمؾۺوہۺشسۺوکۺشایتخرۺرکفۺشفرۺوجۺابتۺمتۺرپۺہبتشمۺرےہۺوتۺشسۺںیمۺریمیۺریپفی رکف۔ۺریمےۺ ِذ َّ ہ ِ‬
‫ّمۺرکؾۺرپۺےہۺہکۺ‬
‫ںیم اہمتریۺدتریبفایستسۺشفرۺ ُدریتسۺوکۺدلجۺاپہیہۺلیمکتۺکتۺاچنہپٕاںۺشفرۺاہمترشۺاقدئۺشفرۺاہدیۺروہں۔ۺںیمۺریغبۺوسشؽۺےکۺںیہمتۺ‬
‫اطعۺرکاتۺوہںۺشفرۺدششدئۺںیمۺاہمتریۺش ِاعتنۺرکاتۺوہںۺشفرۺےھجمۺمسقۺےہۺہکۺرصػۺشیسۺدنبےۺوکۺوثشبۺاطعۺرکفںۺاگۺسجۺاکۺدصقمۺ‬
‫َ‬
‫شفرۺشرشدہۺریمےۺوضحرۺاعزجیۺرکانۺےہۺشفرۺفہۺھجمۺےسۺےبۺاینزۺہنۺوہ۔ۺشےۺدشٕاد!ۺشرگۺمتۺشےسیۺوہۺوتۺںیمۺ ِذ َّلۺشفرۺفتشحۺوکۺمتۺےسۺ‬
‫دفرروھکںۺاگۺشفراہمترےۺدؽۺوک َۺعاۺےسۺٓاابدۺروھکںۺاگۺویکہکنۺریمےۺ ِذ َّ ہ ِ‬
‫ّمۺرکؾۺرپۺےہۺہکۺریمشۺوجۺدنبہۺشےنپۺسفنۺرپۺنئمطمۺوہرکۺ‬
‫شاعفؽۺسفنۺیکۺرگنشینۺرکاتۺےہۺوتۺںیمۺشسۺےکۺسفنۺوکۺشسۺےکۺرپسدۺرکۺداتیۺوہں۔ۺشایشءۺیکۺتبسنۺریمیۺرطػۺرکۺفۺشفرۺاہمترشۺلمعۺ‬
‫ِ‬
‫شسۺےکۺالخػۺہنۺوہۺفرہنۺمتۺتقشمۺںیمۺزپاجٕاۺےگۺشفرۺاہمترےۺاسیھتۺمتۺےسۺعفنۺںیہنۺشاھٹۺاپںیئۺےگۺشفرۺمتۺریمیۺرعمتفۺیکۺوکیئۺ‬
‫دح ۺںیہن ۺاپٕا ۺےگ ۺویکہکن ۺشس ۺیک ۺوکیئ ۺشاہتن ۺںیہن۔ ۺبج ۺمت ۺھجم ۺےس ۺزایدہ ۺاموگن ۺےگ ۺںیم ۺزایدہ ۺاطع ۺرکفں ۺاگ ۺنکیل ۺمت ۺریمی ۺرطػ ۺےسۺ‬
‫زایدیتۺیکۺوکیئۺدحۺںیہنۺاپٕاۺےگ۔‬
‫رھپمتۺینبۺشرسشلۺوکۺاتبۺدفۺہکۺریمےۺشفرۺولخمؼۺےکۺدرایمؿۺوکیئۺرہتشۺںیہنۺےہۺشسۺےئلۺریمےۺزندکیۺشؿۺیکۺرتبغۺ‬
‫شفرۺشرشدہۺزایدہۺوہانۺاچےئہ۔ۺںیمۺشںیہنشۺ یسیۺںیتمعنۺاطعۺرکفںۺاگۺنجۺوکۺیسکۺٓاھکۺےنۺداھکیۺہنۺیسکۺاکؿۺےنۺانسۺشفرۺہنۺیہۺیسکۺٓادیمۺےکۺ‬
‫دؽۺرپۺشؿۺاکۺایخؽۺزگرش۔ۺےھجمۺشینپۺٓاوھکنںۺےکۺاسےنمۺرںۺشفرۺشؿۺولوگںۺیکۺرطػۺشےنپۺرسۺیکۺٓاوھکنںۺےسۺتمۺدںیھکیۺنجۺ‬
‫من َ‬
‫یکۺںیلقعۺھجمۺےسۺاجحبۺںیمۺںیہ‪،‬ۺوہنجںۺےنۺشینپۺولقعںۺوکۺںیہکۺشفرۺنگمۺرکایلےہۺشفرۺنجۺےسۺںیمۺےنۺشانپۺوثشبۺ ُ ْق َطعۺرکۺدایۺ‬
‫ےہ ۺویکہکن ۺےھجم ۺشینپ ۺزعت ۺشفر ۺالجؽ ۺیک ۺمسق! ۺںیم ۺشانپ ۺوثشب ۺشس ۺدنبے ۺےک ۺےئل ۺںیہن ۺوھکولں ۺاگ ۺوج ۺرجتہب ۺای ۺاٹؽ ۺوٹمؽ ۺےک ۺوطرۺ‬
‫شفرشہۺشرشدتۺرپۺزایدیتۺہنۺرکف۔ۺشرگ ْ ِ‬
‫ۺشہۺتبحمۺاجؿۺ‬ ‫رپریمیۺاطتعۺںیمۺدشلخۺوہشۺوہ۔ۺسجۺوکۺمتۺاھکسٕاشۺ سۺےکۺےئل ۺوتشعضۺرکفۺ ْ ِ‬
‫ںیلۺہکۺشرشدتۺدنمفںۺاکۺریمےۺزندکیۺایکۺاقمؾۺےہۺوتۺفہۺ ُشؿۺےکۺےئلۺزنیمۺنبۺاجںیئۺاتۺہکۺفہۺشؿۺرپۺںیلچ۔‬
‫شےۺدشٕاد!ۺشرگۺمتۺیسکۺشرشدتۺدنمۺوکۺتلفغۺےکۺ ہشۺےسۺاکنولۺشفرۺشےسشِسۺےشنۺےسۺاجنتۺدالٕاۺوتۺںیمۺںیہمتۺشےنپۺاہںۺ‬
‫شاہتنیئۺوکششۺرکےنۺفشالۺوھکلںۺاگۺشفرۺسجۺوکۺںیمۺشےنپۺاہںۺشاسیۺھکۺاتیلۺوہںۺشسۺرپۺوکیئۺفتشحۺںیہنۺوہیتۺشفرۺہنۺشسۺوکۺولخمؼۺیکۺ‬
‫اتحمیجۺوہیتۺےہ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شے ۺدشٕاد!ریمے ۺالکؾ ۺوک ۺوبضمیط ۺےس ۺاھتؾ ۺول ۺشفر ۺشےنپ ۺسفن ۺےک ۺےئل ۺشےنپ ۺسفن ۺےس ۺیہ ۺہصح ۺول ۺشفر ۺشس ۺںیم ۺےس ۺدفۺ‬
‫تم ۺفرہن ۺںیم ۺمت ۺےس ۺشینپ ۺتبحم ۺوک ۺاجحب ۺںیم ۺرکدفں ۺاگ۔ ۺریمے ۺدنبفں ۺوک ۺریمی ۺرتمح ۺےس ۺامویس ۺہن ۺرکان۔ ۺریمے ۺےئل ۺشینپۺ‬
‫وخشاشہت ۺوک ۺمتخ ۺرکدف ۺویکہکن ۺںیم ۺےن ۺشینپ ۺولخمؼ ۺںیم ۺےس ۺزمکفر ۺولوگں ۺےک ۺےئل ۺوخشاشہت ۺوک ۺابمح ۺرک ۺدای ۺےہشفر ۺوقی ۺولگۺ‬
‫وخشاشہت ۺےس ۺدفر ۺرںیہ ۺویکہکن ۺشس ۺےک ۺببس ۺھجم ۺےس ۺانماجت ۺیک ۺالحفت ۺمک ۺوہاجیت ۺےہ ۺشفر ۺوجوقی ۺولگ ۺوخشاشہت ۺوک ۺشایتخرۺ‬
‫رکںیۺریمےۺاہںۺشؿۺیکۺمکۺشزۺمکۺزسشۺہیۺےہۺہکۺںیمۺشینپۺرطػۺےسۺشؿۺیکۺولقعںۺرپۺاجحبۺڈشؽۺداتیۺوہںۺویکہکن ںیمۺشےنپۺدنسپدیہۺ‬
‫دنبےۺےکۺےئلۺداینۺدنسپۺںیہنۺرکاتشفرۺشسۺوکۺداینۺےسۺاپکۺاصػۺراتھکۺوہں۔ۺ‬
‫شے ۺدشٕاد!شےنپ ۺشفر ۺریمے ۺدرایمؿ ۺیسک شۺ ےسی ۺاعمِل ۺوک ۺفہلیس ۺہن ۺانبان ۺوج ۺشینپ ۺدموہیش ۺیک ۺفہج ۺےس ۺںیہمت ۺریمی ۺتبحم ۺےسۺ‬
‫وجحمب ۺرک ۺدے۔ ۺہی ۺولگ ۺریمے ۺشرشدت ۺدنم ۺدنبفں ۺےک ۺےئل ۺرشزہؿ ۺںیہ ۺشفر ِ‬
‫رتک ۺوخشاشہت ۺرپ ۺدشیمئ ۺرفزفں ۺےس ۺدمد ۺاحلصۺ‬
‫رکفۺشفرۺرجتےبۺےکۺوطرۺرپۺرفزہۺرےنھکۺےسۺوچبۺویکہکنۺےھجمۺدشیمئۺرفزےۺیہۺدنسپۺںیہ۔شےۺدشٕاد!شےنپۺسفنۺےکۺاسھتۺدینمشۺرکۺےکۺ‬
‫ریمےۺوبحمبۺنبۺاجٕا‪،‬سفنۺوکۺوخشاشہتۺےسۺابزۺروھکۺاتۺہکۺںیمۺاہمتریۺرطػۺدوھکیںۺشفرۺمتۺریمےۺشفرۺشےنپۺدرایمؿ اجحبۺوکۺ‬
‫شاھٹ ۺوہش ۺدوھکی‪،‬ںیم ۺاہمتری ۺدُمشرشت ۺرصػ ۺشس ۺےئل ۺرکات ۺوہں ۺات ۺہک ۺبج ۺںیم ۺمت ۺرپ ۺوثشب ۺاک ۺشاسحؿۺرکفں ۺوت ۺمت ۺریمے ۺوثشب ۺرپۺ‬
‫اقدرۺوہاجٕاۺشفربجۺکتۺمتۺریمیۺشاطتعۺرکےتۺروہےگۺںیمۺاہمترےۺےئلۺوثشبۺذریخہۺرکاتۺروہںۺاگ۔‛‬
‫شُقکےسببمظجائیٍ!‬
‫(‪…)8‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺدشٕادۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬یکۺرطػۺفیحۺرفامیئۺہکۺشےۺدشٕاد!ۺھجمۺےس ُۺرفۺرگدشینۺرکےنۺ‬
‫فشولں ۺوک ۺشرگ ۺولعمؾ ۺوہاجےئ ۺہک ۺںیم ۺسک ۺرطح ۺشؿ ۺاک ۺرظتنم ۺوہں ۺشفر ۺسک ۺدقر ۺشؿ ۺرپ رہمابؿ ۺوہں ۺشفر ۺشؿ ۺےک ۺانگہ ۺےس ۺدرزگرۺ‬
‫رکےنۺاکۺاسیکۺاتشمؼۺوہںۺوتۺریمےۺوشؼۺیکۺفہجۺےسۺفہۺرماجںیئۺشفرۺریمیۺتبحمۺیکۺفہجۺےسۺشؿۺےکۺوجڑۺوٹٹۺاجںیئ۔ۺشےۺدشٕادۺ!‬
‫ریمشہیۺشرشدہۺشؿۺولوگںۺےکۺابرےۺںیمۺےہۺوجۺھجمۺےس ُۺرفرگدشںۺںیہۺوتۺوجۺولگۺریمیۺرطػۺوتمہجۺںیہۺ ُشؿۺےکۺابرےۺںیمۺریمشۺ‬
‫شردہۺاسیکۺوہۺاگ؟ۺشےۺدشٕاد!ۺدنبہۺبسۺےسۺزایدہۺشسۺفتقۺریمشۺاتحمجۺوہاتۺےہۺبجۺفہۺوخدۺوکۺھجمۺےسۺےبۺاینزاتھجمسۺےہۺشفرےھجمۺشےنپۺ‬
‫دنبےۺرپ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫زایدہ ۺ َرمح ۺشس ۺفتق ۺٓاات ۺےہ ۺبج ۺفہ ۺھجم ۺےس ُۺرفرگدشین ۺرکات ۺےہ ۺشفر ۺفہ ۺریمے ۺزندکی ۺمیظع ۺشس ۺفتق ۺوہات ۺےہ ۺبج ۺفہ ۺریمی ۺرطػۺ‬
‫روجعۺرکاتۺےہ۔‬
‫شس ۺرطح ۺےک ۺفشاعقت ۺشفر ۺاثمںیل ۺال ۺدعتشد ۺںیہ ۺوج ۺتبحم‪ ،‬ۺوشؼ ۺشفر ۺشُسن ۺےک ۺش ِابثت ۺرپ ۺدالتل ۺرکیت ۺںیہ ۺشفر ۺشؿ ۺےک ۺاعمین ۺیکۺ‬
‫قیقحتےلہپۺایبؿۺوہۺیکچۺےہ۔‬
‫ۺ‬

‫اہلل تٌالیکیبيزےسےمحبتاِعاسکامىيی‬
‫ٰ‬
‫سسُیٍفعل‪:‬‬

‫اجؿۺےئجیلۺ!اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺدنبےۺےسۺتبحمۺےکۺوحشےلۺےسۺ ِ‬

‫رقٓاؿۺاپکۺںیمۺفشحضۺوطرۺرپ ِ‬
‫ۺٓاایتۺابمرہکۺوموجدۺںیہۺنجۺاکۺینعمۺ‬
‫لئشیپۺرکےتۺںیہ‪:‬‬ ‫ےلہپمہ ِ ۺ‬
‫ۺشابثتتبحمۺرپۺدال ۺ‬ ‫اجاننۺرضفریۺےہۺذٰہلشۺ ۺ‬
‫ٓ‬
‫اثباتمحبتکےسلسلےمیٍچاعقظاىیسالئل‪:‬‬
‫ِ‬
‫(‪…)1‬‬

‫رےشفرۺاہلل شؿۺاکۺایپرش۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺفہاہلل ۺ‬

‫ےکایپ ۺ‬ ‫(پ‪،۶‬ا‪٤ٟ‬ائسٵ‪)۵۴:‬‬ ‫ّیُ ِح ُّب ُه ْم َو ُی ِح ّب ُْونَ ۤٗ ۙه‪-‬‬
‫(‪…)2‬‬
‫ب الَّ ِذ ْی َن ُیقَا ِتل ُو َن فِیْ َس ِؽ ْیلِ ٖه َص ًّّ‬
‫فا (پ‪،۵۸‬ا‪ٟ‬ؼٕ‪)۴:‬‬ ‫اِ َّن ّٰ َ‬
‫ال ُی ِح ُّ‬
‫ْ‬
‫ۺںیہرپ ۺش(فص)ابدنھۺرک۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ےبۺکش اہللۺدفتسۺراتھکۺےہۺشںیہنۺوجۺشسۺیکۺرشہ ۺ‬
‫ۺںیمڑلےت ۺ‬

‫(‪…)3‬‬
‫ب ال ُْم َت َط ِ ّه ِر ْی َ‬
‫ن(‪( )۴۴۴‬پ‪،۵‬ا‪ٟ‬برقٵ‪)۵۵۵:‬‬ ‫ب ال َّت َّو ِ‬
‫اب ْی َن َو ُی ِح ُّ‬ ‫اِ َّن ّٰ َ‬
‫ال ُی ِح ُّ‬
‫اہللدنسپۺراتھکۺےہۺتہبۺوتہبۺرکےنۺفشولںۺوکۺشفرۺدنسپۺر ۺ‬
‫اتھکےہۺرھتسفںۺوک۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺےبۺکش ۺ‬

‫ًَز‬ ‫وچہکنۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬وتہبۺفشولںۺشفرۺرھتسفںۺوکۺدنسپۺرکاتۺےہذٰہلشۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺشسۺصخشۺاک َۺردۺرفامایۺسجۺےن ۺشےنپۺےئلۺ‚اہلل‬

‫ۺدوعیۺایکۺاھتانچہچنشۺۺ راشدۺرفامای‪:‬‬
‫ےناک ٰ‬ ‫َٯ َج‪ ١‬ۺاکوبحم ۺ‬
‫ب‛وہ ۺ‬
‫(‪…)4‬‬

‫قُ ْل فَلِ َم ُی َع ِّذبُ ُك ْم ِبذُ نُ ْو ِبك ْ ه‬

‫ُم‪( -‬پ‪،۶‬ا‪٤ٟ‬ائسٵ‪)۳۸:‬‬

‫ںرپۺذعشبۺرفاماتۺےہ۔‬
‫ںاہمترےۺانگوہ ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺ ۺ‬
‫مترفامدفۺرھپۺںیہمتۺویک ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ٰ‬
‫اثباتمحبتکےسلسلےمیٍچاعفظامیًمعففے‪:‬‬
‫ِ‬
‫ًَز‬ ‫روسؽۺرکمیۺ َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬اَذَااَ َحبا ہہلل َت ٌَالی ًَب ًسا‪ ٥َٟ‬ی ہَرضہِٗ ذَ‪ٌ ٧‬بٯا‪ٟ‬تائ ہَب َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬ذ‪َ ٧‬ب َ‪ْ٩٤َ ٛ‬لذَ‪َ ٧‬ب‪َٟ‬ہ ینعیۺبجۺاہلل‬
‫(‪ِ …)1‬‬
‫َٯ َج‪ ١‬ۺیسک ۺدنبے ۺےس ۺتبحم ۺرکات ۺےہ ۺوت ۺشےس ۺوکیئ ۺانگہ ۺاصقنؿ ۺںیہن ۺداتی ۺشفر ۺانگہ ۺےس ۺوتہب ۺرکےن ۺفشال ۺشاسی ۺےہ ۺےسیج ۺشس ۺےن ۺانگہ ۺایک ۺیہ ۺںیہن۔ ۺرھپ ۺہی ۺٓاِتی‬
‫ابمرہکۺالتفتۺرفامیئ‪:‬‬
‫ن(‪( )۴۴۴‬پ‪،۵‬ا‪ٟ‬برقٵ‪)۵۵۵:‬‬ ‫ب ال َّت َّو ِ‬
‫اب ْی َن َو ُی ِح ُّ‬
‫ب ال ُْم َت َط ِ ّه ِر ْی َ‬ ‫اِ َّن ّٰ َ‬
‫ال ُی ِح ُّ‬
‫(‪) 55‬‬
‫اہللدنسپراتھکۺےہۺتہبۺوتہبۺرکےنۺفشولںۺوکۺشفرۺدنسپۺراتھکۺےہۺرھتسفںۺوک۔‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ےبۺکش ۺ‬

‫ىقعاٌىہسیيےکامفلب‪:‬‬
‫دحثیۺرشفیۺاکبلطمۺہیۺےہۺہکۺبجۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یسکۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺوتۺومتۺےسۺےلہپۺشےسۺوتہبۺیکۺوتقیفۺدےۺداتیۺےہۺ‬
‫ہتشرفکۺاصقنؿۺںیہنۺداتی۔‬
‫دعبزگ ۺ‬
‫ےنےکۺ ۺ‬
‫ےتیسجۺرطحۺشالسؾۺال ۺ‬
‫ہجےسۺزگہتشۺانگہۺشرگہچۺزایدہۺوہںۺشسۺوکۺاصقنؿۺںیہنۺد ۺ‬
‫ۺیکف ۺ‬
‫سج ۺ‬

‫اہلمحبتکےگياہمىاف‪:‬‬
‫ہچنشراش ِدۺرابینۺےہ‪:‬‬
‫ۺرشیئےہۺانچ ۺ‬
‫ۺ‬ ‫اعمیفرشط‬
‫ۺیک ۺ‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺ ۺ‬
‫تبحمےکۺےئلۺانگوہں ۺ‬
‫م‪( -‬پ‪ٰ،۱‬ا‪٤ً ٢‬ز‪)۱۳:٪‬‬
‫ْ‬ ‫ال فَا ت َّ ِب ُع ْونِیْ ُی ْح ِؽ ْب ُك ُم ّٰ ُ‬
‫ال َو َی ْغ ِفر لَ ُك ْم ُذنُ ْوبَ ُك ْ ه‬ ‫قُ ْل اِ ْن ُك ْن ُؾ ْم ت ُ ِح ّب ُْو َن ّٰ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شےۺوبحمبۺمتۺرفامدفۺہکۺولوگۺشرگۺمتۺاہللۺوکۺدفتسۺرےتھکۺوہۺوتۺریمےۺرفامربندشرۺوہاجٕا اہلل ںیہمتۺدفتسۺرےھکۺاگشفرۺاہمترےۺانگہۺشخبۺ‬
‫دےۺاگ۔‬

‫ا‪ ٪‬اَْل َ‪ ٩٣‬ٱحَب ینعیۺےب ۺکشاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشس ۺصخش ۺوکۺیھب ۺداین ۺاطعۺرکاتۺےہۺسج ۺےسۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی یہٌ َلٳ ا‪ٟ‬س‪َ ٧‬ٲا َ‪ ٩٣‬ٱحَب َٯ َ‪ْ ٩٣‬ل ٱہحَب َٯ َْلیہٌ َلٳ اْلَٱ َ‪َ ٤‬‬
‫(‪ …)2‬اَ‪ ٪‬ا َ‬
‫(‪) 56‬‬
‫تبحمۺرک ۺاتےہۺشفرۺشسۺوکۺیھبۺسجۺےسۺتبحمۺںیہنۺرکاتۺنکیلشۺ امیؿۺشیسۺوکۺاطعۺرفاماتۺےہۺسجۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺ۔‬

‫‪ٰ٧ …55‬ازر اْلػٰ‪ ، ٢‬اْلػ‪ ١‬ا ‪ٟ‬شازض ٯا‪٤ٟ‬ائتا‪،۷۶۰/۵،٪‬حسٱث‪، ۳۰۱۰:‬زٯ‪’’٪‬اذااحب اہلل تٌالی… الی… ذ‪٧‬ب‘‘‬
‫سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ذرك ا‪ٟ‬تٰبٶ‪،۴۹۳/۴،‬حسٱث‪،۴۵۵۰:‬زٯ‪’’٪‬اذااحب اہلل تٌالی… الی… ذ‪٧‬ب‘‘‬
‫‪ …56‬ا‪٤ٟ‬ؼ‪ْ ٕ٨‬لب‪ ٩‬ابی طیبٶ‪ٛ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬الک‪ ٦‬اب‪٣ ٩‬شٌٰز‪،۳۶۳/۸،‬حسٱث‪۱۰:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ہلل َا َحبہ اہللہ ینعی ۺوجۺصخشۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺےئل ۺاعزجیۺشایتخرۺرکاتۺےہ‬ ‫ہلل َٯ َ‪ ٩٣‬اَ‪ٛ‬ث َ َر ذ َ َ‬
‫رك ا َ‬ ‫ہلل َٯ َ‪َ ٩٣‬ت َ‪ٜ‬ب َر َٯ َؿ ٌَہ ا ہ‬ ‫(‪َ ٩٣َ …)3‬ت َٰ َ‬
‫اؿ ٍَ ِہّٰلِل َرٓ ٌََ ہہ ا ہ‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شسۺوکۺدنلبیۺاطعۺرفاماتۺےہ(‪ ) 57‬شفرۺوجۺةکتۺرکاتۺےہۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شسۺوکۺتسپۺرکداتیۺےہۺشفرۺوجۺصخشۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬اکذرکۺرثکتۺےسۺ‬
‫(‪) 58‬‬
‫رکاتۺےہۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شسۺےسۺتبحمۺرفاماتۺےہ۔‛‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬رفامےتۺںیہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شراشدرفاماتۺےہ‪َْ ’’:‬ل َٱزَا ہ‪ ٢‬ا‪ٌَ ٟ‬ب ہس َٱ َت َرق ہب الَ َی بَا‪َٰ ٨ٟ‬آ ََ‪َ ١‬حً ّٰی‬
‫(‪…)4‬رس ِاکۺدمہنیۺ َػلی ا ہ‬

‫ص بَہینعیۺدنبہۺونشلفۺےکۺذرےعیۺریمشۺرقبۺاحلصۺرکاتۺراتہۺےہۺیتحۺہکۺفہۺ‬ ‫اہح َبـِٗہ َٓاَذَا اَحبَبتِٗہہ ہ‪ ٨ٛ‬ہت َس‪ ٌَ ٤‬ہہ ا‪َ ٟ‬ذٴ َیش َ‪ ٤‬ہٍ بَہ َٯ َب َ َ‬
‫صہہ ا‪َ ٟ‬ذٴ ٱَب ہ ہ‬
‫ریمشۺوبحمبۺنبۺاجاتۺےہۺسپۺبجۺفہۺریمشۺوبحمبۺنبۺاجاتۺےہۺوتۺںیمۺشسۺےکۺاکؿۺوہاتۺوہںۺنجۺےسۺفہۺاتنسۺےہۺشفرۺشسۺیکۺٓاھکۺوہاتۺوہںۺ‬
‫(‪) 59‬‬
‫سجےسۺفہۺداتھکیۺےہۺ۔‛‬
‫ۺ‬

‫تُجُچاہےکظ میٍىےتجھےبدضسیا‪:‬‬
‫َ‬
‫ےہ ّٰیۺہکۺشسۺیکۺتبحمۺ‬
‫ذن‬ ‫ےستبحمۺرک ۺات ۺ‬‫ملس ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَاْل ََرك ۺ‪٦‬رفامےتۺںیہ‪:‬ےبۺکش اہلل ًَز َٯ َج‪١‬دنب ۺ‬
‫ے ۺ‬ ‫رضحتۺ َ ّ ُ ّ‬
‫سانۺزدیۺنبۺش ۺ‬
‫(‪) 60‬‬
‫ہکفہۺدنبےۺےسۺرفاماتۺےہ‪‚:‬اًَ َ‪٣َ ١٤‬اطَئ َت َٓ َ٘س ُ ََرفتہ َ‪ٟ‬ــ َک ۺ‬
‫ینعیوتۺوجۺاچےہۺرک‪،‬ۺںیمۺےنۺےھجتۺشخبۺدایۺےہ۔‛‬ ‫ۺاجیتےہۺ ۺ‬
‫اہیںکتۺچنہپ ۺ‬
‫ۺ‬
‫ٰ‬
‫کامىيی‪:‬‬ ‫بيزےسےمحبت‬
‫تبحمۺےکۺابرےۺںیم ۺفشردۺرعتافیت ۺفریبعتںی ۺامشرۺےس ۺابرہ ۺںیہۺشفرہی ۺابتۺمہ ۺایبؿۺرکۺےکچ ۺںیہ ۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےس ۺدنبےۺیکۺ‬
‫تبحم ۺیقیقح ۺینعم ۺرپ ۺےہ ۺاجمزی ۺرپںیہن ۺویکہکن ۺتبحم ۺاک ۺوغلی ۺٰینعم ۺےہ’’ومشقف ۺزیچ ۺیک ۺرط ۺػ ۺسفن ۺاک ۺاملئ ۺوہان‘‘شفربج ۺشس ۺالیمؿ ںیمۺ‬
‫دشتۺفۺہبلغۺٓااجےئۺوتشےسۺقشع ۺےتہکۺںیہ شۺ فرۺمہ ۺایبؿۺرکےکچ ۺںیہ ۺہکۺشاسحؿۺسفن ۺےکۺومشقف ۺوہات ۺےہۺشفرۺامجؽ ۺیھبۺسفنۺےکۺومشقفۺ‬
‫ؿاکۺشدرشکۺیھبک اصبرت‬
‫وہاتۺےہشفرۺامجؽۺفۺشاسح ۺ‬

‫‪ …57‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ا‪ٟ‬براءٵ ‪ ٩٣‬ال‪ٜ‬بر ٯا‪ٟ‬تٰاؿٍ‪،۴۵۸/۴،‬حسٱث‪۴۳۷۶:‬‬

‫‪ٰ٣ …58‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٰاؿٍ ٯا‪ٟ‬د‪،۵۵۵/۱،٢ٰ٤‬حسٱث‪۷۷:‬‬
‫‪ …59‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬زٗا‪ ،ٚ‬باب ا‪ٟ‬تٰاؿٍ‪،۵۴۸/۴،‬حسٱث‪۶۵۰۵:‬‬
‫‪ٰٗ …60‬ت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬رشح ‪٘٣‬ا‪ ٦‬ا‪ٟ‬تٰک‪ ١‬ٯٯػٕ احٰا‪ ٢‬ا‪٤ٟ‬تٰک‪٠‬ین ‪۸۵ /۵،‬‬
‫بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٬‬ازٯا‪ٟ‬شیر‪ ،‬باب ا‪ٟ‬حاسٰض‪،۱۳۳/۵،‬حسٱث‪۱۰۰۷:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫(ٓاھک) ۺےس ۺوہات ۺےہ ۺشفر ۺیھبک ۺریصبت ۺےس ۺہکبج ۺتبحم ۺرصػ ۺٓاھک ۺےک ۺاسھت ۺاخص ۺںیہن ۺہکلب ۺشس ۺاک ۺشدرشک ۺدفونں ۺےس ۺوہات ۺےہنکیلۺ‬
‫اہجںۺکتۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺدنبےۺےستبحمۺاکۺقلعتۺےہۺوتۺفہۺشسۺٰینعمۺرپۺنکممۺںیہنۺہکلبۺامتؾۺشامسۺاکۺشالطؼۺبج ِ‬
‫ۺذشتۺابریۺ ٰ‬
‫اعتلۺشفرۺولخمؼۺرپۺ‬
‫َ‬
‫وہۺوتۺدفونںۺرپۺشکیۺیہۺینعمۺاکۺشالطؼۺںیہنۺوہاگ ّٰیۺہکۺظفلۺ’’فوجد‘‘وجۺشرتششکۺےکۺشابتعرۺےسۺشافلظۺںیمۺاعؾۺرتۺےہۺاخ قۺشفرۺولخمؼۺوکۺ ۺ‬
‫شکی‬ ‫ِ‬ ‫ل‬ ‫ذن‬
‫َ‬
‫یہۺتیثیح ۺےس ۺاشلمۺںیہن ۺوہات ۺ ۺہکلبۺرہۺُیرہاہللۺاک ۺ ُفوجدۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺ ُفوجد ۺےسۺمُ ْس َیفاادۺےہۺوت ۺاتعب ۺاک ۺفوجدۺوبتمعۺےک ۺ ُفوجدۺےک ُ ا‬
‫ۺمفیۺ‬
‫ںیہن ۺوہاگ ۺاسمفشت ۺوت ۺرصػ ۺظفل ۺےک ۺشالطؼ ۺںیم ۺےہ۔ ۺشس ۺیک ۺاثمؽ ۺہی ۺےہ ۺسج ۺرطح ۺوھگڑش ۺشفر ۺدرتخ ۺظفل‚مسج‛ ۺںیم ۺرتشمک ۺںیہۺ‬
‫ویکہکنۺمسجۺاکۺٰینعمشۺ فرۺشسۺیکۺتقیقحۺریغبۺیسکۺش ِاقحتسؼۺےکۺدفونںۺںیمشۺ کیۺیسیجۺےہ۔شاسیۺںیہنۺہکۺشکیۺںیمۺٰینعمۺشیلصۺوہۺشفرۺدفرسےۺ‬
‫ںیمۺاجمزیۺویکہکن شۺ کیۺیک‚تیمسج‛دفرسےۺےسۺافتسمدۺںیہنۺےہۺنکیل اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شفرۺولخمؼۺرپۺظفل‚ ُفوجد‛ۺےکۺشالطؼۺاکۺاعمہلمۺشسۺ‬
‫ےکۺربسکعۺےہشفرۺہیۺرفؼۺامتؾۺشامسۺےسیجۺملع‪،‬ۺشرشدہ‪،‬ۺدقرتۺفریغہۺںیمۺتہبۺفشحضۺےہۺویکہکنۺشؿۺامتؾۺشافلظۺںیمۺاخقلۺشفرۺولخمؼۺےکۺدرایمؿۺوکیئۺ‬
‫اشمتہبۺںیہنۺشفرشسۺےئلۺہکۺتغلۺفعضۺرکےنۺفشےلۺےنۺشؿۺشافلظۺوکۺش ّفًالۺولخمؼۺےکۺےئلۺفعضۺایکۺویکہکنۺشؿۺوکۺذرکۺرکےنۺےسۺلقعۺفۺمہفۺںیمۺےلہپۺ‬
‫َ‬
‫ْسرہۺاجمزۺشفرۺک لۺےکۺوہش۔‬ ‫ولخمؼۺٓایتۺےہۺذٰہلشۺاخقلۺےکۺقحۺںیمۺشؿۺاکۺشامعتسؽۺوطب ِۺرش ِ ْ ِ ا‬
‫رھپۺہیۺہکۺتبحمۺاکۺوغلیۺٰینعمۺےہ‚سفنۺاکشےنپۺومشقفۺفانمبسۺےشۺیکۺرطػ ۺاملئۺوہان‛شفرۺہیۺابتۺشسۺسفنۺںیمۺوہۺیتکسۺےہۺ‬
‫َ‬
‫وجۺانصقۺوہۺشفرۺومشقفۺےشۺاپرکۺشسۺےسۺش ِ ْسی ِفاادہۺرکےۺشفرۺاکلمۺوہاجےئۺشفرہیۺشیسۺےئل ۺومشقفۺےشۺوکۺاپرکۺّذلتۺوسحمسۺرکاتۺےہۺشفرۺہیۺ‬
‫ابت ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےک ۺقح ۺںیم ۺاحمؽ ۺےہ ۺویکہکن ۺرہ ۺامکؽ‪ ،‬ۺامجؽ ۺشفر ۺالجؽ ۺوجشس ۺذشت ۺےک ۺقح ۺںیم ۺنکمم ۺےہ ۺفہ ۺشس ۺےک ۺےئل ۺشَدَبی ۺفشَزَ یلۺ‬
‫شحْلوؽۺےہۺشفرۺشسۺاک َت َحسزۺشفرۺزفشؽۺںیہنۺوہاتکسۺوتۺشسۺیکۺرظنۺریغۺیکۺرطػۺشسۺشابتعرۺےسۺںیہنۺوہیتۺ‬ ‫وطررپۺاحلصۺفوموجدۺشفر ح ح ْ‬
‫ۺفشحۺ ُ ُ‬
‫ِ ُ‬
‫ہکۺفہۺریغۺےہۺہکلبۺشسۺیکۺرظنۺرصػۺشینپۺذشتۺشفرۺشےنپۺشاعفؽۺیکۺرطػۺوہیتۺےہۺشفرۺتقیقحۺںیمۺ ُفوجدۺرصػۺشسۺیکۺذشتۺشفرۺشاعفؽۺاکۺ‬
‫بجخیۺشوبۺدیعس َ‪٣‬ٲ َہىی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺےکۺاپسۺہیۺٓاِتی ہبیط‪:‬‬
‫ہک ۺ‬
‫ےہ ۺ۔یہیۺفہجۺےہۺ ۺ‬
‫رےشفرۺاہلل شؿۺاکۺایپرش۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺفہاہلل ۺ‬
‫ےکایپ ۺ‬ ‫ُّی ِح ُّب ُه ْم َو ُی ِح ّب ُْونَ ۤٗ ۙ‬
‫ه‪( -‬پ‪،۶‬ا‪٤ٟ‬ائسٵ‪)۵۴:‬‬

‫قحےہۺہکۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺایپ ۺ‬

‫رےںیہۺویکہکنۺفہۺشینپ‬ ‫یئگوتۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺرفامای‪:‬ہیۺ ۺ‬
‫یک ۺ‬
‫ت ۺ‬
‫التف ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫یہۺذشتۺےسۺتبحمۺرفاماتۺےہۺشسۺٰینعمۺرپۺہکۺفیہۺلکۺےہۺشفرۺشسۺےکۺالعفہۺوکیئۺوموجدۺںیہنۺوتۺوجۺرصػۺشینپۺذشت‪،‬ۺشےنپۺشاعفؽۺشفرۺشینپۺ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫تفین(ینعیۺاقیلختت)ےسۺتبحمۺرکےۺوتۺشسۺیکۺتبحمۺشینپۺذشتۺشفرۺوتشعبۺذشتۺےس ُ َ ح ا‬
‫ۺمفِزۺںیہنۺوہیتۺویکہکنۺوتشعبۺیھبۺشسۺیکۺذشتۺےسۺ‬ ‫َ ا‬
‫قلعتۺرےتھکۺںیہۺذٰہلشۺشسۺیکۺتبحمۺشینپۺذشتۺیہۺےسۺوہیتۺےہ۔‬
‫ٰ‬
‫مىيیمحبت‪:‬‬ ‫بىؾتاِیلیٍاِع‬
‫دنبفںۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺتبحمۺےکۺےلسلسۺںیمۺوجۺشافلظۺفشردۺوہےئۺںیہۺشؿۺبسۺںیمۺاتفلیۺیکۺیئگۺےہۺشفرۺشسۺاک ِ‬
‫ِ‬
‫ۺاحصۺٰینعمۺہیۺ‬

‫اتنبۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬دنبےۺےکۺدؽۺےسۺاجحبۺدفرۺرفامداتیۺےہۺیتحۺہکۺدنبہۺشےنپۺدؽۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬وکۺداتھکیۺےہۺایہیۺاتفلیۺوہیگۺہکۺاہلل‬

‫ًَز َٯ َج‪ ١‬دنبےۺوکۺشےنپۺرُقبۺرپۺاقدرۺانبداتیۺےہۺای ہیۺٰینعمۺوہاگۺہکۺشَزَ ؽۺںیمۺیہۺدنبےۺوکۺشےنپۺرُقبۺرپۺاقدرۺانبۺدےنیۺاکۺشرشدہۺاھت‪،‬ۺبجۺ ۺ‬
‫تبحم‬
‫یکۺتبسنۺشرشد ہہۺشَزَ یلۺیکۺرطػۺیکۺاجےئۺوجۺشسۺابتۺاکۺاقتاضۺرکاتۺےہۺہکۺدنبےۺوکۺرُقبۺےکۺرشوتسںۺرپۺےنلچۺیکۺدقرتۺوہۺوتۺشسۺوصۺرتۺ‬
‫ںیمۺدنبےۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺتبحمۺشَزَ یلۺوہیگۺشفرشرگۺتبحمۺیکۺتبسنۺشسۺےکۺلعفۺیکۺرطػۺیکۺاجےئۺسجۺےکۺذرےعیۺفہۺدنبےۺےکۺدؽۺ‬
‫ےس ۺاجحب ۺدفر ۺرک ۺداتی ۺےہ ۺوت ۺشس ۺوصرت ۺںیم ۺتبحم ۺاحدث ۺوہیگ ۺہک ۺببس ۺاپےئ ۺاجےن ۺیک ۺوصرت ۺںیم ۺتبحم ۺیھب ۺاپیئ ۺاجےئ ۺیگ ۺاسیجۺ‬
‫ہک(دحثی ۺدقیس ۺںیم ۺےہ‪):‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےن ۺشراشد ۺرفامای‪َْ ’’:‬ل ٱَزَا ہ‪ ٢‬ا‪ٌَ ٟ‬ب ہس ٱَ َت َرق ہب الَ َی بَا‪َٰ ٨ٟ‬آ ََ‪َ ١‬حً ّٰی اہح َبہِٗ ینعی ۺدنبہ ۺونشلف ۺےک ۺذرےعی ۺریمش ۺرقبۺ‬
‫َ‬
‫احلصۺرکاتۺراتہۺےہۺ ّٰذنیۺہکۺفہۺریمشۺوبحمبۺنبۺاجاتۺےہ۔‘‘‬
‫ونشلفۺےکۺذرےعیۺشسۺاکۺرُقبۺاحلصۺرکانۺشسۺیکۺابینۺافصیئ ‪،‬ۺشسۺےکۺدؽۺےسۺاجحبۺدفرۺوہےنۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺابراگہۺںیمۺ‬

‫ًَز َٯ َج‪١‬‬ ‫رُقبۺاکۺدرہجۺاپۺےنیلۺاکۺببسۺوہاتۺےہۺوتۺہیۺامتؾۺابںیت اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬اکۺلعفۺشفرۺدنبےۺرپۺشسۺےکۺل ُطفۺفۺرکؾۺیکۺفہجۺےسۺںیہۺشفرۺاہلل‬

‫ٰینعمےہ۔‬
‫تبحم ۺاکیہیۺ ۺ‬
‫یک ۺ‬‫ۺ‬

‫سِمثالیٍ‪:‬‬
‫٭…یلہپۺاثمؽ‪:‬ہیۺابتۺشکیۺاثمؽۺےکۺریغبۺھجمسۺںیمۺںیہنۺٓاےئۺیگۺ۔ۺاثمؽۺہیۺےہۺہکۺشکیۺابداشہۺشےنپۺیسکۺالغؾۺوکۺشےنپۺرُق ِ‬
‫بۺاخصۺےسۺ‬
‫ونشزاتۺےہۺشفرۺرہۺفتقۺدراب ِراشیہۺںیمۺاحرضۺرےنہۺاکمکحۺداتیۺےہۺویکہکنۺابداشہۺاکۺشسۺیکۺرطػۺالیمؿۺوہاتۺےہۺسجۺیکۺفہجۺہیۺوہیتۺےہۺہکۺ‬
‫ےعیابداشہۺیکۺدمدۺرکے‬
‫تقےکۺذر ۺ‬
‫ۺشینپوقتۺفۺاط ۺ‬
‫فہ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ایۺابداشہۺشسۺوکۺدھکیۺرکۺرشتحۺاحلصۺرکےۺایشۺ سۺےسۺوشمرہۺانیلۺاچےہۺایۺشسۺےکۺےئلۺاھکےنۺےنیپۺےکۺشَابسبۺایہمۺرکے۔ۺوتۺاہکۺ‬
‫اجےئۺاگۺہکۺابداشہۺشسۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺشفرۺشسۺاکۺٰینعمۺہیۺوہاگۺہکۺابداشہۺاکۺشسۺیکۺرطػۺالیمؿۺےہۺویکہکنۺشسۺںیم شۺ کیشۺ یسیۺ‬
‫َ‬
‫ابت ۺےہ ۺوج ۺابداشہ ۺےک ۺومشقف ۺشفر ۺانمبس ۺےہ۔شفریھبک ۺابداشہ ۺیسک ۺالغؾ ۺوک ُ َ َّْ‬
‫ۺمب ۺانبات ۺےہ ۺشفر ۺدراب ِر ۺاشیہ ۺںیم ۺٓاےن ۺےس ۺعنمۺ‬
‫ںیہنۺرکاتۺشسۺےئل ۺںیہنۺہکۺشسۺےسۺافدئہۺشاھٹانۺایۺوقتۺاحلصۺرکانۺوصقمدۺےہۺہکلبۺشسۺفہجۺےسۺہک ِ‬
‫ۺذبشتۺوخدۺالغؾۺشےھچۺشالخؼۺ‬
‫بۺاشیہۺںیمۺرہۺرکۺشسۺاکۺفشرفۺہصحۺاپےئۺاحالہکنۺ‬ ‫شفر ُ ّ‬
‫ۺُعہۺافصتۺےکۺاسھتۺوموصػۺےہۺنجۺیکۺفہجۺےسۺفہۺشیسۺالقئۺےہۺہکۺرُق ِ‬
‫ابداشہۺوکۺشسۺےسۺابلکلۺوکیئۺرغضۺںیہنۺوہیتۺوتۺشیسیۺوصرتۺںیمۺبجۺابداشہۺشےنپۺشفرۺشسۺےکۺدرایمؿۺےسۺاجحبۺشاھٹےئۺوتۺیہیۺ‬
‫اہکۺاجےئۺاگۺہکۺابداشہۺوکۺشسۺےسۺتبحمۺےہۺشفرۺشرگۺالغؾۺوکۺفیہ دمعہۺںیتلصخۺاحلصۺوہںۺوجۺاجحبۺشاھٹےنۺاکۺاقتاضۺرکیتۺںیہۺوتۺاہکۺ‬
‫اجےئ اگۺہکۺشسۺےنۺذرہعیۺشایتخرۺرکۺےکۺوخدۺوکۺابداشہۺاکۺوبحمبۺانبۺدای۔‬
‫سپ ۺدنبے ۺےس ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یک ۺتبحم ۺدفرسے ۺٰینعم ۺےک ۺشابتعر ۺےس ۺےہ ۺہن ۺےک ۺےلہپ ۺٰینعم ۺےک ۺشابتعر ۺےس ۺشفر ۺدفرسےۺ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ٰ‬ ‫ربےک ۺفتق ِ‬
‫ۺذشت ۺابریۺاعتلۺاک ۺریغتۺ‬ ‫َ‬
‫ٰینعم ۺےکۺشابتعر ۺےسۺیھبۺاثمؽ ۺدانیۺشسۺرشط ۺےک ۺاسھت ۺ ُد ُرتس ۺوہاگ ۺہک ۺرقب ۺںیمۺ َنخ ح َ ُّ ّددشف َ ُّ ْ‬
‫ریتےۺفمہۺفۺامگؿۺںیمۺہنۺٓاےئۺویکہکنۺبیبحۺفہۺوہاتۺےہۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺرقبیۺوہۺشفرۺشسۺےکۺرقبۺاکۺبلطمۺہیۺےہۺہکۺدنبہۺ‬
‫َالخؼۺشہیہٰلۺےسۺوموسؾۺ ِ‬
‫اکمرؾۺشالخؼۺوکۺشایتخرۺرکےۺوتۺہیۺرُقبۺافصتۺ‬ ‫وچاپویں‪،‬ۺدردنفںۺشفرۺایشنیطۺیکۺافصتۺےسۺ ُدفرۺوہۺشفرۺش ِ‬
‫ےک ۺشابتعر ۺےس ۺےہ ۺ ۺاکمؿ ۺےک ۺشابتعرےس ۺںیہن ۺذٰہلش ۺوج ۺےلہپ ۺرقبی ۺںیہن ۺاھت ۺشفر ۺشب ۺرقبی ۺوہایگ ۺوت ۺشس ۺںیم ۺریغت ۺٓاایگ۔ ۺشس ۺےسۺ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺدفونںۺےکۺففصۺںیمۺدبتیلیۺٓایئگۺ‬
‫ضعبۺشفاقتۺہیۺامگؿۺوہاتۺےہۺہکۺبجۺرُقبۺںیمۺدبتیلیۺفشعقۺوہیئگۺوتۺدنبےۺشفر ّ‬
‫ویکہکنۺفہۺےلہپۺرقبیۺہنۺاھتۺشبۺرقبیۺوہایگۺشفرۺہیۺابتۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺقحۺںیمۺاحمؽۺےہۺویکۺہکنۺشسۺرپۺریغتۺٓاانۺاحمؽۺےہۺہکلبۺفہۺوتۺ‬
‫ۺافصتۺامکؽۺفالجؽۺےکۺاسھتۺفصتمۺراتہۺےہۺنجۺرپۺفہۺشَ َزؽۺںیمۺاھت۔‬
‫ہشیمہۺشؿ ِ‬
‫ْ‬
‫٭…دفرسی ۺاثمؽ‪:‬ایبؿ ۺرکدہ ۺابت ۺشاخشص ۺےک ۺرُقب ۺیک شۺ کی ۺاثمؽ ۺےس ۺیہ ۺمت َکس ِف ۺوہیگ۔ ۺاثمؽ ۺےک ۺوطر ۺرپ ۺدف ۺٓادیم ۺ ۺ‬
‫ضعب‬
‫شفاقتۺشکیۺدفرسےۺےکۺرقبیۺوہےتۺںیہ۔شسۺرطحۺہکۺدفونںۺشکیۺدفرسےۺیکۺرطػۺرحتکۺرکےتۺںیہۺشفرۺضعبۺشفاقتۺ‬
‫یکفہجۺےسۺرقب‬
‫ریغت ۺ‬
‫کیںیمۺ ۺ‬
‫کیاسنکۺراتہۺےہۺشفرۺدفرسشۺرحتکۺرکاتۺےہۺسپۺش ۺ‬
‫ش ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫احلصۺوہاجات ےہۺہکبجۺدفرسےۺںیمۺوکیئۺریغتۺںیہنۺٓااتۺشفرۺافصتۺںیمۺرُقبۺیھبۺشیسۺرطحۺےہًالثم ِ ح ِ‬
‫ۺاطلۺ ِْع ِ‬
‫ۺامکؽۺملعۺشفرۺامجؽۺ‬ ‫ِ‬
‫ہجرپۺاسنکۺوہاتۺےہۺشفرۺشےنپۺاشرگدۺےکۺاقمؾۺیکۺرطػۺرحتکۺںیہنۺ‬
‫ۺامکؽۺملعۺےکۺدر ۺ‬
‫ںیمۺشےنپۺشاتس ۺذاکۺرُقبۺاچاتہۺےہۺشفرۺشاتسذۺشےنپ ِ‬
‫رکاتۺہکبجۺاشرگدۺرحتکۺرکۺےکۺاہجتلۺیکۺویتسپںۺےسۺملعۺیکۺدنلبویںۺیکۺرطػۺرتیقۺرکاتۺاجاتۺےہۺسپۺفہۺدبتیلیۺشفرۺرتیق ےکۺےئلۺ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫لسلسمۺتنحمۺشفرۺوکششۺرکاتۺراتہۺےہۺ ّٰیۺہکۺشےنپۺشاتسذۺےکۺرقبیۺوہۺاجاتۺےہۺہکبجۺشاتسذۺاسنکۺشفرۺریغ ُ عَیرْۺوہاتۺےہ۔ۺشیسۺرطحۺ‬
‫ن‬
‫َ‬ ‫م‬ ‫ذن‬
‫َ‬
‫اجتۺرُقبۺںیمۺدنبےۺیکۺرتیقۺوکۺانھجمسۺاچےئہۺوتۺبجۺفہۺافصتۺںیمۺاکلم‪،‬ملعۺشفر ِ ِ‬
‫ۺاقحیۺشایشءۺاجےننۺںیمۺاتؾۺ‪،‬اطیشؿۺوکۺولغمبۺ‬ ‫َد َر ِ‬
‫قَ‬
‫رکےنۺشفرۺوخشاشہتۺاکۺقَل ْعۺ مْعۺرکےنۺںیمۺاثتبۺدقؾۺشفر ِ‬
‫ۺافصتۺدَبۺےسۺشانتجبۺرکےنۺںیمۺاظرہۺوہاتےہۺوت َ ہح‬
‫ۺدرجۺامکؽۺفشاہتنےئۺامکؽۺ‬
‫رہصخشۺوکۺشسۺےکۺامکؽۺیکۺدقمشرۺیہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺرُقبۺاحلصۺوہاتۺےہۺ۔‬
‫بیوہاجاتۺےہشفرۺ ۺ‬
‫ےکۺرق ۺ‬
‫رھپ ۺہی ۺاشرگد ۺشاتسذ ۺےک ۺرقبی ۺوہےت ۺوہےت ۺضعب ۺشفاقت ۺشس ۺےک ۺربشرب ۺوہےن ۺہکلب ۺشس ۺےس ۺٓاےگ ۺڑبھ ۺاجےن ۺرپ ۺیھبۺ‬
‫اقدرۺوہاتۺےہۺنکیلۺہیۺابتۺابریۺ ٰ‬
‫اعتل ےکۺقحۺںیمۺاحمؽۺےہۺویکہکنۺشسۺےکۺامکؽۺیکۺوکیئۺشاہتنۺںیہنۺشفرۺ َد َراجتۺِامکؽۺںیمۺدنبےۺ‬
‫اک ُ و‬
‫ۺُسک ۺانتمیہ ۺےہ ۺشفر ۺشکی ۺدحمفد ۺدح ۺکت ۺیہ رےہ ۺاگ۔ ۺشس ۺےئل ۺدنبے ۺوک ۺربشربی ۺیک ۺوکیئ ۺعمط ۺںیہن ۺوہ ۺیتکس ۺ ۺشفر ۺرُقب ۺےکۺ‬
‫َد َراجتۺںیمۺیھبشۺ اسیۺافتفتۺےہۺسجۺیکۺوکیئۺشاہتنۺںیہنۺویکہکنۺشسۺےکۺامکؽۺیکۺوکیئۺشاہتنۺںیہن۔‬
‫احلص ۺہی ۺہک ۺدنبے ۺےس ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یک ۺتبحم ۺاک ۺبلطم ۺہی ۺےہ ۺہک ۺشس ۺےس ۺوششلغ ۺشفر ۺانگہ ۺدفر ۺرک ۺےک ۺشفر ۺداینفیۺ‬
‫دکفروتںۺےسۺشسۺاکۺابنطۺاپکۺرکۺےکۺشفرۺشسۺےکۺدؽۺےسۺاجحبۺدفرۺرکۺےکۺشےنپۺرقبیۺرکۺےلۺاتۺہکۺدنبہۺشسۺذشتۺاکۺاشمدَہہۺ‬
‫رکےۺوگایۺہکۺشسۺوکشےنپۺدؽۺےسۺداتھکیۺےہ۔ہکبجۺدنبےۺیکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺتبحمۺہیۺےہۺہکۺفہۺشسۺامکؽۺوکۺاپےنۺیکۺرطػۺاملئۺ‬
‫وہ ۺسج ۺےس ۺفہ ۺرحمفؾ ۺفاخیل ۺےہ۔ذٰہلش ۺفہ ۺینیقی ۺوطررپ ۺشس ۺزیچ ۺاک ۺاتشمؼ ۺوہاگ ۺوج ۺشس ۺےک ۺاپس ۺںیہن ۺےہ ۺشفر ۺبج ۺشس ۺںیم ۺےس ۺھچکۺ‬
‫اپےئۺاگۺوتۺشسۺےسۺذلتۺاحلصۺرکےۺاگ‪،‬شسۺینعمۺےکۺشابتعرۺےسۺوشؼۺشفرۺتبحمۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺےئلۺاحمؽۺےہ۔‬

‫ایکسُالاِعاسکاجُاب‪:‬‬
‫شرگۺمتۺہیۺوہکۺہکۺدنبےۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺتبحمۺشکیۺوپدیشہۺاعُمہلمۺےہ‪،‬ۺدنبےۺوکۺےسیکۺولعمؾۺوہ اگۺہکۺفہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ػۺ َّرمیحۺ َػلی‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬اکۺوبحمبۺےہ؟وتشسۺاکۺوجشبۺہیۺےہۺہکۺشسۺاکۺوبحمبۺوہانھچکۺالعامتۺےسۺولعمؾۺوہاگ۔ۺےسیج ِ‬

‫ۺروسؽۺرکمی‪،‬ۺ َر ُء ْف ٌ‬
‫ہلل ًَب ًسا اَب َت ََلہ ٓ َاذَا َا َحب ہہ ا‪ ٟ‬ہحب ا‪َ ٟ‬با‪ َّ َ ٟ‬اٗت َ َ‪٨‬اہ َٗٲ َ‪َ ١‬ٯ َ‪٣‬ا اٗت َ َ‪٨‬اہ َٗا َ‪َ ٥َٟ ٢‬ٱترہک ‪َٟ‬ہ َا‪ًَ ٫‬ل ٯ َْل‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺاک ۺرفام ِؿ ۺذاشیؿ ۺےہ‪:‬اَذَا َا َحب ا ہ‬
‫ا ہ‬

‫َ‪ً ٣‬اْلینعیۺبجۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یسکۺدنبےۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺوتۺشسۺوکۺٓازامشئۺںیم التبمرکداتیۺےہۺشفرۺبجۺشسۺےسۺتہبۺزایدہۺتبحمۺرکاتۺےہۺوتۺشسۺوکۺ‬

‫(‪) 61‬‬
‫سشۺلہۺشفرۺامؽۺںیہنۺرےنہۺداتی۔‬
‫ۺاتیلےہ۔رعضۺیکۺیئگۺ‪:‬شسۺوکۺاخصلۺرکۺےنیلۺاکۺایکۺبلطمۺےہۺ؟شراشدۺرفامای‪:‬شسۺےکۺاپ ۺ‬
‫اخصلۺرک ۺ‬

‫ولعمؾۺوہشۺدنبےۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺتبحمۺیکۺالعتمۺہیۺےہۺہکۺشسۺوکۺُیرہ اہللۺےسۺدفرۺرکۺدےۺشفرۺشسۺےکۺشفرۺریغۺےکۺ‬

‫درایمؿۺوہاجےئ۔‬
‫ۺسان ۺ ٰسی ۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ےس ۺرعض ۺیک ۺیئگ‪ٓ:‬اپ ۺوُسشری ۺےک ۺےئل ۺدگاھ ۺویکں ۺںیہن ۺرخدی ۺےتیل؟ ۺشراشدۺ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬ ‫عی‬

‫ےساٹہۺرکۺدگےھۺںیمۺوغشمؽۺرکۺدے۔‬
‫ہکےھجمۺشینپۺذشتۺ ۺ‬ ‫رفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬وکۺ ۺ‬
‫ہیوگشرہۺںیہنۺ ۺ‬

‫محبُبکُآؽمائضمیٍصاالجاتاہے‪:‬‬
‫شکیۺدحثی رشفیۺںیم ویںۺٓاایےہ‪ ’’:‬اَذَا اَ َحب اہللہ ًَب ًسا اَب َت ََلہ َٓاَ‪َ ٪‬ػب َ َر اجت ََباہ َٓاَ‪َ ٪‬رض ََی اػ َلَٔاہ ینعی اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬بجۺ‬
‫یسک ۺدنبے ۺےس ۺتبحم ۺرکات ۺےہ ۺوتش ۺس ۺوک ۺٓازامشئ ۺںیم ۺڈشؽ ۺداتی ۺےہ ۺسپ ۺشرگ ۺربصرکے ۺوت ۺشس ۺوکنچ ۺاتیل ۺےہشفرشرگ ۺرشیض ۺرےہ ۺوت ۺشس ۺوک ُ‬
‫ۺرَبگْدیہ ۺانباتیلۺ‬
‫(‪) 62‬‬
‫ےہ۔‘‘‬
‫ضعب ۺاملع ۺےن ۺرفامای ۺہک ۺبج ۺمت ۺوخد ۺوک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےس ۺتبحم ۺرکاتۺدوھکی ۺشفر ۺفہ ۺںیہمت ۺٓازامشئ ۺںیم ۺڈشےل ۺوت ۺاجؿ ۺول ۺہک ۺفہ ۺںیہمتۺ‬
‫دیہانبانۺاچاتہۺےہ۔‬‫ُْ‬
‫ربگ ۺ‬

‫حکایت‪:‬ایکمظیزاِعشیذ‬
‫یسکۺرمدیۺےنۺشےنپۺخیۺےسۺاہک‪:‬ۺںیمۺھچکۺتبحمۺوسحمسۺرکاتۺوہں۔ۺخیۺےنۺرفامای‪:‬ۺاٹیب!ۺایک اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺںیہمتۺشےنپۺالعفہۺیسکۺشفرۺیکۺتبحمۺ‬

‫ںیمۺالتبمۺایکۺشفرۺمتۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬وکۺشسۺرپۺوفتیۺدی؟رمدیۺےنۺوجشبۺدای‪:‬ۺںیہن۔ۺخیۺےنۺرفامای‪:‬ۺبتۺمتۺتبحمۺیکۺعمطۺہنۺرکفۺویکہکنۺاہلل ًَز َٯ َج‪ٓ١‬ازامشئۺ‬

‫یسکدنبےۺوکۺتبحمۺاطعۺںیہنۺرفامات۔‬
‫ۺریغب ۺ‬
‫ںیمڈشےل ۺ‬
‫ۺ‬

‫‪ …61‬رفزٯض اْلخبار ‪،۳۵۳/۳،‬حسٱث‪،۹۷۱:‬بتِیرٗ‪٠‬ٲ‪١‬‬

‫‪ …62‬رفزٯض اْلخبار ‪،۳۵۳/۳،‬حسٱث‪۹۷۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اہلمحبتپظىىنت‪:‬‬
‫ِ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬اکۺشراشدۺےہ‪ :‬اَذَا اَ َحب ا ہ‬
‫ہلل ًَب ًسا َج ٌَ َ‪َٟ ١‬ہ َٯاً َوً ا ‪٧ ٩٣‬ـٔ َشہ َٯ َزا َج ًزا ‪٠َٗ ٩٣‬بَہ َٱا ہ‪٣‬زہہ َٯ‬ ‫ػ َّۺرمیحۺ َػلی ا ہ‬
‫رءۺ ْف ٌ‬
‫روسؽ رکمی‪،‬ۺ ُ‬
‫ِ‬
‫َٱ‪٬َ ٨‬اہ ینعیۺبجۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیسکۺدنبےۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺوتۺشسۺےکۺسفنۺوکۺشسۺےکۺےئل ۺتحیصنۺرکےنۺفشالۺشفرۺدؽۺوکہیبنتۺرکےنۺفشالۺانبۺدۺاتیۺےہۺوجۺشےسۺ‬

‫الھب ۺیئاکۺمکحۺداتیۺشفرۺرُبشیئۺےسۺعنمۺرکاتےہۺ۔‬
‫(‪) 63‬‬

‫ْ‬
‫صہ بَ ہٌ ہٲٰ َب َنٔ َشہینعیۺبجۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یسکۺدنبےۺےسۺالھبیئۺاکۺشرشدہۺرفاماتۺ‬ ‫یۺاپکۺںیمۺشراشدرفامای‪:‬اَذَا ا ََرا َز ا ہ‬
‫ہلل بَ ٌَب ُس َخی ًرا َب َ‬ ‫دفرسیۺدح ْ ِ‬
‫(‪) 64‬‬
‫ےہۺوتۺشسۺےکۺبیعۺشسۺرپۺاظرہۺرفامداتیۺےہ۔‬

‫لاہظِباـًکاکفیل‪:‬‬
‫تبحمۺۺشیہٰلۺیکۺاخصۺالعتمۺہیۺےہۺہکۺدنبہۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺتبحمۺرکےۺویکہکنۺہیاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺتبحمۺرکےنۺیکۺدلیلۺےہۺ‬
‫رھپۺ ِ‬

‫ۺوبحمبۺشیہٰلۺوہےنۺرپۺدالتلۺرکاتۺےہۺفہۺہیۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬دنبےۺےکۺامتؾۺاظرہیۺ‬

‫شفرۺاہجںۺکتۺشسۺلعفۺاکۺقلعتۺےہۺوجۺدنبےۺےک ِ‬
‫فابینۺشفرّرِسیۺف حَد ْہرْیۺشُومرۺاکۺلیفکۺوہ‪،‬ۺفیہۺشسۺوکۺوشمرہۺدےنیۺفشال‪،‬ۺشسۺےکۺشُومرۺیکۺدتریبۺرفامےنۺفشال‪،‬ۺشسۺےکۺشالخؼۺوکۺزم ّیۺرکےنۺ‬
‫فشال‪،‬ۺشسۺےکۺشعضااءۺوکۺاکؾۺںیمۺاگلےنۺفشالۺشفرۺشسۺےکۺاظرہۺشفرۺابنطۺوکۺدساھرےنۺفشالوہاتۺےہ۔ۺفیہۺشسۺیکۺامتؾۺرکففںۺوکۺشکیۺرکفانبۺداتیۺ‬
‫ےہ‪،‬ۺشسۺےکۺدؽۺںیمۺداینۺےسۺرفنتۺشفرۺشےنپۺالعفہۺےسۺفتشحۺڈشؽۺداتیۺےہ۔ۺولختۺںیمۺشسۺوکۺانماجتۺیکۺّذلتۺےسۺامونسۺرکاتۺےہۺ‬
‫َغضۺہیۺبسۺابںیت اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺدنبےۺےسۺتبحمۺ‬
‫شفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شسۺےکۺشفرۺشینپۺرعمتفۺےکۺدرایمؿۺےسۺاجحابتۺوکۺشاھٹۺاتیلۺےہ۔ۺش ْ َ َْ‬

‫یکۺالعتمۺںیہۺشفرۺشبۺمہۺدنبےۺیک اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺتبحمۺیکۺالعامتۺایبؿۺرکےتۺںیہۺویکہکنۺہیۺیھبۺدنبےۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺتبحمۺیکۺ‬

‫العتمۺںیہ۔‬
‫بيزےکیاہلل تٌالیسے َّ‬
‫محبتکیوالمات‬ ‫گیاعہُیٍفعل‪:‬‬

‫محبتایکپاکیؼہسعخت‪:‬‬
‫ۺاندرشولوجدۺےہ‬
‫یرکانۺتہبۺٓااسؿۺےہۺنکیلۺتبحم ُ ۺ‬
‫ۺوکیئرکاتۺےہۺشفرۺدوعٰ ۺ‬
‫یوتۺرہ ۺ‬
‫اجؿۺےئجیلہکۺتبحمۺاکۺدوعٰ ۺ‬

‫‪ …63‬ح‪٠‬ٲٶ اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪،۳۰۵ /۳۰ ،‬حسٱث‪،۳۴۶۶۵:‬ا‪ٟ‬زٗ‪،۴۶۱:٥‬ا‪ٟ‬حارث ا‪٤ٟ‬حاسيی‬

‫‪ …64‬طٌب اْلٱ‪٤‬ا‪ ، ٪‬باب فی ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ٯٗص اْل‪،۱۴۷/۷،١٣‬حسٱث‪۳۰۵۱۵:‬‬
Go To Index
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شسۺےئل ۺشاسنؿۺوکۺسفنۺفۺاطیشؿۺےکۺرکمۺفۺرفبیۺےسۺدوھاکۺںیہنۺاھکانۺاچےئہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺتبحمۺاکۺدوع ٰیۺرکۺدےۺبجۺکتۺسفنۺوکۺ‬

‫العامتۺتبحمۺےسۺٓازامۺہنۺےلۺشفرۺشَ ِدہّلۺفۺربشنیۺاکۺشسۺےسۺاطمہبلۺہنۺرکۺےل۔ۺتبحمۺوتۺشکیۺاپزیکہۺدرتخۺےہۺسجۺیکۺڑجںیۺاقمئۺشفرۺاشںیخۺ‬
‫ِ‬
‫ٓاامسؿۺںیمۺںیہ۔ۺشسۺےکۺلھپۺدؽ‪،‬ۺزابؿۺشفرۺوجشرحۺںیمۺاظرہۺوہےتۺںیہۺشفرۺشسۺےسۺدؽۺشفرۺوجشرحۺرپاظرہۺوہےنۺفشےلۺٓااثرۺتبحمۺرپۺ‬
‫ہیالعامتۺتہبۺزایدہۺںیہ۔‬
‫ۺںیہشفرۺ ۺ‬
‫ےسیجدوھشںۺٓاگۺرپۺشف ۺرلھپۺدروتخںۺرپۺدالتلۺرکےت ۺ‬
‫یہدالتلۺرکےتۺںیہۺ ۺ‬
‫ےسی ۺ‬
‫ش ۺ‬

‫پہلیوالمت‪:‬‬
‫ْ‬
‫ۺدشرشالَّسلؾۺ(السیتمۺفشےلۺرھگتنج)ںیمۺوبحمبۺینعیۺ اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺالماقتۺوکۺفشکۺشفر َ ا‬
‫ۺمدہہۺےکۺ‬ ‫شؿۺںیمۺےسۺشکی ہیۺےہۺہک ُ‬
‫وطرۺرپۺدنسپۺرکےویکہکنۺہیۺںیہنۺوہۺاتکس ۺہکۺدؽۺیسکۺوبحمبۺوکۺاچےہۺنکیلۺشسۺےکۺددیشرۺشفرۺالماقتۺوکۺدنسپۺہنۺرکے۔ۺرھپۺبجۺفہۺاجاتنۺ‬
‫ےہۺہکۺوبحمبۺےسۺالماقتۺےکۺےئل ۺومتۺاکۺاجؾ ۺیپۺرکۺداینۺوکۺوھچڑان ۺشفرۺشسۺےسۺوکچۺرکانۺرضفریۺےہۺوتۺشےسۺاچےئہۺہکۺومتۺوکۺوبحمبۺ‬
‫اجےنۺشۺےسۺانۺدنسپۺہنۺاجےنۺویکہکنۺوبحمبۺیکۺزایرتۺےسۺرہبہۺدنمۺوہےنۺےکۺےئل ۺشےنپۺفنطۺےسۺدای ِر وبحمبۺیکۺرطػۺرشہِۺرفسۺشایتخر ۺرکۺ‬
‫اچیبشفرۺاشمدہےۺںیمۺدشلخۺوہےنۺاکۺدرفشزہۺےہ۔‬
‫انبحمۺرپۺرِگشںۺںیہنۺوہاتۺشفرۺومتۺالماقتۺیکۺ ۺ‬

‫رفامؿ ۺاعاشیلؿ ۺےہ‪َ ٩٣َ ’’:‬ا َحب ‪َ٘ ٟ‬ا َء ا َہلل َا َحب اہللہ ‪َ٘ ٟ‬ا َءہ ینعی ۺوج ۺاہلل‬
‫روسؽ ۺشرکؾ‪،‬اشہِ ۺینب ۺٓادؾ ۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬اک ۺ ِ‬
‫ِ‬
‫(‪) 65‬‬
‫ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺالماقتۺدنسپۺرکاتۺےہۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺ‬
‫یھبشسۺےسۺالماقتۺوکۺدنسپۺرکاتۺےہ۔‘‘‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ےنۺوبتقِۺفاصؽۺرفامای‪َ ’’:‬حبَٲ ٌب َجا َء ًَلی َٓا َٗ ُٶ ْل آَ‪َ٠‬حَ َ‪٧ ٩٣‬س ََ‪٦‬ۺینعیۺومتۺڑبےۺشاظتنرۺےکۺ‬
‫ۺسانۺذہفی َرض ََی ا ہ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 66‬‬
‫دعبۺٓایئۺوتشسۺرپمغۺرکےنۺفشالۺالفحۺںیہنۺاپےئۺاگ۔‛‬
‫پسيزیزہخعلت‪:‬‬
‫شکیۺزبرگۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺاکۺوقؽۺےہۺ‪‚:‬دنبےۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺالماقتۺیکۺتبحمۺےکۺدعب ِ‬
‫ۺرثکتۺوجسدۺےسۺڑبھۺرکۺوکیئۺ‬

‫تلصخۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬وکۺوبحمبۺںیہن۔‛‬

‫‪ …65‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬زٗا‪ ،ٚ‬باب ‪ ٩٣‬احب ‪ٟ٘‬اء اہلل احب اہلل ‪ٟ٘‬اء ہ‪،۵۴۹/۴،‬حسٱث‪۶۵۰۷:‬‬
‫‪ …66‬ا‪٤ٟ‬ؼ‪ْ ٕ٨‬لب‪ ٩‬ابی طیبٶ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟٔ‬تن‪ ،‬باب ‪ ٩٣‬ركہ ا‪ٟ‬رخٯد فی ا‪ٟٔ‬ت‪٨‬ٶ ٯتٌٰذ ً‪٬٨‬ا‪،۶۰۶/۸،‬حسٱث‪۹۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شوہنںۺےنۺددیش ِرۺشیہٰلۺیکۺتبحمۺوکۺدجسےۺرپۺدقمؾۺایکشفرشسۺںیمۺوکیئۺکشۺںیہنۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےنۺتبحمۺںیمۺاچسۺیئۺےکۺوبثتۺ‬

‫ًَز َٯ َج‪١‬‬ ‫ےکۺےئلۺشےنپۺرشےتسۺںیمۺاہشدتۺوکۺرشطۺرقشرۺدایۺےہۺانچہچنۺبجۺولوگںۺےنۺاہکۺاھتۺہکۺمہۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺتبحمۺرکےتۺںیہۺوتۺاہلل‬

‫بلطۺاہشدتۺوکۺشسۺیکۺالعتمۺرقشرۺدایاسیجہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫ےنۺشےنپۺرشےتسۺںیمۺلتقۺایکۺاجانۺشف ۺر ِ‬
‫ب الَّ ِذ ْی َن ُیقَا ِتل ُو َن فِیْ َس ِؽ ْیلِ ٖه َص ًّّ‬
‫فا (پ‪،۵۸‬ا‪ٟ‬ؼٕ‪)۴:‬‬ ‫اِ َّن ّٰ َ‬
‫ال ُی ِح ُّ‬
‫ْ‬
‫ۺںیمڑلےتۺںیہۺرپشۺ(فص)ابدنھۺرک۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ےبۺکش اہللۺدفتسۺراتھکۺےہ ۺ‬
‫ۺشںیہنوجۺشسۺیکۺرشہ ۺ‬

‫زینۺشراشدۺرفاماتےہۺ‪:‬‬
‫ن‪( -‬پ‪،۳۳‬ا‪ٟ‬تٰبٶ‪)۳۳۳:‬‬ ‫ُیقَا تِل ُْو َن فِیْ َس ِؽ ْی ِل ّٰ ِ‬
‫ال ف ََی ْق ُتل ُْو َن َو ُی ْق َتل ُْو َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬اہلل ۺ‬
‫یکرشہۺںیمۺڑلںیۺوتۺامرںیۺشفرۺرمںی۔‬
‫ۺافرفؼۺشمظعۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺرفامیئۺ‬
‫ُعْ ِ‬ ‫شریمۺشلموونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺشوبۺرکبۺدقیۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺیکۺفتیصۺوجۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺ ُ َ‬
‫قف‬
‫یھتۺشسۺںیمۺذموکرۺاھت‪:‬قحۺابتۺرِگشںۺوہیتۺےہۺرگمۺشسۺےکۺابۺ ُفوجدۺوخوگششرۺشفرۺدمعہۺےہۺشفرۺابلطۺاکلہۺوہاتۺےہۺنکیلۺشسۺےکۺاب ُفوجدۺانومش ۺ‬
‫ےہ‬
‫شفرۺربشۺوہاتۺےہۺسپۺشرگۺمتۺریمیۺفتیصۺوکۺایدۺروھکۺےگۺوتۺںیہمتۺوکیئۺاغبئۺزیچۺومتۺےسۺزایدہۺوبحمبۺںیہنۺوہۺیگۺشفرۺفہۺںیہمتۺٓارکۺیہۺر ۺ‬
‫یگۺشفرۺشرگمتۺےنۺریمیۺفتّیصۺوکۺاضعئۺرکۺدایۺوت وکیئۺاغبئۺزیچۺاہمترےۺاہںۺومتۺےسۺزایدہۺاندنسپۺںیہنۺوہۺیگۺشفرۺمتۺشسۺےسۺرہۺزگۺچبۺںیہنۺ‬
‫وکسۺےگ۔‬
‫ُ‬
‫سیزىاًبساہللبًجحض َرض ََی ا ہہلل ًَ‪٨‬ہکیسوائےشہاست‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺسّان ۺشاحسؼ ۺنبۺدعس ۺنب ۺشیب ۺفاقص ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےس ۺرمفی ۺےہ ۺہک ۺےھجم ۺریمے ۺفشدل ۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫ۺسّان ۺدعس ۺنب ۺشیب ۺفۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ‬
‫اقصۺ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺایبؿۺایکۺہکۺرضحتۺًبساہللۺنبۺشحجۺ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺگنجۺشُدحۺےکۺدؿۺھجمۺےسۺاہکۺ‪:‬ایکۺمہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺداعۺ‬
‫ہنۺرکںی؟ہیۺہہکۺرکۺفہۺشکیۺاجبنۺوکۺوہۺےئگۺشفرۺشسۺرطحۺداعۺرکےنۺےگل‪ :‬شیہٰل!ںیمۺےھجتۺمسقۺداتیۺوہںۺہکۺلکۺبجۺریمشۺدنمشۺےسۺاسانمۺوہۺ‬
‫وتۺریمشۺاقمہلبۺیسکۺاہبدرۺشفرۺتخسۺےلیصغۺصخشۺےسۺوہۺشفرںیمۺریتیۺراضۺےکۺےئلۺشسۺےسۺڑلفںۺشفرۺفہۺھجمۺےسۺڑلےۺرھپۺفہۺےھجمۺڑکپےۺشف ۺر‬
‫ےًبساہلل!ۺریتش‬
‫بجںیمۺھجتۺےسۺالماقتۺرکفںۺشف ۺروتۺرفامےئ‪‚:‬ۺش ۺ‬
‫ٹیپاھپڑۺدےۺشف ۺرلکۺ ۺ‬
‫ریمۺشانکۺشفرۺاکؿۺاکٹۺدےۺشفرۺریمۺش ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬‬

‫ًَز َٯ َج‪!١‬ریتےۺشفرۺریتےۺروسؽۺ َػلی ا ہ‬ ‫انکۺشفرۺاکؿۺسکۺےنۺاکاٹ؟‛وتۺںیمۺرعضۺرکفںۺ‪:‬ۺشےۺریمےۺرب‬
‫ےکۺرشےتسۺںیمۺریمشۺہیۺاحؽۺوہشۺےہ۔شفرۺوتۺرفامےئۺ‪‚:‬وتۺےنۺچسۺاہک۔‛‬
‫ۺسان ۺًبساہلل ۺنب ۺشحج ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺوک دؿ ۺےکۺ‬
‫ۺسان ۺدعس َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺںیم ۺےن ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 67‬‬
‫ٓارخیۺےصحۺںیمۺشسۺاحؽۺںیمۺداھکیۺہکۺشؿۺاکۺانکۺشفرۺاکؿۺشکیۺداھےگۺںیمۺکٹلۺرےہۺےھت۔‬
‫سانۺدیعسۺنبۺمُ َس َّی حب َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ‪:‬ۺےھجمۺشدیمۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ً ١‬بساہللۺنبۺشحجۺیکۺمسقۺےکۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 68‬‬
‫دفرسےۺےصحۺوکۺوییہنۺوپرشۺرفامےئۺاگۺےسیجۺشسۺےکۺےلہپۺےصحۺوکۺوپرشۺایک۔‬
‫مُتکُىاپسيزکظىےِاال‪:‬‬
‫ْ‬
‫ۺسانۺ ِ ح ْ ْ‬
‫بۺاحیفۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬کَافَی شراشدرفامےتۺںیہ‪:‬ۺومتۺوکۺ‬ ‫ۺسانۺایفسؿۺوثریۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ افرۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 69‬‬
‫فیہۺانۺدنسپۺرکاتۺےہۺسجۺوکۺکشۺوہۺویکہکنۺبیبحۺوتۺیسکۺیھبۺاحؽۺںیمۺشےنپۺبیبحۺیکۺالماقتۺوکۺاندنسپۺںیہنۺرکات۔‬
‫ۺسانۺشوب وقعیبۺویفسۺنبۺٰییحی ب ہ َٰٱ َلٳ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَیےنۺیسکۺزشدہۺےسۺوپاھچ‪:‬ۺایکۺمتۺومتۺےسۺتبحمۺرکےتۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫وہ؟شس ۺےن ۺھچکۺوتفق ۺایکۺوت ۺٓاپۺےنۺرفامای‪:‬ۺشرگۺمتۺزُ دہۺںیم ۺےچس ۺوہےتۺوت ۺرضفر ۺومت ۺےس ۺتبحمۺرکےت۔ ۺرھپۺ ۺٓاپ ۺےن ۺہیۺٓاِتی‬
‫ہبیطۺالتفتۺرفامیئ‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬ۺوتالھبۺومتۺیکۺٓارزفۺوتۺرکفۺشرگۺےچسۺوہ۔‬ ‫فَ َت َم َّن ُوا ال َْم ْو َت اِ ْن ُك ْن ُؾ ْم ٰص ِد ِق ْی َ‬
‫ن(‪( )۱۲‬پ‪،۳‬ا‪ٟ‬برقٵ‪)۹۴:‬‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنۺوتۺہیۺرفامایۺےہ‪َْ ’’:‬ل َٱ َت َ‪٨٤‬ی َن اَ َح ہس ہ‪ ٛ‬ہ‪ ٥‬ا‪َ ٰ٤َ ٟ‬تۺینعیۺمتۺںیمۺوکیئۺرہۺزگۺومتۺیکۺ‬
‫ۺروسؽۺرکمیۺ َػلی ا ہ‬
‫شسۺصخشۺےنۺاہکۺہک ِ‬
‫ۺسانشامؾۺب ہ َٰٱ َلٳ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َٰ ٟ‬لَی ےنۺرفامای‪:‬ۺر ِ‬
‫تمحۺاعمَۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنۺتبیصمۺٓاےنۺرپۺ‬ ‫انمتۺہنۺرکے۔‘‘(‪) 70‬ہیۺنسۺرکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫سےسۺرفشرۺشایتخۺررکےنۺےسۺشلضفۺےہ۔‬
‫ہکناضقےئۺشیہٰلۺرپۺرشیضۺرانہۺش ۺ‬
‫ےسعنمۺرفامایۺےہۺویک ۺ‬
‫ےن ۺ‬
‫ومتۺیکۺانمتۺرک ۺ‬

‫‪ٌ٣ …67‬زٓٶ ا‪ٟ‬ؼحابٶ ْلبی نٌٲ‪ ٥‬اْلػب‪٬‬انی‪،۳۳۵/۱،‬حسٱث‪ ،۴۰۶۱:‬ا‪ٟ‬زٗ‪ً:۳۵۹۵:٥‬بس اہلل ب‪ ٩‬جحع‬

‫‪ …68‬ا‪٤ٟ‬ؼ‪ٌٟ ٕ٨‬بس ا‪ٟ‬ززا‪ٛ ،ٚ‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٬‬از‪ ،‬باب ‪ ٩٣‬سا‪ ٢‬ا‪ٟ‬ظ‪٬‬ازٵ ‪،۳۷۷/۵،‬حسٱث‪۹۶۳۵:‬‬
‫‪ٰٗ …69‬ت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬رشح ‪٘٣‬ا‪ ٦‬ا‪ٟ‬تٰک‪ ١‬ٯٯػٕ احٰا‪ ٢‬ا‪٤ٟ‬تٰک‪٠‬ین ‪۸۵/۵،‬‬
‫‪ …70‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪٤ٟ‬زضی‪ ،‬باب ت‪٤‬ىی ا‪٤ٟ‬زٱف ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪،۳۱/۴،‬حسٱث‪۵۶۷۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫مُتکُىاپسيزکظىےکےسِاسباب‪:‬‬
‫ہکومتۺوکۺدنسپۺ‬ ‫ۺایکف ۺہاہلل ًَز َٯ َج‪١‬اکۺم ُح ِ حبۺوہۺاتکسۺےہ؟ ۺوتںیمۺوہک ۺ‬
‫ںاگۺ ۺ‬ ‫ت ۺوکدنسپۺںیہنۺرکات ۺ‬ ‫٭…الہپببس‪:‬ش ۺ‬
‫رگمتۺوسشؽۺرکفہکۺوجۺصخشۺوم ۺ‬
‫ۺامکؽۺتبحمِۺشیہٰلۺےکۺانمیفۺ‬
‫ہنۺرکانۺضعبۺشفاقتۺوتۺداینۺیکۺتبحمۺشفرۺشلہۺفایعؽۺشفرۺامؽۺےسۺدُجشیئۺرپۺشوسفسۺیکۺفہجۺےسۺوہاتۺےہۺشفرۺہیۺابت ِ‬
‫ےہۺویکہکنۺاکلمۺتبحمۺفہۺےہۺوجۺاسرےۺدؽۺوکۺاشلمۺوہۺرگمۺاسھتۺیہۺشلہۺفۺشفالدۺیکۺتبحمۺےکۺاب ُفوجدۺتبحمِشۺ یہٰلۺاکۺفیعضۺاسۺاشہبئۺوہانۺدیعبۺ‬
‫تیدالتلۺرکیتۺےہ۔ۺ‬
‫رپدرجۺذلیۺرفش ۺ‬
‫ںےکۺدرایمؿۺافتفتۺےہ۔شسۺ ۺ‬ ‫ںیہنۺویکہکنۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺ‬
‫ےستبحمۺرکےنۺںیمۺولوگ ۺ‬
‫ٰ‬ ‫َّ‬
‫بؼباٌمعففے‪:‬‬
‫ِ‬ ‫ساله‬
‫ت ِ‬ ‫فؽیل ِ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫م‬‫س‬ ‫َ َ‬
‫ےسرکۺدایۺ‬
‫ۺاسمِل ۺ‬ ‫ۺعِ ْس َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺ‬
‫ےنبجۺشینپۺنہبۺافہمطۺاکۺاکنحۺشےنپۺالغؾ ۺ‬ ‫نبعُ ْی َتحہۺنبۺ َر ِبح ْنعہۺنب ْ ح ّ‬
‫ہفی ۺ‬
‫ۺس ۺانشوبۺذ ۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وتۺشسۺرپۺرقشیۺےنۺشؿۺوکۺالمتمۺیکۺشفرۺےنہکۺےگلۺہکۺمتۺےنۺرقشیۺیکشۺ کیۺلقعۺدنمۺاخوتؿۺاکۺاکنحۺالغؾۺےسۺرکۺدای؟وتشوہنںۺےنۺوجشبۺ‬
‫ہلل‬
‫ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺمسق!ںیمۺےن ۺاسملۺاکۺاکنحۺافہمطۺےس ۺایک ےہ ۺویکہکنۺںیمۺاجاتن ۺوہںۺہکۺاسمِل ۺافہمطۺےسۺرتہبۺےہ۔رقشیۺوک ۺٓاپۺ َرض ََی ا ہ‬ ‫دای‪:‬اہلل‬
‫َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺاک ۺہیۺوجشب ۺٓاپۺےک ۺلعفۺےسۺیھبۺزایدہۺتخسۺاگلۺوتۺفہ ۺےنہکۺےگل‪:‬ہی ۺےسیک ۺوہ ۺاتکس ۺےہ؟ ۺافہمطۺاہمتریۺنہب ۺےہۺشفر ۺاسملۺاہمترشۺالغؾۺ‬
‫وہز الَی َر ہج ُ‪ ١‬ٱحَب‬ ‫‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺوکۺرفامےتۺوہےئۺانسۺےہ‪ ٩٣َ ’’:‬ا ََرا َز اَ‪ ٪‬ٱ‪َ ٨‬‬ ‫ےہ۔ٓاپۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرفامایہکۺںیمۺےنۺرسٰ ہ‬
‫(‪) 71‬‬
‫ےساہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺفہ ۺ‬
‫ۺاسمِلوکۺدھکیۺےلۺ۔‛‬ ‫انھکیاچےہۺوجےچسۺدؽۺ ۺ‬ ‫ہلل بَکہ‪٠َٗ ١‬بَہ َٓ‪َ ٠‬ی‪٨‬وہز الَی َسا‪٥َ ٟ‬ینعیۺوجۺصخشۺش ۺ‬
‫ےسیدنبےۺوکۺد ۺ‬ ‫ا َ‬

‫ًَز‬ ‫ہیۺدحثیِۺاپکۺشۺسۺابتۺیکۺدلیلۺےہۺہکۺضعبۺولگۺشےسیۺیھبۺوہےتۺںیہۺوجےچسۺدؽۺےساہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺتبحمۺںیہنۺرکےتۺہکلبۺفہۺاہلل‬

‫َٯ َج‪ ١‬ےس ۺتبحم ۺرکےن ۺےک ۺاسھت ۺُیر ہاہلل ۺےس ۺیھب ۺتبحم ۺرکےت ۺںیہ۔ ذٰہلش شۺ ےسی ۺولوگں ۺوک ۺابراگہِ ُّ‬
‫ۺرب ۺشزعلت ۺںیم ۺاحرضی ۺےک ۺفتق ۺالماقت ۺیکۺ‬
‫ّذلتۺِرد ِۺرتبحمۺوہۺیگۺشفرۺومتۺےکۺفتقۺداینۺوھچڑےنۺ ۺاکمغۺشیسۺدقرۺوہاگۺسجۺدقرۺداینۺیکۺتبحمۺوہۺیگ۔‬

‫‪ …71‬ح‪٠‬ٲٶ اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪ ،‬سا‪ٰ٣ ٥ٟ‬لی ابی حذیٔٶ ‪،۵۱۱/۳،‬حسٱث‪،۵۷۱:‬ا‪ٟ‬زٗ‪،۵۹:٥‬سا‪ٰ٣ ٥ٟ‬لی ابی حذیٔٶ‪٣ً ٰ٬ٔ٣،‬ا‪٤ً ٩ً،‬زب‪ ٩‬خلاب‬
‫ٰٗت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬رشح ‪٘٣‬ا‪ ٦‬ا‪ٟ‬تٰک‪ ١‬ٯٯػٕ احٰا‪ ٢‬ا‪٤ٟ‬تٰک‪٠‬ین‪۸۵/۵،‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ًَز‬ ‫ۺاقمؾۺتبحمۺیکۺشدتبشۺںیمۺوہاتۺےہۺشفرۺفہۺومتۺوکۺوتۺںیہنۺہکلبۺاہلل‬
‫٭…دفرسشۺببس‪:‬ومتۺوکۺاندنسپۺرکےنۺاکۺدفرسشۺببسۺہیۺےہۺہکۺدنبہ ِ‬

‫َٯ َج‪ ١‬ےسۺالماقتۺیکۺایتریۺےسۺےلہپۺیہۺومتۺےکۺٓاےنۺوکۺربشۺاجاتنۺےہۺشفرۺہیۺابتۺصع ْ ِ‬

‫فۺتبحمۺرپۺدالتلۺںیہنۺرکیتۺشفرۺشسۺصخشۺیکۺاثمؽۺ‬
‫شسۺبحمۺیکۺیسۺےہۺسجۺوکۺوبحمبۺےکۺٓاےنۺیکۺربخۺےچنہپۺشفرۺبحمۺہیۺاچاتہۺوہۺہکۺشسۺاکۺٓاانۺھچکۺدریۺےکۺےیلۺؤمرخۺوہۺاجےئۺاتۺہکۺشسۺےکۺےئلۺ‬
‫شےنپۺرھگۺوکۺٓارشہتسۺرکۺےلۺشفرۺشسۺےکۺےئل ۺامتؾۺاسامؿۺایترۺرکۺےلۺاتۺہکۺیبلقۺوششع ِلۺشفر َۺموش عۺےسۺافرغۺشفرۺاکلہۺوہرکۺےسیجۺاچاتہۺےہۺفےسیۺ‬
‫رکف‬
‫امکؽ ۺتبحم ۺےک ۺابلکل ۺانمیف ۺںیہن ۺےہ۔ ۺشس ۺیک ۺالعتم ۺلمع ۺںیم ۺوکشش ۺرکان ۺشفر ۺ ِۺ‬
‫الماقت ۺرکے ۺوت ۺشس ۺببس ۺےس ۺومت ۺوک ۺربش ۺاجانن ۺ ِ‬
‫ٓارختۺںیمۺڈفےبۺرانہۺےہ۔‬

‫سِسظیوالمت‪:‬‬
‫مۺشیہٰلۺیکۺالعامتۺںیم ۺےسۺشکیۺہیۺیھبۺےہ ۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺدنسپ ۺوکۺشےنپۺاظرہۺشفرۺابنطۺےس ۺشینپۺدنسپۺرپۺرتحیج ۺدے‪،‬ۺذٰہلشۺ‬
‫ح َ‬
‫َّ ِ‬
‫امعؽ ۺاشہق ۺاجب ۺالےئ‪ ،‬ۺوخشاشہت ۺیک ۺریپفی ۺےس ۺشانتجب ۺرکے‪ ،‬ۺیتسس ۺف ۺتلفغ ۺےس ۺش ِرعشض ۺرکے‪ ،‬ۺہشیمہ ۺ ِ‬
‫ابعدت ۺشیہٰل ۺرپ ۺاکردنب ۺرےہ‪،‬ۺ‬ ‫ش ِ‬
‫ؽ‬
‫بےکۺد ۺ‬
‫ےہسجۺرطحۺبحمۺشےنپۺوبحم ۺ‬
‫ونشلفۺےکۺذرےعیۺشسۺاکۺرُقبۺاحلصۺرکاتۺرےہۺشفرۺشسۺیکۺابراگہۺںیم دنلبئۺ َد َراجتۺاکۺاطبلۺر ۺ‬

‫ۺفصشۺ اثیرۺویںۺایبؿۺرفامای‪ُ :‬ی ِح ّب ُْو َن َم ْن َه َ‬

‫اج َر اِل َْي ِه ْم َو‬ ‫ۺرقٓاؿۺدیجمۺںیمۺنیبحمۺاک ْ ِ‬ ‫ںیمۺزایدہۺرقبۺاکۺاطبلۺوہاتۺےہ۔اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےن ِ‬
‫ة ﳴ (پ‪،۵۸‬ا‪ٟ‬حرش‪)۹:‬‬ ‫اص ٌ‬ ‫اج ًّة ِّم َّماۤٗ ا ُ ْوت ُ ْوا َو ُی ْؤث ُِر ْو َن عَلٰۤٗی ا َنْف ُِس ِه ْم َو ل َْو ك َ‬
‫َان ِب ِه ْم َد َص َ‬ ‫ل َا َی ِج ُد ْو َن فِیْ ُص ُد ْو ِر ِه ْم َح َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺدفتسۺرےتھکۺںیہۺشںیہنۺوجۺشؿۺیکۺرطػۺرجہتۺرکۺےکۺےئگۺشفرۺشےنپۺدولںۺںیمۺوکیئۺاحتجۺںیہنۺاپےتۺشسۺزیچۺیکۺوجۺدیۺےئگۺشفرۺشینپۺ‬
‫اتحمیجوہۺ۔‬
‫اجونںۺرپۺشؿۺوکۺرتحیجۺدےتیۺںیہۺشرگہچۺشںیہنۺدشدیۺ ۺ‬
‫شفر ۺوج ۺلسلسمۺوخشاشہت ۺیک ۺریپفی ۺرکےن ۺںیم ۺاگل ۺرےہ ۺوت ۺشس ۺاک ۺوبحمب ۺفیہ ۺےہ ۺسج ۺیک ۺفہ ۺوخششہ ۺرکات ۺےہ ۺہکلب ۺبحم ۺوت ۺتبحمۺِ‬
‫ہکاہکۺایگۺےہۺ‪:‬‬
‫ےستبحمۺرکانۺیھبۺوھچڑۺداتیۺےہۺاسیجۺ ۺ‬
‫وبحمبۺںیمۺشینپۺذشتۺ ۺ‬
‫َٓ َاتزہ ہک َ‪٣‬ا اہرَٱ ہس ‪٤َ َ ٟ‬ا ٱہزَٱ ہس‬ ‫اہرَٱ ہس ٯ َ َػا‪َٟ‬ہ َٯ ٱہزَٱ ہس ‪َ٫‬حزَٴ‬
‫تہوکۺشسۺیکۺاچتہۺرپۺرقابؿۺرکاتۺوہں۔‬
‫ذٰہلشںیمۺشینپۺاچ ۺ‬ ‫تظجنہ‪:‬ںیمۺش ۺ‬
‫سےکۺفاصؽۺاکۺاطبلۺوہںۺشفرۺفہۺھجمۺےسۺدُجشیئۺاچاتہۺےہ‪ ،‬ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ح َ‬
‫مۺشیہٰلۺاکۺہبلغۺوہاتۺےہۺوتۺوخشاشہتۺاکۺافصایۺوہۺاجاتۺےہۺوتۺشسۺےکۺےئلۺوبحمبۺےکۺالعفہۺوکیئۺذلتۺابیقۺںیہنۺ‬‫ہکلبۺبجۺ َّ ِ‬
‫ریتہۺاسیجۺہکۺوقنمؽۺےہۺہک‬
‫حکایت‪:‬میٍاسمحبتکابزلىہیٍچاہتی‬
‫انویس ۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬یک ۺزَ ْفتیِج ۺںیم ۺدشلخ ۺوہںیئگ ۺوت ۺفہ ۺٓاپ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬
‫ۺس ُ‬‫ۺزَ اخیل ۺبج ۺشامیؿ ۺےل ۺٓاںیئ ۺشفر ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺویفس ۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ‬
‫ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺوہرںیہ۔ۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬ ‫ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےسۺشگلۺوہرکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺابعدتۺںیمۺرصمفػۺوہۺںیئگۺشفرۺاہلل‬
‫َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬دؿ ۺےک ۺفتق ۺشںیہن ۺالبےت ۺوت ۺفہ ۺٓاپ ۺوک ۺرشت ۺاک ۺہہک ۺدںیتی ۺشفر ۺبج ۺٓاپ ۺشںیہن ۺرشت ۺےک ۺفتق ۺالبےت ۺوت ۺفہ ۺدؿ ۺرپ ۺاٹؽ ۺدںیتیۺ‬
‫شفرشؿ ۺےس ۺرعضۺرکںیت ۺ‪‚:‬ںیم ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺرعمتفۺےسۺلبقۺٓاپۺےسۺتبحمۺرکیتۺیھتۺنکیلۺبجۺےسۺےھجمۺشسۺیکۺرعمتفۺاحلصۺ‬
‫وہیئۺےہۺشسۺذشتۺیکۺتبحمۺےنۺریمےۺدؽۺںیمۺشےنپۺوسشۺیسکۺیکۺتبحمۺوکۺابیقۺںیہنۺوھچڑشۺشفرۺںیمۺشسۺتبحمۺاکۺدبؽۺںیہنۺاچیتہ۔‛ٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬

‫ےہہکۺریتے نطبۺےسۺدفۺڑلےکۺدیپش رفامےئۺاگۺشفرۺشؿۺ‬

‫ےھجمربخۺدیۺ ۺ‬ ‫ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺشؿۺےسۺرفامای‪:‬ۺےھجمۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےنۺیہۺش ۺ‬
‫ساکۺمکحۺدۺایےہۺشف ۺر ۺ‬

‫دفونںۺوکۺبصنمِۺ‪َ٧‬بہٰتۺاطعۺرفامےئۺاگ۔ۺہیۺنُسۺرکۺشوہنںۺےنۺرعضۺیکۺ‪:‬ۺشرگۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےنۺٓاپۺوکۺشسۺاکۺمکحۺدایۺےہۺشفرۺےھجمۺشسۺاکۺذرہعیۺ‬

‫َ‬
‫(‪) 72‬‬
‫تےلۺیل۔‬ ‫ںےنۺولخ ۺ‬ ‫ستمخۺےہۺ‪،‬انچہچنۺشوہن ۺ‬
‫ےنمرسۺ ْ ِ ۺ‬
‫ےہوتۺمکحۺشیہٰلۺےکۺاس ۺ‬
‫انبایۺ ۺ‬
‫َّ ٰ‬
‫تالہیِاالىافظماٌىہیٍہُتا‪:‬‬
‫محب ِ‬
‫ولعمؾ ۺوہش ۺہک ۺوج ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےس ۺتبحم ۺرکات ۺےہ ۺفہ ۺشس ۺیک ۺانرفامین ۺںیہن ۺرکاتشیس ۺفہج ۺےس ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺًبساہلل ۺنبۺ‬
‫ابمرکۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہۺ‪:‬‬
‫‪َ ٫‬ذا ‪٤ٌََ ٟ‬زَٴ فَی ا‪ٌََ ٟٔ‬ا َ‪ ٢‬بَسَٱ ہٍ‬ ‫َتٌصَی اْلَ‪َ ٟ‬ہ َٯ اَ‪َ ٧‬ت تہو‪َ٬‬زہ ہحبہ‬
‫اَ‪ ٪‬ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬حَب ‪ ٩٤ََ ٟ‬ٱحَب ہ‪َ ٣‬لٲ ہٍ‬ ‫ک َػاز َ ًٗا ْلَكٌَ َتہ‬ ‫‪ َٰٟ‬ک َ َ‬
‫ا‪ ٪‬ہحبـ َ‬
‫لعفےہ۔‬
‫یکانرفامینۺرکےتۺوہۺشفرۺشسۺےسۺتبحمۺاکۺشاہظرۺیھبۺرکےتۺوہۺدخبش!ہیۺتہبۺبیجع ۺ‬
‫رب ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺ‬‫تظجنہ‪ …)۳(:‬ۺ‬
‫مت ّ‬
‫ۺیکشاطتعۺرکےتۺویکہکنۺبحمۺوتۺشےنپۺوبحمبۺاکۺشاطتعۺزگشرۺوہاتۺےہ۔‬
‫وہیتوتۺمتۺرضفرۺشس ۺ‬
‫(‪…)۵‬شرگۺاہمتریۺتبحمۺیچسۺ ۺ‬

‫‪ٰٗ …72‬ت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬رشح ‪٘٣‬ا‪ ٦‬ا‪ٟ‬تٰک‪ ١‬ٯٯػٕ احٰا‪ ٢‬ا‪٤ٟ‬تٰک‪٠‬ین ‪۸۶ /۵،‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ؿرکۺر ۺاہےہۺ‪:‬‬
‫یہیٰینعمۺایب ۺ‬
‫یھب ۺ‬
‫لیرعشۺ ۺ‬
‫درجۺذ ۺ‬
‫َٓ َارضی ب َ َ‪٤‬ا َتزضی َٯ اَ‪َ ٪‬س َد َلت َنٔسَی‬ ‫َٯاَتزہ ہک َ‪٣‬ا َا‪ٰ٫‬ٴ ‪٤ََ ٟ‬ا َٗس َ‪َٰ ٫‬ٱ َتہ‬
‫تظجنہ‪ :‬ۺ‬
‫ریتیوخششہۺےکۺےئلۺںیمۺشینپۺوخششہۺوھچڑۺداتیۺوہںۺسپۺںیمۺریتیۺراضۺرپۺرشیضۺوہںۺشرگہچۺریمشۺسفنۺرُبشۺانمےئ۔‬

‫اظلمحبتمنيُواتسےبچياہے‪:‬‬
‫ۺسان ۺ َس ْہلۺرتسُتیۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےنۺشراشدرفامای‪:‬تبحمۺیک ۺالعتمۺہی ۺےہۺہکۺوبحمبۺوکۺشےنپۺسفنۺرپۺرتحیج ۺدفۺشفرۺشاسیۺںیہنۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫بیبحوتۺفیہۺاتنبۺےہۺوجشسۺیکۺعنمۺرکدہۺابوتںۺےسۺابزۺرےہ۔‬
‫ۺ‬ ‫ےہۺہکۺوجۺیھبۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺشاطتعۺرکاتۺےہۺفہۺشسۺاکۺبیبحۺنبۺاجاتۺےہ‪،‬ۺ‬

‫شفرۺتقیقحۺیھبۺیہیۺےہۺویکہکن اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺدنبےۺاکۺتبحمۺرکانۺدنبےۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺتبحمۺاکۺببسۺےہۺاسیجۺہکۺ ِ‬

‫رفامؿۺ‬
‫ابری ٰ‬
‫اعتلۺےہۺ‪:‬‬‫ۺ‬
‫اہللےکۺایپرےۺشفرۺاہلل شؿۺاکۺایپرش۔‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺفہ ۺ‬ ‫ح ّب ُْونَ ۤٗهۙ‪( -‬پ‪،۶‬ا‪٤ٟ‬ائسٵ‪)۵۴:‬‬
‫ُّی ِح ُّب ُه ْم َو ُی ِ‬

‫رھپۺبجۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬دنبےۺےسۺتبحمۺرفاماتۺےہۺوتۺشسۺاکۺلیفکۺوہاجاتۺےہۺشفرۺشسۺےکۺدونمشںۺےکۺالخػۺشسۺیکۺدمدۺرکاتۺےہۺ‬

‫شفرۺدنبےۺاکۺدنمشۺشسۺاکۺسفنۺشفرۺشسۺیکۺوخشاشہتۺںیہۺسپۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شسۺوک ُۺروسشۺںیہنۺرکاتۺشفرۺہنۺشسۺوکۺوخشاشہتۺےکۺوحشےلۺرکاتۺ‬

‫ال َو لِ ًّّیا ﱪ َّو َكػٰی ِب ّٰ ِ‬

‫ال ً َِص ْی ًّرا(‪( )۲۸‬پ‪،۵‬ا‪٨ٟ‬شاء‪ )۴۵:‬تزج‪٤‬ہ‬ ‫ُم‪َ -‬و َكػٰی ِب ّٰ ِ‬ ‫ےہ۔اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شراشدۺرفاماتےہۺ‪َ :‬و ّٰ ُ‬
‫ال ا َ ْعل َُم ِباَ ْع َدآ ٕىك ْ ه‬

‫اہللاک ۺ‬
‫یفےہۺدمدۺاگر۔‬ ‫اہللوخبۺاجاتنۺےہۺاہمترےۺدونمشںۺوکۺۺشفرۺاہلل ۺاکیفۺےہۺفشیلۺشفرۺ ۺ‬
‫‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺ ۺ‬

‫کنالمحبتکےخالفہے‪:‬‬
‫ِ‬ ‫ىافظماىی‬
‫ۺامکؽۺ‬ ‫شصۺتبحمۺےکۺالخػۺےہ؟وتۺںیمۺشسۺےکۺوجشبۺںیمۺوہکںۺاگہک ہیۺ ْ ِ‬
‫شصۺتبحمۺےکۺوتۺالخػۺںیہنۺشہتبل ِ‬ ‫شرگۺمتۺوہکۺہکۺایک ۺانرفامینۺ ْ ِ‬
‫تبحم ۺےک ۺالخػ ۺےہ ۺ۔اثمؽ ۺےک ۺوطر ۺرپ ۺےنتک ۺیہ ۺولگ ۺںیہ ۺوج ۺشےنپ ۺسفن ۺےس ۺتبحم ۺرکےت ۺںیہ ۺشفر ۺامیبری ۺیک ۺاحتل ۺںیم ۺتحص ۺےک ۺاطبل ۺوہےتۺ‬
‫م(اصقنؿۺدہ)ۺشایشء اھکۺےتیلۺںیہۺوتۺہیۺشسۺابتۺیکۺدلیلۺںیہنۺہکۺشںیہنۺشینپۺاجؿۺےسۺتبحمۺںیہنۺہکلبۺابتۺدرشلصۺہیۺ‬ ‫ںیہ۔شےسیۺولگۺاجؿۺوبھجۺرکۺ ُ ِ ْ‬
‫ۺرعمتفزمکفرۺزپاجیتۺےہۺشفرۺوہشتۺاغبلۺٓااجیتۺےہۺوتۺشاسنؿۺتبحمۺاکۺقحۺشدشۺرکےنۺےسۺاعزجۺٓااجاتۺےہۺ۔ اسیجہک‬
‫ۺ‬ ‫ےہۺہکۺیھبک‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫رمفی ۺےہرضحت ّ بُ‬
‫ۺسان ع َ ْنمااؿ ۺنب َ ْ‬
‫ۺُعْف ۺ َشاصنری َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہوکشکی ۺانگہ ۺےکش ِراکتب ۺرپابرابرابراگہِ ۺراستل ۺںیم ۺشیپۺ‬ ‫ِّ ُ‬
‫َ‬
‫ذنی ۺہک ۺشکی ۺدؿ ۺبج ۺشںیہن ۺالای ایگ ۺشفرٓاپ ۺےنشؿ ۺرپرشیع ۺزسشۺ‬‫رروسؽ ۺرکمیػلی اہلل َتٌالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ٯٰا‪َ ٟ‬ہ ٯس‪ ٥٠‬شۺ ںیہن ۺزسش ۺدےتی ۺ ّٰ‬
‫ِ‬ ‫ایکاجاتشف‬
‫َ َ َ‬ ‫ہ َ‬ ‫َ‬

‫یئوتیسکۺصخشۺےنشؿۺرپتنعلۺیکۺشفراہک‪:‬شؿۺوکانتکزایدہۺابراگہِۺراستلۺںیمۺالایاجاتےہ۔وتٓاپۺےنشراشدرفامای‪َْ ’’:‬ل َت‪٨ٌَ ٠‬ہ َٓاَ‪٧‬ہ ٱہحَب‬

‫انذفرفام ۺ‬
‫ِٗینعیۺشسۺرپتنعلۺہنۺرکفویکہکن ہیاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شفرۺشسۺےکۺروسؽ َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےسۺتبحمۺرک ۺاتےہۺ۔‛‬ ‫اہللَ َٯ َر ہسٰ َ‪ٟ‬ـہ‬
‫(‪) 73‬‬

‫وغرےئجیک ۺہک ۺانگہ ۺیک ۺفہج ۺےس ۺشؿ ۺوک ۺتبحم ۺےس ۺاخرج ۺہن ۺرفامای۔ ۺشہتبل ۺش ِ ِ‬
‫راکتب ۺانگہ ۺدنبے ۺوک ۺامکؽ ۺرعمتف ۺےس ۺاخرج ۺرکۺ‬
‫داتیےہاسیجہکۺشکیۺاعرػۺےنۺرفامایۺےہ‪:‬بجۺشامیؿۺدؽۺےکۺریبفینۺےصحۺںیمۺوہاتۺےہۺوتۺدنبہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺوتمطسۺدرےجۺیکۺتبحمۺرکاتۺےہۺشفرۺ‬
‫(‪) 74‬‬
‫بجۺشامیؿۺدؽۺےکۺایسۺہےطقنۺںیمۺدشلخۺوہاجاتۺےہۺشسۺفتقۺدنبہۺاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬ےسۺاکلمۺف ۺ‬
‫ۺشاہتنیئتبحمۺرکاتۺےہۺشفرۺانگہۺوھچڑۺداتیۺےہ۔‬

‫سوُائےمحبت میٍخفظہ‪:‬‬
‫فُ‬ ‫ِ‬
‫ۺسان ۺ َصتْل ۺنب ِۺعاض َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺ‬
‫احص ۺالکؾ ۺہی ۺےہ ۺہکۺتبحم ۺاکۺدوعٰی ۺرکےن ۺںیم ۺتہب ۺرطخہ ۺےہ۔شیس ۺےئل ۺ رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ِ‬
‫رفامایۺرکےتۺہکۺشرگۺمتۺےسۺوپاھچۺاجےئۺ‪ :‬ایکۺمتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺتبحمۺرکےتۺوہۺ؟وتۺاخومشۺروہۺویکہکنۺشرگۺمتۺےنۺاہکۺ’’ںیہن‘‘وتۺمتۺاکرفۺوہےئگۺ‬
‫ذٰہلشع َص ِ حب ۺ‬
‫ۺشیہٰلےسۺڈرفۺ۔‬ ‫متےناہک’’اہںۺ‘‘وتۺاہمترشۺاحؽۺنیبحم اسیجۺںیہن‪ ،‬ۺ‬
‫شفرۺشرگۺ ۺ‬
‫ۺشہۺرعمتفۺشفر ْ ِ‬
‫ۺشہۺتبحمۺیکۺتمعنۺےسۺڑبھۺرکۺںیہنۺشفرۺمنہجۺںیمۺوکیئۺذعشبۺشسۺصخشۺےکۺ‬ ‫ضعبۺاملعرفامےتۺںیہ‪:‬تنجۺںیمۺوکیئۺتمعن ْ ِ‬
‫وکیئزیچۺہنۺوہ۔‬
‫ۺیک ۺ‬
‫ۺںیمتبحمۺفۺرعمتفۺانؾ ۺ‬
‫ذعشبۺےسۺڑبھۺرکۺںیہنۺوجۺرعمتفۺشفرۺتبحمۺاکۺدوعٰیۺرکےۺشفرۺشس ۺ‬

‫تیسظیوالمت‪:‬‬
‫تہبدیششیئۺوہ‪،‬‬ ‫تمہیۺیھبۺےہۺہکۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺذ ۺ‬
‫رک ۺاک ۺ‬ ‫کیالع ۺ‬ ‫یکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬
‫ےستبحمۺیکۺش ۺ‬ ‫دنبے ۺ‬
‫ۺ‬

‫‪ …73‬بدارٴ ‪ٛ،‬تاب ا‪ٟ‬حسٯز‪ ،‬باب ‪٣‬ا ٱَکہ ‪ ٩ٌٟ ٩٣‬طارب ا‪ٟ‬د‪٤‬ز ٯا‪٧‬ہ ‪ٟ‬ٲص بدارد ‪ ٩٣‬ا‪٠٤ٟ‬ٶ‪،۱۱۰/۴،‬حسٱث‪۶۷۸۰:‬‬
‫‪ …74‬تٔشیر رٯح ا‪ٟ‬بٲا‪،٪‬پ‪ ،۳۳‬سٰرٵ ٱٰ‪٧‬ص‪ ،‬تحت اْلٱٶ‪۴۵ /۴ ،۱۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫زابؿۺشسۺےس ۺوکاتیہ ہنۺرکےۺشفر ۺہنۺدؽۺشسۺےسۺاخیل ۺوہ ۺویکہکنۺوج ۺیسک ۺےسۺتبحمۺرکات ۺےہۺفہۺالزیم ۺوطرۺرپۺشسۺاکۺشفرۺشسۺےکۺ‬
‫ح َ‬
‫ۺم ۺشیہٰل ۺیک ۺالعتم ۺہی ۺےہ ۺہک ۺشس ۺےک ۺذرک ۺےس ۺتبحمۺ‬
‫اسھت ۺقلعت ۺرےنھک ۺفشیل ۺزیچفں ۺاک ۺذرک ۺرثکت ۺےک ۺاسھت ۺرکات ۺےہ۔ سپ َّ ِ‬
‫رقٓاؿۺاپکۺےسۺتبحمۺوہ‪،‬شسۺےکۺایپرےۺروسؽۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےسۺتبحمۺوہۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺ‬
‫وہ‪،‬شسۺےکۺالکؾۺینعیۺ ِ‬
‫تبسنۺرےنھکۺفشیلۺرہزیچےسۺتبحمۺوہۺویکہکنۺوجۺیسکۺشاسنؿۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺفہۺشسۺےکۺےلحمۺےکۺےتکۺےسۺیھبۺتبحمۺرکاتۺےہۺ۔‬
‫یہمحبتمیٍشظاکتىہیٍ‪:‬‬
‫َ‬
‫بجۺتبحمۺوقیۺوہاجیتۺےہۺوتۺوبحمبۺےس ُ َ ح‬
‫ۺمافِزۺوہۺرکۺرہۺشسۺزیچۺکتۺچنہپۺاجیتۺےہۺوجۺوبحمبۺوکۺریھگےۺشفرۺشاحہطۺےئکۺ‬
‫وہیتۺےہۺشفرۺسجۺاکۺقلعتۺوبحمبۺےکۺدفوتسںۺشفرۺرقشتبۺدشرفںۺےسۺوہاتۺےہ۔ۺہیۺتبحمۺںیمۺرشتکۺںیہنۺےہۺویکہکنۺوجۺوبحمبۺ‬
‫ےکۺاقدۺےسۺشسۺےئلۺتبحمۺرکےۺہکۺفہۺوبحمبۺاکۺاقدۺےہۺشفرۺشسۺےکۺالکؾۺےسۺشسۺےئلۺتبحمۺرکےۺہکۺفہۺوبحمبۺےکۺاقدۺ‬
‫ۺامکؽۺتبحمۺیکۺالعتمۺےہ ۺشفرسجۺےکۺ‬
‫اکۺالکؾۺےہۺوتۺشسۺیکۺتبحمۺوبحمبۺےسۺاجتمفزۺوہۺرکۺریغۺکتۺںیہنۺیچنہپۺہکلبۺہیۺوتۺوبحمبۺےس ِ‬

‫ۺمۺشیہٰلۺاغبلۺوہۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺامتؾۺولخمؼۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺویکہکنۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺدیپشۺیکۺوہیئۺےہ۔سپۺفہ ِ‬

‫ح َ‬
‫ۺرقٓاؿۺ‬ ‫دؽۺرپ َّ ِ‬

‫روسؽ رکمی ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬شفر اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺکین ۺدنبفں ۺےس ۺےسیک ۺتبحم ۺںیہن ۺرکے ۺاگ؟شفر ۺشس ۺابت ۺیکۺ‬
‫رکمی‪ِ ،‬‬

‫ختۺشفرۺتبحصۺےکۺایبؿۺںیمۺرکۺےکچۺںیہ۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬

‫قیقحتۺمہۺ َش َّ‬

‫ال فَا ت َّ ِب ُع ْونِیْ ُی ْح ِؽ ْب ُك ُم ّٰ ُ‬

‫ال (پ‪ٰ،۱‬ا‪٤ً ٢‬ز‪)۱۳:٪‬‬ ‫قُ ْل اِ ْن ُك ْن ُؾ ْم ت ُ ِح ّب ُْو َن ّٰ َ‬
‫ےھکاگۺ۔‬
‫دفتسر ۺ‬
‫ۺ‬ ‫شےوبحمبۺمتۺرفامدفۺہکۺولوگۺشرگۺمتۺاہللوکۺدفتسۺرےتھکوہوتریمےرفامربندشروہاجٕااہلل ۺ‬
‫ںیہمت‬ ‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬

‫شفرروسؽۺشَرکؾ‪،‬اشہِۺدفاعمَ َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنشراشدرفامای‪’’:‬اَحَبٰاا َہلل‪٤ََ ٟ‬ا َیِ ہذٯ ہ‪ ٥ٛ‬بَہ َ‪٩٣‬ن ٌَ‪َ٤‬ہ َٯ َاحَبٰنَی ‪٠ّٰ َ ٟ‬ہینعیۺاہلل‬
‫ِ‬
‫ۺےئلرکفۺہکۺفہۺشینپۺوتمعنںۺےسۺاہمتریۺرَپ َف ِرشۺرفاماتۺےہۺشفرۺھجمۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬ےکۺےئلۺ‬
‫َح َ‬
‫(‪) 75‬‬
‫مۺرکف۔‘‘‬ ‫ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺتبحمۺشس ۺ‬

‫‪ …75‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪٨٤ٟ‬اٗب‪ ،‬باب ‪٨٣‬اٗب اہ‪ ١‬بٲت ا‪٨ٟ‬يی‪،۴۱۴/۵،‬ا‪ٟ‬حسٱث‪۱۸۳۴:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫اہلمحبتسےمحبت‪:‬‬
‫ۺسانۺ ُسفتااؿ وثریۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےتۺںیہ‪:‬ۺسجۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺتبحمۺرکےنۺفشےلۺےسۺتبحمۺیکۺشسۺےنۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫میظعترکےۺف ۺہاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیہۺ ۺ‬

‫یکمیظعتۺرکاتۺےہ۔‬ ‫ۺیک ۺ‬ ‫وجاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺ ۺ‬
‫میظعتاجبالےنۺفشےل ۺ‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یہۺ ۺ‬
‫ےستبحمۺیکۺشفرۺ ۺ‬

‫قظآٌکظیهسےمحبت‪:‬‬
‫ِ‬
‫شکیۺشرشدتۺدنمۺےسۺوقنمؽۺےہۺہکۺںیمۺشدتبشےئ ُۺُسوکۺںیمۺانماجتۺیکۺذلتۺاپاتۺاھتۺوتۺںیمۺےنۺدؿۺرشت ِ‬
‫ۺالتفتۺرقٓاؿۺرپۺ‬
‫َ‬
‫التفتۺرقٓاؿۺوھچٹۺیئگۺوتۺںیمۺےنۺوخشبۺںیمۺانسۺہکۺوکیئۺےنہکۺفشالۺہہکۺراہۺےہ‪’’:‬شرگۺمتۺھجمۺےسۺ‬ ‫دُمش َف َمۺشایتخرۺیکۺرھپۺیتسس ےکۺببسۺ ِ‬
‫َ‬
‫عبۺںیمۺوغرۺںیہنۺایکۺ؟‛سپۺںیمۺدیبشرۺوہشۺوتۺ‬ ‫تبحمۺاکۺامگؿۺرکےتۺوہۺوتۺمتۺےنۺریمیۺاتکبۺےسۺافجۺویکںۺیک؟ایکۺمتۺےنۺامہرےۺفیطلۺ ِ ا‬
‫شینپاس ِبح َقہۺاحتلۺرپۺولٹۺٓاای۔‬‫یکتبحمۺےسۺم َمْل ُوو(رُپ)اھتۺشفرۺ ۺ‬
‫ںیم ۺ‬ ‫ۺرقٓاؿ اپکۺ ۺ‬
‫ریمۺشدؽ ِ‬
‫زیچاکۺ‬
‫ۺرقٓاؿۺاپکۺےکۺوسشۺیسکۺ ۺ‬
‫سفنےس ِ‬ ‫ۺسان ًبساہلل نبۺوعسمدۺ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہ ‪:‬متۺںیمۺےس ۺ‬
‫ۺیسکوکۺشےنپۺ ۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫وسشؽۺںیہنۺرکانۺاچےئہۺویکہکنۺشرگۺفہۺرقٓاؿۺرکمیۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺشفرۺشرگۺرقٓاؿۺاپکۺےسۺتبحمۺںیہنۺ‬

‫رکاتۺوہ ۺاگ ۺوتاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬ےسۺیھبۺتبحمۺںیہنۺرکاتۺوہاگ۔‬

‫(‪) 76‬‬

‫سيتسےمحبتکیوالمت‪:‬‬
‫س َُ َ‬
‫ۺتِْیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴشراشدرفامےتۺںیہ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺتبحمۺیکۺالعتمۺہیۺےہۺہکۺدنبہۺ ِ‬
‫رقٓاؿ‬ ‫ۺسانۺ َ ْہل ْ َ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫روسؽۺرکمی َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےسۺ‬
‫شفررقٓاؿ رکمیۺےسۺتبحمۺیکۺالعتمۺہیۺےہۺہکۺ ِ‬
‫ِ‬ ‫رکمیۺےسۺتبحمۺرکےشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬‬
‫تبحمۺرکےۺشفرۺٓاپۺےسۺتبحمۺیکۺالعتمۺہیۺےہۺہکۺتنسۺےسۺتبحمۺرکےۺشفرۺتنسۺےسۺتبحمۺیکۺالعتمۺٓارختۺےسۺتبحمۺرکانۺےہۺشفرۺ‬
‫ْ‬
‫ٓارختۺےسۺتبحمۺیکۺالعتمۺداینۺےسۺرفنتۺرکانۺےہۺشفرۺداینۺےسۺرفنتۺیکۺالعتمۺہیۺےہۺہکۺشسۺںیمۺےسۺ َ ہ‬
‫وتسۺٓارختۺےکۺالعفہۺھچکۺہنۺ‬
‫ےل۔‬

‫‪ …76‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪،۳۱۵/۹،‬حسٱث‪٣ً ٰ٬ٔ٣،۸۶۵۷:‬ا ٯبتِیر‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫چُتھیوالمت‪:‬‬
‫ح َ‬
‫انماجت ۺشیہٰل ۺشفر ِ‬
‫ۺالتفت ۺرقٓاؿ ۺرکمی ۺےس ۺشُتیسنۺ‬ ‫ِ‬ ‫م ۺشیہٰل ۺیک ۺالعامت ۺںیم ۺےس ۺشکی ۺہی ۺےہ ۺہک ۺدنبے ۺوک ۺولخت ۺ‪،‬‬‫َّ ِ‬
‫َ‬
‫وہ۔ذٰہلش ۺن خ ح ُّدّ ۺرپیگشیمہ ۺشایتخر ۺرکے ۺشفر ۺراکفںیٹ ۺدفر ۺوہےن ۺیک ۺفہج ۺےس ۺرشت ۺےک ۺوکسؿ ۺشفر ۺاصػ ۺفتق ۺوک ۺتمینغ ۺاجےن ۺویکہکنۺ‬
‫ہ‬

‫تبحمۺاکمکۺےسۺمکۺدرہجۺبیبحۺےکۺاسھتۺولختۺیکۺذلتۺاپانۺشفرۺشسۺیکۺانماجتۺےسۺرشتحۺاحلصۺرکانۺےہوتۺسجۺےکۺزندکیۺ‬
‫ِ‬
‫ۺانماجتۺشیہٰلۺیکۺتبسنۺزایدہۺذلذیۺشفرۺدمعہۺوہۺشسۺیکۺتبحمۺےسیکۺحیحصۺوہیتکسۺےہۺ؟‬
‫وسانۺشفرۺریغۺےکۺاسھتۺوگتفگۺںیمۺوغشمؽۺوہان‬
‫ۺسانۺشربشمیہۺنبۺشدمہۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ اْل ََرك‪٦‬ۺاہپڑۺےسۺشرتۺرےہۺےھتۺیسکۺےنۺوپاھچ‪ٓ:‬اپۺاہکںۺےسۺٓارےہۺںیہ؟وتۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وجشبۺدای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺشُسنۺاحلصۺرکۺےکۺٓاراہۺوہں۔‬

‫ۺساندشٕاد ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬رفامےتۺںیہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ریمیۺولخمؼۺںیمۺےسۺیسکۺےسۺشُتیسنۺاحلصۺ ۺہن‬

‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺایگ‬
‫رکان ۺویکہکن ۺںیم ۺدف ۺدنبفں ۺوک ۺشینپ ۺابراگہ ۺےس ۺدفر ۺرک ۺداتی ۺوہں‪ …)۳(:‬شکی ۺفہ ۺصخش ۺوج ۺریمے ۺوثشب ۺںیم ۺاتریخ ۺھجمس ۺرک ۺشگل ۺوہ ۺ‬
‫شفر(‪…)۵‬دفرسشۺفہۺصخشۺسجۺےنۺےھجمۺالھبۺدایۺشفرۺشےنپۺاحؽۺرپۺوخشۺراہۺشفرۺشسۺیکۺالعتمۺہیۺےہۺہکۺںیمۺشسۺوکۺشسۺےکۺسفنۺےکۺ‬
‫اتیوہں۔‬
‫شؿوھچڑۺد ۺ‬
‫سوکۺداینۺںیمۺریح ۺ‬
‫اتیوہںۺشفرۺش ۺ‬
‫وحشےلۺرکۺد ۺ‬
‫ۺدنبہ ۺبج ۺُیرہاہلل ۺےس ۺامونس ۺوہات ۺےہ ۺوت ۺسج ۺدقر ۺفہ ۺُیرہاہلل ۺےس ۺامونس ۺوہات ۺےہ ۺشیس ۺدقر ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےس ۺفتشحۺ‬
‫وسحمسۺرکاتۺےہۺشفرۺتبحمۺےکۺدرےجۺےسۺرگۺاجاتۺےہۺ۔‬
‫حکایت‪:‬ایکویببھیىقعاٌسہہے‬
‫ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ‬ ‫ومس کَ‪َ٠‬ٲ ہ‪ ٥‬اہلل‬
‫ۺسّان ۺ ٰ‬
‫رمفی ۺےہ ۺہک ۺرُبخ ۺانیم ۺالغؾ ۺسج ۺےک ۺفہلیس ۺےس ۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےنابرش ۺیک ۺداعیک ۺیھت ۺشس ۺےکقلعتماہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانومٰیس ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےسرفامای‪:‬رُبخۺریمشۺانتکۺشاھچۺدنبہۺ‬
‫ےہۺنکیلۺشسۺںیمشۺ کیۺبیعۺےہ۔رعضۺیک‪:‬ۺشےۺریمےۺرب ًَز َٯ َج‪!١‬ۺشسۺںیمۺوکؿۺاسبیعۺےہ؟شراشدۺرفامای‪:‬ۺشسۺوکۺحبصۺیکۺوہشۺ‬
‫شیھچۺیتگلۺےہۺوتہیۺشسۺےسۺل ُطفۺشدنفزۺوہاتۺےہۺاحالہکنۺوجۺھجمۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺفہۺیسکۺےشۺےسۺفطلۺںیہنۺشاھٹاتۺ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫حکایت‪:‬پظىزےسےمحبتکاىقعاٌ‬
‫وقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺشکی ۺاعدب ۺےن ۺیسک ۺلگنج ۺںیم ۺوطلی ۺرعہص ۺکت ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺابعدت ۺیک۔ ۺشس ۺےن ۺشکی ۺرمہبت ۺیسکۺ‬
‫رپدنےۺوکۺداھکیسجۺےنۺشکیۺدرتخۺںیمۺوھگالسنۺانبراھکۺےہشفرفہ ۺفاہںۺٓارکۺاہچہچاتےہۺوتۺشسۺاعدبۺےنۺدؽۺںیمۺاہک‪‚:‬ایکۺیہۺشاھچۺ‬
‫وہۺوجۺںیمۺشینپۺاجےئۺابعدتۺشسۺدرتخۺےکۺرقبی انبولںۺاتۺہکۺشسۺرپدنےۺیکۺٓافشزۺےسۺامونسۺوہاتروہںۺ۔‛رھپۺشسۺےنۺشاسیۺ‬
‫رکۺایلۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشسۺفتقۺےکۺیبن ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺرپۺفیحۺانزؽۺرفامیئ‪‚:‬الفںۺاعدبۺےسہہکۺدف‪:‬متۺولخمؼۺےسۺامونسۺوہےئۺںیمۺ‬
‫ےنۺاہمترشۺدرہجۺشاسیۺمکۺرکۺدایۺےہۺہکۺشبۺیسک یھبۺلمعۺےسۺشےسۺںیہنۺاپۺوکسۺےگۺ۔‛‬
‫ُ‬
‫ىسمياجاتکیوالمت‪:‬‬
‫ِ‬ ‫ا‬
‫ِ‬
‫ۺانماجت ۺوبحمب ۺےک ۺاسھت ۺامکؽ ۺدرےج ۺاک ۺشُسن ۺوہ ۺشفر ۺشس ۺےک ۺاسھت ۺاہنتیئ ۺےسۺ‬ ‫ولعمؾ ۺوہش ۺتبحم ۺیک ۺالعتم ۺہی ۺےہ ۺہک‬
‫ۺذلتۺانماجتۺںیمۺ َخ َللۺشفر َۺر ْذتہۺڈشےلۺشسۺےسۺتخسۺرفنتۺوہشفرۺشُسنۺیکۺالعتمۺہیۺ‬ ‫امکؽۺذلتۺوہۺشفرۺرہۺفہۺےشۺوجۺولختۺشفر ِ‬ ‫ِ‬
‫َ‬
‫ۺذلتۺانماجتۺںیمۺمُ ْس َیعْ َرْؼۺوہۺسجۺرطحۺوکیئۺصخشۺشےنپۺوشعمؼۺوکۺاخمبطۺرکۺےکۺشسۺےسۺ‬ ‫ےہۺہکۺلقعۺشفرۺمہفۺبسۺاکۺبس ِ‬
‫شالسػۺرکشؾۺںیمۺےسۺشکیۺزبرگۺوکۺشسۺدرےجۺیکۺذلتۺیچنہپۺہکۺفہۺامنزۺںیمۺوغشمؽۺےھتۺشفرۺشؿۺےکۺرھگۺںیمۺ‬ ‫انماجتۺرکاتۺوہ۔ۺ ِ‬
‫ٓاگۺگلۺیئگۺنکیلۺشؿۺوکۺاتپۺکتۺہنۺالچشفرۺشکیۺزبرگۺاکۺامیبریۺیکۺفہجۺےسۺامنزۺیکۺاحتلۺںیمۺاپٕاںۺاکٹۺدایۺایگۺشفرۺشںیہنۺولعمؾۺکتۺ‬
‫ہنۺوہشۺ۔‬
‫خلُتِمياجاتآىکھَُکیٹھيشک‪:‬‬
‫ۺبجۺتبحمۺشفرۺ ُشسنۺدنبےۺرپۺاغبلۺوہےتۺںیہۺوتۺولختۺشفرۺانماجتۺشسۺیکۺٓاوھکنںۺیکۺڈنھٹکۺنبۺاجےتۺںیہۺسجۺیکۺ‬
‫فہجۺےسۺامتؾۺرکفںیۺدعفۺوہاجیتۺںیہۺہکلبۺ ُشسنۺشفرۺتبحمۺدؽۺوکۺشسۺرطحۺڈاھپنۺےتیلۺںیہۺہکۺ ُشوم ِرۺداینۺبجۺکتۺیئکۺابرۺاکونںۺےسۺہنۺ‬
‫رکٹشںیئۺبتۺکتۺھجمسۺںیمۺںیہنۺٓاےتانچہچنۺشےسیۺیکۺاثمؽ ۺشسۺاعقشۺیکۺرطحۺےہۺوجۺشینپۺزابؿۺےسۺوتۺولوگںۺےکۺاسھتۺوگتفگۺرکۺ‬
‫راہۺوہاتۺےہۺنکیلۺابنطۺںیمۺفہۺوبحمبۺےکۺذرکۺےسۺامونسۺوہراہوہاتۺےہ۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدرفاماتۺےہۺ‪:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ال ت َْط َمى ٕ ُّن الْ ُقل ُْو ُ‬

‫به(‪( )۴۵‬پ‪،۳۱‬ا‪ٟ‬زًس‪(۵۸:‬‬ ‫ا َلَّ ِذ ْی َن ا َٰم ُن ْوا َو ت َْط َمى ٕ ُّن قُل ُْو ُب ُه ْم ِب ِذ ْك ِر ّٰ ِ ه‬
‫ال‪-‬ا َل َا ِب ِذ ْك ِر ّٰ ِ‬

‫ۺنسولۺاہللیکۺایدۺیہۺ ۺ‬
‫ںیمدولںۺاکۺنیچۺےہۺ۔‬ ‫ؽ اہللیکۺایدۺےسۺنیچۺاپےتۺںیہ ۺ‬‫امیؿالےئۺشفرۺشؿۺےکۺد ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬ۺفہوجۺش ۺ‬
‫ََ‬
‫شہدنمۺشفرۺشسۺےسۺامونسۺںیہ۔‬
‫سےکۺوخش ۺ‬ ‫ؽوجۺش ۺ‬
‫ںیمرفامےتۺںیہ‪:‬ۺفہۺد ۺ‬
‫یکریسفتۺ ۺ‬
‫س ۺ‬ ‫ۺسانۺ َ ا‬
‫قدہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺش ۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫خالغمحبتکامؼہ‪:‬‬
‫شریمۺشلم وونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺشوبرکبۺدقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ےنۺشراشدرفامای‪:‬ۺوجۺصخشۺاخصلۺتبحمِۺشیہٰلۺاکۺزمہۺھکچۺاتیلۺےہۺ‬
‫َ‬
‫(‪) 77‬‬
‫وتۺہی شسۺوکۺبلطِۺداینۺےسۺرفکۺداتیۺےہۺشفرۺامتؾۺولوگںۺےسۺمی رْۺرکۺداتیۺےہۺ۔‬
‫ّ‬ ‫ِ‬ ‫ف‬‫َن‬
‫َ‬
‫ۺسانمُ َط ّرِْػۺنبۺشوب ۺ‬
‫رکب َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ‪:‬بحمۺشےنپۺوبحمبۺیکۺابوتںۺےسۺشاتکاتۺںیہن۔‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫محبتکاجھُٹاسوُیزاع‪:‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺدشٕادۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺرطػۺفیحۺرفامیئ‪ ’’:‬وجۺھجمۺےسۺتبحمۺاکۺد ٰ‬
‫وعیۺرکےۺ‬
‫شفرۺرشتۺٓاےنۺرپۺریمےۺذرکۺےسۺاغلفۺوہۺرکۺوسۺرےہۺفہ وھجاٹۺےہۺ۔ایکۺرہۺبحمۺشےنپۺوبحمبۺیکۺالماقتۺاکۺاطبلۺںیہنۺوہاتۺ؟ںیمۺ‬
‫شےنپۺاطنیبلۺےکۺےئلۺوموجدۺراتہۺوہںۺ۔‛‬
‫ومس کَ‪َ٠‬ٲ ہ‪٥‬اہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےن ۺابراگہِۺشیہٰل ۺںیم ۺرعض ۺیک‪ ‚:‬ۺشے ۺریمے ۺرب ۺ ًَز َٯ َج‪!١‬وتۺ‬
‫ۺسان ۺ ٰ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫اہکںۺےہۺہکۺںیمۺریتش دصقۺرکفںۺ؟‛اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪‚:‬ۺبجۺوتۺدصقۺرکےۺاگۺچنہپۺاجےئۺاگ۔‛‬

‫ُ‬
‫م ِحبکیتیًخعلتیٍ‪:‬‬
‫ۺسانٰییحیۺنبۺاعُمذۺرشزیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴےنۺرفامای‪ ٩٣َ ‚:‬اَ َحب اہللَ اَب َِ َف َنٔ َشِٗہینعیۺوجاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺفہۺشےنپۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫ًَز‬ ‫الکؾۺشیہٰلۺوکۺولخمؼۺےکۺالکؾۺرپ(‪ …)۵‬اہلل‬

‫سفنۺےسۺرفنتۺرکاتۺےہ۔‛زینۺرفامےتۺںیہ‪:‬سجۺںیمۺنیتۺںیتلصخۺہنۺوہںۺفہۺبحمۺںیہن‪ِ …)۳( :‬‬
‫َ‬
‫ۺرتحیجدے۔‬
‫دخمرپ ۺ‬‫ۺیک َ ۺ‬ ‫َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬
‫یکالماقتۺوکۺولخمؼۺیکۺالماقتۺرپشفر(‪…)۱‬ابعدتۺوکۺولخمؼ ۺ‬

‫‪ …77‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪،۳۱۵/۹،‬حسٱث‪٣ً ٰ٬ٔ٣،۸۶۵۷:‬ا ٯبتِیر‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫پاىچُیٍوالمت‪:‬‬
‫اعتل ۺےس ۺتبحم ۺیک ۺالعامت ۺںیم ۺےس ۺہی ۺیھب ۺےہ ۺہک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺوسش ۺوج ۺزیچ ۺیھب ۺشس ۺےس ۺاجیت ۺرےہ ۺشس ۺرپ ۺشوسفس ۺہنۺ‬
‫ابری ۺ ٰ‬

‫تلفغ‬
‫ۺ‬ ‫رکے ۺنکیل ۺرہ ۺفہ ۺڑھگی ۺوج ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےک ۺذرک ۺشفر ۺشس ۺیک ۺابعدت ۺےک ۺریغب ۺزگر ۺاجےئ ۺشس ۺرپ ۺشاہتنیئ ۺشوسفس ۺرکے ۺشفر ۺبج ۺ‬
‫مح‪،‬ۺراضۺوجیئۺشفرۺوتہبۺےکۺاسھتۺروجعۺرکے۔‬
‫بلطۺر ۺ‬
‫ت ِ‬‫وہاجےئۺوتۺرثکب ۺ‬
‫شکی ۺاعرػ ۺرفامےت ۺںیہ ۺ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺھچک ۺدنبے ۺشےسی ۺںیہ ۺہک ۺشیس ۺےس ۺتبحم ۺرکےت ۺںیہ ۺشفر ۺشیس ۺےس ۺنیچ ۺاپےت ۺںیہ ۺذٰہلشۺ‬
‫اجےنۺفشیلۺزیچ ۺرپ ۺشںیہنۺشوسفس ۺوہاتےہ ۺہن ۺفہۺاسفنینۺذلشتۺںیم ۺوغشمؽۺوہےت ۺںیہ ۺویکہکنۺشؿ ۺےکۺامِکل ۺیقیقح ۺیکۺتیکلم ۺاکلم ۺےہ‪،‬ۺفہ ۺوجۺ‬
‫اچاتہۺےہۺفیہۺوہاتۺےہ۔سپۺوجۺشؿۺےکۺےئلۺدقمرۺوہۺاکچۺفہۺشںیہنۺلمۺرکۺرےہۺاگۺشفرۺوجۺںیہنۺلمۺاکسۺوتۺفہۺشسۺےئلۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺشؿۺ ۺ‬
‫ےک‬
‫یہیےہ۔‬
‫ِنسُحدتریب ۺ‬
‫ےئلۺ ۺ‬
‫ۺوخشبۺتلفغۺےسۺدیبشرۺوہۺوتۺشےنپۺوبحمبۺیکۺرطػۺوتمہجۺوہۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺہیۺوسشؽۺرکےنۺںیمۺ‬‫بحمۺاکۺقحۺہیۺےہۺہکۺبج ِ‬
‫من َ‬
‫رب ًَز َٯ َج‪!١‬وتۺےنۺریمےۺسکۺانگہۺیکۺفہجۺےسۺشانپۺشاسحؿۺھجمۺےسۺ ُ ْق َطعۺایکۺشفرۺےھجمۺشینپۺابراگہۺےسۺدفرۺ‬
‫وغشمؽۺوہاجےئ‪‚:‬شےۺریمےۺ ّ‬
‫ََ‬
‫رکۺےکۺسفنۺفۺاطیشؿۺیکۺریپفیۺںیمۺوغشمؽۺرکۺدایۺ؟‛شسۺرطحۺاخصلۺذرکۺشفرۺ ِر َّ ِ‬
‫فۺیبلقۺدیپشۺوہیگۺوجۺشسۺیکۺاسہقبۺتلفغۺاک ۺ َکفّاارہۺوہۺ‬
‫ػ‬
‫اجےئۺیگۺشفرۺشسۺیکۺزغلشۺےئنۺذرکۺشفرافصےئۺبلقۺاکۺببسۺوہۺیگۺشفرۺبجۺبحمۺرصػۺوبحمبۺرپۺرظنۺرےھکۺشفرۺرہۺےشۺوکۺشیسۺیکۺرط ۺ‬
‫ےسۺاجےنۺوتۺہنۺشسۺوکۺیسکۺزیچۺاکۺشوسفسۺوہاگۺشفرۺہنۺفہۺکشۺرکےۺاگ ہکلبۺامتؾۺ َشوحشؽۺںیمۺرشیضۺرےہۺاگۺشفرۺنیقیۺرکۺےلۺاگۺہک ِ‬
‫ۺوبحمبۺیقیقحۺ‬
‫ایدرکۺے‪:‬‬ ‫فیہدقمرۺرفامایۺےہۺوجۺشسۺےکۺقحۺںیمۺرتہبۺےہۺشفرۺشسۺشراش ِدۺرابینۺوکۺ ۺ‬ ‫سےکۺےئلۺ ۺ‬
‫ےنۺش ۺ‬
‫َ‬
‫م‪( -‬پ‪،۵‬ا‪ٟ‬برقٵ‪)۵۳۶:‬‬ ‫َو َع ٰۤٗسی ا َ ْن ت َ ْك َر ُه ْوا َش ْی ٴًّـــا َّو ُه َو َخ ْی ٌر لّ ُك ْ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺرق ۺ‬
‫بیےہۺہکۺوکیئۺابتۺںیہمت ربیۺےگلۺشفرۺفہۺاہمترےۺقحۺںیمۺرتہبۺوہ۔‬

‫چھٹیوالمت‪:‬‬
‫تعۺشیہٰلۺںیمۺذلتۺاپےئۺشفرۺشسۺوکۺوبھجۺہنۺاجےنۺشفر ابعدتۺںیمۺاکھتفٹۺہنۺوہۺ‬ ‫ِ‬
‫العامتۺتبحمۺںیمۺےسشکیۺہیۺیھبۺےہۺہکۺاط ِ‬
‫‪20‬اسؽۺشسۺےسۺذلتۺشاھٹیئ۔‬
‫ۺیکرھپ ۺ‬
‫فیلکتربدشت ۺ‬
‫ۺ‬ ‫ۺزبرگاکۺوقؽۺےہ‪:‬ۺںیمۺےن‪20‬اسؽۺکتۺرشتۺیکۺ‬
‫ۺ‬ ‫ہکشکی‬
‫اسیجۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ْ‬
‫سانۺدینجۺدغبشدیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺتبحمۺیکۺالعتمۺدشیمئۺ َناطۺشفرۺشیسیۺوکششۺفۺ‬
‫سشاطلہفئۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ِّ ُّ‬
‫تقشمۺرکانۺےہۺہکۺدبؿۺکھتۺاجےئۺنکیلۺدؽۺہنۺےکھت۔‬
‫شکیۺزبرگۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺرفامای‪:‬تبحمۺےکۺوہےتۺوہےئۺلمعۺرکےنۺںیمۺاکھتفٹۺںیہنۺوہیت۔‬
‫ضعبۺاملعۺےنۺرفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺمسق!ۺبحمۺاطتعِۺشیہٰلۺےسۺریسۺںیہنۺوہاتۺشرگہچۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺرُقب ۺیکۺدنلبۺانمزؽۺ‬
‫رپۺچنہپۺاجےئ۔‬
‫شسۺرطحۺیکۺامتؾۺابںیتۺاشمدَہشتۺںیمۺوموجدۺںیہۺویکہکنۺاعقشۺشےنپۺوشعمؼۺیکۺتبحمۺںیمۺگتۺفۺدفۺرکےنۺوکۺوبھجۺںیہنۺ‬
‫اتھجمسۺشفر ۺۺدؽۺےسۺشسۺیکۺدختمۺوکۺشاھچۺاتھجمسۺےہۺشرگہچۺدبؿۺرپۺاشؼۺوہشفرۺبجۺشسۺاکۺدبؿۺاعزجۺوہۺاجےئۺوتۺشسۺےکۺزندکیۺ‬
‫بسۺےسۺوبحمبۺزیچ ہیۺوہیتۺےہۺہکۺشسۺوکۺرھپۺےسۺدقرتۺاحلصۺوہاجےئۺشفرۺزجعۺاجاتۺرےہۺاتۺہکۺفہۺدخِتمۺوبحمبۺںیمۺوغشمؽۺ‬
‫وہۺےکسۺ‪،‬تبحمِۺشیہٰلۺاکۺاعمہلمۺیھبۺشیسۺرطحۺےہۺویکہکنۺوجۺتبحمۺاغبلۺوہیتۺےہۺفہۺشےنپۺےسۺمکۺرتۺوکۺدابۺدیتیۺےہ۔اثمؽۺےکۺوطرۺرپۺ‬
‫سجۺصخشۺےکۺزندکیۺشسۺاکۺوبحمبۺیتسُسۺےسۺزایدہۺدنسپدیہۺوہۺفہۺشےنپۺوبحمبۺیکۺدختمۺیکۺفہجۺےسۺیتسسۺوھچڑۺدےۺاگۺشفرۺ‬
‫شرگۺفہۺامؽۺےسۺزایدہۺوبحمبۺوہۺوتۺشسۺیکۺتبحمۺںیمۺامؽۺوکۺوھچڑۺدےۺاگۺ۔‬
‫وقنمؽۺےہۺہکۺشکیۺبحمۺےنۺشینپۺاجؿۺ‪،‬امؽۺبسۺھچکۺوبحمبۺرپۺرقابؿۺرکدایاہیںۺکتۺہکۺشسۺےکۺاپسۺھچکۺابیقۺہنۺراہۺوتۺ‬
‫شسۺےسۺوپاھچۺایگ‪:‬تبحمۺںیمۺٓاپۺاکۺہیۺاحؽۺےسیکۺوہایگ؟وتۺشسۺےنۺوجشبۺدای ‪:‬ںیمۺےنۺشکیۺدؿۺیسکۺبحمۺوکۺشےنپۺوبحمبۺےسۺہیۺ‬
‫ےتہک ۺانس‪ :‬ۺدخبش!ںیم ۺےچس ۺدؽ ۺےس ۺںیہمت ۺاچاتہ ۺوہں ۺشفر ۺمت ۺھجم ۺےس ۺابلکل ُۺرخ ۺریھپے ۺوہےئ ۺوہ ۔وبحمب ۺےن ۺشس ۺےس ۺاہک‪:‬شرگۺ‬
‫ںیہمتۺھجمۺےسۺتبحمۺےہۺوتۺمتۺھجمۺرپۺایکۺزیچۺرخچۺرکفۺےگ؟ بحمۺےنۺاہک‪:‬شےۺریمےۺٓااق!ۺشفًالۺںیمۺشینپۺرہۺزیچۺاکٓاپۺوکۺامکلۺانبۺ‬
‫َ‬
‫دفںۺاگۺرھپۺشینپۺرفحۺٓاپۺرپۺرقابؿۺرکدفںۺاگۺ ّٰیۺہکۺٓاہ ۺرشیضۺوہۺاجںیئ۔سپۺںیمۺےنۺدؽۺںیمۺاہکۺ‪ :‬ولخمؼۺاکۺولخمؼۺےکۺاسھتۺشفرۺ‬
‫ذن‬

‫دنبےۺاکۺدنبۺےۺےکۺاسھتۺہیۺاعُمہلمۺےہۺوتۺدنبےۺاکۺوبعمدۺےکۺاسھتۺاعُمہلمۺاسیکۺوہانۺاچےئہوتۺتبحمۺںیمۺشسۺاحؽۺاکۺیہیۺببسۺےہ۔‬
‫ساتُیٍوالمت‪:‬‬
‫ْ‬
‫ف‬‫س‬ ‫مْ‬
‫تبحمۺیکۺالعامتۺںیمۺےسۺہی یھبۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺامتؾۺدنبفںۺرپ ُ ِقۺشفرۺرہمابؿۺوہۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺےکۺامتؾ ۺدونمشںۺشفررہۺشسۺصخشۺرپ ۺتخس ۺوہۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺانرشیضۺفشےلۺشَاعفؽۺاکۺشراکتبۺرکات ۺےہ ۺاسیج ۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺ‬
‫شراشدۺرفامایۺےہ‪:‬‬
‫اکرففںرپۺتخسۺںیہۺشفرۺٓاسپۺںیمۺرنؾۺدؽ۔‬
‫ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬‬ ‫ا َ ِش َّدآ ُء عَلَی الْ ُك َّف ِ‬
‫ار ُر َح َمآ ُء بَ ْؼ ٌَ ُه ْ‬
‫م (پ‪،۵۶‬ا‪ٟٔ‬تح‪)۵۹:‬‬

‫ۺشفریسک ۺالمتم ۺرکےنۺفشےل ۺیک ۺالمتمۺشےسۺشسۺابت ۺےسۺابز ۺںیہنۺریتھکۺشفرہنۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺےئل ۺہصغ ۺرکےنۺےسۺ‬

‫وکیئۺلعفۺشسۺوکۺریھپۺاتکسۺےہۺ۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشےنپۺشفایلۺاکۺیہیۺففصۺایبؿۺایکۺےہاسیجہکۺ‬

‫َّ ٰ‬
‫تالہیپظفظیفتہ‪:‬‬
‫محب ِ‬
‫یۺدقیسۺںیماہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدرفاماتۺےہ‪‚:‬فہۺریمیۺتبحمۺرپۺشےسیۺرفہتفیۺںیہۺےسیجۺہچبۺیسکۺزیچۺرپۺرفہتفیۺوہاتۺےہۺشفرۺ‬
‫ْ‬
‫ۺدح ْ ِ‬
‫ریمےۺذرکۺوکۺشسۺرطحۺاجےئۺانپہۺانبےتۺںیہۺسجۺرطحۺدگھۺشےنپۺوھگک ےلۺںیمۺانپہۺاتیلۺےہۺشفرۺریمےۺعنمۺرکدہۺشاعفؽۺرپۺشںیہنۺ‬
‫شسۺرطحۺہصغۺٓااتۺےہۺسجۺرطحۺاتیچۺانرشیضۺےکۺفتقۺعَ َص ح‬
‫بۺانکۺوہاتۺےہۺوتۺولوگںۺےکۺمکۺایۺزایدہۺوہےنۺیکۺرپفشۺںیہنۺرکاتۺ۔‛‬
‫شسۺاثمؽۺںیمۺوغرۺرکانۺاچےئہۺویکہکنۺہچبۺبجۺیسکۺےشۺرپۺرفہتفیۺوہاتۺےہۺشسۺےسۺابلکلۺدجشۺںیہنۺوہاتۺشفرۺشرگۺشسۺےسۺفہۺ‬
‫ےشۺےلۺیلۺاجےئۺوتۺبجۺکتۺشسۺوکفشسپۺہنۺدیۺاجےئۺفہۺرفےنۺشفرۺےنخیچۺےکۺوسشۺھچکۺںیہنۺرکاتۺشفرۺوسےتۺفتقۺشسۺوکۺشےنپۺاسھتۺ‬
‫ڑپکفںۺںیمۺرھکۺاتیلۺےہۺشفرۺبجۺاجاتگۺےہۺوتۺدفابرہۺشسۺوکۺڑکپۺاتیلۺےہۺبجۺشسۺےسۺدُجشۺوہاتۺےہۺرفانۺرشفعۺرکداتیۺےہۺشفرۺبجۺشسۺ‬
‫وکۺاپاتیلۺےہۺۺوتوخشۺاجاتۺےہۺشفرۺشسۺےشۺےکۺابرےۺںیمۺوجۺشسۺےسۺڑگھجشۺرکاتۺےہۺشسۺےسۺانرشضۺوہاتۺےہۺشفرۺوجۺشسۺوکۺفہۺےشۺدۺ‬
‫َ‬
‫ےۺشسۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺ۔ویںۺیہۺاتیچۺےصغۺےکۺفتقۺشےنپۺاقوبۺںیمۺںیہنۺراتہۺ ّٰیۺہکۺدشتۺبضغۺیکۺفہجۺےسۺشینپۺاجؿۺوکۺ‬
‫ذن‬

‫الہتکۺںیمۺڈشؽۺداتیۺےہۺ۔‬
‫آمیؼطِالیشظاب‪:‬‬
‫ہیۺتبحمۺیکۺالعامتۺںیہۺوتۺسجۺدنبےۺںیم ہیۺالعامتۺوپریۺوہںۺیگۺشسۺیکۺتبحمۺیھبۺاتؾۺشفرۺاخصلۺوہیگۺشفرۺٓارختۺ‬
‫ںیمۺشسۺیکۺرششبۺاصػۺشفرۺیھٹیمۺوہیگۺشفرۺسجۺیکۺتبحمۺںیمُیر ہاہللۺیکۺتبحمۺیکۺٓازیمشۺوہیگۺفہۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫ًَز‬ ‫منۺیکۺرششبۺیکۺھچکۺدقمشرۺالمۺدیۺاجےئۺیگۺاسیجۺہکۺاہلل‬
‫ح‬ ‫ِ‬ ‫ٓارختۺںیمۺشینپۺتبحمۺیکۺدقمشرۺںیتمعنۺاپےئۺاگ۔ذٰہلشۺشسۺیکۺرششبۺںیمۺ ُ َ َّْ‬
‫َ‬
‫ۺمنۺےکۺابرےۺںیمۺشراشدۺرفامای‪:‬‬‫ح‬ ‫ِ‬ ‫َٯ َج‪١‬ۺےن ُ َ َّْ‬
‫ف فِیْ ُو ُج ْو ِه ِه ْم ً َْض َرةَ ال َّن ِع ْؼ ِم(‪)۴۲‬ی ُ ْسق َْو َن ِم ْن َّر ِح ْی ٍق‬
‫ك َی ٌْ ُظ ُر ْو َن(‪)۴۳‬ت َ ْع ِر ُ‬‫ار لَػِیْ نَ ِع ْؼ ٍم(‪)۴۴‬عَلَی ا لْا ََرآ ٕى ِ‬
‫اِ َّن ا لْاَبْ َر َ‬
‫اجه ِم ْن ت َْس ِن ْؼ ٍم(‪)۴۱‬عَ ْؼ ًّنا ی َّ ْش َر ُب ِب َها‬‫ك فَل َْی َؾ َنافَ ِس ال ُْم َؾ َنا ِف ُس ْو َنه(‪َ )۴۲‬و ِم َز ُ‬‫ك‪َ -‬و فِیْ ٰذ لِ َ‬
‫َّم ْخ ُت ْو ٍم(‪ِ )۴۸‬خ ٰت ُمه ِم ْس ٌ ه‬
‫ال ُْمق ََّربُ ْو َ‬
‫نه(‪( )۴۵‬پ‪،۱۰‬ا‪٤ٟ‬لٔٔین‪۵۵:‬تا‪)۵۸‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ےبۺکشۺوکنۺاکرۺرضفرۺنیچۺںیمۺںیہۺوتںۺرپۺدےتھکیۺںیہۺوتۺشؿۺےکۺرہچفںۺںیمۺنیچۺیکۺاتزیگۺاچہپےنۺرھتنی(اخصلۺفاپک)ۺرششبۺالپےئۺ‬

‫اجںیئ ۺےگ ۺوج ۺرہم ۺیک ۺوہیئ ۺریھک ۺےہ ۺشس ۺیک ۺرہم ۺکشم ۺرپ ۺےہ ۺشیس ۺرپ ۺاچےیہ ۺہک ۺاچللںیئ ۺاچللےن ۺفشےلشفر ۺشس ۺیک ولمین(المفٹ)مینست ۺےس ۺےہ ۺفہ ۺہمشچ ۺسج ۺےسۺ‬
‫رقمابؿۺابراگہۺےتیپۺںیہ۔‬
‫شربشرۺیکۺرششبۺشسۺےئلۺزمدیشرۺوہیگۺہکۺشسۺںیمۺرقمنیبۺیکۺاخصلۺرششبۺیکۺٓازیمشۺوہیگۺشفرۺرششبۺےسۺرمشدۺامتؾۺیتنجۺ‬
‫ہکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفاماتےہ‪:‬‬
‫ںیتمعنںیہۺسجۺرطحۺاتکبۺےسۺرمشدۺامتؾۺشامعؽۺںیہۺاسیج ۺ‬
‫ۺ‬

‫ار لَػِیْ عِلِ ّ ِّی ْی َ‬

‫نه(‪( )۹۵‬پ‪،۱۰‬ا‪٤ٟ‬لٔٔین‪)۳۸:‬‬ ‫كَلَّا ۤٗاِ َّن ِك ٰت َ‬
‫ب ا لْاَبْ َر ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬اہںۺاہںۺےبۺکشۺوکینںۺیکۺتھکلۺبسۺےسۺشفےچنۺلحمۺنییلعۺںیمۺےہ۔‬
‫رھپۺشراشدۺرفامای‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺہکۺرقمبۺسجۺیکۺز ۺ‬
‫ایرترکےتۺںیہ۔‬ ‫ّی َْص َه ُد ُه ال ُْمق ََّربُ ْو َ‬
‫ن(‪( )۴۹‬پ‪،۱۰‬ا‪٤ٟ‬لٔٔین‪)۵۳:‬‬

‫جيتمیٍسىیاجیساحال‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺم ِ ح ْ‬
‫نۺشسۺیکۺزایرتۺرکںیۺےگشفرۺسجۺرطحۺشربشرۺداینۺںیمۺ‬ ‫شؿۺےکۺشامعؽۺیکۺدنلبیۺیکۺالعتمۺہیۺےہۺہکۺشینتۺدنلبۺوہیگۺہک ُ َ َّْ‬
‫رقمنیبۺےکۺرُقبۺشفرۺاشمدہےۺےسۺشےنپۺاحؽۺشفرۺرعمتفۺںیمۺزایدیتۺاپےتۺںیہ یہیۺاحؽۺشؿۺاکۺٓارختۺںیمۺوہاگ۔(درجۺذلیۺنیتۺرفشنیمۺ‬
‫ںیمۺشیسۺےکۺقلعتمۺشراشدۺوہاتۺۺےہ‪):‬‬
‫(‪…)1‬‬

‫َما َخل ْ ُق ُك ْم َو ل َا بَ ْعثُ ُك ْم اِ لَّا َك َن ْف ٍس َّوا ِح َ‬

‫د ٍهة‪( -‬پ‪)۵۸:٩٤ٟ٘،۵۳‬‬

‫ؿاکۺ۔‬
‫بساکۺدیپشۺرکانۺشفرۺایقتمۺںیمۺشاھٹانۺشاسیۺیہۺےہۺاسیجشۺ کیۺاج ۺ‬‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺ ۺ‬
‫مت ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪…)2‬‬

‫ك ََما بَ َدا ْنَاۤٗ ا َ َّو َل َخل ْ ٍق نُّ ِع ْی ُ‬

‫د هه‪( -‬پ‪،۳۷‬اْل‪٧‬بٲاء‪)۳۰۴:‬‬

‫ںیےگ۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬مہۺےنۺےسیجۺےلہپۺشےسۺانبۺایاھتفےسیۺ ۺ‬

‫یہرھپۺرکۺد ۺ‬
‫(‪…)3‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬ےسیجۺوکۺشیتۺدبہل۔‬ ‫َج َزآ ًّ‬

‫ء ِّوفَاقًّاه(‪( )۴۲‬پ‪،۱۰‬ا‪٨ٟ‬با‪)۵۶:‬‬

‫بلطم ۺہی ۺےہ ۺہک ۺزجش ۺشؿ ۺےک ۺشامعؽ ۺےک ۺومشقف ۺوہیگ ذٰہلشاخصل ۺشامعؽ ۺیک ۺزجش ۺاخصل ۺرششب ۺشفر ۺولخمط ۺشامعؽ ۺیک ۺزجشۺ‬
‫ح َ‬
‫ۺم ۺشیہٰل ۺشفر ۺشامعؽ ۺںیم ۺینتج ۺدقمشر ۺٓازیمش ۺوہیگ ۺشینت ۺدقمشر ۺرششب ۺںیم ۺیھب ۺٓازیمش ۺوہیگ۔(اسیجہکۺ‬‫ولخمط ۺرششب ۺوہیگ ۺشفر َّ ِ‬
‫ۺابری ٰ‬
‫اعتلۺےسۺفشحضۺےہ‪):‬‬‫درجۺنیتۺرفشنیم ۺ‬
‫(‪…)1‬‬

‫َرا َّی َرهَ۠(‪( )۵‬پ‪ ،۱۰‬ا‪ٟ‬ز‪ٟ‬زا‪)۸،۷:٢‬‬

‫َال َذ َّر ٍة ش ًّّ‬ ‫ف ََم ْن ّی َْع َم ْل ِمثْق َ‬
‫َال َذ َّر ٍة َخ ْی ًّرا َّی َرهه(‪َ )۱‬و َم ْن ّی َْع َم ْل ِمثْق َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬وتۺوجۺش ۺ‬
‫کیذرہۺرھبۺالھبیئۺرکےۺشےسۺدےھکیۺاگشفرۺوجۺشکیۺذرہۺرھبۺربشیئۺرکےۺشےسۺدےھکیۺاگ۔‬
‫(‪…)2‬‬

‫ك َح َس َن ًّة ّى ٰ‬
‫ُض ِعف َْها (پ‪،۵‬ا‪٨ٟ‬شاء‪)۴۰:‬‬ ‫َال َذ َّر ٍة‪َ -‬و اِ ْن ت َ ُ‬ ‫اِ َّن ّٰ َ‬
‫ال ل َا َى ْظلِ ُم ِمثْق َ‬
‫یکینوہۺوتۺشےسۺدفینۺرکات۔‬
‫وکیئ ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬اہلل ش ۺ‬
‫کیذرہۺرھبۺملظۺںیہنۺرفاماتشفرۺشرگۺ ۺ‬
‫(‪…)3‬‬

‫َال َح َّب ٍة ِّم ْن َخ ْر َد ٍل ا َ ت َ ْؼ َنا ِب َه ها‪َ -‬و َكػٰی ِب َنا ٰح ِس ِب ْی َ‬

‫ن(‪( )۲۱‬پ‪،۳۷‬اْل‪٧‬بٲاء‪)۴۷:‬‬ ‫َان ِمثْق َ‬
‫َو اِ ْن ك َ‬
‫ںیہاسحبۺوکۺ۔‬
‫زیچرشیئۺےکۺدشہنۺےکۺربشربۺوہمتۺمہۺشےسۺےلۺٓاںیئۺےگۺشفرۺمہۺاکیفۺ ۺ‬
‫ۺوکیئ ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬
‫شفرشرگ ۺ‬

‫جیسیىیتِیسیمظاس‪:‬‬
‫سپۺوجۺصخشۺداینۺںیم اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺتبحمۺرکےۺرگمۺشسۺاکۺولطمبۺتنجۺیکۺںیتمعنۺشفرۺیتنجۺوحرۺفۺوصقرۺوہۺوتۺشےسۺتنجۺںیمۺ‬
‫دقرتۺدےۺدیۺاجےئۺیگۺہکۺاہجںۺاچےہۺرےہۺوتۺفہۺیتنج ِۺُعاؿۺےکۺاسھتۺےلیھکۺاگۺشفرۺیتنجۺوعروتںۺےسۺفطلۺشدنفزۺوہاگۺٓارختۺںیمۺشسۺ‬
‫ہکنرہۺشاسنؿۺوکۺتبحمۺںیم‬
‫ۺیہتنموہۺاجےئۺیگۺویک ۺ‬
‫یکذلتۺشیسۺرپ ۺ‬
‫ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺربۺٓارختۺشفرۺامتؾۺاہجؿۺاکۺامکلۺوہۺ‬
‫سجےسۺشسۺیکۺٓاھکۺوکۺذلتۺیتلمۺوہشفرسجۺاکۺوصقمد ِّ‬‫ےئاگۺوجۺشسۺاکۺسفنۺاچاتہۺوہۺشفرۺ ۺ‬ ‫فیہاطعۺایکۺاج ۺ‬
‫ۺ‬
‫ح َ‬
‫میظعدقرتۺفشےلۺابداش ۺہےکۺوضحرۺشاترشۺاجےئۺاگ۔‬
‫چسیکۺسلجمۺںیمۺ ۺ‬ ‫مۺشیہٰلۺاکۺہبلغۺوہاگۺشسۺوک ۺ‬‫سےکۺدؽۺرپۺاخصلۺشفرۺیچسۺ َّ ِ‬‫اگۺشفرۺش ۺ‬

‫مقاوولییًمیٍ‪:‬‬
‫ِ‬ ‫اہلوقل‬
‫َ‬
‫ۺم ِ ح ِْ‬
‫نۺابراگہۺِ‬ ‫ِ‬
‫احصۺالکؾۺہی ۺ ۺےہۺہکۺشربشرۺاباغتۺںیمۺریسۺرکںیۺےگۺشفرۺوحرۺفاملغںۺےکۺاسھت ۺتنجۺںیمۺنیچۺاپںیئۺےگۺہکبج ُ َ َّْ‬
‫ِ‬
‫رب ۺشزعلت ۺںیم ۺاحرض ۺرںیہ ۺےگ ۺشفر ۺشیس ۺیک ۺرطػ ۺرظن ۺامجےئ ۺوہں ۺےگ ۺشفر ۺشس ۺذلت ۺےک ۺشکی ۺذرہ ۺےک ۺاقمےلب ۺںیم ۺامتؾ ۺوتنجں ۺیکۺ‬
‫ُّ‬
‫وتمعنںۺوکۺریقحۺاجںینۺےگۺذٰہلشۺٹیپۺشفرۺرشؾۺاگہۺیکۺوہشتۺوکۺوپرشۺرکےنۺںیمۺوغشمؽۺولگۺشفرۺوہںۺےگۺہکبجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺابراگہۺںیمۺےنھٹیبۺ‬
‫ۺروسؽۺشرکؾ‪،‬ۺعیفش ہ‪ٌَ ٣‬و‪َ ٥‬ػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪’’:‬اَ‪ٛ‬ثَرہاَ‪ ١َ ٫‬ا‪َ ٟ‬ح‪َ ٨‬ٶ ا‪ٟ‬بہ‪ ٠‬ہہ َٯ ً َ‪٠‬ٲٰ َ‪ََ ٟ ٪‬ذٯ َٴ اْلَ‪َ ٟ‬بابۺ‬ ‫فشےلۺشفرۺوہںۺےگ۔شیسۺےئل ِ‬
‫ِ‬ ‫ینعیۺشرثک ْ ِ‬
‫(‪) 78‬‬
‫شفراقمؾۺنییلعۺےکۺقحتسمۺلقعۺفشےلۺںیہ۔‛‬‫ۺشہۺتنجۺوھبےلۺاھبےلۺںیہۺ‬

‫نییلعاکۺٰینعمۺےنھجمسۺےسۺلقعۺاقرصۺیھتۺوتشسۺےکۺاعمےلمۺوکۺمیظعۺانبایاسیجہکۺاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬شراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬

‫وچہکنۺ ۺ‬
‫یسیکےہ۔‬‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺوتۺایکۺاجےن ۺ‬
‫ۺنییلع ۺ‬ ‫َو َماۤٗ ا َ ْد ٰر َ‬
‫ىك َما عِلِ ّ ّی ُْو َ‬
‫نه(‪( )۹۱‬پ‪،۱۰‬ا‪٤ٟ‬لٔٔین‪)۳۹:‬‬

‫َار َع ُ‬
‫ةه(‪( )۳‬پ‪،۱۰‬ا‪ٟ٘‬ارًٶ‪۳:‬تا‪)۱‬‬ ‫َار َع ُة(‪َ )۴‬و َماۤٗ ا َ ْد ٰر َ‬
‫ىك َما الْق ِ‬ ‫َار َع ُة(‪َ )۹‬ما الْق ِ‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬شراشدۺرفاماتۺےہ‪ :‬ا َلْق ِ‬ ‫یہناہلل‬
‫وی ۺ‬
‫ۺایکےہۺدالہےنۺفشیل۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺدؽۺدالہےنۺفشیل ۺ‬
‫ۺایکفہۺدالہےنۺفشیلۺشفرۺوتۺےنۺایکۺاجان ۺ‬
‫ٓ‬
‫اٹھُیٍوالمت‪:‬‬
‫ح َ‬
‫ۺمۺشیہٰلۺںیمۺاخفئۺشفرۺشسۺیکۺتبیہۺفۺمیظعتۺیکۺفہجۺےسۺانوتشںۺرےہۺشفرۺضعبۺدہعفۺہیۺ‬
‫تبحمۺیکۺشکیۺالعتمۺہیۺیھبۺےہۺہکۺدنبہ َّ ِ‬
‫تمظعاکۺشدرشکۺتبیہۺوکۺالز ۺؾ‬
‫ۺ‬ ‫ہکلب‬
‫اسیںیہنۺ ۺ‬
‫ػتبحمۺیکۺدضۺےہۺاحالہکنۺش ۺ‬
‫ےہہکۺوخ ۺ‬
‫اھجمسۺاج ۺات ۺ‬

‫‪ …78‬طٌب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب ا‪ٟ‬تٰک‪ ١‬باہلل ٯا‪ٟ‬تش‪٠‬ٲ‪،۳۵۵/۵،٥‬حسٱث‪۳۱۶۶:‬‬

‫ٰٗت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬ا‪ٟٔ‬ؼ‪ ١‬ا‪ٟ‬ثا‪ ٩٣‬ٯا‪ٌٟ‬رشٯ‪٣:٪‬زاٗبہ ا‪٨ٰٗ٤ٟ‬ین ‪ ٩٣‬ا‪٤ٟ‬رقبین‪۳۸۸ /۳،‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وج‬ ‫رکات ۺےہ ۺسج ۺرطح ۺامجؽ ۺاک ۺشدرشک ۺتبحم ۺوک ۺالزؾ ۺرکات ۺےہ ۺشفر ۺاخص ۺنیبحم ۺوک ِ‬
‫ۺاقمؾ ۺتبحم ۺںیم شۺ ےسی ۺوخ ۺػ ۺالقح ۺوہےت ۺںیہ ۺ ۺ‬
‫َ‬
‫ضاکۺوخػۺےہۺشفرۺشسۺ‬‫دفرسفںۺوکۺںیہنۺوہےتۺشفرۺشؿۺےکۺضعبۺوخػۺضعبۺیکۺ َن حی ِ ْس َیحبۺتخسۺوہےتۺںیہ۔ےسیجۺبسۺےسۺےلہپۺشرعش ۺ‬
‫بۺشیہٰلۺےسۺدفرۺرکۺدیۺاجےنۺاکۺوخػۺےہۺشفرۺوسر ہہۺوھدۺںیم یہیۺینعمۺےہۺ‬
‫ےسۺڑبشۺوخػۺاجحبۺاکۺےہۺشفرۺشسۺےسۺیھبۺتخسۺرتۺرُق ِ‬
‫سجۺےنۺ َسٲ ہسا‪٤َ ٟ‬حبہٰب َین َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺوکۺوبڑاھۺرکۺدایۺشسۺفتقۺبجۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺاک‬
‫(‪) 80‬‬
‫ہیرفامؿۺانس‪ ‚:‬ا َل َا بُ ْع ًّدا لِّثَ ُم ْو َدَ۠(‪) 79(‘‘ )۲۵‬شفرۺہیۺرفامؿۺانس‪ ‚:‬ا َل َا بُ ْع ًّدا لِّ َم ْد َی َن ك ََما بَ ِع َد ْت ث َ ُم ْو ُدَ۠(‪)۱۸‬۔‘‘‬
‫ۺ‬
‫دفریۺیکۺتبیہۺشفرۺدؽۺںیمۺشسۺاکۺوخػۺشیسۺوکۺوہۺاگۺوجۺرُقبۺےسۺامونسۺشفرۺشسۺےکۺذشو ےۺےسۺل ُطفۺشدنفزۺوہۺذٰہلشۺدفرۺےئکۺےئگۺولوگںۺ‬
‫بۺیکۺابت ْ ِ‬
‫ۺشہۺرُقبۺےکۺاکؿۺںیمۺزپۺرکۺشؿۺوکۺوبڑاھۺرکدیتیۺےہۺشفرۺوجۺصخشۺدفریۺےسۺامونسۺوہۺفہۺرقبۺاکۺاتشمؼۺںیہنۺوہاتۺشفرۺہنۺیہۺ‬
‫َ‬
‫ےکۺقحۺںیمۺ ُ ح ْ ّ‬
‫ایدتۺ َد َراجتۺےکۺبلسۺوہےنۺاکۺوخػۺےہۺ۔‬‫یےکۺوخػۺےسۺرفاتۺےہۺسجۺوکۺشب ِطۺرُقبۺرسیۺںیہنۺ۔شسۺےکۺدعبفوقػۺشفرۺز ِ ہ‬ ‫فہۺصخشۺدفر ۺ‬
‫ُ‬
‫قظبمیٍاؼافہکیکُشض‪:‬‬
‫مہۺہیۺابتۺےلہپۺذرکۺرکےکچۺںیہۺہکۺرُقبۺےکۺ َد َراجتۺیکۺوکیئۺشاہتنۺںیہنۺشفرۺدنبےۺاکۺقحۺہیۺےہۺہکۺرہۺدؾۺشسۺوکششۺ‬
‫ۺروسؽ ۺشرکؾ ۺ‪،‬اشہِ ۺینب ۺٓادؾ ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشراشدۺ‬
‫ںیم ۺرےہ ۺہک ۺشس ۺےک ۺرُقب ۺںیم ۺشاضہف ۺوہ ۺاجےئ ۺ۔شیس ۺےئل ِ‬
‫رفامای‪ ٩َ ٣َ ’’:‬اس َتٰٴ ٱَٰ َ‪٣‬اہ َٓ ہ‪ِ٣َ َٰ ٬‬بہٰ ٌ‪ ٪‬ٯ َ‪ ٩٣‬ک َ َ‬
‫ا‪ ٪‬ٱَٰ ہ‪٣‬ہ َرشا ‪ ٩٣‬اَ‪َ ٣‬شہ َٓ ہ‪ ٠٣َ َٰ ٬‬ہٌٰ ٌ‪٪‬ینعی ۺسجۺےکۺدفۺدؿۺربشربۺوہںۺفہۺشخرےۺںیمۺےہۺشفرۺسجۺاکۺٓاجۺ‬
‫(‪) 81‬‬
‫زگہتشۺلکۺےکۺاقمےلبۺںیمۺربشۺےہۺفہۺوعلمؿۺےہ۔‘‘‬
‫َ‬
‫ۺرفامؿۺذاشیؿۺےہ‪’’:‬ریمےۺدؽۺرپۺدؿۺشفرۺرشتۺںیمۺرپدہۺٓااتۺراتہۺےہۺ ّٰیۺ‬
‫ذن‬
‫َح ّ‬
‫ۺوضحرنۺاپک َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺاک ِ‬ ‫ویںۺیہ‬
‫(‪) 82‬‬
‫ہکۺںیم‪70‬رمہبتۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺشافغتسرۺرکاتۺوہں۔‘‘‬

‫شرےتنعلۺوہۺومثدۺرپ۔(پ‪ٰ٫،۳۵‬ز‪)۶۸:‬‬
‫‪ …79‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬
‫ےسیجدفرۺوہےئۺومثد۔(پ‪ٰ٫،۳۵‬ز‪)۹۵:‬‬ ‫‪ …80‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺ ۺ‬
‫شرےدفرۺوہںۺدمنیۺ ۺ‬
‫‪ٰ٣ …81‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ا‪٨٤ٟ‬ا‪٣‬ات‪،۳۵۴/۱،‬حسٱث‪۵۴۱:‬‬
‫‪٣ …82‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ذرك ٯا‪ٟ‬سًاء‪ ،‬باب استحباب اْلستِٔار ٯاْلست‪ٜ‬ثار‪٨٣‬ہ‪،‬ؾ‪،۳۴۴۹‬حسٱث‪۵۷۰۵:‬‬
‫سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب اْلزب‪ ،‬باب اْلستِٔار‪،۵۵۶ /۴،‬حسٱث‪۱۸۳۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ٓاپۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺاکۺشافغتسرۺےلہپۺدقؾۺرپۺشسۺےئلۺاھتۺویکہکنۺدفرسےۺدقؾۺیکۺتبسنۺشسۺںیمۺدعُبۺاپایاجاتۺےہۺ‬

‫شفر ۺرشہِ ۺولسک ۺںیم ۺکھت ۺاجےن ۺشفر ۺوبحمب ۺےک ۺالعفہ ۺیک ۺرطػ ۺشافتلت ۺرکےن ۺرپ ۺاسنیکل ۺےک ۺےیل ہی شۺ کی ۺرطح ۺیک ۺزسشۺ‬
‫۔دحیۺدُقیسۺںیمۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدۺرفاماتۺےہ‪’’ :‬بجۺوکیئۺاعمِلۺریمیۺابعدتۺرپۺداینفیۺوخشاشہتۺوکۺرتحیجۺداتیۺےہۺوتۺ‬
‫ْ‬
‫ےہ ْ ِ‬
‫(‪) 83‬‬
‫ںیمۺمکۺشزۺمکۺشسۺوکۺہیۺزسشۺداتیۺوہںۺہکۺشینپۺانماجتۺیکۺذلتۺشسۺےسۺبلسۺرکۺاتیلۺوہںۺ۔‘‘‬
‫ولعمؾ ۺوہشہک ۺوخشاشہت ۺےک ۺببس ۺ َد َراجت ۺیک ۺزایدیت ۺاک ۺبلس ۺوہاجان ۺاعؾ ۺولوگں ۺےک ۺقح ۺںیم ۺزسش ۺےہ ۺشفر ۺاہجں ۺکتۺ‬
‫وخشصۺاکۺقلعتۺےہۺوتۺطقفۺدوعٰیۺرکےنۺایۺوخدۺدنسپیۺںیمۺالتبمۺوہےنۺایۺوجۺل ُطفۺےکۺابمدیۺاظرہۺوہںۺشؿۺیکۺرطػۺوتہجۺرکےنۺےسۺ‬
‫یہۺفہۺ َد َراجتۺیکۺزایدیتۺےسۺوجحمبۺرکۺدیۺاجےتۺںیہۺشفرۺہیۺفہۺہیفخۺدتریبۺےہۺسجۺےسۺرصػۺفہۺولگۺچبۺےتکسۺںیہۺنجۺےکۺدقؾۺ‬
‫رشہ ُ و‬
‫ۺُسکۺںیمۺوخبۺرشخسۺوہںۺ۔‬
‫اشىاعسًکظبےہُطہُگئے‪:‬‬
‫ۺسانۺشربشمیہۺ‬
‫رھپۺشسۺےسۺڑبشۺوخػۺشُسۺزیچۺےکۺوفتۺوہےنۺاکۺےہۺےسجۺدعبۺںیمۺاحلصۺرکانۺنکممۺہنۺوہ۔رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫دفرشؿۺایستحشۺ کیۺاہپڑۺرپۺرشتفیۺرفامۺےھتۺوتۺیسکۺےنہکۺفشےلۺوکۺےتہکۺانس‪:‬‬
‫ِ‬ ‫نبۺشَ ْد َہۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ اْل َ‬
‫َرك‪٦‬‬
‫اق ًَ‪٨‬ا‬
‫ََع َ‬
‫ٌر س ََٰٴ اْل َ‬ ‫کہ‪َ ١‬شی ُء ‪َ ٨٣‬‬
‫ک َ‪ِٔ٣‬ہٰ‬
‫َات َ‪٨٣‬ا‬
‫َت َٓ َ‪٬‬ب َ‪٣‬ا ٓ َ‬ ‫َٗس َٯ َ‪٫‬ب َ‪٨‬ا َ‪ٟ‬ــ َ‬
‫ک َ‪٣‬ا َٓا‬
‫ےشیکۺاعمیفۺےہ۔‬
‫رہ ۺ‬
‫ںیہمت ۺ‬
‫ےنےکۺوسشۺ ۺ‬ ‫تظجنہ‪ …)۳(:‬ۺ‬
‫مہےسۺشرعشضۺرک ۺ‬
‫(‪…)۵‬وفتۺدشہۺوکۺمہۺےنۺوھچڑشۺشفرۺوجۺامہریۺرطػۺےس ُۺرکۺایگشُےسۺوھبؽۺاج۔‬
‫ہیۺنسۺرک ۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺزتپۺشےھٹۺشفر ۺوہیبش ۺوہےئگۺشفرۺشکیۺرشت ۺدؿۺٓاپۺوہش ۺںیم ۺںیہنۺٓاےئۺشفر ۺتہبۺ‬
‫ےس ۺشوحشؽ ۺٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرپ ۺاطری ۺوہےئ۔رھپ ۺرفامای‪ :‬ۺںیم ۺےن ۺاہپڑ ۺےس ۺشکی ۺٓافشز ۺینس ۺہک’’شے ۺشربشمیہۺ‬
‫دبع(ۺدنبہ)وہاج۔‘‘وتۺںیمۺدبعۺوہایگۺشفرۺوہشۺںیمۺٓاایگ۔‬

‫‪ٰٗ …83‬ت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬باب ذركا‪ٟ‬رف‪ ٚ‬بین ً‪٤٠‬اء ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا ٯً‪٤٠‬اء اْلرخہ‪۵۴۴ /۳،‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫محبتمیٍبےٌنیکاخُف‪:‬‬
‫رھپۺوبحمبۺےسۺےبۺمغۺوہاجےنۺاکۺوخػۺےہویکہکنۺوشؼ‪،‬بلطۺشفرۺرحصۺہشیمہۺبحمۺےکۺاسھتۺریتہۺےہۺشسۺےئل ۺفہۺ‬
‫زایدیتۺبلطۺرکےنۺےسۺیتسسۺںیہنۺرکاتۺشفرۺفطلِۺدجدیۺےسۺیہۺیلستۺاپاتۺےہۺ۔سپۺشرگۺفہۺشسۺےسۺےبۺمغۺوہاجےئۺوتۺہیۺشسۺےکۺ‬
‫ر ۺاجےن ۺای فشیسپ ۺاک ۺببس ۺنب ۺاجےئ ۺاگشفر ۺےب ۺمغ ۺوہان ۺدنبے ۺرپ ۺشس ۺرطح ۺدشلخ ۺوہاجات ۺےہ ۺہکۺشس ۺوک ۺاتپ ۺیھب ۺںیہن ۺاتلچ ۺ۔سجۺ‬
‫رطح ۺضعب ۺشفاقت ۺتبحم ۺدنبے ۺرپ ۺشس ۺرطح ۺدشلخ ۺوہاجیت ۺےہ ۺہک ۺشس ۺوک ۺاتپ ۺیھب ۺںیہن ۺاتلچ ۺ۔شؿ ۺدبتویلیں ۺےک ۺشابسب ۺوپدیشہۺ‬
‫فامسفیۺوہۺےتۺںیہۺنجۺرپۺمُ َّطلعۺوہانۺدنبےۺےکۺسبۺیکۺابتۺںیہنۺسپۺبجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشسۺےکۺاسھتۺشینپ ہیفخۺدتریبۺرفامانۺاچاتہۺ‬
‫َ‬

‫ۺیکۺفہجۺےسۺایۺ‬ ‫ےہۺوتۺدنبےۺرپۺفشردۺےبۺیمغۺوکۺشسۺےسۺیفخمۺراتھکۺےہۺشسۺرطحۺدنبہۺشدیمۺیہۺشدیمۺںیمۺرشۺراتہۺےہۺشفرۺِنسُحۺ‬
‫تلفغ‪،‬وخششہۺشفرایسنؿۺےکۺےبلغۺےک ۺابثعۺیتسسۺرکاتۺےہشفرۺہی بس(ینعیۺتلفغ‪،‬وہشتۺشفرایسنؿ)اطیشؿۺےکۺرکشلۺںیہۺوجۺ‬
‫کشفرایبؿ ۺرپاغبل ۺٓااجےتںیہ ۺشفرسج ۺرطحاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکشفاصػ ۺےسیج ۺل ُطف‪ ،‬رتمح ۺشفرۺ‬
‫رکشلِالمہکئ ۺینعی ۺملع‪،‬لقع‪ِ ،‬ذ ْ ْ‬
‫وتوجش ۺتبحم ۺاک ۺاقتاض ۺرکےت ۺںیہ ۺشیس ۺرطح ۺشس ۺےک ۺشےسی ۺشفاصػ ۺںیہ ۺےسیجۺ‬
‫ِ‬ ‫تمکح ۺبج ۺدنبے ۺںیم ۺاظرہ ۺوہےت ۺںیہ ۺ‬
‫ربجتی‪ْ ِ ،‬‬
‫عتۺشفرۺشانغتسۺہکۺوجۺاظرہۺوہےتۺںیہۺوتۺےبۺیمغۺوکالزؾۺرکےتۺںیہ۔‬
‫محبتمیٍبغاخُف‪:‬‬
‫ح َ‬
‫ۺمۺشیہٰلۺےسۺریغۺیکۺتبحمۺیکۺرطػۺلقتنمۺہنۺوہۺاجےئۺشفرۺ‬ ‫رھپۺشؿۺامتۺؾۺوخوفںۺےسۺڑبھۺرکۺشسۺابتۺاکۺوخػۺےہۺہکۺدؽ َّ ِ‬
‫َ َ‬
‫ۺوبحمب ۺیقیقح ۺےس ۺےب ۺیمغ ۺشس ۺاقمؾ ۺیک ۺشدتبشےہ ۺشفر ۺشرعشض ۺف ۺاجحب ۺےب ۺیمغ ۺیک ۺشدتبش ۺےہ ۺشفرۺ‬
‫شیس ۺاک ۺانؾ َۺم ۺ(انرشیض)ےہ ۺشفر ِ‬
‫ویکینںۺےسۺدؽۺگنتۺوہان‪،‬ۺدشیمئۺذرکۺےسۺیجۺربھگشانۺشفرشفرشدۺفاظفئۺےسۺالمؽۺوسحمسۺرکانۺشرعشضۺشفرۺاجحبۺیکۺشدتبشۺشفرۺشابسبۺ‬
‫ِ َ َ‬ ‫ںیہۺشفرۺشؿۺشابسۺبۺاکۺوہظر ِ‬
‫ۺاقمؾۺم یکۺرطػۺلقتنمۺوہےنۺیک دلیلۺےہشفرۺشؿۺشُومرۺےسۺہشیمہۺاخفئۺرانہۺشفرۺ‬ ‫ۺاقمؾۺتبحمۺےس‬
‫اخصلۺرمشہبقۺےکۺذرےعیۺشؿۺےسۺانچبۺیچسۺتبحمۺیکۺدلیلۺےہۺویکہکنۺوجۺیسکۺزیچۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺفہۺالزیمۺوطرۺرپۺشسۺےکۺاجےتۺ‬
‫رےنہۺےسۺڈراتۺےہ۔ۺاتپۺالچۺہکۺبجۺوبحمبۺاکۺاجےتۺرانہۺنکممۺوہوتۺبحمۺوکۺہشیمہۺوخػۺراتہۺےہۺ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫محبتِخُفساتھساتھ‪:‬‬
‫ضعبۺاعرنیفۺاکۺوقؽۺےہ‪:‬ۺوجۺصخشۺضحمۺتبحمۺیکۺفہجۺےسۺریغبۺوخػۺےکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابعدتۺرکاتۺےہۺفہۺزایدہۺاپٕاںۺالیھپےنۺ‬
‫شفرۺانزۺرکےنۺیکۺفہجۺےسۺالہکۺوہاتۺےہۺشفرۺوجۺریغبۺتبحمۺےکۺرصػۺوخػۺیکۺفہجۺےسۺابعدتۺرکاتۺےہۺفہۺدعُب(دفری)شفرۺفتشحۺیکۺفہجۺ‬
‫ےسۺشسۺےسۺ ُ ْق َطعۺوہاجاتۺےہۺشفرۺوجۺصخشۺوخػۺشفرۺتبحمۺدفونںۺیکۺفہجۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺابعدتۺرکاتۺےہۺشسۺوکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشانپۺوبحمبۺ‬
‫من َ‬
‫َ‬
‫سوکۺدقرتۺشفرۺملعۺاطعۺرفام ۺاتےہۺ۔‬ ‫شفر ُ َ َّْ‬
‫ۺمبۺانبۺاتیلۺےہۺشفرۺش ۺ‬
‫احلص ہیۺہکۺبحمۺوخػۺےسۺاخیلۺںیہنۺوہاتۺشفرۺاخفئۺتبحمۺےسۺاخیلۺںیہنۺوہاتۺ‪،‬نکیلۺسجۺرپۺتبحمۺاغبلۺوہاہیںۺکتۺہکۺ‬
‫شسۺںیمۺوخبۺلیھپۺیئگۺوہۺشفرۺوخػۺوھتڑشۺوہۺشسۺےکۺابرےۺںیمۺاہکۺاجےئۺاگۺہک ِ‬
‫ۺاقمؾۺتبحمۺںیمۺےہۺشفرۺشسۺوکۺنیبحمۺںیمۺامشرۺایکۺاجےئۺاگۺ‬
‫شفرۺوخػۺیکۺٓازیمشۺتبحمۺےکۺےشنۺوکۺھچکۺاسنکۺرکۺےۺیگۺشفرۺشرگۺتبحمۺاغبلۺوہۺشفرۺرعمتفۺیھبۺاحلصۺوہۺوتۺاطتقِۺحریۺشسۺیکۺلمحتمۺ‬
‫سےکۺش ۺرث ۺوکمکۺرکاتۺےہۺ۔‬
‫ؽرپۺش ۺ‬
‫سوکۺشدتعشؽۺںیمۺالاتۺےہۺشفرۺد ۺ‬
‫ۺیہش ۺ‬
‫ںیہنۺوہۺیتکس ‪،‬وخػ ۺ‬

‫مىظفتکاطعہاِعالکھسُالی‪:‬‬
‫وقنمؽۺےہۺہکۺشکیۺشدبشؽۺےنۺیسکۺدقیۺےسۺاہک‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺداعۺرکںیۺہکۺفہۺےھجمۺشینپۺرعمتفۺاکۺشکیۺذرہۺاطعۺرفامۺدے۔ۺ‬
‫شوہنںۺےنۺداعۺیک(شفرۺفہۺوبقؽۺوہیئ)وتۺفہۺشدبشؽۺاہپڑفںۺںیمۺرسرگدشںۺرھپےنۺےگلۺشفرۺشؿۺیکۺلقعۺریحشؿۺشفرۺدؽۺرپاشیؿۺاھتۺ۔استۺدؿۺ‬
‫کتۺےبۺرقشرۺرےہۺشفرشۺ وہنںۺےنۺیسکۺےشۺےسۺعفنۺشاھٹایہنۺیسکۺےنۺشؿۺےسۺعفنۺشاھٹای۔ۺدقیۺےنۺشؿۺےکۺےئلۺ اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺداعۺرکےتۺ‬

‫وہےئۺرعضۺیکۺ‪’’:‬شیہٰل!شسۺےکۺذر ہہۺرعمتفۺںیمۺےسۺھچکۺمکۺرکدے۔‛اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺدقیۺےکۺدؽۺںیمۺہیۺابتۺش ِاقلۺرفامیئۺہکۺمہۺےنۺ‬

‫شسۺوکۺرعمتفۺےک ّۺذرےۺاکۺالوھکشںۺہصحۺاطعۺرفامایۺاھتۺشفرۺشسۺیکۺفہجۺہیۺیھتۺہکۺسجۺفتقۺمتۺےنۺھجمۺےسۺشسۺےکۺےئل ۺداعۺیکۺیھتۺشسۺ‬
‫َ‬
‫فتقۺشکیۺالھکۺدنبفںۺےنۺھجمۺےسۺرعمتفۺےکۺشکیۺذرےۺیکۺداعۺیکۺیھتۺشفرۺںیمۺےنۺشؿۺیکۺداعۺوکۺؤمرخۺایکۺ ّٰیۺہکۺمتۺےنۺشسۺےک ۺ‬
‫ۺےئل‬ ‫ذن‬

‫میسقترفامۺدایوتۺ‬
‫ںیم ۺ‬‫کیالھکۺٓادویمںۺ ۺ‬
‫ےوکۺش ۺ‬
‫کی ّذر ۺ‬
‫تفےکۺش ۺ‬
‫ۺیکشفرۺرعم ۺ‬
‫یداعۺوبقؽۺیکۺشؿۺیکۺداعۺیھبۺوبقؽ ۺ‬
‫ۺیکوتۺبجۺںیمۺےنۺاہمتر ۺ‬
‫افسرش ۺ‬
‫ۺشیسفہجۺےسۺوہیئۺےہ۔‬
‫شسۺۺشدبشؽۺیکۺہیۺاحتل ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دقیۺےنۺرھپۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺرعضۺیک‪‚:‬ۺشےۺش ْ َ ُ‬
‫َُح ْۺشْلانیمک ًَز َٯ َج‪!١‬ۺوتۺاپکۺےہ‪،‬وتےنۺوجۺھچکۺشسۺوکۺاطعۺرفامایۺےہۺشسۺںیمۺےسۺ‬
‫ھچکۺمکۺرفامدےۺ۔‛اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺذرہۺرعمتفۺےکۺالوھکںیۺےصحۺاکۺدسۺزہشرفشںۺہصحۺرےنہۺدایۺشفرۺابیقۺامتؾۺشزجشۺبلسۺرکۺےئلۺ۔ویںۺشسۺاکۺ‬
‫اعرنیفیکۺرطحۺوہایگ۔‬
‫ۺ‬ ‫رگی‬
‫وہرکد ۺ‬
‫ؿ ۺ‬‫ۺرُپوکس ۺ‬
‫تبحمشفرۺراجشدتعشؽۺرپۺٓاےئگۺشفرفہ ۺ‬
‫ػ‪ ،‬ۺ‬ ‫وخ ۺ‬

‫واعفیًکےاحُال‪:‬‬
‫اعرػۺےکۺاحؽۺاکۺففصۺشسۺرطحۺایبؿۺایکۺایگۺےہۺ‪:‬‬
‫َۡحا َر َ‪ ٨٣‬ہ‪َ ٥٬‬ٯا‪ٌَ ٟ‬بَٲس‬
‫ًَ َ‪ ٩‬اْل َ‬ ‫قٱ ہب ا‪َٰ ٟ‬ج َس ذہٯ َ‪٣‬زمَی َبٌَٲ ُس‬
‫ََ‬
‫ک َ َا‪ ٪‬ہٓ َؤازہہ ہزبَ َز ا‪َ ٟ‬حسَٱس‬ ‫َغٱبُ‬
‫َغٱ ہب ا‪َٰ ٟ‬ػ َٕ ذہٯ ً َ‪َ َ ُ٥٠‬‬
‫ََ‬
‫ًَ َ‪ ٩‬اْلَب َؼارَ اَْل ‪٠َ ٟ‬ظ‪َ٬‬ٲس‬ ‫َ‪َ٘ ٟ‬س ًَزت َ‪ٌَ ٣‬ا‪َ ٧‬ٲہ َٯ َج‪٠‬ت‬
‫‪َٟ‬ہ فَی کہ‪َ ١‬ٱٰ‪ُ٦‬اَ‪َ ٟ‬‬
‫ٕ ً َٲس‬ ‫ت َتحزَٴ‬
‫َٱ َزٴ اْلًَ َٲا َز فَی اْلَٯَٗا َ‬
‫ا‪َّٟ‬سٯ َر ‪َٟ‬ہ َبٌَٲس‬
‫َٯ َْل َٱحَ ہس ہ‬ ‫رف ٌاح َبٌَٲ ٌس‬
‫اب َا َ‬
‫َٯ ‪ََ ٟ‬لَح َب َ‬
‫تظجنہ‪…)۳(:‬اعرػۺاکۺفدجۺولوگںۺےسۺرقبیۺۺشفرشسۺاکۺدصقمۺٓازشدۺفۺالغؾۺرہۺشکیۺےسۺدفرۺوہات۔‬
‫ںںیہ۔‬
‫(‪ …)۵‬شسۺاکۺشدنشزۺرنشالۺشفرۺملعۺشیبنجۺےہۺ۔ۺشسۺاکۺدؽۺوگایۺہکۺولےہۺیکۺایتخت ۺ‬
‫شسےکۺاقمدۺڑبےۺدنلبۺشفرۺاصِبحۺریصبتۺےکۺوسشۺرہۺٓاھکۺےسۺشفلھجۺںیہۺ۔‬
‫(‪ …)۱‬ۺ‬
‫ںیںیہ۔‬
‫(‪…)۴‬فہۺرہۺفتقۺدیعفںۺاکۺاظنرہۺرکاتۺےہ۔شسۺےکۺےئلۺرہدؿۺزہشرفںۺدیع ۺ‬
‫(‪ …)۵‬ولوگںۺیکۺوخایشںۺوتۺدفرۺںیہۺنکیلۺفہۺوخیشۺوکۺدفرںیہنۺاپات۔‬

‫واعفیًکےاسظاع‪:‬‬
‫ۺسان ۺدینج ۺدغبشدی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴ ِ‬
‫شوحشؽ ۺاعرنیف ۺےک ۺشَرسشر ۺف ُۺرومز ۺیک ۺرطػ ۺشاشرہ ۺ رکےتۺ‬ ‫شطلہفئ ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سۺ ّ ا‬
‫ِّ ُّ‬
‫وہےئۺدرجۺذلیۺشاعشرۺزپاھۺرکےتۺےھتۺ۔رصػۺشاشرہۺایکۺےہۺویکہکنۺشؿۺشرسشرۺاکۺشاہظرۺاجزئۺںیہنۺ‪:‬‬
‫َٓ َح‪ٰ٠‬ا بَ ہرق َب ا‪٤َ ٟ‬ا َج َس ا‪ ٟ‬ہ‪َ ٤‬تَٔـ‪١‬‬ ‫َِستہ بَاہ‪َ٧‬ا ُ‬
‫ض فَی ا‪ ٟ‬ہِ ہٲٰ َب ہٗ‪٠‬ہٰب ہ ہ‪٥٬‬‬
‫َت ہحٰ ہ‪ ٢‬ب َ َہا َار َٯاحہ ہ‪َ ٥٬‬ٯ َت َ‪١٘٨‬‬ ‫ََ‬
‫َع ًاػا بَ ہرق َب اہللَ فَی ه َ‪ٗ ١‬ہسسَہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َٯ َ‪٣‬ؼ َس ہر‪٫‬ہ‪٬َ ٨ًَ ٥‬ا ‪٤َ َ ٟ‬ا ‪٫‬ہ َٰ اَ‪١٤َ ٛ‬‬ ‫َ‪َٰ ٣‬ارَ ہز‪٫‬ہ‪َ ٓ ٥‬ٲ َ‪٬‬ا ًَل َی ا‪ٌَٟ‬ز َٯا‪٬٨ٟ‬ٳ‬
‫َٯ فَی ہح‪ ١ََ ٠‬ا‪ٟ‬تٰح َٲ َس َت‪٤‬شَی َٯ َتزَٓ‪١‬‬ ‫رفز ُ‪ ٩٣‬ػَ َٔات َہ‬
‫َتزہٯ ہح بٌََز ہ‪َ ٣‬‬
‫َٯ َ‪٣‬ا َ‪ٛ‬ت ہ‪٤‬ہ اَٯلی ‪ََ ٟ‬سٱ َہ َٯ اًَ َس‪٢‬‬ ‫َٯ َ‪َ ٩٣‬بٌ َس ‪َ ٫‬ذا َ‪٣‬ا َت ہس‪ ٚ‬ػَ َٔاتہہ‬
‫َٯ اَب ہذ ہ‪٨٣َ ٢‬ہ َ‪٣‬ا َا َرٴ ا‪َ ٟ‬ح‪ ٙ‬ٱَب ہذ‪٢‬‬ ‫َس َا‪ ٛ‬ہت ہ‪َِ ٠َ ً ٩٣َ ٥‬م بَہ َ‪٣‬ا َی ہؼٰ‪ ٧‬ہہ‬
‫َٯ اَ‪ ٨َ ٣‬ہٍ َ‪٨٣‬ہ َ‪٣‬ا اَ َرٴ ا‪َ ٍَ ٨٤َ ٟ‬یٔ ہـ‪١‬‬ ‫َٯ اہً َلٳ ً ََبا َز اہللَ َ‪٨٣‬ہ َح ہٰ٘ َٗ ہ‪٥٬‬‬
‫الَی اَ‪َ٠٫‬ہ فَی ا‪َّٟ‬س َٯ ا‪ٟ‬ؼٰ َ‪َ ٪‬اج َ‪١٤‬‬ ‫ًَلی َا‪َٟ ٪‬رلح‪َِ ٩َ ٤‬سا َی ہؼٰ‪ ٧‬ہہ‬
‫سےکۺرقبیۺشُرتے۔‬ ‫تظجنہ‪…)۳(:‬ۺںیمۺشےسیۺولوگںۺےکۺاسھتۺالچۺنجۺےکۺدؽۺاع ِمَۺبیغۺںیمۺرےتہۺںیہ‪،‬وج ُۺبح ْریگۺفلضفۺفشیل ِ‬
‫ۺذشتۺشَدق ۺ‬
‫ؿیکۺشرفشحۺفاہںۺوھگیتمۺشفرۺشدرھۺشدرھۺاجیتۺںیہ۔‬
‫ںیمںیہۺ۔ش ۺ‬
‫س ۺ‬‫ۺاسنۺشدق ۺ‬
‫ہ‬ ‫سےک َ‬‫ںیہوجۺش ۺ‬
‫ؿںیمۺشرتےتۺ ۺ‬
‫(‪…)۵‬ف ۺہشےسیۺدیمش ۺ‬
‫َ‬
‫ےئلبکلنےۺںیہ۔‬
‫ےتںیہۺشفرۺشسۺدحۺےسٓاےگشلمکۺاقم ۺؾےکۺ ۺ‬ ‫(‪…)۱‬ہیۺرضحشت ِ‬
‫ۺاقمؾۺزعتۺشفرۺٓارخیۺدحۺرپۺشرت ۺ‬
‫ےس یتلۺںیہ۔‬
‫دیحےکۺابلسۺںیمۺان ۺز ۺ‬
‫ےکہبلغۺےکۺاسھتۺشفرۺوت ۺ‬
‫ت ۺ‬
‫تںیمۺاتۺذش ۺ‬
‫(‪…)۴‬ہیۺایتسہںۺشینپۺافص ۺ‬
‫ساکۺاپھچانۺزایدہۺانمبسۺشفر ْ ِ‬
‫ۺرقیۺشاصنػۺےہ۔‬ ‫توکۺاٹھکٹھکایاجاتۺےہۺشفرش ۺ‬
‫ۺاببۺافص ۺ‬
‫(‪…)۵‬شسۺےکۺدعبۺفہۺاقمؾۺےہۺاہجں ِ‬
‫قحےہۺشسۺوکۺاظرہۺرکدفںۺاگ۔‬
‫سجاکۺاتب ۺان ۺ‬
‫سجاکۺاپھچانۺرضفریۺےہۺشف ۺر ۺ‬
‫انپملعۺاپھچٕاںۺ ۺاگ ۺ‬
‫سےکۺقلعتمۺش ۺ‬
‫ںیمشُ ۺ‬
‫یھب ۺ‬
‫(‪…)۶‬ش ۺ‬
‫رتہبےہۺشسۺوکۺرفکۺولںۺۺاگ۔‬
‫قحاتنبۺےہۺشںیہنۺدفںۺاگۺشف ۺرسجۺاکۺرفانکۺ ۺ‬
‫ںاکۺ ۺ‬
‫سںیمۺےسۺوجدنبف ۺ‬
‫(‪…)۷‬ش ۺ‬

‫(‪…)۸‬ویکہکنۺاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬ےکۺھچکۺرشزۺاپھچرکۺشؿۺےکۺشلہۺکتۺاچنہپےئۺاجےتۺںیہۺشفرۺافحتظۺشیھچۺزیچۺےہ۔‬

‫ۺَمرػ ۺیک ۺرطػ ۺشاشرہ ۺایک ۺایگ ۺےہ ۺشؿ ۺےسیج ۺ ََمارػ ۺںیم ۺبس ۺاک ۺرشکی ۺوہان ۺنکمم ۺںیہن ۺشفر ۺہی ۺیھب ۺاجزئ ۺںیہن ۺہکۺ‬
‫نج َ ا‬
‫سج ۺےک ۺےئل ۺشؿ ۺاعمرػ ۺںیم ۺےس ۺھچک ۺفشکنم ۺوہ ۺفہ ۺشس ۺوک ۺشےسی ۺصخش ۺےک ۺاسےنم ۺاظرہۺرکے ۺسج ۺےک ۺےئل ۺشؿ ۺںیم ۺےس ۺھچکۺ‬
‫فشکنمۺںیہنۺوہشۺہکلبۺشرگۺامتؾۺولگۺشؿۺاعمرػۺںیم رشکیۺوہاجںیئۺوت ِ‬
‫ۺاظنؾۺداینۺںیمۺاسفدۺرباپۺوہاجےئۺ۔ذٰہلشداین ےکۺٓاابدۺرےنہۺ‬
‫ےکۺےئلۺتمکحِۺشیہٰلۺاکۺیہیۺاقتاضۺےہۺہکۺتلفغۺاطریۺرےہۺہکلبۺشرگۺامتؾۺولگۺاچسیلۺدؿۺکتۺالحؽۺاھکںیئۺوتۺشؿۺےکۺزُ دہۺیکۺفہجۺ‬
‫ےسۺداینفیۺاظنؾۺرخشبۺوہاجےئۺ۔ابزشرۺشفرۺتشیعمۺےکۺذرشعئۺےبۺاکرۺوہرکۺرہۺاجںیئۺہکلبۺشرگۺاملعۺالحؽۺاھکںیئۺوتۺفہۺشےنپۺٓاپۺںیمۺ‬
‫یہۺوغشمؽۺوہاجںیئۺشفرۺملعۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫یک ۺریثک ۺرشن ۺف ۺشاشتع ۺےس ۺزابںین ۺشفر ۺملق ۺرک ۺاجںیئ ۺ۔رھپ ۺہی ۺہک ۺوج ۺزیچںی ۺاظبرہ ۺرُبی ۺیتگل ۺںیہ ۺشؿ ۺںیماہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یک ۺےب ۺامشرۺ‬
‫ںیتمکحۺشفرۺشَرسشرۺوہےتۺںیہۺسجۺرطحۺہکۺ ُشوم ِرۺریخۺںیم ےبۺامشرۺ َشرسشرۺشفرۺںیتمکحۺوہیتۺںیہۺشفرۺشسۺیک دقرتۺیکۺرطحۺشسۺیکۺ‬
‫وتمکحںۺیکۺیھبۺوکیئۺشاہتنۺںیہنۺ۔‬
‫ىُیٍوالمت‪:‬‬
‫العامت ۺتبحم ۺںیم ۺےس ۺہی ۺیھب ۺےہ ۺہک ۺتبحم ۺوک ۺاپھچےئ ۺشفر ۺوبحمب ۺےک ۺش ِالجؽ ۺ‪ ،‬ۺمیظعت‪ ،‬ۺشس ۺیک ۺتبیہ ۺشفر ۺشس ۺےک ۺرشز ۺرپۺ‬
‫ِ‬
‫وعئۺتبحمۺےسۺشانتجبۺرکےۺشفرۺشاہظ ِرۺفدجۺفۺتبحمۺےسۺےچبۺویکہکنۺتبحمۺوبحمبۺےکۺرشزفںۺںیمۺےسۺشکیۺ‬
‫ریغتۺیکۺفہجۺےسۺد ٰ‬
‫رشزۺےہۺشفرۺہیۺفہجۺیھبۺےہۺہکۺدوعٰئۺتبحمۺںیمشۺ یسیۺابتۺیھبۺدشلخۺوہۺیتکسۺےہۺوجۺزشدئۺشفرۺدحۺےسۺزگریۺوہیئۺوہۺوتۺہیۺاتہبؿۺوہاگۺ‬
‫سجۺیکۺفہجۺےسۺٓارختۺںیمۺتخسۺزسشۺشفرۺداینۺںیم ٓاافتۺاکۺاسانمۺوہاگۺ۔اہںۺضعبۺدہعفۺبحمۺتبحمۺےکۺےشنۺںیمشۺ اسیۺدموہشۺوہاتۺ‬
‫ےہۺہکۺشسۺاکۺاحؽۺمُ ْص َطرِْبۺوہاتۺےہۺسجۺیکۺفہجۺ َےسۺشسۺرپۺتبحمۺاظرہۺوہیتۺےہ۔ۺشرگۺہیۺاحتلۺریغبۺفلکتۺشفرۺشایتخرۺےکۺوہۺوتۺفہۺ‬
‫ِْ‬
‫ۺٓایۺتبحمۺشسۺرطحۺہ لعتۺوہیتۺےہۺہکۺشسۺیکۺاتبۺیسکۺوکۺںیہنۺوہیتۺشفرۺیھبکۺ‬ ‫ذعمفرۺےہۺویکہکنۺفہۺوبجمرۺےہۺشفرۺضعبۺشفاقت ِ‬
‫دؽۺرپۺشسۺاکۺشاسی اضیفؿۺوہاتۺےہۺہکۺشسۺوکۺرفاکۺںیہنۺاجۺاتکسۺوتۺوجۺرش ِزۺتبحمۺاپھچےنۺرپۺاقدرۺےہۺفہۺویںۺاتہکۺےہ‪:‬‬
‫بَ ہرق َب ہط ٌَا ََا‪ٟ‬ظ‪َ ٤‬ص‪َٰٟ‬ک َ َ‬
‫ا‪َ٪‬فی َححزَٴ‬ ‫قٱ ٌب ٗہ‪ ٠‬ہت‪٣َ :‬ا اَ‪َ٧‬ا َػا‪ٌٍَ٧‬‬ ‫َٯ َٗا‪ٟ‬ہٰا َ َ‬
‫َٱ‪َ٬‬ٲخہ ‪ َ ٧‬ہارا‪ ٟ‬ہحب َٯا‪ٟ‬ظٰ َ‪ٚ‬ف َی َػسرَٴ‬ ‫ارط‬ ‫ٓ ََ‪٤‬ا لَی َ‪ ٨٣‬ہہ َُیرہ ذ َ َ‬
‫رك ب َ َد َ ُ‬
‫تظجنہ‪…)۳(:‬ولوگںۺےنۺاہک‪:‬فہۺرقبیۺےہۺ۔ۺںیمۺےنۺاہک‪:‬ۺوسرجۺیکۺاعشوعںۺےکۺرقبۺاکۺںیمۺایکۺرکفںۺشرگہچۺریمیۺوگدۺںیمۺوہں۔‬
‫ۺڑھبیتکےہ۔‬
‫ۺ‬ ‫ےنیسںیمۺتبحمۺشفرۺوشؼۺیکۺٓاگ‬
‫ے ۺ‬ ‫ۺشیسیک ایدۺےہۺشفرۺریم ۺ‬
‫ۺںیمرصػ ۺ‬
‫ےدؽ ۺ‬‫(‪…)۵‬ریم ۺ‬
‫شفروجرش ِزۺتبحمۺاپھچےنۺےسۺاعزجۺوہفہۺاتہکۺےہ‪:‬‬
‫َٯ ٱہو‪َ٬‬زہا‪َٰ ٟ‬ج َس ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ ٔ٨ٟ‬ہص‬ ‫َٱدفی َٓیہب َس َٴ ا‪ٟ‬س‪ ٣‬ہٍ َا َ‬
‫ِس َارہ‬
‫رہرکۺداتیۺےہ۔‬
‫دجوکۺاظ ۺ‬
‫سےکۺف ۺ‬
‫سےکۺشرسش ۺروکۺاظرہۺرکدےتیۺںیہۺشفرۺٓاہۺرھبانۺش ۺ‬ ‫تظجنہ‪:‬فہۺاپھچ ۺات ۺ‬
‫ےہرگمۺٓاوسنۺش ۺ‬
‫شفرفہۺہیۺیھبۺاتہکۺےہۺ‪:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َٯ َ‪َِ ٩٣‬سہ ف َی َجٔ‪َ ٨‬ہ َ‪ٛ‬ٲ َ‬

‫ٕ َٱ‪ ٜ‬ہت ہ‪٥‬‬ ‫َٯ َ‪٠َٗ ٩٣‬بہہ َ‪َُ ٍَ ٣‬یرَہ َ‪ٛ‬ٲ َ‬
‫ٕ َحا‪ٟ‬ہہ‬
‫سوکۺےسیکۺاپھچےئۺاگ؟‬
‫سجاکۺرش ۺز ۺشسۺیکۺوکلپںۺںیمۺوہۺفہۺش ۺ‬
‫ساکۺایکۺاحؽۺوہاگۺشف ۺر ۺ‬ ‫تظجنہ‪:‬سجۺاکۺدؽۺریغےکۺاس ۺ‬
‫ھتوہۺش ۺ‬

‫اہلل تٌالیسےؽیاسہسِع‪:‬‬
‫ایدہشاشرےۺرکےۺ۔‬ ‫ۺیکرطػۺز ۺ‬ ‫ۺفیہصخشۺےہۺوجۺشس ۺ‬ ‫ػےنۺشراشدرفامایۺۺ‪:‬ولوگںۺںیم اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺز ۺ‬
‫ایدہدفر ۺ‬ ‫شکیۺاعر ۺ‬
‫َ‬
‫بَ َص ُّ‬
‫بلطم ۺہی ےہ ۺہک ۺوج ۺرہ ۺزیچ ۺںیم ۺرثکبت ۺرعتضی ۺےس ۺاکؾ ۺےل ۺشفر ۺبج ۺیسک ۺےک ۺاپس ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺاک ۺانؾ ۺےل ۺوت ۺ ع ۺاظرہۺ‬
‫ن‬

‫ۺاعرنیفےکۺزندکی اندنسپدیہۺےہۺ۔‬
‫ۺ‬ ‫ۺنیبحمشفر‬
‫رکے۔شاسیۺصخش ۺ‬

‫الہاعمحبتِالےکیاظالح‪:‬‬
‫ِ‬
‫سانۺ ُذ ُّ و‬
‫فشلؿۺرصمیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴشےنپۺشکیۺاملسمؿۺاھبیئۺےکۺاہںۺرشتفیۺےلۺےئگۺوجۺولوگںۺےسۺتبحمۺاکۺذرکۺ‬ ‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رکاتۺاھتۺٓاپۺےنۺشسۺوکۺٓازاموشئںۺںیمۺالتبمۺداھکیۺوتۺرفامای ‪’’:‬وجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرطػۺےسۺدیۺیئگۺفیلکتۺرپۺدردۺوسحمسۺرکےۺفہۺشسۺےسۺ‬

‫تبحمۺںیہنۺرکاتۺ۔‛ۺشۺسۺےنۺاہکۺ‪‚:‬ںیمۺاتہکۺوہںۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺرطػۺےسۺےنچنہپۺفشیلۺفیلکتۺیکۺّذلتۺںیہنۺاپاتۺفہۺشسۺےسۺتبحمۺںیہنۺ‬

‫فشلوؿ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےن ۺرفامای‪‚:‬رگم ۺںیم ۺاتہک ۺوہں ۺوج ۺوخد ۺوک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬اک ۺبحم ۺوہشمر ۺرکات ۺےہ ۺفہۺشس ۺےسۺ‬
‫سان ُذ ُّ‬
‫رکات ۺ۔ ‛رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫سےنۺاہک‪:‬ۺںیماہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺوتہبۺرکاتۺوہںۺشفرۺشسۺیکۺرطػۺروجعۺالاتۺوہں۔‬

‫تبحمۺںیہنۺراتھک۔‛ۺش ۺ‬

‫ایکسُالاِعاسکاجُاب‪:‬‬
‫شرگۺمتۺوہکہکۺتبحمۺوتۺاقمامتۺیکۺشاہتنۺاکۺانؾۺےہۺشفرۺشسۺاکۺشاہظرۺرکانۺالھبیئۺ َاکۺشاہظرۺرکانۺےہۺوتۺرھپۺہیۺرُبشۺویکںۺےہ؟ںیمۺوجشبۺںیمۺوہکںۺاگۺ‬
‫بَ ُ‬
‫ہکۺتبحمۺاقِلبۺرعتفیۺےشۺےہۺشفرۺشسۺاکۺشاہظرۺیھبۺشاھچۺےہۺنکیلۺشسۺوکۺانبفٹۺف َص ّنعۺےکۺاسھتۺاظرہۺرکانۺرُبشۺےہۺویکہکنۺشسۺںیمۺدوعٰیۺتبحمۺشفرۺ‬
‫ْ‬
‫ش‬
‫ِ‬
‫ةکتۺاپایۺاجاتۺےہۺشفرۺاع ِقۺاصدؼۺاکۺقحۺہیۺےہۺہکۺفہۺشینپۺیفخمۺتبحمۺوکۺشےنپۺشَاعفؽۺشفرۺشَوحشؽۺےسۺوپرشۺرکےۺشےنپۺشَوقشؽۺےسۺںیہنۺ۔شےسۺاچےئہۺہکۺ‬
‫شسۺیکۺتبحمۺریغبۺدصقۺشفرۺشرشدےۺےکۺاظرہۺوہۺشفرۺیسکشۺ ےسیۺلعفۺوکۺاظرہۺرکےنۺاکۺیھبۺدصقۺہنۺرکےۺوجۺتبحمۺرپۺدالتل‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺرکاتۺوہۺہکلبۺبحمۺاکۺوصقمدۺرصػۺوبحمبۺوکۺمُطلعۺرکانۺوہۺشفرۺشرگۺدفرسےۺوکۺاتبےنۺاکۺیھبۺش ِردہۺےہۺوتۺہیۺابتۺتبحمۺںیمۺرششتکۺشفرۺ‬
‫ابثعِۺللخۺےہ۔‬
‫ُ َّ َّ‬
‫اىجیلمقزسکاسعس‪:‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شلیجنۺدقمسۺںیمۺرفاماتۺےہۺ‪:‬بجۺوتۺدہقۺرکےۺوتۺشسۺرطحۺدہقۺرکۺہکۺریتےۺابںیئۺاہھتۺوکۺاتپۺہنۺےلچۺہکۺ‬
‫ریتےۺدشںیئۺاہھتۺےنۺایکۺایک۔ۺ ںوبںۺوکاجےننۺفشالۺےھجتۺشسۺاکۺشالعہینۺدبہلۺدےۺاگۺشفرۺبجۺوترفزہۺرےھکۺوتشانپۺہنمۺدوھشفرۺشےنپۺرسۺرپۺ‬
‫لیتۺاگلۺاتۺہکۺریتےۺربۺ ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺوسشۺیسکۺوکۺشسۺاکۺملعۺہنۺوہۺ۔‛‬
‫اتپ ۺالچ ۺہک ۺوقؽ ۺف ۺلعف ۺدفونں ۺےس ۺشاہظر ۺذمومؾ ۺےہ ۺرگم ۺہی ۺہک ۺبج ۺتبحم ۺاک ۺ ہش ۺاغبل ۺوہ ۺشفر ۺزابؿ ۺلچ ۺزپے ۺشفر ۺشعض ااءۺ‬
‫رطضمبۺوہںۺوتۺشسۺفتقۺشسۺوکۺالمتمۺںیہنۺیکۺاجےئۺیگ۔‬
‫ایکمجيٌُکیباتیٍ‪:‬‬
‫وقنمؽۺےہۺہکۺشکیۺصخشۺےنۺیسکۺونجمؿۺےسۺشاسیۺلمعۺداھکیۺسجۺوکۺشسۺےنۺونجؿۺشفرۺاہجتلۺاھجمس۔ہیۺابتۺشسۺےنۺ‬
‫ۺسانۺرعمفػۺرکیخ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ےسۺایبؿۺیکۺوتۺٓاپۺرکسمشےنۺےگلۺشفرۺرفامای‪:‬ۺاھبیئ! اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺتبحمۺرکےنۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫فشےلۺوھچےٹ‪،‬ۺڑبے َ‪،‬لقعۺدنمشفرۺونجمؿۺرہۺرطحۺےکۺولگۺںیہۺشفرۺوجۺاحتلۺمتۺےنۺدیھکیۺفہۺونجمؿۺنیبحمۺیکۺےہ۔‬
‫بَ ُ‬
‫رھپانبفٹۺف َص ّنعۺےکۺاسھتۺشاہظ ِرۺتبحمۺےکۺاندنسپدیہۺوہےنۺاکۺشکیۺببسۺہیۺیھبۺےہۺہکۺبحمۺشرگۺاعرػۺوہۺشفر ِ‬
‫ۺشوحشؽۺ‬
‫ًَز‬ ‫المہکئۺینعیۺشؿۺیکۺدشیمئۺتبحمۺشفرۺوشؼۺےسۺفشفقۺوہۺہکۺفہۺرشتۺدؿۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺاپیکۺایبؿۺرکےتۺںیہۺہنۺےتکھتۺںیہۺشفرۺہنۺاہلل‬
‫َٯ َج‪١‬ےکۺمکحۺیکۺانرفامینۺرکےتۺںیہۺوجۺشؿۺوکۺمکحۺوہاتۺےہۺفیہۺرکےتۺںیہۺوتۺفہۺدنبہۺرشؾۺیکۺفہجۺےسۺشاہظ ِرۺتبحمۺےسۺابزۺرےہۺاگۺشفرۺ‬
‫ینیقیۺوطرۺرپ ۺاجؿۺےلۺاگۺہکۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺتنطلسۺںیمۺبسۺنیبحمۺےسۺرتمکۺےہۺشفرۺشسۺیکۺتبحمۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺامتؾۺنیبحمۺیکۺ‬
‫تبحمۺےسۺمکۺےہۺ۔‬
‫تیًالکھسالسےوباست‪:‬‬
‫شکیۺاصِبحۺفشکۺف ْ ِ‬
‫ۺشہۺتبحمۺےنۺایبؿۺایکۺہک‚ۺںیمۺےنۺسیتۺاسؽۺکتۺدؽۺشفرۺاظرہیۺشعضااءۺےکۺاسھت‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ضػۺرکۺےکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابعدتۺیکۺ یۺہکۺےھجمۺامگؿۺوہشۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابراگہۺںیمۺریمشۺھچکۺ‬
‫ذن‬‫ٰ‬ ‫ّ‬ ‫َّیۺشدقملفرۺوکششۺشفرۺاطتقۺ َ ْ ْ‬
‫ذن‬

‫اقمؾۺےہ۔‛ رھپۺشرسشرۺِامسفیۺےکۺاکمافشتۺےسۺقلعتمۺھچکۺابںیتۺذرکۺںیکۺشفرشکیۺوطلیۺہصقۺایبؿۺرکۺےکۺٓارخۺںیمۺاہکہک’’ںیمۺ‬
‫المہکئۺیکشۺ کیۺفصۺکتۺاچنہپۺنجۺیکۺدعتشۺدۺامتؾۺولخماقتۺیکۺدعتشدۺےکۺربشربۺیھتۺںیمۺےنۺشؿۺےسۺوپاھچ‪:‬ۺمتۺوکؿۺوہ؟ۺشوہنںۺےنۺ‬
‫وجشبۺدای ‪:‬مہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺنیبحمۺںیہۺشفرۺنیتۺالھکۺاسؽۺےسۺاہیںۺشسۺیکۺابعدتۺرکۺرےہۺںیہ‪،‬ۺامہرےۺدولںۺںیمۺشسۺےکۺوسشۺ‬
‫یسک ۺاک ۺایخؽ ۺںیہن ۺٓاای ۺشفر ۺہن ۺمہ ۺےن ۺشس ۺےک ۺالعفہ ۺیسک ۺاک ۺذرک ۺایک ۔‛فہ ۺزبرگ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺےھجم ۺشےنپ ۺشامعؽ ۺےس ۺتہب ۺایحۺ‬
‫ٓایئ‪،‬ذٰہلشںیمۺےنۺامتؾۺشامعؽۺشؿۺولوگںۺوکۺشخبۺدیۺنجۺرپۺمنہجۺاکۺذعشبۺفشبجۺوہاکچۺاھتۺاتۺہکۺشؿۺرپمنہجۺںیمۺفیفختۺوہ۔ۺ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪ ١‬وکۺاچہپؿۺاتیلۺےہۺشفرۺشسۺےسۺامکۺہقحۺایحۺرکاتۺےہۺوتۺشسۺیکۺزابؿۺ‬
‫ولعمؾۺوہشۺہکۺوجۺصخشۺشےنپۺسفنۺوکۺشفرۺشےنپ ّ‬
‫دوعٰئ ۺتبحمۺاکۺشاہظرۺرکےنۺےسۺوگیگن ۺوہۺاجیتۺےہۺ۔اہںۺشس ۺیکۺرحاکتۺفانکست ۺشفرھچکۺرکان ۺہنۺرکانفریغہۺشسۺیک ۺتبحمۺرپۺوگشیہۺ‬
‫دےتیۺںیہ۔انچہچن‪،‬‬
‫قاعِعےسےمحبتکالہُع‪:‬‬
‫سَ‬
‫ۺسانۺرَسیۺ َ قطیۺ‬
‫ساندینجدغبشدی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴایبؿۺرفامےتۺںیہۺہکۺامہرےۺ ُشاتسدۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سشاطلہفئۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ِّ ُّ‬
‫ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ امیبرۺوہےئۺشفرۺںیمہۺشؿۺیکۺامیبریۺاکۺہنۺوتۺببسۺولعمؾۺوہۺاکسۺشفرۺہنۺیہۺشسۺیکۺدفشۺوتۺںیمہشۺ کیۺطیح ْن ِ ح‬
‫بۺاح ِذؼۺےکۺ‬
‫ابرےۺںیمۺاتبایۺایگ۔ۺمہۺشؿۺاکۺاقرفرہ(اشیپب)ۺبیبطۺےکۺاپسۺےلۺےئگۺوتشسۺےنۺاقرفرہۺداھکیۺشفرۺدریۺکتۺداتھکیۺیہۺراہۺرھپۺھجمۺےسۺ‬
‫ۺساندینجۺدغبشدیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َ ٟ‬ہاز َٴرفامےتۺںیہ‪:‬ہیۺنسۺرکۺںیمۺرگۺزپشۺشفرۺےبۺ‬ ‫ےنہکۺاگلۺ‪‚:‬ہیۺیسکۺاعقشۺاکۺاقرفرہۺاتگلۺےہ۔‛رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سَ‬
‫ۺسانرَسی ۺ َ قطی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺیکۺ‬
‫وہش ۺوہایگ ۺشفر ۺاقرفرہ ۺریمے ۺاہھت ۺےس ۺرگ ۺایگ۔ ۺوہش ۺٓاےن ۺرپںیم ۺشےنپ ۺشاتسذ ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫دخِتم شَدقس ۺںیم ۺاحرض ۺوہش ۺشفر ۺاسرش ۺفشہعق ۺایبؿ ۺایک ۺوت ۺٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرکسمشےئ ۺرھپ ۺرفامای‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شس ۺوک ۺامرے ۺایکۺ‬
‫مؾ!ۺایک اقرفرےۺےسۺیھبۺتبحمۺاظرہۺوہۺاجیتۺےہ؟رفامای‪:‬ۺاہں!‬ ‫وخبۺاچہپؿۺراتھکۺےہ۔‛ںیمۺےنۺرعضۺایک ‪:‬ہلبقۺشاتس ِدۺ ُ َ َّ ْ‬
‫سَ‬
‫ۺسانۺرَسیۺ َ ق ِطی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺرفامای‪:‬شرگۺاچوہںۺوتۺشسۺرطحۺہہکۺدفںۺہکۺ ُشیسۺیکۺتبحمۺےنۺ‬
‫شکیۺرمہبتۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ریمیۺاھکؽۺوکۺریمیۺڈہویںۺرپۺکشخۺایکۺشفرۺشیسۺیکۺتبحمۺےنۺریمےۺمسجۺوکۺالرغۺایک۔ۺرھپٓاپۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےب ۺوہش ۺوہرک ۺرگ ۺزپے ۺشفر ۺےب ۺوہیش ۺشس ۺابت ۺرپ ۺدالتل ۺرکیت ۺےہ ۺہک ۺٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےن ۺہی ۺاملکت ۺعل َتح ہہ ۺفدج ۺںیم ۺشس ۺفتقۺ‬
‫ۺوہیشاطریۺوہےنۺفشیلۺیھت۔‬
‫ےھتبجۺےب ۺ‬
‫ےئ ۺ‬
‫رفام ۺ‬
‫ہیۺتبحمۺشفرۺشسۺےکۺرمثشتۺیکۺاجعمۺالعامتۺںیھت۔‬

‫سسُیٍوالمت‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺاحمسۺدنیۺ‬ ‫ِ‬ ‫ْ‬
‫احصۺالکؾۺہیۺےہۺہکۺامتؾ ِ‬
‫تبحمۺیکۺالعامتۺںیمۺےسۺشُیۺفۺراضۺیھبۺںیہۺاسیجۺہکۺرقنعبیۺشؿۺیکۺلیصفتۺٓاےئۺیگۺ۔ ِ‬
‫َ‬ ‫ہْ‬
‫ہعف‬ ‫ۺاکمرؾۺشالخؼۺتبحمۺاکۺرمثہۺںیہۺشفرۺوجۺتبحمۺرمثۺٓافرۺہنۺوہۺفہۺوخش ِ ِ‬
‫سۺسفنۺیکۺش ِ ِّ حاتعۺےہۺوجۺہک ِ‬
‫ۺشالخؼ َۺرذہلیۺںیمۺےسۺےہۺ۔شہتبلۺضعبۺد ۺ‬ ‫شفر ِ‬

‫شاسنؿۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺشسۺےئل ۺتبحمۺرکاتۺےہۺہکۺشسۺےنۺشس رپ ۺشاسحؿۺایکۺےہۺشفرۺضعبۺدہعفۺشسۺےکۺامجؽۺشفرۺالجؽۺیکۺفہجۺےسۺ ۺ‬

‫تبحم‬
‫ؿہنۺوہشۺوہشفرۺنیبحمۺشؿۺدفۺشاسق ۺؾےسۺاخرجۺںیہن۔ۺ‬
‫ںیمشسۺرپۺشاسح ۺ‬
‫ہچشسۺاعمےلمۺ ۺ‬
‫رکاتۺےہۺشرگ ۺ‬
‫َّ ٰ‬
‫تالہیمیٍلُگَُکیسِاقساو‪:‬‬
‫محب ِ‬
‫ۺسان ۺدینج ۺدغبشدی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴرفامےت ۺںیہ‪:‬ولگ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺتبحم ۺںیم ۺدف ۺشاسقؾ ۺرپ ۺںیہ‪ …)۳( :‬ۺ‬
‫اعؾ‬ ‫ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫ۺرثکتۺتمعنۺدےتھکیۺںیہۺوتۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬وکۺ‬

‫ولگ(‪ …)۵‬اخصۺولگ۔اعؾۺولوگںۺےنۺشسۺرمےبتۺوکۺشسۺےئلۺاپایۺہکۺفہۺشسۺاکۺدشیمئۺشاسحؿۺشفر ِ‬
‫رشیضۺرکےنۺےسۺشےنپۺٓاپۺوکۺرفکۺہنۺےکسۺنکیلۺشاعنؾۺفشاسحؿۺیکۺِردرۺشؿۺیکۺتبحمۺںیمۺیمکۺیشیبۺوہیتۺریتہۺےہ۔اہجںۺکتۺاخصۺولوگںۺ ۺاک‬
‫قلعتۺےہۺوتۺشںیہن اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺدقر‪،‬ۺدقرت‪،‬ملعۺشفرۺتمکحۺیکۺتمظعۺشفرۺتنطلسۺںیم اتیئۺیکۺفہجۺےسۺتبحمۺاحلصۺوہیئۺےہۺ۔بجۺ‬

‫شوہنںۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺ ِ‬

‫افصتۺاکہلمۺشفرۺشسۺےکۺشامسےئۺ ُذ ٰ‬
‫سنیۺوکۺاچہپانۺوتۺشسۺےسۺتبحمۺےئکۺریغبہنۺرہۺےکسۺویکہکنۺشؿۺےکۺزندکیۺشسۺفہجۺ‬

‫ےس ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬قحتسم ۺتبحم ۺےہ ۺویکہکن ۺفیہ ۺشس ۺاک ۺشلہ ۺےہ ۺشرگہچ ۺشؿ ۺےس ۺامتؾ ۺوتمعنں ۺوک ۺزشلئ ۺرفام ۺدے ۺ۔شہتبل ۺضعب ۺولگ ۺشےسی ۺںیہ ۺوجۺ‬
‫ْ‬
‫م‬
‫ۺدشۺدخشۺشسیلبۺےسۺتبحمۺرکےتۺںیہۺشسۺےکۺاب ُفوجدۺفہۺدوھےکۺشفرۺاہجتلۺوک َۺخل ْطۺم َل ْطۺرکۺےکۺہیۺامگؿۺرکےتۺںیہۺہکۺفہ ح ِ ِّح ۺ‬
‫ب‬ ‫وخششہۺسفنۺشفر َ ِ‬
‫العامتۺتبحمۺوقفمدۺوہیتۺںیہ۔فہۺافنؼ‪،‬رایۺاکریۺشفرۺرہشتۺیکۺفہجۺےسۺشاسیۺرکےتۺںیہۺشفرۺشؿۺیکۺرغضۺہیۺوہیتۺےہۺ‬ ‫شیہٰلۺںیہۺ احالہکنۺشؿۺںیمۺ ِ‬

‫ہکۺداینۺاکۺہصحۺاپںیلۺشفرۺشسۺےکۺالخػۺاظرہۺرکےتۺںیہۺےسیجۺ ُ َُعاےئۺوُسءۺشفر رُبےۺاقریۺںیہۺہکۺہیۺولگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺزنیمۺںیمۺشسۺ ۺ‬

‫ےک‬
‫دنمشۺںیہ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شیفاٌکاحبیب‪:‬‬
‫ۺسانۺ َسہلۺرتسُتی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ بجۺیسکۺشاسنؿۺےسۺ ِ ح‬
‫اخمطۺوہےتۺوتۺرفامےتۺ‪’’:‬شےۺدفتس! ینعیۺشےۺ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫بیبح!‘‘شکیۺابرٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےسۺاہکۺایگۺہکۺوہاتکسۺےہ َ ح‬
‫ۺاخمطۺبیبحۺہنۺوہۺوتۺٓاپۺشسۺوکۺےسیکۺدفتسۺےتہکۺںیہ؟ۺوتۺٓاپۺ‬
‫َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺوسشؽۺرکےنۺفشےلۺےکۺاکؿۺںیمۺٓاہتسہۺےسۺرفامایۺہکۺفہۺدفۺاحؽۺےسۺاخیلۺںیہنۺوہاگۺایۺوتۺومنمۺوہاگۺایۺانمقف۔ۺ‬
‫اکۺبیبحۺےہۺشفرۺشرگۺانمقفۺےہۺوتۺفہۺاطیشؿ نیعلۺاکۺبیبحۺےہۺ۔‬ ‫شرگۺومنمۺےہۺوتۺفہۺرنٰمحۺ ًَز َٯ َج‪١‬‬

‫بعُعتاشىاع‪:‬‬
‫ِ‬ ‫والماتمحبت‬
‫ِ‬
‫سانۺشوبۺرتشبۺ‪َ٧‬دظَ َيی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ےنۺتبحمۺیکۺالعامتۺںیمۺھچکۺشاعشرۺےہکۺںیہ‪:‬‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َٯ ‪ََ ٟ‬سٱ َہ َ‪ ٩٣‬تہ َح َٕ ا‪َ ٟ‬حبَٲ َب َر َسائ َ ہ‪١‬‬ ‫َْل تہد َس ًَ‪َ ٠َ٠َٓ ٩‬حبَٲ َب َز َْلئ َ ٌ‪١‬‬
‫ِسٯ ہرہ فَی کہ‪٣َ ١‬ا ‪٫‬ہ َٰ َٓاً َ ہ‪١‬‬
‫َٯ ہ ہ‬ ‫َ‪٬َ ٨٣‬ا َت َ‪ ٌ٨‬ہ‪ ٤‬ہہ ب َ ہ‪٤‬ز بَ ََلئ َہ‬

‫رق ا َ َ‬
‫رك ٌا‪َ ٦‬ٯ ب َز ًَا َج ہ‪١‬‬ ‫َٯ ا‪ َٔ ٟ‬ہ‬ ‫َٓا‪ ٨٤َ ٟ‬ہٍ َ‪ ٨٣‬ہہ ًَ َلٲ ٌٶ َ‪٘٣‬بہٰ َ‪ٌ ٟ‬ٶ‬
‫ك َٰ ََ ا‪َ ٟ‬حب َٲ َب َٯ ا َ‪ ٪‬اَ َ‪ٟ‬ح ا‪ٌَ ٟ‬اذ َ ہ‪٢‬‬ ‫َٯ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬س َْلئ َ َ‪ ١‬اَ‪َ ٪‬تزٴ َ‪ًَ ٩٣‬ز َ‪٣‬ہ‬
‫َٯا‪ ٠َ٘ ٟ‬ہب ٓ َٲ َہ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪َ ٟ‬حب َٲ َب بَ ََلب َ ہ‪١‬‬ ‫َٯ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬س َْلئ َ َ‪ ١‬اَ‪ ٪‬ٱہزٴ ہ‪٣‬ت َ َبش ً‪٤‬ا‬
‫‪َ ٟ‬ک َ ََل‪ ٩٣َ َ ٦‬ٱحوٳ َ‪َ ٟ‬سٱ َہ ا‪ٟ‬شائ َ ہ‪١‬‬ ‫َٯ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬س َْلئ َ َ‪ ١‬اَ‪ ٪‬ٱہزٴ ہ‪َ ٣‬ت َٔ‪٤ً ٬‬ا‬
‫ہ‪َ ٣‬ت َحٔوً ا َ‪ ٩٣‬ک ہ‪٣َ ١‬ا ‪٫‬ہ َٰ َٗائ َ ہ‪١‬‬ ‫َٯ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬س َْلئ َ َ‪ ١‬اَ‪ ٪‬ٱہزٴ ہ‪َ ٣‬ت َ٘ظ ًٔا‬
‫ےلاحتفئۺںیہ۔‬
‫بےسۺےنلمۺفش ۺ‬
‫سےکۺاپسۺوبحم ۺ‬ ‫تظجنہ‪…)۳(:‬دوھاک ںیمۺہنۺرانہ‪،‬رہۺاعقشۺیکۺھچکۺالعامت ۺ‬
‫ۺںیہشفرۺش ۺ‬
‫ۺوہشفرۺوبحمبۺےکۺرہولسکۺرپوخشۺرےہ۔‬
‫یفیلکت ےسۺفطلۺشدنفز ۺ‬
‫ہیےہۺہکۺوبحمبۺیکۺرہۺڑکف ۺ‬
‫(‪…)۵‬شؿۺںیمۺےسۺشکی ۺ‬
‫یالھبیئۺاجےن۔‬
‫(‪…)۱‬شسۺےکۺشاعنؾۺفۺشرکشؾۺرفکۺےنیلۺوکۺوبقمؽۺہیطعۺےھجمسۺشفرۺرقفۺفاتحمیجۺوکۺشرکشۺؾشفرۺوفر ۺ‬
‫کیالعتمۺہیۺےہۺہکۺوتۺبحمۺوکۺوبحمبۺیکۺشاطتعۺےکۺےئلۺرپزعؾۺدےھکیۺاگشرگہچۺالمتمۺرکےنۺفشالۺلسلسمۺالمتمۺرکےۺ۔‬
‫(‪…)۴‬ش ۺ‬
‫ؽای ِۺدوبحمبۺںیمۺتخسۺزمغدہۺوہاگ۔‬
‫ۺیگشفرۺد ۺ‬
‫داھکیئدے ۺ‬
‫ۺ‬ ‫ٹ‬
‫رپرکسمش ۺ‬
‫سےکۺوہوٹنںۺ ۺ‬
‫تمہیۺےہۺہکۺش ۺ‬
‫کیالع ۺ‬
‫(‪…)۵‬ش ۺ‬
‫‪Go To Index‬‬

‫رتحیجداتیۺےہۺ۔ۺ‬
‫ںاسلئۺوکۺ ۺ‬
‫ےنپاہ ۺ‬
‫دےاگۺوجۺش ۺ‬
‫ۺداھکیئ ۺ‬
‫ۺ‬ ‫تمہیۺیھبۺےہۺہکۺفہۺشسۺصخشۺیکۺابتۺوکۺےنھجمسۺفشال‬
‫کیالع ۺ‬
‫(‪…)۶‬ش ۺ‬
‫ۺںیمشایتحطۺرکےنۺفشالۺوہاتۺےہ۔‬
‫رگمشےنپۺالکؾ ۺ‬
‫ےئ ۺاگ ۺ‬
‫تمہیۺےہۺہکۺف ۺہدبۺاحؽۺرظنۺٓا ۺ‬
‫(‪…)۷‬شفرۺشکیۺالع ۺ‬
‫ۺسانٰییحیۺنبۺاعُمذۺرشزی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َ ٟ‬ہاز َٴرفامےتۺںیہ‪:‬‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ف َی َرخ َٗ َتی َن ًَلی ہط ہلٰ َن ا‪ٟ‬شاح َ َ‪١‬‬ ‫َٯ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬س َْلئ َ َ‪ ١‬اَ‪َ ٪‬ت َزاہہ ہ‪٣‬ظَ ‪ً ٤‬زا‬
‫َجٰ َٖ ا‪ٟ‬و ََل‪٤َ َٓ َ ٦‬ا َ‪ٟ‬ہ َ‪ًَ ٩٣‬اذ َ َ‪٢‬‬ ‫َٯ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬س َْلئ َ َ‪ ١‬حہز‪ ٧‬ہہ َٯ ‪َ َ ٧‬حیبہ ہہ‬
‫‪َ ٧‬ح َٰ ا‪ٟ‬حَ َ‪٬‬از َ َٯ ک ہ‪َٓ ١ُ ٌَ ٓ ١‬ا َؿ َ‪١‬‬ ‫َٯ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬س َْلئ َ َ‪ ١‬اَ‪َ ٪‬ت َزاہہ ہ‪َ ٣‬ش َ ً‬
‫ارفا‬
‫َ‪َ ٩٣‬زا ُر ذہ ٍُ‪َ ٢‬ٯا‪ٌَ ٨ٟ‬ٲ َ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زائ َ َ‪١‬‬ ‫َٯ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬س َْلئ َ َ‪ ١‬ہز‪ ٫‬ہسہ ٓ َ َۡی ٱَزٴ‬
‫َا‪َٗ ٪‬س رٰاہہ ًَلی َٗب َٲحَ َٓ ٌَائ َ َ‪١‬‬ ‫َٯ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬س َْلئ َ َ‪ ١‬اَ‪َ ٪‬ت َزاہہ بَا‪ً َ ٛ‬ٲا‬
‫ک ہ‪ ١‬اْل ہ ہ‪َ ٰ٣‬ر الَ َی ا‪َ ٠٤َ ٟ‬ٲ َک ا‪ٌَ ٟ‬از َ َ‪٢‬‬ ‫َٯ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬س َْلئ َ َ‪ ١‬اَ‪َ ٪‬ت َزاہہ ہ‪َ ٣‬ش‪٤ً ٠‬ا‬
‫ب َ َ‪َ ٠٤‬ٲ َ‪ٜ‬ہ ف َی ک ہ‪ ١‬ہح‪َ ٧ ٥ُ ٜ‬ازَ َ‪٢‬‬ ‫َٯ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬س َْلئ َ َ‪ ١‬اَ‪َ ٪‬ت َزاہہ َرا َؿ ًٲـا‬
‫َٯ ا‪ ٠َ٘ ٟ‬ہب َ‪٣‬حز ہٯ ٌ‪َ ٠َ٘ َٛ ٪‬ب ا‪ٟ‬ثاک َ َ‪١‬‬ ‫َٯ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬س َْلئ َ َ‪َ ١‬ؿح‪ٜ‬ہہ بَی َن ا‪َٰ ٟ‬رٴ‬
‫ںیمرمکۺہتسبۺدےھکیاگ۔‬
‫بلۺاسلحۺدفۺڑھتیچفںۺ ۺ‬
‫س ۺوک ِ‬
‫تمہیۺےہۺہکۺوتۺش ۺ‬
‫یکشکیۺالع ۺ‬‫تظجنہ‪ …)۳( :‬ۺ‬
‫بحم ۺ‬
‫ےہ۔‬
‫ےںیمۺرفاتشفرۺرفشؼۺںیمۺٓاہۺفۺزشریۺرک ۺات ۺ‬ ‫تےکۺشدنریھ ۺ‬ ‫تمہیۺےہۺہکۺفہۺرش ۺ‬
‫شکیالع ۺ‬
‫(‪ …)۵‬ۺ‬
‫ْ‬
‫تلیضفاکؾۺےکۺےئلۺایت ۺردےھکیۺاگۺ۔‬
‫ۺ‬ ‫رہ ِ ِ ۺ‬
‫ابع‬ ‫ہکوتۺشسۺوکۺاہجدۺشف ۺر ۺ‬
‫تمہیۺےہۺ ۺ‬
‫کیالع ۺ‬
‫(‪…)۱‬ش ۺ‬
‫شروتمعنںےسۺےبۺرتبغۺوہاگ۔‬
‫ۺ‬ ‫ےلرھگۺشف ۺرانۺاپدیئ‬
‫ہیےہۺہکۺفہۺذتلۺفش ۺ‬
‫العتم ۺ‬
‫ۺ‬ ‫(‪…)۴‬ش ۺ‬
‫کی‬
‫ےھکیاگۺ۔‬
‫رپوتۺشےسۺرفاتۺوہشۺد ۺ‬
‫ہیےہۺہکۺرُبےۺلعفۺےکۺشراکتبۺ ۺ‬
‫تم ۺ‬
‫کیالع ۺ‬
‫(‪ …)۵‬ش ۺ‬

‫ینعیاہلل ًَز َٯ َج‪)١‬ےکۺرپسدۺرکاتۺاپےئۺاگ۔‬

‫ہکوتۺشسۺوکۺامت ۺؾ ُشومرۺاعدؽۺابداش ۺہ( ۺ‬
‫تمہیۺےہۺ ۺ‬
‫کیالع ۺ‬
‫(‪…)۶‬ش ۺ‬
‫ےھکیاگۺ۔‬ ‫ےسشےنپۺرپفرداگر ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےکۺ ۺ‬
‫رہمکحۺرپۺرشیضۺد ۺ‬ ‫ہکوتۺش ۺ‬
‫تمہیۺےہۺ ۺ‬
‫کیالع ۺ‬
‫(‪…)۷‬ش ۺ‬
‫لثمنیگمغۺوہاتۺےہۺ۔‬
‫ںیکۺ ۺ‬
‫ےچبیکۺام ۺ‬
‫ؽدشمگہۺ ۺ‬
‫ےہرگمۺشسۺاکۺد ۺ‬
‫ؿاتسنہۺ ۺ‬
‫ےکدرایم ۺ‬
‫ں ۺ‬‫ۺہیےہۺہکۺفہۺولوگ ۺ‬
‫(‪…)۸‬شکیۺالعتم ۺ‬
‫رفاہلل…)‬
‫اَس َتِ َ ہ‬ ‫(…تہٰب ہٰا الَ َی اہلل‬
‫َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَلی ہ‪َ ٣‬ح‪٤‬س…)‬ ‫( َػ‪ٰ٠‬ا ًَل َی ا‪َ ٟ‬حبَٲب‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ُ ْ َّ‬
‫اہلل تٌالیسےاى ِسیت‬ ‫بابىنبظ‪:2‬‬

‫(شسۺںیمۺدفۺںیلصفۺںیہ)‬
‫ٰ‬ ‫ُ ْ َّ‬
‫اى ِسیتکامىيی‬ ‫پہلیفعل‪:‬‬
‫ُ‬
‫شُق‪،‬اىساِعخُفکیتىظیفات‪:‬‬
‫مہۺایبؿۺرکۺےکچۺںیہۺہکۺ ُشسن‪،‬وخػۺشفرۺوشؼۺتبحمۺےکۺٓااثرۺںیمۺےسۺںیہۺنکیلۺہیۺٓااثرۺم ُح ح‬
‫بۺرپۺشسۺیکۺرظنۺےکۺشابتعرۺےسۺ‬
‫شفرۺوبتقِۺعل َتح ہہۺتیفیکۺےکۺاحلظۺےسۺفلتخمۺوہےتۺںیہ۔ۺوتۺسجۺفتقۺشسۺرپۺرپد ہہۺبیغۺےسۺاہتنمےئۺامجؽۺکتۺشالطعۺاغبلۺوہۺشفرۺ‬
‫َ‬
‫تقیقحِۺالجؽۺرپۺمُ َّطلعۺوہےنۺےسۺشانپۺوصقرۺھجمسۺےلۺوتۺشسۺفتقۺدؽۺبلطۺیکۺرطػۺربشہتخیگنۺوہاتۺےہۺشفرۺشسۺیکۺرطػۺوجشۺامراتۺ‬
‫ےہ ۺسپ ۺشس ۺرَبشیگتخیگ ۺشفر ۺوجش ۺیک ۺاحتل ۺوک ۺوشؼ ۺےتہک ۺںیہ ۺشفر ۺہی ۺشرمِاغبئ ۺیک ۺتبسن ۺےس ۺوہات ۺےہ ۺشفر ۺبج ۺشس ۺرپ ۺرقب ۺشفرۺ‬
‫فشکۺےسۺاحلصۺوہےنۺفشےلۺاشمدَہ ہہۺوضحریۺیکۺفہجۺےسۺرفتحۺاکۺہبلغۺوہۺشفرۺشسۺیکۺرظنۺاظرہۺوہےنۺفشےلۺامجؽۺرپۺیگلۺوہۺشفرۺ‬
‫سجۺاکۺشدرشکۺشیھبۺکتۺںیہنۺوہشۺشسۺیکۺرطػۺوتہجۺہنۺوہوتشبۺوجۺھچکۺالمہظحۺرکاتۺےہۺشسۺےسۺدؽۺوکۺوخیشۺوہیتۺےہ‪،‬ۺشیسۺوخیشۺاکۺ‬
‫ۺشاکمؿ ۺزفشؽۺشفر ۺدعُب ۺےک ۺرطخےۺیک ۺرطػ ۺوہۺوتشسۺوعشر ۺےسۺ‬ ‫انؾۺ ُشسن ۺےہۺشفر ۺشرگۺشسۺیک ۺرظن ۺزعتۺ‪،‬شانغتس‪ِ ،‬‬
‫دعؾ ۺابمالتۺشفر ِ‬
‫دؽۺفیلکتۺوسحمسۺرکاتۺےہۺشسۺفیلکتۺاکۺانؾۺوخػۺےہۺشفرہیۺشوحشؽۺشےنپۺالُم َحاتۺےکۺاتعبۺوہےتۺںیہۺشفرۺالماظحتۺاتعبۺوہےتۺ‬
‫ںیہشۺ ےسیۺشابسبۺےکۺوجۺالماظحتۺاکاقتاضۺرکےتۺںیہۺشفرۺشؿۺاکۺامشرۺاننکممۺےہۺ۔‬
‫َ‬
‫اتپۺالچۺہکۺشُسنۺاکۺٰینعمۺےہۺامجؽۺوکۺدھکیۺرکۺدؽۺاکۺوخیشۺشفرۺرفتحۺاحلصۺرکانۺ ّٰیۺہکۺہیۺوخیشۺشفرۺرُسفرۺبجۺاغبلۺوہۺشفرۺاغبئۺےشۺ‬
‫ذن‬

‫بج‬
‫یکۺرطػۺدنبےۺیکۺوتہجۺہنۺرےہۺشفرۺزفشؽۺاکۺرطخہۺیھبۺشسۺیکۺرطػۺرشہۺہنۺاپےئۺوتۺشسۺاکۺنیچۺشفرۺذلتۺڑبھۺاجیتۺےہۺ۔یہیۺفہجۺیھتۺہکۺ ۺ‬
‫شفر‬
‫ؼوتۺرصػۺاغبئۺزیچۺاکۺوہشۺرکاتۺےہۺ ۺ‬ ‫شکیۺزبرگۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےس ۺ‬
‫ۺوپاھچایگ‪’’:‬ۺایکۺٓاپۺاتشمؼۺںیہ؟‛وتۺشوہنںۺےنۺوجشبۺدای ‪:‬ںیہن!ۺوش ۺ‬
‫بجۺاغبئۺاحرضۺوہاجےئۺوتۺوشؼۺسکۺاکۺوہاگ؟ہیشۺ ےسیۺصخشۺاکۺوقؽۺےہۺوجۺاحلصۺدشہۺےشۺیکۺوخیشۺںیمۺڈفابۺوہشۺاھتۺشفرۺابیقۺرےنہۺفشےلۺہنکممۺ‬
‫دمشرجۺشاطلػۺیکۺرطػۺ شسۺاکۺش ِافتلتۺںیہنۺاھتۺشفرۺسجۺرپۺاحتلِۺشُسنۺاکۺہبلغۺوہۺشسۺوکۺرصػۺاہنتیئۺشفرۺولختۺیکۺوخششہۺوہیتۺےہ۔انچہچنۺ‬
‫ِ‬
‫ۺسانۺشربشمیہۺنبۺشدمہ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَاْل ََرك‪٦‬ۺاہپ ۺڑےسۺشرتۺرےہۺےھتۺوتۺیسکۺےنۺوپاھچ‪‚:‬ۺٓاپۺاہکںۺےسۺٓارےہۺںیہۺ؟‛ۺوجش ۺ‬
‫ب‬ ‫وقنمؽۺےہۺہکۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫دای‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺشُسنۺاح ۺ‬
‫لصرکۺےکۺٓاراہۺوہں۔‛‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫فہجۺشسۺیکۺہیۺےہۺہکۺ ُشسنۺب َاہللۺریغۺےسۺرفنتۺوکۺالزؾۺرکاتۺےہۺہکلبۺرہۺفہۺشرمۺوجۺولختۺےسۺام عۺوہاتۺےہۺفہۺدؽۺرپۺبسۺ‬

‫ومسۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺمہۺالکؾۺوہےئۺ‬
‫ۺسانۺ ٰ‬
‫ےسۺۺزایدہۺرگشںۺوہاتۺےہۺاسیجۺہکۺرمفیۺےہۺ‪:‬بجۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫وتۺشکیۺدمتۺکتۺہیۺہلسلسۺراہۺہکۺٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺولوگںۺںیمۺےسۺسجۺاکۺالکؾۺیھبۺےتنسۺوتۺٓاپۺرپےبۺوہیشۺاطریۺوہاجیتۺ۔ویکہکنۺ‬
‫تبحمۺیکۺفہجۺےسۺوبحمبۺاکۺالکؾۺشفرۺشسۺاکۺذرکۺشسۺرطحۺاھٹیمۺاتگلۺےہۺہکۺدؽۺےسۺشسۺےکۺاموسشۺیکۺاھٹمسۺلکنۺاجیتۺےہ۔شیسۺےئلۺ‬
‫ضعبۺامکحۺشینپۺداعۺںیم ویںۺےتہک‪:‬ۺشےۺفہۺذشتۺسجۺےنۺشےنپۺذرکۺےسۺےھجمۺامونسۺایکۺشفرۺشینپۺولخمؼۺےسۺےھجمۺفتشحۺدالیئ۔‬
‫ُ َّ‬
‫ماسُیاہللسےمت ِ‬
‫يفظعہُ‪:‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺساندشٕاد ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےسرفامای‪:‬شے ۺدشٕاد!ریمےیہ ۺاتشمؼ ۺروہشفرھجم ۺےس ۺشُسن ۺاحلصۺرکفۺ‬
‫شفرۺریمےۺاموسشےسۺرفنتمۺروہ۔‬
‫َ‬
‫س ُتارشہعبۺرصبہی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہاےسرعضۺیکۺیئگ‪ٓ:‬اپۺےنہیۺاقمؾۺےسیکاپای؟وجشبۺدای‪’’:‬ال‘‘‬
‫رضحتۺ َ ّ ِ َ ّ‬
‫ۺرکےنشفرذشت ۺملۺ َب ْؽۺےسۺشُسنۺیکۺفہجۺےس۔‬ ‫ِ‬ ‫ینعیۺشُومروکرتک‬
‫ُ‬
‫اىسکیحالِتکبملتیہے؟‬
‫ۺسانۺدبعشولشدحۺنبۺزدیۺرصبی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ رفامےتۺںیہ‪:‬ۺںیمشۺ کیۺرشبہۺےکۺاپسۺےسۺزگرشۺشفرۺشسۺےسۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اہکۺ‪:‬شےۺرشبہۺ!ںیہمتۺاہنتیئۺتہبۺدنسپۺےہۺ؟ۺشسۺےنۺوجشبۺدای‪:‬شےۺالفںۺ!ۺشرگۺمتۺاہنتیئۺاکۺزمہۺھکچۺولۺوتۺشےنپۺٓاپۺےسۺیھبۺرفنتۺ‬
‫رکےنۺوگلۺ‪،‬اہنتیئۺابعدتۺیک اینبدےہ۔ںیمۺےنۺاہک‪:‬ۺشےۺرشبہ!ۺمتۺاہنتیئۺےسۺمکۺشزۺمکۺایکۺافدئہۺاپےتۺوہۺ؟شسۺےنۺاہکۺ‪:‬ولوگں ۺیکۺ‬
‫وخاشدمۺرکےنۺےسۺاکٹھچرشۺشفرۺشؿۺےکۺرشۺےسۺالسیتمۺاپاتۺوہںۺ۔ںیمۺےنۺاہک‪:‬ۺشےۺرشبہۺ!دنبہۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺشُسنۺیکۺالحفتۺ‬
‫بک ۺاپات ۺےہ؟شس ۺےن ۺوجشب ۺدای‪ :‬ۺبج ۺتبحم ۺاصػ ۺشفر ۺاعُمہلم ۺاخصل ۺوہ۔ںیم ۺےن ۺاہک‪ :‬ۺتبحم ۺاصػ ۺبک ۺوہیت ۺےہ؟ ۺشس ۺےنۺ‬
‫وجشبۺدای ‪:‬بجۺامتؾۺرکفںیۺعمجۺوہۺرکۺاطتعۺںیم اجکیوہاجںیئ۔‬
‫شکیۺلقعۺدنمۺفدشانۺےنۺرفامای‪’’:‬ولخمؼۺرپۺبجعتۺےہۺفہۺےسیکۺھجتۺےسۺدبؽۺاچےتہۺںیہ؟دولںۺرپۺبجعتۺےہۺفہۺریتےۺوسشۺ‬
‫یسکۺشفرۺےسۺےسیکۺامونسۺوہےتۺںیہ؟‘‘‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ایکسُالاِعاسکاجُاب‪:‬‬
‫شُسنۺیکۺایکۺالعتمۺےہۺ؟شسۺاک ۺوجشبۺہیۺےہۺہکۺاجؿۺےئجیلۺ!ۺ ُشسنۺیک ۺاخص ۺالعتم ۺہی ۺےہۺہک ۺولوگںۺےکۺاسھتۺلم ۺرکۺ‬
‫رےنہۺشفرۺشؿۺےکۺاسھتۺشالتخطۺےسۺشسۺاکۺہنیسۺگنتۺوہۺشفرۺذرکِۺشیہٰلۺیکۺالحفتۺرپرفہتفیۺوہۺسپۺشرگۺفہۺولوگںۺےکۺاسھتۺلمۺلجۺرکۺ‬
‫رےہ ۺوت ۺفہ ۺشےسی ۺوہاگ ۺےسیج ۺامجتع ۺںیم ۺرفنمد‪،‬ولخت ۺںیم ۺعمتجم‪،‬فنط ۺںیم ۺشیبنج‪،‬رفس ۺںیم ۺمیقم ۺ‪،‬اغبئ ۺوہےن ۺیک ۺاحتل ۺںیمۺ‬
‫وموجد‪،‬احرض ۺوہےن ۺیک ۺاحتل ۺںیم ۺاغبئ‪ ،‬ۺامسجین ۺوطر ۺرپ ۺولوگں ۺےس ۺالم ۺوہش ۺرگم ۺیبلق ۺوطر ۺرپ ۺشالیک ۺوہات ۺےہشفر ۺ ِ‬
‫الحفت ۺذرک ۺںیمۺ‬
‫َ‬
‫مُ ْسیَ ْ َرْؼۺوہاتۺےہ۔‬
‫ع‬
‫َ‬
‫َکٱ‪ ٥‬ےنۺشےسیۺولوگںۺےکۺابرےۺںیمۺرفامای‪:‬فہۺشےسیۺولگۺںیہۺ‬ ‫بَض‬ ‫شریمۺشلم وونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺیُّۺشرمل ٰ یۺ َرك َ‪ ٦‬اہللہ َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ َ‬

‫ۺشہۺرثفتۺےنۺلکشمۺاجانۺشسۺوکۺشوہنںۺےنۺ‬ ‫نجۺےکۺاپسۺتقیقحۺِشرمۺاکۺملعۺٓاایۺوتۺفہۺنیقیۺیکۺٓااسوشئںۺںیمۺگلۺےئگۺ۔ۺسجۺزیچۺوک ْ ِ‬
‫ٓااسؿۺاھجمس۔ۺسجۺےسۺاجولہںۺےنۺفتشحۺوسحمسۺیکۺشسۺےسۺفہۺامونسۺوہےئۺ۔ۺامسجینۺوطرۺرپۺفہۺداینۺےکۺاسھتۺرےہۺشفرشؿۺیکۺ‬
‫َ‬
‫لعۺںیمۺمُعَل ّقۺرںیہ۔فہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺزنیمۺںیمۺشسۺےکۺ ُخل َفااۺںیہۺشفرۺشسۺےکۺدنیۺیکۺرطػۺالبےنۺفشےلۺںیہ۔‬
‫رفںیحۺ َ اَمءۺِشَ ْ ٰ‬

‫بىؾلُگَُ کا ِاىکاع‪:‬‬
‫ہیۺشُسن ب َاہلل اکۺٰینعمۺےہۺشفرۺہیۺشسۺیکۺالعتمۺشفرۺوششدہںیہۺشفرۺضعبۺنیملکتمۺےنۺشُسنۺ‪،‬وشؼۺشفرۺتبحمۺاکۺشاکنرۺایکۺےہۺ‬
‫شس ۺامگؿ ۺرپ ۺہک ۺہی ۺابںیت ۺہیبش ۺرپ ۺدالتل ۺرکیت ۺںیہ ۺشفر ۺفہ ۺہی ۺابت ۺںیہن ۺاجےتن ۺہک ۺابنط ۺےس ۺشدرشک ۺیک ۺاجےن ۺفشیل ۺشایشء ۺاک ۺامجؽۺ‬
‫اظرہی ۺوحشس ۺےس ۺشدرشک ۺیک ۺاجےنفشیل ۺشایشء ۺےک ۺامجؽ ۺےس ۺاکلم ۺوہات ۺےہ ۺشفر ْ ِ‬
‫ۺشہ ۺدؽ ۺرپیلہپ ۺمسق ۺیک ۺرعمتف ۺیک ۺذلت ۺاغبلۺ‬
‫وہیتۺےہ۔شؿۺشاکنریۺولوگںۺںیمۺےسۺشکیۺشدمحۺنبۺاغبلۺےہۺوجۺالغؾۺلیلخۺےکۺانؾۺےسۺوہشمرۺفۺرعمفػۺےہ‪،‬ۺ ُشسۺےنۺرضحتۺ‬
‫ۺسانۺشوبۺشنیسحلۺونریۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہَ َ‪٤‬ا شفرۺشکیۺامجتعۺرپۺتبحم‪،‬ۺوشؼۺشفرۺقشعۺےکۺابرےۺںیمۺ‬‫سانۺدینجۺدغبشدی‪،‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬ ‫ِّ ُّ‬
‫َ‬
‫ۺاقمؾۺربصۺیہۺےہۺشفر ِ‬
‫ۺاقمؾۺراضۺنکممۺںیہنۺ۔‬ ‫ۺاقمؾۺراضۺاکیھبۺشاکنرۺایکۺشفرۺاہکۺ‪:‬رصػ ِ‬ ‫ذنیۺہکۺضعبۺےن ِ‬ ‫شرتعشضۺایک۔ ّٰ‬
‫د‬
‫ۺاقمامت ۺدنی ۺںیم ۺرصػ ۺ ِ ھلکے ۺوک ۺاجےتن ۺںیہ ۺشفرۺشےنپ ۺایخؽ ۺںیم ۺرصػ ۺےکلھچۺ‬
‫ِ‬ ‫ہی ۺبس ۺانصق ۺشفر ۺمک ۺومہفں ۺاک ۺالکؾ ۺےہ ۺوج‬
‫وکبسۺھچکۺےتھجمسۺںیہ ‪،‬ویکہکنۺوسحماستۺشفرۺوجۺزیچۺدنیۺےکۺرشےتسۺےسۺایخؽۺںیمۺدشلخۺوہیتۺےہۺفہۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رصػ ۺاکلھچ ۺےہ ۺشفر ۺولطمب َ ْ ْ‬

‫ۺم ۺشس ۺےک ۺدعب ۺےہ ۺ۔سپ ۺوج ۺصخش ۺشرخفٹ ۺےک ۺرصػ ۺےکلھچ ۺکت ۺیہ ۺچنہپ ۺےکس ۺفہ ۺامتؾ ۺشرخفٹ ۺوکۺ‬
‫ڑکلیۺیہۺاتھجمسۺےہۺشفرۺالزیمۺوطرۺرپۺشسۺںیمۺےسۺرفنغۺاکنانلۺشسۺےکۺزندکیۺاحمؽۺفاننکممۺوہاگ۔شاسیۺصخشۺذعمفرۺوتۺےہۺرگمۺشسۺ‬
‫اکۺذعرۺانۺاقلبۺوبقؽۺےہۺشیسۺابرےۺںیمۺاہکۺایگۺےہ‪:‬‬
‫َٯ َ‪ٟ‬ٲ َص ٱہس َر ہ‪ٛ‬ہ ب َا‪َ ٟ‬حٰ َ‪ ٢‬ہ‪٣‬ح َتا ہ‪٢‬‬ ‫َاْل ہ‪ ٧‬ہص ب َاہللَ َْل َٱحٰ َٱ َہ بَل ٌ‬
‫ا‪٢‬‬
‫َٯ ک ہ‪ ٠‬ہ‪َ ٥٬‬ػٔ َٰ ٌٵ ِہّٰلِل ًہ‪٤‬ا ہ‪٢‬‬ ‫ا‪ ٢‬ک ہ‪ ٠‬ہ‪َ َ ٧ ٥٬‬ح ٌب‬
‫َٯ اْلن َ ہشٰ َ‪ ٪‬رَ َج ٌ‬
‫رپتسشُسن باہللۺوکۺھجمسۺںیہنۺاتکسۺشفرۺہلیحۺاسزۺشسۺاکۺشدرشکۺںیہنۺرکۺاتکسۺ۔‬
‫ۺ‬ ‫تظجنہ‪…)۳(:‬ابلطۺ‬
‫(‪…)۵‬شفرشُسنۺرےنھکۺفشےلۺامتؾۺولگۺرشفی‪،‬صلخمۺشفرۺابلمعۺوہےتۺںیہۺ۔‬
‫ُٔ‬
‫ٌلبہاىسسےپیزاہُىےِالیبےتکلفی‬ ‫سِسظیفعل‪:‬‬
‫اِعىاؽکامفلب‬
‫َ‬
‫اجؿۺےئجیلۺہک ۺبجۺشُسنۺدشیمئ‪،‬ۺاغبلۺشفرۺمکحتسمۺوہۺشفرۺوشؼۺاکۺقَلقۺ َخ َللۺہنۺڈشےلۺشفرۺہنۺیہۺریغتۺشفرۺاجحبۺاکۺوخػۺشسۺیکۺ‬
‫زدنیگ ۺوک ۺم ُ َک َّدّر(الیم)رکے ۺوت ۺشس ۺرطح ۺاک ۺشُسن ۺشوقشؽ ۺ‪،‬شاعفؽ ۺشفر ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺاسھت ۺانماجت ۺرکےن ۺںیم شۺ کی ۺرطحۺ‬
‫َِ ّ َ‬ ‫ف‬‫بَکل ُّ‬
‫اکش ِ ْن ِیحسااط( ینعیۺےبۺ ی)ۺدیپشۺرکاتۺےہۺشفرۺہیۺاظبرہۺاندنسپدیہۺوہاتۺےہۺویکہکنۺشسۺںیمۺرجٔاتۺشفرۺتبیہۺیکۺقۺوہیتۺےہۺنکیلۺوجۺ‬
‫صخش ۺاقمؾ ۺشُسن ۺرپ ۺافزئ ۺوہ ۺشس ۺےسہی ۺربدشت ۺرک ۺایل ۺاجات ۺےہ ۺشفر ۺوج ۺشس ۺاقمؾ ۺرپ ۺافزئ ۺںیہن ۺوہات ۺشفر ۺلعف ۺف ۺالکؾ ۺںیم ۺ ْ ِ‬
‫شہ ۺشُسن ۺیکۺ‬
‫اشمتہبۺرکاتۺےہۺوتۺفہۺشسۺفہجۺےسۺالہکۺوہاجاتۺےہۺشفرۺرفکۺےکۺرقبی چنہپۺاجاتۺےہۺ۔‬
‫”بَز ہر اْلَس َٰز“کیىظالیسوا‪:‬‬
‫ۺسانومٰیس کَ‪َ٠‬ٲ ہ‪ ٥‬اہلل ًَلی‬
‫ود ۺ‛یک ۺانماجت ۺےہ ۺسج ۺےک ۺابرے ۺںیم اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےن ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬ ‫شس ۺیک ۺاثمؽ ۺ‚رَبْ ُخ ۺ ْ ا‬
‫شل ْ َ و‬
‫‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ےسۺرفامایۺاھتۺہکۺشسۺےسۺاجۺرکرفامٕاۺہکۺ‚ینبۺشرسشلۺےکۺےیلۺابرشۺیکۺداعۺرکے۔‛ہیۺشسۺفتقۺرفامایۺاھتۺ‬
‫ۺسانۺومٰیس ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪70٦‬زہشرۺٓادویمںۺےکۺاسھتۺےلکنۺاتۺہکۺشؿۺ‬
‫بجۺینبۺشرسشلۺاستۺاسؽۺےسۺطحقۺاسیل اکۺاکشرۺےھتۺشفررضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺیکداعۺےسیکۺوبقؽۺرکفںۺاحالہکنۺ‬ ‫پ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺ ۺ‬
‫یکرطػۺفیحۺرفامیئۺہکۺ‚ںیمۺشؿۺولوگں ۺ‬ ‫‪١‬ےنۺٓا ۺ‬
‫ےکۺےئلۺابرشۺبلطۺرکںیۺوت اہلل ًَز َٯ َج ۺ‬
‫ؿےکۺانگوہںۺیکۺاتریکی‬
‫ؿرپۺش ۺ‬
‫ش ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اھچیئ وہیئ ۺےہ‪ ،‬ۺشؿ ۺےک ۺابنط ۺثیبخ ۺںیہ‪،‬ریغب نیقی ۺےک ۺھجم ۺےس ۺداع ۺامےتگن ۺںیہ ۺشفر ۺریمی ۺہیفخ ۺدتریب ےس ۺےب ۺوخػ ۺںیہ۔متۺ‬
‫ریمےۺشکیۺدنبےۺےکۺاپسۺاجٕاۺسجۺوکۺربخۺاہکۺاجاتۺےہۺشفرۺشسۺےسوہکۺہکۺابرہلکنۺرکۺابرشۺیکۺداعۺرکےۺاتۺہکۺںیمۺشسۺیکۺداعۺ‬
‫ۺسانۺومٰیس ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺینبۺشرسشلۺےسۺ‚ربخۺ‛ےکۺابرےۺںیمۺوپاھچۺنکیلۺاتپۺہنۺلچۺاکسۺ۔ۺ‬
‫وبقؽۺرکفںۺ۔‛ہیۺنسۺرکۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫شکیۺدؿۺٓاپۺیسکۺرشےتسۺرپۺاجرےہۺےھتۺہکۺشاچکنۺاسےنمۺےسۺشکیۺیشبحۺالغؾۺٓاراہۺاھتۺشسۺیکۺدفونںۺٓاوھکنںۺےکۺدرایمؿۺدجسہۺ‬
‫ۺسان ۺومٰیس ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےن ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےک ۺاطعرکدہۺ‬
‫یک ۺیٹم ۺیگل ۺوہیئ ۺیھت ۺشفر ۺشکی ۺاچدر ۺےلگ ۺےس ۺدنبیھ ۺوہیئ ۺیھت۔ ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ونرےسۺشسۺوکۺاچہپؿۺایل۔ٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺشےسۺالسؾۺرکےکۺوپاھچۺ‪:‬ۺاہمترشۺانؾۺایکۺےہ؟شسۺےنۺاہک‪:‬ریمشۺانؾۺربخۺےہ۔ٓاپۺےنۺ‬
‫رفامای‪:‬ۺشکیۺدمتۺےسۺمتۺںیمہۺولطمبۺےھت‪،‬شبۺولچۺشفرۺامہرےۺےئلۺابرشۺیکۺداعۺرکفۺ۔‬
‫سپۺشسۺےنۺابرہۺلکنۺرکۺویںۺداعۺامیگن‪’’:‬شیہٰل!ۺہنۺہیۺریتشۺاکؾۺےہۺشفرۺہنۺہیۺریتشۺملحۺےہۺ‪،‬رھپۺشاسیۺویکںۺےہ!ۺایکۺریتےۺاپسۺےمشچۺمکۺ‬
‫وہےئگۺایۺوہشٕاںۺےنۺریتیۺشاطتعۺےسۺشاکنرۺرکۺدایۺےہۺایۺریتےۺزخشےنۺمتخۺوہےئگۺایۺانگاگہرفںۺرپۺریتشۺبضغۺدشدیۺوہۺایگۺےہ!ایکۺوتۺاطخۺ‬
‫اکرفں ۺوکۺدیپشۺرکےنۺےسۺےلہپ ۺیہ ۺافغرۺںیہنۺاھت!وت ۺےنۺرتمحۺوکۺدیپشۺایکۺشفر ۺرہمابینۺاک ۺمکحۺدایایہیۺداھکاتۺےہ ۺہکۺوتۺےن ۺںیمہۺوھچڑۺدای ۺےہۺایۺ‬
‫ےہ۔‛‬
‫ػےہۺشسۺےئلۺذعشبۺںیمۺدلجی رفاماتۺ ۺ‬
‫ؼےکۺاھبگۺاجےنۺاکۺوخ ۺ‬
‫ےھجتولخم ۺ‬
‫َ‬
‫َود‛شس ۺرطح ۺیک ابںیت ۺرکاتراہ ۺ ّٰی ۺہک ۺینب ۺشرسشل ۺابرش ۺےس ۺرت ۺوہےئگ ۺشفر ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺٓادےھ ۺدؿ ۺںیمۺ‬
‫ذن‬ ‫‚رَب ُْخ ۺشال ْ َ و‬
‫ۺسانۺومٰیس ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺشۺسۺےکۺاسےنمۺ‬
‫اھگسۺوکۺشُاگدایۺشفرۺشانتۺڑبشۺرکۺدایۺہکۺونٹھگںۺکتۺچنہپۺیئگ۔بجۺربخۺفشسپ ۺوہےنۺاگلۺوترضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ٓاےئۺوتۺشسۺےنۺاہک‪ٓ:‬اپۺےنۺداھکیۺہکۺںیمۺےنۺشےنپۺربۺ ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےکۺاسھتۺاسیکۺڑگھجشۺایکۺشفرۺشسۺےنۺےسیکۺریمےۺاسھتۺشاصنػۺایکۺ‬
‫ۺسانۺومٰیس ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺشسۺیکۺرسز شۺاک ۺشرشدہۺایک وتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺٓاپۺیکۺرطػۺفیحۺرفامیئ‪(:‬ۺشاسیۺہنۺرکفۺ‬
‫؟شسۺابتۺرپرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺےھجمریمیۺاشؿۺےکۺالقئۺنیتۺابرۺاسنہاتۺےہ۔‬
‫ویکہکن)ربخۺرفزشہن ۺ‬

‫حکایت‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬قسهکُپُعاکظتاہے‬

‫سانۺنۺرصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺشکیۺرمہبتۺرصبہۺںیمۺھچکۺوھجڑپنایں‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫انشوبموٰیسۺشرعشی َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺ‬

‫س ُ‬ ‫ٓاگۺےسلجۺںیئگۺنکیلۺشؿۺےکدرایمؿۺشکیۺوھجڑپنیۺالستمۺریہ۔شؿۺدونںۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رصبہۺےکۺشریمۺےھت۔ٓاپۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہوکۺبجۺشسۺاکۺاتپۺالچۺوتۺشسۺوھجڑپنی ےک امکلۺوکۺولبشۺاجیھب۔انچہچنۺشکیۺوبڑےھۺصخشۺ ۺوک‬
‫الایۺایگۺوتۺٓاپۺےنۺشسۺےسۺرفامای‪:‬ۺخی!ۺایکۺفہجۺےہۺہکۺاہمتۺریۺوھجڑپنیۺوکۺٓاگۺںیہنۺیگلۺ؟شسۺےنۺوجشبۺدای‪‚:‬ںیمۺےنۺشےنپۺرب ًَز‬
‫ّ‬
‫ۺسانۺشوبۺومٰیسۺشرعشیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرفامایہکۺےبۺکشۺںیمۺےنۺرسٰ ہ‪٢‬‬
‫َٯ َج‪ ١‬وکۺمسقۺدیۺیھتۺہکۺشسۺوکۺہنۺالجےئۺ۔‛وتۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺوکہی ۺرفامےت ۺوہےئ ۺانس ۺےہ ۺ‪’’:‬ریمی ۺشتم ۺںیم شۺ ےسی ۺولگ ۺوہں ۺےگ ۺنج ۺےک ۺابؽ ۺرپشدنگہ ۺشفرۺ‬

‫ڑپکےۺےلیمۺوہںۺےگۺشرگۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرپۺمسقۺاھکںیئۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشؿۺیکۺمسقۺوکۺرضفرۺوپرشۺرکےۺاگ۔‬

‫(‪) 84‬‬

‫حکایت‪:‬قسهسیتےہیآگبجھگئی‬
‫سانشوبۺعُ َیح ْتدّہۺوخّشصۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬ہاب رشتفیۺالےئۺشفرۺٓاگۺ‬
‫وقنمؽۺےہۺہکۺشکیۺابرۺرصبہۺںیمۺںیہکۺٓاگۺگلۺیئگۺوتۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رپۺےنلچۺےگلۺ۔ۺرصبہۺےکۺشریمۺےنۺشؿۺےسۺاہک‪:‬دےئھکی!ۺںیہکۺٓاپۺٓاگۺںیمۺلجۺہنۺاجںیئ۔ۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺرفامای‪:‬ےبۺکشۺںیمۺےنۺ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪ ١‬وکۺمسقۺدیۺےہۺہکۺفہۺےھجمۺٓاگۺےسۺہنۺالجےئ۔شسۺرپۺشریمۺےنۺرعضۺیک‪:‬ۺرھپۺٓاپۺٓاگۺوکۺمسقۺدںیۺہکۺھجبۺاجےئۺ۔سپۺ‬
‫شےنپ ّ‬
‫پ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ ۺہےنۺٓاگۺوکۺمسقۺد ۺ‬
‫یوتف ۺہھجبۺیئگۺ۔‬ ‫ٓا ۺ‬

‫حکایت‪:‬ہاتھَُہاتھسواکالہُع‬
‫شفۺ‬ ‫ۺسانۺش ۺوبصفحۺاشینۺوپری ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺںیہکۺاجۺرےہۺےھتۺہکۺاس ۺ‬
‫ےنمےسۺشکیۺداہییتۺٓاۺایسجۺےکۺوہ ۺ‬ ‫کیدؿۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫شۺ ۺ‬
‫سانۺشوبۺصفحۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺشسۺےسۺرفامای‪:‬ۺںیہمتۺایکۺتبیصمۺیچنہپۺےہ؟شسۺےنۺاہک‪:‬ۺریمشۺ‬ ‫وحشسۺالستمۺںیہنۺےھت۔رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ُگ‬
‫دگاھۺ مۺوہۺایگ ۺےہۺشفرۺشسۺےک ۺالعفہۺریمے ۺاپسۺوکیئ ۺدگاھ ۺںیہن۔ ۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺر ۺےئگۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابراگہ ۺںیم ۺرعضۺ‬
‫زگشرۺوہےئۺہکۺریتیۺزعتۺشفرۺالجؽۺیکۺمسق!ۺںیمۺشسۺفتقۺکتۺشکیۺدقؾۺیھبۺںیہنۺشاھٹٕاںۺاگۺبجۺکتۺوتۺشسۺاکۺدگاھۺولاٹۺہنۺدےۺ۔ۺشیسۺ‬
‫صفح َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺ ۺ‬
‫فاہںےسۺلچۺزپے۔‬ ‫فتقۺشسۺاکۺدگاھۺاظرہۺوہایگۺشفرۺشوبۺ ۺ‬

‫‪ٰ٣ …84‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪،۱۹۸/۵،‬حسٱث‪۴۵:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬
‫ُ‬
‫اہلاىسکیباـيیباتیٍ‪:‬‬
‫ۺشس ۺرطح ۺےک ۺفشاعقت ۺ ُشسن ۺفشولں ۺےک ۺےئل ۺوہےت ۺرےتہ ۺںیہ۔ ۺدفرسفں ۺوک ۺقح ۺںیہن ۺہک ۺشؿ ۺےس ۺاشمتہب ۺرکںیۺ‬
‫ۺسان ۺدینج ۺدغبشدی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴرفامےت ۺںیہ‪ِ ْ ‚:‬‬
‫شہ ۺشُسن ۺشےنپ ۺالکؾ ۺشفر ۺولخت ۺیک ۺانماجت ۺںیم شۺ یسی ۺابںیت ۺہہکۺ‬ ‫۔رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫زگرےتۺںیہۺوجۺوعشؾۺےکۺزندکیۺرفکۺوہیتۺںیہ۔‛شکیۺرمہبتۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺرفامای‪:‬ۺشرگۺہیۺابںیتۺوعشؾۺنسۺںیلۺوتۺشؿۺوکۺ‬
‫اکرفۺںیھجمس ہکبجۺ ْ ِ‬
‫شہۺشُسنۺشؿۺابوتںۺےکۺذرےعیۺشےنپۺشوحشؽۺںیمۺرتیقۺاپےتۺںیہۺشفرہیۺابںیتۺشؿۺےسۺربدشتۺیکۺاجیتۺںیہۺشفرۺہیۺ‬
‫شیہنۺےکۺالقئۺےہ۔‬
‫شیسۺابتۺیکۺرطػۺشکیۺاشرعۺےنۺشاشرہۺایکۺےہ‪:‬‬
‫َٯ ا‪ٌَ ٟ‬ب ہس ٱَز‪٫‬ہ ہٰ ًَلی َ‪َ ٘٣‬سارَ َ‪َْ ٰ٣‬لہ‬ ‫َٰٗ ٌ‪َ ٦‬ت َدا َ‪َ ٟ‬حـ ہ‪َ ٥٬‬ز‪ ٌٰ ٫‬بَ َشٲ َس‪٥َ٫‬‬
‫َٱا ہحش َ‪ ٩‬ہرٔو َٱتَ‪ ٥َ٬‬ف َی ً َز َ‪٣‬ا َتا‪٫‬ہٰا‬ ‫َتا‪٫‬ہٰا ب َزٔو َٱتَہ ًَ‪٤‬ا َس َٰاہ َ‪ ٟ‬ہہ‬
‫تظجنہ‪…)۳(:‬ہیۺشےسیۺولگۺںیہۺوجۺشےنپۺومٰیلۺرپۺانزۺفرخفرکےتۺںیہۺشفرۺدنبہۺشےنپۺومیلۺیکۺدقرۺےکۺاطمقبۺانزۺرکاتۺےہۺ۔‬
‫(‪…)۵‬شےسۺدھکیۺرکۺفہۺبسۺھچکۺوھچڑۺےھٹیبفشہ!شؿۺیکۺہیۺاقِلبۺزعتۺرفتیۺیھبۺایکۺوخبۺےہۺ۔‬

‫باتایکاِعىتیجےسِ‪:‬‬
‫شسۺابتۺوک ۺدیعبتمۺاجون ۺہکۺشکیۺابتۺرپۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیسک ۺدنبے ۺےسۺرشیض ۺوہۺشفرۺشیس ۺابتۺرپ ۺدفرسے ۺدنبے ۺےسۺ‬
‫رقٓاؿۺاپکۺںیمۺشسۺابتۺرپۺتہبۺےسۺشاشرشتۺوموجدۺںیہۺحرہکیطۺوتۺلقعۺشفرۺ‬
‫انرشضۺوہۺہکبجۺدفونںۺےکۺاقمامتۺفلتخمۺوہں۔ ِ‬
‫شہۺریصبتۺشفر ْ ِ‬
‫ۺشہۺاصبرتۺےکۺےئل ۺشاشرشتۺںیہۺاتۺہکۺفہۺشسۺوکۺربعتۺیکۺاگنہۺےسۺدںیھکیۺفرہنۺ‬ ‫مہفۺراتھکۺوہ۔ۺامتؾۺرقٓاینۺےصقۺ ْ ِ‬
‫دوھےکۺںیمۺزپےۺولوگںۺےکۺےئلۺہیۺضحمۺےصقۺںیہۺ۔‬
‫ۺسانۺٓادؾۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺشفرۺشسیلبۺنیعلۺاکۺےہۺایکۺمتۺدےتھکیںیہنۺہکۺظفل‬
‫رقٓاؿۺرکمیۺںیمۺبسۺےسۺالہپۺہصقۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ِ‬
‫َ‬
‫ۺشخاءۺشفرتمصعۺںیم دحیلعیگۺےہ۔رہباحؽۺشسیلبۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرتمحۺےسۺدفرۺ‬ ‫تیصعمۺشفراخمتفلۺںیمۺرششتکۺےہۺہکبج ۺ ح ح‬
‫ۺسانۺٓادؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺابرےۺںیمۺشراشدۺوہش‪:‬‬
‫وہشۺشفرۺرفامایۺایگۺہکۺ‚فہۺ ُداکتھرےۺوہٕاںۺںیمۺےسۺےہ‛ہکبج رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ه ٰدى(‪( )۹۴۴‬پ‪،۳۶‬كہ‪)۳۵۳،۳۵۵:‬‬
‫اب عَل َْی ِه َو َ‬ ‫َو َع ٰۤٗصی ٰا َد ُم َرب َّه فَ َغ ٰوى۪ۖ(‪ )۹۴۹‬ث ُ َّم ْ‬
‫اج َؾ ٰب ُه َربُّه فَ َت َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺٓادؾۺےسۺشےنپۺربۺےکۺمکحۺںیمۺزغلشۺفشعقۺوہیئۺوتۺوجۺبلطمۺاچاہۺاھتۺشسۺیکۺرشہۺہنۺاپیئۺرھپۺشےسۺشسۺےکۺربۺےنۺنچۺایلوتۺ‬
‫شسۺرپۺشینپۺرتمحۺےسۺروجعۺرفامیئۺشفرۺشےنپۺرقبۺاخصۺیکۺرشہۺداھکیئ۔‬

‫ویں ۺیہ ۺشکی ۺدنبے ۺےس ۺشرعشض ۺرکےن ۺشفر ۺدفرسے ۺیک ۺرطػ ۺوتمہج ۺوہےن ۺےک ۺببس ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺشےنپۺ‬
‫ح ۺبیبل ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺرپ ۺاتعب ۺرفامایاحالہکن ۺفہ ۺدفونں ۺدنبہ ۺوہےن ۺںیم ۺربشرب ۺےھت ۺنکیل ۺاحؽ ۺدفونں ۺاکۺ‬
‫بیبح‪ ،‬ح ْ ِ ح‬
‫ه ت َ َل ٰ ّنی(‪( )۹۹‬پ‪ً:،۱۰‬بص‪۸:‬تا‪)۳۰‬‬
‫ًَز َٯ َج‪ ١‬ےنۺشراشدۺرفامای‪َ :‬و ا َ ّمَا َم ْن َجآ َء َك ی َ ْسعٰی(‪َ )۵‬و ُه َو َیخ ْٰشی(‪)۱‬فَاَنْ َت َع ْن ُ‬ ‫فلتخمۺاھت۔ اہلل‬
‫َ‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬
‫شفرفہۺوجۺاہمترےۺوضحرملکت اا(انزۺےسۺدفڑاتۺوہش)ۺٓا ۺ‬
‫ایشفرفہڈرۺراہۺےہۺوتۺشےسۺوھچڑرکۺشفرۺرطػۺوغشمؽۺوہےتۺوہ۔‬

‫شفرۺدفرسےۺےکۺابرےۺںیمۺرفامای‪:‬ا َ ّمَا َم ِن ا ْس َت ْغن ٰی(‪)۸‬فَاَنْ َت لَه ت ََص ّٰ‬

‫دىه(‪( )۲‬پ‪ً:،۱۰‬بص‪)۶،۵:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺ ۺ‬
‫فہوجۺےبۺرپفشۺاتنبۺےہۺمتۺشسۺےکۺوتۺےھچیپۺزپےتۺوہ۔‬

‫شیسۺرطحۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺٓاپۺ َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺوکۺولوگںۺیکشۺ کیۺامجتعۺےکۺاسھتۺےنھٹیبۺاکۺمکحۺشراشدۺرفامای‪:‬‬
‫َ‬
‫َو اِ َذا َجآ َء َك الّ ِذ ْی َن ُی ْؤ ِم ُن ْو َن ِباٰ ٰی ِؾ َنا فَ ُق ْل َسل ٰ ٌ‬
‫م (پ‪،۷‬اْلنٌا‪)۵۴:٦‬‬

‫امیؿالےتۺںیہۺۺوتشؿۺےسۺرفامۺٕامتۺرپۺالسؾ۔‬
‫وتیںرپۺش ۺ‬
‫یٓا ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪ :‬ۺ‬
‫شفربجۺاہمترےۺوضحرۺفہۺاحرضۺوہۺںۺوجۺامہر ۺ‬
‫ض َع ٌْ ُه ْم َحت ّٰی‬ ‫ہکبج ۺدفرسے ۺرگفہ ۺےس ۺشرعشض ۺاک ۺمکح ۺرفامای‪َ :‬و اِ َذا َرا َ ْی َت الَّ ِذ ْی َن َی ُخ ْو ُض ْو َن فِیْۤٗ ٰا ٰی ِؾ َنا فَاَ ْع ِر ْ‬
‫الذ ْك ٰرى َم َع الْق َْو ِم ّٰ‬
‫الظلِ ِم ْی َن(‪)۲۵‬‬ ‫لش ْي ٰط ُن فَل َا تَق ُْع ْد بَ ْع َد ِّ‬‫ك ا َّ‬‫ث غَ ْی ِر ٖهه‪َ -‬و اِ ّمَا ُی ْن ِس َؼ َّن َ‬
‫َی ُخ ْو ُض ْوا فِیْ َح ِد ْی ٍ‬
‫(پ‪،۷‬اْلنٌا‪)۶۸:٦‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺشےۺےننسۺفشےلۺبجۺوتۺشںیہنۺدےھکیۺوجۺامہریۺٓاوتیںۺںیمۺزپےتۺںیہۺوتۺشؿۺےسۺہنمۺریھپۺےلۺبجۺکتۺشفرۺابتۺںیمۺزپںیۺشفرۺ‬

‫ؿالھبۺدےۺوتۺایدۺٓاےئۺرپۺاظوملںۺےکۺاپسۺہنۺھٹیب۔‬
‫وجۺںیہکۺےھجتۺاطیش ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫زینشراشدابریۺ ٰ‬
‫اعتلۺےہ‪:‬‬
‫ك َم َع الَّ ِذ ْی َن َی ْد ُع ْو َن ر ّب َُه ْم ِبا لْ َغ ٰدو ِة َو ال َْعشِ ِ‬
‫ی ّ (پ‪،۳۵‬ال‪)۵۸:ٕ٬ٜ‬‬
‫َ‬ ‫َو ا ْصبِر نَف َْس َ‬
‫ْ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺشینپۺاجؿۺشؿۺےسۺامونسۺروھکۺوجۺحبصۺفۺاشؾۺشےنپۺربۺوکۺاکپرےتۺںیہ۔‬

‫اہلاىسکیىاؽبظساعی‪:‬‬
‫اسیجۺہکۺشفرپۺدنبفںۺےکۺدرایمؿۺرفؼۺایبؿۺوہشۺشیسۺرطحۺےبۺیفلکتۺشفرۺانزۺیھبۺضعبۺدنبفںۺےسۺربدشتۺایکۺاجاتۺےہۺشفرۺضعبۺ‬
‫ومس ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل ۺ‪٦‬اکۺہیۺوقؽۺیھبۺےہ‪:‬‬‫ۺس ۺان ٰ‬
‫تلِشُسنۺیکۺےبۺیفلکتۺںیمۺےسۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬ ‫ےسۺںیہن۔ےسیجۺاح ۺ‬
‫ی َم ْ‬
‫ن ت ََشآ ُ هء‪( -‬پ‪،۹‬اْلَعاٖ‪)۳۵۵:‬‬ ‫اِ ْن ن ِیَ اِ لَّا ِف ْت َن ُت َ ه‬
‫ك‪-‬ت ُِض ُّل ِب َها َم ْن ت ََشآ ُء َو ت َْه ِد ْ‬
‫ےئےسجۺاچےہ۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬
‫فہںیہنۺرگمۺریتشۺٓازامانۺوتۺشسۺےسۺاکہبےئۺےسجۺاچےہۺشفرۺرشہۺداھک ۺ‬
‫پ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےسۺرفامایۺایگ‪:‬‬
‫شفربجۺٓا ۺ‬
‫رفوعؿےکۺاپسۺاج۔‬
‫ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺ‬ ‫ب اِلٰی ِف ْر َع ْو َ‬
‫ن (پ‪،۳۶‬كہ‪)۵۴:‬‬ ‫اِ ْذ َه ْ‬
‫ںیتںیہک‪:‬‬ ‫پ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺذعرۺرکےتۺوہ ۺ‬
‫ےئدرجۺذلیۺاب ۺ‬ ‫وتۺٓا ۺ‬
‫(‪…)1‬‬
‫ْ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺشؿۺاکۺھجمۺرپۺشکیۺشزلشؾۺےہۺ۔‬ ‫َو َل ُه ْم َعلَیَّ َذ ٌۢن ٌ‬
‫ب (پ‪،۳۹‬ا‪ٟ‬ظٌزاء‪)۳۴:‬‬

‫(‪…)2‬‬
‫ی َو ل َا َی ٌْ َطل ُِق لِ َ‬
‫سانِی ْ (پ‪،۳۹‬ا‪ٟ‬ظٌزاء‪)۳۵،۳۱:‬‬ ‫َال ر ِّب اِن ِ ّیْۤٗ ا َ َخ ُ‬
‫اف ا َ ْن ُّی َك ِّذبُ ْو ِنه(‪َ )۹۴‬و َى ِض ْی ُق َص ْد ِر ْ‬ ‫َ‬ ‫ق َ‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺںیمۺڈراتۺوہ ۺ‬
‫ںہکۺفہۺےھجمۺالٹھجںیئۺےگشفرۺریمشۺہنیسۺیگنتۺرکاتۺےہۺشفرۺریمیۺزابؿۺںیہنۺ یتل۔‬

‫(‪…)3‬‬
‫اِ نَّ َنا نَ َخ ُ‬
‫اف ا َ ْن َّیف ُْر َط عَل َ ْؼ َناۤٗ ا َ ْو ا َ ْ‬
‫ن ّى َْطغٰی(‪( )۲۸‬پ‪،۳۶‬كہ‪)۴۵:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ےبۺکشۺمہۺڈرےتۺںیہۺہکۺفہۺمہۺرپۺز ۺ‬

‫ایدیترکےۺایۺرششرتۺےسۺشیپۺٓاےئ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺسانۺ ٰ‬
‫ومس ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺالعفہۺوکیئۺشفرۺشسۺرطحۺیکۺوگتفگۺرکاتۺوتۺےبۺشدیبۺامشرۺیکۺاجیتۺویکہکنۺ‬ ‫وغرےئجیکۺہکۺشرگۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺاقمؾ ۺشُسن ۺرپ ۺافزئ ۺوہات ۺےہ ۺشس ۺےک ۺاسھت ۺل ُطف ۺربات ۺاجات ۺےہ ۺشفر ۺشس ۺیک ۺانز ۺرَبدشری ۺیک ۺاجیت ۺےہ ۺشفر ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانویسن ۺ ًَلی‬ ‫وج ِ‬
‫‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺ ِ‬
‫اقمؾۺضبقۺفۺتبیہۺںیمۺےھتۺوتۺشؿۺےسۺشسۺےسۺیھب مکۺابتۺوکۺربدشتۺہنۺایکۺایگۺشفرۺشںیہنۺنیتۺشدنریھفںۺ‬
‫ںیمۺیلھچمۺےکۺٹیپۺںیمۺڈشؽۺدایۺشفرۺایقتمۺکتۺہیۺانمدیۺرکدیۺیئگ‪:‬‬
‫ل َْو لَا ۤٗا َ ْن ت َ ٰد َركَه نِ ْع َم ٌة ِّم ْن َّر ِبّ ٖه لَ ُن ِبذَ ِبا ل َْع َرآ ِء َو ُه َو َمذْ ُم ْو ٌ‬
‫م(‪( )۲۱‬پ‪،۵۹‬ا‪)۴۹:٥٠ٟ٘‬‬

‫شؿرپۺکنیھپۺدۺایاجاتۺشزلشؾۺدایۺوہش۔‬
‫یتوتۺرضفرۺدیم ۺ‬
‫ۺیکربخۺوکۺہنۺچنہپۺاج ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪ :‬ۺ‬
‫شرگشسۺےکۺربۺیکۺتمعنۺشس ۺ‬
‫سانۺنۺرصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےتۺںیہۺہکۺ’’ َا‪َ ٌَ ٟ‬زا َء‘‘ےسۺرمشدۺایقتمۺےہۺ۔‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رھپۺہیۺہک ۺامہرےۺایپرےۺیبنۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺوک(تلجعۺشفرۺبضغۺےکۺاعمےلمۺںیم)ۺشُؿۺۺیکۺشدتقشۺےسۺعنمۺرکےتۺ‬
‫وہےئۺرفامایۺایگ‪:‬‬
‫ك َو ل َا ت َ ُك ْن ل ََصا ِح ِ‬
‫ب الْ ُح ْو ِت‪-‬اِ ْذ نَا ٰدى َو ُه َو َممْ ُظ ْو ٌ‬
‫مه(‪( )۲۵‬پ‪،۵۹‬ا‪)۴۸:٥٠ٟ٘‬‬ ‫فَا ْصبِ ْر لِ ُحك ِْم َر ِب ّ َ‬
‫ساکۺدؽۺٹھگۺراہۺاھتۺ۔‬
‫ںیماکپرشۺہکۺش ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺوتۺمتۺشےنپۺربۺےکۺ ۺ‬
‫مکحاکۺشاظتنرۺرکفۺشفرۺشسۺیلھچمۺفشےلۺیکۺرطحۺہنۺوہانۺبجۺشسۺاحؽۺ ۺ‬
‫َّ َّ‬
‫اؽلیفؽیلتیٍ‪:‬‬
‫ہی ۺشالتخافت ۺضعب ۺوت ۺشوحشؽ ۺشفر ۺاقمامت ۺےک ۺشالتخػ ۺیک ۺفہج ۺےس ۺوہےت ۺںیہ ۺشفر ۺضعب ۺشس ۺفہج ۺےس ۺہک ۺشَ َزؽ ۺںیم ۺیہۺ‬
‫دنبفںۺۺیکشۺ کیۺدفرسےۺرپۺتلیضفۺشفرۺشؿۺیکۺتمسقۺںیمۺابمہۺافت ُفتۺھکۺدایۺایگ۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬‬
‫ض (پ‪،۳۵‬بىی اِسائٲ‪)۵۵:١‬‬‫ض ال َّن ِبیّٖ َن عَلٰی بَ ْغ ٍ‬
‫َو لَق َْد ف ََّضل ْ َنا بَ ْغ َ‬
‫کیرپۺڑبشیئۺدی۔‬
‫ںیم کیۺوکۺش ۺ‬‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرےبۺکشۺمہۺےنۺویبن ۺ‬
‫ں شۺ‬
‫زینۺشراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫ِم ٌْ ُه ْم َّم ْن كَل َّ َم ّٰ ُ‬
‫ال َو َرفَ َع بَ ْغ َض ُه ْم َد َر ٰج ٍ ه‬
‫ت‪( -‬پ‪،۱‬ا‪ٟ‬برقٵ‪)۵۵۱:‬‬

‫یسکےسۺاہللےنۺالکؾۺرفامۺایشفرۺوکیئۺفہۺےہۺےسجۺبسۺرپۺدروجںۺدنلبۺایک۔‬
‫ںیم ۺ‬‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪ :‬ۺ‬
‫شؿ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ىبی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ىےخُسپظسالوبھیجا‪:‬‬

‫ع‬
‫سانۺ ی ٰسی ہرٯ ہحاہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬شؿۺشایبنےئرکشؾ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ںیمۺےسۺںیہۺنجۺوکۺدرگیۺرپۺتلیضفۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫۔رقٓاؿۺرکمیۺںیمۺےہۺ‪:‬‬
‫ِ‬ ‫دیۺیئگۺشفرانزۺیکۺفہجۺےسۺشوہنںۺےنۺوخدۺرپۺالسؾۺاجیھب‬
‫ح ًّّیا(‪( )۳۳‬پ‪٣،۳۶‬زٱ‪)۱۱:٥‬‬ ‫السل ٰ ُم عَلَیَّ َی ْو َم ُو لِ ْد ُّت َو َی ْو َم ا َ ُم ْو ُت َو َی ْو َم ا ُبْ َع ُ‬
‫ث َ‬ ‫َو َّ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شفرۺفیہۺالسیتمۺھجمۺرپۺسجۺدؿۺںیمۺدیپشۺوہشۺشفرۺسجۺد ۺ‬
‫ؿرمفںۺاگۺشفرۺسجۺدؿۺزدنہۺشاھٹۺایاجٕاںۺاگ۔‬
‫ۺٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺبج ِ‬
‫ۺاقمؾۺشسنۺںیمۺفطلۺاکۺاشمدہہۺایکۺوتۺوطب ِرۺانزۺہیۺالکؾۺرفاماینکیلۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانٰییحیۺنبۺزرکای ًَ‪َ٠‬ٲہَ َ‪٤‬ا‬
‫َ‬
‫ِ‬ ‫ل‬ ‫ذن‬‫ٰ‬
‫ۺاقمؾۺایحفۺتبیہ رپۺافزئۺوہےنۺیکۺفہجۺےسۺہیۺالکؾۺںیہنۺرفامایۺ ّیۺہکۺوخدۺاخ ِ‬
‫قۺاکانئتۺےنۺشؿۺیکۺرعتفیۺںیمۺرفامای‪َ :‬و‬ ‫ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےن ِ‬
‫َسل ٰ ٌم عَل َْی ِه (پ‪٣،۳۶‬زٱ‪ ،۳۵:٥‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شفرۺالسیتمۺےہۺشسۺرپ۔)‬
‫ۺسانۺویفس ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺاھبویئںۺےنۺوجۺاعمہلمۺٓاپۺےکۺاسھتۺایکۺشسۺوکۺےسیکۺربدشتۺایکۺ‬
‫شفرہیۺدےئھکیۺہکۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ویسۺ‬
‫ۺربشدرشؿ ۺ ُ‬
‫ِ‬ ‫ایگ ۺاحالہکن ۺشکی ۺاعمِل ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺںیم ۺےن ۺاپرہ ۺ‪،12‬وسر ہہ ۺویفس ۺیک ۺٓاتی ۺربمن‪8‬ےس ۺےل ۺرکٓاتی ۺربمن‪73‬کت‬
‫یک‪40‬ےس ۺشفرپ ۺاطخںیئ ۺامشر ۺںیک ۺنج ۺںیم ۺےس ۺضعب‪ ،‬ۺضعب ۺےس ۺڑبی ۺںیہ ۺشفر ۺںیہک ۺوت ۺشکی ۺیہ ۺےملک ۺںیم ۺنیت ۺنیت ۺشفر ۺاچراچرکتۺ‬
‫اطخںیئۺعمجۺںیہ۔ۺنکیلۺشؿۺیکۺاطخںیئۺاعمػۺیکۺںیئگۺشفرۺشؿۺےسۺدرزگرۺرفامایۺایگ۔‬
‫کسیکُمىافیتُکسیکیگظفت‪:‬‬
‫نلع‬
‫ۺُع ۺںیم ۺےس ۺاھت ۺشفر ۺشس ۺےن ۺدنی ۺےک ۺوعض ۺداین ۺامکیئ ۺوت ۺشس ۺےس ۺدرزگر ۺہن ۺایکۺ‬ ‫ۺشیس ۺرطح ۺ َ ح م ۺنب ۺابوعرش ۺہک ۺشاکرب ُ َ ا‬
‫فۺںیمۺےسۺےھتۺشفرۺشؿۺیکۺاطخۺاظرہیۺشعضااءۺےسۺقلعتمۺیھتۺوتۺشسۺ‬ ‫مِ ِ ْ‬
‫ۺسانۺٓافصۺنبۺربایخۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ُ ْ ْ‬
‫ایگشفررضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫وکۺاعمػۺرکۺدای ایگ۔‬
‫رمفیۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺامیلسؿ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺرطػۺفیحۺرفامیئ‪‚:‬ۺشےۺاعدبنیۺےکۺرسدشرۺشفرۺشےۺ‬
‫رشامنہےئۺزشدہنیۺےکۺےٹیب!ۺریتیۺاخہلۺاکۺاٹیبۺٓافصۺبکۺکتۺریمےۺانرفامینۺرکاتۺرےہۺاگۺشفرۺںیمۺابرۺابرۺشسۺےسۺدرزگرۺرکاتۺوہںۺ‬
‫ےھجمۺشینپۺزعتۺفالجؽۺیکۺمسق!ۺشرگۺریمیۺٓادنویھںۺےکۺیسکۺوھجےکنۺےن‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شےسۺڑکپۺایلۺوتۺںیمۺشسۺےکۺاسویھتںۺےکۺےئل ۺشےسۺاثمؽۺشفرۺدعبۺفشولںۺےکۺےئلۺربعتۺانبۺدفںۺاگۺ۔‛رھپۺبجۺٓافصۺنبۺربایخۺرضحتۺ‬
‫َ‬
‫سانۺامیلسؿ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺدختمۺںیمۺاحرضۺوہےئۺوتۺٓاپۺےنۺفیحۺشیہٰلۺےکۺابرےۺںیمۺشںیہنۺاتبایۺوتۺفہۺشھٹۺرکۺابرہۺےلچۺےئگۺ ّٰیۺہکۺرتیۺ‬
‫ذن‬ ‫ِّ ُّ‬
‫ےک ۺشکی ۺےلیٹ ۺرپ ۺڑچھ ۺےئگ ۺرھپ ۺشےنپ ۺرس ۺشفر ۺاہوھتں ۺوک ۺٓاامسؿ ۺیک ۺرطػ ۺدنلب ۺایک ۺشفر ۺرعض ۺزگشر ۺوہےئ‪‚:‬شے ۺریمے ۺوبعمد ًَز َٯ َج‪!١‬شےۺ‬
‫َ َ‬
‫ریمےۺامکل!ۺ ُ ون ُ ونۺےہۺشفرۺںیمۺںیمۺوہںۺ۔شرگۺوتۺےھجمۺوتہبۺیکۺوتقیفۺہنۺدےۺاگۺوتۺںیمۺےسیکۺوتہبۺرکفںۺاگ؟شفرۺشرگۺوتۺےھجمۺںیہنۺاچبےئۺاگۺوتۺںیمۺ‬
‫ےسیک ۺچب ۺاپٕاں ۺاگ؟ںیم ۺدفابرہ ۺانگہ ۺیک ۺرطػ ۺولٹ ۺاجٕاں ۺاگ۔‛شس ۺرپ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺامیلسؿ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےک ۺذرےعیشؿ ۺیکۺ‬
‫َ َ‬
‫رطػۺاغیپؾۺاجیھب‪:‬ۺشےۺٓافص! وتۺےنۺچسۺاہکۺہکۺ ُ ون ُ ونےہۺشفرۺںیمۺںیمۺوہںۺوتہبۺیکۺرطػۺوتمہجۺوہاجںیمۺےنۺریتیۺوتہبۺوبقؽۺیکۺویکہکنۺںیمۺ‬
‫وتہبۺوبقؽۺرکےنۺشفر َۺرمحۺرفامےنۺفشالۺوہںۺ۔‬
‫ۺسانۺٓافصۺنبۺربایخ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ اکۺہیۺالکؾۺانزۺےکۺاسھتۺالکؾۺرکےنۺفشےلۺیکۺرطحۺےہۺشفرۺشسۺیکۺرطحۺےہۺوجۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سےسۺشیسۺوکۺدےھکی۔‬
‫ػدفڑےۺشفرۺش ۺ‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےس ۺ‬
‫ۺشیسیکۺرط ۺ‬

‫رمفیۺےہۺہکۺشکیۺدنبہۺالہتکۺےکۺانکرےۺرپۺاھتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشسۺوکۺشینپۺانپہۺشفرۺافحتظۺںیمۺےلۺایلۺشفرۺشسۺیکۺرطػۺشاہلؾۺ‬

‫رفامای‪‚:‬وتۺےنۺےنتکۺیہشۺ ےسیۺانگہۺریمےۺاسےنمۺےئکۺوجۺںیمۺےنۺاعمػۺرکۺدےیئ احالہکنۺشُؿۺےسۺمکۺرتۺانگہۺیکۺفہجۺےسۺںیمۺےنۺشکیۺشتمۺوکۺ‬
‫کرکۺدای۔‛‬
‫الہ ۺ‬
‫قظآٌکظیهمیٍِاقىاتکیَُہیٍ؟‬
‫ِ‬
‫ْ َ‬
‫احلصۺہیۺہکۺمَ ِس َّی ِبۺشزیلۺےکۺاطمقبۺدنبفںۺیکشۺ کیۺدفرسےۺرپۺتلیضفۺشفردقتمیۺفۺاتریخۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺ ِ‬
‫اعدتۺاجرہیۺیہیۺ‬

‫ررقٓاؿ ۺاپک ۺںیم ۺشؿ ۺفشاعقت ۺےک ۺفشرد ۺوہےن ۺیک ۺفہج ۺہی ۺےہ ۺہک ۺزگہتش ۺولوگں ۺےک ۺاسھت ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺاک ۺرطہقی ۺولعمؾ ۺوہ ۺاجےئ ۺوتۺ‬
‫ِ‬ ‫ےہ ۺشف‬

‫رقٓاؿۺاپکۺںیمۺوموجدۺرہۺزیچۺدہشتیۺشفرۺونرۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرطػۺےسۺولخمؼۺوکۺٓاانشۺرکانۺےہ۔فہۺیھبکۺولخمؼۺوکۺشینپۺدقتسیۺیکۺاچہپؿۺ‬

‫ِ‬
‫رکشاتۺےہےسیجۺشسۺاکشراشدۺےہ‪:‬‬
‫الص َم ُد(‪)۴‬ل َْم َیلِ ْد ﳔ َو ل َْم ُی ْول َْد(‪َ )۳‬و ل َْم َی ُك ْن لَّه ُكف ًُّوا ا َ َح ٌ‬
‫دَ۠(‪)۲‬پ‪،۱۰‬اْلخَلؾ‪۳:‬تا‪)۴‬‬ ‫ل َّ‬ ‫قُ ْل ُه َو ّٰ ُ‬
‫ال ا َ َح ٌد(‪)۹‬ا َ ّٰ ُ‬
‫ےہاہللےبۺاینزۺےہۺہنۺشسۺیکۺوکیئۺشفالدۺشفرۺہنۺفہۺیسکۺےسۺدیپشۺوہششف ۺرہنۺشسۺےکۺوج ۺڑاکۺوکیئ۔‬‫رفامٕافہۺاہللےہۺفہۺش ۺ‬
‫کی ۺ‬ ‫مت ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شفریھبکۺشؿۺوکۺشینپۺ ِ‬
‫افصتۺالجؽۺیکۺاچہپؿۺرکشاتۺےہ‪:‬‬
‫ار ال ُْم َت َك ّبِ ُ ه‬
‫ر‪( -‬پ‪،۵۸‬ا‪ٟ‬حرش‪)۵۱:‬‬ ‫ك الْق ُُّد ْو ُس َّ‬
‫السل ٰ ُم ال ُْم ْؤ ِم ُن ال ُْن َه ْی ِم ُن ال َْع ِز ْی ُز الْ َج َّب ُ‬ ‫ا َل َْملِ ُ‬
‫ےنیفشالۺشامؿۺےنشخبۺفشالۺافحتظۺرفامےنۺفشالۺزعتۺفشالۺتمظعۺفشالۺةکتۺفشال۔‬
‫ۺالسیتمد ۺ‬
‫ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ابداشہۺاہن ۺ‬
‫تیاپک‬
‫ضعبۺشفاقتۺولخمؼۺوکۺوخػۺفراجۺرپۺلمتشمۺشےنپۺشاعفؽۺیکۺاچہپؿۺرکشاتۺےہوتۺشںیہنۺشےنپۺدونمشںۺشفرۺشےنپۺایپرفںۺینعیۺشایبنےئ‬
‫رکش ۺؾ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ےکۺاسھت ۺ‬
‫ۺشانپاعُمہلمۺایبؿ رکاتۺےہےسیجۺفہۺشراشدۺرفاماتےہ‪:‬‬
‫ات الْ ِع َما ِدﭪ(‪( )۱‬پ‪،۱۰‬ا‪ٟٔ‬حز‪)۶،۷:‬‬ ‫ا َل َْم ت َ َر ك َْی َف ف ََع َل َرب ُّ َ‬
‫ك ِب َعا ٍدﭪ(‪)۲‬اِ َر َم َذ ِ‬
‫ایدہوطؽۺفشےل۔‬
‫فہشرؾۺدحۺےسۺز ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪ :‬ۺ‬
‫ایکمتۺےنۺہنۺداھکیۺاہمترےۺربۺےنۺاعدۺےکۺاسھتۺاسیکۺایک ۺ‬
‫شفرۺشراشدۺرفاماتےہ‪:‬‬
‫له(‪( )۹‬پ‪،۱۰‬ا‪ٟٔ‬ٲ‪)۳:١‬‬ ‫ك ِباَ ْص ٰح ِ‬
‫ب الْ ِف ْی ِ‬ ‫ا َل َْم ت َ َر ك َْی َف ف ََع َل َرب ُّ َ‬
‫ۺایکاحؽۺایکۺ۔‬
‫اھکیاہمترےۺربۺےنۺشؿۺاہیھتۺفشولںۺاک ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬
‫شےوبحمبۺایکۺمتۺےنۺہنۺد ۺ‬
‫ٓ‬
‫تیًاقساومیٍقظا ٌِپاککیتقسیه‪:‬‬
‫اعتلۺشفر ْ ِ‬
‫دقتیۺشُولتیہۺیکۺرعمتفۺای(‪ …)۵‬شسۺیکۺافصتۺشفرۺ‬ ‫ذشتۺابریۺ ٰ‬
‫رقٓاؿۺاپکۺشؿۺنیتۺشاسقؾۺےسۺاجتمفِزۺںیہن‪ِ …)۳(:‬‬
‫ِ‬
‫شامسۺیکۺرعمتفۺای(‪ …)۱‬رھپۺشسۺےکۺشاعفؽۺشفرۺدنبفںۺےکۺاسھتۺاعُمےلمۺیکۺرعمتف۔ۺوسر ہہۺشالخصۺشؿۺنیتۺشاسقؾۺںیمۺےسۺشکیۺمسقۺرپۺ‬
‫لمتشم ۺےہ ۺشفر ۺفہ ۺدقتسی شُولتیہ ۺےہ۔ ۺشس ۺےئل ۺرسٰ ہ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےنشےساہتیئ ۺرقٓاؿۺ‬
‫م‬
‫ای۔رفامؿ ۺ صطفٰےےہ‪َ َ ٩٣َ :‬ق َء ہسٰ َر َٵ اْلَخ ََل َ‬
‫ؾ َٓ َ٘س َ َق َء ثہ‪٠‬ہ َث ا‪ ٟ‬ہرقٰا‪٪‬ینعی ۺسجۺےنۺوسرہۺہشالخصۺزپیھ ۺےبۺکشۺشس ۺےن ۺاہتیئۺ‬ ‫ِ‬ ‫ےکربشربرقشرد‬
‫رقٓاؿۺزپاھ۔(‪‛ ) 85‬ویکہکنۺاغِتیۺدقتسی ہیۺےہۺہکۺفہۺنیتۺ ُشومرںیم اتوہ‪:‬شکی ہیۺہکۺشسۺاکوکیئۺلثمۺشفراشمہبۺشسۺےسدیپشہنۺ‬
‫وہشوہشسۺرپہیۺرفامؿ‚ ل َْم َیلِ ْد ﳔ (تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ہنۺشسۺیکۺوکیئۺشفالد)دالتلۺرکاتۺےہۺدفرسش ہیۺہکۺفہۺشینپۺلثمۺشفرۺہیبشۺےسۺ‬
‫دیپشۺہنۺوہشۺوہشفرۺشسۺرپۺہیۺشراشدراین‚ َو ل َْم ُی ْول َْد(‪( )۳‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرہنۺفہۺیسکۺےسۺدیپشۺوہش)دالتلۺرکاتۺےہۺشفررسیتش ہیۺ‬
‫ہکۺشلصۺفۺرفعۺہنۺوہےنۺےکۺاب ُفوجدۺشسۺےکۺدرےجۺاکۺوکیئۺہنۺوہشفرشسۺرپۺہی‬

‫‪ …85‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ٓـائ‪ ١‬ا‪ٟ‬رقٰا‪ ،٪‬باب ‪٣‬ا جاء فی سٰرۃ اْلخَلؾ‪،۴۳۰/۴،‬حسٱث‪۵۹۰۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ٓاِتی ہبیط ۺدالتل ۺرکیت ۺےہ‪َ :‬و ل َْم َی ُك ْن لَّه ُكف ًُّوا ا َ َح ٌدَ۠(‪( )۲‬پ‪،۱۰‬اْلخَلؾ‪،۴:‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرہن ۺشس ۺےک ۺوجڑ ۺاک ۺوکیئ)شرض ۺہی ۺونیتںۺ‬
‫یوسرتۺہملکۺ‚ َْل اَ‪َ ٟ‬ہ اَْل اہللہ‛یکۺلیصفتۺےہ۔‬
‫ںیمعمجۺںیہۺشفرۺوپر ۺ‬
‫ابںیتشسۺوسرتۺ ۺ‬
‫ۺ‬
‫َّ‬
‫قظآٌکظیهکےبے ِاىتہااسظاع‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺابری ٰ‬
‫اعتلۺےہ‪:‬‬‫رقٓاؿۺاپکۺےکۺشرسشرۺںیہۺشفرۺشسۺرطحۺےکۺشرسش ِرۺرقٓاینۺےبۺشاہتنۺںیہ۔شراش ِد ۺ‬
‫ہیۺ ِ‬
‫ن(‪( )۸۱‬پ‪،۷‬اْلنٌا‪)۵۹:٦‬‬ ‫ب َّو ل َا َیابِ ٍس اِ لَّا فِیْ ِك ٰت ٍ‬
‫ب ُّم ِب ْی ٍ‬ ‫َو ل َا ر ْط ٍ‬
‫َ‬
‫اھکلہنۺوہ۔‬
‫کشخوجۺشکیۺرفنشۺاتکبۺںیمۺ ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺہنۺ ۺ‬
‫وکیئرتۺشف ۺرہنۺ ۺ‬

‫ۺسان ۺًبساہلل نب ۺوعسمد ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےن ۺرفامای‪’’:‬رقٓاؿ ۺےک ۺاعمین ۺںیم ۺوغر ۺفرکف ۺرکف ۺشفر ۺشس ۺےک ۺاجعابئتۺ‬
‫شیس ۺفہج ۺےس ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 86‬‬
‫التشۺرکفۺہکۺشسۺںیمۺشولگںۺشفرۺولھچپںۺاکۺملعۺےہۺ۔‛‬
‫ےبۺکشۺابتۺیہیۺےہۺےسیجۺٓاپۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرفامایۺےہۺ۔ۺرقٓاؿۺرکمیۺےکۺشرسشرۺوکۺفیہۺصخشۺاجؿۺاتکسۺےہۺوجۺشسۺےکۺشکیشۺ کیۺ‬
‫حر‪،‬قَ َّہاار‪،‬امکلۺشفراق ِدرۺاکۺالکؾۺےہۺشفرۺاط ِ‬
‫تقۺ‬ ‫ےملکۺںیمۺوغرۺفۺرکفۺرکےۺشفرۺشسۺیکۺمہفۺیھبۺاصػۺوہۺیتحۺہکۺرہۺہملکۺشسۺےکۺےئلۺاہشدتۺدےۺہکۺہیۺ َح َّ ح ا‬
‫حریۺیکۺدحۺےسۺاخرجۺےہ ۺ۔شرثکۺشرسش ِرۺرقٓاینۺصصقۺشفرۺشابخرۺےکۺنمضۺںیمۺںیہۺشسۺےئل ۺمتۺشؿۺےکۺشابنتسطۺےکۺرحصیۺوہٕااتہکۺشسۺںیم ےسۺ‬
‫یعُلووؾۺوکۺریقحۺوھےگۺوج ِ‬
‫ۺرقٓاؿۺاپکۺےسۺاخرجۺںیہ۔‬ ‫ُم َّ ۺ‬
‫اہمترےۺےئلۺفہۺاجعابئتۺفشکنمۺوہںۺنجۺےکۺاقمےلبۺںیمۺمتۺشؿۺ َ‬
‫یہی ۺفہ ۺابںیت ۺںیھت ۺوج ۺمہ ۺشُسن ۺشفر ۺشاسبنط ۺینعی ۺےب ۺیفلکت ۺےک ۺٰینعم ۺشفر ۺدنبفں ۺےک ۺدرایمؿ ۺایب ِؿ ۺافتفت ۺےک ۺےلسلس ۺںیم ۺذرک ۺرکان ۺاچےتہۺ‬
‫ہلل ہسب َحا‪َ٧‬ہ َٯ َت ٌَالی اًَ‪٥َ٠‬‬
‫ےھت۔ َٯا ہ‬
‫ٰ‬
‫قؽائےالہیپظعاؼیہُىےکامىيیاسکی‬ ‫بابىنبظ‪:3‬‬

‫حقیقتاِعفؽیلت‬
‫(شسۺںیمۺاچرۺںیلصفۺںیہ)‬

‫تنہیزیگفتگُ‪:‬‬
‫ح‬ ‫َ‬
‫ۺم ۺ‬
‫نےکۺشٰیلعۺاقمامتۺںیمۺےسۺےہۺنکیل‬ ‫ِ‬ ‫ۺرمثشتۺتبحمۺںیمۺےسۺشکیۺرمثہۺشفر ُ َ َّْ‬
‫اجؿےئجیلۺ!ےبۺکشۺراض ِ‬
‫ۺ‬

‫‪ …86‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ذ‪ ٦‬ا‪ٟ‬ت‪ ٥ٌ٨‬فی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪،‬ؾ‪،۵۸۰‬حسٱث‪۸۳۴:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫شسۺیکۺتقیقحۺشرثک ۺرپۺیفخمۺےہۺشفرۺشس ۺںیمۺوجہبش ۺشفرۺشاہبؾۺدشلخ ۺوہاجاتۺےہ ۺفہۺرصػۺشیہنۺرپ ۺفشکنمۺوہاتۺےہ ۺنجۺوکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺ‬
‫شاکمؿۺراضۺاکۺشاکنرۺایکۺےہ۔فہۺےتہکۺںیہ‪‚:‬شرگۺرہۺ‬ ‫اتفلیۺاکۺملعۺشفرۺمہفۺشفرۺدنیۺیکۺھجمسۺاطعۺرفامیئۺےہشفرۺرکنمنیۺےن ِ‬
‫ۺالخػۺسفنۺ ُشومرۺںیمۺ ِ‬
‫زیچۺںیمۺشسۺفہج ۺےس ۺراضۺنکمم ۺےہ ۺہکۺفہۺفعْ ِلۺشیہٰلۺےہۺوتۺرفکۺشفر ۺانگہۺرپۺیھب ۺرشیض وہانۺاچےئہ۔‛شس ۺےسۺضعبۺولگۺدوھاکۺاھکےئگۺشفرۺ‬
‫اھجمس۔‬
‫میلسترک ۺان ۺ‬
‫شیہٰل ۺ‬
‫ےئ ۺ‬
‫ےنوکۺیھبۺاضق ۺ‬
‫قسففۺوجفرۺرپۺرشیضۺرےنہۺشفرۺشرتعشضۺفۺشاکنرۺرتکۺرک ۺ‬
‫ےن ۺ‬
‫ں ۺ‬
‫شوہن ۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ‬
‫ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺایپرے ۺروسؽ‪،‬روسؽۺوبقمؽ َػلی ا ہ‬ ‫شاکحؾۺرشعۺےننسۺےسۺفشکنمۺوہاجےتۺوتۺاہلل‬
‫شرگ ہیۺشَرسشرۺاظرہیۺ ِ‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےکۺےئلۺہیۺداعۺہنۺرفامےت‪’’:‬اَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪٬َ٘ٓ ٥٬‬ہ فَی ا‪ٟ‬سٱ َ‪َ ٩‬ٯ ًَ‪ ٤٠‬ہہ ا‪ٟ‬تاٯ َٱ‪١‬ۺینعیۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ!شےسۺدنیۺیکۺ‬ ‫َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺشِنبۺابعسۺ َرض ََی ا ہ‬
‫(‪) 87‬‬
‫ھجمسۺشفرۺاتفلیۺاکۺملعۺاطعۺرفام۔‛‬
‫ذٰہلشۺےلہپۺمہۺراضۺیکۺتلیضفۺایبؿۺرکںیۺےگۺرھپۺرشیضۺرےنہۺفشولںۺےکۺشوحشؽۺیکۺاکحایتۺرھپۺتقیقحِۺراضرھپۺ ِ‬
‫الخػۺسفنۺشُومرۺ‬
‫ںیمۺراضۺےکۺنکممۺوہےنۺیکۺتیفیکۺشفرشسۺےکۺدعبۺفہۺشُومرۺایبؿۺرکںیۺےگۺنجۺوکۺراضۺیکۺلیمکتۺںیمۺےسۺاھجمسۺاجاتۺےہۺاحالہکنۺشاسیۺںیہنۺ‬
‫ےسیجۺ ُد ۺاعہنۺرکانشفرۺانگوہںۺرپۺاخومشۺرانہ۔‬
‫ِعؼاکیفؽیلتکابیاٌ‬ ‫پہلیفعل‪:‬‬
‫ٰ‬
‫عؼاکےمتىلقتیًفظامیًباعیتىالی‪:‬‬
‫ۺںیمفشردۺںیہ‪:‬‬
‫ےکابرے ۺ‬
‫تلیضف ۺ‬
‫ۺ‬ ‫ںیہوجۺراضۺیکۺ‬
‫ؿیکۺاجیتۺ ۺ‬
‫اہیںۺفہۺٓاایتۺہبیطۺایب ۺ‬
‫(‪…)1‬‬
‫اہللےسۺرشیض۔‬
‫اہللشؿۺےسۺرشیضۺشفرۺفہۺ ۺ‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬ ‫َرضِ یَ ّٰ ُ‬
‫ال َع ٌْ ُه ْم َو َر ُ‬
‫ض ْوا َع ْن ُ هه‪( -‬پ‪،۷‬ا‪٤ٟ‬ائسہ‪)۳۳۹:‬‬

‫(‪…)2‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺیکینۺاکۺدبہلۺایکۺےہۺرگمۺیکین۔‬ ‫ان اِ لَّا ا ل ْ ِا ْح َس ُ‬
‫ان(‪( )۲۹‬پ‪،۵۷‬ا‪ٟ‬زح‪)۶۰:٩٤‬‬ ‫َه ْل َج َزآ ُء ا ل ْ ِا ْح َس ِ‬

‫‪ …87‬بدارٴ ‪ٛ،‬تاب ا‪ٰٟ‬ؿؤ‪ ،‬باب ٯؿٍ ا‪٤ٟ‬اء ً‪٨‬س ا‪ٟ‬دَلء‪،۷۱ /۳،‬حسٱث‪۳۴۱:‬‬

‫ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ًبس اہلل ب‪ ٩‬ا‪ٌٟ‬باض‪،۷۳۷ /۳،‬حسٱث‪۱۳۰۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شاسحؿۺیکۺشاہتنۺہیۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشےنپۺدنبےۺےسۺرشیضۺوہۺشفرۺہیۺفہۺوثشبۺےہۺوجۺدنبےۺوکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺرشیضۺوہےنۺیکۺ‬

‫ۺںیماتلمۺےہ۔‬
‫وصرت ۺ‬
‫ٰ‬
‫عؼائےالہی جيتسےبغھکظہے‪:‬‬
‫ان ِّم َن ّٰ ِ‬
‫ال ا َ ْك َب ُ ه‬
‫ر‪( -‬پ‪،۳۰‬ا‪ٟ‬تٰبٶ‪)۷۵:‬‬ ‫ن‪َ -‬و ِر ْض َو ٌ‬
‫ت عَ ْد ٍ ه‬ ‫(‪َ …)3‬و َم ٰسك َ‬
‫ِن َط ِ ّؼ َب ًّة فِیْ َج ّٰن ِ‬
‫ےنسبےکۺابوغںۺںیمۺشفرۺاہللیکۺراضۺبسۺےسۺڑبی۔‬
‫ںاکۺ ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬
‫شفراپزیکہۺاکمون ۺ‬

‫شسۺٓاِتی ہبیطۺںیم اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشینپۺراضۺوکۺتنجِۺدعؿۺےسۺڑبھۺرکۺرقشرۺدای‪،‬ۺسجۺرطحۺشےنپۺذ ِ‬

‫رکۺۺاپکۺوکۺامنزۺےسۺڑبشرقشرۺدےتیۺ‬
‫وہےئۺشراشدۺرفامای‪:‬‬
‫ر‪( -‬پ‪،۵۳‬ا‪ٜ٨ٌٟ‬بٰت‪)۴۵:‬‬ ‫الصلٰوةَ ت َ ٌْ ٰنی َع ِن الْ َف ْح َشآ ِء َو ال ُْم ْن َك ِ هر‪َ -‬و لَ ِذ ْك ُر ّٰ ِ‬
‫ال ا َ ْك َب ُ ه‬ ‫اِ َّن َّ‬
‫تےسۺشفرےبۺکش اہللاکۺذرکۺ ۺ‬
‫بسےسۺڑبشۺ۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺےبۺکشۺامنزۺعنمۺرکیتۺےہۺےبۺایحیئۺشف ۺررُب ۺ‬
‫یاب ۺ‬
‫ل‬
‫سپ ۺسجۺرطحۺامنزۺںیمۺاشمدَہہ(ای ِدۺشیہٰل)امنزۺےسۺڑبھۺرکۺےہۺشیسۺرطحۺاخ ِ ِقۺتّنجۺیکۺراضۺیھبۺتنجۺےسۺشرعفۺفۺشٰیلعۺےہۺہکلب ْ ِ‬
‫ۺشہۺتنجۺاکۺ‬

‫بسۺےسۺڑبشۺدصقمۺیہیۺراضۺےہۺ۔دحثی اپکۺںیمۺےہ‪’’:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺؤمنینمۺےکۺےئل ۺیلجتۺرفامےئۺاگۺشفرۺشراشدۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺھجمۺےسۺاموگن۔ۺفہۺرعضۺ‬

‫(‪) 88‬‬
‫یراضۺاچےتہۺںیہ۔‘‘‬
‫رکںیۺےگ‪:‬ریت ۺ‬

‫خشفدنیۺےکۺدعبۺراضۺاکۺوسشؽۺرکانۺراضۺیکۺشاہتنیئۺتلیضفۺوکاثتبۺرکاتۺےہۺشفرۺراہۺدنبےۺاکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺرشیضۺوہانۺوتۺ‬

‫وتۺشؿۺاکۺددیش ِرۺ ُ ّ‬

‫شسۺیکۺتقیقحۺمہۺرقنعبیۺایبؿۺرکںیۺےگۺشفرۺاہجںۺکتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺدنبےۺےسۺرشیضۺوہےنۺاکۺقلعتۺےہۺوتۺشسۺاکۺشکیۺدفرسشۺٰینعمۺےہۺوجۺشسۺ‬

‫ینعمۺےکۺرقبیۺےہۺسجۺوکۺمہۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺدنبےۺےسۺتبحمۺےکۺتحتۺذرکۺایک ےہشفرۺشسۺیکۺتقیقحۺوکۺوھکانلۺاجزئۺںیہنۺویکہکنۺشسۺاکۺش ِدرشکۺ‬

‫رکےنۺےسۺولوگںۺےکۺذنہۺاقرصۺںیہۺشفرۺوجۺشسۺرپۺاقدرۺےہۺوتۺفہۺوخدۺیہۺشسۺاکۺش ِدرشکۺرکۺاتیلۺےہۺ۔‬
‫َّ‬
‫خالظ ٔہکالو‪:‬‬
‫ۺشیسےئلۺرکںیۺےگۺویکہکنۺہی‬ ‫ۺذٰہلش ْ ِ‬
‫شہۺتنجۺراضۺاکۺوسشؽ ۺ‬ ‫ۺوکیئ ُرہبتۺںیہن ۺ‬ ‫ی ٰ‬
‫اعتلۺےسۺڑبھۺرک ۺ‬‫ددیش ِۺرابر ۺ‬

‫‪ …88‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬اْلٯسم‪،۵۶۶/۳،‬حسٱث‪۵۰۸۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دشیمئۺددیشرۺاکۺببسۺےہۺ۔وگایشۺ ؿۺےکۺزندکیۺراضامتؾۺاغایتۺیکۺاغتیۺشفرۺامتؾۺاطمبلۺیکۺشاہتنۺوہیگۺسپۺبجۺفہ ِ‬
‫ۺذلتۺددیشرۺےسۺرسرفشزۺوہںۺ‬

‫ےگۺۺشفرۺشؿۺوکۺوسشؽۺاکۺمکحۺوہاگۺوتۺفہۺدشیمئۺددیشرۺاکۺیہۺوسشؽۺرکںیۺےگۺشفرۺاجؿۺںیلۺےگۺہکۺراضۺیہۺدشیمئۺاجحبۺشےنھٹۺاکۺببسۺےہۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺ‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺ ۺ‬
‫شفرامہرےۺاپسۺشسۺےسۺیھبۺزایدہۺےہۺ۔‬ ‫رفامےئۺاگ‪َ :‬و ل ََد ْی َنا َم ِز ْی ٌد(‪( )۳۸‬پ‪)۱۵:ٚ،۵۶‬‬
‫ٰ‬
‫باعگاہِالہیسےتیًتحفے‪:‬‬
‫ٍ‬
‫شس ۺٓاِتی ابمرہک ۺیک ۺریسفت ۺںیم ۺضعب ۺسفمنی ۺرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺفتقِ ۺزمدی ۺںیم ویتنجں ۺےک ۺاپس ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یک ۺرطػ ۺےس ۺہی ۺنیتۺ‬
‫احتفئۺٓاںیئۺےگ‪:‬‬
‫ًَز‬ ‫الہپہیۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرطػۺےسۺشاسیۺدہہیۺاطعۺوہاگہکۺتنجۺںیمۺشسۺیکۺلثمۺویتنجںۺےکۺاپسۺںیہنۺوہاگۺشیسۺےکۺابرےۺںیم اہلل‬
‫َٯ َج‪١‬ۺاکۺشراشدۺےہ‪ :‬فَل َا ت َ ْعل َُم نَ ْف ٌس َّماۤٗ ا ُ ْخػِیَ َل ُه ْم ِّم ْن ق َُّر ِة ا َ ْع ُی ٍ‬
‫ن‪( -‬پ‪،۵۳‬ا‪ٟ‬شحسٵ‪)۳۷:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺوتۺیسکۺیجۺوکۺںیہنۺولعمؾۺوجۺٓاھکۺیکۺڈنھٹکۺشؿۺےکۺےئلۺاپھچ ۺ‬

‫ۺریھکےہۺ۔‬
‫شیسےکۺابرےۺںیمۺشراش ِدۺابریۺ ٰ‬
‫اعتلۺےہ‪:‬‬ ‫ۺتلیضفراتھکۺےہ۔ ۺ‬
‫ۺ‬ ‫ہیدہہیۺرپ‬ ‫دفرسششؿۺےک ّ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺرطػۺےسۺشؿۺرپۺالسؾۺوہاگشفرۺ ۺ‬ ‫ۺ‬
‫ۺربۺاکۺرفامایۺوہش۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺ ۺ‬
‫شؿرپۺالسؾۺوہاگۺرہمابؿ ّ‬ ‫ق َْول ًّا ِّم ْن َّر ٍّب َّر ِح ْؼ ٍ‬
‫م(‪( )۸۵‬پ‪،۵۱‬ٱص‪)۵۸:‬‬ ‫َسل ٰ ٌم‪-‬‬
‫ًَز‬ ‫رسیتشۺہیۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشؿۺےسۺرفامےئۺاگ‪’’:‬ںیمۺمتۺےسۺرشیضۺوہںۺ۔‛ہیۺدہہیۺشفرۺالسؾۺدفونںۺےسۺشلضفۺوہۺاگۺشیس ۺےکۺقلعتمۺاہلل‬
‫اضبسۺےسۺڑبی۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشف ۺراہلل ۺ‬
‫یکر ۺ‬ ‫(پ‪،۳۰‬ا‪ٟ‬تٰبٶ‪)۷۵:‬‬ ‫ان ِّم َن ّٰ ِ‬
‫ال ا َ ْك َب ُ هر‪-‬‬ ‫َٯ َج‪١‬ۺشراشدرفاماتےہ‪َ :‬و ِر ْض َو ٌ‬
‫شسۺٓاتیۺہبیطۺاکۺبلطمۺہیۺوہشۺہکۺراضےئۺشیہٰلۺشؿۺامتؾۺوتمعنںۺشفرۺذلوتںۺےسۺڑبیۺےہۺسجۺںیمۺشلہِۺتنجۺوہںۺےگ۔ہی اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫یکۺراضۺیکۺتلیضفۺےہۺوجۺہکۺدنبےۺیکۺراضۺاکۺرمثہۺےہۺ۔‬

‫عؼاکےمتىلق‪49‬عِایات‪:‬‬
‫روسؽۺشرکؾ‪،‬عیفش ہ‪ٌَ ٣‬و‪َ ٥‬ػلیا ہہلل ت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٠‬ۺ‪٥‬ےن َ ح ہ‬
‫(‪…)1‬رمفیۺےہۺہکۺ ِ‬
‫ۺاحصنۺرِکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪ ٪‬یک‬ ‫َ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شکیۺامجتعۺےسۺوپاھچ‪:‬متۺولگۺایکۺوہ؟شوہنںۺےنۺرعضۺیک‪:‬مہۺومنمۺںیہ۔شاسفتسرۺرفامای‪:‬ۺاہمترےشۺ امیؿۺیکۺایکۺاشنینۺےہۺ؟ۺ‬
‫رعض ۺیک‪ :‬ۺمہ ۺٓازاموشئں ۺرپ ۺربص ۺرکےت ۺںیہ‪ ،‬ۺٓاوسدیگ ںیم ۺرکشِشیہٰل ۺاجب ۺالےت ۺںیہ ۺشفررب ۺ ٰ‬
‫اعتل ۺیک ۺدقتری ۺرپ ۺرشیض ۺرےتہ ۺںیہ۔ۺ‬ ‫ّ‬
‫رب ہبعکۺیکۺمسق!ۺمتۺومنمۺوہۺ۔‬ ‫ٓاپ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺرفامای‪:‬ۺ ِّ‬
‫(‪) 89‬‬

‫احصب ۺتمکح ُ َۺُعا ۺرقبی ۺےہ ۺہک ۺشینپ ۺھجمس ۺوبھج ۺشفرۺ‬ ‫روسؽ ۺشرکؾ ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬اک ِ‬
‫ۺرفامؿ ۺتمکح ۺاشنؿ ۺےہ‪:‬ش ِ‬ ‫(‪ِ …)2‬‬
‫(‪) 90‬‬ ‫رعمتفۺےکۺببس ِ‬
‫ۺاقمؾۺشایبنۺےکۺرقبیۺرقبیۺچنہپۺاجںیئ۔‬
‫ا‪ ٪‬رَزٗہہ َ‪َٔٛ‬آًا َٯ َرض ََی‬
‫اکرفامؿۺوخوبشدشرےہ‪:‬كہٰبی ‪٫ ٩٤ََ ٟ‬ہس ََٴ ‪ََ ٟ‬لَس ََل‪َ َ ٦‬ٯک َ َ‬
‫ِ‬ ‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬‬
‫(‪…)3‬رساک ِرۺدمہنی‪،‬رقش ِربلقۺفہنیس َػلی ا ہ‬
‫(‪) 91‬‬
‫یئگشفرۺشسۺاکۺرزؼۺِرد ِرۺافک ۺ‬
‫تیےہۺشفرۺفہۺشسۺرپۺرشیضۺےہ۔‬ ‫ی ۺ‬ ‫بَہینعیۺوخربخشیۺےہۺشسۺصخشۺےکۺےئلۺسجۺوکۺشالسؾ ۺ‬
‫ۺیکدہشتیۺد ۺ‬

‫(‪…)4‬رتمحِۺاعمَ‪ ٧ ،‬ہٰرَ ہ‪َ ٣‬حش‪َ ٥‬ػلی ا ہ‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬اکۺشراشدۺےہ‪َ ٩٣َ :‬رض ََی َ‪ ٩َ ٣‬اہللَ َت ٌَالی بَا‪َ٠َ٘ ٟ‬ٲ َ‪ ٩َ ٣َ ١‬ا‪ٟ‬زز َ‪َ ٚ‬رض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ بَا‬
‫(‪) 92‬‬
‫ۺرپاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺرشیض رےہاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یھبۺشسۺےکۺوھتڑےۺلمعۺرپۺرشیضۺوہاجاتۺےہ۔‬ ‫‪َ٠َ٘ ٟ‬ٲ َ‪ ٩َ ٣َ ١‬ا‪١َ ٤َ ٌَ ٟ‬ینعی ۺ‬
‫ۺوجصخشۺوھتڑےۺرزؼ ۺ‬
‫ف‬
‫(‪ …)5‬ۺنسحُمِ ۺاکانئت‪ ،‬ح ْ ِْروموجدشت َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬شراشدرفامےتںیہ‪:‬اَذَا َا َحب اہللہ َت ٌَالی ًَب ًسا اَب َت ََلہہ َٓاَ‪َ ٪‬ػب َ َر اجت ََباہٗ‬
‫ِ َٓاَ‪٪‬‬

‫َرض ََی اػ َلَٔاہِٗینعیۺبجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیسکۺدنبےۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺوتۺشسۺوکۺٓازامشئۺںیمۺالتبمۺرکاتۺےہۺسپۺشرگۺدنبہۺربصۺرکےۺوتفہۺشسۺوکۺنچۺاتیلۺےہۺ‬

‫(‪) 93‬‬
‫شفرۺشرگۺرشیضۺرےہۺوتۺشسۺوکۺربزگدیہۺانبۺاتیلۺےہۺ۔‬

‫قبظَِسےاػکظجيتمیٍساخلہُىےِالے‪:‬‬
‫(‪…)6‬ونرےک ۺرکیپ‪ ،‬ۺامتؾ ۺویبنں ۺےک ۺرَس ۺ َفر َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺاک ۺشراشد ۺےہ ۺ‪:‬بج ۺایقتم ۺاک ۺدؿ ۺوہ ۺاگ ۺوت ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺریمیۺ‬
‫شتمۺےکۺشکیۺرگفہۺوکۺرَپۺاطعۺرفامےئۺاگۺنجۺےکۺذرےعیۺفہۺشینپۺربقفںۺےسۺشڑۺرکۺتنجۺںیمۺ‬

‫‪ …89‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬اْلٯسم‪،۴۶۷ /۶،‬حسٱث‪،۹۴۵۷:‬بتِیر‬

‫‪ …90‬ح‪٠‬ٲٶ اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪،۵۰۳ /۳۰،‬حسٱث‪،۳۴۹۳۹:‬ا‪ٟ‬زٗ‪،۵۴۴:٥‬س‪ ١٬‬ب‪ً ٩‬بساہلل‬
‫‪ …91‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ال‪ٜٔ‬اٖ ٯا‪ٟ‬ؼبر ً‪٠‬ٲہ‪،۳۵۶/۴،‬حسٱث‪۵۱۵۶:‬‬
‫‪ٰ٣ …92‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬رفد بٌس ا‪ٟ‬ظسٵ‪،۸۴/۵،‬حسٱث‪۳:‬‬
‫‪ …93‬رفزٯض اْلخبار ‪،۳۵۳/۳،‬حسٱث‪۹۷۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ےلچۺاجںیئۺےگۺشفرۺفاہںۺےسیجۺاچںیہۺےگۺفطلۺشدنفزۺوہںۺےگ۔ۺرفےتشۺشؿۺےسۺوپںیھچۺےگ‪:‬ۺایکۺمتۺاسحبۺدھکیۺےکچۺوہ؟فہۺوجشبۺدںیۺےگ‪:‬ۺمہۺےنۺاسحبۺںیہنۺ‬
‫داھکی۔رفےتشۺرھپۺوپںیھچۺےگ‪:‬ۺایکۺمتۺۺلُپۺرصشطۺےسۺزگرۺےکچ؟فہۺوجشبۺدںیۺےگ‪:‬ۺمہۺےنۺلُپۺرصشطۺوکۺںیہنۺداھکی۔رھپۺرفےتشۺوپںیھچۺےگ‪:‬ۺایکۺمتۺےنۺمنہجۺوکۺ‬
‫داھکی؟فہ ںیہکۺےگ‪:‬ۺمہۺےنۺیسکۺزیچۺوکۺںیہنۺداھکی۔بتۺرفےتشۺشؿۺےسۺںیہکۺےگ‪:‬ۺمتۺسکۺیکۺشتمۺںیمۺےسۺوہ؟فہۺوجشبۺدںیۺےگ‪‚:‬ۺمہۺشامؾۺشالایبنۺرضحتۺ‬

‫دمحممصطفٰےۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺیکۺشتمۺںیہ۔‛ۺرفےتشۺںیہکۺےگ‪ :‬مہۺںیہمت اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺمسقۺدےتیۺںیہۺہکۺںیمہۺاتبٕاداینۺںیمۺاہمترےۺایکۺ‬

‫شامعؽۺےھت؟ۺفہۺوجشبۺدںیۺےگۺ‪:‬مہۺںیمۺدفۺںیتلصخۺںیھتۺسجۺیکۺفہجۺےسۺمہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺلضفۺفۺرکؾۺےسۺشسۺرمےبتۺوکۺےچنہپ۔رفےتشۺ‬

‫وپںیھچۺےگ‪ :‬فہۺدفۺںیتلصخۺایکۺںیہ؟فہۺوجشبۺدںیۺےگ‪…)۳(:‬بجۺمہۺاہنتیئۺںیمۺوہےتۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺانرفامینۺرکےنۺےسۺایحۺرکےتۺ‬

‫(‪) 94‬‬
‫ےکقحۺدشرۺوہےئ۔‬
‫ےئلمتۺشسۺ ۺ‬
‫یس ۺ‬
‫ۺںیہکےگ‪:‬ش ۺ‬
‫ےتہوجۺامہرےۺےئلۺھکۺدایۺایگ۔شسۺرپۺرفےتش ۺ‬
‫ؼرپۺرشیضۺر ۺ‬
‫ۺلیلقرز ۺ‬
‫شفر(‪ …)۵‬مہۺشس ۺ‬

‫ہلل ا‪ٟ‬ز َؿا َ‪ ٩٣‬ہٗ‪٠‬ہٰبَ‪ٜ‬ہ‪َ ٥‬تو َ ہ‬

‫رفٯا‬ ‫ہرقا َء َاً ہلٰا ا َ‬ ‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬شراشد ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ٱَا َ‪َ َ ٌ٣‬‬
‫رش ا‪َ َ ٟٔ‬‬ ‫)‪…(7‬رساک ِر ۺاندمشر‪ ،‬ۺدمےنی ۺےک ۺاتدجشر َػلی ا ہ‬
‫(‪) 95‬‬
‫ےساہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺرشیضۺروہۺےگۺوتۺشےنپۺ ۺ‬
‫رقفاکۺوثشبۺاپٕاۺےگۺفرہنۺںیہن۔‬ ‫َرق ہ‪َ ٥ٛ‬ٯاَْل ٓ َََل ینعیۺشےۺرگفہۺِرقفش!دؽۺیکۺرہگشویئںۺ ۺ‬ ‫ب َ َث َٰ َ‬
‫اب ٓ َ‬
‫ٰ‬
‫عؼائےالہیپاىےکاونل‪:‬‬
‫ۺومسۺکَ‪َ٠‬ٲ ہ‪٥‬اہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ےسۺرعضۺیک‪:‬امہرے ےئل ۺشےنپ ّ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺوکیئۺ‬ ‫)‪…(8‬وقنمؽۺےہ ۺہکۺینبۺشرسشلۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ٰ‬
‫شاسیلمعۺوپےئھچۺہکۺبجۺمہۺشسۺوکۺاجبۺالںیئۺوتۺفہۺمہۺےسۺرشیضۺوہاجےئ۔ۺٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺرعضۺیک‪:‬شیہٰل!ۺوتۺےنۺنسۺایلۺوجشوہنںۺےنۺاہک۔‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪‚:‬شے ٰ‬
‫ۺومس!ۺشؿۺےسۺرفامۺدفۺہکۺھجمۺےسۺرشیضۺرںیہۺںیمۺشؿۺےسۺرشیضۺوہں۔‛‬

‫یھبوہیتۺےہۺہکۺٓاپۺ‬ ‫یبن َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےکۺشس ِ‬

‫ۺرفامؿۺذاشیؿۺےسۺ ۺ‬ ‫ے ۺ‬‫تیکۺاتدیئامہر ۺ‬
‫شسۺاب ۺ‬

‫‪ٰٗ …94‬ت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب ‪،‬رشح ‪٘٣‬ا‪ ٦‬ا‪ٟ‬تٰک‪ ١‬ٯٯػٕ احٰا‪ ٢‬ا‪٤ٟ‬تٰک‪٠‬ین‪۶۵/۵،‬‬

‫‪ …95‬رفزٯض اْلخبار ‪،۴۷۵ /۵،‬حسٱث‪۸۵۴۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬رفامےتۺںیہ‪:‬‬

‫َػلی ا ہ‬

‫)‪…(9‬وجۺصخشۺہیۺاجاننۺاچےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابراگہۺںیمۺشسۺاکۺایکۺاقمؾۺفۺرمہبتۺےہۺوتۺفہۺدھکیۺےلۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺشسۺےکۺاہںۺایکۺاقمؾۺےہۺویکہکن‬

‫(‪) 96‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺدنبےۺوکۺشےنپۺاہںۺشیسۺاحلظۺےسۺاقمؾۺاطع رفاماتۺےہۺسجۺاحلظۺےسۺدنبہۺشےنپۺاہںۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺاسھتۺاعمہلمۺرکاتےہۺ۔‬
‫فکظسىیاحالِت ُ‬
‫مياجاتکُختهکظتیہے‪:‬‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫)‪…(10‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ع‬
‫ۺسانۺدشٕادۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬یکۺرطػۺفیحۺرفامیئ‪:‬شےۺدشفد! ریمےۺشفایلۺوکۺ َ ِمۺداینۺےسۺایکۺقلعتۺ۔ۺےبۺ‬
‫کشۺرکفِۺداینۺریمیۺانمۺاجتۺیکۺالحفتۺوکۺشؿۺےکۺدولںۺےسۺاکنؽۺدیتیۺےہ۔شےۺدشٕاد!ۺںیمۺشےنپۺشفایلۺےسۺہیۺدنسپۺرکاتۺوہںۺہکۺفہۺرفاحینۺوہںۺشفرۺ‬
‫مغۺہنۺرکںی۔‬

‫میظیقؽاپظعاؼیعہُ‪:‬‬
‫ۺربۺشزعلتۺںیمۺرعضۺیک‪:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ۺےھجمۺوکیئشۺ اسیۺاکؾۺاتبۺسجۺںیمۺریتیۺراضۺوہۺاتۺہکۺ‬ ‫)‪…(11‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺومٰیس ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺابراگہِ ُّ‬

‫ںیمۺشےسۺاجبۺالٕاںۺ۔ اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشؿۺیکۺرطػۺفیحۺرفامیئ‪:‬ریمیۺراضۺشسۺںیمۺےہۺوجںیہمتۺدنسپۺںیہنۺشفرۺوجۺںیہمتۺاندنسپۺےہۺشسۺرپۺربصۺںیہنۺ‬

‫ْ َ‬
‫یشسۺرپۺرشامنہیئۺرفام۔اہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ریمیۺراضۺشسۺںیمۺےہۺہکۺمتۺریمیۺم َِس َّیبۺرپۺرشیضۺ ۺ‬
‫روہ۔‬ ‫رکفےگۺ۔رعضۺیک ‪:‬شیہٰلۺ!ریم ۺ‬

‫ؽیاسہمحبُببيزہ‪:‬‬
‫ۺسان ۺ ٰ‬
‫ومس ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےنانماجت ۺرکےت ۺوہےئ ۺرعض ۺیک ۺ‪:‬شے ۺریمے ۺ ّ‬
‫رب!ریتی ۺولخمؼ ۺںیم ۺےس ۺوکؿ ۺاس ۺدنبہ ۺےھجت ۺزایدہۺ‬ ‫)‪…(12‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وبحمبۺےہ؟شراشدۺرفامای‪:‬فہۺسجۺےسۺںیمۺشسۺیک ۺوبحمبۺزیچۺےلۺولںۺوتۺفہۺھجمۺےسۺرشیض ۺرےہ۔رعضۺیک‪:‬وتۺشینپ ۺولخمؼۺںیمۺسکۺرپ ۺانرشض ۺوہاتۺ‬
‫ےلصیفےسۺانرشضۺوہےتۺںیہۺ۔‬
‫ے ۺ‬ ‫ہلصیفرکۺدفںۺوتۺریم ۺ‬
‫اختسرہرکےتۺںیہۺرھپۺبجۺںیمۺشؿۺےکۺےیلۺ ۺ‬
‫ےہ؟شراشدۺرفامای‪:‬وجۺیسکۺاعمےلمۺںیمۺھجمۺےسۺش ۺ‬

‫ِہکُئیاِعتالطکظلے‪:‬‬
‫ۺےہشفرۺفہۺہیۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬شراشدۺرفاماتےہ‪:‬‬
‫شکیۺرفشتی ذموکرہۺرفشتیۺےسۺیھبۺتخس ۺ‬

‫‪٣ …96‬ش‪٨‬س ابی یٌلی ا‪ٰ٤ٟ‬ػلی ‪٣ ،‬ش‪٨‬س جابز ب‪ً ٩‬بساہلل‪،۵۵۴/۵،‬حسٱث‪۳۸۶۰:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫)‪…(13‬ۺںیمۺیہ اہلل وہںۺریمےۺوسشۺوکیئۺوبعمدۺںیہن۔ۺوجۺریمیۺتبیصمۺرپۺربصۺہنۺرکےۺشفرۺریمیۺوتمعنںۺرپۺرکشۺہنۺرکےۺشفرۺریمیۺ‬

‫(‪) 97‬‬
‫بانبۺےلۺ ۺ۔‬
‫ےالعفہۺوکیئۺشفرۺر ۺ‬
‫ےئہہکۺف ۺہریم ۺ‬
‫دقتریۺرپۺرشیضۺہنۺوہۺشےسۺاچ ۺ‬
‫بۺشَربک َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬
‫ّ‬ ‫یتخسۺںیمۺذموکرہۺرفشتیۺیکۺلثمۺشکیۺدحثیۺدقیسۺہیۺیھبۺےہۺہکۺِنسُحۺشَالخؼۺےکۺرکیپ‪،‬ۺ َ ح‬
‫َم ِ‬
‫وب َۺر ِ‬
‫ہکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراش ۺدرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫َٯ َس‪ ٠‬ۺ‪٥‬ایبؿۺرکےتۺںیہۺ ۺ‬
‫)‪ …(14‬ۺںیم ۺےن ۺامتؾ ۺاقمدری ۺوک ۺرقمرہ ۺشدنشزے ۺرپ ۺراھک‪ ،‬ۺ ُشومرۺیک ۺدتریب ۺرفامیئ ۺشفراکؾ ۺکیھٹ ۺفمکحتسم ۺایک ۺسپ ۺوج ۺرشیض ۺوہش ۺوتۺشس ۺےکۺےئلۺ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫(‪) 98‬‬
‫ےہ ۺیہکۺھجمۺےسۺےلم۔‬ ‫ذن‬‫ٰ‬ ‫ّ‬ ‫انرشیض ۺ‬
‫ۺ‬ ‫رشضوہ ۺشوتۺشسۺےکۺےئلۺریم ۺ‬
‫ی‬ ‫ےہ ّٰۺیہکۺھجمۺےسۺالماقتۺرکےۺشفرۺوجۺان ۺ‬ ‫ذن‬‫اض ۺ‬ ‫یرطػۺےسۺر ۺ‬ ‫ریم ۺ‬

‫”کیَُ“اِع”کیسے“کیہالکت‪:‬‬
‫شکیوہشمرۺدحثیِۺدُقیسۺںیمۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدۺرفامات‪:‬‬
‫ۺ‬
‫)‪…(15‬ۺںیمۺےنۺریخۺشفرۺرشۺوکۺدیپشۺایکۺوتۺشسۺصخشۺےکۺےئلۺوخشۺربخیۺےہۺسجۺوکۺںیمۺےنۺریخۺےکۺےئلۺدیپشۺایکۺشفرۺشسۺےکۺاہوھتںۺرپۺریخۺ‬
‫وکۺاجریۺایکۺشفرۺشسۺصخشۺےکۺےئلۺرخشیبۺےہۺسجۺوکۺںیمۺےنۺرشۺےکۺےئل ۺدیپشۺایکۺشفرۺشسۺےکۺاہوھتںۺرپۺرشۺوکۺاجریۺایکشفرۺشسۺصخشۺےکۺ‬
‫(‪) 99‬‬
‫ں؟شفرےسیک؟‘‘‬
‫ۺ‬ ‫الہتکیہۺالہتکۺےہۺوجۺےہک‪ ’’:‬ویک‬
‫ۺ‬ ‫ۺ‬
‫ےئل‬

‫تقزیظپظعؼاميزی‪:‬‬
‫)‪…(16‬اسہقبۺشوتمںۺےکۺفشاعقتۺںیم ےسۺہیۺیھبۺےہۺہکۺیسکۺیبن ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ےنۺدسۺاسؽۺکتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابراگہۺںیمۺوھبکۺ‪،‬رقفۺشفرۺ‬

‫وجٕاںۺیکۺاکشتیۺیکۺرگمۺشؿۺےکۺشرشدۺےۺاکۺوجشبۺہنۺدایۺایگۺ۔رھپ اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشؿۺیکۺرطػۺفیحۺرفامیئۺہکۺ‚متۺبکۺکتۺاکشتیۺرکےتۺ‬

‫ۺولحۺوفحمظۺںیمۺٓاامسونںۺشفرۺزنیمۺیک‬
‫ےاہں ِ‬
‫وہےگۺریم ۺ‬
‫ر ۺ‬

‫‪ …97‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر ‪،۱۵۰/۵۵،‬حسٱث‪،۸۰۷:‬بتِیر‬

‫‪ …98‬تٔشیر رٯح ا‪ٟ‬بٲا‪ ،٪‬سٰرٵ ال‪ ،ٕ٬ٜ‬تحت اْلٱٶ‪۵۱۷ /۵ ،۵۶:‬‬
‫سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ا‪ٟ‬ؼبر ًلی ا‪ٟ‬بَلء‪،۳۷۸/۴،‬حسٱث‪۵۴۰۴:‬‬
‫‪ …99‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ش‪٨‬ٶ‪ ،‬باب ‪ ٩٣‬کا‪ٔ٣ ٪‬تاحا ‪٠ٟ‬دیر‪،۳۵۵ /۳،‬حسٱث‪۵۱۷،۵۱۸:‬‬
‫ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪،۳۱۴ /۳۵،‬حسٱث‪۳۵۷۹۷:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ایکمتۺاچوہےگۺ‬
‫ہلصیفرفامایۺےہۺ۔ ۺ‬
‫ۺیہی ۺ‬
‫ۺںیمےنۺاہمترےۺابرےۺںیم ۺ‬
‫ےسلبق ۺ‬
‫یکدیپششئۺ ۺ‬
‫ۺداین ۺ‬
‫اسییہۺاھکلۺےہۺشفر ۺ‬
‫دیپششئۺےسۺےلہپۺاہمترشۺاحؽۺش ۺ‬
‫ہک ۺںیمۺاہمترے ۺےئل ۺداینۺوک ۺرھپ ۺےسۺدیپشۺرکفںۺای ہیۺاچوہےگۺہک ۺوجۺںیمۺےنۺاہمترےۺےئل ۺدقمررکۺدایےہۺشسۺوک ۺدبؽۺدفںۺشفراہمتری‬
‫َ‬
‫اچتہۺریمیۺاچتہۺےسۺڑبھۺاجےئۺ۔ےھجمۺشینپۺزعۺتۺشفرۺالجؽۺیکۺمسقۺ!شرگۺہیۺابتۺاہمترےۺدؽۺںیمۺدفابرہۺیکٹھکۺوتۺںیمۺ َد ْ َفِْۺوبنتۺےسۺ‬
‫اہمترشۺانؾۺاٹمدفںۺاگ۔ۺ‛‬

‫وؼتِچیًِاالگھظ‪:‬‬
‫یئشانپۺاپٕاںۺ‬ ‫ۺسانۺٓادؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺدنچوھچےٹۺےچبۺٓاپۺ ۺ‬
‫ےکمسجۺرپۺڑچےتھۺشفرۺشرتےتۺےھتۺشؿۺںیمۺےسۺوک ۺ‬ ‫(‪…)17‬وقنمؽۺےہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ڑیسیھۺیکۺرطحۺٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺویلسپںۺرپۺراتھکۺشفرۺرسۺکتۺڑچھۺاجاتۺرھپۺشیسۺرطحۺویلسپںۺرپۺےسۺےچینۺشرتٓاۺاتۺشفرۺٓاپۺزنیمۺیکۺرط ۺ‬
‫ػ‬
‫رسۺاکھجےئۺرےتہۺشفرۺٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺھچکۺوبےتلۺہنۺیہۺشانپۺرسۺشاھٹےت۔شکیۺےٹیبۺےنۺٓاپۺےسۺرعضۺیک‪:‬ۺشابۺاجؿ!دےتھکیۺںیہن‪،‬ہیۺٓاپۺ ۺ‬
‫ےک‬
‫اسھتۺایکۺرکرےہ ۺںیہۺ؟ٓاپۺشںیہنۺعنمۺویکںۺںیہنۺرکےت؟ۺٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺشراشدرفامای‪‚:‬اٹیب!ۺوجۺںیمۺداتھکیۺوہں ووہۺمتۺۺںیہنۺدےتھکیۺشفرۺ‬
‫وجۺںیمۺاجاتنۺوہںۺفہۺمتۺںیہنۺاجےتن۔ھجمۺےسۺشکیۺشاسیلعفۺاصدرۺوہشۺسجۺےکۺببسۺںیمۺزعتۺشفرۺنیچۺفشےلۺرھگ(تنج)ۺےسۺذتلۺشفرۺدبۺ‬
‫ےئ ۺوتہنۺاجےنۺےھجمۺایکتبیصمۺےچنہپ۔‛‬
‫۔ذٰہلشےھجمۺڈرۺےہۺہکۺںیہکۺدفابرہۺوکیئۺلعفۺاصدرۺوہاج ۺ‬
‫یتخبۺفشےلۺرھگ(داین)ںیمۺٓاایگ ۺ‬
‫ٰ‬
‫عسُلِپاک َػلی اہللہ ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬اِععؼائےالہی‪:‬‬
‫ۺروسؽۺشَرکؾ‪،‬اشہۺِینبۺٓادؾ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺیکۺ‬
‫ۺسانۺشَسنۺنبۺامکلۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺےنۺدسۺاسؽ ِ‬
‫)‪…(18‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫دختمۺںیمۺزگشرےۺنکیلۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺیھبک ریمےۺیسکۺاکؾۺرپہیۺہنۺرفامای‪’’ :‬ویکںۺایک‘‘شفرۺہنۺیہۺوجۺاکؾۺںیمۺےنۺ‬
‫ںیہنۺایکۺشسۺرپۺہیۺرفامای‪’’:‬ویکںۺںیہنۺایک‘‘شفرۺہنۺیسکۺوہاجےنۺفشےلۺاکؾۺےکۺابرےۺںیمۺرفامای‪’’:‬اکشۺہنۺوہات‘‘شفرۺوجۺہنۺوہشۺشسۺےکۺابرےۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬
‫ںیم ہیۺہنۺرفامای‪ ’’:‬اکشۺوہاجات‘‘شفرۺشرگٓاپ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےکۺشلہۺںیمۺےسۺوکیئۺھجمۺےسۺڑگھجاتۺوتۺٓاپ َػلی ا ہ‬
‫(‪) 100‬‬
‫وہرکۺرےہۺاگ۔‛‬
‫ےہوتۺ ۺ‬
‫اھکل ۺ‬ ‫َٯ َس‪ ٥٠‬ۺرفام ۺ‬
‫ےت‪‚:‬شسۺوکۺوھچڑۺدفۺشرگدقتریۺںیمۺیسکۺاکؾۺاکۺوہانۺ ۺ‬

‫‪٣‬دتصا‬
‫ً‬ ‫‪ …100‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ا‪٧‬ص ب‪٣ ٩‬ا‪ٟ‬ک ا‪٨ٟ‬رض‪،۴۶۳/۴،‬حسٱث‪،۳۱۴۳۷:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ہُگاِہیجُمیظیچاہتہے‪:‬‬
‫)‪…(19‬رمفیۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺدشفدۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺرطػۺفیحۺانزؽۺرفامیئ‪:‬ۺشےۺدشفد!ۺشکیۺاہمتریۺاچتہۺےہۺشفرۺ‬
‫شکیۺریمیۺاچتہۺےہۺشفرۺوہاگۺفیہۺوجۺریمیۺاچتہۺےہۺ۔شرگۺمتۺریمیۺاچتہۺوکۺامؿۺولۺےگۺوتۺںیمۺاہمتریۺاچتہۺوکۺوپرشۺرکدفںۺاگۺشفرۺشرگۺمتۺ‬
‫یہوجۺریمیۺاچتہۺےہ۔‬
‫تہںیمۺاکھتدفںۺاگۺۺرھپیھبۺۺوہاگۺف ۺ‬
‫ےنۺریمیۺاچتہۺوکۺہنۺام ۺانوتۺںیمۺںیہمتۺاہمتریۺاچ ۺ‬

‫بؼعگاٌسیً‪:‬‬
‫ِ‬ ‫اقُال‬
‫ِ‬ ‫عؼاکےمتىلق‪45‬‬
‫)‪…(1‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺشِنبۺابعسۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اۺرفامےتۺںیہ‪:‬ربف ِزۺایقتمۺبسۺےسۺےلہپۺشؿۺولوگںۺوکۺتنجۺیکۺرطػۺالبایۺاجےئۺاگۺوجۺرہۺ‬
‫(‪) 101‬‬
‫احؽۺںیم اہلل ًَز َٯ َج ۺ‪ ١‬ۺاکرکشۺرکےتۺںیہ۔‬
‫َ‬
‫ِ‬ ‫)‪…(2‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺرمعۺنبۺدبع ۺشزعلسی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٌَ ٟ‬زَٱزۺےنۺرفامای‪:‬ۺےھجم ِ‬
‫ۺومشقۺدقتریۺےکۺالعفہۺںیم ۺوکیئۺوخیشۺابیق ۺںیہنۺریہ۔شؿ ۺےسۺ‬

‫یکیئگۺۺ‪ٓ:‬اپۺایکۺاچےتہۺںیہ؟ شراشدرفامای‪:‬ۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ہلصیفۺرفامےئ۔‬

‫ض ۺ‬
‫رع ۺ‬

‫ؿنبۺرہمشؿۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ ا‪ٟ‬زح‪٩٤‬رفامےتۺںیہ‪:‬ۺوجۺدقتریۺرپۺرشیضۺ ۺ‬

‫ںیہنشسۺیکۺامحتقۺاکۺوکیئۺالعجۺںیہنۺ۔‬ ‫)‪…(3‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺومیم ۺ‬
‫فُ‬
‫ۺسانۺ َصتلۺنب ِ ا‬
‫ۺعض َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺشرگۺوتدقت ِریۺشیہٰلۺرپۺربصۺںیہنۺرکاتکسۺوتۺشےنپۺسفنۺیکۺدقتریۺرپۺیھبۺربصۺ‬ ‫)‪…(4‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےکساگۺ۔‬
‫رک ۺ‬
‫ںیہن ۺ‬
‫ۺ‬
‫)‪…(5‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺدبعۺشزعلسیۺنبۺر ّفشد ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬ہاب رفامےتۺںیہ ‪:‬وَجۺیکۺرفیٹۺشفرۺرسہکۺاھکےنۺشفرۺہنۺیہۺشفؿۺشفرۺابولںۺاکۺابلسۺ‬

‫ؿ ۺوتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬

‫یکراضۺںیمۺےہۺ۔‬ ‫ےہہکلبۺاش ۺ‬
‫ےننہپۺںیمۺاشؿۺ ۺ‬

‫ۺسان ًبس اہللۺنبۺوعسمدۺ َرض ََی ا ہ‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ےنۺشراشدرفامای‪:‬ۺںیمۺیسکۺشاگنرےۺوکۺزابؿۺےسۺاچوٹںۺشفرۺفہۺالجۺدےۺوجۺالجدےۺ‬ ‫)‪…(6‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شفرۺابیقۺرےنہۺدےۺوجۺابیقۺرےنہۺدے‪،‬ہیۺریمےۺزندکیۺشسۺےسۺزایدہۺدنسپدیہۺےہۺہکۺںیم وہےنکچۺفشےلۺاکؾۺےکۺابرےۺںیمۺوہکں‪:‬ۺاکشۺہنۺوہاتای ہنۺوہےنۺ‬
‫فشےلۺاک ۺؾےکۺابرےۺںیم‬

‫‪ …101‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب اْلخَلؾ ٯا‪٨ٟ‬ٲٶ‪،‬ؾ‪،۶۸‬حسٱث‪ ٩ً،۵۰۶:‬سٌٲس ب‪ ٩‬جبیر رضی اہلل ً‪٨‬ہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 102‬‬
‫وہکں‪:‬ۺاکشۺوہاجاتۺ۔‬
‫ۺسانۺدمحمۺنبۺفشعسۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪٨ٟ‬آ ٍَ ےکۺاپٕاںۺںیمۺزمخۺدھکیۺرکۺاہکۺ‪:‬ےھجمۺشسۺزمخۺیکۺفہجۺےسۺٓاپۺرپۺ‬
‫)‪…(7‬یسکۺصخشۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫تہبۺرتسۺٓاراہۺےہۺ۔ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺرفامای‪:‬ہیۺزمخ ۺبجۺےسۺوہشۺےہۺںیمۺشسۺرپۺرکشۺرکاتۺوہںۺہکۺہیۺریمیۺٓاھک ۺںیمۺ‬
‫ںیہن وہشۺ۔‬
‫َّ‬
‫بکظیاَچظاىےِالیکیومیهخعلت‪:‬‬
‫ۺرعص ۺدرشز ۺکت ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺابعدت ۺیک ۺوت ۺشس ۺوک ۺوخشب ۺںیم ۺداھکای ۺایگ ۺہک ۺرکبایںۺ‬
‫)‪…(8‬وقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺیلھچپ ۺشوتمں ۺےک ۺ شۺ کی ۺاعدب ۺےن َ ہ‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺشسۺوکۺاپۺایلۺشفرۺشسۺےسۺنیتۺ‬ ‫َچْشےنۺفشیلۺالفینۺوعرتۺتنجۺںیمۺریتیۺرقیفۺوہیگ۔شسۺےنۺوعرتۺےکۺابرےۺںیمۺولعمامتۺںیکۺ ّٰ‬

‫دؿۺیکۺایضتفۺاچیہۺاتۺہکۺشسۺاکۺلمعۺدےھکی۔اعدبۺوتۺرشتۺایقؾۺںیمۺزگشراتۺشفرۺفہۺرشتۺرھبۺوسیئۺریتہ‪،‬ۺشیسۺرطحۺاعدبۺدؿۺںیمۺرفزےۺےسۺ‬
‫راتہۺشفرۺفہۺریغبۺرفزےۺےکۺریتہ۔اعدبۺےنۺشسۺےسۺوپاھچۺ‪:‬شسۺےکۺالعفہۺیھبۺریتشۺوکیئۺلمعۺےہ؟شسۺےنۺوجشبۺدای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺمسق‪:‬ۺوجۺ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ذن‬‫ٰ‬
‫ھچک ُۺنو ۺےن ۺداھکی ۺسب ۺیہی ۺےہ ۺشس ۺےک ۺالعفہ ۺںیم ۺںیہن ۺاجیتن۔اعدب ۺلسلسم ۺاتہک ۺراہ ۺہک ۺاید ۺرکف ۺ ی ۺہک ۺشس ۺوعرت ۺےن ۺاہک‪ :‬ۺشکی ۺوھچیٹ ۺیسۺ‬
‫ّ‬
‫ْ‬
‫ں ۺوتتحصۺ‬‫یکانمتۺںیہنۺرکیت ‪،‬شرگۺرمضۺںیمۺالتبمۺوہ ۺ‬ ‫یگنتںیمۺوہںۺوت ُفتعس ُۺفکادیگۺ ۺ‬ ‫تلصخۺھجمۺںیمۺےہۺشفرف ۺہہی ےہۺہکۺشرگۺںیمۺیتخس ف ۺ‬
‫رسرپۺراھکۺشفرۺ‬
‫ےنپ ۺ‬
‫ںیہنرکیت۔ہیۺنسۺرکۺاع ۺدبےنۺشانپۺاہھتۺش ۺ‬
‫ںیہنرکیتۺشفرشرگۺدوھپۺںیمۺوہںۺوتۺاسےئۺںیمۺوہےنۺیک وخششہۺ ۺ‬
‫اییبیک ٓارزفۺ ۺ‬
‫ۺ‬
‫سجےسۺڑبےۺڑبےۺابعدتۺزگشرۺاعزجۺںیہ۔‛‬
‫ےہ ۺ‬
‫میظعتلصخۺ ۺ‬ ‫یستلصخۺےہ؟ اہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺمسقۺ شۺ‬
‫!ہی یسیۺ ۺ‬ ‫ہیوھچیٹۺ ۺ‬
‫اہک‪‚:‬ایک ۺ‬

‫)‪…(9‬یسکۺزبرگۺاکۺوقؽۺےہ‪:‬ۺبجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺٓاامسونںۺںیمۺوکیئۺمکحۺرفاماتۺےہۺوتۺزنیمۺفشولںۺےسۺہیۺاچاتہۺےہۺہکۺشسۺےکۺمکحۺرپۺ‬

‫رشیضۺوہںۺ۔‬
‫ۺسان ۺشوب ۺدردشء ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬شامیؿ ۺیک ۺرس ۺدنلبی ۺ ْ ِ‬
‫ُح ۺشیہٰل ۺرپ ۺربص ۺرکان ۺشفردقتری ۺرپ ۺرشیض ۺرانہۺ‬ ‫)‪…(10‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 103‬‬
‫ےہ۔‬

‫‪ …102‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک فی نشدتہ زائسا‪ ،‬باب فی ا‪ٟ‬زؿا با‪ٟ٘‬ـاء‪،‬ؾ‪،۱۳‬حسٱث‪۳۵۵:‬‬

‫‪ …103‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک فی نشدتہ زائسا‪ ،‬باب فی ا‪ٟ‬زؿا با‪ٟ٘‬ـاء‪،‬ؾ‪،۱۳‬حسٱث‪۳۵۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫فؼ ۺشمظع ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہشراشدرفامےت ۺںیہ‪:‬ںیم ۺدشت ۺفیتخس ۺای ۺ ُفتعس ۺفاشکدیگ ۺںیم ۺےسۺ‬
‫ۺافر ِ‬ ‫)‪…(11‬شریم ۺشلم وونینم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺ ُ َ‬
‫ُعْ ُ‬
‫سجۺاحؽۺرپۺیھبۺحبصۺۺایاشؾۺرکفںۺےھجمۺوکیئۺرپفشہۺںیہنۺ۔‬
‫(‪) 104‬‬

‫معیبتپہيچيےپظبھیخُشی‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺس ُتا ۺرشہعب ۺرصبہی ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہاےکۺ‬
‫ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ےن ۺرضحت ّ ِ َ ّ‬ ‫ۺسان ۺایفسؿ ۺوثری‬
‫)‪…(12‬وقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺشکی ۺدؿ رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺایحءۺںیہنۺ‬ ‫اہلل‬ ‫ۺس ُتاۺرشہعبۺرصبہی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہاےنرفامای‪:‬ںیہمت‬
‫ًَز َٯ َج‪ !١‬مہۺےسۺرشیضۺوہۺاج۔رضحت ّ ِ َ ّ‬ ‫اسےنمۺۺاہک‪:‬شےۺاہلل‬
‫ۺسانایفسؿۺوثری َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےناہک‪:‬ںیماہلل‬
‫ًَز‬ ‫ٓایتۺہکۺشسۺےسۺراضۺاکۺوسشؽۺرکےتۺوہۺشفروخدۺمتۺشسۺےس رشیضۺںیہنۺوہ۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫ۺسان ۺرفعج ۺنب ۺامیلسؿ ۺیعبض ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ےن ۺوپاھچ ۺ‪:‬دنبہ ۺبک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےسۺ‬
‫َٯ َج‪١‬ےسشافغتسررکات ۺ ۺوہں۔ ۺفاہں ۺوموجد ۺ رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ۺس ُ اترشہعبۺرصبہی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہا ےنۺرفامای‪:‬بجۺفہۺتبیصمۺےنچنہپۺرپۺشانتیہۺوخشۺوہۺانتجتمعنۺےنلمۺرپۺوخشۺ‬ ‫رشیضۺالہکاتۺےہۺ؟رضحت ّ ِ َ ّ‬
‫وہاتۺےہۺ۔‬
‫فُ‬
‫ۺعض َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامایۺرکےت‪‚:‬بجۺدنبےۺےکۺزندکیۺعنمۺشفرۺاطعربشربۺوہۺوتۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺ‬
‫ۺسانۺ َصتلۺنب ِ ا‬
‫)‪…(13‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رشیضےہۺ۔‛‬
‫ۺ‬
‫ۺسّانشوبشنسحلۺشدمحنبۺشوبوحشری ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬بارَٴایبؿۺرکےتںیہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫ۺسّانشوبامیلسؿۺدشرشینٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیےنۺ‬ ‫)‪…(14‬رضحت ّ ِ ُ‬
‫رفامای‪:‬ےب ۺکشاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشےنپ ۺرکؾ ۺےس ۺشےنپ ۺدنبفں ۺےس ۺشس ۺابت ۺرپ ۺرشیض ۺوہات ۺےہسج ۺابت ۺرپالغؾ ۺشےنپٓااقٕاں ۺےسرشیضۺ‬
‫وہےتںیہ۔ںیم ۺےن ۺرعض ۺیک‪:‬ہی ےسیک ۺوہاتکس ۺےہ؟ ۺشراشدرفامای‪ :‬ایک ۺالغؾ ۺہی ۺںیہن ۺاچاتہ ۺہک ۺش ۺس ۺاک ۺٓااق ۺشس ۺےس ۺرشیض ۺوہ؟ ۺںیم ۺےنۺ‬
‫ہیدنسپۺرک ۺاتےہۺہکۺفہۺشسۺےسۺرشیضۺوہںۺ۔ۺ‬
‫ےس ۺ‬
‫ں ۺ‬ ‫رعضۺیک‪:‬یجۺاہں۔شراشدۺرفامای‪:‬البہیبشاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺ‬
‫یھبشےنپۺدنبف ۺ‬
‫ۺسانلہسۺرتسُتیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےتۺںیہ ‪:‬دنبفںۺوکۺنیقیۺںیمۺےسۺشانتیہۺہصحۺاتلمۺےہۺانتجۺشؿۺوکۺراضںیمۺےسۺہصحۺ‬
‫)‪ …(15‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫زدنیگزگشرےتۺںیہ۔‬
‫ںیم ۺ‬‫ہصحاتلمۺےہۺانتجۺفہۺابراگہِۺشیہٰلۺ ۺ‬
‫یہ ۺ‬
‫اتلمۺےہشفرۺشؿۺوکۺراضۺںیمۺےسۺشانتۺ ۺ‬

‫‪ …104‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب ٓـ‪ ١‬ا‪٤ٟ‬شی الی ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵ ٯا ‪ٟ‬ح‪ٰ٠‬ض فی ا‪٤ٟ‬شحس‪ ،‬حسٱث‪،۴۵۵:‬ؾ‪،۳۴۱‬بتِیرٗ‪٠‬ٲ‪١‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺرفامؿ ۺذاشیؿ ۺےہ‪:‬ےب ۺکش اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺشینپ ۺتمکح ۺشفر ۺالجؽۺ‬ ‫َح ّ‬
‫وضحرن ۺشرکؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬اک ِ‬
‫(‪) 105‬‬
‫ۺچؿۺوکۺکشۺشفرۺانرشیضۺںیمۺراھکۺےہۺۺ۔‬
‫ےسۺنیچۺشفرۺرفتحۺوکۺراضۺشفرۺنیقیۺںیمۺراھکۺےہۺہکبجۺمغۺشفر ُ ْ‬
‫َّ ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬
‫خالفىفسامُعمیٍاسکاتعُع‬
‫ِ‬ ‫حقیقت ِعؼااِع‬
‫ِ‬ ‫سِسظیفعل‪:‬‬

‫تکالیفپظ ِعؼاکیسِِجہیٍ‪:‬‬
‫ایدۺرےئھکۺسجۺےنۺہیۺاہکۺہکۺ‚ ِ‬
‫الخػۺسفنۺ ُشومرۺشفرۺفلتخمۺمسقۺیکۺاکتفیلۺرپۺرصػۺربصۺیہۺوہۺاتکسۺےہۺشفرۺراضۺوصتمرۺںیہن‛وتۺفہۺ‬
‫ۺشرغتسشؼۺوتہجۺاثتبۺےہۺوتۺرھپہیۺیھبۺیفخمۺںیہنۺہکۺ‬
‫ِ‬ ‫تبحمۺےکۺشاکنرۺرپۺشرتۺٓاایۺےہۺویکہکنۺبجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺےئل ۺتبحمۺشفرۺشسۺیکۺرطػ‬
‫تبحمۺوبحمبۺےکۺشَاعفؽۺےسۺرشیضۺ وہےنۺاکببسۺیتنبۺےہشفرۺشاسیۺدففوہج ۺ‬
‫ںےسۺوہاتۺےہۺ‪:‬‬

‫پہلیِجہ‪:‬‬
‫َ‬
‫یلہپۺفہجۺفیلکتۺاکۺشاسحسۺمتخۺوہۺاجانۺےہۺ ّٰیۺہکۺشرگۺشےسۺوکیئۺفیلکت ےچنہپۺوتۺوسحمسۺہن وہۺشفرۺوکیئۺزمخۺگلۺاجےئۺوتۺ َدردۺ‬
‫ذن‬

‫اکۺشدشرشکۺہنۺوہےسیجۺیسکۺڑلےنۺفشےلۺصخشۺوکبضغۺایۺوخػۺیکۺاحتلۺںیمۺوکیئۺزمخۺگلۺاجاتۺےہۺوتۺشسۺوکۺوسحمسۺںیہنۺوہاتۺیتحۺ‬
‫ہکۺبجۺوخؿۺداتھکیۺےہۺبتۺزمخۺاکۺملعۺوہاتۺےہۺ‪،‬ہکلبۺوجۺیسکۺاکؾۺںیمۺوغشمۺؽۺوہۺشفرۺشسۺےکۺاپٕاںۺںیمۺاکاٹنۺگلۺاجےئۺوتۺدؽۺوغشمؽۺ‬
‫وہےنۺیکۺفہجۺےسۺشسۺوکۺفیلکتۺاکۺشاسحسۺںیہنۺوہاتۺہکلبۺسجۺوک دنُۺیرھیۺےسۺےنھچۺاگلےئۺاجںیئۺایۺ دنُۺشُرتسےۺےسۺشسۺاکۺرسۺ‬
‫ومڈنشۺاجےئ ۺوتۺشسۺیکۺفہجۺےسۺفیلکتۺاپےئۺاگۺنکیلۺشرگۺشسۺاکۺدؽۺیسکۺشمہۺابتۺںیمۺوغشمؽۺوہۺوتۺانیئۺشفرےنھچۺاگلےنۺفشالۺشےنپۺاکؾۺ‬
‫ےسۺافرغۺوہاجاتےہۺشفرۺشسۺوکۺربخۺیھبۺںیہنۺوہیت۔شؿۺبسۺیکۺفہجۺہیۺےہۺہکۺبجۺدؽۺیسکۺاعمےلمۺںیمۺشاہتنیئۺدرہجۺوغشمؽۺوہاتۺ‬
‫َح َ‬
‫مۺیکۺرطػۺ‬ ‫ےہۺوتۺشسۺےکۺالعفہۺاکۺشدرشکۺںیہنۺرکاتۺ۔شیسۺرطحۺبجۺاعقشۺیکۺوپریۺوتہجۺشےنپۺوشعمؼۺےکۺاشمدَہےۺایۺشسۺیکۺ‬
‫وہیتۺےہۺوتۺشبۺشفاقتۺشےسۺشےسیۺشذتیۺانکۺفشاعقتۺشیپۺٓاےتۺںیہۺہکۺشرگۺقشعۺہنۺوہاتۺوتفہۺشؿۺیکۺفیلکتۺوسحمسۺرکاتۺایۺشؿۺےکۺ‬
‫ببسۺنیگمغۺوہاتۺنکیلۺدؽۺرپۺعَل َ َتح ہہۺتبحمۺیکۺفہجۺےسۺفہۺوکیئۺفیلکتۺشفرۺمغ‬

‫‪ …105‬ح‪٠‬ٲٶ اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪،۴۵/۳۰،‬حسٱث‪،۳۴۴۶۰:‬ا‪ٟ‬زٗ‪،۴۵۶:٥‬ابٰٱزٱسبشلامی‪،‬زٯ‪’’٪‬ا‪ٟ‬ٲ٘ین‘‘‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺوسحمسۺںیہنۺرکات۔وغرۺےئجیکۺہکۺہیۺتیفیکشۺ سۺوصرتۺںیمۺےہۺبجۺفیلکتۺوبحمبۺےکۺالعفہۺیسکۺشفرۺےسۺےچنہپوتۺرھپۺبجۺوخدۺوبحمبۺیکۺ‬
‫تیفیکوہیگ؟‬
‫ۺ‬ ‫ےچنہپوتۺایکۺ‬
‫رطػۺےسۺفیلکتۺ ۺ‬

‫قُیمحبتکاىتیجہ‪:‬‬
‫ںیمنکممۺ‬
‫یفیلکتۺ ۺ‬
‫ےکببسۺوھتڑ ۺ‬
‫تبحم ۺ‬
‫یس ۺ‬‫ہیابتۺیکلہۺ ۺ‬
‫ۺدؽۺ ۺاکتبحمۺشف ۺرقشعۺںیمۺوغشمؽۺوہانۺمیظعۺاشملغۺںیمۺےسۺےہۺشف ۺربجۺ ۺ‬
‫ےہۺوتۺڑبیۺتبحمۺےکۺببسۺڑبیۺفیلکتۺںیمۺیھبۺنکممۺےہۺویکہکنۺسجۺرطحۺفیلکتۺںیمۺیمکۺفۺزایدیتۺنکممۺےہۺشیسۺرطحۺتبحمۺںیمۺیھبۺیمکۺفۺ‬
‫ین‬ ‫ِ‬
‫وصرت ۺہلیمج ۺیک ۺتبحم ۺوقی ۺوہیت ۺےہ ۺ‪،‬شیس ۺرطح ۺاب ۺ‬‫زایدیت ۺنکمم ۺےہ ۺشفر ۺسج ۺرطح اظرہی ۺٓاھک ۺےس ۺشدرشک ۺیک ۺاجےن ۺفشیل ۺاظرہی ۺ‬
‫وصرتۺہلیمجۺیکۺتبحمۺیھبۺوقیۺوہیتۺےہۺشفرۺابراگہِ َۺروُبتیبۺاکۺامجؽۺفۺالجؽۺوتۺشاسیۺےہۺ ۺ‬
‫ہک‬ ‫ِ‬ ‫ٓاھک(ون ِرۺریصبت) ےسۺشدرشکۺیکۺاجےنۺفشیلۺابینۺ‬
‫شسۺرپۺیسکۺامجؽ ۺشفر ۺالجؽۺوکۺایقسۺیہۺںیہن ۺایک ۺاجاتکس ۺ۔ذٰہلشسجۺصخشۺرپ ۺشس ۺںیمۺےسۺھچکۺفشکنمۺوہ ۺاتۺےہۺوتۺیھبکۺاھبکرشسۺرپ ۺشاسیۺہبلغۺ‬
‫سکتۺںیہنۺوہۺات۔‬
‫ساکۺشاسح ۺ‬
‫اتےہشفرۺشسۺرپوجزگراتےہۺش ۺ‬
‫ۺوہشوہۺاج ۺ‬
‫رکےب ۺ‬
‫وہ ۺ‬
‫ش ۺ‬
‫ۺےہہکۺدموہ ۺ‬
‫یوہاجات ۺ‬
‫اطر ۺ‬

‫لض ِتثُابىےتکلیفختهکظسی‪:‬‬
‫ۺسانۺحتف َۺمو ِص ِلیۺیکۺزفہجۺرتحمہمۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہَ َ‪٤‬ا اکۺاپٕاںۺالسھپۺشفرۺشؿۺاکۺاننخۺوٹٹۺایگۺوتۺفہۺرکسمش ۺ‬
‫ےن‬ ‫وقنمؽۺےہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیگل۔ ۺشؿ ۺےس ۺرعض ۺیک ۺیئگ ۺ‪ :‬ۺایک ۺٓاپ ۺوک ۺفیلکت ۺںیہن ۺیچنہپ ۺ؟شراشد ۺرفامای‪ ‚:‬ۺوثشب ۺیک ۺذلت ۺےن ۺریمے ۺدؽ ۺےس ۺفیلکت ۺیک ۺڑکفشٹ ۺوکۺ‬
‫لئرکۺدای ےہۺ۔‛‬
‫زش ۺ‬
‫ۺسان َسہلۺرتسُتیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺوکۺشکیۺرمضۺاھتۺہکۺشرگۺیسکۺشفرۺوکۺوہاجاتۺوتۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺشسۺاکۺالعجۺایکۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رکےت ۺنکیل ۺوخد ۺشانپ ۺالعج ۺںیہن ۺرکےت ۺےھت۔ٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےس ۺشس ۺابرے ۺںیم ۺوپاھچ ۺایگ ۺوتشراشد ۺرفامای‪’’:‬شے ۺدفتس! َرض ہب‬

‫ا‪َ ٟ‬حبَٲ َب َْل ٱہٰ َجٍینعیۺوبحمبۺیکۺامرۺفیلکتۺںیہنۺدیتی۔‛‬

‫سِسظیِجہ‪:‬‬
‫تبغ‬
‫اکتفیلۺرپۺرشیضۺرےنہۺیکۺدفرسی فہجۺہی ےہۺہکۺفیلکتۺاکۺشاسحسۺوتۺوہۺنکیل رھپۺیھبۺشسۺرپۺرشیض رےہۺہکلبۺشسۺںیمۺر ۺ‬
‫صخش‬
‫وج ۺ‬
‫رپ ۺ‬
‫ؽےکۺوط ۺر ۺ‬
‫ساکۺاطبلۺوہۺشرگہچۺتعیبطۺرپۺانوگشرۺوہ۔اثم ۺ‬
‫ۺشینپلقعۺےسۺش ۺ‬
‫راتھکۺوہۺشفر ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ف َ ْضدّۺاگلےنۺفشےلۺےسۺدصفۺای َپچ‪٨٬‬ے وگلشاتۺےہۺوتۺفہۺشسۺیکۺفیلکتۺاپاتۺےہۺنکیلۺشسۺرپۺرشیضۺوہاتۺےہۺشفرۺشسۺںیمۺرتبغۺیھب ۺ‬

‫راتھک‬
‫ےہۺشفرۺدصفۺاگلےنۺفشےلۺاکۺشاسحؿۺدنمۺوہاتۺےہ۔یہیۺاحؽۺشسۺصخشۺاکےہۺوجۺفیلکتۺرپۺرشیضۺراتہۺےہۺ۔شیسۺرطحۺرہۺفہۺصخشۺوجۺ‬
‫عفنۺامکےنۺیکۺرغضۺےسۺرفسۺرکاتۺےہۺفہۺرفسۺیکۺتقشمۺشاھٹاتۺےہۺنکیلۺشسۺےکۺزندکیۺرفسۺےکۺرمثشت(ینعیۺانمعف)ۺیکۺتبحمۺرفسۺ‬
‫رپرشیضۺوہاتۺےہۺ۔‬
‫وہیتےہۺشفرۺفہۺتقشمۺ ۺ‬
‫ۺشیھچ ۺ‬
‫یکۺتقشمۺےس ۺ‬
‫ویںۺیہۺبجۺدنبےۺوکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرطػۺےسۺوکیئۺتبیصمۺیتچنہپۺےہ ۺشفرۺ ُشےسہی نیقیۺوہۺہکۺتبیصمۺاکۺوثشبۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫ےکۺاپسۺذریخہۺےہۺفہۺشسۺزیچۺےسۺڑبھۺرکۺےہۺوجۺشسۺےسۺاجیتۺریہۺوتۺفہۺتبیصمۺرپۺرشیضۺوہاگۺشفرۺشسۺںیمۺرشبغۺوہاگۺشفرۺشسۺوکۺ‬
‫شاھچۺۺاجےنۺاگۺشفرۺشسۺرپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺرکشۺاجبۺالےئۺاگ۔ہیۺشسۺوصرتۺںیمۺےہۺبجۺہکۺشسۺےکۺِشیپۺرظنۺوثشبۺشفرۺشاسحؿۺوہۺوجۺ‬
‫شسۺوکۺتبیصمۺےکۺوعضۺےلمۺاگۺ۔‬
‫ظظفعؼائےمحبُبکیـلب‪:‬‬
‫ہیۺیھبۺنکممۺےہۺہکۺتبحمۺاکۺشاسیۺہبلغۺوہۺہکۺوبحمبۺیکۺرمشدۺشفرۺراضۺیہۺبحمۺاکۺولطمبۺوہۺشسۺےکۺالعفہۺھچکۺوصقمدۺہنۺوہۺوتۺ‬
‫شیسی ۺوصرت ۺںیم ۺوبحمب ۺیک ۺرمشد ۺشفر ۺراض ۺیہ ۺشس ۺےک ۺاہں ۺولطمب ۺوہ ۺیگ ۺشفر ۺشؿ ۺبس ۺابوتں ۺاک ۺولخمؼ ۺیک ۺتبحم ۺںیم ۺاعؾ ۺاشمدہہۺ‬
‫ےہ۔ایبؿۺرکےنۺفشولںۺےنۺشسۺوکۺشینپۺومظنںۺشفررثنفںۺںیمۺایبؿۺایکۺےہۺشفرۺشسۺیکۺفہجۺرصػۺٓاھکۺےسۺاظرہیۺوصرتۺےکۺ‬
‫ۺامجؽ ۺاظرہی ۺیک ۺرطػ ۺرظن ۺرکف ۺوت ۺفہ ۺرصػ ۺاھکؽ‪،‬وگت ۺشفر ۺوخؿ ۺےہ ۺسج ۺںیم ۺاجنںیتس ۺشفرۺ‬
‫امجؽ ۺاک ۺاشمدہہ ۺےہ۔سپ ۺشرگ ِ‬
‫الغںیتظۺیلمۺوہیئۺںیہ‪،‬ۺشسۺیکۺشدتبشۺشکیۺاناپکۺہفطنۺےہۺشفرۺشاہتنۺاناپکۺرمدشر۔ۺشؿۺدفونںۺاحوتلںۺےکۺدرایمؿۺفہۺدنگیگۺشاھٹےئۺ‬
‫رھپاتۺےہۺشفرۺشرگۺامجؽۺاکۺشدرشکۺرکےنۺفشےلۺیکۺرطػۺدوھکیۺوتۺفہۺسیسخۺٓاھکۺےہۺوجۺدےنھکیۺںیمۺشرثکۺاطخۺرکیتۺےہۺ‪،‬ۺوھچےٹۺوکۺڑبشۺ‬
‫شفرۺڑبےۺوکۺوھچاٹۺ‪،‬دفرۺوکۺرقبیۺشفرۺدبۺوصرتۺوکۺوخوصبرتۺداھکیتۺےہۺسپۺبجۺشسۺتبحمۺاکۺہبلغۺنکممۺےہۺوتۺرھپۺہیۺشرمۺ ُشسۺ َش َزیلۺ‬
‫شَدبیۺامجؽۺیکۺتبحمۺںیمۺےسیکۺاننکممۺوہۺاتکسۺےہۺسج ےکۺامکؽۺیکۺوکیئۺشاہتنۺںیہنۺشفرۺشسۺاکۺشدرشکۺابینۺٓاھکۺےسۺایکۺاجاتۺےہۺسجۺ‬
‫ںیمۺہنۺیطلغۺاکۺشاکمؿۺوہاتۺےہۺہنۺومتۺشسۺےکۺرقبیۺٓایتۺےہۺہکلبۺومتۺےکۺدعبۺیھب اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺاہںۺزدنہۺریتہۺےہ۔ۺشسۺ‬
‫ےکۺرزؼۺرپۺوخشۺوہیتۺےہۺشفرومۺتۺیکۺفہجۺےسۺشسۺےکۺشدرشکۺشفرۺفشکۺںیمۺزایدیتۺوہۺاجیتۺےہ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ظبظِعؼاپظمبيی‪77‬حکایاتِاقُال‬
‫شرگوغرفرکف ۺیکۺاگنہۺےسۺداھکیۺاجےئ ۺوتۺہیۺابتۺابلکلۺفشحضۺےہۺزینشلہۺتبحمۺےکۺشوقشؽۺشفرۺشؿۺےکۺشوحشؽۺیکۺاکحایتۺشسۺےکۺ‬
‫ُفوجدۺرپۺاشدہۺںیہۺ۔‬
‫َن حلخْ‬
‫ۺسان ۺقیقش ۺ ِ ی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےت ۺںیہ‪‚:‬وج ۺصخش ۺتبیصم ۺاک ۺوثشب ۺدھکی ۺاتیل ۺےہ ۺفہ ۺشس ۺےس ۺاکٹھچرے ۺیک ۺوخششہۺ‬
‫)‪…(1‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیہنرکاتۺ۔‛‬
‫ۺ‬

‫تلُاعکےپےسعپے‪ِ77‬اع‪:‬‬
‫سَ‬
‫ایک‬ ‫ۺسّان رَسیۺ َ قطی َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےسۺرع ۺ‬
‫ضیکۺ‪ :‬ۺ‬ ‫دینجدغبشدی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َ ٟ‬ہاز َٴ رفامےتۺںیہۺہکۺںیمۺےنۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫ۺسّانۺ ۺ‬
‫)‪…(2‬رضحت ّ ِ ُ‬
‫بحم ۺتبیصم ۺیک ۺفیلکت ۺاپات ۺےہ ۺ؟شوہنں ۺےن ۺشراشدرفامای‪ ‚:‬ۺںیہن۔‛ںیم ۺےن ۺرعض ۺیک‪:‬شرگہچ ۺشس ۺوک ۺولتشر ۺےس ۺامرشاجےئ ۺ؟رفامای‪ ‚:‬ۺاہںۺ‬
‫یاجںیئۺ۔‛‬
‫ےپرتسۺرضںیبۺامر ۺ‬
‫شرگہچۺشےسۺولتشرۺیک ےپۺدرۺ ۺ‬
‫َ‬
‫)‪…(3‬یسکۺزبرگۺاکۺوقؽۺےہۺ‪:‬ںیمۺرہۺشسۺےشۺےسۺتبحمۺرکاتۺوہںۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺوکۺدنسپۺےہۺ ّٰیۺہکۺشرگۺفہۺریمےۺےئلۺٓاگۺوکۺدنسپۺرکےۺ‬
‫ذن‬

‫ۺوتںیمۺٓاگۺںیمۺدشلخۺوہانۺوبحمبۺروھکںۺاگ۔‬

‫حکایت‪:‬وصقمجاؽیپظہؼاعکُػےکھالئے‬
‫ْ‬
‫ےسیصخشۺےکۺاپسۺےسۺزگر ۺشسجۺوکۺ‬
‫کی ۺ‬‫ںیم شۺ‬
‫یقےصحۺ شۺ‬
‫ںیمدغبش ۺدےکۺرش ۺ‬
‫ےتںیہۺہکۺ ۺ‬ ‫رضحتدیسۺان ِ ح ْ‬
‫بۺاحیف ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ٟ‬کَافَی ۺایبؿۺرک ۺ‬ ‫ۺ‬ ‫)‪…(4‬‬
‫شکیۺزہشرۺوکڑےۺاگلےئۺےئگۺےھتۺشفرۺشسۺےنۺشُػۺکتۺہنۺیکۺرھپۺشسۺوکۺدیقۺاخےنۺیکۺرطػۺالایۺایگۺوتۺںیمۺشسۺےکۺےھچیپۺوہۺایل۔ومعقۺاپرکۺ‬
‫ںیم ۺےن ۺشس ۺےس ۺوپاھچ‪:‬ںیہمت ۺویکں ۺامرش ۺایگ؟شس ۺےن ۺوجشبۺدای‪:‬شسۺےئلۺہک ۺںیمۺاعقشۺوہں ۺ۔ںیم ۺےنۺوپاھچ‪:‬متۺپچۺویکں ۺرےہ؟شسۺ‬
‫یک‬ ‫وبحمبۺشربکۺ(ینعیۺربۺ ٰ‬
‫اعتل)ۺ ۺ‬ ‫مت ِ‬ ‫وج ۺ‬
‫ںیمےنۺرھپۺاہک‪:‬ایکیہۺشاھچۺوہاتۺ ۺ‬
‫ےنماھتۺشفرفہۺےھجمۺدھکیۺراہۺاھت۔ ۺ‬
‫ےاس ۺ‬
‫ےنۺاہکۺ‪:‬شسۺےئلۺہکۺریمۺشوشعمؼۺریم ۺ‬
‫ّ‬
‫ےچینرگ ۺشہکۺشسۺیکۺرفحۺرپفشزۺرکۺیکچۺیھت۔‬
‫ںیم ۺ‬
‫ؽ ۺ‬
‫یشف ۺرشسۺاح ۺ‬
‫کیزفرۺدشرۺخیچۺامر ۺ‬
‫سےنۺش ۺ‬
‫رکش ۺ‬
‫نس ۺ‬
‫ہی ۺ‬
‫رطػۺدےتھکی! ۺ‬
‫ٓ‬
‫اىکھَُکاسلمیٍقیاو‪:‬‬
‫تنجاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬
‫یکرطػ‬ ‫ۺسانۺٰییحیۺنبۺاعُمذرشزی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َ ٟ‬ہاز َٴرفامےتۺںیہۺ‪:‬بج ْ ِ‬
‫ۺشہۺ ۺ‬ ‫)‪…(5‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دںیھکیۺےگ ۺوتددیشر ۺیک ۺذلت ۺےک ۺببسۺشؿ ۺیک ۺٓاںیھکنۺشؿ ۺےک ۺدولں ۺںیم ۺیلچۺاجںیئۺیگۺشفر‪800‬اسؽۺکت ۺشؿۺیک ۺرطػ ۺںیہنۺ‬
‫ولںیٹۺیگۺوتۺوجۺدؽۺشسۺےکۺامجؽۺشفرۺالجؽۺےکۺدرایمؿۺزپےۺوہےئۺںیہۺشؿۺےکۺابرےۺںیمۺریتشۺایکۺایخؽۺےہۺہکۺاشمدَہ ہہۺالجؽۺےکۺ‬
‫فتقۺاخفئۺشفرۺالُم َذ َط ہہۺامجؽۺےکۺفتقۺریحشؿۺوہےتۺںیہۺ۔‬
‫حکایت‪:‬چیُىٹیاَگُشتکھاعہیتھیٍ‬
‫عادشؿۺاکۺدصقۺایک۔ۺفاہںۺ‬ ‫ۺسانۺحرۺاحیف ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬کَافَی رفامےتۺںیہۺہکۺںیمۺےنۺشینپۺرشہِ ُ و‬
‫ۺُسکۺیکۺشدتبشۺںیمۺزجری ہہۺ َ ّ ح‬ ‫)‪…(6‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیم ۺےن ۺشکی ۺصخش ۺوک ۺاپای ۺہک ۺشدناھ ۺ‪،‬وکڑیھ ۺشفر ۺونجمؿ ۺےہ۔فہ ۺزنیم ۺرپ ۺزپش ۺوہشےہشفر ۺویچایٹنں ۺشس ۺاک ۺوگت ۺاھک ۺریہ ۺںیہ۔ ۺںیم‬
‫ےنۺشسۺاکۺرسۺزنیمۺےسۺشاھٹۺرکۺشینپۺوگدۺںیمۺرھکۺایلۺشفرۺابرۺابرۺشسۺےسۺھچکۺالکؾۺایک۔بجۺشسۺوکۺھچکۺشافہقۺوہشۺوتۺےنہکۺاگل‪’’:‬ریمےۺشفرۺ‬
‫رب ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺدرایمؿۺدلخۺشدنشزیۺرکےنۺفشالۺہیۺوکؿۺےہ؟شرگۺفہۺریمشۺشکیشۺ کیۺوضعۺاکٹۺڈشےلۺوتۺیھبۺریمیۺتبحمۺ‬ ‫ریمےۺ ّ‬
‫حْ‬
‫ّ‬ ‫ۺسان ۺ ِ ْ‬
‫باحیف ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬کَافَیرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺشس ۺفشےعق ۺےک ۺدعب ۺےس ۺںیم ۺےن ۺدنبے ۺشفر ۺرب ًَز‬ ‫ںیم ۺشاضہف ۺیہ ۺوہاگ۔‛رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َٯ َج‪ ١‬ےکۺدرایمؿۺیسکۺاعُمےلمۺوکۺشذتیۺںیہنۺاھجمسۺہکۺشسۺوکۺاندنسپۺرکفں۔‬
‫ىبیکیؽیاعتبھُکمٹاسیتی‪:‬‬
‫ۺسانشوبۺرمعفۺدمحمۺنبۺشَثعشۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺ ْ ِ‬
‫شہۺرصمۺاچرۺامہۺکتۺشسۺرطحۺرےہۺہکۺشؿۺیکۺذغشۺرصػۺ‬ ‫)‪…(7‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانویفس ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےک ۺرہچے ۺیک ۺزایرت ۺیھت۔شںیہن ۺبج وھبک ۺیتگل ۺوت ۺفہ ۺٓاپ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےکۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ابمرکۺرہچےۺوکۺدھکی ےتیلۺوتۺٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺامجؽۺیکۺفہجۺےسۺشںیہنۺوھبکۺیکۺفیلکتۺوسحمسۺہنۺوہیت۔ہکلب ِ‬
‫ۺرقٓاؿۺاپکۺںیمۺ‬
‫ۺویس ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺنۺفۺامجؽۺرپۺشیسیۺرفہتفیۺ‬
‫ۺسان ُ‬
‫وتۺشسۺےسۺیھبۺڑبھۺرکۺفشہعقۺوموجدۺےہۺ‪،‬فہۺہیۺہکۺرصمۺیکۺوعرںیت رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وہںیئۺہکۺشینپۺشایلگنںۺاکٹۺڈشںیلۺشفرۺشںیہنۺشاسحسۺکتۺہنۺوہشۺ۔‬
‫ُ‬
‫حکایت‪:‬ایکسٌکیجزائیىےجاٌلےلی‬
‫ۺےنرصبہۺںیمۺاطعءۺنبۺملسمۺےکۺرسشےئ‬ ‫نبٰییحی َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ ۺ‬
‫ہکںیم ۺ‬ ‫ۺساندیعسۺ ۺ‬
‫)‪…(8‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ؿابٓفشزۺدنلبۺاکپرۺرکۺہہکۺراہۺاھت‪:‬‬
‫یھتشفرفہۺولوگںۺےکۺدرایم ۺ‬
‫ی ۺ‬‫کییرھ ۺ‬
‫ںیم کیۺونۺوجشؿۺوکۺداھکیسجۺےکۺاہھتۺںیمشۺ ۺ‬
‫ۺ شۺ‬
‫َٯ ا‪ٰ٤َ ٟ‬تہ َ‪ ٩٣‬اَ‪ ٥َ ٟ‬ا‪ٟ‬ت َرف َ‪َ ٚ‬اج َ‪١٤‬‬ ‫رفا َ‪ ٩َ ٣َ ٚ‬ا‪ََ ٟ٘‬ٲا َ‪َ ٣‬ٶ اَك َٰ‪٢‬‬
‫ٱَٰ ہ‪ ٦‬ا‪َ َ ٟ‬‬
‫ل‪ ٩َٜ‬ہ‪َ ٬٣‬حًَی ا‪ًٟ‬ی َتت َ َرح‪١‬‬ ‫َٗا‪ٟ‬ہٰا ا‪ٟ‬زح َٲ ہ‪ َٓ ١‬ہ٘‪ ٠‬ہت ‪َٟ‬ش ہت ب َ َزاح َ‪١‬‬
‫تظجنہ‪…)۳(:‬دُجشیئۺاکۺدؿۺایقتمۺےکۺدؿۺےسۺزایدہۺابملۺےہۺشفرۺدر ِدۺدُج ۺ‬
‫شیئےسۺومتۺزایدہۺشیھچۺےہ۔‬
‫یرفحۺےنۺرفسۺرکانۺےہۺ۔‬
‫(‪…)۵‬ولگۺےتہکۺںیہ‪:‬وُکچۺرکانۺےہںیمۺاتہکۺوہں‪ :‬ےھجمںیہن ہکلبۺریم ۺ‬
‫ہیۺہہکۺرکۺۺشسۺونوجشؿۺےنۺیرھۺیۺےسۺشانپۺٹیپۺریچۺدایۺشفرۺرمۺایگ۔ۺںیمۺےنۺولوگںۺےسۺشسۺےکۺشفرۺشسۺےکۺاعُمےلمۺےکۺ‬
‫ابرےۺںیمۺوپاھچۺوتےھجمۺاتبایۺایگ‪‚:‬ہیۺابداشہۺےکۺشکیۺالغؾۺرپۺرفہتفیۺاھت‪،‬ۺفہۺرصػۺشکیۺدؿۺشسۺےسۺشفلھجۺراہۺ۔‛‬
‫ایکاپاہجکاظبظِعؼا‪:‬‬
‫ۺسانۺربجلی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےسۺرفامای‪‚:‬ےھجمۺرفےئۺزنیمۺےکۺبسۺ‬
‫ۺسانۺویسن ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫)‪…(9‬وقنمؽۺےہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےسۺڑبےۺاعدبۺےکۺابرےۺںیمۺاتبٕا۔‛وتۺشوہنںۺےنۺشکیشۺ ےسیۺٓادیمۺےکۺابرےۺںیمۺاتبایۺسجۺےکۺاہھتۺشفرۺاپٕاںۺوکڑھۺیکۺفہجۺےسۺ‬
‫ۺسان ۺویسن ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےن ۺشس ۺوک ۺہی ۺےتہک ۺوہےئ ۺانس‪ ‚:‬شے ۺریمےۺ‬
‫ٹک ۺےکچ ۺےھت ۺشفر ۺشس ۺیک انیبیئ ۺیھب ۺاج ۺیکچ ۺیھت ۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وبعمد! ۺوت ۺےن ۺبج ۺکت ۺاچاہ ۺےھجم ۺشؿ ۺےس ۺافدئہ ۺدای ۺشفر ۺبج ۺوت ۺےن ۺاچاہ ۺشںیہن ۺھجم ۺےس ۺےل ۺایل ۺشفر ۺشینپ ۺذشت ۺںیم ۺریمی ۺ ُشدیم ۺوک ۺابیق‬
‫راھک۔ۺشےۺشاسحؿۺرفامےنۺشفرۺشےۺیکینۺکتۺاچنہپےنۺفشےل۔‛‬
‫بیٹےکیمُتپظخُشیِعؼا‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺسان ًبساہللۺنبۺرمع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اۺاکۺشکیۺاٹیبۺامیبرۺوہۺایگۺوتۺٓاپۺوکۺشسۺدقرمغ القحۺوہشۺ ّٰیۺہکۺ ۺ‬
‫ضعب‬ ‫ذن‬ ‫)‪…(10‬رمفیۺےہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ولگ ۺہی ۺےنہک ۺےگل ۺ‪‚:‬ںیمہ شدنہشی ۺےہ ۺہک ۺشس ۺڑلےک ۺےک ۺببس ۺشِؿ ۺےک ۺاسھت ۺوکیئ ۺاعمہلم ۺہن ۺنب ۺاجےئ۔‛رھپ ۺفہ ۺڑلاک ۺوفت ۺوہ ۺایگ۔ ۺ‬
‫بج‬
‫ۺسان ۺشِنب ۺرمع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اشس ۺےک ۺانجزے ۺےک ۺاسھت ۺاجر ۺےہ ۺےھت ۺوتڑبے ۺوخش ۺےھت۔ٓاپ ۺےس ۺشس ۺاک ۺببس ۺوپاھچ ۺایگ ۺوتۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫بج اہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬اکۺمکحۺٓاایگۺ ۺوتمہۺشسۺرپۺرشیضۺوہےئگ۔ ‛‬
‫ےساھتۺشف ۺر ۺ‬
‫رپتقفۺیکۺفہجۺ ۺ‬
‫شراشدۺرفامای‪‚:‬ریمۺشمغۺرصػۺشسۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫حکایت‪:‬ظبظِعؼاىےگظفتاعیسےبچالیا‬
‫ۺسانشوب ۺاکُعہش ۺرسمفؼ ۺوکیف ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴایبؿ ۺرکےت ۺںیہ ۺہک شۺ کی ۺصخش ۺلگنج ۺںیم ۺراتہ ۺاھت۔شس ۺےک ۺاپس ۺشکیۺ‬
‫)‪…(11‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اتک‪،‬شکیۺدگاھۺشفرۺشکیۺرمغۺاھت۔رمغۺوتۺشؿۺرھگۺفشولںۺوکۺامنزۺےکۺےئل ۺاگجایۺرکاتۺاھتۺشفرۺدگےھۺرپۺفہۺاپینۺرھبۺرکۺالےتۺشفرۺےمیخۺفریغہۺالدشۺ‬
‫رکےتشفر ۺاتک ۺشؿ ۺیک رہپہ ۺدشری ۺرکات ۺاھت ۺ۔ ۺشکی دؿ ۺولڑمی ۺٓایئ ۺشفر ۺرمغ ۺوک ۺڑکپ ۺرک ۺےل ۺیئگ‪،‬رھگ ۺفشولں ۺوکۺشس ۺابت ۺاک ۺتہب ۺرجن ۺوہشرگم ۺفہۺ‬
‫صخشۺکینۺاھتوتۺشسۺےنۺاہکۺ‪‚:‬وہۺاتکسۺےہۺشیسۺںیمۺرتہبیۺوہ۔‛رھپۺشکی دؿۺڑیھبایۺٓاایۺشفرۺدگےھۺاکۺٹیپۺاھپڑرکۺشسۺوکۺامرۺدایۺشسۺرپۺیھب‬
‫رھگۺفشےلۺردیجنہ ۺوہےئۺرگمۺشس ۺصخشۺےنۺاہک ۺ‪‚:‬نکممۺےہۺشیس ۺںیمۺالھبیئۺوہ۔‛رھپۺشکیۺدؿۺاتک ۺیھبۺرمۺایگۺوتۺشس ۺصخشۺےنۺرھپ ۺیھبۺیہیۺ‬
‫اہکۺ‪‚:‬نکممۺےہۺشیسۺںیمۺرتہبیۺوہ۔‛شیھبۺھچکۺدؿۺیہۺزگررےۺےھتۺہکۺشکیۺحبصۺشںیہنۺولعمؾۺۺوہشۺہکۺشؿۺےکۺشرطػۺںیمۺٓاابدۺامتؾۺولگۺ‬
‫ۺسان ۺرسمفؼ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےت ۺںیہ‪:‬درگی ۺامتؾ ۺولگ ۺوتکں‪،‬ۺ‬
‫دیق ۺرک ۺےئل ۺےئگ ۺںیہ ۺشفررصػ ۺہی ۺشلہ ۺاخہن ۺوفحمظ ۺرےہ۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫دگوھںۺشفرۺرموغںۺیکۺٓافشزفںۺیکۺفہجۺےسۺیہۺڑکپےۺےئگ۔سپۺدقت ِریۺشیہٰلۺےکۺاطمقبۺشؿۺےکۺقحۺںیمۺرتہبیۺشؿۺاجونرفںۺیکۺالہتکۺ‬
‫ںیمیھت۔‬
‫ۺ‬
‫سےکۺلعفۺرپۺرشیضۺراتہۺےہۺ۔‬ ‫ولعمؾوہشہکۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺل ُط ِ‬
‫فۺیفخۺوکۺاجاتنۺےہۺف ۺہرہۺاحؽۺںیمۺش ۺ‬ ‫ۺ‬

‫حکایت‪:‬تکلیفپظعؼاکااىىاو‬
‫ع‬
‫ۺسان ۺ ی ٰسی ہرٯ ہح اہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺاک ۺزگر ۺشکی شۺ ےسی ۺصخش ۺےک ۺاپس ۺےس ۺوہش ۺوجۺ‬
‫)‪…(12‬وقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شدناھ‪،‬وکڑیھ‪،‬شاپجہ ۺشفرلمکمۺافجل ۺزدہۺاھتۺشفرۺزجشؾ ۺیک ۺفہجۺےسۺشس ۺاکۺوگتۺیھب ۺرھکب ۺش ۺوہشۺاھت ۺرگم ۺفہۺہہکۺراہ ۺاھت ۺ‪‚:‬اَ‪َ ٟ‬ح‪ ٤‬ہس ِہّٰلِل ا‪َ ٟ‬ذٴ ًَا َٓانَی َ‪٤٣‬ا‬

‫اب َتلی بَہ َ‪ٛ‬ثَی ًر ا ‪َ ٩٣‬خ‪َ ٘٠‬ہینعی ۺ اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺاک ۺرکش ۺےہ ۺسج ۺےن ۺےھجم ۺشس ۺامیبری ۺےس ۺوفحمظ ۺراھک ۺسج ۺںیم ۺشس ۺےن ۺشینپ ۺتہب ۺاسری ۺولخمؼ ۺوک ۺالتبم ۺایک ۺےہ۔‛ہی‬
‫ع‬
‫ۺسان ۺ ی ٰسی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےن ۺشس ۺےس ۺرفامای ‪:‬شےدنبَ ہہ ۺدخش‪:‬وکیسن ۺتبیصم ۺےہ ۺسج ۺےس ۺوت ۺوفحمظ ۺےہ؟رع ۺ‬
‫ض‬ ‫املکت ۺنس ۺرک ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫یک ۺ‪‚:‬شےرٯ ہح اہلل! ۺںیم ۺشس ۺصخش ۺےس ۺرتہب ۺوہں ۺسج ۺےک ۺدؽ ۺںیم اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺشینپ ۺفہ ۺرعمتف ۺںیہن ۺڈشیل ۺوج ۺریمے ۺدؽ ۺںیم ۺڈشیلۺ‬
‫ےہ۔‛ٓاپ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےن ۺرفامای ‪:‬مت ۺچس ۺےتہک ۺوہ‪،‬شانپ ۺاہھت ۺڑباھٕا۔رھپ ۺےسیج ۺیہ ۺٓاپ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےن ۺشس ۺاک ۺاہھت ۺڑکپش ۺشس ۺاک ۺرہچہ ۺشاہتنیئۺ‬
‫وخوصبرتۺشفرۺابیق مسجۺدرتسۺوہایگ۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشسۺیکۺامتؾۺامیب ۺ‬
‫رویںوکۺدفرۺرفامۺدای۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ِ‬
‫رصمفػۺابعدتۺوہایگۺ۔‬‫رھپۺشسۺےنۺٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺتبحصۺشایتخرۺیکۺشفرۺٓاپۺےکۺاسھتۺیہۺ‬
‫ٔ‬
‫پاَِکٹُاسیا‪:‬‬
‫ۺسانرُعفہ ۺنب ۺزُ َ ح ْبْ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےن ۺرمض ۺٓاہلک ۺ(وضع ۺوک ۺمتخ ۺرکدےنی ۺفشےل ۺاخریش ۺرمض) ۺیک ۺفہج ۺےس ۺشانپشکیۺ‬
‫)‪…(13‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اپٕاںۺےنٹھگۺےسۺوٹکشۺدایۺرھپۺاہک‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬اکۺرکشۺےہۺسجۺےنۺھجمۺےسۺشکیۺےلۺایلۺشفرۺریتیۺذشتۺیکۺمسق!ۺشرگۺوتۺےنۺےلۺایلۺوتۺابیقۺ‬
‫یھبۺوتۺےنۺراھکۺاھتۺشفرۺشرگۺوتۺےنۺٓازامشئۺںیمۺڈشالۺوتۺاعتیفۺیھبۺوتۺےنۺدیۺیھتۺ۔رھپۺرشتۺرھبۺٓاپۺ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺیہیۺےتہکۺرےہ۔ۺ‬
‫سِسُاعیاَ‪:‬‬
‫ۺسانۺًبساہلل نبۺوعسمدۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامایۺرکےتۺ‪:‬رقفۺشفرۺدفتلۺدنمیۺدفۺوسشرایںۺںیہۺےھجمۺشسۺابتۺیکۺوکیئۺرپفشۺںیہنۺ‬
‫)‪…(14‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےہ۔‬
‫ےہوتۺشسۺںیمۺرخچۺرکانۺ ۺ‬
‫ربصےہۺشفرۺشرگۺدفتلۺدنمیۺ ۺ‬
‫ںیم ۺ‬
‫ےہوتۺشسۺ ۺ‬
‫ےسسکۺرپۺوسشرۺوہں‪،‬شرگۺرقفۺ ۺ‬
‫ہکۺشؿۺدفونںۺںیمۺ ۺ‬

‫مقاوعؼاکیخُشبُ‪:‬‬
‫ۺسانۺشوبامیلسؿۺدشرشینۺٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیرفامےتۺںیہۺہکۺںیمۺےنۺوسشےئۺراضۺےکۺرہۺاقمؾۺےسۺشکیۺتیفیکۺاپیئۺےہۺ‬
‫)‪…(15‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺاقمؾۺراضیکۺرصػۺوخوبشۺوسیھگنۺےہۺشفرشےنتۺیہۺرپاحؽۺہیۺےہۺہکۺشرگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺامتؾۺولخمؼۺوکۺتنجۺںیمۺدشلخۺرفامۺدےۺشفرۺ‬
‫رگم ِ‬

‫ےھجمۺدفزخۺںیمۺڈشؽۺدےۺوتۺںیمشۺ سۺرپۺرشیضۺوہںۺ۔‬
‫ٰ‬
‫تقسیهالہیپظ ِعؼاميزی‪:‬‬
‫)‪…(16‬شکی ۺاعرػ ۺےس ۺوپاھچ ۺایگ‪:‬ایک ٓاپ ۺےن ۺراضےئ ۺشیہٰل ۺاک ۺشاہتنیئ ۺدرہج ۺاپ ۺایل ۺےہ ۺ؟شوہنں ۺےن ۺوجشب ۺدای ‪:‬شاہتنیئ ۺدرےج ۺرپ ۺوتۺ‬
‫ۺاقمؾۺراضۺوکۺاپۺایلۺےہۺشرگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےھجمۺمنہجۺاکۺلپۺانبےئۺہکۺولگۺھجمۺرپۺےسۺزگرۺرکۺتنجۺںیمۺدشلخۺوہاجںیئۺرھپۺ‬
‫ںیہنۺاچنہپۺشہتبل ِ‬

‫شینپۺمسقۺوپریۺرکےنۺےکۺےئلۺولخمؼۺےکۺاجبےئۺھجمۺےسۺیہۺمنہجۺوکۺرھبۺدےۺوتۺںیمۺشسۺےکۺمکحۺوکۺدنسپۺرکفںۺاگۺشفرشسۺیکۺمیسقتۺرپۺ‬
‫رشیضۺروہںۺاگ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اِلیاکُخُسپظقیاسمتکظِ‪:‬‬
‫َ‬
‫ہی شۺ ےسی ۺصخش ۺاک ۺالکؾ ۺوہ ۺاتکس ۺےہ ۺےسج ۺملع ۺوہ ۺہک ۺتبحم ۺےن ۺشس ۺیک ۺامتؾ ۺرت ۺتمہ ۺوک ۺریھگ ۺایل ۺےہ ۺ ّٰی ۺہک ۺشس ۺوک ۺٓاگ ۺیک ۺفیلکت ۺاکۺ‬
‫ذن‬

‫شاسحسۺکتۺہنۺوہےنۺدےۺشفرۺشرگۺشاسحسۺوہۺیھبۺوتۺشسۺرپۺشےنپۺوبحمبۺیکۺراضۺےک ُۺُحوؽۺیکۺذلتۺاھچۺاجےئۺشفرۺشیسیۺاحتلۺاکۺہبلغۺوہۺانۺ‬
‫ۺںیہن‬
‫شینپۺذشتۺےکۺشابتعرۺےسۺاحمؽۺںیہنۺشرگہچۺامہرےۺزمکفرۺشوحشؽۺیکۺتہجۺےسۺدیعبۺولعمؾۺوہ۔ذٰہلش ۺزمکفرۺشفرۺرحمفؾۺےکۺےئلۺانمبس ۺ‬
‫سےسۺشفایلۺیھبۺاعزجۺںیہۺ۔‬
‫یولوگںۺےکۺشوحشؽۺاکۺشاکنرۺرکےۺشفرۺامگؿۺرکےۺہکۺسجۺابتۺےسۺںیمۺاعزجۺوہںۺش ۺ‬
‫ہکۺوق ۺ‬

‫قیيچیَُسےکاٹسیاجائے‪:‬‬
‫ۺسانشوب ًبساہللۺنبۺالجءۺدیقشمۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬
‫ۺسانۺشوبۺیۺشدمحۺنبۺدمحمرفذابریۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َ ٟ‬بارَٴایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺںیمۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫)‪…(17‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴےس ۺوپاھچ ۺہک ۺالفں ۺصخش ۺاک ۺوقؽ ۺےہ ۺہک’’ںیم ۺاچاتہ ۺوہں ۺریمش ۺمسج ۺویچنیقں ۺےس ۺاکٹ ۺدای ۺاجےئ ۺشفرہی ۺولگ ۺشس ۺیک ۺشاط ۺ‬
‫تع‬
‫رکںی۔‘‘شسۺاکۺایکۺبلطمۺےہ؟وتۺشوہنںۺےنۺرفامای ‪‚:‬اھبیئ!ۺشرگۺہیۺابتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمیظعتۺفۺرکتمیۺےکۺےئل ۺےہۺوتۺےھجمۺولعمؾۺںیہنۺشفرۺش ۺ‬
‫رگ‬
‫ۺسانۺشدمحۺرفذابریۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َ ٟ‬بارَٴرفامےتۺںیہ‪:‬رھپفہۺےبۺوہ ۺ‬
‫ش‬ ‫ڈرشےنۺشفرۺولوگںۺیکۺریخۺوخشیہۺےکۺےئلۺےہۺوتۺںیمۺاجاتنۺوہںۺ۔‛رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےئگ۔‬
‫وہ ۺ‬
‫ٓ‬ ‫َّ‬
‫حکایت‪:‬ف ِظشتےؽیاعتکُاتے‬
‫ۺسانۺرمعشؿۺنبۺنیصُح َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺوکۺدتسۺاکۺرمضۺگلۺایگۺشفرۺٓاپ‪30‬ۺاسؽۺکتۺتچۺےٹیلۺرےہ‪،‬ۺہنۺڑھکےۺوہۺےتکسۺ‬
‫)‪…(18‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےھت ۺشفر ۺہن ۺھٹیب ۺےتکس ۺےھت ۺ۔ ۺٓاپ ۺےک ۺےئل ۺاچراپیئ ۺںیم ۺوسرشخ ۺرک ۺےک ۺاضقےئ ۺاحتج ۺےک ۺےئل ۺہگج ۺانبیئ ۺیئگ ۺیھت۔شکی ۺدؿ ۺرضحتۺ‬
‫سانمُ َط ّرِْػۺنبۺًبساہللۺنبطَدیرشۺ ےنپۺاھبیئۺشوبۺشالعلءۺسیدیۺنب ًبساہللۺنبۺطَدیر َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہَ َ‪٤‬اےکۺاسھتۺۺٓاےئۺشفرۺشؿۺاکۺاحؽۺدھکیۺ‬
‫ِّ ُّ‬
‫ۺسانۺرمعشؿۺنبۺنیصُح َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرفامایۺویکںۺرفےتۺوہ؟ۺوجشبۺدای ‪:‬شسۺےئلۺہکۺٓاپۺوکۺشینتۺتخسۺاحتلۺ‬
‫رکۺرفےنۺےگل۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیمۺدھکیۺراہۺوہںۺ۔رفامای‪:‬تمۺرفۺویکہکنۺوجۺابتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺوکۺزایدہۺدنسپۺےہۺفہۺےھجمۺیھبۺزایدہۺدنسپۺےہۺ۔رھپۺرفامای‪‚:‬ںیمۺںیہمتشۺ کیۺابتۺ‬

‫سےسۺعفنۺاچنہپےئۺشفر‬ ‫اتباتۺوہںۺشدیمۺےہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬

‫ںیہمتش ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ریمےۺرمےنۺکتۺیسکۺوکۺہنۺاتبان۔ےبۺکشۺرفےتشۺریمیۺزایرتۺوکۺٓاےتۺںیہۺشفرۺںیمۺشؿۺےسۺشسنۺاپاتۺوہںۺشفرۺھجمۺوکۺالسؾۺرکےتۺںیہۺشفرۺ‬
‫ببسےہۺ۔‛‬
‫ۺمیظعتمعنۺاکۺ ۺ‬
‫ہیوت ۺ‬‫ۺںیہنویکہکن ۺ‬
‫وکیئذعشب ۺ‬
‫ری ۺ‬‫ہکہیۺامیب ۺ‬
‫ےہ ۺ‬
‫ےسےھجمۺولعمؾۺوہاتۺ ۺ‬
‫ں۔شسۺ ۺ‬
‫ؿاکۺالسؾۺاتنسۺوہ ۺ‬
‫ںیمش ۺ‬
‫ۺ‬
‫وغرۺرفامےیئۺہکۺوجۺشینپۺامیبریۺںیمشۺ یسیۺابوتںۺاکۺاشمدہہۺرکےۺاگۺفہۺویکرکنۺرشیضۺںیہنۺوہاگ؟‬
‫تکلیفمیٍمىنُلیکنیبھیگُاعاىہیٍ‪:‬‬
‫ْ‬
‫ۺسانۺمُ َط ّرِْػ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ ‪:‬ۺمہۺرضحتۺوُسدیۺنبۺمُنع َت حہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ےکۺاہںۺشؿۺیکۺایعدتۺ‬
‫)‪…(19‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺڑپکشۺاٹہےنۺرپۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ‬‫ےکۺےئلۺےئگۺوتۺمہۺےنۺشکیۺڑپکشۺزپشۺوہشۺداھکیۺامہرشۺامگؿۺیھبۺںیہنۺاھتۺہکۺشسۺےکۺےچینۺوکیئۺزیچۺوہۺیگۺ ّٰ‬

‫اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺشس ۺےک ۺےچین ۺےس ۺاظرہ ۺوہےئ ۺوت ۺشؿ ۺیک ۺزفہج ۺےن ۺشؿ ۺےس ۺاہک ۺ‪ٓ:‬اپ ۺےک ۺشلہ ۺٓاپ ۺرپ ۺدفش ۺوہں! ۺٓاپ ۺوک ۺایکۺ‬
‫ٹ‬
‫ۺل ۺوہں ۺہک ۺرسنی ۺزیمخ ۺوہےئگ ۺشفر ۺرپشےن ۺڑپکے ۺیک ۺرطح ۺالرغ ۺوہایگۺ‬
‫الھکںیئ‪،‬ایکالپںیئ؟شوہنں ےن رفامای‪ :‬ۺرعہص ۺدرشز ۺےس ا‬
‫وہںۺشینتۺدمتۺےسۺاھکانۺانیپۺوھچڑراھکۺےہۺنکیلۺشسۺتیفیکۺںیمۺاننخۺربشربۺیمکۺرکانۺیھبۺےھجمۺدنسپۺںیہن۔‬
‫ٰ‬
‫حکایت‪:‬عبتىالیکافیعلہبہتظہے‬
‫ۺسانۺدعسۺنبۺشیبۺفاقص َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہاجتسمبۺشدلوعشتۺےھتۺ(ینعیۺوجۺداعۺرکےتۺوبقؽۺوہیت)۔شکیۺابرۺبجۺہکمۺ‬
‫(‪…)20‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رکمہم ۺرشتفی ۺالےئۺشفرشس ۺفتقۺٓاپ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺانانیب ۺےھتۺ۔ولگ ۺدفڑےت ۺوہےئ ۺٓاپۺےکۺاپس ۺاحرض ۺوہےئۺشفرۺرہۺشکیۺ‬
‫ۺسان ًبساہلل ۺنب ۺاسبئ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےتۺ‬
‫ٓاپ ۺےس ۺداع ۺیک ۺدروخشتس ۺرکات ۺشفر ۺٓاپ ۺیھبس ۺےک ۺےئل ۺداع ۺرکےت۔ رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیہ ‪:‬ںیمۺٓاپۺیکۺدختمۺںیمۺاحرضۺوہش‪،‬ۺںیمۺشسۺفتقۺونرمعۺاھت۔ۺںیمۺےنۺشؿۺےسۺشانپۺاعترػۺرکشایۺوتۺفہۺےھجمۺاچہپؿۺےئگۺشفرۺرفامایۺ‬
‫مت ۺہکم ۺفشولں ۺےک ۺاقری ۺوہ؟ںیم ۺےن ۺرعض ۺیک ۺ‪‚:‬یج ۺاہں۔‛رھپ ۺھچک ۺشفر ۺابںیت ۺوہںیئ ۺ‪ٓ،‬ارخ ۺںیم ۺےن ۺشؿ ۺےس ۺرعض ۺیک ۺ‪:‬اچچ ۺاجؿ!‬
‫ٓاپ ۺولوگں ۺےک ۺےئل ۺداع ۺرکےت ۺںیہ ۺشےنپ ۺےئل ۺیھب ۺداع ۺرکںی ۺات ۺہکاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺٓاپ ۺیک ۺانیبیئ ۺولاٹ ۺدے ۺ۔وتفہ ۺرکسمش ۺدیشفرۺ‬
‫شراشدرفامای‪‚:‬اٹیب!ریمےۺزندکیۺربۺ ٰ‬
‫اعتل ۺاکۺہلصیفۺریمیۺانیبیئۺےسۺزایۺدہۺشاھچۺےہ۔‛‬ ‫ّ‬
‫(‪…)21‬شکیۺوصیفۺزبرگۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺاکۺوھچاٹۺاٹیبۺ مۺوہۺایگۺشفرۺنیتۺدؿۺکتۺشسۺاکۺاتپۺہنۺالچۺ۔شؿۺےسۺاہک‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺایگ‪ٓ:‬اپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺداعۺرکںیۺہکۺفہۺہچبۺٓاپۺوکۺولاٹۺدے۔شوہنںۺےنۺرفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺےلصیفۺرپۺشرتعشضۺرکانۺھجمۺرپۺریمے ےٹیبۺےکۺاجےتۺ‬

‫رےنہۺےسۺزایدہۺتخسۺےہۺ۔‬
‫(‪…)22‬شکیۺاعدبۺےسۺوقنمؽۺےہۺہکۺ‚ھجمۺےسۺشکیۺتہبۺڑبشۺانگہۺوہایگۺسجۺرپۺںیمۺاسھٹۺاسؽۺےسۺرفۺراہۺوہں۔‛شفرۺشوہنںۺےنۺشسۺانگہۺےسۺوتہبۺ‬
‫ےکۺےئل ۺتہبۺزایدہۺابعدتۺیک ‪،‬بجۺشؿۺےسۺوپاھچۺایگہک ۺفہۺانگہۺایکۺےہ؟شوہنںۺےنۺوجشبۺدای‪:‬شکیۺرمہبتۺھچکۺوہایگۺوتۺںیمۺےنۺہیۺہہکۺدای‪‚:‬اکشۺ‬
‫شاسیۺہنۺوہاتۺ۔‛‬

‫(‪…)23‬شکیۺزبرگۺاکۺوقؽۺےہ‪:‬شرگۺریمےۺمسجۺوکۺویچنیقںۺےسۺاکٹۺدایۺاجےئۺوتۺہی ےھجمۺشسۺےسۺزایدہۺدنسپۺےہۺہکۺںیم اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺیسکۺےلصیفۺ‬

‫ۺںیموہکںۺ‪‚:‬اکشۺشاسیۺہنۺوہات۔‛‬
‫ےکۺابرے ۺ‬
‫ُ‬
‫ساعمىاملہ‪:‬‬ ‫‪57‬سالہویب‬
‫ۺسانۺدبعۺشولشدحۺنبۺزدیۺرصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴوکۺاتبایایگۺہکۺاہیںشۺ کیۺصخشۺےہۺوجۺاچپسۺاسؽۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابعدتۺرکۺراہۺ‬
‫(‪…)24‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫ےہۺوت ۺٓاپۺشسۺصخشۺےس ۺےنلم ۺےئگۺشفرۺشسۺےسۺوپاھچ‪ :‬ایپرےۺاھبیئ!ےھجمۺشےنپۺاحؽۺےکۺابرےۺںیم ۺاتبٕا‪،‬ایکمتۺےن ۺشیسۺذشت(ینعیاہلل ًَز َٯ َج‪)١‬رپۺ‬

‫انقتع ۺیک؟شس ۺےن ۺاہک‪:‬ںیہن۔ٓاپ ۺےن ۺوپاھچ ۺ‪:‬ایک ۺشس ۺےس ۺ ُشسن ۺوہش ۺےہ؟شس ۺےن ۺاہک ۺ‪:‬ںیہن۔وپاھچ‪:‬ایک ۺمت ۺشس ۺےس ۺرشیض ۺوہےئ ۺوہ؟وجشبۺ‬
‫دای‪:‬ںیہن۔ۺٓاپۺےنۺوپاھچۺ‪:‬ۺشسۺیکۺرطػۺےسۺاہمترشۺہصحۺرصػۺامنزۺرفزہۺیہۺےہ؟شسۺےنۺاہک‪:‬ۺاہں۔شسۺرپۺٓاپۺےنۺشراشدرفامای‪‚:‬شرگۺےھجمۺمتۺےسۺ‬
‫ںیہمتۺاتبداتیۺہکۺاہمترشۺاعمہلمۺ‪50‬اسؽۺےسۺبیعۺدشرۺےہ۔‛‬
‫ۺٓایتوتۺںیمۺ ۺ‬
‫ایحہن ۺ‬
‫ۺ‬
‫ٓارخی ۺےلمج ۺےس ۺٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺیک ۺرمشد ۺہی ۺیھت ۺہک ۺشینت ۺدمت ۺےس ۺاہمترے ۺدؽ ۺاک ۺدرفشزہ ۺںیہن ۺالھک ۺات ۺہک ۺ ِ‬
‫شامعؽ ۺیبلق ۺےک ۺببسۺ‬
‫ۺشاحصبۺنیمیۺںیمۺیہۺامشرۺوہےتۺوہۺویکہکنۺشسۺذشتۺیکۺرطػۺےسۺںیہمتۺاظرہیۺشامعؽۺےسۺیہۺ‬ ‫َد َر ِ‬
‫اجتۺرُقبۺیکۺرطػۺرتیقۺرکےتشفرۺمتۺرصػ ِ‬
‫ہصحۺالمۺےہۺوجۺاعؾۺولوگںۺوکۺیھبۺاحلصۺےہۺ۔‬
‫ٰ‬
‫محبتکاسوُی‪:‬‬
‫ْ‬
‫ل‬ ‫ح‬ ‫ت‬‫س‬‫ِ‬
‫ۺسانخیۺشوبۺرکبۺ ْ ِ یۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴیکۺدختمۺںیمۺاحرضۺوہےئۺ۔ۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺفاہںۺدیقۺےھتۺ‬
‫(‪…)25‬ھچکۺولگ‚ۺ َامراتسؿ‛ۺںیمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شفرۺٓاپۺےنۺشےنپۺاسےنمۺتہبۺےسۺرھتپۺشےھٹکۺرکۺرےھکۺےھتۺ۔ۺٓاپۺےنۺشؿۺےسۺرفامای‪ :‬متۺوکؿۺولگۺوہ؟شوہنںۺےن ۺاہک‪ٓ‚:‬اپۺےسۺتبحمۺرکےنۺ‬
‫فشےلۺںیہۺ۔‛ۺٓاپ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وعی ۺرکےت ۺوہ؟ ۺشرگۺ‬

‫ًَ‪َ٠‬ٲہشںیہن ۺرھتپ ۺامرےن ۺےگل ۺشفرفہ ۺبس ۺاھبگ ۺڑھکے ۺوہےئ ۺ۔شس ۺرپ ۺٓاپ ۺےن ۺرفامای‪ ‚:‬ۺںیہمت ۺایک ۺوہش ۺہک ۺھجم ۺےس ۺتبحم ۺاک ۺد ٰ‬
‫فیلکترپۺربصۺرکف۔‛‬
‫ۺ‬ ‫دوعٰیۺہتبحمۺںیمۺےچسۺوہۺوتۺریمیۺ‬
‫پ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺ ۺاکرعشۺےہ‪:‬‬
‫ٓا ۺ‬
‫َکا‪٪‬‬
‫َٯ َ‪َ ١٫‬راَٱ َت ہ‪َ ٣‬حبا َُی َر َس َ‬ ‫ا َ‪ ٪‬ا‪َ ٤َ ٟ‬حب َٶ ‪َ ٟ‬رلح‪َ ٩َ ٤‬اس َ َ‬
‫َکنَی‬
‫ایکمتۺےنۺوکیئ ریغۺدموہشۺاعقشۺداھکیۺےہ۔‬
‫ےہشفر ۺ‬ ‫تظجنہ‪:‬ےبۺکشۺرنٰمح ًَز َٯ َج‪١‬یکۺتبحمۺےنۺےھجمۺدموہ ۺ‬
‫شرکۺراھک ۺ‬

‫(‪…)26‬شکی ۺاشیم ۺابعدت ۺزگشر ۺےن ۺرفامای‪:‬مت ۺبس ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےس ۺشس ۺیک ۺدصتقی ۺرکےت ۺوہےئ ۺولم ۺےگ ۺہکبج ۺوہاتکس ۺےہ ۺہک ۺشس ۺےنۺ‬
‫ذکتبیۺیکۺوہ ۺشفرۺہیۺشسۺےئلۺہکۺشرگۺمتۺںیمۺےسۺیسکۺیکۺشیلگنۺوسےنۺیکۺوہۺوتۺشسۺےسۺشاشرہۺرکاتۺرھپاتۺےہۺشفرۺشرگۺشسۺںیمۺوکیئۺبیعۺوہۺوتۺ‬
‫شسۺوکۺاپھچاتۺےہۺ۔‬

‫شؿۺزبرگۺیکۺشسۺےسۺرمشدۺہیۺےہۺہکۺوسانۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺاہںۺاندنسپدیہۺےہۺہکبجۺولگۺشسۺرپۺابمہۺرخفۺرکےتۺںیہۺشفرۺفیلکتۺ ْ ِ‬

‫شہۺ‬
‫ےہہکبجۺولگۺشسۺوکۺاعرۺےتھجمسۺںیہ۔‬
‫ٓارختۺیکۺزتنیۺ ۺ‬
‫ُ‬
‫حکایت‪:‬ونظبھظکےلئے سکاٌچھُػسی‬
‫سَ‬
‫ۺسانۺرَسِیۺ َ قطی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَیوکۺاتبایۺایگۺہکۺابزشرۺلجۺایگۺشفرۺٓاپۺیکۺ‬
‫(‪…)27‬وقنمؽۺےہۺہکۺشکیۺدہعفۺابزشرۺںیمۺٓاگۺگلۺیئگۺوتۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫داکؿ ۺچب ۺیئگ۔ ۺٓاپ ۺےن ۺاہک‪’’:‬اَ‪َ ٟ‬ح‪ ٤‬ہس ‪٠ّٰ َ ٟ‬ہ‘‘رھپرفامای‪:‬رصػ ۺشانپ ۺامؽ ۺچب ۺاجےن ۺرپ ۺںیم ۺےن ۺےسیک’’اَ‪َ ٟ‬ح‪ ٤‬ہس ‪٠ّٰ َ ٟ‬ہ‘‘ ہہک ۺدای؟انچہچن ۺشوہنں ۺےنۺ‬
‫رھبےکۺےئلۺ ُداکؿۺوھچڑۺدی۔‬
‫رطرمعۺ ۺ‬
‫یفیکۺاخ ۺ‬
‫ہبفاعُم ۺ‬ ‫ۺدایشفر’’اَ‪َ ٟ‬ح‪ ٤‬ہس ‪٠ّٰ َ ٟ‬ہ‘‘ ۺ‬
‫ےنہکرپۺوت ۺ‬ ‫ت ۺوکریخۺابدۺہہک ۺ‬
‫اجتر ۺ‬

‫حکایاتسےحاظلہُىےِاالىتیجہ‪:‬‬
‫سپۺشرگۺمتۺشؿۺاکحایتۺںیمۺوغرۺرکفۺےگۺوتۺًانیقیۺاجؿۺولۺےگۺہکۺوخشاشہتۺیکۺاخمفلۺابوتںۺںیمۺراضۺاحمؽۺںیہنۺہکلبۺفہۺوت ْ ِ‬
‫ۺشہۺدنیۺےکۺ‬
‫ح َ‬
‫ۺےنیلےکۺ‬
‫یہصح ۺ‬ ‫ۺمۺشیہٰلۺشف ۺرشُرخف ۺ‬
‫ےہوت َّ ِ‬
‫ںیمنکممۺ ۺ‬
‫ےسہصحۺےنیلۺ ۺ‬
‫ؿ ۺ‬‫کیڑبشۺاقمؾۺےہۺشف ۺربجۺہیۺابتۺولخمؼۺیکۺتبحمۺشفرۺش ۺ‬ ‫اقمامتۺںیمۺےسۺش ۺ‬
‫ہجےسۺےہ‪:‬‬ ‫س ۺاکنکممۺوہانۺدفۺف ۺ‬
‫نکممےہۺشفرۺش ۺ‬
‫ۺںیمیھب ًانیقی ۺ‬
‫قح ۺ‬
‫(‪…)1‬وتمعقۺوثشبۺیکۺفہجۺےسۺفیلکتۺرپۺرشیضۺرانہسجۺرطحۺافشۺےکۺشاظتنرۺںیمۺف َ ْضدّ َ ح‬
‫شفرحاہمۺینعیۺ َپچ‪٨٬‬ےۺوگلشےنۺشفرۺدفشۺےنیپۺرپۺرشیضۺ‬
‫وہاتۺےہۺ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫(‪…)2‬فیلکتۺرپۺرشیضۺرانہۺیسکۺشفرۺدصقمۺےکۺےئلۺہنۺوہۺہکلبۺشسۺےئلۺہکۺہیۺوبحمبۺیکۺرمشدۺشفرۺراضۺےہ۔ۺ‬
‫کامظاسمحبُبمیٍصِبيا‪:‬‬
‫ِ‬ ‫مظاسمحب‬
‫ِ‬
‫ضعبۺشفاقتۺتبحمۺاکۺشسۺرطحۺہبلغۺوہاتۺےہۺہکۺبحمۺیکۺرمشدۺوبحمبۺیکۺرمشدۺںیمۺڈفبۺاجیتۺےہ۔شیسیۺوصرتۺںیمۺ‬
‫شسۺےکۺزندکیۺبسۺزیچفںۺےسۺزایدہۺذلذیۺشےنپۺوبحمبۺیکۺیبلقۺوخیشۺشفرۺراضۺشفرۺشسۺےکۺشرشدےۺاکۺافنذۺوہاتۺےہۺشرگہچۺشسۺ‬
‫ںیم ۺاجؿ ۺیہ ۺویکں ۺہن ۺیلچ ۺاجےئاسیج ۺہک ۺہی ۺلوقہل ۺےہ‪٤َ َٓ ’’:‬ا ‪ َ ٟ‬ہحز ُح ا َ َذا اَر َؿا ہ‪ ٥ٛ‬اَ َ‪٥ٟ‬ینعی ۺشُس ۺزمخ ۺںیم ۺفیلکت ۺاہکں ۺسج ۺںیم ۺاہمتری ۺوخیشۺ‬
‫وہ۔‛شفرہیۺراضۺدردۺےکۺشاسحسۺےکۺابۺ ُفوجدۺنکممۺےہ۔‬
‫یھبک ۺتبحم ۺشس ۺرطح ۺاغبل ۺوہیت ۺےہ ۺہک ۺ ِ‬
‫شدرشک ۺفیلکت ۺےس ۺدموہش ۺرک ۺدیتی ۺےہانچہچن ۺایقس‪،‬رجتہب ۺشفر ۺاشمدَہہ ۺشیسیۺ‬
‫احتلۺےکۺ ُفوجدۺرپۺدالتلۺرکےتۺںیہ۔شۺسۺےئلۺوجۺشےنپۺشدنرۺشیسیۺاحتلۺہنۺاپےئۺشےسۺشسۺاکۺشاکنرۺںیہنۺرکانۺاچےئہۺویکہکنۺشسۺےکۺ‬
‫ہنۺاپےئۺاجےنۺیکۺفہجۺہیۺےہۺہکۺشسۺاکۺببسۺںیہنۺاپایۺایگۺشفرۺببسۺتبحمۺیکۺزایدیتۺےہۺشفرۺسجۺےنۺتبحمۺاکۺزمہۺںیہنۺاھکچۺفہۺشسۺےکۺ‬
‫اجعابئتۺوکۺیھبۺںیہنۺاچہپاتنوتتبحمۺفشولںۺیکۺوجۺابںیتۺمہۺایبؿۺرکےکچۺںیہۺشؿۺےکۺاجعبئۺوتۺشسۺےسۺیھب ڑبھۺرکۺںیہۺ۔ۺ‬
‫واشقَُکےچاعوجیب ِاقىات‬
‫َّ‬
‫توصقکیىصاىی‪:‬‬ ‫ِطل ِ‬
‫َ‬
‫ۺاقمؾ َۺر َّق یک ۺشکی ۺسلجم ۺںیم ۺاھت ۺشفر ۺامہرےۺ‬
‫ُعْف ۺنب ۺاحرث ۺرشیقف ۺےس ۺوقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺںیم ۺشےنپ ۺشکی ۺدفتس ۺےک ۺاپس ِ‬
‫(‪ْ َ …)1‬‬
‫اسھتۺشکیۺونوجشؿۺاھتۺوجۺشکیۺاگےنۺفشیلۺولڈنیۺےسۺتہبۺقشعۺرکاتۺاھتۺشفرۺفہۺولڈنیۺیھبۺشیسۺسلجمۺںیمۺوموجدۺیھت۔ۺشسۺولڈنیۺ‬
‫ےنۺرشگۺاجبایۺشفرۺہیۺشاعشرۺےہک‪:‬‬
‫ًَل َی ا‪ٌَ ٟ‬ا َط٘ َی َن ا‪ٟ‬بہکی‬ ‫ًَ ََل َ‪ ٣‬ہٶ ذہ‪ ٢‬ا‪ٰ٬َ ٟ‬ٴ‬
‫َذا َ‪َ ٥ٟ‬ٱحَس ہ‪٣‬ظ َتکی‬ ‫َٯ َْل َس َۡی ًَا َط ٌ‪ٙ‬‬
‫وکیئاجےئۺاکشتیۺہنۺےلم۔‬ ‫تظجنہ‪:‬اعوقشںۺےکۺےئلۺذۺ ِ‬
‫تلۺقشعۺیکۺاشنینۺرفانۺےہۺابۺوصخلصۺفہۺاعقشۺےسجۺ ۺ‬
‫شاعشرۺنسۺرکۺشسۺونوجشؿۺےنۺولڈنیۺےسۺاہکۺ‪‚:‬شےۺریمیۺرسدشر!مسقۺےسۺمتۺےنۺتہبۺوخبۺاگایۺ‪،‬ایکۺمت‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےھجمۺرمےنۺیکۺشاجزتۺدیتیۺوہ؟‛شسۺےنۺاہک‪‚:‬ۺشرگۺوتۺاچسۺےہۺوتۺرمۺاج۔‛انچہچنۺ ُشسۺونوجشؿۺےنۺشانپۺرسۺےیکتۺرپۺراھک‪،‬ہنمۺوکۺاپھچایۺشفرۺ‬
‫ٓاںیھکنۺدنبۺرکۺںیل‪،‬مہۺےنۺشسۺوکۺالہرکۺداھکیۺوتۺفہۺرمۺاکچۺاھتۺ۔‬
‫ٔ‬
‫تهکہُتُمظجاَِ‪:‬‬
‫ۺسانۺدینجۺدغبشدیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َ ٟ‬ہاز َٴۺرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺےنۺشکیۺصخشۺوکۺداھکیۺہکۺشکیۺےچبۺیکۺٓانیتسۺڑکپےۺشسۺ‬
‫(‪…)2‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےکۺاسےنمۺاعزجیۺفۺزشریۺرکےتۺوہےئۺشسۺےسۺتبحمۺاکۺشاہظرۺرکۺراہۺےہ۔ۺےچبۺےنۺشسۺیکۺرطػۺوتمہجۺوہرکۺاہک‪:‬متۺبکۺکتۺشسۺ‬
‫َ‬
‫انمتقفۺوکۺریمےۺاسےنمۺاظرہۺرکےتۺروہۺےگ؟شسۺصخشۺےنۺاہک‪ :‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬اجاتنۺےہ(‪ ) 106‬ہکۺںیمۺشینپۺابتۺںیمۺاچسۺوہںۺ ّٰ یۺ‬
‫ذن‬

‫ہکۺشرگۺوتۺھجمۺےسۺےہکۺہکۺرمۺاجۺوتۺںیمۺرمۺاجٕاںۺاگ۔ۺہیۺنسۺرکۺےچبۺےنۺاہکۺ‪:‬شرگۺوتۺاچسۺےہۺوتۺرمۺاج۔انچہچنۺفہۺصخشۺدحیلعہۺوہشۺشفرۺشینپۺ‬
‫ٓاںیھکنۺدنبۺںیکۺوتۺشسۺوکۺرمدہۺاحتلۺںیمۺاپایۺایگ۔‬
‫ٓ‬
‫تیظیاہکاىتیجہ‪:‬‬
‫ۺسان ۺ َسمْ ُنووؿۺم ُح ِ ح‬
‫بۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہایبؿۺرکےت ۺںیہ ۺہکۺامہرے ۺزپفس ۺںیم شۺ کی ۺصخشۺاھتۺشفرۺشس ۺیک شۺ کی ۺولڈنیۺ‬ ‫(‪…)3‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫یھتۺسجۺےسۺفہۺشاہتنیئۺتبحمۺرکاتۺاھتۺ۔شکیۺابرۺفہۺامیبرۺوہۺیئگۺوتۺفہۺصخشۺشسۺےکۺےئل ۺولحہۺایترۺرکےنۺاگلۺ۔ۺفہۺڈنہایۺںیمۺہچمچۺالہۺراہۺاھتۺ‬
‫ہکۺشیسۺدفرشؿۺولڈنی ےکۺہنمۺےسۺشکی’’ٓاہ‘‘یلکنۺوتفہۺصخش‚ ٓاہ‛ یکۺٓافشزۺنسۺرکۺدمۺوہشۺوہۺایگۺشفرہچمچۺشسۺےکۺاہھتۺےسۺرگۺایگ‬
‫شفر ۺہچمچۺیک ۺہگجۺشےنپۺاہھتۺوکۺیہۺڈنہای ۺںیمۺریھپےنۺاگلۺیتح ۺہکۺشسۺیک شایلگنں ۺٹکۺرکۺرگ ۺںیئگ۔ۺولڈنی ۺےنۺوپاھچۺ‪:‬ہی ۺایک؟شس ۺےنۺ‬
‫اہکۺ‪:‬ہیۺریتی‚ۺٓاہ‛ۺاکۺہجیتنۺےہۺ۔‬

‫‪ …106‬اہیںۺوچہکنۺشکیۺہلمجۺٓاایۺےہ‚اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاجاتنۺےہۺ‛امہرےۺرعػۺںیمۺیھبۺہیۺہلمجۺوبالۺاجاتۺےہۺشفرۺشےسۺوبےنلۺںیمۺتہبۺزایدہۺشایتحطۺربینتۺاچےئہۺںیہکۺشاسیۺہنۺوہۺہکۺہیۺہلمجۺ‬

‫وبؽۺرکۺمہۺیسکۺٓاتفۺںیمۺسنھپۺاجںیئۺویکہکنۺیھبکۺشسۺرطحۺےنہکۺرپۺتخسۺرشیعۺمکحۺاتگلۺےہ۔انچہچن ِ‬
‫ۺدوعتۺشالسیمۺےکۺشاشیتعۺشدشرےۺہبتکمۺشدملہنیۺیکۺوبطمہع ‪692‬احفصتۺرپلمتشمۺ‬
‫اہللاجاتنۺےہۺںیمۺچسۺوبؽۺراہۺ‬
‫تےکۺابرےۺںیمۺوسشؽۺوجشب‛ےکۺہحفص‪ 581‬رپدایۺایگۺۺشکیۺوسشؽۺشفرۺشسۺاکۺوجشبۺالمہظحۺرفامےیئ‪ :‬وُسشؽۺ‪:‬وھجیٹۺابتۺرپۺہیۺانہکۺاسیکۺہکۺ ۺ‬ ‫اتکبۺ‚رفکہیۺاملک ۺ‬
‫وہں؟وجشب‪:‬یسکۺیھبۺوھجیٹۺابتۺرپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺوکۺوگشہۺانبانۺایۺوھُجیٹۺابتۺرپۺاجؿۺوبھجۺرکۺہیۺانہکۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬اجاتنۺےہۺہیۺکلمَ ہہۺرفکۺےہ۔ۺف ُ َقہ ااےئۺرکشؾۺ َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬اہللہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬رفامےتۺںیہ‪:‬ۺوجۺ‬
‫صخشۺےہک‪’’ :‬اہللاجاتنۺےہۺہکۺہیۺاکؾۺںیمۺےنۺایکۺےہۺاحالہکنۺفہۺاکؾۺشِسۺےنۺںیہنۺایکۺےہ‘‘وتۺشسۺےنۺرفکۺایک۔ ( َ‪٨َ ٣‬حہ ا‪ٟ‬زٯق‪،‬ؾ‪)۵۳۳‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وصقمیٍ ِبالمُتبھالئیىہیٍ‪:‬‬
‫ۺسانۺدمحمۺنب ًبساہللۺدغبشدی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴرفامےتۺںیہ ‪:‬ںیمۺےنۺرصبہۺںیمشۺ کیۺونوجشؿۺوکۺدنلبفابالۺشفیچنۺتھچۺرپۺ‬
‫(‪…)4‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫کنرکۺولوگںۺےسۺہہکۺراہۺاھت‪:‬‬
‫اھکیہکۺاھجکنۺاھج ۺ‬
‫د ۺ‬
‫َْل َخی َر ف َی ً َظ ُ‪ ٙ‬ب َ ََل َ‪ٰ٣‬ت‬ ‫ات ً َظ ً٘ا َٓ‪َ ٠‬ٲ ہ‪٤‬ت ‪َ َٜ ٫‬ذا‬
‫َ‪َ ٣َ ٩٣‬‬
‫الھبیئںیہن۔‬
‫وکیئ ۺ‬ ‫تظجنہ‪:‬وجۺقشعۺںیمۺرمانۺاچےہۺفہۺشسۺرطحۺرمےۺویک ۺ‬
‫ہکنقشعۺںیمۺومتۺےکۺریغبۺ ۺ‬
‫ںےنۺشسۺوکۺرمدہۺاحتلۺںیمۺشاھٹایۺ۔‬ ‫ای۔ولوگ ۺ‬
‫ےچینرگشۺد ۺ‬
‫تھچےسۺ ۺ‬
‫ےنوخدۺوکۺ ۺ‬‫س ۺ‬‫رھپش ۺ‬
‫ۺ‬
‫َ‬
‫بجۺشسۺرطحۺےکۺفشاعقتۺولخمؼۺیکۺتبحمۺںیمۺوہۺےتکسۺںیہۺوتۺاخقلۺ ًَز َٯ َج‪١‬یکۺتبحمۺںیمۺرطب ْ ِ‬
‫یۺشفٰیلۺوہےتکسۺںیہۺویکہکنۺاظرہیۺ‬
‫اصبرتۺیکۺتبسنبۺابینۺریصبتۺزایدہۺدشتقۺرپۺینبمۺوہیتۺےہۺشفرۺابراگہِۺرابینۺاکۺامجؽۺرہۺامجؽۺےسۺاکلمۺرتۺےہۺہکلبۺاکانئتۺاکۺاسرشۺامجؽۺ‬
‫شیس ۺامجؽۺیک ۺوخویبں ۺںیم ۺےسۺشکی ۺوخیب ۺےہ۔اہں ۺوج ۺصخش ۺٓاھک ۺےس ۺرحمفؾ ۺوہ ۺفہ ۺوصروتں ۺےکۺامجؽ ۺاک ۺشاکنر ۺرکات ۺےہۺشفرۺسجۺیک ۺ ِ‬
‫وقتۺ‬
‫امستعۺہنۺوہۺفہۺوخوصبرتۺشفرۺومزفںۺالکؾۺیکۺذلتۺاکۺشاکنرۺرکاتۺےہۺشفرۺسجۺاکۺدؽۺیہۺہنۺوہۺالزیمۺوطرۺرپۺفہۺشؿۺامتؾۺذلشتۺاکۺشاکنرۺرکےۺ‬
‫ؽےکۺںیہنۺایکۺاجۺاتکسۺ۔‬
‫نجاکۺشدرشکۺریغبۺد ۺ‬
‫اگۺ ۺ‬
‫سواکےعؼاکےخالفىہہُىےکابیاٌ‬ ‫تیسظیفعل‪:‬‬

‫اہلباـلکیالولنیاِعٌفلت‪:‬‬
‫فشحض ۺرےہ ۺہک ۺداع ۺامےنگن ۺفشال ِ‬
‫ۺاقمؾ ۺراض ۺےس ۺاخرج ۺںیہن ۺوہات۔ ۺشیس ۺرطح ۺانگوہں ۺےس ۺرفنت ۺرکان ۺشفر ۺانگہ ۺےک ۺرمبکت ۺےسۺ‬
‫ۺشابسبۺانگہۺوکۺربشۺاجاننشفرۺ َا‪ٌ ٣‬ز بَا‪ٌ٤َ ٟ‬زہٯٖ َٯ ‪ٌ ٬َ ٧‬ٳ ًَ َ‪ ٩‬ا‪ ٟ‬ہ‪ََ ٨٤‬کےکۺذرےعیۺشسۺوکۺمتخۺرکےنۺیکۺوکششۺرکانیھبۺراضۺےکۺالخ ۺ‬
‫ػ‬ ‫انرشضۺوہانۺشفر ِ‬
‫ںیہنۺےہ۔شسۺابرےۺںیمۺضعب ْ ِ‬
‫ۺشہ ۺابلطۺشفر ۺتقیقحۺےسۺےب ۺربخۺولوگں ۺےس ۺیطلغۺوہیئ ۔شوہنںۺےن ۺاھجمس ۺہکۺانگہ ۺ‪ ،‬قسفۺف ۺوجفرۺشفرۺ‬
‫رفک‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺاضقۺفۺدقرۺےسۺںیہۺذٰہلشۺشسۺرپۺرشیضۺرانہۺفشبجۺےہۺ۔شفرہیۺابتۺاتفلیۺےسۺالیملعۺشفرۺشرسش ِرۺرشعۺےسۺتلفغۺرپۺینبمۺ‬
‫ےہ۔‬

‫سواکظىےِالَُکیتىظیفِتُظیف‪:‬‬
‫ےہ ۺوتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشسۺوکۺامہرےۺےئلۺابعدتۺرشایۺےہ ِ ۺ‬
‫ۺروسؽشَرکؾ‬ ‫رہبۺاحؽۺاہجںۺکتۺداعۺۺاکقلعتۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺشفرۺدرگیۺشایبنےئۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬اکۺرثکبتۺداعۺرکاناسیجۺہکۺ‚داعٕاںۺےکۺایبؿۺ‛ںیمۺزگرشۺ‪،‬شسۺرپۺدالتلۺرکاتۺ‬
‫ۺروسؽ شرکؾ ۺ‪،‬عیفش ہ‪ٌَ ٣‬و‪َ ٥‬ػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺوت ۺراض ۺےک ۺشٰیلع ۺاقمؾ ۺرپ ۺافزئ ۺےھت ۺشفر ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺشےنپ ۺضعب ۺدنبفں ۺیکۺ‬
‫ےہشفر ِ‬
‫فیشسۺرطحۺرفامیئۺےہ‪:‬‬
‫رعت ۺ‬
‫دیمشفرۺوخػۺےس۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬
‫ںیمہاکپرےتۺےھتۺ ُش ۺ‬ ‫ه ًّب ها‪( -‬پ‪،۳۷‬اْل‪٧‬بٲاء‪)۹۰:‬‬
‫َو َی ْد ُع ْونَ َنا َرغ ًَّبا َّو َر َ‬
‫ٓ‬ ‫ُ‬
‫یاتـیبہ‪:‬‬ ‫گياہَُکُبظاجاىيےپظا ِ‬
‫شفرۺراہۺانگوہںۺوکۺانۺدنسپۺرکانۺشفرۺشںیہنۺربشاجاننۺشفرۺشؿۺرپۺرشیضۺہنۺوہانۺوتےبۺکش اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشےنپۺدنبفںۺوکۺشسۺاکۺمُکَل َّفۺانبایۺ‬
‫َ‬
‫ےہۺشفرۺشؿۺرپۺرشیضۺوہےنۺفشولںۺیکۺ َ َ ّم َّمۺرفامیئۺےہانچہچنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدۺرفاماتۺےہۺ‪:‬‬
‫اط َما َنُّ ْوا ِب َها (پ‪،۳۳‬ٱٰ‪٧‬ص‪)۷:‬‬ ‫َو َر ُض ْوا ِبا لْ َح ٰیو ِة ُّ‬
‫الدنْ َیا َو ْ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺداینۺیکۺزدنیگۺدنسپۺرکۺےھٹیبۺشفرۺشسۺرپۺنئمطمۺوہےئگ۔‬
‫شفرۺشراشدۺرفاماتےہ‪:‬‬
‫ف َو ُط ِبـ َع عَلٰی قُل ُْو ِب ِه ْ‬
‫م (پ‪،۳۰‬ا‪ٟ‬تٰبٶ‪)۹۱:‬‬ ‫َر ُض ْوا ِباَ ْن َّی ُك ْونُ ْوا َم َع الْ َخ َوالِ ِ‬
‫شںیہندنسپۺٓاایۺہکۺوعروتںۺےکۺاسھتۺےھچیپۺھٹیبۺرںیہۺشفرۺاہللےنۺشؿۺےکۺدولںۺرپۺرہمۺرکۺدی۔‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺ ۺ‬

‫گياہَُکُ ُبظاجاىيے کےمتىلقچاععِایات‪:‬‬

‫ثیۺاپکۺےہ‪:‬‬
‫وہشمرۺدح ِ‬
‫(‪) 107‬‬
‫سرپۺرشیضۺرےہۺوتۺوگایفہۺربشیئۺاکۺرمبکتۺوہش۔‬ ‫َکا رفَ َض ََی بَہ َٓک َ َا‪٧‬ہ َٗس ٓ ٌََ‪َ٠‬ہِٗینعیۺوجۺیسکۺرُب ۺ‬
‫شیئےکۺفتقۺوموجدۺوہۺشفرۺش ۺ‬ ‫(‪َ ٩٣َ …)1‬ط‪َ َ٬‬س ہ‪ً َ ٨٣‬‬
‫ںیمشراشدۺرفامای‪:‬‬
‫دحثیِ رشفیۺ ۺ‬
‫(‪) 108‬‬
‫حےہۺ۔‬ ‫(‪ …)2‬اَ‪ٟ‬سا ہ‪ًَ ٢‬ل َی ا‪ٟ‬رش َ‪َٔٛ‬اًَ‪َ٠‬ہینعیۺرُبشیئۺاکۺرشہتسۺداھکےنۺفشالۺربشیئۺرکےنۺفشےل ۺ‬
‫ۺیکرط ۺ‬

‫‪٣ …107‬ش‪٨‬س ابی یٌلی ا‪ٰ٤ٟ‬ػلی‪٣ ،‬ش‪٨‬س ا‪ٟ‬حشین ب‪ً ٩‬لی ب‪ ٩‬ابی كا‪ٟ‬ب‪ٟ،۱۱/۶،‬حسٱث‪٣ً ٰ٬ٔ٣،۶۷۵۵:‬ا‬
‫‪ …108‬رفزٯض اْلخبار ‪ ،‬باب ا‪ٟ‬سا‪،۱۹۶ /۳،٢‬حسٱث‪۵۹۴۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ُ‬
‫شظیکگياہ‪:‬‬
‫ِ‬ ‫جُس‬‫باِ‬ ‫ٌائبہُىےکے‬
‫سانًبساہللۺنبۺوعسمدۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ےنۺشراشدرفامای‪:‬ےبۺکشۺدنبہۺانگہۺےکۺفتقۺاغبئۺوہاتۺےہۺنکیلۺشسۺرپۺشانتۺیہۺ‬
‫(‪…)3‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫انگہۺوہاتۺےہۺانتجۺانگہۺرکےنۺفشےلۺوموجدۺصخشۺرپ۔رعضۺیکۺیئگۺ‪:‬فہۺےسیک؟ شراشدرفامای‪:‬شسۺوکۺانگہۺیکۺربخۺیتچنہپۺےہۺوتۺشسۺرپۺرشیضۺوہاتۺ‬
‫ےہۺ۔‬

‫عاؼیہُىےِاالبھیقاتل‪:‬‬
‫ثیِاپکۺںیمۺےہ‪:‬‬
‫دح ۺ‬
‫(‪) 109‬‬
‫کیےہ۔‬
‫ےکلتقۺںیمۺرش ۺ‬
‫ۺیھبشسۺ ۺ‬
‫وہوتۺفہ ۺ‬
‫ۺںیملتقۺوہۺشفرۺدفرسشۺدنبہۺرغمبۺںیمۺشسۺےکۺلتقۺرپۺرشیضۺ ۺ‬
‫وکیئدنبہۺورشؼ ۺ‬
‫شرگ ۺ‬
‫(‪ …)4‬ۺ‬

‫قابلعشکلُگ‪:‬‬
‫البہبش ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺیکین ۺےک ۺاکومں ۺرپ ۺرکش ۺرکےن ۺشفر ۺاچللےن ۺاک ۺہکبج ۺرُبے ۺاکومں ۺےس ۺےنچب ۺاک ۺمکح ۺرفامای ۺےہ۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫رفاماتےہ‪:‬‬
‫شراشد ۺ‬
‫ك فَل َْی َؾ َنافَ ِس ال ُْم َؾ َنا ِف ُس ْو َ‬
‫نه(‪( )۴۲‬پ‪،۱۰‬ا‪٤ٟ‬لٔٔین‪)۵۶:‬‬ ‫َو فِیْ ٰذ لِ َ‬
‫ےئہہکۺاچللںیئۺاچللےنۺفشےل۔‬
‫شیسرپۺاچ ۺ‬‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺ ۺ‬
‫شفر ۺ‬

‫ۺرفامؿ ۺذاشیؿ ۺےہ‪:‬رکشۺںیہنۺےہ ۺرگمۺدفۺٓادویمںۺرپ۔شکیۺفہۺ‬

‫اتدجش ِرۺدمہنی‪،‬رشتحِۺبلقۺفہنیس ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬اک ِ‬
‫ےسجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺتمکحۺفدشانیئۺاطعۺرفامیئۺشفرۺفہۺشسۺوکۺولوگںۺںیمۺالیھپاتۺشفرۺشسۺیکۺمیلعتۺداتیۺےہۺشفرۺدفرسشۺفہۺےسجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺامؽۺ‬
‫(‪) 110‬‬
‫اطعۺرفامایۺےہۺشفرۺفہۺشسۺوکۺرشہۺِقحۺںیمۺرخچۺرکاتۺےہۺ۔‬
‫شۺ کیۺرفشتی ویںۺےہ‪:‬دفۺٓادیمۺیہۺاقِلبۺرکشۺںیہ‪:‬ۺشکیۺفہۺےسجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺامؽۺاطعۺرفامایۺےہۺشفرۺفہۺشسۺوکۺدؿۺشفررشتۺ‬

‫ۺےسجاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےن ِ‬

‫ۺرقٓاؿۺاپکۺیکۺتبحمۺ‬ ‫دفرسشفہ ۺ‬
‫ۺ‬ ‫ےکۺشفاقتۺںیمۺرخچۺرک ۺاتےہۺشفرۺ‬

‫‪ٰ٣ …109‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب اْل‪٣‬ز با‪ٌ٤ٟ‬زٯٖ ٯا‪٬٨ٟ‬ٳ ً‪ ٩‬ا‪َ٨٤ٟ‬ک‪ ،‬باب ا‪ٰٟ‬رَ فی ا‪ٟ‬رفد‪،۵۵۱/۵ ،‬حسٱث‪،۳۳۵:‬بتِیر‬
‫‪ …110‬بدارٴ ‪ٛ،‬تاب ا‪ ،٥٠ٌٟ‬باب اْلُتبان فی ا‪ ٥٠ٌٟ‬ٯا‪ٟ‬ح‪٤ٜ‬ٶ‪،۴۱/۳،‬حسٱث‪،۷۱:‬بت٘س‪ ٦‬ٯتارخ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اطعۺرفامیئ ۺےہۺشفرۺفہۺرشتۺشفرۺدؿۺےکۺشفاقتۺںیمۺشسۺیکۺالتفتۺرکاتۺےہ(‪) 111‬ہیۺدھکیۺرکۺوکیئۺصخشۺاتہکۺےہۺہکۺشرگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬

‫(‪) 112‬‬
‫ےھجمۺیھبۺشسۺیکۺلثمۺاطعۺرفامےئۺوتۺںیمۺیھبۺشاسیۺیہۺرکفںۺاگ۔‬
‫ُ‬
‫کفاعِفجاع سےبیؼاعی‪:‬‬
‫اہجںۺکتۺقلعتۺےہۺافکرۺشفر ٓہحارۺےسۺضغبۺرےنھک‪،‬ۺشؿۺےسۺانرشضۺوہےنۺشفرۺرفنتۺرکےنۺاکوتۺشسۺرپۺرقٓاؿۺفۺدحثی‬
‫ےسۺےبۺامشرۺداللئۺوموجدۺںیہۺ۔‬
‫ٰ‬
‫فظامیًباعیتىالی‪:‬‬
‫ِ‬ ‫تیً‬
‫خ ِذ ال ُْم ْؤ ِم ُن ْو َن الْ ٰك ِف ِر ْی َن ا َ ْو لِ َیآ َء ِم ْن ُد ْو ِن ال ُْم ْؤ ِم ِن ْی َن‪( -‬پ‪ٰ،۱‬ا‪٤ً٢‬ز‪)۵۸:٪‬‬
‫(‪ …)1‬ل َا َی َّت ِ‬
‫ۺںیلاملسمونںۺےکۺوسش۔‬
‫املسمؿاکرففںۺوکۺشانپۺدفتسۺہنۺانب ۺ‬
‫ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬‬
‫(‪ٰٗۤ …)2‬یاَ ّى َُها الَّ ِذ ْی َن ا َٰم ُن ْوا ل َا ت َ َّت ِ‬
‫خذُ وا ال َْي ُه ْو َد َو ال ٌَّ ٰص ٰۤٗرى ا َ ْو لِ َیآ َء ﳕ (پ‪،۶‬ا‪٤ٟ‬ائسٵ‪)۵۳:‬‬
‫ۺاصنریۺوکۺدفتسۺہنۺانبٕا۔‬
‫امیؿفشولوہیدۺف ٰ‬
‫شے ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪ :‬شۺ‬
‫الظلِ ِم ْی َن بَ ْغ ًّ ٌۢ‬
‫ضا ِب َما ك َانُ ْوا َی ْك ِس ُب ْو َنَ۠(‪( )۹۴۱‬پ‪،۸‬اْلنٌا‪)۳۵۹:٦‬‬ ‫ض ّٰ‬‫ك نُ َول ِ ّیْ بَ ْغ َ‬
‫(‪َ …)3‬و ك َٰذلِ َ‬
‫کیوکۺدفرسےۺرپۺطلسمۺرکےتۺںیہۺدبہلۺشؿۺےکۺےئکۺاکۺ۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفر ۺ‬
‫وییہنمہۺاظوملںۺںیمشۺ ۺ‬

‫بٍؾعکھيےکاوہز‪:‬‬
‫دحثیِۺاپکۺںیمۺےہ‪:‬ےبۺکش اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺرہۺومنمۺےسۺشسۺابتۺاکۺدہعۺایلۺےہۺہکۺفہۺرہۺانمقفۺےس ُ حۺبۺرےھکۺ‬
‫(‪) 113‬‬
‫شفررہۺانمقفۺےسۺدہعۺایلۺےہۺہکۺفہۺرہۺومنمۺےسۺضغبۺرےھک۔‬

‫‪٣ …111‬ش‪ٛ،٥٠‬تاب ػَلٵ ا‪٤ٟ‬شارفٱ‪ ،٩‬باب ٓـ‪ ٩٣ ١‬یٰ٘‪ ٦‬با‪ٟ‬رقٰا‪…٪‬ا‪ٟ‬ذ‪،‬ؾ‪ ،۴۰۷‬حسٱث‪،۸۳۵:‬بت٘س‪ ٦‬ٯتارخ‬
‫‪ …112‬ا‪٤ٟ‬ؼ‪ْ ٕ٨‬لب‪ ٩‬ابی طیبٶ‪ٛ ،‬تاب ٓـائ‪ ١‬ا‪ٟ‬رقٰا‪ ،٪‬باب ‪ٗ ٩٣‬ا‪ :٢‬ا‪ٟ‬حشس فی قاءٵ ا‪ٟ‬رقٰا‪،۵۰۱/۷،٪‬حسٱث‪۵:‬‬
‫‪٣ …113‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب ا‪ٟ‬س‪ٟ‬ٲ‪ً ١‬لی ا‪ ٪‬حب اْلنؼار…ا‪ٟ‬ذ‪،‬ؾ‪،۵۵‬حسٱث‪،۷۵:‬بتِیر‬
‫تارٱذ بِساز ‪ ،۱۴۸ /۹،‬ا‪ٟ‬زٗ‪۴۸۹۵:٥‬رضار ب‪ ٩‬س‪ ١٬‬ا‪ٟ‬رضارٴ‪،‬بتِیر‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ُ‬
‫جسسےمحبتاسیکاساتھ‪:‬‬
‫َ‬
‫رحۺاعمَ‪ٰ٧،‬رَ ہ‪َ ٣‬حش‪َ ٥‬ػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬اک ِ‬
‫رفامؿۺاعاشیلؿۺےہ‪’’:‬اَ‪٤َ ٟ‬ز ہء َ‪ ٩٣َ ٍَ ٣‬اَ َحبہِٗینعیۺٓادیمۺشیسۺےکۺاسھتۺوہاگۺسجۺےسۺتبحمۺ‬ ‫َ ِ‬
‫(‪) 114‬‬
‫رکاتۺےہ۔‛‬
‫ایپرےۺٓااق‪،‬دفۺاعمَۺےکۺدشات َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺاک ِ‬
‫ۺرفامؿۺتمظعۺاشنؿۺےہۺ‪:‬ۺوجۺیسکۺوقؾۺےسۺتبحمۺشفرۺدفیتسۺرےھکۺاگۺربف ِزۺ‬
‫(‪) 115‬‬
‫شیہنےکۺاسھتۺشاھٹایۺاجےئۺاگ۔‬
‫ایقتمۺ ۺ‬
‫رساک ِرۺدمہنیۺ‪،‬رقش ِرۺبلقۺفہنیسۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬اکۺشراشدۺےہ‪:‬شامیؿۺیکۺرویسںۺںیمۺبسۺےسۺوبضمطۺریس اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫(‪) 116‬‬
‫ےکۺےئلۺتبحمۺرکانۺشف ۺراہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺےئلضغبۺرانھکۺےہۺ۔‬

‫ٓادشب ۺتبحص‘‘ ےک ۺایبؿ ۺںیم’’ اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےک ۺےئل ۺتبحم ۺشفر ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےک ۺےئل ۺ ۺ‬
‫ضغب‬ ‫شس ۺےک ۺیلیصفت ۺداللئ ۺمہ’’ ِ‬
‫ںیےگۺ۔‬
‫ۺںیہنرک ۺ‬
‫ںدفابرہۺذرک ۺ‬ ‫ےکتحتۺشفر‚اَ‪ٌ ٣‬ز بَا ‪ٌ٤َ ٟ‬زہٯٖ َٯ ‪ٌ ٬َ٧‬ٳ ًَ َ‪ ٩‬ا‪ ٟ‬ہ‪ََ ٨٤‬کۺ‛ےکۺایبؿۺںیمۺذ ۺ‬
‫رکرکےکچۺںیہۺذٰہلش اہی ۺ‬ ‫رےنھک‘‘ ۺ‬

‫ایکسُالاِعاسکاجُاب‪:‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺدقتریۺرپرشیضۺرےنہۺےکۺابرےۺںیمۺٓاایتۺشفرۺشاحدثیۺفشردۺوہیئۺںیہ۔سپۺشرگۺاعمیصۺاضقےئۺشیہٰلۺےکۺریغبۺںیہۺ‬

‫ًَز َٯ َج‪١‬‬ ‫وتۺہیۺاحمؽۺشفرۺدیقع ہہۺوتدیحۺںیمۺرےنخۺاکۺابثعۺںیہۺشفرۺشرگۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یک دقتریۺےسۺںیہۺوتۺرھپۺشؿۺوکۺرُبشۺاجاننۺشفرۺشؿۺرپۺانرشضۺوہانۺاہلل‬

‫ۺایکاجۺاتکسۺےہ؟‬
‫دییگوکۺےسیکۺعمج ۺ‬
‫ںیگۺ؟ۺشفرۺشکیۺیہۺابتۺںیمۺراضۺشفرۺاندنسپ ۺ‬
‫ےسعمجۺوہ ۺ‬
‫ںیسکۺرطےقیۺ ۺ‬
‫دفدض ۺ‬
‫یک دقتریۺوکۺانۺدنسپۺرکانۺےہۺوت ۺ‬
‫شسۺاکۺوجشبۺہیۺےہۺہکۺاجؿۺےئجیل!ہیۺشرمۺزمکفرۺشفرۺشرسش ِرۺعُلووؾۺےسۺانۺفشفقۺولوگںۺرپۺہبتشمۺوہاتۺےہشفرۺضعبۺولوگںۺوکۺشابتش ۺہ‬
‫َ‬
‫ۺاقمؾۺراضۺاھجمسۺشفرۺشسۺاکۺانؾۺِنسُحۺ ُخلقۺراھکۺہیۺضحمۺاہجتلۺےہۺ۔ۺمہۺوتۺہیۺےتہکۺ‬
‫ذنیۺہکۺشوہنںۺےنۺانگوہںۺرپۺوکُستۺشایتخرۺرکےنۺوک ِ‬ ‫وہشۺ ّٰ‬

‫ےیکۺدضۺںیہۺبجۺہی‬
‫کیدفرس ۺ‬
‫ںیہۺہکۺراضۺشفرۺرکشتہۺشسۺفتقۺش ۺ‬

‫‪ …114‬بدارٴ‪ٛ،‬تاب اْلزب‪ ،‬باب ًَل‪٣‬ٶحب اہلل…ا‪ٟ‬ذ ‪،۳۴۷ /۴،‬حسٱث‪۶۳۶۸:‬‬

‫‪ …115‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣،١‬ش‪٨‬سا‪ٟ‬شٲسٵًائظٶ‪،۴۷۸ /۹،‬حسٱث‪۵۵۳۷۵:‬‬
‫‪٣ …116‬ش‪٨‬س ابی زاٯز ا‪ٟ‬لٲا‪ٟ‬سی‪ ،‬ا‪ٟ‬براء ب‪ً ٩‬ازب‪،‬ؾ‪،۳۰۳‬حسٱث‪۷۴۷:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دفونںۺشکیۺزیچۺرپۺشکیۺتہجۺےسۺفشردۺوہںۺ‪،‬نکیلۺشرگۺشکیۺزیچۺںیمۺراضۺشکیۺتہجۺےسۺوہۺشفرۺرکشتہۺیسک دفرسیۺتہجۺےسۺوتۺاضتدۺ‬
‫ابلکلۺںیہنۺےہےسیجۺضعبۺشفاقتۺاہمترشۺفہۺدنمشۺرمۺاجاتۺےہۺوجۺاہمترےۺیسکۺدنمشۺاکۺیھبۺدنمشۺشفرۺشسۺیکۺالہتکۺےکۺےئلۺوکاشںۺوہاتۺ‬
‫ےہۺوتۺمتۺشسۺیکۺومتۺوکۺشسۺتہجۺےسۺوتۺانۺدنسپۺرکےتۺوہۺہکۺاہمترےۺدنمشۺاکۺدنمشۺرمۺایگۺنکیلۺشسۺفہجۺےسۺںیہمتۺشاھچۺےگلۺاگۺہکۺاہمترشۺ‬
‫دنمشۺرمۺایگۺ۔شیسۺرطحۺتیصعم فانگہۺیکۺیھبۺدفںیتہجۺںیہ‪:‬شکیۺاکۺقلعتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺذشتۺےسۺےہۺفہۺویںۺہکۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺلعفۺ‬
‫َ‬
‫‪،‬شایتخر ۺشفر ۺشس ۺےک ۺشرشدے ۺےس ۺوہیئ ۺسپ ۺشس ۺتہج ۺےس ۺدنبہ ۺشس ۺرپ ۺرشیض ۺوہاگ ۺہک ۺامکل ۺشینپ ۺزیچ ۺںیم ۺوج ۺاچےہ ۺشفر ۺاسیج ۺاچےہ َ َ ُّ‬
‫ۺبْػۺ‬
‫ض‬
‫ےکانۺدنسپۺشفرۺوغبم ۺ‬
‫ے ۺ‬ ‫فصےہۺشف ۺراہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺاہںۺدنب ۺ‬ ‫ۺکۺشفرۺف ۺ‬ ‫ہکانگ ۺہشسۺاک َ ْ ح‬
‫ح ۺ‬
‫رکےشفرۺشکیۺاکقلعتۺدنبےۺےسۺےہۺف ۺہشسۺرط ۺ‬
‫َ‬
‫ےش‬‫یۺشفرۺاقلِب َّ ۺ‬
‫ۺذمم ۺ‬ ‫تہجےسۺانگہۺرُب ۺ‬
‫س ۺ‬‫بطلسمۺرفامۺدیوتۺش ۺ‬
‫یشفرۺانرشیضۺےکۺشابس ۺ‬
‫سےنۺدنبےۺرپۺدفر ۺ‬
‫تمےہۺویکہکنۺش ۺ‬
‫ۺیکالع ۺ‬
‫وہےن ۺ‬
‫ۺیہفشحضۺوہیگ۔‬
‫ؽےس ۺ‬
‫کیاثم ۺ‬
‫ےہۺشف ۺرہیۺابتۺش ۺ‬

‫ایکمثال‪:‬‬
‫ؿ‬
‫رفض ےئجیکۺہکۺشۺ کیۺوبحمبۺشےنپۺنیبحمۺےکۺاسےنمۺڑھکشۺوہرکۺےہک‪‚:‬ۺںیم دانھکیۺاچاتہۺوہںۺہکۺوکؿۺھجمۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺشفرۺوک ۺ‬
‫ھجمۺےسۺضغبۺراتھکۺےہۺشفرۺشسۺےکۺےئلۺشکیۺرھکیۺشفرۺیچسۺوسکیٹ(اجےنچنۺاکۺرطہقی)رقمرۺرکاتۺوہںۺفہۺہیۺہکۺںیمۺالفںۺصخشۺوکۺشذیشۺاچنہپٕاںۺشفرۺ‬
‫َ‬
‫شسۺوکۺشانتۺامرفںۺہکۺفہۺےھجمۺاگیلۺدےنیۺرپۺوبجمرۺوہۺاجےئۺ ّٰیۺہکۺبجۺفہۺےھجمۺاگیلۺدےۺاگۺوتۺںیمۺشسۺےسۺرفنتۺرکفںۺاگۺشفرۺشسۺوکۺشانپۺد ۺ‬
‫نمش‬ ‫ذن‬

‫وھںۺاگۺسپۺوجۺشسۺےسۺتبحمۺفہّردیۺاظرہرکےۺاگۺےھجمۺولعم ۺؾوہۺاجےئۺاگۺہکۺفہۺیھبۺریمشۺدنمشۺےہۺشفرۺوجۺشسۺےسۺرفنتۺاظرہۺرکےۺاگۺ‬
‫ںیم ھجمسۺاجٕاۺںۺاگۺہکۺفہۺریمشۺدفتسۺشفرۺم ُح ح‬
‫بۺےہۺ۔‛رھپۺشسۺےنۺشاسیۺیہۺایکۺشفرۺشۺسۺیکۺرمشدۺوپریۺوہیئ ینعیۺسجۺوکۺامرشۺشسۺےنۺاگیلۺدیۺوجۺہکۺ‬
‫اتن‬
‫رفنتۺاکۺببسۺاھتۺشفرۺرفنتۺیھبۺدیپشۺوہیئگۺوجۺدعشفتۺاکۺببسۺیھت۔ۺشیسیۺوصرتۺںیمۺرہۺفہۺصخشۺوجۺشینپۺتبحمۺںیمۺاچسۺشفرۺرششطئِۺتبحمۺاج ۺ‬
‫ےہۺشسۺرپالزؾۺےہۺہکۺویںۺےہک‪:‬متۺےنۺوجۺشسۺصخشۺوکۺشذیشۺدےنی ‪،‬امرےن‪ ،‬داکتھرےنشفرۺضغبۺفۺدعشفتۺرپۺشُاھبرےنۺیکۺدتریبۺیکۺےہۺہیۺےھجمۺ‬
‫س‬
‫ہکنش ۺ‬
‫یرشےئ‪،‬دتریب‪،‬لعفۺشفرۺشرشدہۺےہۺنکیلۺشسۺصخشۺاکۺںیہمتۺاگیلۺدانیۺزایدیتۺےہۺویک ۺ‬
‫دنسپۺٓایئۺشفرۺںیمۺشسۺرپۺرشیضۺوہںۺویکہکن ہی اہمتر ۺ‬
‫ےوجۺرفنتۺ ۺاک‬
‫اگیلد ۺ‬
‫ۺںیہمت ۺ‬
‫اھتہکۺفہ ۺ‬
‫یہی ۺ‬
‫دصقم ۺ‬
‫ےنےسۺاہمتر ۺش ۺ‬
‫سوکۺامر ۺ‬
‫ہکنش ۺ‬
‫یہیاچ ۺاہاھتۺویک ۺ‬
‫ےس ۺ‬
‫س ۺ‬
‫ہکربصۺرکات۔رگمۺمتۺےنۺش ۺ‬
‫اھت ۺ‬
‫رپۺالز ۺؾ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ببسۺےہ ۺ‪،‬وت ۺشس ۺتیثیح ۺےسۺہک ۺہی ۺلعف ۺاہمترے ۺشرشدے ۺشفر ۺدتریب ۺےک ۺومشقف ۺوہش ۺےہ ۺشفرںیم ۺشسۺرپۺرشیض ۺوہں ۺشس ۺےئل ۺہک ۺشرگ ۺاہمتر ۺش‬
‫َ‬
‫ےس‬
‫لشۺوہاتۺشفرۺےھجمۺاہمتریۺرمشدۺاکۺاحلصۺہنۺوہانۺدنسپۺںیہن۔نکیلۺشسۺتہجۺ ۺ‬ ‫دصقمۺاحلصۺہنۺوہاتۺوتۺاہمتریۺدتریبۺںیمۺاصقنؿۺشفرۺرمشدۺںیمۺش ِ ْ ِ و‬
‫ےہ‬
‫ہک ۺہی ۺلعفۺشسۺصخشۺاک ۺففص ۺ‪،‬ۺبسکۺشفرۺزایدیتۺےہ ۺشفر ۺشسۺیکۺرطػۺےسۺمت ۺرپۺرجٔاتۺےہۺوج ۺاہمترے ۺامجؽۺےک ۺاقتےضۺےکۺالخػ ۺ ۺ‬
‫س‬
‫ویکہکنۺاہمترےۺامجؽۺاکۺاقتاضۺوتۺہیۺاھتۺہکۺفہۺاہمتریۺامرۺوکۺربدشتۺرکاتۺشفرۺشسۺےکۺدبےلۺںیمۺاگیلۺہنۺداتی سپ ۺشسۺتہجۺےسۺہکۺہیۺلعفۺش ۺ‬
‫اض‬
‫صخشۺیکۺرطػۺوسنمبۺےہۺشفرۺشسۺاکۺففصۺےہۺںیمۺشسۺوکۺربشۺاجاتنۺوہںۺشسۺفہجۺےسۺںیہنۺہکۺفہۺاہمتریۺرمشدۺےہۺایاہمتریۺدتریبۺاکۺاقت ۺ‬
‫ےت‬
‫ےہ۔راہۺاہمترشۺشسۺےسۺاگیلۺیکۺفہجۺےسۺرفنتۺرکانۺوتۺںیمۺشسۺرپۺرشیضۺشفرۺوخشۺوہںۺویکہکن ہی اہمتریۺرمشدۺےہۺشفرۺاہمتریۺومشتقفۺرک ۺ‬
‫ہک‬
‫وہےئۺںیمۺیھبۺشسۺےسۺرفنتۺرکاتۺوہںۺویکہکنۺتبحمۺیکۺرشطۺہیۺےہۺہکۺفہۺوبحمبۺےکۺبحمۺاکۺبحمۺشفرۺشسۺےکۺدنمشۺاکۺدنمشۺوہ۔رھپۺہیۺ ۺ‬
‫ہکمتۺےنۺشسۺ ۺوک‬
‫سےئلۺ ۺ‬
‫شسۺصخشۺےکۺمتۺےسۺرفنتۺرکےنۺ ۺوکیھبۺںیمۺدنسپۺرکاتۺوہںۺویکہکنۺمتۺےنۺوخدۺہیۺاچاہۺاھتۺہکۺفہۺمتۺےسۺرفنتۺرکےۺ‪،‬ش ۺ‬
‫شینپ ۺذشتۺےس ۺدفر ۺرکدای ۺشفر ۺشسۺرپ ۺرفنتۺےک ۺشابسبۺمُ َسل َّطۺرک ۺدی۔رگم ۺںیم ۺشسۺےس ۺرفنت ۺشس ۺےئل ۺرکات ۺوہں ۺہک ۺہی (رفنت ۺرکان) ش ۺ‬
‫س‬
‫ےہ‬
‫رفنتۺرکےنۺفشےلۺاکۺففص‪،‬شسۺاکۺبسکۺشفرۺشسۺاکۺلعفۺےہۺذٰہلشۺںیمۺشسۺےسۺانرشضۺوہںۺ۔سپۺریمےۺزندکیۺفہۺشسۺےئل ۺوغبمضۺ ۺ‬
‫ےسضغبۺراتھکۺےہۺشفرۺشسۺاکۺمتۺےسۺانرشضۺوہانۺشفرمتۺےسۺرفنتۺرکانۺےھجمۺ ۺاندنسپۺےہ‪ ،‬شسۺشابتعرۺےسۺہکۺہیۺشسۺاکۺففصۺےہۺشفرہیۺ‬
‫ویکہکنۺفہۺمتۺ ۺ‬
‫دیہںیہ۔‬
‫ۺےئلدنسپ ۺ‬
‫ۺںیہشس ۺ‬
‫یرمشد ۺ‬
‫امتؾۺشاعفؽۺوچہکنۺاہمتر ۺ‬
‫شسۺاثمؽۺںیمۺانتضقۺشسۺفتقۺوہاگۺبجۺفہۺہیۺےہکہک‚ۺاہمتریۺرمشدۺوہےنۺیکۺفہجۺےسۺفہۺدنسپۺےہۺشفرۺاہمتریۺرمشدۺوہےنۺیکۺفہجۺےسۺ‬
‫فہ ۺان ۺدنسپ ۺےہ۔‛نکیل ۺشرگ ۺریغ ۺاک ۺففص ۺشفر ۺبسک ۺوہےن ۺیک ۺفہج ۺےس ۺاندنسپ ۺوہ ۺشفر ۺشےنپ ۺوبحمب ۺیک ۺرمشد ۺوہےن ۺیک ۺفہج ۺےس ۺدنسپ ۺوہ ۺوت ۺشس ۺںیم ۺوکیئۺ‬
‫یتہجۺےسۺدنسپۺوہۺفہۺشسۺرپۺاشدہۺےہۺ۔‬
‫انتضقۺںیہنۺشفرۺرہۺفہۺابتۺوجۺشکیۺتہجۺےسۺاندنسپۺشفرۺدفرس ۺ‬

‫مثالکاماحاظل‪:‬‬
‫ولعمؾۺوہشۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺدنبےۺرپۺانگہۺشفرۺوہشتۺےکۺشابسبۺطلسمۺرکانۺشفرۺشؿۺاکۺانگہۺیکۺتبحمۺکتۺچنیھکۺرکۺےلاجانۺشفرۺرھپۺانگہۺ‬
‫ؿیک ینعی‬
‫مہےنۺایب ۺ‬
‫ےہوجۺ ۺ‬
‫ہب ۺ‬
‫ؽےکۺاشم ۺ‬
‫(شراکتبۺانگہ) کتۺےلۺاجانشسۺاثم ۺ‬
‫ِ‬ ‫یکتبحمۺاکۺلعف‬
‫ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺوبحمبۺاکۺتبحمۺےکۺدوعدیشرۺصخشۺوکۺشانتۺامرانۺہکۺفہۺےصغۺںیمۺٓااجےئۺرھپۺےصغۺیکۺفہجۺےسۺاگیلۺدےشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺشےنپۺانگہۺاگرۺدنبےۺ‬

‫ےسۺانرشضۺوہانۺشرگہچۺدنبےۺاکۺانگہۺرکانۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺدتریبۺےسۺوہۺشاسیۺیہۺےہۺےسیجۺاگیلۺاھکےنۺفشالۺاگیلۺدےنیۺفشےلۺےسۺانرشضۺوہاتۺےہۺ‬

‫شرگہچۺشسۺےکۺاگیلۺدےنیۺںیمۺوخدۺاگیلۺاھکےنۺفشےلۺیکۺدتریبۺشفرۺشابسبۺشایتخرۺرکےنۺاکۺدلخۺوہشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺشےنپۺدنبفںۺےکۺاسھتۺہیۺ‬

‫لعفۺینعیۺشؿۺرپۺانگہۺےکۺشابسبۺطلسمۺرکۺدانیۺشسۺرپۺدالتلۺرکاتۺےہہکۺےلہپۺےسۺیہۺشسۺیکۺتیشمۺںیمۺدنبےۺوکۺدفرۺرکانۺشفرۺشسۺرپۺانرشضۺ‬
‫وہانےہ۔ذٰہلشۺوجۺصخشۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺشسۺرپۺالزؾۺےہۺہکۺسجۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺانرشضۺوہۺشسۺےسۺہیۺیھبۺانرشضۺوہۺشفرۺ ۺ‬
‫سج‬

‫رپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺبضغۺرفامےئۺشسۺرپۺہیۺیھبۺہصغۺرکےۺشفرۺسجۺوکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشینپۺابراگہۺےسۺدفرۺرکدےۺشسۺےسۺہیۺیھبۺدعشفتۺرےھکۺ‬

‫شرگہچ ۺفہ ۺصخش ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیہ ۺےک ۺہبلغ ۺشفر ۺدقرت ۺیک ۺفہج ۺےس ۺشس ۺیک ۺدینمش ۺشفر ۺاخمتفل ۺرپ ۺوبجمر ۺوہش ۺرگم ۺرھپ ۺیھب ۺفہ ۺابراگ ۺہِشیہٰل ۺےس ۺدفرۺ‬

‫اجتۺرُقبۺےسۺدفرۺایکۺایگۺےہۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺ‬

‫‪،‬رمدفدۺشفرۺوعلمؿۺےہۺشرگہچۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےکۺدفرۺرکےنۺےسۺدفرۺوہشۺوہۺرھپۺیھبۺوجۺ َد َر ِ‬
‫تبحم ۺرکےن ۺفشےل ۺامتؾ ۺولوگں ۺےک ۺزندکی وغبمض ۺشفر ۺاقِلب ۺرفنت ۺوہان ۺاچےئہ ۺاتہک ۺوبحمب ۺےک ۺاسھت ۺومشتقف ۺوہاجےئ ۺہک ۺسج ۺوکۺ‬
‫ےصغاکۺشاہظرۺرکے۔‬
‫ۺیھب ۺ‬
‫ےصغاکۺشاہظرۺایکۺشسۺرپۺبحم ۺ‬
‫رپ ۺ‬
‫س ۺ‬
‫ۺشینپابراگہۺےسۺدفرۺرکۺےکۺش ۺ‬
‫وبحمبۺےن ۺ‬
‫شس وگتفگےسۺفہۺامتؾۺرفشایت زمدیۺہتخپۺفمکحتسمۺوہںیئگۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺےلصیفۺرپۺرشیضۺرےتہۺوہےئۺشسۺےکۺےئل ۺدعشفتۺ‬
‫شفرۺتبحمۺرکےنۺ‪،‬افکرۺرپۺیتخسۺرکےنۺشفرۺشؿۺےسۺشاہتنیئۺرفنتۺرکےنۺےکۺابرےۺںیمۺفشردۺوہیئۺںیہۺشفرۺہیۺامتؾۺرفشایتۺدقتریۺےکۺرشزۺےسۺ‬
‫ْ َ‬
‫دمدۺاچیتہۺںیہۺسجۺےکۺش ِاشف(اظرہۺرکےنۺ)ۺیکۺابلکلۺشاجزتۺںیہنۺشفرۺفہۺہیۺےہۺہکۺرشۺشفرۺریخۺدفونںۺمَ ِس َّیبۺشفرۺشرشدےۺںیمۺدشلخۺںیہۺنکیلۺ‬
‫رش ۺرکمفہ ۺشفر ۺاندنسپدیہ ۺرمشد ۺےہ ۺہکبج ۺریخ ۺدنسپدیہ ۺرمشد ۺےہ ۺذہلش ۺوج ۺےہک‪‚ :‬رش ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺرطػ ۺےس ۺںیہن ۺےہ ۺ۔‛فہ ۺاجلہ ۺےہ۔ ۺشیسۺ‬

‫رطحۺوجۺہیۺےہک‪‚:‬ۺرشۺشفرۺریخۺدفونںۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرطػۺےسۺںیہۺشفرۺشؿۺںیمۺراضۺشفرۺرکشتہۺےکۺشابتعرۺےسۺوکیئۺرفؼۺںیہن ۔‛فہۺیھب‬

‫وکاتیہۺرکےنۺفشالۺےہۺ۔‬
‫ٰ‬
‫عاؽالہی کُفاطىہکظِ‪:‬‬
‫ِ‬
‫بوکۺوحلمظۺرانھکۺشفٰیل‬
‫ۺرشیعٓادش ۺ‬
‫ۺںیہنشسۺےئلۺوکُستۺشفر ۺ‬
‫ۺیکشاجزت ۺ‬ ‫َ‬
‫ۺئسمۺدقتریۺیکۺرشتحیۺرکےن ۺ‬
‫شس ہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺرفامؿۺذاشیؿۺےہ‪’’:‬اَ‪َ َ٘ ٟ‬س ہر َِس اہلل َ ٓ َََل ہتٔ ہظٰہہینعیۺدقتری اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬اکۺ‬ ‫ۺےہ۔اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺوبحمبۺ‪،‬دشانےئ ُ و‬
‫ۺعبۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺاک ِ‬
‫ْ‬
‫رشزۺےہۺشےسۺافشۺہنۺرکف۔‛(‪) 117‬شفرۺشسۺاکۺقلعتۺملعِۺاکم َسفہۺےسۺےہۺشفرۺاہیںۺامہرشۺوصقمدۺہیۺایبؿۺرکانۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺےلصیفۺرپۺرشیضۺ‬

‫رانہۺشفرۺانگوہںۺےسۺرفنتۺرکانۺابۺفوجدۺہیۺہکۺانگہۺیھب اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیک دقتریۺےسۺںیہۺدفونںۺوکۺعمجۺرکانۺنکممۺےہۺشفرۺفشکِۺرشزیکۺاحتجۺ‬

‫یوہۺیئگ۔‬
‫ےکۺریغبۺرغضۺوپر ۺ‬

‫سواتقزیظکےخالفىہیٍ‪:‬‬
‫شیس ۺےس ۺہی ۺیھب ۺولعمؾۺوہ ۺایگ ۺہک ۺانگوہںۺےسۺےنچب ۺیک ۺداعرکان‪،‬رفغمتۺبلط ۺرکان ۺشفرۺامتۺؾ ۺشابسبۺوج ۺدنی ۺرپ ۺاعمفؿ ۺںیہۺہی اہلل‬
‫ۺیکافصیئ‪،‬ۺ‬ ‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺدقتریۺرپۺرشیضۺرےنہۺےکۺالخػۺںیہنۺویکہکن اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺدنبفںۺوکۺد ۺاعاکۺفّلکمۺانبایۺےہۺاتۺہکۺداعۺےکۺذر ۺ‬
‫ےعیشؿۺںیمۺذرک ۺ‬
‫ْ‬
‫تق‬
‫جفشکۺیکۺاچیبۺشفرۺلسلسمۺشاطلػۺفۺرکؾۺاکۺببسۺوہاجےئ۔سجۺرطحۺ ایپسۺےکۺف ۺ‬ ‫یبلقۺ ُذسووعۺشفرۺرتقۺفۺاعزجیۺدیپشۺوہۺشفرۺہیۺیبلقۺ َ ح ا‬
‫وکزہۺشاھٹانۺشفرۺاپینۺانیپۺاضقےئۺشیہٰلۺرپۺرشیضۺوہےنۺےکۺالخػۺںیہنۺشفرۺایپسۺدفرۺرکےنۺےکۺےئل ۺاپینۺانیپۺشفرۺشابسبۺوکۺشایتخرۺرکانۺنجۺوکمُ َس ِیّح ُح ۺ‬
‫ب‬
‫س ۺاکمکحۺدۺایےہۺ۔‬ ‫ببسےہۺسجۺ ۺوکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺ ۺ‬
‫دیپشرفامۺایےہۺشفرۺش ۺ‬ ‫کی ۺ‬
‫یہداعۺش ۺ‬
‫ۺےندیپۺشایکۺےہۺراضۺےکۺالخػۺںیہن۔ویںۺ ۺ‬ ‫ْشل ْ حا‬
‫اسب ۺ‬

‫خالفعؼاہے‪:‬‬
‫ِ‬ ‫شکُہ‬
‫مہ ۺایبؿ ۺرکۺےکچ ۺںیہ ۺہک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺ ِ‬
‫اعدت ۺاجرہی ۺےک ۺاطمقبۺشابسب ۺوکۺشایتخر ۺرکان ُّ‬
‫ۺوتک ۺےک ۺانمیف ۺںیہن ۺشفر ۺشس ۺوکۺمہ ۺےن ۺ‚‬
‫وتلکۺےکۺایبؿ‛ںیمۺلیصفتۺےکۺاسھتۺایبؿۺایکۺےہۺشفرۺہیۺیھبۺراضۺےکۺالخػۺںیہنۺویکہکنۺراضۺشکیۺاقمؾۺےہۺوجۺوتلکۺےکۺاسھتۺلصتمۺ‬
‫ےہۺ۔شہتبلۺ!وکشہ ےک وطرتبیصمۺاکۺشاہظرۺرکانۺشفرۺدؽۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرپۺانرشضۺوہانۺراضۺےکۺالخػۺےہۺہکبجۺرکشۺشفر ِ‬
‫ۺدقرتۺشیہٰلۺاظرہۺ‬

‫رکےنۺےکۺوطرۺرپۺفیلکتۺاکۺشاہظرۺرکانراضۺےکۺالخػۺںیہنۺ۔شکیۺزبرگۺرفامےتۺںیہ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺدقتریۺرپۺِنسُحۺراضۺںیمۺےسۺےہۺہکۺ‬

‫دنبہ ۺ(وطب ِر ۺوکشہ)ہی ۺہن ۺےہک‪ٓ’’:‬اج ۺتہب ۺرگیم ۺےہ۔‘‘ہی ۺرگویمں ۺںیم ۺےنہک ۺیک ۺوصرت ۺںیم ۺےہ ۺنکیل ۺرسدویں ۺںیم ۺشس ۺرطح ۺانہک ۺرکش ۺںیمۺ‬
‫ۺانہکشفرۺشؿۺںیم‬
‫شیسرطحۺاھکےنۺیکۺشایشءۺوکۺربش ۺ‬
‫ػےہۺ‪ ،‬ۺ‬
‫ۺںیمراضۺےکۺالخ ۺ‬
‫دشلخۺےہ۔وکشہۺرہۺاحؽ ۺ‬

‫‪ …117‬ا‪ٟ‬کا‪ ١٣‬فی ؿٌٔاء ا‪ٟ‬زجا‪ ،۱۹۷ /۸، ٢‬ا‪ٟ‬زٗ‪۵۰۳۸:٥‬ا‪٬ٟ‬ٲث‪ ٥‬ب‪ ٩‬ج‪٤‬از بصٴ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫بیعۺاکنانلۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺاضقۺرپۺرشیضۺرےنہۺےکۺالخػۺےہۺویکہکنۺیسکۺزیچۺیکۺذمتمۺشسۺےکۺانبےنۺفشےلۺیکۺ َ َّ ّمتمۺےہۺشفرۺرہۺزیچ اہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺ‬

‫دیپشۺیکۺوہیئۺےہۺشفر وکیئۺشسۺرطحۺےہک‪‚:‬رقفۺٓازامشئۺےہۺ‪،‬شلہۺفۺایعؽۺمغۺشفرۺاکھتفٹۺاکۺابثعۺںیہ ‪،‬ہشیپۺشایتخرۺرکانفیلکتۺشفرۺتقشمۺےہۺ۔‛ہیۺ‬
‫امتؾۺابںیتۺراضۺںیمۺللخۺڈشیتلۺںیہۺہکلبۺدنبےۺوکۺاچےئہۺہکۺفہۺدتریبۺشفرۺتکلممۺوکۺشسۺےکۺدُم ّ ِ حبْشفرۺامکلۺےکۺرپسدۺرکۺدےۺشفرۺفہۺےہکۺوجشریمۺشلموونینمۺ‬
‫َ‬
‫نِیۺیکۺاحتلۺںیمۺحبصۺرکفںۺایۺرقفۺیکۺاحتلۺںیمۺویکہکنۺںیمۺ‬ ‫ۺسانۺرمعۺافرفؼۺشمظعۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرفامایۺاھت‪‚:‬ۺےھجمۺوکیئۺرپفشہۺںیہنۺہک َ َ وۺن َ ْ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وکیسناحتلۺرتہبۺےہۺ۔‛‬
‫ےئل ۺ‬‫ے ۺ‬
‫ۺںیمےسۺریم ۺ‬
‫ںیہناجاتنۺہکۺشؿۺدفونں ۺ‬
‫ۺ‬
‫َّ‬
‫َّ َّ‬
‫مضمت‬ ‫چُتھیفعل‪:‬گياہَُکیسظؽمیًسےبھاگيااِعاسکی‬
‫کظىاعؼامیٍخللىہیٍصالتا‬
‫روسؽ ۺشرکؾ‪،‬عیفش ہ‪ٌَ ٣‬و‪َ ٥‬ػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺاکۺاطوعؿ ۺفشےل ۺرہش ۺےسۺ‬
‫اجؿ ۺےئجیل ۺہکۺشبۺشفاقتۺوکاتہۺرظنۺٓادیم ۺامگؿ ۺرکات ۺےہ ۺہکۺ ِ‬
‫ےنلکنۺوکۺعنمۺرفامان(‪) 118‬شسۺرپۺدالتلۺرکاتۺےہۺہکۺسجۺرہشۺںیمۺانگہۺاظرہۺوہاجںیئۺفاہںۺےسۺیھبۺانلکنۺعنمۺےہۺویکہکنۺدفونںۺوصروتںۺںیمۺاضقےئۺشیہٰلۺ‬
‫ےسۺاھبانگۺالزؾۺٓااتۺےہۺاحالہکنۺاممتعنۺیک ۺفہجۺہی ۺںیہنۺہکلبۺاطوعؿۺاظرہۺوہےنۺےکۺدعبۺشسۺرہشۺےسۺہنۺاجےنۺیک ۺفہجۺہی ۺےہۺہکۺشرگۺشےسی ۺرہشۺےسۺ‬
‫اجےنۺیکۺشاجزتۺوہوتۺدنترتسۺولگۺفاہۺںۺےسۺےلچۺاجںیئۺےگۺشفرۺامیبرۺولوگںۺیک ۺامیتردشری ےکۺےئلۺوکیئۺںیہنۺےچبۺاگویںۺفہۺاہنتۺرہۺاجںیئۺےگۺشفرۺ‬
‫ۺفػ َّۺرمیح َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺاطوعؿۺےسۺاھبےنگۺوکۺ‬
‫ۺروسؽۺرکمی‪َ ،‬ر ُء ٌ‬
‫الرغیۺشفرۺامیبریۺےسۺرمۺاجںیئۺےگۺ۔یہیۺفہجۺےہۺشکیۺرفشتیۺںیم ِ‬
‫(‪) 119‬‬
‫شؿگنجۺےسۺاھبےنگۺےکۺاسھتۺہیبشۺدیۺےہ۔‬
‫دیم ِ ۺ‬
‫شفرشرگ ۺاممتعن ۺاضقےئ ۺشیہٰل ۺےس ۺاھبےنگ ۺیک ۺفہج ۺےس ۺوہیت ۺوت ۺاطوعؿ ۺزدہ ۺرہش ۺےک ۺرقبی ۺےنچنہپ ۺفشےل ۺصخش ۺوک ۺفاہں ۺےس ۺٹلپ ۺاجےن ۺیکۺ‬
‫شاجزتۺہنۺدیۺاجیتۺشفرۺشسۺاکۺمکحۺمہۺےنۺ‚وتلکۺےکۺایبؿ‛ںیمۺذرکرکۺدایۺےہۺ۔رھپ ۺبجۺاممتعنۺیکۺفہجۺولعمؾۺوہۺیئگۺوتۺاظرہۺوہۺایگۺہکۺانگوہںۺیک‬

‫رسزنیم ۺےسرجہت ۺرکاجان ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یک ۺاضق ۺےس ۺاھبےنگ ۺںیم ۺدشلخ ۺںیہن ۺہکلب ۺاہجں ۺےس ۺرجہت ۺرضفری ۺےہ ۺفاہں ۺےس ۺرجہت ۺشایتخر ۺرکان ۺیھبۺ‬
‫اضقےئۺشیہٰلۺںیم‬

‫‪ …118‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬لب‪ ،‬باب ‪٣‬ا ٱذرك فی ا‪ٟ‬لاًٰ‪،۵۸/۴ ،٪‬حسٱث‪۵۷۵۸:‬‬

‫‪ …119‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ا‪ٟ‬شٲسٵ ًائظٶ‪،۴۷۸/۹،‬حسٱث‪۵۵۳۷۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دشلخۺےہ۔ۺشیسۺرطحۺفہۺںیہگجۺشفرۺشابسبۺوجۺانگہۺیک رطػۺالُبےتۺںیہۺشؿۺیکۺربشیئۺایبؿۺرکانۺاتۺہکۺولوگںۺوکۺانگہۺےسۺرفنتۺوہۺہیۺذمومؾۺ‬
‫َ‬
‫ابُمرہکۺریہ ےہۺ ّٰیۺہکۺولوگںۺیکشۺ کیۺامجتعۺےنۺدغبشدۺیکۺرُبشیئۺ‬
‫ذن‬ ‫ںیہن۔رضحشتۺفلسِۺاصنیحل َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬ا ہہلل ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬بَینیکۺہشیمہۺےسۺہیۺ ِ‬
‫اعدتۺ َ‬
‫یکالتشۺںیمۺرےتہےھت۔‬
‫ےسرجہتۺ ۺ‬
‫ں ۺ‬
‫ؿرکےنۺرپۺشافتؼۺایکۺشفرۺشسۺربشیئۺوکۺاظرہۺایکۺشفرفہۺفاہ ۺ‬
‫ایب ۺ‬

‫اہلبٍزاسکیابتظحالت‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺسانۺًبس اہللۺنب َ‬
‫ۺابمرک َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےنۺشراشدرفامای‪:‬ںیمۺورشؼۺشفرۺرغمبۺںیمۺوھگامۺنکیلۺدغبشدۺےسۺرُبشۺوکیئۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫رہشۺںیہنۺداھکی ۔ولوگںۺےنۺرعضۺیکۺ‪:‬ۺفہۺےسیک؟شراشدۺرفامای‪‚:‬ۺشسۺرہشۺںیم اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺوتمعنںۺوکۺریقحۺاجاناجاتۺےہۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺ‬

‫انرفامینۺوکۺومعمیلۺاھجمسۺاجاتۺےہۺ۔‛ویںۺیہۺبجۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرُخشاسؿۺرشتفیۺالےئۺوتۺولوگںۺےنۺٓاپۺےسۺدغبشدۺےکۺابرےۺ‬
‫تلۺبضغۺںیمۺےہۺایۺاترجۺوکۺداھکیۺہکۺرسحتۺشفرۺشوسفسۺرکۺراہۺ‬
‫ںیمۺوپاھچ۔ٓاپۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ںیمۺےنۺفاہںۺرپۺایۺوتۺاپسیہۺوکۺداھکیۺہکۺاح ِ‬
‫ےہۺای رھپۺاقریۺوکۺداھکیۺہکۺریحتۺزدہۺےہ۔‬
‫َّ‬
‫‪46‬سٌکاکفاعہ‪46‬سیياع‪:‬‬
‫ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺاکۺہیۺوقؽۺتبیغۺںیہن ےہۺویکہکنۺٓاپۺےنۺیسکۺنیعمۺصخشۺوکۺذرکۺںیہنۺایکۺہکۺشسۺوکۺٓاپۺیکۺابتۺےسۺرض ۺر‬
‫َ‬
‫اچنہپۺوہۺہکلبۺٓاپۺاکۺدصقمۺوتۺرصػۺولوگںۺوکۺڈرشانۺاھتۺشفرۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺہکمۺرکمہم َزا َز َہا ا ہہلل َ َرش ًٓا َٯ َتٌ َو ًۡیےکۺےیلبکلنےۺوتشانثےئۺرفسۺدغبش ۺد‬
‫ںیم یھبۺایقؾ وہاتۺشفر‪16‬دؿۺکتۺاقہلفۺایترۺوہےنۺاکۺشاظتنرۺرکےتۺشفرۺفاہںۺرےنۺیکۺفہجۺےسۺوطب ِرۺافکرہ‪16‬دانیرۺریخشتۺرکےتۺاتہکۺرہۺ‬
‫انیروہاجےئۺ۔‬
‫کید ۺ‬‫ۺںیم ۺ‬
‫ؿےکۺوعض شۺ‬
‫د ۺ‬

‫وظاقمیٍمعیبت‪:‬‬
‫ۺسانۺبعکۺشالةحر َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ‬ ‫یھب َّ‬ ‫َ‬
‫ۺسانۺرمعۺنبۺدبعۺشزعلسیۺشفرۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ذممۺیکۺےہۺنجۺںیمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫شکیۺامجتعۺےنۺرعشؼۺیکۺ ۺَ‬
‫ۺسانًبساہلل ۺنب ۺرمع ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬ا ۺےن ۺشےنپ ۺشکی ۺالغؾ ۺےس ۺوپاھچ‪:‬مت ۺاہکں ۺرےتہ ۺوہ؟شس ۺےنۺ‬
‫َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہَ َ‪٤‬ایھب ۺاشلم ۺںیہ۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫وجشبۺدای‪:‬رعشؼۺںیم۔ٓاپۺےنۺوپاھچۺ‪:‬متۺفاہںۺایکۺرکےتۺوہ؟ےھجمۺربخۺیچنہپۺےہۺہکۺوجۺصخشۺرعشؼۺںیمۺراتہۺےہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشسۺےکۺےیلۺ‬

‫تبیصموکۺدقمرۺرکۺداتیۺےہۺ۔‬
‫ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺسان ۺبعک ۺشالةحر ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِٔ ٟ‬ار ۺےن ۺشکی ۺدؿ ۺرعشؼ ۺاک ۺذرک ۺرکےت ۺوہےئ ۺرفامای‪ ‚:‬ۺفاہں ۺربشیئ ۺےک ۺدسۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وصحں ۺںیم ۺےس ۺون ۺےصح ۺںیہ ۺشفرفاہں ۺال ۺالعج ۺامیبری ۺےہ ۺ(ینعی ۺشاسیۺرمض ۺےہۺسج ۺاک ۺالعج ۺدرایتف ۺںیہن ۺوہش)۔‛شفرشیس ۺرطح ۺوقنمؽ ۺےہ ۺہکۺ‬
‫الھبیئۺےکۺدسۺےصحۺےئک ۺےئگنجۺںیمۺےسۺونۺےصحۺاشؾۺںیمۺشفرۺشکیۺہصحۺرعشؼۺںیمۺےہۺشفرۺویںۺیہۺرشۺےکۺدسۺےصحۺےئکۺےئگۺوتۺ‬
‫شؿۺںیمۺےسۺونۺےصحرعشؼۺںیمۺشفرۺشکیۺہصحۺاشؾۺںیمۺےہۺ۔‬
‫لالنَُکاگھُىسال‪:‬‬
‫فُ‬
‫ۺسان ۺ صتل ۺنب ِ ا‬
‫ۺعض َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہیک ۺدختم ۺںیم‬ ‫شکی ۺدحمث ۺ ۺےن ۺایبؿ ۺرفامای ۺہک ۺشکی ۺدؿ ۺمہ ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وموجدےھتۺہکۺشکیۺوصیفۺہبۺےنہپۺٓاپۺیکۺابراگہۺںیمۺاحرضۺوہشۺوتۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺشسۺوکۺشینپشۺ کیۺرطػۺاھٹبایۺشفرۺشسۺ‬
‫یک اجبنۺوتمہجۺوہرکۺوپاھچ‪:‬متۺاہکںۺرےتہۺوہ؟شسۺےنۺوجشبۺدای‪:‬دغبشدۺںیم۔ہیۺنسۺرکۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺشسۺےسۺہنمۺ‬
‫ریھپۺایلۺشفرۺرفامای‪ِ ْ :‬‬
‫شہۺدغبشدۺںیمۺےسۺوکیئشۺ کیۺامہرےۺاپسۺزشدہفںۺاکۺاسۺابلسۺنہپۺرکۺٓااتۺےہۺشفرۺبجۺمہۺشسۺےسۺوپےتھچۺںیہۺہکۺ‬
‫اہکںۺرےتہۺوہۺوتۺوجشبۺداتیۺےہ‪‚:‬ۺاظوملںۺےکۺوھگک ےلۺںیمۺراتہۺوہں۔‛‬
‫ْ‬
‫ۺسانۺ ِ ح ْ‬
‫بۺاحیفۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬کَافَی رفامایۺرکےتۺےھت‪‚:‬دغبشدۺںیمۺابعدتۺےکۺےئل ۺولختۺشایتخرۺرکےنۺفشالۺتیبۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شالخلۺںیمۺابعدتۺےکۺےئلۺولختۺشایتخرۺرکےنۺفشےلۺیکۺرطحۺےہ۔‛ ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺہیۺیھبۺرفامےتۺہکۺدغبشدۺںیمۺشاقتمۺ‬
‫شایتخرۺرکےنۺںیمۺریمیۺشدتقشۺہنۺرکفۺوجۺاہیںۺےسۺاجانۺاچاتہۺوہۺفہۺالچۺاجےئ۔‬
‫ۺسانۺشامؾۺشدمحۺنبۺلبنح ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ اْلَٯ‪ ٢‬رفامایۺرکےت‪:‬شرگۺہیۺےچبۺامہرےۺاسھتۺہنۺوہےتۺوتۺںیمۺشسۺرہشۺےسۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫لکنۺاجےنۺوکۺرتحیجۺداتی۔ولوگںۺےنۺرعضۺیک‪:‬رھپۺٓاپۺاہکںۺرانہۺدنسپۺرکےت؟شراشدۺرفامای‪ :‬اہپڑفںۺشفرۺفشدویں ںیم۔‬
‫(‪) 120‬‬
‫ےکپںیہۺشفر دباک ۺریھبۺےکپۺںیہ۔‘‘‬
‫یھب ۺ‬
‫ںےکۺزشدہ ۺ‬
‫ایگوترفامای‪‚:‬اہی ۺ‬
‫ایک ۺ‬
‫گےسۺدغبشدفشولںۺےکۺقلعتمۺدرایتفۺ ۺ‬
‫شکیۺزبر ۺ‬

‫ۺسانۺرعمفػۺرکیخۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ‬ ‫َ‬

‫‪ …120‬اہیںۺشامؾۺزغشیلۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬الَیاکۺرہشۺدغبشدۺیک َ ّۺم َّمۺایبؿۺرکانۺوصقمدۺںیہنۺہکلب ْ ِ‬
‫ۺشہۺدغبشدۺیکۺشرتبۺاحتلۺوکۺذرکۺرکانۺےہ۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴدغبشدۺےکۺابرےۺںیمۺشےنپۺشرشدےۺاکۺشاہظرۺرکےتۺوہےئۺرفامےت‪:‬ےھجمۺوتۺدغبشدۺںیمۺرمےنۺاکۺمکحۺدایۺایگۺےہویکہکنۺشسۺرہشےکہیۺکینۺولگۺےچسۺشدبشولںۺںیمۺےسۺںیہ۔(اتحاٖ‬
‫ا‪ٟ‬شازٵ ا‪ٟ‬ت٘ین ‪)۵۶۰ /۳۵،‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اگظکہیٍگياہؽیاسہہَُتُکیاکظیٍ؟‬
‫شالسػۺےکۺذموکرہۺشوقشؽۺشسۺابتۺرپۺدالتلۺرکےتۺںیہۺہکۺوجۺشےسیۺرہشۺںیمۺوکستنۺشایتخرۺرکےنۺںیمۺالتبمۺوہۺاہجںۺانگہۺزایدہۺ‬
‫ۺںیہنہکلبۺشسۺوکۺفاہںۺےسۺرجہتۺرکانۺاچےئہ۔اہلل ًَز َٯ َج ۺ‪ ١‬ۺ‬
‫شراشدرفاماتۺےہ‪:‬‬ ‫وکیئذعر ۺ‬
‫ےنہےکۺےیلۺ ۺ‬
‫سےکۺاپسۺفاہںۺر ۺ‬
‫وہوتۺش ۺ‬
‫ۺیکینمکۺوہیتۺ ۺ‬
‫شفر ۺ‬
‫اس َع ًّة فَ ُت َها ِج ُر ْوا ِف ْي َه ها‪( -‬پ‪،۵‬ا‪٨ٟ‬شاء‪)۹۷:‬‬ ‫قَا ل ُْۤٗوا ا َل َْم ت َ ُك ْن ا َ ْر ُ‬
‫ض ّٰ ِ‬
‫ال َو ِ‬
‫اہللیکۺزنیمۺاشکدہۺہنۺیھتۺہکۺمتۺشسۺںیمۺرجہتۺرکےت۔‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺایک ۺ‬

‫وت ۺشرگ ۺشس ۺوک ۺشلہ ۺف ۺایعؽ ۺشفر ۺقلعت ۺدشری ۺرجہت ۺےس ۺراکفٹ ۺوہں ۺوت ۺشُےس ۺشےنپ ۺاحؽ ۺرپ ۺرشیض ۺشفردیل ۺوطر ۺرپ ۺنئمطم ۺںیہن ۺوہانۺ‬
‫(‪) 121‬‬ ‫رکہیۺداعۺاماتگنۺرےہ‪َ :‬رب َّ َناۤٗ ا َ ْخ ِر ْج َنا ِم ْن ٰه ِذ ِه الْق َْر َی ِة َّ‬
‫الظا لِ ِم ا َ ْه ُل َها‪-‬‬ ‫ہشیمہدؽۺربدشہتشۺوہ ۺ‬
‫ےئہہکلب ۺ‬
‫ۺ‬ ‫اچ‬
‫شسۺیکۺفہجۺہیۺےہۺہکۺبجۺملظۺاعؾۺوہاجاتۺےہۺوتۺٓاافتۺفبَ‪ٍ َ ٠‬ٲاتۺانزؽۺوہیتۺںیہۺشفرۺبسۺوکۺابتہۺرکۺدیتیۺںیہۺشفرۺشاطتعۺزگشرفںۺ‬

‫ۺیتیلںیہ۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬

‫ںیمےل ۺ‬
‫شینپٹیپلۺ ۺ‬
‫وکۺیھبۺ ۺ‬
‫َو ا تَّق ُْوا ِف ْؾ َن ًّة لَّا ت ُِص ْی َب َّن الَّ ِذ ْی َن َظل َُم ْوا ِم ْن ُك ْم َخ َّ‬
‫آص ًّة‪( -‬پ‪،۹‬اْلنٔا‪)۵۵:٢‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺشسۺہنتفۺےسۺڈرےتۺروہۺوجۺرہزگۺمتۺںیمۺاخصۺاظوملںۺیہۺوکۺہنۺےچنہپۺاگۺ۔‬
‫سپۺدنیۺےکۺاصقنؿۺےکۺشابسبۺںیمۺےسۺیسکۺےشۺںیمۺقلطمۺراضۺںیہنۺرگمۺشسۺتیثیحۺےسۺہکۺفہۺفعْ ِلۺشیہٰلۺیکۺرطػۺوسنمبۺ‬
‫وکیئفہجۺںیہن۔‬
‫قلعتےہۺوتشسۺںیمۺیسک احؽۺںیمۺراضۺیکۺ ۺ‬
‫ےشیکۺذشتۺاک ۺ‬
‫کت ۺ‬
‫ےہۺشفرۺاہجںۺ ۺ‬
‫تیًمیٍسےافؽلکٌُ؟‬
‫املعےئ رکشؾ ۺاک ۺشس ۺابرے ۺںیم ۺشالتخػ ۺےہ ۺہک ۺدرج ۺذلی ۺنیت ۺفلتخم ۺاقمامت ۺفشےل ۺولوگں ۺںیم ۺےس ۺشلضف ۺوکؿۺ‬
‫ےہ؟(‪…)۳‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺددیشر ۺےک ۺوشؼ ۺںیم ۺومت ۺوکوبحمب ۺاجےنن ۺفشال۔(‪…)۵‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺابعدت ۺےک ۺےئل ۺزدنہ ۺرےنہ ۺوک ۺدنسپۺ‬

‫ہکلباہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺراضۺرپۺرشیضۺوہں۔ۺ‬

‫ںیہنرک ۺات ۺ‬
‫زیچوکۺشایتخرۺ ۺ‬
‫یسک ۺ‬
‫رکےنۺفشالۺ۔(‪…)۱‬فہۺوجۺےہک‪:‬ںیمۺ ۺ‬

‫‪ …121‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شےۺربۺامہرےۺںیمہۺشسۺیتسبۺےسۺاکنؽۺسجۺےکۺولگۺاظملۺںیہ۔(پ‪،۵‬ا‪٨ٟ‬شاء‪)۷۵:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫بج ۺیسک ۺاعرػ ۺےس ۺہی ۺہلئسم ۺوپاھچ ۺایگ ۺوت ۺشوہنں ۺےن ۺرفامای‪:‬راضےئ ۺشیہٰل ۺرپ ۺرشیض ۺرےنہ ۺفشال ۺشؿ ۺبس ۺےس ۺشلضفۺ‬
‫ےہویکہکنۺفہۺشؿۺبسۺےسۺمکۺوضفایلتۺںیمۺالتبمۺوہاتۺےہۺ۔‬
‫ہلل‬
‫انویس ۺنب ۺ َشابس ۺط ۺ َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬ا ہ‬
‫ۺس ُ‬‫ۺسان ۺایفسؿ ۺوثری ۺشفررضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫ۺسان ۺ ُف َہن ح‬
‫ب ۺنب ۺ َفرد‪،‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫شکی ۺدؿ ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺ ُسفتااؿۺوثری ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ےنۺرفامای‪:‬ںیم ۺٓاجۺےسۺےلہپۺشاچکنۺٓاےنۺفشیلۺ‬
‫َت ٌَالیۺشکی ۺہگج ۺعمجۺوہےئۺوت ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺویسۺنبۺ َشابسط َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺٓاپۺ‬
‫ۺسان ُ‬
‫ومتۺوکۺاندنسپۺرکاتۺاھتۺرگمۺٓاجۺاچاتہ ۺوہںۺہکۺومتۺٓااجےئۺ۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ویفسۺنبۺ َشابسط َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ےنۺ‬
‫ےسۺشسۺیکۺفہجۺوپیھچ؟شراشدرفامای‪:‬ویکہکنۺےھجمۺ ےنتۺاکۺوخػۺےہ۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺ ُسفتااؿۺوثری َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺشسۺیکۺفہجۺدرایتفۺ‬
‫رفامای‪:‬نکیلۺںیمۺوطلیۺزدنیگۺوکۺاندنسپۺںیہنۺرکاتۺ۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫یک ۺوت ۺرفامای‪:‬وہاتکس ۺےہ ۺےھجم ۺوکیئ شۺ اسی ۺدؿ ۺلم ۺاجےئ ۺسج ۺںیم ۺوتہب ۺیک ۺوتقیف ۺبیصن ۺوہ ۺاجےئ ۺشفر َ ِ‬
‫ۺَمع ۺاصا ۺرک ۺولں۔رھپۺ‬
‫ۺسان ُفبیہۺنبۺ َفرد َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ےسۺوپاھچۺایگۺہکۺٓاپۺایک رفامےتۺںیہ؟ۺشوہنںۺےنۺرفامای‪:‬ںیمۺھچکۺیھبۺدنسپۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیہنۺرکاتۺےھجمۺوتۺفیہ دنسپےہۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺوکۺدنسپۺےہ۔ہیۺنُسۺرکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺایفسؿۺوثری َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺشؿۺیکۺ‬
‫ربِۺہبعکۺیکۺمسق!ہیۺرفاحتینۺےہ۔‬
‫اشیپینۺوکۺوچامۺشفرۺرفامای‪ّ :‬‬
‫حکایاتِاقُال‬ ‫بابىنبظ‪:4‬‬

‫(شسۺںیمۺدفۺںیلصفۺںیہ)‬
‫م ِح ِبیًکیحکایات‪،‬اقُالاِعمکاشفات‬ ‫ُ‬ ‫پہلیفعل‪:‬‬
‫ُ‬
‫جسےسیزىاخؽظ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬سیکھياچاہیٍ‪:‬‬
‫ِ‬
‫یسک ۺاعرػ ۺےس ۺوپاھچ ۺایگ‪:‬ایک ۺمت ۺبحم ۺوہ؟شوہنں ۺےن ۺوجشب ۺدای‪:‬ںیم ۺبحم ۺںیہن ۺہکلب ۺوبحمب ۺوہں ۺویکہکن ۺبحم ۺوک ۺزایدہۺ‬
‫تقشم ۺشاھٹین ۺزپیت ۺےہ ۺ۔رھپ ۺیسک ۺےن ۺاہک ۺہک ۺولگ ۺےتہک ۺںیہ‪ٓ :‬اپ ۺاست ۺںیم ۺےس ۺشکی ۺوہ۔شوہنں ۺےن ۺرفامای‪:‬ںیم ۺوپرش ۺاستۺ‬
‫وہں۔زمدی ۺرفامای‪ :‬ۺبج ۺمت ۺےن ۺےھجم ۺدھکی ۺایل ۺوت ۺےب ۺکش ۺمت ۺےن‪40‬شدبشولں ۺوک ۺدھکی ۺایل۔ رعض ۺیک ۺیئگ ۺ‪ :‬ۺہی ۺےسیک ۺوہاتکس ۺےہ ۺاحالہکنۺ‬
‫ٓاپۺوت ۺرف ِد ۺفشدح ۺںیہ؟شراشدۺرفامای‪:‬شس ۺےئل ۺہک ۺںیم ۺےن‪40‬شدبشولں ۺوک ۺداھکی ۺےہۺشفرۺرہۺشدبشؽۺےکۺشالخؼ ۺںیم ۺےسۺشکیۺ ُخلقۺاپایۺ‬
‫ےہۺ۔شؿۺےسۺوپاھچۺایگ‪:‬ںیمہۺربخۺیچنہپۺےہۺہکۺٓاپۺےن‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺسان ۺرضخ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺیکۺزایرتۺیک ۺےہۺ۔ۺشوہنںۺےن ۺرکسمشےتۺوہےئ ۺرفامای‪:‬شسۺصخش ۺرپۺبجعتۺںیہنۺوج ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺرضخ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےسپھچۺاجےئۺ۔‬
‫اچںیہشفرۺفہۺشؿۺ ۺ‬‫ۺسانۺرضخۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺد ۺ‬
‫انھکی ۺ‬ ‫ہکسجۺوکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےہ ۺ‬ ‫ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺوکۺداتھکیۺےہۺ ۺ‬
‫ہکلببجعتۺوتۺشسۺرپۺ ۺ‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬‬ ‫ۺسانۺرضخۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ےنۺرفامای‪ٓ:‬اجۺکتۺبجۺیھبۺریمےۺدؽۺںیم ہیۺابتۺٓایئۺہکۺوکیئۺیھب اہلل‬
‫وقنمؽۺےہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫اھکیسجۺوکۺںیمۺاجاتنۺںیہنۺاھت۔‬
‫فیلد ۺ‬ ‫ںوتۺشیسۺدؿۺںیمۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬اک ۺ‬
‫شاسی ۺ‬ ‫سجوکۺںیمۺہنۺاجاتنۺوہۺ ۺ‬
‫ںیہنراہۺ ۺ‬
‫اسی ۺ‬
‫اکۺفیلشۺ ۺ‬

‫ىفسىےقسهپُعیکظسی‪:‬‬
‫ۺسّانۺابسیدیۺ ِبحسطاایم ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َٰ ٟ‬الَیۺےسۺرعضۺیکۺیئگ‪:‬ۺٓاپۺوکۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺاشمدہہۺےہۺشسۺابرےۺںیمۺںیمہۺاتبےیئۺ۔‬
‫رضحت ّ ِ ُ‬
‫ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺشکیۺزفرۺدشرۺخیچۺامریۺرھپۺرفامای‪:‬متۺشسۺوکۺاجےننۺیکۺشتیلہۺںیہنۺرےتھک۔ولوگںۺےنۺرعضۺیکۺ‪:‬وتۺرھپاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺ‬
‫َ‬
‫ابرےۺںیمۺٓاپۺےنۺوجشاہتنیئۺتخسۺاجمدَہہۺشےنپۺسفنۺرپۺایکۺشسۺےکۺابرےۺںیمۺںیمہۺاتبےیئ۔ۺٓاپۺےنۺرفامای‪:‬ںیہمتۺشسۺابتۺرپۺمُ َّطلعۺرکانۺیھبۺ‬
‫اجزئۺںیہن۔ولوگںۺےنۺرعضۺیک‪:‬ۺ ُ و‬
‫ُسکۺیکۺشدتبشۺںیمۺشےنپۺسفنۺیکۺرایتضۺےکۺابرےۺںیمۺیہۺاتبۺدےئجیۺ۔رفامای‪:‬ۺاہںۺ!(ینعیۺشسۺےکۺابرےۺںیمۺاتباتۺ‬

‫وہںۺ)ںیمۺےنۺشےنپۺسفنۺوکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرطػۺالبایۺوتۺشسۺےنۺریمیۺابتۺںیہنۺامینۺ‪،‬ںیمۺےنۺشسۺوکۺمسقۺدیۺہکۺشکیۺاسؽۺکتۺاپینۺںیہنۺویپ ۺ‬

‫ں‬
‫سفنےنۺریمی ہیۺمسقۺوپریۺرکدی۔‬
‫ؽکتۺدنینۺاکۺزمہۺوھکچںۺ ۺاگ ۺوت ۺ‬
‫کیاس ۺ‬
‫اگشفرۺہنۺیہشۺ ۺ‬
‫ٓ‬
‫ؽمیًِاسناٌکیسیظ‪:‬‬
‫ۺسّان ۺابسیدی ۺ ِب حسطاایم ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬ال َ ۺی‬
‫ۺسّان ٰییحی ۺنب ۺاعُمذ ۺرشزی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴ ۺایبؿ ۺرکےت ۺںیہ ۺہک ۺںیم ۺےن ۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫رضحت ّ ِ ُ‬
‫وکشکیۺابرۺداھکیۺہکۺامن ِزۺاشعءۺےکۺدعبۺےسۺےلۺرکۺحبصۺکتۺےھٹیبۺرےہ۔شدنشزۺہیۺاھتۺہکۺوجنپںۺےکۺلبۺےھٹیبۺںیہ‪،‬ۺشزیویںۺتیمسۺاپٕاںۺےکۺولتفںۺ‬
‫وکۺشاھٹۺایۺشفرۺوھٹڑیۺوکۺےنیسۺےسۺاگلایۺوہشۺےہ‪،‬ۺدفونںۺٓاںیھکنۺںیلھکۺںیہۺشفرۺےتکپھجۺںیہن۔رھپرحسۺےکۺفتقۺشکیۺوطلیۺدجسہۺایکۺرھپۺھٹیبۺےئگۺشف ۺر‬
‫ایسپف ۺہ‬
‫انلچاطعۺرفام ۺ‬
‫ؿوکۺاپینۺشفرۺوہ ۺشرپۺ ۺ‬
‫ںےنۺھجتۺےسۺاماگنۺشف ۺر ۺوتےنۺش ۺ‬ ‫ابرۺاگہِۺشیہٰلۺ ۺ‬
‫ںیمرعضۺزگشرۺوہےئ‪:‬شےۺریمےۺرَپ َف ْر َداگر ًَز َٯ َج‪١‬ۺ!ھچکۺولوگ ۺ‬
‫ایکۺوتوتۺےنۺشؿۺوکۺزنیمۺ ۺاکےطۺرک ۺاناطعۺرفام‬
‫ؽ ۺ‬‫یانپہۺاماتگنۺوہںۺشف ۺرھچکۺولوگںۺےنۺھجتۺےسۺوسش ۺ‬
‫ںےسۺریت ۺ‬
‫رپرشیضۺوہےئۺشفرۺںیمۺشؿۺابوت ۺ‬
‫س ۺ‬
‫ش ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دایۺشفرۺفہۺشسۺرپۺرشیضۺوہےئگۺشفرۺںیمۺشسۺابتۺےسۺریتیۺانپہۺاماتگنۺوہںۺشفرضعبۺولوگںۺےنۺھجتۺےسۺاماگنۺوتۺوتےنۺشںیہنۺزنیمۺےکۺ‬
‫یانپہۺاماتگنۺوہں۔‬
‫شیضوہےئگۺنکیلۺںیمۺشسۺےسۺریت ۺ‬
‫ےئکشفرۺفہۺشسۺرپۺر ۺ‬ ‫زخشےنۺاطعۺ ۺ‬
‫َ‬
‫ّٰیۺہکۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ےنۺشیسۺرطح‪20‬ۺےسۺشفرپ ِ‬
‫ۺرکشامتۺشفایلۺےکۺاقمامتۺامشرۺےئکۺرھپۺریمیۺرطػۺوتمہجۺوہےئۺ‬ ‫ذن‬

‫ےن‬
‫وتۺےھجمۺدھکیۺرکۺوپاھچ‪ٰ‚:‬ییحیۺوہ؟‛ںیمۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬یجۺاہں!ۺریمےۺٓااق۔‛ۺشوہنںۺےنۺوپاھچۺ‪ ‚:‬متۺاہیںۺبکۺےسۺوہۺ؟‛ںیمۺ ۺ‬
‫رعضۺیک‪:‬ۺاکیفۺدریۺےسۺاحرضۺوہں۔ۺرھپۺٓاپۺاخومشۺوہےئگوتۺںیمۺےنۺرعضۺیک‪:‬وضحر!ۺےھجمۺوکیئۺابتۺایبؿۺرکںی۔ۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ‬

‫َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےنۺرفامای‪:‬ںیمۺےھجتۺریتےۺاحؽۺےکۺانمبسۺابتۺایبؿۺرکۺاتۺوہں۔ونس!اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺےھجمۺےلچنۺٓاامسؿۺںیمۺدشلخۺایکۺشف ۺر‬

‫َ َ ُْ‬ ‫سِ‬
‫ْ‬ ‫ل‬‫ع‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫تۺ ّ ٰ ْ‬
‫شلیۺکتۺداھکںیئۺرھپۺےھجمۺفل ِکۺ ُ ِوویۺںیمۺدشلخۺایکۺشفرۺامتؾۺٓاامسونںۺںیمۺرھپشایۺشفرۺتنجۺ‬ ‫فْلیۺ َ َ ُ و‬
‫َمتۺںیمۺامھگای‪ ،‬امتؾۺزںینیمۺ ْ َ‬
‫ےس‬
‫ےسۺےلۺرکۺرعشۺکتۺوجۺھچکۺشسۺںیمۺاھتۺےھجمۺداھکای۔رھپۺےھجمۺشےنپۺاسےنمۺڑھکشۺایکۺشفررفامای‪‚:‬وجۺزیچ ںیۺوتۺےنۺدںیھکیۺشؿۺںیمۺ ۺ‬
‫ب ًَز َٯ َج‪!١‬ںیم ۺےن ۺوکیئ ۺےش شۺ یسی ۺںیہن ۺدیھکی ۺےسج ۺںیم ۺشاھچۺ‬
‫امگن‪ ،‬ۺںیم ۺےھجت ۺاطع ۺرکفں ۺاگ۔‛ںیم ۺےن ۺرعض ۺیک‪‚:‬شے ۺریمے ۺر ّ‬
‫اتھجمسۺوہںۺہکۺفہۺھجتۺےسۺاموگنںۺ۔‛اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺرفامای‪‚:‬ۺوتۺریمشۺاچسۺدنبہۺےہۺشفراخصلۺریمےۺےئلۺیہۺریمیۺابعدتۺرکاتۺےہۺ۔ںیمۺ‬
‫ابںیتذرکۺںیک۔‬
‫ںاگ۔‛ۺشفرٓاپۺےنۺیئکۺ ۺ‬
‫ںاگشفرشاسیۺرکف ۺ‬
‫شاسیرکف ۺ‬
‫ھت ۺ‬‫ریتےاس ۺ‬
‫ۺسانۺٰییحیۺنبۺاعُمذ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ںیم ۺشسۺابتۺےسۺربھگشۺایگۺشفرۺریمشۺدؽۺرھبۺایگۺشفرۺےھجمۺبجعتۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وہشۺوتۺںیمۺےنۺرعضۺیک‪:‬ریمےۺٓااق!ۺٓاپۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺشسۺیکۺرعمتفۺاکۺوسشؽۺویکںۺںیہنۺایک؟احالہکنۺ ُشسۺاشنہشہ ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫ےن ۺرفامدای ۺاھت ۺہک ۺھجم ۺےسوج ۺاچوہ ۺاموگن۔ہی ۺنس ۺرک ۺٓاپ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےن ۺشکی ۺزفر ۺدشر ۺخیچ ۺامری ۺشفر ۺرفامای‪:‬اخومش ۺروہ‪ ،‬ےھجمۺ‬
‫شےنپۺسفنۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرپۺشسۺدقرۺریغتۺٓایئۺہکۺےھجمۺدنسپۺںیہنۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺوسشوکیئۺشفرشےسۺاچہپےنۺ۔‬

‫حکایت‪:‬قلبیعاؽکابُجھ‬
‫َ‬
‫ۺبشبۺ‪َ ٧‬دظَ َيی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺشےنپۺشکیۺرمدیۺےسۺتہبۺوخشۺےھتۺ۔ۺشسۺوکۺشےنپۺاپسۺاھٹبےتۺ‬
‫ۺسانۺشوب ُ ْ‬
‫وقنمؽۺےہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شفر ۺشس ۺیک ۺرضفرایت ۺوک ۺوپرش ۺرکےت ۺہکبج ۺرمدی ۺشینپ ۺابعدت ۺشفر ۺفدج ۺںیم ۺوغشمؽ ۺراتہ۔شکی ۺدؿ ۺٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےن ۺرمدیۺ‬
‫دیےنۺوجشب‬ ‫رگمتۺ ۺابسیدی ِبحسطاایمۺوکۺد ۺ‬
‫ھکیولۺوت!رم ۺ‬ ‫ےسرفامای‪:‬ش ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دای‪:‬ےھجمۺشؿۺیکۺاحتجۺںیہن۔بجۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺابرۺابرۺہیۺہلمجۺدفرہشایوتۺرمدیۺاکۺفدجۺوجشۺںیمۺٓاایۺشفرۺشسۺےنۺاہک‪:‬متۺ‬

‫َ‬
‫م‬
‫رپۺشوسفسۺےہۺںیمۺابسیدیۺوکۺایکۺرکفںۺاگ‪،‬ںیمۺےنۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺوکۺداھکیۺےہۺشفرۺشسۺےنۺےھجمۺابسیدیۺےسۺ ُ ْس َیع ْ ِنیۺرکۺدایۺےہۺ۔رضحتۺ‬
‫سانۺشوبۺرتشبۺ‪َ ٧‬دظَ َيی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےتۺںیہ‪:‬ہیۺنُسۺرکۺریمیۺتعیبطۺںیمۺیھبۺش ِ ْصط ِرْشبۺدیپشۺوہایگۺشفرۺےھجمۺوخدۺرپۺاقوبۺہنۺ‬
‫ِّ ُّ‬

‫راہۺوتۺںیمۺےنۺاہک‪:‬ریتیۺالہتکۺوہ‪،‬وتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺوکۺدھکیۺرکرغمفرۺوہاتۺےہۺشرگۺوتۺشکیۺابرۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫سانۺابسیدی ِبحسطاایم ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ وکۺ‬

‫دھکیۺےلۺوتۺریتےۺقحۺںیم اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺوک‪70‬ابرۺدےنھکیۺےسۺزایدہۺانعفۺوہۺاگ۔شسۺابتۺےسۺرمدیۺتہبۺریحشؿۺوہشۺشفرۺشاکنریۺےجہلۺ‬

‫ںیم ۺےنہکۺاگل‪:‬ہیۺےسیکۺوہاتکسۺےہ؟ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺشسۺےسۺرفامای‪:‬ریتشۺانسۺوہ!ۺوتشےنپۺاہںۺابریۺاعتٰیلۺےکۺوہظرۺوکشےنپۺ‬
‫ۺسان ۺابسیدی ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ےک ۺاپس ۺ ُشس ۺےک ۺوہظر ۺوک ۺشؿ ۺےک ۺاقمؾ ۺےک ۺشابتعر ۺےسۺ‬
‫اقمؾ ۺےک ۺاحلظ ۺےس ۺداتھکی ۺےہ ۺشفر ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ۺسانۺشوب ُ ْ‬
‫ۺبشب َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہۺ‪:‬رضحتۺ‬ ‫دےھکیۺاگ۔ۺرمدیۺابتۺھجمسۺایگۺشفرۺاہکۺ‪:‬ےھجمۺشؿۺےکۺاپسۺےلۺںیلچ۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫سانۺابسیدی ِبحسط اایمۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬الَیۺوچہکنۺدردنفںۺےکۺلگنجۺںیمۺراہۺرکےتۺےھتوتۺمہۺفاہںۺشکیۺےلیٹۺرپۺڑھکےۺوہرکۺشؿۺاکۺشاظتنرۺ‬ ‫ِّ ُّ‬
‫رکےنۺےگلۺہکۺفہۺلگنجۺےسۺلکنۺرکۺامہریۺرطػۺرشتفیۺالںیئ۔ۺشیسۺدفرشؿۺفہۺرشتفیۺالےئۺشفرۺشوہنںۺےنۺشکیۺوپنیتسۺشینپۺرمکۺ‬
‫رپۺڈشؽۺریھکۺیھت۔ۺںیمۺےنۺشسۺوجشؿۺےسۺاہکۺ‪:‬دھکیۺہی ںیہۺابسیدی۔ۺےسیجۺیہۺوجشؿۺےنۺشؿۺیکۺرطػۺداھکیۺوتۺےبۺوہشۺوہرکۺرگۺزپشۺ‬
‫ۺسانۺابسیدی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےسۺرعضۺیک‪:‬ۺ‬
‫مہۺےنۺشسۺوکۺالہایۺوتۺفہۺرمۺاکچۺاھتۺ۔ۺمہۺےنۺلمۺرکۺشسۺوکۺدانفۺدای۔رھپۺںیمۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شےۺریمےۺٓااق!ہیۺوجشؿۺٓاپۺیکۺرطػۺدےنھکیۺےسۺرمۺایگ ۔ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺشراشدۺرفامای‪ :‬ںیہن‪،‬ۺہکلبۺاہمترشۺرمدیۺاچسۺ‬
‫ْ‬
‫اھت ۺشفر ۺشس ۺےک ۺدؽ ۺںیم شۺ کی ۺرشز ۺاپھچوہشاھت ۺسج ۺیک ۺتقیقح ۺشس ۺرپمُ ْت َکس ِف(ینعی ۺاظرہ) ۺںیہن ۺوہیئ ۺیھت ۺسپ ۺبج ۺشس ۺےن ۺںیمہۺ‬
‫داھکیۺوتۺشسۺےکۺدؽۺاکۺرشزۺشسۺرپۺفشکنمۺوہایگۺسجۺاکۺوبھجۺفہۺ ُشاھٹۺہنۺاکسۺویکہکنۺفہۺزمکفرۺرمدیفںۺےکۺاقمؾۺںیمۺاھتشفرۺشس وبھجۺیکۺ‬
‫فہجۺےسۺرمۺایگ۔‬
‫لالنَُکےخالفبزسواىہکی‪:‬‬
‫ۺس ۺان‬
‫وقنمؽۺےہۺہکۺبجۺوسڈشؿۺےکۺیشبحۺرصبہۺںیمۺدشلخۺوہےئۺشفرۺشوہنںۺےنۺلتقۺفۺاغرتۺاکۺابزشرۺرگؾۺایکۺوتۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َُ َ‬
‫رکرعض‬ ‫ںیماحرضۺوہ ۺ‬
‫ےکرمدینیۺٓاپۺیک دختمۺ ۺ‬ ‫َسہلۺنبۺًبس ۺ‬
‫اہلل ْ َ ْ‬
‫تِی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫زگشرۺوہےئۺ‪:‬شرگۺٓاپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺداعۺرکںیۺوتفہۺشؿۺوکۺاملسمونںۺےسۺدفرۺرکدےاگ۔ۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺھچکۺدریۺاخومشۺرےہۺ ۺ‬

‫رھپ‬

‫شراشدرفامای‪:‬شسۺرہشۺںیم اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺشےسیۺدنبےۺیھبۺںیہۺہکۺشرگۺاظوملںۺےکۺےئلۺدبۺداعۺرکںیۺوتۺرفےئۺزنیمۺرپۺوکیئۺاظملۺحبصۺاکۺہنمۺہنۺ‬

‫ۺںیہن‬
‫دےھکیۺشفرشۺ کیۺیہۺرشتۺںیمۺبسۺرمۺاجںیئۺنکیلۺفہۺدبۺداعۺںیہنۺرکےتۺ۔ۺرعضۺیک یئگۺ‪:‬ویکں؟شراشدرفامای‪:‬ویکہکنۺفہۺشسۺزیچۺوکۺدنسپ ۺ‬
‫نکمم‬
‫ؿرکانۺ ۺ‬
‫وبقتیلےکۺقلعتمۺھچکۺابںیتۺذرکۺںیکۺںیہنجۺایب ۺ‬ ‫ۺ‬ ‫سج ۺوکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬
‫دنسپںیہنۺرفامات۔رھپۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےنۺداعۺیکۺ‬ ‫ےت ۺ‬ ‫رک ۺ‬
‫َ‬
‫ۺیکداعۺرکںیۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬‬ ‫ذن ۺیہکۺشراشدۺرفامایۺ‪:‬شرگۺف ۺہاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺایقتمۺاق ۺ‬
‫ےئاگۺ۔‬
‫ۺںیہنرفام ۺ‬
‫ایقتماقمئ ۺ‬
‫ۺ‬ ‫مئہنۺرکےن ۺ‬ ‫ںیہن ‪ّٰ ،‬‬

‫ؼظِعیِؼاحت‪:‬‬
‫ہی ۺابںیت ۺیف ۺٖہسفن ۺنکمم ۺںیہ۔ذٰہلش ۺسج ۺوک ۺشؿ ۺںیم ۺےس ۺھچک ۺہصح ۺہن ۺالم ۺوہ ۺشےس ۺاچےئہ ۺہک ۺشؿ ۺ ُشومر ۺےک ۺنکمم ۺوہےن ۺرپ ۺشامیؿۺ‬
‫ۺںیہنشفرۺ‬
‫وکیئشاہتن ۺ‬
‫یک ۺ‬ ‫ِ‬
‫ۺدقمفرشتۺشہیہٰل ۺ‬
‫ۺریثکںیہۺشفر‬
‫تےکۺاجعابئت ۺ‬
‫ۺَمو ۺ‬ ‫رےھکویکہکن اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺدقرتۺفعیسۺ‪،‬شسۺاکۺلضفۺاعؾ ُ ْ‬
‫ۺشفرَمۺف َ َ ُ‬

‫ۺسانۺابسیدیۺ ِبحسطاایمۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬الَیرفامایۺرکےت‪:‬شرگۺ‬

‫ہنۺیہۺشسۺےکۺربزگدیہۺدنبفںۺرپۺشسۺےکۺلضفۺیکۺوکیئۺدحۺےہ۔ۺشیسۺےئلۺ رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ومس کَ‪َ٠‬ٲ‪ ٥‬اہلل ًلی ‪َ٧‬بی‪٨‬اٯً‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ ٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬یکۺیسۺانماجت‪،‬رضحتۺ ّ عی‬
‫سانۺ ٰسی ہرٯ ہح اہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬
‫ِّ ُ‬ ‫َ‬ ‫َ َ َ ََ‬ ‫ہ‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ںیہمتۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺ ٰ‬

‫ۺسانۺشربشمیہ َخ‪َ٠‬ٲ ہ‪١‬اہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺیسۺتلخۺاطعۺرفامےئۺوتۺمتۺشسۺےسۺیھبۺ‬
‫ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬یکۺیسۺرفاحتینۺشفرۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫زشدئۺاکۺوسشؽۺرکۺفویکہکنۺشسۺےکۺاپسۺشؿۺےسۺیئکۺانگۺزایدہۺرمشبتۺںیہۺسپۺشرگۺمتۺشیسۺدرےجۺرپۺنئمطمۺوہےئگۺوتۺفیہ اہمترشۺاجحبۺوہاجےئۺ‬
‫ابںیتشؿۺےکۺشفرۺشؿۺاسیجۺاحؽۺرےنھکۺفشولںۺےکۺےئلۺٓازامشئۺںیہۺویکہکنۺشؿۺےکۺشوحشؽۺںیمۺافتفتۺےہۺ۔‬ ‫اگۺشف ۺرہیۺ ۺ‬
‫َ َ‬
‫ۺاحبلۺفشکۺریمےۺاسےنمۺ‪40‬ۺوحرںیۺاظرہۺیکۺںیئگۺںیمۺےنۺ‬‫شیسۺرطحۺشکیۺاعرػۺزبرگۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲہۺاکۺایبؿۺےہہک ِ‬
‫شںیہنۺداھکیۺہکۺوہشۺںیمۺدفڑۺریہۺںیہ‪،‬ۺشؿۺرپۺوسےن‪،‬اچدنیۺشفرۺوجشرہۺاکۺابلسۺےہۺسجۺیکۺاکنھجرۺانسیئۺدےۺریہ ۺےہ‪،‬ںیمۺےنۺشؿۺوکۺشکیۺ‬
‫رظنۺداھکیۺوتۺشسۺفہجۺےسۺےھجمۺاچسیلۺدؿۺکتۺزسشۺدیۺیئگ۔ۺشسۺےکۺدعبریمےۺاسےنم‪80‬وحرںیۺاظرہۺیکۺںیئگۺوجۺنۺفۺامجؽۺںیمۺشُؿۺ‬
‫ػ‬
‫ےسۺڑبھۺرکۺںیھتۺشفرۺےھجمۺاہکۺایگ‪:‬شںیہنۺدوھکی۔رفامےتۺںیہۺہکۺںیمۺےنۺدجسہۺایکۺشفرۺدجسےۺںیمۺشینپۺٓاںیھکنۺدنبۺرکۺںیلۺاتۺہکۺشؿۺیکۺرط ۺ‬
‫ہنۺدھکی‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺوکسںۺشفرابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺرعضۺیک‪‚:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ںیمۺریتےریغےسۺریتیۺانپہۺاماتگنۺوہںۺ‪،‬ےھجمۺشؿۺیکۺوکیئۺاحتجۺںیہن۔‛ رفامےتۺ‬

‫َ‬
‫ذنیۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشؿۺوکۺھجمۺ ۺ‬
‫ےسدفرۺرکۺدای۔‬ ‫ںیملسلسمۺڑگۺڑگشاتۺر ۺاہ ّٰ‬
‫ںیہۺۺ‪ :‬ۺ‬
‫َّ‬
‫اىتہائی س َّعجہکیجہالتِگنظاہی‪:‬‬
‫اصِبحۺشامیؿۺوکۺشسۺرطحۺےکۺاکمافشتۺاکۺشسۺفہجۺےسۺشاکنرۺںیہنۺرکانۺاچےئہۺہکۺفہۺوخدۺشسۺےسۺاخیلۺےہۺشسۺےئلۺہکۺشرگۺرہۺ‬
‫شکی ۺٓادیم ۺرصػ ۺشیس ۺزیچ ۺرپ ۺشامیؿ ۺالےئ ۺسج ۺاک ۺفہ ۺشےنپ ۺاترکی ۺسفن ۺشفر ۺتخس ۺدؽ ۺےس ۺاشمدَہہ ۺرکات ۺےہ ۺوت ۺشس ۺرپ ۺشامیؿ ۺیک ۺرشہ ۺگنتۺ‬
‫ص‬
‫وہاجےئۺیگۺہکلبۺہیۺشوحشؽۺیئکۺاھگویٹںۺےسۺزگرےنۺشفرۺتہبۺےسۺاقمامتۺاپےنۺےکۺدعبۺاظرہۺوہےتۺںیہ۔ۺشؿۺاقمامتۺاکۺشدٰینۺ َد َرہجۺشالخ ۺ‬
‫َ‬
‫شفرۺامتؾۺاظرہیۺفۺابینۺشامعؽۺےسۺسفنۺےکۺوفشدئۺشفرۺولخمؼۺےکۺاحلظۺوکۺاکنانلۺےہۺرھپۺشسۺشرمۺوکۺولخمؼۺےسۺاپھچانۺےہۺ ّٰیۺہکۺانمگیمۺےکۺ ۺ‬
‫ےعلق‬ ‫ذن‬

‫ںیمۺدنبۺوہۺرےہۺوتۺہیۺشؿۺولوگںۺےکۺٓااغ ِز ُ و‬
‫ۺُسکۺشفرۺبسۺےسۺمکۺاقمؾۺیکۺابںیتۺںیہۺوجۺہکۺڑبےۺڑبےۺیقتمۺشفرۺرپزیہۺاگرۺولوگںۺںیمۺیھبۺ‬
‫مکۺیہۺاپیئۺاجیتۺںیہۺشفرۺدؽۺوکۺولخمؼۺیکۺرطػۺشافتلتۺیکۺدکفروتںۺےسۺاصػۺرکےنۺےکۺدعبۺشسۺرپۺون ِرۺنیقیۺاکۺاضیفؿۺوہاتۺےہۺشفرۺقحۺےکۺ‬
‫ْ‬
‫ابمدی ۺمُ ْت َکس ِف ۺوہ ۺےن ۺےتگل ۺںیہ ۺشفر ۺرجتہب ۺف ۺرطتقی ۺیک ۺرشہ ۺرپ ۺےلچ ۺریغب ۺشس ۺاک ۺشاکنر ۺرکان ۺشیس ۺرطح ۺےہ ۺےسیج ۺوکیئ ۺصخش ۺولےہ ۺںیم لکشۺ‬
‫فوصرت ۺےک ۺوہظر ۺاک ۺشاکنر ۺرکے ۺشرگہچ ۺشےس ۺرڑگ ۺرک ۺاصػ ۺرھتسش ۺرک ۺےک ۺےشیش ۺیک اممہ ۺرک ۺدای ۺاجےئ ۺ۔وچہکن ۺرکنم ۺیک ۺاگنہ ۺولےہ ۺےک ۺایسہۺ‬
‫ڑکٹےۺرپۺوہیتۺےہۺوجۺشسۺےکۺاہھتۺںیمۺےہۺسجۺرپۺزگنۺشفرۺلیمۺڑچاھۺوہشۺےہۺشفرۺشسۺںیمۺوکیئۺوصرتۺرظنۺںیہنۺٓایت‪،‬شیسۺےئلۺفہۺوہظ ِرۺ‬
‫ہجیکۺاہجتلۺشفرۺرمگشیہۺےہۺ۔‬
‫تےکۺاظرہۺوہےنۺاکۺیھبۺشاکنرۺرکۺداتیۺےہرگمۺشسۺاکۺہیۺشاکنرۺشاہتنیئۺ َد َر ۺ‬
‫رہےکۺفتقۺوصر ۺ‬
‫وج ۺ‬
‫ِ‬
‫ۺرکشامتۺشفایلۺاکۺرکنمۺےہ(ینعیۺفہۺشاہتنیئۺ َد َرہجۺاکۺاجلہۺفرمگشہۺےہ)ۺشفرۺشسۺےکۺاپسۺوکیئۺدلیلۺںیہن‬
‫سپ یہیۺمکحۺرہۺشسۺصخشۺاکۺےہۺوج‬
‫وسشےئۺشسۺابتۺےکہکۺۺفہۺوخدۺشسۺتیفیکۺےسۺرحمفؾۺےہۺذٰہلشۺدفرسفںۺوکیھبۺۺشسۺےسۺرحمفؾۺاتھجمسۺےہ ۺہکبجۺدُق ِ‬
‫رتۺدخشفدنیۺاکۺشاکنرۺ‬
‫ْ‬
‫رکےنۺیکۺہیۺتہبۺرُبیۺدلیلۺےہۺشفرۺاکم َسفہۺیکۺوخوبشۺفیہۺوساتھگنۺےہۺسجۺےنۺرشہِۺرطتقی یکۺھچکۺاسمتفۺےطۺیکۺوہۺشرگہچۺشسۺیکۺشدتبشۺیہۺ‬
‫ںیمۺوہۺ۔‬

‫اپيامقاوچھپاىےکیسوا‪:‬‬
‫ْ‬
‫ۺےسیکےچنہپ؟شراشدرفامای‪‚:‬ۺںیم اہلل‬
‫سّ ۺان ِ حبْۺاحیف ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ٟ‬کَافَیےسۺوپاھچۺایگ‪ٓ:‬اپۺشسۺاقم ۺؾرپ ۺ‬
‫ت ِّ ُ‬
‫رضح ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےاحؽۺوکۺوپدیشۺہرےھکۺشفرۺریمےۺاعُمےلمۺوکۺولخمؼۺرپۺاظرہۺہنۺرفامےئۺ۔‛‬ ‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺداعۺایکۺرک ۺاتاھتۺہکۺفہۺ ۺ‬

‫ھجمےسۺریم ۺ‬
‫ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺیہۺےکۺقلعتمۺوقنمؽۺےہۺہکۺٓاپۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺرضخۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺزایرتۺیکۺشفرۺشؿۺےسۺشےنپۺ‬
‫ۺسانۺرضخۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺویںۺداعۺرفامیئ‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺمتۺرپۺشینپۺابعدتۺوکۺٓااسؿۺرکے۔‛ٓاپۺےنۺزمدیۺ‬
‫ےئلۺداعۺیکۺشاجتلۺیکۺوتۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ت ۺوکمتۺرپۺوپدیشۺہرےھک۔‛‬
‫داعۺےکۺےئلۺرعضۺیکۺوتشوہنںۺےنۺرفامای‪‚:‬شفرشسۺابعد ۺ‬
‫شس داعاکۺبلطمۺہیۺایبؿۺایکۺایگۺےہۺہکۺ‚ولخمؼۺےسۺشسۺوکۺوپدیشہۺرےھک۔‛ۺشفرۺہی بلطمۺیھب ایبؿۺایکۺایگۺےہۺہکۺ‚شسۺ‬
‫َ‬
‫وکۺمتۺےسۺوپدیشہۺرےھکۺاتہکۺمتۺشسۺیکۺرطػۺش ِ ْ ِ ا‬
‫لتۺہنۺرکفۺ۔‛‬
‫ُ‬
‫حکایت‪:‬ىظالیسواکاحیظتاىگیؼاثظ‬
‫ۺسانۺرضخۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺالماقتۺاکۺوشؼۺوہشۺوتۺشکیۺابرۺںیمۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺداعۺ‬
‫شکیۺزبرگۺرفامےتۺںیہۺ‪:‬ےھجمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫یک ۺہک ۺفہ ۺےھجم ۺشؿ ۺیک ۺزایرت ےس ۺورشػ ۺرفامےئ ۺات ۺہک ۺںیم ۺشؿ ۺےس ۺشےنپ ۺقح ۺںیم ۺزایدہ ۺرضفری ۺزیچ ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺملع ۺاحلصۺ‬
‫رکفں۔انچہچنۺےھجمۺشؿۺیکۺزایرتۺوہیئۺوتۺںیمۺشؿۺےسۺرصػۺہیۺہہکۺاکس‪ :‬شےۺشوبۺشةعلسۺ! (‪) 122‬ےھجمۺشیسیۺزیچۺاھکسۺدےئجیۺہکۺبجۺںیمۺ‬
‫شسۺوکۺزپوھںۺوتۺولوگںۺےکۺدولںۺےسۺوپدیشہۺوہاجٕاںۺشفرۺریمیۺشؿۺںیمۺوکیئۺدقرۺفۺزنمتلۺہنۺرےہۺشفرۺہنۺیہۺوکیئ صخشۺریمیۺ ۺ‬
‫وکین‬
‫ِسازََٗا َ‬
‫ت ہح ہحبَ‪َ َٝ‬ٯاج ٌَ‪٠‬ىَی‬ ‫ںےنۺرفامایہکۺمتۺشسۺرطحۺداعۺایکۺرکف‪:‬اَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہض‪َ ٥‬اسبَ‪ًَ ١‬ل َى َ‪ٛ‬ثَٲ َ‬
‫ٕ سَتر ََ‪َ ٞ‬ٯ َحم ًَل َى ہ َ‬ ‫یشفرۺدایتنۺوکۺاجےن۔وتۺشوہن ۺ‬
‫اکر ۺ‬
‫فَى َ‪٨ٜ٣‬ہٰ َ‪َُ ٪‬یبَ‪َ َٝ‬ٯاح ہحبىَی ًَ‪ ٩‬ہٗ‪٠‬ہٰ َب َخ‪َٝ ٘٠‬ینعیۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪ !١‬ھجمۺرپۺشانپۺ ۺ‬
‫وماٹرپدہۺڈشؽۺدےۺشفرۺھجمۺرپۺشےنپۺاجحابتۺےکۺرپدےۺشاترۺشفرۺےھجمۺشےنپۺ ۺ‬
‫یفخم‬

‫بیغۺںیمۺرکۺدےۺشفرۺشینپۺولخمؼۺےکۺدولںۺےسۺےھجمۺاپھچۺدے۔‘‘رفامےتۺںیہ‪:‬شانتۺہہکۺرکۺفہۺاغبئۺوہےئگۺشفرۺںیمشۺ ںیہنۺرھپہنۺیھبکۺدھکیۺاکسۺ‬
‫ؿےکۺےنلمۺاکوشؼۺوہش شفرۺںیم شؿۺیکۺاتبیئۺوہیئۺداعۺۺوکرفزشہنۺزپاتھۺاھت۔‬
‫شفرۺہنۺیہ ےھجمۺدفابرہۺش ۺ‬
‫وقنمؽۺےہۺہکۺشسۺداعۺیکۺاتریثہیۺوہیئۺہکۺشؿۺیکۺذتلۺفۺشاہتنۺشسۺدقرۺیکۺاجیتۺہکۺ ِذ ِ ّمۺاکرفۺیھبۺشؿۺاکۺذمشؼ‬

‫ۺسان ۺرضخ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺیک ۺتینک ۺےہ ۺشفر ۺٓاپ ۺاک ۺانؾ’’بَ‪٠‬ٲا‘‘شفرفشدل ۺاک ۺانؾ’’م َل ْکااؿ‘‘ےہ۔’’ب‪٠‬ٲا‛ ۺرسایین ۺزابؿ ۺاک ۺظفل ۺےہ‪ ،‬ۺرعیب ۺزابؿ ۺںیم ۺشس ۺاک ۺرتہمج‚شدمح‛ ۺےہۺ‬
‫‪ …122‬ۺہی ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شفر‚رضخ‛ ۺٓاپ ۺاک ۺبقل ۺےہ ۺ۔وپرش ۺان ۺؾ ۺہی ۺوہش‚شوبشةعلس ۺبَ‪٠‬ٲانب ۺاکلمؿ‛۔ضعب ۺاعرنیف ۺےن ۺرفامای ۺےہ ۺہک ۺوج ۺاملسمؿ ۺشؿ ۺاک ۺشفر ۺشؿ ۺےک ۺفشدل ۺاک ۺانؾ ۺشفر ۺشؿ ۺیک ۺتینک ۺاید ۺرےھک ۺاگ‪ ،‬اَ‪٪‬‬
‫َطا َءا‪٠ٟ‬ہ ٌَز َٯ َج‪١‬ۺ ُشسۺاکۺاخہمتۺشامیؿۺرپۺوہۺاگ۔ۺ (ػاٯٴ‪)۳۵۰۷/۴،‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شڑشےتۺشفرۺریغبۺشرجتۺےکۺشانپۺاسامؿۺشؿۺےسۺشوھٹشےتۺویکہکنۺشؿۺیکۺوکیئۺفتعقۺشؿۺیکۺرظنفںۺںیمۺہنۺیھتۺشفرۺےچبۺشؿۺےکۺاسھتۺےتلیھکۺ‬
‫ںیمیھت۔‬
‫نیچشفرۺاحؽۺیکۺ ُدریتسۺذتلۺشفرۺانمگیمۺ ۺ‬
‫تحفٓارشؾۺ‪،‬دؽۺاکۺ ۺ‬
‫ؿاکۺرش ۺ‬
‫ضش ۺ‬ ‫ےھت۔ش ْ َ َْ‬
‫َغ ۺ‬
‫اِلیا کُکہاَتالطکظیٍ؟‬
‫یہی ۺاحؽ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺشفایل ۺاک ۺےہ ۺشفر ۺشےسی ۺیہ ۺولوگں ۺںیم ۺشںیہن ۺالتش ۺرکان ۺاچےئہ ۺہکبج ۺدوھےک ۺےک ۺاکشرشرفشد ۺشںیہن شۺ ےسیۺ‬
‫ولوگںۺںیمۺڈوھڈنےتۺںیہۺوجۺوصایفہنۺابلسۺشفرۺاچدرںیۺےنہپۺوہں ۺشفرۺولوگںۺںیمۺملع‪،‬ۺ َف َرعۺشفرۺرایتسۺںیمۺوہشمرۺوہںۺاحالہکنۺشفایلےئۺ‬
‫تۺشیہٰلۺشسۺابتۺاکۺاقتاضۺرکیتۺےہۺہکۺفہۺیفخمۺرںیہۺاسیجۺہکۺدحثیِۺدُقیسۺںیم اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شراشدۺرفاماتۺےہ‪‚:‬ںیمۺ‬
‫رکشؾۺےکۺابرےۺںیمۺریغ ِ‬
‫(‪) 123‬‬
‫ۺوکیئںیہنۺاجاتن۔‛‬
‫شؿیکۺتقیقحۺریمےۺوسش ۺ‬
‫ں ۺ‬
‫ایلوکۺوپدیشہۺراتھکۺوہ ۺ‬
‫شےنپۺشف ۺ‬
‫ہلل َْلَ‬ ‫روسؽ ۺشرکؾ‪،‬عیفش ہ‪ٌَ ٣‬و‪َ ٥‬ػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬اک ِ‬
‫ۺرفامؿ ۺاعاشیلؿ ۺےہ‪ ’’:‬ہرب اَط ٌَ َث اَُب َ َر ذ َٴ كَ‪َ ٤‬زٱ َ‪َْ ٩‬لٱہؤبَہ ‪َٟ‬ہ ‪ َٰٟ‬اَٗ َش َ‪ًَ ٥‬ل َی ا َ‬ ‫ِ‬
‫بَزہِٗینعیۺتہبۺےسۺرپشدنگہۺابؽۺ‪،‬ابغرۺٓاولدۺرہچے ۺشفرےٹھپۺرپشےنۺڑپکفںۺفشےلۺولگۺنجۺوکۺریقحۺاھجمسۺاجاتۺےہۺ‪،‬شےسیۺوہےتۺںیہۺہکۺشرگۺفہاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرپۺمسقۺ‬
‫(‪) 124‬‬
‫اھکںیئۺوتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شسۺوکۺرضفرۺوپرشۺرکےۺ۔‘‘‬
‫ٓ‬
‫اِلیاءسےمحبتکاوائےگی‪:‬‬
‫الخہصۺہی ےہۺہکۺشؿۺاعمینۺیکۺوخوبشُۺےسۺزایدہۺدفرۺفہۺدؽۺںیہۺوجۺةکتۺشفرۺوخدۺدنسپیۺںیمۺالتبمۺںیہۺشفرۺشےنپۺملعۺفۺلمعۺرپۺانزشںۺ‬
‫ںیہ ۺشفر ۺزندکی ۺرت ۺفہۺدؽ ۺںیہۺوج ۺہتسکش ۺںیہۺشفرۺشینپ ۺذتلۺشسۺدقرۺےتھجمس ۺںیہ ۺہک ۺبجۺشںیہنۺذلیلۺف ُۺروسش ۺایکۺاجےئۺوتۺشس ۺاکۺشاسحسۺیھبۺہنۺ‬
‫َ‬
‫ہکہنۺ ِذ َّلۺاکۺشاسح ۺ‬
‫سوہۺشفرۺ‬ ‫سےسۺشفاچنۺاتھٹیبۺےہ۔سپۺبجۺاحتلۺہیۺوہۺ ۺ‬ ‫ۺںیہنوہاتۺبجۺشسۺاکۺٓااقۺش ۺ‬
‫وہ‪،‬سجۺرطحۺالغۺؾوکۺذتلۺاکۺشاسحس ۺ‬
‫َ‬
‫ہنۺشسۺیکۺرطػۺش ِ ْ ِلاتۺوہےنۺیکۺفہجۺےسۺشسۺاکۺوعشرۺوہۺہکلبۺفہۺشےنپۺٓاپۺوکۺشسۺےسۺیھبۺمکۺدرہجۺںیمۺاتھجمسۺوہۺہکۺامتۺؾۺشاسقؾۺیکۺذتلۺوکۺ‬
‫َ‬
‫شےنپۺقحۺںیمۺذتلۺےھجمس‪ّٰ ،‬یۺہکۺیعبطۺوطرۺرپۺوتشعُضۺرکانۺشسۺیکۺتفصِۺذشتۺنبۺاجےئۺوتۺشےسیۺدؽۺےکۺابرےۺںیمۺوتعقۺیکۺاجیتکسۺےہۺہکۺ‬
‫ذن‬

‫یسیرفحۺ‬
‫رگمہۺشسۺرطحۺےکۺدؽۺشفرش ۺ‬
‫وسھگنےل۔سپۺش ۺ‬
‫ےکٓااغزفرشفعۺوک ۺ‬
‫فہۺشؿۺوخوبشٕاںۺ ۺ‬

‫‪ …123‬تٔشیر ‪٧‬ٲظاپٰرٴ‪،‬پ‪،۱‬سٰرٵ ا‪ٟ‬برقٵ‪،‬تحت اْلٱٶ‪۵۸ /۵ ،۵۷۱:‬‬

‫‪ …124‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪٨٤ٟ‬اٗب‪ ،‬باب ‪٨٣‬اٗب ا‪ٟ‬براء ب‪٣ ٩‬ا‪ٟ‬ک‪،۴۶۰/۵،‬حسٱث‪۱۸۸۰:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےسۺرحمفؾۺوہںۺوتانمبسۺںیہنۺہکۺوجۺولگۺشسۺےکۺشلہۺںیہۺشؿۺےکۺےئلۺشسۺےکۺنکممۺوہےنۺرپۺشامیؿۺہنۺرں۔ۺذٰہلشۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬اکۺ‬

‫فیلۺہنۺنبۺےکسۺشےسۺاچےئہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺشفایلۺوکۺامےتنۺوہےئۺشؿۺےسۺتبحمۺرےھک۔ۺشدیمۺےہۺسجۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺشیسۺےکۺاسھتۺ‬

‫رشحوہۺ۔‬
‫ۺ‬
‫ع‬
‫ۺسان ۺ ی ٰسی ہرٯ ہحاہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ےن ۺینب ۺشرسشل ۺےسۺ‬
‫شس ۺیک ۺاتدیئ ۺشس ۺرفشتی ۺےس ۺیھب ۺوہیت ۺےہ ۺہک ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وپاھچ‪:‬یتیھ ۺاہکں ۺشیتگۺےہ؟شوہنں ۺےنۺوجشبۺدای‪:‬یٹمۺںیم۔ۺٓاپ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ںیم ۺںیہمتۺچس ۺاتہک ۺوہںۺہکۺتمکحۺیھبۺشیسۺ‬
‫وہ۔‬
‫ح ۺ‬
‫یکرط ۺ‬
‫ۺیٹم ۺ‬
‫ۺںیمدیپشۺوہیتۺےہۺوج ۺ‬
‫دؽ ۺ‬
‫َ‬
‫یشفر َ ا‬
‫ۺخ َسۺکتۺاچنہپۺدای۔‬ ‫یکاعزج ۺ‬
‫ایکہکۺشاہتنیئۺ َد َرہجۺ ۺ‬
‫ذلیل ۺ‬
‫اسی ۺ‬ ‫ۺاطنیبلےنۺرشف ِطۺفالتیۺ ۺ‬
‫یکوجتسجۺںیمۺسفنۺوکۺش ۺ‬ ‫ۺ‬ ‫ِتیشیہٰلۺےک‬
‫شفرۺفال ۺ‬

‫حکایت‪:‬واجؼیِاىکساعیکیاىتہا‬
‫ۺسانۺدینجِۺدغبشدیۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہَ َ‪٤‬ا ےکۺشاتسذۺںیہ شؿۺےکۺابرےۺںیمۺوقنمؽۺےہۺہکۺ‬ ‫ۺسانۺشِنب َ َ‬
‫رك‪َ ٧‬يی وجۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شؿۺوکۺشکیۺصخشۺےنۺنیتۺابرۺاھکےنۺیکۺدوعتۺدیۺبجۺٓاپۺاجےتۺوتۺفہۺولاٹۺداتی اہیںۺکتۺوچیھتۺرمہبتۺشںیہنۺشےنپۺرھگۺےلۺایگ شفرۺٓاپۺ‬
‫َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےسۺابرۺابرۺولاٹےئۺاجےنۺےکۺابفوجدۺانرشضۺہنۺوہےنۺیکۺفہجۺوپیھچۺوتشراشدۺرفامای‪‚:‬ںیم ‪20‬ۺاسؽۺکتۺشےنپۺسفنۺوکۺذتلۺ‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺشبۺشسۺیکۺاحتلۺےتکۺیکۺیسۺوہۺیئگۺےہۺہکۺبجۺشسۺوکۺداکتھرشۺاجےئوتۺالچاجاتۺےہۺرھپۺبجۺشسۺوکۺ‬‫رپۺرشیضۺرےنہۺاکۺاعدیۺانباتۺراہۺ ّٰ‬

‫الچٓااتۺ۔‛‬
‫ےتوتۺںیمۺ ۺ‬
‫دعبرھپۺالب ۺ‬
‫ےک ۺ‬
‫س ۺ‬
‫ےتیشفرۺش ۺ‬
‫ۺیھبولاٹد ۺ‬
‫متشرگۺےھجم‪50‬رمہبت ۺ‬
‫ےئوتۺولٹۺٓااتۺےہۺ۔ ۺ‬
‫ڈشیلاج ۺ‬
‫ی ۺ‬ ‫البرکۺڈہ ۺ‬

‫حکایت‪:‬حناوکاچُع‬
‫ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺیہۺےس ۺوقنمؽۺےہہکۺںیمشۺ کیۺےلحمۺںیمۺایگۺوتۺفاہںۺےھجمۺشکیۺوکینۺاکریکۺتیثیحۺےسۺاچہپانۺایگ۔شسۺابتۺ‬
‫ےنۺریمےۺدؽۺوکۺرپاشیؿۺایک وتںیمشۺ کیۺامحؾۺںیمۺدشلخۺوہشۺشفرۺفاہںۺوموجدۺیتمیقۺڑپکےۺشاھٹۺرکۺنہپۺےئلۺرھپۺشؿۺےکۺشفرپۺشینپۺدگڑیۺنہپۺ‬
‫یلۺشفرۺفاہںۺےسۺلکنۺٓاایۺشفرۺٓاہتسہۺٓاہتسہۺےنلچۺاگل۔سپۺولوگںۺےنۺےھجمۺڑکپایلشفرۺریمیۺدگڑیۺشاتررکۺشےنپۺڑپکےۺےلۺےئلۺشفرۺےھجمۺوخبۺ‬
‫ےدؽۺوکۺوکسؿۺالم۔‬
‫سےکۺدعبۺںیمۺامح ۺؾاکۺوچرۺوہشم ۺروہۺایگ‪،‬ۺبتۺریم ۺ‬
‫امرشۺاٹیپۺ۔ش ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سبسےبغاحجاب‪:‬‬
‫ہیۺرضحشتۺشیسۺرطحۺشےنپۺسفنۺوکدساھایۺرکےتۺےھتۺاتۺہک اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشؿۺوکۺولخمؼۺیکۺرطػۺرظنۺرکےنۺےسۺاجنتۺدےۺ ۺ‬
‫شفر‬
‫َ‬
‫لتۺہنۺرےہۺویکہکنۺشےنپۺسفنۺیکۺرطػۺشافتلتۺرکےنۺفشالۺ اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺرپدےۺںیمۺراتہۺےہۺ‬
‫رھپۺٓاہتسہۺٓاہتسہۺسفنۺیکۺرطػۺیھبۺش ِ ْ ِ ا‬
‫‪١‬ےکۺدرایمؿۺوکیئۺاجحبۺشفرۺراکفٹۺاح ۺ‬
‫لئ‬ ‫سےکۺےئلۺ راکفٹۺےہۺشسۺےئلۺہکۺدؽۺشف ۺراہلل ًَز َٯ َج ۺ‬
‫ےنپسفنۺںیمۺوغشمؽۺرانہۺیہۺش ۺ‬
‫شفرۺشسۺاکۺش ۺ‬
‫ںیہن ۺوہیت ۺہکلب ۺدولں ۺیک ۺدفری یہی ۺےہ ۺہک ۺفہ ُیرہاہللای ۺشےنپ ۺسفن ۺےک ۺاسھت ۺوغشمؽ ۺرںیہ ۺشفر ۺبس ۺےس ۺڑبش ۺاجحب ۺشےنپ ۺسفن ۺےک ۺاس ۺ‬
‫ھت‬
‫وغشمؽۺوہ ۺانےہۺ۔‬
‫ُ َّ‬
‫مىؼؽ‬ ‫سانبایؼیز ِبسفامی َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہاِعایک‬
‫حکایت‪:‬ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺابسیدیۺ ِبحسطاایمٗہس َض َِسہہا‪ٟ‬شام َییکۺسلجمۺےسۺیھبکۺدجشۺںیہنۺوہاتۺاھت۔ۺش ۺ‬
‫کی‬ ‫ۺشہ ِبحسطااؾۺاکۺشکیۺزعمزصخشۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وقنمؽۺےہۺہک ْ ِِِ‬
‫َ‬
‫ت‬
‫دخمۺاب ربتکۺںیمۺرعضۺیک‪:‬ںیم‪30‬اسؽۺےسۺلسلسمۺرفزہۺراتھکۺوہںۺشفرشاطفرۺںیہنۺرکاتۺشفرۺرش ۺ‬ ‫دؿۺشسۺےنۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺیکۺ َ ِ‬
‫رھب ۺاجاتگ ۺوہںۺوسات ۺںیہن ۺنکیلۺشسۺےک ۺاب ُفوجد ۺںیم ۺشےنپ ۺدؽ ۺںیم ۺفہۺملع ۺںیہن ۺاپاتۺوج ۺٓاپ ۺایبؿ ۺرکےتۺںیہ ۺاحالہکن ۺںیمۺشس ۺیک ۺدصتقی ۺرک ۺات‬
‫ۺسّانۺابسیدی َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺرفامای‪:‬شرگمتۺنیتۺوسۺاسؽۺیھبۺدؿۺںیمۺرفزہۺروھکۺشفرۺرشتۺںیمۺایقۺؾ‬
‫وہںۺشفرۺشسۺوکۺدنسپۺرکاتۺوہںۺ۔رضحت ّ ِ ُ‬
‫رکفۺوت ۺشسۺاکۺشکیۺذرہ ۺیھب ۺںیہن ۺاپوکس ۺےگ۔شسۺےن ۺرعضۺیک‪:‬شاسی ۺویکں ۺےہ؟شراشدۺرفامای‪:‬ویکہکنۺمت ۺشےنپۺسفنۺیک ۺفہج ۺےس ۺرپ ۺدےۺںیم ۺوہۺ‬
‫۔شسۺےنۺرعضۺیک‪:‬ایکۺشسۺیکۺوکیئۺدفشۺےہ؟شراشدۺرفامای‪:‬اہں۔رعضۺیک ‪:‬ےھجمۺاتبےیئۺاتۺہکۺشسۺوکۺشامعتسؽۺرکفںۺ۔ۺرفامای‪:‬متۺشسۺوکۺوبقؽۺںیہنۺ‬
‫اتبںیئاتۺہکۺںیمۺشےسۺشامعتسؽۺرکفں۔ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺشراشدۺرفامای ‪:‬شیھبۺاجح ۺؾ ۺ‬
‫ےک‬ ‫رکفۺےگ۔شسۺےنۺرھپرعضۺیک‪:‬سبۺٓاپۺےھجمۺدف ۺش ۺ‬
‫اپسۺاجٕاۺشفرۺشانپۺرسۺشفرۺدشڑیھۺڈنمفشۺدف(‪) 125‬ۺشفرۺہیۺابلسۺشاترۺرکریغبۺٓانیتسۺفشالۺوچہغۺنہپۺولۺشفرۺشینپۺرگدؿۺںیمۺشرخفوٹںۺےسۺرھبشالیھتۺاکٹلۺولۺ‬
‫ں‬
‫شفرۺشےنپۺشردۺرگدۺوچبںۺوکۺعمجۺرکےکۺوہکۺ‪‚:‬وجۺہچبۺےھجمۺشکیۺڑپھتۺامرےۺاگںیمۺشےسۺشکیشۺ رخفٹۺدفںۺاگ۔‛ۺشیسۺرطح ۺابزشرۺںیمۺوموجدۺولوگ ۺ‬
‫ےکۺاپسۺرکچۺاگلٕازینۺوجۺاہمترےۺاجےننۺفشےلۺںیہشۺ ؿۺےکۺاپسۺیھبۺشیسۺاحتلۺںیمۺاجٕا۔ہیۺنسۺرکۺشسۺصخشۺےنۺاہک‪ :‬ہسبح َ‪ ٩‬اہلل!ٓاپۺھجمۺ‬
‫دی َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ ۺہےنۺرفامای‪‚:‬اہمترش‬
‫ۺسانۺابسی ۺ‬
‫تےتہکۺںیہ۔شسۺرپۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےسۺشیسیۺاب ۺ‬

‫‪ …125‬ہیۺاھجمسےنۺےکۺےئلۺوطب ِرہیبنتۺرفامای‪،‬شرگۺفہۺڈنمفشےنۺاجاتۺوتۺۺرضفرۺرفےتک۔(شزہیملع)‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ہسبح َ‪ ٩‬اہللۺانہکشکیۺرطحۺےس ۺرشکۺےہۺ۔شسۺےنۺرعضۺیکۺ‪:‬ۺفہۺےسیک؟ٓاپۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ویکہکنۺمتۺےنۺوخدۺوکۺڑبشۺھجمسۺرکۺشسۺیکۺ ۺ‬

‫حیبست‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺاپیک ۺایبؿ ۺںیہن ۺیک ۺ۔شس ۺےن ۺرعض ۺیک‪:‬ہی ۺاکؾ ۺوت ۺںیم ۺںیہن ۺرکفں ۺاگ۔اہں ۺ! ۺھچک ۺشفر ۺاتبےیئ۔ ۺشراش ۺد‬
‫ایبؿ ۺیک ۺےہ ۺمت ۺےن ۺشےنپ ّ‬
‫رفامای‪:‬بسۺےسۺےلہپ ۺیہی ۺرکان ۺوہاگ۔شسۺصخشۺےن ۺاہک‪:‬ہی ۺںیم ۺںیہن ۺرک ۺاتکس۔ٓاپۺےن ۺشراشد ۺرفامای‪:‬ںیم ۺےنۺمتۺےسۺےلہپ ۺیہ ۺہہک ۺدای ۺاھتۺہکۺمتۺ‬
‫ۺںیہنرک ۺفےگۺ۔‬
‫وبقؽ ۺ‬
‫ۺسان ۺابسیدی ۺاطسبیم ٗہس َض َِسہہ ا‪ٟ‬شام َیےن ۺوج ۺہی ۺرطہقی ۺایبؿ ۺرفامایہی ۺشس ۺصخش ۺیک دفش ۺےہ ۺوج ۺشےنپ ۺسفن ۺیک ۺرطػ ۺرظنۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫جےسۺیہۺ‬
‫ۺےسیجدفرسےۺالع ۺ‬
‫ںیمالتبمۺےہشفرۺشسۺامیبریۺےسۺاجنتۺرصػۺشیسۺۺایشس ۺ‬
‫ری ۺ‬
‫ۺیکامیب ۺ‬
‫رکےنۺشفرۺولوگںۺوکۺشینپۺرطػۺوتمہجۺرکےن ۺ‬
‫ےکنکممۺوہےنۺاکۺشاکنرۺںیہنۺرکانۺاچےئہۺوجۺشسۺامیب ۺ‬
‫ری‬ ‫ےکقحۺںیم افشۺ ۺ‬
‫اتھکوہۺشےسۺشسۺصخشۺ ۺ‬
‫تقہنۺر ۺ‬
‫جیکۺاط ۺ‬
‫لمۺیتکسۺےہۺ۔شفروجۺصخشۺالع ۺ‬
‫ںیم ۺالتبم ۺوہےن ۺےک ۺدعب ۺشےنپ ۺسفن ۺاک ۺشیس ۺرطےقی ۺےس ۺالعج ۺرکات ۺوہ ۺای ۺشس ۺرطح ۺےک ۺرمض ۺںیم ۺیھبک ۺالتبم ۺیہ ۺہن ۺوہش ۺوہویکہکن ۺمک ۺرت ۺ َد َرہجۺ‬
‫تحصۺاکۺہیۺےہۺہکۺشسۺےکۺنکممۺوہےنۺرپشۺ امیؿۺراتھکۺوہۺسپۺشسۺےکۺےئلۺالہتکۺےہۺوجۺشسۺلیلقۺدقمشرۺےسۺیھبۺرحمفؾۺےہ۔شفرۺہیۺ ُشومرۺ‬
‫رشتعی ۺںیم ۺاظرہ ۺشفر ۺفشحض ۺںیہ ۺرگم ۺشس ۺےک ۺاب ُفوجد ۺشس ۺصخش ۺےک ۺزندکی ۺاخرج ۺشز ۺشاکمؿ ۺںیہ ۺوج ۺشےنپ ۺٓاپ ۺوک ۺاملعےئ ۺرشتعی ۺںیم ۺےسۺ‬
‫رگدشاتنۺےہ۔‬

‫ایناٌکاملکیشظائق‪:‬‬
‫ِ‬
‫روسؽ ۺشَرکؾ‪،‬اشہِۺینب ۺٓادؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬شراشدۺرفامےت ۺںیہ ۺ‪:‬دنبے ۺاک ۺشامیؿ ۺشس ۺفتقۺکت ۺاکلمۺںیہن ۺوہاتکس ۺ ۺ‬
‫بج‬ ‫ِ‬
‫َ‬ ‫َ ِ َّ َ‬
‫ۺغِوہشمرۺوہانۺشسۺےکۺزندکیۺوہشمرۺوہےنۺےسۺزایدہۺدنسپدیہۺ‬ ‫کتۺےشۺیکۺقۺشسۺےکۺاہںۺرثکتۺےسۺزایدہۺوبحمبۺہنۺوہۺشفرۺبجۺکت ْ ْ‬
‫(‪) 126‬‬
‫ہنۺوہ۔‬
‫ًَز‬ ‫سِاعمَ‪ ٧،‬ہٰ َر ہ‪َ ٣‬حش‪َ ٥‬ػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺاکۺشراشدۺےہ‪:‬نیتۺابںیتۺسجۺںیمۺاپیئۺاجںیئۺشسۺاکشۺ امیؿۺاکلمۺےہ‪…)۳(:‬اہلل‬
‫َ ِّ ّ‬
‫َٯ َج‪١‬ۺےکۺابرےۺںیمۺیسکۺالمتمۺرکےنۺفشےلۺیکۺالمتمۺاکۺوخػۺہنۺوہ۔(‪…)۵‬شےنپۺیسکۺلمعۺںیمۺرایۺاکریۺہنۺرکےشفر(‪ …)۱‬بجۺشسۺرپۺ‬
‫ےسوہۺشفرۺدفرسی‬
‫کیاکۺقلعتۺداینۺ ۺ‬
‫اجںیئ ۺ‬
‫شیپیکۺ شۺ‬
‫ۺابںیت ۺ‬
‫دف ۺ‬

‫‪ٰٗ …126‬ت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬رشح ‪٘٣‬ا‪ ٦‬ا‪ٟ‬تٰک‪ ١‬ٯٯػٕ احٰا‪ ٢‬ا‪٤ٟ‬تٰک‪٠‬ین‪۳۵۵ /۵،‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 127‬‬
‫یکابتۺوکۺداینیکۺابتۺرپۺرتحیجۺدےۺ۔‬
‫ت ۺ‬‫ےسوتۺفہۺٓارخ ۺ‬
‫اکۺٓارختۺ ۺ‬
‫رمفیۺےہۺہکۺ’’دنبےۺاکۺشامیؿۺشسۺفتقۺکتۺاکلمۺںیہنۺوہاتۺبجۺکتۺشسۺںیمۺنیتۺںیتلصخۺہنۺوہں‪…)۳(:‬بجۺفہۺےصغۺںیمۺ‬
‫وہۺوتۺشسۺاکۺہصغۺشسۺوکۺقحۺےسۺہنۺاکنےل(‪…)۵‬بجۺرشیضۺوہۺوتۺشسۺیکۺراضۺشسۺوکۺابلطۺںیمۺدشلخۺہنۺرکےۺشفر(‪…)۱‬بجۺاطوتقرۺوہۺوتۺفہۺ‬
‫(‪) 128‬‬
‫ےلوجۺشسۺاکۺںیہن۔‘‬
‫ؽ ۺہن ۺ‬
‫ام ۺ‬
‫ؿۺوخوبشدشرۺےہ‪:‬نیتۺابںیتشۺ یسیۺںیہۺہکۺسجۺوکۺاطعۺیکۺںیئگۺشسۺوکۺدشٕادۺ‬ ‫رتمحِۺاعمَ‪ ٧ ،‬ہٰ َر ہ‪َ ٣‬حش‪َ ٥‬ػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺاکۺرفام ۺِ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬یک ۺلثم ۺاطع ۺایگ‪…)۳(:‬راض ۺشفر ۺےصغ ۺیک ۺاحتل ۺںیم ۺشاصنػ ۺرکان(‪ َ َ …)۵‬ون ْ‬
‫نِی ۺشفر ۺرقف ۺیک ۺاحتل ۺںیم ۺایمہن ۺرفی ۺشایتخرۺ‬
‫(‪) 129‬‬
‫رکانشفر(‪…)۱‬ابنطۺشفرۺاظرہۺںیم اہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬ےسۺڈران۔‬
‫ۺروسؽۺشَرکؾ‪،‬اش ۺِہینبۺٓادؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ْ ِ‬
‫ۺشہۺشامیؿۺےکۺےئل ۺشراشدۺرفامںیئۺوتۺشسۺصخشۺرپۺ‬ ‫ہی فہۺرشںیطۺںیہۺوج ِ‬
‫ِ‬
‫ۺِعۺدنیۺاکۺدوعٰیۺوتۺرکاتۺےہۺنکیلۺشےنپۺٓاپۺںیمۺشؿۺرششطئۺںیمۺےسۺشکیۺذرہۺںیہنۺاپاتۺرھپۺفہۺشےنپۺملعۺشفرۺلقعۺےسۺشیسۺدقرۺ‬ ‫بجعتۺےہۺوج ْ ِ‬
‫ے۔‬
‫امتےطۺرکےکۺاحلصۺوہیتۺےہۺشسۺاکۺشاکنرۺرکد ۺ‬
‫ےنےکۺدعبۺڑبےۺڑبےۺاقم ۺ‬
‫امیؿال ۺ‬
‫ےہہکۺوجۺابتۺش ۺ‬
‫اتھک ۺ‬
‫ہصحۺر ۺ‬
‫ٰ‬
‫عبتىالیکاخلیلکٌُ؟‬
‫ربۺاعتٰیلۺےنۺشےنپۺشکیۺیبن ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺرطػۺفیحۺرفامیئۺہکۺ’’ںیمۺشیسۺوکۺشانپۺلیلخۺانباتۺوہںۺوجۺریمےۺذرکۺ‬
‫رمفیۺےہۺہکۺ ّ‬
‫یولخمؼۺںیمۺےسۺیسکۺوکۺھجمۺرپۺرتحیجۺدےۺشفرۺشرگۺشسۺوکۺٓاگۺںیمۺ‬
‫رکفہنۺوہۺشفرۺہنۺیہۺریم ۺ‬
‫یک ۺ‬‫ںیمتلفغۺہنۺرکےۺشفرۺریمےۺالعفہۺشسۺوکۺیسکۺ ۺ‬
‫ۺ‬
‫ےئوتۺشسۺاکۺیھبۺدردۺوسحمسۺہنۺرکےۺ۔‘‘‬
‫ںےسۺریچۺدایۺاج ۺ‬ ‫نلجےسۺفیلکتۺہنۺاپےئۺشفرۺشرگۺشسۺوکۺٓارف ۺ‬‫ےئوتۺٓاگۺیکۺ ۺ‬
‫الجۺدۺایاج ۺ‬
‫ْ‬
‫ۺُم َ ا‬
‫شتۺوکۺےسیکۺاجےنۺاگۺ؟ویکہکنۺہی فشکۺفرکشتمۺ‬ ‫سجۺصخشۺیکۺتبحمۺشسۺدحۺوکۺہنۺیچنہپۺوہۺفہۺتبحمۺےکۺدعبۺیکۺرکشامتۺشفر ُ ا‬
‫ےکدعبۺوہیتۺےہۺشفر‬
‫امیؿ ۺ‬
‫ۺامکؽۺش ۺ‬
‫ےلسلستبحمۺےکۺدعبۺوہےتۺںیہۺشف ۺرتبحم ِ‬
‫ےکۺاسرے ۺ‬

‫‪ٰٗ …127‬ت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬ا‪ٟٔ‬ؼ‪ ١‬ا‪ٟ‬ثا‪ٟ‬ث ٯا‪ٌٟ‬رشٯ‪٣:٪‬حاسبٶا‪ٔ٨ٟ‬ص‪۳۱۹ /۳،‬‬

‫‪ …128‬طٌب اْلٱ‪٤‬ا‪ ، ٪‬باب فی حش‪ ٩‬ا‪ٟ‬د‪،۱۵۰/۶،ٙ٠‬حسٱث‪ِ ٢ٰٗ،۸۱۵۹:‬سٴ س٘لٳ ً‪٠‬ٲہ ا‪ٟ‬زح‪٤‬ہ‬
‫‪ٰ٧ …129‬ازر اْلػٰ‪٠ٟ ٢‬ح‪ٜ‬ٲ‪ ٥‬تز‪٣‬ذٴ‪،‬اْلػ‪ ١‬ا‪ٟ‬ثانی ٯا‪ٟ‬تشٌٰ‪،۱۹۵/۳،٪‬حسٱث‪۵۶۷:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ایدیتےکۺشابتعرۺےسۺافتفتۺاکۺوکیئۺامشرۺںیہن۔‬
‫یمکفۺز ۺ‬
‫امیؿےکۺاقمامتۺشفرۺشسۺںیمۺ ۺ‬
‫ش ۺ‬
‫ُ‬
‫سیزىاظزیقاکبظ َرض ََیا ہہلل ًَ‪٨‬ہکےچيزفؽائل‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺسانۺدقیۺشربکۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺشراشدرفامای‪:‬ےبۺ‬
‫شیسۺفہجۺےسۺرساک ِرۺدمہنی‪،‬ۺرقش ِرۺبلقۺفہنیس َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫کش اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺںیہمتۺھجمۺرپۺشامیؿۺالےنۺفشےلۺریمےۺامتؾۺشویتمںۺیکۺلثمۺشامیؿۺاطعۺرفامایۺشفرۺےھجمۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬رپۺشامیؿۺالےنۺفشےلۺامتؾۺینبۺ‬

‫(‪) 130‬‬
‫ٓادؾۺیکۺلثمۺشامیؿۺاطعۺایک۔‬

‫‪377‬خُبیاَ‪:‬‬
‫شکی ومعقۺرپٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ےبۺکش اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکےئل‪300‬وخایبںۺںیہۺوجۺصخشۺدیقع ہہۺوتدیحۺےکۺ‬

‫ہلل َت ٌَالی‬
‫ۺسانشوبرکبدقی َرض ََی ا ہ‬
‫ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےس ۺےلم ۺاگ ۺتنج ۺںیم ۺدشلخ ۺوہاگ۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫اسھت ۺاسھت ۺشؿ ۺںیم ۺےس ۺیسک شۺ کی وخیب ۺےک ۺاسھت ۺیھب اہلل‬
‫ًَ‪٨‬ہےنرعضۺیک‪:‬ٱارسٰ َ‪٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ !٥٠‬ۺایک ۺ ُشؿۺںیم ۺےس ۺوکیئ وخیبۺھجمۺںیم ۺیھب ۺوموجد ۺےہ؟شراشدۺرفامای‪:‬شےۺشوب ۺرکب! ۺمت ۺںیم ۺفہۺ‬
‫(‪) 131‬‬
‫شفرشؿۺںیماہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺاہںۺبسۺےسۺز ۺ‬
‫ایدہوبحمبۺوخیبۺاخسفتۺےہ۔‬ ‫امتؾۺوخایبںۺوموجدۺںیہۺ ۺ‬
‫ُ‬
‫سیزىاظزیقاکبظ َرض ََیاہللہ ًَ‪٨‬ہکاپلغابھاعی‪:‬‬
‫ِ‬
‫اطلسؿ ح َ ْ‬
‫ۺنفۺرَب َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ںیم ےنۺشکیۺرتشزفۺداھکیۺہکۺٓاامسؿۺےسۺاکٹلایۺایگۺےہ۔ۺشسۺ‬ ‫دفۺاہجںۺےک ْح َو‬
‫ۺاتحر‪،‬ۺ ِ‬
‫ےکۺشکیۺڑلپےۺںیمۺےھجمۺراھکۺایگۺشفرۺدفرسےۺڑلپےۺںیمۺریمیۺ ُشتمۺوکۺراھکۺایگۺوتۺریمشۺڑلپشۺاھبریۺاھتۺشفرۺرھپۺشوبۺرکبۺوکۺشکیۺڑلپےۺںیمۺراھکۺایگۺشفرۺ‬
‫(‪) 132‬‬
‫ی ُشتمۺوکۺالرکۺدفرسےۺڑلپےۺںیمۺراھکۺایگۺوتۺشوبۺرکبۺاکۺڑلپشۺاھبری اھتۺ۔‬
‫ریم ۺ‬
‫َ‬
‫ًَز‬ ‫شفرۺشؿۺامتؾۺشُومرۺےکۺابفوجدۺٓاپ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬وکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺذشتۺےکۺاسھتشۺ اسیۺش ِ ْسی ِعْرْشؼۺاھتۺہکۺٓاپۺےکۺدؽۺںیماہلل‬
‫ۺلیلخانبےنۺیکۺاجنگشئۺہنۺیھت۔‬
‫ۺیسکشفرۺوک ۺ‬
‫َٯ َج‪١‬ۺےکۺالعفہ ۺ‬

‫‪ …130‬ا‪٤ٟ‬حا‪ٟ‬شٶ ٯجٰا‪٫‬ز ا‪ ،٥٠ٌٟ‬ا‪ٟ‬حزء ا‪ٟ‬شازض ٯا‪ٌٟ‬رشٯ‪،۵۸۸ /۱،٪‬حسٱث‪۱۶۵۵:‬‬

‫‪٣ …131‬کار‪ ٦‬اْلخَل‪ْ ٚ‬لب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪،‬ؾ ‪ ،۱۴‬حسٱث‪ٰٗ……۵۸:‬ت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬رشح ‪٘٣‬ا‪ ٦‬ا‪ٟ‬تٰک‪ ١‬ٯٯػٕ احٰا‪ ٢‬ا‪٤ٟ‬تٰک‪٠‬ین ‪۳۵۷،۳۵۸ /۵،‬‬
‫‪ …132‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣،١‬ش‪٨‬ساْلنؼار‪ ،‬حسٱث ابی ا‪٣‬ا‪٣‬ٶ ا‪ٟ‬با‪٫‬لی‪،۵۸۹/۸،‬حسٱث‪۵۵۵۹۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شیسۺفہجۺےسۺٓاپ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدرفامای‪:‬شرگۺںیمۺولوگںۺںیمۺےسۺیسکۺوکۺلیلخۺانباتۺوتۺشوبۺرکبۺوکۺلیلخۺانباتۺنکیلۺ‬

‫(‪) 133‬‬
‫اہمترےۺاصبحۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺلیلخۺںیہ۔‬
‫محبتکےمتىلقمدتلفمفیزباتیٍ‬ ‫سِسظیفعل‪:‬‬

‫اتباًعسُلکاىاوہے‪:‬‬ ‫حبت‬‫م‬‫َّ‬
‫ِ‬
‫ۺسانۺایفسؿۺوثریۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےتۺںیہ‪:‬ۺتبحم ِ‬
‫ۺشابتعۺروسؽۺاکۺانؾۺےہ۔‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫محبتکیاہے؟‬
‫یسکۺےندشیمئۺذرکۺوکۺتبحمۺاہکۺےہۺشفرۺیسکۺےنۺوبحمبۺوکۺرتحیجۺدےنیۺوکۺتبحمۺےسۺریبعتۺایکۺےہ۔ضعبۺےنۺاہک‪:‬داینۺںیمۺابیقۺ‬
‫رےنہۺوکۺاندنسپۺرکےنۺاکۺانؾۺتبحمۺےہۺ۔‬
‫ۺیکفاضتحۺےکۺدرےپۺںیہنۺوہش۔ضعبۺ‬
‫سۺتبحمۺوتۺوکیئۺیھبۺشس ۺ‬ ‫بفْ‬
‫ۺیکرطػۺشاشرہۺںیہ۔ۺر ۺاہ ِ‬
‫ۺتبحمےکۺرمثشت ۺ‬
‫شف ۺرہیۺامتۺؾۺشوقشؽ ۺ‬
‫ےکش ِ ْدرشکۺےسۺدؽۺولغمبۺشفرۺزابںینۺایبؿۺےسۺاعزجۺوہیتۺںیہۺ۔‬
‫فصاکۺانؾۺےہسجۺ ۺ‬
‫بےکۺشےسیۺف ۺ‬
‫ےناہک‪:‬تبحمۺوبحم ۺ‬
‫ۺ‬
‫َّ‬
‫ِوُؿگیامحبتگئی‪:‬‬
‫ۺسان ۺدینج ۺدغبشدی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴرفامےت ۺںیہ‪ُ:‬یرہاہلل ۺےس ۺقلعت ۺرےنھک ۺفشےل ۺرپ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺتبحم ۺوکۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رحشؾۺرکۺدایۺےہۺ۔‬
‫ریتہےہۺ۔‬
‫ےہوتۺتبحمۺیھبۺاجیتۺ ۺ‬
‫ےہبجۺوعضۺاجاتۺر ۺ‬
‫ضےکۺاقملبۺوہیتۺ ۺ‬ ‫پ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺیہۺےسۺوقنمؽۺےہ‪ :‬ۺ‬
‫رہتبحمۺوع ۺ‬ ‫ٓا ۺ‬

‫الہاعمحبت‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺسان ۺ ُذ ُّ و‬
‫فشلؿ ۺرصمی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےت ۺںیہ‪:‬وج ۺصخش ۺتبحمِ ۺشیہٰل ۺاک ۺشاہظر ۺرکے ۺشس ۺےس ۺہہک ۺدف ۺہکۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ُیر ہاہللۺےکۺےئلۺذلیلۺوہےنۺےسۺڈرے۔‬

‫‪٣ …133‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ٓـائ‪ ١‬ا‪ٟ‬ؼحابٶ‪ ،‬باب ‪ٓ ٩٣‬ـائ‪ ١‬ابی بَک‪،‬ؾ‪،۳۵۹۹‬حسٱث‪۵۱۸۱:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬
‫ْ‬
‫ل‬ ‫ح‬ ‫ت‬‫س‬‫ِ‬
‫ۺسانخیۺ ْ ِ ی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴےسۺرعضۺیکۺیئگ‪:‬ںیمہۺاعرػۺشفرۺبحمۺےکۺابرےۺںیم اتبےیئ۔ۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺرفامای‪:‬اعرػۺشرگۺوبےلۺوتۺالہکۺوہۺشفرۺبحمۺشرگۺپچۺرےہۺوتۺالہکۺوہ۔‬
‫ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺشاعشرۺیکۺوصرتۺںیمۺرفامےتۺںیہ‪:‬‬
‫ک بَی َن ا‪َ ٟ‬حظَ ا ہ‪َ ٘٣‬ٲ‪٥‬‬
‫ہحب َ‬ ‫َٱا َاٱ َ‪٬‬ا ا‪ٟ‬شٲ ہس ال َ َ‬
‫َکٱ ہ‪٥‬‬
‫اَ‪َ ٧‬ت ب َ َ‪٤‬ا َ‪٣‬ز ب َی ًَ‪َ ٠‬ٲ‪٥‬‬ ‫ٱَا َرآ َ ٍَ ا‪ ٩ًَ َ ٦ٰ٨ٟ‬ہج ۂٰن َی‬
‫ےدؽۺںیمۺاقمئۺےہ۔‬
‫یتبحمۺریم ۺ‬ ‫تظجنہ‪…)۳(:‬شےۺومالےئۺرک ۺ‬
‫می!ریت ۺ‬
‫ۺدنیندفرۺرکےنۺفشےلۺ!وجۺھجمۺرپۺزگریتۺےہۺوتۺشےسۺاجاتنۺےہ۔‬
‫(‪ …)۵‬شےۺریمیۺوکلپںۺےس ۺ‬

‫محبتمیٍجیيامظىا‪:‬‬
‫یسکۺشفرۺےنۺویںۺشاہظرۺایکۺےہۺ‪:‬‬
‫َٯ َ‪ ١٫‬اَ‪٧‬سی َٓ َاذ ہ ہ‬
‫رك َ‪٣‬ا َن َشٲ ہت‬ ‫ًَحَب ہتََ َ‪ ٩٤ٟ‬ی ہٰ٘ ہ‪َ ٢‬ذ َركتہ ا َ‪ٟ‬ف َی‬
‫َٯ َ‪َْ ٰٟ‬ل حہش َ‪ ٩‬هَ ىی َ‪٣‬ا َحی َٲ ہت‬ ‫ک ث ہ‪ ٥‬اَح َٲا‬
‫اَ ہ‪ٰ٣‬تہ ا َ َذا َذ َركتہ َ‬
‫ک َٯ َ‪ ٥ٛ‬اَ ہ‪ٰ٣‬تہ‬
‫َٓ َ‪َ ٥ٜ‬اح َٲا ًَ َ‪٠‬ٲ َ‬ ‫َٓ َاح َٲا ب َا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ى َی َٯ اَ ہ‪ٰ٣‬تہ َطٰ ًٗا‬
‫اب َٯ َ‪٣‬ا َرٯ َٱ ہت‬ ‫َٓ َ‪٤‬ا َن َٔ َس َ‬
‫ا‪ٟ‬رش ہ‬ ‫رشب ہت ا‪ ٟ‬ہحب ک َا ًسا َبٌ َس ک َا ُ‬
‫ض‬ ‫ََ‬
‫َٓا َ‪َٗ ٪‬صتہ ف َی ‪َ ٧‬وَ ز َٴ ًَ‪َ٤‬ٲ ہت‬ ‫َٓ َ‪٠‬ٲ َت خَ َٲا َ‪ ٟ‬ہہ َنؼ ٌب ‪ٌَ َ ٟ‬ٲىَی‬
‫ایدٓاای؟‬
‫ای۔ایکںیمۺوھبؽۺایگۺوہںۺوجۺوہکںۺہکۺ ۺ‬
‫ۺےہک‪:‬ےھجمۺوبحمبۺایدۺٓا ۺ‬ ‫تظجنہ‪ …)۳(:‬ۺ‬
‫شسرپۺبجعتۺےہۺوج ۺ‬
‫ۺہنۺوہاتۺوتۺزدنہۺہنۺراتہۺ۔‬ ‫یجشاتھٹۺوہں‪،‬شرگۺےھجمۺنۺ‬
‫(‪…)۵‬ریتیۺایدںیمۺرماتۺوہںۺرھپۺ ۺ‬
‫اتیجشفرۺرماتۺوہں۔‬
‫(‪ٓ…)۱‬ارزفٕاںۺےکۺراہرےۺاتیجۺوہںۺشفرۺوشؼۺےکۺببسۺرماتۺوہں‪،‬وتۺریتےۺےئلۺانتکۺ ۺ‬
‫شبوہش۔‬
‫ۺوہیئشفرۺہنۺںیمۺریس ۺ‬
‫(‪…)۴‬ںیمۺےنۺتبحمۺےکۺاجؾۺرپۺاجؾۺےئیپ‪،‬ہنۺوتۺرششبۺمتخ ۺ‬
‫وکاتیہرکفںۺوتۺشدناھۺوہاجٕاں۔‬
‫ۺ‬ ‫ںیم‬
‫ؽریمیۺٓاوھکنںۺےکۺاسےنمۺرےہۺرھپۺشرگۺدےنھکیۺ ۺ‬
‫(‪…)۵‬اکشۺ!شسۺاکۺایخ ۺ‬

‫محبُبہناعےساتھہے‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺس ُتاۺرشہعبۺرصبہی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہاۺےنۺرفامای‪:‬وکؿۺےہۺوجۺںیمہۺامہرےۺوبحمبۺاکۺہتپ‬
‫شکیۺدؿۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺےہرگمۺداینۺےنۺںیمہۺشسۺےسۺدجشۺرکۺراھکۺےہۺ۔‬
‫دے؟ۺوتۺشؿۺیکۺاخدہمۺےنۺرعضۺیک ‪:‬امہرشوبحمبۺامہرےۺاسھت ۺ‬
‫َّ ٰ‬
‫تالہیسےبھظاہُاسل‪:‬‬
‫محب ِ‬
‫ۺسانابًٰبساہللۺنب َ ح ّۺجاء َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ع‬
‫ۺسانۺ ی ٰسی ہرٯ ہح اہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رطػۺفیحۺرفامیئ‪:‬بجۺںیمۺیسکۺدنبےۺےکۺدؽۺںیمۺداینۺشفرۺٓارختۺیکۺتبحمۺںیہنۺاپاتۺوتۺشسۺوکۺشینپۺتبحمۺےسۺرھبۺداتیۺوہںۺشفرشےس ۺشینپۺافحتظۺ‬
‫ںیمۺےلۺاتیلۺوہں۔‬
‫ۺسانۺ َسمْ ُن ووؿۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺتبحمۺےکۺابرےۺںیمۺوگتفگۺیکۺوتۺشیسۺدفرشؿۺشکیۺرپدنہۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ‬
‫وقنمؽۺےہۺہکۺشکیۺدؿۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺزنیمرپۺامراتۺراہۺیتحۺہکۺشسۺےسۺوخؿۺےنہبۺاگلۺشفرۺرھپۺفہۺرمۺایگ۔‬ ‫َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےکۺاسےنمۺٓارکۺھٹیبۺایگۺشفرۺلسلسم ۺ‬
‫ۺشینپوچچنۺوک ۺ‬
‫َّ ٰ‬
‫تالہیکاکُئیمقابلىہیٍ‪:‬‬
‫محب ِ‬
‫شربشمیہنبۺ َش ْد َ ۺ‬
‫ہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےنۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺرعضۺیک‪:‬شےۺریمےۺوبعمد ۺۺ!وتۺاجاتنۺےہۺہکۺشینپۺتبحمۺےکۺذر ۺ‬
‫ےعیوجۺ‬ ‫ۺ‬ ‫ۺسانۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وتۺےنۺریمشۺشرکشؾۺایکۺشفرۺےھجمۺشےنپۺذرکۺےسۺ ُشتیسنۺیشخبۺشفرۺشینپۺتمظعۺںیمۺوغرفرکفۺےکۺےئلۺےھجمۺرفشتغۺاطعۺرفامیئۺشؿۺےکۺاقمےلبۺںیمۺتنجۺیکۺ‬
‫ںیہن۔‬
‫کیرھچمۺےکۺرَپۺےکۺربشربۺیھبۺ ۺ‬
‫تیثیحریمےۺزند ۺ‬
‫ۺ‬

‫محبتؽىزگیہے‪:‬‬
‫ۺسانۺرَسیۺ َ قطی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺسجۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺتبحمۺیک ۺفہۺہشیمہۺزدنہۺراتہ ۺےہۺشفرۺسجۺےن ۺداین ۺیکۺ‬
‫سَ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رطػۺرتبغۺیک ۺفہۺلقعۺوھکۺاتھٹیبےہۺشفرۺشقمحۺفہۺےہۺوجۺحبصۺاشؾ ۺےباکرۺاکومںۺںیمۺزگشرےۺشفرۺلقعۺدنمۺفہۺےہۺوجۺشےنپۺةیعں ۺیک ۺالتشۺںیمۺ‬
‫رےہ۔‬
‫َ‬
‫‪٥‬‬‫‪٠‬‬‫س‬‫ٯ‬ ‫ہ‬‫َ‬ ‫‪ٟ‬‬‫ٰا‬‫ٯ‬ ‫َ‬
‫ہ‬ ‫ٲ‬‫‪٠‬‬‫َ‬ ‫ً‬ ‫ی‬‫ل‬‫ا‬‫ٌ‬‫ت‬‫َ‬
‫ۺروسؽ ۺشرکؾ ۺ َ ہ َ َ َ َ َ ےسۺیسیک ۺتبحم ۺےہ؟ ۺرفامای‪:‬‬‫ہلل‬‫ا‬ ‫ی‬‫ل‬‫ػ‬ ‫ۺس ُتا ۺرشہعب ۺرصبہی َ َ َ َ ۺےس ۺوپاھچۺایگ ‪ٓ:‬اپ ۺوک ِ‬
‫ہا‬‫َٲ‬
‫‪٠‬‬ ‫ً‬ ‫ی‬‫ل‬‫ا‬‫ٌ‬‫ت‬‫َ‬ ‫َ‬ ‫ہلل‬‫ا‬ ‫ہ‬
‫ٶ‬ ‫‪٤‬‬‫ح‬‫ر‬ ‫رضحت ّ ِ َ ّ‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسق!ۺےھجمۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےسۺےبۺانپہۺتبحمۺےہۺنکیلۺاخقلۺیکۺتبحمۺےنۺےھجمۺولخمؼۺیکۺتبحم(ےکۺشاہظر)ےسۺرفکۺراھکۺ‬
‫(‪) 134‬‬
‫ےہۺ۔‬

‫ْ‬
‫ۺسانۺشوبۺ‬ ‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬یک ۺتبحم ۺےہ ۺاسیجہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانشوبشاقلمسۺق ُ َسی ْریۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےت ۺںیہۺہک ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫ۺوضحرنۺرکمی َػلی ا ہ‬
‫َح ّ‬ ‫‪ …134‬ایدۺرےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یک ۺتبحم‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺیکۺزایرتۺیکۺوتۺرعضۺیکۺ‪:‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہ‬ ‫دیعسۺَخَّشزۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬ہابۺےنۺایبؿۺرفامای‪:‬ۺںیمۺےنۺوخشبۺںیم ُ‬
‫ۺشامؾۺشالایبن‪َ ،‬سٲ ہسا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ز َس‪َ ٠‬ین َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺیک ۺتبحم ۺےس ۺرفک ۺراھک ۺےہ۔ٓاپ ۺ َػلی ا ہ‬
‫َٯ َس‪ !٥٠‬ۺریمش ۺذعر ۺوبقؽ ۺرفامےیئ ۺ‪،‬ےھجم ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺتبحم ۺںیم ۺوغشمتیل ۺےن ۺٓاپ ۺ َػلی ا ہ‬
‫ہلل َٓ َ٘س اَ َحبىَ ۺیینعیۺشےۺابمرک!وجاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺفہۺھجمۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہ۔(ا‪ٟ‬زسا‪ٟ‬ٶ ا‪ٟ٘‬ظیرٱٶ ‪،‬باب ا‪٤ٟ‬حبٶ‪،‬ؾ‪)۱۵۶‬‬
‫رفامای‪َ :‬ٱا ہ‪َ ٣‬ب َارک ! َ‪ ٩٣‬اَ َحب ا َ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سبسےافؽلونل‪:‬‬
‫ۺسانۺعی ٰسی ہر ہٯح اہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےسۺبسۺےسۺشلضفۺلمعۺےکۺابرےۺںیمۺوپاھچۺایگۺوتشراشدۺرفامای‪:‬اہلل‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺرشیضۺرانہۺشفرۺشسۺےسۺتبحمۺرکان۔‬
‫ۺسانۺابسیدیۺ ِبحسطاایم َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬بحمۺہنۺداینۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺشفرۺہنۺیہۺٓارختۺےسۺہکلبۺفہۺوتۺرصػۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شےنپۺومٰیل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺ‬
‫ےستبحمۺرکاتۺےہۺ۔‬

‫تىمیهمیٍحیظت‪:‬‬
‫ْ‬
‫ل‬ ‫ح‬ ‫ت‬‫س‬‫ِ‬
‫ۺسّانۺ ْ ِ ی َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ذلت ۺ‬
‫ۺںیمدموہیشۺشفرۺمیظعتۺںیمۺریحتۺاکۺان ۺؾتبحمۺےہ۔‬ ‫رضحت ّ ِ ُ‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺریتےۺشدنرۺوکیئشۺ یسیۺےشۺابیقۺہنۺرےہۺوجۺھجتۺ‬‫شکیۺوقؽۺہیۺیھبۺےہۺ‪:‬تبحمۺہیۺےہۺہکۺفہۺریتےۺاشنانتۺھجتۺےسۺاٹمۺدےۺ ّٰ‬

‫ۺولیتٹوہۺ۔‬
‫ےسۺریتیۺرطػ ۺ‬
‫بیوہۺ۔‬
‫بےکۺرق ۺ‬
‫تحےکۺاسھتۺوبحم ۺ‬
‫ےہہکۺدؽۺوخیشۺشفرۺرف ۺ‬
‫ضعبےنۺاہک‪:‬تبحمۺہیۺ ۺ‬
‫ۺ‬
‫ۺسانۺشربشمیہۺوخّشصۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬ہابےکۺزندکی‪:‬شرشدفںۺوکۺاٹمۺدےنیۺشفرۺامتؾۺافصتۺشفرۺاحاجتۺوکۺالجۺدےنیۺاکۺانؾۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫تبحمۺےہ۔‬
‫س َُ َ‬
‫ۺتِْی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴےس ۺتبحم ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺوپاھچ ۺایگ ۺوت ۺرفامای‪:‬شینپ ۺرمشد ۺےنھجمس ۺےک ۺےئل ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫ۺسان ۺ َ ْہل ْ َ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫تیکۺرطػۺریھپۺدےۺ۔ۺ‬
‫ےےکۺدؽۺوکۺشےنپۺاشمدہش ۺ‬
‫شےنپۺدنب ۺ‬

‫اہلمحبتکیچاعميؼلیٍ‪:‬‬
‫ضعبےنۺاہکۺہکۺبحمۺاکۺاعُمہلمۺاچرۺزنمولںۺرپۺےہ‪…)۳(:‬تبحم(‪…)۵‬تبیہ(‪ …)۱‬ایحشفر(‪…)۴‬میظعت۔‬
‫ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شؿۺاچرفںۺںیم ۺےسۺشلضفۺمیظعت ۺشفرۺتبحم ۺںیہۺویکہکن ہیۺدفونں ۺزنمںیلۺویتنجں ۺےکۺاسھتۺتنج ۺںیمۺابیق ۺرںیہۺیگ ۺہکبجۺدفرسیۺدفونںۺ‬
‫اجںیئیگ۔‬
‫زنمںیلشؿۺےسۺشاھٹ ۺۺیل ۺ‬
‫ۺ‬
‫ُ‬
‫سىیاِیتھکاِٹ‪،‬اخظِیعاحت‪:‬‬
‫ۺحؿۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ ا‪ٟ‬زح‪ ٩٤‬رفامےتۺںیہ ‪:‬ومنمۺبجۺشےنپ ّ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪ ١‬وکۺاچہپؿۺاتیلۺےہۺوتۺشسۺےسۺتبحمۺرکاتۺ‬ ‫انہؾۺنب َ ّ ا‬
‫ۺس َ ِْ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےہ ۺشفر ۺبج ۺش ۺس ۺےس ۺتبحم ۺرکات ۺےہ ۺوت ۺشس ۺیک ۺرطػ ۺوتمہج ۺوہات ۺےہ ۺشفر ۺبج ۺشس ۺیک ۺرطػ ۺوتمہج ۺوہےن ۺیک ۺالحفت ۺاپات ۺےہ ۺوتداین ۺیکۺ‬
‫تح‬
‫رطػ ۺوخششہ ۺیک ۺاگنہ ۺےس ۺشفر ۺٓارخت ۺیک ۺرطػ ۺیتسُس ۺیک ۺاگنہ ۺےس ۺںیہن ۺداتھکی ۺشفر ۺہی ۺابت ۺشس ۺوک ۺداین ۺںیم ۺاکھتیت ۺشفر ۺٓارخت ۺںیم ۺرش ۺ‬
‫اچنہپیتۺےہ۔‬

‫اگظمُتخظیزیجاسکتی‪:‬‬
‫ۺسان ًبس اہللۺنبۺدمحم ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬ؼ َ‪٤‬س رفامےتۺںیہ ‪:‬ںیمۺےنۺشکی ابعدتۺزگشرۺاخوتؿۺوکداھکیۺہکۺفہۺرفۺریہۺیھت‪،‬ۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ٓاوسن ۺ(ٓاں ۺ۔وس)شس ۺےک ُۺرشخر ۺرپ ۺہہب ۺرےہ ۺےھت ۺشفر ۺفہ ۺہہک ۺریہ ۺیھت‪ :‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یک ۺمسق! ۺںیم ۺزدنیگ ۺےس ۺشُ اتک ۺیکچ ۺوہں ۺ ّٰی ۺہک ۺشرگۺ‬
‫ذن‬

‫ومتۺرخدییۺاجیتکسۺوتۺںیم اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺوشؼۺشفرۺشسۺےسۺالماقتۺیکۺتبحمۺںیمۺشسۺوکۺرخدیۺیتیل۔ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہۺہکۺ‬

‫ںیمۺےنۺشسۺےسۺاہک‪:‬ایکۺںیہمتۺشےنپۺشامعؽۺرپۺرھبفاسۺےہۺ؟شسۺےنۺوجشبۺدایۺ‪:‬ۺشامعؽۺرپوتۺرھبفاسۺںیہن رگمںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺتبحمۺرکیتۺ‬

‫تبحمےکۺوہےتۺوہےئۺیھبۺذعشبۺدےۺاگ؟‬
‫ہکف ۺہےھجمۺ ۺ‬
‫ۺریتھکۺوہںۺ‪ ،‬اہمترشۺایکۺایخؽۺےہۺ ۺ‬ ‫ےکاسھتۺ ُ ْ ِ‬
‫ُحۺ‬ ‫وہںۺشفرںیمۺشسۺ ۺ‬
‫ٰ‬
‫عبتىالیکابيزَِسےپیاع‪:‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺدشٕاد ۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺیک ۺرطػ ۺفیح ۺرفامیئ‪:‬ھجم ۺےس ۺرف ۺرگدشین ۺرکےن ۺفشولں ۺوک ۺشرگ ۺہتپۺ‬
‫لچۺاجےئۺہکۺےھجمۺشؿۺاکۺانتکۺشاظتنرۺےہۺشفرۺشؿۺرپۺسکۺدقرۺرہمابؿۺوہںۺشفرۺشؿۺےکۺانگہۺاعمػۺرکےنۺاکۺاسیکۺاتشمؼۺوہںۺوتۺفہۺریمےۺوشؼۺیکۺفہجۺےسۺ‬
‫رم ۺاجںیئ ۺشفرۺریمی ۺتبحمۺیک ۺفہج ۺےس ۺشؿ ۺےک ۺوجڑ ۺ ُشڑھکۺاجںیئ۔شے ۺدشٕاد!ریمش ہی ۺشرشدہۺشؿ ۺولوگں ۺےکۺابرےۺںیم ۺےہۺوج ۺھجمۺےس ۺرف ۺرگدشین ۺےئکۺ‬
‫وہےئۺںیہۺوتۺوجۺریمیۺرطػۺوتمہجۺںیہۺشؿۺےکۺابرےۺںیمۺریمشۺشرشدہۺاسیکۺوہاگ؟شےۺدشٕادۺ!دنبہۺشسۺفتقۺریمشۺزایدہۺاتحمجۺوہاتۺےہۺبجۺفہۺھجمۺےسۺ‬
‫ےرپۺزایدہۺ َرمحۺشسۺفتقۺرکاتۺوہںۺبجۺفہۺھجمۺےسۺھٹیپۺریھپے‬
‫ےبۺاینزۺوہۺشفرۺںیمۺدنب ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫یرطػۺروجعۺرکےۺ۔‬
‫ےہبجۺفہۺریم ۺ‬
‫کیدنبہۺزایدہۺزعمزۺشسۺفتقۺوہاتۺ ۺ‬
‫شفرۺریمےۺزند ۺ‬
‫ۺفرۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِٔ ٟ‬ارۺرفامےتۺںیہ‪:‬یسکۺیبنۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺشکیۺابعدتۺزگشرۺےسۺالماقتۺوہیئۺوتۺشسۺےسۺ‬
‫ۺسانۺشوبۺاخدل َ ّ ا‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شراشدرفامای‪:‬شےۺرگفہِۺاعدبنی!متۺشےسیۺرطےقیۺرپۺلمعۺرکےتۺوہۺسجۺرپۺمہۺرگفہِۺشایبنۺلمعۺںیہنۺرکےت۔متۺوخػۺفۺراجۺرپۺلمعۺرکےتۺوہۺ‬
‫رپلمعۺرکےتۺںیہۺ۔‬
‫تبحمفۺوشؼۺ ۺ‬
‫مہ ۺ‬‫شف ۺر ۺ‬

‫میٍاہلمحبتکےلئےہَُ‪:‬‬
‫ۺسانخیۺیلبشۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺدشفدۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺرطػۺفیحۺرفامیئ‪:‬ۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫تبحم‬
‫شہۺ ۺ‬‫دیشرشہۺوشؼۺےکۺےئلۺےہۺشفرںیمۺوخد ْ ِ‬
‫شےۺدشٕاد!ریمشۺذرکۺذشرکنیۺےکۺےئل‪،‬ۺریمیۺتنجۺشاطتعۺزگشرفںۺےکۺےئلشفرۺریمشۺد ْ ِ‬
‫ےکۺےئلۺوہںۺ۔‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺٓادؾۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺرطػۺفیحۺرفامیئ‪:‬ۺشےۺٓادؾ!وجیسکۺوبحمبۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺ‬
‫فہۺشسۺیکۺابتۺوکچسۺاجاتنۺےہۺشفرۺوجۺشےنپۺوبحمبۺےسۺامونسۺوہاتۺےہۺفہۺشسۺےکۺلعفۺرپۺرشیض راتہۺےہۺشفرۺوجۺشےنپۺوبحمبۺاکۺاتشمؼۺوہاتۺ‬
‫یرک ۺاتےہۺ۔‬
‫ۺیکرطػۺاجےنۺںیمۺدلج ۺ‬
‫ےہۺفہۺشس ۺ‬
‫ۺسانۺشربشمیہۺوخّشص ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬ہابشےنپۺےنیس ۺرپۺاہھت ۺامرےتۺشفرۺےتہک‪:‬اہےئۺشس ۺاکۺوشؼ! ۺوجۺےھجمۺداتھکی ۺےہ ۺشفرۺںیمۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺںیہنداتھکی۔‬
‫شسۺوک ۺ‬
‫ٓ‬
‫اگکاسنيزع‪:‬‬
‫ۺسانۺدینجۺدغبشدی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴ ایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ویسن ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺشانتۺرفےئۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ہکۺانیبیئۺاجیتۺریہۺشفرۺشسۺدقرۺایقؾۺایکۺہکۺرمکۺںیمۺمخۺزپۺایگۺشفرۺشسۺدقرۺامنزۺزپیھۺہکۺےنلچۺرھپےنۺیکۺاطتقۺہنۺریہ ۔ٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺ‬
‫ابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺرعضۺیک‪:‬ریتیۺزعتۺفۺالجؽۺیکۺمسق!ۺشرگۺریمےۺشفرریتےۺدرایمؿۺٓاگۺاکۺدنمسرۺوہاتۺوتۺںیمۺریتےۺوشؼۺیکۺفہجۺےسۺ‬
‫شسۺںیم یھبۺدشلخۺوہاجات۔ۺ‬
‫َّ‬
‫محبتاساساِعشُقسُاعیہے‪:‬‬
‫م‬ ‫َ‬
‫ْ‬ ‫ح‬‫فَ‬ ‫س‬‫ِ‬ ‫ح‬‫ُ‬ ‫ض‬
‫ٰ‬ ‫ۺسانۺ ُّ ل ب‬
‫ی ش مُرْ یۺ َرك َ‪ ٦‬اہللہ َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪٥‬ۺایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺںیمۺےنۺ ِ‬
‫ںۺاکانئت‪،‬ۺ ِرْوموجدشت َػلی‬ ‫شریمۺشوملنینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےسۺٓاپۺےکۺرط ۺ‬
‫ےقیےکۺابرےۺںیمۺوپاھچۺوتۺشراشدۺرفامای‪’’:‬رعمتفۺریمش‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رسامہیۺےہ‪،‬لقعۺریمےۺدنیۺیکۺشلصۺےہ‪،‬تبحمۺریمیۺشَاسسۺےہ‪،‬وشؼۺریمیۺوسشریۺےہ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺذرکۺریمشۺشسینۺےہ‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرپرھبفاسۺریمشۺ‬

‫چؿ ۺریمش ۺرقیف ۺےہ‪،‬ملع ۺریمش ۺایھتہر ۺےہ‪،‬ربص ۺریمی ۺاچدر ۺےہ‪،‬راض ۺریمی ۺتمینغ ۺےہ‪،‬اعزجی ۺریمش ۺرخف ۺےہ‪،‬زُ دہ ۺریمش ۺہشیپ ۺےہ‪،‬نیقی ۺریمی ۺوقتۺ‬
‫زخشہن ۺےہ‪ْ ُ ،‬‬
‫(‪) 135‬‬
‫قےہۺشفرۺریمیۺٓاوھکنںۺیکۺڈنھٹکۺامنزۺںیمۺےہ۔‘‘‬ ‫ےہۺ‪،‬چسۺریمشۺعیفشۺےہ‪،‬شاطتعۺریمشۺبسحۺشفرۺاہجدۺریمشۺ ُخل ۺ‬
‫ُ‬
‫مصتاقعِحیٍجاللیقزسیہیٍ‪:‬‬
‫ۺسانۺ ُذ ُّ و‬
‫فشلؿۺرصمی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺےنۺرفامای‪:‬اپکۺےہۺفہۺذشتۺسجۺےنۺرفوحںۺوکۺعمجۺدشہۺرکشلۺانبدایۺسپۺاعرنیفۺیکۺشرفشحۺالجیلۺدقیسۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫ںیہۺشیسۺےئلۺوتۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺاتشمؼۺںیہۺشفرۺؤمنینمۺیکۺشرفشحۺونرشینۺںیہۺشیسۺفہجۺےسۺفہۺتنجۺیکۺرطػۺاملئۺںیہۺشفرۺاغنیلفۺیکۺشرفشحۺوہشیئۺںیہۺشیسۺفہجۺےسۺفہۺ‬

‫داینیکۺرطػۺاملئۺںیہۺ۔‬
‫ۺ‬
‫ح‬
‫شکیۺزبرگ ۺایبؿ ۺرکےت ۺںیہ‪:‬ںیم ۺےن ْ ح ِ‬
‫ۺجۺ ُُلاؾۺںیم ۺدنگیم ۺرگن ۺشفرۺزمکفرۺدبؿۺفشالشکیۺٓادیم ۺداھکیۺفہ ۺشکی ۺرھتپ ۺےسۺدفرسے ۺرھتپۺیک ۺرطػۺ‬
‫شےتلھچۺوہےئۺاجراہۺاھتۺشف ۺرہہکۺراہۺاھت‪:‬‬
‫َػی َران َی َ‪٤َ ٛ‬ا َتزٴ‬ ‫اَ‪ٟ‬ظٰ ہ‪َ ٚ‬ٯ ا‪ٰ٬َ ٟ‬ٴ‬
‫اسیجمتۺدھکیۺرےہۺوہ۔‬ ‫تظجنہ‪:‬وشؼۺشفرۺ ۺ‬
‫قشعےنۺےھجمۺشاسیۺرکدایۺ ۺ‬
‫َ‬
‫وقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺوشؼ ۺان ِر ۺشیہٰل ۺےہ ۺسج ۺوک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشےنپ ۺشفایل ۺےک ۺدولں ۺںیم ۺرفنش ۺرکات ۺےہ ۺ ّٰی ۺہک ۺشس ۺیک ۺفہج ۺےس ۺشؿ ۺےک ۺدیلۺ‬
‫ذن‬

‫ںیہ۔‬
‫بسلجۺاجیتۺ ۺ‬
‫رطخشت‪،‬شرشدے‪،‬وعشرضۺشفرۺاحاجتۺ ۺ‬

‫ےنیفشالۺےہ۔‬ ‫وگتفگاکیفۺےہۺشفراہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیہۺقحۺیکۺ ۺ‬

‫وتقیفد ۺ‬ ‫تبحم‪ُ ،‬شسن‪،‬وشؼۺشفرۺراضۺیکۺرشحۺںیمۺشسۺدقر ۺ‬

‫اَ‪َ ٟ‬ح‪ ٤‬ہس‪٠ّٰ َ ٟ‬ہ!اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺلضفۺفۺرکؾۺےس’’تبحم‪،‬وشؼ‪،‬شُسنۺشفرۺراضاکۺایبؿ‘‘لمکمۺوہش‬

‫٭…٭…٭…٭…٭…٭‬
‫رفاہلل…)‬
‫َاس َتِ َ ہ‬ ‫(…تہٰب ہٰا الَ َی اہلل‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَلی ہ‪َ ٣‬ح‪٤‬س…)‬
‫َػلی ا ہ‬ ‫(… َػ‪ٰ٠‬ا ًَل َی ا‪َ ٟ‬حبَٲب‬

‫‪ …135‬ا‪ٟ‬ظٔا‪ٓ،‬ؼ‪ ١‬ٯأ‪٣‬ا خٰٓط ربط‪...‬ا‪ٟ‬ذ‪۳۴۶/۳،‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬
‫ْ‬ ‫َّ‬
‫ظزقکابیاٌ‬ ‫ِىیت‪ِ ،‬اخالػاِع ِ‬
‫مہۺرکشزگشردنبفںۺیکۺرعتفیۺیکۺرطحۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺرعتفیۺاجبالےتۺںیہۺشفرنیقیۺفشولںۺےکۺشامیؿۺیکۺرطحۺشسۺرپۺشامیؿۺ‬
‫ِ َ‬
‫ّشنۺاکشرقشرۺرکےتۺںیہۺشفرۺمہۺوگشیہۺدےتیۺںیہۺہک اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺوسشۺوکیئۺوبعمدۺ‬ ‫الےتۺںیہۺشفراصدک نۺےکۺشرقشرۺیکۺرطحۺشسۺیکۺ َف ْخ َّ‬
‫َ‬
‫ۺمَّْ ِ ح ْ‬
‫ن ۺ وک(شؿ ۺیک ۺدقرت ۺف ۺاطتق ۺےک ۺاطمقب)شس ۺابت ۺاکۺ‬ ‫ںیہن ۺوج ۺامتؾ ۺاہجونں ۺوک ۺاپےنل ۺفشال‪،‬زنیم ۺفٓاامسؿ ۺاک ۺاخقل‪،‬نج ۺفشسن ۺشفر ۺالمہکئ ُ َ‬
‫انچہچنشراش ِدابریۺاعتٰیلۺےہ‪:‬‬ ‫یسیکۺابعدتۺرکںی۔ ۺ‬ ‫مکلَّفۺانبےنۺفشالۺےہۺ ۺ‬
‫ہکفہۺاخًاتصلۺش ۺ‬
‫الد ْی َ‬
‫ن ﳔ (پ‪،۱۰‬ا‪ٟ‬بی‪٨‬ٶ‪)۵:‬‬ ‫َو َماۤٗ ا ُ ِم ُر ْۤٗوا اِلَّا لِ َی ْع ُب ُدوا ّٰ َ‬
‫ال ُم ْخ ِل ِص ْی َن لَ ُه ّ ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرشؿۺولوگںۺوکۺوتۺیہیۺمکحۺوہشۺہکۺاہللیکۺدنبیگۺرکںی ِ ْ‬
‫ۺبےۺشیسۺرپۺدیقعہۺالےت۔‬
‫َ َ‬
‫ۺدیۺنیتمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یہۺےکۺےئلۺےہۺویکہکنۺفہۺذشتۺ ِ‬
‫رشکۺریغےسۺےبۺاینز‪،‬ولوگںۺےسۺڑبھۺرکۺےبۺاینزۺےہشفرۺ‬ ‫سپۺاخصل ْ ِ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬رپ ۺشفر ۺامتؾ ۺشایبنےئ ۺرکشؾ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬رپ ۺشفر ۺٓاپ ۺ َػلی ا ہ‬
‫درفدوہ ۺشس ۺےک ۺیبن ۺروسولں ۺےک ۺرسدشر ۺ َػلی ا ہ‬

‫َٯ َس‪٥٠‬یکۺاپزیکہۺٓاؽۺ ۺفشاحصبۺرپ۔‬

‫ْ‬
‫تۺشامیؿۺشفرۺون ِرۺرقٓاؿۺےس ۺہیۺابت ۺمُت َک َسف ۺوہیکچ ۺےہ ۺہکۺملعۺفابعدت ۺےکۺریغبۺ‬ ‫ےبۺکشۺ ْ ِ‬
‫شہ ۺدؽۺرضحشتۺےک ۺاسےنم ۺریصب ِ‬
‫ۺُعۺالہتکۺںیمۺںیہۺشفرنیصلخمۺ‬ ‫اعسدتۺشَدَبیۺکتۺوکیئۺراسیئۺںیہنۺشفر ُ َۺُعاےکۺوسشبسۺولگۺالہتکۺںیمۺںیہۺشفراعنیلمۺےکۺالعفہۺبس ُ َ ا‬
‫ِ‬
‫َْ ْ َ‬ ‫ےکۺوسشۺبسۺ ِ‬
‫ۺمۺمَ َس َّقبۺشفرۺتینۺریغبۺشالخ ۺ‬
‫ص‬ ‫اعمۺالہتکۺںیمۺںیہۺشفرۺنیصلخمۺیھبۺتہبۺڑبےۺرطخےۺںیمۺںیہ۔لمعۺریغبۺتینۺےک‬
‫ےکۺرای(داھکفش)ےہۺشفرۺہیۺافنؼۺاکۺاسیھتۺشفرۺانگہۺںیمۺشسۺےکۺربشربۺےہ۔شالخصۺ‪،‬ۺ ِ ْ ّ‬
‫صؼۺشفرۺقیقحتۺےکۺریغبۺرَگدۺفۺابغرۺےکۺذرشتۺیکۺرطحۺ‬
‫سےکۺابرےۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدرفاماتۺےہ‪:‬‬ ‫اہللےکۺشرشدےۺیکۺٓازیمشۺےکۺاسھت ۺ‬
‫ۺایکاجےئۺش ۺ‬ ‫ےہۺشف ۺررہۺف ۺہلمعۺوجَُیرہ ۺ‬

‫َو قَ ِد ْم َناۤٗ اِلٰی َما َع ِمل ُْوا ِم ْ‬

‫ن َع َم ٍل ف ََج َعل ْ ٰن ُه َه َبآ ًّء َّم ْنثُ ْو ًّرا(‪( )۴۳‬پ‪،۳۹‬ا‪ٟ‬رفٗا‪)۵۱:٪‬‬
‫ےئکےھتۺمہۺےنۺدصقۺرفامرکۺ ُشںیھنۺابرکیۺابرکیۺابغرےکۺرھکبےۺوہےئ ّۺذرےۺرکدایہکۺرفزؿۺیکۺدوھپۺںیمۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺ ۺ‬
‫وجھچکۺشوھنںۺےنۺاکؾۺ ۺ‬
‫رظنۺٓاےتۺںیہ۔‬
‫ۺںیہناجاتنۺفہۺشےسدرتسۺےسیکۺرکےۺاگ؟ۺایوجۺصخش‬
‫ۺتینیکۺتقیقحۺوک ۺ‬
‫وجصخش ۺ‬
‫ہک ۺ‬
‫اتیل ۺ‬
‫اکش!ںیمۺاجؿۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شالخصۺیکۺتقیقحۺےسۺانۺفشفقۺےہۺفہۺتینۺدرتسۺرکۺےکۺشسۺںیمۺشالخصۺےسیک دیپشرکےۺاگ؟شفربجۺشالخصۺاکۺرکیپۺصخشۺدؼۺاکۺ‬
‫ٰینعمۺیہۺہنۺاجاتنۺوہوتۺشےنپۺسفنۺےسۺدؼۺاکۺاطمہبلۺےسیکۺرکےۺاگ؟ذٰہلشۺوجۺدنبہ اہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺابعدتۺاجبالےنۺاکشرشدہۺراتھکۺوہۺشسۺرپۺبسۺ‬
‫ےسۺےلہپۺتینۺاکۺملع انھکیسرضفریۺےہۺاتہکۺتینۺیکۺرعمتفۺاحلصۺوہۺ‪،‬رھپۺدؼۺشفرۺشالخصۺیکۺتقیقحۺھجمسۺےنیلۺےکۺدعبۺتینۺوکۺلمعۺ‬
‫ےکۺذرےعیۺدرتسۺرکےۺویکہکنۺدؼۺفۺشالخصۺیہۺدنبےۺیکۺاجنتۺشفرۺاکٹھچرےۺاکۺببسۺںیہ۔سپۺمہۺدؼۺشفرۺشالخصۺےکۺاعمینۺوکۺ‬
‫نیتۺشوبشبۺںیمۺایبؿۺرکںیۺےگ‪…)۳(:‬تینۺیکۺتقیقحۺشفرۺشسۺےکۺٰینعمۺاکۺایبؿ(‪…)۵‬شالخصۺشفرۺشسۺےکۺاقحقئۺاکۺایبؿ(‪…)۱‬دؼۺشف ۺر‬
‫شسۺیکۺتقیقحۺاکۺایبؿ۔‬
‫ىیتکابیاٌ‬ ‫بابىنبظ‪:4‬‬

‫سںیمۺاپچنۺںیلصفۺںیہ)‬
‫(ش ۺ‬
‫شس ۺاببۺںیم درجۺذلیۺش ُُموروکایبؿۺایکاجےئاگ‪…)۳(:‬تین ۺیک ۺتلیضف(‪…)۵‬تین ۺیک ۺتقیقح(‪ …)۱‬تین ۺلمعۺےسۺرتہبۺ‬
‫ریوہان۔‬
‫ۺریغشایتخ ۺ‬
‫تیناک ۺ‬
‫ےسقلعتمۺشامعؽۺیکۺرتحیج(‪ …)۵‬ۺ‬
‫ےہ(‪…)۴‬سفنۺ ۺ‬
‫ىیتکیفؽیلتکابیاٌ‬ ‫پہلیفعل‪:‬‬
‫ٓ‬
‫ىیتکیفؽیلتسےمتىلقایات‪،‬احاسیثاِعاقُال‪:‬‬
‫َٯ َج‪١‬شراشدرفامات ۺےہ‪َ :‬و ل َا ت َْط ُر ِد الَّ ِذ ْی َن َی ْد ُع ْو َن َر ّب َُه ْم ِبا لْ َغ ٰدو ِة َو ال َْعشِ ِیّ ُی ِر ْی ُد ْو َن َو ْج َه هه‪-‬‬ ‫ًَز‬ ‫اہلل‬
‫(پ‪،۷‬اْلنٌا‪ )۵۵:٦‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفردفرہنۺرکفشںیہنۺوجۺشےنپۺربۺوکۺاکپرےتۺںیہۺحبصۺشفرۺاشؾۺشسۺیکۺراضۺاچےتہ۔‬
‫َ‬
‫ۺم َسۺںیم’’ ُی ِر ْی ُد ْو َن ‘‘(شرشدے‪،‬اچتہ)ےسۺرمشدۺ ۺ‬
‫تینےہ۔‬ ‫شسۺٓاِتی ُ َ َّ ّ‬

‫اونالکاساعِمزاعىیتَُپظہے‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشد ۺرفامای‪:‬ا َ‪٤َ ٧‬ااْلًَ َ‪٤‬ا‪ُِ٢‬‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےک ۺوبحمب‪ ،‬ۺدشانےئ ۺویغب ۺ َػلی ا ہ‬
‫ہلل َٯ َر ہسٰ‪َ ٟ‬ہ َٯ َ‪ ٩٣‬ک َا‪َ ٧‬ت ‪َ٫‬ح َزتہہِٗ الَی ہز‪َ ٧‬ٲا‬ ‫ت َٯ‪َ ٟ‬ک ہ‪ ١‬ا‪٣‬ز َٴ ُء ‪٣‬ا‪َٰ ٧‬ٴ َٓ َ‪ ٩٤‬ک َا‪َ ٧‬ت ‪َ ٫‬ح َزتہہِٗ الَ َی ا َ‬
‫ہلل َٯ َر ہسٰ‪َ ٟ‬ہ َٓ‪َ٬‬ح َزتہہِٗ الَ َی ا َ‬ ‫ب َا‪٨ٟ‬ٲا َ‬
‫ہیؼَ یبہ َ‪٬‬ا َاٯ َا‪َ ٣‬زأَٵ ُٱ‪ َٜ ٨‬ہح َ‪٬‬ا َٓ‪َ٬‬ح َزتہہِٗ الَی َ‪٣‬ا َ‪٫‬ا َج َزا َ َ‪ٟ‬ٲہ ینعیۺشامعؽۺاکۺدشرفۺدمشرۺوتینںۺرپۺےہۺشفرۺرہۺصخشۺےکۺےئلۺفیہۺےہۺسجۺ‬
‫یکۺشسۺےنۺتینۺیکۺوتۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺیکۺرطػۺوہوتۺشسۺیکۺرجہتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬

‫سجۺیکۺرجہتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشفرۺشسۺےکۺروسؽ َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬یکۺرطػۺیہۺوہیگۺشفرۺسجۺیکۺرجہتۺداینۺوکۺاپےنۺایۺیسکۺوعرتۺےسۺاکنحۺ‬
‫شفرۺشسۺےکۺروسؽ َػلی ا ہ‬
‫رکےنۺےکۺےئلۺوہوتۺشسۺیکۺرجہتۺشیسۺیکۺرطػۺوہیگۺسجۺیکۺرطػۺشسۺےنۺرجہتۺیک۔‬
‫(‪) 136‬‬

‫م‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشدرفامای‪:‬اَ‪ٛ‬ث َرہ ہط‪َ ٬‬سا َء اہ‪ًَ٣‬ی َاػ َحاب ا‪ٟ‬ـ ہرف َ‬
‫غ َٯ ہرب‬ ‫ہ‬ ‫ہ‬ ‫َ‬ ‫صطفٰے ِ‬
‫ۺاجؿ ۺرتمح َػلی ا ہ‬
‫ہلل اًَ َ‪ ٠‬ہ‪ ٥‬ب َـ‪َ ٨‬یتَہینعی ۺریمی ۺشتم ۺےک ۺشرثک ۺدہشش ۺرتسب ۺرپ ۺرمےن ۺفشےل ۺولگ ۺوہےگن ۺشفراہجد ۺںیم ۺلتق ۺےئکۺ‬
‫َٗت َٲ ُ‪ ١‬بَی َن ا‪ٟ‬ؼٔی َن ا ہ‬
‫(‪) 137‬‬
‫ےئگۺتہبۺےسۺولوگںۺیکۺوتینںۺوکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬اجاتنۺےہ(ہکۺشؿۺیکۺایکۺتینۺیھت)۔‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدرفاماتۺےہ‪ :‬اِ ْن ُّی ِر ْی َدا ۤٗ اِ ْصل ًّ‬
‫َاحا ُّی َوفّ ِِق ّٰ ُ‬
‫ال ب َ ْؼ ٌَ ُه َم ها‪( -‬پ‪،۵‬ا‪٨ٟ‬شاء‪)۱۵:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ہیۺدفونںۺشرگۺحلصۺرکشاناچںیہۺےگۺوتۺاہلل شؿۺںیمۺلیم(ومشتقفۺدیپش)ۺرکدےۺاگ۔‬

‫تینوکۺوتقیفۺاک ح َ ح‬
‫ۺسۺرقشردایایگۺےہ۔‬ ‫ۺَطۺںیمۺ ۺ‬
‫شسۺٓاِتی َ ِ ّ َ ح‬
‫ىیتسےمتىلق‪48‬احاسیثِعِایات‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی َْل َٱ‪٨‬وہ زہالَی ہػ َٰ َر ہ‪َ ٥ٛ‬ٯ َا‪َٰ ٣‬ال َ‪ٜ‬ہ‪َ ٥‬ٯا َ‪٤َ ٧‬ا َٱ‪٨‬وہ زہالَی ہٗ‪٠‬ہٰب َ‪ٜ‬ہ‪َ ٥‬ٯ َاً َ‪٤‬ال َ‪ٜ‬ہ‪٥‬ینعیۺےبۺکشاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاہمتریۺوصروتںۺشفرۺاہمتۺرےۺشومشؽۺیکۺرطػۺرظنۺ‬
‫(‪…)1‬ا َ‪ ٪‬ا َ‬
‫(‪) 138‬‬
‫ںیہنۺرفاماتۺہکلبۺفہۺوتۺاہمترےۺدولںۺیکۺرطػۺرظنرفاماتۺےہ۔‬
‫فہجہیۺےہۺہکۺفہۺتینۺاکۺلحمۺںیہ۔‬
‫دولںۺیکۺرطػۺرظنۺرفامےنۺیکۺ ۺ‬

‫(‪…)2‬ےبۺکشۺدنبہۺکینۺ َشامعؽۺرکاتۺےہۺشفرۺ ِرَفےتشۺشسۺوکۺرہُمۺےگلۺوہےئۺوفیںۺںیمۺےلۺرکۺشفرپۺڑچےتھۺشفرۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺشیپۺرکےتۺںیہۺوتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدۺ‬

‫ےےکۺےئل ہیۺ‬
‫اضےکۺےئلۺںیہن ےئکۺےئگ۔رھپۺرَفِوتشںۺوکۺمکحۺشراشدرفاماتۺےہ‪:‬شسۺدنب ۺ‬
‫رفاماتۺےہ‪:‬شسۺےفیحصۺوکۺڈشؽۺدفۺویکہکنۺشسۺںیمۺوجۺشامعؽۺںیہۺفہۺریمیۺر ۺ‬
‫ہیوھکل۔ۺوت‬
‫ۺ‬

‫‪ …136‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪٨ٟ‬کاح‪ ،‬باب ‪٫ ٩٣‬اجز اٯ ً‪ ١٤‬خیرا…ا‪ٟ‬ذ‪،۴۵۱ /۱،‬حسٱث‪۵۰۷۰:‬۔‬

‫سنن ا‪٨ٟ‬شائی‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ل‪٬‬ارٵ‪ ،‬باب ا‪٨ٟ‬ٲٶ فی ا‪ٰٟ‬ؿؤ‪،‬ؾ‪ ،۵۰‬حسٱث‪۷۵:‬‬
‫‪ …137‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ًبس اہلل ب‪٣ ٩‬شٌٰز‪،۵۱ /۵،‬حسٱث‪۱۷۷۵:‬‬
‫‪٣ …138‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬بر ٯا‪ٟ‬ؼ‪٠‬ٶ‪ ،‬باب ترحٱ‪ ٥‬ه‪ ٥٠‬ا‪٤ٟ‬ش‪…٥٠‬ا‪ٟ‬ذ‪،‬ؾ‪ ،۳۱۸۷‬حسٱث‪۵۵۶۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺرب ًَز َٯ َج‪!١‬شس ۺےن ۺوت ۺشؿ ۺںیم ۺےس ۺوکیئ یھب ۺلمع ۺںیہن ۺایک۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشد ۺرفامات ۺےہ‪:‬شس ۺےن ۺشؿۺ‬
‫رَفِےتش ۺرعض ۺرکےت ۺںیہ‪:‬شے ّ‬
‫(‪) 139‬‬
‫تینیکۺیھت۔‬
‫یک ۺ‬
‫شامعؽۺوکۺاجبالےنۺ ۺ‬
‫(‪…)3‬ولگۺاچرۺرطحۺےکۺںیہ‪:‬شکیۺفہۺصخشۺےسجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺملعۺشفرۺامؽۺاطعۺرفامای‪،‬ۺفہۺشےنپۺامؽۺںیمۺشےنپۺملعۺےکۺاطمقبۺلمعۺرکاتۺےہوتۺدفرسشۺ‬

‫صخشۺاتہکۺےہ‪:‬شرگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےھجمۺیھبۺشسۺیکۺلثمۺاطعۺرفاماتۺوتۺںیمۺیھبشۺ ےسیۺیہۺرکاتۺےسیج ہیۺرکاتۺےہ۔ہیۺدفونںۺشرجۺںیمۺربشربۺںیہ۔رسیتشۺصخشۺفہۺ‬

‫ےہۺےسجاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺامؽۺوتۺدایۺےہۺنکیلۺملعۺاطعۺںیہنۺایک‪،‬فہۺشینپۺاہجتلۺیکۺفہجۺےسۺامؽۺوکۺوضفؽۺاکومںۺںیمۺشڑشاتۺےہۺوتۺوچاھتۺصخشۺاتہکۺےہ‪ :‬شرگۺ‬

‫(‪) 140‬‬
‫ہیدفونںۺانگہۺںیمۺربشربۺںیہ۔‬
‫ہیرکاتۺےہۺوتۺ ۺ‬
‫یہرکاتۺےسیج ۺ‬
‫اسی ۺ‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬ےھجمۺیھبۺشسۺیکۺلثمۺاطعۺرکاتۺوتۺںیمۺ شۺ‬
‫یھب ۺ‬
‫ایکمتۺںیہنۺدےتھکیہکۺٓاپۺ َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺرصػۺتینۺیکۺفہجۺےسۺشےھچۺشفرۺربےۺشامعؽۺںیمۺرش ۺ‬
‫کیرفامۺدای۔شیسۺرطح‬ ‫ۺ‬
‫سانۺشسنۺنبۺامکل َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےسۺرمفیۺےہۺہکۺبجۺایپرےۺمصطفٰےۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬زغف ہہۺوبتکۺےکۺےئل‬
‫(‪…)4‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رشتفیۺےلۺےئگۺوتۺشراشدرفامای‪:‬ےبۺکشۺدمہنیۺہبیطۺںیمشۺ ےسیۺولگۺیھبۺںیہۺہکۺمہۺےنۺسجۺفشدیۺوکۺےطۺایکایۺسجۺزنیمۺوکۺاپامؽۺایکۺسجۺ‬
‫ےس ۺافکر ۺوک ۺہصغ ۺٓاےئ ۺای ۺوج ۺامؽ ۺمہ ۺےن ۺرخچ ۺایکای ۺںیمہ ۺوھبک ۺیچنہپ ۺوت ۺفہ ۺشؿ ۺبس ۺاکومں ۺںیم ۺامہرے ۺاسھت ۺرشکی ۺرےہ ۺںیہ ۺاحالہکن ۺفہۺ‬
‫۔احصن ۺرکشؾ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬ےن ۺرعض ۺیک‪:‬ٱارسٰ َ‪٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬فہ ۺےسیک؟احالہکن ۺفہ ۺامہرے ۺاسھت ۺ‬
‫ۺںیہن‬ ‫دمہنی ۺںیم ۺںیہ َ ح ہ‬
‫ھترشکی ںیہ۔‬
‫ۺتینیکۺفہجۺےسۺامہرےۺاس ۺ‬
‫ۺُح ۺ‬‫ۺایلوتۺفہ ُ ْ ِ‬
‫شںیہنذع ۺرےنۺرفک ۺ‬
‫ںیہ۔وتۺشراشدرفامای‪ :‬ۺ‬
‫(‪) 141‬‬

‫ُ‬ ‫ُ‬
‫وقیس‪:‬‬ ‫ا‬ ‫ظ‬
‫ِ ِ ِ‬‫ہاج‬‫م‬
‫ۺسانًبساہللۺنبۺوعسم ۺد َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےسۺرمفیۺدح ۺ‬
‫ثیںیمۺےہ‪٫َ ٩٣َ :‬ا َج َز َٱب َتغ َی َطٲ ًئا َٓ ہ‪َٰ ٬‬‬ ‫(‪…)5‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫‪ …139‬ا‪٤ٟ‬حا‪ٟ‬شٶ ٯجٰا‪٫‬ز ا‪ ،٥٠ٌٟ‬ا‪ٟ‬حزء ا‪ٟ‬شازض ٯا‪ٌٟ‬رشٯ‪،۵۷۹ /۱،٪‬حسٱث‪۱۶۵۸:‬‬

‫ٰٗت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬ا‪ٟٔ‬ؼ‪ ١‬ا‪ٟ‬ثا‪ ٩٣‬ٯا‪ٟ‬ثَلثٰ‪ ٪‬فی اْلخَل‪…ٚ‬ا‪ٟ‬ذ‪۵۷۰ /۵،‬‬
‫‪ …140‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ا‪٨ٟ‬ٲٶ‪،۴۸۳/۴،‬حسٱث‪۴۵۵۸:‬‬
‫‪ …141‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ِ٤ٟ‬ازٴ‪ ،‬باب رٗ‪،۳۵۰/۱ ،۸۱٥‬حسٱث‪۴۴۵۱:‬‬
‫سنن ابی زاٯز‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٬‬از‪ ،‬باب فی ا‪ٟ‬زخؼٶ فی ا‪ٌٰٟ٘‬ز ‪ ٩٣‬ا‪ٌٟ‬ذر‪،۳۷ /۱،‬حسٱث‪۵۵۰۸:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ِٗ َٓ َ‪٬‬ا َج َز َر ہج ٌ‪َ َٓ ١‬تزَٯ َد ا َ‪َ ٣‬ز َا ًٵ ‪٨٣‬ا َٓک َ َا‪ ٪‬ی َش ِّٰم ہ‪٬َ ٣‬ا َجزہاہ‪َٗ ٦‬ٲ ُصینعی ۺوج ۺصخش ۺیسک ۺزیچ ۺیک ۺبلط ۺںیم ۺرجہت ۺرکے ۺوت ۺفہ ۺشیس ۺےک ۺےیل ۺےہ(‪) 142‬وتۺ‬
‫َ‪ٟ‬ـہ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ت‬‫ق‘‘(ینعیۺش ّ ُِؾ َ ْۺقۺیکۺرطػۺرجہ ۺ‬‫شکیۺصخشۺےنۺامہرےۺےلیبقۺیکشۺ کیۺوعرتۺےسۺاکنحۺرکےنۺیکۺرغضۺےسۺرجہتۺیکۺوتۺشسۺاکۺانؾۺیہ’’اہمرجِۺشُ ّ ِؾۺ َ ْ‬
‫رکےنۺفشےل)ۺزپۺایگ۔‬
‫َٗتَـٲ ہ‪ ١‬ا‪َ ٟ‬ح َ‪٤‬ار‪:‬‬
‫(‪ …)6‬ۺرشہِ ۺدخش ۺںیم ۺامرے ۺاجےن ۺفشےل ۺشکی ۺصخش ۺوک’’ َٗت َٲ ہ‪ ١‬ا‪ٟ‬حَ‪٤‬ار‘‘ہہک ۺرک ۺاکپرشاجات ۺاھتویکہکن ۺشس ۺےن ۺشکی ۺصخش ۺےس ۺشس ۺاکۺ‬
‫(‪) 143‬‬
‫اسامؿۺشفرۺدگاھۺےنیلۺےکۺےئلۺاتقؽۺایکۺاھتشیسۺتینۺرپۺفہۺامرشۺایگۺوتۺفہۺشینپۺتینۺیکۺرطػۺوسنمبۺوہش۔‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺرمفیۺدحثیۺںیمۺےہ‪َُ ٩٣َ :‬زَا َٯ‪٫‬ہ َٰ َْلٱَ‪َ ٰ٨‬ٴ ا َْل ً َ َ٘ ًاْل َٓ َ‪ِٗ٠‬ہ َ‪٣‬ا‪َٰ ٧‬ٴینعیۺوجۺصخشۺ‬
‫سانابُعدہۺنبۺاصتم َرض ََی ا ہ‬
‫(‪…)7‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 144‬‬
‫ےئلڑلشۺوتۺشسۺےکۺےئلۺفیہۺےہۺسجۺیکۺشسۺےنۺتینۺیک۔‬‫رصػۺشکیۺریسۺاحلصۺرکےنۺےکۺ ۺ‬
‫سانشُ ح َ ْتۺنبۺبعک َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺےنۺشکیۺصخشۺےسۺدمدۺاچیہۺوجۺریمےۺاسھتۺلمۺرکۺاہجدۺرکۺراہۺ‬ ‫(‪…)8‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ۺمرۺںیہنۺرکفۺےگۺوتںیمۺاہمتریۺدمدۺںیہنۺرکفاگن۔انچہچنۺںیمۺےنۺشسۺےکۺ‬ ‫اھتۺوتشسۺےنۺاہک‪:‬بجۺکتۺمتۺریمےۺےئلۺھچکۺشُرجت ُ َ َّْ‬
‫ےئل ۺھچک ۺشُرجت ۺرقمر ۺرکدی ۺرھپ ۺشس ۺےکقلعتم ۺابراگہِ ۺراستل ۺںیم ۺرعض ۺیک ۺوتٓاپ ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےنۺ‬
‫َ‬
‫(‪) 145‬‬
‫شراشدرفامای‪:‬شسۺےکۺےئلۺداینفٓارختۺںیمۺفیہۺھچکۺےہۺوجۺمتۺےنۺشسۺےکۺےئلۺ ُ َ َّْ‬
‫مرۺرکۺدای۔‬
‫اچھیىیتکاظلہ‪:‬‬
‫)‪…(9‬شرسشیلیئۺرفشتی ۺںیمۺےہ ۺہکۺشکی ۺصخش ۺطحقۺےکۺزامےنۺںیمۺرتی ۺےکۺشکیۺےلیٹۺےکۺاپسۺےسۺزگرشۺوتۺشسۺےنۺشےنپ ۺدؽۺںیمۺ‬
‫اہک‪:‬شرگۺہیۺرتیۺہلغۺوہاتوتۺںیمۺشےسۺولوگںۺںیمۺمیسقتۺرکۺداتی۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺشسۺفتق‬

‫‪ …142‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪ ،۳۰۱ /۹،‬حسٱث‪۸۵۴۰:‬‬

‫‪ٰٗ …143‬ت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬ا‪ٟٔ‬ؼ‪ ١‬ا‪ٟ‬ثا‪ ٩٣‬ٯا‪ٟ‬ثَلثٰ‪ ٪‬فی اْلخَلؾ…ا‪ٟ‬ذ ‪۵۷۰ /۵،‬‬
‫‪ …144‬سنن ا‪٨ٟ‬شائی‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٬‬از‪ ،‬باب ‪ُ ٩٣‬زا فی سبٲ‪ ١‬اہلل ٯ‪ ٥ٟ‬ٱ‪ُ ٩٣ ٰ٨‬زاتہ اْل ً٘اْل‪ ،‬ؾ‪ ،۵۳۰‬حسٱث‪۱۳۱۵،۱۳۱۶:‬‬
‫‪ …145‬سنن ابی زاٯز‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٬‬از‪ ،‬باب فی ا‪ٟ‬زج‪ ١‬یِزٯ باجز ‪ٟ‬ٲدس‪،۵۴ /۱،٦‬حسٱث‪۵۵۵۷:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےکۺیبنۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬یکۺرطػۺفیحۺرفامیئۺہکۺشسۺدنبےۺےسۺہہکۺدںیۺہکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺاہمترشۺدہقۺوبقؽۺایکۺشفرۺاہمتریۺشیھچۺتینۺاکۺدبہلۺ‬

‫(‪) 146‬‬
‫ےناکۺوثشبۺاطعۺایکۺ۔‬
‫دۺایہکۺشینتۺرتیۺربشربۺہلغۺدہقۺرک ۺ‬
‫)‪…(10‬یئکۺشاحدثیۺںیمۺرمفیۺےہ‪ ٥٫َ ٩٣َ :‬ب َ َح َش َ‪ُ ٨‬ٶ ٯ َ‪َ ٥ٟ‬یٌ َ‪٬َ ٠٤‬ا ہ‪ٛ‬تَ َبت َ‪ٟ‬ـہِٗ َح َش َ‪٨‬ٶٌ‬
‫ِۺینعیۺوجۺیسکۺیکینۺاکۺشرشدہۺرکےۺنکیل ۺرکۺہنۺےکسوتۺشسۺےکۺےئلشۺ کیۺیکینۺھکۺ‬
‫(‪) 147‬‬
‫دیۺاجیتۺےہ۔‬
‫ۺُعْفنبۺاعص َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اےسرمفی رفشتیۺںیمۺےہہکۺسجۺیکۺتینۺداینۺوہاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شسۺاکۺرقفۺ‬
‫سانًبساہللنب َ ْ‬
‫)‪…(11‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫شس ۺیک ۺٓاوھکنں ۺےک ۺاسےنم ۺرک ۺداتی ۺےہ ۺشفر ۺفہ ۺشس ۺفتق ۺداین ۺےس ۺدجش ۺوہات ۺےہ ۺبج ۺشےس ۺداین ۺیک ۺزایدہ ۺرتبغ ۺوہیت ۺےہ ۺشفر ۺسج ۺیک ۺتینۺ‬
‫ٓارختۺوہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شسۺاکۺدؽ َ ا‬
‫ۺعےسۺرھبۺداتیۺےہۺشفرۺشسۺاکۺاسامؿۺشسۺےکۺےئلۺعمجۺرکۺداتیۺےہۺشفرۺفہۺداینۺےسۺشاہتنیئۺےبۺریتبغۺےکۺفتقۺ‬
‫(‪) 148‬‬
‫دجشۺوہاتۺےہ۔‬
‫َ‬
‫ػ َّۺرمیح َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےنۺشکی ۺرکشل ۺاکۺ‬ ‫س ُتاشُ ّ ِؾ ۺ َسل َمَہ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاےس ۺرمفی ۺےہہک ۺ ۺوضحر ّ‬
‫یبن ۺرکمی‪َ ،‬ر ُء ْف ٌ‬ ‫)‪…(12‬رضحت ۺ ّ ِ َ ّ‬
‫اقمؾ َ ح ْۺبّشںیمۺداسنھۺدایۺاجےئۺاگ۔ںیمۺےنۺرعضۺیک‪:‬ٱارسٰ َ‪٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬شؿۺںیمۺ‬
‫ذرکۺرفامایۺےسج(ہکمۺفۺدمہنیۺےکۺدرایمؿ) ِ‬
‫(‪) 149‬‬
‫ںرپۺشاھٹےئۺاجںیئۺےگ۔‬
‫وبجمرےئکےئگشفرشُرجتۺرپٓاےئۺوہےئۺولگۺیھبۺوہےگن؟شراشدرفامای‪:‬فہۺشینپۺوتین ۺ‬
‫اصحۺولالکۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ‬
‫فؼۺشمظعۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺےنۺوضحریبنّۺاپک‪،‬ۺ ِ ِ ح‬
‫افر ِ‬ ‫)‪…(13‬شریمشلم وونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫سان ُ َ‬
‫ُعْ ُ‬
‫(‪) 150‬‬
‫َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬وکشراشدرفامےتۺۺانس‪:‬ا َ‪٤َ ٧‬ا َی٘تَت َ ہ‪ ١‬ا‪ ٟ‬ہ‪٘٤‬تَت َ‪٠‬ہٰ َ‪ًَ ٪‬ل َی ا‪٨ٟ‬ٲات ۺ‬
‫ینعیڑلےنۺفشےلۺشینپۺوتینںۺرپۺیہۺڑلےتۺںیہ۔‬

‫‪٣‬دتصا‬
‫ً‬ ‫‪ …146‬ا‪٤ٟ‬ؼ‪ْ ٕ٨‬لب‪ ٩‬ابی طیبٶ‪ٛ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ‪٣‬ا ٗا‪ٰٟ‬ا فی ا‪ٟ‬بکاء‪،۱۳۷ /۸،‬حسٱث‪، ۳۵۹:‬‬
‫ت‪٨‬بٲہ ا‪ِٟ‬آ‪٠‬ین ‪٠ٟ‬ش‪٤‬زٗ‪٨‬سٴ‪ ،‬باب ا‪ ١٤ٌٟ‬با‪٨ٟ‬ٲٶ‪،‬تحت ا‪ٟ‬حسٱث‪،۷۳۷:‬ؾ‪۵۶۰‬‬
‫‪٣ …147‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب اذا ‪ ٥٫‬ا‪ٌٟ‬بس بحش‪٨‬ٶ ‪ٛ‬تبت…ا‪ٟ‬ذ‪،‬ؾ‪ ،۷۹‬حسٱث‪۳۱۰:‬‬
‫‪ …148‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ا‪ ٥٬ٟ‬با‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪،۴۵۴ /۴،‬حسٱث‪۴۳۰۵:‬‬
‫سنن ا‪ٟ‬سارمی‪ ،‬ا‪٘٤ٟ‬س‪٣‬ٶ‪ ،‬باب اْلٗتؼاز با‪٤٠ٌٟ‬اء‪،۸۶ /۳،‬حسٱث‪،۵۵۹:‬بت٘س‪ ٦‬ٯتارخ‬
‫‪ …149‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟٔ‬تن‪ ،‬باب جٲع ا‪ٟ‬بٲساء‪،۱۹۱ /۴،‬حسٱث‪۴۰۶۴،۴۰۶۵:‬‬
‫‪ …150‬ا‪ٟ‬کا‪ ١٣‬فی ؿٌٔاء ا‪ٟ‬زجا‪،٢‬ا‪ٟ‬زٗ‪۳۵۹۵:٥‬ع‪٣‬زٯ ب‪َ ٩‬ط‪َ٤‬ز ا‪ٟ‬حٌفی‪۵۵۷ /۶،‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫)‪…(14‬بج ۺدف ۺوفصںۺیک ۺٓاسپۺںیمۺڈمڑیھب ۺوہیتۺےہۺوتۺ ِرَفےتش ۺانزؽ ۺوہےتۺںیہ ۺشفرۺولخمؼۺوکۺدرہجۺدبرہج ۺےتھکل ۺںیہۺہکۺالفں ۺداین ۺےکۺ‬
‫َ‬
‫ےئلۺڑلاتۺےہ‪،‬ۺالفںۺریغتۺیکۺفہجۺےسۺڑلاتۺےہ‪،‬ۺالفںۺعَ َض ِیحنب(رہتشۺدشری)ۺیکۺانبۺرپۺڑلاتۺےہ‪،‬ربخۺدشرۺہیۺتمۺوہکۺہکۺالفںۺرشہِۺدخشۺ‬
‫(‪) 151‬‬
‫ںیمۺامرشایگۺویکہکنۺوجۺصخشۺدنیۺیکۺرسۺدنلبیۺےکۺےئلۺڑلاتۺےہۺفیہۺرشہِۺدخشۺںیمۺڑلےنۺفشالۺےہ۔‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدرفامای‪:‬ٱہب ٌَ ہث ک ہ‪ًَ ١‬ب ُس‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺرمفیۺےہۺہکۺوضحریبنّۺشرکؾۺ َػلی ا ہ‬
‫ساناجرب َرض ََی ا ہ‬
‫)‪…(15‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 152‬‬
‫ات ًَ َ‪٠‬ٲہینعیۺرہۺدنبہۺشیسۺاحتلۺرپۺشاھٹۺایاجےئۺاگۺسجۺرپۺفہۺرمش۔‬
‫ًَلی َ‪٣‬ا َ‪َ ٣‬‬

‫قاتلاِعمقتُلسِىَُجہينی‪:‬‬
‫ُْ‬ ‫ِ‬
‫ۺویؾۺشلیّ ُسوور َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺ‬
‫اشق ُ‬ ‫سان َ حْ َ ْ‬
‫شوببہۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےسۺرمفیۺےہۺہکۺوضحررپونر‪ِ ،‬‬ ‫)‪…(16‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫شراشدرفامای‪:‬ا َ َذاا‪َ ٟ‬ت َقی ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ش‪٤َ َ ٠‬ا َ‪ ٪‬بَ َشٲ َٔٲ‪٤َ َ٬‬ا َٓا‪َ٘ ٟ‬ات َ ہ‪َ ١‬ٯا‪ ٘٤َ ٟ‬ہتٰ ہ‪ ٢‬ف َی ا‪٨ٟ‬ا َرٗ َٲ َ‪َ ١‬ٱ َار ہسٰ َ‪ ٢‬اہللَ ‪َ ٫‬ذاا‪َ٘ ٟ‬ات َ ہ‪٤َ َٓ ١‬ا بَا ہ‪ ٢‬ا‪ ٘٤َ ٟ‬ہتٰ َ‪٢‬؟ َٗا َ‪َْ ٢‬لَ‪٧‬ـِٗہ َا َرا َز َٗت َ‪١‬‬
‫َػاح َب َہینعی ۺبج ۺدف ۺاملسمؿ ۺشینپ ۺولتشرفںۺےک ۺاسھت ۺشکی ۺدفرسے ۺےس ۺڑلںی ۺوتاقلت ۺشفر ۺوتقمؽ ۺدفونں ۺمنہج ۺںیم ۺاجںیئ ۺےگرعض ۺیکۺ‬
‫یئگ‪:‬ٱارسٰ َ‪٢‬اہلل َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬اقلت ۺےک ۺمنہج ۺںیم ۺاجےن ۺیک ۺفہج ۺوت ۺمہ ۺھجمس ۺےئگ ۺنکیل ۺوتقمؽ ۺسک ۺببس ۺےس ۺمنہج ۺںیمۺ‬
‫(‪) 153‬‬
‫ےناکۺشرشدہۺایکۺاھت۔‬ ‫اجےئۺاگ؟وتۺٓاپ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬شراشدرفامای‪:‬ش ۺ‬
‫سےئلۺہکۺشسۺےنۺشےنپۺدماقملبۺوکۺامر ۺ‬

‫ِہچُعہے‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےسۺرمفیۺدحثیۺںیمۺےہ‪َ ٩٣َ :‬تزَٯ َد ا َ‪َ ٣‬زاَ ًٵ ًَلی ػَ َسا ُ‪ ٚ‬ٯ‪٫‬ہ َٰ َْل َٱ‪َ ٰ٨‬ٴ اَ َزائ َِٗہ َٓ ہ‪َ َٰ ٬‬زا ُ‪ ٪‬ٯ َ‪٩٣‬‬
‫سانشوبۺرہریہۺ َرض ََی ا ہ‬
‫)‪…(17‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےسرہمۺیکۺوصخمصۺدقمش ۺررپۺاکنحۺایکنکیلۺشسۺیک‬
‫ت ۺ‬
‫یسکوعر ۺ‬‫اَ َز َا‪َ ٪‬زٱ ً‪٨‬اٯ‪٫‬ہ َٰ َْل َٱ‪َ ٰ٨‬ٴ َٗ َـائ َِٗہ َٓ ہ‪َ َٰ ٬‬سا َر ٌ‪ٚ‬ینعیۺسجۺ ۺ‬
‫ےن ۺ‬

‫‪ …151‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب ا‪ ١٤ٌٟ‬ٯا‪ٟ‬ذرك ا‪ٟ‬دفی‪،‬ؾ‪ ،۴۶‬حسٱث‪۳۴۵:‬‬

‫بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ ،٥٠ٌٟ‬باب ‪ ٩٣‬سا‪ ٢‬ٯ‪ٗ ٰ٫‬ائ‪ً ٥‬ا‪٤ٟ‬ا جا‪ٟ‬شا‪،۶۵ /۳،‬حسٱث‪۳۵۱:‬‬
‫‪٣ …152‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،‬باب اْل‪٣‬ز بحش‪ ٩‬ا‪ٟ‬و‪ ٩‬باہلل ً‪٨‬س ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪،‬ؾ‪ ،۳۵۱۸‬حسٱث‪۵۸۷۸:‬‬
‫‪ …153‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب ‪:‬ٯا‪ ٪‬كائٔتا‪ ٩٣ ٪‬ا‪٤ٟ‬ؤ‪٨٣‬ین…ا‪ٟ‬ذ‪،۵۴ /۳،‬حسٱث‪۱۳:‬‬
‫سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب اذا ا‪ٟ‬تقی ا‪٤ٟ‬ش‪٤٠‬ا‪ ٪‬بشٲٔ‪٤٬‬ا‪،۱۱۸ /۴،‬حسٱث‪۱۹۶۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 154‬‬
‫ےنی ۺاکہنۺوہۺوتۺفہۺوچرۺےہ۔‬
‫شینےہۺشفرۺوجصخشۺھچکۺرقضۺےلۺنکیلۺشسۺاکۺشرشدہۺفشسپۺد ۺ‬
‫ۺوہوتۺفہۺز ۺ‬
‫تینۺشدشرکےنۺیکۺہن ۺ‬

‫مظساعسے بھیؽیاسہبزبُساع‪:‬‬
‫)‪َ ٩٣َ …(18‬ت َلٲ َب ِہّٰلِل َت ٌَالی َجا َء َٱٰ َ‪ ٦‬ا‪َ َ ٟ٘‬ٲا َ‪َ ٣‬ٶ َٯرَٱ ہحہِٗ َاك َٲ ہب َ‪ ٩َ ٣‬ا‪َ٤ٟ‬شکَ َٯ َ‪َ ٩٣‬ت َلٲ َب ‪َِ َ ٟ‬یر َاہللَ َجا َء َٱٰ َ‪ ٦‬ا‪َ َ ٟ٘‬ٲا َ‪َ ٣‬ٶ َٯرَٱ ہحہِٗ اَ‪٧‬ت َ ہن َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬حَٲ َِِٔٶینعیۺوجۺصخشۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬

‫ےکۺےئلۺوخوبشۺاگلےئۺاگۺفہۺایقتمۺےکۺدؿۺشسۺاحؽۺںیمۺٓاےئۺاگۺہکۺشسۺیکۺوخوبشۺکشمۺےسۺزایدہۺدمعہۺوہیگۺشفرۺوجۺَُیرہاہللۺےکۺےئلۺوخوبشۺاگلےئۺاگۺفہۺایقتمۺ‬
‫(‪) 155‬‬
‫ےکۺدؿۺشسۺاحؽۺںیمۺٓاےئۺاگۺہکۺشسۺیکۺوخوبشۺرمدشرۺےسۺیھبۺزایدہۺدبوبدشرۺوہیگ۔‬

‫ىیتسےمتىلق‪43‬اقُالِعِایات‪:‬‬
‫فؼۺشمظعۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےتۺںیہ‪:‬شلضفۺلمعۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺرفشضئۺوکۺشدشۺرکان‪،‬شسۺیکۺرحشؾۺ‬
‫ۺافر ِ‬ ‫)‪…(1‬شریمشلم وونینمۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سان ُ َ‬
‫ُعْ ُ‬
‫ںےسۺانچبۺشف ۺراہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺاہ ۺ‬
‫ںتینۺاکۺاچسۺوہانۺےہ۔‬ ‫رکدہۺزیچف ۺ‬

‫ُع ۺنب ۺدبع ۺشزعلسی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٌَ ٟ‬زَٱز ۺوکوتکمب ۺاھکل ۺہک ۺاجؿ ۺولۺ!‬ ‫ساناسمِل ۺنب ۺًبساہلل َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےن ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ُ َ ْ‬ ‫)‪…(2‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫دنبےۺےکۺےئل ۺدم ِدشیہٰلۺشسۺیکۺتینۺےکۺاطمقبۺوہیتۺےہ‪،‬ۺسپۺسجۺیکۺتینۺاکلمۺوہیگۺشسۺےکۺےئلۺدم ِدۺشیہٰلۺیھبۺاکلمۺوہیگۺشفرۺشرگۺتینۺ‬
‫وہیتےہ۔‬
‫یمک ۺ‬
‫انصقۺوہوتۺشیسۺدقرۺدمدۺںیمۺیھبۺ ۺ‬
‫)‪…(3‬شکیۺزبرگۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ‪:‬یئکۺوھچےٹۺلمعۺشےسیۺوہےتۺںیہۺںیہنجۺتینۺڑبشۺرکدیتیۺےہۺشفرۺیئکۺڑبےۺاکؾۺشےسیۺوہےتۺ‬
‫ںیہںیہنجۺتینۺوھچاٹۺانبدیتیۺےہ۔‬
‫ۺ‬
‫وقتی ۺیک ۺوہ ۺشرگ ۺشس ۺےک ۺامتؾ ۺشعض ااء ۺیھب ۺداین ۺےس ۺقلعتمۺ‬
‫ساندشٕاداطیئ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےت ۺںیہ‪:‬وکین ۺاکر ۺصخش ۺسج ۺیک ۺتین ۺ ٰ‬
‫)‪…(4‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫تینِاصہحلۺیکۺرطػۺریھپۺدےۺیگۺشیسۺرطحۺاجلہۺاکاعمہلمۺشسۺےکۺربسکعۺےہ۔‬ ‫وہاجںیئوتۺشسۺیکۺتینۺشکیۺدؿۺشےسۺ ۺ‬ ‫ۺ‬
‫ْ‬
‫سان ُسفتااؿۺ َ ونری ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےتۺںیہ‪َ :‬سلَفۺاصنیحلۺلمعۺےکۺےئلۺتینۺشس‬
‫)‪…(5‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫‪ …154‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪ ،١‬حسٱث ػ‪٬‬ٲب ب‪ ٩‬س‪٨‬ا‪،۵۰۱ /۶،٪‬حسٱث‪۳۸۹۵۴:‬‬

‫‪ٛ‬تاب ا‪٤ٟ‬حزٯحین ْلب‪ ٩‬حبا‪ ،٪‬باب ا‪٤ٟ‬ٲ‪،۵۷۰/۵،٥‬ا‪ٟ‬زٗ‪٣:۹۱۷:٥‬ح‪٤‬س ب‪ ٩‬ابا‪ ٪‬ب‪ ٩‬ػا‪ٟ‬ح ب‪٤ً ٩‬یر ا‪ٟ‬حٌفی‬
‫‪ …155‬ا‪٤ٟ‬ؼ‪ٌٟ ٕ٨‬بس ا‪ٟ‬ززا‪ٛ ،ٚ‬تاب ا‪ٟ‬ؼٲا‪ ،٦‬باب ا‪٤ٟ‬زاٵ تؼلی ٯ‪ٟ‬ٲص فی رٗبت‪٬‬ا َٗلزٵ ٯتلٲب ا‪ٟ‬زجا‪،۵۴۷ /۴،٢‬حسٱث‪۷۹۶۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رطحۺےتھکیسۺےھتۺسجۺرطحۺمتۺلمعۺۺےتھکیسۺوہ۔‬
‫)‪…(6‬ضعبۺاملعۺرفامےتۺںیہ‪:‬لمعۺےسۺےلہپۺشسۺےکۺےئلۺتینۺالتشۺرکفشفرۺبجۺکتۺمتۺریخۺیکۺتینۺرکفۺےگۺبتۺکتۺریخۺےکۺاسھتۺ‬
‫روہۺےگ۔‬
‫حکایت‪:‬اخالػکاـلبگاع‬
‫وقنمؽۺےہۺہکۺشکی ِ ِ ح‬
‫ۺاطلۺملع‪ َ ُ ،‬ا‬
‫ُعۺےکۺاپسۺٓاایۺرکاتۺشفرۺاتہک‪:‬وکؿۺےہۺوجۺریمیۺشےسیۺلمعۺیکۺرطػۺرشہۺامنیئۺرکےۺسجۺ‬
‫یکۺفہجۺےسۺںیمۺہشیمہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺےئلۺلمعۺایکۺرکفںۺویکہکنۺںیم ہیۺدنسپۺںیہنۺرکاتۺہکۺدؿۺشفرۺرشتۺیکۺوکیئ ڑھگیۺھجمۺرپشیسیۺ‬

‫زگرے ۺںیمۺسجۺںیماہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺےئلۺلمعۺہنۺرکاتۺوہں۔شسۺےسۺاہکۺایگ‪:‬متۺےنۺشانپۺدصقمۺاپایلۺاہجںۺکتۺوہےکسۺیکینۺایکۺرکفۺ‬

‫َمعۺریخۺیکۺتینۺرکےنۺفشالۺیھبۺکینۺلمعۺرکےنۺ‬ ‫شفرۺبج َ ِ‬
‫ۺَمعۺریخۺےسۺکھتۺاجٕاایۺشےسۺوھچڑۺدفۺوتشےسۺرکےنۺیکۺتینۺرکۺولۺویکہکنۺ َ ِ‬
‫فشےلۺیکۺرطحۺےہۺ۔‬
‫)‪…(7‬ضعب ۺشاکربنی َرحَ َ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬ا ہہلل ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ب َینرفامےت ۺںیہ‪:‬مت ۺرپ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یک ۺےب ۺامشر ۺںیتمعن ۺںیہ ۺشفراہمترے ۺانگہ ۺاہمترے ۺملع ۺےس ۺتہبۺ‬
‫وپدیشہۺںیہ‪،‬ذٰہلشۺمتۺحبصۺۺاشؾۺوتہبۺرکۺایلۺرکفۺفہۺاہمترےۺدرایمؿۺےکۺانگہۺیھبۺشخبۺدےۺاگ۔‬
‫ع‬
‫سان ی ٰسی ہرٯ ہحاہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬رفامےتۺںیہ‪:‬وخۺشۺربخیۺےہۺشسۺٓاھکۺےکۺےئلۺوجۺانگہۺےکۺشرشدےۺ‬
‫)‪…(8‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےکۺریغبۺوسےئۺشفرۺریغبۺانگہۺےئکدیبشرۺوہ۔‬
‫سانشوبرہریہ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےتۺںیہ‪:‬ایقتمۺےکۺدؿۺولوگںۺوکۺشؿۺیکۺوتینںۺےکۺاطمقبۺشاھٹایۺاجےئۺاگ۔‬
‫)‪…(9‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ہه ُعسُاہُجائیٍگے‪:‬‬
‫ابُمرہکۺالتفتۺرکےت‪:‬‬ ‫سانلیضفۺنب ِ ا‬
‫ۺعض َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہبجۺہیۺٓاِتی َ‬ ‫)‪…(10‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ٰ‬
‫ُم(‪( )۳۹‬پ‪٣،۵۶‬ح‪٤‬س‪)۱۳:‬‬
‫ارك ْ‬ ‫َو لَ َن ْبل َُونَّ ُك ْم َحت ّی نَ ْعل ََم ال ُْم ٰج ِه ِد ْی َن ِم ْن ُك ْم َو ا ّٰ‬
‫لصبِ ِر ْی َن‪َ -‬و نَ ْبل َُوا ۡ ا َ ْخ َب َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفررضفرمہۺںیہمتۺاجںیچنۺےگۺاہیںۺکتۺہکۺدھکیۺںیلۺاہمترےۺاہجدۺرکےنۺفشولںۺشفرۺاصربفںۺوکۺشفرۺاہمتریۺربخںیۺ‬
‫ٓازامںیل۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺذلیلفۺروس ۺشوہۺاجںیئۺےگ۔‬
‫ۺیک ۺوتمہ ۺ‬
‫یاجچن ۺ‬ ‫ےتوہےئۺشےسۺابرابرۺزپےتھۺشفرۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺرعضۺرکےت‪:‬ش ۺ‬
‫رگ ۺوتےنۺامہر ۺ‬ ‫وتۺرف ۺ‬
‫ساننۺرصبی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےتۺںیہ‪:‬وتینںۺیکۺفہجۺےسۺیہۺیتنجۺہشیمہۺتنجۺںیمۺشفرۺیمنہجۺہشیمہۺمنہجۺ‬
‫)‪…(11‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیمۺرںیہۺےگ۔‬
‫ونلکےتھُػااِعؽیاسہہُىےکامىیاع‪:‬‬
‫سانشوبرہریہ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےت ۺںیہ‪:‬وترشت ۺرشفی ۺںیم ۺےہ ۺہک ۺوج ۺلمع ۺریمی ۺراض ۺیک ۺاخرط ۺایک ۺاجےئ ۺفہۺ‬
‫)‪…(12‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وھتڑشۺیھبۺتہبۺےہۺشفرۺسجۺلمعۺےسۺَُیرہاہللۺیکۺراضوصقمدۺوہۺفہۺزایدہۺیھبۺمکۺےہۺ۔‬

‫سبکاوىیتپظمُقُفہیٍ‪:‬‬
‫سان ۺالبؽ ۺنب ۺدعس ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ اْلَ َحسرفامےت ۺںیہ‪:‬ےب ۺکش ۺوکیئ ۺدنبہ‪(،‬اکلم)ومنم ۺیسیج ۺوکیئ ۺابت ۺرکات ۺےہۺ‬
‫)‪…(13‬رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫نکیلۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شےسۺشفرشسۺےکۺوقؽۺوکۺشسۺفتقۺکتۺںیہنۺوھچڑاتۺبجۺکتۺشسۺےکۺلمعۺوکۺںیہنۺدھکیۺاتیلۺشفرۺبجۺدنبہۺلمعۺرکۺ‬

‫ےل ۺوت ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شس ۺفتقۺکت ۺشسۺےک ۺۺلمع ۺوکںیہن ۺوھچڑات ۺبجۺکت ۺشسۺیک ۺ َف َرع(رپزیہاگری) ۺوک ۺہن ۺدھکی ۺےل‪،‬بج ۺفہۺ‬
‫رپزیہاگریۺشایتخرۺرکاتیلۺےہۺوتشےسشسۺفتقۺکتۺںیہنۺوھچڑاتۺبجۺکتۺہیۺہنۺدھکیۺےلۺہکۺشسۺیکۺتینۺایکۺےہ‪،‬شرگۺشسۺیکۺتینۺ‬
‫درتسۺوہیئۺوتۺابیقۺبسۺاکؾۺیھبۺدرتسۺوہںۺےگ۔‬
‫َ‬
‫ۺسوؿ ۺںیتین ۺںیہ۔لمع ۺتین ۺاک ۺاتحمج ۺےہ ۺاتہک ۺشس ۺیک ۺفہج ۺےس ۺرتہب ۺوہاجےئ ۺہکبج ۺتین ِ‬
‫ۺذبشتۺ‬ ‫ولعمؾ ۺوہشہک ۺشامعؽ ۺاک ُ ُ‬
‫وخدریخ(الھبیئ)ےہۺشرگہچۺیسکۺام ع(راکفٹ)یکۺفہجۺےسۺلمعۺدوششرۺوہاجےئ۔‬
‫ىیتکیحقیقت‬ ‫سِسظیفعل‪:‬‬
‫اجؿۺول!تین‪،‬شرشدہۺشفرۺدصقۺشکیۺیہۺٰینعمۺرپۺدالتلۺرکےنۺفشےلۺرتمشدػۺشافلظۺںیہۺشفرۺفہۺشکیۺیبلقۺاحتلۺشفرۺتفصۺ‬
‫ےہۺےسجۺملعۺشفرلمعۺےنۺریھگراھکۺےہ۔ملعۺشسۺےسۺےلہپۺوہاتۺےہۺویکہکنۺشسۺاحتلۺیکۺشلصۺشفرۺرشطۺملعۺیہۺےہ‪،‬ہکبجۺلمعۺشسۺ‬
‫ۺوکسؿۺشایتخریۺملعۺ‪،‬شرشدہۺ‬
‫ےکۺاتعبۺوہاتۺےہۺویکہکن ہیۺشسۺاحتلۺاکۺرمثہۺشفرۺشسۺیکۺرفعۺےہۺشسۺےئلۺہکۺرہۺلمعۺینعیۺرہۺرحتکۺشفر ِ‬
‫شفردقرتۺنیتۺزیچفںۺےسۺوپرشۺوہاتۺےہ‪،‬فہجۺہیۺےہۺہک‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شاسنؿۺشیس ۺزیچۺاکۺشرشدہۺرکۺاتکس ۺےہ ۺسجۺاکۺملع ۺوہذٰہلشۺملعۺاک ۺوہانۺرضفری ۺےہۺشفر ۺشرشدے ۺےک ۺریغبلمع ۺںیہنۺرکاتکسۺذٰہلش ۺشرشدہۺیھبۺ‬
‫رضفری ۺےہشفر ۺشرشدے ۺاک ۺٰینعم ہی ۺےہ ۺہک ۺدؽ ۺشس ۺزیچ ۺیک ۺرطػ ۺربشہتخیگن ۺوہےسج ۺفہ ۺشینپ ۺرغض ۺےک ۺومشقف ۺےھجمس ۺوخشہ ۺشیھب ایۺ‬
‫لبقتسمۺںیم۔‬
‫ہزایتِمىظفتکیتدلیقکاسبب‪:‬‬
‫شاسنؿۺیکۺقیلختۺشسۺرطحۺوہیئۺےہۺہکۺضعبۺشومرۺشسۺےکۺومشقفۺشفرۺشسۺیکۺرغضۺےکۺانمبسۺوہےتۺںیہۺشفرۺضعبۺ‬
‫ِ ْ‬
‫ۺابع َ َ ْ‬
‫ۺضرۺشفرۺسفنۺےکۺانمیفۺابوتںۺوکۺ‬ ‫شسۺےکۺاخمفلۺوہےتۺںیہۺشسۺےئل ہیۺانمبسۺشفرۺومشقفۺزیچفںۺوکۺشینپۺرطػۺےنچنیھکۺشفر ِ‬
‫دفر ۺرکےن ۺاک ۺاتحمج ۺےہ ۺ‪،‬شیس ۺےئل ۺرضم ۺشفر ۺدیفم(اصقنؿ ۺدہ ۺشفر ۺافدئہ ۺدنم) ۺزیچفں ۺیک اچہپؿ ۺشفر ۺشدرشک ۺرضفری ۺےہ ۺات ۺےک ۺدیفمۺ‬
‫زیچفںۺوکۺاحلصۺرکۺےکسۺشفرۺرضمۺشایشءۺےسۺچبۺےکسویکہکنۺوجۺصخشۺذغشۺوکۺدھکیۺہنۺاتکسوہۺشۺفرۺہنۺیہۺشسۺیکۺاچہپؿۺوہوتۺشسۺےکۺےئلۺذغشۺ‬
‫اھکاننکممۺںیہنۺشفرۺوجۺصخشۺٓاگۺوکۺںیہنۺداتھکیۺشسۺےکۺےئلۺٓاگۺےسۺاھبانگنکممۺںیہن۔یہیۺفہجۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺدہشتیۺ‬
‫ۺوموضعۺثحبۺںیہنۺںیہ۔‬
‫ِ‬ ‫وحشسۺاظرہیۺفۺابینۺدیپشےئکۺشسۺفتقۺہیۺامہرش‬
‫فرعمتفۺوکۺدیپشۺایکۺشفرۺشؿۺےکۺشابسبۺانبےئۺینعیۺ ِ‬
‫عٌبتِاعاسےکیتدلیقکاسبب‪:‬‬
‫رھپۺشرگۺدنبہۺذغشوکۺدھکیۺشفرۺاچہپؿۺےلۺہکۺہیۺشسۺےکۺومشقفۺےہۺوتۺشینتۺابتۺاھکےنۺےکۺےئلۺاکیفۺںیہنۺبجۺکتۺدنبےۺاکۺ‬
‫شسۺیکۺرطػۺالیمؿ ‪،‬رتبغۺشفرۺشسۺیکۺرطػۺربشہتخیگنۺرکےنۺفشیلۺوخششہۺہنۺوہویکہکنۺرمضیۺذغشۺوکۺداتھکیۺشفراجاتنۺےہۺہکۺہیۺشسۺ‬
‫ۺمّہکۺوقفمدۺوہےنۺیکۺفہجۺےسۺشسۺےکۺےئلۺاھکانۺنکممۺںیہنۺ‬ ‫ۺوقت ُ َ ِ ْ‬
‫ےکۺومشقفۺےہۺنکیلۺشسۺیکۺرطػۺرتبغۺفالیمؿۺہنۺوہےنۺشفر ِ‬

‫وہات‪،‬شسۺےئل اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺدنبےۺےکۺےئلۺالیمؿ‪،‬رتبغۺشفرۺشرشدے ۺوکۺدیپشۺایکۺشفرۺریمیۺرمشدۺشسۺےسۺہیۺےہۺہکۺدنبےۺ‬

‫ےکۺسفنۺںیمۺزیچۺیکۺرطػۺشکیۺشایتشؼۺشفرۺشسۺےکۺدؽۺںیمشۺ کیۺوتہجۺشسۺزیچۺیکۺرھکۺدی۔‬
‫قزعتعکھيےاِعحظکتکظىےِالےاوؽاءکیتدلیقکاسبب‪:‬‬
‫رھپاھکےنۺےکۺےئلۺرتبغۺفۺشرشدہۺیھبۺاکیفۺںیہن‪،‬ےنتکۺیہۺولگۺشےسیۺوہےتۺںیہۺوجۺاھکےنۺوکۺدےتھکیۺںیہۺشس‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیم ۺرتبغ ۺیھب ۺرےتھک ۺںیہ ۺشفر ۺشےس ۺاھکان ۺیھب ۺاچےتہ ۺںیہ ۺرگم ۺشاپجہ ۺوہےن ۺیک ۺفہج ۺےس ۺاھک ۺںیہن ۺےتکس‪،‬شس ۺےئلاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےنۺ‬
‫دنبے ۺےک ۺےئل ۺدقرت ۺرےنھک ۺشفر ۺرحتک ۺرکےن ۺفشےل ۺشعضااء ۺوک ۺدیپشرفامایات ۺہک ۺشس ۺےک ۺذرےعی ۺفعْ ِل ۺ َطع ااؾ ۺوپرش ۺوہشفر ۺشعض ااءۺ‬
‫ۺفۺشاقتعدۺاکۺرظتنمۺراتہۺےہۺ‬ ‫دقرتۺےکۺریغبۺرحتکۺںیہنۺرکےتۺشفرۺدقرتۺشرشدےۺیکۺرظتنمۺریتہۺےہۺشفرۺشرشدہۺملعۺفرعمتفۺایۺ‬
‫ینعیۺدؽۺںیم ہیۺابتۺہتخپۺوہۺاجےئۺہکۺفہۺزیچۺشسۺےکۺومشقفۺےہ۔ۺبجۺزیچۺےکۺومشقفۺوہےنۺیکۺرعمتفۺہتخپۺوہاجےئۺوتۺشسۺاکۺ‬
‫رکانۺرضفریۺےہۺشفرۺشسۺےسۺریھپےنۺفشالۺوکیئۺشفرۺام عۺہنۺوہوتۺشرشدہۺربشہتخیگنۺوہاتۺشفرۺالیمؿۺاثتبۺوہاتۺےہۺ‪،‬وتبجۺشرشدہۺربشہتخیگنۺ‬
‫وہاتۺےہۺوتۺدقرتۺشعض ااءۺوکۺرحتکۺدےنیۺےکۺےئلۺایترۺوہاجیتۺےہ‪،‬سپۺدقرتۺشرشدےۺیکۺاخدہمۺشفرشرشدہۺشاقتعدشفررعمتفۺےکۺ‬
‫اتعبۺےہ۔‬
‫َّ‬
‫خالظ ٔہکالو‪:‬‬
‫َ َ‬
‫س‬‫ِ‬ ‫تینۺ ِصف َ ِب ُ َ و‬
‫ۺم ّ طہۺاکۺانؾۺےہۺینعیۺشرشدہۺشفرۺرغضۺےکۺومشقفۺوخشہۺشیھب ایۺلبقتسمۺںیمۺزیچۺیکۺرطػۺرتبغۺشفرۺالیمؿۺیکۺ‬
‫فہجۺےسۺسفنۺاکۺربشہتخیگنۺوہان۔وتۺالہپۺرحمکۺرغضۺےہۺوجۺولطمبۺوہیتۺےہۺشفرۺشےسۺابثعۺ(ببس)ۺیھبۺےتہکۺںیہۺشفرہیۺرغضۺشفرۺ‬
‫ابثعۺیہۺفہۺدصقمۺےہۺسجۺیکۺتینۺیکۺیئگۺےہۺشفرۺربشیگتخیگۺدصقۺشفرۺتینۺےہۺشفرۺدقرتۺاکۺشعض ااءۺوکرحتکۺدےنیۺیکۺوصرتۺ‬
‫ںیمۺشرشدےۺیکۺدختمۺےکۺےئلۺربۺشہتخیگنۺوہےنۺوکۺلمعۺےتہکۺںیہۺرگمۺدقرتۺاکۺلمعۺےکۺےئلۺربشہتخیگنۺوہانۺیھبکشۺ کیۺابثعۺیکۺفہجۺ‬
‫ےس ۺوہات ۺےہ ۺشفر ۺیھبک ۺشس ۺےک ۺدف ۺابثع ۺوہےت ۺںیہ ۺوجشکی ۺیہ ۺلعف ۺںیم ۺشےھٹک ۺوہاجےت ۺںیہ ۺشفر ۺبج ۺشس ۺےک ۺابثع ۺدف ۺوہں ۺوتۺ‬
‫ضعبۺشفاقتۺرہۺشکیۺابثعۺدقرتۺوکۺربشہتخیگنۺرکےنۺرپۺاقدرۺوہاتۺےہۺشفرۺضعبۺشفاقتۺاقرصۺبجۺکتۺہکۺدفرسےۺاکۺشامتجعۺہنۺ‬
‫وہاجےئشفر ۺضعب ۺشفاقت ۺشکی ۺیھب ۺاکیف ۺوہات ۺےہ ۺنکیل ۺدفرسش ۺشس ۺےک ۺےئل ۺاعُمفِؿ ۺفدمداگروہات ۺےہ۔سپ ۺشس ۺمیسقت ۺےس ۺاچرۺ‬
‫شاسقؾۺاحلصۺوہںیئۺمہۺشؿۺںیمۺےسۺرہۺشکیۺیکۺاثمؽۺشفرۺانؾۺایبؿۺرکےتۺںیہ‪:‬‬
‫٭…یلہپۺمسق‪:‬ابثعۺشکیۺشفرۺشالیکۺوہ۔اثمؽۺےکۺوطرۺرپۺوکیئۺدردنہۺشاسنؿۺرپۺہلمحۺرکۺےۺوتۺبجۺہیۺشےسۺدےھکیۺاگۺشینپۺہگجۺےسۺ‬
‫ۺمّک ۺوسشےئ ۺدردنے ۺےس ۺاھبےنگ ۺیک ۺرغض ۺےک ۺشفر ۺوکیئ ۺںیہن ۺویکہکن ۺشس ۺےن ۺدردنے ۺوک ۺدھکی ۺرکۺ‬ ‫شھٹ ۺڑھکش ۺوہاگ ۺشفر ۺشس ۺاک ُ َ ِ ْ‬
‫مْ(اصقنؿ ۺدہ)اجان ۺوت ۺشس ۺےک ۺسفن ۺںیم ۺاھبےنگ ۺیک ۺرتبغ ۺدیپش ۺوہیئ ۺشفر ۺشس ۺرتبغ ۺےک ۺےجیتن ۺںیم ۺدقرت ۺلمع ۺےک ۺےئل ۺرب ۺشہتخیگنۺ‬ ‫ُِ‬
‫وہیئ ‪،‬سپۺاہکۺاجےئۺاگۺہکۺشسۺیکۺتینۺدردنےۺےسۺاھبےنگۺیکۺےہۺشسۺےک‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫العفہ ۺشھٹ ۺڑھکے ۺوہےن ۺیک ۺشفر ۺوکیئ ۺتین ۺںیہن‪،‬شےس ۺاخصل ۺتین ۺےتہک ۺںیہ ۺشفر ۺشس ۺےک ۺاطمقب ۺلمع ۺرکےن ۺوک ۺابثع ۺیک ۺرطػۺ‬
‫تبسنۺرکےتۺوہےئۺشالخصۺےتہکۺںیہۺٰینعمۺشسۺاکۺہیۺےہۺہکۺہیۺریغۺیکۺاشمرتکۺےسۺاپکۺےہ۔‬
‫ِ ْ‬
‫دفابعۺعمتجمۺوہںۺنکیلۺدفونۺںۺںیمۺےسۺرہۺشکیۺاہنتۺلقتسمۺابثعۺوہ۔شسۺیکۺاثمؽۺوسحماستۺںیم ہی ےہۺ‬ ‫٭…دفرسیۺمسق‪:‬‬
‫ہک ۺیسک زیچوکۺشاھٹےنۺےکۺےئلۺدفۺٓادیمۺلمۺرکشانتۺزفرۺاگلںیئۺہکۺشرگۺشکیۺشالیکۺشانتۺزفرۺاگلاتۺوتۺاکیفۺوہاجات۔امہریۺرغضۺےکۺومشقفۺ‬
‫اثمؽۺہیۺےہۺہکۺٓادیمۺےسۺشسۺاکۺوکیئ رہتشۺدشرریقفۺشینپۺاحتجۺاکۺوسشؽۺرکےۺشفرۺہیۺشسۺیکۺاحتجۺوکۺشسۺےکۺرقفۺشفررہتشۺدشریۺ‬
‫یکۺفہجۺےسۺوپرشۺرکدےشفرۺاجےنۺہکۺشرگۺہیۺریقفۺہنۺوہاتۺوتۺضحمۺرہتشۺدشریۺیکۺفہجۺےسۺشفرۺشرگۺرہتشۺدشریۺہنۺوہیتۺوتضحمۺرقفۺیکۺ‬
‫فہجۺےسۺشسۺیکۺاحتجۺوکۺوپرشۺرکۺداتیشفردؽۺںیمۺشسۺابتۺاکۺنیقیۺوہۺہکۺشرگۺوکیئۺینغۺرہتشۺدشرۺشسۺےکۺاپسۺٓاےئۺوتۺشسۺیکۺاحتجۺ‬
‫یھبۺوپریۺرکےۺاگۺشفرۺشرگۺوکیئۺریقفۺشیبنجۺٓاےئۺوتۺشۺسۺیکۺاحتجۺ وپریۺرکےنۺںیمۺیھبۺرتبغۺرکےۺاگۺ۔‬
‫شیسۺرطحۺسجۺٓادیمۺوکۺبیبطۺےنۺاھکانۺوھچڑےنۺاکۺاہکۺوہشفرۺرعہفۺاکۺدؿۺٓااجےئۺشفرۺفہۺرفزہۺرھکۺےلۺشفرۺاجاتنۺوہۺہکۺشرگ ۺ‬
‫ونںی ۺذف ۺشہجحل ۺاک ۺدؿ ۺہن ۺوہات ۺوت ۺفہ ۺرپزیہ ۺیک ۺفہج ۺےس ۺاھکان ۺوھچڑ ۺداتی ۺشفر ۺشرگ ۺرپزیہ ۺہن ۺوہات ۺوت ۺرعہف ۺاک ۺدؿ ۺوہےن ۺیک ۺفہج ۺےس ۺاھکان ۺرتکۺ‬
‫رکداتی شۺ ب ۺدفونں ۺابثع ۺعمج ۺوہےئگ ۺشفر ۺشس ۺےن ِ‬
‫ۺرتک ۺاعطؾ ۺاک ۺلعف ۺرک ۺایل ۺشفر ۺدفرسش ۺابثع ۺےلہپ ۺاک ۺرقیف ۺوہایگ ۺشس ۺوصرت ۺوکۺ‬
‫مہ’’ ہ‪َ ٣‬زا َٓ َ٘ ہٶ ا‪َ ٟ‬ب َٰاً َث‘‘ےتہکۺںیہ۔‬
‫٭…رسیتی ۺمسق‪:‬رہ ۺشکی ۺشرفنشدی ۺوطر ۺرپ ۺلقتسم ۺابثع ۺوت ۺہن ۺوہ ۺنکیل ۺدفون ۺں ۺلم ۺرک ۺدقرت ۺوک ۺرب ۺشہتخیگن ۺرکےن ۺیک ۺاطتق ۺرےتھکۺ‬
‫وہں۔وسحماستۺںیمۺشسۺیکۺاثمؽۺہیۺےہۺہکۺدفۺزمکفرۺٓادیمۺلمۺرکۺیسکۺزیچۺوکۺشاھٹںیئۺہکۺرہۺشکیۺشرفنشدیۺوطرۺرپۺشسۺوکۺہنۺشاھٹۺاتکسۺ‬
‫وہ۔امہرےۺوموضعۺےکۺاطمقبۺشسۺیکۺاثمؽۺہیۺےہۺہکۺشسۺاکۺینغۺرہتشۺدشرۺشسۺےکۺاپسۺٓارکۺشکیۺدرمہۺامےگنۺوتۺشےسۺہنۺدےۺشفرۺ‬
‫شیبنجۺریقفۺٓارکۺامےگنۺوتۺشےسۺیھبۺہنۺدےۺ‪،‬رھپرہتشۺدشرریقفٓارکۺدرمہۺاکۺوسشؽۺرکےۺوتۺشےسۺدےۺدےۺشسۺوصرتۺںیمۺشسۺےکۺ‬
‫ِ ْ‬
‫ۺابع ۺرقشتبۺشفررقفۺدفونںۺاکۺعومجہعۺےہ۔شیسۺرطحۺوکیئۺصخشۺولوگںۺےکۺاسےنمۺوثشبۺشفرۺشینپۺرعتفیۺیکۺرغضۺ‬ ‫شرشدےۺاک‬
‫ےسۺوتامؽۺدہقۺرکاتۺےہۺشسۺےکۺربسکعۺشرگۺفہۺشالیکۺوہاتۺوتۺرصػۺوثشبۺاکۺشرشدہۺشےسۺرخچۺرکےنۺرپۺہنۺشاھبرات۔شیسۺرطحۺشرگۺ‬
‫امےنگنۺفشالۺافقسۺوہاتۺہکۺشےسۺدےنیۺںیمۺوثشبۺہنۺوہۺاتۺوتۺرصػۺرای(داھکفش)شےسۺدےنیۺرپۺربشہتخیگنۺہنۺرکاتۺشفرۺبج‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫مہ’’اشُ َر َکۺ‘‘ےتہکۺںیہۺ۔ ۺ‬
‫مسق ۺوک ۺ‬
‫یشسۺ ۺ‬ ‫ؽوکۺرحتکۺد ۺ‬ ‫ۺوہںیئگوتۺدفونںۺےنۺلمۺرکۺد ۺ‬
‫ۺ‬ ‫ۺابںیتعمج‬
‫دفونں ۺ‬
‫ْ‬
‫٭…وچیھت ۺمسق‪:‬دفون ۺں و‬
‫ۺابعں ۺںیم ۺےس ۺشکی ۺوت ۺلقتسم ۺوہ ۺہک ۺشالیک ۺیھب ۺاکیف ۺوہ ۺشفر ۺدفرسش ۺلقتسم ۺہن ۺوہنکیل ۺبج ۺشس ۺےک ۺاسھت ۺلمۺ‬
‫اجےئۺوتۺدمدۺشفرۺٓااسینۺدیپشۺرکےنۺےسۺاخیلۺہنۺوہ۔وسحماستۺںیمۺشسۺیکۺاثمؽۺہیۺےہۺہکۺوبھجۺشاھٹےنۺںیمۺزمکفرۺصخشۺیسکۺاطوتقرۺٓادیمۺیکۺ‬
‫اعمفتنۺرکےۺہکۺشرگۺاطوتقرۺٓادیمۺشالیکۺوہاتۺوتۺیھبۺشاھٹۺاتیلۺشفرۺشرگۺزمکفرۺصخشۺشالیکۺوہاتۺوتۺہنۺشاھٹاتکسۺ‪،‬رھپۺیھبۺشسۺیکۺفہجۺےسۺھچکۺہنۺھچکۺاکؾۺ‬
‫ٓااسؿۺشفرۺاکلہۺوہاجاتۺےہ۔ امہرےۺوموضعۺےکۺاطمقبۺشسۺیکۺاثمؽۺہیۺےہۺہکۺوکیئۺٓادیمۺامنزۺاکۺفہفیظۺرکےنۺایۺداقتۺدےنیۺاکۺاعدی وہۺ‬
‫ہیشےنپۺدؽۺںیمۺاجےنۺ‬
‫یکفہجۺےسۺشسۺرپۺفہۺلمعۺٓااسؿۺوہایگۺشف ۺر ۺ‬
‫ےئگوتۺشؿۺےکۺدےنھکیۺ ۺ‬
‫تقھچکۺولگۺٓا ۺ‬
‫شفرۺشافتًاقۺفہفیظۺایۺدہقۺرکےنۺےکۺف ۺ‬
‫ہکۺشرگۺاہنتۺوہاتۺوترھپۺیھبۺشےنپۺلمعۺےسۺیتسسۺہنۺرکاتۺشفرۺہیۺہکۺشرگۺشسۺاکۺلمعۺابعدتۺہنۺوہاتۺوتۺرصػۺرایۺاکریۺشےسۺشسۺاکؾۺرپۺربۺشہتخیگنۺہنۺ‬
‫َ‬
‫مسقوکۺمہ’’اعُم َف َی‘‘ےتہکۺںیہ۔‬
‫س ۺ‬‫ںیمھچکۺٓازیمشۺوہاجیتۺےہۺش ۺ‬
‫ۺیکتینۺ ۺ‬‫سمسق ۺ‬ ‫رکیتۺۺوتش ۺ‬
‫رغہکیۺدفرسشۺابثعۺایۺرقیفۺوہاتۺےہۺایۺرشکی ایۺنیعم(ینعیۺدمداگر)۔شؿۺاکۺمکحۺمہۺشالخصۺےکۺاببۺںیمۺایبؿۺرکںیۺےگشۺ سۺ‬
‫فتقۺامہریۺرغضۺوتینںۺیکۺشاسقؾۺایبؿۺرکانۺےہۺویکہکنۺوجۺزیچۺلمعۺرپشُاھبریتۺےہۺلمعۺشیسۺےکۺاتعبۺوہاتۺےہۺشفرۺشیسۺاکۺمکحۺاتعبۺرپۺاتگلۺےہۺ‬
‫(شامعؽ)اکۺذشیتۺوکیئۺمکحۺںیہنۺوہ ۺاتمکحۺ‬
‫ۺ‬ ‫ںرپےہ۔‘‘(‪) 156‬ویکہکنۺہیۺاتعبۺںیہۺشؿ‬ ‫ےئلرفامۺایایگ‪’’:‬ا َ‪٤َ ٧‬ااْلًَ َ‪٤‬ا ہ‪ ٢‬ب َا‪٨ٟ‬ٲاتینعی ۺ‬
‫ۺشامعؽاکۺدشرفۺدمشرۺوتین ۺ‬ ‫شیس ۺ‬
‫ۺ‬
‫عاکۺوہاتۺےہ۔‬
‫وتۺطقفۺوبتم ۺ‬
‫َّ‬ ‫َّ‬
‫حزیث‟‟مُمًکی ِىیتاسکےو َّنلسےبہتظہے‪„„157‬‬ ‫تیسظیفعل‪:‬‬
‫کےاَّسظاعِ ُع ُ‬
‫مُؽ‬
‫اجؿۺولۺضعبۺشفاقتۺہیۺامگؿۺوہاتۺےہۺہکۺشسۺرتحیجۺاکۺببسۺہیۺےہۺہکۺتینشۺ کیۺوپدیشہۺزیچۺےہۺےسجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺوسشۺوکیئۺںیہنۺ‬
‫اجاتنۺہکبجۺلمعۺاظرہۺوہاتۺےہۺشفرۺوپدیشہۺلمعۺوک ۺشکیۺوگہنۺتلیضف ۺاحلص ۺوہیت ۺےہۺ۔ہی ۺابتۺدرتس ۺےہۺنکیلۺرمشدۺہی ۺںیہنۺویکہکنۺشرگۺ‬
‫تینرکےۺای‬‫ركاہللۺرکےن ۺ‬
‫ۺیک ۺ‬ ‫ؽےسۺذ َ َہ‬
‫وکیئصخشۺشےنپۺد ۺ‬
‫ۺ‬

‫‪ …156‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب بسء ا‪ٰٟ‬وی‪ ،‬باب ‪ٛ‬ٲٕ کا‪ ٪‬بسء ا‪ٰٟ‬وی الی رسٰ‪ ٢‬اہلل‪،۵ /۳،‬حسٱث‪۳:‬‬
‫‪ …157‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ا ل‪ٜ‬بیر‪،۳۸۵/۶،‬حسٱث‪۵۹۴۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ْ‬
‫یۺاپکۺاکۺومعؾۺاقتاضۺرکاتۺےہۺہکۺرکفتۺرکےنۺیکۺتینۺ‬ ‫املسمونںۺےکۺاصما ۺےکۺابرےۺںیمۺوغرۺفۺرکفۺرکےنۺیکۺتینۺرکےۺوتۺدح ْ ِ‬
‫سۺرکفتۺےسۺرتہبۺوہ۔‬ ‫بَفْ‬
‫ِ‬
‫یھبک ہیۺامگؿۺوہاتۺےہۺہک ح َ ِ ح‬
‫ۺسۺرتحیج ہیۺےہۺہکۺتینۺلمعۺےکۺٓارخۺکتۺابیقۺریتہۺےہۺہکبجۺشامعؽۺںیمۺدفشؾۺںیہنۺوہات‪،‬ہیۺ‬
‫شامعؽۺ‬
‫ابتۺیھبۺفیعضۺےہۺویکہکنۺشسۺاکۺبلطمۺہیۺوہاگۺہکۺریثکۺلمعۺوھتڑےۺلمعۺےسۺرتہبۺےہۺشفرۺابتۺشےسیۺںیہنۺےہۺویکہکنۺ ِ‬
‫ْ‬
‫یۺ‬‫ۺشامعؽۺامنزۺںیمۺدفشؾۺوہاتۺےہۺشفرۺدح ْ ِ‬
‫امنزۺیکۺتینۺضعبۺشفاقتۺدشیمئۺںیہنۺوہیتۺرصػۺدنچۺیتنگۺےکۺاحملتۺکتۺوہیتۺےہۺہکبج ِ‬
‫اپکۺاکۺومعؾۺشسۺابتۺاکۺاقتاضۺرکاتۺےہۺہکۺشسۺیکۺتینۺشسۺےکۺلمعۺےسۺرتہبۺوہ۔‬
‫َ‬
‫نۺضحمۺالبتینۺلمعۺےسۺرتہبۺےہۺشفرۺہیۺابتۺشےسیۺیہۺےہۺنکیلۺشسۺ‬ ‫ضعبۺشفاقتۺشسۺاکۺٰینعمۺویںۺایبؿۺایکۺاجاتۺےہۺہکۺ َّ ِ‬
‫اکۺرمشدۺوہانۺدیعبۺےہۺویکہکنۺریغبۺتین ایۺتلفغۺےکۺاسھتۺلمعۺرکےنۺںیمۺوکیئۺریخۺںیہنۺہکبجۺضحمۺتینۺریخۺےہۺشفررتحیجۺشؿۺزیچفںۺ‬
‫ںیم اظرہوہیتۺےہۺوج ْ ِ‬
‫ۺشصۺریخۺںیمۺرتشمکۺوہں۔‬
‫َّ‬
‫خالظ ٔہکالو‪:‬‬
‫شسۺاکۺٰینعم ہیۺےہۺہکۺرہۺابعدتۺتینۺشفرۺلمعۺرپۺرمبتۺوہیتۺےہۺوتۺتینۺیھبۺشوم ِرۺریخۺںیمۺےسۺےہۺشفرۺلمعۺیھبۺنکیلۺ‬
‫ہلمجۺابعدشتۺںیمۺےسۺتین‪،‬ۺلمعۺےسۺرتہبۺےہۺبلطمۺہیۺہکۺدفونںۺںیمۺےسۺرہۺشکیۺیکۺولطمبۺںیمۺاتریثۺوہیتۺےہۺشفرۺتینۺیکۺ‬
‫ْ‬
‫یۺاپکۺےکۺٰینعمۺہیۺوہےئۺہکۺہلمجۺابعدشتۺںیمۺےسۺومنمۺیکۺتینۺشسۺےکۺلمعۺےسۺ‬ ‫اتریثۺلمعۺیکۺتبسنۺزایدہۺوہیتۺےہۺ‪،‬وتۺدح ْ ِ‬
‫رتہبۺےہۺوجوخدۺشکیۺیکینۺےہ۔‬
‫ٰ‬
‫مىيی‪:‬‬ ‫ثمضکُعکا‬ ‫حز ْ‬
‫ی‬
‫ِ‬
‫ۺرفامؿۺمصطفٰےۺاکۺٰینعمۺہیۺےہۺہکۺدنبےۺوکۺتینۺںیمۺیھبۺشایتخرۺےہۺشفرۺلمعۺںیمۺیھبۺشسۺشابتعرۺےسۺہیۺدفونںۺلمعۺ‬
‫ذموکرہ ِ‬
‫ںیہۺنکیلۺشؿۺدفونںۺںیمۺےسۺرتہبۺتینۺیہۺےہ۔‬
‫اہجںۺکتۺتینۺےکۺریخۺشفرۺلمعۺرپۺشسۺیکۺرتحیجۺاکۺقلعتۺےہۺوتۺشےسۺفیہۺھجمسۺاتکسۺےہۺوج ِ ِّ‬
‫ۺاقمصۺ ِدنیۺشفرۺشسۺےکۺرطےقیۺ‬
‫وکۺاتھجمسۺوہۺشفرۺہیۺیھبۺاجاتنۺوہۺہکۺدصقمۺکتۺےنچنہپۺںیمۺرطقی(رشےتس)ۺیکۺاتریثۺایکۺوہیتۺےہۺشفرۺضعبۺٓااثرۺوکۺضعبۺرپۺایقسۺرکےۺاتۺ‬
‫ہکۺوصقمدۺیکۺرطػۺتبسنۺرکےتۺوہےئۺزایدہۺرشحجۺشرثۺاظرہۺوہ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ایکمثال‪:‬‬
‫اثمؽۺےکۺوطرۺرپوجۺصخشۺاتہکۺےہۺہکۺرفیٹۺلھپۺےسۺرتہبۺےہۺوتۺشسۺاکبلطمۺیہیۺوہاتۺےہۺہکۺہیۺ(رفیٹ) وصقمدۺینعیۺوقتۺ‬
‫شفرۺذغشۺےکۺشابتعرۺےسۺرتہبےہۺشفرۺشسۺابتۺوکۺفیہۺےھجمسۺاگۺوجۺہیۺاتھجمسۺوہۺہکۺذغشۺاکۺشکیۺدصقمۺوہاتۺےہۺشفرۺفہۺتحصۺشفرۺاقبۺےہۺشفرۺ‬
‫ذغش ۺیک ۺفلتخم ۺاتریثںی ۺوہیت ۺںیہ ۺشفر ۺرہ ۺاتریث ۺوک ۺےھجمس ۺشفر ۺضعب ۺوک ۺضعب ۺرپ ۺایقس ۺرکے۔شیس ۺرطح ۺابعدشت ۺدولں ۺیک ۺذغشںیہ ۺشفرۺ‬
‫وصقمدۺدولںۺیکۺافِش‪،‬اقب‪ٓ،‬ارختۺںیمۺشؿۺیکۺالسیتم‪ ،‬اعسدتۺدنمیۺشفرۺددیش ِرشیہٰلۺےسۺل ُ ْطفۺشدنفزوہانۺےہۺوتدصقمِشیلصۺرصػۺ‬
‫ح َ‬
‫ذلتۺاعسدتۺاپانۺےہشفرۺددیش ِرۺابریۺاعتٰیلۺےسۺرصػۺفیہۺصخشۺفطلۺشدنفزۺوہۺاتکسۺےہۺ َّ ِ‬
‫وجمۺشیہٰلۺشفرۺ‬ ‫ددیش ِرشیہٰلۺےکۺذرےعیۺ ِ‬
‫َ َ‬
‫رعمفۺشیہٰلۺںیمۺداینےسۺرتصخۺوہ۔شسۺےسۺتبحمۺفیہۺرکےۺاگۺےسج شسۺذشتۺیکۺرعمتفۺاحلصۺوہۺشفرۺشسۺذشتۺےسۺ ُش ْیۺ‬ ‫ِ‬
‫شیسۺوکۺاحلصۺوہاتۺےہۺوجۺشسۺاکرثکتۺےسۺذرکۺرکےۺ۔‬
‫َّ‬
‫خالظ ٔہکالو‪:‬‬
‫ۺدفشؾ ۺ ِذرک ۺےس ۺشفر ۺرعمتف ِ‬
‫ۺدفشؾ ۺرکف ۺےس ۺاحلص ۺوہیت ۺےہشفر ۺرعمتف ۺےک ۺدعب ۺتبحم ۺرضفر ۺوہش ۺرکیت ۺےہشفر ۺدشیمئۺ‬ ‫شسن ِ‬
‫ذرکفرکفۺےکۺےئلۺدؽۺشیسۺفتقۺافرغۺوہاتکسۺےہۺبجۺداینفیۺاشملغۺےسۺاخیلۺوہۺشفرۺداینفیۺاشملغۺےسۺشیسۺفتقۺاخیلۺوہ ۺاتکسۺ‬
‫ےہ ۺبج ۺداینفی ۺوخشاشہت ۺشس ۺےس ۺدجش ۺوہاجںیئ ۺات ۺہک ۺفہ ۺریخ ۺیک ۺرطػ ۺاملئ ۺوہشفر ۺشس ۺاک ۺشرشدہ ۺرکے‪ ،‬ۺرش ۺےس ۺرفنت ۺفضغبۺ‬
‫رےھکۺشفرۺویکینںۺشفرۺابعدشتۺیکۺرطػۺالیمؿۺشیسۺفتقۺوہاتۺےہۺبجۺاجاتنۺوہۺہکۺٓارختۺںیمۺشسۺیکۺاعسدتۺدنمیۺاکۺدشرفۺدمشرۺ‬
‫شیہنۺزیچفںۺرپۺےہۺ‪،‬سجۺرطحۺلقعۺدنمۺصخشۺدصفۺشفرۺےنھچۺوگلشےنۺیکۺرطػۺشسۺےئلۺاملئۺوہاتۺےہۺویکہکنۺفہۺاجاتنۺےہۺہکۺشسۺ‬
‫َ‬
‫ۺمش َط َنحب(یگشیمہ) ۺےک ۺذرےعی ہیۺ‬ ‫یک ۺالسیتم ۺشیس ۺںیم ۺےہ۔ ۺبج ۺرعمتف ۺےک ۺذرےعی ۺ ْ ِ‬
‫شص ۺالیمؿ ۺاحلص ۺوہاجات ۺےہ ۺوت ۺلمع ۺشفر ُ و‬
‫َ‬
‫افصتۺیبلقۺےکۺاقتےضۺشفرۺشرشدےۺےکۺاطمقبۺلمعۺرکانۺشؿۺافصتۺےکۺےئلۺزنمبہلۺذغشۺےکۺےہۺ ّٰیۺہکۺشسۺ‬
‫ذن‬ ‫وقیۺوہاتۺےہۺویکہکنۺ ِ‬
‫َ‬
‫فہجۺےسۺ ِصف َبۺوقیۺوہاجیتۺےہ۔‬
‫ایکمثال‪:‬‬
‫ؿزمکفرۺ‬
‫ےہوتۺشدتبشۺںیمۺشسۺاکۺالیم ۺ‬
‫ایتسبلطۺرکےنۺیکۺرطػۺاملئۺوہاتۺ ۺ‬
‫صخشملعۺایۺر ۺ‬
‫رپوجۺ ۺ‬
‫اثمؽۺےکۺوطرۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وہات ۺےہ۔ ۺسپ ۺشرگ ۺفہ ۺالیمؿ ۺےک ۺاقتےضۺرپۺلمع ۺرکےت ۺوہےئۺملع ۺ‪،‬رایتس ۺشفر ۺشسۺےک ۺےئل ۺولطمہب ۺشامعؽ ۺںیم ۺوغشمؽۺوہۺوت ۺشسۺاکۺ‬
‫الیمؿۺہتخپۺشفرۺرشخسۺوہاجاتۺےہۺشفرۺشسۺےسۺدجشۺوہانۺشسۺرپۺدوششرۺوہاجاتۺےہۺشفرۺشرگۺفہۺاضتقمےئۺالیمؿ ےکۺالخػۺرکےۺوتۺشسۺ ۺاک‬
‫الیمؿ زمدیزمکفر ۺوہاجات ۺےہ ۺشفر ۺشرثک ۺوت ۺمتخ ۺیہ ۺوہاجات ۺےہ ۺ۔ًالثم‪:‬وج ۺصخش ۺیسک ۺوخوصبرت ۺرہچے ۺیک ۺرطػ ۺداتھکی ۺےہ ۺوت ۺشس ۺیکۺ‬
‫تعیبط ۺںیم ۺدےنھکی ۺاک ۺزمکفر ۺاس ۺالیمؿ ۺدیپش ۺوہات ۺےہ ۺاہیں ۺکت ۺہک ۺشرگ ۺالیم ِؿ ۺیعبط ۺےک ۺاقتےض ۺرپ ۺلمع ۺرکے ۺشفررثکت ۺےس ۺ ۺ‬
‫شےس‬
‫َ‬
‫دےھکی‪،‬شسۺےکۺاپسۺےھٹیب‪،‬وگتفگۺرکےۺوتۺشسۺاکۺالیمؿۺہتخپۺوہاجےئۺاگ ّٰیۺہکۺاعمہلمۺشسۺےکۺشایتخرۺےسۺلکنۺاجےئۺاگۺنکیلۺالیمؿۺ ۺوک‬
‫ذن‬

‫شےنپۺٓاپۺےسۺدفرۺںیہنۺرکۺےکسۺاگۺشفرۺشرگۺشدتبشۺںیمۺیہۺشےنپۺسفنۺوکۺابزۺرےھکۺشفرۺاضتقمےئۺالیمؿۺاکۺالخػۺرکےۺوتۺہیشۺ اسیۺوہاگۺوگایۺہکۺ‬
‫الیمؿ ۺیک ۺذغشۺعطقنم ۺرکدی ۺوت ۺشس ۺفہج ۺےس ۺالیمؿ ۺزمکفر ۺوہاجات ۺہکلب ۺوٹٹ ۺرک ۺمتخ ۺوہاجات ۺےہ ۺشفر یہی ۺاحؽ ۺامتؾ ۺافصت ۺ‪،‬ریخشت ۺشفرۺ‬
‫ۺایکاجاتۺےہۺہنۺہکۺٓارختۺاک۔‬
‫ںےسۺداینۺاکشرشدہ ۺ‬
‫ػربشویئ ۺ‬
‫سےکۺربالخ ۺ‬
‫ۺےہش ۺ‬
‫ابعدشتۺاکۺےہۺنجۺےسۺٓارختۺاکۺدصقۺایکۺاجات ۺ‬
‫شُرخفیۺالھبویئںۺیکۺرطػۺسفنۺاکۺاملئۺوہانۺشفرۺداینفیۺشومرۺےسۺرھپانۺیھبۺدؽۺوکۺذرکۺفرکفۺےکۺےئلۺافرغۺرکداتیۺےہۺشفرۺ‬
‫َ‬
‫ع‬
‫رتبۺرتکۺایکۺاجےئۺویکہکنۺدؽۺشفرۺش ضااءۺ‬ ‫ۺشامعؽۺریخۺرپۺیگشیمہۺوہشفرۺشعضااءۺےسۺانگوہںۺاکۺش ِ ا‬
‫ِ‬ ‫شسۺںیمۺیگتخپۺشیسۺف َتقۺوہیتۺےہۺبج ِ‬
‫ُّ َ‬
‫ےکۺدرایمؿۺشکیۺتۺےہۺاہیںۺکتۺہکۺدفونںۺشکیۺدفرسےۺاکۺشرثۺےتیلۺںیہۺمتۺدوھکیۺےگۺہکۺشرگۺیسکۺوضعۺوکۺزمخۺےچنہپۺوتۺشسۺیکۺ‬
‫فہجۺےسۺدؽۺوکۺدردۺاتچنہپۺےہۺشفرۺبجۺیسکۺزعسیۺیکۺومتۺایۺوخانفکۺابتۺیکۺفہجۺےسۺدؽۺوکۺفیلکتۺیتچنہپۺےہۺوتۺشسۺاکۺشرثۺامتۺؾۺشعض ااءۺ‬
‫َ‬
‫رپۺزپاتۺےہۺدبؿۺاکپنۺشاتھٹۺےہۺشفرۺرگنۺمُ َ ْرۺوہاجاتۺےہ‪،‬شؿۺدفونںۺںیمۺرفؼۺہیۺےہۺہک ۺدؽۺشلصۺشفرۺوبتمعۺےہۺوگایۺہکۺہیۺشریمۺ‬
‫ی‬‫َ‬ ‫ع‬‫ن‬

‫تۺیبلقۺوکۺہتخپۺرکےنۺےکۺشابتعرۺےسۺشعض ااءۺدؽۺےکۺاخدؾۺںیہ۔‬ ‫شفرۺرشیعۺےہۺہکبجۺشعض ااء ُ ّ ّ‬

‫ۺخشؾ‪،‬راعایۺشفرۺاتعبۺںیہ۔سپۺ ِ ا‬
‫ف ِ‬
‫گُشتکاایکٹکغا‪:‬‬
‫ش ْ َ َْ‬
‫َغضۺوصقمدۺدؽۺیہۺےہۺہکبجۺدرگیۺشعض ااءۺوصقمدۺکتۺاچنہپےنۺفشےلۺشابسبۺںیہۺشیسۺفہجۺےسۺوضحریبنّۺاپک‪ ِ ِ ،‬ح‬
‫اصحۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشراشدرفامای‪:‬ا َ‪ ٪‬ف َی ا‪َ ٟ‬ح َش َس ہ‪٣‬ـ َِ ًٶ ا َ َذا َػ ہ‪َ ٠‬حت َػ ہ‪٠‬حَ َ‪َ ٬َ ٟ‬‬
‫اسائ َزہ ا‪َ ٟ‬ح َشسینعی ۺےب ۺکش ۺمسج ۺںیم ۺوگت ۺاکۺ‬ ‫ولالک ۺ َػلی ا ہ‬
‫(‪) 158‬‬
‫کیڑکٹشۺےہۺشرگفہۺدرتسۺوہۺوتۺشسۺیکۺفہجۺےسۺامتؾۺدبؿۺدرتسۺراتہۺےہ۔‬
‫ش ۺ‬

‫‪ …158‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب ٓـ‪ ٩٣ ١‬استبرأ ‪ٟ‬سٱ‪٨‬ہ‪،۱۱/۳،‬حسٱث‪۵۵:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 159‬‬
‫شکیۺرفشتیۺںیمۺےہ‪َ :‬ا‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪ ٥٬‬اػ‪َ ٠‬حَ ا‪ٟ‬زاعَی َٯا‪ٟ‬زً َٲٶَِینعیۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاحمکۺفرتیعۺیکۺشالصحۺرفام۔‬
‫شفررفامؿۺابریۺاعتٰیلۺےہ‪:‬‬
‫ِ‬ ‫شسۺرفشتیۺںیمۺٓاپۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنرشیع ۺ‬
‫(احمک)ےسۺدؽۺرمشدایل‬
‫ِن َّی َنا لُ ُه ال َّتق ْٰوى ِم ْن ُك ْ ه‬
‫م‪( -‬پ‪،۳۷‬ا‪ٟ‬حخ‪)۱۷:‬‬ ‫ال ل ُُح ْو ُم َها َو ل َا ِد َمآ ُؤ َها َو لٰك ْ‬ ‫لَ ْن َّی َن َ‬
‫ال ّٰ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬اہللوکۺرہزگۺہنۺشؿۺےکۺوگتۺےتچنہپۺںیہۺہنۺشؿۺےکۺوخؿۺاہںۺاہمتریۺرپزیہاگریۺشسۺکتۺابرایبۺوہیتۺےہ۔‬
‫َ‬
‫شفروقتٰی ۺدؽ ۺیک ۺ ِصفَب ۺےہوت ۺشس ۺشابتعر ۺےس ۺرضفری ۺےہ ۺہک ۺامتؾ ۺیبلق ۺشامعؽ ۺشعضااء ۺیک ۺرحاکت ۺےس ۺشلضف ۺوہں ۺرھپۺ‬
‫ۺشامعؽۺوجشرحۺ‬
‫رضفریۺےہۺہکۺشؿۺامتؾۺںیمۺےسۺتینۺشلضفۺوہۺویکہکنۺتینۺانؾۺےہۺدؽۺاکۺریخۺیکۺرطػۺالیمؿۺشفرۺشسۺاکۺشرشدہۺرکانشفر ِ‬
‫ےس ۺرغض ۺہی وہیت ۺےہ ۺہک ۺدؽ ۺوک ۺشرشد ہہ ۺریخ ۺاک ۺاعدی ۺانبای ۺاجےئ ۺشفر ۺشس ۺےک ۺشدنر ۺریخےک ۺالیمؿ ۺوک ۺہتخپ ۺایک ۺاجےئ ۺات ۺہک ہی ۺداینفیۺ‬
‫امعؽ ۺوجشرح)ےس ۺالزًام ۺرتہب ۺےہ ۺشفر ۺہیۺ‬
‫وخشاشہت ۺےس ۺاخیل ۺوہ ۺرک ۺذرک ۺف ۺرکف ۺںیم ۺوغشمؽ ۺوہ‪،‬ذٰہلش ۺرغض ۺےک ۺشابتعر ۺےس ۺفہ(ینعی ۺتین ۺش ِ‬
‫شس ۺرطح ۺےہ ۺےسیج ۺدعمے ۺںیم ۺشرگ ۺدرد ۺوہ ۺوت ۺشس ۺےک ۺالعج ۺاک ۺرطہقی ۺہی ۺےہ ۺہک ۺےنیس ۺرپ ۺپیل ۺایک ۺاجےئ ۺایشیسی ۺدفشیئ ۺیپ ۺاجےئ ۺوجۺ‬
‫دعمےۺکتۺےچنہپوتپیلۺیکۺتبسنبۺدفشۺانیپزایدہۺرتہبۺےہۺویکہکن پیلۺےسۺیھبۺوصقمدۺیہیۺوہاتۺےہۺہکۺشسۺاکۺشرثۺدعمےۺکتۺےچنہپۺوتۺ‬
‫وجۺزیچۺع ْی ِںۺدعمہۺےسۺلمۺاجےئۺفہۺزایدہۺرتہبۺشفرۺعفنۺدنمۺوہیگ۔‬
‫امتؾ ۺابعدشت ۺیک ۺاتریث ۺوک ۺشیس ۺرطح ۺھجمس ۺانیل ۺاچےئہ ۺویکہکن ۺشؿ ۺےس ۺوصقمد ۺرصػ ۺدؽ ۺشفر ۺشس ۺیک ۺافصت ۺںیم ۺدبتیلی ۺالانۺ‬
‫وہاتۺےہۺشعضااءۺںیمۺدبتیلیۺولطمبۺںیہنۺوہیت‪،‬وتۺمتۺہیۺامگؿۺہنۺرکفۺہکۺاشیپینۺوکۺزنیمۺرپۺرےنھکۺیکشۺ کیۺرغضۺےہۺشفرفہۺاشیپینۺشفرۺ‬
‫َ‬ ‫حن ْک‬
‫زنیم ۺوک ۺعمج ۺرکان ۺےہ ۺہکلب ۺ خ ِم ۺاعدت ۺشس ۺیک ۺفہج ۺےس ۺ ِصف َ ِب ۺوتشعُض ۺدؽ ۺںیم ۺہتخپ ۺوہیت ۺےہ ۺویکہکن ۺوج ۺصخش ۺشےنپ ۺدؽ ۺںیم ۺوتشعضۺ‬
‫اپےئشفرۺفہۺشےنپۺشعض ااءۺےسۺاعزجیۺرکےۺشفرۺوتشعضۺیکۺیسۺوصرتۺانبےئۺوتۺشسۺیکۺوتشعضۺہتخپۺوہاجےئۺیگۺشفرۺوجۺصخشۺشےنپۺدؽۺ‬
‫ںیم میتیۺرپۺرتسۺاھکانۺاپےئۺشفرۺشسۺےکۺرسۺرپۺاہھتۺریھپے‪،‬شسۺاکۺوبہسۺےلۺوتۺشسۺےکۺدؽۺںیم ہیۺتفصۺہتخپۺوہاجےئۺیگ ‪،‬شیسۺ‬
‫ےئلۺتینۺےکۺریغبۺلمعۺھچکۺدیفمۺںیہنۺویکہکنۺوجۺمیتیۺےکۺرسۺرپۺاہھتۺریھپےۺاحالہکنۺشسۺاکۺدؽۺاغلفۺوہۺای ہیۺامگؿۺرکےۺہکۺیسکۺ‬
‫ڑپکےۺرپۺاہھت‬

‫‪ …159‬ح‪٠‬ٲٶ اْل‪ٟ‬ٲاء‪ ،‬ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٲس ب‪٣ ٩‬ح‪٤‬س ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٲس‪،۱۰۴ /۳۰،‬حسٱث‪۳۵۱۰۱:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬
‫ََّ َ‬
‫ریھپۺراہۺےہۺوتۺشےسیۺشامعؽۺیکۺاتریثۺشعضااءۺےسۺدؽۺکتۺںیہنۺیتچنہپۺہکۺسجۺےس ِ‬
‫ۺرفۺیبلقۺہتخپۺوہ‪،‬شیسۺرطحۺوجۺصخشۺتلفغۺیکۺ‬
‫احتل ۺںیم ۺدجسہ ۺرکے ۺویں ۺہک ۺدؽ ۺداینفی ۺرکففں ۺںیم ۺوغشمؽ ۺوہ ۺوت ۺشس ۺیک ۺاشیپین ۺشفرۺشس ۺوک ۺزنیم ۺرپۺرےنھک ۺےس ۺشس ۺےک ۺدؽ ۺرپۺ‬
‫وکیئۺاتریثۺںیہنۺوہیگۺہکۺسجۺےسۺوتشعضۺہتخپۺوہ‪،‬وتۺشسۺرطحۺدجسےۺاکۺوہانۺہنۺوہےنۺیکۺرطحۺےہۺشفرولطمہبۺرغضۺےکۺشابتعرۺ‬
‫ےس ۺسج ۺلمع ۺاکۺفوجدۺشفرۺدعؾۺربشرب ۺوہۺشےسۺابلطۺےتہکۺںیہ‪،‬سپۺاہکۺاجےئۺاگ ۺہک ۺابعدتۺتین ۺےک ۺریغبۺابلط ۺےہۺشفر ۺہی ۺٰینعمۺشسۺ‬
‫فتق ۺوہاگ ۺبج ۺلمع ۺتلفغ ۺےک ۺاسھت ۺوہ ۺشفر ۺشرگ ۺوصقمد ۺرای ۺاکری ای ۺیسک ۺدفرسے ۺصخش ۺیک ۺمیظعت ۺوہ ۺوت ۺشس ۺاک ۺفوجددعؾ(ہنۺ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫وہےن)یکۺرطحۺںیہنۺوہاگۺہکلبۺربشیئۺںیمۺشاضہفۺوہاجےئۺاگۺویکہکنۺسجۺ ِصف َبۺیکۺیگتخپۺولطمبۺیھتۺفہۺوتۺہنۺاپیئۺیئگۺہکلبۺسجۺ ِصف َبۺ‬
‫َ‬ ‫قَ‬
‫اکقَل ْعۺ مْعۺرکانۺوصقمدۺاھتۺفہۺہتخپۺوہیئگۺشفرۺفہۺ ِصف َبۺرایۺےہۺوجۺالیم ِؿۺداینۺںیمۺدشلخۺےہ‪،‬ۺشسۺفہجۺےسۺتینۺلمعۺےسۺرتہبۺےہ۔‬
‫ِ َح َش َ‪ٌ ٨‬ٶ‬
‫ِۺینعیۺوجۺیسکۺیکینۺاکۺشرشدہۺرکےۺنکیلۺرکۺہنۺ‬
‫م‬
‫ۺرفامؿۺ صطفٰےۺوکۺاھجمسۺاجاتکسۺےہ‪ ٥٫َ ٩٣َ :‬ب َ َح َش َ‪ُ ٨‬ٶ َٓ َ‪َ ٥٠‬یٌ َ‪٬َ ٠٤‬ا ہ‪ٛ‬ت َ َبت َ‪ٟ‬ـ ٗہ‬
‫شیسۺےسۺشس ِ‬
‫(‪) 160‬‬
‫یکینھکۺدیۺاجیتۺےہ۔‬
‫کی ۺ‬‫ۺےئل ۺ‬
‫ےکسوتشسۺےک شۺ‬
‫ۺ‬
‫ۺحۺداینۺفۺوخشاشہتۺےسۺشرحنشػۺرکانۺےہۺوجۺہکۺشٰیلعۺدرےجۺیکۺ‬
‫شسۺےئلۺہکۺدؽۺاکۺشرشدہۺرکانۺیہۺریخۺیکۺرطػۺالیمؿۺشفر ُ ِّ ح‬
‫یکینۺےہۺشفرۺلمعۺےکۺذرےعیۺشسۺیکۺامتتیمۺشسۺیکۺاتدیکۺوکۺڑباھیتۺےہوتۺرقابینۺاکۺوخؿۺاہبۺےنۺےسۺوصقمدۺوخؿۺشفرۺوگتۺںیہنۺ‬
‫ےک‬
‫ۺحۺ ُداینۺےسۺدؽۺاکۺرھپۺاجانۺشفرۺراضےئۺشیہٰلۺوکۺرتحیجۺدےتیۺوہےئۺامؽۺرخچۺرکانۺۺوہاتۺےہۺشفرۺہیۺابتۺہتخپۺتینۺشفرۺشرشدےۺ ۺ‬
‫ہکلب ُ ِّ ح‬
‫فتقۺیہۺاحلصۺوہاجیتۺےہۺشرگہچۺیسکۺام ع ُ(راکفٹ)ۺیکۺفہجۺےسۺلمعۺہنۺرکۺےکسۺوتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺاپسۺوخؿۺشفرۺوگتۺںیہنۺ ۺ‬
‫اتچنہپ‬
‫ہکلبۺوقتٰیۺاتچنہپۺےہۺاسیجۺہکۺشراشدۺابریۺاعتٰیلۺےہ‪:‬‬
‫ِن َّی َنا لُ ُه ال َّتق ْٰوى ِم ْن ُك ْ ه‬
‫م‪( -‬پ‪،۳۷‬ا‪ٟ‬حخ‪)۱۷:‬‬ ‫ال ل ُُح ْو ُم َها َو ل َا ِد َمآ ُؤ َها َو لٰك ْ‬ ‫لَ ْن َّی َن َ‬
‫ال ّٰ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬اہللوکۺرہزگۺہنۺشؿۺےکۺوگتۺےتچنہپۺںیہۺہنۺشؿۺےکۺوخؿۺاہںۺاہمتریۺرپزیہاگریۺشسۺکتۺابرایبۺوہیتۺےہ۔‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشد ۺرفامای‪:‬ا َ‪٣ً َٰٗ ٪‬ا‬
‫ػ َّۺرمیح َػلی ا ہ‬
‫شفروقتٰی ۺدؽ ۺںیم ۺوہات ۺےہ۔شیس ۺےئلوضحریبنّ ۺرکمی‪َ ،‬ر ُء ْف ٌ‬
‫رش ہ‪َ ٧ٰٛ‬ا ف َی َج َ‪٬‬از َ‪َ ٧‬اینعیۺےبۺکشۺھچکۺولگۺدم ۺ‬
‫ےنیںیمۺرےتہۺوہےئۺیھبۺامہرےۺاسھتۺاہجدۺںیمۺ‬ ‫ب َا‪َ ٤َ ٟ‬سٱ َ‪َ ٨‬ٶ َٗس َ َ‬

‫‪٣ …160‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب اذا ‪ ٥٫‬ا‪ٌٟ‬بس بحش‪٨‬ٶ ‪ٛ‬تبت…ا‪ٟ‬ذ‪،‬ؾ‪،۷۹‬حسٱث‪۳۱۰:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫رشکیۺںیہ۔(‪) 161‬اسیجۺہکۺزگرۺاکچۺےہۺویکہکنۺشؿۺےکۺدولںۺںیمۺریخۺاکۺ‪،‬امؽۺفۺاجؿۺرخچۺرکےنۺاک‪ ِ َ ،‬ح‬

‫طۺاہشدتۺںیمۺرتبغۺاکشفرۺ‬
‫ِد ْ ِ‬
‫ی ۺشالسؾ ۺیک ۺرس ۺدنلبی ۺاک ۺاچس ۺشرشدہ ۺشےسی ۺیہ ۺاھت ۺےسیج ۺشؿ ۺولوگں ۺےک ۺدولں ۺںیم ۺاھت ۺوج ۺاہجد ۺےک ۺےئل ۺےلکن ۺےھت‪،‬ےھچیپ ۺرہ ۺاجےنۺ‬
‫فشےلامسجینۺوطرۺرپۺدنچۺوصخمص َۺموش عۺیکۺفہجۺےسۺرشکیۺہنۺوہےکسۺنجۺاکۺقلعتۺدؽۺےسۺںیہنۺشفرۺدؽۺےسۺقلعتۺہنۺرےنھکۺفشےلۺ‬
‫شومرۺرصػۺافصتۺیکۺاتدیکۺےکۺےئلۺولطمبۺوہےتۺںیہ۔‬
‫شِؿۺاعمینۺیکۺ ُرفۺےسۺشُؿۺامتؾۺشَاحدثیۺوکۺاھجمسۺاجۺاتکسۺےہۺوجۺمہۺےنۺتینۺیکۺتلیضفۺےکۺابرےۺںیمۺذرکۺیکۺںیہ‪،‬ذٰہلششؿۺ‬
‫شاحدثیۺوکۺش ِؿۺاعمینۺےکۺاطمقبۺرکۺولۺاتۺہکۺشؿۺےکۺ َشرسشرۺمتۺرپۺفشکنمۺوہاجںیئ ‪،‬ۺمہۺشںیہنۺدفابرہۺذرکۺرکےکۺالکؾۺوکۺوطؽۺںیہنۺ‬
‫دانیۺاچےتہ۔‬
‫ُ َّ َّ َّ‬ ‫َّ‬
‫ِىیتسےمتى ِلقاونالکیتظجیحکابیاٌ‬ ‫چُتھیفعل‪:‬‬
‫ْ‬
‫دقۺ َ َ ْ‬
‫ضر‪،‬رکفشفرذرکفریغہۺ‬ ‫اجؿۺےئجیلۺہکۺشرگہچۺشامعؽۺیکۺتہبۺیسۺشاسقؾۺںیہ۔ًالثم‪:‬وقؽ‪،‬لعف‪،‬رحتک‪ ُ ُ ،‬و‬
‫ُسؿ‪،‬افدئےۺاکۺوصحؽ‪ِ ،‬‬
‫ایک ۺاجاتکسۺنکیلۺشلصۺںیمۺشؿۺیکۺنیتۺںیمسقۺںیہ‪…)۳(:‬اطاعت(‪ََ …)۵‬مایص(‪…)۱‬ابُماحت۔‬
‫شےنتۺشاعفؽۺںیہۺہکۺشںیہنۺامشرۺںیہنۺ ۺ‬

‫پہلیقسه‪:‬مىاظی(گياہ)‬
‫م‬
‫رفامؿ صطفٰے‪’’:‬ا َ‪٤َ ٧‬ااْلًَ َ‪٤‬ا ہ‪ ٢‬ب َا‪٨ٟ‬ٲاتینعی ۺشامعؽ ۺاکۺ‬
‫تین ۺیک ۺفہج ۺےس ۺشؿ ۺںیم ۺوکیئ ۺدبتیلی ۺںیہن ۺوہیت ۺشس ۺےئل ۺیسک ۺاجلہ ۺوک ِ‬
‫دشرفدمشرۺوتینںۺرپۺےہ‘‘(‪) 162‬ےکۺومعؾۺےسۺہیۺامگؿۺںیہنۺرکانۺاچےئہۺہکۺتینۺیکۺفہجۺےسۺانگہ‪،‬یکینۺںیمۺدبتلیۺوہاجےئۺاگ‪،‬ےسیجشۺ کیۺ‬
‫صخش ۺیسکۺاکۺدؽۺوخشۺرکےنۺیک ۺاخرطۺیسک ۺدفرسےۺیکۺتبیغۺرکےۺایۺریغ ۺےکۺامؽۺےسۺیسکۺریقفۺوکۺالھکےئۺایۺرحشؾۺامؽۺےسۺوکیئۺ‬
‫دمرہسۺایۺدجسمۺایۺرسشےئۺانبےئۺشفرۺشسۺاکۺشرشدہۺیکینۺاکۺوہۺوتہیۺبسۺابںیتۺاہجتلۺرپۺینبمۺںیہۺشفرۺتینۺشںیہنۺملظ‪،‬زایدیتۺشفرۺانگہۺوہےنۺ‬
‫ےسۺاکنےنلۺںیمۺؤمرثۺںیہنۺوہیگۺہکلبۺاضتقمےئۺرشعۺےکۺالخػۺرُبےۺاکؾۺےسۺریخۺاکۺشرشدہۺرکانۺدفرسیۺرُبشیئۺےہۺشرگۺاجےتنۺوہےئۺ‬
‫شاسیۺرکاتۺےہۺوتۺفہ‬

‫‪ …161‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ِ٤ٟ‬ازٴ‪ ،‬باب رٗ‪،۳۵۰/۱ ،۸۱٥‬حسٱث‪۴۴۵۱:‬‬

‫سنن ابی زاٯز‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٬‬از‪ ،‬باب فی ا‪ٟ‬زخؼٶ فی ا‪ٌٰٟ٘‬ز ‪ ٩٣‬ا‪ٌٟ‬ذر‪،۳۷ /۱،‬حسٱث‪۵۵۰۸:‬‬
‫‪ …162‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب بسء ا‪ٰٟ‬وی‪ ،‬باب ‪ٛ‬ٲٕ کا‪ ٪‬بسء ا‪ٰٟ‬وی الی رسٰ‪ ٢‬اہلل‪،۵ /۳،‬حسٱث‪۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺرشتعیۺاکدنمشۺےہۺشفرۺشرگۺاہجتلۺیکۺفہجۺےسۺرکےۺاگۺوتۺشینپۺاہجتلۺیکۺفہجۺےسۺانگہۺاگرۺوہاگۺویکہکنۺملعۺاحلصۺرکانۺرہۺاملسمؿۺ‬
‫ۺشاعفؽۺریخۺاکۺریخۺوہانۺرشعۺےسۺیہۺولعمؾۺوہاتۺےہۺوتۺوجۺرشۺےہۺفہۺریخۺےسیکۺوہۺاتکسۺےہۺ؟شاسیۺوہانۺتہبۺدیعبۺےہ‪،‬ہکلبۺ‬
‫رپۺرفضۺےہۺشفر ِ‬
‫ہْ‬
‫ۺوصحؽۺاجہۺشفرۺولوگںۺےکۺدولںۺوکۺشینپۺرطػۺ‬‫ُم َّیۺرکیتۺںیہۺویکہکنۺدؽۺبج ِ‬ ‫سۺابینۺشےسۺدؽۺےکۺاسےنمۺ َ‬ ‫وہشتۺیفخۺشفرۺوخش ِ ِ‬
‫ِ‬
‫وتمہجۺرکےنۺشفرۺامتؾۺاسفنینۺوفشدئۺیکۺرطػۺاملئۺوہاتۺےہۺوتۺاجلہۺصخشۺوکۺدوھاکۺدےنیۺےکۺےیلۺاطیشؿۺوکۺومعقۺلمۺاجاتۺےہ۔‬
‫جہالتسےبھیسدتتظ‪:‬‬
‫َُ َ‬
‫ۺت ِی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےت ۺںیہ‪:‬اہجتل ۺےس ۺڑبھ ۺرک ۺیسک ۺشفر ۺانگہ ۺےساہلل ًَز‬
‫سان ۺلہس ْ َ ْ‬
‫ۺشیس ۺفہج ۺےس ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َٯ َج‪١‬یکۺانرفامینۺںیہنۺیکۺیئگ۔ۺرعضۺیکۺیئگ‪:‬شےۺشوبۺدمحم!ایکۺٓاپۺےکۺزندکیۺاہجتلۺےسۺیھبۺتخسۺوکیئۺزیچۺےہ؟رفامای‪:‬اہں!شینپۺ‬
‫اہجتلۺےسۺاجلہۺرانہ۔‬
‫ٓاپ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺ ُد ُرتسۺرفامایویکہکنۺشرگشےنپۺاجلہۺوہےنۺاکۺملعۺیھبۺہنۺوہۺوتۺشسۺیکۺفہجۺےسۺملعۺےنھکیسۺاکۺدرفشزہۺابلکلۺ‬
‫ۺاطاعتۺشیہٰلۺےکۺاکومںۺںیمۺبسۺےسۺشلضفۺ‬ ‫دنبۺوہاجاتۺےہ۔اثمؽۺےکۺوطرۺرپوجۺصخشۺوخدۺوکاعمِلۺاتھجمسوہفہۺ ِ ِْعۺویکںۺےھکیسۺاگ؟شیسۺرطح ِ‬
‫ِ‬
‫ۺشص ۺاہجتل‪،‬شینپ ۺاہجتل ۺےس ۺاجلہ ۺرانہ ۺےہویکہکن ۺوج ۺصخش ْ ِ‬
‫ۺِع ۺانعفۺ‬ ‫ۺشص ۺملع‪،‬ملع ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺملع ۺوہان ۺےہ ۺسج ۺرطح ْ ِ‬
‫ملع ۺےہ ۺشفر ْ ِ‬
‫ِ‬
‫شفر ْ ِ‬
‫ِعۺاضر(ینعیۺدیفمۺفاصقنؿۺدہۺملع)ۺںیمۺرفؼۺںیہنۺرکۺاتکسۺفہۺشؿۺانبفیٹۺُمَ َّیۺعُلُووؾۺںیمۺوغشمؽۺوہاجےئۺاگۺنجۺںیمۺولگۺوغشمؽۺںیہۺشفرۺفہۺ‬
‫اکرشہمشچےہ۔‬
‫ۺ‬ ‫وصحؽۺداینۺےکۺشابسبۺںیہۺشسۺےئلۺفہۺاہجتلۺاکۺامدہۺشفراعمَۺےکاسفد(اگبڑ)‬
‫ِ‬
‫َّ‬
‫خالظ ٔہکالو‪:‬‬
‫وجۺصخشۺربۺانبےئۺاہجتلۺانگہۺےسۺریخۺاکۺشرشدہۺرکےۺفہۺذعمفرۺںیہنۺوسشےئۺہیۺہکۺفہۺونۺملسمۺوہۺشفرۺملعۺےنھکیسۺاکشیھبۺکتۺ‬
‫ومعقۺہنۺالموہ۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫ن(‪( )۲۳‬پ‪،۳۴‬ا‪٨ٟ‬ح‪)۴۱:١‬‬ ‫ف َْس َـــل ُْۤٗوا ا َ ْه َل ِّ‬
‫الذ ْك ِر اِ ْن ُك ْن ُؾ ْم ل َا ت َ ْعل َُم ْو َ‬ ‫ٴ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬وتشےۺولوگۺملعۺفشولںۺےسۺوپوھچۺشرگۺںیہمتۺملعۺںیہن۔‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدرفامای‪َْ :‬ل ہیٌ َذ ہرا‪َ ٟ‬حـا‪ َ٫‬ہ‪ًَ ١‬ل َی ا‪َ ٟ‬حـ‪َ ١َ ٬‬ٯ َْل َٱ َح‪١‬‬
‫رساک ِردمہنی‪،‬رقش ِربلقۺفہنیسۺ َػلی ا ہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫‪َ ٠َ ٟ‬حا‪َ ١َ َ٫‬ا‪ ٪‬یش‪ٜ‬ہ َت ًَلی َج‪َ ٠٬‬ہ َٯ َْل ‪ٌَ ٠َ ٟ‬ا‪ ٥َ ٟ‬اَ‪ ٪‬یش‪ٜ‬ہ َت ًَلی ً َ‪َ٤٠‬ہینعیۺاجلہ‪،‬ۺاہجتلۺیکۺفہجۺےسۺذعمفرۺںیہنۺاھجمسۺاجےئۺاگۺشفرۺاجلہۺےکۺ‬
‫(‪) 163‬‬
‫ےنپملعۺرپۺاخومشۺرانہۺاجزئۺےہ۔‬
‫ےئلۺشینپۺاہجتلۺرپۺاخومشۺرانہۺاجزئۺںیہنۺشف ۺرہنۺیہۺاعمِلۺےکۺےئلۺش ۺ‬

‫عاہخزاکےعاہؽٌ‪:‬‬
‫ِ‬
‫َ‬
‫ۺابداشہۺب ۺرقتُّب(ینعیۺوثشب ۺیکۺتینۺےس) ۺ ِ‬
‫امؽ ۺرحشؾۺےسۺاسمدجفدمشرسۺانبےتۺںیہ ۺشؿۺےکۺرقبی ۺفہۺاملعےئۺ‬ ‫َ ح ِ َّ ِ‬ ‫وج‬
‫رقتب(وثشب)ۺےکۺےئلۺےبۺفوقوفں‪،‬رشریفں‪،‬قسفۺفۺوجفرۺںیمۺوغشمؽۺولوگںۺوکۺملعۺاھکسےتۺںیہ‪،‬ۺ‬ ‫وسء(ربےۺاملع)وہےتۺںیہۺوجۺ ُّ‬
‫نجۺاکاکؾۺرصػۺہی وہاتۺےہۺہکۺاملعۺےسۺڑگھجششفرےبۺفوقوفںۺےسۺاقمہلبۺرکںی‪ ،‬ولوگںۺوکۺشینپۺرطػۺوتمہجۺرکںی‪،‬داینۺاکۺامؽۺعمجۺ‬
‫رکںی‪،‬ابداشوہں‪،‬ومیتیںۺشفرۺونیکسمںۺےکۺامؽۺرپۺہضبقۺرکںی‪،‬ۺہیۺولگۺبجۺملعۺاحلصۺرکۺےتیلۺںیہۺوترشہِۺدخشۺےکۺرشہۺزؿ(ولٹۺامرۺ‬
‫رکےنۺفشےل)ۺنبۺاجےتۺںیہ‪،‬شؿۺںیمۺےسۺرہۺشکیۺشےنپۺرہشۺںیمۺ َد ّ ح ا‬
‫جؽۺاکۺانبئۺوہۺرکۺشاتھٹ‪،‬داینۺرپۺرحصیۺوہات‪،‬وخشاشہتۺاکۺاتعبۺشفرۺ‬
‫وقتٰیۺےسۺدفرۺوہاتۺےہ‪،‬ۺشںیہنۺدھکیۺرکۺولگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺانرفامینۺرپۺدریلۺوہاجےتۺںیہۺرھپۺہیۺملعۺشؿۺیکۺلثمۺشفرۺولوگںۺکتۺاتچنہپۺ‬
‫مُعَل ِّ‬ ‫َ‬
‫ےہ ۺفہ ۺیھب ۺشس ۺوک ۺرش ۺشفر ۺش ِ ِّ حا‬
‫ت ِع ۺسفن ۺاک ۺٓاہل ۺشفر ۺذرہعی ۺانبےت ۺںیہ ۺویں ۺہی ۺہلسلس ۺربشرب ۺاتلچ ۺراتہ ۺےہ ۺشفرشؿ ۺبس ۺاک َفابؽ ۺشس ۺ مۺ‬
‫(اھکسےنۺفشےل)رپۺزپاتۺےہۺوجۺشےسیۺولوگںۺوکۺشؿۺیکۺاسف ِدۺتینۺفۺشرشدہۺولعمؾۺوہےنۺشفرۺشۺؿۺےسۺوقؽ‪،‬ۺلعف‪ ،‬اھکےن‪،‬ےننہپشفرۺرےنہۺ‬
‫ےکۺقلعتمۺرطحۺرطحۺےکۺانگوہںۺاکۺاشمدہہۺرکےنۺےکۺابفوجدۺملعۺاھکسےئ۔سپۺہیۺاعمِلۺوتۺداینۺےسۺالچۺاجےئۺاگۺنکیلۺشسۺےکۺرشۺ‬
‫ےکۺٓااثراساہلاسؽۺکتۺداینۺںیمۺےتلیھپۺرںیہۺےگۺہکبجۺفہۺصخشۺاقِلبۺرکشۺےہۺسجۺیکۺومتۺےکۺاسھتۺشسۺےکۺانگوہںۺاکۺیھبۺ‬
‫اخہمتۺوہاجۺےئۺرھپۺبجعتۺےہۺشسۺیکۺاہجتلۺرپۺہکۺاتہکۺےہ‪’’:‬ا َ‪٤َ ٧‬ا اْلًَ َ‪٤‬ا ہ‪ ٢‬ب َا‪٨ٟ‬ٲاتینعیۺشامعؽۺاکۺدشرفدمشرۺوتینںۺرپۺےہ۔‘‘ںیمۺےنۺوتۺشسۺ‬
‫ےسۺدنیۺیکۺرشنۺفۺشاشتعۺاکۺشرشدہۺایکۺےہ‪،‬شبۺشرگۺوکیئۺشسۺملعۺوکۺاسفدۺںیمۺشامعتسؽۺرکاتۺےہۺوتوصقرۺشسۺاکۺےہۺریمشۺںیہنۺریمششرشدہۺ‬
‫وتۺیہیۺاھتہکۺفہۺشسۺےسۺشوم ِرریخرپۺدمدۺاحلصۺرکے۔شسۺےکۺوقؽۺاکاشنمۺرایتسۺشفردتقمش(وشیپش)ےننبۺیکۺتبحمۺشفر ِ‬
‫ۺرثکتۺملعۺرپۺ‬
‫حۺرایتسۺےکۺذرےعیۺشےسۺدوھاکداتیۺےہۺ۔‬
‫رخفۺرکانۺےہۺشؿۺابوتںۺوکۺفہۺشےنپۺدؽۺںیمۺشاھچاتھجمسۺےہۺشفرۺاطیشؿۺ ُ ِّ ح‬

‫‪ …163‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬اْلٯسم‪،۳۰۶/۴،‬حسٱث‪ٰٗ …… ۵۱۶۵:‬ت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬ا‪ٟٔ‬ؼ‪ ١‬ا‪ٟ‬شابٍ ٯا‪ٟ‬ثَلثٰ‪ ٪‬فی رشح ال‪ٜ‬بائز…ا‪ٟ‬ذ‪۵۵۸ /۵،‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اکش!ںیمۺاجؿۺاتیلۺہکۺشسۺاکۺوجشبۺایکۺوہاگوجۺصخشۺیسکۺرشہۺزؿۺوکۺولتشرۺہبہۺرکےۺشفرۺشسۺےکۺاسھتۺوھگڑشۺشفرۺدرگیۺشابسبۺیھبۺ‬

‫ایہمۺرکدےۺنجۺےسۺفہۺشےنپۺوصقمدۺرپۺدمدۺاحلصۺرکےۺ‪،‬شبۺہیۺصخشۺےہکۺہکۺںیمۺےنۺاخسفتۺشفراہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےک ِ‬

‫ۺشالخؼۺہلیمجۺوکۺشانپےنۺ‬
‫اکۺشرشدہۺایکۺےہۺشفرۺریمی ہیۺتینۺیھتۺہکۺفہۺصخشۺشسۺولتشرۺشفرۺوھگڑےۺےکۺاسھتۺرشہِۺدخشۺںیمۺاہجدۺرکےۺویکہکنۺاغزویںۺوکۺوھگڑےشفرۺ‬
‫ےوتۺفہۺوخدۺانگہۺاگرۺوہاگ۔‬
‫ںیمشامعتسؽۺرک ۺ‬
‫فںوکۺرشہۺزینۺ ۺ‬
‫وقتۺرفشمہۺرکانۺشٰیلعۺدرےجۺیکۺیکینۺےہۺ‪،‬شبۺشرگۺفہۺشؿۺزیچ ۺ‬
‫ُ‬
‫سبسےپسيزیزہخلق‪:‬‬
‫اہقفۺاکشسۺرپۺشامجعۺےہۺہکۺہی(ینعیۺرشہۺزؿۺیکۺدمدۺرکان)رحشؾۺےہۺاحالہکنۺاخسفت اہلل ًَز َٯ َج‪١‬وکےبۺدحۺوبحمبۺےہۺ‬

‫اہیںۺکتۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺوبحمب‪،‬دشانےئۺویغبۺ َػلی ا ہ‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدرفامای‪:‬ا َ‪ِ ٪‬ہّٰلِل ثَ ََلث ہ‪َ٤‬ائ َ َٶ ہخ‪٠‬ہ ُ‪َ ٩٣ ٙ‬ت َرق َب‬

‫کیےکۺذرےعیاہلل ًَز‬
‫ا َ َ‪ٟ‬ٲ َہ ب َ َٰاحَ ُس ‪٬َ ٨٣‬ا َز َخ َ‪ ١‬ا‪َ ٟ‬حــ‪َ ٨‬ٶ َٯاَ َحب َ‪٬‬ا ا َ َ‪ٟ‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش َدا ہءینعیۺےبۺکشاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےک‪300‬شالخؼۺںیہ وجۺشؿۺںیمۺےسۺیسکشۺ ۺ‬
‫َ‬
‫(‪) 164‬‬
‫بسےسۺزایدہۺدنسپدیہۺاخسفتۺےہ۔‬‫ۺںیمےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺزند ۺ‬
‫کی ۺ‬ ‫ۺجۺوہاگۺشفرشؿ ۺ‬ ‫ےاگ ِ ِ‬
‫ۺدشخ ح َّ‬ ‫َٯ َج‪١‬اکۺرقبۺاحلصۺرک ۺ‬
‫اکش!ںیم ۺاجؿ ۺاتیل ۺہک ۺشس ۺاخسفت ۺوک ۺویکں ۺرحشؾ ۺایک ۺایگےہ؟شفر ۺشس ۺاظمل ۺرشہ ۺزؿ ۺےک ۺاحؽ ۺوک ۺدانھکی ۺشس ۺصخش ۺرپ ۺویکںۺ‬
‫فشبجۺےہۺ؟ذٰہلشبجۺشسۺرپۺشسۺ(رشہۺزؿ)ۺیکۺاعدتۺاظرہۺوہیئگۺہکۺفہۺایھتہرفںۺےسۺاسفدۺرپۺدمدۺاتیلۺےہۺوتۺشسۺےسۺایھتہرۺےلۺ‬
‫ےنیلۺیکۺوکششۺرکینۺاچےئہۺہنۺہیۺہکۺایھتہرۺدےۺرکۺشسۺیکۺدمدۺیکۺاجےئ۔‬
‫ولهبھیایکہتھیاعہے‪:‬‬
‫ۺدانمشؿ ۺدخش ۺےک ۺالخػ ۺگنج ۺیک ۺاجیت ۺےہ‪،‬ضعب ۺشفاقت ۺشس ۺےکۺ‬ ‫ِ‬ ‫ملع ۺیھب شۺ کی شۺ اسی ۺایھتہر ۺےہ ۺسج ۺےک ۺذرےعی ۺاطیشؿ ۺشفر‬
‫ْ‬ ‫ہْ‬
‫ذرےعیاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺدونمشںۺًالثم‪:‬وخش ِ ِ‬
‫سۺسفنۺوکۺدمدۺیتلمۺےہۺوتۺوجۺصخشۺہشیمہۺشینپۺداینۺوکۺدنیۺرپۺشفرۺوخش ِہس ااتۺوکۺٓارختۺرپۺرتحیجۺداتیۺوہۺ‬
‫شفرمک ۺیملع ۺےک ۺببس ۺوصقمدکت ۺےنچنہپ ۺےس ۺاعزج ۺوہ ۺوت ۺیسک شےسیملع ۺےک ۺذرےعی ۺشس ۺیک ۺدمد ۺرکان ۺےسیک ۺاجزئ ۺوہاگ ۺسج ۺیک ۺفہج ۺےس ۺفہ ۺشینپۺ‬
‫ْ‬
‫تےکۺوصحؽۺرپۺاقدرۺوہاجےئۺ؟ہکلبۺ‬ ‫وخش ِہساا ۺ‬

‫‪٣ …164‬کار‪ ٦‬اْلخَل‪ْ ٚ‬لب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪،‬ؾ‪ ،۱۴‬حسٱث‪ٰٗ …… ۵۸:‬ت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬رشح ‪٘٣‬ا‪ ٦‬ا‪ٟ‬تٰک‪ ١‬ٯٯػٕ احٰا‪ ٢‬ا‪٤ٟ‬تٰک‪٠‬ین ‪۳۵۷،۳۵۸/۵،‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫املعےئۺفلسۺاکۺہیۺرطہقیۺاھتۺہکۺوجۺصخشۺشؿۺےکۺاپسۺٓااتۺاجاتۺاھتفہۺشسۺےکۺشوحشؽۺیکۺرگنشینۺایکۺرکےتۺےھتۺشرگۺشسۺےسۺیلفنۺشومرۺںیمۺیھب‬
‫وکاتیہ ۺدےتھکی ۺوت ۺشےس ۺربش ۺاجےتن ۺشفر ۺشس ۺیک ۺمیظعت ۺرتک ۺرک ۺدےتیشفر ۺشرگ ۺشس ۺےس ۺوکیئ ۺانگہ ۺای ۺرحشؾ ۺوک ۺالحؽ ۺانھجمس ۺدےتھکی ۺوت ۺشےس ۺوھچڑۺ‬
‫دےتی‪،‬شینپ ۺاجمسل ۺےس ۺاکنؽ ۺدےتی ۺشفر ۺشس ۺےس ۺوگتفگ ۺرتک ۺرفام ۺدےتی ۺہچ ۺاجہکیئ ۺشےس ۺملع ۺاھکسںیئ ۺویکہکن ۺفہ ۺاجےتن ۺےھت ۺہک ۺوج ۺصخش ۺوکیئۺ‬
‫ہلئسمۺاتھکیسۺےہۺشفرۺشسۺرپۺلمعۺںیہنۺرکاتۺہکلبۺشسۺےسۺریغۺیکۺرطػۺاجتفزۺرکاتۺےہۺوتۺفہۺرصػۺرَش ۺاکۺٓاہلۺالتش ۺرکاتۺےہشفرۺامتؾۺفلسۺ‬
‫َّ َ‬
‫ۺنکیلاجلہۺدباکرۺےسۺانپہۺںیہنۺامیگن۔‬
‫ےسوتانپہۺامیگنۺےہ ۺ‬
‫ۺسۺےکۺاع ۺمِلدباکرصخشۺ ۺ‬ ‫اصنیحلےنۺ ُ‬
‫ۺ‬

‫حکایت‪:‬ایکـالبولهکیاظالح‬
‫(وصحؽۺملعۺےکۺےئل)ۺیئکۺاسؽۺکتۺٓااتۺاجاتۺ‬
‫ِ‬ ‫سانشامؾۺشدمحنبۺلبنح ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ اْلَٯ‪٢‬ۺےکۺاپس‬
‫وقنمؽۺےہہکۺشکیۺصخشۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ذن‬‫ٰ‬ ‫ّ‬
‫راہ‪،‬ش ِ ّناًاقشاسیۺوہشہکۺٓاپۺ َ َ َ َ ۺےنۺشسۺےسۺہنمۺریھپۺایل‪،‬شےسۺوھچڑۺدای یۺہکۺشسۺےسۺوگتفگۺکتۺہنۺرفامےتۺفہۺلسلسمۺٓاپۺےسۺ‬
‫ہ‬‫َٲ‬
‫‪٠‬‬ ‫ً‬ ‫ی‬‫ل‬‫ا‬‫ٌ‬‫ت‬‫َ‬ ‫َ‬ ‫ہلل‬‫ا‬ ‫ہ‬
‫ٶ‬ ‫‪٤‬‬‫ح‬‫ر‬ ‫ِ‬
‫شسۺدبتیلیۺاکۺببسۺوپاتھچۺنکیلۺٓاپۺوجشبۺہنۺدےتیٓارخِۺاکرۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺرفامای‪:‬ےھجمۺربخۺیلمۺےہۺہکۺمتۺےنۺڑسکۺیکۺاجبنۺےسۺ‬
‫شینپۺدویشرۺوکۺ اپیۺےہشفرڑسکۺےکۺانکرےۺےسۺدقِٓادؾۺےکۺربشربۺیٹمۺیلۺےہۺاحالہکنۺفہۺاملسمونںۺیکۺاعؾۺزگراگہۺےہۺشسۺےئلۺمتۺملعۺلقتنمۺ‬
‫ےنےکۺاقلبۺںیہنۺوہ۔‬
‫ےئکاج ۺ‬
‫ۺ‬
‫ؽیکۺرگنشینۺایکرکےتۺےھت۔‬
‫ملعےکۺشوحش ۺ‬
‫ۺاطابلؿۺ ۺ‬
‫وتفلسۺاصنیحلۺشسۺرطح ِ‬
‫َ‬
‫شس ۺرطح ۺیک ۺاثمںیل ۺیبغ(مکۺلقع) ۺولوگں ۺشفر ۺاطیشؿ ۺےک ۺریپفاکرفں ۺرپ ۺیفخم ۺریتہ ۺںیہ ۺشرگہچ ۺشؿ ۺرپ ۺفعیس ۺٓاستینووں ۺفشےل ۺڑبےۺ‬
‫ڑبےےبجۺوہں‪،‬زابؿۺدرشزۺشفرۺریثکۺملعۺرےتھکۺوہںۺینعیشۺ اسیۺملعۺوجۺداینۺےسۺزَ رجۺفۺوتخیبۺرکےنۺشفرۺٓارختۺیکۺرتبیغۺدالےنۺرپۺلمتشمۺہنۺوہۺہکلبۺفہۺملعۺ‬
‫امؽۺرحشؾۺعمجۺرکانۺ‪،‬ولوگںۺاکۺوشیپۺشاننبۺشفرۺمہۺرصعفںۺےسۺٓاےگۺڑبچ اۺاچےتہۺںیہ۔‬
‫ۺےکذرےعیۺ ِ‬
‫وجۺولخمؼۺےسۺقلعتۺراتھکۺےہۺشفرۺشس ۺ‬
‫َّ‬
‫خالظ ٔہکالو‪:‬‬
‫ہیاطاعتۺفابماحت(ینعیۺکینۺشفرابمحۺ‬
‫م‬
‫رفامؿ صطف ٰے‪ :‬ا َ‪٤َ ٧‬ا اْلًَ َ‪٤‬ا ہ‪ ٢‬ب َا‪٨ٟ‬ٲاتینعیۺشامع ۺؽاکۺدشرفدمشرۺوتینںۺرپۺےہ۔(‪ ) 165‬ۺ‬
‫ِۺ‬

‫‪ …165‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب بسء ا‪ٰٟ‬وی‪ ،‬باب ‪ٛ‬ٲٕ کا‪ ٪‬بسء ا‪ٰٟ‬وی الی رسٰ‪ ٢‬اہلل‪،۵ /۳،‬حسٱث‪۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اکومں)ۺےکۺاسھتۺاخصۺےہۺانگوہںۺےکۺاسھتۺشسۺاکۺوکیئۺقلعتۺںیہنۺویکہکنۺتینۺیکۺفہجۺےسۺابعدت‪،‬ۺانگہۺںیمۺدبتلیۺوہۺاجیتۺےہۺ‬
‫شفرۺابمحۺاکؾۺتینۺیکۺفہجۺےسۺانگہۺشفرابعدتۺنبۺاجاتۺےہۺنکیلۺانگہ‪،‬ۺتینۺیکۺفہجۺےسۺیسکۺرطحۺیھبۺیکینۺںیمۺںیہنۺدبؽۺاتکسۺشہتبلۺ‬
‫تینۺاکۺشسۺںیمۺھچکۺلمعۺدلخۺوہاتۺےہۺفہۺہیۺہکۺبجۺشسۺےکۺاسھتۺیئکۺثیبخۺںیتینۺلمۺاجںیئۺوتۺشسۺاکۺانگہۺشفرۺفابؽۺڑبھۺاجاتۺےہۺ‬
‫اسیجۺہکۺمہۺےنۺوتہبۺےکۺاببۺںیمۺایبؿۺایکۺےہ۔‬
‫سِسظیقسه‪:‬ـاوات‬
‫َ ُّ َ‬
‫شصۺتحصۺشفرۺوثشبۺیکۺزایدیتۺںیمۺتینۺےکۺاسھتۺرموبط(یلمۺوہیئ)ۺںیہۺ۔اہجںۺکت ْ ِ‬
‫ۺشصۺتحصۺاکۺتۺ‬ ‫ابعدشتۺشینپۺ ْ ِ‬
‫ےہۺوتۺشسۺےسۺرمشدۺہیۺےہۺہکۺدنبہۺرصػ ِ‬
‫ۺابعدتۺشیہٰلۺیکۺتینۺےسۺفہۺلمعۺاجبۺالےئۺیسکۺشفرۺےکۺےیلۺںیہن۔سپۺشرگۺرای(داھکفے)ۺ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫یکۺتینۺرکےۺاگۺوتۺفہۺلمعۺمَع ْ ِص ّنَب(انرفامین)ۺوہاجےئۺاگۺشفرراہۺوثشبۺںیمۺشاضہفۺوتۺشسۺیکۺوصرتۺہیۺےہۺہکۺشکیۺ ِ‬
‫َمعۺریخۺںیمۺیئکۺ‬
‫ںیتینۺرکےۺویکہکنشۺ کیۺکینۺاکؾۺںیمۺیئکۺشیھچۺںیتینۺیکۺاجۺیتکسۺںیہۺشفر ۺرہۺتینۺاکۺوثشبۺےلمۺاگۺویکہکنۺشؿۺںیمۺےسۺرہۺتین شۺ کیۺ‬
‫یکینۺےہۺرھپۺرہۺیکینۺاکۺوثشبۺ‪10‬انگۺڑبھۺاجاتۺےہۺاسیجۺہکۺدحثیۺاپکۺںیمۺفشردۺےہ۔(‪) 166‬اثمؽۺےکۺوطرۺرپۺوکیئ صخشۺدجسمۺںیمۺ‬
‫َ‬
‫ےھٹیبۺوتہیشۺ کیۺوثشبۺاکۺاکؾۺےہۺشفرۺفہۺشسۺںیمۺیئکۺںیتینۺرکۺاتکسۺےہۺ ّٰیۺہکۺشسۺیکۺفہجۺےسۺنیقتمۺےکۺشامعؽۺاکۺوثشبۺاحلصۺرکاتکسۺ‬
‫ذن‬
‫ح‬ ‫َ‬
‫نۺےکۺدراجتۺکتۺچنہپۺاتکسۺےہ۔‬ ‫ِ‬
‫مَّْ ْ‬ ‫شفرۺ ُ َ‬
‫ٓ‬
‫مسجزمیٍبیٹھيےکیاٹھىیتیٍ‪:‬‬
‫٭…یلہپ ۺتین‪:‬شس ۺابت ۺاک ۺشاقتعد ۺرےھکۺہکۺہیاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺاک ۺرھگۺےہ ۺشفر ۺشسۺںیم ۺدشلخۺوہےنۺفشالاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺزایرتۺ‬
‫ۺفشالزایرتۺشیہٰلۺیکۺتینۺےسۺےھٹیبۺشفرایپرےۺمصطفٰےۺػلی اہلل َتٌالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ٯٰا‪َ ٟ‬ہ ٯس‪٥٠‬ۺےنۺوجۺفدعہۺرفامایےہۺ‬
‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫ہ َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫رکاتےہ‪،‬ذٰہلشدجسمۺںیمۺےنھٹیب‬
‫شسۺےکۺوصحؽۺیکۺشدیمۺرےھک۔انچہچن‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشدرفامای‪َ ٌَ َٗ ٩٣َ :‬س ف َی ا‪٤َ ٟ‬شحَ َس َٓ َ٘س َز َارا َ‬
‫ہلل‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےک ۺایپرے ۺبیبح‪ ،‬ح ْ ِ ح‬
‫ح ۺبیبل ۺ َػلی ا ہ‬

‫قیقحتشسۺےناہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺزایرتۺ ۺ‬

‫یکشفرسجۺیک‬ ‫َت ٌَالی َٯ َح‪ًَ ٙ‬ل َی ا‪٤َ ٟ‬ز ہٯرَ ا َ َ‬
‫رك ہا‪َ ٦‬زائ َز َہینعیۺوجۺدجسمۺںیمۺ ۺ‬
‫اھٹیب ۺ‬

‫‪ …166‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب حش‪ ٩‬اْلسَل‪ ٦‬ا‪٤ٟ‬زء‪،۵۷ /۳،‬حسٱث‪۴۳:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 167‬‬
‫قحےہۺہکۺفہۺزایرتۺرکےنۺفشالاکۺشرکشؾۺرکے۔‬
‫سرپۺ ۺ‬
‫ایرتیکۺاجےئۺش ۺ‬
‫ز ۺ‬

‫٭…دفرسیۺتین‪:‬شکیۺامنزۺےکۺدعبۺدفرسیۺامنزۺےکۺشاظتنرۺیکۺتینۺرکےۺوتۺبجۺکتۺفہۺامنزۺےکۺشاظتنرۺںیمۺرےہۺاگامنزاکوثشبۺاپےئۺ‬
‫ۺرفامؿۺابریۺاعتٰیل’’ َو َر ِاب ُط ْوا‪ ‘‘ ) 169( -‬اکۺہیۺ ۺ‬
‫یھبٰینعمۺےہ۔ۺ‬ ‫اگ(‪،) 168‬شس ِ‬
‫َ‬
‫٭…رسیتیۺتین‪:‬اکؿ‪ٓ،‬اھک‪،‬شفردرگیشعضااءۺوکرحاکتۺشفرۺرت ُّددشتۺےسۺرفکۺرک ُۺر ْ َ حا‬
‫ہ ِ َّنۺشایتخرۺرکےنۺیکۺتینۺرکےویکہکنۺشاکتع ۺ‬
‫ػ‬
‫َ‬
‫ہ ِ َّنۺےہ۔انچہچن‬
‫رفزےۺیکۺرطحۺرکۺاجےنۺاکۺانؾۺےہۺشف ۺرہیشۺ کیۺرطحۺیکۺ ُر ْ َ حا‬
‫َّ‬ ‫ْ‬
‫اسامتکی ُعہ َّباىیت‪:‬‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫م‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدرفامای‪ :‬ہر‪َ ٫‬با‪َ ٧‬ٲ ہٶ اہ‪َ ًَ٣‬ی ا‪ ٟ‬ہ٘ ہٌٰزہ ف َی ا‪َ ٤َ ٟ‬شا َجسینعیۺریمیۺ ُش َّمۺیکۺ ُر ْ َ حا‬
‫ہ ِ َّنۺاسمدجۺںیمۺ‬ ‫صطفٰے ِ‬
‫ۺاجؿۺرتمحۺ َػلی ا ہ‬
‫(‪) 170‬‬
‫انھٹیبےہ۔‬
‫ۺ‬

‫ۺذشتۺابریۺاعتٰیلۺرپۺرموکزرےھک‪،‬دؽۺوکۺشوم ِرۺٓارختۺیکۺرطػۺاگلےئشفرۺوجۺاشملغۺشسۺاعمےلمںیمۺراکفٹۺ‬ ‫٭…وچیھتۺتین‪:‬شینپۺامتؾۺرت ح ُّ‬

‫ۺوتج ِ‬
‫ۺںیم َ ْ َ و‬
‫ُحت(اہنتیئ)شایتخرۺرکۺےکۺدفررکےنۺیکۺوکششۺرکے۔‬ ‫ےتنبۺںیہۺشںیہنۺدجسم ۺ‬
‫اہنتیئشایتخررکےاسیجۺہک‬
‫ےننسےکۺےئلۺ ۺ‬ ‫٭…اپوچنںیۺتین‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬اکۺذرکۺرک ۺ‬
‫ےنایۺ ۺ‬

‫عاہخزامیٍجہاسکظىےِالےکیـظح‪:‬‬
‫ِ‬
‫ا‪ ٪‬ک َا‪ ٟ‬ہ‪َ ٤‬حا‪َ َ ٫‬س ف َی َسب َٲ َ‪ ١‬اہللَ َت ٌَالیینعی ۺوجصخش ۺحبص ۺےک ۺفتقاہلل ًَز‬ ‫ہلل َت ٌَالی اَٯ ٱہذ َ ہ‬
‫رك ب َہ ک َ َ‬ ‫دحثیِ ۺاپکۺںیم ۺےہ‪َ َُ ٩٣َ :‬ساالَ َی ا‪َ ٤َ ٟ‬شا َج َس ‪َ َ ٟ‬ٲذ ہ َ‬
‫رك ا َ‬
‫(‪) 171‬‬
‫َٯ َج ۺ‪١‬اکۺذرکۺرکےنۺای ولوگںۺوکۺذرکۺیکۺرطػۺاملئۺرکےنۺےکۺےئلۺدجسمۺںیم ۺ‬
‫ۺایگفہۺرشہِۺدخشںیمۺاہجدۺرکےنۺفشےلۺیکۺرطحۺےہ۔‬

‫‪ …167‬ا‪٤ٟ‬ؼ‪ْ ٕ٨‬لب‪ ٩‬ابی طیبٶ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ‪ٟ‬زٯ‪ ٦‬ا‪٤ٟ‬شاجس‪،۳۷۱ /۸،‬حسٱث‪،۸:‬بتِیرٗ‪٠‬ٲ‪١‬‬
‫‪٣‬دتصا‬
‫ً‬ ‫جا‪٤ٌ٣ ٍ٣‬ز ب‪ ٩‬راطس ‪٠٣‬ح‪٣ ٙ‬ؼ‪ً ٕ٨‬بس ا‪ٟ‬ززا‪ ،ٚ‬باب ٓـ‪ ١‬ا‪٤ٟ‬شاجس‪،۵۶۷ /۳۰،‬حسٱث‪،۵۰۷۵۳:‬‬
‫‪ …168‬نشائی‪ٛ ،‬تاب ا‪٤ٟ‬شاجس‪ ،‬باب ا‪ٟ‬ترُٲب فی ا‪ٟ‬ح‪ٰ٠‬ض فی ا‪٤ٟ‬شحس ٯا‪٧‬توار ا‪ٟ‬ؼَلٵ‪،‬ؾ‪،۳۵۷‬حسٱث‪۷۱۳:‬‬
‫‪ …169‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفررسدحۺرپۺشالسیمۺکلمۺیکۺابہگنینۺرکف۔(پ‪ٰ،۴‬ا‪٤ً ٢‬ز‪)۵۰۰:٪‬‬
‫‪ …170‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب ا‪ٟ‬تٰاؿٍ‪،‬ؾ‪،۵۹۰‬حسٱث‪۸۴۵:‬‬
‫‪ٌ٣‬زٓٶ ا‪ٟ‬ؼحابٶ ْلبی نٌٲ‪ ٥‬اْلػب‪٬‬انی‪ً ،‬ث‪٤‬ا‪ ٪‬ب‪٣ ٩‬وٌٰ‪،۱۶۶ /۱،٪‬حسٱث‪۴۹۴۳:‬‬
‫‪ …171‬ح‪٠‬ٲٶ اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪ٌٛ ،‬ب اْلحبار‪،۳۶ /۶،‬حسٱث‪۷۶۵۴،۷۶۵۵:‬‬
‫ا‪ٰ٤ٟ‬كا ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪٣ ٦‬ا‪ٟ‬ک ب‪ ٩‬ا‪٧‬ص‪ٛ ،‬تاب ٗص ا‪ٟ‬ؼَلٵ فی ا ‪ٟ‬شرف‪ ،‬باب ا‪٧‬توار ا‪ٟ‬ؼَلٵ ٯا‪٤ٟ‬شی ا‪ٟ‬ٲ‪٬‬ا‪،۳۵۹ /۳،‬حسٱث‪۱۹۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫٭…یٹھچ ۺتین‪َ :‬ا‪ٌ ٣‬ز ب َا‪ٌ٤َ ٟ‬زہٯٖ َٯ‪َ ٧‬ہ ٌٳ ًَ َ‪ ٩‬ا‪ ٟ‬ہ‪ََ ٨٤‬ک(ینعی ۺیکین ۺیک ۺدوعت ۺدےنی ۺشفر ۺربشیئ ۺےس ۺعنم ۺرکےن)یک ۺوصرت ۺںیم ۺملع ۺاک ۺافدئہۺ‬
‫اچنہپےن ۺیک ۺتین ۺرکےۺویکہکن ۺاسمدج ۺںیم شۺ ےسیولگ ۺیھب ۺوہےت ۺںیہ ۺوجامنزدرتس ۺںیہن ۺزپےتھ ۺای ۺاناجزئ ۺشومر ۺاک ۺش ِراکتب ۺرکےتۺ‬
‫ںیہۺوتۺہیۺشںیہنۺیکینۺاکمکحۺدےۺشفرۺدنیۺاکۺرشہتسۺاتبےئۺۺاتہکۺوجۺریخۺیکۺابتۺفہۺشسۺےسۺںیھکیس ہیۺشسۺںیمۺرشکیۺوہۺشفرۺشسۺرطحۺ‬
‫شسۺیکۺویکینںۺںیمۺشاضہفۺوہ۔‬
‫٭…اسوتںیۺتین‪:‬یسکۺدینیۺاھبیئۺےسۺش ِافتسدہۺیکۺتینۺرکےۺویکہکن ہیۺتمینغۺشفرۺٓارختۺاکۺذریخہۺےہۺشفرۺدجسمںیاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺےئلۺ‬
‫ںیہگجںیہ۔‬
‫ۺ‬ ‫تبحمۺرکےنۺفشےلۺدنیۺدشرفںۺےکۺاپےئۺاجےنۺیکۺ‬
‫٭…ٓاوھٹںیۺتین‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺایحۺرکےتۺوہےئۺانگہۺوھچڑۺدےۺشفرۺشسۺابتۺےسۺڈرےۺہکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺرھگۺںیمۺوکیئشۺ اسیۺاکؾۺہنۺ‬
‫ۺوہیتوہ۔‬
‫ۺیکزعتۺاپامؽ ۺ‬
‫سجےسۺشس ۺ‬
‫وہ ۺ‬
‫ۺ‬
‫ٓ‬
‫مسجزمیٍاىےِاالمحظِوىہیٍعہتا‪:‬‬
‫ْ َ‬
‫سانشامؾۺن ۺنبۺی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬ا ۺرفامےتۺںیہ‪:‬وجصخشۺدجسمۺںیمۺٓاےنۺاجےن ۺاکۺ‬ ‫رگجوگس َ ح ُ و‬
‫ۺبؽ ۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬ ‫َہ‬ ‫ونشسۺروسؽ‪،‬‬
‫َہ‬
‫َ َ‬
‫رعمفۺشیہٰلۺےسۺقلعتمۺ‬
‫ِ‬ ‫اعدیۺوہوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شےسۺاستۺوتلصخںۺںیمۺےسۺشکیۺرضفراطعۺرفاماتۺےہ‪…)۳(:‬شاسیۺاھبیئۺاتلمۺےہۺسجۺےسۺ‬
‫ش ِافتسدہۺایکۺاجےئ(‪ …)۵‬ایرتمحۺاکۺزنفؽۺوہاتۺےہ(‪…)۱‬ایۺدمعہۺفۺشٰیلعۺملعۺاحلصۺوہاتۺےہ(‪ …)۴‬ایشیسیۺابتۺےنھکیسۺوکۺیتلمۺےہۺوجۺرشہِۺرشتسۺ‬
‫ۺاچبیتےہ(‪…)۶‬ایۺفہ ِ‬
‫ۺوخػۺدخش(‪…)۷‬ۺایایحیکۺفہجۺےسۺانگہۺوھچڑۺداتیۺےہ۔‬ ‫امنیئرکیتۺےہ(‪…)۵‬ۺایالہتکۺےس ۺ‬
‫یکرطػۺرشہۺ ۺ‬
‫ۺ‬
‫وتۺالھبیئۺےکۺاکومںۺںیمۺتہبۺےسۺںیتینۺیکۺاجیتکس ۺںیہۺامتؾۺابعدشتۺفۺابماحتۺوکشیسۺرپۺایقسۺرکۺایلۺاجےئۺویکہکنۺوکیئۺابعدتۺ‬
‫شیسی ۺںیہن ۺسج ۺںیم ۺتہب ۺیس ۺںیتین ۺہن ۺوہیتکس ۺوہں ۺشفر ۺدنب ہہ ۺومنم ۺےک ۺدؽ ۺںیم ۺشیس ۺدقر ۺںیتین ۺاحرض ۺوہیت ۺںیہ ۺینتج ۺفہ َ ِ ح‬
‫ۺط ۺریخ ۺںیمۺ‬
‫ڑبیتھںیہ۔‬
‫ں ۺ‬ ‫وہ‪،‬شسۺرطحۺشامعؽۺاپزیکہۺوہےتۺشفرۺایکین ۺ‬
‫ہتسب ۺ‬
‫سےکۺےئلۺرمکۺ ۺ‬
‫وکششۺشفروغرفۺرکفۺرکےۺشفرۺش ۺ‬
‫تیسظیقسه‪ُ :‬‬
‫مباحات(جائؼامُع)‬
‫رہۺابمح(اجزئ)ۺاکؾۺںیمشۺ کیۺایۺشسۺےسۺزایدہۺںیتینۺوہیتکسۺںیہۺنجۺیکۺفہجۺےسۺفہۺابمحۺاکؾ ُ ّ‬
‫ۺُعہۺابعدشتۺںیمۺےسۺوہاجاتۺےہۺشفرۺ‬
‫ےشخرےۺںیمۺےہ‬
‫صخشتہبۺڑب ۺ‬
‫ہجےسۺدنلبۺدراجتۺاحلصۺوہےتۺںیہۺوتۺف ۺہ ۺ‬
‫ۺیکف ۺ‬
‫شؿ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وجۺشؿۺےسۺاغلفۺےہۺشفرۺشؿۺاکومںۺوکۺٓافشرہۺوھچڑےۺرھپےتۺاجونرفںۺیکۺرطحۺوہس(وھبؽ)ۺشفرۺتلفغۺےسۺاجبۺالاتۺےہ۔دنبےۺےکۺےئلۺ‬
‫انمبسۺںیہنۺےہہکۺفہۺیسکۺرطخے‪،‬دقؾۺایۺےحملۺوکۺریقحۺےھجمسۺویکہکن شؿۺںیمۺےسۺرہۺشکیۺےکۺابرےۺںیمۺایقتمۺےکۺدؿۺوپاھچۺاجےئۺاگۺ‬
‫شیسفہجۺےس‪،‬‬
‫تہاکۺاشہبئۺںیہن‪ ،‬ۺ‬
‫یسکرکش ۺ‬
‫سکتینۺےسۺایک؟ہیۺاعمہلمۺشؿۺابمحۺشوم ۺر ۺاکےہۺنجۺںیمۺ ۺ‬
‫ہکۺویکںۺایک؟شفر ۺ‬

‫حاللکاحساباِعحظاوپظوضابہے‪:‬‬
‫ۡحا ہ‪٬َ ٣‬اً َ َ٘ ٌ‬
‫ابینعیۺشس(داین)ےکۺالحؽۺاکۺاسحبۺشفرۺ‬ ‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدرفامای‪َ :‬ح ََل‪ٟ‬ہ َ‪٬‬اح َ َش ٌ‬
‫اب ٯ َ َ‬ ‫وضحریبنّۺشرکؾۺ َػلی ا ہ‬
‫(‪) 172‬‬
‫رحشؾۺۺرپذعشبۺےہ۔‬
‫بظِؽقیامتہظچیؼکےباعےمیٍسُالہُگا‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺایپرےۺبیبحۺ َػلی ا ہ‬ ‫ساناعُمذۺنب َ ح َحۺج َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےسۺرمفیۺدحثیۺںیمۺےہۺہکاہلل‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشراشدرفامای‪:‬ا َ‪ ٪‬ا‪ٌَ ٟ‬ب َس َ‪ٟ‬ـ ہٲش َا ہ‪َ ٢‬ٱٰ َ‪ ٦‬ا‪َ َ ٟ٘‬ٲا َ‪َ ٣‬ٶ ًَ‪ ٩‬ک ہ‪َ ١‬شی ُء َحً ّٰی ًَ‪ ٩‬ہ‪ٛ‬ح َ‪ًَ ١‬ی َ‪٨‬ٲہ َٯ ًَ‪ ٩‬ہٓ َتا َ‬
‫ت ا‪ٟ‬لی َ‪َ ٨‬ٶ ب َاہػبہ ٌَہ َٯ ًَ‪َ ٤َٟ ٩‬شہ ثَٰ َب‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺشینپۺٓاوھکنںۺںیمۺرسہمۺاگلےنۺ‪،‬ۺشیلگنۺےسۺزنیمۺرکدیےنۺشفرۺشےنپۺ‬‫اَخَٲہینعیۺےبکشۺدنبےۺےسۺربف ِزۺایقتمۺرہزیچۺےکۺابرےۺںیمۺوپاھچۺاگۺ ّٰ‬
‫(‪) 173‬‬
‫اھبیئۺاکۺڑپکشۺوھچےنۺےکۺابرےۺںیمۺیھب۔‬
‫شکیۺرفشتیۺںیمۺےہ‪:‬وجۺصخشۺراضےئۺشیہٰلۺےکۺےئلۺوخوبشۺاگلےئۺفہۺایقتمۺےکۺدؿۺشسۺاحؽۺںیمۺٓاےئۺاگۺہکۺشسۺیکۺ‬
‫ُعہۺوہیگۺشفرۺوج َُیرہاہللۺےکۺےئلۺوخوبشۺاگلےئۺاگفہۺایقتمۺےکۺدؿۺشسۺاحؽۺںیمۺٓاےئۺاگۺہکۺشسۺیکۺوخوبشۺ‬
‫وخوبشۺکشمۺےسۺزایدہۺ ُ ّ‬
‫(‪) 174‬‬
‫رمدشرۺےسۺیھبۺزایدہۺدبوبدشرۺوہیگ۔‬
‫ولعمؾۺوہشہکۺوخوبشۺاگلانابمحۺاکؾۺےہۺنکیلۺشسۺںیمۺیھبۺتینۺرضفریۺےہ۔‬
‫ایکاوتظاؿاِعاسکاجُاب‪:‬‬
‫وخوبشۺاگلانۺیسکۺاسفنینۺافدئےۺےکۺےیلۺیہۺوہاتۺےہ‪،‬ذٰہلشۺوکیئۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺےئلۺےسیکۺوخوبشۺاگلےئۺاگ؟‬

‫‪ٛ …172‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلبی زاٯز‪ ،‬اخبار ًلی ب‪ ٩‬ابی كا‪ٟ‬ب ٯز‪٫‬سہ‪،‬ؾ‪ ،۳۳۹‬حسٱث‪ً٘’’، ۳۳۶:‬اب‘‘بس‪ٟ‬ہ’’ ًذاب‘‘‬
‫‪ …173‬ح‪٠‬ٲٶاْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪،‬اح‪٤‬سب‪٩‬ا‪ٟ‬حٰارٴ‪،۱۳ /۳۰،‬حسٱث‪ٰٗ……۳۴۴۰۶:‬تا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬ا‪ٟٔ‬ؼ‪١‬ا‪ٟ‬شابٍٯا‪ٟ‬ثَلثٰ‪٪‬فیرشحال‪ٜ‬بائز…ش‪ٟ‬ذ‪۵۷۱ /۵،‬‬
‫‪ …174‬ا‪٤ٟ‬ؼ‪ٌٟ ٕ٨‬بس ا‪ٟ‬ززا‪ٛ ،ٚ‬تاب ا‪ٟ‬ؼٲا‪ ،٦‬باب ا‪٤ٟ‬زاٵ تؼلی ٯ‪ٟ‬ٲص فی رٗبت‪٬‬ا َٗلزٵ ٯتلٲب ا‪ٟ‬زجا‪،۵۴۷ /۴،٢‬حسٱث‪۷۹۶۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وجشب‪:‬اجؿۺول!وجۺصخشۺہعمجۺےکۺدؿۺایۺشفرشفاقتۺںیمۺوخوبشۺاگلےئۺوتۺنکممۺےہۺہکۺشسۺاکوصقمدداینفیۺّذلشتۺےسۺفطلۺشاھٹانوہۺ‬
‫ایۺ ِ‬
‫رثکتۺامؽۺےکۺذرےعیۺافترُخۺوصقمدۺوہۺاتۺہکۺشسۺےکۺاسیھتۺشسۺرپۺدسحۺرکںیۺایۺولوگںۺوکۺداھکےنۺاکۺشرشدہۺوہۺاتہکۺشؿۺےکۺدولںۺ‬
‫ںیم ۺشس ۺیک ۺداھک ۺھٹیب ۺاجےئ ۺشفر ۺوخوبش ۺدنسپ ۺٓادیم ۺوہےن ۺیک ۺتہج ۺےس ۺشس ۺاک ۺذرک ۺایک ۺاجےئ ۺایہی ۺاچاتہ ۺوہ ۺہک ۺشیبنج ۺوعروتں ۺےکۺ‬
‫دولں ۺںیمۺوبحمب ۺوہاجٕاں ۺہکبجۺشؿ ۺیک ۺرطػ ۺدانھکی ۺاجزئ ۺاتھجمس ۺوہ‪،‬شس ۺےکۺالعفہ ۺتہب ۺیسۺابںیت ۺںیہ ۺوج ۺوخوبش ۺاگلےنۺوک ۺتیصعمۺ‬
‫انبدیتی ۺںیہ ۺشیس ۺفہج ۺےس ۺفہ ۺرمدشر ۺےس ۺزایدہ ۺدبوبدشر ۺوہیگ ۺوسشےئ ۺیلہپ ۺوصرت ۺےک ۺینعی ۺبج ۺوصقمدتُّذشفرل ُطف ۺشدنفز ۺوہانۺ‬
‫وہویکہکن ہی ۺتیصعم ۺںیہن ۺنکیل ۺشس ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺوسشؽ ۺوہاگ ۺشفر ۺسج ۺےس ۺ ۺاسحب ۺایل ۺاجےئ ۺاگ ۺفہ ۺذعشب ۺںیم ۺالتبموہاگشفروجۺ‬
‫صخشۺداینۺیکۺوکیئۺابمحۺزیچۺشامعتسؽۺرکاتۺےہۺٓارختۺںیمۺشرگہچۺشےسذعشبۺوتۺںیہنۺدایۺاجےئۺاگۺنکیلۺشُینتۺدقمشرۺشُرخفیۺںیتمعنۺمکۺ‬
‫رکۺدیۺاجںیئۺیگۺشفرۺشخرےۺےکۺےئلۺشینتۺابتۺاکیفۺےہۺہکۺدنبہۺانفۺوہےنۺفشیلۺزیچفںۺیکۺرطػۺدلجیۺرکےۺشفرۺشؿۺےکۺدبےلۺ‬
‫ںیمۺہشیمہۺرےنہۺفشیلۺوتمعنںۺںیمۺیمکۺرکۺےکۺاصقنؿۺشاھٹےئ۔‬
‫خُشبُلگاىےکیىیتیٍ‪:‬‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ۺسۺروسؽۺےکۺش ِ ّ حاتعۺیکۺتینۺرکے‪،‬٭…دجسمۺیکۺمیظعتۺشفراہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺرھگۺےکۺشرتحشؾۺیکۺیھبۺتینۺ‬
‫ِ‬ ‫٭…ہعمجۺےکۺدؿ َّ ِ‬
‫رکے‪ ،‬ۺسپ ۺفہ ۺہی ۺایخؽ ۺرک ۺے ۺہک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یک ۺزایرت ۺےک ۺےئل ۺدجسم ۺںیم ۺوخوبش ۺاگل ۺرک ۺیہ ۺاجان ۺاچےئہ‪،‬٭…شےنپ ۺاپس ۺےنھٹیب ۺفشولں ۺوکۺ‬
‫رشتحۺاچنہپےنۺیکۺتینۺرکےۺاتۺہکۺفہۺدجسمۺںیمۺریمےۺاپسۺھٹیبۺرکۺوخوبشۺےسۺرشتحۺاحلصۺرکںی‪،‬٭…شےنپۺٓاپۺےسۺاندنسپدیہۺوُبدفرۺ‬
‫رکےنۺیکۺتینۺرکے‪،‬٭…تبیغۺرکےنۺفشولںۺرپۺتبیغۺاکۺدرفشزہۺدنبۺرکےنۺیکۺتینۺرکےۺویکہکن اندنسپدیہۺوُبۺیکۺفہجۺےسۺولگۺشسۺیکۺ‬
‫تبیغۺرکےکۺانگہۺاگرۺوہےگنشفروجتبیغۺےکۺدرےپۺصخشۺوکۺتبیغۺےسۺاچبےنۺرپۺاقدروہ(نکیلۺہنۺاچبےئ)وتفہۺیھبۺانگہۺںیمۺشسۺاکۺرش ۺ‬
‫کی‬
‫ےہۺ‪،‬اسیجۺہکۺاہکۺایگۺےہ‪:‬‬
‫َا‪ْ ٪‬ل ہت َٔارَ َٗ ہ‪َٓ ٥٬‬ا‪ٟ‬زاح َ‪٠‬ہٰ َ‪٫ ٪‬ہ‪٥‬‬ ‫ا َ َذا َت َزح‪َ ٠‬ت ًَ‪ُ ٦َٰٗ ٩‬ٯ َٗس َٗ َس ہرٯا‬
‫فیہوکچۺرکےنۺفشےلۺںیہ۔‬
‫ےنپےسۺدجشرکےنۺرپاقدرہنۺوہںۺوتۺ ۺ‬
‫چرکۺولۺاحالہکنۺفہۺںیہمتۺش ۺ‬ ‫تظجنہ‪:‬شرگمت ۺ‬
‫ۺیسکوق ۺؾےسۺوک ۺ‬
‫شفرۺشراش ِدابریۺاعتٰیلۺےہ‪:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ال َع ْد ًّوٌۢا ِب َغ ْی ِر عِل ٍ ه‬

‫ْم‪( -‬پ‪،۷‬اْلنٌا‪)۳۰۸:٦‬‬ ‫َو ل َا ت َُس ّبُوا الَّ ِذ ْی َن َی ْد ُع ْو َن ِم ْن ُد ْو ِن ّٰ ِ‬
‫ال فَ َؼ ُس ّبُوا ّٰ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرشںیہنۺاگیلۺہنۺدفۺنجۺوکۺفہۺاہللےکۺوسشۺوپےتجۺںیہۺہکۺفہۺاہللیکۺاشؿۺںیمۺےبۺشدیبۺرک ۺ‬
‫ںیےگۺزایدیتۺشفرۺاہجتلۺےس۔ۺ‬

‫ۺٓاِتیۺہبیطۺںیمۺشسۺابتۺیکۺرطػۺشاشرہۺےہہکۺرش(ربشیئ)اکببسۺاننبۺیھبۺرشےہ۔‬
‫٭…وخوبشۺاگلےنۺےسۺشےنپۺدامغۺےکۺالعج(ینعیۺوقتتیۺاچنہپےن)ۺیکۺتینۺرکےۺاتۺہکۺشسۺیکۺذاہتنۺفۺاطفتنۺزایدہۺوہۺشفرۺ‬
‫دنیۺےکۺلکشمۺاسملئۺوغرۺفۺرکفۺےکۺذرےعیۺانھجمسۺٓااسؿۺوہ۔‬
‫ۺسانشوبًب ہساہللۺشامؾۺدمحمۺنبۺشدرسیۺاشیعفۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ٟ‬کَافَیرفامےتۺںیہ‪’’:‬سجۺیکۺوخوبشۺشیھچۺوہیتۺےہۺشسۺیکۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫لقعۺزایدہۺوہیتۺےہ۔‘‘‬
‫ۺطۺریخۺاکۺعَل َ َتحہۺوہۺشفرۺ‬
‫ۺاجترتۺشُرخفیۺشفر َ ِ ح‬
‫شسۺرطحۺیکۺںیتینۺرکےنۺےسۺہہیقفۺصخشۺاعزجۺںیہنۺحرہکیطۺشسۺےکۺدؽۺرپ ِ‬
‫شرگ ۺشس ۺےک ۺدؽ ۺرپ ۺداینفی ۺٓااسںیشئ ۺیہ ۺاغبل ۺوہں ۺوت ۺہی ۺںیتین ۺشس ۺےک ۺدؽ ۺںیم ۺوموجد ۺںیہن ۺوہںیتکس ۺشفر ۺشرگ ۺوکیئ ۺایبؿ ۺیھبۺ‬
‫ْ‬
‫یۺسفنۺشفرۺایخؽۺےکۺوطرۺرپۺوہیتۺ‬ ‫رکےۺبجۺیھبۺشسۺاکۺدؽۺشؿۺیکۺرطػۺربشہتخیگنۺںیہنۺوہاتۺشرگۺتینۺرکےۺیھبۺوتۺرصػۺدح ْ ِ‬
‫ےہۺشفرتینۺےسۺشسۺاکۺھچکۺقلعتۺںیہن۔‬
‫ابماحتۺتہبۺزایدہۺںیہ‪،‬شؿۺںیمۺوتینںۺاکۺامشرۺانۺنکممۺےہ‪،‬ذٰہلششسۺشکیۺاثمؽۺرپۺابیقۺبسۺوکۺایقسۺرکۺول۔‬
‫ہظمباحکاومیٍکُئیىیتؼظِعہُ‪:‬‬
‫یسکۺاعرػب َاہللاکوقؽۺےہ‪:‬انَ ِّی َْلَس َت َحب اَ‪ ٪‬ٱَ‪ٜ‬ہٰ َ‪ ٪‬ل َی ف َی ک ہ‪َ ١‬شی ُء ‪َ ٧‬ٲ ٌٶ َحً ّٰی ف َی َا کل َی ہٯ ہرشب َی َٯ ‪َٰ ٧‬م َی َٯ زہ ہخٰل َی الَ َی ا‪َ ٟ‬دـ ََل َءینعیۺںیمۺدنسپۺرکاتۺوہںۺ‬
‫َ‬
‫تینرکۺولں۔‬ ‫وکیئ ۺ‬ ‫(شاجنتساخےن)اجےنۺںیمۺیھبۺ ۺ‬ ‫ۺ‬ ‫ذنۺیہکۺاھکےن‪،‬ےنیپ‪،‬وسےنشفرۺتیبۺشالخل‬ ‫ہکۺشےنپۺرہۺاکؾۺںیمۺ ّٰ‬

‫شؿ ۺبس ۺابوتں ۺںیم َت َرقب الَ َی اہلل(ینعی ۺرُق ِ‬

‫ْب ۺشیہٰل ۺےک ُ ُ‬
‫ۺُحوؽ)یک ۺتین ۺوہیتکس ۺےہ ۺویکہکن ۺرہ ۺفہ ۺزیچ ۺوج ۺدَبَؿ ۺیک ۺاقبشفر ۺ َدَبینۺ‬
‫اعمالمتۺےسۺدؽۺےکۺافرغۺوہےنۺاکۺببسۺوہۺفہۺدنیۺرپۺاعُمفِؿۺوہیتۺےہ۔اثمؽۺےکۺوطرۺرپۺوجۺصخشۺاھکانۺشسۺتینۺےسۺاھکےئۺہکۺ‬
‫ًَز‬ ‫ابعدت ۺرپ ۺوقت ۺاحلص ۺوہشفر ۺامجع ۺےس ۺوصقمد ۺشےنپ ۺدنی ۺیک ۺافحتظ ۺشفر ۺشہیلہ ۺیک ۺدؽ ۺوجیئ ۺشفر ۺکین ۺشفالد ۺاک ۺوصحؽ ۺوہ ۺوجاہلل‬
‫َ‬
‫َٯ َج‪١‬یکۺابعدتۺرکےۺشفرۺشسۺرطحۺ ُش َّ ِ‬
‫مۺدمحمہیۺںیمۺشاضہفۺوہۺوتۺفہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫ےنفشالۺوہاگ۔‬
‫ۺاطعۺشیہٰلۺاجبال ۺ‬
‫صخشۺشےنپۺاھکےنۺشفرۺامجعۺرکےنۺںیمۺیھب َ ِ‬
‫سفنۺوکۺزایدہۺرتبغۺاھکےنۺشفرۺامجعۺیکۺوہیتۺےہۺشفرۺشؿۺدفونںۺاکومںۺںیمۺشیھچۺتینۺرکانۺشسۺصخشۺےکۺےئلۺلکشمۺںیہنۺسجۺ‬
‫تینرکےۺشفرویںۺےہک‪٫:‬ہ َٰف َی َسب َٲ َ‪١‬اہللینعیۺفہۺ‬
‫شیھچ ۺ‬
‫ہکبجۺدنبےۺاکۺامؽۺالہکۺوہاجےئۺوتۺف ۺہ ۺ‬
‫اچےئہ ۺ‬
‫ےئل ۺ‬‫شیس ۺ‬ ‫ؽرپۺرکفِۺٓارخت ِ ح‬
‫ۺاغلۺوہ‪ ،‬ۺ‬ ‫ےکۺد ۺ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺرشےتسۺںیمۺےہۺ۔بجۺاتپۺےلچۺہکۺیسکۺےنۺریمیۺتبیغۺیکۺےہۺوتۺدؽۺںیمۺوخیشۺوہہکۺتبیغۺرکےنۺفشالۺریمےۺانگوہںۺاکۺوب ۺ‬
‫ھج‬
‫انّم ۺشَامعؽۺںیم ۺلقتنم ۺوہاجںیئ ۺیگۺشفر ۺہی ۺتین ۺشس ۺرطحۺرکےۺہک ۺوجشبۺہن ۺدےۺہکلب ۺاخومیش ۺشایتخ ۺر‬
‫شاھٹےئۺاگۺشفرۺشس ۺیک ۺایکینں ۺریمے ۺ َ ہ‬
‫رکے ۺ۔انچہچن‬

‫ٌیبتکظىےِاالىقعاٌمیٍہے‪:‬‬
‫ْ‬
‫ۺےگ‬
‫یۺاپکۺںیمۺےہۺہک’’ےبۺکشۺدنبےۺاکۺاسحبۺایلۺاجےئۺاگوتۺشسۺےکۺشامعؽۺٓاتفۺدشلخۺوہےنۺیکۺفہجۺےسۺابلطۺوہاجںیئ ۺ‬ ‫ۺدح ْ ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ذنیۺہکۺفہۺمنہجۺاکۺقحتسمۺوہاجےئۺاگرھپۺشسۺےکۺکینۺشامعؽۺاکۺدرتفۺوھکالۺاجےئۺاگۺسجۺیکۺفہجۺےسۺفہۺتنجۺاکۺقحۺدشرۺوہاجےئۺاگۺوتۺفہۺصخشۺب ح حُّ ح ۺ‬
‫ب‬ ‫ع‬ ‫ّٰ‬

‫رکےتۺوہےئۺےہکۺاگ‪:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ہیۺشامعؽۺوتۺںیمۺےنۺیھبکۺںیہنۺےئک۔ۺوتاہکۺاجےئۺاگ‪:‬ہیۺشؿۺولوگںۺےکۺشامعؽۺںیہۺوہنجںۺےنۺریتیۺ ۺ‬

‫تبیغ‬
‫ُطل ْ‬
‫(‪) 175‬‬
‫رپ مۺایک۔‘‘‬ ‫ۺھجت ۺ‬
‫اچنہپیئشفر ۺ‬
‫ۺفیلکت ۺ‬
‫یک‪،‬ےھجت ۺ‬
‫شکی ۺرفشتی ۺںیم ۺےہ ۺہک’’دنبہ ۺایقتم ۺےک ۺدؿ ۺاہپڑفں ۺےک ۺلثم ۺکین ۺشامعؽ ۺالےئ ۺاگہک ۺشرگفہ ۺبس ۺشس ۺےک ۺوہےت ۺوت ِ ِ‬
‫ۺدشخۺ‬
‫تنجۺوہاتنکیلۺفہۺشسۺاحؽۺںیمۺٓاےئۺاگۺہکۺیسکۺرپۺملظۺایکۺوہاگ‪،‬یسکۺوکۺاگیلۺدیۺوہیگ‪،‬یسکۺوکۺامرشۺوہاگ‪،‬وتۺشؿۺبسۺوکۺشسۺیکۺویکینںۺںیمۺےسۺ‬
‫َ‬
‫دبہلۺدایۺاجےئۺاگ ّٰیۺہکۺشسۺےکۺاپسۺوکیئۺیکینۺیھبۺابیقۺںیہنۺرےہۺیگۺوتۺرَفِےتشۺںیہکۺےگ‪:‬شسۺیکۺایکینںۺمتخۺوہیکچۺںیہۺنکیلۺاطمہبلۺرکےنۺ‬
‫ذن‬

‫منہجاکۺرپفشہنۺھکۺدف۔‘‘‬
‫(‪) 176‬‬
‫ۺشیھبابیقۺںیہ۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدۺرفامےئۺاگ‪:‬ش ۺ‬
‫ؿےکۺانگہۺشسۺرپۺڈشؽۺدفرھپۺشےسۺ ۺ‬ ‫فشےل ۺ‬
‫َّ‬
‫خالظ ٔہکالو‪:‬‬
‫ۺریقحےکۺدوھےکۺشفرۺ‬
‫ۺَمع ۺ‬‫اسیہنۺوہۺہکۺمتۺشس َ ِ‬
‫یسکیھبۺلعف(اکؾ) ۺوکریقحۺہنۺوھ‪،‬ش ۺ‬
‫ےہہکۺشےنپۺ ۺ‬
‫متۺرپۺالزؾۺ ۺ‬

‫‪٣ …175‬شاٯٴ اْلخَل‪٠ٟ ٚ‬رخائلٳ‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ا‪ِٟ‬یبٶ ‪ ٩٣‬الَکا‪٣‬ٶ‪،‬ا‪ٟ‬حزء ا‪ٟ‬ثانی ‪،‬ؾ‪،۳۰۶‬حسٱث‪۳۹۹:‬‬
‫ٰٗت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬ا‪ٟٔ‬ؼ‪ ١‬ا‪ٟ‬شابٍ ٯا‪ٟ‬ثَلثٰ‪ ٪‬فی رشح ال‪ٜ‬بائز…ا‪ٟ‬ذ‪۵۵۶ /۵،‬‬
‫‪ …176‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬اْلٯسم‪،۳۱۵/۵،‬حسٱث‪ٰٗ…… ۵۷۷۸:‬ت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬ا‪ٟٔ‬ؼ‪ ١‬ا‪ٟ‬شابٍ ٯا‪ٟ‬ثَلثٰ‪ ٪‬فی رشح ال‪ٜ‬بائز…ا‪ٟ‬ذ‪۵۵۸،۵۵۹ /۵،‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رشۺےسۺہنۺوچبشفررھپوسشؽۺفاسحبۺےکۺدؿۺمتۺےسۺشسۺاکوجشبۺہنۺنبۺزپےویکہکناہلل ًَز َٯ َج‪١‬اہمترےۺامتؾۺشوحشؽۺےسۺابربخۺشفر‬

‫ںیہمتۺدھکیۺراہۺےہ۔انچہچنۺشراشدۺابریۺاعتٰیلۺےہ‪:‬‬
‫د(‪( )۹۵‬پ‪)۳۸:ٚ،۵۶‬‬ ‫َما َیل ْ ِف ُظ ِم ْن ق َْو ٍل اِ لَّا ل ََد ْی ِه َر ِق ْی ٌ‬
‫ب عَ ِؾ ْی ٌ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬وکیئۺابتۺفہۺزابؿۺےسۺںیہنۺاکناتلۺہکۺشسۺےکۺاپسۺشکیۺاحمظفۺایترۺہنۺاھٹیبۺوہ۔‬

‫حکایت‪:‬مٹیکیکیاحیثیتہے؟‬
‫شکیۺزبرگ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺےنۺوتکمبۺاھکلۺشفرۺشےسۺشےنپۺزپفیسۺیکۺدویشرۺےسۺکشخۺرکانۺاچاہۺنکیلۺ‬
‫َ‬
‫شس ۺےس ۺابز ۺراہ ۺرھپ ۺدؽ ۺںیم ۺاہک‪:‬ہی ۺیٹم ۺےہ ۺشفر ۺیٹم ۺیک ۺایک ۺتیثیح ۺےہ؟انچہچن ۺشےس ۺیٹم ۺےس ۺکشخ ۺرکایلوت ۺ ِ ِ‬
‫اہت ۺیبیغ ۺےس ۺٓافشزۺ‬
‫ٓایئ‪:‬وجۺصخشۺدویشرۺےسۺیٹمۺےنیلۺوکۺومعمیلۺاتھجمسۺےہۺفہۺلکۺایقتمۺےکۺدؿۺشسۺیکۺزسشۺدھکیۺےلۺاگ۔‬
‫َُیرہاہللکےلئےونلىہکیا‪:‬‬
‫ْ‬
‫سان ۺ ُسفتااؿ ۺ َنوری ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺےک ۺاسھت ۺامنز ۺزپیھ ۺشس ۺےن ۺداھکیہکۺ‬
‫وقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺشکی ۺصخش ۺےن ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ٓاپ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺاک ۺڑپکش ۺ ُشاٹلےہ۔شسۺےک ۺرعض ۺرکےن ۺرپۺٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےن ۺڑپکش ۺدیساھ ۺرکےنۺےکۺےئل ۺاہھتۺ‬
‫ڑباھایرھپۺچنیھکۺایلۺشفرۺڑپکشۺدرتسۺہنۺایک۔شسۺصخشۺےنۺشسۺاکۺببسۺدرایتفۺایکۺوتٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےنۺرفامای‪:‬ںیمۺےنۺشےسۺ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺےئلۺانہپۺاھتۺشسۺےئلۺریغۺےکۺےئلۺشےسۺدرتسۺںیہنۺرکانۺاچاتہ۔‬

‫ایکایيٹاِعایکسھاگا‪:‬‬
‫سان ۺن حَ ْ ِْ‬
‫ۺبی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَی ۺرفامےت ۺںیہ ‪:‬ایقتم ۺےک ۺدؿ ۺدفصخش ۺٓاسپ ۺںیم ۺشںیھجل ۺےگ‪ ،‬ۺشکی ۺےہکۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اگ‪:‬ریمشۺشفرۺاہمترشۺاعمہلماہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺاسےنمۺےہ۔دفرسشےہکۺاگ‪:‬دخبش!ںیمۺںیہمتۺںیہنۺاجاتن۔وتۺفہۺےہکۺاگ‪:‬ویکںۺںیہن!متۺےنۺ‬
‫یہۺوتۺریمیۺدویشرۺےسۺشکیشۺ ٹنیۺشفرۺریمےۺڑپکےۺےسۺشکیۺداھاگۺایلۺاھت۔‬
‫شس ۺرطح ۺےک ۺٓااثرففشاعقت ۺاخنیفئ ۺےکدولں ۺوک ۺڑکٹے ۺڑکٹے ۺرک ۺدےتی ۺںیہ۔سپ ۺشرگ ۺمت ۺوحہلص ۺشفر ۺلقع ۺرےتھکۺ‬
‫وہشفرۺدوھاکۺاھکےنۺفشولںۺںیمۺےسۺںیہنۺوہۺوتۺشیھبۺداینۺںیمۺشےنپۺسفنۺرپ َۺرمحۺرکفۺشفرۺلبقۺشسۺےکۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ہک ۺمت ۺےس ۺاسحب ۺایلاجےئ ۺشےنپ ۺسفن ۺاک ۺرہگے ۺوغر ۺف ۺرکف ۺےس ۺاحمہبس ۺرکف ۺشفر ۺشےنپ ۺشوحشؽ ۺیک ۺرگنشین ۺرکف ۺشس ۺفتق ۺکت ۺرحاکت ۺفۺ‬
‫انکستۺہنۺرکفۺبجۺکتۺہیۺوغرۺفۺرکفۺہنۺرکۺولۺہکۺرحتکۺویکںۺرکرےہۺوہ؟شفرۺاہمتریۺتینۺایکۺےہ؟ شفرۺشسۺےکۺببسۺمتۺداینۺںیمۺ‬
‫ےسۺایکۺاپٕاۺےگ؟شفۺرۺٓارختۺںیمۺےسۺایکۺونگشٕاۺےگ؟شفرۺمتۺداینۺوکۺٓارختۺرپۺرتحیجۺویکںۺدےتیۺوہ؟شرگۺاجونۺہکۺشسۺاکۺابثعۺرصػۺ‬
‫دنی ۺےہ ۺوت ۺسج ۺاکؾ ۺاکایخؽ ۺاہمترے ۺدؽ ۺںیم ۺٓاای ۺشےس ۺرک زگرف ۺفرہن ۺرک ۺاجٕا ۺشفریسک ۺاکؾ ۺوک ۺرتک ۺرکےن ۺںیم ۺیھب ۺشےنپ ۺدؽ ۺیکۺ‬
‫رتکۺلعفۺیھبشۺ کیۺاکؾۺےہۺشفرۺشسۺےکۺےئلۺیھبۺدرتسۺتینۺاکۺوہانۺرضفریۺےہۺشسۺےئلۺ ِ‬
‫رتکۺلعفۺاکۺببسۺ‬ ‫رگنشینۺرکفۺویکہکنۺ ِ‬
‫وپدیشہۺوخششہۺںیہنۺوہینۺاچےئہۺسجۺرپۺشالطعۺںیہنۺوہشۺرکیتۺشفرۺاظرہیۺشومرۺشفرۺویکینںۺیکۺرہشتۺںیہمتۺرہزگۺدوھےکۺںیمۺہنۺ‬
‫ڈشےل‪ ،‬شرسشرۺںیمۺوخبۺوغرۺرکفۺاتہکۺدوھاکۺاھکےنۺفشولںۺےکۺدرےجۺےسۺلکنۺاجٕا۔‬
‫ظاح ِببعیظتکٌُ؟‬
‫ِ‬
‫سان ۺزرکای ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬شےنپ ۺاہھت ۺیک ۺامکیئ ۺیہ ۺےس ۺاھکےت ۺےھت۔ ۺانچہچن ۺشکی ۺابرۺ‬
‫رمفی ۺےہہک ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫شُرجت ۺرپاگرے ۺےس ۺیسک ۺیک ۺدویشر ۺانبرےہ ۺےھت‪،‬شس ۺےن ۺشکی ۺرفیٹ ۺٓاپ ۺیک ۺدختم ۺںیم ۺشیپ ۺیک‪ٓ(،‬اپ ۺاھکرےہ ۺےھت ۺہک ۺشیسۺ‬
‫َ‬
‫دفرشؿ)ھچکۺولگۺٓاپۺیکۺدختمۺںیمۺاحرضۺوہےئ‪ٓ،‬اپۺےنۺشںیہنۺاھکےنۺیکۺدوعتۺہنۺدیۺ ّٰیۺہکۺاھکۺرکۺافرغۺوہےئگ‪،‬ولوگںۺوکۺ‬
‫ذن‬

‫ڑبش ۺبجعت ۺوہش‪،‬ویکہکن ۺٓاپ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬یک ۺاخسفت ۺفزدہ ۺتہب ۺوہشمر ۺاھت‪،‬شس ۺےئل ۺشوہنں ۺےن ۺاھجمسہک ۺرشکیِ ۺاعطؾ ۺرکان ۺرتہبۺ‬
‫ۺسانزرکای ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےن ۺرفامای‪:‬ںیم ۺشُرجت ۺرپ ۺیسک ۺاک ۺاکؾ ۺرکراہ ۺوہں‪،‬شوہنں ۺےن ۺےھجمۺشکی ۺرفیٹ ۺدی ۺاتہک ۺےھجم ۺشؿۺ‬
‫ےہوترضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےکۺاکؾۺرپۺوقت ۺاحلصۺوہ‪،‬ذٰہلشۺشرگۺمتۺیھبۺریمےۺاسھتۺلم ۺرکۺاھکۺےتیلۺوتۺہنۺںیہمتۺافکتی ۺرکاتۺہنۺےھجمۺشفر ۺںیمۺشؿۺاکۺاکؾۺرکےنۺ‬
‫ےسۺاعزجۺراتہ۔‬
‫اصح ۺریصبت ۺصخشۺشس ۺرطح ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺونر ۺےس ۺابنط ۺوک ۺداتھکی ےہویکہکن ۺٓاپ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺاک ۺاکؾ ۺرکےن ۺےسۺ‬
‫وت ۺ ِ ِ ح‬
‫لفناکۺاصقنؿشۺ فرونشلفۺوکۺرفشضئۺےکۺاسھتۺوکیئۺتبسنۺںیہن۔‬
‫تہنۺدانیۺ ۺ‬
‫ںیماصقنؿۺاھتۺشفرۺاھکےنۺیکۺدوع ۺ‬
‫اعزجۺوہانۺرفضۺیکۺشدشیگیئۺ ۺ‬
‫ْ‬
‫سان ۺ ُسفتااؿ ۺ َنوری ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴیک ۺدختم ۺںیم ۺاحرضوہش ۺٓاپ ۺاھکان ۺانتفؽۺ‬
‫شکی ۺزبرگ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬ںیم ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫رفامرےہۺےھت‪ٓ،‬اپۺےنۺھجمۺےسۺوکیئۺالکؾۺہنۺایک ّٰیۺہکۺاھکےنۺےسۺافرغۺوہےئگۺرھپرفامای‪:‬شرگںیم‬
‫ذن‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےنۺہیۺاھکانۺرقضۺےکۺدبےلۺہنۺایلوہاتوتۺںیمۺرضفرۺدنسپۺرکاتۺہکۺمتۺشسۺںیمۺےسۺاھکٕا۔‬
‫َّ ُ‬
‫سِگياہ‪:‬‬
‫ْ‬
‫سان ۺ ُسفتااؿ ۺ َ ونری ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےت ۺںیہ‪:‬وجصخشۺیسکۺوکاھکےنۺیک ۺدوعتۺدے ۺاحالہکنۺشےسۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫الھکانۺںیہنۺاچاتہ‪،‬شرگۺفہۺشسۺیکۺدوعتۺوبقؽۺرکۺےکۺاھکۺےلۺوتۺدوعتۺدےنیۺفشےلۺرپدفۺانگہۺوہںۺےگۺشفرۺشرگۺہنۺاھکےئۺوتشسۺ‬
‫رپۺشکیۺانگہۺےہ۔‬
‫شکی ۺانگہ ۺےس ۺٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہیک ۺرمشد ۺافنؼ ۺہکبج ۺدفرسش ۺانگہ ۺہی ۺےہ ۺہک ۺشےنپ ۺاملسمؿ ۺاھبیئ ۺوک ۺشےسی ۺاکؾ ۺرپۺ‬
‫ربشہتخیگنۺایکۺہکۺشرگۺفہۺاجؿۺاتیلۺوتۺرضفرۺشےسۺاندنسپۺرکات۔‬
‫سپۺدنبے ۺوک ۺاچےئہۺہکۺشس ۺرطحۺشےنپ ۺامتؾۺشامعؽۺںیم ۺتینۺالتشۺرکے‪،‬ذٰہلش ۺیسک ۺاکؾۺاکۺرکان‪،‬ۺہن ۺرکانۺتینۺےکۺ‬
‫َ َ‬ ‫َ‬
‫ریغبۺہنۺوہۺشرگۺشسۺفتقۺتینۺاحرضۺہنۺوہوت ُّ‬
‫تۺشایتخرۺںیہنۺےہ۔‬‫ۺوتقۺرکےۺویکہکنۺتینۺ ْ ِ‬
‫ْ‬ ‫َّ‬ ‫َّ‬
‫ِىیتکےٌیظ ِاخ ِتیاعیہُىےکابیاٌ‬ ‫پاىچُیٍفعل‪:‬‬

‫اجؿ ےئجیلۺہکۺمہۺےنۺوتینںۺےکۺشاھچۺشفرۺزایدہۺوہےنۺےکۺابرےۺںیمۺوجۺفتیصۺذرکۺیکۺےہۺاجلہۺصخشۺبجۺشسۺ‬
‫ۺ‬
‫اجترت‬‫ۺرفامؿۺمصطفٰے’’ا َ‪٤َ ٧‬ااْلًَ َ‪٤‬ا ہ‪ ٢‬ب َا‪٨ٟ‬ٲاتۺینعیۺشامعؽۺاکۺدشرفدمشرۺوتینںۺرپےہ(‪‘‘ ) 177‬اتنسۺےہۺوتدترسیۺ(زپاھےن)ای‬
‫ےکۺاسھتۺہی ِ‬
‫رکےنایاھکےنۺےکۺفتقۺشےنپۺدؽۺںیمۺاتہکۺےہ‪’’:‬ںیماہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺےئل زپاھےن ۺایاجترتۺرکےنۺۺایاھکےنۺیکۺ ۺ‬
‫تینرکاتۺ‬ ‫ۺ‬

‫‪ …177‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب بسء ا‪ٰٟ‬وی‪ ،‬باب ‪ٛ‬ٲٕ کا‪ ٪‬بسء ا‪ٰٟ‬وی الی رسٰ‪ ٢‬اہلل‪،۵ /۳،‬حسٱث‪۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ْ‬
‫یۺسفنۺایۺزابینۺالکؾۺایۺرکفایشکیۺایخؽۺےسۺدفرسےۺایخؽۺیکۺرطػۺشاقتنؽۺےہشفرۺ‬
‫وہں۔ ‘‘شفرۺاتھجمسۺےہۺہکۺہیۺتینۺےہۺرگمۺشوسفسۺہیۺوتۺدح ْ ِ‬
‫تینۺشؿۺبسۺےسۺوکوسںۺدفرۺےہویکہکنۺتینۺوتۺانؾۺےہۺسفنۺاکیسکۺزیچۺیکۺرطػۺربشہتخیگن‪،‬وتمہجۺشفرۺاملئۺوہانسجۺںیمۺشسۺیکۺوفریۺایۺدبریۺ ۺ‬
‫وکیئ‬
‫رغضۺاظرہۺوہ۔‬
‫اسییہۺوہاگۺےسیجۺوکیئۺمکشۺریس ۺ‬
‫ٓادیم‬ ‫وتبجۺسفنۺاکۺالیمؿ ںیہنۺوہاگۺوتۺرصػۺشرشدےۺےسۺلعفۺاکۺشاجیدۺشفرۺشاستکبۺنکممۺںیہنۺہکلبۺہیشۺ ۺ‬
‫ہْ‬
‫سۺاعطؾۺشفرۺشسۺیکۺرطػۺالیمؿۺیکۺتینۺرکاتۺوہں۔‘‘ایۺوکیئۺقشعۺےسۺاخیلۺصخشۺےہک‪’’:‬ںیمۺالفںۺصخشۺےسۺقشعۺفۺتبحمۺ‬ ‫ےہک‪ ’’:‬ںیمۺوخش ِ ِ‬
‫رکےنۺشفرۺشےسۺشےنپۺدؽۺےسۺمیظعۺےنھجمسۺیکۺتینۺرکاتۺوہں۔‘‘ہیۺابتۺاحمؽۺےہۺ۔ہکلبۺدؽۺاکۺیسکۺزیچۺیکۺرطػۺرھپانشفرۺشسۺیکۺرطػۺاملئۺشف ۺر‬
‫وتمہجۺوہانۺشیسۺفتقۺوہاتکسۺےہۺبجۺشسۺےکۺشابسبۺاکۺوصحؽۺوہۺشفرۺشابسبۺرپۺیھبکۺدقرتۺوہیتۺےہۺشفرۺیھبکۺںیہنۺشفرۺسفنۺیسکۺرغضۺیکۺفہجۺ‬
‫ےسۺیہۺلعفۺیکۺرطػۺشُرھباتےہۺوجشۺسۺےکۺومشقفۺشفرۺانمبسۺوہیتۺےہۺشفرۺبجۺکتۺشاسنؿۺہیۺشاقتعدۺںیہنۺرکۺاتیلۺہکۺشسۺیکۺرغضۺالفںۺلعفۺ‬
‫ےک ۺاسھت ۺفشہتسب ۺےہ ۺبت ۺکت ۺشانپ ۺدصق ۺشس ۺلعف ۺیک ۺرطػ ۺوتمہج ۺںیہن ۺرکات ۺشفر ۺہی شۺ یسی ۺابت ۺےہ ۺہک ۺسج ۺےک ۺشاقتعد ۺرپ ۺفہ ۺرہ ۺفتق ۺاقدر ۺںیہنۺ‬
‫وہاتشفرۺشرگۺشاقتعدۺوہۺوتۺدؽۺشیسۺفتقۺوتمہجۺوہاگۺبجۺہیۺافرغۺوہۺشفرۺشۺسۺےسۺڑبھۺرکۺیسکۺشفروقیۺرغضۺںیمۺوغشمؽۺہنۺوہۺشفرۺہیۺابتۺیھبۺرہۺ‬
‫ع‬
‫فتقۺنکممۺںیہنۺوہیتۺشفرۺرتبغۺدالےنۺفشیلۺشفرۺریھپےنۺفشیلۺزیچفںۺےکۺتہبۺےسۺشابسبۺوہےتۺںیہۺنجۺےسۺفہۺعمجۺوہۺاجےتۺںیہۺشفر ہیۺشامتج ۺ‬
‫ےلےسۺیسکۺدینی ایۺ‬
‫ۺیکوہشتۺدنبےۺرپۺاغبلۺوہۺشفرۺشفالدۺوہےنۺےکۺوحش ۺ‬
‫ےسفلتخمۺوہاتۺےہۺ۔ًالثم‪:‬ۺشرگۺاکنح ۺ‬
‫شاخشص‪،‬شوحشؽشۺ فرۺشامعؽۺےکۺاحل ۺظ ۺ‬
‫ۺوصحؽ ۺشفالد ۺیک ۺتین ۺےس ۺامجع ۺںیہن ۺرکےکس ۺاگ ۺہکلب ۺرصػ ۺاضقےئ ۺوہشت ۺیک ۺتین ۺےس ۺامجع ۺرکےکس ۺ ۺاگ‬
‫رغض ۺہحیحص ۺاک ۺشاقتعد ۺہن ۺوہ ۺوت ۺفہ ِ‬
‫داینفی ۺ ِ‬
‫ۺرغضۺولطمبۺاکۺانؾۺےہۺشفرۺشسۺیکۺرغضۺرصػۺوہشتۺےہۺوتۺشفالدۺیکۺتینۺےسیکۺرکےۺاگ؟شیسۺرطحۺشرگۺشسۺےکۺدؽۺرپۺہیۺاغبلۺ‬ ‫ویکہکنۺتینۺوت ِ‬
‫ِ ِّ َّ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫سۺیکۺتینۺںیہنۺرکۺےکسۺاگزابؿۺایۺدؽۺ‬ ‫ہنۺوہۺہک ُ َّ ِ‬
‫ۺسۺاکنحۺیکۺشدیگیئۺش ِ ِّ حتا ِعۺروسؽۺیکۺفہجۺےسۺےہۺسجۺےسۺوثشبۺزایدہۺاتلمۺےہۺوتۺاکنحۺےسۺشتحا ِعۺ ُ‬
‫ےسۺانہکۺوتۺضحمۺدحثیۺسفنۺایۺزابین الکؾۺےہۺہنۺہک ۺتین۔اہں!شسۺتینۺےکۺوصحؽۺاکشکیۺرطہقیۺےہۺفہۺہیۺہکۺےلہپۺرشتعیۺرپۺشانپۺشامیؿۺہتخپۺ‬
‫َ‬
‫مۺدمحمہیۺںیمۺشاضہفۺیکۺوکششۺرکاتۺےہۺشےسۺزایدہۺوثشبۺاتلمۺےہشفرۺےچبۺےسۺرفنتۺ‬‫رکےۺشفرۺشسۺابتۺرپۺشامیؿۺوقیۺرکےۺہکۺوجۺصخشۺشُ َّ ِ‬
‫سےکۺ‬
‫ؽےسۺاکنؽۺدے‪،‬وتۺبجۺفہۺشسۺرطحۺرکۺےلۺاگوتوہاتکسۺےہۺہکۺش ۺ‬
‫ےسیجےچبۺیکۺرپفرشۺۺشفرۺشسۺاکۺوبھجۺفریغۺہشےنپۺد ۺ‬
‫ۺفشیلامتؾۺزیچںیۺ ۺ‬
‫دالےن ۺ‬
‫دؽۺںیمۺوثشبۺیکۺاخرطۺشفالدۺیکۺرتبغۺدیپشۺوہۺشفرۺفہۺرتبغۺشےس ۺرحتکۺدےۺشفرۺویںۺشسۺےکۺشعضااءۺدقعِۺاکنحۺےکۺےئلۺرحتمکۺوہاجںیئۺوتۺ‬
‫ۺوبقؽۺدقعۺےکۺےئلۺزابؿۺوکۺرحتکۺدےنیۺفشیلۺوقتۺربشہتخیگنۺوہاجےئۺوتۺفہۺاکنحۺیکۺتینۺرکےنۺفشالۺوہاگشفرۺ‬ ‫بجۺدؽۺرپۺاغبلۺرغضۺیکۺفہجۺےس ِ‬
‫شرگ ۺشاسی ۺہن ۺوہ ۺوت ۺوج ۺفہ ۺشےنپسفن ۺںیم ۺوساتچ ۺشفر ۺدؽ ۺںیم ۺابر ۺابر ۺاتہک ۺےہ ۺہک ۺریمش ۺشفالد ۺاک ۺدصق ۺےہ ۺفہ ۺفوسہس ۺشفر ۺوکبشس ۺےہ ۺشیس ۺفہج ۺےس ۺ ۺیئک ۺ َسل َفۺ‬
‫ےسقلعتمۺامہریۺوکیئۺتینۺرضحتسمۺںیہن۔انچہچن‬
‫لعف ۺ‬
‫س ۺ‬‫ۺرکاجےتشفرۺرفامےت‪:‬ش ۺ‬
‫تینہنۺوہےنۺیکۺفہجۺےسۺضعبۺشاعف ِؽۺریخۺےس ۺ‬
‫اصنیحل ۺ‬
‫ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اسالفکظاوبٍیظىیتکےکُئیبھیکاوىہکظتےتھے‬
‫سانۺشامؾۺن حَ ْ ِ‬
‫ۺبْی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴیکۺامن ِزۺانجزہۺ‬ ‫ۺسانشامؾۺدمحمۺنبۺریسنیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬بَینۺےنۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫٭…وقنمؽۺےہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫تیناحرضۺہنۺیھت۔‬
‫ےدؽۺںیمۺ ۺ‬
‫ہنۺزپیھ(وپےنھچۺرپ)رفامای‪:‬ریم ۺ‬
‫٭…شکی ۺزبرگۺےنۺشینپ زفہج ۺےسۺیھگنکۺالےنۺوکاہکۺفہ ۺابولں ۺںیمۺیھگنکۺرکانۺاچےتہۺےھتوتۺزفہجۺرتحمہمۺےن رعضۺیک‪ٓ:‬اہنیئۺیھبۺےلۺ‬
‫ٓإاں؟وھتڑیۺدریۺاخومشۺرےنہۺےکۺدعبۺرفامای‪:‬اہں!(فہۺیھبۺےلۺٓإا)۔ۺوکستۺیکۺفہجۺوپیھچ یئگۺوتۺرفامای‪:‬یھگنکۺیکۺوتۺریمیۺتینۺیھتۺنکیلۺ ۺ‬
‫ٓاہنیئ‬
‫ی۔‬ ‫تینیھباہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺدؽ ۺ‬
‫ۺںیمدیپشۺرفامۺد ۺ‬ ‫ۺیک ۺ‬
‫کتہکۺشس ۺ‬
‫اہیں ۺ‬
‫یکںیہنۺیھتۺشسۺےئلۺںیمۺےنۺوتفقۺایک ۺ‬
‫دےنھکی ۺ‬
‫ْ‬
‫سان ُسفتااؿ ۺ َ و‬
‫نری ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬ ‫سان ۺامحدنب ۺامیلسؿ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ ا‪َ ٟ‬ح‪٨‬ا‪ ٪‬ۺاک ۺشاقتنؽ ۺوہش ۺوج ُ َ ا‬
‫ۺُعےئ ۺوکہف ۺںیم ۺےس ۺےھتۺوت ۺیسک ۺےن ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬ ‫٭…رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وہیتوتۺرضفرۺاجات۔‬
‫تین ۺ‬
‫ںںیہنۺےلۺاجےت؟ رفامای‪ :‬شرگۺریمیۺ ۺ‬ ‫َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َٰ ٟ‬لَیےسۺاہک‪ٓ:‬اپۺشؿۺےکۺانجزےۺںیمۺرشت ۺ‬
‫فیویک ۺ‬
‫ۺشامعؽۺریخۺےکۺابرےۺںیمۺرعضۺیکۺاجیتۺوترفامےت‪:‬شرگاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺتینۺاطعرفامےئۺاگۺوتۺرضفرۺ‬
‫٭…شالسػۺںیمۺےسۺبجۺیسکشۺ کیۺےس ِ‬
‫رکںیۺےگ۔‬
‫سانۺاطٕاس َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہتینۺےکۺریغبۺدحثیۺایبؿۺںیہنۺرفامےتۺےھت۔ٓاپۺےسۺدحثیۺایبؿۺرکےنۺاکۺاہکۺاجاتۺنکیلۺٓاپۺایبؿۺہنۺ‬
‫٭…رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رکےتۺشفرۺضعبۺشفاقتۺریغبۺاطمےبلۺےکۺدحثیۺایبؿۺرکانۺرشفعۺرکدےتی‪ٓ،‬اپ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےسۺشسۺاکۺببسۺوپاھچۺایگوترفامای‪:‬ایکۺمتۺدنسپۺرکےتۺ‬
‫یتین رضحتسمۺوہیتۺےہۺوتۺںیمۺدحثیۺایبؿۺرکداتیۺوہں۔‬
‫ؿرکفں؟بجۺریم ۺ‬
‫ثیایب ۺ‬
‫تینےکۺدح ۺ‬
‫وہۺہکۺںیمۺریغبۺ ۺ‬
‫اتکبشۺ ل ْع َ ْقل‘‘ۺفینصتۺیکۺوتۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانۺشامؾۺشدمحۺنبۺلبنح ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ اْلَٯ‪٢‬شسۺ‬ ‫٭…وقنمؽۺےہۺہکۺشوبامیلسؿۺدشفدۺنب ُ َ ح َّ ْ‬
‫ۺمۺےنۺبج’’ ُ‬
‫ےکۺاپسۺرشتفیۺالےئۺشفرۺاتکبۺبلطۺرفامیئ‪،‬شسۺںیمۺےسۺشکیۺٓادھۺہحفصۺدھکیۺرکۺاتکبۺفشسپۺرکۺدی‪،‬وتۺشسۺےنۺاہک‪:‬ایکۺوہش؟رفامای‪:‬شسۺ‬
‫ںیمۺفیعضۺشانسد ۺںیہ۔دشفدۺنب ُ َ ح َّ ْ‬
‫ۺمۺےنۺاہک‪:‬ںیم ۺےنۺہیۺشانسدۺےکۺشابتعرۺےس ۺفینصتۺںیہنۺیک‪ٓ،‬اپۺشےسۺشاحتمؿۺیکۺرظن ۺےسۺدںیھکیۺںیمۺ‬
‫سان ۺشامؾ ۺشدمح ۺنب ۺلبنح ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ اْلَٯ‪٢‬ےن ۺرفامای‪:‬اتکب ۺفشسپ ۺالٕااتہک ۺںیمۺ‬
‫ےن ۺوت ۺشےس ۺلمع ۺیک ۺرظن ۺےس ۺداھکی ۺشفر ۺعفنۺشاھٹای۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫یھبۺشےسۺشسۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ًَز‬ ‫رظنۺےسۺدوھکیںۺسجۺرظنۺےسۺمتۺےنۺداھکیےہ۔انچہچنۺٓاپۺےنۺاتکبۺیلۺشفرۺاکیفۺدریۺکتۺفاہںۺرےۺرےہۺرھپۺرفامای‪:‬اہلل‬
‫َٯ َج‪١‬ۺںیہمتۺزجشےئۺریخۺاطعۺرفامےئ!ےبۺکشۺںیمۺےنۺشسۺاتکبۺےسۺافدئہۺشاھٹای۔‬
‫سانۺاطٕاسۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےسۺیسکۺےنۺرعضۺیک‪:‬امہرےۺےئلۺداعۺرفامدںی۔وتۺٓاپۺےنۺرفامای‪:‬شسۺفتقۺتینۺ‬
‫٭…رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحتسمۺںیہنۺبجۺاحرضۺوہیگۺوتۺداعۺرکدفںۺاگ۔‬
‫٭…شکیۺزبرگ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمشۺ کیۺےنیہمۺےسۺشکیۺصخشۺیکۺامیترۺدشریۺےکۺےئلۺتینۺالتشۺرکۺراہۺوہںۺوجۺ‬
‫شیھبۺکتۺدرتسۺںیہنۺوہیئ۔‬
‫ع‬
‫٭… ی ٰسی ۺنب ۺریثک ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺںیم ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سان ۺومیمؿ ۺنب ۺرہمشؿ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ ا‪َ ٟ‬ح‪٨‬ا‪٪‬ےک ۺاسھت ۺالچ ۺسپ ۺبج ۺفہ ۺشےنپ ۺاکمؿ ۺےکۺ‬
‫درفشزےۺرپۺےچنہپںیمۺفشسپۺولےنٹۺاگلۺوتۺشؿۺےکۺےٹیبۺےنۺاہک‪ٓ:‬اپۺشںیہنۺرشتۺاکۺاھکانۺشیپۺںیہنۺرکںیۺےگ؟شوہنںۺےنرفامای‪:‬شسۺ‬
‫فتقۺریمیۺتینۺںیہنۺےہ۔‬
‫ہیۺشسۺےئلۺہکۺتینۺرظنۺےکۺاتعبۺوہیتۺےہۺوتۺبجۺرظنۺدبیتلۺےہۺتینۺیھبۺدبتلیۺوہاجیتۺےہۺشفرۺشالسػۺتینۺےکۺریغبۺ‬
‫ِ َ‬
‫ۺنۺاص ِدہق(یچسۺتین)ۺےکۺریغبۺلمعۺرایۺ‬
‫وکیئۺیھبۺاکؾۺرکانرفشۺںیہنۺےتھجمسۺےھتۺویکہکنۺشںیہنۺولعمؾۺاھتۺہکۺتینۺلمعۺیکۺرفحۺےہۺشفر َّ ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫شفرۺب فۺےہۺشفرۺہی(ینعی ۺرایۺف فۺفشالۺلمع)اہلل َ َ َ ۺےسۺدفریۺاکۺببسۺےہۺہنۺہکۺرُقب ۺاک۔فہۺاجےتنۺےھتۺہکۺتین ہیۺںیہنۺہکۺ‬
‫‪١‬‬‫ج‬‫ٯ‬ ‫ز‬‫ً‬ ‫ُ‬ ‫ّ‬ ‫ل‬‫ک‬ ‫ب‬ ‫ُ‬ ‫ّ‬ ‫ل‬‫ک‬
‫وکیئۺصخشۺشینپۺزابؿۺےسۺےہک‪’’:‬ںیمۺےنۺتینۺیک۔‘‘ہکلبۺتینۺوتۺدؽۺےکۺ ُشاھبرۺاکۺانؾۺےہۺوجۺدم ِدشیہٰلۺےکۺاقمئۺاقمؾۺےہۺضعبۺشفاقتۺ‬
‫شس ۺاک ۺوصحؽ ۺٓااسؿ ۺوہات ۺےہ ۺشفر ۺضعب ۺشفاقت ۺلکشم ۺ‪،‬شہتبل ۺسج ۺےک ۺدؽ ۺرپ ۺدنی ۺشفر ۺٓارخت ۺاک ۺہبلغ ۺوہ ۺشس ۺرپ ۺشرثک ۺشفاقتۺ‬
‫شوم ِرریخۺےکۺےیلۺتینۺوکۺاحرضۺرکانٓااسؿۺوہاتۺےہۺویکہکنۺشسۺاکۺدؽۺیسکۺہنۺیسکۺرطح ْ ِ‬
‫ۺشصۺریخۺیکۺرطػۺاملئۺراتہۺےہۺشسۺےئلۺ‬
‫فہۺاعؾۺوطرۺرپۺدفرسےۺکینۺشامعؽۺیکۺرطػۺیھبۺشھٹۺڑھکشۺوہاتۺےہشفرۺسجۺاکۺیبلقۺالیمؿۺداینۺیکۺرطػۺوہۺشفرۺشسۺرپۺداینۺاغبلۺوہۺ‬
‫شےس ۺہی ۺاحتل ۺرسی ۺںیہن ۺوہیت ۺہکلب ۺرفشضئ ۺںیم ۺیھب ۺڑبی ۺتنحم ۺشفر ۺوکشش ۺےک ۺاسھت ۺشےس ۺہی ۺتین ۺرسی ۺوہیت ۺےہشفر ۺزایدہ ۺےسۺ‬
‫زایدہۺشسۺاکۺاکؾۺہیۺوہاتۺےہۺہکۺمنہجۺوکۺایدۺرکاتۺےہۺشفرۺشےنپۺسفنۺوکۺشسۺےکۺذعشبۺےسۺڈرشاتۺےہۺایۺیتنجۺوتمعنںۺوکۺایدۺرکےکۺشےنپۺ‬
‫سفن ۺوک ۺشؿ ۺںیم ۺرتبغ ۺدالات ۺےہ ۺ‪،‬شیسی ۺوصرت ۺںیم ۺضعب ۺشفاقت ۺ شۺ کی ۺزمکفر ۺاسش ِرشدہ ۺ ُشرھبات ۺےہ ۺوت ۺشےس ۺشینپ ۺرتبغ ۺفتین ۺےکۺ‬
‫اطمقبۺیہۺوثشبۺاتلمۺےہ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ٰ‬
‫سبسےاولیىیت‪:‬‬
‫َ‬
‫بعط ْ ِن‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬وکۺابعدتۺاکۺقحتسمۺھجمسۺرکۺ مۺشیہٰلۺیکۺتینۺےسۺابعدتۺرکےنۺاکۺاہجںۺکتۺقلعتۺےہۺوتۺشیسیۺابعدتۺداینۺ‬
‫ںیمۺرشبغۺصخشۺوکۺرسیۺںیہنۺوہیتۺشفرۺہیۺتینۺبسۺےسۺشٰیلعۺشفرۺمکۺایبۺےہ‪،‬شسۺرپۺلمعۺرکانۺوتۺدفرۺیکۺابتۺرفےئۺزنیمۺرپۺتہبۺ‬
‫مکۺولگۺشےسیۺںیہۺوجۺشسۺتینۺوکۺھجمسۺںیکس۔‬
‫وباستمیٍلُگَُکیىیتیٍمدتلفہیٍ‪:‬‬
‫ضعبۺولگۺوخػۺفۺڈرۺےکۺابثعۺلمعۺرکےتۺںیہۺویکہکنۺفہۺمنہجۺیکۺٓاگۺےسۺڈرےتۺںیہۺشفرۺضعبۺشدیمۺےکۺابثعۺینعیۺ‬
‫تنجۺیکۺرتبغۺںیمۺلمعۺرکےتۺںیہ ۺہیۺتینۺشرگہچۺشسۺتینۺیک ۺتبسنبۺمکۺدرہجۺریتھکۺےہۺسجۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺابعدتۺضحمۺ‬
‫شسۺیکۺذشتۺیکۺمیظعتۺشفرۺالجؽۺےکۺدصقۺےسۺوہشسۺےکۺالعفہۺوکیئۺشفرۺتینۺہنۺوہۺنکیلۺشسۺےکۺابفوجدۺہی درتسۺوتینںۺںیمۺےسۺ‬
‫ےہۺویکہکن ہیۺشسۺزیچۺیکۺرطػۺالیمؿۺےہۺسجۺاکۺٓارختۺںیمۺفدعہۺدایۺایگۺےہۺشرگہچۺفہۺزیچۺشسۺسنجۺںیمۺےسۺےہۺسجۺےسۺداینۺ‬
‫ںیمۺشتفلۺفۺتبحمۺوہشۺرکیتۺےہ‪،‬شاسنؿۺرپۺبسۺوہشوتںۺےسۺزایدہۺرشؾۺاگہۺشفرۺٹیپۺیکۺوہشتۺاغبلۺوہیتۺےہۺشفرۺشسۺوخششہۺیکۺ‬
‫لیمکتۺیکۺہگجۺتنجۺےہۺوتۺتنجۺےکۺےئلۺلمعۺرکےنۺفشالۺوگایۺشےنپۺٹیپۺشفرۺرشؾۺاگہۺےکۺےئلۺلمعۺرکاتۺےہۺےسیجۺرُبشزمدفر(ہکۺشےسۺ‬
‫دایاجےئۺوتۺاکؾۺرکے‪،‬ۺہنۺدایۺاجےئوتۺہنۺرکے)شےسیۺصخشۺاکۺدرہجۺوھبےلۺاھبےلۺشفرۺاسدہۺولوگںۺاکۺاسۺدرہجۺوہاگۺشفرۺفہۺشےنپۺلمعۺےسۺ‬
‫شسۺدرےجۺوکۺاپےلۺاگویکہکنۺشرثک ْ ِ‬
‫ۺشہۺتنجۺوھبےلۺاھبےلۺوہےگن۔‬
‫(‪) 178‬‬

‫اہلوقلکیوباست‪:‬‬
‫نکیلۺلقعۺفشولںۺیکۺابعدتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺذرکفرکفۺےسۺاجتفزۺںیہنۺرکیتۺشسۺےئلۺہکۺفہۺشسۺذشتۺےکۺامجؽۺفالجؽۺ‬
‫ےسۺتبحمۺرکےتۺںیہ‪،‬شامعؽ ۺوتشسۺتبحمۺشفر ۺذرکۺفۺرکفۺیکۺاتدیکفاتدیئۺےک ۺےئلۺوہےتۺںیہۺشفر شۺ ےسیۺولوگںۺاکۺدرہجۺشسۺےس ۺتہبۺ‬
‫دنلبۺےہۺہکۺتنجۺںیمۺاکنحۺشفرۺاھکےنۺیکۺزیچفںۺیکۺرطػۺشافتلتۺرکںیۺویکہکنۺشؿۺاکۺوصقمدۺتنجۺںیہنۺاھتۺہکلبۺہیۺفہۺولگۺںیہۺوجۺ‬
‫حبصۺاشؾۺشےنپۺربۺوکۺاکپرےتۺںیہۺرصػۺشسۺیکۺراضۺاچےتہۺشفر‬

‫‪ …178‬طٌب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب ا‪ٟ‬تٰک‪ ١‬باہلل ٯا‪ٟ‬تش‪٠‬ٲ‪،۳۵۵ /۵،٥‬حسٱث‪۳۱۶۶:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫ولوگںۺوکۺشؿۺیکۺوتینںۺےکۺاطمقبۺوثشبۺےلمۺاگشسۺےئل ًانیقی ہیۺولگۺددیش ِرۺابریۺاعتٰیلۺےسۺفطلۺشدنفزۺوہںۺےگۺشفرۺوحرفںۺیکۺرط ۺ‬

‫ػ‬
‫شافتلت ۺرکےن ۺفشولں ۺرپ ۺںیسنہ ۺےگ ۺسج ۺرطح ۺوحرفں ۺیک ۺرطػ ۺدےنھکی ۺفشےل ۺشؿ ۺولوگں ۺرپںیسنہ ۺےگ ۺوج ۺیٹم ۺےس ۺینب ۺوہیئ ۺوصتریفں ۺوکۺ‬
‫امجؽۺابریۺاعتٰیل ۺشفرۺوحرفںۺےک ۺامجؽۺےکۺدرایمؿۺافت ُفتۺشس ۺےسۺ‬ ‫دھکیۺرکۺفطلۺشاھٹےتۺںیہ‪،‬ہکلبۺشسۺےسۺیھبۺزایدہ ۺںیسنہۺےگۺویکہکنۺ ِ‬
‫َ‬
‫یھبۺںیہکۺزایدہ ۺےہۺوج ۺافت ُفتۺوحرفںۺےکۺامجؽۺشفرۺیٹمۺیکۺوصتریفںۺےکۺدرایمؿ ۺےہۺ‪،‬ہکلبۺوچاپہی ۺ ِصف َب ُ ُ و‬
‫ۺنسۺاک ۺوہشتۺیکۺلیمکت ۺےکۺ‬
‫ےسییہۺےہۺےسیج ُذ ْنفُسااء(وگ ۺرباکۺڑیکش)شےنپۺوجڑے(ینعیۺ‬
‫ہجۺشیہٰلۺےسۺشرعشضۺرکانۺش ۺ‬
‫ۺامجؽۺف ِ‬
‫ںوکۺڑبشۺانھجمسشفر ِ‬
‫ےئلوخوصبرتۺرہچفںۺفشیلۺوحرف ۺ‬
‫ۺ‬
‫اسھتۺرےنہۺفشےل)وکۺڑبشۺاتھجمسشفرۺشسۺےسۺامونسۺوہاتےہۺشفرۺوعروتںۺےکۺامجؽۺیکۺرطػۺدےنھکیۺےسۺشرعشضۺرکاتۺےہوتۺشرثکۺدولںۺاکۺاہلل‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺامجؽۺشفرۺالجؽۺوکۺدےنھکیۺےسۺشدناھۺوہانشاسیۺیہۺےہۺےسیج ُذ ْنفُسااءۺوعروتںۺاکۺامجؽۺدےنھکیۺےسۺشدناھۺےہۺ‪،‬شےسۺشسۺابتۺیکۺابلکلۺربخۺ‬
‫ںیہنۺشفرۺہنۺیہۺشسۺیکۺرطػۺشافتلتۺےہۺشرگۺشےسۺلقعۺوہیتۺشفرۺشسۺےکۺاسےنمۺوعروتںۺےکۺامجؽۺوکۺایبؿۺایکۺاجاتۺوتۺفہۺرضفرۺشؿۺولوگںۺ‬
‫ۺیکرطػۺوتمہجۺوہےتۺںیہ۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺچسۺرفامایۺےہ‪:‬‬
‫یکلقعۺوکۺدشدۺداتیۺوجۺشؿ ۺ‬
‫ۺ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرفہۺہشیمہۺشالتخػۺںیمۺرںیہۺےگ۔‬ ‫َو ل َا َی َزال ُْو َن ُم ْخ َتلِ ِف ْی َ‬
‫ن(‪( )۹۹۵‬پ‪ٰ٫،۳۵‬ز‪)۳۳۸:‬‬

‫دفرسےۺاقمؾۺرپۺشراشدۺرفامای‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬رہرگفہۺوجۺشسۺےکۺاپسۺےہۺشسۺرپوخشۺےہ۔‬ ‫(پ‪،۳۸‬ا‪٤ٟ‬ؤ‪)۵۱:٪ٰ٨٣‬‬ ‫ك ُ ُّل ح ِْز ٍ ٍۭ‬
‫ب ِب َما ل ََد ْى ِه ْم فَ ِر ُح ْو َن(‪)۸۳‬‬
‫شکیۺہگجۺرفامای‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺولگۺشیسۺےئلۺانبےئۺںیہ۔‬ ‫م‪( -‬پ‪ٰ٫،۳۵‬ز‪)۳۳۹:‬‬ ‫َو لِ ٰذلِ َ‬
‫ك َخلَك َُه ْ ه‬

‫بایؼیزبسفامیظظفمیظاـالبہے‪:‬‬
‫ِ‬
‫سانشدمحۺنب َ ْ َْ‬
‫ۺخ َف ْن َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہوخشبۺںیمۺددیشرابریۺاعتٰیل(‪ ) 179‬ےس‬ ‫وقنمؽۺےہۺہکۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪٥٠‬ےکۺےیلۺاخصۺےہۺشفرٓارختۺںیمۺرہیّنُسۺاملسمؿۺےکۺےیلۺنکممۺہکلبۺفشعق۔راہیبلقۺددیشرایوخشبۺںیم‪،‬ہیۺ‬

‫‪ …179‬داینۺیکۺزدنیگۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬اکددیشریبنۺ َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہوکوخشبۺںیمۺوس‪۳۰۰‬ابرزایرتۺوہیئ۔(اہبرِرشتعی‪،‬ہصحۺ‪)۵۰/۳ ،۳‬‬
‫درگیشایبنۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ہکلبۺشفایلےکۺےیلۺیھبۺاحلصۺےہ۔امہرےۺشام ِؾۺشمظعۺ َرض ََی ا ہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ورشػ ۺوہےئ ۺوتاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺشؿ ۺےس ۺشراشدرفامای‪’’:‬بس ۺولگ ۺھجم ۺےس ۺتنج ۺامےتگن ۺںیہ ۺوسشےئ ۺابسیدیاطسبیم ۺےک ۺہک ۺفہۺ‬
‫سانۺابسیدیۺ ِبحسطاایمٗہس َض َِسہہا‪ٟ‬شام َیۺوخشبۺںیمۺددیش ِرابریۺاعتٰیلۺےسۺورشػۺوہےئۺوتۺرعضۺ‬
‫رصػۺریمشۺاطبلۺےہ۔‘‘شفررضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫یک‪:‬ومال!ریتیۺرطػۺٓاےنۺاکۺرشہتسۺایکۺےہ؟وت اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنشراشدرفامای‪:‬شےنپۺسفنۺوکۺوھچڑۺشفرۺریمیۺرطػۺٓااج۔‬

‫سبسےبغاخساعہ‪:‬‬
‫ْ‬
‫س‬‫ِ‬
‫سّانشوبرکب ْ ِ ی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَیوکفاصؽ ۺےکدعبیسک ۺےنوخشب ۺںیم ۺدھکی ۺرکوپاھچ‪٣َ :‬ا َٓ ٌَ َ‪ ١‬اہللہ ب َ َک ۺینعیاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺ‬
‫ل‬ ‫ح‬ ‫ت‬
‫رضحت ّ ِ ُ‬
‫؟وتشوہنںےنۺوجشبۺدای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےن ۺ‬
‫ۺیسکدوعٰیۺرپۺھجمۺےسۺدلیلۺبلطۺںیہنۺیکۺوسشےئۺشکیۺابتۺےکۺف ۺہہیۺ‬ ‫ۺ‬ ‫ٓاپۺےکۺاسھتۺایکۺاعمہلمۺرفامای‬

‫ہکۺںیمۺےنۺشکیۺدؿۺاہکۺاھت‪:‬تنجۺےکۺشخرےۺےسۺڑبھۺرکۺوکؿۺاسۺشخرہۺےہ؟وتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ریمےۺددیشرۺےکۺشخرےۺ‬

‫ےسۺڑب ۺھرکۺوکؿۺاسشخرہۺوہاگ؟‬
‫ىفلافؽلہےیامباح؟‬
‫رغہکیۺوتینںۺےکۺدراجتۺںیمۺافتفتۺےہۺشفرۺسجۺےکۺدؽۺرپۺشؿۺںیمۺیسکشۺ کیۺاکۺہبلغۺوہاتۺےہۺوتۺضعبۺشفاقتۺشسۺوکۺ‬
‫دفرسیۺتینۺیکۺرطػۺرھپانۺٓااسؿۺںیہنۺوہاتۺشفرۺشؿۺاقحقئۺیکۺرعمتفۺشےسیۺشامعؽۺفشاعفؽۺاکۺببسۺیتنبۺےہۺہکۺاہقفےئۺاظرہۺیھبۺ‬
‫شؿۺاکۺشاکنرۺںیہنۺرکےت۔سپۺمہۺےتہکۺںیہ‪:‬سجۺیکۺتینۺابمحۺاکؾۺںیمۺوموجدۺوہۺنکیلۺلفنۺںیمۺوموجدۺہنۺوہۺوتۺشسۺےکۺقحۺںیمۺابمحۺ‬
‫شلضفۺےہۺشفرتلیضفۺشسۺیکۺرطػۺلقتنمۺوہاجےئۺیگۺشفرۺشیسیۺوصرتۺںیمۺلفنۺشسۺےکۺقحۺںیمۺاصقنؿۺاکۺابثعۺوہاگۺشسۺےئلۺ‬
‫ہکۺشامعؽۺاکۺدمشرۺوتینںۺرپۺےہۺ۔‬
‫مثال‪:‬‬
‫اثمؽ ۺےک ۺوطر ۺرپ ۺاعمػ ۺرکان ۺتبسنب ۺشاقتنؾ ۺےنیل ۺےک ۺشلضف ۺےہشفر ۺضعبۺشفاقتۺشس ۺیک ۺتین ۺشاقتنؾ ۺےنیل ۺیک ۺوت ۺوہیت ۺےہۺ‬
‫نکیل ۺاعمػ ۺرکےن ۺیک ۺںیہن ۺوہیت ۺوت ۺشیسی ۺوصرت ۺںیم ۺشاقتنؾ ۺشفر ۺدبہل ۺانیلشلضف ۺےہۺ۔ایشس ۺیک ۺتین ۺاھکےن ۺےنیپ ۺشفر ۺوسےن ۺیک ۺےہۺ‬
‫ْ َْ َ‬
‫ۺشلف(لفن)امنزۺفۺرفزےۺیکۺتینۺںیہنۺےہۺ‬ ‫اتہکۺشےنپۺسفنۺوکۺرشتحۺاچنہپےئۺشفرۺلبقتسمۺںیمۺابعدتۺرپۺوُقتۺاپےئۺبجۺہک ِۺف َ و‬
‫وتشسۺےکۺقحۺںیمۺاھکانۺشفرۺوسانۺشلضفۺےہ‪،‬ہکلبۺشرگلسلسم‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ْ‬
‫ابعدتۺرکےنۺیکۺفہجۺےسۺکھتۺاجےئ َ ا‬
‫ۺشفرنطۺابیقۺہنۺرےہۺشفرۺرتبغۺیھبۺمکۺوہاجےئۺشفرۺاجاتنۺوہۺہکۺشرگھچکۺفتقۺلیھکۺوکد ایۺ‬
‫وگتفگۺںیمۺزگشرےۺاگۺوتۺاشنطۺاحبؽۺوہاجےئۺیگۺوتۺشیسیۺوصرتۺںیمۺانلیھکۺشسۺےکۺقحۺںیم(لفن)ۺامنزۺےسۺشلضفۺےہۺ۔‬
‫سانۺشوبۺدردشءۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےتۺںیہ‪:‬ےبۺکشۺںیمۺوھتڑےۺےسۺلیھکۺےسۺشےنپۺسفنۺوکۺرشتحۺاچنہپاتۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وہںۺشفرۺہیۺریمےۺےئلۺقحۺرپۺدمداگرۺاثتبۺوہاتۺےہ۔‬
‫َ‬
‫سانیُّ ۺشرملب ی َرك َ‪ ٦‬ا ہہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪٥‬رفامےتںیہ‪:‬دولں ۺوکرشتح ۺاچنہپایرکف ویکہکن ۺشرگ ۺشؿۺ‬
‫ض‬
‫ٰ‬ ‫شریمشلم وونینم ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےسۺزربدیتسۺوکیئۺاکؾۺرکفشایۺاجےئاگۺوت ہیۺشدنےھۺوہاجںیئۺےگ۔‬
‫جّ ۺ ُ َ ا‬
‫ُعےئ ۺرکشؾ ۺیہ ۺھجمس ۺےتکس ۺںیہ ۺوھچےٹ ۺشفر َۺر ِذ ْئ(ایٹھگ)مسق ۺےک ۺولگ ۺںیہن ۺھجمسۺ‬ ‫ہی ۺفہ ۺابرکی ۺاکنت ۺںیہ ۺںیہنج ۺ ح ّ ِ‬
‫ےتکس۔ضعبۺشفاقتۺامرہبیبطۺرگیمۺںیمۺالتبمۺصخشۺاکۺالعجۺوگتۺےسۺرکاتۺےہۺاحالہکنۺوگتۺیھبۺرگؾۺوہاتۺےہۺشفر ِ ح‬
‫ۺطۺےسۺ‬
‫انفشفق ۺصخش ۺشےس ۺدیعب ۺشز ۺلقع ۺاتھجمس ۺےہ ۺہکبج ۺبیبط ہی ۺاچاتہ ۺےہ ۺہک ۺےلہپ ۺشس ۺیک ۺوقت ۺاحبؽ ۺوہاجےئ ۺاتےک ۺرمضی ۺرگیم ۺاکۺ‬
‫العج ۺشس ۺیک ۺدض ۺےک ۺاسھت ۺربدشت ۺرک ۺےکس۔شیس ۺرطح ۺوجصخش ۺرطشجن ۺےنلیھک ۺاک ۺامرہ ۺوہات ۺےہ ۺفہ ۺضعب ۺشفاقت ۺرخ ۺشفر ۺوھگڑش ۺالبۺ‬
‫وعضۺوھچڑ ۺداتی ۺےہ ۺاتہکۺشس ۺےلیح ۺےک ۺذرےعی ۺےس ۺہبلغۺاپےل ۺنکیلۺوجۺشس ۺلیھک ۺںیمۺامرہ ۺںیہنۺوہات ۺفہۺشسۺرپ ۺاتسنہۺشفر ۺبجعتۺرکاتۺ‬
‫ےہ۔شیسۺرطحۺگنجۺےکۺدشٕاۺچیپۺاجےننۺفشالۺصخشۺیھبکۺشےنپۺدمۺاقملبۺےسۺہلیحۺابزیۺرکےتۺوہےئۺھٹیپۺریھپۺرکۺاھبگۺاجاتۺےہۺاتۺ‬
‫ہکۺشےنپ ۺرحفی ۺوکۺگنت ۺہگجۺیک ۺرطػۺےچنیھکۺشفر ۺومعقۺاپۺرکۺشس ۺرپۺہلمحۺرکدےۺشفرۺشسۺرپ ۺہبلغۺاپےل۔شیس ۺرطحۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےکۺ‬
‫ۺدفرشؿۺولسکۺابرکیۺےلیحۺ‬ ‫رشےتسۺرپۺانلچۺیھبۺاطیشؿۺےکۺاسھتۺڑلشیئۺشفردؽۺاکۺالعجۺرکانےہۺوت ِ ِ ح‬
‫ۺاصحۺریصبتۺوتقیف ایہتفۺصخش ِ‬
‫شایتخرۺرکاتۺےہۺںیہنجۺمکۺلقعۺولگۺدیعبۺےتھجمسۺںیہۺ۔‬
‫شسۺےسۺاتپۺالچۺہکۺرمدیۺےکۺےئلۺانمبسۺںیہنۺہکۺوجابتۺفہۺشےنپۺخیۺےسۺدےھکیۺشسۺرپۺدؽۺںیمۺشاکنرۺاپھچےئۺرےھکۺشفرۺہنۺیہۺ‬
‫ِ ِح‬
‫اطلۺملعۺوکۺاچےئہۺہکۺشےنپۺشُاتسدرپۺشرتعشضۺرکےۺہکلبۺشینپۺریصبتۺیکۺدحۺکتۺےنھجمسۺیکۺوکششۺرکےۺشفرۺشؿۺیکۺوجۺابتۺشسۺیکۺھجمسۺ‬
‫ںیمۺہنۺٓاےئۺفہۺ ُشیہنۺےکۺوحشےلۺرکدے اہیںۺکتۺہکۺشسۺرپۺشرسشرۺفشکنمۺوہاجںیئۺشسۺرطحۺہکۺہیۺشؿۺےکۺرےبتۺوکۺچنہپۺاجےئۺشفرۺ‬
‫ؿاکۺاقمؾۺاپےلشفراہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیہۺ ۺ‬
‫شیھچوتقیفۺدےنیۺفشالۺےہ۔‬ ‫ش ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اخالػ‪،‬اسکیفؽیلت‪،‬حقیقتاِعاسکے‬ ‫بابىنبظ‪:2‬‬

‫سعجاتکابیاٌ‬
‫(شسۺںیمۺاپچنۺںیلصفۺںیہ)‬
‫ِاخالػکیفؽیلت‬ ‫پہلیفعل‪:‬‬
‫ٰ‬
‫اخالػکیفؽیلتپظمصتنلچاعفظامیًباعیتىالی‪:‬‬
‫(‪…)1‬‬
‫الد ْی َ‬
‫ن ﳔ (پ‪،۱۰‬ا‪ٟ‬بی‪٨‬ٶ‪)۵:‬‬ ‫َو َماۤٗ ا ُ ِم ُر ْۤٗوا اِلَّا لِ َی ْع ُب ُدوا ّٰ َ‬
‫ال ُم ْخ ِل ِص ْی َن لَ ُه ّ ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺشؿۺولوگںۺوکۺوتۺیہیۺمکحۺوہشۺہکۺاہللیکۺدنبیگۺرکںی ِ ْ‬
‫ۺبےۺشیسۺرپۺدیقعہۺالےت۔‬

‫(‪…)7‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬اہںۺاخصلۺاہللیکۺدنبیگۺےہ۔‬ ‫الد ْی ُن الْ َخالِ ُ ه‬

‫ص‪( -‬پ‪،۵۱‬ا‪ٟ‬ز‪٣‬ز‪)۱:‬‬ ‫ل ِّ‬‫ا َل َا ِ ّٰ ِ‬
‫(‪…)3‬‬
‫اِ لَّا الَّ ِذ ْی َن تَا بُ ْوا َو ا َ ْصل َ ُح ْوا َو ا ْع َت َص ُم ْوا ِب ّٰ ِ‬
‫ال َو ا َ ْخل َُص ْوا ِد ْی ٌَ ُه ْم ِ ّٰ ِ‬
‫ل (پ‪،۵‬ا‪٨ٟ‬شاء‪)۳۴۶:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬رگمۺفہۺوہنجںۺےنۺوتہبۺیکۺشفرۺونسرےۺ(شینپۺشالصحۺیک)شفرۺاہللیکۺریسۺوبضمطۺاھتیمۺشفرۺشانپۺدنیۺاخصلاہللےکۺےئلۺرکایل۔‬

‫(‪…)4‬‬
‫َان َی ْر ُج ْوا لِقَآ َء َر ِب ّ ٖه فَل َْی ْع َم ْل َع َمل ًّا َصا لِ ًّحا َّو ل َا ی ُ ْش ِر ْك بِ ِع َبا َد ِة َر ِب ّ ٖ ۤٗه ا َ َح ًّ‬
‫داَ۠(‪( )۹۹۹‬پ‪،۳۶‬ال‪)۳۳۰:ٕ٬ٜ‬‬ ‫ف ََم ْن ك َ‬
‫کیہنۺرکے۔‬
‫دیموہۺشےسۺاچےئہۺہکۺکینۺاکؾۺرکےۺشفرۺشےنپۺربۺیکۺدنبیگۺںیمۺیسکۺوکۺرش ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬وتےسجۺشےنپۺربۺےسۺ ۺ‬
‫ےنلمیکۺش ۺ‬

‫ہی ۺٓاِتی ہبیط ۺشس ۺصخش ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺانزؽ ۺوہیئ ۺوجاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےک ۺےئل ۺلمع ۺرکے ۺشفر ۺاچےہ ۺہک ۺشس ۺرپ ۺشس ۺیکۺ‬
‫رعتفیۺیکۺاجےئ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ٰ‬
‫اخالػکیفؽیلتپظمصتنلچھفظامیًمعففے‪:‬‬
‫(‪…)1‬ثَ ََلثٌ ْل َیَِ‪٠َ ًَ ١‬ٲ‪ ٠َٗ ٩َ٬‬ہب َر ہج ُ‪ ١‬ہ‪٣‬ش‪ ُ٥َ ٠‬ا َخ ََل ہؾ ا‪ِ ١َ ٤َ ٌَ ٟ‬ہّٰلِل َٯا‪٨ٟ‬ؼَ ٲ َح ہٶ ‪ ٠َ ٟ‬ہٰ َْلٵ َٯ َ‪ٟ‬ز ہٯ ہ‪ ٦‬ا‪َ ٟ‬ح َ‪٤‬ا ًَ َٶینعیۺنیتۺابںیت شۺ یسیۺںیہ ۺنج ۺرپۺدنب ہہۺومنمۺاکۺدؽۺ‬

‫ایختن ۺںیہن ۺرکات(‪…)۳‬اخصلاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےک ۺےئل ۺلمع ۺرکان(‪…)۵‬رمکحشونں ۺیک ۺریخ ۺوخشیہشفر ۺ(‪(…)۱‬املسمونں ۺیک)امجتع ۺوک ۺالزؾۺ‬
‫(‪) 180‬‬
‫ڑکپان۔‬
‫ہلل‬
‫ۺساندعس ۺنب ۺشیب ۺفاقص َرض ََی ا ہ‬ ‫سان ۺمُ ْصع َ ح‬
‫ب ۺنب ۺدعس َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬ارفامےت ۺںیہ‪:‬ریمے فشدلِامدجرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫(‪ …)7‬ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫م‬
‫َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہوک ۺامگؿ ۺوہش ۺہک ۺشںیہن ۺامؽ ۺدشر ۺاحصہب ۺرپ ۺتلیضف ۺاحلص ۺےہ ۺوت صطفٰے ِ‬
‫ۺاجؿ ۺرتمح ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشراشدۺ‬
‫َ‬
‫صاہللہ ًَز َٯ َج‪َ ٫ ١‬ذہ َ اْل ہ‪َ ٣‬ٶ بَ ہـ ٌَ َٔائ َ َ‪٬‬ا َٯ َزً َٰت َ‪َ ٥َ٬‬ٯا َخ ََلػَ ‪َ ٥َ٬‬ٯ َػ ََلت َ‪٥َ٬‬ینعیۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےنۺشسۺشُ َّم ۺیک ۺشؿ ۺےک ۺانوتشونں‪،‬شؿ ۺیکۺ‬
‫رفامای‪:‬ا َ‪٤َ ٧‬ا َن َ َ‬
‫(‪) 181‬‬
‫ےعیدمدۺرفامیئۺےہ۔‬
‫شالخص فرامنزۺےکۺذر ۺ‬
‫شۺ‬ ‫داع‪،‬‬

‫ًَز‬ ‫ۺبی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےت ۺںیہ‪:‬رسٰ ہ‪٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشد ۺرفامای‪:‬اہلل‬
‫ۺسانن حَ ْ ِْ‬
‫(‪…)3‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َٯ َج‪١‬شراشدۺرفاماتۺےہ‪َ :‬ا َْلخ ََل ہؾ َِس‪َِ ٩٣‬سٴ ا َس َتٰ َزً ہتہِٗ َٗ‪َ ٠‬ب َ‪ ٩٣‬اَحب َب ہتہِٗ َ‪َ َ ً ٩٣‬باز َٴینعیۺشالخصۺریمےۺرشزفںۺںیمۺےسۺشکیۺرشزۺےہۺسجۺوکۺ‬

‫فںےکۺدولںۺںیمۺفدتعیۺراتھکۺوہں۔‬
‫(‪) 182‬‬
‫ںیمشےنپۺوبحمبۺدنب ۺ‬‫ۺ‬
‫َ‬
‫َ‬ ‫َ ِ َّ َ‬
‫ق ۺلمع ۺیک ۺرکفہن ۺرکف ۺہکلب َّ ِ‬
‫ۺوبقل ۺلمع ۺیکۺ‬ ‫سان ۺیُّ ۺشرملب ٰضی َرك َ‪ ٦‬ا ہہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪٥‬رفامےت ۺںیہ‪ِ :‬‬
‫(‪…)4‬شریمشلم وونینم ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اصح ۺولالک ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺرضحت ۺاعُمذنب ۺلبج ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےسۺ‬
‫رکف ۺرکف ۺویکہکن ۺوضحریبنّ ۺاپک‪ ِ ِ ،‬ح‬
‫(‪) 183‬‬
‫رفامای‪’’:‬اَخ‪َ َ ٠‬ؽ ا‪ ١َ ٤َ ٌَ ٟ‬ٱہحز َٱ َک َ‪ ٨٣‬ہہ ا‪َ ٠َ٘ ٟ‬ٲ ہ‪١‬ینعیۺشالخصۺےکۺاسھتۺلمعۺرکفۺہکۺشالخصۺےکۺاسھتۺوھتڑشۺلمعۺیھبۺںیہمتۺاکیفۺوہاگ۔‘‘‬
‫(‪٣َ …)5‬ا َ‪ًَ ٩٣‬ب ُس َٱد ہ‪ ٠‬ہؽ ِہّٰلِل ا‪َ ١َ ٤َ ٌَ ٟ‬ار َب ٌَی َن َٱٰ ً‪٣‬ا ا َْل هَ َ‪َ ٬‬زت َٱ َ‪٨‬اب َٲ ہٍ ا‪َ ٟ‬ح‪َ ٤َ ٜ‬ٶ َ‪٠َٗ ٩٣‬ب َہ ًَلی ‪َ َ ٟ‬شا‪َ ٧‬ہینعی ۺوجۺدنبہ ۺ‪40‬دؿۺاخصل ۺراضےئ ۺشیہٰل ۺےک ۺےئلۺ‬
‫(‪) 184‬‬
‫لمعۺرکاتۺےہۺوتۺشسۺےکۺدؽۺےسۺشسۺیکۺزابؿۺرپۺتمکحۺےکۺےمشچۺاجریۺوہاجےتۺںیہ۔‬

‫‪ …180‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ش‪٨‬ٶ‪ ،‬باب ‪ ٩٣‬ب‪٤٠ً ّ٠‬ا‪،۳۵۳ /۳،‬حسٱث‪۵۱۰:‬‬

‫‪ …181‬نشائی‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٬‬از‪ ،‬باب ا‪ٟ‬شت‪٨‬ؼار با‪ٟ‬ـٌٲٕ‪،‬ؾ‪ ،۵۳۸‬حسٱث‪۱۳۷۵:‬‬
‫‪ …182‬رفزٯض اْلخبار‪،۳۴۵ /۵،‬حسٱث‪۴۵۱۹:‬‬
‫‪ٰ٧ …183‬ازر اْلػٰ‪ ،٢‬اْلػ‪ ١‬ا ‪ٟ‬شازض‪،۴۴ /۳،‬حسٱث‪،۴۵:‬بتِیرٗ‪٠‬ٲ‪١‬‬
‫‪ …184‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب ٓـ‪ ١‬ذرك اہلل‪،‬ؾ‪ ،۱۵۹‬حسٱث‪۳۰۳۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َّ‬
‫واله‪،‬سدیاِعشہیزکااىجاو‪:‬‬
‫ِ‬
‫(‪...)6‬ربف ِزۺایقتمۺبسۺےسۺےلہپۺنیتۺمسقۺےکۺولوگںۺےسۺوسشؽۺوہاگ‪:‬شکیۺفہۺصخشۺوہاگےسجاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےنۺملعۺاطعۺایک‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شسۺ‬

‫ےسۺشراشدۺرفامےئۺاگ‪:‬وتۺےنۺوجۺملعۺاھکیسشسۺےسۺایکۺایک؟وتۺفہۺرعضۺرکےۺاگ‪:‬ۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ںیمۺےنۺدؿۺرشتۺشسۺےکۺاطمقبۺلمعۺ‬

‫ایک۔وت ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدرفامےئ ۺاگ‪:‬وتےن ۺوھجٹ ۺوبال‪ ،‬ۺرَفِےتش ۺیھب ۺںیہک ۺےگ ۺہک ۺوتےن ۺوھجٹ ۺوبالہکلب ۺریتی ۺتین ہی ۺیھت ۺہک ۺولگ ۺںیہکۺ‬

‫الفں ۺصخش ۺاعمِل ۺےہ‪،‬ربخ ۺدشر! ۺےب ۺکش ۺفہ ۺہہک ۺایل ۺایگ۔دفرسش ۺفہ ۺصخش ۺوہاگ ۺےسج ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےن ۺامؽ ۺاطع ۺایک‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شس ۺےس ۺشراش ۺد‬

‫رفامےئۺاگ‪ :‬ںیمۺےنۺمتۺرپۺشاعنؾۺایکۺوتۺمتۺےنۺایکۺایک؟دنبہۺرعضۺرکےۺاگ‪:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ںیمۺےنۺدؿۺرشتۺشسۺںیمۺےسۺدہقۺایک۔اہلل‬

‫ًَز َٯ َج‪١‬شراشدرفامےئ ۺاگ‪:‬وتےن ۺوھجٹ ۺاہک‪،‬رَفِےتش ۺیھب ۺںیہک ۺےگ ۺہک ۺوت ۺےن ۺوھجٹ ۺاہکہکلب ۺریتی ۺتین ہی یھت ۺہک ۺےھجت ۺیخس ۺاہک ۺاجےئ‪،‬ربخۺ‬
‫دشر!ےب ۺکش ۺفہۺہہک ۺایلایگ۔رسیتشۺصخش ۺفہ ۺوہاگےسج ۺرشہِ ُۺخّش ۺںیم ۺلتق ۺایک ۺایگ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شسۺےسۺشاشدرفامےئۺاگ‪:‬وتۺےنۺایکۺایک؟فہ ےہکۺ‬

‫ۺوھجٹ‬
‫ۺ‬ ‫اگ‪:‬شے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ !١‬ۺےھجم ۺاہجد ۺاک ۺمکح ۺدای ۺایگ ۺوت ۺںیم ۺےن ۺاہجد ۺایک ۺاہیں ۺکت ۺہک ۺلتق ۺرک ۺدای ۺایگ۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدرفامےئ ۺاگ‪:‬وتےن‬
‫وبال‪،‬رَفِےتش ۺیھب ۺںیہک ۺےگ ۺہک ۺوت ۺےن ۺوھجٹ ۺوبالہکلب ۺریتی ۺتین ہی ۺیھت ۺہک ۺولگ ۺےھجتاہبدرںیہک‪،‬ربخدشر!ےبکش ۺفہ ۺہہک ۺایلایگ۔رضحت‬
‫سان ۺشوبرہریہ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےت ۺںیہ‪:‬رھپرسٰ ہ‪٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺریمی ۺرشؿ ۺرپ ۺشکی ۺطخ ۺچنیھک ۺرکرفامای‪:‬شے ۺشوبۺ‬
‫ِّ ُّ‬
‫رپمنہجۺیکۺٓاگۺڑھباکیئۺاجےئۺیگ۔‬
‫(‪) 185‬‬
‫ےلہپشِیہنۺولوگںۺ ۺ‬
‫تمبسۺےسۺ ۺ‬ ‫رہریہ!ربف ِزایق ۺ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫انشمْ ِاعُمفِہی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہیک ۺدختمۺ‬
‫س ْ‬ ‫ۺسان ۺ ِانئ ۺنب َ ْۺق َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےنرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫شس ۺدحثی ۺےک ۺرشفی ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیم ۺاحرض ۺوہرکہی ۺدحثی ۺایبؿ ۺیک ۺوتٓاپ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہشانترفےئ ۺرقبی ۺاھت ۺہک ۺٓاپ ۺاک ۺدؾ ۺلکن ۺاجات۔ ۺرھپ ۺرفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےن ۺچسۺ‬
‫رفامای‪:‬‬
‫َان ُی ِر ْی ُد الْ َح ٰیوةَ ُّ‬
‫الدنْ َیا َو ِز ْی َن َت َها نُ َو ِّ‬
‫ف‬ ‫َم ْن ك َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬وجداینۺیکۺزدنیگۺشفرۺٓارششئۺاچاتہۺوہۺمہۺشس‬

‫‪٣ …185‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب اْل‪٣‬ارٵ‪ ،‬باب ‪ٗ ٩٣‬ات‪ٟ ١‬رلٱاء ٯا‪ٟ‬ش‪ٌ٤‬ٶ استح‪ ٙ‬ا‪٨ٟ‬ار‪،‬ؾ‪ ،۳۰۵۵‬حسٱث‪۳۹۰۵:‬‬
‫سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ا‪ٟ‬زٱاء ٯا‪ٟ‬ش‪ٌ٤‬ٶ‪،۳۶۹ /۴،‬حسٱث‪۵۱۸۹:‬‬
‫ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٬‬از‪ ،‬باب سبب ‪٧‬زٯ‪ ٢‬آٱٶ‪ ٩٤ٓ:‬کا ٱزجٰ ‪ٟ٘‬اء ربہ‪،۴۴۵ /۵،‬حسٱث‪۵۵۷۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اِل َْي ِه ْم ا َ ْع َما َل ُه ْم ِف ْي َها َو ُه ْم ِف ْي َها ل َا ُی ْب َخ ُس ْو َ‬

‫ن(‪( )۹۸‬پ‪ٰ٫،۳۵‬ز‪)۳۵:‬‬

‫یمکہنۺدںیۺےگ۔‬
‫سںیمۺ ۺ‬
‫ںیمۺشؿۺاکوپرشۺلھپۺدےۺدںیۺےگشفرۺش ۺ‬

‫حکایت‪:‬وابزاِعشیفاٌ‬
‫وقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺینب ۺشرسشل ۺںیم ۺشکی ۺاعدباھت ۺسج ۺےن ۺوطلی ۺرعہص ۺکت ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یک ۺابعدت ۺیک‪،‬شس ۺےک ۺاپس ۺھچکۺ‬

‫ولگ ۺٓاےئ ۺشفر ۺےنہک ۺےگل‪:‬الفں ۺوقؾ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےک ۺوسش ۺشکی ۺدرتخ ۺیک ۺوپاج ۺرکیت ۺےہ۔ہی ۺنس ۺرک ۺفہ ۺےصغ ۺںیم ۺٓاایگ ۺشفر ۺشانپاہلکڑشۺ‬
‫اکدنےھۺرپۺرھکۺرکۺدرتخۺاکےنٹۺےکۺشرشدےۺےسۺلچۺزپش‪،‬رشےتسۺںیمۺشےسۺشکیۺخیۺےکۺرفپۺںیمۺاطیشؿۺالمۺشفرۺوپےنھچۺاگل‪:‬اہکںۺ‬
‫اک ۺشرشدہ ۺےہ؟اعدب ۺےن ۺاہک‪:‬الفں ۺدرتخ ۺوک ۺاکےنٹ ۺاجراہ ۺوہں۔ ۺاطیشؿ ۺےنہک ۺاگل‪:‬ےھجت ۺشس ۺےس ۺایک ۺرغض؟وتشینپ ۺابعدت ۺوھچڑ ۺرکۺ‬
‫دفرسے ۺاعمالمت ۺںیم ۺویکں ۺزپات ۺےہ؟اعدب ۺےن ۺاہک‪:‬ہی ۺیھب ۺریمی ۺابعدت ۺےہ۔اطیشؿ ۺےن ۺاہک‪:‬ںیم ۺےھجت ۺرہزگ ۺہی ۺدرتخ ۺںیہنۺ‬
‫اکےنٹۺدفںۺاگ۔انچہچنۺدفونںۺڑلزپے‪،‬اعدبۺےنۺشےسۺڑکپۺرکۺزنیمۺرپۺدےۺامرششفرۺشسۺےکۺےنیسۺرپۺڑچھۺاھٹیب۔اطیشؿۺےنۺاہک‪:‬ےھجمۺ‬
‫وھچڑۺدفںیمۺمتۺےسۺھچکۺابتۺرکانۺاچاتہۺوہں۔اعدبۺےنۺشےسۺوھچڑۺدای۔اطیشؿۺشسۺےسۺےنہکۺاگل‪:‬شےۺالفں!اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺھجتۺےسۺ‬
‫َ‬
‫ہیۺزیچۺاسطقۺیکۺےہۺھجتۺرپۺرفضۺںیہنۺیک‪،‬ہنۺوت ُۺنوشسۺدرتخۺیکۺابعدتۺرکاتۺےہۺشفرۺہنۺیہۺدفرسفںۺاکۺانگہۺھجتۺرپۺوہاگ‪،‬رفےئۺزنیمۺ‬
‫رپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺےبۺامشرۺشایبنۺںیہ‪،‬شرگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬اچاتہۺوتۺشںیہنۺشؿۺیکۺرطػۺجیھبۺداتیۺشفرۺشںیہنۺدرتخۺاکےنٹۺاکۺمکحۺداتی۔اعدبۺ‬
‫ےنۺاہک‪:‬ںیمۺشےسۺرضفرۺاکوٹںۺاگ۔دفونںۺرھپۺڑلزپے‪،‬اعدبۺشسۺرپۺاغبلۺٓاایگۺشفرۺشےسۺاھچپڑۺرکۺشسۺےکۺےنیسۺرپۺڑچھۺاھٹیب‪،‬بجۺ‬
‫شسیلبۺاعزجۺٓاایگۺوتۺشسۺےنۺاہک‪:‬ریمےۺاپسۺریتےۺےئلۺشکیۺوجتسیۺےہۺسجۺےسۺریمےۺشفرۺریتےۺدرایمؿۺہلصیفۺوہاجےئۺاگشفرۺ‬
‫فہ ۺریتے ۺےئل ۺزایدہ ۺرتہب ۺشفر ۺعفن ۺشخب ۺےہ۔اعدب ۺےن ۺوپاھچ‪:‬فہ ۺایک ۺےہ؟ ۺاہک‪:‬ےھجم ۺوھچڑ ۺدفرھپ ۺاتبٕاں ۺاگ۔اعدب ۺےن ۺشےس ۺوھچڑ ۺدای ۺوتۺ‬
‫اطیشؿۺوبال‪:‬متۺریقفۺفۺاحتجۺدنمۺوہ‪،‬اہمترےۺاپسۺھچکۺںیہن‪،‬متۺولوگںۺرپۺوبھجۺوہ‪،‬ولگۺاہمتریۺربخۺریگیۺرکےتۺںیہ‪،‬متۺاچےتہۺ‬
‫وہےگ ۺہک ۺمت ۺشےنپ ۺاھبویئں ۺےس ۺشاھچ ۺولسک ۺرکف‪،‬زپفویسں ۺیک ۺمغ ۺوخشری ۺرکف‪،‬وخد ۺریس ۺوہرک ۺاھکٕاشفر ۺولوگں ۺےس ۺےب ۺاینزۺ‬
‫وہاجٕا۔اعدبۺےنۺاہک‪:‬اہں!ہیۺابتۺوتۺےہ۔اطیشؿۺےنۺاہک‪:‬متۺدرتخۺاکےنٹۺاکۺشرشدہۺوھچڑفۺشفرۺفشسپۺےلچۺاجٕا‪،‬ںیمۺرہرشتۺاہمترےۺ‬
‫رساہےنۺدفدانیرۺرھکۺدایۺرکفںۺاگ‪،‬بجۺحبصۺشوھٹۺوتۺشںیہنۺشاھٹانیل‪،‬شےنپۺشفرۺشےنپۺشلہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫فایعؽۺرپۺرخچۺرکان‪،‬شےنپۺاھبویئںۺرپۺدہقۺرکان‪،‬ہیۺاہمترےۺشفرۺاملسمونںۺےکۺےئلۺدرتخۺاکےنٹۺےسۺزایدہۺدیفمۺےہۺہکۺدرتخۺاکےنٹۺ‬
‫ےس ۺشؿ ۺولوگں ۺوک ۺوکیئ ۺاصقنؿ ۺہن ۺوہاگ ۺہن ۺیہ ۺاہمترے ۺاملسمؿ ۺاھبویئں ۺوک ۺوکیئ ۺافدئہ ۺوہاگ ۺویکہکن ۺشس ۺیک ۺہگج ۺدفرسش ۺدرتخ ۺاگل ۺدای ۺاجےئۺ‬
‫اگ۔اعدبۺےنۺاطیشؿۺیکۺابتۺںیمۺوغرفرکفۺایکۺشفر(دؽۺیہۺدؽۺںیم)ےنہکۺاگل‪:‬شسۺےنۺچسۺاہک‪،‬ںیمۺوکیئۺیبنۺںیہنۺوہںۺہکۺھجمۺرپۺشےسۺاکانٹۺالزؾۺوہۺ‬
‫شفرۺہنۺیہۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےنۺےھجمۺشےسۺاکۺےنٹۺاکۺمکحۺدایۺےہۺہکۺںیمۺشسۺرپۺلمعۺہنۺرکےنۺےسۺانگہۺاگرۺوہاجٕاںۺاگۺشفرۺوجۺھچکۺشسۺخیۺےنۺاہکےہۺ‬
‫شس ۺںیم ۺزایدہ ۺعفن ۺےہ۔انچہچن ۺاعدب ۺےن ۺاطیشؿ ۺےس ۺشس ۺدہع ۺف ۺ نامؿ ۺرپ ۺمسق ۺےل ۺیل ۺشفر ۺشےنپ ۺابعدت ۺاخےن ۺیک ۺرطػ ۺولٹ ۺٓاای‪،‬حبص ۺوہیئۺ‬
‫وتداھکیۺہکۺشسۺےکۺرساہےنۺدفدانیرۺرےھکۺوہےئۺںیہ۔شسۺےنۺشںیہنۺشاھٹایل‪،‬دفرسےۺدؿۺیھبۺشیسۺرطحۺوہشۺنکیلۺرسیتےۺدؿۺشےسۺھچکۺ‬
‫ہنۺالمۺوتۺفہۺےصغ ۺںیمۺٓاایگۺشفرۺاہلکڑش ۺاکدنےھ ۺرپ ۺرھکۺرکۺدرتخۺیکۺرطػۺلچۺدای‪،‬رشےتس ۺںیمۺرھپ ۺاطیشؿۺخیۺیک ۺوصرتۺںیمۺشس ۺےسۺالمشفرۺ‬
‫وپاھچ‪:‬اہکںۺاجرےہۺوہ؟اعدبۺےنۺاہک‪:‬ۺشسۺدرتخۺوکۺاکےنٹۺاجراہۺوہں۔اطیشؿۺےنۺاہک‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺمسق!متۺوھجٹۺوبےتلۺوہ‪،‬متۺشسۺرپۺ‬
‫اقدر ۺںیہن ۺشفر ۺہن ۺشس ۺاکؾ ۺوک ۺرکےتکس ۺوہ۔انچہچن ۺاعدب ۺےن ۺشےس ۺڑکپرک ۺےلہپ ۺیک ۺرطح ۺرگشان ۺاچاہ ۺوتاطیشؿ ۺےن ۺاہک‪:‬شب ۺشاسی ۺںیہن ۺوہاتکس۔رھپۺ‬
‫اطیشؿۺےنۺشےسۺڑکپرکۺاھچپڑۺدای‪،‬شبۺفہۺاعدبۺاطیشؿۺےکۺاسےنمۺڑچایۺیکۺرطحۺاھت‪،‬شسیلبۺنیعلۺشسۺےکۺےنیسۺرپۺڑچھۺاھٹیبشفرۺےنہکۺاگل‪:‬شےنپۺ‬
‫شسۺشرشدے ۺےسابز ۺٓااجٕا ۺفرہن ۺںیہمت ۺاجؿ ۺےس ۺامردفں ۺاگ۔اعدب ۺےن ۺبج ۺشےنپ ۺٓاپ ۺوک ۺےب ۺسب ۺاپای ۺوت ۺشس ۺےس ۺاہک‪:‬شے ۺالفں!ےھجم ۺوھچڑۺ‬
‫دےۺشفرۺہیۺاتبۺہکۺوتھجمۺرپۺےسیکۺاغبلۺٓاایگ؟احالہکنۺیلہپۺرمہبتۺںیمۺھجتۺرپۺاغبلۺٓاایگۺاھت۔اطیشؿۺےنۺاہک‪:‬یلہپۺرمہبتۺےھجتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺ‬

‫ےئلۺہصغۺٓاایۺاھتۺشفرۺریتیۺتینۺٓارختۺیکۺیھتۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺےھجمۺریتےۺاہوھتںۺولغمبۺرکدایۺبجۺہکۺشسۺرمہبتۺےھجتۺشینپۺذشتۺشفرۺ‬

‫ٰیلیکۺدصتقیۺرکیتۺےہ‪:‬‬ ‫ۺرفامؿۺابریۺاعت ۺ‬
‫ںیمےنۺےھجتۺاھچپڑۺدای۔ہیۺاکحتیۺشس ِ‬ ‫د ۺاینےکۺےئلۺہصغۺٓا ۺایوتۺ ۺ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬رگموجشؿۺںیمۺریتےۺےنچۺوہےئۺدنبےۺںیہ۔‬ ‫ن(‪( )۵۳‬پ‪،۵۱‬ؾ‪)۸۱:‬‬‫اِ لَّا ِع َبا َد َك ِم ٌْ ُه ُم ال ُْم ْخل َِص ْی َ‬
‫چباتکسۺےہ۔‬ ‫ؿےسۺ ۺ‬
‫یہاطیش ۺ‬
‫صےکۺذرےعیۺ ۺ‬ ‫ہکندنبہۺشالخ ۺ‬ ‫ویک ۺ‬

‫بؼعگاٌسیًکے‪48‬اقُالِحکایات‪:‬‬
‫ِ‬ ‫اخالػکیفؽیلتپظمصتنل‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬‬ ‫س ۺانرعمفػۺرکیخ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َٰ ٟ‬لَیوخدوکامرےتوہےئےتہک‪:‬شےسفن!اخصلاہلل‬
‫(‪…)1‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫بیےسۺچبۺاجےئ۔‬
‫رکمفۺرف ۺ‬
‫اطیشؿےکۺ ۺ‬
‫ۺ‬ ‫ہک‬
‫ےئللمعۺرکات ۺ‬
‫ےک ۺ‬
‫ۺ‬
‫مدلغکٌُ؟‬
‫سانوقعیبۺمکفووػ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ‪:‬صلخمۺفہۺےہۺوجۺشینپۺویکینںۺوکۺشےسیۺاپھچےئۺےسیجۺشےنپۺانگوہںۺوکۺاپھچاتۺ‬
‫(‪…)7‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےہ۔‬
‫سانشوب ۺستلمااؿ ۺدشرشینٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیرفےت ۺںیہ‪:‬اعسدت ۺدنمےہ ۺفہ ۺصخش ۺسج ۺاک ۺشکی ۺدقؾ ۺیھب ۺحیحص ۺوہاجےئ ۺہک ۺشسۺ‬
‫(‪…)3‬رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺیکتینۺہنۺوہ۔‬ ‫ۺیسکشفر ۺ‬‫ںیماہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺوسش ۺ‬
‫ٰ‬
‫شوبومسۺشرعشیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺیکۺرطػۺوتکمبۺ‬ ‫فؼۺشمظع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سان‬ ‫افر ِ‬ ‫سان ُ َ ْ‬
‫ُعۺ ُ‬ ‫(‪…)4‬شریمشلم وونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںےکۺامنیبۺوہےتۺںیہ۔‬ ‫تیناخصلۺوہیتۺےہ اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شےسۺشؿۺشومرںیمۺافکتیۺرک ۺاتےہۺوجۺش ۺ‬
‫سےکۺشفرۺولوگ ۺ‬ ‫اجیھب‪:‬سجۺیکۺ ۺ‬

‫(‪…)5‬شکی ۺ َٯ ہلیاہلل ۺےن ۺشےنپ ۺاھبیئ ۺوکاھکل‪:‬شےنپ ۺلمع ۺںیم ۺشالخص ۺدیپش ۺرکف(ہک ۺشالخص ۺےک ۺاسھت ۺایکاجےن ۺفشال) وھتڑش ۺلمع ۺیھب ۺںیہمت ۺاکیفۺ‬
‫وہاگ۔‬
‫سانشویب ۺایتخسینٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیرفامےت ۺںیہ‪:‬لمع ۺرکےن ۺفشولں ۺرپ ۺبس ۺشامعؽ ۺےس ۺزایدہ ۺتخس ۺلمع ۺتین ۺوک ۺاخصل ۺرکانۺ‬
‫(‪…)6‬رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےہ۔‬
‫ْ‬
‫س‬
‫سانمُ َط ّرِْػ ۺنبًبساہلل ۺنب ۺ ِ خ ِی ّ ْر ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َر َح‪ ٤‬ہٶ اہلل َا‪َ َ٘ ٟ‬س ٱز رفامےت ۺںیہ‪:‬سج ۺےک ۺلمع ۺںیم ۺشالخص ۺوہۺشس ۺےک ۺےئل ۺفاسی ۺیہ ۺشرجۺ‬
‫(‪…)7‬رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اسییہۺوہاگ۔‬
‫ۺیھبف ۺ‬
‫ۺےئلشرج ۺ‬
‫(المفٹ)وہۺشسۺےک ۺ‬
‫ۺ‬ ‫سجےکۺلمعۺںیمۺشالتخط‬
‫وہاگۺشف ۺر ۺ‬

‫حکایت‪:‬گزھااِعبلی‬
‫(‪…)8‬وقنمؽۺےہۺہکۺشکیۺزبرگۺوکۺدعبِفافتۺوخشبۺںیمۺدھکیۺرکۺوپاھچایگ‪ٓ:‬اپۺےنۺشےنپۺشامعؽۺوکاسیکۺاپای؟ۺشوہنںۺےنۺوجشبۺدای‪:‬وجۺلمعۺ‬
‫َ‬
‫دفِْۺشامعؽۺںیمۺاپایاہیںۺکتۺہکۺشانرۺاک شکیۺدشہنۺوجۺںیمۺےنۺرشےتسۺےسۺاٹہدایۺاھتۺشفرۺامہریۺش ۺ‬
‫کی‬ ‫یھبۺںیمۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺےئلۺایکۺاھتشےسۺ َ‬
‫ے‬
‫یلب وجۺرمۺیئگۺیھتۺشےسۺیھبۺںیمۺےنۺویکینںۺےکۺڑلپےۺںیمۺداھکی‪،‬ریمیۺوٹیپۺںیمۺرمشیۺاکۺشکیۺداھاگاھتےسج ۺںیمۺےنۺانگوہںۺےکۺڑلپ ۺ‬
‫ے‬
‫ںیمۺداھکیشفرۺریمشۺشکیۺدگاھۺرمۺایگۺاھتۺسجۺیکۺتمیق‪100‬دانیرۺیھتۺںیمۺےنۺشسۺاکۺوثشبۺہنۺاپایۺوترعضۺایک‪:‬یلبۺاکۺرمانۺوتۺویکینںۺےکۺڑلپ ۺ‬
‫ںیمےہ‬
‫ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫نکیلۺدگےھۺاکۺرمانۺشسۺںیمۺںیہن؟وتۺھجمۺےسۺاہکۺایگۺہکۺشےسۺفاہںۺجیھبۺدایایگۺےہۺاہجںۺمتۺےنۺشےسۺاجیھبۺاھت ویکہکنۺبجۺںیہمتۺشسۺ‬
‫ےکۺرمےنۺیکۺربخۺیلمۺیھتۺوتمتۺےنۺشسۺرپاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺتنعلۺیکۺیھتۺشسۺفہجۺےسۺدگےھۺںیمۺاہمترشۺوثشبۺابلطۺوہایگۺشرگۺمتۺشسۺ‬
‫ںےکۺڑلپےۺںیمۺاپےت۔‬ ‫رطحۺےتہک’’ف َی َسب َٲ َ‪١‬اہلل‘‘وتۺرضفرۺش ۺ‬
‫ساکۺوثشبۺیھبۺویکین ۺ‬
‫شکی ۺرفشتی ۺںیم ۺےہ ۺہک ۺشوہنں ۺےن ۺہی ۺیھب ۺرفامای‪:‬شکی ۺدؿ ۺںیم ۺےن ۺولوگں ۺےک ۺاسےنم ۺدہق ۺدای ۺوت ۺولوگں ۺاک ۺریمیۺ‬
‫رطػۺدانھکیۺےھجمۺشاھچۺاگلۺوتۺںیمۺےنۺہنۺشسۺاکۺوثشبۺاپایۺشفرۺہنۺانگہ۔‬
‫ْ‬
‫سان ُسفتااؿۺ َنوری ًَ‪َ٠‬ٲہ َرح َ‪٤‬ٶ اہلل ا‪َٰٟ٘‬ٴےنۺبجۺہیۺفشہعقۺانسۺوتۺرفامےنۺےگل‪:‬شؿۺاکۺاحؽۺانتکۺشاھچۺوہشۺہکۺہنۺوثشبۺالمۺ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ہ‬ ‫َ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شفرۺہنۺشؿۺرپۺانگہۺوہششؿۺےکۺاسھتۺوتۺشاھچۺولسکۺایکۺایگےہ۔‬
‫سانٰییحی ۺنبۺاعُمذرشزی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴرفامےتۺںیہ‪:‬شالخصۺلمعۺوکۺویعبۺےسۺشسۺرطحۺدجشۺرکۺداتیۺےہۺسجۺ‬
‫(‪…)9‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رطحۺدفدھ‪،‬وگربشفرۺوخؿۺےسۺدجشۺوہرکہ اتلۺےہ۔‬
‫حکایت‪:‬اخالػکےساتھکیجاىےِالیسواقبُلہُگئی‬
‫(‪…)13‬وقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺشکی ۺصخش ۺوعروتں ۺیک ۺلکش ۺف ۺوصرت ۺانب ۺرک ۺہ اتل ۺشفر ۺاہجں ۺاشدی ای ۺرمگ ۺیک ۺفہج ۺےس ۺوعرںیت ۺعمجۺوہںیتۺ‬
‫فاہں ۺاجات ۺ‪،‬شکی ۺدؿ ۺشافتؼ ۺےس ۺفہ ۺوعروتں ۺےک ۺعمجم ۺںیم ۺایگ ۺفاہں ۺیسک ۺوعرت ۺاک ۺشکی ۺومیت ۺوچری ۺوہایگ ۺوت ۺولوگں ۺےن ۺوشر ۺاچمای ۺہکۺ‬
‫درفشزہ ۺدنب ۺرکدف ۺات ۺہک ۺمہ ۺالتیش ۺںیل ‪،‬فہ ۺشکی شۺ کی ۺیک ۺالتیش ۺےل ۺرےہ ۺےھت ۺاہیں ۺکت ۺہکۺشس ۺصخش ۺیک ۺشفر ۺشس ۺےک ۺاسھتۺشکیۺ‬
‫وعرتۺیکۺابری ۺٓایئگ‪،‬شسۺصخش ۺےنۺشالخصۺےک ۺاسھتۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺداعۺیک‪:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬شرگٓاجۺںیمۺشس ُۺروسشیئۺےس ۺچبۺ‬
‫ایگوتٓادنئہ ۺیھبک شۺ اسی ۺاکؾ ۺںیہن ۺرکفں ۺاگ۔انچہچن ۺفہ ۺومیت ۺشس ۺوعرت ۺےک ۺاپس ۺےس ۺربٓادم ۺوہایگ ۺوتشوہنں ۺےن ۺابٓفش ِز ۺدنلب ۺاہک‪:‬ںیمہۺ‬
‫ومیتۺلمۺایگۺےہۺشبۺوعروتںۺیکۺالتیشۺہنۺیلۺاجےئ۔‬
‫‪77‬حجسےبغھکظ‪:‬‬
‫َُ َ‬
‫ۺسانشوبعُ َیح ْت ّددمحم ۺنب ۺاسحؿ ْ َ ْ‬
‫ۺتِی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺےک ۺاپس ۺڑھکش ۺاھت‪،‬فہۺ‬ ‫(‪…)11‬شکی ۺوصیف ۺزبرگ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬ںیم رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رعہف(ینعیۺونذیۺشہجحل)ۺےکۺدؿۺرصعےکۺدعبۺشینپۺزنیمۺںیمۺلہۺالچۺرےہۺےھت‪،‬شیسۺدفرشؿۺشؿ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺاک ۺوکیئ ۺاھبیئ ۺوج ۺشدبشؽ ۺںیم ۺےس ۺاھتشؿ ۺےک ۺاپس ۺٓاایشفر ۺشؿ ۺےک ۺاکؿ ۺںیم ۺھچک ۺرسوگیش ۺیک ۺوتٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےنۺ‬
‫رفامای‪:‬ںیہن!وتۺفہۺابدولںۺیکۺرطحۺزنیمۺوکۺوھچاتۺوہشۺالچۺایگ اہیںۺکتۺہکۺریمیۺرظنفںۺےسۺاغبئۺوہایگ‪ ،‬ںیمۺےنرعضۺ‬
‫یک‪:‬شسۺےنٓاپۺےسایکاہکاھت؟ٓاپ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےنرفامای‪:‬ہی ۺھجم ۺےسوپھچۺراہاھتہکۺریمے ۺاسھتۺجحۺرکفےگ‪،‬ںیمۺ‬
‫ےناہک‪:‬ںیہن۔زبرگ ۺرفامےتںیہ‪:‬ںیم ۺےنرعض ۺیک‪ٓ:‬اپ ۺےنشاکنرویکں ۺایک؟وت ۺرضحت ۺشوبدی ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےنۺ‬
‫رفامای‪:‬ریمیۺجحۺیکۺتینۺںیہنۺہکلبۺاشؾۺکتۺزنیمۺاکۺاکؾۺوپرشۺرکےنۺیکۺتینۺیھتۺوتۺےھجمۺوخػۺوہشۺہکۺشرگۺشسۺیکۺاخرطۺجحۺرکےنۺ‬
‫بۺشیہٰلۺاکۺاکشرۺہنۺوہاجٕاںۺویکہکنۺشسۺرطحۺںیماہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺےئلۺےئکۺاجےنۺفشےلۺلمعۺ‬
‫شسۺےکۺاسھتۺاجٕاںۺوتۺںیہکۺعَ َص ِ ح‬
‫ںیمۺدفرسیۺزیچۺدشلخۺرکۺداتیشسۺےئلۺوجۺاکؾۺںیمۺرکۺراہںۺوہںۺہیۺریمےۺزندکی‪70‬جحۺےسۺڑبھۺرکۺےہ۔‬
‫حکایت‪:‬میٍتُجہاسکےلئےہیىکالہَُ‬
‫(‪…)17‬شکی ۺزبرگ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺںیم ۺربشہتس ۺدنمسر ۺاہجد ۺےک ۺےئل ۺالکن ۺوت ۺمہ ۺںیم ۺےس ۺیسک ۺےن ۺوتہش ۺدشؿ ۺانچیب ۺاچاہ‪،‬ںیم ۺےنۺ‬
‫اہک‪:‬ںیمۺشےسۺرخدیۺاتیلۺوہںۺاتہکۺاہجدۺںیمۺشسۺےسۺافدئہۺشاھٹٕاںۺشفرۺبجۺالفںۺرہشۺچنہپۺاجٕاںۺاگۺوتۺشےسۺچیبۺدفںۺاگشفرۺھچکۺ‬
‫عفنۺامکۺولںۺاگ۔انچہچنۺفہۺوتہشۺدشؿۺںیمۺےنۺرخدیۺایل‪،‬ۺشیسۺرشتۺںیمۺےنۺوخشبۺداھکیۺہکۺ ٓاامسؿۺےسۺدفٓادیمۺشرتےۺںیہ‪،‬شؿۺ‬
‫ںیمۺےسۺشکیۺدفرسےۺےسۺاتہکۺےہ‪:‬اجمدہنیۺےکۺانؾۺوھکل۔انچہچنۺفہۺشےسۺوھکلشےنۺاگلہکۺالفںۺصخشۺریسفرفتحیۺیکۺتینۺ‬
‫ےسۺالکن‪،‬الفںۺداھکفےۺےکۺےئلۺٓاای‪،‬ۺالفںۺاجترتۺیکۺرغضۺےسۺشفرۺالفںۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺرشےتسۺںیمۺےہ۔رھپۺشسۺےنۺ‬

‫ریمیۺرطػۺدھکیۺرکۺاہک‪:‬وھکلۺالفںۺصخشۺاجترتۺےکۺشرشدےۺےسۺالکن۔ںیمۺےنۺاہک‪:‬ریمےۺابرےۺںیماہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺ‬

‫ۺاسامؿۺاجترتۺےہۺسجۺیکۺںیمۺاجترتۺرکفںۺاگ‪،‬ںیمۺوتۺاہجدۺےکۺےئلۺیہۺ‬
‫ڈرفںیمۺاجترتۺےکۺےئلۺںیہنۺالکن‪،‬ہنۺریمےۺاپس ِ‬
‫الکنۺوہں۔وتۺشسۺےنۺاہک‪:‬شےۺخی!متۺےنۺلکۺشکیۺوتہشۺدشؿۺرخدیشۺاھتۺشفرۺمتۺشسۺںیمۺعفنۺاحلصۺرکانۺاچےتہۺےھت۔ہیۺنسۺرکۺ‬
‫ںیمۺےنۺرفےتۺوہےئۺاہک‪:‬ےھجمۺاترجۺہنۺوھکل۔وتشسۺےنۺشےنپۺرقیفۺیکۺرطػۺدھکیۺرکۺاہک‪:‬ایکۺایخؽۺےہ؟شسۺےنۺاہک‪ :‬وھکلۺہکۺ‬
‫الفںۺصخشۺالکنۺوتۺاہجدۺےکۺےئلاھتنکیلۺرشےتسۺںیمۺشسۺےنۺشکیۺوتہشۺدشؿۺرخدیۺایلۺاھتۺہکۺشسۺےسۺعفنۺاحلصۺوہۺ‪،‬رھپۺشسۺ‬
‫ےکۺابرےۺںیمۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاچےہۺاگۺمکحۺرفامےئۺاگ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫والیسيزکےساتھ‪77‬یا‪777‬احاسیثلکھيےسےبہتظونل‪:‬‬
‫سَ‬
‫سانرَسی ۺ َ ق ِطی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَیرفامےت ۺںیہ‪:‬اہمترش ۺولخت ۺںیم ۺشالخص ۺےک ۺاسھت ۺدف ۺرتعک ۺزپچ ا‪70‬ای‪700‬ۺ‬
‫(‪…)13‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شاحدثی عُلُوو(اعیل)ۺدنس(‪) 186‬ےکۺاسھتۺےنھکلۺےسۺرتہبۺےہ۔‬
‫(‪…)14‬شکیۺزبرگۺرفامےتۺںیہ‪:‬ڑھگیۺرھبۺےکۺشالخصۺںیمۺشَدَبیۺاجنتۺےہۺنکیلۺشالخصۺاندرۺےہ۔‬
‫بیج‪،‬کھیتیاِعپاىی‪:‬‬
‫لوقہلۺےہ‪َ :‬ا ‪ ٠ٌَٟ‬ہ‪ ٥‬بَذ ٌرٯا‪ ٤َ ٌَ ٟ‬ہ‪َ ١‬زر ٌَ ٯ َ‪٣‬ا ۂوہہ اْلَخ ََل ہؾۺینعیۺملعۺجیب‪،‬ۺلمعۺیتیھۺشفرشالخصۺۺشسۺاکۺاپینۺےہ۔‬
‫تیًوفائیٍتیًمحظِمیاَ‪:‬‬
‫(‪…)15‬شکی ۺزبرگ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬بجاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یسک ۺدنبے ۺوک ۺاندنسپ ۺرفامات ۺےہ ۺوت ۺشےس ۺنیت ۺزیچںی ۺاطعرفام ۺرکنیت ۺزیچفں ۺےسۺ‬
‫شامعؽۺاصہحلۺیکۺ‬
‫رحمفؾۺرکداتیۺےہ‪…)۳(:‬اصنیحلۺیکۺتبحصۺاطعرفاماتۺےہۺنکیلۺشؿۺیکۺابتۺوبقؽۺرکےنۺےسۺرحمفؾۺرکداتیۺےہ(‪ِ …)۵‬‬
‫وتقیفۺاتشخبۺےہۺنکیلۺشالخصۺےسۺرحمفؾۺرفامداتیۺےہ(‪…)۱‬تمکحۺاطعۺرفاماتۺےہۺنکیل ِ ْ ّ‬
‫ۺصؼۺےسۺرحمفؾۺرکۺداتیۺےہ۔‬
‫ۺسانشوبوقعیبۺوُسس ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َٰ ٟ‬لَیرفامےتۺںیہ‪:‬شامعؽۺںیماہلل ًَز َٯ َج‪١‬ولخمؼۺےسۺرصػۺشالخصۺاچاتہۺےہ۔‬
‫ِ‬
‫(‪…)16‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫ۺسان ُ حخ َی ْتدّدغبشدی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َ ٟ‬ہاز َٴرفامےتۺںیہ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺھچکۺھجمسۺدشرۺدنبےۺںیہ‪،‬ۺفہۺھجمسۺدشریۺاکۺاظمرہۺ‬
‫(‪…)17‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رکےتۺوہےئۺشالخصۺےکۺاسھتۺلمعۺرکےتۺںیہۺوتشالخصۺیہۺشںیہنۺویکینںۺرپشُاھبراتۺےہ۔‬
‫تناومىامالتکیبيیاس‪:‬‬
‫ۺسانۺدمحمۺنب ۺدیعسرَم َف ِزی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَیرفامےتۺںیہ‪:‬امتؾۺاعمالمتۺیکۺاینبدۺدفابںیتۺںیہ‪…)۳( :‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬اکۺ‬
‫(‪…)18‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫مْ َ‬ ‫َ‬
‫ریتےۺابرےۺںیمۺہلصیفۺرفامانشفر(‪…)۵‬ریتششسۺےکۺےئلۺلمعۺاجبالانینعی ُۺنوشسۺیکۺ ِ َّبۺرپۺ‬
‫ی‬‫س‬‫َ‬

‫‪ …186‬ولعےک ۺوغلی ۺٰینعم’’دنلبی‘‘ےک ۺںیہ ۺشفر ۺشالطصح ۺںیم ۺشس ۺےس ۺرمشد ۺفہۺدنس ۺسج ۺےک ۺرشفویں ۺیک ۺدعتشددفرسی ۺدحثی ۺےک ۺرشفویں ۺیک ۺدعتشد ۺےس ۺمک ۺوہ۔(‪٧‬ز‪٫‬ٶ ا‪٨ٟ‬وز فی تٰحٲح‬
‫‪٠٣‬دؼا)‬
‫‪٧‬دبٶ ا‪َٟٔ‬ک‪،‬ؾ‪ً ،۳۳۵‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫رشیض ۺرہ ۺشفر ۺوجلمع ُ وۺن ۺشس ۺےک ۺےئل ۺرکات ۺےہ ۺشس ۺںیم ۺشالخص ۺدیپش ۺرکشرگ ۺوت ۺشؿ ۺدفونں ۺابوتں ۺرپ ۺلمع ۺریپش ۺراہوت ۺدفونں ۺاہجں ۺںیمۺ‬
‫اکایمبۺوہاگۺ۔‬
‫اخالػکیحقیقتکابیاٌ‬ ‫سِسظیفعل‪:‬‬
‫ٰ‬
‫ِاخالػکامىيیِمفہُو‪:‬‬
‫اجؿ ۺےئجیلہک ۺرہزیچںیم ۺریغیک ۺٓازیمش ۺوہیتکس ۺےہ ۺشفربج ۺفہ ۺزیچریغیک ۺٓازیمش ۺےساپک ۺاصػ ۺوہوت ۺشس ۺوک ۺاخصلۺ‬
‫ےتہکۺںیہۺشفرۺسجۺلعفۺےسۺزیچۺیک ِ ا‬
‫ۺَم َفٹۺفٓازیمشۺدفرۺیکۺاجیتۺےہۺشےسۺشالخصۺےتہکۺںیہ۔‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫ن(‪( )۲۲‬پ‪،۳۴‬ا‪٨ٟ‬ح‪)۶۶:١‬‬ ‫ن بَ ْی ِن فَ ْر ٍث َّو َد ٍم لَّؽَ ًّنا َخالِ ًّصا َسآ ٕى ًّغا لِّ ّٰ‬
‫لش ِر ِب ْی َ‬ ‫ِم ٌۢ ْ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬وگربشفروخؿۺےکۺچیبۺںیمۺےسۺاخصلۺدفدھۺےلگۺےسۺلہسۺشرتاتۺےنیپۺفشولںۺےکۺےئل۔‬
‫دفدھۺاکۺاخصلۺوہانۺیہیۺےہۺہکۺشسۺںیمۺوخؿۺشفرۺوگربۺیکۺٓازیمشۺہنۺوہزینۺرہۺفہۺےشۺسجۺاکشسۺےسۺۺشالتخطۺنکممۺےہۺشسۺ‬
‫یکۺٓازیمشۺہنۺوہ۔‬
‫لفن”اخالػ“اِع”مدلغ“کااستىنال‪:‬‬
‫م‬
‫ۺشالخص ۺیک ۺدض ۺشرششک(رشکی ۺانبان)ےہ ۺوت ۺوج خلِص ۺںیہن ۺفہ ۺ ِ‬
‫ورش ۺک(ینعی ۺرشکی ۺانبےن ۺفشال)ےہ ۺشہتبل ۺرشک ۺےک ۺھچک ۺدراجتۺ‬
‫َ‬
‫ںیہ۔ۺوتدیحۺںیمۺشالخصۺیکۺدضۺشُ ُ ْ ول ِہ َّنبۺںیمۺرشکیۺرشانۺےہ۔ۺوکیئ ِ‬
‫ۺرشکۺیفخۺوہاتۺےہۺشفرۺوکیئۺاظرہفۺیلجۺشفرۺیہیۺاعمہلمۺشالخصۺاکۺےہۺ‬
‫۔شالخصۺشفرۺشسۺیکۺدضۺدفونںۺدؽۺرپۺفشردۺوہےتۺںیہۺشؿۺاکۺلحمۺدؽۺےہۺشفرۺہیۺفشردوہانۺدصقفۺتینۺںیمۺوہاتۺےہۺشفرۺمہۺتینۺیکۺتقیقحۺ‬
‫سیکۺفہجۺےسۺاصدرۺ‬
‫وہوتۺش ۺ‬
‫ثعےکۺومشقفۺوہیتۺےہ‪،‬ذٰہل ۺشبجۺابثعۺاخیلۺشکیۺ ۺ‬
‫ںیہہکۺتینۺاب ۺ‬
‫رکےکچۺ ۺ‬
‫ؿ ۺ‬
‫تیھبۺایب ۺ‬
‫ےکچںیہۺشف ۺرہیۺاب ۺ‬
‫ایبؿۺرک ۺ‬
‫سج‬
‫وہوتۺشسۺاحلظۺےسۺف ۺہصلخمۺےہۺشفرۺ ۺ‬
‫سیکۺتینۺضحمۺر ۺاییکۺ ۺ‬
‫لعفوکۺشالخصۺاہکۺاجےئۺاگ۔ًالثمۺوکیئۺصخشۺدہقۺرکےۺشفرۺش ۺ‬
‫وہےنۺفشےلۺ ۺ‬
‫یکۺرغضۺضحمۺ َت َرقب الَ َیاہلل(ینعیاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬اکۺرقبۺاپان)ۺوہۺفہۺیھبۺشسۺشابتعرۺےسۺصلخمۺےہۺ۔نکیلۺرعػۺںیمۺظفل’’شالخص‘‘ شیسۺلعفۺ‬
‫ںیمیسکۺ‬ ‫اہللیکۺ ۺ‬
‫تینےسۺوہۺشفرۺشسۺ ۺ‬ ‫ػ َت َرقب الَ َی ۺ‬
‫ےکےئلۺوبالۺاجاتۺےہۺوجۺرص ۺ‬
‫ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رطح ۺیک ۺٓازیمش ۺہن ۺوہسج ۺرطح ۺش ِاحلدل ُع َووی ۺشابتعر ۺےس’’الیمؿ‘‘ اک ۺانؾ ۺےہ۔نکیل ۺرعػ ۺےن ۺشےس’’قح ۺےس ۺشرعشضۺ‬
‫رکےن‘‘ےکۺاسھتۺاخصۺرکۺدای(ینعیۺوجۺقحۺےس ُ ْ َ ِْ‬
‫ۺُمػۺوہرصػۺۺشیسۺوک ہ‪٠٣‬حَسۺںیہکۺےگ)۔‬
‫ولعمؾ ۺوہش ۺہک ۺسج ۺےک ۺلعف ۺاک ۺابثع ۺضحم ۺرای ۺوہ ۺفہ ۺلحم ۺالہتک ۺںیم ۺوہات ۺےہ ۺشفر ۺمہ ۺشس ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺوگتفگ ۺںیہنۺ‬
‫رکںیۺےگۺویکہکنۺشسۺےسۺقلعتمۺابںیتۺمہۺ‚‪ٛ‬تاب ا‪ٟ‬زٱاء‛ںیمۺایبؿۺرکۺےکچۺںیہ۔رایےکۺابرےۺںیمۺبسۺےسۺیکلہۺابتۺفہۺےہۺوجۺ‬
‫دحثیۺںیمۺایبؿۺوہیئ۔انچہچن‬
‫عیاکاعکےچاعىاو‪:‬‬
‫اَ‪ ٪‬ا‪ ٟ‬ہ‪َ ٤‬زائَی ٱہسعی ٱَٰ َ‪ ٦‬ا‪ََ ٟ٘‬ٲا َ‪َ ٣‬ٶ ب َ َاربَ ٍَ َا َسا‪ ُ ٦‬ٱا ہ‪َ ٣‬زائَی َٱا ہ‪َ ٣‬دـاز َ ہَ ٱَا ہ‪َ ٣‬‬
‫رش ہک َٱاک َ َ ہ‬
‫ارفینعی ۺرای ۺاکر ۺوک ۺایقتم ۺےک ۺدؿ ۺاچر ۺانومں ۺےس ۺاکپرش ۺاجےئۺ‬
‫(‪) 187‬‬
‫اگ‪:‬شےۺرایاکر!ۺشےۺدوھےکۺابز!شےۺورشک!شےۺاکرف!‬

‫اخالػمیٍىفساىیاٌظاؿمليےکیظُعتیٍ‪:‬‬
‫اہیں ۺمہ ۺرصػ ۺشس ۺابرے ۺںیم ۺالکؾ ۺرکںی ۺےگ ۺہک ۺسج ۺیک ۺتین َت َرقب الَ َیاہللیک ۺوہ ۺنکیل ۺشس ۺےک ۺاسھت ۺوکیئ ۺدفرسش ۺابثعۺ‬
‫تہبیسۺوصرںیتۺوہیتکسۺںیہۺےسیج‪:‬‬
‫یک ۺ‬
‫س ۺ‬
‫ًالثمۺ‪:‬رایایۺوکیئۺاسفنینۺرغضۺفریغ ۺہلمۺاجےئ۔ش ۺ‬
‫(‪…)۳‬دنبہۺرفزہۺرےھکۺاتۺہکۺرقتبۺےکۺاسھتۺاسھتۺرفزےۺےسۺاحلصۺوہےنۺفشےلۺرپزیہۺےسۺیھبۺافدئہۺشاھٹےئ۔(‪…)۵‬الغؾۺ‬
‫ٓازشدۺرکےۺاتہکۺشسۺےکانؿۺہقفنۺشفرۺدبیقلُخۺےسۺاکٹھچرشۺاپےئ۔(‪ …)۱‬جحۺرکےۺاتہکۺرفسۺیکۺفہجۺےسۺشسۺاکۺزمشجۺکیھٹۺوہاجےئۺایۺشےنپۺ‬
‫رہشۺںیمۺاظرہۺوہےنۺفشےلۺیسکۺرشۺےسۺچبۺاجےئۺایۺشےنپۺرھگۺںیمۺیسکۺدنمشۺےسۺاھبانگۺوصقمدۺوہۺایۺشےنپۺشلہۺفۺایعؽۺےسۺرپاشیؿۺوہایۺیسکۺشفرۺ‬
‫اکؾۺںیمۺوغشمتیلۺیکۺفہجۺےسۺکھتۺایگۺوہۺشفرۺدنچۺدؿۺٓارشؾۺرکانۺاچاتہۺوہ۔(‪…)۴‬اہجدۺرکےۺاتہکۺڑلشیئۺےکۺنفۺںیمۺاہمرتۺاحلصۺوہۺشفرۺ‬
‫ہیوہۺہکۺشےنپۺشلہۺفۺایعؽۺشفرۺ‬
‫کیدصقمۺ ۺ‬
‫دجہتیکۺامنزۺزپےھۺشفرۺاجےنگۺاکۺش ۺ‬
‫ےکےئلۺشابسبۺشفرۺرکشلۺایترۺرکےنۺاکۺرطہقیۺھکیسۺےل۔(‪ …)۵‬ۺ‬
‫س ۺ‬‫ش ۺ‬
‫سیکۺفہجۺےسۺِرد ِرۺافکتیۺامؽۺاکۺوصحؽۺٓااسؿۺوہاجےئۺایاخدنشؿۺںیمۺزعتۺ‬
‫ےاتۺہکۺش ۺ‬
‫تظرکۺےکس۔(‪ …)۶‬ملعۺاحلصۺرک ۺ‬
‫ییکۺافح ۺ‬
‫وسشر ۺ‬
‫وہۺایۺملعۺیکۺفہجۺےسۺشسۺیکۺاجدیئشدۺشفرۺامؽۺعمط(الچل)ۺرکےنۺفشولںۺےسۺوفحمظۺرںیہ۔(‪…)۷‬درسۺشفرۺفظعۺںیمۺوغشمؽۺوہۺاتہکۺپچۺرےنہۺ‬
‫وگتفگفۺ‬
‫یکفیلکتۺےسۺاجؿۺوھچٹۺاجےئۺشف ۺر ۺ‬
‫ۺ‬

‫‪ …187‬رفزٯض اْلخبار‪،۱۵۶/۵،‬حسٱث‪،۶۹۰۳:‬بتِیر‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ُعۺف ُۺص ِوقاۺیکۺدختمۺاجبۺالےئۺاتہکۺشؿۺیکۺشفرۺدرگیۺولوگںۺیکۺرظنفںۺںیمۺشسۺیکۺزعتۺڑبھۺ‬

‫رقتریۺیکۺذلتۺےسۺمغۺدفرۺوہںۺ۔(‪ َ ُ …)۸‬ا‬
‫رقٓاؿ ۺاپک ۺیک ۺاتکتب ۺرکے ۺاتہک ۺابرابر ۺےنھکل ۺےس ۺشس ۺاک ۺطخ ۺشاھچۺ‬
‫اجےئ ۺایہی ۺاچاتہ ۺوہ ۺہک ۺداین ۺںیم ۺشس ۺےک ۺاسھت ۺرنیم ۺربیت ۺاجےئ۔(‪ِ …)۹‬‬
‫وہاجےئ۔(‪…)۳۰‬دیپؽ ۺجح ۺشسۺےئل ۺرکے ۺاتہک ۺرکشےئ ۺاک ۺوبھج ۺمک ۺوہاجےئ۔(‪…)۳۳‬فوض ۺشس ۺےئل ۺرکے ۺاتۺہک ۺدبؿ ۺاصػ ۺای ۺڈنھٹشۺ‬
‫وہاجےئ۔(‪…)۳۵‬لسغۺرکےۺاتہکۺدبوبۺدفرۺوہاجےئۺ۔(‪…)۳۱‬دحثیۺۺرشفیۺیکۺرفشتیۺشسۺےئلرکےۺاتۺہکۺولوگںۺوکۺشسۺیکۺعُلُ ِّووۺدنسۺاکۺ‬
‫ملعۺوہاجےئ۔ۺ(‪ …)۳۴‬دجسمۺںیمۺشسۺےئلایقؾۺرکےۺاتۺہکۺرھگۺےکۺرکشےئۺاکۺوبھجۺہنۺزپےۺ۔(‪ …)۳۵‬رفزہۺشسۺےئلۺرےھکۺاتۺہکۺاھکانۺاکپےنۺ‬
‫َ‬
‫ےکۺبکلُّفۺےسۺٓااسینۺوہایۺشےنپۺدرگیۺاکومںۺےکۺےئلۺافرغۺوہاجےئۺاتۺہکۺاھکےنۺیکۺفہجۺےسۺشؿۺںیمۺللخۺہنۺوہۺ۔(‪ …)۳۶‬یسکۺامےنگنۺفشےلۺ‬
‫وکۺشسۺےئلۺدہقۺدےۺاتہکۺشسۺےکۺامےنگنۺےسۺدیپشۺوہےنۺفشالۺالمؽۺشفرۺرپاشیینۺوخدۺےسۺدفرۺرکےۺ۔(‪ …)۳۷‬یسکۺرمضیۺیکۺایعدتۺشسۺ‬
‫ےئلۺرکےۺہکۺبجۺہیۺامیبرۺوہۺوتۺشسۺیکۺیھبۺایعدتۺیکۺاجےئۺ۔(‪…)۳۸‬یسکۺانجزہۺےکۺاسھتۺشسۺےئلۺاجےئۺاتہکۺولگۺشسۺےکۺشلہۺفۺایعؽۺ‬
‫ےک ۺانجزے ۺےک ۺاسھت ۺیھب ۺاجںیئ۔(‪…)۳۹‬ذموکرہۺشاعفؽ ۺںیم ۺےس ۺوکیئ ۺاکؾۺشس ۺےئل ۺاجب ۺالےئ ۺاتہک ۺشس ۺیک ۺاچہپؿ ۺالھبیئ ۺےک ۺاسھت ۺوہۺشفرۺ‬
‫رظنےسۺداھکیۺاجےئۺ۔‬
‫یئےکۺاسھتۺشس ۺۺاکذرکۺایکۺاجےئۺشفرشسۺیکۺرطػۺفاقرۺشفرۺشیھچۺ ۺ‬
‫الھب ۺ‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺ‬‫شؿۺامتؾۺوصروتںۺںیمۺشرگۺلمعۺاکۺابثعۺرُقبۺشیہٰلۺوہۺنکیلۺشؿۺرطخشتۺںیمۺےسۺوکیئۺرطخہۺیھبۺشسۺےکۺاسھتۺلمۺاجےئۺ ّٰ‬
‫ِ‬
‫ۺخِۺشالخصۺشفرۺضحمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺےئلۺوہےنۺےسۺلکنۺاجےئۺ ۺاگ‬
‫شؿۺشومرۺیکۺفہجۺےسۺلمعۺرکانۺشسۺےکۺےئلۺٓااسؿۺوہاجےئۺوتۺشسۺاکۺلمع َ ّ ّ‬
‫ْ‬
‫ۺاگشفردحیۺدُقیسۺےہ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدرفاماتےہ‪:‬اَ‪َ٧‬ا اَُى َی َ‬
‫ْ‬
‫ا‪ٟ‬رشکَا َء ًَ َ‪ ٩‬ا‪ٟ‬رش َ‪ٛ‬ٶ‬
‫ِِینعیۺںیمۺرشتکۺےسۺامتؾ ُۺسْاکۺیکۺ‬ ‫ْ ِ‬ ‫شفرۺشسۺںیمۺرشکۺرشہۺاپےئ‬
‫تبسنۺزایدہۺےباینزۺوہں۔‬
‫(‪) 188‬‬

‫ایکلنحےکااخالػىجاتکاباوث‪:‬‬
‫ِ‬
‫احصۺالکؾۺہیۺےہۺہکۺ ُداینفیۺوفشدئۺںیمۺےسۺرہۺفہۺافدئہۺسجۺےسۺسفنۺوکۺوکسؿۺےلمۺشفرۺدؽۺشسۺیکۺرطػۺاملئۺوہۺوخشہۺ‬
‫ِ‬
‫فہ( ُداینفیۺافدئہ)ۺوھتڑشۺوہۺایۺزایدہۺبجۺفہۺلمعۺںیمۺدشلخۺوہاگۺوتۺشسۺیکۺفہجۺےسۺلمعۺیکۺافصیئۺںیمۺدگالۺنپۺٓااجےئۺاگۺشفرۺشالخصۺ‬
‫اجاتۺرےہۺاگۺشفرۺشاسنؿۺشےنپۺوفشدئۺےکۺاسھتۺڑجشۺوہششفرۺشینپۺوخشاشہتۺںیمۺڈفابۺ‬

‫‪٣ …188‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ‪ ٩٣‬ارشک فی ً‪٠٤‬ہ ُیر اہلل‪،‬ؾ‪ ،۳۵۹۴‬حسٱث‪۵۹۸۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وہشۺےہۺ۔ۺتہبۺمکۺشاسیۺوہاتۺےہۺہکۺشسۺاکۺوکیئۺلعفۺایۺشسۺیکۺوکیئۺابعدتۺشسۺسنجۺےکۺوفشدئۺشفرۺشرغشضۺےسۺاخیلۺوہۺ‪،‬شیسۺےئلۺاہکۺایگۺ‬
‫ےہ ۺہک’’سج ۺصخش ۺوک ۺزدنیگ ۺںیم ۺشکی ۺہظحل(ہحمل) ۺاخصل ۺراضےئ ۺشیہٰل ۺےک ۺےئل ۺلم ۺایگ ۺفہ ۺاجنت ۺاپ ۺایگ۔‛شس ۺیک ۺفہج ۺہی ۺےہ ۺہکۺ‬
‫شالخص ۺاندرےہ ۺشفر ۺدؽ ۺوک ۺشؿ ۺٓازیموشں ۺےس ۺاصػ ۺرکان ۺشاہتنیئ ۺلکشم ۺےہ ۺہکلب ۺاخصل ۺفیہ ۺےہ ۺسج ۺےک ۺلمع ۺاک ۺابثع ۺرصػۺ‬
‫رُقبۺشیہٰلۺیکۺبلطۺوہۺ۔‬
‫ِ‬
‫ٓ‬
‫ونلہظامیؼطسےخالیہُ‪:‬‬
‫شرگۺاہنتۺہیۺشومرلمعۺاکۺابثعۺوہںۺوتۺاظرہۺےہۺہکۺشےسیۺاعلمۺاکۺاعمہلمۺشاہتنیئۺتخسۺوہاگۺنکیلۺامہریۺرظنۺشؿۺوصروتںۺںیمۺ‬
‫ےہۺہکۺنجۺںیمۺدصقِۺشیلصۺوتۺ َت َرقب الَ َیاہلل(ینعیۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺرقبۺاپان)ۺےہۺنکیلۺشسۺےکۺاسھتۺشؿۺشومرۺیکۺیھبۺٓازیمشۺوہاجےئۺ‬
‫۔رھپ ۺہی ۺٓازیمںیش ۺای ۺوت ۺومشتقف ۺےک ۺرےبت ۺںیم ۺوہں ۺیگ ۺای ۺاشمرتک ۺےک ۺدرےج ۺںیم ۺای ۺرھپ ۺاعُم َفتن ۺےک ۺوطر ۺرپاسیج ۺہک ۺتین ۺےکۺ‬
‫ِ ْ‬ ‫ِ ْ‬
‫ۺابعۺدینیۺیکۺلثمۺوہاگۺایۺشسۺےسۺوقیۺایۺشسۺےسۺزمکفر۔شؿۺںیمۺےسۺرہۺشکیۺاکۺدحیلعہۺمکحۺےہۺ‬ ‫ۺابعۺیسفنۺایۺوت ِ‬
‫ایبؿۺںیمۺزگرششفر ِ‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺ‬‫اسیجۺہکۺمہۺایبؿۺرکںیۺےگشفرۺشالخصۺوتۺیہیۺےہۺہکۺلمعۺشؿۺامتؾۺٓازیموشںۺےسۺاخیلۺوہۺوخشہۺہیۺٓازیمںیشۺمکۺوہںۺایۺزایدہۺ ّٰ‬
‫ََ‬
‫ۺتبۺاکۺدصقۺوہۺشفرۺشسۺےکۺوسشۺوکیئۺشفرۺلمعۺاکۺابثعۺہنۺوہۺ۔‬ ‫شسۺںیمۺرصػ َ َ ُّْ‬
‫ہیۺابتۺشیسۺصخشۺےکۺےئلۺنکممۺےہۺوجاہلل ًَز َٯ َج‪١‬اکۺبحم‪،‬ۺشسۺاکۺاعقشۺشفررکفِۺٓارختۺںیمۺشسۺرطحۺڈفابۺوہشۺوہۺہکۺشسۺ‬
‫ح َ‬
‫ۺمۺداینۺیکۺوکیئۺاجنگشئۺہنۺوہۺاہیںۺکتۺہکۺاھکےنۺےنیپۺےسۺیھبۺتبحمۺہنۺوہۺ‪،‬ہکلبۺشسۺیکۺرتبغۺشےسۺشےسیۺیہۺوہۺےسیجۺ‬
‫ےکۺدؽۺںیم َّ ِ‬
‫اضقےئۺاحتجۺیکۺرتبغۺوہیتۺےہۺہکۺہیۺشکیۺرطفیۺشفرۺیعبطۺرضفرتۺےہ۔ۺسپۺشےسۺاھکےنۺیکۺرتبغۺشسۺےئلۺہنۺوہۺہکۺفہۺاھکانۺ‬
‫ےہۺہکلبۺشسۺےئلۺوہہک ِ‬
‫ۺابعدتۺشیہٰلۺرپۺوقتۺاحلصۺوہیگۺشفرۺانمتۺرکےۺہکۺ‚ اکش!وھبکۺیکۺٓاتفۺےسۺےبۺاینزۺوہاجٕاںۺاتۺہکۺ‬
‫ۺشم ۺوضفؽ ۺیک ۺہگج ۺہن ۺرےہ ۺشفر ۺشس ۺےک ۺزندکی ۺدق ِرۺ‬
‫اھکےن ۺیک ۺاحتج ۺہن ۺزپے۔‛شفر ۺشس ۺےک ۺدؽ ۺںیم ۺرضفرت ۺےس ۺزشدئ ۺیسک ْ ِْ‬
‫رضفرتۺیہۺولطمبۺوہۺویکہکنۺہیۺشسۺیکۺدینیۺرضفرتۺےہۺ‪،‬شسۺیکۺرکفۺشفروتہجۺرصػۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرطػۺوہۺ۔‬

‫مدلغبيزےکاسُىابھیوباست‪:‬‬
‫شسۺرطحۺاکۺصخشۺشرگۺاھکےئ‪،‬ےئیپایاضقےئۺاحتجۺرکےۺوتۺشسۺاکۺلمعۺاخصلۺیہۺرےہۺاگۺشفرامتؾۺرحاکت‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺفۺانکستۺںیمۺشسۺیکۺتینۺدرتسۺوہیگ۔ًالثم‪:‬ۺشرگۺفہۺسفنۺوکۺٓارشؾۺاچنہپےنۺےکۺےئلۺوسےئۺاتۺہکۺابعدتۺرپۺوقتۺاحلصۺوہۺوتۺشسۺاکۺوسانۺ‬
‫یھبۺابعدتۺوہاگۺشفرۺشسۺںیمۺشےسۺنیصلخمۺاکۺدرہجۺاحلصۺوہاگشفرۺسجۺصخشۺاکۺاحؽۺشسۺرطحۺہنۺوہۺشسۺرپۺشامعؽۺںیمۺشالخصۺاکۺدرفشزہۺ‬
‫دنبراتہ ۺےہ ۺ‪،‬شہتبل ۺ! ۺیھبک ۺاھبکر ۺاتلھک ۺیھب ۺےہشفر ۺسج ۺرطح ۺفہ ۺصخش ۺہک ۺسج ۺرپ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشفر ۺٓارخت ۺیک ۺتبحم ۺاغبل ۺوہ ۺوت ۺشس ۺیک ۺامتؾۺ‬
‫َ‬
‫رحاکتۺہیۺ ِصفَبۺاحلصۺرکۺےکۺشالخصۺنبۺاجںیتۺںیہۺشفرۺشیسۺرطحۺسجۺصخشۺےکۺدؽۺرپۺداینۺ‪،‬ربرتیۺ‪،‬ۺرایتسۺایۺشفرۺوکیئۺزیچۺاغبلۺوہۺوتۺ‬
‫َ‬
‫تہبمکۺالستمۺرےتہۺںیہ۔‬ ‫سیکۺابعدشت‪،‬امنزۺرفزہۺفریغ ۺہ ۺ‬ ‫ںیمیھبۺفیہۺ ِصفَبۺدیپشۺوہاجیتۺےہ‪،‬وتۺش ۺ‬ ‫سیکۺامتؾۺرحاکتۺ ۺ‬ ‫ش ۺ‬
‫ولعمؾ ۺوہش ۺہکۺشالخص ۺاپےن ۺاک ۺہخسن ۺہی ۺےہ ۺہک ۺاسفنین ۺوفشدئ ۺوک ۺوتڑ ۺدے‪ ،‬ۺداین ۺےس ۺعمط(الچل)متخ ۺرک ۺدے‪ ،‬رصػ ۺٓارختۺ‬
‫دمِرظنرےھک۔ۺشسۺرطحۺہکۺفیہۺدؽۺرپۺاغبلۺوہۺبتۺںیہکۺشالخصۺرسیۺوہاگۺشفرۺتہبۺےسۺشامعؽۺشےسیۺںیہۺنجۺںیمۺشاسنؿۺتقشمۺشاھٹاتۺ‬
‫ےہ ۺشفر ۺشںیہن ۺاخصل ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺےئل ۺامگؿ ۺرکات ۺےہ ۺاحالہکن ۺفہ ۺدوھےک ۺںیم ۺوہات ۺےہ ۺویکہکن ۺفہ ۺشؿ ۺںیم ۺٓاتف ۺیک ۺوکیئ ۺفہج ۺ ۺ‬
‫ںیہن‬
‫اتھجمس۔انچہچن‪،‬‬

‫‪37‬سالکیىناؽیٍسہظائیٍ‪:‬‬
‫شکیۺۺزبرگۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺےن‪30‬اسؽۺیکۺامنزںیۺدرہشںیئۺوجۺںیمۺےنۺدجسمۺیکۺیلہپۺفصۺںیمۺشدشۺیکۺںیھتۺ‬
‫ویکہکنۺشکیۺدؿۺیسکۺذعرۺیکۺانبرپۺںیمۺدریۺےسۺاچنہپۺشفرۺںیمۺےنۺدفرسیۺفصۺںیمۺامنزۺزپیھۺوتۺےھجمۺولوگںۺےسۺتہبۺرشؾۺٓایئۺہکۺشوہنںۺ‬
‫ےنۺےھجمۺدفرسیۺفصۺںیمۺداھکی۔شسۺےسۺںیمۺاجؿۺایگۺہکۺولوگںۺاکۺےھجمۺیلہپۺفصۺںیمۺدانھکیۺریمیۺوخیشۺشفرۺیبلقۺرشتحۺاکۺببسۺاھتۺنکیلۺ‬
‫ںیہنیھتۺ۔‬
‫یکربخۺ ۺ‬
‫س ۺ‬
‫ےھجمۺش ۺ‬
‫ہی ۺتہب ۺابرکی ۺشفر ۺدیچیپہ ۺابت ۺےہ ۺہک ۺشامعؽ ۺشس ۺیسیج ۺابوتں ۺےس ۺتہب ۺمک ۺوفحمظ ۺوہےت ۺںیہ ۺشفر ۺتہب ۺمک ۺولگ ۺشس ۺےس ۺٓااگہۺ‬
‫وہےتۺںیہۺرگمۺںیہنجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬وتقیفۺدےۺفہۺربخدشرۺوہاجےتۺںیہۺشفرۺوجۺولگۺشسۺےسۺاغلفۺںیہۺفہۺایقتمۺےکۺدؿۺشینپۺامتؾۺویکینںۺوکۺ‬
‫ےسیہیۺولگۺرمشدۺںیہ‪:‬‬
‫َطۺ ۺ‬ ‫تںیمۺاپںیئۺےگ۔درجۺذلی ِ‬
‫ۺٓاایتۺ َ ِ ّ َ ح‬ ‫ںیکۺوصر ۺ‬
‫انگوہ ۺ‬
‫(‪…)1‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرشںیہنۺاہللیکۺرطػۺےسۺفہۺابتۺ‬ ‫َو بَ َدا َل ُه ْم ِّم َن ّٰ ِ‬

‫ال َما ل َْم َی ُك ْونُ ْوا َی ْح َؾ ِس ُب ْو َن(‪)۲۱‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َو بَ َدا َل ُه ْم َس ِّیاٰ ُت َما ك َ‬

‫َس ُب ْوا (پ‪،۵۴‬ا‪ٟ‬ز‪٣‬ز‪)۴۷،۴۸:‬‬

‫ںلھکۺںیئگ۔‬
‫ؽںیمۺہنۺیھتۺشفرۺشؿۺرپۺشینپۺامکیئۺوہیئۺربشایئ ۺ‬
‫اظرہۺوہیئ وجۺشؿۺےکۺایخ ۺ‬
‫(‪…)7‬قُ ْل َه ْل نُ َن ِؽّ ُئك ُْم ِبا لْا َ ْخ َس ِر ْی َن ا َ ْع َما لًّاه(‪)۹۹۳‬ا َلَّ ِذ ْی َن َض َّل َس ْع ُي ُه ْم فِی الْ َح ٰیو ِة ُّ‬
‫الدنْ َیا َو ُه ْم َی ْح َس ُب ْو َن اًَ َّ ُه ْم‬
‫ص ْن ًّعا(‪( )۹۹۲‬پ‪،۳۶‬ال‪)۳۰۱،۳۰۴:ٕ٬ٜ‬‬ ‫ُی ْح ِس ُن ْو َن ُ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬متۺرفامٕاایکۺمہۺںیہمتۺاتبدںیۺہکۺبسۺےسۺڑبھۺرکۺانصقۺلمعۺنکۺےکۺںیہۺشؿۺےکۺنجۺیکۺاسریۺوکششۺداینۺیکۺزدنیگۺ‬
‫ہکمہۺۺشاھچۺاکؾۺرکرےہۺںیہ۔‬
‫ںیمںیہۺ ۺ‬
‫ؽ ۺ‬‫ میئگۺشفرفہۺشسۺایخ ۺ‬
‫ںیم ۺ‬
‫ۺ‬

‫ِاومیًشیفاٌکےجالمیٍ‪:‬‬
‫ۺاکشرُعۺںیہۺویکہکن ُ َ ا‬
‫ۺشرثکُعۺےکۺےئلۺملعۺالیھپےنۺاکۺابثعۺےبلغۺیکۺذلت‪ ،‬وشیپشےننبۺ‬ ‫دنبفںۺںیمۺبسۺےسۺزایدہۺشسۺ ےنتۺاک ُ َ ا‬
‫ی‬
‫یک ۺرفتح ۺشفر ۺشینپ ۺرعتفی ۺف ۺانث ۺےس ۺوخیش ۺفرشتح ۺفریغہ ۺوہاتےہ ۺشفر ۺاطیشؿ ۺشؿ ۺےسقح ۺابت ۺوکیفخم ۺرھک ۺرک ۺاتہک ۺےہ‪‚:‬اہمتر ۺ‬
‫دیۺشیہٰلۺیکۺرشنۺفۺشِاشتعۺشفررسٰ ہ‪٢‬اہلل َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬یکۺرشتعیۺاکۺاخمنیفلۺےسۺدافعۺرکانۺےہ۔‛شیسۺرطحۺ‬
‫رغضۺوتۺ ْ ِ‬
‫فشظعۺوکۺدھکیۺولۺہکۺابداشوہںۺشفرۺولوگںۺوکۺفظعۺفۺتحیصنۺرکۺےکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرپۺشاسحؿۺاتجاتۺےہۺشفرشسۺرپۺوخشۺوہاتۺےہۺہکۺولگۺشسۺ‬

‫یکۺابتۺامےتنۺشفرۺشسۺیکۺرطػۺوتمہجۺوہےتۺںیہۺشفرۺفہۺدوعٰیۺرکاتۺےہۺہک‚ ریمیۺوخیشۺاکۺببسۺہیۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺدنیۺیکۺ‬

‫دمد ۺریمےۺےئلۺٓااسؿۺرک ۺدیۺےہ۔‛ احالہکنۺشرگۺشسۺاک ۺوکیئۺمہ ۺرصع ۺشسۺےس ۺشاھچ ۺفظع ۺرکےن ۺفشال ۺاظرہ ۺوہاجےئۺشفر ۺولگۺشےسۺ‬
‫وھچڑۺرکۺشُسۺیکۺرطػۺوتمہجۺوہاجںیئۺوتۺہیۺابتۺشےسۺرُبیۺیتگلۺےہۺشفرۺفہۺمغۺںیمۺالتبمۺوہاجاتۺےہ۔ۺشرگفظعۺاکۺابثعۺرصػۺدنیۺوہاتۺ‬
‫وتۺفہۺرضفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺرکشۺشدشۺرکاتۺہک‚اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺہیۺاکؾۺیسکۺشفرۺےسۺےلۺایل۔‛رھپۺشسۺےکۺابفوجدۺاطیشؿۺشےسۺںیہنۺوھچڑاتۺ‬
‫شفرۺاتہکۺےہ‪‚:‬ںیہمت ۺشسۺفہجۺےسۺمغۺںیہنۺہکۺولگۺںیہمتۺوھچڑۺرکۺدفرسےۺفشظعۺیکۺرطػۺےلچۺےئگۺہکلبۺاہمترشۺمغۺشسۺفہجۺےسۺ‬
‫ےہۺہکۺاہمترشۺوثشبۺمتخۺوہایگۺویکہکنۺشرگۺولگۺاہمترےۺفظعۺےسۺتحیصنۺڑکپےتۺوتۺںیہمتۺرضفرۺوثشبۺاتلمۺشفرۺوثشبۺوفتۺوہےنۺیکۺ‬
‫فہجۺےسۺاہمتر ۺشنیگمغۺوہانۺشیھچۺابتۺےہۺ۔‛‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ۺسدۺرکدےنیۺ‬ ‫ِ‬ ‫ْ‬
‫شوسفسۺ!شسۺنیکسمۺوکۺہیۺولعمؾۺںیہنۺہکۺقحۺیکۺش ِ ّ حاتعۺرکےنۺشفرۺفظعۺاکۺاکؾۺشےنپۺےسۺشلضفۺشفرۺشَِعۺےک ُ ْ‬
‫ِ‬
‫فؼۺ‬‫ۺافر ِ‬ ‫انُع‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ۺس‬
‫ّ‬ ‫ت‬ ‫ۺرضح‬ ‫نینم‬ ‫و‬
‫و‬ ‫م‬‫ںیمۺشُرخفیۺوثشبۺزایدہۺےہۺ َن حیِس َیح َبۺشسۺےکۺہکۺاہنتۺوخدۺرکے۔اکشۺ!وکیئۺےھجمۺاتبےئۺہکۺشریمشل‬
‫ُ‬ ‫ِّ ُ‬ ‫ْ‬
‫َ‬
‫ِ ّ ِّ‬
‫انشوبرکبص ْیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺیکۺالختفۺرپۺنیگمغۺوہےتۺوتۺٓاایۺہیۺمغۺرکانۺشاھچۺ‬ ‫شمظعۺ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺشرگشریمشلم وونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺس‬
‫فؼۺشمظعۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہشاسیۺ‬
‫ۺافر ِ‬ ‫وہاتۺایۺاقِلبۺذمتم؟البہبشۺرہۺدنیۺدشرۺٓادیمۺےہکۺاگۺہک‚ابرفلضۺشریمشلم وونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺس ُ َ‬
‫انُعْ ُ‬
‫ۺذمومؾۺاکؾۺوہاتۺویکہکنۺشؿۺاکۺوخدۺولوگںۺےکۺاصما ۺیکۺذہمۺدشریۺشاھٹانۺشرگہچۺتہبۺڑبشۺاک ِرۺوثشبۺۺوہاتۺنکیلۺشؿۺاکۺ‬
‫رکےتۺوتۺہیۺشکی َ‬
‫ۺستۺمخۺرکانۺشفرۺشوم ِرۺالختفۺشےنپۺےسۺشلضفۺےکۺوحشےلۺرکانۺدینیۺشابتعرۺےسۺزایدہۺرتہبوہاتۺ۔‛ہکلبۺٓاپۺ َرض ََی‬
‫قحۺےکۺاسےنمۺرس ْ ِ‬
‫اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہشسۺابتۺےسۺوخشۺوہےئۺہکۺوجۺذشتۺشؿۺےسۺشٰیلعۺفۺشلضفۺےہۺشسۺےنۺاہنتۺہیۺذہمۺدشریۺشاھٹیئۺ۔‬
‫اہلولهشیفاٌکےسھُکےمیٍ‪:‬‬
‫َُا‬
‫ُعۺوکۺایکۺوہشۺفہۺشیسیۺابوتںۺرپۺوخشۺویکںۺںیہنۺوہےت؟(ہکۺریمیۺہگجۺوکیئۺشفرہیۺۺدینیۺاکؾۺرکۺےل)۔شبۺشفاقتۺھچک ْ ِ‬
‫ۺشہۺملعۺ‬
‫اطیشؿۺےک ۺدوھےکۺںیم ۺٓارکۺشےنپۺدؽۺںیم ۺےتہکۺںیہۺہک‚شرگۺوکیئۺمہۺےس ۺڑبشۺاعمِلۺٓاےئۺاگ ۺوتۺشسۺےسۺںیمہۺوخیشۺوہیگ۔‛ نکیلۺ‬
‫شاحتمؿ ۺشفر ۺرجتہب ۺےس ۺلبق ۺشےنپ ۺابرے ۺںیم ۺشیسی ۺابت ۺانہک ۺضحم ۺاہجتل ۺشفر ۺدوھاک ۺےہ ۺویکہکن ۺاعمہلم ۺدرشیپ ۺوہےن ۺےس ۺےلہپ ۺشسۺ‬
‫رطحۺےکۺفدعےۺرکےنۺںیمۺسفنۺڑبیۺٓااسینۺےسۺاتدعبشریۺرکاتۺےہۺنکیلۺبجۺاعمہلمۺٓاۺزپاتۺےہۺوتۺدبؽۺاجاتۺےہۺشفرۺفدعہۺوپرشۺ‬
‫ںیہنۺرکاتشفرہیۺابتۺفیہۺاجؿۺاتکسۺےہۺوجسفنۺفۺاطیشؿۺیکۺاکمرویںۺشفرۺرفبیۺاکرویںۺےسۺٓااگہۺوہشفرشؿۺیکۺٓازاموشئںۺاکۺوطلیۺ‬
‫رجتہب ۺراتھک ۺوہ۔ش ْ َ َْ‬
‫َغض ۺشالخص ۺیک ۺتقیقح ۺوک ۺاچہپاننشفرشس ۺرپ ۺلمع ۺرکان ۺشکی ۺرہگش ۺدنمسر ۺےہ ۺسج ۺںیم ۺبس ۺولگ ۺڈفب ۺاجےتۺ‬
‫ۺرفامؿۺابریۺاعتٰیلۺںیمۺےہ‪:‬‬
‫ںیہ‪،‬اشذۺفاندرۺیہۺوکیئۺاتچبۺےہۺشفرۺشیسۺاکۺشانثتسۺشس ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬رگموجشؿۺںیمۺریتےۺےنچۺوہےئۺدنبےۺںیہ۔‬ ‫اِ لَّا ِع َبا َد َك ِم ٌْ ُه ُم ال ُْم ْخل َِص ْی َ‬
‫ن(‪( )۵۳‬پ‪،۵۱‬ؾ‪)۸۱:‬‬

‫ذٰہلشدنبےۺوکۺاچےئہۺہکۺشؿۺداققئۺیکۺوخبۺالتشۺشفرۺاھچؿۺنیبۺرکےۺفرہنۺاطیشؿۺےکۺرگفہۺںیمۺاجۺےلمۺاگۺشفرۺشےسۺ‬
‫ربخۺیھبۺںیہنۺوہیگ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ُُ‬ ‫َّ‬
‫عگاٌ ِسیً‬
‫ِ‬ ‫ؼ‬ ‫ب‬ ‫قُال‬ ‫ِاخالػکےباعےمیٍ‪14‬ا‬ ‫تیسظیفعل‪:‬‬

‫اخالػکُاخالػکیؼظِعت‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺسانشوبوقعیب ۺوُسس ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَیرفامےت ۺںیہ‪‚:‬شِالخص ۺہی ۺےہ ۺہک ۺشِالخص ۺرظن ۺہن ۺٓاےئ ۺویکہکن ۺوج ۺصخش ۺشےنپ ۺشالخ ۺ‬
‫ص‬ ‫(‪…)1‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫تےہۺ۔‛‬
‫صیکۺرضفر ۺ‬ ‫صوکۺیھبۺشالخ ۺ‬
‫ںیمۺشالخصۺالتشۺرکاتےہۺشسۺےکۺشالخ ۺ‬
‫شس ۺوقؽ ۺںیم ۺشس ۺرطػ ۺشاشرہ ۺےہہک ۺلمع ۺوکع ُح ح ح‬
‫ب(وخددنسپی)ےساپک ۺاصػ ۺراھکاجےئویکہکن ۺشالخص ۺیک ۺرطػ ۺشِافتلتۺ‬
‫شفر ۺرظن ۺرکان ۺبجع ۺےہ ۺوج ۺہک ۺہلمج ۺٓاافت ۺںیم ۺےس ۺشکی ۺٓاتف ۺےہ ۺشفر ۺاخصل ۺلمع ۺفیہ ۺےہ ۺوج ۺامتؾ ۺٓاافت ۺےس ۺاپک ۺاصػ ۺوہ۔سپۺ‬
‫صںیمۺشکیۺٓاتفۺےہ۔‬
‫شس(بجعۺفشےل)شالخ ۺ‬

‫اخالػکےمتىلقجاميقُل‪:‬‬
‫َ َ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬ ‫ۺسانلہس ُ ْ َ ْ‬
‫ۺتِی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےتۺںیہ‪:‬شِالخصۺہیۺےہۺہکۺدنبےۺاکۺرانشفرۺرحتکۺرکانۺبس ۺاخًاتصل‬ ‫(‪…)7‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےکےئلۺوہ۔‬
‫ۺ‬
‫ۺسانشربشمیہۺنبۺشَ ْد َہ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ اْل ََرك‪٦‬ۺاکہیۺوقؽۺ‬
‫ہیۺوقؽۺاجعمۺشفرۺدصقمۺاکۺشِاحہطۺےئکۺوہےئۺےہشفرۺشیسۺےکۺمہۺٰینعمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےہ‪:‬‬
‫پ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬شِالخصاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺاسھت ِ ْ ّ‬
‫ۺص ِؼۺتینۺاکۺانؾۺےہ۔‬ ‫(‪ٓ…)3‬ا ۺ‬

‫ىفسپظسبسےبھاعی‪:‬‬
‫َ َ‬
‫سفن‬ ‫ۺسانلہس ُ ْ َ ْ‬
‫ۺتِی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴےسرعض ۺیک ۺیئگ‪ :‬ۺوکؿ ۺیس ۺزیچسفن ۺرپ ۺزایدہ ۺاھبری ۺےہ؟ ۺرفامای‪:‬شِالخص ۺویکہکن ۺ ۺ‬ ‫(‪…)4‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫سںیمۺوکیئۺہصحۺںیہن۔‬
‫اکش ۺ‬
‫انشوبدمحمر َف ْت ۺدغبشدی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴ ۺرفامےت ۺںیہ‪‚:‬لمع ۺںیم ۺشالخص ۺہی ۺےہ ۺہک ۺلمع ۺرکےن ۺفشال ۺداینف ۺٓارخت ۺںیمۺ‬
‫ُ‬ ‫(‪…)5‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺس‬
‫ۺعض(دبہل)ۺہنۺاچےہۺ۔‛‬ ‫لمعاکۺوکیئ ِ َو‬
‫ۺ‬
‫اخالػمفلقکسےکہتے ہیٍ؟‬
‫ِ‬
‫تفںیہۺشفرۺوج‬
‫تیکۺرطػۺشاشرہۺےہۺہکۺامتؾۺاسفنینۺوفشدئۺوخشہۺدوینیۺوہںۺایشرخفیۺٓا ۺ‬
‫ذموکرہۺوقؽۺشسۺاب ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫صخشۺشس ۺےئل ۺابعدتۺرکے ۺہک ۺتنجۺیکۺّذلوتںۺےسۺسفنۺوک ۺوکسؿۺےلمۺاگوتۺفہۺٓاتفۺزدہ ۺےہ ۺہکلب ۺتقیقح ۺہی ۺےہ ۺہک ۺلمع ۺےسۺ‬
‫َ‬
‫دیمۺ‬
‫ۺشالخصۺقلطمۺےتہکۺںیہ۔وتۺوجۺصخشۺش ِ‬‫ِ‬ ‫یۺےکۺشِالخصۺیکۺرطػۺشاشرہۺےہۺشفرۺشیسۺوک‬ ‫ۺص ْ ِ ْ‬
‫وصقمدۺرصػۺراضےئۺشیہٰلۺوہشفرہی ِ ّ ِّ‬
‫م‬
‫ۺوخػۺمنہجۺیکۺفہجۺےسۺلمعۺرکاتۺےہۺفہۺداینفیۺوفشدئۺےکۺشابتعرۺےسۺ ُخلِصۺےہۺ‪،‬فرہنۺدرۺتقیقحۺفہۺٹیپۺشفرۺرشؾۺاگہۺےکۺ‬ ‫تنجۺشفر ِ‬

‫وفشدئۺاکۺاطبلۺےہۺشفرۺلقعۺدنمفںۺاکۺوصقم ِدۺیقیقحۺوتۺرصػۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺ ِراضۺےہ۔‬

‫خاػلُگَُکامقعُس‪:‬‬
‫ۺمہ ۺوہان ۺوت ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺ‬
‫شرگ ۺوکیئ ۺہی ۺےہک ۺہک ۺشاسنؿ ۺیسک ۺہن ۺیسک ۺافدئے ۺےک ۺےئل ۺرحتک ۺرکات ۺےہ ۺشفر ۺامتؾ ۺوفشدئ ۺےس ُ َ ْ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ۺسانشامؾۺاقیضۺشوبرکب ِ ا‬
‫ۺابقینٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیۺےنۺشےسیۺولوگںۺ‬ ‫وعیۺرکےۺفہۺاکرفۺےہۺ۔شیسۺےئلۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫ِصفَبۺےہۺشفرۺوجۺشسۺاکۺد ٰ‬
‫وعیۺرکےتۺےھتۺشفرٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺرفامای‪‚:‬ہیۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫رپۺرفکۺاکۺمکحۺاگلایۺوجۺامتؾۺوفشدئفشَرغشضۺےسۺاپکۺوہےنۺاکۺد ٰ‬
‫یک ِ ا‬
‫ۺفتۺںیمۺےسۺےہ۔‛‬
‫َ‬
‫ِ ا‬
‫ۺشوبرکبابقینٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیےنۺابلکلۺکیھٹۺرفامایےہۺنکیلۺ(وفشدئفشَرغشضۺےسۺ‬‫ۺسانشامؾۺاقیض‬
‫مہۺںیہکۺےگۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےتہکۺںیہۺشفرۺفہۺتنجۺیکۺ‬ ‫اپکۺوہےنۺےس)ۺولوگںۺیکۺرمشدہیۺےہۺہکۺشؿۺوفشدئفشَرغشضۺےسۺاپکۺوہںۺںیہنجۺولگۺوفشدئفشَرغشضۺ‬
‫َ ُّ َ‬ ‫َ َ‬
‫ۺمِْ َف‪ُ ،‬مااجت ۺشفر ۺددیش ِرشیہٰل ۺےس ۺفطل ۺشدنفز ۺوہےن ۺاک ۺت ۺےہ ۺوت ۺہی ۺاخصۺ‬
‫وخشاشہت ۺشفر ۺّذلشت ۺںیہ۔اہجں ۺکت ۺرصػ ْ‬
‫ۺعضۺشفرۺافدئہۺامشرۺںیہنۺرکےتۺہکلبۺفہۺشسۺرپۺبجعتۺرکےتۺںیہۺہکبجۺشُؿۺولوگںۺاکۺ‬ ‫ۺعضۺشفرۺافدئہۺےہۺاعؾۺولگۺشسۺوک َ َ ْ‬ ‫ولوگںۺیک َ َ ْ‬
‫ۺشغتۺیکۺرِسیۺشفرۺ حَد ْہ ْریۺدشیمئۺاحرضیۺیکۺوجۺّذلتۺشںیہنۺاحلصۺےہۺشرگۺشسۺ‬
‫ۺرب ْ ِ ْ‬ ‫احؽۺہیۺےہۺہکۺشِاطتع‪ُ ،‬مااجتۺشفرۺابراگہِ ُّ‬
‫ےکۺدبےلۺںیمۺتنجۺیکۺامتؾۺںیتمعنۺشںیہنۺدےۺدیۺاجںیئۺوتۺفہۺشےسۺریقحںیھجمسۺےگشفرۺشسۺیکۺرطػۺوتہجۺکتۺںیہنۺرکںیۺےگوتۺ‬
‫ۺعضۺفافدئےۺےکۺےئلۺوہیتۺےہۺنکیلۺاخصۺۺولوگںۺیک َ َ ْ‬
‫ۺعضۺشفرۺ‬ ‫ۺعضۺےکۺےئلۺشفرۺاطتعۺیھبۺیسک َ َ ْ‬
‫اعؾۺولوگںۺیکۺرحتکۺیسک َ َ ْ‬
‫وصقمدۺرصػۺشؿۺاکۺوبعمد ًَز َٯ َج‪١‬ےہۺشسۺےکۺالعفہۺھچکۺںیہن۔‬
‫ہنیصہکیتُجہ‪:‬‬
‫ْ‬
‫انشوبُعؿۺاشینۺوپری ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َٰ ٟ‬لَیرفامےتۺںیہ‪‚:‬شالخصۺہیۺےہۺہکۺطقفۺاخقلۺیکۺرطػ‬
‫ۺس ُ ا‬ ‫(‪…)6‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺہشیمہۺوتمہجۺرےنہۺیکۺفہجۺےسۺولخمؼۺوکۺدانھکیۺوھبؽۺاجےئ۔‛‬
‫َ َ‬
‫ۺٓافۺرایۺیکۺرطػۺشاشرہۺےہ‪،‬ۺشیسۺفہجۺےسۺشکیۺزبرگ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ‪:‬‬
‫شسۺوقؽۺںیمۺرصػ ِ‬
‫(‪) 189‬‬
‫(‪…)7‬لمعۺںیمۺشالخصۺہیۺےہۺہکۺاطیشؿۺشسۺرپۺعلطمۺہنۺوہہکۺاگبڑۺدیپشۺرکےکسۺشفررَفِےتشۺوکۺربخہنۺوہۺہکۺشےسۺھکۺےلۺ۔‬
‫شسۺوقؽۺںیمۺرصػۺلمعۺوکۺاپھچےنۺیکۺرطػۺشاشرہۺےہۺ۔‬
‫مدلُقسےمدفی‪،‬والئقسےپاک‪:‬‬
‫(‪…)8‬شکیۺوقؽۺہیۺیھبۺےہۺہک‚شِالخصۺفہۺےہۺوجۺولخمؼۺےسۺیفخمۺشفرۺالعقئۺےسۺاپکۺۺاصػۺوہ۔‛‬
‫(‪) 190‬‬
‫ہیۺوقؽۺاقمدۺوکۺاجعمۺےہ۔‬
‫ِ ِح‬
‫َدَساحُمس ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َٰ ٟ‬لَیرفامےتۺںیہ‪‚:‬شِالخصۺہیۺےہۺہکۺولخمؼۺوکۺرب ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺاعمےلمۺ‬ ‫ۺساناح ِرثۺنبۺش‬
‫(‪…)9‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شسۺوقؽۺںیمۺرصػۺراییکۺیفنۺیکۺرطػۺشاشرہۺےہ۔‬ ‫ےسۺاکنؽۺدے۔‛‬
‫عیاستکاجاو‪:‬‬
‫ُح َ‬
‫سانۺشربمیہۺوخّشص َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ‪‚:‬سجۺےنۺرایتسۺےکۺاجؾۺےسۺایپۺفہ ُ و‬
‫ۺع ِد َّی(دنبیگ)ۺ‬ ‫(‪…)13‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےکۺشالخصۺےسۺلکنۺایگ۔‛‬

‫َ‬
‫ُاتسدشوُبشل ِاْ ۺریشقی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَی ۺےک ۺاہں ۺشؿ ۺشافلظ ۺےک ۺاسھت ۺےہ ۺہکۺ‬
‫َْ‬ ‫ۺسّان ۺ ُ حخیَ ْتدّدغبشدی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴ ۺاک ۺےہ۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺش‬ ‫ۺسشاطلبِفہ ۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫‪ …189‬ہی ۺوقؽ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسّانۺ ُ حخیَ ْتدّدغبشدیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴۺےنۺرفامای‪:‬شِالخصۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شفردنبےۺےکۺدرایمؿۺشکیۺرشزےہ۔شےسۺرِفِہتشۺہنۺاجےنہکۺھکۺےلشفرۺاطیشؿۺیھبۺہنۺاجےنۺہکۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ‬
‫ہْ‬
‫س ۺسفن ۺوکیھب ۺشس ۺاکملع ۺہن ۺوہ ۺہک ۺشےس ۺشینپ ۺرط ۺػ ۺاملئ ۺرکے۔(ا‪ٟ‬زسا‪ٟ‬ٶ ا‪ٟ٘‬ظیرٱٶ‪،‬ؾ‪)۵۴۴‬شس ۺاک ۺٰینعم ۺہی ۺےہ ۺہک ۺشؿ ۺزیچفں ۺںیم ۺوکیئ ۺیھب ۺےش ۺشیسیۺ‬
‫رخشیب ۺدیپشرکے ۺشفر ۺوخش ِ ِ‬
‫تیفیکۺفاحتلۺفشےلۺصخشۺےکۺدؽۺرپشرثۺشدنشزۺ َہنۺوہشفرہیۺاحتلۺفتیفیکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شےنپۺاخصۺشفایلیہۺوکاطعرفاماتۺےہ۔(اتحاٖ ا‪ٟ‬شازٵ ا‪٤ٟ‬ت٘ین‪ً ،۳۰۴/۳۱،‬‬
‫‪٠٣‬دؼا)‬
‫ۺسّدمحمرُمب ٰضیۺزَ َ ح ْبّی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَیرفامےتۺںیہۺ‪:‬ہیۺشسۺےئل ۺاجعمۺےہۺہکۺالہپ ۺزُج ۺاپھچےنۺشفرۺدفرسش ۺوفشدئۺمتخ ۺرکےنۺیکۺرطػۺشاشرہۺرکراہۺ‬
‫‪ …190‬اشرحۺاَح َٲا ہء ا‪ ٟ‬ہٌ‪٠‬ہٰ‪٦‬العہم ّ ِ‬
‫ہْ‬
‫‪٠٣‬دؽش)‬
‫سےسۺالسیتمۺےہۺشفرشِالخصۺیکۺتقیقحۺشؿۺدفونںۺےسۺالسیتمۺےہ۔(اتحاٖ ا‪ٟ‬شازٵ ا‪٤ٟ‬ت٘ین‪ً ،۳۰۴/۳۱،‬‬ ‫ےہ۔ۺےلہپۺںیمۺرایےسۺالسیتمۺہکبجۺدفرسےۺںیمۺوخش ِ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺسانۺعی ٰسی ہرٯ ہحاہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےکۺوحشرویںۺےنۺٓاپۺیکۺابراگہۺںیمۺرعض ۺیک‪:‬شامعؽۺںیمۺاخصلۺ‬
‫(‪…)11‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫وکؿۺےہ؟شراشدرفامای‪‚:‬وجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺےئلۺلمعۺرکاتۺےہۺشفرۺدنسپۺںیہنۺرکاتۺہکۺشسۺرپۺوکیئۺشسۺیکۺرعتفیۺرکےۺ۔‛‬

‫ۺرتکۺ ِرایۺیک ۺرطػۺشاشرہۺےہۺشفرۺشےسۺاخصۺوطرۺرپۺشس ۺےئل ۺذرکۺرفامای ۺویکہکن ۺہیۺشالخصۺںیم ۺللخۺ‬
‫شسۺرفامؿۺںیم ۺیھب ِ‬
‫ڈشےنلۺفشےلۺشابسبۺںیمۺےسۺوقیۺببسۺےہ۔‬
‫کزِعتَُسےظافونل‪:‬‬
‫ۺسان ُ حخ َی ْتدّدغبشدی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َ ٟ‬ہاز َٴرفامےتۺںیہ‪:‬لمعۺوکۺدکفروتںۺےسۺاصػۺرکےنۺاکۺانؾۺشالخصۺےہ۔‬ ‫(‪…)17‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫فُ‬
‫ۺسان ۺ َص ْتل ۺنب ِۺعاض َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےت ۺںیہ‪:‬ولوگں ۺیک ۺفہج ۺےس ۺلمع ۺوھچڑ ۺدانی ۺ ِرای ۺشفر ۺولوگں ۺیک ۺاخرطۺ‬
‫(‪…)13‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫لمعۺرکانۺرشکۺےہۺشفرشِالخصۺہیۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ںیہمتۺشؿۺدفونںۺابوتںۺےسۺاچبےئ۔‬
‫(‪…)14‬یسکۺےنۺاہکۺےہ‪‚:‬دشیمئۺرمشہبقۺشفرۺامتؾۺوفشدئۺوکۺرفشومشۺرکۺدےنیۺاکۺانؾۺشالخصۺےہ۔‛‬
‫(‪) 191‬‬
‫شالخصۺےکۺقلعتمۺہیۺاکلمۺایبؿۺےہ۔‬
‫ِاخالػکاىبُیبیاٌ‪:‬‬
‫َ ََ َ‬
‫ِ‬
‫ۺشفرح ۺشالخص ۺفشکنم ۺوہاجےن ۺےک ۺدعب ۺزایدہ ۺشوقشؽ ۺک ل ۺرکےن ۺاک ۺوکیئۺ‬ ‫شالخص ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺشوقشؽ ۺریثکںیہ‬
‫ۺایبؿ ۺاشیف ۺشَ ّفَنیل ۺف ۺٓارخنی ۺےک ۺرسدشر‪،‬وبنت ۺےک ۺاتدجشر َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺ‬
‫افدئہ ۺںیہن ۺشفر ۺشس ۺابرے ۺںیم ِ‬
‫َ‬
‫اکشراش ِدوخوبشدشرۺےہ۔انچہچنۺبجۺابراگہِۺراستلۺںیمۺشالخصۺےکۺقلعتمۺوسشؽۺوہشۺوتۺشراشدۺرفامای‪( :‬شِالخصۺہیۺےہۺہک) ُ ونۺےہک‪‚:‬‬
‫(‪) 192‬‬
‫ریمشۺربۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےہ۔ۺ‛رھپۺشاقتستمۺشایتخرۺرکےۺاسیجۺےھجتۺمکحۺدایۺایگ۔‬

‫‪ …191‬ویکہکنۺدشیمئۺرمشہبقۺہمہۺفتقۺابعدتۺںیمۺرغتسمؼۺرےنہۺاکۺاقتاضۺرکاتۺےہۺشفرۺشسۺںیمۺرغتسمؼۺصخشۺشےنپۺامتؾۺشَوحشؽۺںیماہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺوسشۺیسکۺرطػۺشِافتلتۺںیہنۺرکاتۺشفرۺ‬

‫وفشدئۺوکۺرفشومشۺرکانۺشےنپۺشالخصۺںیمۺیسکۺرطػۺہنۺدےنھکیۺاکۺاقتاضۺرکاتۺےہ۔سپۺشسۺاحلظۺےسۺہیۺشالخصۺےکۺامتؾۺاعمینۺوکۺاجعمۺےہ۔(اتحاٖ ا‪ٟ‬شازٵ ا‪٤ٟ‬ت٘ین‪)۳۰۶/۳۱،‬‬
‫‪ …192‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟٔ‬تن‪ ،‬باب ‪ ٕٛ‬ا‪٠ٟ‬شا‪ ٪‬فی ا‪ٟٔ‬ت‪٨‬ٶ‪،۱۴۳ /۴،‬حسٱث‪۱۹۷۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫حزیثپاککیشظح‪:‬‬
‫َ‬
‫دحثیۺرشفیۺاکۺٰینعمۺفوہفمؾۺہیۺےہۺہک‚ ُ ونۺشینپۺوخشاشہتۺشفرۺسفنۺیکۺشاطتعۺہنۺرکرصػۺشےنپۺرب ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺابعدتۺ‬
‫َ‬
‫رکۺرھپۺشسۺیکۺابعدتۺںیمۺاسیجےھجتۺمکحۺدایۺایگۺےہۺشسۺےکۺاطمقبۺشاقتستمۺشایتخرۺرک۔‛ہیَُیرہاہللۺےسۺق ْط ِعۺرظنرکۺےنۺیکۺرطػۺ‬
‫شاشرہۺےہۺشفرۺیہیۺیقیقحۺشالخصۺےہ۔‬
‫ٓ‬ ‫ٓ‬ ‫َّ‬
‫ِاخالػکُگزالکظىےِالیافاتاِعامیؼشَُ‬ ‫چُتھیفعل‪:‬‬
‫َّ‬
‫کےس َّعجاتکابیاٌ‬
‫پہالسعجہ‪:‬‬
‫اجؿ ۺےئجیل ۺہک ۺشالخص ۺوک ۺرخشب ۺرکےن ۺفشیل ۺٓاافت ۺںیم ۺےس ۺضعب ۺفشحض ۺںیہ‪،‬ضعب ۺوپدیشہ ۺ ۺرھپضعب ۺفشحض ۺوہےن ۺےکۺ‬
‫ابفوجدزمکفر ۺںیہ ۺشفرضعب ۺوپدیشہ ۺوہےن ۺےک ۺابفوجدوقی ۺںیہ۔وپدیشہ ۺشفراظرہ ۺوہےن ۺںیم ۺشؿ ۺےک ۺدراجت ۺںیم ۺافت ُفت ۺوک ۺشکیۺ‬
‫اثمؽَۺےکۺذرےعیۺیہۺاھجمسۺاجۺاتکسۺےہشفرۺشالخصۺوکۺرخشبۺرکےنۺفشیلۺزیچۺفںۺںیمۺبسۺےسۺزایدہۺفشحضۺشفرۺاظرہۺرایۺےہۺوتۺمہۺشیسۺ‬
‫ُّ َ‬
‫ےکۺتۺےسۺۺشکیۺاثمؽۺذرکۺرکےتۺںیہ‪:‬‬
‫ایکمثال‪:‬‬
‫ےسیج ۺاطیشؿۺشس ۺفتقۺامنزی ۺرپۺٓاتفۺڈاھات ۺےہ ۺبج ۺفہۺشالخص ۺےک ۺاسھتۺشینپۺامنزۺزپھۺراہ ۺوہشفر ۺرھپ ۺھچک ۺولگۺشےسۺ‬
‫دھکی ۺںیلۺایۺوکیئۺٓادیمۺشسۺےکۺاپسۺٓاےئۺوتۺاطیشؿۺشسۺےسۺاتہکۺےہ‪:‬امنزۺشیھچۺرطحۺزپوھاتہک ۺہیۺدےنھکیۺفشالۺںیہمتۺمیظعتۺیک ۺاگنہۺ‬
‫ےس ۺدےھکی‪ ،‬ۺںیہمت ۺکین ۺےھجمس‪ ،‬ۺںیہمت ۺریقح ۺہن ۺاجےن ۺشفر ۺاہمتری ۺتبیغ ۺہن ۺرکے۔ ۺسپ ۺشس ۺفہج ۺےس ۺفہ ۺشےنپ ۺشعضااء ۺںیم ۺوشخع ۺفۺ‬
‫َ‬
‫وضخعۺاظرہۺرکےۺشفرۺامنزۺدمعیگۺےسۺزپےھۺوتۺہیۺفشحضۺشفرۺاظرہۺرایۺےہۺشفرۺرایۺیکۺہیۺمسقۺم ُ ْیح َت ّدیۺرمدینیۺرپۺیھبۺیفخمۺںیہنۺوہیت۔‬
‫سِسظاسعجہ‪:‬‬
‫رمدیۺشسۺٓاتفۺوکۺھجمسۺایگۺوہۺشفرۺشسۺےسۺشانپۺاچبٕاۺرکۺایلۺوہۺسپۺفہۺاطیشؿۺیکۺشاطتعۺںیہنۺرکاتۺشفرۺہنۺشسۺیکۺرطػۺوتمہجۺ‬
‫ہکلبسجۺرطحۺےلہپۺامنزۺںیمۺاھتۺشیسۺرطحۺشےسۺۺاجریۺراتھکۺےہ‪،‬شبۺاطیشؿۺشسۺےکۺاپس‬
‫وہ ۺاتےہۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫یکینۺےکۺاہبےنۺٓااتۺےہۺشفرۺاتہکۺےہ‪‚:‬ولگۺریتیۺش ِ ّتحاعۺفشدتقشۺرکےتۺںیہۺشفرریتےۺلمعۺوکۺدےتھکیۺںیہۺوجۺاکؾۺمتۺرکفۺےگۺشسۺںیمۺ‬
‫ِ‬
‫ولگۺاہمتریۺریپفیۺرکںیۺےگۺشرگۺشاھچۺلمعۺرکفےگۺوتۺشؿۺےکۺشامعؽۺاکۺوثشبۺیھبۺںیہمتۺےلمۺاگۺشفرۺشرگۺربشۺاکؾۺرکفےگۺوتۺشسۺاکۺانگہۺ‬
‫یھب ۺمت ۺرپ ۺزپے ۺاگ‪،‬شس ۺےئل ۺدےنھکی ۺفشےل ۺصخش ۺےک ۺاسےنم ۺشانپ ۺلمع ۺدمعیگ ۺےس ۺرکف ۺوہاتکس ۺےہ ۺفہ ۺوشخع ۺف ۺوضخع ۺشفر ۺابعدت ۺوکۺ‬
‫َ‬
‫وخوصبرتۺانبےنۺںیمۺاہمتریۺشدتقشۺرکے۔‛ہیۺدرہجۺےلہپۺیکۺ َن حی ِ ْس َیحبۺدقیقۺےہۺشفرۺوجۺولگۺےلہپۺدرےجۺےسۺدوھاکۺںیہنۺاھکےتۺفہۺ‬
‫ضعبۺدہعفۺشسۺدرےجۺےسۺدوھاکۺاھکۺاجےتۺںیہۺشفرۺہیۺیھبۺنیعۺرایۺشفرۺشالخصۺوکۺربابدۺرکےنۺفشالۺےہۺویکہکنۺشرگۺفہۺوشخعۺشفر ُ ْ ِ‬
‫ۺُحۺ‬
‫ۺُحوتۺںیمۺشےسۺۺشےنپۺےئلۺدنسپۺویکںۺںیہنۺایک؟شفرۺہیۺ‬ ‫ابعدتۺوکشاھچۺاتھجمسۺہکۺریغۺیکۺفہجۺےسۺشےسۺۺوھچڑےنۺرپۺرشیضۺںیہنۺےہۺوت َ ْ َ‬
‫ںیہنۺوہاتکسۺہکۺشسۺےکۺزندکیۺریغۺاکۺسفنۺشسۺےکۺشےنپۺسفنۺےسۺزایدہۺزعسیۺوہ‪،‬ذٰہلشۺہیۺضحمۺدوھاکےہۺہکلبۺدتقمشۺفۺوشیپشۺفہۺصخشۺ‬
‫وہاتۺےہۺوجۺشےنپۺشوحشؽۺشفرۺشامعؽۺںیمۺدیساھۺوہشفرۺشسۺاکۺدؽۺرفنشۺوہۺرھپۺشسۺیکۺرفینشۺدفرسفںۺکتۺےچنہپۺوتۺشؿۺاکۺوثشبۺشِےسۺےلمۺ‬
‫اگ(شفرۺشؿۺےکۺشےنپۺوثشبۺںیمۺیمکۺہنۺوہیگ)۔نکیلۺذموکرہۺوصرتۺوتۺضحمۺافنؼۺشفرۺدوھاکےہ۔سپۺوجۺصخشۺشسۺیکۺشدتقشۺرکےۺاگۺشےسۺ‬
‫وتۺوثشبۺےلمۺاگۺنکیلۺسجۺیکۺشدتقشۺیکۺیئگۺوخدۺشسۺےسۺدوھۺاکدیہۺیکۺابزۺرپسۺوہیگۺشفرۺوجۺابتۺشسۺںیمۺںیہنۺیھتۺشسۺےکۺاسھتۺشےنپۺ‬
‫پوکۺوموصػۺاظرہۺرکےنۺرپۺزسشۺدیۺاجےئۺیگ۔‬
‫ٓا ۺ‬
‫تیسظاسعجہ‪:‬‬
‫ہی ۺےلہپۺدفونںۺدروجںۺےسۺزایدہۺدیچیپہۺےہ۔شسۺیکۺوصرتۺہیۺےہۺہکۺدنبہۺشسۺابرےۺںیمۺشانپۺشاحتمؿۺےلۺشفراطیشؿۺ‬
‫َ‬
‫ےکۺرکمۺفۺرفبیۺرپ ُ َ َ ّ ِ ح‬
‫ۺُمۺوہۺشفرۺاجؿۺےلۺہکۺولختۺشفرۺولوگںۺیکۺوموجدیگۺںیمۺشسۺیکۺابعدتۺیکۺتیفیکۺفلتخمۺوہانۺضحمۺرایۺےہۺ‬
‫شفرۺہیۺابتۺیھبۺاجؿۺےلۺہکۺشالخصۺہیۺےہۺہکۺولختۺںیمۺشسۺیکۺامنزۺشیسیۺوہۺےسیجۺولوگںۺےکۺاسےنمۺوہیتۺےہۺشفرۺشےنپۺٓاپۺےسۺ‬
‫شفر ۺشےنپ ۺرب ۺ ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےس ۺایح ۺرکے ۺہک ۺولوگں ۺےک ۺاسےنم ۺاعدت ۺےس ۺزایدہ ۺوشخع ۺداھکےئ۔سپ ۺفہ ۺولخت ۺںیم ۺشےنپ ۺسفن ۺیکۺ‬
‫رطػۺوتمہجۺوہشفرۺامنزۺوکۺشسۺشدنشزۺےسۺزپےھۺسجۺشدنشزۺےسۺولوگںۺےکۺاسےنمۺزپچ اۺدنسپۺےہۺشفرۺشیسۺرطحۺولوگںۺےکۺاسےنمۺ‬
‫یھبۺزپےھۺ‪،‬وتۺہیۺیھبۺیفخۺرایۺیکۺوصرتۺےہۺویکہکنۺشسۺےنۺولختۺںیمۺشینپۺامنزۺوکۺشسۺےئلۺٓارشہتسۺرکۺےکۺزپاھۺاتہکۺولوگںۺےکۺ‬
‫اسےنمۺیھبۺشیسۺرطحۺزپےھۺ‪،‬وتۺولختۺفولجتۺدفونںۺہگجۺشسۺیکۺوتہجۺولخمؼۺیکۺرطػۺوہیئۺہکلبۺاکلمۺشالخصۺہیۺےہۺہکۺاجونرفں‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شفرشاسنونںۺاکۺشےسۺۺامنزۺیکۺاحتلۺںیمۺدانھکیۺشسۺےکۺزندکیۺاسںۺوہ۔وتۺوگایۺشسۺاکۺسفنۺولوگںۺےکۺاسےنمۺوکاتیہۺےکۺاسھتۺامنزۺشدشۺرکانۺ‬
‫دنسپ ۺںیہن ۺرکات ۺرھپ ۺشےنپ ۺدؽ ۺںیم ۺرشامات ۺےہ ۺہک ۺںیہک ۺرای ۺاکرفں ۺیک ۺوصرت ۺںیم ۺدشلخ ۺہن ۺوہاجےئ ۺشفر ۺاتھجمس ۺےہ ۺہک ۺشرگ ۺشس ۺیک ۺولختۺ‬
‫فولجتۺیکۺامنزفںۺںیمۺاستینۺوہاجےئۺوتۺرایۺاکریۺمتخۺوہۺاجےئۺیگ۔ۺرگمۺشوسفسۺشاسیۺںیہنۺےہۺہکلبۺرایاکریۺشسۺرطحۺمتخۺوہیتکسۺےہۺہکۺ‬
‫ولجتۺفۺولختۺںیمۺشاسنونںۺیکۺرطػۺشافتلتۺشاسیۺیہۺوہۺےسیجۺاجونرفںۺیکۺرطػۺوہاتۺےہۺشفرۺہیۺشیسۺصخشۺےسۺوہاتکسۺےہۺسجۺیکۺوتہجۺ‬
‫ںیمےسۺےہ۔‬
‫ؿےکۺہیفخۺرفوبیںۺ ۺ‬ ‫َغضۺشسۺدر ۺ‬
‫ہجاکۺاعمہلمۺاطیش ۺ‬ ‫ےسیٹہۺوہیئۺوہ۔ش ْ َ َْ‬
‫ؼ ۺ‬
‫ںںیمۺولخم ۺ‬
‫ولجتۺفۺولختۺدفونںۺاحوتل ۺ‬

‫چُتھاسعجہ‪:‬‬
‫رط‬
‫ہیۺبسۺےسۺزایدہۺدقیقۺشفروپدیشہۺےہۺہکۺولگۺشےسۺامنزۺزپاتھۺوہشۺدںیھکی‪،‬اطیشؿۺشسۺےسۺہیۺوتۺہنۺہہکۺےکسۺہک’’شؿۺیکۺاخ ۺ‬
‫تمظع‬
‫ۺ‬ ‫وشخعۺشایتخرۺرک‘‘ویکہکنۺاطیشؿۺوکۺولعمؾۺےہۺہکۺامنزیۺہیۺرفبیۺاتھجمسۺےہۺ‪،‬شسۺےئلۺاطیشؿۺشسۺےسۺویںۺاتہکۺےہ‪’’:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺ‬
‫َ‬
‫ػرظنۺرفامےئۺشفرۺریت ۺش‬ ‫ؽیکۺرط ۺ‬ ‫ےسایحۺرکۺہکۺاہلل َ َ َ ریتےۺد ۺ‬
‫‪١‬‬‫ج‬‫ٯ‬ ‫ز‬‫ً‬ ‫رکہک ُ ۺوۺن ۺ‬
‫سکےکۺاسےنمۺڑھکشۺےہۺشف ۺر ۺشسۺابتۺ ۺ‬ ‫ؽںیمۺرکفتۺرکشفروغرۺ ۺ‬
‫فۺالج ۺ‬
‫دؽۺشسۺےسۺاغلف ۺوہ۔‘‘ہی ۺایخؽ ۺٓاےنۺےس ۺشسۺاک ۺدؽۺاحرضۺشفر ۺشعضااءۺںیمۺوشخعۺدیپش ۺوہاجاتۺےہۺشفر ۺفہۺاتھجمسۺےہۺہکۺہی ۺنیعۺشالخصۺ ۺ‬
‫ےہ‬
‫احالہکنۺہیۺنیعۺرکمۺشفرۺدوھاکۺوہاتۺےہۺویکہکنۺشرگۺہیۺوشخعۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺالجؽۺیکۺرطػۺرظنۺرکےنۺیکۺفہجۺےسۺوہاتۺوتۺولختۺںیمۺیھبۺش ۺ‬
‫اسی‬
‫ؽ‬
‫وہات ۺشفر ۺہی ۺتیفیک ۺیسک ۺےک ۺاحرض ۺوہےن ۺشفر ۺدےنھکی ۺےک ۺاسھت ۺاخص ۺہن ۺوہیت ۺ۔شس ۺٓاتف ۺےس ۺوفحمظ ۺوہےن ۺیک ۺالعتم ۺہی ۺےہ ۺہک ۺہی ۺایخ ۺ‬
‫ح‬
‫ولخت ۺںیم ۺیھب ۺشس ۺےک ۺاسھت ۺشیس ۺرطح ۺرےہ ۺسج ۺرطح ۺولجت ۺںیم ۺراتہ ۺےہ ۺشفر ۺیسک ۺیک ۺوموجدیگ ۺشس ۺایخؽ ۺاک ۺببس ۺہن ۺےنب ۺسج ۺرط ۺ‬
‫ببسںیہنۺیتنب۔‬
‫ؽ ۺاک ۺ‬
‫ںیکۺوموجدیگۺشسۺایخ ۺ‬
‫اجونرف ۺ‬
‫رہبۺاحؽۺبجۺکتۺفہۺشاسنؿۺےکۺدےنھکیۺشفرۺاجونرۺےکۺدےنھکیۺےسۺشےنپۺشوحشؽۺںیمۺرفؼۺرکاتۺرےہۺاگۺبتۺکتۺفہۺاپکۺاصػۺشفرۺ‬
‫اکلمۺشالخصۺےسۺاخرجۺرےہۺاگ۔شسۺاکۺابنط ِ‬
‫ۺرشکۺیفخۺینعیۺرایۺےسۺٓاولدہۺرےہۺاگۺشفرۺہیۺرشکۺشاسنؿۺےکۺدؽۺںیمۺایسہۺویچیٹنۺیکۺاچؽۺ‬
‫(‪) 193‬‬
‫ثیۺاپکۺںیمۺٓاایۺےہ۔‬
‫رھتپرپۺےلچ‪،‬ۺاسیجہکۺدح ِ‬
‫ںیمتخسۺ ۺ‬
‫ت ۺ‬‫ےسۺزاید ۺہیفخۺےہۺوجۺشدنریھیۺرش ۺ‬

‫‪ٰ٧ …193‬ازر اْلػٰ‪ ،٢‬اْلػ‪ ١‬ا ‪ٟ‬شازض ٯا‪ٟ‬شبٌٰ‪ ٪‬ٯا‪٤ٟ‬ائتا‪،۳۳۹۷/۵،٪‬حسٱث‪۳۴۹۶:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫ہظحظکتپظعیاکاعیکاخفظہ‪:‬‬
‫اطیشؿۺےسۺوکیئۺںیہنۺچبۺاتکسۺرگمۺفہۺسجۺیکۺرظنۺرہگیۺوہشفراہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺافحتظ‪،‬وتقیفۺشفرشسۺیکۺدہشتیۺےسۺرہبہۺ‬
‫دنمۺوہ۔ۺفرہنۺاطیشؿۺوتۺرہۺفتق ِ‬
‫ۺابعدتۺشیہٰلۺےکۺےئلۺرمکۺہتسبۺولوگںۺیکۺاتکۺںیمۺاگلۺوہشۺےہ‪،‬ۺشکیۺہحملۺےکۺےئلۺشؿۺےسۺاغلفۺںیہنۺ‬
‫َ‬
‫کتہکۺشںیہنۺرہۺرہۺرحتکۺ ّٰیۺہکۺٓاوھکنںۺںیمۺرُسہمۺاگلےن‪،‬ۺومںیھچنۺتسپۺرکےن‪،‬ہعمجۺےکۺدؿۺوخۺوبشۺاگلےنۺشفرشےھچۺ‬
‫ذن‬ ‫وہاتاہیںۺ ۺ‬
‫ڑپکےۺےننہپۺںیمۺیھبۺرایۺاکریۺرپۺشُاھبراتۺےہۺویکہکنۺہیۺامتؾۺشاعفؽۺوصخمصۺشفاقتۺںیمۺتنسۺںیہۺشفرۺسفنۺاکۺشؿۺںیمۺشکیۺیفخۺافدئہۺ‬
‫شفر َ َ ْ‬
‫ۺعضۺےہۺویکہکنۺولوگںۺیکۺرظنںیۺشؿۺشاعفؽۺیکۺرطػۺوہیتۺںیہۺشفرۺتعیبطۺوکۺشؿۺںیمۺرتبغۺوہیتۺےہ۔سپۺاطیشؿۺدنبےۺوکۺ‬
‫شؿۺشاعفؽۺیکۺرطػۺالباتۺےہۺشفرۺاتہکۺےہۺ‪‚:‬ہیۺاکؾۺتنسۺےہۺشےسۺرتکۺںیہنۺرکانۺاچےئہ۔‛شفرۺیفخۺوہشتۺیکۺفہجۺےسۺابینۺوطرۺرپۺ‬
‫دؽۺںیمۺشسۺلعفۺیکۺرطػۺشُاھبرۺدیپشۺوہاتۺےہۺایۺشسۺںیمۺھچکۺٓازیمشۺوہیتۺےہۺسجۺیکۺفہجۺےسۺفہۺشالخصۺیکۺدحۺےسۺلکنۺاجاتےہۺ‬
‫شفروجۺشؿۺامتؾۺٓاافتۺےسۺاخیلۺہنۺوہۺفہۺاخصلۺںیہنۺہکلبۺوجۺصخشۺیسکۺٓاابد‪،‬اصػۺرھتسیۺشفرۺدمعہۺینبۺوہیئۺدجسمۺںیمۺشاکتعػۺرکےۺ‬
‫سجۺںیمۺشسۺاکۺدؽۺاتگلۺےہۺوتۺاطیشؿۺشےسۺشسۺدجسمۺںیمۺشاکتعػۺیکۺرتبغۺدالاتۺشفرشسۺےکۺاسےنمۺشاکتعػۺےکۺاضفلئۺرثکبتۺ‬
‫کۺیفخۺینعیۺدجسمۺیکۺوخوصبریتۺیکۺفہجۺےسۺدؽۺانگلۺشفرۺتعیبطۺاکۺشسۺےسۺ‬ ‫ایبؿۺرکاتۺےہۺشیسیۺوصرتۺںیمۺضعبۺشفاقتۺشسۺاک ُ َ ِ ْ‬
‫ۺمّ ِ‬
‫رشتح ۺاپانوہاتۺےہ ۺشفر ۺہی ۺابت ۺشس ۺفتق ۺاظرہ ۺوہیت ۺےہ ۺبج ۺدف ۺدجسمںی ۺوخوصبرت ۺوہں ۺشفر ۺشس ۺاک ۺالیمؿ ۺدفونں ۺںیم ۺےس ۺزایدہۺ‬
‫وخوصبرتۺدجسمۺیکۺرطػۺوہۺ۔ہیۺامتؾۺوصرںیتۺتعیبطۺیکۺٓازیموشںۺشفرۺسفنۺیکۺدکفروتںۺےکۺاسھتۺولخمطۺشفرۺتقیقحِۺشالخصۺوکۺ‬
‫ربابدۺرکےنۺفشیلۺںیہ۔‬
‫سبسےؽیاسہمدفیکھُٹ‪:‬‬
‫فہ ۺوھکٹ ۺوج ۺاخصل ۺوسےن ۺےک ۺاسھت ۺیلم ۺوہیئ ۺوہ ۺشس ۺےک ۺفلتخم ۺ َد َراجت ۺںیہ‪،‬وکیئ ۺوھکٹ ۺوسےن ۺرپ ۺاغبل ۺوہیت ۺےہۺ‬
‫شفروکیئ ۺمک ۺوہیت ۺےہ ۺنکیل ۺابٓاسین ۺولعمؾ ۺوہاجیت ۺےہ ۺشفر ۺوکیئ ۺوھکٹ ۺشاہتنیئ ۺدقیق ۺوہیت ۺےہ ۺہک ۺوخب ۺرپےنھک ۺفشال ۺرجتہب ۺاکر ۺٓادیم ۺیہۺ‬
‫شےسۺاجؿۺاتکسۺےہۺ۔دؽۺاکۺوھکٹ‪،‬اطیشؿۺاکۺرکمۺفۺرفبیۺشفرۺسفنۺیکۺابخا ۺشسۺےسۺںیہکۺزایدہۺدقیقۺشفرۺوپدیشہۺوہےتۺںیہ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ایکسالہوباستسےافؽل‪:‬‬
‫یسےئلۺرفام ۺایایگۺےہ‪َ :‬ر‪َ ٌَ ٛ‬تا َ‪ًَ ٩٣َ ٪‬ا‪ ُ٥َٟ‬آَ َـ ہ‪ََ ً ٩٣َ ١‬بـا َزٵ َ َس َ‪ُ ٨‬ٶ ‪َ ٩٣‬جا‪١ُ َ٫‬ینعیۺاعمِلۺیکۺدفۺرںیتعکۺاجلہۺیکۺشکیۺاسہلۺابعدتۺےسۺشلضفۺںیہ۔‬
‫ش ۺ‬
‫ی‬ ‫ِ‬
‫ۺوجٓاافتۺشامعؽۺیکۺابرویکیںۺوکۺاجاتنۺوہۺاتۺہکۺشےنپۺشامعؽۺوکۺشؿ(ٓاافت)ےسۺاچبۺےکسویکہکنۺاجلہۺاظرہ ۺ‬ ‫شسۺےسۺرمشدۺفہۺاعمِلۺےہ‬
‫یف‬
‫ابعدتۺوکۺداتھکیشفرۺشسۺےسۺدوھاکاھکۺاتھٹیبۺےہۺ‪،‬ےسیجۺوکیئۺداہییتۺدانیرۺیکۺاظرہیۺرسیخۺشفرۺوگالیئۺدھکیۺرکۺدوھےکۺںیمۺٓااجےئۺاحالہکنۺ ۺ‬
‫رتہب‬
‫ٖہسفنۺفہۺوھکاٹۺدانیرۺوہاتۺےہۺشفرۺشکیۺریقشط(ینعیۺدرمہۺاکۺابرفشںۺہصح) اخصلۺوسانۺےسجۺۺامرہشفرۺرجتہبۺاکرۺٓادیمۺدنسپۺرکاتۺےہۺشسۺدانیرۺےسۺ ۺ‬
‫اھچاتھجمسۺےہ۔‬
‫یبغصخشۺش ۺ‬
‫ےسجۺاجلہۺشفرۺ ۺ‬
‫ےہ ۺ‬
‫ۺ‬
‫شیسۺرطحۺابعدشتۺےکۺاعمےلمۺںیمۺافت ُفتۺوہاتۺےہۺہکلبۺتہبۺزایدہۺشفرۺڑبشۺافت ُفتۺوہاتۺےہشفرۺفلتخمۺشامعؽۺںیمۺشسۺدقرٓاافتۺ‬
‫ی‬
‫دشلخۺوہیتۺںیہۺہکۺشؿۺاکۺامشرۺانۺنکممۺےہ۔ۺوجۺاثمؽۺمہۺےنۺذرکۺیکۺےہۺشیسۺےسۺافدئہۺاحلصۺرکانۺاچےئہۺشفرۺدھجمسشرۺٓادیمۺےکۺےئلۺوھتڑ ۺ‬
‫سےکۺقحۺںیمۺوکیئۺافدئہۺںیہن۔‬ ‫لیصفتاکۺش ۺ‬
‫ۺ‬ ‫ےئل‬ ‫ہکبجعَ ِنحیۺصخشۺوکۺوطلیۺ ۺ‬
‫وگتفگیھبۺافدئہۺںیہنۺدیتیۺ‪،‬شسۺ ۺ‬ ‫ےہ ۺ‬ ‫تیھبۺاکیفۺوہیتۺ ۺ‬ ‫یسۺاب ۺ‬
‫ُ ْ‬ ‫َّ‬ ‫َّ‬ ‫َّ ْ ُ‬
‫مدلُكونلکاحکهاِعاسکےثُابکابیاٌ‬ ‫پاىچُیٍفعل‪:‬‬

‫اسباعےمیٍقاوزہ‪:‬‬
‫اجؿۺےئجیلۺہکۺلمعۺبجۺاخًاتصلاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺےئلۺہنۺوہۺہکلبۺشسۺںیمۺرایایۺاسفنینۺشَرغشضۺیکۺٓازیمشۺوہوت ُ َ ا‬
‫ۺُعۺاکۺشسۺابرےۺںیمۺ‬
‫شالتخػۺےہۺہکۺشےسیۺلمعۺرپۺٓاایۺوثشبۺےلمۺاگۺایۺذعشبۺوہاگۺایۺھچکۺیھبۺںیہنۺوہاگۺہکۺہنۺشسۺوکۺوثشبۺےلمۺشفرۺہنۺشسۺرپۺذعشبۺوہ؟نکیلۺسجۺ‬
‫ًَز‬ ‫لمعۺےسۺوصقمدۺرصػۺرایۺوہۺوتۺشسۺاکۺیعطقۺوطرۺرپۺانگہۺوہاگۺشفرۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺانرشیضۺشفرۺذعشبۺاکۺببسۺےہۺشفرۺوجۺلمعۺاخًاتصلۺاہلل‬
‫َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺےئل ۺوہ ۺاگ ۺوت ۺفہ ۺوثشب ۺاک ۺببس ۺےہ‪،‬شالتخػ ۺرصػ ۺشس ۺلمع ۺںیم ۺےہ ۺوج ۺریغ ۺےک ۺاسھت ۺولخمط ۺوہشفررفشایت ۺاک ۺاظرہ ۺشس ۺابت ۺرپۺ‬
‫ےلسلسںیمۺوج‬
‫س ۺ‬ ‫سلمعۺاکۺوکیئۺوثشبۺںیہن نکیلۺشسۺابرےۺںیمۺفشرد ِرفشایتۺںیم ُ‬
‫ۺاعترضۺےہ۔ۺش ۺ‬ ‫دالتلۺرکات ےہۺہکۺش ۺ‬
‫(‪) 194‬‬

‫‪ …194‬نشائی‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٬‬از‪ ،‬باب ‪ُ ٩٣‬زا ٱ‪٠‬ت‪٤‬ص اْلجز ٯا‪ٟ‬ذرك‪،‬ؾ‪ ،۵۳۰‬حسٱث‪۱۳۱۷:‬‬

‫سنن ابی زاٯز‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٬‬از‪ ،‬باب ٓٲ‪ ٩٤‬یِزٯ ٯٱ‪٠‬ت‪٤‬ص ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪،۵۰ /۱،‬حسٱث‪۵۵۳۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ْ‬ ‫ِ ْ‬ ‫ِ ِ ْ‬
‫ۺابعۺدینی ِ ِ‬
‫ۺابعۺیسفنۺےکۺاسمفی(ربشرب)ۺوہۺوتۺ‬ ‫ۺابعۺیکۺدقمشرۺوکۺداھکیۺاجےئۺ‪،‬ۺشرگ ِ‬ ‫ۺابتۺامہرےۺےئلۺاظرہۺوہیئۺےہۺفہۺہیۺےہۺہکۺوقت‬
‫ِ ْ‬
‫ۺابعۺاغبلۺشفرۺوقیۺوہۺوتۺفہۺ‬ ‫دفونںۺشکیۺدفرسےۺےکۺاقملبۺوہرکۺاسطقۺوہاجںیئۺےگۺشفرۺشسۺلمعۺاکۺہنۺوثشبۺوہاگ‪،‬ۺہنۺانگہۺشفرۺشرگۺرایۺاک‬
‫لمعۺھچکۺعفنۺہنۺدےۺاگۺہکلبۺشاٹلۺاصقنؿۺدہۺشفرۺذعشبۺوکالزؾۺرکےۺاگ۔شہتبلۺشِسۺلمعۺاکۺذعشبۺ ُشسۺلمعۺےکۺذعشبۺےسۺاکلہۺوہاگۺوجۺاخصلۺ‬
‫ِ ْ‬ ‫ََ‬
‫ۺابعۺیکۺتبسنۺاغبلۺوہۺوتۺسجۺدقرۺ‬ ‫ۺتبۺاکۺدصقۺیسکۺدفرسے‬ ‫رایۺےکۺاسھتۺوہۺشفرۺسجۺںیم َت َرقب الَ َی اہللۺاکۺاشہبئۺکتۺہنۺوہشفرۺشرگ َ َ ُّْ‬
‫ِ ْ‬
‫سرپۺدرجۺذلیۺرفشنیمۺابریۺاعتٰیلۺدالتلۺرکےتۺںیہ‪:‬‬ ‫بیھبۺزایدہۺوہاگۺشفرش ۺ‬ ‫ابعۺدینیۺوقیۺوہاگۺشیسۺدقرۺوثش ۺ‬
‫ِ‬
‫(‪…)1‬‬
‫َرا َّی َرهَ۠(‪( )۵‬پ‪،۱۰‬ا‪ٟ‬ز‪ٟ‬زا‪)۷،۸:٢‬‬
‫َال َذ َّر ٍة ش ًّّ‬ ‫ف ََم ْن ّی َْع َم ْل ِمثْق َ‬
‫َال َذ َّر ٍة َخ ْی ًّرا َّی َرهه(‪َ )۱‬و َم ْن ّی َْع َم ْل ِمثْق َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬وتوجشکیۺذرہۺرھبالھبیئۺرکےۺشےسۺدےھکیۺاگشفروجشکیۺذرہۺرھبربشیئۺرکےۺشےسۺدےھکیۺاگ۔‬
‫(‪…)7‬‬
‫ك َح َس َن ًّة ّى ٰ‬
‫ُض ِعف َْها (پ‪،۵‬ا‪٨ٟ‬شاء‪)۴۰:‬‬ ‫َال َذ َّر ٍة‪َ -‬و اِ ْن ت َ ُ‬ ‫اِ َّن ّٰ َ‬
‫ال ل َا َى ْظلِ ُم ِمثْق َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬اہللشکیۺذرہۺرھبملظۺںیہنۺرفاماتۺشفرۺشرگۺوکیئۺیکینۺوہوتشےسۺدفینۺرکات۔‬

‫اتپۺالچۺہکۺریخۺاکۺشرشدہۺاضعئۺںیہنۺوہاگۺہکلبۺشرگۺرایۺےکۺشرشدےۺرپریخۺاکۺشرشدہۺاغبلۺوہۺوتۺشرشد ہہۺرایۺےکۺاسمفیۺ(ربشرب)وثشبۺابلطۺ‬
‫ےئ‬
‫وہاجےئۺاگۺشفروجزشدئدقمشرۺوہیگۺفہۺابیقۺرےہۺیگۺشفرۺشرگشرشد ہہۺریخولغمبۺوہۺوتۺشینتۺدقمشرۺشرشد ہہۺافدسۺےکۺذعشبۺںیمۺےسۺاسطقۺوہاج ۺ‬
‫یگ۔‬

‫قاوزےکیِؼاحت‪:‬‬
‫َ‬
‫شس ۺشرم ۺیک ۺفاضتح ۺہی ۺےہ ۺہک ۺشامعؽ ۺیک ۺدولں ۺںیم ۺاتریث ۺشؿ ۺیک ِۺفات ۺیک ۺاتدیک ۺےک ۺشابتعر ۺےس ۺوہش ۺرکیت ۺےہ۔ ۺًالثم‪ :‬ۺ ِصف َ ِ ۺ‬
‫ب‬
‫َ‬
‫رای ہ‪٣‬ہ‪َ٠‬کات(الہتکۺںیمۺڈشےنلۺفشےلۺشومر)ںیمۺےسۺےہۺشفرۺشسۺکلہمۺیکۺذغشۺشفرۺوقتۺہیۺےہۺہکۺشسۺےکۺومشقفۺلمعۺایکۺاجےئۺشفرۺ ِصف َ ِ ۺ‬
‫ب‬
‫عمج‬ ‫ریخ ہ‪٨٣‬ح َ َٲات(اجنت ۺدالےن ۺفشےل ۺشومر)ںیم ۺےس ۺےہ ۺشفر ۺشس ۺیک ۺوقت ۺشس ۺےک ۺومشقف ۺلمع ۺرکان ۺےہ۔سپ ۺبج ۺدؽ ۺںیم ِ‬
‫ۺدففات ۺ ۺ‬
‫ںوتۺشرگۺفہ‬
‫یکدضۺوہ ۺ‬
‫ے ۺ‬
‫وہاجںیئۺشفرفہۺدفونںۺشکیۺدفرس ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬ ‫ََ‬ ‫َ‬
‫رایےکۺاقتےضۺےکۺومشقفۺلمعۺرکےۺوتۺفہۺ ِصفَبۺوقیۺوہیگۺشفرۺشرگ َ َ ُّْ‬
‫ۺتبۺےکۺاقتےضۺےکۺومشقفۺلمعۺرکےۺوتۺہیۺ ِصفَبۺیھبۺوقیۺوہیگۺشفرۺدفونںۺ‬
‫ںیمۺےسۺشکیۺالہکۺرکےنۺفشیلۺشفرۺدفرسیۺاجنتۺدےنیۺفشیلۺےہۺ۔ۺشبۺشرگۺدفونںۺیکۺوقتۺربشربۺوہۺوتۺفہۺشکیۺدفرسےۺےکۺاقملبۺوہاجںیئۺیگۺےسیجۺ‬
‫یسک ۺصخشۺوکۺرگؾۺزیچفںۺےسۺاصقنؿۺوہاتۺوہۺشفرۺفہۺرگؾۺزیچںیۺاھکےنۺےکۺدعبۺشینتۺدقمشروقتۺیکۺڈنھٹیۺزیچںیۺاھکۺےلۺوتۺدفونںۺرطحۺیکۺزیچںیۺ‬
‫اھکےنۺےکۺدعبۺشیسیۺتیفیکۺوہیگۺوگایۺہکۺشسۺےنۺدفونںۺیہۺزیچںیۺںیہنۺاھکںیئۺ۔شرگۺدفونںۺںیمۺےسۺشکیۺاغبلۺوہۺوتۺفہۺیسکۺشرثۺےسۺاخیلۺںیہنۺوہیگۺ‬
‫َ‬
‫۔وتۺسجۺرطحۺاھکےنۺ‪،‬اپینۺشفرۺدفشٕاںۺںیمۺےسۺذرہۺرھبۺاضعئۺںیہنۺوہاتۺشفر َّ ِ‬
‫ۺسۺشہیہٰلۺےکۺاطمقبۺمسجۺرپۺشسۺاکۺھچکۺہنۺھچکۺشرثۺرضفرۺوہاتۺےہۺ۔شیسۺ‬

‫رطحۺذرہۺرھبۺالھبیئۺشفرۺربشیئۺاضعئۺںیہنۺوہیتۺشفرۺدؽۺوکۺرفنشۺایۺاترکیۺرکےنۺ‪،‬ویںۺیہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺرقبیۺایۺشسۺےسۺدفرۺرکےنۺںیمۺرضفر ُ و‬

‫ۺمرّثۺ‬
‫وہیتۺےہ۔‬
‫َْ‬
‫سپۺبجۺدنبہۺشاسیۺلمعۺرکےۺوجۺشےسۺۺابلِسبۺرھبۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺرقبیۺرکدےۺشسۺےکۺاسھتۺاسھتۺشےسیۺلمعۺاکۺیھبۺشالتخطۺوہاجےئۺ‬
‫َْ‬ ‫َْ‬
‫وجۺشےسۺۺابلِسبۺرھبۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺدفرۺرکدےۺوتۺفہۺشینپۺیلہپۺاحتلۺرپۺرےہۺاگ‪،‬ہنۺشےسۺۺوثشبۺےلمۺاگ‪،‬ۺہنۺانگہۺشفرۺشرگ ِ‬
‫َ‬
‫ۺَمعۺریخۺشاسیۺوہۺہکۺدفۺابلِسبۺ‬
‫َْ‬ ‫َ‬ ‫َْ‬
‫ۺَمعۺریخۺےکۺےئلۺشکیۺابلِسبۺیکۺتلیضفۺابیقۺرۺےہۺیگ۔‬ ‫رقبیۺرکاتۺےہۺشفرۺدفرسشۺلمعۺشکیۺابلِس ۺ‬
‫بیہۺدفرۺرکاتۺےہۺوتۺالاحُمہل ِ‬
‫ىیکیگياہکُمٹاسیتیہے‪:‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺوبحمب‪،‬ۺدشانےئۺویغبۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬اک ِ‬
‫ۺرفامؿۺوبحمبۺےہ‪’’:‬اَتب َ ٍَ ا‪ٟ‬شٲ َئ َٶ ا‪َ ٟ‬ح َش َ‪َ ٨‬ٶ َت‪ ٤‬ہح َ‪٬‬اینعیۺانگہۺےکۺدعبۺیکینۺرکۺ ۺ‬
‫ےل‬
‫(‪) 195‬‬
‫ہکۺفہۺشےسۺاٹمۺدےۺیگ۔‬
‫ُ َّ‬
‫اجناًامتسےتائیز‪:‬‬
‫ِ‬
‫وغرۺےئجیکۺہکۺبجۺاخصلۺرایۺےکۺدعبۺضحمۺشالخصۺشےسۺاٹمداتیۺےہۺوتۺسجۺوصرتۺںیمۺدفونںۺعمجۺوہاجںیئۺوتۺالزیمۺوطرۺرپۺدفونںۺشکیۺ‬
‫َ‬
‫ۺشامجعۺش َُّمۺےسۺیھبۺوہیتۺےہۺہکۺوجۺصخشۺجحۺےکۺےئلۺےلکنۺشفرۺشسۺےکۺاپس ِ‬
‫ۺاسامؿۺاجترتۺیھبۺوہۺوتۺ‬ ‫دفرسےۺوکۺدفرۺرکںیۺےگۺ۔شسۺابتۺیکۺاتدیئ ِ‬
‫شسۺاکۺجحۺحیحصۺےہۺشفرۺشےسۺوثشبۺیھبۺےلمۺاگۺاحالہکنۺشسۺےکۺاسھتۺشکیۺاسفنین َ َ ْ‬
‫ۺعضۺشفرۺافدئےۺیکۺٓازیمشۺوہیئگۺےہ۔اہںۺہیۺاہکۺاجاتکسۺےہۺہکۺ‬

‫‪ …195‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬بر ٯا‪ٟ‬ؼ‪٠‬ٶ‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ‪ٌ٣‬ارشٵ ا‪٨ٟ‬اض‪،۱۹۷ /۱،‬حسٱث‪۳۹۹۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺشامعؽ ۺجح ۺاک ۺوثشب ۺشیس ۺفتق ۺےلم ۺاگ ۺبج ۺہکم ۺرکمہم ۺچنہپ ۺاجےئ ۺشفر ۺشس ۺیک ۺاجترت ۺجح ۺرپ ۺوموقػ ۺںیہن ۺوت ۺشس ۺاک ۺجح ۺاخصل ۺےہ ۺ۔شہتبلۺ‬
‫شےس ۺ ِ‬
‫ْْ َ‬
‫ۺساکۺوثشبۺںیہنۺ ۺ‬
‫ےلماگۺ۔‬ ‫ت ۺاکدصقۺوہۺوت َ َ ْۺ‬ ‫س ُ َ َْ‬
‫ْمکۺےہۺسپۺشرگۺاجتر ۺ‬ ‫ےتس ۺاک َ َ‬
‫رش ۺ‬
‫ضۺاجترتۺدمداگرۺشفرۺاتعبۺےکۺوطرۺرپۺوہۺوتۺ‬ ‫ۺع ِ‬‫کۺشَ ْصلیۺوہۺشفر َ َ ْ‬ ‫نکیلۺدرتسۺہیۺےہۺہکۺشسۺرطحۺاہکۺاجےئہکۺبجۺجحۺیہ ُ َ ِ ْ‬
‫ۺمّ ِ‬
‫ۺسۺیھبۺیسکۺوثشبۺےسۺاخیلۺںیہنۺوہاگۺ۔ریمےۺزندکیۺہیۺےہۺہکۺاغزیۺشسۺابتۺںیمۺوکیئۺرفؼۺوسحمسۺںیہنۺرکےتۺہکۺفہۺافکرۺےکۺ‬ ‫سََْ‬ ‫بَفْ‬
‫ِ‬
‫ۺامؽۺتمینغۺابۺلکلۺہنۺوہۺشفرۺہیۺانہکۺیھبۺدیعبۺشزۺلقعۺےہۺہکۺہیۺ‬
‫ۺامؽۺتمینغۺتہبۺزایدہۺوہشفرۺشیسیۺتہجۺںیمۺہک ِ‬
‫اسھتۺشسۺتہجۺںیمۺڑلںیۺہک ِ‬
‫ۺمّ ِکۺوقیاہلل‬ ‫ِ ْ‬
‫ۺابعۺشَ ْصلیۺشفر ُ َ ِ ْ‬
‫رفؼۺولعمۺؾۺوہےنۺےسۺشؿۺےکۺاہجدۺاکۺوثشبۺابلطۺوہاجاتۺےہ‪،‬ہکلبۺشاصنػۺہیۺےہۺہکۺویںۺاہکۺاجےئہکۺشرگ ِ‬
‫ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺدنی ۺیک ۺرس ۺرفشزی ۺفرسدنلبی ۺوہ ۺشفر ۺتمینغ ۺیک ۺرتبغ ۺرصػ ۺینمض ۺوطر ۺرپ ۺوہ ۺوت ۺشس ۺےس ۺوثشب ۺابلط ۺںیہن ۺوہاگ۔اہں!شس ۺاکۺ‬
‫ػشِافتلتۺرہبۺاحؽۺاصقنؿۺےہ۔‬
‫سجاکۺدؽۺتمینغۺیکۺرطػۺابلکلۺوتمہجۺ ۺہنوہۺویکہکنۺتمینغۺیکۺرط ۺ‬
‫سصخشۺےکۺربشربۺںیہنۺوہ ۺاگ ۺ‬
‫وثشبۺش ۺ‬

‫ایکاوتظاؿاِعاسکےسِجُاب‪:‬‬
‫ِ ْ‬ ‫َ‬
‫ۺَط ۺشس ۺابت ۺرپ ۺدالتل ۺرکیت ۺںیہ ۺہک ۺرای ۺیک ۺٓازیمش ۺوثشب ۺوک ۺابلط ۺرک ۺدیتیۺ‬ ‫ی‬‫ِ‬
‫ْ َ ِّ َح‬ ‫د‬ ‫َاح‬ ‫ش‬‫ۺ‬ ‫ر‬‫ۺشف‬ ‫س‬ ‫ّ‬ ‫َ‬
‫ۺٓاایت ُ َ ّ َ‬
‫ۺم‬ ‫شرگ ۺمت ۺوہک ۺہک ِ‬
‫ۺط ۺتمینغ ۺیک ۺٓازیمش ۺشفرجح ۺںیم ۺاجترت ۺفریغہ ۺامتؾ ۺشَرغشض ۺشیس ۺٰینعم ۺںیم ۺںیہ ۺ(شؿ ۺےس ۺیھب ۺوثشب ۺابلط ۺوہانۺ‬ ‫ےہ‪،‬وتاہجد ۺںیم ۺ َ َ ِ ح‬
‫اچےئہ)۔درجۺذلیۺشاحدثیۺفٓااثرۺشسۺرپۺدالتلۺرکےتۺںیہ‪:‬‬
‫ۺساناطٕاسۺشفردرگیاتنیعب َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬ا ہہلل ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬بَینۺےسۺرمفیۺےہۺہکۺشکیۺصخشۺےنۺوضحر َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےسۺ‬
‫(‪…)1‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شےسیۺصخشۺےکۺابرےۺںیمۺوپاھچۺوجۺالھبیئۺرکاتۺےہۺایۺدہقۺداتیۺےہۺشفرۺاچاتہۺےہۺہکۺشسۺیکۺرعتفیۺیکۺاجےئۺشفرۺوثشبۺیھبۺےلمۺ‬
‫ۺابُمرہکۺانزؽۺوہیئ‪:‬‬
‫وتٓاپۺےنۺشےسۺوکیئۺوجشبۺہنۺدایاہیںۺکتۺہکۺہیۺٓاِتی َ‬
‫َان َی ْر ُج ْوا لِقَآ َء َر ِب ّ ٖه فَل َْی ْع َم ْل َع َمل ًّا َصا لِ ًّحا َّو ل َا ی ُ ْ‬
‫ش ِر ْك ِب ِع َبا َد ِة َر ِب ّ ٖ ۤٗه ا َ َح ًّداَ۠(‪( )۹۹۹‬پ‪،۳۶‬ال‪)۳۳۰:ٕ٬ٜ‬‬ ‫ف ََم ْن ك َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬وتےسج ۺشےنپ ۺرب ۺےس ۺےنلم ۺیک ۺشدیم ۺوہ ۺشےس ۺاچےئہ ۺہک ۺکین ۺاکؾ ۺرکے ۺشفرشےنپ ۺرب ۺیک ۺدنبیگ ۺںیم ۺیسک ۺوک ۺرشکی ۺہنۺ‬
‫(‪) 196‬‬
‫رکے۔‬

‫‪ …196‬ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٬‬از‪ ،‬باب سبب ‪٧‬زٯ‪ ٢‬آٱٶ‪ ٩٤ٓ:‬کا ٱزجٰ ‪ٟ٘‬اء ربہ‪،۴۴۵ /۵،‬حسٱث‪۵۵۷۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اہیںۺوسشؽۺرکےنۺفشےلۺصخشۺےنۺوثشبۺشفرۺرعتفیۺدفونںۺاکۺشرشدہۺایکۺاھت۔‬
‫اصح ۺولالک ۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺاک ِ‬
‫ۺرفامؿۺ‬ ‫ۺساناعُمذنب ۺلبج ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےس ۺرمفی ۺےہ ۺہک ۺوضحر ّ‬
‫یبن ۺاپک‪ ِ ِ ،‬ح‬ ‫(‪…)7‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 197‬‬
‫ربعتۺاینبدےہ‪’’:‬اَزنَی ا‪ٟ‬زٱا َء َرش ٌکینعیۺوھتڑیۺیسۺرایۺیھبۺرشکۺےہ۔‛‬
‫ػ َّۺرمیح َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےنۺشراش ۺد‬ ‫ۺسانۺشوبۺرہریہ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےسۺرمفی ۺےہ ۺہکۺوضحر ّ‬
‫یبن ۺرکمی‪َ ،‬ر ُء ْف ٌ‬ ‫(‪…)3‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َرش َک فَی ًَ َ‪َ٠٤‬ہ خہذاَج َز َک َ‪َ ٠َ٤ًَ ٩٤٣‬ت ‪َٟ‬ـہِٗینعیۺشےنپۺلمعۺںیمۺرشکۺ(رای)رکےنۺفشےلۺےسۺاہکۺاجےئۺاگ‪:‬شانپۺشرجۺشسۺےسۺےلۺسجۺےکۺےئلۺوتےنۺ‬
‫رفامای‪ :‬ہی َ٘ا ہ‪ ٩٤ََ ٟ ٢‬ا َ‬
‫(‪) 198‬‬
‫لمعۺایکۺاھت۔‬
‫َ‬
‫ۺدحی ۺدُقیس ۺرمفی ۺےہ ۺہک ۺےب ۺکش ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشراشدرفامات ۺےہ‪َ :‬ا‪َ٧‬ااَُى َی‬
‫ْ‬ ‫ۺسان ۺابُعدہ ۺنب ِ‬
‫ۺاصم َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےس ْ ِ‬ ‫(‪…)4‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ْ‬
‫َرشٱک َیینعیۺںیمۺرشتکۺےسۺامتؾ ُۺسْاکۺیکۺتبسنۺزایدہۺےباینزۺوہں‪،‬وجریمےۺےئلۺوکیئۺ‬ ‫اْل َُ‪ََ ٨‬ٲا َء ًَ َ‪ ٩‬ا‪ٟ‬رش َ‪َ ٛ‬ٶ َ‪ ١َ َ٤ًَ ٩٣‬لَی ًَ َ‪ًَ ٤‬ل َٓ َا َ‬
‫رش َک َ‪٣‬ع َ َی َُیر َٴ َٯ َزً ہت َنؼَٲ َيی ‪َ َ ٟ‬‬
‫(‪) 199‬‬
‫لمعۺرک ۺاتےہۺشفرۺریمےۺاسھتۺریغۺوکۺرشکیۺرکاتۺےہۺوتۺںیمۺشانپۺہصحۺیھبۺشےنپۺانبےئۺےئگۺرشکیۺےکۺےئلۺوھچڑۺداتیۺوہں۔‬
‫ض‬ ‫ٰ‬
‫ۺشوبومس ۺشرعشی ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےس ۺرمفی ۺےہ ۺہک ۺشکی ۺشَ ْعْشیب ۺےن ۺابراگہِ ۺراستل ۺںیم ۺاحرض ۺوہرک ۺرع ۺ‬ ‫ۺسّان‬
‫(‪…)5‬رضحت ّ ِ ُ‬
‫یک‪:‬ٱارسٰ َ‪٢‬اہلل َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬شکیۺصخش ۺریغتۺیکۺفہجۺےس ۺڑلاتۺےہۺشفرۺشکیۺصخشۺاجشتع ۺداھکےنۺےکۺےئل ۺڑلاتۺےہۺشف ۺر‬

‫‪١‬اہللۺوکؿۺےہ؟)۔وتٓاپۺ َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی‬ ‫ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺرشےتسۺںیمۺشانپۺرمہبتۺدھکیۺےل(وتشؿۺںیمۺےسۺاجمدہفَی َسبَٲ َ‬ ‫شکیۺصخشۺشۺسۺےئلۺڑلاتۺےہۺہکۺاہلل‬
‫ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشدرفامای‪َٗ ٩٣َ :‬ا َت َ‪َ َ ٟ ١‬ت‪ٜ‬ہٰ َ‪ ٪‬کَ‪ ٤َ َ ٠‬ہٶ اہللَ ھ َ َی ا‪ ٟ‬ہٌ‪َ ٠‬ٲا َٓ ہ‪ َٰ ٬‬فَی َسبَٲ َ‪ ١‬اہللَینعی ۺوجاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےک ۺدنی ۺیک ۺرس ۺدنلبی ۺےک ۺےئل ۺڑلے ۺفہ ۺاجمدہ ۺفَی‬

‫اہللےہ۔‬
‫(‪) 200‬‬
‫َسبَٲ َ‪ ١‬ۺ‬

‫فؼۺشمظع َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےتۺںیہ‪َ :‬ت ہٰ٘‪ٟ‬ہٰ َ‪َ ٓ ٪‬ہَل ٌ‪َ ٪‬ط‪َ٬‬ٲ ٌس ٯ ‪٠ٌََ ٟ‬ہِٗ اَ‪ ٪‬ٱ‪ٜ‬ہٰ َ‪َٗ ٪‬س َ‪ََ ٣‬لَ َزًَٓی َراح َ َ‪٠‬ت َہ َٯرًَٗاینعیۺ‬
‫ۺافر ِ‬ ‫(‪…)6‬شریمشلم وونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ُ َ‬
‫ۺُعْ ُ‬
‫یےکۺدفونںۺولہپۺاچدنیۺ‬
‫نکممےہۺشسۺےنۺشینپۺوسشر ۺ‬
‫ےتہکوہۺالفںۺصخشۺدیہشۺےہۺشفرۺ ۺ‬
‫متۺ ۺ‬

‫‪ …197‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟٔ‬تن‪ ،‬باب ‪ ٩٣‬تزظی ‪ٟ‬ہ ا‪ٟ‬شَل‪٣‬ٶ ‪ ٩٣‬ا‪ٟٔ‬تن‪،۱۵۰ /۴،‬حسٱث‪٣ً ٰ٬ٔ٣،۱۹۸۹:‬ا‬
‫ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪،۱۶ /۵۰،‬حسٱث‪۵۱:‬‬
‫‪ …198‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪ ،‬باب ٯ‪ ٩٣‬سٰرٵ ال‪،۳۰۵ /۵،ٕ٬ٜ‬حسٱث‪۱۳۶۵:‬‬
‫‪٣ …199‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ‪ ٩٣‬ارشک فی ً‪٠٤‬ہ ُیر اہلل‪،‬ؾ‪ ،۳۵۹۴‬حسٱث‪۵۹۸۵:‬‬
‫‪٣ …200‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب اْل‪٣‬ارٵ‪ ،‬باب ‪ٗ ٩٣‬ات‪ٟ ١‬ت‪ ٪ٰٜ‬ک‪٤٠‬ٶ اہلل ھی ا‪٠ٌٟ‬ٲا ٓ‪ ٰ٬‬فی سبٲ‪ ١‬اہلل‪،‬ؾ‪ ،۳۰۵۵‬حسٱث‪۳۹۰۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 201‬‬
‫رھبےئلۺوہں۔‬
‫ےسۺ ۺ‬

‫ۺسانًب ہساہلل ۺنبۺوعسمد َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےس ۺرمفی ۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺایپرےۺبیبح‪،‬ۺ ح ْ ِ ح‬
‫حۺبیبلۺ‬ ‫(‪…)7‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اکرفامؿۺاعاشیلؿۺےہ‪٫َ ٩٣َ ‚:‬ا َج َز َٱب َتغَی َطٲئًا ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬س‪َ ٧‬ٲا َٓ ہ‪َٟ َٰ ٬‬ـہِٗینعیۺوجۺصخشۺداینۺیکۺوکیئۺزیچۺبلطۺرکےنۺ‬
‫ِ‬ ‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬‬
‫َػلی ا ہ‬
‫(‪) 202‬‬
‫یسےکۺےئلۺےہۺ۔‛‬
‫سیکۺرجہتۺش ۺ‬
‫ےوتۺش ۺ‬
‫ےکےئلۺرجہتۺرک ۺ‬
‫ۺ‬

‫پہالجُاب‪:‬‬
‫ْ‬
‫ۺابُمرہکۺامہریۺاس ِبح َقہۺوگتفگۺےکۺالخػۺںیہنۺہکلبۺشاحدثیۺںیمۺفہۺصخشۺرمشدۺےہۺوجۺلمعۺ‬
‫ۺشاحدی َ‬
‫مہۺےتہکۺںیہۺہکۺہی ْ ِ‬
‫ےسۺرصػۺداینۺاچاتہۺوہۺاسیجۺہکۺدحثیۺںیمۺرفامای‪٫َ ٩٣َ ’’:‬ا َج َز َٱب َتغَی َطٲئًا ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬س‪َ ٧‬ٲاینعیۺوجۺصخشۺداینۺیکۺوکیئۺزیچۺبلطۺرکےنۺےکۺ‬
‫ےئل ۺرجہت ۺرکے۔‘‘(‪) 203‬شفر ۺداین ۺیک ۺبلط ۺیہ ۺشس ۺےک ۺشرشدے ۺرپ ۺاغبل ۺوہشفر ۺمہ ۺایبؿ ۺرک ۺےکچ ۺںیہ ۺہک ۺہی ۺانگہ ۺشفر ۺزایدیتۺ‬
‫ۺطۺرکانۺرحشؾۺےہۺویکہکنۺشسۺ‬ ‫ۺطۺرحشؾۺےہۺہکلبۺشسۺےئلۺہکۺ ِدینیۺشامعؽۺےکۺذرےعیۺداین َ َ ح‬ ‫ےہ‪،‬شسۺےئلۺںیہنۺہکۺداینۺیک َ َ ح‬
‫ںیم ۺرای ۺشفر ۺابعدت ۺوک ۺشس ۺیک ۺہگج ۺےس ۺدبتلی ۺرکان ۺاپای ۺاجات ۺےہ ۺشفر ۺرشتک ۺاک ۺظفل ۺاہجں ۺںیہک ۺفشرد ۺوہش ۺےہ ۺشس ۺےس ۺرمشدۺ‬
‫قلطمۺربشربیۺےہۺشفرۺمہۺایبؿۺرکۺٓاےئۺںیہۺہکۺبجۺدفشرشدےۺاسمفی(ربشرب)ۺوہںۺوتۺفہۺشکیۺدفرسےۺےکۺاقملبۺوہرکۺ‬
‫َ‬
‫اسطقۺوہاجےت ۺںیہ ۺشفر ۺشس ۺلمع ۺرپ ۺوثشبۺشفر ۺانگہ ۺھچک ۺںیہن ۺوہات‪ ،‬ۺذٰہلش ۺشےسی ۺلمع ۺرپ ۺوثشب ۺیک ّ‬
‫ۺوتق ۺںیہن ۺرینھک ۺاچےئہ‪،‬رھپۺ‬
‫شاسنؿۺرشتکۺیکۺاحتلۺںیمۺہشیمہۺرطخےۺںیمۺوہاتۺےہۺویکہکنۺفہۺںیہنۺاجاتنۺہکۺدفونںۺابوتںۺںیمۺےسۺوکیسنۺابتۺشسۺےکۺ‬
‫شرشدےۺرپۺاغبلۺٓااجےئۺشفرۺلمعۺشسۺےکۺےئلۺفابؽۺنبۺاجےئ۔شیسۺےئلۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺشراشدرفامای‪:‬‬
‫َان َی ْر ُج ْوا لِقَآ َء َر ِب ّ ٖه فَل َْی ْع َم ْل َع َمل ًّا َصا لِ ًّحا َّو ل َا ی ُ ْش ِر ْك ِب ِع َبا َد ِة َر ِب ّ ٖ ۤٗه ا َ َ‬
‫ح ًّداَ۠(‪( )۹۹۹‬پ‪،۳۶‬ال‪)۳۳۰:ٕ٬ٜ‬‬ ‫ف ََم ْن ك َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬وتےسجۺشےنپۺربۺےسۺےنلمۺیکۺشدیمۺوہۺشےسۺاچےئہۺہکۺکینۺاکؾۺرکےۺشفرشےنپۺربۺیکۺدنبیگۺںیمۺیسکۺوکۺرشکیۺہنۺرکے۔‬

‫‪ …201‬ا‪ٟ‬شنن ا ل‪ٜ‬برٴ ‪٠ٟ‬بٲ‪٬‬قی‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬شیر‪ ،‬باب بٲا‪ ٪‬ا‪٨ٟ‬ٲٶ ا‪ًٟ‬ی ی٘ات‪…١‬ا‪ٟ‬ذ‪،۵۸۴ /۹،‬حسٱث‪۳۸۵۵۰‬‬
‫‪ …202‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪،۳۰۱ /۹،‬حسٱث‪،۸۵۴۰:‬بسٯ‪ ٪‬ذركا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‬
‫‪ …203‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪،۳۰۱ /۹،‬حسٱث‪،۸۵۴۰:‬بسٯ‪ ٪‬ذركا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫بلطمۺہیۺےہۺہکۺرشتکۺاکۺبسۺےس ُ ِ‬
‫ۺمْ(اصقنؿۺدہ)ہجیتنۺلمعۺاکۺاسطقۺوہانۺےہ‪،‬ذٰہلششسۺےکۺوہےتۺوہےئۺربۺ ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےسۺ‬
‫دیمںیہنۺرینھکۺاچےئہ۔‬
‫ےنلمیکۺش ۺ‬
‫ۺ‬

‫سِسظاجُاب‪:‬‬
‫شسۺےکۺوجشبۺںیمۺویںۺیھبۺاہکۺاجۺاتکسۺےہہکۺاہجدۺںیمۺاہشدتۺاکۺبصنمۺشِالخصۺےکۺریغبۺںیہنۺلمۺاتکسۺشفرۺہیۺانہکۺدیعبۺےہۺہک‚‬
‫سجۺاکۺ ِدینیۺشرشدہۺۺشےسۺرصػۺاہجدۺےکۺےئلشُاھبرےۺشرگہچۺتمینغۺہنۺوہۺشفرۺافکرۺےکۺدفۺرگفوہںۺےسۺڑلۺاتکسۺوہنجۺںیمۺےسۺشکیۺامؽۺدشرۺ‬
‫وہشفرۺدفرسشسلفمۺشفرہیۺدنیۺیکۺرسدنلبیۺشفرۺتمینغۺےکۺوصحؽۺےکۺےئلۺامؽۺدشرۺرگفہۺیکۺرطػۺاملئۺوہوتۺشےسیۺصخشۺوکۺاہجدۺاکوثشبۺ‬
‫ںیہنۺےلمۺاگ۔‛اہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺانپہۺہکۺاعمہلمۺشاسیۺیہۺوہویکہکنۺہیۺدنیۺںیمۺرَحَجۺشفرۺاملسمونںۺںیمۺانۺشدیمیۺدیپشۺرکانۺےہۺویکہکنۺشسۺرطحۺیکۺ‬
‫ینمضۺٓازیموشںۺےسۺشاسنؿۺوسشےئۺاندرۺوصروتںۺےکۺیھبکۺاخیلۺںیہنۺوہاتشفرۺشیسیۺٓازیموشںۺیکۺاتریثۺہیۺوہیتۺےہۺہکۺوثشبۺںیمۺیمکۺوہاجیتۺ‬
‫ےہۺرگمۺشؿۺیکۺفہجۺےسۺلمعۺابلکلۺابلطۺںیہنۺوہاتۺ۔شہتبلۺشسۺاحتلۺںیمۺشاسنؿۺےکۺےئلۺمیظعۺرطخہۺےہۺویکہکنۺشبۺشفاقتۺفہۺہیۺامگؿۺرکاتۺ‬
‫ِ ْ‬
‫ےہۺہکۺلمعۺاکۺزایدہۺوقیۺابعۺ َت َرقب الَ َیاہلل ِ‬
‫(رُقبۺشیہٰل)اکۺدصقۺےہۺاحالہکنۺشسۺےکۺدؽۺرپاسفنینۺشَرغشضۺاکۺعَل َ َتحہۺوہاتۺےہۺشفرۺہیۺفہۺابتۺ‬
‫یتہےہۺ۔‬
‫یئیفخمۺر ۺ‬
‫ےہۺوجۺشاہتن ۺ‬

‫ونلقبُلہُایاىہیٍ‪:‬‬
‫شرجۺشالخصۺےکۺاسھتۺیہۺاحلصۺوہاتۺےہۺشفرۺدنبےۺوکۺشےنپۺسفنۺےسۺشالخصۺاکۺنیقیۺتہبۺمکۺوہاتۺےہۺشرگہچۺفہۺشاہتنیئۺشایتحطۺ‬
‫َ‬
‫ہکاتپۺںیہنۺلمعۺوبقؽۺوہشۺ‬ ‫ۺم ّ ِددرےہ( ۺ‬
‫ینعیہیۺذنہۺرےھکۺ ۺ‬ ‫ےکدعبۺہشیمہۺردشفروبقؽۺںیم ُ َ َْ‬
‫شش ۺ‬
‫لمعںیمۺوخبۺوک ۺ‬
‫ےئہہکۺ ۺ‬
‫ےوکۺاچ ۺ‬
‫رکے‪،‬ذٰہلشدنب ۺ‬
‫ایۺںیہن)شفرۺشسۺابتۺےس ۺڈراتۺرےہۺہکۺںیہکۺشس ۺیکۺابعدتۺںیم ۺوکیئۺٓاتفۺہنۺٓااجےئۺسجۺاکۺفابؽ ۺوثشبۺیکۺتبسن ۺزایدہۺوہ ِ‬
‫ۺ۔وخػۺدخشۺ‬
‫ۺاصحۺریصبتۺوکۺشےسیۺیہۺرکانۺاچےئہ۔انچہچن‬‫ۺشاحصبۺریصبتۺاکۺیہیۺرطہقیۺوہاتۺاھتۺشفرۺرہ ِ ِ ح‬ ‫رےنھکۺفشےل ِ‬
‫ْ‬
‫وجلمعۺاظرہۺوہایگںیمۺۺشےسۺامشرںیہنۺرکات۔‬ ‫ۺس ۺان ُسفتااؿ َۺنور ۺ‬
‫ی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےتۺںیہ‪:‬ریم ۺش ۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسّاندبعشزعلسینبۺشوبدشٕاد َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتںیہ‪:‬ںیم‪60‬اسؽۺکتۺاخہنۺہبعک ُ ح ا‬
‫ۺاکمفِرۺ(اخدؾ)ۺراہۺشفر‪60‬جحۺےئکۺرھپۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬ےکۺےئلۺےئکۺاجےنۺفشےلۺشےنپۺامتؾۺشامعؽۺےکۺقلعتمۺسفنۺاک َ ح َ‬
‫ۺاحُمسۺایکۺوتۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیمۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺےصحۺےسۺاطیشؿۺاکۺہصحۺزایدہۺاپای۔اکشۺ!شؿۺشامعؽۺاکۺہنۺےھجمۺوثشبۺےلمۺشفرۺہنۺیہۺانگہ۔‬

‫شس ۺےک ۺابفوجد ۺٓاتف ۺشفر ۺرای ۺےک ۺوخػ ۺےس ۺلمع ۺںیہن ۺوھچڑان ۺاچےئہ ۺشس ۺےئل ۺہک ۺاطیشؿ ۺیک ۺشاہتنیئ ۺٓارزف ۺیہی ۺوہیتۺ‬
‫ےہ(ہکۺدنبہۺلمعۺوھچڑۺدےۺ)ویکہکنۺوصقمدۺوتۺہیۺےہۺہکۺشِالخصۺوفتۺہنۺوہۺشفرۺبجۺلمعۺیہۺوھچڑۺدےۺاگۺوتۺشِالخصۺشفرۺلمعۺدفونںۺ‬
‫وفتۺوہاجںیئۺےگ۔انچہچن‬
‫سلکیىگظاىیشظًِکظسی‪:‬‬
‫ۺسانۺشوبدیعسَخَّشزۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َِٔ ٟ‬اریکۺدختمۺایکۺرکاتۺشفرۺ‬
‫وقنمؽۺےہۺہکۺشکیۺریقف(رشہِۺرطتقیۺاکۺاسمرف)رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شؿۺےکۺاکؾۺاکجۺںیمۺدمدۺرکاتاھت۔شکیۺدؿۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺرحاکتۺںیمۺشِالخصۺاکۺذرکۺایکۺوتۺفہۺریقفرہۺرحتکۺےکۺ‬
‫فتقۺدؽۺیکۺرگنشینۺشفرۺشسۺےسۺشالخصۺاک ُۺُم َ َحالۺرکےنۺاگلۺوتۺشسۺرپۺاکؾۺاکجۺرکانۺلکشمۺوہایگۺسجۺےسۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫ۺسّانشوبدیعسۺ‬
‫َ ََ َ‬
‫ِۺ‬
‫ۺح‬ ‫َخَّشزۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َِٔ ٟ‬اروکۺفیلکتۺوہیئ۔ٓاپۺےنۺریقفۺےسۺشسۺاکاحؽۺوپاھچۺوتۺشسۺےنۺاتبایۺہک‚ ںیمۺشےنپۺسفنۺےس‬
‫شالخص ۺاک ُۺُم َ َحال ۺرکات ۺوہں ۺشفر ۺریمش ۺسفن ۺشرثک ۺشامعؽ ۺںیم ۺشالخص ۺےس ۺاعزج ۺوہات ۺےہ ۺسج ۺیک ۺفہج ۺےس ۺںیم ۺلمع ۺوھچڑ ۺداتیۺ‬
‫وہں۔‛وتٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےن ۺرفامای‪’’:‬شاسی ۺتم ۺرکف ۺویکہکن ۺشالخص ۺلمع ۺوک ۺمتخ ۺںیہن ۺرکات ۺشس ۺےئل ۺمت ۺلمع ۺرپ ۺیگشیمہۺ‬
‫شایتخرۺرکفۺشفرۺشالخصۺاحلصۺرکےنۺیکۺوکششۺرکف۔ںیمۺےنۺمتۺےسۺہیۺںیہنۺاہکۺۺاھتہکۺلمعۺوھچڑۺدفۺہکلبۺںیمۺےنۺوتۺرصػۺہیۺ‬
‫اہکۺاھتۺہکۺلمعۺشالخصۺےکۺاسھتۺرکف۔‛‬
‫ونلچھُػىاعیااِعکظىاشظک‪:‬‬
‫فُ‬
‫ۺسان ۺ َص ْتل ۺنب ِۺعاض َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےت ۺںیہ‪:‬ولوگں ۺےکۺببسۺلمعۺوھچڑۺدانیۺرایشفر ۺولوگں ۺیکۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫فہجۺےسۺلمعۺرکانۺرشکۺےہ۔‬

‫ےک‬ ‫ِ‬
‫دوعت ۺشالسیم ۺےک ۺوتنسںۺیک ۺرتتیبۺےک ۺےئل ۺ َ َمّین ۺاقولفںۺںیم ۺرفس ۺشفر ۺرفزشہن ۺرکفِدمہنی ۺےک ۺذرےعی ۺ َ َمّین ۺشاعنامت ۺاکراسہل ۺرپ ۺرک ۺ‬
‫(دوعتۺشالسیم)ےکۺ ِذ َّّمۺدشرۺوکۺعمجۺرکفشےنۺاکۺومعمؽۺانبۺےئجیل!ا َ‪َ ٪‬طا َء‬
‫ِ‬ ‫رہمّین(شالسیم)امہۺےکۺشدتبشیئ ‪10‬دؿۺےکۺشدنرۺشدنرۺشےنپۺاہیںۺےک‬
‫ََ‬
‫ےنھاکۺذنہۺےنبۺاگ۔‬
‫ےکےئلۺڑک ۺ‬
‫ںےسۺرفنتۺرکےنۺشف ۺرشامیؿۺیکۺافحتظۺ ۺ‬
‫ےساپدنبِتنسۺےننب‪ ،‬انگوہ ۺ‬‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شسۺیکۺرب ۺ‬
‫تک ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ْ‬
‫ظزق‪،‬اسکیفؽیلتاِعحقیقتکابیاٌ‬‫ِ‬ ‫بابىنبظ‪:3‬‬

‫سںیمۺدفںیلصفۺںیہ)‬
‫(ش ۺ‬
‫ْ‬
‫ظزقکیفؽیلت‬ ‫ِ‬ ‫پہلیفعل‪:‬‬
‫ٓ‬
‫ظزقکےمتىلقایتِحزیث‪:‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدۺرفاماتےہ‪:‬‬
‫ال عَل َْی ِ‬
‫ه‪( -‬پ‪،۵۳‬اْلحزاب‪)۵۱:‬‬ ‫ال َص َدق ُْوا َما عَا َه ُدوا ّٰ َ‬
‫ِر َج ٌ‬
‫ےناچسۺرکدایۺوجۺدہعۺاہللےسۺایکۺاھت۔‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ھچکۺفہۺرمدۺںیہۺوہنجںۺ ۺ‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےک ۺوبحمب‪،‬دشانےئ ۺویغبۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنشراشدۺرفامای‪:‬اَ‪ ٪‬ا‪ٟ‬ؼس َ‪َ ٚ‬ٱ‪٬‬سَٴ الَ َی ا‪ٟ‬بَر َٯ ا‪ٟ‬بَر َٱ‪٬‬سَٴ الَ َی ا‪َ ٟ‬ح‪َ ٨‬ٶ َٯا َ‪٪‬‬

‫ہلل َ‪ٛ‬ذا ًباینعیۺےب ۺکشۺ‬

‫ا‪ٟ‬ز ہج َ‪ََ ٟ ١‬ٲـؼس ہہ‪َ ٚ‬حً ّٰی ٱہ‪َ ٜ‬ت َب ً َ‪َ ٨‬س اہللَ ػَ سی ً٘ َاٯ ا َ‪ ٪‬ا‪ٟ‬ـ‪َٜ‬ذ َب َٱ‪٬‬سَٴ الَ َی ا‪ ٟ‬ۂ ہحٰ َر َٯا‪ ٟ‬ۂ ہحٰ ہر َٱ‪٬‬سَٴ الَ َی ا‪٨ٟ‬ا َر َٯا َ‪ ٪‬ا‪ٟ‬ز ہج َ‪ََ ٟ ١‬ٲ‪َ ٜ‬ذ ہب َحً ّٰی ٱہ‪َ ٜ‬ت َب ً َ‪َ ٨‬سا َ‬
‫َ‬
‫صؼ(چس)یکینۺیکۺرطػۺےلۺاجاتۺےہۺشفرۺیکینۺتنجۺیکۺرطػۺےلۺاجیتۺےہۺشفرےبۺکشۺٓادیمۺچسۺوباتلۺراتہۺےہۺاہیںۺکتۺفہ اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺاہں ِ ّ ِّ‬
‫ۺص ْیۺھکۺ‬ ‫ِ ّْ‬
‫دایۺاجاتۺےہشفرےبۺکش ِۺکّب(وھجٹ)ۺانگہۺیکۺرطػۺےلۺاجاتۺےہۺشفرۺانگہۺمنہجۺیکۺرطػۺےلۺاجاتۺےہۺشفرۺےبۺکشۺٓادیمۺوھجۺٹۺوباتلۺراتہۺےہۺاہیںۺکتۺہکۺ‬
‫(‪) 204‬‬
‫فہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺاہں َۺکّشب(تہبۺڑبشوھجاٹ)ۺھکۺدایۺاجاتۺےہ۔‬
‫َّ ْ‬
‫مزحِتىظیف‪:‬‬ ‫ظ ِز ْیقکی‬
‫ِ‬
‫َ‬
‫صّؼ‛ےسۺانبےہۺشفراہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشےنپۺشایبنےئۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪٥‬‬ ‫ِ‬ ‫صؼۺیکۺتلیضفۺںیمۺشینتۺابتۺاکیفۺےہۺہکۺظفل’’ ِ ّ ِّ‬
‫ص ْی‘‘شیس‚ ْ‬ ‫ِ ّْ‬
‫َ‬
‫ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیک َۺمّحۺفرعتفیۺےکۺومعقۺرپۺشںیہن ِ ّ ِّ‬
‫ۺص ْیۺرفامای۔انچہچن‬
‫درجۺذلیۺرفشنیمۺابریۺاعتٰیلۺالمہظحۺرفامےیئ‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفراتکبۺںیمۺشربش ۺ‬
‫میہوکۺایدرکفےبۺکش‬ ‫ب اِ بْ ٰر ِه ْؼ َمَ۬ۙ‪-‬اِ نَّه ك َ‬
‫َان‬ ‫(‪َ …)1‬و ا ْذ ُك ْر فِی الْ ِك ٰت ِ‬

‫‪٣ …204‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬بر ٯا‪ٟ‬ؼ‪٠‬ٶ‪ ،‬باب ٗبح ال‪ٜ‬ذب ٯحش‪ ٩‬ا‪ٟ‬ؼس‪ ٚ‬ٯٓـ‪٠‬ہ‪،‬ؾ‪ ،۳۴۰۵‬حسٱث‪۵۶۰۷:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫فہۺدقیۺاھتۺبیغۺیکۺربخںیۺاتبات۔‬ ‫د ْیقًّا نَّ ِؽ ًّّیا(‪( )۲۹‬پ‪٣،۳۶‬زٱ‪)۴۳:٥‬‬

‫ِص ّ ِ‬
‫س ْول ًّا نَّ ِؽ ًّّیا(‪( )۸۲‬پ‪٣،۳۶‬زٱ‪)۵۴:٥‬‬
‫َان ر ُ‬ ‫ل‪-‬اِ نَّه ك َ‬
‫َان َصا ِد َق ال َْو ْع ِد َو ك َ‬ ‫ب اِ ْس ٰم ِع ْی َ ٍ٘‬
‫(‪َ …)7‬و ا ْذ ُكر فِی الْ ِك ٰت ِ‬
‫َ‬ ‫ْ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفراتکبۺںیمۺشامسلیعۺوکایدرکفےبۺکشۺفہۺفدعےۺاکۺاچساھتشفرروسؽۺاھتبیغۺیکۺربخںیۺاتبات۔‬
‫د ْیقًّا نَّ ِؽ ًّّیاۗۙ(‪( )۸۲‬پ‪٣،۳۶‬زٱ‪)۵۶:٥‬‬ ‫ْس‪-‬اِ نَّه ك َ‬
‫َان ِص ّ ِ‬ ‫ب اِ ْد ِری َ ٍ٘‬
‫(‪َ …)3‬و ا ْذ ُكر فِی الْ ِك ٰت ِ‬
‫ْ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفراتکبۺںیمۺشدرسیۺوکایدرکفےبۺکشۺفہۺدقیۺاھتبیغۺیکۺربخںیۺاتبات۔‬

‫ظزقىفيبدضہے‪:‬‬
‫ۺسانًب ہساہللنب ۺابعس ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬ا ۺرفامےت ۺںیہ‪’’:‬اچر ۺابںیت ۺشیسی ۺںیہ ۺہک ۺسج ۺںیم ۺوہں ۺیگ ۺفہ ۺعفن ۺاپےئۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ُحشَالخؼۺشفر(‪ …)۴‬رکش۔‘‘‬ ‫اگ‪…)۳(:‬دؼ(‪…)۵‬ایح(‪ ِ ْ ُ …)۱‬ۺ‬
‫حْ‬
‫انبْاحیف ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬کَافَیرفامےتۺںیہ‪’’:‬وجصخشۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺدؼ(اچسیئ)اکۺاعمہلمۺرکاتۺےہۺفہۺولوگںۺےسۺ‬
‫ۺس ِ ْ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫فتشحۺوسحمسۺرکاتۺےہ۔‛‬

‫سبسےاچھیاِعسبسے ُبظیچیؼ‪:‬‬
‫ب ِری ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴوکۺ‬ ‫ۺسانشوبًب ہساہلل ۺ َر ْْم ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَی ۺایبؿ ۺرکےت ۺںیہ ۺہک ۺںیم ۺےن ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺوصنمر َد ْ َ َ و‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫وخشبۺںیمۺدھکیۺرکوپاھچ‪٣َ :‬آ ٌََ َ‪ ١‬اہللہ ب َ َکینعیاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺٓاپۺےکۺاسھتۺایکۺاعمہلمۺرفامای؟ۺوتۺشوہنںۺےنۺوجشبۺدای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺےھجمۺشخبۺ‬

‫َ‬
‫دای ۺشفر ۺھجم ۺرپ ۺرمح ۺرفامای ۺشفر ۺےھجم ۺریمی ۺوتق ۺےس ۺڑبھ ۺرک ۺاطع ۺرفامای۔ںیم ۺےن ۺوپاھچ‪:‬بس ۺےس ۺشیھچ ۺزیچ ۺایک ۺےہ ۺسج ۺےک ۺذرےعی ۺدنبہ ۺاہلل ًَز‬
‫ّ‬

‫صؼۺشفرۺبسۺےسۺرُبیۺزیچۺسجۺےکۺذرےعیۺدنبہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺرطػۺوتمہجۺوہاتۺےہۺفہۺوھجٹۺ‬

‫َٯ َج‪١‬یکۺرطػۺوتمہجۺوہاتۺےہ؟وتۺۺرفامای‪ّ ْ ِ :‬‬
‫ےہ۔‬
‫ْ‬
‫ظزقکُ ُسُاعیبيالُ‪:‬‬‫ِ‬
‫قحوکۺشینپۺولتشرشفر‬
‫صؼۺوکۺشینپۺوُسشری‪ ،‬ۺ‬ ‫ۺسانشوُب ُسل َ ْنمااؿۺدشرش ۺ‬
‫ینٗہس َض َِسہہا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیرفامےتۺںیہ‪ّ ْ ِ :‬‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬وکۺشانپۺولطم ۺ‬

‫بفۺوصقمدۺانبۺول۔‬
‫خُسسچابً!‬
‫َ‬
‫ۺفرفاصحۺتمکحۺےسۺاہک‪:‬ںیمۺوکیئۺاچسۺٓادیمۺںیہنۺداتھکی۔وتۺشوہنںۺےنۺوجشبۺدای‪:‬شرگ ُ وۺنۺاچسۺوہاتۺوتۺ‬
‫ِ ِح‬ ‫شکیۺصخشۺےنۺیسکۺدش ش‬
‫ںوکۺاچہپؿۺاتیل۔‬
‫ےچسولوگ ۺ‬
‫رضفرۺ ۺ‬
‫ْ‬
‫ظزقاِعوزلکا ِىفاط‪:‬‬‫حق‪ِ ،‬‬
‫َٯ َج‪١‬ےک ۺدنی ۺوکنیت ۺشَراکؿ ۺرپ ۺینبمۺ‬ ‫ًَز‬ ‫ۺساندمحم ۺنب ۺی ۺاّتکین ۺٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیرفامےت ۺںیہ‪:‬مہ ۺےن ۺاہلل‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اپای‪…)۳(:‬قح(‪…)۵‬دؼۺشفر(‪ …)۱‬دعؽ۔سپۺقحۺشعضاا ۺءرپۺ‪،‬دعؽۺدولںۺرپۺشفرۺدؼۺولقعںۺرپۺوہاتۺےہ۔‬
‫ْ‬ ‫َّ ٰ‬
‫ظزقکیاہنیت‪:‬‬‫ِ‬ ‫میٍ‬ ‫ہی‬‫ال‬ ‫ت‬
‫محب ِ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫د هةٌ‪( -‬پ‪،۵۴‬ا‪ٟ‬ز‪٣‬ز‪)۶۰:‬‬ ‫َو َی ْو َم الْ ِق ٰی َم ِة تَرى الَّ ِذ ْی َن كَذَ بُ ْوا عَلَی ّٰ ِ‬
‫ال ُو ُج ْو ُه ُه ْم ُّم ْس َو َّ‬ ‫َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرایقتمۺےکۺدؿۺمتۺدوھکیےگۺشںیہنۺوہنجںۺےناہللرپۺوھجٹۺابدناھۺہکۺشؿۺےکۺہنمۺاکےلۺںیہ۔‬
‫ْ‬
‫ۺسان ُسفتااؿ َۺنوری ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴےن ۺشس ۺٓاِتی َ ِ ّ َ ح‬
‫ۺَط ۺیک ۺریسفت ۺںیم ۺرفامای‪:‬شس ۺےس ۺرمشد ۺفہ ۺولگ ۺںیہ ۺوہنجں ۺےنۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ح َ‬
‫ےچسہنۺےھت۔‬ ‫ایکنکیلۺفہۺشسۺںیمۺاص ِد ۺ‬
‫ؼینعیۺ ۺ‬ ‫وعیۺ ۺ‬
‫مۺشیہٰلۺاکۺد ٰ‬‫َّ ِ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےنرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺساندشٕاد ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺیک ۺرطػ ۺفیح ۺ ۺرفامیئ‪:‬ٱَا َزاِٗٯزہ َ‪َ ٩٣‬ػس َٗىَی فَی َ َ‬
‫ِسٱ َزت َہ َػسٗتہہِٗ‬

‫ً َ‪َ ٨‬سا‪٤َ ٟ‬د‪٠‬ہَٰٗی َن فَی ًَ ََل‪َ َ ٧‬یتَہینعیۺشےۺدشٕاد!وجۺصخشۺشےنپۺدؽۺےسۺریمیۺدصتقیۺرک ۺاتےہۺںیمۺولخمؼۺںیمۺشالعہینۺوطرۺرپۺشےسۺاص ِدؼ(ینعیۺاچس)ۺرشاتۺوہں۔‬

‫ظاسقکیحفالت‪:‬‬
‫ِ‬ ‫ْ‬
‫َ‬ ‫ل‬ ‫ح‬ ‫ت‬‫س‬‫ِ‬
‫ۺسانخیۺ ْ ِ یۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَییکۺسلجمۺںیمۺشکیۺصخشۺےنۺعَل َتح ہہۺفدجۺںیمۺٓارکۺخیچۺامریۺشفرۺوخدۺوکۺدرایےئۺ ِد ْ حْجۺںیمۺرگشۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫دایۺ۔شسۺرپٓاپ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےنۺرفامای ۺ‪:‬شرگ ۺہیۺشےنپۺفدج ۺںیم ۺاچس ۺوہشۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شےسۺڈفےنب ۺےس ۺشےسیۺیہۺاچبۺےل ۺاگۺےسیجۺرضحتۺ‬

‫انومسکَ‪َ٠‬ٲ ہ‪٥‬اہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬وکۺاچب ۺایاھتۺشفرۺ‬
‫س ٰ‬ ‫ِّ ُّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شرگۺوھجاٹۺوہشۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشےسۺشےسیۺیہۺرغؼۺرکےۺاگۺےسیجۺرفوعؿۺوکۺرغؼۺایکۺاھت۔‬

‫َ‬
‫ِ‬ ‫َُ‬
‫اہقفشفرُعا ۺاک ۺنیت ۺابوتں ۺرپ ۺش ِ ّناؼ ۺےہ ۺہک ۺشرگ ۺفہ ۺ ُد ُرتس ۺوہاجںیئ ۺوتۺ‬‫شکی ۺزبرگ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےت ۺںیہ‪:‬‬
‫َ‬
‫دنبےۺیکۺاجنتۺوہاجےئۺشفرۺفہۺونیتںۺشکیۺدفرسےۺےکۺاسھتۺلمۺرکۺلمکمۺوہیتۺںیہ‪…)۳(:‬شالسؾۺوجدِب َْعۺشفردَبْشِاقتعدیۺ‬
‫ےسۺوفحمظۺوہ۔(‪…)۵‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺےئلۺشَامعؽۺںیم ِ ْ ّ‬
‫ۺصؼۺشِایتخرۺرکانشفر(‪…)۱‬الحؽۺفاپزیکہۺاھکان۔ۺ‬
‫تُعاتکے‪22‬کلنات‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺسان َفبہۺنبۺمُیَ ِّتحہۺامیینۺٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺےنۺوترشتۺرشفیۺےکۺانکرےۺ‬ ‫ٓاامسین ُ ُ ح‬
‫ۺکۺےکۺاعمِلۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رپ‪22‬املکتۺاپےئۺںیہنجۺینبۺشرسشلۺےکۺکینۺولگۺعمجۺوہرکۺزپےتھۺشفرۺزپاھےتۺےھت۔ۺفہ‪22‬املکتۺہیۺںیہ‪:‬‬
‫وکیئۺزخشہنۺملعۺےسۺزایدہۺانعفۺںیہن۔‬ ‫(‪َْ …)1‬ل َ‪٨ٛ‬زَاَن َٔ ہٍ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪٥َ ٠ٌَٟ‬‬

‫وکیئۺامؽۺرُبدۺابریۺےسۺڑبھۺرکۺوُسدۺدنمۺںیہن۔‬ ‫(‪َ …)7‬ٯ َْل َ‪٣‬ا َ‪َ ٢‬اربَحہ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬حَ‪٥َ ٠‬‬

‫وکیئۺبسحۺےصغۺےسۺزایدہۺایٹھگۺںیہن۔‬ ‫(‪َ …)3‬ٯ َْل َح َش َب اَٯ َؿ ہٍ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬ـ َِ َـ َب‬

‫وکیئۺاسیھتۺلمعۺےسۺزایدہۺشاھچۺںیہن۔‬ ‫قٱ َ‪ ٩‬اَز َٱ ہ‪ ٩َ ٣َ ٩‬ا‪َ ٟ‬ـٌ َ‪١َ ٤‬‬

‫(‪َ …)4‬ٯ َْل َ َ‬
‫اہجتلۺےسۺزایدہۺبیعۺدشرۺوکیئۺدفتسۺںیہن۔‬ ‫(‪َ …)5‬ٯ َْل َرٓ َٲ َ‪َ ٙ‬اطی َ ہن َ‪ ٩َ ٣‬ا‪َ ٟ‬حـض َ‪١‬‬

‫وکیئۺرشػۺوقتٰیۺےسۺزایدہۺزعتۺفشالۺںیہن۔‬ ‫رش َٖ َا ًَز َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬تٰ٘ى‬

‫(‪َ …)6‬ٯ َْل َ َ‬
‫ْ‬
‫سسفنۺوکۺوھچڑےنۺےسۺزایدہۺاکلمۺںیہن۔‬ ‫وکیئۺاخسفتۺوخش ِہ ِ ۺ‬ ‫رك َ‪َ ٦‬اٯفى َ‪َ ٩٣‬تز َ‪ ٞ‬ا‪َ ٟ‬ضٰى‬
‫(‪َ …)7‬ٯ َْل َ َ‬
‫لمعرکفۺےسۺشلضفۺںیہن۔‬
‫وکیئۺ ۺ‬ ‫(‪َ …)8‬ٯ َْل ًَ َ‪ ١َ ٤‬آَ َـ ہ‪ ٩َ ٣َ ١‬ا‪َ ٟٔ‬‬
‫ََک‬

‫ربصۺےسۺشٰیلعۺوکیئۺیکینۺںیہن۔‬ ‫(‪َ …)9‬ٯ َْل َح َش َ‪َ ٨‬ٶ اًَلى َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬ؼبر َ‬

‫َ‬
‫تےسۺڑبھۺرکۺوکیئۺرُبشیئ ُۺروسشۺرکےنۺفشیلۺںیہن۔‬ ‫ح ُّ ْۺ‬ ‫(‪َ …)13‬ٯ َْل َسٲ َئ َٶ َاخزى َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬ـ‪َٜ‬بر َ‬

‫ۺُسکۺےسۺزایدہۺرنؾۺںیہن۔‬ ‫ۺدفشُح ُ ُ و‬
‫وکیئ ُ ْ ِ‬ ‫(‪َ …)11‬ٯ َْل َز َٯا َء اَ‪ٟ‬ی َ ہن َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬زٓ َ‪ٙ‬‬

‫وکیئۺامیبریۺامحتقۺےسۺزایدہۺدردانکۺںیہن۔‬ ‫(‪َ …)17‬ٯ َْل َزا َء َاٯ َج ہٍ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ ٟ‬ہدـز َ‪ٚ‬‬

‫وکیئ ِ ّ‬
‫ۺاقصۺقحۺےسۺڑبھۺرکۺدعؽۺرکےنۺفشالۺںیہن۔‬ ‫(‪َ …)13‬ٯ َْل َر ہسٰ َ‪ ٢‬اًَ َس ہ‪ ٩َ ٣َ ٢‬ا‪َ ٟ‬حـ‪ٙ‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وکیئۺدلیل ِ ْ ّ‬
‫ۺصؼۺ(ینعیۺاچسیئ)ۺےسۺڑبھۺرکۺتحیصنۺرکےنۺفشیلۺںیہن۔‬ ‫(‪َ …)14‬ٯ َْل َز ‪َ ٟ‬ٲ َ‪ ١‬اَن َؼحہ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬ؼس َ‪ٚ‬‬

‫وکیئۺرقفعمطۺفالچلۺےسۺزایدہۺذلیلۺںیہن۔‬ ‫َرق اَذَ‪ ٩َ ٣َ ٢‬ا‪ٟ‬ل‪ٍَ ٤‬‬

‫(‪َ …)15‬ٯ َْلٓ َ‬
‫امؽۺعمجۺرکےنۺےسۺزایدہۺدبتخبۺوکیئۺوترگنیۺںیہن۔‬ ‫(‪َ …)16‬ٯ َْلَُىی اَطقى َ‪ ٩َ ٣‬ا َ‪َ ٟ‬ح‪ٍَ ٤‬‬

‫تحصۺےسۺزایدہۺشیھچۺوکیئۺزدنیگۺںیہن۔‬ ‫(‪َ …)17‬ٯ َْل َح َٲا َٵ اَك َٲ ہب َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬ؼح َٶ‬

‫وکیئۺتشیعمۺاپراسیئۺےسۺزایدہۺوخوگششرۺںیہن۔‬ ‫(‪َ …)18‬ٯ َْل َ‪ٌَ٣‬ٲظَ َٶ اَص َ‪٨‬اہ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪َ ٌَٟٔ‬ٶ‬

‫وکیئۺابعدتۺوشخعۺےسۺزایدہۺشیھچۺںیہن۔‬ ‫(‪َ …)19‬ٯ َْلً ََبا َز َٵ اَح َش ہ‪ ٩َ ٣َ ٩‬ا‪ٟ‬د ہہظٰ ََ‬

‫وکیئۺزُ ْ ّہۺانقتعۺےسۺرتہبۺںیہن۔‬ ‫(‪َ …)73‬ٯ َْلزہص َس َخی ٌر ‪ ٩َ ٣‬ا‪٨َ٘ ٟ‬ہٰ ہَ‬

‫اخومیشۺےسۺڑبھۺرکۺوکیئۺاحمظفۺںیہن۔‬ ‫(‪َ …)71‬ٯ َْل َحار ََض اَحٔ ہَى َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬ؼ‪٤‬تَ‬

‫(‪) 205‬‬
‫وکیئۺاغبئۺومتۺےسۺڑبھۺرکۺرقبیۺںیہن۔‬ ‫(‪َ …)77‬ٯ َْلَُائ ََب ا ََق ہب َ‪ ٩َ ٣‬ا‪َ ٰ٤َ ٟ‬‬
‫ت‬
‫ٓ‬
‫وجائباتسکھاىےِاالائیيہ‪:‬‬
‫ًَز‬ ‫ۺصؼۺفاچسیئۺےکۺاسھتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺبلطۺرکفۺےگۺوتۺاہلل‬
‫ۺساندمحمۺنب ۺدیعسرَم َف ِزی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَیرفامےتۺںیہ‪:‬بجۺمت ِ ْ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َٯ َج‪١‬ںیہمتۺشکیۺشاسیۺٓاہنیئۺاطعۺرفامےئۺاگہکۺمتۺشسۺںیمۺداینۺفۺٓارختۺےکۺامتؾۺاجعابئتۺوکۺدوھکیۺےگ۔‬

‫ۺسانشوبرکب ّۺفرشؼ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬ز َزا‪ٚ‬رفامےت ۺںیہ‪:‬شےنپ ۺشفراہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےک ۺدرایمؿ ۺاعمالمت ۺںیم ۺدؼ ۺیک ۺاپدسشریۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںےکۺدرایمؿۺاعمالمتۺںیمۺرنیمۺشایتخرۺرکف۔‬
‫رک ۺفہکبجۺشےنپۺشفرۺولوگ ۺ‬
‫ٓ‬
‫سوُائےوصقاساٌہے‪:‬‬
‫ۺسانذ ُّ‬
‫ُفشلوؿ ۺرصمی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴےس ۺوپاھچایگ‪:‬ایک ۺدنبے ۺےک ۺاپس ۺشےنپ ۺش ُُمور ۺیک ۺ ُد ُریتس ۺاک ۺوکیئ ۺرطہقی ۺےہ؟وتۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫پ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ ۺہ ۺ‬
‫ےنہیۺشاعشرۺزپےھ‪:‬‬ ‫ٓا ۺ‬

‫‪ …205‬ایبؿۺرکدہۺشؿ‪22‬ابوتںۺںیمۺےسۺاہیںۺوصقمدۺرصػۺہیۺابتۺےہ‪َْ ‚:‬ل َز‪َ ٟ‬ٲ َ‪١‬اَن َؼ ہح َ‪٩َ ٣‬ا‪ٟ‬ؼس َ‪ٚ‬ینعیۺوکیئۺدلیلۺدؼۺ(ینعیۺاچسیئ)ےسۺڑبھۺرکۺتحیصنۺرکےنۺفشیلۺںیہنۺ‛ویکہکنۺ‬

‫صؼۺامتؾۺالھبویئںۺکتۺےنچنہپۺۺاکذرہعیۺےہ‪،‬یہیۺویکینںۺےکۺدرفشزےۺیکۺاچیبۺےہشفرامتؾۺاقمامتۺشیسۺےکۺذرےعیلیمکتۺاپےتۺںیہ‪،‬ذٰہلشہیۺدؼۺرتہبنیۺتحیصنۺرکےنۺفشالےہ۔(اتحاٖ‬
‫ِ ّْ‬
‫ا‪ٟ‬شازٵا‪٤ٟ‬ت٘ین‪)۳۱۳/۳۱،‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫‪َ٧‬ل‪٠‬ہ ہب ا‪ٟ‬ؼس َ‪٣َ ٚ‬ااَ‪َٟ‬ٲہ َسبَٲ ہ‪١‬‬ ‫َٗسبَـ َ٘ی َ‪٨‬ا َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬ذ‪ ٧‬ہٰ َب َح َٲارٴ‬
‫َٯخ َََل ہٖ ا‪ٰ٬َ ٟ‬ٴ ًَ‪َ٠‬ی َ‪٨‬ا َث٘ َٲ ہ‪١‬‬ ‫ٓ ََس ًَاٯَٴ ا‪ٰ٬َ ٟ‬ٴ َتدَٕ ًَ‪َ٠‬ی َ‪٨‬ا‬
‫سیکۺرطػۺوکیئۺرشہۺںیہن۔‬
‫ےتہںیہۺنکیلۺش ۺ‬ ‫تظجنہ‪…)۳(:‬مہۺانگوہ ۺ‬
‫ںےکۺببسۺریحشؿۺرےہۺ‪،‬مہۺدؼۺاچ ۺ‬
‫لکشمےہۺ۔‬
‫ےےئلۺ ۺ‬
‫سفنیکۺاخمتفلۺامہر ۺ‬
‫ےہنکیلۺ ۺ‬
‫ؿ ۺ‬
‫مہرپۺٓااس ۺ‬
‫قشعاکۺدوعٰیۺرکانۺ ۺوت ۺ‬
‫(‪ …)۵‬ۺ‬

‫عاہسلُککیاظل‪:‬‬
‫ِ‬
‫َُ َ‬
‫ۺتِی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَیےس ۺیسک ۺےن ۺوپاھچ‪:‬رشہِ ۺولسک ۺیک ۺشلص ۺایک ۺےہ؟وت ۺٓاپۺ‬
‫ۺسانلہس ْ َ ْ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےنرفامای‪:‬ۺ‬ ‫ۺرفامےیئ!ٓاپ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی‬ ‫ےنرفامای‪:‬دؼ‪،‬اخسفت ۺشفراجُشتع۔شس ۺےن ۺرعض ۺیک‪:‬زمدیھچک‬
‫وقتٰی‪،‬ایحشفرۺاپزیکہۺالحؽۺذغش۔‬
‫ظزقکنالپیزاکظتاہے‪:‬‬
‫ۺسانًب ہساہللۺنبۺابعسۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اےسۺرمفیۺےہۺہکۺایپرےۺمصطفٰےۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےسۺامکؽۺےکۺابرےۺںیمۺوپاھچۺایگوتۺشراشدرفامای‪ َٰٗ’’:‬ہ‪ ٢‬ا‪َ ٟ‬حـ‪َ ٙ‬ٯا‪ ٤َ ٌَ ٟ‬ہ‪ ١‬بَا‪ٟ‬ؼس َ‪ ٚ‬ۺ‬
‫ینعیقحۺابتۺانہکشفرلمعۺںیمۺدؼۺشایتخرۺرکان۔‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬اتہکۺوچسںۺےسۺشؿۺ ۺ‬
‫ےکچسۺاکوسشؽۺرکے۔‬ ‫م‪( -‬پ‪،۵۳‬اْلحزاب‪)۸:‬‬ ‫لِّ َؼ ْس ٴَـــ َل ّٰ‬
‫الص ِد ِق ْی َن َع ْن ِص ْد ِق ِه ْ‬
‫ع‬ ‫َ‬
‫ۺم َس ۺیک ۺریسفت ۺںیم ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬وجولگ ۺشےنپ ۺزُ ْمۺ‬‫ۺسان ُ حخ َی ْتدّدغبشدی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴشس ۺٓاِتی ُ َ َّ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺصؼۺےکۺابرےۺںیمۺوپاھچۺاجےئۺاگشفرۺہیۺرطخانکۺاعمہلمۺےہ۔‬ ‫ۺشُلنیملۺںیمۺشؿۺےک ِ ْ ّ‬ ‫ۺرب ْ ا‬
‫ںیمۺاص ِدؼۺینعیۺےچسۺںیہۺابراگہِ ُّ‬
‫رفاہلل…)‬ ‫اَس َتِ َ ہ‬ ‫(…تہٰب ہٰا الَ َی اہلل‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَلی ہ‪َ ٣‬ح‪٤‬س…)‬
‫َػلی ا ہ‬ ‫(… َػ‪ٰ٠‬ا ًَل َی ا‪َ ٟ‬حبَٲب‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سِسظیفعل‪ :‬ظزقکیحقیقتاِعاسکےمىاىیِمظاتبکابیاٌ‬
‫ظزقکیچھاقساو‪:‬‬
‫ۺاجؿ ۺےئجیلہک’’ ِ ْ ّ‬
‫صؼ‘‘یک ۺھچ ۺشاسقؾ ۺںیہ‪…)۳(:‬وقؽ ۺںیم ۺدؼ(‪…)۵‬تین ۺفشرشدےںیم ۺدؼ(‪ …)۱‬زعؾ ۺںیمۺ‬
‫دؼ(‪…)۴‬زعؾۺوکۺوپرشۺرکےنۺںیمۺدؼ(‪…)۵‬لمعۺںیمۺدؼ(‪…)۶‬دنیۺےکۺامتؾۺاقمامتۺیکۺقیقحتۺںیمۺدؼ۔‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ِ‬ ‫سپ ۺوج ۺصخش ۺدؼ ۺےک ۺشؿ ۺامتؾ ۺاعمین ۺےک ۺاسھت ۺمُ َّنصِف ۺوہ ۺوت ۺفہ ِ ّ ِّ‬
‫ۺص ْی ۺےہ ۺویکہکن ۺفہ ْ ّ‬
‫ۺصؼ ۺںیم ۺشاہتن ۺوک ۺاچنہپ ۺوہاتۺ‬
‫َ‬
‫ۺصؼ ۺاپای ۺاجےئ ۺفہ ۺشیس ۺےکۺ‬ ‫ف ۺےک ۺیھب ۺ َد َراجت ۺںیہ ۺوت ۺسج ۺصخش ۺںیم ۺذموکرہ ۺاعمین ۺںیم ۺےس ۺیسک ۺشکی ۺٰینعم ۺںیم ِ ْ ّ‬ ‫ےہ۔رھپ ۺاص ِد ِ ْ‬
‫شابتعرۺےسۺاص ِدؼۺالہکےئۺاگۺ۔‬
‫(‪…)4‬ؽباٌکاظزقاِعاسکےسِکنال‪:‬‬
‫یلہپۺمسقۺزابؿۺاکۺدؼۺےہۺشفرۺہیۺربخدےنیۺایۺشُسۺالکؾۺںیمۺوہاتۺےہۺوجربخدےنیۺوکۺشےنپۺنمضۺںیمۺےئلۺوہےئۺوہۺشفرۺربخۺاکۺ‬
‫یضےکۺاسھتۺوہاتۺےہۺایۺزامہنۺلبقتسمۺےکۺاسھتۺشفرۺشسۺںیمۺفدعےۺوکۺوپرشۺرکانۺشفرۺشسۺیکۺالخػۺفرزیۺرک ۺانیھبۺدشلخۺ‬
‫قلعتۺزامہنۺام ۺ‬
‫ےہۺ۔رہۺدنبےۺرپۺرضفریۺےہۺہکۺشےنپۺشافلظۺیکۺافحتظۺرکےۺشفرۺرصػۺیچسۺوگتفگۺیہۺرکےۺ۔دؼۺیکۺشاسقؾۺںیمۺےسۺبسۺ‬
‫قِ‬
‫ےسۺزایدہۺوہشمرۺشفرۺاظرہۺیہیۺ سمۺےہ۔سپۺوجۺصخش ِ‬
‫ۺالخػۺفشعق(ینعیۺوھجیٹ)ربخۺدےنیۺےسۺشینپۺزابؿۺیکۺافحتظۺرکےۺفہۺاص ِدؼۺ‬
‫ےہۺنکیلۺشس ِ ْ ّ‬
‫ۺصؼۺےکۺدفۺامکؽۺںیہ‪:‬‬
‫٭…پہالکنال‪:‬‬
‫مہبمۺالکؾۺشفرۺانکایت(ینعیۺرصشًاتحابتۺہنۺرکےن)ےسۺانچب۔لوقہلۺےہ‪:‬فَی ا‪ٌَ ٤َ ٟ‬ارَٱ َف َ‪٨٣‬سہٯ َح ٌٶ ًَ َ‪ ٩‬ا‪ٟ‬ـ‪َٜ‬ذ َبینعیۺانکایتۺںیمۺوھجٹۺ‬
‫ےسۺےنچبۺیکۺرشہۺوہیتۺےہ۔شفرۺشؿۺےسۺشسۺےئلۺانچباچےئہۺہکۺہیۺوھجٹۺےکۺاقمئۺاقمؾۺوہےتۺںیہۺویکہکنۺوھجٹۺںیمۺیہیۺعنمۺےہۺہکۺ‬
‫ےش ۺوکشس ۺیک ۺتقیقح ۺےک ۺالخػ ۺاھجمسای ۺاجےئ ۺرگمشس ۺیک ۺیھبک ۺاحتج ۺزپیت ۺےہ ۺشفر ۺضعب ۺشفاقت ۺتحلصم ۺشس ۺاک ۺاقتاض ۺرکیتۺ‬
‫ںےکۺقلعتمۺاتبےنۺ‬
‫ےہ۔ًالثم‪:‬وچبںۺشفرۺوعروتںۺوکۺشدبۺاھکسےن‪،‬اظوملںۺےسۺےنچب‪ ،‬دونمشںۺےسۺگنجۺرکےنۺشفرۺشںیہنۺیکلمۺرشزف ۺ‬
‫ےسۺےنچبۺےکۺےئل‪،‬ذٰہلشۺوجۺصخشۺیسکۺشیسیۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺصؼۺیکۺوصرتۺہیۺےہۺہکۺشےسیۺومعقۺرپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺےئلۺفہۺالکؾۺرکےۺ‬

‫فہجۺےسۺشرگۺںیہکۺوھجٹۺوبےنلۺرپۺوبجمرۺوہوتۺشسۺںیم ِ ْ ّ‬
‫سجۺاکۺقحۺےنۺشےسۺمکحۺدایۺوہشفرۺدنیۺشسۺاکۺاقتاضۺرکاتۺوہۺبجۺۺفہۺشسۺرطحۺوبےلۺاگۺوتۺاص ِدؼۺوہاگۺشرگہچۺشسۺےکۺالکؾۺےس ِ‬
‫ۺالخػۺ‬
‫فشعقۺابتۺھجمسۺٓاریہۺوہۺویکہکنۺدؼۺابذلشتۺوصقمدۺںیہنۺوہاتۺہکلبۺقحۺرپۺدالتلۺشفرۺشسۺیکۺرطػۺالبانۺوصقمدۺوہاتۺےہۺشسۺےئلۺ‬
‫الکؾۺیکۺاظرہیۺوصرتۺوکۺںیہنۺداھکیۺاجےئۺاگۺہکلبۺشسۺےکۺٰینعمۺیکۺرطػۺرظنۺیکۺاجےئۺیگ۔اہںۺشےسیۺومشعقۺںیمۺاہجںۺکتۺوہۺےکسۺ‬
‫انکایت ۺیک ۺرطػ ۺروجع ۺایک ۺاجےئ۔انچہچن ۺوضحریبنّ ۺشَرکؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺبج ۺیسک َ َ‬
‫ۺسْ ۺےک ۺےئل ۺرفشہن ۺوہےت ۺوتشےسۺ‬
‫ۺسْٓاپ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬وکۺفیلکتۺدےنیۺہنۺچنہپۺاجںیئ۔ۺشسۺ‬
‫اپھچےت(‪) 206‬ۺاتہکۺدونمشںۺکتۺہیۺابتۺہنۺےچنہپۺشفرفہۺشانثےئ َ َ‬
‫ۺرفامؿۺذاشیؿۺےہ‪َٟ’’:‬ٲ َص ب َ َ‪ٜ‬ذ ُ‬
‫اب ‪ ٩٣‬اَػ‪َ٠‬حَ بَی َن اث َ‪٨‬ی َن َٓ َ٘ا َ‪٢‬‬ ‫ںیمۺھچکۺوھجٹۺںیہن۔زینوضحریبنّۺرتمحۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬اک ِ‬
‫(‪) 207‬‬
‫َخی ًرااَٯاَ‪ِ٧‬م َخی ًراینعیۺفہۺصخشۺوھجاٹۺںیہنۺوجدفۺٓادویمںۺےکۺدرایمؿۺحلصۺرکشےئۺشفرۺشیھچۺابتۺےہکۺایۺشےسۺڑباھےئ۔‬
‫خالفِاقيباتکیاجاؽت‪:‬‬
‫ِ‬ ‫تیًافظاسکُ‬
‫م‬
‫صطفٰے ِ‬
‫ۺاجؿۺرتمحۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺنیتۺرطحۺےکشرفشدوکتحلصمۺےکۺاطمقب ِ‬
‫ۺالخػۺفشعقۺالکؾۺرکےنۺیکۺ‬
‫رتصخۺدیۺےہ‪…)۳(:‬وجۺصخشۺدفۺٓادویمںۺےکۺدرایمؿۺحلصۺرکشےئ۔(‪…)۵‬سجۺیکۺدفۺویبایںۺوہں(شفرۺفہۺشںیہنۺوخشۺرےنھکۺےکۺ‬
‫ْ‬
‫ۺصّؼۺ‪،‬ۺتینۺیکۺرطػۺلقتنمۺوہۺ‬ ‫ِ‬
‫نۺرظنۺگنجۺیکۺںیتحلصمۺوہں۔ شؿۺومشعقۺرپ ْ‬
‫(‪) 208‬‬
‫ۺالخػۺفشعقۺابتۺےہک)۔(‪…)۱‬سجۺےکۺ ْ ِ‬ ‫ےئل ِ‬
‫اجات ۺےہ ۺسپ ِ ْ ّ‬
‫ۺص ِؼ ۺتین ۺشفر ۺشرشد ہہ ۺریخ ۺیہ ۺوحلمظ ۺوہات ۺےہ ۺوت ۺبج ۺشس ۺاک ۺدصقحیحص ۺشفر ۺتین ۺاص ِدؼ ۺوہشفر ۺرصػ ۺریخ ۺاک ۺشرشدہ ۺوہ ۺوت ۺفہۺ‬
‫اصدؼۺشفرۺدقیۺوہاگۺشسۺےکۺشافلظۺاچےہۺےسیجۺیھبۺوہںۺ۔رھپۺیھبۺشسۺںیمۺانکایتۺاکۺشامعتسؽۺرکانۺرتہبۺےہ۔‬
‫جھُٹسےبچيےکاحیلہ‪:‬‬
‫انکایتۺینعیۺالِبرصشتحۺابتۺرکےنۺاکرطہقیۺفہۺےہۺوجۺیسکۺزبرگۺےسۺوقنمؽۺےہۺہکۺوکیئۺاظمِلۺشؿۺیکۺ‬

‫‪ …206‬بدارٴ‪ٛ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٬‬از‪،‬باب ‪ ٩٣‬ارازُزٯٵ…ا‪ٟ‬ذ‪،۵۹۵ /۵،‬حسٱث‪،۵۹۴۷:‬بذركُزٯٵ‬

‫‪ …207‬سنن ابی زاٯز‪ٛ ،‬تاب اْلزب‪ ،‬باب فی اػَلح ذات ا‪ٟ‬بین‪،۱۶۶ /۴،‬حسٱث‪۴۹۵۰:‬‬
‫‪ …208‬سنن ابی زاٯز‪ٛ ،‬تاب اْلزب‪ ،‬باب فی اػَلح ذات ا‪ٟ‬بین‪،۱۶۶ /۴،‬حسٱث‪۴۹۵۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫التشۺںیمۺاھتۺشفرۺفہۺشےنپۺرھگۺںیمۺوموجدۺےھتۺوتۺشینپۺزفہجۺرتحمہمۺےسۺرفامای‪:‬شینپۺشیلگنۺےسۺشکیۺدشرئہۺچنیھکۺولشفرۺشیلگنۺدشرئےۺںیمۺرھکۺرکۺ‬
‫وہک‪‚:‬فہۺاہیںۺںیہنۺںیہ۔‛شفرشسۺرطحۺفہۺوھجٹۺےسۺےتچبۺشفرۺاظمِلۺےسۺشانپۺدافعۺیھبۺرکۺےتیل‪،‬شؿۺیکۺابتۺوتۺیچسۺیھتۺنکیلۺاظمِلۺہیۺاتھجمسۺ‬
‫ہکۺفہۺرھگۺںیمۺںیہنۺںیہ۔رہبۺاحؽۺالکؾۺںیمۺالہپۺامکؽۺہیۺےہۺہکۺریغبیسکۺرضفرتۺفوبجمریۺےکۺرصحیۺوھجٹۺےکۺاسھتۺاسھتۺانکایتۺےسۺ‬
‫یھبۺےچبۺ۔‬

‫٭…سِسظاکنال‪:‬‬
‫ینعم ِ ْ ّ‬
‫ۺصؼۺیکۺیھبۺراعتیۺرکانۺنجۺےکۺذرےعیۺشےنپۺربۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺاسھت ُۺمااجتۺرکاتۺےہۺےسیجۺشرگۺوکیئۺ‬ ‫شےنپۺشُۺؿۺشافلظۺںیمۺ ہ‬
‫ًَز‬ ‫ہی ۺےہک‪‚:‬انَ ِّی َٯج‪ ٬‬ہت َٯج‪َ َ٬‬ٳ ‪َ ٠َ ٟ‬ذٴ ٓ َ َََط ا‪ٟ‬ش‪َ ٰ٤‬ت َٯاْلَر َقینعی ۺںیم ۺےن ۺشانپ ۺہنم ۺشس ۺیک ۺرطػ ۺایک ۺسج ۺےن ۺٓاامسؿ ۺف ۺزنیم ۺانبےئ۔‛ہکبج ۺشس ۺاکۺدؽ ۺاہلل‬
‫َٯ َج‪١‬ےس ُ ْ َ ِْ‬
‫ۺُمػ ۺشفر ُداینفیۺانمتٕاںۺشفروخشاشہت ۺںیم ۺوغشمؽۺوہۺوت ۺفہۺصخشۺوھجاٹ ۺےہ۔شیسۺرطحۺشرگۺہیۺےہک‪’’:‬اَٱ َ‬
‫اک ‪َ ٧‬ـٌبہ ہسینعی ۺمہ ۺریتی ۺیہۺ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ َ‬
‫َ‬ ‫م‬
‫ۺح ۺدنبیگ ۺےک ۺاسھت ۺ ُ ّنصِف ۺہن ۺوہ ۺشفر ۺشس ۺاکۺ‬‫ابعدت ۺرکےت ۺںیہ۔‘‘ایہی ۺےہک ۺ‪َ ’’:‬ا‪َ ٧‬ا ًَب ہساہلل ۺینعی ۺںیماہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺاک ۺدنبہ ۺوہں۔‛ سپ ۺشرگ ۺفہ َ ِ‬

‫ولطمبۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺوسشۺھچکۺشفرۺوہوتۺشسۺاکۺالکؾۺاچسۺںیہنۺےہشفرۺشرگۺربف ِزۺایقتمۺشسۺےسۺاہکۺایگ‪:‬شےنپۺشسۺوقؽ’’ںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺدنبہۺ‬

‫ۺصؼ(ینعیۺاچسۺوہےن)ۺوکۺاثتبۺرکوتۺفہۺاثتبۺںیہنۺرکۺےکسۺاگۺویکہکنۺفہۺایۺوتۺشےنپۺسفنۺاکۺدنبہۺاھتۺایۺداینۺاکۺایۺشینپۺوخشاشہتۺاکۺفہۺشےنپۺ‬ ‫وہں‘‘ںیم ِ ْ ّ‬
‫ھتمُ َق َّتدّۺوہاجےئۺوتفہۺش ۺ‬
‫یساکۺدنبہۺالہکاتۺےہۺاسیجۺہک‬ ‫زیچےکۺاس ۺ‬
‫ؽںیمۺاچسۺںیہنۺاھتشفرۺدنب ۺہسجۺ ۺ‬‫وق ۺ‬
‫سانعی ٰسی ہرٯ ہحاہلل ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺشراش ۺدرفامای‪َ ’’:‬ٱا ًَبَٲ َسا‪ٟ‬س‪٧‬ٲاینعیۺشےۺداینےکۺدنبف!‛‬
‫ت ِّ ُّ‬
‫ۺرضح ۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشدرفامای‪َ :‬ت ٌَ َص ًَب ہسا‪ٟ‬سٱ َ‪٨‬ارَ َت ٌَ َص ًَب ہسا‪ٟ‬سر َ‪َ ٥َ ٫‬ٯ ًَب ہس ا‪ ٟ‬ہح‪َ ٠‬ٶ َٯ ًَبسہا‪َ ٟ‬د‪َ٤‬ٲ َؼ َٶینعیۺ‬
‫شفروضحریبنّ ۺاپک َػلی ا ہ‬
‫(‪) 209‬‬
‫ےبجاکۺدنبہ۔‬
‫ےلحاکۺدنبہۺشفر ۺ‬
‫مہاکۺدنبہۺ‪ ،‬ۺ‬
‫کوہۺدر ۺ‬
‫الہکۺوہۺدانی ۺراکۺدنبہۺ‪،‬الہ ۺ‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬کاحقیقیبيزہ‪:‬‬

‫ساکۺدؽۺ‬
‫سجےکۺاسھتۺش ۺ‬
‫ےشاکۺدنبہۺرفام ۺای ۺ‬ ‫وضحریبنّۺرکمی َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺ‬
‫ےنرہۺشکیۺوکۺشسۺ ۺ‬

‫‪ …209‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬زٗا‪ ،ٚ‬باب ‪٣‬ا ٱتقی ‪ٓ ٩٣‬ت‪٨‬ٶ ا‪٤ٟ‬ا‪،۵۵۸ /۴،٢‬حسٱث‪۶۴۱۵:‬‬

‫ٰٗت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬ا‪ٟٔ‬ؼ‪ ١‬ا‪ٟ‬دا‪٣‬ص ٯا‪ٌٟ‬رشٯ‪:٪‬تٌزٱٕ ا‪ٔ٨ٟ‬ص…ا‪ٟ‬ذ‪۳۵۴ /۳،‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫م ُ َق َّتدّاھتشفر ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺاک ۺیقیقح ۺدنبہ ۺفیہ ۺےہ ۺوج ۺےلہپ ۺ َُیرہاہلل ۺےس ۺقلطم ۺٓازشدی ۺاحلص ۺرکے ۺہک ۺبج ۺہی ۺٓازشدی ۺٓاےئ ۺیگ ۺوت ۺدؽ ۺریغ ۺےس ۺاخیلۺ‬

‫وہاگشفررھپۺشسۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺدنبیگۺامسےئۺیگ‪،‬رھپۺہیۺدنبیگۺشےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شفرشسۺیکۺتبحمۺںیمۺرغتسمؼۺرکدےۺیگۺشفرۺشسۺاکۺاظرہۺفۺابنطۺ‬

‫َ‬
‫ۺذشتۺابریۺاعتٰیلۺوہیگ۔شبشفاقتۺشسۺاقمؾۺےسۺرتیقۺرکۺےکۺدنبہۺشسۺےسۺ‬ ‫شاطعۺشیہٰلۺےکۺاسھتۺم ُ َق َّت ّدۺوہاجےئۺاگۺوتۺشسۺاکۺولطمبۺفۺوصقمدۺرصػ ِ‬‫َ ِ‬

‫شٰیلعۺاقمؾۺکتۺچنہپۺاجاتۺےہۺےسج’’رحتّیۺینعیۺۺٓازشدی‛ےتہکۺںیہۺ۔ۺۺشسۺاکۺبلطمۺہیۺےہۺہکۺفہۺوخدۺوخبداہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺےئلۺشرشدہۺرکےنۺےسۺیھبۺٓازشدۺ‬

‫وہاجےئۺہکلبۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شسۺےکۺےئلۺوجۺشرشدہۺرفامےئۺوخشہۺدفرۺرکےنۺاکۺایۺرقبیۺرکےنۺاکۺدنبہۺشیسۺرپۺانقتعۺرکاتۺےہۺسپۺشسۺاکۺشرشدہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺ‬

‫شرشدےۺںیمۺانفۺوہاجاتۺےہۺ۔ہیۺفہۺدنبہۺےہۺوج َُیرہاہللۺےس َ ا‬
‫ۺجیصۺاپرکۺٓازشدۺوہشۺرھپۺشےنپۺسفنۺےسۺراہیئۺاپۺرکۺٓازشدۺوہشۺشفرۺشےنپۺٓاپۺےسۺوقفمد(ینعیۺ‬

‫اغبئ)ۺوہۺرکۺشےنپۺٓااقۺفۺومٰیل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺےئلۺوموجد(ینعیۺاحرض)وہایگ۔ویںۺہکۺشرگۺفہۺشےسۺالہےئۺوتۺرحتکۺرکےۺشفرۺرشےئۺوتۺرۺاجےئۺشفرشرگۺ‬

‫ۺط‪،‬ش ِامتلس ۺشفر ۺش ِرتعشض ۺیک ۺاجنگشئ ۺابیق ۺںیہن ۺریتہ ۺ‪،‬ہکلب ۺفہ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےک ۺاسےنم ۺشسۺ‬
‫یسک ۺٓازامشئ ۺںیم ۺڈشےل ۺوت ۺرشیض ۺرےہ ۺشفر ۺشس ۺںیم ۺیسک َ ح‬

‫ۺصؼۺیکۺشاہتنۺےہ۔ولعمؾۺوہشہکۺاچسۺدنبہۺفیہۺ‬ ‫رطحۺوہاتۺےہۺےسیجرُمدہۺعَ ّسااؽ(ینعیۺلسغۺدےنیۺفشےل)ےکۺاہھتۺںیمۺشفرۺہیۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺدنبیگۺںیم ِ ْ ّ‬

‫َ‬
‫غض ۺ َُیرہاہلل ۺےس ۺٓازشدی ۺ َد َر ِ‬
‫اجتۺ‬ ‫ۺص ْ ِ ْ‬
‫ی ۺاک ۺدرہج ۺےہ۔شَ ْ َ َْ‬ ‫ےہ ۺسج ۺاک ۺفوجد ۺشےنپ ۺسفن ۺےک ۺےئل ۺہن ۺوہ ۺہکلب ۺشےنپ ۺومٰیل ۺ ًَز َٯ َج‪١‬ےک ۺےئل ۺوہ ۺشفر ۺہی ِ ّ ِّ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ْ‬ ‫ِ‬ ‫َ‬ ‫ح‬ ‫اص ِد ِ ْ‬
‫ۺصی۔وقؽ ۺںیمۺ‬ ‫ی ۺشیہٰل ۺہ ققح ۺوہیت ۺےہ‪ ،‬ۺشس ۺےس ۺےلہپ ۺہن ۺوت ۺ ۺدنبہ ۺاص ِدؼ ۺالہکےن ۺاک ۺقحتسم ۺےہ‪ ،‬ۺہن ۺیہ ّ ِّ‬ ‫ف ۺںیم ۺےس ۺےہسج ۺےک ۺدعب ُ ُ‬
‫ۺعو ِد َّ ِ‬
‫ِ ّْ‬
‫صؼۺاکۺیہیۺٰینعمۺےہ۔‬
‫ْ‬
‫ظزق‪:‬‬‫(‪…)2‬ىیتِ ِاعاسےمیٍ ِ‬
‫ِ ْ‬ ‫َ ُّ َ‬
‫ِ ّْ‬
‫صؼۺیکۺدفرسیۺمسقۺاکۺۺتۺتینۺفش ِرشدےۺےسۺےہۺشفرۺشسۺاکۺرمعجۺش ِالخصۺےہۺ۔بلطمۺہیۺےہۺہکۺشسۺیکۺرحاکتۺفۺانکستۺاکۺابعۺ‬

‫ۺصّؼۺابلطۺوہاجےئۺاگۺشفرۺشےسیۺصخشۺوکۺ‬ ‫ۺعضۺیکۺٓازیمشۺوہۺاجےئۺیگۺوتۺتینۺںیم ِ ْ‬ ‫رصػۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺذشتۺوہیتۺےہ‪ ،‬ۺشرگۺشسۺںیمۺیسکۺاسفنین َ َ ْ‬

‫ْ‬
‫ۺدحیۺاپکۺذرکیکۺےہہکۺبجۺ‬ ‫وھجاٹۺاہکۺاجۺاتکسۺےہۺاسیجۺہکۺمہۺےن‚شالخصۺیکۺتلیضفۺےکۺایبؿ‛ںیمۺنیتۺٓادویمں(اعمِل‪،‬یخسۺشفردیہش)ۺےکۺقلعتم ْ ِ‬
‫َ‬
‫اعمِلۺےس وپاھچۺاجےئۺاگۺہک ُ وۺۺنےنۺشےنپۺملعۺےکۺاطمقبۺاہکںۺکتۺلمعۺایکۺ؟وتۺفہۺےہکۺاگ‪:‬ںیمۺےنۺالفںۺالفںۺلمعۺایک۔اہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬شراشد‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫ًَز َٯ َج‪ ١‬شےسۺلمعۺںیمۺںیہنۺالٹھجےئۺاگشفرہیۺںیہنۺرفام ۺ‬
‫ےئ‬ ‫رفامےئۺاگ‪ ُ :‬ونۺوھجاٹۺےہۺہکلبۺریتیۺتینۺہیۺیھتۺہکۺےھجتۺاعمِلۺاہکۺاجےئ۔ اہلل‬
‫(‪) 210‬‬

‫َ‬
‫تینںیمۺشےسوھجاٹرقشرۺدےۺاگ۔‬
‫سےکۺشرشدےۺشف ۺر ۺ‬ ‫ںیہنایکۺہکلبۺش ۺ‬
‫لمع ۺ‬
‫ےن ۺ‬ ‫اگہک ُۺنۺو ۺ‬
‫ٔ ْ‬ ‫اعاسہمیٍ ُس ُ‬
‫ظزقہے‪:‬‬
‫ِ‬ ‫وقیزہ‬ ‫ستی‬‫ع‬ ‫ِ‬
‫یہہیۺشراش ِدۺابریۺاعتٰیلۺےہ‪:‬‬
‫اسی ۺ‬ ‫دیح ۺاک ُد ُرتسۺوہ ۺان ِ ْ ّ‬
‫صؼۺےہ۔ۺش ۺ‬ ‫خئےنۺرفامای‪:‬دصقفشرشد ۺہںیمۺدیقع ہہۺوت ۺ‬
‫ضعباشم ۺ‬
‫ۺ‬
‫ال َی ْص َه ُد اِ َّن ال ُْم ٰن ِف ِق ْی َن لَ ٰك ِذبُ ْو َ‬
‫ن(‪( )۹‬پ‪،۵۸‬ا‪٨٤ٟ‬آٰ٘‪)۳:٪‬‬ ‫َو ّٰ ُ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفر اہللوگشیہۺداتیۺےہۺہکۺانمقفۺرضفرۺوھجےٹۺںیہ۔‬

‫احالہکنۺانمنیقفۺہہکۺیھبۺےکچۺےھتۺہکۺ‚وضحرۺےبۺکشۺًانیقیاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺروسؽۺںیہ۔‛شفرۺشؿۺاکۺہیۺالکؾۺفشعقۺےکۺاطمقبۺےہۺ‬

‫نکیلۺشسۺےکۺابفوجدۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺشؿۺیکۺذکتبیۺرفامیئ شفرۺشںیہنۺزابینۺوقؽۺےکۺشابتعرۺےسۺںیہنۺہکلبۺدؽۺںیم ےپھچۺدیقعےۺےکۺشابتعرۺ‬

‫ےسۺالٹھجایشفرۺذکتبیۺربخۺںیمۺوہیتۺےہۺشفرۺانمنیقفۺاکۺہیۺوقؽۺشؿۺیکۺاحتلۺےکۺاحلظۺےسۺربخۺوکشےنپۺنمضۺںیمۺےئلۺوہےئۺےہۺویکہکنۺےنہکۺ‬
‫فشالۺشےنپۺابرےۺںیم ہیۺاظرہۺرکۺراہۺےہۺہکۺشسۺاکۺشاقتعدۺفہۺےہۺوجۺفہۺزابؿۺےسۺوبؽۺراہۺےہۺوتۺرقہنیۺاحہیلۺیکۺفہجۺےسۺیبلقۺدیقعےۺرپۺدالتلۺ‬
‫رکےنۺںیمۺشسۺیکۺذکتبیۺیکۺیئگ‪،‬ویکہکنۺفہۺشسۺںیمۺوھجاٹۺےہۺنکیلۺزابؿۺےسۺوجۺنَل ُّفطۺرکۺراہۺےہۺشسۺںیمۺوھجاٹۺںیہن ِ‬
‫۔احصۺالکؾۺہی ےہۺ‬
‫ِ‬
‫ؼےکۺےئلصلخمۺوہانۺرضفریۺےہۺ۔‬
‫صےتہکۺںیہۺذٰہلشرہۺاصد ۺ‬
‫ۺشےسشالخ ۺ‬
‫ولخصۺتینۺےہۺشفر ۺ‬
‫ٰینعم ِ‬
‫ںیمےسۺشکیۺ ۺ‬
‫ۺاعمین ۺ‬
‫ؼےک ۺ‬ ‫ہکۺد ۺ‬

‫(‪…)3‬وؼومیٍظزق‪:‬‬
‫دؼۺیکۺرسیتیۺمسقۺزعؾۺںیمۺدؼۺےہۺویکہکنۺشاسنؿۺیھبکۺلمعۺاکۺزعؾۺرکےتۺوہےئۺشےنپۺدؽۺںیمۺاتہکۺےہہکۺ‚شرگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےھجمۺامؽۺ‬

‫اطعۺرکےۺوتۺںیمۺامتؾۺایۺٓاداھۺامؽۺدہقۺرکۺدفںۺاگ۔‛ای ہیۺہک‚شرگۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺرشےتسۺںیمۺیسکۺدنمشۺوکۺاپٕاںۺوتۺشسۺےسۺڑلفںۺاگۺشفرۺھچکۺرپفشۺ‬

‫ںیہنۺرکفںۺاگۺشرگہچۺلتقۺرکۺدای اجٕاں۔‛ایۺاتہکۺےہۺ‪‚:‬ۺشرگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےھجمۺوکحتمۺدےۺوتۺںیمۺدعؽۺرکفںۺاگۺشفرۺملظۺایۺولخمؼۺیکۺرطػۺاملئۺوہرکۺ‬

‫اہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬یک‬

‫‪٣ …210‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب اْل‪٣‬ارٵ‪ ،‬باب ‪ٗ ٩٣‬ات‪ٟ ١‬رلٱاء ٯا‪ٟ‬ش‪ٌ٤‬ٶ استح‪ ٙ‬ا‪٨ٟ‬ار‪،‬ؾ‪ ،۳۰۵۵‬حسٱث‪۳۹۰۵:‬‬
‫سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ا‪ٟ‬زٱاء ٯا‪ٟ‬ش‪ٌ٤‬ٶ‪،۳۶۹/۴،‬حسٱث‪۵۱۸۹:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫انرفامینۺںیہنۺرکفںۺاگۺ۔‛ہیۺزعؾۺیھبکۺدنبہۺشےنپۺدؽۺںیمۺاپاتۺےہۺشفرۺہیۺہتخپۺشفرۺاصدؼۺوہاتۺےہشفرۺیھبکۺشسۺےکۺزعؾۺںیم شۺ کیۺ‬
‫شغؾ(زعؾۺںیمۺدؼ)ےکۺاخمفلۺوہاتۺےہ۔‬ ‫مسقۺاکۺلیم ‪،‬رت ُّددۺشفرۺفعضۺوہاتۺےہۺوج ِ ْ ّ‬
‫ۺصؼ ِۺفۺ ْ َ ْ‬
‫ٰ‬
‫مىيی‪:‬‬ ‫وؼومیٍظزقکا‬
‫اہیں ۺدؼ ۺلمکم(ینعی ۺوپرش)شفر ۺوقی ۺوہےن ۺےک ۺٰینعم ۺںیم ۺوہات ۺےہ۔ےسیج ۺاہک ۺاجات ۺےہ‪ َ ٟ’’:‬ۂ ََل ُ‪َ ٪‬ط‪ٌ َٰ ٬‬ٵ َػاز َ َٗ ٌٶ ۺینعی ۺالفں ۺیکۺ‬
‫وخششہۺیچسۺےہ۔‛بلطمۺوپریۺشفرۺوقیۺےہشفرۺاہکۺاجاتۺےہ‪َ ٬َ ٟ‚:‬ذاا‪٤َ ٟ‬ز َٱ َف َط‪ٌ َٰ ٬‬ٵ کَاذَبَ ٌٶینعیۺشسۺرمضیۺیکۺوخششہۺزمکفرۺےہ۔‛ہیۺشسۺ‬
‫فتق ۺےتہک ۺںیہ ۺبج ۺشس ۺیک ۺوخششہ ۺاک ۺببس ۺوقی ۺشفر ۺاثتب ۺہن ۺوہ ۺای ۺشس ۺیک ۺوخششہ ۺفیعض ۺوہ ۺ۔اتپ ۺالچ ۺہک ۺیھبک ۺدؼ ۺوبؽ ۺرک ۺہیۺ‬
‫َ‬
‫ۺص ْیۺفہۺصخشۺےہۺسجۺاکۺزعؾۺامتؾۺویکینںۺ‬ ‫ٰینعم(ینعیۺوپرشۺشفرۺوقیۺوہان)رمشدۺےئلۺاجےتۺںیہۺ۔شسۺٰینعمۺےکۺشابتعرۺےسۺاصدؼۺشفر ِ ّ ِّ‬
‫وقتۺاتہمۺےکۺاسھتۺاپایاجےئۺشفرۺشسۺںیمۺیسکۺمسقۺاکۺالیمؿ‪،‬رت ُّددۺشفرۺفعضۺہنۺوہۺہکلبۺشسۺاکۺسفنۺہشیمہۺویکینںۺرپۺہتخپۺشفرۺاکپۺ‬ ‫ںیمۺ ِ‬
‫َ‬
‫ۺمؾۺرکۺ‬‫فؼۺشمظع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےنۺرفامایۺاھت‪‚:‬شرگۺاحلب ِظۺرششتفۺےھجم ُ َ ّ ّ‬
‫َ‬ ‫ۺافر ِ‬
‫ُع ُ‬ ‫زعؾۺراتھکۺوہۺاسیجۺہکۺشریمشلم وونینمۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانۺ ُ َ ْ‬
‫ۺسانۺشوبرکبۺ‬
‫ےکۺریمیۺرگدؿۺشڑشۺدیۺاجےئۺوتۺہیۺےھجمۺشسۺابتۺےسۺزایدہۺدنسپۺےہۺہکۺںیمۺشسۺوقؾۺاکۺشریمۺونبۺںۺسجۺںیم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ِ ّ ِّ‬
‫ص ْی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺوموجد ۺوہں۔‛ہیۺشس ۺےئل ۺرفامای ۺہک ۺٓاپۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےنۺشےنپۺدؽۺںیمۺشسۺابتۺاک ۺہتخپۺزعؾۺشفر ۺیچسۺ‬
‫َ‬
‫ِ ّ ِّ‬
‫شوبرکبص ْی َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےکۺوہےتۺوہےئۺںیمۺشریمۺںیہنۺونبںۺاگ۔‛شفرۺشسۺزعؾۺوکۺ‬ ‫تبحمۺاپیئۺہک‚ خل ْنف ہَہۺروسؽۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سان‬
‫ذموکرہۺوقؽۺےکۺاسھتۺہتخپۺرکۺدای۔‬
‫ظاتب‪:‬‬‫م‬‫وؼومیٍمدتلف َّ‬
‫َ‬
‫ِ‬ ‫َ‬
‫ذن‬‫ٰ‬ ‫َ‬
‫ّ‬ ‫ص ْ ِیۺےکۺرَم ِ ح‬
‫شیۺفلتخمۺوہےتۺںیہ۔یھبکۺشانتۺزعؾۺاپاتۺےہۺہکۺشسۺیکۺشاہتنںیہنۺوہیتۺ یۺہکۺشسۺیکۺفہجۺ‬ ‫زعشمئۺںیمۺ ِ ّ ِّ‬
‫ےسۺلتقۺوہےنۺرپۺرشیضۺوہاتۺےہۺنکیلۺشرگشےسۺشسۺیکۺرشےئۺرپۺوھچڑدایۺاجےئۺوتۺلتقۺوہےنۺیکۺرُجٔاتۺہنۺرکےۺشفرۺشرگۺشسۺےسۺ‬
‫لتقۺیکۺابتۺیکۺاجےئۺوتۺشسۺاکۺزعؾۺںیہنۺوٹےٹۺاگۺہکلبۺاص ِدک نۺشفرؤمنینمۺںیمشۺ ےسیۺولگۺیھبۺںیہۺہکۺشرگابرفلضۺشںیہنۺشسۺابتۺ‬
‫َ‬
‫َ‬ ‫سان ۺشوبرکب ِ ّ ِّ‬
‫ۺص ْی َرض ََی ا ہہلل ت ٌَالی ًَ‪٨‬ہوک ۺوت ۺشںیہن ۺشینپ ۺزدنیگ ۺرضحتۺ‬ ‫اک ۺشایتخر ۺدایاجےئ ۺہک ۺںیہمت ۺلتق ۺایک ۺاجےئ ۺای ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫َ‬ ‫ِ ّ ِّ‬
‫شوبرکبص ْی َرض ََیا ہہللت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺیکۺزدنیگۺےسۺزایدہۺوبحمبۺوہیگ۔‬ ‫سان‬
‫ِّ ُّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ْ‬ ‫َّ‬
‫ظزق‪:‬‬‫ِ‬ ‫یٍ‬‫م‬ ‫کظىے‬ ‫پُعا‬ ‫کُ‬ ‫ؼو‬‫و‬ ‫(‪…)4‬‬
‫ِ ّْ‬
‫صؼۺیکۺوچیھتۺمسقۺزعؾۺوکۺوپرشۺرکےنۺںیمۺدؼۺےہ۔ۺسفنۺضعبۺشفاقتۺیفۺشاحلؽۺزعؾۺرکۺاتیلۺےہۺشسۺےئلۺہکۺفدعہۺشفرۺزعؾۺرکےنۺ‬
‫ںیمۺوکیئۺتقشمۺںیہنۺوہیتۺشفرۺشسۺںیمۺرخچۺیھبۺوھتڑشۺوہاتۺےہ‪،‬نکیلۺبجۺفتقۺٓااتۺےہ‪،‬ۺدقرتۺاحلصۺوہیتۺےہۺشفروہشتۺڑھبیتکۺےہۺوتۺزعؾۺ‬

‫شیسےئلاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺ‬ ‫ہیابت ِ ْ ّ‬

‫ۺصؼۺیکۺشسۺمسقۺےکۺالخػۺےہۺ۔ ۺ‬ ‫یکۺرگہۺلھکۺاجیتۺےہۺ‪،‬وہشتۺاغبلۺٓااجیتۺےہۺشفرۺفہۺزعؾۺوکۺوپرشۺںیہنۺرکۺاتکسشفرۺ ۺ‬
‫شراشدۺرفامای‪:‬‬
‫ال عَل َْی ِ‬
‫ه‪( -‬پ‪،۵۳‬اْلحزاب‪)۵۱:‬‬ ‫ال َص َدقُوا َما عَا َه ُدوا ّٰ َ‬
‫ِر َج ٌ‬
‫ْ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ھچکۺفہۺرمدںیہۺوہنجںۺےنۺاچسرکدایۺوجۺدہعاہللےسۺایکۺاھت۔‬

‫اپيےوؼوکُپُعاکظسکھایا‪:‬‬
‫سانۺشسنۺنبۺرضنۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺ ِ‬
‫گنجۺدبرۺںیمۺرشکیۺ‬ ‫سانشسنۺنبۺامکلۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہایبؿۺرکےتۺںیہ‪:‬ریمےۺاچچۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫یبنۺاپکۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےکۺاسھتۺ‬
‫ہنۺوہےکسۺوتہیۺابتۺشؿۺےکۺدؽۺرپۺرگشںۺزگریۺشفرۺشوہنںۺےنۺاہکہکۺ‚ہیۺفشدحۺزغفہۺےہۺسجۺںیمۺوضحر ّ‬

‫رشکیۺہنۺوہاکس۔دخبش!شرگاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےنۺےھجمۺشےنپۺایپرےۺبیبحۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےکۺاسھتۺیسکۺزغفہۺںیمۺرشکیۺوہےنۺیکۺاعسدتۺ‬

‫یشخب ۺوتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬رضفر ۺالمہظحۺرفامےئۺاگہکۺںیم ۺایک ۺرکات ۺوہں۔‛رھپ ۺبج ۺٓادنئہ ۺاسؽ ۺفہ ۺزغفہ ۺشُدحۺںیم رشکی ۺوہےئ ۺوت ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سان ۺدعس ۺنبۺ‬
‫ُعہۺےہ۔ےبۺکشۺ‬ ‫اعُمذ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہشؿۺےکۺاسےنمۺےسۺزگرےۺشفرۺاہک‪‚:‬شےۺشوبۺرمعف!ۺاہکںۺاکۺشرشدہۺےہ۔‛شوہنںۺےنۺاہک‪‚:‬تنجۺیکۺوہشینتکۺ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺدیہشۺوہےئگۺ۔ٓاپۺےکۺمسجۺرپ‪80‬ےسۺزایدہۺریت‪،‬ولتشرۺشفرۺزینےۺ‬ ‫ںیمۺشُدحۺیکۺرطػۺےسۺہیۺوہشۺاپاتۺوہںۺ۔‛رھپۺٓاپۺ َرضَی ا ہہلل َتٌالی ًَ‪٨‬ہڑلےۺ ّٰ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫س ُ ات ہربَٲٍ ۺ ح ْ ِ‬
‫ن ۺرضن َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاایبؿ ۺرکیت ۺںیہ ۺہک ۺںیم ۺےن ۺشےنپ ۺاھبیئ ۺوکۺ‬ ‫ےک ۺزمخ ۺاپےئ ۺےئگ ۺ۔ٓاپ ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہیک ۺریشمہ(نہب)رضحت ۺ َ ّ ِ َ ّ‬
‫ابُمرہکۺانزؽۺوہیئ‪:‬‬
‫رصػۺڑپکفںۺیکۺفہجۺےسۺاچہپان۔شؿۺےکۺقحۺںیمۺہیۺٓاِتی َ‬
‫ه‪( -‬پ‪،۵۳‬اْلحزاب‪)۵۱:‬‬ ‫ال َص َدقُوا َما عَا َه ُدوا ّٰ َ‬
‫ال عَل َْی ِ‬ ‫ِر َج ٌ‬
‫ْ‬
‫(‪) 211‬‬
‫ںےنۺاچسرکدایۺوجۺدہعاہللےسۺایکۺاھت۔‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ھچکۺفہۺرمدںیہۺوہنج ۺ‬

‫‪ …211‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪ ،‬باب ٯ‪ ٩٣‬سٰرٵ اْلحزاب‪ ،۳۱۸ /۵،‬حسٱث‪۱۵۳۳:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫وہزپُعاکظىےِالےولنبظساع‪:‬‬
‫ع‬
‫ب ۺنب ۺ ُمَیْرْ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہزغف ہہ ۺشُدح ۺےک ۺ ۺ‬
‫دؿ‬ ‫وضحریبنّ ۺرکمی َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےک َ َۺِع ۺربدشررضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانمُ ْصع َ ح‬
‫ہیٓاِتیۺہبیطۺالتفتۺیک‪:‬‬
‫ےکلبۺرگےۺزپےۺےھت‪ٓ،‬اپۺےنۺشؿۺےکۺاپسۺڑھکےۺوہرکۺ ۺ‬
‫دیہشوہرکۺہنمۺ ۺ‬
‫ۺ‬
‫ال عَل َْی ِه‪-‬فَ ِم ٌْ ُه ْم َّم ْن َقضٰی نَ ْح َبه َو ِم ٌْ ُه ْم َّم ْن َّی ْن َتظ ُ‬
‫ِر ﳞ (پ‪،۵۳‬اْلحزاب‪)۵۱:‬‬ ‫ال َص َدق ُْوا َما عَا َه ُدوا ّٰ َ‬
‫ِر َج ٌ‬
‫(‪) 212‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ھچکۺفہۺرمدںیہۺوہنجںۺےنۺاچسرکدایۺوجۺدہعاہلل ۺ‬
‫ےسایکۺاھتوتشؿۺںیمۺوکیئۺشینپۺتنمۺوپریۺرکاکچشفرۺوکیئۺرشہۺدھکیۺراہۺےہ۔‬

‫تعزیقکظىےِالےشہزا‪:‬‬
‫فؼ شمظع ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہایبؿ ۺرکےت ۺںیہ‪:‬ںیم ۺےن ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺبیبح‪ ،‬ۺ ح ْ ِ ح‬
‫حۺ‬ ‫ۺافر ِ‬
‫ُع ُ‬ ‫شریمشلم وونینم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ُ َ ْ‬
‫بیبل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬وکشراشدرفامےتۺانسۺہکۺدہششۺاچرۺںیہ‪:‬شکیۺفہۺدنب ہہۺومنمۺسجۺاکۺشامیؿۺرھکشۺےہۺشسۺیکۺدنمشۺےسۺڈمۺ‬
‫َ‬
‫ڑیھب ۺوہیئ ۺشفر ۺشس ۺےن ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺدصتقی ۺیک ۺ ّٰی ۺہک ۺدیہش ۺوہایگ۔یہی ۺفہ ۺدیہش ۺےہ ۺسج ۺیک ۺرطػ ۺولگ ۺایقتم ۺےک ۺدؿ ۺشسۺ‬
‫ذن‬
‫َ‬
‫ذن‬‫ٰ‬
‫ۺابُمرکۺےچینۺرشتفیۺےلۺٓایئ۔رشفیۺایبؿۺرکےتۺ‬ ‫رطحۺشینپۺاگنںیہۺشاھٹںیئۺےگۺ۔‛ہیۺرفامرکۺٓاپۺےنۺشانپۺرسِشونرشاھٹای ّیۺہکۺوٹیپ َ‬
‫فؼۺشمظع َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہیکۺوٹیپۺےچینۺرگیۺیھتۺایوضحریبنّۺرکمیۺ َػلی اہللہ‬
‫افر ِ‬ ‫سان ُ َ‬
‫ُعْ ُ‬ ‫ںیہ‪‚:‬ںیمۺںیہنۺاجاتنہکۺشریمشلموونینمۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺیک۔‛دفرسشۺرھکےۺشامیؿۺفشالۺفہۺدنبہۺہکۺبجۺشسۺیکۺدنمشۺےسۺڈمۺڑیھبۺوہیئۺوتۺوگایشسۺےکۺرہچےۺرپۺرکیکۺاکۺاکاٹنۺ‬
‫ۺشامعؽۺاصہحلۺےکۺاسھتۺ‬
‫امرشۺایگ‪،‬شےسشۺ کیۺریتۺٓارکۺاگلۺشفرۺفہۺدیہشۺوہایگۺوتۺہیۺدفرسےۺدرےجۺںیمۺےہ۔ۺرسیتشۺفہۺدنب ہہۺومنمۺسجۺےن ِ‬
‫َ‬
‫ھچکۺرُبےۺشامعؽۺیھبۺےئکۺوہں‪،‬ۺشسۺاکۺدنمشۺےسۺاقمہلبۺوہشۺسپۺشسۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺدصتقیۺیکۺ ّٰیۺہکۺدیہشۺوہایگۺوتۺہیۺرسیت ۺ‬
‫ے‬ ‫ذن‬

‫درےجۺںیمۺےہۺشفروچاھتفہۺرمدۺسجۺےنۺشینپۺاجؿۺرپۺزایدیتۺیکۺفہۺدنمشۺےسۺڑلشسپۺشسۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺدصتقیۺیک اہیںۺ ۺ‬

‫کت‬
‫(‪) 213‬‬
‫ےہ۔‬
‫ہیوچےھتۺدرےجۺںیمۺ ۺ‬
‫وہایگ ۺوت ۺ‬
‫ہکۺدیہشۺ ۺ‬

‫‪ٛ …212‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٬‬از ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪،‬ؾ‪،۳۳۰‬حسٱث‪،۹۵:‬زارا‪٤ٟ‬لبًٰات ا‪ٟ‬حسٱثٶ جسہ‬

‫ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪ ،‬باب زٱارٵ ٗبٰر ا‪ٟ‬ظ‪٬‬ساء…ا‪ٟ‬ذ‪،۶۵۹ /۵،‬حسٱث‪۱۰۱۳:‬‬
‫‪ …213‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ٓـائ‪ ١‬ا‪ٟ‬ح‪٬‬از‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ٓـ‪ ١‬ا‪ٟ‬ظ‪٬‬ساء ً‪٨‬س اہلل‪،۵۴۳ /۱،‬حسٱث‪۳۶۵۰:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اپيےوؼوکُپُعاىہکظىےِالے‪:‬‬
‫ۺاجمہۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬احَسرفامےتۺںیہ‪:‬دفۺٓادیمۺولوگںۺےکۺعمجمۺںیمۺےسۺےلکنۺشفرۺےنہکۺےگلۺہک‚ۺشرگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫سانۺشامؾ ِ ّ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫م َسۺانزؽۺوہیئ‪:‬‬‫لخبےسۺاکؾۺایلۺوت ہیۺٓاِتی ُ َ َّ ّ‬
‫ےن ۺ‬
‫نکیلشوہنںۺ ۺ‬
‫ۺایک ۺوتمہۺرضفرۺدہقۺرکںیۺےگ۔ۺ‛ ۺ‬ ‫ؽاطع ۺ‬
‫ےنۺںیمہۺام ۺ‬
‫لصلِ ِح ْی َ‬
‫ن(‪( )۱۸‬پ‪،۳۰‬ا‪ٟ‬تٰبٶ‪)۷۵:‬‬ ‫َو ِم ٌْ ُه ْم َّم ْن ٰع َه َد ّٰ َ‬
‫ال لَى ٕ ْن ٰا ٰتى َنا ِم ْن ف َْضلِ ٖه لَ ٌَ َّص َّدقَ َّن َو لَ َن ُك ْونَ َّن ِم َن ا ّٰ‬
‫اہلل ۺ‬
‫ےسدہعۺایکۺاھتہکۺشرگںیمہۺشےنپۺلضفۺےسۺدےۺاگۺوتۺمہۺرضفرۺریخشتۺرکںیۺےگۺشفرمہۺرضفرےلھبۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرشؿۺںیمۺوکیئۺفہۺںیہۺوہنج ۺ‬
‫ںےنۺ ۺ‬
‫ٓادیمۺوہاجںیئۺےگ۔ۺ‬

‫ًَز‬ ‫ضعب ۺسفمنی َرحَ َ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬ا ہہلل ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ب َینےن ۺرفامای ۺہک ۺشوہنں ۺےن ۺشےنپ ۺدؽ ۺںیم ۺیسک ۺزیچ ۺیک ۺتین ۺیک ۺیھت‪،‬زابؿ ۺےس ۺںیہن ۺاہک ۺاھتوت ۺاہلل‬
‫لصلِ ِح ْی َن(‪ )۱۸‬فَل ََّماۤٗ‬ ‫َٯ َج‪١‬ےنۺشراشدۺرفامای‪َ :‬و ِم ٌْ ُه ْم َّم ْن ٰع َه َد ّٰ َ‬
‫ال لَى ٕ ْن ٰا ٰتى َنا ِم ْن ف َْضلِ ٖه لَ ٌَ َّص َّدقَ َّن َو لَ َن ُك ْونَ َّن ِم َن ا ّٰ‬
‫ىه ْم ِّم ْن ف َْضلِ ٖه بَ ِخل ُْوا ِب ٖه َو ت َ َولَّ ْوا َّو ُه ْم ُّم ْع ِر ُض ْو َن(‪)۱۲‬فَاَ ْعق ََب ُه ْم نِفَاقًّا فِیْ قُل ُْو ِب ِه ْم اِلٰی َی ْو ِم َیلْق َْونَه ِب َماۤٗ ا َ ْخلَفُوا‬
‫ٰا ٰت ُ‬
‫ال َما َوعَ ُد ْوهُ َو ِب َما ك َانُ ْوا َی ْك ِذبُ ْو َ‬
‫ن(‪( )۱۱‬پ‪،۳۰‬ا‪ٟ‬تٰبٶ‪۷۵:‬تا‪)۷۷‬‬ ‫ّٰ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرشؿۺںیمۺوکیئۺفہۺںیہۺوہنجںۺےنۺاہللۺےسۺدہعۺایکۺاھتہکۺشرگںیمہۺشےنپۺلضفۺےسۺدےۺاگۺوتۺمہۺرضفرۺریخشتۺرکںیۺےگۺشفرمہۺرضفرےلھبۺٓادیمۺ‬

‫وہاجںیئۺےگۺوتبجۺاہللےنۺشںیہنۺشےنپۺلضفۺےسۺدایۺشسۺںیمۺلخبۺرکےنۺےگلۺشفرہنمۺریھپرکٹلپۺےئگۺوتشسۺےکۺےھچیپۺاہللےنۺشؿۺےکۺدولںۺںیمۺافنؼۺرھکۺدایۺشسۺ‬

‫ساکۺہکۺشوہنںۺےنۺاہللےسۺفدعہۺوھجاٹۺایکشفردبہلۺشسۺاکۺہکۺوھجٹۺوبےتلۺےھت۔ۺ‬
‫دؿۺکتۺہکۺشسۺےسۺںیلمۺےگۺدبہلۺش ۺ‬

‫َٯ َج‪١‬ےن ۺ‚زعؾ‛ ۺوک ۺدہع ۺرفامرکشس ۺاک ۺالخػ ۺرکےن ۺوک‚ذکب‛شفر ۺوپرش ۺرکےنۺ‬ ‫ًَز‬ ‫َط ۺںیماہلل‬
‫وغرےئجیک ۺہک ۺشس ۺٓاِتی َ ِ ّ َ ح‬
‫وک‚دؼ‛رقشردایےہ۔‬

‫ىفسکُئیباتىہسُجھاسے‪:‬‬
‫ہیۺدؼۺرسیتیۺمسقۺےکۺدؼۺےسۺتخسۺےہۺ‪،‬ویکہکنۺسفنۺیھبکۺزعؾۺرکاتۺےہۺرھپۺشسۺوکۺوپرشۺرکےنۺےکۺفتقۺیتسسۺرکاتۺےہۺویکہکنۺفہۺ‬
‫سفنۺرپۺاھبریۺوہاتۺےہۺشفرۺشابسبۺفۺدقرتۺاحلصۺوہےنۺےکۺابفوجدۺوہششتۺاک‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےن ۺشانثتس ۺایک(ینعی ۺذعمفری ۺاک ۺشاہظرۺ‬

‫فؼ شمظع ۺ َرض ََی ا ہ‬
‫ۺافر ِ‬
‫ُعْ ُ‬ ‫عَل َ َتحہ ۺوہات ۺےہ۔شیس ۺفہج ۺےس ۺشریمشلم وونینم ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سان ۺ ُ َ‬
‫َ‬
‫رفامای)۔انچہچنۺٓاپۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرفامای‪’’:‬شرگۺریمیۺرگدؿۺامرےنۺےکۺےئلۺےھجم ُ َ َّ ّ‬
‫ۺمؾۺایکۺاجےئۺوتۺہیۺےھجمۺشسۺابتۺےسۺزایدہۺ‬
‫َ‬
‫ۺسانۺشوبرکب ِ ّ ِّ‬
‫ص ْیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺوموجدۺوہںۺرگمۺہیۺہکۺلتقۺےکۺفتقۺ‬ ‫دنسپۺےہۺہکۺںیمشۺ یسیۺوقؾۺاکۺشریمونبںۺسجۺںیمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ریمشۺسفنۺےھجمۺوکیئشۺ یسیۺابتۺہنۺوساھجۺدےۺےسجۺںیمۺشیھبۺشےنپۺدؽۺںیمۺںیہنۺاپاتۺویکہکنۺںیمشۺ سۺابتۺےسۺشنمۺںیہنۺاپاتۺہکۺسفنۺ‬
‫رپۺلتقۺرگشںۺزگرےۺشفرۺہیۺشےنپۺزعؾۺےسۺرھپۺاجےئۺ۔‛ٓاپۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺشےنپۺالکؾۺےسۺشسۺابتۺیکۺرطػۺشاشرہۺرفامایۺ‬
‫ےہۺہکۺزعؾۺوکۺوپرشۺرکانۺتخسۺشفرۺاھبریۺےہ۔‬
‫سان ۺشوب ۺدیعس ۺَخّشز ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِٔ ٟ‬اررفامےت ۺںیہ‪:‬ںیم ۺےن ۺوخشب ۺںیم ۺداھکی ۺوگای ۺہک ۺدف ۺرَفےتش ۺٓاامسؿ ۺےسۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شرتے ۺںیہ۔شوہنں ۺےن ۺھجم ۺےس ۺدرایتف ایک‪:‬دؼ ۺایک ۺےہ؟ںیم ۺےن ۺوجشب ۺدای‪:‬دہع ۺوک ۺوپرش ۺرکان۔وت ۺشوہنں ۺےن ۺرفامای‪:‬مت ۺےنۺ‬
‫ُد ُرتسۺاہک۔ہیۺہہکۺرکۺفہۺٓاامسؿۺیکۺرطػۺدنلبۺوہےئگۺ۔‬
‫(‪…)5‬ونلمیٍظزق‪:‬‬
‫دؼ ۺیک ۺاپوچنںی ۺمسق ۺشامعؽ ۺںیم ۺدؼ ۺےہ۔ ۺفہ ۺہی ۺہک ۺدنبہ ۺشامعؽ ۺںیم ۺوکشش ۺرکےاہیں ۺکت ۺہک ۺشس ۺےک ۺاظرہیۺ‬
‫شامعؽۺشسۺیکۺیسکشۺ یسیۺابینۺابتۺرپۺدالتلۺہنۺرکںیۺوجۺشسۺںیمۺںیہنۺےہ‪،‬شاسیۺہنۺرکےۺہکۺشامعؽۺوھچڑۺدےۺہکلبۺابںیۺوطرۺہکۺابنطۺ‬
‫وکۺاظرہۺیکۺدصتقیۺیکۺرطػۺےچنیھکۺشفرۺہیۺابتۺشُسۺےکۺربسکعۺےہۺوجۺمہۺےن ِ‬
‫ۺرتکۺرایےکۺابرےۺںیمۺذرکۺایکۺویکہکنۺرایاکرۺوتۺشسۺ‬
‫َ‬
‫ابتۺاکۺدصقۺرکاتۺےہ(ہکۺشسۺےکۺاظرہیۺشامعؽۺیکۺفہجۺےسۺولگۺشسۺےکۺابنطۺوکۺیھبۺشؿۺشامعؽۺےکۺاسھتۺمُ َّنصِفۺاجںین)۔تہبۺےسۺولگۺ‬
‫امنزۺںیمۺوشخعۺفۺوضخعۺیکۺاحتلۺںیمۺڑھکےۺوہےتۺںیہۺشفرۺشؿۺاکۺدصقمۺیسکۺوکۺداھکانۺںیہنۺوہاتۺنکیلۺشؿۺےکۺدؽۺامنزۺےسۺاغلفۺ‬
‫وہےت ۺںیہ ‪،‬وت ۺوج ۺصخش ۺشںیہن ۺدےھکی ۺاگیہی ۺےھجمس ۺاگ ۺہک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےک ۺوضحر ۺڑھکے ۺںیہ ۺاحالہکن ۺابین ۺوطر ۺرپ ۺفہ ۺابزشر ۺںیم ۺیسکۺ‬
‫ۺزابؿۺاحؽۺےسۺابنطۺیکۺربخۺدےتیۺںیہۺسجۺںیمۺفہۺوھجاٹۺوہاتۺےہۺشفرۺشسۺےسۺ‬
‫وخششہۺےکۺاسےنمۺڑھکےۺوہےتۺںیہ۔وتہیۺشامعؽ ِ‬
‫صؼۺیکۺوپھچۺھچگۺیکۺاجےئۺیگ۔شیسۺرطحۺضعبۺشفاقتۺٓادیمۺوکسؿۺففاقرۺےکۺاسھتۺاتلچۺےہۺہکبجۺشسۺاکۺابنطۺفاقرۺ‬ ‫شامعؽۺںیمۺ ِ ْ ّ‬
‫َ‬
‫ےکۺاسھتۺمُ َّ فۺںیہنۺوہاتۺوتۺہیۺشےنپۺلمعۺںیمۺاصدؼۺںیہنۺوہاتۺشرگہچۺ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ص‬‫ن‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شسۺیک ۺوتہجۺولوگںۺیک ۺرطػۺہنۺوہۺشفرۺہنۺیہ ۺولوگںۺوکۺداھکانۺوصقمد ۺوہ۔شس ۺےس ۺاجنت ۺشیس ۺوصرت ۺںیم وہیتکس ۺےہ ۺہکۺ‬
‫اظرہفابنطۺںیمۺربشربیۺوہویںۺہکۺشسۺاکۺابنطۺشسۺےکۺاظرہۺیکۺلثمۺوہۺہکلبۺابنطۺاظرہۺےسۺرتہبۺوہۺ‪،‬شیسۺڈرۺےسۺضعبۺولوگںۺےنۺ‬
‫اظرہۺیک ۺرُبشیئۺوک ۺشایتخرۺرک ۺےک ۺرُبے ۺولوگںۺاکۺابلس ۺانہپ ۺات ۺہکۺشںیہن ۺاظرہ ۺیکۺفہج ۺےسۺشاھچ ۺہن ۺاھجمسۺاجےئ ۺفرہنۺ ۺفہ ۺاظرہ ۺیکۺابنط ۺرپۺ‬
‫دالتلۺںیمۺوھجےٹۺوہںۺےگۺ۔‬
‫ْ‬
‫ِظزقسےمحظِمی‪:‬‬
‫ِاخالػ ِ‬
‫احص ہیۺہکۺاظرہۺاکۺابنطۺےکۺاخمفلۺوہانۺشرگۺدصقشًۺوہۺوتۺشسۺاکۺانؾۺرایۺےہۺشفرۺشسۺیکۺفہجۺےسۺشالخص َۺوفتۺوہاجاتۺےہۺ‬ ‫ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫لعتۺش َُّمۺےکۺ‬
‫یبنۺرتمحۺ‪،‬عیفشۺش َُّم َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ِ ْ ٥٠‬‬ ‫شفرۺشرگۺدصقۺےکۺریغبۺوہۺوت ِ ْ ّ‬
‫ۺصؼۺہنۺرےہۺاگۺ۔شیسۺفہجۺےسۺوضحرۺ ّ‬
‫ِسٱ َزت َی َخی ًر ا ‪ََ ًَ ٩٣‬ل‪َ َ ٧‬ٲًَی َٯاج ٌَ‪ََ ًَ ١‬ل‪َ َ ٧‬ٲًَی َػا‪َ َ ٟ‬ح ًٶینعیۺۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ۺریمےۺاظرہۺیکۺتبسنۺریمےۺابنطۺ‬
‫ےئلۺہیۺداعۺاماگنۺرکےت‪:‬اَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪ ٥٬‬اج ٌَ‪َ َ ١‬‬
‫(‪) 214‬‬
‫وکۺرتہبۺانبۺشفرۺریمےۺاظرہوکۺشاھچۺرکدے۔‬
‫خالغاِعکھُٹاسیياع‪:‬‬
‫سانسیدیۺنبۺاح ِرثۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬ارَثۺرفامےتۺںیہ‪:‬شرگۺدنبےۺاکۺاظرہۺفابنطۺشکیۺاسیجۺوہۺوتۺہیۺدعؽۺےہۺشفرۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شرگۺشسۺاکۺابنطۺشسۺےکۺاظرہۺیکۺتبسنۺشلضفۺوہۺوتۺہیۺلضفۺےہۺشفرۺشرگۺشسۺاکۺاظرہۺشسۺےکۺابنطۺےسۺشلضفۺوہۺوتۺہیۺملظۺےہ۔رھپۺ‬
‫ٓاپۺےنۺہیۺشاعشرۺزپےھ‪:‬‬
‫َٓ َ٘س ًَز ف َی ا‪ٟ‬س َارٱ َ‪َ ٩‬ٯاس َتٰ َج َب ا‪ٟ‬ث َ‪٨‬ا‬ ‫اْلً ََل ہ‪ ٪‬ف َی ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ؤ َ‪ ٩َ ٣‬اس َتٰٴ‬
‫ا َ َذا ا‪َّٟ‬س َٯ َ‬
‫ًَلی َسٌٲَہ َٓـ ہ‪َ ١‬س َٰٴ ا‪ٟ‬ـ َ‪ٜ‬س َٯا‪ٟ‬ـ ٌَ َ‪٨‬ا‬ ‫َٓا َ‪َ ٪‬خا َ‪َ ٟ‬‬
‫ٕ اْلًَ ََل ہ‪َِ ٪‬سا َٓ َ‪٤‬ا َ‪ٟ‬ــ ٗہِ‬
‫َٯ َ‪ ِ٣‬ہظٰ ہط ہہ ا‪٤َ ٟ‬ززہٯزہ َْل َی٘ َت َضی ا‪٨٤َ ٟ‬ا‬ ‫َٓ َ‪٤‬ا َخا َ‪َ ٟ‬ؽ ا‪ٟ‬سٱ َ‪ ٨‬ہ‬
‫ار ف َی ا‪ٟ‬شٰ َ‪َ ٧ ٚ‬ا َٓ َ‪ٙ‬‬
‫ںیمزعتۺفۺرعتفیۺاکۺقحتسمۺوہاتۺےہ۔‬
‫ؿ ۺ‬ ‫تظجنہ‪ …)۳(:‬ۺ‬
‫بجومنمۺاکۺاظرہۺفۺابنطۺشکیۺاسیجۺوہۺوتۺفہۺدفونںۺاہج ۺ‬
‫ےکھچکۺاحلصۺںیہنۺوہات۔‬
‫(‪…)۵‬شرگۺاظرہۺابنطۺےکۺالخػۺوہۺوتۺوکششۺےکۺوعضۺوسشےئۺتقشمۺشفرۺاکھتفٹۺ ۺ‬
‫(‪…)۱‬ابزشرۺںیمۺاخصلۺدانیررشجئۺوہاتۺےہۺہکبجۺوھکاٹۺدانیرداکتھرۺدایاجاتۺےہۺۺ‪،‬شسۺاکۺوکیئۺفزؿۺںیہنۺوہات۔‬

‫‪ …214‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬سًٰات‪ ،‬باب رٗ‪،۱۱۹/۵ ،۳۵۱٥‬حسٱث‪۱۵۹۷:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫سچابيزہ‪:‬‬
‫ۺسانہیطعۺنبۺدبعشاغلرف ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َر َح‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َِ ٟ‬ا َرفرفامےتۺںیہ‪:‬بجۺومنمۺاکۺابنطۺشسۺےکۺاظرہۺےکۺومشقفۺوہۺوتۺاہلل‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ًَز َٯ َج‪ِ ١‬رَفوتشںۺےکۺاسےنمۺشسۺرپۺرخفرکےتۺوہےئۺشراشدرفاماتۺےہ‪‚:‬ہیۺریمشۺاچسۺدنبہۺےہ۔‛‬
‫ساناعُمفِہی ۺنب ۺرُقَّہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےت ۺ‪:‬وکیئ ۺےہ ۺوج ۺےھجم ۺرشت ۺوک ۺرفےن ۺفشےل ۺشفر ۺدؿ ۺںیم ۺےنسنہ ۺفشےلۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫صخشۺاکۺاتپۺدے۔‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ہ‬
‫ُ‬
‫ظزق‪:‬‬‫ِ‬ ‫کا‬ ‫ہ‬‫َٲ‬
‫‪٠‬‬ ‫ً‬
‫َ‬ ‫ہلل‬‫ا‬ ‫ٶ‬ ‫‪٤‬‬
‫َ‬ ‫ح‬‫ر‬‫َ‬ ‫بعظی‬ ‫ىاحسً‬‫ز‬ ‫سی‬
‫ِ‬
‫سانن ۺرصبی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ‬
‫سان ۺدبعشولشدح ۺنب ۺزدی ۺرصبی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴایبؿ ۺرکےت ۺںیہ ۺہک ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴبجۺوکیئ ۺاکؾۺرکےنۺاکۺمکحۺدےتیۺوتدفرسفںۺےسۺزایدہۺوخدۺشسۺرپۺلمعۺرکےتۺشفرۺبجۺیسکۺاکؾۺےسۺعنمۺرکےتۺوتۺبس ۺےسۺ‬
‫ڑبھۺرکۺوخدۺشسۺےسۺےتچبۺشفرۺںیمۺےنۺیھبکۺوکیئشۺ اسیۺصخشۺںیہنۺداھکیۺسجۺےکۺاظرہۺفۺابنطۺںیمۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےسۺزایدہۺ‬
‫ومشتقفۺوہۺ۔‬
‫سانشوبدبعشرلنٰمح ۺدمحمنب ۺنیسحۺزشدہ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬اح َسابراگہِۺشیہٰل ۺںیمۺویںۺرعض ۺرکےت‪:‬ا َ‪َ٬ٟ‬ٳ ًَا َ‪ ٠٣‬ہت ا‪َ ٨ٟ‬‬
‫اض‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ٓ َ َۡی بَٲىَی َٯبَی َ‪ ٨‬ہ‪ ٥٬‬ب َاْلَ َ‪٣‬ا‪َ َ ٧‬ٶٯ ًَا َ‪٠٣‬ت َہک ٓ ََۡیبَٲىَی َٯبَی َ‪َ ٨‬ک بَا‪ٟ‬د َ َٲا‪َ َ ٧‬ٶینعیۺشےۺریمےۺوبعمد!ۺںیمۺےنۺشےنپۺشفر ولوگںۺےکۺدرایمؿۺاعمالمتۺشامتنۺےکۺاسھتۺ‬
‫تںیم ھجمۺےسۺایختنۺوہیئگ۔ۺرھپۺوخبۺرفےتۺ۔‬
‫ؿاعمالم ۺ‬
‫ےدرایم ۺ‬
‫ےئک شفرۺشےنپۺشفرریت ۺ‬
‫ۺدمحمنوُجْ ِری ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَیرفامےتۺںیہ‪ّ ْ ِ :‬‬
‫صؼۺہیۺےہۺہکۺاظرہف ابنطۺںیمۺقحۺ‬ ‫سانشوبوقعیبۺشاحسؼۺنب َ ْ ْ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫یکۺ ُموشف َقبۺوہ۔‬
‫ۺصؼۺیکۺشاسقؾۺںیمۺےسۺشکیۺمسقۺےہ۔‬ ‫َغۺضۺاظرہفابنطۺاکۺشکیۺاسیجۺوہان ِ ْ ّ‬ ‫ش ْ َ َْ‬
‫یٍظزق‪:‬‬
‫َ‬
‫مقاماتسیًکیتحقیقم‬
‫ِ‬ ‫(‪…)6‬تناو‬
‫ُّ َ‬ ‫قِ‬
‫ِ‬
‫ۺاقمامت ۺدنی ۺےس ۺےہ ےسیجۺ‬ ‫ۺصؼ ۺےس ۺشٰیلع ۺشفراندرےہ ۺشفر ۺشس ۺاک ۺت‬ ‫صؼ ۺیک ۺیٹھچ ۺ ْسم ۺاسرے ۺ َد َر ِ‬
‫اجت ِ ْ ّ‬ ‫ِ ّْ‬
‫م ِررطتقی ۺںیم ۺ ِ ْ ّ‬
‫صؼ‪،‬ویکہکن ۺشؿ ۺشومر ۺےک ۺھچک ۺابمدی ۺوہےت ۺںیہ ۺہک ۺنجۺ‬ ‫وخػ‪،‬راج‪،‬میظعت‪،‬زُ ہّ‪ِ ،‬راض‪ُّ ،‬‬
‫وتک‪،‬تبحم ۺشفرامتؾ ۺشُ ُ و‬ ‫ْ‬
‫ےکۺوہظرۺےسہیۺانؾۺےئلۺاجےتۺںیہ ‪،‬رھپۺشؿۺیکۺاغںیتیۺشفراقحقئۺوہےتۺںیہۺیقیقح‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اصدؼۺفیہۺےہۺوجۺشؿۺیکۺتقیقحۺوکۺاپےلۺشفرۺبجۺوکیئۺےشۺاغبلۺوہۺشفرۺشسۺیکۺتقیقحۺیھبۺاکلمۺوہۺوتۺشسۺےکۺاسھتۺوموصػۺ‬
‫صخش ۺوک ۺاصدؼ ۺےتہک ۺںیہ ۺےسیج ۺاہک ۺاجات ۺےہ‚الفں ۺڑلشیئ ۺںیم ۺاچس ۺےہ۔‛شفرےتہک ۺںیہ ۺ‚ہی ۺوخػ ۺاچس ۺےہ۔‛شفر‚ہی ۺوہشت ۺیچسۺ‬
‫َ َ‬ ‫َ‬
‫ْ ْ ُْ َ‬ ‫ّ‬ ‫ۺُم ۺشراش ِد ۺابری ۺاعتٰیل ۺےہ‪:‬اِ نَّما الْم ْؤ ِم ُنون الَّ ِذ ْین اٰم ُنوا ب ّٰ ِ‬
‫ال و رسولِ ٖه ث ُ َم لَم َیرتَا بوا و‬
‫َ َ ُ ْ‬ ‫َ َ ْ ِ‬ ‫َ ُ ْ َ‬
‫ّ‬ ‫ےہ۔‛شفراص ِد ِ ْ‬
‫ف ۺےک ِ‬

‫الص ِدق ُْو َ‬

‫ن(‪( )۹۸‬پ‪،۵۶‬ا‪ٟ‬ححزات‪)۳۵:‬‬ ‫ال‪-‬اُول ٰ ٰٓ ٕى َ‬
‫ك ُه ُم ّٰ‬ ‫ٰج َه ُد ْوا ِباَ ْم َوالِ ِه ْم َو ا َنْف ُِس ِه ْم فِیْ َس ِؽ ْی ِل ّٰ ِ ه‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شامیؿۺفشےلۺوتۺفیہۺںیہۺوجاہللشفرۺشسۺےکۺروسؽۺرپشامیؿۺالےئۺرھپکشۺہنۺایکۺشفرۺشینپۺاجؿۺشفرامؽۺےساہللیکۺرشہۺںیمۺاہجدۺایکۺ‬
‫فیہۺےچسۺںیہ۔‬

‫جبایناٌکےمتىلقسُالہُا‪:‬‬
‫سانشوبذر َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےسۺشامیؿۺےکۺابرےۺںیمۺوسشؽۺایکۺایگۺوتۺٓاپۺےنۺہیۺٓاِتی َ‬
‫ۺابُمرہکۺالتفتۺرفامیئ‪:‬‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ال َو ال َْی ْو ِم ا لْاٰخ ِِر َو ال َْمل ٰ ٰٓ ٕى َك ِة َو‬ ‫لَ ْؼ َس الْبِ َّر ا َ ْن ت ُ َولُّ ْوا ُو ُج ْو َهك ُْم ِق َب َل ال َْم ْش ِر ِق َو ال َْمغ ِْر ِب َو لٰك َّ‬
‫ِن الْبِ َّر َم ْن ٰا َم َن ِب ّٰ ِ‬
‫السآ ٕىلِ ْی َن َو فِی‬ ‫لس ِؽ ْی ِل‪َ -‬و َّ‬ ‫ال عَلٰی ُح ِّب ٖه َذ ِوی الْق ُْربٰی َو الْ َؼ ٰت ٰمی َو ال َْم ٰس ِك ْی َن َو ا بْ َن ا َّ‬‫ب َو ال َّن ِبیّٖ َن‪َ -‬و اٰتَی ال َْم َ‬ ‫الْ ِك ٰت ِ‬
‫لصبِ ِر ْی َن فِی ال َْباْ َسآ ِء َو َّ‬
‫الض َّرآ ِء َو‬ ‫الصلٰوةَ َو اٰتَی ال َّز كٰوةَ‪َ -‬و ال ُْم ْوف ُْو َن ِب َغ ْه ِد ِه ْم اِ َذا ٰع َه ُد ْوا‪َ -‬و ا ّٰ‬
‫َام َّ‬ ‫َاب‪َ -‬و اَق َ‬‫الرق ِ‬ ‫ِّ‬
‫ن َص َدق ُْو ها‪( -‬پ‪،۵‬ا‪ٟ‬برقٵ‪)۳۷۷:‬‬ ‫س‪-‬اُول ٰ ٰٓ ٕى َ‬
‫ك الَّ ِذ ْی َ‬ ‫ِح ْی َن ال َْباْ ِ ه‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ھچک ۺشلص ۺیکین ۺہی ۺںیہن ۺہک ۺہنم ۺورشؼ ۺای ۺرغمب ۺیک ۺرطػ ۺرکف ۺاہں ۺشلص ۺیکین ۺہی ۺہک ۺشامیؿ ۺالےئ ۺاہلل ۺشفر ۺایقتم ۺشفررفوتشںۺ‬

‫شفراتکب ۺشفرربمغیپفں ۺرپشفراہللیک ۺتبحم ۺںیم ۺشانپ ۺزعسیامؽ ۺدے ۺرہتش ۺدشرفں ۺشفرومیتیں ۺشفر ۺونیکسمں ۺشفررشہ ۺریگشفراسولئں ۺوکشفررگدںینۺ‬
‫وھچڑشےنۺںیمۺشفرامنزاقمئۺرےھکۺشفرزۃٰوۃۺدےۺشفرشانپوقؽۺوپرشۺرکےنۺفشےلۺبجۺدہعرکںیۺشفرربصفشےلۺتبیصمۺشفریتخسۺںیمۺشفراہجدےکۺفتقۺ‬
‫یہیۺںیہۺوہنجںۺےنۺشینپۺابتۺیچسۺیک۔‬
‫ولوگں ۺےن ۺرعض ۺیک‪:‬مہ ۺےن ۺٓاپ ۺےسشامیؿ ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺوپاھچ ۺےہ؟وت ۺٓاپ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےن ۺرفامای‪:‬ںیم ۺےن ۺوضحر ّ‬
‫یبنۺ‬
‫ایکوتۺٓاپ‬ ‫ک َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٠‬ۺ‪٥‬ےسۺش ۺ‬
‫امیؿےکۺقلعتمۺوسشؽۺ ۺ‬ ‫اپک‪ ِ ِ ،‬ح‬
‫اصحۺولال ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 215‬‬
‫ۺَطۺالتفتۺیکۺیھت۔‬
‫ےنۺیہیۺٓاِتی َ ِ ّ َ ح‬
‫ایکمثالسےسنجھیٍ‪:‬‬
‫مہ ۺںیہمت ۺوخػ ۺےک ۺقلعتم ۺشکی ۺاثمؽ ۺےس ۺاھجمسےت ۺںیہ ۺویکہکن ۺوج ۺدنبہ ۺیھباہلل ًَز َٯ َج‪١‬شفرایقتم ۺےک ۺدؿ ۺرپ ۺشامیؿۺ‬

‫راتھک ۺےہ ۺفہ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےس ۺڈرات ۺےہ ۺشفر ۺشس ۺرپ ۺظفل’’وخػ‘‘ اکشالطؼ ۺایک ۺاجات ۺےہ ۺنکیل ہی ۺوخػ ۺاصدؼ ۺںیہن ۺوہات ۺینعی ۺتقیقحۺ‬
‫ےکۺدرےجۺوکۺںیہنۺاچنہپۺوہات۔ایکۺمتۺدنبےۺوکۺںیہنۺدےتھکیۺہکۺبجۺشےسۺیسکۺابداشہۺایۺ َ َ‬
‫سْۺںیمۺیسکۺڈشوکۺاکۺوخػۺوہۺوتۺےسیکۺشسۺاکۺرگنۺ‬
‫زردۺوہاجات‪،‬ۺشسۺرپۺیپکپکۺاطریۺوہاجیت‪،‬ۺشسۺیکۺزدنیگۺدبزمہۺوہاجیت‪،‬ۺشسۺےکۺےئلۺاھکانۺانیپۺدوششرۺوہاجاتشفرشسۺیکۺوسچۺٹبۺاجیتۺ‬
‫ےہۺاہیںۺکتۺہکۺشسۺےکۺشلہۺفایعؽۺشسۺےسۺعفنۺںیہنۺشُاھٹۺاپےتۺشفرۺشبۺشفاقتۺوخػۺیکۺفہجۺےسۺفنطۺوھچٹۺاجاتۺےہ‪،‬ۺشُ ْیۺفۺ‬
‫رشتحۺیکۺہگجۺفتشحۺفۺتقشمۺوکۺربدشتۺرکاتۺشفررطحۺرطحۺےکۺرطخشتۺےسۺدفاچروہاتۺےہۺشفرۺہیۺبس(ابداشہۺایۺڈشوکۺیکۺاجبنۺ‬
‫ےسۺ)تبیصمۺےنچنہپۺےکۺوخػۺیکۺفہجۺےسۺوہاتۺےہ۔‬
‫شسۺاثمؽۺوکۺاسےنمۺرےتھکۺوہےئۺوغرےئجیک‪،‬رھپۺایکۺفہجۺےہۺہکۺدنبہۺمنہجۺےسۺوتۺڈراتۺےہۺنکیلۺبجۺانگہۺاکۺش ِراکتبۺرکاتۺےہۺ‬
‫وت ۺشس ۺرپ ۺشؿ ۺابوتں ۺںیم ۺےس ۺھچک ۺیھب ۺاظرہ ۺںیہن ۺوہات ۺ۔شیس ۺفہج ۺےس ۺوضحررسف ِر ۺوکنین ۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺ‬
‫شراشدرفامای‪ ٥َٟ ‚:‬اَ َر َ‪٣‬ث َ‪ ١‬ا‪٨ٟ‬ا َر ‪َ َ ٧‬ا‪٫َ ٦‬ارَب ہ َ‪٬‬ا َٯ َْل َ‪٣‬ث َ‪ ١‬ا‪َ ٟ‬ح‪َ ٨‬ٶ ‪َ َ ٧‬ا‪ ٦‬كَا‪َ ٟ‬بہ َ‪٬‬اینعی ۺںیم ۺےن ۺمنہج ۺیک ۺلثم ۺوکیئ ۺزیچ ۺںیہن ۺدیھکی ۺہک ۺسج ۺےس ۺاھبےنگ ۺفشالۺ‬
‫(‪) 216‬‬
‫وسایوہشوہشفرۺہنۺتنجۺیکۺلثمۺوکیئۺزیچۺدیھکیۺہکۺسجۺاکۺبلطۺاگرۺوسایوہشوہ۔‛‬
‫شؿۺشومرۺںیمۺتقیقحۺوکۺانچنہپۺتہبۺاندرۺےہۺشفرۺشؿۺاقمامتۺیکۺوکیئۺشاہتنیھبۺںیہنۺہکۺشسۺےکۺامکؽۺوکۺاپایۺاجےکسۺنکیلۺرہۺ‬
‫دنبےۺوکۺشےنپۺاحؽۺےکۺاطمقبۺشسۺںیمۺےسۺمکۺایۺزایدہۺہصحۺاتلمۺےہ‪،‬ذٰہلشبجۺوقیۺشفرۺزایدہۺہصحۺوہوتۺشیسیۺوصرتۺںیمۺدنبےۺوکۺ‬
‫غضۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺرعمتف‪،‬شسۺیکۺمیظعتۺشفرۺشسۺےکۺوخػۺیکۺوکیئۺشاہتنۺںیہن۔انچہچن‬
‫اصدؼۺاہکۺاجاتۺےہ۔ َش ْ َ َْ‬

‫‪ …215‬تٌوٲ‪ٗ ٥‬سر ا‪ٟ‬ؼَلٵ ‪٤٠ٟ‬زٯزٴ‪ ،‬باب ذرك اْلخبار ا‪َّٔ٤ٟ‬سٵ با‪ ٪‬اْلٱ‪٤‬ا‪…٪‬ا‪ٟ‬ذ‪،‬جز ء‪،۳‬ؾ‪ ،۴۳۶‬حسٱث‪۴۰۸:‬‬
‫ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪ ،‬باب ا‪ٟ‬لٰاٖ بین ا‪ٟ‬ؼٔا ٯا‪٤ٟ‬زٯٵ ‪ ٩٣‬س‪٨‬ٶ ا‪ ٦‬اس‪٤‬اًٲ‪،۶۶۴ /۵،١‬حسٱث‪۱۳۱۳:‬‬
‫‪ …216‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ج‪ ،٥٨٬‬باب رٗ‪،۵۷۰ /۴ ،۳۰٥‬حسٱث‪۵۶۳۰:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ٰ‬ ‫ُ‬
‫ىااسظافیل ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬پظہیبتباعیتىالی‪:‬‬
‫سی ِ‬
‫ز‬ ‫ِ‬
‫سان ۺربج ْ ِ‬
‫ئ ۺشنیم ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬ ‫ًَز َٯ َج‪١‬ےک ۺوبحمب‪،‬دشانےئ ۺویغب ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬ ‫رمفی ۺےہ ۺہکاہلل‬
‫ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےس ۺشراشدرفامای‪’’:‬ںیم ۺںیہمت ۺاہمتری ۺشیلص ۺوصرت ۺںیم ۺدانھکی ۺاچاتہ ۺوہں۔‘‘ ۺشوہنں ۺےن ۺرعض ۺیک‪ٓ:‬اپ ۺشس ۺیک ۺاتب ۺہن ۺالۺ‬
‫ںیکس ۺےگ۔شراشد ۺرفامای‪‚:‬ںیہن! ۺہکلب ۺمت ۺےھجم ۺداھکٕا۔‛سپ ۺشوہنں ۺےن ۺاچدنین ۺرشت ۺںیم ج‪ ٨‬ہت ا‪َ ٟ‬ب٘ َٲٍ ےک ۺشدنرشیلص ۺوصرتۺ‬
‫ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬
‫رضحتۺسانربجلی‬
‫ِّ ُّ‬ ‫ح ۺفدعہۺبجۺفہۺٓاےئۺوتٓاپۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےنۺداھکی ۺہکۺ‬ ‫داھکےنۺاکفدعہۺرکایل۔ َ ِ ح‬
‫ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےن ۺشُف ُق ۺینعی ۺٓاامسؿ ۺےک ۺانکرفں ۺوک ۺڈاھپن ۺراھک ۺےہ ۺوت ۺرسٰ ہ‪٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےب ۺوہش ۺوہرک ۺزنیم ۺرپۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ‬
‫ۺسانربجلی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬یلہپۺوصرتۺرپۺٓاےکچۺےھت۔وضحریبنّۺشرکؾ َػلی ا ہ‬
‫رشتفیۺےلۺٓاےئ۔ۺبجۺشافہقۺوہشۺوتۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫سانربجلی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬یک ۺولخمؼ ۺںیم ۺوکیئ ۺشس ۺرطح ۺوہاگ۔(‪) 217‬رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬ ‫َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشد ۺرفامای‪ :‬ریمش ۺایخؽ ۺںیہنۺاھت ۺہکۺاہلل‬
‫ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےن ۺرعض ۺیک‪‚:‬شرگ ۺٓاپ ۺرضحت ۺشرسشل ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬وکشلص ۺوصرت ۺںیم ۺدھکی ۺںیل ۺوت ۺاسیک ۺوہ؟رعش ۺشؿ ۺےک ۺاکدنےھ ۺرپۺ‬
‫َ‬
‫ےہۺشفرۺشؿۺےکۺدفونںۺاپٕاںۺبسۺےسۺیلچنۺزنیمۺےسۺاپرۺںیہ‪،‬شسۺےکۺابفوجدۺفہۺعطمَ ِبۺشیہٰلۺیکۺفہجۺےسۺشانتۺڑکسےتۺںیہۺہکۺشکیۺ‬
‫وھچےٹۺرپدنےۺیکۺرطحۺوہاجےتںیہ۔‛‬
‫سان ۺشرسشل ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬رپ ۺینتک ۺتمظع ۺفتبیہ ۺاھچاجیت ۺوہیگ ۺہک ۺشس ۺدح ۺکت ۺچنہپ ۺاجےت ۺںیہ‪،‬امتؾۺ‬
‫وغر ۺےئجیک ۺہک ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫صؼۺےہ۔‬ ‫یہی ِ ْ ّ‬
‫ںیہسپۺمیظعتۺںیم ۺ‬‫ہکنرعمتفۺںیمۺفہۺافتمفت(ینعیۺدجشدجش) ۺ‬ ‫ۺںیہنویک ۺ‬
‫ںیک ہیۺاحتل ۺ‬ ‫رَفِوتش ۺ‬
‫ُ‬
‫خُفخزا‪:‬‬
‫ِ‬ ‫کا‬‫‪٦‬‬‫َل‬
‫َ‬ ‫ا‪ٟ‬ش‬ ‫َ‬
‫ہ‬ ‫َٲ‬
‫‪٠‬‬ ‫ً‬
‫َ‬ ‫جبظیل‬ ‫ىا‬‫ز‬ ‫سی‬
‫ِ‬
‫َ‬
‫رح ۺاعایملؿ ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےنۺ‬
‫ساناجرب ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےس ۺرمفی ۺےہ ۺہک ۺیکم َ َ ّۺمین ۺاطلسؿ‪ِ َ ،‬‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ْ‬
‫ہلل َت ٌَالی َ ِ ح‬
‫ینعیۺس ۺرعمشج ۺںیم ۺےنۺرضحت ۺربجلی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬ ‫شراشدرفامای‪َ ٣َ :‬زرتہ َ‪ٟ‬ٲ َ‪َ ٠‬ٶ َاِسٴ بَی َٯ َجبرَٱ ہ‪ ١‬ب َا‪ََ ٤َ ٟ‬لَاْلًَلی ک َا‪َ ٟ‬ح‪َ ٠‬ص ا‪َ ٟ‬بال َی َ‪َ ٩٣‬خظ َٲ َٶا َ‬
‫(‪) 218‬‬
‫رپشیناچدروہ۔‬
‫ۺڈشیلاجےنۺفشیلۺ ۺ‬
‫تشرپ ۺ‬‫شٰیلعںیمۺداھکی‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺوخػۺےکۺببسۺفہۺشےسیۺےھتۺےسیجۺشفٹنۺیکۺ ۺ‬
‫ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬وکۺالمےئۺ ۺ‬

‫‪ …217‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب تٌوٲ‪ ٥‬ذرك اہلل‪،‬ؾ‪ ،۷۴‬حسٱث‪۵۵۳:‬‬

‫‪ …218‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬اْلٯسم‪،۱۰۹ /۱،‬حسٱث‪۴۶۷۹:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺوخػ ۺدخشےک ۺببس ۺرلزشں ۺفرتاسں ۺرےتہ ۺےھت ۺنکیل ۺفہ ۺش ِ ُامؾ ۺشالَ ّف ِ َْلۺ‬
‫ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬یھب ِ‬ ‫ۺاحصن‬
‫شیس ۺرطح َ ح ہ‬ ‫ۺرکشؾ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ہ‪٥‬‬

‫سشاخلنیفئ ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےک ۺوخػ ۺکت ۺںیہن ۺچنہپ ۺےکس(شفرہن ۺیہ ۺچنہپ ۺےتکس ۺےھت)۔شیس ۺفہج ۺےس ۺرضحتۺ‬
‫َفشال ِٓچِْنی‪ّ ُ ِ ّ ،‬‬
‫ًَز‬ ‫سانًبساہللۺنبۺرمعۺ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اےنۺرفامای‪:‬متۺشامیؿۺیکۺتقیقحۺوکۺشسۺفتقۺکتۺرہزگۺںیہنۺاپۺےتکسۺبجۺکتۺمتۺبسۺولوگںۺوکاہلل‬
‫ِّ ُّ‬
‫َٯ َج ۺ‪١‬ےکۺدنیۺںیم ۺ‬
‫شقمحہنۺوھ۔‬
‫ْ‬
‫س‬ ‫ِ‬
‫سّان ۺ ُ َ ّرِْػ ۺنب ۺًب ہساہلل ۺنب ۺ رْ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ٘ ٟ‬سَٱزرفامےت ۺںیہ‪‚:‬رہ ۺدنبہ ۺشےنپ ۺشفرشےنپ ّ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺدرایمؿۺ‬ ‫ّ‬ ‫ی‬
‫ِ‬ ‫خ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ مط‬

‫تبسنمکۺشقمحۺوہےتۺںیہ۔‛‬
‫ہکضعبۺدفرسےۺیکۺ ۺ‬
‫ۺںیمشقمحۺےہرگمۺہیۺ ۺ‬
‫اعمالمت ۺ‬

‫ایناٌکیحقیقتتکعسائی‪:‬‬
‫اکۺرفامؿ ۺاعاشیلؿۺےہ‪َْ :‬لٱَب ہ‪ ٠‬ہّ ًَب ٌس َح٘ َٲ َ٘ َٶ َ‬
‫اْلٱ َ‪٤‬ا َ‪َ ٪‬حً ّٰی‬ ‫ِ‬ ‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےک ۺایپرے ۺبیبح‪ ،‬ح ْ ِ ح‬
‫ح ۺبیبلۺ َػلی ا ہ‬

‫اَعف َی َج‪َ ٨‬ب اہللَ ث ہ‪ ٥‬ٱَز َج ہٍ الَی َنٔ َشہ َٓ َٲح َ ہس َ‪٫‬ااَح َ َرق َح٘ َیر ُینعیۺدنبہۺشسۺفتقۺکتۺشامیؿۺیکۺتقیقحۺوکۺںیہنۺاپاتکسۺبجۺکتۺولوگںۺوکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺ‬
‫اض ک َاْل َبَ َ َ‬
‫ٱَ‪ ٨‬ہو َزا‪َ ٨ٟ‬‬
‫(‪) 219‬‬
‫ریقحاپےئ۔‬
‫لثمہنۺاجےنۺرھپۺشےنپۺسفنۺیکۺرطػۺروجعۺرکےۺوتۺشےسۺبسۺےسۺزایدہۺ ۺ‬
‫اقمےلبۺںیمۺشفوٹنںۺیکۺ ۺ‬

‫ظ ِزیق‪:‬‬
‫حقیقی ِ‬
‫شؿ ۺامتؾ ۺاقمامت ۺںیم ۺدنبے ۺاک ۺاص ِدؼ ۺاپای ۺاجان ۺتہب ۺمک ۺےہ‪،‬رھپ ۺ َد َر ِ‬
‫اجت ۺدؼ ۺیک ۺوکیئ ۺشاہتنںیہن ۺشفر ۺیھبک ۺدنبے ۺںیم ۺضعبۺ‬
‫وہوتۺفہۺیقیقحۺ ِ ّ ِّ‬
‫صقیۺےہۺ۔انچہچن‬ ‫َغضۺشرگۺفہۺامتؾۺشومرۺںیمۺاص ِدؼۺ ۺ‬ ‫صؼۺوہاتۺےہۺشفردفرسےۺضعبۺںیمۺںیہن۔ش ْ َ َْ‬ ‫ۺںیم ِ ْ ّ‬
‫ےکےلسلس ۺ‬‫شومر ۺ‬
‫سان ۺدعس ۺنب ۺاعُمذ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےت ۺںیہ‪:‬نیت ۺابںیت شۺ یسی ۺںیہ ۺہک ۺںیم ۺشؿ ۺںیم ۺوقی ۺوہں ۺشفر ۺشؿۺےک ۺالعفہ ۺںیمۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫زمکفر ۺوہں‪…)۳(:‬ںیمۺبجۺےس ۺاملسمؿۺوہش ۺوہں ۺوکیئۺامنزۺشسۺرطحۺںیہنۺزپیھ ۺہک ِ‬
‫ۺشاتتخؾۺامنز ۺکتۺوکیئ ۺایخؽۺٓاایۺوہ۔(‪…)۵‬ںیم ۺسجۺ‬
‫انجزہ ۺےک ۺاسھت ۺایگ ۺافرغ ۺوہےن ۺکت ۺیہی ۺوساتچ ۺراہ ۺہک ۺہی(رمدہ) ۺایک ۺوجشب ۺدے ۺاگ ۺشفر ۺشس ۺےس ۺایک ۺوسشؽ ۺایک ۺاجےئ ۺاگشفر(‪…)۱‬ںیم ۺےنۺ‬
‫َ‬
‫ۺیھبینسۺوتنیقیۺرکۺایلۺہکۺہیۺقحۺےہ۔‬‫ں َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےسۺوجۺابت ۺ‬
‫رحۺاعایمل ۺ‬
‫ٓااقےئۺدفاہجں‪ِ َ ،‬‬

‫‪ٰ٧ …219‬ازر اْلػٰ‪ ،٢‬اْلػ‪ ١‬ا‪ٟ‬ثانی ٯاْلربٌٰ‪ ٪‬ٯا‪٤ٟ‬ائٶ‪،‬ؾ‪،۵۴۹‬حسٱث‪، ۷۸۶:‬بتِیرٗ‪٠‬ٲ‪١‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫سانۺدیعسۺنبۺبّیسم َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ‪:‬ریمےۺایخؽۺںیمۺہیۺونیتںۺںیتلصخۺرصػۺیبنۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ںیمۺیہۺ‬

‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫عمجۺوہیتکسۺںیہۺ۔‬
‫ْ‬
‫ظزق‪:‬‬‫تُحیز‪،‬وباستاِعمىظفتمیٍ ِ‬
‫ح‬
‫صؼۺےہۺۺشفرےنتکۺیہ ْ ُ‬
‫ۺلۺشردقراحص َ ح ہنۺرکشؾ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬ےنۺامنزںیۺشدشۺںیکۺشفرۺانجزفںۺےکۺاسھتۺیھبۺےئگۺ‬ ‫ہی ۺشؿۺشومرۺںیمۺ ِ ْ ّ‬
‫ََ َ‬ ‫َ‬
‫صؼۺےکۺابرےۺںیمۺاشمخئ ۺرکشؾۺےسۺوجۺ‬ ‫ۺحۺ ِ ْ ّ‬
‫ِ‬ ‫صؼۺےکۺدراجتۺشفرۺشسۺےکۺاعمینۺاکۺایبؿۺےہۺشفر‬ ‫نکیلۺشسۺاقمؾۺوکۺہنۺےچنہپۺ۔وتۺہیۺ ِ ْ ّ‬
‫شوبرکبفرشؼ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ‬
‫ّ‬ ‫ۺسان‬ ‫املکت ۺوقنمؽ ۺںیہ ۺشُؿ ۺںیم ۺاعؾ ۺوطر ۺرپ ِ ْ ّ‬
‫ۺصؼ ۺےک ۺاعمین ۺںیم ۺےس ۺشکی ۺٰینعم ۺاپای ۺاجات ۺےہ۔شہتبل ۺ!رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ َ‬
‫ۺںیم ِ ْ ّ‬
‫صؼ۔‬ ‫مِ َف ۺ‬‫ؼشفر(‪ْ ْ …)۱‬‬ ‫ۺںیم ِ ْ ّ‬
‫ص ۺ‬ ‫ۺنیتںیہ‪…)۳( :‬وتدیحۺںیمۺ ِ ْ ّ‬
‫صؼ(‪…)۵‬ابعدت ۺ‬ ‫صؼ ۺ‬ ‫ا‪ٟ‬ز َزا‪ٚ‬رفامےتۺںیہ‪ّ ْ ِ :‬‬
‫وتدیحںیمۺدؼۺوتۺامتؾۺؤمنینمۺںیمۺاپۺایاجاتۺےہ۔انچہچنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراش ۺدرفام ۺاتےہ‪:‬‬
‫ن ﳓ (پ‪،۵۷‬ا‪ٟ‬حسٱس‪)۳۹:‬‬
‫الص ّ ِد ْیق ُْو َ‬ ‫ال َو ر ُسلِ ٖ ۤٗه اُول ٰ ٰٓ ٕى َ‬
‫ك ُه ُم ِّ‬ ‫ُ‬ ‫َو الَّ ِذ ْی َن ا َٰم ُن ْوا ِب ّٰ ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرفہۺوجاہللشفرشسۺےکۺبسۺروسولںۺرپۺشامیؿۺالںیئۺفیہۺںیہۺاکلمۺےچس۔‬
‫َ َ‬
‫صؼ ۺشفایل ۺےک ۺےئل ۺوہات ۺےہ وجۺ‬‫ۺمِ َف ۺںیم ۺ ِ ْ ّ‬
‫ۺشہ ۺفرع(رپزیہاگرفں) ۺےک ۺےئل ۺوہات ۺےہ ۺہکبج ْ ْ‬ ‫صؼ ُ َ ا‬
‫ۺُعشفر ْ ِ‬ ‫شفرابعدت ۺںیم ۺ ِ ْ ّ‬
‫ق ِس‬
‫ۺصؼ ۺیک ۺیٹھچ ۺ ْ م ۺںیم ۺیک ۺےہ‪،‬دؼ ۺیک ۺذموکرہ ۺونیتں ۺشَاسقؾ ۺشیس ۺےک ۺرگد ۺوھگیتم ۺںیہ ۺشفرہی ۺہکۺ‬
‫زنیم ۺےک ۺشَ ْفاتد ۺںیہ۔مہ ۺےن ۺوج ۺوگتفگ ِ ْ ّ‬
‫انشوبرکبفرشؼ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬ز َزا‪ٚ‬ےن ۺفہ ۺشَاسقؾ ۺذرک ۺیک ۺںیہ ۺنج ۺںیم ۺدؼ ۺوہات ۺےہ ۺرگم ۺہی ۺدؼ ۺیک ۺامتؾ ۺشَاسقؾ ۺاک ۺشِاحہط ۺ ۺ‬
‫ںیہن‬ ‫ّ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺس‬
‫رکںیتۺ۔‬
‫ۺمدَہےۺاکۺانؾۺےہۺشفرۺہیۺہکۺمتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬رپۺشسۺےکۺریغۺ‬ ‫سانش ِامؾۺرفعجۺاص ِدؼ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ‪ّ ْ ِ :‬‬
‫صؼ ُ ح ا‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رفاماتےہ‪:‬‬
‫سےنۺمتۺرپۺیسکۺشفرۺوکۺرتحیجۺںیہنۺدیۺہکۺفہۺشراشد ۺ‬
‫وکۺرتحیجۺہنۺدفۺاسیجہکۺ ُش ۺ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شسۺےنۺںیہمتۺدنسپۺایک۔‬ ‫ُم (پ‪،۳۷‬ا‪ٟ‬حخ‪)۷۸:‬‬
‫اج َت ٰؽىك ْ‬
‫ُه َو ْ‬
‫ٓ‬
‫پہاػَِکیمثلاؽمائصیٍ‪:‬‬
‫ومسک َ‪َ ٠‬ٲ ہ‪٥‬اہلل ًَلی‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺ‬
‫یکرطػۺفیح‬ ‫سانۺ ٰ‬ ‫ہکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺرضح ۺ‬
‫ت ِّ ُّ‬ ‫ؽےہۺ ۺ‬
‫وقنم ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺرفامیئ ۺہک ۺےب ۺکش ۺبج ۺںیم ۺیسک ۺدنبے ۺےس ۺتبحم ۺرکات ۺوہں ۺوت ۺشےس شۺ یسی ۺٓازاموشئں ۺںیم ۺڈشؽ ۺداتی ۺوہں ۺںیہنج ۺاہپڑ ۺیھبۺ‬
‫ۺصؼۺاسیکۺےہۺ۔شرگۺربصۺرکےنۺفشالۺاپاتۺوہںۺوتۺشےسۺشانپۺدفتسۺشفرۺوبحمبۺانبۺاتیلۺوہںۺ‬ ‫ںیہنۺشاھٹۺےتکسۺاتۺہکۺدوھکیںۺہکۺشسۺاک ِ ْ ّ‬
‫ۺچع َ ْ‬
‫ۺَعۺرکےنۺفشالۺاپاتۺوہںۺہکۺولوگںۺےسۺریمےۺوکشےۺاکشںیتیۺرکاتۺےہۺوتۺشےسۺذلیلۺفۺوخشرۺرکداتیۺوہںۺشفرۺ‬ ‫شفرۺشرگ َ ح ْ‬
‫وکیئۺرپفشۺںیہنۺرکات۔‬
‫ولعمؾۺوہشۺہکۺ ِ ْ ّ‬
‫صؼۺیکۺالعامتۺںیمۺےسۺہیۺیھبۺےہۺہکۺامتؾۺاصمبئۺشفرۺابعدشتۺوکۺاپھچےئۺشفرۺشسۺابتۺوکۺاندنسپۺ‬
‫َ‬
‫اجےنۺہکۺولگۺشؿۺرپۺمُ َّطلعۺوہںۺ۔‬
‫َا‪َ ٟ‬ح‪ ٤‬ہس‪٠ّٰ َ ٟ‬ہ!اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬
‫ےکلضفۺفرکؾۺےس’’تینۺ‪،‬شالخصۺشفرۺدؼۺاکۺایبؿ‘‘لمکمۺوہش‬

‫٭…٭…٭…٭…٭…٭‬

‫ٓ‬
‫اٹھعِحاىیوالج‬
‫ہلل ا‪ٟ‬زح َٲ‪:٥‬وجۺرہۺامنزۺےکۺدعبۺاستۺابرۺزپھۺایلۺرکےۺاگ‪،‬اَ‪َ ٪‬طا َء اہلل ًَز َٯ َج‪١‬اطیشؿۺےکۺرشۺےسۺاچبۺرےہۺاگۺشفرۺشسۺاکۺشامیؿۺرپۺ‬
‫(‪…)1‬ہہ َٰا ہ‬
‫اخہمتۺوہاگ۔‬
‫ک‪90:‬ابرۺوجۺرغبیۺفاندشرۺرفزشہنۺزپاھۺرکے‪،‬اَ‪َ ٪‬طا َء اہلل ًَز َٯ َج‪١‬رغتبۺےسۺاجنتۺ ۺاپرکۺامؽۺدشرۺوہ۔‬
‫(‪َ …)7‬ٱا َ‪٣‬ا‪ َ ٟ‬ہ‬
‫ۺدفرشؿۺرفسۺفردۺرکاتۺرےہ‪،‬اَ‪َ ٪‬طا َء اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺ‬
‫نکھتےسۺوفحمظۺرےہۺاگ۔‬ ‫(‪َ …)3‬ٱا ہٗسٯ ہض‪:‬وجۺوکیئ ِ‬
‫ےنےسۺلبقۺزپھۺےئجیل‪،‬اَ‪َ ٪‬طا َء اہلل ًَز َٯ َج‪١‬فہۺاح ۺ‬
‫مکایۺشرسفۺرہمابؿۺوہۺاجےئۺاگ۔‬ ‫(‪َ …)4‬ٱا ًَز َٱز ہ‪41:‬ابرۺاح ۺ‬
‫مکایۺشرسفۺفریغ ۺہےکۺاپسۺاج ۺ‬

‫ہعمجوکۺزپھۺایلۺرکے‪،‬اَ‪َ ٪‬طا َء اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ش ۺ‬

‫س ۺوکاٹیبۺاطعۺوہاگ۔ۺ‬ ‫(‪َ …)5‬ٱابَارَ ہئ‪10:‬اب ۺروجۺوک ۺ‬
‫یئرہۺ ۺ‬

‫اح‪70:‬اب ۺروجۺرفزشہنۺزپاھۺرکےۺاگ‪،‬اَ‪َ ٪‬طا َء اہلل ًَز َٯ َج‪١‬اجتسمبۺشدلوعشتۺوہاگ(ینعیۺرہۺداعۺوبقؽۺوہشۺرکےۺیگ)۔‬

‫(‪َ …)6‬ٱا َٓت ہ‬
‫وجرفزشہنۺاپوچنںۺامنزفںۺےکۺدعبۺزپھۺایلۺرکے‪،‬اَ‪َ ٪‬طا َء اہلل ًَز َٯ َج‪١‬یسکۺاکۺاتحمجۺہنۺوہاگ۔ۺ‬
‫(‪َ …)7‬ٱا َح َ‪ٜ‬ٲ ہ‪80:٥‬اب ۺر ۺ‬

‫رکوجۺشےنپۺامؽۺفشابسبۺشفرۺرمقۺفریغہۺرپۺد ۺؾرکۺدے‪،‬اَ‪َ ٪‬طا َء اہلل ًَز َٯ َج‪١‬وچریۺےسۺوفحمظۺرےہۺاگ۔(رہۺفردۺےکۺ‬‫(‪َ …)8‬ٱا َج‪َ ٠‬ٲ ہ‪10:١‬ابرۺزپ ۺھ ۺ‬
‫َ‬
‫(اضیفؿۺتنس‪۳۶۸ /۳،‬ات‪،۳۷۰‬ملنقط ااً)‬
‫ِ‬ ‫شفؽۺفٓارخۺشکیۺابرۺدرفدۺرشفیۺزپھۺےئجیل!)‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َّ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬ ‫ُ َّ‬
‫مظاقبہِمحاسبہکابیاٌ‬
‫ےنھکی‬
‫ۺک ۺوک ۺد ۺ‬ ‫َٯ َج‪ ١‬ۺےکےئل ۺںیہ ۺوج ۺرہاجؿ ۺےک ۺشامعؽ ۺیک ۺدہگنشت ۺراتھکےہ ۺشفر ۺرہ ۺ ۺاک ِ ح‬
‫ۺس ۺےک َ ح‬ ‫ًَز‬ ‫امتؾ ۺرعتںیفی ۺاہلل‬
‫فشالےہ۔دولںۺےکۺۺوپدیشہۺفوسوسںۺرپۺعلطمۺےہۺشفرۺدنبفںۺےکۺیبلقۺایخالتۺاکۺاسحبۺفاتکبۺرکےنۺفشالۺےہ۔ۺٓاامسؿۺفزنیمۺںیم ّۺذرہۺربش ۺرب‬
‫ؽ‬
‫وکیئۺزیچۺشسۺےسۺوپدیشہۺںیہنۺوخشہۺفہۺزیچرحتکۺرکےۺایۺرُپوکسؿۺوہ۔ۺفہۺیلھٹگۺےکوسرشخۺشفرۺشسۺیکۺیلھجۺےکۺربشربۺشفرۺمکۺایۺزایدہۺامتؾۺشامع ۺ‬
‫ں‬
‫ؿےکۺانگوہ ۺ‬
‫بۺرکےنۺفش ۺالےہۺشرگہچۺشامعؽۺوپدیشہۺوہں۔ۺدنبفںۺےکۺکینۺشامعؽۺوبقؽۺرفام ۺاتےہۺشرگہچۺفہۺوھچےٹۺوہںۺشفرۺش ۺ‬
‫اکۺاسحبۺفاتک ۺ‬
‫ھکی‬
‫لمع ۺاکملعۺوہاجےئۺشفرۺفہۺد ۺ‬
‫ےنپ ۺ‬
‫ؿوکۺش ۺ‬
‫ہکرہۺاج ۺ‬ ‫وکۺاعمػۺرفام ۺاتےہۺشرگہچۺزایدہۺوہں۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ ۺ‬
‫ؿاکۺاسحبۺفاتکبۺشسۺےئلۺرفام ۺاتےہۺات ۺ‬
‫ےئوتۺف ۺہ‬
‫رپرگنشینۺشفرۺاحمہبسۺوکۺۺالزیمۺرقشرۺہنۺد ۺایاج ۺ‬
‫ےلۺہکۺشسۺےنۺٓاےگۺایکۺاجیھبۺشف ۺرےھچیپۺایکۺوھچڑشۺزینشےسۺولعمؾۺوہاجےئۺہکۺشرگۺداینۺںیمۺشسۺ ۺ‬
‫رشحےکۺدیمشؿۺںیمۺدبیتخبۺاکاکشرۺوہۺشفرۺۺالہتکۺںیمۺاجزپے۔ۺرھپشرگاسحبۺفاتکبۺےکۺدعبۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺلضفۺفۺرکؾۺہنۺوہشفرفہۺشامعؽۺ ۺوک‬
‫ےںیمۺرےہۺیگ۔‬
‫ےئ ۺوترہۺاجؿۺاصقنؿۺشف ۺرشخر ۺ‬
‫وبقؽۺہنۺرفام ۺ‬
‫ےئ‬
‫اپیکۺےہ ۺشس ۺذشتۺوک ۺسجۺیکۺتمعن ۺامتؾ ۺدنبفںۺوک ۺاشلمۺےہۺشفر ۺشسۺیک ۺرتمح ۺداینۺشفر ۺٓارختۺںیم ۺامتؾ ۺولخمؼ ۺوک ۺریھگے ۺوہ ۺ‬
‫ےہ۔شیسۺذشتۺےکۺلضفۺفۺشاسحۺؿۺیکۺوخوبشٕاںۺےسۺدؽۺشامیؿۺےکۺےئلۺلھکۺشےھٹۺشفرۺشیسۺذشتۺیکۺوتقیفۺیکۺربتکۺےسۺشعضااءۺابعدشتۺ ۺ‬
‫ےک‬
‫ت‬ ‫اپدنبۺشفرشسۺےکۺےئلۺایترۺوہےئگ۔ۺشیسۺذشت ۺےک ُ ْ ِ‬
‫ۺُحۺدہشتیۺےسۺدولںۺےسۺاہجتلۺےکۺشدنریھےۺٹھچۺےئگۺشفرۺشیس ۺیکۺاتدیئفۺرصن ۺ‬
‫ےسۺاطیشینۺرفبیۺۺدفروہےئگ۔ۺشسۺےکۺفطلۺفۺرکؾۺےسۺویکینںۺاکۺڑلپشۺاھبریۺوہایگۺشفرۺشسۺےکۺٓااسؿۺرکےنۺےسۺابعدشتۺٓااسؿۺوہںیئگ۔ۺ‬
‫م‬
‫ۺسشالایبنۺرضحتۺدمحمۺ صطف ٰے َػلیاہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ‬
‫ویکہکنۺاطعۺفۺزجش‪،‬ۺرقتبۺفدفریۺۺشفرکینۺیتخبۺفۺوخشۺیتخبۺبسۺشیسۺیکۺرطػۺےسۺےہ۔درفدۺوہ ّ ِ ُ ّ‬
‫وجنیقتمۺےکاقدئۺںیہ۔‬
‫رپ ۺ‬
‫ب ۺ‬
‫پےکۺشاحص ۺ‬
‫رپوجۺوص ۺایفےکۺرسدش ۺرںیہۺشفرۺٓا ۺ‬
‫ؽ ۺ‬ ‫َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬رپۺشفرۺٓا ۺ‬
‫پیکۺٓا ۺ‬
‫ٰ‬
‫مظاقبہاِعمحاسبہکےمتىلقساتفظامیًباعیتىالی‪:‬‬
‫(‪َ …)1‬و ً ََض ُع ال َْم َو ِ‬
‫از ْی َن الْ ِق ْس َط لِ َی ْو ِم الْ ِق ٰی َم ِة فَل َا‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شف ۺرمہۺدعؽۺیکۺرتشزفںیئۺرںۺےگ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َال َح َّب ٍة ِّم ْن َخر َد ٍل ا َ ت َ ْؼ َنا ِب َه ها‪َ -‬و َكػٰی ِب َنا ح ِس ِب ْی َ‬

‫ن(‪( )۲۱‬پ‪،۳۷‬اْل‪٧‬بٲاء‪)۴۷:‬‬
‫ٰ‬ ‫ْ‬ ‫ت ُْظل َُم نَ ْف ٌس َش ْی ًّـــ ها‪َ -‬و اِ ْن ك َ‬
‫َان ِمثْق َ‬ ‫ٴ‬
‫یفںیہۺاسحبۺوکۺ۔‬
‫رپھچکۺملظۺہنۺوہاگۺشفرۺشرگۺوکیئۺزیچۺرشیئۺےکۺدشہنۺےکۺربش ۺربوہۺ ۺوتمہۺ ُشےسۺےلۺٓاںیئۺےگۺشفرۺمہۺاک ۺ‬
‫ایقتمۺےکۺدؿۺوتۺیسکۺاجؿۺ ۺ‬
‫ب ل َا ُی َغا ِد ُر َص ِغ ْی َرةًّ‬
‫ال ٰهذَ ا الْ ِك ٰت ِ‬ ‫(‪َ …)7‬و ُو ِض َع الْ ِك ٰت ُ‬
‫ب فَ َت َرى ال ُْم ْج ِر ِم ْی َن ُم ْش ِف ِق ْی َن ِم ّمَا ِف ْی ِه َو َیق ُْول ُْو َن ٰی َو ْیل َ َؾ َنا َم ِ‬
‫داَ۠(‪( )۲۱‬پ‪،۳۵‬ال‪)۴۹:ٕ٬ٜ‬‬ ‫ك ا َ َح ًّ‬‫اض ًّر ها‪َ -‬و ل َا َى ْظلِ ُم َرب ُّ َ‬
‫ىها‪َ -‬و َو َج ُد ْوا َما َع ِمل ُْوا َح ِ‬ ‫َّو ل َا ك َِب ْی َرةًّ اِ لَّا ۤٗا َْح ٰص َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺشفر ۺانہم ۺشامعؽ ۺراھک ۺاجےئ ۺاگ ۺوت ۺمت ۺرجمومں ۺوک ۺدوھکی ۺےگ ۺہک ۺشس ۺےک ۺےھکل ۺےس ۺڈرےت ۺوہں ۺےگ ۺشفر ۺںیہک ۺےگ ۺاہےئ ۺرخشیب ۺامہری ۺشسۺ‬
‫َْ‬
‫ایلوہۺشفرۺشانپۺبسۺایکۺشوہنںۺےنۺاسےنمۺاپایۺشفرۺاہمترشۺربۺیسکۺرپۺملظۺںیہنۺرکات۔‬ ‫َنو ِ ْس(رحتری)ۺوکۺایکۺوہشۺہنۺشسۺےنۺوکیئۺوھچاٹۺانگہۺوھچڑشۺہنۺڑبشۺےسجۺ ۺ‬
‫ریھگہنۺ ۺ‬
‫ال َعلٰی ك ُ ِ ّل َشیْ ٍء شَ ِه ْی ٌدَ۠(‪)۲‬‬ ‫ال َج ِم ْی ًّعا ف َُی َن ِؽّ ُئ ُه ْم ِب َما َع ِمل ُْو ها‪-‬ا َ ْح ٰصى ُه ّٰ ُ‬
‫ال َو ن َ ُس ْو ُهه‪َ -‬و ّٰ ُ‬ ‫(‪َ …)3‬ی ْو َم َی ْب َعث ُُه ُم ّٰ ُ‬
‫(پ‪،۵۸‬ا‪٤ٟ‬حاز‪ٟ‬ٶ‪)۶:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺسجۺدؿۺاہلل شؿۺبسۺوکۺشاھٹےئۺاگۺرھپۺشںیھنۺشُؿۺےکۺوککت(رکوتت)ۺاتجدےۺاگۺاہللۺےنۺشںیھنۺر ۺراھکۺےہۺشفرۺفہۺوھبؽۺےئگۺشفرۺرہۺزیچۺ‬

‫اہللےکۺاس ۺ‬
‫ےنمےہۺ۔‬ ‫ۺ‬

‫َال َذ َّر ٍة َخ ْی ًّرا َّی َرهه(‪َ )۱‬و َم ْن ّی َْع َم ْل ِمثْق َ‬

‫َال‬ ‫(‪َ …)4‬ی ْو َم ٕى ٍذ ّى َْص ُد ُر ال َّن ُ‬
‫اس ا َ ْش َتا تًّا ﳔ لِّ ُی َر ْوا ا َ ْع َما َل ُه ْمه(‪)۲‬ف ََم ْن ّی َْع َم ْل ِمثْق َ‬
‫ش ًّّرا َّی َرهَ۠(‪))۵‬پ ‪،۱۰‬ا‪ٟ‬ز‪ٟ‬زا‪۶:٢‬تا‪)۸‬‬
‫َذ َّر ٍة َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشسۺدؿۺولگۺشےنپۺربۺیکۺرطػۺرھپںیۺ ےگۺیئکۺرشہۺوہۺرکۺاتہکۺشانپۺایکۺداھکےئۺاجںیئۺوتۺوجۺشکی ّۺذرہۺرھبۺالھبیئۺرکےۺشےسۺدےھکیۺاگشفرۺوجۺ‬
‫شکی ّۺذرہۺرھبۺربشیئۺرکےۺشےسۺدےھکیۺاگ۔‬
‫ٰ‬
‫(‪ …)5‬ث ُ َّم ت ُ َوف ّی ك ُ ُّل نَ ْف ٍس ّمَا ك ََس َب ْت َو ُه ْم ل َا ُى ْظل َُم ْو َ‬
‫نَ۠(‪( )۴۵۹‬پ‪،۱‬ا‪ٟ‬برقٵ‪)۵۸۳:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشف ۺررہۺاجؿۺوکۺشسۺیکۺامکیئۺوپریۺرھب دیۺاجےئۺیگۺشفرۺشؿۺرپۺ ۺ‬

‫ملظہنۺوہاگ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫(‪َ …)6‬ی ْو َم ت َ ِج ُد ك ُ ُّل نَ ْف ٍس ّمَا َع ِمل َْت ِم ْن َخ ْی ٍر ّم ُْخ َض ًّرا ﳝ‪َّ -‬و َما َع ِمل َْت ِم ْن ُس ْٰٓو ٍءٍۚۙ‪-‬ت َ َو ُّد ل َْو ا َ َّن بَ ْؼ ٌَ َها َو بَ ْؼ َن ۤٗه ا َ َم ًّ ٌۢدا‬
‫بَ ِع ْی ًّد ها‪َ -‬و ُی َح ِّذ ُرك ُُم ّٰ ُ‬
‫ال نَف َ‬
‫ْسهه‪( -‬پ‪ٰ،۱‬ا‪٤ً ٢‬ز‪)۱۰:٪‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬سجۺدؿۺرہۺاجؿۺےنۺوجۺالھبۺاکؾۺایکۺاحرضۺاپےئۺیگۺشفرۺوجۺرُبشۺاکؾۺایکۺشدیمۺرکےۺیگۺاکشۺھجمۺںیمۺشفرۺشسۺںیمۺ‬

‫دفرۺاکۺافہلصۺوہاتۺشفرۺاہلل ںیہمتۺشےنپۺذعشبۺےسۺڈرشاتۺےہ۔‬

‫ال َی ْعل َُم َما فِیْۤٗ ا َنْف ُِسك ُْم ف ْ‬

‫َاحذَ ُر ْو ُه‪( -‬پ‪،۵‬ا‪ٟ‬برقٵ‪)۵۱۵:‬‬ ‫(‪َ …)7‬و اعْل َُم ْۤٗوا ا َ َّن ّٰ َ‬
‫اہللاہمترےۺدؽۺیکۺاجاتنۺ ۺ‬
‫ےہوتۺشسۺےسۺڈرف۔‬ ‫ہک ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شفرۺاج ۺ‬
‫ؿولۺ ۺ‬

‫شْ ِ‬
‫ۺہ ۺریصبت ۺہی ۺاجےتن ۺںیہ ۺہک ۺرب ًَز َٯ َج‪ ١‬ےس ۺھچک ۺوپدیشہ ۺںیہن‪ ،‬ۺرقنعبی ۺشؿ ۺےس ۺاسحب ۺوہان ےہ ۺشفر ۺامتؾۺ‬
‫ایخالتۺفاحملتۺاکۺاسحبۺدانیۺےہ۔شںیہنۺنیقیۺےہہکۺشؿۺایخالتۺےسۺافحۺتظۺیکۺیہیۺوصرتۺےہۺہکۺہشیمہۺےچسۺدؽۺےسۺ‬
‫شےنپۺشوحشؽۺیکۺۺرگنشینۺشفرۺسفنۺۺاکاحمہبسۺایکۺاجۺےئۺزینۺرہۺاسسنۺۺفرحتکۺۺشفرۺرہہظحلۺفۺہحملۺسفنۺرپۺڑکیۺرظنۺریھکۺاجےئۺویکہکنۺ‬
‫سجۺےنۺاسحبۺفاتکۺبۺےسۺےلہپۺوخدۺشانپۺاحمہبسۺرکایلۺۺربفزِۺۺایقتمۺشسۺاکۺاسحبۺٓااسؿۺوہاگۺشفرۺوسشؽۺےکۺفتقۺفہۺوجشبۺ‬
‫دےۺےکسۺاگۺزینۺشسۺاکۺشاجنؾ ۺفۺاکھٹۺانیھبۺشاھچۺوہاگۺشفرۺوجۺٓادیمۺشانپۺاحمہبسۺںیہنۺرکاتۺشےسرشحۺےکۺدیمشؿۺںیمۺزایدہۺدریۺرانکۺ‬
‫زپےۺاگشفرفہۺہشیمہۺرسحتۺاکۺاکشرۺرےہۺاگۺزینۺشسۺیکۺربشایئںۺشےسۺبضغۺف ُۺروسشیئۺںیمۺالتبمۺرکدںیۺیگ۔‬
‫َ‬
‫ۺشاطعۺ‬
‫شؿۺابوتںۺےکۺفشکنمۺوہےن ۺیکۺفہجۺےسشلہۺریصبت ۺےنۺاجؿۺایلہکۺشؿۺرخشویبںۺےسۺافحتظۺرصػ َ ِ‬
‫دخشفدنیۺےکۺذرےعیۺیہۺنکممۺےہۺاسیجہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشؿۺوکۺربصۺشفرۺسفنۺیکۺۺابہگنینۺاکۺمکحۺۺدےتیۺوہےئۺشراشدۺرفۺامای‪:‬‬
‫(پ‪ٰ،۴‬ا‪٤ً ٢‬ز‪)۵۰۰:٪‬‬ ‫ٰۤٗیاَ ّى َُها الَّ ِذ ْی َن ا َٰم ُنوا ا ْصبِ ُر ْوا َو َص ِ‬
‫اب ُر ْوا َو َر ِاب ُط ْوا‪-‬‬
‫کلمیکۺابہگنینۺرکف۔‬
‫دحرپۺشالسیمۺ ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شےۺشامیؿۺفشولربصرکفۺشفرۺربصںیمۺدونمش ۺ‬
‫ںےسۺٓاےگۺروہۺشفرۺرس ۺ‬

‫ْ ِ‬
‫شہۺریصبتۺرضحشتۺےنۺشےنپۺک ںوںۺیکۺدہگنشتۺشسۺرطحۺیکۺہکۺےلہپۺشںیہنۺدنچۺۺرششطئۺاکۺاپدنبۺایکۺرھپ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سفنۺیکۺرگنشینۺشفرۺاحمہبسۺرکےتۺوہےئۺشےسۺزسشۺدیۺرھپۺاجمدہہۺرکےکۺسفنۺرپۺاتعبۺایکۺوتۺوگایۺسفنۺیکۺرگنشین ۺےکۺےئلۺشںیہنۺھچۺ‬
‫رمےلحۺشفرۺاقمامتۺےسۺزگرانزپاتۺےہذٰہلشۺشؿۺبسۺیکۺرشتحیۺشفرۺتقیقحۺفۺتلیضفۺایبؿۺرکانۺیھبۺۺرضفریۺرشۺزینۺشؿۺرمشلحۺ‬
‫ںیمۺےئکۺاجےنفشۺےلشامعؽۺیکۺلیصفتۺایبؿۺرکانۺیھبۺالزیمۺےہۺشفرشؿۺبسۺیکۺشلص َ ح‬
‫ۺاحمسۺسفن ۺےہۺنکیلۺرہرمےلحۺۺاکاحمہبسۺرکانۺ‬
‫ہ‬
‫َ‬
‫ۺشرگاحمس سفنۺےکۺدعب ۺلمعۺںیم ۺیمکۺرظنۺٓاےئۺوت ۺسفن ِ ا‬
‫ۺرپعبۺشفرۺع ِ َق اابۺوہاتۺ‬ ‫َح ہ‬ ‫رگنشینۺۺشفرۺرقمرہۺرششطئ ۺےکۺدعبۺوہاتۺۺےہ رھپ‬
‫َ‬
‫ےہ۔ۺشبۺمہ ْ ِ‬
‫ۺوتفۺ ُخّشفدنیۺےسۺشؿۺۺامتؾۺاقمامتۺیکۺرشتحیۺرکۺںیۺےگ۔‬
‫ىفسکُشظائقکاپابيزبياىا‬ ‫بابىنبظ‪:4‬‬

‫رتشمۺہکۺاسامۺؿۺںیمۺوجۺولگۺلمۺرکۺاجترتۺرکےتۺںیہۺشؿۺاکۺدصقمۺاسحۺبۺفاتکۺبۺںیمۺعفنۺیکۺالسیتمۺۺوہاتۺےہ‪،‬ۺاترجۺشےنپۺ‬
‫ۺامؽ ۺاجت ۺرت ۺ ۺدے ۺرک ۺشس ۺےس ۺدمد ۺاحلص ۺرکاتےہ ۺاتہک ۺ ۺفہ ۺ ۺاجترت ۺرکے ۺ ۺرھپ ۺہی ۺشس ۺےسعفن ۺاکاسحب ۺف ۺاتکبۺ‬
‫رشکی ۺوک ِ‬
‫رکے۔شیس ۺرطح ۺرشہِۺٓارخت ۺںیم ۺلقع ۺاترج ۺیک ۺرطح ۺےہ ۺسج ۺاک ۺدصقم ۺ ۺشفر ۺعفن ۺطقف ۺست ہ‬
‫ہیک ۺسفن ۺےہ ۺویکہکن ۺیہی ۺاکایمیب ۺاک ۺابثعۺ‬
‫ےہ۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬

‫اب َم ْن َد ّٰس َ‬
‫ىهاه(‪( )۹۹‬پ‪،۱۰‬ا‪ٟ‬ظ‪٤‬ص‪)۳۰ ،۹:‬‬ ‫ق َْد اَفْلَحَ َم ْن َز ّٰك َ‬
‫ىهاﭪ(‪َ )۱‬و ق َْد َخ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ےبۺکشۺرمشدۺوکۺاچنہپۺسجۺےنۺشُےسۺرھتسشۺایکۺشفرۺانرمشدۺوہشۺسجۺےنۺشےسۺتیصعمۺںیمۺاپھچای۔‬
‫سفن ۺوکۺاکایمیبۺشےھچۺشامعؽۺےکۺذرےعی ۺیتلمۺےہۺشفرلقعۺۺٓارختۺیکۺاجترتۺںیمۺسفنۺےسۺدمدیتیلۺےہۺینعیۺشےسۺشامعتسؽۺرکیتۺ‬
‫ۺامؽ اجترت ۺںیمۺ‬
‫ےہۺشفرۺستہیکۺسفنۺاکۺاپدنبۺرکیتۺےہۺاسیجۺہکۺاترجۺشےنپۺرشکیۺاجتۺرتۺشفرۺۺالمزؾ ۺےسۺدمدۺبلطۺرکاتۺےہۺاتہکۺہیۺدفونں ِ‬
‫ۺرجرشیۺےسۺاسحبۺفاتکبۺےکۺاعمےلمۺںیمۺڑگھجےنۺےسۺےنچبۺےکۺےئلۺشؿۺابوتںۺاکۺاتحمجۺوہاتۺےہۺہکۺےلہپۺ‬
‫ْ ِ‬ ‫شاضہفۺرکںی۔ۺوتۺسجۺرطحۺات‬
‫شےسۺدنچرششطئۺاکاپۺدنبۺرکےۺرھپۺشسۺیکۺرگنشینۺرکے‪،‬شسۺےکۺدعباسحبۺفاتکبۺرکےرھپۺ(شرگۺایختنۺاپےئوت)ڈشٹنۺڈٹپۺرکےایزسشۺ‬
‫دےۺشیس ۺرطحۺلقعۺیھب ۺےلہپۺسفنۺوکدنچرششطئۺاکاپۺدنبۺانبۺیت ۺےہۺشفرشؿۺرششطئۺےکۺاسھت ۺدنچۺذہمۺدشرایںۺاعدئۺرکۺیتۺےہۺزینۺاکایمیبۺےکۺ‬
‫رشوتسںۺرپۺشسۺیکۺرشہۺامنیئۺرکیت ۺےہۺشفرۺشؿۺرشوتسںۺرپۺےنلچۺیکۺاتدیکۺرکیتۺےہشفر ۺہحملۺرھبۺسفنۺیکۺرگنشینۺےسۺاغلفۺںیہنۺوہیتۺویکہکنۺشرگۺ‬
‫ےنےکۺوسشۺ‬
‫ہیاضۺعئۺوہ ۺ‬
‫ےوتۺشسۺےسۺایختنۺشفرۺشلصۺرسام ۺ‬
‫ۺسفنوکۺٓازشدوھچڑد ۺ‬
‫لقع ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ھچکۺاحلصۺںیہنۺوہات ۺسجۺرطحۺاخنئۺۺالمزؾ ۺرپۺشامتعد ۺرکۺےکۺامؽۺرپسدۺرکدےنیۺےسۺھچکۺاہھتۺںیہنۺٓاات۔ۺشؿۺرمشلحۺےکۺشیپۺرظنۺ‬

‫احم َ ح ہ‬
‫سۺسفن ۺۺشفررششطئِۺرقمرہۺوکۺوپرشۺرکےنۺاکۺاطمہبلۺوہانۺاچےئہۺویکۺہکنۺشسۺشُرخفیۺاجترتۺاکۺۺرمثہۺۺرفدفسۺشٰیلع(تنج)یکۺوصرتۺ‬
‫ںیمۺاتلم ۺےہۺشفرشایبنفدہشش ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬یکۺرمہشیہ ۺںیمۺ َسس َرٵہ ا‪ ٟ‬ہ‪َ ٨٤‬تہٳۺکتۺراسیئۺیتلمۺےہ ۺشفرۺدوینیۺعفنۺےک ۺاجبےئۺشُرخفی ۺعفن ۺیکۺ‬
‫رہگشیئ ۺںیم ۺاجان ۺتہب ۺرضفری ۺےہ ۺویکہکن ۺدوینی ۺعفن ۺشُرخفی ۺوتمعنں ۺےک ۺاقمےلب ۺںیم ۺھچک ۺںیہن ۺےہشفردوینی ۺعفن ۺاع ۺریض ۺیھب ۺےہۺ‬
‫ہکبجۺشُرخفیۺںیتمعنۺدشیمئۺںیہۺۺوتشےسیۺامؽۺاکۺایکافۺدئۺہۺوجۺالہتکۺفۺربابدیۺیکۺرطػۺےلۺاجۺےئ؟شےسیاعریضۺۺافدئےۺںیمۺوکۺیئۺالھبیئۺ‬
‫ںیہنۺہکلبۺشسۺےسۺشاھچۺوتۺاعریضۺرشۺےہۺویکہکنۺشرگۺاعریضۺرشمتخۺوہاجےئۺوتۺۺربشیئۺابلکلۺمتخۺشفرۺدشیمئۺوخیشۺاحلصۺوہیتۺےہۺنکیلۺ‬
‫اعریضۺۺالھبیئۺےکۺمتخۺۺوہےنۺرپۺہشیمہۺےکۺےئلۺشوسفسۺراتہۺےہۺۺ۔شیسۺےئلۺیسکۺاشرعۺےنۺۺاہک‪:‬‬
‫ِ َػاحَبہ ہہ ا‪٧‬ت َ َ٘ ًاْل‬
‫َت َٲـ٘ َ‪٨ًَ ٩‬ہٗ‬ ‫ِسٯ ُر‬
‫اَ َطس ا‪٨َ ً ٥َِ ٟ‬سَٴ فَی ہ ہ‬
‫تظجنہ‪:‬سجۺۺوخیشۺےکۺےلچۺاجےنۺاکۺنیقیۺوہۺےھجمۺشسۺوخیشۺرپۺزایدہۺۺرجنۺفۺالمؽۺےہ۔‬

‫ذٰہلش ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شۺ فر ۺٓارخت ۺرپ ۺشامیؿ ۺرےنھک ۺفشےل ۺرہ ۺلقع ۺدنم ۺصخش ۺ ۺرپالزؾ ۺےہ ۺہک ۺفہ ۺسفن ۺےک ۺاحمہبس ۺےس ۺاغلف ۺہنۺ‬
‫وہشفرسفنۺیکۺرحاکتۺفۺانکستۺشفرۺذلشتۺفایخالت ۺرپۺیتخس ۺۺرکےۺویکہکنۺزدنیگۺاکۺرہۺاسسنۺۺش لوؽۺرشۺےہۺسجۺےسۺہشیمہۺۺابیقۺ‬
‫رےنہ ۺفشیل ۺتمعن(ینعی ۺتنج ۺ)رخدیی ۺاجیتکس ۺ ۺےہوت ۺشؿ ۺاسوسنں ۺوک ۺاضعئ ۺرکان ۺایالہ ۺتک ۺفشےل ۺاکومں ۺںیم َ ْ‬
‫ۺضػ ۺرکان ۺتہب ۺنیگنسۺ‬
‫شفرڑبشۺاصقنؿۺےہۺوجۺدھجمسشرۺصخشۺاکہویشہۺۺںیہن۔‬
‫ہظظبحىفسکُمداـبکظِ‪:‬‬
‫سج ۺرطح ۺاترج ۺرشکی ۺوک ۺامؽ ۺرپسد ۺرکےن ۺےس ۺےلہپھچک ۺفتق ۺاکناتل ۺےہ ۺسج ۺںیم ۺفہۺشےنپ ۺرشکی ۺوک ۺضعب ۺابوتں ۺاکۺاپدنبۺ‬
‫رکات ۺےہشیسۺرطحۺدنبےۺوک ۺاچےئہ ۺہکۺفہۺامن ِز ۺرجف ۺےسۺافرغ ۺوہےن ۺےک ۺدعبسفنۺوکۺاپۺدنب ۺۺانبےن ۺےک ۺےئل ۺھچک ۺ ۺفتقۺ ۺدؽ ۺےک ۺےئلۺ‬
‫اکنےلشفرشےسۺٓااگہۺرکےۺہکۺشےۺسفن!ریمیۺامتؾۺعمجۺوپیجنۺہیۺزدنیگۺےہ‪،‬شرگۺہیۺاضعئۺوہیئگۺوتۺریمشۺامتؾۺامؽۺاضعئۺوہاجےئۺاگۺ‬
‫شفرۺےھجمۺ ُشرخفیۺاجترتۺشفرۺشسۺےکۺعفنۺےسۺامویسۺوہانۺزپےۺاگ‪،‬ۺٓاجۺےھجمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺ تلہۺدیۺےہۺشفرۺشیھبۺکتۺومتۺےسۺ‬
‫انکمہرۺںیہنۺایک ۺوگایہیۺریمےۺربۺاعتٰیل ۺیکۺرطػۺےسشکیۺۺشاعنؾۺۺےہویکہکنۺشرگۺفہۺےھجمۺدرگیۺولوگںۺیک ۺرطحۺومتۺدےۺداتیۺوتۺ‬
‫ںیمۺیھبۺرصػۺشکیۺدؿۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےک ۺےئل ۺداینںیم ۺٓاےن ۺیک ۺ تلہ ۺاماتگن ۺاتہک ۺوکیئ ۺکین ۺشامعؽ ۺرکوکسں۔ ۺشے ۺسفن!وت ۺہی ۺھجمس ۺہک ۺےھجت ۺومت ۺٓایئگ ۺیھت‪ ،‬ۺشب ۺےھجتۺ‬
‫دفابرہۺ ۺداین ۺںیم ۺاجیھب ۺایگ ۺےہ ۺذٰہلش ۺوتۺٓاج ۺےک ۺدؿ ۺوکۺاضعئۺرکےن ۺےسۺچب ویکہکن ۺرہۺاسسنۺش لوؽ ۺۺرش ۺےہ۔ۺشے ۺسفن!ایدۺرھکۺ ۺدؿۺ‬
‫رشتۺںیمۺوچسیبۺےٹنھگۺوہےتۺںیہۺاسیجہکۺدحثیۺرشفیۺںیمۺٓاایےہ‪(’’:‬ربفزۺایقتمۺ)ۺرہۺصخشۺےکۺےئلۺدؿۺشفرۺرشت ۺےکۺوچسیبۺ‬
‫زخشےنۺالیھپےئۺاجںیئۺےگۺشفرشؿۺںیمۺےسۺشکیۺزخشہنۺدنبےۺےک ۺاسۺےنم ۺشیپۺرکدایۺاجےئاگ۔شسۺزخشےن ۺںیمۺفہۺشےنپۺےئکۺوہۺ‬
‫ےئ ۺکین ۺ ۺشامع ۺؽ ۺوک ۺونر ۺےس ۺرھبش ۺ ۺوہش ۺدےھکی ۺاگ ۺوت ۺتہب ۺزایدہ ۺوخش ۺوہاگ ۺ ۺویکہکن ۺہی ۺشونشر ۺتمظع ۺ ۺفشےل ۺابداشہ ۺکت ۺےنچنہپ ۺاک ۺفہلیس ۺںیہۺ‬
‫شفرشسۺوخۺیشۺاکاعملۺہیۺوہاگۺہکۺشرگشےسۺمنہجۺۺفشولںۺںیمۺمیسقتۺرکۺدایاجےئۺوتیمنہجۺشۺسۺوخیشۺےکۺببسۺشینپۺفیلکتۺےکۺشاسحسۺوکۺ‬
‫وھبؽۺاجۺںیئ۔ۺرھپۺدنبےےکۺےئلۺایسہۺاترکیۺزخشہنۺوھکالۺاجےئۺاگۺوجۺدبوبۺدشرۺوہاگۺشفرۺاتریکیۺشےسۺڈاھےپنۺوہیگۺہیۺڑھگیۺفہۺوہیگۺ‬
‫سجۺںیمۺشسۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺانرفۺامینۺیکۺوہیگۺےسجۺدھکیۺرکشےسۺشےسیۺدتشہۺفوخػۺاکۺاسانمۺوہاگۺہکۺشرگۺشسۺدتشہۺفۺوخػۺ‬
‫وکویتنجںۺںیمۺمیسقتۺرکدایاجےئۺوتۺشؿۺرپۺیتنجۺوتمعنںۺاکۺزمہۺمکۺوہاجےئ۔ۺرھپۺشکیۺزخشہنۺوھکۺالاجۺےئۺاگشسۺںیمۺہنۺتملظۺوہۺیگۺہنۺونۺ‬
‫رۺوہاگۺہیۺڑھگیۺفہۺوہیگۺنجۺںیمۺدنبہۺوسایۺراہۺایۺلمعۺےسۺاغلفۺراہۺایۺداینفیۺاجزئۺاکومںۺںیمۺوغشمؽۺراہ۔ۺشسۺزخشےنۺوکۺاخیلۺدھکیۺرکۺ‬
‫دنبےۺوکۺشیسیۺرسحتۺۺوہیگۺےسیجۺیسکۺاتۺرجۺوکۺاجترتۺںیمۺڑبےۺعفنۺرپۺدقرتۺرےنھکۺےکۺابۺفوجدشفرۺابداشہۺۺوکشینپۺیتسسۺیکۺفہجۺےسۺ‬
‫ومعق ۺاہھت ۺےس ۺےنلکن ۺےک ۺببس ۺاصقنؿ ۺ ۺشاھٹان ۺزپے۔ ۺشے ۺسفن! ۺےھجت ۺشانت ۺاصقنؿ ۺشفر ۺرسحت ۺاکیف ۺےہ‪،‬زمدی ۺ ۺںیہن۔ ۺشیس ۺرطحۺ‬
‫دنبےۺرپۺزدنیگۺرھبۺےکۺزخشےنۺشیپۺےئکۺاجںیئۺےگ۔‘‘‬
‫ىفسکُسنجھاؤ‪:‬‬
‫شےنپۺسفنۺوکۺاھجمسٕاۺہکۺٓاجۺتنحمۺرکےلۺاتہکۺزخشےنۺرھبےۺۺرںیہۺشفرۺسفنۺۺوکشؿۺزخشونںۺےکۺعمجۺرکۺےنۺےسافۺرغۺہنۺ‬
‫روھکۺوجۺاہمتریۺتنطلسۺاکۺابثعۺںیہ۔سفنۺوکۺاھجمسۺٕاۺہکۺیتسس‪،‬ۺٓارشؾۺیبلطۺشفرۺاکیلہۺیکۺرطػۺہنۺاجےئۺفرہن ۺمتۺۺدرگیۺولوگںۺوکۺےنلمۺ‬
‫فشےل ۺً َ‪٠‬ٲین ۺےک ۺدراجتۺےسۺرحمفؾۺوہاجٕاےگۺشرگہچۺتنجۺںیمۺدشلخۺوہاجٕا ۺنکیلۺرسحتۺمتۺےسۺٹمچۺرکۺابۺیقۺرےہۺیگۺ‬
‫زیناصقنؿۺشفرۺرسحتۺیکۺفیلکتۺمتۺربدشتۺںیہنۺرکاپٕاےگۺشرگہچۺۺفہۺمنہجۺےکۺذعشبۺےسۺمکۺۺےہ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫آخظتکاخساعہ‪:‬‬
‫شکیۺزبرگۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ رفامےتۺںیہ‪‚:‬ہیۺکیھٹۺےہۺہکۺانگہۺاگرۺیکۺششخبۺوہیگۺنکیلۺایکۺفہۺیکینۺرکےنۺفشولںۺےکۺ‬
‫وثشبۺفۺدراجتۺےسۺرحمفؾۺںیہنۺوہاگ؟‛‬
‫رکشخۺرےۺشفرۺرسحتۺیکۺرطػۺشاشرہۺایکۺےہ۔ۺاہلل ًَز َٯ َج شۺ‪ ١‬راشدۺرفۺاماتۺےہ‪:‬‬ ‫گ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ ۺہےنش ۺ‬
‫اسیرفۺام ۺ‬ ‫ۺوگۺایۺزبر ۺ‬
‫َی ْو َم َی ْج َم ُعك ُْم لِ َی ْو ِم الْ َج ْم ِع ٰذ لِ َ‬
‫ك َی ْو ُم ال َّت َغا بُ ِ ه‬
‫ن‪( -‬پ‪،۵۸‬ا‪ٟ‬تِاب‪)۹:٩‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬سجۺدؿۺ ۺ‬

‫ںیہمتشۺاٹھکۺرکےۺاگۺبسۺعمجۺوہےنۺےکۺدؿۺۺفہۺدؿۺےہۺاہرۺفشولںۺیکۺاہرۺےنلھکۺاک۔‬
‫ہیۺوتۺشفاقتۺےکۺوحشےلۺےسۺسفنۺوکۺٓااگیہۺےہ۔شسۺےکدعبسفنۺوکۺاستۺشعضااءۺینعیۺۺٓاھک‪،‬ۺاکؿ‪،‬ۺزابؿ‪،‬ۺٹیپ‪،‬ۺرشاگمہۺ‬
‫‪،‬اہھتۺشفرۺاپٕاںۺےکۺوحشےلۺےسۺٓااگۺہۺرکفشفرۺشؿۺشعضااءۺوکۺسفنۺےکۺوحشےلۺرکدفۺویکہکنۺشسۺاجترتۺںیمۺہیۺشعضااءۺسفنۺےکۺاخدؾۺ‬
‫فراعۺایۺںیہۺشفرشسۺۺاجترتۺےکۺشُومرۺشؿۺیہۺشعضااءۺےکۺذرےعیۺلمکمۺوہےتۺںیہۺزینۺمنہجۺےکۺاستۺدرفشزےۺںیہۺشفرۺرہۺدرفشزےۺ‬
‫ےک ۺےئل ۺشکی ۺہصح ۺرقمر ۺےہ ۺشفر ۺہی ۺدرفشزے ۺش ِؿ ۺشعضااء ۺےک ۺذرےعی ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺانرفامین ۺرکےن ۺفشےل ۺصخش ۺےک ۺےئل ۺنیعتمۺ‬
‫ںیہ۔ذٰہلشۺسفنۺوکٓااگۺہۺرکفۺہکۺشؿۺۺشعضااۺءوکۺانگوہںۺےسۺوفحمظۺرےھک۔‬
‫اوؽاءکیحفالتکیتفعیل‪:‬‬
‫٭…ٓاھک‪ٓ:‬اوھکنں ۺ ۺوکۺریغۺرحمؾ ۺایۺیسکۺاملسمؿ ۺےک ۺرتس ۺیک ۺرطػۺرظن ۺرکےنۺایۺیسکۺاملسمؿ ۺوکۺاقحرتۺیکۺرظنۺےسۺدےنھکیۺ‬

‫ےساچبےئۺہکلب ۺرہۺوضفؽۺابت ۺینعی ۺسجۺیک ۺرضفرتۺہن ۺوہشس ۺےسۺاچبےئویکہکنۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺسج ۺرطحۺوضفؽۺالکؾ ۺےکۺابرےۺ‬
‫ںیمۺوپےھچۺاگۺشیسۺرطحۺدنبےۺےسۺوضفؽۺرظنۺےکۺابرےۺںیمۺیھبۺوسشؽۺرکےۺاگ۔ۺرھپۺٓاھکۺوکۺش ِؿۺشومرۺےسۺرفانکۺیہۺاکۺیفۺںیہنۺ‬
‫ہکلبۺشےسۺشُؿۺ ُشومرںیمۺوغشمؽۺرانھکیھبۺرضفریۺےہۺوجۺشسۺاجترت ۺںیمۺدیفمۺوہںۺًالثمۺفہۺشُومر ۺنجۺےکۺےئلۺٓاھکۺوکۺدیپشۺایکۺایگۺ‬
‫ینعیۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺدیپشۺرکدہۺشایشءۺوکۺربعتۺیکۺاگنہۺےسۺشفرۺشےھچۺشامعؽۺاجبالےنۺیکۺتینۺےسۺدانھکیزینۺرقٓاؿۺفدحثی ۺںیمۺوغرۺفرکفۺ‬
‫َ‬
‫ۺمک ۺشہیہٰل ۺرپلمتشم ۺاتکوبں ۺاک ۺاطمہعل ۺرکان۔سفن ۺوکٓاھک ۺےکاسھت ۺاسھت ۺاب ۺیق ۺامت ۺؾ ۺشعضااءےکۺ‬
‫رکان ۺشفرفظع ۺفتحیصن ۺےک ۺےئل َ ِ‬
‫ابرےۺںیم‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ٹیپےکۺابرےۺںیمۺاتدیکۺرکے۔‬
‫لیصفتۺےسۺٓااگہۺرکاناچۺےئہابوصخلصۺزابؿۺشفرۺ ۺ‬
‫٭…زابؿ‪ :‬ۺرطفیۺوطرۺرپۺزابؿۺ یتل ۺریتہ ۺےہۺ‪،‬شےسۺرحتک ۺرکےن ۺںیمۺوکیئۺتقشم ۺںیہنۺوہیت ۺنکیل ۺشس ۺیکۺاطخںیئ ۺًالثمۺتبیغ‪،‬ۺ‬
‫وھجٹ‪،‬یلغچ‪،‬ۺشینپۺاپزیکیگۺایبؿۺرکان‪،‬ۺولخمؼۺشفرۺاھکےنۺیکۺزیچفںۺیکۺربشیئۺرکان‪،‬ۺنعلۺنعطۺرکان‪،‬ۺدونمشںۺےکۺےئلۺدبۺداعۺرکانۺشفرۺوگتفگ ۺےکۺ‬
‫تےکۺایبؿ‘‘ۺںیمۺذرکۺرکےکچۺںیہ۔‬
‫ؿیکۺٓااف ۺ‬
‫دفرشؿۺڑگھجانۺۺفریغہۺفریغہۺشسۺےکۺڑبےۺانگہۺںیہ ۺ۔ہیۺامت ۺؾشُومرمہ’’زاب ۺ‬
‫زابؿۺشؿۺیہۺٓاافتۺےکۺدرےپۺریتہۺےہہکبجۺشسۺیکۺقیلختۺاکۺدصقمۺہیۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺذرکۺرکے‪،‬ۺولخمؼۺوکۺتحیصنۺرکے‪،‬ۺ‬

‫ملعۺدنیۺےنھکیسۺاھکسےنۺںیمۺرصمفػۺۺرےہ‪،‬ۺولوگںۺوکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرشہۺیکۺرطػۺالبےئۺشفرۺشؿۺےکۺدرایمؿۺحلصۺرکفشےئشفرۺدرگیۺۺایکینںۺ‬

‫ۺذرکۺۺشیہٰلۺےکۺالعفہۺرحتکۺںیمۺہنۺالےئۺۺویکہکنۺومنمۺاکۺوبانلۺذرکۺشفرۺشسۺاکدانھکیۺ‬
‫رکے۔ۺذٰہلشۺسفنۺوکۺاپدنبۺانباناچۺےئہۺہکۺفہۺدؿۺرھبۺزابؿۺوک ِ‬
‫رکفےکۺےئلۺوہینۺاچےئہ۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ راشدرفۺاماتۺےہ‪:‬‬
‫ربعتۺشفرۺاخومیشۺوغۺرۺف ۺ‬
‫د(‪( )۹۵‬پ‪)۳۸:ٚ،۵۶‬‬ ‫َما َیل ْ ِف ُظ ِم ْن ق َْو ٍل اِ لَّا ل ََد ْی ِه ر ِق ْی ٌ‬
‫ب عَ ِؾ ْی ٌ‬ ‫َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬وکیئۺابتۺفہۺزابؿۺےسۺںیہنۺاکناتلۺہکۺشسۺےکۺاپسۺشکیۺاحمظفۺایترۺہنۺاھٹیبۺوہ۔‬

‫٭…ٹیپ‪:‬ٹیپۺوکرحصۺوھچڑےنۺرپۺوبجمرۺرکفۺزینالحؽۺاھکانۺشفرۺفہۺیھبۺوھتڑشۺاھکۺےنۺاکاپدنبۺرکف۔ہبتشمۺزیچفںۺشفراسفنۺینۺوخشاشہتۺےسۺ‬
‫شےسۺرفوکۺشفرِرد ِرۺرضفرتۺۺشایشءۺرپۺشافتکۺرکےنۺیکۺنیقلتۺرکفۺشفرۺسفنۺوکشسۺابتۺاکاپدنبۺرکفۺہکۺشرگۺشسۺےنۺشسۺےلسلسۺںیمۺاخمتفلۺیکۺوتۺ‬
‫تےسۺزایدہۺاحلصۺایکۺفہۺربۺشربۺوہۺاجےئ۔‬
‫ٹیپےنۺوخشاشہ ۺ‬
‫ہکسجۺدقرۺ ۺ‬
‫ےسۺرفکۺرکۺزسشۺدیۺاجےئیگۺات ۺ‬
‫ت ۺ‬
‫رہمسقۺیکۺوخشاشہ ۺ‬
‫ٹیپ ۺوک ۺ‬
‫ۺ‬
‫شیسۺرطحۺامتؾۺشعضااءۺوکۺاپدنبۺرکفشفرۺشؿۺامتؾۺرششطئۺاکۺشاحہطۺتہبۺیبملۺوگتفگےہۺزینشعضااءۺےکۺانگہۺشفرۺایکینںۺوپدیشہۺںیہن۔سفنۺ‬
‫وکۺرفزۺرَمہۺےکۺرفشضئۺےسۺیھبۺٓااگۺہۺرکےتۺروہزیننجۺیلفنۺابعۺدشت ۺوکۺشدشرکۺےنرپۺدقرتۺرےتھکۺوہۺشفرۺزایدہۺےسۺزایدہۺشدشۺرکےتکسۺوہۺشؿۺ‬
‫یکۺلیصفت‪،‬رطےقی‪،‬تیفیکۺشفرۺۺامتؾۺشومرۺشابسبۺتیمسۺاھجمسدف۔ۺہیۺفہۺرششطئۺںیہۺنجۺیکۺرضفرتۺرفزشہنۺشیپۺۺٓایتۺےہۺنکیلۺبجۺٓادیمۺ‬
‫ہتبلۺشرگۺ‬
‫تںیہنۺریتہۺش ۺ‬
‫ےئوتۺرھپرششطئۺیکۺاپدنبیۺیکۺرضفر ۺ‬
‫طئرپۺلمعۺریپشوہۺاج ۺ‬
‫سفنیھبۺشؿۺرشش ۺ‬
‫ےنپسفنۺوکشؿۺۺرششطئۺاکاپدنبۺانبےلۺشف ۺر ۺ‬
‫ش ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سفنۺضعبۺابوتںۺںیمۺشاطتعۺرکےۺوتۺہیقبۺشومرۺںیمۺرششطئ ۺیکۺاپدنبیۺرکفشےنۺیکۺرضفرتۺابیقۺرےہۺیگۺشفرۺشاسنؿۺوکشرگۺرہۺرفزۺ‬
‫وکیئۺہنۺۺوکیئۺاکؾۺایاینفشہعقۺشیپۺٓااتۺےہۺوتۺشسۺیکۺشدشیگیئۺاکرطہقیۺشگلۺوہاگۺشفر ۺشسۺرپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺقحۺدجشاگہنۺرطےقیۺرپۺوہاگ۔ہیۺ‬
‫اعُمالمتۺداینفیۺولوگںۺًالثموکحتمۺرکےنۺفشےلایۺاترجۺرضحشتۺایۺزپاھےنۺفشولںۺےکۺاسھتۺۺزایدہۺشیپۺٓاےتںیہۺاشۺدیۺیہۺوکیئۺ‬
‫َ‬
‫ۺخشفدنی ۺوکۺوپرشۺرکےن ۺیک ۺاحتجۺہن ۺوہ۔شیس ۺےئلۺدنبے ۺرپۺ‬ ‫شاسی ۺدؿ ۺوہۺسج ۺںیمۺشس ۺرطح ۺاکۺفشہعق ۺشیپۺہن ۺٓاات ۺوہ ۺہکۺشںیہن ۺ َ ّ ِ‬
‫حُ ّ‬
‫َ‬
‫ۺشاطعۺقحۺیکۺاتدیکۺرکاترےہشفرۺشےسۺتلفغۺشفرۺاکیبرۺرےنہےسۺیھبۺڈرشےئ۔شےسۺاھبےگۺ‬ ‫الزؾۺےہۺہکۺسفنۺوکۺشاقتستمۺشفر َ ِ‬
‫وہےئ ۺرسشک ۺالغؾ ۺوک ۺتحیصن ۺرک ۺےن ۺیک ۺرطح ۺتحیصن ۺرکے ۺویکہکن ۺرطفی ۺوطر ۺرپ ۺسفن ۺابعدشت ۺےس ۺاھباتگ ۺےہ ۺشفر ۺدنبیگ ۺےسۺ‬
‫شرحنشػۺرکاتۺےہۺنکیلۺفظعۺفۺتحیصنۺسفنۺرپۺشرثشدنشزۺوہیتۺےہ۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ راشدرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫الذ ْك ٰرى ت َ ْن َف ُع ال ُْم ْؤ ِم ِن ْی َ‬
‫ن(‪( )۸۸‬پ‪،۵۷‬ا‪ٟ‬ذرٱت‪)۵۵:‬‬ ‫َّو َذ ّك ِْر فَاِ َّن ِّ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺاھجمسٕاۺہکۺاھجمسانۺاملسمونںۺوکۺافدئہۺداتیۺےہ۔‬
‫ہیۺامتؾۺوگتفگسفنۺیکۺدہگنشت ۺےک ۺےلہپۺاقمؾۺےکوحشےلۺےسۺیھتۺشفرلمعۺےسۺےلہپۺاحمہبسۺیہیۺےہ۔ ۺاحمہبسۺیھبکۺلمعۺ‬
‫ےکۺدعبۺوہاتۺےہۺشفرۺیھبکۺےلہپۺاتہکۺسفنۺڈرے۔انچہچنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫ال َی ْعل َُم َما فِیْۤٗ ا َنْف ُِسك ُْم ف ْ‬
‫َاحذَ ُر ْو ُه‪( -‬پ‪،۵‬ا‪ٟ‬برقٵ‪)۵۱۵:‬‬ ‫َو ا ْعل َُم ْۤٗوا ا َ َّن ّٰ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شفرۺاجؿۺولۺہکۺاہللاہمترےۺدؽۺیکۺاجاتنۺےہۺوتۺشسۺےسۺڈرف۔‬

‫ہیۺاحمہبسۺلبقتسمۺےکۺوحشےلۺےسۺےہ۔‬
‫َّ‬
‫محاس َّبہکیتىظیف‪:‬‬
‫شامعؽۺیکۺرثکتۺشفرۺدقمشرۺںیمۺزایدیتۺشفرۺاصقنؿۺیکۺرعمتفۺےکۺےئلۺوجۺوغرۺایکۺاجاتۺےہۺشےس َ ح َ‬
‫ۺاحمسۺےتہکۺںیہ۔ذٰہلشۺشرگۺ‬
‫دنبہۺشےنپۺدؿۺرھبۺےکۺشامعؽۺوکۺاسےنمۺرےھکۺاتہکۺشےسۺیمکۺیشیبۺاکۺملعۺوہۺوتۺہیۺیھبۺاحمہبسۺےہ۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفاماتےہ‪:‬‬
‫ٰۤٗیاَ ّى َُها الَّ ِذ ْی َن ا َٰم ُن ْۤٗوا اِ َذا َض َربْ ُؾ ْم فِیْ َس ِؽ ْی ِل ّٰ ِ‬
‫ال فَ َت َب َّؼ ُن ْوا (پ‪،۵‬ا‪٨ٟ‬شاء‪)۹۴:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شےۺشامیؿۺفشولۺبجۺمتۺاہجدۺ ۺوکولچۺوتۺقیقحتۺرکول۔‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫شفرۺرفاماتےہ‪:‬‬
‫ٰۤٗیاَ ّى َُها الَّ ِذ ْی َن ا َٰم ُن ْۤٗوا اِ ْن َجآ َءك ُْم فَا ِس ٌ ٌۢ‬
‫ق ِب َن َباٍ فَ َت َب َّ‬
‫ؼ ُن ْۤٗوا (پ‪،۵۶‬ا‪ٟ‬ححزات‪)۶:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشےۺشامیؿۺفشولۺشرگۺوکیئۺافقسۺاہمترےۺاپسۺوکیئۺربخۺالےئۺوتۺقیقحتۺرکول۔‬

‫زینرفاماتےہ‪:‬‬
‫ان َو نَ ْعل َُم َما ت ُ َو ْس ِو ُس ِب ٖه نَف ُ‬
‫ْسه ۚۙ‪( -‬پ‪)۳۶:ٚ،۵۶‬‬ ‫َو لَق َْد َخل َ ْق َنا ا ل ْ ِان َْس َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺےبکشۺمہۺےنۺٓادیمۺوکۺدیپشۺایکۺشفرۺمہۺاجےتنۺںیہۺوجۺفوسہسۺشسۺاکۺسفنۺڈشاتلۺےہ۔‬

‫ںیمرپۺزیہاکۺذرکۺرفامای۔‬
‫لبقتسم ۺ‬
‫ۺ‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺوطبرۺہیبنتۺشفرۺڈرشےتۺوہےئۺ‬

‫اىجاوکےباعےمیٌٍُعکظِ‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬ ‫سانۺابعدہۺنبۺاصتمۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺرمفیۺےہۺہکۺشکیۺصخشۺےن ِ‬
‫ۺروسؽۺشرکؾ‪،‬اشہۺِینبۺٓادؾۺ َػلی ا ہ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َٯ َس‪٥٠‬ۺیکۺدختمۺںیمۺرعضۺیکۺہکۺےھجمۺتحیصنۺرفامےیئۺوتۺٓاپ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪’’:‬بجۺیسکۺاکؾۺاکۺشرشدہۺرکفۺوتۺشسۺ‬
‫(‪) 220‬‬
‫وہ ۺوتہنۺرکف۔‘‘‬
‫ےکۺشاجنؾۺںیمۺوغرۺ ۺفرکفۺرکولۺ‪،‬شرگۺشاجنؾۺشاھچۺوہوتۺشےسۺرکولۺشفرۺشرگۺربش ۺ‬
‫س‬
‫یسکۺدش شۺدنمۺاکۺوقؽۺےہۺہکۺشرگۺلقعۺوکۺوخششہۺرپۺاغبلۺرانھکۺاچےتہۺوہۺوتۺوخشاشہتۺیکۺریپفیۺشسۺفتقۺکتۺہنۺرکفۺبجۺکتۺش ۺ‬
‫ےنےسۺزایدہۺربشۺےہ۔‬
‫شہےکۺوپر ۺشہنۺوہ ۺ‬
‫تماکۺرانۺوخش ۺ‬
‫اکۺشاجنؾۺہنۺدھکیۺ ۺولویکۺہکنۺدؽۺںیمۺدنش ۺ‬
‫ۺسانۺامقلؿۺمیکحۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪’’:‬بجۺومنمۺشےنپۺشاجنؾۺرپۺرظنۺراتھکۺےہۺوتۺفہۺدنشتمۺےسۺوفحمظۺراتہۺےہ۔‘‘‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫وقلميزاِعبےِقُف‪:‬‬
‫ْ‬
‫ۺسانۺ َ َ ّ‬
‫ششدۺنبۺشَ ْفسۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺرفشتیۺےہۺہکۺرساک ِرۺدمہنی‪،‬ۺرقش ِرۺبلقۺفہنیس َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شراشدۺرفامای‪‚:‬اَل َ‪ٜ‬ٲ ہص َ‪َ ٩٣‬ز َا‪َ ٪‬نٔ َشہِٗ َٯ ًَ‪٤ََ ٟ ١َ َ٤‬ا َبٌ َس ا‪َ ٰ٤َ ٟ‬ت َٯاْلَح َ‪ ٤‬ہ‪ ٩٣َ ٙ‬اَت َب ٍَ َنٔ َشہٗ‬
‫ِ َ‪َٰ ٫‬ا َ‪٫‬ا َٯ َت َ‪٤‬ى ّٰی‬

‫‪ …220‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب ا‪ٟ‬تحـٲف ًلی كاًٶ اہلل‪ ،‬ؾ‪ ،۳۴‬حسٱث‪٣ ٩ً،۴۳:‬ح‪٤‬س ب‪ً ٩‬لی‬
‫‪ٛ‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬ٯ‪ٛ‬ٲٍ ب‪ ٩‬ا‪ٟ‬حزاح‪ ،‬باب اْلستٌساز ‪ٰ٤٠ٟ‬ت‪ ،‬ا‪ٟ‬حزء اْلٯ‪ ٢‬ا‪ ،ٕٟ‬ؾ‪ ،۵۴۳‬حسٱث‪ ٩ً،۳۶:‬ا‪٧‬ص رضی اہلل ً‪٨‬ہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ہْ‬
‫ًَل َی اہللۺینعیۺلقعۺدنمۺفہۺےہۺوجۺشےنپۺسفنۺاکۺاحمہبسۺۺرکےۺشفرۺومتۺےکۺدعبۺاکؾۺٓاےنۺفشےلۺلمعۺرکےۺشفرۺےبۺفوقػۺفہۺےہۺوجۺوخش ِ ِ‬
‫سۺ‬
‫(‪) 221‬‬
‫ےرھپۺیھبۺاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬ےسشدیمۺرےھک۔‛‬
‫سفنیکۺریپفیۺرک ۺ‬
‫ۺ‬
‫ظفلۺ’’ َز َا‪ ‘‘٪‬اکۺٰینعمۺاحمہبسۺرکانۺےہ۔ۺشیسۺےئل’’ٱَٰ ہ‪ ٦‬ا‪ٟ‬سٱ‪ ‘‘٩‬وک ِ‬
‫ۺویؾۺاسحبۺےسۺریبعتۺرکےتۺںیہ۔‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ راشدرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬وتۺ ۺ‬
‫ایکںیمہۺزجشۺزسشۺدیۺاجےئۺیگ۔‬ ‫ا‪ٟ‬ؼ ّٰٔت‪)۵۱:‬‬ ‫َءاِ نَّا ل ََم ِد ْی ُن ْو َ‬
‫ن(‪( )۸۳‬پ‪ٰٓ ،۵۱‬‬

‫محاسبہکظِاسسےپہلےکہتنہاعاحسابلیاجائے‪:‬‬
‫فؼ ۺشمظع ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےن ۺرفامای‪:‬شےنپ ۺسفن ۺاک َ ح‬
‫ۺاحمس ۺرکفۺشس ۺےس ۺےلہپ ۺہک ۺاہمترشۺ‬ ‫ۺافر ِ‬
‫ُع ُ‬ ‫شریمشلم وونینم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺ ُ َ ْ‬
‫اسحبۺایلۺاجےئۺشفرۺفزؿۺےئکۺاجےنۺےسۺےلہپۺشےنپۺلمعۺاکۺوخدۺفزؿۺرکفۺشفرۺتہبۺڑبیۺیشیپۺےکۺےئلۺایترۺوہاجٕا۔‬
‫ٰ‬
‫شوبومس ۺشرعشی ۺ َرضَ َی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺوک ۺاھکل‪ ’’:‬ۺدشت ۺےک ۺاسحب ۺےس ۺےلہپ ۺرشتح ۺیک ۺاح ۺتل ۺںیمۺ‬‫ۺسان ۺ‬
‫ٓاپ ۺےن ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شےنپۺسفنۺاکۺاحمۺہبسۺرکف۔‘‘‬
‫ۺسانۺبعکۺشالةحرۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےسۺوپاھچ‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺاتکبۺںیمۺٓاپ َ ح‬
‫ۺاحمسۺےکۺابرےۺںیمۺ‬ ‫ٓاپۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ایکۺاپےتۺںیہ؟‛ رعضۺیک‪‚:‬زنیمۺےکۺاسحبۺرکےنۺفشےلۺوکۺٓاامسؿۺےکۺاسحبۺرکےنۺفشےلۺیکۺرطػۺےسۺالہتکۺےہ۔‛ۺٓاپ‬
‫َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺشانپ ّ‬
‫درہۺشاھٹایلۺشفرۺرفامای‪‚:‬اہںۺرگمفہۺوجۺشانپۺشاستحبۺوخدۺرکےۺ(فہۺوفحمظۺرےہۺاگ)۔‛ رضحتۺبعکۺشالةحرۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ‬

‫اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬شریمۺشلم وونینم!شۺ یسۺۺرطحۺہیۺابۺتۺوترشتۺںیمۺریغبۺیسکۺافۺےلصۺےکۺذموکرۺےہۺہکۺشؿۺےکۺدرایمؿۺںیمۺ‬

‫وکیئۺدفرسشۺہملکۺںیہن۔‛‬
‫ا‪َ ٪‬نٔ َشہ‬
‫ِٗ َیٌ َ‪ ٤‬ہ‪٤ََ ٟ ١‬ا‬ ‫ہیۺامتؾۺشوقشؽۺشیسۺۺرطػۺشاشرہۺرکۺےتۺںیہۺہکۺلبقتسمۺےکۺےئلۺیھبۺاحمہبسۺوہاتۺےہ۔دحثیۺۺاپک‪َ ٩٣َ ‚:‬ز َ‬

‫َبٌ َسا‪ٰ٤َ ٟ‬تۺینعیۺوجۺشےنپۺسفنۺاکۺاسحبۺرکاتۺےہۺفہۺومتۺےکۺدعبۺاکؾۺٓاےنۺفشےلۺلمعۺرکاتےہ۔‛ اکۺبلطمۺہیۺےہۺہکۺشامعؽۺےکۺےلسلسۺںیمۺےلہپۺ‬

‫رپلمعۺریپشۺوہ۔‬
‫فزؿۺرکےکۺوخبۺوسےچۺشفرۺوغرۺفۺرکفۺرکےۺرھپۺشسۺےکۺدعبشؿۺ ۺ‬

‫‪ …221‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ٘‬ٲا‪٣‬ٶ‪ ،‬باب‪ ،۵۰۷ /۴ ،۵۵‬حسٱث‪’’،۵۴۶۷:‬اْلح‪‘‘ٙ٤‬بس‪ٟ‬ہ’’ا‪ٌٟ‬اجز‘‘‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫مظاقبہ‬ ‫بابىنبظ‪:2‬‬
‫(شسںیمۺدفںیلصفۺںیہ)‬
‫ۺ‬
‫بج ۺشاسنؿ ۺسفن ۺوکذموکرہ ۺابال ۺرششطئ ۺےس ۺٓااگہ ۺرک ۺےل ۺوتشےسرمشہبق ۺینعی ۺشامعؽ ۺںیم ۺوغرفرکف ۺیک ۺاجبن ۺوتمہج ۺرکے ۺشفر ۺشس ۺرپ ۺرہگی ۺشفر ۺتخس ۺرظن ۺرےتھکۺ‬
‫سےکۺدراجتۺذرکۺرکںیۺےگ۔‬
‫یکتلیضفۺشفرۺش ۺ‬
‫ہبق ۺ‬
‫بمہۺرمش ۺ‬
‫ڑگبرکۺرسشکۺوہاجےئۺاگ۔ۺش ۺ‬
‫ہی ۺ‬
‫یوتۺ ۺ‬
‫وہےئۺوخبۺافحتظۺرکےۺویکہکنۺشرگۺشےسۺچ یلۺیٹھچۺدےد ۺ‬
‫مظاقبہکیفؽیلت‬ ‫پہلیفعل‪:‬‬

‫ۺسانۺربجلیۺشنیمۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺاتدجش ِرۺ ِراستل‪،‬ۺاشنہشہِۺوبنت َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےسۺشاسحؿۺےکۺابرےۺںیمۺوسشؽۺایکۺوتۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 222‬‬
‫ٓاپ َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪‚:‬اَ‪َ ٪‬تٌبہ َس اہللَ ک َ َا‪َ ٧‬ک َت َزا ٗہِۺینعیۺمتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابعدتۺشسۺرطحۺرکفۺوگایشےسۺدھکیۺرےہوہ۔‛‬
‫ہلل ک َ َا‪َ ٧‬ک َت َز ٗاہِ َٓاَ‪َ ٥ٟ ٪‬ت‪ٜ‬ہ‪َ ٩‬ت َز ٗاہِ َٓاَ‪٧‬ہ َٱ َزاکۺینعیۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابعدتۺشسۺرطحۺرکفۺوگایۺمتۺشےسۺدھکیۺرےہۺوہۺشرگۺمتۺےسۺ‬
‫شکیۺرفشتیۺںیمۺویںۺےہ‪‚:‬اہًبہ ہس ا َ‬
‫(‪) 223‬‬
‫وہوتۺےبکشۺف ۺہںیہمتۺدھکیۺراہۺےہ۔‛‬
‫ےہ ۺ‬
‫ہکمتۺشےسۺدھکیۺر ۺ‬
‫ےکس ۺ‬
‫ہیہنۺوہ ۺ‬
‫ۺ‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ راشدرفۺاماتےہ‪:‬‬

‫ت‪( -‬پ‪،۳۱‬ا‪ٟ‬زًس‪)۱۱:‬‬ ‫اَف ََم ْن ُه َو قَآ ٕى ٌم عَلٰی ك ُ ِ ّل نَ ْف ٍ ٍۭ‬
‫س ِب َما ك ََس َب ْ‬
‫ؽیکۺدہگنشتۺراتھکۺےہ۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺوتایکۺف ۺہرہۺاج ۺ‬
‫ؿرپۺشسۺےکۺشامع ۺ‬
‫شفررفۺاماتۺۺےہ‪:‬‬
‫ۺ‬
‫ہکاہللدھکیۺراہۺےہ۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪ :‬ۺوتایکۺاحؽۺوہ ۺاگ ۺ‬
‫ایکہنۺاج ۺان ۺ‬ ‫ا َل َْم َی ْعل َْم ِباَ َّن ّٰ َ‬
‫ال َی ٰرىه(‪( )۹۲‬پ‪،۱۰‬ا‪)۳۴:ٙ٠ٌٟ‬‬

‫شکیۺاقمؾۺرپۺشراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫اہللرہۺف ۺ‬
‫تقںیہمتۺدھکیۺراہۺےہ۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ےبۺکشۺ ۺ‬ ‫َان عَل َْی ُك ْ‬
‫م ر ِق ْؼ ًّبا(‪( )۹‬پ‪،۴‬ا‪٨ٟ‬شاء‪)۳:‬‬
‫َ‬ ‫اِ َّن ّٰ َ‬
‫ال ك َ‬
‫زینۺرفاماتۺےہ‪:‬‬

‫‪ …222‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب سؤا‪ ٢‬جبرٱ‪ ١‬ا‪٨ٟ‬يی ً‪ ٩‬اْلٱ‪٤‬ا‪…٪‬ا‪ٟ‬ذ‪ ،۱۳ /۳ ،‬حسٱث‪۵۰:‬‬
‫‪ …223‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب سؤا‪ ٢‬جبرٱ‪ ١‬ا‪٨ٟ‬يی ً‪ ٩‬اْلٱ‪٤‬ا‪…٪‬ا‪ٟ‬ذ‪ ،۱۳ /۳ ،‬حسٱث‪۵۰:‬‬
‫ح‪٠‬ٲٶ اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪ ،۵۸۴ /۳۰،‬حسٱث‪،۳۵۵۱۶:‬ا‪ٟ‬زٗ‪،۵۶۹:٥‬ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٲس ب‪٣ ٩‬ح‪٤‬س ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٲس‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َو الَّ ِذ ْی َن ُه ْم لِا َٰم ٰن ِت ِه ْم َو َع ْه ِد ِه ْم ٰر ُع ْو َ‬

‫ن(‪( )۵‬پ‪،۳۸‬ا‪)۸:٪ٰ٨٣ٰ٤ٟ‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺفہۺوجۺشینپۺشاموتنںۺشفرۺشےنپۺدہعۺیکۺراعتیۺرکےتۺںیہ۔‬

‫شفررفۺاماتۺۺےہ‪:‬‬
‫ۺ‬
‫َو الَّ ِذ ْی َن ُه ْم ِب َص ٰه ٰدت ِِه ْم قَآ ٕى ُم ْو َ‬
‫نﭪ(‪( )۳۳‬پ‪،۵۹‬ا‪ٌ٤ٟ‬ارد‪)۱۱:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺفہۺوجۺشینپۺوگشویہںۺرپۺاقمئۺںیہ۔‬

‫بؼعگاٌسیً‪:‬‬
‫ِ‬ ‫اقُال‬
‫ِ‬ ‫مظاقبہکےمتىلق‪48‬‬
‫ۺسانۺًبساہللۺنبۺابمرکۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺشکیۺصخشۺےسۺرفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺوک ۺدےتھکیۺراہۺرکف۔ۺشسۺےنۺرعضۺیک‪:‬شسۺ ۺ‬
‫یک‬ ‫(‪…)1‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫ۺمتاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬ۺوکدھکیۺرےہۺوہ۔‛‬

‫سرطحۺروہۺوگای ۺ‬
‫فاضتحۺرفامدےئجی؟رفامای‪‚:‬ہشیمہۺش ۺ‬
‫یسکیکۺرپفشۺںیہن۔‬
‫ےہ ۺوتےھجمۺ ۺ‬ ‫ۺسانۺدبعشولشدحۺنبۺزدی َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬بجۺریمشۺربۺاعت ۺ‬
‫ٰیلےھجمۺدھکیۺۺراہۺ ۺ‬ ‫(‪…)7‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫افؽلونلاِعبہتظیًوباست‪:‬‬
‫ۺسانۺشوبامثعؿۺرغمیبۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺرفامےت ۺںیہ‪:‬شاسنؿۺرشہۺِولسکۺںیمۺوجۺزیچںیۺشےنپۺشفرپۺالزؾۺرکاتۺےہۺشؿۺںیمۺبسۺ‬
‫(‪…)3‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫لمعیکۺۺاجچنۺرکانۺےہ۔‬
‫ےنپ ۺ‬
‫ےعیش ۺ‬
‫ملعےکۺذر ۺ‬
‫سفنۺ‪،‬رمشہبقۺشفرۺ ۺ‬ ‫ےسۺشلضفۺ َ ح ہ‬
‫احمسۺ ۺ‬
‫اطع َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ‪:‬اپۺدنبیۺےس َ ح ہ ۺ‬
‫ۺاحمسسفنۺرکۺانبسۺےسۺرتہبنیۺابعدتۺےہ۔‬ ‫ۺسانۺشوبًبساہللۺشدمح ۺ‬
‫نب ۺ‬ ‫(‪…)4‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫ـظیقتکےسِؼابفے‪:‬‬
‫ۺسانشدمحۺنبۺنیسحۺرجرییۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہۺہکۺامہرشۺۺرطتقیۺاکاعمہلمۺدفۺاضوطبںۺرپۺینبمۺےہ‪…)۳(:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫(‪…)5‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےنپملعۺرپۺلمعۺریپشوہان۔‬
‫احمہبسۺفۺرمشہبقۺرکانشفر(‪ …)۵‬ش ۺ‬
‫ۺےکےئلشےنپۺسفنۺاک ۺ‬
‫ۺ‬ ‫یکۺراض‬
‫ٰ‬
‫عبتىالیباـًکُسیکھعہاہے‪:‬‬
‫ؿ ِ حۺجّی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺھجمۺےسرضحتۺشوب ۺ‬
‫صفحۺرمعفۺنب‬ ‫ۺسانۺشوبامثع ۺ‬
‫(‪…)6‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ہملسمۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ےنۺرفامای‪:‬ۺبجۺمتۺولوگںۺےکۺےئلۺ(فظعۺیک)سلجمۺاکۺشاقعندۺرکفۺوتۺشےنپۺسفنۺشفرۺدؽۺےکۺےئلۺفشظعۺنبۺاجٕاۺ‬

‫رب ۺاعتٰیل‬
‫ہک ۺںیہک ۺسلجم ۺںیم ۺولوگ ۺں ۺیک ۺٓادم ۺںیہمت ۺدوھےک ۺںیم ۺہن ۺڈشؽ ۺدے ۺویکہکن ۺول ۺگ ۺاہمترے ۺاظرہ ۺوک ۺدےتھکی ۺںیہ ۺہکبج ۺ ّ‬
‫اہمترےۺابنطۺوکۺدھکیۺراہۺےہ۔‬
‫ٰ‬
‫حکایت‪:‬عبتىالیسیکھعہاہے‬
‫وقنمؽۺےہۺہکۺیسک ۺ ۺوصیف ۺزبرگ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ اک ۺشکی ۺونوجشؿ ۺرمدیۺاھت ۺ۔زبرگ ۺشس ۺ ۺونوجشؿۺوک ۺڑبی ۺ ۺزعت ۺشفرۺرت ۺحیجۺ‬
‫دےتیےھت۔شکیۺرمۺہبتۺیسکۺرمدیۺےنۺوپاھچ‪ٓ‚:‬اپۺشسۺونۺوجشؿۺوکزایدہۺزعتۺۺدےتیۺںیہۺاحالہکنۺرمعۺردیسہۺمہۺںیہ؟‛زبرگۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ‬

‫َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےنۺھچکۺرپدنےۺوگنمشےئۺشفرۺشؿۺبسۺرمدیفںۺوکۺشکیۺشکیۺرپدنہۺشفرۺیرھیۺدیۺشفرۺرفامای‪‚:‬متۺںیمۺےسۺرہۺوکیئۺۺرپدنےۺوکۺ‬

‫شیسیۺہگجۺذحبۺرکےۺاہجںۺوکیئۺدھکیۺہنۺےکس۔‛ۺونوجشؿۺرمدیۺۺوکیھبۺشکیۺۺرپدنہۺدایۺشفرۺشسۺےسۺیھبۺفیہۺابتۺۺشراشۺدرفامیئ۔رہۺشکیۺ‬
‫مت‬
‫صخشۺرپدنہۺذحبۺرکےکۺےلۺٓاایۺنکیلۺونوجشؿۺزدنہۺرپدنہۺاہھتۺںیمۺاھتۺو ۺۺفشسپۺٓاای۔ۺزبرگۺےنۺۺشاسفتسۺرۺرفۺامای‪‚:‬دفرسفںۺیکۺرطحۺ ۺ‬
‫ےنۺشےسۺذحبۺویکںۺہنۺایک؟‛ۺونوجشؿۺےنۺرعۺضۺیک‪‚:‬ےھجمۺوکیئۺشیسیۺہگجۺیلمۺیہۺںیہنۺۺاہجںۺوکیئۺداتھکیۺہنۺوہۺویکہکنۺربۺاعتٰیلۺوتۺےھجمۺرہۺ‬
‫سےکۺرمشہبقۺوکۺدنسپۺایکۺشفرۺاہک‪‚:‬متۺفشیعقۺزعتۺفۺشرتحشؾۺےکۺالقئۺوہ۔‛‬
‫ہگجۺدھکیۺراہۺےہ۔‛ہیۺدھکیۺرکۺبسۺرمدیفںۺےنۺش ۺ‬
‫حکایت‪:‬کیامیٍومنتِالےباسشاہسےحیاىہکظَِ؟‬
‫ۺسان ۺویفس ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬وک ۺولخت ۺںیم ۺےلرک ۺٓایئ ۺوت ۺتُب ۺاک ۺرہچہ ۺڈاھپنۺ‬
‫وقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺبج ۺزعسی ۺرصم ۺیک ۺویبی ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺویفسۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺرفامای‪‚:‬بجعتۺےہۺمتۺرپۺہکۺشکیۺرھتپۺےکۺدےنھکیۺےسۺایحۺرکیتۺوہاحالہکنۺہیۺۺدھکیۺیھبۺںیہنۺ‬
‫دای۔ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اتکسوتۺایکںیمۺتمظعۺفشےلۺابداشہۺےکۺدےنھکیۺےسۺایحۺہنۺرکفں؟‛‬
‫حکایت‪:‬ستاعَِکاپیزاکظىےِاال‬
‫وقنمؽۺےہۺہکۺشکیۺونۺوجشؿۺےنۺۺریغیکۺابۺدنیۺۺےسۺۺاسفنینۺوخششہۺوپریۺرکےناکدصقۺایکۺوتابۺدنیۺےنۺشسۺےسۺ‬
‫اہک‪‚:‬ںیہمت ۺرشؾ ۺںیہن ۺ ۺٓایت؟‛ ۺفہ ۺوبال‪‚:‬سک ۺےس ۺرشؾ ۺرکفں؟ںیمہ ۺوت ۺرصػ ۺاتسرے ۺدھکی ۺرےہ ۺںیہ۔‛ ۺولڈنی ۺےن ۺاہک‪‚:‬رھپۺ‬
‫اتسرفںۺوکۺدیپشۺرکےنۺفشالاہکںۺایگ؟‛‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫حقیقیمظاقبہ‪:‬‬
‫ساندینج ۺدغبشدی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َر َح‪ ٤‬ہٶ اہلل َا‪َ ٟ‬ہاز َٴ ےس ۺوپاھچ‪‚:‬اگنںیہ ۺیچین ۺرےنھک ۺرپ ۺ ۺریمی ۺ ۺوکؿ ۺ ۺیس ۺابت ۺدمدۺ‬
‫(‪…)7‬شکی ۺصخش ۺےن ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رکیتکسۺۺےہ؟‛شراشدرفامای‪‚:‬ہی ۺذنہۺانبٕاہک ۺسجۺیکۺرطػ ۺمتۺرظنۺرکرےہ ۺوہۺشسۺےس ۺےلہپ ۺںیہمتۺۺانرظِۺیقیقحۺ(ینعیۺاہلل ًَز َٯ َج‪)١‬ۺ‬
‫دھکیۺراہۺےہ۔‛‬
‫ۺساندینجۺدغبشدیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َر َح‪ ٤‬ہٶ اہلل َا‪َ ٟ‬ہاز َٴۺرفامےتۺںیہ‪:‬یقیقحۺرمشہبقۺشسۺصخشۺاکۺوہاتۺےہۺےسجۺربۺاعتٰیل ۺیکۺابراگۺہۺےسۺ‬
‫(‪…)8‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫احلصۺوہےنۺفشےلۺےصحۺےکۺوفتۺوہۺاجےنۺاکۺوخػۺۺوہ۔‬
‫جيتیگالبسےپیزاکیگئیحُعیٍ‪:‬‬
‫حَ َ‬
‫عؿۺےہۺسجۺںیمۺیتنجۺالگبۺےسۺ‬ ‫ۺسانۺامکلۺنبۺدانیر ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِٔ ٟ‬اررفامےتۺںیہ‪‚:‬تنجۺشرفلدفسۺںیم ّ ِ‬
‫ۺجۺ َ ْ ّ‬ ‫(‪…)9‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫دیپشۺیکۺیئگۺوحرںیۺۺںیہ۔‛یسکۺےنۺۺوپاھچۺ‪‚:‬فاہںۺوکؿۺولگۺرںیہۺےگ؟‛ۺرفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ راشدۺرفاماتۺےہ‪’’:‬فہۺولگۺوجۺانگوہںۺاکۺ‬
‫شرشدہ ۺرکںی ۺنکیل ۺریمی ۺتمظع ۺوک ۺاید ۺرکےک ۺریمش ۺاحلظ ۺرکںی ۺشفرنج ۺیک ۺرمکںی ۺریمے ۺوخػ ۺےس ۺکھج ۺیئگ ۺںیہ ۺفہ ۺتنج ۺدعؿ ۺںیمۺ‬
‫رںیہ ۺےگ۔ےھجم ۺشینپ ۺزعت ۺف ۺالجؽ ۺیک ۺمسق! ۺںیم ۺزنیم ۺفشولں ۺوک ۺذعشب ۺدےنی ۺاک ۺشرشدہ ۺرکات ۺوہں ۺنکیل ۺشؿ ۺولوگں ۺوک ۺداتھکی ۺوہں ۺوجۺ‬
‫ریمیۺراضۺیکۺاخرطۺوھبےکۺایپےسۺرےتہۺںیہۺوتۺولوگںۺےسۺذعشبۺوکۺریھپۺداتیۺوہں۔‘‘‬
‫ِ‬
‫ۺسانۺاح ِرثۺاحُم ِ حسۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺےسۺرمشہبقۺےکۺابرےۺںیمۺدرایتفۺۺایکایگۺوتۺشوہنںۺےنۺرفامای‪:‬ۺشسۺیکۺشدتبشۺ‬
‫(‪…)13‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےکۺفتقۺدؽۺۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺرقبۺاکۺملعۺوہانۺاچۺےئہ۔‬
‫ۺسانۺًبساہلل ہ‪٣‬ز َتٌَع َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺرمشہبقۺہیۺےہۺہکۺبیغۺےکۺالمہظحۺےکۺےئلۺرہۺہحملۺشفرۺرہۺہملکۺ‬
‫(‪…)11‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رپۺابنطۺیکۺافحتظۺیکۺاجۺےئۺ۔‬
‫ۺرمفیۺےہۺۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺرفوتشںۺےسۺرفامای‪:‬ۺمتۺاظرہۺرپۺرقمرۺوہۺشفرۺںیمۺابنطۺوکۺداتھکیۺوہں۔‬
‫ۺسانۺدمحمۺنبۺیۺمیکحۺرتذمیۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ‪:‬ۺشانپۺرمشہبقۺشسۺذشتۺےکۺےئلۺرکۺسجۺیکۺرظنۺےسۺوتۺاغبئۺ ۺ‬
‫ںیہن‬ ‫(‪…)17‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وہاتکسۺ شفرۺشسۺاکۺرکشۺشدشۺرکۺسجۺیک ۺہنۺمتخۺوہےنۺفشیلۺںیتمعنۺھجتۺرپۺںیہۺشفرشسۺیکۺابعدتۺرکۺسجۺیک ۺۺذشۺتۺےسۺوتۺےبۺاینزۺںیہنۺوہاتکسۺشفرۺ‬
‫سجےکۺکلم‬
‫رک ۺ‬
‫سےکۺےئلۺشایتخرۺ ۺ‬
‫وشخعۺفۺوضخعۺش ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫فتنطلسۺےسۺوتۺابرہۺںیہنۺلکنۺاتکس۔‬
‫سلکیؽیيت‪:‬‬
‫َُ َ‬
‫تِْی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺرفامےتۺںیہ‪:‬شاسنؿۺےکۺدؽۺیکۺزتنیۺےکۺےئلۺبسۺےسۺۺشلضفۺفۺ‬‫ۺسانۺ َسہلۺنبۺًبساہلل َ‬
‫(‪…)13‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫شرشػۺزیچۺشسۺابتۺاکۺنیقیۺرانھکۺےہۺہکۺفہۺاہجںۺںیہکۺوہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ ےسۺدھکیۺراہۺےہ۔‬

‫(‪…)14‬یسکۺزبرگ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےسۺشسۺٓاتی‪:‬‬
‫ك لِ َم ْ‬
‫ن خَشِ ی َ َرب َّهَ۠(‪( )۵‬پ‪،۱۰‬ا‪ٟ‬بی‪٨‬ٶ‪)۸:‬‬ ‫َرضِ یَ ّٰ ُ‬
‫ال َع ٌْ ُه ْم َو َر ُض ْوا َع ْن ُ هه‪ٰ -‬ذ لِ َ‬
‫اہللشؿۺےسۺرشیضۺشفرۺفہۺشسۺےسۺرشیضۺہیۺشسۺےکۺےیلۺےہۺوجۺشےنپۺربۺےسۺڈرے۔‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬

‫یکۺریسفتۺوپیھچۺیئگۺوتۺشوہنںۺےنۺشراشۺدۺرفۺامای‪:‬ۺشسۺےسۺفہۺولگۺرمشدۺںیہۺوجۺشےنپۺربۺوکۺدےتھکیۺوہۺےئۺۺشےنپۺسفنۺاکۺاحمۺہبسۺ‬
‫رکےتۺںیہۺشفرۺزشدۺِۺٓارختۺایتۺرۺرکےتۺںیہ۔‬
‫پاىچچیؼَِکےسببجيتکاحعُل‪:‬‬
‫ۺسان ۺذفشونلؿ ۺرصمی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴےس ۺدرایتف ۺایکایگ ۺہک ۺدنبہ ۺتنج ۺےسیکاحلص ۺ ۺرکاتکس ۺےہ؟ رفامای‪:‬دنبہ ۺاپچن ۺزیچف ۺ‬
‫ں‬ ‫(‪…)15‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےستنجۺاحلصۺرکاتکسےہ‪…)۳(:‬شیسیۺش ِاقتستمۺسجۺںیمۺڑیٹاھنپۺہنۺوہ(‪…)۵‬شیسیۺۺوکششۺسجۺںیمۺتلفغۺہنۺوہۺ(‪…)۱‬اظرہۺفۺاب ۺ‬
‫نط‬
‫ےسلبقۺشےنپسفنۺاکۺشاستحبۺرکان۔‬
‫تاکۺشاظتنرشفر(‪…)۵‬اسحبۺفاتکۺبۺ ۺ‬ ‫ںیماہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺوکۺشےنپۺاسےنمۺدانھکیۺ(‪…)۴‬وم ۺ‬
‫تیکۺایتریۺشفرۺوم ۺ‬ ‫ۺ‬
‫یسکۺاشرعۺےنۺاہکۺےہ‪:‬‬
‫َخ َ‪ٰ٠‬تہ َٯل َ‪ ٩ٜ‬ہٗ‪ًَ ١‬ل َی َرٗ َٲ ہب‬ ‫ا َ َذا َ‪٣‬ا َخ َ‪َ ٰ٠‬ت ا‪ٟ‬س‪َ ٫‬ز َٱٰ ً‪٣‬ا َٓ ََل َت ہ٘‪١‬‬
‫َٯ َْل اَ‪٣َ ٪‬ا تہد َٔٲ َہ ًَ‪ ٨‬ہط َیَِٲ ہب‬ ‫ہلل َیِ ۂ ہ‪َ ١‬سا ًَ ًٶ‬
‫َٯ َْل َتح َشبَن ا َ‬
‫اظٱ َ‪َ َ ٩‬‬
‫قٱ ہب‬ ‫َٯ ا َ‪ًَ ُ ٪‬سا ‪َ َ ٨٠َ ٟ‬‬ ‫ِس ہَ َذا‪َ ٫‬بُ‬
‫اَ َ‪َ ٥ٟ‬ت َز اَ‪ ٪‬ا‪َ ٟ‬ٲٰ َ‪َ ٦‬ا َ‬
‫تظجنہ‪…)۳(:‬بجۺوتۺیسکۺدؿۺاہنتۺوہۺوتۺہیۺہنۺہہکۺہکۺںیمۺاہنتۺوہںۺہکلبۺویںۺہہکۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪ ١‬ۺ‬
‫ےھجمۺدھکیۺراہۺےہ۔‬

‫(‪…)۵‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺوکۺشکیۺڑھگیۺیھبۺاغلفۺہنۺھجمسۺشفرۺہنۺیہۺہیۺھجمسۺہکۺوجۺھچکۺوتۺشسۺےسۺاپھچۺےئۺاگۺفہۺشسۺےسۺپھچۺاجےئۺاگ۔‬

‫وہاتۺاجراہےہ۔‬
‫(‪…)۱‬ایکۺوتۺںیہنۺداتھکیہکۺومۺوجۺدہۺدؿۺینتکۺزیتیۺےسۺۺزگرراہۺےہۺشفرۺلکۺاکۺدؿۺدےنھکیۺفشولںۺےکۺرقبیۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫بغی جساعتیاکفظ‪:‬‬
‫حشل َّطوولی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ َٰٛ ٟ‬ٲ‪ ١‬ےن ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺامیلسؿ ۺنب ۺی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬لَیےس ۺاہک‪:‬ےھجم ۺوکیئ ۺتحیصنۺ‬ ‫ۺسان ُ َ ْ ُ ّ‬
‫(‪…)16‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےئجیک!شوہنںۺےنۺرفامای‪:‬شرگۺمتۺاہنتیئۺںیمۺانگہۺرکےتۺوہےئۺہیۺوھۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺںیہمتۺدھکیۺراہۺےہۺوتۺمتۺےنۺڑبیۺاسجۺرتۺیکۺشفرۺشرگۺاہمترشۺ‬
‫بتوتۺمتۺےنرفکایک۔‬
‫ھکیںیہنۺر ۺاہ ۺ‬
‫ؽوہۺہکۺفہۺںیہمتۺد ۺ‬
‫ہیۺایخ ۺ‬
‫ۺسانایفسؿۺوثری ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےتۺںیہ‪:‬ہشیمہۺشسۺذشتۺوکۺشےنپۺشیپۺرظنۺروھکۺسجۺےسۺوکیئۺےشپھچۺںیہنۺیتکسۺ‬
‫(‪…)17‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےنیاکۺامکلۺےہ۔‬
‫رکےنۺفشیلۺےہۺشفرۺشسۺاکۺوخػۺروھکۺوجۺزسشۺد ۺ‬
‫اگلٕاۺۺوجشدیمفںۺوکوپۺرۺش ۺ‬
‫تےسۺشدیم ۺ‬
‫شفرۺشیسۺۺذش ۺ‬
‫ٰ‬
‫ميافقکُعبتىالیکالحاهىہیٍہُتا‪:‬‬
‫ۺسانرَفدقۺ َسبخ َی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺےنۺشراشۺدۺۺرفامای‪:‬انمقفۺرظتنمۺراتہۺےہۺہکۺوکیئۺشےسۺدھکیۺوتۺںیہنۺراہ‪،‬بجۺنیقیۺوہاج ۺ‬
‫ےئ‬ ‫(‪…)18‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫ہکۺشےسۺوکیئۺںیہنۺدھکیۺراہۺوتۺربشیئۺںیمۺزپۺاجاتۺےہ۔انمۺقفۺوکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺاحل ۺظںیہنۺہکلبۺولوگۺںۺاکۺاحلظۺوہاتۺےہۺ۔‬

‫ٓ‬
‫حکایت‪ٌ:‬المیسےاؽاسی‬
‫ۺسان ًبساہللۺنبۺدانیر ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َِٔ ٟ‬ارۺرفامےتۺںیہۺہکۺںیمۺشریمشلم وونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺرمعۺافرفؼۺشمظعۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ًَ‪٨‬ہ ۺےک ۺرمہشہ ۺہکم ۺرکمہم ۺیک ۺاجبن ۺالکن‪،‬مہ ۺےن ۺرشت ۺشکی ۺاقمؾ ۺرپ ۺزگشری ۺوت ۺاہپڑ ۺےس ۺشکی ۺرچفشاہ ۺٓاای۔ٓاپ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےن ۺ ۺشس ۺےسۺ‬
‫رفامای‪‚ :‬شےۺرچفشےہ!شسۺرویڑۺںیمۺےسۺشکیۺرکبیۺےھجمۺچیبۺدف۔‛ رچفشےہۺےنۺاہک‪‚ :‬ںیمۺیسکۺاکۺالغؾۺوہں۔‛ۺٓاپۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺ‬
‫رفامای‪‚ :‬شےنپ ۺامکل ۺےس ۺہہک ۺدانی ۺرکبی ۺوکڑیھبی ۺےن ۺاھکایل۔(‪ ‛) 224‬شس ۺےن ۺرعض ۺیک‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬وت ۺدھکی ۺراہ ۺےہ۔‛رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺ‬

‫ؼشمظعۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفےنۺےگلۺرھپ‬ ‫اہللنبۺدانیرۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےتہکۺںیہ‪:‬ہیۺنسۺرکشریمشلموونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺرمعۺافرف ۺ‬ ‫ًبس ۺ‬

‫َ‬
‫ہ‬‫‪٨‬‬‫ً‬ ‫ی‬‫ل‬‫ا‬‫ٌ‬‫ت‬‫َ‬ ‫ہلل‬‫ا‬ ‫َی‬ ‫ض‬‫ر‬ ‫ٴ‬
‫َ رفامےتۺںیہۺ‪ٓ:‬اپۺ َ َ ہ َ َ ۺےکۺشسۺےنہکۺںیمۺہیۺشامتحؽۺاپایۺاجراہۺےہۺہکۺبجۺٓاپۺےنۺۺرچفشےہۺےکۺاظرہیۺ‬ ‫ٰ‬‫٘‬‫َ‬ ‫ا‪ٟ‬‬ ‫َ‬ ‫ہلل‬‫ا‬ ‫ہ‬
‫ٶ‬ ‫‪٤‬‬‫ح‬‫ر‬ ‫َ‬
‫ہ‬ ‫َٲ‬
‫‪٠‬‬ ‫ً‬ ‫ض‬
‫ٰ‬ ‫‪…224‬رضحتۺۺالعہمۺ ّ ب‬
‫ۺسۺدمحمۺرم یۺزَ دیبی َ َ َ‬
‫ِّ‬
‫لمعۺوکۺشاھچۺداھکیۺوتۺٓاپۺےنۺشسۺےکۺابنطۺوکدانھکیۺاچاہۺہک ۺایکۺہیۺشےنپۺدنیۺرپۺًاتقیقحۺلمعۺریپشےہۺایۺویۺںۺیہۺاعد ًۃۺشاسیۺرکۺراہ ۺےہۺذٰہلشۺٓاپۺےنۺوطبرۺشاحتمؿۺشسۺےسۺہیۺابتۺیہک۔(ۺاتحاٖ‬
‫ا‪ٟ‬شازٵ ا‪٤ٟ‬ت٘ین‪)۳۸۵ /۳۱ ،‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دفرسے ۺدؿ ۺ ۺالغؾ ۺوک ۺامکل ۺےس ۺرخدی ۺرک ۺٓازشد ۺرکدای ۺشفر ۺرفامای‪‚:‬داین ۺںیم ۺےھجت ۺشس ۺابت ۺےن ۺٓازشد ۺایک ۺشفر ۺںیم ۺشدیم ۺرکاتوہں ۺہک ۺیہی ۺابتۺ‬
‫ںیمیھبۺریتیۺٓازشدیۺاکۺابثعۺےنبۺیگ۔‛‬
‫ٓارختۺ ۺ‬
‫مظاقبہکیحقیقتاِعسعجات‬ ‫سِسظیفعل‪:‬‬
‫َّ ُ‬ ‫ُ َّ َّ‬
‫تخزاِىزی‪:‬‬‫مقظبیًکیمىظف ِ‬
‫ۺرمشہبقۺیکۺتقیقحۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺاحلظ ۺرکۺانۺشفرۺشسۺیکۺۺرطػۺۺوپریۺۺرطحۺوتمہجۺوہانےہ۔انچہچنۺشرگۺوکیئۺصخش ۺیسکۺےکاحلظۺےکۺ‬
‫َ َ َ‬
‫فۺ‬ ‫ۺمِ ِ‬
‫ابثع ۺوک ۺیئ ۺاکؾ ۺوھچڑ ۺدے ۺوت ۺاہک ۺاجات ۺےہ ۺہک ۺفہ ۺالفں ۺاک ۺایخؽ ۺشفر ۺاحلظ ۺرکات ۺےہ۔ینعی ۺرمشہبق ۺدؽ ۺیک ۺشس ۺتیفیک ۺاکانؾ ۺےہ ۺوج ْ‬
‫خشفدنی ۺاکرمثہ ۺےہسج ۺےکببس ۺشعضااء ۺشفر ۺدؽ ۺںیم ۺھچک ۺشامعؽ ۺدیپش ۺوہےت ۺںیہ۔شیسی ۺتیفیک ۺںیم ۺدؽ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےکشاکحؾ ۺاکاحل ۺظۺ‬
‫ُ ّ‬
‫یسیکۺرطػۺروجعۺرکاتےہ۔‬ ‫شیپرظنۺراتھکۺشفرۺش ۺ‬ ‫رکات‪،‬شیسۺیکۺاجبنۺوغشمؽۺراتہ‪،‬شیسۺیکۺرطػۺوتمہجۺوہات‪،‬شیسۺیکۺذشت ۺۺوک ۺ‬
‫َ َ َ‬
‫فۺ ُخّشۺفدنی ۺینعیۺشسۺابتۺاکۺملعۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺدؽۺیکۺابوتںۺرپۺعلطمۺےہ‪ ،‬ۺوپدیشہۺابوتںۺوکۺ‬‫مِ ِ‬
‫شسۺتیفیکۺاکہجیتنۺفرمثہۺ ْ‬
‫ےک‬
‫اجاتن ۺےہ‪،‬دنبفں ۺےک ۺشامعؽ ۺوک ۺۺدھکی ۺراہ ۺےہشفر ۺرہاجؿ ۺےک ۺلمع ۺےس ۺفشفق ۺےہ۔ ۺشس ۺرپۺدؽ ۺاک ۺرشز ۺشس ۺرطح ۺایعں ۺےہ ۺےسیجولخمؼ ۺ ۺ‬
‫ےئلمسجۺاکۺاظرہیۺہصحۺایعںۺوہاتۺےہۺہکلبۺشسۺےسۺیھبۺزایدہۺایعںۺےہ۔ۺبجۺشسۺرطحۺیکۺرعمتفۺاحلصۺوہۺاجےئۺشفرۺکشۺنیقیۺںیمۺ‬
‫ںیہن‬
‫رپہبلغۺ ۺ‬
‫رھپیھبۺشؿۺاکۺدؽۺ ۺ‬
‫نکیل ۺ‬
‫ملعینیقیۺوہاتۺےہۺ ۺ‬
‫ںاکۺ ۺ‬
‫لمکمہبلغۺاحلصۺرکیتیلۺےہشہتبلۺتہبۺاسریۺزیچف ۺ‬
‫دبؽۺاجےئۺ ۺوتہیۺرعمتفۺدؽۺرپۺ ۺ‬
‫ٓااتےسیجۺومتۺاکۺملع۔رھپۺبجۺدؽۺرپۺرعمتفۺاکۺہبلغۺوہاگۺوتۺدؽۺربۺاعتٰیلۺیکۺراعتیۺشفرۺاحلظۺرکےنۺیکۺرطػۺاملئۺوہاگۺشفرۺشسۺیکۺرطػۺ‬
‫َ‬
‫منیب‘‘ےتہکۺںیہ۔‬‫ےعینیقیۺاحۺلصۺرکےنۺفشولںۺوک’’ ُ َّْ‬‫شینپۺوتہجۺرےھکۺاگ۔شسۺرعمتفۺےکۺذر ۺ‬
‫ُ َّ َّ‬
‫مقظبیًکےمظاتب‪:‬‬
‫َ‬
‫شاحصبنیمی۔ذٰہلشؿۺرقمنیبۺۺرضحشتۺےکرمشہبقۺےکۺیھبۺدفۺۺرمےبتۺۺرقشرۺاپےئ۔‬ ‫صِْ ْ‬
‫ی(‪ ِ …)۵‬ۺ‬ ‫رقمنیبۺیکۺدفۺںیمسقۺںیہ‪ِّ ّ ِ …)۳(:‬‬

‫پہالمظتبہ‪:‬‬
‫شسۺےسۺرمشدۺشُؿۺرقمنیبۺاکرمۺشہبقۺےہۺوجۺدنیقیۺۺںیہ‪،‬ہیۺڑبیۺتمظعۺفزبریگۺفشالۺرمشہبقۺےہ۔ۺشسۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫الجؽۺشیہٰلۺںیمۺشسۺدقرۺرغتسمؼۺشفرۺتبیہۺشیہٰلۺےسۺشاسیۺوچرۺوہاجاتۺےہۺہکۺیسکۺۺدفرسیۺزیچۺیکۺرطػۺشسۺںیمۺابلکلۺ‬
‫رمشہبقۺںیمۺدؽ ِ‬
‫وتہجۺیکۺاجنگۺشئۺںیہنۺوہیت۔‬
‫ۺمہۺشسۺرمشےبقےکۺشامعؽۺیکۺلیصفتۺںیمۺںیہنۺاجےتۺویکہکنۺشسۺاکۺقلعتۺطقفۺدؽۺےسۺوہۺاتےہ‪،‬شعضااءۺےسۺںیہن۔ۺشعض ااۺ‬
‫ءاجزئۺاکومںۺیکۺرطػۺۺوتہجۺرکےتۺںیہۺہنۺۺونممہعۺۺزیچفںۺیکۺرطػ ۺہکلب ۺہیۺوتۺایکینںۺۺرکےنۺںیمۺۺدؽۺےکۺاپۺدنبۺوہۺےتۺںیہ۔ۺشیسۺےئلۺ‬
‫شعضااءۺوکۺحیحصۺرشےتس ۺرپۺاقۺمئۺرےنھکۺےکۺےئلۺیسکۺدتریبۺفریغہۺیکۺرضفرتۺںیہنۺزپیتۺاسیجۺہکۺرگنشؿۺشرگۺدرتسۺرشہۺرپاگزمؿۺوہوتۺ‬
‫امتحتۺشرفشدۺیھبۺدرتسۺۺرےتہۺںیہ‪،‬ۺدؽۺیھبۺرگنشؿۺےہۺشرگۺہیۺدرتسۺۺرےہۺشفرۺشےنپۺوبعمد ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرطػۺوتمہجۺرےہۺوتۺامۺتحتۺ‬
‫ینعیۺشعضااۺءوخدۺوخبدۺیسکۺۺدوششریۺےکۺریغبۺدریتسۺشفرۺشاقتستمۺرپۺاقمئۺرےتہںیہ۔‬
‫شس ۺرمےبت ۺ ۺفشےل ۺصخش ۺاک ۺرصػ ۺشکی ۺزعؾ ۺفشرشد ۺہ ۺوہ ۺاتےہ ۺشیس ۺےئل ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شۺ ےس ۺابیق ۺامتؾ ۺرکففں ۺےس ۺاچبےئۺ‬
‫راتھکےہۺشفرۺشسۺدرےجۺرپۺافۺزئۺصخشۺولخمؼۺےسۺشانتےبۺربخۺوہاجاتۺےہۺہکۺٓاںیھکنۺچ یلۺۺرےنہۺشفر ِ‬
‫ۺوقتۺامستعۺۺدرتسۺوہۺےنۺےکۺ‬
‫ابفوجدۺشےس ۺٓاسۺاپس ۺیکۺربخ ۺوہۺیتۺےہۺہن ۺوکۺیئۺابتۺانسیئۺدیتی۔یھبکۺفہ ۺشےنپ ۺےٹیب ۺےکۺاپسۺےسۺزگراجاتۺرگمۺشےسۺشسۺاکایخؽۺکتۺ‬
‫ںیہنۺوہۺات۔یسکۺۺزبرگۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ےکۺاسھتۺشسۺۺرطحۺاکۺاعمہلمۺشیپۺۺٓاایۺوتۺشوہنںۺےنۺوتہجۺدالےنۺفشےلۺےسۺرفامای‪‚:‬بجۺ‬
‫متۺۺریمےۺاپسۺےسۺزگرفۺوتۺےھجمۺرحتکۺدےۺدایۺرکف۔‘‘‬
‫ۺۺخشؾۺ‬
‫ۺٓاپ ۺشسۺرطح ۺۺیک ۺاثمۺںیلۺداینفی ۺابداشوہںۺۺیکۺمیظعت ۺرکےن ۺفشولںۺےکۺدولںۺںیم ۺاپںیئۺےگ ۺہک ۺۺہی ۺاشیہ ُ ّ ّ‬
‫ابداشوہںۺےکۺدرابرۺںیمۺشسۺدقرۺوتمہجۺوہےتۺںیہۺہکۺشؿۺوکۺشینپۺربخۺکتۺںیہنۺوہیتۺزینۺضعبۺشفاقتۺدؽۺداینۺےکۺیسکۺایٹھگۺاکؾۺںیمۺ‬
‫وغشمؽۺوہرکۺشسۺںیمۺشسۺدقرۺکمہنمۺوہۺاجاتۺےہۺہکۺوجۺاکؾۺرکاناھتۺشےسۺوھبؽۺاجاتۺےہ۔‬
‫حکایت‪:‬مجھےتُکُئی سکھائیہیىہیٍ سیا‬
‫ۺسانۺدبعشولشدحۺنبۺزدیۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےسۺدرایتفۺایکۺایگ‪‚:‬ۺٓاپۺشسۺزامےنۺںیمۺیسکۺشےسیۺصخشۺوکۺاجےتنۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیہۺوجۺشینپۺاحتلۺےکۺببسۺولخمؼۺےسۺےبۺربخۺوہ؟‛ۺرفامای‪‚:‬ںیمۺرصػۺشکی ۺصخشۺوکۺاجاتنۺوہںۺوجۺرقنعبیۺٓاےئۺاگ۔‛وھتڑیۺ‬
‫ۺسانًہتـ َب ہٶا‪ ٟ‬ہَِل‪َ ٦‬رح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہدشلخۺوہےئ۔ۺ‬
‫دریۺزگریۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺسان ۺدبعشولشدح ۺنب ۺزدی ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےن ۺشؿ ۺےس ۺشاسفتسر ۺرفامای‪:‬شے ۺہبتع!اہکں ۺےس ۺٓارےہ ۺوہ؟ شوہنں ۺےنۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺدبعۺشولشدحۺنبۺزدی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےنۺ‬
‫اہک‪‚ :‬الفںۺہگجۺےس۔‛شسۺہگجۺاکۺرشہتسۺوچہکنۺابزشرۺیکۺرطػۺےسۺاھتۺذٰہلشرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫درایتفۺایک‪‚:‬رشےتسۺںیمۺسکۺسکۺےسۺالماقتۺوہیئ؟‛ۺشوہنںۺےنۺاہک‪‚:‬ےھجمۺوتۺوکیئۺۺداھکۺیئۺیہۺںیہنۺدای۔‛‬
‫حکایت‪:‬میٍىے تُاسےسیُاعسنجھا‬
‫ۺسانٰییحی ۺنب ۺزرکای ًَ‪َ٠‬ٲہَ َ‪٤‬ا ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬یسک ۺوعرت ۺےک ۺرقبی ۺےس ۺزگرے‪ ،‬ۺشانپ ۺاچبٕا ۺرکان ۺاچاہ ۺوت ۺفہۺ‬
‫رم ۺفی ۺےہ ۺہک ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وعرتۺرگۺیئگ۔ۺٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےسۺولوگۺںۺےنۺوپاھچ‪ٓ‚:‬اپۺےنۺہیۺایکۺایک؟‛ۺرفامای‪‚:‬ںیمۺےنۺوتۺشےسۺدویشرۺاھجمسۺاھت۔‛‬
‫حکایت‪:‬اکثظمدلُقٌافلہے‬
‫شکی ۺزبرگ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےت ۺںیہ‪:‬ںیم ۺشکی ۺامجتع ۺےک ۺاپس ۺےسزگرش ۺفہ ۺریت ۺشدنشزی ۺںیم ۺاقمہلب ۺرک ۺرےہۺ‬
‫ےھت‪،‬شۺؿ ۺںیم ۺےسۺۺشکی ۺصخش ۺدفر ۺاھٹیبۺاھت۔ ۺںیمۺشس ۺےکۺۺرقبی ۺٓاایۺشفراب ۺتۺرکۺان ۺاچیہۺوتۺشسۺےن ۺاہک‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺذرک ۺںیمۺ‬
‫زایدہ ۺذلت ۺےہ۔‛ ۺںیم ۺےن ۺوپاھچ‪‚:‬مت ۺاہیں ۺشےلیک ۺایک ۺرک ۺرےہوہ؟‛ ۺشس ۺےن ۺاہک‪‚:‬ریمش ۺرب ۺاعتٰیل ۺشفر ۺدف ۺرفےتش ۺریمے ۺاس ۺھتۺ‬
‫ںیہ۔‛ۺںیمۺےنۺوپاھچ‪‚:‬شؿۺریتۺشدنۺشزفںۺںیمۺےسۺتقبسۺےلۺاجےنۺفشالۺوکؿۺےہ؟‛ رفامای‪‚:‬ےسجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشخبۺدای۔‛ںیمۺ‬

‫ےنۺوپاھچ‪‚ :‬رشہتسۺاہکںۺےہ؟‛ۺشسۺےنۺٓاامسؿۺیکۺرطػۺشاشرہۺایکشفرۺشھٹۺرکۺےتلچۺوہےئۺےنہکۺاگل‪‚:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ریتیۺۺشرثکۺ‬

‫ولخمؼۺھجتۺےسۺۺاغلفۺےہ۔‛‬
‫شسۺرطحۺیکۺوگتفگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺاشمدہےۺںیمۺرغتسمؼۺرےنہۺفشۺالۺصخشۺیہۺرکۺاتۺےہۺوجۺرصػۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابتۺرکۺاتۺ‬
‫شفرۺشیسۺےکۺابرےۺںیمۺاتنسۺےہ۔شےسیصخشۺوکۺزابؿۺشفرۺشعضااءۺےکۺرمشہبقۺیکۺرضفرتۺںیہنۺریتہۺویکہکنۺشعضااۺءۺوتۺدؽۺےکۺمکحۺرپۺ‬
‫لمعۺرکےتۺںیہ۔‬
‫سانابُالحسیًىُعی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہکامظاقبہ‪:‬‬
‫ِّ ُّ‬
‫ۺسانشوبۺشنیسحلۺونریۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َٰ ٟ‬لَیۺےکۺاپسۺٓاےئ‬
‫ۺسانشوبۺرکبۺیلبشۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺسانۺشوبرکبۺیلبشۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َٰ ٟ‬لَیےنۺ‬

‫ۺوتۺشںیہنۺاہنتیۺدؽۺیعمجۺشفرۺاخومیشۺےسۺۺشکیۺوگۺہشۺںیمۺےبۺسحۺفۺرحتکۺاھٹیبۺاپای۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وپاھچ‪ٓ‚:‬اپۺےنۺۺشیسیۺدؽۺیعمجۺۺشفررمشہبقۺاہکںۺےسۺاھکیس؟‛رفامای‪‚:‬امہریۺشکیۺیلبۺیھتۺشسۺےسۺاھکیسۺےہویںۺہکۺبجۺفہۺاکشرۺاکۺ‬
‫شرشدہۺرکیتۺوتۺلِبۺےکۺاپسۺاھگتۺاگلۺرکۺشسۺرطحۺیتھٹیبۺہکۺشسۺاکۺشکیۺابؽۺیھبۺرحتکۺہنۺرکات۔‛‬
‫حکایت‪:‬ایکىُجُاٌکیىعیحت‬
‫ۺسانۺشوبًبساہللۺنبۺفیفخۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہۺہکۺںیمۺرصمۺےس َۺر ْ ََمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺشوبیۺرفذابریۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانٰیسۺنبۺویسنۺرصمیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺےنۺوجۺزشدہۺےکۺبقلۺ‬
‫ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬بارَٴےسۺالماقتۺےکۺےئلۺالکنوتۺھجمۺےسۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےسۺوہشمرۺےھترفامای‪ِ ‚:‬‬
‫اقمؾ ُ و‬
‫ۺصرۺںیمۺشکیۺونوجشؿۺشفرۺشکیۺشدڑیھۺرمع ۺصخشۺرمشہبقۺیکۺاحتلۺںیمۺںیہ‪،‬ۺشرگ ۺمتۺشؿ ۺےس ۺےنلمۺاجٕاۺوتۺ‬
‫اشدیںیہمت ۺ ۺافدئے ۺیک ۺوکیئ ۺابت ۺولعمؾ ۺوہ۔‛ ٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬ںیم ِ‬
‫ۺاقمؾ ۺوصر ۺںیم ۺوھباک ۺایپاس ۺدشلخۺ‬
‫وہش‪،‬ریمے ۺمسج ۺرپ ۺطقف ۺشانتڑپکشاھتسج ۺےس ۺرتس ۺپھچ ۺےکس۔ںیم ۺدجسم ۺںیم ۺدشلخ ۺوہش ۺوت ۺدف ۺٓادویمں ۺوک ۺہلبق ۺرخ ۺےھٹیب ۺوہےئ ۺاپای۔ۺ‬
‫ںیمۺےنۺشںیہنۺالسؾۺایکۺوتۺشوہنںۺےنۺوکیئۺوجشبۺہنۺدای۔ۺںیمۺےنۺۺشںیہنۺدفرسیۺشفرۺرسیتیۺابرۺۺالسؾۺایکۺنکیلۺرھپۺیھبۺوکۺیئۺوجشبۺہنۺ‬
‫انس ۺوت ۺںیم ۺےن ۺشںیہن ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺمسق ۺدے ۺرک ۺاہک ۺہک ۺ ۺریمے ۺالسؾ ۺاک ۺوجشب ۺدےئجی۔ ۺونوجشؿ ۺےن ۺرمشہبق ۺےس ۺرس ۺشاھٹرک ۺریمیۺ‬
‫رطػۺدھکیۺرکۺاہک‪‚:‬شے حْ ِ‬
‫ۺشیۺفیفخ!داینۺتہبۺوط رصےہۺشفرۺشسۺوط رصۺںیمۺےسۺیھبۺتہبۺمکۺابیقۺرہۺیئگۺےہذٰہلشۺمتۺشسۺوط رصۺیسۺداینۺ‬
‫ۺسان ۺ حْ ِ‬
‫شیۺ‬ ‫ںیم ۺزایدہ ۺےس ۺزایدہ ۺلمع ۺرکف۔شے حْ ِ‬
‫ۺشی ۺفیفخ! ۺاہمتری ۺ ۺرصمفایفت ۺینتک ۺمک ۺںیہ ۺہک ۺمہ ۺےس ۺےنلم ۺےلچ ۺٓاےئ!‛رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫فیفخ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬شسۺیکۺابتۺےنۺےھجمۺلمکمۺوطرۺرپۺڑکجایلۺرھپۺفہۺونوجشؿۺرسۺاکھجرکۺدفابرہ ۺرمشہبقۺںیمۺوغشمؽۺ‬
‫َ‬
‫وہایگ۔ ۺںیمۺشؿ ۺدفونں ۺےکۺاپس ۺرشۺراہۺ ّٰ ی ۺہک ۺمہ ۺےن ۺرہظۺشفر ۺرصع ۺیکۺامنزۺزپیھ ۺہکبجۺریمی ۺوھبکۺشفرۺایپس ۺبس ۺۺمتخ ۺوہیکچۺ‬
‫ذن‬

‫یھت۔ ۺرصع ۺےک ۺفتق ۺںیم ۺےنشؿ ۺےس ۺاہک‪:‬ےھجم ۺھچک ۺتحیصن ۺےئجیک۔ونوجشؿ ۺےن ۺرس ۺشاھٹ ۺرکاہک‪‚:‬شے حْ ِ‬
‫ۺشی ۺفیفخ!مہ ۺوخد ۺتبیصمۺ‬
‫ۺسان ۺشنب ۺفیفخ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺںیم ۺنیت ۺدؿ ۺ ۺشؿۺ‬
‫ںیم ۺںیہ‪،‬امہرے ۺاپس ۺتحیصن ۺفشیل ۺزابؿ ۺںیہن ۺےہ۔‛رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےکۺاپسۺراہ‪،‬ۺشسۺدفرشؿۺںیمۺےنۺھچکۺاھکایۺہنۺایپۺشفرۺہنۺیہۺںیمۺوسایۺشفرۺںیمۺےنۺشؿۺدفونۺںۺۺوکۺیھبۺھچکۺاھکےتۺےتیپ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ہنۺداھکی۔ۺرسیتےدؿۺںیمۺےنۺۺدؽۺںیمۺاہک‪:‬ےھجمۺۺشںیہنۺتحیصنۺۺرکےنۺےکۺےئلمسقۺدینیۺاچےئہۺاتہکۺشؿۺیکۺتحیصنۺےسۺےھجمۺوکیئۺافۺ‬
‫دئےۺیکۺابۺتۺولعمؾۺوہ۔شیسۺدفرشؿۺونوجشؿۺےنۺرسۺشاھٹایۺشفرۺاہک‪‚:‬شےۺشنبۺفیفخ!شۺ ےسیۺصخشۺیکۺتبحصۺۺشایتخرۺرکفےسجۺدھکیۺرکۺ‬
‫دخش ۺاید ۺٓااجےئ ۺشفر ۺشس ۺیک ۺتمظع ۺفتبیہ ۺاہمترے ۺدؽ ۺرپ ۺاھچاجےئ‪ ،‬ۺفہ ۺںیہمت ۺزابؿ ۺےس ۺںیہن ۺلمع ۺےس ۺتحیصنۺ‬
‫رکے۔ َٯا‪ٟ‬شَل‪٦‬شبۺمتۺاجۺٕا۔‛‬
‫ہیۺشؿۺرمشہبقۺرکےنۺفشولںۺاکۺرۺہبتۺےہۺنجۺےکۺدولںۺرپۺتمظعۺفتبیہۺاکۺشانتہبلغۺوہاتۺےہۺہکۺیسکۺدفرسےۺےکۺایخؽۺیکۺ‬
‫اجنگشئۺںیہنۺوہیت۔‬
‫سِسظامظتبہ‪:‬‬
‫احصبۺنیمیۺیقتمۺرضحشتۺںیہ۔شںیہنۺاکلمۺنیقیۺوہاتۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ ؿۺےکۺاظۺرہۺفۺابنطۺ‬
‫شُؿۺرقمنیبۺاکۺرمشہبقۺوجۺش ِ‬
‫الجؽۺشیہٰلۺوکالمہظحۺرکےنۺےکۺاب ُفوجدۺدموہشۺںیہنۺوہےتۺہکلبۺشؿۺےکۺدؽۺدحِۺشدتعشؽۺرپۺرےتہۺںیہۺشفرۺدرگیۺشامعؽۺ‬
‫رپۺعلطمۺےہ۔ۺہیۺ ِ‬
‫یکۺرطػۺوتہجۺوہےن ۺےکۺابفوجدۺرمشہبقۺےسۺاغلفۺںیہنۺرےتہ۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺوخػۺشؿۺرپۺاغبلۺۺوہاتۺےہۺسجۺےکابثعۺہی ۺیسکۺ‬
‫َ‬
‫ۺیۺاکلمۺوہاتۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرہۺابۺتۺوکۺاجاتنۺ‬
‫یھبۺاکؾۺوکۺرکےنۺشفرۺہنۺۺرکےنۺےسۺےلہپۺۺوخبۺۺوغرۺفرکفۺرکےتۺںیہ۔ۺوچہکنۺشںیہن ْ ِ‬
‫ےہشیسۺےئلۺوجۺزیچربف ِزایقتمۺذتّلۺفۺروسشیئۺاکۺببسۺےنبۺہیۺےلہپۺیہۺشسۺےسۺےتچبۺںیہۺایقتمۺےکۺشاظتنرۺںیمۺںیہنۺرےتہ۔‬
‫رمشہبقۺےکۺذموکرہۺۺدفونںۺرموبتںۺاکرفؼۺاشمدہےےسۺفشحضۺوہاتۺےہۺًالثمۺٓاپۺۺشرگۺاہنتیئۺںیمۺوکیئۺلمعۺرکۺرےہۺۺوہںۺ‬
‫شیسۺدفرشؿۺشاچکنۺوکیئۺہچبۺایۺوعرتۺٓااجےئۺۺشفرۺٓاپۺوکۺولعمؾۺوہاجےئۺہکۺفہۺٓاپۺےکۺلمعۺےسۺفشفقۺوہےکچںیہۺوتۺٓاپۺۺشؿۺےسۺ‬
‫کجھجۺوسحمسۺرکںیۺےگۺشفرۺشیھچۺرطحۺلھبنسۺرکۺںیھٹیبۺےگۺزینشےنپۺاعمالمتۺرپۺرظنۺیھبۺرںۺےگۺنکیلۺہیۺبسۺھچکۺٓاپۺےچبۺ‬
‫ایوعرتۺیکۺمیظعتۺیکۺفہجۺےسۺںیہنۺہکلبۺکجھجۺشفرۺایحۺیکۺفہجۺےسۺرکرےہۺوہںۺےگ۔فشحضۺوہشہکۺےچبۺایوعرتۺاکٓاپۺوکاہنتیئۺںیمۺ‬
‫دھکیۺانیلوخػۺفدتشہۺںیمۺالتبمۺںیہنۺرکاتۺہکلبۺشسۺےسۺوتۺطقفۺٓاپ ۺںیمۺایحۺشفرۺکجھجۺۺدیپشۺوہیتۺےہ۔ۺیھبکۺشسۺےکۺربۺسکعۺاعمہلمۺ‬
‫شیپۺٓااتۺےہۺہکۺۺٓاپۺےکۺاپسۺوکیئۺابداشہۺایۺۺزبرگۺتیصخشۺٓااجیتۺےہ‪ٓ ،‬اپۺشؿ ۺیکۺمیظعتۺاجبۺالےنۺںیمۺوکیئۺرسکۺںیہنۺۺوھچڑےتۺ‬
‫َ‬
‫ّٰیۺہکۺشینپۺامتؾۺرصمفایفتۺۺوھچڑۺدےتیںیہۺشفرۺہیۺبسۺمیظعتۺیکۺفہجۺےسۺوہاتےہۺایحۺیکۺفہجۺےسۺںیہن۔شیس‬‫ذن‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رطحۺۺدنبفں ۺےکۺرمۺےبتۺابریۺاعتٰیلۺےکۺرمشۺۺہبقۺےکۺےلسلسۺںیمۺفلتخمۺںیہ۔ۺایبؿۺرکدہۺدفونںۺرمےبتۺفشےلۺرضحشتۺشینپۺامتؾۺرحاکتۺ‬
‫ترپۺۺوغ ۺرفۺرکفۺےکۺاتحمجۺرےتہۺںیہ۔‬
‫فانکستۺ‪،‬احملتۺفایخالتۺشفرۺامتؾۺشایتخرش ۺ‬
‫ٌُعِفکظکےمظاحل‬
‫رکفےکۺدفرمےلحۺوہےتۺںیہ‪…)۳(:‬لمعۺرشفعۺرکےنۺےسۺےلہپشفر(‪…)۵‬لمعۺرکےتۺفتق۔‬
‫وغرۺف ۺ‬
‫ونلسےپہلےٌُعِفکظ‬ ‫پہالمظحلہ‪:‬‬

‫لمعۺےسۺےلہپۺوغرۺفرکفۺرکےنۺیکۺوصرتۺہیۺوہیتۺےہۺہکۺوجۺھچکۺاسےنمۺاظرہۺوہشۺایۺدؽۺںیمۺلمعۺےکۺےئلۺرحتکۺدیپشۺوہیئۺوتشسۺ‬
‫رپۺوغرۺرکےلۺہکۺہیۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺراضےکۺۺےئل ۺےہۺایۺاسفنینۺوخشاشہتۺیکۺفہجۺےسۺایۺاطیشؿۺیکۺریپفیۺںیمۺےہ؟رھپۺۺشسۺےلسلسۺںیمۺوخبۺ‬
‫َ‬
‫وغرفرکفۺرکےۺ ّٰی ۺہکۺون ِرۺقح ۺےکۺذرےعیشس ۺرپۺوکیئ ۺابتۺفشحضۺوہاجےئ۔رھپشرگۺفہۺاکؾۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺےئلۺوہۺوتۺرکےلۺشفرۺشرگ ۺ ۺ‬
‫سفن‬ ‫ذن‬

‫فاطیشؿۺیکۺرطػۺےسۺوہۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺایحۺرکےتۺوہےئۺشسۺاکؾۺےسۺابزۺرےہشفرۺسفنۺوکۺشسۺۺانگہۺیکۺرطػۺرتبغۺرکےنۺشفرۺام ۺ‬

‫لئ‬

‫وہےنۺرپۺالمتم رکےۺۺزینسفنۺوکشسۺلعفۺیکۺربشیئۺےسۺٓااگہۺرکےۺشفرۺاتبےئۺہکۺہی ُۺروسشیئۺیکۺوکششۺےہ‪،‬ۺشرگۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺوفحمظۺہنۺ‬

‫اتھکوتۺہیۺلمعۺوخ ۺدےسۺدینمشۺرکےنۺےکرتمشدػۺوہات۔‬
‫ر ۺ‬
‫ےسرشہِۺرفشرۺیکۺاجنگشئۺںیہن۔‬
‫کتہیۺوغرفرکفۺرضفریۺشفرۺفشبجۺےہ۔شسۺ ۺ‬
‫یسکۺلمعۺےکۺانگہۺاییکینۺاکۺملعۺوہےنۺ ۺ‬

‫ہظونلکےمتىلقتیًسُال‪:‬‬
‫ۺںیمنیتۺوسشالتۺےیکۺاجںیئۺےگ‪…)۳( :‬ہیۺلمعۺویکںۺایک؟ۺ‬
‫ےکابۺرے ۺ‬
‫س ۺ‬‫انتکیہۺوھچاٹۺوہش ۺ‬
‫لمع ۺ‬
‫تیںیمۺٓااتۺےہۺہکۺدنبےۺاک ۺ‬
‫رفش ۺ‬
‫(‪…)۵‬ےسیکۺایک؟شفر(‪…)۱‬سکۺےکۺےئلۺایک؟‬
‫(‪) 225‬‬

‫ہْ‬
‫بلطمۺہیۺےہۺہکۺوتۺےنۺہیۺاکؾۺویکںۺایک؟ۺشےنپۺربۺاعتٰیل ۺاکمکحۺھجمسۺرکۺایکایوخش ِ ِ‬
‫سۺسفنۺیکۺفہجۺےسۺ؟ۺشرگۺدنبہۺشسۺرمےلحۺںیمۺ‬
‫اکایمۺبۺوہۺایگۺہکۺشسۺاکۺؾۺوکربۺاعتٰیلۺ اکمکحۺھجمسۺرکۺایکۺوتۺدفرسشۺوسشؽۺوہاگۺہکۺےسیکۺایک؟ۺویکہکنۺرہۺلمعۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺۺاجبنۺےسۺھچکۺ‬
‫سیکۺدقمشرۺشفر‬
‫رششطئۺۺفشاکحؾۺوہےتۺںیہۺشف ۺرریغبۺملعۺےکۺش ۺ‬

‫‪ٰٗ …225‬ت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬ا‪ٟٔ‬ؼ‪ ١‬ا‪ٟ‬ثا‪ٟ‬ث ٯا‪ٌٟ‬رشٯ‪٣:٪‬حاسبٶا‪ٔ٨ٟ‬ص‪۳۴۴ ،۳۴۱/۳ ،‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬
‫ِ‬
‫شفاقتۺفشفاصۺػۺےسۺٓااگیہۺنکممۺۺںیہنۺذٰہلشۺشسۺےسۺوسشؽۺوہاگۺہکۺہیۺلمع ْ ِ‬
‫ۺِعۺنیقیۺےکاسھتۺایکۺایۺاہجتلۺشفرۺامگؿۺےکۺابثعۺایک؟شرگۺ‬
‫شسۺۺرمےلحۺںیمۺیھبۺۺاکایمبۺراہۺوتۺرسیتشۺوسشؽۺشالخصۺےکۺابرےۺںیمۺوہاگۺہکۺسکۺےکۺےئلۺلمعۺایک؟ۺاخًۃصلۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺ ِراضۺۺشفرۺ‚ َْل اَ‪َ ٟ‬ہ‬

‫اَْل اہلل‛ رپ ۺلمعۺۺرکےتۺوہےئۺۺایک؟شرگۺہیۺوصرتۺوہۺوتۺدنبےۺاکۺشرجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺ ِذ َّ ہ‬

‫ّمۺرکؾۺرپۺوہاگشفرۺشرگولوگںۺوکۺداھکےنۺےکۺےئلۺ‬
‫ایکوتۺشرجۺیھبۺشیہنۺےسۺبلطۺرکےنۺاکۺرفامایۺاجےئۺاگشفرۺشرگۺداینفیۺںیتمعنۺاحلصۺرکےنۺےکۺےئلۺلمعۺایکۺوتۺرفامایاجےئۺاگ‪‚:‬ےھجتۺشسۺاکشرجۺ‬
‫داینفیۺوتمعنںۺیکۺوصرتۺںیمۺمہۺےنۺدےۺدای۔‛شرگۺتلفغۺشفرۺوھبؽۺےکۺوطرۺرپۺلمعۺایکۺوتۺۺشرجۺیھبۺاضعئۺلمعۺیھبۺاضعئۺشفرۺوکششۺیھبۺ‬
‫ۺغِدخشےکۺےئلۺلمعۺایکوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺذعشبۺشفرۺانرشیضۺالزؾۺوہیئگۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشسۺےسرفۺامےئۺاگ‪:‬وتریمشۺدنبہۺاھتۺریمشۺ‬
‫ربابدۺیئگ۔ۺشرگ ْ ْ‬
‫َ‬
‫ےسعفنۺاحلصۺرکاتۺاھتۺرھپۺیھبۺوتۺےنۺدفرسفںۺےکۺےئللمعۺایک۔ۺایکۺوتےنۺریمےۺہیۺرفشنیمۺہنۺےنسۺےھت‪:‬‬ ‫ۺاھکاتتۺشفرۺریمیۺوتمعنںۺ ۺ‬
‫ا‬ ‫رزؼ‬
‫(‪…)1‬‬
‫اِ َّن الَّ ِذ ْی َن ت َ ْد ُع ْو َن ِم ْن ُد ْو ِن ّٰ ِ‬
‫ال ِع َبا ٌد ا َ ْمثَا لُ ُك ْ‬
‫م (پ‪،۹‬اْلَعاٖ‪)۳۹۴:‬‬

‫اہللےکۺوسشۺوپےتجۺوہۺاہمتریۺرطحۺدنبےۺںیہ۔‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺےبۺکشۺۺفـۺنجۺوکمتۺ ۺ‬

‫(‪…)7‬‬
‫د ْو ُه (پ‪،۵۰‬ا‪ٜ٨ٌٟ‬بٰت‪)۳۷:‬‬
‫الر ْز َق َو ا ْع ُب ُ‬
‫ال ِّ‬ ‫اِ َّن الَّ ِذ ْی َن ت َ ْع ُب ُد ْو َن ِم ْن ُد ْو ِن ّٰ ِ‬
‫ال ل َا َی ْملِك ُْو َن لَ ُك ْم ِر ْزقًّا فَا بْ َت ُغ ْوا ِع ْن َد ّٰ ِ‬
‫اہللےکۺاپسۺرزؼۺڈوھڈنفۺشفرۺشسۺیکۺدنبیگۺرکف۔‬ ‫اہللےکۺوسشۺوپ ۺ‬
‫ےتجوہۺاہمتریۺرفزیۺےکۺھچکۺامکلۺںیہنۺوتۺ ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ےبۺکشۺفہۺںیھنجۺمتۺ ۺ‬

‫یھبہنۺینس‪:‬‬
‫ایگہکۺوتۺےنۺریمیۺہیۺابتۺ ۺ‬
‫ےھجتایکۺوہ ۺ‬
‫اہللیہۺیکۺدنبیگۺےہ۔‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺاہںۺاخصلۺ ۺ‬ ‫الد ْی ُن الْ َخالِ ُ ه‬
‫ص‪( -‬پ‪،۵۱‬ا‪ٟ‬ز‪٣‬ز‪)۱:‬‬ ‫ل ِّ‬‫ا َل َا ِ ّٰ ِ‬
‫بج ۺدنبہۺشسۺاب ۺت ۺوکۺھجمسۺاجاتےہ ۺہکۺشےسۺشس ۺرطحۺےک ۺفلتخم ۺوسشالتۺشفر ۺۺزرب ۺدتسۺابزرُپسۺاکۺاسانمۺرکانۺزپے ۺاگۺوت ۺفہۺ‬
‫شےنپۺسفنۺوکشؿۺوسشالتۺےکۺوہۺےنۺےسۺےلہپۺیہۺوسشالتۺشفرۺابزۺرُپسۺےکۺےئلۺایتررکاتۺےہۺاتہکۺۺدرتسۺوجشبۺدےۺےکس۔شرضۺ!رہۺ‬
‫اکؾۺںیمۺوغرۺفرکفۺالزیمۺوہانۺاچےئہوخشہۺفہۺاکؾۺرشفعۺایکۺاجےئۺای‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےکدعبۺرحتکۺدے۔‬
‫ںکتۺہکۺکلپۺشفرۺشیلگنۺوکیھبۺۺوسچۺفۺاچبرۺ ۺ‬
‫دفابرہۺۺایکاجےئاہی ۺ‬
‫ۺربۺشربک َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺاعُمذۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺشراشدۺرفامای‪’’:‬ےبۺ‬ ‫وبحمب ِّ‬
‫نۺشالخؼۺےکۺرکیپ‪،‬ۺ ِ‬
‫کش ۺٓادیم ۺےس ۺٓاوھکنں ۺےک ۺرسو ‪،‬شویلگں ۺےس ۺیٹم ۺرھکےنچ ۺشفر ۺشےنپ ۺاھبیئ ۺےک ۺڑپکفں ۺوک ۺوھچےن ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺیھب ۺ ۺوسشؽۺ‬
‫(‪226‬‬
‫وہاگ۔‘‘‬

‫بؼعگاٌسیً‪:‬‬
‫ِ‬ ‫چاعاقُال‬
‫ِ‬ ‫ٌُعِفکظکےمتىلق‬
‫زبراگؿۺدنیۺدہقۺرکانۺاچےتہۺوتۺۺوغرۺفۺرکفۺرکےتۺشرگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺراضۺ‬
‫ِ‬ ‫ۺسانۺنۺرصبی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺ‬
‫(‪…)1‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫یتوتۺدہقۺرکدےتی۔‬
‫رظن ۺٓا ۺ‬
‫ۺ‬
‫(‪ٓ…)7‬اپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺیہۺےسۺوقنمؽۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ سۺدنبےۺرپۺرمحۺرفامےئۺوجۺیسکۺزیچۺاکۺشرشدہۺرکےتۺفتقۺوغۺرفرکفۺرکۺاتۺےہۺ ۺ‬
‫رھپ‬

‫وہوتۺرکۺاجاتۺےہ۔‬ ‫وہوتۺرکۺزگر ۺاتےہۺشفرۺشرگ ْ ْ‬

‫ۺغِدخ ۺشےکۺےئلۺ ۺ‬ ‫شرگاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےک ۺ‬
‫ۺےئل ۺ‬ ‫ۺ‬
‫ۺسانۺاملسؿۺافریس ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺفتیصۺ‬
‫ۺسانۺدعسۺنبۺشیبۺفاقصۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺرمۺفیۺےہۺہکۺشںیہن ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪…)3‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 227‬‬
‫بجیسکۺابتۺاکۺشرشدہۺرکفۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺڈرف۔‬
‫رکےتۺوہےئۺرفامای‪ :‬ۺ‬
‫ۺسانۺدمحمۺنبۺیۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہۺ‪:‬ومنمۺوخبۺوغرۺفۺرکفۺرکےنۺفشالۺوہاتۺےہۺشفر ۺوسچۺھجمسۺرکۺیسکۺاکؾ ۺاکۺشرشدہۺ‬
‫(‪…)4‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫حںیہنۺوہات(ہکۺوجۺھچکۺلمۺاجےئۺشےسۺشاھٹےل)۔‬
‫ںےننچۺفشےلۺیکۺرط ۺ‬
‫تےکۺفتقۺڑکلای ۺ‬
‫رکاتۺےہ۔فہۺۺرش ۺ‬
‫ےک‬
‫ہی ۺرمشہبق ۺےک ۺےلسلس ۺںیم ۺالہپ ۺرمہلح ۺےہ ۺسج ۺںیم ۺشاسنؿ ۺہتخپ ۺملع‪ ،‬ۺشامعؽ ۺےک ۺشَرسشررپیقیقح ۺرعمتف ۺشفر ۺسفن ۺف ۺاطیشؿ ۺ ۺ‬
‫رکمفرفبیۺیکۺٓااگیہۺےسۺیہۺاکایمبۺوہاتکسۺےہ۔ذٰہلشبجۺکتۺشاسنؿۺشینپۺذشتۺ‪،‬شےنپۺرب‪،‬ۺشےنپۺدنمشۺینعیۺاطیشؿۺشفراسفنینۺوخششہۺ‬
‫ےکومشقفۺشایشء ۺوک اجؿۺہنۺےلۺای شینپۺرحاکتۺفانکست‪،‬تینۺفشرشدےۺںیمۺربۺاعتٰیلۺےکۺزندکیۺشیھچۺرُبیۺشایشءےکۺدرایمؿۺۺرفؼ ۺۺوک‬
‫تقکتۺرمشہبقۺرپۺ‬
‫اجؿ ۺ ۺہنےلۺشسۺف ۺ‬

‫‪ …226‬ح‪٠‬ٲٶ اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪ ،۱۳ /۳۰،‬حسٱث‪،۳۴۴۰۶:‬ا‪ٟ‬زٗ‪،۴۴۵:٥‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬حٰارٴ‬

‫ٰٗت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬ا‪ٟٔ‬ؼ‪ ١‬ا‪ٟ‬ثا‪ ٩٣‬ٯا‪ٟ‬ثَلثٰ‪:٪‬فی اْلخَلؾ ٯرشح ا‪٨ٟ‬ٲات‪۵۷۱ /۵ ،‬‬
‫‪ …227‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س فی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ ،۴۵۱ /۴ ،‬حسٱث‪۴۳۰۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شاقتستمۺںیہنۺلمۺیتکس۔تہبۺےسۺولگۺاہجتلۺفشےلاکومںۺوکشاھچھجمسۺرکشؿۺںیمۺزپاجےتۺںیہۺاحالہکنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ ؿۺاکومںۺ‬

‫وکاندنسپرفامراہۺوہاتۺےہ۔‬
‫جہالتکاوضعقبُلىہیٍ‪:‬‬
‫ربخدشر!ملع ۺےنھکیس ۺرپ ۺاقدر ۺوہےن ۺےکابفوجداجلہ ۺرےنہ ۺاک ۺذعر ۺرہزگاقِلب ۺوبقؽ ۺںیہن ۺہکلب ۺملع ۺاحلص ۺرکان ۺرہاملسمؿ ۺرپۺ‬
‫ۺغِْۺاعمِلۺیکۺزہشرۺرتاعتۺےسۺشلضفۺںیہۺویکہکنۺۺاع ۺملسفنۺیکۺٓاافتۺ‪،‬اطیشؿۺیکۺاکمرویںۺ‬
‫ۺاعمِلیکۺدفرںیتعکۺ ْ‬
‫ےہہک ۺ‬ ‫رفضۺےہ۔ۺیہیۺفہجۺ ۺ‬
‫شفرۺدوھےکۺےکۺاقمامتۺےسۺفشفقۺوہاتۺےہسجۺےکۺابثعۺفہۺشؿۺےسۺچبۺاتکسۺۺےہۺہکبج اجلہۺوکوتۺشؿۺابوتںۺیکۺاچہپؿۺیہۺںیہنۺوہیتۺ‬
‫وتۺفہۺےچبۺاگےسیک؟ۺاجلہۺوتۺہشیمہۺتقشمۺںیمۺالتبمۺراتہۺےہۺشفرۺاطیشؿۺشسۺرپۺسنہۺراہوہاتۺےہ۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺںیمہۺاہجتلۺشفرۺتلفغۺےسۺ‬
‫ؿیکۺڑجۺےہ۔‬
‫ہکنہیۺرہدبیتخبۺشفرۺاصقن ۺ‬
‫اچبےئۺویک ۺ‬
‫ۺ‬
‫ٓ‬
‫ہظاسمیپظٌُعِفکظؼظِعیہے‪:‬‬
‫رہۺٓادیمۺرپۺالزیمۺےہۺہکۺبجۺفہۺیسکۺاکؾۺاکۺشرشدہۺایۺًالمعۺیعسۺرکانۺاچےہۺوتۺشےنپۺشرشدےۺشفرۺیعسۺےسۺےلہپۺشسۺںیمۺوغرفرکفۺ‬
‫َ‬
‫ۺوتقۺرکےۺاہیںۺکتۺون ِرۺملعۺےکۺذرےعیۺ ۺفشحضۺوہاجےئۺہکۺہیۺاکؾۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺےئل ۺےہاتہک ۺشےس ۺرک ۺایلۺ‬
‫رکےۺشفرۺھچکۺدری ُّ‬

‫اجےئۺایۺاسفنینۺوخششہۺوکۺوپرشۺرکےنۺےکۺےئلۺےہۺوتۺشسۺےسۺاچبۺاجےئشفرۺدؽۺوکۺشسۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکےنۺےسۺیھبۺرفاکاجےئۺویکہکنۺ‬
‫ابلطۺاکؾ ۺںیمۺالتبمۺوہےنۺےسۺۺےلہپسفنۺاکۺشاستحبۺہنۺایکۺاجےئۺوتۺشسۺںیمۺرتبغۺڑبھۺاجیتۺےہۺشفرۺرتبغۺشرشدےۺوکۺمنجۺدیتیۺےہۺ‬
‫شفرۺشرشدہ ۺلمع ۺاک ۺببسۺاتنب ۺےہۺشفرابلطۺلمع ۺربۺابدیۺشفردخشاعتٰیل ۺےسۺدفریۺاک ۺببس ۺوہات ۺےہ۔شیس ۺےئلۺرش ۺےک ۺامدےۺینعی ۺیبلقۺ‬
‫فوسوسںۺوکۺرشفعۺیہۺںیمۺڑجےسۺشاھکۺڑۺانکنیھپاچےئہۺویکہکنۺدرگیۺشومرۺشیسۺیکۺریپفیۺںیمۺرفامنوہۺےتںیہ۔‬
‫خُسٌُعِفکظىہکظسکےتُکیاکظے؟‬
‫بجۺیسکۺصخشۺوکۺاطیشینۺرکمۺفرفبیۺۺاکۺملعۺہنۺوہےکسۺشفرۺتقیقحۺۺفشحضۺوطرۺرپۺاسےنمۺہنۺٓاےکسۺوتۺون ِرۺملعۺےسۺشسۺںیمۺوغرۺفۺ‬
‫رکف ۺرکے ۺشفرسفن ۺںیم ۺدیپشوہےن ۺفشےل ۺ ۺاطیشین ۺرکمفرفبی ۺےس ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺانپہ ۺامےگن ۺشفر ۺشرگ ۺوخد ۺوغرفرکف ۺیھب ۺہن ۺرکےکس ۺوتۺ‬
‫املعےئۺرکشؾۺےسۺرشہۺامنۺیئۺاحلصۺرکےۺۺرگمۺرمگشہۺنکۺشفرۺدایندشراملعۺےسۺشسۺرطح‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےچب سجۺرطحۺاطیشؿۺےسۺۺاتچبےہہکلبۺشسۺےسۺیھبۺزایدہ۔‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺدشٕادۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬یکۺرطػۺفیحۺیجیھبۺہکۺۺداینۺیکۺتبحمۺےکۺےشنۺںیمۺتسمۺاعمِلۺےکۺ‬
‫ابرےۺںیمۺھجمۺےسۺہنۺوپوھچ‪،‬شاسیاعمِلۺدنبفںۺوکۺریمیۺتبحمۺےسۺدفرۺرکاتۺےہۺشفرۺشےسیۺاملعۺریمےۺدنبفںۺوکۺڈشوکٕاںۺیکۺرطحۺۺولےنٹۺفشےلۺ‬
‫ںیہ۔‬
‫ذٰہلشوجۺدؽۺداینۺیکۺتبحمۺشفرۺشِسۺیکۺرحص ۺفۺوَہسۺیکۺفہجۺےسۺۺایسہۺوہۺاجںیئۺفہۺۺرعمتفۺشفرونۺ ِرۺشیہٰلۺےسۺرحمفؾۺرےتہ ۺںیہۺویکہکنۺ‬
‫دولںۺںیمۺۺشونشرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺاجبنۺوتمہجۺوہےنۺےسۺۺدیپشۺوہۺےتۺںیہۺوتۺوجۺصخشۺابریۺاعتٰیلۺیکۺابراگہۺےسۺھٹیپۺریھپےۺشفرۺشسۺےکۺدنمشۺ‬

‫یلجتےسیکۺاحلصۺرکےکساگ؟‬
‫یک ۺ‬‫یکۺرطػۺوتمہجۺوہاجےئزینۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکبضغۺاکببسۺینعیۺداینفیۺوخشاشہتۺاکۺددلشدہۺوہۺفہۺشونشرۺِشہیہٰلۺ ۺ‬
‫اعاستميزسبسےپہلےکیاکظے؟‬
‫شرشدت ۺدنمبس ۺےس ۺےلہپ ۺشیھچ ۺرطح ۺملع ۺاحلص ۺرکے ۺشفر ۺیسک ۺشےسی ۺاعمِل ۺوک ۺالتش ۺرکے ۺوج ۺداین ۺےس ۺےبرتبغ ۺوہشفرشرگۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬شراشدۺرفامےتںیہ‪‚:‬اَ‪ ٪‬ا َ‬
‫ہلل ٱہحَب‬ ‫شاسیاعملۺہنۺےلمۺوتمکۺۺرتبغۺۺفشےلۺوکۺالتشۺرکے۔رساک ِرۺدمہنیۺ‪،‬رقش ِرۺبلقۺفہنیسۺ َػلی ا ہ‬

‫ص ا‪٨ٟ‬ا ٗ َ َس ً َ‪َ ٨‬س ہٯ ہرٯز َا‪ٟ‬ظبہ َ‪٬‬ا َت َٯا‪ ١َ ٌَ٘ ٟ‬ا‪ٟ‬ـکَا َ‪َ ٨َ ً ١َ ٣‬س‪٫‬ہ ہحٰ‪َ ٦‬ا‪ٟ‬ظ َ‪َٰ ٬‬ا َتۺینعیۺےبکشۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاہبشتۺےکۺفتقۺرپےنھکۺفشیلۺاگنہۺشفرۺوخشاشہتۺےک ۺےلمحۺ‬
‫ا‪َ ٟ‬ب َ َ‬
‫(‪) 228‬‬
‫ےکۺفتقۺاکۺلمۺلقعۺ ۺوکدنسپۺرفاماتۺےہ۔‛‬
‫ٓاپ ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشؿ ۺدف ۺالزؾ ۺفزلمفؾ ۺ ۺزیچفں ۺوکشےھٹکایبؿ ۺرفامای ۺویکہکن ۺسج ۺصخش ۺےک ۺاپس ۺوخشاشہت ۺےسۺ‬
‫سےکۺاپسۺاہبشتۺوکۺرپےنھکۺفشیلۺاگن ۺہیھبۺںیہنۺوہیتکس۔‬
‫رفےنکۺفش ۺیللقعۺہنۺوہۺش ۺ‬
‫ِٗ ًَ٘ ٌ‪َْ ١‬ل َی ہٌٰزہ اَ‪َٟ‬ٲ َہ اَبَ ًساۺینعیۺسجۺصخشۺےنۺۺانگہۺایکۺ‬
‫َارَٗہ‬ ‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪َ ٗ ٩٣َ ‚:‬‬
‫َار َٖ ذَ‪ً ٧‬بآ َ‬ ‫یہیۺفہجۺےہۺہکۺٓاپۺ َػلی ا ہ‬
‫(‪) 229‬‬
‫شسۺیکۺلقعۺہشیمہۺےکۺےئلۺرتصخۺوہاجیتۺےہ۔‛‬
‫ذرشوسےئچ!شاسنؿۺےکاپسۺۺاعسدتۺدنمیۺاحلصۺرکۺےنےکےئلۺلقعۺےہیہۺینتک؟شبۺشرگشےسیھبۺۺانگوہںۺںیمۺۺاضعئۺرکۺ‬
‫ےئۺوتایکےنبۺاگ؟‬
‫دایاج ۺ‬

‫‪ …228‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ال‪ٜ‬بیر ‪٠ٟ‬بٲ‪٬‬قی‪،‬ا‪ٟ‬حزء ا‪ٟ‬دا‪٣‬ص ‪ٛ ٩٣‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬ؾ‪ ،۱۴۶‬حسٱث‪۹۵۴:‬‬

‫‪ …229‬طٌب اْلٱ‪٤‬ا‪٠ٟ ٪‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب فی ا‪٤ٟ‬لاً‪ ٥‬ٯا‪٤ٟ‬ظارب‪ ،۴۵ /۵ ،‬حسٱث‪، ۵۷۳۸:‬زٯ‪ٗ ٩٣’’٪‬ارٖ ز‪٧‬با‘‘‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اونالکیآفات کاوله‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺوخشاشہتۺسفنۺیکۺاخرطۺولوگںۺےکۺدرایمؿۺ‬‫شسۺدفرۺںیمۺشامعؽۺیکۺٓاافتۺوکۺاجےننۺاکۺملعۺمتخۺوہایگۺےہ‪،‬ولۺگۺشسۺملعۺوکۺوھچڑۺرک‬
‫شیپۺٓاےنۺفشےلۺڑگھجفںۺےکۺاسملئۺںیمۺوغشمؽۺوہےئگۺشفرۺشسۺاکۺانؾ’’ۺہقف‘‘ۺرھکۺدایۺشفرۺشامعؽۺیکۺٓاافتۺوکۺاجےننۺےکۺملعۺوکۺوجۺہکۺملعۺ‬
‫ِ‬
‫ی‬ ‫دنی ۺےس ۺےہ ۺشےس ۺملع ۺیک ۺرہفتس ۺیہ ۺ ۺےساکنؽ ۺدای۔ ۺشب ۺہقف ۺاک ۺقلعت ۺطقف ۺدایندشری ۺےس ۺرہ ۺایگ ۺاحالہکن ۺ ْ ِ‬
‫ۺِع ۺہقف ۺاکدصقم ۺدولں ۺوک ۺداینف ۺ‬
‫اشملغۺےسۺۺدفرۺرکےکۺدنیۺیکۺھجمسۺےکۺےئلۺافرغۺرکۺاناھتشفرۺداینفیۺاسملئۺوکۺاجاننۺوتملعۺدنیۺاکۺشکیۺذرہعیۺاھتۺ(نکیلۺولوگںۺےنۺشسۺذرہعیۺوکۺ‬
‫دصقمۺانبایل)۔‬
‫دحثیۺاپکۺںیمۺےہ‪:‬ۺمتۺش ِسۺفتقۺشےسیۺزامےنۺںیمۺوہۺہکۺمتۺںیمۺوجۺلمعۺںیمۺدلجیۺرکۺےۺفہۺرتہبیۺرپۺوہاگۺہکبجۺرقنعبیۺمتۺرپۺ‬
‫(‪) 230‬‬
‫ےاگۺفہۺرتہبیۺرپۺوہاگ۔‬
‫رکفرک ۺ‬
‫وجمتۺںیمۺوغرف ۺ‬
‫شاسیۺزامہنۺٓاےئۺاگۺہکۺ ۺ‬
‫ۺاحصن ۺرکشؾ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬یک ۺشکی ۺامجتع ۺےن ۺرعشویقں ۺشفر ۺاشویمں ۺےس ۺڑلےن ۺںیم ۺوتفق ۺایک ۺویکہکن ۺشؿ ۺرپۺہیۺ‬
‫یہی ۺفہج ۺےہ ۺہک َ ح ہ‬
‫ۺسانۺ‬ ‫ۺسانًبساہللۺنبۺرمع‪ ،‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺشاسہمۺنبۺزدی‪ ،‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫ۺسانۺدعسۺنبۺشیبۺفاقص‪ ،‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اعمہلمۺہبتشمۺوہایگۺاھتےسیجۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺاحصنۺرکشؾ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬۔‬
‫نبہملسمۺشفرۺدرگی َ ح ہ‬
‫دمحم ۺ‬
‫ۺ‬
‫ہبشۺےکۺفتقۺوتفق ۺہنۺرکۺےنۺفشالصخشۺشینپۺوخششہۺیکۺریپفیۺشفرۺشینپۺرشےئۺوکۺوفۺتیۺدےنیۺفشالےہۺۺشفرۺشاسیۺصخشۺشؿۺولوگںۺ‬
‫ںیمۺےسۺےہۺنجۺےکۺابرےۺںیمۺرساکرۺدفۺاعمَ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنۺۺشراشد رفامای‪‚:‬بجۺمتۺدوھکیۺہکۺلخبۺیکۺشاطتعۺیکۺاجےئ‪،‬ۺ‬
‫ْ‬
‫(‪) 231‬‬
‫ینپرکفۺرکف۔‛‬
‫ےوتۺشسۺفتقۺمتۺش ۺ‬
‫ےئوکۺدنسپۺرک ۺ‬ ‫ییکۺاجےئۺشفرۺرہۺرشےئۺدےنیۺفشالۺشینپۺرش ۺ‬ ‫سفنیکۺریپف ۺ‬
‫س ۺ‬‫وخش ِہ ِ ۺ‬
‫ےئۺرکاتۺےہۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬ےکۺشسۺشراشدۺرگشیمۺ ۺ‬
‫یکاخمتفلۺرکےنۺفشالےہ‪:‬‬ ‫ںںیمۺشاہظ ِررش ۺ‬
‫وجیھبۺصخشۺالبقیقحتۺہبُشۺۺفشیلۺزیچف ۺ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شفرۺشسۺابتۺےکۺےھچیپۺہنۺزپۺسجۺاکۺےھجتۺملعۺںیہن۔‬ ‫ْم‪( -‬پ‪،۳۵‬بىی اِسائٲ‪)۱۶:١‬‬ ‫َو ل َا تَق ُْف َما لَ ْؼ َس ل َ‬
‫َك ِب ٖه عِل ٌ ه‬

‫‪ٰٗ …230‬ت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬ذرك ا‪ٟ‬رف‪ ٚ‬بین ً‪٤٠‬اء ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا ٯً‪٤٠‬اء اْلرخٵ‪۵۷۶ /۳ ،‬‬
‫‪ …231‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪ ،‬باب ٯ‪ ٩٣‬سٰرٵ ا‪٤ٟ‬ائسٵ‪ ،۴۳ /۵ ،‬حسٱث‪۱۰۶۹:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شسۺےنۺرساکردمہنیۺ‪،‬رقش ِرۺبلقۺفہنیسۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےکۺشسۺرفۺامؿۺیکۺیھبۺاخمتفلۺیکۺہکۺٓاپ َػلی اہللہ َت ٌَالی‬
‫(‪) 232‬‬
‫ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬شراشدۺرفامےتۺںیہ‪‚:‬اَٱا ہ‪َ ٥ٛ‬ٯا‪ٟ‬و‪َٓ ٩‬اَ‪ ٪‬ا‪ٟ‬و َ‪ ٩‬اَ‪َ ٛ‬ذ ہب ا‪َ ٟ‬حسَٱثۺینعیۺشےنپۺوکۺدبامگینۺےسۺاچبٕاۺہکۺدبامگینۺدبرتنیۺوھجٹۺےہ۔‛‬
‫شسۺےسۺرمشدۺریغبۺۺدلیلۺۺفشےلۺامگؿ ۺںیہۺےسیجۺوعشؾۺہبتشمۺشُومرۺںیمۺشےنپۺۺدؽۺےسۺوتفٰیۺےلۺرکۺ شےنپۺامگؿ ۺےکۺاطمۺقبۺلمعۺرکۺ‬
‫ےتیل ۺںیہ ۺ۔شس اعمےلم ۺیک ۺزنشتک ۺف ۺتمظع ۺےک ۺشیپ ۺرظن ۺشریمشلموونینم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺشوبرکب ۺدقی ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺویں ۺداع ۺرفامایۺ‬
‫ِ ہ‪َ ٣‬تظَ اب َ ً‪٬‬ا ًَل َی َٓ َا ت َب ہٍ ا‪ٰ٬َ ٟ‬ٴ ۺینعی ۺشے ۺاہلل ًَز‬
‫ِ َٯ َْل َتح ٌَ‪ٗ ٠‬ہ‬
‫رکےت‪‚:‬اَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪َ ٥٬‬ارَنَی ا‪َ ٟ‬ح‪َ ٙ‬حـ٘ا َٯارزہ ٗىَی ات َبا ًَ ٗہِ َٯاَ َرنَی ا‪َ ٟ‬با َك َ‪ ١‬بَاك ًََل َٯارزہ ٗىَی اجت َ َ‪٨‬ابَہٗ‬
‫َٯ َج‪!١‬ھجمۺرپۺقحۺوکۺفشحضۺرفامرکۺشسۺیکۺشابتعۺیکۺوتقیفۺاطعۺرفامۺشفرۺابلطۺوکۺریمےۺاسےنمۺفشحضۺرکےکۺشسۺےسۺےنچبۺیکۺوتقیفۺاطعۺرفامۺۺشفرۺھجمۺرپۺیسکۺ‬
‫گلاجۺٕاںۺ۔‛‬
‫اعُمےلمۺوکۺہبتشمۺہنۺرفۺامہکۺںیمۺاسفنۺینۺۺوخشاشہتۺیکۺریپفیۺںیمۺ ۺ‬

‫مىامالتکیتیًقسنیٍ‪:‬‬
‫ۺسان ۺعی ٰسی ۺرٯ ہح اہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ےن ۺرفامای‪:‬اعُمالمت ۺنیت ۺمسق ۺےک ۺںیہ‪…)۳(:‬سج ۺاک ۺشاھچ ۺوہانۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اظرہۺوہۺشسۺیکۺشابتعۺرکفۺ(‪…)۵‬سجۺیکۺرخشیبۺفرمگشیہۺفشحضۺوہۺشسۺےسۺوچبشفرۺ(‪…)۱‬سجۺابۺتۺںیمۺںیہمتۺہبشۺالقحۺوہشےسۺیسکۺ‬
‫(‪) 233‬‬
‫اعملۺےسۺوپۺوھچ۔‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬شسۺرطحۺۺداعۺرفامایۺرکۺےت‪‚:‬اَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪ ٥٬‬انَ ِّی َاًہٰذہب َ َک اَ‪ ٪‬اَٗہٰ َ‪ ٢‬فَی ا‪ٟ‬سٱ َ‪ ٩‬بَ َِیر ًَ َ‪٥٠‬ۺ‬
‫روسؽۺشرکؾۺ‪،‬اشہِۺینبۺٓادؾۺ َػلی ا ہ‬
‫ِ‬
‫(‪) 234‬‬
‫ینعیۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ںیمۺۺریغبملعۺےکۺدنیۺںیمۺوکیئۺابتۺرکےنۺےسۺریتیۺانپہۺاچاتہۺوہں۔‛‬

‫سبسےبغیىىنت‪:‬‬
‫دنبفںۺرپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺبسۺےسۺڑبیۺتمعنۺملعۺشفرۺقحۺوکفشحضۺرفۺامانےہۺشفرۺشامیؿۺیھبۺشکیۺمسقۺاکۺملعۺشفرۺفشحضۺقحۺےہ۔شیسۺ‬

‫ےئلاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺوضحر َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬رپشاسحؿۺاکذرکۺرکےتۺوہےئۺشراشدۺرفامای‪:‬‬
‫ۺ‬

‫‪ …232‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬رفائف‪ ،‬باب تٌ‪٠‬ٲ‪ ٥‬ا‪ٟ‬رفائف‪ ،۱۳۱ /۴ ،‬حسٱث‪۶۷۵۴:‬‬

‫‪ …233‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪ ،۱۳۸ /۳۰ ،‬حسٱث‪۳۰۷۷۴:‬‬
‫‪ٰٗ …234‬ت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬ا‪ٟٔ‬ؼ‪ ١‬ا‪ٟ‬ثا‪ٟ‬ث ٯا‪ٌٟ‬رشٯ‪٣:٪‬حا‪ٟ‬شٶ ا‪ٔ٨ٟ‬ص‪۳۴۱ /۳ ،‬‬
‫‪Go To Index‬‬

‫(‪…)1‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شف ۺراہلل ۺاکمتۺرپۺڑبشۺلضفۺےہ۔‬ ‫ع ِظ ْی ًّما(‪( )۹۹۳‬پ‪،۵‬ا‪٨ٟ‬شاء‪)۳۳۱:‬‬ ‫َان ف َْض ُل ّٰ ِ‬
‫ال عَل َْی َ‬
‫ك َ‬ ‫َو ك َ‬
‫شسۺٓاتیۺںیمۺلضفۺےسۺرمشدۺملعۺےہ۔‬
‫(‪…)7‬‬
‫ن(‪( )۲۳‬پ‪،۳۴‬ا‪٨ٟ‬ح‪)۴۱:١‬‬
‫ٴ‬ ‫ف َْس َـــل ُْۤٗوا ا َ ْه َل ِّ‬
‫الذ ْك ِر اِ ْن ُك ْن ُؾ ْم ل َا ت َ ْعل َُم ْو َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬وتۺشےۺولوگۺملعۺفشولںۺےسۺوپوھچۺش ۺ‬
‫رگںیہمتۺملعۺںیہن۔‬
‫(‪…)3‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬
‫ےبکشۺدہشتیۺرفامانۺامہرےۺذہمۺےہ۔‬ ‫(پ‪،۱۰‬ا‪٠ٟ‬ٲ‪)۳۵:١‬‬ ‫اِ َّن عَل َ ْؼ َنا لَ ْل ُه ٰدىۖ٘(‪)۹۴‬‬
‫(‪…)4‬‬
‫ث ُ َّم اِ َّن عَل َ ْؼ َنا بَ َیا نَهه(‪( )۹۱‬پ‪،۵۹‬ش‪ٟ٘‬ٲا‪٣‬ٶ‪ )۳۹:‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬رھپۺےبۺکشۺشسۺیکۺابرویکیںۺاکۺمتۺرپۺاظرہۺرفامانۺامہرے ّ‬
‫ۺذّمۺےہ۔‬

‫(‪…)5‬‬
‫اہللکتۺےہ۔‬
‫کیھٹ ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شف ۺر ۺ‬
‫چیبیکۺرشہۺ ۺ‬ ‫لس ِؽ ْی ِ‬
‫ل (پ‪،۳۴‬ا‪٨ٟ‬ح‪)۹:١‬‬ ‫َو َعلَی ّٰ ِ‬
‫ال ق َْص ُد ا َّ‬
‫ُ‬
‫ہلل ًَ‪٨‬ہکےاقُالؽعیٍ‪:‬‬
‫سیزىاولی َرض ََی ا ہ‬
‫ِ‬ ‫َ‬
‫بض‬ ‫شریمۺشلموونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺیُّۺشرمل ٰ ی َرك َ‪ ٦‬ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ َ‬
‫َکٱ‪٥‬ۺرفامےتۺںیہ‪:‬‬
‫٭…اسفنینۺوخشاشہتۺشدنےھۺنپۺاکانؾۺےہ۔‬
‫َ‬
‫خشفدنیۺےہ۔‬ ‫٭…رپۺاشیۺینۺںیمۺۺوغرفۺرکفۺےسۺاکؾۺانیل ْ ِ‬
‫ۺوتفۺ ُ ّ‬
‫٭…مغۺوکۺاٹےنلۺفشیلۺرتہبنیۺزیچۺنیقیۺےہ۔‬
‫٭…وھجٹۺاکشاجنۺؾۺدنۺشتمۺےہۺشفرۺچسۺوبۺےنلۺںیمۺاعۺتیفۺفالسیتمۺےہ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےلتہبۺےسۺولگۺشاہتنیئۺرقبیۺوہےتۺںیہ۔‬
‫٭…دفررےنہۺفش ۺ‬
‫تسۺںیہن۔‬
‫٭…شیبنجۺۺفہۺےہسجۺاکوکیئۺدف ۺ‬
‫وجریغبۺدےھکیۺدصتقیۺرکے۔‬
‫٭…دقیۺفہۺےہۺ ۺ‬
‫رکے۔‬
‫تسےسۺرحمفؾۺہنۺ ۺ‬
‫یسکیھبۺدف ۺ‬
‫ںیہمت ۺ‬
‫امگینۺ ۺ‬
‫٭…دب ۺ‬
‫٭…رفۺشخۺدیلۺرتہبنیۺففصۺےہ۔‬
‫ۺایحےہ۔‬
‫٭…رہۺشیھچۺابتۺیکۺاینبد ۺ‬
‫٭…وقتٰیۺبسۺےسۺوبضمطۺریسۺےہ۔‬

‫مکحتسمببسۺفہۺےہۺوجۺاہمترےۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬

‫ےکدرایمؿۺوہ۔‬ ‫٭…بسۺےسۺ ۺ‬
‫ےعیمتۺۺشینپۺٓارختۺۺونسشرف۔‬
‫یھچزیچۺفہۺےہۺسجۺےکۺذر ۺ‬
‫ےئلبسۺےسۺش ۺ‬
‫ے ۺ‬‫٭…داینۺںیمۺاہمتر ۺ‬
‫٭…رزؼ ۺدف ۺںیہ ۺشکی ۺفہ ۺےسج ۺمت ۺالتش ۺرکفشفر ۺدفرسش ۺفہ ۺوج ۺںیہمت ۺ ۺالتش ۺرکے ۺہک ۺشرگ ۺمت ۺشس ۺکت ۺہن ۺچنہپ ۺوکس ۺوت ۺفہ ۺوخد ۺاہمترے ۺاپسۺ‬
‫ٓااجےئ۔‬
‫٭…شرگۺمتۺتبیصمۺےچنہپۺرپۺفشفالیۺرکفۺوتیسکۺزیچۺےکۺہنۺےنلمۺرپۺفشفالیۺہنۺرکفۺہکلبۺشسۺےکۺابرےۺںیمۺہیۺامگؿۺرکفۺہکۺفہۺےہۺیہۺںیہنۺویکہکنۺ‬
‫وخیشاکشاہظرۺرکاتۺےہ۔‬
‫سرپۺان ۺ‬
‫لصہنۺرکےکسۺش ۺ‬
‫امت ۺؾ ُشومرۺۺاسںۺںیہۺہکۺشاسنؿۺابیقۺرےنہۺفشیلۺتمعنۺےکۺوصحؽۺرپۺوخشۺوہ ۺاتےہۺشفرۺےسجۺاح ۺ‬
‫لماکسۺشسۺرپۺشوسفسۺیھبۺہنۺرکف۔‬
‫ںیہمت ۺہن ۺ‬
‫رپزایدہۺوخشۺہنۺوہۺشف ۺروجۺ ۺ‬
‫ھچکےلمۺشسۺ ۺ‬
‫٭…ںیہمتۺۺداینۺںیمۺوجۺ ۺ‬
‫٭…ںیہمت ۺۺٓارختۺےک ۺےئلۺےئکاجےنۺفشےلۺشامعؽۺرپۺوخشۺوہانۺاچےئہۺشفرۺتلفغۺرپۺشوسفسۺرکانۺاچےئہذٰہلشۺٓارخت ۺںیمۺوغشمؽۺوہاجٕاۺ‬
‫ںیمگلۺاجٕا۔‬
‫ربقیکۺایتریۺ ۺ‬
‫شفرۺ ۺ‬
‫َ‬
‫ب‬ ‫شریمۺشلموونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانیُّۺشرمل ٰضی َرك َ‪ ٦‬ا ہہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪٥‬ےکۺشؿۺرف ْ ِ‬
‫ۺشمۺابُم َرہکۺوکۺذرکۺرکۺےنۺاکۺدصقمۺہیۺےہۺہکۺرپۺاشیۺینۺ‬
‫َ‬
‫ۺوتفۺدخشفدنیۺےہ۔‬ ‫ںیمۺۺوغرفۺرکفۺےسۺاک ۺؾانیل ْ ِ‬
‫الخہصۺہیۺےہۺہکۺرمشہبقۺرکےنۺفشےلۺوک ۺبسۺےسۺےلہپ ۺہی ۺوغۺرۺفرکفۺرکۺینۺاچےئہۺہکۺشسۺےکشرشدے ۺشفرۺدؽۺںیمۺلمعۺےکۺےئلۺ‬
‫تےکۺےئل؟‬ ‫ۺرحتکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺراضےکۺۺےئلۺ ۺ‬
‫ےہایۺاسفنینۺوخشاشہ ۺ‬ ‫ۺ‬ ‫دیپشۺوہۺےنفشیلۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ایناٌکامل‪:‬‬
‫ِ‬ ‫تیًباتَُکےسبب‬
‫اطلسؿ ح َ ْ‬
‫ۺنفۺرَب َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬شراشدۺرفامےتۺںیہ‪:‬نیتۺابںیتۺسجۺںیمۺاپیئۺاجںیئۺفہۺاکلمۺشامیؿۺۺفشۺ‬ ‫دفۺاہجںۺےک ْح َو‬
‫ۺاتحر‪،‬ۺ ِ‬
‫َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺرشہ ۺںیم ۺیسک ۺالمتم ۺرکےن ۺفشےل ۺیک ۺالمتم ۺےس ۺہن ۺڈرے ۺ(‪…)۵‬یسک ۺلمع ۺںیم ۺرایاکری ۺہن ۺرکےۺ‬ ‫ًَز‬ ‫ال ۺےہ‪…)۳(:‬اہلل‬
‫(‪) 235‬‬
‫توکۺرتحیجۺدے۔‬
‫ےسوتۺۺد ۺاینرپۺٓارخ ۺ‬
‫ےسوہۺشفرۺدفرسیۺۺاکٓارختۺ ۺ‬
‫کیاکۺقلعتۺد ۺاین ۺ‬
‫شفر(‪…)۱‬بجۺاسےنمۺدفۺابںیتۺشیپۺوہںۺش ۺ‬
‫شرثک ۺشفاقت ۺہی ۺابت ۺاظرہ ۺوہیت ۺےہ ۺہک ۺہی ۺلمع ۺابمح ۺےہ ۺنکیل ۺفہ ۺےب ۺافدئہ ۺوہات ۺےہوت ۺشےسی ۺلمع ۺوک ۺوھچڑدے ۺویکہکن ۺرساک ِرۺ‬
‫اندمشر‪،‬ۺدمےنیۺےکۺاتدجشر َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪ ٩٣َ ‚:‬حہش َ‪ ٩‬اَس ََل‪َ ٦‬ا‪٤َ ٟ‬ز َء َتز ہ‪ٛ‬ہِٗ َ‪َ ٣‬اْل یٌَ‪َ ٨‬ٲہِٖینعیۺٓادیمۺےکۺشالسؾۺیکۺوخیبۺےسۺےہۺ‬
‫(‪) 236‬‬
‫ہکۺف ۺہےبۺافدئہۺاکؾۺوکۺوھچڑۺدے۔‛‬
‫ونلشظًِکظتےِقت ٌُعِفکظ‬ ‫سِسظامظحلہ‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺلمعۺرشفعۺرکےتۺفتقۺکنف َن ِبۺلمعۺاکاجزئہۺےلۺاتہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺقحۺوکۺوپرشۺرکےکسۺشفرۺشےسۺوپرشۺرکےنۺںیمۺشیھچۺتینۺرکۺ‬
‫ےۺشفروپرےۺوطۺرۺرپشاجنۺؾۺدےشفرشےسۺاجبۺالےنۺںیمۺوپریۺوکۺششۺرصػۺرکے۔ۺہیۺامتؾۺابںیتۺۺرہفتقۺالزؾۺںیہۺویکہکنۺشاسنؿۺاکوکیئۺ‬

‫ہحملۺرحتکۺفوکسؿۺےسۺاخیلۺںیہنۺوہاتۺذٰہلشۺشاسنؿۺبجۺۺرہہحملۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺذشتۺوکشیپۺرظنۺۺرےھکۺاگۺوتۺشیھچۺۺتین‪ِ ْ ُ ،‬‬

‫ُحۺلمعۺشفرۺشدبۺ‬
‫ےکببسۺابعدتۺرپۺاقدرۺوہاگ۔‬
‫ۺ‬

‫قبلہعِبیٹھياسيتہے‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪َ ‚:‬خیرہ ا‪َ ٤َ ٟ‬حا‪ََ ٟ‬ص َ‪٣‬ا‬
‫ًالثمۺبج ۺےھٹیبۺوتۺہلبقۺرفۺےھٹیبۺویکہکنۺاتدجش ِرۺ ِراستل‪،‬ۺاشنہشہِۺوبنتۺ َػلی ا ہ‬
‫(‪) 237‬‬
‫استہ٘ب َ َ‪١‬ب َ َہ ا‪َ ٟ٘‬ب َ‪ ٠‬ہٶۺینعیۺرتہبنیۺتسشنۺہلبقۺرفۺوہرکانھٹیبۺےہۺ۔‛‬
‫اچر ۺزشونں ۺوہرک ۺہن ۺےھٹیب ۺویکہکن ۺابداشوہں ۺےک ۺاسےنم ۺشس ۺرطح ۺںیہن ۺاھٹیباجات ۺشفر ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺوت ۺامتؾ ۺابداشوہں ۺاک ۺابداشہ ۺےہۺ‬
‫رپعلطمۺیھبۺےہ۔‬
‫س ۺ‬
‫وجشُ ۺ‬

‫‪ٰٗ …235‬ت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬ا‪ٟٔ‬ؼ‪ ١‬ا‪ٟ‬ثا‪ٟ‬ث ٯا‪ٌٟ‬رشٯ‪٣:٪‬حاسبٶا‪ٔ٨ٟ‬ص‪۳۱۹/۳،‬‬

‫‪ …236‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب‪ ،۳۴۵/۴ ،۳۳‬حسٱث‪۵۱۵۴:‬‬
‫‪ …237‬ا‪٤ٟ‬ؼ‪ْ ٕ٨‬لب‪ ٩‬ابی طیبٶ‪ٛ ،‬تاب اْلزب‪ ،‬باب ‪ ٩٣‬کا‪ ٪‬یشتحب اذا ج‪٠‬ص ا‪ ٪‬ٱح‪٠‬ص ‪٣‬شت٘ب‪ ١‬ا‪ٟ٘‬ب‪٠‬ٶ‪ ،۳۶۱/۶ ،‬حسٱث‪۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺسان ۺشربشمیہ ۺنب ۺشدمہ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َر َح‪ ٤‬ہٶ اہلل َاْل ََرك‪ ٦‬رفامےت ۺںیہ‪:‬ںیم ۺشکی ۺدہعف ۺاچرزشونں ۺوہرک ۺاھٹیب ۺوت ۺشکی ۺیبیغ ۺٓافشز ۺینس‪ :‬ۺایکۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیمیھبکۺاچرزشونںۺوہرکۺہنۺاھٹیب۔‬
‫دعب ۺ‬
‫ےک ۺ‬
‫ںےکۺاسےنمۺشسۺرطحۺےتھٹیبۺںیہ؟ۺشسۺ ۺ‬
‫ابداشوہ ۺ‬
‫شرگۺوکۺیئۺوسانۺاچےہۺوتۺہلبقۺرفۺوہرکۺدشںیئۺاہھتۺرپۺوسےئزینۺشُؿۺۺامتؾۺٓادشبۺاکۺشامتہؾۺرکےۺنجۺاکۺذرکۺمہۺےنۺشسۺاتکبۺںیمۺش ِسۺ‬
‫ےکۺاقمؾۺرپایک۔ۺہیۺامتؾۺابںیتۺرمشہبقۺںیمۺاشلمۺںیہ۔ۺشیسۺرطح ۺاضقےئۺاحتجۺےکۺفتقۺیھبۺشؿۺۺٓادشبۺاکۺایخؽۺرانھکۺرمشہبقۺںیمۺاشۺلمۺ‬
‫ےہ۔‬

‫اونالمیٍمظاقبہکیظُعت‪:‬‬
‫دنبہۺاعؾۺوطرۺرپۺنیتۺرطحۺےکۺلمع(‪…)۳‬ابعدتۺ(‪…)۵‬انگہۺشفر(‪…)۱‬ابمحۺںیمۺرصمفػۺراتہۺےہ۔ۺابعدتۺںیمۺرصمفػۺےہۺ‬
‫وتۺشسۺاکۺرمشہبقۺشالخصۺےکۺاسھتۺوپۺریۺرطحۺامتؾۺۺٓادشبۺۺتیمسۺشفرۺٓاافتۺےسۺ ےتچبۺوہےئۺابعدتۺوکۺاجبالےنۺےسۺوہاگۺشفرشرگۺانگہۺںیمۺ‬
‫ػ‬
‫رصمفػۺۺےہۺوتۺۺرمشہبقۺیکۺوصرتۺۺوتہبۺرکان‪،‬ۺاندؾۺوہان‪،‬ابزۺٓاان‪،‬ۺایحرکانۺشفرۺوغرۺفۺرکفۺںیمۺوغشمؽۺوہانۺےہشفرۺشرگۺیسکۺابمحۺاکؾۺںیمۺرصمف ۺ‬
‫ںےکۺےنلمۺرپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺرکشۺشدۺشرک ۺانرمۺش ۺ‬
‫ہبقۺےہ۔‬ ‫تںیمۺٓادشبۺوکۺوحلم ِظۺاخرطۺرانھکشفرۺوتمعن ۺ‬
‫ےہۺوتۺشسۺوصر ۺ‬
‫رہۺصخشۺتبیصمۺشفرۺتمعنۺاکاسۺانمۺرکاتۺراتہےہۺۺذٰہلشۺتبیصمۺرپۺربصۺشفرۺتمعنۺرپۺرکشالزیمۺۺشدشۺرکانۺاچےئہۺہکۺہیۺیھبۺرمشہبقۺںیمۺ‬
‫اشلم ۺےہ ۺہکلب ۺدنبے ۺوک ۺ ۺہشیمہ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےکرقمر ۺرکدہ ۺشاکحؾ ۺاکاحلظ ۺرکان ۺاچےئہوخشہ ۺشس ۺاک ۺقلعت ۺاجب ۺالےن ۺفشےل ۺالزیم ۺشُومر ۺےس ۺوہ ۺایۺ‬
‫ۺدرگیدنباگؿۺ ُخّشۺےسۺتقبسۺاحۺ‬
‫ِ‬ ‫وھچڑےنۺفشےلۺونممہعۺشومرۺےسۺایۺابراگہِۺدخشفدنی ۺںیمۺرفغمتۺدالےنۺفشےل ۺبحتسمۺشُومرۺےسۺوہاتہک‬
‫لصۺوہۺاجےئۺایۺبلقۺفمسجۺیکۺشالصحۺشفرۺابعدتۺرپۺدمددےنیۺفشےلۺابمحۺ ُشومرۺےسۺۺوہ۔شؿۺںیمۺےسۺرہۺشکیۺیکۺھچکۺدحفدۺںیہۺنجۺاکۺاحلظۺ‬
‫دشیمئۺۺرمشہبقۺےسۺرکۺانرضفریۺےہۺویکۺہکنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ راش ۺدرفۺاماتۺےہ‪:‬‬
‫َو َم ْن َّی َت َع َّد ُح ُد ْو َد ّٰ ِ‬
‫ال فَق َْد َظل ََم نَف َ‬
‫ْسهه‪( -‬پ‪،۵۸‬ا‪ٟ‬لَل‪)۳:ٚ‬‬

‫اہللیکۺدحفںۺےسۺٓاۺےگۺڑباھۺےبکشۺشسۺےنۺشینپۺاجؿۺرپۺملظۺایک۔‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬شفرۺوجۺ ۺ‬

‫ہظِقتىفسکاجائؼہ‪:‬‬
‫رگ‬
‫ضئےکۺدعبۺش ۺ‬
‫انہاچۺےئہرھپرفش ۺ‬
‫تقسفنۺاکاجزئہۺےتیلۺر ۺ‬
‫ے ۺوکرہۺف ۺ‬
‫ونیتںۺوصروتںۺںیمۺدنب ۺ‬
‫ؽیکۺذموکۺر ۺہ ۺ‬
‫شامع ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫نکممۺوہۺوتۺونشلفۺیکۺرطػۺوتمہجۺوہشفرۺشلضفۺرتنی ۺلمعۺںیمۺوغشمتیلۺشایتخرۺرکےۺویکہکنۺوجۺصخشۺزایدہۺعفنۺاحلصۺرکاتکسۺےہۺ‬
‫نکیلۺاحلصۺہنۺرکےۺوتۺفہۺشخرےۺںیمۺامشۺرۺایکۺاجۺاتےہۺشفرٓارختۺےکۺعفنۺیکۺزایدیتۺیلفنۺشامعؽۺےکۺزایدہۺوہےنۺےسۺاحلصۺوہیتۺ‬
‫اتیلےہۺاسیجہکۺشراشدۺابریۺاعتٰیلۺےہ‪:‬‬
‫ےہویںۺدنبہۺداینۺےسۺٓارختۺ ۺاکہصحۺےلۺ ۺ‬
‫ۺ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺداینۺںیمۺشانپۺہصحۺہنۺوھبؽ۔‬ ‫الدنْ َیا (پ‪،۵۰‬ا‪ٟ٘‬ؼؽ‪)۷۷:‬‬ ‫َو ل َا ت َ ْن َس ً َِص ْؼ َب َ‬
‫ك ِم َن ُّ‬
‫(‪) 238‬‬

‫ہیۺبسۺابںیتۺیسکۺیھبۺشکیۺفتقۺںیمۺربصرکۺےکۺاحلصۺوہیتکسۺںیہۺویکہکنۺشفاقتۺنیتۺںیہ۔‬
‫تیًاِقات‪:‬‬
‫(‪…)۳‬زگرشۺۺوہشۺفتقۺوخشہۺتقشمۺںیمۺزگرشوہۺایٓارشؾۺںیمۺنکیلۺشبۺشسۺںیمۺھچکۺںیہنۺایکاجاتکسۺ(‪…)۵‬لبقتسمۺںیمۺشیپۺ‬
‫ٓاےنۺفشالۺفتقۺسجۺاکدنبےۺوکۺملعۺںیہنۺہکۺزدنہۺرےہۺاگۺایۺںیہن؟ۺہنۺشسۺابتۺاکۺملعۺےہ ۺہکۺشسۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ سۺےکۺابرےۺ‬

‫ںیمۺایکۺہلصیفۺرفامےئۺاگشفر(‪…)۱‬وموجدہۺفتق‪،‬ۺشسۺںیمۺۺدنبہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیک ۺذشتۺوکشیپۺرظنۺرھکۺرکسفنۺےسۺاجمدہہۺرکےۺاتہکۺ‬

‫شرگۺٓاۺےنۺفشالزامہنۺبیصنۺہنۺیھبۺۺوہوتۺشسۺےکۺاضعئۺوہےنۺاکۺشوسفسۺہنۺوہۺشفرۺشرگۺشالگ ۺزامہنۺیھبۺبیصنۺوہایگوتۺشسۺںیمۺیھبۺےلھچپۺ‬
‫یک ۺرطح ۺ ۺوخب ۺلمع ۺرک ۺےک ۺقح ۺفوصؽ ۺرکے۔ ۺاچپس ۺاسؽ ۺزدنہ ۺرےنہ ۺیک ۺشدیم ۺہن ۺاب ۺدنےھ ۺویکہکن ۺشس ۺرطح ۺیبمل ۺدمت ۺاکایخؽۺ‬
‫رمشہبقۺےسۺرفےکۺاگۺہکلبۺہیۺۺذنہۺانبانۺاچےئہۺہکۺزدنیگۺاکۺفتقۺوپرشۺوہاکچےہ‪،‬ۺولعمؾۺیھبۺہنۺوہشۺشفرٓارخیۺاسسنۺاکفتقۺٓاایگ‪،‬شبۺ‬
‫اسۺسنۺیکۺامالۺوٹےنٹۺیہۺفشیلۺےہ۔ۺبج ۺشاسیۺنکممۺےہہکۺیہیۺٓارخیۺاسسنۺوہۺوتۺشسۺرطحۺزدنیگۺزگشرینۺۺاچےئہ ۺہکۺرفحۺضبقۺیکۺ‬
‫ۺسانشوبذر ۺافغری َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ےس ۺرمفیۺدحثی ۺیک ۺرطح ۺوہں ۺہکۺ‬
‫ۺشوحشؽ ۺزدنیگ ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اجریہ ۺوہوت ۺاندنسپدییگ ۺہن ۺوہ ۺشفر ِ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪َْ ‚:‬ل َٱ‪ٜ‬ہٰ ہ‪٪‬‬
‫رساک ِرۺدمہنی‪،‬رقش ِرۺبلقۺفہنیسۺ َػلی ا ہ‬

‫ح‪ ٤‬ہٶ اہلل َا‪َ ٟ‬ہاز َٴ’’ریسفتزخشنئۺشرعلافؿ‘‘ںیمۺرفامےتۺںیہ‪ :‬ینعیۺداینۺںیمۺٓارختۺےکۺےئلۺلمعۺرکۺ‬

‫ۺسدمحممیعنۺشدلنیۺرمشدٓاابدیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َر َ‬
‫‪ …238‬شسۺٓاتیۺےکتحتۺدرشالافلضۺیتفم ّ ِ ّ‬
‫ۺشامعؽۺریخۺےکۺاسھتۺشفرۺشسۺیکۺریسفتۺںیمۺ‬
‫ہکۺذعشبۺےسۺاجنتۺاپےئۺشسۺےئلۺہکۺداینۺںیمۺشاسنؿۺاکۺیقیقحۺہصحۺہیۺےہۺہکۺٓارختۺےکۺےئلۺلمعۺرکےۺدہقۺدےۺرکۺہلصۺریمحۺرکۺےکۺشفر ِ‬
‫ہیۺیھبۺاہکۺایگۺےہۺہکۺشینپۺتحصۺفۺوقتۺفۺوجشینۺفۺدفتلۺوکۺہنۺوھبؽۺشسۺےسۺہکۺشؿۺےکۺاسھتۺٓارختۺبلطۺرکے۔ۺدحثیۺںیمۺےہۺہکۺاپچنۺزیچفںۺوکۺاپچنۺےسۺےلہپۺتمینغۺوھۺوجشینۺوکۺ‬
‫ڑباھےپۺےسۺےلہپ‪،‬ۺدنتریتسۺوکۺامیبریۺےسۺےلہپ‪،‬ۺرثفتۺوکۺاندشریۺےسۺےلہپۺ‪،‬رفشتغۺوکۺلغشۺےسۺےلہپۺ‪،‬زدنیگۺوکۺومتۺےسۺےلہپ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ؤ َ‪ ٣‬ہ‪ ٩‬كَا َ‪ًٌ ٣‬ا اَْل فَی ثَ ََل ُث َتزَٯز ُ‪ٌَ ٤َ َ ٟ‬از ُ َاٯ َ‪َ ٣‬ز‪ُ ٣‬ٶ ‪ٌَ ٤َ َ ٟ‬ا ُ‬
‫غ َاٯ‪َٟ‬ذٵ ُفَی َُیر َ ہ‪َ ٣‬رح‪ ُ ٦‬ینعیۺومنمۺرصػۺنیتۺابوتںۺیکۺوخششہۺراتھکۺےہۺ(‪ٓ)۳‬ارخت ۺیکۺ‬
‫(‪) 239‬‬
‫ایتریۺ(‪)۵‬زدنیگۺیکۺدریتسۺشفر(‪)۱‬ۺالحؽۺزیچۺیکۺذلت۔‛‬
‫وقلميزشدغکےاِقات‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺسّانۺشوبذرافغریۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ےسۺیہۺرمفیۺدفرسیۺرفشیۺںیمۺےہۺہکۺلقعۺدنمۺصخشۺےکۺشفاقتۺاچرۺشاسقؾۺ ۺ‬
‫ےک‬ ‫رضحت ّ ِ ُ‬
‫ۺاحمسۺسفنۺرکےۺ(‪…)۱‬سجۺںیمۺ َخل ْ ِقۺ ُخّشۺںیمۺوغرۺ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابراگۺہۺںیمۺانماجتۺرکےۺ(‪…)۵‬سجۺںیمۺ َ ح ہ‬
‫وہےتۺۺںیہ‪…)۳(:‬سجۺںیمۺ ّ‬
‫(‪) 240‬‬
‫سجںیمۺاھکےنۺےنیپاکشاظتنؾۺرکے۔‬ ‫فرکفۺرکےۺشفرۺ(‪ …)۴‬ۺ‬
‫اھکےنۺاک ۺذرکۺشسۺےئل ۺایکۺایگ ۺہک ۺاھکےنۺےنیپ ۺاکفتقۺابیق ۺنیت ۺۺشفاقۺت ۺےکۺےئلدمدۺاگر ۺۺاثتب ۺوہات ۺےہ‪ ،‬شہتبلۺاھکےنۺےنیپۺےکۺ‬
‫فتقۺوکیھبۺشلضفۺلمعۺینعیۺذرکۺفۺرکفۺںیمۺزگشرے۔ًالثمۺوجۺاھکانۺۺاھکراہےہۺشسۺںیمۺزہشراہۺںیتمکحۺںیہۺہکۺشرگۺشںیہنۺوغرۺفۺرکفۺےکۺذرےعیۺ‬
‫یکیئکۺشاسقؾۺںیہ۔‬
‫ہیتہبۺےسامسجینۺۺشامعؽۺےسۺشلضفۺفشٰیلعۺےہ۔شسۺےلسلسۺںیمۺولوگںۺ ۺ‬
‫ےنھجمسۺیکۺوکششۺرکےۺ ۺوت ۺ‬

‫کھاىےپیيےکیاشیاءکےمتىلقلُگَُکیاقساو‪:‬‬
‫٭…ضعبۺولگۺاھکےنۺوکربعتۺیکۺاگنہۺےسۺدےتھکیۺںیہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺسکۺرطحۺاجدنشرۺیکۺزدنیگۺوکشسۺےسۺفشہتسبۺرفۺامایشفرشسۺےکۺ‬
‫وصحؽ ۺےکےسیک ۺےسیکشابسب ۺانبدےیئ؟ ۺاھک ۺےن ۺیک ۺ ۺوخشاشہت ۺوک ۺدیپش ۺرفامای ۺشفر ۺشںیہن ۺشؿ ۺ ۺوخشاشہت ۺاک ۺاپدنب ۺایک۔شس ۺرطح ۺیک ۺضعب ۺابںیتۺ‬
‫ریصبتۺایہتفۺولگۺیہۺرکےتۺںیہۺشفرۺہیۺشؿۺیہۺاکۺاقمؾۺےہ۔‬
‫ۺفرکف ۺ‬
‫مسقیکۺوغر ۺ‬
‫مہ’’ربصۺفرکشۺےکۺایبؿ‘‘ںیمۺذرکۺۺرکےکچںیہ۔شسۺ ۺ‬
‫٭…ھچکۺولگۺاھکےنۺےنیپۺیکۺشایشءۺوک(داینۺوہےنیکۺفہجۺےس)ۺاندنسپدییگۺیکۺرظنۺےسۺدےتھکیۺںیہ‪،‬شرگۺشامعتسؽۺرکےتۺیھبۺںیہۺوتۺاہنتیۺوبجمریۺ‬
‫یکۺاحتل ۺںیمۺزینۺشؿۺیکۺوخششہۺۺوہیتۺےہۺہکۺۺاھکےنۺےنیپۺےسۺےبۺاینزۺرکۺدےیئۺاجںیئۺنکیلۺوبجمروہےتۺۺںیہ۔ۺہیۺداینۺےسۺےبۺریتبغۺرےنھکۺ‬
‫ںاکۺاقمؾۺےہ۔‬
‫فشول ۺ‬

‫‪ …239‬ػحٲح اب‪ ٩‬حبا‪ٛ ،٪‬تاب ا‪ٟ‬بر ٯاْلحشا‪ ،٪‬باب ‪٣‬ا جاء فی ا‪ٟ‬لاًات ٯثٰاب‪٬‬ا‪ ،۱۸۸ /۳ ،‬حسٱث‪۱۶۵:‬‬
‫ٰٗت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬ا‪ٟٔ‬ؼ‪ ١‬ا‪ٟ‬شازض ٯا‪ٌٟ‬رشٯ‪:٪‬ذرك‪٣‬ظا‪٫‬سٵا‪ ١٫‬ا‪٤ٟ‬زاٗبٶ‪۳۶۰ /۳ ،‬‬
‫‪ …240‬ػحٲح اب‪ ٩‬حبا‪ٛ ،٪‬تاب ا‪ٟ‬بر ٯاْلحشا‪ ،٪‬باب ‪٣‬ا جاء فی ا‪ٟ‬لاًات ٯثٰاب‪٬‬ا‪ ،۱۸۸ /۳ ،‬حسٱث‪۱۶۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫٭…ضعب ۺولگ اھکےنۺےنیپ ۺیکۺشایشء ۺیک ۺقیلخت ۺوکۺدھکی ۺافصتۺابریۺاعتٰیل ۺیک ۺرعمتفۺاحلصۺرکےتۺںیہ۔ ۺشؿ ۺےکۺےئلۺولخم ۺؼ ۺۺاکاشمدہہ ۺوغرف ۺرکف ۺاکۺ‬
‫بۺبجۺشےنپۺوبحمبۺیکۺوکیئۺفینصتۺایۺ‬ ‫ببسۺاتنبۺےہۺشفرۺہیۺاہنۺتیۺۺشٰیلعۺاقمؾۺےہ۔شےساعرنیفۺاکۺاقمؾۺشفرۺ ہ‪٣‬حبینۺیکۺالعتمۺاھجمسۺاجاتۺےہۺویکہکنۺم ُح ح‬
‫شسۺیکۺینبۺوہیئۺیسکۺےشۺوکۺداتھکیۺےہۺوتۺفہۺاکررگیی ۺوکۺوھبؽۺاجاتۺےہۺشفرۺشسۺاکۺدؽۺقیلختۺرکےنۺفشےلۺںیمۺوغشمؽۺوہاجاتۺےہ۔دنبہۺیسکۺیھبۺولخمؼۺ‬
‫ںیمۺوغرۺفۺرکفۺرکےۺۺشسۺںیم ِ‬
‫ۺذشتۺابریۺاعتٰیلۺیکۺاشنینۺرضفرۺاپےئۺاگۺحرہکیطۺشسۺےکۺےئلۺیبیغۺدرفشزےۺوھکۺؽۺدیۺاجںیئۺنکیلۺۺشےسیۺولۺگۺتہبۺ‬
‫مکۺاپےئۺاجےتۺںیہ۔‬
‫٭…ھچک ۺولگ ۺاھکےن ۺےنیپ ۺیک ۺشایشء ۺںیم ۺتہب ۺرحص ۺف ۺرتبغ ۺرےتھک ۺںیہ ۺہن ۺےنلم ۺرپشوسفس ۺشفرلم ۺاج ۺےن ۺرپ ۺوخش ۺوہےت ۺںیہ ۺشفر ۺشرگ ۺےنلم ۺفشیل ۺشایشءۺ‬
‫وخششہۺےکۺاطمقبۺہنۺۺوہںۺوتشسۺںیمۺبیعۺاکنےتلۺںیہۺشفرۺۺالھکےنۺشفرۺانبۺےنۺفشولںۺوکۺوخبۺربۺشالھبےتہکۺںیہ۔ہیۺےبۺوعشرۺولگۺہیۺیھبۺںیہنۺوسےتچۺ‬

‫ہکۺشںیہنۺاکپےنۺاکۺرطہقیۺفۺہقیلسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیہۺیکۺاجبنۺےسۺاطعۺوہشےہۺزینۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺشاجزتۺےکۺریغبۺشسۺیکۺولخمؼۺیکۺذمتمۺرکےنۺفشالصخشۺ‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪َْ ‚:‬ل َت ہشبٰا ا‪ٟ‬سص َز َٓاَ‪ ٪‬اہللَ ص َہٰ‬ ‫وگایۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺذمتمۺرکےنۺفشالۺےہ۔شیسۺفہجۺےسۺ ِ‬
‫روسؽۺشرکؾ‪،‬اش ِہۺینبۺٓادؾ َػلی ا ہ‬

‫(‪) 241‬‬
‫ہکناہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیہۺےنۺزامےنۺوکۺدیپشۺرفامایۺےہ۔‛‬
‫ا‪ٟ‬سصزۺینعیۺزامےنۺوکۺاگیلۺہنۺدفۺویک ۺ‬

‫ۺرمشہبقۺےکۺدفرسےۺرہبتۺاکۺایبؿۺلمکمۺوہش‪،‬شسۺیکۺلیصفتۺتہبۺوطلیۺےہۺمہۺےنۺوط رصشًۺوطبرۺہیبنتۺدنچۺابوتںۺاکۺذرکرکۺدایۺےہ‪،‬شرگۺیسکۺ‬
‫ےنۺشؿۺابوتںۺوکۺاسےنمۺرھکۺرکہشیمہۺلمعۺایکوتۺشسۺےکۺےئلۺیہیۺاکیفۺںیہ۔‬
‫ونل کے بىزىفسکامحاسبہ‬ ‫بابىنبظ‪:3‬‬

‫(شسۺںیمۺدفۺںیلصفۺںیہ)‬
‫محاسبہکیفؽلیت‬ ‫پہلیفعل‪:‬‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ راشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬

‫ٰۤٗیاَ ّى َُها الَّ ِذ ْی َن ا َٰم ُنوا ا تَّقُوا ّٰ َ‬
‫ال َو لْ َؾ ٌْ ُظ ْر نَ ْف ٌس ّمَا ق ََّد َم ْت لِ َغ ٍ‬
‫د‪( -‬پ ‪،۵۸‬ا‪ٟ‬حرش‪)۳۸:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شےۺشامیؿۺفشولۺاہللےسۺڈرفۺۺشفرۺرہاجؿۺدےھکیۺہکۺلکۺےکۺےیلۺایکۺ ۺٓاےگۺۺاجیھب۔‬

‫شسۺٓاتیۺںیمۺلمعۺےکدعبۺاحمہبسۺیکۺرطػۺشاشرہۺےہ۔‬

‫‪٣ …241‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟٔ‬اي ‪ ٩٣‬اْلزب‪ ،‬باب ا‪٬٨ٟ‬ٳ ً‪ ٩‬سب ا‪ٟ‬س‪٫‬ز‪ ،‬ؾ‪ ،۳۵۱۴‬حسٱث‪۵۵۴۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َّ‬
‫محاسبہکےمتىلق‪ِ 47‬عِایات‪:‬‬
‫ےئ‬
‫ۺاحمس ۺرکفۺشسۺےسۺےلہپۺہکۺۺاہمترشاحمہبسۺایکۺاج ۺ‬ ‫(‪…)1‬شریمشلم وونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺرمعۺۺافرفؼ ۺشمظع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہۺ‪:‬شامعؽۺاک َ ح‬
‫(‪) 242‬‬
‫ؽاکۺفزؿۺرکف۔‬
‫ؽ َفزؿۺےئکۺاجےنۺےسۺےلہپۺشےنپۺشامع ۺ‬
‫شفرۺشامع ۺ‬
‫(‪…)7‬ۺشکی ۺصخشۺےن ۺابراگ ِہۺراستل ۺںیمۺرعضۺیک‪:‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ !٥٠‬ۺےھجمۺتحیصنۺرفامےیئ۔شاسفتسرۺرف ۺامای‪:‬ایک ۺمتۺ‬
‫تحیصن ۺےکۺاطبلۺوہ؟شسۺےنۺرعضۺیک‪:‬یجۺاہں۔شراشدرفامای‪‚:‬بجۺیسکۺاکؾۺاکۺشرشدہۺرکفۺوتۺشسۺےکۺشاجنؾۺںیمۺوغرۺفۺرکفۺرکول‪،‬ۺشرگۺشاجنؾۺ‬
‫(‪) 243‬‬
‫وہوتۺہنۺرکف۔‛‬
‫شاھچۺوہوتۺشےسۺرکولۺشفرۺشرگۺربش ۺ‬
‫ۺاحمس ۺرکے۔(‪) 244‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫(‪…)3‬شکی ۺ ِرفشتی ۺںیم ۺےہ‪:‬لقع ۺدنمےک ۺےئلشکی ۺاستع ۺشیسی ۺوہین ۺاچےئہ ۺسج ۺںیم ۺفہ ۺشےنپ ۺسفن ۺاک َ ح‬
‫شراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫ال َج ِم ْی ًّعا ا َ ّیُ َه ال ُْم ْؤ ِم ُن ْو َن ل ََعل َّ ُك ْم ت ُ ْفلِ ُح ْو َ‬
‫ن(‪( )۳۹‬پ‪،۳۸‬ا‪ٰ٨ٟ‬ر‪)۱۳:‬‬ ‫َو ت ُ ْوبُ ْۤٗوا اِلَی ّٰ ِ‬
‫اہللیکۺرطػۺوتہبۺرکفۺشےۺاملسمونۺ ۺ‬
‫بسےکۺبسۺشسۺشدیمۺرپۺہکۺمتۺالفحۺاپٕا۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺ ۺ‬

‫وہےنۺاکانؾۺےہ۔‬
‫لمعرپۺرشدنمہۺ ۺ‬
‫ہب ۺ‬
‫وت ۺ‬
‫روسؽۺشرکؾ َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬انَِّی َْلَس َتِ َ ہرف اہللَ َٯاَتہٰ ہب اَ‪َٟ‬ٲ َہ فَی ا‪َ ٟ‬ٲٰ‪٣َ َ٦‬ائَ َٶ َ‪٣‬زٵُینعیۺےبۺکشۺںیمۺدؿۺںیم‪100‬رمہبتۺاہلل‬
‫(‪ِ …)4‬‬
‫(‪) 246( ) 245‬‬
‫۔‬ ‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺرفغمت ۺ‬
‫ۺاماتگنوہںۺشفرۺشسۺیکۺابراگہۺںیمۺوتہبۺرکاتۺوہں‬

‫‪ …242‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ٘‬ٲا‪٣‬ٶ‪ ،‬باب رٗ‪ ،۵۰۸ /۴ ،۵۵٥‬حسٱث‪۵۴۶۷:‬‬

‫ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب ا‪٬ٟ‬زب ‪ ٩٣‬ا‪ٟ‬دلاٱا ٯا‪ٟ‬ذ‪ٰ٧‬ب‪ ،‬ؾ‪ ،۳۰۱‬حسٱث‪۱۰۶:‬‬
‫‪ …243‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب ا‪ٟ‬تحـٲف ًلی كاًٶ اہلل‪ ،‬ؾ‪ ،۳۴‬حسٱث‪۴۳:‬‬
‫‪ٛ‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬ٯ‪ٛ‬ٲٍ ب‪ ٩‬ا‪ٟ‬حزاح‪ ،‬باب اْلستٌساز ‪ٰ٤٠ٟ‬ت‪ ،‬ا‪ٟ‬حزء اْلٯ‪ ٢‬ا‪ ،ٕٟ‬ؾ‪ ،۵۴۵‬حسٱث‪۳۶:‬‬
‫‪ …244‬ػحٲح اب‪ ٩‬حبا‪ٛ ،٪‬تاب ا‪ٟ‬بر ٯاْلحشا‪ ،٪‬باب ‪٣‬ا جاء فی ا‪ٟ‬لاًات ٯثٰاب‪٬‬ا‪ ،۱۸۸ /۳ ،‬حسٱث‪۱۶۵:‬‬
‫ًٲٰ‪ ٪‬اْلخبار ْلب‪ٗ ٩‬تیبٶ ا‪ٟ‬سٱ‪ٰ٨‬رٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬شؤزز‪ ،‬باب ا‪۱۹۱ /۳،١ٌٟ٘‬‬
‫‪ …245‬مُفَ ّس ِ ْر ۺریہش‪،‬میکح ۺشالتم ۺیتفم ۺشدمح ۺایراخؿ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ ا‪َ ٟ‬ح‪٨‬ا‪ ٪‬شۺ س ۺدحثی ۺیک ۺرشح ۺںیم ۺرمشٰۃ ۺشانملحیج‪ ،‬ۺدلج‪ ،3‬ۺہحفص‪ 353‬ۺرپ ۺشراشد ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬وتہب ۺفشافغتسر ۺرفزے ۺامنز ۺیکۺ‬
‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪٥٠‬ۺ)وصعمؾۺںیہۺانگہۺ‬
‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪)٥٠‬ۺشسۺرپۺاعلمۺےھتۺایۺہیۺلمعۺمہۺاگہنگرفںۺیکۺمیلعتۺےکۺےیلۺےہۺفرہنۺوضحرۺشونر( َػلی ا ہ‬
‫رطحۺابعدتۺیھبۺےہ‪،‬ۺشیسۺےیلۺوضحرۺشونر( َػلی ا ہ‬
‫ٓاپۺےکۺرقبیۺیھبۺںیہنۺٓاات۔‬
‫‪ …246‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب اْلزب‪ ،‬باب اْلستِٔار‪ ،۵۵۶/۴ ،‬حسٱث‪۱۸۳۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬

‫لش ْي ٰط ِن تَذَ َّكر ْوا فَاِ َذا ُه ْم ُّم ْب ِصر ْو َ‬
‫ن(‪( )۴۹۹‬پ‪،۹‬اْلَعاٖ‪)۵۰۳:‬‬
‫ُ‬ ‫ُ‬
‫اِ َّن الَّ ِذ ْی َن ا تَّقَوا اِ َذا َم َسهم ٰ ٰٓط ٕى ٌف ِّم َن ا َّ‬
‫ْ‬ ‫ّ ُ ْ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺےب ۺکش ۺفہ ۺوج ۺڈر ۺفشےل ۺںیہ ۺبج ۺشںیھن ۺیسک ۺاطیشین ۺایخؽ ۺیک ۺگل س ۺیتگل ۺےہ ۺوہایشر ۺوہاجےت ۺںیہ ۺشیس ۺفتق ۺشؿ ۺیکۺ‬
‫ٓاںیھکنۺلھکۺاجیتۺںیہ۔‬
‫ل‬
‫فؼۺشمظعۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےکۺابرےۺںیمۺرمفیۺےہۺہکۺٓاپۺرشتۺےکۺۺفتقۺشےنپۺاپٕاںۺرپ ّدرےۺ‬
‫ۺافر ِ‬ ‫(‪…)5‬شریمش م وونینمۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫ۺسّانۺ ُ َ‬
‫ُعْ ُ‬
‫ایکلمعۺایک؟‬
‫امرےتۺشفرۺسفنۺےسۺوپےتھچ‪:‬ۺٓاجۺوتۺےنۺ ۺ‬
‫ۺسانومیمؿۺنبۺرہمشؿۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ‪:‬بجۺکتۺۺشاسنؿۺسفنۺےس ْ ِ‬
‫ۺرشیۺاجترتۺیکۺرطحۺیتخسۺےسۺاسحبۺفۺ‬ ‫(‪…)6‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫لمعےکۺدعبۺیہۺاسحبۺفاتکبۺرکےتۺںیہ۔‬
‫ت ۺ‬‫ںیہننبۺاتکسۺشفرۺرشاکےئۺاجتر ۺ‬
‫یقتم ۺ‬
‫رکےۺۺف ۺہ ۺ‬
‫اتکبۺہنۺ ۺ‬

‫مجھے ونظسےؽیاسہکُئیوؼیؼىہیٍ‪:‬‬
‫َ‬
‫س ُ اتۺاعہشئۺدہقیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاۺرفۺامیتۺںیہ‪:‬شریمشلموونینمۺرضحتۺشوبرکبۺدقیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےنۺۺفتقۺ‬
‫(‪…)7‬شُ ُّؾۺشلم وونینمۺرضحتۺ ّ ِ َ ّ‬
‫ض َا َحب الَ َی َ‪ ٩٣‬ہً َ‪٤‬ز ۺینعی ۺےھجمرمع ۺےس ۺزایدہ ۺوکیئ ۺصخش ۺوبحمب ۺںیہن۔‛ ۺرھپ ۺشاسفتسر ۺۺرف ۺامای‪‚:‬ایک ۺاہکۺںیمۺ‬
‫فاصؽۺھجم ۺےسۺرفامای‪٣َ ‚:‬ا َا َح ٌس ‪ ٩َ ٣‬ا‪٨ٟ‬ا َ‬
‫پ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرفامای‪َْ ‚:‬ل اَ َح ٌس َا ًَز ًَل َی َ‪ ٩٣‬ہً َ‪٤‬زۺینعیۺرمعۺےسۺزایدہۺےھجموکیئۺزعسیۺرتنیۺںیہن۔‛‬
‫تدۺرہشۺدیۺوتۺٓا ۺ‬
‫ںیمےنۺفیہۺاب ۺ‬
‫ےن؟‛ ۺ‬
‫ۺسانشوبرکبۺدقیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺلمعۺےکۺدعبۺوغرۺفۺرکفۺایکۺشفرۺشکیۺابتۺ‬ ‫المہظحۺرفۺامےیئۺسکۺرطحۺشریمۺشلموونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(اَ َحب)وکۺدفرسیۺابتۺ( َا ًَز)ےسۺۺدبتلیۺۺرفامای۔‬

‫باغظزقہ کظسیا‪:‬‬
‫ۺسانۺشوبہحلط َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےکۺابرےۺںیمۺرمفیۺےہۺہکۺیسکۺۺرپدنےۺےنۺشؿۺیکۺوتہجۺامنزۺےسۺاٹہرکابغۺیکۺاجبنۺذبمفؽۺ‬
‫(‪…)8‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رکفشدی ۺوت ۺٓاپ ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےن ۺوغر ۺفرکف ۺایکشفر ۺشےنپ ۺلعف ۺرپ ۺدنشتم ۺاک ۺشاہظر ۺرکےت ۺوہےئ ۺوطب ِرافک ۺرہ ۺشانپ ۺابغ ۺرش ِہۺ ۺدخش ۺںیم ۺدہقۺ‬
‫رکدای۔‬
‫(‪) 247‬‬

‫‪ …247‬ا‪ٰ٤ٟ‬كا ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪٣ ٦‬ا‪ٟ‬ک ب‪ ٩‬ا‪٧‬ص‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ؼَلٵ‪ ،‬باب ا‪٨ٟ‬وزفی ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵ الی ‪٣‬ا یظِ‪٠‬ک ً‪٬٨‬ا‪ ،۳۰۷ /۳ ،‬حسٱث‪٣ً ٰ٬ٔ٣،۵۵۵:‬ا‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ىفسکاامتحاٌ‪:‬‬
‫ۺسانًبساہللۺنبۺالسؾۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےکۺابرےۺںیمۺرمفیۺےہۺہکۺٓاپۺےنۺڑکلویںۺاکۺشکیۺاھٹگۺشاھٹایۺوتۺیسکۺےنۺ‬
‫(‪…)9‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اہک‪‚:‬شےۺشوبۺویفس!ٓاپۺےکۺےٹیبۺشفرۺالغؾۺشسۺاکؾۺےکۺےئلۺاکیفۺےھت۔‛ۺرفامای‪‚:‬ںیمۺسفنۺاکۺشاحتمؿۺانیلۺاچاتہۺاھتۺہکۺںیہکۺفہۺشاکنرۺوتۺ‬
‫ںیہنۺرکات۔‛‬
‫ٓ‬
‫محاسبہکظىےِالَُکاحساباساٌہُگا‪:‬‬
‫ۺسان ۺن ۺرصبی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےت ۺںیہ ۺ‪:‬ومنم ۺشےنپ ۺسفن ۺرپ ۺاحمک ۺےہ‪ ،‬ۺفہۺراض ۺےئ ۺشیہٰل ۺیک ۺاخ ۺرط ۺشس ۺاکۺ‬
‫(‪…)13‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫احمہبسۺرکاتۺراتہۺےہۺشفرداینۺںیمۺسفنۺاکاحمۺہبسۺرکےنۺفشولںۺاکۺاسحبۺٓارختۺںیمۺٓااسؿۺوہاگۺہکبجۺاحمۺہبسۺہنۺرکۺےنۺفشولںۺاکاسحبۺ‬
‫ربف ِزۺۺایقتمۺتخسۺوہاگ۔‬
‫محاس ٔ‬
‫بہىفس کیِؼاحت‪:‬‬ ‫َّ‬
‫ہ َ َ‬
‫ۺساننۺرصبی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪٤‬ٶ اہلل ا‪َٰٟ٘‬ٴ ےنۺوخدۺیہۺ َ ح ہ‬
‫احمسۺسفنۺیکۺفاضتحۺرکےتۺوہےئۺرفامایۺہکۺومنمۺےکۺۺدؽۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیمۺشاچکنۺۺوکیئۺۺدنسپدیۺہۺایخؽۺدیپۺشۺوہاتۺےہوتۺومنمۺاتہکۺےہۺ‪’’:‬دخشیکۺمسق!ۺوتۺےھجمۺتہبۺدنسپۺےہۺوتۺریمیۺرضفرتۺیھبۺےہۺنکیلۺ‬
‫شوسفۺسۺ!ۺریتےۺشفرۺریمےۺدرایمؿۺشکیۺۺراکفٹۺےہ۔‘‘ہیۺہہکۺرکۺومنمۺشسۺۺدنسپدیہۺۺایخؽۺوکۺرتکۺرکۺداتیۺےہۺ‪،‬شیسۺاکۺانؾۺلمعۺ‬
‫ےسۺےلہپۺ َ ح‬
‫احمسۺےہ۔رھپۺرفامای‪:‬ۺضعبۺشفاقتۺۺومنمۺےسۺۺوکیئۺاطخۺوہاجیتۺےہۺوتۺفہۺسفنۺوکۺاخمبطۺۺرکےکۺاتہکۺےہ‪‚:‬ۺوتےنۺایکۺوسچۺ‬
‫رک ۺ ۺشاسی ۺایک؟‛ ۺدخشیک ۺمسق ۺ!شیسی ۺاطخ ۺںیم ۺریمش ۺوکیئ ۺ ۺذعر ۺوبقؽ ۺںیہن ۺایک ۺاجےئ ۺاگ ۺ۔دخش ۺیک ۺمسق!ٓادنیہ ۺںیم اَ‪َ ٪‬طا َء اہللیھبک ۺشیسیۺ‬
‫اطخںیہنۺرکفںۺاگ۔‬
‫ُ‬
‫اخُفخزا‪:‬‬
‫ِ‬ ‫ک‬ ‫ہ‬‫‪٨‬‬‫ً‬‫َ‬ ‫ہلل‬
‫ہ‬ ‫ا‬ ‫َی‬
‫َ‬ ‫ض‬‫ر‬‫َ‬ ‫مه‬‫او‬ ‫فاعِق‬
‫ِ‬ ‫ىا‬‫ز‬ ‫سی‬
‫ِ‬
‫ۺسان ۺشسن ۺنب ۺامکل ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺںیم ۺےن ۺشکی ۺدؿ ۺانسہک ۺشریمشلم وونینم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانرمع ۺافرفؼۺ‬ ‫(‪…)11‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ذنی ۺہک ۺٓاپۺشکی ۺابغ ۺںیم ۺرشتفی ۺےل ۺےئگ‪،‬ۺ‬ ‫َرضَی اہلل َتٌالی ًَ‪٨‬ہ ۺیسک ۺاکؾ ۺےس ۺںیہک ۺاجرےہ ۺںیہ ۺوت ۺںیم ۺیھب ۺشؿ ۺےک ۺاس ۺھت ۺلکن ۺایگ ۺ ّٰ‬
‫َ ہ َ‬

‫ریمے ۺشفر ۺٓاپ ۺےک ۺدرایمؿ ۺشکی ۺدویشر ۺاحلئ ۺیھت۔ںیم ۺےن ۺٓاپ ۺوک ۺابغ ۺےک ۺشدنرےسرفام ۺےت ۺانس‪’’:‬شے ۺرمع ۺنب ۺاطخب ۺ!وتۺ‬
‫شریمشلم وونینمۺےہ‪،‬ۺفشہۺفشہۺاشۺابۺش! اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسق!ۺےھجتۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺڈرےتۺۺرانہۺوہاگۺفرہنۺفہۺےھجتۺذعشبۺدےۺاگ۔‘‘‬

‫ۺسانۺنۺرصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ شسۺٓاِتیۺابمرہک‪:‬‬
‫(‪…)17‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ةه(‪( )۴‬پ‪،۵۹‬ا‪ٟ٘‬ٲا‪٣‬ٶ‪)۵:‬‬ ‫َو لَا ۤٗاُق ِْس ُم ِبا ل َّن ْف ِس الل َّ َّو َ‬
‫ام ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺشسۺاجؿۺیکۺمسقۺوجۺشےنپۺ ُشفرپۺتہبۺالمتمۺرکے۔‬
‫یک ۺریسفتۺںیم ۺرفامےتۺںیہ‪ :‬ۺومنمۺہشیمہ ۺسفنۺوک ۺڑھجاتکۺراتہ ۺےہ ۺہکۺوتےنۺالفںۺابت ۺایک ۺوسچۺرک ۺیہک ۺ؟ۺالفں ۺاھکان ۺوت ۺےنۺ‬
‫سکۺےئلۺاھکایۺ؟ۺالفںۺورشفبۺۺوتےنۺسکۺےئلۺونشۺۺایک؟ۺہکبجۺاکرفۺزدنیگۺرسبۺرکاتۺراتہۺےہنکیلۺیھبکۺشےنپۺسفنۺوکۺۺںیہنۺڑھجاتک۔‬
‫ۺسانۺامکلۺنبۺدانیرۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َِٔ ٟ‬اررفامےتۺںیہ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ سۺدنبےۺرپۺرتمحۺۺرفامےئۺوجۺشےنپۺسفنۺ َ ح‬
‫ۺاکاحمسۺ‬ ‫(‪…)13‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رکےت ۺوہےئ ۺاتہک ۺےہ‪ :‬ۺایک ۺوت ۺےن ۺۺالفں ۺانگہ ۺںیہن ۺایک؟ ۺایکۺوتےن ۺۺالفں ۺلمع ۺںیہن ۺایک؟ۺشفرۺشس ۺیک ۺذمتم ۺرکۺےکۺۺشےس ۺاگلؾۺڈشؽ ۺرکۺ‬
‫رقٓاؿۺدیجمۺاکۺاپدنبۺرکداتیۺےہوتۺفہۺشسۺاکۺرشہۺامنۺوہاتےہ۔ۺشسۺلمعۺوکۺسفنۺیکۺرسز شۺرکانۺےتہکۺںیہۺاسیجۺہکۺٓاےگۺایبؿۺوہۺاگ۔‬
‫ۺسانۺومیمؿۺنبۺرہمشؿۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ ا‪َ ٟ‬ح‪٨‬ا‪ ٪‬رفامےتۺںیہ‪:‬یقتمۺصخشۺشےنپۺسفنۺاک َ ح‬
‫ۺاحمسۺاظملۺابداشہۺشفرۺس لیۺےسۺیھبۺ‬ ‫(‪…)14‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫زایدہۺرکاتۺےہ۔‬
‫ُ‬
‫جيتاِعجہيهکاتعُع‪:‬‬
‫ۺسانۺشربشمیہۺیمیتۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺںیمۺےنۺوصترۺابدناھۺہکۺںیمۺیتنجۺلھپۺاھکراہۺوہں‪،‬ۺشسۺیکۺرہنفںۺ‬
‫(‪…)15‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےسۺاپینۺیپۺراہۺوہںۺشفرۺفاہںۺیکۺوحرفںۺےسۺےلگۺلمۺراہۺوہںۺرھپۺںیمۺےنۺۺوصترۺابدناھۺہکۺمنہجۺںیمۺوطؼۺشفرۺزںوریفںۺںیمۺڑکجشۺمنہجۺ‬
‫یک ۺڑکفی ۺذغش ۺوھتڑہاھک ۺراہ ۺوہں ۺشفر ۺپیپ ۺیپ ۺراہ ۺوہں۔شس ۺےک ۺدعبںیم ۺےن ۺسفن ۺےس ۺاہک‪ :‬ۺشے ۺسفن!وت ۺایک ۺاچاتہ ۺےہ ۺ؟ ۺشس ۺےنۺ‬
‫اہکۺ‪:‬ںیمۺداینۺںیمۺاجرکۺشےھچۺاکؾۺرکانۺاچاتہۺوہں۔ۺںیمۺےنۺاہک‪:‬ۺریتیۺٓارزفۺوپریۺوہیئۺ‪،‬اجۺکینۺلمعۺںیمۺرصمفػۺوہاج۔‬
‫ۺسان ۺامکل ۺنب ۺدانیر ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِٔ ٟ‬اررفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺںیم ۺےن ۺاجحج ۺنب ۺویفس ۺوکہبطخ ۺ ۺدےتی وہےئ ۺ ۺانسفہ ۺہہکۺ‬
‫(‪…)16‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫راہاھت‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شسۺصخشۺرپۺرمحۺرفامےئۺسجۺےنۺاحمہبسۺاکۺاعمہلمۺریغۺکتۺےنچنہپۺےسۺےلہپۺوخد‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شانپ ۺاحمہبس ۺرکایل۔ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شۺ س ۺصخش ۺ ۺرپرمح ۺرفامےئ ۺوجشےنپ ۺلمع ۺوک ۺاگلؾ ۺدے ۺرک ۺراتھک ۺےہ ۺشفر ۺداتھکی ۺےہ ۺہک ۺشس ۺلمع ۺےس ۺفہۺ‬
‫َ‬
‫ایکاچاتہۺےہ۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ سۺصخشۺرپۺرمحۺرفامےئۺوجۺشےنپۺۺزیمشؿۺلمعۺرپۺرظنۺراتھکےہ۔اجحجۺشسۺۺرطحۺیکۺابںیتۺرکاتۺراہۺ ّٰیۺہکۺ‬
‫ذن‬

‫ںیمۺرفزپش۔‬
‫حاس ٔ‬
‫بہىفس‪:‬‬ ‫سی ُزىااَّحيفبًقیس َرح‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہکا ُ‬
‫م َّ‬
‫َ‬ ‫ِ‬
‫ۺسانشَفۺنبۺسیق َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےکۺشکیۺۺاشرگدۺایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺںیمۺشؿۺیکۺسلجمۺںیمۺحبصۺکتۺۺراتہۺاھتۺفہۺ‬
‫(‪…)17‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ذنی ۺہک ۺٓاگ ۺیک ۺشپت ۺوسحمسۺ‬ ‫رشت ۺےک ۺۺشرثک ۺہصح ۺںیم ۺامنزۺ ۺزپےتھۺشفر ۺداعۺامےتگن ۺےھتۺشفر ۺرچشغ ۺےکۺاپسۺاجرکۺشسۺرپشیلگنۺرےتھکۺ ّٰ‬

‫وہیت ۺرھپ ۺوخد ۺےس ۺ ۺاخمبط ۺوہ ۺرک ۺرفامےت‪’’:‬شے ُ َ‬

‫ۺح!ٓاج ۺوت ۺےن ۺ ۺالفں ۺلمع ۺ ۺسک ۺےئل ۺایک ۺ؟ ۺٓاج ۺےھجت ۺالفں ۺلمع ۺرپ ۺسک ۺ ۺزیچےنۺ‬
‫شاھبرش؟‬
‫م َّ‬
‫حاسبہکیحقیقت‬ ‫ونلکےبىز ُ‬ ‫سِسظیفعل‪:‬‬
‫َ‬
‫ایدرےئھک!سجۺرطحۺدنبہۺدؿۺےکٓااغزۺںیمۺسفنۺوکۺقحۺابتۺیکۺتحیصن ۺرکےنۺےکۺےئلۺشکیۺوصخمصۺفتق ُ ّ‬
‫ۺمَْرۺرکاتۺ‬
‫َ‬
‫ۺمرۺرکے۔ےسیجۺ‬ ‫ےہ ۺشیس ۺرطح ۺدؿۺےکۺشاتتخؾ ۺرپ ۺیھب امتؾ ۺرحاکت ۺفانکستۺےکاحُم َ حس ۺفاطمہبل ۺےک ۺےئلشکی ۺوصخمص ۺفتق ُ َّْ‬
‫اترج ۺربشدری ۺداینفی ۺرحص ۺےک ۺےئلشےنپ ۺاکرفابری ۺرششتک ۺدشرفں ۺےک ۺاسھت ۺاسؽ‪،‬ےنیہم ۺای ۺدؿ ۺےک ۺٓارخ ۺںیم ۺشکی ۺفتق ۺاسحبۺ‬
‫فاتکبۺےکۺےئلۺرقمرۺرکےتۺںیہۺزینۺشںیہنۺہیۺوخػۺیھبۺاگلۺراتہۺےہۺہکۺںیہکۺرسامہیۺۺاضعئۺہنۺۺوہاجےئۺاحالہکنۺشسۺاکۺاضعئۺۺوہاجانۺشؿۺ‬
‫ہیےسیکۺنکممۺےہۺہکۺلقعۺ‬
‫بجہیۺابتۺےہۺوتۺ ۺ‬
‫ےکۺقحۺںیمۺرتہبۺےہشرگۺشںیہنۺۺرسامہیۺاحلصۺوہۺیھبۺاجےئۺوتۺدنچۺیہۺدؿۺابیقۺراتہۺےہ۔ ۺ‬
‫احمسۺےکۺاعمےلمۺںیمۺیتسسۺ‬ ‫دنمۺصخشۺشؿۺشُومرۺںیمۺشانپۺاحمہبسۺہنۺرکےۺوجدشیمئۺدبیتخبۺشفرۺکینۺیتخبۺےسۺقلعتۺرےتھکۺںیہ۔یسکۺاکۺ َ ح‬
‫َ‬
‫ػےہۺشف ۺراہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬یکۺوتقیفۺہنۺےنلمۺیکۺالعتمۺۺےہ۔ۺمہۺشسۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬یکۺانپہۺاچےتہۺںیہ۔‬
‫ۺمش ِد ۺ‬
‫یئےک ُ َ ْ‬
‫تلفغفۺروسش ۺ‬
‫ۺ‬ ‫رکانۺ‬

‫سیيیسظمایہاِعاسکاىفيِىقعاٌ‪:‬‬
‫رشیۺ اجترت ۺےسۺۺاسحب ۺف ۺاتکبۺاکۺبلطم ۺہی ۺےہ ۺہک ۺۺشلص ۺرسامہیۺشفر ۺعفنۺف ۺاصقنؿ ۺاکۺاجزئہ ۺایلۺاجےئۺۺاتہک ۺیمک ۺ ۺیشیبۺ‬
‫ْ ِ‬
‫ولعمؾۺوہ۔رھپۺشرگۺعفنۺاحۺلصۺوہشےہوتۺشےسۺفوصؽۺرکےکۺرکشہیۺشدشۺرکےشفرشرگۺاصقنؿۺوہشۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےہۺوتۺشسۺےساتفشؿۺےلۺۺشفرلبقتسمۺںیمۺشزشےلۺاکۺےہک۔ۺشیسۺرطحۺدنیۺےکاعمےلمۺںیمۺۺرسامہیۺرفشضئۺشفرۺعفنۺونشلفۺفابحتسمتۺ‬
‫ںیہۺہکبجۺاصقنؿۺانگہۺےہ۔‬
‫احتسابىفس‪:‬‬
‫ِ‬
‫س ۺشَاّمرہ ۺوہات ۺےہ ۺذٰہلش ۺبس ۺےس ۺےلہپ ۺشس ۺےسۺ‬ ‫بَ ْف‬
‫شُرخفی ۺاجترت ۺاک ۺوممس ۺدؿ ۺرھب ۺوہات ۺےہ۔شس ۺںیم ۺرشکی ۺاجترت ۺ ِ‬
‫رفشضئ ۺےکۺابرےۺںیمۺوپھچ ۺھچگ رکے۔شرگۺشسۺےنامتؾ ۺٓادشۺبۺف ۺرششطئ ۺےک ۺاسھتۺرفشضئ ۺیکۺشدشیگیئ ۺرکدیۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺاکۺ‬
‫رکشۺاجبۺالےئشفرسفنۺوکۺشسۺرطحۺیکۺشدشیگیئ ۺرپۺزمدیۺشاھبرے۔ۺشرگسفنۺےنۺۺرسےۺےسۺرفشضئۺشدشۺںیہنۺےئکۺوتۺشسۺےسۺاضقۺاکۺ‬
‫اطمہبل ۺرکےشفرشرگ ۺانصق ۺوطر ۺرپ ۺشدشیگیئ ۺیک ۺوت ۺ ۺونشلف ۺےک ۺذرےعی ۺیمک ۺوک ۺوپرش ۺرکشےئشفرشرگسفن ۺیسک ۺانگہ ۺاکشراکتبۺ‬
‫ۺرشی ۺاجترت ۺےکاسھت ۺرکات ۺےہ‪،‬ذٰہلشسجۺ‬
‫رکےھٹیبوتشےسزسشدے ۺاتہک ۺوکاتیہ ۺیک ۺالتیف ۺ ۺشیھچ ۺرطح ۺ ۺوہاسیجہک ۺاترج ۺشےنپ ْ ِ‬
‫َ‬
‫رطحۺداینفیۺاترجرشکیۺاجترتۺےسۺشکیۺشکیۺےسیپۺیکۺیمکۺزایدیتۺاکۺاسحبۺفۺاتکبۺرکےکۺامؽۺیکۺافحتظۺرکاتۺےہۺ ّٰیۺہکۺدوھاکۺ‬
‫ذن‬

‫دیہۺاکۺاکشرۺوہےنۺےسۺچبۺاجاتۺےہۺشیسۺرطحۺۺدنبہۺیھبۺسفنۺیکۺاجبنۺےسۺومعمیلۺاصقنؿۺشفرۺرکمفرفبیۺےسۺاتچبرےہۺویکہکنۺسفنۺ‬
‫ڑبشۺدوھےکۺابزۺشفر َ ّ ا‬
‫ۺُمرۺےہ۔‬
‫ىفسکااحتسابکیسےکیاجائے؟‬
‫ے‬‫بس ۺےلہپ ۺسفنۺےسۺۺدؿۺرھبۺیکۺامتؾۺرحاکتۺفۺانکست ۺیکۺلیصفتۺبلطۺرکےشفرۺشسۺےکۺےئل ۺفہۺرطہقیۺۺشایتخرۺرک ۺ‬
‫َ‬
‫وجربف ِزۺایقتمۺاسحبۺفاتکۺبۺےکۺفتقۺدنبفںۺےکۺاسۺھتۺشایتخرۺایکاجۺےئۺاگ۔انچہچنۺرظنۺےسۺاسحبۺرشفعۺرکے ّٰیۺہکۺامتؾۺ‬
‫ذن‬

‫شاکفرۺفایخالت‪،‬شےنھٹےنھٹیب‪،‬ۺاھکےنۺےنیپ‪،‬ۺوسےنۺاہیںۺکتۺہکۺپچۺرےنہۺاکۺیھبۺشاستحبۺۺرکےۺہکۺپچۺسکۺتینۺےسۺراہ؟شرگوکیئۺ‬
‫ں‬
‫یھب ۺلمع ۺہن ۺایکوت ۺوپےھچ ۺویکں ۺہن ۺ ۺایک؟ ۺبج ۺسفن ۺرپ فشبج ۺامتؾ ۺابوتں ۺیک ۺوپھچ ۺھچگ ۺوہاجےئشفرہی ۺولعمؾ ۺوہاجےئہک ۺالفں ۺالف ۺ‬
‫فشابجتۺۺیکۺشدشیگیئۺوہیئگۺوتشؿۺاک شاستحبۺیھبۺوہایگشفرۺنجۺیکۺشدشیگیئۺںیہنۺوہیئۺۺشںیہنۺدؽۺےکررٹسجۺںیمۺھکۺرکۺوفحمظۺ‬
‫رکےلےسیجۺۺاترجۺشےنپۺرشکیۺاجترتۺےکۺذہمۺابیقۺاسحبۺفاتکبۺوکۺررٹسجۺںیمۺھکۺاتیلۺےہ۔رھپۺشرگۺسفنۺےکۺذہمۺوکیئۺقحۺالزؾۺوہۺ‬
‫شفرۺشےسۺوپرشۺفوصؽۺرکانۺنکممۺوہۺوتۺفوصؽۺرکےل‪،‬ھچکۺرجامےن(ینعیۺیلفنۺابعدت)یکۺوصرتۺںیم‪،‬ھچکۺوجںۺاکۺوتںۺفشسپۺرکےنۺےکۺ‬
‫اسھتۺشفرھچکۺزسش‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دےنیۺےکذرےعی۔شہتبلۺشؿۺںیمۺےسۺوکیئۺیھبۺوصرتۺشسۺفتقۺیہۺنکممۺےہۺبجۺوغرفرکفۺےسۺاحمہبسۺوہشفرۺہیقبۺقحۺوجۺشسۺےکۺ‬
‫ےہنیعتمۺوہ‪،‬ذٰہلش شرگۺشاسیۺوہوتسفنۺےسۺاطمہبلۺشفرفوص ۺیلۺرکے۔‬
‫ذہمۺالزؾۺ ۺ‬
‫رہدؿۺرہۺڑھگیۺہکلبۺوپریۺزدنیگۺامتؾۺاظرہیۺشفرۺابینۺشعض ااءۺاکاحمہبسۺۺوہانۺاچۺےئہ۔‬
‫حکایت‪:‬خُفخزاسےاىتقال‬
‫ۺسانۺوتہبۺنبۺ ِصمّہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺاکومعمؽۺاھتۺہکۺٓاپۺشانپ َ ح‬
‫ۺاحمسۺایکۺرکےتۺےھتۺ۔شکیۺدؿۺٓاپۺےنۺشینپ ۺرمعۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اکاسحبۺاگلایۺوتۺۺٓاپ ۺیک ۺرمعۺاسھٹۺاسؽۺینب‪،‬دونںۺاکۺاسحبۺاگلایوت‪21‬زہشر‪500‬ےنب۔ہیۺدھکیۺرکۺٓاپۺےنۺشاچکنۺخیچۺامریۺشفرۺرفامای‪:‬ۺ‬
‫اہےئۺشوسفس!(شرگۺرفزشہنۺشکیۺانگہۺیھبۺوہشوتۺ)ںیماہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےس‪ 21‬زہشر‪500‬ۺانگوہںۺےکۺاسھتۺالماقتۺرکفںۺاگشفرۺشرگۺۺرفزشہنۺ‬
‫‪10‬زہشر ۺانگہ وہےئ ۺوت ۺرھپ ۺایک ۺےنب ۺاگ؟ہی ۺوسچ ۺرک ۺشغ ۺاھک ۺرک ۺرگ ۺے ۺشفر ۺوخػِۺ ۺدخش ۺےس ۺفافت ۺاپےئگ۔ولوگں ۺےن ۺیسک ۺےنہکۺ‬
‫فشےلوکشؿۺےکۺقلعتم ےتہکۺۺوہےئۺانس‪’’:‬ۺشےۺصخش!رفدفسۺِشٰیلعۺیکۺرطػۺاجٕا۔‘‘‬
‫ذٰہلشۺٓادیمۺوکۺاچےئہۺہکۺفہۺویںۺشینپۺاسوسنں‪،‬دؽ ۺںیمۺدیپۺشوہۺےنۺفشےلۺانگوہںۺۺےکایخولںۺشفرۺشعضااءۺےسۺرسزدۺوہےنۺ‬
‫فشیل ۺانرفاموینں ۺاک ۺیھب ۺ ۺشاستحب ۺ ۺرکے۔شرگ ۺٓادیم ۺرہ ۺانگہ ۺےک ۺدعب ۺ ۺشےنپ ۺرھگ ۺںیم ۺشکی ۺرھتپ ۺےکنیھپ ۺوت ۺھچک ۺیہ ۺدونں ۺدعب ۺشس ۺاک ۺرھگۺ‬
‫رھتپفں ۺےس ۺرھب ۺاجےئاگنکیل ۺٓادیم ۺانگوہں ۺرھبےشامعؽ ۺاید ۺرےنھک ۺںیم ۺیتسس ۺرکات ۺےہ ۺاحالہکن ۺمکح ۺشیہٰل ۺدف ۺرفےتش ۺشےس ۺایدۺ‬
‫رےتھکۺںیہۺاسیجہکۺۺشراشدابۺریۺاعتٰیلۺےہ‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬اہلل ےنۺشںیھنۺر ۺراھکۺےہۺشفرۺفہۺوھبؽۺےئگ۔‬ ‫ا َ ْح ٰصى ُه ّٰ ُ‬
‫ال َو ن َ ُ‬
‫س ْو ُهه‪( -‬پ‪،۵۸‬ا‪٤ٟ‬حاز‪ٟ‬ٶ‪)۶:‬‬

‫کُتاہی پظىفسکُسؼاسیيا‬ ‫بابىنبظ‪:4‬‬

‫حٰ٘‪ ٚ‬اہلل ۺںیم ۺوکاتیہ ۺشفر ۺانگہ ۺرکےنےسابز ۺہن ۺٓاےئوتشےسچ یل ۺیٹھچ ۺںیہن ۺدینی ۺاچ ۺےئہۺ‬
‫ۺاحمس ۺےکابفوجد ۺ ہ‬
‫شرگسفن َ ح‬
‫ویکہکن ۺشس ۺرطح ۺشس ۺےک ۺےئل ۺانگہ رکان ۺٓااسؿ ۺوہاجات ۺ ۺےہشفر ۺسفن ۺوک ۺانگوہں ۺیک ۺتل ۺزپاجیت ۺےہ ۺرھپ ۺ ۺانگوہں ۺےس ۺانچب ۺلکشمۺ‬
‫وہاجاتےہۺشفرۺہیۺزیچالہتکۺاکببسۺنبۺاجیتۺےہ۔ذٰہلشسفنۺوکۺربخدشرۺرکےتۺرانہاچےئہۺًالثمۺٓادیمۺبجۺاسفنینۺوخششہۺےک ۺببسۺ‬
‫وکیئۺہبتشمۺہمقلۺاھکےلوتۺسفنۺوکۺوھباکۺرھکۺرکۺزسشۺدےۺشفرۺشرگۺیسک َ ْ‬
‫ۺریغمَؾۺوکدھکیۺےلۺوتۺٓاھکۺوکہیۺزسشۺدےۺہکۺیسکۺزیچیکۺرطػۺ‬
‫ہنۺدےھکی۔ۺشیسۺرطحۺمسجۺےکۺرہۺوضعۺوکوکاتیہۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رکےنۺرپۺۺوخشاشہتۺیکۺلیمکتۺےسۺرفکۺرکۺزسشۺدےۺ۔رشہۺِٓارختۺےکۺاسمرفۺفںۺیکۺیہیۺاعدتۺےہ۔‬
‫حکایت‪:‬ہاتھآگپظعکھسیا‬
‫ۺسان ۺوصنمرۺنبۺشربشمیہۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرفام ۺےت ۺںیہۺ‪:‬شکی ۺابعدتۺزگشر ۺےن َ ْ‬
‫ۺریغمَؾۺۺوعرتۺےسۺابت ۺےکۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺفہۺلجۺرکۺوکہلئۺۺوہایگ۔‬‫دفرشؿۺشسۺیکۺرشؿۺرپۺاہھتۺرھکۺدای۔دنشتمۺۺوسحمسۺوہیئۺوتۺشسۺےنۺشانپۺاہھتۺٓاگۺرپۺراھکۺ ّٰ‬

‫حکایت‪:‬اىُکھیتُبہ‬
‫وقنمؽۺےہۺہکۺینبۺشرسشلۺاکۺشکیۺصخشۺشےنپۺابعدتۺاخہنۺںیمۺوطلیۺرعےصۺکتۺابعدتۺرکاتراہ۔شکیۺدؿۺابرہۺاھجاکنۺ‬
‫َ‬
‫ۺرحۺشیہٰلۺشسۺیکۺ‬
‫وتشاچکنۺشکیۺوعرتۺرپۺرظنۺزپیۺشفرۺشسۺرپۺرفہتفیۺوہایگ۔شسۺےکۺاپسۺاجےنۺےکۺےئلۺدقؾۺابرہۺاکنالۺیہۺاھتۺہک َ ِ‬
‫رطػ ۺوتمہج ۺوہیئگ‪ ،‬ۺفہۺ(وخدۺےس)ےنہکاگل‪:‬ہی ۺںیم ۺایکۺرکےن ۺاجراہوہں؟ہیۺہہکۺرکۺفہۺشس ۺربےۺشرشدےۺےسابزراہشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫ۺںیمۺرےنھکۺاگلۺوتۺایخؽۺۺٓاایہیۺےسیکۺوہاتکسۺےہۺہکۺوجۺاپٕاںۺ‬
‫ےنۺشےسۺوفحمظۺراھک۔شسۺلعفۺرپۺاندؾۺوہےتوہےئۺفہۺشانپۺاپٕاںۺابعدتۺاخہن ۺ‬
‫انگہۺےکۺشرشدےۺےسۺابرہۺالکنۺشبۺریمےۺاسھتۺابعدتۺاخہنۺںیمۺفشسپۺاجےئ؟ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسق!شاسیۺیھبکۺںیہنۺوہاتکس۔انچہچنۺ‬
‫َ‬
‫فہۺاپٕاںۺابعدتۺاخہنۺےسۺابرہۺاکٹلۺرکۺھٹیبۺایگذ ّٰیۺہکۺابروشں‪،‬وہشٕاں‪،‬ۺربػۺابریۺۺشفرۺدوھپۺیکۺفہجۺےسۺفہۺلگۺرکۺشگلۺوہایگ۔ۺشسۺ‬
‫ن‬

‫رپۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺرکشۺاجبالای۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺیسکۺٓاامسینۺاتکبۺںیمۺشسۺاکۺذرکرفامایۺےہ۔‬

‫حکایت‪:‬اىُکھیسؼا‬
‫نۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َر َح‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺےنۺ‬ ‫ۺسانۺدینجۺدغبشدیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َر َح‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َ ٟ‬ہاز َٴایبؿۺرکےتںیہۺہکۺشکیۺابرخیۺش ِ حْ ِ‬
‫یۺرُکَ ْ ح‬ ‫ِّ ُّ‬
‫سۺشاطلہفئۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫سفن‬
‫رفامای‪:‬ۺرشتۺاکفتقۺاھت‪،‬ےھجمۺلسغۺیکۺرضفرتۺشیپۺۺٓایئۺوتۺںیمۺےنشرشدہۺایکشیسۺفتقۺلسغۺرکولںۺرگمتخسۺرسدیۺےکۺببس ۺ‬
‫ےن ۺیتسس ِدالیئ شفروشمرہ ۺدای ۺہک ۺحبص ۺکت ۺلسغ ۺؤمرخ ۺرکدف دعب ۺںیم ۺ ۺاپین ۺرگؾ ۺرکےک ۺلسغ ۺرکانیل ۺای ۺامحؾ ۺےلچ ۺاجان‪،‬وخشہ ۺوخمشہ ۺوخدۺ‬
‫وکویکںۺتقشمۺںیمۺۺڈشؽۺرےہۺوہ۔ںیمۺےنۺاہک‪:‬ۺڑبیۺبیجعۺابتۺےہوجوقحؼۺھجمۺرپۺفشبجۺےھتشسۺیکۺشدشیگیئۺںیمۺوپریۺزدنیگۺںیمۺ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺۺرفام ۺ‬
‫ںربدشریۺرکاتۺراہۺوتۺٓاجۺۺلمع‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺرکےن ۺںیمۺدلجیۺےکۺاجبےئۺیتسسۺشفرۺاتریخۺےسیکۺرکاتکسۺوہں؟ذٰہلش ۺںیمۺےنۺسفنۺوکشونیھکۺزسشۺدےنیۺےکۺےئلمسقۺاھکیئۺہکۺںیمۺ‬

‫ںاگۺزینشےسۺشُاتر رکوچنڑفںۺاگیھبۺںیہنۺہکلبۺدبؿۺیہۺرپۺکشخۺرکفںۺاگ۔‬
‫سںیمۺلسغۺرکف ۺ‬
‫شیسۺابل ۺ‬
‫حکایت‪:‬آىکھپھٹگئی‬
‫ٰ‬
‫شوبومسۺشرعشیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اۺدفونںۺاہجدۺںیمۺےھت۔ۺ‬‫ۺسانۺ‬
‫ۺسانزغفشؿ(‪) 248‬شۺ فرۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وقنمؽۺےہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺزغفشؿ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ یکۺرظنۺزپیۺوتۺدنشتمۺیکۺفہجۺےسۺٓاپۺےنۺشینپۺٓاھکۺرپۺشینتۺۺزفرۺےسۺ‬
‫شاچکنۺۺشکیۺوعرتۺرپۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫امطہچنۺامرشۺہکۺٓاھکۺٹھپۺیئگ۔ٓاپۺ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےنۺٓاھکۺےسۺاہک‪:‬وتۺشیسیۺزیچۺدھکیۺریہۺیھتۺوجۺریتےۺےئلۺاصقنؿۺدہۺےہ۔‬
‫ساعیؽىزگیٹھيشاپاىیىُطىہفظمایا‪:‬‬
‫وقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺشکی ۺزبرگ یک ۺاگنہ ۺیسک ۺوعرت ۺیک ۺرطػ ۺ ۺشھٹ ۺیئگ ۺوت ۺشوہنں ۺےن ۺسفن ۺوکزسشدےنی ۺاکہلصیف ۺایکشفراسریۺ‬
‫زدنیگۺۺڈنھٹشۺاپینۺونشۺہنۺرفامایہکلبۺرگؾۺاپینۺےتیپۺرےہۺاتہکۺسفنۺداینۺیکۺتمعنۺےکۺےئلۺزتاتپۺرےہ۔‬
‫ىفسکُایکسالکےعِؽےکی سؼا‪:‬‬
‫خؿۺنب ِ ا‬
‫ۺشوبسؿۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ ا‪َ ٟ‬ح‪٨‬ا‪ ٪‬ےکۺابرےۺںیمۺوقنمؽۺےہۺہکۺٓاپۺیسکۺاکمؿۺےکۺاپسۺےسۺزگرےۺوتۺ‬ ‫ۺسان َ ّ ا‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وپاھچ‪:‬ہی ۺبک ۺانب ۺےہ؟رھپ ۺسفن ۺیک ۺرطػ ۺوتمہج ۺوہرک ۺرفامایۺ‪:‬شاسی ۺےب ۺدصقم ۺوسشؽ ۺوت ۺےن ۺویکں ۺوپاھچ؟ شۺ ب ۺ ۺںیمۺشکی ۺاسؽۺ‬
‫رفزےرھکۺرکۺےھجتۺزسشۺدفںۺاگ۔ۺانچہچنۺٓاپۺےنۺۺشکیۺاسؽۺ کتۺرفزےۺرےھک۔‬
‫حکایت‪:‬ایکسالتکٹیکلگاکظ ىہسُئے‬
‫قَ‬ ‫َصنع‬
‫ۺُعف ْی ِسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَیرصعۺےکۺ‬ ‫ۺسانۺامکلۺنبۺ ْ َمۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانرایحۺنب َ ْ ْ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫دعبۺٓاےئۺشفرۺریمےۺفشدلۺےکۺابرےۺںیمۺوپاھچ ۺ؟مہۺےنۺاہک‪:‬ۺفہۺوتوسۺرےہۺںیہ۔ٓاپۺےنۺاہک‪:‬شسۺفتقۺوسۺرےہۺںیہ؟‬

‫َ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ۺہ‬‫ا‬ ‫َی‬ ‫ض‬‫ر‬ ‫ٴ‬
‫َ ۺرفامےتۺںیہ‪:‬ےھجمۺیسکۺشےسیۺاحصیبۺاکۺملعۺںیہنۺسجۺاکۺانؾۺزغفشؿۺوہ۔ۺریمےۺایخؽۺںیمۺہیۺہبتعۺنبۺزغفشؿۺ َ َ ہ‬ ‫ٰ‬‫٘‬‫َ‬ ‫ا‪ٟ‬‬ ‫َ‬ ‫ہلل‬‫ا‬ ‫ہ‬
‫ٶ‬ ‫‪٤‬‬‫ح‬‫ر‬ ‫َ‬
‫ہ‬ ‫َٲ‬
‫‪٠‬‬ ‫ً‬ ‫ض‬
‫ٰ‬ ‫‪ …248‬العہم ّ ب‬
‫ۺسۺدمحمۺرم یۺزَ دیبیۺ َ َ َ‬
‫ِّ‬
‫ۺسانہبتعۺنبۺزغفشؿۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےکۺقلعتمۺوقنمؽۺےہ۔(اتحاٖ ا‪ٟ‬شازٵ ا‪٤ٟ‬ت٘ین‪ً ۵۳۹/۳۱ ،‬‬
‫‪٠٣‬دؼا)‬ ‫ںیہۺاسیجہکۺہیۺفشہعقۺ’’ح َ‪َ ٠‬ٲ ہٶ اْلَٯ‪َ َ ٟ‬ٲاء‘‘ںیمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ہیۺۺوسےنۺاکۺفتقۺےہ؟ہیۺہہکۺرکۺٓاپۺفشسپ ۺےلچۺےئگ۔مہۺےنۺشؿۺےکۺےھچیپشکیۺاقدۺۺاجیھب اتہکۺفہۺوپےھچۺہکۺایکفشدلۺاصبح ۺوکۺ‬

‫اگجدںی؟فہۺفشسپۺٓارک ۺےنہکۺاگل‪:‬فہۺوتۺریمیۺابتۺےنھجمسۺےسۺزایدہۺشمہۺاکؾۺںیمۺوغشمؽۺںیہ۔ۺںیمۺےنۺشںیہنۺربقاتسؿۺںیمۺداھکیۺہکۺفہۺ‬
‫ہکہیۺوسےنۺاکۺفتقۺےہ؟ۺایکۺہیۺانہکۺھجتۺرپۺالزؾۺۺاھت؟وجبجۺاچےہۺوسےئۺ‬
‫ےنہیۺۺویکںۺاہک ۺ‬
‫سفنوکۺڈشےتنۺوہےئۺہہکۺرےہۺںیہ‪:‬ۺوت ۺ‬
‫شےنپۺ ۺ‬
‫وتۺوپےنھچۺفشالۺوکؿۺوہۺاتۺےہ ۺشفرۺےھجتۺایکۺولعمؾ ۺہکۺہیۺوسےنۺاک ۺفتقۺںیہن؟سجۺاکۺملع ۺںیہنۺشسۺےک ۺابرےۺںیم ۺوتےنۺویکںۺ‬
‫وگتفگیک؟ںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےس ۺہنۺوتڑےنۺفشالۺفدعہۺرکاتۺوہںۺہکۺشکیۺاسؽۺکت ۺزنیمۺرپۺکیٹۺاگلرکںیہنۺوسٕاںۺۺاگشہتبلۺوکیئۺرمضۺ‬
‫احلئ ۺوہاجےئۺایۺلقع ۺزشلئ ۺوہاجےئ ۺوت ۺشگل ۺابت ۺےہ۔شےۺسفن!ےھجت ۺرشؾ ۺںیہن ۺٓایتۺبک ۺکت ۺےھجت ۺاعردالٕاں؟بک ۺوت ۺرمگشیہۺ‬
‫ںیمہیۺدھکیۺرکفشسپۺالچۺٓاای۔‬
‫ےسۺابزۺٓاےئۺاگ؟اقدےنۺزمدیاہک‪:‬رھپۺٓاپۺۺرفےنۺےگل‪،‬شںیہنۺریمیۺوموجدیگۺاکۺملعۺہنۺۺاھت۔ ۺ‬
‫حکایت‪:‬سالبھظبالکلىہسُئے‬
‫ۺسانۺمیمتۺدشری ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َر َح‪ ٤‬ہٶ اہلل َا‪َ ٟ‬بارَٴ ےکۺابرےۺںیمۺۺوقنمؽۺےہۺہکۺٓاپۺشکیۺرشتۺوسےئۺوتۺدجہتۺےکۺےئلۺشھٹۺہنۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےکس۔شسۺرپٓاپۺےنۺسفنۺوکۺہیۺزسشدیۺہکۺشکیۺاسؽۺکتۺرشتۺوکابلکلۺہنۺوسےئۺہکلبۺلسلسمۺۺامنزۺزپےتھۺرےتہ۔‬
‫حکایت‪:‬ىفسکُسؼاسیيےپظاىىاو‬
‫ۺسان ۺہحلط ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺشکی ۺدؿ ۺ ۺشکی ۺصخش زشدئڑپکے ۺشاتر ۺرک ۺابرہ ۺ ۺالکن ۺشفر ۺرگؾ ۺرتی ۺرپۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وخب ۺولٹ ۺرکوخدوکاخمبط ۺرکےک ۺےنہکاگل‪ :‬ۺشے ۺرشت ۺےک ۺرمدشر ۺشفر ۺدؿ ۺےک ۺاکیبر!ہی ۺذشہقئ ۺھکچ ۺ ۺویکہکن ۺمنہج ۺیک ۺٓاگۺشس ۺےسۺ‬
‫حش‪َ ٥‬ػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺیکۺاجبنۺۺیئگ ہکۺٓاپ َػلی ا ہ‬
‫ہلل‬ ‫یھبۺزایدہۺرگؾۺےہ۔شسۺدفرشؿۺشاچکنۺشسۺیکۺاگنہۺوضح ِرۺشرکؾ‪،‬ون ِر ہ‪َ ٣‬‬
‫َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬شکیۺدرتخۺےکۺاسےئۺںیمۺرشتفیۺرفامںیہ۔ۺفہۺدختمۺشدقسۺںیمۺاحرضۺوہرکۺرعضۺزگشروہش‪‚:‬ریمشۺسفنۺ‬
‫روسؽ ۺشرکؾ ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشراشد ۺرفامای‪‚:‬مت ۺےن ۺوجایک ۺشس ۺےک ۺالعفہ ۺوکیئ ۺشفر ۺرشہتس ۺہنۺ‬
‫ھجم ۺرپاغبل ۺوہایگ ۺےہ۔‛ ِ‬
‫اھت‪،‬ونس!اہمترے ۺےئل ۺٓاامسین ۺدرفشزے ۺوھکؽ ۺدےیئ ۺےئگ ۺ ۺںیہ‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺرفوتشں ۺےک ۺاسےنم ۺمت ۺرپ ۺرخفرفامراہےہ۔‛رھپ ۺٓاپۺ‬
‫ْ‬
‫َ‬
‫ۺوتس ٓارختۺول۔‛شکیۺ‬ ‫ۺاحصنۺرکشؾ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬ےسۺشراشدۺرفامای‪‚:‬شےنپۺاھبیئۺےسۺ َ ہ‬
‫َػلی ا ہہللت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن َ ح ہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وسؽ ۺشَرکؾ‪،‬اشہِۺینب ۺٓادؾ ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشراشد ۺرفامای‪‚:‬شؿ ۺبس ۺےکۺ‬
‫صخش ۺےناہک‪‚:‬شے ۺالفں! ۺریمے ۺےئل ۺداع ۺرکف۔‛ َر ِ‬
‫ےئل ۺداع ۺرکف۔‛انچہچن ۺ ُشس ۺےنویں ۺداع ۺامیگن‪‚:‬اَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪ ٥٬‬اج ٌَ َ‪ ١‬ا‪ٟ‬تٰ٘ٴ َزا َز‪٫‬ہ‪َ ٥‬ٯاج َ‪ًَ ٍ٤‬ل َی ا‪ ٟ‬ہ‪٬‬سٴ اَ‪َ ٣‬ز‪٫‬ہ‪ ٥‬ۺینعی ۺ ۺشے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬شؿ ۺبس ۺاک ۺزشدِ ۺرشہ ۺوقتِٰیۺ‬
‫َ‬
‫ًَز‬ ‫رحۺاعمَۺ َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشسۺصخشۺےکۺےئلۺداعرفامیئ‪‚:‬شےۺاہلل‬
‫انبدےۺشفرشؿۺبسۺےکۺاعمےلمۺوکۺدہشتیۺرپۺعمجۺرفام۔‛ رھپۺ َ ِ‬
‫(‪) 249‬‬
‫رشاکھٹانتنجۺانبدے۔‛‬
‫ۺ‬ ‫َٯ َج‪!١‬شسۺوکۺرش ۺہِرشتسۺرپاثتبۺۺرھک۔ۺ‛شسۺصخشۺےنۺاہک‪‚:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺامہ‬

‫سبسےبغاسشنً‪:‬‬
‫تسکۺرطحۺوپریۺ‬
‫سفنیکۺوخشاشہ ۺ‬‫ہفینبۺاتقدہۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہۺہکۺشکیۺصخشۺےسۺوپاھچۺایگ‪ ‚:‬ۺ‬
‫مت ۺ‬ ‫ۺس ۺانذح ۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رکےتۺوہ؟‛شسۺےنۺاہک‪‚:‬رفےئۺزنیمۺرپریمشبسۺےسۺڑبشدنمشۺسفنۺےہ‪،‬ںیمۺشسۺیکۺوخشاشہتۺےسیکۺوپریۺۺرکاتکسۺوہں؟‛‬

‫قیزسےپہلےقیز‪:‬‬
‫َسک َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺدشٕاداطیئ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےک ۺفاصؽ ۺےکومعق ۺرپ ۺشؿ ۺےک ۺرھگۺ‬ ‫ۺسان ۺش ِ حْ ِ‬
‫یۺ َ ّا‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رشتفی ۺےل ۺےئگ۔شؿ ۺ یک ۺابمرک ۺشعن ۺ(الش) ۺزنیم ۺرپ ۺدھکی ۺرک ۺےنہک ۺےگل‪:‬شے ۺدشٕاد!مت ۺےن ۺسفن ۺوک ۺدیق ۺوہےن ۺےس ۺےلہپ ۺیہ ۺدیق ۺرکدایۺ‬
‫ےگسجۺےکےئلۺشاسیلمعۺۺرکےتۺےھت۔‬
‫جمتۺشسۺوثشبۺ ۺوکیھبۺۺدھکیۺ ۺول ۺ‬
‫ےسےلہپۺیہۺزسشدےۺدیۺیھت۔ٓا ۺ‬
‫ےن ۺ‬
‫اھت‪،‬شےسزسشۺوہ ۺ‬

‫حکایت‪:‬حاجتپُعیہُگئی‬
‫ۺسان ۺفبہ ۺنب ۺ ہ‪٨َ ٣‬بہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬شکی ۺصخش ۺاکیف ۺرعہص ۺےسابعدت ۺںیم ۺرصمفػ ۺاھت ۺہک ۺشاچکنۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شُےسشکیۺاحتج شیپۺٓایئ۔شس ۺےناحتجۺۺوپری ۺوہےن ۺےک ۺےئل ۺ‪70‬ےتفہشسۺرطح ۺابعدۺتۺیک ۺہک ۺرہےتفہ ۺرصػ ۺ ۺایگرہ ۺروجھرںیۺ‬
‫ہجرکۺےکۺاہک‪‚:‬ہیۺریتیۺیہۺفہجۺ‬ ‫اھکات‪،‬شسۺےکدعبشسۺےنابراگۺہِۺشیہٰلۺںیمۺاحتجۺاکوسشؽۺایکۺۺرگمۺاحتجۺوپر ۺ‬
‫یہنۺوہیئ۔شسۺےنۺسفنۺوکوتم ۺ‬
‫رگھجتۺںیمۺوکیئ‬
‫ےسۺوہشویکہکنۺۺش ۺ‬

‫‪ …249‬جا‪ ٍ٣‬اْلحازٱث ‪٠ٟ‬شٲٰیط‪٣ ،‬ش‪٨‬س ك‪٠‬حٶ ب‪ً ٩‬بٲساہلل‪ ،۹ /۳۷ ،‬حسٱث‪۸۹۳۷:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫الھبیئۺوہیتۺوتریتیۺاحتجۺرضفروپریۺوہیت۔‛شیسۺۺفتقۺشکیۺرفےتشۺےنۺاکپرش‪‚:‬شےۺشِنبۺٓادؾ!ریتیۺہیۺاستعۺریتیۺزگہتشۺابعدشتۺ‬
‫رتہبےہۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺریتیۺاحتجۺۺوپریۺرفۺامدی۔‛‬
‫ےسۺ ۺ‬

‫ومعنه‬
‫حکایت‪:‬وؼ ِ‬
‫شوبومس ۺًبساہلل نب ۺسیق ۺشرعشی ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬مہ ۺاہجد ۺںیم ۺرشکی ۺےھت‪ ،‬ۺدنمش ۺےکٓاےن ۺاکۺ‬
‫ٰ‬ ‫ۺسان‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺوہشےکابفوجددیمشؿۺگنجۺیکۺرطػۺلچۺزپے۔شیسۺدفرشؿۺںیمۺےنۺشےنپۺٓاےگۺشکیۺصخشۺوکۺداھکی‪،‬ۺفہۺہہکۺراہۺ‬
‫ِ‬ ‫وشرشاھٹوتاجمدہنیۺتخس‬
‫اھت‪:‬شےۺۺسفن!ںیمۺالفںۺاہجدۺںیمۺرشکیۺۺوہشرگمۺوتۺےنۺویبیۺوچبںۺاکۺایخؽۺدالایوتںیمۺریتیۺابتۺامؿۺرکۺاہجدۺےسۺدفرۺوہایگ‪،‬شیسۺرطحۺرھپۺ‬
‫ںیم ۺشکی ۺاہجد ۺںیم ۺرشکی ۺوہش ۺرگم ۺوت ۺےن ۺویبی ۺوچبں ۺاکایخؽ ۺدالایوتںیم ۺریتی ۺابت ۺامؿ ۺرکدفابرہ ۺاہجد ۺےس ۺدفر ۺوہایگرگم ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیکۺ‬

‫مسق!ٓاجۺںیمۺےھجتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابراگہۺںیمۺشیپۺرکدفںۺاگۺفہۺےھجتۺوبقؽۺرکےۺایہنۺرکے۔ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫ۺسانشوب ٰ‬
‫ۺومسۺشرعشیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺ‬
‫رفامےتۺںیہ ۺہک ۺںیم ۺےنۺدؽ ۺںیم ۺاہک‪ :‬ۺںیمۺشس ۺصخش ۺۺرپلسلسم ۺرظنروھکںۺاگ۔ ۺانچہچن ۺںیمۺےنۺشسۺرپۺرظن ۺریھک۔ۺگنج ۺرشفع ۺوہیئۺوتۺفہۺ‬
‫متیَ ْ‬
‫بسۺےسۺٓاےگۺاھت‪،‬ۺدنمشۺےکولمحںۺےساجمدہنیۺرھکبۺےئگنکیل فہۺصخشۺشینپۺہگجۺڈاٹۺراہ‪،‬ۺدرگیۺاجمدہنیۺیئکۺرمہبت ۺ ُ ْ َ ْرۺۺوہےئنکیلۺفہۺ‬
‫ِ‬ ‫س‬
‫َ‬
‫سےسۺزشدئۺزمخۺ‬ ‫ھٹایۺش ۺ‬ ‫ںیہۺڑلاتۺر ۺاہ ّٰ ۺیہکۺدیہشۺوہایگ۔ںیمۺےنۺشسۺرپۺشفرۺش ۺ‬
‫سیکۺوسشریۺرپۺاس ۺ‬ ‫ذن‬ ‫یمےسۺڑلاتۺراہ۔دخبش!فہۺوی ۺ‬
‫صخشۺۺاثتبۺدق ۺ‬
‫امشرۺےئک۔‬
‫مہےنۺسفنۺوکۺزسشںیئۺدےنیۺےسقلعتمۺوجۺرفشایتۺایبؿۺۺںیکۺًالثم‪:‬‬
‫ںیم ۺ‬
‫زگہتشۺاحفصتۺ ۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺیک ۺوتہج ۺامنز ۺےس ۺاٹہرکابغ ۺیک ۺاجبن ۺذبمفؽ ۺرکفشیئ ۺوتٓاپ ۺ َرض ََی ا ہ‬
‫ہلل‬ ‫ۺسان ۺشوبہحلط َرض ََی ا ہ‬
‫٭…شکی ۺابر ۺیسک ۺرپدنے ۺےن ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺاکۺوطب ِرافکۺرہۺشانپۺابغۺرش ِہۺۺدخشۺںیمۺدہقۺرکدانی۔‬
‫ایکلمعۺایک؟‬
‫ےن ۺ‬ ‫مظع َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺاکۺرشتۺےکۺۺفتقۺشےنپۺاپٕاںۺرپ ّدرہۺامرانۺشفرۺسفنۺےسۺوپنجان‪:‬ۺٓا ۺ‬
‫جوتۺ ۺ‬ ‫ؼش ۺ‬‫س ۺانرمعۺافرف ۺ‬
‫٭…رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺعمجم َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ےن ۺتھچ ۺیک ۺاجبن ۺرس ۺ ۺشاھٹایوتیسک ۺوعرت ۺرپ ۺاگنہ ۺزپ ۺیئگ ۺوت ۺٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺاک ۺ‬
‫ۺسفن‬ ‫٭…رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ػںیہنۺۺدوھکیںۺاگ۔‬
‫یۺزدنیگۺٓاامسؿۺیکۺرط ۺ‬
‫وکزسشدےنیۺاکہلصیفۺرفامانۺشفرمسقۺاھکانۺہکۺۺاسر ۺ‬
‫فنبۺسیق َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺاکۺرہرشتۺرچشغ رپشیلگنۺرانھکۺرھپۺوخدۺےسۺۺاخمبطۺ ۺ‬
‫وہرکۺ‬ ‫ۺسانش ۺ‬
‫٭…رضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رفامان‪:‬ۺشے ُ َ‬
‫ۺح!ٓاجۺوتۺےنۺالفںۺلمعۺسکۺےئلۺایکۺ؟ۺٓاجۺےھجتۺالفںۺلمعۺرپۺسکۺۺزیچےنۺشاھبرش؟‬
‫ۺسانۺ ُف َہ ْن ح‬
‫بۺنبۺ َف ْردۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ وکۺسفنۺیکۺوکیئۺابتۺرُبیۺولعمؾۺوہےنۺرپۺٓاپۺاکۺشےنپۺےنیسۺےکۺھچکۺابؽۺشڑیھکۺ‬ ‫٭…رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫دانیۺشفرۺفیلکتۺڑبھۺاجےنۺرپۺانہک‪:‬شےۺسفن!ۺںیمۺوتۺریتیۺالھبیئۺاچاتہۺوہں۔‬
‫ۺسانۺدشٕادۺاطیئۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ وکشاطفرۺےکۺفتقۺکمنۺےکۺریغبۺرفیٹۺ‬
‫ۺسانۺدمحمۺنبۺحرۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺاکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫٭…رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺدشٕادۺاطیئۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺاکۺ‬
‫اھکۺےتۺدھکیۺرکۺانہک‪‚ :‬شرگۺکمنۺےکۺاسھتۺاھکےتۺوتۺایکۺرحجۺاھت؟‛ۺشسۺےکۺوجشبۺںیمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رفامان‪‚:‬ریمشۺسفنۺشکیۺاسؽۺےسۺکمنۺاکۺاطمہبلۺرکۺراہےہ۔‛ رھپۺاسریۺزدنیگۺکمنۺہنۺانھ۔‬
‫شرض ۺاتحمط ۺولگ ۺشیس ۺرطح ۺسفن ۺوکزسش ۺدےتی ۺ ۺےھت۔بجعت ۺےہ ۺہک ۺمت ۺشینپ ۺابدنی‪ ،‬ۺالغؾ ۺشفر ۺ ۺویبی ۺوچبں ۺےس ۺدبشالخیق ۺایۺ‬
‫وکاتیہۺرسزدۺوہۺےنۺرپۺوتۺشؿۺوکۺزسشۺدےتیۺوہۺویکہکنۺںیہمتۺوخػۺوہاتےہۺہکۺشرگۺشؿۺےسۺدرزگرۺایکۺایگوتۺہیۺولگۺاہھتۺےسۺلکنۺاجںیئۺ‬
‫سفنوکۺوھچڑۺدےتیۺوہ۔‬
‫ےۺدنمشۺ ۺ‬
‫ۺےگنکیلشےنپۺبسۺےسۺڑب ۺ‬
‫ۺ‬ ‫ےگشفررسیشکۺرپۺشُرتۺٓاںیئ‬
‫ایدروھک!سفنۺیکۺرسیشکۺاکۺاصقنؿۺاہمترےۺشلہۺفایعؽۺیکۺرسیشکۺےکۺاصقنؿۺےسۺزایدہۺےہۺویکہکنۺشلہۺفایعؽۺوتۺزدنیگۺ‬
‫یہ ۺںیم ۺںیہمت ۺرپاشیؿ ۺرکںی ۺےگ۔شرگ ۺمت ۺدھجمسشر ۺوہےئ ۺوتاجؿ ۺاجٕا ۺےگ ۺہک ۺشلص ۺزدنیگ ۺ ۺٓارخت ۺیک ۺزدنیگ ۺےہسج ۺںیم ۺانمتخۺ‬
‫وہےنۺفشیلۺدشیمئۺںیتمعنۺںیہۺہکبجۺۺاہمترشسفنۺٓارختۺیکۺزدنیگۺوکابتہۺرکےنۺفشالۺےہۺذٰہلشۺہیۺزسشۺاکۺزایدہۺقحتسمۺےہ۔‬
‫مجاہزہ‬ ‫بابىنبظ‪:5‬‬

‫مجاہزہکیتىظیف‪:‬‬
‫َح ہ‬
‫احمس ۺسفن ےس ۺبج ۺولعمؾ ۺوہاجےئ ۺہک ۺشس ۺےن ۺانگہ ۺ ۺاکشراکتب ۺایک ۺےہ ۺوتسفن ۺوکاملبق ۺایبؿ ۺیک ۺیئگ ۺزسشٕاں ۺںیمۺ‬
‫ےسوکیئۺزسشۺدانی’’اجمدہہۺ"الہکاتےہ۔‬
‫شرگۺسفنۺیسکۺتلیضفۺفشےلۺاکؾۺںیمۺیتسسۺرکےاییسکۺفہفیظۺںیم ۺوکاتیہۺرکےۺوتۺشےسۺفلتخمۺشاسقؾۺےکۺشَفرشدۺ‬
‫ففاظفئ ۺاکاپدنب ۺانب ۺرکزسشدی ۺاجےئاتہک ۺوکات ۺویہں ۺیک ۺالتیف ۺشفراصقنؿ ۺاکدتشرک ۺ ۺوہ۔ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیکۺراض ۺےک ۺےئل ۺلمعۺرکےنۺ‬
‫فشےلۺشاسیۺیہۺلمعۺرکےتۺںیہ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫بؼعگاٌسیًکاىفسکُمدتلف سؼائیٍسیيا‪:‬‬
‫ِ‬
‫٭…شکی ۺابر ۺشریمشلم وونینم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺرمع ۺافرفؼ ۺشمظع ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺیک ۺامن ِز ۺرصع ۺرہ ۺیئگ‪ٓ،‬اپ ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےن ۺسفن ۺوکۺ‬
‫زسشدےنیۺےکۺےئلشینپۺدفالھکۺدرمہ امتیلۺیکۺزنیمۺدہقۺرکدی۔‬
‫ۺسانۺًبساہللۺنبۺرمعۺ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اۺیکۺشرگۺیھبکۺامجتعۺرہۺاجیتۺوتۺٓاپۺوپریۺرشتۺابعدتۺںیمۺزگشرےت۔‬ ‫٭…رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺدفاتسرۺےۺلکنۺٓاےئۺوتۺٓاپۺےنۺدفۺالغؾۺٓازشدۺرفامےئ۔‬‫٭…شکیۺابۺرٓاپۺ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہوکامن ِزۺرغمبۺںیمۺاتریخۺوہیئگۺ ّٰ‬

‫ۺسانشِنب شیبۺرہعیبۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےسۺرجفۺیکۺ ںیتنۺرہۺںیئگۺوتۺشوہنںۺےنۺشکیۺالغؾۺٓازشدۺایک۔‬

‫٭…شکیۺابرۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫راگؿ ۺدنی ۺ َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬اہللہ ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬بَین ۺسفن ۺرپ ۺشکی ۺاسؽ ۺرفزےرانھک‪،‬دیپؽ ۺجح ۺرکانای ۺشانپ ۺامتؾ ۺامؽ ۺدہق ۺرکان ۺالزؾۺ‬
‫ۺب ِ‬‫ضعب ۺ ُ ح ْ‬
‫وصحؽۺاجنتۺےکۺےئلۺوہیتۺںیھت۔‬
‫رکدےتی۔ہیۺامتؾۺزسشںیئۺسفنۺیکۺرگنشینۺشفرۺ ِ‬
‫ایکسُالاِعاسکاجُاب‪:‬‬
‫سفنۺوتۺۺاجمدہےۺشفرۺفاظفئ ۺرپۺیگشیمہۺےکۺےئلۺایترۺیہۺںیہنۺوہاتۺرھپۺشسۺاکۺالعج ۺےسیکۺایکاجےئ؟وجشب‪:‬ۺسفنۺوکاجمدہہۺ‬
‫ْ‬
‫ۺشاحدیۺابُم َرہکۺانسیئۺاجںیئ۔سفنۺاکبسۺےسۺرتہبنیۺۺالعجۺہیۺےہۺہکۺابعدتۺںیمۺوخبۺاجمدہہۺ‬
‫رکےنفشولںۺےکۺاضفلئۺںیمۺفشرد ْ ِ‬
‫رکےنۺفشےلۺدنب ہہۺدخشیکۺتبحصۺشایتخرۺیکۺاجےئۺشفرۺشسۺیکۺابںیتۺوتہجۺےسۺنسۺرکۺشؿۺرپۺلمعۺایکاجۺےئ۔‬
‫شکیۺزبرگۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ‪’’:‬بجۺےھجمۺابعدتۺںیم ۺھچکۺیتسسۺوسحمسۺوہیتۺےہۺوتۺںیمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺدمحمۺ‬
‫نبۺفشعسۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪٨ٟ‬آ ٍَۺیکۺابعدشتۺفومعمالتۺوکداتھکیوہںۺرھپۺشکیۺہتفہۺکتۺریمیۺۺابعدتۺیکۺیتسسۺدفرۺوہاجیتۺےہۺ۔‘‘‬
‫ٓاجۺےکۺدفرۺںیمۺابعدتۺںیمۺیتسسۺدفرۺرکےنۺاکۺہیۺرطہقیۺلکشمۺےہۺویکہکنۺشبۺشےسیۺولوگںۺاکانلمۺتہبۺلکشمۺےہۺوجۺ‬
‫شالسػۺیکۺرطحۺابعدتۺںیمۺوکششۺرکےتۺوہںۺذٰہلشالتشۺےکاجبےئۺشؿۺےکۺاحالتۺففشاعقت‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺزبراگؿۺدنیۺ َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬اہللہ ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬بَینۺابعدتۺںیمۺسکۺدقرۺوکششۺایکۺرکےتۺےھت‪،‬ۺشؿۺ‬

‫ِ‬ ‫ےننسۺشفرۺزپےنھۺیکۺرطػۺوتہجۺدیۺاجےئۺشفروغرۺایکاجےئہک‬
‫ےکۺاجمدہےۺںیمۺوغرفرکفرکےنۺےسۺڑبھۺرکۺوکیئۺزیچۺعفنۺدنمۺںیہن۔زینوغرۺایکۺاجےئۺہکۺشؿۺمیظعۺویتسہںۺیکۺۺابعدتۺفرایتضۺشفرۺتنحمۺ‬
‫فتقشمۺوت ۺابیق ۺںیہن ۺریہ ۺنکیل ۺہی ۺرضحشت ۺہشیمہ ۺرےنہ ۺفشیل ۺوتمعنں ۺشفر ۺوثشب ۺےک ۺقح ۺدشر ۺرضفر ۺںیہ ۺوتشؿۺیک ۺتیکلم ۺینتک ۺڑبی ۺےہ۔شسۺ‬
‫صخشۺرپۺبجعتۺےہۺوجداینۺےکۺوھتڑےۺش ّ اَاؾۺںیمۺےبۺفطلۺوخشاشہتۺےکۺببسۺشےنپۺٓاپۺوکۺشؿۺیکۺشدتقشۺےسۺرفاتکۺےہ۔بجۺشسۺےکۺاپسۺ‬
‫ومتۺٓایتۺےہۺوتۺفہۺشسۺےکۺشفرۺشسۺیکۺوخشاشہتۺےکۺدرایمؿۺہشیمہۺہشیمہۺےکۺےئلۺاحلئۺوہاجیتۺےہ۔مہۺشیسیۺالہتکۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺ‬
‫انپہۺاچےتہۺںیہ۔‬
‫شبۺمہۺاجمدہہۺرکےنۺفشولںۺیکۺتلیضفۺشفرشفاصػۺایبؿۺرکںیۺےگۺاتہکۺرطتقیۺیکۺرشہۺرپۺےنلچۺفشےلۺوکۺلمعۺرکےنۺیکۺۺرتبیغۺ‬
‫ےلمۺشفرۺف ۺہلمعۺرکےنۺےگل۔‬

‫مجاہزہکیفؽلیت‪:‬‬
‫روسؽۺشرکؾۺ‪،‬اشہِۺینبۺٓادؾۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺشراشدرفامےتۺںیہ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ ؿۺولوگںۺرپ َۺرمحۺرفامےئۺںیہنجۺولگۺامیبرۺ‬
‫ِ‬
‫(‪) 250‬‬
‫ںیہنوہےت۔‬
‫ایخؽۺرکےتۺںیہۺاحالہکنۺفہۺامیبرۺ ۺ‬
‫ۺسان ۺنۺرصبی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےتۺںیہ‪:‬ۺشس ۺۺرفامؿۺاکبلطم ۺہی ۺےہ ۺہکۺشںیہنۺابعدتۺںیمۺاجمدہےۺےنۺالرغۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫فزمکفرۺرکدایۺےہ۔‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬شۺ راشدرفاماتےہ‪َ :‬و الَّ ِذ ْی َن ُی ْؤت ُ ْو َن َماۤٗ ٰا ت َ ْوا َّو قُل ُْو ُب ُه ْم َو ِجل َ ٌ‬
‫ة (پ‪،۳۸‬ا‪)۶۰:٪ٰ٨٣ٰ٤ٟ‬‬ ‫اہلل‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺفہۺوجۺد ۺ‬
‫ےتیںیہۺوجۺھچکۺدںیۺشفرۺ ُشؿۺےکۺدؽۺڈرۺرےہۺںیہ۔‬
‫ۺسّانۺنۺۺرصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴشسۺٓاتیۺیکۺریسفتۺایبؿۺرفامےتۺںیہ‪:‬ہیۺشےسیۺولگۺںیہۺوجۺکینۺشامعؽ ۺیھبۺرکےتۺ ۺ‬
‫ںیہ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ‬
‫ںیکسےگۺایۺںیہن؟‬
‫یےسۺاجنتۺدال ۺ‬
‫ۺذعشبۺ ُخّشفدن ۺ‬
‫ػیھبۺۺرےتھکںیہۺہکۺہیۺشامعؽۺشںیہن ِ‬
‫شفرۺوخ ۺ‬

‫‪ …250‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ٓـ‪ ١‬ا‪ٌٟ‬بازٵ‪ ،‬ؾ‪ ،۱۰‬حسٱث‪۹۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫باعگاہعسالتسےخُشدبظی‪:‬‬
‫ِ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺشراشد ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬كہٰبى ‪ ٩٤ََ ٟ‬كَا َ‪ً ٢‬ہ‪٤‬زہظِٗ َٯ َح ہش َ‪٠٤َ ًَ ٩‬ہطِٗ ۺینعی ۺوخربخشی ۺےہ ۺشسۺ‬
‫اتدجش ِر ۺ ِراستل‪ ،‬ۺاشنہشہِۺوبنت َػلی ا ہ‬
‫(‪) 251‬‬
‫ےئلسجۺیکۺرمعۺیبملۺشفرۺشامعؽۺشےھچۺوہں۔‬
‫صخشۺےک ۺ‬

‫َٯ َج‪ ١‬ۺرفوتشں ۺےس ۺرفامات ۺےہ‪‚:‬ریمے ۺدنبفں ۺوک ۺایکوہشہک ۺ ۺفہ ۺشس ۺدقر ۺاجمدہے ۺںیم ۺرصمف ۺ‬
‫ػ‬ ‫ًَز‬ ‫رمفی ۺےہ ۺہک ۺاہلل‬
‫وہےئگ؟‛رفےتشۺرعضۺرکےتۺںیہ‪‚:‬شےۺۺامہرےۺوبعمد!ۺوتےنۺشںیہنۺشکیۺزیچۺےسۺڈرشایۺےہوتفہۺشسۺےسۺڈرےنۺےگل‪،‬ۺوتےنۺشںیہنۺشکیۺ‬
‫َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺشراشد ۺرفامای‪‚:‬شرگ ۺریمے ۺدنبے ۺےھجم ۺدھکی ۺںیل ۺوتۺ‬ ‫ًَز‬ ‫زیچیک ۺرتبغ ۺدالیئ ۺےہوتفہ ۺشس ۺںیم ۺرتبغ ۺرکےن ۺےگل۔‛ اہلل‬
‫ےںیمۺشفرۺزایدہۺرصمفػۺۺوہاجںیئۺےگ۔‛‬
‫بتوتۺفہۺاجمدہ ۺ‬
‫ایکوہاگ؟‛رفےتشۺرعضۺرکےتۺںیہ‪ ‚:‬ۺ‬

‫اسالفکاکظساع‪:‬‬
‫ۺساننۺرصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َر َح‪ ٤‬ہٶ اہلل َا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺےنیئک َ ح ہ‬
‫ۺاحصنۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬یکۺتبحصۺشایتخرۺیکۺنکیلۺشںیہنۺہنۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وتۺداینۺفیۺزیچۺےکےنلمۺرپۺوخشۺوہےتداھکیشفرۺہنۺیہۺداینفیۺزیچےکۺےلچۺاجےنۺرپۺشوسفسۺۺرکےتۺداھکیویکہکنۺشِؿۺےکۺزندکیۺداینۺاپٕاںۺےلۺ‬
‫رفدنے ۺاجےن ۺفشیل ۺیٹم ۺےس ۺیھب ۺزایدہ ۺریقحیھت۔ضعب ۺوپری ۺزدنیگ ۺشکی ۺیہ ۺ ۺڑپکے ۺںیم ۺزگشردےتی‪،‬وضعبں ۺوکوجرسیوہاتاھکےتیلۺ‬
‫َ‬
‫ۺرقٓاؿ ۺرکمی ۺشفر َّ ِ‬
‫ۺس ۺروسؽ ۺرپ ۺلمع ۺریپش‪،‬رشت ۺےک ۺفتق ۺونشلف ۺشدشرف ۺامےت‪،‬دجسفں ۺیکۺ‬ ‫شفرضعب ۺہشیمہ ۺزنیم ۺرپ ۺوسےت۔ںیم ۺےن ۺشںیہن ِ‬
‫رثکتۺرکےت‪،‬ۺوخبۺرگہیۺفزشریۺرکےتشفرۺ ُشرخفیۺاجنتۺےک ےئل ابراگہِۺشیہٰل ںیمۺرفےت شفرۺڑگڑگشےتۺداھکیۺےہ۔ۺہی ۺولگۺبجۺیکینۺ‬
‫رکےت ۺںیہ ۺوت ۺشس ۺرپ ۺوخش ۺوہےتشفر ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺاک ۺرکش ۺشدش ۺرکےت ۺوہےئ ۺشس ۺیک ۺوبقتیل ۺیک ۺ ُداعرکےت ۺںیہ ۺشفر ۺشرگ ۺیھبک ۺوکیئ ۺاطخرسز ۺد‬

‫وہاجےئوت ۺ ۺزمغدہ ۺ ۺوہاجےتںیہ ۺشفر ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےس ۺششخب ۺاک ۺوسشؽ ۺرکےت ۺںیہ۔ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺمسق ۺ!ہی ۺولگ ۺہشیمہ ۺشیس ۺرطح ۺزدنیگۺ‬
‫یہےکۺذرےعیۺۺانگوہںۺےسۺالسیتمۺشفرۺاجنتۺاپیئ۔‬ ‫ےہشف ۺرش ِوہنںۺےنربۺاعت ۺ‬
‫ٰیلیکۺرتمحۺشف ۺرششخبۺ ۺ‬ ‫رسبرکےتۺر ۺ‬

‫‪ …251‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب استٌا‪٧‬ٶ باہلل‪ ،‬ؾ‪ ،۴۷۵‬حسٱث‪۳۱۴۰:‬‬

‫سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی كٰ‪ ٢‬ا‪٤ٌٟ‬ز ‪٤٠ٟ‬ؤ‪ ،۳۴۷ /۴ ،٩٣‬حسٱث‪۵۱۱۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ُُ‬ ‫ُ َّ‬
‫عگاٌ ِسیًکی ‪38‬حکایاتِِاقىات‬
‫ِ‬ ‫ؼ‬ ‫ب‬ ‫زات‬
‫ِ‬ ‫جاہ‬ ‫م‬
‫حکایت‪:‬وباستکیمٹھاس‬
‫(‪…)1‬وقنمؽۺےہۺہکۺھچکۺولگۺشریمشلم وونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺرمعۺنبۺدبعشزعلسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٌَ ٟ‬زَٱزۺیکۺایعدت ےکۺےئل ِ ِْ‬
‫احضۺدختمۺ‬
‫ۺسانۺرمعۺنبۺدبعشزعلسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٌَ ٟ‬زَٱز ۺےنشسۺےسۺوپاھچ‪‚:‬شےۺ‬
‫وہےئنجۺےکۺاسھتۺشکیۺدالبۺالتپۺونوجشؿۺیھبۺاھت۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ونوجشؿۺ!ںیمۺںیہمتۺشانتزمکفرۺۺویکںۺدھکیۺراہۺوہں؟‛ۺشسۺےنۺرعضۺیک‪‚ :‬شریمۺشلم وونینمۺ!دنچۺۺامیبرویںۺیکۺفہجۺۺےس۔‛ٓاپۺ َرح‪ ٤‬ہٶ اہللَ‬
‫َ‬

‫َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےنۺرفامای‪‚:‬ںیہمتۺدخشاعتٰیلۺاکۺفشہطسۺبسۺھچک ۺچسۺچسۺاتبٕا۔‛شسۺےنۺاہک‪‚:‬شریمۺشلم وونینم!ںیمۺےنۺداینۺفیۺشیعۺفرشعتۺ‬

‫دیھکیۺوتۺشےسۺدبۺزمہۺاپای‪ ،‬ریمیۺرظنۺںیمۺشسۺیکۺرفقنۺشفرۺالَح َفتۺریقحۺوہیئگ‪،‬شسۺاکۺوسانۺشفرۺرھتپۺربشربوہےئگ‪،‬شبۺریمیۺاحتلۺ‬
‫ۺرعشۺابریۺاعتٰیلۺوکۺدھکیۺۺراہۺوہں‪،‬ولوگںۺوکتنجۺشفرۺمنہجۺیکۺرطػۺاجےتۺوہےئۺدھکیۺراہوہںۺ‪،‬ۺسبۺشیسۺفہجۺےسۺ‬
‫شیسیۺےہۺہکۺںیم ِ‬
‫ںیمۺدؿۺںیمۺرفزےۺراتھکوہںۺشفرۺرشتۺوکایقؾۺرکاتۺوہںۺرھپیھب ریمشہیۺلمعۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺاجبنۺےسۺدیۺاجےنۺفشےلۺوثشبۺ‬
‫فۺذعشبۺےکۺےئلۺتہبۺمکۺےہ۔‛‬
‫ِقتکیاہنیت‪:‬‬
‫ۺسانۺدشٕادۺاطیئۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفیٹۺاھکےتۺںیہنۺہکلبۺاپینۺ‬ ‫ۺسانۺشامؾۺشوُب ُ َ ْ‬
‫نۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪ :‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫(‪…)7‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیمۺوھگؽۺرکیپۺےتیل۔بجۺۺشسۺیکۺفہجۺدرایتفۺیکۺیئگۺوتۺرفۺامای‪:‬رفیٹۺاھکےنۺںیمۺفتقۺزایدہۺرصػۺوہاتۺےہہکبجۺوھگؽۺرکۺےنیپۺںیمۺ‬
‫مکۺفتقۺرصػۺوہاتےہۺشفرۺ‪ٓ50‬اایتۺزپیھۺاجیتکسۺںیہ۔‬
‫‪27‬سالتکچھتکیجاىبىہسیکھا‪:‬‬
‫ۺسانۺدشٕادۺاطیئۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺیکۺدختمۺںیمۺشکیۺصخشۺاحرضۺوہۺرکۺرعضۺزگشرۺوہش‪ٓ:‬اپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺیکۺ‬
‫(‪…)3‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫تھچۺیکۺشکیۺڑکیۺوٹٹۺیئگۺےہ۔ۺرفامای‪:‬اٹیب!ںیمۺےنۺ‪20‬اسؽۺےسشےنپۺرھگۺیکۺتھچۺیکۺاجبنۺںیہنۺداھکی۔‬
‫شؿۺرضحشتۺوکسجۺرطحۺوضفؽۺابتۺاندنسپیھتۺشیسۺرطحۺۺوضفؽۺۺدےنھکیۺوکۺیھبۺاندنسپرفامےت۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫فؽُلسیکھيےسےاجتياب‪:‬‬
‫ۺسانۺشدمحۺنب َۺر ِز ْی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ‬
‫ۺسانۺدمحمۺنبۺدبعشزعلسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٌَ ٟ‬زَٱزۺرفامےتۺںیہۺہکۺمہۺرجف ۺےسۺرصعۺکتۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪…)4‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ًَز‬ ‫َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ یکۺتبحصۺںیمۺےھٹیبۺرےہنکیلۺشوہنںۺےنۺیسکۺاجبنۺڑمرکۺداھکیکتۺںیہن۔ۺشسۺیکۺفہجۺدرایتفۺیکۺیئگۺوتۺرفامای‪‚:‬اہلل‬
‫َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺٓاںیھکن ۺشس ۺےئلقیلخت ۺرفامیئ ۺںیہ ۺاتہک ۺدنبہ ۺ ۺابری ۺاعتٰیل ۺیک ۺتمظع ۺوک ۺدےھکی‪،‬شب ۺشرگوکیئ ۺصخش ۺربعت ۺےک ۺالعفہ ۺیسکۺ‬
‫رغضۺےکۺےئلۺشںیہنۺشامعتسؽۺرکاتےہۺوتشسۺےکۺقحۺںیمۺاطخۺھکۺدیۺاجیتۺےہ۔‛‬
‫پيشلیاَسُجگئیٍ‪:‬‬
‫ۺسانۺرسمفؼۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ یکۺڈنپایلںۺامنزںیمۺےبملۺ‬
‫ۺسانۺرسمفؼۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺیکۺشہیلہۺرفامیتۺںیہ‪:‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪…)5‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ایقؾۺرکےنیکۺفہجۺےسۺوسجۺیئگۺںیھت۔دخبش!ںیمۺبجۺشؿۺےکۺےھچیپۺیتھٹیبۺوتۺشؿۺیکۺہیۺاحتلۺدھکیۺرکۺرفۺزپیت۔‬
‫ؽىزگیتیًچیؼَِکیِجہسےپسيزہے‪:‬‬
‫ۺسان ۺشوبدردشءۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےتۺںیہ‪:‬نیتۺزیچںی شرگۺہن ۺوہںیتۺوت ۺںیمۺشکی ۺدؿ ۺیھبۺزدنہۺرانہۺدنسپۺہنۺ‬
‫(‪…)6‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رکات‪…)۳(:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺراضےکۺےئلۺرفزہۺرانھکۺ(‪…)۵‬رشتۺےکۺفتقۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابعدتۺرکانۺشفرۺ(‪…)۱‬دمعہۺولھپںۺیکۺرطحۺ‬
‫دمعہۺابوتںۺاکشاختنبۺرکےنۺفشےلولوگںۺیکۺتبحصۺۺشایتخررکان۔‬
‫ُ‬
‫سیزىااسُسبًیؼیز َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہکامجاہزہ‪:‬‬
‫ِ‬
‫َ‬
‫ذن‬‫ٰ‬
‫ۺسانۺشوسدۺنبۺسیدی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٌَ ٟ‬زَٱز وخبۺۺاجمدہہۺرفۺامےت‪،‬رگیمۺںیمۺرفزہۺرےتھکۺ ّیۺہکۺٓاپۺاکۺمسج(وخؿۺیکۺیمکۺےکۺ‬
‫(‪…)7‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺہمقلعۺنبۺسیق َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺشؿۺےسےتہک‪:‬ۺٓاپۺسفنۺوکۺشسۺرطحۺزسشویکںۺدےتیۺ‬
‫ببس)ۺزبسشفرزردۺوہاجات۔ رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیہ؟شراشدرفامےت‪:‬ںیمۺشسۺیکۺزعتۺفۺالھبیئۺےکۺےئلۺشاسیرکاتوہں۔‬
‫َ‬
‫وچہکنۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺلسلسمۺرفزےۺرےتھکۺ ّٰیۺہکۺمسجۺزردۺوہاجاتۺاھت‪ ،‬دفرشؿۺامنزشانتابملایقؾۺرکےتۺہک(کھتۺ‬
‫ذن‬

‫ۺسانۺشسنۺنبۺامکل َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ شفرۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫ۺسانۺنۺ‬ ‫رک)رگاجےتذٰہلشۺشکیۺابرۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴشؿۺےکۺاپسۺرشتفیۺالےئۺشفرۺرفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺںیہمتۺشسۺدقرۺاجمدہہۺرکےنۺاکۺمکحۺںیہنۺدای۔رضحت ّ ِ ُ‬

‫ۺسّانۺ‬
‫سجےسۺالغیمۺاظرہوہ۔‬‫شوس ۺدنبۺسیدیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ٌَ ٟ‬زَٱز ےنرفامای‪:‬ۺںیمۺشکیۺالغؾۺوہں۔ںیمۺرہۺف ۺہلمعۺاجبالےنیکۺوکششۺرکاتوہ ۺ‬
‫ں ۺ‬
‫(‪…)8‬شکی ۺزبرگ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہاک ۺومعمؽ ۺاھت ۺرفزشہن ۺاجمدہہ ۺرکےت ۺوہےئ ۺشکی ۺزہشر ۺرںیتعک ۺشدش ۺرکےت ۺشرگ ۺکھت ۺاجےت ۺوتھٹیب ۺرک ۺزہشرۺ‬
‫اکدعد ۺوپرشرف ۺامےت ۺرھپرصع ۺیک ۺامنز ۺےک ۺدعب ۺرمشےبق ۺیک ۺاحتل ۺںیم ۺھٹیب ۺرکولخمؼ ۺرپ ۺبجعت رک ۺےت ۺوہےئ ۺےتہک‪:‬سک ۺےئل ۺولگ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬

‫وکوھچڑ ۺرک ۺدفرسی ۺزیچفں ۺںیم ۺ ےسنھ ۺوہےئ ۺںیہ؟ولخمؼ ۺرپ ۺبجعت ۺےہ ۺویکں ۺشؿ ۺےک ۺدؽ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺذرک ۺوکوھبؽ ۺرک ۺیسک ۺشفر ۺزیچےسۺ‬
‫امونسۺوہےئگۺںیہ؟‬

‫ىناؽسےمحبت‪:‬‬
‫ح َ‬
‫اثی ُ ح اۺتینۺٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیۺوکامنزۺےسۺتہبۺتبحمۺیھت۔ۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺویںۺداعۺاماگنۺرکےت‪:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬‬ ‫ۺسانۺ ِ‬
‫(‪…)9‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیمیھبۺامنزۺزپھۺوکسں۔‬
‫(‪) 252‬‬
‫ےہوتۺےھجمۺیھبۺشاجزتۺاطعۺرفامدےۺاتہکۺںیمۺربقۺ ۺ‬ ‫شرگۺوتےنۺیسکۺوکۺربقۺںیمۺامنزۺزپےنھیکۺشاجزتۺدیۺ ۺ‬
‫سَ‬
‫ۺسانرَسیۺ َ ق ِطیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴےسۺزایدہۺابعدتۺ‬
‫ۺسانۺدینجۺۺدغبشدیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َر َح‪ ٤‬ہٶ اہلل َا‪َ ٟ‬ہاز َٴرفامےتۺںیہ‪:‬ۺںیمۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪…)13‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫زگشروکیئ ۺںیہنۺداھکی۔ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہشۺ اھٹونےۺاسؽۺیکۺرمعۺںیمۺرصػ ُ‬
‫ۺرمضۺشوملتۺیہۺںیمۺرتسبۺرپۺۺدےھکیۺےئگۺفرہنۺۺابعدتۺںیمۺ‬
‫رصمفػۺرےہۺ۔‬
‫ۺسانۺاحرثۺنبۺدعسۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ اْلَ َحسۺرفامےتۺںیہ‪:‬دنچولگۺیسکۺرشبہۺےکۺاپسۺےسۺزگرےۺوتۺشےسۺوخبۺاجمدہہۺرکےتۺ‬
‫(‪…)11‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫دھکی ۺرک ۺشس ۺیک ۺفہج ۺوپیھچ ۺ؟رشبہ ۺےن ۺاہک‪:‬ولگ ۺرف ِزایقتم ۺیک ۺویتخسں ۺےس ۺاغلف ۺںیہ‪،‬ہی ۺاجمدہہ ۺشؿ ۺویتخسں ۺےک ۺاقمےلب ۺںیم ۺھچک ۺیھبۺ‬
‫ںیہن۔ولگۺاسفنینۺوخشاشہت ۺںیمۺرصمفػۺوہرکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرطػۺےسۺےنلمۺفشےلۺۺڑبےۺشرجوکۺوھبؽۺےئگۺںیہ۔فہجۺوپےنھچۺفشےلہیۺ‬
‫نسۺۺرکر ۺفےنۺےگل۔‬

‫ۺسانۺابیشؿۺنبۺرسجۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ےک فشدلرفامےت ںیہ ہکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یک‬
‫‪ …252‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺشؿۺیکۺہیۺداعۺوبقؽۺرفامیئ۔ۺانچہچن’’ح َ‪َ ٠‬ٲ ہٶ اْلَٯ‪َ َ ٟ‬ٲاء‘‘ںیمۺےہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺاثتبۺانبین ٗہس َض َِسہہا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیوکۺںیمۺےنۺشفرۺرضحتۺدیمحشیولی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ َٰٛ ٟ‬ٲ‪١‬اییسک شفرصخش ےن دحلںیم شاترش‪،‬بج‬
‫مسقسجۺےکۺوسشۺوکیئۺوبعمدۺںیہن!ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺ‬
‫مہ شںیٹنی درتس رک ےکچ وتشافتًاقشکیۺشٹنیۺرگیئگ‪،‬شاچکن ںیم ےن ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺوک ربق ںیم ۺ‬
‫امنززپےتھۺداھکی۔(ح‪٠‬ٲٶ اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪،۱۶۵ /۵ ،‬ا‪ٟ‬زٗ‪،۳۹۷:٥‬ثابت‬
‫ب‪٨‬انی)‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫لاہظپظباـًکاعىگ‪:‬‬
‫شوبدمحمَم ِز ِل ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَی ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬رضحت ۺشوب ۺرُجَ ْ ْب ِی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺےن ۺہکم ۺرکمہم ۺںیم ۺشکیۺ‬
‫ُ ا‬ ‫ۺسان ۺ‬
‫(‪…)17‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اسؽۺشاکتعػ ۺرفۺامای۔شسۺدفرشؿۺہنۺٓاپۺ ۺوسےئ‪ ،‬ۺہنۺیسکۺےسۺابتۺیک‪،‬ہنۺیہۺیسکۺوتسؿ ۺای ۺدویشرۺےس ۺکیٹ ۺاگلیئۺشفرۺہنۺاپٕاۺںۺ‬
‫َ‬
‫ۺسانۺ َ ّ ا‬
‫شوبرکبکینۺٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیۺےنۺشںیہنۺالسؾۺۺرکےنۺےکۺدعبۺاہک‪:‬شےۺشوبۺدمحمۺ!ٓاپۺشسۺشاکتعػۺرپۺ‬ ‫الیھپےئ۔شکیۺابررضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫سکۺرطحۺاقدرۺوہےئ؟رفامای‪ُ :‬شسۺملعۺیکۺربتکۺےسۺسجۺےنۺریمےۺابنطۺوکۺاچسانبدایۺشفرۺریمےۺاظرہۺرپۺیھبۺشسۺاکرگنۺڑچھۺ‬
‫ایگ۔ہیۺنسۺرکۺرضحتۺشوبرکبۺاتکینۺٗہس َض َِسہہا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیۺرساکھجےئۺوسےتچوہےئۺلچۺزپے۔‬
‫حکایت‪:‬خٌُکےآىسُ‬
‫ۺم ِص ِلی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺےک ۺاپس ۺٓاای ۺوت ۺفہ ۺاہھتۺ‬ ‫(‪…)13‬شکی ۺزبرگ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرف ۺامےت ۺںیہ ۺہک ۺںیم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺحتف ُ و‬
‫الیھپےئۺۺرفرےہ ۺےھتشفرشؿ ۺےکۺاہوھتںۺرپۺٓاوسنۺرگۺرےہۺےھت۔ںیمۺرقبی ۺوہشوتداھکیۺشؿۺےک ۺٓاوسنۺرسیخۺۺاملئۺےھت۔ںیمۺےنۺ‬
‫مسقۺدےۺرکۺوپاھچ‪‚:‬شےۺحتفۺ!ایکۺہیۺوخؿۺےکۺٓاوسنۺںیہ؟‛ۺوجشبۺدای‪‚:‬اہںۺہیۺوخؿۺےکۺٓاوسنۺںیہۺشرگۺمتۺےنۺےھجمۺمسقۺہنۺدیۺوہیتۺوتۺ‬
‫ںیم ۺھچک ۺہن ۺاتبات۔‛ںیم ۺےن ۺوپاھچ‪‚:‬ویکں ۺرفرےہ ۺوہ؟‛ شوہنں ۺےن ۺاہک‪‚:‬شس ۺےئل ۺہک ۺںیم ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺرفشضئ ۺںیم ۺوکاتیہۺ‬
‫رکراہوہںۺشفرۺہیۺوخؿۺےکۺٓاوسنۺشسۺوخػۺےسۺلکنۺرےہںیہۺہکۺںیہکۺٓاوسنۺیہۺوبقؽۺہنۺوہں۔‛‬
‫فہۺزبرگ ۺرفامےت ۺںیہ ۺہکۺںیم ۺےنۺ ۺشاقتنؽۺےک ۺدعبۺشںیہنۺوخشب ۺںیم ۺداھکیۺوت ۺوپاھچ‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنٓاپ ۺےک ۺاسھت ۺایک‬
‫ۺم ِص ِلی ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺ‬
‫سان ۺحتف ُ و‬
‫اعمہلم ۺرفامای؟‛رفامای‪‚:‬شس ۺےن ۺےھجم ۺاعمػ ۺرفامدای۔‛ںیم ۺےن ۺوپاھچ‪ٓ‚:‬اوسنٕاں ۺاک ۺایک ۺوہش؟‛ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےن ۺرفامای ۺہک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺےھجم ۺشانپ ۺرقب ۺ ۺاطعرکےک ۺرفامای‪‚:‬شے ۺحتف ۺ!وت ۺسک ۺابت ۺرپ ۺرفای ۺرکات ۺاھت؟‛ ۺںیم ۺےن ۺرعض ۺیک‪‚:‬ںیمۺ‬
‫ریتےۺفشبجۺرکدہۺوقحؼۺیکۺوکاتیہۺرپۺرفایۺرکاتاھت۔‛رفامای‪‚:‬وخؿۺےکۺٓاوسنیہۺویکں؟‛ۺںیمۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬شسۺوخػۺےسۺہکۺ‬
‫ںیہک ٓاوسنۺیہۺوبقؽۺہنۺوہں۔‛ اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺھجمۺےسۺرفامای‪‚:‬شےۺحتفۺ!شسۺرفےنۺےسۺریتشایکشرشدہۺۺاھت؟ۺےھجمۺشینپۺزعتۺفۺالجؽۺ‬
‫ۺانّمۺ َشامعؽۺںیمۺوکیئۺانگہۺںیہنۺاھت۔‛‬
‫یکۺمسقۺ!‪40‬اسؽۺےسۺریتےۺۺاحمظفۺرفےتشۺشسۺرطحۺٓاےئۺہکۺۺریتے َ ہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫حکایت‪:‬عاہبکیىعیحت‬
‫وقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺ ۺھچک ۺولگ ۺرفس ۺےکشرشدے ۺےس ۺےلکن ۺرگمرشہتس ۺوھبؽ ۺےئگ ۺشفرشکی ۺرشبہ ۺےکابعدت ۺاخہن ۺکتۺ‬
‫اجےچنہپ۔شوہنںۺےنۺشےسۺٓافشزدی وترشبہۺےنابعدتۺاخہنۺےسۺداھکی۔ولوگں ۺےنۺرشبہۺےساہک‪‚:‬مہۺرشہتسۺوھبؽۺےکچۺںیہۺمتۺ‬
‫ںیمہ ۺرشہتس ۺاتبدف۔‛رشبہ ۺےنۺٓاامسؿ ۺیکۺرطػ ۺشاشرہۺایک۔ولگ ۺشس ۺاکدصقم ۺھجمس ۺےئگ۔ ۺشوہنںۺےن ۺرشبہ ۺےساہک‪‚:‬ایک ۺمتۺ‬
‫امہرےۺشکیۺوسشؽۺاکۺوجشبۺدفۺےگ؟‛رشبہۺےنۺاہک‪‚:‬وپوھچ نکیل زایدہۺوسشؽۺہنۺرکانۺویکہکنۺہنۺوتزگرشفتقۺولٹۺرکۺٓااتۺےہۺشفرۺ‬
‫ہنۺیہۺرمعولٹۺرکۺٓایتۺےہۺشفرومتۺزیتیۺےساھچیپۺرکۺریہۺےہ۔‛اقےلفۺفشولںۺوکرشبہۺیکۺتحیصنۺتہبۺشیھچۺیگل۔ۺشوہنںۺےنۺ‬
‫رشبہ ۺےسوپاھچ‪‚:‬ربف ِز ۺایقتم ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یک ۺابراگ ۺہ ۺںیم ۺولوگں ۺاکاسحب ۺفاتکب ۺسک ۺابت ۺرپ ۺوہاگ؟‛ ۺرشبہ ۺےن ۺاہک‪‚:‬وتینںۺ‬
‫رپ۔‛شوہنںۺےنۺاہک‪ :‬ںیمہۺتحیصنۺےئجیک؟رشبہ ۺےنۺاہک‪‚:‬شےنپۺرفسۺےکۺاطمقبۺزش ِدرشہۺاحلصۺرکفۺویکہکن ۺرتہبنیۺوتہشۺفہۺےہۺوجۺ‬
‫زنم ِؽۺوصقمدۺکتۺاچنہپےئ۔‛ۺرھپرشبہۺۺشںیہنۺۺرشہتسۺاتبرکۺشےنپۺابعدتۺاخہنۺںیمۺالچایگ۔‬
‫حکایت‪:‬سىیاکیمحبت‬
‫ۺسان ۺدبعشولشدحنب ۺزدی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺںیم ۺشکی ۺر ین ۺرشبہ ۺےک ۺابعدت ۺاخہن ۺےس ۺزگرش ۺوتۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شےسشےۺرشبہ!ۺہہکۺرکۺٓافشزۺدی۔شسۺےنۺوجشبۺہنۺدایۺ۔ںیمۺےنۺدفابرہۺٓافشزدیۺبت ۺیھبۺوجشبۺہنۺدای۔ۺرسیتیۺابرۺٓافشزۺدیۺوتۺ‬
‫فہۺریمیۺرطػۺوتمۺہجۺوہشۺشفرۺےنہکۺاگل‪‚:‬شے ۺصخشۺ!ںیمۺرشبہۺںیہنۺوہںۺویکہکنۺرشبہۺفہۺصخشۺےہۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکانؾۺنسۺرکۺ‬
‫ڈراجےئ‪،‬شسۺیکۺربکاییئۺیکۺمیظعتۺرکے‪،‬شسۺیکۺرطػۺےسۺےنچنہپۺفشیلۺٓازامشئۺرپۺربصۺرکے‪،‬شس ۺیکۺراضرپۺرشیضۺرےہ‪،‬شسۺیکۺ‬
‫وتمعنں ۺرپدمح ۺاجبالےئ‪،‬شس ۺےک ۺشاعنامت ۺرپ ۺرکش ۺرکے‪ ،‬ۺشس ۺیک ۺتمظع ۺفاشؿ ۺےکٓاےگ ۺاعزجی ۺفشاسکنری ۺرکے‪،‬شس ۺیک ۺتبیہۺ‬
‫فالجؽۺےک ۺاسےنم ۺوخدۺوکزمکفر ۺایخؽۺۺرکے‪،‬شسۺیک ۺدقرت ۺےکۺاسےنم ۺکھجۺاجےئ‪،‬شس ۺےکۺوخػ ۺےسۺرلزشںۺ ۺفرت ۺاسںۺرےہ‪،‬ۺ‬
‫ْ‬
‫ن ۺرےھک‪ ،‬ۺدؿ ۺوک ۺرفزہ ۺرےھک ۺشفر ۺرشت ۺوک ۺابعدت ۺرکے‪،‬دفزخ ۺیک ۺٓاگ ۺشفر ۺاہلل َ َ َ ۺےکۺ‬
‫‪١‬‬‫ج‬ ‫ٯ‬ ‫ز‬‫ً‬ ‫َ‬
‫نۺ ْ‬‫َ‬ ‫شس ۺےک ۺاسحب ۺف ۺذعشب ۺوک ْ ِ‬
‫وسشالتۺےنۺشسۺیکۺدنینۺشڑشریھکۺوہ۔شیسیۺافصتۺفشےلوکرشبہ ۺےتہکۺںیہ۔ںیمۺوتۺشکیۺاکےنٹۺفشالاتکۺوہںۺشفرۺاہیںۺدیقۺوہںۺہکۺ‬
‫ۺسانۺدبعشولشدحنبۺزدیۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‬
‫ںیہکۺولوگںۺوکۺاکٹۺہنۺولں۔‛رضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫تبحم‬
‫ۺہکۺںیمۺےنوپاھچ‪‚:‬شےۺرشبہۺ!ولگۺدخشوکاجےننۺےکۺابفوجدۺشسۺےسویکںۺدفرۺںیہ؟‛ۺشسۺےن ۺاہک‪‚:‬شےۺریمےۺاھبیئ!داینۺیک ۺ ۺ‬
‫شفر ۺشس ۺیک ۺزتنی ۺےنولوگں ۺوک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےسدفر ۺرک ۺراھک ۺےہ ۺویکہکن ۺداین ۺانگوہں ۺیک ۺہگج ۺےہ‪ ،‬ۺدھجمسشر ۺفہ ۺےہ ۺوج ۺداینوکدؽ ۺےس ۺاکنؽۺ‬

‫ےکنیھپ‪،‬ربۺ ًَز َٯ َج‪١‬یکۺابراگہۺںیمۺشےنپۺانگہۺےسۺوتہبۺرکےشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکرقبۺاحلصۺرکےنۺفشےلۺشامعؽۺاجبالےئ۔‛‬

‫ۺسانۺدشٕادۺاطیئ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ےسۺیسکۺےنۺاہک‪ٓ‚:‬اپۺابولںۺںیم ۺیھگنکۺویکںۺںیہنۺرکےت؟‛ۺرفامای‪‚:‬شسۺاکۺبلطمۺہیۺ‬
‫(‪…)14‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ہکںیمۺافرغۺوہں۔‛‬
‫وہش ۺ‬
‫ۺسانۺشفسیۺرقین ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِ ٟ‬ىَی رفامایرکےتۺےھتۺہکۺہیۺروکعۺفشیلۺرشتۺےہۺرھپوپریۺۺرشتۺروکعۺںیمۺزگشردےتی‪،‬شیلگۺ‬
‫(‪…)15‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫تدجسےۺںیمۺزگشرۺدےتی۔‬
‫ےتہیۺدجسےۺفشیلۺرشتۺےہرھپۺوپریۺرش ۺ‬
‫رشتۺرفام ۺ‬

‫ہنیصہکاآعاواِعتھُػیمصقت‪:‬‬
‫ۺسانًہت َب ہٶا‪ ٟ‬ہِ ََل‪َ ٦‬رح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہوتہبۺرکےن ےک دعب وھبےک ایپےس رےنہ ےگل۔ۺفشدلہۺےنۺرفامای‪‚:‬اٹیب!ۺسفنۺوکۺھچکۺ‬
‫(‪…)16‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےئل‬
‫ٓارشؾ ۺدےنی ۺںیم ۺایک ۺرحج ۺےہ؟‛رعض ۺیک‪ٓ‚:‬ارشؾ ۺیہ ۺیک ۺالتش ۺںیم ۺوہں‪،‬وھتڑی ۺیس ۺتقشم ۺ ۺربدشت ۺرکےنیل ۺدےئجی ۺرھپ ۺہشیمہ ۺےک ۺ ۺ‬
‫ٓارشؾۺرکفںۺاگ۔‛‬
‫ؼ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺجحۺےکےئلۺرشتفیۺےلۺاج ۺ‬
‫ےتوتۺوپریۺرشتۺدجسےۺںیمۺزگشردےتی۔‬ ‫ۺسانرسمف ۺ‬
‫(‪…)17‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺایفسؿۺوثریۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺرفامےتۺںیہ‪:‬سجۺرطحۺولگۺحبصۺوکۺرشتۺےکۺرفسۺیکۺرعتفیۺرکےتۺںیہۺشیسۺرطحۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ییکۺرعتفیۺرکںیۺےگ۔‬
‫تےکۺفتقۺوقتٰ ۺ‬
‫وم ۺ‬
‫ۺسانۺًبساہللنبۺدشٕاد َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪َ :‬سلَف ۺاصنیحلۺںیمۺےس ۺبجۺیسکۺیکۺرمعۺ‪40‬ربس ۺوہاجیتۺوتفہۺشانپۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫یہٰلںیمۺرصمفػۺراتہ۔‬ ‫رتسبٹیپلۺاتیلشفرۺرشتۺرھب ِ‬
‫ۺابعدتۺش ۺ‬ ‫ۺ‬

‫میظاآسھاونلکهہُگیا‪:‬‬
‫ۺسانۺشوبشنسحل َ‪٤َ ٬ٛ‬صنبۺن َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہدؿۺرھبںیمۺزہشررتاعتۺونشلفۺشدشۺرفامےتۺشفرۺ(بجۺکھتۺاجےتۺوت)سفنۺ‬
‫(‪…)18‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیکۺڑج!ۺشھٹ۔‛بجۺڑباھاپٓاایگوت‪500‬‬
‫رکےکۺےتہک‪‚:‬شےۺامتؾۺربشویئ ۺ‬
‫بط ۺ‬
‫وکاخم ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رتاعتۺشدشرفامےتۺشفرۺرفےتۺوہےئۺےتہک‪‚:‬ریمشۺٓاداھلمعۺمکۺوہایگ۔‛‬
‫ْ‬
‫ن‬ ‫خَ‬
‫ۺسانۺرعیبۺنبۺ ُ ی ْم َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺیکۺاصزبحشدیۺشؿۺےسۺرعضۺرکںیت‪:‬شابۺاجؿ!ایکۺفہجۺےہۺہکۺٓاپۺرشتۺوکۺ‬
‫(‪…)19‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیہنۺوسےتۺاحالہکنۺۺدرگیۺولگۺوسرےہۺۺوہےتۺۺںیہ؟ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےت‪:‬یٹیب!ۺرشتۺںیمۺشاچکنۺذعشبۺےکۺٓااجےنۺاکۺ‬
‫وخػۺۺریتےۺفشدلۺوکۺوسےنںیہنۺداتی۔‬
‫مقتُلمیظاىفسہے‪:‬‬
‫ْ‬
‫ن‬ ‫خَ‬
‫ۺسان ۺرعیب ۺ ۺنب ۺ ُ ی ْم ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ یک ۺفشدلہ ۺ ۺرتحمہم ۺےن ۺشںیہن ۺرشت ۺےک ۺفتق ۺرفاتدھکیۺ‬
‫شکی ۺابر ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رکوپاھچ‪‚:‬اٹیب!اتگلےہ ۺوت ۺےن ۺیسک ۺوک ۺلتق ۺایک ۺےہ؟‛رعض ۺیک‪‚:‬یج ۺاہں! ۺشیم ۺاجؿ۔‛ ۺامں ۺےن ۺوپاھچ‪‚:‬وتقمؽ ۺوکؿ ۺےہ؟اتہک ۺ ۺشسۺ‬
‫ےک ۺرھگ ۺفشولں ۺوک ۺالتش ۺرکےک ۺشؿ ۺےس ۺاعمیف ۺامیگن ۺاجےئ ۺدخبش!شرگ ۺشںیہن ۺاہمتری ۺشس ۺاحتل ۺاک ۺملع ۺوہاجےئ ۺوت ۺمت ۺرپ َۺرمحۺ‬
‫رکےتوہےئۺاعمػۺرکدںیۺےگ۔‛رعضۺیک‪‚:‬شیمۺاجؿ!ۺوتقمؽۺریمشۺسفنۺےہ۔‛‬
‫ْ‬
‫ۺسانۺرمع َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہۺہکۺشکیۺدؿۺریمےۺ‬ ‫سان ِ ح ْ‬
‫ۺباحیفۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬کَافَی ےکۺاھبےجنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫(‪…)73‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫امومںۺےنۺریمیۺفشدلہۺرتحمہمۺےسۺاہک‪‚:‬شےۺنہب!(زمکفریۺیکۺفہجۺےس)ریمشۺٹیپۺشفرۺایلسپںۺدردۺرکۺریہۺںیہ۔‛ریمیۺفشدلہ ۺےنۺ‬
‫اہک‪‚:‬اھبیئ! شۺ رگ ۺٓاپ ۺشاجزت ۺدںی ۺوت ۺںیم ۺوھتڑے ۺےس ۺ ۺدیمے ۺاک ۺہریہ ۺانبدفں ۺاتہک ۺھچک ۺشافہق ۺوہاجےئ۔‛امومںۺاجؿ ۺےنۺ‬
‫اہک‪‚:‬ںیہن ۺ ۺویکہکن ۺےھجموخػ ۺےہ ۺہک ۺشرگ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺوپھچ ۺایل ۺہک ۺہی ۺ ۺدیمہ ۺ ۺاہکں ۺےس ۺٓاایوت ۺںیم ۺایک ۺوجشب ۺدفں ۺ ۺاگ؟‛شس ۺےکۺ‬
‫دعبمہۺبسۺرفےنۺےگل۔‬
‫کاطمیٍپیزاىہہُاہُتا‪:‬‬
‫ۺسان ۺرمع ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ یہ ۺےس ۺوقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺشکی ۺدہعف ۺفشدل ہہ ۺامدجہ ۺےن ۺریمے ۺامومں ۺاجؿ ۺرضحتۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫س ِح‬ ‫ْ‬
‫انبْاحیفۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬کَافَیوکدشدیۺوھبکۺیکۺفہجۺےسۺلکشمۺےسۺاسسنۺےتیلداھکیوتاہک‪‚:‬شےۺاھبیئ!ۺاکشۺںیمۺدیپۺشۺہنۺوہیتۺ‬ ‫ِّ ُّ‬
‫ویکہکن ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺمسق ۺ!اہمتری ۺہی ۺاحتل ۺدھکی ۺرک ۺریمش ہجیل ۺےنٹھپ ۺاتگلےہ۔‛امومں ۺاجؿ ۺےن ۺرفامای‪ ‚:‬اکش ۺںیم ۺیھب ۺدیپش ۺہنۺ‬
‫وہشوہات‪ ،‬دیپشوہایگۺاھتوتۺریمیۺرپفرشۺہنۺیکۺاجیت۔‛‬
‫ُع َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺریمیۺفشدلہۺشںیہنۺدھکیۺرکۺہشیمہۺرفیتۺریتہۺںیھت۔‬
‫ۺسانۺ ُ َ ْ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َّ‬ ‫َّ‬ ‫ُ َّ ْ َّ‬
‫َ‬ ‫ہ‬
‫ساناِیسقظىی َرح َ‪٤‬ٶ اہلل ًَ‪َ٠‬ٲہکامجاہزہ‪:‬‬ ‫ِّ ُّ‬
‫ۺسان ۺرعیب َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺںیم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺشفسی ۺرقین ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِ ٟ‬ىَی ۺےک ۺاپس ۺاحرضۺ‬ ‫(‪…)71‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وہش۔ٓاپۺ ۺرجفیکۺامنزۺزپھۺرک ۺدجسمۺںیمۺرشتفیۺرفاموہےئ۔ںیمۺیھب ۺھٹیب ۺایگۺشفر ۺدؽ ۺںیم ۺاہک ۺہک ۺںیمۺشؿ ۺےکذرک ۺفشذاکرںیم ۺللخۺ‬
‫ںیہن ۺڈشولں ۺاگ۔ٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ شینپ ۺہگج ۺےس ۺرہظ ۺکت ۺہن ۺ ۺےلہ۔رہظ ۺیک ۺامنز ۺزپھ ۺرک ۺلفنۺامنز ۺںیم ۺوغشمؽ ۺوہےئگ ۺشفر ۺرصعۺ‬
‫َ‬
‫کتۺونشلفۺشدشرفۺامےتۺرےہ۔رصعۺیکۺامنزۺزپھۺرکۺدجسمۺںیمۺےھٹیبۺرےہ۔ۺرھپ ۺرغمبۺیکۺامنزۺشدشۺیکۺشفرۺدجسمۺںیمۺےھٹیبۺرےہۺ ّٰی ۺہکۺ‬
‫ذن‬

‫امن ِز ۺاشع ۺشدش ۺیک۔رھپ ۺرجف ۺکت ۺدجسم ۺیہ ۺںیم ۺ ۺرےہ۔ ۺرجف ۺیک ۺ ۺامنز ۺشدشرف ۺامرکےھٹیب ۺوت ۺدنین ۺٓاےن ۺیگل۔ابراگہِ ۺشیہٰل ۺںیم ۺرعضۺ‬

‫زگشروہےئ‪‚:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ںیمۺزایدہۺوسےنۺفشیلۺٓاھکۺشفرۺریسۺہنۺوہےنفشےلۺٹیپۺےسۺریتیۺانپہۺاچاتہۺوہں۔‛رضحت ّ ِ ُ‬

‫ۺسّانۺ‬
‫رعیبۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہۺہکۺںیمۺےنۺۺاہک‪:‬ریمےۺےئلۺشانتۺیہۺاکیفۺےہ۔ۺرھپۺںیمۺولٹۺٓاای۔‬
‫کیاآپبیناعہیٍ؟‬
‫ۺسان ُش َف ْیۺَرَقینۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِ ٟ‬ىَیۺےسۺاہک‪:‬شےۺشوبًبساہلل!اتگلۺےہٓاپۺامیبرۺںیہ؟ۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی‬
‫یسکۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ًَ‪َ٠‬ٲہےن ۺرفامای‪‚:‬بج ۺاھکےن ۺشفر ۺوسےن ۺفشےل ۺولگ ۺامیبر ۺوہ ۺےتکس ۺںیہ ۺوتشفسی ۺویکرکنامیبر ۺںیہن ۺوہاتکسہکبج ۺشفسی ۺوت ۺاھکاتشفرۺ‬
‫وساتیھبۺںیہن۔‛‬
‫ۺسانۺشدمحۺنبۺرَحْبۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ےھجمشسۺصخشۺرپۺبجعتۺےہۺےسجۺولعمؾۺےہۺہکۺشسۺےکۺٓاےگۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫یجسۺوہیئۺتنجۺشفرۺےھچیپۺۺڑھبیکۺوہیئۺمنہجۺےہۺرھپۺیھبۺشےسۺدنینۺٓااجےئ۔‬
‫َّ‬
‫سانابظاہیهبًاسہه َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہکامجاہزہ‪:‬‬
‫ِّ ُّ‬
‫ۺسانۺشربشمیہۺنبۺ َش ْد َہ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ اْل ََرك‪٦‬ۺےکاپسۺٓاایۺوتۺٓاپۺ‬
‫(‪…)77‬شکیۺزبرگۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ایبؿۺرکےتۺںیہ‪:‬ںیمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اشع ۺیک ۺامنز ۺزپھ ۺےکچےھت۔ ۺںیم ۺٓاپ ۺےک ۺشاظتنر ۺںیم ۺاھٹیبراہ۔ٓاپ ۺاحلػ ۺ ُشفڑھ ۺرک ۺوسےئگ ۺشفروپری ۺ ۺرشت ۺرکفٹ ۺکت ۺ ۺہنۺ‬
‫دبیل۔رجفےکۺفتقۺؤمذؿۺےنۺشذشؿۺدیۺوتفوضےئکۺریغبۺامنزۺزپےنھۺےکۺےئلۺڑھکےۺوہےئگ؟ریمےۺدؽۺںیمۺفوسہسۺٓاایہکۺاہلل‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺریخۺرکےۺ!رشتۺرھبۺوسےئرھپیھبۺامنزےکۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےئلۺۺفوضۺںیہنۺرفامای۔ٓاپ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےنرفامای‪:‬ۺریمیۺرشتۺیھبکۺتنجۺےکۺابوغںۺںیمۺشفرۺیھبکۺمنہجۺیکۺفشدویںۺںیمۺزگریتۺےہوتۺایکۺ‬

‫تںیمۺدنینۺۺٓایتکسۺےہ؟‬ ‫شیسیۺوصر ۺ‬
‫ح َ‬
‫اثی ُ ح اۺتین ۺٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَی ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺںیم ۺیئک ۺابعدت ۺزگشرفں ۺےس ۺالم‪،‬شؿ ۺںیم ۺضعب ۺشانتکھت ۺاجےتہک ۺرتسبۺ‬ ‫ۺسان ۺ ِ‬
‫(‪…)73‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫لچرکۺٓاےت۔‬ ‫رُسیۺےکلبۺ ۺ‬ ‫رپ ْ‬

‫‪47‬سالتکپہلُؽمیًسےىہیٍلگایا‪:‬‬
‫ۺعاشۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےن‪40‬اسؽۺکتۺشےنپۺولہپۺوکۺزنیمۺےسۺںیہنۺاگلای۔(وخػۺدخشۺںیمۺ‬
‫ۺسانۺشوبرکبۺنب َ ّ‬
‫(‪…)74‬وقنمؽۺےہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رفےنۺےکۺببس)شؿۺیکۺشکیۺٓاھکۺںیمۺاپینۺشُرتۺٓاای(ینعیۺومایتۺاکۺرمضۺالقحۺوہایگ)۔ۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ےن‪20‬ۺاسؽۺشیسۺرطحۺزگشرۺدیۺ‬
‫ملعہنۺوہاکس۔‬
‫رگمرھگۺفشولںۺوکۺ ۺ‬
‫ۺ‬
‫ۺسانۺ َسمْ ُن ْووؿۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفزشہنۺ‪500‬رتاعتۺۺامنزشدشرفۺامےت۔‬
‫ہکرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪…)75‬وقنمؽۺےہۺ ۺ‬
‫ۺسانشوبرکبمُ َّط ِوو ِع َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےت ۺںیہ‪:‬ںیم ۺوجشین ۺںیم ۺرفزشہن‪31‬ای‪40‬زہشر ۺرمہبت ۺوسر ہہ ۺشالخص ۺزپاھ ۺرکاتۺ‬
‫(‪…)76‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیمکشۺےہ۔‬ ‫یوکۺدعتش ۺد ۺ‬ ‫اھت۔رشف ۺ‬
‫َ‬
‫م‬
‫ۺسان ۺوصنمر ۺنب ۺ ُع ْ َنم ِرْ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ یک ۺاحتل ۺتبیصم ۺزدہ ۺصخش ۺیک ۺرطح ۺولعمؾ ۺوہیت ۺ‪ ،‬ۺاگنںیہ ۺیچین ۺشفرٓافشز ۺتسپۺ‬
‫(‪…)77‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫كںۺ‬
‫رےتھک‪،‬ۺٓاوھکنںۺںیمۺٓاوسنۺرھبےۺرےتہ‪ٓ،‬اوھکنںۺوکۺرحتکۺدےتیۺوتۺٓاوسنۺکلھچۺزپےت۔ۺشؿۺیکۺفشدل ہہۺرتحمہمۺرفۺامںیت‪‚:‬وپریۺرشت و‬
‫رفےت ۺرےتہوہ ۺپچ ۺویکں ۺںیہن ۺوہےت؟ ۺایکیسک ۺاجؿ ۺرپ ۺملظ ۺرک ۺےھٹیب ۺوہ؟ای ۺاشدی ۺیسک ۺوکلتق ۺرکےھٹیب ۺوہ؟‛ٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ وجشبۺ‬
‫ےسفنۺےنۺایکۺایکےہ؟‛‬
‫دےتی‪‚:‬شیمۺاجؿۺ!ےھجمۺولعمؾۺےہۺریم ۺ‬
‫َّ‬
‫سانوامظ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہکامجاہزہ‪:‬‬
‫ِّ ُّ‬
‫ۺسان ۺاعرم ۺنب ۺًبساہلل َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ےسیسک ۺےن ۺ ۺوپاھچ‪ٓ‚:‬اپ ۺرفزے ۺیک ۺاحتل ۺںیم ۺ ۺوھبک ۺفایپس ۺشفررشت ۺیکۺ‬
‫(‪…)78‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ابعدتۺںیمۺدنینۺسکۺرطحۺربدشتۺرکےتۺںیہ؟‛ رفامای‪‚:‬ںیمۺاھکےنۺےنیپۺوکۺرشتۺشفرۺدنینۺوکۺحبصۺکتۺؤمرخۺرکداتیۺوہںۺشفرۺہیۺوکیئۺلکشمۺ‬
‫اکؾۺںیہن۔ ‘‘‬
‫سجاکۺاطبلۺوسراہۺوہ‬
‫زیچںیہنۺدیھکیۺ ۺ‬
‫تنجیسیجۺوکیئۺ ۺ‬
‫ںیمےنۺ ۺ‬
‫پیہۺےسۺرمفیۺےہ‪،‬رفامےتۺںیہ‪ :‬ۺ‬
‫ٓا ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 253‬‬
‫شفرمنہجۺیسیجۺیھبۺوکیئۺزیچۺںیہنۺدیھکیۺسجۺےسۺاھبےنگۺفشالوسراہوہ۔‬
‫ٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرشت ۺےک ۺفتق ۺرفامےت‪’’:‬منہج ۺیک ۺرگیم ۺےن ۺدنین ۺشڑشدی ۺےہ۔‘‘ہی ۺہہک ۺرک ۺحبص ۺکت ۺہن ۺوسےت ۺرھپۺ‬
‫بجۺدؿۺہ اتلۺوتۺرفامےت‪’’ :‬منہجۺیکۺرگیمۺےنۺدنینۺشڑشدیۺےہۺ۔‘‘ہیۺہہکۺرکۺاشؾۺکتۺہنۺوسےت۔رھپۺبجۺرشتۺوہیتۺوتۺرفامےت‪’’:‬ےسجۺ‬
‫(‪) 254‬‬
‫وخػۺوہاتۺےہۺفہۺرشتۺیہۺوکۺرفسۺرشفعۺرکداتیۺےہشفرۺولگۺحبصۺوکۺرشتۺےکۺرفسۺیکۺرعتفیۺۺرکےتۺںیہ۔‘‘‬
‫ۺسان ۺاعرم ۺنب ۺًبساہلل َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺیکۺ‬
‫شکی ۺزبرگ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےت ۺںیہ‪:‬ںیم ۺاچر ۺےنیہم ۺکت رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫تبحصۺںیمۺراہنکیلۺںیمۺےنۺشںیہنۺرشتۺایۺدؿۺےکۺیسکۺفتقۺںیمۺوسےتۺوہےئۺںیہنۺداھکی۔ۺ‬
‫فؽائ ِلظحابہبؼباٌولی‪:‬‬
‫ِ‬ ‫َ‬
‫یۺشرملب ی َرك َ‪ ٦‬ا ہہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪٥‬ےکشاحصبۺںیمۺےسۺشکیۺصخشۺایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺشکیۺ‬ ‫ض‬‫ٰ‬ ‫(‪…)79‬شریمشلم وونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺ ُّ‬
‫َ‬
‫ض‬ ‫ب‬ ‫دؿ ۺںیم ۺےن ۺشریم ۺشلم وونینم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺیُّ ۺشرمل ٰ ی َرك َ‪ ٦‬اہللہ َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ َ‬
‫َکٱ‪ ٥‬ۺیک ۺشدتقش ںیم ۺرجف ۺیک ۺامنز ۺزپیھ۔ٓاپ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی‬

‫ًَ‪٨‬ہالسؾۺریھپۺرکۺدشںیئۺرطػۺڑمۺےئگ‪،‬رہچ ہہۺابمرکۺرپشرسفدیگۺےکۺٓااثرۺےھت۔ ِ‬
‫ۺولطعۺٓااتفبۺکتۺشیسۺرطحۺےھٹیبۺرےہۺرھپاہھتۺوکۺ‬

‫اٹلپشفر ۺرفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺمسق! ۺںیم ۺےن ۺٓاج ۺکت َ ح ہ‬
‫ۺاحصن ۺرکشؾ ۺیک ۺلثم ۺیسک ۺوک ۺںیہن ۺداھکی‪ ،‬ۺفہ ۺوخػ ۺشفرشدشیس ۺیک ۺاحتل ۺںیم ۺحبصۺ‬

‫َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺراضاپےن ۺےک ۺےئل ۺوپری ۺرشت ۺدجسے ۺشفر ۺایقؾ ۺںیم ۺزگشردےتی‪ ،‬ۺشےتھٹ ۺےتھٹیب ۺرقٓاؿ ۺ ۺیک ۺالتفتۺ‬ ‫ًَز‬ ‫رکےت‪ ،‬اہلل‬
‫رکےت‪ٓ،‬ادنیھ ۺےک ۺفتق ۺسج ۺ ۺرطح ۺدرتخ ۺےتلہ ۺںیہ ۺشس ۺرطح ۺفہ ۺذرکِدخشےک ۺفتق ۺےتلہ‪،‬شس ۺدقر ۺرگہی ۺفزشری ۺ ۺرکےت ۺہکۺ‬
‫ٓاوسنٕاںۺےسۺڑپکےۺرتۺوہاجےتہکبجۺشِسۺزامہنۺےکۺۺولگۺتلفغۺںیمۺرشتۺدؿۺزگشرۺرےہۺںیہ۔‬
‫مجاہزےمیٍاسالفکیپیظِی‪:‬‬
‫ۺسانۺش ۺوبملسم َۺحو ۺ‬
‫الینٗہس َض َِسہہا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیۺےنۺرھگںیمۺامنززپےنھۺیکۺہگجۺشکیۺاچ کۺۺاکٹلراھکۺاھت‪ ،‬شسۺ‬ ‫(‪…)33‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫‪ …253‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ج‪ ،٥٨٬‬باب‪ ،۵۷۰ /۴ ،۳۰‬حسٱث‪۵۶۳۰:‬‬

‫‪ٰ٣‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ت‪٬‬حس ٯٗٲا‪ ٦‬ا‪٠ٟ‬ٲ‪ ،١‬باب ‪ ٩٣‬کا‪ ٪‬یٰ٘‪ ٦‬ا‪٠ٟ‬ٲ‪ ١‬ج‪٤‬ٲٌا‪ ،۵۵۸ /۳ ،‬حسٱث‪۵۸:‬‬
‫‪ٰ٣ …254‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ت‪٬‬حس ٯٗٲا‪ ٦‬ا‪٠ٟ‬ٲ‪ ،١‬باب ‪ ٩٣‬کا‪ ٪‬یٰ٘‪ ٦‬ا‪٠ٟ‬ٲ‪ ١‬ج‪٤‬ٲٌا‪ ،۵۵۸ /۳ ،‬حسٱث‪۵۸:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیم‬
‫رگم ۺ‬
‫ےئاگ ۺ‬ ‫ےکۺذرےعیۺٓاپۺسفنۺوکوخػۺدالےتۺشفرۺےتہک‪‚:‬ایترۺوہاجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسق!ںیمۺۺھجتۺےسۺشسۺدقراجمدہہۺرکفشٕاںۺاگہکۺوتشُ ۺ‬
‫اتک ۺاج ۺ‬
‫تمہۺںیہنۺاہرفںۺاگ۔‛بجۺسفنۺیتسسۺۺرکاتۺوتۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺاچ کۺےسۺشینپۺڈنپویلںۺرپۺامرےتۺشفرۺےتہک‪‚:‬ےھجتۺاجونرفںۺےسۺۺزاید ۺہ‬
‫امراھکےنۺیکۺرضفرتۺےہ۔‛ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامایۺرکےت‪ ‚:‬ایکۺدف ِرۺراستلۺفشولںۺےنۺہیۺایخؽۺرکۺراھکۺےہۺہکۺفۺیہۺدنیۺرپۺبسۺ ۺ‬
‫ےس‬
‫یھبھچکۺولگۺںیہ۔‛‬
‫ےئاگۺہکۺامہرےۺدعبۺ ۺ‬
‫ےگہکۺشںیہنۺولعمؾۺوہاج ۺ‬
‫رپلمعۺریپشۺوہںۺ ۺ‬
‫نی ۺ‬
‫حۺد ۺ‬
‫یکمسقۺ!مہۺشسۺرط ۺ‬
‫زاید ۺہلمعۺرکںیۺےگ؟دخ ۺش ۺ‬

‫حکایت‪:‬مُال!مجھےتیظیمالقاتپسيزہے‬
‫ۺرثکتۺایقؾۺیکۺفہجۺےسوجشبۺدےۺںیئگ ۺںیھت۔ٓاپۺابعدتۺںیمۺ‬ ‫ۺسانۺ َصفووشؿ ۺنب ُ َ‬
‫ۺُسۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ یکۺڈنپایلں ِ‬ ‫(‪…)31‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شسۺدقرۺاجمدہہۺایکۺرکےتۺہکۺشرگۺٓاپۺےسۺہہکۺدایۺاجےئۺہکۺلکۺایقتمۺےہۺوتۺابعدتۺںیمۺزمدیۺشاضہفۺہنۺرکاپںیئ۔ۺدنینےسۺےنچب ۺیکۺاخرطۺ‬
‫رسدیۺےکۺوممسۺںیمۺتھچۺرپےلچۺاجےتۺاتہکۺرسدیۺےگلشفرۺرگیمۺےکۺوممسۺںیمۺۺرمکےۺںیمۺرےتہۺاتہکۺرگیمۺوسحمسۺوہ۔دجسےۺیکۺ‬
‫احتلۺںیمۺٓاپۺاکۺفاصؽۺوہش۔ٓاپۺداعۺںیمۺہیۺرفامایۺرکےت‪َ ‚:‬ا‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪ ٥٬‬انَ ِّی اہح َب ‪َ٘ ٟ‬ا َء َک َٓ َاح َب ‪َ٘ ٟ‬ائَیینعیۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ےھجمۺریتیۺالماقتۺدنسپۺےہسپۺ‬

‫وتۺیھبۺھجمۺےسۺالماقتۺوکۺوبحمبۺرھک۔‛‬

‫کاخُفخزا‪:‬‬
‫ِ‬ ‫سیزہوائصہ َرض ََی ا ہ‬
‫ہلل ًَ‪َ ٨‬ہا‬
‫ِ‬
‫َ‬
‫ۺس ُتاۺ‬
‫ۺسانۺاقمس(‪) 255‬نبۺدمحم َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہۺ‪:‬ۺریمیۺاعدتۺیھتۺہک ۺںیمۺحبصۺشُھٹۺرکۺبسۺےسۺےلہپۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫(‪…)37‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اعہشئۺدہقیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا وکۺالسؾۺرکات۔شکیۺدؿۺحبصۺشاھٹۺوتۺداھکیۺٓاپۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا اچتۺیکۺامنزۺںیمۺوغشمؽۺںیہۺشفرۺشسۺٓاتیۺ‬
‫الس ُم ْو ِم(‪ ‛ ) 256( )۴۱‬یک ۺابر ۺابر ۺ ۺالتفت ۺرک ۺےک ۺرفےئ ۺاجریہ ۺںیہ۔ ۺںیم ۺرفشتغ ۺےکۺ‬
‫اب َّ‬ ‫ابمرہک‪ ‚:‬ف ََم َّن ّٰ ُ‬
‫ال عَل َ ْؼ َنا َو َو ٰقى َنا َعذَ َ‬
‫شاظتن ۺرںیمۺۺڑھکےۺڑھکےۺکھتۺایگنکیلۺٓاپۺدبوتسر‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺیکۺفافۺتۺےکۺدعبۺٓاپۺیکۺ‬ ‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےکۺوپےتۺںیہ۔ۺفشدلۺامدجۺدمحمۺنبۺشوبرکبۺ َرض ََی ا ہ‬

‫ۺسانشوبرکبۺدقیۺ َرض ََی ا ہ‬ ‫ۺسانۺاقمسۺنبۺدمحمۺشریمشلموونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬‫‪255‬ۺ…رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ۺہےکۺمہۺلکشۺےھت۔ۺ ّ ِ َ ّ‬
‫س ُ اتۺاعہشئۺ‬ ‫ۺسانشوبرکبۺدقیۺ َرض ََی ا ہ‬‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہ ۺاےنۺرفۺامیئ۔ۺٓاپۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫رپۺفرشۺٓاپۺیکۺوھپیھپۺشُؾۺشلم وونینمۺرضحتۺ ّ ِ َ ّ‬
‫س ُ اتۺاعہشئۺدہقیۺ َرض ََی ا ہ‬
‫‪٠٣‬دؼا)‬ ‫‪106‬رجہیۺںیمۺفافتۺاپۺیئ۔(اتحاٖ ا‪ٟ‬شازٵ ا‪٤ٟ‬ت٘ین‪ً ،۵۴۹ ،۵۴۸ /۳۱ ،‬‬ ‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاۺیکۺایبؿۺرکدہۺشاحدثیۺبسۺےسۺزایدہۺٓاپۺیہۺوکۺایدۺںیھت۔ ۺ‬ ‫دہقیۺ َرض ََی ا ہ‬
‫اہللےنۺمہۺرپۺشاسحؿۺایکۺۺشفرۺںیمہ ُ وۺۺلےکۺذعشبۺےسۺاچبایل۔(پ‪ ،۵۷‬ا‪ٟ‬لٰر‪)۵۷:‬‬
‫‪ …256‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬وتۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شیسۺاحتلۺںیمۺرںیہ۔ۺرھپۺںیمۺۺابزشرۺالچایگۺاتہکۺرضفرتۺیکۺزیچںیۺےلۺرکۺٓااجٕاں۔ۺفشسپۺٓارکۺداھکیوتۺۺٓاپۺلسلسمۺفیہۺٓاِتیۺ‬
‫ابُمرہکۺزپھۺریہۺںیہۺشفررفےئۺاجریہۺںیہ۔‬
‫َ‬
‫ایکپاؤَپظساعیعاتقیاو‪:‬‬
‫ۺساندبعۺشرلنٰمحۺنبۺشوسدۺیعخنۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺ َ َ ِْ‬
‫سۺ‬ ‫ۺسانۺدمحمۺنبۺشاحسؼۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ززا‪ٚ‬ۺرفامےتۺںیہ‪ :‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪…)33‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫جحۺۺےکدفرشؿۺامہرے ۺاہںۺرشتفیۺالےئ۔شسۺفتقۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےکۺشکیۺاپٕاںۺںیمۺھچکۺفیلکتۺیھتۺشسۺےکۺابفوجدۺ‬
‫َ‬
‫ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ دفرسےۺاپٕاںۺےکۺزفرۺرپۺوپریۺرشتۺامنزۺںیمۺوغشمؽۺۺرےہۺ ّٰیۺہکۺاشعۺےکۺفوضۺےسۺۺرجفیکۺامنزۺزپیھ۔‬
‫ذن‬

‫شکیۺزبرگۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہۺ‪:‬ںیمۺومتۺےسۺرصػۺشسۺےئلۺڈراتوہںۺہکۺفہۺریمیۺرشتۺیکۺابعدتۺےکۺ‬

‫درایمؿۺاحلئۺوہاجےئۺیگ۔‬
‫ىیکلُگَُ کیىصاىی‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺسانیُّ ۺشرملب ی َرك َ‪ ٦‬ا ہہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪٥‬رفامےت ۺںیہ‪:‬کین ۺولوگں ۺ ۺیک ۺاشنین ۺہی ۺےہ ۺہک ۺبشۺ‬
‫ض‬
‫ٰ‬ ‫شریمشلم وونینم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫دیبشریۺیکۺفہجۺےسشؿۺےکۺرگن ےلیپزپاجےتۺںیہ‪ِ ،‬‬
‫وخػۺدخشۺںیمۺرفےنۺیکۺفہجۺےسۺٓاںیھکنۺۺزمکفرۺوہاجیتۺںیہ‪،‬رفزہۺرےنھک ۺیکۺ‬
‫فہجۺےسۺوہٹنۺکشخۺوہاجےتںیہۺشفرۺشؿۺرپۺوشخعۺفۺوضخعۺاکۺابغراھچایۺراتہۺےہ۔‬
‫تہجزگؼاعَِکےچہظےحسیً ہُىےکاسبب‪:‬‬
‫ۺسانۺنۺرصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺےسۺدرایتفۺایکۺایگۺہکۺدجہتۺزگشررفںۺےکۺرہچےۺنیسحۺویکںۺوہےتۺںیہ؟ۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺراضۺےکۺۺےئلۺاہنتیئۺشایتخرۺرکےتۺںیہۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ ںیہنۺۺونرۺاکۺابلسۺانہپۺداتیےہ۔‬
‫رفامای‪:‬ۺشسۺےئلۺہکۺفہۺشےنپ ّ‬
‫عاحتِخُشیکہاَہے؟‬
‫رضحتۺسان ۺاعرمۺنبۺًبساہلل َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺابراگہِ ۺشیہٰلۺںیمۺویںۺرعضۺزگشرۺوہےت‪:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪ !١‬ۺوت ۺےنۺ‬
‫ِّ ُّ‬ ‫(‪…)34‬‬

‫دقرت ِ‬
‫ۺاکَمۺےسۺدیپشۺرفامایشفرشینپۺرمیضۺےسۺےھجمۺریغب‬ ‫ےھجم(ریمی)اچتہۺفوخششہۺےکۺریغبۺشینپۺ ِ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اتبےئۺومتۺدےۺاگ۔وتےنۺریمےۺاسھت ۺریمےۺدنمشۺاطیشؿۺوکیھبۺدیپشرفامای۔شےسدبؿۺںیمۺوخؿۺیکۺرطح ۺرگۺدشۺرکےنۺ‬

‫یکۺاطتقۺدیۺوتۺفہۺےھجمۺداتھکیۺےہۺنکیلۺںیمۺشےسۺںیہنۺدھکیۺاتکسرھپۺہیۺہکۺوتےن شینپۺشاطتعۺاکۺمکحۺدای۔شبۺشرگۺریتی َۺرتمحۺاشلمۺ‬
‫احؽۺہنۺریہۺوتۺںیمۺےسیک شاطۺتعۺاجبۺالٕاںۺاگ؟شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬داینںیمۺمغۺفٓازامشئۺشفرۺٓارختۺںیمۺذعشبۺفۺزسشۺےہوتۺرھپۺۺرشتحۺ‬
‫فۺوخیشۺاہکںۺےہ؟‬
‫عاتمیٍتیًباعچیذبليزکظتے‪:‬‬
‫ۺسان ۺًہت َب ہٶ ا‪ ٟ‬ہِ ََل‪َ ٦‬رح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرشت ۺویںۺ‬
‫ۺسان ۺرفعج ۺنب ۺدمحم َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ایبؿ ۺرکےت ۺںیہ‪ :‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪…)35‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫زگشرےتۺہکۺنیتۺابرۺخیچۺدنلبرکےت۔اشعۺیکۺامنزےکۺدعبۺونٹھگںۺرپۺرسۺرھکۺرکھٹیبۺاجےتۺشفروغرۺفرکفۺرکےتۺۺرےتہۺبجۺرشتۺاکۺالہپۺ‬
‫َ‬
‫رہپزگراجاتوت ۺشکی ۺزفردشر ۺخیچ ۺدنلب ۺرکےترھپ ۺونٹھگں ۺرپ ۺرس ۺرھک ۺرکھٹیب ۺاجےت ۺشفر ۺوغر ۺفرکف ۺرکےت ۺ ۺرےتہ ّٰی ۺہک ۺرشت ۺاک ۺدفرسشۺ‬
‫ذن‬

‫رہپیھب ۺزگراجاترھپ ۺشکی ۺزفردشر ۺخیچ ۺدنلب ۺرکےتشفررھپ ۺونٹھگں ۺرپ ۺرس ۺرھک ۺرک ۺھٹیب ۺاجےت ۺشفر ۺوغر ۺفرکف ۺرکےت ۺ ۺرےتہ ۺبج ۺرحسیۺ‬
‫ۺسان ۺرفعج ۺنب ۺدمحم َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬بج ۺںیم ۺےن ۺرصبہۺ‬
‫اکفتق ۺوہاتوترھپ ۺشکی ۺزفردشر ۺخیچ ۺدنلب ۺرکےت۔ ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےکرےنہۺفشےلۺشکیۺصخشۺوکہیۺابتۺاتبیئۺوتۺشسۺےنۺاہک‪:‬ۺٓاپۺۺشؿۺےکۺےنخیچوکۺہنۺدےئھکیۺہکلبۺشسۺرپۺوغرےئجیکۺہکۺفہۺویکںۺےتخیچۺںیہ۔‬
‫ىیکگھظاىہ‪:‬‬
‫ۺسانۺاقمسۺنبۺرشدشۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانۺ َزمْعَہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہشۺ ےنپۺشلہۺفۺایعؽۺ‬ ‫(‪…)36‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫بۺںیمۺرشتفیۺالےئ۔ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرشتۺدریۺکتۺامنزۺزپےتھ‪،‬رحسیۺےکۺۺفتقۺدنلبۺٓافشزۺ‬ ‫تیمسۺامہرےۺاپسۺاقم ِۺؾۺم ُح َ َّص ح‬
‫ےسۺاکپرےت‪‚:‬شےۺوسےنۺفشول!ایکۺرشتۺرھبۺوسےئۺروہۺےگ؟ۺشوھٹےگۺںیہن؟‛ۺہیۺنسۺرکۺرھگفشےل ۺدلجیۺدلجیۺشھٹۺاجےتۺشفرۺ‬
‫ںیہک ۺےس ۺرفےن ۺیک ۺٓافشز ۺٓایت ۺوت ۺوکیئ ۺداع ۺامگن ۺراہ ۺوہات ۺشفر ۺوکیئ ۺرقٓاؿ ۺاپک ۺزپھ ۺراہوہاتوت ۺوکیئ ۺفوض ۺرکراہوہات۔بج ۺحبص ۺوہیتۺ‬
‫وتٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺدنلبۺٓافشزۺےسۺرفامےت‪‚:‬ولگۺحبصۺوکۺرشتۺےکۺرفسۺیکۺرعتفیۺرکےتۺںیہ۔‛‬
‫اىىاویافتہبيزے‪:‬‬
‫شکیۺدش شۺدنمزبرگۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ‪:‬ۺضعبۺدنبفںۺرپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکشاسیشاعنؾۺوہۺشہکۺشںیہنۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ابریۺاعتٰیلۺیکۺرعمتفۺاحۺلصۺوہیئگ‪،‬ۺشؿۺاکۺہنیسۺاشکدہۺرکۺدایۺایگشفرفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺشاطتعۺںیمۺوغشمؽۺوہےئگ۔ۺشیس ۺذشتۺاپکۺرپۺوتلکۺ‬

‫یکۺربتکۺےسۺولخمؼۺشفرۺشؿۺےکاعمالمتۺشؿۺےکۺرپسدۺرکدیۺےئگ۔شؿۺےکۺدؽۺشامیۺؿۺفۺنیقیۺاکۺرمزک‪،‬تمکحۺاکرسۺہمشچۺشفر ۺتمظعۺفۺ‬
‫ِ‬
‫دقرت ۺشیہٰل ۺاکزخہنی ۺںیہ۔ہی ۺول ۺگ ۺولخمؼ ۺںیم ۺشےتھٹ ۺےتھٹیب ۺںیہ ۺنکیل ۺشؿ ۺےک ۺدؽ ۺوکلمت ۺںیم ۺ م ۺشفر ۺبیغ ۺےک ۺرپدفں ۺںیم ۺےپھچ ۺوہےتۺ‬
‫ںیہ۔اعمَِ َ َ ُ و‬
‫ۺَمت ۺےس ۺفشیسپ ۺرپ ۺشؿ ۺےک ۺاس ۺھت ۺشےسی ۺوگ ۺرہِ ۺانایب ۺوہےت ۺںیہ ۺںیہنج ۺایبؿ ۺںیہن ۺایکاجاتکس۔شؿ ۺاک ۺابنط ۺرمشی ۺیک ۺرطحۺ‬
‫ػضحمۺفّلکتۺشفرۺ‬
‫اص ۺ‬
‫وخوصبرتۺۺشفرۺاظرہۺرفامؽۺیکۺرطحۺ(رنؾۺفالممئ)ےہشفررہۺشکیۺےسۺاعزجیۺفشاسکنریۺےسۺشیپۺٓاےتںیہ۔ہیۺامتؾۺشف ۺ‬
‫اتہےہۺاطعرفاماتۺےہ۔‬
‫خشفدنیۺےہفہۺےسجۺاچ ۺ‬ ‫ہیوت ْ ِ‬
‫ۺفۺ ُ ّ‬ ‫لصںیہنۺوہۺےتہکلبۺ ۺ‬
‫وکششۺےسۺاح ۺ‬

‫حکایت‪:‬خُفخزاسےلظؽاَِتظساَوباستگؼاع‬
‫ح َ‬
‫ۺنۺشلْمُ َق َّدّسۺےکۺاہپڑیۺالعےق ۺںیمۺےتلچۺےتلچۺشکیۺفشدیۺںیمۺاچنہپاہجںۺںیمۺ‬
‫(‪…)37‬شکیۺزبرگۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ایبؿۺرکےتۺںیہ‪:‬ۺںیم ْ ُ‬
‫ےنۺشکی ۺٓافشزینس۔ںیم ۺۺشس ۺٓافشزفشےلۺوک ۺالتش ۺرکےن ۺےکۺےئل ۺ ۺالکنوتۺشکی ۺۺابغ ۺرظنۺٓاایسج ۺںیم ۺرثکبتۺدرتخ ۺےھت۔فاہں ۺںیمۺےنۺ‬
‫کیصخشۺوکۺداھکیوجۺابرابرہیۺٓاِتیۺہبیطۺالتفتۺرکراہۺاھت‪:‬‬
‫ش ۺ‬
‫َی ْو َم ت َ ِج ُد ك ُ ُّل نَ ْف ٍس ّمَا َع ِمل َْت ِم ْن َخ ْی ٍر ّم ُْخ َض ًّرا ﳝ‪َّ -‬و َما َع ِمل َْت ِم ْن ُس ْٰٓو ٍءٍۚۙ‪-‬ت َ َو ُّد ل َْو ا َ َّن بَ ْؼ ٌَ َها َو بَ ْؼ َن ۤٗه ا َ َم ًّ ٌۢدا بَ ِع ْی ًّد ها‪َ -‬و‬
‫ْسهه‪( -‬پ‪ٰ،۱‬ا‪٤ً ٢‬ز‪)۱۰:٪‬‬ ‫ُی َح ِّذ ُرك ُُم ّٰ ُ‬
‫ال نَف َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺ سج ۺدؿۺرہ ۺاجؿۺےن ۺوجۺالھبۺاکؾ ۺایکۺاحرضۺاپےئۺیگ ۺشفر ۺوجۺرُبشۺاکؾ ۺایکۺشدیمۺرکےۺیگۺاکش ۺھجمۺںیمۺشفر ۺشس ۺںیمۺدفرۺاک ۺافہلصۺوہاتۺۺشفرۺ‬

‫اہللۺںیہمتۺشےنپۺذعشبۺےسۺڈرشاتۺےہ۔‬

‫ںیمۺشسۺصخش ۺےکۺےھچیپۺھٹیبۺرکۺالتفتۺےننسۺاگل۔فہ ابرابرشیسۺٓاِتیۺابُم َرہکۺوکزپاتھۺراہ۔ۺشاچکنۺشسۺےنۺشکیۺخیچۺامریۺشفرےبۺ‬

‫وہشۺوہۺرکۺرگۺزپش۔ںیمۺےنۺاہک‪:‬ۺاہےئۺشوسفسۺ!ہیۺریمیۺدبیتخبۺیکۺفہجۺےسۺوہش۔رھپۺںیمۺشسۺےکۺوہشۺںیمۺٓاےنۺاکۺشاظتنرۺرکےنۺاگل۔بجۺ‬
‫شےسھچکۺشافہقۺوہشۺوتۺفہۺےنہکۺاگل‪’’:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ںیمۺوھجوٹںۺےکۺاکھٹےنۺےسۺریتیۺانپہۺاچاتہوہں‪،‬ےباکرۺولوگںۺےکۺشامعؽۺےسۺریتیۺ‬
‫انپہ ۺاک ۺبلط ۺاگر ۺوہں‪ ،‬ۺاغلف ۺولوگں ۺےس ۺریتی ۺانپہ ۺاچاتہوہں۔‛ رھپ ۺےنہک ۺاگل‪‚:‬وخػ ۺرےنھک ۺ ۺفشولں ۺےک ۺدؽ ۺھجت ۺےس ۺڈرےت ۺںیہ‪ ،‬وکاتیہۺ‬
‫یہتمظعۺےکۺاسےنمۺےتکھجۺںیہ۔‛ۺرھپشس‬
‫نیفےکۺدؽۺریتیۺ ۺ‬
‫ھجتےسۺیہۺدنبیھۺۺوہیتۺےہ‪،‬اعر ۺ‬
‫رکےنۺفشولںۺیکۺشدیم ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےنۺشےنپۺاہھتۺوکۺےتکٹھجوہےئۺاہک‪‚:‬ہنۺداینےس ۺےھجمۺھچکۺۺرسفاکرۺےہۺشفرۺہنۺیہۺداینۺاکۺھجمۺےسۺوکۺیئۺقلعت۔نُسۺشےۺداین!ۺشےنپاچےنہۺفشولںۺ‬
‫ےک ۺاپس ۺاجشفر ۺشؿ ۺیہ ۺوکدوھےکیک ۺزدنیگ ۺداھک۔‛ رھپ ۺےنہک ۺاگل‪‚:‬زگہتش ۺزامےن ۺےک ۺولگ ۺدکرھ ۺےئگ؟یٹم ۺںیمۺوبدیسہ ۺوہےئگ ۺشفرزامےنۺ‬
‫ںیم ۺانفوہےئگ۔‛ںیم ۺےن ۺشےس ۺٓافشز ۺدی ۺہک ۺشے ۺدنب ہہ ۺدخش! ۺںیم ۺبک ۺےس ۺےھچیپ ۺڑھکش ۺاہمترے ۺافرغ ۺوہےن ۺاکرظتنم ۺوہں؟ ۺوت ۺشس ۺےنۺ‬
‫اہک‪‚:‬زامےنۺےسۺٓاےگۺاجےنۺفشالۺصخشۺےسیکۺافرغۺوہاتکسۺےہۺہکبجۺزامہنۺٓاےگۺڑبےھاجراہۺوہزینشسۺابتۺاکیھبۺوخػۺوہۺہکۺںیہکۺومتۺہنۺ‬
‫ٓااجےئ؟شفرۺفہۺصخشۺےسیکۺافرغۺوہاگسجۺیکۺزدنیگۺاکۺفتقۺزگرۺایگشفرۺانگہۺابیقۺرہۺےئگ۔‛رھپفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابراگہۺںیمۺرعضۺرکےنۺ‬
‫َ‬
‫ۺابُمرہکۺ‬
‫یکہیۺٓاِتی َ‬
‫ک ۺ‬
‫ۺرقٓاؿۺاپ ۺ‬
‫سےن ِ‬ ‫ییہۺدمدیکۺشدیمےہ۔‛ۺشسۺےکۺدعبۺش ۺ‬ ‫تبیصمںیمۺریت ۺ‬
‫ۺ‬ ‫اگل‪ُ ‚:‬نو ۺ‬
‫یہۺشؿۺانگوہںۺ ۺوکےنشخبۺفشالۺےہشف ۺررہ‬
‫التفتۺیک‪:‬‬
‫َو بَ َدا َل ُه ْم ِّم َن ّٰ ِ‬
‫ال َما ل َْم َی ُك ْونُ ْوا َی ْح َؾ ِس ُب ْو َ‬
‫ن(‪( )۲۱‬پ‪،۵۴‬ا‪ٟ‬ز‪٣‬ز‪)۴۷:‬‬

‫اہللیکۺرطػۺےسۺفہۺابتۺاظرہۺوہیئۺوجۺشؿۺےکۺایخؽۺںیمۺہنۺیھت۔‬‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺشُ ۺ‬

‫ںیھن ۺ‬

‫رھپےلہپ ۺےس ۺیھب ۺزایدہ ۺتخس ۺخیچ ۺامری ۺشفر ۺےبوہش ۺوہ ۺرکرگ ۺزپش۔ںیم ۺاھجمس ۺشس ۺیک ۺرفح ۺرپفشز ۺرکیئگ ۺنکیل ۺبج ۺرقبیۺ‬
‫وہشوتشےسڑبیۺےبۺر ینۺےکۺاعمَۺںیمۺاپایرھپۺبجۺشےسۺھچک شافہقۺوہشۺوتۺشسۺیکۺزابؿۺرپۺہیۺشافلظۺےھتۺہکۺںیمۺوکؿۺوہںۺ؟ۺریمشۺدؽۺایکۺےہ؟ۺ‬
‫شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬شےنپۺلضفۺےس ۺریمیۺربشویئں ۺوک ۺاٹمۺدے ۺ‪،‬شینپ َۺرتمحۺںیمۺےھجم ۺاپھچےلۺشفرۺبجۺریتےۺوضحرۺاحرضۺی ۺوہشےنپۺرکؾۺ‬
‫ےسۺریمےۺانگہۺاعمػۺرفامدانی۔‬
‫ھجم‬
‫فہۺزبرگۺایبؿۺرکےتۺںیہ‪‚:‬ںیمۺےنۺشسۺےسۺاہکۺہکۺۺشسۺذشتۺیکۺمسق!ۺسجۺےسۺںیہمتۺشدیمۺےہۺشفرۺسجۺرپۺںیہمتۺۺشامتعدۺےہۺ ۺ‬
‫ےس‬
‫ےس ۺ ۺابت ۺرکول۔‛ ۺشس ۺےن ۺاہک‪‚:‬سج ۺیک ۺابت ۺےس ۺںیہمت ۺوکیئ ۺعفن ۺےچنہپ ۺشس ۺےس ۺابت ۺرکف ۺشفر ۺےسج ۺانگوہں ۺےن ۺریھگشوہشےہ ۺشس ۺ ۺ‬
‫وگتفگاکشرشدہۺرتکۺرکدف۔ںیمۺوتاہیںۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺرمیضۺےکۺاطمقبۺاطیشؿۺےس ۺگنجۺےئکۺاجراہوہںۺشفرۺفہۺھجمۺےسۺڑلےۺاجۺراہےہ۔ۺ‬
‫سجۺاحتلۺرپۺںیمۺوہںۺشسۺےسۺاکنےنلۺںیمۺدمدۺدےنیۺاہمترےۺوسشۺٓاجۺکتۺوکیئۺںیہنۺٓاای۔متۺۺباںۺےسۺاجٕا‪،‬ںیہمتۺدوھاکۺوہشۺےہ۔متۺےنۺ‬
‫ریمیۺزابؿۺوکۺذرکِشیہٰلۺےسۺرفکۺدایشفرۺریمےۺدؽۺاکشکیۺہصحۺمتۺےسۺۺوگتفگۺیکۺرطػۺاملئۺوہش۔ںیمۺاہمترےۺرشۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺانپ ۺہ‬
‫ھجمرپۺلضفۺرفامےئۺاگ۔‛‬
‫ےس ۺ‬
‫تمح ۺ‬
‫ےئاگۺشفرۺشینپۺر ۺ‬
‫ےسےھجمۺاچب ۺ‬
‫ںہکۺفہۺشینپۺانرشیضۺ ۺ‬
‫اچاتہۺوہںۺشفرۺشدیمۺرکاتۺوہ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫فہ ۺزبرگ ۺایبؿ ۺرکےت ۺںیہ‪ :‬ۺریمے ۺدؽ ۺںیم ۺایخؽ ۺٓاایہک ۺہی ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺاک ۺفیل ۺےہذٰہلش ۺںیم ۺڈرش ۺہک ۺشرگ ۺشےس ۺ ِذرکِشیہٰل ۺےس ۺرفاکوتۺ‬
‫ںےسۺفشسپۺٓاایگ۔‬
‫ںیہکۺشیسۺاقمؾۺرپۺھجمۺرپۺذعشبۺہنۺٓااجےئ۔انچہچنۺںیمۺفاہ ۺ‬

‫حکایت‪:‬ابھیمُتکُختهىہیٍکیاگیا‬
‫شکیۺکین ۺٓادیم ۺاکایبؿۺےہ ۺہک ۺںیمۺرفسۺےکۺدفرشؿۺٓارشؾۺیکۺرغضۺےسشکی ۺۺدرتخۺےکےچین ۺھٹیبۺایگۺشاچکنۺشینپۺرطػۺشکیۺ‬
‫زبرگۺوکٓااتداھکی۔شوہنںۺےن ۺریمے ۺاپسۺٓارک ۺاہک‪‚:‬شےۺڑلےک!ڑھکےۺوہاجٕا ۺہک ۺشیھب ۺومت ۺوک ۺمتخۺںیہنۺایکۺایگ۔‛ رھپ ۺفہۺےنلچ ۺےگلۺ‬
‫ۺابُمرہکۺالتفتۺرکےتۺوہےئۺانس‪ ‚:‬ك ُ ُّل نَ ْف ٍس َذآ ٕى َق ُة ال َْم ْو ِ ه‬
‫ت‪‛ ) 257( -‬شسۺ‬ ‫وتںیمۺیھبۺۺشؿۺےکۺےھچیپۺےنلچۺاگل۔ںیم ۺےنۺشںیہنۺہیۺٓاِتی َ‬
‫ےکدعبۺفہۺداعامےنگنۺےگل‪‚:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪ !١‬ریمیۺومتۺںیمۺربتکۺاطعۺرفام۔‛ںیمۺےنۺاہک‪‚:‬شفرۺومتۺےکۺدعب؟‛ۺرفامای‪‚:‬ےسجۺۺومتۺ‬
‫ےکۺدعبۺےکاحالتۺففشاعقتۺاکۺنیقیۺوہۺفہۺشےنپۺدصقمِایحتۺوکںیہنۺوھباتلشفرۺشسۺےکۺےئلۺداینۺںیمۺوکیئۺاکھٹانۺںیہنۺوہات۔‛ رھپۺفہۺزبرگۺ‬
‫ابراگۺہِۺشیہٰلۺںیمۺانماجتۺرکۺےتۺوہےئۺرعضۺزگشرۺوہےئ‪‚:‬شےۺفہۺذشتۺسجۺیکۺراضۺیکۺاخرطۺدجسےۺےئکۺاجےتۺںیہ!ۺشےنپۺددیشرۺےسۺ‬
‫ورشػ ۺرف ۺامرک ۺریمے ۺرہچے ۺوک ۺرفنش ۺرکدے۔شینپ ۺتبحم ۺےس ۺریمےۺدؽ وکومعمر ۺرکدے ۺشفر ۺربف ۺزِایقتمۺشےنپوضحر ۺروسشیئ ۺےسۺ‬
‫خل ْ‬
‫اچبان۔ںیمۺشےنپۺےئکۺرپۺاہنتیۺرشدنمہۺۺوہںۺشفرریتیۺانرفامینۺےسوتہبۺرکاتوہں۔شرگریتش ِ مۺہنۺوہاتوتومتۺیھبۺےھجم تلہۺہنۺدیتیۺشفرۺ‬
‫گےھجمۺوھچڑۺرکۺےلچۺےئگ۔‬
‫ےکدعبۺفہۺزبر ۺ‬
‫س ۺ‬‫ںی َدؾۺوتڑۺیکچۺوہںیت۔‛ش ۺ‬ ‫شرگریتشۺعَفْووف َ َ ْ‬
‫کؾۺہنۺوہاتۺوتۺۺریمیۺشدیم ۺ‬
‫شیسۺوہفمؾۺوکۺشاعشرۺیکۺوصرتۺںیمۺویںۺایبؿۺایکۺایگۺےہ‪:‬‬
‫َت َزاہہ بَ ہ٘‪ُ ٨‬ٶ اَٯ بَل َ‪َ ٩‬ٯاز َٴ‬ ‫‪َ٧‬حَٲ ہ‪ ١‬ا‪ٟ‬حَش َ‪ ٥‬ہ‪َ ٜ٣‬تئ َ ہب ا‪ ٟ‬ۂ َؤاز َ‬
‫ٱہ َ‪ٜ‬س ہر َث٘‪٠‬ہ َ‪٬‬ا َػٔ َٰ ا‪ٟ‬زَٗاز َ‬ ‫َٱ‪٨‬ہٰ ہح ًَلی َ‪ٌَ ٣‬اؾُ َٓا َؿ َحا ُت‬
‫ٓ ََسً َٰتہہ َاَُثىَی َٱا ً ََ‪٤‬از َٴ‬ ‫َٓاَ‪٫َ ٪‬ا َجت َ‪َ ٣‬داٯ َ ہِٓٗہ َٯ َزا َزت‬
‫َ‪ٛ‬ثَیرہ ا‪ٟ‬ؼٔحَ ًَ‪َ ٩‬ز َ‪ ١َ ٟ‬ا‪ََ ٌٟ‬باز َ‬ ‫َٓ َا‪َ ٧‬ت ب َ َ‪٤‬ا اہ َْلَٗٲہ ًَ‪َ٠‬ٲ ٌ‪٥‬‬
‫تظجنہ‪…)۳(:‬متۺۺزمکفرۺمسجۺشفرۺومغںۺےسۺوچرۺصخشۺوکاہپڑفںۺیکۺوچ ۺ‬
‫یٹایۺیسکۺفشدیۺںیمۺدوھکیےگ۔‬

‫‪ …257‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬رہۺاجؿۺوکۺومتۺاکۺزمہۺانھۺےہ۔(پ‪،۳۷‬اْل‪٧‬بٲاء‪)۱۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫(‪…)۵‬فہۺانگوہںۺرپۺٓاوسنۺاہباتشفرۺےبۺرقشریۺںیمۺرشتۺزگشراتۺوہشۺرظنۺٓاےئۺاگ۔‬
‫(‪…)۱‬شرگۺوخػۺںیمۺشاضہفۺوہاجےئۺۺوتابر ِاگۺۺشیہٰلۺںیمۺۺویںۺرفۺایدۺرکراہوہاگۺ‪:‬شےۺریمےۺرپفرۺداگۺرۺ!ریمیۺدمدۺرفام۔‬
‫(‪…)۴‬وتۺریمیۺرفۺایدوکوخبۺاجاتنےہۺشفرۺدنبفںۺیکۺزغلوشںۺوکۺتہبۺاعمػۺرکےنۺفشالےہ۔‬
‫شفرۺشیسۺےسۺقلعتمۺہیۺشاعشرۺیھبۺےہکۺےئگۺںیہ‪:‬‬
‫اَذَا اَٗ َب‪ ٩َ ٠‬فَی حہ‪ ١َُ ٠‬ح ََشا َ‪٪‬‬ ‫اَ َ‪ٟ‬ـذ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬ت‪َ٠‬ذذ َبَا‪َٰ َِ ٟ‬انَی‬
‫َی َشٲحہ الَی َ‪٣‬کَا ُ‪٣َ ٩٣ ٪‬کَا َ‪٪‬‬ ‫ہ‪َ ٨٣‬ٲ ٌب رفَ َ‪ ٩٣‬اَ‪ ١ُ ٫‬ٯ َ‪٣‬ا ُ‪٢‬‬
‫رف فَی ا‪ََ ٌٟ‬با َزٵ َبَاْلَ َ‪٣‬ان َی‬
‫َٯ َٱو َ ہ‬ ‫َركہ َٯ َیٌَٲ ہع رفَ ًزا‬
‫‪ََ ٟ‬ٲد ہ‪ ١َ ٤‬ذ ہ‬
‫َرك بَا‪ ٟ‬ۂ َؤاز َ َٯ بَا‪َ ٠ٟ‬شا َ‪٪‬‬
‫َٯذ ٌ‬ ‫َت‪َ٠‬ذذَہ ا‪ٟ‬ت ََل َٯٵہ اَٱ َ‪َ ٩‬ٯل ّٰی‬
‫رش بَا‪َ ٨ٟ‬حاٵ َ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪َٰ ٬َ ٟ‬ا َ‪٪‬‬
‫ٱہ َب ہ‬ ‫ت َٱات َٲ َہ َب َظی ٌر‬ ‫َٯً َ‪َ ٨‬س ا‪َ ٰ٤َ ٟ‬‬
‫َغَٖ ا‪ٟ‬حَ َ‪٨‬ا َ‪٪‬‬ ‫َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬زا َحا َ‬
‫ت فَی ہ َ‬ ‫َٓ ہٲسرَ ہک َ‪٣‬ا َا َرا َز َٯ َ‪٣‬ا َت َ‪٤‬ى ّٰی‬

‫تظجنہ‪…)۳(:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکفیلۺیکۺرظنۺںیمۺۺذرکۺِۺشیہٰلۺیکۺذلت وخوصبرتۺابلسۺںیمۺٓاےنۺفشےلۺرکیپۺنۺفامجؽۺےکۺدۺدیشرۺےسۺ‬

‫ڑبھۺرکۺےہ۔‬
‫(‪…)۵‬فہۺامؽۺفدفتلۺ‪،‬شلہۺفۺایعؽۺوکوھچڑۺرکرپفرۺداگرۺیکۺبلطۺںیمۺشکیۺہگجۺےسۺدفرسیۺہگجۺاجانۺدنسپۺرکاتۺےہ۔‬

‫(‪…)۱‬اتہکۺولوگںۺےسۺپھچۺرکۺاہنتیئۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابعدتۺۺفشاطتعۺرکےکالفحۺفاکرمشینۺاحلصۺرکے۔‬

‫(‪…)۴‬رہۺہگجۺشسۺےکۺدؽۺفۺزابؿۺرپۺالتفتۺاکۺذفؼۺشفرۺذرکِۺشیہٰلۺیکۺذلتۺریتہۺےہ۔‬
‫(‪…)۵‬ومتۺےکۺفتقۺشسۺےکۺاپسۺشکیۺوخربخشیۺدےنیۺفشالۺٓااتۺےہۺوجۺشےس(داینیک)ذتلۺفاقحرتۺےسۺاجنتۺیکۺوخربخشیۺداتیۺےہ۔‬
‫ابالاخونںںیمۺرشۺتحۺفۺوکسؿۺیکۺوصرتۺںیمۺشےنپۺدصقمۺشفرۺشینپۺانمتۺوکۺاپاتیلۺےہ۔‬
‫ۺ‬ ‫(‪…)۶‬رھپۺفہۺیتنجۺ‬
‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ٓ‬
‫سىیااِعاخظتکیونظ‪:‬‬
‫ۺسان ۺرُکْزنب ۺ َفرَبَہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺدؿ ۺںیم ۺنیت ۺابر ِ‬
‫ۺرقٓاؿ ۺاپک ۺاکمتخ ۺشفر ۺابعدشت ۺںیم ۺوخب ۺاجمدَہہ ۺایکۺ‬ ‫(‪…)38‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رکےت۔شکیۺصخشۺےنۺۺاہک‪ٓ‚:‬اپۺےنۺوتۺسفنۺوکۺتقشمۺںیمۺڈشؽۺراھکۺےہ۔‛ٓاپ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنشسۺےسۺوپۺاھچ‪‚:‬داینۺیکۺرمعۺینتکۺےہ؟‛شسۺےنۺاہک‪‚:‬استۺزہشرۺاسؽ۔‛ۺرفامای‪‚:‬ایقتمۺاکۺدؿۺانتکۺڑبشۺوہاگ؟‛ۺشسۺ‬
‫ےنۺاہک‪50‚:‬زہشرۺاسؽۺاک۔‛ۺرفامای‪ ‚:‬رھپۺمتۺاستۺدؿۺلمعۺویکںۺںیہنۺرکےتۺاتہکۺربف ِزایقتمۺذعشبۺےسۺچبۺوکس۔‛‬
‫ٓاپ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺاکۺدصقمۺہیۺاتبۺانۺاھتہکۺشرگمتۺداینیکۺرمعۺےکۺربشربۺزدنہۺرےہشفرۺاستۺزہشرۺاسؽۺکتۺابعدتۺ‬
‫رکےت ۺرےہ ۺوت ۺایقتم ۺےک ۺ‪50‬زہشر ۺاسہل ۺدؿ ۺےس ۺچب ۺاجٕا ۺےگ‪،‬یہی ۺلمع ۺاہمترے ۺےئل ۺزایدہ ۺعفن ۺشخب ۺوہاگشفر ۺشیس ۺںیمۺ‬
‫ںیہمتۺرتبغۺۺوہینۺاچےئہۺویکہکنۺزدنیگۺوتاہنتیۺوط رصۺےہۺہکبجۺۺٓارختۺۺاکدؿۺتہبۺڑبشۺےہ۔‬
‫ۺسفنۺیکۺرگنشینۺشفرۺرمشہبقۺےکۺےلسلسںیمۺامہرےۺ َسلفۺاصنیحلۺاکیہیۺرطہقیۺاھت۔‬
‫سلفظالحیًکیسیظتکامفالىہ‪:‬‬
‫ۺزبراگؿۺدنیۺاکۺانلمۺاندرۺےہۺذٰہلشۺبجۺسفنۺرسیشکۺداھکےئ‪،‬ابعدتۺیکۺاپدنبیۺےسۺیجۺرچشےئۺوتۺ‬
‫ِ‬ ‫شبۺوچہکنۺشےسی‬
‫ۺزبراگؿۺدنی ۺیکۺریستۺاکاطمہعلۺےئجیکۺشہتبل ۺشرگۺیسکۺوکۺشؿۺیکۺریستۺیکۺریپفیۺرکےنۺفشےلۺیکۺتبحصۺشفرۺاشمدَہہ ۺرسیۺ‬
‫ِ‬ ‫شؿ‬
‫ٓااجےئۺوتۺہیۺدؽۺےکۺےئلتہبۺافدئہۺدنمۺشفرۺفلسۺاصنیحلۺیکۺشدتقشۺرپۺشاھبۺرےنۺاکرتہبنیۺذرہعیۺےہۺویکہکنۺاشمدَہہۺےننسشفرۺ‬
‫زپےنھ ۺےسزایدہ ۺافدئے ۺدنم ۺوہاتےہشفر ۺشرگ ۺیسک ۺرم ِداکلم ۺیک ۺںیہمت ۺتبحص ۺرسی ۺہن ۺوہ ۺےکس ۺوت ۺشَالسػ ۺیک ۺریست ۺےکۺ‬
‫اطمہعلۺےسۺرہزگتلفغۺہنۺربانتہکۺشفٹنۺہنۺےلمۺوتۺرکبیۺیہۺ۔۔ذٰہلشۺشبۺاہمترےاسےنمۺدفرشےتسۺںیہ‪ …)۳(:‬متۺ َسلفۺ‬
‫اصنیحل ۺیک ۺشدتقش ۺرک ےکشؿ ۺدنملقع‪،‬دھجمسشر ۺشفر ۺدینی ۺریصبت ۺفشولں ۺںیم ۺاشلم ۺوہاجٕاای ۺ(‪…)۵‬زامےن ۺےک ۺاجلہ ۺشفر ۺاغلفۺ‬
‫ولوگںۺےکۺےھچیپۺولچ۔نکیلۺہیۺتحیصنۺایۺدۺروھک!شؿۺشقمحۺشفرےبۺفوقػۺولوگںۺیکۺریپفیۺۺرکےکۺلقعۺدنمفںۺیکۺاخمتفلۺ‬
‫رپۺرہزگۺرمکۺہتسبۺہنۺوہان۔‬
‫شرگسفن ۺںیہمت ۺہی ۺہہک ۺرکیتسس ۺدالےئ ۺہک ۺفلس ۺاصنیحل ۺوتوبضمط ۺولگ ۺےھت ۺشفرھجت ۺںیم ۺشؿ ۺیک ۺرطح ۺاطتقۺ‬
‫ںیہنۺہکۺوتشُؿۺاسیجاجمدہہۺۺرکےکسوتۺمتۺابعدتۺںیمۺاجمدہہۺرکےنۺفشیل ۺوعروتںۺیکۺریستۺاکاطمہعلۺرکانشفرۺسفنۺوکوجشبۺدانیۺ‬
‫ہکۺںیمۺشانتۺذلیلۺفریقحۺںیہنۺوہںۺہکۺوعروتںۺےسۺزمکفرۺنبۺاجٕاں۔ۺرمدۺوہرکۺدینیۺشفرۺدوینیۺاعمالمتۺںیمۺوعروتںۺےسۺ‬
‫ےھچیپۺرانہاہنتیۺذتلۺفشیلۺابتۺےہ۔شبۺمہۺوعروتںۺےکۺاجمدہشتۺےکۺفشاعقتۺذرکۺرکےتۺںیہ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫خُاتیًکےمجاہزاتکی ‪43‬حکاتاتِِاقىات‬
‫َّ‬ ‫َّ َّ‬
‫سٲ َستہ‪٨‬احبیبہوزِیہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہاکامجاہزہ‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺس ُ اتہبیبح َ َ ّ‬
‫ۺعفہی ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہا اشع ۺیک ۺامنز ۺزپھ ۺرکشےنپ ۺرھگںیم ۺشکی ۺ ۺوبچرتے ۺرپ ۺاچدر ۺاھچبرک ۺڑھکیۺ‬ ‫(‪…)1‬وقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫وہاجںیتۺشفر ابراگہِ ۺدخشفدنی ۺںیمۺرعضۺرکںیت‪‚:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ات ۺریکی ۺاھچیئگ‪،‬ولگۺوس ۺےئگ‪ ،‬ۺابداشوہں ۺیکۺسلجمۺربۺاخ ۺ‬
‫تس‬
‫وہیئگ‪،‬بحمۺشفروبحمبۺولختۺشایتخررکےکچہکبجۺںیمۺریتیۺابراگہ ۺںیمۺڑھکیۺوہںۺ۔‛ہیۺہہکۺرکۺرجفۺکتۺامنزۺۺزپیتھۺرںیتہۺشفرۺولط ِعۺرجفۺ‬
‫ےک ۺفتق ۺرعض ۺرکںیت‪‚:‬شے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬رشت ۺزگر ۺیئگ ۺشفر ۺدؿ ۺرفنش ۺوہایگ۔شےاکش! ۺےھجم ۺولعمؾ ۺوہات ۺہک ۺ ۺریمی ۺرشتۺیک ۺابعدتۺ‬
‫وبقمؽۺوہیئگۺےہۺاتہکۺںیمۺوخدۺوکۺابمرک ابدۺدیتی ایوبقمؽۺہنۺوہےناکۺملعۺوہاجاتۺاتہکۺںیمۺشاہظ ِرشوسفسۺرکیت۔ۺشیہٰل!ۺریتےۺزعتۺفالجؽۺ‬
‫یک ۺمسق! ۺبج ۺکت ۺںیم ۺزدنہ ۺوہں ۺشیس ۺرطح ۺریتی ۺابراگہ ۺںیم ۺاحرض ۺوہیت ۺروہں ۺیگ۔ ۺشیہٰل! ۺریتے ۺزعت ۺفالجؽ ۺیک ۺمسق! ۺشرگ ۺوتےھجم ۺشینپۺ‬
‫ہکنںیمۺریتےۺوجدۺفرکؾۺےسۺوخبیبۺفشفقۺوہں۔‛‬
‫ںیگۺویک ۺ‬
‫ابراگہۺےسۺڑھجکۺدےبتۺیھبۺںیمۺتمہۺںیہنۺاہرف ۺ‬

‫بُػھیخاتٌُکی گظیہِؽاعی‪:‬‬
‫(‪…)7‬وقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺشکی ۺانانیب ۺوبڑیھ ۺاخوتؿ ۺرشت ۺرھب ۺابعدت ۺرکںیت ۺشفر ۺرحسی ۺےک ۺ ۺفتق ۺابراگہِ ۺشیہٰل ۺںیم ۺ ۺدرد ۺرھبی ۺٓافشز ۺںیمۺ‬
‫دنشرکںیت‪‚:‬شیہٰل!ابعدت ۺزگشر ۺرشت ۺیک ۺاتریکی ۺںیم ۺریتی ۺابعدت ۺرکےک ۺریتی َۺرتمح ۺشفر ۺریتی ۺرفغمت ۺےک ۺلضف ۺیک ۺرطػ ۺتقبسۺ‬
‫رکےت ۺںیہ۔شے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ںیم ۺھجت ۺےس ۺوسشؽ ۺرکیت ۺوہں ۺہک ےھجم ۺتقبس ۺرکےن ۺفشولں ۺیک ۺیلہپ ۺامجتع ۺںیم ۺاشلم ۺرفام‪ ،‬ۺےھجم ِ‬
‫اقمؾۺ‬
‫َ‬
‫ۺمنیب ۺاکدرہجۺاطعرفامۺشفرۺشےنپۺکینۺدنبفںۺےک ۺاسھتۺالم۔وتیہ ۺبسۺےسۺزایدہ َۺرمحۺرفۺامےنۺفشالۺشفرۺبس ۺےسۺڑبھ ۺرکمیظعۺ‬ ‫ً َ‪٠‬ٲین ۺںیم ُ َّْ‬
‫َ‬
‫فرکمیۺےہ۔‛ داعرکےتۺرکےتۺفہۺانانیبوبڑیھۺاخوتؿۺدجسےۺںیمۺرگاجںیتۺ ّٰیۺہکۺرگےنۺیکۺٓافشزینسۺاجیتۺشفرۺرجفۺکتۺرفرف رکۺداعۺامیتگنۺ‬
‫ذن‬

‫رںیتہ۔‬
‫َّ ْ َّ‬
‫شىُاىہىامیوباستگؼاعخاتٌُ‪:‬‬
‫ْ‬
‫ۺسانۺٰییحیۺنبۺ ِبحسط اا ۺؾ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺںیم َ ْ و‬
‫ۺش َشنۺانیمۺابعدتۺزگشرۺاخوتؿۺیک‬ ‫(‪…)3‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سلجمۺںیمۺاحرضۺوہاتوتۺشںیہنۺشرثکرگہیۺفزشریۺرکےتۺداتھکی۔ۺشکیۺدہعفۺںیمۺےنۺشےنپدفتسۺےسۺوپاھچ‪‚:‬شرگۺمہۺشےسیۺفتقۺںیمۺ‬
‫ٓاںیئ ۺبج ۺہی ۺاہنتوہں ۺوت ۺمہ ۺشںیہن ۺسفن ۺےس ۺرنیم ۺربےنت ۺاکںیہک ۺےگ۔‛دفتس ۺےن ۺاہک ۺاسیجمت ۺرتہب ۺوھ۔انچہچنۺشکی ۺرمہبت ۺفہۺ‬
‫اہنتںیھتۺوتۺمہۺشؿۺےکۺاپسۺےئگۺشفرۺشؿۺےسۺاہک‪‚:‬شرگۺٓاپۺسفنۺےسۺرنیمۺربںیتۺشفرۺرفانمکۺرکدںیۺوتاشدی ۺہیۺٓاپۺےکۺوصقمدۺںیمۺ‬
‫ۺسانۺٰییحیۺنبۺاطسبؾۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ ۺہکۺفہۺرفرکۺےنہکۺںیگل‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسق!ںیمۺشانترفانۺ‬
‫دمدۺاگروہ؟‛رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫اچیتہۺوہںۺہکۺامتؾۺٓاوسنۺمتخۺوہاجںیئۺرھپۺںیمۺوخؿۺےکۺٓاوسنۺرفٕاںۺ ّٰیۺہکۺریمےۺوخؿۺاکۺشکیۺشکیۺرطقہۺٓاوسننبۺرکےلکننکیلۺ‬
‫ذن‬
‫َ‬
‫ںیمۺاہکںۺرفیتۺوہں؟ۺںیمۺاہکںۺرفیتۺوہں؟‛ۺابرۺابریہیۺشافلظۺدرہشیتۺرںیہۺ ّٰیۺہکۺشؿۺرپۺیشغۺاطریۺوہیئگ۔‬
‫ذن‬

‫حکایت‪:‬جيتسجائیگئی‬
‫ۺسان ۺدمحم ۺنب ۺاعمذ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺےھجم ۺشکی ۺابعدت ۺزگشر ۺاخوتؿ ۺےنشانپوخشب ۺایبؿ ۺرکےتۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وہےئاتب ۺایہک ۺںیم ۺےن ۺوخد ۺوک ۺتنج ۺںیم ۺاپای‪،‬فاہں ۺںیم ۺےن ۺویتنجں ۺوکشےنپ ۺشےنپدرفشزفں ۺرپ ۺڑھکش ۺداھکی ۺوت ۺوپاھچ‪ِ ْ ‚:‬‬
‫شہ ۺتنج ۺویکںۺ‬
‫ڑھکےۺںیہ؟‛شکیۺیتنجۺےن ۺےھجمۺاتبای‪‚:‬ہیۺبسۺیسکۺاخوتؿۺیکۺزایرتۺرکےنۺےکۺےئلۺڑھکےںیہۺسجۺےکۺےئلۺتنجۺاجسیئۺیئگۺ‬
‫ےہ۔‛ںیم ۺےنوپاھچ‪‚:‬فہ ۺاخوتؿ ۺوکؿ ۺںیہ؟‛ ۺشس ۺےن ۺ ۺاہک‪‚:‬فہ ۺاقمؾ ۺشُہلب(رصبہ ۺےکرقیبی ۺفشدی) ۺیک ۺرےنہ ۺفشیل ۺشکی ۺایسہ ۺافؾ ۺزینکۺ‬
‫ےہسجۺاکانؾۺوعششہنۺےہ۔‛ۺںیمۺےنۺاہک‪‚:‬دخبش!ۺفہۺوتۺریمیۺنہبۺںیہ۔‛ریمےۺہیۺہلمجۺےتہکیہۺفہۺشکیۺشفینٹنۺرپۺوسشرۺوہشۺںیمۺشڑیتۺ‬
‫یلچۺٓاںیئ۔شںیہنۺدھکیۺرکۺںیمۺےنٓافشزۺدی‪‚:‬شےۺریمیۺنہب!ایکۺٓاپۺاجیتنۺںیہۺامہرشٓاسپۺںیمۺایکرہتشۺےہ؟ۺٓاپۺرپفرداگر ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫یک ۺابراگہ ۺںیم ۺریمی ۺافسرش ۺ ۺرکںی ۺ ۺہک ۺےھجم ۺیھب ۺٓاپ ۺےک ۺاسھت ۺرےھک۔‛فہ ۺریمی ۺرطػ ۺدھکی ۺرک ۺرکسمشںیئ ۺشفر ۺاہک‪‚:‬شیھبۺ‬
‫اہمترشفتق ۺںیہن ۺٓاای ۺنکیل ۺریمی ۺدف ۺابںیت ۺاید ۺروھک‪…)۳(:‬شےنپ ۺدؽ ۺوک ۺنیگمغ ۺرانھک ۺ(‪…)۵‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺتبحم ۺفشاطتع ۺوک ۺشینپۺ‬
‫وخشاشہتۺرپۺرتحیجۺدانیوتۺومتۺےکۺفتقۺںیہمتۺوکیئۺاصقنؿۺہنۺےچنہپۺاگ۔‛‬
‫ىیکعِمیکيیؼ‪:‬‬
‫ۺسان ۺًبساہللنب ۺن ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬ریمے ۺاپس ۺشکی ۺرفیم ۺزینک ۺیھت ۺوج ۺےھجم ۺتہب ۺدنسپۺ‬
‫(‪…)4‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫یھت۔شکیۺرشتۺفہۺریمےۺۺربشربںیمۺوسیئۺ‪،‬ۺںیمۺدیبشرۺوہشۺوتشےسۺہنۺۺاپای۔ںیمۺشےسۺالتشۺرکےنۺےکۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺاحل ۺدجسہ ۺںیم ۺہہک ۺریہ ۺےہ‪‚:‬شے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ریتی ۺتبحم ۺاکفشہطس ۺریمے ۺانگہ ۺاعمػ ۺرفامدے۔‛ںیم ۺےن ۺاہک‪:‬ریتیۺ‬
‫َ َ‬
‫ےئل ۺشاھٹ ۺوت ۺداھکی ۺہک ۺفہ ِ‬
‫تبحم ۺںیہن ۺہکلب ۺویں ۺوہک ۺہک ۺریمی ۺتبحم ۺاکفشہطس ۺریمےانگہ ۺاعمػ ۺرفامدے۔زینک ۺےن ۺاہک‪‚:‬شے ۺریمے ۺٓااق! ۺںیہن ۺہکلب ۺفیہ ۺھجم ۺےس ۺتبحم ۺ ۺرکاتۺ‬
‫ےہۺ‪،‬شیسۺےنۺےھجمۺرشکۺےسۺاکنؽۺرکۺشالسؾۺیکۺدفتلۺےسۺامالۺامؽۺایکۺ‪،‬شیسۺیکۺتبحمۺاکشرثےہۺہکۺںیمۺدیبشروہںۺہکبجۺےبامشرۺولگۺوسۺرےہۺںیہ۔‛‬
‫ٓ‬
‫ینيیخاتٌُکیاہِؽاعی‪:‬‬
‫ِْ‬ ‫ْ‬
‫ۺسانۺشوباہ ِْ(‪َ) 258‬رُقسۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺرفامےتۺںیہۺہکۺامہرےۺزپفسۺںیم’’رَس َّنۺ‘‘انیمۺینمیۺاخوتؿۺٓاںیئ۔ںیمۺرشتۺےکۺفتقۺشؿۺ‬
‫(‪…)5‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫یکۺٓاہۺفزشریۺاتنس۔شکیۺدؿۺںیمۺےنۺاخدؾۺےسۺاہک‪‚:‬اھجکنۺرکۺدوھکیۺہیۺاخوتؿۺویکںۺرفیتۺںیہ؟‛ۺاخدؾۺےنۺاھجاکنوتۺۺشںیہنۺھچکۺرکاتوہشۺںیہنۺۺاپایۺشہتبلۺ‬

‫فہۺۺشینپۺرظنۺٓاامسؿۺیکۺرطػۺشاھٹۺرکۺہلبق ُۺرخۺےھٹیبۺہہکۺرںیہۺںیھت‪‚:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬وتۺےنۺرسہیۺوکۺدیپشۺایک‪،‬شےسۺرہمسقۺےکاحالتۺںیمۺشےنپۺرزؼۺ‬

‫یکۺتمعنۺےسۺونشزاتۺراہ‪،‬ۺرہاحتلۺںیمۺوتےنۺشےسۺشاھچۺراھک‪،‬ۺریتیۺرطػۺےسۺےنچنہپۺفشیلۺۺرہٓازامشئۺےسۺہیۺوفحمظۺریہۺشسۺےکۺابفوجدۺہیۺےبۺوخػۺ‬
‫وہرکریتیۺۺانرفامینۺرکےکےھجتۺانرشضۺرکیتۺےہ۔ایکۺرسہیۺہیۺامگؿۺرکیھٹیبۺےہۺہکۺوتۺشسۺیکۺۺانرفامینۺوکۺںیہنۺدھکیۺراہۺاحالہکنۺوتۺاجےننۺفشالۺربخدشرۺےہۺ‬
‫بسھچکۺرکاتکسۺےہ۔‛‬
‫شفرۺوت ۺ‬
‫ۺسانۺذفشونلؿۺرصمیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےتۺںیہ‪:‬ۺںیمۺشکیۺرشت ِ‬
‫ۺفشدیۺاعنکؿۺیکۺرطػۺالکن۔ۺفشدیۺیکۺرطػۺڑچےنھۺاگلۺوتۺداھکیۺۺشکیۺ‬ ‫(‪…)6‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺابُمرہکۺزپھۺرکۺرفریہۺےہ‪:‬‬
‫ایسہۺزیچۺریمیۺرطػۺٓاریہۺےہشفرفہۺہیۺٓاِتی َ‬
‫ن(‪( )۲۱‬پ‪،۵۴‬ا‪ٟ‬ز‪٣‬ز‪)۴۷:‬‬
‫ْ‬ ‫ْ ْ‬ ‫َو بَ َدا َل ُه ْم ِّم َن ّٰ ِ‬
‫ال َما ل َْم َی ُكونُوا َی ْح َؾ ِس ُبو َ‬
‫ںیمہنۺیھت۔‬ ‫اہللیکۺرط ۺ‬
‫ػےسۺفہۺابتۺاظرہۺوہیئۺوجۺشؿۺےکۺایخؽۺ ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشف ۺر ُش ۺ‬
‫ںیھن ۺ‬

‫بجۺفہۺایسہ ۺزیچۺریمے ۺرقبی ۺٓایئ ۺوتںیمۺےن ۺداھکی ۺہکۺفہ ۺشفینۺہب ۺںیمۺوبلمس ۺشکی ۺوعرتۺۺیھتۺسج ۺےک ۺاہھتۺںیمۺوھچاٹاسڈفؽۺ‬

‫اھت۔وعرتۺےنۺھجمۺےسۺےبۺوخػۺوہرکوپاھچ‪‚:‬متۺوکؿۺوہ؟‛ۺںیمۺےنۺاہک‪‚:‬ںیمۺشیبنجۺوہں۔‛ۺوعرتۺےنۺوپاھچ‪‚:‬شےۺصخش!ۺایکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺ‬

‫ۺسان‬
‫اسھتۺوہرکۺیھبۺشتیبنجۺےہ؟‛رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫َ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ۺسۺدمحمۺرمب یۺزَ دیبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲہ َرح َ‪٤‬ٶ اہلل ا‪َٰٟ٘‬ٴۺرفامےتۺںیہ‪ :‬ا َح َٲا ہء ا‪ ٟ‬ہٌ‪٠‬ہٰ‪٦‬ےکۺوخسنںۺںیمۺشیسۺرطحۺےہۺہکبجۺدرتسۺشوباشہؾۺےہ۔(اتحاٖ ا‪ٟ‬شازہ‬
‫ہ‬ ‫َ‬ ‫ض‬
‫ٰ‬ ‫‪ …258‬اشرحۺا َح َٲا ہء ا‪ ٟ‬ہٌ‪٠‬ہٰ‪٦‬ۺاّلعہم ّ ِ ّ‬
‫ا‪٤ٟ‬ت٘ین‪)۵۶۴ /۳۱ ،‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ذفشونلؿ ۺرصمی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےت ۺںیہ‪‚:‬ںیم ۺشُس ۺیک ۺابت ۺنس ۺرک ۺرف ۺےن ۺاگل۔‛ شس ۺےن ۺوپاھچ‪‚:‬ویکں ۺرف ۺرےہ ۺوہ؟‛ںیم ۺےنۺ‬
‫اہک‪‚:‬زمخۺےہۺنکیلۺۺشبۺدلجکیھٹۺوہاجٕاںۺاگویکہکنۺامیبریۺیکۺدفشۺلمۺیئگۺےہ۔‛شسۺےنۺاہک‪‚:‬شرگۺےچسۺوہۺوتۺاتبدفویکںۺرفرےہۺوہ؟‛ۺںیمۺ‬
‫ےنۺاہک‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺمتۺرپ َۺرمحۺرفامےئ!ایکۺاچسۺٓادیمۺںیہنۺرفات؟‛ۺشسۺےنۺاہک‪‚:‬اہںۺاچسٓادیمۺںیہنۺرفات۔‛ۺںیمۺےنۺوپاھچ‪‚:‬ویکں؟‛ۺشسۺ‬
‫وہرکۺاخومشۺوہایگ۔‬
‫ؿ ۺ‬
‫ہینسۺرکۺریحش ۺ‬
‫ےنۺاہک‪‚:‬ویکہکنۺۺرفانۺدؽۺاکنیچۺےہ۔‛ۺںیمۺ ۺ‬
‫ْ‬ ‫ُ َّ‬
‫حکایت‪:‬کاط!ٌفیظہسظاٹھائےتُىافظماىیىہکظے‬
‫َ‬
‫س ُتاۺعُفَی َرْہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہاۺےسۺےنلمۺیکۺشاجزتۺاچ ۺ‬
‫یہ‬ ‫ۺسانۺشدمحۺنبۺیۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ‪:‬مہۺدنچۺشرفشدۺےنۺرضحتۺ ّ ِ َ ّ‬
‫(‪…)7‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رگمشوہنں ۺےنۺےنلم ۺےسشاکنررکدای۔ ۺمہ ۺدرفشزے ۺرپڑھکے ۺرےہ۔شںیہن ۺولعمؾ ۺوہش ۺہک ۺمہ ۺدرفشزےۺیہ ۺرپںیہ ۺوت ۺفہ ۺہی ۺےتہک ۺوہےئ ۺدرفشز ۺہ‬
‫وھکےنل ۺٓاںیئ‪‚:‬شے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬وجریتے ۺذرک ۺےس ۺرفےک ۺشس ۺےس ۺریتی ۺانپہ ۺاچیتہ ۺوہں ۺ۔‛شوہنں ۺےن ۺدرفشزہ ۺوھکال ۺوتمہ ۺشدنر ۺدش ۺ‬
‫لخ‬

‫وہےئگشفر ۺاہک‪:‬شے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺدنبی! امہرے ۺےئل ۺداع ۺرف ۺامدےئجی۔شوہنںۺےن ۺرفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺریمےۺرھگ ۺںیم ۺاہمتری ۺامہمؿ ۺونشز ۺ‬
‫ی‬
‫ۺسانۺاطعءۺ ہس‪ََِ ٠‬م َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےنۺ‪40‬اسؽۺکتۺٓاامسؿۺیکۺرطػۺۺاگنہۺںیہنۺشاھٹیئ۔ۺش ۺ‬
‫کی‬ ‫رفغمتۺےسۺرکے۔ۺرھپۺرفامےنۺںیگل‪‚:‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےئ‬
‫دہعف ۺاگنہ ۺٓاامسؿ ۺیک ۺاجبن ۺشُھٹ ۺیئگ ۺوت ۺےب ۺوہش ۺوہ ۺرک ۺرگ ۺزپے ۺشفر ۺشس ۺےک ۺببس ۺشؿ ۺاک ۺٹیپ ۺٹھپ ۺایگ۔شے ۺاکش! ریفغہ ۺیھب ۺرس ۺشاھٹ ۺ‬
‫وہوتۺدفابرہۺہنۺرکے۔‬
‫ےاکشۺ!ریفغ ۺہےسۺانرفامینۺرسز ۺد ۺ‬
‫ےشفرۺش ۺ‬
‫ینہنۺرک ۺ‬
‫وتانرفام ۺ‬

‫حکایت‪:‬کہیٍوضابىاؽلىہہُجائے‬
‫ے‬
‫(‪…)8‬شکیۺکینۺصخشۺاکۺایبؿۺےہہکۺںیمۺشکیۺدؿۺشینپۺیشبحۺابدنیۺےکۺاسھتۺابزشرۺیکۺرطػۺالکن۔ۺابدنیۺوکۺںیمۺےنۺابزشرۺےکۺشکیۺانکر ۺ‬
‫ں‬
‫رپرےنۺاکاہکشفرۺشینپۺرضفریۺزیچںیۺےنیلۺالچۺایگ۔ابدنیۺےسۺاہکاھتہکۺریمیۺفشیسپۺکتۺاہیںۺےسںیہکۺہنۺاجانۺنکیلۺںیمۺفشسپۺٓاایۺوتۺفہۺفاہ ۺ‬
‫نس‬
‫ہن ۺیھت۔ںیم ۺےصغ ۺیک ۺاحتل ۺںیم ۺرھگ ۺٓاایگ۔ابدنی ۺےن ۺریمے ۺرہچے ۺرپ ۺےصغ ۺےک ۺٓااثر ۺدےھکی ۺوت ۺےنہک ۺیگل‪ :‬ۺریمے ۺٓااق! ۺےلہپریمی ۺابت ۺ ۺ‬
‫ےئجیل!ٓاپۺےھجمسجۺہگجۺرش رکےئگۺےھتۺفاہںۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺذرکرکےنۺفشالوکیئۺۺرظنہنۺٓاایۺوتۺےھجموخػۺالقحۺوہشۺہکۺںیہکۺاہیںۺذعشبۺانز ۺ‬
‫ؽ‬
‫سےنۺاہک‪ٓ:‬اپۺےنۺشاھچۺ‬
‫ںیمےنۺاہک‪:‬وتۺٓازشدۺےہ۔ش ۺ‬
‫تتہبۺشیھچۺیگل وت ۺ‬
‫سیکۺاب ۺ‬
‫ےہہکۺےھجمۺش ۺ‬
‫ؿ ۺ‬
‫سکینۺصخشۺاکۺایب ۺ‬
‫ہنۺوہاجےئ۔ۺش ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیہنۺایکۺویکہکنۺںیمۺٓاپۺیکۺالغیمۺںیمۺریتہۺوتۺےھجمۺ ُدانگۺشرجۺاتلمۺنکیلۺشبۺںیمۺشکیۺشرجۺےسۺرحمفؾۺوہیئگ۔‬
‫کثظتگظیہکےسبببیيائیچلیگئی‬
‫ِ‬ ‫حکایت‪:‬‬
‫یۺ ََعاءۺ َسعدّیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺریمیۺاچچۺزشدۺنہبۺرَبریہۺتہبۺابعدتۺزگشرۺیھتۺشفرۺرثکتۺےسۺ‬
‫ۺسانۺش ِ حْ ِ‬
‫(‪…)9‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ٓاؿۺاپکۺیکۺالتفتۺرکیتۺیھت۔بجۺیھبۺمنہجۺےکۺذرکفشیلۺٓاتیۺزپیتھۺوتۺرفۺزپیت۔ۺلسلسمۺرفےنۺیکۺفہجۺےسۺشسۺیکۺانیبیئۺیلچۺ‬
‫رق ِ‬
‫ۺَعءۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺ‬
‫یئگ۔مہ ۺدنچ ۺاچچ ۺزشدۺاھبویئں ۺےن ۺوشمرہ ۺایکہکۺۺشےسۺزایدہۺرفےنۺرپ ۺتحیصن ۺرکںیۺےگ۔رضحتۺشِنب َ ا‬
‫ںیہۺہکۺمہ ۺبسۺشسۺےکۺاپسۺےچنہپۺشفرۺوپاھچ‪ :‬ربریہ!ۺیسیکۺوہ؟شسۺےنۺاہک‪‚:‬شیبنجۺزنیمۺںیمۺامہمؿۺیکۺرطحۺزپیۺرظتنمۺوہں ۺہکۺ‬
‫البفشۺٓاےئۺشفرۺشےسۺوبقؽۺرکفں۔‛مہۺےنوپاھچ‪:‬بکۺکتۺرفیت روہیگ؟شبۺوتانیبیئۺیھبۺۺزشلئۺوہیکچۺےہ۔شسۺےنۺاہک‪:‬شرگۺاہلل‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺیک ۺابراگۺہۺںیمۺریمیۺۺانیبیئۺۺزشلئۺوہےنۺںیمۺالھبیئۺےہۺوتۺشسۺےکۺےلچۺاجےنیکۺوکیئۺۺرپفشۺںیہنۺشفرۺشرگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابراگۺہۺ‬
‫ںیم ۺریمی ۺ ۺانیبیئ ۺ ۺزشلئ ۺوہےن ۺںیم ۺالھبیئ ۺںیہن ۺےہوت ۺرھپشفر ۺزایدہ ۺرفےن ۺیک ۺرضفرت ۺےہ۔ ۺرھپ ۺشس ۺےن ۺمہ ۺےس ۺہنمۺ‬
‫ی ۺ ََعاء ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺمہ ۺاچچزشد ۺاھبویئں ۺےن ۺاہک‪‚:‬اہیں ۺےس ۺولچ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺمسق!ۺ‬
‫سان ۺش ِ حْ ِ‬
‫ریھپایل۔رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫شسۺاکاحؽۺدفرسشۺےہامہریۺرطحۺںیہنۺےہ۔‛‬
‫َّ‬ ‫َّ َّ‬ ‫سٲ َستہ‪٨‬ا ُ‬
‫مىاطہوزِیہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲ َہاکامجاہزہ‪:‬‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ذن‬‫ٰ‬ ‫ّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ۺس ُ اتۺاعُمذہۺ َ َ ّ‬
‫عفہی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہلل ت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہاۺدؿۺےکۺفتقۺرفامںیت‪‚:‬ہیۺریمیۺومتۺاکۺدؿۺےہۺ یۺہکۺاشؾۺکتۺاھکانۺہنۺ‬ ‫(‪…)13‬رضحت ّ ِ َ ّ‬
‫اھکںیت۔‛ۺرشتۺوہیتۺوتۺرفامںیت‪‚:‬ہیۺۺریمیۺومتۺیکۺۺرشتۺےہۺرھپۺحبصۺکتۺامنزۺںیمۺوغشمؽۺرںیتہ۔‛‬
‫َّ‬
‫سٲ َستہ‪٨‬اعابىہبعظیہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲ َہاکامجاہزہ‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺس ُ ا‬
‫ت ۺرشہعب ۺرصبہی ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی‬ ‫ۺسان ۺشوبامیلسؿ ۺدشرشین ۺٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَی ۺرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺںیم ۺشکی ۺرشت ۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫(‪…)11‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫س‬
‫ًَ‪َ٠‬ٲ َہاےکۺاہںۺرش۔فہۺابالۺاخہنۺںیم ۺابعدتۺرکےنۺںیگلۺشفرۺںیمۺاکمؿۺےکۺوکےنۺںیمۺابعدتۺرکےنۺالچایگ۔ۺفہۺ َ ح َ ْرکتۺابعدتۺ‬
‫ںیمۺوغشمؽۺرںیہ۔ۺرحسےکۺفتقۺںیمۺےنۺوپاھچ‪‚:‬دخشےنۺںیمہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫ۺس ُتاۺرشہعبۺرصبہیۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہاۺےنۺرفامای‪‚:‬مہۺ‬
‫رشتۺرھبۺابعدتۺیکۺوتقیفۺیشخبۺمہۺشسۺاکۺرکشۺسکۺرطحۺشدشۺرکںی؟‛رضحت ّ ِ َ ّ‬
‫لکۺاکۺرفزہۺرھکۺرکشسۺاکرکشۺشدشۺرکںیۺےگ۔‛‬
‫َّ ْ َّ‬
‫سٲ َستہ‪٨‬ا شىُاىہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲ َہاکیسوا‪:‬‬
‫َ ْ‬
‫ۺس ُ ات ۺ َ ْ‬
‫شو َشن َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہا ۺویں ۺداع ۺایک ۺرکںیت‪:‬شیہٰل!ےھجم ۺریتی ۺالماقت ۺاک ۺتہب ۺوشؼ ۺےہ ۺشفر ۺریتی ۺرطػۺ‬ ‫(‪…)17‬رضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ےسۺےنلم ۺفشےل ۺوثشب ۺیک ۺتہبۺزایدہۺشدیم ۺےہ۔ ۺوتۺشاسیۺرکمی ۺےہ ۺہک ۺریتی ۺابراگہ ۺںیمۺشدیمفشرۺامویسۺںیہن ۺوہۺےتشفرریتیۺرطػۺ‬
‫وشؼ ۺرےنھک ۺفشولں ۺیک ۺبلط ۺمتخ ۺںیہن ۺوہیت۔شیہٰل!شرگریمی ۺومت ۺاک ۺفتق ۺٓااکچ ۺےہ ۺشفرںیم ۺےن ۺلمع ۺےک ۺذر ۺےعی ۺریتش ۺرقبۺ‬
‫احلصۺںیہنۺایکۺوتۺےھجمۺشینپۺوکاتویہںۺاکۺشرتعشػۺےہشفرںیمۺاعمیفۺیکۺبلطۺاگروہںۺ۔شرگۺوتےن ۺےھجمۺشخبۺدایوت ۺہیۺریتیۺیہۺاشؿۺ‬
‫ےکۺالقئۺےہۺشفرۺشرگۺوتۺےنۺےھجمۺذعشبۺدایۺوتۺہیۺریتشۺدعؽۺےہشفرھجتۺےسۺڑبشاعدؽۺوکیئۺںیہن۔ۺشیہٰل!ںیمۺۺےنشےنپۺسفن ۺرپۺرظنۺیکۺ‬
‫ۺنرتمح ِ ِ‬
‫ۺاشم ۺاحؽ ۺہن ۺریہ ۺوتریمی ۺالہتک ۺیہ ۺالہتک ۺ ۺےہ۔ۺ‬ ‫ۺنرتمح ۺاکوسشؽ ۺےہ‪ ،‬ۺشرگ ۺریتی َ ِْ‬
‫وکاتیہ ۺیک ۺشفر ۺشب ۺھجت ۺےس َ ِْ‬
‫شیہٰل!وت ۺزدنیگ ۺرھب ۺالھبیئ ۺاطعرفاماتراہ ۺرمےن ۺےک ۺدعب ۺیھب ۺالھبیئ ۺاطعرفام۔ےھجمشس ۺاپک ۺذشت ۺےس ۺشدیم ۺےہ ۺسج ۺےن ۺزدنیگۺ‬
‫رھبھجم ۺرپ ۺشاسحانت ۺےئک ۺفہ ۺرضفرےھجم ۺشخب ۺدے ۺاگ۔شیہٰل!ںیم ۺرمےن ۺےک ۺدعب ۺریتی َ َ ْ‬
‫ۺنِۺ ۺرتمح ۺےس ۺسک ۺرطح ۺانشدیم ۺوہاجٕاںۺ‬
‫احالہکنۺزدنیگۺرھبۺوت َ ِْ‬
‫ۺنرتمحۺرفاماتراہ۔شیہٰل!شکیۺاجبنۺوتۺںیمۺانگوہںۺیکۺفہجۺےسۺڈریتۺوہںۺہکبجۺدفرسیۺاجبنۺریتیۺتبحمۺ‬
‫ےھجمۺنئمطمۺرکدیتیۺےہ۔ۺشیہٰل!ۺریمےۺۺاعمےلمرپۺشینپۺاشؿۺےکۺاطمقبۺرظنۺرفامۺشفرۺھجمۺرپۺشانپۺلضفۺرفامۺےسج ۺاہجتلۺےنۺدوھےکۺ‬
‫ںیمۺڈشؽۺراھکےہ۔ۺشیہٰل!شۺ رگۺوتۺےھجمشاہتنۺںیمۺالتبمۺرکانۺاچۺاتہۺوتۺےھجمۺدہشتیۺہنۺداتیۺشفرۺشرگۺوتۺےھجمۺروسشۺرکانۺاچاتہۺوتۺریمیۺرپدہۺوپیشۺہنۺ‬
‫رفامات۔ۺشےۺربۺ ًَز َٯ َج‪!١‬ۺےھجمۺسج ۺےئلۺوتےنۺۺدہشتیۺاطعۺرفامیئۺشسۺےسۺرہبہۺدنمۺرفامشفرۺہشیمہۺریمیۺرپدہۺوپیشۺرفام۔ۺشیہٰل!ںیمۺ‬
‫ھجتۺےسۺہیۺامگؿۺںیہنۺریتھکۺہکۺسجۺدصقمۺےکۺےئلۺںیمۺےنۺداینۺںیمۺزدنیگۺزگشریۺےہۺوتۺےھجمۺشسۺےسۺرحمفؾۺرےھکۺاگ۔ۺشیہٰل!ۺشرگۺ‬
‫ۺاشؿۺرکیمیۺاکۺملعۺہنۺوہاتۺوتۺوثشبۺیکۺشدیمۺہنۺرکیت۔‬
‫ںیمۺےبۺانگہۺوہیتۺوتۺذعشبۺےسۺہنۺۺڈریتۺشفرۺشرگۺریتی ِ‬
‫َّ‬
‫سٲ َستہ‪٨‬ا عحلہوابزہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲ َہاکامجاہزہ‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺس ُ ا‬
‫تۺرہلحۺاعدبہۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی‬ ‫ۺںیہہکۺمہۺرضحت ّ ِ َ ّ‬ ‫ۺشربشمیہوخَّش ۺ‬
‫ص َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےت ۺ‬ ‫ۺ‬ ‫ۺسان‬
‫(‪…)13‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ًَ‪َ٠‬ٲ َہاےک ۺاپس ۺےئگ۔ رثکت ۺےسرفزے ۺرےنھک ۺےک ۺببس ۺ(زمکفری ۺےس)شؿ ۺاکرگن ۺایسہ ۺوہاکچاھتشفر ۺزایدہ ۺرفےن ۺیک ۺفہج ۺےس ۺشؿ ۺیک ۺانیبیئ ۺیلچ ۺیئگۺ‬

‫یھت‪،‬امنزۺیکۺرثکتۺےکۺببسۺذعمفروہیئگۺںیھتۺوتھٹیبۺرکامنزۺزپںیتھ۔ۺالسؾۺےکۺدعبۺمہۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺوفعۺفۺدرزگرۺاکذترکۺہۺایکۺاتہکۺفہۺنئمطمۺ‬

‫وہاجںیئۺرگمۺہیۺنسۺرکۺفہۺںایکسںۺےلرکۺرفےنۺںیگلۺرھپےنہکۺںیگل‪‚:‬ںیمۺسفنۺےسۺفشفقۺوہںۺ‪،‬ریمشۺدؽۺزیمخ شفر ہجیلۺڑکٹےۺڑکٹےۺےہ۔ۺدخبشۺ!‬

‫ںیمۺہیۺاچیتہۺوہںۺہکۺاکش!اہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬ےھجمۺدیپشۺہنۺرفاماتۺشفرۺریمشۺانؾۺکتۺہنۺوہات۔‛ہیۺہہکۺرکۺفہۺامنزۺںیمۺوغشمؽۺوہںیئگ۔‬

‫‟‟حلیۃاالِلیاء„„کےمفالىہکیتظٌیب‪:‬‬
‫شرگمتۺسفنۺیکۺرگنشینۺاچےتہۺوہۺوتۺاجمدہہۺرکےنۺفشےلۺرمدفںۺشفرۺوعروتںۺےکۺاحالتۺاکۺاطمہعلۺرکفاتہکۺتعیبطۺیھبۺرشبغۺوہۺشفرلمعۺ‬

‫اکذجہبۺیھبۺدیپشۺوہ۔ایدروھک!شےنپۺزامےنۺےکۺرمگشہۺولوگںۺےسۺےتچبۺروہویکہکنۺزنیمۺںیمۺشرثکشےسیۺولگۺںیہۺنجۺیکۺریپفیۺںیہمتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرشہۺ‬

‫ےسۺاکٹھبۺدےۺیگ۔اجمدہہۺرکےنۺفشولںۺےکۺفشاعقتۺےبۺامشرۺںیہۺشفرۺمہۺےنۺسجۺدقرۺایبؿۺےئکۺںیہۺربعتۺاحلصۺرکےنۺفشولںۺےکۺےئلۺہیۺدقمشرۺ‬

‫اکیفۺےہ۔ۺشرگمتۺزمدیۺاحالتۺاجاننۺاچےتہۺوہوتۺاتکب’’ح َ‪َ ٠‬ٲ ہٶ اْلَٯ‪َ َ ٟ‬ٲاء ‘‘ اکۺاطمہعلۺرکف۔ہیۺاتکب َ ح ہ‬

‫(‪) 259‬‬
‫ۺاحصنۺرکشؾ‪،‬ۺاتنیعب ِ ا‬
‫ۺعؾۺشفرعۺاتنیعبۺےکۺ‬
‫زبراگؿ ۺدنی ۺےکۺامنیب ۺسک ۺدقر ۺدفریۺ‬
‫ِ‬ ‫احالت ۺرپۺلمتشم ۺےہ۔ ۺشسۺاتکب ۺےکۺاطمہعلۺےس ۺںیہمت ۺولعمؾۺوہاگ ۺہکۺاہمترے ۺزامےنۺےک ۺولوگںۺشفر‬
‫ےہ۔‬

‫ایکِسُسہاِعاسکاوالج‪:‬‬
‫فوسہس‪:‬شرگسفنۺںیہمتۺہیۺفوسہسۺڈشؽۺرکشےنپۺزامےنفشےلۺولوگںۺیکۺرطػۺرشبغۺرکےۺہکۺالھبیئ‬

‫دوعتۺشالسیمۺیکۺیملعۺفیقیقحتۺسلجم شدملۃنیۺشلعلمتہۺےکۺہبعش ِ ح ِ‬
‫ۺرتشج بتکۺےکۺدمینۺاملعۺشسۺاتکبۺیکۺیلہپۺدلجۺاکۺرتہمجۺانبؾ‚اہللفشولںۺیکۺابںیت‛رکےکچںیہۺشفرۃبتکمۺ‬ ‫‪ …259‬اَ‪َ ٟ‬ح‪٤‬سہ‪٠ّٰ َ ٟ‬ہ! ِ‬
‫شدملہنیۺےساشعئۺیھبۺوہیکچۺےہہیقبۺدلجفںۺرپۺاکؾۺاجریۺےہ۔ۺشسۺاتکبۺاکوپرشۺانؾ’’ح َ‪َ ٠‬ٲ ہٶ اْلَٯ‪َ َ ٟ‬ٲاء َٯكَب َ٘اتہ اْلَػ َٔ َٲاء‘‘ےہ۔ۺہیۺاتکبۺرضحشتۺ ُخلفااےئۺرشدشنی‪،‬ۺشؿۺےکۺالعفہۺرشعہۺ‬
‫شؿ ۺوصایف‪،‬رعشیق ۺاعرِنیف‪،‬دغبشدیۺ‬
‫اسک ۺدجسمِوبنی‪ ،‬ۺاحصایبت‪ ،‬ۺاتنیعب‪ ،‬ۺع ۺاتنیعب‪ ،‬ۺورشیق ۺشَفایلےئ ۺرکشؾ‪ ،‬ۺرسدشر ِ‬ ‫شہ ۺ ُصفَّہ‪ ،‬ۺ ِ ْ‬
‫ۺاحصنح ہ ۺرکشؾ‪ ،‬ۺ ْ ِ‬
‫ۺاحصنح ہ ۺرکشؾ‪ ،‬ۺاہمرج َ‬
‫رشبمہ ۺںیم ۺاشلم َ‬
‫عْ‬
‫ےکوخػ ۺدخش ۺف ۺ ْس ِق ۺمصطفٰے‪،‬اضفلئ ۺفامکالت‪،‬ریست ۺفرکدشر‪،‬افصت ۺفاعدشت‪،‬ابعدشتۺ‬ ‫ِ‬ ‫َفایلےئعاؾرَؿ َٰا ہ‪ ٪‬اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہَ‪ ٥‬اَج َ‪ٌَ٤‬ین‬
‫َّ‬ ‫شَفایلےئرکشؾ ۺشفرفنصم ۺےکمہ ۺعَصرْش‬
‫فشالخایقت‪،‬شامعؽۺفشوقشؽ‪،‬شاعفؽۺفشوحشؽ‪،‬زدہۺفوقتٰیۺشفراحالتۺففشاعقتۺرپۺلمتشمۺےہ۔ۺشدتبشۺںیمۺرضحتۺفنصمۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺشاحدثیۺابمرہکۺیکۺرفینشۺںیمۺشفایلےئۺ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ۺتػۺوکۺایبؿۺرفامایۺےہۺسجۺےسۺشالسؾۺںیم َ ُّ و‬
‫ۺتػۺیکۺشتیمہۺاکۺشدنشزہۺوہاتۺےہ۔‬ ‫رکشؾۺیکۺاشؿۺ‪،‬اقمؾۺفرمہبتۺشفر َ ُّ و‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وتشِیسۺزامےنۺںیمۺےہۺویکہکنۺشسۺںیمۺدمداگرۺزایدہۺںیہ‪،‬ۺزامےنۺفشولںۺیکۺاخمتفلۺرکفےگۺوتۺولگۺںیہمتۺاپلگۺھجمسۺرکۺذمشؼۺشڑشںیئۺ‬
‫ےگ ۺذٰہلش ۺرہ ۺاحتل ۺںیم ۺشؿ ۺیک ۺومشتقف ۺرکف۔سج ۺتبیصم ۺںیم ۺزامےن ۺفشےل ۺالتبم ۺوہں ۺےگ ۺشیس ۺںیم ۺمت ۺیھب ۺالتبم ۺوہےگ ۺاہنت ۺمت ۺرپۺ‬
‫تبیصمۺںیہنۺٓاےئۺیگۺشفرۺوجۺتبیصمۺاعؾۺوہۺشےسۺربدشتۺرکانۺٓااسؿۺوہاتۺےہ۔‬
‫العج‪:‬ربخدشر ۺمت ۺسفن ۺےک ۺفوسےس ۺںیم ۺٓاانہن ۺش ۺس ۺیک ۺدلیل ۺےس ۺاتمرثوہان ۺہکلب ۺشُاٹلشس ۺےس ۺوسشؽ ۺرکان ۺہک ۺاتبٕا ۺزربدتسۺ‬
‫َ ََ َ‬
‫ۺحۺاحؽۺےسۺےبۺربخۺرہشۺںیمۺرہۺرےہۺوہںۺ‬ ‫ِ‬ ‫الیسبۺٓاایگوہ‪،‬اسرشۺرہشڈفبۺراہۺوہ‪،‬ۺولگۺاچبٕاۺیکۺوکیئۺدتریبۺہنۺرکرےہۺوہںۺہکلب‬
‫بسرپۺٓایئۺےہۺ‬
‫تبیصموتۺ ۺ‬
‫ۺ‬ ‫ہک‬
‫متہیۺوہکےگۺ ۺ‬
‫شفرمتۺشںیہنۺوھچ ۺڑرکۺیتشکۺںیمۺوسشرۺوہۺرکۺڈفےنبۺےسۺالخیصۺاپےتکسۺوہوتۺایکۺشےسیۺفتقۺںیمۺ ۺ‬
‫ۺ‬
‫ذٰہلشۺںیمۺشےسۺٓااسینۺےسۺربدشتۺرکاتکسۺوہںۺایۺمتۺشںیہنۺوھچڑۺرکۺشفرۺشؿۺیکۺےبشایتحیطۺوکۺےبفوقیفۺھجمسۺرکۺوخدۺوکۺالہتکۺےسۺ‬
‫اچبٕاےگ؟وغررکف!ۺڈفےنب ےکۺوخػۺےسۺشؿۺیکۺومشتقفۺوھچڑرےہۺوہاحالہکنۺڈفےنباکذعشبۺڑھگیۺرھباک وہاتےہہکبجۺٓارختۺ‬
‫اک ۺذعشب ۺدشیمئ ۺےہ ۺوت ۺمت ۺٓارخت ۺےک ۺذعشب ۺےس ۺےنچب ۺیک ۺدتریب ۺویکں ۺںیہن ۺرکرےہ؟ ۺویکں ۺمت ۺہحمل ۺہب ۺہحمل ۺذعشب ۺےک ۺقح ۺدشر ۺےتنبۺ‬
‫اجرےہۺوہ؟اہکںۺےسۺمتۺےنۺتبیصمۺوکاعؾۺوہےنۺےکۺابثعۺٓااسؿۺھجمسۺایل؟احالہکنۺیمنہجۺوتۺذعشبۺںیمۺشسۺرطحۺرگاتفرۺوہںۺ‬
‫ےگۺہکۺشکیۺاعؾۺیمنہجۺوکۺیسکۺاخصۺیمنہجۺیکۺرطػۺدےنھکیۺیکۺرفتصۺہنۺوہیگ(ہکۺشےسۺدھکیۺرکشےنپۺذعشبۺوکۺاکلہۺےھجمس)۔ۺافکرۺیھبۺشےنپۺ‬
‫دیجمںیمۺےہ‪:‬‬
‫تقفیکۺفہجۺےسۺالہکۺوہےئۺاسیجہکۺرقٓاؿۺ ۺ‬
‫زامےنۺےکۺولوگںۺیکۺومش ۺ‬
‫اِ نَّا َو َج ْدنَاۤٗ ٰابَآ َءنَا عَلٰۤٗی ا ُ َّم ٍة َّو اِ نَّا عَلٰۤٗی ٰا ٰث ِر ِه ْم ُّم ْه َت ُد ْو َ‬
‫ن(‪( )۴۴‬پ‪،۵۵‬ا‪ٟ‬زرخٖ‪)۵۵:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬مہۺےنۺشےنپۺابپۺدشدشۺوکۺشکیۺدنیۺرپۺاپایۺشفرۺمہۺشؿۺیکۺریکلۺرپۺلچۺرےہۺںیہ۔‬

‫بجۺمتۺسفنۺوکالمتمۺرکرےہۺوہ‪،‬شےسۺاجمدہہۺیکۺنیقلتۺرکرےہۺوہۺشفرۺسفنۺانرفامینۺرپۺیہۺالُتۺرےہۺوتۺمتۺرپۺالزؾۺےہۺہکۺ‬
‫شےس ۺالمتم ۺرکےت‪،‬اھجمسےت ۺاھجبےت‪،‬ڈرشےتشفر ۺداکمھےت ۺروہہک ۺہی ۺانرفامین ۺاہمترے ۺقح ۺںیم ۺربی ۺےہ۔شاسی ۺرکےن ۺےس ۺنکممۺ‬
‫ےہۺدلجۺیہۺسفنۺۺرسیشکۺےسۺابزۺٓااجےئ۔‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَلی ہ‪َ ٣‬ح‪٤‬س…)‬
‫َػلی ا ہ‬ ‫(… َػ‪ٰ٠‬ا ًَل َی ا‪َ ٟ‬حب َٲب‬
‫رفاہلل…)‬
‫اَس َتِ َ ہ‬ ‫(…تہٰبہٰا الَ َی اہلل‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَلی ہ‪َ ٣‬ح‪٤‬س…)‬
‫َػلی ا ہ‬ ‫(… َػ‪ٰ٠‬ا ًَل َی ا‪َ ٟ‬حب َٲب‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ىفسکُصعاىےاِعسھنکاىےکابیاٌ‬ ‫بابىنبظ‪:6‬‬

‫اجؿۺول!اہمترشۺبسۺےسۺڑبشۺدنمشۺسفنۺےہوجۺاہمترےۺولہپۺںیمۺےہ۔ربشیئۺاکۺمکحۺدانی‪،‬رشۺیکۺرطػۺالبانۺشفرۺیکینۺےسۺاھبانگشسۺ‬
‫یکۺرطفت ۺںیم ۺاشلمۺےہ۔شےساپکۺفاصػۺشفرۺدیساھ ۺرانھک‪،‬اجمدہےۺےک ۺذرےعیۺشےسۺاخقل ۺ ًَز َٯ َج‪١‬یکۺابعدتۺیکۺرطػۺرشبغۺ‬
‫ھت‬
‫رکان‪،‬وخشاشہتۺفۺّذلشتۺےسرفانکاہمتریۺذہمۺدشریۺےہ۔ۺشرگۺشےسۺچ یلۺیٹھچۺدفےگۺوتہیۺرسیشکۺشفرۺانرفامینۺرپۺالُت رےہۺاگشفرۺٓارخِ اکرۺاہ ۺ‬
‫ےسۺلکنۺاجےئاگ۔شبشفاقتۺیہیۺسفن ‚سفن َ‪َٰٟ‬ا َ‪٣‬ہۺینعیۺالمتم رکےنفشالسفن‛ نبۺاجاتےہۺسجۺیکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺمسقۺایدۺرفامیئ(‪) 260‬۔ۺ‬

‫شسۺےک ‚سفنۺ ہ‪٣‬ل َ‪٤‬ئَ‪٨‬ہ‘‘ۺنبۺاجےنۺیکۺیھبۺشدیموہیتۺےہہکۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺشےسیۺکینۺدنبفںۺںیمۺاشلمۺوہاجےئۺنجۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬

‫رشیض ۺےہۺشفرۺفہ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےس ۺرشیض(‪) 261‬ذٰہلشۺمت ۺہحملۺرھبۺیھبۺسفن ۺوکۺتحیصنۺفالمتم ۺۺرکےنۺےس ۺاغلفۺتم ۺوہان ۺشفرۺےلہپشےنپسفنۺ‬

‫ٯح اہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬یکۺرطػۺفیحۺرفامیئۺہکۺشےۺشِنبۺ‬ ‫وکاھجمسٕاۺرھپدفرسفںۺوکاھجمسان۔ۺاہللًز ٯج‪١‬ۺےنۺرضحت ّ عی‬
‫ۺسانۺ ٰسیۺ ہر ہ‬
‫ِّ ُ‬ ‫َ َ َ‬

‫ںوکۺتحیصنۺرکفۺفرہنۺھجمۺےسۺایحۺرکف۔‬
‫رممی!ےلہپشےنپٓاپۺ ۺوکتحیصنۺرکفۺبجۺوخ ۺدتحیصنۺوبقؽۺرک ۺول ۺوترھپۺدفرسف ۺ‬
‫ۺ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفاماتےہ‪:‬‬

‫الذ ْك ٰرى ت َ ْن َف ُع ال ُْم ْؤ ِم ِن ْی َ‬

‫ن(‪( )۸۸‬پ‪،۵۷‬ش‪ٟ‬ذرٱت‪ )۵۵:‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفراھجمسٕاۺہکۺاھجمسانۺاملسمونںۺوکۺافدئہۺداتیۺےہ۔‬ ‫َّو َذ ّك ِْر فَاِ َّن ِّ‬
‫ىفسکُسنجھاىےکاـظیقہ‪:‬‬
‫سفنۺوکۺاھجمسےنۺاکۺرطہقیۺہیۺےہۺہکۺمتۺسفنۺیکۺرطػۺوتمہجۺوہرکۺشےسۺاہجتلۺشفرےبۺفوقیفۺےسۺرفانشسۺرکفشٕاۺویکہکنۺشےسۺ‬
‫یکشَانشفرۺ‬
‫س ۺ‬
‫ػےنہکۺرپش ۺ‬
‫رھپبجۺےبفوق ۺ‬
‫ینپذاہتنۺفاطفتنۺرپانزےہۺ ۺ‬
‫ہشیمہۺےسۺش ۺ‬

‫‪ …260‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفاماتےہ‪َ :‬و لَا ۤٗاُق ِْس ُم ِبا ل َّن ْف ِس الل َّ َّو َ‬
‫ام ِةه(‪)۴‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺشسۺاجؿۺیکۺمسقۺوجۺشےنپۺشُفرپۺتہبۺالمتمۺرکے۔(پ ‪،۵۹‬ا‪ٟ٘‬ٲا‪٣‬ٶ‪)۵:‬‬
‫اد ُخل ِیْ َج َّنتِیَْ۠(‪)۳۹‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز‬ ‫َاد ُخل ِیْ فِیْ ِع ٰب ِد ْ‬
‫ی(‪َ )۴۱‬و ْ‬ ‫اض َی ًّة َّم ْر ِض َّی ًّة(‪)۴۵‬ف ْ‬
‫ك َر ِ‬ ‫َ‬ ‫ۤٗ َ‬
‫‪ …261‬اسیجہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدۺرفاماتےہ‪ٰ :‬یا َّی ُت َها ال ّن ْف ُس ال ُْن ْط َم ٕى َّن ُةُۗۙ(‪ْ )۴۱‬‬
‫ار ِجعِیْۤٗ اِلٰی َر ِب ّ ِ‬
‫اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شے ۺشانیمطؿۺفشیلۺاجؿ ۺشےنپ ۺربۺیکۺرطػ ۺفشسپ ۺوہ ۺویں ۺہک ۺوتۺشس ۺےس ۺرشیض ۺفہۺھجت ۺےس ۺرشیضۺرھپۺریمے ۺاخص ۺدنبفںۺںیم ۺدشلخ ۺوہ ۺشفرۺریمیۺتنجۺںیم ۺٓا۔(پ‬
‫‪،۱۰‬ا‪ٟٔ‬حز‪۵۷:‬تا‪)۱۰‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سےسۺوہک‪:‬‬
‫ةکتۺڑھبکۺشےھٹۺوتش ۺ‬
‫شے ۺسفن!وت ۺانتک ۺڑبش ۺاجلہ ۺےہ‪،‬دوعٰی ۺوتذاہتن ۺفاطفتن ۺاک ۺرکاتےہ ۺنکیل ےہ وتبس ۺےسڑبشےبفوقػ‪ ،‬وتاجاتنےہ ۺہکۺ‬
‫رقنعبی ۺےھجت ۺتنج ۺف ۺدفزخ ۺںیم ۺےس ۺیسک ۺشکی ۺںیم ۺاجان ۺےہوترھپ ۺویکں ۺیسنہ ۺذمشؼ ۺشفرلیھک ۺوکد ۺںیم ۺزپشےہ؟زین ۺےھجت ۺشکی ۺتہب ۺڑبےۺ‬
‫اعمےلمۺاکۺاسانمۺرکانۺےہشفرۺٓاجۺایۺلکۺومتۺےھجتۺڑکجۺےلۺیگ۔ۺاشدی وت اتھجمسۺےہومتۺدفرۺےہرگمایدرھکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاچےہوتشیھبۺےھجتۺ‬
‫ومتۺدےۺدے۔وتاجاتنۺےہہکۺینیقیۺزیچۺرقبیۺۺوہیتۺےہۺہکبجۺدفروتریغینیقیۺزیچۺوہیتۺےہشفر ۺوتۺہیۺیھبۺۺاجاتنےہ ۺہکۺومتۺشاچکنۺٓاےئۺ‬
‫یگ‪،‬ۺشسۺےسۺےلہپۺوکیئۺاقدۺںیہنۺٓاےئۺاگشفرشسۺےکۺٓاےنۺاکوکیئۺفتقۺیھبۺرقمرۺںیہن‪ ،‬رسدیۺۺرگیم‪،‬رشتۺدؿ‪،‬ۺنپچبۺایۺوجشینۺیسکۺیھبۺ‬
‫فتق ۺومت ۺٓایتکس ۺےہشفر ۺوکیئ ۺیھب ۺشاچکن ۺومت ۺاک ۺاکشر ۺوہاتکس ۺےہشفر ۺشرگ ۺومت ۺشاچکن ۺہن ۺیھب ۺٓاےئ ۺوت ۺامیبری ۺشاچکن ۺٓااجیت ۺےہ ۺرھپ ۺفہۺ‬
‫ومتۺکتۺاچنہپدیتیۺےہ۔‬
‫شےسفن!ۺٓارخایکفہجۺےہہکۺوتۺومتۺیکۺایتریۺںیہنۺرکات؟احالہکنۺومتۺھجتۺےسشاہتنیئۺرقبیۺےہ‪،‬ایکۺوتشسۺرفام ِؿۺشیہٰلۺںیمۺ‬
‫اس ِح َس ُاب ُه ْم َو ُه ْم فِیْ َغ ْفل َ ٍة ُّم ْع ِر ُض ْو َن(‪َ )۹‬ما َیاْ ِت ْي ِه ْم ِّم ْن ِذ ْك ٍر ِّم ْن َّر ِ ّب ِه ْم ّم ُْح َد ٍث اِ لَّا‬ ‫وغر ۺںیہن ۺرکات‪ :‬اِقْ َت َر َب لِل َّن ِ‬
‫م‪( -‬پ‪،۳۷‬اْل‪٧‬بٲاء‪ ۳:‬تش‪)۱‬‬ ‫اس َت َم ُع ْو ُه َو ُه ْم َیل َْع ُب ْو َن(‪)۴‬ل َا ِه َی ًّة قُل ُْو ُب ُه ْ ه‬
‫ْ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺولوگںۺاکۺاسحبۺزندکیۺشفرۺفہ ۺتلفغۺںیمۺہنمۺریھپےۺںیہۺبجۺشُؿۺےکۺربۺےکۺاپسۺےسۺشںیھنۺوکیئۺیئنۺتحیصنۺٓایتۺےہۺوتۺ ُشےسۺںیہنۺ‬
‫ےتنسۺرگمۺےتلیھکۺوہےئۺشُؿۺےکۺدؽۺلیھکۺںیمۺزپےۺںیہ۔‬

‫شے ۺسفن!شرگ ۺوتہی ۺشاقتعد ۺرھک ۺرک ۺانگہ ۺیک ۺرجٔات ۺرکات ۺےہ ۺہک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےھجت ۺںیہن ۺدھکی ۺراہ ۺوت ۺشس ۺےس ۺڑبھ ۺرک ۺریتش ۺرفک ۺایکۺ‬

‫ھکرکۺانگہۺیکۺرجٔاتۺرکاتۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےھجتدھکیۺراہےہۺوتشسۺےسۺڑب ۺھرکۺریتیۺےبۺایحیئۺفےبۺرشیمۺایکۺےہ؟‬

‫ہیشاقتعدۺر ۺ‬
‫ےہ؟شفرۺشرگ ۺ‬
‫شےۺسفن!شرگریتشۺونرکۺہکلبۺشرگۺریتش ۺاھبیئۺریتیۺدنسپےکۺالخػۺوگتفگۺرکدےۺوتۺسکۺدقرۺعَ َص حبۺانکۺوہاجاتۺےہ؟ۺرھپوتسکۺ‬

‫ہنمۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺبضغۺشفرۺتخسۺڑکپۺوکۺدوعتۺداتیۺےہ؟ایکۺوتۺہیۺایخؽۺرکاتۺےہۺہکۺوتۺ ِ‬

‫ذعشبۺشیہٰلۺوکۺربدشتۺرکےلۺاگ؟ۺشاسیۺرہزگۺ‬

‫نکممۺںیہن۔ۺشرگۺ ۺوتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺتخسۺذعش ۺ‬

‫بےسۺںیہنۺڈرات‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫تقاکۺشدنشزہۺوہاجےئۺاگ۔‬
‫گےکۺرقبیۺرک؟ۺےھجتۺشینپۺاط ۺ‬
‫یلگنوکۺٓا ۺ‬
‫وتۺوھتڑیۺدریۺدوھپۺایرگؾۺامحؾۺںیمۺھٹیبۺایۺش ۺ‬
‫شےسفن!ایک ۺوت ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺلضف ۺفرکؾ ۺےک ۺوحشےل ۺےس ۺدوھےک ۺاک ۺاکشر ۺےہ ۺشفر ۺایک ۺےھجت ۺشس ۺیک ۺشِاطتع ۺف ۺابعدت ۺ ےکۺ‬

‫وحشےلۺےسۺےبۺاینزیۺاکۺرفبیۺےہ؟ویکںۺوتداینفیۺاکومںۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺلضفۺفرکؾۺرپۺشامتعدۺںیہنۺرکات‪،‬ۺدنمشۺےسۺےنچبۺےکۺےئلۺوتۺ‬

‫وخد ۺیہ ۺہلیح ۺالتش ۺرکات ۺےہ ۺشفر ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺرپ ۺرھبفاس ۺںیہن ۺرکات۔ ۺرفےپ ۺوسیپں ۺےس ۺوپری ۺوہےنفشیل ۺداینفی ۺوخششہ ۺشیپ ۺٓاےئۺوت ۺشسۺ‬

‫فتقۺریتشۺدؾۺویکںۺہ اتلۺےہ؟ویکںۺوتۺفلتخمۺرطوقیںۺےسۺشسۺیکۺبلطۺفوصحؽۺیکۺوکششۺرکاتےہ؟ویکۺںۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺلضفۺفرکؾۺ‬

‫َٯ َج‪ ١‬ۺاچےہوتےھجت ۺوکیئ ۺزخشہن ۺاتبدے ۺای ۺریتی ۺتنحم ۺف ۺبلط ۺےک ۺریغبریتی ۺرضفرت ۺوپریۺ‬ ‫ًَز‬ ‫رپ ۺرھبفاس ۺںیہن ۺرکات؟احالہکن ۺاہلل‬
‫رفامدے۔ایکۺوتۺشسۺامگؿۺںیمۺےہ ۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکلضفۺفرکؾۺرصػۺٓارخت ۺںیم ۺےہ ۺداینۺںیم ۺںیہن؟ۺاحالہکنۺوت ۺاجاتن ۺےہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺ‬
‫سجیکۺشسۺےنۺوکششۺیک۔‬
‫یہھچکۺےہۺ ۺ‬
‫رطہقیۺدباتلۺںیہنۺشفرۺداینۺفۺٓارختۺاکۺربۺشکیۺیہۺےہ۔شاسنؿۺےکۺےئلۺف ۺ‬
‫شےۺسفن!ریتیۺانمتقفۺشفرۺوھجےٹۺدوعےۺڑبےۺبیجعۺںیہۺوتۺزابؿۺےسۺشامیؿۺاکۺدوعٰیۺرکاتۺےہۺہکبجۺانمتقفۺاکۺشرثۺریتےۺ‬
‫ےھجتہیۺںیہنۺرفامای‪:‬‬
‫ےن ۺ‬ ‫رہرپۺامنایںۺوہ ۺاتےہ۔ایکریتےۺامکلۺفومال ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺ‬
‫اظ ۺ‬
‫َو َما ِم ْن َدآ ب َّ ٍة فِی ا لْا َْر ِض اِ لَّا عَلَی ّٰ ِ‬
‫ال ِر ْز ُق َها (پ‪ٰ٫،۳۵‬ز‪)۶:‬‬

‫اہللےک َ ہ‬
‫ۺذّم رکؾۺرپۺہنۺوہ۔‬ ‫سجاکۺرزؼۺ ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺز ۺ‬
‫نیمرپۺےنلچۺفشالۺوکیئۺشاسیۺںیہنۺ ۺ‬

‫ےسہیۺشراش ۺدںیہنۺرفامای‪:‬‬
‫تےکۺوحشےلۺ ۺ‬ ‫شفرۺٓارخ ۺ‬
‫ان اِ لَّا َما َسعٰی(‪( )۳۱‬پ‪،۵۷‬ا‪٨ٟ‬ح‪ )۱۹:٥‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شف ۺرہیۺہکۺٓادیمۺہنۺاپےئۺاگۺرگمۺشینپۺوکشش۔‬ ‫َ‬
‫َو ا َ ْن لّ ْؼ َس لِل ْ ِان َْس ِ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺریتےۺدوینیۺاعمالمتۺوکۺاخصۺوطرۺرپۺشےنپۺذہمۺےلایلشفرۺےھجتۺشسۺیکۺرکف ےسٓازشدۺرکدایۺنکیلۺریتےشاعف ۺ‬
‫ؽ‬
‫س‬
‫رگموتۺش ۺ‬
‫ےہ ۺ‬
‫تاکۺاعمہلمۺریتیۺتنحمۺفوکششۺےکۺرپسدۺ ۺ‬
‫شےسۺوھجاٹۺرقشرۺدےتیۺںیہۺویکہکنۺوتۺد ۺاینےکۺےھچیپۺدویشونںۺیکۺرطحۺاھباتگۺےہ۔ٓارخ ۺ‬
‫ےک‬
‫ےسۺرغمفرۺفںۺیکۺرطحۺہنمۺریھپاتۺےہ۔ہیۺابتۺوتۺشامیؿۺیکۺالعامتۺںیمۺےسۺںیہنۺےہ۔شرگۺشامیؿۺطقفۺزابینۺدوعٰیۺاکانؾۺوہاتۺوتانمنیقفۺ ۺ‬
‫اھہنۺوہات۔‬
‫ےسالچنۺڑگ ۺ‬
‫منہج ۺاکبسۺ ۺ‬
‫ےئل ۺ‬
‫ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺشے ۺسفن!ھجت ۺرپ ۺشوسفس ۺےہوگای ۺوت ۺٓارخت ۺےک ۺدؿ ۺرپنیقی ۺںیہن ۺراتھک۔ایک ۺریتشہی ۺ ۺایخؽ ۺےہ ۺہک ۺوت ۺرمےن ۺےک ۺدعب ۺچبۺ‬
‫اجےئۺاگۺشفرۺریتیۺاجؿۺوھچٹۺاجےئۺیگ؟رہزگۺںیہنۺ‪،‬شاسیۺابلکلۺںیہنۺوہاگ۔‬
‫اىساٌکیحقیقت‪:‬‬
‫شےۺسفن!ایکوتشسۺڈنمھگۺںیمۺےہۺہکۺوتۺٓازشدۺوھچڑۺدایۺاجےئۺاگ؟ایکۺوتۺرگشیئۺاجےنۺفشیلۺینمۺیکۺشکیۺوبدنۺہنۺاھت؟ۺرھپۺامجۺوہشۺ‬
‫وخؿۺانبۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺےھجتۺۺاکلمۺۺانبای۔ۺسجۺےنۺہیۺھچکۺایکۺفہۺایکۺرمدفںۺوکۺزدنہۺرکےنۺرپۺاقدرۺںیہن؟ۺشرگۺریتشۺیہیۺشاقتعدۺےہہکۺفہۺ‬

‫شاسیۺںیہنۺرکاتکسوتۺھجتۺےسۺڑبھۺرکۺاکرفۺشفرۺاجلہۺوکؿۺےہ؟ۺایکۺوتۺشینپۺتقیقحۺرپوغرۺںیہنۺرکاتوتینمۺیکۺشکیۺوبدنۺاھترھپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬

‫ےنےھجتزدنیگ ۺدی ۺرھپ ۺےھجتشیھچ ۺوصرت ۺدی‪ ،‬ریتے ۺےئل ۺرشہ ۺٓااسؿ ۺیک ۺرھپ ۺےھجت ۺومت ۺدے ۺرک ۺربق ۺںیمۺشاترے ۺاگ۔ایکۺوت ۺربۺ‬
‫ۺرفامؿۺشیہٰلۺوکۺںیہنۺالٹھجاتۺوتۺرھپدخشےسۺ‬
‫اعتٰیلۺےکۺشسۺوقؽۺوکۺالٹھجاتۺےہۺہکۺفہۺرمےن ۺےکۺدعبۺدفابرہۺشاھٹےئۺاگ؟(‪) 262‬شرگۺوتۺشس ِ‬
‫ڈراتۺویکںۺںیہن؟ۺشرگۺوکیئۺوہیدیۺےھجتدنسپدیہۺاھکےنۺےسۺہیۺہہکۺرکعنمۺرکدےۺہکۺہیۺاھکانریتےۺےئلرمضۺںیم ۺاصقنؿۺدہۺےہۺ‬
‫وتۺشےسۺوتۺوھچڑۺرکۺشےنپۺسفنۺےسۺاجمدہہۺرکاتۺےہ۔ایک ۺریتےۺزندکیۺازجعشتۺےسۺاتدیئۺدشہۺشایبنےئۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺوقؽۺ‬
‫َ‬
‫شفرۺٓاامسینۺاتکوبںۺںیمۺوموجدۺربۺاعتٰیلۺےکۺرفامؿۺیکۺ ُفقْعَبۺوہیدیۺیکۺابتۺےسۺیھبۺمکۺرتےہ؟ۺاحالہکنۺوہیدیۺشدنشزےۺشفرۺامگؿۺ‬
‫ےسۺابتۺرکراہ ۺہکبجۺفہ ۺملعۺفلقع ۺںیمۺیھب ۺانصق ۺےہۺ۔بجعت ۺیکۺابت ۺےہہک ۺشرگ ۺوکیئ ۺہچب ۺےھجت ۺہہک ۺدے ۺڑپکے ۺںیم ۺوھچبۺ‬
‫ےہوتدلیل ۺاکاطمہبل ۺےیک ۺریغب ۺوت ۺوفر ًش ۺڑپکششاتر ۺاتکنیھپےہنکیل ۺشایبن‪ ،‬ۺشفایل‪ ،‬ۺاملع شۺ فرامکح ۺےک ۺشراشدشت ۺرپلمع ۺںیہن ۺرکات‪،‬ایکریتےۺ‬
‫زندکیۺشؿۺویتسہںۺےکشراشدشتۺانھجمسۺےچبیکۺابتۺےسۺیھبۺمکۺرَتۺںیہ؟ۺایکۺمنہجۺیکۺرگیم‪،‬شسۺےکۺوطؼۺفزںوری‪،‬شسۺےکۺربعتۺ‬
‫انک ۺذعشب‪،‬رُگْز‪ ،‬ۺوھتڑہ‪ ،‬ۺپیپ‪ ،‬ۺرگؾ ۺوَہش‪ ،‬ۺاسپن ۺشفر ۺوھچب ۺیک ۺفیلکت ۺریتے ۺزندکی ۺ ۺداین ۺفی ۺ ۺوھچب ۺیک ۺفیلکت ۺےس ۺیھب ۺمکۺ‬
‫ےہ؟احالہکنۺداینفیۺوھچبۺیکۺفیلکتۺوتۺشکیۺایۺشکیۺدؿۺےسۺیھبۺمکۺوہیتۺےہ۔ۺہیۺبسۺوجوترکراہےہۺلقعۺدنمۺفںۺفشےلاکؾۺںیہنۺ‬
‫ہکلبۺشرگۺاجونرۺریتیۺاحتلۺاجؿۺںیلۺوتۺھجتۺرپۺںیسنہۺشفرۺریتیۺلقعۺاکۺذمشۺؼۺشڑشںیئ۔‬

‫‪ …262‬اسیجہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدۺرفاماتےہ‪ :‬ث ُ َّم اِ َذا َشآ َء ا َن َْش َرهه(‪)۴۴‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬رھپۺبجۺاچاہۺشےسۺابرہۺاکنال۔(پ‪ً،۱۰‬بص‪)۵۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫بہتبغاجاہل‪:‬‬
‫شےۺسفن!شرگوتبسۺھچکۺاجاتنےہ‪،‬بسۺرپشامیؿۺراتھکۺےہوتۺرھپۺلمعۺںیمۺوکاتیہۺویکںۺرکاتۺےہ؟ہکبجۺومتۺریتیۺاتکۺںیمۺ‬
‫ض‬
‫ےہ۔ ۺنکمم ۺےہ ۺہک ۺفہ ۺریغب ۺ تلہ ۺےک ۺےھجت ۺشانپ ۺاکشر ۺانب ۺےل رھپ ۺویکں ۺوت ۺومت ۺےک ۺشاچکن ۺٓااجےن ۺےس ۺےب ۺوخػ ۺےہ؟ابرفل ۺ‬
‫شرگےھجت‪100‬اسؽۺیکۺ تلہۺلمۺیھبۺاجےئۺوتۺایکۺرکےلاگۺ؟ایکۺاھگیٹۺےکۺدشنمۺںیمۺاجونرفںۺوکۺاچرہۺدےنیۺفشالاھگیٹۺےسۺزگرےریغبشےسۺ‬
‫ےسنکممۺاجاتنےہۺ ۺوتتہبۺڑبشۺاجلہۺےہ۔‬
‫ےطرکاتکسےہ؟ۺشرگۺوتش ۺ‬
‫ِ‬
‫ِْ‬
‫ۺوجرھگےسوتِعۺہقفۺےنھکیسالکننکیلۺیئکۺاسؽۺکتۺدفرسےۺکلمۺںیمۺ‬ ‫شےۺسفن!شےسیۺصخشۺےکۺابرےۺںیمۺریتیۺایکرشےئۺےہ‬
‫اکیبروھگاتمۺراہشفرۺوخدوکیلستۺداتیۺراہہکۺرھگاجےنےسشکیۺاسؽۺلبقۺملعۺہقفۺھکیسۺےلۺاگۺوتۺاتبٕاۺایکۺںیہمتۺشسۺصخشۺیکۺمکۺیلقعۺرپیسنہۺںیہنۺ‬
‫ٓاےئ ۺیگ ۺہک ۺ ۺوھتڑی ۺیس ۺدمت ۺںیم ۺملع ۺہقف ۺاحلص ۺرکاناچاتہےہ ۺای ۺہقف ۺےھکیس ۺریغب ۺضحم ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺلضف ۺفرکؾ ۺےس ۺاہقفےئ ۺرکشؾ ۺاکۺ‬
‫بصنمۺاچاتہۺےہ۔‬
‫نکمم‬
‫شےسفن!شرگوتہیۺوساتچےہۺہکۺٓارخیۺرمعیکۺابعدتۺدیفموہیتۺےہشفرۺشٰیلعۺدراجتۺکتۺےنچنہپاکببسۺوہیتۺےہۺوتۺہیۺیھبۺ ۺ‬
‫لم‬
‫ےہۺہکۺٓاجۺاکدؿۺیہۺریتیۺزدنیگۺاکٓارخیۺدؿۺوہرھپویکںۺوتلمعۺیکۺاجبنۺاگزمؿۺںیہنۺوہات؟ۺامؿۺےتیلۺںیہۺشرگۺےھجت تلہۺاکۺرپفشہنۺیھبۺ ۺ‬
‫ہکن‬
‫اجےئوتایکوہشۺلمعۺیکۺرطػۺتقبسۺرکےنۺںیمۺوکیئۺرحجۺوتۺںیہن۔ۺںیمہۺوتیہیۺابتۺھجمسۺٓایتۺےہہکۺوتۺوخشاشہتۺوکںیہنۺوھچڑاتکسۺویک ۺ‬
‫ْ َ‬
‫ےھجتمَ َس َّقب َ ْ ُ و‬
‫ۺحَمسۺوہیتۺےہ۔‬ ‫ںیم ۺ‬
‫س ۺ‬
‫ش ۺ‬

‫ىیکاونالکُکلپظٹاليا‪:‬‬
‫ًَز‬ ‫شےۺسفن!شرگوتہیۺٓاسۺاگلےئۺاھٹیبےہۺہکۺشُسۺدؿۺلمعۺرکفںۺاگبجۺوخشاشہتۺیکۺاخمتفلۺٓااسؿۺوہ اجےئۺیگۺوتایدۺرھکۺاہلل‬
‫َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺشاسی ۺدؿ ۺدیپشۺںیہن ۺرفامای ۺشفر ۺہن ۺیہ ۺدیپ ۺشرکے ۺاگویکہکنۺتنجۺلکشم ۺشامعؽ ۺشانپےنۺیک ۺ ۺوصرتۺںیم ۺاحلص ۺوہیت ۺےہ ۺشفرسفن ۺ ۺ‬
‫لکشم‬
‫اھٹیبےہ۔‬
‫ےئ ۺ‬ ‫زیچیکۺٓاسۺاگل ۺ‬
‫شامعؽۺۺےسہشیمہۺاھباتگےہسپ وتۺاننکممۺ ۺ‬
‫شےۺسفن!ریتشہیۺشرشدہۺوکیئۺاینںیہن‪،‬رعہصۺدرشزےسوتکینۺشامعؽۺوکلکۺرپاٹؽۺراہےہ‪،‬ہنۺاجےنۺےنتکۺلکۺٓارکٓاجۺںیمۺدبتلیۺ‬
‫وہےئگ‪،‬ںیمہ ۺاتگل ۺےہ ۺہک ۺوتیسکۺیھب‚ ۺلک‛ںیم ۺلمع ۺںیہن ۺرکاتکس۔ٓاج ۺوتلمع ۺںیم ۺیتسس ۺرکراہ ۺےہ ۺلک ۺزمدی ۺیتسس ۺرکےاگویکہکنۺ‬
‫تخ‬
‫کیصخشۺدر ۺ‬
‫تخیکۺاممہ ۺںیہ۔ًالثمش ۺ‬
‫وخشاشہتۺشکیۺوبضمطۺدر ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وک ۺوجشین ۺںیم ۺشاھکڑےنیک ۺوکشش ۺرکات ۺےہرگماطتق ۺیک ۺیمک ۺےکابثع ۺںیہن ۺشاھکڑاتکسرھپ ۺدرتخ ۺشاھکڑےن ۺاک ۺشرشدہ ۺؤمرخۺ‬
‫رکداتیےہوتۺفتقۺےکاسھتۺاسھتۺدرتخۺزمدیۺوبضمطۺوہاتاجاتےہۺرھپۺبجۺدفابرہۺشاھکڑےنیکۺوکششۺرکاتۺےہوتڑباھےپۺیکۺ‬
‫فہج ۺےس ۺشےنپ ۺشدنرزمدیزمکفری ۺاپاتےہ۔ ۺوخشاشہت ۺاک ۺیھب ۺیہی ۺاعمہلم ۺےہ ۺہک ۺوج ۺصخش ۺوجشین ۺںیم ۺشؿ ۺرپ ۺرٹنکفؽ ۺںیہن ۺرکات ۺفہۺ‬
‫رضبۺشلثمل ۺےہ‪‚:‬ڑیھبےی ۺوکشدب ۺاھکسانۺ‬
‫ڑباھےپںیم ےسیکۺرکاتکسےہ؟تقیقح ۺہی ۺےہۺہکۺڑباھےپۺیک ۺرایتض ۺتقشم ۺےہ۔ ُ‬
‫ذعشبۺومؽۺانیلۺےہ۔‛ رتۺڑکلیۺڑیٹیھۺوہیتکسۺےہۺرگمبجۺفتقۺزگراجےئشفرۺکشخۺوہاجےئوترھپۺڑیٹیھۺںیہنۺوہیتکس۔‬
‫شے ۺسفن!بج ۺوت ۺشؿ ۺفشحض ۺابوتں ۺوک ۺںیہن ۺاتھجمس ۺشفر ۺلمع ۺںیم ۺاٹؽ ۺوٹمؽ ۺےس ۺاکؾ ۺاتیل ۺےہ ۺوت ۺرھپوخد ۺوک ۺدنملقعۺ‬
‫سمخ ح َ‬
‫تقشم‬
‫ۺ‬ ‫ویکں ھتااےہ؟ۺشسۺےسۺڑبھۺرکشفرۺامحتقۺۺایکوہیتکسۺےہ؟ہیۺذعرشیپۺہنۺرکہکۺوخششہۺےھجمۺکینۺلمعۺںیہنۺرکےنۺدیتی‪،‬‬
‫ت‬
‫شفر ۺفیلکت ۺھجم ۺےس ۺربدشت ۺںیہن ۺوہیت۔ہی ۺریتی ۺینتک ۺڑبی ۺمک ۺیلقع ۺےہ ۺشفر ۺریتش ۺہی ۺذعر ۺسک ۺدقر ۺریغوقعمؽ ۺےہ ۺشرگ ۺےھجتذل ۺ‬
‫فوخشاشہت ۺیک ۺفشیعق ۺبلط ۺوہیت ۺوترخشویبں ۺےس ۺاپک ۺفاصػ ۺدشیمئ ۺوخشاشہت ۺیک ۺانمترکاتشفرہی ۺانمتتنج ۺیہ ۺںیم ۺوپری ۺوہیتکسۺ‬
‫ےہ۔شرگ ۺوتیتنجۺوتمعنں ۺوکاحلص ۺرکاناچاتہےہ ۺوت ۺداینفی ۺوخشاشہت ۺرتکۺرکدےویکہکنۺضعب ۺشفاقت ۺشکی ۺہمقل ۺےکببس ۺتہبۺ‬
‫ےسومقلںۺےسرحمفؾۺوہانزپاتۺےہ۔ۺًالثمۺبیبطۺےنۺرمضیۺوکۺنیتۺدؿۺڈنھٹشۺاپینۺےنیپۺےسۺعنمۺایکۺاتہکۺفہۺکیھٹۺۺوہاجےئۺشفرۺرمعۺرھبۺ‬
‫ڈنھٹشاپینۺیپۺےکس۔بیبطۺےنۺرمضیۺوکہیبنتۺرکدیۺہکۺشرگۺۺریمیۺدہشتیۺیکۺالخػۺفرزیۺیکۺوتۺےبملۺرعےصۺکتۺڈنھٹشۺاپینۺےنیپۺےسۺ‬
‫رحمفؾۺوہاجٕاےگویکہکنۺیفۺشولتقۺڈنھٹےاپینۺاکشامعتسؽۺںیہمتۺیسکۺنیگنسۺرمضۺںیمۺالتبمرکدےۺاگ۔ۺشیسیۺوصرتۺںیمۺاتبٕا!لقعۺ‬
‫دنمصخشۺایکۺرکےاگۺنیتۺدؿۺربصۺرکےاگاتہکۺےبملۺرعےصۺیکۺرحمفیمۺےسۺچبۺاجۺےئۺایۺنیتۺدؿۺےسۺےلہپۺاپینۺیپۺرکۺےبملۺرعےصۺیکۺ‬
‫فیلکت ۺربدشت ۺرکےاگ؟داینںیم ۺشاسنؿ ۺیک ۺرمعوخشہ ۺینتک ۺیہ ۺوہاجےئ ۺٓارخت ۺیک ۺزدنیگ ۺےکاقمےلبںیم ۺفہ ۺنیت ۺدؿ ۺےس ۺیھب ۺمکۺ‬
‫ےہ۔اتبٕا!ایکۺوخشاشہتۺےسےنچبیکۺۺفیلکتۺمنہجۺیکۺفیلکتۺےسۺزایدہۺےہ؟وغررکفوجۺاجمدہےۺیکۺفیلکتۺربدشتۺںیہنۺرکاتکسفہۺ‬
‫ۺشیہٰلیکۺفیلکتۺےسیکۺربدشتۺرکےکسۺاگ؟‬
‫ذعشب ۺ‬ ‫ِ‬
‫ىفسکےمىاملےمیٍکُتاہیکیِجُہات‪:‬‬
‫ایکۺفہجۺےہۺہکۺںیمۺںیہمتۺسفنۺرپۺرظنۺرےنھکۺےکۺاعمےلمںیمۺوکاتیہۺۺرکےتۺداتھکیۺوہں۔شسۺیکۺدفۺیہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫فںیہج ۺوہںیتکس ۺںیہ ۺ‪…)۳(:‬ہیفخ ۺرفک(‪…)۵‬فشحض ۺےبفوقیف۔ہیفخ ۺرفک ۺاکبلطم ۺہی ۺےہ ۺہک ۺٓارخت ۺرپ ۺاہمترششامیؿ ۺزمکفر ۺےہ ۺشفر ۺمت ۺزسشفۺ‬
‫زجشیکۺتمظعۺفشتیمہۺےسۺفشفقۺںیہن۔فشحضۺےبفوقیفۺاکبلطم ۺہیۺےہۺہکۺمتۺاخل ِ ِقۺشابسبۺےکلضفۺشفرشسۺےکوفعۺفدرزگرۺرپشامتعد ۺوت‬
‫رکےتۺوہۺنکیلۺشسۺیکۺہیفخۺدتریبشفرۺشسۺےکۺڈ لیۺدےنیۺیکۺرطػۺںیہنۺدےتھکیۺزینۺشسۺرطػۺیھبۺاہمتریۺوتہجۺںیہنۺہکۺامہریۺابعدتۺیکۺ‬
‫شےسۺرضفرت ۺںیہن۔متۺرفیٹ ۺےکۺشکیۺہمقل‪،‬وخرشکۺےکۺشکیۺدشےنۺشفر ۺولخمؼ ۺےسۺشکی ۺہملک ۺےننسۺےکۺاعمےلم ۺںیمۺیھبۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺرپۺ‬
‫ۺروسؽۺشرکؾۺ‪،‬اشہۺِ‬
‫شامتعدۺںیہنۺرکےتۺہکلبۺشینپۺرغضۺکتۺےنچنہپۺےکۺےئلۺامتؾۺےلیحۺشفرۺشابسبۺشامعتسؽۺرکےتۺوہ۔شیس ۺےبۺفوقیفۺیکۺفہجۺےس ِ‬
‫ینبۺٓاد ۺؾ َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشےسیولوگںۺوکشقمحۺرفامای۔‬

‫وقلميزاِعبےِقُف‪:‬‬
‫ٓاپ ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬شراشد ۺ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬لقع ۺدنم ۺفہ ۺےہ ۺوج ۺشےنپۺسفن ۺاک ۺاحمہبس ۺرکے ۺشفر ۺومتۺےک ۺدعب ۺاکؾ ۺٓاےنۺ‬
‫ہْ‬
‫(‪) 263‬‬
‫ےرھپۺیھبۺاہلل َ َ َ ۺےسشدیم رےھک۔‬
‫‪١‬‬‫ج‬‫ٯ‬ ‫ز‬‫ً‬ ‫سفنیکۺریپفیۺرک ۺ‬ ‫س ۺ‬ ‫ےللمعۺرکےۺشف ۺرےبۺفوقػۺفہۺےہوجۺوخش ِ ِ ۺ‬ ‫فش ۺ‬

‫شےۺسفن!ےھجتۺداینۺیکۺزدنیگۺرفبیۺںیمۺالتبمۺہنۺرکےۺشفرۺرہۺزگۺےھجتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺڈ لیۺرپۺفہۺڑبشۺرفیبیۺدوھاکۺہنۺدے۔وتۺشینپۺ‬

‫رکفۺرکۺدفرسفںۺاکۺاعمہلمۺریتےۺےئلۺشمہۺںیہن۔شےنپۺشفاقتۺوکۺاضعئۺہنۺرکہیۺیتنگۺےکۺاسسنۺںیہۺوجۺٓاہتسہۺٓاہتسہۺمتخۺوہرےہۺںیہ۔امیبریۺ‬
‫ےس ۺےلہپ ۺتحص ۺوک‪ ،‬ۺرصمفتیف ۺےس ۺےلہپ ۺرفشتغ ۺوک‪ ،‬ۺاتحمیج ۺےس ۺےلہپ ۺامؽ ۺدشری ۺوک‪ ،‬ۺڑباھےپ ۺےس ۺےلہپ ۺوجشین ۺوکشفرومت ۺےس ۺےلہپ ۺزدنیگ ۺوکۺ‬
‫تمینغ ۺاجؿ۔سج ۺدقر ۺوت ۺٓارخت ۺںیم ۺرےہ ۺاگ ۺشس ۺےک ۺاطمقب ۺشس ۺیک ۺایتری ۺیھب ۺرک۔ ۺشے ۺسفن!ایک ۺوت ۺرسدویں یک ۺدمت ۺےک ۺاطمقبۺ‬
‫رزؼ‪ ،‬ۺابلس‪ ،‬ۺڑکلایں ۺشفررضفری ۺ ۺاسامؿ ۺاکدنبفتسب ۺںیہن ۺرکات ۺ؟شےسی ۺفتق ۺںیم ۺوت ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺلضف ۺرپ ۺرھبفاس ۺںیہن ۺرکاتہک ۺفہ ۺیسکۺ‬
‫ییکۺفیلکتۺدفرۺرکدےۺاحالہکنۺفہۺشسۺرپۺاقدرۺےہ۔‬
‫ریغبھجتۺےسۺرسد ۺ‬
‫ےک ۺ‬‫ی ۺ‬
‫ےبجۺ‪،‬شفؿۺشفرۺڑکل ۺ‬
‫ْ‬ ‫َّ‬
‫جہينیـبقہؽمہظیظ‪:‬‬
‫ہکمنہجۺےکزَ ْ ْ‬
‫مری(ینعیۺڈنھٹےۺےقبط)ںیمۺرسدیۺمکۺوہیگۺشفروممسۺرسامۺ‬ ‫ؽہیۺےہ ۺ‬
‫شےۺسفن!ایکۺریتشۺایخ ۺ‬

‫‪ …263‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ٘‬ٲا‪٣‬ٶ‪ ،‬باب‪ ،۵۰۷/۴،۵۵‬حسٱث‪۵۴۶۷:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬
‫ْ‬
‫ۺشتۺش ِسۺےسۺمکۺوہیگ؟ۺرہۺزگۺںیہن!ۺشیسیۺابتۺںیہنۺشفرۺہنۺیہۺدشتۺ‬‫ےکۺاقمےلبۺںیمۺشسۺاکۺفتقۺیھبۺوھتڑشۺوہاگایۺہیۺۺایخؽۺےہۺہکۺشُسۺیک ِ َ ّ‬
‫ےک‬
‫ےکدرایمؿۺوکیئۺانمتبسۺےہ۔ایکۺریتشہیۺۺایخؽۺۺےہہکۺدنب ۺہیسکۺتنحمۺ ۺ‬ ‫منہجےکۺزرہمریۺ ۺ‬ ‫شفررسدیۺےکشابتعرےسد ۺاینےک ِ ِ‬
‫ۺومْۺرسامۺشفرۺ ۺ‬
‫ریغبۺشسۺےسۺاجنتۺاپےلۺاگ؟ۺرہزگۺںیہن!ۺویکہکنۺسجۺرطح رسدویںۺےکۺوممسۺیکۺدشت ٓاگۺشفرۺدرگیۺشابسبۺےکۺریغبۺدفرۺںیہنۺوہیتۺ‬
‫دیحےکۺہعلقۺشفرۺابعدشتۺیکۺدنخؼۺیکۺرضفرتۺوہیتۺےہ۔‬
‫ےسےنچبۺےکۺےئلۺوت ۺ‬
‫منہجیکۺرگیمۺشفرۺڈنھٹکۺ ۺ‬
‫ح ۺ‬ ‫شیسۺرط ۺ‬
‫ولوگ!ہی ۺیھب ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺاک ۺرکؾ ۺیہ ۺےہ ۺہک ۺشس ۺےن ۺںیہمت ۺہعلق ۺدنب ۺوہےن ۺاک ۺرطہقی ۺاھکسدای ۺشفر ۺشس ۺےک ۺشابسب ۺوک ۺٓااسؿۺ‬

‫شنۺںیہنۺہکۺفہۺہعلق(ینعیۺوتدیح)ۺےکۺریغبۺمتۺےسۺذعشبۺوکۺدفرۺرکدےےسیجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺرکؾۺےہۺہکۺشسۺےنۺرسدیۺیکۺڈنھٹکۺوکۺ‬

‫رکدای۔ ا‬
‫دفرۺرکےنۺےکۺےئلۺٓاگۺوکۺدیپشۺایک‪،‬ںیہمتۺۺولےہۺشفرۺرھتپۺےکۺدرایمؿۺےسۺٓاگۺاکنےنلۺاکۺرطہقیۺاتبایاتہکۺمتۺرسدویںۺیک ڈنھٹکۺدفرۺ‬
‫رکوکس۔ہی ۺامتؾ ۺزیچںی ۺشس ۺےن ۺاہمترے ۺافدئےےکےئل ۺدیپش ۺرفامیئ ۺںیہ‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺوکسج ۺرطح ۺہب ۺ‪،‬ڑکلایں ۺفریغہ ۺرخدیےنیکۺ‬
‫رضفرت ۺںیہن ۺشیس ۺرطح ۺابعدشت ۺشفر ۺاجمدہشت ۺیک ۺیھب ۺرضفرت ۺںیہن۔ابعدت ۺوت ۺاہمترے ۺےئل ۺاجنت ۺاکذرہعی ۺےہذٰہلش ۺوج ۺصخش ۺیکینۺ‬
‫ےاگۺوتۺشسۺاکۺاصقنؿۺیھبۺوخدیہۺربدشتۺرکےاگۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاہجںۺفشولںۺاکاتحمجۺںیہنۺ۔‬
‫ۺےئلرکےۺاگۺشفرۺوجۺربشیئۺرک ۺ‬
‫ےاگۺوتۺشےنپ ۺ‬
‫رک ۺ‬
‫توکۺداینۺرپۺایقسۺرک۔‬
‫شےۺسفن!اہجتلۺےسۺابرہۺلکنۺشفرۺٓارخ ۺ‬
‫ٰ‬ ‫ٓ‬
‫اخظتکُسىیاپظقیاسکظىےکےمتىلقتیًفظامیًباعیتىالی‪:‬‬
‫(‪…)1‬‬

‫َما َخل ْ ُق ُك ْم َو ل َا بَ ْعثُ ُك ْم اِ لَّا َك َن ْف ٍس َّوا ِح َ‬

‫د ٍهة‪( -‬پ‪)۵۸:٩٤ٟ٘،۵۳‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬متۺبسۺاکۺدیپشۺرکانۺشفرۺایقتمۺںیمۺشاھٹانۺشاسیۺیہۺ ۺ‬

‫ےہاسیجۺشکیۺاجؿۺاک۔‬
‫(‪…)7‬‬

‫ك ََما بَ َدا ْنَاۤٗ ا َ َّو َل َخل ْ ٍق نُّ ِع ْی ُ‬

‫د هه‪( -‬پ‪،۳۷‬اْل‪٧‬بٲاء‪)۳۰۴:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬مہۺےنۺےسیجۺےلہپۺشُےسۺانب ۺایاھتۺفےسیۺیہۺرھپۺرکدںیۺےگ۔‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫(‪…)3‬‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺےسیجۺشسۺےنۺاہمترشۺٓااغزۺایکۺفےسیۺیہۺوٹلپۺےگ۔‬ ‫ك ََما بَ َدا َ ك ُْم ت َ ُع ْو ُد ْو َ‬
‫نه(‪( )۴۱‬پ‪،۸‬اْلَعاٖ‪)۵۹:‬‬

‫شف ۺراہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺرطےقیۺںیمۺمتۺوکیئۺدبتیلیۺایۺشسۺ ۺاکرھپۺاج ۺانںیہنۺاپٕاۺےگ۔‬

‫ٓ‬
‫اخظسىیاچھُػکظجاىاہے‪:‬‬
‫شےۺسفن!ںیمۺداتھکیۺوہںۺہکۺوتۺداینۺےسۺتبحمۺرکاتۺےہۺشفرۺشیسۺےسۺامونسۺےہ‪،‬شسۺےسۺدجشیئۺھجتۺرپۺاشؼۺزگریتۺےہشفروتۺشسۺ‬
‫نۺڑباھۺراہۺےہ۔اجؿۺےلۺہکۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺذعشبۺشفرۺوثشبۺےسۺاغلفۺےہشفرۺایقتمۺیکۺ‬
‫ےکۺرقبیۺوہۺرکۺشےنپۺشدنرۺشسۺیکۺتبحمۺزم ّ‬
‫وہانلویکںۺشفرۺشوحشؽ ۺےس ۺیھب ۺےب ۺربخ ۺےہ۔وت ۺومت ۺرپ ۺشامیؿ ۺںیہن ۺراتھک ۺوج ۺےھجت ۺریتی ۺوبحمب ۺزیچفں ۺےس ۺدجش ۺرکدے ۺیگ۔ ۺاتب!شرگ ۺیسکۺ‬
‫صخشۺوکطقفۺۺابداشہۺےکۺرھگۺںیمۺدشلخۺوہۺرکۺدفرسیۺرطػۺےسۺےنلکنیکۺشاجزتۺوہنکیلۺفہۺفاہںۺیسکۺۺوخوصبرتۺزیچرپرظنۺڈشےلشفرۺدؽۺ‬
‫لمکم وطررپ ۺشس ۺیک ۺرطػ ۺوتمہج ۺوہاجےئ ۺرھپ ۺشےس ۺوبجمر ًش ۺفاہں ۺےس ۺدجش ۺوہان ۺزپے ۺوت ۺایک ۺہی ۺصخش ۺلقع ۺدنم ۺولوگں ۺںیم ۺامشر ۺوہاگ ۺای ۺےبۺ‬
‫فوقوفںۺںیم؟ۺایکۺےھجتۺولعمؾۺںیہنۺہکۺداینۺابداشوہںۺےکۺابداشہۺاکۺرھگۺےہۺشفرۺےھجتوتۺرصػۺشسۺےسۺزگرےنۺیکۺشاجزتۺےہۺشفرۺشسۺںیمۺوجۺ‬
‫ھچکۺےہشؿۺبسۺےسۺدجشۺوہانۺےہۺاسیجہکسٲ ہسا‪َ ٟ‬ب َرش َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺرضحتۺربجلیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺریمےۺدؽۺ‬
‫ںیم ۺہی ۺابت ۺڈشیل ہک ۺسج ۺےس ۺتبحم ۺرکان ۺاچںیہ ۺرکںی ۺٓارخ ۺاکر ۺٓاپ ۺےن ۺشس ۺےس ۺدجش ۺوہان ۺےہ ۺشفروجیھب ۺلمع ۺاچںیہ ۺرکںی ۺشس ۺاک ۺدبہل ۺدایۺ‬
‫(‪) 264‬‬
‫اجےئۺاگۺشفرۺبجۺکتۺاچںیہۺداینںیمۺرںیہۺابآلرخۺداینۺےسۺاجانۺےہ۔‬
‫ں‬
‫شےۺسفن!ایکۺوتۺںیہنۺاجاتنۺےہۺہکۺوجۺداینفیۺّذلوتںۺیکۺرطػۺشافتلتۺرکاتشفرۺشؿۺےسۺشتیسنۺاحلصۺرکاتۺےہۺوتۺشےسۺشؿۺّذلوت ۺ‬
‫ے‬
‫لتوکۺوتہشۺانبراہۺےہ۔ایکوتزگر ۺ‬
‫یملعںیمۺزرہِۺاق ۺ‬
‫ےکےھچیپۺڑھکیۺےہ۔ۺوگایۺفہۺال ۺ‬
‫س ۺ‬
‫یکۺدجشیئۺرپۺسکۺدقرۺزایدہۺرسحتۺوہیگۺویکہکنۺومتۺش ۺ‬
‫ےسےلچۺےئگ ۺ۔اہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬ےنۺسکۺرطحۺش ۺ‬
‫ؿیکۺزنیمۺشف ۺر‬ ‫ھتداینۺ ۺ‬
‫ریمےئکرھپاخیلۺاہ ۺ‬
‫ۺ‬ ‫ت‬
‫دنلبفۺابالۺاکمان ۺ‬
‫ں ۺوکںیہنۺداتھکیوہنجںۺےنۺ ۺ‬
‫وہےئۺولوگ ۺ‬
‫اکمانتۺاکۺفشرثۺشؿۺےکۺدونمشںۺوکۺانبدای۔ایکۺوتۺشؿۺولوگںۺیکۺاحتلۺےسۺربعتۺاحلصۺںیہنۺرکات؟دھکی!شوہنںۺےنۺیسیکۺیسیکۺشایشءۺعمجۺ‬
‫ؽ‬
‫ںیکنکیلۺشامعتس ۺ‬
‫ۺ‬

‫‪ …264‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬اْلٯسم‪،۳۸۷/۱،‬حسٱث‪…… ۴۵۷۸:‬ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ،‬تاب ا‪ٟ‬زٗا‪،ٚ‬باب رشٖ ا‪٤ٟ‬ؤ‪ٗ ٩٣‬ٲا‪ ٦‬ا‪٠ٟ‬ٲ‪،۴۶۱/۵،١‬حسٱث‪۷۹۹۳:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫ہنۺرکےکس‪،‬یسیکۺیسیکۺامعرںیتۺانبںیئۺنکیلۺشؿۺںیمۺۺرانہبیصنۺہنۺوہشۺشفرۺایکایکٓارزفںیئۺںیھتۺنکیلۺۺوپریۺہنۺوہںیکسۺ۔رہۺوکیئۺٓاجۺ‬
‫دنلبفابالۺٓاامسؿۺےسۺابںیتۺرکاتۺلحمۺانبےنۺںیمۺرصمفػۺےہۺاحالہکنۺشسۺاکۺشلصۺاکھٹانۺزنیمۺںیمۺوھکدیۺوہیئۺربقۺےہ۔ایکۺداین ۺںیمۺ‬
‫شسۺےسۺڑبھۺرکۺوکیئۺامحتق ۺےہۺہکۺشکیۺصخشۺشینپۺداینونسشراتےہۺاحالہکنۺًانیقیۺشےسۺداینۺےسۺاجانےہۺشفرۺشینپۺٓارختۺاگبڑاتۺےہۺ‬
‫احالہکنۺًانیقیۺشےسۺٓارختۺاکاسانمرکانۺےہ۔‬
‫شے ۺسفن!ایک ۺےھجت ۺشؿ ۺےبفوقوفں ۺیک ۺامحتق ۺیک ۺریپفی ۺرکےت ۺوہےئ ۺایح ۺںیہن ۺٓایت؟اجؿ ۺےل!ےھجت ۺدرتس ۺرشےتس ۺیکۺ‬
‫اچہپؿۺںیہن۔شاسنینۺرطفتۺےکۺببس ۺوتاجلہۺولوگں ۺیکۺریپفیۺشفرشدتقشرکاتےہ۔وتۺشایبن‪،‬ۺاملعۺشفرۺخَکم اایکۺلقعۺاکۺومشزہنۺشِؿۺداینۺدشرۺ‬
‫ولوگںۺیکۺلقعۺےکۺاسھتۺرکۺرھپۺشرگۺوتۺوخدۺوکۺلقعۺدنمۺشفرۺذنیۺاتھجمسۺےہۺوتۺشؿۺدفونںۺرفنیقیۺےسۺوجۺریتےۺزندکیۺزایدہۺلقعۺ‬
‫دنم ۺںیہ ۺشؿ ۺیک ۺریپفی ۺرک۔رگمشے ۺسفن!ریتشاحؽ ۺڑبش ۺبیجع ۺےہ‪،‬وتڑب ۺشاجلہ ۺشفرشاہتنیئ ۺرسشک ۺےہ۔ ۺبجعت ۺےہ ۺوتشؿ ۺفشحض ۺشفرۺ‬
‫رفنش ۺابوتں ۺےس ۺےسیک ۺشرعشض ۺرکات ۺےہ؟ ۺاشدی ۺےھجت ۺاجہ ۺف ۺرمہبت ۺیک ۺاچتہ ۺےن ۺےشن ۺںیم ۺڈشؽ ۺدای ۺےہشفر ۺےھجت ۺشؿ ۺ ۺفشحض ۺابوتں ۺےکۺ‬
‫ےنھجمسۺےسۺوحشسۺابہتخۺرکراھکۺےہ۔وتۺشسۺابتۺرپۺوغرۺویکںۺںیہنۺرکۺاتۺہکۺاجہۺفۺبصنم ۺرصػۺشسۺابتۺاکۺانؾۺےہۺہکۺولوگںۺےکۺ‬
‫دؽۺریتیۺرطػۺاملئۺوہں۔رفضۺرکزنیمۺفشےلۺشرگۺےھجتۺدجسہۺرکےنشفرریتیۺشاطتعۺرکےنۺگلۺاجںیئۺوتۺایکۺوتۺشفرۺہیۺۺدجسہۺشفرۺ‬
‫شاطتعۺرکےنۺفشےلاچپسۺاسھٹۺاسؽۺدعبۺابیقۺرںیہۺےگ؟ۺۺرقنعبیۺشاسیفتقۺٓاےئۺاگۺہکۺۺریتشۺانؾۺوہۺاگۺشفرۺہنۺوکیئۺریتشۺذرکۺرکےنۺ‬
‫فشالاسیجہکۺڑبےۺڑبےۺۺابداشوہںۺاکۺرشحۺوہش۔ۺایکۺوتشۺ ؿۺںیمۺےسۺیسکۺوکۺداتھکیۺےہۺایۺشؿۺیک ِ حۺبۺاتنسۺےہ؟شےۺسفن!رھپوتۺویکںۺ‬
‫اچپس ۺاسؽ ۺابیق ۺرےنہ ۺ ۺفشیل ۺےش(داین)وک ہشیمہ ۺرےنہ ۺفشیل ۺےش(ٓارخت ۺ) ۺرپ ۺرتحیج ۺدے ۺراہ ۺےہ؟شفر ۺہی ۺبس ۺشس ۺوصرت ۺںیم ۺےہۺ‬
‫بج ۺوتوپری ۺزنیم ۺاکابداشہ ۺوہ ۺشفر ۺورشؼ ۺف ۺرغمب ۺفشےل ۺریتی ۺشاطتع ۺرکںی‪ ،‬ۺریتے ۺٓاےگ ۺرگدںین ۺاکھجںیئ ۺشفرامتؾ ۺشابسبۺ‬
‫ریتےۺےئلۺمظنمۺوہاجںیئۺہکبجۺفہۺصخشۺےسجۺےلحمۺفشےلۺہکلبۺرھگۺفشےلشانپشریمفوشیپشہنۺامںینۺشسۺیکۺدبیتخبۺاکایکاعمل؟‬
‫ِ‬
‫ۺشفردعؾ ۺریصبت ۺیک ۺفہج ۺےس ۺٓارخت ۺیک ۺایتری ۺںیہن ۺرکاتکس‪،‬داینفی ۺوخشاشہت ۺےس ۺدجشںیہنۺ‬ ‫شے ۺسفن!شرگ ۺوت ۺالیملع‬
‫وہاتکسوتیہی ۺوسچ ۺرکداینےسشگل ۺوہاجہک ۺداینفشےلڑبےرذلی ۺںیہ‪،‬داین ۺںیم ۺےبدحتقشم ۺفتبیصم ۺےہ ۺشفرہی ۺدلج ۺانفوہےنۺ‬
‫فشیلۺےہ۔بجۺریثکۺداینۺےنۺےھجتۺوھچڑۺراھکۺےہۺوتۺےھجتۺایکۺےہۺہکۺوتوھتڑیۺداینۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےس ۺانکرہۺیشکۺشایتخرۺںیہنۺرکات۔وھتڑیۺیسۺداین ۺاحلصۺرکےکۺوتویکںۺوخش ۺوہاتۺےہ؟ریتشۺرہشامدلشر ۺوہیدویںۺشفر ۺوجمویسں ۺۺےسۺ‬

‫َ‬
‫ھجتےسۺٓاےگۺںیہ۔‬‫گیھبۺ ۺ‬
‫ۺرَت)ول ۺ‬
‫سجںیمۺسیسخ(مک ۺ‬‫ؿےکۺاپسۺھجتۺےسۺزایدہۺداینفیۺںیتمعنۺںیہ۔شیسیۺداینۺرپ ُۺتۺےہ ۺ‬
‫ےہشفرش ۺ‬
‫رھبشزپش ۺ‬
‫ۺدقرَخۺےہشفرۺریتیۺوسچۺینتکۺایٹھگۺےہۺہکۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکرقمبۺدنبفںۺ‬ ‫شےۺسفن!وتۺانتکاجلہۺےہ‪،‬ریتیۺتمہۺسک َ ِ ْ‬
‫َ‬
‫ۺرحۺشیہٰلۺےکۺاسےئۺۺںیمۺےہۺہنمۺومڑۺرکدنچداینفیۺشایؾۺ‬ ‫شایبنےئرکشؾ ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺشفرۺدنیقی َرحَ َ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬ا ہہلل ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ب َینیکۺامجتعۺےسۺوجۺہشیمہ َ ِ‬
‫ےک ۺےئل ۺےبفوقػ ۺاجلہ ۺولوگں ۺیک ۺفص ۺںیم ۺاشلم ۺوہان ۺاچاتہ ۺےہ۔ ۺھجت ۺرپ ۺشوسفس ۺ! ۺشیسی ۺوصرت ۺںیم ۺریتی ۺداین ۺشفر ۺدنی ۺدفونں ۺربابدۺ‬
‫وہاجںیئۺےگ۔‬
‫شےۺسفن!دلجیۺرکۺوتۺالہتک ۺےکۺزندکیۺوہاکچۺےہ‪،‬ومت ۺریتےۺرقبی ۺٓایچنہپۺےہۺشفرومتۺےسۺ ۺڈرشےنۺفشال(ینعیۺڑباھاپ)ۺ‬
‫یھبۺٓاۺایگۺےہ۔رمےنۺےکۺدعبۺریتیۺرطػۺےسۺوکؿۺامنزۺزپےھۺاگ؟ۺومتۺےکۺدعبۺریتیۺرطػۺےسۺوکؿۺرفزہۺرےھکۺاگ؟ۺریتیۺرطػۺ‬
‫ؿاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺوکوجشبۺدےۺاگ؟‬
‫ےسۺوک ۺ‬
‫شےسفن!ریتیۺزدنیگۺےکۺدنچرفزابیقۺںیہۺشرگۺوتۺشؿۺےسۺشُرخفیۺۺاجترتۺرکےۺوتۺہیۺۺریتشۺیتمیقۺرسامہیۺںیہۺرگمۺوتےنۺشرثکۺشایؾۺوکۺ‬
‫اضعئۺرکدایۺےہۺشبۺرمےتۺدؾۺکتۺیھبۺشؿۺےکاضعئۺرکےنرپرفاتۺرےہۺوتشؿۺیکۺالتیفۺںیہنۺرکاتکسۺرھپۺالھبۺشیسیۺوصرتۺںیمۺےسیکۺالتیفۺ‬
‫ےنہےسۺابزہنۺٓاےنفشالۺوہ؟‬
‫ہکبجوتہیقبۺزدنیگۺوکۺاضعئۺرکےنۺشفرۺرپشینۺاعدتۺۺرپاقمئۺر ۺ‬
‫ےہ ۺ‬‫رکاتکسۺ ۺ‬
‫شے ۺسفن!ایک ۺوت ۺںیہن ۺاجاتنہک ۺریتش ۺشاجنؾ ۺومت‪،‬اکھٹان ۺربق‪،‬وھچبانیٹم‪،‬ڑیکے ۺریتے ۺاسیھت ۺشفررشح ۺاک ۺوہانلک ۺاعمہلم ۺریتےۺ‬
‫اسےنمۺےہ۔‬
‫شےۺسفن!ایکۺوتۺہیۺںیہنۺاجاتنۺہکۺرُمدفںۺاکۺرکشلۺرہشۺےکۺدرفشزےۺرپۺریتشۺشاظتنرۺرکراہۺےہۺشفرۺشوہنںۺےنۺہتخپۺزعؾۺرکراھکۺےہۺ‬
‫ھتہنۺےلۺاجںیئ۔‬
‫بجکتۺےھجتۺاس ۺ‬
‫ےگ ۺ‬
‫ںیہنںیٹہۺ ۺ‬
‫ینپہگجۺےس ۺ‬
‫ہکۺفہۺش ۺ‬
‫ۺدتشرک ۺرکںیکس ۺہکبجۺ‬
‫شے ۺسفن!ایکۺوتۺںیہن ۺاجاتنۺہک ۺرمدے ۺشس ۺداینۺںیم ۺٓاےنۺےک ۺےئلےبۺنیچۺںیہ ۺاتہک ۺفہ ۺزگہتش ۺوکاتیہۺاک ُ‬
‫ںیئ‬
‫ےنرپۺایترۺوہاج ۺ‬
‫ؿوکۺوپریۺداینۺےکۺدبےلۺرخدی ۺ‬
‫ہیۺریتےۺشکیۺد ۺ‬
‫تخاکۺاعمہلمۺوہ ۺوت ۺ‬
‫ںےسۺرخدیفرف ۺ‬
‫ریتےۺاپسۺشیھبۺومعقۺےہ۔شرگۺرمدف ۺ‬
‫تںیمۺاضعئۺرکراہۺےہ۔‬
‫تلفغفۺوضفایل ۺ‬
‫ۺ‬ ‫ت‬
‫ےہہکۺشےنپۺشفاق ۺ‬
‫شف ۺر ۺوت ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ُم َّی ۺرکات ۺےہنکیل ۺابنط ۺںیم ۺڑبے ۺڑبے ۺانگہۺ‬

‫شوسفس ۺھجت ۺرپ ۺشے ۺسفن! ۺایک ۺےھجت ۺایح ۺںیہن ۺٓایت؟ولخمؼ ۺےکےئل ۺاظرہ ۺوک ۺ َ‬
‫رکےکاخل ِ ِقۺاکانئتۺیکۺانرفامینۺرکاتۺےہ۔وتولخمؼۺےسۺایحۺرکاتۺےہۺنکیلۺاخقلۺےسۺایحۺںیہنۺرکات۔ۺدبتخب!وتایکۺےھجمساھٹیبےہۺفہۺےھجتۺ ۺ‬
‫ںیہن‬
‫دھکیۺراہ؟وتولوگںۺوکۺیکینۺیکۺدوعتۺداتیےہشفروخدۺانگوہںۺںیمۺٓاولدہۺراتہۺےہ‪،‬ولوگںۺوکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرطػۺالباتۺےہۺشفرۺوخدۺشسۺےسۺ‬

‫یکنیقلتۺرکاتۺےہنکیلۺوخدۺشےسۺالھبےئاھٹیبےہ۔‬ ‫اھباتگۺےہ‪،‬دفرسفں ۺۺوکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺذ ۺ‬

‫رک ۺ‬
‫شےۺسفن!ایکۺوتۺہیۺںیہنۺاجاتنۺہکۺانگہۺاپۺاخےنۺےسۺزایدہۺدبوبدشرۺےہۺشفرۺاپاخہنۺیسکۺزیچۺوکۺاپکۺںیہنۺرکاتۺۺذٰہلشۺبجۺوتۺوخدۺانگوہںۺ‬
‫یکعمطۺویکںۺرکاتۺےہ؟‬
‫تسےسۺٓاولد ۺہےہۺوتۺدفرسفںۺوکۺاپکۺرکےنۺ ۺ‬
‫یکۺاجن ۺ‬
‫شوسفس ۺھجت ۺرپ ۺشے ۺسفن!شرگ ۺےھجت ۺشینپ ۺتقیقح ۺاک ۺملع ۺوہاجےئ ۺوت ۺولوگں ۺوک ۺےنچنہپ ۺفشیل ۺتبیصم ۺ ۺاکببس ۺشینپ ۺا وتس ۺوکایخؽۺ‬
‫رکے۔ ‪ٔ.‬ا‬
‫شےۺسفن!ھجتۺرپشوسفسۺہکۺوتۺےنوخدۺوکۺاطیشؿۺاکۺدگاھۺانبایلۺےہۺوجۺےھجت ۺاہجںۺاچاتہےہےلۺاجاتۺےہۺشفرۺشسۺےنۺےھجتۺولغمبۺ‬
‫رکراھکےہرھپیھب ۺوت ۺشےنپ ۺلمع ۺرپ ۺوخش ۺوہات ۺےہاحالہکن ۺفہ ۺلمع ۺٓاافت ۺےس ۺربلسی ۺوہات ۺےہ۔ ۺشرگوتےن ۺشےنپ ۺلمع ۺوک ۺٓاافت ۺےس ۺلمکمۺ‬
‫وطررپۺاچبۺایلۺوتۺہیۺریتےۺےئلۺاکایمیبۺےہنکیلۺبجعتۺےہوتانگوہںۺیکۺرثکتۺےکۺابفوجدۺۺشےنپۺلمعۺرپۺوخشۺوہاتۺےہ۔اطیشؿۺدفۺالھکۺاسؽۺ‬
‫ۺسانۺٓادؾۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪َ ٨‬اٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشےسشکیۺانگہۺیکۺفہجۺےسۺرمدفدۺرقشردایۺشفرۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫کتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابعدتۺرکاتراہنکیلۺاہلل‬
‫ےستنجۺےسۺدجشۺوہانۺزپش۔‬
‫ےکببسۺ ۺ‬ ‫َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬وک ۺ‬
‫یبنشفرۺربزگدی ۺہوہےنۺےکۺابفوجدشکیۺزغلش(‪ ) 265‬ۺ‬
‫شوسفسۺھجتۺرپۺشےۺسفن!وتۺانتکدغشر‪،‬ۺےبۺرشؾۺ‪،‬ۺاجلہۺشفرۺانگوہںۺرپۺرجٔاتۺرکےنۺفشالےہۺ‪،‬وتۺدہعۺوتڑۺاتۺ‬

‫ْ‬
‫‪٦‬‬‫َل‬
‫َ‬ ‫ا‪ٟ‬ش‬ ‫َ‬
‫ہ‬ ‫َٲ‬
‫‪٠‬‬ ‫ً‬ ‫س‬
‫ۺےنۺ‬ ‫‪ …265‬شسۺزغلشۺاکۺسپۺرظنمۺہیۺےہ‪:‬اطیشؿۺےنۺیسکۺرطحۺرضحت ۺٓادؾۺفۺوحشۺ( ًَ‪َ٠‬ٲہَ َ‪٤‬ا ا‪ٟ‬ش ََل‪)٦‬ۺےکۺاپسۺچنہپۺرکۺاہکۺہکۺںیمۺںیہمت ۺ ْ ِْر ّ‬
‫خۺاتبدفں؟رضحتۺٓادؾۺ َ‬ ‫ُ‬ ‫ح‬ ‫ح‬

‫شاکنرۺرفامای۔شسۺےنۺمسقۺاھکیئۺہکۺںیمۺاہمترشۺریخۺوخشہۺوہں‪،‬ۺشںیہنۺایخؽۺوہشۺہکۺاہللۺاپکۺیکۺوھجیٹۺمسقۺوکؿۺاھکۺاتکسۺےہ؟ۺابںیۺایخؽۺرضحتۺّوحشۺ( َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا)ےنۺشسۺںیمۺےسۺ‬

‫ۺہک(رفامؿۺشیہٰل) َْل َت َ‬
‫رقبَایکۺیہنۺزنتیہیۺےہۺرحتیمیۺںیہنۺویکہکنۺشرگۺفہۺ‬ ‫ِ‬ ‫ھچکۺاھکایۺرھپۺرضحتۺٓادؾ( ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪)٦‬وکۺدایۺشوہنںۺےنۺیھبۺانتفؽۺایک‪،‬ۺرضحتۺٓادؾۺ( ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪)٦‬وکۺایخؽۺوہش‬
‫رحتیمیۺےتھجمسۺوتۺرہۺزگۺشاسیۺہنۺرکےتۺہکۺشایبنءۺوصعمؾۺوہےتۺںیہۺاہیںۺرضحتۺٓادؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےسۺشاہتجدۺںیمۺاطخۺوہیئۺشفرۺاطخےئۺشاہتجدیۺتیصعمۺںیہنۺوہیت۔(خزائ‪ ٩‬ا‪ٌٟ‬زٓا‪،٪‬پ‪،۳‬‬
‫ا‪ٟ‬برقٵ‪،‬تحت اْلٱٶ‪) ۱۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےہشفرفدعہۺ الخیفۺرکاتےہ۔ۺشؿۺاطخٕاںۺےکۺابفوجدۺشینپۺداینۺشبےنںیم ۺاگلۺوہشۺےہوگایۺوتہیۺھجمسۺاھٹیبۺےہۺہکۺےھجتۺاہیںۺےسۺاجانۺ‬

‫ںیہن۔ۺایکۺوت ۺربقاتسؿۺفشولںۺوکۺںیہنۺداتھکیۺفہۺداینۺںیمۺایکرکۺےتۺرےہۺ؟اسامؿۺعمجۺایک‪ ،‬اعاشیلؿۺاکمانتۺانبےئۺشفریبملۺیبملۺشدیمںیۺ‬
‫ابدنےتھۺرےہنکیلۺشؿۺاکۺعمجۺدشہۺامؽۺابتہۺفۺربابدۺوہایگ‪،‬اکمانتۺربقفںۺںیمۺدبؽۺےئگشفرشدیمںیۺدوھےکاکاسامؿۺوہںیئگ۔‬
‫شے ۺسفن!ےھجت ۺایک ۺوہایگ ۺےہ ۺہک ۺوت ۺربعت ۺاحلص ۺںیہن ۺرکات؟ویکں ۺوتشؿ ۺےکاحالت ۺںیہن ۺداتھکی؟ایک ۺریتش ۺہی ۺایخؽۺ‬
‫ےہرصػۺشیہنۺوکۺٓارختۺاکاسانموہاگۺشفرۺوتۺہشیمہۺںیہیۺرےہاگ؟شاسیۺیھبک ںیہن وہاگریتشۺہیۺامگؿۺافدسۺےہ‪،‬ۺوتدیپششئۺےسۺشبۺ‬
‫کتۺرمعۺاضعئۺرکۺراہۺےہ۔زنیمۺرپوتۺشےنپۺےئلۺامعرتۺانباتۺےہنکیلۺۺوھتڑیۺیہۺدمتۺےکۺدعبۺشسۺےکشدنرۺریتیۺربقۺوہیگ۔ایکۺےھجتۺ‬
‫َ‬
‫شس ۺابت ۺاک ۺڈر ۺںیہن ۺبج ۺرفح ۺضبق ۺوہےن ۺےکدعب ۺرفےتش ۺریتے ۺاپس ۺٓاںیئ ۺےگنج ۺےک ۺرگن ۺایسہ ۺشفر ۺرہچے ُ ْ‬
‫ۺبش ُۺرف ۺوہںۺ‬
‫ےگ‪،‬فہ ۺ ۺےھجت ۺذعشب ۺیک ۺوخش ۺربخی ۺانسںیئ ۺےگ۔ ۺشس ۺفتق ۺےھجت ۺدنشتم ۺھچک ۺافدئہ ۺہن ۺدے ۺیگ ۺشفر ۺریتشنیگمغ ۺوہانۺ‬
‫شفررفاندوھانریتےۺھچکۺاکؾۺہنۺٓاےئۺاگ۔‬
‫وعیۺرکاتۺےہ۔ۺایکیہیۺریتیۺ‬
‫شےۺسفن!ڑبےۺبجعتۺیکۺابتۺےہۺہکۺشینتۺےبۺفوقیفۺےکۺابفوجدوتۺریصبتۺشفرۺدشانیئۺاکۺد ٰ‬
‫دشانیئ ۺےہ ۺہک ۺوترفزربفزامؽ ۺیک ۺ ۺزایدیت ۺرپ ۺوخش ۺوہات ۺےہشفرزدنیگ ۺمک ۺوہےن ۺرپ ۺنیگمغ ۺںیہن ۺوہات؟ ۺزدنیگ ۺےک ۺمک ۺوہےن ۺرپ ۺامؽ ۺیکۺ‬
‫زایدیتۺےھجتۺایکۺافدئہۺدےۺیگۺ؟‬
‫شوسفسۺھجتۺرپۺشےۺسفن!وتۺٓارختۺےسشرعشضۺرکاتےہۺاحالہکنۺفہۺریتیۺرطػۺڑبھۺریہۺےہۺشفرۺوتۺداینۺیکۺرطػۺاھباتگۺ‬
‫ےہۺاحالہکنۺفہۺھجتۺےسۺہنمۺریھپےۺاجریہۺےہ۔ےنتکۺیہۺولگۺشےسیںیہۺوہنجںۺےنۺلکۺرپۺاکؾۺراھکۺنکیلۺوپرشہنۺرکےکسشفرۺینتکۺ یہۺ‬
‫ٓارزفںیئ ۺشیسی ۺںیہ ۺوجوپری ۺہن ۺوہںیکس۔وت ۺشؿ ۺبس ۺزیچفں ۺاک ۺاشمدہہ ۺشےنپ ۺاھبویئں‪،‬زعسیف ۺشاقرب ۺشفر ۺزپفویسں ۺںیم ۺرکاتۺ‬
‫ےہشفرشںیہنۺومتۺےکۺفتقۺرسحتۺزدہۺداتھکیۺےہۺرھپیھبۺاہجتلۺےسابزۺںیہنۺٓاات۔‬
‫ۺشے ۺسفن!شس ۺدؿ ۺےسڈر ۺسج ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺہی ۺمسق ۺاید ۺرفامیئ ۺےہ ۺہک ۺفہ ۺدنبے ۺوکشس ۺفتق ۺکت ۺںیہنۺ‬
‫ںیممکحۺدایاھت۔‬
‫ۺرکےناکداینۺ ۺ‬
‫ےنایۺہن ۺ‬
‫ےکرک ۺ‬
‫سج ۺ‬
‫لمعاکۺاسحبۺہنۺےلۺےلۺ ۺ‬
‫شسوھچےٹڑبے‪،‬اظرہفوپدیشہۺ ۺ‬
‫ےاگبجۺکتۺرہ ۺ‬
‫وھچڑ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شےۺسفن!سک ۺفوجدۺےکۺاسھتۺوت ۺرب ا‪ٌٟ‬ا‪٤ٟ‬ینۺیکۺابراگہۺںیم ۺاحرضوہاگ؟شفرۺسکۺزابؿ ۺےسۺوجشبۺدےۺاگ؟ۺشسۺیکۺابراگہۺ‬

‫ےک‬
‫ںیمۺرسرخفوہےنۺیکۺایتریۺرکۺشفرۺشینپۺہیقبۺرمعۺوکۺشؿۺوھتڑےۺشایؾۺںیمۺوطلیۺشایؾۺےکۺےئلۺزگشر۔ۺشسۺافۺینۺداینںیمۺابیقۺرےنہۺفشیلۺداین ۺ‬
‫ےئل ۺایتری ۺرکشفراکھتفٹ ۺشفر ۺومغں ۺےس ۺرھبوپر ۺشس ۺاہجں ۺںیم ۺشدبی ۺوتمعنں ۺفشےل ۺاہجں ۺےک ۺےئل ۺلمع ۺرک ۺشس ۺےس ۺ ۺےلہپہک ۺوت ۺلمع ۺہنۺ‬
‫رکےکس۔ٓازشد ۺولوگں ۺیک ۺرطح ۺشینپ ۺ ۺرمیض ۺےسداینیک ۺتبحم ۺےسلکن ۺاجدعب ۺںیم ۺںیہک ۺشاسیہن ۺوہ ۺہک ۺوبجمر ۺوہرک ۺانلکن ۺزپے۔شرگداینفیۺ‬
‫رتفاتزیگۺےھجتۺاحلص ۺےہۺوتشس ۺرپانزہنۺرکویکہکن ۺےنتکۺیہۺوخشۺوہےنۺفشےلۺشےسی ۺںیہۺوجۺدوھےکاک ۺاکشرۺںیہۺشفرےنتک ۺیہۺدوھےکاکۺاکشرۺ‬
‫شےسیۺںیہۺوجۺدوھےکۺںیمۺالتبمۺوہےنۺےسۺالۺملع ۺںیہ۔وت ۺرخشیب ۺےہۺشسۺےکےئلۺوجۺفلی(انیم ۺیمنج ۺفشدی) ۺاکۺقحۺدشر ۺےہشفرۺشےسۺشس ۺابتۺاکۺ‬
‫وعشرۺںیہن۔وکیئۺسنہۺراہۺشفرۺوخشۺوہراہۺوہاتۺےہ‪،‬ۺوہلفبعلۺںیمۺوغشمؽۺشفرۺشِرتشراہۺوہاتۺےہۺزینۺاھکےنۺےنیپںیمۺوغشمؽۺوہاتےہہکبجۺشسۺ‬
‫یمنہجاھکلۺوہاتۺےہ۔‬
‫ۺولحۺوفحمظۺںیمۺ ۺ‬
‫اکۺانؾ ِ‬
‫َ َ‬
‫احبل ۺوبجمری ۺیہ ۺداین ۺیک ۺرطػ ۺاج ۺشفر ۺشےنپ ۺشایتخر ۺےس ۺشےس ۺوھٹرک ۺامرۺ‬
‫ذٰہلش ۺشے ۺسفن!وت ۺداینوکربعت ۺیک ۺاگنہ ۺےس ۺدھکی‪ِ ،‬‬
‫شفرٓارختۺیکۺبلطۺںیمۺتقبسۺرک۔ۺانرکشفںۺیک َۺرفِشۺےسۺچبۺوجۺرکشۺوترکےتۺںیہنۺرھپۺیھبۺوجۺابیقۺےہۺشس ۺںیمۺزایدیتۺاچےتہۺںیہ‪،‬وخدۺ‬
‫یکنیقلتۺرکےتۺںیہ۔‬
‫ےسےنچبۺ ۺ‬
‫انگ ۺہےسۺاب ۺزںیہنۺٓاےتۺدفرسفںۺوکانگوہںۺ ۺ‬
‫شےۺسفن!وتۺہیۺاجؿۺےل!ۺدنیۺاکۺوکیئۺوعضۺںیہنۺشفرۺشامیؿۺاکۺوکیئۺدبؽۺںیہنۺزینۺمسجۺاکۺوکیئۺاقمئۺاقمؾۺںیہن۔سجۺیکۺوسشریۺ‬
‫رفسہنۺرکانۺاچےہ (ینعیۺداینںیمۺٓاےئگۺوہوتۺرقمرہۺدمتۺزگشرینۺوہیگ)۔‬
‫ےاگۺشرگہچۺفہۺ ۺ‬
‫ےسرفسۺرک ۺانیہۺزپ ۺ‬
‫دؿۺشفرۺرشتۺوہۺش ۺ‬
‫منہج‬
‫شے ۺسفن!شسۺتحیصنۺوکۺوبقؽ ۺرکۺشفر ۺشسۺۺرپۺلمعۺرکۺویکہکن ۺوجۺصخشۺشس ۺتحیصنۺےسۺہنم ۺریھپاتۺےہ ۺفہۺوگایۺوخدوک ۺ‬
‫یتخس‬
‫اکدقحشرانباتےہۺشفرۺریمشںیہنۺایخؽۺہکۺوتیمنہجۺوہاندنسپرکےاگہکلبۺریمشایخؽۺےہۺوتۺشسۺتحیصنۺرپرضفرلمعۺرکےۺاگشفرۺشرگۺدؽۺیکۺ ۺ‬
‫ےھجتۺشس تحیصنۺرپۺلمعۺرکےنےسۺرفیتکۺےہۺوتۺدجہتۺشفرۺبشۺدیبشریۺےسۺدمدۺبلطۺرک۔شرگہیۺ اکررگہنۺوہۺوتیلفنۺرفزفںۺیکۺاپدنبیۺرکۺشف ۺر‬
‫یمح‬
‫ےسہلصۺر ۺ‬
‫سےسۺیھبۺرفؼۺہنۺزپےۺوتۺرہتشۺدشرفںۺ ۺ‬
‫رھپشرگۺش ۺ‬
‫ےسلیمۺوجؽۺشفرۺوگتفگۺمکۺرکدےۺ ۺ‬
‫وہوتۺولوگںۺ ۺ‬
‫یھبیتخسۺمتخۺہنۺ ۺ‬
‫شرگشسۺےس ۺ‬
‫ۺ‬
‫رپرہمۺاگلدیۺےہۺشفرۺریت ۺشاظرہ‬
‫ؽ ۺ‬ ‫ےسیھبۺاک ۺؾہنۺےنبوتاجؿ ےلۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬
‫ےنریتےۺد ۺ‬ ‫شرگشسۺ ۺ‬
‫ںرپۺرنیمۺشایتخرۺرکۺشف ۺر ۺ‬
‫شفرۺومیتی ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫فابنطۺانگوہںۺیکۺا وتسۺےسۺایسہۺوہاکچےہۺوتۺشبۺوخدوکیمنہجۺوصتررکہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺتنجۺوکۺدیپشۺایکۺوتۺشسۺےکدقحشرفںۺوکۺ‬

‫یھب ۺدیپش ۺرفامای ۺشفر ۺمنہج ۺوک ۺدیپش ۺایک ۺوت ۺشس ۺےکشلہ ۺوکیھب ۺدیپش ۺایک‪،‬سپ ۺرہ ۺشکی ۺوکشس ۺاکہصح لم ۺایگ‪،‬ذٰہلششب ۺھجت ۺںیم ۺتحیصن ۺ ۺوبقؽۺ‬
‫رکےنۺیکۺاجنگشئۺہنۺریہ‪،‬ۺشبۺوتۺشےنپۺسفنۺےسۺانشمّۺۺوہاجۺنکیلۺانشدیمیۺوتۺتہبۺڑبشۺانگہۺےہۺسجۺےسۺمہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺانپہۺاچےتہۺ‬
‫ںیہ۔شبۺریتےۺےئلۺانشدیمیۺاکۺرشہتسۺیھبۺدنبشفرۺشدیمۺاکرشہتسۺیھبۺدنبزینیکینۺےکۺامتؾۺرشےتسۺھجتۺرپۺدنبۺوہےکچۺںیہ‪،‬شرگوتوکیئۺشدیمۺ‬
‫ابدنےھۺاگۺیھبۺوتفہۺدوھاکۺیہۺوہاگ۔شبۺوتوغرۺرکۺہکۺسجۺتبیصمۺںیمۺالتبمےہشسۺرپۺےھجتۺدھکۺےہۺایںیہن؟ وخدۺرپۺےھجتۺرتسۺٓارکۺ‬
‫ح‬
‫ٓاوھکنںۺےسۺٓاوسنۺےتہبۺںیہۺایۺںیہن؟ذٰہلشۺشرگۺٓاوسنۺےتہبۺںیہۺشفر ۺشؿۺاکۺعبنم ْ ِْ‬
‫ۺنۺرتمحۺےہوتۺولعمؾۺوہشۺہکۺشیھبۺشدیمۺیکۺرکؿۺابیقۺےہۺ‬
‫ذٰہلشۺرفانۺدوھانۺشانپۺفریطہۺانبےل‪،‬ۺبسۺےسۺزایدہۺرمحۺرکےنۺفشیلۺذشتۺےسۺدمدۺامگن‪،‬ۺبسۺےسۺزایدہۺرکمیۺیکۺابراگہۺںیمۺشاجتلرک‪،‬شسۺ‬
‫ےسۺلسلسمۺدمدۺاماتگنرہۺشفرشاجتلۺےکدرشزۺوہےنۺےسۺہنۺشُاتک۔ نکممۺےہۺفہۺریتیۺانوتشینۺرپۺرمحۺرفامےئ‪ ،‬ریتیۺرفایدۺریسۺرکےویک ۺ‬
‫ہکن‬
‫ریتی ۺتبیصم ۺتہب ۺڑبی ۺےہ‪ ،‬ۺوتتخس ۺٓازامشئ ۺںیم ۺےہ‪،‬انرفامین ۺڑبھ ۺیئگ ۺےہشفر ۺوکیئ ۺہلیح ۺشفر ۺذعر ۺابیق ۺںیہن ۺراہ۔شب ۺوکیئ ۺےنچب ۺاکۺ‬
‫رطہقی ۺےہۺہنۺالتشۺیکۺہگج‪،‬ہنۺوکیئۺدمداگرشفرۺہنۺیہۺرشہۺِرفشر۔ریتےۺومٰیلۺےکۺالعفہۺشبۺوکیئۺانپہۺاگہۺشفرۺاجنتۺیکۺہگجۺیھبۺںیہنۺ‪،‬‬
‫ذٰہلشۺٓاہۺفۺزشریۺےکۺاسھتۺشسۺیکۺابراگہۺںیمۺۺاحرضۺوہاج‪ ،‬شینپۺاہجتلۺشفرۺانگوہںۺیکۺرثکتۺےکۺاطمقبۺاعزجیۺفشاسکنری ۺاکۺاظمرہہۺ‬
‫رکویکہکنۺفہۺاعزجیۺفشاسکنریۺرکےنۺفشےلۺدنبےۺرپرمحۺرفاماتۺےہ‪،‬رسحتۺزدہۺاطبلۺیکۺدمدرکاتۺےہشفروبجمریکۺداعۺوکۺوبقؽۺرفام ۺات‬
‫ےہ۔ٓاجۺوتشیسۺیکۺرطػۺۺوبجمرۺشفرۺشسۺیکۺرتمحۺاکۺاتحمجۺےہۺابیقۺامتؾۺرشےتسۺھجتۺرپدنبۺوہےئگۺںیہ‪،‬ۺامتؾۺشابسبۺعطقنمۺوہےکچۺںیہۺ‪،‬‬
‫فظع ۺفتحیصنۺےھجت ۺافدئہۺںیہنۺدی ۺریہ ۺشفرۺڈشٹن ۺڈٹپ ۺشفرالمتم ۺاکھجت ۺرپوکیئ ۺشرثۺںیہن ۺوہراہوتسج ۺےسۺبلط ۺرکراہۺےہۺفہۺرکمیۺ‬
‫ذشتۺےہ‪،‬سجۺےسۺامگنۺراہےہفہۺوجشدےہ‪،‬سجۺےسۺدمدۺبلطۺرکراہۺےہۺفہۺشاسحؿۺرفامےنۺفشالۺرہمابؿۺےہ‪،‬ۺشسۺیکۺرتمحۺفعیسۺ‪،‬‬
‫وفعفۺدرزگرۺاعؾۺےہ۔‬
‫اضیف ِؿۺرکؾۺاجریۺفاسریۺشفرۺشسۺاک ۺ‬
‫گياہگاعکیسوا‪:‬‬
‫اركٱ‪٥‬ںیمۺانگوہںۺرپ ُ ِ‬
‫ۺمْۺشفرۺرجیۺراہۺشفرۺ‬ ‫متۺشسۺیکۺابراگہۺںیمۺرعضۺرکف‪َ ‚:‬ٱااَر َح َ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زاح َ‪َ٤‬ین‪َ ،‬ٱ َارح‪،٩٤‬ٱَ َارح َٲ‪َ ،٥‬ٱا َح‪َ ٠‬ٲ‪،٥‬ٱَا ًَ َوٲ‪َ ،٥‬ٱ َ َ‬
‫رعص درشز ےسۺانگہۺرکاتراہۺزینۺانگہۺرکےتفتقۺےھجمۺیھبکۺرشؾۺہنۺٓایئ۔ۺٓاجۺںیمۺشاہتنیئ‬
‫َ ہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اعزجیۺفشاسکنری‪،‬یسلفمۺفاتحمیجۺشفر ۺےبۺیسکۺفےبیسبۺیکۺاحتلۺںیمۺریتیۺابراگہۺںیمۺرعضۺزگشرۺوہں۔ۺٱَا َار َح َ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زاحَ‪َ٤‬ین!ریمیۺ‬

‫دمدۺرفۺام‪،‬شسۺلکشمۺوکدفررفام‪،‬شینپۺروتمحںۺاکزنفؽۺرفام‪،‬شےنپۺوفعفرکؾۺاکاجؾۺالپۺشفرۺےھجمۺانگوہںۺےسۺاچب۔‛‬
‫‪377‬سالتکگظیہِؽاعی‪:‬‬
‫ۺسانۺٓادؾ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺشدتقشۺرکۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺفبہۺ‬ ‫شےۺسفن!شسۺےلسلسۺںیمۺوتۺشےنپۺفشدلۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫نبۺ ہ‪٨َ ٣‬بہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ‪:‬ۺبجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺٓادؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺوکۺتنجۺےسۺزنیمۺرپۺاجیھبۺوتۺٓاپۺشسۺ‬

‫دقر ۺرفےئ ۺہک ۺٓاوسن ۺہن ۺ ۺےتمھ ۺےھت۔اسوتںی ۺدؿ ۺ ۺٓاپ ۺرس ۺاکھجےئ ۺرگہی ۺفزشری ۺرکرےہ ۺےھتہک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺفیح ۺرفامیئ‪:‬شےۺ‬
‫ٓادؾ!شس ۺدقرویکں ۺرفرےہ وہ؟ٓاپ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےنرعض ۺیک‪:‬شےریمےرب!تنج ۺےسزنیم ۺرپٓااجانتبیصم ۺایخؽۺ‬
‫رکراہوہں‪،‬زغلش ۺےک ۺابثع ۺتنج ۺےس ۺدفر ۺوہں‪،‬زعت ۺفاعسدت ۺشفررشتح ۺفاعتیف ۺفشےلاقمؾ ۺےساہیں ۺٓااچنہپوہں‪،‬دشیمئۺ‬
‫ًَز‬ ‫زدنیگۺشفرۺہشیمہ ۺابیقۺرےنہۺفشےلۺاقمؾۺےسشسۺافینۺہگجۺںیمۺۺٓاایگۺوہںۺوتۺںیمۺویکرکنشینپۺزغلشۺرپۺرگہیۺفزشریۺہنۺرکفں؟اہلل‬
‫َٯ َج‪١‬ۺےنۺرفامای‪:‬شےۺٓادؾ!ایکۺںیمۺےنۺےھجتشےنپےئلۺبختنمۺہنۺایک‪،‬ۺےھجتتنجۺںیمۺہنۺرشای‪ ،‬ےھجت زعتۺفۺرکشتمۺےسہنۺونشزش‪،‬ۺشینپۺ‬
‫َ‬
‫ۺدسۺدقرتۺےسۺہنۺانبای‪،‬ۺھجتۺںیمۺرفحۺہنۺڈشیلۺشفرۺرفوتشںۺےسۺدجسہۺہنۺرکفشای‪،‬ۺمتۺےسۺاطخۺوہیئ‪،‬ۺ‬
‫انرشیضۺےسۺہنۺڈرشای‪،‬ۺےھجتۺشےنپ ْ ِ‬
‫ریمے ۺدہع ۺوک ۺوھبؽ ۺےئگ ۺشفر ۺریمی ۺانرشیض ۺ ۺومؽ ۺیل ۺےھجم ۺشینپ ۺزعت ۺف ۺالجؽ ۺیک ۺمسق ۺ! ۺشرگ ۺںیم ۺامتؾ ۺزنیم ۺوکمت ۺےسیج ۺولوگں ۺےسۺ‬
‫رھبدفںۺشفرۺفہۺبسۺریمیۺابعدتۺرکںی‪،‬ۺریمیۺاپیکۺایبؿۺرکںیۺرھپۺریمیۺانرفامینۺرکںیۺوتۺںیمۺشؿۺبسۺوکۺاطخاکررشٕاںۺاگ۔ہیۺ‬
‫نسۺرکۺٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪300 ٦‬اسؽۺکتۺرفےتۺرےہ۔‬
‫َّ َّ‬
‫سٲ ہس‪٧‬اًبٲساہللبجلی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہکیمياجات‪:‬‬
‫ۺسانًبٲساہلل بَ َحلی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴتہب ۺرگہی ۺفزشری ۺایک ۺرکےت۔ ۺرشت ۺرھب ۺرفرفرک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺابراگہۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیم ۺانماجتۺرکےت‪‚:‬شیہٰل!ںیم ۺفہ ۺوہں ۺسج ۺیک ۺرمع ۺزگرےن ۺےک ۺاسھت ۺاسھتۺۺانگہۺیھبۺڑبھۺرےہ ںیہ‪،‬ۺشیہٰل! ۺںیمۺفہۺوہںۺوجۺانگہۺ‬
‫وھچڑےنۺاکۺشرشدہۺرکاتۺےہۺنکیلۺشےسۺوکیئۺدفرسیۺوہشتۺٓاریھگیتۺےہ۔شوسفسۺدی!ۺشکیۺانگہۺرپشانںیہنۺوہاتۺشفرۺوتۺدفرسےۺانگہۺ‬
‫ںیمۺزپۺاجاتۺےہ۔اہےئۺدی!شرگمنہجۺاکھٹانۺنبۺایگوتۺایکۺرکےۺاگ؟ٓاہۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دی! ۺایک ۺولعمؾ ۺریتےرسےک ۺےئلرُگزایتر ۺوہں۔اہےئ ۺدی!بلط ۺاگرفں ۺیک ۺاحںیتج ۺوپری ۺوہاجںیئ ۺنکیل ۺاشدی ۺریتی ۺاحتج ۺوپری ۺہنۺ‬
‫وہ۔‛‬

‫ایکوباستگؼاعکیمياجات‪:‬‬
‫ۺسّان ۺوصنمر ۺنب ۺامعر ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِٔ ٟ‬ار ۺرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺشکی ۺرشت ۺںیم ۺےن ۺوکہف ۺںیم ۺشکی ۺابعدت ۺزگشر ۺوک ۺویں ۺانماج ۺ‬
‫ت‬ ‫رضحت ّ ِ ُ‬
‫ےس‬
‫رکےتۺوہےئۺانس‪‚:‬شےۺریمےۺربۺ!ریتیۺزعتۺفالجؽۺیکۺمسق!ۺںیمۺانرفامینۺرکےکۺریتیۺاخمتفلۺۺرہزگ ںیہنۺاچاتہاھت‪،‬ریتےاقمؾۺ ۺ‬
‫اتہ‬
‫انفشفق ۺاھت ۺشس ۺےئلانرفامین ۺوہیئگ‪ ،‬ۺںیم ۺہن ۺوتوخدوک ۺریتے ۺذعشب ۺےک ۺےئل ۺشیپ ۺرکان ۺاچاتہ ۺوہں ۺشفر ۺہن ۺیہ ۺریتی ۺابراگہ ۺںیم ۺریقح ۺوہان ۺاچ ۺ‬
‫ی‬
‫وہں‪،‬سفنۺےنانگوہںۺوکۺشاھچۺانبرکۺشیپۺایک‪،‬دبیتخبۺھجمۺرپۺاغبلۺٓایئگ‪،‬ۺریتیۺڈ لیۺےسۺدوھےکںیمۺراہ‪،‬ذٰہلشۺشینپۺاہجتلۺےکۺببسۺریت ۺ‬
‫انرفامینۺاکۺرمبکتۺوہشۺشفرۺشےنپۺلمعۺےسۺریتیۺاخمتفلۺیک۔شبۺریتےۺذعشبۺےسۺےھجمۺوکؿۺاچبےئۺاگۺ؟شرگۺریتیۺۺابراگہۺںیمۺہنۺٓإاںۺوتںیمۺ‬
‫ھج‬
‫اہکں ۺاجٕاں؟اہےئشوسفس!لک ۺایقتم ۺےک ۺدؿ ۺریتے ۺاسےنم ۺڑھکش ۺوہان ۺوہاگ۔ ۺےکلہ ۺوبھج ۺفشولں ۺوک ۺاہک ۺاجےئ ۺاگ‪ :‬ۺزگر ۺاجٕا۔ ۺشفر ۺاھبری ۺوب ۺ‬
‫ےئل‬
‫فشولںۺوکۺاہک ۺاجےئ ۺاگ‪ :‬ۺرے ۺروہ۔ ۺےھجم ۺںیہن ۺولعمؾۺہکۺںیمۺےکلہ ۺوبھج ۺفشولںۺںیمۺےس ۺوہںۺای ۺاھبری ۺوبھج ۺفشولں ۺےس۔ ۺاہےئریمے ۺ ۺ‬
‫تق‬
‫رخشیب!ریمیۺرمعۺزایدہۺوہریہۺےہۺشفرۺریمےۺانگہۺڑبےتھاجرےہۺںیہ۔ںیمۺبکۺکتۺویںۺوتہبۺرکےکۺانگہۺرکاتۺاجٕاںۺاگ؟ۺایکۺشبۺیھبۺفہۺف ۺ‬
‫ےسایحۺرکفں؟‛‬
‫بۺاعتٰیلۺ ۺ‬
‫ہکںیمۺر ۺ‬
‫ںیہنۺٓا ۺای ۺ‬
‫ۺربۺ ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیکۺابراگہۺںیمۺانماجتۺرکےنۺشفرۺشےنپۺسفنۺوکۺالمتمۺرکےنۺاکۺہیۺرطہقیۺاھت۔ۺفہۺانماجتۺےکۺ‬
‫زبراگؿۺدنیۺاکۺشےنپ ّ‬
‫ِ‬
‫ذرےعیۺشےنپۺربۺیکۺراضۺاچےتہۺےھتۺشفرۺشؿۺاکدصقمۺسفنۺوکالمتمۺرکےکۺشےسۺہیبنتۺرکانۺشفرۺاعردالانۺاھت۔ۺوجۺصخشۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابراگہۺ‬

‫ںیم ۺانماجت ۺشفرسفن ۺوکالمتم ۺرکےن ۺںیم ۺیتسس ۺرکات ۺےہفہ ۺسفن ۺیک ۺرگنشین ۺرکےن ۺفشال ۺںیہن ۺشفر ۺنکمم ۺےہ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شۺ ےسیصخش ۺےسۺ‬
‫یضیھبۺہنۺوہ۔‬
‫رش ۺ‬
‫اَ‪َ ٟ‬ح‪ ٤‬ہس‪ّٰ٠َ ٟ‬ہ!اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺلضفۺفرکؾۺےس’’رمشہبقۺفاحمہبسۺاکۺایبؿ‘‘لمکمۺوہش‬

‫٭…٭…٭…٭…٭…٭‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫فکظ ِوبظتکابیاٌ‬
‫امتؾۺرعتںیفیۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺےئلۺںیہۺسجۺیکۺ ُ حبْریگۺاک ۺوکیئۺتہجۺفانکرہۺںیہنۺشفرۺہنۺیہۺشسۺیکۺتمظعۺیکۺدنلبیۺکتۺےنچنہپۺ ۺ‬
‫ےک‬
‫ےئلۺذینہۺوصترشتۺشفرولقعںۺوکوکیئۺرشہۺےہہکلبۺشدیمۺفشرفںۺےکۺدؽۺشسۺیکۺربکاییئۺےکۺرحصشۺںیمۺریحشؿۺفرپاشیؿۺںیہ۔ۺبجۺہیۺریحشیگنۺ‬
‫شےنپۺولطمبۺوکۺاپےنیکۺوکششۺںیمۺوجشۺامریتۺےہۺوتۺشُسۺےکۺالجؽۺےکۺرپدےۺشِےسۺےھچیپۺدتید ۺدےتیۺںیہۺشفرۺبجۺامویسۺوہرکۺفشسپۺ‬
‫ۺُسکۺرپۺ)ربصۺرک!ربصۺرک!ۺرھپۺشسۺےسۺاہکۺاجاتۺےہ‪‚:‬شےنپۺدنبہۺوہےنۺیکۺ‬
‫اجےنۺاکۺشرشدہۺرکیتۺےہۺوتۺامجؽۺےکۺرپدفںۺےسۺٓافشزۺٓایتۺےہۺ(رشہِۺ ُ و‬
‫ح َ‬
‫وبنۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکفۺےگۺوتۺشسۺکتۺہنۺچنہپۺوکسۺےگ۔ۺشرگۺمتۺشےنپۺابرےۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکانۺ‬ ‫ۺالجؽ َۺر ِ َّ‬
‫یتسپۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکفۺویکہکنۺشرگۺمت ِ‬
‫ںیہنۺاچےتہۺوتۺدوھکیۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺشاعنؾۺفشاسحؿۺےسیکلسلسم ۺمتۺرپۺربسۺرےہۺںیہۺذٰہلشۺرہتمعنۺرپۺےئنۺرسےۺےسۺذرکۺفرکشۺرکفشفرۺ‬
‫دقتریۺےکۺدنمسرۺںیمۺوغرۺفوخضۺرکفۺہکۺسکۺرطحۺًا َ‪َ٤ٟ‬ینۺرپۺریخۺفرش‪،‬ۺعفنۺفۺاصقنؿۺ‪ ،‬یگنتۺفۺٓااسین‪،‬ۺاکایمیبۺفۺاناکیمۺ‪،‬ۺوجڑۺوتڑ‪،‬ۺانٹیپلۺشفرۺالیھپانۺ‬
‫‪،‬ۺشامیؿۺفۺرفکشفرۺۺاچہپؿۺشفرۺشاکنرۺوکۺاجریۺایکۺایگۺےہ۔شرگۺرظنۺشاعفؽۺےسۺذشتۺیکۺرطػۺڑبیھۺوتۺًانیقیۺمتۺےنۺتہبۺڑبیۺرجٔاتۺیکۺشفرۺملظۺشفرۺ‬
‫انشاصنیف ۺےک ۺببس ۺشےنپ ۺسفن ۺوک ۺحرتی ۺیک ۺدح ۺےس ۺٓاےگڑبےنھ ۺےک ۺرطخے ۺںیم ۺڈشؽ ۺدای ۺاحالہکن ۺںیلقع ۺوت ۺون ِر ۺالجؽ ۺیک ۺشدتبش ۺںیم ۺیہۺ‬
‫ںیئگ(ون ِرۺالجؽۺیکۺشاہتنۺوتدفرۺیکۺابتۺےہ)۔‬
‫ٹ ۺ‬ ‫لبےھچیپۺول ۺ‬
‫ںےکۺ ۺ‬
‫ولغمبۺوہںیئگۺشفرۺوبجمر ًشۺشینپۺشزیوی ۺ‬
‫وخب ۺ ُدرفدۺفالسؾ ۺوہۺ ُشؿ ۺرپۺوجۺشفال ِدۺٓادؾۺےکۺرسدشرۺںیہۺشرگہچۺشوہنںۺےنۺشسۺرسدشری ۺوکۺرخفۺامشرۺہنۺایک ۺ‪،‬ۺشاسیۺ ُدرفدۺوج ۺدیمش ِؿۺ‬
‫ایقتمۺںیمۺامہرےےئلۺذریخہۺففہلیسۺوہاجےئۺشفرۺٓاپۺیکۺٓاؽۺفۺ َشاحصبۺرپیھبۺوخبۺ ُدرفدۺفالسؾۺوہۺنجۺںیمۺےسۺرہۺشکیۺٓاامس ِؿۺدنیۺاکۺ‬
‫دب ِرۺاکلم(ینعیۺلمکمۺاچدن)ۺشفرۺاملسمؿۺامج ںوتع ۺ‬
‫ںاکۺاقدئےہ۔‬

‫ایکسالکیوباستسےبہتظ‪:‬‬
‫ْ‬
‫تےسۺرتہبۺےہ۔‛‬
‫(‪) 266‬‬
‫ؽیکۺابعد ۺ‬
‫دحیابمرکۺںیمۺٓااتۺےہ‪‚:‬ہحملۺرھبوغرۺفرکفۺرکانۺشکیۺاس ۺ‬
‫ْ ِۺ‬
‫تےکۺوصحؽۺرپۺتہبۺزایدہۺشاھبرشۺایگۺےہ۔ۺہیۺابتۺیفخمۺ‬
‫یکرکفۺشفرربع ۺ‬
‫دیجمںیمۺوسچۺفاچبر‪ ،‬شاجن ۺؾ ۺ‬
‫رقٓاؿۺ ۺ‬
‫ِ‬

‫‪ٛ …266‬تاب ا‪ٌٟ‬و‪٤‬ٶ ْلبی ا‪ٟ‬ظٲذ اْلػب‪٬‬انی‪،‬باب ‪٣‬ا ذرك ‪ ٩٣‬ا‪ٟٔ‬ـ‪ ١‬فی ا‪٤ٟ‬تَٔکفی ذا‪ٟ‬ک‪ ،‬ؾ‪ ،۱۱‬حسٱث‪۴۴:‬‬
‫ٰٗت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‪،‬ا‪ٟٔ‬ؼ‪ ١‬ا‪ٟ‬شازض‪:‬فی ذركً‪ ١٤‬ا‪٤ٟ‬زٱس بٌسػَلٵا‪ِٟ‬ساٵ‪۵۹ /۳ ،‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫میہےکۺےئلۺ‬
‫ؽیکۺرطحۺۺشفرۺاعمرػۺفافم ۺ‬
‫یلھچمےکۺاج ۺ‬
‫تیکۺشدتبشۺےہ۔ہیۺولع ۺؾےکۺےئلۺ ۺ‬
‫ۺہکوغرفرکفۺیہۺشونشرۺفۺایلجتتۺیکۺاچیبۺشفرۺریصب ۺ‬
‫ںیہن ۺ‬
‫اکشرۺاگہۺےہ۔ۺشرثکۺولگۺشسۺیکۺتلیضفۺشفر ُرےبتۺوکۺوتۺاجےتنۺںیہۺنکیلۺفہۺشسۺیکۺتقیقح‪،‬ۺوفشدئ‪،‬ۺشدتبشۺ‪،‬ۺتیفیکۺشفرۺشسۺےکۺرشوتسںۺےسۺ‬
‫ےبۺربخۺںیہ۔ۺہیۺیھبۺںیہنۺاجےتنۺہکۺوغرۺفرکفۺےسیکۺرکںی؟ۺسکۺےکۺابرےۺںیمۺرکںی؟ۺۺویکںۺرکںی؟ۺرکفۺےسۺولطمبۺایکۺوہ؟وصقمد ِ‬
‫ۺذبشتۺ‬
‫ۺںیہایۺشوحشؽۺایۺولعؾۺفشوحشؽۺدفونں؟‬
‫ےہوتۺفہۺولعؾ ۺ‬
‫وخ ۺدرکفۺےہۺایۺشسۺےسۺوکیئۺافدئہۺوصقمدےہ؟ۺشرگۺرمثہۺفہجیتنۺوصقمدۺ ۺ‬
‫شؿۺامتؾۺابوتںۺےسۺرپدہۺشاھٹانۺرضفریۺےہ۔ۺےلہپمہۺوغرۺفرکفۺیکۺتلیضفۺرھپۺشسۺیکۺتقیقحۺشفرۺرھپۺشسۺاک ۺہجیتنۺایبؿۺرکںیۺےگۺ‬
‫اہلل ِ‬
‫اقمامتۺرکفۺایبؿۺرکںیۺےگ۔‬‫سےکۺدعبۺاَ‪َ ٪‬طا َء ۺ‬
‫شفرۺش ۺ‬

‫ٌُعِفکظکیفؽیلت‪،‬حقیقتاِعاسکےمقامات‬ ‫بابىنبظ‪:4‬‬

‫نیتںیلصفۺںیہ)‬
‫(شسۺںیمۺ ۺ‬
‫ٌُعِفکظکیفؽیلت‬ ‫پہلیفعل‪:‬‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشینپ ِ‬

‫ۺاتکبۺزعسیۺںیمۺےبۺامشرۺاقمامتۺرپوغرفۺرکفۺرکےن ۺاکۺمکحۺدایۺشفروغرفرکفۺرکےنۺفشولںۺ یکۺرعتفیۺرفامیئۺ‬
‫ےہۺ۔انچہچنۺشراشدابریۺاعتٰیلۺےہ‪:‬‬
‫ال ِق ٰی ًّما َّو ق ُُع ْو ًّدا َّو عَلٰی ُج ُن ْو ِب ِه ْم َو َی َت َف َّك ُر ْو َن فِیْ َخل ْ ِق َّ‬
‫الس ٰم ٰو ِت َو ا لْا َْر ِض‪-‬‬ ‫الَّ ِذ ْی َن َیذْ ُك ُر ْو َن ّٰ َ‬
‫طل ًّا‪( -‬پ‪ٰ،۴‬ا‪٤ً ٢‬ز‪)۳۹۳:٪‬‬ ‫َرب َّ َنا َما َخلَق َ‬
‫ْت ٰهذَ ا بَا ِ‬
‫اہللیکۺایدۺرکےتۺںیہۺڑھکےۺشفرۺےھٹیبۺشفرۺرکفٹۺرپۺےٹیلشفرۺٓاامسونںۺشفرۺزنیمۺیکۺدیپششئۺںیمۺوغرۺرکےتۺںیہۺشےۺربۺامہرےۺوتۺےنۺ‬
‫وج ۺ‬‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬
‫ہیۺاکیبرۺہنۺانبای۔‬
‫سِاعمَ‪،‬‬ ‫ۺسان ۺشِنب ۺابعس ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺھچک ۺولگ ِ‬
‫ۺذشت ۺابری ۺاعتٰیل ۺںیم ۺوغر ۺفرکف ۺرکےن ۺےگل ۺوت ۺ ّ ِ ّ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫‪ ٧‬ہٰ َر ہ‪َ ٣‬حش‪َ ٥‬ػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺولخمؼۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکفۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺابرےۺںیمۺوغرۺفرکفۺہنۺ‬
‫(‪) 267‬‬
‫ےتکسےسیجۺشےسۺاجےننۺ ۺاکقحۺےہ۔‛‬
‫متربۺاعتٰیلۺ ۺوکںیہنۺاجؿۺ ۺ‬
‫رکفۺویکہکنۺ ۺ‬

‫‪ٛ …267‬تاب ا‪ٌٟ‬و‪٤‬ٶ ْلبی ا‪ٟ‬ظٲذ اْلػب‪٬‬انی‪ ،‬باب اْل‪٣‬ز با‪ٟ‬تَٔک فی ٰاٱات اہلل‪ ،‬ؾ‪ ،۳۸‬حسٱث‪۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ٰ‬
‫ٌُعِفکظکےمتىلقسِفظامیًمعففے‪:‬‬
‫َ‬
‫ػ‬ ‫ۺرح ۺاعمَ‪ ٧ ،‬ہٰرَ ہ‪َ ٣‬حش‪َ ٥‬ػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ َ ٥٠‬ہح‬
‫احصن ۺرکشؾ ۺیک ۺشکی ۺامجتع ۺےک ۺاپس ۺٓاےئ ۺوج ۺوغر ۺفرکف ۺںیم ۺرصمف ۺ‬ ‫(‪…)1‬شکی ۺدؿ َ ِ‬
‫ًَز‬ ‫احصنۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬ےنۺرعضۺیک‪‚:‬مہۺاہلل‬ ‫َ‬
‫یھت۔ۺٓاپۺ َػلی اہللہ ت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪‚:‬متۺالکؾۺویکںۺںیہنۺرکۺرےہ؟‛ۺ َ ح ہ‬
‫َٯ َج‪١‬ۺیکۺولخمؼۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکرےہۺںیہ۔‛ۺٓاپۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪‚:‬متۺشےسیۺیہۺرکےتۺروہ‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺولخمؼۺ‬
‫ںیمۺوغرۺفرکفۺرکفۺشفرشسۺیکۺذشتۺںیمۺوغرۺفرکفۺہنۺرکف‪ ،‬رغمبۺیکۺاجبنۺشکیۺدیفسۺزنیمۺےہۺوجۺاچسیلۺدؿۺیکۺاسمتفۺرپۺفشعقۺےہ‪،‬ۺشسۺاکۺ‬
‫ۺولخمؼۺدخشۺںیمۺےسۺشکیۺشیسیۺولخمؼۺےہۺسجۺےنۺکلپۺےنکپھجۺیکۺدقمشرۺیھبۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺانرفامینۺںیہنۺیک۔‛ۺ‬
‫ونرۺشسۺیکۺدیفسیۺےہ‪،‬ۺفاہں ِ‬
‫احصنۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪ ٪‬ےنرعضۺیک‪‚:‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬ۺاطیشؿۺشؿۺںیمۺںیہن؟‛ شراشدۺرفامای‪‚:‬فہۺںیہنۺاجےتنۺ‬
‫َحہ‬
‫ہکۺاطیشؿۺدیپشۺیھبۺوہشۺےہۺایۺںیہن۔‛ۺرعضۺیکۺیئگ‪‚:‬ایکۺفہۺشفال ِدۺٓادؾۺںیہ؟‛ شراشدۺرفامای‪‚:‬فہۺوترضحتۺٓادؾ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺدیپشۺوہےنۺایۺ‬
‫(‪) 268‬‬
‫ہنۺوہےنۺوکۺیھبۺںیہنۺاجےتن۔‛‬
‫ع‬
‫ۺسان ۺاطعء ۺنب ۺشوب َرابح ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےت ۺںیہ‪‚:‬ںیم ۺشفررضحت ۺدی ۺنب ۺ ُمیرْ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ شکی ۺدؿ ۺرضحتۺ‬ ‫(‪…)7‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫س ُتا ۺاعہشئ ۺدہقی ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا ۺےک ۺاپس ۺےئگ‪ ،‬ۺامہرے ۺشفر ۺشؿ ۺےک ۺدرایمؿ ۺرپدہ ۺاھت۔ ۺٓاپ ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا ۺےن ۺرفامای‪‚:‬شے ۺدی!ۺ‬
‫ِّ َّ‬
‫امہرےۺاپسۺٓاےنۺےسۺںیہمتۺایکۺزیچۺرفیتکۺےہ؟‛ رعضۺیک‪:‬ۺٓااقےئۺدفاہجںۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺاکۺرفامؿۺاعاشیلؿۺےہۺہک‚یھبکۺ‬
‫ع‬
‫ۺسانعُ َیح ْتدّۺنبۺ ُمَیْ ْرۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ےنۺاہک‪ٓ‚:‬اپۺںیمہۺرسٰ ہ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺیکۺ‬
‫یھبکۺانلمۺتبحمۺڑباھاتۺےہ۔‛ۺرھپۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ۺس ُتاۺاعہشئۺدہقیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا رفےنۺ‬ ‫وکیئۺتہبۺیہۺدنسپدیہ ابتۺشراشدۺرفامںیئۺوجۺٓاپۺےنۺشؿۺںیمۺدیھکیۺوہ۔‛ہیۺنسۺرکۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ںیگلۺشفرۺرفامای‪ٓ:‬اپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬اکۺرہاعمہلمۺیہۺدنسپدیہۺےہ‪،‬ۺشکیۺرشتۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺریمےۺاپسۺرشتفیۺ‬
‫َ‬
‫الےئۺ ّٰیۺہکۺریمشۺمسجۺشؿۺےکۺمسجۺےسۺ سۺوہۺایگ۔ۺرھپۺرفامای‪‚ :‬ےھجمۺوھچڑدف‪،‬ۺںیمۺشےنپۺربۺ ًَز َٯ َج‪١‬یکۺابعدتۺرکانۺاچاتہۺوہں۔‛ۺانچ ۺ‬
‫ہچن‬ ‫َ‬ ‫م‬ ‫ذن‬

‫ٓاپۺزیکشمے ۺیکۺرطػۺڑبےھ‪،‬ۺشسۺےسۺفوضۺرفامایۺشفرۺامنزۺےک ۺےئلۺڑھکےۺوہےئگ۔امنز ۺںیمۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬شس ۺدقرۺ‬
‫پیکۺابمرکۺدشڑیھ‬
‫رفےئۺہکۺٓا ۺ‬

‫‪ٛ …268‬تاب ا‪ٌٟ‬و‪٤‬ٶ ْلبی ا‪ٟ‬ظٲذ اْلػب‪٬‬انی‪ ،‬باب ‪٣‬ا ذرك ‪ٛ ٩٣‬ثرٵ ًبازٵ اہلل…ا‪ٟ‬ذ‪ ،‬ؾ‪ ،۱۵۵‬حسٱث‪۹۶۰:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫ذن‬‫ٰ‬
‫رتۺوہیئگ‪،‬ۺرھپۺدجسےۺںیمۺےئگۺ ّ یۺہکۺزنیمۺیھبۺگیھبۺیئگ‪،‬ۺرھپۺرکفٹۺےکۺلبۺےھٹیبۺرےہۺاہیںۺکتۺہکۺرضحتۺالبؽۺ َرض ََی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی‬

‫ًَ‪٨‬ہۺےنۺامنزۺرجفۺیکۺشالطعۺدیۺشفرۺرعضۺیک‪‚:‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےن ۺٓاپۺےکۺفہلیسۺےسۺٓاپۺ‬
‫ےکۺشولگںۺولھچپںۺےکۺانگہۺاعمػۺرفامدیۺرھپۺٓاپۺوکۺسکۺزیچۺےن ُۺرالای؟‛ۺشراشدۺرفامای‪:‬شےۺالبؽ!ۺںیمۺویکںۺہنۺرفٕاںۺاحالہکنۺ‬
‫ٓاجۺرشتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺھجمۺرپۺہیۺٓاتیۺانزؽۺرفامیئۺےہ‪:‬‬
‫و ا ْخ ِتل ِ َ‬
‫ت لِّاُولِی ا لْاَل َْب ِ‬
‫ابِۚۙ(‪( )۹۱۹‬پ‪ٰ،۴‬ا‪٤ً ٢‬ز‪)۳۹۰:٪‬‬ ‫َاف الّ ْی ِل َو ال ٌَّ َه ِ‬
‫ار لَاٰ ٰی ٍ‬ ‫َ‬ ‫اِ َّن فِیْ َخل ْ ِق َّ‬
‫الس ٰم ٰو ِت َو ا لْا َْر ِض‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬ےبکشۺٓاامسونںۺشفرۺزنیمۺیکۺدیپششئۺشفرۺرشتۺشفرۺدؿۺیکۺابمہۺدبویلںۺںیمۺاشناینںۺںیہۺلقعۺدنمفںۺےکۺےیل۔‬
‫(‪) 269‬‬
‫رھپۺرفامای‪:‬ۺرخشیبۺےہۺشسۺےکۺےئلۺوجۺشسۺوکۺزپےھۺشفرۺشسۺںیمۺوغرۺفرکفۺہنۺرکے۔‬
‫ۺسانۺشامؾۺشَفزشیعۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےسۺوپاھچۺایگۺہکۺزنیمۺفٓاامسؿۺیکۺقیلختۺشفرۺدؿۺرشتۺےکۺدبےنلۺےکۺقلعتمۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وغرۺفرکفۺیکۺشاہتنۺایکۺےہ؟ۺوتۺرفامای‪:‬ۺشںیہنۺزپچ اۺشفرۺانھجمس۔‬
‫بؼعگاٌسیً‪:‬‬
‫ِ‬ ‫اقُال‬
‫ِ‬ ‫ٌُعِفکظکےمتىلق‪24‬‬
‫ۺسانۺشوبذرافِغریۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےکۺفاصؽۺےکۺ‬
‫ۺسانۺدمحمۺنبۺفشعسۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪٨ٟ‬آ ٍَۺایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪…)1‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫سان ۺشوبذرافغری ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺیک ۺابعدت ۺےک ۺقلعتمۺ‬
‫دعب ۺشکی ۺرصبی ۺصخش ۺٓاپ ۺیک ۺفشدلہ ۺےک ۺاپس ۺٓاای ۺشفر ۺشؿ ۺےس ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫وپاھچوتۺشوہنںۺےنرفامای‪‚:‬فہۺدؿۺاکۺشرثکۺہصحۺرھگۺےکۺشکیۺوکےنۺںیمۺےھٹیبۺوغرۺفرکفۺرکےتۺرےتہ۔‛‬
‫ۺبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےتۺںیہ‪‚:‬ہحملۺرھبۺاکۺوغرۺفرکفۺوپریۺرشتۺابعدتۺرکےنۺےسۺرتہبۺےہ۔‛‬ ‫ۺسانۺن حَ ْ ِْ‬‫(‪…)7‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫فُ‬
‫ۺسانۺ َص ْتلۺنب ِ ا‬
‫ۺعضۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺرفامای‪‚:‬وغرۺفرکفۺشکیۺشاسیۺٓاہنیئۺےہۺوجۺےھجتۺریتیۺایکینںۺشفرۺربشایئںۺ‬ ‫(‪…)3‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫داھکاتۺےہ۔‛‬

‫‪ …269‬ػحٲح اب‪ ٩‬حبا‪ٛ ،٪‬تاب ا‪ٟ‬زٗائ‪ ،ٙ‬باب ا‪ٟ‬تٰبٶ‪ ،۸ /۵ ،‬حسٱث‪۶۳۹:‬‬

‫‪٣‬ظک‪ ١‬اْلثار ‪٠ٟ‬لحاٯٴ‪ ،‬باب بٲا‪…٪‬فی ا‪ٟ‬شبب ا‪ٟ‬ذٴ ٓٲہ ‪٧‬ز‪ٟ‬ت‪:‬ا‪ ٪‬فی خ‪ ٙ٠‬ا‪ٟ‬ش‪ٰ٤‬ات…ا‪ٟ‬ذ‪ ،۱۵۶ /۳۰ ،‬حسٱث‪۴۰۰۹:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ونلکامٍؼ‪:‬‬
‫ۺسان ۺشربشمیہ ۺنب ۺ َشدمہ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ اْل ََرك‪ ٦‬ۺےس ۺاہک ۺایگ ۺہک ۺٓاپ ۺتہب ۺوطلی ۺوغر ۺفرکف ۺرکےت ۺںیہ۔ ۺٓاپ ۺےنۺ‬
‫(‪…)4‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رفامای‪‚:‬وغرفرکفۺلمعۺاکۺزغمۺےہ۔‛‬
‫ۺسانۺایفسؿۺنبۺًہ َیی َ‪٨‬ہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺشرثکۺہیۺرعشۺوطب ِرۺاثمؽۺایبؿۺرکےت‪:‬‬
‫(‪…)5‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َٓف َی کہ‪َ ١‬شی ُء ‪َٟ‬ط ً َب َر ٌٵ‬ ‫اَذَا ا‪٤َ ٟ‬ز ہء کَا‪َ٧‬ت ‪َٟ‬ط ٓ َ‬
‫ََک ٌٵ‬
‫تظجنہ‪:‬بجۺشاسنؿۺوغرفرکفۺرکاتۺےہۺوتۺشےسرہۺےشےسۺربعتۺاحلصۺوہیتۺےہ۔‬

‫ۺسان ۺعی ٰسیرٯ ہحاہلل ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵہ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺ‬
‫ۺسان ۺاطٕاس ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رٯح اہلل!ۺایکۺٓاجۺرفےئ ۺزنیمۺرپۺٓاپ ۺیکۺلثمۺوکیئۺےہ؟‛ۺٓاپ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےنۺرفامای‪‚:‬اہں!ۺ‬
‫ےکوحشرویں ۺےنۺٓاپۺےس ۺاہک‪َ ‚:‬ٱا َ‬
‫سجۺاکۺوبانلۺذرک‪،‬ۺاخومشۺرانہۺرکفۺشفرۺاگنہۺربعتۺفشیلۺوہۺوتۺفہۺریمیۺلثمۺےہ۔‛‬
‫کالو‪،‬خامُشیاِعىگاہ‪:‬‬
‫ۺسانن حَ ْ ِْ‬
‫ۺبی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴےن ۺرفامای ۺہک ۺسج ۺےک ۺالکؾ ۺںیم ۺوکیئ ۺتمکح ۺہن ۺوہ ۺفہ ۺےب ۺاکر ۺےہ‪ ،‬ۺسج ۺیکۺ‬ ‫(‪…)6‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اخومیشۺںیمۺوغرفرکفۺہنۺوہۺفہۺیطلغۺےہۺشفرۺسجۺیکۺاگنہۺںیمۺربعتۺہنۺوہۺفہۺلیھکۺےہ۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺرفامؿۺےہ‪:‬‬
‫ف َع ْن ٰا ٰیتِیَ الَّ ِذ ْی َن َی َت َك ّب َُر ْو َن فِی ا لْا َْر ِض ِب َغ ْی ِر الْ َح ِّ ه‬
‫ق‪( -‬پ‪،۹‬اْلَعاٖ‪)۳۴۶:‬‬ ‫َسا َ ْص ِر ُ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شفرۺںیمۺشینپۺٓاوتیںۺےسۺشںیھنۺریھپۺدف ۺ‬
‫ںاگۺوجۺزنیمۺںیمۺانقحۺشینپۺڑبشیئۺاچےتہۺںیہ۔‬
‫ینعیۺںیمۺشںیہنۺشینپۺاشنینۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکےنۺےسۺرفکۺدفںۺاگ۔‬
‫آىکھَُکُاٌکاحقسِ‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬ ‫ۺخریۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفشتیۺرکےتۺںیہۺہک ِ‬
‫ۺروسؽۺےبۺاثمؽ‪،‬ۺعیفشۺرف ِزۺامشرۺ َػلی ا ہ‬ ‫ۺسانۺشوبۺدیعس ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪‚:‬شینپۺٓاوھکنںۺوکۺابعدتۺںیمۺےسۺشؿۺاکۺہصحۺدف۔‛ احص َ ح ہنۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬ۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل‬
‫َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬ۺابعدتۺںیمۺٓاوھکنںۺاکۺایکۺہصحۺےہ؟‛ۺشراشدۺرفامای‪:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سےکۺاجعابئتۺےسۺربعتۺاحلصۺرکان۔‛‬
‫(‪) 270‬‬
‫دیجمںیمۺدانھکیۺ‪،‬شسۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکانۺشفرۺش ۺ‬
‫رقٓاؿۺ ۺ‬
‫‚ ِ‬
‫(‪…)7‬م َّک ہہۺّرکمہمۺےکۺرقبیۺرےنہۺفشیلۺشکیۺداہییتۺوعرتۺےنۺاہک‪‚:‬شرگۺیقّتمۺولوگںۺےکۺدؽۺوغرۺفرکفۺےکۺذرےعیۺشسۺزیچۺاکۺاشمدہہۺرکںیۺوجۺ‬
‫بیغۺےکۺرپدفںۺںیمۺشُرخفیۺالھبیئۺیکۺوصرتۺںیمۺشؿۺےکۺےئلۺذریخہۺیکۺیئگۺےہۺوتۺداینۺںیمۺرانہۺشںیہنۺوگشرشۺہنۺوہۺشفرۺہنۺشؿۺیکۺٓاوھکنںۺوکۺ‬
‫داینۺںیمۺرقشرۺٓاےئ۔‘‘‬

‫لنبیفکظعا ِہجيتکیعاہينائیکظتیہے‪:‬‬
‫ۺسانۺمیکحۺامقلؿۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ ا‪ٟ‬زح‪٩٤‬ۺاہنتیئۺںیمۺدریۺکتۺےھٹیبۺرےتہ‪،‬ۺشؿۺاکۺٓااقۺشؿۺےکۺاپسۺےسۺزگراتۺوتۺاتہک‪‚:‬شےۺامقلؿ!ۺمتۺ‬
‫(‪…)8‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ا‪ٟ‬زح‪٩٤‬ۺ‬ ‫ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ‬ ‫ۺسان ۺمیکح ۺامقلؿ‬
‫شینت ۺدری ۺکت ۺاہنت ۺےھٹیب ۺرےتہ ۺوہ ۺشرگ ۺولوگں ۺےک ۺاسھت ۺوھٹیب ۺوت ۺھچک ۺدؽ ۺگل ۺاجےئاگ۔‛ رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫یبملرکفۺرشہِ ۺ‬
‫ۺتنجیکۺرشامنہیئۺرکیتۺےہ۔‛‬ ‫یتےہۺشفرۺ ۺ‬
‫ےسرکفۺںیمۺزاید ۺہھجمسۺوبھجۺدیپشۺوہ ۺ‬
‫یئ ۺ‬
‫رفامےت‪‚:‬وطلی اہنت ۺ‬
‫ۺسان ۺ َفبہ ۺنب ۺ ہ‪ٍ ٨َ ٣‬بہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےن ۺرفامای‪‚:‬بج ۺیسک ۺصخش ۺیک ۺرکف ۺوطلی ۺوہاجےئ ۺوتفہ ۺاجؿ ۺاتیل ۺےہ ۺشفر ۺبج ۺوکیئۺ‬
‫(‪…)9‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫لمعرکاتےہ۔‛‬
‫ےہوتۺف ۺہ ۺ‬
‫ؿاتیلۺ ۺ‬
‫صخشۺاج ۺ‬
‫ۺسانۺرمعۺنبۺدبعۺشزعلسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ٌَ ٟ‬زَٱزۺرفامےتۺںیہ‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺوتمعنںۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکانۺشلضفۺابعدتۺےہ۔‛‬
‫(‪…)13‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫ۺسان َسہلۺنبۺیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬لَیۺوکۺاخومشۺشفرۺرکفۺ‬

‫ۺسان ًبساہللۺنبۺابمرکۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪…)11‬شکیۺدؿۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںےنۺاہک‪‚:‬لپۺرصشطۺکت۔‛‬ ‫اھکیوتۺوپاھچ‪‚:‬اہکںۺچنہپۺےئگ؟‛شوہن ۺ‬ ‫دنمۺد ۺ‬
‫ْ‬
‫بۺاحیف ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬کَافَی رفامےتۺںیہ‪‚:‬شرگۺولگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺتمظعۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکںیۺوتۺیھبکۺشسۺیکۺانرفامینۺ‬
‫ۺسانۺ ِ ح ْ ْ‬
‫(‪…)17‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ہنۺرکںی۔‛‬

‫عاتبھظقیاوسےبہتظ‪:‬‬
‫ۺسانشِنبۺابعسۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنرفامای‪‚:‬وغرۺفرکفۺےسۺزپیھۺاجےنفشیلۺدفۺرںیتعکۺےبدیلۺےسۺےیکۺاجےنۺفشےلۺوپریۺ‬
‫(‪…)13‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےسرتہبۺںیہ۔‛‬
‫تےکۺایقؾۺ ۺ‬
‫رش ۺ‬

‫‪ٛ …270‬تاب ا‪ٌٟ‬و‪٤‬ٶ ْلبی ا‪ٟ‬ظٲذ اْلػب‪٬‬انی‪ ،‬باب اْل‪٣‬ز با‪ٟ‬تَٔک فی ٰاٱات اہلل‪ ،‬ؾ‪ ،۵۰‬حسٱث‪۳۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ْ‬
‫ۺسانۺ ُ َ ْ‬
‫شوبس ْیۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺشکیۺرمہبتۺےتلچۺےتلچۺشاچکنۺھٹیبۺےئگۺشفرۺشےنپۺشفرپۺاچدرۺڈشؽۺرکۺرفانۺرشفعۺرکۺدای۔شؿۺےسۺ‬ ‫(‪…)14‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ََ َ‬
‫اہکۺایگ‪‚:‬وضحرۺویکںۺرفرےہۺںیہ؟‛ۺرفامای‪‚:‬ںیمۺےنۺرمعۺےکۺےلچۺاجےن‪،‬ۺلمعۺیک ِ ّ‬
‫ۺقۺشفرۺومتۺےکۺرقبیۺٓاےنۺںیمۺوغرفرکفۺایکۺ(وتۺےھجمۺ‬
‫رفانۺٓاایگ)۔‛‬

‫سلَُکُؽىزہکظىےِالیفکظ‪:‬‬
‫ۺسان ۺشوب ُسل َ ْنم ااؿ ۺدشرشین ۺٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَی ۺرفامےت ۺںیہ‪‚:‬شینپ ۺٓاوھکنں ۺوک ۺرفےنۺشفر ۺدؽ ۺوک ۺوغر ۺفرکف ۺاک ۺاعدی ۺانبٕا۔‛ٓاپ ۺےنۺ‬
‫(‪…)15‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫زمدیۺرفامای‪‚:‬داینیکۺرکفۺٓارختۺےسۺراکفٹۺشفرداینفیۺدہعدیشرۺےکۺےئلۺزسشۺےہۺہکبجۺٓارختۺیکۺرکفۺتمکحۺدیپشۺرکیتۺشفرۺدولںۺوکۺزدنہۺ‬
‫رکیتۺےہ۔‛‬
‫ۺسان ۺاحمت ۺشَمص ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ اْل ََرك‪٦‬رفامےت ۺںیہ‪‚:‬ربعت ۺملع ۺںیمۺشاضہف ۺرکیت ۺےہ‪ ،‬ۺذرک ۺتبحم ۺڑباھات ۺےہ ۺشفر ۺوغرفرکف ۺےسۺ‬
‫(‪…)16‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ِ‬
‫وخػۺدخشۺڑباتھےہ۔‛‬
‫شیۺابعسۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرفامای‪‚:‬الھبیئۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکانۺشسۺرپۺلمعۺرکےنۺیکۺدوعتۺداتیۺےہۺشفرۺرُبشیئۺرپۺاندؾۺ‬
‫ۺسانۺ حْ ِ‬
‫(‪…)17‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رپشُاھبراتۺےہ۔‛‬
‫ڑےن ۺ‬
‫وہانۺۺرُبشیئۺوھچ ۺ‬
‫ٰ‬
‫عبتىالیہظایککاکالوقبُلىہیٍفظماتا‪:‬‬
‫رمفی ۺےہ ۺہک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺیسک ۺےفیحص ۺںیم ۺرفامای‪‚:‬ںیم ۺرہ ۺتمکح ۺفشےل ۺاک ۺالکؾ ۺوبقؽ ۺںیہن ۺرکات ۺہکلب ۺںیم ۺشس ۺےک ۺشرشدے ۺفۺ‬
‫وخششہ ۺیک ۺرطػ ۺداتھکی ۺوہںۺشرگ ۺشس ۺاک ۺشرشدہ ۺف ۺوخششہ ۺریمے ۺےئل ۺوہ ۺوت ۺںیمۺشسۺیک ۺاخومیش ۺوک ۺرکفت ۺشفر ۺشسۺےک ۺالکؾ ۺوک ۺدمح ۺانب ۺداتی ۺوہںۺ‬
‫شرگہچۺفہۺالک ۺؾہنۺرکے۔‛‬
‫ی‬
‫رکےکۺاعد ۺ‬
‫رکفےکۺاسھتۺذ ۺ‬
‫رکےکۺاسھتۺوغرفرکفۺشفرۺوغرۺف ۺ‬
‫لقعدنمولگۺذ ۺ‬ ‫ۺسّانۺن حَ ْ ِ‬
‫ۺبْیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴےنرفامای‪ ‚:‬ۺ‬ ‫(‪…)18‬رضحت ّ ِ ُ‬
‫َ‬
‫ےتلںیہۺ ۺوتتمکحۺےکۺوھپؽۺڑھجےتۺںیہ۔‛‬ ‫ؿےکۺدؽۺوب ۺ‬ ‫ہکبجۺش ۺ‬ ‫ںیہ ّٰ ۺی ۺ‬
‫ذن‬ ‫وہےتۺ ۺ‬

‫حکایت‪:‬مجھےىہیٍمىلُو‬
‫ۺسانۺشاحسؼۺنب َ َۺخۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہۺہکۺشکیۺدؿۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺدشٕادۺاطیئۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺاچدنینۺرشتۺںیمۺ‬ ‫(‪…)19‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺفرکفرکۺ‬
‫نیمیکۺابداشتہۺںیمۺوغر ۺ‬
‫ھکیرکۺٓاامسونںۺشفرۺز ۺ‬
‫ؿوکۺد ۺ‬
‫تھچۺرپۺڑھکےۺٓاامس ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫رےہۺےھتۺشفرۺرفےئۺاجرےہۺےھتۺ ّٰ یۺہکۺزپفیسۺےکۺرھگۺںیمۺاجۺرگے۔ۺامکلۺاکمؿۺربہنہۺیہۺرتسبۺےسۺ ُشھٹۺڑھکشۺوہش‪،‬ۺشسۺ‬
‫ذن‬

‫ۺسانۺدشٕادۺاطیئۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرپۺزپیۺوتۺ‬

‫ےکۺاہھتۺںیمۺولتشرۺیھت‪،‬ۺفہۺاھجمسۺاشدیۺوکیئۺوچرۺےہ‪،‬ۺبجۺشسۺیکۺرظنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫فشسپ ۺٹلپ ۺایگ‪ ،‬ۺولتشر ۺرھک ۺدی ۺشفر ۺےنہک ۺاگل‪ٓ‚:‬اپ ۺوک ۺسک ۺزیچ ۺےن ۺتھچ ۺےس ۺرگش ۺدای؟‛ ۺٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےنۺ‬
‫رفامای‪‚:‬ےھجمۺںیہنۺولعمؾ۔‛‬
‫ٰ‬
‫اولیِافؽلمجلس‪:‬‬
‫ۺدیمشؿۺ‬
‫ِ‬ ‫ۺسان ۺدینج ۺدغبشدی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴرفامےت ۺںیہ‪‚:‬بس ۺےس ۺشٰیلع ۺفشلضف ۺسلجم‬ ‫(‪ّ ُ ِ ّ …)73‬‬
‫سشاطلہفئ ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫م ِتف ۺیک ۺوخش ۺوگشر ۺوَہش ۺےس ۺل ُطف ۺشدنفز ۺوہان‪،‬اچتہ ۺےک ۺدنمسر ۺےس ۺتبحم ۺےکۺ‬
‫وتدیح ۺںیم ۺوغرفرکف ۺےک ۺاسھت ۺانھٹیب‪ ،‬ۺ َ ْ‬
‫ۺیک ۺرظن ۺرانھک ۺےہ۔‛ ۺرھپ ۺرفامای‪‚ :‬شؿ ۺوسلجمںۺیکۺایک ۺیہۺاشؿۺےہۺشفر ۺشؿ ۺیکۺ‬ ‫ایپےلۺانیپ ۺشفر ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺرطػ ُ ْ ِ‬
‫ۺُح ۺ‬
‫رششبۺینتکۺذلذیۺےہ‪،‬ۺوخشۺربخیۺےہۺشسۺےکۺےئلۺےسجۺہیۺبیصنۺوہاجںیئ۔‛‬
‫چاع فؽیلتیٍ‪:‬‬
‫ۺسانۺشامؾۺاشیعفۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪‚:‬اخومیشۺےکۺذرےعیۺالکؾۺرپۺشفروغرفۺرکفۺےکۺذرےعیۺہجیتنۺ‬
‫(‪…)71‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شَذخ ۺرکےن ۺرپ ۺدمد ۺاچوہ۔‛زمدی ۺٓاپ ۺرفامےت ۺںیہ‪‚:‬اعمالمت ۺںیم ۺدرتس ۺرظن ۺدوھےک ۺےس ۺاچبیت ۺےہ‪ ،‬ۺرشےئ ۺیک ۺیگتخپۺ‬
‫دنشتمۺفۺوکاتیہۺےسۺالستمۺریتھکۺےہ‪،‬ۺوغرۺفرکفۺشایتحطۺفدشانیئۺوکۺاظرہۺرکاتۺےہ‪،‬ۺدشدنمشنفںۺےسۺوشمرہۺسفنۺںیمۺیگتخپۺ‬
‫شفرۺریصبتۺیکۺوقتۺےہذٰہلشۺرشدہۺرکےنۺےسۺلبقۺوغرۺفرکفۺرکف‪،‬ۺوکیئۺۺاکؾۺرسۺرپٓازپےنۺےسۺےلہپۺشسۺیکۺدتریبۺرکفشفرۺدقؾۺ‬
‫شاھٹےن ۺےس ۺےلہپ ۺوشمرہ ۺرکف۔‛ٓاپ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ زمدی ۺرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺںیتلیضف ۺاچر ۺںیہ‪…)۳( :‬تمکح‪ ،‬ۺشس ۺاک ۺامدہۺ‬
‫وغرفرکفۺںیمۺےہ۔ۺ(‪…)۵‬اپکۺدشینم‪،‬ۺشسۺاکۺامدہۺوخششہۺوکۺوھچڑدانیۺےہ۔ۺ(‪…)۱‬وقت‪،‬ۺشسۺاکۺامدہۺےصغۺوکۺوھچڑدانیۺےہۺشفرۺ‬
‫(‪…)۴‬اسمفشت‪،‬ۺشسۺاکۺامدہۺاسفنینۺوقوتںۺاکۺدتعمؽۺوہاجانۺےہ۔‬
‫وغرۺفرکفۺےکۺابرےۺںیمۺاملعۺےکۺہیۺدنچۺشوقشؽۺذرکۺےیکۺےئگۺںیہۺشفرۺشؿۺںیمۺےسۺیسکۺںیمۺیھبۺشسۺیکۺتقیقحۺشفرۺ‬
‫شسۺےکۺاقمامتۺوکۺایبؿۺںیہنۺایکۺایگ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ٌُعِفکظکیحقیقتاِعاسکاثنظہ‬ ‫سِسظیفعل‪:‬‬

‫ٌُعِفکظکیحقیقت‪:‬‬
‫ۺمِوتفںۺاکۺدؽۺںیمۺاحرضۺوہانۺۺاتہکۺشؿۺےسۺرسیتی َ ْ‬
‫ۺمِتفۺاحلصۺوہ۔ۺشسۺیکۺ‬ ‫اجؿۺےئجیلۺہکۺوغرفرکفۺاکۺبلطم ۺےہدف َ ْ‬
‫اثمؽ ۺویں ۺےئھجمس ۺہک ۺشکی ۺصخش ۺ ۺداین ۺیک ۺرطػ ۺاملئ ۺےہ ۺشفر ۺداینفی ۺزدنیگ ۺوک ۺرتحیج ۺداتی ۺےہ ۺشفر ۺاجانن ۺاچاتہ ۺےہ ۺہک ۺداین ۺیک ۺتبسنبۺ‬
‫ٓارختۺوکۺرتحیجۺدانیۺزایدہۺرتہبۺےہ۔ۺوتۺشسۺےکۺدفۺرطےقیۺںیہ‪:‬‬
‫٭…الہپ ۺرطہقی‪:‬یسک ۺدفرسے ۺصخش ۺےک ۺہنم ۺےس ۺنس ۺےل ۺہک ۺداین ۺےک ۺاقمےلب ۺںیم ۺٓارخت ۺوکرتحیج ۺدانی ۺزایدہ ۺرتہب ۺےہ۔ ۺشبۺ‬
‫َ ََ َ‬
‫حۺاحؽۺاجےنۺریغبۺشسۺیکۺدصتقیۺفدیلقتۺرکۺےلۺشفرضحمۺشسۺےکۺوقؽۺرپۺشامتعدۺرکےتۺوہےئۺشےنپۺلمعۺےکۺذرےعیۺٓارختۺ‬ ‫ِ‬
‫وکۺرتحیجۺدےنیۺیکۺرطػۺاملئۺوہۺاجےئ۔ۺشسۺرطےقیۺوکۺرعمتفۺںیہنۺہکلبۺدیلقتۺےتہکۺںیہ۔‬
‫٭…دفرسشۺرطہقی‪:‬ۺہیۺابتۺاجےنۺہکۺوجۺابیقۺرےنہفشالۺےہۺفہۺرتحیجۺےکۺزایدہۺالقئۺےہ‪ ،‬رھپۺہیۺاجےنہکۺٓارختۺیہۺابیقۺرےنہفشیلۺ‬
‫ےہ‪،‬ۺویںۺشےسۺشؿۺدفۺابوتںۺوکۺاجےننۺےکۺببسۺۺرسیتیۺابتۺولعمؾۺوہاجےئۺیگۺہکۺٓارختۺوکۺرتحیجۺدانیۺزایدہۺرتہبۺےہ۔‬
‫شسۺابتۺوکۺاجاننۺہکۺٓارختۺوکۺرتحیجۺدانیۺزایدہۺرتہبۺےہۺاسہقبۺدفونںۺابںیتۺاجےنۺریغبۺنکممۺںیہن۔ۺذٰہلشۺاسہقبۺدفونںۺابوتںۺ‬
‫وکدؽۺےسۺاجاننۺاتہکۺشؿۺےسۺرسیتیۺابتۺولعمؾۺوہۺشیسۺوکۺوغرۺفرکف‪ ،‬شابتعر‪َ ،‬ت َذرك‪،‬رظنۺشفرۺت َا‪١٣‬ۺف َت َسبزۺےتہکۺںیہ۔‬
‫ُ‬
‫اوتباع‪،‬تضکظاِعىمظمیٍفظق‪:‬‬
‫َ‬
‫وغرفرکف‪َ ،‬ت َسبزۺشفرۺت َا‪١٣‬ۺہیۺونیتںۺشافلظ ُ ْ‬
‫ۺمشدػۺںیہۺشفرۺشؿۺبسۺاکۺٰینعمۺشکیۺیہۺےہۺہکبجۺ َت َذرك‪،‬ۺشابتعرۺشفررظنفلتخمۺ‬
‫اعمین ۺرےتھک ۺںیہ ۺشرگہچ ۺوبےل ۺشکی ۺیہ ۺٰینعم ۺےک ۺےئل ۺاجےت ۺںیہ ۺاسیجہک ۺ َػا َر‪ ،٦‬ہ‪٨٬َ ٣‬سۺشفرۺ َسٲٕۺشکیۺیہۺزیچۺ(ینعیۺولتشر) ۺےک ۺےئلۺ‬
‫وبےلۺاجےتۺںیہۺنکیلۺشابتعرشتۺفلتخمۺںیہ۔ۺ َػا َر‪٦‬وکۺشسۺتیثیحۺےسۺولتشرۺاہکۺاجاتۺےہۺہک ۺفہۺاکےنٹۺفشیلۺےہۺشفرۺولتشرۺرپ ہ‪٨٬َ ٣‬سۺاکۺ‬
‫شالطؼۺشسۺیکۺہگجۺ(ینعیۺدنہ)ۺیکۺرطػۺتبسنۺرکےتۺوہےئوہاتۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ػۺرظنۺرکےتۺوہےئۺًاقلطمۺولتشرۺوک َسٲٕۺاہکۺاجاتۺےہ۔ۺشیسۺرطحۺاحلصۺدشہۺدفۺابوتںۺیکۺاچہپؿۺ‬
‫ےہۺہکبجۺشؿۺدفونںۺٰینعمۺےسۺرص ِ‬
‫شسۺتیثیحۺےسۺوہانۺہکۺشؿۺےسۺرسیتیۺابتۺاکۺہجیتنۺاحلصۺوہۺشسۺوکۺ’’شابتعر‘‘ اہکۺاجاتۺےہشفرۺشرگۺضحمۺیلہپۺدفۺابوتںۺرپۺفشتیفقۺوہۺ‬
‫شسۺےسۺوبعرۺہنۺوہۺوتۺشسۺوکۺ‚ َت َذرك‛ۺےتہکۺںیہۺہنۺہکۺ‚شابتعر‛ۺشفرۺشسۺرپۺرظنۺشفرۺوغرفرکفۺاکۺشالطؼۺشسۺتیثیحۺےسۺوہاتۺےہۺہکۺشسۺ‬
‫ںیمۺرسیتیۺابتۺوکۺاچہپےننۺیکۺبلطۺوہیتۺےہ۔ۺسپۺوجۺرسیتیۺابتۺوکۺاچہپےننۺاکۺاگبلطرۺہنۺوہۺشےسۺ َ‬
‫‪٧‬اظ(ینعیۺوغرفرکفۺرکےنۺفشال)ۺںیہنۺ‬
‫ںیہکۺےگ۔‬
‫ولعمؾۺوہشۺہکۺرہ ہ‪َ ٣‬تََٔک‪ ،‬ہ‪َ ٣‬ت َذركۺوتۺےہۺنکیلۺرہ ہ‪َ ٣‬ت َذرك‪ ،‬ہ‪َ ٣‬تََٔکںیہن۔ۺ َت َذركۺاکۺافدئہۺےہۺدؽۺرپۺاعم ِرػۺاکۺرکتشرۺرکانۺاتہکۺ‬
‫ہیۺاعم ِرػۺہتخپۺوہۺاجںیئۺشفرۺےنٹمۺہنۺاپںیئۺہکبجۺوغرفرکف ۺاکۺافدئہۺملعۺڑباھانۺشفرۺشیسی َ ْ‬
‫ۺمِتفۺےکۺوصحؽۺیکۺوکششۺرکانۺےہۺوجۺےلہپۺ‬
‫احلصۺہنۺوہ۔وغرفرکفۺشفرۺ َت َذركۺےکۺامنیبۺیہیۺرفؼۺےہ۔‬
‫اعمرػۺبجۺدؽۺںیمۺعمجۺوہاجںیئۺشفرۺشؿۺںیمۺوصخمصۺرتبیتۺاقمئۺوہاجےئۺوتۺہیۺشکی َ ْ‬
‫ۺمِتفۺاکۺافدئہۺدےتیۺںیہۺینعیۺ‬
‫رعمتفۺاکۺہجیتنۺرعمتفۺیہۺوہیتۺےہ۔ۺبجۺدفرسیۺرعمتفۺاحلصۺوہۺاجےئۺوتۺہیۺشکیۺشفرۺرعمتفۺےکۺاسھتۺلمۺاجیتۺےہۺسجۺ‬
‫ےکۺےجیتنۺںیمۺزمدیۺشکیۺرعمتفۺاکۺوصحؽۺوہاتۺےہ۔ۺشسۺرطحۺہیۺاتنجئ‪،‬ۺولعؾۺشفروغرۺفرکفۺڑبےتھڑبےتھشکیۺشےسیۺےلسلسۺکتۺچنہپۺ‬
‫اجےت ۺںیہ ۺسج ۺیکۺشاہتن ۺولعمؾ ۺںیہن۔ۺاعمرػ ۺیکۺزایدیت ۺاکۺرشہتس ۺومت ۺای ُۺراکفوٹںۺےک ۺذرےعی ۺیہۺدنب ۺوہات ۺےہ۔ہیۺشس ۺصخش ۺےکۺ‬
‫ےئل ےہۺوجۺملعۺاکۺلھپۺاھکےنۺشفرۺوغرۺفرکفۺیک ۺرشہۺرپۺاقدرۺوہاتۺےہۺہکبجۺاعؾۺولگۺشرثکۺولعؾۺںیمۺزایدیتۺےسۺشسۺےئل ۺ ُرکۺاجےتۺ‬
‫ںیہۺہکۺشؿۺےکۺاپسۺرٔاسۺشاملؽۺ(ینعیۺاینبدیۺےش)ۺںیہنۺوہیتۺشفرۺفہۺےہۺ’’اعمرػ‘‘ نجۺےکۺذرےعیۺولعؾۺڑبےتھۺںیہ۔ۺشےسۺٓاپۺ‬
‫ویںۺںیھجمسۺےسیجۺیسکۺےکۺاپسۺوکیئۺاسامؿۺیہۺہنۺوہۺوتۺفہۺعفنۺرپۺےسیکۺاقدرۺوہۺاتکسۺےہ؟ۺشرگۺیھبکۺاسامؿۺاکۺامکلۺنبۺیھبۺاجےئۺنکیلۺ‬
‫اجترت ۺےک ۺرُگ ۺہن ۺاجاتن ۺوہ ۺبت ۺیھب ۺیسک ۺزیچ ۺےس ۺعفن ۺںیہن ۺشاھٹ ۺاتکس۔ ۺویں ۺیہ ۺیسک ۺےک ۺاپس ۺاعمرػ ۺوت ۺوہےت ۺںیہ ۺوج ۺولعؾ ۺاک ۺشلصۺ‬
‫رسامہیۺںیہۺنکیلۺفہۺشؿۺاکۺدرتسۺشامعتسؽۺںیہنۺاجاتنۺشفرۺہنۺیہۺشیسیۺرطبۺفشیلۺرتبیتۺاجاتنۺےہۺوجۺشؿۺاعمرػۺےکۺاتنجئۺکتۺاچنہپۺےکس۔‬
‫اعمرػۺشامعتسؽۺرکےنۺشفرۺافدئہۺاحلصۺرکےنۺےکۺرطےقیۺیک َ ْ‬
‫ۺمِتفۺیھبکۺرطفیۺوطرۺرپۺدؽۺںیمۺاحلصۺوہےنۺفشےلۺ‬
‫ون ِرشیہٰلۺےکۺذرےعیۺاحلصۺوہیتۺےہۺاسیجہکۺشایبنےئۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺےئلنکیلۺشسۺاکۺفوجد‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اندر ۺےہ ۺشفر ۺیھبک ۺہی ۺرعمتف ۺےنھکیس ۺشفر ۺملع ۺےس ۺقلعت ۺرےنھک ۺیک ۺفہج ۺےس ۺاحلص ۺوہ ۺیت ۺےہ ۺشفر ۺہی ۺرطہقی ۺزایدہ ۺرشجئ ۺےہ۔ ۺضعبۺ‬
‫شفاقتۺوغرفرکفۺرکےنۺفشےل ۺوکۺہیۺاعمرػۺاحلصۺوہےتۺںیہۺشفرۺہیۺہجیتنۺزیخۺیھبۺوہےتںیہۺنکیلۺفہۺشؿۺےسہجیتنۺاحلصۺرکےنۺ‬
‫یکۺتیفیکۺاکۺوعشرۺںیہنۺراتھکۺۺشفرۺہنۺیہۺشےسۺایبؿۺرکۺاتکسۺےہۺویکہکنۺملعۺےسۺشسۺاکۺقلعتۺمکۺوہاتۺےہۺسجۺیکۺانبۺرپۺفہۺشسۺابرےۺںیمۺ‬
‫اہمرتۺںیہنۺراتھک۔ۺتہبۺےسۺشاسنؿۺیقیقحۺوطرۺرپۺہیۺملعۺرےتھکۺںیہۺہکۺٓارختۺوکۺرتحیجۺدانیۺرتہبۺےہۺنکیلۺشرگۺشؿۺےسۺشسۺرعمتفۺاکۺ‬
‫ببس ۺوپاھچ ۺاجےئ ۺوت ۺفہ ۺایبؿ ۺرکےن ۺرپ ۺاقدر ۺںیہن ۺوہےت ۺاحالہکن ۺہی ۺرعمتف ۺیلہپ ۺدف ۺرعموتفں ۺےک ۺریغب ۺاحلص ۺںیہن ۺوہیت۔ ۺیلہپ ۺدفۺ‬
‫رعمںیتفۺہیۺںیہۺہکۺابیقۺرےنہۺفشالۺرتحیجۺےکۺزایدہۺالقئۺےہۺشفرۺٓارختۺداینۺےکۺاقمےلبۺںیمۺابیقۺرےنہۺفشیلۺےہ۔ۺشؿۺےکۺدعبۺرسیتیۺ‬
‫رعمتفۺاحلصۺوہیگۺہکۺٓارختۺوکۺرتحیجۺدانیۺزایدہۺرتہبۺےہ۔‬
‫ہجیتن ۺہی ۺالکن ۺہک ۺوغرفرکف ۺیک ۺتقیقح ۺاپےئاجےن ۺےک ۺےئل ۺدف َ ْ‬
‫ۺمِوتفں ۺاک ۺاحرضوہان ۺرضفری ۺ ۺےہنج ۺےک ۺذرےعی ۺرسیتیۺ‬
‫رعمِتفۺکتۺاچنہپۺاجےکس۔‬
‫ٌُعِفکظکاثنظہ‪:‬‬
‫وغرۺفرکفۺاکۺرمثہۺفہجیتنۺولعؾ‪،‬ۺشَوحشؽۺشفرۺشامعؽۺںیہۺنکیلۺشسۺاکۺاخصۺرمثہۺملعۺےہۺشسۺےکۺوسشۺھچکۺںیہنۺویکہکنۺبجۺملعۺ‬
‫دؽۺںیمۺاحلصۺوہۺاجےئۺوتۺدؽۺیکۺاحتلۺدبؽۺاجیتۺےہۺشفرۺبجۺدؽۺیکۺاحتلۺدبؽۺاجےئوتۺشعضااءۺےکۺشامعؽۺیھبۺدبؽۺاجےتۺںیہ‪،‬ۺ‬
‫سپۺلمعۺاحؽۺےکۺ‪،‬احؽۺملعۺےکۺشفرۺملعۺوغرفرکفۺےکۺاتۺعبۺےہ۔ۺوتۺوغرۺفرکفۺامتؾۺالھبویئںۺیکۺشدتبشۺشفرۺیجنکۺےہ۔ۺشسۺابتۺےسۺھجتۺ‬
‫رپوغرفرکفۺیکۺتلیضفۺٓااکشرۺوہیئگ۔‬
‫رکیھبۺےہۺشفرۺشسۺےسۺڑبھۺرکۺیھب۔ۺدؽۺاکۺذرکۺشعضااءۺےکۺذرکۺےسۺ‬‫ركےسۺشلضفۺےہۺویکہکنۺوغرفرکفۺذ ۺ‬ ‫رکشفر َت َذ ۺ‬
‫وغرۺفرکفۺذ ۺ‬
‫رتہبۺےہۺہکلبۺلمعۺیکۺزبریگۺشیسۺفہجۺےسۺےہۺہکۺشسۺںیمۺ ِذ ْ ْ‬
‫کِیبلقۺوہاتۺےہ۔ۺہجیتنۺہیۺالکنۺہکۺوغرۺفرکفۺہلمجۺشامعؽۺےسۺشلضفۺےہ۔شیسۺ‬
‫ےسرتہبۺےہ۔‬
‫رھبیکۺابعدتۺ ۺ‬
‫ؽ ۺ‬‫فہجۺےسۺاہکۺایگۺےہۺہکۺہحملۺرھبۺوغرۺفرکفۺرکانۺاس ۺ‬
‫‟‟حال„„سےکیامظاسہے؟‬
‫٭…شکیۺوقؽۺہیۺےہۺہکۺاندنسپدیہۺےسۺدنسپدیہۺیکۺرطػۺۺشفرۺرتبغۺفرحصۺےسۺزدہۺفانقتعۺیکۺرطػۺلقتنمۺوہانۺاحؽۺےہ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ہجےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬‬

‫٭…شکیۺوقؽۺےکۺاطمقبۺوجۺوقتٰیۺفاشمدہہۺدیپشۺرکاتۺےہۺفہۺاحؽۺےہ۔ۺیہیۺف ۺ‬
‫َ‬
‫ل ََع ّل ُه ْم َی َّتق ُْو َن ا َ ْو ُی ْح ِد ُث َل ُه ْ‬
‫م ِذ ْك ًّرا(‪( )۹۹۳‬پ‪،۳۶‬كہ‪)۳۳۱:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ہکۺںیہکۺشںیہنۺڈرۺ ۺ‬

‫وہایۺشؿۺےکۺدؽۺںیمۺھچکۺوسچۺدیپشۺرکے۔‬
‫شرگ ۺمت ۺوغرفرکف ۺےک ۺابثع ۺاحتل ۺےک ۺدبےنل ۺیک ۺتیفیک ۺاجانن ۺاچےتہ ۺوہ ۺوت ۺشس ۺیک ۺاثمؽ ۺفیہ ۺےہ ۺوج ۺمہ ۺےن ۺٓارخت ۺےکۺ‬
‫اعمےلمۺےکۺوطرۺرپۺشیپۺیکۺےہۺویکہکنۺشسۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکےنۺےسۺولعمؾۺوہاتۺےہۺہکۺٓارختۺوکۺرتحیجۺدانیۺیہۺزایدہۺرتہبۺےہ۔ۺبجۺ‬
‫ہیۺرعمتفۺیقیقحۺوطرۺرپۺامہرےۺدولںۺںیمۺرشخسۺوہۺاجےئۺیگۺوتۺدؽۺداینۺےسۺےبرتبغۺشفرۺٓارختۺیکۺرطػۺرشبغۺوہۺاجںیئۺےگ۔ۺ‬
‫احؽۺےسۺامہری ۺیہی ۺرمشد ۺےہ ۺویکہکنۺشسۺرعمتفۺےس ۺلبق ۺدؽۺیکۺاحتل ۺہی ۺوہیت ۺےہ ۺہک ۺداین ۺوکۺدنسپۺرکاتۺشفرۺشس ۺیک ۺرطػۺاملئۺ‬
‫وہاتۺےہہکبج ۺٓارختۺوکۺاندنسپۺرکاتۺشفرۺشسۺںیمۺتہبۺوھتڑیۺرتبغۺراتھکۺےہ۔ۺشسۺرعمتفۺےکۺدعبۺدؽۺاکۺاحؽ‪،‬ۺرتبغۺشفرۺشرشدہۺ‬
‫دبؽ ۺاجاتۺےہ‪ ،‬ۺرھپ ۺشس ۺشرشدے ۺیک ۺدبتیلی ۺاک ۺرمثہۺفہجیتن ۺاظرہی ۺشعض ااءےک ۺشامعؽ ۺےس ۺویں ۺاظرہۺوہاتۺےہہک ۺٓادیم ۺداینۺےسۺ‬
‫امعؽۺٓارختۺیکۺرطػۺوتمہجۺوہۺاجاتےہ۔ۺشسۺرطحۺہیۺاپچنۺدراجتۺوہےئ۔‬
‫ےبرتبغۺوہرکۺش ِ‬
‫آخظتکیـظفمتُجہہُىےکےپاىچسعجات‪:‬‬
‫(‪َ …)۳‬ت َذركۺینعیۺدفونںۺرعموتفںۺاکۺدؽۺںیمۺاحرضۺوہان۔(‪…)۵‬وغرفرکفۺینعیۺشؿۺدفۺرعموتفںۺےسۺوصقمدۺرسیتیۺرعمتفۺ‬
‫نمر ۺرکےن ۺںیم ۺوغشمؽۺ‬
‫یک ۺبلط ۺںیم ۺوغشمؽ ۺوہان۔(‪ …)۱‬ولطمہب ۺرعمتف ۺاک ۺاحلص ۺوہاجان ۺشفر ۺشس ۺےک ۺذرےعی ۺدؽ ۺوک ۺ َ‬
‫وہان۔(‪…)۴‬ون ِر ۺرعمتف ۺےک ۺوصحؽ ۺےک ۺببس ۺدؽ ۺیک ۺاحتل ۺاک ۺدبؽ ۺاجان۔(‪…)۵‬دؽ ۺیک ۺشس ۺیئن ۺاحتل ۺےک ۺدعب ۺشعض ااء ۺاک ۺدؽ ۺےکۺ‬
‫اتعبۺوہۺاجان۔‬
‫سجۺرطح ۺرھتپۺوکۺولےہۺرپۺامرشۺاجےئۺوتۺشسۺںیمۺےسۺٓاگۺیکۺاگنچریۺیتلکنۺےہۺوجۺشسۺہگجۺوکۺرفنشۺرکۺدیتیۺےہۺشفرۺٓاھکۺ‬
‫ۺوصرتۺاحؽۺون ِرۺرعمِتفۺینعیۺوغرۺفرکفۺیکۺےہہکۺہیۺدف ۺرعموتفںۺوکۺ‬
‫ِ‬ ‫دھکیۺیتیلۺےہشفرۺشعضااءلمعۺےکۺےئلۺایترۺوہۺاجےتںیہۺشیسیۺیہ‬
‫عمج ۺرکیت ۺےہ ۺےسیج ۺرھتپ ۺشفر ۺولاہعمج ۺوہےت ۺںیہ ۺشفر ۺشؿ ۺدفونں ۺرعموتفں ۺےک ۺدرایمؿ ۺوصخمص ۺرتبیت ۺاقمئ ۺیک ۺاجیت ۺےہ ۺےسیج ۺشکیۺ‬
‫وصخمصۺوصرتۺرپۺرھتپۺوکۺولےہۺرپۺامرشۺاجاتۺےہ‪،‬ۺرھپۺون ِرۺرعمتفۺدیپشۺوہاجاتۺےہۺےسیجۺولےہۺےسۺٓاگۺیتلکنۺےہ‪،‬ۺرھپۺدؽۺشسۺونرۺ‬
‫ےسۺدبؽۺاجاتۺےہۺشفرۺشسۺزیچۺیکۺرطػۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫املئۺوہاجاتۺےہۺسجۺیکۺرطػۺےلہپۺاملئۺہنۺاھتۺےسیجۺٓاھکۺٓاگۺیکۺرفینشۺےسۺریغتمۺوہۺرکۺفہۺدھکیۺیتیلۺےہۺےسجۺےلہپۺہنۺدھکیۺیتکسۺیھت‪،‬ۺ‬
‫رھپۺدؽۺیکۺاحتلۺےکۺاطمقبۺشعضااءۺلمعۺےکۺےئلۺایتروہاجےتۺںیہۺےسیجۺشدنریھےۺےکۺببسۺلمعۺےسۺاعزجۺصخشۺبجۺدےنھکیۺےکۺ‬
‫اقلبۺوہۺاجاتۺےہۺوتۺلمعۺےکۺےئلۺشُھٹۺڑھکشۺوہاتۺےہ۔‬
‫ولعمؾۺوہشۺہک ۺوغرفرکفۺاکۺہجیتنۺولعؾۺشفرۺشوحشؽۺںیہ۔ولعؾۺیکۺوتۺوکیئۺشاہتنۺںیہنۺشفرۺشوحشؽۺوجۺہکۺدؽۺرپۺدبؽۺدبؽۺرکۺٓاےتۺ‬
‫ںیہۺشںیہنۺیھبۺامشرۺںیہنۺایکۺاجاتکس۔ۺشیسۺفہجۺےسۺشرگۺوکیئۺصخشۺوغرفرکفۺےکۺرطوقیں‪ ،‬شسۺےکۺاقمامتۺشفرۺشُؿۺ ُشومرۺوکۺنجۺںیمۺ‬
‫فہۺوغرفرکفۺرکاتۺےہامشرۺرکانۺاچےہۺوتۺہیۺشسۺےکۺےئلۺنکممۺںیہنۺویکہکنۺوغرفرکفۺےکۺاقمامتۺےبامشرۺشفرۺشسۺےکۺاتنجئۺےباسحبۺ‬
‫ل‬
‫ںیہ۔ۺشہتبلۺمہۺشمہۺدینیۺعُلووؾۺشفرۺاس ِ ْکیںۺےکۺشَوحشؽۺےکۺشابتعرۺےسۺوغرفۺرکفۺےکۺاقمامتۺرحتریۺرکےنۺیکۺوکششۺرکےتۺںیہ۔ۺہیۺ‬
‫شاحہطۺشامجیلۺوہاگۺویکہکنۺشسۺیکۺلیصفت ۺامتؾۺولعؾۺیکۺفاضتحۺاکۺاقتاضۺرکیتۺےہۺشفرۺہیۺامتؾۺۺشامجیلۺشوبشبۺوگایۺشؿۺولعؾۺیکۺرشحۺںیہۺ‬
‫َ‬
‫ویکہکن ۺہی ۺشےسی ۺولعؾ ۺرپ ۺلمتشم ۺںیہ ۺوج ۺوصخمص ۺشاکفر ۺےس ۺمُ ْس َیف ااد ۺںیہ۔انچہچن ۺشب ۺمہ ۺشامجیل ۺوطر ۺرپ ۺشؿ ۺیک ۺوگتفگ ۺرکےت ۺںیہ ۺاتہکۺ‬
‫وغرفرکفۺےکۺاقمامتۺرپۺٓااگیہۺاحلصۺوہۺاجےئ۔‬
‫ٌُعِفکظکےمقامات‬ ‫تیسظیفعل‪:‬‬

‫اجاننۺاچےئہۺہکۺوغرفرکفۺیھبکۺوتشےسیۺاعمےلمۺںیمۺوہیتۺےہسجۺاکۺقلعتۺدنیۺےسۺوہاتۺےہۺشفرۺیھبکۺشسۺاعمےلمۺںیمۺوہیتۺ‬
‫ےہۺسج ۺاک ۺقلعتۺدنیۺےسۺںیہنۺوہات۔ۺامہریۺرغضۺفہۺرکفۺےہ ۺسجۺاک ۺقلعتۺدنیۺےسۺوہات ۺےہۺذٰہلش ۺمہۺدفرسیۺمسق ۺوکۺایبؿۺںیہنۺ‬
‫رکںیۺےگ۔‬
‫ٌُعِفکظکیسِاقساو‪:‬‬
‫دنیۺےسۺامہری ۺرمشدۺفہۺاعمہلمۺےہۺوجۺدنبےۺشفرۺشسۺےکۺرب ۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺےک ۺدرایمؿۺوہاتۺےہ۔ۺدنبےۺیکۺامتؾۺشاکفرۺایۺوتۺ‬
‫دنبےۺےسشفرۺشسۺیکۺافصتۺفۺشوحشؽۺےسۺقلعتۺریتھکۺںیہۺایۺشؿۺاکۺقلعتۺوبعم ِدیقیقح‪،‬ۺشسۺیکۺافصتۺشفرۺشسۺےکۺشاعفؽۺےسۺوہاتۺ‬
‫ےہ۔ ۺوغرۺفرکف ۺرکےنۺیکۺیہی ۺدف ۺںیمسقۺںیہ۔ ۺرھپنج ۺشاکفر ۺاک ۺقلعتۺدنبفں ۺےسۺےہ ۺشؿ ۺںیمۺوغرۺفرکفۺشسۺرطحۺوہاگۺہکۺفہۺرب ۺ ًَز‬

‫َٯ َج‪١‬ۺوکۺدنسپدیہۺوہاگۺایۺانۺدنسپ۔ۺشؿۺدفۺےکۺوسشۺیسکۺشفرۺرطػۺوغرفرکفۺرکےنۺیکۺاحتجۺںیہن۔ۺنجۺشاکفرۺاکۺقلعتۺربۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺےہۺ‬

‫وتۺشؿۺںیمۺوغرفرکفۺشسۺیکۺذشت‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ۺشامسءۺ ٰ‬
‫شسحلۺےکۺرطػۺدےنھکیۺےسۺوہاگۺایۺرھپۺشسۺےکۺشاعفؽ‪ ،‬شسۺیکۺابداشیہ ۺشفرۺٓاامسونںۺشفرۺزنیمۺشفرۺوجۺھچکۺ‬ ‫ۺفافصتۺشفر ُ‬
‫شؿۺےکۺامنیبۺےہۺشؿۺںیمۺرظنۺرکےنۺےسۺوہاگ۔‬
‫رکف ۺوک ۺشؿ ۺشاسقؾ ۺںیم ۺدیق ۺرکےن ۺیک ۺفہج ۺںیہمت ۺشکی ۺاثمؽ ۺےس ۺوخب ۺفشحض ۺوہ ۺاجےئ ۺیگ ۺشفر ۺاثمؽ ۺہی ۺےہ ۺہک ۺاہلل ًَز‬

‫َٯ َج‪١‬ۺیکۺرطػۺےنلچۺفشےلۺشفرۺشسۺیکۺالماقتۺاکۺوشؼۺرےنھکۺفشولںۺاکۺاحؽۺاعقشۺاسیجۺےہۺذٰہلشۺمہۺوشعمؼۺیکۺتبحمۺںیمۺڈفےبۺ‬
‫شکیۺاعقشۺیکۺاثمؽۺشیپۺرکےتۺںیہ۔‬
‫َّ ٰ‬
‫تالہیمیٍمستٍظقشدغکیمثال‪:‬‬
‫محب ِ‬
‫قشع ۺےک ۺمغ ۺںیم ۺڈفےب ۺاعقش ۺیک ۺرکف ۺسب ۺدف ۺیہ ۺابوتں ۺںیم ۺوہیت ۺےہ ۺای ۺوتۺشےنپ ۺوشعمؼ ۺےکۺابرے ۺںیم ۺای ۺوخد ۺشینپۺ‬
‫ذشتۺےکۺابرےۺںیم۔ۺشرگۺشسۺیکۺرکفۺوشعمؼۺےکۺابرےۺںیمۺوہۺوتۺہیۺرکفۺشسۺیکۺذشتۺںیمۺاپےئۺاجےنۺفشےلۺاظرہیۺنۺ‬
‫فامجؽۺںیمۺوہۺیگۺاتہکۺاعقشۺشسۺرکفۺفاشمدہےۺےسۺذلتۺاحلصۺرکےۺایۺرھپۺوشعمؼۺےکۺنیسحۺفلیمجۺشاعفؽۺرپۺوہیگۺوجۺ‬
‫شسۺیکۺشیھچۺاعدشتۺفشالخؼۺرپۺدالتلۺرکےتۺوہںۺےگۺاتہکۺشسۺےسۺذلتۺزمدیۺڑبےھۺشفرۺتبحمۺوبضمطۺوہۺاجےئ۔ۺشرگۺ‬
‫شسۺیکۺرکفۺشینپۺذشتۺںیمۺوہۺوتۺفہۺشینپۺشؿۺافصتۺںیمۺوغرفرکفۺرکےۺاگۺنجۺیکۺفہجۺےسۺوبحمبۺیکۺاگنوہںۺےسۺرگۺاجےنۺاکۺ‬
‫وخػۺےہۺاتہکۺشؿۺےسۺوخدۺوکۺاپکۺرکۺےکسۺایۺرھپۺشؿۺافصتۺںیمۺوغرۺرکےۺاگۺوجۺوبحمبۺےکۺرقبیۺرکۺدںیۺشفرۺوبحمبۺشسۺ‬
‫َ‬
‫ےسۺتبحمۺرکےۺ ّٰیۺہکۺہیۺاعقشۺشؿۺافصتۺےسۺوموصػۺوہۺاجےئ۔ۺاعقشۺشرگۺشؿۺےکۺالعفہۺیسکۺاخریجۺزیچۺںیمۺوغرفرکفۺ‬
‫ذن‬

‫رکاتۺےہۺوتۺفہۺقشعۺیکۺرعتفیۺےسۺیہۺاخرجۺےہۺشفرۺہیۺاصقنؿۺاکۺابثعۺےہۺویکہکنۺاکلمۺفۺلمکمۺقشعۺفہۺوہاتۺےہۺہکۺاعقشۺ‬
‫قشعۺےکۺدنمسرۺںیمۺڈفابۺرےہۺشفرۺشسۺےکۺدؽۺرپۺقشعۺشسۺرطحۺاھچاجےئۺہکۺریغۺیکۺاجنگشئۺیہۺہنۺوہ۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺ‬
‫تبحمۺرکےنۺفشےلۺاکۺیھبۺیہیۺاحؽۺوہانۺاچےئہۺۺشفرۺشسۺیکۺرظنۺفرکفۺوبحمبۺےسۺاجتفزۺہنۺرکے۔ۺبجۺشاسنؿۺیکۺرکفۺذموکرہۺ‬
‫اچرۺںومسںۺںیمۺدیقۺوہاجےئۺیگۺوتۺیقیقحۺوطرۺرپۺفہۺتبحمۺےکۺاقتےضۺںیمۺدشلخۺوہۺاجےئاگ۔‬
‫شبۺمہۺ(وغرۺرکفۺیک)یلہپۺمسقۺےسۺرشفعۺرکںیۺےگۺینعیۺشےنپۺشاعفؽۺفۺاعدشتۺںیمۺوغرفرکفۺرکانۺاتہکۺشؿۺںیمۺےسۺ‬
‫شےھچۺشفرۺربےۺںیمۺزیمتۺیکۺاجےکس۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫بيزےکااپيےافىالِواساتمیٌٍُعِفکظکظىا‬ ‫پہلیقسه‪:‬‬

‫ۺِعۺاعُم ََمۺےسۺقلعتۺریتھکۺےہۺشفرۺشسۺاتکبۺاکۺوصقمدۺیھبۺیہیۺےہ۔ۺاہجںۺکتۺقلعتۺےہۺدفرسیۺمسق(ینعیۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺ‬

‫ہیۺرکف ِ‬ ‫ِْ‬
‫ِْ ْ‬
‫ۺُم َسفہۺ ۺ‬
‫ےسقلعتۺریتھکۺےہ۔‬ ‫ۺِع ُ ا‬
‫ذشتۺفافصتۺشفرۺشاعفؽۺںیمۺوغرفرکفرکےن)اک وتۺفہ ِ‬
‫رہےشۺوخشہۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺاہںۺدنسپدیہۺےہۺایۺںیہنۺاظرہۺفابنطۺیکۺرطػۺمیسقتۺوہیتۺےہ۔اظرہۺیکۺرطػۺےسیجۺایکینںۺشفرۺانگہۺ‬
‫لیصفت‬
‫ۺ‬ ‫شفرابنط ۺیک ۺرطػ ۺےسیج ۺ ہ‪٨٣‬حَٲات(ینعی ۺاجنت ۺدےنی ۺفشیل)ای ۺرھپ ہ‪٣‬ہ‪َ٠‬کات(ینعی ۺالہک ۺرکےن ۺفشیل) ۺشؿ ۺاک ۺقلعت ۺدؽ ۺےس ۺےہ۔مہ ۺشؿ ۺیک ۺ‬
‫رکےکچۺںیہ۔‬‫ہ‪٣‬ہ‪َ٠‬کاتٯ ہ‪٨٣‬حَٲات(ینعیۺرسیتیۺدلجۺشفرۺشسۺدلج)ۺںیمۺایب ۺ‬
‫ؿ ۺ‬

‫بيزےکےافىالچاعقسهکےہیٍ‪:‬‬
‫شاطتعۺفانرفامینۺ اکۺقلعتۺاستۺشعضااء(دفونںۺاہھت‪،‬ۺاپٕاں‪،‬ۺٓاھک‪،‬ۺاکؿۺشفرۺزابؿ)ۺےسۺوہاتۺےہۺایۺرھپۺوپرےۺدبؿۺےس ۺالثمۺ ِ‬
‫ًدیمشؿۺ‬
‫ی‬
‫گنجۺےسۺاھبگۺاجان‪،‬ۺفشدلنیۺیکۺانرفامینۺرکانۺشفرۺرحشؾۺہگجۺران۔شؿۺامتؾۺاندنسپدیہۺابوتںۺےسۺقلعتمۺنیتۺشُومرۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکانۺۺرضفر ۺ‬
‫ےہ‪…)۳( :‬شسۺابتۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکانۺہکۺہیۺاکؾۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺزندکیۺیھبۺاندنسپےہۺایۺںیہنۺویکہکنۺتہبۺیسۺابںیتۺشیسیۺںیہۺنجۺاکۺاندنسپۺ‬
‫وہانۺشاہتنیئۺوغرۺفرکفۺےک ۺدعبۺیہ ۺھجمس ۺٓااتۺےہ۔ۺ(‪…)۵‬شس ۺابت ۺںیم وغرۺفرکف ۺرکانۺہکۺشرگ ۺہیۺاکؾۺاندنسپ ۺےہۺوتۺشس ۺےس ۺےنچبۺیک ۺۺوصرت ۺایکۺ‬
‫وہیگ؟ ۺشفر ۺ(‪…)۱‬شس ۺابت ۺںیم ۺوغر ۺفرکف ۺرکان ۺہک ۺاندنسپدیہ اکؾ ۺیف ۺشاحلؽ ۺاپای ۺاجراہےہ ۺای ۺلبقتسم ۺںیم ۺای ۺامیض ۺںیم ۺشس ۺےس ۺرسزد ۺوہاکچۺ‬
‫ےہ۔شرگۺیفۺشاحلؽۺاپای ۺاجراہ ۺےہۺوت ۺشےس ۺوھچڑۺدے‪،‬ۺلبقتسمۺںیمۺشس ۺںیم ۺالتبمۺوہےن ۺاک ۺرطخہ ۺےہۺوتۺشس ۺےسۺےچب‪ ،‬ۺامیض ۺںیمۺشسۺاندنسپدیہۺ‬
‫َف ْص ۺےس ۺفصتم ۺاھت ۺوت ۺشب ۺشس ۺیک ۺالتیف ۺیک ۺرضفرت ۺوہ ۺیگ۔ ۺشےسی ۺیہ ۺدنسپدیہ ۺشُومر ۺیھب ۺشؿ ۺیہ ۺشاسقؾ ۺیک ۺرطػ ۺمیسقت ۺوہں ۺےگ۔ ۺشؿۺ‬
‫ںومسںۺوکۺعمجۺایکۺاجےئۺوتۺوغرفرکفۺےکۺاقمامتۺیکۺوسۺےسۺزشدئۺںیمسقۺوہۺاجںیئۺیگۺشفرۺدنبہۺوغرفرکفۺاکۺاتحمجۺوہاتۺےہۺاچےہوتۺشؿۺبسۺںیمۺ‬
‫وغرفرکف رکے ۺای ۺرھپ ۺشرثک ۺںیم۔ ۺشؿ ۺںیم ۺےس ۺرہ ۺمسق ۺیک ۺفاضتح ۺتہب ۺوطلی ۺوہاجےئ ۺیگ ۺذٰہلش ۺمہ ۺشںیہن ۺاچر ۺںومسں ۺںیم ۺمیسقت ۺرکےتۺ‬
‫ںیہ‪:‬شاطتع‪،‬ۺانرفامینۺ‪،‬الہکۺرکےنۺفشیلۺشفرۺاجنتۺدالےنفشیلۺافصت۔‬
‫مہ ۺشؿ ۺںیم ۺےس ۺرہ ۺمسق ۺیک ۺاثمؽ ۺشیپ ۺرکںی ۺےگ ۺاتہک ۺرشہِ ۺرطتقی ۺرپ ۺےنلچ ۺفشال ۺامتؾ ۺںومسں ۺوک ۺشؿ ۺرپ ۺایقس ۺرکے ۺشفر ۺشس ۺےکۺ‬
‫ےئشفرۺشسۺیکۺرشہۺاشکدہۺوہۺاجےئ۔‬
‫ےئلوغرفرکفۺرکفۺاکۺدرفشز ۺہلھکۺاج ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫پہلیقسه‪:‬ىافظماىیِالیظفات‬
‫شاسنؿۺوکۺاچےئہۺ(شؿۺافصتۺےکۺقلعتمۺویںۺوغرۺفرکفۺرکے)ہکۺرہۺحبصۺشےنپاستۺشعضااءۺیکۺًالیصفتۺشیتفتۺرکےۺرھپۺامتؾۺدبؿۺیکۺ‬
‫شیتفتۺرکےۺہکۺںیہکۺشسۺےنۺانرفامینۺاکۺابلدہۺوتۺںیہنۺشفڑھۺراھکۺ(ہکشۺ رگۺشاسیۺےہوت)ۺشےسۺ ُشاترۺےکنیھپایۺرھپۺںیہکۺشاسیۺوتۺںیہنۺہکۺزگہتشۺلکۺ‬
‫َ‬
‫سۺم َع ْ ِص َّنبۺنہپۺراھکۺاھتۺاتہکۺرتکۺفدنشتمۺےکۺاسھتۺشسۺاکۺدمشفشۺرکۺےکسۺایۺرھپۺںیہکۺشاسیۺوتۺںیہنۺہکۺدؿۺںیمۺشسۺںیمۺ‬ ‫شسۺےنۺہیۺابل ِ‬
‫ےئاگۺۺاتہکۺشسۺےسۺےنچبۺشفرۺدفرۺرےنہۺیکۺایتریۺرکے۔‬
‫التبمۺوہاج ۺ‬
‫ؽباٌکےمتىلقٌُعِفکظکاـظیقہ‪:‬‬
‫دنبے ۺوک ۺاچےئہ ۺہک ۺزابؿ ۺیک ۺرطػ ۺوتمہج ۺوہ ۺشفر ۺےہک‪:‬ہی ۺتبیغ‪ ،‬ۺوھجٹ‪ ،‬شینپ ۺرعتفی ۺرکےن‪ ،‬ۺدفرسفں ۺےک ۺاسھتۺ‬
‫ذمشؼۺرخسمی‪،‬ڑگھجےن‪،‬ۺوضفؽۺوگیئۺشفریئکۺاندنسپدیہۺابوتںۺںیمۺَّولمثۺوہۺیتکسۺےہ۔شبۺےلہپۺفہۺشسۺابتۺوکۺدؽۺںیمۺامجےئۺہکۺہیۺ‬
‫بس ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺوک ۺدنسپ ۺںیہن ۺشفر ۺرقٓاؿ ۺفدحثی ۺںیم ۺشؿ ۺےک ۺقلعتم ۺفشرد ۺوہےن ۺفشیل دشدی ۺذعشب ۺیک ۺفدیعفں ۺںیم ۺوغر ۺفرکفۺ‬
‫رکےۺرھپۺوسےچۺہکۺریمیۺزابؿۺرپۺشؿۺبسۺزیچفںۺےنےسیکۺہلمحۺرکۺدایۺہکۺےھجمۺربخۺیہۺہنۺوہیئ۔ۺشبۺوغرۺفرکفۺرکےہکۺشؿۺےسۺ‬
‫ےسیکۺاچبۺاجۺاتکسۺےہ؟ۺشفرۺہیۺاجےنۺہکۺشؿۺےسۺےنچبۺاکۺرشہتسۺاہنتیئۺےہۺایۺرھپۺکینۺولوگںۺیکۺتبحصۺنجۺیکۺوموجدیگۺںیمۺفہۺانگہۺرھبیۺ‬
‫وگتفگۺرکےۺوتۺفہۺشسۺیکۺرشامنہیئۺرکںیۺایۺرھپۺشےنپہنمۺںیمۺرھتپۺرھکۺرکۺاعؾۺولوگںۺےکۺاسھتۺےھٹیباتۺہکۺہیۺہنمۺںیمۺرھتپۺرانھکۺشےس(ۺ‬
‫انگہۺےسۺانچب)ایدۺدالےئ۔ۺانگہۺےسۺےنچبۺےکۺےئلۺرکفۺشےسیۺیہۺوہیتۺےہ۔‬
‫کاٌکےمتىلقٌُعِفکظکاـظیقہ‪:‬‬
‫اکؿۺےکۺقلعتمۺویںۺوغرۺفرکفۺرکےۺہکۺشسۺےکۺببسۺفہۺتبیغ‪،‬ۺوھجٹ‪،‬ۺوضفؽۺوگیئ‪،‬ۺوہلۺفبعلۺشفرۺدبتعۺفریغہۺےننسۺ‬
‫کتۺچنہپۺاتکس ۺےہۺذٰہلشۺشرگۺفہۺزدیۺای ۺرمعفۺےسشیسیۺوگتفگ ۺاتنسۺےہۺوتۺشےس ۺاچےئہ ۺہکۺشؿۺےس ۺدجشیئۺشایتخرۺرکےکۺای ۺرھپ ۺرُبشیئ ۺےس ۺعنمۺ‬
‫رکےکۺوخدۺوکۺاچبےئ۔‬
‫پیٹکےمتىلقٌُعِفکظکاـظیقہ‪:‬‬
‫ٹیپۺےکۺاعمےلمۺںیمۺہیۺوغرۺفرکفۺرکےۺہکۺفہۺاھکےنےنیپۺےکۺاعمےلمۺںیمۺربۺاعتٰیلۺیکۺانرفامینۺوتۺںیہنۺرک‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫راہ‪،‬ۺالحؽۺںیمۺیھبۺشانتۺزایدہۺوتۺںیہنۺاھکۺراہۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺوکۺاندنسپۺےہۺشفرۺشسۺوہشتۺوکۺوبضمطۺرکاتۺےہۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺدنمشۺاطیشؿۺاکۺ‬

‫اھکراہ۔‬
‫ںیہن ۺ‬
‫ہبتشمزیچۺ ۺوت ۺ‬
‫ےہایۺرھپۺرحشؾۺ ۺف ۺ‬
‫ایھتہ ۺر ۺ‬
‫شیسۺرطحۺوغرۺفرکفۺرکےۺہکۺشسۺاکۺاھکانانیپ‪،‬ۺشفڑچ اۺوھچبانۺشفرۺامکانۺاہکںۺےسۺےہ؟ہیۺولعمؾۺرکےنۺےکدعبۺالحؽۺےکۺرطوقیںۺ‬
‫شفر ۺشس ۺںیم ۺدشلخ ۺوہےن ۺفشےل ۺرشوتسں ۺںیم ۺوغر ۺفرکف ۺرکے ۺرھپ ۺشؿ ۺےس ۺامکےن ۺیک ۺوصرتۺشفر ۺرحشؾ ۺےس ۺےنچب ۺںیم ۺوغر ۺفرکف ۺرکے ۺزینۺ‬
‫شےنپۺدؽۺںیمۺشسۺابتۺوکۺامجۺےلۺہکۺرحشؾۺاھکےنۺیکۺوصرتۺںیمۺامتؾۺابعدںیتۺاضعئۺوہاجیتۺںیہۺشفرۺالحؽۺیہۺامتؾۺابعدوتںۺیکۺاینبدۺےہ۔ۺ‬
‫کںیمۺےہ‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ سۺڑپکےںیمۺامنزۺوبق ۺ‬
‫ْ‬
‫یکتمیقۺںیمۺشکیۺدرمہۺیھبۺرحشؾۺ ۺاکوہۺ۔‛‬
‫سج ۺ‬
‫ؽںیہنۺرفام ۺات ۺ‬ ‫دحیۺاپ ۺ‬
‫ْ ِ‬
‫شیس ۺرطح ۺشےنپ ۺہیقب ۺشعضااء ۺںیم ۺوغر ۺفرکف ۺرکے۔ ۺبج ۺ ۺوغر ۺفرکف ۺےک ۺذرےعی ۺشےس ۺشؿ ۺشوحشؽ ۺےک ۺقلعتم َ ْ‬
‫ۺمِتف ۺیک ۺتقیقحۺ‬
‫َ‬
‫ںےسۺوفحمظۺوہاجںیئ۔‬ ‫ےہ ّٰ ۺیہکۺش ض اا ۺءشؿۺامتؾۺرخشویب ۺ‬
‫ع‬ ‫ذن‬ ‫احلصۺوہاجےئۺوتۺوپرشۺدؿۺرمشہبقۺںیمۺوغشمؽۺر ۺ‬

‫سِسظیقسه‪:‬اـاوتِالیظفات‬
‫(شؿۺافصتۺےکۺقلعتمۺوغرۺفرکفۺرکےنۺےسۺرمشدۺہیۺےہۺہک)دنبہۺےلہپۺشےنپرفشضئۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکےۺہکۺفہۺشؿۺوکۺےسیکۺشدشۺرکاتۺےہ؟ۺ‬
‫شفرۺےسیکۺوکاتیہۺفاصقنؿۺےسۺشؿۺیکۺافحتظۺرکاتۺےہ؟ۺایۺرھپ ِ‬
‫ۺرثکتۺونشلفۺےکۺذرےعیۺشؿۺےکۺاصقنؿۺوکۺےسیکۺوپرشۺرکاتۺےہ؟رھپۺرہرہۺوضعۺ‬
‫یکۺرطػۺروجعۺرکےۺشفرۺشؿۺےسۺاصدرۺوہےنۺفشےلشُؿۺشاعفؽۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکےۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺوکۺوبحمبۺںیہۺ۔ۺًالثمفہۺویںۺےہک‪:‬ںیمۺ‬
‫شینپۺٓاھکۺوکۺرقٓاؿۺفتنسۺےکۺاطمےعلۺںیمۺوغشمؽۺویکںۺںیہنۺراتھکۺاحالہکن ۺٓاھکۺشسۺےئلۺدیپشۺیکۺیئگۺےہۺہکۺزنیمۺفۺٓاامسونںۺیکۺتنطلسۺ‬
‫دھکیۺرکۺربعتۺاحلصۺرکے‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺشاطتعۺںیمۺشامعتسؽۺیکۺاجےئشفرۺرقٓاؿۺفتنسۺوکۺدےھکیۺشفرۺےہک‪:‬ۺہیۺیھبۺریمےۺشایتخرۺںیمۺ‬
‫ےہۺہکۺالفںۺکینۺصخشۺوکۺمیظعتۺیکۺاگنہۺےسۺدوھکیںۺاتہکۺشسۺےکۺدؽۺںیمۺرُسفرۺدشلخۺوہۺشفرۺالفںۺافقسۺوکۺاقحرتۺیکۺرظنۺےسۺدھکیۺرکۺ‬
‫شےسۺانگہۺرپۺاعرۺدالٕاںۺوتۺںیمۺشاسیۺویکںۺںیہنۺرکات؟ۺشےسییہۺشےنپۺاکونںۺےکۺاعمےلمۺںیمۺےہک‪:‬ۺںیمۺولظمؾۺیکۺرفایدۺایۺملعۺفتمکحۺیکۺابںیتۺ‬
‫وقتۺامستعۺۺوتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺھجمۺرپ‬
‫ہکن ِ‬
‫ںوکۺوھچڑشۺوہ ۺشےہۺاحال ۺ‬
‫ےہہکۺںیمۺےنۺشؿۺابوت ۺ‬
‫ایگ ۺ‬
‫وہ ۺ‬‫ےھجمایکۺ ۺ‬
‫رھپ ۺ‬‫تےننسۺرپۺاقدرۺوہںۺ ۺ‬
‫ایرھپۺذرکۺفالتف ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شاعنؾۺےہۺۺاتہکۺںیمۺشسۺاکۺرکشۺشدشۺرکفںۺ۔ۺےھجمۺایکۺوہۺایگۺہکۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺتمعنۺیکۺےبدقریۺرکےکۺشسۺیکۺانرکشیۺرکۺراہۺوہں۔ۺشیسۺ‬

‫ِ‬
‫زبراگؿ ۺدنی ۺےس ۺتبحم ۺشفرۺ‬
‫ِ‬ ‫رطح ۺزابؿ ۺےک ۺاعمےلم ۺںیم ۺوغر ۺفرکف ۺرکےشفر ۺےہک‪ :‬ۺًانیقی ۺںیم ْ ِ‬
‫ۺِع ۺ ِدنی ۺھکیس ۺرک ۺشفر ۺاھکس ۺرک‪ ،‬ۺفظع ۺفتحیصن‪ ،‬ۺ‬
‫بۺشیہٰلۺاحلصۺرکۺاتکسۺوہں۔ۺویںۺیہۺیسکۺکینۺصخشۺایۺاع ِمِلۺ ِدنیۺےکۺےئلۺشیھچۺابتۺہہکۺرکۺشؿۺےکۺدؽۺوکۺ‬
‫اتحموجںۺیکۺربخۺریگیۺرکۺےکۺرُق ِ‬
‫وخش ۺرک ۺاتکس ۺوہں ۺہک ۺرہ ۺشیھچ ۺابت ۺانہک ۺیھب ۺدہق ۺےہ۔ ۺشےسی ۺیہ ۺامؽ ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺوغرفرکف ۺرکے ۺہک ۺریمش ۺالفں ۺامؽ ۺسج ۺیک ۺےھجمۺ‬
‫رضفرتۺںیہنۺںیمۺشےسۺدہقۺرکدفںۺوتۺرتہبۺےہ۔ۺبجۺےھجمۺشسۺیکۺرضفرتۺوہۺیگۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ سۺیکۺلثمۺشفرۺاطعۺرفامۺدےۺاگۺشفرۺشرگۺ‬
‫بیکۺاحتجۺزایدہۺےہ۔‬
‫ںیمےھجمۺوثش ۺ‬
‫ےلب ۺ‬
‫ؽےکۺاقم ۺ‬
‫تجےہۺوتۺشسۺام ۺ‬
‫ےھجمۺشیھبۺشسۺامؽۺیکۺاح ۺ‬
‫شیس ۺرطح ۺشےنپ ۺامتؾ ۺشعضااء‪ ،‬ۺوپرے ۺدبؿ ۺشفر ۺشےنپ ۺامتؾ ۺشومشؽ ۺیک ۺشیتفت ۺرکے ۺہکلب ۺشےنپ ۺوچاپویئں‪ ،‬ۺالغومں ۺشفر ۺشفالد ۺےکۺ‬
‫اعمےلمۺںیمۺیھبۺوغرفرکف ۺرکےۺویکہکنۺہیۺامتؾۺشسۺےکۺٓاالتۺفشابسبۺںیہۺشفرۺفہۺشسۺابتۺرپۺاقدرۺےہۺہکۺشؿۺےکۺذرےعیۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺ‬
‫شاطتعۺرکےۺذٰہلشۺشےسۺاچےئہۺہکۺشؿۺٓاالتۺفۺشابسبۺےکۺذرےعیۺرہگیۺوسچۺفرکفۺےسۺایکینںۺامکےنۺےکۺہنکممۺرشےتسۺاکنےلۺشفرشسۺزیچۺ‬
‫ۺشالصحۺتینۺیکۺ‬
‫ۺشالخصۺتینۺوکیھبۺۺوحلمظۺرےھکۺشفرۺاہجں ِ‬
‫ِ‬ ‫ںیمۺوغرفرکفۺرکےوجۺشؿۺویکینںۺیکۺرطػۺدلجیۺےلۺاجےئۺزینۺشسۺےلسلسۺںیم‬
‫توکۺشیسۺرپۺایقسۺرکول۔‬
‫یکیھبۺوکششۺرکےۺاتہکۺشسۺ ۺاکلمعۺرھتس ۺششفراپزیکہۺوہاجےئ۔ۺامتؾۺابعدش ۺ‬
‫توہۺشسۺ ۺ‬
‫رضفر ۺ‬

‫تیسظیقسه‪:‬ہالکتمیٍصاليےِالیظفات‬
‫شؿ ۺافصت ۺاک ۺلحم ۺدؽ ۺےہ۔ ہ‪٣‬ہ‪َ٠‬کات(ینعی ۺرسیتی ۺدلج) ۺںیم ۺمہ ۺےن ۺشؿ ۺوکذرک ۺایک ۺےہ ۺفاہں ۺےس ۺشؿ ۺیک ۺاچہپؿ ۺاحلص ۺرک ۺول۔ ۺہیۺ‬
‫افصتۺوہشتۺاکۺہبلغ‪،‬ۺہصغ‪،‬ۺلخب‪،‬ۺةکت‪،‬ۺرایۺاکریۺ‪،‬ۺوخدۺدنسپی‪،‬ۺدسح‪،‬ۺدبامگینۺ‪،‬ۺتلفغۺشفرۺرغفرۺفریغہۺںیہ۔ۺدنبہۺۺشےنپۺدؽۺےسۺشؿۺاکۺوبھجۺ‬
‫ےک‬
‫شاترۺےکنیھپۺشفرۺشرگۺۺفہۺاتھجمسۺےہۺہکۺشسۺاکۺدؽۺشؿۺافصتۺےسۺاپکۺےہوتۺشسۺاکۺشاحتمؿۺےنیلۺےکۺےئلۺشیسیۺالعامت ۺالتشۺرکےۺوجۺشسۺ ۺ‬
‫امگؿ ۺیک ۺدصتقی ۺرکںی ۺویکہکن ۺسفن ۺہشیمہ ۺشیھچ ۺابت ۺاک ۺفدعہ ۺرک ۺےک ۺفدعہ ۺالخیف ۺرکات ۺےہ۔ ۺبج ۺسفن ۺةکت ۺےس ۺربی ۺوہےن ۺشفر ۺاعزجیۺ‬
‫فشاسکنریۺاکدوعٰیۺرکےۺوتۺدنبےوکۺاچےئہۺہکۺابزشرۺںیمۺڑکلویںۺاکۺاھٹگۺشاھٹرکۺسفنۺاکۺشاحتمؿۺےلۺاسیجۺہکۺےلہپۺولگۺشسۺرطحۺشےنپسفنۺاکۺ‬
‫ےھکیہکۺہی‬
‫ےرھپۺد ۺ‬
‫شیپرکۺد ۺ‬
‫ےکےصغۺرپ ۺ‬
‫ریغ ۺ‬
‫بجسفنۺرُبدابریۺاکۺدوعٰیۺرکےۺوتۺشےسۺ ۺ‬
‫شاحتمؿۺایلۺرکےتۺےھت۔ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیمسفنۺاکۺشاحتمؿۺاتیلۺرےہ۔‬
‫ت ۺ‬‫ہصغاتیپۺےہۺایۺںیہن؟ۺوییہنۺامتؾۺافص ۺ‬
‫ۺ‬
‫ہی ۺوغرفرکف ۺشس ۺےلسلس ۺںیم ۺےہ ۺہک ۺدنبے ۺںیم ۺاندنسپدیہ ۺافصت ۺاپیئ ۺاجیت ۺںیہ ۺای ۺںیہن؟شس ۺیک ۺالعںیتم ۺمہ ۺ ہ‪٣‬ہ‪َ٠‬کات(ینعی ۺرسیتیۺ‬
‫دلج)ۺںیمۺایبؿۺرکۺےکچۺںیہ۔ۺشرگاندنسپدیہ ۺافصت ۺیکۺوموجدیگۺرپۺوکیئۺالعتمۺاپےئۺوتۺشُؿۺشابسبۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکےۺوجۺشؿۺافصتۺوکۺشسۺ‬
‫ثعہیۺافصتۺدیپشۺوہیئۺںیہ۔‬
‫حضوہۺاجےئۺہکۺاہجتلۺ‪،‬تلفغۺشف ۺرابینۺابخا ۺےکۺاب ۺ‬
‫سرپۺفش ۺ‬
‫یکرظنۺںیمۺرُبشۺرکۺدںیۺشفرۺش ۺ‬
‫ۺ‬
‫خُسپسيزیسےکیسےبچیٍ؟‬
‫بج ۺشےنپ ۺلمع ۺںیم ۺًہحب(ینعی ۺوخد ۺدنسپی) ۺدےھکی ۺوت ۺویں ۺوغر ۺفرکف ۺرکے ۺہک ۺًانیقی ۺریمش ۺہی ۺلمع ۺریمے ۺدبؿ‪ ،‬ۺریمے ۺشعضااءشفرۺ‬

‫ریمیۺاطتقۺفۺشرشدےۺےسۺوہشۺےہۺنکیلۺیقیقحۺوطرۺرپۺشسۺںیمۺریمشۺوکیئۺلمعۺدلخۺںیہنۺہکلبۺضحمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺدیپشۺرکےنۺشفرۺشسۺےکۺ‬

‫لضفۺےسۺےھجمۺہیۺوتقیفۺیلمۺےہ۔فیہۺوتۺےہۺسجۺےنۺےھجمۺ‪،‬ۺریمےۺشعضااءۺوکۺشفرۺریمےۺشرشدےۺفاطتقۺوکۺقیلختۺرفامایۺےہشفرۺفیہۺےہۺ ۺ‬
‫سج‬
‫ےنۺریمےۺشعض ااءۺشفرۺاطتقۺفشرشدےۺوکۺرحتکۺرکےنۺیکۺوقتۺیشخبۺےہۺرھپۺںیمۺےسیکۺوخدۺرپۺایۺشےنپلمعۺرپۺ یخیۺامرۺاتکسۺوہںۺاحالہکنۺںیمۺ‬
‫َ‬
‫یھبںیہنۺوہاتکس۔‬ ‫ِْ‬
‫(وتفۺشیہٰلۺےکریغب)ۺوخ ۺدےسۺڑھکشۺ ۺ‬
‫تکبظسےکیسےبچیٍ؟‬
‫دنبہۺبجۺشےنپۺسفنۺںیمۺةکتۺیکۺوبۺوسحمسۺرکےۺوتۺوخدۺوکۺنیقیۺدالےئۺہکۺہیۺامحتقۺےہۺشفرۺشےنپۺٓاپۺےسۺےہک‪ :‬وتۺویکںۺوخدۺوکۺ‬
‫ڑبشۺایخؽۺرکاتۺےہ؟تقیقحۺںیمۺوتڑبشۺفیہۺےہۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیک ۺابراگہۺںیمۺڑبشۺوہشفرۺومتۺےکۺدعبۺہیۺفشحضۺیھبۺوہۺاجےئاگ۔ۺےنتکۺیہۺاکرفۺ‬
‫َْ َ‬ ‫َ‬
‫ۺففۺومتۺاحتلۺدبےنلیکۺفہجۺ‬ ‫ۺمبۺنبۺاجےتۺںیہۺشفرۺےنتکۺیہۺاملسمؿ ِ‬ ‫شےسیۺںیہۺوجۺرمےتۺفتقۺرفکۺےسۺاتبئۺوہۺرکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےک ُ َّْ‬
‫ےسلکنۺاجےتۺںیہ۔‬
‫ےکببسۺدبیتخبۺےسۺدفاچرۺوہرکۺشسۺداینۺ ۺ‬
‫ےسۺربےۺاخےمتۺ ۺ‬
‫بجۺفہۺاجؿۺےلۺہکۺةکتۺالہتکۺںیمۺڈشےنلۺفشالۺےہۺشفرۺشسۺیکۺڑجۺامحتقۺےہۺوتۺشسۺےکۺشزشہلۺےکےئلۺالعجۺیکۺرکفۺشسۺرطحۺ‬
‫رکےۺہکۺاعزجیۺفشاسکنریۺرکےنۺفشولںۺےکۺوطرۺرطےقیۺشانپےئشفرۺبجۺاھکےنۺیکۺدشدیۺوخششہۺشےنپۺشدنرۺوسحمسۺرکےۺوتۺوسےچہکۺ‬
‫ےنیکۺدشدیۺوخششہۺشفرۺامجعۺ‬
‫ںیکۺتفصۺےہ۔شرگۺاھک ۺ‬
‫ہیوتۺاجونرف ۺ‬
‫ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیمۺوکیئۺامکؽۺوہاتۺوتۺملعۺفدقرتۺیکۺرطحۺہیۺیھبۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ فرۺرفوتشںۺیکۺتفصۺوہیتۺ‪،‬اجونرفںۺیکۺہنۺوہیت۔ذٰہلشبجۺبجۺدنبےۺرپۺ‬

‫َ‬
‫ح‬
‫ۺم ْ‬
‫نۺرَفِوتشںۺےسۺزایدہۺدفرۺوہۺاجےئۺاگ۔ۺوییہنۺےصغۺیکۺوصرتۺںیمۺیھبۺوخدۺےسۺ‬ ‫ِ‬ ‫ہیۺتفصۺاغبلۺوہۺیگۺفہۺاجونرفںۺےسۺزایدہۺاشمہبۺشفر ُ َ َّْ‬
‫سےکۺالِعجۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکے۔‬ ‫وگتفگۺرکےۺشفرۺش ۺ‬
‫ہیۺامتؾۺابںیتۺمہۺےن ہ‪٣‬ہ‪َ٠‬کات(ینعیۺرسیتیۺدلج)ۺںیمۺایبؿۺرکۺدیۺںیہۺوجوغرفۺرکفۺےکۺرشےتسۺیکۺاشکدیگۺاکۺطنحگ اارۺےہۺشسۺےکۺےئلۺ‬
‫یےہۺہکۺوجھچکۺشسۺاببۺںیمۺےہۺشےسۺاحلصۺرکے۔‬
‫رضفر ۺ‬

‫چُتھیقسه‪:‬ىجاتسالىےِالیظفات‬
‫ۺخش‪ ،‬رب ۺاعتٰیلۺیکۺرتمح ۺیکۺشدیم‪،‬ۺداینۺےس ۺےبۺریتبغۺفۺ‬ ‫وتہبۺشفرۺانگوہں ۺرپۺدنشتم‪ ،‬ۺوتبیصمںۺرپۺربص‪،‬ۺوتمعنں ۺرپۺرکش‪ ،‬ۺوخ ِ‬
‫ػُ ّ‬
‫شالخص‪،‬ۺابعدتۺںیمۺاچسیئ‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺتبحمۺفمیظعت‪،‬ۺشسۺےکۺشاعفؽۺرپۺراضدنمی‪،‬ۺشسۺےسۺالماقتۺاکۺوشؼۺشفرۺشسۺےکۺےئلۺاعزجیۺ‬
‫فشاسکنریۺرکاناجنتۺدالےنۺفشیلۺۺافصتۺںیہ۔ہیۺامتؾۺافصتۺمہۺےنۺشسۺےصحۺںیمۺایبؿۺیکۺںیہۺشفرۺشؿۺےکۺشابسبۺفالعامتۺوکۺیھبۺذرکۺایکۺ‬
‫ےہ۔دنبے ۺوک ۺاچےئہ ۺہک ۺرفزشہن ۺشےنپ ۺدؽ ۺںیم ۺہی ۺوغر ۺفرکف ۺرکے ۺہک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺرقبی ۺرکےن ۺفشیل ۺشؿ ۺافصت ۺںیم ۺےس ۺشےس ۺسکۺ‬
‫تفصۺیک ۺرضفرتۺےہ؟ۺبجۺفہ ۺیسکۺیکۺرطػ ۺرضفرتۺوسحمس ۺرکےۺوتۺاجؿ ۺےلۺہکۺہیۺافصتۺشوحشؽۺںیہۺشفر ۺملعۺیہۺےکۺذرہعی ۺشؿۺاکۺ‬
‫رکفےکۺںیہنۺٓاےت۔‬
‫اتکسےہۺشفرۺولعؾۺریغبوغرفۺ ۺ‬
‫ہجیتناحلصۺوہۺ ۺ‬
‫رمث ۺہف ۺ‬

‫تُبہ‪،‬شکظاِعمحبتِشُقکیسےحاظلہُ؟‬
‫بجۺدنبہۺوتہبۺفدنشتمۺےکۺشوحشؽۺاحلصۺرکانۺاچےہۺوتۺےلہپۺشےنپۺانگوہںۺےکۺابرےۺںیمۺوغرفرکفۺرکےۺشفرۺشؿۺبسۺوکۺدؽۺ‬
‫ںیمۺعمجۺرکۺےکۺڑبشۺایخؽۺرکےۺرھپۺرشتعیۺںیمۺشؿۺرپۺفشردۺوہےنۺفشیلۺذعشبۺیکۺفدیعفںۺیکۺرطػۺرظنۺرکےۺشفرۺہیۺنیقیۺرکۺےلۺہکۺفہۺ‬
‫کتہکۺدنشتمۺیکۺاحتلۺشسۺںیمۺدیپشۺوہاجےئ۔‬
‫ےہاہیںۺ ۺ‬
‫رپشیپۺوہےنۺفش ۺال ۺ‬‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺذعش ۺ‬
‫ب ۺ‬
‫َ َ‬
‫ًَز‬ ‫ۺاحلۺرکشۺرپۺالانۺاچےہۺوتۺوخدۺرپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺشاسحؿۺفشاعنامتۺیکۺرطػۺرظنۺرکےۺشفرۺوسےچۺہکۺاہلل‬
‫بجۺشےنپۺدؽ ۺوک ِ‬
‫َٯ َج‪١‬ۺےنۺےسیکۺشسۺےکۺانگوہں ۺوکۺویکینںۺےکۺرپۺدفںۺںیمۺاپھچۺراھکۺےہ؟ۺشسۺیکۺفاضتحۺمہۺےنۺ‚ربصۺفرکشۺےکۺایبؿ‛ ںیمۺرکۺدیۺےہ‪،‬ۺ‬
‫ہعلرکۺںیل۔‬
‫ساکۺاطم ۺ‬
‫ےسش ۺ‬
‫فاہںۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫بجۺتبحمۺفوشؼۺیکۺاحتلۺوکۺدیبشرۺرکانۺاچےہوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےک ۺامجؽۺفالجؽۺشفرۺشسۺیکۺتمظعۺفربکۺاییئۺںیمۺوغرفرکفۺ‬

‫رکےۺزینۺشسۺیکۺتمکحۺےکۺاجعابئتۺشفردیپشۺرکدہۺۺزیچفںۺںیمۺرظنۺرکے۔شیسۺےکۺقلعتمۺمہۺوغرفرکف ۺیکۺدفرسیۺمسقۺںیمۺھچکۺ‬
‫وگتفگۺرکںیۺےگ۔‬
‫َّ ٰ‬
‫تالہیکیامیزکیسےحاظلہُ؟‬
‫خُفخزااِععحن ِ‬
‫ِ‬
‫بج ِ‬
‫ۺوخػۺدخشۺیکۺاحتلۺاکۺشرشدہۺرکےۺوتۺےلہپۺشےنپۺاظرہیۺفابینۺانگوہںۺیکۺرطػۺرظنۺرکےۺرھپۺومتۺشفرۺشسۺیکۺ‬
‫ویتخسںۺںیمۺوغرفرکفۺرکےۺرھپۺ ہ‪ََ ٨٣‬ک ‪ََٜ٧‬یرۺےکۺوسشالت‪،‬ۺذعشبۺربق‪،‬ۺربقۺےکۺاسپن‪،‬ۺوھچبۺشفرۺڑیکےۺوکمڑفںۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکے‪،‬ۺ‬
‫م َح ْ‬
‫دیمشؿ ۺ س ْریک ۺفتشح ۺوک ۺدےھکی ۺہک ۺبج ۺامتؾ ۺولخمؼ ۺشکی ۺیہۺ‬
‫شس ۺےک ۺدعب ۺوصر ۺوھپےکن ۺاجےن ۺیک ۺوہانلک ۺٓافشزاک ۺوصتر ۺرکے‪ ،‬ۺ ِ‬
‫اقمؾۺرپۺڑھکیۺوہیگ‪،‬ۺاسحبۺفاتکبۺاکۺاعمہلمۺوہۺاگ‪،‬ۺوھچیٹۺےسوھچیٹۺابتۺےکۺابرےۺںیمۺوپاھچۺاجےئاگ‪،‬ۺشسۺےکدعبۺلپۺرصشطۺ‬
‫یکۺابریکی ۺفزیتی ۺوکۺایخؽۺںیمۺالےئ‪ ،‬ۺرھپۺشےنپ ۺمیظعۺاعُمےلم ۺںیمۺوغرفرکفۺرکےۺہکۺابںیئۺاجبنۺوکۺریھپشۺایگ ۺوتۺدفزیخ ۺوہاگشفرۺشرگۺ‬
‫دشںیئ ۺاجبن ۺریھپش ۺایگ ۺوت ۺیتنج ۺوہاگ‪ ،‬ۺایقتم ۺیک ۺوہانلویکں ۺےک ۺدعبمنہج ۺشفر ۺشس ۺےک ۺاقبطت‪،‬شؿ ۺںیم ۺڑیبایں‪ ،‬ۺوخانفیک‪،‬زںوریںی‪،‬ۺ‬
‫وطؼ‪ ،‬ۺپیپ‪ ،‬ۺوھتڑہ ۺشرض ۺرطح ۺرطح ۺےک ۺذعشابت ۺشفر ۺشؿ ۺرپ ۺامومر ۺاہنتی ۺوخانفک ۺوصرت ۺرفوتشں ۺوک ۺشےنپ ۺدؽ ۺںیم ۺاحرضۺ‬
‫رکےۺزینۺہیۺوسےچۺہکۺبجۺیھبکۺدفزویخںۺیکۺاھکںیلۺکپۺاجںیئۺیگۺوتۺشںیہنۺشفرۺاھکولںۺںیمۺدبؽۺدایۺاجےئۺاگۺشفرۺبجۺفہۺشسۺےسۺ‬
‫ےنلکنۺاکۺشرشدہۺرکںیۺےگۺفشسپۺولاٹۺدیۺاجںیئۺےگۺشفرۺبجۺدفذیخۺدفرۺےسۺمنہجۺ وکدںیھکیۺےگۺوتۺشسۺاکۺوجشۺامرانۺشفرۺاگنچڑانۺںینسۺ‬
‫ےگ۔ۺشےسیۺیہۺشؿۺامتؾۺفدیعفںۺشفرذعشابتۺیکۺرطػۺرظنۺرکےۺوجۺرقٓاؿۺدیجمۺںیمۺلیصفتۺےکۺاسھتۺٓاےئۺںیہ۔‬
‫بجۺرتمحۺیکۺشدیم ۺیکۺاحتلۺاکۺشرشدہۺرکےۺوتتنجۺشفرشسۺیکۺوتمعنں‪،‬ۺدروتخں‪،‬ۺرہنفں‪،‬ۺوحرۺفاملغؿ‪،‬ۺالزفشؽۺوتمعنںۺ‬
‫َ‬
‫ُ‬
‫شفرۺدشیمئۺبسل ّطۺیکۺرطػۺرظنۺرکے۔‬
‫شرضۺشےسیۺولعؾۺوکۺبلطۺرکانۺہکۺنجۺےکۺےجیتنۺںیمۺوبحمبۺ َشوحشؽۺکتۺراسیئۺشفرۺذمومؾۺشوحشؽۺےسۺاچبۺاجےکسۺشؿۺںیمۺ‬
‫وغرفرکف ۺاک ۺیہی ۺرطہقی ۺےہ۔ ۺشؿ ۺںیم ۺےس ۺرہ ۺاحؽ ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺمہ ۺےن ۺشکی ۺشگل ۺشگل ۺابب ۺابدناھ ۺےہ ۺوغرفرکف ۺیک ۺیلیصفتۺ‬
‫ولعمامتۺرپۺشسۺےسۺدمدۺیلۺاجیتکسۺےہ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ْ‬ ‫ٓ‬
‫ثىبُیہمیٌٍُعِفکظ‪:‬‬
‫احاسی ِ‬
‫قظا ٌِمجیزاِع ِ‬
‫ۺرقٓاؿۺدیجمۺ‬ ‫شؿۺامتؾۺوکۺشرگۺشکیۺہگجۺعمجۺرکۺدایۺاجےئۺوت ۺوغرفرکفۺےس ِ‬
‫ۺالتفتۺرقٓاؿۺرکےنۺںیمۺبسۺےسۺزایدہۺافدئہۺےہۺویکہکن ِ‬
‫امتؾۺاقمامتۺفشوحشؽۺاکاجعمۺےہۺشفرۺشسۺںیمۺًا َ‪َ٤ٟ‬ینۺےکۺےئلۺافشۺےہ۔ۺشسۺںیمۺفہۺابںیتۺیھبۺںیہۺوجۺوخػ‪،‬ۺشدیم‪،‬ۺربصفۺرکش‪،‬تبحمۺفوشؼۺ‬
‫سج‬
‫ۺافصتۺذمومہمۺےسۺیھبۺڈرشاتۺےہ۔ۺذٰہلشۺدنبےۺوکۺاچےئہۺہکۺشسۺیکۺالتفتۺرکےۺشفرۺ ۺ‬ ‫شفرۺامتؾۺشوحشؽۺدیپشۺرکیتۺںیہۺزینۺہیۺرقٓاؿۺامتؾ ِ‬
‫َ‬
‫رقٓاؿۺدیجمۺیکۺشکیۺٓاتیۺوغرفرکفۺشفرۺھجمسۺےکۺ‬‫ۺ‬ ‫ۺوہ۔‬ ‫ہن‬‫ۺ‬ ‫ں‬‫ۺویک‬ ‫یہ‬‫ۺ‬ ‫ۺرمہبت‬ ‫وس‬‫ۺ‬ ‫ہک‬‫ۺ‬ ‫ی‬ ‫ذن‬‫ٓاتیۺںیمۺفہۺوغرفرکف ۺاکۺاتحمۺجۺےہۺشسۺوکۺابرۺابرۺزپےھۺ ّٰ‬
‫ِ‬
‫اسھتۺزپچ اۺریغب ۺوغرفرکفےکۺوپرش ۺرقٓاؿۺمتخۺرکےنۺےسۺشلضف ۺےہ۔شکی ۺٓاتی ۺںیمۺیھب ۺوغرۺفرکفۺےکۺےئل ۺوتفق ۺرکےۺویکہکنۺرقٓاؿۺ‬
‫ۺدؼ ۺاعمہلم ۺےک ۺدعب ۺیہ ۺشؿ ۺرپ ۺفشتیفق ۺنکممۺ‬
‫اپک ۺےک ۺرہہملک ۺےک ۺتحت ۺےب ۺامشر ۺشرسشر ۺف ُۺرومز ۺںیہ۔شاہتنیئ ۺوغرف ۺرکف‪،‬رھتسے ۺدؽ ۺشفر ِ‬
‫ےہ۔‬
‫ْ‬
‫یۺوبنہیۺوکۺیھبۺزپےتھۺوہےئۺشیسۺرطحۺوغرفرکفۺرکےۺویکہکنۺٓاپ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺوکۺوجشعِمُۺشمِلَکْلۺاطعۺےئکۺ ۺ‬
‫ےئگ‬ ‫شاح ِد ْ ِ‬
‫ںیہ۔(‪ٓ) 271‬اپۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےکۺالکؾۺںیمۺےسۺرہہملکۺتمکحۺےکۺدنمسرفںۺںیمۺےسۺشکیۺدنمسرۺےہ‪،‬ۺوغرۺفرکفۺرکےنۺاکۺ ۺ‬
‫اسیج‬
‫قحۺےہۺشرگۺاعمِلۺشسۺرطح ۺشسۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکےۺوتۺاسریۺزدنیگۺشسۺںیمۺرظنۺیہۺرکاتۺرےہۺاگ۔ۺشکیۺشکیۺٓاتیۺفدحثیۺیکۺرشحۺرک ۺان‬
‫تہبۺوطلیۺےہۺًالثموضحرۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےکۺشسۺرفامؿۺیہۺوکۺدھکیۺےئجیلہکۺ‚ےبۺکشۺرضحتۺربجلیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺریمےۺد ۺ‬
‫ؽ‬
‫ےس‬
‫ںیمۺہیۺابتۺڈشیلۺہکۺسجۺےسۺتبحمۺرکانۺاچںیہۺرکںیۺابآلرخۺشُسۺےسۺدجشۺوہانۺےہۺشفرۺبجۺکتۺانیجۺےہۺیجۺںیلۺابآلرخۺٓاپۺےنۺشسۺداینۺ ۺ‬
‫نییکۺوتمکحںۺوکۺاجعمۺںیہۺشف ۺر‬ ‫ےبکشۺشسۺاکۺدبہلۺدایۺاجےئۺاگ۔‛(‪ً ) 272‬انیقیۺہیۺاملکتۺۺامتؾۺش َّف ۺ‬
‫نیلفٓارخ ۺ‬ ‫ںی ۺ‬
‫رپدہۺرفامانۺےہۺشف ۺروجۺلمعۺاچںیہۺرک ۺ‬
‫وہ‬
‫وپریۺزدنیگ ۺوغرۺفرکفۺرکےن ۺفشولںۺےکۺےئل ۺاکیفۺںیہ ۺویکہکنۺشرگ ۺولگ ۺشؿۺےکاعمینۺرپۺعلطمۺوہۺاجںیئۺرھپۺشؿۺےک ۺدولںۺرپۺنیقیۺاکۺہبلغۺ ۺ‬
‫ػش ِافتلتۺہنۺرکںی۔‬
‫لکلیھبۺد ۺاینیکۺرط ۺ‬
‫ےئوتۺفہۺاب ۺ‬
‫اج ۺ‬
‫ُ‬ ‫ںیکۺافصتۺوخشہۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺزندکیۺدنسپدیہۺوہںۺایۺانۺدنسپۺش ۺ‬
‫ؿںیمۺشف ۺرعُلو ِوؾ َ‬
‫ۺاعُمَمۺںیمۺوغرۺ‬ ‫دنبف ۺ‬

‫‪٣ …271‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪٤ٟ‬شاجس‪ ،‬ؾ‪ ،۵۶۶‬حسٱث‪۵۵۱:‬‬

‫‪ …272‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬اْلٯسم‪،۳۸۷ /۱،‬حسٱث‪…۴۵۷۸:‬ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ،‬تاب ا‪ٟ‬زٗا‪،ٚ‬باب رشٖ ا‪٤ٟ‬ؤ‪ٗ ٩٣‬ٲا‪ ٦‬ا‪٠ٟ‬ٲ‪،۴۶۱/۵،١‬حسٱث‪۷۹۹۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫ۺُسکۺیکۺشدتبشۺرکےنۺفشےلۺوکۺاچےئہۺہکۺامتؾۺفتقۺشؿۺیہۺشاکفرۺںیمۺڈفابۺرےہۺ ّٰ یۺہکۺشسۺاکۺدؽۺشےھچۺ‬
‫ذن‬ ‫فرکفۺاکۺیہیۺرطہقیۺےہ۔رشہِ ُ و‬
‫شالخؼۺشفرۺاقمامتۺرشہفیۺےسۺومعمرۺوہۺاجےئۺشفرۺشسۺاکۺاظرہۺفۺابنطۺرُبیۺافصتۺےسۺاپکۺفاصػۺوہۺاجےئ۔‬
‫ٌُعِفکظکامقعُس‪:‬‬
‫ہیۺابتۺذنہۺنیشنۺرےہۺہکۺوغرفرکفۺشرگہچۺامتؾۺابعدوتںۺےسۺشلضفۺےہۺنکیلۺہیۺدصقمۺیکۺشاہتنۺںیہنۺہکلبۺوجۺرصػۺشیسۺ‬
‫َ‬
‫ۺامجؽۺشیہٰلۺںیمۺوغرفرکفۺرکۺےکۺّذلتۺفرسفرۺ‬‫یۺےکۺولطمبۺےسۺدفرۺراتہۺےہشفرۺفہۺولطمبۺالجؽۺف ِ‬ ‫ۺص ْ ِ ْ‬
‫ںیمۺوغشمؽۺراتہۺےہۺفہ ِ ّ ِّ‬
‫َ‬
‫احلص ۺرکان ۺشفر ۺدؽ ۺاک ۺشس ۺرطح ۺمُ ْس َی ْ َرْؼ ۺوہ ۺاجان ۺےہ ۺہک ۺشانپ ۺیھب ۺایخؽ ۺہن ۺرےہ۔ ۺینعی ۺشینپ ۺذشت‪،‬شےنپ ۺاقمامت ۺف ۺشوحشؽ ۺشفر ۺشینپۺ‬
‫ع‬
‫ْ‬
‫ش‬
‫ِ‬
‫افصتۺوکۺوھبؽۺرکۺوبحمبۺےکۺمغۺںیمۺشےسیۺرغتسمؼۺوہۺاجانۺےسیجۺشکیۺاع ِقۺاصدؼۺددیش ِرۺوبحمبۺےکۺفتقۺوہاتےہہکۺشےسۺشینپۺ‬
‫احتلۺیکۺیھبۺربخںیہنۺوہیتۺہکلبۺفہۺوخدۺےسۺاغلفۺشفرۺریحشؿۺفۺرپاشیؿۺرہۺاجاتۺےہۺشفرۺیہیۺاعوقشںۺیکۺّذلتۺیکۺشاہتنۺےہ۔‬
‫ہیۺامتؾۺوگتفگۺشسۺوغرفرکفۺےکۺابرےۺںیمۺےہۺوجۺدؽۺیکۺریمۺرکےۺاتہکۺفہۺرقبۺففِاصؽۺیکۺّذلتۺےسۺٓاانشۺوہےنۺےکۺ‬
‫اقلبۺوہۺےکس۔ۺبجۺدنبہۺشینپۺامتؾۺرمعۺوغرفرکفۺیہۺںیمۺرصػۺرکۺدےۺاگۺوتۺرقبۺیکۺّذلتۺبکۺشُاھٹےئۺاگ؟ۺ‬
‫مفلُبِمقعُس” َٓ َ‪٨‬ا فَی اہلل‛ ہُىاہے‪:‬‬
‫سانشربشمیہۺوخّشصۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺولگنجںۺںیمۺرھپشۺرکےتۺےھتۺ۔شکیۺدؿۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺنیسحۺنبۺوصنمرۺ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ججۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنشؿۺےسۺوپاھچ‪‚:‬سکۺاحؽۺںیمۺںیہ؟‛ۺےنہکۺےگل‪‚:‬وتلکۺےکۺاعمےلمۺںیمۺشےنپۺاحؽۺیکۺشالصحۺیکۺاخرطۺ‬
‫ّا‬
‫ۺججۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺرفامای‪ٓ‚:‬اپۺےنۺوتۺشینپۺزدنیگۺشےنپۺ‬
‫ۺسانۺنیسحۺنبۺوصنمر َ ّ ا‬
‫ولگنجںۺےکۺرکچۺاکٹۺراہۺوہں۔‛رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ابنطۺیکۺریمۺفرتیقۺںیمۺانفۺرکدیۺوتدیحۺںیمۺبکۺانفۺوہےگ؟‛‬
‫َ‬ ‫ِ‬
‫ی ۺیک ۺّذلت ۺیک ۺشاہتن ۺےہ۔الہک ۺرکےن ۺفشیل ۺافصت ۺےس ۺانچب ۺوت ۺاکنح ۺیکۺ‬‫صِْ ْ‬ ‫‚ َٓ َ‪٨‬ا ف َی اہلل ‛وہان ۺیہ ِ ح ْ‬
‫ۺاطل ۺاک ۺوصقمد ۺشفر ِ ّ ِّ‬
‫َ‬
‫دعتۺےسۺےنلکنۺیکۺرطحۺےہۺہکبجۺاجنتۺدالےنۺفشیلۺافصتۺشفرۺامتؾۺابعدشتۺےسۺمُ َّ ِفۺوہانۺشاسیۺےہۺےسیجۺوکیئۺوعرتۺشےنپۺوشرہۺ‬
‫ص‬ ‫ن‬
‫ےکۺےئلۺایترۺوہ‪،‬وخدۺوکۺرھتسشۺرکے‪،‬ۺاہھتۺہنمۺدوھےئشفرابولںۺںیمۺاھگنکۺرکے‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اتہکۺشسۺےکۺببسۺوشرہۺےسۺےنلمۺےکۺاقلبۺوہۺاجےئ‪،‬ۺشرگۺفہۺاسری ُ ْ ْ‬
‫ۺُعۺ ِرمحۺیکۺافصیئۺشفررہچےۺوکۺٓارشہتسۺرکےنۺںیمۺیہۺرصمفػۺ‬
‫رےہۺیگۺوتۺہیۺلمعۺوبحمبۺےسۺالماقتۺںیمۺراکفٹۺانبۺرےہۺاگ۔‬
‫شرگ ۺمت ْ ِ‬
‫ۺشہ ۺتبحم ۺںیم ۺےسوہ ۺوت ۺںیہمت ۺیھب ۺدنی ۺاک ۺرطہقی ۺشےسی ۺیہ ۺانھجمس ۺاچےئہشفر ۺشرگ ۺمت ۺرشری ۺالغؾ ۺیک ۺرطح ۺوہ ۺوج ۺامرۺ‬
‫ےکوخػۺشفرۺ ُشرجتۺیکۺعمطۺیہۺیکۺفہجۺےسۺرحتکۺرکاتۺےہۺوتۺاظرہیۺشامعؽۺرکۺےکۺشےنپۺدبؿۺوکۺاکھتانۺوھچڑۺدفۺویکہکنۺاہمترےۺشفرۺ‬
‫ْ حَ َ‬
‫جۺںیمۺےسۺوہۺاجٕاۺےگۺنکیلۺتبحمۺفۺ‬ ‫ۺشہۺ ّ‬
‫اہمترےۺدؽۺےکۺدرایمؿۺشکیۺوماٹۺرپدہۺاحلئۺےہشرگہچۺمتۺشامعؽۺاکۺقحۺوپرشۺرکفۺےگۺوت ِ‬
‫مہۺینیشنۺےکۺاقلبۺوتۺھچکۺشفرۺیہۺولگۺںیہ۔شۺ بۺہکبجۺمتۺےنۺدنبےۺشفرۺربۺ ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺامنیبۺعُل ُو ِوؾۺاعُم ََمۺںیمۺرکفۺےکۺاقمامتۺوکۺ‬
‫اچہپؿۺایلۺےہۺوتۺںیہمتۺاچےئہۺہکۺشےسۺشانپۺدوتسرۺشفرۺحبصۺفاشؾۺشینپۺاعدتۺانبۺول۔ۺشینپۺذشتۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺدفررکےنۺفشیلۺافصتۺ‬
‫شفرۺشسۺےکۺرقبۺاکۺببسۺےننبۺفشےلۺشوحشؽۺےسۺابلکلۺتلفغۺہنۺرَبوت۔‬
‫م َّ‬
‫حاسبہکیسےکیاجائے؟‬ ‫اپيا ُ‬
‫ۺُسکۺرپۺےنلچفشےل)وکۺاچےئہۺہکۺشےنپۺاپسۺشکیۺاکیپۺرےھکسجۺںیمۺامتؾۺ ہ‪٣‬ہ‪َ٠‬کات(ینعیۺالہکۺرکےنۺفشیلۺ‬
‫رہۺرمدیۺ(ینعیۺرشہِ ُ و‬
‫افصتۺ)‪،‬ۺامتؾ ہ‪٨٣‬حَٲات(ینعیۺاجنتۺدالےنۺفشیلۺافصت)‪،‬انگہۺشفرۺابعدشتۺدرجۺوہںۺنجۺرپۺرہۺرفزۺوخدۺوکۺشیپۺرکۺےکۺشانپۺاحمہبسۺرکے‪،‬ۺ‬
‫اکلہمت ۺںیم ۺےس ۺدس ۺزیچفں ۺوک ۺدمِ َ َنْ ۺرانھک ۺرمدیےک ۺےئل ۺاکیف ۺےہ ۺویکہکن ۺشرگ ۺفہ ۺشؿ ۺدس ۺےس ۺچب ۺایگ ۺوت ۺہیقب ۺےس ۺیھب ۺوفحمظ ۺوہۺ‬
‫اجےئاگشفر ہ‪٨٣‬حَٲاتںیمۺےسۺیھبۺدسۺزیچفںۺوکۺاسےنمۺرےھک۔‬
‫٭…‪ 10‬ہ‪َ ٠٬٣‬ک َات‪:‬ۺلخب‪،‬ۺةکت‪،‬ۺوخدۺدنسپی‪،‬ۺرایاکری‪،‬ۺدسح‪،‬ۺےصغۺاکۺہبلغ‪،‬ۺاھکےنۺیکۺرحص‪،‬مہۺرتسبیۺیکۺوخششہ‪،‬ۺامؽۺیکۺتبحمۺشفرۺ‬
‫اجہۺفزنمتلۺیکۺتبحم۔‬
‫٭…‪ 10‬ہ‪٨٣‬حَ َٲات‪:‬ۺانگوہںۺرپۺدنشتم‪،‬ۺاصمبئۺرپۺربص‪ ،‬ربۺاعتٰیلۺیکۺ ِراضۺرپۺرشیضۺرانہ‪،‬ۺوتمعنںۺرپۺرکش‪،‬ۺ ُشدیمۺفوخػۺںیمۺایمہنۺ‬

‫مۺشیہٰلۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺےئلۺاعزجیۺرکان۔‬

‫ح َ‬
‫رفی‪،‬ۺداینۺےسۺےبۺریتبغ‪،‬ۺشامعؽۺںیمۺشالخص‪،‬ۺ ُ ْ ِ‬
‫ُحۺشَالخؼ‪،‬ۺ َّ ِ‬
‫ہی‪20‬افصتۺںیہۺنجۺںیمۺدسۺشیھچۺشفرۺدسۺربیۺںیہۺ۔بجۺرُبیۺافصتۺںیمۺےسۺشکیۺیلچۺاجےئۺوتۺشینپۺاکیپۺںیمۺشسۺرپۺ‬
‫ریکلۺچنیھکۺرکۺشسۺےکۺابرےۺںیمۺرکفۺرکانۺوھچڑۺدےشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺرکشۺشدشۺرکےۺہکۺشسۺےنۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شس ۺرُبی ۺتفص ۺوک ۺدفر ۺرکۺےکۺشس ۺاک ۺدؽۺشس ۺےساپک ۺرک ۺدای ۺشفر ۺشس ۺابت ۺاک ۺنیقی ۺرےھک ۺہک ۺہی ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺدمد ۺفوتقیف ۺیہ ۺےس ۺوہشۺےہۺ‬
‫ویکہکن ۺشرگۺفہۺشسۺاعمےلمۺوکۺشےنپۺرپسدۺرکاتۺوتۺفہ ۺوھچیٹۺیسۺربشیئۺوکۺیھبۺوخدۺےسۺدفرۺرکےنۺرپۺاقدرۺہنۺوہۺاتکس۔ۺشبۺہیقبۺون ۺرُبی ۺافصتۺیکۺ‬
‫َ‬
‫رطػۺشیپۺدقیم ۺرکےۺشفرۺشیسۺرطحۺرکات ۺرےہۺ ّٰ ی ۺہکۺامتؾ ۺرپۺریکلۺچنیھکۺدے۔ۺوییہنۺشےنپ ۺسفنۺےسۺ ہ‪٨٣‬حَٲاتےسۺوموصػ ۺوہےن ۺاکۺ‬
‫ذن‬

‫اطمہبل ۺرکے‪ ،‬ۺبج ۺشؿ ۺںیم ۺےس ۺیسک ۺشکی ۺےس ۺوموصػ ۺوہ ۺاجےئ ۺًالثم ۺوتہب ۺف ۺدنشتم ۺےس ۺوت ۺشس ۺرپ ۺریکل ۺچنیھک ۺرک ۺہیقب ۺےک ۺوصحؽ ۺںیمۺ‬
‫لحںیمۺےہ۔‬
‫ےہوجۺوکششۺےکۺرمش ۺ‬
‫دی ۺوک ۺ‬
‫ںیکۺرضفرتۺشسۺرم ۺ‬
‫وغشمؽۺوہاجےئۺ۔ۺشؿۺابوت ۺ‬

‫وباستگؼاعاپيامحاسبہیَُکظیٍ‪:‬‬
‫نجۺاکۺامشر(اظبرہ)ۺاصنیحلۺےکۺزُ رمےۺںیمۺوہاتۺےہۺشؿۺںیمۺےسۺشرثکۺولوگںۺوکۺاچےئہۺہکۺفہۺشینپۺاکویپںۺںیمۺاظرہیۺانگہۺدرجۺ‬
‫رکںیۺًالثم‪:‬ۺہبشۺفشیلۺزیچاھکان‪،‬ۺزابؿۺےسۺتبیغ‪،‬ۺیلغچ‪،‬دفرسےۺیکۺابتۺاکانٹۺشفرۺشینپۺرعتفیۺرکان‪،‬ۺدفوتسںۺیکۺدفیتسۺشفرۺدونمشںۺیکۺدینمشۺ‬
‫ںیمۺدحۺےسۺاجتفزۺرکۺاجانۺشفرۺیکینۺیکۺدوعتۺدےنیۺشفرۺربشیئۺےسۺےنچبۺےکۺاعُمےلمۺںیم ۺولوگںۺےکۺاسھتۺانمتقفۺےسۺشیپۺٓاانۺویکہکنۺشرثکۺ‬
‫ولگۺوجۺوخدۺوکۺاصنیحلۺیکۺفصۺںیمۺامشرۺرکےتۺںیہۺذموکرہۺانگوہںۺےسۺشےنپۺامسجینۺشعضااء وکوفحمظۺںیہنۺرھکۺاپےتۺشفرۺبجۺکتۺشعض ااءۺوکۺ‬
‫انگوہں ۺیک ۺٓاولدیگ ۺےس ۺاپک ۺہن ۺرک ۺایل ۺاجےئ ۺشس ۺفتق ۺکت ۺدؽ ۺیک ۺافصیئ ۺشفر ۺریم ۺفرتیق ۺںیم ۺوغشمؽ ۺوہان ۺنکمم ۺںیہن۔ ۺرہ ۺاخص ۺفاعؾ ۺرپۺ‬
‫رکف‬
‫انگوہں ۺیک ۺیسک ۺہن ۺیسک ۺمسق ۺاک ۺہبلغ ۺرظن ۺٓاات ۺےہوت ۺرتہب ۺہی ۺےہ ۺہک ۺشؿ ۺانگوہں ۺوک ۺوخد ۺےس ۺدفر ۺرکے ۺشفر ۺشیہن ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺوغر ۺف ۺ‬
‫نجےسۺفہۺدفرۺۺےہ۔‬
‫ںےکۺابرےۺںیمۺہنۺوسےچۺ ۺ‬
‫رکےشفر ُشؿۺانگوہ ۺ‬

‫مقاوٌُع‪:‬‬
‫ِ‬ ‫ولنا‪،‬خفبااِعمبلٍیًکےلئے‬
‫ہ‪٣‬تق َیۺاع ِمِلۺ ِدنیۺیھبۺشرثکۺفرتشیبۺفظعۺفرقتریۺایۺدرسۺفدترسیۺےکۺذرےعیشےنپۺملعۺےکۺشاہظر‪،‬ۺرہشتۺیکۺبلطشۺ فرشینپۺانومریۺ‬
‫الیھپےنےس ۺوفحمظ ۺںیہن ۺرہ ۺاپات۔ ۺسج ۺےن ۺشاسی ۺایک ۺشس ۺےن ۺوخد ۺوک ۺتہب ۺڑبے ۺ ےنت ۺرپ ۺشیپ ۺایک ۺسج ۺےس ۺرصػ ۺدنیقی ۺیہ ۺچب ۺےتکس ۺںیہۺ‬
‫ویکہکن ۺشرگ ۺشس ۺاعمِلِ ۺ ِدنی ۺیک ۺرقتری ۺولوگں ۺںیم ۺوہشمر ۺشفر ۺدولں ۺںیم ۺرھگ ۺرکاجےئۺوت ۺفہ ۺوخد ۺدنسپی‪ ،‬ۺرخف ۺفرغفر ۺشفر ۺوخیش ۺےس ۺوھپےل ۺ ۺ‬
‫ںیہن‬
‫امساتشفرۺیہیۺابتۺالہتکۺںیمۺڈشےنلۺفشیلۺےہ۔ۺشرگۺشسۺیکۺرقتریۺایۺایبؿۺوکۺردۺرکۺدایۺاجےئۺوتۺردۺرکےنۺفشےلۺرپۺظیغۺفبضغۺشفرۺشسۺےکۺےئلۺ‬
‫ںیمہنیکۺراتھک‬
‫دؽۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺےہۺہکبجۺشسۺےکۺاسےنم ۺیسکۺدفرسےۺاعمِل ۺاکاطخبۺردۺایکۺاجےئۺوتۺشےسۺہّصۺںیہنۺٓااتۺویکہکنۺشےنپۺایبؿۺےکۺقلعتمۺاطیشؿۺشسۺ‬

‫ےسۺاتہکۺےہ‪‚:‬ریتشۺہّصۺرکانۺقحۺاجببنۺےہویکہکنۺریتیۺقحۺابتۺوکۺاندنسپۺشفرۺردۺایکۺایگۺےہ۔‛ شبۺشرگۺفہۺصخشۺشےنپۺالکؾۺےکۺردۺ‬

‫وہےنشفرۺدفرسےۺاعمِلۺےکۺالکؾۺےکۺردۺوہےنۺںیمۺرفؼۺرکےۺوتۺفہ ۺدوھےکۺںیمۺٓارکۺاطیشؿۺاک َ ہ‬
‫ۺٓالۺاکرۺنبۺایگۺےہ۔ۺرھپۺبجۺفہۺ‬
‫شےنپۺایبؿۺفالکؾۺےکۺوبقمؽۺوہےنۺشفرۺشینپۺرعتفیۺرپۺوخشۺوہےنۺاتگلۺےہۺشفرۺاندنسپۺوہےنۺشفرۺرکھٹشےئۺاجےنۺرپۺےصغۺاکۺاکشرۺوہاتۺ‬
‫ےہ ۺوت ۺرصػ ۺہی ۺالچل ۺرکےت ۺوہےئ ۺہک ۺولگ ۺشس ۺیک ۺرعتفی ۺرکںی ۺانبفٹ ۺشایتخر ۺرکےک ۺشافلظ ۺف ۺشدشیگیئ ۺوک ۺوخوصبرت ۺانباتۺ‬
‫َٯ َج‪ ١‬ۺانبفٹ ۺشایتخررکےنفشولں ۺوک ۺدنسپ ۺںیہن ۺرفامات۔شیسی ۺوصرت ۺںیم ۺاطیشؿ ۺشبشفاقت ۺشےس ۺویںۺ‬ ‫ًَز‬ ‫ےہاحالہکن ۺاہلل‬
‫دوھےکںیمۺالتبمۺرکاتۺےہۺشفرۺاتہکۺےہ‪’’:‬اہمترشانبفٹۺرکانۺشۺفرۺوخوصبرتۺشافلظۺشامعتسؽۺرکانوتۺشسۺےئلۺاھتۺہکۺقحۺےلیھپۺشفرۺولوگںۺ‬
‫ےکۺدولںۺںیمۺدنیۺیکۺتمظعۺےھٹیب۔‘‘ۺشبۺشرگۺفہۺصخشۺشےنپۺوخوصبرتۺشافلظۺشفرولوگںۺےکرعتفیۺۺرکےنۺرپۺشانتۺوخشۺوہۺانتجۺ‬
‫یسکۺشفرۺاعمِلۺیکۺرعتفیۺرپۺںیہنۺوہاتۺوتۺہیۺدوھےکۺںیمۺےہشفرۺدقرفزنمتلۺےکۺوصحؽۺاکۺالیچلۺےہۺشرگہچۺہیۺامگؿۺراتھکۺوہۺہکۺشسۺاکۺ‬
‫َ‬
‫وصقمدۺدنیۺےہ۔ۺبجۺہیۺابںیتۺشسۺےکۺدؽۺںیمۺٓایتۺںیہۺوتۺاظرہیۺمسجۺرپۺیھبۺاظرہۺوہیتۺںیہۺ ّٰیۺہکۺوجۺصخشۺشسۺاکدقتعمۺۺوہاتۺےہۺ‬
‫ذن‬

‫شفرۺشسۺیکۺزعتۺرکاتۺےہۺہیۺشسۺےسۺاہنتیۺدنخہۺاشیپینۺشفرۺوخشۺشالخیقۺےکۺاسھتۺاتلمۺےہہکبجۺشسۺےکۺوسشۺیسکۺدفرسےۺےکۺ‬
‫ےئل ۺشانت ۺںیہن ۺرکاتشرگہچ ۺوکیئ ۺدفرسش ۺشس ۺابت ۺاک ۺزایدہ ۺقحتسم ۺیہ ۺویکں ۺہن ۺوہ۔ ۺضعب ۺشفاقت ۺوت ۺاملع ۺٓاسپ ۺںیم ۺوعروتں ۺیک ۺرطحۺ‬
‫ریغتۺرکےتۺںیہ۔انچہچنۺشؿۺںیمۺےسۺیسکۺرپۺہیۺابتۺیھبۺرگشںۺزگریتۺےہۺہکۺشکیۺاکۺاشرگدۺدفرسےۺےکۺاپسۺاجےئاحالہکنۺفہۺ‬
‫ہیۺاجؿۺراہۺوہاتۺےہۺہکۺفہۺیھبۺیملعۺعفنۺشفرۺدینیۺافدئہۺیہۺاچنہپۺراہۺےہ۔‬
‫ہیۺامتؾۺہجیتنۺ ُشؿۺالہکۺرکےنۺفشیلۺافصتۺاکۺےہۺوجۺدؽۺںیمۺوپدیشہۺںیہ۔ شبشفاقتۺاعمِلۺوخدۺوکۺشؿۺےسۺوفحمظۺایخؽۺرکاتۺ‬
‫ےہنکیلۺدرتقیقحۺفہۺالتبمےئۺرفبیۺوہاتۺےہۺۺشفرۺذموکرہۺالعامتۺےکۺذرےعیۺیہۺشسۺاکۺشاشکنػۺوہاتےہ۔‬
‫اعمِلۺاکۺہنتفۺتہبۺڑبشۺےہۺفہۺایۺوتۺابداشہۺنبۺاجاتۺےہۺایۺرھپۺالہکۺوہۺاجاتۺےہۺ‪،‬ۺوعشؾۺیکۺلثمۺشسۺےکۺےئلۺےنچبۺیکۺشدیمۺںیہنۺیکۺ‬
‫اجیتکس۔ۺذٰہلشۺوجۺاعملۺشےنپۺشدنرۺشؿۺافصتۺوکۺوسحمسۺرکےۺشسۺےکۺےئلۺوگہشۺینیشن‪،‬ۺاہنتیئۺشفر‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫احصنۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬ۺےکۺزامےنۺںیمۺ‬

‫انمگیمۺفشبجۺےہۺزینۺبجۺشسۺےسۺوسشؽۺوپاھچۺاجےئۺوتۺوتفٰیۺدےنیۺےسۺیھبۺوخدۺوکۺرفےکویکہکنۺ َ ح ہ‬
‫وتفیۺ‬
‫شاحصب ۺروسؽ ۺےس ۺرھبی ۺوہیت ۺیھت ۺفہ ۺبس ۺےک ۺبس ۺیتفم ۺوہےن ۺےک ۺابفوجد ۺوتفٰی ۺدےنی ۺےس ۺرگسی ۺایک ۺرکےت ۺےھت‪ ،‬ۺشرگ ۺوکیئ ۺ ٰ‬
‫دجسم ۺ ِ‬
‫دےۺیھبۺداتیۺوتۺشسۺیکۺاچتہۺیہیۺوہیتۺہکۺاکشۺوکیئۺدفرسشۺےھجمۺشسۺےسۺاچبۺاتیل۔ۺاعمِلۺےکۺےئلۺہیۺیھبۺرضفریۺےہۺہکۺشاسنینۺاطیشونںۺےسۺ‬
‫وخدۺوکۺاچبےئۺہکۺفہۺںیہکۺےگۺمتۺشاسیۺتمۺرکفۺ(ینعیۺ ٰوتفیۺدانیۺرتکۺہنۺرکفۺشفرۺوگہشۺنیشنۺہنۺونب)ۺویکہکنۺشرگۺاہنتیئۺفوگہشۺینیشنۺاکۺدرفشزہۺلھکۺایگۺوتۺ‬
‫نیھجمۺےسۺ‬ ‫یۺش ِالسؾۺ ۺوکرص ۺ‬
‫ػریمیۺاحتجۺںیہن‪،‬ۺہیۺد ۺ‬ ‫ہک ِد ْ ِ‬
‫ےہک ۺ‬
‫ںیمف ۺہویںۺ ۺ‬
‫ؼےکۺدرایمؿۺےسۺولع ۺؾٹمۺاجںیئۺےگۺ۔شؿۺےکۺوجشبۺ ۺ‬
‫ولخم ۺ‬
‫ےلہپۺیھبۺٓاابدۺاھتۺشفرۺریمےۺدعبۺیھبۺٓاابدۺرےہۺاگۺشفرۺشرگۺںیمۺرمۺایگۺوتۺشالسؾۺےکۺشراکؿۺرگۺںیہنۺاجںیئۺےگۺویکہکنۺہیۺدنیۺھجمۺےسۺےبۺاینزۺ‬
‫ےہۺہکبجۺںیمۺشےنپۺدؽۺیکۺشالصحۺرکےنۺےسۺےبۺاینزۺںیہنۺوہں۔ۺاہجںۺکتۺوگہشۺینیشنۺےکۺببسۺولعؾۺےکۺٹمۺاجےنۺاکۺقلعتۺےہۺوتۺہیۺ‬
‫شکیۺایخؽۺےہۺوجۺشاہتنیئۺدرہجۺیکۺاہجتلۺرپۺدالتلۺرکاتۺےہۺویکہکنۺشرگۺولوگںۺوکۺدیقۺاخہنۺںیمۺڈشؽۺرکۺڑیبایںۺاگلرکۺدنبۺرکۺدایۺاجےئۺشفرۺاہکۺ‬
‫اجےئۺہکۺملعۺاحلصۺرکفۺےگۺوتۺٓاگۺںیمۺڈشؽۺدےیئۺاجٕاےگۺوتۺرھپۺیھبۺدنلبۺرےبتۺشفرۺرایتسۺیکۺتبحمۺشںیہنۺشاھبرےۺیگۺہکۺڑیبایںۺوتڑۺرک‪،‬ۺ‬
‫وہں۔‬
‫بلطںیمۺوغشمؽۺ ۺ‬
‫ملعیکۺ ۺ‬
‫گنرکۺاھبگۺڑھکےۺوہںۺشفر ۺ‬
‫ےنہکۺدویشرںیۺالھپ ۺ‬
‫دیقۺاخ ۺ‬
‫تم‬
‫بجۺکتۺاطیشؿۺولخمؼۺےکۺدؽۺںیمۺرایتسۺیکۺتبحمۺڈشاتلۺرےہۺاگۺبتۺکتۺولعؾۺاکۺدرفشزہۺدنبۺںیہنۺوہۺاتکسۺشفرۺاطیشؿۺوتۺایق ۺ‬
‫ںیہن‬
‫کتۺشسۺاکؾۺےسۺابزۺٓاےنۺفشالۺںیہنۺشفرۺملعۺالیھپےنۺےکۺےئلۺوتۺشےسیۺولگۺیھبۺشھٹۺڑھکےۺوہںۺےگۺنجۺاکۺٓارختۺںیمۺوکیئۺہصحۺ ۺ‬
‫روسؽۺشَرکؾ‪،‬اشہِۺینبۺٓادؾۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪‚:‬ےب ۺکشۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ ےسیۺولوگںۺےسۺیھبۺشسۺدنیۺیکۺ‬
‫وہاگۺاسیجۺہکۺ ِ‬

‫دمد ۺےل ۺاتیل ۺےہ ۺنج ۺاک ۺٓارخت ۺںیم ۺوکیئ ۺہصح ۺںیہن ۺوہات۔‛(‪ ) 273‬ۺزمدی ۺرفامای‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺافرج ۺصخش ۺےس ۺیھب ۺشس ۺدنی ۺیک ۺدمد ۺےل ۺاتیلۺ‬
‫ےہ۔‛(‪ ) 274‬ذٰہلشۺاعمِلۺوکۺشؿۺدوھوکںۺںیمۺٓارکۺولخمؼۺےسۺلیمۺوجؽۺںیہنۺرانھکۺاچےئہۺفرہنۺرعتفیۺفمیظعتۺشفرۺدقرفزنمتلۺیکۺتبحمۺشسۺ‬
‫ؼ ۺاکجیبۺےہ۔‬
‫ےلیگۺشف ۺریہیۺافن ۺ‬
‫ؽںیمۺشینپۺڑجںیۺاگ ۺڑ ۺ‬
‫ےکۺد ۺ‬

‫‪ …273‬ا‪ٟ‬شنن ال‪ٜ‬برٴ ‪٨٠ٟ‬شائی‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬شیر‪ ،‬باب اْلستٌا‪٧‬ٶ با‪ٟٔ‬حار فی ا‪ٟ‬رحب‪ ،۵۷۹/۵ ،‬حسٱث‪۸۸۸۵:‬‬
‫‪ …274‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٬‬از‪ ،‬باب ا‪ ٪‬اہلل ٱؤٱس ا‪ٟ‬سٱ‪ ٩‬با‪ٟ‬زج‪ ١‬ا‪ٟٔ‬اجز‪ ،۱۵۸/۵ ،‬حسٱث‪۱۰۶۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سلمیٍىفاقاِعسیًمیٍفساس‪:‬‬
‫سِاعمَ‪ ٧ ،‬ہٰ َر ہ‪َ ٣‬حش‪َ ٥‬ػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪‚:‬امؽۺشفرۺاجہۺفبصنم ۺیکۺتبحمۺدؽۺںیمۺشسۺرطحۺافنؼۺ‬
‫ِّ ّ‬
‫دیپشۺرکیتۺےہۺسجۺرطحۺاپینۺزبسہۺ ُشاگاتۺےہ۔‛(‪ ) 275‬شکیۺاقمؾۺرپۺشراشدۺرفامای‪‚:‬دفۺوھبےکۺڑیھبےیۺنجۺوکۺرکبویںۺےکۺرویڑۺںیمۺ‬
‫(‪) 276‬‬
‫وھچڑۺدایۺاجےئۺوتۺفہۺشانتۺاصقنؿۺںیہنۺرکےتۺانتجۺاصقنؿۺامؽۺشفرۺاجہۺفبصنمۺیکۺتبحمۺاملسمؿۺےکۺدنیۺںیمۺرکیتۺےہ۔‛‬
‫جاہِميعبکیمحبتکیسےسِعہُ؟‬
‫اجہۺفبصنمۺیکۺتبحمۺدؽۺےسۺشیسۺفتقۺلکنۺیتکسۺےہبجۺولوگںۺےسۺدفرراہۺاجےئ‪،‬ۺشؿۺےسۺلیمۺوجؽۺرےنھکۺےسۺاھباگۺ‬
‫اجےئشفرۺرہۺشسۺزیچۺوکۺوھچڑۺدایۺاجےئۺوجۺولوگںۺےکۺدولںۺںیمۺرمہبتۺڑباھےنۺاکۺببسۺوہ۔اعمِلۺیکۺرکفۺدؽۺںیمۺ یپھۺ ُشؿۺافصتۺوکۺ‬
‫التشۺرکےنۺشفرۺشُؿۺےسۺاکٹھچرشۺاحلصۺرکےنۺںیمۺوہینۺاچےئہ‪ ،‬ہ‪٣‬تق َیۺاعمِلۺاکۺیہیۺفہفیظۺےہۺہکبجۺامہرےۺوسیجںۺوکۺاچےئہۺہکۺشسۺ‬
‫زیچۺںیمۺوغرفرکفۺرکںیۺسجۺےسۺرف ِزایقتمۺرپۺامہرشۺشامیؿۺوبضمطۺوہ۔شرگفلسۺاصنیحلۺںیمہۺدےتھکیۺوتۺًانیقیۺفہۺہیۺےتہکہکۺشؿۺولوگںۺ‬
‫اکۺایقتمۺےکۺدؿۺرپۺشامیؿۺںیہن۔ۺامہرےۺشامعؽۺتنجۺفدفزخۺرپۺشامیؿۺرےنھکۺفشےلۺیکۺرطحۺںیہۺیہۺںیہنۺویکہکنۺوجۺسجۺزیچۺےسۺ‬
‫ڈراتۺےہۺشسۺےسۺاھباتگۺےہۺشفرۺسجۺزیچۺیکۺ ُشدیمۺراتھکۺےہشسۺیکۺبلطۺںیمۺراتہۺےہ۔ۺمہۺینیقیۺوطرۺرپۺاجےتنۺںیہۺہکۺاہبشتۺفرحشؾۺ‬
‫د َن‬
‫شفرۺانگوہںۺوکۺوھچڑانۺیہۺ حہ ّ مۺےسۺاھبانگۺےہۺہکبجۺمہۺشؿۺںیمۺرگےۺزپےۺںیہ۔مہۺہیۺیھبۺاجےتن ۺںیہۺہکۺتنجۺیکۺبلطۺریثکۺیلفنۺ‬
‫ابعدشتۺےکۺذرےعیۺیہۺےہۺہکبجۺمہۺرفشضئۺںیمۺیھبۺوکاتیہۺرکےتۺںیہ۔‬
‫امہرےۺزندکیۺوتۺملعۺاکۺرمثہ ۺفہجیتنۺیہیۺےہۺہکۺولگۺ ُداینفیۺرحصۺفعمطۺںیمۺامہریۺریپفیۺرکںیۺشفرۺاہکۺاجےئۺہکۺشرگۺہیۺ‬
‫ذمومؾۺوہاتۺوتۺاملعۺشسۺےسۺےنچبۺےکزایدہۺدقحشرۺےھت۔ۺاکشۺ!ۺمہۺوعشؾۺیکۺرطحۺوہےتۺ‪،‬ۺبجۺرمےتۺوتۺامہرےۺاسھتۺامہرےۺانگہۺ‬
‫یھبۺرمۺاجےت۔ۺانتکۺڑبشۺہنتفۺےہۺسجۺںیمۺمہۺالتبمۺںیہ‪،‬ۺاکش!مہۺوسچۺںیکس۔‬

‫‪ …275‬سنن ابی زاٯز‪ٛ ،‬تاب اْلزب‪ ،‬باب ركا‪٫‬ٲٶ ا‪٨ِٟ‬اء ٯا‪ٟ‬ز‪٣‬ز‪ ،۱۶۸ /۴ ،‬حسٱث‪‚،۴۹۵۷:‬حب ا‪ٟ‬حاہ ٯا‪٤ٟ‬ا‪‛٢‬بس‪ٟ‬ہ‚ا‪٨ِٟ‬اء‛‬
‫‪ …276‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ‪ ،۳۶۶ /۴ ،۴۱‬حسٱث‪۵۱۸۱:‬‬
‫ح‪٠‬ٲٶ اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪ ،۹۴/۷،‬حسٱث‪،۹۷۷۵:‬ا‪ٟ‬زٗ‪،۱۸۷:٥‬سٔٲا‪ ٪‬ا‪ٟ‬ثٰرٴ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫قیف‬
‫ہبیکۺوت ۺ‬ ‫مہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺداعۺرکےتۺںیہۺہکۺامہریۺشفرۺامہرےۺذرےعیۺدفرسف ۺ‬
‫ںیکۺشالصحۺرفامےئۺشفرۺرمےنۺےسۺےلہپۺںیمہۺوت ۺ‬
‫مہرپۺشاعنؾۺفشرکشؾۺشف ۺرل ُطفۺفرکؾۺرفامےنۺفشالۺےہ۔‬
‫یہ ۺ‬
‫ےئ‪،‬ےبۺکشۺف ۺ‬ ‫اطعۺرفام ۺ‬
‫ِ‬
‫ہی ْ ِ‬
‫ۺِعۺاعُم ََمۺںیم ُ َۺُعاۺفاصنیحلۺےک ۺوغرۺفرکفۺےکۺاقمامتۺںیہ‪،‬ۺبجۺفہۺشؿۺےسۺافرغۺوہےتۺںیہۺوتۺشےنپۺک ںوںۺیکۺرطػۺشؿۺیکۺ‬

‫وتہجۺمتخۺوہۺاجیتۺےہ۔ۺشبۺفہۺرتیقۺرکےتۺوہےئۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺتمظعۺفالجؽۺںیمۺرکفۺرکےتۺشفرۺدؽۺیکۺٓاھکۺےس ِ‬

‫ۺامجؽۺدقرتۺاکۺاشمدہہۺ‬
‫رکےکۺذلتۺشاھٹےتۺںیہۺشفرۺہیۺبسۺھچکۺالہکۺرکےنۺفشیلۺامتؾۺافصتۺےسۺالخیصۺشفرۺاجنتۺدےنیۺفشیلۺامتؾۺافصتۺےسۺوموصػۺوہےنۺ‬
‫ےک ۺدعب ۺیہ ۺنکمم ۺےہ۔شرگ ۺشس ۺےس ۺےلہپ ۺشس ۺںیم ۺےس ۺھچک ۺاظرہ ۺوہ ۺاجےئ ۺوت ۺرخشب‪ ،‬ۺدگال ۺشفرانصق ۺفاعریض ۺوہ ۺاگ ۺوگای ۺےنکمچ ۺفشیل ۺیلجب ۺےہۺ‬
‫وجوھتڑیۺدریۺیھبۺابیقۺںیہنۺریتہ۔شےسیۺصخشۺیکۺاثمؽ ۺشسۺاعقشۺیکۺیسۺےہۺےسجۺشےنپۺوشعمؼۺےکۺاسھتۺولختۺرّسیۺٓایئۺنکیلۺشسۺےکۺ‬
‫ابلسۺےکۺےچینۺاسپنۺشفرۺوھچبۺںیہۺوجےپۺدرۺےپۺشےسۺڈسۺرےہۺںیہ۔ۺوتۺشسۺےکۺےئلۺاشمدہےۺیکۺّذلتۺےبۺاکرۺوہۺرکۺرہۺیئگ‪،‬ۺ َ ا‬
‫کۺ َذ ُّقہۺّذلتۺ‬
‫رہاکنےل۔‬
‫سےسۺاب ۺ‬
‫ےہہکۺفہۺاسپنۺشف ۺروھچبۺوکۺشےنپۺابل ۺ‬
‫ےکےئلۺرضفریۺ ۺ‬
‫فرسف ۺر ۺ‬
‫ےک‬
‫ہیۺذمومؾۺافصتۺاسپنۺشفرۺوھچبۺںیہ‪،‬ۺشذیشۺیھبۺدیتیۺںیہۺشفرۺرپاشیؿۺیھبۺرکیتۺںیہۺشفرۺربقۺںیمۺشؿۺافصتۺاکۺڈانسۺاسپنۺشفرۺوھچبۺ ۺ‬
‫یئ‬
‫ڈےنسۺےسۺزایدہۺدردانکۺوہاگ۔شاسنؿۺوکۺشسۺابتۺرپۺہیبنتۺرکےنۺےکۺےئلۺشینتۺدقمشرۺاکیفۺےہۺہکۺشےسۺاجاننۺاچےئہۺہکۺشسۺےکۺسفنۺںیمۺاپ ۺ‬
‫اجےنۺفشیلۺافصت اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺزندکیۺدنسپدی ۺہںیہۺایانۺدنسپدیہ۔‬
‫ٰ‬
‫عبتىالیکیومنتِکبظیائیاِعجاللتمیٍ‬ ‫سِسظیقسه‪:‬‬

‫ٌُعِفکظکظىا‬
‫(شسۺںیمۺدفۺاقمؾۺںیہ)‬

‫پہالمقاو‪:‬‬
‫ینںیمۺوغر ۺفرکفۺرکانۺےہ۔‬ ‫ہیاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺذشتۺفافصتۺشفرۺش ۺ‬
‫سےکۺشامسۺےکۺاعم ۺ‬ ‫ہیۺشٰیلعۺاقم ۺؾےہۺشفرۺ ۺ‬

‫ت اہللَ ینعیۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺولخمؼۺ‬ ‫َکٯا ف َی َخ‪ َٙ ٠‬اہلل َ َت ٌَالی َٯْلَ َت َت َٔ ہ‬

‫َکٯا ف َی َذا َ‬ ‫یہیۺفہۺاقمؾۺےہۺسجۺےسۺعنمۺایگۺےہ۔ۺانچہچنۺرفامایۺایگ‪َ ‚:‬ت َٔ ہ‬
‫ہکنںیلقعۺشسۺںیمۺریحشؿۺںیہۺشفرۺ‬ ‫ںیمۺوغرۺفرکفۺرکفۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺذشتۺ ۺ‬
‫ںیمرکفۺہنۺرکف۔‛(‪ ) 277‬ویک ۺ‬

‫‪ٛ …277‬تاب ا‪ٌٟ‬و‪٤‬ٶ ْلبی ا‪ٟ‬ظٲذ اْلػب‪٬‬انی‪ ،‬باب اْل‪٣‬ز با‪ٟ‬تَٔکفی ٰاٱات اہلل‪ ،‬ؾ‪ ،۳۸‬حسٱث‪۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫ۺص ْ ِ ْ‬
‫یۺیکۺۺاگنوہںۺےکۺیسکۺوکۺشسۺکتۺراسیئۺیکۺاطتقۺںیہنۺشفرۺدنیقیۺیھبۺدشیمئۺاگنہۺیکۺاطتقۺںیہنۺرےتھک۔ۺامتؾۺولخمؼۺ‬ ‫العفہ ِ ّ ِّ‬
‫ۺالجؽۺشیہٰلۺیکۺرطػۺرظنۺرکانۺشےسیۺےہۺےسیجۺاگمچدڑۺاکۺوسرجۺیکۺرفینشۺۺدانھکیۺاحالہکنۺہیۺابتۺینیقیۺےہۺہکۺفہۺوسرجۺیکۺرفینشۺںیہنۺ‬
‫اک ِ‬
‫دھکیۺیتکس ۺہکلبۺدؿۺںیمۺ یپھۺریتہۺےہۺشفرۺرشتۺےکۺفتقۺزنیمۺرپۺابیقۺرےنہۺفشیلۺوسرجۺیکۺرفینشۺںیمۺ(ینعیۺرغفبۺٓااتفبۺےکۺفتق)ۺ‬
‫یتلکنۺشفرۺوھگیتمۺےہ۔ۺدنیقیۺاکۺاحؽۺشسۺصخشۺیکۺرطحۺےہۺوجۺوسرجۺیکۺرطػۺرظنۺرکاتۺےہ‪،‬ۺًانیقیۺفہۺرظنۺرکےنۺیکۺاطتقۺراتھکۺ‬
‫ےہۺنکیلۺشسۺرپۺرظنۺامجۺںیہنۺاتکسشفررظنۺامجےنۺیکۺوصرتۺںیمۺانانیبۺوہےنۺےکۺرطخےۺےسۺدفاچرۺراتہۺےہہکلبۺابرۺابرۺرظنۺشاھٹۺرکۺ‬
‫دانھکی ۺیھب ۺدنچایھٹ ۺشفر ۺرظن ۺزمکفر ۺوہےن ۺاک ۺببس ۺےہ۔وییہن ِ‬
‫ۺذشت ۺابری ۺاعتٰیل ۺیک ۺرطػ ۺرظن ۺرکان ۺریحت ۺشفر ۺلقع ۺںیم ۺاجیہؿۺ‬
‫فشرطضشبۺدیپشۺرکاتۺےہ۔ذٰہلشۺرتہبۺیہیۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺذشتۺفافصتۺںیمۺوغرفرکفۺیکۺرشوہںۺرپۺدقؾۺہنۺراھکۺاجےئۺویکہکنۺ‬

‫ًَز‬ ‫شرثکۺںیلقعۺشسۺیکۺاطتقۺںیہنۺرںیتھکۺہکلبۺدقرےۺٓااسؿۺابتۺفہۺےہۺسجۺیکۺضعبۺاملعۺےنۺرصتحیۺرفامیئۺےہۺہکۺےبۺکشۺاہلل‬
‫َٯ َج‪ ١‬ۺتہج ۺفاکمؿ ۺےس ۺاپک ۺےہ‪ ،‬ۺہن ۺفہ ۺاکانئت ۺںیم ۺدشلخ ۺےہ ۺہن ۺشس ۺےس ۺاخ ِرج‪ ،‬ۺہن ۺشس ۺےس ۺالم ۺوہش ۺےہ ۺہن ۺدجش۔ ۺضعب ۺولوگں ۺیکۺ‬
‫ںیلقعۺشسۺدقرۺریحشؿۺوہںیئۺہکۺشوہنںۺےن ِ‬
‫ۺذشتۺابریۺاعتٰیل ۺاکۺشاکنرۺیہۺرکۺدایۺویکہکنۺشؿۺںیمۺشےسۺےننسۺشفرۺےنھجمسۺیکۺاطتقۺںیہنۺ‬
‫یھتۺہکلبۺشکیۺرگفہۺوتۺشسۺےسۺیکلہۺابتۺیھبۺربشدتۺہنۺرکۺاکس‪،‬ۺبجۺشؿۺےسۺاہکۺایگۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاہھت‪ ،‬اپٕاں‪،‬ۺرس‪،‬ۺٓاوھکنںۺشفرۺ‬
‫درگیۺشعضااۺءےسۺاپکۺےہۺشفرۺفہۺشےسیۺمسجۺےسۺیھبۺاپکۺےہۺسجۺاکۺوکیئۺفزؿۺفدقمشرۺوہۺوتۺشوہنںۺےنۺشسۺاکۺیھبۺشاکنرۺرکۺدایۺشفرۺ‬
‫َ‬
‫ےھجمسۺہکۺہیۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺتمظعۺفالجتلۺںیمۺبیعۺےہۺ ّٰیۺہکۺوعشؾۺںیمۺےسۺشکیۺےبۺفوقػۺےنۺوتۺاہیںۺکتۺہہکۺدایۺہکۺہیۺوتۺ‬
‫ذن‬

‫دنہیۺرَتوبزۺیکۺتفصۺےہ‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺںیہن۔ۺشسۺےبۺلقعۺوکۺتمظعۺفالجتلۺشعضااءۺیہۺںیمۺرظنۺٓایئ۔‬

‫شسۺاکببسۺہیۺےہۺہکۺشاسنؿۺضحمۺوخدۺوکۺاجاتنۺشفرۺوخدۺیہۺوکۺمیظعۺوصترۺرکاتۺےہۺًۃجیتنۺسجۺزیچۺیکۺافصتۺشسۺےکۺربشربۺ‬
‫ںیہنۺوہںیتۺشسۺںیمۺوکیئۺڑبشیئۺںیہنۺاتھجمس۔شاسنؿۺ(یکۺوسچ)ۺاکۺدنلبۺرتنیۺدرہجۺہیۺےہۺہکۺ‚شاسنؿۺوخدۺوکنیسحۺوصرتۺشفرۺتختۺرپۺ‬
‫ۺخشؾۺمکحۺیکۺلیمعتۺےکۺےئلۺرسۺاکھجےئۺڑھکےۺوہں‛ شسۺرطحۺًانیقیۺفہۺاہلل‬
‫اھٹیبۺوہشۺایخؽۺرکےۺشسۺرطحۺہکۺشسۺےکۺاسےنم ُ ّ ّ‬
‫عط َ‬ ‫َ‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺاپکۺذشتۺوکۺیھبۺشاسیۺیہۺایخؽۺرکےۺاگۺ ّٰیۺہکۺفہۺےھجمسۺاگۺیہیۺ َ ِبۺشیہٰلۺےہہکلبۺشرگۺیھکمۺےکۺاپسۺلقعۺوہیتۺشفرۺشسۺ‬
‫م‬ ‫ذن‬

‫ےسۺاہکۺاجاتۺہکۺریتےۺاخقلۺےکۺہنۺدفۺرپ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیہۺہنۺاہھتۺشفرۺہنۺاپٕاںۺشفرۺہنۺیہۺفہۺشُڑۺاتکسۺےہۺوتۺرضفرۺفہۺیھبۺشسۺےکۺفوجدۺاکۺشاکنرۺرکۺدیتیۺشفرۺیتہک‪ ‚:‬ریمشۺاخقلۺھجمۺےسۺرتمکۺےسیکۺ‬
‫وہۺاتکسۺےہ؟ۺایکۺشسۺےکۺرپۺےٹکۺوہےئۺںیہۺایۺلشۺوہۺےئگۺںیہۺہکۺفہۺشُڑۺںیہنۺاتکسایۺرھپۺریمےۺاپسۺوجۺدقرتۺفٓاہلۺےہشسۺےکۺاپسۺ‬
‫ںیہنۺاحالہکنۺفہۺوتریمشۺاخقلۺفصمِّرۺےہ؟‛ شرثکۺولوگںۺیکۺولقعںۺاکۺیہیۺاحؽۺےہ۔ۺےبۺکشۺشاسنؿۺڑبشۺاندشؿ‪،‬اظملۺشفرۺانرکششۺےہ‪،‬ۺ‬
‫شیسۺفہجۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشےنپشایبنۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺرطػۺفیحۺرفامیئۺہکۺریمےۺدنبفںۺوکۺریمیۺافصتۺیکۺربخہنۺدفۺویکہکنۺفہۺریمشۺ‬
‫شاکنرۺرکۺںیھٹیبۺےگۺہکلبۺشںیہنۺریمےۺقلعتمۺفہۺوہکۺوجفہۺھجمسۺںیکس۔‬
‫ۺشالصحۺقلخۺ‬ ‫بجۺہیۺولعمؾۺوہشۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺذشتۺفافصتۺںیمۺرظنۺرکانۺرطخےۺےسۺاخیلۺںیہن ِ‬
‫ۺوتشدبۺرشتعیۺشفر ِ‬
‫اکاقتاضیہیۺےہۺہکۺشسۺںیمۺوغرفرکفۺیکۺرشوہںۺےکۺدرۺےپۺہنۺوہشۺاجےئۺۺذٰہلشۺمہۺدفرسےۺاقمؾۺاک ُۺرخۺرکےتۺںیہ۔‬
‫سِسظامقاو‪:‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺشاعفؽۺشفرۺشسۺیکۺ تعنۺےکۺاجعابئتۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکان۔‬

‫وچہکنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺدقرتۺف تعنۺےکۺاجعابئتۺشسۺیکۺالجتلۺفربکاییئۺشفرۺاپیکۺفدنلبیۺرپۺدالتلۺرکےتۺںیہۺشفرۺشسۺ‬

‫ۺامکؽۺملعۺفتمکحۺشفرۺدقرتۺفتیشمۺےکۺافنذۺرپۺیھبۺدالتلۺرکےتۺںیہۺذٰہلشۺاچےئہۺہکۺربۺاعتٰیلۺیکۺافصتۺیکۺرطػۺشسۺیکۺ‬
‫ےک ِ‬
‫افصت ۺےک ۺٓااثر ۺےک ۺذرےعی ۺرظن ۺیک ۺاجےئ ۺویکہکن ۺمہ ۺالبفشہطس ۺشس ۺیک ۺافصت ۺیک ۺرطػ ۺدےنھکی ۺیک ۺاطتق ۺںیہن ۺرےتھک ۺاسیج ۺہک ۺمہۺ‬
‫وسرج ۺیک ۺرھبوپر ۺرفینش ۺےک ۺفتق ۺزنیم ۺوک ۺیھب ۺربشہِۺرشتس ۺںیہن ۺدھکی ۺےتکس ۺشفر ۺاچدن ۺاتسرفں ۺیک ۺرفینش ۺےک ۺاقمےلب ۺںیم ۺوسرج ۺیکۺ‬
‫رفینشۺےکۺزایدہۺوہےنۺرپۺمہۺشیسۺابتۺےسۺدلیلۺڑکپےتۺںیہۺویکہکنۺزنیمۺاکۺرفنشۺوہانۺوسرجۺیکۺرفینشۺےکۺٓااثرۺںیمۺےسۺےہۺشفرۺ‬
‫ٓااثرۺیکۺرطػۺرظنۺرکےنۺےسۺؤمرثۺکتۺرشامنہیئۺوہیہۺاجیتۺےہۺاچےہۺیسکۺیھبۺوصرتۺوہۺشرگہچۺؤمرثۺوکۺربشہِۺرشتسۺدےنھکیۺیسیجۺ‬
‫ںیہنۺوہیت۔ ۺداین ۺےکۺامتؾ ۺوموجدشت ِ‬
‫ۺدقرتۺشیہٰل ۺےک ۺٓااثر ۺںیم ۺےسۺشکیۺشرثۺشفرۺشس ۺیک ۺذشت ۺےکۺشونشر ۺںیم ۺےسۺھچکۺونر ۺںیہ ۺشفرۺ‬
‫دعؾۺےسۺڑبھۺرکۺوکیئۺاتریکیۺںیہنۺشفرۺہنۺفوجدۺےسۺڑبھۺرکۺوکیئۺونرۺےہۺشفرۺامتؾۺشایشءۺاکۺفوجدۺشسۺدنلبۺفاپکۺذشتۺےکۺشونشرۺاکۺشکیۺ‬
‫ونرۺےہۺویکہکنۺامتؾۺشایشءۺاکۺایقؾۺشسۺ َٗٲٰ‪٦‬ۺذشتۺیہۺےکۺببسۺےہۺاسیجۺہکۺ(دؿۺںیمۺدوھپۺےکۺفتق)ۺشایشءۺاک‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رفنشۺوہانۺےنکمچۺفشےلۺوسرجۺےکۺببسۺےہ۔وسرجۺوکۺشرگۺدانھکیۺوہۺوتۺشسۺاکۺرطبق ہَہۺاکرۺہیۺےہۺہکۺاپینۺاکۺشکیۺتشطۺرھکۺدایۺاجےئۺشبۺشسۺ‬
‫َ‬
‫ںیمۺوسرجۺوکۺدانھکیۺنکممۺوہۺاجاتۺےہۺوتۺاپینۺشکیۺفشہطسۺنبۺایگۺسجۺےنۺوسرجۺیکۺرفینشۺوکۺدقرےۺمکۺرکۺدایۺ ّٰیۺہکۺشےسۺدانھکیۺٓااسؿۺوہۺ‬
‫ذن‬

‫ایگ۔ ۺشیس ۺرطحۺشاعفؽ ۺفشہطس ۺوہےت ۺںیہ ۺنج ۺںیم ۺمہ ۺافلعۺیک ۺافصت ۺاک ۺاشمدہہ ۺرکےت ۺںیہ ۺشفر ۺشاعفؽۺےک ۺفشےطس ۺےس ۺبجۺمہ ۺرپ ۺذشت ۺےکۺ‬
‫ًَز‬ ‫ونرَ ہ‪َ ٣‬حش‪َ ٥‬ػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےکۺشسۺرفامؿ‪‚:‬اہلل‬
‫شونشرۺاظرہۺوہےتۺںیہۺوتۺمہۺشونش ِرۺذشتۺےسۺریحشؿۺںیہنۺوہےت۔وضح ِرۺشرکؾ‪َ ،‬‬

‫ؼںیمۺوغرۺفرکفۺرکفۺشف ۺراہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺذشتۺںیمۺوغرفرکفۺہنۺرکف۔‛(‪ 278‬ۺ)ںیمۺیہیۺرشزۺےہ۔‬

‫َٯ َج ۺ‪١‬یکۺولخم ۺ‬
‫مدلُقخزامیٌٍُعِفکظکیکیفیت‬
‫ِ‬ ‫بابىنبظ‪:2‬‬

‫اجؿۺےئجیل!ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺوسشۺرہۺےشۺاکۺفوجدۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺلعفۺشفرۺشسۺاکۺقیلختۺرکدہۺۺےہ۔ۺاکانئتۺاک ّ‬

‫ۺرہذرہۺاچےہۺفہۺوجرہۺوہ‪،‬ۺ‬

‫رعضۺوہ‪،‬ۺتفصۺوہۺایۺوموصػ‪،‬رہۺشکیۺںیمۺشےسیۺشےسیۺاجعبئۺںیہۺنجۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺتمکحۺفدقرتۺشفرۺالجتلۺفتمظعۺاکۺوہظرۺ‬

‫ْ‬
‫وہاتۺےہ۔ۺشؿۺوکۺامشرۺرکانۺاننکممۺےہۺویکہکنۺشرگۺدنمسرۺیھبۺشؿۺےکۺےئلۺایسیہۺوہۺاجےئۺوتۺشؿۺاک َ ْ ْ‬
‫ۺعۺِریشعۺامشرۺوہےنےسۺلبقۺیہۺدنمسرۺمتخۺ‬
‫ےکےئلۺاثمؽۺۺرقشرۺدایۺاجےکس۔‬
‫یق ۺ‬
‫تیکۺرطػۺشاشرہۺرکےتۺںیہۺاتہکۺشںیہنۺاب ۺ‬
‫یھبمہۺاہیںۺدنچۺاجعابئ ۺ‬
‫وہۺاجےئۺاگۺ‪،‬رھپۺ ۺ‬

‫مُجُساتکیاقساو‪:‬‬
‫وموجدشتۺیکۺدفۺںیمسقۺںیہ‪…)۳(:‬ۺفہۺوموجدشتۺنجۺیکۺشلصۺںیمہۺولعمؾۺںیہنۺشفر(‪…)۵‬ۺفہۺوموجدشتۺنجۺیکۺشلصۺولعمؾۺ‬
‫ےہۺشف ۺرمہۺشںیہنۺشامجًالۺاجےتنۺںیہ۔‬
‫٭…ۺنجۺوموجدشتۺیکۺشلصۺولعمؾۺںیہنۺشؿۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکانۺامہرےۺےئلۺنکممۺںیہن۔ۺےنتکۺیہۺوموجدشتۺشےسیۺںیہۺںیہنجۺمہۺ ۺ‬
‫ںیہن‬

‫ہکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬

‫اجےتن۔ۺاسیجۺ ۺ‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرفـۺدیپشۺرکےۺاگۺسجۺیکۺںیہمتۺربخۺںیہن۔‬ ‫َو َی ْخل ُ ُق َما ل َا ت َ ْعل َُم ْو َ‬
‫ن(‪( )۵‬پ‪،۳۴‬ا‪٨ٟ‬ح‪)۸:١‬‬

‫شفرۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺاپیکۺےہۺشےسۺسجۺےنۺبسۺوجڑے‬ ‫ی َخل َ َق ا لْا َ ْز َواجَ ك ُ َّل َها ِم ّمَا ت ُ ٌۢن ْ ِب ُت‬
‫ُس ْب ٰح َن الَّ ِذ ْ‬

‫‪ٛ …278‬تاب ا‪ٌٟ‬و‪٤‬ٶ ْلبی ا‪ٟ‬ظٲذ اْلػب‪٬‬انی‪ ،‬باب اْل‪٣‬ز با‪ٟ‬تَٔکفی ٰاٱات اہلل‪ ،‬ؾ‪ ،۳۸‬حسٱث‪۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ض َو ِم ْن ا َنْف ُِس ِه ْم َو ِم ّمَا ل َا َی ْعل َُم ْو َ‬

‫ن(‪( )۳۲‬پ‪،۵۱‬ٱص‪)۱۶:‬‬ ‫ا لْا َْر ُ‬
‫انبےئۺشؿۺزیچفںۺےسۺںیھنجۺزنیمۺشاگیتۺےہشفرۺوخدۺشؿۺےسۺشفرۺشؿۺزیچفںۺےسنجۺیکۺشںیھنۺربخۺںیہن۔‬
‫زمنۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫ّ‬
‫ن(‪( )۲۹‬پ‪،۵۷‬ا‪ٰٟ‬اٌٗٶ‪ )۶۳:‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شفرۺاہمتریۺوصرںیتۺفہۺرکدںیۺسجۺیکۺںیہمتۺربخۺںیہن۔‬
‫َو نُ ْن ِش َئك ُْم فِیْ َما ل َا ت َ ْعل َُم ْو َ‬
‫٭…نج ۺوموجدشت ۺیک ۺشلص ۺاک ۺںیمہ ۺشامجًال ۺملع ۺےہ ۺنکیل ۺلیصفت ۺولعمؾ ۺںیہن ۺشؿ ۺیک ۺلیصفت ۺاجےنن ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺوغر ۺفرکف ۺرکان ۺنکممۺ‬
‫ْ‬
‫سنیطۺشفرۺ‬ ‫ےہ۔رھپۺشؿۺوموجدشتۺںیمۺھچکۺوکۺوتۺمہۺٓاھکۺےکۺذرےعیۺدھکیۺےتکسۺںیہۺشفرۺھچکۺوکۺںیہن۔ۺںیہنجۺںیہنۺدھکیۺےتکسۺفہۺرفےتش‪،‬ۺنج‪،‬ۺ َ ا‬
‫رعش ۺفرکیس ۺفریغہ ۺںیہ۔شؿ ۺںیم ۺوغرفرکف ۺاک ۺدیمشؿ ۺشاہتنیئ ۺگنت ۺشفر ۺرہگش ۺےہ۔ذٰہلش ۺمہ ۺشؿ ۺوموجدشت ۺیک ۺرطػ ۺوتمہج ۺوہےت ۺںیہ ۺوجۺ‬
‫ولقعںۺےکۺزایدہۺرقبیۺشفرۺٓاوھکنںۺےسۺدےھکیۺاجےتکسۺںیہۺینعیۺاسوتںۺٓاامسؿ‪،‬ۺزنیمۺشفرۺوجۺھچکۺٓاامسؿۺفزنیمۺےکۺدرایمؿۺےہ۔ۺٓاامسونںۺ‬
‫اک ۺاشمدہہ ۺوت ۺوسرج‪ ،‬ۺاچدن‪ ،‬ۺاتسرفں‪ ،‬ۺولطع ۺفرغفب ۺشفر ۺشؿ ۺیک ۺرحتک ۺف ۺدفرشےین ۺےس ۺوہات ۺےہ۔ ۺزنیم ۺاک ۺاشمدہہ ۺشس ۺںیم ۺوموجد ۺاہپڑفں‪،‬ۺ‬
‫زخشونں‪ ،‬ۺرہنفں‪ ،‬ۺدنمسرفں ۺشفر ۺویحشانت ۺفابناتت ۺےک ۺذرےعی ۺوہات ۺےہ ۺشفر ۺٓاامسؿ ۺفزنیم ۺےک ۺدرایمؿ ۺاضف ۺےہ ۺسج ۺاک ۺشدرشک ۺابدؽ‪،‬ۺ‬
‫ابرش‪،‬ۺربػ‪،‬ۺیلجبۺشفرۺوہشۺفریغہۺےکۺذرےعیۺوہاتۺےہ۔ۺٓاامسؿۺفۺزنیمۺشفرۺشؿۺےکۺامنیبۺہیۺامتؾۺشانجسۺںیہۺشفرۺرہۺسنجۺونعۺیکۺرطػۺمیسقتۺ‬
‫وہیتۺےہۺرھپۺرہۺونعۺیکۺزمدیۺںیمسقۺیتنبۺںیہۺشفرۺرہۺمسقۺےسۺفلتخمۺافصتۺیتلکنۺںیہ‪،‬ۺفلتخمۺافصتۺفۺوصروتںۺشفرۺاظرہیۺفابینۺاعمینۺیکۺ‬
‫رکفیکۺرشںیہۺںیہ۔‬
‫میسقتیکۺوکیئۺشاہتنۺںیہن ۺ۔ہیۺامتؾۺوغرف ۺ‬
‫رطػۺشؿۺشانجسۺیکۺ ۺ‬
‫ٰ‬
‫ؽمیًِآسناٌمیٍعبتىالیکیىصاىیاَہیٍ‪:‬‬
‫ٓاامسونں ۺشفر ۺزنیم ۺےک ۺامجدشت ۺ‪،‬ابناتت ۺفویحشانت ۺشفر ۺاچدن ۺاتسرفں ۺفریغہ ۺںیم ۺےس ۺوکیئ ّۺذرہ ۺرحتک ۺرکات ۺےہ ۺوت ۺشےس ۺرحتکۺ‬
‫ػاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺےہ۔ۺشسۺرحتکۺںیمۺشکیۺایۺد ۺفایۺدسۺایۺزہشرۺںیتمکحۺوہیتۺںیہ۔ۺامت ۺؾیکۺامت ۺؾاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬
‫یک َفدحشتینۺ‬ ‫دےنیۺفشیلۺذشتۺرص ۺ‬
‫رپشُاھبراتۺےہ۔‬
‫رکف ۺ‬
‫ںںیمۺوغرۺف ۺ‬
‫سیکۺالجتلۺفربکاییئۺشفرۺۺفوجدۺرپۺدالتلۺرکیتۺںیہ۔ۺرقٓاؿۺدیجمۺشؿۺاشنوین ۺ‬
‫رپۺاشدہۺشفرۺش ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدرفاماتۺےہ‪:‬‬

‫و ا ْخ ِتل ِ َ‬
‫ت لِّاُولِی ا لْاَل َْب ِ‬
‫ابِۚۙ(‪( )۹۱۹‬پ‪ٰ،۴‬ا‪٤ً ٢‬ز‪)۳۹۰:٪‬‬ ‫َاف الّ ْی ِل َو ال ٌَّ َه ِ‬
‫ار لَاٰ ٰی ٍ‬ ‫َ‬ ‫اِ َّن فِیْ َخل ْ ِق َّ‬
‫الس ٰم ٰو ِت َو ا لْا َْر ِض‬
‫ںںیہۺلقعۺدنمفںۺےکۺےیل۔‬
‫ںںیمۺاشناین ۺ‬
‫ؿیکۺابمہۺدبویل ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪ :‬ۺ‬
‫ےبکشۺٓاامسونںۺشفرۺزنیمۺیکۺدیپششئۺشفرۺرشتۺشفرۺد ۺ‬
‫شفرۺرفاماتےہ‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شفرۺشسۺیکۺاشنوینںۺےسۺےہ۔‬ ‫َو ِم ْ‬
‫ن ٰا ٰی ِت ٖ ۤٗه (پ‪،۵۳‬ا‪ٟ‬زٯ‪)۵۰:٦‬‬

‫اىساىیِجُسمیٍقزعتكیىصاىياَ‪:‬‬
‫سفنےہۺشفرۺوخدۺریتیۺ‬
‫ےبسۺےسۺزایدہۺزندکیۺریتشۺ ۺ‬
‫ینیکۺوبدنۺےسۺدیپشۺوہشۺشفرۺریت ۺ‬
‫ےہہکۺۺشاسنؿۺاپ ۺ‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺاشنوین ۺ‬
‫ںےسۺ ۺ‬

‫ذشتۺںیمۺشےسیۺاجعابئتۺںیہۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺتمظعۺرپۺدالتلۺرکےتۺںیہ۔ۺامتؾ ُ ْ ْ‬

‫ۺُعۺزگرۺاجےئۺرھپۺیھبۺشؿۺںیمۺےسۺشکیۺدصیفۺرپۺفشتیفقۺ‬
‫ںیہن ۺوہ ۺیتکس ۺشفر ۺاحؽ ۺہی ۺےہ ۺہک ۺوت ۺشؿ ۺےس ۺاغلف ۺےہ۔شے ۺشےنپ ۺٓاپ ۺےس ۺاغلف ۺفاجلہ ۺصخش! ۺرھپوت ۺےسیک ۺریغ ۺیک ۺرعمتف ۺیک ۺعمط ۺرکاتۺ‬
‫ہچناہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬اکۺۺشراشدۺےہ‪:‬‬
‫تںیمۺوغرفرکفۺاکۺمکحۺرفاماتۺےہ۔ۺانچ ۺ‬
‫ییہۺذش ۺ‬
‫ںیمےھجتۺریت ۺ‬
‫سی ۺ‬ ‫ہکبجاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشینپ ِ‬
‫ۺاتکبۺزع ۺ‬ ‫ےہ؟ ۺ‬
‫ٰ‬ ‫ٓ‬
‫تدلیقِاىساىیپظاٹھ فظامیًباعیتىالی‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفروخدۺمتۺںیمۺ ۺوتایکۺںیہمتۺوساتھجۺںیہن۔‬ ‫(‪َ …)1‬و فِیْۤٗ ا َنْف ُِسك ُْمه‪-‬اَفَل َا ت ُ ْب ِص ُر ْو َ‬
‫ن(‪( )۴۹‬پ‪،۵۶‬ا‪ٟ‬ذرٱت‪)۵۳:‬‬

‫ان َماۤٗ ا َ ْكف ََرهه(‪)۹۱‬‬ ‫ےئکےئگۺوہ۔ۺانچہچنۺرفاماتۺےہ‪ :‬قُت َ‬

‫ِل ا ل ْ ِان َْس ُ‬ ‫ینیکۺوبدنۺےسۺدیپ ۺش ۺ‬ ‫(‪…)7‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺایدۺدالایۺ ۺ‬
‫ہکمتۺاناپکۺاپ ۺ‬
‫ی َشیْ ٍء َخلَقَهه(‪ِ )۹۵‬م ْن ً ُّ ْط َف ٍةه‪َ -‬خلَقَه فَق ََّد َره(‪)۹۱‬ث ُ َّم ا َّ‬
‫لس ِؽ ْی َل ی َ َّس َره(‪)۴۹‬ث ُ َّم ا َ َما تَه فَاَقْ َب َره(‪)۴۹‬ث ُ َّم اِ َذا َشآ َء‬ ‫ِم ْن ا َ ِّ‬
‫ا َن َْش َرهه(‪( )۴۴‬پ‪ً،۱۰‬بص‪ ۳۷:‬تا‪)۵۵‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ٓ:٪‬ادیمۺامرشۺاجویئۺایکۺانرکشےہشےسۺاکےہۺےسۺانبایۺاپینۺیکۺوبدنۺےسشےسۺدیپشۺرفامایۺرھپۺشےسۺرطحۺرطحۺےکۺشدنشزفںۺرپۺراھک ۺرھپۺ‬

‫شےسۺرشہتسۺٓااسؿۺایکۺرھپۺشےسۺومتۺدیۺرھپۺربقۺںیمۺروھکشۺایۺرھپۺبجۺاچاہشےسۺابرہۺاکنال۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫(‪َ …)3‬و ِم ْن ٰا ٰی ِت ٖ ۤٗه ا َ ْن َخل َ َق ُك ْم ِّم ْن ت ُ َر ٍ‬

‫اب ث ُ َّم اِ َذا ۤٗ ا َنْ ُؾ ْم ب َ َش ٌر ت َ ْن َت ِش ُر ْو َ‬
‫ن(‪( )۴۹‬پ‪،۵۳‬ا‪ٟ‬زٯ‪)۵۰:٦‬‬

‫ایکیٹمۺےسرھپۺیھبجۺمتۺشاسنؿۺوہۺد ۺاینںیمۺےلیھپۺوہےئ۔‬
‫ںےسۺےہۺہیۺہکۺںیہمتۺدیپشۺ ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺش ۺ‬
‫سیکۺاشنوین ۺ‬
‫َس ٰ ّوى(‪( )۳۵‬پ‪،۵۹‬ا‪ٟ٘‬ٲا‪٣‬ٶ‪)۱۸،۱۷ :‬‬ ‫ك ً ُْط َف ًّة ِّم ْن َّمن ِ ٍیّ ُّی ْمن ٰی(‪)۳۱‬ث ُ َّم ك َ‬
‫َان عَل َ َق ًّة فَ َخل َ َق ف َ‬ ‫(‪…)4‬ا َل َْم َی ُ‬
‫ٹ‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬کاۺفہۺشکیۺوبدنۺہنۺاھتۺشسۺ ۺ‬
‫ینماکۺہکۺرگشیئۺاجےئۺرھپۺوخؿۺیک َۺبۺوہشۺوتۺشسۺےنۺدیپشۺرفامایۺرھپۺکیھٹۺانبای۔‬
‫ُ‬
‫(‪…)5‬ا َل َْم نَ ْخل ُ ْق ّك ْم ِّم ْن ّمَآ ٍء َّم ِه ْی ٍن(‪)۴۹‬ف ََج َعل ْ ٰن ُه فِیْ ق ََر ٍ‬
‫ار َّم ِك ْی ٍن(‪)۴۹‬اِلٰی ق ََد ٍر ّم َْعل ُْو ٍ‬
‫م(‪( )۴۴‬پ‪،۵۹‬ا‪٤ٟ‬زس‪٠‬ت‪ ۵۰:‬تا‪)۵۵‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ایکۺمہۺےنۺںیہمتۺشکیۺےبۺدقرۺاپینۺےسۺدیپشۺہنۺرفامایرھپۺشےسۺشکیۺوفحمظۺہگجۺںیمۺراھکۺشکیۺولعمؾۺشدنشزہۺکت۔ۺ‬

‫ان ا َنَّا َخل َ ْق ٰن ُه ِم ْن ً ُّ ْط َف ٍة فَاِ َذا ُه َو َد ِص ْؼ ٌم ُّم ِب ْی ٌ‬

‫ن(‪( )۱۱‬پ‪،۵۱‬ٱص‪)۷۷:‬‬ ‫(‪ …)6‬ا َ َو ل َْم َی َر ا ل ْ ِان َْس ُ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺایکۺٓاد ۺ‬
‫یمےنۺہنۺداھکیۺہکۺمہۺےنۺشےسۺاپینۺیکۺوبدنۺےسۺانباییھبجۺفہۺرصحیۺڑگھجشولۺےہ۔‬
‫ُ‬ ‫(‪ …)7‬اِ نَّا َخل َ ْق َنا ا ل ْ ِان َْس َ‬
‫ان ِم ْن ً ّ ْط َف ٍة ا َ ْم َش ٍ‬
‫اج ﳓ (پ‪،۵۹‬ا‪ٟ‬سصز‪)۵ :‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺکشیبۺمہۺےنٓادیمۺوکۺدیپشۺایکۺیلمۺوہیئۺینمۺےس۔‬

‫(‪…)8‬رھپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺاتبایۺہکۺسکۺرطحۺشسۺےنۺاپینۺیکۺوبدنۺوکۺوخؿۺیکۺکٹھپۺایک‪،‬ۺرھپۺوخؿۺیکۺکٹھپۺوکۺوگتۺیکۺوبیٹۺرھپۺوگتۺیکۺ‬

‫یٹوکۺڈہایںۺایک۔انچہچنۺشراشدۺابریۺاعتٰیلۺۺےہ‪:‬‬
‫وب ۺ‬
‫ار َّم ِك ْی ٍنٍ۪(‪)۹۳‬ث ُ َّم َخل َ ْق َنا ال ٌُّ ْط َف َة عَل َ َق ًّة‬
‫ان ِم ْن ُسلٰل َ ٍة ِّم ْن ِط ْی ٍن(‪)۹۴‬ث ُ َّم َج َعل ْ ٰن ُه ً ُْط َف ًّة فِیْ ق ََر ٍ‬
‫َو لَق َْد َخل َ ْق َنا ا ل ْ ِان َْس َ‬
‫فَ َخل َ ْق َنا ال َْعل َ َق َة ُم ْض َغ ًّة فَ َخل َ ْق َنا‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺےبۺکشۺمہۺےنۺٓادیمۺوکۺینُچۺوہیئۺیٹمۺےسۺانبایرھپۺشُےسۺاپینۺیکۺوبدنۺایکۺشکیۺوبضمطۺرشٕاۺںیمۺرھپۺمہۺےنۺشسۺاپینۺ‬
‫دنوکۺوخؿۺیک‬
‫یکۺوب ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ال ُْن ْض َغ َة ِع ٰظ ًّما فَ َك َس ْونَا الْ ِغ ٰظ َم ل َْح ًّما‪-‬ث ُ َّ‬

‫م اَن َْشا ْ ٰن ُه (پ ‪،۳۸‬ا‪٤ٟ‬ؤ‪ ۳۵:٪ٰ٨٣‬تا‪)۳۴‬‬
‫کٹھپۺایکۺرھپۺوخؿۺیکۺکٹھپۺوکۺوگتۺیکۺوبیٹۺرھپۺوگتۺیکۺوبیٹۺوکۺڈہایںۺرھپۺ ُشؿ ڈہویںۺرپۺوگتۺانہپایۺرھپۺشےسۺشفرۺوصرتۺںیمۺشُاھٹؿۺ‬
‫دی۔‬

‫اپيیطاتمیٌٍُعِفکظ‪:‬‬
‫ےکٰینعمۺںیمۺوغرۺفرکفۺوکۺوھچ ۺڑ‬
‫ںیہنہکۺشسۺظفلۺ ۺوکانسۺایاجےئۺشفرۺشسۺ ۺ‬
‫بلطم ۺ‬
‫ۺ‬ ‫رقٓاؿۺدیجمۺںیمۺابرۺابرۺظفلِۺہفطنۺ(امد ہہۺونمہی)ۺیکۺرکتشرۺ ۺاکہیۺ‬
‫دای ۺاجےئ ۺہکلب ۺوغر ۺرکان ۺاچےئہ ۺہک ۺہفطن ۺاپین ۺاک ۺشکی ۺاناپک ۺ ۺرطقہ ۺےہ ۺشرگ ۺشکی ۺہحمل ۺےک ۺےئل ۺیھب ۺوھچڑ ۺدای ۺہک ۺشےس ۺوہش ۺےگل ۺوت ۺرخشب ۺفدبوبدشرۺ‬
‫وہاجےئۺاگ۔ۺوتۺوسوچ!ۺسکۺرطحۺربۺاعتٰیلۺےنۺشےسۺرَمدفںۺیکۺوھٹیپںۺشفرۺوعروتںۺےکۺونیسںۺےسۺاکنال؟ۺسکۺرطحۺرمدۺفوعرتۺوکۺعمجۺرف ۺام‬
‫رکۺۺشؿۺےکۺدولںۺںیمۺتبحمۺڈشیل؟ۺسکۺرطحۺتبحمۺفۺوہشتۺےکۺےلسلسۺںیمۺشؿۺوکۺعمجۺرفامای؟سکۺرطحۺمہۺرتسبیۺےکۺببسۺرمدۺےسۺہفطنۺ ۺاک‬
‫رک‬
‫ےسقیلختۺرف ۺام ۺ‬
‫ہفطن ۺ‬
‫حےچبۺ ۺوک ۺ‬
‫رھپسکۺرط ۺ‬ ‫تےک ِرمحۺ ۺ‬
‫ںیمعمجۺرفامای ۺ؟ ۺ‬ ‫چنیھکرکۺوعر ۺ‬
‫ےسضیحۺےکۺوخؿۺ ۺوک ۺ‬ ‫ں ۺ‬ ‫رخفجۺایک؟سکۺرطحۺابرکی َۺروگ ۺ‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺفہۺڑبےتھۺڑبےتھۺڑبشۺوہایگ؟رھپۺشسۺںیمۺوغرفرکفۺرکفۺہکۺسکۺرطحۺدیفسۺےتکمچۺہفطنۺوکوخؿۺ ۺ‬
‫یک‬ ‫ضیحۺےکۺوخؿۺوکۺشسۺیکۺوخرشکۺانبای ّٰ‬

‫ہکن‬
‫رسخۺکٹھپۺایک؟ۺرھپۺےسیکۺشسۺوکۺوگتۺاکۺولڑھتشایک؟ۺسکۺرطحۺشسۺہفطنۺوکۺڈہویں‪،‬ۺوھٹپں‪،‬ۺروگں‪،‬ۺروشیںۺشفرۺوگتۺںیمۺمیسقتۺایکۺاحال ۺ‬
‫ہفطنۺےکۺشزجشوتۺشکیۺیہۺےسیجۺےھت؟ۺرھپۺسکۺرطحۺوگت‪،‬ۺوھٹپںۺشفرۺروگںۺےسۺاظرہیۺشعضااءۺینعیۺرَسیکۺۺوگالیئ‪ٓ،‬اھکۺ‪،‬ۺاکؿ‪،‬ۺانک‪،‬ۺہنمۺشف ۺر‬
‫ںیممیسقتۺرفامای؟‬
‫ں ۺ‬‫ںوکۺوپرف ۺ‬
‫ںوکۺشویلگںۺںیمۺشفرۺشویلگ ۺ‬
‫ؿےکۺرسف ۺ‬
‫یزینۺش ۺ‬
‫شفراہھتۺاپٕاںۺوکابملیئۺد ۺ‬
‫بیتدای ۺ‬
‫ںوکۺرت ۺ‬
‫درگیوسرشوخ ۺ‬
‫رھپۺوغرۺفرکفۺرکفۺہکۺسکۺرطحۺشسۺےنۺابینۺشعضااءۺینعیۺدؽ‪،‬ۺ ہجیل‪،‬ۺدعمہ‪،‬ۺرگج‪،‬ۺیلتۺ‪،‬ۺڑھپیھپے‪ِ ،‬رمحۺفاثمہنۺشفرۺٓاوتنںۺوکۺرتبیتۺ‬
‫دای؟ۺرہۺشکیۺیکۺوصخمصۺلکش‪،‬ۺوصخمصۺدقمشرۺشفرۺرہشکیۺاکۺوصخمصۺاکؾۺےہ۔ۺرھپۺدوھکیۺےسیکۺشؿۺشعضااءۺںیمۺےسۺرہۺوضعۺوکۺدفرسیۺیئکۺ‬
‫شاسقؾۺںیمۺمیسقتۺرفامای؟شسۺےنٓاھکۺوکۺاستۺاقبطتۺےسۺرمبکۺایک‪،‬ۺرہۺہقبطۺیکۺوصخمصۺوصرتۺشفرۺوصخمصۺتفصۺےہۺشرگۺشؿۺاستۺ‬
‫ںیم ۺےس ۺشکی ۺہقبط ۺای ۺشکی ۺتفص ۺزشلئ ۺوہ ۺاجےئ ۺوت ۺٓاھک ۺدےنھکی ۺےس ۺرحمفؾ ۺوہ ۺاجیت ۺےہ۔ ۺشرگ ۺمہ ۺشؿ ۺںیم ۺےس ۺیسک ۺشکی ۺوضع ۺےک ۺاجعبئۺ‬
‫فامکالتۺاکۺففصۺایبؿۺرکانۺرشفعۺرکدںیۺوتۺامتؾۺرمعۺشیسۺںیمۺتیبۺاجےئ۔ۺرھپۺڈہویںۺوکۺدوھکیۺہکۺتخسۺشفرۺوبضمطۺںیہۺشفرۺسکۺرطحۺاہلل‬
‫ًَز َٯ َج ۺ‪١‬ےنشؿۺوکۺرنؾۺشف ۺرےلتپۺامد ہہۺونمہیۺےسۺدیپشۺرفامایۺےہ ۺ؟رھپۺشؿۺوکدبؿۺ ۺ‬
‫ےکےئلۺراہرشۺفوتسؿۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫انبای ۺرھپ ۺدوھکی ۺہک ۺشؿ ۺیک ۺفلتخم ۺدقمشرںی ۺشفر ۺفلتخم ۺںیلکش ۺرں‪ ،‬ۺضعب ۺوھچیٹ ۺںیہ ۺضعب ۺڑبی‪ ،‬ۺھچک ۺیبمل ۺںیہ ۺوتھچک ۺوگؽ‪ ،‬ۺوکیئۺ‬
‫وھکچ یلۺےہۺوتۺوکیئۺوھٹسۺشفرۺوکیئۺوچڑیۺےہۺوتۺوکیئۺیلتپ۔‬
‫جسناىیجُػَِمیٍحکنت‪:‬‬
‫ًَز‬ ‫شبۺہکبجۺشاسنؿۺشےنپۺامتؾۺدبؿۺایۺضعبۺشعضااءۺےکۺاسھتۺۺشینپۺاحاجتۺےکۺےئلۺشدرھۺشُدرھۺرحتکۺاکۺاتحمجۺےہۺوتۺاہلل‬
‫َٯ َج‪١‬ۺےنۺشسۺیکۺشکیۺیہۺڈہیۺںیہنۺانبیئۺہکلبۺریثکۺڈہایںۺانبیئۺںیہۺنجۺاکۺٓاسپۺںیمۺوجڑۺےہۺاتہکۺشسۺےکۺببسۺرحتکۺرکانۺۺٓااسؿۺوہۺ‬
‫شفرۺشؿۺںیمۺےسۺرہۺشکیۺوکۺولطمہبۺرحتکۺےکۺاطمقبۺلکشۺدیۺرھپۺۺشؿۺےکۺوجڑفںۺوکۺٓاسپۺںیمۺالمایۺ۔شسۺاکۺرطہقیۺویںۺراھکۺہکۺ‬
‫َ‬
‫شکی ۺڈہی ۺےک ۺانکرے ۺےس ۺرےشی ۺبکلنے ۺںیہ ۺوج ۺدفرسی ۺڈہی ۺےک ۺاسھت ۺاج ۺہ ےت ۺںیہ ۺوگاییسک ۺزیچ ۺوک ۺابدناھ ۺایگ ۺوہ۔ ۺرھپ ۺڈہی ۺیک ۺشکیۺ‬
‫اجبن ۺھچک ۺابرہ ۺوک ۺزشدئ ۺریھک ۺشفر ۺدفرسی ۺ ۺڈہی ۺںیم ۺشس ۺزشدئ ۺےک ۺومشقف ۺشکی ۺڑگاھ ۺانبای ۺاتہک ۺفہ ۺزشدئ ۺشس ۺںیم ۺدشلخ ۺوہ ۺرک ۺلمۺ‬
‫اجےئ۔وتۺشبۺشاسنؿۺشاسیۺوہۺایگۺہکۺبجۺفہۺمسجۺےکۺیسکۺےصحۺوکۺرحتکۺدےنیۺاکۺشرشدہۺرکاتۺےہۺوتۺشےسۺوکیئۺراکفٹۺف ُدوششریۺںیہنۺ‬
‫وہیت۔ۺشرگۺہیۺوجڑۺہنۺوہےتۺوتشاسنؿۺےکۺےئلۺہیۺرضفرۺلکشمۺوہۺاجات۔‬
‫ہشیَُکیتىزاساِعاٌکُجُػىےکامظحلہ‪:‬‬
‫ہیۺدوھکیۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺسکۺرطحۺرسۺوکۺدیپشۺرفامای؟ۺسکۺرطحۺشےسۺعمجۺایکۺشفرڈہویںۺوکۺٓاسپۺںیمۺوجڑش؟شسۺےنۺرسۺ‬
‫وکۺ‪55‬ڈہویںۺاکۺرمبکۺانبای‪،‬ۺشؿۺامتؾۺیکۺںیلکشۺشگلۺشگلۺںیہ‪،‬ۺشسۺےنۺشؿۺوکۺٓاسپۺںیمۺشےسیۺالمایۺہکۺکیھٹۺوگؽۺرسۺنبۺایگۺاسیجۺہکۺمتۺ‬
‫دھکیۺرےہۺوہ۔شؿۺںیمۺےسۺھچۺڈہایںۺوھکزپیۺےکۺےئلۺاخصۺںیہ‪،‬ۺوچدہۺڈہایںۺشفرپۺفشےلۺڑبجےۺیکۺںیہۺشفرۺدفۺڈہایںۺےچینۺفشےلۺ‬
‫ڑبجےۺںیمۺریھک ۺیئگۺںیہ۔ۺشسۺےکۺالعفہۺابیقۺدشتنۺںیہۺنجۺںیمۺےسۺھچکۺوچڑےۺںیہۺوجۺک ےنسۺےکۺاکؾۺٓاےتۺںیہۺشفرۺھچکۺزیتۺںیہۺوجۺ‬
‫اکےنٹۺاکۺاکؾۺدےتیۺںیہ۔رھپۺرگدؿۺوکۺرسۺیکۺوسشریۺانبایۺشفرۺاستۺوگؽۺوخؽۺدشرۺمَتکووں(ینعیۺرہُمفں)ۺےسۺشےسۺرمبکۺایک‪،‬ۺشؿۺںیمۺ‬
‫ھچکۺاٹھگٕاۺڑباھٕاۺےہۺاتہکۺشکیۺدفرسےۺےسۺڑجۺںیکس‪،‬ۺشسۺںیمۺتمکحۺیکۺفہجۺاکذرکۺۺاکیفۺوطلیۺےہ۔‬
‫رھپۺرگدؿۺوکۺھٹیپۺشفرۺھٹیپۺوکۺرگدؿۺےکۺےلچنۺےصحۺےسۺرسنیۺیکۺڈہیۺکتۺوچسیبۺوکنمںۺےسۺرمبکۺایکۺشفرۺرسنیۺیکۺڈہیۺ‬
‫وکۺنیتۺفلتخمۺشزجشۺےسۺرمبکۺایک‪،‬رسنیۺیکۺڈہیۺرزیھۺیکۺڈہیۺیکۺیلچنۺرطػۺےسۺلصتمۺےہۺشفر‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺہیۺیھبۺنیتۺشزجۺرپۺلمتشمۺےہ۔ۺرھپۺھٹیپۺیکۺڈہویںۺوکۺےنیس‪،‬ۺوینہکں‪،‬ۺاہوھتں‪،‬ۺرشونں‪،‬ۺڈنپویلںۺشفرۺاپٕاںۺیکۺشویلگںۺےسۺالمۺدای۔ۺمہۺشؿۺ‬
‫بسۺوکۺذرکۺرکۺےکۺالکؾۺوطلیۺںیہنۺرکانۺاچےتہ۔‬
‫شرصتخملۺہیۺہکۺشاسنینۺمسجۺںیمۺڈہویںۺیکۺدعتشدۺ‪248‬ےہ‪،‬ۺشؿۺںیمۺفہۺوھچیٹۺڈہایںۺاشلمۺںیہنۺںیہۺنجۺےسۺوجڑفںۺوکۺالمایۺایگۺ‬
‫ےہ۔ۺشبۺوغرۺرکفۺہکۺسکۺرطحۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺرنؾۺشفرۺےلتپۺہفطنۺےسۺشؿۺامتؾۺوکۺدیپشۺرفامای۔ۺشسۺامتؾۺثحبۺےسۺامہرشۺدصقمۺڈہویںۺ‬
‫یکۺیتنگۺایدۺرکفشانۺںیہنۺےہویکہکنۺہیۺوتۺشکیۺٓااسؿۺاسۺملعۺےہۺےسجۺش ِ ّ ح‬
‫َطاۺشفرۺامسجینۺشعضااءۺیکۺفاضتحۺرکےنۺفشےلۺۺاجےتنۺںیہ‪،‬ۺامہرشۺ‬
‫دصقمۺوتۺہیۺےہۺہکۺشؿۺےکۺذرےعیۺشؿۺےکۺاخقلۺف ہ‪َ ٣‬سبزۺیکۺرطػۺرظنۺیکۺاجےئۺہکۺسکۺرطحۺشسۺےنۺشؿۺیکۺقیلختۺفدتریبۺرفامیئۺ‬
‫شفرۺےسیکۺشؿۺیکۺولکشںۺشفرۺدقمشرفںۺیکۺامنیبۺرفؼۺراھکشفرۺشؿۺوکۺشکیۺوصخمصۺدعتشدۺںیمۺاخصۺایکۺویکہکنۺشرگۺفہۺشؿۺرپۺشکیۺیھبۺ‬
‫زایدہۺرکۺداتیۺوتۺانیقیًۺہیۺشاسنؿۺرپۺشیسیۺتبیصمۺنبۺاجاتۺےسجۺشُاھکڑۺےنکنیھپۺرپۺشاسنؿۺوبجمرۺوہۺاجاتۺشفرۺشرگۺفہۺشؿۺںیمۺیسکۺشکیۺڈہیۺوکیھبۺ‬
‫َ‬
‫مک ۺرک ۺداتی ۺوت ۺشاسنؿ ۺشس ۺیمک ۺوک ۺوپرش ۺرکےن ۺاک ۺاتحمج ۺوہ ۺاجات ۺ ّٰی ۺہک ۺبیبط ۺشس ۺںیم ۺشس ۺےئلوغر ۺفرکف ۺرکات ۺہک ۺشس ۺیمک ۺوک ۺےسیک ۺوپرش ۺایکۺ‬
‫ذن‬

‫اجےئ؟شفرۺشلہۺرظنۺشےسۺشسۺےئلۺدےتھکیۺاتہکۺشسۺےکۺذرےعی ہ‪َ ٣‬ؼٰرۺفاخقلۺیکۺتمظع ُ ح‬

‫ۺفبْریگۺیکۺرطػۺرشامنہیئۺاحلصۺرکںی۔ۺ‬
‫ٓاہ!شؿۺدفۺرظنفںۺںیمۺاسیکۺشالتخػۺےہ۔‬
‫پٹھےبياىےکیحکنت‪:‬‬
‫ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺڈہویں ۺوک ۺرحتک ۺدےنی ۺےک ۺےئل ۺٓاالت ۺانبےئ ۺںیہ ۺںیہنج ۺےھٹپ ۺےتہک ۺںیہ۔ ۺاخقل ۺ ًَز‬ ‫دوھکیۺہکۺسکۺرطحۺاہلل‬
‫ِ حد‬ ‫بن ٹ‬
‫ن‬‫ِ‬ ‫ّ‬ ‫ل‬‫ھ‬
‫َٯ َج‪١‬ۺےنۺشاسنینۺمسجۺںیمۺ‪529‬ۺےھٹپۺدیپشۺےئکۺںیہ‪،‬رہۺ ھہۺوگت‪،‬ۺوجڑ‪،‬ۺروشیںۺشفرۺ ووںۺےسۺلمۺرکۺانبۺےہ‪،‬ۺرہۺہگجۺیکۺرضفرتۺ‬
‫فانمتبسۺےکۺاحلظۺےسۺشؿۺوکۺفلتخمۺںیلکشۺشفرۺفلتخمۺدقمشرںیۺدیۺیئگۺںیہ۔ۺوچسیبۺےھٹپۺوتۺرصػۺٓاوھکنںۺےکۺےقلحۺشفرۺشؿۺیکۺ‬
‫َ‬
‫ُب ْ ووںۺوکۺرحتکۺدےنیۺےکۺےئلۺںیہۺشرگۺشؿۺںیمۺےسۺشکیۺیھبۺمکۺوہۺاجےئۺوتۺٓاھکۺاکۺاظنؾۺےباکرۺوہاجےئ۔وییہنۺرہۺوضعۺےکۺےئلۺ‬
‫ن‬‫ِ‬ ‫ل‬‫ت‬
‫وصخمصۺدقمشرۺشفرۺوصخمصۺدعتشدۺےکۺےھٹپۺںیہ۔ۺوھٹپں‪،‬ۺروگں‪،‬ۺرشایونںۺشفرۺشؿۺیکۺدعتشدزینۺۺشؿۺےکۺڑبےنھۺشفرۺےنلیھپیکۺوہگجںۺ‬
‫اکۺاعُمہلمۺشسۺامتؾۺےسۺزایدہۺبیجعۺرتۺےہنجۺیکۺلیصفتۺتہبۺوطلیۺےہ۔‬
‫رہۺزجۺںیمۺرھپۺرہۺوضعۺںیمۺشفرۺرھپۺوپرےۺدبؿۺںیمۺوغرفرکفۺرکےنۺےکۺےئلۺفعیسۺدیمشؿۺےہ۔ۺہیۺامتؾۺوتۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اظرہیۺمسجۺےکۺاجعابئتۺںیہۺہکبجۺفہۺاعمینۺشفرافصتۺنجۺاکۺشدرشکۺوحشسۺےسۺںیہنۺوہۺاتکسۺشسۺےسۺڑبھۺرکۺںیہ۔ۺشبۺمتۺشؿۺےکۺاظرہۺ‬
‫فابنطۺشفرۺدبؿۺفافصتۺیکۺرطػۺدوھکیۺوتۺںیہمتۺشےسیۺاجعبئۺرظنۺٓاںیئۺےگۺوجۺبجعتۺںیمۺڈشؽۺدںیۺےگ۔ہیۺبسۺھچکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺاپینۺ‬
‫ےکۺشکیۺاناپکۺرطقےۺےسۺانبایۺےہ۔‬

‫مقاوٌُعِفکظ‪:‬‬
‫ِ‬
‫شبۺاپینۺےکۺشسۺرطقےۺیکۺ تعنۺےسۺۺٓاےگۺڑبوھۺشفرۺدوھکیۺہکۺٓاامسونںۺشفرۺاتسرفںۺیکۺتنطلسۺںیمۺشسۺیکۺ تعن ۺاکۺاعمَۺایکۺ‬
‫وہاگ؟ ۺرھپ ۺشؿ ۺیک ۺلکش‪ ،‬ۺدقمشر‪ ،‬ۺدعتشدشفرضعب ۺاک ۺشاھٹک ۺوہےن‪ ،‬ۺضعب ۺاک ۺدجش ۺدجش ۺوہےن‪ ،‬ۺوصرںیت ۺفلتخم ۺوہےن ۺشفر ۺورشؼ ۺفرغمب ۺےکۺ‬
‫شالتخػۺںیمۺشسۺیکۺایکۺتمکحۺےہ؟ۺمتۺرہزگۺہیۺامگؿۺہنۺرکفۺہکۺٓاامسونںۺیکۺابداشیہۺںیمۺےسۺشکی ّۺذرہۺیھبۺتمکحۺایۺوتمکحںۺےسۺاخیلۺوہاگۺ‬
‫ہکلب ۺہی ۺمیظع ۺقیلخت ۺتمکح ۺےس ۺانبیئ ۺیئگ ۺےہ ۺشفر ۺشاسنین ۺدبؿ ۺےس ۺزایدہ ۺاجعابئت ۺیک ۺاحلم ۺےہ ۺہکلب ۺزنیم ۺںیم ۺوج ۺھچک ۺےہ ۺشےس ۺٓاامسونں ۺےکۺ‬
‫ٰىها‪َ )۴۱(ٙ‬رفَ َع‬ ‫اجعابئتۺےس ۺوکیئۺتبسن ۺںیہن۔ ۺشیسۺفہجۺےس ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺشراشدرفامای‪َ :‬ءا َنْ ُؾ ْم ا َ َش ُّد َخلْقًّا ا َ ِم َّ‬
‫الس َمآ ُ هء‪-‬بَن َ‬
‫ػْط َش ل َْی َل َها َو ا َ ْخ َر جَ ُض ٰح َ‬
‫ىهاٍ۪(‪( )۴۱‬پ‪،۱۰‬ا‪٨ٟ‬زًت‪۵۷:‬ات‪)۵۹‬‬ ‫ىها(‪َ )۴۵‬و ا َ َ‬
‫َس ْممَ َها ف ََس ّٰو َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ایکاہمتریۺھجمسۺےکاطمقبۺاہمترشانبانۺلکشم ایۺٓاامسؿۺاکۺاہلل ےنۺشےسۺانبایۺشسۺیکۺتھچۺشفیچنۺیکۺرھپۺشےس کیھٹۺایکۺشسۺیکۺ‬
‫رشتۺشدنریھیۺیکۺشفرۺشسۺیکۺرفینشۺاکمچیئ۔‬
‫شبۺمتۺشسۺہفطن ۺیکۺرطػۺروجعۺرکفۺشسۺیکۺیلہپۺاحتلۺںیمۺوغرۺفرکفرکفۺرھپۺدفرسیۺاحتلۺیکۺرطػۺدوھکیۺشفرۺوسوچۺہکۺامتؾۺ‬
‫انجتۺفشاسنؿۺشرگۺشسۺہفطنۺےکۺےئلۺاکؿ‪،‬ۺٓاھک‪،‬ۺلقع‪،‬ۺدقرت‪،‬ۺملع‪،‬ۺرفح‪،‬ۺڈہایں‪،‬ۺرںیگ‪،‬ۺےھٹپ‪،‬ۺاھکؽۺایۺابؽۺانبےنۺےکۺےئلۺعمجۺوہۺاجںیئۺوتۺ‬
‫ایکۺفہۺشسۺیکۺاطتقۺرےتھکۺںیہ؟ۺہکلبۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺدیپشۺرکےنۺےکۺدعبۺیھبۺشرگۺفہۺشسۺےفطنۺیکۺتقیقحۺشفردیپشۺرکےنۺیکۺتیفیکۺاجےننۺاکۺ‬
‫شرشدہۺرکںیۺوتۺشسۺےسۺیھبۺاعزجۺںیہ۔ۺمتۺرپۺبجعتۺےہۺہکۺشرگۺمتۺدویشرۺرپۺینبۺوہیئۺشاسنینۺوصتریۺیکۺرطػۺدوھکیۺسجۺںیمۺمُ َص ِّوورۺےنۺشےنپۺنفۺ‬
‫اکۺاظمرہہۺایکۺےہۺوتۺمتۺوہکۺےگۺہیۺوتۺابلکلۺشاسنؿۺیکۺرطحۺےہویںۺمُص ّوورۺیکۺمُص ّووَری‪،‬ۺاکررگییۺشفرۺاہھتۺیکۺافصیئۺرپۺںیہمتۺڑبشۺبجعتۺوہۺاگۺشفرۺ‬
‫اہمترےۺدؽۺںیمۺشسۺاکۺشکیۺاقمؾۺنبۺاجےئۺاگۺاحالہکنۺمتۺاجےتنۺوہۺہکۺہیۺوصتریۺرگن‪،‬ۺملق‪،‬ۺاہھت‪،‬ۺدویشر‪،‬ۺدقرتۺشفرۺملعۺفشرشدےۺفریغہۺ‬
‫یسکزیچۺوکمُص ّوو ۺرےنۺدیپ ۺشںیہنۺ ۺ‬
‫ایکہکلبۺشؿۺاک‬ ‫ےس ۺ‬
‫ےسلمکمۺوہیئۺےہۺشفرۺشؿۺںیمۺ ۺ‬
‫ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اخقلۺوکیئۺدفرسشۺےہ۔ۺمُص ّوورۺاکۺوتۺرصػۺشانتۺاکؾۺےہۺہکۺشسۺےنۺرگنۺشفرۺدویشرۺوکۺشکیۺوصخمصۺرتبیتۺرپۺعمجۺرکۺدایشفرۺمتۺشسۺرپۺ‬
‫بجعتۺرکےتۺوہۺشفرۺشےسۺڑبشۺےتھجمسۺوہہکبجۺمتۺشسۺاناپکۺۺاپینۺیکۺوبدنۺوکۺدوھکیۺوجۺیھبکۺیھتۺیہۺںیہنۺاخقلۺیقیقحۺےنۺوھٹیپںۺشفرۺونیسںۺ‬
‫ںیمۺشےسۺدیپشۺایکۺرھپۺشؿۺےسۺاکنالۺشفرۺاہنتیۺیہۺشیھچۺلکشۺدی‪،‬ۺرتہبنیۺوصرتۺشفرانمبسۺدقمشرۺرپۺراھک‪،‬ۺشسۺےکۺہ ےتۺےتلجۺشزجشۺ‬
‫وکۺفلتخمۺشزجشۺںیمۺمیسقتۺایکۺرھپۺشؿۺںیمۺوبضمطۺڈہایںۺانبںیئ‪،‬ۺشعضااءۺوکۺشیھچۺلکشۺرپۺڈاھال‪،‬ۺاظرہۺفابنطۺوکۺشاھچۺایک‪،‬ۺروگںۺفۺوھٹپںۺوکۺ‬
‫رتبیت ۺدیۺشفرۺشںیہنۺذغش ۺاکۺرشہتسۺانبای ۺاتہک ۺمسجۺابیقۺرہ ۺےکسشفر ۺشعض ااءۺوکۺ ۺےننس‪ ،‬ۺدےنھکی‪،‬ۺاجےننۺشفرۺوبےنل ۺیکۺوقت ۺاطعۺرفامیئ‪،‬ۺھٹیپ ۺوکۺ‬
‫دبؿۺیکۺاینبدۺشفرۺٹیپۺوکۺامتؾۺذغشٕاںۺاکۺرمزکۺشفرۺرسۺوکۺوحشسۺاکۺاجعمۺانبای‪،‬ۺٓاوھکنںۺوکۺوھکالۺشفرۺشؿۺےکۺوقبطںۺوکۺرتبیتۺدای‪،‬ۺشؿۺےکۺ‬
‫رگنۺشفرۺلکشۺفوصرتۺوکۺشاھچۺایک‪،‬ۺرھپۺشؿۺوکۺڈاھےنپن‪،‬ۺافحتظۺرکےنۺشفرۺرگدۺفابغرۺےسۺاچبےنےکۺےئلدفۺوپپےٹۺانبےئۺرھپۺلتۺ‬
‫ربشربےشیشۺںیمۺٓاامسونںۺوکۺابفوجدۺفتعسۺشفرۺدفریۺےکۺٓاوھکنںۺںیمۺامسۺدایۺہکۺشاسنؿۺشؿۺوکۺداتھکیۺےہ۔‬
‫کاٌکیبياِٹاِعاسمیٍحکنت‪:‬‬
‫اکونںۺںیمۺدفۺوسرشخۺانبےئۺشفرۺشؿۺںیمۺخلتۺاپینۺراھکۺاتہکۺامستعۺیکۺافحتظۺوہۺشفرۺڑیکےۺوکمڑےۺشدنرۺہنۺاجںیئ‪،‬ۺاکؿۺ‬
‫َ‬
‫ےکۺرگدۺپیس ۺیکۺلکش ۺںیمۺرپدہۺراھکۺہکۺٓافشزۺفاہںۺعمج ۺوہۺرکۺرھپۺوسرشخۺیک ۺرطػۺڑبےھۺ ّٰیۺہک ۺڑیکے ۺےکۺےنلچۺیک ۺٓاٹۺیھبۺ‬
‫ذن‬
‫ِ‬
‫وسحمسۺوہاجےئ‪،‬ۺاکؿۺںیمۺشفچن ْۺنۺشفرڑیٹاھۺنپۺراھکۺاتہکۺشدنرۺدشلخۺوہےنۺفشےلۺڑیکےۺاکۺرشہتسۺوطلیۺشفرۺرحتکۺزایدہۺوہۺہکۺ‬
‫دنینۺیکۺاحتلۺںیمۺیھبۺشسۺرپۺربخۺوہۺاجےئ۔‬
‫ميہ‪،‬ىاکاِعساىتٌَُِیظہکیحکیناىہتدلیق‪:‬‬
‫رہچےۺےکۺدرایمؿۺشکیۺوخوصبرتۺانکۺشاھٹیئۺ‪،‬ۺشسۺےکۺدفونںۺونھتنںۺوکۺوھکالۺشفرۺشسۺںیمۺوسےنھگنۺیکۺسحۺریھکۺاتہکۺ‬
‫وبۺوکۺوسھگنۺرکۺدنبہۺشےنپاھکےنۺےنیپۺیکۺشایشءۺوکۺاجؿۺےکس۔ۺشسۺںیمۺہیۺتمکحۺیھبۺےہۺہکۺشؿۺونھتنںۺےکۺرشےتسۺدؽۺیکۺذغشۺوہشۺشدنرۺ‬
‫شلخ ۺوہ ۺشفر ۺابین ۺرحشرت ۺوک ۺرشتح ۺےلم۔ ۺہنم ۺوک ۺوھکال ۺشفر ۺشس ۺںیم ۺوبےنل‪ ،‬ۺ ُح ا‬
‫رَتجین ۺرکےن ۺشفر ۺدؽ ۺیک ۺابت ۺایبؿ ۺرکےن ۺےک ۺےئلۺ‬
‫زابؿ ۺریھک ۺزین ۺہنم ۺوک ۺومویتں ۺےسیج ۺدشوتنں ۺےس ۺزتنی ۺیشخب ۺاتہک ۺاکےنٹ‪ ،‬ۺک ےنس ۺشفر ۺوتڑےن ۺاک ۺاکؾ ۺدںی۔ ۺشؿ ۺیک ۺڑجفں ۺوک ۺوبضمطۺ‬
‫‪،‬رسفں ۺوک ۺزیت ۺشفر ۺرگن ۺوک ۺدیفس ۺانبای۔ ۺبس ۺےک ۺرس ۺربشرب ۺرھک ۺرک ۺشؿ ۺیک ۺوفصں ۺوک ۺرتبیت ۺدای ۺوگای ۺڑلی ۺںیم ۺرپفےئ ۺومیتۺ‬
‫وہں۔وہوٹنںۺوکۺدیپشۺرکۺےکۺشؿۺےکۺرگن‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شفرۺلکشۺوکۺوخوصبرتۺایکۺاتۺہکۺہنمۺرپۺےلھبۺںیگل‪،‬ۺہنمۺےکۺمَ ْنفَ ّد(وُسرشخ)ۺوکۺدنبۺرکںیۺشفرۺالکؾۺےکۺرحفػۺشؿۺےکۺببسۺلمکمۺوہۺ‬

‫اجںیئ۔شسۺےنۺےلگۺیکۺانیلۺدیپشۺرفامۺرکۺشےسۺٓافشزۺاکنےنلۺےکۺےئلۺایترۺایک‪،‬ۺزابؿۺںیمۺرحتکۺیکۺوقتۺریھکۺاتہکۺفہۺٓافشزۺوکۺاکےٹۺ‬
‫َ َ‬
‫ۺرثکت ۺرحفػ ۺےک ۺابفوجد ۺوبےنل ۺںیم ۺوکیئ ۺ ِد َّف ۺہن ۺوہ۔ ۺرھپ ۺیگنت‪ ،‬ۺاشکدیگ‪،‬ۺ‬
‫سج ۺےک ۺببس ۺرحفػ ۺفلتخم ۺاخمرج ۺےس ۺںیلکن ۺشفر ِ‬
‫ۺبوخںۺوکۺفلتخمۺولکشںۺرپۺدیپشۺایکاتہکۺشؿۺےکۺشالتخػۺےسۺٓافشزںیۺفلتخمۺرںیہ۔ۺ‬ ‫یتخس‪،‬ۺرنیم ‪،‬ۺابملیئۺشفرۺوھچاٹیئۺےکۺشابتعرۺےس َ ْ‬
‫َ‬
‫دوھکیۺہکۺدفۺٓافشزںیۺشکیۺیسیجۺںیہنۺوہںیتۺہکلبۺرہۺدفۺٓافشزفںۺںیمۺرفؼۺفشحضۺوہاتۺےہۺ ّٰیۺہکۺےننسۺفشالۺشدنریھےۺںیمۺولوگںۺیکۺ‬
‫ذن‬

‫ٓافش زۺیہۺےسۺشؿۺیکۺاچہپؿۺرکۺاتیلۺےہ۔ۺرھپۺشسۺذشتۺےنۺرسۺوکۺابولںۺشفرۺویٹپنکںۺےسۺٓارشہتسۺایک‪،‬ۺرہچےۺوکۺدشڑیھۺشفرۺشربٕافںۺےسۺ‬
‫زتنیۺیشخب‪،‬ۺشربٕافںۺوکۺامکینۺلکشۺابرکیۺابولںۺےسۺوخوصبریتۺدیۺشفرۺٓاوھکنںۺوکۺوکلپںۺیکۺاھجرلۺےسۺدنیشنلۺایک۔‬
‫باـيیاوؽاءمیٍحکنتیٍ‪:‬‬
‫ۺدوھکیۺہکۺشسۺےنۺابینۺشعضااۺءۺدیپشۺرفامےئۺۺشفرۺرہۺشکیۺوکۺوصخمصۺلعفۺےکۺےئلۺرخسمۺرکۺدای۔ۺدعمہۺذغشۺاکپےنۺےکۺےئلۺ‬
‫رخسمۺایک‪،‬ۺرگجۺےکۺذو ۺذغشۺوکۺوخؿۺںیمۺدبےنلۺاکۺاکؾۺاگلۺدایۺہکبجۺیلت‪،‬ۺےتپۺشفرۺرگدفںۺوکۺرگجۺاکۺاخدؾۺانبای۔ۺیلتۺرگجۺےسۺوسدشۺوکچنیھکۺرکۺ‬
‫َ‬
‫شسۺیکۺدختمۺرکیتۺےہ‪،‬ۺ ِ ّ انۺرفصشۺوکۺدفرۺرکۺےکۺدختمۺاجبۺالاتۺےہۺشفرۺرگدےۺرگجۺےسروطتبۺدفرۺرکۺےکۺشسۺیکۺدختمۺرکےتۺ‬
‫ںیہ۔ۺاثمہنۺرگدفںۺیکۺدختمۺرکاتۺےہۺہکۺشؿۺںیمۺاپینۺعمجۺںیہنۺوہےنۺداتی‪،‬ۺرھپۺشےسۺاشیپبۺاگہۺےکۺرشےتسۺابرہۺاکنؽۺداتیۺےہشفرۺ‬
‫رںیگۺامتؾۺرگجۺےسۺوپرےۺمسجۺںیمۺوخؿۺاچنہپۺرکۺشینپۺڈوییٹۺدیتیۺںیہ۔‬
‫ہاتھَُ‪،‬اىگلیَُاِعىاخيَُکیبياِٹمیٍحکنتیٍ‪:‬‬
‫اہوھتںۺوکۺیھبۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺدیپشۺرفامایۺشفرۺشؿۺوکۺابملۺایکۺۺاتہکۺاقمدۺیکۺرطػۺڑبھۺںیکس‪،‬ۺاسھتۺیہۺیلیھتہۺوکۺوچڑشیئۺدیۺ‬
‫َ‬
‫شفر ۺاپچن ۺشویلگں ۺںیم ۺمیسقت ۺرک ۺدای ۺ ّٰی ۺہک ۺرہ ۺشیلگن ۺوک ۺنیت ۺنیت ۺوپرےدےیئ‪ ،‬ۺاچر ۺشویلگں ۺوک ۺشکی ۺرطػ ۺشفر ۺشوگنےھٹ ۺوک ۺشےلیک ۺراھکۺ‬
‫ذن‬

‫اتہک ۺشؿ ۺاچرفں ۺرپ ۺوھگؾ ۺےکس۔ ۺشرگ ۺامتؾ ۺشےلگ ۺےلھچپ ۺعمج ۺوہ ۺرک ۺاہنتی ۺوغرف ۺرکف ۺےک ۺذرےعیوکیئ ۺدفرسی ۺوصرت ۺاکنانل ۺاچںیہ ۺہکۺ‬
‫شوگنےھٹ ۺوک ۺاچرفں ۺشویلگں ۺےک ۺاسھت ۺالم ۺدںی ۺشفر ۺشویلگں ۺںیم ۺرفؼ ۺیھب ۺوحلمظ ۺرں ۺوت ۺشاسی ۺرہزگ ۺںیہن ۺرکںیکس ۺےگ ۺویکہکن ۺوموجدہۺ‬
‫رتبیتۺرپۺاہھتۺےنیلۺدےنیۺیکۺالصتیحۺراتھکۺےہۺشفر‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شرگۺشےسۺالیھپۺدایۺاجےئۺوتۺوجۺاچوہۺشسۺرپۺروھکۺشفرۺشرگۺشسۺوکۺعمجۺرکۺےکۺیھٹمۺانبۺولۺوتۺامرےنۺاکۺٓاہل(ینعیۺاکم)ۺنبۺاجاتۺےہۺشفرۺشرگۺانلمکمۺ‬
‫ۺُحوۺنبۺاجاتۺےہۺشفرۺشرگۺشایلگنںۺدیسیھۺرکۺےکۺٓاسپۺںیمۺوجڑۺںیلۺوتۺہچلیبۺنبۺاجاتۺےہ۔ۺرھپۺدوھکیۺہکۺشویلگںۺیکۺ‬ ‫وطرۺرپۺالمںیئۺوتۺشکی ُ ُّ‬

‫وخوصبریتۺےکۺےئلۺشؿۺےکۺرسفںۺرپۺاننخۺانبےئ‪،‬ہیۺشویلگںۺوکۺےنٹکۺےسۺاچبےنۺاکۺراہرشۺیھبۺںیہۺشفرۺشکیۺتمکحۺہیۺیھبۺےہۺہکۺشؿۺ‬
‫َْ َ‬
‫ۺوبفۺرضفرتۺشؿۺےسۺدبؿۺوکۺالجھکایۺ‬
‫یکۺدمدۺےسۺشؿۺابرکیۺزیچفںۺوکۺشاھٹایۺاجۺےکسۺوجۺوپرفںۺےسۺںیہنۺشاھٹیئۺاجںیتکس‪،‬ۺزمدیۺہیۺہک ِ‬
‫اجۺےکس۔ۺدوھکیۺ!اننخۺامتؾۺشعض ااءۺںیمۺبسۺےسۺرتمکۺںیہۺشرگۺہیۺشاسنؿۺےکۺاپسۺہنۺوہںۺشفرۺشےسۺاخرشۺوہۺاجےئۺوتۺامتؾۺولخمؼۺشؿۺ‬
‫انونخںۺاکۺشاسیۺاقمئۺاقمؾۺانبےنۺےسۺاعزجۺٓااجےئۺسجۺےسۺدبؿۺوکۺاخرشۺیکۺاجۺےکس۔ۺرھپۺاہھتۺوکۺاخرشۺیکۺہگجۺکتۺےنچنہپۺیکۺرشہۺیھبۺ‬
‫داھکیئ ۺدنینۺںیمۺوہاچےہۺتلفغۺںیمۺالتشۺرکےنۺیکۺرضفرتۺںیہنۺزپیت۔ۺشرگۺیسکۺشفرۺےسۺدمدۺیلۺاجےئۺوتۺشےسۺاکیفۺوکششۺےکۺ‬
‫دعبۺیہۺاخرشۺیکۺہگجۺکتۺراسیئۺوہ۔‬
‫ہی ۺامتؾ ۺاک ۺامتؾ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺشس ۺہفطن ۺےس ۺدیپش ۺرفامای ۺوج ۺرمح ۺےک ۺشدنر ۺنیتۺرپدفں ۺںیم ۺاپھچ ۺوہش ۺےہ۔شرگ ۺابرفلضۺشؿۺ‬
‫رپدفںۺوکۺاٹہۺدایۺاجےئۺشفرۺاہمتریۺٓاھکۺفاہںۺکتۺراسیئۺاحلصۺرکۺےلۺوتۺمتۺدوھکیۺےگۺہکۺشسۺیکۺوصتریۺوخدۺیتنبۺیلچۺاجیتۺےہۺہنۺوکیئۺ‬
‫مُص‬
‫ۺٓالۺ تعنۺوکۺوھچےئۺشفرہنۺونصمعۺ‬ ‫ّوورۺرظنۺٓااتۺےہۺہن َ ہ‬
‫ۺٓالۺوصتری۔ۺشبۺمتۺیہۺاتبٕاۺمتۺےنۺیھبکۺشاسی ہ‪َ ٣‬ؼٰرۺایۺافلعۺداھکیۺےہۺوجۺہنۺوت َ ہ‬
‫وکاہھتۺاگلےئۺرھپۺیھبۺشسۺںیمۺشسۺاکۺرصتػۺاتلچۺرےہ؟ۺشسۺاپکۺذشتۺیکۺاشؿۺینتکۺدنلبۺشفرۺدلیلۺینتکۺۺفشحضۺےہ۔‬
‫ماَکےپیٹسےبغھاپےتک‪:‬‬
‫ۺامکؽۺدقرتۺےکۺاسھتۺاسھتۺشسۺیکۺفعیسۺرتۺرتمحۺوکۺدوھکیۺہکۺبجۺےچبۺےکۺڑبشۺوہاجےنۺےسۺرمحۺگنتۺوہۺاجاتۺ‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےک ِ‬
‫َ‬
‫ےہۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشےسۺسکۺرطحۺرشہتسۺداھکاتۺےہۺ ّٰیۺہکۺہچبۺشفدناھۺوہاتۺےہ‪،‬ۺرحتکۺرکاتۺےہۺشفرۺشسۺگنتۺہگجۺےسۺےنلکنۺیکۺرشہۺالتشۺ‬
‫ذن‬

‫رکاتۺےہۺوگایۺسجۺزیچۺیکۺشےسۺاحتجۺےہۺفہۺشےسۺاجاتنۺشفرۺداتھکیۺےہ۔رھپۺدوھکیۺوتبجۺفہۺابرہٓااجاتےہشفرۺوخرشکۺاکۺاتحمجۺوہاتۺےہوتۺاہلل‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسیکاھچیتۺیکۺرطػۺشےسرشہۺداھکاتۺےہ؟ۺرھپۺبجۺشسۺاکۺزمکفرۺدبؿۺاھبریۺذغشۺربدشتۺںیہنۺرکۺاتکسۺوتۺےسیکۺرنؾۺففیطلۺدفدھۺاہلل‬
‫ؿےکۺدرایمؿۺےسۺاخصلۺاصػۺرھتسشۺابرہۺاکناتلۺےہ۔‬ ‫ًَز َٯ َج ۺ‪١‬ش ۺ‬
‫سےکۺےئلۺایترۺرفاماتۺےہۺشفرۺشےسۺالغتظۺفوخ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دوھکیہکۺےسیکۺشسۺےنۺامںۺےکۺاتسپؿۺانبےئۺشفرۺشؿۺںیمۺدفدھۺوکۺعمجۺایک‪،‬ۺشؿۺےکۺرسےۺشےسیۺانبےئۺہکۺےچبۺاکۺہنمۺشؿۺوکامسۺےکس۔ۺ‬
‫َ‬
‫رھپۺشؿۺدفونںۺںیمۺشاہتنیئۺابرکیۺوسرشخۺراھکۺ ّٰیۺہکۺلسلسمۺوچےنسۺےکۺدعبۺیہۺشؿۺںیمۺےسۺۺوھتڑشۺوھتڑشۺدفدھۺہ اتلۺےہویکہکنۺہچبۺ‬
‫ذن‬

‫شےنتۺیہۺوکۺربدشتۺرکۺاتکسۺےہ۔ۺرھپۺدوھکیۺہکۺےسیکےچبۺوکۺوچےنسۺاکۺرطہقیۺاھکسایۺہکۺشسۺگنتۺوسرشخۺےسۺدشدیوھبکۺےکۺفتقۺ‬
‫ریثکۺدفدھۺہ اتلۺےہ۔ۺرھپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرتمحۺشفرۺلُطفۺفرکؾۺوک ۺدوھکیۺہکۺشسۺےنۺدشوتنںۺیکۺدیپششئۺوکۺدفۺاسؽۺیکۺرمعۺکتۺؤمرخۺ‬
‫راھکۺویکہکنۺدف ۺاسولں ۺںیمۺشس ۺیک ۺذغش ۺدفدھ ۺیہ ۺوہیت ۺےہ ۺسج ۺےک ۺےئل ۺدشوتنںۺیک ۺرضفرت ۺںیہن۔رھپۺبج ۺہچبۺڑبش ۺوہۺاجات ۺےہۺوتۺ‬
‫دفدھ ۺےک ۺالعفہ ۺھچک ۺاھبری ۺذغش ۺاک ۺیھب ۺاتحمج ۺوہات ۺےہ‪ ،‬ۺاھکان ۺابچےن ۺشفر ۺک ےنس ۺیک ۺرضفرت ۺوہیت ۺےہ ۺذٰہلش ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺشس ۺیکۺ‬
‫رضفرت ۺےک ۺفتق ۺدشتن ۺشُاگ ۺدےیئ‪ ،‬ۺہن ۺرضفرت ۺےس ۺےلہپ ۺہن ۺدعب۔ ۺشس ۺیک ۺاشؿ ۺیک ۺوت ۺایک ۺابت ۺےہ ۺہک ۺ ۺےسیکشس ۺےن ۺرنؾ ۺفانزکۺ‬
‫وسمڑفں ۺےس ۺتخس ۺڈہویں ۺوک ۺاکنال ۺےہ۔ ۺرھپ ۺفشدلنی ۺےک ۺدولں ۺںیم ۺشس ۺےک ۺےئل ۺرنؾ ۺوگہش ۺراھک ۺہک ۺسج ۺفتق ۺںیم ۺفہ ۺشانپ ۺشاظتنؾۺ‬
‫رکےنۺےسۺاعزجۺےہۺفشدلنیۺشس ۺےکۺےئلۺشامتہؾۺفدتریبۺرکےتۺںیہ۔شرگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺفشدلنیۺےکۺدولںۺںیمۺشسۺےکۺےئلۺتقفۺ‬

‫دیپش ۺہن ۺرفامات ۺوت ۺانیقیۺًہچب ۺولخمؼ ۺںیم ۺبس ۺےس ۺزایدہ ۺاعزج ۺف ۺےب ۺسب ۺوہات۔ ۺرھپ ۺدوھکی ۺہک ۺےسیک ۺٓاہتسہ ۺٓاہتسہ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشےس ۺاطتق‪،‬ۺ‬
‫َ‬
‫ِ‬ ‫ذن‬‫ٰ‬
‫ۺسۺولبغۺوکۺاتچنہپۺےہۺرھپۺونوجشؿۺوہاتۺےہۺشسۺےکۺدعبۺ‬ ‫زیمت‪،‬ۺلقعۺشفرۺدہشتیۺاطعۺرفاماتۺےہۺ ّیۺہکۺفہۺاعلقۺابغلۺوہۺاجاتۺےہ۔ۺےلہپۺ ِ‬
‫وجشؿۺرھپۺشدڑیھۺرمعۺشفرۺرھپۺوبڑاھۺوہۺاجاتۺےہۺرھپۺایۺوتفہۺانرکششۺوہاتۺےہۺایۺرکشۺزگشر‪،‬ۺانرفامؿۺوہاتۺےہۺایۺرفامربندشر‪،‬ۺومنمۺوہاتۺےہۺایۺ‬
‫الد ْه ِر ل َْم َی ُك ْن‬ ‫اکرف۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺرفامؿۺشسۺیکۺدصتقیۺرکاتۺےہ۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرفاماتۺےہ َه ْل اَتٰی عَلَی ا ل ْ ِان َْس ِ‬
‫ان ِح ْی ٌن ِّم َن َّ‬
‫َش ْی ٴًّـــا ّمَذْ ك ُْو ًّرا(‪)۹‬‬
‫اج ﳓ نَّؽْ َتلِ ْی ِه ف ََج َعل ْ ٰن ُه َس ِم ْی ًّع ٌۢا َب ِص ْی ًّرا(‪)۴‬اِ نَّا َه َد ْی ٰن ُه ا َّ‬ ‫ُ‬ ‫اِ نَّا َخل َ ْق َنا ا ل ْ ِان َْس َ‬
‫لس ِؽ ْی َل اِ ّمَا َشا ك ًِّرا َّو اِ ّمَا‬ ‫ان ِم ْن ً ّ ْط َف ٍة ا َ ْم َش ٍ‬
‫َكف ُْو ًّرا(‪( )۳‬پ‪،۵۹‬ا‪ٟ‬سصز‪۳ :‬تا‪)۱‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ےبۺکشۺٓادیمۺرپۺشکیۺفتقۺفہۺزگرشۺہکۺںیہکۺشسۺاکۺانؾۺیھبۺہنۺاھتۺکشیبۺمہۺےنۺٓادیمۺوکۺدیپشۺایکۺیلمۺوہیئۺینمۺےسہکۺشےسۺاجںیچنۺ‬

‫وتۺشُےساتنسۺداتھکیۺرکۺدایۺےبکشۺمہۺےنۺشےسۺرشہۺاتبیئۺایۺقحۺاماتنایۺانرکشیۺرکات۔‬

‫ےلہپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکلُطفۺفرکؾۺشفرۺرھپۺشسۺیکۺدقرتۺفرتمحۺیکۺرطػۺدوھکیۺوتربۺاعتٰیلۺےکۺۺاجعابئت‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےس ۺریحت ۺںیم ۺڈفب ۺاجٕا ۺےگ۔ ۺشس ۺصخش ۺرپ ۺشاہتنیئ ۺبجعت ۺےہ ۺوج ۺیسک ۺدویشر ۺرپ ۺوخوصبرت ۺریکلںی ۺای ۺشقن ۺدھکی ۺرک ۺشںیہن ۺدنسپ ۺرکےناتگلۺ‬
‫ۺحیطۺشفرشقنۺفاگنرۺرکےنۺفشےلۺیکۺرطػۺذبمفؽۺرکۺاتیلۺےہۺہکۺشسۺےنۺسکۺرطحۺہیۺشقنۺفاگنریۺیکۺےہۺ‬ ‫ےہشفرۺشینپۺامتؾۺرتۺوغرۺفرکف َ ّ ا‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺاکپرۺشاتھٹۺےہ‪:‬ۺشسۺیکۺذاہتنۺفاطفتنۺشفرۺاکنفریۺینتکۺاک ۺ‬
‫لم‬ ‫شفرۺشےسۺشسۺرپۺسکۺدقرۺاہمرتۺےہ۔فہۺشےسڑبشۺایخؽۺرکاتۺراتہۺےہۺ ّٰ‬

‫ےہ!ۺشفرۺشسۺیکۺاکررگییۺیکۺوتۺابتۺیہۺھچکۺشفرۺےہ!رھپۺفہۺشؿۺاجعبئۺوکۺشےنپۺشفرۺریغۺےکۺشدنرۺالتشۺرکاتۺراتہۺےہۺشفرۺشےنپیقیقحۺاص عۺشفر‬
‫یکتمکحۺفالجتلۺشےسۺریحشؿۺرکیتۺےہ۔‬
‫س ۺ‬
‫یتےہۺشفرۺ ۺہنیہۺش ۺ‬ ‫ہ‪َ ٣‬ؼٰرۺےسۺاغلفۺوہۺاجاتۺےہۺ‪،‬شسۺ ۺ‬
‫یکتمظعۺہنۺوتۺشےسۺدموہشۺرک ۺ‬
‫ہی ۺاہمترے ۺدبؿ ۺےک ۺاجعابئت ۺیک ۺشکی ۺکلھج ۺیھت ۺنج ۺاک ۺامشر ۺنکمم ۺںیہن۔ہی ۺریتےوغرفرکف ۺےک ۺےئل ۺرقیبی ۺاشکدہ ۺرشہ ۺ ۺشفرۺ‬
‫سےسۺاغلفۺشفرۺشےنپۺٹیپۺشفرۺرشؾۺاگہۺںیمۺوغشمؽۺےہ۔‬
‫ؽہیۺےہۺہکۺوتش ۺ‬ ‫ریتےۺاخقلۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬
‫یکتمظعۺرپۺفشحضۺدلیلۺےہۺہکبجۺریتشۺاح ۺ‬

‫جاىُعسےبھیبزتظ‪:‬‬
‫ےھجتۺوتۺسبۺیہیۺٓااتۺےہۺہکۺوھباکۺوہںۺوتۺاھکولں‪،‬ۺیپۺرکۺوسۺاجٕاں‪،‬ۺوہشتۺشُرھبےۺوتمہۺرتسبیۺرکۺولں‪،‬ۺہصغۺٓاےئۺوتۺڑگھجانۺرشفعۺ‬
‫رکۺدفں۔ۺریتیۺشسۺرعمتفۺںیمۺوتۺاجونرۺیھبۺریتےۺاسھتۺںیہ۔ۺشاسنؿۺیکۺاختیصۺوتۺفہۺےہۺسجۺےسۺاجونرۺرپدےۺںیمۺںیہۺینعیۺزنیمۺفۺ‬
‫َ‬
‫مبۺرفوتشںۺ‬ ‫ۺفنسۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکۺےکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرعمتفۺاحلصۺرکانۺویکہکنۺشسۺےکۺذرہعیۺدنبہۺ ُ َّْ‬ ‫ٓاامسونںۺیکۺابداشیہۺشفرۺٓاافؼ ُ و‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫بۺابراگہِۺشیہٰلۺوہاتۺےہ۔ۺہیۺرمہبتۺہنۺوتۺ‬ ‫یۺیکۺامجتعۺںیمۺشسۺرطحۺشاھٹایۺاجاتۺےہۺہک ُ َّْ‬
‫ۺم ِ‬ ‫ۺفص ْ ِ ْ‬
‫یکۺامجتعۺںیمۺاشلمۺوہۺاجاتۺےہۺشفرۺشایبن ِ ّ ِّ‬
‫اجونرفںۺےکۺےئلۺےہۺۺشفرۺہنۺشسۺشاسنؿۺےکۺےئلۺوجۺاجونرفںۺفشیلۺافصتۺےکۺاسھتۺداینۺرپۺۺرشیضۺوہشۺہکلبۺفہۺوتۺیئکۺفوجاہتۺیکۺانبۺرپۺاجونرفںۺ‬
‫ےسۺیھبۺدبرتۺےہویکہکنۺاجونرۺوکۺوتۺوغرۺفرکفۺرپۺدقرتۺیہۺںیہنۺہکبجۺشاسنؿۺوکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺہیۺدقرتۺیشخبۺرھپۺشاسنؿۺےنۺوخدۺیہۺشسۺوکۺ‬

‫ؿےسۺیھبۺدبرتۺرمگشہۺےہ۔‬
‫حہکلبۺش ۺ‬
‫ںیکۺرط ۺ‬ ‫ےکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺ ۺ‬
‫تمعنیکۺانرکشیۺیکۺذٰہلشۺشاسیۺشاسنؿۺاجونرف ۺ‬ ‫رک ۺ‬
‫لّطعم ۺ‬
‫ۺ‬
‫بج ۺمت ۺےن ۺشےنپ ۺسفن ۺںیم ۺوغر ۺفرکف ۺاک ۺرطہقی ۺاجؿ ۺایل ۺےہ ۺوت ۺشب ۺزنیم ۺںیم ۺوغر ۺفرکف ۺرکف ۺوج ۺہک ۺاہمترش ۺاکھٹہن ۺےہ‪ ،‬ۺرھپ ۺشس ۺیکۺ‬
‫رہنفںۺ‪،‬درایٕاں‪،‬ۺاہپڑفںۺشف ۺرےپھچۺوہےئۺزخشونںۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکفۺشفرۺشسۺےکۺدعبۺٓاامسونںۺیک‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺتنطلسۺیکۺرطػۺرپفشزۺرکۺاجٕا۔‬
‫ؽمیيیىصاىیاَاِعاٌمیٌٍُعِفکظ‪:‬‬
‫زنیمۺیکۺاشنوینںۺںیمۺےسۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشےسۺوھچبانۺانبای‪،‬ۺشسۺںیمۺاشکدہۺرشںیہۺرں‪،‬ۺزنیمۺوکۺامہرےۺاتعبۺرکۺ‬
‫دایۺاتہکۺشسۺےکۺرشوتسںۺںیمۺںیلچ۔زنیمۺوکۺاسنکۺراھکۺہکۺرحتکۺںیہنۺرکیتۺشفرۺاہپڑفںۺوکۺشسۺںیمۺںیخیمۺانبایۺہکۺزنیمۺوکۺاکےنپنۺ‬
‫ےس ۺرفںیک ۺرھپ ۺشس ۺیک ۺشرطشػ ۺوک ۺشینت ۺفتعس ۺدی ۺہک ۺشرگہچ ۺرمعںی ۺوطلی ۺشفر ۺرکچ ۺریثک ۺیہ ۺویکں ۺہن ۺوہ ۺاجںیئ ۺٓادیم ۺ ۺشس ۺیک ۺامتؾۺ‬
‫وتمسںۺیکۺشاہتنۺوکۺںیہنۺچنہپۺاتکس۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرفاماتۺےہ۔‬
‫ٰ‬
‫ؽمیًکےمتىلقچاعفظامیًباعیتىالی‪:‬‬
‫ن(‪( )۲۵‬پ‪،۵۷‬ا‪ٟ‬ذرٱت‪)۴۸ ،۴۷ :‬‬ ‫الس َمآ َء بَ َن ْؼ ٌٰ َها ِباَ ْیى ٍد َّو اِ نَّا ل َُم ْو ِس ُع ْو َن(‪َ )۲۱‬و ا لْا َْر َ‬
‫ض فَ َر ْش ٌٰ َها فَ ِن ْع َم ال ْٰن ِه ُد ْو َ‬ ‫(‪َ …)1‬و َّ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺٓاامسؿۺوکۺمہۺےنۺاہوھتںۺےسۺانبایۺشفرۺےبۺکشۺمہۺفتعسۺدےنیۺفشےلۺںیہۺشفرۺزنیمۺوکۺمہۺےنۺرفشۺایکۺوتۺمہۺایکۺیہۺ‬
‫شےھچۺاھچبےنۺفشےل۔‬
‫ش ْوا فِیْ َم َنا ِك ِب َها (پ‪،۵۹‬ا‪)۳۵:ٝ٠٤ٟ‬‬
‫َام ُ‬
‫ض َذ ل ُْول ًّا ف ْ‬ ‫(‪ُ …)7‬ه َو الَّ ِذ ْ‬
‫ی َج َع َل لَ ُك ُم ا لْا َْر َ‬
‫یوتۺشسۺےکۺروتسںۺںیمۺولچ۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬فیہۺ ۺ‬
‫ےہسجۺےنۺاہمترےۺےیلۺزنیمۺرشؾۺ(اتعب)ۺرکد ۺ‬

‫(‪ …)3‬الَّ ِذ ْ‬
‫ی َج َع َل لَ ُك ُم ا لْا َْر َ‬
‫ض ِف َرا ًّشا (پ‪،۳‬ا‪ٟ‬برقٵ‪)۵۵:‬‬
‫نیموکۺوھچبان۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شف ۺر ۺ‬
‫سجےنۺاہمترےۺےیلۺز ۺ‬
‫رقٓاؿۺدیجمۺںیمۺرثکتۺےکۺاسھتۺزنیمۺاکۺذرکۺرفامایۺایگۺےہۺاتہکۺشسۺےکۺاجعابئتۺںیمۺوغرۺفرکفۺایکۺاجےئ۔ۺشسۺاکاظرہۺ‬
‫(‪ِ …)4‬‬
‫زدنفںۺےکۺرےنۺیکۺہگجۺشفرۺۺابنطۺرمدفںۺیکۺٓارشؾۺاگہۺےہ۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫ا َل َْم نَ ْج َع ِل ا لْا َْر َ‬
‫ض ِكفَا تًّا(‪)۴۸‬ا َ ْح َیآ ًّء َّو ا َ ْم َوا تًّا(‪( )۴۲‬پ‪،۵۹‬ا‪٤ٟ‬زس‪٠‬ت‪)۵۶ ،۵۵:‬‬
‫نیم ۺوکعمجۺرکےنۺفشیلۺ ۺہنایکۺاہمترےۺزدنفںۺشفرۺرُمدفںۺیک۔‬
‫مہےنۺز ۺ‬‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪ :‬ۺ‬
‫ایک ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ىباتاتکےوجائبات‪:‬‬
‫مت ۺزنیم ۺوک ۺدوھکی ۺہک ۺیسیک ۺرمدہ ۺےہ ۺنکیل ۺبج ۺشس ۺرپ ۺابرش ۺربیتس ۺےہ ۺوت ۺرَتفاتزہ ۺوہرک ۺرھبٓایت ۺےہۺشفر ۺرطح ۺرطح ۺےکۺ‬
‫َ‬
‫ابناتت ۺشُاگ ۺرک ۺ ۺرہی ۺرھبی ۺوہ ۺاجیت ۺےہ‪،‬یئک ۺمسق ۺےک ۺویحشانت ۺشس ۺںیم ۺےس ۺبکلنے ۺںیہ۔رھپ ۺدوھکی ۺہک ۺشس ۺےن ۺسک ۺرطح ۺاخومشۺ‬
‫شفردنلب ۺفابال ۺوبضمط ۺاہپڑفں ۺےک ۺذرےعیزنیم ۺےک ۺانکرفں ۺوک ۺوبضمط ۺایک۔ےسیک ۺشؿ ۺےک ۺےچین ۺاپین ۺراھک ۺسج ۺےس ۺےمشچ ۺوھپےتٹ ۺشفرۺ‬
‫زنیمۺںیمۺرہنںیۺیتہبۺںیہ۔اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےنۺتخسۺرھتپیلیۺزنیمۺشفر َ ّ‬
‫ۺگیلۺیٹمۺےسۺانتکۺاصػۺافشػۺاھٹیمۺشفرۺاکلہۺاپینۺاکنالسجۺےکۺ‬
‫ذرےعی ۺرہ ۺزیچ ۺوک ۺزدنیگ ۺیشخب۔شیس ۺےک ۺذرےعی ۺیئک ۺمسق ۺےک ۺدرتخ ۺشفر ۺرطح ۺرطح ۺیک ۺزبسایں ۺدیپش ۺںیک ۺًالثم‪ :‬ۺہلغ‪ ،‬ۺابسن‪،‬ۺ‬
‫َ‬
‫زوتیؿ‪،‬شوگنر‪،‬ۺروجھرۺ‪،‬ۺشانرشفرےبۺامشرۺلھپۺدیپشۺرفامےئ۔شؿۺیکۺںیلکشۺ‪،‬ۺرگن ‪،‬ۺذشو ے‪،‬انمعفۺشفرۺوخوبشںیئۺمحنفۺںیہ۔ۺاھکےنۺےکۺ‬
‫احلظۺےسۺضعبۺوکۺضعبۺرپۺتلیضفۺےہ‪،‬ہیۺبسۺشکیۺیہۺاپینۺےسۺریسشبۺشفرۺشکیۺیہۺزنیمۺےسۺدیپشۺےیکۺےئگۺںیہ۔‬
‫گھ ٹ‬
‫شرگۺمتۺوہکۺہکۺشؿۺاکۺفلتخمۺوہانۺشؿۺےکۺچیبۺشفرۺشلصۺےکۺفلتخمۺوہےنۺیکۺفہجۺےسۺےہوتۺمہۺںیہکۺےگۺ ت یۺںیمۺرَتۺوخےشۺ‬
‫ل‬

‫اہکںۺےھت؟ۺشکیۺدشےنۺںیمۺاستۺابںیلۺشفرۺرھپۺرہۺابؽۺںیمۺ‪100‬ۺدشےنۺبکۺےھت؟‬
‫جغیبُٹیَُکےفُائز‪:‬‬
‫ولگنجںۺیکۺزنیمۺیکۺرطػۺدوھکیۺشفرۺشسۺےکۺاظرہۺفابنطۺںیمۺوغرۺرکفۺمتۺشکیۺیہۺیسیجۺیٹمۺدوھکیۺےگ‪،‬ۺبجۺشسۺرپۺاپینۺ‬
‫شرتاتۺےہۺوتۺفہۺرتفاتزہۺوہۺرکۺرھبۺٓایتۺےہۺشفرۺرہۺرفقنۺدشرۺوجڑشۺشاگۺالیتۺےہ‪،‬ۺشؿۺےکۺرگنۺفلتخمۺںیہۺیسکۺابتۺںیمۺہ ےتۺشفرۺیسکۺابتۺ‬
‫ںیمۺفلتخم۔رہۺشکیۺاکۺشاسیۺرگن‪،‬ۺوب‪،‬ۺذشہقئۺشفرۺلکشۺےہۺوجۺدفرسےۺےسۺدجشۺےہ۔شبۺشؿۺیکۺرثکت‪،‬ۺشؿۺیکۺںومسںۺیکۺرثکتۺ‬
‫شفرۺشؿۺیکۺولکشںۺیکۺرثکتۺوکۺدوھکیۺرھپۺزبسویںۺےکۺفلتخمۺذش ںوںۺشفرۺریثکۺانمعفۺیکۺرطػۺرظنۺرکفۺشفرۺدوھکیۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺ‬
‫ڑجیۺوبویٹںۺںیمۺسکۺدقرۺاندرۺانمعفۺرےھکۺںیہ‪،‬ۺیہیۺابناتتۺذغشےتنبۺںیہ‪،‬وقتۺدےتیۺںیہ‪،‬ۺزدنہۺرےتھکۺںیہۺشفرۺاجؿۺیھبۺےلۺےتیلۺ‬
‫ںیہ۔ۺیہیۺڑجیۺوبایٹںۺڈنھٹشۺیھبۺرکیتۺںیہۺشفرۺرگؾۺیھب‪،‬وکیئۺدعمےۺںیمۺاجۺرکۺرفصشوکۺڑجفںۺےسۺشاھکڑۺیتکنیھپۺےہۺوتۺوکۺیئۺفاہںۺاجۺ‬
‫رکۺوخدۺیہۺرفصشۺنبۺاجیتۺےہ‪،‬ۺشکیۺوخؿۺوکۺاصػۺرکیتۺےہۺوتۺشکیۺرفصشۺیکۺرطػۺےلۺاجیتۺےہ‪،‬ۺوکیئۺمغلبۺفوَسْدشۺاکۺعلقۺعمقۺرکیتۺےہۺوتۺ‬
‫وکیئۺمغلبۺانبیتۺےہ‪،‬ۺیسکۺےسۺیتسچۺٓایتۺےہۺوتۺوکیئۺدنینۺںیمۺالتبمۺرکۺدیتیۺےہ‪،‬ۺھچکۺوبضمطۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رکیتۺںیہۺشفرۺھچکۺزمکفرۺرکۺدیتیۺںیہ۔‬
‫َ‬
‫زنیمۺںیمۺوکیئۺیھب َ ّ اۺتۺشفرۺاکنتۺشاسیۺدیپشۺںیہنۺایکۺایگۺسجۺںیمۺوکیئۺعفنۺہنۺوہرگمۺشاسنؿۺشسۺیکۺتقیقحۺاجےننۺےسۺاقرصۺےہ۔ۺ‬
‫ہیۺامتؾۺابناتتۺاسکؿۺیکۺاتحمجۺوہیتۺںیہۺاتہکۺفہۺوصخمصۺلمعۺےکۺذرےعیۺشؿۺوکۺڑباھےئ‪،‬ۺروجھرۺوکۺویپدنۺاگلایۺاجاتۺےہ‪،‬شوگنرۺوکۺاھچاٹنۺ‬
‫اجاتۺےہشفرۺیتیھۺےسۺاھگسۺوھپسۺوکۺدفرۺایکۺاجاتۺےہ۔ۺشؿۺںیمۺےسۺھچکۺزنیمۺںیمۺجیبۺوبےنۺےسۺدیپشۺوہیتۺںیہ‪،‬ۺھچکۺیکۺاینہٹںۺاکٹۺ‬
‫رکاگلیئ ۺاجیت ۺںیہ ۺشفر ۺضعب ۺوک ۺدرتخ ۺرپ ۺوملقں ۺیک ۺوصرت ۺںیم ۺاگلای ۺاجات ۺےہ۔ ۺشرگ ۺمہ ۺابناتت ۺیک ۺفلتخم ۺشَانجس ۺفشاسقؾ‪ ،‬ۺشوحشؽۺ‬
‫فانمعفۺشفرۺاجعابئتۺذرکۺرکےنۺاکۺشرشدہۺرکںیۺوتۺشسۺںیمۺیئکۺدؿۺزگرۺاجںیئۺےگ۔ۺذٰہلشۺںیہمتۺرہۺسنجۺےسۺوھتڑشۺاسۺۺ لوہنۺیہۺاکیفۺےہۺ‬
‫وجۺوغرفرکفۺیکۺرشہۺرپۺاہمتریۺرشامنہیئۺرکے۔ۺہیۺۺابناتتۺےکۺاجعابئتۺےھت۔‬
‫جُاہظِمىزىیات‪:‬‬
‫اہپڑفںۺےکۺےچینۺرےھکۺےئگۺوجشرہۺشفرۺزنیمۺےسۺاحلصۺۺوہےنۺفشیلۺۺدعماینتۺیھبۺزینیمۺاشنوینںۺںیمۺےسۺںیہ۔ۺزنیمۺےکۺفلتخمۺ‬
‫ڑکٹے ۺابمہ ۺےلم ۺوہےئ ۺںیہ‪،‬اہپڑفں ۺوکدوھکی ۺہک ۺسک ۺرطح ۺشؿ ۺںیم ۺےس ۺوسےن‪ ،‬ۺاچدنی‪ ،‬ۺریففزہ(شکی ۺیتمیق ۺرھتپ)شفر ۺلَعْل(رسخ ۺرگن ۺاکۺ‬
‫َ‬
‫رش)ےک ۺدمعہ ۺوجشرہ ۺبکلنے ۺںیہ۔ ۺھچک ۺوت ۺشےسی ۺںیہ ۺںیہنج ۺوھتہڑفں ۺےس ۺوکاٹ ۺاجات ۺےہ ۺ ۺً‬
‫الثم‪:‬وسان ۺ‪ ،‬ۺاچدنی‪ ،‬ۺاتابن‪ ،‬ۺلتیپ ۺشفر ۺولاہ۔ ۺھچک ۺشےسی ۺںیہۺ‬
‫ہکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺسکۺرطحۺشؿۺوکۺاکنےنل‪،‬اصػۺرکےنۺ‪،‬شؿۺےسربنتۺشفرۺدرگیۺشایشۺ‬
‫ںیہنجۺوک ۺاٹںیہنۺاجاتۺًالثمۺ‪ِ :‬فْف ۺزہۺشف ۺرلَعْل۔ۺشبۺدوھکیۺ ۺ‬
‫ےنیکۺرطػۺشاسنؿۺوکۺرشہۺامنیئۺدی۔‬
‫زینۺزویرشتۺفدقنیۺانب ۺ‬
‫رھپۺزینیمۺدعماینتۺینعیۺرٹیپفؽ‪،‬ۺاتروکؽۺشفرۺدنگکھۺفریغہۺوکۺدوھکیۺہکلبۺبسۺےسۺشدٰینۺکمنۺیہۺوکۺدھکیۺولۺوجۺرصػۺاھکےنۺاکۺ‬
‫ذشہقئۺانبےنۺےکۺاکؾۺٓااتۺےہ‪،‬ۺہیۺشرگۺیسکۺرہشۺےسۺمتخۺوہۺاجےئۺوتۺفاہںۺےکۺولگۺزیتیۺےسۺومتۺیکۺرطػۺڑبےنھۺںیگل۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺ‬
‫رتمحۺدوھکیۺہکۺےسیکۺشسۺےنۺزنیمۺےکۺضعبۺوصحںۺوکۺنیکمنۺشفرۺددلیلۺانبایۺہکۺابرشۺےکۺببسۺشسۺںیمۺاصػۺاپینۺعمجۺوہاتۺےہۺسجۺےسۺ‬
‫لم ۺرک ۺکمن ۺاتنب ۺےہ‪ ،‬ۺہی ۺکمن ۺشاہتنیئۺاھکرش ۺوہات ۺےہ‪ ،‬ۺیسک ۺزیچ ۺںیم ۺالمےئ ۺریغب ۺشکیۺوتہلۺاھکۺان ۺیھب ۺنکمم ۺںیہن۔ہی ۺشس ۺےئل ۺےہ ۺہک ۺاہمترےۺ‬
‫َ‬
‫یٹ ّٰ ۺیہکۺےبۺاجؿۺزیچفںۺ ۺ‬
‫ںیمیھبۺیئکۺیئکۺںیتمکحۺ‬ ‫ذن‬‫ےنوکۺشاھچۺرکےۺشف ۺرںیہمتۺوخوگششرۺشاسحسۺوہ ۺ۔رہۺویحشؿۺ‪،‬رہۺڑجیۺوب ۺ‬ ‫اھک ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیہ۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺیسکۺزیچۺوکۺضحمۺلیھکۺوکدۺایۺےبۺاکرۺدیپشۺںیہنۺرفامایۺہکلبۺبسۺاکۺبسۺاسیجۺوہانۺاچےئہاھتۺشفرۺاسیجۺشسۺےکۺلُطفۺ‬

‫الس ٰم ٰو ِت َو ا لْا َْر َ‬
‫ض َو َما‬ ‫فرکؾ ۺےک ۺالقئ ۺاھت ۺشس ۺےن ۺفاسی ۺدیپش ۺرفامای۔ ۺشیس ۺفہج ۺےس ۺشس ۺرکمی ۺذشت ۺےن ۺرفامای‪َ :‬و َما َخل َ ْق َنا َّ‬
‫بَ ْؼ ٌَ ُه َما ل ٰ ِع ِب ْی َن(‪َ )۳۵‬ما َخل َ ْق ٌٰ ُه َماۤٗ اِلَّا ِبا لْ َح ِّ‬
‫ق (پ‪،۵۵‬ا‪ٟ‬سخا‪)۱۹ ،۱۸:٪‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺمہۺےنۺہنۺانبےئۺٓاامسؿۺشفرۺزنیمۺشفرۺوجۺھچکۺشُؿۺےکۺدرایمؿۺےہۺلیھکۺےکۺوطرۺرپمہۺےنۺشُںیھنۺہنۺانبایۺرگمۺقحۺےکۺاسھت۔‬

‫مدتلفاقساوکےجاىزاع‪:‬‬
‫فلتخمۺمسقۺےکۺویحشانتۺیھبۺزنیمۺیکۺاشنوینںۺںیمۺےسۺںیہ۔شفًالۺشؿۺیکۺدفۺںیمسقۺںیہ‪:‬ۺشکیۺفہۺوجۺشُڑےتۺںیہۺشفرۺدفرسےۺفہۺ‬
‫وجۺےتلچۺںیہ۔ۺےنلچۺفشولںۺیکۺرھپۺیئکۺںیمسقۺںیہ‪:‬دفۺاپٕاںۺرپۺےنلچۺفشےلۺ‪،‬ۺاچرۺاپٕاںۺرپۺےنلچۺفشےل‪،‬ۺدسۺاپٕاںۺرپۺےنلچۺفشےلۺشفرۺوسۺاپٕاںۺرپۺےنلچۺ‬
‫ۺرشحشت ۺشالَرض ۺںیم ۺشؿ ۺوک ۺداھکی ۺیھب ۺاجات ۺےہ۔ ۺرھپ ۺشؿ ۺوک ۺفلتخم ۺولکشں‪ ،‬ۺوصروتں‪ ،‬ۺاعدشت ۺف ۺافصت ۺشفر ۺانمعف ۺ ۺفریغہۺںیمۺ‬
‫ُ‬ ‫فشےل ۺاسیج ۺیک‬
‫میسقتۺایکۺایگ۔‬
‫وہشیئۺرپدنفںۺ‪،‬یکشخۺےکۺاجونرفںۺشفرۺرھگولیۺوچاپویئںۺوکۺدوھکیۺںیہمتۺشؿۺںیمۺشےسیۺاجعابئتۺرظنۺۺٓاںیئۺےگۺنجۺےکۺببسۺمتۺ‬
‫شؿۺےکۺاخقلۺیکۺتمظعۺ‪،‬شسۺیکۺدقرتۺشفرۺشسۺیکۺمُص ّووِریۺیکۺتمکح ۺںیمۺًاعطقۺکشۺںیہنۺرکۺےتکس۔ۺشؿۺبسۺاکۺشاحہطۺاننکممۺےہۺہکلبۺشرگۺ‬
‫مہۺرھچم‪،‬ۺویچیٹن‪،‬ۺڑکمیۺایۺدہشۺیکۺیھکمۺےسیجۺوھچےٹۺوکمڑفںۺےکۺاجعابئتۺۺًالثم‪:‬ۺشؿۺاکۺشانپۺرھگۺانبان‪،‬ۺشسۺںیمۺشینپۺذغشۺعمجۺرکان‪،‬ۺشےنپۺوجڑےۺےسۺ‬
‫سرپۺیھبۺاقدرۺںیہن۔‬
‫ںی ۺوتمہۺش ۺ‬
‫ےناکۺشرشدہۺرک ۺ‬
‫ںکتۺاچنہپانۺفریغہۺایبؿۺرک ۺ‬
‫تےکۺاسھتۺشینپۺرضفرایتۺوکۺشےنپۺرھگف ۺ‬
‫شُتفلۺشاھٹانۺ‪،‬اہمر ۺ‬

‫مکغیکاگھظاِعاسکیٌضا‪:‬‬
‫ےس‬
‫س ۺ‬
‫نجںیمۺرقتتیۺشکیۺاہھتۺایۺش ۺ‬
‫ےہ ۺ‬
‫یت ۺ‬
‫ےئلےلہپۺشیسیۺدفۺںیہگجۺالتشۺرک ۺ‬
‫ےک ۺ‬
‫ےن ۺ‬
‫انپرھگۺانب ۺ‬
‫رہنےکۺانکرےۺش ۺ‬
‫ہک ۺ‬
‫وھکی ۺ‬
‫یوکۺد ۺ‬
‫متۺڑکم ۺ‬
‫ھچکۺمکۺافہلصۺوہۺاتہکۺفہۺداھےگۺوکۺدفونںۺانکرفںۺکتۺاچنہپۺےکسرھپۺفہۺشانپۺوھتکۺوجۺہکۺشکیۺداھاگۺوہاتۺےہۺشکیۺانکرےۺرپۺڈشانلۺرشفعۺرکیتۺ‬
‫رکچ‬
‫ےہۺاتہکۺفہۺفاہںۺٹمچۺاجےئرھپۺدفرسےۺانکرےۺیکۺرطػۺڑبیتھۺےہۺشفرۺشےسۺیھبۺداھےگۺےسۺوبضمطۺابدنھۺدیتیۺےہ۔ۺشیسۺرطحۺ ۺ‬
‫اگلیتۺریتہۺےہۺشفرۺشؿۺدفونںۺانکرفںۺںیمۺشکیۺانمبسۺافہلصۺریتھکۺےہۺ۔بجۺشؿۺداھوگںۺےسۺدفونںۺانکرےۺوبضمطۺوہۺاجےتۺںیہۺ ۺوت‬
‫ےنیکۺوصرتۺنبۺاجیت‬
‫ات ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےہ۔ ۺرھپ ۺفہ ۺابان ۺانبان ۺرشفع ۺرکیت ۺےہ ۺشفر ۺابےن ۺوک ۺاتےن ۺرپ ۺریتھک ۺےہ۔ ۺوییہن ۺفہ ۺشکی ۺوک ۺدفرسے ۺرپ ۺرےتھک ۺوہےئ ۺاتےن ۺابےن ۺےکۺ‬
‫َ‬
‫انکرےۺرپۺوبضمطۺرگہۺاگلیتۺریتہۺےہۺشفرۺشسۺامتؾۺلمعۺےکۺدفرشؿۺشسۺےکۺےشقنۺیکۺلمکمۺۺراعتیۺرکیتۺےہۺ ّٰیۺہکۺہیۺشکیۺاجؽۺنبۺ‬
‫ذن‬

‫یھکمسنھپۺاجےتںیہ‪،‬ۺرھپۺشکیۺوکےنۺںیمۺھٹیبۺرکۺ ےسنھۺفشےلۺاکشرۺاکۺشاظتنرۺرکیتۺےہ ۺ۔ےسیجۺیہۺاکشرۺشسۺںیمۺ‬

‫اجاتۺےہۺسجۺںیمۺرھچمۺ‪،‬ۺ ۺ‬
‫رگاتۺےہۺوفر ًشۺشسۺوکۺشکچۺرکۺاھکۺیتیلۺےہۺ‪،‬ۺشرگۺوکیئۺاکشرۺہنۺٓاےئۺوتۺاکشرۺرکےنۺےکۺےئلۺۺدویشرۺےکۺشکیۺانکرےۺےسۺشےنپۺاجؽۺکتۺ‬
‫شکیۺداھاگۺچنیھکۺرکۺشسۺےکۺاسھتۺکٹلۺاجیتۺشفر ۺیھکمۺےکۺشُڑےنۺاکۺشاظتنرۺرکیتۺےہ‪،‬ۺےسیجۺیہۺیھکمۺفاہںۺےسۺزگرےنۺیتگلۺےہۺوخدۺوکۺ‬
‫ےےسۺاھکیتۺےہ۔‬
‫یتیےہۺشفرۺرھپۺزم ۺ‬
‫ٹیپلرکۺوبضمیطۺےسۺابدنھۺد ۺ‬
‫ڑکپرکۺشسۺےکۺاپٕاںۺرپۺداھ ۺاگ ۺ‬
‫شسۺرپۺکنیھپۺدیتیۺےہۺ‪،‬رھپۺشےسۺ ۺ‬
‫رہ ۺوھچےٹ ۺڑبے ۺاجدنشر ۺںیم ۺشےنتاجعابئت ۺںیہ ۺنج ۺاک ۺامشر ۺرکان ۺنکممۺںیہن۔ ۺاہمترش ۺایک ۺایخؽ ۺےہ ۺہک ۺڑکمی ۺےن ۺہی ۺرطہقیۺ‬
‫وخدۺاھکیسۺایۺشاجیدۺایکۺےہۺایۺیسکۺشاسنؿۺاکۺشاجیدۺرکدہۺےہۺایۺرھپۺیسکۺٓادیمۺےنۺڑکمیۺوکۺاھکسایۺےہۺایۺرھپۺہنۺشسۺوکۺاھکسےنۺفشالۺوکیئۺےہۺہنۺ‬
‫رشامنہیئ ۺرکےن ۺفشال؟ ۺایک ۺوکیئ ۺاصِبح ۺریصبت ۺش ۺس ۺےک ۺالاچر‪ ،‬ۺرمکفز ۺشفر ۺاعزج ۺوہےن ۺںیم ۺکش ۺرکے ۺاگ؟ ۺہکلب ۺاہیھت ۺوکیہ ۺدھکی ۺولۺ‬
‫ابفوجدۺمیظعۺہّثجۺشفرۺاظرہیۺوقتۺوہےنۺےکۺفہۺشےنپۺاعمےلمۺےسۺاعزجۺےہۺوتۺرھپۺہیۺزمکفرۺوکمڑہۺےسیکۺبسۺھچکۺوخدۺرکۺاتکسۺےہ؟ۺایکفہۺ‬
‫شینپۺلکشۺفوصرت‪،‬ۺک لۺفرحتکۺشفرۺبیجعۺفۺرغبیۺاکؾۺیکۺفہجۺےسۺشےنپدیپشۺرکےنۺفشےلۺاخقلۺفمیلعۺیکۺدقرتۺفتمکحۺرپۺوگشہۺ‬
‫ںیہن؟امتؾ ۺویحشانت ۺوک ۺوت ۺوھچڑف ِ ِ ح‬
‫ۺاصح ۺریصبت ۺوت ۺشس ۺوھچےٹ ۺےس ۺوکمڑے ۺیہ ۺںیم ۺاخقل ۺیک ۺتمظع ۺفدتریب‪ ،‬ۺ ُ حبْریگ ۺشفر ۺتمکحۺ‬
‫فدقرتۺےکۺامکؽۺاکۺاشمدہہۺرکۺاتیلۺےہۺسجۺںیمۺںیلقعۺریحشؿۺفۺرپاشیؿۺریتہۺںیہ۔‬
‫ہیۺاببۺشاسیۺےہ ۺسجۺیکۺدحۺدنبیۺںیہنۺیکۺاجیتکسۺویکہکنۺویحشانتۺشفرشؿ ۺیکۺںیلکش ۺرھپۺاعدںیتۺشفرۺانمعفۺےبۺامشرۺںیہ۔ۺ‬
‫دولں ۺاک ۺبجعت ۺ ۺشیس ۺوصرت ۺدفر ۺوہ ۺاگ ۺبج ۺشؿ ۺوک ۺتہب ۺزایدہ ۺدےنھکی ۺےک ۺببس ۺشاسنؿ ۺشؿ ۺ ۺےسامونس ۺوہ ۺاجےئ۔ ۺشہتبل ۺبج ۺوکیئ ۺاینۺ‬
‫اجونررظنۺٓااتۺےہۺاچےہۺفہۺڑیکشۺیہۺویکںۺہنۺوہۺوتۺبجعتۺوہےنۺاتگلۺےہشفرۺدےنھکیۺفشالۺاتہکۺےہ‪ ’’:‬ہسب َحا َ‪ ٪‬اہللہیۺانتکۺبیجعۺےہ!‛ ہکبجۺ‬
‫شاسنؿۺوتۺامتؾۺویحشانتۺںیمۺبسۺےسۺزایدہۺبیجعۺرتۺےہۺرھپۺیھبۺشےنپۺشفرپۺبجعتۺںیہنۺرکاتۺہکلبۺشرگۺفہۺاجونرفںۺوکۺدےھکیۺنجۺےسۺ‬
‫امونس ۺےہۺشفرۺشؿۺیک ۺولکشں‪ ،‬ۺوصروتں ۺیکۺرطػۺرظن ۺرکے ۺرھپۺشؿ ۺیک ۺاھکولں‪،‬ۺشفؿۺشفرۺابولںۺےسۺاحلص ۺوہےنۺفشےل ۺانمعفۺ‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬‬ ‫دےھکیۺںیہنجۺاہلل‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےنۺشینپۺولخمؼۺاکۺابلس‪،‬ۺرفسۺفرضحۺاکۺرھگ‪،‬ۺاھکےنۺےنیپۺےکۺربنتۺشفرۺاپٕاںۺےکۺوجےتانبایزینۺشؿۺےکۺدفدھۺشفرۺوگتۺوکۺشؿۺیکۺذغشۺ‬
‫ایک‪ ،‬ۺرھپ ۺھچک ۺوک ۺوسشر ۺوہےن ۺشفر ۺھچک ۺوک ۺوبھج ۺشاھٹےن ۺےک ۺےئل ۺانبای ۺہک ۺولگنجں ۺشفر ۺفشدویں ۺےک ۺوطلی ۺافےلص ۺےط ۺرکےت ۺںیہ۔ ۺدےنھکیۺ‬
‫فشولںۺوکۺشؿۺےکۺاخقلۺشفرۺمُص ّوورۺیکۺتمکحۺرپۺانتجۺیھبۺبجعتۺوہۺمکۺےہۺویکہکنۺشسۺےنۺشؿۺوکۺشےسیۺملعۺےسۺدیپشۺرفامایۺےہۺوجۺشؿۺےکۺ‬
‫انمعف ۺوک ۺقیلخت ۺےس ۺےلہپ ۺیہ ۺاجعم ۺاھت۔ ۺاپک ۺےہ ۺفہ ۺذشت ۺسج ۺےک ۺملع ۺںیم ۺامتؾ ۺشُومریسک ۺوغرفرکف ۺ‪ ،‬ہاتلم ۺ‪ ،‬ۺدتربشفر ۺریغب ۺیسک ۺفزریۺ‬
‫فریشمۺیکۺدمدۺےکۺفشحضۺںیہ۔فہۺملعۺفشال‪،‬ۺتمکحۺفشالۺشفرۺدقرتۺفشالۺےہۺ۔ۺشسۺےنۺشینپۺشدٰینۺولخمؼۺےکۺذرےعیۺاعرنیفۺےکۺدولںۺوکۺ‬
‫ح َ‬
‫شینپۺوتدیحۺیکۺیچسۺاہشدتۺشِاقلۺرفامیئ‪،‬ۺولخمؼۺےکۺےئلۺیہیۺےہۺہکۺشسۺےکۺرہقۺفدقرتۺاکۺنیقی‪،‬ۺشسۺیک َۺر ِ َّ‬
‫وُبنۺاکۺشرتعشػۺشفرۺشسۺیکۺ‬
‫تمظعۺفالجتلۺیکۺرعمتفۺےسۺزجعۺاکۺشرقشرۺرکے۔وکؿۺےہ ۺوجۺشسۺیک ۺرعتفیۺاکۺقحۺشدشۺرکۺےکس؟ۺفہۺفاسیۺےہۺاسیجۺشسۺےنۺوخدۺ‬
‫ۺاعچْۺوہےنۺاکۺشاہظرۺرکںی۔ۺمہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺداعۺرکےتۺ‬
‫شینپۺرعتفیۺیکۺ‪،‬امہریۺرعمتفۺہکۺشاہتنۺہیۺےہۺہکۺمہۺشسۺیکۺرعمتفۺےس ِ ح‬
‫ںیہۺہکۺفہۺشےنپۺلُطفۺفرکؾۺشفرۺشاسحؿۺےسۺںیمہۺدہشتیۺۺےشخب۔‬
‫قزعتکیىصاىیسنيزع‪:‬‬
‫ظع ِ‬
‫ۺدقرتۺشیہٰلۺرپۺدالتلۺرکےنۺفشیلۺشکیۺزینیمۺاشنینۺۺرہگےدنمسریھبۺںیہ۔ہیۺشےنتۺڑبےںیہۺہکۺشوہنںۺےنۺامتؾۺ‬
‫زنیم ۺوک ۺریھگش ۺوہش ۺےہ‪ ،‬ۺوج ۺیھب ۺلگنج ۺشفراہپڑ ۺکشخ ۺزنیم ۺرپ ۺرظن ۺٓاےت ۺںیہ ۺہی ۺشس ۺاپین ۺےک ۺشابتعر ۺےس ۺشےسی ۺںیہ ۺوگای ۺتہب ۺڑبےۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬
‫ۺروسؽ ۺشرکؾ ۺ‪،‬اشہِ ۺینب ۺٓادؾ ۺ َػلی ا ہ‬
‫دنمسر ۺںیم ۺشکی ۺوھچاٹ ۺاس ۺزجریہ ۺوہشفر ۺابیق ۺوپری ۺزنیم ۺاپین ۺےس ۺرھبی ۺوہاسیجہک ِ‬
‫َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺرفامای‪’’:‬زنیم ۺیک ۺاثمؽ ۺدنمسر ۺںیم ۺشیسی ۺےہ ۺےسیج ۺزنیم ۺںیم ۺشکی ۺشلبطص۔‛(‪) 279‬ذٰہلش وپری ۺزنیم ۺںیم ۺشکی ۺشلبطص ۺاکۺ‬
‫وصتر ۺرک ۺےک ۺشدنشزہ ۺاگل ۺولشفر ۺاجؿ ۺول ۺہک ۺدنمسر ۺےک ۺاقمےلب ۺںیم ۺزنیم ۺیھب ۺشیسی ۺیہ ۺےہ ۺویکہکن ۺدنمسر ۺےک ۺشدنر ۺےک ۺویحشانت ۺشفرۺ‬
‫وجشرہۺزنیمۺےکۺشفرپۺےکۺامتؾۺاجعابئتۺےسۺ ُدےنگۺںیہۺےسیجۺشسۺیکۺاشکدیگۺزنیمۺیکۺاشکدیگۺےسۺ ُدینگۺےہ۔ۺدنمسرۺےکۺڑبشۺوہےنۺیکۺ‬
‫فہجۺےسۺشسۺںیمۺشےنتۺڑبےۺڑبےۺویحشانتۺںیہۺہکۺمتۺشؿۺیکۺوھٹیپںۺوکۺدھکیۺرکۺوھۺےگۺاشدیۺوکیئۺزجریہۺےہشسۺرپۺشینپۺوسشریۺ‬
‫(یتشک)شاترینۺاچےئہ۔ۺیھبکۺفہۺںیہمتۺٓاگۺوسحمسۺوہںۺےگۺنکیلۺبجۺرحتکۺرکںیۺےگۺوتۺولعمؾۺ‬

‫‪ …279‬ا‪ِ٤ٟ‬ىی ً‪ ٩‬ح‪ ١٤‬اْلسٔار‪ٛ،‬تاب ا‪٤ٟ‬حبٶ ٯا‪ٟ‬ظٰ‪ ٚ‬ٯا‪ٟ‬زؿا‪،۳۳۵۳ /۵،‬حسٱث‪،۴۳۶۸:‬طا‪٠٣‬ٶ ‪ ٥ٟ،‬ٱٰجس‪ٟ‬ہ اػ‪١‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫وہاگۺہکۺہیۺوتۺوکیئۺویحشؿۺےہ۔شرضۺیکشخۺرپۺویحشانتۺیکۺینتجۺیھبۺںیمسقۺںیہۺًالثم‪:‬ۺوھگڑے‪،‬ۺرپدنے‪،‬ۺاگےئۺشفرۺشاسنؿۺفریغہۺشؿۺےسیجۺ‬
‫ہکلب ۺشؿ ۺےس ۺیھب ۺ ُدےنگ ۺدنمسر ۺںیم ۺںیہ ۺشفر ۺتہب ۺےس ۺوتشس ۺںیم ۺشےسی ۺںیہ ۺنج ۺیک ۺاثمؽ ۺیکشخ ۺرپ ۺرظن ۺیہ ۺںیہن ۺٓایت۔شؿ ۺےک ۺشفاصػ ۺشیسیۺ‬
‫عمجیکۺںیہ۔‬
‫ےس ۺ‬
‫سےکۺاجعابئتۺفریغ ۺہےکۺناوشؿۺ ۺ‬
‫یرفسۺشفرۺش ۺ‬
‫ںےنۺدنمسر ۺ‬
‫ںیہوجۺضعبۺولوگ ۺ‬
‫ۺےیکےئگۺ ۺ‬
‫اتکوبںۺںیمۺایبؿ ۺ‬
‫رھپۺدوھکیۺوتۺسکۺرطحۺاپینۺےکۺےچینۺرےنہۺفشیلۺپیسۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺوگؽۺومیتۺدیپشۺےیکۺںیہۺشفردوھکیۺےسیکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺ‬
‫اپین ۺےک ۺےچین ۺتخس ۺرھتپ ۺےس ۺرَماجؿ ۺوک ۺدیپش ۺرفامای ۺاحالہکن ۺفہ ۺدرتخ ۺیک ۺاممہ ۺشکی ۺوبیٹ ۺےہ ۺوج ۺرھتپ ۺےس ۺشُیتگ ۺےہ۔ ۺشس ۺےک ۺالعفہ ۺعَتی ح ْر(ینعیۺ‬
‫دنمسریۺاجونرۺےکۺٹیپۺےسۺےنلکنۺفشالۺشکیۺوھٹسۺامدہ)شفرۺدرگیۺےبۺامشرۺسیفنۺشایشءںیمۺوغرۺرکفۺںیہنجۺدنمسرۺابرہۺاتکنیھپۺےہۺشفرۺھچکۺوخدۺیھبۺاکنیلۺ‬
‫اجیتۺںیہ۔ۺرھپۺویتشکںۺےکۺاجعبئۺںیمۺوتۺوغرۺرکفۺہکۺسکۺرطحۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشؿۺوکۺاپینۺرپۺرشاینجۺرپۺاترجۺفریغہۺرفسۺرکےتۺںیہۺشفرۺشؿۺ‬
‫ےکۺےئلۺویتشکںۺوکۺرخسمۺرکۺدایۺاتہکۺفہۺشؿۺاکۺوبھجۺشاھٹںیئ۔ۺرھپۺوہشۺںیئۺںیجیھبۺہکۺیتشکۺوکۺالچںیئ‪،‬ۺرھپ َ ّۺَماوحںۺوکۺوہشںیئۺےنلچۺیکۺہگج‪،‬ۺشؿۺاکۺ‬
‫یھبںیہنۺایکۺاجۺاتکس۔‬
‫ۺفتقیھبۺاھکسۺدای۔ۺدنمسرۺںیمۺدخشۺاعتٰیلۺےکۺدیپ ۺشےیکۺےئگۺاجعابئتۺاکشاحہطۺیئکۺدلجفںۺںیمۺ ۺ‬
‫رخۺشفر ۺ‬

‫پاىیمیٌٍُعِفکظ‪:‬‬
‫شؿۺامتؾۺاجعابئۺتۺںیمۺبسۺےسۺزایدہۺبیجعۺشفرۺبسۺےسۺزایدہۺاظرہۺاپینۺےکۺرطقےۺیکۺتیفیکۺےہ۔ۺہیۺشکیۺابرکیۺ‪،‬رنؾۺ‪،‬ۺےنہبۺ‬
‫فشالۺاصػۺافشػۺمسجۺےہ‪،‬ۺشسۺےکۺیئکۺشزجشۺشسۺرطحۺےلمۺوہےئۺںیہۺوگایۺشکیۺزیچۺےہ۔ۺشسۺیکۺرتبیکۺاہنتیۺفیطلۺےہۺشفرۺدجشۺوہےنۺ‬
‫وکۺشینتۺدلجیۺوبقؽۺرکاتۺےہۺوگایۺدجشۺیہۺاھت۔رصتػۺرکےنۺےکۺےئلۺرخسمۺےہ‪،‬ۺشاصفنؽۺفۺشاصتؽۺدفونںۺوکۺوبقؽۺرکاتۺےہ۔زنیمۺرپۺاچےہۺ‬
‫ویحشانتۺوہںۺایۺابنتۺرہزیچۺیکۺزدنیگۺاکۺدشرفدمشرۺشسۺرپۺےہ‪،‬ۺشاسنؿۺشرگۺشسۺاکۺاتحمجۺوہۺشفرۺشےسۺشسۺےسۺرفکۺدایۺاجےئۺوتۺزنیمۺےکۺامتؾۺ‬
‫زخشےنۺشفرۺداین ۺیکۺابداشتہۺرصػۺاپین ۺاحلص ۺرکےنۺےکۺےئل ۺرخچۺرکۺدےحرہکیطۺشؿ ۺاکۺامکل ۺوہ۔رھپ ۺہیۺدوھکی ۺہکۺشرگۺشاسنؿۺاپینۺیپۺ‬
‫ےلۺنکیلۺاکنےنل ۺ(ینعیۺاشیپبۺرکےن)ےسرفکۺدایۺاجےئۺوتۺرھپۺیھبۺشسۺوکۺاکنےنلۺیکۺاخرطۺزنیمۺےکۺزخشےنۺشفرداینۺیکۺابداشتہۺرخچۺرکۺ‬
‫بجعتےہۺہکۺفہۺدرمہۺفدانیرۺشفرۺدمعہۺوجشرہشتۺوکۺسکۺرطحۺڑبشۺ‬
‫ڈشےل۔ۺشاسنؿۺرپۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اتھجمسۺےہۺشفرۺاپینۺےنیپۺشفرۺاکنےنلۺیکۺوجۺتمعنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشےسۺدیۺےہۺشسۺےسۺاغلفۺےہۺاحالہکنۺ(شرگۺےنیپۺایۺاکنےنل)ۺےسۺرفکۺ‬

‫دایۺاجےئۺوتۺۺشسۺیکۺاخرطزخشےنۺشفرۺابداشتہۺدےنیۺرپۺیھبۺٓاامدہۺےہ۔ۺرھپۺمتۺدرایٕاں‪،‬ۺدنمسرفں‪،‬ۺرہنرفںۺشفرۺاپینۺےکۺاجعابئتۺ‬
‫ںیمۺوغرۺفرکفۺرکفۺشؿۺںیمۺرکفۺاکۺدیمشؿۺتہبۺفعیسۺےہ۔‬
‫ۺزابؿۺاحؽۺےسۺخیچۺخیچ ۺرکۺشےنپۺدیپشۺرکےنۺفشےلۺیکۺالجتلۺشفرۺشےنپۺشدنرۺ‬
‫ہیۺامتؾۺرفنشۺداللئۺشفرۺفشحضۺاشناینںۺںیہۺوج ِ‬
‫ۺدوعتۺرکفۺدےتیۺوہےئۺیتہکۺ‬ ‫ۺامکؽۺتمکحۺاکۺشالعؿۺرکۺریہۺںیہ۔ ْ ِ‬
‫ۺشہۺ ِدؽۺوکۺشےنپۺامغنتۺےسۺۺاکپریتۺںیہۺۺشفرۺدنملقعفں ۺوک ِ‬ ‫شسۺےک ِ‬
‫ںیہ‪ :‬ۺایک ۺمت ۺےن ۺںیمہ ۺںیہن ۺداھکی‪ ،‬ۺامہری ۺوصرت‪ ،‬ۺامہری ۺرتبیک‪ ،‬ۺامہری ۺافصت‪ ،‬ۺامہرے ۺانمعف‪ ،‬ۺامہرے ۺاحالت ۺاک ۺشالتخػ ۺشفرۺ‬
‫امہرےۺےبۺامشرۺافدئےۺںیہنۺدےھکی؟ۺاہمترشۺایکۺایخؽۺےہۺمہۺوخدۺنبۺںیئگۺایۺمہۺیہۺںیمۺےسۺیسکۺےنۺںیمہۺانبایۺےہ؟ۺایکۺںیہمتۺایحۺ‬
‫ںیہنۺٓایت ۺہکۺمت ۺشکیۺہملک ۺنیت ۺرحفػ ۺےس ۺرمبکۺاھکل ۺوہش ۺدےتھکی ۺوہۺشفر ۺنیقیۺرکۺےتیل ۺوہ ۺہک ۺہیۺشےسی ۺٓادیم ۺیک ۺاکررگیی ۺےہ ۺوج ۺملعۺ‬
‫‪،‬دقرتۺ‪،‬شرشدہۺشفرۺوگاییئۺیکۺتفصۺےسۺوموصػۺےہۺرھپۺمتۺۺشؿۺدقریتۺوقنشۺوکۺیھبۺدےتھکیۺوہۺوجۺامہرےۺرہچےۺےکۺہحفصۺرپۺشُسۺ‬
‫م‬
‫ملقِۺشیہٰلۺےسۺرموقؾۺںیہۺسجۺیکۺذشتۺےکۺشدرشکۺےسۺٓاںیھکنۺاقرصۺںیہ‪،‬ۺہنۺشسۺیکۺرحتکۺشفر ۺہنۺیہۺ َخ ِلۺطخۺےکۺاسھتۺشسۺےکۺ‬
‫شاصتؽۺوکۺدھکیۺیتکسۺںیہۺشسۺےکۺابفوجدۺاہمترشۺدؽۺشسۺاص عۺیکۺالجتلۺےسۺدفرۺےہ۔‬
‫ىففہاِعاىساىیىقضِىگاع‪:‬‬
‫ہفطنۺدؽۺشفرۺاکؿۺرےنھکۺفشولں ۺےسۺاتہک ۺےہ‪:‬ۺشسۺفتقۺبج ۺریمےۺشقن ۺفاگنرۺشفرۺریمےۺرہچے ۺیکۺوصرتۺنبۺریہۺ‬
‫یھت ۺمت ۺےن ۺےھجم ۺضیح ۺےک ۺوخؿ ۺںیم ۺرگش ۺشفر ۺشدنریھے ۺےک ۺرپدفں ۺںیم ۺاپھچ ۺایخؽ ۺایک۔ ۺاقنش ۺےن ۺریمی ۺوھتڑی‪ ،‬ۺریمی ۺںیکلپ‪،‬ۺ‬
‫ریمیۺشربف‪،‬ۺریمیۺاشیپین‪،‬ۺریمےۺاگؽۺشفرۺریمےۺوہٹنۺوکۺشقنۺایکمتۺضحمۺٓاہتسہۺٓاہتسہۺڈیتلھۺشسۺوصرتۺوکۺدےتھکیۺرےہۺہکبجۺ‬
‫ہفطنۺےکۺشدنرۺابرہۺشفرۺ ِرمحۺےکۺشدنرۺابرہۺںیہمتۺوکیئۺاقنشۺرظنۺںیہنۺٓاات‪،‬ۺہنۺامںۺوکۺشسۺیکۺربخۺہنۺابپۺوکاتپ‪،‬ۺہنۺہفطنۺوکۺولعمؾۺہکۺوکؿۺ‬
‫ےہۺشفرۺہنۺرمحۺوک!ۺہیۺاقنشۺزایدہۺریحتۺشزیگنۺےہۺایۺفہۺےسجۺمتۺملقۺےسۺشکیۺوصتریۺانبےتۺوہےئۺدےتھکیۺوہۺشفرۺفہۺیھبۺشیسیۺہکۺشرگۺشکیۺ‬
‫دفۺابرۺشےسۺدھکیۺولۺوتۺمتۺیھبۺھکیسۺاجٕا۔ایکۺمتۺشسۺرپۺاقدرۺوہۺہکۺہفطنۺوکۺشدنرۺابرہۺےسۺوھچےئۺریغبۺضحمۺشقنۺفۺوصتریۺےسۺشیسیۺسنجۺ‬
‫انبانۺھکیسۺولۺسجۺاکۺاظرہۺفابنطۺشفرۺعیمجۺشزجشۺہفطنۺےسۺرمبکۺںیہ؟ۺشرگۺےھجتۺشؿۺاجعابئتۺےسۺیھبۺبجعتۺںیہنۺوہاتۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شفروتۺشؿۺےسۺہیۺںیہن ۺاتھجمسۺہکۺسجۺۺذشتۺےنۺوصتریۺفشقنۺانبےئۺشفرشکیۺرقمرہۺشدنشزہۺراھکۺشسۺیکۺلثمۺوکیئۺںیہنۺشفرۺہنۺیہۺوکیئۺ‬
‫اّقنشۺفمُ َص ِّوورۺشسۺےکۺربشربےہاسیجہکۺشسۺذشتۺےکۺشقنۺف تعنۺےکۺربشربۺوکیئۺشقنۺف تعنۺںیہنۺشفرۺدفۺوعفمولںۺےکۺرفؼۺ‬
‫ےسۺدفونںۺافولعںۺےکۺدرایمؿۺرفؼۺفشحضۺوہےنۺےکۺابفوجدۺشرگۺشبۺیھبۺےھجتۺبجعتۺںیہنۺوہاتۺوتۺشےنپۺ بجعتۺہنۺوہےنۺرپۺبجعتۺرکۺ‬
‫ہک ۺہی ۺامتؾ ۺاجعبئ ۺےس ۺڑبھ ۺرک ۺبجعت ۺزیخ ۺابت ۺےہ ۺویکہکن ۺسج ۺزیچےن ۺشینت ۺفاضتح ۺےکابفوجد ۺریتی ۺریصبت ۺوک ۺشدناھۺشفر ۺابفوجدۺ‬
‫شسۺرفنشۺایبؿۺےکۺےھجتۺقحۺےسۺمشچۺوپشۺرکۺدایۺےہۺۺفہۺشسۺابتۺےکۺزایدہۺالقئۺےہۺہکۺےھجتۺشسۺرپۺبجعتۺوہ۔‬
‫اپکۺےہۺفہۺذشتۺسجۺےنۺدہشتیۺدیۺشفرۺرمگشہۺیھبۺایک‪،‬رسیشکۺںیمۺالتبمۺرفامایۺشفرۺدیسیھۺرشہۺیکۺرشامنہیئۺیھبۺرفامیئ‪،‬ۺدبۺتخبۺ‬
‫ۺرہذرے ۺںیم ۺرصػ ۺشیس ۺیک ۺذشت ۺاکۺ‬
‫یھب ۺانبای ۺشفر ۺکین ۺتخب ۺیھب۔ ۺشےنپ ۺدفوتسں ۺیک ۺٓاوھکنں ۺوک ۺوھکؽ ۺدای ۺہک ۺفہ ۺاکانئت ۺیک ۺرہ ۺہگج ۺشفر ّ‬
‫اشمدہہۺرکےتۺںیہ۔شسۺےنۺشےنپۺدونمشںۺےکۺدولںۺوکۺشدناھۺرکۺدایۺشفرۺشینپۺتمظعۺفزبریگۺوکۺشُؿۺےسۺرپدےںیمۺراھک‪،‬ۺولخمؼۺشیسۺیکۺ‪،‬‬
‫مکحۺشیسۺاک‪،‬ۺلضفۺفشاسحؿۺشیسۺاک‪،‬ۺلُطفۺفرکؾۺشیسۺاکۺشفرۺتمظعۺفۺزبریگۺیھبۺشیسۺیکۺےہ۔ۺیسکۺیکۺاجمؽۺںیہنۺہکۺشسۺےکۺمکحۺوکریھپۺےکسۺ‬
‫شفرۺشسۺےکۺےلصیفۺںیمۺوکیئۺوچؿۺفۺرچشرکۺےکس۔‬
‫َّ‬
‫قزعتکیىصاىیہُا‪:‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیک ۺمیظعۺدقرتۺرپ ۺدالتلۺرکےنۺفشیلۺشکیۺاشنین ۺاہنتیۺفیطلۺوَہش ۺیھبۺےہ ۺےسجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےن ۺٓاامسؿ ۺیکۺ‬
‫رہگشیئۺشفرۺزنیمۺیکۺشاھٹؿۺےکۺدرایمؿۺدیقۺراھکۺےہ۔ۺبجۺفہۺےلچۺوتۺشےسۺمسجۺرپۺوسحمسۺوتۺرکۺےتکسۺںیہۺنکیلۺہنۺۺشےسۺوھچۺےتکسۺںیہۺشفرۺ‬
‫ہنۺیہۺٓاھکۺشسۺاکۺوکیئۺمسجۺدھکیۺیتکسۺےہ۔ۺشسۺیکۺاثمؽۺدنمسرۺیکۺاممہ ۺےہۺسجۺرطحۺدنمسرۺںیمۺدنمسریۺاجونرۺریتےتۺںیہۺویںۺیہۺ‬
‫وَہشۺںیمۺرپدنےۺشڑےتۺشفرۺشےنپۺرپفںۺےسۺشسۺںیمۺریتشیکۺرکےتۺںیہ۔ۺسجۺرطحۺدنمسرۺںیمۺایغطینۺےکۺببسۺومںیجۺرطضمبۺ‬
‫وہیتۺںیہۺشیسۺرطحۺبجۺٓادنیھۺےلچۺوتۺزنیمۺںیمۺلہۺلچۺچمۺاجیتۺےہ۔ۺہیۺشسۺفتقۺوہاتےہبجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺوَہشۺٕاںۺوکۺرحتکۺ‬
‫درکیوخانفکۺانبۺداتیۺےہۺۺشفرۺشرگۺفہۺاچےہۺوتۺشؿۺوکۺشینپۺرتمحۺیکۺوخربخشیۺانبۺدےۺاسیجۺہکۺوخدۺشسۺاپکۺذشتۺاکۺرفامؿۺےہ‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺمہۺےنۺوہشںیئۺںیجیھبۺابدولںۺوکۺابرفرۺرکےنۺفشایلں۔‬ ‫الر ٰیحَ ل ََوا ِقحَ (پ‪،۳۴‬ا‪ٟ‬ححز‪)۵۵:‬‬
‫َو ا َ ْر َسل ْ َنا ِّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شسۺرطحۺوَہش ۺیکۺرفح ۺویحشانتۺشفرۺابناتت ۺکتۺیتچنہپۺےہ ۺسج ۺیکۺانبۺرپۺفہۺرپفشۺاپےتۺںیہ۔ۺشرگۺفہۺاچےہۺوتۺشینپۺ‬

‫ولخمؼ ۺےک ۺانگہ ۺاگرفں ۺرپ ۺشےس ۺذعشب ۺانب ۺدے۔ ۺاسیج ۺہک ۺفہ ۺوخد ۺرفامات ۺےہ‪ :‬اِ نَّاۤٗ ا َ ْر َسل ْ َنا عَل َْي ِه ْم ِر ْی ًّحا َص ْر َص ًّرا فِیْ َی ْو ِم‬
‫ْل ُّم ْن َق ِع ٍر(‪( )۴۹‬پ‪،۵۷‬ا‪٤ٟ٘‬ز‪)۵۰ ،۳۹:‬‬ ‫اس‪ -‬كَاًَ َّ ُه ْم ا َ ْع َجا ُز نَخ ٍ‬
‫نَ ْح ٍس ُّم ْس َت ِم ٍّر(‪)۹۱‬تَن ْ ِزعُ ال َّن َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ےبۺکشۺمہۺےنۺشُؿۺرپۺشکیۺتخسۺٓادنیھۺیجیھبۺشےسیۺدؿۺںیمۺسجۺیکۺا وتسۺشؿۺرپۺہشیمہۺےکۺےیلۺریہۺولوگںۺوکۺویںۺ‬
‫ڈن(وسےھکۺےنت)ۺںیہ۔‬
‫یتیھتۺہکۺوگایۺفہۺشڑھکیۺوہیئۺروجھرفںۺےکۺڈ ۺ‬
‫دےۺامر ۺ‬

‫کصتیَُکےىہصِبيےکیِجہ‪:‬‬
‫متۺوَہشۺیکۺزنشتکۺدوھکیۺرھپۺشسۺیکۺدشتۺفاطتقۺوکۺدوھکیۺہکۺیھبکۺفہۺاپینۺرپۺیھبۺاغبلۺٓااجیتۺےہۺًالثم‪:‬ۺیسکۺزیکشمہۺںیمۺوَہشۺ‬
‫رھب ۺےک ۺدنب ۺرکدای ۺایگ ۺوہ ۺرھپ ۺشس ۺرپ ۺشکی ۺوبضمط ۺٓادیم ۺشس ۺےئل ۺاھٹبای ۺاجےئ ۺہک ۺشےس ۺاپین ۺںیم ۺڈوب ۺدے ۺوت ۺفہ ۺشاسی ۺںیہن ۺرک ۺےکسۺ‬
‫اگشفراھبریۺۺولاہۺشرگۺاپینۺرپۺراھکۺاجےئۺوتۺشسۺںیمۺڈفبۺاجےئۺاگ۔ۺوغرۺرکفۺہکۺسکۺرطحۺشےنپۺفیطلۺوہےنۺےکابفوجدۺوَہشۺاپینۺےکۺ‬
‫اقملبۺشینپۺوقتۺےکۺاسھتۺشیھٹکۺوہۺیئگ۔‬
‫ۺشیسۺتمکحۺےکۺاسھتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺویتشکںۺوکۺاپینۺرپۺرشایۺےہۺشفرۺیہیۺفہجۺےہۺہکۺرہۺفہۺزیچۺسجۺںیمۺوہَشۺرھبیۺوہۺفہۺ‬
‫اپینۺںیمۺںیہنۺڈفیتبۺویکہکنۺوہشۺاپینۺںیمۺڈفےنب ۺےسۺرکۺاجیت ۺےہۺذٰہلش ۺفہۺیتشک ۺیکۺدشیلخۺحطسۺےسۺدجشۺںیہنۺوہیت ۺسجۺیکۺانب ۺرپۺیتشکۺ‬
‫ابفوجدشےنپۺاھبریۺرھبمکۺشفرۺاطوتقرۺوہےنۺےکۺۺشسۺانزکۺوہشۺیہۺںیمۺقلعمۺریتہۺےہ۔ہیۺشےسیۺیہۺےہۺےسیجۺوکیئۺصخشۺونکںیئۺںیمۺ‬
‫رگےت ۺوہےئ ۺیسک ۺوبضمط ۺٓادیم ۺےک ۺدشنم ۺےک ۺاسھت ۺکٹل ۺاجےئوترگےن ۺےسچب ۺاجات ۺےہوییہن ۺیتشک ۺیھب ۺشےنپ ۺدنیپے ۺےسۺ‬
‫َ‬
‫وبضمط ۺوہش ۺےک ۺدشنم ۺوک ۺاھتؾ ۺیتیل ۺےہ ّٰی ۺہک ۺفہ ۺوہش ۺشےس ۺاپین ۺںیم ۺڈفےنب ۺےس ۺاچب ۺیتیل ۺےہ۔ ۺاپک ۺےہ ۺفہ ۺذشت ۺسج ۺےناھبریۺ‬
‫ذن‬

‫رمبکۺوکۺانزکۺوہشۺںیمۺریغبۺیسکۺفشےطسۺشفرۺرگہۺےکۺقّلعمۺراھک۔‬
‫شب ۺاضف ۺےک ۺاجعابئت ۺیک ۺرطػ ۺاگنہ ۺرکف ۺشفر ۺدوھکی ۺہک ۺشس ۺےس ۺایک ۺایک ۺاظرہ ۺوہات ۺےہ ۺًالثم‪:‬ابدؽ ۺ‪،‬رگج‪ ،‬کمچۺ‪،‬‬
‫ابرش‪،‬ربػۺ‪،‬رفنشۺکمچۺدشرۺاتسرےۺشفرۺڑککۺہیۺامتؾۺزنیمۺفٓاامسؿۺےکۺدرایمؿۺاجعابئتۺںیہ۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشؿۺامتؾۺیکۺرطػۺ‬
‫شےنپۺشسۺرفامؿۺےسۺشاشرہۺرفامای‪:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ض َو َما بَ ْؼ ٌَ ُه َما ل ٰ ِع ِب ْی َ‬
‫ن(‪( )۹۲‬پ‪،۵۵‬ا‪ٟ‬سخا‪)۱۸:٪‬‬ ‫الس َمآ َء َو ا لْا َْر َ‬
‫َو َما َخل َ ْق َنا َّ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺمہۺےنۺہنۺانبےئۺٓاامسؿۺشفرۺزنیمۺشفرۺوجۺھچکۺشُؿۺےکۺدرایمؿۺےہۺلیھکۺےکۺوطرۺرپ۔‬

‫یھباہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺضعبۺاقمامتۺرپۺشاشرہۺرفامایۺےہ۔ۺ‬

‫لیصفتیکۺرطػۺ ۺ‬
‫ۺ‬ ‫یک‬
‫س ۺ‬‫نیمفٓاامسؿۺےکۺدرایمؿۺںیہ۔ش ۺ‬
‫ہیبسۺاجعابئتۺز ۺ‬
‫ۺ‬
‫انچہچنۺشراشدۺوہاتۺےہ‪:‬‬
‫ض (پ‪،۵‬ا‪ٟ‬برقٵ‪)۳۶۴:‬‬ ‫اب ال ُْم َس َّخ ِر بَ ْی َن َّ‬
‫الس َمآ ِء َو ا لْا َْر ِ‬ ‫َو ا َّ‬
‫لس َح ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺفہۺابدؽۺہکۺٓاامسؿۺفزنیمۺ ۺ‬
‫ےکچیبۺںیمۺمکحۺاکابدناھۺےہ۔‬
‫وییہنۺرگج‪،‬یلجب‪،‬ۺابدؽۺشفرۺابرشۺفریغہۺاکۺذرکۺیھبۺدفرسیۺٓاایتۺںیمۺرفامایۺایگےہ۔شرگۺمتۺشؿۺامتؾۺںیمۺوغرۺفرکفۺںیہنۺرکۺےتکسۺوتۺشینپۺ‬
‫ٓاوھکنںۺےسۺابرشۺوکۺوتۺدےتھکیۺوہۺشفرۺرھپرگجۺیکۺٓافشزۺیھبۺاہمترےۺاکونںۺںیمۺزپیتۺےہ۔ۺشسۺرعمتفۺںیمۺوتۺاجونرۺیھبۺاہمترےۺاسیھتۺںیہۺ‬
‫ذٰہلشۺمتۺاجونرفںۺےکۺتسپۺاہجںۺےسۺاعمَۺابالۺیکۺرطػۺرپفشزۺرکف۔اہمتریۺٓاںیھکنۺںیلھکۺوتۺمتۺےنۺاظرہۺوکۺدھکیۺایلۺشبۺشینپۺاظرہیۺٓاںیھکنۺدنبۺ‬
‫رکفۺشفرۺابینۺاگنہۺےسۺدوھکیۺوتۺںیہمتۺاعمَۺابالۺےکۺاجعبئۺفۺشرسشرۺرظنۺٓاںیئۺےگ۔ۺشسۺاببۺںیمۺیھبۺرکفۺاکۺدیمشؿۺشانتۺفعیسۺےہۺسجۺاکۺشاحہطۺنکممۺ‬
‫ںیہن۔‬

‫قزعتکیایکىصاىیباعط‪:‬‬
‫رہگےۺایسہۺابدؽۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکفۺہکۺسکۺرطحۺاصػۺرھتسیۺاضف ۺںیمۺعمجۺوہاجاتۺےہشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاہجںۺاچاتہۺےہۺشفرۺ ۺ‬
‫بج‬
‫َ‬
‫ہکاہلل‬
‫ےہذ ّٰ ۺی ۺ‬
‫ن‬ ‫اتہ ۺ‬
‫اضفںیمۺاہیںۺفاہںۺدفڑاتۺر ۺ‬‫ےئ ۺ‬‫شاکۺوبھجۺشاھٹ ۺ‬
‫یمےکۺابر ۺ‬
‫اتہےہۺشےسۺدیپشۺرفامۺداتیۺےہ۔رھپۺدوھکیۺہکۺفہۺابدؽۺابفوجدۺشینپۺرن ۺ‬
‫اچ ۺ‬

‫تیشم‬
‫ۺ‬ ‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺشےسۺاپینۺرباسےنۺشفرۺرطقےۺرطقےۺرکےنۺاکۺمکحۺداتیۺےہ۔ۺرہۺرطقےۺیکۺدقمشرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺشرشدےۺشفرۺلکشۺشسۺیکۺ‬
‫ؽ‬
‫ےکۺاطمقب ۺوہیتۺےہ۔ۺرھپ ۺوغرۺوتۺرکفۺہک ۺابدؽۺزنیمۺرپ ۺاپینۺاک ۺڑھچاکٕا ۺشفرلسلسم ۺرطقے ۺرگشاتۺےہ۔ۺرہ ۺرطقہ ۺشانتۺدجش ۺدجش ۺوہاتۺےہۺہک ۺاجم ۺ‬
‫ےلہپ‬ ‫ایگےہۺذرشۺرھبۺشِدرھۺشُد ۺ‬
‫رھںیہنۺوہات ۺ۔ ۺ‬ ‫ےئلنیعمۺایکۺ ۺ‬
‫ےک ۺ‬ ‫ےئہکلبۺرہۺرطقہۺشیسۺرشےتسۺےسۺشرتاتۺےہۺوجۺشسۺ ۺ‬ ‫ںیہنۺشکیۺدفرسےۺےسۺلمۺاج ۺ‬
‫َ‬
‫رکچنہپۺاجاتۺےہۺ۔‬ ‫ذن ۺی ۺ‬
‫ہکۺزنیمۺرپۺرطقہۺرطقہۺوہ ۺ‬ ‫ےلہپںیہنۺٓا ۺات ّٰ‬
‫دعبںیمۺٓاےنۺفشالۺ ۺ‬
‫دعبںیمۺشف ۺر ۺ‬
‫ٓاےنۺفش ۺال ۺ‬
‫شرگ ۺامتؾ ۺشےلگ ۺےلھچپشاسنؿ ۺفنج ۺاپین ۺاک ۺشکی ۺرطقہ ۺدیپش ۺرکےن ۺای ۺیسک ۺشکی ۺرہش ۺای ۺیتسب ۺںیم ۺرگےن ۺفشےل ۺابرش ۺےک ۺرطقفں ۺوک ۺامشرۺ‬
‫ےسبسۺاعزجۺٓااجںیئ۔ۺشؿۺیکۺدعتشدۺفیہ‬
‫ےن ۺ‬
‫ںیئوتۺشسۺاکۺاسحبۺاگل ۺ‬
‫رکےنۺےکۺےئلۺعمجۺوہاج ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اجاتن ۺےہۺسجۺےنۺشؿۺوکۺدیپشۺرفامای۔شؿۺںیمۺےسۺرہۺرطقہۺزنیمۺےکۺرہۺےصحۺشفرۺشس ۺںیمۺرےنہۺفشےلۺرہۺویحشؿۺًالثمۺرچدنۺ‬

‫رپدن‪،‬ڑیکےۺوکمڑےۺشفردرگیۺاجونرفںۺےکۺےئلۺنیعتمۺےہ۔رہۺرطقےۺرپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺشکیۺرحتریۺےہۺےسجۺوکیئۺٓاھکۺںیہنۺدھکیۺ‬
‫یتکسۺًالثمۺہیۺرزؼۺالفںۺاہپڑۺںیمۺرےنہۺفشےلۺالفںۺڑیکےۺےکۺےئلۺےہ‪،‬ۺالفںۺفتقۺںیمۺبجۺفہۺایپاسۺوہۺاگۺوتۺہیۺشےسۺلمۺاجےئۺاگ۔ۺ‬
‫وییہنۺشسۺفیطلۺاپینۺےسۺتخسۺشفولںۺاکۺۺاننب‪،‬ۺرفیئۺےکۺاگولںۺیکۺرطحۺرنؾۺربػۺابریۺوہانۺےسیجۺےبۺامشرۺاجعابئتۺںیہ۔‬
‫ہی ۺبس ۺتمظع ۺفدقرت ۺفشےل ۺاک ۺلضف ۺشفر ۺدیپش ۺرکےن ۺفشیل ۺاغبل ۺذشت ۺاک ۺہبلغ ۺےہ۔ ۺولخمؼ ۺںیم ۺےس ۺیسک ۺوک ۺشس ۺںیمۺ‬
‫رشتکۺےہۺہنۺدلخ۔ہکلبۺؤمنینمۺےکۺےئلۺشسۺیکۺتمظعۺفالجتلۺےکۺاسےنمۺےنکھجۺشفروشخعۺفۺوضخعۺرےنھکۺےک ۺوسشۺوکیئۺاچرہۺ‬
‫ِ َّ َ‬
‫ۺفِعۺوکۺایبؿۺرکےنۺںیمۺضحمۺےبۺےکتۺشدنشزےۺ‬ ‫ںیہنۺہکبجۺشدنےھ ُ ِ ْ‬
‫ۺُمۺولگۺشسۺیکۺتیفیکۺےسۺاجلہۺںیہۺشفرۺشسۺےکۺببس‬
‫اگلےتۺںیہ۔‬
‫باعطثقیلہُىےکےباوثىہیٍبظستی‪:‬‬
‫ۺشکیۺرفبیۺوخردہۺاجلہۺاتہکۺےہ‪:‬ۺاپینۺشسۺےئلۺشرتاتۺےہۺویکہکنۺفہۺاھبریۺوہاتۺےہۺشفرۺشسۺےکۺشرتےنۺاکۺببسۺیہیۺےہ۔ۺفہۺ‬
‫اتھجمسۺےہۺہیۺشکیۺرعمتفۺےہۺوجۺھجمۺرپۺاظرہۺوہیئگۺےہ۔ۺفہۺشیسۺرپۺوخشۺوہاتۺراتہۺےہ۔ۺشرگۺشسۺےسۺاہکۺاجےئۺہکۺتعیبطۺےسکۺےتہکۺ‬
‫ںیہۺشفرۺشسۺوکۺسکۺےنۺدیپشۺایک؟ۺشفرۺفہۺوکؿۺےہۺسجۺےنۺاپینۺیکۺتعیبطۺوکۺاھبریۺانبای؟ۺشفرۺدرتخۺیکۺڑجفںۺںیمۺاہبےئۺےئگاپینۺوکۺ‬
‫درتخۺیکۺدنلبۺاشوخںۺکتۺسکۺےنرتیقۺدیۺاحالہکنۺۺشسۺیکۺتعیبطۺںیمۺوتۺاھبریۺنپۺۺےہ؟ۺرھپۺالھبۺاھبریۺۺوہےنۺےکابفوجدۺفہۺشفرپۺ‬
‫ےسۺےچینۺرھپۺےچینۺےسۺشفرپ ۺےسیکۺشُرتاتۺڑچاتھۺشفردرتخۺیکۺاشوخںۺںیمۺوھتڑشۺوھتڑشۺذجبۺوہاتۺےہۺشفرۺیسکۺوکۺداھکیئۺیھبۺںیہنۺداتیۺ‬
‫َ‬
‫ّٰیۺہکۺشدرھۺشُدرھۺامتؾۺوینہٹںۺشفرۺوتپں ۺںیمۺچنہپۺاجاتۺےہۺشفرۺرہۺاّتپۺشےسۺشینپۺذغشۺانبۺاتیلۺےہ۔ۺرھپۺفہۺےتپۺںیمۺوموجدۺیبملۺڑبیۺرگۺ‬
‫ِ‬ ‫ذن‬

‫ےسۺوہاتۺوہشۺۺوھچیٹۺوھچیٹۺروگںۺںیمۺلیھپۺاجاتۺےہۺوگایۺفہۺڑبیۺرگۺرہنۺشفرۺہیۺوھچیٹۺرںیگۺدنایںۺںیہۺرھپۺشؿۺوھچیٹۺدنویںۺےسۺ‬
‫وہاتۺوہشۺشؿۺےسۺیھبۺوھچیٹۺانویلںۺںیمۺلیھپۺاجاتۺےہ۔ۺشسۺےکۺدعبۺڑکمیۺےکۺاجؽۺیکۺلثم ۺےلیھپۺوہےئشےنتۺابرکیۺاتوگںۺںیمۺ‬
‫َ‬
‫چنہپۺاجاتۺےہۺںیہنجۺٓاھکۺیھبۺںیہنۺدھکیۺیتکسۺ ّٰیۺہکۺےتپۺیکۺامتؾۺوچڑشیئۺںیمۺلیھپۺاجاتۺےہۺرھپۺہیۺاپینۺےتپۺےک ۺرہۺرہۺزجۺوکۺاتلمۺےہۺ‬
‫ذن‬

‫اتہکۺشسۺیکۺذغشۺنبۺرکۺشےسۺڑباھےئۺشفرۺشسۺیک‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ِ‬
‫ۺوصرتۺاحؽۺامتؾۺولھپںۺیکۺیھبۺےہ۔‬‫رَتفاتزیگۺۺشفرۺاشدشیبۺوکۺربرقشرۺرےھک۔ۺیہی‬
‫ابرفلضۺشرگۺاپینۺشینپۺتعیبطۺ(ینعیۺاھبریۺوہےن)یکۺفہجۺےسۺےچینۺٓااتۺےہۺوتۺرھپۺشفرپۺےسیکۺڑچاتھۺےہ؟ۺشفرۺشرگۺوکیئۺ‬
‫ذجبۺرکےنۺفشالۺشےسۺذجبۺۺرکاتۺےہۺوتۺشسۺاج ِذبۺوکۺسکۺےنۺرخسمۺایک؟ۺابآلرخۺشسۺیکۺشاہتنۺٓاامسونںۺشفرۺزنیمۺےکۺاخقلۺشفرۺ‬
‫کلُمۺفوکلمت ۺیکۺتمظع ۺفشےل ۺدخش ۺ ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺرپ ۺوہیگ۔بج ۺہی ۺابت ۺےہ ۺوتۺشدتبشۺیہۺںیمۺاعمہلمۺشسۺیکۺرطػۺوسنمب ۺویکںۺ‬
‫ںیہنۺایکۺایگ؟ۺولعمؾۺوہشۺہکۺاجلہۺیکۺشاہتنۺاعلقۺیکۺشدتبشۺےہ۔‬
‫قزعتکیىصاىیآسناٌاِعستاعے‪:‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺمیظع ۺدقرت ۺیک ۺشکی ۺاشنین ۺٓاامسونں ۺیک ۺابداشتہ ۺشفر ۺشؿ ۺںیم ۺوموجد ۺاتسرے ۺںیہ ۺوجہک ْ ِْ‬
‫ۺشم ُۺکۺ‬
‫ںیہ۔ۺسجۺےنۺامتؾۺزیچفںۺیکۺرعمتفۺاحلصۺرکۺیلۺنکیلۺٓاامسؿۺےکۺاجعابئت ۺوکۺہنۺاجانۺوتۺوگایۺشسۺےنۺھچکۺیھبۺاحلصۺہنۺایکۺ‬
‫ویکہکنۺزنیم‪،‬ۺدنمسر‪،‬ۺوہشۺشفرۺامتؾۺزیچںیۺٓاامسونںۺےکۺاسےنمۺشیسیۺںیہۺوگایۺدنمسرۺاکۺشکیۺرطقہۺہکلبۺشسۺےسۺیھبۺمک۔ۺدوھکی!ۺ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشینپۺاتکبۺںیمۺٓاامسونںۺشفرۺاتسرفںۺیکۺیسیکۺتمظعۺایبؿۺرفاماتۺےہ‪،‬ۺرقتتیۺرہوسرتۺںیمۺںیہکۺہنۺںیہکۺشؿۺیکۺ‬
‫َ‬
‫ڑبشیئۺذرکۺرفامیئۺ ّٰیۺہکۺیئکۺاقمامتۺرپۺشؿۺوکۺوطبرۺمسقۺایدۺرفامای۔‬
‫ذن‬
‫َّ‬ ‫ٰ‬
‫عبتىالیکاآسناٌاِعستاعَِکیقسهیاسفظماىا‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬مسقۺٓاامسؿۺیکۺسجۺںیمۺرُبجۺںیہ۔‬ ‫ات الْ ُب ُر ْو ِ‬
‫ج(‪( )۹‬پ‪،۱۰‬ا‪ٟ‬برٯد‪)۳:‬‬ ‫الس َمآ ِء َذ ِ‬
‫(‪َ …)1‬و َّ‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪ٓ:٪‬اامسؿۺیکۺمسقۺشفرۺرشتۺوکۺٓاےنۺفشےلۺیک۔‬ ‫ق(‪( )۹‬پ‪،۱۰‬ا‪ٟ‬لار‪)۳:ٚ‬‬
‫ار ِ‬ ‫الس َمآ ِء َو َّ‬
‫الط ِ‬ ‫(‪َ …)7‬و َّ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ٓ:٪‬ارششئۺفشےلۺٓاامسؿۺیکۺمسق۔‬ ‫ك(‪( )۱‬پ‪،۵۶‬ا‪ٟ‬ذرٱت‪)۷:‬‬
‫ات الْ ُح ُب ِ‬
‫الس َمآ ِء َذ ِ‬
‫(‪َ …)3‬و َّ‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺٓاامسؿۺشفرۺشسۺےکۺانبےنۺفشےلۺیکۺمسق۔‬ ‫الس َمآ ِء َو َما بَن َ‬
‫ٰىهاﭪ(‪( )۸‬پ‪،۱۰‬ا‪ٟ‬ظ‪٤‬ص‪)۵:‬‬ ‫(‪َ …)4‬و َّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪…)5‬و ا َّ‬
‫ىهاﭪ(‪( )۴‬پ‪،۱۰‬ا‪ٟ‬ظ‪٤‬ص‪)۵ ،۳:‬‬ ‫لش ْم ِس َو ُض ٰح َ‬
‫ىهاﭪ(‪َ )۹‬و الْق ََم ِر اِ َذا تَل ٰ َ‬ ‫َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬وسرجۺشفرۺشسۺیکۺرفینشۺیکۺمسقۺشفرۺاچدنۺیکۺبجۺشسۺےکۺےھچیپۺٓاےئ۔‬

‫ار الْ ُك َّن ِ‬

‫س(‪( )۹۲‬پ‪،۱۰‬ا‪ٟ‬ت‪ٰٜ‬ٱز‪)۳۶ ،۳۵:‬‬ ‫َ‬
‫(‪…)6‬فَلَا ۤٗاُق ِْس ُم ِبا لْ ُخ ّن ِس(‪)۹۸‬الْ َج َو ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬وتۺمسقۺےہۺشؿۺیکۺوجۺشےٹلۺرھپںیۺدیسےھۺںیلچۺمھتۺرںیہ۔‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شسۺایپرےۺےتکمچۺاترےۺدمحمۺیکۺمسقۺبجۺہیۺرعمشجۺےسۺشُرتے۔‬ ‫(‪َ …)7‬و ال َّن ْج ِم اِ َذا َ‬
‫ه ٰوى(‪( )۹‬پ‪،۵۷‬ا‪٨ٟ‬ح‪)۳:٥‬‬

‫َ‬
‫(‪…)8‬فَلَا ۤٗاُق ِْس ُم ِب َم ٰو ِق ِع ال ُّن ُج ْو ِم(‪َ )۱۸‬و اِ نَّه لَق ََس ٌم لّ ْو ت َ ْعل َُم ْو َن َع ِظ ْؼ ٌ‬
‫م(‪( )۱۲‬پ‪،۵۷‬ا‪ٰٟ‬اٌٗٶ‪)۷۶ ،۷۵:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬وتۺےھجممسقۺےہۺشؿۺوہگجںۺیکۺاہجںۺاترےۺڈفےتبۺںیہۺشفرۺمتۺوھۺوتۺہیۺڑبیۺمسقۺےہ۔‬

‫ہیۺوتۺمتۺاجؿۺےکچوہۺہکۺاناپکۺاپینۺےکۺرطقےۺ(ینعیۺہفطن)ےکۺاجعابئتۺےسۺبجۺشےلگۺےلھچپۺاعزجۺںیہۺاحالہکنۺشسۺیکۺمسقۺ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺاید ۺںیہن ۺرفامیئ ۺوت ۺشس ۺزیچ ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺاہمترش ۺایک ۺایخؽ ۺےہ ۺسج ۺیک ۺمسق ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺاید ۺرفامیئ ۺشفر ۺرزؼ ۺیکۺ‬
‫تبسنۺشسۺیکۺرطػۺرفامیئ۔ۺانچہچنۺشراشدۺوہاتۺےہ‪:‬‬
‫الس َمآ ِء ِر ْزقُ ُك ْم َو َما ت ُ ْوعَ ُد ْو َ‬
‫ن(‪( )۴۴‬پ‪،۵۶‬ا‪ٟ‬ذرٱت‪)۵۵:‬‬ ‫َو فِی َّ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺٓاامسؿۺںیمۺاہمترشۺرزؼۺےہۺشفرۺوجۺںیہمتۺفدعہۺدایۺاجاتۺےہ۔‬
‫ٓاامسونںۺشفرۺزنیمۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکےنۺفشولںۺیکۺرعتفیۺرکےتۺوہےئۺرفامای‪:‬‬
‫ض‪( -‬پ‪ٰ،۴‬ا‪٤ً ٢‬ز‪)۳۹۳:٪‬‬ ‫َو َی َت َف َّك ُر ْو َن فِیْ َخل ْ ِق َّ‬
‫الس ٰم ٰو ِت َو ا لْا َْر ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺٓاامسونںۺشفرۺزنیمۺیکۺدیپششئۺںیمۺوغرۺرکےتۺںیہ۔‬
‫روسؽۺشرکؾ‪ٰ٧ ،‬رَ ہ‪َ ٣‬حش‪َ ٥‬ػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪‚:‬الہتکۺےہۺشسۺےکۺےئلۺوجۺشس‬
‫ِ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺٓاتیۺوکۺزپےھۺرھپۺشینپۺوموھچںۺرپۺاہھتۺریھپے۔‛(‪) 280‬ینعیۺریغبۺوغرۺفرکفۺےیکۺٓاےگۺڑبھۺاجےئ۔‬
‫شؿۺاشنوینںۺےسہنمۺریھپےنۺفشولںۺیکۺذمتمۺرکےتۺوہےئۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫الس َمآ َء َس ْقفًّا ّم َْحف ُْو ًّظا ۚۙ‪َّ -‬و ُه ْم َع ْن ٰا ٰی ِت َها ُم ْع ِر ُض ْو َ‬
‫ن(‪( )۳۴‬پ‪،۳۷‬اْل‪٧‬بٲاء‪)۱۵:‬‬ ‫َو َج َعل ْ َنا َّ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شف ۺرمہۺےنۺٓاامسؿۺ ۺوکتھچۺانبایۺاگنہۺر ۺ‬
‫یھکیئگۺشفرۺف ۺہشسۺیکۺاشنوینںۺےسۺرفرگدشںۺںیہ۔‬
‫ٰ‬
‫آسناٌکیومنتکےمتىلقتیًفظامیًباعیتىالی‪:‬‬
‫امتؾ ۺدنمسرفں ۺشفر ۺزنیم ۺوک ۺٓاامسؿ ۺےس ۺایک ۺتبسن ۺہی ۺوت ۺرقنعبی ۺدبےنل ۺفشےل ۺںیہ ۺہکبج ۺٓاامسؿ ۺتخس ۺوبضمط ۺشفرۺ‬
‫دبےنل ۺےس ۺشس ۺفتق ۺکت ۺوفحمظ ۺےہ ۺبج ۺکت ۺشس ۺاک ۺرقمرہ ۺفتق ۺہن ۺٓااجےئ۔ ۺشیس ۺفہج ۺےس ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺٓاامسؿۺ‬
‫وکۺ’’وفحمظ‘‘ شراشدۺرفامایۺےہ۔‬
‫َحف ُْو ًّظا ۚۙ‪( -‬پ‪،۳۷‬اْل‪٧‬بٲاء‪)۱۵:‬‬
‫الس َمآ َء َس ْقفًّا ّم ْ‬
‫(‪َ …)1‬و َج َعل ْ َنا َّ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شف ۺر ۺ‬
‫مہےنۺٓاامسؿۺ ۺوکتھچۺانبایۺاگنہۺریھکۺیئگ۔‬

‫(‪َّ …)7‬و بَ َن ْؼ َنا ف َْوقَ ُك ْ‬

‫م َس ْب ًّعا ِش َدا ًّدا(‪( )۹۴‬پ‪ ،۱۰‬ا‪٨ٟ‬با‪)۳۵:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺاہمترےۺشفرپۺاستۺوبضمطۺانچایئںۺ ۺ‬

‫ںینچ(ریمۺںیک)۔‬

‫ٰىها‪َ )۴۱(ٙ‬رفَ َع َس ْممَ َها ف ََس ّٰو َ‬

‫ىها(‪( )۴۵‬پ‪،۱۰‬ا‪٨ٟ‬زًت‪)۵۸ ،۵۷:‬‬ ‫(‪َ …)3‬ءا َنْ ُؾ ْم ا َ َش ُّد َخلْقًّا ا َ ِم َّ‬
‫الس َمآ ُءه‪-‬بَن َ‬
‫ےسکیھٹۺایک۔‬ ‫اہللےنۺشےسۺانبایۺش ۺ‬
‫سیکۺتھچۺشفیچنۺیکۺرھپۺش ۺ‬ ‫لکشمایۺٓاامسؿۺاک ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ایکۺاہمتریۺ ۺ‬
‫ھجمسےکۺاطمقبۺاہمترشۺانب ۺان ۺ‬

‫ذٰہلشمت ۺوکلمت ۺ(ینعی ۺٓاامسونں ۺیک ۺابداشتہ) ۺیک ۺرطػ ۺدوھکی ۺاتہک ۺںیہمت ۺتمظع ۺفزبریگ ۺےک ۺاجعابئت ۺرظن ۺٓاںیئ۔ۺ‬
‫دےنھکیۺاکۺہیۺبلطمۺتمۺھجمسۺانیلۺہکۺشؿۺیکۺرطػۺٓاھکۺشاھٹۺرکۺٓاامسؿۺاکۺالینۺرگنۺۺشفرۺاتسرفںۺیکۺرفینشۺفریغہۺ‬

‫‪ …280‬ػحٲح اب‪ ٩‬حبا‪ٛ ،٪‬تاب ا‪ٟ‬زٗائ‪ ،ٙ‬باب ا‪ٟ‬تٰبٶ‪ ،۸ /۵ ،‬حسٱث‪،۶۳۹:‬بتِیرٗ‪٠‬ٲ‪١‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫دینھکی ۺےہ ۺویکہکن ۺشس ۺففص ۺںیم ۺوت ۺوچاپےئ ۺیھب ۺاہمتری ۺفص ۺںیم ۺڑھکے ۺںیہ۔ ۺشرگ ۺشس ۺاک ۺیہی ۺبلطم ۺوہات ۺوت ۺرھپ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬

‫ۺسانۺشربشمیہۺ َخ‪َ٠‬ٲ ہ‪ ١‬اہلل ًَلی‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺرعتفیۺںیمۺہیۺویکںۺۺرفامات‪:‬‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ض (پ‪ ،۷‬اْلنٌا‪)۷۵:٦‬‬ ‫ی اِ بْ ٰر ِه ْؼ َم َمل َ ُك ْو َت َّ‬
‫الس ٰم ٰو ِت َو ا لْا َْر ِ‬ ‫َو ك َٰذلِ َ‬
‫ك ن ُِر ْۤٗ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرشیسۺرطحۺمہۺشربشمیہۺوکۺداھکےتۺںیہۺاسریۺابداشیہۺٓاامسونںۺشفرۺزنیمۺیک۔‬
‫وج ۺاظرہی ۺٓاوھکنں ۺےس ۺداھکی ۺاجات ۺےہشےس ۺوت ۺرقٓاؿ ۺدیجم ۺ’’کلُم‘‘ شفر ۺ’’اہشدت‘‘ ےس ۺریبعت ۺرفامات ۺےہ ۺشفر ۺوج ۺاظرہیۺ‬
‫اگنوہں ۺےس ۺشفلھج ۺوہ ۺشےس ۺ’’بیغ‘‘ شفر ۺ’’ ََموت‘‘ ےس ۺریبعت ۺرفامات ۺےہ۔ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیہ ۺرہ ۺےپھچ ۺشفر ۺاظرہۺاکۺاجےننۺفشالۺشفرۺکلُمۺ‬

‫انتیہۺانتجۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺاچےہ۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬

‫ےہوتۺطقفۺش ۺ‬
‫ھچکاتلمۺ ۺ‬
‫تاکۺابداشہۺےہ۔ۺشسۺےکۺملعۺںیمۺےسۺیسکۺوک ۺ‬ ‫َ و‬
‫فَم ۺ‬
‫ب فَل َا ُى ْظ ِهر عَلٰی غَ ْؼ ِب ٖ ۤٗه ا َ َح ًّدا(‪ )۴۲‬اِ لَّا َم ِن ارتَضٰی ِم ْن َر ُس ْو ٍ‬
‫ل (پ‪،۵۹‬ا‪ٟ‬ح‪)۵۷ ،۵۶:٩‬‬
‫ّ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ٰعلِ ُم الْ َغ ْی ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬بیغۺاکۺاجےننۺفشالۺوتۺشےنپۺبیغۺرپۺیسکۺوکۺطلسمۺںیہنۺرکاتۺوسشےئۺشےنپۺدنسپدیہۺروسولںۺےک۔‬
‫َّ ٰ‬
‫تالہیاتيیآساٌىہیٍ‪:‬‬
‫مىظف ِ‬
‫شےلقع ۺدنم!شینپ ۺرکفوکوکلمت ۺںیم ۺدفڑش‪،‬نکمم ۺےہرقنعبی ۺریتےےئلٓاامسؿ ۺےکدرفشزےلھک ۺاجںیئ ۺوت ۺرھپریتشدؽ ۺشسۺ‬
‫َ‬
‫ہلل‬‫ا‬ ‫َی‬ ‫ض‬‫ر‬‫ۺ‬ ‫ؼ‬‫ۺافرف‬ ‫رمع‬‫ۺ‬ ‫ان‬‫ّ‬ ‫ۺس‬ ‫ت‬‫رضح‬‫ۺ‬ ‫ونینم‬
‫و‬ ‫م‬‫ل‬‫ۺش‬ ‫ریم‬‫ۺش‬ ‫وت‬‫ۺ‬ ‫تق‬‫ۺف‬ ‫س‬‫ڑھکشوہ۔شدیمےہش‬‫ۺاسےنماج‬ ‫ےک‬‫ۺ‬ ‫یہٰل‬‫ۺش‬ ‫ۺرعش‬ ‫ہک‬‫ۺ‬ ‫ی‬‫ذن‬ ‫ےکانکرفںۺںیمۺدفڑۺاگلےئ ّٰ‬
‫َ َ ہ‬ ‫ِّ ُ‬ ‫ِ‬
‫َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےکۺشُسۺرہبتۺوکۺچنہپۺاجےئۺسجۺےکقلعتمۺشوہنںۺےنۺرفامای‪’’:‬ریمےۺدؽۺےنۺریمےۺربۺوکۺداھکیۺےہ۔‘‘ دفرۺکتۺٓادیمۺبجۺ ۺ‬
‫یہ‬
‫ےھجت‬
‫اتچنہپۺےہۺبجۺرقبیۺفشےلۺوکۺاپرۺرکۺےلۺشفرۺریتےۺرقبیۺریتشۺسفنۺےہ ۺرھپۺزنیمۺےہۺوجۺیفۺشاحلؽۺریتشۺاکھٹانۺےہۺرھپۺوہشۺےہۺسجۺےنۺ ۺ‬
‫ؿ‬
‫ریھگشۺوہشۺےہۺرھپۺابناتتۺفویحشانتۺشفرۺزنیمۺیکۺامتؾۺشایشءۺںیہۺرھپۺاضفۺےکۺفہۺاجعابئتۺںیہۺوجۺزنیمۺفٓاامسؿۺےکۺامنیبۺںیہۺرھپۺاسوتںۺٓاامس ۺ‬
‫ش‬
‫شےنپۺاتسرفںۺتیمسۺرھپۺرکیسۺرھپۺرعشۺشفرۺرھپۺٓاامسؿۺےکۺزخشےنۺشفرۺرعشۺوکۺشاھٹےنۺفشےلۺرفےتشںیہ۔شسۺےکۺدعبۺںیہکۺاجۺرکۺرع ۺ‬
‫فرکیس‪،‬ۺزنیمۺفٓاامسؿۺشفرۺلکۺاہجونںۺےکۺربۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرطػۺرظنۺڑبیتھۺےہ۔اہمترےشفرۺشسۺمیظعۺزنمؽۺےکۺدرایمؿۺرہگیۺاھگایٹںۺ‪،‬‬
‫یک‬
‫دنلبۺاہپڑۺشفرۺوطلیۺاسمتفۺےہۺہکبجۺمتۺوتۺشیھبۺکتۺشینپۺبسۺےسۺرقبیۺاھگیٹۺ(ینعیۺسفن)ۺوکۺیھبۺوبعرۺںیہنۺرکۺےکساحالہکنۺطقفۺشےنپسفنۺ ۺ‬
‫رعمتفۺوہاجان‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫یہۺشےسۺوبعرۺرکانۺےہ۔ۺمتۺےنتکۺےبۺایحۺوہۺہکۺشبۺیھبۺےتہکۺوہ‪‚ :‬ںیمۺےنۺشےنپۺربۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺشفرۺشسۺیکۺولخمؼ ۺوکۺاچہپؿۺایلۺےہ‪،‬ۺشبۺ‬

‫ش‬
‫ںیمۺسکۺزیچۺںیمۺرکفۺرکفںۺشفرۺسکۺرپۺعلطمۺوہں؟‛ شانپۺرسۺٓاامسؿۺیکۺرطػۺشاھٹٕاۺشفرۺشےسۺدوھکی‪،‬ۺشسۺےکۺاتسرفں‪،‬شؿۺیکۺرگد ۺ‬
‫‪،‬شسۺےکۺوسرجۺفاچدنۺ‪،‬شؿۺےکۺولطعۺفرغفبۺشفرورشؼۺفرغمبۺےکۺفلتخمۺوہےنۺںیمۺوغرۺرکفۺشفرۺدوھکیۺہکۺریغبۺرخشیبۺشفرۺریغبۺ‬
‫یسکۺیمکۺیشیبۺےکۺہیۺشےنپۺدمشرۺںیمۺلسلسمۺرحتکۺرکۺرےہۺںیہۺہکلبۺرہۺشکیۺشینپۺولعمؾۺزنمؽۺیکۺرطػۺشکیۺرقمرہۺراتفرۺےسۺڑبھۺ‬
‫َ‬
‫راہۺےہۺسجۺںیمۺہنۺوکیئۺیمکۺوہیتۺےہۺہنۺزایدیت۔ہیۺبسۺویںۺیہۺاتلچۺرےہۺاگۺ ّٰیۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشںیہنۺشےسیۺٹیپلۺدےۺاگۺےسیجۺاتکبۺ‬
‫ذن‬

‫وکۺاٹیپلۺاجاتۺےہ۔رھپۺاتسرفںۺیکۺدعتشدۺ‪،‬ۺشؿۺیکۺرثکتۺشفرۺشؿۺےکۺفلتخمۺروگنںۺوکۺدوھکیۺہکۺھچکۺرسخۺشفرۺھچکۺدیفسیۺۺاملئۺںیہۺشفرۺھچکۺ‬
‫اکۺرگنۺےسیسۺیکۺاممہ ۺےہ۔ۺشؿۺیکۺولکشںۺوکۺوتۺدوھکیۺھچکۺوھچبۺیکۺرطحۺ‪،‬ۺھچکۺرکبیۺےکۺےچبۺیکۺرطحۺشفر ۺھچکۺلیب‪،‬ۺہریۺشفرۺشاسنؿۺیکۺ‬
‫ؿںیمۺہنۺوہ۔‬
‫لکشۺےکۺاشمہبۺںیہ۔ۺشرضۺزنیمۺںیمۺوکیئۺوصرتۺشیسیۺںیہنۺےہۺسجۺیکۺلثمۺٓاامس ۺ‬
‫سُعجکیگظسطاِعمُسه‪:‬‬
‫وسرجۺوکۺدوھکیۺہکۺوپرشۺاسؽۺشےنپدمشرۺںیمۺاتلچۺراتہۺےہۺرھپۺرہۺرفزۺولطعۺفرغفبۺوہاتۺےہوجۺشسۺیکۺدفرسیۺاچؽۺےہۺشفرۺ‬
‫شسۺاچؽۺےکۺےئلۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےنۺوسرجۺوکۺرخسمۺرکۺدایۺےہ۔ۺشرگۺوسرجۺاکۺولطعۺفرغفبۺہنۺوہاتۺوتۺدؿۺرشتۺشکیۺیہۺوہۺ‬
‫اجےتشفرفتقۺیکۺاچہپؿۺیہۺہنۺوہیتۺسجۺےکابثعۺہشیمہۺشدنریھشۺوہاتۺایۺرفینش‪،‬ۺویںۺۺاکؾۺاکجۺشفرۺٓارشؾۺےکۺفتقۺںیمۺزیمتۺیہۺہنۺوہۺ‬
‫یتکس۔ۺدوھکیۺ!ۺسکۺرطحۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺرشتۺوکۺرپدہۺوپش‪،‬ۺدنینۺوکۺٓارشؾۺشفردؿۺوکۺرفزاگرۺےکۺےئلایک۔رشتۺوکۺدؿۺےکۺےصحۺںیمۺ‬
‫ڈشالۺشفرۺدؿۺوکۺرشتۺےسۺاکنالۺۺشفرۺدفونںۺںیمۺوصخمصۺرتبیتۺرپۺیمکۺزایدیتۺیھبۺرفاماتۺےہ۔ۺفطسِۺٓاامسؿۺےسۺوسرجۺےکۺشِدرھۺشُدرھۺ‬
‫َ‬
‫املئۺوہےنۺوکۺدوھکیۺ ّٰیۺہکۺشسۺےکۺببسۺرسدی‪،‬ۺرگیم‪،‬ۺزخشںۺشفرۺاہبرۺےکۺوممسۺدبتلی ۺوہےتۺںیہ۔ ۺبجۺوسرجۺفطسۺِٓاامسؿۺ‬
‫ذن‬

‫ےسۺیتسپۺوکۺاتکھجۺےہۺوتۺوہشۺڈنھٹیۺشفرۺوممسۺرسدۺوہۺاجاتۺےہۺشفرۺبجۺفطسِۺٓاامسؿۺںیمۺراتۺےہۺوتتخسۺرگیمۺوہۺاجیتۺےہۺشفرۺبجۺ‬
‫شؿۺدفونںۺےکۺامنیبۺوہۺاتۺےہۺوتۺوممسۺدتعمؽۺوہاجاتۺےہ۔‬
‫ْ‬
‫ٓاامسؿ ۺےکۺشےنتۺاجعابئت ۺںیہ ۺہکۺشؿ ۺےکۺشزجش ۺںیمۺےس ۺیسک ۺزج ۺےک ُۺعْ ۺریشعۺاکۺایبؿۺرکےن ۺیکۺشدیم ۺںیہنۺیکۺاجیتکس‪ ،‬ۺہیۺ‬
‫بسۺھچکۺوتۺضحمۺوغرۺفرکفۺےکۺرشےتسۺرپۺٓااگیہۺےہ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ِ‬
‫احصۺالکؾۺہیۺےہۺہکۺاتسرفںۺںیمۺےسۺرہاتسرےۺےکۺابرےۺںیمۺمتۺہیۺنیقیۺروھکۺہکۺشسۺیکۺدیپششئ‪،‬ۺشسۺیکۺدقمشر‪،‬ۺشسۺیکۺ‬
‫ِ‬
‫لکش‪،‬ۺشسۺےکۺرگن‪،‬ۺشسۺوکۺٓاامسؿۺںیمۺرےنھکۺ‪،‬ۺرھپۺفطسۺٓاامسؿۺشفرۺدرگیۺاتسرفںۺےسۺرقبیۺفدفرۺرےنھکۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺےبۺامشرۺںیتمکحۺ‬
‫ںیہ۔ۺشسۺامتؾۺوکۺمتۺامہرےۺایبؿۺرکدہۺشعضااےئدبؿۺرپۺایقسۺرکولۺۺویکہکنۺرہۺےصحۺںیمۺوکیئۺہنۺوکیئۺتمکحۺہکلبۺریثکۺںیتمکحۺںیہ۔ۺٓاامسؿۺاکۺ‬
‫اعمہلم ۺتہب ۺمیظع ۺےہ ۺہکلب ۺزینیم ۺاہجں ۺوک ۺٓاامسین ۺاہجں ۺےس ۺہن ۺوت ۺمسج ۺےک ۺڑبے ۺوہےن ۺںیم ۺوکیئ ۺتبسن ۺےہ ۺشفر ۺہن ۺاعمین ۺےک ۺریثک ۺوہےنۺ‬
‫ںیم۔زینیمۺفٓاامسینۺاعمینۺےکۺامنیبۺرفؼۺوکۺزنیمۺفٓاامسؿۺےکۺابیمہۺرفؼۺےسۺاجؿۺولشفرۺمتۺزنیمۺیکۺڑبشیئۺشفرۺشسۺےکۺانکرفںۺیکۺفتعسۺوکۺ‬
‫سبںیمۺںیہنۺ۔‬
‫نیمےکۺرہوکےنۺاکۺشدرشکۺشاسنؿۺےکۺ ۺ‬
‫اجےتنۺوہۺہکۺز ۺ‬

‫سُعجاِعستاعےؽمیًسےبغےہیٍ‪:‬‬
‫ْ‬
‫ۺابُمرہکۺںیمۺشےسیۺ‬
‫ۺی َ‬ ‫کیوسۺاسھٹۺےسۺھچکۺزایدہۺز ںونںۺےکۺربشربۺےہشفرۺشاح ِد ْ ِ‬
‫ےہہکۺوسرجۺش ۺ‬ ‫ۺشہ َ َ ْ‬
‫ۺنۺاکۺشسۺابتۺرپۺشافتؼۺ ۺ‬ ‫امتؾ ْ ِ‬
‫شاشرے ۺوموجد ۺںیہ ۺوج ۺوسرج ۺےک ۺڑبش ۺوہےنیک ۺربخ ۺدےتی ۺںیہ۔(‪) 281‬رھپ ۺاتسرفں ۺیہ ۺوک ۺدھکی ۺول ۺوج ۺںیہمت ۺوھچےٹ ۺوھچےٹ ۺرظن ۺٓاےت ۺںیہۺ‬
‫احالہکن ۺبس ۺےس ۺوھچاٹ ۺاتسرہ ۺزنیم ۺےس ۺٓاھٹ ۺانگ ۺڑبش ۺےہ ۺہکبج ۺبس ۺےس ۺڑبش ۺاتسرہ ۺوت ۺ‪120‬انگ ۺڑبش ۺےہ۔ ۺشب ۺشیس ۺےس ۺمت ۺٓاامسؿ ۺیک ۺدنلبی ۺشفرۺ‬
‫دفریۺاکۺشدنشزہۺاگلۺےتکسۺوہۺویکہکنۺدفرۺیکۺزیچۺوھچیٹۺیہۺرظنۺٓایتۺےہ۔ۺشیسۺفہجۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشسۺیکۺدفریۺیکۺرطػۺشاشرہۺرکےتۺوہ ۺ‬
‫ےئ‬
‫رفامای‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شسۺیکۺتھچۺشفیچنۺ ۺ‬
‫یکرھپۺشےسۺکیھٹۺایک۔‬ ‫رفَ َع َس ْممَ َها ف ََس ّٰو َ‬
‫ىها(‪( )۴۵‬پ‪،۱۰‬ا‪٨ٟ‬زًت‪)۵۸:‬‬
‫َ‬
‫ٓ‬
‫اسناٌگظسطمیٍہے‪:‬‬
‫نیم‬
‫شاحدثیۺںیمۺٓااتۺےہہک ۺ’’رہۺدفۺٓاامسونںۺےکۺامنیبۺاپچنۺوسۺاسؽۺیکۺاسمتفۺےہ۔‛(‪) 282‬ۺبجۺولعمؾۺوہاکچۺہکۺشکیۺاتسرہۺز ۺ‬
‫ےسۺیئکۺانگۺڑبشۺےہۺوتۺشبۺمتۺاتسرفںۺیکۺرثکتۺوکۺدوھکیۺرھپۺشسۺٓاامسؿۺشفرشسۺیکۺفتعسۺوکۺدوھکیۺسجۺرپۺہیۺاتسرےۺےتکمچۺںیہۺرھپۺشؿۺیکۺزیتۺ‬
‫سرکۺوکسۺاحالہکنۺۺشسۺںیمۺ‬
‫سیکۺزیتۺراتفریۺوسحم ۺ‬
‫یتہچۺاجہکیئۺش ۺ‬
‫تکیھبۺوسحمسۺںیہنۺوہ ۺ‬
‫سیکۺرح ۺ‬
‫تکیکۺرطػۺوتہجۺرکف۔ۺںیہمتۺش ۺ‬
‫راتفرۺرح ۺ‬
‫کشںیہنۺہکۺشکیۺہحملۺںیم‬
‫یئ ۺ‬
‫وک ۺ‬

‫‪ …281‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ًبس اہلل ب‪٤ً ٩‬زٯ ب‪ ٩‬ا‪ٌٟ‬اؾ‪ ،۶۵۶ /۵ ،‬حسٱث‪۶۹۵۳:‬‬
‫ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪ ،۳۶۸ /۸ ،‬حسٱث‪۷۷۰۵:‬‬
‫‪ …282‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪ ،‬باب ٯ‪ ٩٣‬سٰرٵ ا‪ٟ‬حسٱس‪ ،۳۹۴ /۵ ،‬حسٱث‪۱۱۰۹:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ٓاامسؿ ۺشکی ۺاتسرے ۺیک ۺوچڑشیئ ۺےک ۺربشرب ۺاتلچ ۺےہ۔(‪ ) 283‬اتسرے ۺےک ۺشکی ۺانکرے ۺےس ۺدفرسے ۺانکرے ۺکت ۺاک ۺرفس ۺشکی ۺہحمل ۺںیمۺ‬
‫احالہکنۺاتسرہۺزنیمۺےسۺوسۺانگۺہکلبۺشسۺےسۺیھبۺزایدہۺڑبشۺےہ۔ۺولعمؾۺوہشۺہکۺٓاامسؿۺشکیۺےحملۺںیمۺزنیمۺےکۺاقمےلبۺںیمۺوسۺانگۺاتلچۺےہۺشفرۺ‬
‫لکلربخۺںیہن۔ۺ‬
‫ےہہکبجۺںیہمتۺاب ۺ‬
‫ہیلسلسمۺرگدشۺںیمۺ ۺ‬
‫ۺ‬

‫‟‟ہاَىہیٍ„„میٍ‪577‬سالکیمسافت‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬
‫ۺروسؽ ۺشرکؾ‪،‬اشہِۺینب ۺٓادؾ ۺ َػلی ا ہ‬
‫ۺسانۺربجلی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےکۺشس ۺوقؽۺیک ۺرطػۺرظنۺرکف ۺوجۺشوہنںۺےن ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسِاعمَ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺربجلیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےسۺرفامای‪’’ :‬ایکۺوسرجۺڈلھۺ‬ ‫َٯ َس‪٥٠‬ۺےسۺاہک۔ۺانچہچنۺشکیۺرمہبتۺوضحر ّ ِ ّ‬
‫ایگ؟‘‘رعض ۺیک ۺ‪’’:‬ںیہن ۺاہں!‘‘ وضحر ۺشرکؾ ۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشراشد ۺرفامای‪’’:‬مت ۺےن ۺہی ۺایک ۺاہک ۺہک ۺںیہن ۺاہں۔‘‘رعض ۺیک‪’’:‬‬
‫ؽیکۺاسمتفۺالچۺےہ۔‛‬
‫ےنہکےکۺدرایمؿۺوسرج‪500‬اس ۺ‬
‫ں ۺ‬ ‫ےںیہنۺشفراہ ۺ‬
‫ریم ۺ‬
‫سک‬
‫وسرج ۺاک ۺڑبش ۺمسج ۺشفر ۺشس ۺیک ۺاچؽ ۺےک ۺےکلہ ۺنپ ۺوک ۺدوھکیرھپ ۺشُس ۺدیپش ۺرکےن ۺفشیل ۺمیکح ۺذشت ۺیک ۺدقرت ۺیک ۺرطػ ۺاگنہ ۺرکف ۺہک ۺ ۺ‬
‫َ‬
‫رطحۺۺشسۺےنۺوسرجۺیکۺوصرتۺوکۺابفوجدۺشانتۺفعیسۺوہےنۺےکۺوھچیٹۺیسۺٓاھکۺںیمۺومسدایۺ ّٰیۺہکۺمتۺزنیمۺرپۺھٹیبۺرکۺشینپۺٓاھکۺوھکےتلۺوہۺشف ۺر‬
‫ذن‬

‫وپرشۺوسرجۺدھکیۺےتیلۺوہ۔ۺذٰہلشۺمتۺشانتۺڑبشۺٓاامسؿۺشفرۺشسۺےکۺشےنتۺزایدہۺاتسرےۺتمۺدوھکیۺہکلبۺشِؿۺےکۺدیپشۺرکےنۺفشےلۺیکۺرطػۺدوھکیۺہکۺ‬
‫شُسۺےنۺسکۺرطحۺشِںیہنۺدیپشۺایکۺشفرۺیسکۺوتسؿۺشفرۺیسکۺقلعتۺفوجڑےکریغبۺشؿۺوکۺرفاکوہشۺےہ۔ۺامتؾۺاہجںۺوگایۺشکیۺرھگۺشفرۺٓاامسؿۺشسۺ ۺ‬
‫یک‬
‫گن‬
‫تھچۺےہ۔ۺشسۺفتقۺمتۺرپۺبجعتۺوہاتۺےہۺبجۺمتۺیسکۺشریمۺصخشۺےکۺرھگۺںیمۺدشلخۺوہۺرکۺشےسۺفلتخمۺروگنںۺےسۺشقنمۺشفرۺرہنسےۺر ۺ‬
‫ۺُحۺےکۺرچےچ ۺرےتہۺںیہۺہکبجۺمتۺرہ ۺٓاؿ ۺشِسۺمیظع ۺرھگ( ۺ‬
‫ینعی‬ ‫ےسُم ََّیۺدھکیۺرکۺبجعتۺرکےنۺےتگلۺوہۺشفرۺامتؾ ُ ْ ْ‬
‫ۺُعۺاہمتریۺزابؿۺرپۺشسۺےک ُ ْ‬
‫یھب‬
‫رھپ ۺ‬
‫ےتھکیوہۺ ۺ‬
‫یکاضفۺشف ۺربیجعۺفرغبیۺاسامؿۺوکزینۺوخوصبرتۺاجونرفںۺشفرۺشؿۺےکۺدشکلۺوقنشۺوکۺد ۺ‬
‫س ۺ‬
‫نیمفٓاامسؿ‪،‬ش ۺ‬
‫اکانئت)‪،‬شسۺےکز ۺ‬
‫یک‬
‫ںیہنسجۺ ۺ‬
‫رپمکۺ ۺ‬
‫رھگےسۺیسکۺوطرۺ ۺ‬
‫وگتفگںیہنۺرکےتۺشفرۺہنۺیہۺاہمترشۺدؽۺشسۺرطػۺوتمہّجۺوہاتۺےہ۔ہیۺرھگ(ینعیۺاکانئت)ۺشُسۺ ۺ‬
‫قلعتم ۺ‬
‫ےک ۺ‬
‫شسۺ ۺ‬
‫متۺرعتفیۺرکےتۺوہۺہکلبۺفہۺیھبۺشِسۺرھگۺاکۺشکیۺرتمکۺزجۺینعیۺزنیمۺاکۺشکیۺزجۺیہۺوتۺےہۺشسۺےکۺابفوجدۺمتۺشسۺمیظعۺرھگۺیکۺرطػۺںیہنۺدےتھکی۔ۺ‬
‫یک‬
‫شسۺ ۺ‬

‫ہلئسمہیۺےہۺہکۺزنیمۺفٓاامسؿۺدفونںۺاسنکۺںیہۺوکشبکۺلچۺرےہۺںیہ۔(اتففیۺروضہی(رخمہج)‪) ۵۰۰ /۵۷،‬‬

‫‪ …283‬شالسیمۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫فہجۺہیۺےہۺہکۺشےسۺاہمترےۺربۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺانبایۺےہۺوجۺشےنپۺانبےنۺشفرۺرتبیتۺدےنیۺںیمۺاتۺےہۺشفرۺاہمترشۺاحؽۺہیۺےہۺہکۺمتۺوخدۺوکۺ‪،‬‬

‫شےنپۺربۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺشفرۺشسۺےکۺرھگۺوکۺوھبؽۺرکۺٹیپۺشفرۺرشؾۺاگہۺےکۺرکچۺںیمۺزپےۺوہ۔ۺاہمترشوتۺشکیۺیہۺدصقمۺرہۺایگۺےہۺوخششہۺوپریۺ‬
‫وہشفرۺزعتۺفرہشتۺوہۺاحالہکنۺاہمتریۺوخششہۺیک ۺشاہتنۺہیۺےہۺہکۺاہمترشۺٹیپۺرھبشۺوہہکبجۺانتجۺوچاپایۺاھکاتۺےہۺمتۺشسۺاکۺدوسشںۺہصحۺ‬
‫اھکےتکسۺذٰہلشۺوچاپایۺوتۺمتۺےسدسۺدرےجۺڑبھۺایگشفرۺاہمتریۺانومریۺیکۺشاہتنۺہیۺےہۺہکۺدسۺ ۺایوسۺشرفشدۺاہمترےۺاسےنمۺاہمتریۺ‬
‫یھبۺںیہنۺ ۺ‬
‫رعتفیۺرکںیۺشفرۺاہمترےۺابرےۺںیمۺشینپۺابینۺرخشویبںۺوکۺاپھچےئۺرں۔ۺابرفلضۺشرگۺفہۺاہمتریۺتبحمۺںیمۺےچسیھبۺوہںۺوتۺرھپۺ‬
‫یھب ۺشےنپ ۺہن ۺاہمترے ۺعفن‪ ،‬ۺاصقنؿ‪ ،‬ۺومت ۺفزدنیگ ۺشفر ۺومت ۺےک ۺدعب ۺشےنھٹ ۺےک ۺامکل ۺںیہ ۺ۔اہمترے ۺرہشےںیم ۺےنتک ۺیہ ۺوہیدۺ‬
‫فاصنریۺشےسیۺوہںۺےگۺنجۺیکۺزعتۺفرہشتۺاہمتریۺانومریۺےسۺںیہکۺزایدہۺوہۺیگۺرھپۺیھبۺۺاہمترشۺاحؽۺہیۺےہۺہکۺمتۺشسۺدوھےکۺ‬
‫ٰ‬
‫ںیمۺالتبمۺوہۺشفرۺٓاامسونںۺشفرۺزنیمۺیکۺابداشتہۺیکۺوخوصبریتۺےسۺاغلفۺوہۺزینۺکلُم َ و‬
‫ۺفَمتۺےکۺامکلۺیکۺتمظعۺفالجتلۺیکۺرطػۺ‬
‫رظنرکۺےکۺذلتۺفرسفرۺشاھٹےنۺےسۺرحمفؾۺوہ۔‬
‫ۺ‬
‫اىساىیٌفلتکیمثال‪:‬‬
‫اہمتری ۺشفر ۺاہمتری ۺلقع ۺیک ۺاثمؽ ۺشس ۺویچیٹن ۺےک ۺیسیج ۺےہ ۺوجشےنپ ۺشس ۺوسرشخ ۺےس ۺیتلکن ۺےہ ۺوج ۺشس ۺےن ۺابداشہ ۺےکۺ‬
‫الحمتۺںیمۺےس ۺشسۺاعاشیلؿ ۺلحمۺںیمۺانبایۺاھت ۺسجۺیکۺاینبدںی ۺوبضمطۺشفرۺامعرتۺدنلبۺفابالےہ‪،‬ۺولڈنویں‪،‬ۺالغومںۺےس ۺزمنیۺشفرۺ‬
‫رطح ۺرطح ۺےک ۺزخشونں ۺشفر ۺدمعہ ۺزیچفں ۺےس ۺٓارشہتس ۺےہ۔شب ۺبج ۺویچیٹن ۺشےنپ ۺوسرشخ ۺےس ۺلکن ۺرک ۺشینپ ۺاسیھت ۺوک ۺےلم ۺیگ ۺشفرۺ‬
‫وگتفگۺرکےنۺیکۺاطتقۺوہیئۺوتۺشےنپۺرھگۺ‪،‬شینپۺذغشۺشفرۺذغشۺعمجۺرکےنۺیکۺتیفیکۺیہۺشےساتبۺےکسۺیگ۔فہۺلحمۺشفرۺلحمۺںیمۺوموجدۺابداشہۺ‬
‫ےسۺےبۺرپفشۺشفرۺشسۺںیمۺوغرفرکفۺےسۺاعریۺےہۺہکلبۺشےسۺشینپۺذشت‪،‬ۺشینپۺذغشۺۺشفرۺشےنپۺرھگۺےکۺوسشۺیسکۺدفرسیۺۺرطػۺڑبےنھۺیکۺ‬
‫اطتقۺیہۺںیہنۺوتۺسجۺرطحۺویچیٹنۺلحمۺشفرۺشسۺیکۺزنیمۺےسزینۺشسۺیکۺتھچ‪،‬ۺدویشرفں‪،‬ۺرمکفںۺشفرۺشؿۺےکۺونیکمںۺفریغہۺےسۺ‬
‫اغلفۺےہۺمتۺیھبۺشیسۺرطحۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺرھگۺشفرۺشؿۺرفوتشںۺےسۺاغلفۺوہۺوجۺٓاامسونںۺےکۺنیکمۺںیہ۔ۺمتۺٓاامسؿۺےکۺقلعتمۺشانتۺ‬
‫یہ ۺاجےتن ۺوہ ۺانتج ۺویچیٹن ۺاہمتری ۺتھچ ۺےکقلعتم ۺاجیتن ۺےہشفر ۺٓاامسین ۺرفوتشں ۺیک ۺںیہمت ۺطقف ۺشینت ۺیہ ۺربخ ۺےہ ۺینتج ۺویچیٹن ۺوکۺ‬
‫اہمتریۺشفرۺاہمترےۺرھگۺفشولںۺیکۺےہ۔ۺشہتبلۺویچیٹنۺےکۺاپسۺوتۺںیہمتۺ‪،‬ۺاہمترےۺرھگۺےک‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اجعابئتۺشفرۺشسۺںیمۺیکۺیئگۺدمعہۺاکررگییۺاجےننۺاکۺوکیئۺرشہتسۺیہۺںیہنۺہکبجۺںیہمتۺوتۺاطتقۺےہۺہکۺمت َ و‬
‫ۺَمتۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکفۺشفرۺشسۺےکۺ‬
‫نجےسۺولگۺاغلفۺںیہ۔‬
‫رک ۺول ۺ‬
‫تیکۺرعمتفۺاحلصۺ ۺ‬
‫شؿۺاجعابئ ۺ‬
‫ػ‬
‫شبۺمہۺالکؾۺیکۺاگلؾۺوکۺشسۺوموضعۺےسۺےھچیپۺےتچنیھکۺںیہۺویکہکنۺشسۺفعیسۺدیمشؿۺیکۺوکیئۺشاہتنۺںیہن۔ۺشرگۺمہۺوطلیۺرمعںیۺرص ۺ‬
‫رکۺدںیۺرھپۺیھبۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺمہۺرپۺوجۺلضفۺایکۺےہۺمہۺشسۺیکۺرعمتفۺیکۺرشتحیۺرکےنۺرپۺاقدرۺںیہن۔ۺوجۺرعمتفۺںیمہۺاحلصۺےہۺفہۺ‬
‫شفایلۺشفرۺاملع َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬ا ہہلل َت ٌَالییکۺرعمتفۺےکۺاقمےلبۺںیمۺتہبۺیہۺلیلقۺےہۺشفرۺوجۺشؿۺوکۺاحلصۺےہۺفہۺشایبنےئۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺرعمتفۺ‬
‫ےکۺاقمےلبۺتہبۺلیلقۺےہۺشفرۺوجۺرعمتفۺامتؾۺشایبنےئۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺوکۺاحلصۺےہۺفہۺانجب َسٲ ہسا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ز َس‪َ ٠‬ین َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ۺسشالایبنۺ َػلی ا ہہلل ت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺوکۺاحلصۺےہۺفہ ہ‬
‫ۺالمکئۺرقمنیبۺینعیۺ‬ ‫وکۺاحلصۺرعمتفۺےکۺاقمےلبۺںیمۺتہبۺوھتڑیۺےہۺشفرۺوجۺرعمتف ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 284‬‬
‫رضحتۺشرسشلۺفربجلیۺفریغہۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺرعم ۺ‬
‫تفےکۺاقمےلبۺںیمۺلیلقۺےہ۔‬
‫امتؾ ۺالمہکئ ۺشفر ۺنج ۺفشسن ۺےک ۺامتؾ ۺولعؾ ۺوک ۺشرگ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺملع ۺیک ۺرطػ ۺتبسن ۺدی ۺوتاجےئ ۺشؿ ۺامتؾ ۺاک ۺملع‪ ،‬ۺملع ۺالہکےناکۺ‬
‫بسوہۺاگ۔‬
‫ےئوتۺزایدہۺانم ۺ‬
‫یہںیہنۺہکلبۺشےسۺدموہیشۺ‪،‬ریحت‪،‬مکۺیملعۺشفرزجعۺاہکۺاج ۺ‬
‫قحتسمۺ ۺ‬

‫ۺسانۺشامؾۺزغشیلۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬الَیۺاکۺومفقۺےہ۔ۺوہمجرۺاملعۺشسۺرطػۺےئگۺںیہۺہکۺوضحرۺشرکؾۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺربۺاعتٰیلۺیکۺبسۺےسزایدہۺرعمتفۺرےتھکۺ‬ ‫‪ …284‬ہی ّ ِ ُ ّ‬
‫ن حل ُس‬
‫ںیہ۔انچہچنًارٖ باہللۺالعہمۺدبعُشینغلۺان ُ یۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ‚ َا‪َ ٟ‬ح َسی َ٘ ہٶ ا‪َ ٨ٟ‬سٱٶ َرش ہح َ‬
‫ا‪َٟ‬طی َ٘ َٶ ا‪ ٟ‬ہ‪َ ٤‬ح‪َ ٤‬سٱٶ‛ ںیمۺرفامےتۺںیہ‪‚:‬ۺ ِ‬
‫روسؽۺشرکؾۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺامتؾۺ‬
‫ھرکۺربۺاعتٰیلۺیکۺرعمتفۺرےتھکۺںیہ۔‛(ش‪ٟ‬حسی٘ٶ ا‪٨ٟ‬سٱٶ‪،‬ا‪ٟ‬باب اْلٯ‪، ٢‬ا‪ٟٔ‬ؼ‪ ١‬ا‪ٟ‬ثا‪ٟ‬ث‪ٜ٣ ،۳۹۵ /۳ ،‬تبہ ٓارٯٗٲہ پظاٯر)‬
‫تےسۺڑب ۺ‬
‫ولخماق ۺ‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺالعہمۺشامسلیعۺذ ّقیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَی ‚ریسفتۺرفحۺشایبلؿ‛ںیمۺرفامےتۺںیہ‪َ ‚:‬ٯَٗس اَن ٌَ َ٘ َس اْلَج َ‪٤‬ا ہَ ًَلی اَ‪َ٧ ٪‬بَٲـ َ‪٨‬ا ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬اًَ َ‪ ٠‬ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬دَ‪َ َٙ ٠‬ٯآَ َـ‪٠‬ہ ہ‪ًَ ٥٬‬ل َی اْلَك ََل‪ٚ‬ۺ‬‫ّٰ‬

‫ینعیۺشسۺابتۺرپۺشامجعۺدقعنمۺوہاکچۺےہۺہکۺامہرےۺیبنۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺامتؾۺولخمؼۺےسۺزایدہۺملعۺرےتھکۺںیہۺشفرۺامتؾۺولخمؼۺےسۺشلضفۺںیہۺیۺشالالطؼ۔‛(تٔشیر رٯح‬

‫ا‪ٟ‬بٲا‪)۵۷۴ /۵ ،٪‬‬

‫سِیۺشٰیلعۺرضحتۺشامؾۺشلہۺتّنسۺومالانۺاشہۺشامؾۺشدمحۺراضۺاخؿۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ ا‪ٟ‬زح‪٩٤‬اَ‪ٟ‬سٯ َ‪ ٟ‬ہٶ ا‪ٜ٤َ ٟ‬ٲٶ‪،‬ۺہحفص‪72‬ۺرپۺشامؾۺشنبۺرجحۺیکمۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺ‬
‫ِّ ّ‬

‫ےکۺوحشےلۺےسۺرفامےتۺںیہ‪‚ :‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺوضحرۺوکۺاسرےۺاہجںۺاکۺملعۺدایۺوتۺوضحرۺےنۺامتؾۺشولگںۺولھچپںۺاکۺملعۺشفرۺوجۺھچکۺوہۺزگرشۺےہۺشفرۺوہےنفشالۺبسۺاجؿۺ‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺامتؾۺشایشءۺ ۺوک‬

‫ایل۔‛ ہحفص‪73‬رپۺخیۺققحمۺالعہمۺدبعشقحلۺدحمثۺدولہیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺےکۺوحشےلۺےسۺرفامےتۺںیہ‪ ‚:‬یبنۺ َػلی ا ہ‬
‫اجےتن ۺںیہ‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺاکؾ ۺشفر ۺشاکحؾ ۺشفر ۺافصت ۺشفر ۺشامسء ۺشفر ۺشاعفؽ ۺشفر ۺٓااثر ۺامتؾ ۺولعؾ ۺاظرہ ۺفابنط ۺفش ّفؽ ۺفٓارخ ۺاک ۺشاحہط ۺرفامایل ۺشفر ۺوضحر ۺشس ۺٓاتی ۺےک ۺدصمشؼۺ‬
‫رپملعۺفشالۺےہ۔‛‬
‫ےلےسۺشف ۺ‬
‫رہملعۺفش ۺ‬
‫ہک ۺ‬
‫وہےئۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اپکۺےہۺفہۺذشتۺسجۺےنۺشےنپۺدنبفںۺوکۺانتجۺاچاہۺملعۺاطعۺرفامایۺرھپۺامتؾۺوکۺاخمبطۺرکےتۺوہےئۺرفامای‪:‬‬
‫ن الْ ِعل ِْم اِ لَّا قَلِ ْیل ًّا(‪( )۵۸‬پ‪،۳۵‬بىی اِسائٲ‪)۸۵:١‬‬
‫َو َماۤٗ ا ُ ْوتِ ْؼ ُؾ ْم ِّم َ‬
‫المرگمۺوھتڑش۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفر ۺ‬
‫ںیہمتملعۺ ۺہن ۺ‬
‫لم‬ ‫رکفتمنیۺےکۺےئلۺہی ۺرطےقیۺولخمؼۺےکۺابرےۺںیمۺوغر ۺفرکفۺرکےنۺےکۺںیہ‪ ،‬ۺ ِ‬
‫ذشتۺابریۺاعتٰیلۺںیمۺوغر ۺفرکفۺرکان ۺشسۺںیم ۺاش ۺ‬
‫ےسیج‬
‫ںیہن۔ۺشہتبلۺولخمؼۺںیمۺوغرفرکفۺرکےنۺےسۺالاحمہلۺاخقلۺشفرۺشسۺیکۺتمظعۺفالجتلۺشفرۺدقرتۺیکۺرعمتفۺبیصنۺوہۺاجیتۺےہ۔ۺرھپۺ ۺ‬
‫ےسیجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺدیپشۺرکدہۺاجعابئتۺیکۺرعمتفۺزایدہۺوہیتۺرےہۺیگۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺتمظعۺفالجتلۺںیمۺاہمتریۺرعمتفۺیھبۺاکلمۺوہ ۺ‬
‫یت‬
‫یئ‬
‫رےہۺیگ۔ۺًالثمۺمتۺیسکۺاعمِلۺےکۺملعۺیکۺرعمتفۺاحلصۺوہۺاجےنۺےکۺدعبۺشےسۺمیظعۺےتھجمسۺوہۺشفرۺلسلسمۺشسۺےکۺشاعشرۺفافینصتتۺںیمۺشاہتن ۺ‬
‫اتہ‬
‫ابرکیۺاکنتۺرپۺعلطمۺوہےتۺوہۺوتۺںیہمتۺشسۺیکۺزمدیۺرعمتفۺوہیتۺریتہۺےہۺشفرۺاہمترےۺدؽۺںیمۺشسۺاکۺشرتحشؾۺشفرۺزعتۺفمیظعتۺڑباتھۺر ۺ‬
‫َ‬
‫ےہۺ ّٰیۺہکۺشسۺےکۺالکؾۺاکۺرہۺہملکۺشفرۺشسۺےکۺشاعشرۺاکۺرہۺبیجعۺرعشۺاہمترےۺدؽۺںیمۺشسۺاکۺاقمؾۺزایدہۺرکےتۺوہےئۺںیہمتۺشسۺیکۺزع ۺ‬
‫ت‬ ‫ذن‬

‫یکفینصتۺفۺاتفیلۺںیمۺوغرۺرکف۔ۺاکانئتۺںیمۺوجۺھچکۺےہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺ‬‫متاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺولخمؼۺشفرۺش ۺ‬

‫س ۺ‬ ‫فمیظعتۺیکۺدوعتۺداتیۺےہ۔ۺشیسۺرطحۺ ۺ‬
‫وج‬
‫قیلختۺففینصتۺےہۺشفرۺشسۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکےنۺیکۺوکیئۺشاہتنۺںیہن۔رہدنبےۺےکےئلۺشسۺںیمۺےسشانتۺیہۺےہۺانتجۺشسۺاکۺبیصنۺےہ۔ۺ ۺ‬
‫یسےکۺاسھتۺالمےتۺںیہ۔‬
‫ےسیھبۺش ۺ‬
‫رکشےکۺایبؿ‛ ںیمۺذرکۺوہشۺش ۺ‬
‫ھچک‚ربصۺف ۺ‬
‫وج ۺ‬
‫ےتںیہۺشف ۺر ۺ‬
‫ایکمہۺشیسۺرپشافتکۺرک ۺ‬
‫ؿ ۺ‬‫مہےنۺایب ۺ‬
‫ھچک ۺ‬
‫ۺ‬

‫والهکاٌُعِفکظ‪:‬‬
‫فلسفیاِع ِ‬
‫بج ۺمہ ۺشس ۺوغرفرکف ۺےک ۺایبؿ ۺںیم ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺلعف ۺیک ۺرطػ ۺرظن ۺرکےت ۺںیہ ۺوت ۺشس ۺںیم ۺیھب ۺںیمہ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺاک ۺمہ ۺرپۺ‬

‫شاسحؿۺفشاعنؾ ۺرظنۺٓاات ۺےہۺشفرمہۺشےسۺطقفۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺلعف ۺیہۺیکۺوصرت ۺںیمۺدےتھکی ۺںیہ۔ ۺرہباحؽ ۺرہۺفہۺزیچۺسجۺںیمۺمہ ۺوغر ۺفرکفۺ‬
‫َ‬
‫رکےتۺںیہۺشکیۺیفسلفۺیھبۺشسۺںیمۺوغرۺرکاتۺےہۺنکیلۺشسۺاکۺوغرۺفرکفۺرکانۺشسۺیکۺرمگشیہۺشفرۺدبیتخبۺاکۺببسۺاتنبۺےہۺشفرۺےسج ْ ِ‬
‫ۺوتفۺشیہٰلۺوہۺ‬
‫شسۺاکۺوغرۺفرکفۺرکانۺدہشتیۺفۺوخشۺیتخبۺاکۺببسۺاتنبۺےہ۔ٓاامسؿۺفزنیمۺےکۺیسک ّۺذرےۺےکۺببسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسجۺاچےہۺرمگشہۺرکۺۺدےۺشفرۺ‬

‫یک تعنۺےہۺوتۺ‬‫ہیاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺاکلعفۺشفرۺش ۺ‬

‫یس ۺ‬ ‫ہک ۺ‬
‫ستیثیحۺےسۺوغرۺفرکفۺرک ۺاتےہۺ ۺ‬
‫ؿشُومرۺںیمۺش ۺ‬
‫ےسجۺاچےہۺدہشتیۺدےۺدے۔ذٰہل ۺشوجۺش ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شسۺےکۺببسۺشےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺالجتلۺفتمظعۺیک ۺرعمتفۺشفرۺدہشتیۺبیصنۺوہیتۺےہۺشفرۺوجۺصخشۺوغرفرکفۺیکۺیمک ۺاکۺ‬

‫اظمرہہۺرکےتۺوہےئۺینعیۺشسۺوسچۺےسۺٹۺرکۺہکۺشابسبۺدیپشۺرکےنۺفشیلۺۺذشتۺےنۺشؿۺوکۺٓاسپۺںیمۺرموبطۺایکۺےہۺطقفۺشسۺ‬
‫تیثیحۺےسۺوغرفرکفۺرکاتۺےہۺہکۺشؿۺںیمۺےسۺضعبۺزیچںیۺدفرسیۺضعبۺرپۺشرثۺشدنشزۺوہیتۺںیہۺوتۺفہۺۺدبتخبۺۺوہرکۺابتیہۺےکۺ‬
‫داہےن ۺرپ ۺچنہپ ۺاجات ۺےہ۔ ۺمہ ۺرمگشیہ ۺےس ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺانپہ ۺاچےتہ ۺںیہ ۺشفر ۺوسشؽ ۺرکےت ۺںیہ ۺہک ۺفہ ۺشےنپ ۺلضف ۺفرکؾ‪،‬وجدۺ‬
‫فشاسحؿۺشفرۺرتمحۺےسۺںیمہۺاجولہںۺیکۺرطحۺےنکٹھبۺےسۺوفحمظۺرفامےئ۔‬
‫ہ‪٨٣‬ح َ َٲات (ینعی ۺاجنت ۺدالےن ۺفشےل ۺشُومر) ۺںیم ۺےس ۺونشں ۺایبؿ ۺلمکم ۺوہش۔ ۺشس ۺےک ۺدعب‚ومت ۺشفر ۺشس ۺےک ۺدعب ۺاکۺ‬

‫ایبؿ‛ ذرکۺایکۺاجےئۺاگۺشفرۺویںۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺلضفۺفرکؾۺےسۺاتکبۺلمکمۺوہۺاجےئۺیگ۔ۺامتؾۺرعتںیفیۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺےئلۺ‬

‫ۺسانۺدمحممصطفٰے َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٠‬ۺ‪٥‬شفرۺٓاپۺیکۺٓاؽۺرپ۔‬
‫ںیہۺوجۺاتۺےہۺشفرۺ ُدرفدۺفالسؾۺوہۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫تاکۺایبؿ‘‘لمکمۺوہش‬ ‫اَ‪َ ٟ‬ح‪ ٤‬ہس‪٠ّٰ َ ٟ‬ہ!اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺ‬

‫ےکلضفۺفرکؾۺےس’’رکفۺفربع ۺ‬

‫٭…٭…٭…٭…٭…٭‬

‫عِشًؼنیظىاىبائی‬
‫َُ َ‬
‫ۺقںۺانابنیئۺ(ینعیۺرفایٹںۺاکپےنۺفشال) َٯلَی اہللۺےہ۔ۺٓاپۺاکۺشکیۺرمدی ِ ۺ‬
‫ۺوشؼ‬ ‫تْی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺےنۺشکیۺومعقۺرپۺرفامایۺہکۺرصبہۺاک ُ ا‬‫ۺسانۺ َس ْہلۺنبۺًبساہللۺ ْ َ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ددیشرۺںیمۺرصبہۺاچنہپۺشفرۺڈوھڈناتۺوہشۺشُسۺانابنیئۺیکۺدختمۺںیمۺاحرضۺوہۺایگ‪،‬ۺفہۺشُسۺفتقۺرفایٹںۺاکپۺرےہۺےھت(ےلہپۺعُمُووًامۺیھبسۺاملسمؿۺدشڑیھۺرےتھکۺےھت‪،‬ذٰہلشۺشسۺدفرۺےکۺ‬
‫َ‬
‫انابنویئںۺےکۺدوتسرۺےکۺاطمقب)دشڑیھۺےکۺابولںۺیکۺےنلجۺےسۺافحتظۺیک ِ ْ‬
‫ۺاخط ُۺُمۺےکۺےلچنۺےّصحۺرپ ِ ا‬
‫ۺنبۺنہپۺراھکۺاھت۔شُسۺرُمدیۺےنۺدؽۺںیمۺاہک‪:‬ۺشرگۺہیۺفیلۺوہاتۺوتۺ‬
‫َ‬
‫ِا‬
‫نبۺہنۺیھب ۺاتنہپۺوتۺشسۺےکۺابؽۺہنۺےتلج۔ۺشسۺےکۺدعبۺشُسۺانابنیئۺوکۺالسؾۺایکۺشفرۺوگتفگۺرکانۺاچیہۺوتۺشُسۺرفنشۺریمضۺانابنیئۺےنۺالسؾۺاکۺوجشبۺدےۺرکۺرفامای‪:‬ۺوتۺےنۺ‬
‫ےنےسۺشاکنرۺرفامۺدای۔(ا‪ٟ‬زسا‪ٟ‬ٶا‪ٟ٘‬ظیرٱٶ‪،‬ؾ‪)۱۶۱‬‬
‫ہیےنہکۺےکۺدعبۺشوہنںۺےنۺوگتفگۺرک ۺ‬
‫عفنںیہنۺشاھٹۺاتکس۔ۺ ۺ‬
‫ےھجمۺریقحۺوصتُرۺایکۺشسۺےئلۺریمیۺابوتںۺےسۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫مُتاِعاسکےبىزکابیاٌ‬
‫امتؾ ۺرعتںیفیاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺےئلۺسج ۺےنۺومتۺےکذرےعی ۺیربکتنیۺیک ۺرگدونں ۺوکۺوتڑش شۺ فر ۺابداشوہں ۺیک ۺاشؿۺ‬
‫فوشتکۺشفرۺشدیمفںۺوکۺاخک ںیمۺالمای‪،‬ۺہیۺفہۺولگۺےھتۺنجۺےکۺدؽۺومتۺےکۺذرکۺےسۺہشیمہۺاھبےتۺرےہۺاہیںۺکتۺہکۺومتۺاکۺ‬
‫اچسرپفشہنۺٓاایسجۺےنۺشںیہنۺربقۺےکۺڑگےھۺںیمۺکنیھپۺدای‪،‬ۺسپۺفہۺۺالحمتۺےسۺربقفںۺیکۺرطػۺریھپۺدےیۺےئگشفررُپرفقنۺرمکفںۺ‬
‫ےس ۺشاھٹرک ۺشدنریھے ۺڑگوھں ۺںیم ۺڈشؽ ۺدےی ۺےئگ‪،‬زینکفں ۺشفر ۺالغومں ۺےک ۺمرھٹم ۺےس ۺاکنؽ ۺرک ۺڑیکفں ۺوکمڑفں ۺےکۺ‬
‫اسےنمکنیھپۺدےیۺےئگ‪،‬اخدنشینۺامہگیمہگۺےسۺدتید ۺرکۺاہنتیئۺیکۺفوتشحںۺاکۺاکشرۺرکدےیۺےئگۺشفررنؾۺرتسبفںۺےسۺشاھٹرکۺالہتکۺ‬
‫زیخۺشاھکڑفںۺںیمۺکنیھپۺدےیۺےئگ۔وغرۺرکف!ایکۺہیۺولگۺوبضمطۺوعلقںۺشفرۺاطتقۺےکۺلَبۺوبےتۺرپۺومتۺےسۺچبۺےکس؟ایکۺشسۺ‬
‫ےسۺےنچبۺےک ۺےئلۺوکیئۺرپدہۺایۺٓاڑۺانبےکس؟وغررکف!ۺایکمتۺشؿۺںیمۺےسۺیسکۺوکۺدےتھکیۺوہۺایۺیسکۺیکۺٓاٹۺانسیئۺدیتیۺےہ؟اپکۺےہۺفہۺ‬
‫ذشتۺوجۺہبلغۺشفرۺدنلبیۺںیمۺاتۺےہ‪،‬ۺفیہۺذشتۺہشیمہۺرےنہاکۺقحۺریتھکۺےہ‪،‬شیسۺےنۺرہۺمسقۺیکۺولخمؼۺےکۺےئلۺانفۺاکۺمکحۺھکۺرکۺشےسۺ‬
‫ریقحۺایکرھپۺومتۺوکۺرپزیہاگرفںۺےکۺےئلۺاکٹھچرش انبای شفرۺشینپۺالماقتۺاکۺفدعہۺرشایۺہکبج ۺربقۺوکۺدبک ںوںۺےکۺےئلۺےلصیفۺشفرۺمکحۺ‬
‫ےکۺدؿۺکتۺگنتۺفاترکیۺدیقۺاخہنۺانبدایۺویکہکنۺشیسۺیکۺاجبنۺےسۺشکیۺےسۺڑبھۺرکۺشکیۺتمعنۺےہۺوتتخسۺےسۺتخسۺڑکپۺیھبۺےہ‪،‬‬
‫ہلل‬
‫عیب ۺ َػلی ا ہ‬
‫زنیم ۺفٓاامسونں ۺںیم ۺشیس ۺاک ۺرکش ۺےہ ۺشفرداین ۺفٓارخت ۺںیم ۺانثیھب ۺشیس ۺیک ۺےہ۔ےب ۺامشر ۺدرفدفالسؾ ۺوہ ۺامہرے ۺایپرے ۺٓااقدمحمِ َ َ ْ‬
‫َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺرپۺوجہکۺرفنشۺاشنوینںۺشفرۺامنایںۺازجعشتۺفشےلۺںیہۺشفرۺٓا ۺ‬
‫پیکۺٓاؽۺفشاحصبۺرپۺیھبۺوخبۺدردففالسؾۺوہ۔‬
‫ومت ۺسج ۺاک ۺشاھکڑشوہ‪،‬یٹم ۺسج ۺاک ۺوھچبان ۺوہ‪،‬ڑیکے ۺسج ۺےکاسیھت ۺوہں‪،‬رکنمفریکن ۺسج ۺےک ۺمہ ۺنیشن ۺوہں ۺزین ۺربقۺ‬
‫مَ‬
‫سج ۺاک ۺاکھٹان ۺوہ‪،‬زنیم ۺاک ۺڑگاھ ۺسج ۺاک ۺ َ ْسکں ۺوہ‪،‬ایقتم ۺسج ۺےکفدعےیک ۺہگج ۺوہشفرتنج ۺای ۺدفزخ ۺسج ۺاک ۺاقمؾ ۺوہشےسرصػۺ‬
‫ومت ۺیک ۺرکف ۺرکین ۺاچےیہ‪ ،‬ۺشیس ۺیک ۺاید ۺوہ‪ ،‬ۺشیس ۺیک ۺایتری ۺوہ‪ ،‬ۺشیس ۺےکےئل ۺوکںیشش ۺوہں‪ ،‬ۺشیس ۺیک ۺ ُشگنم ۺوہشفرشیس ۺیک ۺاجبن ۺاملئۺ‬
‫وہزینشیسۺوکۺشتیمہۺدے‪،‬ۺشیسۺیکۺرطػۺڑبےھ‪،‬ۺشیسۺاکۺشاظتنرۺرکےۺہکلبۺانمبسۺیہیۺےہہکۺشےنپٓاپۺۺوکرمدہۺشفرۺربقۺفشولںۺںیمۺ‬
‫رفامؿۺمصطف ٰےۺےہ‪‚:‬لقعۺدنمےہفہۺصخشۺوجۺ‬‫امشرۺرکےۺویکہکنۺرہۺٓاےنۺفشیلۺزیچۺرقبیۺوہیتۺےہۺشفرۺہنۺٓاےنۺفشیلۺدیعبۺوہیتۺےہ۔ۺ ِ‬
‫شےنپۺسفنۺوکرفامربندشر‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 285‬‬
‫انبےئۺشفرۺومتۺےکدعبۺاکؾۺٓاےنۺفشےلۺلمعۺرکےۺ۔‛‬
‫یسک ۺیھب ۺزیچیک ۺایتری ۺشس ۺفتق ۺٓااسؿ ۺوہاجیت ۺےہہکبج ۺدؽ ۺںیم ۺابرابر ۺشس ۺاک ۺایخؽ ۺٓاات ۺرےہ ۺشفرابرابر ۺایخؽ ۺشیس ۺفتقۺ‬
‫ٓااتےہہکبج ۺاید ۺدالےن ۺفشیل ۺزیچفں ۺوک ۺاید ۺراھک ۺاجےئ ۺشفر ۺشاسحس ۺدالےن ۺفشیل ۺزیچفں ۺیکۺاجبنۺوتہجۺرےہ۔ ۺامہری ۺوگتفگاک ۺوموضعۺ‬
‫ومت ۺشفر ۺشس ۺےس ۺقلعتم ۺابںیت‪ٓ،‬ارخت ۺف ۺایقتم ۺشفر ۺتنج ۺف ۺدفزخ ۺےک ۺاعمالمت ۺںیہ ۺزین ۺفہ ۺابںیت ۺںیہ ۺنج ۺیک ۺابر ۺابر ۺاید ۺداہینۺ‬
‫دنبےۺےکۺےئلۺرضفریۺےہۺشفرۺنجۺںیمۺوسچۺاچبرۺرکانۺربقۺفٓارختۺیکۺایتریۺاکۺذجہبۺدیبشرۺرکاتےہویکہکنۺومتۺےکۺدعبۺاکۺرفسۺ‬
‫ۺرفامؿۺابریۺاعتٰیلۺےہ‪:‬‬
‫رقبیۺٓااکچےہاحالہکنۺزدنیگۺتہبۺمکۺابیقۺےہۺشفرۺولخمؼۺشسۺےسۺاغلفۺےہ۔انچہچن ِ‬
‫اِقْ َت َر َب لِل َّن ِ‬
‫اس ِح َس ُاب ُه ْم َو ُه ْم فِیْ َغ ْفل َ ٍة ُّم ْع ِر ُض ْو َ‬
‫ن(‪( )۹‬پ‪،۳۷‬اْل‪٧‬بٲآء‪)۳:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ولوگںۺاکۺاسحبۺزندکیۺشفرۺفہۺتلفغۺںیمۺہنمۺریھپےۺںیہ۔‬

‫مہۺومتۺےسۺقلعتمۺوگتفگۺوکۺدفۺوصحںۺںیمۺذرکۺرکںیۺےگ۔‬
‫مُتکےپہلےسےظُعپھُىکيےتککابیاٌ‬ ‫پہالحعہ‪:‬‬

‫شس ۺہصح ۺںیم ۺومت ۺےس ۺےلہپ ۺےس ۺےل ۺرک ۺوصر ۺوھپےکن ۺاجےن ۺکت ۺیک ۺابںیت ۺوہں ۺیگ ۺںیہنج ۺٓاھٹ ۺشوبشب ۺںیم ۺایبؿ ۺایکۺ‬
‫اجےئۺاگ‪…)۳(:‬ومتۺوکایدۺرکےنیکۺتلیضفۺشفرۺشسۺںیمۺرتبغ ۺےکۺابرےۺںیمۺ(‪…)۵‬یبملۺشفرۺوھچیٹۺشدیمفںۺےکۺابرےۺںیم۔ۺ‬
‫مص‬
‫(‪…)۱‬ومت ۺیک ۺدشت ۺفیتخسۺشفرۺشس ۺفتق ۺےک ۺبحتسمۺاعمالمتۺےک ۺابرے ۺںیم ۺ(‪…)۴‬ایپرےۺٓااقۺدمحم ۺ طف ٰےۺ َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ‬

‫َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺشفر ۺافلخےئ ۺرشدشنی ۺرَؿ َٰ ہا‪ ٪‬اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہَ‪ ٥‬اَج َ‪ٌَ٤‬ین ۺےک ۺٓارخی ۺاحملت ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺ(‪…)۵‬افلخ‪،‬شُرمش ۺشفر ۺوکین ۺاکرفں ۺےکۺ‬
‫ٓارخی ۺاملکت ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺ(‪…)۶‬انجزفں ۺشفر ۺربقاتسونں ۺےس ۺقلعتم ۺاٯ‪ٟ‬ٲاءاہللےک ۺشوقشؽ ۺشفر ۺربقفں ۺیک ۺزایرت ۺےک ۺابرےۺ‬
‫ںیم ۺ(‪…)۷‬ومت ۺیک ۺتقیقح ۺشفر ۺرُمدے ۺوک ۺربق ۺںیم ۺرےنھک ۺےس ۺوصر ۺوھپےکن ۺاجےن ۺکت ۺےک ۺاعمالمت ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺشفرۺ‬
‫(‪…)۸‬وخشبۺںیمۺرُمدفںۺےکۺداھکےئۺاجےنۺفشےلۺاحالتۺففشاعقتۺےکۺابرےۺںیمۺےہ۔‬

‫‪ …285‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ٘‬ٲا‪٣‬ٶ‪ ،‬باب رٗ‪ ،۵۰۸ /۴ ،۵۵٥‬حسٱث‪۵۴۶۷:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫مُتكُیاسکظىےکیفؽیلتاِعاسمیٍ‬ ‫بابىنبظ‪:4‬‬
‫عٌبتکابیاٌ‬
‫(شسۺںیمۺنیتۺںیلصفۺںیہ)‬
‫مُتکُکثظتسےیاسکظىااِعاسپظابھاعىا‬ ‫پہلیفعل‪:‬‬
‫ایدروھک!وجصخش ۺداین ۺںیم ۺویں ۺنگم ۺوہہک ۺشس ۺےک ۺدوھےک ۺیک ۺاجبن ۺاملئۺشفرۺشس ۺیک ۺوخشاشہت ۺیکۺاجبن ۺرتبغۺرےھکۺ‬
‫وتًانیقیۺشسۺاکۺدؽۺومتۺےسۺاغلفۺےہۺشفرشےسۺایدۺںیہنۺرکاتشفرۺشرگۺشےسۺایدۺرکفشایۺیھبۺاجےئۺوتۺشسۺےسۺرفنتۺرکاتےہ۔ۺیہیۺفہۺ‬
‫ی ت َ ِف ُّر ْو َن ِم ْن ُه فَاِ نَّه ُمل ٰ ِق ْی ُك ْم ث ُ َّم ت ُ َر ُّد ْو َن اِلٰی ٰعلِ ِم‬‫ۺرفامؿۺابریۺاعتٰیلۺےہ‪ :‬قُ ْل اِ َّن ال َْم ْو َت الَّ ِذ ْ‬ ‫ولگۺںیہۺنجۺےکۺقلعتم ِ‬
‫نَ۠(‪( )۵‬پ‪،۵۸‬ا‪ٟ‬ح‪ٌ٤‬ٶ‪)۸:‬‬ ‫ب َو َّ‬
‫الص َها َد ِة ف َُی َن ِؽّ ُئك ُْم ِب َما ُك ْن ُؾ ْم ت َ ْع َمل ُْو َ‬ ‫الْ َغ ْی ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬متۺرفامٕاۺفہۺومتۺسجۺےسۺمتۺاھبےتۺوہۺفہۺوتۺرضفرۺںیہمتۺینلمۺےہرھپۺشسۺیکۺرطػۺریھپےۺاجٕاۺےگۺوجۺاپھچۺشفرۺاظرہۺبسۺھچکۺ‬
‫اجاتنۺےہرھپۺفہۺںیہمتۺاتبۺدےۺاگۺوجۺھچکۺمتۺےنۺایکۺاھت۔‬

‫لُگَُکیتیًاقساو‪:‬‬
‫شسۺداینۺںیمۺنیتۺرطحۺےکۺولگۺاپےئۺاجےتںیہ‪)۳( :‬ۺداینۺںیمۺنگمۺرےنہۺفشےلۺ(‪)۵‬وتہبۺرکےنۺفشےلۺشفرۺ(‪)۱‬ومتۺ‬
‫ےکۺشاجنؾۺوکۺاچہپےننۺفشےل۔‬
‫َّ‬
‫سىیامیٍمگًعہيےِاال‪:‬‬
‫ہی ۺصخشۺومتۺوکۺایدۺںیہنۺرکاتشفرۺشرگۺایدۺیھبۺرکےۺوتشسۺیکۺفہجۺۺداینوھچٹۺاجےنۺاکمغۺوہاتۺےہۺسجۺیکۺفہجۺےسۺہیۺ‬
‫ومتۺیکۺذمتمۺںیمۺوغشمؽۺوہۺاجاتۺےہۺشفرۺشسۺرطحۺومتۺوکۺایدۺرکانۺشےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےسۺزمدیۺدفرۺرکداتیۺےہ۔‬

‫تُبہکظىےِاال‪:‬‬
‫ہیۺصخشۺومتۺوکۺرثکتۺےسۺایدۺرکاتےہاتہکۺدؽۺںیم ِ‬
‫ۺوخػۺدخشدیپشوہشفرۺویںۺشےسۺیچسۺوتہبۺبیصنۺوہاجےئ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫امؿۺٓارختۺ‬
‫ۺضعبۺشفاقتۺوتہبۺرکےنۺفشالومتۺوکشسۺوخػۺیکۺفہجۺےسۺاندنسپرکاتےہۺہکۺںیہکۺیچسۺوتہبۺےسۺےلہپۺایۺاس ِ‬
‫یکۺایتریۺےسۺےلہپومتۺہنۺٓااجےئ۔ۺہیۺاقِلبۺرگتفۺںیہنۺشفرۺہنۺوضحرۺشرکؾۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےکۺشسۺرفامؿۺںیمۺدشلخۺ‬
‫ےہۺہک’’سجۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺالماقتۺوکاندنسپۺایک اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشسۺےسۺالماقتۺوکۺاندنسپۺرکاتۺےہ۔‘‘(‪) 286‬ویکہکنۺتقیقحۺںیمۺ‬

‫ۺالماقتۺشیہٰلۺشفرۺومتۺوکۺاندنسپۺںیہنۺرکاتۺہکلبۺشینپۺاخویمںۺشفرۺوکاتویہںۺیکۺفہجۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسالماقتۺہنۺوہےنےسۺڈراتۺ‬

‫ِ‬ ‫ہی‬
‫ےہ۔ۺشسۺیکۺاثمؽۺشسۺصخشۺیکۺرطحۺےہۺوجۺدفتسۺےسۺےنلمۺںیمۺشسۺےئلۺاتریخۺرکاتۺےہۺہکۺدفتسۺوکۺوخشۺرکےنۺفشیلۺالماقتۺ‬
‫یکۺایتریۺںیمۺوغشمؽۺےہۺذٰہلشۺشےسیۺصخشۺاکامشرۺالماقتۺوکاندنسپۺرکےنۺفشولںۺںیمۺہنۺوہاگشفرۺشسۺیکۺاشنینۺہیۺےہہکۺہیۺصخشۺہشیمہۺ‬
‫الماقتۺیکۺایتریۺںیمۺاگلۺرےہۺشسۺےکۺوسشوکیئۺرصمفتیفۺہنۺرےھکۺفرہنۺداینںیمۺنگمۺرےنہۺفشولںۺںیمۺاشلمۺوہاجےئۺاگ۔‬
‫مُتکےاىجاوکُپہچاىيےِاال‪:‬‬
‫ۺرب ۺ ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےس ۺالماقت ۺاک ۺفدعہ ۺےہشفر ۺتبحم ۺرکےنۺ‬
‫ہی ۺصخش ۺومت ۺوک ۺہشیمہ ۺاید ۺراتھکےہویکہکن ۺومت ۺشےنپ ۺوبحمب ّ‬
‫فشالوبحمب ۺےس ۺےنلم ۺاک ۺفدعہ ۺیھبک ۺںیہن ۺوھباتلشفر ۺاعؾ ۺوطر ۺرپ ۺیہی ۺوہاتےہہک ۺومت ۺدری ۺےس ۺٓایت ۺےہ ۺذٰہلش ۺہی ۺصخش ۺومت ۺیک ۺٓادمۺ‬
‫بۺشیہٰلۺےکرمہبتۺرپۺافزئۺوہےکس۔‬
‫وکدنسپۺرکاتےہۺاتہکۺانرفامینۺےکۺشسۺرھگۺےسۺاجؿۺوھچےٹۺشفرۺرُق ِ‬
‫مُتکُمحبُبعکھيا‪:‬‬
‫ۺسانۺذحہفی َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺشینپۺفافتۺےکۺفتقۺرفامای‪:‬ۺدفتسۺرقفۺیکۺاحتلۺںیمۺٓاایۺےہ‪،‬ۺوجۺ‬
‫وقنمؽۺےہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫امیشپؿۺوہاتۺےہۺفہۺاکایمبۺںیہنۺوہات‪،‬ۺشےۺ اہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ےھجتۺولعمؾۺےہہکۺںیمۺےنۺامدلشریۺےسۺزایدہۺرغتبۺوک‪،‬تحصۺےسزایدہۺ‬
‫امیبریۺوکشفرۺزدنیگۺےسۺزایدہۺومتۺۺوکوبحمبۺراھکۺذٰہلشۺوتۺھجمۺرپۺومتۺٓااسؿۺرکدےۺاتہکۺھجتۺےسۺالماقتۺرکوکسں۔‬
‫َّ ٰ‬
‫تالہیکااىتہائیسعجہ‪:‬‬
‫محب ِ‬
‫سجۺرطحۺوتہبۺرکےنۺفشالومتۺوکۺاندنسپۺرکےنۺںیمۺاقِلبۺرگتفۺںیہنۺشیسۺرطحۺومتۺےکۺشاجنؾۺوک‬

‫‪٣ …286‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ذرك ٯا‪ٟ‬سًاء ٯا‪ٟ‬تٰبٶ‪ ،‬باب ‪ ٩٣‬احب ‪ٟ٘‬اء اہلل…ا‪ٟ‬ذ‪ ،‬ؾ‪ ،۳۴۴۵‬حسٱث‪۵۶۸۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺاچہپؿ ۺےنیل ۺفشال ۺیھب ۺومت ۺوک ۺوبحمب ۺرےنھکشفر ۺشس ۺیک ۺانمت ۺرکےنںیم ۺاقِلب ۺرگتف ۺںیہن ۺےہشہتبل ۺ ۺشؿ ۺدفونں ۺںیم ۺدنلب ۺرہبت ۺشس ۺصخش ۺاک ۺےہ ۺوج ۺشانپۺ‬

‫اعمہلمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺویںۺرپسدۺرکۺدےۺہکۺشےنپۺےئلۺومتۺدنسپۺرکےۺہنۺزدنیگۺہکلبۺبسۺےسزایدہۺوبحمبۺفیہۺۺزیچرےھکۺوجۺشسۺےک ّ‬

‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺوکۺ‬
‫دنسپۺوہشۺ فرۺہیۺرمہبتۺشسۺفتقۺاتلمےہۺبجۺشاہتنیئۺتبحمۺےکۺذرےعیفہۺمیلستۺفۺراضےکۺاقمؾۺکتۺچنہپۺاجےئۺشفرۺیہیۺشاہتنیئۺدرہجۺےہ۔‬
‫رہۺاحؽۺںیمۺومتۺوکۺایدۺرکےنۺںیم ۺوثشبۺشفرۺتلیضفۺےہشفرۺہیۺوثشبۺشفرۺتلیضفۺداینۺںیمۺنگمۺصخشۺیھبۺومتۺوکۺایدۺرکےکۺ‬
‫اپاتکسےہشس ۺرطح ۺہک ۺداین ۺےس ۺشَگل ۺگلھت ۺرےہاتہکۺداینفیۺوتمعنں ۺںیم ۺدیپسچلۺہن ۺرےہۺۺشفر ۺذلںیت ۺدب ۺزمہ ۺوہاجںیئۺویکہکنۺرہۺفہ ۺذلت ۺف ۺوخششہۺ‬
‫شابسبۺاجنتۺںیمۺےسۺےہ۔‬
‫وجشاسنؿۺےکۺےئلۺدبۺزمہۺوہفہۺ ِ‬
‫ہظحالمیٍمُتکُیاسکظىاافؽلہے‬ ‫سِسظیفعل‪:‬‬
‫ٰ‬
‫مُتسےمتىلق‪42‬فظامیًمعففے‪:‬‬
‫(‪…)1‬ا َ‪ٛ‬ث َرہٯا َ‪ ٩٣‬ذ َ َ‬
‫(‪) 287‬‬
‫رك َ‪٫‬اذ َ‪َ ٦‬ا‪٠ٟ‬ذاتینعیۺّذلوت ۺ‬
‫ںوکۺمتخۺرکےنۺفشیلۺوکۺزایدہۺایدۺرکف۔‬

‫ینعیۺومتۺوکۺایدۺرکےکۺذلوتںۺوکدبۺزمہۺرکدفاتہکۺشؿۺیکۺرطػۺتعیبطۺاملئۺہنۺوہۺشفرمتۺوسکییئۺےکۺاسھتۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیکۺرطػۺوتمہجۺ‬

‫وہاجٕا۔‬
‫(‪) 288‬‬
‫(‪…)7‬شرگۺاجونرۺومتۺےکۺابرےۺںیمۺفہۺھچکۺاجؿۺےتیلۺوجۺشاسنؿۺاجاتنےہوتںیہمتۺاھکےنۺےکےئلۺوکیئۺوماٹۺاجونرۺہنۺلمۺاپات۔‬
‫َ‬
‫س ُ اتۺاعہشئۺّدصہقیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬ٱارسٰ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ !٥٠‬ۺایک ۺدیہشفںۺےکۺاسھتۺیسکۺشفرۺوکیھبۺ‬
‫(‪…)3‬رضحت ۺ ّ ِ َ ّ‬
‫(‪) 289‬‬
‫شاھٹایاجےئۺاگ؟‛شراشدرفامای‪‚:‬اہں!شےسۺوجۺدؿۺرشتۺںیم‪20‬رمہبتۺومتۺوکۺایدۺرکے۔‛‬
‫َ‬
‫شسۺفصتلبۺیکۺفہجۺہیۺےہہکۺومتۺیکۺایدۺشسۺدوھےکابزۺداینےسۺدفرۺرکےکۺٓارختۺیکۺایتریۺاکۺاقتاض‬

‫‪ …287‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ذرك ا‪ٰ٤ٟ‬ت ٯاْلستٌساز‪ ،۴۹۵ /۴ ،‬حسٱث‪۴۵۵۸:‬‬
‫‪ …288‬طٌب اْلٱ‪٤‬ا‪٠ٟ ٪‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب فی ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ٯٗص اْل‪ ،۱۵۱ /۷ ،١٣‬حسٱث‪۳۰۵۵۷:‬‬
‫‪ …289‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬اْلٯسم‪ ،۱۸۳ /۵ ،‬حسٱث‪ ،۷۶۷۶:‬بتِیر‪ٛ‬ثیر‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیمنگمۺرکداتیےہ۔‬
‫توکۺای ۺدہنۺرکانداینفیۺوخشاشہتۺ ۺ‬
‫رکیتۺےہہکبجۺوم ۺ‬
‫(‪) 290‬‬
‫(‪…)4‬تہح َٔ ہٶ ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ؤ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٰ٤َ ٟ‬تہ ۺینعیۺومتۺوم ۺ‬
‫نمےکۺےئلۺہفحتۺےہ۔‬
‫شسۺرفامؿۺیکۺفہجۺہیۺےہہکۺداینومنمۺےکےئلۺدیقاخہنۺےہہکۺاہیںۺہشیمہۺشینپۺاجؿۺرپاکتفیلۺربدشتۺرکےکۺتقشمۺاکاسانمۺ‬
‫ےئل‬
‫رکانزپاتےہزین ۺسفن ۺف ۺاطیشؿ ۺےس ۺاقمہلب ۺشفر ۺوخشاشہت ۺیک ۺرفک ۺاھتؾ ۺرکین ۺزپیت ۺےہہکبج ۺ ۺومت ۺشؿ ۺامتؾ ۺالکشمت ۺےسومنمۺےک ۺ ۺ‬
‫ےئلہفحتۺےہ۔‬
‫ےہشف ۺریہیۺرپفشہنۺومنمۺےک ۺ‬
‫ٓازشدیۺاکۺرپفشہنۺ ۺ‬
‫(‪) 291‬‬
‫(‪َ …)5‬ا‪ٰ٤َ ٟ‬تہ َ‪َ ٔٛ‬ار ٌٵ ‪ٟ‬ــکہ‪ ١‬ہ‪٣‬ش‪ ُ٥َ٠‬ۺینعیۺوم ۺ‬
‫ترہۺاملسمؿۺےکۺےئلۺاّفرہۺےہ۔‬
‫اہیں ۺاّکپاچس ۺاملسمؿ ۺرمشد ۺےہسج ۺےک ۺاہھت ۺشفر ۺزابؿ ۺےس ۺدرگی ۺاملسمؿ ۺوفحمظ ۺرےتہ ۺوہں ۺزین ۺشس ۺںیم ۺومانمہن ۺشالخؼ ۺوموجدۺ‬
‫یگیئاکۺایخؽۺراتھکوہہکۺشرگۺانگہِۺریغصہۺوہ ۺ‬
‫ےئوتۺومتۺشؿۺ‬ ‫ضئیکۺشدش ۺ‬
‫لیچکہنۺوہینعیۺریبکہۺانگوہںۺےسۺاتچبوہشفرۺرفش ۺ‬
‫لیم ۺ‬
‫وہںۺشفرۺانگوہںۺ ۺاک ۺ‬
‫انگوہںۺوکاٹمرکشےسۺاپکۺاصػۺرکدیتیۺےہ۔‬
‫یبن ۺرکمی ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺاک ۺزگر ۺشیسی ۺسلجم ۺےکاپس ۺےس ۺوہشسج ۺےسیسنہ ۺیک ۺٓافشزںی ۺدنلب ۺوہریہ ۺںیھت‪ ،‬ۺشراش ۺد‬
‫(‪…)6‬وضحر ۺ ّ‬
‫رفامای‪‚:‬شینپۺوسلجمںۺںیمۺذلوتںۺوکۺےبزمہۺرکدےنیۺفشیلۺاکیھبۺذرکایکرکف۔‛ شوہنںۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬ذلوتںۺوکۺےبۺزمہۺرکےنۺفشیلۺایکۺزیچۺ‬
‫(‪) 292‬‬
‫ےہ؟‛ شراشدۺرفامای‪‚:‬ومت۔‛‬
‫(‪…)7‬ا َ‪ٛ‬ث َرہٯا َ‪ ٩٣‬ذ َ َ‬
‫ركا‪َ ٰ٤َ ٟ‬ت َٓا َ‪٧‬ـہِٗ ٱہ َ‪٤‬ح ہؽ ا‪ٟ‬ذ‪َ َٰ ٧‬ب َٯٱہزَ‪ ٫‬ہسف َی ا‪ٟ‬س‪َ ٧‬ٲاینعیۺومتۺوکۺزایدہۺایدۺرکفہکۺہیۺانگوہںۺوکۺاٹمیتۺشفرۺداینےسۺےبۺرتبغۺرکیتۺےہ۔‬
‫(‪) 293‬‬

‫(‪) 294‬‬
‫(‪َٛ …)8‬فیب َا‪َ ٰ٤َ ٟ‬ت ہ‪َ ٣‬رف ًٗاینعیۺدجشیئۺڈشےنلۺےکۺےئلۺومتۺیہۺاکیفۺےہ۔‬
‫(‪) 295‬‬
‫(‪َٛ …)9‬فیب َا‪َ ٰ٤َ ٟ‬ت َٯاً َوً ۺاینعیۺتحیصنۺےکےئلۺومتۺیہۺاکیفۺےہ۔‬

‫‪ …290‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب فی ك‪٠‬ب ا‪ٟ‬حَل‪ ،٢‬ؾ‪ ،۵۳۵‬حسٱث‪۵۹۹:‬‬

‫‪ …291‬طٌب اْلٱ‪٤‬ا‪٠ٟ ٪‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب فی ا‪ٟ‬ؼبر ًلی ا‪٤ٟ‬ؼائب‪ ،۳۷۳ /۷ ،‬حسٱث‪۹۸۸۶:‬‬
‫‪ٰ٣ …292‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ذرك ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،‬باب ا‪ٰ٤ٟ‬ت ٯاْلستٌساز ‪ٟ‬ہ‪ ،۴۵۱ /۵ ،‬حسٱث‪۹۵:‬‬
‫‪ٰ٣ …293‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ذرك ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،‬باب ا‪ٰ٤ٟ‬ت ٯاْلستٌساز ‪ٟ‬ہ‪ ،۴۱۸ /۵ ،‬حسٱث‪۳۴۸:‬‬
‫‪ٰ٣ …294‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ذرك ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،‬باب ا‪ٰ٤ٟ‬ت ٯاْلستٌساز ‪ٟ‬ہ‪ ،۴۱۹ /۵ ،‬حسٱث‪۳۴۹:‬‬
‫‪ …295‬طٌب اْلٱ‪٤‬ا‪٠ٟ ٪‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب فی ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ٯٗص اْل‪ ،۱۵۱ /۷ ،١٣‬حسٱث‪۳۰۵۵۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺروسؽۺشَرکؾ‪،‬اشہۺِینبۺٓادؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺدجسم ۺرشتفیۺالےئۺوتۺھچکۺولوگںۺوکۺوگتفگۺرکےتۺشفرۺےتسنہۺ‬

‫(‪…)13‬شکیۺرمہبت ِ‬
‫وہےئۺداھکی‪،‬ۺشراشد ۺرفامای‪:‬ومتۺوکۺایدۺایکۺرکف‪،‬مسقۺےہۺشسۺذشتۺیکۺسجۺےکۺقن ح َض ہہۺدقرتۺںیمۺریمیۺاجؿۺےہ!ۺوجںیمۺاجاتنۺوہںۺ‬
‫(‪) 296‬‬
‫شرگۺمتۺۺاجؿۺےتیلۺوتۺوھتڑشۺےتسنہۺشفرۺزایدہۺرفےت۔‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺیکۺابراگہۺںیمۺشکیۺصخشۺاکۺذرکۺوہشوتۺولوگںۺےنۺشسۺیکۺوخبۺۺرعتفیۺیک۔ٓاپۺ َػلی‬
‫روسؽۺشَرکؾ َػلی ا ہ‬
‫(‪…)11‬ۺ ِ‬
‫ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشراشد ۺرفامای‪‚:‬فہ ۺومت ۺوک ۺسک ۺرطح ۺاید ۺرکات ۺےہ؟‛ ولوگں ۺےن ۺرعض ۺیک‪‚:‬مہ ۺےن ۺوت ۺںیہن ۺانسہک ۺفہۺ‬
‫(‪) 297‬‬
‫ومتۺوکۺایدۺرکاتوہ۔‛شراشدرفامای‪‚:‬رھپۺشسۺاکۺدرہجۺہیۺںیہنۺےہ۔‛‬
‫ۺسانۺًبساہللۺنبۺرمعۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اۺرفامےتںیہۺہکۺںیمۺابراگہِۺراستلۺںیمۺاحرضۺوہےنۺفشالۺ َدوسشںۺصخشۺاھتۺ‬
‫(‪…)17‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ہکۺیسکۺشاصنریۺاحصیب َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےنۺرعضۺیک‪‚:‬ٱارسٰ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬ۺولوگںۺںیمۺزایدہۺدنملقعۺشفرۺزعتۺ‬
‫فشالوکؿ ۺےہ؟‛شراشد ۺرفامای‪‚:‬ومت ۺوک ۺزایدہ ۺاید ۺرکےن ۺشفر ۺشس ۺیک ۺزایدہ ۺایتری ۺرکےن ۺفشال‪ ،‬ۺیہی ۺولگ ۺدنملقع ۺںیہ ۺہک ۺداینفی ۺشفرۺ‬
‫(‪) 298‬‬
‫شُرخفیۺۺشزعشزۺےکۺاسھتۺرتصخۺوہےتۺںیہ۔‛‬
‫بؼگاٌسیًکے‪48‬احُالِاقُال‪:‬‬
‫ِ‬ ‫مُتسےمتىلق‬
‫سان ۺن ۺرصبی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺومت ۺےن ۺداین ۺوک ُۺروسش ۺرکےک ۺیسک ۺدنملقع ۺےک ۺےئل ۺوکیئ ۺوخیش ۺہنۺ‬
‫(‪…)1‬رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫وھچڑی۔‬
‫ْ‬
‫خ َن‬
‫ۺسان ۺرعیب ۺنب ۺ ُ ی ْم َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺومنم ۺومت ۺےس ۺرتہب ۺیسک ۺاغبئ ۺزیچ ۺاک ۺشاظتنر ۺںیہنۺ‬
‫(‪…)7‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرطػۺےلۺانلچ۔‬
‫ّ‬ ‫ے‬ ‫ۺریم‬‫زیت‬‫ۺ‬
‫زیت‬‫ۺ‬
‫ۺےھجم‬‫ر‬‫ۺدانیشف‬‫ۺوکم‬‫رکات۔زینرفامایرکےتۺہکۺریمیۺومتۺیکۺربخۺیسک َ‬
‫(‪…)3‬شکی ۺدشدنمشن ۺےن ۺشےنپ ۺشکی ۺدفتس ۺوک ۺوتکمب ۺاھکل‪:‬شے ۺریمے ۺاھبیئ!مت ۺشس ۺاہجں ۺںیم ۺیہ ۺومت ۺاک ۺوخػ ۺروھک‪ ،‬ۺشس ۺےسۺ‬
‫ےلہپۺہکۺمتۺشیسیۺہگجۺچنہپۺاجٕااہجںۺومتۺیکۺانمتۺرکفےگۺوتۺیھبۺہنۺاپوکسےگ۔‬

‫‪ٰ٣ …296‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ذرك ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،‬باب ا‪ٰ٤ٟ‬ت ٯاْلستٌساز ‪ٟ‬ہ‪ ،۴۵۱ /۵ ،‬حسٱث‪۹۶:‬‬
‫‪ …297‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪ ،١‬ز‪٫‬س ًبٲس ب‪٤ً٩‬یر‪ ،‬ؾ‪ ،۱۹۳‬حسٱث‪۵۱۱۷:‬‬
‫‪٣ …298‬کار‪ ٦‬اْلخَل‪ْ ٚ‬لب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ ،‬ؾ‪ ،۵‬حسٱث‪۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سانۺدمحمنب ِ ْ ْ‬
‫ۺسِنیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ ہا‪٤ٟ‬بَینۺےکۺاسےنمۺبجۺومتۺاکۺذرکۺایکاجاتۺوتۺٓاپۺےکۺمسجۺاکۺرہہصحۺنُسۺوہۺاجات۔‬ ‫(‪…)4‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺُعۺنبۺدبعۺشزعلسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ٌَ ٟ‬زَٱزۺرفزشہنۺرشتۺےکۺفتقۺۺاملعوکۺعمجۺرکےترھپٓاسپۺںیمۺلمۺرکۺربقۺفٓارختۺشفرۺ‬
‫سان ُ َ ْ‬
‫(‪…)5‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫بسۺویںۺرفےتۺوگایشؿۺےکۺاسےنمۺانجزہۺوموجدۺےہ۔‬ ‫ومتۺےکابرےۺںیمۺوگتفگۺرکےتۺرھپۺ ۺ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫سانشربشمیہ ِْ‬
‫ۺت َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ‪:‬دفزیچفںۺےنۺھجمۺےسۺداینۺیکۺذلںیتۺڑھچشدںی‪،‬ۺشکیۺومتۺیکۺایدۺ‬ ‫(‪…)6‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےنۺشفردفرسشابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺڑھکےۺوہےنۺےن۔‬
‫حار ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َِٔ ٟ‬ارۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺوجۺصخشۺومتۺوکۺاچہپؿۺاتیلۺےہۺشسۺرپداینۺیکۺںیتبیصمۺشفرۺمغۺےکلہۺ‬
‫سانۺبعکۺش َال ْ ح‬
‫(‪…)7‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫وہاجےتۺںیہ۔‬
‫ۺسانشۺ وبرکبمُ َط ّ ْرِػۺیمیمتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِ ٟ‬ىَیرفامےتۺںیہ‪:‬ۺںیمۺےنۺوخشبۺداھکیہکۺشکیۺصخشۺرصبہۺیکۺدجسمۺںیمۺویںۺ‬
‫(‪…)8‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺوخػۺدخشۺفشولںۺےکۺدؽۺاکٹۺرکرھکۺدےیئ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسق!ۺمتۺشںیہنۺےبۺرقشرۺیہۺاپٕاےگ۔‬ ‫شالعؿۺرکراہےہ‪:‬ۺومتۺیکۺایدۺےن ِ‬
‫ْ ْ‬
‫سانۺشَ ْسع َبۺرمُحشینۺٗہس َض َِسہہا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺمہۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺنۺرصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺےکۺاپسۺاجایرکےتۺ‬ ‫(‪…)9‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےھتۺشفرشسۺیکۺفہجۺیہیۺوہیتۺہکۺفاہںۺومتۺشفرۺربقۺفرشحۺاکۺذرکۺوہاتۺاھت۔‬
‫َ‬ ‫َ ْ‬ ‫َ‬
‫َ‬
‫ہلل ت ٌَالی‬
‫ستاۺاعہشئۺّدصہقیۺ َرض ََی ا ہ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ی‬‫س‬ ‫َ‬
‫ۺنۺ ْ َتحہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہاۺرفامیتۺںیہۺہکۺشکیۺوعرتۺےنۺرضحتۺ ّ ِ َ ّ‬ ‫ح‬ ‫ف‬ ‫ص‬
‫س ُ اتۺ َ ِ َّتہ َ ِ‬
‫(‪…)13‬رضحتۺ ّ ِ َ ّ‬
‫ًَ‪َ ٨‬ہاۺےس ۺشےنپۺدؽۺیکۺیتخسۺےکۺابرےۺںیمۺاکشتیۺیکۺوتۺشوہنںۺےنۺرفامای‪‚:‬ومتۺوکۺزایدہۺاید رکفۺشسۺےسۺاہمترشۺدؽۺۺرنؾۺوہاجےئۺ‬
‫َ‬
‫س ُتاۺاعہشئۺّدصہقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہااکۺرکشہیۺشدشایک۔‬
‫اگ۔‛ شسۺوعرتۺےنۺشاسیۺیہۺایکوتۺدؽۺیکۺیتخسۺاجیتۺریہۺرھپۺشسۺےنۺۺرضحتۺ ّ ِ َ ّ‬
‫َ‬
‫سانۺٰیسۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺاسےنمۺبجۺومتۺاکۺذرکۺایکۺاجاتوتۺشؿۺیکۺدلجۺابمرکۺےسۺوخؿۺےکۺرطقےۺہہبۺبکلنے۔‬ ‫(‪…)11‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ٹ‬
‫سانۺدشٕادۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺبجۺومتۺفۺایقتمۺاکۺذرکۺرکےتۺوتشانترفےتۺہکۺامسجین ۺوجڑۺشینپۺہگجۺےس َۺَۺاجےتۺرھپۺ‬
‫(‪…)17‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ۺرحۺشیہٰلۺاکۺذرکۺرکےتۺوتشینپۺہگجۺفشسپۺٓااجےت۔‬ ‫بج َ ِ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سانۺنۺرصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺںیمۺےنۺرہۺلقعۺدنموکۺومتۺےسۺوخػۺزدہۺشفرۺنیگمغۺیہۺداھکیۺ‬

‫(‪…)13‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےہ۔‬
‫سانۺرمعۺنبۺدبعۺشزعلسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٌَ ٟ‬زَٱزۺےنۺیسکۺاعمِلۺےسۺاہک‪‚:‬ےھجمۺتحیصنۺےئجیک۔‛ شوہنںۺےنۺاہک‪ٓ‚:‬اپۺےلہپۺ‬
‫(‪…)14‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺ ٓادؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےسۺےلۺرکۺٓاپۺ‬
‫ہفیلخۺہنۺوہں ۺےگۺےسج ۺومت ۺٓاےئ۔‛ٓاپ ۺےنۺاہک‪‚:‬شفرۺتحیصنۺےئجیک۔‛ اہک‪‚:‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےکۺٓاابفشدجشدۺکتۺوکیئۺشاسیۺرفدۺہنۺزگرشوہاگسجۺےنۺومتۺاکۺذشہقئۺہنۺاھکچۺوہۺشفرۺشبۺٓاپۺیکۺابریۺےہ۔‛ ہیۺنسۺرکۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ‬

‫َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفےنۺےگل۔‬

‫ْ‬
‫ٹ‬ ‫خ َن‬
‫سان ۺرعیب ۺنب ۺ ُ ی ْم َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےن ۺشےنپ ۺرھگ ۺںیم ۺربق ۺوھکد ۺریھک ۺیھت ۺسج ۺںیم ۺرفزشہن ۺیئک ۺرمہبت ۺلارکےتۺ‬
‫(‪…)15‬رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اتہک ۺومت ۺیک ۺاید ۺابیق ۺرےہ ۺشفر ۺرفامایرکےت‪ :‬ۺشرگ ۺریمے ۺدؽ ۺےس ۺڑھگی ۺرھَب ومت ۺیک ۺاید ۺدجش ۺوہیت ۺوت ۺرضفردؽ ۺںیم ۺاگبڑ ۺدیپشۺ‬
‫وہاجات۔‬
‫ْ‬
‫س‬
‫سانۺمُ َط ّ ْرِػۺنبۺًب ہساہللۺ ِ خِی ّرْ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َر َح‪ ٤‬ہٶ اہلل َا‪َ َ٘ ٟ‬س ٱزرفامےتںیہ‪:‬ۺشیسۺومتۺےنۺشیعۺرپوتسں ۺرپۺشؿۺیکۺٓااسوشئںۺ‬
‫(‪…)16‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫وکۺدبزمہۺرکۺراھکۺےہۺذٰہلشۺشیسیۺٓااسںیشئۺالتشۺرکفۺنجۺںیمۺومتۺہنۺوہ۔‬
‫سانعَ ْت َیح َسہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےس ۺرفامای‪ :‬ۺومت ۺوک ۺزایدہۺ‬
‫ُعْ ۺنب ۺدبعشزعلسی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٌَ ٟ‬زَٱز ۺےن ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سان ۺ ُ َ‬
‫(‪…)17‬رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ایدایکرکفہکۺشرگۺمتۺامؽۺدشرۺوہےئۺوتہیۺمتۺرپگنتۺدیتسۺےلۺٓاےئۺیگۺشفرۺشرگۺگنتۺدتسۺوہےئۺوتۺوخاحشیلۺےلۺٓاےئۺیگ۔‬
‫سانۺشوبۺامیلسؿۺدشرشینۺٗہس َض َِسہہا‪َ ٰ٨ٟ‬رانیۺرفامےتۺںیہۺہکۺںیمۺےنرضحتۺش ّ ُِؾۺاہرفؿۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہاۺےسۺوپاھچ‪‚:‬ایکۺ‬
‫(‪…)18‬رضحۺتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ٓاپ ۺوک ۺومت ۺدنسپ ۺےہ؟‛ شوہنں ۺےن ۺاہک‪‚:‬ںیہن۔‛ ںیم ۺےن ۺاہک‪‚:‬ویکں؟‛ےنہک ۺںیگل‪‚:‬شرگ ۺیسک ۺشاسنؿ ۺیک ۺانرفامین ۺرکفں ۺیگ ۺوتۺ‬
‫ہکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺانرفامینۺیھبۺرکفںۺشفرۺشسۺیکۺالماقتۺیھبۺدنسپۺرکفں۔‛‬
‫ںیگۺ ۺوتہیۺسکۺرطحۺوہاتکسےہۺ ۺ‬
‫سیکۺالماقتۺےسۺڈرف ۺ‬
‫ش ۺ‬
‫سلمیٍمُتکییاسپدتہکظىےکاـظیقہ‬ ‫تیسظیفعل‪:‬‬

‫اجؿۺےئجیلۺہکۺومتۺوخانفکۺےہشفرۺشسۺاکۺرطخہۺتہبۺڑبشےہۺنکیلۺرھپۺیھبۺولگۺشسۺےسۺاغلفۺںیہۺہکۺشسۺےکۺابرےۺ‬
‫ںیمۺوسچۺاچبرۺرکےتۺںیہۺہنۺشےسایدۺرکےتںیہۺشفرۺشرگۺوکیئۺایدۺیھبۺرکاتےہوتےبۺوتیہجۺۺےس‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺرکات ۺےہ ۺہک ۺۺدؽ ۺداینفی ۺوخشاشہت ۺںیم ۺوغشمؽ ۺراتہےہذٰہلش ۺومت ۺیک ۺایدےسدؽ ۺوک ۺوکیئ ۺافدئہ ۺںیہنۺوہات‪،‬شہتبل ۺافدئہ ۺشسۺ‬
‫رطےقیےسچنہپۺاتکسےہہکۺومت ۺوکشےنپاسےنمےتھجمسوہےئایدرکےشفرشس ۺےکالعفہ ۺرہزیچ ۺوکۺشےنپ ۺدؽۺےس اکنؽۺ‬
‫دےےسیجۺوکیئۺصخشۺۺرطخانکۺلگنجۺںیمۺرفسۺاکۺشرشدہۺرکےۺایۺدنمسریۺرفسۺاکۺشرشدہۺرکےۺوت َحۺیۺشیسۺےکۺابرےۺںیمۺوغرۺ‬
‫فرکف ۺرکاتراتہےہذٰہلش ۺبج ۺومت ۺیک ۺاید ۺاک ۺقلعت ۺدؽ ۺےس ۺربشہِ ۺرشتس ۺوہاگوت ۺشس ۺاک ۺشرث ۺیھب ۺ ۺوہاگ ۺشفر ۺالعتم ۺہی ۺوہیگ ۺہکۺ‬
‫داینےسۺۺدؽۺشانتۺوٹٹۺاکچوہاگہکۺداینیکۺرہۺوخیشۺےبۺینعمۺوہرکۺرہۺاجےئۺیگ۔‬
‫مُتکُیاسکظىےکاؽیاسہمفیزـظیقہ‪:‬‬
‫شسۺداینۺےسۺےلچۺاجےنۺفشےلرہچفںۺشفرۺوصروتںۺوکۺایدۺرکے‪،‬شؿۺےکۺرمےنۺشفرۺیٹمۺےکۺےچینۺدانفےئۺاجےنۺوکۺ‬
‫ایدۺرکےزینۺشؿۺےکۺاحالتۺشفر ُۺعّفںۺوکۺایدۺرکےۺشفرۺوغرۺرکےۺہکۺسکۺرطحۺیٹمۺںیمۺشؿۺیکۺنیسحۺوصرںیتۺایلمٹیمۺ‬
‫وہیکچ ۺںیہ‪،‬سک ۺرطح ۺربقفں ۺںیم ۺشؿ ۺےکشزجش ۺرھکبےکچ ۺںیہ‪،‬سک ۺرطح ۺ ۺشؿ ۺیک ۺوعرںیت ۺویبہ ۺشفر ۺےچب ۺمیتی ۺوہےئگ‪،‬سکۺ‬
‫رطحۺشؿۺاکۺامؽۺرخچۺایکۺایگشفرشؿۺیکۺانبیئۺوہیئۺدجسمںیۺشفرۺشبیئۺوہیئۺںیلفحمۺےبۺرفقنۺوہںیئگۺاہیںۺکتۺہکۺشؿۺولوگںۺاکۺ‬
‫انؾ ۺف ۺاشنؿ ۺکت ۺٹم ۺایگ۔ ۺذٰہلش ۺبج ۺبج ۺفہ ۺیسک ۺصخش ۺوک ۺاید ۺرکے ۺاگ ۺدؽ ۺںیم ۺشس ۺاک ۺایخؽ ۺالےئ ۺاگ‪،‬شس ۺےک ۺرمےن ۺیکۺ‬
‫تیفیک ۺشفر ۺشس ۺیک ۺلکش ۺفوصرت ۺوک ۺذنہ ۺںیم ۺالےئ ۺاگ‪ ،‬ۺشس ۺیک ۺیتسچ ۺشفررُپٓااسشئ ۺزدنیگ ۺےک ۺےئل ۺاہھت ۺریپ ۺامرےن ۺےکۺ‬
‫ابرےۺںیمۺوسےچۺاگ‪،‬ۺومتۺوکۺوھبؽۺاجےنۺشفر ِ‬
‫ۺرثکتۺشابسبۺےکۺببسۺدوھےکۺںیمۺالتبمۺوہےنۺوکۺایدۺرکےۺاگزینۺہیۺہکۺفہۺ‬
‫وجشین ۺرپ ۺرھبفاس ۺشفر ۺوہلف ۺبعل ۺںیم ۺالتبم ۺوہرک ۺدلج ۺٓاےن ۺفشیل ۺاسےنم ۺڑھکی ۺومت ۺےس ۺاغلف ۺاھت‪ ،‬ۺشب ۺہی ۺوصتر ۺرکے ۺہک ۺفہۺ‬
‫ےسیکۺوکوششںۺںیمۺاگلۺوہشۺاھتۺشفرۺشبۺشسۺےکۺاہھتۺاپٕاںۺشفرۺوجڑۺدحیلعہۺدحیلعہۺےکچۺںیہ‪،‬ۺفہۺےسیکۺوگتفگۺایکۺرکاتۺاھتۺشفرۺشبۺشسۺ‬
‫یکۺزابؿۺوکۺڑیکےۺاھکۺےکچۺںیہ‪،‬ۺسکۺرطحۺاسنہۺرکاتۺاھتۺشفرۺشبۺیٹمۺشسۺےکۺدشوتنںۺوکۺاھکۺیکچۺےہ‪،‬ۺفہۺشینپۺومتۺےسۺاغلفۺ‬
‫َم ۺشلْمَووت ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬
‫رمےن ۺےس ۺشکی ۺہنیہم ۺےلہپ ۺدس ۺاسؽ ۺکت ۺیک ۺعمج ۺوپیجن ۺںیم ۺاگل ۺوہش ۺاھتہک ۺربخ ۺیہ ۺہن ۺوہیئ ۺشفر ۺومت ۺٓایئگ‪ ،‬ۺ َ َ ُ‬
‫ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺوصرتۺاظرہۺوہیئۺشفرۺیتنجۺایۺدفزیخۺوہےنۺیکۺدشۺشسۺےکۺاکونںۺےسۺرکٹشۺیئگ‪،‬ۺہیۺبسۺوصترۺرکےنۺےکۺدعبۺفہۺ‬
‫وسےچۺاگۺہکۺںیمۺیھبۺوتۺشؿۺےکۺاسیجۺوہںۺشفرۺریمیۺتلفغۺیھبۺشؿۺیکۺتلفغۺیسیجۺےہۺشفرۺرقنعبیۺریمشۺیھبۺفیہۺشاجنؾۺوہۺ‬
‫اگۺوجۺشؿۺبسۺاکۺوہشۺےہ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫مُتکییاسپدتہکظسیيےِالےتیًاقُال‪:‬‬
‫٭…رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانشۺ وبۺدردشء َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺبجۺمتۺرُمدفںۺوکۺایدۺرکفوتشےنپٓاپۺوکۺیھبۺشیہنۺںیمۺامشرۺرکف۔‬
‫سان ۺًبساہلل ۺنب ۺوعسمد ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺوخش ۺتمسق ۺےہ ۺفہ ۺصخش ۺوجدفرسفں ۺےس ۺتحیصنۺ‬
‫٭…رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫احلصۺرکے۔‬
‫ۺُعۺنبۺدبعۺشزعلسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٌَ ٟ‬زَٱزۺرفامےتۺںیہ‪:‬متۺشسۺابتۺںیمۺوغرفرکفۺویکںۺںیہنۺرکےتۺہکۺرفزشہنۺ‬ ‫٭…رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ُ َ ْ‬
‫حبصۺاشؾۺیسکۺہن ۺیسک ۺوکابراگہِۺشیہٰلۺےکۺےئلۺایترۺرکےت ۺوہشفرشےسۺڑگےھ ۺںیمۺڈشؽۺدےتی ۺوہاحالہکنۺیٹمۺشسۺاکۺہیکتۺنب ۺاجیتۺ‬
‫ےہ‪،‬ۺدفتسۺشةحبۺےھچیپۺرہۺاجےتۺںیہۺشفرۺشابسبۺمتخۺوہاجےتۺںیہ۔‬
‫ومت ۺیک ۺاید ۺدؽ ۺںیم ۺہتخپ ۺرکےنےکےئل ۺذموکرہ ۺشدنشز ۺںیم ۺوغرفرکف ۺرکےن ۺےک ۺاسھت ۺاسھت ۺربقاتسؿ ۺاجےئ ۺزینۺ‬
‫رمںوضیں ۺوک ۺدےھکی ۺہک ۺیہی ۺزیچ ۺںی ۺدؽ ۺںیم ۺومت ۺیک ۺاید ۺاتزہ ۺرکیت ۺںیہ ۺاہیں ۺکت ۺہک ۺدؽ ۺرپ ۺشانت ۺہبلغ ۺوہاجاتےہ ۺہک ۺومتۺ‬
‫ٓاوھکنں ۺےک ۺاسےنم ۺرظن ۺٓایت ۺےہ ۺشفرشس ۺفتق ۺاشدیومت ۺیک ۺایتری ۺںیم ۺرصمفػ ۺوہاجےئ ۺشفر ۺدوھےک ۺیک ۺداینےسدفرۺ‬
‫وہاجےئۺفرہنۺومتۺوکشُفرَپیۺدؽۺشفرزابؿۺیکۺونکۺےسۺایدۺرکےنۺںیمۺڈرۺفوخػۺاکۺافدئہۺتہبۺوھتڑشۺےہ۔‬
‫سىیاِیچیؼپظسلخُطہُتُ؟‬
‫بجۺیھبۺدنبےۺاکۺدؽۺیسکۺداینفیۺزیچۺرپۺوخشۺوہوتۺشےسوفرشًۺہیۺوسانچۺاچےئہۺہکۺشسۺزیچۺوکۺشکیۺدؿۺالزیمۺوھچڑانۺ‬
‫حْ م‬
‫انشیۺ ُ ِطنعۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺشکیۺدؿۺشےنپۺرھگۺںیمۺرظنۺدفڑشیئۺوتۺشسۺیکۺ‬
‫ۺس ِ‬‫زپۺےاگ۔انچہچنۺوقنمؽۺےہہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وخوصبریت ۺدھکی ۺرک ۺوخش ۺوہےئ ۺشفررھپ ۺرفےت ۺوہےئ ۺاہک‪ :‬ۺشرگ ۺومت ۺہن ۺوہیت ۺوت ۺںیم ۺرضفر ۺھجت ۺےس ۺوخش ۺوہات ۺشفرشرگ ۺںیمہۺ‬
‫گنتۺربقۺںیمۺہنۺڈشالاجانوہاتوتداینۺےسرضفرامہریۺٓاںیھکنۺڈنھٹیۺوہںیت‪،‬ۺرھپشانتۺرفےئۺہکۺب ںیخۺدنلبۺوہںیئگ۔‬
‫رفاہلل)‬
‫َاس َتِ َ ہ‬ ‫(تہٰب ہٰاالَ َی اہلل‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَلی ہ‪َ ٣‬ح‪٤‬س)‬
‫َػلی ا ہ‬ ‫( َػ‪ٰ٠‬ا ًَل َی ا‪َ ٟ‬حب َٲب‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫چھُٹیامیزکیفؽیلتىیؼلنبیامیزکے‬ ‫بابىنبظ‪:2‬‬
‫ٔ‬
‫ـظیقہوالج‬ ‫اسباباِع‬
‫(شسۺںیمۺاچرۺںیلصفۺںیہ)‬
‫چھُٹیامیزباىزھيےکیفؽیلت‬ ‫پہلیفعل‪:‬‬
‫ٰ‬
‫چھُٹیامیزسےمتىلق‪47‬فظامیًمعففے‪:‬‬
‫َ‬
‫(‪…)1‬وضحریبنّۺرتمح‪،‬ۺعیفشۺش َُّم َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنرضحتۺًبساہللۺنب ُ َ ْ‬
‫ۺُعۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اۺےسۺشراشدۺرفامای‪:‬بجۺ‬
‫متۺحبصۺرکفوتۺاہمترےۺدؽۺںیمۺاشؾۺاکایخؽۺہنۺٓاےئۺشفرۺبجۺاشؾۺرکفوتۺحبصۺیکۺشدیمۺہنۺروھکۺشفرۺشینپۺدنتریتسۺےسۺامیبریۺےکۺےئلۺشفرۺ‬
‫(‪) 299‬‬
‫زدنیگۺےسۺومتۺےکۺےئلۺھچکۺوتہشۺےلۺول۔ۺشےۺًبساہلل!ۺمتۺںیہنۺاجےتنہکۺلکۺسکۺانؾۺےسۺاکپرےۺاجٕاےگ۔‬
‫(‪…)7‬ےھجممتۺرپدفابوتںۺاکزایدہۺوخػۺےہ‪،‬وخشاشہتۺیکۺریپفیۺشفرۺیبملۺشدیمںی‪ ،‬وخشاشہتۺیکۺریپفیۺقحۺےسۺرفیتکۺےہۺہکبجۺیبملۺ‬
‫شدیمںیۺداینۺیکۺتبحمۺاکۺببسۺںیہ۔رھپۺشراشدۺرفامای‪:‬نسۺول!ےبۺکش اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺداینۺۺشےسۺیھبۺداتیےہۺسجۺےسۺتبحمۺرفاماتےہشفرۺ‬
‫شےس ۺیھب ۺےسج ۺاندنسپ ۺرکات ۺےہ ۺشفر ۺبج ۺیسک ۺدنبے ۺےس ۺتبحم ۺرفامات ۺےہوت ۺشےس ۺشامیؿ ۺیک ۺدفتل ۺاطعرفاماتےہ‪،‬نس ۺول!ھچک ۺولگۺ‬
‫ددنیشر ۺوہےت ۺںیہ ۺوت ۺھچک ۺدایندشر ۺذٰہلش ۺمت ۺددنیشر ۺاننب ۺہن ۺہک ۺدایندشر‪ ،‬ۺونس!داین ۺھٹیپ ۺریھپ ۺرک ۺاجریہ ۺےہشفر ۺٓارخت ۺاسےنم ۺےس ۺٓاریہۺ‬
‫ےہ‪،‬ونس!متۺلمعۺفشےلدؿۺںیمۺوہۺسج ۺںیمۺوکیئۺاسحبۺںیہنۺشفرۺرقنعبیۺمتۺشےسیاسحبۺفشےلۺۺدؿۺںیمۺوہےگۺسجۺںیمۺوکیئۺ‬
‫لمعۺہنۺوہاگ۔‬
‫(‪) 300‬‬

‫َ‬
‫ۺس ُتاۺ ُش ّ ِؾۺ ُ ْ ّ‬
‫مِرۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاۺرفامیتۺںیہۺہکۺوضحرۺیبنّۺرکمی َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺشکیۺاشؾۺرشتفیۺالےئۺشفرۺ‬ ‫(‪…)3‬رضحت ّ ِ َ ّ‬

‫ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےس ۺایح ۺویکں ۺںیہن ۺرکےت؟‛ شوہنں ۺےن ۺرعض ۺیک‪‚:‬ٱارسٰ‪٢‬اہلل َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬ ‫شراشدۺرفامای‪‚:‬شےۺولوگ!متۺاہلل‬
‫َٯ َس‪!٥٠‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺایحرکانایکےہ؟‛ شراشدۺرفامای‪‚:‬متۺہنۺاھکےنۺفشیلۺ‬

‫‪ …299‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ٗص اْل‪ ،۳۴۹ /۴ ،١٣‬حسٱث‪٫،۵۱۴۰:‬ذاٰٗ‪ ٢‬اب‪٤ً ٩‬ز‬
‫‪ٰ٣ …300‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ٗص اْل‪ ،۱۰۱ /۱ ،١٣‬حسٱث‪۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 301‬‬
‫زیچفںۺوکۺعمجۺرکےتۺوہ‪،‬ہنۺےنلمۺفشیلۺزیچفںۺیکۺشدیمۺرےتھکۺوہۺشفرفہۺرھگۺانبےتۺوہنجۺںیمۺمتۺےنۺرانۺںیہن۔‛‬
‫ۺسان شۺ اسہمۺنبۺزدی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرضحتۺ‬
‫ۺسان شۺ وبدیعسۺدخریۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺرمفیۺےہہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪…)4‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےسۺشکیۺامہۺےکۺشُداھرۺرپۺ‪100‬دانیرۺےکۺدبےلۺشکیۺزینکۺرخدییۺوتۺںیمۺےنۺایپرےۺٓااقۺ َػلی اہللہ‬
‫سانۺزدیۺنبۺاثتب َرض ََی ا ہ‬
‫ِّ ُّ‬
‫َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺوکۺہیۺرفامےتۺانس‪‚:‬ایکۺںیہمتۺۺشاسہمۺرپۺریحشیگنۺںیہنۺوہیئۺہکۺشوہنںۺےنۺشکیۺامہۺاکۺشداھرۺایک؟ےبۺکشۺشوہنںۺےنۺ‬
‫یبملۺشدیمۺابدنیھۺےہ‪،‬مسقۺےہۺشسۺذشتۺیکۺسجۺےکۺقن ح َض ہہۺدقرتۺںیمۺریمیۺاجؿۺےہ!بجۺیھبۺٓاھکۺدنبۺیکۺوتۺریمشامگؿۺیہیۺراہۺہکۺ‬
‫ٓاھکۺدنبۺوہےنۺےسۺےلہپۺیہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺریمیۺرفحۺضبقۺرفامےلاگشفرۺبجۺیھبۺٓاھکۺوھکیلۺوتریمشۺامگؿۺیہیۺراہہکۺدنبۺرکےنےسۺ‬
‫ےلہپۺیہۺرفحۺضبقۺرکیلۺاجےئۺیگشۺ فربجۺیھبۺوکیئۺہمقلۺشاھٹایوتۺریمشامگؿۺیہیۺراہہکۺےنلگنۺےسۺےلہپۺیہۺومتۺٓاےنۺیکۺفہجۺےسۺقلحۺ‬
‫ںیمۺسنھپۺرکۺرہۺاجےئۺاگ۔‛ رھپ ۺشراشدۺرفامای‪‚:‬شےۺشنبۺٓادؾ! شۺ رگۺمتۺلقعۺرےتھکۺوہوتشےنپۺٓاپۺوکۺرُمدفںۺںیمۺامشرۺایکۺرکف‪،‬مسقۺ‬
‫ےہۺشسۺذشتۺیکۺسجۺےکۺقن ح َض ہہۺدقرتۺںیمۺریمیۺاجؿۺےہ!سجۺزیچۺاکمتۺےسۺفدعہۺایکۺایگۺےہۺفہۺرضفرۺٓارکۺرےہۺیگۺشفرۺمتۺشےسۺ‬
‫(‪) 302‬‬
‫رفےنکۺیکۺاطتقۺںیہنۺرےتھک۔‛‬
‫ۺسانۺًبساہلل ۺنبۺابعسۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬ا ۺرفامےتۺںیہ ۺہکۺایپرےۺٓااق َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےن ۺیعبطۺاحتجۺ‬
‫(‪…)5‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےسۺرفشتغۺاحلص ۺیکۺشفرۺاپینۺاہبایۺرھپ َت َٲ‪٥٤‬ۺرفامای ۺوتۺںیم ۺےنۺرعضۺیکۺ‪‚:‬ٱارسٰ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬اپینۺوتۺرقبیۺ‬
‫(‪) 303‬‬
‫ےہ؟‛ شراشدرفامای‪‚:‬ںیمۺاپینۺکتۺےنچنہپۺیکۺشَزْ ۺوخدۺشدیمۺںیہنۺراتھک۔‛‬
‫(‪…)6‬شکیۺرفشتیۺںیمۺےہۺہکۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺنیتۺڑکلایںۺںیلۺشکیۺشےنپۺاسےنمۺاگڑیۺدفرسیۺشسۺےکۺربشربۺ‬
‫ًَز‬ ‫ۺرھپاحصن ۺرکشؾ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪ ٪‬ۺےس ۺشراشدرفامای‪‚:‬مت ۺاجےتن ۺوہہی ۺایکےہ؟‛ شوہنں ۺےن ۺرعض ۺیک‪:‬اہلل‬
‫َح ہ‬ ‫ںیم ۺہکبج ۺرسیتی ۺھچک ۺدفر‬
‫َٯ َج‪ ١‬ۺشفر ۺشس ۺاک ۺروسؽ ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬رتہب ۺاجےتن ۺںیہ۔شراشد ۺرفامای‪‚:‬شکی ۺڑکلی ۺشاسنؿ ۺشفر ۺدفرسی ۺومت ۺےہہکبجۺ‬
‫دفرفشیلۺشدیمۺےہ‪،‬شاسنؿۺشدیمیکۺاجبنۺاہھتۺڑباھاتۺےہۺرگمۺ‬

‫‪ٰ٣ …301‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ٗص اْل‪ ،۱۰۴ /۱ ،١٣‬حسٱث‪۵:‬‬
‫‪ٰ٣ …302‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ٗص اْل‪ ،۱۰۴ /۱ ،١٣‬حسٱث‪۶:‬‬
‫‪ …303‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ًبساہلل ب‪ ٩‬ا‪ٌٟ‬باض‪ ،۶۳۸ /۳ ،‬حسٱث‪۵۶۳۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 304‬‬
‫شدیمۺےکۺاجبےئۺومتۺشےسۺشینپۺاجبنۺچنیھکۺیتیلۺےہ۔‛‬
‫(‪…)7‬شنبۺٓادؾۺیکۺاثمؽۺہیۺےہۺہکۺشسۺےکۺٓاسۺاپس‪99‬ومںیتۺڈنمالیتۺریتہۺںیہۺشرگۺشؿۺےسۺچبۺاجےئ ۺوت ۺڑباھےپۺوکچنہپۺ‬
‫(‪) 305‬‬
‫اجاتےہ۔‬
‫ۺسانًبساہللنب ۺوعسمد ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬ہی ۺشاسنؿ ۺےہ ۺشفر ۺہی ۺومںیت ۺںیہ ۺوج ۺہک ۺشسۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےکشِردرِگدیلیھپ ۺوہیئ ۺںیہ‪،‬شؿ ۺےک ۺدعب ۺڑباھاپشفر ۺڑباھےپ ۺےک ۺدعب ۺشدیم ۺےہ ۺذٰہلش ۺشاسنؿ ۺشدیم ۺاگلےئ ۺراتہےہ ۺاحالہکن ۺومںیتۺ‬
‫شردرگد ۺیلیھپ ۺوہیت ۺںیہۺشفرسج ۺومتۺوک ۺمکح ۺوہاتےہۺفہ ۺدنبےۺوکشینپ ۺرگتف ۺںیم ۺےل ۺیتیل ۺےہ شرگ ۺشؿ ۺےس ۺچب ۺاجےئۺوتۺ‬
‫ڑباھاپشےسۺامرۺداتیےہشفرۺفہۺشدیمۺاکۺشاظتنرۺرکاترہۺاجاتےہ۔‬
‫ۺسانًبساہللنب ۺوعسمد ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺوضحر ۺیبنّ ۺرکمی َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺامہرےۺ‬
‫(‪…)8‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےئلریکلںیۺچنیھکۺرکۺشکیۺوچوکرۺاخہنۺانبایۺرھپۺشکیۺریکلۺدرایمؿۺںیمۺشفرۺشسۺےکۺٓاسۺاپسۺیئکۺریکلںیۺۺںیچنیھکۺشفرۺرھپۺشسۺاخےنۺےسۺ‬
‫َٯ َج‪ ١‬ۺشفر ۺشس ۺاک ۺروسؽ ۺرتہب ۺاجےتنۺ‬ ‫ًَز‬ ‫ابرہ ۺشکی ۺریکل ۺیچنیھک ۺشفر ۺرفاماا‪‚:‬مت ۺاجےتن ۺوہ ۺہی ۺایک ۺےہ؟‛ مہ ۺےن ۺرعض ۺیک‪‚:‬اہلل‬
‫ںیہ۔‛ ٓاپ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺدرایمؿ ۺفشیل ۺریکل ۺیک ۺاجبن ۺشاشرہ ۺرکےک ۺرفامای‪‚:‬ہی ۺشاسنؿ ۺےہ۔‛ ۺوچوکر ۺاخےن ۺےکۺ‬
‫قلعتمۺرفامای‪‚:‬ہیۺومتۺےہ۔‛ٓاسۺاپسۺفشیلۺریکلفںۺےکۺابرےۺںیمۺرفامای‪‚:‬ہیۺںیتبیصمۺںیہۺہکۺشاسنؿۺوکۺونیتچۺںیہۺشرگۺشکیۺےسۺ‬
‫(‪) 306‬‬
‫چبۺاجےئۺوتۺدفرسیۺونےچیگ۔‛ۺابرہفشیلۺریکلۺےکقلعتمۺرفامای‪‚:‬ہیۺشدیمےہ۔‛‬
‫(‪َ …)9‬ٱ‪َ ٬‬ز ہ‪ ٦‬اب ہ‪ٰ ٩‬ا َز َ‪َ ٦‬ٯ َٱبقی َ‪ ٌَ ٣‬ہہ اث َ‪َ ٨‬تا َ‪ ٪‬ا‪َ ٟ‬رح ہؾ َٯاْلَ َ‪ ٣‬ہ‪ ١‬ۺینعیۺٓادیم ۺوبڑاھۺوہاجاتےہۺرگمۺشسۺیکۺدفۺزیچںیۺمتخۺںیہنۺوہںیتۺشکیۺرحصۺشفردفرسیۺ‬
‫شدیم۔‬
‫(‪) 307‬‬

‫شکیۺرفشتیۺںیمۺےہ‪َ :‬ت ہظب َ‪ ٌَ ٣‬ہہ اث َ‪َ ٨‬تا َ‪ ٪‬ا‪َ ٟ‬رح ہؾ ًَل َی ا‪٤َ ٟ‬ا َ‪َ ٢‬ٯا‪َ ٟ‬رح ہؾ ًَل َی ا‪ ٟ‬ہٌ‪٤‬ز َینعیۺشسۺیکۺدفزیچںیۺوجشؿۺریتہۺںیہۺ‬

‫‪ٰ٣ …304‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ٗص اْل‪ ،۱۰۶ /۱ ،١٣‬حسٱث‪۳۰:‬‬
‫‪ …305‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ٘‬ٲا‪٣‬ٶ‪ ،‬باب رٗ‪ ،۵۰۶ /۴ ،۵۵٥‬حسٱث‪۵۴۶۴:‬‬
‫‪ٰ٣ …306‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ٗص اْل‪ ،۱۰۷ /۱ ،١٣‬حسٱث‪۳۵:‬‬
‫بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬زٗا‪ ،ٚ‬بابفی اْل‪ ١٣‬ٯكٰ‪ٟ‬ہ‪ ،۵۵۴ /۴ ،‬حسٱث‪۶۴۳۷:‬‬
‫‪٣ …307‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬زکاٵ‪ ،‬باب ركا‪٫‬ٶ ا‪ٟ‬رحؾ ًلی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ ،‬ؾ‪ ،۵۵۳‬حسٱث‪،۳۰۴۷:‬بتِیرٗ‪٠‬ٲ‪١‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫امؽۺیکۺرحصۺشفررمعۺیکۺرحصۺےہ۔‬
‫(‪) 308‬‬

‫َ‬
‫ٰارخ‪َ ٫‬ذہ َاْل ہ‪َ ٣‬ٶ بَا‪ٟ‬بہد َ‪َ ١‬ٯاْلَ َ‪ ١َ ٣‬ینعیۺشسۺشتمۺےکولہپںۺےن ْ ِ‬
‫ۺیۺ ِ‬
‫اکمۺشفرۺرپزیہۺاگریۺےکۺ‬ ‫ک َہ‬ ‫(‪َ َ ٧…)13‬حا َاٯ ہ‪َ ٫ ٢‬ذہ َاْل ہ‪َ ٣‬ٶ بَا‪َ ٟ‬ٲـ٘ َی َن َٯا‪ٟ‬ز‪َ ٫‬س َٯ َٱ‪ َ ٠٬‬ہ‬
‫(‪) 309‬‬
‫سۺاجنتۺاپیئۺہکبجۺٓارخیۺزامےنۺفشےلۺلخبۺشفرۺشدیمےکببسۺالہکۺوہںۺےگ۔‬
‫حَ ح‬

‫حکایت‪:‬بُػھااِعبیلچہ‬
‫سانۺعی ٰسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺشکیۺہگجۺرشتفیۺرفامےھتہکۺشکیۺوبڑاھٓادیمۺشےنپۺےچلیبۺےسۺزنیمۺوھکدراہاھت۔ٓاپۺےنۺ‬ ‫وقنمؽۺےہۺہکۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺعی ٰسی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےن ۺرھپ ۺداعۺ‬
‫داعیک‪‚:‬ٱااہلل!شس ۺیک ۺشدیم ۺمتخ ۺرکدے۔‛شس ۺوبڑےھ ۺےن ۺہچلیب ۺراھکشفر ۺٹیل ۺایگ۔ ۺھچک ۺدری ۺزگری ۺوت ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫یک‪‚:‬ٱااہلل!شس ۺیک ۺشدیمولاٹدے۔‛فہ ۺوبڑاھ ۺڑھکش ۺوہش ۺشفراکؾ ۺںیم ۺرصمفػ ۺوہایگ۔ ۺٓاپ ۺےنفہج ۺوپیھچ ۺوتےنہکاگل‪‚:‬ںیم ۺاکؾ ۺرکراہاھت ۺہک ۺدؽ ۺںیمۺ‬

‫ایخؽۺٓاایہکۺوتۺوبڑاھۺوہاکچۺےہبکۺکتۺاکؾۺرکےۺاگ؟ںیمۺےنۺہچلیبۺشکیۺاجبنۺراھکشفرۺٹیلۺایگۺرھپۺایخؽۺٓاایہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسقۺ!ۺہیقبۺزدنیگۺٓارشؾۺ‬

‫ےسۺزگشرےنےکےئلۺریتشۺاکؾۺرکانرضفریۺےہۺذٰہلشۺڑھکےۺوہرکۺہچلیبۺلاھبنؽۺایل۔‛‬
‫کٌُجيتمیٍجاىاچاہتاہے؟‬
‫َ‬ ‫سانۺنۺرصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺےسۺرمفیۺےہۺہکۺشکیۺرمہبتۺوضحرۺ ّ‬
‫یبنۺرکمی َػلی ا ہہلل ت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےن َ ح ہ‬
‫ۺاحصنۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪٥‬‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ا‪ٟ‬زؿ َٰ ۺا‪٪‬ےسۺوپاھچ‪‚:‬ایکۺمتۺبسۺتنجۺںیمۺدشلخۺوہاناچےتہۺوہ؟‛ شوہنںۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬یجۺاہں!‛وتشراشدرفامای‪‚:‬شینپۺشدیمفںۺوکۺوھچاٹۺرکف‪،‬ومتۺ‬
‫(‪) 310‬‬
‫وکۺٓاوھکنںۺےکۺاسےنمروھکۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺایح رکےنۺاکۺقحۺشدشۺرکف۔‛‬

‫ٓاپ ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ہی ۺداعایکرکےتےھت‪:‬ٱااہلل!ںیم ۺریتی ۺانپہ ۺاچاتہوہں ۺشس ۺداین ۺےس ۺوج ۺٓارخت ۺیک ۺالھبیئ ۺںیم ۺراکفٹۺ‬
‫ڈشےل‪،‬ںیم ۺانپہ ۺاچاتہوہں ۺشس ۺزدنیگ ۺےسوجشیھچ ۺومت ۺںیم ۺراکفٹ ۺےنب ۺشفر ۺںیم ۺانپہ ۺاچاتہ ۺوہں ۺشس ۺشدیم ۺےس ۺوج ۺکین ۺلمع ۺںیم ۺراکفٹۺ‬
‫(‪) 311‬‬
‫دیپشرکے۔‬

‫‪٣ …308‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬زکاٵ‪ ،‬باب ركا‪٫‬ٶ ا‪ٟ‬رحؾ ًلی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ ،‬ؾ‪ ،۵۵۳‬حسٱث‪۳۰۴۷:‬‬
‫‪ٰ٣ …309‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ٗص اْل‪ ،۱۰۸ /۱ ،١٣‬حسٱث‪۵۰:‬‬
‫‪ …310‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب ا‪٬ٟ‬زب ‪ ٩٣‬ا‪ٟ‬دلاٱا ٯا‪ٟ‬ذ‪ٰ٧‬ب‪ ،‬ؾ‪ ،۳۰۷‬حسٱث‪۱۳۷:‬‬
‫‪ٰ٣ …311‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ٗص اْل‪ ،۱۳۵ /۱ ،١٣‬حسٱث‪۴۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫مُتاِعلنبیامیزَِکےمتىلق‪27‬اقُالِحکایات‬
‫سان ۺمُ َط ّ ْرِػ ۺنب ًبساہلل َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرفامےتںیہ‪:‬شرگ ۺےھجم ۺولعمؾ ۺوہاجےئ ۺہک ۺبک ۺرمفں ۺاگ ۺوت ۺےھجم ۺڈر ۺےہۺ‬
‫(‪…)1‬رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫ںیہک ۺریمی ۺلقع ۺہن ۺیلچ ۺاجےئ ۺرگم ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺشےنپ ۺدنبفں ۺرپ ۺشاسحؿ ۺرفامایہک ۺومت ۺاک ۺملع ۺہن ۺدای ویکہکن ۺشرگۺدنبفں ۺوکومتۺ‬
‫اکملعۺوہاتوتزدنیگۺےبۺزمہۺوہیتۺشفرابزشرۺفریشؿۺوہےت۔‬
‫ۺسان ۺن ۺرصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺوھبانلۺشفر ۺشدیم ۺرانھکۺشاسنؿ ۺےک ۺےئل ۺدف ۺمیظع ۺںیتمعن ۺںیہۺشرگ ۺہی ۺہنۺ‬
‫(‪…)7‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وہںیتۺوتولگۺرشوتسںۺرپۺانلچوھچڑدےتی۔‬
‫ْ‬
‫سان ۺایفسؿ َۺنوری ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬ےھجم ۺہی ۺابت ۺیچنہپ ۺےہہک ۺشاسنؿ ۺوک ۺےب ۺفوقػ ۺدیپش ۺایکایگ ۺےہ ۺشرگۺ‬
‫(‪…)3‬رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫شاسیۺہنۺوہاتوتزدنیگۺرُپۺفطلۺہنۺوہیت۔‬
‫ۺسانۺشوبدیعسۺنبۺدبعشرلنٰمحۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ ا‪ٟ‬زح‪٩٤‬رفامےتںیہ‪:‬ولوگںۺیکۺمکۺیلقعۺےکۺببسۺداینۺٓاابدۺیکۺیئگۺےہ۔‬
‫(‪…)4‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫تیًاىُکھیباتیٍ‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺساناملسؿۺافریسۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِ ٟ‬ىَیۺرفامےتۺںیہ‪:‬ےھجمنیت ۺرطحۺےکۺٓادویمںۺےنشانتریحشؿۺایکۺ ّٰیۺہکۺےھجمۺیسنہۺ‬
‫ذن‬ ‫(‪…)5‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ًَز‬ ‫ٓایئگۺشکیۺفہۺصخشۺوجۺداینےسۺشدیمابدنھۺرےھکۺاحالہکنۺومتۺشےسۺڈوھڈنھۺریہۺوہیتۺےہ دفرسشۺاغلفۺصخشۺےہۺاحالہکن ۺاہلل‬
‫َٯ َج‪ ١‬ۺشس ۺےس ۺاغلف ۺںیہن ۺرسیتشفہ ۺصخش ۺےہ ۺوجدؽ ۺوھکؽ ۺرک ۺحےسناحالہکن ۺشےس ۺولعمؾ ۺںیہن ۺہک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشس ۺےس ۺرشیض ۺےہ ۺایۺ‬
‫َ‬
‫انرشض‪،‬ویںۺیہۺنیتۺابںیتۺۺشیسی ۺںیہۺوہنجںۺےنشانتنیگمغۺایکۺہکۺرفانۺٓاایگۺایپرےۺٓااق َػلی ا ہہلل ت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺشفر َ ح ہ‬
‫ۺاحصنۺرکشؾۺ‬
‫ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪ ٪‬ۺیک ۺدجشیئ ۺاکمغ‪،‬ایقتم ۺاک ۺوخػ ۺشفر ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺاسےنم ۺڑھکش ۺوہےن ۺاک ۺڈر ۺویکہکن ۺںیم ۺںیہن ۺاجاتنہک ۺتنج ۺںیمۺ‬
‫اجیھباجٕاںۺاگۺایۺمنہجۺںیم۔‬
‫رشرہۺنبۺشوُبشَفٰیف َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہوکشؿۺےکۺش ِاقتنؽۺےکۺدعبۺوخشبۺںیمۺداھکیۺوتۺ‬
‫(‪…)6‬شکیۺزبرگۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےنۺرضحتۺزُ َ‬
‫وتکۺرکانۺشفرۺشدیمفںۺوکۺمکۺرکان۔‛‬ ‫وپاھچ‪‚:‬وکؿۺاسۺلمعۺٓاپۺےکۺزندکیۺدنلبۺرمہبتۺےہ؟‛شوہنںۺےنۺرفامای‪ُّ ‚:‬‬
‫ْ‬
‫ۺسانۺایفسؿ َۺنوریۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺشدیمفںۺاکۺوھچاٹۺوہانۺزدہۺےہۺہنۺہکۺتخسۺذغش‬ ‫(‪…)7‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اھکانۺشفرۺوبریۺٹیپلۺانیل۔‬
‫ۺسانۺمُ َف َّضلۺنبۺاضَفہل َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابراگہۺںیمۺشینپۺشدیمےکۺمتخۺوہاجےنۺیکۺۺداعیکۺوتشؿۺیکۺاھکےنۺ‬
‫(‪…)8‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫ےنےنیپۺیکۺاجبنۺاملئۺوہےئگ۔‬ ‫ےنیپیکۺوخششہۺمتخۺوہیئگۺ‪،‬شوہنںۺےنۺدفابرہۺداعیکۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺوخش ۺ‬

‫شہۺولاٹدیۺشفرۺفہۺاھک ۺ‬ ‫ۺ‬

‫مُتپیصاىیسےبيزھیہُئیہے‪:‬‬
‫ۺسانن ۺرصبی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺےسوپاھچ‪ٓ‚:‬اپ ۺشینپ ۺصیمق ۺویکں ۺںیہن ۺدوھےت؟‛ ٓاپ ۺےنۺ‬
‫(‪…)9‬شکی ۺرمہبت ۺیسک ۺےنرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رفامای‪‚:‬ومتۺاک ۺاعمہلمۺشس ۺےسۺزایدہۺدلجیۺاک ۺےہ۔‛ شکیۺشفرۺاقمؾۺرپۺرفامای‪‚:‬ومتۺاہمتریۺاشیپوینںۺےکۺاسھت ۺدنبیھۺوہیئۺےہہکبجۺ‬
‫ےھچیپیٹیپلۺاجریہۺےہ۔‛‬
‫داینۺاہمترےۺ ۺ‬
‫(‪…)13‬شکیۺزبرگۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتںیہ‪:‬ںیمۺشسۺصخشۺیکۺاممہ ۺوہںۺسجۺیکۺیلیھپۺوہیئۺرگدؿۺرپۺولتشرۺریھکۺاجیکچۺےہشفرۺشےسۺ‬
‫ؿشُڑشدیۺاجےئۺیگ۔‬
‫سیکۺرگد ۺ‬
‫شاظتنرۺےہہکۺبکۺش ۺ‬
‫ۺسانۺدشٕادۺاطیئۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتںیہ‪:‬ۺشرگۺںیمۺشکیۺہنیہمۺزدنہۺرےنہۺیکۺشدیمۺرکفںۺوتۺمتۺدوھکیۺےگۺہکۺًانیقیۺںیمۺےنۺ‬
‫(‪…)11‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ڑبش ۺانگہ ۺایکۺشفر ۺںیم ۺہی ۺشدیم ۺرھک ۺیھب ۺےسیک ۺاتکس ۺوہں ۺاحالہکن ۺںیمۺداتھکی ۺوہں ۺہک ۺوتبیصمں ۺےنۺدؿ ۺف ۺرشت ۺرہ ۺڑھگی ۺںیم ۺولوگں ۺوک ۺریھگش ۺوہشۺ‬
‫ےہ۔‬

‫حکایت‪:‬تهعاتتکؽىزہعہُگے!‬
‫ن حل ْ‬
‫قیقش َ ِخیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺشےنپۺشاتسدرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانۺشوباہمش ُۺراّمینۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َِ ٟ‬ى ۺَیےکۺاپسۺشسۺاحتلۺ‬ ‫س ۺان ۺ‬
‫(‪…)17‬وقنمؽۺےہہکۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیمۺٓاےئۺہکۺٓاپۺیکۺاچدرےکانکرےۺںیمۺھچکۺدنباھوہشاھت‪،‬شاتسدۺاصبحۺےنۺوپاھچ‪‚:‬اہمترےۺاپسۺہیۺایک ےہ؟‛ اہک‪‚:‬ھچکۺابدشؾۺںیہۺوجۺ‬
‫ریمےۺاھبیئۺےنۺےھجمۺدےیئۺںیہ شفرۺاہکۺےہۺہکۺںیمۺاچاتہۺوہںۺمتۺشؿۺےسۺرفزہۺشاطفرۺرکف۔‛ شاتسدۺاصبحۺےنۺاہک‪‚:‬شےۺقیقش!ۺاہمترشدؽۺ‬
‫ہیۺہہکۺراہےہہکۺمتۺرشتۺکتۺزدنہۺروہےگ‪،‬ۺشبۺںیمۺمتۺےسۺیھبکۺابتۺںیہنۺرکفںۺاگ۔‛ٓاپۺرفامےتۺںیہۺہکۺشاتسدۺاصبحۺےنۺہیۺہہکۺرکۺ‬
‫درفشزہۺدنبۺرکایلشفرۺشدن ۺرےلچۺےئگ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ىعیحتآمُؽخفبہ‪:‬‬
‫ۺسانۺرمعۺنبۺدبعشزعلسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٌَ ٟ‬زَٱزۺےنۺشےنپۺےبطخۺںیمۺرفامای‪:‬ۺرہرفسۺےکۺےئلۺزش ِدرشہۺرضفریۺےہۺ‬
‫(‪…)13‬شکیۺرمہبتۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ذٰہلش ۺداین ۺےس ۺٓارخت ۺیکۺرطػ ۺرفس ۺےک ۺےئل ۺوقتٰیۺوکۺزش ِدۺرشہ ۺانبٕاشفرۺشس ۺصخش ۺیکۺرطح ۺوہاجٕاۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺایتر ۺےئک ۺوہےئۺ‬
‫وثشب ۺفذعشب ۺوک ۺدھکی ۺاکچوہہک ۺوثشب ۺںیم ۺرتبغ ۺروھکشفر ۺذعشب ۺےس ۺڈرف‪ ،‬ۺرہزگ ۺیبمل ۺشدیمںی ۺہن ۺابدنوھہک ۺاہمترے ۺدؽ ۺتخسۺ‬
‫وہاجںیئۺےگۺشفرۺمتۺاطیشؿۺےکۺرفامربندشرۺنبۺاجٕاےگ‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسق!ےسجۺہیۺولعمؾۺہنۺوہۺہکۺحبصۺےکۺدعبۺاشؾۺایۺاشؾۺےکۺدعبۺ‬
‫حبصۺرکےۺاگۺایۺںیہنۺوتۺفہۺیبملۺشدیمفںۺںیمۺالتبمںیہنۺوہاتکسۺویکہکنۺیھبکۺوتۺومتۺشؿۺدفونںۺفوتقںۺےکۺدرایمؿۺیہۺٓااجیتۺےہ‪،‬ںیمۺ‬
‫شفرۺمتۺیئکۺولوگںۺوکۺدھکیۺےکچۺںیہۺہکۺداینۺےکۺدوھےکۺںیمۺالتبمںیہ‪،‬ایدۺروھکۺہکۺٓاںیھکنۺشیسۺیکۺڈنھٹیۺوہںۺیگۺےسجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺ‬
‫ذعشب ۺےس ۺچب ۺاجےن ۺرپ ۺنیقی ۺ ۺوہاکچوہاگشفر ۺفیہ ۺوخش ۺرےہ ۺاگ ۺوج ۺایقتم ۺےک ۺدؿ ۺیک ۺوہانلیک ۺےسوفحمظ ۺرےہ ۺاگ‪ ،‬فہ ۺصخش ۺسکۺ‬
‫رطحۺوخشۺوہاتکسےہۺوجۺشکیۺزمخۺاکۺالعجۺہنۺرکاکسۺاھتۺہکۺدفرسشۺگلۺایگ؟ںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺانپہۺاچاتہۺوہںۺشسۺابتۺےسۺہکۺںیہمتۺ‬
‫شسۺاکمکحۺدفںۺسجۺےسۺشےنپۺٓاپۺوکۺہنۺرفکۺوکسںۺہکۺویںۺریمشۺوسدش َۺخارےۺفشالشفرۺشسۺاکۺبیعۺاظرہۺوہاجےئۺاگشفرۺرھپۺریمیۺ‬
‫اتحمیج ۺشس ۺدؿ ۺامنایں ۺوہ ۺیگ ۺسج ۺدؿ ۺامدلشری ۺشفر ۺاتحمیج ۺدفونں ۺاظرہ ۺوہں ۺےگشفر ۺزیمشؿ ۺرھک ۺدےیئ ۺاجںیئ ۺےگ‪،‬مت ۺولگ ۺشےسیۺ‬
‫ۺجٹمۺںیمۺراھکۺاجاتۺوتفہ ۺرھکبۺاجےتشفرشرگۺاہپڑفںۺےکۺاسےنمۺشیپۺایکۺ‬ ‫اعمالمتۺںیمۺسنھپۺےکچۺوہہکۺشرگۺشںیہنۺاتسرفںۺےک ح ُ ْ‬
‫اجاتۺوتفہ ۺلھگپۺاجےتۺۺشفرۺشرگۺزنیمۺرپۺالیھپایۺاجاتوتۺفہ َ ٹ‬
‫ۺپۺاجیت‪،‬ایکۺمتۺںیہنۺاجےتنۺہکۺتنجۺشفرۺدفزخۺےکۺالعفہۺوکیئۺرسیتیۺہگجۺ‬
‫ںیہنۺےہشۺ فرۺمتۺشؿۺںیمۺےسۺیسکۺشکیۺیکۺاجبنۺاجٕاےگ۔‬
‫(‪…)14‬شکیۺکینۺرمدۺےنۺشےنپۺاھبیئۺوکۺویںۺوتکمبۺاھکل‪:‬ےبۺکشۺداینۺشکیۺوخشبۺےہۺشفرۺٓارختۺدیبشریۺہکبجۺومتۺشؿۺدفونںۺ‬
‫ےکۺدرایمؿۺےہشفرمہۺرپاشیؿ ُۺکۺوخشبۺیکۺاحتلۺںیمۺںیہۺ‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺںیہمتۺالستمۺرےھک۔‬

‫اوالٌسےپہلےہیتیاعیکظلُ‪:‬‬
‫ےکتہبۺرقبی‬
‫(‪…)15‬یسکۺکینۺصخشۺےنۺشےنپۺاھبیئۺ ۺوکوتکمبۺاھکل‪:‬داینۺاکۺمغۺتہبۺزایدہۺےہہکبجۺومتۺشاسنؿۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ھچکیمکۺوہریہۺےہشفرۺشاسنینۺمسجۺںیمۺںیتبیصمۺٓاہتسہۺاچؽۺےسۺدشلخۺوہریہۺںیہۺذٰہلشۺرفشیگنۺےکۺ‬
‫ھچک ۺہن ۺ‬
‫ےہشف ۺررہۺرفزۺشسۺافےلصۺںیمۺ ۺ‬
‫یںیمۺدلجیۺرکول‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺںیہمتۺالستمۺرےھک۔‬
‫رفسیکۺایتر ۺ‬
‫شالعؿۺےسۺےلہپۺیہۺ ۺ‬
‫سان ۺن ۺرصبی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺبج ۺکت ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانٓادؾ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےس ۺوہس ۺفشعق ۺہن ۺوہشاھتۺ‬ ‫(‪…)16‬رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫بتۺکتۺشدیمۺٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺھٹیپ ۺےھچیپۺشفرۺومتۺٓاوھکنںۺےکاسےنمۺیھتۺشفرۺبجۺوہسۺفشعقۺوہشوتۺشدیماسےنمۺشفرۺومتۺےھچیپۺ‬
‫رکدیۺیئگ۔‬
‫ظحتسھُکےمیٍمبتالىہکظے‪:‬‬
‫ْ‬
‫سانۺًبٲساہللنبۺ ُسمَ ْنطۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬حَٔٲىۺرفامےتۺںیہۺہکۺںیمۺےنۺشےنپۺفشدلۺاصبحۺوکۺہیۺےتہکۺوہےئۺانس‪:‬شےۺ‬
‫(‪…)17‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫یبمل ۺتحص ۺےس ۺدوھاک ۺاھکےن ۺفشول!ایکمت ۺےن ۺیسک ۺوک ۺامیبری ۺےک ۺریغب ۺرمےت ۺںیہن ۺداھکی؟ ۺشے ۺیبمل ۺ تلہ ۺےنلم ۺےس ۺدوھاک ۺاھکےنۺ‬
‫فشول!ایکمتۺےنۺریغبۺ تلہۺےکۺیسکۺوکۺرگاتفرۺوہےتۺںیہنۺداھکی؟شرگمتۺشینپۺیبملۺرمعۺےکۺابرےۺںیمۺوسوچےگوتۺیلھچپۺذلںیتۺوھبؽۺ‬
‫َ‬
‫اجٕاےگ‪،‬ںیہمت ۺتحص ۺےن ۺدوھےک ۺںیم ۺڈشال ۺےہ ۺای ۺابمل ۺرعہص ۺاعتیف ۺےس ۺزگرےنرپ ۺش ِ ْبْشےت ۺوہ ۺای ۺومت ۺےسےبوخػ ۺوہےکچ ۺوہۺ‬
‫ایرھپومتۺےکرفےتشۺرپۺدریلۺوہےکچۺوہ؟ۺبجۺومتۺاکرفہتشۺٓاےئۺاگوتشےساہمترشۺڈریھۺاسرشۺامؽۺرفکۺےکسۺاگہنۺولوگںۺیکۺرثکتۺ‬
‫رفکۺےکسۺیگ‪،‬ۺایکۺمتۺںیہنۺاجےتنۺہکۺومتۺاکۺفتقۺشاہتنیئۺفیلکتۺدہۺ‪،‬تخسۺشفرۺانرفاموینںۺرپۺاندؾۺوہےناکۺےہ‪،‬رھپۺرفامای‪ :‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫شسۺدنبےۺرپ َۺرمحۺرفامےئوجۺومتۺےکۺدعبۺاکؾۺٓاےنۺفشےلۺشامعؽۺرکےۺشفرۺشسۺرپۺیھب َۺرمحۺرفامےئۺوجومتۺٓاےنۺےسۺےلہپۺیہۺ‬
‫شانپۺاحُم َ حسۺرکےل۔‬
‫اجيبیىاظح‪:‬‬
‫َ‬
‫َ‬
‫ۺتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِ ٟ‬ىَیۺےسۺوقنمؽۺےہہکۺ ُشومیۺہفیلخۺامیلسؿۺنبۺدبعشکلملۺدجسمۺرحشؾۺںیمۺاھٹیباھتۺ‬ ‫سانۺشوبۺزرکای ِْ‬
‫(‪…)18‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َۺنبۺم ُ َی ِّتحہۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ‬
‫سانۺ َف ْ ح‬
‫ہکۺشسۺےکۺاپسۺشکیۺرھتپۺالایایگسجۺرپۺھچکۺرحتریۺاھتۺذٰہلشۺیسکۺزپےنھۺفشےلۺوکۺالتشۺایکۺایگۺوتۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرشتفی ۺ ۺالےئ‪،‬شس ۺرپ ۺھچک ۺویں ۺاھکلاھت‪:‬شے ۺشنب ۺٓادؾ! شۺ رگ ۺوت ۺزدنیگ ۺےس ۺرقبی ۺزیچ ۺومت ۺوکدھکی ۺےلوت ۺرضفریبملۺ‬
‫شدیمفںۺےسۺانکرہۺرکےۺاگشفرۺشےنپۺلمعۺوکۺڑباھےئۺاگ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫زین ریتیۺرحصۺشفرۺوکںیششۺمکۺوہاجںیئۺیگۺشفرۺشرگۺریتےۺدقؾۺلسھپۺےئگۺوتۺلکۺربف ِزایقتمۺےھجتۺدنشتمۺوہیگ‪،‬ۺریتےۺرھگۺفشےلۺشفرۺ‬

‫زپفیسۺےھجتۺربقۺےکۺوحشےلۺرکدںیۺےگ‪،‬ۺفشدلنیۺشفررہتشۺدشرۺدفرۺوہاجںیئۺےگشفالدۺوھچڑۺدےۺیگۺشفرۺوتۺداینیکۺرطػۺولٹۺرکۺٓاےکسۺاگۺہنۺ‬
‫ویکینںۺںیمۺشاضہفۺرکےکسۺاگ‪،‬ذٰہلشۺرسحتۺفۺدنشتمۺاطریۺوہےنۺےسۺےلہپۺیہۺایقتمۺےکۺدؿۺےکۺےئلۺایتریۺرکےل۔ہیۺنسۺرکۺامیلسؿۺنبۺ‬
‫دبعۺشکلملۺوخبۺرفای۔‬

‫سلسہالسیيےِاالمکتُب‪:‬‬
‫(‪…)19‬شکیۺزبرگ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہۺہکۺںیمۺےنشکیۺوتکمبۺداھکیوجہکۺدمحمۺنبۺویفسۺیکۺاجبنۺےسدبعشرلنٰمحۺنبۺویفسۺ ۺ‬
‫ےک‬
‫َ‬
‫َ‬
‫وبعمدرَبحۺاکرکششدشرکاتوہں‪،‬ںیمۺںیہمتۺ‬‫انؾۺاھت‪،‬شسۺاکۺومضمؿۺھچکۺویںۺاھت‪:‬متۺرپاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺالسیتمۺوہ‪،‬ںیمۺاہمترےۺاسھتۺلمۺرکاہلل‬
‫سج‬
‫بنےلچۺاجٕاےگ ۺ‬ ‫شےلرھگۺیکۺاج ۺ‬
‫ؽیکۺزجشۺف ۺ‬ ‫یضرھگۺےسوکچۺرکےکیگشیمہۺفشےلۺشفرۺشامع ۺ‬ ‫ہکمتۺشےنپشسۺاعر ۺ‬ ‫ں ۺ‬ ‫تاکۺوخػۺدالاناچاتہوہ ۺ‬
‫شسۺاب ۺ‬
‫مَ‬
‫یکۺلیصفتۺھچکۺویںۺےہۺہکۺزنیمۺرپۺھچکۺرعہصۺزگشرےنےکۺدعبشسۺاکۺٹیپۺاہمترش َ ْسکںۺوہاگرھپۺرکنمفریکنۺٓاںیئۺےگۺشفرںیہمتۺاھٹبرکۺ ۺ‬
‫تخس‬
‫َ‬
‫شدنشز ۺںیم ۺوسشالت ۺوپںیھچ ۺےگ ۺشرگ َ ِ‬
‫ۺرح ۺشیہٰل ۺاہمترے ۺاسھت ۺوہیئ ۺوت ۺھچک ۺرپاشیین ۺوہیگ ۺہن ۺفتشح ۺشفر ۺہن ۺیہ ۺاحتج ۺشفرشرگاعمہلم ۺویں ۺ ۺہن‬
‫ت‬ ‫وہشوتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬مہۺدفونںۺوکۺشسۺرُبیۺشفرۺگنتۺہگجۺےسۺوفحمظۺرفامےئرھپۺرشحۺاکۺوشر شےھٹۺاگ ُ‬
‫شفرصورۺوھپاکناجےئاگرھپولخمؼۺےکۺاعمالم ۺ‬

‫ےلصیف ۺےک ۺےئلاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یک ۺابراگہ ۺںیم ۺشیپ ۺوہں ۺےگ‪ ،‬ۺزنیم ۺف ۺٓاامسؿ ۺوک ۺولخمؼ ۺےس ۺاخیل ۺرکدایاجےئ ۺاگہک ۺوکیئ ۺزیچ ۺڈیکھ ۺ یپھ ۺہن ۺرےہ ۺ ۺ‬
‫یگ‬
‫رہ‬
‫زینٓاگ ۺڑھباک ۺیئ ۺاجےئ ۺیگ ۺشفر ۺزیمشؿ ۺاقمئ ۺےئک ۺاجںیئ ۺےگ ۺرھپشایبن ۺشفر ۺدہششیک ۺرشتفی ۺٓافری ۺوہ ۺیگ‪ ،‬ۺرہ ۺہلصیف ۺابلکل ۺ ُد ُرتس ۺوہ ۺاگہک ۺ ۺ‬
‫رطػاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺدمحفانثۺوہریہۺوہیگ‪،‬ۺہنۺاجےنۺےنتکۺشرفشد ُۺروسشۺوہںۺےگۺوتۺںونتںۺیکۺرپدہۺوپیشۺوہ یگ‪،‬ۺےنتکالہکۺشفرۺذعشبۺںیمۺرگاتف ۺر‬
‫َ‬
‫ۺَتۺوہںۺےگ‪،‬ۺاکش!ںیمۺہیۺابتۺاجؿۺاتکسہکۺشسۺدؿۺمہۺدفونںۺےکۺاسھتۺایکۺہلصیفۺوہاگ؟ۺ‬ ‫وہںۺےگوتۺےنتکۺاجنتۺایہتفۺشفر َۺرتمحۺےکۺاسےئ َ‬
‫یت‬
‫یہی ۺرکف ۺذلوتں ۺوک ۺمتخ ۺرکیت‪،‬وخشاشہت ۺوک ۺرفیتک‪ ،‬شدیمفں ۺوک ۺمک ۺرکیت‪ ،‬وسےن فشولں ۺوکدیبشررکیت ۺشفرتلفغ ۺںیم ۺزپے ۺولوگں ۺوکڈرش ۺ‬
‫ےہ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪ٓ١‬ازاموشئںۺےسۺرھبوپرۺشسۺرشےتسۺرپۺمہۺدفونںۺیکۺدمدرفامےئشفرۺامہرےۺدولںۺںیمۺداینۺفٓارختۺیکۺشینتۺیہۺشتیمہۺڈشؽۺد ۺ‬
‫ے‬

‫ینتجۺیقتمۺولوگںۺےکۺدولںۺںیمۺڈشیلۺےہ ویکہکنۺامہرشۺٓاسپۺاکقلعتۺشسۺیکۺراضۺےکۺےئلۺےہشفرفیہۺامہرشۺامکلۺفۺراتخرۺےہ‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺںیہمتۺ‬

‫الستمۺرےھک۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ُ‬
‫سیزىاونظبًوبزالىؼیؼ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہکاآخظیخفبہ‪:‬‬
‫ِ‬
‫سانۺرمعۺنبۺدبعۺشزعلسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ٌَ ٟ‬زَٱزےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺدمحۺفانثایبؿۺرکےنےکۺدعبۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺولوگ!ںیہمتۺہنۺےبۺاکرۺ‬
‫(‪…)73‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫دیپشایکۺایگےہہنۺٓازشدۺوھچڑشایگےہ‪،‬اہمترےۺےئلۺفدعےۺاکۺدؿۺرقمرۺےہ سجۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاہمترےۺدرایمؿۺےلصیفۺےکۺےئلۺںیہمتۺ‬

‫رہزیچۺےسۺڑبیۺےہۺ‬ ‫عمجۺرکےۺاگشۺ فرفیہۺصخشۺانرمشدۺشف ۺردبتخبۺوہاگ ےسجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شینپۺرتمحۺےسۺاکنؽۺدےۺاگاحالہکنۺش ۺ‬

‫سیکۺرتمحۺ ۺ‬
‫شفرۺشینپۺتنجۺےسۺیھبۺاکنؽۺدےۺاگۺسجۺیکۺوچڑشیئۺزنیمۺفۺٓاامسؿۺےکۺربشربۺےہ‪،‬لکۺربف ِزایقتمۺفیہۺصخشۺشنمۺںیمۺوہاگسجۺےن داین‬
‫ںیم ِ‬
‫ۺوخػۺدخشراھکۺشفرۺوقتٰیۺشایتخرۺایک‪،‬فیہۺصخشۺشنمۺںیمۺوہاگسجۺےنۺداینۺےکۺدبےلۺٓارختۺوکۺرخدیشۺشفرۺافینۺےکۺدبےلۺابیقۺوکۺشایتخرۺ‬
‫بی‬
‫ایکزین ۺدبیتخبۺےک ۺدبےل ۺاعسدت ۺدنمی ۺدنسپیک‪،‬ایک ۺںیہمتۺولعمؾ ۺںیہنۺہکۺمت ۺالہک ۺوہےن ۺفشولں ۺیک ۺوھٹیپں ۺںیم ۺےھتشفررقنع ۺ‬
‫کلیقیقح ۺےس ۺاجاتلمےہہکۺ‬
‫اہمترے ۺدعبۺدرگی ۺولگ ۺاہمترے ۺانبئ ۺوہں ۺےگ؟ایک ۺںیہمت ۺولعمؾ ۺںیہن ۺہک ۺرہحبص ۺف ۺاشؾ ۺوکیئ ۺہن ۺوکیئ ۺشےنپ ۺام ۺِ‬
‫شسۺاکۺفتقۺوپرشۺشفرۺشدیمںیۺمتخۺوہاجیتۺںیہۺشفرۺرھپۺمتۺولگۺیہۺشےسۺےیکتۺشفرۺوھچبےنۺےکریغبربقۺےکۺوہانلکۺڑگےھۺںیمۺویںۺاچنہپدےتیۺ‬
‫وہہکۺوکیئۺببسۺابیقۺوہاتےہۺہنۺدفتسۺشةحبۺہکلبۺاسحبۺفاتکبۺاسےنمۺوہاتےہ؟ اہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺمسق!شرگہچۺںیمۺفظعۺفتحیصنۺۺرکۺراہۺ‬
‫وہں ۺنکیل ۺمت ۺںیم ۺےس ۺیسک ۺوک ۺشےنپ ۺےس ۺڑبشانگہ ۺاگر ۺںیہن ۺاتھجمس‪،‬شہتبل ۺدقرت ۺاک ۺرطہقی ۺاکر ۺیہی ۺےہہک ۺشس ۺےن ۺںیمہ ۺرفامربندشری ۺاکمکحۺ‬
‫ےنےسۺرفاکےہ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ریمےۺانگوہ ۺ‬
‫ںوکۺاعمػۺرفامےئ۔‬ ‫دایےہشفرۺانگہۺرک ۺ‬
‫ہیۺرفام رکۺشینپۺٓانیتسۺرہچےۺرپۺریھکۺشفرۺشانتۺرفےئۺہکۺدشڑیھۺابمرکۺٓاوسنٕاںۺےسۺرَتۺوہیئگۺ‪،‬ہیۺٓاپ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ اکۺٓارخیۺ‬
‫سجےکۺدعبۺٓاپۺاخل ِ ِقۺیقیقحۺےسۺاجےلم۔‬
‫اھت ۺ‬
‫ہبطخ ۺ‬
‫ۺ‬

‫‪37‬سالمُتکےاىتماعمیٍ‪:‬‬
‫ۺسّانۺقَعقااعۺنبۺمیکح ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ ٟ‬ہ‪٤‬بَینرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺومتۺےکےئلۺ‪30‬اسؽۺےسۺایتریۺرکراہۺوہںۺشرگۺفہۺٓااجےئۺوتۺۺشینتۺاتریخۺ‬
‫(‪…)71‬رضحت ّ ِ ُ‬
‫ےگےھچیپۺرکےنۺںیمۺوہیتۺےہ۔‬
‫زیچٓا ۺ‬
‫یئ ۺ‬
‫تںیہنۺرکفںۺاگینتجۺاتریخوک ۺ‬
‫یھبۺربدش ۺ‬
‫ۺسانۺایفسؿۺوثریۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ‪:‬ۺںیم ۺےنۺۺوکہفۺیکۺدجسمۺںیمۺشکیۺزبرگۺوکۺہیۺےتہکۺوہےئۺانسہکۺںیمۺشسۺ‬
‫(‪…)77‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ٓاےئیگۺوت‬
‫ؽےسۺشاظتنرۺرکراہوہںۺبجۺفہۺریمےۺاپسۺ ۺ‬
‫تاکۺ‪30‬اس ۺ‬
‫دجسمںیمۺوم ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫یئقحۺابیقۺےہۺہنۺیسکۺرپۺریمشۺھچکۺقحۺابیقۺےہ۔‬‫ہکنھجمۺرپۺیسکۺاکۺوک ۺ‬
‫ںاگۺویک ۺ‬
‫ںاگۺہنۺیہۺیسکۺۺابتۺےسۺرفوک ۺ‬ ‫تیکۺشاجتلرکف ۺ‬
‫ےسیسکۺاب ۺ‬ ‫ںیمۺشسۺ ۺ‬
‫ْ‬
‫ۺسانًبساہلل ۺنبۺبَعْل َ َتحہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامایۺرکےتۺےھت‪:‬ۺریحت ۺےہ ۺہکۺمتۺۺےتسنہوہہکبجۺۺاہمترشۺنفکۺدوھیبۺےکۺاپس ۺےسۺ‬
‫(‪…)73‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ٓااکچوہاتےہ۔‬
‫ُ‬
‫سیزىاساؤسـائی َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہکیىعیحت‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺسانشۺ وبۺدمحمۺنبۺیۺزشدہۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬احَسۺےتہکۺںیہ‪:‬ۺمہۺوکہفۺںیمۺشکیۺانجزےۺںیمۺرشکیۺوہےئشسۺںیمۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانۺ‬ ‫(‪…)74‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫دشٕادۺاطیئۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺیھبۺرشکیۺےھت‪،‬بجۺولگۺتیمۺوکۺدانفےنۺےگلۺوتۺٓاپۺشکیۺاجبنۺھٹیبۺےئگ‪،‬ۺںیمۺٓاپ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےکۺ‬
‫اپسۺٓاایشفررقبیۺاھٹیبۺوتۺٓاپۺےنۺرفامای‪:‬ۺوجۺفدع ہہۺذعشبۺاکوخػۺراتھکۺےہۺدفرۺیکۺزیچۺیھبۺشسۺےکۺرقبیۺٓااجیتۺےہشفرۺسجۺیکۺشدیمںیۺ‬
‫بییہۺےہ‪،‬شےریمےۺاھبیئ!ایدروھکہکۺوجزیچںیہمتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫لمعمکۺوہاجاتےہشف ۺررہۺٓاےنۺفشیلۺزیچ ۺ(ینعیۺومت)رق ۺ‬
‫زایدہۺوہںۺشسۺاکۺ ۺ‬
‫یکۺایدۺےسۺاغلفۺرکےۺفہۺاہمترےۺےئلوحنمسۺۺےہ‪،‬ہیۺیھبۺاجؿۺول!ۺداینۺفشےلۺربقفشولںۺیکۺرطحۺںیہۺہکۺوجۺاہھتۺےسۺلکنۺاجاتۺےہشۺ سۺرپۺ‬
‫شوسفسۺرکےتۺںیہۺشفرۺوجھچکۺٓاےگےکےئلۺعمجۺرکےکۺرےتھکۺںیہۺشسۺرپۺوخشۺوہےتۺںیہۺشہتبلۺرفؼۺرصػۺشانتےہہکۺسجۺزیچۺرپربقۺفشےلۺ‬
‫سےکۺےئلۺدقمہمۺڑلےتۺںیہ۔ۺ‬
‫اغرتۺرگیۺرکےتۺںیہۺشفرۺدعشتلۺںیمۺش ۺ‬
‫رطاقمہلبۺشفرلتقۺف َ‬
‫سیکۺاخ ۺ‬
‫ےلش ۺ‬
‫شوسفسۺرکےتۺںیہۺداینفش ۺ‬
‫ےک‬ ‫ساندمحمۺنبۺشوبوتہب َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےتہکںیہۺہکۺشکیۺرمہبتۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانۺرعمفػۺرکیخۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَیۺےنۺامنزۺ ۺ‬ ‫(‪…)75‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےئلش ِاقتم ۺیہک ۺشفرھجم ۺےسرفامای‪ٓ‚:‬اےگڑبھ ۺرکامنززپاھٕا۔‛ںیم ۺےنرعض ۺیک‪‚:‬ہی ۺشکی ۺیہ ۺامنز ۺزپاھٕاں ۺاگ ۺشس ۺےک ۺالعفہ ۺوکیئ ۺامنزۺ‬
‫ںیہن ۺزپاھٕاں ۺاگ۔‛ہی ۺنس ۺرکشوہنں ۺےن ۺرفامای‪‚:‬مت ۺشےنپ ۺدؽ ۺںیم ۺدفرسی ۺامنز ۺےک ۺابرےںیم ۺوسچ ۺرےہ ۺوہ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺںیمہ ۺیبملۺ‬
‫یہیکینۺشامعؽۺںیمۺراکفٹۺیتنبۺںیہ۔‛‬
‫ںےسۺاچبےئۺہکۺ ۺ‬
‫شدیمف ۺ‬
‫َّ‬
‫سىیاسےعِاىہہُىامقزعفظماسیاگیا‪:‬‬
‫سانرمعنبۺدبعشزعلسی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ٌَ ٟ‬زَٱزۺےنہبطخۺدےتیوہےئۺۺشراشدۺرفامایۺ‪:‬داین‬
‫(‪…)76‬شکیۺرمہبتۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ہشیمہ ۺرےنہیک ۺہگج ۺںیہن ۺےہاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےن ۺشس ۺاک ۺانف ۺوہان ۺھک ۺدای ۺےہ ۺشفر ۺشس ۺےک ۺونیکمں ۺاک ۺاہیں ۺےس ۺرفشہن ۺوہان ۺّدقمر ۺرفام ۺدایۺ‬
‫ےہ‪،‬یئک ۺوبضمط ۺٓاابدایں ۺھچک ۺیہ ۺرعہص ۺںیم ۺفریشؿ ۺوہاجیت ۺںیہ‪،‬یئک ۺاقِلب ۺرکش ۺراہی ۺدنچ ۺیہ ۺدونں ۺدعب ۺاہیں ۺےس ۺوُکچ ۺرکۺ‬
‫َ‬
‫اجےتںیہ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺمتۺرپ َۺرمحۺرکے!شےنپۺاپسۺوموجدۺرتہبنیۺامؽۺےکۺذرےعیۺداینۺےس ْ ِ‬
‫ۺرحۺرفسۺابدنوھۺشفرۺزش ِدرشہۺشاھٹکۺرکولۺ‬
‫ٹ‬
‫وقتیۺےہ‪،‬ۺداینشکیۺشےسیۺاسےئۺیکۺرطحۺےہۺوجۺلسلسمۺےھچیپ َۺَۺراہوہہکبجۺشاسنؿۺشےسۺشینپۺٓاوھکنںۺیکۺ‬ ‫ےبۺکشۺرتہبنیۺزش ِدرشہۺ ٰ‬
‫ڈنھٹکۺےتھجمسۺوہےئۺشسۺےکۺےھچیپۺاھباتگےہہکۺشاچکنۺدقت ِریشیہٰلۺےسۺومتۺاکۺرپفشہنۺاجریۺوہاتےہشفرۺومتۺاسےنمۺٓارکۺڑھکیۺ‬
‫وہاجیت ۺےہشفرویں ۺشس ۺاک ۺشیع ۺفرشعت ۺشفر ۺاسزفاسامؿ ۺنیھچ ۺرک ۺشس ۺےک ۺفراث ۺےکرپسد ۺرکدایاجاتےہ‪،‬اید ۺروھک!داین ۺشینت ۺوخیشۺ‬
‫ںیہنۺدیتیۺانتجۺاصقنؿۺاچنہپ دیتیۺےہ‪،‬ےبۺکشۺفہۺوخیشۺمکۺشفرۺمغۺزایدہۺدیتیۺےہ۔‬
‫کہاَہیٍعِشًچنکزاعچہظے!‬
‫(‪…)77‬وقنمؽۺےہۺہکۺشریمشلموونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانشۺ وبۺرکبۺّدصقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہشےنپۺہبطخۺںیمۺہیۺشراشد رفامای رکےتۺےھت‪:‬ۺاہکںۺ‬
‫ںیہ ۺرفنش ۺدکمچشر ۺرہچفں ۺفشےل ۺوج ۺشینپ ۺوجشوینں ۺرپ ۺرخف ۺرکےت ۺےھت! ۺاہکں ۺںیہ ۺفہ ۺابداشہ ۺوہنجں ۺےن ۺرہش ۺانبےئشفر ۺدویشرفں ۺےکۺ‬
‫ذرےعیۺشؿۺوکۺۺوبضمطۺفوفحمظۺایک!ۺاہکںۺںیہۺفہۺہپسۺاسالرۺوجۺدیمشؿ ۺگنجۺںیمۺاکایمایبںۺاٹیمسرکےتۺےھت!ۺفتقۺشںیہنۺزنیمۺوبسۺ‬
‫رکاکچےہہکۺشبۺربقےکۺگنتۺفۺاترکیۺڑگےھںیمۺاجزپےۺںیہ‪،‬ۺدلجیۺرکفۺدلجیۺرکفۺرھپۺاجنتۺےہۺرھپۺاجنتۺےہ۔‬
‫لنبیامیزَِکےاسباباِعبچيےکاـظیقہ‬ ‫سِسظیفعل‪:‬‬

‫اجؿۺےئجیلۺ!یبملۺشدیمۺابدنےنھۺےکۺدفۺببسۺںیہ‪،‬ۺشکیۺداینۺیکۺتبحمۺشفرۺدفرسشۺاہجتل۔‬
‫پہالسبب‪:‬سىیاکیمحبت‬
‫بجۺدنبہ ۺداینےسشس ۺدقرۺامونس ۺوہاجےئہک ۺداینفی ۺوخشاشہت‪ ،‬ۺذلوتںۺشفر ۺاعمالمتۺاک ۺدجشوہانۺشسۺےک ۺدؽۺرپۺانوگشرۺ‬
‫زگرےۺوتۺشسۺۺاکدؽۺشسۺومتۺےکابرےۺںیمۺوغرفرکفۺےس ُۺرکۺاجاتےہۺوجۺداینۺفیۺوخشاشہتۺفذلوتںۺےسۺدجشیئۺاکۺببسۺےہ۔ۺ‬
‫شوصؽ ۺہی ۺےہہک ۺوجزیچشاسنؿ ۺوک ۺاندنسپ ۺوہیت ۺےہ ۺشےسشےنپ ۺےسدفر ۺرکےن ۺیک ۺوکشش ۺرکاتےہہکبج ۺیہی ۺشاسنؿ ۺےب ۺاکر ۺمسق ۺیکۺ‬
‫ٓارزفٕاںۺںیمۺرصمفػۺرظنۺٓااتےہشفرۺاچاتہےہۺہکۺۺوخشاشہت‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺےکۺاطمقب ۺرہ ۺاکؾ ۺوہاجےئ ۺذٰہلش ۺداین ۺںیم ۺابیق ۺرانہ ۺیہ ۺشس ۺیک ۺشلصۺاچتہ ۺوہیت ۺےہشفرۺشیسۺفہج ۺےسۺلسلسمۺشیہن ۺایخالتۺ‬
‫ںیم ۺرھگش ۺراتہےہشفر ۺشےنپ ۺیج ۺ ۺںیم ۺرھگ ۺابر‪ ،‬ۺویبی ۺےچب ۺ‪،‬دفتس ۺشةحب‪ ،‬ۺامؽ ۺفدفتل ۺشفر ۺدرگی ۺامتؾ ۺشابسب ۺوک ۺرضفریۺ‬
‫اتھجمسےہشفرۺرھپۺشیسۺوسچۺرپۺشسۺاکۺدؽ َ حۺجۺاجاتےہشفرۺویںۺومتۺوکۺوھبؽۺاجاتےہ۔‬
‫مُتکُیاسىہکظىےکےبہاىے‪:‬‬
‫ۺشرگدنبےۺےکۺدؽۺںیمۺیھبکۺومتۺاکۺایخؽۺٓاۺیھبۺاجےئۺشفرۺشسۺیکۺایتریۺیکۺرضفرتۺوسحمسۺرکےوتۺاٹؽۺوٹمؽۺ‬
‫ےس ۺاکؾ ۺاتیلےہشفر ۺدؽ ۺںیم ۺفدعہ ۺرکےت ۺوہےئ ۺاتہکےہ‪:‬شیھب ۺوت ۺاکیف ۺدؿ ۺزپے ۺںیہ ۺبج ۺڑبشوہاجٕاں ۺاگ ۺوتہب ۺرکولں ۺاگ شۺ فرۺ‬
‫بجۺڑبشوہاجاتےہۺوتۺاتہکےہ‪:‬ۺوبڑاھۺوہےنۺرپوتہبۺرکولںۺاگشۺ فرۺبجۺوبڑاھۺوہاجاتےہۺوتاتہکۺےہ‪:‬ۺشسۺرھگۺیکۺریمۺےسۺافرغۺ‬
‫وہاجٕاںۺایۺالفںۺزنیمۺاکۺھچکۺہصحۺۺاکتۺرکولںۺایۺرفسےسۺولٹۺٓإاںۺایۺشفالدۺیکۺرتتیبۺےسۺایۺاشدیۺایبہۺےسۺافرغۺوہاجٕاںۺ‬
‫ای ۺشؿ ۺیک ۺراہشئ ۺاک ۺوکیئ ۺانمبس ۺشاظتنؾ ۺرکولں ۺای ۺاگایلں ۺدےنی ۺفشےل ۺالفں ۺدنمش ۺ ۺوکزریرک ۺولں ۺوت ۺرھپ ۺوتہب ۺرکولں ۺاگ‪ ،‬ۺویںۺ‬
‫لسلسم ۺاٹؽ ۺوٹمؽ ۺرکاتراتہ ۺےہ شۺ فر شۺ کی ۺاکؾ ۺےس ۺافرغ ۺںیہن ۺوہات ۺہک ۺدفرسے ۺدس ۺاکؾ ۺرس ۺرپ ۺٓا ۺڑھکےوہےت ۺںیہ‪ ،‬ۺدؿۺ‬
‫وییہنۺزگرےتۺرےتہۺںیہۺشفررصمفتیفۺڑبیتھۺریتہۺےہۺہک ۺومتۺشاچکنۺٓادوبیتچۺےہشفررھپہنۺمتخۺوہےنفشیلۺرسحوتں ۺاکۺ‬
‫ہلسلسۺرشفع ۺوہاجاتےہ۔ ۺیہی ۺفہج ۺےہ ۺہک ۺوتہب ۺںیم ۺاتریخ ۺرکےن ۺفشےل ۺشرثکیمنہج ۺخیچ ۺفۺاکپرۺرکےت ۺوہےئۺ ۺیہی ۺںیہکۺ‬
‫ےگ‪ٓ:‬اہ ۺ!اتریخ ۺرکےنرپۺشوسفسۺےہ۔ۺاحالہکنۺوتہبۺںیم ۺاتریخۺرکےنۺفشےلشس ۺےبۺاچرےوکۺشانتیھبۺںیہنۺولعمؾۺہک ۺٓاجۺ‬
‫سج ۺابت ۺیک ۺفہج ۺےس ۺوتہب ۺںیم ۺاتریخ ۺرکراہےہلک ۺیھب ۺفہ ۺفہج ۺاپیئ ۺاجےئ ۺیگ ۺہکلب ۺفتق ۺزگرےن ۺےک ۺاسھت ۺزمدی ۺوبضمطۺ‬
‫وہاجےئۺیگۺشفرہیۺےباچرہۺوصترامجےئاھٹیبےہہکۺداینۺںیمۺنگمۺرےنہۺفشالشفرۺشسۺیکۺافحتظۺرکےنۺفشالیھبکۺہنۺیھبکۺافرغۺ‬
‫وہاجاتۺےہ۔ۺاہےئۺشوسفس!شسۺےسۺفیہۺافرغۺوہاتکسےہوجۺشسۺیکۺتبحمۺوکۺدؽۺےسۺاکنؽۺےکنیھپ۔‬
‫َٯ َ‪٣‬اا‪َ ٧‬ت‪٬‬ٳ َا َر ٌب اَْل الَی اَ َر ُب‬ ‫ٓ ََ‪٤‬اَٗضی َا َح ٌس ‪٬َ ٨٣‬ا ‪ٟ‬ہ َبا‪َ ٧‬ـ َت ٗہِ‬
‫تظجنہ‪:‬وکیئۺیھبۺصخشۺداینفیۺوخشاشہتۺیجۺرھَبۺرکۺوپریۺہنۺرکاکسویکہکنۺشکیۺرضفرتۺوپریۺںیہنۺوہیتۺہکۺدفرسیۺٓااجیتۺےہ۔‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬‬
‫شؿۺامتؾۺوخشاشہتۺیکۺاینبدۺداینۺیکۺتبحمۺشفرشسۺںیمۺدؽۺاگلانےہزینۺٓااقےئۺدفۺاعمَۺ َػلی ا ہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 312‬‬
‫تبحمرکینۺےہۺ َکْۺرگمش ۺ‬
‫سےسۺدجشۺرضفرۺوہانزپےۺاگ۔‛‬ ‫سجےسۺ ۺ‬
‫ےن ۺ‬
‫ےکۺشسۺرفامؿۺرپۺوغ ۺر ۺہنرکانۺےہ‪‚:‬وت ۺ‬

‫سِسظاسبب‪:‬جہالت‬
‫اہجتلۺایۺوتۺویںۺاپیئۺاجیتۺےہہکۺشاسنؿۺشینپۺوجشینۺرپۺرھبفاسۺرکےکۺہیۺھجمسۺاتھٹیبےہۺہکۺوجشینۺںیمۺومتۺںیہنۺٓاےئۺیگۺشفرےبۺ‬
‫اچرہ ۺشس ۺابت ۺرپ ۺوغرۺںیہن ۺرکاپاتہک ۺرہش ۺرھبۺےک ۺوبڑوھں ۺوک ۺامشر ۺایک ۺاجےئوت ۺشؿ ۺیک ۺدعتشد ۺرَمدفں ۺےک ۺدوسںیۺہصح ۺوک ۺیھب ۺہنۺےچنہپۺیگ ۺشفرۺ‬
‫دعتشدمکۺوہےنۺیکۺفہجۺیہیۺےہۺہکۺزایدہۺرتۺولگۺوجشینۺںیمۺیہۺرَمۺاجےتۺںیہۺہکۺشکیۺۺوبڑاھۺرماتےہۺوتزہشرےچبۺشفرۺوجشؿۺرَمرےہۺوہےتۺ‬
‫ںیہ ۺای ۺاہجتل ۺویں ۺاپیئ ۺاجیت ۺےہہک ۺتحص ۺدنم ۺرےنہ ۺیک ۺفہج ۺےس ۺومت ۺںیہن ٓاےئ ۺیگ ۺشفر ۺشاچکن ۺومت ۺٓاےن ۺوک ۺشکی ۺٓادھ ۺفشہعق ۺامشرۺ‬
‫رکاتےہ ۺشفر ۺیہی ۺشس ۺیک ۺاہجتل ۺےہہک ۺہی ۺشکی ۺٓادھ ۺفشہعق ۺںیہن ۺےہشفرشرگ ۺشکی ۺٓادھ ۺفشہعق ۺامشر ۺرکیھب ۺایلاجےئ ۺوتامیبری ۺاک ۺشاچکن ۺاظرہۺ‬
‫یھبلکشمۺںیہن۔‬
‫تاکۺٓاانۺذرشۺ ۺ‬
‫ہکنرہۺامیبریۺشاچکنۺٓایتکسۺےہشف ۺربجۺشاسنؿۺشاچکنۺامیبروہاتکسےہوتۺشاچکنۺوم ۺ‬
‫ھچکلکشمۺںیہنۺویک ۺ‬
‫وہاجانۺ ۺ‬

‫مُتکاِقت‪:‬‬
‫شرگۺاغلفۺصخشۺۺوغرفرکفۺرکےۺوتۺہیۺابتۺاجؿۺےلاگہکۺومتۺاکۺوکیئۺفتقۺرقمرۺںیہنۺےہاچےہۺوجشینۺوہۺایۺڑباھاپ‪،‬ۺرگیمۺوہۺایۺ‬
‫رسدی‪،‬زخشں ۺوہ ۺای ۺاہبر‪ ،‬ۺدؿ ۺوہ ۺای ۺرشت۔ ۺشس ۺوغر ۺفرکف ۺےس ۺشس ۺںیم ۺشاسحس ۺدیپش ۺوہاگ ۺشفر ۺومت ۺیک ۺایتری ۺںیم ۺوغشمؽ ۺوہاجےئ ۺاگنکیلۺ‬
‫داینیکۺتبحمۺشفرۺاہجتلۺدفونںۺیہۺشسۺاغلفۺصخشۺوکۺیبملۺشدیمفںۺیکۺاجبنۺالبےتۺںیہۺشفرویںۺۺومتۺوکرقبیۺاجےننۺےسۺاغلفۺرکدےتیۺ‬
‫ںیہ ۺشرگہچ ۺہشیمہ ۺ ۺشس ۺیک ۺیہی ۺوسچ ۺوہیت ۺےہ ۺہک ۺومت ۺرہ ۺفتق ۺاسےنم ۺےہ ۺرگمہی ۺںیہن ۺوساتچہک ۺومت ۺےھجم ۺںیہک ۺیھب ۺشفر ۺیسک ۺیھب ۺفتقۺ‬
‫ٓااجےئۺیگ‪،‬ۺوییہنۺہیۺوسچۺیھبۺراتھکےہہکۺانجزےۺےکۺاسھتۺاسھتۺےلچۺاگرگمۺہیۺںیہنۺوساتچہکۺریمےۺانجزےۺےکۺاسھتۺیھبۺوکیئۺےلچۺاگۺ‬
‫سج‬
‫شفرۺفہجۺیہیۺےہہکۺابرابرۺانجزفںۺںیمۺرشتکۺرکےکامونسۺوہاکچےہاحالہکنۺہیۺدفرسفںۺےکۺانجزےۺںیہۺہنۺہکۺشسۺاکۺشانپانجزہۺہکۺ ۺ‬
‫ےلم‬
‫عقہنۺ ۺ‬
‫ےسۺہیۺامونسۺوہشوہۺشفرۺامونسۺوہیھبۺںیہنۺاتکسویکہکنۺشیھبۺشسۺاکۺشانپ انجزہۺایترۺیہۺںیہنۺوہشۺشفربجۺایترۺوہاگوتۺامونسۺوہےنۺاکۺوم ۺ‬
‫ہکنیہیۺانجزہۺالہپشف ۺرٓارخیۺوہاگ۔‬
‫اگویک ۺ‬

‫‪ …312‬ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬زٗا‪ ،ٚ‬باب رشٖ ا‪٤ٟ‬ؤ‪ٗ ٩٣‬ٲا‪ ٦‬ا‪٠ٟ‬ٲ‪ ،۴۶۱ /۵ ،١‬حسٱث‪۷۹۹۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ٌفلتسےبچيےکاـظیقہ‪:‬‬
‫شانپذنہۺویںۺانبےئۺہکۺۺدفرسےۺسجۺرطحۺرَمےتۺںیہۺںیمۺیھبۺرَمفںۺاگۺ‪،‬ریمشانجزہۺیھبۺشاھٹایاجےئاگۺشفرۺربقۺںیمۺڈشؽۺ‬
‫دایاجےئۺاگاشدیۺریمیۺربقۺوکۺڈاھےنپن ۺفشیلۺس ِلیںۺایترۺوہیکچۺوہںۺیگۺاحالہکنۺۺےھجمۺشؿۺاکۺھچک ۺملعۺںیہن۔ۺشرگۺشسۺتلفغۺےسۺ‬
‫اکٹھچرشاحلصۺہنۺایکوتاٹؽۺوٹمؽۺیہۺرکاترےہۺاگوجہکۺرَسشرَسۺاہجتلۺےہ۔‬
‫ذموکرہۺوگتفگےسۺولعمؾۺوہشہکۺیبملۺشدیمںیۺابدنےنھاکۺببسۺاہجتلۺشفرۺداینیکۺتبحمۺےہذٰہلشۺشؿۺےسۺےنچبۺاکۺرطہقیۺدرجۺ‬
‫ذلیۺےہ۔‬
‫جہالتسےبچيےکاـظیقہ‪:‬‬
‫دؽ ۺوک ۺاحرض ۺرھک ۺرکتبثم ۺشدنشز ۺںیم ۺوسچ ۺاچبر ۺرکے ۺزین ۺاپزیکہ ۺدؽ ۺےکاسھت ۺرقٓاؿ ۺفدحثی ۺشفر ۺزبروگں ۺےک ۺشوقشؽۺ‬
‫ےنس۔‬
‫سىیاکیمحبتسےبچيےکاـظیقہ‪:‬‬
‫دؽۺےسۺداینۺیکۺتبحمۺاکنانلۺتہبۺلکشمۺےہ‪،‬ہیۺشیسیۺدیچیپہۺامیبریۺےہۺسجۺےکۺالعجۺےنۺشےلگۺولھچپںۺوکۺاکھتۺدایۺےہ‪،‬ۺشسۺ‬
‫اکسبۺیہیۺۺالعجۺےہہکۺایقتمۺےکدؿۺشفرۺشسۺںیمۺےنچنہپفشےلۺتخسۺذعشبۺۺشفرےنلمۺفشےلۺتہبۺڑبےۺوثشبۺرپۺشامیؿۺالےئشفرۺ‬
‫َ‬
‫بج ۺشس ۺرپ ْ ِ‬
‫ۺی ۺاکلم ۺوہاجےئ ۺاگوت ۺدؽ ۺےس ۺداین ۺیک ۺتبحم ۺلکن ۺاجےئ ۺیگ ۺویکہکن ۺدمعہ ۺزیچ ۺیک ۺتبحم ۺدؽ ۺےس ۺایٹھگ ۺزیچ ۺیک ۺتبحم ۺاکنؽۺ‬
‫دیتیۺےہشفرۺبجۺدنبہۺداینۺوکۺاقحرتۺشفرۺٓارختۺوکۺدنسپدیہۺاگنوہںۺےسۺدےھکیۺاگوتۺداینۺیکۺاجبنۺوتہجۺرکےنۺںیمۺانوگشریۺوسحمسۺ‬
‫رکےۺاگشرگہچۺورشؼۺفۺرغمبۺیکۺابداشتہ ۺیہۺشےسۺویکںۺہنۺدےۺدیۺاجےئۺشفرۺانوگشریۺویکںۺوسحمسۺہنۺرکےاگہکۺۺشسۺےکۺ‬
‫اپسۺوھتڑیۺیسۺدقمشرۺےہشفرفہۺیھبۺدبامنشفرۺدبزمہۺ‪،‬زینسکۺرطحۺداینرپۺوخشۺوہاگۺایۺشسۺےکۺدؽۺںیمۺداینیکۺتبحمۺڑجۺانبےکسۺیگۺ‬
‫ہکبجۺشسۺےکدؽۺںیمۺوتۺٓارختۺرپۺشامیؿۺہتخپۺوہۺاکچۺےہ۔ۺمہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺداعۺرکےتۺںیہۺہکۺداینۺوکۺامہریۺرظنفںۺںیمۺشینتۺیہۺ‬
‫فتعقۺدےۺینتجۺشسۺےنۺشےنپۺکینۺدنبفںۺیکۺرظنفںۺںیمۺدی۔‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَلی ہ‪َ ٣‬ح‪٤‬س)‬
‫َػلی ا ہ‬ ‫( َػ‪ٰ٠‬ا ًَل َی ا‪َ ٟ‬حب َٲب‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫مُتکییاسسلمیٍبساىا‪:‬‬
‫ومتۺیکۺایدۺدؽۺںیم َ حۺناےنۺاکۺشسۺےسۺرتہبۺوکیئۺرطہقیۺںیہنۺہکۺرَماجےنۺفشولںۺےکرہچفںۺشفرۺوصروتںۺوکۺایدۺرکےہکۺ‬
‫شںیہن ۺومت ۺشےسی ۺفتق ۺںیم ۺٓایئ ۺیھت ۺسج ۺاک ۺایخؽ ۺیھب ۺہن ۺزگرشاھتشفر ۺوج ۺومت ۺیک ۺایتری ۺرکےک ۺاھٹیب ۺاھت شۺ یس ۺےن ۺڑبی ۺاکایمیب ۺاپیئۺ‬
‫ہکبجۺیبملۺشدیمےکدوھےکںیمۺالتبمصخشۺےنتہبۺڑبشاصقنؿۺشاھٹای۔‬
‫لنبیامیزسےبچيےکاـظیقہ‪:‬‬
‫شاسنؿۺرہۺڑھگیۺشےنپۺمسجۺےکۺقلعتمۺویںۺوغرۺفرکفۺرکےۺہکۺسکۺرطحۺڑیکےۺریمے ۺمسجۺوکۺاھکںیئۺےگ‪،‬ۺسکۺرطحۺ‬
‫ریمی ۺ ۺڈہایں ۺرھکب ۺاجںیئ ۺیگ ۺزین ۺویں ۺوسچ ۺاچبر ۺرکے ۺہک ۺڑیکے ۺےلہپ ۺدشںیئ ۺٓاھک ۺیک ۺیلتپ ۺاھکںیئ ۺےگ ۺای ۺابںیئ ۺٓاھک ۺیک ۺیلتپ‪ٓ،‬اہ!ۺ‬
‫ریمشمسجۺڑیکفںۺیکۺوخرشکۺنبۺاکچوہاگےھجمۺرصػۺفیہۺملعۺشفرۺلمعۺافدئہۺدےۺاگۺوجۺاخصلۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺےئلۺایکوہاگ‪،‬وییہنۺ‬
‫ذعشبۺربق‪،‬رکنمریکنۺےکۺوسشالت‪،‬رشحۺفرشن‪،‬ایقتمۺیکۺوہانلویکںۺشفراسحبۺےکۺفتقۺاکپرےاجےنۺیکۺالکشمتۺںیمۺ‬
‫رقنعبیۺ ِ‬
‫رھگۺاجٕاںۺاگ۔شیسۺرطحۺیکۺوس ںیۺدؽۺںیمۺومتۺیکۺایدۺاتزہۺرںۺیگۺشفرۺشسۺیکۺایتریۺںیمۺرصمفػۺرںۺیگ۔‬
‫لنبیاِعچھُٹیامیزَِکےاوتباعسے‬ ‫تیسظیفعل‪:‬‬
‫لُگَُکےمدتلفـبقات‬
‫اجؿۺےئجیل!شۺ سۺاعمےلمۺںیمۺولوگںۺےکاقبطتۺفلتخمۺںیہ۔‬
‫پہالـبقہ‪:‬‬
‫ۺفہۺہقبطۺوجۺہشیمہۺزدنہۺرانہاچاتہۺےہ۔ۺانچہچنۺرفام ِؿۺابریۺاعتٰیلۺےہ‪:‬‬
‫َی َو ُّد ا َ َح ُد ُه ْم ل َْو ُی َع ّم َُر ا َل َْف َس َن ٍ‬
‫ة‪( -‬پ‪،۳‬ا‪ٟ‬برقٵ‪)۹۶:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪(:٪‬ورشوکںۺےس)شکیۺوکۺانمتۺےہۺہکۺںیہکۺزہشرۺربسۺےیج۔‬

‫سِسظاـبقہ‪:‬‬
‫فہۺہقبطۺوجۺڑباھےپۺکتۺزدنہۺرانہۺاچاتہۺےہینعیۺرمعےکشسۺٓارخیۺےصحۺکتۺزدنہۺرانہۺاچاتہۺےہۺاہجںۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دفرسفںۺوکۺدھکیۺاکچ ۺوہاتےہ۔ۺہیۺہقبطۺداینۺیکۺدشدیۺرتنیۺتبحمۺںیمۺالتبموہاتےہ۔ۺانچہچنۺرساک ِردفۺاعمَۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنشراشدۺ‬
‫رفامای‪‚:‬وبڑاھۺداینۺیکۺتبحمۺںیمۺوجشؿۺراتہۺےہشرگہچۺڑباھےپۺیکۺفہجۺےسۺیلسنہۺیکۺڈہیۺڑیٹیھۺوہاجےئۺوسشےئۺشؿۺےکۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺ‬
‫(‪) 313‬‬
‫تہبمکۺوہےتۺںیہ۔‛‬
‫ڈرںیۺشفرۺشےسیۺوبڑےھۺ ۺ‬

‫تیسظاـبقہ‪:‬‬
‫فہ ۺہقبط ۺوجرصػ ۺشکی ۺاسؽ ۺکت ۺزدنہ ۺرےنہیک ۺشدیمابدناتھےہہن ۺشس ۺےس ۺٓاےگ ۺیک ۺرکف ۺرکاتےہ ۺہن ۺٓادنئہ ۺاسؽ ۺےنیج یک ۺٓاسۺ‬
‫اگلاتےہشہتبلۺوممسۺرگامۺںیمۺرسدویںۺشفرۺوممسۺرَسامۺںیمۺرگویمںۺیکۺایتریۺںیمۺرصمفػۺراتہ ےہۺشفرشرگۺاسؽۺرھبۺاکۺامۺؽۺعمجۺوہاجےئ ۺوت‬
‫تںیمۺرصمفػۺوہاجاتےہ۔‬
‫ابعد ۺ‬

‫چُتھاـبقہ‪:‬‬
‫فہ ۺہقبط ۺوج ۺوممس ۺرگام ۺای ۺوممس ۺرَسام ۺکت ۺزدنیگ ۺیک ۺشدیماگلےئراتہےہ ۺہک ۺوممس ۺرگامںیم ۺرَسامےک ۺڑپکے ۺعمج ۺرکاتےہ ۺہن ۺوممسۺ‬
‫رَسامںیمۺرگامےکڑپکے۔‬

‫پاىچُاَـبقہ‪:‬‬
‫حبص‬
‫فہ ۺہقبط ۺوج ۺشکی ۺدؿ ۺ ۺشفر ۺشکی ۺرشت ۺکت ۺزدنہ ۺرےنہیک ۺشدیمراتھکےہشس ۺیک ۺشدیمںی ۺشکی ۺدؿ ۺکت ۺےک ۺےئل ۺوہیت ۺںیہ ۺشیلگ ۺ ۺ‬
‫سّانۺعی ٰسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪‚:‬لکۺےکۺرزؼۺےکۺےئلۺوکششۺتمۺرکفكو ۺ‬
‫ہکن‬ ‫ےکےئلۺوکیئۺوکششۺںیہنۺوہیت۔ۺانچہچنۺرضحتۺ ّ ِ ُ‬
‫شش‬
‫ومتۺٓاےنےسۺےلہپۺلکۺاکۺدؿۺٓاایوتۺشسۺےکۺاسھتۺاہمترشرزؼۺیھبۺٓاےئۺاگ شفرۺشرگۺومتۺیکۺفہجۺےسۺلکۺاکۺدؿۺیہۺہنۺٓاایۺوتۺاہمتریۺوک ۺ‬
‫ےئلہنۺوہ۔‛‬
‫ںےک ۺ‬
‫دفرسےۺرَماجےنۺفشول ۺ‬

‫چھٹاـبقہ‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺرح ۺاعمَ‪ٰ٧ ،‬رَ ہ‪َ ٣‬حش‪َ ٥‬ػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےنۺ‬
‫فہ ۺہقبط ۺوج ۺشکی ۺہٹنھگ ۺےس ۺزایدہ ۺزدنہ ۺرےنہیک ۺشدیم ۺہن ۺراتھک ۺوہ۔انچہچن َ ِ‬
‫ہلل ا َ َذااَػ َبح َت َٓ ََل تہ َحسث َن َٔ َش َک ب َا‪َ ٤َ ٟ‬شا َء َٯا َ َذا َا‪َ ٣‬شٲ َت َٓ ََل تہ َحسث َنٔ َش َک‬
‫شراش ۺدرفامای‪‚:‬ٱَا ًَب َسا َ‬

‫‪ٰ٧ …313‬ازر اْلػٰ‪٠ٟ ٢‬ح‪ٜ‬ٲ‪ ٥‬ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ ،‬اْلػ‪ ١‬ا‪ٟ‬دا‪٣‬ص ٯا‪ٟ‬د‪٤‬شٰ‪ ،۵۱۱ /۳ ،٪‬حسٱث‪،۱۴۶:‬بتِیر‬
‫‪ٰ٣‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ذ‪ ٦‬ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ ،۳۴۷ /۵ ،‬حسٱث‪،۱۵۴:‬بتِیر‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 314‬‬
‫ؽ ۺہنٓاےئ۔‛‬
‫متحبصۺرکفوتۺدؽۺںیمۺاش ۺؾاکۺایخؽۺ ۺہنٓاےئۺشفرۺبجۺاشؾۺرکفۺوتۺحبصۺاکۺایخ ۺ‬‫ب َا‪ٟ‬ؼ َبا َحۺینعیۺشےۺًبساہلل! ۺ‬
‫بج ۺ‬

‫ساتُاَـبقہ‪:‬‬
‫فہۺہقبطۺوجۺھچکۺدریۺیھبۺزدنہۺرےنہۺیکۺشدیمۺہنۺراتھکوہ۔انچہچنۺایپرےۺٓااق‪،‬ۺدمےنیۺفشےلۺمصطفٰےۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺاپینۺرپۺ‬
‫(‪) 315‬‬
‫کتےنچنہپۺیکۺشَزْ ۺوخدۺشدیمۺںیہنۺراتھک۔‛‬
‫ریغبیسکۺاتریخےک ممیۺرکایلرکےتشفرۺرفامےت‪‚:‬ںیمۺاپینۺ ۺ‬
‫ےنےکۺابفوجد ۺ‬
‫اقدروہ ۺ‬
‫ۺ‬
‫ٓ‬
‫اٹھُاَـبقہ‪:‬‬
‫فہۺہقبطۺوجۺرہۺلَپۺشینپۺٓاوھکنںۺےکاسےنمومتۺوکداتھکیےہوگایۺویںۺشاظتنررکاتےہۺہکۺومتۺٓایکچۺےہۺشفرۺشسۺںیمۺفیہۺولگۺ‬
‫ہلل‬ ‫اشلمۺںیہۺوجۺرہۺامنزۺوکۺشینپۺٓارخیۺامنزۺےتھجمسۺںیہ۔ۺانچہچنۺوضحریبنّۺشرکؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺاعُمذۺنبۺلبج َرض ََی ا ہ‬

‫َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےسشؿ ۺیک ۺشامیین ۺتیفیک ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺوپاھچ ۺوتۺشوہنں ۺےن ۺرعض ۺیک‪‚:‬بج ۺیھب ۺوکیئۺدقؾ ۺراتھکوہںۺوت ۺیہی ۺامگؿ ۺوہاتےہ ۺہکۺ‬
‫(‪) 316‬‬
‫دفرسشۺدق ۺؾںیہنۺرھکۺوکسںۺاگ۔‛‬
‫ۺسّان شۺ وسد ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬ؼ َ‪٤‬س ۺرشت ۺوک ۺامنز ۺزپےتھ ۺشفررھپ ۺدشںیئ ۺابںیئ ۺداھکیرکےت ۺ‪،‬یسک ۺےن ۺوپاھچ‪ٓ‚:‬اپ ۺش ۺ‬
‫اسی‬ ‫شیس ۺرطح ۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫ےسٓاراہۺےہ۔‛‬
‫بن ۺ‬
‫ںہکۺف ۺہسکۺاج ۺ‬
‫ےتشۺوکداتھکیوہ ۺ‬
‫تےکۺرف ۺ‬
‫ویکںۺرکےتۺںیہ؟ۺ‛رفامای‪‚:‬ںیمۺوم ۺ‬
‫ہیۺزدنہۺرےنہۺفشولںۺےکۺفلتخمۺاقبطتۺںیہ‪،‬ۺرہۺشکیۺہقبطۺاکۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺوکیئۺہنۺوکیئۺاقمؾۺرضفرۺےہۺےسجۺ‪30‬دؿۺۺزدنہۺرےنہۺ ۺ‬
‫یک‬
‫شدیمۺوہۺشسۺاکۺاقمؾۺ‪31‬دؿۺشدیمۺرےنھکۺفشےلۺیکۺرطحۺںیہنۺۺوہاتکسہکۺشؿۺدفونںۺےکۺدرایمؿۺرفؼۺےہۺویکہکنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیسکۺرپ ّۺذرہۺربش ۺرب‬
‫ھکیےلۺاگ۔‬
‫یھبیکینۺرکےۺاگشےسۺد ۺ‬
‫ملظںیہنۺرفاماتشفروج ّۺذرہۺربش ۺرب ۺ‬
‫ۺ‬

‫امیزلنبییاچھُٹیہُىےکیپہچاٌ‪:‬‬
‫سیکۺشدیمۺوھچیٹۺ‬
‫ےنںیمۺدلجیۺرکےذٰہلشۺوجشاسنؿۺویںۺدوعٰیۺرکے ہکۺش ۺ‬
‫دیمیکۺاچہپؿۺویںۺوہیتۺےہہکۺدنب ۺہلمعۺرک ۺ‬
‫وھچیٹۺش ۺ‬
‫ضعب‬
‫ؽیکۺاجبنۺدھکیۺرکۺشسۺاکۺوھجاٹۺوہانۺاثتبۺوہاتکسےہویکہکنۺفہۺ ۺ‬
‫سےکۺشامع ۺ‬
‫ےہوتش ۺ‬

‫‪ …314‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ٗص اْل‪ ،۳۴۹ /۴ ،١٣‬حسٱث‪٫،۵۱۴۰:‬ذاٰٗ‪ ٢‬اب‪٤ً ٩‬ز‬
‫‪ …315‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ًبس اہلل ب‪ ٩‬ا‪ٌٟ‬باض‪ ،۶۳۸ /۳ ،‬حسٱث‪۵۶۳۴:‬‬
‫‪ٛ …316‬تاب ا‪ٟ‬ـٌٔاء ‪ٌ٘٠ٟ‬ٲلی‪ ،‬ا‪ٟ‬زٗ‪ً۸۶۶:٥‬بس اہلل ب‪ٛ ٩‬ٲشا‪ ٪‬ا‪٤ٟ‬زٯزٴ‪۶۹۳/۵ ،‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شفاقتۺشےنتۺزایدہۺشابسبۺعمجۺرکاتیلےہہکۺاسؽۺرھبۺکتۺدفابرہۺرضفرتۺںیہنۺزپیت‪،‬ۺہیۺیبملۺشدیمںیہنۺوتۺایکۺےہ؟‬
‫امیزچھُٹیکظىےکاـظیقہ‪:‬‬
‫رہۺلَپۺومتۺوکۺشےنپۺاسےنمدےھکی‪،‬ہحملۺرھَبیھبۺشسۺےسۺاغلفۺہنۺوہشفرۺویںۺایترۺرےہۺہکۺشِیسۺفتقۺومتۺٓاےئۺیگۺشفرۺشرگۺ‬
‫اشؾۺکتۺزدنہۺرہۺایگوتۺرفامربندشریۺںیمۺدؿۺزگرےنۺرپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺرکشۺشدشرکےشفرۺوخشۺوہۺہکۺدؿۺوضفؽۺںیہنۺزگرشۺہکلبۺوجکینۺ‬
‫لمعۺرکاناھتۺفہۺایکشفرۺٓارختۺےکےئلۺعمجۺرکایل‪،‬وییہنۺحبصۺوہاجےنۺرپۺہیۺلمعۺرکےۺشفررھپۺرفزشہنۺیہیۺلمعۺرکاترےہ۔‬
‫ایدۺرےہ!ۺہی ۺلمعۺشسۺصخشۺےکۺےئلۺٓااسؿۺوہاگسجۺےکۺدؽۺںیم َۺکۺشفرۺلکۺوہےنۺفشےلۺاکومںۺاکۺایخؽۺکتۺہنۺٓااتۺ‬
‫وہ۔ۺشسۺیکۺاثمؽۺشسۺصخشۺیکۺرطحۺےہۺوجۺداینۺےسۺرتصخۺوہشۺوتۺوخشۺیتخبۺشفرۺرمشدۺوکۺاچنہپۺشفرۺبجۺکتۺزدنہۺراہۺشےھچۺشدنشزۺںیمۺ‬
‫ومتۺیکۺایتری ۺشفرۺابعدت ۺیک ۺذلت ۺںیمۺوخش ۺفرخؾۺراہ۔ۺشےسی ۺصخش ۺےک ۺےئل ۺومت ۺوخش ۺیبیصنۺشفرۺزدنیگۺشس ۺںیمۺشاضےف ۺاکۺ‬
‫ببسۺےہ۔شےۺزمکفرۺفانوتشںۺصخش!ۺمتۺشےنپۺدؽۺںیمۺومتۺیکۺاید َ حۺناولاتویکہکنۺںیہمتۺ َ ِْ‬
‫سٓارختۺدرشیپۺوہےنۺفشالۺےہںیہکۺ‬
‫مت ۺوخد ۺےس ۺاغلف ۺہن ۺرہ ۺاجانویکہکن ۺشب ۺ ۺرشہتس َ‬
‫ۺَط ۺوہاکچشفرزنمؽ ۺرقبی ۺٓایکچ ۺےہشفرہی ۺٓااساینں ۺںیہمت ۺشیس ۺفتق ۺلم ۺیتکس ۺںیہۺ‬
‫بجۺمتۺلمعۺوکۺشتیمہۺدےتیۺوہےئۺدلجیۺرکفویکہکنۺرہۺاسسنۺاہمترےۺےئلۺشکیۺیئنۺ تلہۺےہ۔‬
‫ٓ‬ ‫ونلمیٍجلزیکظىاا ُ‬
‫ِعسستیکیافتسےبچيا‬ ‫چُتھیفعل‪:‬‬

‫اجؿۺےئجیل!سجۺٓادیمۺےکۺدفۺاھبیئۺرَپدسیۺںیمۺوہںۺشکیۺےن َۺکۺےکۺدؿۺٓاانۺوہہکبجۺدفرسےۺےنۺہنیہمۺایۺاسؽۺدعب ۺوتۺ‬

‫الزیمۺیسۺابتۺےہۺہکۺہیۺٓادیمۺہنیہم ۺایۺاسؽۺدعب ۺٓاےنۺفشےلۺاھبیئۺےکۺاجبےئۺلک ۺٓاےن ۺفشےلۺاھبیئۺےکۺےئلۺایتریۺرکےۺ‬
‫اگ۔ولعمؾۺوہشہکۺوجۺزیچۺینتجۺدلجیۺٓایتۺےہشسۺےکےئلۺایتریۺیھبۺشینتۺدلجیۺرکینۺزپیتۺےہۺذٰہلشۺوجۺصخشۺہیۺوسچۺرکۺھٹیبۺاجےئۺ‬
‫ہکۺومتۺشکیۺاسؽۺدعبۺٓاےئۺیگۺوتۺشسۺاکۺدؽۺیھبۺاسؽۺرھبۺۺزدنہۺرےنہۺیکۺٓاسۺاگلےئرےھکاگشفردرایمینۺدمتۺوکۺالھبدےۺاگشفرۺ‬
‫ویں ۺرہحبص ۺاسؽ ۺوپرشوہےناک ۺشاظتنر ۺوت رکے ۺاگ ۺرگمہی ۺںیہن ۺوسےچ ۺ ۺاگہک ۺزگرش ۺوہش ۺدؿ ۺاسؽ ۺںیم ۺیمک ۺرکاکچےہشفر ۺیہی ۺابت ۺشےسۺ‬
‫کین ۺلمع ۺںیم ۺدلجی ۺہن ۺرکےن ۺدے ۺیگ ۺزین ۺیہی ۺوسچ ۺرکلمع ۺںیم ۺہشیمہ ۺیتسس ۺرکاترےہ ۺاگہک ۺاسؽ ۺوپرشوہےن ۺںیم ۺیئک ۺدؿ ۺابیقۺ‬
‫ںیہ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ٰ‬
‫ىیکونلمیٍجلزیکظىےکےمتىلق‪44‬فظامیًمعففے‪:‬‬
‫(‪…)1‬داینۺمتۺںیمۺےسۺرہۺصخشۺیکۺشاظتنرۺاگہۺےہۺہیۺشاظتنرۺایۺوتۺامؽۺدشریۺۺاکےہوجۺہکۺانرفامؿۺرکدیتیۺےہۺایۺاتحمیجۺاکۺےہۺوجہکۺٓارختۺوکۺ‬
‫الھبدیتیۺےہۺایۺامیبریۺاکۺےہوجہکۺزمکفرۺانبدیتیۺےہۺایۺڑباھےپۺاکۺےہۺوجہکۺلقعۺوکۺےلۺاجاتۺےہۺایۺومتۺاکۺےہۺوجہکۺدلجۺٓاےنۺفشیلۺ‬
‫ےہۺایۺد ّ حجاؽۺاکۺےہوجاغبئۺرشۺےہۺشفرشسۺاکۺشاظتنرۺایکۺاجاتۺےہایۺایقتمۺۺاکۺشاظتنرۺےہۺوجہکۺتخسۺۺنھٹۺشفرشلٹۺےہ۔‬
‫(‪) 317‬‬

‫م‬
‫ۺسانشنبۺابعسۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺ صطفٰے ِ‬
‫ۺاجؿۺرتمحۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشکیۺصخشۺوکۺ‬ ‫(‪…)7‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ک َٗب َ‪ ١‬ہط ہِ‪َ َ ٠‬‬
‫ک‬ ‫رق َک َٯرفَ َا َُ َ‬ ‫ک َٗب َ‪َ ١‬س َ٘‪َ َ٤‬‬
‫ک َٯَُ َ‪َ ٨‬‬
‫اک َٗب َ‪َ َٓ ١‬‬ ‫ک َٗب َ‪َ ٫َ ١‬ز َ‪َ ٣‬‬
‫ک َٯػَ ح َت َ‬ ‫تحیصن ۺرکےت ۺوہےئ ۺشراشد ۺرفامای‪:‬ا َُت َ‪َ ٥َ ٨‬خ‪ً ٤‬شا َٗب َ‪َ ١‬خ‪ُ ٤‬ص َط َبابَ َ‬
‫َٯ َح َٲا َتــ َک َٗب َ‪ٰ٣َ ١‬ت َ َک ۺینعی ۺاپچن ۺوک ۺاپچن ۺےس ۺےلہپ ۺتمینغ ۺاجون‪ ،‬ۺوجشین ۺوک ۺڑباھےپ ۺےس ۺےلہپ‪ ،‬ۺدنتریتس ۺوک ۺامیبری ۺےس ۺےلہپ‪ ،‬ۺامؽ ۺدشری ۺوک ۺاتحمیج ۺےس ۺےلہپۺ‪،‬‬
‫(‪) 318‬‬
‫رفتصۺوکۺوغشمتیلۺےسۺےلہپۺشفرۺزدنیگۺوکۺومتۺےسۺےلہپ۔‬
‫سِىىنتیٍاِعلُگسھُکےمیٍ‪:‬‬
‫(‪…)3‬ن ٌَ َ‪َ ٤‬تا َ‪ِ٣َ ٪‬بہٰ ٌ‪َ ٓ ٪‬ٲ‪َ ٤َ َ٬‬ا‪ٛ‬ث َی ٌر‪ ٩َ ٣‬ا‪٨ٟ‬ا َ‬
‫ض ا‪ٟ‬ؼح ہٶ َٯا‪َ َ ٟ‬‬
‫ـرفاْ ہ ۺینعی ۺتحص ۺشفر ۺرفشتغ ۺدفشیسی ۺںیتمعن ۺ ۺںیہ ۺنج ۺےس ۺشرثک ۺولگ ۺدوھاک ۺاھکاجےتۺ‬
‫(‪) 319‬‬
‫ںیہ۔‬
‫ینعیۺےلہپۺافدئہۺںیہنۺشاھٹےتۺشفررھپۺبجۺہیۺدفونںۺیلچۺاجیتۺںیہۺوتۺشؿۺیکۺشتیمہۺھجمسۺٓایتۺےہ۔‬
‫(‪…)4‬ےسجڈرۺوہاتےہفہۺرشتۺںیمۺیہۺرفسۺرشفعۺرکداتیےہشفرۺوجۺرشتۺوکۺرفسۺرکاتےہفہۺزنمؽۺرپچنہپۺاجاتۺےہ‪،‬ۺونس!اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫(‪) 320‬‬
‫اکۺاسامؿۺاہنتیۺیتمیقۺےہ‪،‬ونس!اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺاسامؿۺتنجۺےہ۔‬

‫‪ …317‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ا‪٤ٟ‬بازرٵ با‪ ،۳۱۷ /۴ ،١٤ٌٟ‬حسٱث‪،۵۱۳۱:‬بتِیر‬
‫ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب ا‪ٟ‬تحـٲف ًلی كاًٶ اہلل‪ ،‬ؾ‪ ،۱‬حسٱث‪۷:‬‬
‫‪ …318‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب ا‪ٟ‬تحـٲف ًلی كاًٶ اہلل‪ ،‬ؾ‪ ،۵‬حسٱث‪٤ً ٩ً،۵:‬زٯب‪٣ ٩‬ٲ‪٪ٰ٤‬‬
‫ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬زٗا‪ ،ٚ‬باب نٌ‪٤‬تا‪ِ٣ ٪‬بٰ‪ٓ٪‬ٲ‪٤٬‬ا ‪ٛ‬ثیر ‪ ٩٣‬ا‪٨ٟ‬اض ا‪ٟ‬ؼحٶ ٯا‪ٟ‬رفاْ‪ ،۴۱۵ /۵ ،‬حسٱث‪۷۹۳۶:‬‬
‫‪ …319‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬زٗا‪ ،ٚ‬باب ‪٣‬ا جاء فی ا‪ٟ‬زٗا‪…ٚ‬ا‪ٟ‬ذ‪ ،۵۵۵ /۴ ،‬حسٱث‪۶۴۳۵:‬‬
‫‪ …320‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ٘‬ٲا‪٣‬ٶ‪ ،‬باب رٗ‪ ،۵۰۴ /۴ ،۳۸٥‬حسٱث‪۵۴۵۸:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 321‬‬
‫(‪…)5‬الہپۺوصرۺشفرشسۺےکۺدعبۺدفرسشوصرشسۺرطحۺوھپاکناجےئۺاگہکۺۺومتۺشینپۺامتؾۺرَتۺویتخسںۺےکۺاسھتۺٓایکچۺوہۺیگ۔‬
‫(‪…)6‬رہمابؿۺفقیفشۺٓااقۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺبجۺاحص َ ح ہنۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬ۺںیمۺتلفغۺایۺیتسُسۺیکۺالعتمۺدےتھکیۺوتۺدنلبۺٓافشزۺ‬
‫(‪322‬‬
‫ےسۺشراشدۺرفامےت‪:‬ۺںیہمتۺاقمئۺفۺدشمئۺرےنہۺفشیلۺومتۺرضفرۺٓارکۺرےہیگۺاچےہۺدبیتخبۺےکۺاسھتۺوہۺایۺوخشۺیتخبۺےکۺاسھت۔‬
‫)‬

‫(‪…)7‬اَ‪َ ٧‬اا‪َ ٨ٟ‬ذٱزہ َٯا‪ٰ٤َ ٟ‬تہ ا‪ ٟ‬ہ‪َِ٤‬یرہ َٯا‪ٟ‬شا ًَ ہٶ ا‪ َ ًٰ٤َ ٟ‬ہسینعیۺںیمۺڈرشےنۺفشالوہںۺشفرۺومتۺہلمحۺرکےنۺفشیلۺےہۺہکبجۺایقتمۺفدعےۺیکۺہگجۺےہ۔‬

‫(‪) 323‬‬

‫سىیاکیمثال‪:‬‬
‫سانۺًبساہللۺنبۺرمعۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اےسرفشتیۺےہہکۺوضحرۺیبنّۺرکمی َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺابرہۺرشتفیۺ‬
‫(‪…)8‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫الےئ ۺوتوسرج ۺروجھر ۺےک ۺوتپں ۺےک ۺانکرفں ۺرپ ۺکمچ ۺراہاھت‪،‬شراشد ۺرفامای‪‚:‬داین ۺاک ۺشانت ۺیہ ۺفتق ۺابیق ۺرہ ۺایگےہ ۺانتجٓاج ۺےک ۺزگرےۺ‬
‫وہےئۺدؿۺاکۺفتقۺابیقۺےہ۔‛‬
‫(‪) 324‬‬

‫(‪…)9‬داین ۺیک ۺاثمؽ ۺشس ۺڑپکے ۺیک ۺرطح ۺےہ ۺوج ۺرشفع ۺےس ۺٓارخ ۺکت ۺٹھپ ۺاکچوہشفرۺشب ۺٓارخی ۺاتےگ ۺےک ۺذرےعی ۺکٹل ۺراہوہشفرۺ‬
‫(‪) 325‬‬
‫رقنعبیۺہیۺاتاگۺیھبۺوٹٹۺاجےئۺاگ۔‬
‫ۺسانۺاجرب َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺرمفیۺےہہکۺاتدجش ِرۺ ِراستل‪،‬ۺاشنہشہِۺوبنت َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺبجۺہبطخۺ‬
‫(‪…)13‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیمۺایقتمۺاکۺذرکۺرفامےتۺوتۺٓاپۺیکۺٓافشزۺابمرکۺدنلبۺوہاجیتۺشفررہچ ہہۺشدقسۺرسخۺوہاجاتۺوگایۺیسکۺرکشلۺےسۺڈرشرےہۺںیہۺشفرۺویںۺ‬
‫رفامےت‪‚:‬ںیمۺےنۺاہمترےۺاپسۺیئکۺاشؾۺفحبصۺزگشریۺںیہ‪،‬ۺےھجمۺ‬

‫‪ …321‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ٘‬ٲا‪٣‬ٶ‪ ،‬باب رٗ‪ ،۵۰۷ /۴ ،۵۱٥‬حسٱث‪۵۴۶۵:‬‬

‫‪ٰ٣ …322‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ٗص اْل‪ ،۱۱۰ /۱ ،١٣‬حسٱث‪۳۳۷:‬‬
‫‪ٰ٣ …323‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ٗص اْل‪ ،۱۱۳ /۱ ،١٣‬حسٱث‪۳۳۸:‬‬
‫‪ٰ٣ …324‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ٗص اْل‪ ،۱۱۳ /۱ ،١٣‬حسٱث‪۳۵۰:‬‬
‫‪ٰ٣ …325‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ٗص اْل‪ ،۱۱۵ /۱ ،١٣‬حسٱث‪۳۵۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 326‬‬
‫ںوکۺاسھتۺالمدےتی۔‬
‫اجیھبایگۺےہ۔‛ ہیۺرفامےتۺوہےئۺٓاپۺشینپۺدفونںۺشویلگ ۺ‬
‫تموکۺشےسیۺ ۺ‬
‫شفرۺایق ۺ‬

‫سیيہعِشًہُىےکیتیًوالمات‪:‬‬
‫ۺسان ۺًبساہلل ۺنب ۺوعسمد ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےس ۺرمفی ۺےہ ۺہک ۺرسٰ ہ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺہی ۺٓاِتی ۺابمرہکۺ‬
‫(‪…)11‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َام‪( -‬پ‪،۸‬اْلنٌا‪)۳۵۵:٦‬‬
‫َص ْدره لِل ْ ِا ْسل ِ‬ ‫َ‬ ‫التفتۺرفامیئ‪ :‬ف ََم ْن ُّی ِر ِد ّٰ ُ‬
‫ال ا َ ْن ّى َْه ِد َیه ی َ ْش َرحْ‬
‫اہللرشہۺداھکانۺاچےہۺش ۺ‬
‫ساکۺہنیسۺشالسؾۺےکۺےئلۺوھکؽۺداتیۺےہ۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شف ۺرےسجۺ ۺ‬

‫‪ ٢‬اہلل َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬

‫رھپۺشراشدۺرفامای‪‚:‬بجۺونرۺےنیسۺںیمۺدشلخۺوہاتےہوتۺفہۺلھُکۺاجاتےہ۔‛یسکۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬ٱارسٰ َ‬
‫َٯ َس‪!٥٠‬ایکۺۺوکیئۺشیسیۺۺاشنینۺیھبۺےہۺسجۺےکۺذرےعیۺشسۺیکۺاچہپؿۺوہاجےئ؟‛ۺشراشدۺرفامای‪‚:‬اہں!ۺدوھےکۺےکۺرھگۺےسۺدحیلعہۺرانہ‪،‬ۺیگشیمہۺےکۺ‬
‫(‪) 327‬‬
‫سیکۺایتریۺرکانیل۔‛‬
‫ےلہپیہۺش ۺ‬
‫ےس ۺ‬‫رھگۺیکۺاجبنۺۺوتہجۺرانھکشفرۺومتۺٓاےنۺ ۺ‬

‫لنبیاِعچھُٹیاو یزَِکےباعےمیٍ‪44‬مدتلفاقُال‪:‬‬
‫ۺسانۺُسِّیۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺہیۺٓاتیۺابمرہکۺالتفتۺیک‪:‬‬ ‫(‪…)1‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫الَّ ِذ ْ‬
‫ی َخل َ َق ال َْم ْو َت َو الْ َح ٰیوةَ لِ َؼ ْبل َُوك ُْم ا َ ُّی ُك ْم ا َ ْح َس ُن َ‬
‫ع َملًّاه‪( -‬پ‪،۵۹‬ا‪٠٤ٟ‬ک‪)۵:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬فہۺسجۺےنۺومتۺشفرۺزدنیگۺدیپشۺیکۺہکۺاہمتریۺاجچنۺوہمتۺںیمۺ ۺ‬

‫سکاکۺاکؾۺزایدہۺشاھچۺےہ۔‬
‫رھپۺشسۺیکۺریسفتۺویںۺرفامیئ‪:‬اہمتریۺٓازامشئۺشسۺرطحۺیکۺاجریہۺےہۺہکۺمتۺںیمۺےسۺوکؿۺوکؿۺۺومتۺوکۺزایدہۺایدۺرکاتےہشفرشسۺ‬
‫یکینتکۺشیھچۺایتریۺرکاتےہزینۺشسۺےسسکۺدقرۺوخػۺشفرۺڈرۺراتھکےہ۔‬
‫ۺ‬
‫ۺسّانذحہفیۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتںیہۺہک ۺرفزشہنۺحبصۺفاشؾۺشکیۺانمدی ۺدنشرکاتےہ‪:‬شےۺولوگ!ۺرفس ۺرکف‪،‬ۺرفس ۺرکف۔ًانیقی ۺ ۺ‬
‫ہی‬ ‫(‪…)7‬رضحت ّ ِ ُ‬
‫ہکےسۺوہریہۺےہ‪:‬‬
‫ِتیابُم َر ۺ‬
‫سجیکۺاتدیئۺشسۺٓا ۺ‬
‫رفسےکۺابرےۺںیمۺےہ ۺ‬
‫وقؽۺومتۺےک ۺ‬

‫‪٣ …326‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ح‪ٌ٤‬ٶ‪ ،‬باب تدٔٲٕ ا‪ٟ‬ؼَلٵ ٯا‪ٟ‬دلبٶ‪ ،‬ؾ‪ ،۴۱۰‬حسٱث‪۸۶۷:‬‬
‫‪ٰ٣ …327‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ٗص اْل‪ ،۱۱۱ /۱ ،١٣‬حسٱث‪۳۱۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫اًِ َّ َها ل َ ِا ْح َدى الْ ُك َب ِر(‪)۳۸‬نَ ِذ ْیرا لِّل َْب َش ِر(‪)۳۲‬لِ َم ْن َشآ َء ِم ْن ُك ْم ا َ ْن َّی َتق ََّد َم ا َ ْو َی َتاَ َّ‬
‫خ َره(‪( )۳۱‬پ‪ٍ ،۵۹‬‬
‫ا‪٤ٟ‬سثز‪ ۱۵:‬تا‪)۱۷‬‬ ‫ًّ‬
‫ےئ ۺایےھچیپۺرےہ۔‬
‫وجںیمۺاچےہۺہکۺٓاےگۺٓا ۺ‬ ‫ےس ۺ‬
‫ںیمیکۺشکیۺےہٓادویمںۺوکۺڈرش ۺٕا ُش ۺ‬
‫ں ۺ‬‫ختہبۺڑبیۺزیچف ۺ‬ ‫ےبکشۺدفز ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬
‫ُس ن‬
‫سانۺ ح َ ْم َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺوجہکۺونبمیمتۺےکٓازشدرکدہۺالغؾۺےھت‪،‬رفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سان ۺاعرم ۺنب ۺًبساہلل َرح َ‪ ٤‬ہٶ‬ ‫(‪…)3‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےک ۺاپس ۺاھتشفر ۺفہ ۺامنز ۺزپھ ۺرےہ ۺےھت ۺ‪ٓ،‬اپ ۺوط رص ۺامنز ۺزپھ ۺرک ۺریمی ۺاجبن ۺوتمہج ۺوہےئ ۺشفر ۺرفامای‪:‬ےھجم ۺدلجی ۺےہوفرشً ۺشینپۺ‬
‫َمۺشل ْمَ ووتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺمتۺرپ َۺرمحۺرفامےئۺےھجمۺدلجیۺےہہکۺںیہکۺ َ َ ُ‬ ‫رضفرتۺایبؿۺرکف۔ںیمۺےنۺوپاھچ‪:‬سکۺزیچۺیکۺدلجیۺےہ؟ۺرفامای‪ :‬اہلل‬
‫ےگل۔ۺ‬ ‫ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺہنۺٓااجںیئ۔ۺرھپۺںیمۺفاہںۺ ۺ‬
‫ےسشُھٹۺایگشفرۺفہۺدفابرہۺامنزۺزپےنھۺ ۺ‬
‫ساندشٕاداطیئ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺشکی ۺہگج ۺےسزگر ۺرےہےھتہک ۺیسک ۺےنوکیئ ۺابت ۺوپھچ ۺیل‪ ،‬ۺٓاپ ۺےن ۺرفامای‪ :‬ۺےھجمۺ‬
‫(‪…)4‬رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫َمۺرفوک!ےھجمۺدلجیۺےہہکۺںیہکۺاجؿۺہنۺلکنۺاجےئ۔‬
‫ۺرمعافرفؼ ۺشمظع ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےتںیہ‪ٓ:‬ارخت ۺےککین ۺاکومں ۺےک ۺالعفہ ۺرہاکؾ ۺںیمۺ‬
‫ِ‬ ‫سان‬‫(‪ …)5‬ۺشریمشلم وونینم ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اتریخۺرکانۺرتہبےہ۔‬
‫‪67‬مظتبہایکہیجنلےکیتکظاع‪:‬‬
‫انمِرۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہۺہکۺںیمۺےنرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانۺامکلۺنبۺۺدانیر ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِٔ ٟ‬ارۺوکۺداھکیۺہکۺفہۺ‬ ‫س ُْ ّ‬
‫(‪…)6‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫شےنپ ۺسفن ۺاک ۺاحمہبس ۺرکےت ۺوہےئ ۺویں ۺہہک ۺرےہ ۺےھت‪‚:‬شےسفن!ریتش ۺرُبشوہ‪،‬وت ۺومت ۺٓاےن ۺےس ۺےلہپومت ۺیک ۺایتری ۺرک‪،‬ۺ‬
‫مِرۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےتہکۺںیہۺہکۺٓاپۺےنۺ‬
‫ۺسان ُ ْ ّ‬
‫شےسفن!ریتشۺرُبشوہ‪،‬وتۺومتۺٓاےنۺےسۺےلہپومتۺیکۺایتریۺرک۔‛رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ہیۺہلمجۺ‪60‬رمہبتۺدرہشایشۺ فرںیمۺشسۺفتقۺشیسیۺہگجۺرپۺاھتۺہکۺاہجںۺفہۺےھجمۺۺدھکیۺںیہنۺےتکسۺےھت۔‬
‫سان ۺن ۺرصبی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺشےنپ ۺایبؿ ۺںیم ۺرفامایرکےت ۺےھت‪ :‬ۺدلجیۺرکف! ۺدلجی ۺرکف! اہمتری ۺزدنیگ ۺیہیۺ‬
‫(‪…)7‬رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اسںیسن ۺںیہ ۺشرگ ُۺرک ۺاجںیئ ۺوت ۺاہمترے ۺشامعؽ ۺاک ۺہلسلس ۺیھب ُۺرک ۺاجےئ ۺاگہک ۺنج ۺےس ۺمت ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺاک ۺرقب ۺاحلص ۺرکےتۺ‬

‫وہ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشسۺصخشۺرپ َۺرمحۺرفامےئۺسجۺےنۺشانپۺاحمہبسۺایکشفرۺشےنپۺانگوہںۺرپ‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫ابُمرہکۺالتفتۺیک‪:‬‬
‫ٓاوسنۺاہبےئ۔ۺرھپۺہیۺٓاِتیۺ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬مہۺوتۺشؿۺیکۺیتنگۺوپریۺرکےتۺںیہ۔‬ ‫اِ نَّ َما نَ ُع ُّد َل ُه ْم عَ ًّّ‬
‫دا(‪( )۵۲‬پ‪٣،۳۶‬زٱ‪)۸۴:٥‬‬

‫ینعیۺاسوسنںۺیکۺیتنگۺوپریۺرکےتںیہۺشفرۺشسۺیتنگۺاکۺٓارخیۺاسسنۺفہۺوہاگبجۺاہمتریۺۺرفحۺےلکنۺیگۺشفرۺرھگفشولںۺےسۺ‬
‫دجشیئۺوہیگۺشفرۺرھپمتۺربقۺںیمۺدشلخۺوہاجٕاےگ۔‬
‫جہيهپظکُئیسُاعیىہہُگی‪:‬‬
‫ْ‬
‫ۺسانۺوم ٰسۺشَ ْسعَرِْی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺشینپۺزدنیگۺےکۺٓارخیۺدونںۺںیمۺتخسۺاجمدہےۺرشفعۺرکدےیئۺےھت‪،‬یسکۺ‬
‫(‪…)8‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےنرعضۺیک‪‚:‬شرگۺاجمدہےوھچڑۺدںیۺایۺشؿۺںیمۺھچکۺیمکۺۺرکےکشینپۺاجؿۺرپرمحۺرکںیۺۺوتۺاسیکۺےہ؟‛ رفامای‪‚:‬بجۺوھگڑفںۺوکدفڑۺ‬
‫ےکےئل ۺدیمشؿ ۺںیم ۺ ُشاترشاجاتےہشفرفہ ۺانکرےیک ۺاجبن ۺڑبےتھ ۺںیہ ۺوت ۺوپری ۺاطتق َۺضْػ ۺرکےت ۺںیہ ۺہکبج ۺریمے ۺاپس ۺوتشسۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی‬
‫ےس ۺیھب ۺمک ۺفتق ۺاچبےہ۔‛ رھپٓاپ ۺلسلسم ۺتخس ۺاجمدہشت ۺرکےترےہاہیں ۺکت ۺہک ۺٓاپ ۺاکشاقتنؽ ۺوہایگ۔ٓاپ َرض ََی ا ہ‬

‫ًَ‪٨‬ہشینپۺزفہجۺےسشرثکرفامایرکےتےھتۺہکۺمتۺشےنپۺرفسۺیکۺایتریۺےلہپۺیہۺلمکمۺروھکہکۺمنہجۺرپۺوکیئۺوسشریۺہنۺوہیگ۔‬
‫ُ‬
‫سیزىاولی َرض ََی ا ہہلل ًَ‪٨‬ہکاخفبہ‪:‬‬
‫ِ‬ ‫َ‬
‫َکٱ‪ ٥‬ۺےن ۺربنم ۺرپ ۺشراشد ۺرفامای‪:‬شے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺ ۺ‬
‫ےک‬ ‫ہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ َ‬
‫ض‬
‫ٰ‬ ‫ب‬ ‫(‪…)9‬شکی ۺرمہبت ۺشریمشلموونینم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺیُّ ۺشرمل ی ۺ َرك َ‪ ٦‬ا ہ‬

‫دنبف!اہجںۺکتۺوہےکساہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسڈرفشفرۺشیسیۺوقؾۺوہۺاجٕاۺےسجۺخیچۺانسیئۺیئگۺوتۺوفرشًۺوہایشرۺوہۺیئگ‪،‬ۺہیۺابتۺاجؿۺول!دایناہمترشۺ ۺ‬

‫یقیقح‬
‫َ‬
‫ۺرح َ َ ْۺ‬
‫ۺس‬ ‫رھگ ۺںیہن ۺذٰہلش(ٓارخت ۺےس) ۺشس ۺاک ۺابتدہل ۺرکول ۺشفرومت ۺاہمترے ۺرس ۺفں ۺرپ ۺڈنمال ۺریہ ۺےہ ۺذٰہلش ۺشس ۺیک ۺایتری ۺرک ۺولشفر ْ ِ‬
‫ابدنھۺولۺویکہکنۺومتۺاہمترےےھچیپۺزپیۺےہشفرۺسجۺشاہتنۺوکۺشکیۺہحملۺمکۺرکۺدےۺشفرۺشکیۺاستعۺایلمۺٹیمۺرکۺدےۺفہۺتہبۺمکۺدمتۺ‬
‫وہےن ۺیہۺےک ۺالقئۺےہ ۺشفرۺسج ۺاغبئۺوک ۺدفۺےئنۺٓاےن ۺفشےلۺینعی ۺدؿۺشفرۺرشتۺےلۺرک ۺٓاےتۺںیہ ۺشسۺیک ۺاشؿ ۺیہیۺےہۺہک ۺفہۺدلجۺ‬
‫ۺربۺےکۺاہںۺفیہۺوقتٰیۺفشالۺےہۺ‬
‫ولٹۺاجےئۺشفرۺوخشۺیتخبۺایۺدبیتخبۺیکۺرطػۺڑبےنھۺفشالۺرضفرۺشیھچۺایتریۺاکۺقحتسمۺےہ۔ۺسپۺشےنپ ّ‬
‫سج ۺےن ۺشےنپ ۺسفن ۺوک ۺتحیصن ۺیک‪ ،‬ۺوتہب ۺوک ۺٓاےگ ۺاجیھب ۺشفر ۺشینپ ۺوہشت ۺرپ ۺاقوب ۺراھک ۺوچہکن ۺومت ۺشس ۺےس ۺوپدیشہ ۺےہ ۺ‪ ،‬ۺشدیمںی ۺشےسۺ‬
‫دوھےکۺںیمۺڈشؽۺریہۺںیہۺ‪،‬اطیشؿۺشسۺرپۺمسل ّ ۺطےہۺشفرۺشےسۺوتہبۺیکۺشدیمۺدالاتۺےہۺاتہکۺوتہبۺںیمۺاٹؽۺوٹمؽۺرکےۺ‪،‬انگوہں‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫وکۺشسۺیکۺرظنۺںیمۺاجسۺونسشرۺرکۺشیپۺرکاتۺےہۺاتہکۺشؿۺںیمۺالتبمۺوہۺاجےئۺ ّٰیۺہکۺسجۺومتۺےسۺہیۺشاہتنیئۺتلفغۺںیمۺزپشۺےہۺفہۺشسۺرپ ۺ‬
‫ۺہلمح‬ ‫ذن‬

‫رکۺدے‪،‬ۺاہمترےۺتنجۺایۺمنہجۺکتۺےنچنہپۺںیمۺرصػۺومت ُۺراکفٹۺےہ۔ۺشوسفسۺےہۺشسۺاغلفۺرپۺسجۺیکۺزدنیگۺشسۺےکۺالخػۺتجحۺنبۺ‬
‫اجےئ ۺشفر ۺسج ۺےک ّۺشا ِاؾ ۺزدنیگ ۺشےس ۺدبیتخب ۺیک ۺاجبن ۺدتید ۺدںی۔ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺںیمہۺشفرۺںیہمتۺشؿ ۺولوگںۺںیمۺرک ۺدےۺوجۺیسکۺتمعن ۺ ۺ‬
‫رپ‬

‫ںیہناہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺشاطتعۺںیمۺوکاتیہۺرکفشاتۺےہۺشفرۺںیہنجۺوم ۺ‬

‫تےکۺدعبۺوکیئۺرسحتۺہنۺوھچےئۺیگۺ‪،‬ےبۺ‬ ‫شِرتش ۺ‬
‫ےتںیہنۺشف ۺرہنۺیہۺوکیئۺانگہۺش ۺ‬

‫اتہےہۺرکاتۺےہ۔‬
‫ںیمےہۺف ۺہوجۺاچ ۺ‬ ‫کشۺاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬یہۺد ۺاعوکۺوبقؽۺرکےنۺفشالۺےہشف ۺرہشیمہۺالھبیئۺۺش ۺ‬
‫یسےکۺہضبقۺ ۺ‬
‫ال الْغ َُر ْو ُر(‪)۹۲‬‬ ‫ارتَؽْ ُؾ ْم َو غ ََّرتْ ُك ُم ا لْا ََمانِیُّ َحت ّٰی َجآ َء ا َْم ُر ّٰ ِ‬
‫ال َو غ ََّرك ُْم ِب ّٰ ِ‬ ‫(‪ …)13‬فَ َت ْن ُؾ ْم ا َنْف َُسك ُْم َو ت َ َر ّب َْص ُؾ ْم َو ْ‬
‫(پ‪،۵۷‬ا‪ٟ‬حسٱس‪)۳۴:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬متۺےنۺوتۺشینپۺاجںینۺہنتفۺںیمۺڈشںیلۺشفرۺاملسمونںۺیکۺربشیئۺےتکتشفرۺکشۺرےتھکۺشفرۺوھجیٹۺعمطۺےنۺںیہمتۺرفبیۺدایاہیںۺکتۺہکۺاہللۺاکۺمکحۺ‬

‫اہللےکۺمکحۺرپۺشسۺڑبےۺرفیبیۺےنۺرغمفرۺراھک۔‬
‫ٓاایگۺشفرۺںیہمتۺ ۺ‬

‫ذموکرہۺٓاِتیۺابُم َرہکۺیکۺریسفتۺھچکۺویںۺےہہکۺوخشاشہتۺشفرۺذلوتںۺںیمۺالتبموہرکۺمتۺےنۺشینپۺاجونںۺوکۺہنتفۺںیمۺڈشالشفرۺوتہبۺںیمۺ‬
‫ؿےنۺںیہمتۺدوھےکۺںیمۺراھک۔‬
‫ںکتۺہکۺومتۺاکۺرپفشہنۺٓاایگۺشفرۺاطیش ۺ‬
‫اٹؽۺوٹمؽۺشفرۺکشۺرکےتۺرےہۺاہی ۺ‬
‫سانۺنۺرصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےتۺںیہۺہکۺانگوہںۺےسۺوچبشفرۺوتہبۺرپۺاقمئۺروہہکۺزدنیگۺےکۺیہیۺدنچۺدؿ ۺںیہۺشفرۺ‬
‫(‪…)11‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اہمتریۺوسشریۺریۺوہیئۺےہۺرقنعبیۺمتۺںیمۺےسۺیسکۺوکۺاکپرشاجےئاگوتۺفہۺدشںیئۺابںیئۺدےھکیۺریغبۺلچۺزپےۺاگۺذٰہلشاہیںۺےسۺکینۺشامعؽۺ‬
‫رکیہۺوُکچۺرکف۔‬
‫ےل ۺ‬
‫ۺ‬

‫سىیاکامالواعیتہے‪:‬‬
‫ۺسانًبساہلل ۺنب ۺوعسمد ۺ َرض ََی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺشس ۺداینںیم ۺرہ ۺصخش ۺامہمؿ ۺےہ ۺشفر ۺشس ۺاک ۺامؽ ۺاعرتی ۺےہ(ینعیۺ‬ ‫(‪…)17‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ساکۺامؽۺفشسپۺےلۺایلۺاجانۺےہ۔‬
‫امہمؿےنۺرتصخۺوہانۺےہۺشفرۺش ۺ‬
‫شامعتسؽۺےکۺےئلۺاعریضۺدایۺایگۺےہ) ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫خُفآخظت‪:‬‬
‫ِ‬ ‫مظؿمیٍبھی‬
‫ےکرمضۺفافتۺںیمۺ‬
‫ِ‬ ‫سانۺشوبۺعُ َیح ْتدّہۺانیجۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َ ٟ‬ہاز َٴۺرفامےتںیہۺہکۺمہۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانۺنۺرصبی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺ‬ ‫(‪…)13‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ایعدتۺرکےنۺٓاےئۺوتۺفہۺرفامےنۺےگل‪:‬وخشۺٓادمدی!اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺںیہمتۺالسیتمۺرھبیۺزدنیگۺۺشفرۺمہۺبسۺوکۺتنجۺاطعرفامےئشفرۺشرگۺربصۺ‬

‫رکف‪،‬چس ۺوبولشفر ۺرپزیہاگری ۺشایتخر ۺرکفوتشس ۺتمعن ۺاک ۺانلم ۺاظرہ ۺےہ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺمت ۺرپ َۺرمح ۺرکے ۺشےسی ۺہن ۺوہاجان ۺہک ۺشکی ۺاکؿ ۺےس ۺونس ۺشفرۺ‬
‫یبنۺرکمیۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺیکۺتبحصۺاپیئۺشسۺےنۺشںیہنۺحبصۺفاشؾۺومتۺیکۺایتریۺرکےتۺیہۺ‬
‫دفرسےۺےسۺاکنؽۺدف‪،‬سجۺےنۺوضحرۺ ّ‬
‫داھکیۺہکۺٓاپۺےنۺہنۺیھبکۺشٹنیۺرپۺشٹنیۺریھکۺہنۺابسنۺرپۺابسنۺرگمۺٓاپۺےکۺےئل َ َ ِ‬
‫ۺِعۺاہجدۺوکۺدنلبۺایکۺاجاتۺوتۺٓاپۺشسۺےکےئلۺرھبوپرایتریۺ‬
‫رکےت‪،‬ذٰہلشۺمتۺیھبۺدلجیۺرکفۺدلجیۺرکفۺاجنتۺیکۺرطػۺاجٕاۺاجنتۺیکۺرطػۺاجٕا۔ۺوغررکف!ۺمتۺسکۺرشہۺرپۺلچۺزپےۺوہ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺ‬

‫مسق!ۺمتۺشسۺداینںیمۺویںۺٓاےئۺوہوگایۺومتۺاہمترےۺاسھتۺاسھتۺےہ‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشسۺدنبےۺرپ َۺرمحۺرفاماتےہۺسجۺےنۺشینپۺزدنیگۺوکۺ‬

‫شکیۺیہۺرطزۺرپۺزگشرشۺہکۺشکیۺڑکٹشۺاھکای‪،‬ۺرپشانۺابلسۺانہپ‪،‬ۺزنیمۺرپۺوسای‪،‬ۺابعدتۺںیمۺوخبۺوکششۺیک‪،‬ۺانگہۺرپۺٓاوسنۺاہبےئ‪،‬ۺذعشبۺےسۺاھباگۺ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫(‪) 328‬‬
‫شفرۺرتمحۺ ۺاکمُت الیشۺوہ ۺش ّٰیۺہکۺشیسۺاحؽۺںیمۺشےسۺومتۺٓایئگ۔‬
‫ذن‬
‫َ‬ ‫فُ‬
‫سانۺ َص ْتل َۺر ّ اقیشۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴۺےسۺشکیۺوسشؽۺ‬
‫ۺسانۺاعمصۺ َشوحؽۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہۺہکۺںیمۺےنرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪…)14‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وپاھچوترفامےنۺےگل‪:‬ۺش ےۺاھبیئۺ!ۺولوگںۺاکۺوجہؾۺرہزگۺںیہمتۺاہمترےۺسفنۺیکۺشالصحۺےسۺاغلفۺہنۺرکےۺویکہکنۺوپھچۺھچگۺمتۺےسۺوہیگۺہنۺ‬
‫ہک ۺدفرسفں ۺےس ۺ‪،‬مت ۺویں ۺہن ۺانہک ۺہک ۺںیم ۺالفںۺالفں ۺہگج ۺاجٕاںۺاگ ۺہک ۺویں ۺاہمترشدؿ ۺےب ۺاکر ۺزگر ۺاجےئ ۺاگ ۺویکہکن ۺومت ۺںیہمت ۺرضفر ۺٓارکۺ‬
‫یےسۺڈوھڈنیتیلۺوہ۔‬
‫یکینےسۺڑبھۺرکیھبکۺوکیئۺشیسیۺزیچۺہنۺدیھکیۺوہیگۺوجانگوہںۺوکدلجۺشفرۺزیت ۺ‬
‫رےہۺیگ‪،‬متۺےنۺ ۺ‬
‫رفاہلل )‬
‫اَس َتِ َ ہ‬ ‫( تہٰبہـٰاالَ َی اہلل‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَلی ہ‪َ ٣‬ح‪٤‬س)‬
‫َػلی ا ہ‬ ‫( َػ‪ٰ٠‬ا ًَل َی ا‪َ ٟ‬حب َٲب‬

‫‪ٰ٣ …328‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ٗص اْل‪ ،۱۴۵ /۱ ،١٣‬حسٱث‪۳۷۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫مُتکیسدتیاَاِعىؼًکےِقت کے‬ ‫بابىنبظ‪:3‬‬

‫مستحباونال‬
‫(شسۺںیمۺنیتۺںیلصفۺںیہ)‬
‫مُتکیسدتیاَ‬ ‫پہلیفعل‪:‬‬

‫اجؿ ۺول!شرگ ۺشاسنؿ ۺےک ۺاسےنم ۺومت ۺیک ۺیتخس ۺےک ۺالعفہ ۺوکیئ ۺفیلکت ۺ ۺشفر ۺذعشب ۺہن ۺوہوتیھب ۺشس ۺیک ۺزدنیگ ۺشریجؿ ۺشفرۺ‬
‫وخایشں ۺیکیھپ ۺزپاجںیئ ۺشفر ۺفہ ۺشےنپٓاپ ۺےس ۺیطلغ ۺشفر ۺتلفغ ۺوک ۺدفررکدے ۺاحالہکنۺشاسیۺںیہن ۺذٰہلشۺشاسنؿ ۺوک ۺاچےئہ ۺہک ۺومت ۺےکۺ‬
‫ابرےۺںیمۺیہۺوسچۺاچبرۺرکےشفرۺشیسۺیکۺایتریۺرکےوصخًاصۺہکبجۺفہۺرہۺہحملۺاھچیپۺرکریہۺےہ۔یسک ۺدشدنمشنۺےنۺایکۺوخبۺ‬
‫اہکےہ‪:‬اکتفیلۺیکۺڈفرۺدفرسےۺےکۺاہھتۺںیمۺےہۺشفرۺمتۺںیہنۺاجےتنۺہکۺفہۺبکۺںیہمتۺاکتفیلۺںیمۺالتبمۺرکدےۺاگ۔‬
‫ُ‬
‫سیزىالقناٌ َرض ََیا ہہلل ًَ‪٨‬ہکیبیٹےکُىعیحت‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺسانامقلؿۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺشےنپۺےٹیبۺوکۺتحیصنۺرکےتۺوہےئۺرفامای‪:‬ریمےۺےچب!متۺںیہنۺاجےتنۺہکۺومتۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیہمتۺبکۺٓاڑکپےذٰہلشۺشسۺےسۺےلہپۺہکۺفہۺۺشاچکنۺٓاےئمتۺشسۺےکۺےئلۺایتریۺرکۺول۔‬
‫ریحتۺےہۺشسۺصخشۺرپۺوجۺیسکۺرُپۺفطلۺشفر َۺرگنۺفرُسفرۺیکۺڑبیۺلفحمۺںیمۺرشکیۺوہشفرشےسہیۺربخۺدیۺاجےئۺہکۺشیھبۺ‬
‫وکیئۺاپسیہۺٓاےئۺاگشفرںیہمتۺبسۺےکۺاسےنمۺاپچنۺوکڑےۺامرےاگوتًانیقیشےسلفحمۺدبزمہۺشفرۺزدنیگۺےبرفقنۺولعمؾۺوہیگۺرگمۺ‬
‫ومتۺوجہکۺرہۺہحملۺےھچیپۺےہشفرۺیسکۺیھبۺفتقۺامتؾۺرَتۺویتخسںۺےکۺاسھتۺٓارکۺڑکپۺیتکسۺےہۺاحالہکنۺشاسنؿۺشسۺےسۺاغلفۺےہ۔ۺشسۺاکۺ‬
‫ببسۺضحمۺدوھاکۺشفرۺاہجتلۺےہ۔‬
‫مُتکیشزتِتکلیفکیپہچاٌ‪:‬‬
‫اجؿۺول!ومتۺیکۺدشتۺشفرۺفیلکتۺیکۺیقیقحۺاچہپؿۺوتفیہۺرکاتکسےہۺوجشسۺاکۺذشہقئۺےھکچۺاگشفرۺسجۺےن شیھبۺکتۺذشہقئۺ‬
‫ںیہنۺاھکچفہۺدفرطوقیںۺےسۺاچہپؿۺرکاتکسےہۺایۺوخدۺوکۺےنچنہپۺفشےلدردۺشفرۺاکتفیلۺاکۺشدنشزہۺرکےکۺاچہپؿۺرکاتکسےہۺایۺاحتلۺزنعۺ‬
‫ںیمۺولوگںۺوکۺنجۺاکتفیلۺںیمۺالتبمۺداتھکیۺےہۺشؿۺںیمۺوغرۺرکے۔‬
‫شسۺاکۺشدنزہۺویںۺۺوہاتکسےہۺہکۺمسجۺاکۺوجۺہصحۺےبۺاجؿۺوہاکچوہشےسۺدردۺاکۺشاسحسۺںیہنۺوہاتشفرۺسجۺںیمۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اجؿۺوہشےسۺدردۺاکۺشاسحسۺوہاتےہوجۺہکۺ َدرۺشلصۺرفحۺوکۺوہاتےہذٰہلشۺبجۺوکیئۺہصحۺزیمخۺوہاتےہۺایۺٓاگۺےسۺلجۺاجاتےہوتۺ‬
‫یہیۺنلجۺایۺفیلکتۺرفحۺیکۺاجبنۺڑبیتھۺےہشفرۺسجۺدقرۺڑبیتھۺےہشیسۺدقرۺرفحۺفیلکتۺوسحمسۺرکیتۺےہ۔شدنشزہۺرکفۺہکۺذموکرہۺ‬
‫وصرتۺںیم ۺفیلکتۺوگت‪،‬وخؿۺشفرۺدرگیۺوصحںۺںیمۺمیسقتۺوہیتۺےہۺشفرۺرفحۺکتۺشسۺاکۺھچکۺیہۺہصحۺچنہپۺاپاتےہہکبجۺشرگیہیۺ‬
‫فیلکتۺۺدرگیۺوصحںۺوکۺہنۺےچنہپۺشفرۺربشہِۺرشتسۺرفحۺکتۺچنہپۺاجےئۺوتۺشسۺیکۺفیلکتۺشفرۺدشتۺاکۺاعمَۺایکۺوہاگ؟‬
‫َّ‬
‫ىؼًکسےکہتےہیٍ؟‬
‫َبْعۺشسۺفیلکتۺاکۺانؾۺےہۺوجۺربشہِۺرشتسۺرفحۺرپۺانزؽۺوہیتۺےہۺشفرۺامتؾۺشزجشۺوکۺریھگۺیتیلۺےہۺاہیں ۺکتۺہکۺرفحۺاکۺفہۺہصحۺ‬
‫یھبۺفیلکتۺوسحمسۺرکاتےہۺوجۺدبؿۺیکۺرہگشویئںۺںیمۺےہۺابلکلۺشےسیۺےسیجۺشرگیسکۺےصحۺرپۺوکیئۺاکاٹنۺےھبۺوتدبؿۺۺدردۺوسحمسۺرکاتےہۺ‬
‫رگمۺشسۺےکۺاسھتۺاسھتۺرفحۺاکۺفہۺہصحۺیھبۺدردۺوسحمسۺرکاتےہۺوجۺہکۺاکاٹن ےنھبچۺیکۺہگجۺےسۺالموہ۔ شسۺےکۺربسکعۺےنلجۺاکۺشرثاکیفۺ‬
‫دری ۺکت ۺراتہےہویکہکن ۺٓاگ ۺےک ۺشزجش ۺمسج ۺےک ۺشدن ۺر ۺکت ۺرسشتی ۺرک ۺاجےت ۺںیہ ۺشفر ۺویں ۺشس ۺیلج ۺوہیئ ۺہگج ۺاک ۺوکیئ ۺیھب ۺشدنرفین ۺایۺ‬
‫ریبفین ۺہصح ۺٓاگۺےک ۺشرث ۺےسۺوفحمظۺںیہن ۺراتہۺشفرۺرھپ ۺوگتۺےک ۺشزجشںیمۺیلیھپ ۺوہیئ ۺرفحۺےک ۺےصحۺیھبۺشسۺاک ۺشاسحسۺےئکۺریغبۺ‬
‫ںیہنۺرہۺاپےتہکبجۺزمخۺرصػ ۺشیسۺہگجۺاتگلےہاہجںۺولاہۺ(ینعی ۺولتشر ۺفریغہ)ےگلشفرۺشیسۺفہجۺےس ۺزمخۺیکۺفیلکت ۺےنلجۺیکۺفیلکتۺےسۺ‬
‫یکلہۺوہیتۺےہ۔‬
‫ىؼًکیتکالیف‪:‬‬
‫زنعۺیکۺاکتفیلۺربشہِۺرشتسۺرفحۺرپۺہلمحۺٓافرۺوہیتۺںیہۺشفرۺرھپۺہیۺاکتفیلۺامتؾۺدبؿۺںیمۺویں ۺلیھپۺاجیتۺںیہۺہکۺرہۺرہ َۺرگۺ‬
‫ےسۺ‪،‬رہۺرہےھٹپۺےسۺ‪،‬ۺرہۺرہےصحۺشفروجڑۺےسۺرفحۺیچنیھکۺاجیتۺےہزینۺرہۺابؽۺیکۺڑجۺےسۺشفرۺرَسۺےسۺاپٕاںۺکتۺیکۺاھکؽۺےکۺرہۺےصحۺےسۺ‬
‫رفح ۺاکنیل ۺاجیت ۺےہذٰہلشۺمت ۺشسۺیکۺفیلکت ۺشفر ۺدردۺےک ۺابرےۺںیمۺتم ۺوپوھچ ہک ۺزبروگںۺےن ۺوتاہیںۺکت ۺرفامدایےہۺہک ۺومت ۺیکۺ‬
‫فیلکتۺولتشرۺےکۺفشرۺےس‪ٓ،‬ارےۺےکۺریچےنۺےسۺشفریچنیقۺےکۺاکےنٹۺےس یھبۺۺزایدہۺفیلکتۺدہۺےہۺویکہکنۺبجۺولتشرۺاکۺفشرۺدبؿۺرپۺ‬
‫زپاتےہوتۺدبؿۺوکۺفیلکتۺشیسۺفہجۺےسۺوسحمسۺوہیتۺےہہکۺشسۺاکۺرفحۺےکۺاسھتۺقلعتۺاقمئۺےہۺوتۺ َذرشۺشدنشزہۺرکفہکۺسکۺدقرۺفیلکتۺ‬
‫وہیگ ۺبج ۺولتشر ۺربشہِۺرشتس ۺرفح ۺرپ ۺزپے ۺیگ؟ ۺبج ۺیسک ۺوک ۺولتشر ۺےس ۺزیمخ ۺایکاجےئ ۺوت ۺدمدامگن ۺاتکسےہ ۺشفر ۺخیچ ۺفاکپر ۺرکاتکسےہۺ‬
‫ویکہکنۺشسۺےکۺزابؿۺفۺمسجۺںیم‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ؽ‬
‫اطتق ۺوموجد ۺےہہکبج ۺرمےن ۺفشےلیک ۺٓافشز ۺشفرۺخیچۺف ۺاکپرۺفیلکتۺیک ۺفہجۺےسۺمتخ ۺ ۺوہاجیت ۺےہویکہکن ۺومتۺیکۺفیلکت ۺشس ۺفتقۺڑبھ ۺرکد ۺ‬
‫ںیہن‬
‫رپہبلغۺرکیتیلۺےہۺشفررھپۺوپرےدبؿۺیکۺۺاطتقۺنیھچۺۺرکۺرہۺےصحوکۺزمکفرۺرکدیتیۺںیہۺاہیںۺکتۺہکۺیسکۺیھبۺےصحۺںیمۺدمدۺامےنگنۺیکۺاطتقۺ ۺ‬
‫ؿ‬
‫ریتہ ۺزین ۺوسےنچ ۺےنھجمس ۺیک ۺالصتیح ۺرپ ۺاغبل ۺٓارک ۺشےس ۺریحشؿ ۺفرپاشیؿ ۺرکدیتی ۺےہہکبج ۺزابؿ ۺوک ۺوگاگنشفر ۺابیق ۺامسجین ۺوصحں ۺوک ۺےب ۺاج ۺ‬
‫رکدیتی ۺےہ‪،‬شرگ ۺوکیئۺصخش ۺزنعۺےک ۺفتق ۺرفان‪ ،‬ۺ َّجاانۺای ۺدمد ۺامانگنیھب ۺاچےہوت ۺشاسیۺںیہن ۺرکاتکسشفر ۺشرگۺھچک ۺاطتق ۺابیقۺیھب ۺوہوت ۺشس ۺفتق ۺش ۺ‬
‫س‬
‫تق‬ ‫ْعہۺشفراگےئۺلیبۺےک ْ َ ْ‬
‫ۺڈکشےنۺیکۺٓافشزۺیہۺونسۺےگ‪ ،‬شسۺاکۺرگنۺایٹمالۺوہاجاتۺےہوگایۺیٹمۺےسۺانباھتۺوترمےتۺف ۺ‬ ‫ےکقلحۺشفرۺےنیس َ‬
‫ۺےسع َ َ ْ‬
‫یھب ۺیٹم ۺاظرہ ۺوہیت ۺ ۺےہ‪،‬رہ َۺرگ ۺےس ۺرفح ۺاکنیل ۺاجیت ۺےہ ۺسج ۺیک ۺفہج ۺےس ۺفیلکت ۺمسج ۺےک ۺشدنر ۺابرہ ۺرہہگج ۺلیھپ ۺاجیت ۺےہ‪ ،‬ۺٓاوھکنں ۺےکۺ‬
‫ٹ‬
‫ۺسۺاجیتۺےہ‪،‬ۺاثمےنۺشفرپۺیکۺاجبنۺ چنھۺاجےتۺںیہۺشفرۺشایلگنںۺیلینۺزپاجیتۺںیہ‪،‬سجۺ‬ ‫ڈےلیھشفرپۺڑچھۺاجےتۺںیہ‪،‬ۺوہٹنۺوسھکۺاجےتۺںیہ‪،‬ۺزابؿ ُ ْ‬
‫َ‬
‫یت‬
‫دبؿۺیکۺرہۺرہرگۺےسۺرفحۺاکنیلۺاجیکچۺوہۺشسۺیکۺاحتل َۺمۺوپوھچ ویکہکنۺشرگۺمسجۺیکۺۺشکیۺرگۺیھبۺ چنھۺاجےئۺوتۺتہبۺزایدہۺفیلکتۺوہ ۺ‬
‫ےہ۔ذرشوغروتۺرکفہکۺوپریۺرفحۺوکۺشکیۺرگۺےسۺںیہنۺہکلبۺرہۺرہرگۺےسۺاکنال اجاتۺےہۺوتۺسکۺدقرۺفیلکتۺوہیتۺوہیگ؟شفرۺرھپۺٓاہتسہۺٓاہتسہۺ‬
‫ےک‬
‫مسج ۺےک ۺرہ ۺرہ ۺےصحرپومت ۺاطری ۺوہیت ۺےہ‪،‬ےلہپدقؾ ۺڈنھٹےزپےتںیہ ۺرھپڈنپایلں ۺشفررھپرشںین ۺڈنھٹی ۺزپاجیت ۺںیہ ۺشفر ۺویں ۺمسج ۺ ۺ‬
‫تق‬
‫چنیھکیلۺاجیتۺےہ‪،‬یہیۺفہۺف ۺ‬
‫کت ۺ‬ ‫قلح ۺ‬
‫ںکتۺہکۺرفحۺ ۺ‬
‫رھپفیلکتۺاکۺاسانمۺرکانزپاتۺےہاہی ۺ‬
‫ےکدعبۺ ۺ‬
‫فیلکت ۺ‬
‫ۺ‬ ‫رھپیتخسۺشفرۺ‬
‫دعب ۺ‬
‫ےک ۺ‬
‫یتخس ۺ‬
‫رہرہےصحۺ ۺوک ۺ‬
‫وہاتےہبجۺرمےنۺفشےلیکۺشدیمںیۺداینشفرۺداینفشولںۺےسۺمتخۺوہاجیتۺںیہۺہکبجۺوتہبۺاکۺدرفشزہۺھچکۺیہۺدریۺےلہپدنبۺوہاجاتےہشفرۺرھپۺرسحتۺ ۺف‬
‫ریھگیتیلۺےہ ۺ۔‬
‫ےس ۺ‬‫بن ۺ‬
‫دنشتمۺشےساچرفںۺاج ۺ‬
‫ٓ‬
‫تُبہقبُلہُىےکااخظی ِقت‪:‬‬
‫روسؽ ۺشَرکؾ‪،‬اش ِہۺینب ۺٓادؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬دنبےۺیکۺوتہبۺشسۺفتقۺکت ۺوبقؽۺیکۺاجیت ۺےہبجۺکتۺ‬
‫ِ‬
‫(‪) 329‬‬
‫ںیم َد ۺؾ ۺہن َشکٹۺاجےئ۔‬
‫ےلگ ۺ‬
‫ۺ‬

‫ىؼًکےِقتتُبہکظىا‪:‬‬
‫ۺسانۺاجمدہۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺہیۺٓا ۺ‬
‫ِتیابُم َرہکۺالتفتۺرفامیئۺ‪:‬‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫‪ …329‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬سًٰات‪ ،‬باب فی ٓـ‪ ١‬ا‪ٟ‬تٰبٶ…ا‪ٟ‬ذ‪ ،۱۳۷ /۵ ،‬حسٱث‪۱۵۴۸:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬
‫ۤٗ‬
‫ٰن (پ‪،۴‬ا‪٨ٟ‬شآء‪)۳۸:‬‬
‫َ‬ ‫ت ال َّت ْوبَ ُة لِل َّ ِذ ْی َن َی ْع َمل ُْو َن َّ‬
‫الس ِّیاٰ ِت‪َ -‬حت ّٰی اِ َذا َح َضر ا َ َح َد ُه ُم ال َْم ْو ُت ق َ‬
‫َال اِن ِ ّیْ ت ُ ْب ُت ال ٴْـ َ‬ ‫َو لَ ْؼ َس ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺفہۺوتہبۺشؿۺیکۺںیہنۺوجۺانگوہںۺںیمۺےگلۺرےتہۺںیہۺاہیںۺکتۺہکۺبجۺشؿۺںیمۺیسکۺوکۺومتۺٓاےئۺوتۺےہکۺشبۺںیمۺےنۺوتہبۺیک۔‬
‫رھپۺشس ۺیکۺریسفت ۺرکےت ۺوہےئۺرفامای‪:‬ھچک ۺولگۺشسۺفتق ۺوتہبۺرکےت ۺںیہۺبجۺرفےتش ۺرظنۺٓاانۺرشفع ۺوہاجےتۺںیہۺاحالہکن ۺشس ۺفتق ۺوتۺ‬
‫ۺَمشل ْمَ ووتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺشینپۺشیلصۺوصرتۺںیمۺاظرہۺوہاجےتۺںیہ۔‬
‫رضحت َ َ ُ ۺ‬
‫َ‬
‫مت ۺزنع ۺےک ۺفتق ۺیک ۺویتخسں ۺشفر ۺاکتفیل ۺےک ۺابرے ۺںیم َۺم ۺوپوھچ‪،‬زینومت ۺیک ۺایتخسں ۺشس ۺدقر ۺزایدہ ۺںیہ ۺہک ۺوضحر ۺدّیسِ ۺاعمَ َػلی ا ہ‬
‫ہلل‬

‫َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺوخد ۺشےنپ ۺابرے ۺںیم ۺیھب ۺداع ۺایکرکےت ۺےھتہک’’ای ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ !١‬ۺدمحم ۺ( َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪)٥٠‬رپ ۺومت ۺیک ۺایتخسں ۺٓااسؿۺ‬
‫(‪) 330‬‬
‫رفامدے۔‘‘‬
‫ولگۺشؿۺویتخسںۺیکۺحیحصۺاچہپؿۺہنۺوہےنۺیکۺفہجۺےسہنۺوتۺشؿۺےسۺانپہۺامےتگنۺںیہۺشفرۺہنۺیہۺشںیہنۺشتیمہۺدےتیۺںیہۺویکہکن ۺبج ۺیسکۺزیچۺاکۺ‬
‫فوجدۺہنۺوہوتۺشےسرصػۺون ِرۺوبنتۺشفرۺون ِرفالتیۺےسۺیہۺاجاناجاتکسےہ۔ۺیہیۺفہجۺےہۺہکۺشایبنےئۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬شَلَ‪٦‬ۺشفرۺشفایلےئۺرکشؾۺ َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬ا ہہلل ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺ‬
‫ومتۺےسۺتہبۺزایدہۺوخػۺزدہۺراہرکےتۺےھت۔‬
‫ٓ‬
‫مُتکےخُفسےہیمُتىہاجائے‪:‬‬
‫سانعی ٰسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬شےوحشرویںۺیکۺامجتع!ۺمتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺداعاموگنہکۺفہۺھجمۺرپۺومتۺیکۺایتخسںۺٓااسؿۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رفامدےویکہکنۺےھجمۺومتۺاکوخػۺشسۺدقرےہہکۺںیہکۺشسۺےکۺوخػۺےسۺیہۺےھجمۺومتۺہنۺٓااجےئ۔‬

‫مظىےکےبىزبھیمُتکیتلدی‪:‬‬
‫وقنمؽ ۺےہہک ۺینب ۺشرسشل ۺےک ۺھچک ۺولوگں ۺاک ۺزگر ۺشکی ۺربقاتسؿ ۺےس ۺوہشوت ۺیسک ۺےن ۺاہک‪:‬شرگمت ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےس ۺویں ۺداعرکفہک ۺفہ ۺیسکۺ‬
‫ںیمھچکۺاتبےکسۺوتۺاسیکۺرےہۺاگ؟ۺانچہچنۺشوہنںۺےنۺداعیکۺوتاکیکیۺشکیۺربقۺےسۺرمدہۺالکنشفرۺشؿۺےکۺ‬
‫رُمدےۺوکۺزدنہۺرکدےۺاتہکۺفہۺومتۺےکۺابرےۺ ۺ‬
‫اسےنمۺڑھکشۺوہایگ‪،‬شوہنںۺےنۺداھکیہکۺشسۺیکۺاشیپینۺرپۺدجسےۺاکۺاشنؿۺۺےہ‪،‬فہۺرمدہۺےنہکۺاگل‪:‬شےولوگ!متۺھجمۺےسۺایکۺاچےتہۺوہ؟ےھجمۺرَمےۺوہےئۺ‬
‫اچپسۺ‬

‫‪ …330‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ذرك ‪٣‬زق رسٰ‪ ٢‬اہلل‪ ،۵۸۳ /۵ ،‬حسٱث‪۳۶۵۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اسؽۺاکۺرعہصۺزگراکچےہۺرگمشیھبۺکتۺۺدؽۺےسۺومتۺیکۺیخلتۺمکۺںیہنۺوہیئ۔‬
‫َ‬
‫َ‬
‫روسؽۺرکمیۺ َػلی ا ہہلل ت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺیکۺ‬ ‫َ‬ ‫شُ ّؾۺشلم وونینمۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ۺس ُ اتاعہشئۺّدصہقی َرض ََی ا ہہلل ت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہارفامیتۺںیہ‪:‬بجۺےسۺ ِ‬
‫فافتۺیکۺدشتۺوکداھکیےہۺبتۺےسۺیسکۺیکۺٓااسؿۺومتۺرپۺرکشۺںیہنۺٓاات۔‬
‫ٰ‬ ‫ٓ‬ ‫ْ‬
‫تىؼًمیٍاساىیکےلئےسوائےمعففے‪:‬‬
‫ِ‬ ‫ِق‬
‫رفشتیۺںیمۺےہہکۺایپرےۺٓااقۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺویںۺداعرفامایرکےتےھت‪:‬ایاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬وتۺوھٹپںۺےس‪،‬ڈہویںۺ‬
‫(‪331‬‬
‫ےسشفرشویلگںۺےکوپرفںۺےسۺرفحۺاکناتلےہ‪،‬ایۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ومتۺےکۺاعمہلمۺںیمۺریمیۺدمدۺرفامۺشفرۺشےسۺھجمۺرپۺٓااسؿۺرفام۔‬

‫مُتکیتکلیفاِعتلُاعکے‪ِ377‬اع‪:‬‬
‫سانۺنۺرصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺرفشتیۺرکےتۺںیہۺہکۺرساک ِردفۺاعمَۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺومتۺیکۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 332‬‬
‫اکتفیلۺشفرۺشسۺےکۺقلحۺںیمۺ َشکٹۺاجےنۺاکۺذرکۺرکےتۺوہےئۺرفامای‪:‬ہیۺفیلکتۺولتشرےکنیتۺوسۺ َفشرۺےکۺربشربۺےہ۔‬
‫ٓ‬
‫اساٌتظیًمُت‪:‬‬
‫ابراگہِۺراستلۺںیمۺومتۺشفرۺشسۺیکۺدشتۺےکۺابرےۺںیمۺوسشؽۺوہشوتشراشدۺرفامای‪:‬ۺٓااسؿۺرتنیۺومتۺۺشکیۺاکےٹنۺدشرۺ‬
‫(‪) 333‬‬
‫ینہٹۺیکۺرطحۺےہۺوجۺہکۺرفیئۺںیمۺیسنھپۺوہیئۺوہۺذٰہلشۺبجۺیھبۺشےسۺرفیئۺےسۺاکنالۺاجےئۺاگۺشسۺےکۺاسھتۺرفیئۺرضفرۺٓایئۺیگ۔‬
‫ہظعگپظمُتکااثظ‪:‬‬
‫اطلسؿ ح َۺنْف ۺرَب َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشکی ۺرمضی ۺیک ۺایعدت ۺیک ۺرھپ ۺشراشد ۺرفامای‪:‬ںیمۺ‬ ‫دف ۺاہجں ۺےک ْح َو‬
‫ۺاتحر‪ ،‬ۺ ِ‬
‫اجاتنوہںۺہکۺشسۺرپۺایکزگرریہۺےہ‪،‬ۺشسۺیکۺوکیئۺرگۺیھبۺشیسیۺںیہنۺےہۺسجۺرپۺدحیلعہۺدحیلعہۺومت‬

‫‪ٰ٣ …331‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ذرك ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،‬باب ا‪ٟ‬دٰٖ ‪ ٩٣‬اہلل‪ ،۴۵۵ /۵ ،‬حسٱث‪۳۸۹:‬‬
‫‪ٰ٣ …332‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ذرك ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،‬باب ا‪ٟ‬دٰٖ ‪ ٩٣‬اہلل‪ ،۴۵۱ /۵ ،‬حسٱث‪۳۹۵:‬‬
‫‪ٰ٣ …333‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ذرك ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،‬باب ا‪ٟ‬دٰٖ ‪ ٩٣‬اہلل‪ ،۴۵۱ /۵ ،‬حسٱث‪۳۹۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 334‬‬
‫ۺیکۺفیلکتۺاکۺشرثۺہنۺوہراہۺوہ۔‬
‫مظىابہتظہےیامیزاٌجيگمیٍ؟‬
‫َ‬ ‫بستظپظ‬
‫ی ۺشرملب ٰضی َرك َ‪ ٦‬ا ہہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪ ٥‬ۺاہجد ۺیک ۺرتبیغ ۺدےتی ۺوہےئ ۺرفامای ۺرکےت‪ :‬ۺشرگ ۺاہجد ۺہنۺ‬ ‫شریم ۺشلم وونینم ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سان ۺ ُّ‬
‫رکفےگ ۺوت ۺیھب ۺومت ۺٓارکرےہ ۺیگ‪ ،‬ۺمسق ۺےہ ۺشس ۺذشت ۺیک ۺسج ۺےک ۺقن ح َض ہہ ۺدقرت ۺںیم ۺریمی ۺاجؿ ۺےہ! ۺریمے ۺزندکی ۺولتشر ۺےکۺ‬
‫زہشرۺ َفشرۺاھکانۺرتسبۺرپۺومتۺٓاےنۺےسۺزایدہۺےکلہۺںیہ۔‬
‫مُتکیتلدیکبتک؟‬
‫ۺسان شۺ امؾ ۺشَفزشیع ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺںیمہ ۺہی ۺابت ۺیچنہپ ۺےہ ۺہک ۺایقتم ۺٓاےن ۺکت ۺرمدہ ۺومت ۺیکۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫فیلکتۺوسحمسۺرکاتراتہےہ۔‬
‫سبسےبغھکظہُلياکچیؼ‪:‬‬
‫ْ‬
‫ۺسانۺ َ ّ‬
‫ششدۺنبۺشفسۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺومنمۺرپۺداینۺفۺٓارختۺںیمۺومتۺےسۺڑبھۺرکۺوکیئۺوہانلکۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫زیچۺںیہنۺےہہکۺشسۺیکۺفیلکتۺٓارفںۺےکریچےنۺےس‪،‬ۺویچنیقںۺےکۺاکےنٹۺےسۺشفرۺاہڈنویںۺںیمۺشُابےلۺاجےنۺےسیھبۺڑبھۺرکےہ‪،‬ۺ‬
‫شرگۺوکیئ ۺرمدہ ۺربقےسۺلکن ۺرک ۺداینفشولںۺوک ۺومتۺےک ۺابرے ۺںیم ۺاتبےئۺوت ۺفہ ۺولگ ۺزدنیگ ۺےسۺوکیئ ۺعفنۺشاھٹںیکس ۺہنۺدنین ۺںیمۺوکیئۺ‬
‫وکسؿۺاپںیئ۔‬
‫مُمًپظمُتکیتکالیفکیِجہ‪:‬‬
‫ۺسان ۺزدینب ۺشملس ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ اْل ََرك‪ ٦‬شۺ ےنپ ۺفشدلاصبح ۺےس ۺرفشتی ۺرکےت ۺںیہ‪:‬بج ۺومنم ۺشےنپ ۺلمع ۺےکۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ذرہعی ۺشس ۺدرہج ۺوک ۺہن ۺاپےکس ۺوج ۺہک ۺشےس ۺتنج ۺںیم ۺانلمےہ ۺوت ۺشس ۺرپ ۺومت ۺیک ۺاکتفیل ۺڈشؽ ۺدی ۺاجیت ۺںیہ ۺاتہک ۺومت ۺیک ۺاکتفیل ۺشفرۺ‬
‫ایتخسں ۺربدشت ۺرکےکتنج ۺںیم ۺشانپ ۺدرہج ۺ ۺاپےل ۺشفر ۺبج ۺاکرف ۺاک ۺوکیئ ۺشاسیلمع ۺچب ۺاجےئ ۺسج ۺاک ۺدبہل ۺہن ۺدایایگوہوت ۺشس ۺرپ ۺومتۺ‬
‫ٓااسؿۺرکدیۺاجیتۺےہاتہکۺلمعۺاکۺدبہلۺںیہیۺوپرشوہاجےئۺشفرۺفہۺمنہجۺیکۺرطػۺریھپۺدایۺاجےئ۔‬

‫‪٣ …334‬ش‪٨‬س ا‪ٟ‬بزار‪٣ ،‬ش‪٨‬س س‪٤٠‬ا‪ ٪‬ا‪ٟٔ‬ارسی‪ ،۴۸۰ /۶ ،‬حسٱث‪۵۵۳۵:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫مُتکیشزت‪:‬‬
‫شکیۺزبرگۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےکۺابرےۺںیمۺاتلمےہۺہکۺفہۺامیبرفںۺیکۺایعدتۺتہبۺزایدہۺایکرکےتشفرۺوپےتھچ‪:‬متۺومتۺ‬
‫وکاسیکاپےتۺوہ؟بج ۺشؿۺاکۺٓارخیۺفتقۺٓاایوتۺیسکۺےنۺوپاھچ‪ٓ:‬اپۺومت ۺوکۺاسیکاپےت ۺںیہ؟ۺرفامای‪ :‬ۺوگای ۺٓاامسونں ۺوک ۺزنیمۺےسۺ‬
‫المدایایگےہشفرۺریمیۺرفحۺوسیئۺربشربۺوسرشخۺےسۺلکنۺریہۺےہ۔‬
‫ٓ‬
‫اچاىکمُتکااىا‪:‬‬
‫ف‬ ‫مح‬
‫ْس ِںۺاکانئت‪،‬ۺ ح ْ ِْروموجدشت َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدرفامایےہ‪:‬شاچکن ۺومتۺاک ۺٓااجانۺ(اکلم) ومنمۺےکۺ‬
‫(‪) 335‬‬
‫ےئلۺرشتحۺےہۺشفرۺانگہۺاگرۺےکۺےئلۺابثعۺدنشتم۔‬
‫ُ‬
‫مظسےکاایکبال‪:‬‬
‫ۺسِاعمَ‪ ٧،‬ہٰ َر ہ‪َ ٣‬حش‪َ ٥‬ػلی‬
‫مْک‬
‫ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےنۺ‬ ‫ِّ ّ‬ ‫َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےسرمفی ۺےہہک‬ ‫ۺسان ح ُ ْووؽ َرض ََی ا ہ‬
‫ہلل‬ ‫ِّ ُّ‬ ‫رضحت‬

‫شراشدرفامای‪:‬شرگ ۺرُمدے ۺاک ۺشکی ۺابؽ ۺیھب ۺزنیم ۺفٓاامسؿ ۺفشولں ۺرپ ۺراھکاجےئوتبس ۺےک ۺبس ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺمکح ۺےس ۺرَماجںیئۺ‬
‫(‪) 336‬‬
‫ویکہکنۺرہۺابؽۺںیمۺومتۺوہیتۺےہۺشفرۺسجۺزیچۺرپۺیھبۺومتۺزپۺاجےئۺفہۺیھبۺرمۺاجیتۺےہ۔‬
‫مُتکیتکلیفکاایکقفظہاِعسىیاکےپہاػ‪:‬‬
‫شکیۺرفشتیۺںیمۺےہ‪:‬شرگۺومتۺیکۺفیلکتۺاکۺشکیۺرطقہۺداینۺےکۺاہپڑفںۺرپۺرھکۺدایاجےئۺوتۺبسۺےکۺبسۺلھگپۺاجںیئ۔‬
‫ٓ‬
‫اساٌمُت‪:‬‬
‫سانۺشربشمیہ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ ََل ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےکۺشاقتنؽۺےکۺدعبۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشؿۺےسۺرفامای‪:‬‬
‫وقنمؽۺےہہکۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانۺشربشمیہۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬شسۺرگؾۺخیسۺیکۺرطحۺےسجۺرَتۺ‬
‫‚شےۺریمےۺلیلخ!ٓاپۺےنۺومتۺوکۺاسیکاپای؟‛ رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رفیئۺںیمۺراھکاجےئۺشفرۺرھپۺچنیھکۺایلاجےئ۔‛شراشدۺرفامای‪‚:‬مہۺےنٓاپۺوکٓااسؿۺومتۺدی۔‛‬

‫‪ …335‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ا‪ٟ‬شٲسٵ ًائظٶ‪ ،۴۶۵/۹ ،‬حسٱث‪۵۵۰۹۶:‬‬

‫‪ٰ٣ …336‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ذرك ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،‬باب ا‪ٟ‬دٰٖ ‪ ٩٣‬اہلل‪ ،۴۵۵/۵ ،‬حسٱث‪۳۹۰:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫مُتکیتکلیفہاىشیمیٍبھُىيےکیـظح‪:‬‬
‫ۺرفحۺابُم َرہکۺبجۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺاحرضۺوہیئۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫ۺومسۺک‪٠‬ٲ ہ‪ ٥‬اہلل ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬یک ِ‬
‫سان ٰ‬
‫رمفیۺےہہکۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ٹ‬ ‫ےن ۺشراشد ۺرفامای‪‚:‬شے ٰ‬
‫ںیم‬
‫ۺومس ۺٓاپ ۺےن ۺومت ۺوک ۺاسیکاپای؟‛رعض ۺیک‪‚:‬شےنپٓاپ ۺوک ۺشس ۺزدنہ ِۺچْای ۺیک ۺرطح ۺاپایےسجاہڈنی ۺ ۺ‬
‫ہکشُڑاجےئ۔‛‬
‫ےکس ۺ‬
‫ہکرشتحۺاپےئۺشفرۺاکٹھچرشۺیھبۺہنۺاپ ۺ‬
‫ےئ ۺ‬
‫یھب ۺہنٓا ۺ‬
‫ت ۺ‬‫وھباناجراہوہشفرۺشےسۺوم ۺ‬
‫بشُاترۺراہوہ۔‛‬
‫سجیکۺاھکؽۺاصق ۺ‬
‫ییکۺرطحۺاپای ۺ‬
‫پوکۺشسۺزدنہۺرکب ۺ‬
‫ںیمہیۺشافلظۺںیہ‪‚:‬شےنپۺٓا ۺ‬
‫تی ۺ‬
‫کیرفش ۺ‬
‫ش ۺ‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬کاِظاللاہظی‪:‬‬

‫حؽُع َػلی ا ہ‬
‫َ‬
‫رحۺاعایملںۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےکفِ ِ‬
‫اصؽۺابُم َرکۺےکۺفتقۺشؿۺےکۺاپسۺشکیۺ‬ ‫رفشتیۺںیمۺےہۺہکۺٓااقےئۺدفاہجں‪،‬ۺ َ ِ‬
‫اپینۺاکۺربنتۺراھکاھتسجۺںیمۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺشانپۺاہھتۺدشلخۺرفامےتۺشفرۺرھپۺرہچ ہہۺابُم َرہکۺرپۺریھپۺےتیلۺشفرۺہیۺۺداعامےتگن‪’’:‬ایۺاہلل‬
‫َ‬
‫ۺس ُ اتافہمط َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاۺےنرعضۺیک‪ٓ‚:‬اہ!ۺابابۺاجؿۺٓاپۺسکۺ‬
‫ًَز َٯ َج‪!١‬ھجمۺرپۺومتۺیکۺایتخسںۺٓااسؿۺرفام۔‘‘(‪) 337‬ہیۺدھکیۺرکۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫(‪) 338‬‬
‫ر ینہنۺوہیگ۔‛‬
‫یئےبۺ ۺ‬
‫دلرپۺوک ۺ‬
‫ےکدعبۺاہمترےۺفش ۺ‬
‫اشدرفامای‪ٓ‚:‬اجۺ ۺ‬
‫پےنۺشر ۺ‬
‫ےبنیچۺںیہ۔‛ ٓا ۺ‬
‫دق ۺر ۺ‬

‫مُتاِعکاىٹےساعشار‪:‬‬
‫حرۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِٔ ٟ‬ارۺےسرفامای‪:‬شےۺ‬ ‫فؼۺشمظع َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرضحۺتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانبعکۺشالَ ْ ح ا‬ ‫افر ِ‬ ‫شریمشلم وونینمۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫س ُ َْ‬
‫انُع ُ‬
‫بعک! ۺںیمہ ۺومت ۺےکابرے ۺںیم ۺاتبےیئ؟شوہنں ۺےن ۺرعض ۺیک‪‚:‬شے ۺشریمشوملہنینم! ۺومت ۺشس ۺاشخ ۺیک ۺرطح ۺےہ ۺسج ۺںیم ۺتہبۺ‬
‫اسرےۺاکےٹنۺوہںۺشفرۺشےسۺیسکۺٓادیمۺےکۺٹیپۺںیمۺویںۺدشلخۺایکۺاجےئۺہکۺرہۺاکاٹنیسکۺہنۺیسکۺرگۺںیمۺشکٹۺاجےئۺرھپۺوکیئۺصخشۺشےسۺ‬
‫ھچکانلکنۺاھتفہۺلکنۺٓاایشفرۺوجۺابیقۺرہۺایگفہۺرہۺایگ۔‛‬
‫ےکٹھجےسۺےچنیھکوتوجۺ ۺ‬
‫ۺ‬

‫جسناىیجُػَِکاایکسِسظےکُسواسیيا‪:‬‬
‫ںےکۺرَس َفر َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدرفامای‪:‬بجۺۺدنبہۺۺوم ۺ‬
‫تیکۺایتخسں‬ ‫ونرےکۺرکیپۺ‪،‬امتؾۺویبن ۺ‬

‫‪ …337‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ذرك ‪٣‬زق رسٰ‪ ٢‬اہلل‪ ،۵۸۳ /۵ ،‬حسٱث‪۳۶۵۱:‬‬
‫‪ …338‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب ذرك ٯٓاتہ ػلی اہلل ً‪٠‬ٲہ ٯس‪ ،۵۸۶ /۵ ،٥٠‬حسٱث‪۹۳۵۹:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫کی‬
‫شفرۺاکتفیلۺۺربدشتۺرکاتےہوتشسۺےکۺوجڑۺشکیۺدفرسےۺوکۺالسیتمۺیکۺداعدےتیۺوہےئۺویںۺےتہکۺںیہ‪:‬ۺمتۺالستمۺروہہکۺشبۺمہۺش ۺ‬
‫(‪) 339‬‬
‫کتےکۺےئلۺدجشوہاجںیئۺےگ۔‬
‫تم ۺ‬
‫دفرسےۺےسۺایق ۺ‬
‫ۺوجاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکوبحمبۺۺدنبےۺںیہ۔‬
‫ؿےکۺںیہ ۺ‬
‫تیکۺویتخسںۺےکۺذموکرہۺفشاعقتۺش ۺ‬
‫وم ۺ‬

‫مُتکیمعیبتیٍ‪:‬‬
‫مہ ۺولوگں ۺاک ۺایک ۺےنب ۺاگوجانگوہں ۺںیم ۺ ےسنھ ۺوہےئ ۺںیہ ۺاحالہکن ۺمہ ۺرپ ۺوتومت ۺیک ۺوفیلکتں ۺےک ۺاسھت ۺاسھت ۺدرگی ۺںیتبیصم ۺیھبۺ‬
‫حیکۺوہیتۺںیہ۔‬
‫نیترط ۺ‬
‫ںیتبیصم ۺ‬
‫ۺ‬ ‫تیکۺ‬
‫ںیئیگۺویکہکنۺوم ۺ‬
‫ٓا ۺ‬

‫پہلیمعیبت‪:‬‬
‫سجاکۺذرکۺوہاکچےہ۔‬
‫یلہپتبیصمۺزنعۺیکۺفیلکتۺےہۺ ۺ‬
‫ۺ‬

‫سِسظیمعیبت‪:‬‬
‫ۺَمۺشل ْمَووتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺوصرتۺاکۺدانھکیشفرشسۺےسدؽۺںیمۺڈرۺشفرۺوخػۺاکۺدشلخۺوہانۺےہۺہکۺشرگوکیئۺصخشۺ‬
‫دفرسیۺتبیصم َ َ ُ‬
‫کلَمۺشوملتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺفہۺوصرتۺدانھکیۺاچےہۺۺوجتہبۺڑبےۺانگہۺاگرۺیکۺرفحۺضبقۺۺرکےنۺےکۺفتقۺوہیتۺےہوتفہۺشسۺیکۺاطتقۺ ۺ‬
‫ںیہن‬
‫راتھک۔‬
‫گياہگاعکیمُتکےِقت َّ‬
‫ملکالنُتکیظُعت‪:‬‬
‫ۺسان شۺ ربشمیہ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےن ۺکلَم ۺشوملت ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےسرفامای‪ ‚:‬انگہ ۺاگر ۺدنبے ۺیک ۺرفح ۺضبق ۺرکےت ۺفتق ۺوجۺ‬
‫رمفی ۺےہ ۺہک ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َمۺشل ْمَووتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺرعضۺیک‪ٓ‚:‬اپۺربدشتۺںیہنۺرکںیکسۺےگ۔‛ رفامای‪‚:‬ویکںۺںیہنۺ‬ ‫اہمتریۺوصرتۺوہیتۺےہۺایکۺمتۺےھجمۺداھکۺےتکسۺوہ؟‛ َ َ ُ‬
‫ۺسانۺشربشمیہۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺشانپۺرخۺدبتلیۺایکشفربجۺدفابرہۺےلہپۺرخۺرپۺرشتفیۺ‬
‫رکاتکس؟‛رعضۺیک‪‚:‬شاھچ!وتۺشانپ ُۺرخۺدبتلیۺرکےئجیل۔‛ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫الےئۺوتۺایکۺدےتھکیۺںیہۺہکۺشکیۺایسہۺرمدۺایسہۺڑپکےۺےنہپۺوہےئۺےہۺسجۺےکۺابؽۺڑھکےۺںیہ‪،‬ۺمسجۺےسۺدبوبۺےکۺا ےکپۺشھٹۺ‬

‫‪ …339‬رفزٯض اْلخبار ‪٠ٟ‬سٱ‪ِ٠‬م‪ ،‬باب ا‪٤ٟ‬ٲ‪ ،۱۵۴ /۵ ،٥‬حسٱث‪۶۸۷۵:‬‬

‫ا‪ٟ‬زسا‪ٟ‬ٶ ا‪ٟ٘‬ظیرٱٶ‪ ،‬باب احٰا‪٨ً ٥٬ٟ‬سا‪ٟ‬رخٯد ‪ ٩٣‬ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ ،‬ؾ‪۱۱۴‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رےہںیہ‪،‬ہنمۺشفرونھتنںۺےسٓاگۺےکےلعششفردوھشںۺلکنۺراہےہ‪،‬ہیۺدھکیۺرکٓاپ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےبوہشۺوہےئگ‪،‬ۺھچکۺدریۺدعبۺوہشۺٓاایوتۺ‬

‫ۺَمۺشل ْمَووت!شرگۺانگہۺاگرۺصخشۺ‬
‫میہ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل ۺ‪٦‬ےنۺرفامای‪‚:‬شے َ َ ُ‬
‫سانۺشربش ۺ‬ ‫َمۺشل ْمَ وو ۺ‬
‫ت ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺشینپۺیلہپۺوصرتۺرپےھتۺہیۺد ۺ‬
‫ھکیرکۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬ ‫ََ ُ‬
‫ےئلتہبۺےہ۔‛‬
‫دایاجےئۺوتیہیۺشسۺےک ۺ‬
‫تقرصػۺاہمترشہیۺرہچہۺداھکۺ ۺ‬
‫تےکۺف ۺ‬
‫وکۺوم ۺ‬
‫ُ‬
‫سیزىاساؤس ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬کاِظاللاہظی‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺسان شۺ وب ۺرہریہ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےسۺرمفی ۺےہۺہکۺانجب ۺ َسٲ ہس ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ز َس‪َ ٠‬ین‪َ ،‬رح‪ ٤‬ہٶ ‪ٌَ ٠ٟ‬ا َ‪َ٤ٟ‬ین َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫شراشدۺرفامای‪:‬ۺرضحتۺدشٕادۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺتہبۺزایدہۺریغتۺدنمےھتذٰہلشۺبجۺشےنپۺرھگۺےسۺبکلنےۺوترھگۺاک ۺدرفشزہۺدنبۺرکدایرکےت‪،‬شکیۺرم ۺ‬
‫ہبت‬
‫درفشزہۺدنبۺرکےکۺابرہۺےلکنۺیہۺےھتۺہکۺٓاپۺیکۺزفہجۺوکۺرھگۺںیمۺشکیۺشیبنجۺرظنۺٓاای‪،‬ہیۺدھکیۺرکۺشوہنںۺےنۺاہک‪‚:‬شسۺوکۺسکۺےنۺشدنرۺٓاےنۺدایۺ‬
‫شرگ ۺدشٕادۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺرشتفیۺےل ۺٓاےئۺوت ۺشےسۺرضفر ۺزسش ۺدےگنی۔‛ بج ۺرضحت ۺدشٕاد ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬رشتفی ۺالےئوت ۺشسۺشیبنجۺےسۺ‬
‫وپاھچ‪‚:‬مت ۺوکؿ ۺوہ؟‛ شس ۺےن ۺاہک‪‚:‬ںیم ۺفہ ۺوہں ۺےسج ۺ ۺابداشوہں ۺےس ۺڈر ۺےگل ۺہن ۺدرابؿ ۺرفک ۺاپںیئ۔‛ ہی ۺنس ۺرک ۺٓاپ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےنۺ‬

‫رفامای‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسق!ۺبتۺوتمت َ َ ُ‬

‫ۺَمۺشل ْمَووتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺوہ۔‛ہی ۺرفامرک ۺٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺفںیہۺشینپۺاچدرۺںیمۺٹپلۺےئگ(رھپۺٓاپ ۺیک ۺرفحۺ‬
‫(‪) 340‬‬
‫ضبقۺرکۺیلۺیئگ)۔‬

‫حکایت‪:‬حسظتؽسہباسشاہ‬
‫ًَز‬ ‫سانۺعی ٰسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺاکۺزگرۺشکیۺوھکزپیۺےکۺرقبیۺےسۺوہشوتٓاپۺےنۺشےسۺوھٹرکۺامررکرفامای‪‚:‬اہلل‬
‫وقنمؽۺےہہکۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫رٯح اہلل!ۺںیمۺالفںۺالفںۺزامےنۺاکۺابداشہۺوہںۺشفرۺشےنپۺلحمۺںیمۺ‬ ‫َٯ َج‪١‬ۺےکۺمکحۺےسھجمۺےسۺالکؾۺرک۔‛ۺوھکزپیۺںیمۺےسۺٓافشزۺٓایئ‪‚:‬شےۺ ہ‬

‫ۺَمۺشل ْمَووتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ٓ ٦‬اےئۺشفر ےھجمۺویںۺ‬
‫تختۺرپۺویںۺاھٹیباھتہکۺرَسۺرپۺاتجۺہکبجۺۺونرکۺاچرکۺشفرۺرکشلیۺریمےۺٓاسۺاپسۺےھتۺہکۺاکیکی َ َ ُ‬
‫ےنےکۺاجبےئۺاہنتیئۺشایتخرۺرکاتۺ‪،‬اکش!‬ ‫ںوکۺعمجۺرک ۺ‬ ‫حچنیھکۺیلۺیئگ‪،‬اکش!ولوگ ۺ‬
‫ہکرہۺوجڑۺشگلۺشگلۺوہراہےہشفررھپۺریمیۺرف ۺ‬‫وسحمسۺوہش ۺ‬

‫‪ …340‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ابی ‪٫‬زٱزٵ‪ ،۴۰۰ /۱ ،‬حسٱث‪۹۴۱۵:‬‬

‫‪ٰ٣‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ذرك ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،‬باب ‪٠٣‬ک ا‪ٰ٤ٟ‬ت ٯاًٰا‪٧‬ہ‪ ،۴۶۸ /۵ ،‬حسٱث‪۵۴۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ؿےسۺدفرۺاھباتگ۔‛‬
‫ےنہےکۺاجبےئۺش ۺ‬
‫ںےکۺرقبیۺر ۺ‬
‫ولوگ ۺ‬
‫ہی ۺتبیصم ۺفہ ۺےہوج ۺانگہ ۺاگرفں ۺوک ۺیتچنہپ ۺےہہکبج ۺرفامربندشرشس ۺےس ۺوفحمظ ۺرےتہ ۺںیہ ۺویکہکن ۺشایبنےئ ۺرکشؾ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےکۺ‬
‫ۺَمۺشل ْمَووتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺوصرتۺدھکیۺ ۺ‬
‫رک‬ ‫فشاعقتۺےسۺہیۺوتۺاظرہۺوہاتےہۺہکۺزنعۺیکۺایتخسںۺںیہۺرگمۺفہۺوخػۺفدتشہۺۺاظرہۺںیہنۺوہاتوجۺہک َ َ ُ‬
‫انگہۺاگرۺدنبےۺرپۺاطریۺوہاتےہویکہکنۺشرگۺوکیئۺصخشۺوخشبۺںیمۺیھبۺہیۺوصرتۺدھکیۺےلۺوتۺہیقبۺزدنیگۺےبۺرفقنۺوہاجےئۺیگۺوتوسوچہکۺ‬
‫وہیگ؟‬
‫ںےسۺدےنھکیۺفشےلۺیکۺاحتلۺایکۺ ۺ‬
‫یتگٓاوھکن ۺ‬
‫اج ۺ‬
‫فظماىبظساعکیمُتکےِقت َّ‬
‫ملکالنُتکیظُعت‪:‬‬
‫ۺَمشۺ ل ْمَووت ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬وکۺاہنتیۺیہۺشیھچۺشفرۺنیسحۺوصرتۺںیمۺداتھکیےہ۔انچہچنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانرکعہمۺرضحتۺ‬ ‫ۺرفامربندشردنبہ َ َ ُ‬
‫سانشنبۺابعس َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اےسۺرفشتیۺرکےتۺںیہ‪:‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانۺشربشمیہ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬تہبۺزایدہۺریغتۺرفامایرکےتۺےھتذٰہلشۺٓاپۺ‬ ‫ِّ ُّ‬
‫َ‬
‫ےنۺابعدتۺےکےئلۺشکیۺرمکہۺاخصۺایکۺوہشۺاھت‪،‬ۺبجۺابرہۺبکلنےۺوتشےس ۺدنبۺرکۺدےتی‪،‬ۺشکیۺرمہبتۺولٹۺرکۺٓاےئۺوتۺرمکےۺںیمۺشکیۺشیبنجۺوکۺ‬
‫دھکیۺرکشراشدۺرفامای‪‚ :‬ںیہمتۺریمےۺرمکےۺںیمۺسکۺےنۺدشلخۺایک؟‛شیبنجۺےنۺاہک‪:‬ےھجمۺشسۺرمکےۺےکۺامکلۺےنۺدشلخۺایکےہ۔رفامای‪:‬‬
‫رمکے ۺاک ۺامکل ۺوت ۺںیم ۺوہں۔شیبنج ۺےن ۺاہک‪‚:‬ےھجمرمکے ۺںیم ۺدشلخ ۺرکےن ۺفشالفہ ۺےہ ۺوج ۺریمش ۺشفر ۺٓاپ ۺاک ۺامکل ۺےہ۔‛ہی ۺنس ۺرک ۺٓاپ ۺےنۺ‬
‫ۺَم ۺشل ْمَ ووت ۺوہں۔‛ رضحتۺ‬
‫شےس ۺاچہپؿ ۺایلہک ۺہی ۺرفہتش ۺےہ ۺذٰہلش ۺرفامای‪‚:‬رفوتشں ۺںیم ۺاہمترش ایک ۺاقمؾ ۺےہ؟‛شس ۺےن ۺرعض ۺیک‪‚:‬ںیم َ َ ُ‬
‫سان ۺشربشمیہ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےن ۺرفامای‪‚:‬ایک ۺمت ۺےھجم ۺفہ ۺوصرت ۺداھکےتکس ۺوہسج ۺںیم ۺومنم ۺدنبے ۺیک ۺرفح ۺاکنےتل ۺوہ؟‛رعض ۺیک‪‚:‬یجۺ‬
‫ِّ ُّ‬
‫اہں!ذرششانپ ُۺرخۺدبتلی ۺےئجیک۔‛ ٓاپ ۺےن ۺشانپۺرخ ۺدبتلی ۺایکشفربج ۺ ۺدفابرہ ۺےلہپ ۺرخ ۺرپ ۺرشتفیۺالےئ ۺوت ۺشکی ۺشےسی ۺونوجشؿ ۺرمد ۺوکۺ‬
‫مسجےسۺوخوبشۺیکۺںیٹۺٓاریہۺںیھت۔ہیۺدھکیۺرکۺرفامای‪:‬‬
‫ہکبج ۺ‬
‫ت ۺ‬ ‫نیسح‪،‬ڑپکےۺاہنتیۺاصػۺشفروخوصبر ۺ‬ ‫داھکیسجۺاکۺرہچہۺشاہتنیئۺ ۺ‬
‫سےکۺےئلۺتہبۺےہ۔‬ ‫ےئوتۺیہیۺش ۺ‬ ‫ۺَمۺشل ْمَ ووت ۺ‬
‫ۺ!شرگوبتقۺومتۺومنمۺوکۺرصػۺاہمترشہیۺرہچہۺۺداھکدایاج ۺ‬ ‫شے َ َ ُ‬
‫ً‬
‫مُتکےِقتکظاماکاتبیًکاکالو‪:‬‬
‫ب ۺمّکی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےتںیہ ۺ‪:‬ںیمہ ۺہی ۺابت ۺیچنہپ ۺےہہک ۺوکیئ ۺدنبہ ۺشس ۺفتق ۺکتۺںیہن ۺرماتبج ۺکتۺ‬
‫ۺسان ۺ ُف َہ ْن ح‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ؽےنھکلۺفشےلۺرفوتشںۺوکہنۺدھکیۺےلۺ‪،‬شرگۺرمےنۺفشالرفامربندشرۺوہوترفےتشۺےتہک‬
‫انّمشامع ۺ‬
‫َ ہۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیہ‪’’:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺامہریۺاجبنۺےسےھجتۺۺرتہبنیۺدبہلۺدےۺہکۺوتۺیئکۺۺشیھچۺولفحمںۺںیمۺںیمہۺےلۺایگاھتشفریئکۺشےھچۺلمعۺامہرےۺاسےنمۺالاتاھت‘‘شفرۺ‬

‫شرگۺرمےنۺفشالانگہۺاگرۺوہوترفےتشےتہکۺںیہ‪’’:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺامہریۺرطػۺےسۺےھجتۺشاھچۺدبہلۺہنۺدےۺہکۺوتۺیئکۺرُبیۺولفحمںۺںیمۺںیمہۺےلۺایگاھت‪،‬وتیئکۺ‬

‫رُبے ۺلمع ۺامہرے ۺاسےنم ۺالاتاھتشفر ۺیئک ۺربی ۺابںیت ۺںیمہ ُۺسوشایرکاتاھت‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےھجت ۺشاھچدبہل ۺہن ۺدے‘‘ ۺہی ۺاعمہلم ۺشس ۺفتق ۺوہاتےہ ۺبجۺ‬
‫دنبےۺیکۺاگنہۺرفوتشںۺرپ َ ح ۺ‬
‫ۺجرکۺرہۺاجیتۺےہشفرۺرھپۺیھبکۺداینیکۺاجبنۺولٹۺںیہنۺاپیت۔‬

‫تیسظیمعیبت‪:‬‬
‫(ومتۺیکۺوتبیصمںۺںیمۺےس)رسیتیۺتبیصمۺانگہۺاگرۺوکۺمنہجۺںیمۺشسۺیکۺہگجۺداھکانشفرداھکےنۺےسۺےلہپۺوخػۺزدہۺرکانےہویکہکنۺزنعۺےکۺفتقۺ‬
‫ۺَم ۺشل ْمَ ووتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ےکۺدفۺولمجںۺںیمۺےسۺ‬
‫بسۺولوگںۺےک ۺوجڑ ۺڈےلیھ ۺزپاجےتۺںیہ ۺشفرۺرفح ۺانلکنیھبۺاچےہوتۺشسۺفتقۺکتۺںیہنۺلکن ۺاپیتۺبجۺکت َ َ ُ‬
‫شکیۺہنۺنسۺےلۺہکۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺدنمش!ۺےھجتۺمنہجۺابمرکۺوہۺایرھپۺہیۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺدفتس!ۺےھجتۺتنج َ‬
‫ۺابمرکۺوہ۔دنملقعۺشیسۺفہجۺےسۺوخػۺ‬
‫زدہۺرےتہۺںیہ۔‬

‫مظىےسےپہلےہیاپياٹھکاىاسیکھلیيا‪:‬‬
‫وضحریبنّۺاپک َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬متۺںیمۺےسۺوکیئۺیھبۺشسۺفتقۺکتۺداین ےسۺرتصخۺںیہنۺوہاتبجۺکتۺشےسۺشےنپۺ‬
‫(‪) 341‬‬
‫اکھٹےنۺاکۺملعۺہنۺوہاجےئۺشفرۺہیۺدھکیۺہنۺےلۺہکۺشسۺاکۺاکھٹانۺتنجۺےہۺایۺدفزخ۔‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬کیمالقات‪:‬‬

‫ًَز‬ ‫ۺرب ۺشربک َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشد ۺرفامای‪‚:‬وج ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺالماقت ۺوک ۺدنسپ ۺرکاتےہ اہلل‬
‫وبحمب ِّ‬
‫ِنسُح ۺشَالخؼ ۺےک ۺرکیپ‪ ،‬ۺ ِ‬

‫َٯ َج‪١‬شسۺیکۺالماقتۺوکدنسپۺرفاماتےہشفرۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺالماقتۺوکۺدنسپۺںیہنۺرکاتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یھبۺشسۺےسۺالماقتۺوکۺدنسپۺںیہنۺرفامات۔‛رعضۺیکۺ‬

‫یئگ‪:‬ومتۺوکۺوتۺمہۺبسۺیہۺاندنسپۺرکےتۺںیہ؟شراشدۺرفامای‪‚:‬ہیۺومتۺوکۺاندنسپرکانںیہنۺےہویکہکنۺبجۺومتۺٓایتۺےہوتفہۺومنمۺرپۺٓااسؿۺرکدیۺ‬
‫(‪) 342‬‬
‫اجیتۺےہرھپفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺالماقتۺوکۺدنسپۺرکاتےہشفراہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬
‫شسیکۺالماقتۺوکۺدنسپۺرفامات ےہ۔‛‬

‫‪ٰ٣ …341‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ذرك ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،‬باب ‪٘٣‬ا‪ ٦‬ا‪٤ٟ‬ٲت فی ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ اٯ فی ا‪٨ٟ‬ار‪ ،۴۹۴ /۵ ،‬حسٱث‪۱۰۱:‬‬
‫‪ …342‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬زٗا‪ ،ٚ‬باب ‪ ٩٣‬احب ‪ٟ٘‬اء اہلل احب اہلل ‪ٟ٘‬اء ہ‪ ،۵۴۹ /۴ ،‬حسٱث‪۶۵۰۷:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ٓ‬ ‫ُ ُ‬
‫سیزىاحضیفہ َرض ََی اہللہ ًَ‪٨‬ہکے اخظیلنحات‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺسانذہفیۺنبۺامیؿ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےنۺشینپۺزدنیگۺےکٓارخیۺاحملتۺںیمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺشنبۺوعسمد َرض ََی‬ ‫رمفیۺےہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺشنبۺوعسمدۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ‬
‫اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ(‪) 343‬ےسرشتۺےکۺٓارخیۺےصحۺںیمۺاہک‪‚:‬ذرشۺشُھٹۺرکۺدےئھکیۺاگہکۺایکۺفتقۺوہشےہ؟‛رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانذحہفیۺنبۺامیؿۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺ‬
‫ڑھکےۺوہےئۺشفرولٹۺرکۺٓاےئۺوتےنہکۺےگل‪:‬رسخۺاتسرہۺ لودشروہاکچ ےہ۔ہیۺنسۺرکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫منہجیکۺرطػۺےلۺاجےنۺفشیلۺوہ۔‛‬
‫ےھکوجۺ ۺ‬
‫حبصےسۺوفحمظۺر ۺ‬
‫س ۺ‬‫اہک‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےھجمۺش ۺ‬
‫ٓ‬ ‫ُ‬
‫سیزىاابُہظیظہ َرض ََیا ہہلل ًَ‪٨‬ہکےاخظیلنحات‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺسانۺشوبرہریہ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺیکۺزدنیگۺےکٓارخیۺاحملتۺرقبیۺٓاےئ ۺوتۺرمفشؿۺنبۺمکحۺۺےنلمۺےکۺےئلۺ‬
‫وقنمؽۺےہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ٓاایشفرۺداعرکےناگل‪‚:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬شؿۺرپۺٓااسینۺرفام۔‛رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانشۺ وبرہریہ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺوفر ًشۺداعۺیک‪‚:‬ٱااہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ھجمۺرپۺ‬

‫یتخسۺرفام۔‛رھپۺۺرفےنۺےگلۺشفرۺرفامای‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسق!ۺںیمۺداینۺےکۺمغۺیکۺفہجۺےسںیہنۺۺرفراہشفرۺہن ۺمتۺےسۺدجشوہےنۺیکۺفہجۺےسۺےبۺ‬

‫د َن‬
‫ں ۺای حہ ّمۺںیم۔‛‬ ‫ںہکلبۺںیمۺوتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺاجبنۺےسۺشسۺاغیپ ۺؾاکۺشاظتنرۺرکراہوہںۺہکۺ ۺ‬
‫تنجںیمۺدشلخۺوہاتوہ ۺ‬ ‫نیچۺوہ ۺ‬

‫فظماىبظساعکیمُتکےِقتشیفاٌکاچیدياچالىا‪:‬‬
‫رمفیۺےہۺہکۺ ےھٹیۺ ےھٹیۺٓااق‪،‬ۺیکمۺدمینۺٰےفطصم َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدرفامای‪:‬بجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیسکۺدنبےۺےسۺرش ۺ‬
‫یض‬
‫وہاتےہوترفاماتےہ‪’’:‬شےۺکلَم ۺشوملت!ریمےۺالفںۺدنبےےکۺاپسۺاجٕاۺشفرۺشسۺیکۺرفحۺےلۺرکۺٓإاۺاتہکۺںیمۺشےسۺرشتحۺدفں‪،‬ۺشسۺ ۺاک‬
‫یہی ۺلمع ۺاکیف ۺےہہک ۺشےسسج ۺیھب ۺٓازامشئ ۺںیم ۺڈشالوت ۺفہ ۺشس ۺںیم ۺفاسییہ ۺوپرش ۺشُرتشاسیج ۺںیم ۺاچاتہاھت۔‘‘ کلَم ۺشوملت ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺش ۺ‬
‫ےنپ‬
‫یئن‬
‫اسھت‪500‬رفوتشںۺوکۺےلۺرکۺٓاےتۺںیہۺنجۺےکۺاپسۺوھپولںۺیکۺوخوبشۺدشرۺاشںیخۺشفرۺزرفعشؿۺیکۺڑجںیۺوہیتۺںیہ‪،‬ۺرہۺرفہتشۺشےسۺشکیۺ ۺ‬
‫یک‬
‫وخربخشی ۺانسات ےہ ۺرھپ ۺرفح ۺےنلکنےک ۺفتق ۺدفںیفص ۺابدنھ ۺرکڑھکےوہاجےت ۺںیہ‪ ،‬ۺرہ ۺشکی ۺےک ۺاپس ۺوھپؽ ۺوہےت ۺںیہ‪ ،‬ۺبج ۺاطیشؿ ۺ ۺ‬
‫رظنشؿ‬

‫ےہنکیلۺدرتسۺشوبۺوعسمدۺےہ۔(اتحاٖ ا‪ٟ‬شازٵ ا‪٤ٟ‬ت٘ین‪)۹۱/۳۴ ،‬‬

‫‪ …343‬امتؾۺوخسنںۺںیمۺشنبۺوعسم ۺداکۺذرکۺٓاایۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رفوتشں ۺرپ ۺزپیت ۺےہ ۺوتشانپ ۺاہھت ۺشےنپ ۺرَس ۺرپ ۺرھک ۺرک ۺاتخیچاّلچاتےہ‪،‬شس ۺاک ۺاطیشین ۺرگفہ ۺشس ۺےس ۺوپاتھچ ۺےہ‪‚:‬رسدشر ۺایک ۺوہ ۺایگ ۺںیہمت؟‛ فہۺ‬
‫اتہکےہ‪‚:‬ایک ۺںیہمت ۺرظن ۺںیہن ۺٓاراہےہ ۺشس ۺدنبے ۺوک ۺایک ۺشزعشز ۺفشاعنامت ۺلم ۺرےہ ۺںیہ‪،‬مت ۺشس ۺےس ۺویکں ۺاغلف ۺرہ ۺےئگ؟‛ اطیشین ۺرگف ۺہ‬
‫(‪) 344‬‬
‫ہیچبۺالکن۔‛‬
‫نکیل ۺ‬
‫یکیھتۺ ۺ‬
‫شش ۺ‬
‫مہےنۺوتۺوک ۺ‬
‫اتہکےہ‪ ‚:‬ۺ‬

‫مُمًکاسکٌُ‪:‬‬
‫سان ۺن ۺرصبی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬ومنم ۺاک ۺوکسؿ ۺرصػ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےس ۺالماقت ۺںیم ۺےہ ۺشفر ۺسج ۺاکۺ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫سےکۺےئلۺومتۺاکدؿۺوخیش‪،‬ۺرشتح‪،‬شنمۺ‪،‬زعتۺشفرۺزبریگۺاکۺدؿۺےہ۔‬ ‫ؿاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺالماق ۺ‬

‫تںیمۺوہوتۺش ۺ‬ ‫وکس ۺ‬
‫ٓ‬ ‫ُ‬
‫سیزىاجابظبًؽیز َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہکااخظیِقت‪:‬‬
‫ِ‬
‫ساناجربنب ۺزدی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےکٓارخی ۺفتق ۺںیم ۺیسک ۺےنوپاھچ‪ٓ:‬اپ ۺیک ۺوکیئ ۺوخششہ ۺےہ؟ ۺرفامای‪:‬شکیۺ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانۺنۺرصبی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴوکدانھکیاچاتہوہں۔ۺبجۺٓاپۺرشتفیۺالےئۺوتشںیہنۺاتبای ایگہکۺہیۺرضحتۺنۺۺرصبیۺ‬
‫رظنرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺساناجرب َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےنشینپ ۺاگنہ ۺشاھٹیئ ۺشفر ۺاہک‪ :‬شے ۺاھبیئ!دخشیک ۺمسق!ہی ۺفہ ۺڑھگی ۺےہسج ۺںیم ۺٓاپۺ‬
‫ںیہ۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫د َن‬
‫ایتنجیکۺرطػ۔‬
‫ۺ‬ ‫ےسدجشوہرک حہ ّ ۺمیکۺرطػۺاجٕاںۺاگ‬
‫ٓ‬ ‫ُ‬
‫سیزىامحنزبًِاسي َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہکااخظیِقت‪:‬‬
‫ِ‬
‫سانۺدمحمۺنب ۺفشعس َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺشےنپ ۺٓارخیۺفتق ۺںیمۺرفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺںیہمتۺالستم ۺرےھک!ۺںیم ۺمنہجۺیکۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫رطػۺاجٕاں ۺۺاگایۺرھپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےھجمۺاعمػۺرفامدےاگ۔‬

‫ہنیصہحالتىؼًمیٍعہيےکیتنيا‪:‬‬
‫َ َ‬
‫ۺاحلۺزنعۺںیمۺرںیہۺاتہکۺشںیہنۺوثشبۺےکۺےئلۺشاھٹایاجےئۺہنۺیہۺ‬
‫ضعبۺزبروگںۺےسۺوقنمؽۺےہہکۺشؿۺیکۺہیۺانمتوہیتۺہکۺہشیمہ ِ‬
‫تبیصم‬
‫ۺ‬ ‫ذعشبۺےکۺےئل۔رُبےاخےمتےکوخػۺےناہللۺفشولںۺےکۺدؽۺاکٹۺرکۺرھکۺدےیئۺںیہۺویکہکنۺومتۺےکۺفتقۺبسۺےسۺتخسۺ‬
‫رُبےۺاخےمتۺاکۺوخػۺےہ‪،‬شرگہچۺومعقۺیکۺانمتبسۺےسۺاہیں‬

‫‪ٰ٣ …344‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ذرك ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،۴۷۵ /۵ ،‬حسٱث‪٤ً ٢ٰٗ،۵۵۴:‬زب‪ ٩‬ا‪ٟ‬دلاب‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺرُبے ۺاخےمتشفرۺاہللفشولںۺےکۺوخػۺیکۺفاضتحۺوہینۺاچےئہنکیلۺوچہکنۺشس ۺیکۺفاضتحۺۺوخػۺشفرۺشدیمۺےکۺایبؿۺںیمۺوہیکچ ۺےہ‪،‬ذٰہلشۺدفابرہۺ‬

‫ذرکۺںیہنۺرکںیۺےگ۔‬
‫مُتکےِقتکےمستحباونال‬ ‫سِسظیفعل‪:‬‬

‫اجؿۺےئجیل!سجۺیکۺومتۺاکۺفتقۺرقبیۺٓااجےئۺشسۺےکےئلۺبحتسمۺہیۺےہۺہکۺاظرہیۺشابتعرۺےسۺرُپوکسؿۺرےہ‪،‬ۺزابؿۺےسۺہملک ِ ّ ح‬
‫ۺَطۺاکۺ‬

‫فردۺرکاترےہشفرۺدؽۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺشاھچۺامگؿۺرےھک۔‬

‫َّ ٰ‬
‫تالہیمیٍ؟‬
‫مظىےِاالوضابمیٍیاعحن ِ‬
‫َ‬
‫رحۺاعمَ‪ ٧ ،‬ہٰ َر ہ‪َ ٣‬حش‪َ ٥‬ػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدرفامای‪:‬رمےنۺفشےلۺیکۺنیتۺابوتںۺرپۺرظنۺروھکۺبجۺاشیپینۺرپۺہنیسپۺٓااجےئ‪،‬ۺ‬
‫َ ِ‬

‫ٓاوسن ۺہہبۺںیلکنۺشفرۺوہٹنۺکشخۺوہاجںیئۺوتۺھجمسۺولۺہکۺہیۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرتمحۺےہۺوجۺشسۺرپۺانزؽۺوہۺریہۺےہشفرۺبجۺالگۺوھگےٹنۺاجےنۺیک ۺرطحۺ‬

‫(‪) 345‬‬
‫ٓافشزۺےلکن‪،‬رگنۺرسخۺوہاجےئۺشفرۺوہٹنۺایٹمےلۺرگنۺےکۺوہاجںیئۺوتۺوھہکۺہیۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬اکۺذعشبۺےہوجۺۺشسۺرپانزؽۺوہراہےہ۔‬

‫ؽباٌپظکلنہـیبہکا ِِعس‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےس ۺرمفی ۺےہہک ۺاتدجشرِ ِراستل َػلی ا ہ‬
‫ۺسان شۺ وبدیعس ُۺخّری ۺ َرض ََی ا ہ‬
‫ہی ۺیھبۺاخہمتۺابریخل ۺیک ۺالعتم ۺےہ۔ ۺانچہچن ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنشراشدرفامای‪:‬شےنپرمےنفشولں ۺوک’’ َْل اَ‪َ ٟ‬ہ اَْل اہللہ‘‘یک ۺنیقلت ۺایک ۺرکف۔(‪) 346‬شفر ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانذحہفی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہیک ۺرفشتی ۺںیمۺ‬
‫(‪) 347‬‬
‫ےہ‪َْ ’’:‬لاَ‪َ ٟ‬ہاَْل اہللہ‘‘ۺےلھچپۺانگوہںۺوکۺاٹمۺداتیۺےہ۔‬

‫کلنہـیبہپظایناٌاِعجيتمیٍ ساخلہ‪:‬‬
‫انامثعؿ ۺینغ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےسرمفی ۺےہہک ۺوجصخش ۺویں ۺرمےہک’’ َْل اَ‪َ ٟ‬ہ اَْل اہللہ‘‘رپشس ۺاکشامیؿ ۺوہوت ۺفہۺ‬
‫ۺس ِ‬ ‫شریمشلموونینم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫سانًہب َٲـ ہساہلل َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےسرمفی‬
‫تنجۺںیمۺدشلخۺوہاگ۔(‪) 348‬رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫‪ٰ٧ …345‬ازر اْلػٰ‪ ،٢‬اْلػ‪ ١‬ا‪ٟ‬شازض ٯا‪ٟ‬ث‪٤‬ا‪ ،۱۷۵ /۳ ،٪ٰ٧‬حسٱث‪۵۴۱:‬‬

‫‪٣ …346‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب ت‪٘٠‬ین ا‪ٰ٤ٟ‬تی‚ْل ا‪ٟ‬ہ اْل اہلل‛‪ ،‬ؾ‪ ،۴۵۶‬حسٱث‪۹۳۶:‬‬
‫‪ٰ٣ …347‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ا‪٤ٟ‬حترضٱ‪ ،۱۰۱ /۵ ،٩‬حسٱث‪۵:‬‬
‫‪٣ …348‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب ا‪ٟ‬س‪ٟ‬ٲ‪ً ١‬لی ا‪٣ ٩٣ ٪‬ات ًلی ا‪ٟ‬تٰحٲس زخَل ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶٗلٌا‪ ،‬ؾ‪ ،۱۴‬حسٱث‪۵۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیمےہۺہکۺفہۺوگشیہۺدے۔‬
‫تی ۺ‬
‫رفش ۺ‬

‫ؽاسعاہہے‪:‬‬
‫کلنہـیبہجيتکا ِ‬
‫ۺسّان ۺامثعؿ ۺینغ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬بج ۺیسک ۺیک ۺومت ۺاکفتق ۺرقبی ۺٓاےئ ۺوت ۺمت ۺشےس ۺ’’ َْل اَ‪َ ٟ‬ہ اَْل ا ہ‬
‫ہلل‘‘یک ۺنیقلتۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ‬
‫ےہہیۺہملکۺشسۺےکےئلۺتنجۺاکۺزش ِدرشہۺنبۺاجاتۺےہ۔‬
‫ہملکرپۺوہات ۺ‬
‫س ۺ‬ ‫ہکنسجۺاکۺاخہمتۺش ۺ‬
‫رکفویک ۺ‬

‫مظىےِالَُکےقظیبعہاکظِ‪:‬‬
‫ۺسانۺرمعافرفؼۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺرمےنۺفشولںۺےکۺرقبیۺراہ رکفشۺ فرۺشںیہنۺتحیصنۺایکرکفویکہکنۺشںیہنۺفہۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رظنںیہنۺٓاںیتۺشفرۺشںیہن’’ َْل اَ‪َ ٟ‬ہ اَْل ا ہ‬
‫ہللۺ‘‘یکۺنیقلتۺایکرکف۔‬ ‫وجںیہمتۺ ۺ‬
‫ںیہ ۺ‬
‫ںیرظنۺٓایتۺ ۺ‬
‫زیچ ۺ‬

‫کلنہـیبہکےسببمٍفظت‪:‬‬
‫َٯ َس‪٥٠‬ۺ‬ ‫ۺرسٰ‪٢‬اہلل َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬ ‫ًَ‪٨‬ہرفشتی ۺرکےت ۺںیہ ۺہک ۺںیم ۺےن‬ ‫ہلل َت ٌَالی‬
‫ۺ َرض ََی ا ہ‬ ‫ۺسان شۺ وبرہریہ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫وکشراشدرفامےتانسہک ۺشکی ۺصخش ۺیک ۺومت ۺاکفتق ۺرقبی ۺٓا َ َ ُ‬

‫ایوتَم ۺشوملت ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬شس ۺےکاپس ۺٓاےئ شفردؽ ۺرپرظن ۺڈشیل ۺشےس ۺاخیلۺ‬
‫اپای‪،‬ۺڑبجفںۺوکۺوھکالوتداھکیہکۺزابؿۺاتولۺےسۺیلمۺوہیئۺےہشفر’’ َْل اَ‪َ ٟ‬ہ اَْل اہللہ‘‘زابؿۺرپۺاجریۺےہ‪،‬ۺشیسۺہملکۺشالخصۺ(ینعیۺہملکۺہبیط)ےکۺببسۺشسۺ‬
‫یکۺرفغمتۺوہیئگ۔‬
‫(‪) 349‬‬

‫تلقیًکظىےمیٍاحتیاك‪:‬‬
‫نیقلت ۺرکےن ۺفشےل ۺوک ۺاچےئہہک ۺنیقلت ۺںیم ۺویں ۺےھچیپہن ۺزپاجےئہک ۺزپوھشرک ۺیہ ۺ َدؾ ۺےل ۺہکلب ۺرنیم ۺےس ۺاکؾ ۺےل ۺویکہکن ۺضعبۺ‬
‫شفاقتۺامیبرۺیکۺزابؿۺےسۺشافلظۺشدشۺںیہنۺوہاپےت‪،‬شےسۺلکشمۺشیپۺٓایتۺےہشفرفہۺنیقلتۺوکۺوبھجۺوسحمسۺرکاتےہسجۺیکۺفہجۺےسۺہملکۺہبّیطۺ‬
‫ببسہنۺنبۺاجےئ۔‬
‫سےکۺرُبےۺاخےمتاک ۺ‬
‫ہکںیہکۺہیۺابتۺش ۺ‬
‫یکۺشدشیگیئۺانوگشرزگریتۺےہشفرڈرۺےہۺ ۺ‬

‫مظتےِقتکلنہىعیبہُجاىےکیِؼاحت‪:‬‬
‫رب ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکوس ۺشوکیئۺہنۺوہذٰہلشۺ‬
‫ۺہبّیطبیصنۺوہےنۺےسۺہیۺرمش ۺدےہۺہکۺومتۺےکۺفتقۺدؽۺںیمۺ ّ‬
‫ۺہملک ۺ‬

‫‪ٰ٣ …349‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ا‪٤ٟ‬حترضٱ‪ ،۱۰۴ /۵ ،٩‬حسٱث‪۹:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫بجۺدؽۺںیمۺیسکۺشفرۺیکۺبلطۺہنۺوہیگۺوتشسۺداینۺےسۺرتصخۺوہرکۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺاحرضیۺشاہتنیئۺافدئہۺدنمۺاثتبۺوہیگۺشفرۺشرگۺدؽۺںیمۺداینۺیکۺایدۺ‬
‫ح‬
‫ََبۺوہ‪،‬تعیبطۺشیسۺیکۺاجبنۺاملئۺوہ‪،‬ۺذلوتںۺےکۺوھچٹۺاجےنۺرپۺشوسفسۺوہ‪،‬ۺہملکۺرصػۺزابؿۺیکۺونکۺرپۺوہشفردؽۺںیمۺشسۺےکۺٰینعمۺہتخپۺہنۺوہںۺ‬

‫وتشبۺۺشسۺاکۺاعمہلمۺدقتریِشیہٰلۺرپےہۺویکہکنۺرصػۺزابؿۺاکۺانلہۺتہبۺمکۺافدئہۺداتیےہۺرگمۺہیۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشےنپۺلضفۺےسۺوبقؽۺرفامۺےل۔‬

‫رمےتۺفتقۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺقلعتمۺشاھچۺامگؿۺرانھکۺبحتسمۺےہسجۺیکۺلیصفتۺشدیمۺےکۺایبؿۺںیمۺزگرۺیکچۺےہ۔ۺالبہبشۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺ‬

‫ْ‬
‫ۺابُمرہکۺفشردۺوہیئۺۺںیہ۔‬
‫ۺشاحدی َ‬
‫شاھچۺامگؿۺرےنھکۺیکۺتلیضفۺرپۺیئک ْ ِ‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬بيزےکےگناٌکےقظیبہے‪:‬‬

‫ْ‬
‫سان ۺفش ِث ۺنبۺشَ ْس َقع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺشکیۺرمضیۺیکۺایعدتۺےکےئلرشتفیۺالےئۺشفرۺرفامای‪ :‬ےھجمۺاتبٕاہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺربۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫ےکابرےۺںیمۺمتۺایکۺامگؿۺرےتھکۺوہ؟ۺشسۺرمضیۺےنۺاہک‪‚:‬انگوہںۺےنۺشانتۺربابدۺرک دای ےہۺہکۺالہتکۺےکرقبیۺوہاکچوہںۺرگمۺشےنپ ّ‬
‫ۺسان ۺفشہلث َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےن ۺدنلبۺٓافشز ۺےسۺاہک‪َ ‚:‬اہللہ ا َ‪ٛ‬ب َر۔‛رھپۺشلہ ۺاخہن ۺےنۺیھب ۺدنلب ۺٓافشز ۺےسۺ‬ ‫یک ۺرتمحۺےسۺرُپشدیمۺوہں۔‛ہی ۺنس ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ْ‬
‫ۺسان ۺف ِ َشث ۺنب ۺشَ ْس َقع َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےن ۺرفامای‪:‬ںیم ۺےن ۺایپرے ۺٓااق ۺدمحم ۺمصطف ٰے ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺوک ۺہیۺ‬
‫ہلل ا َ‪ٛ‬ب َر۔ ۺشس ۺےک ۺدعب ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اہک‪:‬اَ ہ‬
‫رفامےت ۺوہےئ ۺانس ۺےہ ۺہک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدرفاماتےہ‪:‬ریمشدنبہ ۺوج ۺامگؿ ۺریمے ۺابرےںیم ۺراتھک ےہ ۺںیم ۺشس ۺےک ۺرقبی ۺوہں(ینعی ۺفاسی ۺیہ ۺاعم ۺ‬
‫ہلم‬
‫(‪) 350‬‬
‫رفاماتۺوہں)شۺ بۺۺشسۺیکۺرمیضۺوجۺاچےہۺامگؿۺرےھک۔‬

‫امیزاِعخُفکےسببىجات‪:‬‬
‫رسٰ ہ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬شکیۺونوجشؿۺےکٓارخیۺفتقۺںیمۺشسۺےکرساہےنرشتفیۺالےئۺشفر شراشدرفامای‪‚:‬متۺشےنپٓاپۺ‬
‫وکاسیکاپےتوہ؟‛رعضۺیک‪‚:‬رتمحۺشیہٰلۺےسرُپۺشدیمۺوہںۺہکبجۺانگوہںۺےکۺببسۺوخػۺزدہۺیھبۺوہں۔‛شراشدرفامای‪‚:‬شسۺومعقۺرپشرگۺدنبےۺ‬

‫ےک ۺدؽۺںیمۺہیۺدفونںۺابںیتۺعمج ۺوہاجںیئۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬فہۺیھبۺاطعرفاماتےہسجۺیکۺشدیمیھتۺشفرۺشسۺےسۺیھبۺافحتظۺرفاماتۺےہۺسجۺےسۺوخػۺ‬

‫(‪) 351‬‬
‫زدہۺاھت۔‛‬

‫‪ …350‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣،١‬ش‪٨‬سال‪ٰٜٓ‬ٲین‪ ،‬حسٱث ٯاث‪٠‬ہ ب‪ ٩‬اْلسٍ٘‪ ،۴۵۳ /۵ ،‬حسٱث‪۳۶۰۳۶:‬‬

‫‪ …351‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب رٗ‪ ،۵۹۶ /۵ ،۳۳٥‬حسٱث‪۹۸۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اچھےگناٌکےسببمٍفظت‪:‬‬
‫سان ۺاثتب ُ حۺتاین ۺٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَی ۺرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺشکی ۺونوجشؿ ۺشاہتنیئ ۺتلفغ ۺاک ۺاکشراھت‪،‬شس ۺیک ۺامں ۺشےس ۺابرابرۺ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اھجمسیت ۺشفریتہک‪‚:‬شے ۺریمے ۺےٹیب!شکی ۺدؿ ۺےھجترمانےہذٰہلش ۺشس ۺدؿ ۺیک ۺرکف ۺرک۔‛بج ْ ِ‬
‫ۺُح ۺشیہٰل ۺےس ۺشس ۺیک ۺومت ۺاک ۺفتقۺ‬
‫رقبیۺٓاایۺوتۺۺامں ۺےنۺشےنپۺےٹیبۺیکۺاجبن ُۺرخۺایکۺشفرۺاہک‪‚:‬ش ےۺریمےۺےٹیبۺ!ںیمۺےھجتۺشیسۺتسکشۺےسۺڈرشیتۺیھتۺشفرۺاہکرکیتۺیھتۺ‬
‫ۺربۺےہۺسجۺےکۺتہبۺزایدہۺشاسحانتۺںیہۺ‬
‫شکیۺدؿۺےھجترمانےہ۔‛شسۺونوجشؿۺےنۺاہک‪‚:‬شےۺریمیۺامں!ۺےبکشۺریمشۺشکی ّ‬
‫ۺسانۺاثتبۺانبینۺٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺشسۺےنۺ‬
‫شفرۺےھجمۺشدیمۺےہۺہکۺفہۺٓاجۺیھبۺھجمۺرپۺشکیۺشاسحؿۺرفامۺدےۺاگ۔‛ رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکابرےۺںیمۺشاھچامگؿۺراھکوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشسۺیکۺرفغمتۺرفامدی۔‬

‫بزکاعىُجُاٌکیبدصض‪:‬‬
‫سانۺاجربنبۺ َفدشہع َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬شکیۺدباکرۺونوجشؿۺیکۺومتۺاکۺفتقۺرقبیۺٓاایۺوتۺشسۺیکۺامںۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ےن ۺاہک‪‚:‬اٹیب!ایکمت ۺوکیئ ۺفتیص ۺرکان ۺاچےتہ ۺوہ؟‛شس ۺےن ۺاہک‪‚:‬اہں!سب ۺہی ۺہک ۺریمی ۺشوگنیھٹ ۺوک َۺم ۺشُاترانویکہکن ۺشس ۺںیم ْ ِ‬
‫ۺشْۺ‬
‫الجتل’’اہلل‘‘ ۺاھکلےہاشدیۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشیسۺببسۺےسۺےھجمۺشخبۺدے۔‛ شےسۺدنفۺرکےن ۺےکۺدعب ۺیسک ۺےنۺوخشب ۺںیمۺ‬

‫داھکیوتشسۺےنۺاہک‪‚:‬ریمیۺامںۺوکۺاتبدفہکۺٓارخیۺہلمجۺریمےۺاکؾۺٓاایگۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺریمیۺرفغمتۺرفامدی۔‛‬

‫بھالئیاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ہیکیـظفسےملتیہے‪:‬‬

‫وقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺشکی ۺداہییت ۺامیبر ۺوہشوتیسک ۺےن ۺاہک‪‚:‬شب ۺمت ۺرماجٕاےگ۔‛شس ۺداہییت ۺےن ۺاہک‪‚:‬رھپےھجم ۺاہکں ۺےلاجایۺ‬
‫اجےئۺاگ؟‛ ولوگںۺےنۺاہک‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺاجبن۔‛شسۺےنۺاہک‪‚:‬شسۺذشتۺیکۺاجبنۺاجانۺویکںۺدنسپۺہنۺرکفںۺہکۺالھبیئۺوتۺرصػۺ‬
‫شیسۺیکۺرطػۺےسۺےہ۔‛‬
‫ٓ‬ ‫ٓ‬
‫مُتکےِقتقبظِاخظتکیاساىیاَبیاٌکظِ‪:‬‬
‫َ‬
‫ن‬ ‫م‬
‫سانۺ ُع ْ َ ِرْنبۺ ُ ْمااؿۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ ا‪٨٤َ ٟ‬ا‪٪‬ۺرفامےتںیہۺہکۺبجۺریمےۺفشدلۺاصبحۺیکۺومتۺاک‬
‫ن‬‫َ‬ ‫ل‬‫س‬ ‫م‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺشسۺاحؽۺںیمۺ‬ ‫فتقۺرقبیۺٓاایۺوتۺشوہنںۺےنۺرفامای‪:‬شےۺمُع ْ َ ِرْ!ریمےۺاسےنمۺربقفٓارختۺیکۺٓااساینںۺایبؿۺرکفۺاتہکۺںیمۺاہلل‬
‫م‬‫ن‬

‫سےکۺقلعتمۺریمشۺامگؿۺشاھچۺوہ۔‬
‫ولمںۺہکۺش ۺ‬
‫ۺزبراگؿۺدنیۺ َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬اہللہ ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬بَینۺشسۺابتۺوکبحتسمۺاجےتنۺےھتہکۺومتۺےکۺفتقۺدنبےۺےکۺشےھچۺشامعؽۺذرکۺےئکۺ‬
‫ِ‬ ‫شیسۺفہجۺےس‬
‫اجںیئۺاتہکۺف ۺہاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺابر ۺ‬
‫ےںیمۺشاھچۺامگؿۺرھکۺےکس۔‬
‫مُتکےِقتکیحسظتکاؽباٌحالسےبیاٌ‬ ‫تیسظیفعل‪:‬‬

‫مُتکا ِف ِظشتہکٌُہے؟‬
‫ْ ْ‬
‫سانۺشَ ْسع َبۺنبۺشملسۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ اْل ََرك‪٦‬ۺرفامےتۺںیہ‪:‬ومتۺاکۺرفہتشۺسجۺاکۺشلصۺانؾۺزعرشلۺےہۺشسۺیکۺدفٓاںیھکنۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺَمۺشوملت!ۺبجۺ‬‫سانۺشربشمیہۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺوپاھچ‪‚:‬شے َ َ ُ‬
‫ۺگۺیۺرپۺےہ‪،‬ۺشسۺےسشکیۺرمہبتۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬ ‫ںیہۺشکیۺرہچےۺرپہکبجۺدفرسی ُ ّ‬
‫شکی ۺصخش ۺورشؼ ۺںیم ۺشفردفرسشرغمب ۺںیم ۺوہ‪ ،‬ۺزنیم ۺرپ ۺفابیئ ۺشرمشض ۺلیھپ ۺےئگ ۺوہں ۺای ۺدف ۺرکشل ۺٓاسپ ۺںیم ۺڑل ۺرےہ ۺوہں ۺوتسک ۺرطحۺ‬
‫ولوگںۺیکۺرفحۺضبقۺرکےتۺوہ؟‛شوہنںۺےنۺاہک‪‚:‬ںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکمکحۺےسۺرفوحںۺوکۺاکپراتوہںۺوتۺفہۺریمیۺشؿۺدفشویلگںۺںیمۺامَساجیتۺ‬
‫َم ۺشوملت ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےکاسےنم ۺزنیم ۺشکی ۺاھتؽ ۺیک ۺرطحۺ‬ ‫سان ۺشثعش ۺنب ۺشملس ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ اْل ََرك‪ ٦‬ۺرفامےت ۺںیہ‪ُ َ َ :‬‬
‫ںیہ۔‛ رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫الیھپدی ۺاجیت ۺےہشفر ۺفہ ۺسج ۺیک ۺرفح ۺضبق ۺرکاناچںیہ ۺرکےتیل ۺںیہ۔ ۺزمدی ۺرفامےت ۺںیہ ۺہک َ َ ُ‬
‫ۺَم ۺشوملت ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےنیہ ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺ‬
‫شربشمیہۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺوکۺ’’خ‪٠‬ٲ ہ‪١‬اہلل‘‘ۺےکۺبصنمۺرپۺافزئۺوہ ۺ‬
‫ےنیکۺوخشۺربخیۺدیۺیھت۔‬
‫َّ‬
‫ملکالنُت ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬کےپاسمظىےِالَُکےىاو‪:‬‬
‫رضحت ّ ُ ّ َن‬
‫ۺسان ۺ ُسل ْمااؿ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےن َ َ ُ‬
‫ۺَم ۺشوملت ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےس ۺرفامای‪‚:‬ایکفہج ۺےہہک ۺمت ۺ ۺولوگں ۺےک ۺدرایمؿ ۺربشربی ۺںیہنۺ‬ ‫ِ‬
‫رکےتہک ۺیسک ۺیک ۺرفح ۺضبق ۺرکےت ۺوہوت ۺیسک ۺوک ۺوھچڑ ۺدےتی ۺوہ؟‛رعض ۺیک‪‚:‬ںیم ۺیھب ۺزایدہ ۺںیہن ۺاجاتنرصػ ۺشانت ۺولعمؾ ۺےہہک ۺےھجم ۺدنچۺ‬
‫ںیہنجۺںیمۺرمےنۺفشولںۺےکۺانؾۺوہےتںیہ۔‛‬
‫ےت ۺ‬
‫شفرشؼۺدےیئۺاج ۺ‬
‫ٓ‬
‫فظماىبظساعاِعىافظماٌکیاخظیخُاہض‪:‬‬
‫ےک‬
‫ےٹاکۺشرشدہۺایکوتےننہپۺ ۺ‬ ‫نبم ُیَ ِّتحہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتںیہ‪:‬شکیۺابداش ۺہ ۺ‬
‫ےنریسۺاپس ۺ‬ ‫َۺ ۺ‬
‫ۺسّان َف ْ ح‬
‫رضحت ّ ِ ُ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےئل ۺشےھچ ۺڑپکے ۺوگنمشےئرگمدنسپ ۺہن ۺٓاےئ‪،‬دفرسےوگنمشےئرگمفہ ۺیھب ۺدنسپ ۺہن ۺٓاےئ ۺٓارخ ۺاکر ۺشکی ۺابلس ۺدنسپایک‪ ،‬ۺشیس ۺرطحۺ‬
‫ہک‬
‫وسشری ۺوگنمشیئ ۺرگمدنسپ ۺہن ۺٓایئ ۺ‪،‬رھپ ۺیئک ۺوسشرایں ۺالیئ ۺںیئگ ۺابآلرخڑبی ۺلکشم ۺےس ۺشکی ۺوسشری ۺدنسپٓایئ‪ ،‬ۺشیھب ۺوسشر ۺوہشیہ ۺاھت ۺ ۺ‬
‫اطیشؿۺےنۺفوسہسۺڈشؽۺرکۺشےسۺرغفرۺںیمۺالتبمرکدای‪،‬رھپۺابداشہۺےنۺشےنپۺرکشلۺےکۺاسھتۺانلچ رشفعۺایکۺشفررغفرۺےکۺببسۺولوگںۺ‬
‫َ‬
‫یکۺرطػۺابلکلۺہنۺداھکی‪،‬شاچکنۺابداشہۺےکۺرقبیۺۺشکیۺ َذ ْستہۺاحؽۺصخشۺٓاای شفرشےسۺالسؾۺایکرگمابداشہۺےنۺشسۺاکوکیئۺۺوجشبۺہنۺ‬
‫دای‪،‬شسۺصخشۺےنۺوسشریۺیکۺاگلؾۺڑکپۺیل‪،‬ۺابداشہۺےنۺاہک‪:‬اگلؾۺوھچڑف!متۺتہبۺڑبشرطخہ َۺموؽۺےلۺرےہۺوہ‪،‬شسۺصخشۺےنۺاہک‪:‬ےھجمۺمتۺ‬
‫ےسۺشکیۺرضفریۺاکؾۺےہ‪ ،‬ابداشہۺےنۺاہک‪ :‬شیھبۺرۺاجٕا!بجۺوسشریۺےسۺشُرتفںۺوتاتبان۔شسۺےنۺاہک‪‚:‬ںیہن!شیھبۺاتبٕاںۺاگ۔‛شفرۺ‬
‫ہی ۺہہک ۺرکاگلؾ ۺرپرگتف ۺتخس ۺرک ۺدی۔ ۺہی ۺدھکی ۺرک ۺابداشہ ۺےن ۺاہک‪ ‚:‬اکؾ ۺاتبٕا؟‛شس ۺےن ۺاہک‪‚:‬رشز ۺیک ۺابت ۺےہ۔‛ابداشہ ۺےن ۺشانپ ۺرَسۺ‬
‫ۺَمۺشوملتۺۺوہں۔‛ہیۺنسۺرکۺابداشہۺاکۺرگنۺشُڑۺایگ‪،‬ۺرھپۺ َہکْلاےتۺوہےئۺےنہکۺ‬ ‫اکھجایوتۺشسۺصخشۺےنۺرسوگیشۺرکےتۺوہےئۺاہک‪‚:‬ںیم َ َ ُ‬
‫اگل‪‚:‬ےھجم ۺھچک ۺدری ۺےک ۺےئل ۺوھچڑ ۺدفاتہک ۺرھگ ۺفشولں ۺےک ۺاپس ۺاجرک ۺھچک ۺرضفری ۺاکؾ ۺاٹمنٕاں ۺشفر ۺشںیہن ۺشَولدشع ۺہہک ۺوکسں۔‛ کلمۺ‬
‫شوملتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺاہک‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسقۺ!شبۺمتۺیھبکۺشےنپۺرھگۺفشولںۺشفرامؽۺفدفتلۺوکۺںیہنۺدھکیۺوکسےگ۔‛ہیۺہہکۺرکۺشسۺ ۺ‬
‫یک‬
‫رفحۺضبقۺیکۺوتۺفہۺشکیۺڑکلیۺیکۺرطحۺےچینۺرگۺزپش۔شسۺےکۺدعبۺکلمۺشوملتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺالماقتۺشکیۺومنمۺدنبےۺےسۺوہیئ‪،‬‬
‫ٓاپۺےنۺۺشےسۺالسؾۺایکوتۺشسۺےنۺالسؾۺاکۺوجشبۺدایرھپۺکلمۺشوملت ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےن اہک‪‚:‬ےھجمۺشکیۺرضفریۺاکؾۺےہوجۺاہمترےۺاکؿۺ‬
‫ںیم ۺاتبٕاں ۺ ۺاگ۔‛شس ۺےناہک‪:‬رقبی ۺٓااجںیئ۔ٓاپ ۺےنرسوگیش ۺرکےتوہےئ ۺاہک‪‚:‬ںیم ۺکلم ۺشوملت ۺوہں۔‛ہی ۺنس ۺرک ۺومنمۺ‬
‫دنبےۺےنۺاہک‪‚:‬وخشۺٓادمدی!ٓاپۺےنۺاکیفۺرعہصۺۺشاظتنررکفشای‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسق!ےھجمۺرفےئۺزنیمۺرپٓاپۺیکۺالماقتۺےسۺزایدہۺ‬
‫یسک ۺیک ۺالماقت ۺدنسپ ۺہن ۺیھت۔‛کلم ۺشوملت ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےن ۺاہک‪‚:‬سج ۺاکؾ ۺےک ۺےئل ۺےلکنوہشےس ۺوپرشرکول۔‛شس ۺےن ۺاہک‪ :‬ریمےۺ‬
‫زندکیۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺالماقتۺےسۺزایدہۺۺوکیئۺاکؾۺرضفریۺےہۺہنۺۺوبحمب۔کلمۺشوملتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺاہک‪‚:‬سکۺاحتلۺںیمۺرماندنسپۺ‬
‫رکفےگ؟‛ومنم ۺدنبے ۺےن ۺاہک‪ :‬ایک ۺٓاپ ۺوک ۺشسۺیک ۺشاجزت ۺےہ؟ ۺاہک‪‚:‬اہں!ےھجم ۺیہی ۺاہک ۺایگ ۺےہ۔‛شسۺصخش ۺےن ۺاہک‪‚:‬ھچک ۺدریۺ‬
‫رےیئ!ںیم ۺفوض ۺرکےک ۺامنز ۺزپاتھ ۺوہں‪ٓ ،‬اپ ۺدجسے ۺںیم ۺریمی ۺرفح ۺضبق ۺرکےئجیل ۺاگ۔‛رھپ ۺکلم ۺشوملت ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺ ۺ‬
‫ےن‬
‫دجسےۺیکۺاحتلۺںیمۺشسۺیکۺرفحۺضبقۺرکیل۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫مظتےہُئےمالساعکیحسظت‪:‬‬
‫سانۺشوبرکبۺنبۺًبساہللۺ َ‬
‫ُمینۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِ ٟ‬ىَیۺرفامےتۺںیہ‪:‬ینبۺشرسشلۺےکۺشکیۺٓادیمۺےنۺتہبۺاسرشامؽۺعمجۺ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رکۺراھکاھتۺبجۺشسۺیکۺۺومتۺاکۺفتقۺرقبیۺٓاایۺوتشینپۺشفالدۺےسےنہکۺاگل‪‚:‬ےھجمۺریمشفلتخمۺمسقۺاکۺامؽۺداھکٕا۔‛ انچہچنۺالغؾ‪،‬ۺشفٹنۺ‬
‫‪،‬وھگڑفںۺشفرۺدرگیۺاسامؿۺںیمۺےسۺوھتڑشتہبۺاسامؿۺشسۺےکاپسۺالایایگ۔ۺشسۺٓادیمۺےنۺشںیہنۺشکیۺرظنۺداھکیشفرۺرسحتۺرکےتۺ‬
‫وہےئۺرفےنۺاگل۔کلمۺشوملتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺشےسۺرفےتۺوہےئۺداھکیوتۺوپاھچ‪‚:‬شبۺویکںۺرفۺراہےہ؟ۺےھجت ۺےبۺامشرۺںیتمعنۺدےنیۺ‬
‫ۺربۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسقۺ!شبۺںیمۺریتیۺرفحۺوکۺمسجۺےسۺدجشےئکۺریغبۺرہزگۺاہیںۺےسۺںیہنۺاجاتکس۔‛شسۺےنۺاہک‪‚:‬ہیۺامؽۺمیسقتۺ‬
‫فشےل ّ‬
‫رکےنۺیکۺ تلہۺیہۺدےۺدف۔‛کلمۺشوملتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺاہک‪‚:‬رہزگۺںیہنۺ! تلہۺاکۺفتقۺمتخۺوہاکچےہ‪،‬ومتۺٓاےنۺےسۺےلہپۺ‬
‫ہیۺاکؾۺویکںۺہنۺایک؟‛ہیۺہہکۺرکۺشسۺیکۺرفحۺضبقۺرکیل۔‬
‫سِلتکیىعیحت‪:‬‬
‫َ‬
‫وقنمؽ ۺےہہک ۺشکی ۺصخش ۺ ۺےناکیف ۺاسری ۺدفتل ۺعمج ۺیک ۺ ّٰی ۺہک ۺرہ ۺمسق ۺاک ۺامؽ ۺشاھٹک ۺرک ۺایل‪ ،‬ۺرھپ ۺشکی ۺلحم ۺانبای سج ۺےکۺ‬
‫ذن‬

‫دفوبضمطۺدرفشزے ۺےھت‪،‬رھپشؿ ۺرپ ۺدنچ ۺرہپے ۺدشراھٹبدےیئ‪،‬شسۺےک ۺدعب ۺاخدنشؿ ۺفشولں ۺوک ۺعمج ۺرکےک ۺشؿ ۺےکےئل ۺاھکےنۺ‬
‫اکشاظتنؾۺایک‪،‬شوہنںۺےنۺاھکانۺرشفعۺایکۺوتۺہیۺۺوخدۺتختۺرپۺاٹگنۺرپۺاٹگنۺرھکۺرکھٹیبۺایگ‪،‬ۺبجۺبسۺولگۺاھکےنۺفریغہۺےسۺافرغۺوہ‬
‫ےئگۺوتۺشےنپۺٓاپۺےسۺےنہکۺاگل‪‚:‬شےۺسفن!ںیمۺےنۺریتےۺےئلۺاکیفۺدفتلۺعمجۺرکیلۺےہشبۺوتۺیئکۺاسؽۺکتۺزمےۺشُڑش۔‛شیھبۺہیۺ‬
‫ہلمجۺمتخۺیھبۺہنۺوہےنۺاپایاھتہکۺکلمۺشوملتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺشکیۺنیکسمۺٓادیمۺیکۺوصرتۺںیمۺاظرہۺوہےئہکۺدبؿۺرپۺدفوبدیسہۺڑپکےۺ‬
‫شفررگدؿۺںیمۺوکشکؽۺاکٹلۺاھت‪،‬ۺٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےنۺشینتۺزفرۺےسلحمۺاکۺدرفشزہۺاٹھکٹھکایۺہکۺفہۺٓادیمۺشےنپۺتختۺرپۺےھٹیبۺےھٹیبۺڈرۺایگ‪،‬ۺالغؾۺ‬
‫وفر ًش ۺدرفشزے ۺیک ۺرطػ ۺڑبےھ ۺشفر ۺوپاھچ‪‚:‬ایک ۺاعمہلم ۺےہ؟‛کلم ۺشوملت ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےن ۺاہک‪:‬شےنپ ۺامکل ۺوک ۺالبٕا۔ ۺالغومں ۺےنۺ‬
‫اہک‪‚:‬ایک امہرشۺامکلۺھجتۺےسیجۺصخشۺےکۺاپسۺیھبۺٓااتکس ےہ!‛ ٓاپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺرفامای‪:‬ۺاہں!ۺالغومںۺےنشسۺٓادیمۺوکۺاجرکۺاتبایوتۺ‬
‫فہۺےنہک ۺاگل‪‚:‬مت ۺےنۺشےسۺزسشۺویکںۺہنۺدی؟‛ شےنتۺںیم ۺکلمۺشوملتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺےلہپۺےس ۺیھبۺزفردشرۺٓافشز ںیم ۺدرفشزہ ۺاٹھکٹھکۺ‬
‫ای‪،‬رہپےۺدشرۺوفرشًۺدرفشزےۺیکۺاجبنۺےکپلوتۺکلمۺشوملتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےناہک‪‚:‬امکلۺےسۺوہکہکۺںیمۺکلمۺشوملتۺوہں۔‛ ےسیجۺیہۺرہپےدشرفںۺےنۺہیۺہلمجۺانسۺوت ۺشؿۺرپۺربھگشٹۺاطریۺوہیئگۺ‬

‫ہکبجۺشسۺٓادیمۺرپۺروسشیئۺشفرۺڈرفوخػۺےکٓااثرۺ لودشرۺوہےئگ‪،‬رھپۺالغومںۺےسۺےنہکۺاگل‪‚:‬شؿۺےسۺرنیمۺےسۺابتۺرکفشفرۺوپوھچہکۺ‬
‫ایک ۺیسک ۺوک ۺےنیل ۺٓاےئ ۺںیہ؟‛ شےنتںیم ۺکلم ۺشوملت ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺشدنر ۺٓاےئگ ۺشفر ۺاہک‪‚:‬وت ۺشینپ ۺدفتل ۺےک ۺاسھت ۺوج ۺرکان ۺاچاتہ ےہۺ‬
‫رکےل‪،‬ںیمۺریتیۺرفحۺےئلۺریغبۺفشسپۺہنۺاجٕاںۺاگ۔‛شسۺٓادیمۺےنشےنپۺالغومںۺےسۺاہک‪:‬اسریۺدفتلۺۺریمےۺاسےنمۺرھکۺدیۺ‬
‫اجےئۺ‪،‬بجۺشسۺےنۺشینپۺدفتلۺدیھکیۺوتۺےنہکۺاگل‪‚:‬شےۺدفتل!اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺھجتۺرپۺتنعلۺرکےوتےنۺیہۺےھجمابعدتۺےسۺاغلفۺ‬

‫راھکۺوتۺےنۺیہۺےھجمۺوگہشۺینیشنۺشایتخرۺرکےنۺےسۺرفےکۺراھک۔‛اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺمکحۺےسۺشیسۺفتقۺدفتلۺےنۺوبانلۺرشفعۺایک‪‚:‬ےھجمۺ‬

‫ویکں ۺرُبشےتہکوہاحالہکن ۺمت ۺ ۺوخد ۺےھجمےل ۺرک ۺابداشوہں ۺےک ۺاپس ۺاجایرکےتشفرکین ۺولوگں ۺوک ۺدرفشزے ۺےسیہ ۺ ُداکتھر ۺدایرکےتۺ‬
‫ےھت‪،‬ریمےۺیہۺذرہعیۺشیعۺوکہویشںۺںیمۺزپےۺرےتہۺشفرۺاشیہۺولفحمںۺںیمۺاھٹیبۺرکےتۺےھت‪،‬ۺےھجمۺرُبےۺاکومںۺںیمۺرخچۺرکےتۺ‬
‫ےھتنکیل ۺںیم ۺےن ۺرھپۺیھبۺاہمترشاسھتۺہنۺوھچڑششرگۺےھجمۺکین ۺاکومں ۺںیمۺرخچ ۺایک ۺوہاتوت ۺافدئہ ۺیھبۺرضفرۺاچنہپیت‪،‬ۺشنب ۺٓادؾۺوک ۺیٹمۺ‬
‫ےسۺدیپشۺایکۺایگۺےہۺشبۺشسۺیکۺرمیضۺیکینۺےکۺرشےتسۺرپۺےلچۺایۺربشیئۺےکۺرشےتسۺرپ۔‛ۺرھپۺکلمۺشوملتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺشسۺٓادیمۺیکۺ‬
‫رفحۺضبقۺرکیلۺشفرۺفہۺےچینۺرگایگ۔‬
‫سىیاکامٍظِعتظیًشدغ‪:‬‬
‫ۺسان ًبساہلل ۺ َف ْ ح‬
‫َ ۺنب ۺم ُ َی ِّتحہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرفامےتںیہ‪:‬کلم ۺشوملت ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےن ۺشکی ۺرمہبت ۺداین ۺےکۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رغمفرۺرتنیۺصخشۺیکۺرفحۺضبقۺیک‪،‬ۺرھپۺشےسۺےلۺرکۺٓاامسؿۺیکۺرطػۺڑچےھۺوترفوتشںۺےنۺوپاھچ‪ٓ‚:‬اپۺےنۺنجۺولوگںۺیکۺرفحۺ‬
‫ضبقۺیکۺشؿۺںیمۺبسۺےسۺزایدہۺرمحۺسکۺرپۺٓاای؟‛ےنہکۺےگل‪‚:‬ےھجمۺلگنجۺایبابؿۺںیمۺشکیۺوعرتۺیکۺرفحۺضبقۺرکےنۺاکۺمکحۺوہش‪،‬ۺ‬
‫بج ۺشس ۺےک ۺاپس ۺٓاای ۺوت ۺشس ۺےک ۺاہیں ۺشکی ۺہچب ۺدیپش وہ اکچ اھت‪ ،‬ےھجم شۺ س ۺوعرت ۺشفر ۺےچب ۺدفونں ۺرپ ۺرمح ۺٓاای ۺہک ۺوعرت ۺوخد ۺوتۺ‬
‫اسمرفےہۺہکبجۺہچبۺشیھبۺوھچاٹےہۺہکۺاہیںۺشسۺیکۺدھکیۺاھبؽۺرکےنۺفشالوکیئۺںیہن۔‛ۺرفوتشںۺےنۺاہک‪ٓ‚:‬اپۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺشیھبۺسجۺ‬
‫رغمفر ۺیک ۺرفح ۺضبق ۺرکےک ۺالےئ ۺںیہ ۺہی ۺشیس ۺےچب ۺیک ۺرفح ۺےہ ۺسج ۺرپ ۺٓاپ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺوک ۺرمح ۺٓاایاھت۔‛ہی ۺنس ۺرک ۺکلم ۺشوملت ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬

‫ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺاہک‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرہۺبیعۺےسۺاپکۺےہۺسجۺرپۺاچےہۺشانپۺلضفۺۺرفامدے۔‛‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫مظىےِالَُکےىاوعجسٹظمیٍ‪:‬‬
‫ۺساناطعنب ۺاسیر ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِٔ ٟ‬ار ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬بج ۺابعشؿ ۺیک ۺدنپروھںی ۺرشت ۺٓایت ۺےہوت ۺکلم ۺشوملت ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺوکۺشکیۺررٹسجۺدایاجاتےہشفرۺرفامایاجاتےہ‪‚:‬شسۺررٹسجۺںیمۺسجۺاکۺانؾۺےہۺشسۺاسؽۺشسۺیکۺرفحۺضبقۺرکینۺےہ۔‛ ٓاپۺ‬
‫زمدی ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬شاسنؿ ۺدرتخ ۺاگلےن ۺ‪،‬رھگ ۺانبےن ۺشفراکنح ۺرکےن ۺںیم ۺرصمفػ ۺرظن ۺٓاات ۺےہاحالہکن ۺشےس ۺولعمؾ ۺیھب ۺںیہنۺ‬
‫وہاتہکۺشسۺاکانؾۺشسۺررٹسجۺںیمۺاھکلاجاکچےہ۔‬
‫ملکالنُت ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬کاعِؽاىہتیًمظتبہسیکھيا‪:‬‬
‫ۺسانۺنۺرصبی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺرفامےتںیہ‪:‬ۺوکیئۺدؿۺشاسیۺںیہنۺزگراتسجۺںیمۺکلمۺشوملتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیسکۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رھگۺےکۺشرفشدۺوکۺنیتۺرمہبتۺہنۺدےتھکیۺوہں‪،‬ۺےسجۺدےتھکیۺںیہۺہکۺشسۺاکۺرزؼۺوپرشوہاکچےہشفرۺومتۺاکۺفتقۺٓااکچےہۺوتۺشسۺیکۺرفحۺ‬
‫ضبق ۺرکےتیل ۺںیہ‪،‬رھپ ۺبج ۺرفح ۺضبق ۺرکےتںیہ ۺوتشس ۺےک ۺرھگ ۺفشےل ۺ َداھڑںی ۺامررک ۺرفان ۺرشفع ۺرکدےتی ۺںیہ‪ ،‬ۺشس ۺفتق ۺکلمۺ‬
‫شوملتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺدرفشزےۺےکۺدفونں ِۺکوشڑڑکپۺرکۺےتہکۺںیہ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺمسقۺ!ۺںیمۺےنۺشسۺتیمۺاکۺرزؼۺاھکایےہۺہنۺشسۺیکۺرمعۺ‬
‫متخۺیکۺےہشفرۺہنۺیہۺدمتۺںیمۺھچکۺیمکۺیکۺےہ‪ ،‬ںیمۺاہمترےۺاپسۺابرابرۺٓااتۺروہںۺاگاہیںۺکتۺہکۺیسکۺوکۺہنۺوھچڑفںۺاگ۔رضحتۺ‬
‫سانۺنۺرصبی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺزمدیۺرفامےتۺںیہۺ‪:‬شرگۺمت ۺکلمۺشوملتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺہگجۺدھکیۺولۺشفرۺشؿۺیکۺوگتفگۺنُسۺولۺوتۺتیمۺ‬
‫ِّ ُّ‬
‫وکوھبؽۺرکۺشےنپۺٓاپۺرپۺرفانۺرشفعۺرکدف۔‬
‫ُ‬ ‫ٓ‬
‫حکایت‪:‬مٍظِعاسمیکابظااىجاو‬
‫َ‬
‫ۺسانۺسیدی َۺر ّ اقیش ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َ ٟ‬ہاز َٴۺرفامےتںیہ‪:‬ینبۺشرسشلۺاکۺشکیۺشاہتنیئۺرغمفرٓادیمۺشےنپۺرھگۺںیمۺیسکۺرفدۺےکۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ٹ‬
‫اسھتۺاہنتیئۺںیمۺاھت‪،‬شاچکنۺشسۺےنۺداھکیہکۺوکیئۺدرفشزےۺےسشدنرۺٓاایےہ‪،‬ۺربھگشۺرکۺوفرشًےصغۺےس ح َ ْ‬
‫ۺبکۺشاھٹۺشفروپےنھچۺاگل‪:‬متۺوکؿۺ‬
‫وہشفرسک ۺیک ۺشاجزت ۺےس ۺریمے ۺرھگ ۺںیم ۺدشلخ ۺوہےئ ۺوہ؟ٓاےن ۺفشےل ۺےن ۺوجشب ۺدای‪:‬ںیم ۺرھگ ۺےک ۺامکل ۺیک ۺشاجزت ۺےس ۺدشلخۺ‬
‫وہشوہں‪،‬ںیم ۺفہ ۺوہں ۺےسجشدنر ۺٓاےنےک ۺےئل ۺ ۺوکیئ ۺرہپے ۺدشر ۺرفک ۺاتکسےہ ۺہن ۺیسک ۺابداشہ ۺیک ۺشاجزت ۺدراکر ۺےہشفر ۺہن ۺیہ ۺیسک ۺاکۺ‬
‫ُربع ۺفددبہب ۺےھجم ۺوخػ ۺزدہ ۺرکاتکسےہ‪،‬ھجم ۺےس ۺوکیئ ۺدضی ۺشفررغمفر ۺصخش ۺاھچیپ ۺڑھچشاتکسےہ ۺہن ۺ ۺوکیئ ۺرسشک ۺاطیشؿ ۺ ۺچبۺ‬
‫اتکسےہ۔ہیۺنسۺرکۺشسۺرغمف ۺرٓادیمۺوکۺشاہتنیئ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دنشتم ۺوہیئ ۺشفر ۺشسۺےک ۺدبؿۺرپۺیپکپک ۺاطری ۺوہیئگ ۺاہیںۺکتۺہک ۺشفدنےھ ۺہنم ۺرگایگ‪ ،‬ۺرھپ ۺشےنپۺرسۺوک ۺشاھٹرک ۺذتل ۺشفرۺکیھب ۺامےنگنۺ‬
‫پ‬
‫فشےلۺشدنشزۺںیمۺےنہکۺاگل‪‚:‬شسۺاکۺبلطمۺےہۺٓاپۺکلَمۺشوملتۺںیہ۔اہک‪:‬ںیمۺیہۺکلَمۺشوملتۺوہں۔رغمفرۺٓادیمۺےنۺوپاھچ‪:‬ایکۺٓا ۺ‬
‫ۺوکسں۔َمۺشل ْمَووت ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺاہک‪:‬رہزگںیہنۺ!ریتیۺدمتۺمتخۺوہیکچۺےہ‪،‬ۺ‬
‫ََ ُ‬ ‫ےھجمۺھچکۺ تلہۺدےۺےتکسۺںیہۺاتہکۺںیمۺوتہبۺاتبئۺوہ‬
‫اسوسنںۺیکۺیتنگۺوپریۺوہیکچۺےہ‪،‬ۺفتقۺوپرشۺوہۺاکچۺےہشۺ فرشۺ بۺریتےۺاپسۺوکیئۺرشہتسۺںیہنۺاچب۔رغمفرۺٓادیمۺےنۺرھپۺوپاھچ‪ٓ:‬اپۺےھجمۺ‬
‫ےلۺرکۺاہکںۺاجںیئۺےگ؟ۺاہک‪:‬ریتےۺشسۺلمعۺیکۺرطػۺوجۺوتۺےنۺٓاےگۺاجیھبۺےہۺشفرۺشسۺرھگۺیکۺرطػۺوجۺوتۺےنۺایترۺایکۺےہ۔ۺشسۺےنۺ‬
‫اہک‪:‬ںیمۺےنۺوکیئۺکینۺلمع ۺٓاےگ ۺاجیھبےہہنۺوکیئۺشاھچرھگۺایترۺایک ۺےہ۔کلمۺشوملتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺاہک‪:‬رھپۺوتمنہجۺیک ۺفشدیۺیک ۺاجبنۺ‬
‫ےل ۺاجٕاں ۺاگوجہک ۺوگت ۺوکوھبؿ ۺرک ۺرھک ۺدیتی ۺےہ۔رھپ ۺٓاپ ۺےن ۺشس ۺرغمفر ۺٓادیم ۺیک ۺرفح ۺضبق ۺرکیل ۺشفر ۺفہ ۺشےنپ ۺشلہ ۺاخہن ۺےکۺ‬
‫َ‬
‫ۺسانۺسیدی َۺر ّ اقیشۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َ ٟ‬ہاز َٴۺزمدیۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺش ۺ‬
‫رگ‬ ‫درایمؿۺرگۺزپشۺشفرۺبسۺےنۺرفاندوھانشفرۺانخیچۺالچان رشفعۺرکدای۔ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رھگفشےلۺشسۺےکۺرُبےۺشاجنؾۺوکۺاجؿۺےتیلۺوتۺشفرۺزایدہۺرفےت۔‬
‫ٓ‬
‫مُتہظجگہاکظعہےگی‪:‬‬
‫ْ‬ ‫عم ْ‬
‫ن‬ ‫َ‬ ‫ی‬‫خ‬
‫سان ْ مَہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہَ َ‪٤‬ا ۺےکوحشےل ۺےس ۺایبؿ ۺرکےت ۺںیہ ۺہک ۺشکی ۺرمہبت ۺکلمۺ‬‫َ‬ ‫ۺسان ۺشَ ْ َس‪ ،‬ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫سانۺ ُسل َنمااؿۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺاپسۺٓاےئۺشفرۺٓاپۺےکۺرقبیۺےھٹیبۺوہےئۺشکیۺصخشۺوکۺلسلسم ۺدےتھکیۺ‬ ‫شوملتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سان ۺامیلسؿ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےس ۺوپاھچ‪ :‬ہی ۺوکؿ ۺےھت؟ ۺٓاپ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےن ۺرفامای‪:‬ہیۺ‬
‫رےہرھپ ۺابرہ ۺےلچ ۺےئگ‪،‬شس ۺصخش ۺےن ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫کلم ۺشوملت ۺےھت۔شس ۺےن ۺاہک‪:‬ںیم ۺےن ۺشؿ ۺیک ۺرطػ ۺداھکی ۺوتفہ ۺےھجم ۺویں ۺدھکی ۺرےہ ۺےھت ۺہک ۺےسیج ۺےھجم ۺیہ ۺےنیل ۺٓاےئۺ‬
‫سانۺامیلسؿۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺرفامای‪:‬شبۺمتۺایک اچےتہوہ؟ۺاہک‪:‬ںیمۺاچاتہوہںۺہکۺٓاپۺشؿۺےسۺےھجمۺاچبۺںیلۺشفرۺوَہشۺوکۺ‬
‫وہں۔رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫مکح ۺدںی ۺہک ۺفہ ۺےھجم ِ ْۺہّ ۺےک ۺیسک ۺدفردرشز ۺالعہق ۺںیم ۺاچنہپ دے۔مکح ۺےتنس ۺیہ ۺوَہش ۺےن ۺشےس ۺفںیہ ۺاچنہپدای۔کلم ۺشوملت ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺ‬
‫سانۺامیلسؿ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺوپاھچ‪:‬متۺریمےۺرقبیۺےھٹیبۺصخشۺوکۺلسلسمۺویکںۺدھکیۺرےہۺےھت؟کلمۺ‬
‫بجۺدفابرہۺٓاےئۺوتۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫شوملت ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےن ۺاہک‪:‬ےھجم ۺشسۺرپ ۺریحشیگن ۺوہریہۺیھتۺہک ۺےھجممکح ۺہی ۺالماھت ۺہک ۺھچک ۺدری ۺدعبۺشس ۺیک ُۺرفح ۺدنہ ۺےک ۺدفردرشزۺالعہقۺ‬
‫ںیمۺضبقۺرکفںۺاحالہکنۺفہۺٓاپۺےکۺاپسۺاھٹیباھت۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪٥٠‬اِعخلفائےعاشزیًکی‬

‫حؽُعاکظو َػلی ا ہ‬ ‫بابىنبظ‪:4‬‬
‫ٓ‬
‫حیاتـیبہکےاخظیلنحات‬
‫(شسۺںیمۺاپچنۺںیلصفۺںیہ)‬
‫ٓ‬
‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪٥٠‬کےاخظیلنحات‬
‫حؽُعاکظو َػلی ا ہ‬ ‫پہلیفعل‪:‬‬

‫اجؿۺول!رساک ِردفاعمَ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺیک ِ‬

‫ۺریستۺابمرہکۺاکۺرہۺولہپۺاچےہایحتۺففافتۺےکۺشابتعر ےسوہۺ‬
‫ۺاسامؿۺ‬
‫ای ۺوقؽ ۺفلعف ۺےک ۺشابتعر ۺےس‪،‬وغر ۺفرکفرکےن ۺفشولں ۺےک ۺےئل ۺتحیصن ۺشفر ۺ ۺریصبت ۺےک ۺبلط ۺاگرفں ۺےک ۺےئل ِ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےس ۺڑبھ ۺرک ۺیسک ۺاکۺاقمؾ ۺف ۺرمہبت ۺںیہن ۺےہ‪ٓ،‬اپ ۺخ‪٠‬ٲ ہ‪١‬‬
‫ریصبت ۺےہویکہکن ۺابراگہِۺشیہٰل ۺںیم ۺٓاپ ۺ َػلی ا ہ‬

‫حبٲب اہللیھب ۺںیہ‪،‬ػفی اہللںیہ ۺوت ۺ‪٧‬طی اہللیھب ۺںیہ ۺ‪٧،‬يی اہللںیہ ۺوت ۺرسٰ ہ‪ ٢‬اہلل ۺیھب ۺںیہ۔ ۺشبۺ‬
‫اہلل ۺںیہ ۺوت ۺ ہ‬
‫وغررکف!ایکفاصؽۺابمرکۺےکۺفتقۺۺزمدیۺ تلہۺدیۺیئگ؟ایکۺکلمۺشوملتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺٓااجےنۺےکۺدعبۺزمدیۺاتریخۺیکۺ‬
‫ِ‬
‫یئگ؟ًانیقیۺشاسیۺںیہنۺوہشۺشہتبلۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺاجبنۺےسۺرفحۺضبقۺرکےنۺفشےلۺزعمزۺرفےتشۺابراگہِۺراستلۺآبۺںیمۺاحرضۺ‬
‫وہےئ ۺشفر ۺٓاپ ۺےک ۺمسج ۺشدقس ۺےساپزیکہ ۺرفح ۺےل ۺرکاہنتی ۺیہ ۺزعت ۺفشرتحشؾ ۺےک ۺاسھت ۺدرایےئ ۺرتمح ۺشفر ۺراضےئۺ‬
‫ۺرقبۺشیہٰلۺےکاخصۺاقمؾ ۺںیمۺلقتنمۺایک‪،‬شؿۺامتؾۺشزعشزفۺشاعنامتۺےکۺ‬
‫ۺرفحۺابُم َرہکۺوک ِ‬
‫شیہٰلۺیکۺولجہۺاگہۺیکۺاجبنۺڑبےھہکلب ِ‬
‫ابفوجدۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺرپۺےبر ینۺشفرۺفیلکتۺےکٓااثرۺ لودشرۺوہےئوتےبۺرقشریۺںیمۺشاضہفۺوہششفرزابؿۺ‬
‫شدقس ۺرپ ۺٓااسین ۺیک ۺداعاجری ۺوہیئ‪ ،‬ۺرہچہ ۺابمرک ۺاک ۺرگن ۺدبتلی ۺوہش ۺشفر ۺاشیپین ۺشدقس ۺرپ ۺےنیسپےکرطقےیھبۺ‬
‫ لودشروہےئ‪،‬شیسۺرطحۺاہھتۺابمرکۺیھبکۺےتلھکۺوتیھبکۺدنبۺوہےتۺرےہۺاہیںۺکتۺہکۺفاہںۺوموجدۺرہۺصخشۺیکۺٓاوھکنںۺںیمۺ‬
‫ٓاوسن ۺٓاےئگ ۺشفرشس ۺرظنم ۺوک ۺدھکی ۺرک ۺوھپٹ ۺوھپٹ ۺرک ۺرفےن ۺاگل۔ ۺشب ۺشس ۺابرے ۺںیم ۺایکایخؽ ۺےہ ۺہک ۺایکمَ ْن َص ِ ح‬
‫ب ۺوبنتۺ‬
‫ۺاخدنشؿ ۺوبنت ۺیک ۺراعتی ۺریھک؟ ۺایکۺ‬
‫ِ‬ ‫ےندقتری ۺےک ۺشلٹ ۺےلصیفوک ۺاٹؽ ۺدای؟ ۺایک ۺکلم ۺشوملت ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےنشس ۺاعمہلم ۺںیم‬
‫دیۺقحۺےکۺدمداگرۺشفرۺولخمؼۺوکۺوخشۺ‬ ‫کلمۺشوملتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺشسۺفہجۺےسۺرنیمۺیکۺہکۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺ ْ ِ‬
‫ۺَم ۺشل ْمَووت ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺوکسج ۺاکؾ ۺاک ۺمکح ۺدای ایگ ۺشےسۺ‬
‫ربخی ۺشفر ۺڈر ۺانسےن ۺےک ۺبصنم ۺرپ ۺافزئںیہ؟ًانیقی ۺشاسیںیہن ۺوہشہکلب َ َ ُ‬
‫ۺولحۺوفحمظۺرپۺاھکلاھتشسۺرپۺلمعۺایک۔‬ ‫حَ ح ا‬
‫بالےئشۺ فرۺوج ِ‬
Go To Index
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺاقمؾۺومحمدۺےکۺبصنمۺرپۺافزئۺںیہ‪،‬ۺ‬‫ۺذشتۺرکمی َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےکۺٓارخیۺاحملتۺںیہۺوجۺابراگہِۺشیہٰلۺںیم ِ‬

‫ہیۺشس ِ‬
‫ٹ‬
‫ضۺوکرثۺرپ ۺش َ ُْمّۺٓاےنۺفشولںۺ‬
‫وجبسۺےسۺےلہپۺربقِۺشونرۺےسۺابرہۺرشتفیۺالںیئۺےگ‪،‬ۺوجایقتمۺےکۺدؿۺافشتعۺرفامںیئۺےگشۺ فرۺوح ِ‬
‫وکۺریسشبۺرکںیۺےگہکبجۺریحتۺشزیگنۺابتۺوتہیۺےہۺہکۺمہۺشؿۺاعمالمتۺےسۺربعتۺشفرۺتحیصنۺںیہنۺڑکپےتۺشفرۺنجۺاحالتۺےسۺ‬
‫زگرںی ۺےگ ۺشؿ ۺرپ ۺذرشیھب ۺرھبفاس ۺںیہن ۺ ۺرکےتہکلب ۺمہ ۺوت ۺوخشاشہت ۺےک ۺدیقی‪،‬ربشویئں ۺشفر ۺانگوہں ۺےک ۺمہ ۺنیشن ۺوہےکچۺ‬
‫حبٲب َرب ا‪ٌَ ٟ‬ا َ‪َ٤ٟ‬ین َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺرپۺزگرےنۺفشےلۺٓارخیۺ‬
‫ںیہ‪،‬ںیمہۺایکۺوہایگےہہکۺ َسٲ ہس ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ز َس‪َ ٠‬ین‪ ،‬ا َ َ‪ ٣‬ہا‪ ٦‬ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ت٘ َین‪َ ،‬‬
‫احملت ۺنس ۺرک ۺیھب ۺفظع ۺفتحیصن ۺاحلص ۺںیہن ۺرکےت؟ ۺایک ۺامہرشہی ۺامگؿ ۺےہ ۺہک ۺمہ ۺداینںیم ۺہشیمہ ۺرںیہ ۺےگ ۺای ۺامہرشہی ۺایخؽ ۺےہ ۺہکۺ‬
‫ربشویئںۺںیمۺولمثۺرےنہۺےکۺابفوجدۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺدنلبۺاقمؾۺرپۺافزئۺںیہ؟رہزگںیہن!ۺرہزگۺںیہن!ۺہکلبۺہیۺنیقیۺرکانۺاچےئہ ۺہکۺمہۺ‬
‫بسۺوکۺمنہجۺیکۺٓا گۺرپۺشیپۺایکاجےئۺاگشفرۺرھپۺاجنتۺفیہۺاپےئاگۺوجۺیقتمۺفۺرپزیہاگرۺوہاگ‪،‬ںیمہۺٓاگۺرپۺےسۺزگشرےۺاجےنۺاکۺ‬
‫نیقی ۺےہ ۺرگم ۺفشسپۺولٹۺٓاےن ۺاکۺنیقی ۺںیہنۺشفرشرگ ۺنیقیۺرکانیھبۺاچںیہۺوتیھبۺںیہنۺٓااتکس ۺویکہکن ۺمہۺانگہۺرکرکےکۺشینپۺاجونںۺرپۺ‬
‫ملظ ۺرکےکچ ۺںیہ ۺشفر ۺاغبل ۺامگؿ ۺرھک ۺرک ۺشاظتنر ۺرکےن ۺفشولں ۺیک ۺرطح ۺوہےئگ ۺ ۺںیہ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺمسق ۺ!امہرشامشر ۺرپزیہاگرفں ۺںیمۺ‬
‫ك َح ْت ًّما َّمك ِْض ًّّیا(‪)۱۹‬ث ُ َّم نُ َنجِ ّی الَّ ِذ ْی َن ا تَّق َْوا‬
‫َان عَلٰی َر ِبّ َ‬ ‫ۺوہات۔رفامؿۺابریۺاعتٰیلۺےہ‪َ :‬و اِ ْن ِّم ْن ُك ْم اِ لَّا َو ِ‬
‫ار ُد َها‪-‬ك َ‬ ‫ِ‬ ‫ابلکلۺںیہن‬
‫(پ‪٣،۳۶‬زٱ‪)۷۵ ،۷۳:٥‬‬ ‫الظلِ ِم ْی َن ِف ْي َها ِج ِؿ ًّّیا(‪)۱۴‬‬
‫َّو نَذَ ُر ّٰ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺمتۺںیمۺوکیئۺشاسیۺںیہنۺسجۺاکۺزگرۺدفزخۺرپۺہنۺوہاہمترےۺ ّ‬
‫ربۺےکۺذہمۺرپۺہیۺرضفرۺریۺوہیئۺابتۺےہرھپۺمہۺڈرۺفشولںۺوکۺاچبۺ‬
‫ںیےگۺونٹھگںۺےکۺلبۺرگے۔‬
‫ںیلۺےگۺشفرۺاظوملںۺوکۺشسۺںیمۺوھچڑۺد ۺ‬
‫ۺےہایۺرپزیہاگرفںۺےک۔‬
‫ںےکۺزایدہۺرقبی ۺ‬
‫ذٰہلشۺرہۺصخشۺوکۺاچےئہۺہکۺشےنپشفرپۺوخدۺوغرفرکفرکےلۺہکۺفہۺاظومل ۺ‬
‫ٌُعِفکظکظىےکاـظیقہ‪:‬‬
‫ۺریست ۺابمرہک ۺرپ ۺوغر ۺرکفرھپشےنپ ۺٓاپ ۺرپ ۺوغررکفہک ۺشںیہن ۺویکینں ۺیک ۺوتقیف ۺیھت ۺرھپ ۺیھب ۺوخػ ۺزد ۺہ‬ ‫ِ‬ ‫زبراگؿ ۺدنی ۺیک‬
‫ِ‬
‫ینیقی‬
‫ہلمیھبۺوہشفہۺ ۺ‬
‫ھتوجۺاعم ۺ‬‫تیکۺاجبنۺدوھکیہکۺشؿۺےکۺاس ۺ‬ ‫راہرکےت‪،‬شبۺایپرےۺٓا ۺاقدمحمۺمصطف ٰے َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٠‬ۺ‪٥‬ےکٓارخیۺاحمل ۺ‬
‫ںےکۺرشہۺامن‬
‫ںےکۺرسدشرۺںیہۺ‪،‬امتؾۺرپزیہاگرف ۺ‬
‫اھتاحالہکنۺوضحرۺامتؾۺویبن ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیہ‪،‬ۺشبۺشسۺابتۺےسۺتحیصنۺاحلصۺرکفہکۺداینۺےسۺرتصخۺوہےتۺفتقۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬یکۺےبر ینۺسکۺرطحۺیھتۺ‬
‫سانۺًبساہللۺنبۺوعسمد َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہۺہکۺمہۺ ُش ُّؾۺ‬
‫شفرۺتنجۺیکۺاجبنۺلقتنمۺوہےنۺاکاعمہلمۺسکۺدقرۺتخسۺاھت۔ۺانچہچنۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ۺس ُ ات ۺاعہشئ ۺّدصہقی ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا ۺےک ۺرجح ہہ ابمرہک ۺںیم ۺشس ۺفتق ۺدشلخ ۺوہےئبج ۺدجشیئ ۺےک ۺاحملت ۺرق ۺ‬
‫بی‬ ‫شلم وونینم ۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ْ‬
‫ےھت‪ٓ،‬اپۺ َػلی اہللہ َتٌالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯس‪٥٠‬ۺےنۺامہریۺاجبنۺوتہجۺرفامیئۺوتذسما ِاؿۺشدقسۺےسۺٓاوسنۺہہبۺےلکن‪،‬رھپۺرفامای‪‚:‬وخشۺٓادمدی!اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫َ‬ ‫َ‬

‫ںیہمتۺزدنیگۺدے‪،‬ۺاہمتریۺافحتظۺرفامےئ‪،‬اہمتریۺدمدرفامےئ‪،‬ۺںیمۺںیہمتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺڈرےتۺرےنہۺیکۺتحیصنۺرکاتۺوہںۺشفرۺاچاتہۺ‬

‫وہںۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺمتۺرپرہمابؿۺرےہ‪،‬ںیمۺںیہمتۺفشحضۺڈرانسےنفشالوہںۺاتہکۺمتۺوکحیتمۺشفرۺوعشیمۺاعمالمتۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺانرفامینۺہنۺ‬

‫رکوھٹیب‪،‬ومت ۺاک ۺفتقۺرقبیۺٓااکچےہرھپابراگہِۺشیہٰلۺیکۺاجبن ۺ‪ ،‬ۺدسر ُۃۺشٰیہتنملۺیک ۺاجبن‪،‬ۺتنجۺش ہ‬
‫امل ٰفیۺیکۺاجبنۺشفر ۺوحضۺوکرثۺےس ۺربلسیۺ‬
‫(‪) 352‬‬
‫ےساَ‪ٟ‬ش ََل ہ‪َ ٦‬ٯ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہلل۔‛‬
‫ػ ۺ‬
‫رپوجۺریمےۺدعبۺاہمترےۺدنیۺںیمۺدشلخۺوہںۺریمیۺرط ۺ‬
‫متبسۺرپۺشفرۺشؿۺ ۺ‬
‫ںیکۺاجبنۺاجانےہۺ‪ ،‬ۺ‬
‫ایپول ۺ‬
‫ُ‬
‫امتمحنزیہعسُاىہہُگی‪:‬‬
‫ۺسِۺاعمَۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشےنپۺفاصؽۺرشفیۺےکۺفتقۺرضحتۺ ّ ِ ُ‬
‫سّانۺربجشلۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےسۺ‬ ‫رمفیۺےہہکۺوضحر ّ ِ ّ‬

‫وپاھچ‪‚:‬ریمے ۺدعب ۺریمی ۺشتم ۺےکےئل ۺوکؿ ۺوہاگ؟‛اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫ۺسّان ۺربجشل ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺیک ۺاجبن ۺفیح ۺرفامیئ‪‚:‬ریمےۺ‬
‫یک‬
‫بیبحۺوکوخشۺربخیۺدفۺہکۺںیمۺٓاپۺوکۺٓاپۺیکۺشتمۺےکۺاعمہلمۺںیمۺۺروسشۺںیہنۺرکفںۺاگ‪،‬ۺہیۺوخشۺربخیۺیھبۺدفۺہکۺبجۺولوگںۺوکۺشؿۺ ۺ‬
‫ۺدیمشؿۺرشحمۺںیمۺعمجۺوہۺاجںیئۺےگۺوتۺٓاپۺشؿۺبسۺ‬
‫ربقفںۺےسۺاکنالۺاجےئاگۺوتۺبسۺےسۺےلہپۺےنلکنۺفشےلۺٓاپۺوہںۺےگۺرھپۺبجۺبسۺولگ ِ‬
‫میح‬
‫ےکۺرسدشر ۺوہںۺےگ ۺشفرۺبجۺکت ۺٓاپ ۺیکۺشُتمۺتنجۺںیمۺدشلخۺہن ۺوہاجےئ ۺبتۺکتۺدرگیۺشُوتمںۺرپۺتنج ۺرحشؾۺےہ۔‛ ہی ۺنسۺرکۺر ۺ‬
‫(‪) 353‬‬
‫ۺٓااق َػلیاہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٠‬ۺ‪٥‬ےنۺشراش ۺدرفامای‪‚:‬شبۺریم ۺ‬
‫یٓاںیھکنۺڈنھٹیۺوہیئۺںیہ۔‛‬ ‫فرکمی ۺ‬

‫‪ …352‬ا‪ٟ‬لب٘ات ال‪ٜ‬برٴ ْلب‪ ٩‬سٌس‪ ،‬ذرك ‪٣‬ا اٯصی بہ رسٰ‪ ٢‬اہلل…ا‪ٟ‬ذ‪۳۹۷ /۵ ،‬‬
‫‪٣‬ش‪٨‬س ا‪ٟ‬بزار‪٣ ،‬ش‪٨‬س ًبس اہلل ب‪٣ ٩‬شٌٰز‪ ،۱۹۴ /۵ ،‬حسٱث‪۵۰۵۸:‬‬
‫‪ …353‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪ ،۶۱ /۱ ،‬حسٱث‪۵۶۷۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫حؽُعکاسبسےؽیاسہساتھسیيےِالےظحابی‪:‬‬
‫َ‬
‫شُ ّؾ ۺشلم وونینم ۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ۺس ُ ات ۺاعہشئ ۺّدصہقی ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا ۺرفامیت ۺںیہ‪:‬ایپرے ۺٓااق َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺںیمہۺ‬
‫شراشدرفامایہکۺھجمۺرپۺاستۺفلتخمۺونکفںۺےس ۺاستۺزیکشمےۺاپینۺاہبٕا۔مہۺےنۺشاسیۺیہۺایکۺوتۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺ‬
‫ۺاحصنۺرکشؾۺ‬
‫وکسؿۺوسحمسۺایکرھپۺابرہۺرشتفیۺالےئ‪،‬ۺولوگںۺوکۺامنزۺزپاھیئۺۺشفرۺۺدہششےئۺ ُشدحۺےکۺےئلۺداعےئۺرفغمتۺیکۺرھپشاصنر َ ح ہ‬
‫ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬ےکۺقحۺںیمۺفتیصۺرکےتۺوہےئۺرفامای‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یکۺدمحۺفانثۺےکۺدعب!شےۺرگفہۺِاہمرجنی!اہمتریۺدعتشدۺںیمۺشاضہفۺ‬
‫وہراہےہۺہکبجۺشاصنرۺاحصہبۺٓاج ۺسجۺدقرۺوموجدۺںیہۺشؿۺںیمۺشاضہفۺہنۺوہاگویکہکنۺشاصنرۺریمےۺفہۺاخصۺولگۺںیہۺنجۺےکۺاپسۺ‬
‫ںیمۺےنۺایقؾۺایک‪،‬شؿۺیکۺشاھچویئںۺرپۺشؿۺیکۺمیظعتۺرکانہکبجۺویطلغںۺوکۺاعمػۺرکان۔‛رھپۺرفامای‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺداینفۺٓارختۺےکۺ‬
‫ۺسان ۺشوب ۺرکب ۺدقی ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺ‬
‫اعمہلم ۺںیم ۺشکی ۺدنبے ۺوک ۺشایتخرۺدایوت ۺشس ۺےن ۺٓارخت ۺوک ۺدنسپ ۺایک۔‛(‪) 354‬ہی ۺنس ۺرکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬
‫رفےنےگلشفرھجمس ۺےئگہک ۺٓاپ ۺےنہی ۺہلمج ۺوخدشےنپابرےںیم ۺشراشدرفامای ۺےہ‪،‬وضحریبنّ ۺاپک ۺ َػلی ا ہ‬

‫َٯ َس‪٥٠‬ےنشںیہنۺیلستۺدےتیوہےئشراشدرفامای‪:‬شےشوبرکب!ربصرکف۔رھپرفامای‪:‬شوبرکبےکۺدرفشزےۺےکۺالعفہۺدجسمۺیکۺاجبنۺےنلھکۺ‬
‫(‪) 355‬‬
‫فشےلۺامتؾۺدرفشزےدنبۺرکدفۺویکہکنۺںیمۺیسکۺشےسیۺصخشۺوکںیہنۺاجاتنوجۺریمشۺاسھتۺدےنیۺںیمۺشوبرکبۺےسۺشلضفۺوہ۔‬
‫حؽُع َػلی ا ہہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪٥٠‬ىے ِقتِظال مسُاکفظمائی‪:‬‬
‫َ‬
‫شُ ّؾ ۺشلم وونینم ۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ۺس ُ ات ۺاعہشئ ۺّدصہقی ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا ۺرفامیت ۺںیہ‪:‬وضحر َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺریمے ۺرھگۺ‬
‫ںیمۺریمیۺابریۺفشےلۺدؿۺریمےۺےنیسۺشفررگدؿۺےکۺدرایمؿۺفاصؽۺرفامایشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺشؿۺۺاحملتۺںیمۺریمےۺشفرٓاپۺےکۺ‬
‫اعلبۺابُم َرکۺوکۺعمجۺرفامایفہۺشسۺرطحۺہکۺۺریمےۺاھبیئۺدبعشرلنٰمحۺریمےۺاپسۺٓاےئۺوتۺشؿۺےکۺاہھتۺںیمۺوسمشکۺیھت‪ٓ،‬اپۺ َػلی‬
‫ِ‬
‫اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬وسمشکۺیکۺاجبنۺدےنھکیۺےگل‪،‬ۺںیمۺھجمس‬

‫‪ …354‬تارٱذ ‪٣‬سٱ‪٨‬ٶز‪٣‬ظ‪ ،ٙ‬ا‪ٟ‬زٗ‪۱۱۹۸:٥‬شبٰ بَک ا‪ٟ‬ؼسٱ‪ ٙ‬خ‪٠‬ٲٔٶ رسٰ‪ ٢‬اہلل‪۵۵۶ /۱۰ ،‬‬
‫بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ؼَلٵ‪ ،‬باب ا‪ٟ‬دٰٓٶ ٯا‪٤٤ٟ‬ز فی ا‪٤ٟ‬شحس‪ ،۳۷۷ /۳ ،‬حسٱث‪۴۶۶:‬‬
‫‪ …355‬سنن ا‪ٟ‬سارمی‪ ،‬ا‪٘٤ٟ‬س‪٣‬ٶ‪ ،‬باب فی ٯٓاٵ ا‪٨ٟ‬يی‪ ،۵۳ /۳ ،‬حسٱث‪۸۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫یئگ ۺہک ۺٓاپ ۺ ۺشےس ۺدنسپ ۺرفامرےہ ۺںیہ ۺذٰہلش ۺںیم ۺےن ۺوپاھچ‪‚:‬ںیم ۺشےس ۺ ۺٓاپ ۺےک ۺےئل ۺولں؟‛ٓاپ ۺےن ۺرس ۺےک ۺشاشرےۺ‬
‫ےس ۺ’’اہں‘‘رفامای‪ ،‬ۺںیم ۺےن ۺوسمشک ۺابراگہِ ۺراستل ۺںیم ۺشیپ ۺرکدی ۺےسج ۺٓاپ ۺےن ۺشےنپ ۺ َدنہ ۺابمرک ۺںیم ۺدشلخ ۺرفامای ۺرگم ۺتخسۺ‬
‫وسحمسۺوہیئۺوتۺںیمۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬ںیمۺٓاپۺےکےئلۺشےسۺرنؾۺرکدفں؟‛رَسۺےکۺشاشرہۺےسۺ’’اہںۺ‘‘رفامای‪،‬رھپۺںیمۺےنۺوسمشکۺ‬
‫وکۺرنؾۺرکدای‪ٓ،‬اپۺےکۺاسےنماپینۺاکۺشکیۺوھچاٹۺڈفؽۺراھکاھتۺسجۺںیمۺٓاپۺےنۺشانپۺاہھتۺابمرکۺدشلخۺایک شفر رفامای‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫ےک ۺوسش ۺوکیئ ۺوبعمد ۺںیہن‪ ،‬ۺےب ۺکش!ومت ۺیک ۺایتخسں ۺرضفر ۺںیہ۔‛رھپ ۺشےنپ ۺاہھت ۺابمرک ۺدنلب ۺرکےت ۺوہےئ ۺرفامای‪‚:‬اَ‪ٟ‬زٓ َٲ ہ‪ ٙ‬اْلًَلی‬
‫َ‬
‫ۺس ُ اتۺاعہشئۺّدصہقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہارفامیتۺںیہۺ‬
‫اَ‪ٟ‬زٓ َٲ ہ‪ ٙ‬اْلًَلیۺینعیۺںیمۺےنۺشفرپۺےکۺاسیھتۺوبقؽۺےئکۺ‪،‬شفرپۺےکۺاسیھتۺوبقؽۺےئک۔‛ رضحت ّ ِ ّ‬
‫(‪) 356‬‬
‫ہکںیمۺےنۺاہک‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسقۺ!یبنّۺرکمیۺ َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺشبۺںیمہۺشایتخرۺںیہنۺرکںیۺےگ۔‬
‫ۺ‬
‫ٓ‬ ‫َّ‬
‫سیزواله َػلی اہللہ ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪٥٠‬کااخظیخفبہ‪:‬‬
‫سانۺدیعسۺنبۺًبساہلل َرح َ‪٤‬ٶ اہلل ت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہشےنپۺفشدلاصبحۺےسۺرفشتیۺرکےتۺںیہ‪:‬بجۺشاصنر َ ح ہ‬
‫ۺاحصنۺرکشؾۺےنۺ‬ ‫ہ ََ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫داھکیہکۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےکۺرمضۺںیمۺشاضہفۺوہاکچےہوتۺشوہنںۺےنۺدجسمۺےکۺٓاسۺاپسۺرکچۺاکانٹۺرشفعۺرکدےیئ‪،‬ۺ‬
‫ۺاحصنۺرکشؾ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬ۺوموجدۺںیہۺشفررکفدنمۺ‬ ‫َ‬
‫َ‬ ‫ۺسانۺابعسۺ َرض ََی ا ہہلل ت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرجح ہہۺابمرہکۺںیمۺدشلخۺوہےئۺشفرۺربخۺدیۺہک َ ح ہ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ہلل‬ ‫بض‬
‫سانۺیُّۺشرمل ٰ یۺ َرك َ‪ ٦‬ا ہ‬
‫ۺسانلضف َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺدشلخۺوہےئۺشفرۺشیسۺرطحۺیکۺربخۺدی‪،‬ۺشسۺےکۺدعبۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬ ‫ںیہ‪،‬ۺرھپۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َت ٌَالی َٯج َہ ہہال َ ََکٱ‪٥‬یھبۺیہیۺربخۺےلرکۺٓاےئۺوتۺےبۺوسکںۺےکۺدمداگر‪،‬ۺٓااقےئۺےبۺاثمؽۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنشانپاہھتۺالیھپرکۺ‬
‫رفامای‪‚:‬شےس ۺڑکپف۔‛ فاہں ۺوموجد ۺولوگں ۺےن ۺشےس ۺاھتؾ ۺایل۔رھپ ۺرفامای‪‚:‬مت ۺولگ ۺایک ۺےتہک ۺوہ؟‛ولوگں ۺےن ۺرعض ۺیک‪‚:‬ںیمہ ۺڈرۺ‬
‫ےہہکۺٓاپۺشسۺداینےسۺرتصخۺوہاجںیئۺےگ۔‛ شسۺفتقۺابراگہِۺراستلۺںیمۺرمدفںۺےکۺعمجۺوہےنۺیکۺفہجۺےسۺوعروتںۺےنۺ‬
‫َ َ‬
‫انخیچۺرشفعۺرکۺدای۔ۺرھپٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬شےھٹۺشفرۺابرہۺرشتفیۺالےئۺشسۺفتق ِ‬
‫ۺاحلۺابُم َرہکۺویںۺیھتۺہکۺۺرضحتۺ‬
‫َ‬
‫سانۺلضفۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اۺےکۺاکدنوھں‬ ‫یۺشرملب یۺشفرۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ض‬
‫ٰ‬ ‫سانۺ ُّ‬
‫ِّ ُّ‬

‫‪ …356‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ِ٤ٟ‬ازٴ‪ ،‬باب ‪٣‬زق ا‪٨ٟ‬يی ٯٯٓاتہ‪ ،۳۵۸ ،۳۵۷ /۱ ،‬حسٱث‪۴۴۵۳ ،۴۴۴۹:‬‬
‫بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ِ٤ٟ‬ازٴ‪ ،‬باب آرخ ‪٣‬ا تک‪ ٥٠‬بہ ا‪٨ٟ‬يی‪ ،۳۶۰ /۱ ،‬حسٱث‪۴۴۶۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫س ۺانابعسۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ۺہٓاےگۺٓاےگۺےھتۺ‪،‬رسِابُم َرکۺرپۺیٹپۺدنب ۺ‬

‫یھیھتۺہکبجۺاپٕاںۺابمرکۺزنیمۺ‬ ‫رپۺراہرشےئلۺوہےئۺےھتہکبجۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺےئگشفراحصنۺرکشؾ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪ٓ٪‬اپۺےکۺ‬
‫َحہ‬ ‫ےسۺرکٹش رےہۺےھت‪،‬ۺرھپۺٓاپ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺربنمیکۺبسۺےسۺےچینۺفشیلۺڑیسیھۺرپۺھٹیبۺ‬
‫ٓاسۺاپسۺعمجۺوہےئگ‪ٓ ،‬اپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺدمحۺفانثۺیکۺرھپۺرفامای‪:‬شےۺولوگ!ۺےھجمۺربخۺیلمۺےہۺہکۺںیہمتۺریمےۺ‬
‫فاصؽۺاکۺڈرۺےہۺشسۺاکۺبلطمۺےہۺہکۺںیہمتۺۺومتۺےسۺرفنتۺےہشفرۺمتۺریمےۺفاصؽۺاکۺشاکنرۺرکیھبۺےسیکۺےتکسۺوہ‪،‬ۺایکشۺ اسیۺےہۺہکۺریمےۺ‬
‫فاصؽ ۺیک ۺربخ ۺہن ۺ ۺدی ۺیئگ ۺوہشفر ۺرصػ ۺاہمتری ۺومت ۺیک ۺربخںی ۺدی ۺیئگ ۺوہں؟ایک ۺھجم ۺےس ۺےلہپ ۺوکیئ ۺیبن ۺہشیمہ ۺرےہ ۺہک ۺںیم ۺیھب ۺاہمترےۺ‬
‫ۺم ۺےگ‪،‬ںیم ۺںیہمت ۺفتیص ۺرکاتوہں ۺہک ۺمتۺ‬ ‫ۺرب ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےس ۺاج ۺولمں ۺاگ ۺشفرمت ۺیھب ۺشس ۺےس ۺاج ِ و‬
‫درایمؿ ۺہشیمہ ۺروہں ۺاگ؟ ۺنس ۺول!ںیم ۺشےنپ ّ‬
‫اہمرجنی ۺاحصہب ۺےک ۺاسھت ۺالھبیئ ۺرکان ۺشفراہمرجنی ۺاحصہب ۺوک ۺیھب ۺفتیص ۺرکاتوہں ۺہک ۺٓاسپ ۺںیم ۺشکی ۺدفرسے ۺےک ۺاسھت ۺالھبیئ ۺرکںی ۺ‪،‬‬
‫اص ْوا‬
‫ت َو ت َ َو َ‬
‫لصلِ ٰح ِ‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشراشدرفاماتےہ‪َ :‬و ال َْغ ْص ِر(‪)۹‬اِ َّن ا ل ْ ِان َْس َ‬
‫ان لَػِیْ ُخ ْس ٍر(‪)۴‬اِ لَّا الَّ ِذ ْی َن ا َٰم ُن ْوا َو َع ِمل ُوا ا ّٰ‬
‫لص ْب ِ‬
‫رَ۠(‪( )۳‬پ‪،۱۰‬ا‪ٌٟ‬ص‪:‬ۺ‪۳‬ات‪)۱‬‬ ‫ِبا لْ َح ِّق ﳔ َو ت َ َو َ‬
‫اص ْوا ِبا َّ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشسۺزامہنۺوبحمبۺیکۺمسقۺےبۺکشۺٓادیمۺرضفرۺاصقنؿۺںیمۺےہرگمۺوجۺشامیؿۺالےئۺشفرۺشےھچۺاکؾۺےئکشفرۺشکیۺدفرسےۺوکۺقحۺیکۺاتدیکۺیکۺشفرۺ‬
‫شکیۺدفرسےۺوکۺربصۺیکۺفتیصۺیک۔‬

‫َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺمکح ۺےس ۺوہےت ۺںیہ ۺشاسیہن ۺوہ ۺہک ۺیسک ۺاعمےلم ۺیک ۺاتریخ ۺںیہمت ۺدلجی ۺاچمےن ۺ ۺ‬
‫رپ‬ ‫ًَز‬ ‫ےب ۺکش ۺامتؾ ۺاعمالمت ۺاہلل‬
‫ًَز‬ ‫شُاھبردےویکہکن ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یسک ۺدلجی ۺاچمےن ۺفشےل ۺیک ۺفہج ۺےس ۺدلجی ۺںیہن ۺرکاتشفر ۺوج ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺرپ ۺاغبل ۺٓاان ۺاچاتہےہاہلل‬
‫َٯ َج‪١‬شےسولغمبۺرکداتیۺےہشفرۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺوکۺرفبیۺدانیاچاتہےہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شےسۺاغلفۺرک ےکۺامرےۺاگ‪،‬ۺشرگۺںیہمتۺوکحتمۺلمۺاج ۺ‬
‫ےئ‬
‫یھب‬
‫وت ۺایک ۺمتۺزنیمۺںیم ۺاسفدۺاچمٕاےگ ۺشفرۺرےتش ۺدشرفںۺےس ۺ تاقلتۺمتخ ۺرکدفےگ؟ ۺںیم ۺںیہمت ۺفتیص ۺرکاتوہںۺہکۺشاصنرۺاحصہبۺےکاسھتۺ ۺ‬
‫الھبیئۺرکان‪،‬شوہنںۺےنۺمتۺےسۺےلہپۺیہۺاہیںۺرھگۺانبایشۺ فرۺشےنپۺشامیؿۺوکۺہتخپۺایک‪،‬ایکشےنپۺاباغتۺںیمۺںیہمتۺہصحۺدشرۺہنۺانبای؟ۺایکشےنپۺرھگۺمتۺرپۺ‬
‫اشکدہ ۺہن ۺےئک؟ ایک دشدی ۺاتحمیج ۺےک ۺابفوجد ۺشینپ ۺاجونں ۺرپںیہمت ۺرتحیج ۺہن ۺدی؟نس ۺول!ےسج ۺدفوصخشں ۺےک ۺدرایمؿ ۺےلصیف ۺےک ۺےئل ۺرقم ۺر‬
‫ںےسۺدرزگرۺرکے‪ ،‬نسۺول!متۺدفرسفں‬
‫ںوکۺوبقؽۺرکےۺشفرۺربشویئ ۺ‬
‫ؿیکۺشاھچویئ ۺ‬
‫ہکۺش ۺ‬
‫ۺاچےئہ ۺ‬
‫ایکاجےئۺوتۺشےس ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رپۺشےنپۺٓاپۺوکۺرتحیجۺہنۺدانی‪،‬ونس!ںیمۺےلہپۺےنچنہپۺفشالوہںۺشفرۺمتۺھجمۺےسۺٓاولمےگۺشفرۺےبکشۺمتۺےسۺالماقتۺےکۺفدعےۺیکۺہگجۺوحضۺےہۺ‪،‬‬
‫ین‬
‫ہی ۺریمشوحض ۺےہ ۺسج ۺیک ۺوچڑشیئ ۺکلم ۺاشؾ ۺےک ’’رصبٰی‘‘(شکی ۺرہش ۺاک ۺانؾ) ۺشفرکلم ۺنمی ۺےک’’اعنص‘‘(شکی ۺرہش ۺاک ۺانؾ)ےک ۺدرایم ۺ‬
‫ےس‬
‫رہنِوکرث ۺاک ۺشکی ۺرپانہل ۺرگاتےہ ۺسج ۺاکاپین ۺدفدھ ۺےس ۺزایدہ ۺدیفس‪،‬نھکم ۺےس ۺزایدہ ۺالممئ ۺشفردہش ۺ ۺ‬
‫افےلصےسزایدہ ۺےہ‪،‬شس ۺںیم ۺتنج ۺیک ۺ ۺ‬
‫زایدہ ۺاھٹیمےہ‪،‬وجۺشےسۺےئپ ۺاگ یھبک ۺایپاسۺہن ۺوہاگ‪،‬شسۺیک ۺرکنکایںۺومیت ۺیک ۺہکبجۺیٹمۺکشمۺیک ۺےہ‪،‬لک ۺربف ِزۺایقتمۺوج ۺشسۺہگجۺےسۺرحمف ۺؾ‬
‫رےہۺاگ فہۺرہۺمسقۺیکۺالھبیئۺےسۺرحمفؾۺرےہاگ‪،‬نسۺول!وجۺہیۺاچاتہےہۺہکۺلکۺربف ِزۺایقتمۺریمےۺاپسۺچنہپۺاجےئۺشےسۺاچےئہۺہکۺشینپۺزاب ۺ‬
‫ؿ‬
‫یک‪:‬ٱا‪٧‬يی اہلل َػلیاہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ‬‫ۺسّانۺابعسۺ َرض ََیاہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرع ۺ‬
‫ض ۺ‬ ‫ںےسۺرفےکۺرےھک۔ۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫ں ۺوکریغۺرضفریۺابوتںۺشفرۺاکوم ۺ‬
‫شفرۺاہوھت ۺ‬
‫َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬رقشیۺےکۺابرےۺںیمۺیھبۺھچکۺفتیصۺرکدےئجی۔ۺشراشدۺرفامای‪:‬ںیمۺشسۺاعمہلمۺیکۺرقشیۺوکفتیصۺرکاتوہںۺ‪،‬بسۺولگۺرق ۺ‬
‫شی‬
‫یئ‬
‫یکۺریپفیۺںیمۺںیہۺوکیناکرۺوکینںۺیکۺریپفیۺرکںیۺےگۺوتۺانگہۺاگرۺانگہۺاگرفںۺیکۺریپفیۺرکںیۺےگ‪،‬شےٓا ِؽۺرقشی!ۺمتۺولوگںۺےکۺاسھتۺالھب ۺ‬
‫اچانہ‪،‬ۺشےۺولوگ!ۺانگہۺوتمعنںۺوکدبؽۺدےتیۺںیہۺشفرشاعنامتۺںیمۺیمکۺالےتۺںیہ‪،‬ۺبجۺولگۺایکینںۺرکںیۺےگۺوتۺرمکحشؿۺیھبۺکینۺوہںۺےگۺشف ۺر‬
‫ۺاعتٰیلےہ‪:‬‬
‫رفامؿۺابری ۺ‬
‫ےںیہنۺرکںیۺےگۺ۔ ِ‬
‫ؿےکۺوقحؼۺوپر ۺ‬
‫ؿیھبۺش ۺ‬
‫بجۺانگہۺرکںیۺےگوتۺرمکحش ۺ‬
‫الظلِ ِم ْی َن بَ ْغ ًّ ٌۢ‬
‫ضا ِب َما ك َانُ ْوا َی ْك ِس ُب ْو َ‬
‫نَ۠(‪( )۹۴۱‬پ‪،۸‬اْلنٌا‪)۳۵۹:٦‬‬ ‫ض ّٰ‬‫ك نُ َول ِ ّیْ بَ ْغ َ‬
‫َو ك َٰذلِ َ‬
‫(‪) 357‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺوییہنۺمہۺاظوملںۺںیمۺشکیۺوکۺدفرسےۺرپۺمسلّطۺرکےتۺںیہۺدبہلۺشؿۺےکۺےئکۺاک۔‬

‫ِظاللاہظیکےِقتحؽُع َػلی ا ہہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪٥٠‬کیىعیحت‪:‬‬

‫ِ‬
‫َ‬
‫ۺسان ۺًبساہللنب ۺوعسمد ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےسرمفی ۺےہ ۺہک َ ِ‬
‫ۺرح ۺاعمَ‪ ٧ ،‬ہٰرَ ہ‪َ ٣‬حش‪َ ٥‬ػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ‬ ‫ۺسانشوبرکبۺّدصقیۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺشراشدۺرفامای‪‚:‬شےۺشوبرکب!ۺاموگن۔‛ۺشوہنںۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬ٱارسٰ َ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ َ‬
‫!ایکففۺ ُرتصخۺرقبیۺٓااکچۺےہ؟‛ شراشدۺرفامای‪:‬رقبیۺٓااکچےہۺتہبۺرقبیۺٓااکچۺےہ۔رعضۺیک‪‚:‬ٱا‪٧‬يی اہلل َػلی اہللہ َت ٌَالی‬
‫َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ِ ْ ٥٠‬‬
‫ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬وجھچک ۺابراگہِ ۺشیہٰل ۺںیم ۺٓاپ ۺےک ۺےئل ۺشاعنامت ۺںیہ ۺفہ ۺابمرک ۺوہں‪،‬اکش!ےنٹلپ ۺیک ۺہگج ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺھچک ۺملع ۺوہۺ‬
‫اجےئ۔‛ شراشدۺرفامای‪:‬ابراگہِۺشیہٰل‬

‫‪ٛ …357‬تاب ا‪ٟٔ‬حز ا‪٨٤ٟ‬یر فی ا‪ٟ‬ؼَلٵ ًلی ا‪ٟ‬بظیر ا‪٨ٟ‬ذٱز‪ ،‬ا‪ٟ‬باب ا‪ٟ‬ثانی ًرش‪ ،‬ؾ‪۱۰۶ ،۱۰۵‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیم ۺاحرض ۺوہانےہ‪،‬دسر ُۃ ۺشٰیہتنمل ۺیک ۺاجبن ۺاجان ۺےہرھپتنج ۺشاملہ ٰفی ۺشفرتنج ۺشرفلدفس ۺیک ۺاجبن ۺاجانےہ‪ ،‬وحض ۺوکرث ۺےس ۺربلسیاجؾ ۺیکۺ‬
‫َ‬
‫‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی‬ ‫َ‬ ‫رسٰ‬‫ٱا‬‫‚‬‫‪:‬‬‫ۺیک‬ ‫ض‬‫۔رع‬‫ۺےہ‬ ‫ۺاجان‬ ‫بن‬‫ۺاج‬ ‫یک‬ ‫ۺ‬ ‫یگ‬ ‫ۺزدن‬ ‫ر‬ ‫ۺشفروخوگشش‬ ‫یبیصن‬ ‫ۺ‬ ‫ش‬ ‫وخ‬ ‫‪،‬‬‫ۺاجانےہ‬ ‫بن‬‫ۺاج‬ ‫ۺیک‬ ‫ٰیلع‬‫ۺش‬ ‫اجبن ۺاجانےہشفر ْ ِ‬
‫ۺرف‬
‫شہۺتیبۺےسۺوجۺرمدۺزایدہۺرقبیۺوہۺفیہۺقحۺدشرۺےہ۔رعضۺیک‪‚:‬نکۺڑپکفںۺںیمۺ‬ ‫ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬ۺٓاپۺوکۺلسغۺوکؿۺۺدے؟‛شراشدۺرفامای‪ِ ْ :‬‬
‫ٓاپ ۺوک ۺنفک ۺدںی؟‛شراشد ۺرفامای‪ :‬ریمے ۺشیہن ۺڑپکفں ۺںیم ۺای ۺینمی ۺوجڑے ۺںیم ۺای ۺرھپدیفس ۺرصمی ۺابلس ۺںیم۔رعض ۺیک‪‚:‬امن ِزانجزہ ۺسکۺ‬
‫ۺسان ۺشوبرکب ۺدقی ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺشفر ۺمہ ۺبس ۺرفےن ۺےگل۔ ۺہی ۺدھکی ۺرکٓاپ ۺےن‬
‫رطح ۺزپیھ ۺاجےئ؟‛ہی ۺوپھچ ۺرکرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شراشدرفامای‪‚:‬ربصۺےسۺاکؾۺول!اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاہمتریۺرفغمتۺرفامےئۺشفرۺریمیۺاجبنۺےسۺںیہمتۺشاھچۺدبہلۺدے‪،‬ۺبجۺریمےۺلسغۺشفرنفکۺ‬

‫ےسۺافرغۺوہاجٕاۺوتۺےھجمۺشیسۺرجحےۺںیمۺربقۺےکرقبیۺاچراپیئۺرپرھکۺدانی رھپۺھچکۺدریۺےکےئلۺابرہۺےلچۺاجانبسۺےسۺےلہپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺھجمۺرپۺ‬

‫درفدۺےجیھبۺاگہکۺرفامؿۺابریۺاعتٰیلۺےہۺ‪ُ :‬ه َو الَّ ِذ ْ‬

‫ی ُى َصل ِ ّیْ عَل َْی ُك ْم َو َمل ٰ ٰٓ ٕى َ‬
‫ك ُته (پ‪،۵۵‬اْلحزاب‪)۴۱:‬‬

‫ےہمتۺرپۺفہۺشفرۺشسۺےکۺرفےتش۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬فیہۺےہۺہکۺدرفدۺ ۺ‬

‫اتجیھب ۺ‬
‫رھپۺرفوتشںۺوکھجمۺرپۺدرفدۺےنجیھبۺاکۺمکحۺرفامےئاگ‪،‬ۺولخمؼۺںیمۺبسۺےسۺےلہپۺرضحتۺربجشلۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺریمےۺاپسۺٓاںیئۺےگۺ‬
‫شفر ۺدرفد ۺںیجیھب ۺےگ ۺرھپ ۺرضحت ۺاکیمل ۺرھپ ۺرضحت ۺشرسشل ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َ‪٤‬ا ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺشفررھپ ۺرضحت َ َ ُ‬
‫ۺَم ۺشوملت ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺتہب ۺڑبے ۺرکشل ۺ‬
‫ےک‬
‫اسھت ۺٓاںیئ ۺےگ‪،‬شس ۺےک ۺدعبامتؾ ۺرفےتش ۺٓاںیئ ۺےگرھپ ۺمت ۺولگ ۺرگفہ ۺدر ۺرگفہ ۺشدنر ۺدشلخ ۺوہانشفر ۺوخب ۺدرفدفالسؾ ۺزپچ ا‪،‬وشررششابۺ‬
‫رکےک ۺشفر ۺرفدوھرک ۺےھجمفیلکت ۺہن ۺےنچنہپ ۺدانی‪(،‬درفد ۺفالسؾ ۺزپےنھ ۺیک ۺرتبیت ۺویں ۺوہہک)رَمدفں ۺںیم ۺشامؾ ۺشفر ْ ِ‬
‫ۺشہ ۺتیب ۺںیم ۺبس ۺےس ۺرقبیۺ‬
‫صخش ۺشدتبش ۺرکےرھپ ۺوعروتں ۺاکرگفہ ۺٓاےئشفرشؿ ۺےک ۺدعب ۺوچبں ۺاکرگفہ۔‛رعض ۺیک‪‚:‬ربق ۺشونر ۺںیم ۺشُاترےنیک ۺاعسدت ۺوکؿ ۺاحلصۺ‬
‫رکے؟‛ شراشدۺرفامای‪ِ ْ ‚:‬‬
‫شہۺتیبۺےسۺوجۺولگۺزایدہۺرقبیۺوہں وویہۺدقحشرںیہۺشفرۺشؿۺےکۺاسھتۺرفوتشںۺیکۺشکیۺامجتعۺیھبۺوہیگۺفہۺ‬
‫ںیہمت ۺدںیھکی ۺےگ ۺرگم ۺمت ۺشںیہن ۺںیہن ۺدھکی ۺوکسےگ۔‛رھپ ۺرفامای‪ :‬شوھٹ! شفرریمی ۺاجبن ۺےس ۺریمے ۺدعب ۺفشولں ۺکت ۺدنی ۺاک ۺاغیپؾۺ‬
‫(‪) 358‬‬
‫اچنہپدف۔‬

‫‪ …358‬ا‪ٟ‬لب٘ات ال‪ٜ‬برٴ‪،‬ذرك‪٣‬ااٯصی بہ رسٰ‪ ٢‬اہلل…ا‪ٟ‬ذ‪٣…… ۳۹۷ /۵،‬ش‪٨‬سا‪ٟ‬بزار‪٣،‬ش‪٨‬سًبساہلل ب‪٣ ٩‬شٌٰز‪ ،۱۹۴/۵،‬حسٱث‪۵۰۵۸:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫ابُبکظکُحکهسِکہِہىناؽپغھائیٍ‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی‬ ‫ۺسانۺًبساہللنبۺزَ مْعَہۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےسۺرفشتیۺےہ‪:‬امہِۺرعیبۺشال ّفؽۺےکۺرشفعۺںیمۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانۺالبؽۺ َرض ََی ا ہ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسِ ۺاعمَ ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشراشد ۺرفامای‪‚:‬شوبرکب ۺوک ۺمکح ۺدفہک ۺفہ ۺولوگں ۺوک ۺامنزۺ‬
‫ًَ‪٨‬ہ ۺٓاےئشفرامنزےکےئلشذشؿ ۺدی‪،‬وضحر ّ ِ ّ‬
‫ۺسانۺًبساہللنبۺزہعمۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺہیۺمکحۺنسۺرکابرہالکنوتدرفشزےۺےکٓاسۺاپسۺدنچۺولوگںۺ‬
‫زپاھںیئ۔‛رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫سان ۺرمع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺوت ۺوموجد ۺےھت ۺرگم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانشوبرکب ۺدقی ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺہن ۺےھتذٰہلش ۺںیم ۺےنۺ‬ ‫وکداھکینج ۺںیم ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانرمع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہڑھکےۺوہےئۺشفرۺریبکتۺیہک‪،‬ۺٓاپۺیکۺٓافشزۺدنلبۺ ۺ‬
‫یھت‬ ‫اہک‪:‬شےۺرمع! ڑھکےۺوہاجےیئۺشفرۺامنزۺزپاھےیئ۔رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ذٰہلشۺیبنّۺرکمیۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشؿۺیکۺریبکتۺیکۺٓافشزۺینسۺوتۺشراشدۺرفامای‪‚:‬شوبرکبۺاہکںۺںیہ؟ۺیسکۺدفرسےۺیکۺشامتمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫دنسپ ۺرکے ۺاگ ۺہن ۺ ۺولگ۔‛(‪) 359‬رھپ ۺوضح ِر ۺشرکؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺنیت ۺرمہبت ۺیہی ۺرفامای‪‚:‬شوبرکب ۺوک ۺمکح ۺدف ۺہک ۺفہ ۺامنزۺ‬
‫َ‬
‫س ُ اتاعہشئۺّدصہقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬شوبۺرکبۺرنؾۺدؽۺ‬
‫زپاھںیئ۔‛ہیۺنسۺرکۺرضحتۺ ّ ِ َ ّ‬
‫ٓادیمۺںیہۺبجۺٓاپۺیکۺہگجۺڑھکےۺوہںۺےگۺوتۺتہبۺزایدہۺرفںیئۺےگ۔‛ شراشدۺرفامای‪‚:‬متۺرضحتۺویفسۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺاسھتۺفشایلںۺوہ‪،‬ۺ‬
‫ۺسانرمع َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےکۺامنزۺزپاھےنۺےکۺدعبۺرھپۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺ‬ ‫شوبۺرکبۺوکۺمکحۺدفۺہکۺفہۺامنزۺزپاھںیئ۔‛(‪) 360‬رشفیۺےتہکۺںیہ‪:‬ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺًبساہللنبۺ‬
‫ۺسّانرمع ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےن ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شوبرکب ۺدقی ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺامنز ۺزپاھےت ۺرےہرگم ۺشس ۺفشہعق ۺےک ۺدعب ۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫زَ مْعَہۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےسۺرفامای‪:‬ۺاہمتریۺرخشیبۺوہمتۺےنۺےھجمسکۺتبیصمۺںیمۺاسنھپدایاھت‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺمسق!ۺشرگۺےھجمۺہیۺامگؿۺہنۺوہاتۺہکۺ‬
‫ۺسانًبساہللنبۺزہعمۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی‬
‫شسۺاکۺمکحۺںیہمتۺوضحرۺیبنّۺشرکؾۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺدایۺےہۺوتۺیھبکۺامنزۺہنۺزپاھات۔ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 361‬‬
‫ںیہنٓاراہاھت۔‬
‫یئرظنۺ ۺ‬ ‫ًَ‪٨‬ہۺےنۺوجش ً ااحرعضۺیکۺ‪:‬شسۺفتقۺ ۺ‬
‫ےھجمٓاپۺےسۺرتہبۺوک ۺ‬

‫‪ …359‬سنن ابی زاٯز‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ش‪٨‬ٶ‪ ،‬باب فی استدَلٖ ابی بَک‪ ،۵۸۱ /۴ ،‬حسٱث‪۴۶۶۰:‬‬
‫‪ …360‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب اْلذا‪ ،٪‬باب ا‪ ١٫‬ا‪ ٥٠ٌٟ‬ٯا‪ٟٔ‬ـ‪ ١‬اح‪ ٙ‬باْل‪٣‬ا‪٣‬ٶ‪ ،۵۴۱ /۳ ،‬حسٱث‪۶۸۵:‬‬
‫‪ …361‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣،١‬ش‪٨‬سال‪ٰٜٓ‬ٲین‪ ،‬حسٱث ًبساہلل ب‪ ٩‬ز‪ٌ٣‬ٶ‪ ،۴۸۵ /۶ ،‬حسٱث‪۳۸۹۵۸:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سیزہوائصہ َرض ََی اہللہ ًَ‪َ ٨‬ہاکااپيےقُلکیخُسِؼاحت فظماىا‪:‬‬

‫ِ‬ ‫َ‬
‫ۺسانشوبرکب ۺّدصقی َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺوک ۺشامتم ۺ ۺ‬
‫ےس‬ ‫شؾ ۺشلموونینم ۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ۺس ُ اتاعہشئ ۺّدصہقی ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہارفامیت ۺںیہ‪:‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رفےنک ۺیک ۺفہج ۺیہی ۺیھت ۺہک ۺ ۺفہ ۺ ۺداین ۺےسےب ۺرتبغ ۺرےتہ ۺےھتہکبج ۺشدتقشر ۺںیم ۺالہتک ۺشفر ۺرطخشت ۺوہےت ۺںیہ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺسج ۺیک ۺافح ۺ‬
‫تظ‬
‫رفامےئۺفیہۺچبۺاتکسےہزینۺہیۺیھبۺڈرۺاھتہکۺولگۺیھبکۺہیۺابتۺدنسپۺںیہنۺرکںیۺےگۺہکۺوکیئۺصخشۺرسٰ ہ‪٢‬اہلل َػلیاہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬یک ِ‬
‫ۺایحتۺ‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ‬ ‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺاچےہںیہکۺشاسیۺہنۺوہہکۺولگۺرضحت ّ ِ ُ‬

‫ۺسّانشوبرکبۺّدصقی َرض ََیا ہ‬ ‫َطۺںیمۺشؿۺیکۺہگجۺڑھکش وہ وسشےئۺشسۺصخشۺےکۺےسجۺاہلل‬
‫ّح‬

‫ےسۺدسحۺرکےنۺںیگلۺشفرۺاغبفتۺرپۺشُرتۺٓاںیئۺشفر ۺشےسۺرُبشوگشؿۺںیھجمسۺرگموچہکنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬اکیہیۺمکحۺشفرۺہلصیفۺاھت‪،‬ذٰہلشۺشسۺےنۺرضحتۺ‬

‫سج ۺاکےھجمۺوخػۺاھت۔‬
‫اھک ۺ‬ ‫سانشوبرکبۺّدصقی َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ۺہوکدنیۺف ۺاینےکۺاعمےلمۺںیمۺش ۺ‬
‫سےسۺوفحمظۺر ۺ‬ ‫ِّ ُّ‬

‫ملکالنُت ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬کااجاؽتـلبکظکےساخلہُىا‪:‬‬

‫َ‬
‫شُ ّؾ ۺشلم وونینم ۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ۺس ُ اتاعہشئ ۺّدصہقی َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا ۺرفامیت ۺںیہ‪:‬ریمےرساتج‪ ِ ِ ،‬ح‬
‫اصح ۺرعمشج ۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬

‫َٯ َس‪٥٠‬ےنسجۺدؿۺےنۺداینۺےسۺرپدہۺۺرفامایشسۺدؿۺیکۺحبصۺولوگںۺےنٓاپۺیکۺتعیبطۺابمرہکۺںیمۺھچکۺرتہبیۺدیھکیۺوتۺوخیشۺوخیشۺشےنپۺرھگف ۺ‬
‫ں‬
‫وکرفشہنۺوہےئگۺشفرۺدرگیۺرضفریۺاکومںۺںیمۺرصمفػۺوہےئگ‪،‬ۺشبۺابراگہِۺراستلۺںیمۺرصػۺوعرںیتۺاحرضۺںیھت‪،‬ۺشسۺدفرشؿۺمہۺوجۺشدیمۺشف ۺر‬
‫ےٓااق َػلیاہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٠‬ۺ‪٥‬ےنۺشراشدرفامای‪‚:‬متۺبسۺاہی ۺ‬
‫ںےسۺیلچۺاجٕاۺ‬ ‫یھتہکۺشاچکنۺایپر ۺ‬
‫ےلہپ ۺہن ۺ‬
‫سےسۺ ۺ‬
‫ےہےھتۺفہۺش ۺ‬
‫وخیشۺوسحمسۺرکر ۺ‬
‫رفہتشۺھجمۺےسۺشدنرۺٓاےنۺیکۺشاجزتۺبلطۺرکراہےہ۔‛ش ُُّؾۺشلموونینم َرض ََیاہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہارفامیتۺںیہۺہکۺریمےۺالعفہۺامتؾۺوعرںیتۺرجح ہہۺابمرہکۺ ۺ‬
‫ےس‬
‫کت‬
‫ری ۺ‬
‫ےکۺوکےنۺںیمۺیلچۺیئگۺ‪،‬رھپٓاپۺرفہتشۺےکۺاسھتۺاکیفۺد ۺ‬
‫ے ۺ‬
‫ھٹرکۺےھٹیبوتںیمۺرجح ۺ‬
‫ہکنرسِشونرریمیۺوگ ۺدںیمۺاھت‪،‬بجۺٓاپۺش ۺ‬
‫یلچںیئگۺویک ۺ‬
‫ۺ‬
‫ےن‬
‫رسوگیشۺرفامےتۺرےہ‪،‬ۺشسۺےکۺدعبےھجمۺالبایشفرۺرسِشونرریمیۺوگدۺںیمۺرھکۺرکوعروتںۺےسشراشدرفامای‪‚:‬شدنرۺٓااجٕا۔‛رفامیتۺںیہۺہکۺںیمۺ ۺ‬
‫س‬ ‫ۺسانۺربجشل ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺٓاٹۺیھت؟‛شراشدۺرفامای‪:‬شےۺاعہشئۺ!ہی َ َ ُ‬
‫ۺَمۺشوملتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےھتۺوجۺریمےۺاپ ۺ‬ ‫رعضۺیک‪ ‚:‬ایکۺہیۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ٓارکۺہہکۺرےہۺےھتۺہک‚اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺےھجمۺاجیھبےہشفرمکحۺدایۺےہۺہکۺٓاپۺیکۺشاجزتۺےکۺریغبۺشدنر َۺمۺاجٕاںۺشرگۺٓاپۺیکۺشاجزتۺہنۺ ۺ‬
‫یتلم‬
‫حضبقۺہن‬
‫ےکریغبۺرف ۺ‬
‫ت ۺ‬
‫پیکۺشاجز ۺ‬
‫یھبمکحۺدایےہہکۺٓا ۺ‬
‫وتفشسپۺوہاجاتۺشبۺشاجزتۺیلمۺےہوتۺشدنرۺدشلخۺوہشۺوہںۺشف ۺرہیۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رکفں ۺشب ۺٓاپ اکایکمکح ۺےہ؟‛ںیم ۺےن ۺاہک‪‚:‬ہی ۺربجشل ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےک ۺٓاےن ۺاک ۺفتق ۺےہ ۺبج ۺکت ۺفہ ۺہن ۺٓااجںیئ ۺبت ۺکتۺ‬
‫َ‬
‫ۺسّ ُتااعہشئ ۺّدصہقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہارفامیت ۺںیہ ۺہک ۺامہرے ۺاسےنم ۺفہ ۺاعمہلم ۺٓااکچ ۺاھت ۺہک ۺسج ۺاک ۺامہرے ۺاپس ۺوک ۺ‬
‫یئ‬ ‫رےروہ۔‛ ۺرضحت ّ ِ َ‬
‫ُگ ص‬
‫وجشبۺاھتہنۺوکیئۺرشےئ‪،‬مہۺ مۺ ُ مۺوہرکۺرہۺےئگۺےھتۺےسیجۺیسکۺتہبۺۺڑبیۺتبیصمۺںیمۺسنھپۺےکچۺوہںۺشفرۺشےسۺدفرۺہنۺرکےتکسۺوہںۺ‪،‬رھگۺاکۺوک ۺ‬
‫یئ‬
‫تق‬
‫رفدۺابتۺںیہنۺرکاپراہاھتویکہکنۺاعمہلمۺیہۺشاسیانزکۺشفرۺشمہۺاھتہکۺسجۺیکۺتبیہۺامہرےۺدولںۺںیمۺھٹیبۺیئگۺیھت۔زمدیرفامیتۺںیہ‪:‬شیسۺف ۺ‬
‫ۺسانربجشلۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ےنابراگہِۺراستلۺںیمۺاحرضۺوہرکالسؾۺشیپۺایک۔ۺںیمۺےنشؿۺیکۺٓاٹۺوسحمسۺرکیل‪،‬ذٰہلشۺامتؾۺرھگۺفش ۺ‬
‫ےل‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺربجشل ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺرھگ ۺںیم ۺدشلخ ۺوہےئشفر ۺرعض ۺیک‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ٓ١‬اپ ۺرپ ۺالسؾ ۺاتجیھب ےہ شفررفام ۺات‬
‫ابرہ ۺلکن ۺےئگ۔رھپ ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیم‬
‫ےہ‪ٓ:‬اپۺاسیکوسحمسۺرکرےہۺںیہ؟احالہکنۺشےسۺولعمؾۺےہہکۺٓاپۺایکوسحمسۺرکرےہۺںیہۺنکیلۺفہۺاچاتہ ےہہکۺٓاپۺےکۺشزعشزۺفشرکشؾۺ ۺ‬
‫َػلی‬ ‫ۺسِاعمَ‬
‫شاضہفۺوہشفرولخمؼۺےکۺزندکیۺٓاپۺاکۺشزعشزۺفشرکشؾۺاکلمۺوہاجےئۺشفرزمشجۺرُپیسۺاکہیۺرطہقیۺشُتمۺںیمۺرشجئۺوہاجےئ۔وضحر ّ ِ ّ‬
‫اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشدرفامای‪:‬ںیم ۺدرد ۺوسحمس ۺرکراہ ۺوہں۔ ۺربجشل ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےن ۺرعض ۺیک‪ٓ:‬اپ ۺوکابمرک ۺوہ! ۺویکہکناہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫ی‬
‫ٓاپۺوکۺشسۺاقمؾۺکتۺاچنہپانۺاچاتہ ےہوجۺشسۺےنۺٓاپۺےکۺےئلۺایترۺرکراھکےہ۔ۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺشےۺربجشل!کلمۺشوملتۺےنۺھجمۺےسۺریم ۺ‬
‫‪ ٢‬اہلل َػلیاہللہ َت ٌَالی‬
‫سانۺربجشلۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺرعضۺیک‪:‬ٱارسٰ َ‬
‫رفحۺضبقۺرکےنۺیکۺشاجزتۺامیگنۺےہشفرۺرھپۺوپرشفشہعقۺہہکۺانسای۔ۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺٓاپۺاکۺاتشمؼۺےہایکۺکلمۺشوملتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺہیۺابتۺںیہنۺاتبیئۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪ٓ١‬اپۺرپشزعشزفشرکشؾۺاکۺشرشد ۺہ‬

‫ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬ۺٓاپۺاک ّ‬
‫راتھکۺےہ؟اہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺمسق!کلمۺشوملتۺےنۺیھبکۺیسکۺےسۺشاجزتۺامیگنۺےہہنۺیھبکۺۺامںیگنۺےگۺفہجۺرصػۺیہیۺےہہکۺفہۺٓاپۺےکۺشزعشزۺ ۺوک‬
‫اکلمۺرکان اچاتہ ےہشفرۺشزعشزۺاکلمۺشسۺفتقۺوہاتکسۺےہۺہکبجۺفہۺٓاپۺاکۺاتشمؼۺوہ۔(‪) 362‬رھپۺیبنّۺرکمیۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےن رضح ۺ‬
‫ت‬
‫تمۺاجان۔‬
‫ےس ۺ‬
‫ں ۺ‬
‫ٓاپاہی ۺ‬
‫کتکلمۺشوملتۺہنۺٓااجںیئۺبتۺکتۺ ۺ‬‫ل ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےسۺرفامای‪ :‬ۺ‬
‫بج ۺ‬ ‫ربجش ۺ‬
‫شس ۺےک ۺدعبوعروتں ۺوکۺشدنرٓاےن ۺیک ۺشاجزت ۺاطعرفامیئ ۺرھپرضحت ۺافہمط ۺزرہش َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاےس ۺرفامای‪ :‬ۺشے ۺافہمط!ریمےۺ‬
‫ےسھچکۺرَسوگیشۺرفامیئ‪،‬ۺبجۺشوہنں‬
‫ےنشؿۺ ۺ‬
‫بیٓارکۺںیکھجۺوتۺٓاپۺ ۺ‬
‫اپسۺٓإا۔بجۺفہۺرق ۺ‬

‫‪ …362‬ا‪ٟ‬لب٘ات ال‪ٜ‬برٴ‪ ،‬ذرك ٯٓاٵ رسٰ‪ ٢‬اہلل‪،۳۹۹/۵ ،‬بتِیرٗ‪٠‬ٲ‪١‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےن ۺشانپ ۺرس ۺشاھٹای ۺوت ۺٓاوھکنں ۺےس ۺٓاوسناجری ۺےھتشفر ۺیسک ۺےس ۺابت ۺرکےن ۺیک ۺتمہ ۺہن ۺیھت‪ ،‬ۺرھپ ۺدفابرہ ۺشیہن ۺےس ۺشراشدۺ‬
‫رفامای‪:‬شانپرسریمےرقبی ۺالٕا۔بج ۺدفابرہ ۺںیکھج ۺوتٓاپ ۺےن ۺشکی ۺابر ۺرھپ ۺرسوگیش ۺرفامیئ ۺرگم ۺشس ۺرمہبت ۺبج ۺشانپ ۺرس ۺشاھٹایوتشانتۺ‬
‫رکسمشریہ ۺںیھت ۺہک ۺیسک ۺےس ۺابت ۺرکےن ۺیک ۺتمہ ۺہن ۺیھت۔ ۺشؿ ۺیک ۺشس ۺابت ۺرپ ۺےھجم ۺریحشیگن ۺوہیئ ۺذٰہلش ۺںیم ۺےن ۺدعب ۺںیم ۺشس ۺےکۺ‬
‫قلعتم ۺوپاھچ ۺوتےنہک ۺںیگل‪:‬شس ۺفتق ۺوضحر ۺیبنّ ۺرکمی َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺھجم ۺےس ۺرفامایاھت‪’’:‬ںیم ۺٓاج ۺفاصؽ ۺرکاجٕاںۺ‬
‫اگ۔‘‘ہیۺنسۺرکۺںیمۺرفےنۺیگل‪ ،‬رھپۺدفابرہۺرفامای‪’’:‬ںیمۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺداعیکۺےہۺہکۺرھگۺفشولںۺںیمۺبسۺےسۺےلہپۺںیہمتۺھجمۺ‬
‫(‪) 363‬‬
‫ےسۺولمشےئۺشفرۺبسۺےسۺےلہپۺںیہمتۺریمش اسھتۺبیصنۺرکے۔‘‘ہیۺنسۺرکۺںیمۺرکسمشےنۺیگل۔‬
‫ٓ‬ ‫ُ‬
‫سیزىاجبظائیل ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬کیباعگا ِہعسالتمیٍاخظیحاؼظی‪:‬‬
‫ِ‬ ‫َ‬
‫شُ ّؾۺشلموونینمۺرضحتۺ ّ ِ َ ّ‬
‫س ُتااعہشئۺّدصہقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاہیۺفشہعقۺایبؿۺرکےتۺوہےئۺزمدیۺرفامیتۺںیہ‪:‬ۺرھپۺرضحت ۺ‬
‫ۺافہمط‬
‫ْْ‬
‫زرہش َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاےنۺشینپۺاصزبحشدیۺش ّ ُِؾۺ ُکل ُنووؾ َ َ ہ َ َ َ وکوضحریبنّۺرکمی َ ہ َ َ َ َ َ ۺےکۺرقبیۺایکوتۺٓا ۺ‬
‫پ‬ ‫‪٥‬‬‫‪٠‬‬‫س‬‫ٯ‬ ‫ہ‬‫َ‬ ‫‪ٟ‬‬‫ٰا‬‫ٯ‬ ‫َ‬
‫ہ‬ ‫ٲ‬‫‪٠‬‬‫َ‬ ‫ً‬ ‫ی‬‫ل‬‫ا‬‫ٌ‬‫ت‬‫َ‬ ‫ہلل‬‫ا‬ ‫ی‬‫ل‬‫ػ‬ ‫ا‬‫ہ‬‫‪٨‬‬‫ً‬ ‫ی‬ ‫ل‬‫ا‬ ‫ٌ‬‫ت‬‫َ‬ ‫ہلل‬‫ا‬ ‫َی‬ ‫ض‬‫ر‬

‫ےنۺشںیہنۺوساھگن‪،‬ۺشسۺےکۺدعبکلمۺشوملت ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ٓ٦‬اےئ‪،‬ۺالسؾۺایکۺشفرۺشدنرۺٓاےنۺیکۺشاجزتۺبلطۺیک‪،‬ۺشاجزتۺےنلم ۺرپۺرعضۺ‬

‫ۺربےسۺالمدف۔رعضۺیک‪‚:‬رضفرۺںیلمۺےگۺشفرۺ‬ ‫یک‪:‬ایدمحم َػلیاہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬ریمےۺےئلۺایکۺمکحۺےہ؟ۺرفامای‪ :‬شۺ‬
‫ےھجم بۺۺریمے ّ ۺ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪ٓ ١‬اپۺاکۺاتشمؼۺےہہکۺشسۺیکۺۺرتمحۺشینتۺابرۺیسکۺیکۺاجبنۺوتمہجۺںیہنۺوہیئۺینتجۺابرۺ‬
‫ٓاجۺےکۺدؿۺیہۺںیلمۺےگۺہکۺٓاپۺاک ّ‬
‫ٓاپۺیکۺاجبنۺوتمہجۺوہیئۺےہشۺ فرہنۺیہۺےھجمیسکۺیکۺرفحۺضبقۺرکےنۺےسۺرفاکےہۺوسشےئۺٓاپۺےکہکۺہیۺاکؾۺٓاپۺیکۺشاجزتۺےسۺ‬
‫سان ۺربجشل ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ٓ٦‬اےئ ۺشفر ۺرعضۺ‬
‫وہاگشفر ۺشب ۺفہ ۺڑھگی ۺٓاپ ۺےک ۺاسےنم ۺےہ۔‛ہی ۺہہک ۺرک ۺابرہ ۺےلچ ۺےئگ ۺرھپ ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫یک‪:‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ٓ!٥٠‬اپ ۺرپالسؾ ۺوہ‪،‬شاکحؾ ۺشیہٰل ۺےل ۺرک ۺٓارخی ۺرمہبت ۺزنیم ۺرپ ۺشرتشوہں ۺویکہکن ۺشب ۺفیح ۺوکۺ‬
‫ٹیپلۺدایایگےہشفرۺداینوکۺٹیمسۺدایۺایگۺےہۺشبۺداینۺںیمۺریمشوکیئۺاکؾۺںیہنۺرصػۺیہیۺاکؾۺابیقۺرہۺایگۺےہہکۺٓاجۺٓاپۺیکۺابراگہۺںیمۺ‬
‫(‪) 364‬‬
‫احرضیۺدفںۺشسۺےکۺدعبۺشینپۺہگجۺرپۺرشروہںۺاگ۔‬

‫‪ …363‬ا‪ٟ‬شنن ال‪ٜ‬برٴ ‪٨٠ٟ‬شائی‪ٛ ،‬تاب ًرشٵ ا‪٨ٟ‬شاء‪ ،‬باب ٗب‪٠‬ٶ ذٴ ‪٣‬رح‪ ،۱۹۳ /۵ ،٦‬حسٱث‪۹۵۱۶:‬‬
‫‪ …364‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪ ،۳۵۹/۱ ،‬حسٱث‪۵۸۹۰:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫پیصاىیمباعکہپظبکثظتپسیيہ‪:‬‬
‫َ‬
‫ہلل َت ٌَالی‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہارفامیت ۺںیہ‪:‬مسق ۺےہ ۺشس ۺذشت ۺیک ۺسج ۺےنٓااقےئ ۺدف ۺاہجں ۺ َػلی ا ہ‬ ‫ۺس ُ ا‬
‫تاعہشئ ۺّدصہقی ۺ َرض ََی ا ہ‬ ‫رضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺوکۺقحۺےکۺاسھتۺوعبمثۺرفامای!ۺرھگۺںیمۺیسکۺوکۺوبےنلۺیکۺاتبۺہنۺیھتۺہکۺرمدرضحشتۺکتۺہیۺربخۺاچنہپےکسویکہکن ۺوجۺ‬
‫ھچکۺانسۺاھتۺفہۺتہبۺڑبشاعمہلمۺاھتۺسجۺےنۺںیمہۺوخػۺفرہشسۺںیمۺالتبمرکدایاھت‪،‬رھپۺںیمۺیبنّۺرکمی َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺیکۺاجبنۺ‬
‫ڑبیھ ۺشفر ۺرسِشونر ۺشےنپ ۺےنیس ۺرپ ۺرھک ۺایلشفرٓاپ ۺاک ۺہنیس ۺابمرک ۺاھتؾ ۺایل‪،‬رھپ ۺٓاپ ۺرپ ۺیشغ ۺاطری ۺوہیئگ شۺ فر ۺاشیپین ۺابمرہک ۺرپ ۺےنیسپ ۺےکۺ‬
‫شےنتۺرطقےۺ لودشرۺوہےئۺہکۺںیمۺےنۺےلہپۺیھبکۺیسکۺےک ۺہنۺدےھکیۺےھت‪،‬ۺںیمۺےنۺشںیہنۺاصػۺرکانۺرشفعۺایکۺوتشیسیۺوخوبشۺٓایئۺوجۺ‬
‫ےلہپۺیھبکۺہنۺوسیھگنۺیھتۺرھپۺبجۺھچکۺشافہقۺوہشوتںیمۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬ریمےۺامںۺابپۺریمےۺرھگۺفشےلۺہکلبۺریمیۺاجؿۺٓاپۺرپۺ‬
‫َ‬
‫دفش‪ٓ،‬اپۺیکۺاشیپینۺابمرہکۺےنیسپۺےسۺشینتۺرَتْ َ ح َ ْ‬
‫ۺبۺویکںۺےہ؟‛ شراشدۺرفامای‪‚:‬شےۺاعہشئ!ومنمۺیکۺاجؿۺےنیسپۺےکۺذرہعیۺیتلکن ۺےہۺ‬
‫(‪) 365‬‬
‫ہکبجۺاکرفۺیکۺاجؿۺدگےھےکاسسنۺیکۺرطحۺشسۺےکۺہنمۺےکۺانکرفںۺےسۺیتلکنۺےہ۔‛‬
‫ِظالشظیفکےِقتفظشتےمزسگاعتھے‪:‬‬
‫رفامیتۺںیہ‪:‬شسۺفتقۺمہۺڈرےکچےھترھپمہۺےنیسکۺوکرَمدفںۺیکۺاجبنۺدفڑشای‪،‬بسۺےسۺےلہپۺٓاےنۺفشےل ریمےۺاھبیئۺ‬
‫ےن‬
‫دبعشرلنٰمحۺنبۺشوبرکبۺےھتۺںیہنجۺریمےۺفشدلاصبحۺےنۺاعمہلمۺیکۺزنشتکۺدےنھکیۺےکۺےئلامہریۺاجبنۺاجیھباھترگمشؿۺےکۺٓا ۺ‬
‫ےسۺےلہپۺیہۺٓاپۺاکۺفاصؽۺوہایگاھت۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺامتؾۺرَمدفںۺوکۺشسۺفتقۺرفےکۺراھکویکہکنۺشسۺفتقۺۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانربجشلۺ‬
‫ل ًَ‪َ٠‬ٲہَ َ‪٤‬اا‪ٟ‬ش ََل‪ٓ٦‬ا ۺ‬
‫پےکۺدمداگرےھت۔‬ ‫ۺس ۺاناکیم ۺ‬
‫شفررضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ِظالشظیفکےِقت ىناؽکیِظیت‪:‬‬
‫زمدیرفامیتۺںیہ‪:‬بجۺیھبۺیشغۺاطریۺوہیتۺوتیہیۺشافلظۺزابؿۺابمرکۺرپۺوہےتۺ‚بَ َ‪ ١‬ا‪ٟ‬زٓ َٲ ہ‪ ٙ‬اْلًَلیۺینعیۺشفرپۺےکۺاسیھتۺوبقؽۺ‬
‫ےئک۔‛ وگایۺٓاپۺوکابرۺابرۺشایتخردایاجراہۺاھت(‪) 366‬شفرۺبجۺوگتفگۺیکۺاطتقۺوہیتۺوترفامےت‪’’:‬امنزیکۺ‬

‫‪ …365‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی تظسٱس ً‪٨‬س ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪،‬ۺ‪ ،۵۹۵/۵‬حسٱث‪ ٩ً، ۹۸۵:‬اب‪٣ ٩‬شٌٰزرضی اہلل ً‪٨‬ہ‬
‫ا‪٤ٟ‬ؼ‪ٌٟ ٕ٨‬بس ا‪ٟ‬ززا‪ٛ ،ٚ‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب ا‪ٌٟ‬ز‪٤٠ٟ ٚ‬زٱف‪ ،۱۹۹/۱،‬حسٱث‪ ٩ً ،۶۸۰۵:‬اب‪٣ ٩‬شٌٰزرضی اہلل ً‪٨‬ہ‬
‫‪ …366‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬سب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣،١‬ش‪٨‬سا‪ٟ‬شٲسٵًایظٶ‪،۳۴۱/۳۰،‬حسٱث‪۵۶۴۰۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اپدنبیۺرکان!امنزۺیکۺاپدنبیۺرکان! (‪) 367‬بجۺکتۺۺشےھٹکۺوہرکۺامنزۺزپےتھۺروہےگۺبتۺکتۺاہمتریۺوفصںۺںیمۺشاحتدۺاقمئۺرےہۺ‬

‫اگ‪،‬امنزیکۺاپدنبیۺرکان!امنزیکۺاپدنبی ۺرکان‘‘ینعیۺامنزۺیکۺفتیصۺرفامیئۺشفرۺیہیۺےتہکۺوہےئۺشسۺداینےس ۺ(اظرہی) ۺرپدہۺ‬
‫رفامایل۔‬
‫ِظالشظیفکاسٌاِعِقت‪:‬‬
‫َ‬
‫ُش ّؾۺشلم وونینمۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ۺس ُ اتاعہشئۺّدصہقیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہارفامیتۺںیہ‪:‬وضحرۺیبنّۺرکمیۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺاکۺ‬
‫(‪) 368‬‬
‫فاصؽۺۺرشفیۺریپۺےکۺدؿۺدفرہپشفرۺاچتۺےکۺدرایمینۺفتقۺںیمۺوہشاھت۔‬
‫َ‬
‫ۺس ُ اتافہمط َۺزرہش َرض ََی اہللہ ت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاۺرفامیتۺںیہ‪ :‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسقۺ!ںیمۺےنۺریپۺےکۺدؿۺایکۺ‬ ‫َ‬ ‫اخوتؿۺتنجۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ِ‬
‫َ ْْ‬
‫ۺس ُ ات ۺشُ ّ ِؾ ۺ ُکل ُن ْووؾ ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاۺ‬
‫اپای؟شس ۺدؿۺشتم ۺرپ ۺوکیئ ۺہن ۺوکیئۺڑبی ۺتبیصم ۺٓایت ۺرےہیگ۔شیس ۺرطح ۺاکۺوقؽ ۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫َ‬
‫َکٱ‪ ٥‬ۺیک ۺاہشدت ۺفشےل ۺدؿۺ‬ ‫ض‬
‫ٰ‬ ‫ب‬
‫ۺسان ۺیُّ ۺشرمل ی ۺ َرك َ‪ ٦‬ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ َ‬ ‫ےس ۺیھب ۺوقنمؽ ۺےہوجشوہنں ۺےن ۺشےنپ ۺفشدل ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رفامایاھت‪:‬ںیم ۺےن ۺریپ ۺےک ۺدؿ ۺایک ۺاپای؟ ۺشس ۺدؿ ۺرساک ِردمہنی ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺاک ۺفاصؽ ۺوہش‪ ،‬ۺشیس ۺدؿ ۺریمے ۺوشرہۺ‬
‫َ‬
‫َکٱ‪٥‬ۺےنۺاہشدتۺ‬ ‫ض‬ ‫ب‬
‫رضحتۺرمع َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺدیہشۺوہےئۺشفرشیسۺدؿۺریمےۺفشدلۺرضحتۺیُّۺشرمل ٰ یۺ َرك َ‪ ٦‬اہللہ َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ َ‬
‫(‪) 369‬‬
‫اپیئۺذٰہلشۺشسۺریپۺےکۺدؿۺےسۺےھجمۺایکالم؟‬

‫‪٣ …367‬شتسرک‪ٛ،‬تابا‪ِ٤ٟ‬ازٴ‪،‬بابکا‪ ٪‬ارخٯصی ا‪٨ٟ‬يی ا‪ٟ‬ذ‪،۶۰۴ /۱،‬حسٱث‪ ٩ً،۴۴۴۴:‬ا‪٧‬صب‪٣٩‬ا‪ٟ‬ک رضی اہلل ً‪٨‬ہ‬
‫‪ …368‬زْلئ‪ ١‬ا‪٨ٟ‬بٰٵ‪٠ٟ‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی زٓ‪ ٩‬رسٰ‪ ٢‬اہلل‪۵۵۶ /۷ ،‬‬

‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪٥٠‬یک ۺرشتفی ۺٓافری(‪ِ …)۵‬‬

‫زنفؽ ۺرقٓاؿ ۺیک ۺشدتبش۔(اموخذشزۺرمشٰۃشانملحیج‪)۳۸۴ /۱،‬ضعب ۺرفشایت ۺںیمۺ‬ ‫روسؽ ۺاپک َػلی ا ہ‬
‫‪ …369‬ریپےکدؿ ۺدفںیتمعن ۺںیلم‪ِ …)۳(:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬یکۺ‬
‫ۺسان)شویب ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬وکافشاطعوہیئ۔(رمشٰۃشانملحیج‪ )۵۵۴ /۶،‬شوببہل ۺوک(شےنپےجیتھبینعی ۺایپرےمصطفٰے َػلی ا ہ‬ ‫ِ‬
‫(رضحت ّ ِ ُ ّ‬‫ےہہک ۺریپےکدؿ‬
‫فالدتۺیکۺوخیشۺرکےنےکببس)وسومشر(ینعیۺریپ)ےکدؿۺذعشبۺاکلہدایاجاتےہشفرشیلگنۺےسۺاپینۺاتلمۺےہ(اخبریۺرشفیۺاتکبۺشرلاضع)۔(رمشٰۃشانملحیج‪)۳۸۳ /۷،‬زینشاحدثیۺںیمۺیھبۺریپۺ‬
‫ےکۺدؿۺےکۺاضفلئۺایبؿۺےئکۺےئگۺںیہ۔ۺانچہچنۺرمفیۺےہۺہک’’رعمجشتۺشفرۺریپےکدؿۺتنجۺےکۺدرفشزے ۺوھکےلۺاجےتۺںیہ۔‘‘شکیۺرفشتیۺںیمۺےہۺہک’’رعمجشتۺشفرۺریپےکۺدؿۺ‬
‫ابراگہِ ۺشیہٰل ۺںیم ۺدنبفں ۺےک ۺشامعؽ ۺشیپ ۺےئک ۺاجےتوترہدنب ہہ ۺومنم ۺیک ۺششخب ۺرکدی ۺاجیت ۺےہ۔‘‘(‪٣‬ش‪ٛ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬برٯا‪ٟ‬ؼ‪٠‬ٶ ٯاْلزاب‪،‬باب ا‪٬٨ٟ‬ٳ ً‪٩‬‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬ااکہیۺانہکۺہک’’ںیمۺےنۺریپےکدؿۺایکاپای؟‘‘شسۺےئلۺاھتۺہکۺشسۺ‬
‫ۺس ُت ّ ِاشؾۺوثلکؾ َرض ََی ا ہ‬ ‫ِ‬
‫شفررضحت ّ ِ َ ّ‬‫ۺس ُتاافہمطۺ‬ ‫ِ‬
‫رضحت ّ ِ َ ّ‬ ‫ا‪ٟ‬ظح‪٨‬اءٯا‪ٟ‬ت‪٬‬اجز‪،‬ؾ‪،۳۱۸۷‬حسٱث‪)۵۵۶۵:‬‬
‫دؿۺشںیہنۺٓازامشئۺاکۺاسانمۺوہشۺاھت۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َّ‬
‫ِظالکےبىزظحاب ٔہکظاوکےجضبات‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺس ُ اتۺاعہشئۺّدصہقی َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاۺرفامیتۺںیہۺ‪:‬بجۺٓااقےئۺدفۺاہجں َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنۺشسۺداینۺےسۺرپدہۺ‬
‫رضحت ّ ِ َ ّ‬
‫حذس‬
‫رفامایوت ۺرفےن ۺیک ۺٓافشز ۺدنلب ۺوہیئ ۺےسج ۺنُس ۺرک ۺولگ ۺشدنر ۺدشلخ ۺوہ ۺےئگ‪ ،‬ۺرفوتشں ۺےن ۺشس ۺفتق ۺٓاپ ۺےک ِ ْ ِم ۺشونروک ۺاچدر ۺےسڈاھپنۺ‬
‫ۺکت‬
‫دایاھترھپولوگںۺںیمۺشالتخػۺوہایگۺہکۺضعبۺولوگںۺےنوتفاصؽۺاکۺشاکنریہۺرکدایاھتہکبجۺوضعبںۺوکشیسیۺپُچۺگلۺیئگۺیھتۺہکۺیئکۺدونں ۺ‬
‫ابتۺیہۺہنۺرک ےکس‪،‬ۺشیسۺرطحۺضعبۺیکۺلقعۺےنۺاکؾۺرکانۺوھچڑۺدایاھتہکۺریغبۺفاضتحۺےکۺشؿۺیکۺابتۺیہۺھجمسۺہنۺٓایتۺیھتۺشفرۺھچکۺوتۺرھگفںۺ‬
‫ۺُع َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺشؿۺولوگںۺ‬
‫ںیمۺدنبۺوہرکۺھٹیبۺےئگۺےھتۺہکبجۺھچکۺولگۺفہۺیھبۺےھتۺنجۺیکۺلقعۺشسۺفتقۺیھبۺاکؾۺرکریہۺیھت‪،‬رضحت ُ َ ْ‬
‫َ‬
‫ںیمۺےھتۺوہنجںۺےنۺفاصؽۺاکۺشاکنرۺایک‪ ،‬رضحتۺیۺشرملب ٰ ی َرك َ‪ ٦‬اہللہ َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪٥‬ۺرھگفںۺںیمۺدنبۺوہرکۺرہۺاجےنۺفشولںۺںیمۺاشلمۺےھتۺ‬
‫ض‬

‫ہکبجۺرضحتۺامثعؿ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہاکۺامشرۺپُچۺگلۺاجےنۺفشولںۺںیمۺاھت‪،‬رضحتۺرمعۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہابرہۺلکنۺرکۺےنہکۺےگل‪:‬ایپرےۺبیبحۺاکۺ‬
‫شاقتنؽۺںیہنۺوہش‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرضفرۺشںیہنۺفشسپۺےجیھبۺاگۺشفرفہۺفشسپۺٓارکۺشؿۺانمنیقفۺےکۺاہھتۺشفرۺاپٕاںۺاکٹۺڈشںیلۺےگۺوجہیۺاچےتہۺںیہۺہکۺ‬

‫وضحر َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺشسۺداینےسۺےلچۺاجںیئ‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ٰ‬
‫ۺومسۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺرطحۺٓاپۺےسۺفدعہۺرفامایۺےہۺ‬
‫ذٰہلشۺفہۺاہمترےۺاپسۺرضفرفشسپۺٓاںیئۺےگ۔شکیۺرفشتیۺںیمۺےہۺرضحتۺرمعۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ۺہےنۺہیۺاملک ۺ‬
‫تےہکۺےھتۺ‪:‬ولوگ!شینپۺزابونںۺوکۺ‬
‫ایپرےۺبیبح ۺےکۺابرےۺںیمۺدنبۺروھک‪،‬شؿۺاکۺشاقتنؽۺںیہنۺوہش‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسقۺ!ںیمۺیسکۺوکۺہیۺےتہکۺوہےئۺہنۺونسںۺہکۺوضحرۺاکۺشاقتنؽۺ‬
‫َ‬
‫وہایگےہ ۺفرہن ۺںیم ۺشینپ ۺولتشر ۺےس ۺشس ۺیک ۺرگدؿ ۺشڑشدفں ۺاگ۔رضحت ۺیُّ ۺشرملب ی ۺ َرك‪ ٦‬ا ہہلل َتٌالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪ ٥‬ۺرھگ ۺںیم ۺدنب ۺوہرکھٹیب ۺےئگ ۺہکبجۺ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ض‬
‫ٰ‬

‫ھتڑکپۺرکۺٓاپۺوکۺالایشفرۺےلاجایاجات۔‬
‫ںکتۺہکۺاہ ۺ‬
‫ییھتۺاہی ۺ‬ ‫ینغ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺاب ۺ‬
‫تتیچۺرکانۺوھچڑۺد ۺ‬ ‫رضحتۺامثع ِؿۺ ۺ‬
‫ُ‬ ‫ُ‬
‫سیزىاوباس َرض ََی اہللہ ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اکیکیفیت‪:‬‬
‫ِ‬ ‫ع‬‫اِ‬ ‫بُبکظ‬‫ىاا‬‫ز‬ ‫سی‬
‫ِ‬
‫سّانابعس َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬ااکاعمہلمۺدفرسےولوگںۺےسۺفلتخمۺاھتۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺ‬
‫سّانشوبرکبۺّدصقیۺشفررضحتۺ ّ ِ ُ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ‬
‫ۺسّان ۺشوبرکب ۺّدصقی ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہیک ۺابت ۺ ۺ‬
‫نس‬ ‫شؿ ۺدفونں ۺرضحشت ۺوکقح ۺشفر ۺدرتس ۺابت ۺےنہکیک ۺوتقیف ۺاطعرفامیئ ۺشرگہچ ۺولگ ۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫ہلل َت ٌَالی‬
‫ۺسّانۺابعسۺ َرض ََیا ہ‬
‫ہمےسۺےلکنےھت۔انچہچنۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫رکیہۺشسۺد ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ًَ‪٨‬ہٓاےئۺشفرۺےنہکۺےگل‪:‬مسقۺشسۺذشتۺیکۺسجۺےکۺوسشۺوکیئۺابعدتۺےکۺالقئۺںیہن!یبنّۺرکمی َػلیاہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺومتۺاکۺذشہقئۺھکچۺ ۺ‬

‫ےکچ‬
‫ك َم ِّی ٌت َّو اًِ َّ ُه ْم َّم ِ ّؼ ُت ْو َنٍ٘(‪)۳۹‬ث ُ َّم اِ نَّ ُك ْم َی ْو َم‬
‫َطۺںیمۺشسۺابتۺوکۺایبؿۺرفام دایاھت‪ :‬اِ نَّ َ‬ ‫ںیہۺاحالہکنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺوخدۺشؿۺیکۺ ِ‬
‫ۺایحتۺ ّ ح‬

‫الْ ِق ٰی َم ِة ِع ْن َد ر ِب ّ ُك ْم ت َ ْخ َت ِص ُم ْو َ‬
‫نَ۠(‪()۳۹‬پ‪،۵۱‬ا‪ٟ‬ز‪٣‬ز‪)۱۳ ،۱۰:‬‬
‫َ‬
‫(‪) 370‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ےبۺکشۺںیہمتۺشاقتنؽۺرفامانۺےہۺشفرۺشؿۺوکۺیھبۺرم ۺان ۺ‬
‫ےہرھپۺمتۺایقتمۺےکۺدؿۺشےنپۺربۺےکۺاپسۺڑگھجفۺےگ۔‬
‫ُ‬
‫سیزىاظزیقاکبظ َرض ََیا ہہلل ًَ‪٨‬ہکاخفبہ‪:‬‬
‫ِ‬
‫سانۺشوبرکبۺّدصقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺہلیبقۺینبۺاحرثۺنبۺْزَخ َرجۺںیمۺےھتۺشںیہنۺبجۺہیۺرفحۺرفاس ۺربخۺیلمۺوتۺرجح ہہۺابمرہکۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺرخۺشونرۺوکۺرظنۺرھبۺرکداھکیۺرھپۺکھجۺرکۺوبہسۺایلشفرۺرعضۺیک‪ :‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺریمےۺامںۺ‬
‫ںیمۺدشلخۺوہےئشفر ِ‬

‫ۺےکچںیہ۔‬ ‫ہقئںیہنۺاھکچےئۺاگ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬یکۺمسقۺ!ٓاپ ۺ‬

‫ۺفاصؽرفام ۺ‬ ‫ابپۺٓاپۺرپۺرقابؿ!اہلل ًَز َٯ َج‪ٓ١‬اپۺوکۺدفابرہۺومتۺاکۺذش ۺ‬

‫سانۺشوبرکبۺّدصقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہابرہۺرشتفیۺالےئشفرۺرفامای‪:‬شےۺولوگ!وجۺرسٰ ہ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺ‬
‫رھپۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺابعدت ۺ ۺرکاتاھتفہ ۺاجؿ ۺےل ۺہک ۺفہ ۺزدنہ ۺےہ ۺشےسۺ‬
‫یک ۺابعدت ۺرکاتاھتفہ ۺاجؿ ۺےل ۺہک ۺ ۺشؿ ۺاک ۺشاقتنؽ ۺوہاکچےہ ۺشفر ۺوجشؿ ۺےک ّ‬
‫ل‪-‬‬ ‫رفامؿ ۺابری ۺاعتٰیل ۺےہ ۺ‪َ :‬و َما ُم َح ّم ٌَد اِ لَّا َر ُس ْو ٌل‪-‬ق َْد َخل َْت ِم ْن ق َْبلِ ِه ُّ‬
‫الر ُس ُ ه‬ ‫ومت ۺںیہن ۺٓاےئ ۺیگ۔ ۺ ِ‬
‫ُمه‪( -‬پ‪ٰ،۴‬ا‪٤ً ٢‬ز‪)۳۴۴:٪‬‬ ‫ِل ا نْ َقل َؽْ ُؾ ْم عَلٰۤٗی ا َ ْعق ِ‬
‫َابك ْ‬ ‫اَفَاۡى ْٕن ّم َ‬
‫َات ا َ ْو قُت َ‬
‫دیہشوہۺںۺوتۺمتۺشےٹلۺاپٕاںۺرھپۺاجٕاۺےگ۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺدمحمۺوتۺشکیۺروسؽۺںیہۺشؿۺےسۺےلہپۺشفرۺروسؽۺوہۺےکچوتۺایکۺشرگۺفہۺشاقتنؽۺرفام ۺ‬
‫ںیئایۺ ۺ‬
‫(‪) 371‬‬
‫جیہ ُۺسۺوہ۔‬
‫ےہےھتۺوگایۺہکۺٓا ۺ‬
‫ہکوکۺویںۺنُسۺر ۺ‬ ‫احصہبۺرکش ۺؾ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬ۺ ۺ‬
‫شسٓاتیۺابمر ۺ‬
‫ُ‬
‫باعگاہعسالتمیٍوظؿگؼاعی‪:‬‬
‫ِ‬ ‫ی‬‫ک‬ ‫اکبظ‬ ‫یق‬‫ظز‬ ‫ىا‬‫ز‬ ‫سی‬
‫ِ‬
‫یلموتۺ‬ ‫قی َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ۺہوک ۺ‬
‫بجہیۺدؽۺدالہدےنیۺفش ۺیلربخۺ ۺ‬ ‫ۺسانشۺ وبۺرکبۺد ۺ‬
‫شکیۺرفشتیۺںیمۺےہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫‪ …370‬ا‪ٟ‬لب٘ات ال‪ٜ‬برٴ‪ ،‬ذرك الک‪ ٦‬ا‪٨ٟ‬اض حین ط‪ٰٜ‬ا فی ٯٓاٵ رسٰ‪ ٢‬اہلل‪ ۵۰۶/۵ ،‬ات‪،۵۰۸‬بتِیرٗ‪٠‬ٲ‪١‬‬
‫‪ …371‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب ا‪ٟ‬سخٰ‪ً ٢‬لی ا‪٤ٟ‬ٲت…ا‪ٟ‬ذ‪ ،۴۵۳/۳ ،‬حسٱث‪۳۵۴۵ ،۳۵۴۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رجح ہہۺابمرہکۺںیمۺدرف ِدۺاپکۺزپےتھۺوہےئۺدشلخۺوہےئۺٓاوھکنںۺےسۺٓاوسنۺہہبۺرےہۺےھتۺشفرویکچہںۺیکۺٓافشزۺویںۺدنلبۺوہریہۺیھتۺ‬

‫ےسیجاگجیلۺرکےتۺوہےئۺاجونرۺےکۺدشتنۺۺرکٹشےنۺیکۺٓافشزوہرگمۺشسۺفتقۺیھبۺوقؽۺفلعفۺںیمۺاثتبۺدقؾۺرےہ‪،‬انچہچنۺکھجۺرکۺ‬
‫رہچ ہہۺشونرۺےسۺڑپکشاٹہایشفرۺاشیپینۺشفر ُۺرشخرۺابمرکۺرپۺوبہسۺدےنیۺےکۺدعبۺرہچ ہہۺشونرۺرپۺاہھتۺریھپۺرک(‪) 372‬رفےتۺوہےئۺرعضۺرکےنۺ‬
‫ےگل‪:‬ریمےۺامںۺابپۺٓاپۺرپۺرقابؿ!ۺریمیۺاجؿۺشفرۺرھگفشےلۺٓاپۺرپۺرقابؿ!ۺٓاپۺیکۺزدنیگۺشفرۺومتۺدفونںۺاپزیکہۺںیہۺشفرۺشبۺ‬
‫وبنتۺاکفہۺہلسلسۺمتخۺوہاکچےہۺوجۺےلہپۺیسکۺیبنۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺےلچاجےنۺےسۺمتخۺہنۺوہشۺاھت‪ٓ،‬اپۺشسۺابتۺےسۺشَ َ‬
‫رقۺف َشٰیلعۺںیہۺہکۺ‬
‫امتؾ ۺشفاصػ ۺایبؿ ۺوہںیکس‪ٓ،‬اپ ۺشس ۺابت ۺےس ۺدنلب ۺفرَبرَت ۺںیہ ۺہک ۺٓاپ ۺرپ ۺرفایاجےئ‪،‬بج ۺٓاپ ۺیک ۺرظنِ ۺرکؾ ۺاخص ۺیسک ۺرپ ۺوہیت ۺوتۺ‬
‫شسۺےکۺےئلۺرسشاپیلستۺنبۺاجیتۺشفرۺبجۺاعؾۺوہیتۺوتدراب ِرۺراستلۺےسۺرہۺشکیۺضیفۺایبۺوہاتشفرۺشرگۺٓاپۺومتۺوکۺوخدۺشایتخرۺہنۺ‬
‫رفامےتۺوتمہۺٓاپۺےکۺمغۺںیمۺشینپۺاجںینۺرقابؿۺرکدےتی‪،‬شرگۺٓاپۺےنۺرفےنۺےسۺعنمۺہنۺایکۺوہاتوتمہۺشینپۺٓاوھکنںۺاکاپینۺکشخۺ‬
‫رکدےتیشہتبلۺٓاپۺیکۺایدۺشفررجنۺفمغۺوکۺدفرۺںیہنۺرکےتکسشفرہنۺہیۺدفونںۺیھبکۺمتخۺوہ ےتکس ںیہ‪،‬شےاہلل ًَز َٯ َج‪١‬امہریۺشؿۺرعضۺ‬
‫زگشرویںۺوکۺشےنپۺبیبحۺیکۺابراگہۺںیمۺاچنہپدے‪ ،‬ٱارسٰ َ‪٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬ابراگہۺِۺشیہٰلۺںیمۺںیمہۺایدۺرےئھکۺاگشفرۺمہۺ‬
‫ہشیمہ ۺٓاپ ۺےک ۺابمرک ۺدؽ ۺںیم ۺرںیہ‪ ،‬ۺشرگٓاپ ۺےن ۺشانیمطؿ ۺفوکسؿ ۺیک ۺمیلعت ۺشراشد ۺہن ۺرفامیئ ۺوہیت ۺوت ۺیسک ۺںیم ۺٓاپ ۺیک ۺدجشیئۺ‬
‫ربدشتۺرکےنۺیکۺاطتقۺہنۺوہیت‪،‬ۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ۺامہریۺشؿۺرعضۺزگشرویںۺوکۺشےنپۺبیبحۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺیکۺابراگہۺ‬
‫ںیمۺاچنہپدےۺشفرۺشؿۺےکۺدسجِۺشدقسۺیکۺافحتظۺرفام۔‬
‫ُ‬
‫باعگاہعسالتمیٍحاؼظی‪:‬‬
‫ِ‬ ‫کی‬ ‫‪٦‬‬‫َل‬
‫َ‬ ‫ا‪ٟ‬ش‬ ‫ا‬‫‪٤‬‬‫ََ‬ ‫ہ‬‫َٲ‬
‫‪٠‬‬ ‫ً‬
‫َ‬ ‫ِالیاس‬ ‫خؽظ‬‫ىا‬‫ز‬ ‫سی‬
‫ِ‬
‫ۺسان ًبساہللنبۺرمع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺبجۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانشۺ وبرکبۺّدصقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺایپرےۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ٓااقۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺرپۺدرفدفالسؾۺزپےتھوہےئۺشفرۺٓاپۺےکۺاضفلئۺایبؿۺرکےتۺوہےئۺرجح ہہۺابمرہکۺںیمۺدشلخۺوہےئۺ‬
‫وترھگۺفشولںۺےکۺرفےنۺیکۺٓافشزںیۺدنلبۺوہۺںیئگۺںیہنجۺدجسمۺےکۺامنزویںۺےنۺیھبۺ‬

‫‪ …372‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ٓـائ‪ ١‬ا‪ٟ‬ؼحابٶ‪ ،‬باب ٰٗ‪ ٢‬ا‪٨ٟ‬يی ‪٨ٛ ٰٟ‬ت ‪٣‬تدذا خ‪٠‬ٲَل‪ ،۵۵۳/۵ ،‬حسٱث‪۱۶۶۷:‬‬
‫ا‪ٟ‬لب٘ات ال‪ٜ‬برٴ ْلب‪ ٩‬سٌس‪ ،‬ذرك ت٘بٲ‪ ١‬ابی بَک ا‪ٟ‬ؼسٱ‪ ٙ‬رسٰ‪ ٢‬اہلل ً‪٨‬س ٯٓاتہ‪۵۰۱/۵ ،‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫م‬
‫انس ۺشفر ۺبج ۺبج ۺ صطفٰے ِ‬
‫ۺاجؿ ۺرتمح َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےکاضفلئ ۺفاحمنس ۺایبؿ ۺرکےت ۺوت ۺرفےن ۺیک ۺٓافشزفں ۺںیم ۺیھب ۺشاضہفۺ‬
‫ۺفشول!رفامؿۺ‬
‫ِ‬ ‫وہاجات‪،‬شہتبل ۺشؿ ۺںیم ۺیمک ۺشس ۺفتق ۺٓایئ ۺبج ۺشکی ۺابتمہ ۺصخش ۺےن ۺدرفشزے ۺرپٓارک ۺدنلب ۺٓافشز ۺےس ۺاہک‪ :‬ۺشالسلؾ ۺمکیلع ۺشےرھگ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬رہۺاجؿۺوکۺوم ۺ‬
‫تاکۺزمہۺانھۺےہ۔‬ ‫ابریۺاعتٰیلۺےہ‪ :‬ك ُ ُّل نَ ْف ٍس َذآ ٕى َق ُة ال َْم ْو ِت‪-‬‬
‫(پ‪،۵۳‬ا‪ٜ٨ٌٟ‬بٰت‪)۵۷:‬‬

‫ےب ۺکش!ابراگ ۺہِۺشیہٰل ۺںیم ۺرہ ۺشکی ۺےن ۺشیپ ۺوہانےہ‪،‬شیس ۺیک ۺابراگہ ۺںیم ۺرہ ۺدنسپدیہ ۺزیچ ۺاک ۺدبہل ۺےہشفر ۺرہوخػ ۺےساجنتۺ‬
‫ےہذٰہلششیسۺےسشدیمۺابدنوھشفرۺشیسۺرپۺرھبفاسۺرکف‪،‬رھگۺفشولںۺےنۺشسۺٓافشزۺوکۺوغرۺےسۺانسۺرگمۺاجؿۺہنۺےکسۺہکۺسکۺیکۺےہذٰہلشبسۺےنۺ‬
‫پُچۺاسدھۺیل‪،‬ۺبجۺبسۺاخومشۺوہےئگۺوتۺٓافشزۺٓاانۺیھبۺدنبۺوہیئگ‪،‬ۺیسکۺےنۺابرہۺداھکیوتۺوکیئۺرظنۺہنۺٓاای‪،‬رھگۺفشولںۺےنۺرھپۺےسۺرفانۺرشفعۺ‬
‫رکدای‪،‬شاچکنۺشکیۺشفرۺشیبنجۺٓافشزۺٓایئ‪:‬ۺشےۺرھگفشول!رہۺاحؽۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺذرکۺرکفشفرۺشیسۺیکۺرعتفیۺایبؿۺرکفاتہکۺاہمترشۺامشرۺصلخمۺ‬

‫دنبفںۺںیمۺوہاجےئ‪،‬ۺےبۺکش اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرہ ۺتبیصمۺںیمۺربص ۺاطعرفاماتےہشفررہۺدنسپدیہۺزیچ ۺےلۺرکۺشسۺرپۺوثشبۺاطعۺرفاماتۺےہذٰہلشۺ‬

‫رپلمعۺرکف۔‬
‫مکح ۺ‬
‫ےک ۺ‬
‫سیکۺرفامربندشریۺرکفشفرۺشسۺ ۺ‬
‫ش ۺ‬
‫سان ۺشایلس ًَ‪َ٠‬ٲہَ َ‪٤‬ا‬ ‫ۺسان شۺ وبرکب ۺدقی ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےن ۺرفامای‪:‬ہی ۺدفونں ۺٓافشزںی ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سان ۺرضخ ۺشفررضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 373‬‬
‫ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺ ۺ‬
‫یکںیہۺوجہکۺابراگہۺِراستلۺںیمۺاحرضۺوہےئۺںیہۺ۔‬
‫ُ‬
‫سیزىاظزیقاکبظ َرض ََیا ہہلل ًَ‪٨‬ہکاتفعیلیخفبہ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺسانۺشوبرکبۺّدصقیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےکۺہبطخۺیکۺلیصفتۺایبؿۺرکےتوہےئۺ‬ ‫سانۺقَع ْقااعۺنب َ ْ‬
‫ۺُعْف َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانشۺ وبرکبۺدقیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺڑھکےۺوہےئشفرہبطخۺشراشرفامایسجۺاکۺ‬
‫رفامےتۺۺںیہ‪:‬بجۺولوگںۺےکۺٓاوسنۺکشخۺوہےئگۺوتۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شرثک ۺہصح ۺوت ۺابراگہِ ۺراستل ۺںیم ۺ ۺدرفداپک ۺےک ۺذنرشےن ۺشیپ ۺ ۺرکےن ۺرپ ۺلمتشم ۺاھت۔انچہچن ۺٓاپ ۺےن ۺرفامای‪:‬رہ ۺاحؽ ۺںیم ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺاکۺ‬
‫رکشےہشفرۺشیس ۺیکۺدمحۺفانثۺےہ۔رھپۺرفامای‪:‬ںیمۺوگشیہۺداتیوہں ۺہک ۺشسۺشکیۺدخش ۺےکۺوسشۺوکیئ ۺابعدتۺےکۺالقئ ۺںیہنۺسج ۺاکۺفدعہۺ‬
‫ںیفیاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬ےکےئل‬
‫ےیکۺدم ۺدیکۺشفرشےلیکیہۺدونمشںۺےکۺرکشلفںۺوکۺتسکشۺدیۺذٰہلشۺامتؾۺرعت ۺ‬
‫سجےنۺشےنپۺدنب ۺ‬
‫اچسےہ‪ ،‬ۺ‬

‫‪ …373‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬اْلٯسم‪،۹۱/۶،‬حسٱث‪ ،۸۳۵۰:‬بسٯ‪‚٪‬ا‪ٟ‬ٲشٍ‛…… ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪،۳۵۸ /۱،‬حسٱث‪ ،۵۸۹۰:‬بسٯ‪‚٪‬ا‪ٟ‬درض ٯا‪ٟ‬ٲشٍ‛‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫اہللےکۺدنبےۺ‪،‬ۺروسؽۺشفرٓارخ ۺ‬
‫ییبنۺںیہ‪،‬ۺںیمۺوگشیہۺداتیوہںۺہکۺ‬ ‫ںیہوجۺہکۺشالیکےہ‪،‬ںیمۺوگشیہۺداتیوہںۺہکۺدمحمۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺ‬
‫ۺ ۺ‬
‫رقٓا ِؿ ۺدیجم ۺشیس ۺرطح ۺےہ ۺسج ۺرطح ۺانزؽ ۺایکایگاھت‪،‬ںیم ۺوگشیہ ۺداتیوہں ۺہک ۺدنی ۺےک ۺشاکحامت ۺشب ۺیھب ۺفیہ ۺںیہ ۺسج ۺرطح ۺشؿ ۺیکۺ‬
‫ۺالکؾ ۺروسؽ ۺ ۺشب ۺیھب ۺشیس ۺرطح ۺےہ ۺسج ۺرطح ۺشراشد ۺرفامایایگاھت‪،‬ںیم ۺوگشیہ ۺداتیوہں ۺہکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یہ ۺیکۺ‬
‫فاضتح ۺرفامیئ ۺیئگ ۺیھت ۺشفر ِ‬

‫ذشتۺقحۺشفرۺفشحضۺےہ‪،‬ۺشےاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ۺامہرےۺرسدشر‪،‬ۺعیفشۺرف ِزۺامشرۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺرپرتمحۺانزؽۺرفاموجہکۺریتےروسؽۺ‬
‫شفرۺیبنۺںیہ‪،‬ۺوجہکۺریتےوبحمبۺشفرشنیمۺںیہ‪،‬ۺوجہکۺریتےدنسپدیہۺشفرےنچۺوہےئۺںیہ‪،‬وجرںیتمحۺوتےنۺیسکۺولخمؼۺرپۺانزؽۺرفامیئۺںیہۺشؿۺ‬
‫ےس ۺیھب ۺڑبھ ۺرک ۺرںیتمح‪،‬شینپ ۺاخص ۺرتمح ۺ‪،‬ربتک ۺشفر ۺاعتیف ۺشس ِ‬
‫ۺذشت ۺرگشیم ۺرپ ۺانزؽ ۺرفام ۺوجہک ۺٓارخی ۺیبن ۺںیہ‪،‬امتؾ ۺروسولں ۺےکۺ‬
‫ًَز‬ ‫رسدشرشفر ۺویقتمں ۺےک ۺشامؾ ۺںیہ‪ ،‬ۺوجہک ۺریخےک ۺرشامنہشفر ۺالھبیئ ۺےکوشیپش ۺںیہ‪ ،‬ںیہنج ۺرتمح ۺفشال ۺروسؽ ۺانبرکاجیھب ۺایگ ۺےہ‪ ،‬ۺشے ۺاہلل‬
‫َٯ َج‪!١‬شےنپۺایپرےۺیبنۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺوکۺشانپۺاخصۺرقبۺبیصنۺرفام‪،‬شؿۺےکفوج ِد َۺسَمودۺوکۺۺرُپتمظعۺانب‪،‬شؿۺےکۺاقمؾۺوکۺسعمۺزۺ‬
‫ۺاقمؾ ۺومحمد ۺرپ ۺافزئ ۺرفامسج ۺرپ ۺشےلگ ۺےلھچپ ۺرکش ۺرکںی ۺےگشفررف ِزایقتم ۺںیمہ ۺیھب ۺشیس ِ‬
‫ۺاقمؾ ۺومحمد ۺےک ۺدہقۺ‬ ‫شفر ۺرتحمؾ ۺرفام‪ ،‬ۺشںیہن ِ‬

‫افشتعۺیکۺکیھبۺاطعرفام‪،‬شںیہنۺداینفۺٓارختۺںیمۺامہریۺشدیمفںۺاکۺراہرشانب‪،‬شںیہنۺتنجۺںیمۺدنلبۺدرہجۺشفرۺاقمؾۺفہلیسۺاطع رفام‪،‬ۺشےۺاہلل‬
‫ًَز َٯ َج‪!١‬شےنپ ۺایپرے ۺبیبح ۺشفر ۺشؿ ۺیک ۺٓاؽ ۺرپ ۺرںیتمح ۺانزؽ ۺرفام‪ ،‬ۺشے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ !١‬ۺشےنپ ۺایپرے ۺبیبح ۺشفر ۺشؿ ۺیک ۺٓاؽ ۺرپ ۺربںیتک ۺانزؽۺ‬
‫سانۺشربشمیہۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺرپۺ‪،‬ےبۺکشۺریتیۺیہۺذشتۺاقلبۺرعتفیۺشفرۺ‬
‫رفامسجۺرطحۺوتےنۺشینپۺرںیتمحۺشفرۺربںیتکۺانزؽۺرفامںیئۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫دنلبرَت ۺےہ۔رھپ ۺرفامای‪ :‬ۺشے ۺولوگ! ۺوجرسٰ ہ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺیک ۺابعدت ۺرکاتاھتفہ ۺاجؿ ۺےل ۺہک ۺشؿ ۺاک ۺشاقتنؽ ۺوہاکچےہ ۺشفرۺ‬

‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابعدتۺۺرکاتۺاھتفہۺاجؿۺےلۺہکۺفہۺزدنہۺےہۺشےسۺومتۺںیہنۺٓاےئۺیگ‪،‬ےبۺکشۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشانپۺشکیۺہلصیفۺمتۺ‬

‫وجشؿۺےک ّ‬
‫رپۺاظرہۺرفامایۺےہ ۺشبۺمتۺشسۺرپےبۺربصیۺاکۺشاہظرۺتمۺرکفۺویکہکنۺایپرےۺبیبحۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺاکۺوجۺزعتۺفاقمؾۺاہمترےۺ‬

‫زندکی ۺےہ ۺشس ۺےس ۺڑبھ ۺرک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشںیہن ۺزعت ۺفاقمؾ ۺاطع رفام اکچےہشفرشںیہن ۺ ِ‬
‫ۺوثشب ۺمیظع ۺاطع ۺرفامےن ۺےک ۺےئل ۺشےنپ ۺاپسۺ‬
‫َ‬
‫الُباکچےہشفر ۺشب ۺاہمترے ۺےئل ۺرقٓا ِؿ ۺدیجم ۺشفر َّ ِ‬
‫ۺس ۺبیبح َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺوک ۺوھچڑشےہ ۺوج ۺشؿ ۺدفونں ۺوک ۺاھتو ۺرےھک ۺاگ ۺفہۺ‬
‫ےتسوکۺاچہپؿ‬
‫تیےکۺرش ۺ‬
‫دہش ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺےلۺاگشفرۺوجۺشؿۺدفونںۺںیمۺرفؼۺرےھکۺاگفہۺشسۺٓاتیۺابمرہکۺاکۺشاکنرۺرکےنۺفشالوہاگ‪:‬‬
‫ٰۤٗیاَ ّى َُها الَّ ِذ ْی َن ا َٰم ُن ْوا ك ُْونُ ْوا ق َّٰو ِم ْی َن ِبا لْ ِق ْس ِ‬
‫ط (پ‪،۵‬ا‪٨ٟ‬شآء‪)۳۱۵:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شےۺشامیؿۺفشولۺشاصنػۺرپۺوخبۺاقمئۺوہاجٕا۔‬

‫رھپتحیصن ۺرکےت ۺوہےئ ۺرفامای‪:‬ایپرے ۺٓااق َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےک ۺرتصخ ۺوہےن ۺیک ۺفہج ۺےس ۺاطیشؿ ۺںیہمتۺ‬
‫اغلف ۺہن ۺرکےشفر ۺہن ۺاہمترے ۺدنی ۺںیم ۺیسک ۺمسق ۺاک ۺہنتف ۺدیپشرکے ۺ‪،‬دلج ۺےس ۺدلجرَتایکینں ۺرکےک ۺاطیشؿ ۺاک اقمہلب ۺرکفشفرشےسۺ‬
‫اعزجۺفےبۺسبۺرکدف‪،‬شسۺےکۺشاظتنرۺںیمۺتمۺرانہۺفرہنۺفہۺمتۺکتۺچنہپۺاجےئاگۺشفرۺںیہمتۺہنتفۺںیمۺڈشؽۺدےۺاگ۔‬
‫ُ ُ‬ ‫ُ‬
‫سیزىاو َّنظ َرض ََی اہللہ ًَ‪ ٨‬ہہ‪٤‬اکُسنجھاىا‪:‬‬
‫ِ‬ ‫کا‬ ‫کظ‬‫ب‬ ‫ابُ‬ ‫ىا‬‫ز‬ ‫سی‬
‫ِ‬
‫ۺسان ًبساہللنبۺابعسۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہ‪٤‬اۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺبجۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانشوبرکبۺدقی َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺہبطخۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانرمع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺرفامای‪:‬شےۺرمعۺ!ھجمۺکتۺٓاپۺیکۺہیۺابتۺیچنہپۺےہۺہکۺٓاپۺوضحرۺ ّ‬
‫یبنۺرکمیۺ‬ ‫ےسۺافرغۺوہےئۺوتۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےکۺفاصؽۺاکۺشاکنرۺرکرےہۺںیہ‪،‬ایکۺٓاپۺوکۺایدۺںیہنۺہک رسٰ ہ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺالفںۺ‬
‫دؿۺہیۺہیۺابتۺرفامیئۺیھتۺشفرۺالفںۺدؿۺشسۺشسۺرطحۺرفامایاھت؟ۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺیھبۺشےنپ ِ‬
‫ۺالکؾۺاپکۺںیمۺرفامایۺےہ‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ےبۺکشۺںیہمتۺشاقتنؽۺرفامانۺےہۺشفرۺشؿۺوکۺیھبۺرم ۺانےہۺ۔‬ ‫ك َم ِّی ٌت َّو اًِ َّ ُه ْم َّم ِ ّؼ ُت ْو َ‬
‫نٍ٘(‪( )۳۹‬پ‪،۵۱‬ا‪ٟ‬ز‪٣‬ز‪)۱۰:‬‬ ‫ا ِ ن َّ َ‬
‫سانۺرمعۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺاہک‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسقۺ!ۺفاصؽۺیکۺرفحۺرَفاسربخۺنسۺرکۺےھجمۺویںۺوسحمسۺ‬
‫ہیۺنسۺرکۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫وہراہےہۺہکۺےسیجۺہیۺٓاِتیۺابمرہکۺٓاجۺےسۺےلہپۺیھبکۺںیہنۺ ُۺس‪،‬ۺںیمۺوگشیہۺداتیوہںۺہکۺرقٓاؿۺدیجمۺشیسۺرطحۺےہۺسجۺرطحۺانزؽۺ‬
‫ًَز‬ ‫ۺالکؾۺروسؽۺۺشبۺیھبۺشیسۺرطحۺےہۺسجۺرطحۺشراشدۺرفامایۺایگاھت‪،‬ںیمۺوگشیہۺداتیوہںۺہکۺاہلل‬
‫ایکایگاھت‪،‬ںیمۺوگشیہۺداتیوہںۺہک ِ‬

‫ہلل‬
‫ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺاک ۺامؽ ۺںیہ ۺشفرںیمہ ۺشیس ۺیک ۺرطػ ۺرھپانےہ‪ ،‬ۺایپرے ۺبیبح ۺ َػلی ا ہ‬ ‫َٯ َج‪١‬ۺزدنہۺےہۺےسجۺیھبکۺومتۺںیہنۺٓاےئیگ‪،‬ۺمہۺاہلل‬
‫َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬رپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرںیتمحۺانزؽۺوہں‪،‬ۺمہۺرُپشدیمںیہ ۺہکۺابراگہِۺشیہٰل ۺںیمۺںیمہۺای ِدۺروسؽۺاکۺۺوثشبۺۺرضفرۺےلمۺاگ۔ۺ‬
‫ۺسانۺرمعۺ َرض ََی‬
‫رھپۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺس شۺان وبۺرکبۺّدصقی َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ۺہ ۺ‬

‫ےکولہپۺںیمۺھٹیبۺےئگ۔‬ ‫ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ۺہرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ َّ‬
‫هاىُعکٌُس ِلمباعک سیيےکامظحلہ‪:‬‬‫جس ِ‬
‫ػلی اہلل َتٌالی ً َ‪٠‬ٲ َہ ٯٰا‪َ ٟ‬ہ ٯس‪ ِ ٥٠‬حذ ْس‬ ‫َ‬
‫ِ‬ ‫شُ ّؾۺشلم وونینمۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ۺس ُ اتۺاعہشئۺّدصہقی َرض ََی اہللہ ت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہارفامیتۺںیہ‪:‬بجۺۺولگۺٓاپۺ َ ہ َ َ َ َ َ ۺےکۺ مۺشونروکۺ‬
‫َ‬

‫لسغۺدےنیۺےکۺےئلۺعمجۺوہےئوتۺٓاسپۺںیمۺےنہکۺےگل‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسق!ۺںیمہۺوتۺولعمؾۺیہۺںیہنۺہکۺایپرےۺٓااق َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺ‬
‫وکۺسکۺرطح ۺلسغۺدںی ۺہکۺٓاپۺےکۺشیہن ۺڑپکفںۺںیمۺلسغۺدانی ۺےہۺایۺشس ۺرطح ۺلسغۺدانی ۺےہ ۺسجۺرطحۺاعؾ ۺ ۺرُمدفںۺےسۺڑپکےۺدجۺ‬
‫شرکےک ۺلسغ ۺدےتی ۺںیہ؟رھپ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺشؿ ۺبس ۺرپ ۺدنین ۺاک ۺہبلغ ۺرکدایاہیں ۺکت ۺہک ۺرہ ۺشکی ۺےن ۺشینپ ۺرگدؿ ۺاکھجیئ ۺشفر ۺےنیس ۺرپ ۺشینپۺ‬

‫وھتڑیۺرھکۺرکۺوسایگ رھپۺشکیۺشیبنجۺٓافشزۺٓایئ‪’’:‬اہللۺےکۺبیبح َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺوکۺشؿۺےکۺڑپکفںۺںیمۺیہۺلسغۺدف‘‘ۺھچکۺدریۺدعبۺ‬

‫بجۺفہۺولگۺدیبشرۺوہےئۺوتمکحۺرپۺلمعۺرکےتۺوہےئۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬وکۺشؿۺیہۺابمرکۺڑپکفںۺںیمۺلسغۺدایۺرھپۺلسغۺےسۺ‬
‫تغےکۺدعبۺنفکۺابمرکۺانہپدای۔‬
‫رفش ۺ‬

‫سِعاٌٌسلخُشگُاعہُا‪:‬‬
‫ِ‬ ‫َ‬
‫ۺسّانیُّ ۺشرملب ی َرك َ‪ ٦‬ا ہہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪ ٥‬ۺےس ۺوقنمؽۺےہۺہکۺبجۺمہۺےن ۺایپرے ۺٓااق َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺیک ۺ ۺ‬
‫صیمق‬ ‫ض‬
‫ٰ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ‬
‫حذس‬
‫ابمرکۺشاتراناچیہۺوتشکیۺٓافشزۺٓایئ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺبیبحۺےکۺدبؿۺےسۺڑپکےۺدجشۺتمۺرکف۔ۺانچہچنۺمہۺےن ِ ْ ِمۺشَونررپۺڑپکےۺشیسۺرط ۺ‬
‫ح‬
‫حذس‬
‫رےنہۺدےیئۺشفرسجۺرطحۺاعؾۺرُمدفںۺوک اٹِلۺرکۺلسغۺدےتیۺںیہۺشیسۺرطحۺلسغۺدای‪،‬ۺمہۺ ِ ْ ِمۺشَونرۺےکۺسجۺہصحۺابمرہکۺوکۺرحتکۺدانیۺاچےتہ ۺوت‬
‫حذس‬
‫ںیمہۺذرش یھبۺلکشمۺہنۺوہیتۺہکلبۺ ِ ْ ِمۺشَونرۺاکفہۺہصحۺوخدیہۺرحتکۺںیمۺٓااجاتشفرۺمہۺشسۺرپۺاپینۺاہبدےتی‪،‬ۺشسۺدفرشؿۺرھگۺںیمۺۺوخوگششرۺوہشیکۺ ۺ‬
‫یس‬
‫اہللےکۺبیبحۺےکۺاسھتۺرنیمۺاکۺاعمہلمۺرکف ۺ‬
‫ںیہمتھچکۺرپاشیینۺہنۺوہیگ۔‛‬ ‫ہیٓافش ۺزٓایتۺریہ‪ ‚:‬ۺ‬
‫رسرسشٹۺوسحمسۺوہیتۺریہۺشف ۺر ۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬
‫ٓاپ ۺ َػلی ا ہ‬ ‫انجب َسٲ ہسا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ز َس‪َ ٠‬ین‪َ ،‬رح َ‪ٌ ٤‬ٶ ‪ٌَ ٠ٟ‬ا َ‪َ٤ٟ‬ین َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےکفاصؽ ۺےک ۺاعمالمت ۺےھت‪،‬‬
‫ہی ۺ ِ‬
‫َ‬
‫ۺسانۺشوبرفعج َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪ْ َ :‬فِْشونرۺ‬
‫ح‬ ‫َٯ َس‪٥٠‬ےکۺامتؾۺشفینۺشفرۺوسیتۺۺڑپکےۺربقۺشونرۺںیمۺرھکۺدےیئۺےئگۺےھت۔ۺانچہچنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیمۺےلہپۺاچدرۺشفرۺلبمکۺاھچبایایگرھپۺشؿۺرپۺفہۺامتؾۺڑپکےۺرھکۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫حذس‬
‫ِِ ۺنت ۺرفامایرکےتشفر ۺرھپ ۺٓاپ ۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےک ۺ ِ ْ ِم ۺشَونر ۺوک ۺنفک ۺتیمسۺ‬
‫ۺَط ۺںیم ۺزبی‬
‫دےیئ ۺوجشینپ ۺایحت ّ ح‬
‫ۺابُمرہکۺںیمۺیھبکۺشٹنیۺرپۺشٹنیۺ‬
‫ۺایحت َ‬‫شاترشایگ‪ٓ،‬اپۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺفرشا ۺںیمۺوکیئۺامؽۺوھچڑشہنۺلحمۺشفرۺہنۺیہۺشینپ ِ‬
‫اظہی ۺیھب ۺاملسمونں ۺےک ۺےئل ۺاکلم ۺتحیصن ۺشفرۺ‬ ‫ریھک ۺشفر ۺہن ۺیھبک ۺابسن ۺرپ ۺابسن(‪ ،) 374‬ۺٓاپ ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺیک ِ‬
‫ۺفافت ۺ ِ ْ‬
‫رتہبنیۺ لوہنۺےہ۔‬
‫ٓ‬ ‫ُ‬
‫ظزیقاکبظ َرض ََیاہللہ ًَ‪٨‬ہکےاخظیلنحات‬
‫ِ‬ ‫ىا‬‫ز‬ ‫سی‬
‫ِ‬ ‫سِسظیفعل‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺس ُ ات ۺاعہشئۺ‬ ‫بج ۺشریمشلم وونینم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺشوبرکب ۺّدصقی ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺیک ۺفافت ۺاک ۺفتق ۺرقبی ۺٓاایوت ۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ّدصہقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاۺرشتفیۺالںیئۺشفرہیۺرعشۺزپےنھۺںیگل‪:‬‬
‫اَذَا َح َ َ‬
‫رش َجت َٱٰ ً‪٣‬ا َٯ َؿ َا‪ ٚ‬ب َ َ‪٬‬ا ا‪ٟ‬ؼسہٯ ہر‬ ‫‪٤ٌََ ٟ‬زہ َک َ‪٣‬ایہِىَی ا‪ٟ‬ث َرا ہء ًَ َ‪ ٩‬ا‪ًَٟٔ‬ی‬
‫تظجنہ‪:‬ۺٓاپۺیکۺاجؿۺیکۺمسق!بجۺومتۺاکۺفتقۺرقبیۺٓااجےئۺشفرۺےنیسۺںیمۺاجؿۺشکٹۺاجےئۺوتۺونوجشؿۺیکۺدفتلۺشےسۺوکیئۺافدئہۺ‬
‫ںیہنۺدیتی۔‬
‫پ َرض ََیاہللہ َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ۺہےنۺشےنپۺرہچ ۺ‬
‫ےےسۺاچدرۺاٹہیئۺشفرۺرفامای‪:‬ویںۺہنۺوہکۺہکلبۺہیۺٓاِتیۺابمرہکۺزپوھ‪:‬‬ ‫ہیۺنسۺٓا ۺ‬
‫ك َما ُك ْن َت ِم ْن ُه ت َ ِح ْی ُ‬
‫د(‪( )۹۱‬پ‪)۳۹:ٚ،۵۶‬‬ ‫َو َجآ َء ْت َس ْك َرةُ ال َْم ْو ِت ِبا لْ َح ِّ ه‬
‫ق‪ٰ -‬ذ لِ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شفرۺٓایئۺومتۺیکۺیتخسۺقحۺےکۺاسھتۺہیۺےہۺسجۺےسۺوتۺاھباتگۺاھت۔‬
‫رھپ ۺرفامای‪:‬ریمے ۺشؿ ۺدفونں ۺڑپکفں ۺوک ۺدھکی ۺول‪،‬شںیہن ۺ ُدولھشانیلشفررھپ ۺےھجم ۺشیہن ۺںیم ۺنفک ۺدانیویکہکن ۺرمدہ ۺےک ۺاقمےلبۺ‬
‫َ‬
‫ۺس ُتاۺاعہشئۺّدصہقیۺ َرض ََی ا ہہلل ت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاۺےنہیۺرعشۺزپاھ‪:‬‬
‫َ‬ ‫ںیمۺزدنہۺوکۺےئنۺڑپکفںۺیکۺزایدہۺرضفرتۺوہیتۺےہ۔رھپۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫َربَٲ ہٍ ا‪َ ٟ‬ی َتامی ً َؼ َ‪ٌ ٤‬ٶ ‪ََ ٟ‬ل ََرا َ‪١٣‬‬ ‫َٯاَب َٲـ ہف َیش َتشقی ا‪ ٤َ َِ ٟ‬ہا‪ ٦‬ب َ َٰج‪َ٬‬ہ‬
‫تظجنہ‪ٓ:‬اپۺشیسیۺدکمچشرۺرتگنۺفشےلۺںیہۺہکۺنجۺےکۺرخۺشونرۺےسۺاٹھگںیئۺیھبۺریسشبۺوہاناچیتہۺںیہۺوجۺومیتیںۺےکۺےئلۺوممسۺ‬
‫شفرویبشٕاںۺیکۺاپکۺدشینمۺےکۺاحمظفۺںیہ۔‬
‫اہبرۺںیہۺ ۺ‬
‫ےٓااقۺدمحمِۺم‬
‫ص‬
‫طف ٰ ۺے َػلیا ہ‬
‫ہلل‬ ‫ۺسانۺش ۺوبرکبۺدقیۺ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےنۺرفامای‪‚:‬ہیۺشفاصػۺایپر ۺ‬
‫ےسجنسۺرکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫‪ …374‬طٌب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب فی ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ٯٗص اْل‪ ،۱۹۵/۷ ،١٣‬حسٱث‪۳۰۷۵۶:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےک ۺںیہ۔‛رھپ ۺدنچ ۺولگ ۺٓاپ ۺیک ۺایعدت ۺےک ۺےئل ۺٓاےئشفر ۺاہک‪‚:‬ایک ۺ ۺمہ ۺیسک ۺبیبط ۺوک ۺہن ۺالبںیل ۺوج ۺٓاپ ۺاک ۺالع ۺ‬
‫ج‬
‫اتیلوہں۔‛‬
‫ںیموجۺاچاتہۺوہںۺرک ۺ‬
‫ہک ۺ‬
‫ےہ ۺ‬
‫رکے؟‛رفامای‪‚:‬ریمشۺبیبطۺےھجمۺدھکیۺاکچےہشفرۺرفامۺاکچ ۺ‬
‫ُ‬
‫سیزىاابُبکظظزیق َرض ََیا ہہلل ًَ‪٨‬ہکیِظیت‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺساناملسؿۺافریسۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺایعدتۺےکےئلۺرشتفیۺالےئۺشفرۺرعضۺزگشرۺوہےئ‪ :‬شےۺشوبرکبۺ!ںیمہۺھچکۺفتیصۺ‬
‫رھپرضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫رفامدںی۔ٓاپۺےنۺرفامای‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺمتۺرپۺداینۺاشکدہۺرفامدےۺاگمتۺشسۺںیمۺےسۺِرد ِررضفرتۺیہۺانیل‪،‬ہیۺاجؿۺولہکۺوجۺحبصۺیکۺامنزۺزپاتھےہۺفہۺاہلل‬

‫ۺذّمۺوکۺتمۺوتڑانفرہنۺفہۺںیہمتۺشفدنےھۺہنمۺٓاگۺںیمۺڈشؽۺدےۺاگ۔‛‬
‫ۺذّمۺرکؾۺںیمۺٓااجاتۺےہۺذٰہلۺشمتۺشسۺےک ّ‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺےک ّ‬
‫ُ‬
‫سیزىاونظ َرض ََی ا ہہلل ًَ‪٨‬ہکیبفُعخلیفہىامؼسگی‪:‬‬
‫ِ‬
‫سّانۺشوبۺرکبۺّدصقی َرض ََیاہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺیکۺامیبریۺڑبھۺیئگۺشفرولوگںۺےناچاہہکۺٓاپۺیسکۺوکۺہفیلخۺرقمرۺرکدںیۺوتۺٓاپۺ ۺ‬
‫ےن‬ ‫بجۺرضحتۺ ّ ِ ُ‬
‫تخستعیبطۺفشےلۺصخشۺۺوکمہۺرپۺہفیلخۺ‬
‫کی ۺ‬ ‫سّانۺرمع َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺ ۺوکہفیلخۺرقمرۺرفامدایۺسجۺرپ ۺ‬
‫ھچکۺولوگںۺےنۺۺرعضۺیک‪ٓ:‬اپۺےنۺش ۺ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ‬
‫رقمرۺرکدایےہ‪،‬ۺٓاپۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺایکۺوجشبۺدںیۺےگ؟ٓاپۺےنرفامای‪‚:‬ںیمۺہیۺوجشبۺدفںۺاگہکۺشےسۺہفیلخۺانبرکۺٓاایوہںۺوجۺریتیۺولخم ۺ‬
‫ؼ‬
‫رتہبےہ۔‛‬
‫ۺےس ۺ‬
‫ںیمبس ۺ‬
‫ۺ‬
‫ُ‬ ‫ُ‬
‫سیزىاونظ َرض ََی ا ہہلل ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اکُِظیت‪:‬‬
‫ِ‬ ‫بکظکی‬ ‫ىاابُ‬‫ز‬ ‫سی‬
‫ِ‬
‫ۺسّانرمع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺوک ُ حۺبوشایشفررفامایۺہکۺریمیۺٓاپۺوکۺہیۺفتیصۺےہ‪’’:‬اجؿۺےئجیل!اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺوجۺوقحؼۺدؿۺ‬
‫رھپۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫ےکۺںیہۺفہۺشںیہنۺرشتۺوکۺوبقؽۺںیہنۺرکاتشفرۺوجۺوقحؼۺرشتۺےکۺںیہۺشںیہنۺدؿۺںیمۺوبقؽۺںیہنۺرکاتشفرۺبجۺکتۺرفضۺۺشدشہنۺۺرکفےگۺفہۺ‬
‫لفنۺوبقؽۺںیہن ۺرکےۺاگ‪،‬ےب ۺکشۺربف ِزایقتمۺسجۺاک ۺڑلپش ۺ ۺاھبریۺوہاگۺشےس ۺاھبریۺیہ ۺوہاناچےئہ ۺویکہکنۺشس ۺےنۺداین ۺںیمۺقحۺشفرچس ۺیکۺ‬
‫ریپفیۺیکۺشفرۺشےسیہۺۺشتیمہۺدیۺذٰہلشۺسجۺےکۺڑلپےۺںیمۺقحۺشفرۺچسۺےکۺۺالعفہۺھچکۺہنۺوہۺفہۺڑلپشرضفراھبریۺوہاگہکبجۺرف ِزۺایقتمۺسجۺاکۺ‬
‫ڑلپشاکلہۺوہاگۺشےسۺاکلہۺیہۺوہانۺاچےئہ ۺویکہکنۺشسۺےنداینںیمۺابلطۺشفرۺوھجٹۺیکۺریپفیۺیکۺشفرۺشےسۺاکلہاجانۺذٰہلشۺسجۺےکۺڑلپےۺںیمۺابلطۺ‬
‫شفرۺوھجٹۺےکۺالعفہۺھچکۺہنۺوہفہۺرضفراکلہوہاگ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺویتنجںۺاکۺذرکۺشؿۺےکۺشےھچۺشامعؽۺیکۺفہجۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےسۺایکےہزینۺشؿۺیکۺاطخٕاںۺوکۺشخبۺدایےہشبۺوکیئۺےنہکۺفشالیہیۺہہکۺاتکسےہۺہکۺریمشۺدرہجۺالفںۺےکۺدرےج ےسۺمکۺےہشفرۺںیمۺشسۺےکۺ‬
‫درہجۺوکۺںیہنۺچنہپۺاتکس‪،‬شیسۺرطحۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺویمنہجںۺاکۺذرکۺشؿۺےکۺربےۺشامعؽۺیکۺفہجۺےسۺایکےہزینۺشرگۺھچکۺکینۺلمعۺےھتۺیھبۺوتشۺ‬

‫ۺاکلِصۺداینںیمۺیہۺولاٹدایۺےہۺشبۺوکیئۺےنہکۺفشالیہیۺہہکۺاتکسےہہکۺںیمۺالفںۺےسۺرتہبوہںۺ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺرتمحۺشفرذعشبۺدفونںۺ‬

‫ؿ ِ‬

‫رطحۺیکۺٓاںیتیۺانزؽۺرفامیئۺںیہۺاتہکۺومنمۺرتبغۺشفرۺوخػۺۺدفونںۺرےھکۺشفرۺشےنپۺٓاپۺوکۺالہتکۺںیمۺہنۺڈشےلشفرۺہنۺیہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺ‬

‫قحۺےکۺالعفہۺیسکۺشفرۺزیچۺیکۺانمتۺرکے۔‘‘شسۺےکۺدعبۺرفامای‪’’:‬شےۺرمعۺ!شرگۺٓاپۺےنۺریمیۺشسۺفتیصۺوکۺایدۺراھکۺوتومتۺےسۺزایدہۺوکیئۺ‬
‫اغبئ ۺزیچ ۺٓاپ ۺوکایپری ۺہن ۺوہیگ ۺاحالہکن ۺومت ۺرہ ۺاحؽ ۺںیم ۺٓارک ۺرےہ ۺیگ ۺشفر ۺشرگ ۺشس ۺفتیص ۺوک ۺالھب دای ۺوت ۺومت ۺےس ۺزایدہ ۺوکیئ ۺاغبئۺ‬
‫ےنیکۺاطتقۺںیہنۺرےتھک۔‘‘‬
‫ےہیگۺشفرٓاپۺشےسۺدفرۺرک ۺ‬
‫ترہۺاحؽۺںیمۺٓارکۺر ۺ‬
‫زیچاقِلبۺرفنتۺہنۺوہیگۺاحالہکنۺوم ۺ‬
‫ُُ ُ ْ‬
‫افقال ُن ِب ْیًکیاہے؟‬
‫دیعسنبۺبّیسم َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬بجۺشریمشلم وونینمۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫س شۺان وبرکبۺّدصقیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےکۺ‬ ‫ۺسان ۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺاحصن ۺرکشؾ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪ ٪‬ۺرعض ۺزگشر ۺوہےئ‪:‬شے ۺخلنفَ ہہ ۺروسؽ!ںیمہ ۺشدنشزہ ۺےہ ۺہک ۺٓاپ ۺرپ ۺوکؿ ۺےسۺ‬
‫ٓارخی ۺاحملت ۺرقبی ۺٓاےئ ۺوت ۺدنچ َ ح ہ‬
‫رفسٓارختۺےکۺابرےۺںیمۺھچکۺہفحتۺدےتیۺاجےیئ؟ٓاپ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرفامای‪:‬وجۺشؿ(ٓاےنۺفشےل)ۺ‬
‫احملتۺٓاےنۺفشےلۺںیہۺذٰہلشۺںیمہ ۺ ِ‬
‫املکت ۺوک ۺزپےھ ۺشفررھپ ۺرماجےئ ۺوت ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشس ۺیک ۺرفح ۺوک’’اہٓ ہہ‪ ٙ‬ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬بَین‘‘ںیم ۺہگج ۺاطعرفامےئ ۺاگ۔رعض ۺیک‪’’:‬اہٓ ہہ‪ ٙ‬ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬بَین‘‘ ایکےہ؟‬
‫رفامای‪:‬رعشۺےک ۺاسےنمۺتہبۺڑبیۺہگجۺےہسجۺںیمۺۺاباغت‪،‬رہنںیۺشفرۺدرتخۺںیہۺرفزشہنۺ‪100‬رںیتمحۺشسۺہگجۺوکڈاھپنۺیتیلۺںیہۺذٰہلشۺ‬
‫تےہکۺاگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشسۺیکۺرف ۺ‬
‫حوکۺشسۺہگجۺںیمۺشبےئۺاگ۔‬ ‫وجہیۺاملک ۺ‬

‫اہ ہٓ ہ‪ ٙ‬ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ب َینمیٍساخلہکیسوا‪:‬‬

‫فہ ۺاملکت ۺہی ۺںیہ‪:‬شے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ !١‬ۺوتےن ۺشینپ ۺولخمؼ ۺوکدیپشایکاحالہکن ۺےھجت ۺشؿ ۺیک ۺاحتج ۺہن ۺیھت ۺرھپ ۺوتےن ۺشںیہن ۺدفرگفہ ۺںیمۺ‬
‫َ‬
‫میسقتۺایکشکیۺویتنجںۺاکۺوتدفرسشویمنہجںۺاک‪،‬ۺشبۺوتےھجمۺیتنجۺرگفہۺںیمۺےسۺرکدےۺیمنہجۺرگفہۺےس َۺمۺرک!ۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬وتےنۺشینپۺ‬
‫ؿیکۺدیپششئۺےس‬
‫ںںیمۺابٹنۺدایشفرۺش ۺ‬
‫ولخمؼۺوکفلتخمۺرگفوہ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺےلہپۺیہۺرہۺشکیۺوکۺاتممزۺرکدایہکۺیسکۺےکۺےصحۺںیمۺۺدبیتخبۺریھکۺوتیسکۺےکۺےصحۺںیمۺکینۺیتخبۺ‪،‬یسکۺوکۺۺرمگشہۺرشایۺوتۺیسکۺوکۺۺدہشتیۺایہتفۺ‪،‬شبۺ‬
‫َ‬
‫وتےھجمۺانگوہںۺےکۺببسۺدبتخب َۺمۺرشان‪،‬ۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ولخمؼۺوکۺدیپشرکےنۺےسۺےلہپۺیہۺےھجتۺولعمؾۺاھتہکۺوکؿۺایکۺرکےۺاگسجۺ‬

‫ےس ۺمہ ۺاھبگ ۺںیہن ۺےتکس ۺذٰہلش ۺوت ۺےھجمشؿ ۺںیم ۺاشلم ۺرکدے ۺنج ۺےس ۺوت ۺشاطتع ۺفرفامربندشری ۺےک ۺاکؾ ۺاتیلےہ‪ ،‬ۺشے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ریتیۺ‬

‫ًَز‬ ‫اچتہۺےکۺریغبۺوکیئۺھچکۺںیہنۺرکاتکسۺذٰہلشۺوتۺشینپۺاچتہۺںیمۺہیۺاشلمۺرکےلۺہکۺںیمۺھجتۺےسۺرقبیۺوہےنۺفشےلۺاکؾۺرکفں‪،‬ۺشےۺاہلل‬
‫َٯ َج‪!١‬وتۺدنبفںۺیکۺرحاکتۺرپۺاقدرۺےہۺوکیئۺزیچۺریتےۺمکحۺےکۺریغبۺرحتکۺںیہنۺرکیتۺذٰہلشوتریمیۺرحاکتۺوکۺیھبۺ ٰ‬
‫وقتیۺفرپزیہاگریۺفشالۺانبۺ‬
‫دے!شے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬وتےن ۺالھبیئ ۺشفرربشیئ ۺدفونں ۺوکدیپشرفامایشفر ۺشؿ ۺدفونں ۺںیم ۺےس ۺرہشکی ۺرپ ۺلمع ۺرکےن ۺفشےل ۺیھب ۺدیپش ۺرفام ۺ‬
‫ےئ‬

‫ذٰہلشوتےھجمۺدفونںۺںومسںۺےسۺرتہبۺمسقۺفشولںۺںیمۺاشلمۺرکدے!ۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬وتےنۺتنجۺفمنہجۺدفونںۺوکۺدیپشایکشفرشؿۺدفونںۺںیمۺ‬

‫دشلخۺوہےنۺفشولںۺوکۺیھب ۺدیپشایک ۺذٰہلشۺوتۺےھجمۺتنج ۺںیمۺےنسبۺفشولں ۺںیمۺاشلمۺرکدے!ۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬بجۺوتۺیسک ۺوقؾۺوکرمگشہۺرکےنۺ‬

‫اکشرشدہۺرفاماتۺےہۺوت ۺشؿۺےکۺےنیسۺگنتۺرکداتیےہۺذٰہلشوتریمےۺےنیسۺوکۺشامیؿۺےکےئلۺاشکدہۺرفامدےۺشفرۺریمےۺدؽۺوکۺشامیؿۺےسۺرفنشۺ‬
‫رفامدے! ۺشے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ !١‬ۺوت ۺیہ ۺامتؾ ۺاعمالمت ۺاک ۺشاظتنؾ ۺلاھبنےنل ۺفشالےہشفر ۺریتی ۺیہ ۺابراگہ ۺںیم ۺشںیہن ۺشیپ ۺایک ۺاجات ۺےہ ۺذٰہلش ۺوت ۺیہۺ‬

‫ۺرقبۺاخصۺاطعرفام!ۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ۺھچکۺولگۺریتےۺالعفہۺیسکۺشفرۺرپۺحبصۺفاشؾۺشامتعد ۺف‬

‫ےھجمومتۺےکۺدعبۺاپزیکہۺزدنیگۺاطعرفامشفرےھجم ِ‬
‫رھبفاس ۺرکےت ۺںیہ ۺرگم ۺریمششامتعد ۺشفررھبفاس ۺھجت ۺیہ ۺرپ ۺرےہ‪ ،‬ۺیکین ۺرکےن ۺیک ۺاطتق ۺشفر ۺانگہ ۺےس ۺےنچب ۺیک ۺوقت ۺرصػ ۺریتی ۺیہ ۺوتقیف ۺےسۺ‬
‫دقی َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےنۺرفامای‪:‬ۺہیۺامتؾۺابںیتۺرقٓا ِؿۺ ۺ‬
‫دیجمںیمۺوموجدۺںیہ۔‬ ‫ۺ‬ ‫ۺسانۺشوبرکبۺ‬
‫ےہ۔ۺرھپۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ٓ‬ ‫ُ ُ‬
‫سیزىاو َّنظ َرض ََیا ہہلل ًَ‪٨‬ہکےاخظیلنحات‬‫ِ‬ ‫تیسظیفعل‪:‬‬
‫ُ‬
‫سیزىافاعِقاومه َرض ََی ا ہہلل ًَ‪٨‬ہپظقاتالىہحنلہ‪:‬‬ ‫ِ‬
‫ل‬
‫افرفؼۺشمظعۺ َرض ََی‬
‫ۺُعۺ ِ‬ ‫انُعْفۺنبۺومیمؿۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬بجۺحبصۺیکۺامنزۺںیمۺشریمش موونینمۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫ۺسّان ُ َ ْ‬ ‫سّ َ ْ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ‬
‫ل‬
‫ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرپ ۺہلمح ۺوہش ۺوتںیم ۺفاہں ۺوموجد ۺاھت‪،‬ریمے ۺشفر ۺشریمش موونینم ۺےک ۺدرایمؿ ۺرصػ ۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫ۺسّانشنب ۺابعس ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اۺ‬
‫ےتوتۺر‬ ‫ؿےسۺزگر ۺ‬ ‫ںےکۺدرایم ۺ‬ ‫نینمبجۺدفۺوفص ۺ‬ ‫ےھت‪،‬شریمۺشلموو ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اجےتۺشرگۺدرایمؿۺںیمۺوکیئۺہگجۺاخیلۺدےتھکیۺوترفامےت‪‚:‬شےسۺرھبدف۔‛شرگۺاخیلۺہگجۺرظنۺہنۺٓایتۺوتۺٓاےگۺڑبھۺاجےتۺشفرۺریبکتۺےتہکرھپۺ‬
‫یلہپۺرتعکۺںیمۺیھبکۺوسر ہہۺویفسۺیکۺالتفتۺرکےتۺوتیھبکۺوسر ہہۺلحنۺایۺشسۺےکۺربشربڑبیۺوسرت ۺیکۺاہیںۺکتۺہکۺۺولگۺۺامجتعۺ‬
‫ںیمۺاشلمۺوہےترےتہ‪،‬ۺشسۺدؿۺیھبۺشاسیۺیہۺوہشہکۺٓاپۺےنۺشیھبۺریبکتۺیہۺیہکۺیھتۺہکۺ’’وجمیسۺالغؾۺشوبلولو‘‘ےنۺٓاپۺرپۺرجنخۺےسۺ‬
‫ہلمح ۺرکےک ۺرہگے ۺزمخ ۺاگلےئ‪ ،‬ۺےھجمٓاپ ۺیک ۺہی ۺٓافشزٓایئ‪‚:‬ےھجمزیمخ ۺرکدایےہ۔‛ ای ۺہی ۺٓافشز ۺٓایئ‪‚:‬ےھجم ۺےتک ۺےن ۺاکٹ ۺاھکایۺ‬
‫ےہ۔‛رھپۺفہۺیمجعۺوجمیسۺالغؾۺشےنپدف َداھریۺرجنختیمسۺفاہںۺےسۺاھباگشفرۺسجۺرطػۺاجاتۺولوگںۺوکۺزیمخۺرکداتیاہیںۺکتۺہکۺریتہۺ‬
‫ولوگں ۺوک ۺزیمخ ۺرکداینج ۺںیم ۺےس ۺون ۺاک ۺشاقتنؽ ۺوہایگ۔ ۺشکی ۺرفشتی ۺںیم ۺےہ ۺہک ۺاست ۺاک ۺشاقتنؽ ۺوہشاھت۔ ۺشکی ۺاملسمؿ ۺےن ۺبج ۺہیۺ‬
‫وصرتۺاحؽۺدیھکیۺہکۺولگۺزیمخۺوہرےہۺںیہۺوتشینپۺاچدرشسۺرپۺڈشؽۺدیۺنکیلۺشسۺوجمیسۺالغؾۺےن ڑکپےۺاجےنۺےکۺڈرۺےسشیسۺ‬
‫سانۺدبعشرلنٰمحۺنبۺوعػ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺوکڑکپششۺ فرۺامن ۺز‬
‫رجنخۺےسۺوخدۺیہۺشینپۺرگدؿۺاکٹۺڈشیل۔ٓاپ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ےنۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫لمکمۺرکفشےنۺےکۺےئلۺٓاےگۺڑباھۺدای‪،‬ۺوجۺولگۺٓاپۺےکۺرقبیۺےھتۺشوہنںۺےنۺفیہۺھچکۺداھکیوجۺںیمۺےنۺداھکیاھتۺشفرۺوجۺولگۺدفرۺ‬
‫سانرمعۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺیکۺٓافشزۺہنۺاپۺرکۺشوہنںۺےنۺ ہسب َحا َ‪ ٪‬اہلل ہسب َحا َ‪ ٪‬ۺ‬
‫اہلل‬ ‫ےھتۺفہۺھجمسۺہنۺےکسۺہکۺایکۺاعمہلمۺوہشےہشفرۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسّان ۺدبعشرلنٰمح ۺنب ۺوعػ ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےن ۺوط رص ۺامنز ۺزپاھیئ‪ ،‬ۺبج ۺولگ ۺامنز ۺےس ۺافرغ ۺوہرکۺ‬ ‫انہک ۺرشفع ۺرک ۺدای۔رضحت ّ ِ ُ‬
‫سان ۺًبساہلل ۺنب ۺابعس َرض ََی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی‬ ‫شریمشلم وونینم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺرمع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہیک ۺاجبن ۺوتمہج ۺوہےئ ۺوت ۺٓاپ ۺےن ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺشنبۺابعسۺ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺھچکۺدریۺ‬
‫ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اےسۺرفامای‪‚:‬شےۺشِنبۺابعس!ۺذرشۺدےئھکیۺوتۺ۔ۺہکۺےھجمۺسکۺےن زیمخۺۺایکۺےہ؟‛رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫دعبۺفشسپۺٓاےئۺشفرۺےنہکۺےگل‪‚:‬رضحتۺریغمہۺنبۺہبعشۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ےکۺوجمیسۺالغؾۺےن۔‛ہیۺنسۺرکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺرمع َرض ََی اہللہ‬

‫َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےنۺرفامای‪‚:‬اہللۺشےسۺالہکۺرکےۺ!ںیمۺےنۺوتۺشےسۺشیھچۺابتۺاکۺمکحۺدایاھت۔‛رھپۺرفامای‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺرکشۺےہۺہکۺریمیۺ‬

‫ومتۺںیمۺیسکۺاملسمؿۺاکۺاہھتۺاشلمۺںیہن‪ ،‬شےۺًبساہلل!ۺاہمتریۺشفرۺاہمترےۺفشدلابعس یہ ۺیکۺوخششہۺیھتۺہکۺدمہنیۺںیمۺیمجعۺ‬
‫ْ‬
‫الغؾ َ حۺتْتۺوہںۺشفرۺشسۺیکۺفہجۺیھبۺیہیۺیھتۺہکۺٓاپۺےکۺفشدلۺےکاپسۺاکیفۺاسرےۺیمجعۺالغؾۺےھت۔‛رضحتۺش ِ ح ِْ‬
‫یۺابعسۺ َرض ََی اہللہ‬

‫َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اےنۺرعضۺیک‪:‬شرگۺٓاپۺںیہکۺوتۺشؿۺبسۺوکۺلتقۺرک دںی؟ۺرفامای‪‚:‬شبۺسکۺۺرطحۺرکفےگۺہکبجۺفہۺاہمتریۺزابؿۺوبےنلۺےگلۺ‬

‫ںیہ‪،‬اہمترےۺہلبقۺیکۺاجبنۺامنزۺزپےنھۺےگلۺںیہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫پےکۺاسھتۺاسھتۺےھت۔‬
‫ایگوتۺمہۺبسۺیھبۺٓا ۺ‬
‫پوکۺشاھٹرکۺرھگۺالای ۺ‬
‫رھپٓا ۺ‬
‫ےنےگلۺںیہ۔‛ ۺ‬
‫شفراہمتریۺرطحۺجحۺرک ۺ‬
‫ۺ‬
‫سانۺرمعفۺنبۺومیمؿ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےتہکۺںیہ‪:‬ۺویںۺگلۺراہاھتۺےسیجۺولوگںۺرپۺٓاجۺےسۺےلہپۺوکیئۺتبیصمۺانزؽۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ہنۺوہیئۺوہ‪،‬وکیئ ۺہہک ۺراہۺاھت‪:‬ڈرۺےہۺہک ۺںیہک ۺشریمشلموونینمۺاک ۺشاقتنؽ ۺہنۺوہاجےئ‪،‬وکیئۺہہک ۺراہ ۺاھت‪ :‬ربھگشےنۺیکۺرضفرت ۺںیہنۺ‬
‫‪،‬رھپشکیۺبیبطۺےکۺوشمرہۺرپۺٓاپۺےکۺاپسۺشوگنرۺاک َۺرسۺالای ایگ ےسجۺٓاپۺےنۺایپوتۺفہۺٓاپۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےکۺزیمخۺٹیپۺےسۺابرہۺ‬
‫لکنۺایگ‪،‬ۺشسۺےکۺدعبۺدفدھۺالایایگےسجۺٓاپۺےنۺونشۺرفامای وتۺفہۺیھبۺٹیپۺےسۺابرہۺلکنۺایگ‪،‬شبۺولگۺھجمسۺےئگۺہکۺٓاپۺاکۺشاقتنؽۺ‬
‫وہےنۺفشالےہذٰہلمہۺولگۺیھبۺشدنرۺدشلخۺوہےئگۺرھپۺدرگیۺولگۺٓاےتۺاجےتۺشفرۺرعتیفیۺاملکتۺےتہکۺاجےت۔‬
‫ٓ‬
‫اخظیلنحاتمیٍبھیىیکیکیسوُت‪:‬‬
‫شاچکن ۺشکی ۺونوجشؿ ۺرمد ۺٓاای ۺشفر ۺرعض ۺیک‪‚:‬شےشریم ۺشلم وونینم!ٓاپ ۺوک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺاجبن ۺےس ۺوخش ۺربخی ۺوہہکۺ‬
‫ٓاپۺایپرےۺٓااق َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺیکۺتبحصۺےسۺضیفۺایبۺوہےئ‪،‬شدتبشےئۺشالسؾۺںیمۺاملسمؿۺوہےنۺاکۺرشػۺاحلصۺ‬
‫وہش‪،‬بجۺہفیلخۺےنبۺوتدعؽۺفشاصنػۺےسۺاکؾۺایلشفرۺشبۺۺاہشدتۺےکۺرہبتۺرپۺافزئۺوہےئۺںیہ۔‛ہیۺنسۺرکۺٓاپ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺ‬
‫رفامای‪‚:‬ںیمۺاچاتہوہںۺہکۺاعمہلمۺربشربۺوہاجےئۺہکۺہنۺھچکۺافدئہۺوہۺہنۺاصقنؿ۔‛ بجۺفہۺونوجشؿۺاجےن ۺاگلۺوتۺشسۺاکۺ دنبہۺزنیمۺےسۺ‬
‫رکٹشۺراہاھت‪،‬ۺہیۺدھکیۺرکٓاپۺےنۺشےسۺفشسپۺالبایۺشفرۺرفامای‪‚:‬شےۺےجیتھب!ۺ دنبہۺشفیچنۺراھکرکفہکۺشسۺےسۺاہمترےۺڑپکےشفرۺوقتٰیۺ‬
‫دفونںۺوفحمظۺرںیہۺےگ۔‛ رھپ ۺشےنپۺےٹیبۺےس ۺرفامای‪‚:‬شےۺًبساہلل! ۺدوھکی ۺہک ۺھجمۺرپۺانتکۺرقض ۺےہ؟‛ شوہنں ۺےنۺاسحبۺاگلایوتۺ‬
‫ایھچیسۺزہشرۺدرمہۺےکٓاسۺاپسۺرقضۺالکن‪،‬ہیۺدھکیۺرکۺٓاپ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرفامای‪‚:‬شرگۺریمیۺٓاؽۺشفالدےکۺامؽۺےسۺشدشۺوہےکسۺ‬
‫وتشدشۺرکدانیۺفرہنۺہلیبقۺونبدعیۺنبۺبعکۺےسۺامگنۺانیلۺشرگۺشؿۺےکامؽۺےسۺیھبۺشدشۺہنۺوہےکسۺوتۺرقشیۺےسۺامگنۺانیلشؿۺےکۺالعفہۺیسکۺ‬
‫َ‬
‫شفرۺےس َمۺامانگنۺشفرۺرھپۺریمیۺاجبنۺےسۺرقضۺشدشۺرکدانی۔‛‬
‫ٔ‬ ‫َّ‬
‫عِؼہاىُعمیٍمزفًکیاجاؽتـلبکظىا‪:‬‬
‫َ‬
‫رھپٓاپ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےن ۺرفامای‪ :‬ۺشے ًبساہلل!مت ۺ ُشؾ ۺشلم وونینم ۺرضحت ۺ ّ ِ َ ّ‬
‫س ُتا ۺاعہشئ ۺّدصہقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا ۺیکۺ‬
‫دختمۺںیمۺاحرضۺیۺدفشفرۺرعضۺرکف‪ٓ’’:‬اپۺیکۺدختمۺںیمۺرمعۺاکۺالسؾۺوہ‪،‬رگمریمےۺانؾۺےکۺاسھت‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شریمشلم وونینم ۺےکۺشافلظۺہنۺانہک ۺویکہکنۺشب ۺںیم ۺاملسمونں ۺاکۺشریمۺںیہنۺراہۺ‪،‬شفر ۺہی ۺرعضۺرکانۺہک ۺرمعۺنب ۺاطخب ۺایپرےۺبیبح َػلی‬

‫ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺشفر ۺایپرے ۺدقی ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےک ۺاسھت ۺدنف ۺوہےن ۺیک ۺشاجزت ۺاچےتہ ۺںیہ۔‘‘ ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺ‬
‫َ‬
‫ۺس ُ اتاعہشئ ۺّدصہقی َرض ََی ا ہہلل ت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا ۺیک ۺدختم ۺںیم ۺاحرض ۺوہرک ۺالسؾ ۺرعضۺ‬
‫َ‬ ‫ًبساہللنب ۺرمع َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اےن ۺوفرشً ۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫َ‬
‫ہلل َت ٌَالی‬‫ا‬ ‫َی‬
‫َ َ ہ‬ ‫ض‬‫ر‬‫ہقی‬‫ۺّدص‬ ‫ہشئ‬‫اع‬‫ت‬‫ا‬ ‫ۺس ُ‬
‫ایکشفر ۺشدنر ۺدشلخ ۺوہےنیک ۺشاجزت ۺامیگن۔شاجزت ۺےنلم ۺرپ ۺشدنر ۺدشلخ ۺوہےئ ۺوت ۺداھکی ۺہک ۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ۺسان ۺًبساہللنب ۺرمع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اےنرعض ۺیک‪’’:‬رمعنب ۺاطخب ۺےنٓاپ ۺیکۺ‬
‫ًَ‪َ ٨‬ہا ۺیھٹیب ۺوہیئ ۺٓاوسن ۺاہبریہ ۺںیہ۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫دختم ۺںیم ۺالسؾ ۺاجیھب ۺےہ ۺشفر ۺایپرے ۺبیبح َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺشفر ۺایپرے ۺدقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےک ۺاسھت ۺدنفۺ‬
‫َ‬
‫ۺس ُ اتاعہشئ ۺّدصہقی َرض ََی ا ہہلل ت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاےن ۺرفامای‪‚:‬ںیم ۺوخدۺشس ۺہگج ۺدنفۺوہان ۺاچیتہ ۺیھتۺ‬
‫َ‬ ‫وہےن ۺیکۺشاجزت ۺاچےتہ ۺںیہ۔‘‘ رضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ۺسان ۺًبساہلل ۺنب ۺرمع َرض ََی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی‬ ‫رھپ ۺبج ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫نکیل ۺٓاج ۺ ۺرضحت ۺرمع َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےک ۺےئل ۺشےس ۺشاثیر ۺرکیت ۺوہں۔‛‬
‫افرفؼۺشمظع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺوکۺدیۺیئگۺوتۺٓاپۺےنۺرفامای‪‚:‬ےھجمۺشاھٹٕا۔‛ رھپۺشکیۺصخشۺ‬ ‫ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اےکۺفشسپۺٓاےنۺیکۺربخۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺ ِ‬
‫ےن ۺٓاپ ۺوک ۺراہرش ۺدای ۺوت ۺٓاپ ۺےن ۺرفامای‪‚:‬وہک!ایک ۺربخ ۺےہ؟‛ ۺرعض ۺیک‪‚:‬شے ۺشریمشلم وونینم! ۺٓاپ ۺیک ۺاچتہ ۺےک ۺنیع ۺاطمقب ۺےہۺ‬
‫ۺسانۺرمع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺرکشۺشدش ایک شفر رفامای‪:‬ریمےۺزندکیۺ‬
‫ٓاپۺوکۺشاجزتۺلمۺیکچۺےہ۔‛ ہیۺنسۺرکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شسۺےسۺزایدہۺشفروکیئۺشمہۺابتۺہنۺیھت‪ ،‬ۺبجۺریمشفاصؽۺوہاجےئۺوتمتۺولگۺےھجمۺشاھٹانۺشفررجح ہہۺابمرہکۺرپۺاحرضوہرکۺالسؾۺرعضۺ‬
‫َ‬
‫ۺس ُ اتۺاعہشئۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاشۺ اجزتۺاطعرفامدںیۺوت ہَ‬
‫ۺرفصۺشونرۺ‬ ‫رکانۺشفر انہک‪’’:‬رمعدشلخۺوہےنۺیکۺۺشاجزتۺاچاتہےہ‘‘شۺ رگرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫َ‬
‫ںیمۺدانفدانیۺفرہنۺاملسمونںۺےکۺربقاتسؿۺںیمۺدنفۺرکدانی۔ۺرھپۺشُ ّؾۺشلم وونینمۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ۺس ُ اتہصفحۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاۺدنچۺوعروتںۺےکۺ‬
‫اسھتۺابرپدہۺرشتفیۺالںیئ‪،‬ۺمہۺۺشںیہنۺدھکیۺرکۺفاہںۺےسۺشھٹۺےئگۺشسۺےکۺدعبۺفہۺشدنرۺدشلخۺوہںیئۺشفرۺھچکۺدریۺکتۺٓاوسنۺاہبیتۺرںیہۺ‬
‫َ‬
‫رھپۺرَمدفںۺےنۺشدنرۺٓاےنۺیکۺشاجزتۺامیگنۺوتۺ ُش ّؾۺشلم وونینمۺرضحت ّ ِ ّ‬
‫ۺس ُ اتہصفحۺ َرض ََی اہللہ ت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاۺشدنرۺرشتفیۺےلۺںیئگۺرگمفاہںۺ‬
‫َ‬

‫ےسۺیھبۺشؿۺےکۺرفےنۺیکۺٓافشزۺٓایتۺریہ۔‬
‫خلیفہثالثکیىامؼسگیکامظحلہ‪:‬‬
‫ولوگںۺےنۺرعضۺیک‪:‬شےشریمشلم وونینم!ۺھچکۺفتیصۺےئجیکۺۺشفرۺیسکۺوکۺشانپۺانبئۺفہفیلخۺرقمرۺرفامدےئجی۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫سانزریب‪ ،‬ۺرضحتۺ‬ ‫سانیُّ ۺشرملب ٰ ی‪،‬رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانامثعؿ ۺینغ‪،‬رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬ ‫ض‬ ‫ۺسانرمع ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےنرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫ساندبع ۺشرلنٰمح ۺنب ۺوعػ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬ےکانؾ ۺےل ۺرک ۺرفامای‪ َ :‬ح ہ‬
‫احصن ۺرکشؾ ۺںیم ۺےھجمشؿۺ‬ ‫ساندعسشفررضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانہحلط‪،‬رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ِّ ُّ‬
‫ولوگںۺےکۺالعفہۺالختفۺاکۺقحۺدشرۺوکیئۺشفررظنںیہنۺٓااتویکہکنۺایپرےۺٓااق َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺرپدہۺرفامےنےکۺفتقۺشسۺ‬
‫رگفہ ۺےس ۺرشیض ۺےھت۔رھپ ۺشےنپ ۺاصبح ۺزشدےرضحت ۺًبساہلل َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺیک ۺیلست ۺےک ۺےئل ۺرفامای‪ً :‬بساہلل ۺنب ۺرمع ۺیھبۺ‬
‫اہمترےۺدرایمؿۺوموجدۺرںیہۺےگۺرگمۺشؿۺاکۺالختفۺےسوکیئۺقلعتۺہنۺوہاگ‪،‬شرگۺدعسۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺالختفۺےکۺبصنمۺرپافزئۺوہۺ‬
‫اجںیئ ۺوتکیھٹ ۺےہ ۺفرہن ۺوج ۺیھب ۺشس ۺبصنم ۺرپ ۺافزئ ۺوہفہ ۺشؿ ۺےس ۺرضفر وشمرہ ۺرکاترےہہک ۺںیم ۺےن ۺشںیہن ۺوکہف ۺیک ۺوگررنیۺ‬
‫ےسیسکۺانشیلہۺایۺایختنۺیکۺفہجۺےسۺزعمفؽۺںیہنۺایکۺاھت۔‬
‫ىئےخلیفہکےلئےِظیتیٍ‪:‬‬
‫ۺسانرمعۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنرفامای‪:‬ۺریمےۺدعبۺوجیھبۺہفیلخۺےنبشےسۺریمیۺفتیصۺےہہکۺش ّفنیلۺاہمرجنیۺ‬
‫رھپرضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫احصنۺرکشؾ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬ۺےکۺاقمؾۺفۺرمہبتۺوکۺاچہپےنۺشفرۺشؿۺیکۺزعتۺفرحتمۺاکۺاپسۺرےھکۺشفرۺہیۺیھبۺفتیصۺےہہکۺشاصنر َ ح ہ‬

‫ۺاحصنۺ‬ ‫َح ہ‬
‫رکشؾ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪ ٪‬ۺےک ۺاسھت ۺریخ ۺوخشیہ ۺرےھک ۺہک ۺشؿ ۺیک ۺشاھچویئں ۺرپ ۺوحہلص ۺشزفشیئ ۺرکے ۺشفر ۺویطلغں ۺوک ۺاعمػ ۺرکےویکہکنۺ‬
‫شوہنں ۺےن ۺےلہپ ۺےسۺشسۺرہش ۺشفر ۺشامیؿ ۺںیمۺرھگ ۺانبای‪،‬شؿ ۺےکۺالعفہ ۺدرگیۺولوگں ۺےکاسھتۺیھب ۺریخ ۺوخشیہۺرکےۺویکہکنۺیہی ۺولگۺ‬
‫شالسؾۺےکۺدمداگر‪،‬ۺدونمشںۺرپۺبضغ ۺانکۺشفر ۺرخشجۺشاھٹکۺۺرکےنۺفشےلۺںیہۺشفرشؿۺےسۺزایدہۺشؿۺیکۺراضدنمیۺیہۺےسۺےلۺزینۺ‬
‫رعیبۺداہیویتںۺےک اسھتۺریخۺوخشیہۺرکےشۺ فرۺشؿۺاکۺامؽۺےلۺرکۺشؿۺیہۺےکۺرقفشںیمۺمیسقتۺرکدےۺہکۺیہیۺولگۺۺشلصۺرعیبۺںیہۺ‬
‫شفرۺشالسؾۺےکدمدۺاگرۺںیہ‪،‬ۺشکیۺفتیصۺہیۺیھبۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشفرۺشسۺےکۺایپرےۺبیبحۺ َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےکۺدہعوکۺ‬
‫ویں ۺوپرش ۺرکے ۺہک ۺولوگں ۺےس ۺےئک ۺدہع ۺیک ۺاپس ۺدشری ۺرکے‪ ،‬ۺشؿ ۺےک ۺدونمشں ۺےس ۺگنج ۺرکے ۺشفرشؿ ۺرپ ۺرضفرت ۺےس ۺزایدہۺ‬
‫وبھجۺہنۺڈشےل۔‬
‫ُ ُ‬
‫سیزىاو َّنظ َرض ََی ا ہہلل ًَ‪٨‬ہکیتزفیً‪:‬‬
‫ِ‬
‫رشفیۺےتہکۺںیہۺہکۺبجۺشریمشلم وونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺرمع َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺاکۺشاقتنۺؽۺوہایگۺوتۺمہۺشؿۺےک‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺسانۺًبساہللنبۺرمع َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اےنٓاےگۺڑب ۺھرکۺ‬ ‫َ ہ‬

‫ۺوہےئرفصۺشون ۺررپۺاحرضۺوہےئۺرھپرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫ےوکۺےلۺرکۺابرہۺٓاےئۺشفرےتلچ‬ ‫انجز ۺ‬
‫َ‬
‫ۺس ُتااعہشئۺّدصہقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاۺیکۺدختمۺںیمۺالسؾۺشیپۺایکۺشفرۺرعضۺیک‪’’:‬رمعنبۺاطخب َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺدشلخۺوہےنۺیکۺ‬
‫رضحت ّ ِ َ ّ‬
‫َ‬
‫ۺس ُ اتاعہشئۺدہقیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاۺےنۺرفامای‪‚:‬شںیہنۺشدنرۺےلۺٓاےیئ۔‛رھپۺولگۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانرمع ۺ َرض ََی‬ ‫شاجزتۺاچےتہںیہ۔‘‘رضحت ّ ِ َ ّ‬
‫اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےک ۺانجزے ۺےک ۺاسھت ۺشدنر ۺدشلخ ۺوہےئ ۺشفر ۺٓاپ ۺیک ۺٓارخی ۺٓارشؾ ۺاگہ ۺایپرے ۺبیبح ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺشفر ۺایپرےۺ‬
‫دقی َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ۺہ ۺ‬
‫ےکولہپۺابمرکۺںیمۺانبیئ۔‬

‫اعِقاومه‪:‬‬
‫شاٌف ِ‬
‫ِ‬
‫رساک ِرۺاندمشر‪،‬ۺدمےنیۺےکۺاتدجشر َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺرضحتۺربجشلۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺےھجمۺاہکۺہکۺرمعۺیکۺ‬
‫ۺافرفؼۺ‬
‫ۺسانرمع ِ‬‫ۺسان ًبساہللنب ۺابعس َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬ا ۺےس ۺرمفی ۺےہہک ۺبج ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ومت ۺرپ ۺشالسؾ ۺوک ۺرفاناچےئہ۔(‪) 375‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫حذس‬
‫شمظعۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺاکۺ ِ ْ ِمۺابُم َرکۺۺاچراپیئۺرپۺراھک ایگۺوتۺانجزہۺشاھٹےنۺےسۺےلہپیہۺولوگںۺےنۺشےسۺاچرفںۺاجبنۺےسۺریھگۺایلشفرشؿۺےکۺ‬
‫ےئلۺداعےئۺرتمحۺفرفغمتۺںیمۺوغشمؽۺوہےئگ‪،‬ۺںیمۺیھبۺشؿۺںیمۺاشلمۺاھتہکۺشاچکنۺیسکۺےنۺریمشدنکاھڑکپۺرکۺےھجمۺوبالھکدای‪،‬داھکیوتفہۺ‬
‫َ‬
‫ےکےھچیپۺوکیئۺ‬
‫پ ۺ‬‫ہیےتہکۺاجےتےھت‪:‬شبۺٓا ۺ‬ ‫ۺسانۺیُّۺشرملب ٰ ۺی َرك َ‪٦‬ا ہہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہال َ ََکٱ‪٥‬ۺےھتۺوجہکۺداعےئۺرتمحۺفرفغمتۺرکےتشفر ۺ‬
‫ض‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ًَز‬ ‫شاسیۺصخشۺںیہنۺاچبوجۺےھجمۺٓاپۺےسۺزایدہۺوبحمبۺوہشفرۺسجۺےکۺشامعؽۺیکۺرطحۺشےنپۺشامعؽۺےلۺرکۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺاحرضیۺدفں‪ ،‬اہلل‬
‫َٯ َج‪ ١‬ۺٓاپ ۺوک ۺایپرے ۺبیبح ۺشفر ۺایپرےدقی ۺیک ۺرافتق ۺرضفراطعرفامےئاگویکہکن ۺ ۺ‬
‫ںیم‬ ‫ًَز‬ ‫َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺمسق ۺ!ےھجمنیقی ۺاھت ۺہک ۺاہلل‬
‫ےنابراہایپرےٓااق َػلیاہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺوکۺہیۺرفامےتۺانسےہ‪:‬شوبرکبۺشفرۺرمعریمےۺاسھتۺےئگۺ‪،‬شوبۺرکبۺشفرۺرمعۺریمےۺاسھتۺابرہۺےلکن‪،‬شوبۺ‬
‫رکب ۺفرمع ۺریمے ۺاسھت ۺالفں ۺرھگ ۺںیم ۺدشلخ ۺوہےئ۔(‪ ) 376‬ۺذٰہلش ۺریمی ۺیہی ۺشدیم ۺیھت ۺشفر ۺامگؿ ۺاھت ۺہک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ٓ١‬اپ ۺوک ۺرضفر ۺشؿ ۺدفونںۺ‬
‫وفنسدقہیسۺاکرقبۺاطعرفامےئۺاگ۔‬
‫ِۺ‬

‫‪ …375‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪ ،۶۷/۳ ،‬حسٱث‪۶۳:‬‬

‫‪ …376‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ٓـائ‪ ١‬اػحاب ا‪٨ٟ‬يی‪٨٣،‬اٗب ً‪٤‬زب‪ ٩‬ا‪ٟ‬دلاب…ا‪ٟ‬ذ‪ ،۵۵۷/۵ ،‬حسٱث‪۱۶۸۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ٓ‬ ‫ُ‬
‫سیزىاوثناٌٌيی َرض ََی اہللہ ًَ‪٨‬ہکےاخظیلنحات‬
‫ِ‬ ‫چُتھیفعل‪:‬‬

‫ۺسانۺًبساہللۺ‬ ‫شریمۺشلم وونینمۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫سانامثعؿۺینغ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺیکۺاہشدتۺاکفشہعقۺاکیفۺۺوہشمرےہۺاسیجہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫نبۺالسؾۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺرمفیۺےہۺہکۺبجۺدونمشںۺےنۺشریمشلم وونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانامثعؿۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےکۺرھگۺاکۺاحمرصہۺ‬
‫ایکۺشفرریھگشۺگنتۺرکدایۺوتۺںیمۺالسۺؾۺرعضۺرکےنۺیکۺتینۺےسۺٓاپ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےکۺرھگۺںیمۺدشلخۺوہش‪،‬ےھجمۺدھکیۺرک ۺٓاپۺےنۺ‬
‫رفامای‪:‬وخشۺٓادمدیۺشےۺریمےۺاھبیئ!ۺلکۺرشتۺںیمۺےنۺشسۺرفنشۺدشؿۺےسۺایپرےۺٓااق َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬یکۺزایرتۺیک‪،‬ۺ‬
‫ٓاپ ۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشد رفامای‪‚:‬شے ۺامثعؿ! ۺںیہمت ۺدونمشں ۺےنریھگایلےہ؟‛ںیم ۺےن ۺرعض ۺیک‪‚:‬یجۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬
‫اہں۔‛ شراشد ۺرفامای‪‚:‬دونمشں ۺےن ۺںیہمت ۺایپاس ۺراھک ۺےہ؟‛ ںیم ۺےن ۺرعض ۺیک‪‚:‬یج ۺاہں۔‛ انچہچن ۺٓاپ ۺ َػلی ا ہ‬

‫َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺاپین ۺےس ۺرھبش ۺوہش ۺڈفؽ ۺریمے ۺاجبن ۺڑباھای‪ ،‬ۺںیم ۺےن ۺیج ۺرھب ۺرکاپین ۺایپ ۺشفر ۺشس ۺیک ۺڈنھٹک ۺشیھب ۺکت ۺریمے ۺےنیس ۺشفرۺ‬
‫دفونںۺدنکوھںۺےکۺدرایمؿۺےہ‪،‬ۺرھپۺایپرےۺٓااقۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪‚:‬ںیہمتۺشایتخرۺےہۺاچوہوتۺدونمشںۺ‬
‫رپۺہبلغۺاحلصۺرکولایامہرےۺاپسۺشاطفرۺرکول۔‛ۺںیمۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬ںیمۺٓاپۺےکۺاپسۺشاطفرۺرکاناچاتہوہں۔‛ انچہچنۺشیسۺدؿۺ‬
‫ٓاپۺ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺوکۺدیہشۺرکدایایگ۔‬
‫ُ َّ‬ ‫ٓ‬
‫تمحنزیہکیخیظخُاہی‪:‬‬
‫ِ‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫بھی‬ ‫میٍ‬ ‫ِقت‬ ‫خظی‬ ‫ا‬
‫ۺسانۺًبساہللۺنبۺالسؾ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےتہکۺںیہ‪:‬نجۺولوگںۺےنۺٓاپ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺوکۺزیمخۺوہےنۺےکۺدعبۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺامثعؿ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ےنۺایکۺرفامای؟ۺوتۺشوہنںۺےنۺاہک‪:‬مہۺ‬
‫وخؿۺںیمۺزتےتپۺداھکیںیمۺےنۺشؿۺےسۺوپاھچۺہکۺۺشسۺفتقۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ۺسانۺًبساہللۺنبۺالسؾۺ‬
‫مۺدمحمہیۺوکۺشافتؼۺاطعرفام۔‘‘رضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫ےنشںیہنۺہیۺہلمجۺنیتۺرمہبتۺےتہکۺوہےئۺانس‪‚:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪ُ !١‬ش َّ ِ‬
‫َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬شسۺذشتۺیکۺمسق ۺسجۺےکۺقن ح َض ہہۺدقرتۺںیمۺریمیۺاجؿۺےہ!شرگۺ’’شافتؼۺہن ۺوہےنۺیکۺ‘‘داعرکدےتیۺ‬
‫وتایقتمۺکتۺشافتؼۺہنۺوہاپات۔‬
‫ُ ُ‬
‫سیزىاوثناٌٌيی َرض ََی ا ہہلل ًَ‪٨‬ہکیشہاستکیگُاہی‪:‬‬
‫ِ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ہلل‬
‫ؿۺینغۺ َرض ََی ا ہ‬ ‫ۺچؿۺریشقی َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬بجۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺس ُ ا‬
‫انُع ِ‬ ‫سان ُ ا‬
‫ۺَ َّمۺنب َ ْ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرھگۺےکۺابالیئۺےصحےسولوگںۺوکۺداھکیۺوتۺںیمۺشؿۺںیمۺاشلمۺاھت‪ٓ،‬اپۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےنۺرفامای‪:‬شےنپۺشؿۺدفۺرسدشرفںۺوکۺےلۺرکۺ‬

‫ٓإا ۺوہنجں ۺےن ۺںیہمت ۺاہیں ۺعمج ۺایک ۺےہ۔رشفی ۺاک ۺایبؿ ۺےہ ۺہک ۺشؿ ۺدفونں ۺوک ۺالای ۺایگ ۺوت ۺشاسی ۺگل ۺراہ ۺاھت ۺدفشفٹن ۺای ۺدگےھٓارےہ ۺوہں ۺرھپۺ‬
‫ٓاپ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنشؿۺدفونںۺےسۺرفامای‪:‬ںیمۺںیہمتۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شفرۺش ِالسؾۺاکفشہطسۺدےۺرکۺوپاتھچوہںۺایکۺمتۺںیہنۺاجےتنۺہکۺایپرےۺ‬
‫ٓااقۺدمحمۺمصطف ٰےػلی اہلل َتٌالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ٯٰا‪َ ٟ‬ہ ٯس‪٥٠‬ۺبجۺدمےنیۺرشتفیۺالےئۺےھتۺشسۺفتقۺرصػ’’رفہمۺ‘‘انیمۺونکںیئۺاکۺاپینۺیہۺاھٹیمۺاھت‪،‬ہیۺدھکیۺرکۺ‬
‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫ہ َ‬ ‫َ‬

‫ایپرےۺٓااقۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺرفامای‪:‬وکؿۺےہۺوج’’رفہمۺ‘‘ونکںیئۺوکۺرخدیےۺشفرۺشےنپۺڈفؽۺوکۺاملسمونںۺےکۺڈفولںۺےکۺاسھتۺ‬

‫المےئۺشفرۺرھپۺتنجۺںیمۺشسۺےسۺرتہبۺدبہلۺاپےئ؟وتۺںیمۺےنیہۺشےسشےنپۺذشیتۺامؽۺےسۺرخدیشۺاھتۺشفرۺٓاجۺمتۺےھجمۺشیسۺونکںیئۺشفرۺرہنۺاکۺاپینۺ‬
‫ےنیپ ۺےس ۺرفک ۺرےہ ۺوہ؟ شۺ وہنں ۺےن ۺاہک‪:‬اہں۔ٓاپ ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےن ۺرفامای‪ :‬ۺںیم ۺںیہمت ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشفر ۺشالسؾ ۺاکفشہطس ۺدے ۺرکۺ‬
‫ہلل‬
‫رکشلۺشالسؾۺوکۺاسامؿۺاّیہۺایکۺاھت۔شوہنںۺےنۺاہک‪:‬اہں۔ۺٓاپ َرض ََی ا ہ‬
‫وپاتھچوہںۺایکۺمتۺۺاجےتنوہۺہکۺںیمۺےنۺیہۺشےنپۺامؽۺےسۺےبۺرسفاسامؿ ۺ ِ‬
‫َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےنرھپ ۺرفامای‪ :‬ۺںیم ۺںیہمت ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشفر ۺشالسؾ ۺاکفشہطس ۺدے ۺرک ۺوپاتھچوہں ۺایک ۺمت ۺںیہن ۺاجےتن ۺہک ۺبج ۺدجسمِوبنی ۺرشفی ۺںیمۺ‬
‫امنزویںۺےکۺےئلۺہگجۺگنتۺزپۺیئگۺیھتۺوتۺایپرےۺٓااقۺدمحمۺمصطف ٰےػلی اہلل َتٌالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہٯٰا‪َ ٟ‬ہٯس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدرفامای‪:‬وکؿۺےہۺوجۺالفںۺیکۺزنیمۺرخدیۺرکۺ‬
‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫ہ َ‬ ‫َ‬

‫یس‬
‫شےسۺدجسمۺںیمۺاشلمۺرکےۺشفررھپۺتنجۺںیمۺشسۺےسۺرتہبۺدبہلۺاپےئ‪،‬وتںیمۺےنۺیہۺشےسشۺ ےنپۺذشیتۺامؽۺےسۺرخدیشاھتۺشفرۺٓاج ۺمتۺےھجمش ۺ‬
‫دجسمۺںیمۺدفۺرںیتعکۺشدشۺرکےنۺےسۺرفکۺرےہۺوہ؟شۺ وہنںۺےنۺاہک‪:‬ۺاہں۔ۺٓاپۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےنۺرھپرفامای‪:‬ۺںیمۺۺںیہمت اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشفرۺ‬
‫ْ‬
‫ث‘‘انیمۺاہپڑۺرپۺ‬ ‫شالسؾۺاکفشہطسۺدےۺرکۺوپاتھچۺوہںۺایکۺمتۺںیہنۺاجےتنۺہکۺشکیۺرمہبتۺایپرےۺٓااقۺدمحمۺمصطف ٰے َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ِ َ ’’٥٠‬ح ْ ْ‬
‫ولجہۺرفامےھتۺشفرۺشؿۺیکۺتبحصۺےسۺرضحتۺشوبۺرکبۺفرمع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اےکۺاسھتۺاسھتۺںیمۺیھبۺضیفۺایبۺوہراہۺاھتۺہکۺاہپڑۺےنۺانلہۺرشفعۺ‬
‫رکدایاہیں ۺکت ۺہک ۺشس ۺےکدنچ ۺشکی ۺرھتپڑلکھ ۺےئگرھپٓاپ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشےنپ ۺدقؾ ۺابمرک ۺےس ۺوھٹرک ۺاگلیئ ۺشفرۺ‬
‫ْ‬
‫ث‘‘راج!ھجتۺرپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺشکیۺیبن‪،‬ۺشکیۺدقیۺشفرۺدفۺدیہشۺںیہ۔ شوہنںۺےنۺاہک‪:‬ںیمہۺولعمؾۺےہ۔ہیۺنسۺرکۺ‬
‫(‪) 377‬‬ ‫ح‬
‫رفامای‪:‬شےۺ’’ ْ‬
‫ینغ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺہرع ہہۺریبکتۺدنلبۺایکشۺ فرۺ‬
‫ؿ ۺ‬‫ۺسانامثع ۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫‪ …377‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪٨٤ٟ‬اٗب‪ ،‬باب ‪٨٣‬اٗب ًث‪٤‬ا‪ ٪‬ب‪ًٔ ٩‬ا‪ ،۱۹۵/۵ ،٪‬حسٱث‪۱۷۵۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےںیمۺوگشیہۺدےۺےکچۺوہہکۺںیمۺدیہشۺوہں۔‬ ‫رفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬

‫یکمسقۺ!متۺریمےۺابر ۺ‬
‫َؿبہ ےلیبقۺےکۺشکیۺوبڑےھۺٓادیمۺےسۺرمفیۺےہۺہکۺبجۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانامثعؿۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺوکۺزیمخۺایکۺایگۺشفرۺوخؿۺٓاپۺیکۺ‬

‫دشڑیھۺابمرکۺرپۺےنہبۺاگلوتٓاپ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺرعضۺیک‪:‬ۺریتےۺوسشۺوکیئۺوبعمدۺںیہنۺھجمۺےسۺیہۺاطخوہیئ‪،‬ۺشےۺاہلل‬

‫ًَز َٯ َج‪!١‬ںیم ۺشؿ ۺولوگں ۺےک ۺالخػ ۺھجت ۺےس ۺدمداماتگنوہں شۺ فر ۺشےنپ ۺامتؾ ۺاکومں ۺںیم ۺریتی ۺیہ ۺدمد ۺاچاتہوہں ۺشفر ۺوتےنسج ۺٓازامشئ ۺںیمۺ‬
‫ڈشالےہۺشسۺرپۺربصۺاماتگنوہں۔‬
‫ٓ‬ ‫ٰ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬
‫َ‬
‫لنحات‬ ‫خظی‬ ‫کےا‬ ‫سیزىاولیالنظتؽی َرض ََی اہللہ ًَ‪٨‬ہ‬
‫ِ‬ ‫پاىچُیٍفعل‪:‬‬
‫ۺسّان ۺیُّ ۺشرملب ٰضی ۺ َرك َ‪ ٦‬اہللہ َت ٌَالی َٯج َہ ہہ‬ ‫ل‬ ‫رضحت ۺ ّ صن ح ذ ْن َطل‬
‫سان ۺشَ ْ ع ۺ َ ِ ی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺسج ۺدؿ ۺشریم ۺش م وونینم ۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫ِّ ُ‬
‫یکتعیبطۺھچکۺاھبریۺ‬
‫ےہرگمۺٓاپۺ ۺ‬
‫ایگ ۺ‬
‫رکربخۺدیۺہکۺامنز ۺۺاکفتقۺوہ ۺ‬
‫َ‬
‫ےنٓا ۺ‬ ‫ح ۺ‬ ‫ےکدعبۺش ِ حْ ِ‬
‫یۺایت ۺ‬ ‫ال َ ََکٱ ۺ‪٥‬رپہلمحۺوہشۺشسۺد ۺ‬
‫ؿرجفۺاکۺفتقۺرشفعۺوہےنۺ ۺ‬
‫ۺسانۺیُّۺشرملب ٰضیۺ َرك َ‪ ٦‬ا ہہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪٥‬ۺڑھکےۺوہےئۺشفرےتلچۺوہےئۺہیۺ‬
‫وہریہۺیھت‪،‬ۺبجۺدفرسیۺشفرۺرسیتیۺابرۺٓارکۺربخۺدیۺوترضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رعشۺزپےنھۺےگل‪:‬‬
‫ت َٓاَ‪ ٪‬ا‪َ ٰ٤َ ٟ‬ت َْلَٗٲ َ‬
‫ک‬ ‫َ‬ ‫ک ‪ٰ٤َ ٠َ ٟ‬‬
‫اہطسہز َح َٲازَٱ َ‪َ ٤‬‬
‫ت اَذَا َح‪ ١‬ب َ َٰاز َٱکَا‬
‫َ‬ ‫َٯ َْل َتحزََ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٰ٤َ ٟ‬‬
‫َ‬
‫تظجنہ‪:‬ومتۺیکۺایتریۺےکۺےئلۺرمکۺہتسبۺوہاجویکہکنۺومتۺرضفرۺٓارکۺرےہۺیگۺشفرۺ ۺ‬
‫بجہیۺۺریتیۺفشدیۺںیمۺشرتۺٓاےئۺوتۺشسۺےس َۺمۺربھگش۔‬
‫ِ ْ خح‬ ‫مل ْ‬
‫ی ۺ ُ ِم ۺےن ۺہلمح ۺرکےک ۺدشدی ۺزیمخ ۺرکدای ۺ۔ٓاپ ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺیکۺ‬
‫رھپ ۺبج ۺوھچےٹدرفشزے ۺےک ۺرقبی ۺےچنہپ ۺوت ۺش ح ِ‬
‫ْ‬ ‫َ‬
‫ۺس ُ اتۺ ُش ّ ِؾۺ ُکل ْ ُن ْووؾۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا ۺہیۺیتہک ۺوہیئۺابرہۺٓاںیئ‪ :‬ۺرجف ۺےک ۺفتقۺشفرھجم ۺںیم ۺاسیک ۺقلعت ۺوہایگ ۺےہہکۺ‬
‫اصبحۺزشدی ۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫یۺ‬‫سان ُّ‬ ‫فؼ ۺشمظع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہشفر ریمے ۺفشدلشریمشلم وونینم ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫افر ِ‬ ‫ریمے ۺوشرہشریمشلموونینم ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سان ُ َ‬
‫ُعْ ُ‬ ‫َ‬
‫سانۺ‬‫شرملب ی َرك َ‪ ٦‬ا ہہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪٥‬ۺدفونںۺشِیسۺفتقۺدیہشۺوہےئۺںیہ۔ۺشکیۺرقیشۺزبرگۺےنۺرفامای‪ :‬بجۺشنبۺمجلمۺےنۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬ ‫ض‬
‫ٰ‬
‫َ‬
‫یُّۺشرملب یۺ َرك َ‪ ٦‬ا ہہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪٥‬ۺوکۺزیمخۺایکۺوتۺٓاپۺےنۺرفامای‪ ‚:‬ہٓزتہ َٯ َرب ال َ‪َ ٌٜ‬ب َٶۺینعیۺر ِّبۺہبعکۺیکۺمسقۺ!ںیمۺاکایمبۺوہایگ۔‛ رضحتۺ‬
‫ض‬
‫ٰ‬

‫ساندمحم ۺنب ۺی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَی ۺےس ۺرفشتی ۺےہ ۺہک ۺبج ۺٓاپ ۺزیمخ ۺوہےئگ ۺوتٓاپ ۺےن ۺشینپ ۺشفالد ۺوک ۺفتیص ۺیک ۺشفر ۺرھپ’’ َْل اَ‪َ ٟ‬ہ اَْل‬
‫ِّ ُّ‬
‫اہلل‘‘ےکۺالعفہ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺوبحمبۺیقیقحۺےسۺاجۺےلم۔‬
‫ۺھچکۺہنۺاہکۺاہیںۺکتۺہکۺشےنپ ِ‬
‫ٓ‬ ‫ُ‬
‫سیزىااماوحسً َرض ََی اہللہ ًَ‪٨‬ہکےاخظیلنحات‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺسانۺشامؾۺنیسح َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺٓاپۺےکۺاپسۺ‬ ‫ۺسانشامؾۺنۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےکۺٓارخیۺاحملتۺںیمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ْ‬
‫م‬
‫ٓاےئشفرۺاہک‪:‬ۺشےۺریمےۺاھبیئ!ٓاپۺۺربھگشۺویکںۺرےہۺںیہ؟ٓاپۺوترہمابؿۺف سف ِقۺانانۺاجؿ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺشفرۺفشدلۺامدجۺ‬
‫َ‬
‫ۺس ُ اتۺدخۃُۺشربکلٰیۺ َرض ََی اہللہ ت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاشفرۺفشدل ہہۺامدجہۺ‬
‫َ‬ ‫ۺسانۺیۺ َرك َ‪ ٦‬اہللہ َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪٥‬ۺےسۺاجںیلمۺےگ‪،‬ۺانین ۺاجؿۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ۺسانرفعجۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ‪٤‬اۺےسۺاجںیلمۺےگۺوجۺ‬ ‫ۺسان ہزہۺۺشفر ّ ِ ُ ّ‬‫ۺس ُ اتۺافہمطۺزرہشۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاےسۺاجںیلمۺےگ‪،‬ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬‫رضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ۺسانشۺ امؾۺنۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺوجشبۺدای‪:‬شےۺریمےۺاھبیئ!ریمےۺاسھتۺشاسیۺاعمہلمۺدرشیپۺ‬
‫ہکۺٓاپۺےکاچچۺںیہ‪،‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےہوجۺےلہپۺیھبکۺںیہنۺوہش۔‬
‫ٓ‬ ‫ُ‬
‫سیزىااماوحسیً َرض ََی ا ہہلل ًَ‪٨‬ہکےاخظیلنحات‪:‬‬
‫ِ‬
‫سان ۺشامؾ ۺنیسح ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ‬
‫سان ۺدمحم ۺنب ۺن ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬ا ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬بج ۺسیدیی ۺرکشلرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےسۺگنجۺرکےنۺرپۺ ُشرتۺٓاایۺشفرۺشامؾۺنیسحۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺوکۺنیقیۺوہایگۺہکۺسیدییۺرکشلۺشںیہنۺدیہشۺےئکۺریغبۺںیہنۺولےٹۺاگوتۺٓاپۺ‬
‫ےنۺشےنپۺشاحصبۺوکعمجۺایکشفراہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺدمحۺفانثۺایبؿۺیکۺرھپۺرفامای‪:‬احالتۺاہمترےۺاسےنمۺںیہۺہکۺداینۺدبؽ ۺیئگۺۺےہشفرۺشاجنؿۺ‬
‫وہیکچۺےہ‪،‬الھبیئۺےسۺہنمۺومڑۺیکچۺےہشفرشۺ سۺیکۺدمتۺشینتۺمکۺرہۺیئگۺےہۺینتجۺاپینۺےکۺربنتۺیکۺرَتی‪،‬نسۺول!ۺریمےۺزندکیۺویںۺ‬
‫زدنیگۺزگشرانۺاصقنؿۺدہۺرچشاگہۺیکۺاممہ ۺےہ‪،‬ۺایک ۺمتۺںیہنۺاجےتنۺہکۺشبۺقحۺرپۺلمعۺوہراہےہۺہنۺابلطۺیکۺرفکۺاھتؾۺہکۺومنمۺںیمۺ‬
‫ےنوکۺرجؾۺاتھجمسۺوہں۔‬
‫ےنوکۺاعسدتۺشفرۺاظوملںۺےکاسھتۺزدنیگۺزگشر ۺ‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےسۺالماق ۺ‬
‫تیکۺرتبغۺدیپشوہیت‪،‬البہبشۺںیمۺرمۺاج ۺ‬

‫٭…٭…٭…٭…٭…٭‬
‫ُ‬ ‫ُ‬
‫سً ُسلُک‬
‫ِ‬ ‫ح‬ ‫َ اہلبیتسے‬
‫م‬ ‫ب‬
‫ٰض‬ ‫شریمشلموونینم‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬
‫َػلی ا ہ‬ ‫ال َ ََکٱ‪٥‬ےسرمفی ۺےہ ۺہک ۺ صطف ٰ ِ‬
‫ےاجؿ ۺرتمح‬ ‫ہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ‬
‫ۺشرمل ی َرك َ‪ ٦‬ا ہ‬ ‫ۺسانیُّ‬ ‫ِ‬
‫ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ْ ِ‬
‫وجریمےشہ ۺتیب ۺںیم ۺےسیسک ۺےکاسھت ۺشاھچولسک ۺرکےاگ ۺںیم ۺرف ِز ۺایقتم ۺشس ۺاکہلص ۺشےساطعرفامٕاںۺ‬‫َٯ َس‪٥٠‬ےنشراشدرفامای‪’’:‬‬
‫اگ۔‘‘(ا‪ٟ‬حا‪ ٍ٣‬ا‪ٟ‬ؼِیر‪٠ٟ‬شٲٰیط‪،‬ؾ‪،۵۱۱‬حسٱث‪)۸۸۵۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ٓ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬
‫خلفا‪،‬امظااِعظالحیًکےاخظیکلنات‬ ‫بابىنبظ‪:5‬‬

‫ںیمد ۺفںیلصفۺںیہ)‬
‫(شسۺ ۺ‬
‫ٓ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫ُ َّ‬
‫خلفااِعامظاکےاخظیکلنات‬ ‫پہلیفعل‪:‬‬

‫ۺسانشریماعمفہی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺاک ۺٓارخی ۺفتق ۺرقبی ۺٓاای ۺوت ۺٓاپ ۺےن ۺرفامای‪:‬ےھجم ۺاھٹبٕا‪،‬بج ۺٓاپ ۺوک ۺ ۺاھٹبای ۺایگ ۺوتۺ‬
‫بج ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رکۺ ۺشیہٰل ۺرشفع ۺرکدای ۺرھپ ۺرفےت ۺوہےئ ۺاہک‪:‬شے ۺاعمفہی ۺ!مت ۺڑباھاپ ۺشفر ۺزمکفری ۺٓااجےن ۺےک ۺدعب ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬اکۺ‬
‫ٓاپ ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےن ۺذ ِ‬
‫ذرکرکرےہۺوہ‪،‬ۺنسۺولۺ!ذرکِشیہٰلۺوتۺشسۺۺفتقۺرکاناھتۺبجۺوجشینۺیکۺاشخۺرَتفاتزہۺیھت‪،‬رھپۺشانترفےئۺہکۺٓافشزۺدنلبۺوہےنۺیگلۺشسۺےکۺدعبابراگ ۺہِ‬

‫شیہٰل ۺںیم ۺرعض ۺزگشر ۺوہےئ‪:‬شے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ !١‬ۺھجم ۺتخس ۺدؽ ۺانگہ ۺاگر ۺوبڑےھ ۺرپ ۺرمح ۺرفام‪ ،‬ۺشے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ریمی ۺویطلغں ۺوک ۺاعم ۺ‬
‫ػ‬
‫ےنپملحۺےکۺدہقۺشسۺیکۺشدیمۺڑباھۺسجۺیکۺۺریتےۺوسشیسکۺشفرۺےسۺشدیمےہۺہنۺرھبفاس۔‬
‫رفام‪،‬زغلوشںۺوکۺاٹمشفرۺش ۺ‬

‫سىیاىےہنیٍتيہاچھُػسیا‪:‬‬
‫سّانۺشریمۺاعمفہیۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےک ۺٓارخی ۺاحملتۺںیمۺدنچۺولوگںۺےکۺاس ۺ‬
‫ھت‬ ‫شکیۺرقیش ۺزبرگۺےسۺرمفیۺےہہک ۺفہۺرضحت ۺ ّ ِ ُ‬
‫یک‬
‫ؿ ۺ‬ ‫مسجرپ ح ُۺجْایںۺزپیۺوہیئۺںیہۺ‪ٓ،‬اپۺ َرض ََیاہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪ ١‬ۺ‬
‫یکدمحۺفانثۺایب ۺ‬ ‫ۺداھکیہکٓاپ َرض ََیاہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺ ۺ‬
‫ےک ۺ‬ ‫ۺ‬ ‫ےئوت‬
‫ےنلمٓا ۺ‬
‫ےس ۺ‬‫ٓاپۺ ۺ‬

‫ں ۺوکفطلۺشدنف ۺز‬
‫ےسۺشینپۺزدنویگ ۺ‬
‫ےئنےئنۺشدنشز ۺ‬
‫ےن ۺ‬ ‫ہبایکۺےہ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسق! ۺ‬
‫مہ ۺ‬ ‫مہےنۺداھکیشفرۺرجت ۺ‬
‫وج ۺ‬
‫یکتقیقحۺفیہۺےہ ۺ‬
‫شفرۺرفامای‪:‬داینۺ ۺ‬
‫ۺدای‬
‫رکےکۺداینۺیکۺرفقنۺفاہبرۺاکۺشابقتسؽۺایکرگمۺشسۺےنۺوفرِشًۺامہریۺاحتلۺوکۺاگبڑدایشفرامہرےۺشامتعدۺوکۺوتڑۺدایہکلبۺشبۺوتۺداینےنۺںیمہۺۺاہنتۺوھچڑ ۺ‬
‫سےہۺشسۺد ۺاینےکۺرھگۺرپ۔‬
‫ےکرھگۺرپۺ‪،‬شوسف ۺ‬
‫سےہۺشسۺداینۺ ۺ‬
‫شفروبدیسہۺرکدایےہشفرںیمہۺاقلِبۺالمتمۺانبدایےہۺ‪،‬شوسف ۺ‬
‫ٓ‬ ‫ُ‬
‫سیزىاامیظمىاِیہ َرض ََیاہللہ ًَ‪٨‬ہکااخظیخفبہ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺسانۺشریمۺاعمفہیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺشانپۺٓارخیۺہبطخۺدےتیۺوہےئۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺشےۺولوگ!ریمشقلعتۺشسۺ‬
‫رمفیۺےہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺکۺیکچۺےہ‪،‬ںیمۺاہمترشاحمکۺاھتشفرۺریمےۺدعبۺوجۺیھبۺاحمکۺوہاگ فہۺھجمۺےسۺیھبۺربشۺوہاگسجۺرطحۺےلہپۺفشےلۺھجمۺےسۺ‬ ‫یتیھۺےسۺےہۺوج َ ٹ‬

‫دیوکۺاخمبطۺرکےتۺوہےئۺرفامای‪:‬‬
‫ےنپےٹیبۺسی ۺ‬
‫رتہبۺےھت۔رھپۺش ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ش ےسیدی!بجۺریمشفتق ۺوپرشوہاجےئوت ۺیسکۺھجمس ۺدشرۺصخشۺوک ۺریمے ۺلسغۺرپۺامومر ۺرکانویکہکنۺھجمس ۺدشر ۺصخشۺابراگہۺِ ۺشیہٰلۺںیمۺ‬
‫ھچکۺہنۺھچکۺاقمؾۺرضفرۺراتھکےہ‪،‬ۺفہۺشیھچۺرطحۺلسغۺدےۺشفرشسۺےکۺدعب ۺدنلبۺٓافشزۺےسۺریبکتۺےہکرھپۺمتۺشاملریۺےسالفںۺرفامؽۺ‬
‫اکنانلۺسجۺںیمۺیبنّۺشرکؾ‪،‬ۺون ِرمسجمۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺاکابلسۺابمرک‪،‬ۺدنچۺشکیۺاننخۺابمرکۺشفرۺومےئۺابمرکۺںیہ‪،‬اننخۺ‬
‫ابمرکۺشفرومےئۺابمرکۺوکۺوتریمےۺہنم‪،‬ۺانک‪،‬ۺٓاوھکنںۺشفرۺاکونںۺرپۺرھکۺدانیۺہکبجۺابلسۺابمرکۺوکنفکۺےکۺشدنرۺمسجۺےسۺالمۺرکۺ‬
‫رھک ۺدانی۔ شۺ ے ۺسیدی! ۺفشدلنی ۺےک ۺابرے ںیم ِ‬
‫ۺشاکحؾ ۺشہیہٰل ۺوکایدرانھک‪،‬سپ ۺبج ۺمت ۺےھجم ۺریمشاینابلس ۺانہپدفشفرربق ۺںیم ۺشاتردفوتۺ‬
‫اعمفہیۺوکۺ َار َح ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زاح َ‪َ٤‬ین (بسۺےسۺزایدہۺرمحۺرکےنۺفشےل)ۺیکۺابراگہۺںیمۺاہنتۺوھچڑۺدانی۔‬
‫ٓ‬ ‫ُ‬
‫سیزىاامیظمىاِیہ َرض ََی اہللہ ًَ‪٨‬ہکےاخظیکلنات‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺسان شۺ ریم ۺاعمفہی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےن ۺشےنپ ۺٓارخیۺ‬
‫سان ۺدمحم ۺنب ۺہبقع َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےت ۺںیہ‪:‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺفشدیۺوطٰیۺںیمۺرےنہۺفشالۺشکیۺرقیشیۺوہاتۺشفرشسۺالختفۺےسۺریمشۺوکیئۺقلعتۺہنۺوہات۔‬
‫احملتۺںیمۺرفامای‪:‬ۺشےۺاکش!ۺںیم ِ‬
‫ٓ‬
‫خلیفہوبزالنلکبًمظِاٌکیاخظیتنيا‪:‬‬
‫بجۺہفیلخۺدبعشکلملۺنبۺرمفشؿۺاکۺٓارخیۺفتقۺرقبیۺٓاایۺوتشسۺیکۺرظنۺدقشمۺےکۺشرطشػۺںیمۺدنچۺدوھویبںۺرپزپیۺ‬
‫وجشےنپاہوھتں ۺںیم ۺڑپکش ۺٹیپل ۺرکشےساسےنمےنبوہےئاپٹ ۺرپ ۺامر ۺرےہ ۺےھت‪ ،‬ۺہی ۺرظنمدھکی ۺرک ۺدبعشکلمل ۺنب ۺرمفشؿ ۺانمت ۺرکےنۺ‬
‫ۺسانۺ‬
‫اگل‪:‬اکش!ںیمۺیھبۺدوھیبۺوہاتوجۺرفزشہنۺشےنپۺاہھتۺےسۺامکۺرکۺاھکاتشفرۺداینفیۺاعمالمتۺںیمۺاحمکۺہنۺاتنب۔ہیۺابتۺبجۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شوباحزؾۺہملسۺنبۺدانیرۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِٔ ٟ‬ارۺےنۺینسۺوتۺرفامای‪ :‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺرکشۺےہہکۺشےسیۺولوگںۺوکۺبجۺومتۺٓایتۺےہوتفہۺامہریۺ‬
‫زدنیگۺفشیلۺاحتلۺیکۺانمتۺرکےتۺںیہۺہکبجۺںیمہۺومتۺٓایتۺےہۺوتمہۺشؿۺیکۺاحتلۺیکۺانمتۺںیہنۺرکےت۔‬
‫ٓ‬
‫خلیفہوبزالنلکبًمظِاٌکےاخظیکلنات‪:‬‬
‫ۺےسرمضۺفاصؽۺںیمۺوپاھچ‪:‬ۺشےۺہفیلخ!ٓاپۺایکوسحمسۺرکرےہۺںیہ؟ۺوتاہک‪:‬ۺشسۺ‬
‫ِ‬ ‫یسکۺےنۺہفیلخۺدبعشکلملۺنبۺرمفشؿ‬
‫رطحۺوسحمسۺرکراہوہںۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺشراشدرفامایےہ‪:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َو لَق َْد ِج ْػ ُت ُم ْونَا فُ َرا ٰدى ك ََما َخل َ ْق ٰن ُك ْم ا َ َّو َل َم َّر ٍة َّو ت َ َر ْك ُؾ ْم ّمَا َخ َّولْ ٰن ُك ْم َو َرآ َء ُظ ُه ْو ِرك ُْم‪َ -‬و َما ن َٰرى َم َعك ُْم‬
‫ُشف ََعآ َءك ُُم الَّ ِذ ْی َن َز َع ْم ُؾ ْم اًَ َّ ُه ْم ِف ْی ُك ْم ُش َركٰ ٰٓ ُؤ ها‪-‬لَق َْد تَّك ََّط َع بَ ْؼ َن ُك ْم َو َض َّل َع ْن ُك ْم ّمَا ُك ْن ُؾ ْم ت َ ْز ُع ُم ْو َنَ۠(‪)۱۲‬‬
‫(پ‪،۷‬اْلنٌا‪)۹۴:٦‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺےبۺکشۺمتۺامہرےۺاپسۺشےلیکۺٓاےئۺاسیجۺمہۺےنۺںیہمتۺیلہپۺابرۺدیپشۺایکۺاھتشفرۺھٹیپۺےھچیپۺوھچڑۺٓاےئۺوجۺامؽۺفاتمعۺمہۺےنۺںیہمتۺدایۺاھتۺ‬

‫شفرۺمہۺاہمترےۺاسھتۺاہمتےۺشؿۺافسرہویشںۺوکۺںیہنۺدےتھکیۺنجۺاکۺمتۺشےنپۺںیمۺاساھجۺاتبےتۺےھتۺےبۺکشۺاہمترےۺٓاسپۺیکۺڈفرۺٹکۺیئگۺشفرۺمتۺےسۺےئگۺوجۺ‬
‫دوعےۺرکےتۺےھت۔‬
‫ساکۺشاقتنؽۺوہایگ۔‬
‫ہہکرکۺش ۺ‬
‫ہی ۺ‬
‫ۺ‬
‫ُ ُ‬
‫سیزىاو َّنظبًوبزالىؼیؼ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہکیآخظیخُاہضاِعکلنات‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺسانرمعنب ۺدبع ۺشزعلسی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٌَ ٟ‬زَٱز ۺیک ۺزفہج ۺںیھت ۺشؿ ۺاک ۺانہک ۺےہ ہکۺ‬
‫ہفیلخ ۺدبع ۺشکلمل ۺنب ۺرمفشؿ ۺیک ۺیٹیب ۺوج ۺہک ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺرمضۺفاصؽۺںیمۺہیۺداعاماگنرکےتۺےھت‪:‬ۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬وتۺریمیۺومتۺوکۺولوگںۺےسۺ‬
‫رضحتۺرمعۺنبۺدبعۺشزعلسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٌَ ٟ‬زَٱزۺشےنپ ِ‬
‫وپدیشہۺرانھکۺشرگہچۺھچکۺیہۺدریۺےکۺےئلۺوہ۔سجۺدؿۺٓاپۺاکۺشاقتنؽۺوہشۺںیمۺیسکۺاکؾۺےسۺربشربۺفشےلرمکے ۺںیمۺیھٹیبۺیھت‪،‬ریمےۺشفرۺشؿۺ‬
‫ار ا لْاٰخ َِرةُ‬ ‫ےک ۺدرایمؿ ۺرصػ ۺدرفشزہ ۺاحلئ ۺاھت ۺہکبج ۺٓاپ ۺشکی ۺدبنگ ۺامنرمکے ۺںیم ۺےھت‪ ،‬ۺںیم ۺےنہی ۺٓاِتی ۺابُم َرہک ۺینس‪ :‬تِل َْك َّ‬
‫الد ُ‬
‫نَ ْج َع ُل َها لِل َّ ِذ ْی َن ل َا ُی ِر ْی ُد ْو َن عُل ًُّّوا فِی ا لْا َر ِض َو ل َا ف ََسا ًّداه‪َ -‬و ال َْعا ِق َب ُة لِل ُْم َّت ِق ْی َ‬
‫ن(‪( )۵۳‬پ‪،۵۰‬ا‪ٟ٘‬ؼؽ‪)۸۱:‬‬
‫ْ‬
‫ںیہۺیکۺےہ۔‬
‫ںیمةکتۺںیہنۺاچےتہۺشفرۺہنۺاسفدۺشفرۺاعتبقۺرپزیہاگرف ۺ‬
‫نیم ۺ‬
‫ںیہوجۺز ۺ‬
‫ےکےیلۺرکےتۺ ۺ‬
‫ؿ ۺ‬
‫رھگمہۺش ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺہیۺٓارخ ۺ‬
‫تاکۺ ۺ‬

‫شسۺےکۺدعبۺاخومیشۺاھچۺیئگۺںیمۺےنۺیسکۺےکۺےنلہۺیکۺٓافشزۺینسۺہنۺابتۺرکےنیک‪،‬ۺالغؾۺےسۺاہک‪:‬ۺدھکیۺرکۺٓإا! ایکۺرضحتۺوسۺےئگۺ‬
‫ۺسانرمعۺنب ۺدبعشزعلسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٌَ ٟ‬زَٱزۺ‬
‫ںیہ؟بجۺالغؾ ۺرمکے ۺںیمۺدشلخۺوہشوتشس ۺےنۺخیچۺامری‪ ،‬ۺںیمۺاھبگۺرکۺیئگ ۺوتۺداھکیۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شاقتنؽۺرف ۺامےکچۺںیہ۔‬
‫ُ ُ‬
‫سیزىاو َّنظبًوبزالىؼیؼ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہکیِظیت‪:‬‬
‫ِ‬
‫پےسۺرعضۺیک‪:‬شےۺشریمۺشلموونینم!ھچکۺفتیصۺرکدےئجی۔شراشدرفامای‪ :‬ۺ‬
‫ںیمںیہمتۺومت‬ ‫یسکۺےنٓا ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیہمتہیۺاعمہلمۺرضفرۺٓارکۺرےہۺاگ۔‬
‫ےکۺاعمہلمۺےسۺڈرشاتوہںۺہکۺ ۺ‬
‫ُ ُ‬
‫سیزىاو َّنظبًوبزالىؼیؼ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہکُؽہظپالیاگیاتھا‪:‬‬
‫ِ‬
‫سانۺرمعۺنبۺدبعۺشزعلسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ٌَ ٟ‬زَٱزۺیکۺتعیبطۺرخشبۺوہیئۺوتۺبیبطۺوکۺولبشایایگ‪،‬ۺشسۺےنۺٓاپۺاکۺ‬
‫رفشتیۺںیمۺےہہکۺبجۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سان ۺرمع ۺنب ۺدبعۺ‬
‫اعمہنئ ۺایکشفراہک‪:‬ےھجم ۺوت ۺویں ۺاتگلےہہک ۺشںیہن ۺزرہ ۺالپایایگےہشفرےھجم ۺڈر ۺےہ ۺہک ۺشؿ ۺاک ۺشاقتنؽ ۺوہاجےئ ۺاگ۔ہی ۺنس ۺرک ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫شزعلسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ٌَ ٟ‬زَٱزۺےنۺرظنۺشاھٹیئۺشفرۺرفامای‪:‬ۺومتۺےسۺوتۺفہۺیھبۺوفحمظۺںیہنۺےسجزرہۺہنۺالپایایگوہ۔ۺبیبطۺےنۺوپاھچ‪:‬شےۺشریمۺشلم وونینم!ایکۺ‬
‫َ‬

‫ٓاپ ۺمسج ۺںیم ۺزرہ ۺوسحمس ۺرک ۺرےہ ۺںیہ؟ ۺرفامای‪ :‬ۺاہں!ےسیج ۺیہ ۺزرہ ۺریمے ۺٹیپ ۺںیم ۺاچنہپےھجم ۺولعمؾ ۺوہایگ ۺاھت۔ ۺبیبط ۺےن ۺرعض ۺیک‪ :‬ۺشریمۺ‬
‫شوملہنینم!ۺٓاپۺشانپۺالعجۺرکفشےیئۺےھجمۺڈرۺےہۺہکۺںیہکۺٓاپۺاکۺشاقتنؽۺہنۺوہاجےئ۔ۺٓاپۺےنرفامای‪:‬ۺےھجمۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺاحرضوہانےہوجہکۺبسۺ‬
‫ےسرتہبہگجۺےہ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسق!ۺشرگۺےھجمۺولعمؾۺوہاجےئۺہکۺریمیۺامیبریۺاکۺالعجۺاکؿۺیک َ وۺلۺےکۺاپسۺےہوتشےسۺےنیلۺےکےئلۺشانپۺاہھتۺاکؿۺیکۺ‬

‫اجبنۺںیہنۺۺڑباھٕاںۺاگ‪،‬ۺرھپۺداعۺیک‪:‬ۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ریتیۺابراگہۺںیمۺاحرضیۺالھبیئۺشفرالسیتمۺےسۺوہ۔شسۺےکۺدعبۺٓاپ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہدنچۺ‬

‫دؿۺزدنہۺرےہۺشفرۺرھپۺاخل ِ ِقۺیقیقحۺ ۺ‬
‫ےساجۺےلم۔‬
‫ٓ‬ ‫ُ ُ‬
‫سیزىاو َّنظبًوبزالىؼیؼ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہکااخظیلنحاتمیٍ عِىا‪:‬‬
‫ِ‬
‫سان ۺرمع ۺنب ۺدبع ۺشزعلسی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٌَ ٟ‬زَٱز ۺشےنپ ۺٓارخی ۺاحملت ۺںیم ۺرفےن ۺےگل‪،‬یسک ۺےن ۺوپاھچ‪ :‬ۺشےۺ‬
‫وقنمؽ ۺےہہک ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫شریمشلموونینم!ٓاپ ۺویکں ۺرفرےہ ۺںیہ؟ ۺٓاپ ۺےک ۺےئل ۺوت ۺوخربخشی ۺےہہک ۺٓاپ ۺےک ۺذرےعیاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺوتنسں ۺوکزدنہ ۺایکشفردعؽۺ‬

‫فشاصنػۺاکوبؽ ۺابالایک۔ہی ۺنس ۺرک ۺٓاپۺےنرفامای‪:‬ایک ۺھجمۺےسۺراعایۺےکۺابرے ںیمۺابزرُپسۺہن ۺوہیگ؟ ۺرھپےنہکےگل‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیکۺ‬
‫مسق!شرگراعایںیمۺدعؽۺفۺشاصنػۺاقمئۺرکۺیھبۺاتیلوتیھبۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺدعؽۺفشاصنػۺیکۺوکیئۺدلیلۺشیپۺہنۺرکاپاتبجۺکتۺوخدۺابراگہِۺشیہٰلۺ‬
‫ےسۺھجمۺرپۺلضفۺہنۺوہاتذٰہلشۺنجۺریثکۺاعمالمتۺںیمۺدعؽۺفشاصنػۺہنۺرکاپایشۺ ںیہنۺےلۺرکۺسکۺرطحۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺاحرضۺیۺدفں؟ۺہیۺہہکۺ‬
‫ےساجۺےلم۔‬
‫ہکھچکۺیہۺدریۺدعباخقلۺیقیقحۺ ۺ‬‫رکۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺلسلسمۺرفےتۺرےہۺاہیںۺ ۺ‬
‫کت ۺ‬
‫شکی ۺرفشتی ۺںیم ۺےہ ۺہک ۺٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےن ۺشےنپ ۺٓارخی ۺفتق ۺںیم ۺرفامای‪:‬ےھجم ۺاھٹبٕا۔ولوگں ۺےن ۺٓاپ ۺوک ۺاھٹبایوتنیتۺ‬
‫ۺےنشسۺںیمۺوکاتیہ‬ ‫ہیہلمجۺاہک‪:‬ۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ںیمۺفہۺوہںۺہکۺوت ۺ‬
‫ےنمکحۺدایوتۺںیم ۺ‬ ‫ہبت ۺ‬
‫رم ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺیک‪،‬ۺوت ےنۺعنم ۺایکوتریتیۺانرفامینۺیکۺرھپۺاہکۺ‚ َْل اَ‪َ ٟ‬ہ اَْل اہلل‛ۺےکۺاعمےلمۺںیم ۺوکیئۺانرفامینۺںیہنۺیک‪ ،‬ۺرھپ ۺشےنپۺرسۺوکۺدنلبۺایکۺشفریکٹکٹۺابدنھۺرکۺ‬
‫دےنھکی ۺےگل۔یسک ۺےن ۺوپاھچوترفامای‪:‬ںیم ۺزبس ۺابلس ۺفشیل ۺولخمؼ ۺدھکی ۺراہ وہں ۺسج ۺاکقلعت ۺہن ۺشاسنونں ۺےسےہ ۺہن ۺ ۺانجت ۺےس۔شس ۺےک ۺدعبۺ‬
‫ٓاپ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺۺاکشاقتنؽۺوہایگ۔‬
‫ٓ‬
‫خلیفہہاعٌِالظشیزکےاخظیکلنات‪:‬‬
‫ہفیلخ ۺاہرفؿ ۺشرلدیش َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےن ۺشےنپ ۺٓارخی ۺفتق ۺںیم ۺفلتخم ۺونفکں ۺںیم ۺےس ۺشکی ۺنفک ۺاھچاٹن رھپ شۺ س ۺیک ۺرطػۺ‬
‫یھ‪َ :‬ماۤٗ ا َ ْغن ٰی َعن ِ ّیْ َما لِ َی ْه(‪َ )۴۵‬هل ََك َعن ِ ّیْ ُس ْل ٰط ِن َی ْ‬
‫ه(‪( )۴۱‬پ‪،۵۹‬ا‪ٟ‬حاٗٶ‪)۵۹ ،۵۸:‬‬ ‫داھکیشفرہیۺٓاتیۺابمرہکۺزپ ۺ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ریم ۺ‬
‫ےھچکۺاکؾۺہنۺٓاایۺریمشۺامؽۺریمشۺبسۺزفرۺاجاتۺراہ۔‬
‫ٓ‬
‫خلیفہمامٌُالظشیزکےاخظی کلنات‪:‬‬
‫ہیفلخ ۺامومؿ ۺشرلدیش ۺےن ۺرمےن ۺےس ۺےلہپ ۺزنیم ۺرپ ۺرتی ۺڈولشیئ ۺشفر ۺشس ۺرپٹیل ۺایگشفرےنہک ۺاگل‪ :‬ۺشے ۺفہ ۺاپک ۺذشت ۺسج ۺیکۺ‬
‫یگ!ۺشسۺرپۺرمحۺرفامسجۺیکۺابداشتہۺمتخۺوہیکچۺےہ۔‬
‫متخہنۺوہ ۺ‬
‫تہیھبکۺ ۺ‬
‫ابداش ۺ‬
‫ٓ‬
‫خلیفہ ہ‪َ ٌ٣‬ت َؼ‪ ٥‬ب َاہللکےاخظیکلنات‪:‬‬
‫ہفیلخۺ‪ٌ٣‬تؼ‪ ٥‬باہللرمےنۺےسۺےلہپۺہیۺاملکتۺاتہکراہ‪:‬شرگۺےھجمۺولعمؾۺوہاتہکۺریمیۺرمعۺشینتۺوط رصۺےہوتۺںیمۺفہۺہنۺرکاتۺوجۺںیمۺےنۺ‬
‫ایک۔‬
‫ٓ‬
‫خلیفہ ہ‪َ ٨٣‬ت َص ب َاہلل کےاخظیکلنات‪:‬‬
‫َ‬
‫ہفیلخ‪٨٣‬تصباہلل ۺرپۺومتۺےکۺفتقۺۺربھگشٹۺاطریۺیھتۺیسکۺےنۺاہک‪:‬شےۺخلنفَ ہہ ۺفتق! ۺ َم ۺربھگشںیئ۔ۺوت ۺفہۺےنہک ۺاگل‪:‬ۺ‬
‫تٓاریہۺےہ۔‬
‫تیکۺےہۺہکۺدایناجریہۺےہۺشفرۺٓارخ ۺ‬
‫ربھگشٹۺرصػۺشسۺاب ۺ‬
‫ٓ‬ ‫ُ َّ‬
‫سیزىاو ْنظِبًواػ َرض ََیا ہہلل ًَ‪٨‬ہکےاخظیکلنات‪:‬‬
‫ِ‬
‫ص َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺشےنپۺٓارخیۺاحملتۺںیمۺدنچۺدنصفوق ۺ‬
‫ںیکۺاجبنۺداھکیۺشفرۺشینپۺشفالدۺےسۺرفامای‪:‬ہیۺ‬ ‫ۺسانرمعۺفنبۺاع ۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫دنصفؼۺۺوکؿۺےلۺاگ؟رھپۺرفامای‪:‬اکش!ہیۺوینگنیمںۺےسۺرھبےۺوہےت۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ٓ‬
‫حجاجبًیُسفثقفیکےاخظی کلنات‪:‬‬
‫اجحجۺنبۺویفسۺےنۺرمےنۺےسۺےلہپۺہیۺداعیک‪:‬ۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ریمیۺششخبۺرفامدےۺاحالہکنۺولگۺوتۺیہیۺےتہکۺںیہۺہکۺوتۺےھجمۺ‬
‫ںیہنےشخبۺاگ۔‬
‫ۺ‬
‫َّ‬ ‫ٓ‬
‫حجاجبًیُسفکےاخظیکلناتپظاسالفکاـظؽونل‪:‬‬
‫س ۺانرمعۺنبۺدبعشزعلسی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ٌَ ٟ‬زَٱزۺاجح ۺ‬
‫جنبۺویفسۺےکۺشسۺےلمجۺےسۺوخشۺوہشرکےتۺشفر شسۺرپۺرکشۺایکۺرکےتۺ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سان ۺن ۺرصبی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺیک ۺدختم ۺںیم ۺیسک ۺےنۺاجحج ۺاکہی ۺہلمج ۺایبؿ ۺایک ۺوت ۺٓاپ ۺےن ۺوپاھچ ۺ‪:‬ایکۺ‬
‫ےھت۔ ۺشیس ۺرطح ۺبج ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سیکۺششخبۺوہاجےئ۔‬ ‫ےنہیۺہلمجۺاہکاھت؟اتبایایگ‪:‬یجۺاہں۔وتۺٓاپ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےنۺےگلۺ‪:‬ش ۺ‬
‫دیمےہۺش ۺ‬ ‫فشیعقۺشسۺ ۺ‬
‫َّ‬
‫بؼعگاٌسیًکےاقُال‬
‫ِ‬ ‫ِقتىؼً‬
‫ِ‬ ‫سِسظیفعل‪:‬‬

‫لنبیؽىزگیکامقعز‪:‬‬
‫ۺسان ۺاعمذنب ۺلبج ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےکفاصؽ ۺاک ۺفتق ۺبج ۺرقبی ۺٓاای ۺوت ۺٓاپ ۺےن ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺابراگہ ۺںیم ۺرعضۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫یک‪:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ںیمۺھجتۺےسڈراتۺاھتۺشفرۺٓاجۺھجتۺےسۺشدیمںیۺفشہتسبۺےئکۺوہےئۺوہں۔ شےاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬وتاجاتنۺےہ ۺہکۺںیمۺداینۺشفرۺ‬

‫شسۺںیمۺوطلیۺرعہصۺرےنہۺوکۺرہنںیۺاجریۺرکےنۺشفرۺدرتخۺاگلےنۺےکےئلدنسپۺںیہنۺرکاتۺاھتۺہکلبۺںیمۺیبملۺرمعۺشسۺےئلۺوبحمبۺراتھکۺاھتۺ‬
‫اتہک(رفزہۺرھکۺرک)تخسۺرگویمںۺںیمۺایپسۺیکۺدشتۺوکۺربدشتۺرکفںۺ‪،‬وطلیۺرشوتںۺںیم(ابعدتۺرکےک)ںیتقشمۺاتلیھجۺروہںۺشفرۺملعۺ‬
‫دنی ۺیک ۺولفحمں ۺںیم ۺاملعےکاسےنم ۺدفزشونں ۺوھٹیبں۔بج ۺٓاپ ۺرپ ۺزنع ۺیک ۺیتخس ۺڑبھ ۺیئگ ۺشفرشس ۺدقردشدی ۺوہیئگ ۺہک ۺشَب ۺیسک ۺرپ ۺہن ۺوہیئۺ‬
‫وتبجۺیھبۺفیلکتۺےسۺشافہقۺوہاتۺٓاںیھکنۺوھکؽۺدےتیشفرۺرعضۺرکےت‪:‬شےۺریمےۺربۺ!ریمشۺدؾۺشیسۺرطحۺاکنؽۺسجۺرطحۺوتۺاکنالۺرکاتۺ‬
‫ھجتےسۺتبحمۺراتھکۺےہ۔‬
‫ےہ‪،‬ریتیۺزعتۺیکۺمسق!ۺےھجتۺوخبۺولعمؾۺےہۺہکۺریمشۺدؽۺ ۺ‬

‫ؽاسعاہ‪:‬‬
‫ؽىزگیکا ِ‬
‫ۺساناملسؿۺافریس َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےکۺفاصؽۺاکفتقۺبج ح‬
‫ۺرقیۺٓاایۺوتٓاپۺرفےنۺےگل۔رعض‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫یکۺیئگ‪‚:‬ایکۺزیچۺٓاپۺوک ُۺرالۺریہۺےہ؟‛شراشدۺرفامای‪‚:‬ںیمۺداینۺیکۺرحصۺیکۺفہجۺےسۺںیہنۺہکلبۺشسۺےئلۺرفۺراہۺروہںۺہکۺںیمہۺوضحرۺ‬
‫یبنّۺرکمیۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺہیۺفتیصۺرفامیئۺیھتۺہکۺۺداینۺںیمۺزدنیگۺرسبۺرکےنۺےکۺےئلۺمہۺںیمۺےس ۺیسکۺےکۺاپسۺسبۺ‬
‫(‪) 378‬‬
‫شانتۺاسامؿۺوہۺانۺاچےئہۺانتجۺشکیۺوسشرۺاسمرفۺشےنپۺاسھتۺوتہشۺراتھکۺےہ۔‛‬
‫ۺدكيۺایگۺوتۺشسۺیکۺتمیقۺۺدسۺدرمہۺےسۺھچکۺیہۺزشدئیھت۔‬
‫ٓاپۺےکۺفاصؽۺےکدعبۺبجۺٓاپۺاکۺامتؾۺرتہک ا‬
‫ِاہخُشیکیبات‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرپاجینکنۺاکاعمَۺاطریۺوہشوتٓاپۺیکۺزفہج ےنےبرقشروہرکاہک‪َ :‬ٯاحہز‪َ٧‬اہہ ینعیۺاہےئۺمغۺیکۺ‬
‫ۺسانالبؽ َرض ََی ا ہ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ارطبَاہہۺینعیۺفشہۺوخیشۺیکۺابت!ُ ًَسا ‪َ ٠َ٧‬قی اْلَح َب َٶ ہ‪َ ٣‬ح‪ً ٤‬سا َٯح َزبَہۺینعیۺلکۺمہۺشےنپۺدفوتسںۺشےنپۺٓااق ۺفومالۺدمحمۺ‬
‫ابت!وت ۺٓاپ ۺےن ۺزتپ ۺرک ۺرفامای‪َ ‚:‬ٯ َ َ‬
‫مصطفٰےۺػلی اہلل َتٌالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہٯٰا‪َ ٟ‬ہٯس‪ ٠‬ۺ‪٥‬شفرۺٓاپۺےکۺشاحصبۺےسۺالماقتۺرکںیۺےگ۔‛‬
‫َ َ‬ ‫َ‬ ‫ہ َ‬ ‫َ‬

‫قابلعشکمسکظاہٹ‪:‬‬
‫َْ َ‬
‫ۺسانۺًبساہلل نبۺابمرک َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےن ِ‬
‫ۺوبف ۺفافتۺٓاھکۺوھکیلۺشفر ۺرکسمش ۺدیۺشفر ۺہیۺ‬ ‫وقنمؽ ۺےہہک ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ٓاِتیۺابُم َرہکۺالتفتۺرفامیئ‪ :‬لِ ِمثْ ِل ٰهذَ ا فَل َْی ْع َم ِل الْ ٰع ِمل ُْو َ‬
‫ن(‪( )۲۹‬پ‪،۵۱‬ا‪ٟ‬ؼٔت‪)۶۳:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شیسیۺیہۺابتۺےکۺےیلۺاکویمںۺوکۺاکؾۺرکانۺاچےیہ۔‬

‫عِىےکاسببکیاتھا؟‬
‫ۺسانشربشمیہۺیعخنۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴےکۺفاصؽۺاکفتقۺبج ح‬
‫ۺرقیۺٓاایۺوتۺرفےنۺےگل۔ٓاپۺےسۺشسۺاکۺببسۺوپۺاھچۺایگۺوتۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫منہجیکۺفدیع۔‬
‫ںیہایۺ ۺ‬ ‫شراشدۺرفامای‪:‬ںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺاقدۺاکۺشناررکراہۺوہںۺہکۺفہۺےھجم ۺ‬
‫تنجیکۺوخربخشیۺانسےتۺ ۺ‬
‫ۺسانۺدمحمۺنبۺدکنمرۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺیکۺفافتۺاکۺفتقۺبجۺٓااچنہپۺوتۺےبرقشروہرکرفےن ےگل۔ۺرعضۺیکۺیئگ‪‚:‬ویکںۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رفےتۺںیہ؟‛شراشدۺرفامای‪َ :‬ٯاہلل!ںیمۺیسکۺشےسیانگہۺیکۺفہجۺ ۺ‬
‫ےسںیہنۺرفۺر ۺاہسجۺےک‬

‫‪ …378‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س فی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ ،۴۵۱/۴ ،‬حسٱث‪۴۳۰۴:‬‬
‫ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪ ،١‬حسٱث س‪٤٠‬ا‪ ٪‬ا‪ٟٔ‬ارسی‪ ،۳۷۹ /۹ ،‬حسٱث‪۵۱۷۷۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫قلعتمۺےھجمۺملع ۺوہ ۺہکۺںیمۺےنۺایکےہۺنکیلۺےھجمۺشسۺابتۺاکۺوخػۺےہ ۺہک ۺںیمۺےنۺیسکۺاکؾۺوکۺوھچاٹۺھجمسۺرکایکۺوہۺشفرۺفہاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬

‫ےکۺزندکیۺڑبشۺوہ۔‬
‫َ‬
‫ۺعِ َ ْق َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہشینپۺفافتۺےکفتقۺرفےنۺےگل۔بجۺۺشؿۺےسرفےنۺاکۺببسۺوپۺاھچۺ‬
‫ۺساناعرمۺنب َ ْ ح ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ایگۺوتۺشراشدۺرفامای‪:‬ںیمۺومتۺےکۺڈرۺایۺداینۺیکۺتبحمۺںیمۺںیہنۺرفۺراہۺہکلبۺرگویمںۺےکۺرفزفںۺںیمۺدفرہپۺیکۺایپسۺشفرۺرسدویںۺیکۺیبملۺ‬
‫رشوتںۺںیمۺلفنۺامنزیکۺدجشیئۺرپۺرفراہۺوہں۔‬
‫َّ َّ‬
‫ؽاسعاہقلیل‪:‬‬
‫سفظـُیل‪ِ ،‬‬
‫َْ َ‬
‫سانۺلیضفۺنب ِۺعاض َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرپ ِ‬
‫ۺوبفۺفافتۺیشغۺاطریۺوہۺیئگ‪،‬بجۺۺشافہقۺوہشۺوتۺٓاںیھکنۺوھکںیلۺشفرۺ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ََْ‬ ‫شراشدۺرفامای‪َ :‬ٯابہٌ َس َس َ َرفِٗاہ َٯاَٗ‪َ ٠‬ٶ َزا َزِٗاہ ینعیۺاہےئ‬
‫ۺشوسفس!سۺانتکۺوطلیۺےہۺشفرۺزش ِۺدرشہۺانتکۺلیلقۺےہ۔‬

‫اٌيیاکیؽىزگی‪،‬فقظاکیمُت‪:‬‬
‫َْ َ‬
‫ۺسان ۺًبساہلل نب ۺابمرک َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےن ِ‬
‫ۺوبف ۺفِاصؽ ۺشےنپ ۺالغؾ ۺرصن ۺےس ۺرفامای‪‚:‬ریمش ۺرس ۺیٹم ۺرپ ۺرھکۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫دف۔‛ رصنۺرفۺزپش۔ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺدرایتفۺایک‪‚:‬رفۺویکںۺرےہۺوہ؟‛ رصنےنۺرعضۺیک‪‚:‬ےھجمۺٓاپۺیکۺانزۺفوتمعنںۺںیمۺ‬
‫زگری ۺوہیئ ۺزدنیگ ۺاید ۺٓایئگ ۺشفر ۺشس ۺفتق ۺٓاپ ۺشکی ۺریقفرپدیسی ۺیک ۺاحتل ۺںیم ۺداینۺےسۺاجرےہۺںیہ۔‛ٓاپۺےنۺرفامای‪‚:‬اخومشۺ‬
‫ًَز َٯ َج‪!١‬ۺےھجمۺشاینغۺیکۺزدنیگۺشفرۺرقفشۺیکۺومتۺاطعرفامان۔‛رھپۺٓاپ َرح َ‪ ٤‬ہٶ‬ ‫روہ!ۺںیمۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺہیۺداعامیگنۺیھتۺہکۺشےۺاہلل‬
‫اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےنرفامای‪‚:‬مت ۺرصػ ۺشکی ۺرمہبت ۺھجم ۺوک ۺہملک ۺہبیط ۺیک ۺنیقلت ۺرکان ۺ ۺشفر ۺرھپ ۺبج ۺکت ۺںیم ۺوکیئ ۺدفرسی ۺابت ۺہن ۺوبولںۺ‬
‫دفابرہۺنیقلتۺہنۺرکان۔‛‬
‫ۺسانۺاطعءۺنبۺاسیر ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِٔ ٟ‬ارۺرفامےتۺںیہ‪:‬شکیۺصخشۺیکۺومتۺےکۺفتقۺاطیشؿۺشسۺےکۺاپسۺٓاایۺشفرۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شسۺےسۺاہک‪‚:‬وتےنۺاجنتۺاپیل۔‛شسۺےنۺاہک‪‚:‬ںیمۺھجتۺےسۺشبۺیھبۺےبۺوخػۺںیہنۺوہں۔‛‬
‫شکیۺزبرگۺومتۺےکۺفتقۺزشرفراطرۺرفےنۺےگل۔ۺرعضۺیکۺیئگ‪:‬ۺایکۺزیچٓاپۺوک رالریہۺےہ؟ۺرفامای‪ :‬رقٓاؿۺاپکۺیکۺہیۺ‬
‫ٓاِتیۺابُم َرہک‪:‬‬
‫ن(‪( )۴۱‬پ‪،۶‬ا‪٤ٟ‬آئسٵ‪ )۵۷:‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬اہکۺاہللۺشیسۺےسۺوبقؽۺرکاتۺےہۺےسجۺڈرۺےہ۔‬ ‫اِ نَّ َما َی َتق ََّب ُل ّٰ ُ‬
‫ال ِم َن ال ُْم َّت ِق ْی َ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ابتزااِعاىتہا‪:‬‬
‫ۺسانۺنۺرصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴشکیۺصخشۺیکۺومتۺےکۺفتقۺشسۺےکۺاپسۺرشتفیۺالۺےئۺشفرۺرفامای‪:‬سجۺاعمہلمۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫سیکۺشدتبشۺےسانکر ۺہیشکۺشایتخرۺرکینۺاچےئہ۔‬
‫یسیوہۺش ۺ‬
‫اہتنےسۺڈرانۺاچےئہشف ۺرسجۺیکۺشاہتنۺش ۺ‬
‫سیکۺش ۺ‬
‫یسیوہۺش ۺ‬
‫یکۺشدتبشۺش ۺ‬
‫ۺساندینج ۺدغبشدی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ‬
‫ۺسانشوبدمحم ۺشدمح ۺنب ۺدمحمرُجَ ْ ْب ِی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےت ۺںیہ‪:‬ںیم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺوپرشۺرقٓاؿۺ‬‫ۺبفزۺاکۺدؿ(‪) 379‬ۺاھت۔ٓاپۺرقٓاؿۺاپکۺیکۺالتفتۺرفامرےہۺےھت ۺ ّٰ‬
‫ا‪َ ٟ‬ہاز َٴےکاپسۺاحتلۺزنعۺںیمۺاحرضۺاھت‪،‬فہۺہعمجۺشفر َ ْ ُْ ْ‬
‫متخۺرکایل۔ںیمۺےنۺوپاھچ‪‚:‬شےۺشوبشاقلمس!ٓاپۺشسۺاحتلۺںیمۺیھبۺرقٓاؿۺزپھۺرےہۺںیہ؟‛رفامای‪:‬ھجمۺےسۺزایدہۺشفرۺوکؿۺشسۺاکۺقحۺدشرۺ‬
‫ےناکۺفتقۺےہ۔‬ ‫ہمےٹیپلۺاج ۺ‬ ‫ےہہکبجۺۺریمشۺشامعؽۺان ۺ‬
‫ۺ‬
‫عی‬
‫ۺسان ۺشوبدیعس ۺشدمح ۺنب ۺ ٰسی ۺَخشز ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬
‫ۺسان ۺشوبدمحم ُۺر َف ْت ۺنب ۺشدمح ۺدغبشدی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺںیم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َٰ ٟ‬ہابےکۺفاص ۺ‬
‫ؽےکۺفتقۺاحرضۺاھت‪ٓ،‬اپۺہیۺشاعشرۺزپھۺرےہۺےھت‪:‬‬
‫َٯ َتذک َ ہ‬
‫ار‪٫‬ہ‪َ ٥‬ٯٗ َت ا‪ ٟ‬ہ‪٨َ ٤‬ا َجاٵ َ‪َّ٠َ ٟ‬س‬ ‫َح‪َ ٨‬ی ہن ہٗ‪٠‬ہٰ َب ا‪ٌَ ٟ‬ارَٓ َی َن الَ َی ا‪ٟ‬ذ َ‬
‫رك‬
‫َٓ َأَُٰا ًَ َ‪ ٩‬ا‪ٟ‬س‪َ ٧‬ٲا کَأََُا َء ذ َٴ ا‪ٟ‬ش َ َ‬
‫َک‬ ‫اہزَٱ َزت ہ‪ ٛ‬ہؤٯ ٌض ‪٨َ ٤َ ٠َ ٟ‬ا َٱا ًَ‪َ٠‬ٲ‪٥َ٬‬‬
‫ہلل کَاْلَ‪ ٧‬ہح َ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬ز َ‬
‫بَہ َا‪ ٫‬ہ‪َ ١‬ٯز ا َ‬ ‫‪٫‬ہ ہ‪ ٰ٤‬ہ‪ ٣‬ہ‪َ ٥٬‬جٰا َ‪ٌ ٟ‬ٶ ب َ ہ‪ٌَ ٤‬ش ََکُ‬
‫َٯ اَر َٯا ہح ہ‪ ٥٬‬فَی ا‪ ٟ‬ہح ہح َب ‪َ٧‬ح َٰ ا‪ ٟ‬ہٌ ََل َت َ‬
‫َّسٴ‬ ‫َٓ َاج َشا ہ‪ ٣‬ہ‪ ٥٬‬فَی اْلَر َ‬
‫ق َٗتلی ب َ ہحبہ‬
‫َع ہجٰا َ‪٣َ ٩٣‬ص بہٰ ُ‬
‫ض َٯ َْل َرض‬ ‫َٯ َ‪٣‬ا َ َ‬ ‫ٓ ََ‪٤‬ا ََع ہسٰا اَْل بَ ہرق َب َحبَیبَ‪٥َ٬‬‬

‫تظجنہ‪…)۳(:‬داینۺےسوکچۺرکےتۺفتقۺاعرنیفۺےکولقبۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺذرکۺوکۺدنسپۺرکےتۺںیہۺشفرۺوپدیشہۺانماجتۺےکۺشفاقتۺ‬

‫وکۺایدرکےتۺںیہ۔‬
‫تیفیکہیۺوہیتۺےہۺہکۺف ۺہےشنۺںیمۺالتبمۺصخشۺیکۺرطحۺداینۺےسۺۺاغلفۺوہےتۺںیہ۔‬
‫ۺ‬ ‫(‪…)۵‬بجۺومتۺاکۺرفہتشۺشؿۺےکۺاپسۺٓااتۺےہۺوتۺشؿۺیکۺ‬

‫(‪…)۱‬شؿۺیکۺرکفںیۺہشیمہۺشیسیۺہگجۺایقؾۺرکیتۺںیہۺاہجںۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺابعدتۺزگشرۺدنبےۺرفنشۺاتسرفںۺیکۺۺرطح‬

‫‪ …379‬رینفز‪:‬شریشینۺیسمشۺاسؽۺاکۺالہپۺدؿۺ‪،‬ہیۺشریشوینںۺیکۺدیعۺاکۺدؿۺےہ۔(اہبررشتعی‪،۵۸ /۳ ،‬شالطصتۺاہبررشتعی)‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےتکمچۺںیہ۔‬
‫(‪…)۴‬شؿۺےکۺشاسجؾۺزنیمۺںیمۺبیبحۺیکۺتبحمۺںیمۺےبۺاجؿۺرظنۺۺٓاےتۺںیہۺہکبجۺشؿۺیکۺرفںیحۺزیتیۺےسۺاجحابتۺوکۺریچیتۺوہیئۺدنلبیۺیکۺ‬
‫رطػۺوحمۺرفسۺوہۺیتۺںیہ۔‬
‫(‪…)۵‬شیسی ۺہگج ۺاج ۺرک ۺریت ۺںیہ ۺاہجں ۺشںیہن ۺشؿ ۺےک ۺبیبح ۺاک ۺرقب ۺبیصن ۺوہ ۺات ۺےہ ۺرھپ ۺشںیہن ۺیسک ۺتبیصم ۺشفر ۺفیلکت ۺےک ۺےنچنہپ ۺاکۺ‬
‫شاسحسۺںیہنۺوہات۔‬
‫عی‬
‫ۺسانۺشوبدیعسۺشدمحۺنبۺ ٰسی ۺرخشزۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ‬
‫ۺسانۺدینجۺدغبشدیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴےسۺرعضۺیکۺیئگۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫اہللَ ا‪َٰ ٟ‬ہاب ۺرپ ۺزنع ۺےک ۺفتق ۺفدجاک ۺتہب ۺزایدہ ۺہبلغ ۺوہایگاھت‪ٓ،‬اپ ۺےن ۺشراشد ۺرفامای‪:‬وکیئ ۺبجع ۺںیہن ۺہک ۺشؿ ۺیک ۺرفح ۺشےنپ ّ‬
‫ۺرب ۺےسۺ‬
‫سۺعُ ْنص ُرْیۺےسرپفشزۺرکانۺاچہۺریہۺوہ۔‬ ‫قَ َف‬
‫الماقتۺےکۺوشؼۺںیمۺ ِ‬
‫ۺسانذفشونلؿ ۺرصمی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴےس ۺزنع ۺےک ۺفتق ۺوپاھچ ۺایگہک ۺٓاپ ۺیک ۺایک ۺوخششہ ۺےہ؟ ۺشراشد ۺرفامای‪:‬ۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیمۺومتۺےسۺشکیۺہظحلۺےلہپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرعمتفۺاچاتہۺوہں۔‬

‫شکی ۺزبرگ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےس ۺاحتل ۺزنع ۺںیم ۺرعض ۺیک ۺیئگ‪‚:‬اہلل ‛وکایدےئجیک۔ ۺرفامای‪:‬بک ۺکت ۺمت ۺےھجم ۺذ َ ہ‬
‫رك اہلل‬
‫رکےنۺاکۺےتہکۺروہےگۺاحالہکنۺںیمۺشیسۺےکۺذرکۺںیمۺانفۺوہاکچۺوہں۔‬

‫ٌیظخزاکےلئےولهٌیب کاثبُت‪:‬‬
‫ْ‬
‫ۺسانشوبی ۺممسااد َزٱ َ‪َٰ ٨‬رَٴ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺیک ۺدختم ۺںیمۺ‬
‫شکی ۺزبرگ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےت ۺںیہ‪:‬ںیم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫احرضۺاھتۺہکۺشکی ِ ِ ح‬
‫ۺاصحۺرعمتفۺریقفٓاایۺشفرۺالسؾۺرکےکۺےنہکۺاگل‪:‬اہیںۺوکیئۺاپکۺاصػۺہگجۺےہۺاہجںۺشاسنؿۺرمۺےکس؟ۺولوگںۺ‬
‫ےنۺشےسۺشکیۺہگجۺاتبدیۺ‪،‬فاہںۺۺرقبیۺںیمۺاپینۺاکۺشکیۺہمشچۺیھبۺاھت‪،‬ۺشسۺےنۺفوضۺایکۺشفرۺسجۺدقرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺاچاہۺونشلفۺشدشۺ‬
‫ٹ‬
‫ےئکرھپشسۺہگجۺاچنہپۺوجۺشےسۺالتبیئۺیئگۺیھت‪،‬ۺفہۺاپٕاںۺالیھپۺرکۺلاشفرۺرفحۺرپفشزۺرکۺیئگ۔‬
‫لُمیٍمظتیہَُ‪:‬‬
‫ۺسان ۺشوب ۺشةعلس ۺ ۺشدمح ۺنب ۺدمحم َزٱ َ‪َٰ ٨‬رَٴ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺشینپ ۺسلجم ۺںیم ۺرَمدفں ۺشفر ۺوعروتں ۺےک ۺدرایمؿ ۺفظعۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ِْ‬
‫ۺاحرضیۺسلجمۺںیمۺےسۺشکیۺۺوبڑیھۺوعرتۺےنۺانبفیٹۺفدجۺاکۺشاہظرۺرکےتۺوہۺےئ‬
‫رفامرےہۺےھتۺہک‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫خیچۺامریۺ(ٓاپۺےنۺرَمدفںۺیکۺوموجدیگۺںیمۺشسۺزیچۺوکۺربشۺاجۺان)ۺشفرۺشسۺےسۺشراشدۺرفامای‪:‬رماج!(شرگۺہبلغۺاحؽۺںیمۺیچسۺےہ)ۺفہۺوعرتۺشُھٹۺ‬
‫ۺسانشوبشةعلس ۺشدمح ۺنب ۺدمحم ۺا‪ٟ‬سٱ‪ٰ٨‬رٴ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴیک ۺرطػۺ‬
‫رک ۺدرفشزے ۺیک ۺرطػ ۺیلچ ۺیئگ‪،‬درفشزے ۺرپ ۺچنہپ ۺرک ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫دےنھکیۺیگل(شفرۺشرطضشر ۺیکۺاحتل ۺںیم ۺدؽۺیہۺدؽ ۺںیمۺروسشیئۺےس ۺےنچبۺیک ۺداعۺرکےن ۺیگل) ۺرھپ ۺاہک‪:‬ول ۺںیم ۺرمیت ۺوہں ۺ۔ۺہیۺہہک ۺرکۺزنیم ۺرپ ۺرگۺ‬
‫زپیۺشفرۺشسۺاکۺشاقتنؽۺوہۺایگ۔‬
‫َ‬
‫ۺسانۺشوبیۺشدمحۺنبۺدمحم ہرٯذبَارَٴ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬بارَٴیکۺریشمہۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ۺس ُ اتۺافہمطۺتنبۺدمحمۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہاۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ایبؿۺرکیتۺںیہ‪:‬بجۺریمےۺاھبیئۺشوبیۺرفزابریۺیک ۺفافتۺاکۺفتقۺرقبیۺٓاایوتۺشؿۺاکرسۺریمیۺوگدۺںیمۺاھتۺ‪،‬شوہنںۺےنۺٓاںیھکنۺ‬
‫وھکںیل ۺشفر ۺےنہک ۺےگل‪ :‬ۺٓاامسؿ ۺےک ۺدرفشزے ۺوھکؽ ۺدی ۺےئگںیہ‪،‬ںیتنج ۺاجس ۺدی ۺیئگ ۺںیہ ۺشفر ۺےنہک ۺفشالہہک ۺراہ ۺےہ‪:‬شے ۺشوبی! ۺمہۺ‬
‫ےنںیہمتۺدنلبرمےبترپۺاچنہپۺدایۺےہۺاحالہکنۺمتۺشسۺےکۺبلطۺاگرۺںیہنۺےھتۺرھپۺفہۺہیۺرعشۺزپےنھۺےگل‪:‬‬
‫بَ ٌَی ُن َ‪َٰ ٣‬زٵ ُ َحً ّٰی اَ َراکَا‬ ‫ک َْل ‪َ٧‬وَ زتہ الَی س ََٰاکَا‬
‫َٯ َح٘ـ َ‬
‫ٯبَا‪َ ٟ‬دـس ا‪ ٰ٤َ ٟ‬ہرٯز َ َ‪َ ٩٣‬ح َٲاکَا‬ ‫اک ہ‪ٌَ ٣‬ذبَی بَ ۂتہٰ َر ‪َٟ‬حـ ُى‬
‫اَ َر َ‬
‫تظجنہ‪…)۳(:‬ریتیۺتمظعۺفالجتلۺیکۺمسق!بجۺکتۺےھجتۺہنۺدھکیۺولںۺیسکۺرپۺتبحمۺیکۺاگنہۺںیہنۺڈشولںۺاگ۔‬
‫(‪) 380‬‬
‫(‪…)۵‬ںیمۺریتیۺٓاوھکنںۺےکۺامخرۺشفرۺایحۺیکۺفہجۺےسرسخۺوہۺاجےنۺفشےلریتےۺرشخرفںۺےکۺببسۺےھجتۺشےنپۺےئلذعشبۺاتھجمسۺوہں۔‬
‫ہلل‛زپےنھیکۺنیقلتۺیکۺیئگۺوتۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی‬
‫ۺساندینجدغبشدی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴوکزنعۺےکفتق‚ َْلاَ‪َ ٟ‬ہ اَْل ا ہ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺرفامای‪:‬ںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺوکۺوھبؽۺایگۺوہںۺہکۺشےسۺایدۺرکفں!(ینعیۺاہللۺیکۺایۺدوتۺشسۺےس‬

‫یکرظنۺ‬
‫پ ۺ‬
‫تلںیمۺٓا ۺ‬
‫ےہہکۺشسۺاح ۺ‬
‫تل ۺ‬
‫ترپۺدال ۺ‬
‫ںیمےتھکلۺںیہ‪:‬شؿۺشاعشرۺںیمۺشسۺاب ۺ‬
‫ےکتحتۺ‚راسہلۺریشقہی‛ یکۺرشحۺ ۺ‬
‫نبدمحمۺشاصنریۺشؿۺشاعش ۺر ۺ‬
‫‪ …380‬خیۺشالالسؾۺزرکایۺ ۺ‬

‫ٓاپۺیکۺزفہجۺےکۺنۺرپیھتۺشفرۺٓاپۺشسۺابتۺیکۺبلطۺںیمۺےھتۺہکۺاقمؾۺوضحریۺاحلصۺوہاجےئۺشفرۺٓاپۺاکۺدؽۺُیرہاہللۺےسۺعطقنمۺوہاجےئ‪،‬انچہچنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺ‬

‫شسۺاحتلۺںیمۺٓاپۺوکۺشؿۺزیچفںۺرپۺعلطمۺرکدایۺوہنجںۺےنۺٓاپۺیکۺوتہجۺزفہجۺےسۺاٹہۺرکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرطػۺرکۺدیۺشفرشسۺابتۺرپۺٓاپۺےکۺشؿۺشاعشرۺںیمۺیھبۺدالتلۺ‬

‫ۺربۺیکۺرطػۺیھتۺرگمۺٓاپۺےکایخالتۺۺزفہجۺیکۺرطػۺرظنۺےکۺےئلۺٓاپۺےسۺڑگھجۺرےہۺےھتۺشسۺےئلٓاپۺےنۺشینپۺزفہجۺ‬
‫وموجدۺےہۺشسۺےئلۺہکۺٓاپۺیکۺامتؾۺوتہجۺشےنپ ّ‬
‫وکۺذعشبۺرشایۺرھپۺٓاپۺےنۺہیۺاتبایۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺٓاپۺوکۺوکلمتۺشفرۺشینپۺدقرتۺےکۺاجعابئتۺرپۺعلطمۺرفامدایۺوہنجںۺےنۺٓاپۺیکۺوتہجۺوکۺزفہجۺےسلمکمۺوطرۺرپۺ ۺ‬
‫ریھپ‬
‫دای۔(‪٧‬تائخ اْلٓکار‪)۹۸/۴،‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ہحملیھبۺشسۺےسۺاغلفۺںیہنۺوہش)۔‬
‫کی ۺ‬‫رپیکۺاجیتۺےہۺشف ۺرںیمۺوتۺش ۺ‬
‫یک ۺانب ۺ‬
‫تلفغ ۺ‬
‫ۺ‬ ‫ۺ‬

‫ایککےبزلےہؼاعَِسعہه‪:‬‬
‫ْ‬
‫ل‬ ‫ح‬ ‫ت‬‫س‬‫ِ‬
‫ۺسانخیۺ ْ ِ ی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺےکۺاخدؾۺرکبَشؿۺ‬
‫ۺسان ۺرفعجۺنبۺدمحمۺنب ۺریصنۺدغبشدی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴ ۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ا‪ٟ‬سٱ‪ٰ٨‬رٴ ےسۺوپۺاھچ‪‚:‬ومتۺےکۺفتقۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانخیۺیلبشۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴیکۺایکۺتیفیکۺیھت؟‛ وجشبۺدای‪ٓ‚:‬اپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺ‬
‫ےنۺرفامایہکۺشکیۺصخشۺاکۺدرمہۺریمےۺذو ۺےہۺوجۺملظۺیکۺرشہۺےسۺریمےۺاپسۺٓاایگۺاھتۺاحالہکنۺںیمۺشسۺےکۺامکلۺیکۺرطػۺےسۺۺزہشرفںۺ‬
‫درمہۺدہقۺرکاکچۺوہں ۺرگمۺےھجمۺبسۺےسۺزایدہۺشیسۺیکۺرکفۺاھکےئۺاجریہۺےہ۔‛رھپۺشراشدۺرفامای‪‚:‬ےھجمۺامنزۺےکۺےئلۺفوضۺرکفشدف۔‛ںیمۺ‬
‫ےن ۺفوض ۺرکفشدای ۺنکیل ۺدشڑیھ ۺںیم ۺالخؽ ۺرکفشان ۺوھبؽ ۺایگشفر ۺوچہکن ۺشس ۺفتق ۺٓاپ ۺوبؽ ۺںیہن ۺاپرےہےھت ۺشس ۺےئل ۺریمش ۺاہھت ۺڑکپرک ۺشینپۺ‬
‫ۺسان ۺرفعج َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرفےن ۺےگلشفر ۺرفامےن ۺےگل‪‚:‬مت ۺشےسیۺ‬
‫دشڑیھ ۺںیم ۺدشلخ ۺرکدای ۺرھپ ۺٓاپ ۺشاقتنؽ ۺرفام ۺےئگ۔ہی ۺنس ۺرک ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫تہنۺوہش۔‛‬
‫تعیاکۺوکیئۺشدبۺوف ۺ‬
‫ےحملیھبۺرش ۺ‬
‫ی ۺ‬ ‫رمعےکۺٓارخ ۺ‬
‫سجےسۺ ۺ‬
‫ایکوہکۺےگۺ ۺ‬
‫صخشےکۺابرےۺںیمۺ ۺ‬
‫ۺ‬

‫عب ًَز َٯ َج‪١‬سےحیا‪:‬‬

‫ۺسان ۺحرۺنب ۺاحرثۺاحیف ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬کَافَی یک ۺومت ۺاک ۺفتقۺبجۺرقبی ۺٓاایۺوت ۺٓاپ ۺرپۺرپاشیینۺےکۺٓااثرۺاظرہۺوہۺےنۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےگل۔رعضۺیکۺیئگ‪‚:‬وضحر!ۺشاسیوسحمسۺوہۺراہۺےہۺٓاپۺوکۺزدنیگۺےسۺتبحمۺےہ؟‛شراشدۺرفامای‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابراگہۺںیمۺاحرضوہانتہبۺ‬
‫دوششرۺاعمہلمۺےہ۔‛‬
‫ۺساناصا ۺنبۺمِسماارۺرصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺےسۺرعضۺیکۺیئگ‪‚:‬ایکۺٓاپۺشےنپۺوچبںۺشفرۺزریۺافکتلۺےکۺابرےۺںیمۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ہکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺوکۺوھچڑۺرکۺشںیہنۺیسکۺشفرےکۺرپسدۺرکفں۔‛‬
‫ےھجمایحۺٓایتۺےہۺ ۺ‬
‫رکںیۺےگ؟‛شراشدۺرفامای‪ ‚:‬ۺ‬
‫ںیہن ۺ‬
‫یسکوکۺفتیصۺ ۺ‬
‫ۺ‬
‫ۺسانشوبامیلسؿ ۺدشرشین ۺ ٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیےک ۺفاصؽ ۺاک ۺفتق ۺبج ۺرقبی ۺٓاای ۺوت ۺٓا ۺپ ۺےک ۺشاحصب ۺٓاپ ۺیک ۺدختم ۺںیمۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫احرضۺوہۺےئۺشفررعضۺیک‪ٓ‚:‬اپۺوکاشبرتۺوہۺہکۺٓاپۺشسۺربۺیکۺابراگہۺںیمۺاجرےہۺںیہۺوجۺَُٔ ٌہٰررح َٲ‪ ٥‬ےہ۔‛ٓاپۺےنۺرفامای‪:‬متۺولگۺہی‬
‫ۺربۺیکۺابراگہ‬
‫ںںیہنۺےتہک‪‚:‬ڈراجٕا!ہکۺںیہمتۺشبۺۺشس ّ‬
‫ویک ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیمۺشیپۺوہانۺےہوجۺاہمترےۺوھچےٹۺڑبےۺانگوہںۺاکۺاسحبۺےلۺاگشفرۺںیہمتۺۺزسشۺدےۺاگ۔‬
‫ۺسان ۺشوبرکب ۺفشیطس ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴےک ۺفاصؽ ۺےک ۺفتق ۺٓاپ ۺےس ۺرعض ۺیک ۺیئگ ۺہک ۺںیمہ ۺفتیص ۺرفامںیئ۔ۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺربۺاعتٰیلۺاچاتہۺےہۺشےسۺاھتو ۺروہ۔‬
‫رفامای‪:‬وج ّ‬
‫شکی ۺزبرگ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺیک ۺفافت ۺےک ۺفتق ۺشؿ ۺیک ۺویبی ۺرفےن ۺںیگل۔شوہنں ۺےن ۺدرایتف ۺایک ۺہک ۺویکں ۺرفیتۺ‬
‫وہ؟ویبیۺےنۺوجشبۺدای‪ٓ:‬اپۺرپۺرفیتۺوہں۔ۺرفامای‪:‬ۺشرگۺرفانۺیہۺےہۺوتۺشےنپۺٓاپۺرپۺرف‪،‬ۺںیمۺوتشسۺدؿۺےکۺےئلۺ‪40‬اسؽۺےسۺرفراہۺ‬
‫وہں۔‬
‫سلجلعہاہے‪:‬‬
‫ۺسانۺرسیۺیطقس ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ےکۺرمضۺ‬
‫ۺساندینجدغبشدیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شوملتۺںیمۺٓاپۺیکۺایعدتۺےکۺےئلۺاحرضۺوہش‪،‬ۺںیمۺےنۺوپاھچ‪:‬ۺاسیکوسحمسۺرکۺرےہۺںیہ؟ۺوتۺوجشبۺںیمۺٓاپۺےنۺہیۺرعشۺزپاھ‪:‬‬
‫َٯا‪َ ٟ‬ذٴ َا َػابَىَی َ‪ ٩٣‬كَبَٲ َيی‬ ‫ٕ َاط‪ٜ‬ہٰ الَی كَبَٲ َيی َ‪٣‬ابَی‬
‫َ‪ٛ‬ٲ َ‬
‫تظجنہ‪:‬ںیمۺشینپۺفیلکتۺیکۺاکشتیۺشےنپۺبیبطۺےسۺےسیکۺرکفںۺویکہکنۺےھجمۺوجفیلکتۺٓایئۺفہۺریمےۺبیبطۺیہۺیکۺرطػۺ ۺ‬
‫ےسۺٓایئۺےہ۔‬
‫رھپہیۺشاعشرۺزپےھ‪:‬‬
‫ؽلجۺراہۺوہ ۺ؟ ۺ‬
‫سجاکۺد ۺ‬
‫ےچنہپیگۺ ۺ‬
‫ےھکنپیکۺوہشۺایک ۺ‬
‫ےس ۺ‬ ‫یہوتۺشراشدۺرفامای‪:‬شُ ۺ‬
‫پوکۺوہشۺدانیۺاچ ۺ‬
‫اھکنپےلۺرکۺٓا ۺ‬
‫ےن ۺ‬ ‫ںیم ۺ‬
‫ۺ‬
‫َٯال ََک ہب ہ‪٣‬ح َت‪َ ٌٍَ٤‬ٯا‪ٟ‬ؼبرہ ہ‪ٔ٣‬تَر ہَ‪ٚ‬‬ ‫اَ‪ ٠َ٘ ٟ‬ہب ہ‪٣‬حتَر ٌَ‪َ ٚ‬ٯا‪ٟ‬س‪ ٣‬ہٍ ہ‪٣‬شت َب َ ٌ‪ٙ‬‬
‫َ‪٤٣‬ا َج َ‪٨‬اہہ ا‪ٰ٬َ ٟ‬ٴ َٯا‪ٟ‬ظٰ ہ‪َ ٚ‬ٯا‪ ٠َ َ٘ ٟ‬ہ‪ٙ‬‬ ‫َ‪ٛ‬ٲ َ‬
‫ٕ ا‪َ َ ٟ‬رق ہار ًَلی َ‪َْ ٩٣‬ل َ َق َار َ‪ٟ‬ـہِٗ‬
‫َٓا‪٣‬نہن ًَل َی بَہ َ‪٣‬ا َز َا‪ ٦‬بَی َر َ‪ ٣‬ہ‪ٙ‬‬ ‫ک َشی ٌء ٓ َٲ َہ لَی رفَ َ ٌد‬
‫َٱا َرب اَ‪َ ٪‬ٱ ہ‬
‫تظجنہ‪…)۳(:‬د ۺ‬
‫ؽلجۺراہۺےہۺ‪ٓ،‬اوھکنںۺےسۺلیسۺشکشۺرفشںۺےہ‪،‬فیلکتۺوموجدۺےہۺرگمۺربصۺدجشۺےہ۔‬
‫(‪…)۵‬فہۺصخشۺےسجۺاسفنینۺوخششہ‪،‬وشؼۺشفرۺشرطضشبۺےنانگہۺںیمۺڈشؽۺرکۺےبۺرقشرۺرکدایۺشبۺشسۺوکۺسکۺرطحۺرقشرۺٓاےئ؟‬
‫(‪…)۱‬شےۺریمےۺرب ًَز َٯ َج‪!١‬شرگۺیسکۺےشۺںیمۺریمےۺےئلۺھچکۺرشتحۺےہۺوتۺبجۺکتۺریمیۺزدنیگۺوھتڑیۺیسۺیھب‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سےکۺذرےعیشاسحؿۺرفاماتۺرہ۔‬
‫یقےہۺھجمۺرپۺش ۺ‬
‫ۺاب ۺ‬
‫ۺسان ۺخی ۺشوبرکبیلبش ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴےک ۺھچک ۺشاحصبۺوبتق ۺفاصؽ ۺٓاپ ۺیک ۺدختم ۺںیم ۺاحرض ۺوہےئۺ‬
‫وقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫یکنیقلتۺیکۺوتٓاپۺےنوجشبۺںیمۺہیۺشاعشرۺزپےھ‪:‬‬
‫ےنھ ۺ‬ ‫شفر‚ َْلاَ‪َ ٟ‬ہ اَْل ا ہ‬
‫ہلل‛زپ ۺ‬
‫َُیرہ ہ‪٣‬ح َتا ُد الَی ہ‬
‫ا‪َّٟ‬س َد‬ ‫َاَ‪ ٪‬بَیتًا اَ‪َ ٧‬ت َسا‪٨َٛ‬ہہِٗ‬
‫اض بَا‪ ٟ‬ہح َح َخ‬
‫َٱٰ َ‪َ ٦‬ٱات َی ا‪ ٨ٟ‬ہ‬ ‫َٯج ہ‪َ ٬‬ک ا‪٤َ ٟ‬ا ہ‪ ٰ٣‬ہ‪ ٢‬ہححت ہ َ‪٨‬ا‬

‫َٱٰ َ‪ ٦‬اَزًہٰ َ‪َ ٨٣‬ک بَا‪ٟ‬ـ َ َ‬

‫رف َد‬ ‫َْل اَ َت َاح ا ہ‬
‫ہلل لَی رفَ َ ًجا‬
‫تظجنہ‪…)۳(:‬سجۺرھگۺ( ۺ‬
‫ینعیبلقۺومنم)ںیمۺریتےۺولجےۺوہںۺشےسۺرچشوغںۺیکۺاحتجۺںیہنۺوہیت۔‬
‫(‪…)۵‬سجۺدؿۺولگۺذعرۺشیپۺرکںیۺےگۺشسۺدؿۺامہرشذعرۺۺریتیۺذشتۺوہیگۺہکۺفیہۺشدیمفںۺاکۺرمزکےہ۔‬

‫(‪…)۱‬شےۺدنبے!سجۺدؿۺںیمۺھجتۺےسۺفتعسۺفرفشیخۺاموگنںۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےھجمۺفتعسۺفرفش ۺ‬

‫یخہنۺدے۔‬

‫ۺسانۺشوبشةعلسۺنبۺاطعء َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫ۺسانۺدینجدغبشدیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴےکۺاپسۺاجینکنۺ‬ ‫وقنمؽۺےہۺہکۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےکۺاعملۺںیمۺٓاےئ‪،‬ۺالسؾۺایکۺرگمٓاپۺےنۺوجشبۺہن ۺدای‪،‬ۺھچک ۺۺدریۺدعبۺوجشبۺدایشفررفامای‪ :‬ےھجمۺذعمفرۺوھ‪،‬ۺںیمۺشےنپۺفےفیظۺںیمۺوغشمؽۺ‬
‫اھت۔ۺرھپہلبقۺرخۺوہےئۺشفرۺریبکتۺہہکۺرکۺفاصؽۺرفامےئگ۔‬

‫سلکےسعِاؽےپظ‪47‬سال‪:‬‬
‫َ َ‬ ‫َ‬
‫ۺوبف ۺفافت ۺوپ ۺاھچ ۺایگہک ۺٓاپ ۺاک ۺلمع ۺایک ۺاھت؟ ۺٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ‬ ‫ۺسانشوبرکبدمحمۺنبۺی َ ّ ا‬
‫ۺکینۺٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیۺےس ْ ِ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےنرفامای‪:‬شرگۺریمیۺۺومتۺاکۺفتقۺرقبیۺہنۺوہۺاتۺوتۺںیمۺمتۺولوگںۺۺوکشسۺےکقلعتمۺرہۺزگۺہنۺاتبات‪،‬ۺںیمۺشےنپۺدؽۺےکۺدرفشزےۺرپۺ‪40‬اسؽۺ‬
‫یکںیمۺشسۺےکۺاسےنمۺراکفٹۺنبۺایگ۔‬
‫شش ۺ‬
‫ےنشسۺںیمۺٓاےنۺیکۺوک ۺ‬ ‫یھباہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺوسشۺیسکۺدفرس ۺ‬
‫یزیچۺ ۺ‬ ‫کتۺڑھکشۺراہبجۺ ۺ‬

‫سدیکیمُتآساٌہُتیہے‪:‬‬
‫َ‬
‫ن‬ ‫رضحت ۺ ّ مع‬
‫ۺسان ُ ْ َ ِرْ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےت ۺںیہ‪:‬رضحت ّ ِ ُ‬
‫ۺسّانمکح ۺنب ۺدبع ۺشکلمل َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےک ۺفاصؽ ۺےک ۺفتق ۺد ۺ‬
‫رگی‬ ‫م‬ ‫ِّ ُ‬
‫ولوگں ۺےک ۺاسھت ۺںیم ۺیھب ۺوموجداھت‪،‬ںیم ۺےن ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺابراگ ۺہ ۺںیم ۺرعض ۺیک‪:‬شے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ !١‬شؿ ۺرپ ۺومت ۺیک ۺایتخسں ۺٓااس ۺ‬
‫ؿ‬
‫یکھچکۺوخایبںۺذرکۺںیک‪ٓ،‬اپۺیک‬
‫ؿ ۺ‬
‫ںیمےنۺش ۺ‬
‫ہکنہیۺشسۺشسۺرطحۺےھت‪ ،‬ۺ‬
‫ویک ۺ‬
‫رکدے ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺاحتلۺھچکۺیلھبنسۺوتۺوپۺاھچ‪:‬ہیۺوکؿۺوبؽۺۺراہۺےہۺ؟ںیمۺےنرعضۺیک‪:‬ںیم۔ۺرفامای‪:‬کلمۺشوملتۺھجمۺےسۺرفامرےہۺںیہۺہکۺںیمۺرہۺیخسۺرپ(رفحۺضبقۺ‬
‫لگوہۺایگ۔‬
‫یگاکۺرچشغۺ ۺ‬
‫ؿیکۺزدن ۺ‬
‫ےکدعبۺش ۺ‬
‫ےنہک ۺ‬
‫رکےنںیم)رنیمۺرکاتوہںۺ۔ہیۺ ۺ‬
‫ۺ‬
‫ۺسان ۺذحہفی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺشؿ ۺےک ۺاپسۺ‬
‫ۺسان ۺویفس ۺنب ۺشَابسط ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬ہابےک ۺفاصؽ ۺےک ۺفتق ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ٓاےئشفرۺشںیہنۺےبۺر ینۺاکۺاکشرۺدھکیۺرکۺوپۺاھچ‪:‬ایکہیۺربھگشٹۺشفرۺرپاشیینۺاکۺفتقۺےہ؟شوہنںۺےنۺاہک‪:‬شےۺشوبًبساہلل!ںیمۺسکۺےئلۺہنۺ‬
‫ۺسانۺذحہفیۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی‬
‫ربھگشٕاںۺشفرۺویکرکنۺرپاشیؿۺہنۺوہں ۺہکبجۺںیمۺاجاتنۺوہںۺںیمۺےنۺوکیئۺلمعۺشالخصۺےکۺاسھتۺںیہنۺایک۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺاہک‪:‬شسۺکینۺٓادیمۺرپۺریحتۺےہۺےسجۺرمےتۺوہےئۺشسۺابتۺاکۺنیقیۺوہہکۺشےسۺشانپۺشاسیۺوکیئۺلمعۺایدۺںیہنۺوجۺشالخصۺےکۺاسھتۺایکۺ‬
‫وہ۔‬
‫ِازلی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬الَیۺرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺشکی زبرگۺیکۺدختمۺںیمۺ‬
‫ۺسانۺشوبشدمح ہ‪َ ٣‬‬
‫شیسۺرطحۺاکشکیۺشفرۺفشہعقۺےہہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫احرضۺوہشۺ‪،‬ۺفہۺامیبرۺےھتۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابراگہۺںیمۺرعضۺرکۺرےہۺےھت‪:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ۺوتۺریمےۺاسھتۺاسیجۺاچےہۺرکۺاتکسۺےہۺذٰہلش(رفحۺ‬

‫ےنےکۺاعمےلمۺۺںیم)ھجمۺرپۺرنیمۺرفام۔‬
‫ضبقۺرک ۺ‬
‫َْ َ‬ ‫ْ‬
‫ۺسّانشوبیۺم َمْسااد َزٱ َ‪َٰ ٨‬رَٴ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴےکاپس ِ‬
‫ۺففۺفِاصؽۺٓاےئۺشفرۺداعۺدےنیۺےگل‪:‬‬ ‫ھچکۺزبراگؿۺدنی َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬ا ہہلل ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬بَینۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺٓاپۺوکۺہیۺتمعنۺدےۺ‪،‬فہۺتمعنۺدے۔ہیۺداعۺنسۺرکۺٓاپۺسنہۺرکۺےنہکۺےگل‪30:‬اسؽۺےسۺھجمۺرپۺتنجۺشفرۺشسۺیکۺںیتمعنۺشیپۺیکۺ ۺاج‬
‫رکںیہنۺداھکی۔‬ ‫رظنکتۺشاھٹۺ ۺ‬
‫ػ ۺ‬ ‫ںیمےنۺشؿۺیکۺرط ۺ‬ ‫رگم ۺ‬
‫ںیہ ۺ‬
‫یہ ۺ‬
‫ر ۺ‬
‫انر َف ْت ۺنب ۺدمحمدغبشدی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴوکفافت ۺےک ۺفتق‚ َْلاَ‪َ ٟ‬ہ اَْل ا ہ‬
‫ہلل‛زپےنھیک ۺنیقلت ۺیک ۺیئگ ۺوت ۺرفامای‪:‬رضفرۺ‬ ‫ۺس ُ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫سےکۺالعفہۺۺشبۺوکیئۺشاھچۺاکؾۺںیہن۔‬
‫ںاگۺویکہکنۺۺش ۺ‬
‫زپوھ ۺ‬
‫یک‬ ‫ۺسان ۺشوبشنسحل ۺونری ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴےکفاصؽ ۺاک ۺفتق ۺبج ۺرقبی ۺٓاای ۺوت‚ َْلاَ‪َ ٟ‬ہ اَْل ا ہ‬
‫ہلل‛ زپےنھیک ۺنیقلت ۺ ۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیماہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرطػۺںیہنۺاجراہ؟‬
‫یئگ۔ٓاپ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺرفامای‪:‬ایکۺ ۺ‬
‫ُ‬
‫سیزىااماوشافىی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہکاِظال‪:‬‬
‫ِ‬
‫تںیمۺ‬ ‫ۺسانشوبٱحٌی شامسلیعۺ ہ‪٣‬زَن َی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َِ ٟ‬ىَیاکۺایبؿۺےہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانشامؾۺاشیعفۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ٟ‬کَافَیرمضۺشومل ۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےھتوتںیمۺٓاپۺیکۺدختمۺںیمۺاحرضۺوہشۺشفرۺوپاھچ‪:‬شےۺش ۺوبًبساہلل ۺ!ایکۺاحؽۺےہ؟ۺرفامای‪:‬ریمشۺاحؽۺہیۺےہۺہکۺد ۺاینےسۺاجراہۺوہںۺ‪،‬دفوتسںۺ‬
‫ےسۺدج ۺشوہۺراہۺوہں‪،‬شےنپۺربےۺشامعؽۺےسۺالماقت‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺرکےنۺفشالۺوہں‪،‬ومتۺاکۺایپہلۺےنیپۺفشالۺوہں‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺدرابرۺںیمۺاحرضۺوہےنۺفشالۺوہںۺۺشفرۺںیمۺںیہنۺاجاتنۺہکۺریمیۺ‬

‫رفحۺتنجۺںیمۺاجےنۺفشیلۺےہۺہکۺشےسۺابمرکۺابدۺدفںۺایۺمنہجۺںیمۺاجۺےنۺفشیلۺےہۺہکۺشسۺیکۺزعتتیۺرکفں۔ۺرھپہیۺشاعشرۺ‬
‫زپےنھۺےگل‪:‬‬
‫َج ٌَ‪ ٠‬ہت َر َجائ َـٳ ‪َ٧‬ح َٰ ًَٰٔ َ َک ہس‪٤َ ٠‬ا‬ ‫َٯ‪٤َٟ‬ا ٗ ََشا َٗ‪َ ٠‬يی َٯ َؿاَٗت َ‪َ ٣‬ذا‪َ َ٫‬يی‬
‫بَ ٌَٰٔ َ َک َربِّی ک َ َ‬
‫ا‪ ًَٔ ٪‬ہٰ َک َاًوَ َ‪٤‬ا‬ ‫َت ٌَاهَ َ‪٤‬ىَی ذَ‪َ ٧‬يی َٓ‪٤َ٠‬ا َ َق‪٧‬ـت ٗہہِ‬
‫تہ َحٰ ہز َٯ َتٌٔہٰ َ‪ً ٨٣‬ٶ ٯ َت ََک َ‪٣‬ا‬ ‫ٓ ََ‪٤‬ازَ‪َ ٟ‬ت ذَا ًَٰٔ ُ ًَ َ‪ ٩‬ا‪ٟ‬ذ‪َ ٧‬ب ‪َ ٥َٟ‬تزَ‪٢‬‬
‫ک آ َز َ‪٣‬ا‬ ‫َٓ َ‪ٜ‬ٲ َ‬
‫ٕ َٯ َٗس اَُٰٴ َػَٔٲ َ‬ ‫َٯ‪َْ َٰٟ‬ل َک ‪ ٥َٟ‬یہِٰٴ بَاَب‪َ٠‬ٲ َص ًَاب َ ٌس‬
‫تظجنہ‪…)۳(:‬بجۺریمشۺدؽۺتخسۺوہۺایگشفرۺریمےۺرشےتسۺگنتۺوہۺےئگۺوتۺںیمۺےنۺشینپۺشدیمۺوکۺریتےۺوفعۺیکۺاجبنۺفشہطسۺانبایل۔‬
‫ایکوتۺریت ۺشوفعۺڑبشۺالکن۔‬
‫ؿاکۺومشزہنۺ ۺ‬
‫ںیمےنۺریتےۺوفعۺےسۺش ۺ‬
‫نکیلبجۺ ۺ‬
‫اھجمس ۺ‬
‫ںوکۺڑبش ۺ‬
‫ںیمےنۺشےنپۺانگوہ ۺ‬
‫(‪ …)۵‬ۺ‬
‫ہشیمہانگۺوہںۺوکۺاعمػۺایکۺ‪،‬ہشیمہۺوجدۺفرک ۺؾےکۺدرایۺاہباتۺراہۺشفرۺشزرشہۺِرکؾۺفۺشاعن ۺؾۺاعمیفۺےسۺونشزاتۺراہ۔‬
‫(‪…)۱‬وتۺےنۺ ۺ‬
‫(‪…)۴‬شرگریتشرکؾ ۺہن ۺوہات ۺوتشسیلب ۺےک ۺاکہبفے ۺےس ۺوکیئ ۺاعدبچب ۺہن ۺاپاتویکہکن ۺشس ۺنیعل ۺےنوتریتےیفص ۺرضحت ۺٓادؾ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬

‫ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺوکیھبۺاکہب ۺ‬
‫ےنیکۺوکششۺیکۺیھت۔‬

‫‪95‬سالایکسعِاؽےپظسستک‪:‬‬
‫َ َ‬
‫ےساحل ۺزنع ۺںیم ۺوکیئ ۺہلئسم ۺوپاھچایگوتٓاپ ۺیک ۺٓاوھکنں ۺےس ۺٓاوسناجریۺ‬
‫ِ‬ ‫ۺسانشدمحنب َ ْ َْ‬
‫ۺخ َف ْن َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ‬ ‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیہن‬
‫وہےئگۺشفرۺشراشدۺرفامای‪:‬شےۺےٹیب!ۺسجۺدرفشزےۺرپۺاچپونےۺاسؽۺےسۺدکتسۺدےۺراہۺاھتۺشبۺشسۺےکۺےنلھکۺاکۺفتقۺٓاایگۺےہۺ‪،‬ولعمؾۺ ۺ‬
‫َْ‬
‫ےنییکۺرفتصۺاہکں!‬
‫بےھجمۺوجشبۺد ۺ‬
‫تےکۺاسھت‪،‬ش ۺ‬ ‫ےلھکاگۺای َ ا‬
‫ۺش َف ۺ‬ ‫ھت ۺ‬‫تےکۺاس ۺ‬
‫اعسد ۺ‬
‫ػ‬
‫زبراگؿۺدنیۺےنہیۺابںیت(رفسِٓارختۺےکفتق)شراشدرفامںیئوجۺشؿۺےکۺشوحشؽۺںیمۺرفؼۺےکۺاحلظۺےسۺفلتخمۺںیہ‪،‬ضعبۺرپۺوخ ۺ‬
‫ِ‬ ‫ۺ‬
‫اغبلۺاھت‪،‬ضعبۺرپۺشدیمۺشفرضعبۺرپاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺالماقتۺاکوشؼۺشفرۺشسۺیکۺتبحمۺاکۺہبلغۺاھت‪،‬شسۺےئلۺرہۺشکیۺےنۺشینپۺاحتلۺےکۺاطم ۺ‬
‫قب‬
‫وگتفگۺرفامیئۺشفرۺہیۺامتؾۺشوقشؽۺشؿۺےک َ ِ ح‬
‫ۺحۺاحؽۺدرتسۺںیہ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫بؼعگاٌ ِسیً‬
‫ِ‬ ‫قُال‬
‫جياؽَِاِعقبظَِسےمتىلقا ِ‬ ‫بابىنبظ‪:6‬‬

‫(شسۺںیمۺاچرۺںیلصفۺںیہ)‬
‫جياؽَِکےمتىلقواعفیًکاکالو‬ ‫پہلیفعل‪:‬‬
‫اجؿۺےئجیلۺہکۺریصبتۺرےنھکۺفشولںۺےکۺےئلانجزفںۺںیمۺربعتۺاکۺاسامؿۺےہۺزینۺۺشؿۺںیمۺشؿۺےکۺےئلۺہیبنتۺشفرۺتحیصنۺ‬
‫ےہۺہکبجۺاغنیلفۺاکۺاعمہلمۺشسۺےکۺربسکعۺےہۺویکۺہکنۺانجزفںۺوکۺدھکیۺرکۺشؿۺےکۺدؽۺیکۺیتخسۺزمدیۺڑبھۺاجیتۺےہۺشسۺےئلۺہکۺفہۺشسۺ‬
‫وصترۺںیمۺوہےتۺںیہۺہکۺہشیمہۺدفرسفںۺےکۺانجزےۺیہۺدےتھکیۺرںیہۺےگ‪،‬ۺہیۺںیہنۺوسےتچۺہکۺۺشؿۺاکۺانجزہۺیھبۺرضفرۺشےھٹۺاگۺایۺوسےتچۺ‬
‫وتۺںیہۺرگمومتۺوکۺشےنپۺےئلرقبیۺایخؽۺںیہنۺرکےتشفرۺوغرۺںیہنۺرکےتہکۺنجۺولوگںۺےکۺانجزےۺشھٹۺےکچۺںیہۺفہۺیھبۺشیسۺطلغۺ‬
‫یمہفۺںیمۺالتبمۺےھتنکیلۺشؿۺاکۺامگؿۺطلغۺاثتبۺوہشۺشفرۺشؿۺیکۺدمتۺدلجۺوپریۺوہۺیئگۺذٰہلشۺدنبہۺبجۺیھبۺیسکۺانجزےوکۺدےھکیۺوتۺوخدۺوکۺ‬
‫شسۺںیمۺایخۺؽۺرکےۺویکہکنۺرقنعبیۺشسۺاکۺیھبۺانجزہۺشےھٹۺاگۺایۺوتٓاجۺایوہاتکسۺےہلکۺایۺرھپۺرپوسں۔‬
‫ۺسانشوبۺرہریہ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺبجۺوکیئۺانجۺزہۺدےتھکیۺوترفامےت‪:‬اجٕامہۺاہمترےۺےھچیپۺٓارےہۺںیہ۔‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ْ‬
‫مْ‬
‫ۺسان ۺمْکح ُ ْووؽ ۺ ِد َس ِقی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴانجزہ ۺدھکی ۺرک ۺرفامای ۺرکےت‪:‬مت ۺحبص ۺںیم ۺےلچاجٕا‪،‬مہ ۺاشؾ ۺوک ۺٓاےن ۺفشےلۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیہ‪،‬تحیصن ۺاکلم ۺےہ‪ ،‬ۺتلفغ ۺزیتی ۺےس ۺٓایت ۺےہ‪(،‬کین ۺولگ ۺ)شکی ۺشکی ۺرکےکاجرےہ ۺںیہ ۺشفر ۺٓارخ ۺںیم ۺےبفوقػ ۺچبۺ‬
‫رےہںیہ۔‬
‫اسکےساتھکیاہُگا؟‬
‫سان ُشدیسۺنبۺ ُذ َضیْرْ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺبجۺیھبۺیسکۺانجۺزہۺںیمۺرشکیۺوہشۺوتۺۺرصػۺشیسۺوسچۺںیمۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ڈفابۺراہۺہکۺشسۺےکۺاسھتۺایکۺوہاگۺشفرۺہیۺاہکںۺاجےئۺاگ؟‬
‫ۺسانۺامکلۺنبۺدانیۺر ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِٔ ٟ‬ارےکۺاھبیئۺاکۺشاقتنؽۺوہشۺوتۺٓاپۺرفےتۺرفےتۺشؿۺےکۺانجزےۺےکۺرمہشہۺہیۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رفامےتوہۺےئۺےلچۺہکۺدخبشۺ!ریمیۺٓاںیھکنۺشسۺفتقۺکتۺڈنھٹیۺںیہنۺوہںۺیگۺبجۺکتۺےھجمۺہیۺولعمؾۺہنۺوہۺاجۺےئۺہکۺاہمتۺرشۺاکھٹۺانۺ‬
‫ایکۺوہۺاگشفرۺہیۺابتۺےھجمۺرمےتۺدؾۺکتۺولعمؾۺںیہنۺوہۺےکسۺیگ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺسانششمع َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬مہ ۺانجزفں ۺںیم ۺرشکی ۺوہ ۺےت ۺےھت ۺرگم ۺعمجم ۺںیم ۺرہصخش ۺےک ۺرجن ۺفمغ ۺیکۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫سکےسۺزعتتیۺرکںی۔‬
‫ھجمسںیہنۺٓا ۺاتاھتۺہکۺ ۺ‬
‫ببسںیمہۺ ۺ‬
‫ےک ۺ‬
‫ریرظنۺٓاےنۺ ۺ‬
‫وصت ۺ‬
‫ۺساناثتبۺانبینۺٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیۺرفامےتۺںیہ‪:‬مہۺانجزفںۺںیمۺرشتکۺۺایکرکےتشفرۺرہصخشۺوکۺاچدرۺےسشانپۺرسۺڈاھےپنۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫وہشۺداھکیۺرکےتۺےھت۔‬
‫رف ۺات ۺ‬

‫جياؽےکےشظکاکیحالت‪:‬‬
‫زبراگؿ ۺدنی ۺاک ۺومت ۺےس ۺوخػ ۺاک ۺہی ۺاعمَ ۺاھتشفر ۺشب ۺاحتل ۺہی ۺےہ ۺہک ۺانجزے ۺںیم ۺرشکی ۺوہےن ۺفشےل ۺشرثک ۺولوگں ۺوک ۺمہۺ‬
‫ِ‬
‫اتسنہوہششفرۺلیھکۺوکدۺرکاتۺدےتھکیۺںیہۺشفرشؿۺیکۺوگتفگۺاکۺوموضعۺرصػۺیہیۺوہۺاتۺۺےہۺہکۺرمےنۺفشےلۺےنۺفرشا ۺںیمۺایکۺوھچڑشۺشفرۺشسۺےکۺ‬
‫ؿےکۺوھچڑےۺ‬
‫ہکسکۺرطحۺش ۺ‬
‫ںیہ ۺ‬
‫رکفںیمۺوہۺےتۺ ۺ‬
‫س ۺ‬ ‫ےتہکلبۺش ۺ‬
‫ایکےلمۺاگ‪،‬شےنپۺمہۺونیشنںۺشفرۺزعسیفۺشرق ۺابوکۺایدۺںیہنۺرک ۺ‬
‫دعبۺشسۺےکفراثۺ ۺوک ۺ‬
‫وہۺےئۺھچکۺامؽۺوکۺاحلصۺایکۺاجےئۺشفرۺوسشےئۺدنچۺشکیۺےکۺوکیئۺیھبۺشےنپۺانجزےۺشفرۺشسۺےکۺشےتھٹۺفتقۺشینپۺاحتلۺےکۺابرےۺںیمۺوغرۺ‬
‫َ‬
‫ںیہنۺرکات‪،‬ۺشسۺتلفغۺاکۺببسۺشسۺےکۺوسشۺشفرۺھچکۺںیہنۺہکۺشؿۺےکۺدؽۺانرفاموینںۺشفرۺانگۺوہںۺیکۺرثکتۺےکببسۺتخسۺوہۺےکچۺںیہۺ ّٰیۺ‬
‫ذن‬

‫ہکۺامہریۺاحتلۺہیۺوہۺیکچۺےہۺہکۺمہۺاہلل ًَز َٯ َج‪ٓ، ١‬ارختۺےکۺدؿۺشفرۺٓاےگۺشیپۺٓاےنۺفشےلۺڑبےۺڑبےۺرطخشتۺوکۺوھبؽۺےئگۺںیہۺشفرۺ‬

‫تلفغ ۺاک ۺاکشر ۺوہرکلیھک ۺوکد ۺ ۺشفر ۺےب ۺافدئہ ۺاکومں ۺںیم ۺگل ۺےئگ ۺںیہ۔ ۺمہ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےس ۺشس ۺتلفغ ۺےس ۺدیبشری ۺاک ۺوسشؽ ۺرکےت ۺںیہ۔ۺ‬
‫انجزفں ۺںیمۺرشکیۺوہےنۺفشولںۺیکۺبسۺےسۺشیھچۺاحتلۺہیۺےہ ۺہکۺفہۺتیمۺرپٓاوسناہبںیئۺہکلبۺشرگۺلقعۺرےتھکۺوہںۺوتۺتیمۺےکۺاجبےئۺ‬
‫شےنپۺشفرپۺرفںیئ۔‬

‫مظىےِاالتیًامُعسےىجاتپاچکا‪:‬‬
‫ۺسانۺشربشمیہۺزَ ّاات ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬ہابےنۺولوگںۺوکۺتیمۺےکۺےئلۺداعۺےئرتمحۺرکےتۺداھکیۺوتۺشراشدۺرفامای‪:‬ہیۺصخشۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےمتےکۺوخػۺےسۺشنمۺاپۺاکچ۔‬
‫ٹھکچۺاکچ‪،‬اخ ۺ‬
‫تاکۺرہچہۺدھکیۺاکچۺ‪،‬ومتۺیکۺڑکفش ۺ‬
‫وتنیتۺدتشہۺانکۺشومرۺےسۺاجنتۺاپۺایگ‪،‬کلمۺشومل ۺ‬
‫شوبُعْفۺنب َ َۺَعاءےتہکۺںیہ‪:‬ںیمۺۺرجریۺاشرعۺےکۺاپسۺاھٹیبۺوہشۺاھتۺ‪،‬فہۺشےنپۺاکبتۺوکۺرعشۺوھکلشۺراہۺاھتۺہکۺشکیۺانجزہۺاسےنمۺٓاایۺ‪،‬رجریۺ‬
‫َْ‬
‫ےنےھجمۺوبڑاھۺرکدایۺےہ۔رھپۺہی‬
‫ےنےسۺرکۺایگشف ۺرےنہکۺاگل‪:‬دخبش!شؿۺانجزفںۺ ۺ‬
‫وھکلش ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺشاعشرۺزپےھ‪:‬‬
‫َٯ ‪ ٠َ٧‬ہ‪ ٰ٬‬ح َی َن َتذ َ‪ ٫‬ہب ہ‪٣‬سب َ َز ُ‬
‫ات‬ ‫تہ َزٯًہ َ‪٨‬ا ا‪َ ٟ‬ح َ‪٨‬ائَز ہ ہ‪٘٣‬ب َ ََل ُت‬
‫َاب ًَا َزت َرات ٌََ ُ‬
‫ات‬ ‫َٓ‪٤َ٠‬ا ُ َ‬ ‫ركٯ ًَ ُٶ ثہ‪ُ ٠‬ٶ ‪ َ ٟ‬ہ‪َِ ٤‬ا َر ذَئبُ‬
‫ََ‬
‫تظجنہ‪…)۳(:‬انجزے ۺبج ۺاسےنم ۺٓاےت ۺںیہ ۺوت ۺںیمہ ۺوخػ ۺزدہ ۺرکدےتی ۺںیہ ۺ ۺشفر ۺبج ۺےلچ ۺاجےت ۺںیہۺوت ۺمہۺلیھک ۺںیمۺگلۺ‬
‫اجےتۺںیہ۔‬
‫وہاجۺاتۺےہۺوتۺرھپۺرچےنۺاتگلۺےہ۔‬
‫ےہۺشفرۺبجۺڑیھبایۺاغبئۺ ۺ‬
‫(‪…)۵‬سجۺۺرطحۺرکبویںۺاکۺرویڑڑیھبیۺےکۺےلمحۺےکببسۺڈرۺاجات ۺ‬

‫جياؽےمیٍحاؼظیکےآساب‪:‬‬
‫انجزےۺںیمۺاحرضۺوہےنۺےکٓادشبۺہیۺںیہۺہکۺۺوغرۺفرکفۺرکے‪،‬تلفغۺےسۺاتچبۺرےہۺ‪،‬ذینہۺوطرۺرپۺومتۺےکۺےئلۺایترۺ‬
‫رےہشفرۺوتمشعضۺنبۺرکشسۺےکۺرمہشہۺےلچ۔مہۺےنۺہقفۺےکۺایبؿۺںیمۺشسۺےکۺٓادشبۺفننسۺایبؿۺرکۺدیۺںیہ۔شکیۺشدبۺہیۺیھبۺ‬
‫ےہ ۺہک ۺتیم ۺےک ۺقلعتم ۺشاھچ ۺامگؿ ۺرےھک ۺوخشہ ۺفہ ۺافقس ۺیہ ۺویکں ۺہن ۺوہ ۺشفر ۺشےنپ ۺقلعتم ۺربش ۺامگؿ ۺرےھک ۺشرگ ۺہچ ۺاظبرہکین ۺوہ ۺویک ۺہکنۺ‬
‫اخہمتۺاکۺاعمہلمۺوخانفۺکۺےہ‪،‬ۺشسۺیکۺتقیقحۺوکۺںیہنۺاجانۺاجاتکس۔ۺشاسیۺوکؿۺےہۺسجۺےنۺانگہۺہنۺےئکۺوہں؟‬
‫ۺسانرمعۺنبۺذر َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےکۺزپفیسۺاکۺشاقتنؽۺوہۺایگ‪،‬فہۺاہنتیۺاگہنگرۺصخشۺاھت‪،‬شسۺیکۺربشیئۺےکۺببسۺتہبۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےسۺولگۺشسۺےکۺانجزےۺںیمۺرشکیۺںیہنۺوہۺےئۺرگمۺٓاپۺےنۺرشکیۺوہۺرکۺشسۺیکۺامنزۺانجزہۺزپیھ‪ ،‬بجۺشےسۺربقۺںیمۺشاترۺدایۺایگۺ‬
‫وتۺٓاپۺےنۺشسۺیکۺربقۺےکۺاپسۺڑھکےۺوہۺرکۺشراشدۺرفامای‪:‬شےۺشوبۺالفں!اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ھجتۺرپۺرمحۺرفامےئ‪،‬وتۺرمعۺرھبۺدیقع ہہۺوتدیحۺرپۺاق ۺ‬
‫مئ‬
‫راہۺشفرۺدجسفںۺےسۺشانپۺرہچہۺرگدۺٓاولدۺرکاتراہ۔ۺولگۺشرگہچۺےھجتۺانگہۺاگرۺشفرۺاطخاکرےتہکۺںیہۺۺرگممہۺںیمۺےسۺوکؿۺصخشۺشاسیۺےہۺسجۺ‬
‫ےنۺانگہۺںیہنۺےئکشفرۺاطخۺاکۺشراکتبۺںیہنۺایک۔‬
‫حکایت‪:‬شظابیکیبدصضکاعاؽ‬
‫وقنمؽۺےہۺہکۺرصبہۺےکۺرقیبیۺالعےقۺںیمۺشکیۺانگہۺاگرۺصخشۺاکۺشاقتنؽۺوہش‪،‬شسۺےکتہبۺزایدہۺانگوہںۺںیمۺالتبموہےنۺ‬
‫یک ۺفہج ۺےسولگ ۺشس ۺےکاحالت ۺوکاجےنن ۺیک ۺوکشش ۺںیہن ۺرکےت ۺےھت‪،‬انچہچن ۺشس ۺیک ۺویبی ۺےن ۺوکیئ ۺشاسی ۺصخش ۺہن ۺاپای ۺوج ۺانجزہۺ‬
‫شاھٹےنۺرپۺشسۺیکۺدمدۺرکےکسۺوتۺشسۺےنۺرکشےئۺرپۺزمدفرۺےئلشفرۺشؿۺیکۺدمدۺےسۺشےس‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وبجمرشۺشےسۺدنفۺرکےنۺےکۺےئلۺرحصشۺںیمۺےلاجایۺایگ‪،‬ۺفاہںۺرقبیۺیہۺ‬
‫انجزہۺاگہۺےلۺیئگۺرگمۺیسکۺےنشسۺیکۺامنزۺانجۺزہۺہنۺزپیھۺ‪ً ،‬‬
‫اہپڑۺۺرپشکیۺابعدتۺزگشراھتۺسجۺاکۺامشرۺڑبےۺابعدتۺزگشرںۺںیمۺوہاتۺاھت‪،‬شےسۺدھکیۺرکۺشاسیۺگلۺراہۺاھتۺوگایۺفہۺےلہپۺیہۺےسۺانجزےۺاکۺ‬
‫رظتنم ۺےہ‪،‬بج ۺابعدت ۺزگشرصخش ۺےن ۺشس ۺیک ۺامنز ۺانجزہ ۺزپےنھ ۺاک ۺشرشدہ ۺایک ۺوت ۺٓاانۺًافانً ۺرہش ۺںیم ۺہی ۺربخ ۺلیھپ ۺیئگ ۺہک ۺالفں ۺابعدتۺ‬
‫زگشراہپڑ ۺےس ۺشرت ۺرک ۺشس ۺیک ۺامنز ۺانجزہ ۺزپےنھ ۺےک ۺےئلٓاای ۺےہ ۺانچہچن ۺرہش ۺےک ۺولگ ۺاھبےگ ۺاھبےگ ۺٓاےئ ۺۺشفرۺشس ۺیکۺشدتقش ۺںیم ۺامنزۺ‬
‫انجزہ ۺشدش ۺیک ۺ‪،‬ابعدت ۺزگشر ۺےک ۺامنز ۺانجزہ ۺزپاھےن ۺےک ۺببس ۺولگ ۺریحشؿ ۺوہےئگشفرۺشس ۺاکۺشاہظر ۺابعدت ۺزگشر ۺےس ۺایک ۺوت ۺشس ۺےنۺ‬
‫اہک‪:‬ھجمۺےسۺوخشبۺںیمۺاہکۺایگۺہکۺالفںۺہگجۺاجٕا‪،‬ۺفاہںۺںیہمتۺشکیۺانجزہۺرظنۺٓاےئۺاگۺسجۺےکۺاسھتۺشکیۺوعرتۺےکۺوسشۺشفرۺوکیئۺ‬
‫ہنۺوہاگ‪،‬ۺشسۺیکۺامنزۺانجزہۺزپوھۺشسۺےئلۺہکۺشسۺیکۺرفغمتۺرکۺدیۺیئگۺےہۺ‪،‬ولوگںۺیکۺریحتۺںیمۺشفرۺیھبۺشاضہفۺوہایگ‪،‬ۺابعدتۺزگشرۺ‬
‫ےن ۺشس ۺیک ۺویبی ۺوکولبشای ۺشفر ۺشس ۺےک ۺاحالت ۺولعمؾ ۺےئک ۺوت ۺویبی ۺےن ۺاہک‪:‬ہی ۺشاسی ۺیہ ۺاھت ۺاسیج ۺہک ۺولوگں ۺںیم ۺوہشمر ۺےہ ۺشفر ۺدؿ ۺاکۺ‬
‫شرثکہصح ۺرششب ۺاخےن ۺںیم ۺرششب ۺونیش ۺںیم ۺوغشمؽ ۺراتہ ۺاھت۔ابعدت ۺزگشر ۺےن ۺاہک‪:‬وغر ۺرکف!ایک ۺمت ۺشس ۺاک ۺوکیئ ۺکین ۺلمع ۺاجیتنۺ‬
‫وہ؟ویبیۺےنۺۺاہک‪:‬اہں!ۺشسۺںیمۺنیتۺابںیتۺںیھتۺ‪،‬شکیۺوتۺہیۺہکۺرفزشہنۺحبصۺےکۺفتقۺبجۺشسۺاکۺ ہشۺشرتاتۺوتۺڑپکےۺدبتلیۺۺرکےکۺ‬
‫رجفۺیکۺامنزۺامجتعۺےسۺزپاتھرھپۺرششبۺاخےنۺںیمۺاجۺرکۺدفابرہۺانگوہںۺںیمۺوغشمؽۺوہۺاجۺات‪،‬دفرسیۺابتۺہیۺہکۺشکیۺایۺدفۺمیتیۺےچبۺ‬
‫ۺُحۺ ُ ُ و‬
‫ُسکۺایکۺرکاتۺشفرۺشؿۺیکۺتہبۺزایدہۺ‬ ‫رہۺفتقۺشسۺےکۺرھگ ۺںیمۺوموجدۺرےتہۺےھتۺنجۺےکۺاسھتۺفہۺشینپۺشفالدۺےسۺیھبۺزایدہ ُ ْ ِ‬
‫دھکی ۺاھبؽ ۺایک ۺرکات‪،‬رسیتی ۺہی ۺہک ۺدفرشؿ ۺ ہش ۺرشت ۺیک ۺاتریکی ۺںیم ۺبج ۺشس ۺیک ۺاحتل ۺھچک ۺیتلھبنس ۺوت ۺرفات ۺوہش ۺاتہک‪ :‬ۺشے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬وت ۺشسۺ‬
‫سیکۺشنھجلۺدفرۺوہۺیئگ۔‬
‫سےکۺقلعتمۺش ۺ‬
‫نسرکۺفشسپۺالچایگۺشفرۺش ۺ‬
‫ؿاسۺوگہشۺرھبانۺاچاتہۺےہ؟ابعدتۺزگش ۺرہیۺ ۺ‬
‫خاکۺوک ۺ‬
‫دبابنطۺےسۺدفز ۺ‬

‫بغیمعیبتسےىجات‪:‬‬
‫ْ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ۺسانۺ َشوُبش َّلض ْہ َتحااء ِ َ‬
‫ۺلِصۺنبۺشَْۺدعفیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴےکۺاھبیئۺیکۺدتنیفۺبجۺلمکمۺوہۺیکچۺوتۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺشؿۺیکۺربقۺےکۺاپسۺہیۺشاعشرۺےہک‪:‬‬
‫َٯ اَْل َٓانَ ِّی َْل اَ َخا‪ٟ‬ہــ َ‬
‫ک ‪َ٧‬ا َجٲا‬ ‫َٓاَ‪َ ٪‬ت‪٨‬خہ َ‪٬َ ٨٣‬ا َت‪٨‬خہ َ‪ ٩٣‬ذ َٴ ًَوَٲ َ‪ُ ٤‬ٶ‬
‫تظجنہ‪:‬شرگۺوتۺربقۺےکۺشاحتمؿۺںیمۺاکۺایمبۺوہۺایگوتۺڑبیۺتبیصمۺےسۺاجنتۺاپۺایگفرہنۺںیمۺےھجتۺاجنتۺاپۺےنۺفشالۺںیہنۺاتھجمس۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫احُالقبظکےباعےمیٍاقُال‬ ‫سِسظیفعل‪:‬‬

‫سبسےبغاؽاہز‪:‬‬
‫‪٢‬اہلل َػلی ا ہ‬
‫ہلل‬ ‫ۺسانۺاحضکۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َٰ ٟ‬ہابایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺشکیۺصخشۺےنۺابراگہۺِراستلںیمۺرعضۺیک‪‚:‬ٱارسٰ َ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬ولوگںۺںیمۺبسۺےسۺڑبشۺزشدہۺوکؿۺےہ؟‛شراشدۺرفامای‪‚:‬فہۺصخشۺوجۺربقۺشفرۺےنلگۺڑسےنۺوکۺہنۺوھبےل‪،‬داینۺیکۺزشدئۺزتنیۺ‬
‫وھچڑ ۺدے‪،‬ابیق ۺرےنہ ۺفشیل(ٓارخت)وک ۺانف ۺوہاج ۺےن ۺفشیل(داین)رپ ۺرتحیج ۺدے‪ ،‬ۺٓاےن ۺفشےل ۺلک ۺوکشینپ ۺزدنیگ ۺںیم ۺامشر ۺہن ۺرکےشفروخد ۺوکۺ‬
‫(‪) 381‬‬
‫ںںیمۺوصترۺرکے۔‛‬
‫ربقفشول ۺ‬

‫بہتظیًاِعسچےپغِسی‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺسانۺیُّۺشرملب یۺ َرك َ‪ ٦‬اہللہ َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪٥‬ۺیکۺدختمۺںیمۺرعضۺیکۺیئگ‪ٓ:‬اپۺےنۺربقفںۺےکۺزپفسۺںیمۺویکںۺوکستنۺ‬
‫ض‬
‫ٰ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شایتخۺررکۺریھکۺےہ؟شراشدۺرفامای‪:‬ںیمۺشںیہنۺرتہبنیۺشف ۺراچسۺزپفیسۺاپاتۺوہں‪،‬شینپۺزابںینۺرفےکۺرےتھکۺںیہۺشفرۺٓارختۺیکۺایدۺدالےتۺںیہ۔‬

‫خُفياکميمظ‪:‬‬
‫حش‪َ ٥‬ػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪َ ٣َ :‬اراَٱ ہت َ‪٨٣‬وَ ًزا اَْل َٯ ا‪َ٘ ٟ‬برہ آَوَ ہٍ َ‪ ٨٣‬ہہ ینعی ۺربقۺےسۺڑبھۺرکۺوخانفکۺ‬ ‫وضحریبنّۺشرکؾ‪ ٧،‬ہٰرَ ہ‪َ ٣‬‬
‫(‪) 382‬‬
‫یھبکںیمۺےنۺداھکیۺیہۺںیہن۔‬
‫رظنمۺ ۺ‬
‫اصح ۺولالک ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےک ۺرمہشہۺ‬ ‫فؼ ۺشمظع َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬مہ ۺ ّ‬
‫یبن ۺاپک ۺ‪ ِ ِ ،‬ح‬ ‫افر ِ‬‫ۺس ُ َ ْ‬
‫انُع ُ‬ ‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺشکیۺربقۺےکۺاپۺسۺھٹیبۺےئگ‪،‬ںیمۺٓاپ ےسۺولوگںۺںیمۺبسۺےسۺزایۺدہۺرقبیۺاھت‪ٓ،‬اپ َػلی ا ہ‬
‫ہلل‬ ‫ربقاتسؿۺےئگ‪ٓ،‬اپۺ َػلی ا ہ‬

‫َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺرفےن ۺےگل‪،‬ںیم ۺیھب ۺرفدای ۺشفر ۺدرگی ۺولگ ۺیھب ۺرفےن ۺےگل‪ٓ،‬اپ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشاسفتسررفامای‪:‬ویکں ۺرفۺ‬
‫ںیمےنۺشےنپۺربۺ‬
‫بہیکۺربقۺےہ‪ ،‬ۺ‬
‫ہنمتنبۺف ۺ‬
‫ےنیکۺفہجۺےس۔شراشدۺرفامای‪:‬ہیۺریمیۺفشدل ہہۺامدجہۺٓا ۺ‬
‫مہےنۺرعضۺیکۺ‪ٓ:‬اپ ےکۺرف ۺ‬
‫رےہۺوہ؟ ۺ‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬‬

‫‪ …381‬طٌب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب فی ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ٯٗص اْل‪ ،۱۵۵ /۷ ،١٣‬حسٱث‪۳۰۵۶۵:‬‬

‫‪ …382‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ذرك ا‪ٟ٘‬بر ٯا‪ٟ‬بلی‪ ،۵۰۰ /۴ ،‬حسٱث‪۴۵۶۷:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےسشۺ ؿۺیکۺربقشونرۺیکۺزایرتۺشفرۺشؿۺےکۺےئلۺشافغتسرۺیکۺشاجزتۺاچیہ‪،‬زایرتۺرکےنۺیکۺشاجزتۺدےۺدیۺیئگۺشہتبلۺشافغتسرۺےسۺ‬
‫مَ ْنعۺرکدایۺایگ‪،‬شسۺےئلۺےھجمۺشؿۺرپۺرمحۺٓاایگۺسجۺرطحۺشفالدۺوکۺشینپۺۺامںۺرپۺٓااتۺےہ ۔‬
‫(‪) 384( ) 383‬‬

‫َّ‬
‫آىسُؤَسےتظساػھی‪:‬‬
‫شریمشلم وونینمۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانامثعؿۺنبۺافعؿۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺبجۺیسکۺربقۺےکۺاپسۺڑھکےۺوہۺےتۺوتۺشسۺدقرۺرفےتۺہکۺ‬
‫ٓاوسنٕاںۺےسۺٓاپۺیکۺدشڑیھۺابمرکۺرَتۺوہاجایۺرکیتۺیھت‪،‬یسکۺےنۺوپۺاھچ‪ٓ:‬اپۺتنجۺفۺدفزخۺاکۺذرکۺرکےتۺںیہۺوتۺںیہنۺرفےتۺرگمربقۺ‬
‫ےکۺاپسۺۺڑھکےوہےتۺںیہۺوتۺرفےتۺںیہ؟ٓاپۺےنۺرفامای‪:‬ۺںیمۺےنۺیبنّۺشرکؾ‪،‬ۺون ِرۺمسجمۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬وکۺرفامےتۺانسۺےہۺ‬
‫ہکۺربقۺٓارختۺیکۺزنمولںۺںیمۺےسۺیلہپۺزنمؽۺےہۺشرگۺشسۺےسۺاجنتۺلمۺیئگۺوتۺشسۺےکۺدعبۺیکۺزنمںیلۺشسۺےسۺزایدہۺٓااسؿۺوہۺںۺ‬
‫(‪) 385‬‬
‫یگۺۺشفرۺشرگۺشسۺےسۺاجنتۺہنۺیلمۺوتۺشسۺےکۺدعبۺیکۺزنمںیلۺشسۺےسۺزایۺدہۺتخسۺوہۺںۺیگ۔‬

‫احفۺشنبۺاشنی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬بَینشینپۺاتکبۺ’’اَ‪٨ٟ‬اسَذ َٯا‪ ٨٤َ ٟ‬ہشٰر‘‘ںیمۺذرکۺرکےتںیہۺہکۺش ُُّؾۺشلموونینمۺ‬ ‫ٰاہب ا‪٠ٟ‬سہ‪٧‬ـٲٶ‪،‬ۺدلج‪،1‬ۺہحفص‪ 314‬رپےہ‪ِ :‬‬ ‫‪ …383‬رش ہح ا‪ٟ‬زرٗانی ًَل َی ا‪َ ٤َ ٟ‬‬
‫َ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬شینپۺفشدل ہہۺامدجہۺیکۺربقۺیکۺزایرتۺےکۺےئلےئگۺشفرۺ‬ ‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاےسرمفیۺےہۺہکۺح َح ہٶ ا‪َٰ ٟ‬زاَۺےکۺومعقۺرپۺوضحر َػلی ا ہ‬ ‫ۺسّ ُ اتۺاعہشئۺدہقی َرض ََی ا ہ‬ ‫رضحت ّ ِ َ‬
‫احفۺشنبۺ‬ ‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬رپشامیؿۺالںیئ۔ہحفص‪316‬رپۺےہ‪ِ :‬‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺشینپۺفشدل ہہۺامدجہۺوکۺزدنہۺرکےنۺیکۺداعۺیکۺوتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺشںیہنۺزدنہۺرفامدایشفرفہۺٓاپ َػلی ا ہ‬
‫سہ‬
‫ۺُمتعن ۺشِافغتسر ۺفشیلۺ‬ ‫ۺسشانلس ۺ َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬اہللہ َت ٌَالیرفامےت ۺںیہ ۺہک ُ ا‬ ‫احف ۺشنب ۺعَساارک‪،‬العہم ۺ ُ َ ْتلی‪،‬العہم ۺم ُح ِ حب ۺربطی‪،‬العہم ۺانرصشدلنی ۺنب ۺرینم ۺشفرالعہم ۺشنب ّ ِ ُ ّ‬
‫اشنی‪،‬بیطخ ۺدغبشدی‪ِ ،‬‬
‫َ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےکۺفشدلنیۺرکنیمیۺ‬ ‫ۺسدمحم ۺرمب ٰضی ۺزَ دیبی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَیرفامےت ۺںیہ‪:‬وضحر َػلی ا ہ‬
‫رفشتی ۺشس ۺدحثی ۺےس ۺوسنمخ ۺےہ۔اشرح ۺشایحء ۺشولعلؾ ۺالعہم ّ ِ ّ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬رپشامیؿ ۺالےئ‪،‬شس ۺ ۺرفشتی ۺوک(دفرسی ۺدنسےکاسھت)العہم ۺیلیہس ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَی ےن ۺ’’ َرٯ ہق اْلہ‪ ٧‬ہٕ‘‘ںیم ۺش ُُّؾۺ‬ ‫دعبِفافت ۺ ۺزدنہ ۺوہرک ۺٓاپ ۺ َػلی ا ہ‬
‫َ‬
‫ۺس ُ ات ۺاعہشئ ۺدہقی َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاےسرفشتی ۺایک ۺشفر ۺبیطخ ۺدغبشدی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴ ےن ۺ’’اَ‪ٟ‬شابَ‪َ ٙ‬ٯا‪َٟ‬لح َ‪‘‘ٙ‬ںیم ۺشےس ۺذرک ۺایک۔احظف ۺالعہمۺ‬ ‫شلم وونینم ۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ؿےکۺقلعتمۺاستۺراسلئۺفینصتۺرفامےئۺشفرشسۺوموضعۺےکۺقلعتمۺریمش(ینعیۺ‬ ‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےکۺفشدلنیۺرکنیمیۺےکۺشامی ۺ‬ ‫سویط ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَیےنۺوضحر َػلی ا ہ‬
‫ُُ‬
‫‪٠٣‬دؼا)‬
‫ٴ ا‪َ ٨ٟ‬يی ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬د َتار‘‘ےہ۔(اتحاٖ ا‪ٟ‬شازٵ ا‪٤ٟ‬ت٘ین‪ً ۴۱۱ /۳۰ ،‬‬
‫اصبحۺشاحتػۺاک)یھبۺشکیۺرِاسہلۺانبؾ’’اَْلَ‪٧‬ت ََؼار ‪ََٰ ٟ‬ا‪ََ ٟ‬س َ‬
‫‪ …384‬ا‪٤ٟ‬ؼ‪ٌٟ ٕ٨‬بس ا‪ٟ‬ززا‪ٛ ،ٚ‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪،‬باب فی زٱارٵ ا‪ٟ٘‬بٰر‪ ،۱۸۰ /۱ ،‬حسٱث‪۶۷۴۱:‬‬
‫ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪ ،۵۹۶ /۳۳ ،‬حسٱث‪۳۵۰۴۹:‬‬
‫‪ …385‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ذرك ا‪ٟ٘‬بر ٯا‪ٟ‬بلی‪ ،۵۰۰ /۴ ،‬حسٱث‪۴۵۶۷:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺہکۺرضحتۺسانۺورمَفۺنبۺاعصۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺشکی ۺربقاتسؿ ۺدھکی ۺرکۺوسشریۺےسۺشرتے ۺشفرۺدف ۺرتعک ۺامنزۺ‬
‫ِّ ُّ‬ ‫وقنمؽ ۺےہ‬
‫زپیھ۔ٓاپۺےسۺوپۺاھچۺایگہکۺےلہپوتٓاپۺےن ۺیھبکۺشاسیۺںیہنۺایکۺاھت؟رفامای‪:‬ےھجمہیۺابتۺایدۺٓایئگۺہکۺربق فشےلشبۺایکینںۺںیہنۺرکےتکسشسۺ‬
‫ہکدفۺرںیتعکۺزپھۺرکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺرقبۺاحلصۺرکفں۔‬
‫ںیمےنۺدنسپۺایکۺ ۺ‬
‫ےئل ۺ‬
‫ۺ‬

‫قبظ کیپکاع‪:‬‬
‫ۺسانۺاجمدہۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬احَسرفامےتۺںیہ‪:‬ربقشنبۺٓادؾۺےس(رمےنۺےکۺدعب)بسۺےسۺےلہپۺہیۺیتہکۺےہۺہکۺںیمۺۺڑیکفںۺاکۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ح َ‬
‫رھگۺوہں‪،‬ںیمۺاہنتیئۺاکۺرھگۺوہں‪،‬ںیم ح ّ‬
‫ۺشجۺاکۺرھگۺوہں‪،‬ۺںیمۺاتریکیۺاکۺرھگۺوہں‪،‬ہیۺوتۺںیمۺےنۺریتےۺےئلۺایترۺرکۺراھکۺےہوتۺےنۺریمےۺ‬
‫ییکۺےہ؟‬‫ےئلایکۺایت ۺر ۺ‬
‫ۺ‬

‫مفلسیکاسٌ‪:‬‬
‫ۺسانۺشوبۺذرافغری َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ایکۺںیمۺںیہمتۺشینپۺیسلفمۺۺےکدؿۺےکۺابرےۺںیمۺہنۺاتبٕاں؟ہیۺفہۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےہسجۺدؿۺےھجمۺربقۺںیمۺراھکۺ ۺاجےئۺاگ۔‬
‫ؿ ۺ‬
‫د ۺ‬

‫ٌیبت کظىےسےپاکلُگ‪:‬‬
‫ۺسانشوبۺدردشءۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺربقفںۺےکۺاپسۺاھٹیبۺرکۺےتۺےھتۺ‪ٓ،‬اپۺےسۺشسۺابرےۺںیمۺوپۺاھچۺایگۺوتۺشراشدۺرفامای‪:‬ںیمۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیہن‬
‫شےسیۺولوگںۺےکۺاپسۺاتھٹیبۺوہںۺوج ۺےھجمۺریمیۺ ُشرخفیۺۺزدنیگۺایدۺدالےتۺںیہۺشفرۺبجۺشؿۺےکۺاپسۺےسۺالچۺاجۺاتۺوہںۺوتۺریمیۺتبیغۺ ۺ‬
‫رکےت۔‬
‫جُابکیَُىہیٍسیتے؟‬
‫ۺسان ۺرفعجنب ۺدمحم ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ اْلَ َحس ۺرشت ۺےک ۺفتق ۺربقفں ۺےک ۺاپس ۺٓارک ۺاہک ۺرکےت‪:‬شے ۺربقفشول! ۺبج ۺںیم ۺںیہمتۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اکپراتۺوہںۺوتۺمتۺےھجمۺوجشبۺویکںۺںیہنۺدےتی؟رھپۺرفامےت‪َ :‬ٯاہلل!شؿۺےکۺشفرۺوجشبۺےکۺدرایمؿۺراکفٹۺاحلئۺےہۺۺشفروگایۺںیمۺیھبۺشیہنۺ‬
‫رجفکتۺامنزۺزپےتھۺرےتہ۔‬
‫ع ۺ‬ ‫اسیجۺوہںۺرھپۺولط ۺ‬

‫قبظکیفکظىےبےہُطکظسیا‪:‬‬
‫ۺسانۺرمعۺنبۺدبعۺشزعلسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ٌَ ٟ‬زَٱ ۺزےنۺشےنپۺشکیۺمہۺ ۺ‬
‫نیشنےسۺرفامای‪:‬شےۺالفں!ںیم‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےک‬
‫رشتۺرھبۺربقشفرشسۺںیمۺرےنہۺفشےلۺےکۺقلعتمۺوغرۺفرکفۺرکاتۺراہۺ‪،‬شرگۺمتۺرمدہۺوکۺنیتۺدؿۺےکۺدعبۺربقۺںیمۺدھکیۺولۺوتۺوطلیۺرعہصۺشسۺ ۺ‬
‫اسھتۺامونسۺرےنہۺےکۺابفوجدۺںیہمتۺشسۺےکۺرُقبۺےسۺفتشحۺوہےنۺےگلشفرۺاہمترےۺاسےنمۺشاسیۺرھگوہۺسجۺںیمۺزرہ ےلۺڑیکےۺوھگؾۺ‬
‫رےہ ۺوہں‪،‬پیپ ۺاجری ۺوہ‪،‬وھچےٹ ۺوھچےٹڑیکے ۺدبؿ ۺوک ۺاھک ۺرےہ ۺوہں‪،‬وب ۺٓاریہ ۺوہ‪،‬نفک ۺرپشان ۺوہ ۺاکچ ۺوہ ۺاحالہکن ۺےلہپ ۺشیھچ ۺاحتل ۺںیمۺ‬
‫فیےلۺٓاےئ۔‬
‫نیمرپۺرشت ۺ‬
‫وہرکۺز ۺ‬
‫پےنۺشکیۺخیچۺامریۺشف ۺرےبۺوہشۺ ۺ‬
‫وخوبشدشرۺشفرۺاصػۺرھتسشۺاھت۔ۺرھپۺٓا ۺ‬

‫قبظَِکُسیکھکظچیذماعتے‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺسّانسیدیۺنبۺشابؿ َۺر ّقایشۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴۺرفامایۺرکےتۺےھت‪:‬شےۺفہۺصخشۺوجۺربقۺںیمۺاہنتۺدنفۺےہۺشفرۺزنیمۺےکۺشدن ۺر‬
‫رضحت ّ ِ ُ‬
‫ؽ‬
‫شےنپۺشامعؽۺےسۺامونسۺےہۺ‪،‬اکشۺںیمۺاجؿۺاتکسۺہکۺنکۺشامعؽۺےکۺببسۺےھجتۺوخربخشیۺدیۺیئگۺشفرۺوکؿۺےسۺدفوتسںۺیکۺفہجۺےسۺوتۺوخشۺاح ۺ‬
‫ےہ؟ہی ۺہہک ۺرک ۺشس ۺدقر ۺرفےت ۺہک ۺامعہم ۺابمرک ۺرَت ۺوہاجات ۺرھپ ۺرفامےت‪َ :‬ٯاہلل! ۺشےس ۺکین ۺشامعؽ ۺےک ۺببس ۺ ۺوخربخشی ۺدی ۺیئگ ۺےہ‪،‬دخبش! ۺ‬
‫ہی‬
‫ےنل‬
‫ابعدتۺشیہٰلۺںیمۺابمہۺدمدۺرکےنۺفشےلۺدفوتسںۺیکۺفہجۺےسۺوخاحشؽۺےہ۔بجۺٓاپۺربقفںۺوکۺدےتھکیۺوتۺذحبۺےکۺفتقۺلیبۺےکۺٓافشزۺاکن ۺ‬
‫مہ خیچۺۺامرےت۔‬
‫یکۺام ۺ‬

‫قبظِالَُکےساتھخیاىت‪:‬‬
‫ص‬
‫ۺسانۺاحمتۺشَ َ م ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَاْل ََرك‪٦‬رفامےتۺںیہ‪:‬ۺوجۺربقفںۺےکۺاپسۺےسۺزگرےۺشفرۺشےنپۺابرےۺںیمۺوغرۺہنۺرکےۺشفرۺہنۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫سےنۺشےنپۺاسھتۺشف ۺرربقۺفشولںۺےکۺاسھتۺایختنۺیک۔‬
‫ربقۺفشولںۺےکۺےئلۺداعۺرکےوتۺش ۺ‬
‫کاطآپباىجھہُتیٍ!‬
‫ۺسانرکبۺنبۺدمحمشاعلدبۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬احَسۺشینپۺفشدلہۺےسۺاہکۺرکےت‪:‬شیمۺاجؿ!اکشۺٓاپۺریمےۺقحۺںیمۺابھجنۺوہۺںیت!ۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وہانۺوہاگ۔‬
‫ےگےکۺرفسۺرپۺرفش ۺہن ۺ‬
‫سےکۺدعبٓا ۺ‬
‫وہاگۺ‪،‬ش ۺ‬
‫انہ ۺ‬
‫ںیمدیقۺر ۺ‬
‫ہصربقۺ ۺ‬
‫ےکےٹیبۺوکۺوطلیۺرع ۺ‬
‫پ ۺ‬‫سےئلۺہکۺشبۺٓا ۺ‬
‫ش ۺ‬

‫سالمتیکےگھظکیـظفسوُت‪:‬‬
‫ۺسانۺٱحٌیۺنبۺاعمذۺرشزیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َ ٟ‬ہاز َٴۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺشےۺشنبۺٓادؾ!ےھجتۺریتش ّ‬
‫ۺربۺالسیتمۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺرب ۺیک ۺدوعت ۺسک ۺہگج ۺوبقؽ ۺرکات ۺےہ؟شرگ ۺداین ۺںیم ۺوبقؽ ۺرکات ۺےہ ۺشفرۺ‬
‫ےک ۺرھگ ۺیک ۺرطػ ۺالبات ۺےہ‪ ،‬ۺشب ۺوت ۺدھکی ۺےل ۺہک ۺشےنپ ّ‬
‫شےنپربۺیکۺاجبنۺرفسۺیکۺایتریۺںیمۺوغشمؽۺوہۺاتۺےہۺوتۺالسیتمۺےکۺرھگ(تنج)ںیمۺدشلخۺوہاجےئۺاگۺشفرۺشرگۺربقۺںیمۺوبقؽۺرکاتۺ‬
‫ّ‬
‫ےہۺوتۺےھجتۺشسۺےسۺرفکۺدایۺاجۺےئۺاگ۔‬
‫ۺسانن ۺنب ۺاصا َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺبج ۺربقفں ۺوک ۺدےتھکی ۺوت ۺرفامےت‪:‬اہمترش ۺاظرہ ۺانتک ۺشاھچ ۺےہ ۺنکیل ۺتبیصمۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اہمترےۺشدنرۺےہ۔‬
‫ۺسان ۺاطعء ۺیملس ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺیک ۺاعدت ۺابمرہک ۺیھت ۺہک ۺبج ۺرشت ۺیک ۺاتریکی ۺاھچاجیت ۺوت ۺربقاتسؿ ۺرشتفیۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےلۺاجےتشفرۺےتہک‪:‬شےۺربقۺفشول!متۺرمےکچ‪،‬اہےئومت!ۺشےنپۺشامعؽۺدھکیۺےکچ‪،‬اہےئۺلمع!ۺرھپۺےتہک‪:‬لکۺاطعءۺربقۺںیمۺوہاگ۔ۺحبصۺ‬
‫کتۺٓاپۺاکۺیہیۺومعمؽۺراتہ۔‬
‫ْ‬
‫ۺسانایفسؿ َ وۺنری ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺوج ۺصخش ۺربقوک ۺرثکت ۺےس ۺاید ۺرکات ۺےہ ۺفہ ۺ ۺشےس ۺتنج ۺےکۺ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ابوغںۺںیمۺےسۺشکیۺابغۺاپۺےئۺاگۺشفرۺوجۺشسۺیکۺایدۺےسۺاغلفۺراتہۺےہۺفہۺشےسۺمنہجۺےکۺڑگوھںۺںیمۺےسۺشکیۺڑگاھۺاپۺےئۺاگ۔‬
‫ؽىزہشدغقبظمیٍ‪:‬‬
‫ْ‬
‫ن‬ ‫خَ‬
‫ۺسانۺرعیبۺنبۺ ُ ی ْم َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺشےنپۺرھگۺںیمۺشکیۺربقۺوھکدۺرۺیھکۺیھت۔بجۺیھبکۺشےنپۺدؽۺںیمۺیتخسۺاپےتۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫سںیمۺٹیلۺاجےتۺشف ۺربجۺکتۺاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬اچاتہۺشسۺںیمۺرےتہۺرھپۺہیۺٓاِتیۺابُم َرہکۺالتفتۺرفامےت‪:‬‬
‫ش ۺ‬
‫ار ِج ُع ْو ِن(‪ )۱۱‬ل ََعل ِ ّیْۤٗ ا َ ْع َم ُل َصا لِ ًّحا ِف ْی َما ت َ َرك ُ‬
‫ْت (پ‪،۳۸‬ا‪٤ٟ‬ؤ‪)۳۰۰ ،۹۹:٪ٰ٨٣‬‬ ‫َر ِّب ْ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شےۺریمےۺربۺےھجمۺفشسپۺریھپۺدےئجیۺاشدیۺشبۺںیمۺھچکۺالھبیئۺامکٕاںۺشسۺںیمۺوجۺوھچڑۺٓاایۺوہں۔‬
‫بلمعۺرک۔‬
‫سپجیھبۺدایۺےہۺش ۺ‬
‫ۺربےنۺےھجتۺفش ۺ‬
‫ےتہرھپۺوخدۺوکۺاخمبطۺرکےکۺےتہک‪:‬شےۺرعیبۺ!ریتے ّ ۺ‬
‫شےسۺدرہشےتۺر ۺ‬

‫ؽمیًکاتىجبکظىا‪:‬‬
‫ۺسانۺشدمحۺنبۺرحبۺۺاشینوپریۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َ ٟ‬بارَٴۺرفامےتۺںیہ‪:‬زنیمۺشسۺصخشۺرپۺبجعتۺرکیتۺےہ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺوج ۺشےنپ ۺےئل ۺرتسب ۺاھچبات ۺشفر ۺشس ۺیک ۺولسَںیٹ ۺدرتس ۺرکاتےہ ۺشفر ۺیتہک ۺےہ‪ :‬ۺشے ۺشنب ۺٓادؾ!وطلی ۺرعہص ۺکت ۺشےنپ ۺےنلگۺ‬
‫ڑسےنۺوکۺایدۺویکںۺںیہنۺرکاتۺبجۺریمےۺشفرۺریتےۺدرایمؿۺوکیئۺزیچۺہنۺوہیگ۔‬
‫سبسےؽیاسہخُطحاللُگ‪:‬‬
‫ۺسانۺرمعۺنبۺدبعۺشزعلسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ‬
‫ۺسانومیمؿۺنبۺرہمشؿۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ ا‪٨٤َ ٟ‬ا‪٪‬ایبؿۺرکےتۺںیہ‪:‬ںیمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ا‪ٌَ ٟ‬زَٱز ۺےک ۺرمہشہ ۺربقاتسؿ ۺایگ‪،‬بج ۺٓاپ ۺےن ۺربقفں ۺوک ۺداھکی ۺوترفےنےگلرھپ ۺریمی ۺاجبن ۺوتمہج ۺوہرک ۺرفامےن ۺےگل‪:‬شےۺ‬
‫ومیمؿۺ!ہیۺریمےۺٓاابۺفشدجشدۺونبۺشُہّیمۺیکۺربقںیۺںیہ‪،‬ۺشاسیۺاتگلۺےہۺوگایۺہیۺولگۺداینۺفشولںۺےکۺاسھتۺشؿۺیکۺذلوتںۺشفرۺزگرۺرسبۺ‬
‫ںیمۺیھبکۺرشکیۺیہۺںیہنۺوہےئ‪،‬ایکۺمتۺںیہنۺۺدھکیۺرےہہکۺشںیہنۺزنیمۺرپۺاھچپڑۺدایۺایگۺےہ‪،‬ۺشؿۺرپۺفریشینۺاطریۺےہ‪،‬شؿۺرپۺ‬
‫وبدیسیگ ۺاھچیکچ ۺےہشفر ۺڑیکفں ۺےن ۺشؿ ۺےک ۺدبونں ۺوک ۺشینپ ۺٓارشؾ ۺاگہ ۺانب ۺایل ۺےہ۔ ۺہی ۺےنہک ۺےک ۺدعب ۺزشرفراطر ۺرفےت ۺوہےئۺ‬
‫رفامےنۺےگل‪:‬دخبش!ۺںیمۺشُؿۺربقۺفشولںۺےسۺزایدہۺوخاحشؽۺیسکۺوکۺںیہنۺاجاتنۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺذعشبۺےسۺشنمۺاپۺےکچۺںیہ۔‬
‫اٌکیخامُشی سےسھُکامتکھاىا‪:‬‬
‫ۺسانۺاثتبۺانبینٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَی ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬ۺشکی ۺرمہبت ۺںیم ۺربقاتسؿ ۺایگ ۺ‪،‬بج ۺفاہں ۺےس ۺولےنٹ ۺاکۺشرشدہ ۺایک ۺوتۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اکیکیۺشکیۺٓافشزۺٓایئۺہکۺشےۺاثتب!شؿۺربقۺفشولںۺیکۺاخومیشۺےسۺدوھاکۺتمۺاھکان‪،‬ۺینتکۺیہۺاجںینۺشؿۺںیمۺۺزمغدہۺںیہ۔‬
‫بغیمعیبت‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺس ُتاافہمطۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہاۺےنۺشےنپۺ‬
‫ۺسانشامؾۺنیسحۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺیکۺاصزبحشدیۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫رمفیۺےہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺنۺ ہ‪٣‬ثىّٰیۺنبۺشامؾۺنۺ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اۺےکۺانجزےۺوکۺداھکیۺوتۺشانپۺرہچہۺڈاھپنۺایلۺشفرہیۺرعشۺزپاھ‪:‬‬
‫اخفدنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‪َ٘ ٟ‬س ًَو َہ‪٤‬ت ت َ‪َ ٠‬‬
‫ک ا‪ٟ‬ز َزا َٱا َٯ َج‪٠‬ت‬ ‫َٯکَا‪ ٧‬ہٰا َر َجا ًء ثہ‪ ٥‬ا َ‪َ ٣‬شٰا َرز َٱ ًٶ‬
‫تظجنہ‪:‬ہی ۺاپک ۺایتسہں ۺامہری ۺشدیمفں ۺاک ۺرمزک ۺںیھت ۺرگم ۺشؿ ۺاک ۺداین ۺےس ۺالچ ۺاجان ۺامہرے ۺےئل ۺوتبیصمں ۺاک ۺاہپڑ ۺنب ۺایگ ۺشؿۺ‬
‫تبیصمسکۺدقرۺ َدردانکۺشفرۺڑبیۺےہ۔‬
‫ۺ‬ ‫ؽیکۺ‬
‫ےکفاص ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫ۺس ُتاافہمط َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہاۺےنۺشےنپۺاخفدنیکۺربقۺےکۺاپسۺہمیخۺاگلۺایلۺاھتشفرۺاسؽۺرھبۺکتۺفںیہۺریۺ‬
‫وقنمؽۺےہۺہکۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫رںیہ‪،‬شسۺےکۺدعبۺہمیخۺشاھکڑۺرکۺۺدمہنیۺرشفیۺفشسپۺیلچۺٓاںیئ۔ۺولوگںۺےنۺتنجۺشعیقبلۺیکۺشکیۺاجبنۺےسۺٓافشزۺینسۺہک’’وجۺولوگںۺےنۺ‬
‫بنےسۺٓافشزۺٓایئۺ‪:‬ںیہنۺ!ہکلبۺفہۺامویسۺوہۺرکۺولٹۺےئگ۔‬
‫اھتایکۺشےسۺاپایل؟‘‘دفرسیۺاج ۺ‬
‫وھک ۺای ۺ‬

‫‪67‬سالسےِحزاىیتکیگُاہی‪:‬‬
‫ۺشوبومس َت‪َ٤‬ٲ َِم ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َِ ٟ‬ىَیرفامےتۺںیہ‪:‬رفَزْ َدؼۺاشرعۺیکۺزفہجۺاکۺشاقتنؽۺوہۺایگۺوتۺرصبہۺےکۺسعمزۺشرفشدۺ‬
‫ٰ‬ ‫ۺسان‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺن ۺرصبی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴیھب ۺےھت‪ ،‬ۺٓاپ ۺےن ۺرفزدؼ ۺےس ۺوپۺ‬
‫یھب ۺشس ۺےک ۺانجزے ۺےک ۺرمہشہ ۺےلچ‪،‬شؿ ۺںیم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اھچ‪:‬شےۺشوبرفشس!متۺےنۺشسۺدؿۺےکۺےئلۺایکۺایتریۺیکۺےہ؟رفزدؼۺےنۺاہک‪:‬ۺاسھٹۺاسؽۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺفدحشتینۺیکۺوگشیہۺ‬
‫دےۺراہۺوہں۔بجۺشسۺیکۺزفہجۺوکۺدانفۺدایۺایگۺوتۺشسۺےنۺشینپۺزفہجۺیکۺربقۺےکۺاپسۺڑھکےۺوہۺرکۺہیۺشاعشرۺزپےھ‪:‬‬
‫اَ َطس َ‪ ٩َ ٣‬ا‪َ٘ ٟ‬بر َاَ‪ٟ‬ت ََضابًا َٯ َاؿ َٲ َ٘ا‬ ‫اٖ َٯ َرا َء ا‪َ٘ ٟ‬بر َإ‪ ٥َٟ ٪‬ی َہٌآَىَی‬
‫اَ َخ ہ‬
‫رفز َزَٗا‬ ‫َٲٕ َٯ َسٰ ٌا‪َ ٚ‬ی ہش ہ‬
‫ٰ‪ ٚ‬ا‪ٟ‬ـ َ َ‬ ‫ًَ‪ٌ ٨‬‬ ‫إذَا َجا َءن َی َٱٰ َ‪ ٦‬ا‪ََ ٟ٘‬ٲا َ‪َ ٣‬ٶ َٗائ ٌَس‬
‫ََال َى ا‪٨ٟ‬ا َر َ‪٠ِ٣‬ہٰ َ‪ ٢‬ا‪َََ ٟ٘‬ل َزٵ َاَز َرَٗا‬ ‫اب َ‪ ٩٣‬اَٯ َْلز َٰا َز َ‪٣َ ٩٣َ ٦‬شی‬
‫َ‪َ٘ ٟ‬س َخ َ‬

‫ںیمربقۺےکۺدعبۺشسۺےسۺیھبۺتخسۺوسزشۺشفرۺیگنتۺاکۺوخػۺرکاتۺوہں۔‬ ‫تظجنہ‪…)۳(:‬شےۺاہلل!شرگۺریتشۺوفعۺفرکؾ ِ ِ‬
‫ۺاشمۺاحؽۺہنۺوہشۺ ۺوت ۺ‬

‫ےئاگۺشفرۺرفزدؼۺوکۺچنیھکۺرکۺےلۺاجےئۺاگ۔‬
‫(‪…)۵‬بجۺربفزۺایقتمۺتخسۺریگۺرفہتشۺٓا ۺ‬
‫(‪…)۱‬البہبشۺشفال ِدٓادؾۺںیمۺفہۺصخشۺتخسۺاھگےٹۺںیمۺوہاگۺوجۺےلگۺںیمۺدنھپشۺڈشےلوگلینںۺرگنۺےکۺاسھتۺدفزخۺیکۺاجبنۺڑبےھۺاگ۔‬

‫قبظِالَُکےمتىلق چيزاشىاع‪:‬‬
‫ربقۺفشولںۺےکقلعتمۺدرجۺذلیۺشاعشرۺیھبۺےہکۺےئگۺںیہ‪:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َ‪ٜ٨٣َ ٩٣‬ہ‪ ٥‬ا‪ ِ٤َ ٟ‬ہ‪ ٰ٤‬ہر ف َی هہ ہ‪٤َ ٠‬ات ََضـا‬ ‫َٕٗ بَا‪ ٟ‬ہ٘بہٰ َر َٯٗہ‪ًَ ١‬لى َسا َحات ََضا‬
‫َٗس ذ ََا‪ ٚ‬بَز َز اْلَ‪َ ٩٣َ ٩َ ٣‬رٯ ًَات ََضـا‬ ‫َٯ َ‪ ٩َ ٣‬ا‪ ٟ‬ہ‪ََ ٤‬ک ہ‪ٜ٨٣َ ٦‬ہ‪ ٥‬ف َی ٌَٗز َ َصا‬
‫َْل َیشت َبَی ہن ا‪ٟ‬ـَٔـ ہ‪ ١‬ف َی َز َر َجات ََضـا‬ ‫اَ‪٣‬ا ا‪ٟ‬ش‪ٜ‬ہ ہ‬
‫ٰ‪َ َ ٟ ٪‬ذٴ ا‪ ٟ‬ہٌ ہٲٰ َ‪ََٰ ٓ ٪‬اح ٌَس‬
‫َتؼَ َ‬
‫ٕ ا‪َ ٟ‬حـ َ٘ائ ََ‪َ ٙ‬بٌ َس َ‪َ ٩٣‬ح َاْلت ََضـا‬ ‫‪َ َٰٟ‬جا َٯبہٰ َ‪َْ ٞ‬لَخبَرہٯ َ‪ ٞ‬ب َ َا‪ ٟ‬ہش ُ‪٩‬‬
‫یۂ َضی الَى َ‪٣‬ا َطا َء َ‪َ ٩٣‬زٯ َحات ََضـا‬ ‫اَ‪٣‬ا ا‪ ٟ‬ہ‪َ ٤‬لٲ ہٍ َٓ َ‪٨‬از ٌَ‪ ٢‬فَی َرٯ َؿ ُٶ‬
‫رفٵ ُٱَاٯ َٴ الَى َحٲات ََضـا‬ ‫َٯا‪ ٟ‬ہ‪٤‬حز َ ہ‪ ٦‬ا‪ٟ‬ل َ‬
‫اغی ب َ َضا ہ‪َ ٣‬ت َ٘‪ٌ ٠‬ب‬
‫ف َی حہ َ‬
‫ف َی طَسٵ َا‪ٟ‬تٌ َذٱ َب َ‪ََ ٟ ٩٣‬سَُات ََضـا‬ ‫َٯ ًَ َ٘ار ٌَب َتشعی ا َ‪َٟ‬ٲطَرفَ ہٯ ہح ہط‬
‫ہکمتۺںیمۺےسۺوکؿۺشسۺیکۺاترویکیںۺںیمۺاصقنؿۺاکۺاکشرۺےہ۔‬ ‫تظجنہ‪…)۳(:‬ربقفںۺےکۺاپسۺڑھک ۺ‬
‫ےوہۺرکۺربقۺفشولںۺےسۺوپوھچۺ ۺ‬
‫نمیکۺڈنھٹکۺوسحمسۺرکراہۺےہ۔‬
‫سیکۺوہانلویکںۺےسۺش ۺ‬
‫(‪…)۵‬وکؿۺشسۺیکۺرہگشویئںۺںیمۺۺسعمزشفرۺرکمؾۺےہۺۺشفرۺش ۺ‬
‫رپعلطمۺںیہنۺرکات۔‬
‫تیکۺۺزایدیتۺ ۺ‬
‫ؿےکۺدراج ۺ‬‫یکرظنۺںیمۺوکسؿۺۺاظبرہاسںۺےہوجۺش ۺ‬ ‫ں ۺ‬
‫(‪ٓ…)۱‬اھکۺفشول ۺ‬
‫َ َ‬‫َ‬ ‫َ‬
‫ۺحۺاحؽۺایبؿۺرکدےتی۔‬‫ِ‬ ‫(‪…)۴‬شرگۺربقۺفشےلےھجتۺوجشبۺدےتیۺوتۺرضفر‬
‫ےکسجۺدرتخۺیکۺرطػۺاچاتہۺےہۺاجاتۺےہ۔‬
‫میقمےہۺشفرشسۺ ۺ‬
‫غںیمۺ ۺ‬
‫(‪…)۵‬شاطتعۺزگشرۺاب ۺ‬
‫ںرپۺےہ۔‬
‫ںےکۺراہرف ۺ‬
‫(‪…)۶‬رسشکۺرجمؾۺڑگےھۺںیمۺےبنیچۺشفراسپنۺوھچبٕا ۺ‬
‫باکۺاکشرےہ۔‬
‫ےنٹےکۺببسۺتخسۺذعش ۺ‬
‫سیکۺرفحۺشؿۺےکۺڈےنسۺشفرۺاک ۺ‬
‫ۺدفڑاتےہۺ‪،‬ش ۺ‬
‫سیکۺرطػ ۺ‬
‫(‪…)۷‬فہۺش ۺ‬
‫کٌُسا ُعخساعپہلےکھایا؟‬
‫ۺسانۺشوب ُسل َ ْنمااؿۺدشٕادۺنبۺبُ َضیْرْۺاطیئۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺشکیۺاخوتؿۺےکۺۺرقبیۺےسۺزگرےۺ‬
‫وقنمؽۺےہۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وجشےنپۺےٹیبۺیکۺربقۺےکۺاپسۺیھٹیبۺرفریہۺںیھتۺۺشفرۺہیۺشاعشرۺہہکۺریہۺںیھت‪:‬‬
‫ا َذَا ہ‪َ ٨ٛ‬ت ف َی ا‪َ٘ ٟ‬برََٗس َا‪َ ٟ‬حـ ہسٯکَا‬ ‫ًَسَ‪َ ٣‬ت ا‪َ ٟ‬حـ َٲا َٵ َٯ َْل ‪َ ٠َ ٧‬ت َضا‬
‫ا‪َٗ ٞ‬س َٯس ہسٯکَا‬
‫َٯاَ‪َ ٧‬ت ب َ ہٲ‪َ ٨َ ٤‬‬ ‫َٓ َ‪ٜ‬ٲ َ‬
‫ٕ اَذہٯ ہ‪َٟ ٚ‬لٌ َ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ـ ََکٴ‬
‫ےھجتربقۺںیمۺدانفۺےکچ۔‬
‫گ ۺ‬ ‫تظجنہ‪…)۳(:‬وتشینپۺزدنیگۺوھکاکچ‪،‬شبۺشےسۺدفابر ۺہ ۺ‬
‫ںیہنۺاپاتکس‪،‬ۺول ۺ‬
‫ےلیتکسۺوہں؟‬
‫ےاٹلۺےکچوتۺںیمۺسکۺرطحۺدنینۺےکۺزمےۺ ۺ‬
‫ولہپرپۺزنیمۺےکۺراہر ۺ‬
‫(‪…)۵‬دیسےھۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شسۺےکۺدعبۺفہۺاخوتؿۺےنہکۺںیگل‪:‬ۺاٹیب!اکشۺںیمۺاجؿۺیتکسۺہکۺریتےۺسک ُۺرشخرۺےسۺڑیکفںۺۺےنٓااغزۺایک۔ۺہیۺنسۺ‬
‫ۺساندشٕادۺاطیئۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺشکیۺخیچۺامریۺشفرۺشغۺاھکۺرکۺزنیمۺرپۺرشتفیۺےلۺٓاےئ۔‬
‫رکرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫خُبعُعتچہظےاِعکیغَِکےصیظے‪:‬‬
‫بیےسۺزگرشۺ ۺوتہیۺشاعشرۺزپےنھۺاگل‪:‬‬ ‫ۺسانامکلۺنبۺدانیۺر ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َِٔ ٟ‬اررفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺشکیۺربقاتسۺ ۺ‬
‫ؿےکۺرق ۺ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اَٱ َ‪ ٩‬ا‪ ٟ‬ہ‪ٌَ ٤‬و ہ‪َ ٥‬ٯا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ح َت َرق‬ ‫اَ َتٲ ہت ا‪ ٟ‬ہ٘بہٰ َر َٓ َ‪٨‬ا َزٱت َہضا‬

‫َٯ َاٱ َ‪ ٩‬ہ‬

‫ا‪٤ٟ‬زَكِّی ا َذَا َ‪٣‬اآ َت َرخ‬ ‫َٯ َاٱ َ‪ ٩‬ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬سَ‪ ٢‬بَ ہش‪َ ٠‬لا‪َ ٧‬ط‬
‫ںںیہۺزعتۺدشرشفرریقحۺولگ؟‬ ‫تظجنہ‪…)۳(:‬ںیمۺ ۺ‬
‫ےنربقفںۺےکۺاپسۺٓارکۺٓافشزۺدی‪:‬اہک ۺ‬
‫ںیہرخفۺرکےتۺوہےئۺشینپۺرعتںیفیۺرکےنۺفشےل۔‬
‫ینپتنطلسۺرپۺانزشںۺےھتۺشفرۺاہکںۺ ۺ‬
‫ںںیہۺفہۺوجۺش ۺ‬
‫(‪…)۵‬اہک ۺ‬
‫زمدیرفامےتۺںیہ‪:‬اکیکیۺربقفںۺےکۺدرایمؿۺےسۺےھجمۺیسکۺےنٓافشزۺدیۺےسجۺںیمۺنسۺراہۺاھتۺنکیلۺےھجموکیئۺصخشۺ‬
‫داھکیئۺںیہنۺدےۺراہۺاھت‪،‬ۺفہۺہیۺشاعشرۺہہکۺراہۺاھت‪:‬‬
‫َٯ َ‪٣‬ا َتٰا َج‪َ٤‬ٲ ًٌا َٯ َ‪َ ٣‬‬
‫ات ا‪ٟ‬ـ َدبر‬ ‫َتَٔا‪َٰ٧‬ا َج‪َ٤‬ٲ ًٌا ٓ ََ‪٤‬ا ہ‪٣‬دب َ ٌر‬
‫ک ا‪ٟ‬ؼ َٰر‬
‫َٓ َت‪ ٤‬ہحٰ َ‪َ ٣‬حاس ََ‪ ٩‬ت َ‪٠‬ــ َ‬ ‫َتزہٯ ہح َٯ َتِ ہسٯ بَ َ‪٨‬اتہ ا‪ٟ‬ثرٴ‬
‫ک ٓ ََۡی َتزٴ ہ‪َ ٌ٣‬تبَر‬
‫اَ َ‪٣‬ا َ‪ٟ‬ــ َ‬ ‫ض َ‪َ ٣‬ـٰا‬
‫اسائ َل َی ًَ‪ ٩‬اہ‪َ٧‬ا ُ‬
‫ٓ ََٲ َ‬
‫ھتربخۺیھبۺرمیئگ۔‬
‫ےہۺ‪،‬امتؾۺولگۺرمےئگۺۺ‪،‬شؿۺےکۺاس ۺ‬
‫ںیہن ۺ‬
‫بربخۺدےنیۺفشالۺوکیئۺ ۺ‬ ‫تظجنہ‪…)۳(:‬بسۺول ۺ‬
‫گانفۺوہۺےئگۺش ۺ‬
‫ےحبصۺفاشؾۺٓارکۺشؿۺوصروتںۺےکۺاحمنسۺاٹمےتۺںیہ۔‬
‫نیمےکۺڑیک ۺ‬
‫(‪…)۵‬ز ۺ‬
‫ےہایکۺشسۺںیمۺریتےۺےئلۺربعتۺںیہن۔‬
‫ھچکوتۺدھکیۺر ۺاہ ۺ‬
‫وج ۺ‬
‫ےکقلعتمۺشےۺوپۺےنھچۺفشےل! ۺ‬
‫ں ۺ‬
‫(‪…)۱‬زگراجےنۺفشول ۺ‬
‫رفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺرفاتۺوہشۺولٹۺٓاای۔‬
‫قبظَِپظلکھےہُئےاشىاع‪:‬‬
‫شکیۺربقۺےکۺےبتکۺرپۺہیۺدفۺشاعشرۺدرجۺےھت‪:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َٯ ہسکا‪َ ٧‬ہضا َتح َت ا‪ٟ‬ت َر َ‬

‫اب ہخ ۂٰتہ‬ ‫اث َٯصہ‪َ ٩‬ػ ہ‪ٰ٤‬تہ‬ ‫تہـ َ‪٨‬ا َجٲ‪َ َٝ‬اج َس ٌ‬
‫‪َ ٩٤َ َ ٟ‬تح َ‪ ٤‬ہٍ ا‪ٟ‬س‪َ ٧‬ٲا َٯاَ‪َ ٧‬ت َت ہ‪ٰ٤‬تہ‬ ‫اَٱَا َجا َ‪ ٍَ ٣‬ا‪ٟ‬س‪َ ٧‬ٲا ‪َِ َ ٟ‬یر َبَ ََلَُ ُٶ‬
‫تظجنہ‪…)۳(:‬شؿۺربقفںۺےکۺرےنہۺفشےلۺیٹمۺےکۺےچینۺےبسحۺفرحتکۺزپےۺںیہۺشفرۺہیۺاخومشۺربقںی ِ‬
‫ۺزابؿۺاحؽۺےسۺ‬
‫ےھجتۺہہکۺریہۺںیہ۔‬
‫رخسکۺۺےکےئلد ۺاینعمجۺرکراہۺےہ؟‬
‫ہکےھجتۺرمانۺےہٓا ۺ‬
‫ےرضفرتۺےسۺزشدئۺداینۺعمجۺرکےنۺفشے!ۺابفوج ۺدہیۺ ۺ‬
‫(‪…)۵‬ش ۺ‬
‫شکیۺشفرربقۺےکۺےبتکرپۺہیۺدفۺشاعشرۺےھکلۺوہےئۺاپےئۺےئگ‪:‬‬
‫َٯَٗبرہ َ‪ ٌ٣َ ٞ‬ہ‪ ٰ٤‬ہر ا‪َ ٟ‬حـ َٰا‪ََ ٧‬ب ہ‪٣‬ح َ‪ ٜ‬ہ‪٥‬‬ ‫اَبَا َُا‪ ٥َُ ٧‬ا َ‪٣‬ا ذ ََر َ‬
‫ا‪َٰ َٓ ٞ‬اسٌٍَ‬
‫ا َذَا ک َ َ‬
‫ا‪َ ٓ ٪‬ٲطَ َجش ہ‪ِٗ٤‬ط َٱ َت َضس ہ‪٦‬‬ ‫َٯ َ‪٣‬ا َٱ‪ َٔ ٨‬ہٍ ا‪٘٤َ ٟ‬بہٰ َر ًہ‪َ ٤‬زا ہ‪َٗ ٪‬برَظ‬
‫یربقۺاچرفںۺاجبنۺےسۺوبضم ۺطینبۺوہیئۺےہ۔‬
‫ہچریتیۺانپہۺاگہۺاشکدہۺےہۺشفرۺریت ۺ‬ ‫تظجنہ‪…)۳(:‬شے ۺ‬
‫ۺامؽدشرۺصخش!شرگ ۺ‬
‫ساکۺمسجۺدتبرجیۺانفوہاتۺاجراہۺےہ۔‬
‫ریمےسۺایکۺافدئہۺوہاتکسےہۺہکبجۺش ۺ‬
‫یک ۺ‬‫ربق ۺ‬
‫صخشوکۺ ۺ‬
‫ؿ ۺ‬‫ربقںیمۺدموف ۺ‬
‫رگم ۺ‬
‫(‪ …)۵‬ۺ‬
‫ۺسانۺشنبۺامسکۺدمحمۺنبۺحیبصۺدغبشدیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺربقفںۺےکۺاپسۺےسۺزگرۺراہۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اھتۺہکۺشاچکنۺںیمۺےنشۺ کیۺربقۺرپۺہیۺشاعشرۺےھکلۺوہےئۺدےھکی‪:‬‬
‫ک َ َا‪ ٪‬اََٗا َربَی ‪َ ٥َٟ‬یٌزَٓہٰنَی‬ ‫ٱَ ہ‪٤‬ز اََٗا َربَی َج َ‪َ ٨‬با َ‬
‫ت َٗبرَٴ‬
‫َٯ َ‪٣‬ا َٱا ہ‪َ ٪َ ٰٟ‬ا‪َ ٪‬ج َح ہسٯا ہزٱہٰنَی‬ ‫َذ ہٯٯ ا‪َ٤ٟ‬ی َر َ‬
‫اث َی٘ َت َش ہ‪٣َ ٪َ ٰ٤‬الَی‬
‫ِس ہَ َ‪٣‬ا َن ہشٰنَی‬
‫ٓ ََٲا ِہّٰلِل اَ َ‬ ‫َٯَٗس َا َخ ہذٯا َس َ‪٬‬ا َ‪ ٣‬ہ‪َ ٥٬‬ٯ ًَا ہطٰا‬
‫تظجنہ‪…)۳(:‬ریمےۺزعسیفشاقربۺریمیۺربقۺےکۺاپسۺےسشسۺرطحۺزگراجےتۺںیہۺوگ ۺایےھجمۺاچہپ ۺ‬
‫ےتنیہۺںیہن۔‬
‫ےسشاکنرۺرکدای۔‬
‫ؽمیسقتۺرکایلۺشفرۺذرشۺیسۺدریۺںیمۺریمےۺرقےضۺشدشۺرکےنۺ ۺ‬
‫(‪…)۵‬فراثۺۺےنریمشۺام ۺ‬
‫ےنےھجمۺالھبدای۔‬
‫ں ۺ‬
‫بجعتےہۺہکۺینتکۺدلجیۺشوہن ۺ‬
‫ےلرکۺزدنیگۺزگشررےہۺںیہ‪ ،‬ۺ‬
‫(‪…)۱‬شےنپشےنپۺےصحۺ ۺ‬
‫شکیۺربقۺرپہیۺشاعشرےھکلۺوہےئےھت‪:‬‬
‫ۡح ہض‬ ‫َْل َٱ‪ ٨َ ٤‬ہٍ ا‪َ ٰ٤َ ٟ‬ت بَٰ ٌ‬
‫اب َٯ َْل َ َ‬ ‫اب ہ‪٣‬د َت‪ ٠‬ہَص‬ ‫اَ‪ ٪‬ا‪َ ٟ‬حـبَٲ َب َ‪ ٩َ ٣‬اْلَح َب َ‬
‫ٱَا َ‪ ٩٣‬ی ٌَس ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ ٔ٠ٟ‬ہى َٯا‪ ٔ٨ٟ‬ہَص‬ ‫ٕ َت َ‬
‫رف ہح بَا‪ٟ‬س‪َ ٧‬ٲا َٯ‪َٟ‬ذت َ َ‪٬‬ـا‬ ‫َٓ َ‪ٜ‬ٲ َ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ت ہ‪ ٤َ َِ ٨٣‬ہص‬ ‫َٯاَ‪َ ٧‬ت َز‪٫‬زہ َک فَی ا‪٠ٟ‬ذا َ‬ ‫اَػ َبح َت َُآ ًََل فَی ا‪َ ٘٨ٟ‬ؽ ہ‪ً َ٤َِ ٨٣‬شا‬
‫َٯ َْل ا‪َ ٟ‬ذٴ ک َ َ‬
‫ا‪ ٨٣َ ٪‬ہہ ا‪ ٠ٌَٟ‬ہ‪ ٥‬یہ٘ت ََب ہص‬ ‫َْل َٱز َح ہ‪ ٥‬ا‪ٰ٤َ ٟ‬تہ ذَا َج‪ََِٟ ١ُ ٬‬زت َہ‬
‫رخ ہض‬ ‫اب ‪َ َ ٟ‬شا‪ً ٧‬ا َ‪٣‬ا بَہ َ َ‬
‫ًَ َ‪ ٩‬ا‪َ ٟ‬ح َٰ َ‬ ‫َ‪َ ٥ٛ‬ا َ‬
‫رخ َض ا‪ٰ٤َ ٟ‬تہ فَی َٗبر ُ َٯَٗٔ َت بَہ‬
‫َٓ َ٘برہ َک ا‪َ ٟ‬ٲٰ َ‪ ٦‬فَی اْلَج َس َ‬
‫اث ہ‪َ ٨٣‬س َر ہض‬ ‫َص َک َ‪ ٌ٣‬ہ‪ً ٰ٤‬را َ‪ٟ‬ـِٗہ َ َ‬
‫رش ہٖ‬ ‫َٗس ک َ َ‬
‫ا‪ ٗ ٪‬ہ‬
‫ظفںیہنۺرفکۺاتکس۔‬
‫توکۺوکیئۺدرابؿۺشفرۺاحم ۺ‬
‫ےہ‪،‬وم ۺ‬
‫کچایلۺاجاتۺ ۺ‬ ‫تظجنہ‪…)۳(:‬دفوتسںۺںیمۺےسۺش ۺ‬
‫کیوکۺش ۺ‬
‫سنےنگۺاجےکچۺںیہ۔‬
‫ےہۺاحالہکنۺریتےۺشافلظۺشفرۺاس ۺ‬
‫ںرپۺوخشۺوہاتۺ ۺ‬
‫سیکۺذلوت ۺ‬
‫(‪…)۵‬وتسکۺرطحۺداینۺشفرۺش ۺ‬
‫ںںیمۺوغہطۺزؿۺوہۺرکۺزگشرراہۺےہ۔‬
‫(‪…)۱‬شےۺاغلف!وترساتاپۺانگوہںۺںیمۺڈفابۺوہشۺےہۺشفرشینپۺزدنیگۺذلوت ۺ‬
‫(‪…)۴‬ومت ۺیسکۺاجلہۺرپۺہنۺوتۺۺشسۺیکۺےبۺربخیۺےکۺببسۺرمحۺرکیتۺےہۺشفرۺہنۺیہۺشسۺصخشۺرپۺرمحۺرکیتۺےہۺسجۺےسۺملعۺیکۺ‬
‫لصیکۺاجۺیتۺےہ۔‬
‫رفینشۺاح ۺ‬
‫(‪…)۵‬ریتےاکھٹےنربقںیمۺومتۺےنےنتکیہۺولوگںۺوکزابؿۺےسوجشبۺدےنیۺےسوگاگنۺرکدایاحالہکنۺفہۺوگۺےگنہنۺےھت۔‬
‫ٹماکچۺےہ۔‬
‫یھترگمۺٓاجۺدرگیۺربقفںۺںیمۺریتیۺربقۺاکۺانؾۺفاشنؿۺکتۺ ۺ‬
‫سیکۺتمظعۺ ۺ‬
‫اھت‪،‬ش ۺ‬
‫(‪…)۶‬ریتشۺلحمۺٓاابدۺ ۺ‬
‫شکیۺدفرسیۺربقۺرپۺہیۺشاعشرۺدرجۺےھت‪:‬‬
‫ض ا‪ٟ‬ز َ‪٫‬ا َ‪٪‬‬ ‫ہٗبہٰ ہر ‪٫‬ہ‪ ٥‬ک َ َا َ‬
‫رفا َ‬ ‫َٯَٗٔ ہت ًَل َی اْلَح َب َٶ ح َی َن َػٔت‬
‫َرأَت ًَی َ‪َ ٨‬‬
‫اٴ بَی َ‪ ٨‬ہ‪٣َ ٥٬‬کَانَی‬ ‫َٓ‪٤َ٠‬ا َا‪ ٪‬بَ َ‪ٜ‬ٲ ہت َٯٓ َ‬
‫َاق َز‪٣‬عَی‬
‫تظجنہ‪…)۳(:‬ںیمۺدفوتسںۺیکۺابتۺشسۺفتقۺاھجمسۺبجۺشؿۺیکۺربقںیۺشکیۺیہۺراطرۺںیمۺویںۺنبۺیکچۺںیھتۺےسیجۺشکی ۺنفۺ‬
‫ْ‬
‫ےک َ ووشرۺوہں۔‬
‫س‬‫ہ‬‫س‬ ‫ۺ‬
‫ںیکۺڑھجیۺگلۺیئگ۔‬
‫یھکیوتۺںیمۺشانترفایہکۺٓاوسنٕا ۺ‬
‫ینپہگجۺد ۺ‬
‫ؿےکۺدرایمؿۺش ۺ‬
‫ںےنۺش ۺ‬
‫(‪…)۵‬بجۺریمیۺٓاوھکن ۺ‬
‫شکیۺبیبطۺیکۺربقۺرپۺہیۺشاعشرۺےھکلۺوہےئۺےھت‪:‬‬
‫َٗس َػ َار ہ‪ٟ‬ـ٘ َ‪٤‬ا ہ‪ ٪‬الَی َر‪َ ٣‬شہ‬ ‫َٗس ٗہ‪ ٠‬ہت َ‪ٟ‬ـ‪٤‬ا َٗا َ‪ ٢‬لَی َٗائ َ ٌ‪١‬‬
‫َٯح َذَٗہ فَی ا‪٤َ ٟ‬ا َء َ‪َ ٍ٣‬جشہ‬ ‫َٓاَٱ َ‪٣َ ٩‬ا ٱہٰ َػ ہ‬
‫ٕ َ‪ ٩٣‬كَبہ‬
‫ا‪َْ ٪‬ل َٱس َٓ ہٍ ًَ‪َ ٩‬نٔ َشہ‬
‫َ‪ ٩٣‬ک َ َ‬ ‫ات َْل ٱَس َٓ ہٍ ًَ‪َُ ٩‬یرَہ‬
‫َ‪٫‬ٲ َ‪َ ٬‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫تظجنہ‪…)۳(:‬بجۺھجمۺےسۺیسکۺےنۺاہکۺہکۺامقلؿۺشینپۺربقۺ ۺ‬
‫ںیماجۺےکچ۔‬
‫(‪…)۵‬وتںیمۺےنۺاہکۺہکۺاہکںۺیئگۺشؿۺیکۺبطۺشفرۺاقرفرہۺانشیسۺںیمۺاہمرتۺسجۺںیمۺفہۺوہشمرۺےھت۔‬
‫(‪…)۱‬شوسفس!وجۺوخدۺوکۺومتۺےسۺںیہنۺاچباتکسفہۺدفرسفںۺوکۺیھبۺںیہنۺاچباپےئاگ۔‬
‫شکیۺربقۺرپۺدرجۺذلیۺشاعشرۺدنکہۺےھت‪:‬‬
‫َص بَی ًَ‪ ٩‬ب ہ ہ‪َ َُٰ٠‬ہ اْلَ َج ہ‪١‬‬ ‫ََٗ‬ ‫اض ک َ َ‬
‫ا‪ ٪‬لَی اَ َ‪١ٌ ٣‬‬ ‫َٱا َاٱ َ‪٬‬ا ا‪ ٨ٟ‬ہ‬
‫اَ‪ٗ ٨َ َٜ ٣‬ہ‬
‫ِ فَی َح َٲات َ َہ ا‪ ٤َ ٌَ ٟ‬ہ‪١‬‬ ‫ِ َر ہج ٌ‪١‬‬
‫ہلل َرب ٗہ‬
‫َٓ‪َ ٠‬ٲـت َ‪ ٙ‬ا َ‬
‫کہ‪ ١‬الَی َ‪٣‬ث‪َ٠‬ہ َس َی‪َ ٨‬ت٘ َ ہ‪١‬‬ ‫َ‪٣‬ا اَ‪َ٧‬ا َٯحسَٴ ‪ ٧‬ہـ٘ َ‪ ٠‬ہت َحٲ ہث َتزٴ‬
‫تظجنہ‪…)۳(:‬شےۺولوگ!ۺریمیۺشکیۺٓارزفۺیھتۺسجۺکتۺےنچنہپۺںیمۺومتۺریمیۺرشہۺںیمۺراکفٹۺنبۺیئگ۔‬
‫ۺربۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺڈرۺاناچےئہ۔‬
‫(‪…)۵‬شینپۺزدنیگۺںیمۺسجۺےکےئلۺلمعۺرکانۺنکممۺوہشےس ّ‬
‫(‪…)۱‬اہنتۺںیمۺیہۺاہیںۺلقتنمۺںیہنۺوہشۺاسیجۺہکۺوتۺدھکیۺراہۺےہۺہکلبۺرہۺصخشۺوکۺرقنعبیۺشیسۺرطحۺاہیںۺٓاانۺزپےۺاگ۔‬
‫ہیۺشاعشرۺربقفںۺرپۺشسۺےئلۺےھکلۺےئگۺںیہۺہکۺشؿۺںیمۺوکستنۺذپریۺومتۺےسۺےلہپۺربعتۺڑکپےنۺںیمۺوکاتہۺےھت‪،‬دنملقعۺ‬
‫فہ ۺےہ ۺوج ۺدفرسے ۺیک ۺربق ۺدھکی ۺرک ۺوخد ۺوک ۺشس ۺںیم ۺوصتر ۺرکات ۺےہشفر ۺربق ۺفشولں ۺےک ۺاسھت ۺاجےنلم ۺیک ۺایتری ۺرکات ۺےہ ۺشفر ۺہی ۺنیقیۺ‬
‫راتھکوہہکۺبجۺکتۺفہۺشؿۺںیمۺاشلمۺںیہنۺوہۺاگۺفہۺشسۺےکۺرظتنمۺرںیہۺےگ۔‬
‫ہیۺاجاننۺاچےئہہکۺشرگشسۺیکۺزدنیگۺاکۺشکیۺدؿۺےسجۺفہۺاضعئۺرکےنۺںیمۺوغشمؽۺےہ‪،‬ربقۺفشولںۺوکۺدےۺدایۺاجےئۺوتۺہیۺشںیہنۺ‬
‫امتؾۺداینۺےسۺزایدہۺوبحمبۺوہویکۺہکنۺشبۺفہۺشامعؽۺیکۺدقرفتمیقۺاچہپؿۺےکچۺںیہۺشفرۺاعمالمتۺیکۺتقیقحۺشؿۺرپۺلھکۺیکچۺےہ‪،‬شںیہنۺ‬
‫شکیۺدؿۺیکۺٓارزفۺرصػۺشسۺےئلۺےہۺہکۺشؿۺںیمۺوجوکاتہۺوہۺفہۺشسۺشکیۺدؿۺےکۺذرےعیۺشینپۺزگۺہتشۺوکاتویہںۺیکۺالتیفۺرکےکذعشبۺ‬
‫ےس ۺاکٹھچرش ۺاپےکسشفروج ۺوتقیف ۺایہتفۺوہ ۺفہ ۺشس ۺدؿ ۺےکذرےعیشانپ رمہبت ۺدنلبرکفشرکشانپوثشب ۺدانگ ۺرکفشےل‪،‬شںیہن ۺرمعیک ۺدقرفتمیقۺ‬
‫شسۺفتقۺولعمؾۺوہیئۺبجۺفہۺوپریۺوہۺیکچۺےہ‪،‬ۺشبۺشؿۺیکۺٓارزفۺےہۺہکۺزدنیگۺیکۺشکیۺاستعۺیہۺلمۺاجےئۺہکبجۺںیہمتۺہیۺاستعۺ‬
‫احلص ۺےہشفر ۺوہاتکسےہںیہمت ۺشس ۺیسیج ۺشفراسںیتع ۺیھب ۺںیلم‪،‬شرگمت ۺشںیہن ۺاضعئ ۺرکفےگوتاعمہلم ۺاہھت ۺےس ۺلکن ۺاجےنیکۺ‬
‫انپہصحۺفوصؽۺںیہنۺایک۔‬
‫وصرتۺںیمۺفکِۺشوسفسۺےنلمےکےئلوخدوکایتررانھکویکہکنۺمتۺےنتقبسۺرکےکشینپۺاس ںوتعںۺےسش ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سِ عکىتىناؽکیاہنیت‪:‬‬
‫َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺ ِراضےک ۺےئل ۺاھبیئ ۺانبای ۺاھت‪،‬ۺ‬ ‫ًَز‬ ‫شکی ۺزبرگ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےت ۺںیہ‪:‬شکی ۺصخش ۺوکںیم ۺےن ۺاہلل‬
‫شےس(دعبِفافت)ۺوخشبۺںیمۺداھکیوتاہک‪َ ‚:‬ا‪َ ٟ‬ح‪ ٤‬ہس ِہّٰلِل رب ا‪ٌَ ٟ‬ا َ‪َ٤ٟ‬ینۺہکۺمتۺزدنہۺوہ۔‛شسۺےنۺاہک‪‚:‬شرگۺےھجمۺرکشۺشدشۺرکےنۺیکۺوتقیفۺلمۺ‬
‫اجےئۺوتشےسۺداینۺشفرشسۺیکۺرہۺزیچۺےسۺزایدہۺدنسپدیہۺوھںۺاگۺشفرایکٓاپۺوکۺفہۺفتقۺایدۺںیہنۺبجۺےھجمۺدانفایۺاجراہۺاھتۺشفرۺالفںۺ‬
‫صخشۺےنۺڑھکےۺوہرکدفۺرتعکۺامنزۺزپیھۺیھت‪،‬شرگۺےھجمۺدفۺرتعکۺزپےنھۺیکۺدقرتۺلمۺاجۺےئوتہیۺریمےۺےئلداینۺشفرۺوجۺھچکۺ‬
‫شسۺںیمۺےہۺشؿۺبسۺےسۺزایدہۺدنسپدیہۺوہاگ۔ۺ‛‬
‫اِالسکیمُتکےمتىلق مدتلفاقُال‬ ‫تیسظیفعل‪:‬‬
‫کسیکیِفاتپظکیاسُچہُىیچاہئے؟‬
‫سجۺصخشۺاکۺہچبۺایۺرقیبیۺرہتشۺدشرۺوفتۺوہاجےئۺوتۺفہۺہیۺایخؽۺرکےۺہکۺمہۺدفونںۺشےنپۺرہشۺیکۺاجبنۺرفسۺرکۺرےہۺےھتۺ‬
‫نکیلۺریمشۺہچبۺھجمۺےسۺےلہپشےنپۺفنطۺشفرۺراہشئۺاگہۺرپۺچنہپۺایگےہۺشفرۺرفسۺرکےتۺوہےئےچبۺاکۺدلجیۺانچنہپۺشسۺےکۺےئلزایدہۺرجنۺ‬
‫فمغ ۺاکابثع ۺیھب ۺںیہن ۺاتنبےہشس ۺےئل ۺہک ۺشےس ۺنیقی ۺوہ ۺات ۺےہہک ۺرقنعبی ۺںیم ۺیھب ۺشس ۺےساج ۺولمں ۺاگ‪،‬رفؼ ۺرصػ ۺشانتےہ ۺہکۺ‬
‫شس ۺےن ۺرفس ۺدلجی ۺےط ۺرک ۺایل ۺشفر ۺںیم ۺےن ۺاتریخ ۺےس ۺےط ۺایک۔ ۺومت ۺاک ۺاعمہلم ۺیھب ۺشاسییہ ۺےہ ۺویکہکن ۺومت ۺ ۺاک ۺینعم ۺےہفنط ۺیکۺ‬
‫َ‬
‫رطػۺدلجۺانچنہپ ّٰیۺہکۺدعبۺفشالۺیھبۺٓاےلمۺوت ۺبجۺفہۺشسۺرطحۺےسۺوسےچۺاگشفرابوصخلصۺشفالدۺیکۺومتۺرپۺےنلمۺفشےلۺوثشبۺرپۺ‬ ‫ذن‬

‫وغرۺرکےاگۺہکۺسجۺےسۺرہۺتبیصمۺزدہۺوکۺیلستۺاحلصۺوہۺاجیتۺےہۺوتۺشسۺیکۺرپاشیینۺمکۺوہۺاجۺےئۺیگ۔‬
‫فػ َّۺرمیح َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشراشد ۺرفامای‪ :‬ساٗ َ ہم ا‪َ ٟ‬ح‪ ١٤‬ۺہچب ۺٓاےگ ۺم انجی ۺےھجمشس ۺےس ۺزایدہۺ‬
‫یبنّ ۺرکمی ۺ‪َ ،‬ر ُء ٌ‬
‫(‪) 386‬‬
‫وبحمبۺےہۺہکۺںیمۺشےنپۺےھچیپۺ‪100‬وسشروھچڑاجٕاںۺوجۺامتؾۺےکۺامتؾۺرشہۺِدخشںیمۺاہجدرکںی۔‬
‫ٓاپ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺساٗ َ ہم ا‪َ ٟ‬ح‪ ١٤‬ۺےچب ۺاک ۺذرک ۺشس ۺےئل ۺرفامای ۺاتہک ۺشدٰین ۺےک ۺذرےعی ۺشٰیلع ۺرپ ۺہیبنت ۺوہاج ۺےئۺ‬
‫فرہنۺوثشبۺشیسۺدقرۺاتلمۺےہۺسجۺدقردؽۺںیمۺےچبۺےکۺےئلۺتبحمۺوہۺیتۺےہ۔‬

‫‪ …386‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء ٓٲ‪ ٩٤‬اػٲب بش٘م‪ ،۵۷۵ /۵ ،‬حسٱث‪،۳۶۰۷:‬زٯ‪٣’’٪‬ائٶ‘‘‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َّ‬
‫محبتکےمفابقاجظ‪:‬‬
‫ۺسان ۺزدی ۺنب ۺشملس ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ اْل ََرك‪ ٦‬ۺایبؿ ۺرکےت ۺںیہ‪:‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺدشٕاد ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےک ۺےٹیب ۺیک ۺفافت ۺوہ ۺیئۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وتٓاپ ۺوکدشدی ۺمغ ۺالقح ۺوہش‪ٓ،‬اپ ۺےس ۺوپاھچ ۺایگ ۺہک ۺٓاپ ۺےکزندکی ۺےچب ۺیک ۺایک ۺتیثیح ۺیھت؟شراشد ۺرفامای‪:‬زنیم ۺرھب ۺوسےن ۺیکۺ‬
‫تیثیحۺراتھکۺاھت۔ٓاپۺےسۺاہکۺایگۺہکۺٓاپۺوکۺٓارختۺںیمۺشیسۺدقرۺشَرجۺےلمۺاگ۔‬
‫جہيهسےصھال‪:‬‬
‫اصح ۺولالک َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشراشد ۺرفامای‪:‬سج ۺاملسمؿ ۺےک ۺنیت ۺےچب ۺوفت ۺوہاجںیئۺ‬
‫وضحریبنّ ۺاپک‪ ِ ِ ،‬ح‬
‫شفرۺفہۺوثشبۺیکۺشدیمرپشؿۺرپۺربصۺرکےۺوتفہۺےچبۺشسۺےکۺےئلۺمنہجۺےسۺڈاھؽۺنبۺاجںیئۺےگ۔ۺٓاپۺیکۺدختمۺںیمۺاحرضۺشکیۺ‬
‫(‪) 387‬‬
‫وعرتۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬شرگدفوفتۺوہۺاجۺںیئ؟‛ٓاپۺےنشراشدرفامای‪‚:‬شرگۺدفوفتۺوہۺاجۺںیئۺبتۺیھبۺشاسیۺیہۺےہ۔‛‬
‫فشدل ۺوک ۺاچےئہ ۺہک ۺشےنپ ۺےچب ۺیک ۺفافت ۺےک ۺفتق ۺشس ۺےک ۺےئل ۺشالخص ۺےک ۺاسھت ۺداع ۺرکےویک ۺہکن ۺہی ۺزایدہ ۺشدیمفشیلۺ‬
‫شفروبقتیلۺےسۺرقبیۺۺرَتۺوہیتۺےہ۔‬
‫اپيےبچَُ کےلئےسوائیٍ‪:‬‬
‫ۺسانۺدمحمۺنبۺ ُسل َنمااؿۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ ا‪٨٤َ ٟ‬ا‪٪‬شےنپۺےچبۺیکۺربقےکاپسۺڑھکےۺوہےئۺشفرۺہیۺداعۺامیگن‪ :‬اَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪ ٥٬‬انَ ِّی َاػ َبح ہت اَر ہجٰ َک‬
‫٭…رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫َ‪ ٟ‬ہہ َٯاَ َخا ہٓـ َک ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٓ َح٘‪َ ٙ‬ر َجائ َـٳ َٯ ٰا َ‪َ ٩٣‬خٰفَیینعی‪:‬شے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ !١‬ۺںیم ۺھجت ۺےس ۺشس ۺےک ۺےئل ۺشدیم ۺراتھک ۺوہں ۺشفرھجت ۺےس ۺشس ۺےک ۺابرے ۺںیمۺ‬

‫وخػۺرکاتۺوہںۺسپۺریمیۺشدیموپریۺرکدےۺشفرریمشۺوخػۺدفرۺرکے۔‬
‫ْ‬
‫ۺشاین ۺٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیےن ۺشےنپ ۺےٹیب ۺیک ۺربق ۺےک ۺاپس ۺڑھکے ۺوہ ۺرک ۺداع ۺیک‪َ :‬ا‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪ ٥٬‬انَ ِّی َٗس‬ ‫انشوبسؿ ِ ْ‬
‫ۺضشر ۺنب ۺرُمَّہ َ ْ ح‬ ‫ۺس ِ ا‬‫٭…رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رك ہ‪٦‬ۺینعی‪:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ۺںیمۺےنۺفہۺوقحؼۺاعمػۺرکۺدیۺںیہۺوجۺریمےۺشسۺ‬ ‫ک ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٓاَ‪٧‬ــ َ‬
‫ک اَج َٰ ہز َٯ َا َ‬ ‫ِ َ‪٣‬ا َٯ َج َب َ‪ٟ‬ــ َ‬
‫ُ ََرفتہ َ‪ٟ‬ـ ٗہِ َ‪٣‬ا َٯ َج َب لَی َٓاُ َرف َ‪ٟ‬ـہٗ‬
‫ےکۺشفرپۺفشبجۺےھتۺ‪،‬وتۺیھبۺفہۺوقحؼۺاعمػۺرفامدےۺوجۺریتےۺشسۺرپۺالزؾۺےھتۺ‪،‬ےبکشۺوتۺبسۺےسۺڑبھۺرکۺوجدفرکؾۺفشالےہ۔‬

‫‪…387‬ا‪ٰ٤ٟ‬كا ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪٣ ٦‬ا‪ٟ‬ک ب‪ ٩‬ا‪٧‬ص‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب ا‪ٟ‬حشبٶ فی ا‪٤ٟ‬ؼیبٶ‪ ،۵۳۹ /۳ ،‬حسٱث‪۵۶۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َص ٓ َٲ َہ َ‪ ٩٣‬بَزٴ‬ ‫٭…شیۺداہییتۺےنۺشےنپۺےٹیبۺیکۺربقۺرپۺڑھکےوہرکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابراگہۺںیمۺشسۺرطحۺرعضۺیک‪:‬اَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪ ٥٬‬انَِّی َٗس َٯ َ‪٫‬ب ہت َ‪ٟ‬ـہٗ‬
‫ِ َ‪٣‬ا ٗ َ‬

‫َص ٓ َٲ َہ َ‪ ٩٣‬كَا ًَت ََکینعی‪:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬شسۺےنۺریمےۺاسھتۺنۺولسکۺرکےنۺںیمۺوجۺوکاتیہۺیکۺفہۺںیمۺےنۺاعمػۺرکدیۺےہۺوتۺیھبۺفہۺ‬ ‫َٓ َ‪٬‬ب َ‪ٟ‬ـہٗ‬

‫ِ َ‪٣‬ا ٗ َ‬
‫وکاتیہۺاعمػۺرکدےۺوجۺشسۺےنۺریتیۺرفامربندشریۺںیمۺیکۺےہ۔‬
‫٭…بجۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺرمعۺنبۺذرۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےکۺےٹیب‚ذر‛اکۺشاقتنؽۺوہشۺوتۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺدتنیفۺےکۺدعبۺشےنپۺےٹیبۺےسۺ‬
‫اخمبطۺوہۺرکۺاہک‪:‬شےۺذر!ریتیۺفافتۺےکدعبشکیۺدو ۺےنۺںیمہۺھجتۺرپۺمغۺرکےنۺےسۺرفکۺدایۺےہ‪،‬اکشۺںیمۺاجؿۺاتکسۺہکۺھجتۺےسۺ‬
‫ایکۺوپاھچۺایگۺشفرۺوتےنۺایکۺوجشبۺدای۔ۺرھپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابراگہۺںیمۺداعۺیک‪:‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ہیۺذرۺےہ‪،‬وجۺعفنۺوتےنۺےھجمۺشسۺےسۺدانیۺاھتۺفہۺوتۺ‬

‫ےنۺدےۺدایۺ‪،‬شبۺوتےنۺشسۺیکۺزدنیگۺشفرۺرزؼۺوپرشۺرکدایۺےہشفروتےنۺشسۺرپۺوکیئۺملظۺںیہنۺایک‪،‬شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬وتےنۺشسۺرپۺشینپۺشفرۺ‬

‫تبیصمرپۺےنلمۺفشالشرجۺفوثشبۺشےسۺشاصیؽۺرکاتۺوہںۺ‪،‬وجۺوکاتںایںۺشسۺےنۺریمےۺ‬
‫ۺ‬ ‫ےاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ںیمۺش ۺ‬
‫س‬ ‫ریمیۺشاطتعۺالز ۺؾیکۺیھت‪،‬ش ۺ‬
‫وقحؼ ۺےس ۺقلعتم ۺیک ۺںیہ ۺںیم ۺشںیہن ۺاعمػ ۺرکات ۺوہں ۺوت ۺیھب ۺشؿ ۺوکاتویہں ۺوک ۺاعمػ ۺرفام ۺدے ۺوج ۺشس ۺےن ۺریتے ۺوقحؼ ۺےس ۺقلعتم ۺیکۺ‬
‫ںیہ۔شؿ ۺیک ۺہیۺداع ۺنس ۺرک ۺولگ ۺرفےن ۺےگلرھپ ۺفشیسپ ۺےک ۺفتقۺشےنپ ۺےٹیب ۺےسۺاخمبط ۺوہ ۺرک ۺےنہک ۺےگل‪:‬شے ۺذر!ریتے ۺدعب ۺمہ ۺرپذرشیھبۺ‬
‫گنت ۺدیتس ۺںیہن ۺٓایئ ۺشفراہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺوہےت ۺوہےئںیمہ ۺیسک ۺشاسنؿ ۺیک ۺاحتج ۺںیہن ۺےہ‪،‬شب ۺمہ ۺےتلچ ۺںیہ ۺ ۺشفر ۺےھجت ۺاہیں ۺوھچڑےتۺ‬
‫ےںیکسۺےگ؟‬
‫ایکعفنۺد ۺ‬
‫ےہ ۺوتےھجتۺ ۺ‬
‫ےیھبۺر ۺ‬
‫رگمہۺاہیںۺر ۺ‬
‫ںیہ‪،‬ش ۺ‬

‫حکایت‪:‬ایساٌهکسیکُىہمالہُگا‬
‫شکی ۺصخش ۺےنۺرصبہ ۺںیم ۺشکیۺوعرتۺوکدھکیۺرک ۺاہک ‪:‬ںیم ۺےن ۺشسۺےکرہچےیسیجۺرَتفاتزیگۺیھبک ۺںیہن ۺدیھکیۺشفر ۺشیسیۺ‬
‫رَتفاتزیگۺشیسۺےکۺرہچےۺرپۺوہیتۺےہۺےسجۺوکیئۺمغۺہنۺوہ۔ۺشسۺوعرتۺےنۺاہک‪:‬ۺشےۺاہلل ےکۺدنبے!ۺںیمۺشےسیۺمغۺںیمۺالتبمۺوہںۺہکۺشسۺ‬
‫ص‬
‫اسیجۺمغۺیسکۺوکۺہنۺالمۺوہاگ۔شسۺصخشۺےنۺوپاھچ‪:‬فہۺایک؟وعرتۺےنۺاہک‪:‬ۺریمےۺاخفدنۺےنۺدیعشال خ ٰیۺےکۺدؿۺشکیۺرکبیۺذحبۺیک‪،‬ریمےۺ‬
‫دفوخوصبرتۺےچبۺفاہںۺلیھکۺرےہۺےھت‪،‬ۺڑبےۺڑلےکۺےنۺوھچےٹۺےسۺاہکۺ‪:‬ںیمۺےھجتۺداھکٕاںۺہکۺشاۺاجؿۺےنۺرکبیۺےسیکۺذحبۺیک؟ۺوھچےٹۺ‬
‫ںیمہہیۺفشہعقۺشسۺفتقۺولعمؾۺوہشبجۺوھچاٹۺڑلاکۺ‬
‫ڑلےکےنۺاہک‪:‬ۺاہں!ۺڑبےۺڑلےکۺےنۺشےنپۺاھبیئۺوکۺاٹلایۺشفرۺشےسۺذحبۺرکدای۔ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وخؿ ۺںیم ۺتلۺتپۺوہاکچ ۺاھت۔بجۺخیچۺفاکپروہیئ ۺوت ۺڑبش ۺڑلاک ۺوخزفدہ ۺوہ ۺرکاہپڑۺیکۺرطػ ۺاھبگۺایگ۔فاہں ۺشکیۺڑیھبای ۺوموجد ۺاھتشسۺےن ۺشےسۺ‬
‫اھکایل۔بجۺشسۺےکۺفشدلۺشسۺیکۺالتشۺںیمۺےئگۺوتۺتخسۺرگیمۺشفرۺایپسۺیکۺدشتۺےسۺےبۺاتبۺوہۺرکۺشاقتنؽۺرکۺےئگ۔شبۺںیمۺشسۺداینۺںیمۺابلکلۺ‬
‫اہنتۺرہۺیئگۺوہںۺاسیجہکۺمتۺدھکیۺرےہوہ۔‬
‫شفالد ۺیک ۺومت ۺرپ ۺشس ۺرطح ۺیک ۺ ۺوتبیصمں ۺ ۺوکاید ۺرکان ۺاچےئہ ۺاتہک ِ‬
‫ۺدشت ۺرجن ۺفمغ ۺںیم ۺشؿ ۺےک ۺذرےعی ۺیلست ۺاحلص ۺیک ۺاج ۺےکسویکہکنۺ‬

‫رہتبیصمۺےسۺڑبھۺرکوکیئۺہنۺوکیئۺتبیصمۺرضفروہیتۺےہشفریئکۺںیتبیصمۺوتشیسیۺوہیتۺںیہۺںیہنجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرہاحؽۺںیمۺدفررفامداتیےہ۔‬

‫ؽیاعتقبُع‪،‬سوائےمیتاِعاٌسےمتىلقہامُع‬
‫ِ‬ ‫چُتھیفعل‪:‬‬

‫تحیصن ۺاحلص ۺرکےن ۺشفر ۺربعت ۺڑکپےن ۺےک ۺےئل ۺاعؾ ۺولوگں ۺیک ۺربقفں ۺیک ۺزایرت ۺبحتسم ۺےہ۔ ۺزبراگؿ ۺدنی ۺیک ۺربقفں ۺیک ۺزایرتۺ‬
‫ربعتۺڑکپےنۺےکۺاسھتۺاسھتۺربتکۺاحلصۺرکےنۺیکۺتینۺےسیھبۺبحتسمۺےہ۔‬

‫قبظَِکیؽیاعتکظِ‪:‬‬
‫ۺزایرتۺوبقرۺےسۺعنمۺرفامایۺاھتۺدعبںیمۺشسۺیکۺشاجزتۺاطعۺرفدی۔ۺانچہچنۺشریمشلم وونینمۺ‬ ‫وضحریبنّۺرکمی َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺےلہپ ِ‬
‫َ‬
‫یۺشرملب یرك َ‪ ٦‬ا ہہلل ت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪٥‬ۺےسۺرمفیۺےہۺہکۺوضحریبنّۺشرکؾ َػلی ا ہہلل ت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪‚:‬ںیمۺںیہمت ِ‬
‫ۺزایرتۺ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ض‬‫ٰ‬ ‫ۺسانۺ ُّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وبقر ۺےس ۺعنم ۺایک ۺرکات ۺاھت ۺشب ۺمت ۺشؿ ۺیک ۺزایرت ۺایک ۺرکفشس ۺےئل ۺہک ۺزایرت ۺوبقر ۺںیہمت ۺٓارخت ۺیک ۺاید ۺدالےئ ۺیگ ۺرگموکیئ ۺےبوہدہ ۺابت ۺتمۺ‬
‫(‪388‬‬
‫انہک۔‛‬
‫ُ َ َّ‬
‫ۺاحصنۺرکشؾۺےکۺاسھتۺشینپۺفشدل ہہۺرتحمہمۺیکۺربقۺیکۺزایرتۺیک‪،‬شسۺدؿۺسجۺ‬
‫ۺزہشرسُم َ ہح‬ ‫یبنۺاپک َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشکی‬
‫وضحر ّ‬
‫دقرۺٓاپۺرفےئشۺ سۺےسۺےلہپۺٓاپۺوکۺیھبکۺشسۺدقرۺرفےتۺںیہنۺداھکیۺایگ۔(‪) 389‬شۺ سۺدؿۺٓاپۺےنۺشراشدۺرفامای‪‚:‬ےھجمۺزایرتۺیکۺشاجزتۺدیۺیئگۺرگمۺ‬
‫شافغتسرۺیکۺشاجزتۺںیہنۺدیۺیئگ۔‛(‪ ) 390‬مہۺہیۺ‬

‫‪٣ …388‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب استئذا‪ ٪‬ا‪٨ٟ‬يی ربہ فی زٱارٵ ٗبر ا‪٣‬ہ‪ ،‬ؾ‪ ،۴۸۶‬حسٱث‪ً ،۹۷۷:‬‬
‫‪ٔ٣‬ؼَل‬
‫ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ج‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ًلی ب‪ ٩‬ابی كا‪ٟ‬ب‪ ،۱۰۶ /۳ ،‬حسٱث‪ً ،۳۵۱۵:‬‬
‫‪ٔ٣‬ؼَل‬
‫سنن ا‪٨ٟ‬شائی‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب زٱارٵ ا‪ٟ٘‬بٰر‪ ،‬ؾ‪ ،۱۴۵‬حسٱث‪۵۰۱۰،۵۰۵۰:‬‬
‫‪ …389‬ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب زٱارٵ ا‪٨ٟ‬يی ٗبر ا‪٣‬ہ‪ ،۷۰۹ /۳ ،‬حسٱث‪۳۴۵۹:‬‬
‫‪٣ …390‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب استئذا‪ ٪‬ا‪٨ٟ‬يی ربہ فی زٱارٵ ٗبر ا‪٣‬ہ‪ ،‬ؾ‪ ،۴۸۶‬حسٱث‪۹۷۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫تحہحفصۺربمن‪589‬رپۺالمہظحۺرفامںیئ)۔‬
‫دحثیۺےلہپۺیھبۺذرکۺےکچۺںیہ(شسۺیکۺفاض ۺ‬

‫ميسُرحزیثکیخبظ‪:‬‬
‫َ‬
‫ہلل َت ٌَالی‬
‫تاعہشئ ۺدہقی ۺ َرض ََی ا ہ‬ ‫ۺسان ۺشنب ۺشیب ۺمُلتکہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺایبؿ ۺرکےت ۺںیہ‪:‬شکی ۺدؿ ۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ۺس ُ ا‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ًَ‪َ ٨‬ہاربقاتسؿ ۺےس ۺرشتفی ۺالرںیہ ۺںیھت‪ ،‬ۺںیم ۺےن ۺوپ ۺاھچ‪:‬شے ۺش ُّؾ ۺشلموونینم! ۺٓاپ ۺاہکں ۺےس ۺرشتفی ۺالریہ ۺںیہ؟ ۺٓاپ ۺےنۺ‬
‫ایکروسؽۺشرکؾ َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشسۺےسۺعنمۺںیہنۺ‬
‫ِ‬ ‫رفامای‪‚:‬شےنپۺاھبیئۺۺدبعشرلنٰمحۺیکۺربقۺےس۔‛ںیمۺےنۺوپۺاھچ‪‚:‬‬
‫(‪) 391‬‬
‫رفامایاھت؟‛ٓاپۺےنۺرفامای‪‚:‬اہں!رگمۺرھپۺشسۺیکۺشاجزتۺدےۺدیۺیھت۔‛‬
‫مضکُعہحزیثسے ٌلقاستزالل‪:‬‬
‫شس ۺدحثی ۺوکدلیل ۺانبرکوعروتں ۺوکربقاتسؿ ۺاجےن ۺیک ۺشاجزت ۺدانیانمبس ۺںیہن ۺےہویکہکن ۺفہ ۺربق ۺفں ۺےک ۺاپسۺ‬
‫ڑھکے ۺوہرکرثکبتۺےبوہدہۺابںیتۺرکیت ۺںیہۺذٰہلشۺشؿ ۺےکۺزایرت ۺےکۺےئلۺےنلکنۺےکاصقنانتۺزایرتۺۺرکےن ۺےکۺوفشدئۺ‬
‫ےسۺزایدہۺںیہ‪،‬ۺفہۺرشےتسۺںیمۺےبۺرپدہۺوہاجیتۺںیہۺشفرۺنبۺونسرۺرکۺیتلکنۺںیہۺشفرہیۺڑبیۺٓاںیتفۺںیہۺہکبج ِ‬
‫ۺزایرتۺوبقرۺبحتسمۺ‬
‫لمعۺےہوتشؿۺٓاوتفںۺےکۺببسۺوعروتںۺوک ِ‬
‫ۺزایرتۺوبقرۺیکۺشاجزتۺدانیۺسکۺرطحۺنکممۺوہۺاتکسۺےہ؟اہں!شرگوکیئۺوعرتۺ‬
‫وخد ۺوکرَمدفں ۺیک ۺاگنوہں ۺےس ۺاچبےت ۺوہےئ ۺرپشےنڑپکفں ۺںیم ۺےلکن ۺشفر ۺربقاتسؿ ۺاجرک ۺرصػ ۺداع ۺرکے‪،‬ابت ۺتیچ ۺہنۺ‬
‫رکےۺوتۺشسۺںیمۺوکیئۺرحجۺںیہن(‪) 392‬۔ۺ‬
‫ٌنؼسہوظطکےسائےمیٍہُگا‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺوضحریبنّۺشرکؾ َػلی ا ہ‬
‫ۺسانۺشوبذرافغریۺ َرض ََی ا ہ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫‪ …391‬ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب زٱارٵ ا‪٨ٟ‬يی ٗبر ا‪٣‬ہ‪ ،۷۳۰ /۳ ،‬حسٱث‪۳۴۱۵:‬‬
‫ا‪ٟ‬رشی ٌَہ‪،‬‬
‫باہبرِرشتعی‪،‬دلجشفؽ‪،‬ہصحۺاہچرؾ‪،‬ہحفص‪849‬رپ َػس ہر َ‬
‫ےۃبتکمۺشدملہنیۺیکۺوبطمہع‪1250‬احفصتۺرپلمتشمۺاتک ۺ‬ ‫‪ِ …392‬‬
‫دوعتۺشالسیمۺےکۺشاشیتعۺشدشر ۺ‬
‫یہی‬
‫ںیم ۺ‬
‫ۺزایرتۺوبقرۺوکاجزئۺاتبای‪،‬درراتخر ۺ‬ ‫ا‪َٟ‬طی َ٘ہرضحتۺالعہمۺومالانیتفمۺدمحمشدجمیۺشیمظع ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴک لۺرفامےتۺںیہۺ‪:‬وعروتںۺےک ۺ‬
‫ےئلضعبۺاملعےن ِ‬ ‫بَس ہر َ‬
‫ںیہن‬
‫ج ۺ‬ ‫ںیئوتۺوبڑویھںۺےکےئلرح ۺ‬
‫نیحلیکۺوبق ۺررپۺربتکۺےکےئلۺاج ۺ‬
‫یگوتۺزجعۺفزفعۺرکںیۺیگ‪،‬ذٰہلشونممعۺےہۺشفراص ۺ‬
‫ںیئ ۺ‬
‫ںیکۺوبقررپۺاج ۺ‬
‫وقؽۺشایتخرایک‪،‬رگمزعسیف ۺ‬
‫رپ‬
‫نیحلیکۺوبق ۺر ۺ‬
‫تںیمۺوتۺفیہۺزجعۺفزفعۺےہشفراص ۺ‬
‫ںیکۺوبقرۺیکۺزایر ۺ‬
‫ںیئہکۺشونپ ۺ‬
‫عنمیکۺاج ۺ‬
‫ےکےئلۺونممعۺےہ۔شفرشملس(زایدہۺرتہب)ہیۺےہۺہکۺوعرںیتۺًاقلطم ۺ‬
‫شفروجشونںۺ ۺ‬
‫ںیتۺرثکبتۺاپیئۺاجیتۺںیہ ۺ۔‬
‫ںیمہیۺدفونںۺاب ۺ‬
‫ں ۺ‬‫ںییگۺہکۺوعروت ۺ‬
‫ںیئیگۺایےبشدیبۺرک ۺ‬
‫ںیمدحۺےسزگراج ۺ‬
‫ایمیظعت ۺ‬
‫ۺ‬
Go To Index
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےنشراشدرفامای‪:‬ربقیکۺزایرتۺایکرکفویکہکنۺشسۺےسںیہمتۺٓارختۺیکۺایدرےہیگۺشفرتیمۺوکلسغۺدایرکفۺویکہکنۺشسۺےکمسجۺوکالہےنالجےنۺںیمۺ‬
‫(‪) 393‬‬
‫زربدتسۺتحیصنۺےہۺشفرۺامن ِزانجزہۺزپاھۺرکفاشدیۺشسۺےکۺببسۺمتۺنیگمغۺوہۺاجٕاۺہکۺنیگمغۺصخشۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺرعشۺےکۺاسےئۺںیمۺوہاگ۔‬

‫قبظِالَُکُسالوکیاکظِ‪:‬‬
‫ۺسانشنبۺشیبۺم ُلتکہ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ایبؿ ۺرکےتۺںیہۺہک ِ‬
‫ۺروسؽ ۺشرکؾ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬شےنپ ۺ ۺربقفشولںۺیکۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 394‬‬
‫زایرتۺایکۺرکفۺشفرۺشںیہنۺالسؾۺایکۺرکفالبہبشۺاہمترےۺےئلۺشؿۺںیمۺربعتۺےہ۔‬
‫ۺسانۺًبساہللۺنبۺرمعۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اۺبجۺیھبۺیسکۺربقۺےکۺرقبیۺےسۺ‬
‫ۺسانۺانعفۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬اسٍَےسۺرمفیۺےہہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫زگرےتوتۺشسۺےکۺاپسۺررکۺۺشےسالسؾۺرکےت۔‬
‫َ‬
‫ۺس ُ اتۺافہمط َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاۺاکۺشکیۺ‬ ‫ۺسانرفعجۺنبۺدمحم َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہَ َ‪٤‬اۺشےنپۺفشدلۺےسرفشتیۺرکےتںیہۺہک ِ‬
‫ۺاخوتؿۺتنجۺرضحت ّ ِ َ ّ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺ ہزہ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺیکۺربقیکۺزایرتۺ‬ ‫فػ َّۺرمیحۺ َػلیاہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےکۺاچچ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسشدہشلشۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫رعےصۺکتۺومعمؽۺراہہکۺفہۺوضحرۺیبنّۺرکمی‪َ ،‬ر ُء ٌ‬
‫رکںیتۺ‪،‬فاہںۺامنزۺزپںیتھۺشفرۺٓاوسنۺۺاہبںیت۔‬

‫بدضکاطعیىہ‪:‬‬
‫رساکرۺِدمہنی َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنشراشدرفامای‪:‬وجۺصخشۺرہۺہعمجۺوکشےنپۺفشدلنیۺایۺشؿۺںیمۺےسۺشکیۺیکۺربقۺیکۺزایرتۺرکاتۺےہشےسۺ‬
‫(‪) 395‬‬
‫شخبۺد ۺایاجۺاتۺےہۺشفرشےسۺشؿۺےکۺاسھتۺِنسُحۺولسکۺرکےنۺفشالۺاھکلۺاجاتۺےہ۔‬

‫ىافظماٌفظماىبظساعلکھسیاجاتاہے‪:‬‬
‫ۺسانۺدمحمنبۺریسنیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬بَینۺایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺوضحریبنّۺشرکؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنشراشدۺرفامای‪:‬شکیۺصخشۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ےکۺفشدلنیۺشاقتنؽۺرکاجےتۺںیہۺۺاحالہکنۺفہۺزدنیگۺںیمۺشؿۺاکۺانرفامؿۺوہاتۺےہۺنکیلۺشؿۺےکۺشاقتنؽۺےکۺدعبۺشؿۺےکۺےئلۺداعۺرکاتۺراتہۺےہۺذ ّٰیۺہکۺاہلل‬
‫ن‬

‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺشےسۺشؿۺےکۺاسھتۺِنسُحۺولسک‬

‫‪ …393‬ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب ا‪ٟ‬حزٱ‪ ٩‬فی ه‪ ١‬اہلل‪ ،۷۳۳ /۳ ،‬حسٱث‪۳۴۱۵:‬‬

‫‪ …394‬ا‪٤ٟ‬ؼ‪ٌٟ ٕ٨‬بس ا‪ٟ‬ززا‪ٛ ،ٚ‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب فی زٱارٵ ا‪ٟ٘‬بٰر‪ ،۱۷۹،۱۷۸ /۱ ،‬حسٱث‪٣ً ٰ٬ٔ٣،۶۷۴۳،۶۷۱۷:‬ا‬
‫‪ …395‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬اْلٯسم‪ ،۱۵۳ /۴ ،‬حسٱث‪۶۳۳۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 396‬‬
‫ۺرکےنۺفشولںۺںیمۺھکۺداتیۺےہ۔‬
‫ٔ‬ ‫َّ‬
‫عِؼہاىُعکیؽیاعتسےشفاوتِاجب‪:‬‬
‫وضحریبنّۺرتمح‪،‬عیفشۺشُتمۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪َ ٩٣َ :‬ز َار َٗبر َٴ َٓ َ٘س َٯ َج َبت َ‪ٟ‬ـہِٗ َط َٔا ًًََیۺینعیۺسجۺصخشۺےنۺریمیۺ‬
‫(‪) 397‬‬
‫ربقۺیکۺزایرتۺیکۺۺشسۺےکۺےئلۺریمیۺافشتعۺفشبجۺوہیئگ۔‬

‫ؽیاعتمزیيہکیبظکت‪:‬‬
‫ِ‬
‫شکیۺومعقۺرپۺشراشدۺرفامای‪َ ٩٣َ :‬ز َارن َی ب َا‪َ ٤َ ٟ‬سٱ َ‪َ ٨‬ٶ ہ‪٣‬ح َت َش ًبا ہ‪ ٨ٛ‬ہت َ‪ٟ‬ـہِٗ َط َٔٲ ًٌا ٯ َط‪َ٬‬ٲ ًسا ٱٰ َ‪ ٦‬ا‪َ َ ٟ٘‬ٲا َ‪َ ٣‬ٶۺینعیۺسجۺےنۺوثشبۺیکۺتینۺےسۺدمےنیۺںیمۺریمیۺ‬
‫(‪) 398‬‬
‫س ۺاکعیفشۺشفروگشہۺوہںۺاگ۔‬
‫زایرتۺیکۺںیمۺربفزۺایقتمۺۺش ۺ‬

‫‪77‬ہؼاعظبحہیٍ‪77‬ہؼاعشاو‪:‬‬
‫ۺسان ۺبعک ۺشالةحر ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِٔ ٟ‬اررفامےت ۺںیہ‪:‬رہ ۺدؿ ِ‬
‫ۺولطع ۺرجفےک ۺفتق‪70‬زہشر ِرَفےتش ۺٓاامسؿ ۺےس ۺ ُشرتےت ۺںیہ ۺشفر ۺشےنپۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ِ‬ ‫‪٥‬‬‫‪٠‬‬‫س‬‫ٯ‬ ‫َہ‬ ‫ٰا‪ٟ‬‬‫ٯ‬ ‫َ‬
‫ہ‬ ‫َٲ‬
‫‪٠‬‬ ‫ً‬ ‫ی‬‫ل‬‫ا‬‫ٌ‬‫ت‬‫َ‬
‫ۺاھچبےئفِۺشونرۺےکرگدہقلحۺابدنھۺرکاشؾۺکتۺرساکر َ ہ َ َ َ َ َ ۺرپۺدرفدۺاپکۺزپےتھۺۺرےتہںیہ‪،‬بجۺاشؾ ۺوہیتۺےہ ۺوتےلچۺ‬
‫ہلل‬‫ا‬ ‫ی‬‫ل‬‫ػ‬ ‫ْْ‬ ‫ح‬ ‫رپفں ۺوک‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺبجۺزنیمۺقشۺ‬ ‫اجےتۺںیہۺرھپ‪70‬زہشرۺشفرۺٓاےتۺںیہۺشفرۺحبصۺکتۺرساکرۺػلی اہللہ َتٌالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ٯٰا‪َ ٟ‬ہ ٯس‪ ٥٠‬یکۺابراگہۺںیمۺٰولصۃفالسؾۺرعضۺۺرکےتۺںیہۺ ّٰ‬
‫َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫َ‬
‫ۺفۺِابُم َرکۺےسۺابرہۺرشتفیۺالںیئۺےگشفرہیۺبسۺٓاپۺیکۺمیظعتۺفۺوتریقۺرکںیۺےگ۔‬ ‫وہیگۺوتۺٓاپ‪70‬زہشرۺرفوتشںۺےکۺمرھٹمۺںیم ح ْ ْ‬

‫ؽیاعتقبُعکاـظیقہ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ربقفںۺیکۺزایرتۺںیمۺبحتسمۺہیۺےہۺہکۺڑھکےۺوہرکۺہلبقۺیکۺرطػۺتشپۺرکےشفرۺتیمۺیکۺرطػۺرخۺرکےۺرھپ ِ ِ ح‬
‫ۺاصحۺربقوکالس ۺؾ‬
‫یاکۺرطہقیۺےہ(‪) 399‬۔‬
‫ۺاصنر ۺ‬
‫ہکنہی ٰ‬
‫ویک ۺ‬
‫ںیہن ۺ‬
‫یھب ۺ‬
‫ربقرپۺاہھتۺریھپےہنۺشےسۺوھچےئ‪،‬وچو ۺ ۺ‬
‫رکے‪ ،‬ۺ‬

‫‪ …396‬طٌب اْلٱ‪٤‬ا‪،٪‬باب فی بز ا‪ٰٟ‬ا‪ٟ‬سٱ‪ ،۵۰۳ /۶ ،٩‬حسٱث‪َ٣ ۷۹۰۳:‬کر‪،‬بسٯ‪’’٪‬ٯ‪ًٰ٫‬ا‪٤٬ٟ ٚ‬ا‘‘‬

‫‪ …397‬سنن ا‪ٟ‬سر ٗلىی‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬حخ‪،‬باب ا‪ٰ٤ٟ‬اٗٲت‪ ،۱۵۳ /۵ ،‬حسٱث‪۵۶۶۹:‬‬
‫‪ …398‬ا‪ٟ‬شنن ا‪ٟ‬ؼِزٴ ‪٠ٟ‬بٲ‪٬‬قی‪ٛ ،‬تاب ا‪٨٤ٟ‬اسک‪ ،‬باب اتٲا‪ ٪‬ا‪٤ٟ‬سٱ‪٨‬ٶ…ا‪ٟ‬ذ‪ ،۵۶۷ /۳ ،‬حسٱث‪۳۸۳۸:‬‬
‫َُا‬
‫ۺامہرےُعءۺےنۺرصتحیۺرفامیئۺہکۺ‬ ‫ۺَطۺشَفایل ِءۺرکشؾۺہک‬ ‫ِ‬
‫وًاصزمشرشت ِ ّ ح‬ ‫َحط(زایدہ َۺشایتحطۺشیسۺںیمۺےہہک)عنم ُ ُ‬
‫ۺےہُح‬ ‫وبسۺربق(ربقوکوچےنم)ںیم ُ َۺُعاءۺوکشِالتخػۺےہشفرش ْ َو‬
‫‪ َ …399‬ہ‬
‫مک ۺشزمک ۺاچراہھت ۺےک ۺافےلص ۺےس ۺڑھکش ۺوہیہی ۺ َش َدب ۺےہ ۺرھپبَ ْق ِیحتْل(وچانم) ۺویکرکنوصتمَّر ۺےہہی ۺفہ ۺےہسج ۺاکوتفٰی ۺوعشؾ ۺوکدایاجاتےہشفرقیقحت ۺاکاقم ۺؾ‬
‫دفرسشےہ۔(اتف ٰفی‪،‬روضہی‪،۱۸۵ /۵۵،‬راضافٕاڈننشیۺالوہر)‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ٔ‬ ‫َّ‬
‫عِؼہاىُعپظظحابہکیحاؼظیکاـظیقہ‪:‬‬
‫ۺسانۺًبساہلل نبۺرمع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اوک‪100‬ای‪100‬ےسۺ‬ ‫٭…رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺانعف ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬اسٍَایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺںیمۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺرفصۺشرہطۺرپۺاحرضۺوہرکویںۺرعضۺزگشرۺوہےت‪‚:‬اَ‪ٟ‬ش ََل ہ‪ًَ ٦‬ل َی ا‪َ ٨ٟ‬يی‪ ،‬اَ‪ٟ‬ش ََل ہ‪ًَ ٦‬لی اَبَی بََکُ ‪،‬اَ‪ٟ‬ش ََل ہ‪ًَ ٦‬لی اَبَیۺینعیۺیبنّۺشرکؾۺ َػلی‬
‫زشدئۺابرۺداھکیۺہکۺٓاپ َ‬
‫ہ‬
‫اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺوکالسؾ‪ ،‬ۺدقی ۺشربک ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺوک ۺالسؾ ۺشفر ۺریمے ۺفشدل ۺرتحمؾ ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺوک ۺالسؾ‛رھپالسؾ ۺرعض ۺرکےن ۺ ۺ‬
‫ےک‬
‫دعبےلچۺاجےت۔‬
‫َ‬ ‫٭…رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانشوبشُامہمۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺایبؿۺرکےتۺںیہ‪:‬ۺںیمۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانشسن ۺنبۺامکلۺ َرض ََی ا ہہلل ت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺوکۺداھکیۺہکۺٓاپ َ ہ‬
‫ۺرفصۺ‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺںیمۺےنۺامگؿۺایکۺہکۺٓاپۺ َرضَی اہلل َتٌالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺامنزۺرشفعۺرکدیۺےہۺرگمٓاپۺ‬ ‫شدقسۺرپۺاحرضۺوہےئشفرشےنپۺدفونںۺاہھتۺشاھٹےئل ّٰ‬
‫َ ہ َ‬

‫السؾۺرعضۺرکےکۺفشسپۺوہۺےئل۔‬

‫کاجُابسالو‪:‬‬
‫ِ‬ ‫قبظِالَُ‬
‫َ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬‬
‫ۺروسؽ ۺشرکؾ َػلی ا ہ‬ ‫ش ُُّؾ ۺشلموونینم ۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ۺس ُتااعہشئ ۺدہقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاایبؿ ۺرکیت ۺںیہ ۺہک ِ‬
‫ےک‬
‫ےنشراشدرفامای‪:‬وجۺصخشۺشےنپۺاھبیئۺیکۺربقۺیکۺزایرتۺرکاتۺےہۺشفرۺشسۺےکۺاپسۺاتھٹیبۺےہۺوتفہۺشسۺےکۺالسؾۺاکوجشبۺداتیۺےہۺشفرۺشسۺ ۺ‬
‫(‪) 400‬‬
‫ھتشُسنۺاحلصۺرکاتۺےہ۔‬
‫سےکۺاس ۺ‬
‫ڑھکےۺوہےنۺکتۺش ۺ‬

‫جُابسالو‪:‬‬
‫ِ‬ ‫حؽُع َػلی اہللہ ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪٥٠‬کاؽائظیًکُ‬
‫ُسحن‬
‫ۺسان ُسل َ ْنمااؿۺنبۺ َ ْم َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ ۺہکۺںیم ۺےن ِ‬
‫ۺروسؽۺشرکؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬یکۺوخشبۺںیمۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ۺفِۺشونرۺیک ۺزایرت ۺےکۺےئل ۺٓاےتشفرالسؾ ۺرعض ۺرکےت ۺںیہ‪،‬ایک ۺٓاپ ۺولوگں ۺاک ۺالسؾ ۺےتھجمسۺ‬ ‫زایرتۺیک ۺوت ۺرعض ۺزگشروہش‪:‬ولگ ۺٓاپ ۺیک ح ْ ْ‬
‫بیھبۺداتیۺوہں۔‬
‫اتھجمسیھبۺوہںۺشفرۺوجش ۺ‬
‫ںیہ؟شراشدۺرفامای‪ :‬ۺ‬

‫قبظِالےپہچاىتےہیٍ‪:‬‬
‫ۺسانشوبرہریہۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬٭ہرفامےتۺںیہ‪:‬بجۺٓادیمۺشےنپۺیسکۺاجےننۺفشےلۺیکۺربقۺےکۺاپسۺےسۺزگراتۺےہۺشفرۺشےسۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫سےکۺالس ۺؾاکۺوجشبۺداتیۺےہۺشفرۺبجۺیسکۺانفشفق‬
‫ؿرکۺش ۺ‬
‫ےہوتۺفہۺشےسۺاچہپ ۺ‬
‫السؾۺرکاتۺ ۺ‬

‫‪ …400‬رفزٯض اْلخبار ‪٠ٟ‬سٱ‪ِ٠‬م‪ ،۱۳۶/۵ ،‬حسٱث‪۶۴۶۰:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 401‬‬
‫ےہوتۺفہۺشےسۺالس ۺؾاکۺوجشبۺداتیۺےہ۔‬
‫بیےسۺزگر ۺاتےہۺشفرشےسۺالسؾۺرکاتۺ ۺ‬
‫ربقےکۺرق ۺ‬
‫یک ۺ‬
‫صخش ۺ‬
‫ۺ‬

‫ؽیاعتقبُعافؽل ہُىےکیِجہ‪:‬‬
‫ِ‬ ‫عِؽجنىہ‬
‫ِ‬
‫ص‬ ‫ص‬
‫ۺساناع ِ م ۺ حَدخ ْ َ ّدری ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴیک ۺشفالد ۺںیم ۺےس ۺشکی ۺصخش ۺایبؿ ۺرکےت ۺںیہ ۺہک ۺںیم ۺےن ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ساناع ِ مۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫حَدخ ْ َ ّد ِری ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴوک ۺشؿ ۺیک ۺفافت ۺےک ۺدف ۺاسؽ ۺدعب ۺوخشب ۺںیم ۺدھکی ۺرک ۺوپاھچ‪ٓ:‬اپ ۺفاصؽ ۺںیہن ۺرفامےئگ؟رفامای‪:‬اہں!ویکںۺ‬
‫ںیہن۔ںیمۺےنۺرعضۺیک‪ٓ:‬اپۺاہکںۺںیہ؟رفامای‪:‬دخبش!ںیمۺتنجۺےکۺابوغںۺںیمۺےسۺشکیۺابغۺںیمۺوہں‪،‬ںیمۺشفرۺریمےۺھچکۺراقفۺرہۺہعمجۺ‬
‫ۺسانرکب ۺنب ًبساہللزمین ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِ ٟ‬ىَیےک ۺاہیں ۺشےھٹک ۺوہےت ۺںیہ ۺشفر ۺمت ۺولوگں ۺیک ۺربخںی ۺاحلص ۺرکےتۺ‬
‫یک ۺبش ۺشفر ۺحبص ۺ ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیہ۔ںیم ۺےنرعض ۺیک‪ٓ:‬اپ ۺولوگں ۺیک ۺرفںیح ۺٓاسپ ۺںیم ۺیتلم ۺںیہ ۺای ۺشاسجؾ؟رفامای‪:‬اہےئشوسفس!شاسجؾ ۺلگ ۺےکچ ۺںیہ ۺرصػ ۺرفںیحۺ‬
‫الماقت ۺرکیت ۺںیہ۔ںیم ۺےن ۺرعض ۺیک‪:‬ایک ۺٓاپ ۺوک ۺولعمؾ ۺوہاجاتےہہکۺمہ ۺٓاپۺیک ۺربق ۺیک ۺزایرت ۺرکےن ۺٓاےئ ۺںیہ؟ ۺرفامای‪ :‬ۺاہں! ۺوجۺولگۺ‬
‫ہعمج ۺیک ۺرشت‪،‬ہعمج ۺاکوپرش ۺدؿ ۺشفرہتفہ ۺےک ۺدؿ ۺ ۺوسرج ۺولطع ۺوہےن ۺکت ۺربق ۺرپ ۺٓاےت ۺںیہ ۺشؿ ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺولعمؾ ۺوہاجاتےہ۔ںیم ۺےنۺ‬
‫ؿ ۺوکتلیضفۺشفرۺتمظعۺاحلصۺےہ۔‬
‫ہعمجےکۺد ۺ‬
‫ہک ۺ‬‫ےئل ۺ‬
‫ںںیہنۺوہات؟ۺرفامای‪:‬شسۺ ۺ‬
‫ںاکۺویک ۺ‬
‫ںیکۺزایروت ۺ‬
‫رعضۺیک‪:‬دفرسےۺدون ۺ‬
‫ۺساندمحمۺنبۺفشعسۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪٨ٟ‬آ ٍَ ہعمجۺےکۺدؿ ِ‬
‫ۺزایرتۺوبقرۺےکۺےئلۺاجایۺرکےتۺےھتۺ‪ٓ،‬اپۺےسۺوپاھچۺایگہکۺشرگۺٓاپۺ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫زایرت ۺوک ۺریپ ۺکت ۺےک ۺےئل ۺؤمرخ ۺرکدںی ۺوت ۺایک ۺرحج ۺےہ؟شراشد ۺرفامای‪:‬ھجم ۺکت ۺہی ۺابت ۺیچنہپ ۺےہ ۺہک ۺہعمج‪ ،‬ۺرعمجشت ۺشفر ۺہتفہ ۺےک ۺرفزۺ‬
‫نی ۺاکملعۺوہاجاتۺےہ۔‬
‫ربقفشولںۺوکۺزشرئ ۺ‬
‫ۺساناحضکۺنبۺزمشمح َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےتہکۺںیہ‪‚:‬وجصخشۺہتفہۺےکدؿۺوسرجۺولطعۺوہےنۺےسۺےلہپربقۺیکۺزایرتۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ؿےکۺۺاخصۺ‬
‫سیکۺایکۺفہجۺےہ؟‛شوہنںۺےنوجشبۺدای‪‚:‬ہعمجۺےکد ۺ‬
‫ت ۺاکملعۺوہاجاتےہ۔‛وپاھچۺایگ‪‚:‬ش ۺ‬
‫سیکۺزایر ۺ‬ ‫اتےہ ِ ِ ح‬
‫اصحۺربقۺوکش ۺ‬ ‫رک ۺ‬
‫اقم ۺؾیکۺفہجۺےس۔‛‬

‫سواؤَکاتحفہ‪:‬‬
‫کیصخشۺربقاتسؿۺٓااتۺ‬ ‫ۺسانۺحرۺنبۺوصنم ۺر ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َِٔ ٟ‬ہٰررفام ۺ‬
‫ےتںیہۺہکۺاطوعؿۺاکۺزامہنۺاھت‪،‬ش ۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫‪ …401‬طٌب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب فی ا‪ٟ‬ؼَلٵ ًلی ‪٣ ٩٣‬ات ‪ ٩٣‬ا‪ ١٫‬ا‪ٟ٘‬ب‪٠‬ٶ‪ ،۳۷ /۷ ،‬حسٱث‪َ٣ ۹۵۹۶:‬کر‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اجات ۺشفرامن ِزانجزہ ۺںیم ۺاحرض ۺوہشرکات‪،‬بج ۺاشؾ ۺوہیت ۺوت ۺفہ ۺربقاتسؿ ۺےک ۺدرفشزے ۺرپ ۺڑھکش ۺوہ ۺرک ۺاتہک‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬اہمتری ۺفتشح ۺدفرۺ‬
‫رکے‪،‬اہمتریۺشتیبنجۺرپۺرمحۺرفامےئۺ‪،‬اہمترےۺانگوہںۺوکۺاعمػۺشفرۺاہمتریۺایکینںۺوبقؽۺرفامےئ۔شؿۺاملکتۺےسۺزشدئۺھچکۺہنۺاتہکۺاھت‪،‬ۺ‬
‫شسۺصخشۺاکۺایبؿۺےہۺہکۺشکیۺرشتۺےھجمۺاتریخۺوہۺیئگۺۺوتںیمۺرھگۺولٹۺٓاایشفرربقاتسؿۺاجرکۺومعمؽۺےکۺاطمقبۺداعۺںیہنۺیک‪،‬رشتۺوکۺںیمۺےنۺ‬
‫وخشبۺںیمۺداھکیۺہکۺتہبۺےسۺولگۺریمےۺاپسۺٓاےئ‪،‬ںیمۺےنۺوپاھچ‪:‬متۺولگۺوکؿۺوہۺشفرھجمۺےسۺایکۺاکؾۺےہ؟شوہنںۺےنۺاہکہکۺمہۺربقۺ‬
‫فشےل ۺںیہ‪،‬ںیم ۺےن ۺاہک‪:‬اہیں ۺویکں ۺٓاےئ ۺوہ؟شوہنں ۺےن ۺاہک‪:‬مت ۺرفزشہن ۺرھگ ۺولےتٹ ۺفتق ۺںیمہ ۺہفحت ۺدے ۺرک ۺاجای ۺرکےت ۺےھت‪،‬ںیم ۺےنۺ‬
‫وپاھچ‪:‬فہۺایک؟شوہنںۺےنۺاہک‪:‬فہۺداعںیئۺوجۺمتۺامہرےۺےئلۺایکۺرکےتۺےھت‪،‬ںیمۺےنۺشؿۺےسۺاہک‪ٓ:‬ادنئہۺںیمۺرفزشہنۺداعےکۺےئلۺٓاایۺرکفںۺاگ۔ۺ‬
‫سےکۺدعبۺیھبکۺربقاتسؿۺاج ۺانںیہنۺوھچڑش۔‬
‫انچہچنۺںیمۺےنۺش ۺ‬
‫َّ‬
‫ىُعکےـباقعیصهکےعِمال‪:‬‬
‫َ‬ ‫ْ‬
‫ۺس ُتا ۺرشہعب ۺدعفہی ۺرصبہی ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہاوکۺ‬ ‫ۺاغل َ ح ْ‬
‫ۺنْشین ۺٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیےتہک ۺںیہ‪:‬ںیم ۺےن ۺرضحت ّ ِ َ ّ‬ ‫اننر ۺنب ِ ح‬
‫س َح ّ ا‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےک‬
‫وخشب ۺںیم ۺداھکی‪،‬ںیم ۺٓاپ ۺےک ۺےئلرثکت ۺےس ۺداع ۺایک ۺرکات ۺاھت‪ٓ،‬اپ ۺےن ۺھجم ۺےس ۺرفامای‪:‬شے ۺاشبر ۺنب ۺاغبل!ریتے ۺاحتفئ ۺونر ۺ ۺ‬
‫ابطوقں ۺںیم ۺرر یم ۺرفامولں ۺےسڈاھےپن ۺوہےئ ۺںیمہ ۺہ ےت ۺںیہ۔ ۺںیم ۺےن ۺرعض ۺیک‪:‬سک ۺرطح؟ ۺشراشد ۺرفامای‪:‬امتؾ ۺزدنہ ۺاملسمونں ۺیکۺ‬
‫ےک‬
‫داعٕاںۺےکۺاسھتۺشےسیۺیہۺوہاتۺےہ‪ ،‬بجۺفہۺربقۺفشولںۺےکۺےئلداعرکںیۺشفرۺفہۺوبقؽۺوہۺاجےئۺوتۺشسۺداعۺوکۺونرۺےکۺابطوقںۺںیمۺرمشیۺ ۺ‬
‫ےئلہفحتۺاجیھبۺےہ۔‬
‫ےہہکۺہیۺالفںۺےنریتےۺ ۺ‬
‫سےسۺاہکۺاج ۺات ۺ‬
‫رکربقۺفشولںۺےکۺاپسۺالایاجاتۺےہۺشفرش ۺ‬
‫پن ۺ‬
‫رفامولںۺےسۺڈاھ ۺ‬

‫ٌیظخزاسےبھیمزسـلب کظسکتےہیٍ‪:‬‬
‫ِ‬
‫روسؽ ۺشرکؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشد ۺرفامای‪:‬ربق ۺںیم ۺتیم ۺاکاحؽ ۺشس ۺڈفےنب ۺفشےل ۺصخش ۺیک ۺرطح ۺےہوجدمداک ۺبلطۺ‬
‫ِ‬
‫اگرےہ‪،‬تیمۺوکدشتۺےسۺابپ‪،‬ۺاھبیئۺایۺدفتسۺیکۺداعۺاکشاظتنرۺراتہےہۺشفرۺبجۺیسکۺیکۺداعۺشسۺوکۺیتچنہپۺےہوتشسۺےکۺزندکیۺفہۺداینۺشفرشسۺںیمۺ‬
‫(‪) 402‬‬
‫وموجدامتؾۺزیچفںۺےسۺرتہبۺوہیتۺےہ۔ےبکشۺداعۺشفررفغمتۺبلطۺرکانربقفشولںۺےکۺےئلۺزدنفںۺیکۺرطػۺےسۺہفحتۺےہ۔‬

‫‪ …402‬طٌب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب فی ا‪ٟ‬ؼَلٵ ًلی ‪٣ ٩٣‬ات ‪ ٩٣‬ا‪ ١٫‬ا‪ٟ٘‬ب‪٠‬ٶ‪ ،۳۶/۷ ،‬حسٱث‪۹۵۹۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫تزفیًکےبىزسواکظىامستحبہے‪:‬‬
‫شکی ۺزبرگ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬ریمےاھبیئ ۺاک ۺشاقتنؽ ۺوہایگ‪،‬ںیم ۺےن ۺشںیہن ۺوخشب ۺںیم ۺدھکی ۺرک ۺوپاھچ‪:‬ربق ۺںیم ۺرےھک ۺاجےن ۺےک ۺدعبۺ‬
‫ٓاپۺیکۺایکۺتیفیکۺیھت؟شوہنںۺےنۺوجشبۺدای‪:‬شکیۺٓاےنۺفشالۺریمےۺاپسۺٓاگۺاکۺشاگنرہۺےلرکٓاایۺ‪،‬شرگۺداعۺرکےنۺفشالۺریمےۺےئلۺداعۺہنۺ‬
‫ھجمرپۺشاگنرہۺکنیھپۺداتی۔‬
‫رکاتۺوتریمےۺایخؽۺںیمۺرقنعبیۺف ۺہ ۺ‬
‫یبیکۺداعۺرکانۺبحتسمۺےہ۔‬
‫ےکےئلۺۺاکایم ۺ‬
‫س ۺ‬‫دعبتیمۺوکۺنیقلتۺرکانشفرۺش ۺ‬
‫ےک ۺ‬
‫یسےئلۺدنفۺ ۺ‬
‫ش ۺ‬

‫تلقیًکاثبُتاِعفُائز‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی‬
‫ایبؿۺرکےتںیہۺہکۺںیمۺرضحتۺسانۺشوبۺشامہمۺابیلہ ۺ َرض ََی ا ہ‬
‫ِّ ُّ‬ ‫رضحتۺسانۺدیعسۺنبۺًبساہللشَزْ دیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ‬
‫ِّ ُّ‬
‫ًَ‪٨‬ہےکاپسۺشؿۺیکۺزنعۺےکفتقۺاحرضۺوہش۔ٓاپ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬شےۺدیعس!ۺبجۺںیمۺوفتۺوہاجٕاںۺوتۺریمےۺاسھتۺفہۺ‬
‫اصح ۺولالک ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشراشد ۺرفامای ۺےہ‪ٓ،‬اپ ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺاکۺ‬
‫یبن ۺاپک‪ ِ ِ ،‬ح‬
‫اعمہلم ۺرکانسج ۺاک ۺمکح ۺوضحر ّ‬
‫شراشدۺےہۺہکۺبجۺاہمترشۺوکیئۺاملسمؿۺاھبیئۺوفتۺوہاجےئۺشفرشےسیٹمۺدےۺوکچوتۺمتۺںیمۺشکیۺصخشۺربقۺےکۺرساہےنۺڑھکشۺوہۺرکۺےہک‪:‬شےۺ‬
‫الفں ۺنب ۺالفہن۔ ۺفہ ۺےنس ۺاگ ۺشفر ۺوجشب ۺہن ۺدے ۺاگ۔ ۺرھپ ۺےہک‪:‬شےالفں ۺنب ۺالفہن۔ ۺفہ ۺدیساھ ۺوہ ۺرک ۺھٹیب ۺاجےئ ۺاگ۔رھپ ۺےہک‪:‬شےالفں ۺنبۺ‬

‫الفہن۔فہۺےہکۺاگ‪:‬امہریۺرشامنہیئۺرکف‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬متۺرپۺرمحۺرفامےئۺاگرگمۺمتۺشسۺیکۺابتۺںیہنۺنسۺےتکس۔رھپۺےہک‪‚:‬اہذ ہرك َ‪٣‬ا َ َ‬

‫رخج َت ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َ‪٩َ ٣‬‬

‫ہلل َربا ٯبَاْلَس ََل‪َ ٦‬زَٱ ً‪٨‬ا ٯب َ ہ‪َ ٤‬ح‪ُ ٤‬س َػلی اہللہ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯ َس‪َ٧ ٥َ ٠‬بَٲا ٯبَا‪ ٟ‬ہرقٰا َ‪ ٪‬ا َ َ‪٣‬ا ً‪٣‬اۺینعیۺفہۺابتۺایدۺرکۺ‬ ‫ا‪ٟ‬س‪َ ٧‬ٲا َط َ‪٬‬ا َز َٵاَ‪َْ ٪‬ل اَ‪َ ٟ‬ہ اَْل اہللہ َٯاَ‪ ٪‬ہ‪َ ٣‬ح‪ً ٤‬سا ر ہسٰ ہ‪ ٢‬ا َ‬
‫ہلل َٯاَ‪٧‬ــ َک َرؿَٲ َت بَا َ‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬شسۺےکۺروسؽۺںیہۺۺشفرۺہیۺہکۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬

‫سجۺرپۺوتۺداینۺۺےسالکنۺینعیۺہیۺوگشیہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺوسشۺوکیئۺوبعمدۺںیہنۺشفردمحم َػلی ا ہ‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےکۺیبنۺۺشفرۺرقٓاؿۺےکرشامنہۺوہےنۺرپۺرشیضۺاھت۔‛‬

‫ےکۺرب‪،‬شالسؾۺےکۺۺدنی‪،‬ۺرضحتۺدمحم َػلی ا ہ‬

‫ےہ‬
‫رکنمۺریکنۺںیمۺےسۺشکیۺےھچیپۺےتٹہۺوہےئۺدفرسےۺےسۺاتہکۺےہ‪:‬ۺولچۺےتلچۺںیہۺشبۺشسۺےکۺاپسۺایکۺانھٹیبۺےسجۺوجشۺبۺاھکسۺدایۺایگۺ ۺ‬
‫شفرۺولوگںۺےسۺےلہپۺیہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشےسۺوجشبۺاھکسۺداتیۺےہ۔شکیۺصخشۺےنۺرعضۺیک‪ :‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬شرگۺشسۺیکۺ‬
‫(‪) 403‬‬
‫امںۺاکانؾۺولعم ۺؾہنۺوہ؟شراشدۺرفامای‪ّ:‬وح ۺشیکۺرطػۺتبسنۺرکے۔‬

‫‪ …403‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪ ،۵۴۹/۸ ،‬حسٱث‪۷۹۷۹:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬
‫ُ‬
‫سیزىااماواحنزبًحيبل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہ کیشاٌ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺخشدۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َ ٟ‬ح َٰازۺےتہکۺ‬ ‫ۺسانۺیۺنب ٰ‬
‫ۺومس َ َّ ّ‬ ‫ربقفںۺےکۺاپسۺرقٓاؿۺدیجمۺزپےنھۺںیمۺوکیئۺرحجۺںیہن۔ۺانچہچنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺشامؾ ۺشدمح ۺنب ۺلبنح ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےک ۺرمہشہ ۺاحرض ۺاھت‪ ،‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺساندمحم ۺنب ۺدُقشہمۺ‬ ‫ںیہ‪ :‬ۺںیم ۺشکی ۺانجزے ۺںیم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ہیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴیھبۺامہرےۺاسھتۺےھت‪،‬ۺبجۺتیمۺوکۺدانفۺدایۺایگۺوتۺشکیۺانانیبۺصخشۺٓاایشفرۺربقۺےکۺاپسۺرقٓاؿۺاپکۺزپےنھۺ‬
‫وَجْ َ ِْ‬
‫ۺسان ۺشامؾ ۺشدمح ۺنب ۺلبنح َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےن ۺشس ۺےس ۺرفامای‪:‬شے ۺالفں!ربق ۺےک ۺاپس ۺرقٓاؿ ۺاپک ۺزپچ ا ۺدبتعۺ‬
‫اگل‪ ،‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺساندمحم ۺنب ۺدُقشہم ۺوجرہی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺےن ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺشامؾ ۺشدمح ۺنبۺ‬ ‫ےہ‪،‬بج ۺمہ ۺربقاتسؿ ۺےس ۺابرہ ۺےلکن ۺوت ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫لبنح َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےس ۺوپاھچ‪:‬شے ۺشوبًبساہلل!ٓاپ ۺرشبم ۺنب ۺشامسلیع ۺیبلح ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺایک ۺےتہک ۺںیہ؟ٓاپ ۺےنوجشبۺ‬
‫دای‪:‬فہ ۺہقث ۺ(ینعیۺاقلبۺشامتعد) ۺںیہ۔شوہنں ۺےن ۺوپاھچ ۺ‪:‬ایک ۺٓاپ ۺےن ۺشؿ ۺےس ۺھچک ۺاھکل ۺےہ؟ٓاپ ۺےن ۺوجشب ۺدای‪ :‬ۺاہں! ۺوت ۺرضحتۺ‬
‫ۺَعءۺنبۺل َخ ح الجۺےسۺ‬
‫ساندمحمۺنبۺدُقشہمۺوجرہیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ َٰ٘ ٟ‬ٴےنۺاہک‪:‬ےھجمۺرشبمۺنبۺشامسلیعۺےنۺربخۺدیۺےہۺفہۺدبعشرلنٰمحۺنب َ َ ا‬
‫ِّ ُّ‬
‫رفشتیۺرکےتۺںیہۺشفرۺفہۺشےنپۺفشدلۺےکۺقلعتمۺایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺشوہنںۺےنۺفتیصۺرفامیئۺہکۺبجۺشںیہنۺدانفۺدایۺاجۺےئۺوتۺشؿۺےکۺ‬
‫ۺسانۺًبساہلل نبۺرمعۺ َرض ََی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی‬ ‫رساہےنۺوسر ہہۺرقبہۺیکۺشدتبشیئۺشفرۺٓارخیۺٓاایتۺیکۺالتفتۺیکۺاجےئشفرۺرفامایہکۺںیمۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺشامؾۺشدمحۺنبۺلبنحۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَاْلَٯ‪٢‬ۺےنۺشؿۺےسۺاہک‪:‬بتۺوتۺٓاپۺشسۺانانیبۺےکۺ‬
‫ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اۺوکۺیھبۺیہیۺفتیصۺرکےتۺانسۺےہ۔ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اپسۺاجرکۺہکۺہکۺرقٓاؿۺزپےھ۔‬
‫ایعالثُابکظِ‪:‬‬
‫ِ‬ ‫قبظِالَُکُ‬
‫ۺسان ۺشوبرکبشدمح ۺنب ۺدمحمرَمْ َف ِزی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴایبؿ ۺرکےت ۺںیہ‪:‬ںیم ۺےن ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺشامؾ ۺشدمح ۺنب ۺلبنحۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺوکۺرفامےتۺۺوہےئانسۺہکۺبجۺمت ۺربقاتسؿ ۺاجٕاۺوتوسر ہہ ۺافہحت‪،‬وعمّذنیت ۺشفروسر ہہ ۺشالخص ۺزپھۺرک ۺشسۺاک ۺوثشبۺ‬
‫ربقفشولںۺوکۺشاصیؽۺرکفویکہکنۺوثشبۺشؿۺکتۺاتچنہپۺےہ۔‬
‫حکایت‪:‬پہاػَِکےبظابظىُع‬
‫ۺسانۺشوبالقہبۺدبعشکلملۺنبۺدمحم ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ اْلَ َحسۺرفامےتۺںیہ‪:‬ںیم ُ ْ ِ‬
‫ۺَمۺاشؾۺےسۺرصبہۺٓاایۺشفرۺشکیۺدنخؼۺںیمۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شُرتۺرکۺفوضۺایکۺشفردفۺرتعکۺػَلٵہ ا‪٠ٟ‬ٲ‪ ١‬زپیھۺرھپۺفاہںۺوموجدۺربقفںۺںیمۺےسۺیسکۺربقۺرپۺرسۺرھکۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رک ۺوس ۺایگ‪ ،‬ۺبج ۺدیبشر ۺوہش ۺوت ۺداھکی ۺہک ِ ِ ح‬

‫ۺاصح ۺربق ۺوموجد ۺےہ ۺشفر ۺھجم ۺےس ۺوکشہ ۺرکےت ۺوہےئ ۺہہک ۺ ۺراہ ۺےہ ۺہک ۺمت ۺےن ۺےھجم ۺرشت ۺرھبۺ‬
‫فیلکتۺاچنہپیئۺرھپۺاہک‪:‬متۺولگ(لمعۺرکےتۺوہۺنکیل)ملعۺںیہنۺرےتھکۺشفرۺمہۺولگۺملعۺرےتھکۺںیہۺرگمۺلمعۺرپۺاقدرۺںیہن‪،‬متۺےنۺوجۺرشتۺ‬
‫وکۺدفۺرتعکۺزپںیھۺںیہۺفہۺامہرےۺزندکیۺداینۺشفرشسۺںیمۺوموجدامتؾۺشایشءۺےسۺرتہبۺںیہ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬امہریۺۺرطػۺےسۺداینۺفشولںۺ‬
‫وکۺزجشےئۺریخۺاطعۺرفامےئۺ‪،‬متۺشںیہنۺۺامہرشالسؾۺانہکۺویکہکنۺۺالبہبشۺشؿۺیکۺداعٕاںۺیکۺفہجۺےسۺںیمہۺاہپڑفںۺےکۺربشربۺونرۺاتلمۺےہ۔‬
‫ؽیاعتقبُعسےمقعُس‪:‬‬
‫زایرتۺوبقرۺےسۺوصقمدۺہیۺےہۺہکۺزایرتۺرکےنۺفشالۺشؿۺےسۺربعتۺاحلصۺرکےۺشفر ِ ِ ح‬
‫ۺاصحۺربقۺشسۺیکۺداعۺےسۺعفنۺ‬ ‫ِ‬
‫شاھٹےئشسۺےئلۺزشرئۺوکۺشےنپۺشفرۺتیمۺےکۺےئلۺداعۺرکےنزینربعتۺاحلصۺرکےنۺےسۺاغلفۺںیہنۺوہانۺاچےئہ‪،‬ربعتۺشسۺرطحۺ‬
‫احلص ۺوہ ۺیتکس ۺےہ ۺہک ۺشےنپ ۺدؽ ۺںیم ۺتیم ۺاک ۺوصتر ۺرکے ۺہک ۺسک ۺرطح ۺشس ۺےک ۺشزجش ۺدجشوہ ۺےئگشفر ۺشؿ ۺےک ۺرفتمؼ ۺوہےن ۺےکۺ‬
‫دعبسکۺرطحۺفہۺشینپۺربقۺےسۺشاھٹایۺاجۺےئۺاگشفرۺوخدۺہیۺیھبۺرقنعبیۺشسۺےسۺاجےلمۺاگ۔‬
‫سيگسلیسِعکظىےکاـظیقہ‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺونبعِ َ ْق ۺںیمۺۺشکیۺتہبۺابعدت ۺزگشرۺوبڑیھۺ‬
‫ۺسانمُ َط ّ ْرِػ ۺنبۺشوبرکب ُ ّۺہیلۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَی رفامےت ۺںیہ ۺہک َ ْ ح ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وعرت ۺیھت‪،‬رشت ۺےک ۺفتق ۺفہ ۺایقؾ ۺرپ ۺدمد ۺاحلص ۺرکےن ۺےک ۺےئل ۺرمک ۺدنب ۺابدنیتھۺشفر ۺرحمشب ۺںیم ۺڑھکی ۺوہرکرشت ۺاک ۺشرثک ۺہصحۺ‬
‫امنزۺزپےتھۺوہےئۺزگشریتۺرھپۺبجۺدؿۺہ اتلۺوتۺربقاتسؿۺیلچۺاجیتۺشفرۺدؿۺاکۺشرثکۺہصحۺفںیہۺزگشریت‪،‬بجۺربقاتسؿۺتہبۺزایدہۺاجےنۺ‬
‫رپ ۺشس ۺوک ۺالمتم ۺیک ۺیئگ ۺوت ۺشس ۺےن ۺاہک‪:‬بج ۺدؽ ۺتخس ۺوہاجےئ ۺوت ۺوبدیسہ ۺاشنانت ۺدھکی ۺرکۺیہ ۺرنؾ ۺوہاتےہذٰہلش ۺںیم ۺربقاتسؿ ۺٓااجیتۺ‬
‫وہں ۺشفر ۺویں ۺدیتھکی ۺوہں ۺوگای ۺرمدے ۺربقفں ۺےک ۺوتں ۺےس ۺابرہٓاےکچ ۺںیہ‪،‬شؿ ۺےک ۺرہچے ۺاخک ۺٓاولد‪،‬مسج ۺریغتمشفر ۺنفکۺ‬
‫وبدیسہۺںیہ‪ ،‬شرگۺولگۺشےنپۺدولںۺںیمۺشسۺرظنمۺۺوکشبںیلۺوتشسۺیکۺۺڑکفشٹۺک ںوںۺےکۺےئلۺتخسۺذعشبۺنبۺاجےئشفرشسۺےکۺ‬
‫ببسۺدبونںۺوکۺدشدیۺاصقنؿۺچنہپۺاجےئ۔‬
‫ۺسانۺرمعۺ‬
‫ےئہوجۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫سانۺشامؾۺزغشیلۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َٰ ٟ‬الَی رفامےتۺںیہۺ)ہکلبۺذ ۺ‬
‫نہںیمۺتیمۺیکۺفہۺوصرتۺالینۺاچ ۺ‬ ‫( ِّ ُّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺسانۺرمعۺنبۺدبعشزعلسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ٌَ ٟ‬ز َٱز ےکۺاپسۺشکیۺتہبۺڑب ۺ‬

‫ے‬ ‫نبۺدبعشزعلسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ٌَ ٟ‬ز َٱزۺےنۺایبؿۺیکۺےہ۔انچہچنۺشکیۺابرۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےن‬
‫اعملۺدنیۺرشتفیۺالےئ‪،‬شوہنںۺےناجمدہہۺشفرابعدتۺیکۺرثکتۺےکۺببسۺٓاپۺیکۺوصرتۺےکۺریغتمۺوہےنۺرپریحتۺاکۺشاہظرۺایکوتۺٓاپۺ ۺ‬
‫ں‬
‫وجشب ۺدای ۺ‪:‬شے ۺالفں!شرگٓاپ ۺےھجم ۺدانفےئ ۺاجےن ۺےک ۺنیت ۺرفز ۺدعب ۺدھکی ۺںیل ۺہک ۺشس ۺفتق ۺٓاںیھکن ۺلکن ۺرک ۺرشخرفں ۺرپ ۺہہب ۺیکچ ۺوہ ۺ‬
‫یگ‪،‬وہٹن ۺڑکس ۺرک ۺدشوتنں ۺےس ۺٹمچ ۺںیکچ ۺوہں ۺےگ‪،‬ےلھک ۺوہےئ ۺہنم ۺےس ۺپیپ ۺہہب ۺریہ ۺوہیگ‪،‬ٹیپ ۺوھپؽ ۺرک ۺےنیس ۺےس ۺشفاچن ۺوہایگ ۺوہاگ‪،‬‬
‫پےکۺاسےنمۺےہ۔‬
‫بجعتزیخۺوہ ۺاگوجۺشسۺفتقۺٓا ۺ‬
‫رظنمےسۺزاید ۺہ ۺ‬
‫س ۺ‬ ‫ےلکنۺرےہۺوہںۺےگ‪،‬وتۺف ۺہرظنمۺش ۺ‬
‫ںےسۺپیپۺشفرۺڑیک ۺ‬
‫ونھتن ۺ‬

‫فُتشزگاٌکیبظائیمتکظِ‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺس ُتا ۺاعہشئ ۺدہقی ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا ۺایبؿۺ‬
‫وفت ۺدشہ ۺولوگں ۺاک ۺذرک ۺرصػ ۺشاھچیئ ۺےک ۺاسھت ۺرکان ۺبحتسم ۺےہ۔انچہچن ۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫رکیت ۺںیہ ۺہک ۺرسٰ ہ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےن ۺشراشد ۺرفامای‪:‬بج ۺمت ۺںیم ۺےس ۺوکیئ ۺوفت ۺوہ ۺاجےئ ۺوت ۺشےساعمػ ۺروھکشفر ۺشس ۺیکۺ‬
‫(‪) 404‬‬
‫ربشیئۺتمۺرکف۔‬
‫(‪) 405‬‬
‫تموہکۺویکہکنۺفہۺشےنپۺےئکۺ ۺوکچنہپۺےکچ۔‬
‫شکیۺدحثیۺۺاپکۺںیمۺےہ‪:‬رمےنۺفشولںۺوکۺربشۺ ۺ‬
‫شکیۺشفرۺدحثیۺۺاپکۺںیمۺےہ‪:‬شےنپۺوفتۺدشہۺولوگںۺوکۺرصػۺالھبیئۺےکۺاسھتۺایدۺرکفویکہکنۺشرگفہۺیتنجۺںیہۺوتۺربشۺےنہکۺےسۺمتۺ‬
‫(‪) 406‬‬
‫تہبےہۺسجۺںیمۺفہۺںیہ۔‬
‫یہ ۺ‬‫ںیہوتۺشںیہنۺفہۺذعشبۺ ۺ‬
‫اگہنگرۺوہۺےگشفرۺشرگۺدفزیخۺ ۺ‬

‫حؽُع َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬کاولهٌیب‪:‬‬

‫ۺسانۺشسنۺنبۺامکلۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺایبؿۺرکےتۺںیہ ۺہکۺرسٰ ہ‪ ٢‬اہلل َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےکۺاپسۺےسۺشکیۺانجزہۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫زگرشوتۺولوگںۺےنۺشسۺیکۺربشیئۺیک‪ٓ،‬اپ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬فشبجۺوہۺیئگ۔رھپۺدفرسشۺانجزہۺزگرشۺوتۺولوگںۺےنۺشسۺ‬
‫ۺسان ۺرمع ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےن ۺشس ۺابرے ۺںیمۺ‬
‫یک ۺشاھچیئ ۺایبؿ ۺیک‪ٓ،‬اپ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنشراشد ۺرفامای‪:‬فشبج ۺوہ ۺیئگ۔ ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬
‫وپاھچوتٓاپ َػلی ا ہ‬

‫‪ …404‬سنن ابی زأوز‪ٛ ،‬تاب اْلزب‪ ،‬باب فی ا‪٬٨ٟ‬ٳ ً‪ ٩‬سب ا‪ٰ٤ٟ‬تی‪ ،۱۵۹ /۴ ،‬حسٱث‪۴۸۹۹:‬‬
‫‪ …405‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب فی ا‪٬٨ٟ‬ٳ ً‪ ٩‬سب اْل‪ٰ٣‬ات‪ ،۴۷۰ /۳ ،‬حسٱث‪۳۱۹۱:‬‬
‫‪ٰ٣ …406‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ذرك ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،‬باب ذرك ‪٣‬حاس‪ ٩‬ا‪ٰ٤ٟ‬تی‪ ،۴۹۱ /۵ ،‬حسٱث‪۱۰۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺمتۺےنۺشسۺاکۺالھبیئۺےکۺاسھتۺذرکۺایکۺوتشِسۺےکۺےئلۺتنجۺفشبجۺوہیئگۺشفرۺشُسۺاکربشیئۺےکۺاسھتۺذرکۺایکۺوتۺشسۺےکۺےئلۺمنہجۺ‬
‫(‪) 407‬‬
‫فشبجۺوہیئگۺویکہکنۺمتۺزنیمۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺوگشہۺوہ۔‬

‫اىُکھیبدصض‪:‬‬
‫ۺسانۺشوبرہریہۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺرسٰ ہ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺبجۺدنبہۺرماتۺےہۺشفرۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫ۺِعۺشیہٰلۺںیمۺفہۺشسۺرعتفیۺےکۺالقئۺںیہنۺوہاتۺےہوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرفوتشںۺےسۺرفاماتۺےہ‪:‬ںیمۺںیہمتۺوگشہۺ‬‫ِ‬

‫ولگۺشسۺیکۺرعتفیۺرکےتۺںیہۺاحالہکن ْ ِ‬
‫انبات ۺوہں ۺہک ۺںیم ۺےن ۺشےنپ ۺدنبے ۺےک ۺےئل ۺشےنپ ۺدنبفں ۺیک ۺوگشیہ ۺوبقؽ ۺرک ۺیل ۺےہ ۺشفر ۺشس ۺےک ۺوج ۺانگہ ۺریمے ۺملع ۺںیم ۺںیہ ۺفہ ۺ ۺاعمػ ۺرکدیۺ‬
‫(‪) 408‬‬
‫ںیہ۔‬
‫مُتکیحقیقتاِعظُعپھُىکيےتکپیضآىےِالی‬ ‫بابىنبظ‪:7‬‬

‫چیؼَِکابیاٌ‬
‫(شسۺںیمۺاچرۺںیلصفۺںیہ)‬
‫مُتکیحقیقتکابیاٌ‬ ‫پہلیفعل‪:‬‬

‫ےکقلعتمۺولوگںۺےکۺشےسیوھجےٹۺایخالتۺںیہۺنجۺںیمۺفہۺًانیقییطلغۺرپۺںیہ۔‬
‫ومتۺیکۺتقیقحۺ ۺ‬

‫مُتکےمتىلقٌلقىمظیات‪:‬‬
‫٭…ضعبۺولوگںۺےنۺہیۺامگؿۺایکۺہکۺومتۺضحمۺانفۺوہاجےنۺاکۺانؾۺےہ‪،‬رشحۺفرشنۺوہاگہنۺیکینۺشفرۺربشیئۺاکۺدبہلۺےلمۺاگ‪،‬ۺشاسنؿۺشفرۺویحشانتۺیکۺومتۺ‬
‫ابناتتۺےککشخۺوہاجےنۺیکۺرطحۺےہ۔‬

‫ہیۺےبۺدونیںۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشفرۺٓارختۺےکۺدؿۺرپۺشامیؿۺہنۺرےنھکۺفشولںۺیکۺرشےئۺےہ۔‬

‫٭…ضعبۺولوگںۺاکۺایخۺؽۺےہۺہکۺومتۺےسۺشاسنؿۺاکفوجدیہۺمتخۺۺوہاجاتۺےہشفررشحےکۺفتقۺدفابرہۺشاھٹےئۺاجےنۺکتۺبجۺکتۺربقۺںیمۺےہۺہنۺوتۺ‬
‫یسکۺذعشبۺیکۺفیلکتۺشاھٹاتۺےہۺشفرۺہنۺیسکۺوثشبۺےسۺرشتحۺاپاتۺےہ۔‬
‫٭…وضعبںۺیکۺرشےئۺہیۺےہۺہکۺومتۺےسۺرفحۺانفۺںیہنۺوہیتۺہکلبۺفہۺابیقۺریتہۺےہۺشفرۺوثشبۺفذعشبۺاکۺقلعتۺ‬

‫‪ …407‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب ث‪٨‬اء ا‪٨ٟ‬اض ًلی ا‪٤ٟ‬ٲت‪ ،۴۶۰/۳ ،‬حسٱث‪۳۱۶۷:‬‬
‫‪ …408‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ابی ‪٫‬زٱزٵ‪ ،۱۱۰/۱ ،‬حسٱث‪،۸۹۹۹:‬بتِیرٗ‪٠‬ٲ‪١‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫زگںیہنۺوہاگ۔‬
‫ںوکۺدفابرہۺشاھٹۺرکرشحۺےکۺدیمشؿۺںیمۺعمجۺرکےنۺاکۺہلسلسۺرہ ۺ‬
‫حےکۺاسھتۺوہ ۺاتےہۺہکبجۺومسج ۺ‬
‫مسجےکۺاجبےئۺرصػۺرف ۺ‬
‫ۺ‬
‫ہیۺامتؾۺایخالتۺافدسۺںیہ‪،‬قحۺےسۺشاکنوکیئۺقلعتۺںیہنۺ۔رقٓاؿۺفدحثیۺےسۺوبثتۺشفرربتعمذرشعئۺےسۺسجۺیکۺوگشیہۺیتلمۺےہۺ‬
‫فہۺہیۺےہ ۺہکۺومتۺطقفۺاحتلۺیکۺدبتیلیۺاکۺانؾۺےہۺشفرۺرفحۺمسجۺےسۺدجشۺوہۺےنۺےکۺدعبۺیھبۺابیقۺریتہۺےہایوتذعشب ۺںیمۺوہیت ۺےہۺای ۺرھپۺ‬
‫ںںیمۺ۔‬
‫وتمعن ۺ‬

‫عِحکےجسهسےجزاہُىےکامفلب‪:‬‬
‫مسجۺےسۺرفحۺےکۺدجشۺوہۺےنۺاکۺبلطمۺےہ‪:‬مسجۺےکۺرفحۺیکۺشاطتعۺےسۺلکنۺاجےنۺےکۺببسۺمسجۺرپۺےسۺرفحۺاکۺشایتخرۺمتخۺوہۺ‬
‫اجان ۺویک ۺہکن ۺامسجین ۺشعضااء ۺرفح ۺےک ۺٓاالت ۺںیہ ۺںیہنج ۺفہ ۺشامعتسؽ ۺرکیت ۺےہ ۺاہیں ۺکت ۺہک ۺفہ ۺاہھت ۺےک ۺذرےعی ۺڑکپیت ۺ‪،‬اکؿ ۺےک ۺذرےعیۺ‬
‫یتنس‪ٓ،‬اھک ۺےک ۺذرےعیۺدیتھکیۺشفرۺدؽۺےک ۺذرےعیۺشایشءۺیکۺتقیقح ۺولعمؾۺرکیتۺےہ‪،‬اہیںۺدؽۺےس ۺرمشدۺرفح ۺےہۺشفر ۺرفحۺریغبۺیسک ۺٓاےلۺ‬
‫ےکوخد ۺےسشایشءۺاک ۺملعۺاحلصۺرکیتیل ۺےہ‪ ،‬ۺشیسۺفہجۺےسۺرفح ۺذبشت ۺوخدفلتخمۺۺرجن ۺفمغ ۺیکۺفیلکت ۺشاھٹیت ۺشفرۺراگنۺرگن ۺوخہویشں ۺشۺ‬
‫فررسموتںۺےسۺفطلۺشدنفزۺوہیتۺےہ‪،‬شؿۺںیمۺےسۺیسکۺاکۺقلعتۺیھبۺشعضااءۺےکۺاسھتۺںیہنۺےہشفررفحۺاکذشیتۺففصۺ(ینعیۺوسحمسۺرکان)ۺمسجۺ‬
‫ےسۺدجشۺوہےنۺےکدعبۺیھبۺابیقۺراتہۺےہشفرۺوجۺشعضااءۺےکۺفشےطسۺےسۺاحلصۺوہاتۺےہۺفہۺمسجۺیکۺومتۺےکۺاسھتۺمتخۺوہاجاتۺےہۺاہیںۺ ۺ‬
‫کت‬
‫ہکۺرفحۺدفابرہۺمسجۺںیمۺڈشیلۺاجےئ‪،‬نکممۺےہۺہکۺرفحۺربقۺےکۺشدنرۺمسجۺںیمۺڈشیلۺاجےئۺشفرہیۺیھبۺنکممۺےہۺہکۺربقۺںیمۺہنۺڈشیلۺاجےئۺہکلبۺربقۺ‬
‫ںےکۺےئلۺایکۺہلصیفۺایکےہ۔‬
‫سےنۺشےنپۺدنبف ۺ‬ ‫ےنےکۺدؿۺڈشیلۺاجےئ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬
‫یہرتہبۺاجاتنۺےہۺہکۺش ۺ‬ ‫ےسۺشاھٹےئۺاج ۺ‬

‫اپاہجکےبىؾاوؽاءمیٍعِحىہیٍہُتی‪:‬‬
‫ومت ۺیک ۺفہج ۺےس ۺمسج ۺویں ۺےباجؿ ۺوہاجاتےہےسیج ۺامسجین ۺرخشیب ۺ ۺشفروھٹپں ۺںیم ۺ ۺاچنھکٕا ۺیک ۺفہج ۺےس ۺشاپجہ ۺےک ۺشعضاا ۺےب ۺاجؿۺ‬
‫وہاجےت ۺںیہۺشفرشؿۺںیم ۺرفح ۺاک ۺلمعۺدلخ ُۺرک ۺاجاتےہ‪،‬شسۺوصرت ۺںیمۺرفح ۺےکۺشفاصػۺملع‪،‬لقعۺشفرۺشدرشکۺوتابیق ۺرےتہ ۺںیہۺشفرۺ‬
‫ےہہکۺامتؾۺشعضااءۺرفحۺےساغبفتۺرکاجںیئ۔‬ ‫نکیلضعبۺشعضااءانرفامینۺرک ۺ‬
‫ےتںیہۺہکبجۺومتۺہیۺ ۺ‬ ‫ضعبۺشعضاا ۺءےسۺہیۺاک ۺؾ ۺ‬
‫یھبیتیلۺےہۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اىساٌکیحقیقتاِعسِجہتیٍ‪:‬‬
‫امتؾ ۺشعضااء ۺٓاالت ۺںیہ ۺشفر ۺرفح ۺشؿ ۺوکشامعتسؽ ۺرکےنفشیل ۺےہ‪،‬رفح ۺےس ۺریمی ۺرمشدفہ ۺوقت ۺےہوج ۺولعؾ‪ ،‬ۺومغں ۺیک ۺاکتفیل ۺشف ۺر‬
‫وخہویشں ۺیک ۺذلشت ۺاک ۺشدرشک ۺرکیت ۺےہ ۺشفرشیس ۺوقت ۺوک ۺشاسنؿ ۺ ۺےتہکںیہ ۺشرگہچ ۺشعضااء ۺںیم ۺشس ۺاک ۺشایتخر ۺمتخ ۺوہاجاتےہنکیل ۺشس ۺیک ۺولعؾ ۺ ۺف‬
‫شدرشاکت‪،‬ۺوخیشۺفیمغ‪،‬اکتفیلۺفذلشتۺےکۺشاسحاست ۺیکۺوقتۺانفۺںیہنۺوہیت‪،‬وت شاسنؿۺدرتقیقحۺۺشیسۺوقتۺاکۺانؾۺےہۺوجۺولعؾ‪،‬اکتفیلۺشف ۺر‬
‫ذلشتۺاکۺشدرشکۺرکیتۺےہشفرۺہیۺرمیتۺںیہنۺینعیۺانفںیہنۺوہیتشۺ فرومتۺاکۺبلطمۺےہۺدبؿۺےسۺشاسنؿۺاکۺشایتخرۺمتخۺوہاجےئشفرۺفہۺشسۺاکۺٓاہلۺ ۺہن‬
‫رےہسجۺرطحۺشاپجہۺنپۺاک ٰینعمۺےہۺہکۺاہھتۺشامعتسؽۺےکۺاقلبۺٓاہلۺہنۺرےہہکبجۺومتۺامتؾۺشعضااءۺۺےکشاپجہۺوہاجےنۺاکانؾۺےہ‪،‬ۺشاسنؿۺیکۺ‬
‫سیکۺاحتلۺںیمۺدبتیلیۺفشعقۺوہاجیتۺےہ۔‬
‫ںےسۺش ۺ‬
‫حےہۺوجۺابیقۺریتہۺےہ۔اہں!دفۺوتہج ۺ‬
‫س ۺاکسفنۺشفرۺرف ۺ‬
‫تقیقحۺش ۺ‬
‫٭…پہلی جہت‪ :‬ۺشس ۺرطح ۺہک ۺشس ۺیک ۺٓاںیھکن‪،‬اکؿ‪،‬زابؿ‪،‬اہھت‪،‬اپٕاں ۺشفر ۺامتؾ ۺشعضااء ۺطبض ۺرکےئل ۺاجےت ۺںیہ ۺشفر ۺشس ۺےک ۺش ۺ‬
‫لہ‬
‫فایعؽ‪،‬زعسی ۺفشرقاب ۺشفر ۺدرگی ۺانشاسٕافں ۺوک ۺشس ۺےس ۺشگل ۺرکدای ۺاجات ۺےہ‪،‬شسۺےک ۺوھگڑفں‪ ،‬ۺوچاپویں‪ ،‬ۺدختم ۺاگرفں‪،‬رھگفں ۺ‪،‬ز ںونں ۺشفرۺ‬
‫درگیۺشالمکۺوکۺنیھچۺایلاجاتۺےہ۔شبۺشسۺںیمۺوکیئۺرفؼۺںیہنۺہکۺہیۺزیچںیۺۺشاسنؿۺےسۺنیھچۺیلۺۺاجںیئۺایۺشاسنؿۺوکۺشؿۺزیچفںۺےسۺدحیلعہۺرکد ۺای‬
‫یھب‬
‫اجےئویکہکنۺفیلکتۺدہۺزیچۺوترفشؼۺفۺدجشیئۺےہۺشفرۺرفشؼۺشسۺوصرتۺںیمۺیھبۺےہۺہکۺٓادیمۺےسۺامؽۺےلۺایلۺاجےئۺشفرۺشسۺوصرتۺںیمۺ ۺ‬
‫ںیہ‬
‫ٰینعم ۺ‬
‫یہی ۺ‬
‫تےکۺیھبۺ ۺ‬
‫ںیمفیلکتۺاسںۺےہ۔وم ۺ‬
‫ںیہۺاحوتلںۺ ۺ‬
‫ےہۺہکۺامؽۺفتیکلمۺشینپۺہگجۺربرقشرۺرےہۺشفرۺٓادیمۺ ۺوکدیقۺرکایلاجےئ‪،‬دفون ۺ‬
‫یھت‬
‫ہکۺشاسنؿۺوکۺشسۺےکۺشومشؽۺےسۺدجشۺرکےکۺشکیۺشےسیۺاعمَۺںیمۺجیھبۺدایۺاجےئوجۺشسۺاعمَۺاسیجہنۺوہ‪،‬شبۺشرگۺداینۺںیمۺوکیئ ۺیھبۺشیسیۺزیچۺ ۺ‬
‫سجۺےسۺفہۺشسنۺاحلصۺرکاتۺاھت‪،‬شسۺےسۺرشتحۺاپاتۺاھتشۺ فرۺشسۺےکۺفوجدوکۺشتیمہۺداتیۺاھتوتومتۺےکۺدعبۺشسۺاکتہبۺزایدہۺشوسفسۺوہاگشف ۺر‬
‫کت‬
‫شسۺےسدجشیئۺےکۺببسۺتہبۺزایدہۺفیلکتۺوہیگۺہکلبۺشسۺےکۺدؽۺںیمۺشکیۺشکیۺزیچۺاکۺایخؽۺٓاےئۺاگالثمۺامؽ‪،‬اجہۺفرمہبت‪،‬زنیمۺاہیںۺ ۺ‬
‫ہک ۺشسۺصیمقۺاکۺیھب ۺایخؽ ۺٓاےئ ۺاگےسجۺنہپۺرک ۺفہ ۺوخش ۺوہات ۺاھتشفرۺشرگ ۺفہ ۺرصػۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےکذرکۺےس ۺوخش ۺوہات ۺاھت ۺشفر ۺشیسۺےس ۺش ۺ‬
‫سن‬
‫ےک‬
‫ےئیگۺشسۺےئلۺہکۺشبۺشسۺےکۺشفرۺشسۺےکۺوبحمبۺ ۺ‬
‫سیکۺاعسدتۺلمکمۺوہاج ۺ‬
‫تہبنیچۺفوکسؿۺاحلصۺوہاگۺشفرش ۺ‬
‫احلصۺرکاتۺاھتوتۺشےسۺ ۺ‬
‫ۺشابسبۺدایناہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺذ ۺ‬
‫رکیکۺرش ۺہ‬ ‫ویکہکنۺامتؾ ِ‬
‫لھکںیئگۺشفرۺامتؾۺراکفںیٹۺدفرۺوہںیئگۺ ۺ‬
‫درایمؿۺرشںیہۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیمۺراکفٹۺےھت‪،‬زدنیگۺشفرۺومتۺیکۺاحوتلںۺےکۺدرایمؿۺشالتخػۺیکۺشکیۺوصرتۺوتۺہیۺیھت۔‬
‫٭…دفرسیۺتہج‪:‬ۺہیۺےہۺہکۺشسۺرپۺومتۺےسۺفہۺشومرۺلھکۺاجےتۺںیہۺوجۺزدنیگۺںیمۺںیہنۺےلھکۺےھتسجۺرطحۺاحتلۺدیبشریۺ‬
‫ںیمۺفہۺابںیتۺاظرہۺوہیتۺںیہۺوجۺدنینۺیکۺاحتلۺںیمۺاظرہۺںیہنۺوہںیت‪،‬شیھبۺولگۺوسےئۺوہےئۺںیہ‪،‬ۺبجۺرمںیۺےگۺوتۺاجگۺاجںیئۺ‬
‫ےگۺشفرۺبسۺےسۺےلہپۺٓادیمۺےکۺاسےنمۺشسۺیکۺایکینںۺشفرربشایئںۺاظرہۺوہںۺیگۺوجۺشسۺےکۺدؽۺےکۺشدنرۺشکیۺدنبۺاتکبۺںیمۺیھکلۺ‬
‫ںیہ‪ٓ،‬ادیم ۺشؿ ۺرپ ۺشےنپ ۺداینفی ۺاشملغ ۺےک ۺابثع ۺعلطم ۺںیہن ۺوہاپات‪ ،‬ۺبج ۺہی ۺاشملغ ۺمتخ ۺوہں ۺےگوت ۺامتؾ ۺشامعؽ ۺشس ۺرپ ۺفشکنمۺ‬
‫َ‬
‫وہاجںیئ ۺےگ‪،‬بجۺشےسۺوکیئۺانگہۺرظنۺٓاےئۺاگوتشسۺرپۺشےسۺتہبۺزایدہۺشوسفسۺوہاگۺ ّٰیۺہکۺفہۺشسۺرسحتۺفۺشوسفسۺےسۺ‬
‫ذن‬

‫اکٹھچرےۺےکۺےئلۺیتلجۺٓاگۺںیمۺوکدۺزپےنۺوکۺشایتخرۺرکےۺاگ‪،‬شسۺفتقۺشسۺےسۺاہکۺاجےئۺاگ‪:‬‬
‫س ْؼ ًّباه(‪( )۹۲‬پ‪،۳۵‬بىی اِسآئٲ‪)۳۴:١‬‬
‫ك َح ِ‬ ‫َكػٰی ِب َنف ِْس َ‬
‫ك ال َْی ْو َم عَل َْی َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ٓ:٪‬اجۺوتۺوخدۺیہۺشانپۺاسحبۺرکےنۺوکۺتہبۺےہ۔‬
‫ہیۺشاشکنػۺاسسنۺیکۺامالۺوٹےنٹۺےکۺدعبۺدنفۺےسۺےلہپوہاجےئۺاگشفردؽۺںیمۺشؿۺۺزیچفںۺےسۺرفشؼۺیکۺٓاگۺڑھبکۺشےھٹۺ‬
‫یگ ۺنج ۺرپ ۺفہ ۺشس ۺداینےئ ۺافین ۺںیم ۺنئمطم ۺاھت‪،‬شہتبل ۺشؿ ۺزیچفں ۺیک ۺدجشیئ ۺرپ ۺوکیئ ۺمغ ۺںیہن ۺوہاگ ۺوج ۺزش ِدرشہ ۺشفرشامعؽ ۺٓارخت ۺرپۺ‬
‫دمداحلصۺرکےنۺےکۺےئلۺشایتخرۺیکۺںیھتۺشسۺےئلۺہکۺوجۺدصقمۺکتۺراسیئۺاحلصۺرکےنۺےکۺےئلۺزش ِدرشہۺبلطۺرکاتۺےہۺفہۺشسۺ‬
‫کتۺےنچنہپۺےکۺدعبچبۺاجےنۺفشےلۺزش ِدرشہۺےسۺدجشیئۺرپۺنیگمغۺںیہنۺوہاتۺویکہکنۺزش ِدرشہۺذشیتۺوطررپشسۺاکۺوصقمدۺںیہنۺوہاتۺےہ‪،‬ہیۺ‬
‫احؽۺشسۺصخشۺاکوہاگۺوجۺداینۺےسۺرصػۺِرد ِرۺرضفرتۺاتیلۺوہاگشفرشسۺیکۺہیۺوخششہۺوہیتۺوہیگۺہکۺہیۺرضفرتۺیھبۺمتخۺوہاجےئۺ‬
‫اتہکۺشسۺداینۺیکۺاحتجۺہنۺرےہۺشفرۺوجشسۺیکۺوخششہۺیھتۺفہۺشےسۺاحلصۺوہۺیئگۺشفرۺشبۺشےسۺداینۺیکۺاحتجۺںیہنۺریہ‪،‬ہیۺفلتخمۺ‬
‫مسقۺےکۺذعشابتۺشفرۺڑبیۺڑبیۺاکتفیلۺدنفۺےسۺےلہپۺیہۺشسۺرپۺٓازپیتۺںیہ۔رھپۺدتنیفۺےکۺدعبدفرسیۺمسقۺاکۺذعشبۺدےنیۺےکۺ‬
‫ےئلرفحۺمسجۺںیمۺڈشیلۺاجیتۺےہۺشفرۺیھبکۺۺشاسیۺوہاتۺےہۺہکۺۺشسۺیکۺششخبۺرکدیۺاجیتۺےہ۔‬
‫سىیاپظمفنئًہُىےِالےکیمثال‪:‬‬
‫داینیکۺذلوتںۺےسۺفطلۺشدنفزوہےنۺفشےلۺشفرشسۺیکۺوتمعنںۺرپۺنئمطمۺوہاجےنۺفشےلصخشۺیکۺاثمؽۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شیسیۺےہ ۺےسیجوکیئۺصخشۺابداشہۺیکۺریغۺوموجدیگۺںیمۺشسۺرھبفےسۺرپۺےہۺہکۺابداشہۺشسۺےکۺاعمےلمۺںیمۺمشچۺوپیشۺےسۺاکؾۺےلۺ‬
‫اگایشےس ۺریمے ۺشؿ ۺربے ۺاکومں ۺیک ۺربخ ۺںیہن ۺوہیگ‪ ،‬ۺشس ۺےک ۺلحم ۺشفر ۺشس ۺیک ۺتنطلس ۺف ۺشاحہط ۺںیم ۺوخب ۺزمے ۺشڑشات ۺےہرھپۺ‬
‫شاچکنۺابداشہۺشےسۺڑکپۺاتیلۺےہشفرۺشسۺےکۺاسےنمۺشکیۺررٹسجۺرھکۺداتیۺےہسجۺںیمۺشسۺیکۺوھچیٹ ۺےسۺوھچیٹۺیطلغۺشفردقؾۺدقؾۺ‬
‫رپۺیکۺوہیئۺاطخںیئۺیھبۺیھکلۺوہیتۺںیہۺۺرھپابداشہۺزربدتسۺہبلغۺشفرۺاطتقۺیھبۺراتھکۺےہ‪،‬شےنپۺشاحہطۺںیمۺوکیئۺطلغۺاکؾۺوگشرشۺںیہنۺ‬
‫رکات‪،‬شینپۺتنطلسۺںیمۺرجؾۺرکےنۺفشولںۺےسۺشاقتنؾۺاتیلۺےہشفرۺشؿۺےکۺاعمےلمۺںیمۺیسکۺیکۺافسرشۺیکۺرطػۺوتہجۺںیہنۺرکاتوتوغرۺ‬
‫رکفۺشسۺرگاتفرۺصخشۺاکۺابداشہۺیکۺرطػۺےسۺےنلمۺفشیلۺزسشۺےسۺےلہپۺایکۺاعملۺوہاگ‪،‬فہۺوخػ‪،‬رشدنمیگۺ‪،‬ایح‪،‬شوسفسۺشفرۺدنشتمۺےکۺ‬
‫َ‬
‫ےنتکۺفیلکتۺدہۺشفرۺشَ ِذ َّی ۺانکۺشاسحاستۺےسۺدفۺاچرۺوہاگ۔یہیۺاحؽۺدباکر‪،‬داینۺےکدوھےکۺںیمۺالتبمشفرۺشسۺیکۺوتمعنںۺرپۺنئمطمۺ‬
‫ۺاکذعشب ۺربق ۺےسۺےلہپۺہکلب ۺرمےنےکۺرقبیۺوہاتےہ۔ َن ہٌٰذہ بَاہللَ َ‪ ٨٣‬ہہ (مہ ۺشس ۺےس ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬یک ۺانپہ ۺاچےتہ ۺںیہ) ۺویکہکنۺ‬
‫ِ‬ ‫تیم‬
‫روسشیئ‪،‬بیعۺاشکیئۺشفرۺرپدہۺدریۺیکۺفیلکتۺمسجۺوکۺامرےن‪،‬اکےنٹۺفریغہۺیکۺفیلکتۺۺےسۺںیہکۺزایدہۺےہ۔ہیۺومتۺےکۺفتقۺتیمۺ‬
‫یکۺاحتلۺیکۺرطػۺشاشرہۺاھت۔‬
‫شراببۺریصبتۺےنۺشسۺاکۺابینۺۺاشمدہہۺیھبۺایکۺےہۺشفرۺابینۺاشمدہہۺٓاھکۺےکۺاشمدہےۺےسۺزایدہۺوقیۺوہاتۺےہۺزینۺاتکبۺ‬ ‫ِ‬
‫َ َ‬‫َ‬ ‫َ‬
‫ِ‬
‫ۺاہں!ح ۺومت ۺیک ۺہہت ۺکت ۺراسیئ ۺںیہن ۺوہیتکس ۺویکہکن ۺومت ۺیک ۺتقیقح ۺفیہۺ‬ ‫فتنس ۺےک ۺداللئ ۺیھب ۺشس ۺیک ۺوگشیہ ۺدےتی ۺںیہ‬
‫اجؿ ۺاتکس ۺےہ ۺوج ۺزدنیگ ۺیک ۺتقیقح ۺےس ۺفشفق ۺوہشفر ۺزدنیگ ۺیک ۺتقیقح ۺرفح ۺیک ۺرعمتف ۺشفر ۺشس ۺیک ۺامتیہ ۺےک ۺشدرشک ۺےک ۺریغبۺ‬
‫ولعمؾۺںیہنۺوہۺیتکسۺشفررفحۺشکیۺشاسیۺوموضعۺےہسجۺےکۺقلعتمۺوضحریبنّۺرکمی َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬وکۺیھبۺالکؾۺرکےنۺیکۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنۺرفحۺےکۺقلعتمۺرصػۺشانتۺرفامایۺہک’’اَ‪ٟ‬زٯ ہح َ‪ ٩٣‬اَ‪٣‬ز َ َرب ِّیۺینعیۺرفحۺریمےۺربۺےکۺ‬
‫شاجزتۺہنۺیلم ٓاپۺ َػلی ا ہ‬
‫(‪) 409‬‬

‫مکحۺےسۺشکیۺزیچۺےہ‘‘شفرۺزمدیۺھچکۺشراشدۺہنۺرفامای۔یسکۺاعمِلِۺدنیۺےکۺےئلۺاجزئۺںیہنۺہکۺفہۺرفحۺاکۺرشزۺٓااکشرۺرکےشرگۺہچۺشسۺرپۺعلطمۺ‬
‫یہۺویکںۺہنۺوہۺاجےئ‪،‬شرگشاجزتۺےہۺوتۺرصػۺشینتۺہکۺرمےنۺےکۺدعبۺرفحۺ ۺاکوجۺاحؽۺوہاتۺےہۺشےسۺایبؿۺرکۺدایۺاجےئ۔‬
‫شسۺابتۺرپۺہکۺومتۺۺرفحۺشفرۺشسۺےکۺشدرشاکتۺےکۺانفۺوہےنۺاکۺانؾۺںیہنۺےہریثکٓاایتۺشفرشَاحدثیۺ‬

‫‪ …409‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ ،٥٠ٌٟ‬باب ٰٗ‪ ٢‬اہلل‪:‬ٯ‪٣‬ا اٯتیت‪ ٥‬اْل ٗ‪٠‬ٲَل‪ ،۶۶/۳ ،‬حسٱث‪۳۵۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دالتل ۺرکیت ۺںیہ۔ ۺانچہچنۺدہششۺےکۺقلعتمۺشراش ِد ۺابری ۺاعتٰیل ۺےہ‪َ :‬و ل َا ت َ ْح َس َب َّن الَّ ِذ ْی َن قُ ِتل ُْوا فِیْ َس ِؽ ْی ِل ّٰ ِ‬
‫ال ا َ ْم َوا ت ًّ ها‪-‬‬
‫بَ ْل ا َ ْح َیآ ٌء ِع ْن َد َر ِ ّب ِه ْم ُی ْر َزق ُْو َ‬
‫ن(‪( )۹۲۱‬پ‪َ،۴‬ش‪٤ً ٢‬زا‪)۳۶۹:٪‬‬

‫اہللیکۺرشہۺںیمۺامرےۺےئگۺرہزگۺشںیہنۺرمد ۺہہنۺایخؽۺرکانۺہکلبۺفہۺشےنپۺربۺےکۺاپسۺزدنہۺںیہۺرفزیۺاپےتۺںیہ۔‬
‫وج ۺ‬‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شف ۺر ۺ‬

‫مظسے سيتےہیٍ‪:‬‬
‫ۺرسدشرشؿۺرقشیۺلتقۺرکدیۺےئگۺوترسٰ ہ‪٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنۺشںیہنۺ‬
‫ِ‬ ‫زغف ہہۺدبرۺےکۺومعقۺرپۺبجۺڑبےۺڑبے‬
‫ۺربۺےنۺمتۺ‬
‫ۺربۺےنۺھجمۺےسۺایکۺاھتںیمۺےنۺوتۺشےسۺاچساپایۺایکۺمتۺےنۺیھبۺفہۺفدعہۺاچساپایۺوجۺاہمترے ّ‬
‫انؾۺانبؾۺاکپرششفرۺرفامای‪‚:‬وجۺفدعہۺریمے ّ‬
‫ےس ۺایک ۺاھت؟‛رعض ۺیک ۺیئگ‪‚:‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ !٥٠‬ۺایک ۺٓاپ ۺ ۺشؿ ۺولوگں ۺوکاکپر ۺرےہ ۺںیہ ۺوج ۺرم ۺےکچ ۺںیہ؟‛ ۺشراش ۺدۺ‬
‫رفامای‪‚:‬شس ۺذشت ۺیک ۺمسق ۺسج ۺےک ۺقن ح َض ہہ ۺدقرت ۺںیم ۺریمی ۺاجؿ ۺےہ! ۺفہ ۺمت ۺےس ۺزایدہ ۺشس ۺالکؾ ۺوک ۺنس ۺرےہ ۺںیہ ۺنکیل ۺفہ ۺوجشب ۺدےنی ۺیکۺ‬
‫(‪) 410‬‬
‫تںیہنۺرےتھک۔‛‬
‫دقر ۺ‬
‫شسۺدحثی ۺںیمۺشسۺابتۺیکۺرصشتحۺےہۺہکۺدبتخبۺیکۺرفحۺشفرشسۺرفحۺےکۺشدرشکۺشفرۺاچہپےننۺیکۺوقتۺابیقۺریتہۺےہہکبجۺ‬
‫ذموکرہۺٓاتیۺںیمۺدہششۺیکۺشرفشح ۺےکۺانفہنۺوہےنۺیکۺرصتحیۺےہ۔رھپرمےنۺفشالۺدفاحؽۺےسۺاخیلۺںیہنۺوہات‪،‬ایوتۺفہۺاعسدتۺدنمۺوہاتۺےہۺ‬
‫رفا‪٨ٟ‬ا َر اَٯ َرٯ َؿ ٌٶ ‪ ٩٣‬رَ َٱ َ‬
‫اق ا‪َ ٟ‬حــ‪٨‬ٶۺینعیۺربق ۺایوتۺ‬ ‫ایدبۺتخب۔انچہچن ۺوضحریبنۺرکمیۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےنۺشراشد ۺرفامای‪‚:‬اَ‪َ٘ ٟ‬برہ ا َ‪٣‬ا ہح َ‬
‫رف ٌٵ ‪ ٩٣‬حہ َ َ‬
‫تنجےکۺابوغںۺںیمۺےسۺشکیۺابغ۔‛‬
‫(‪) 411‬‬
‫منہجۺےکۺڑھگفںۺںیمۺےسۺشکیۺڑھگشۺےہۺایۺ ۺ‬
‫ْ‬
‫ۺدحیۺاپکۺےسۺاصػۺاظرہےہۺہکۺومتۺاکٰینعمۺطقفۺاحتلۺیکۺدبتیلیۺےہشفرۺہیۺہکۺتیمۺےکۺےئلۺدقتریِشیہٰلۺےنۺاعسدتۺ‬ ‫شس ْ ِ‬
‫ایۺاقشفتۺاکۺوجۺہلصیفۺاصدرۺایکۺےہۺشسۺرپۺالباتریخۺلمعۺوہاتۺےہ‪،‬شہتبلۺذعشبۺفوثشبۺیکۺضعبۺںومسںۺںیمۺاتریخۺوہیتۺےہۺرگمۺشؿۺیکۺشلصۺرپۺ‬
‫تقلمعۺرشفعۺوہاجاتۺےہ۔‬
‫شیسۺف ۺ‬

‫‪٣ …410‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،‬باب َعق ا‪٤ٟ‬ٲت…ا‪ٟ‬ذ‪ ،‬ؾ‪ ،۳۵۱۷ ،۳۵۱۶‬حسٱث‪۵۸۷۴ ،۵۸۷۱:‬‬
‫‪ …411‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ٘‬ٲا‪٣‬ٶ‪،‬باب رٗ‪ ،۵۰۸/۴،۵۶٥‬حسٱث‪،۵۴۶۸:‬بت٘س‪ ٦‬ٯتارخ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫جُمظگیااسکےلئے قیامتقائهہُگئی‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےسۺرمفیۺےہۺہکۺوضحریبنّۺاپک َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪‚:‬اَ‪ٰ٤َ ٟ‬تہ ا‪ََ ٟ٘‬ٲا َ‪ ٣‬ہٶ‬
‫ۺسانۺشسن َرض ََی ا ہ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 412‬‬
‫ات َٓ َ٘س َٗا َ‪٣‬ت ٗ َ َٲا َ‪٣‬ت ۺہہینعیۺومتۺایق ۺ‬
‫تمےہۺ‪،‬وجۺرمایگۺشسۺےکۺےئلۺایقتمۺاقمئۺوہیئگ۔‛‬ ‫ٓ ََ‪َ ٣َ ٩٤‬‬
‫دحثیۺرشفیۺںیمۺےہۺہکۺبجۺمتۺںیمۺوکیئۺرماتۺےہۺوت(ربقۺںیم)ۺحبصۺفاشؾۺشسۺاکۺاکھٹانۺشسۺرپۺشیپۺایکۺاجاتۺےہ۔ۺشرگۺفہۺیتنجۺےہۺ‬
‫وتۺتنجۺاکۺاکھٹانۺشفرۺشرگۺدفزیخۺےہۺوتۺدفزخۺاکۺاکھٹانۺشفرۺاہکۺاجاتۺےہۺہک ۺہیۺریتشۺاکھٹانۺےہۺاہیںۺکتۺہکۺوتۺایقتمۺےکۺدؿۺشسۺیکۺرطػۺاجیھبۺ‬
‫(‪) 413‬‬
‫اجےئۺاگ۔‬
‫یشاکۺشاسحسۺوہانفشحضۺےہ۔‬
‫فیلکتایۺوخ ۺ‬
‫ۺ‬ ‫ھکیرکۺشیسۺفتقۺ‬
‫دفونںۺاکھٹونںۺوکۺد ۺ‬
‫ۺس ۺانہمقلعۺنبۺسیقۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺ‬
‫ۺسانشوبسیقۺدبعۺشرلنٰمحۺنبۺاثتب َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺایبؿۺرکےتۺںیہ‪:‬مہۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫صخشرپۺایقتمۺاقمئۺوہیئگ۔‬ ‫س ۺ‬ ‫پےنۺرفامای‪:‬ش ۺ‬ ‫ےںیمۺرشکیۺےھت‪ٓ،‬ا ۺ‬ ‫ےکۺرمہشہۺشکیۺانجز ۺ‬
‫َ‬
‫یّۺشرملب ٰضیۺ َرك َ‪ ٦‬ا ہہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪٥‬رفامےتۺںیہ‪:‬یسکۺاجؿۺرپۺشسۺفتقۺکتۺداینۺےسۺانلکنۺرحشؾۺوہاتۺ‬ ‫شریمشلم وونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺ ُ‬
‫بجکتۺشےسۺشےنپۺیتنجۺایۺدفزیخۺوہےنۺ ۺاکملعۺہنۺوہۺاجےئ۔‬
‫ےہ ۺ‬

‫ظبحِشاوجيتسےعؽق‪:‬‬
‫َ َ‬
‫ۺسانشوبرہریہۺرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺرسٰ ہ‪٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺوجۺصخش ِ‬
‫ۺاحلۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 414‬‬
‫حبصفاش ۺؾتنجۺےسۺشسۺاکۺرزؼۺدایۺاجاتۺےہ۔‬
‫ضںیمۺشاقتنؽۺرکۺاجےئۺف ۺہدیہشۺرمششفرۺذعشبۺربقۺےسۺاچب ۺایایگۺزینۺشےسۺ ۺ‬
‫رم ۺ‬

‫اتياعشککسیپظىہیٍآتا‪:‬‬
‫ۺسانۺرسمفؼۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺےھجمۺشانتۺرکشۺیسکۺرپۺںیہنۺٓااتۺانتجشسۺومنمۺرپۺٓااتۺےہۺوجۺربقۺںیمۺداینۺیکۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وتقشمںۺےسرشتحۺشفراہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺذعشبۺےسۺشنمۺاپاکچۺوہ۔‬

‫‪ٰ٣ …412‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ذرك ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،‬باب ا‪ٟ‬دٰٖ ‪ ٩٣‬اہلل‪ ،۴۴۷ /۵ ،‬حسٱث‪۳۷۱:‬‬
‫‪ …413‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ًبس اہلل ب‪٤ً ٩‬ز‪ ،۱۳۰ /۵ ،‬حسٱث‪۵۳۳۹:‬‬
‫‪٣‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،‬باب َعق ا‪٤ٟ‬ٲت…ا‪ٟ‬ذ‪ ،‬ؾ‪ ،۳۵۱۱‬حسٱث‪۵۸۶۶:‬‬
‫‪ …414‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء ٓٲ‪٣ ٩٤‬ات ‪٣‬زیـا‪ ،۵۷۷ /۵ ،‬حسٱث‪۳۶۳۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫محبُب کےلئےمُتپسيزکی‪:‬‬
‫ۺسان ۺٰیلعی ۺنب ۺفدیل ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺایبؿ ۺرکےت ۺںیہ‪:‬ںیم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ۺشوبدردشء ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےک ۺرمہشہ ۺلچ ۺراہۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اھت‪،‬ںیم ۺےن ۺوپاھچ‪ٓ:‬اپ ۺشےنپ ۺوبحمب ۺصخش ۺےک ۺےئل ۺایک ۺزیچ ۺدنسپ ۺرکںی ۺےگ؟رفامای‪ :‬ومت۔ ۺںیم ۺےن ۺوپاھچ‪:‬شرگ ۺفہ ۺہن ۺرمےۺ‬
‫ںاگۺہکۺشسۺاکامؽۺشفرۺشفال ۺدمکۺوہ۔‬
‫بت؟رفامای‪:‬بتۺںیمۺہیۺدنسپرکف ۺ‬
‫ےک‬
‫ٓاپۺےنۺشےنپۺدنسپدیہۺصخشۺےکۺےئلومتۺشسۺےئلۺدنسپۺیکۺہکۺومتۺوکۺرصػۺومنمۺوبحمبۺراتھکۺےہۺشفرۺومتۺومنمۺ ۺ‬
‫ےئلۺدیقۺےسۺٓازشدیۺاکۺببسۺےہشفرۺامؽۺفشفالدۺیکۺیمکۺشسۺےئلۺدنسپۺیکۺویکۺہکنۺہیۺہنتفۺشفرۺداینےسۺدؽۺاگلےنۺاکۺابثعۺںیہۺشفرۺشؿۺزیچفںۺےسۺ‬
‫دؽۺاگلانۺنجۺےسۺالزیمۺوطرۺرپۺدجشۺوہانۺےہۺشاہتنیئۺدبۺیتخبۺےہ‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺذشت‪ ،‬شسۺےکۺذرکۺشفرۺشسۺےکۺاسھتۺشسنۺاحلصۺرکےنۺ‬
‫یھبےہۺومتۺےکۺفتقۺاناچرۺشسۺےسۺدجشۺوہانزپےۺاگ۔‬
‫وجھچکۺ ۺ‬
‫ےکۺالعف ۺہ ۺ‬

‫عِحىکلتےِقتمُمًکیمثال‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺسان ۺًبساہلل ۺنب َ ْ‬
‫ۺُعْف ۺنب ۺاعص َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬ارفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺاجؿ ۺای ۺرفح ۺبکلنے ۺفتق ۺومنم ۺیک ۺاثمؽ ۺشس ۺصخش ۺیکۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫سںیمۺوھگاتمۺرھپے۔‬
‫ےسدیقۺےسۺاکنالۺاجےئوتفہۺزنیمۺںیمۺاشکدیگۺاپرکش ۺ‬
‫وجدیقۺاخےنۺںیمۺرشتۺزگشرےۺرھپۺبجۺش ۺ‬
‫ےہ ۺ‬
‫ح ۺ‬
‫رط ۺ‬
‫رک ۺشیہٰل ۺںیم ۺیہ ۺوکسؿۺ‬
‫ذموکرہ ۺرفشتی ۺںیم ۺشس ۺومنم ۺیک ۺاحتل ۺایبؿ ۺیک ۺیئگ ۺےہ ۺوجداین ۺےس ۺشاتکرک ۺانکرہ ۺشک ۺوہایگوہ‪،‬ےسج ۺذ ِ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےسدفررکےتوہں‪ ،‬ۺےسج ۺاسفنین ۺوخشاشہت ۺ ۺربدشت ۺرکےن ۺںیم ۺاکتفیل ۺاکۺ‬
‫اتلموہ‪،‬ےسجداینفی ۺاعمالمت ۺشس ۺےکوبحمب ّ‬
‫اسانمرکانزپاتوہشفررھپرمےتۺیہۺشےسامتؾۺاکتفیلۺےسۺاکٹھچرشۺلمۺاجےئۺۺشفرای ِدشیہٰلۺےکۺےئلۺفہۺاہنتیئۺلمۺاجےئسجۺںیمۺوکسؿۺاپاتاھتہکۺ‬
‫شبۺاہیںۺۺوکیئۺرفےنکۺفشالےہۺہنۺاگھبےنۺفشالۺذٰہلشۺشےسیۺومنمۺےکۺےئلۺیہیۺانمبسۺےہۺہکۺشےسۺشٰیلعۺدرےجۺیک ۺںیتمعنۺشفرذلںیتۺاطعۺیکۺ‬
‫اجںیئ۔‬

‫کاملىىنتَُکیِجہ‪:‬‬
‫دیہشفںۺےکۺےئلاکلمۺدرہجۺیکۺںیتمعنۺشفرۺذلںیتۺۺشسۺےئلایترۺیکۺیئگۺںیہۺہکۺہیۺولگۺشیسۺفہجۺےسۺاہجدۺںیمۺۺرشکیۺوہےئۺےھتۺ‬
‫ۺشیہٰلیکۺاخرط‬ ‫ںیئ‪،‬ددیش ِرشیہٰلۺیکۺوخش ۺ‬
‫شہںیمۺا ںیلۺشفرۺراضےئ ۺ‬ ‫یکتبحمۺےسۺشینپۺوتہجۺاٹہ ۺ‬
‫ہکۺداین ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫یسنہ ۺوخیش ۺلتق ۺوہاجںیئ‪،‬شرگداینفی ۺشابتعر ۺےس ۺداھکیاجےئ ۺوتدیہش ۺےلہپ ۺیہ ۺداین ۺوک ۺوخبیش ۺٓارخت ۺےک ۺدبےل ۺچیب ۺداتی ۺےہ ۺشفرےنچیبۺ‬
‫فشےلۺاکۺدؽۺیچیبۺاجےنۺفشیلۺزیچۺیکۺرطػۺاملئۺںیہنۺوہاتۺشفرشرگشُرخفیۺشابتعرۺےسۺداھکیۺاجےئۺوتفہۺےلہپۺیہۺٓارختۺوکۺرخدیاتیلےہۺ‬
‫شفرۺشسۺےکۺےئلۺاتیببۺراتہےہۺذٰہلشبجۺشسۺرخدییۺاجےنۺفشیلۺزیچۺوکۺداتھکیےہۺوتتہبۺزایدہۺوخشۺوہاتےہشفرۺداینےسرتصخۺ‬
‫وہےتۺوہےئۺیچیبۺاجےنۺفشیلۺزیچۺیکۺرطػۺذرہۺربشربۺوتہجۺںیہنۺرکات‪،‬ۺشرگہچۺشاسیۺمکۺیہۺوہاتےہۺہکۺدیہششےنپۺدؽۺوکۺتبحمۺشیہٰلۺےکۺ‬
‫ےئلۺلمکمۺاخیلۺرکاپےئرگمۺوچہکنۺشیھبۺشسۺیکۺومتۺاکۺفتقۺںیہنۺٓاایۺوہاتۺذٰہلششسۺیکۺاحتلۺدبؽۺاجیتۺےہشفراہجدۺومتۺاکۺببسۺ‬
‫نب ۺاجات ۺےہ ۺشفرےسیج ۺیہ ۺاہجد ۺومت ۺاک ۺببس ۺاتنبےہشس ۺاحتل ۺرپ ۺشےس ۺومت ۺٓااجیت ۺےہشیس ۺفہج ۺےس ۺشس ۺےک ۺےئلوتمعنں ۺںیمۺ‬
‫ۺرفامؿۺابریۺاعتٰیلۺےہ‪:‬‬
‫شاضہفۺوہاجاتۺےہۺویکہکنۺتمعنۺاکۺوہفمؾۺہیۺےہہکۺشاسنؿۺوجۺزیچۺاچےہۺشےسۺاپےل۔ۺانچہچن ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شفرۺشےنپۺےیلۺوجۺشانپۺیجۺاچاتہۺےہ۔‬ ‫َو َل ُه ْم ّمَا ی َ ْش َت ُه ْو َ‬
‫ن(‪( )۸۱‬پ‪،۳۴‬ا‪٨ٟ‬ح‪)۵۷:١‬‬

‫ہیۺٓاتیۺیتنجۺذلوتںۺوکۺےنھجمسۺےکۺےئلۺاجعمۺےہشفرڑبشۺذعشبۺہیۺےہہکۺشاسنؿۺوکۺشسۺیکۺاچتہۺےسۺرفکۺدایاجےئۺ۔ۺ‬
‫ۺرفامؿۺابریۺاعتٰیلۺےہ‪َ :‬و ِح ْی َل بَ ْؼ ٌَ ُه ْم َو بَ ْی َن َما ی َ ْش َت ُه ْو َ‬
‫ن (پ‪،۵۵‬سبا‪)۵۴:‬‬ ‫اسیجۺہک ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شفررفکۺرکۺدیۺیئگۺشؿۺںیمۺشفرۺشسۺںیمۺےسجۺاچےتہۺںیہ۔‬
‫ہیۺٓاتیۺویمنہجںۺیکۺزسشٕاںۺوکۺےنھجمسۺےکۺےئلاجعمۺےہ۔‬
‫ےسیج ۺیہ ۺدیہش ۺیک ۺرفح ۺشس ۺےک ۺمسج ۺےس ۺدجشوہیت ۺےہریغب ۺیسک ۺاتریخ ۺےکفہ ۺشؿ ۺوتمعنں ۺوکاپاتیلےہشفرہی ۺ ۺفہ ۺاعمہلم ۺےہۺ‬
‫َ‬
‫ۺی ۺاکلم ۺیک ۺونرشین ۺرکونں ۺیک ۺفہج ۺےس ۺرفنش ۺوہاتےہ‪،‬شرگمت ۺشس ۺرپوکیئ ۺدحثی ۺاننس ۺاچےتہ ۺوہہکۺ‬ ‫وجاہلل فشولں ۺرپشؿ ۺےک ْ ِ‬
‫دیہششٰیلعۺدرےجۺیکۺوتمعنںۺاکدقحشروہاتےہۺوتایدۺروھکہکۺدیہشفںۺےکابرےںیمۺامتؾۺشاحدثیۺابمرہکۺشیسۺاجبنۺرشامنہیئۺرکیتۺ‬
‫ںیہ ۺشفررہدحثی ۺےسیہی ۺوہفمؾ ۺہ اتلےہ ۺہک ۺدیہشفں ۺوک ۺشٰیلع ۺدرےج ۺیک ۺںیتمعن ۺاطعیک ۺاجیت ۺںیہۺشرگہچۺشاحدثی ۺ ۺےکشافلظ ۺفلتخمۺ‬
‫ںیلمۺےگ۔‬
‫رفاہلل)‬
‫اَس َتِ َ ہ‬ ‫(تہٰب ہٰاالَ َی اہلل‬
‫َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَلی ہ‪َ ٣‬ح‪٤‬س)‬ ‫( َػ‪ٰ٠‬ا ًَل َی ا‪َ ٟ‬حبَٲب‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سىیامیٍِاپسجاىےکیخُاہض‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺش ُّؾ ۺشلموونینم ۺ ۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ۺس ُتا ۺاعہشئ ۺّدصہقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا ۺےس ۺرمفی ۺےہہک ۺ ۺرضحت ۺاجرب َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےک ۺفشدل ۺرضحتۺ‬
‫ًبساہللۺشاصنریۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺ َح ِ‬
‫جۺشُدحۺںیمۺدیہشۺوہےئۺوترساک ِردمہنی‪،‬ۺرشتَحِۺبلقۺفہنیسۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺرضحتۺاجربۺ‬

‫ضیکۺ‪:‬رضفردےئجی!اہلل‬
‫َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺشےۺاجرب!ۺایکۺںیمۺںیہمتۺۺوخربخشیۺہنۺدفں؟ۺرضحتۺاج ۺرب َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرع ۺ‬

‫ًَز َٯ َج‪ٓ١‬اپۺرپۺشانپۺلضفۺرفامےئ۔سپۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنشراشدرفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺاہمترےۺفشدلوکزدنہۺایکشفرشینپۺابراگہۺ‬
‫ںیم ۺاھٹبای ۺرھپ ۺشراشد ۺرفامای‪:‬شے ۺریمے ۺدنبے ۺ!مت ۺوج ۺاچوہھجم ۺےس ۺوخششہ ۺرک ۺےتکس ۺوہںیم ۺںیہمت ۺدفں ۺاگ‪،‬وتاہمترے ۺفشدل ۺےن ۺرعضۺ‬
‫یک‪:‬شےریمے ۺرب ًَز َٯ َج‪!١‬ںیم ۺریتی ۺابعدت ۺاک ۺقح ۺشدش ۺںیہن ۺرکاکسشب ۺوخششہ ۺےہہک ۺوت ۺےھجمداین ۺںیم ۺفشسپ ۺجیھب ۺدےاتہک ۺریتےۺ‬
‫ایپرےیبنۺیکۺرمہشیئۺںیمۺاہجدرکفںۺشفرشکی ۺرمہبتۺرھپۺدیہشۺایک ۺاجٕاں۔ اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشراشدرفامای‪:‬ںیمۺےلہپ ۺیہ ۺہلصیفۺرفام ۺاکچ ۺوہںۺمتۺ‬
‫(‪) 415‬‬
‫داینںیمۺفشسپۺںیہنۺاجٕاےگ۔‬

‫جيتمیٍعِىےِاالشدغ‪:‬‬
‫تنجںیمۺ‬
‫تنجںیمۺرفےئاگۺ‪،‬شسۺےسۺوپاھچۺاجےئۺاگ‪:‬ۺمتۺ ۺ‬ ‫ۺسانۺبعکۺشالةحر ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َِٔ ٟ‬اررفامےتۺںیہ‪‚:‬شکیۺ ۺ‬
‫صخش ۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وہرھپ ۺویکں ۺرفرےہ ۺوہ؟‛فہ ۺےہک ۺاگ‪‚:‬رفےن ۺیک ۺفہج ۺہی ۺےہہک ۺںیم ۺرشہِۺدخش ۺںیم ۺشکی ۺیہ ۺرمہبت ۺدیہش ۺوہشوہں ۺشب ۺوخششہ ۺےہ ۺہک ۺفشسپۺ‬
‫اجٕاںۺشفرابرابراہشدتۺاپٕاں۔‛‬
‫َ‬
‫ۺرپرح ۺشیہٰل ۺیک ۺفتعس ۺرفنش ۺوہاجیت ۺےہہک ۺشس ۺےک ۺاقمےلب ۺںیم ۺداین ۺدیقاخہن ۺشفراکؽۺ‬
‫اجؿ ۺےئجیل!رمےن ۺےک ۺدعب ۺومنم َ ِ‬
‫وکرھٹیۺیکۺرطحۺےہ‪،‬شےسۺویںۺےیھجمسۺہکۺشکیۺصخشۺشدنریھیۺاکؽۺوکرھٹیۺںیمۺدنبۺےہۺرھپۺشسۺاکۺدرفشزہۺشکیۺشےسیۺابغۺیکۺرطػۺوھکؽۺ‬
‫دایاجےئوجاہنتی ۺ ۺفعیس ۺفرعضی ۺشفرِّدح ۺاگِنہ ۺکت ۺالیھپ ۺےہسج ۺںیم ۺفلتخم ۺمسق ۺےکلھپ‪،‬وھپؽ‪،‬درتخ ۺشفررپدنے ۺںیہ‪،‬شب ۺًانیقی ۺفہۺ‬
‫ْ‬
‫دحیۺاپکۺںیمۺیھبۺشسۺیکۺاثمؽۺایبؿۺرفامیئۺیئگۺےہ۔انچہچنۺ‬
‫صخشۺشدنریھیۺاکؽۺوکرھٹیۺںیمۺفشسپۺاجےنۺیکۺوخششہۺںیہنۺرکےۺاگ۔ ْ ِ‬
‫کیصخشۺاکۺ‬
‫ش ۺ‬

‫‪ٰ٣ …415‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ذرك ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،‬باب حب ا‪ٰ٤ٟ‬ت…ا‪ٟ‬ذ‪ ،۴۰۹ /۵ ،‬حسٱث‪۴۶:‬‬
‫سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪ ،‬باب ٯ‪ ٩٣‬سٰرٵ ٰا‪٤ً ٢‬زا‪ ،۳۵ /۵ ،٪‬حسٱث‪۱۰۵۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اصحولالک َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدرفامای‪‚:‬شسۺ ۺ‬

‫صخشےنۺداینوکۺداینفشولںۺےکےئلۺوھچڑۺراھکۺاھتۺشفرۺ‬ ‫یبنۺاپکۺ‪ ِ ِ ،‬ح ۺ‬
‫شاقتنؽۺوہش ۺوت ّ‬
‫رھپۺشیسۺاحتلۺںیمۺاہیںۺےسۺوکچۺرکایگۺشرگۺہیۺشسۺرپۺرشیضۺےہوتداینںیمۺدفابرہۺٓااندنسپںیہنۺرکےاگےسیجمتۺںیمۺےسۺوکیئۺیھبۺشینپۺامںۺ‬
‫(‪) 416‬‬
‫دنسپںیہنۺرکات۔‛‬
‫ٹیپںیمۺدفابرہۺاجان ۺ‬
‫ےک ۺ‬
‫ۺ‬
‫ذموکرہ ۺرفامؿ ۺےس ۺٓاپ ۺاجؿ ۺےکچںیہ ۺہک ۺداین ۺےک ۺاقمےلب ۺںیم ۺٓارخت ۺیک ۺشینت ۺزایدہ ۺںیتمعن ۺںیہ ۺینتج ۺٹیپ ۺےک ۺ ۺشدنریھے ۺےکۺ‬
‫یںیتمعن۔‬
‫ےلبںیمۺداینف ۺ‬
‫اقم ۺ‬

‫مُمًکُسىیامیٍِاپس جاىاپسيزىہیٍ‪:‬‬
‫ۺسِاعمَ َػلیاہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺداینۺںیمۺومنمۺیکۺاثمؽۺٹیپۺںیمۺوموجدۺےچبۺیکۺرطحۺےہۺوجۺابرہۺےنلکنۺ ۺ‬
‫رپ‬ ‫وضحر ّ ِ ّ‬
‫(‪) 417‬‬
‫ۺدنسپںیہنۺرکات۔‬
‫رگمبجۺداینںیمۺٓااجاتےہۺشفررفینشۺدھکیۺاتیلےہۺوتفشسپۺاجان ۺ‬
‫رفاتےہ ۺ‬
‫ومنم ۺاکیھب ۺیہی ۺاحؽ ۺےہ ۺہک ۺومت ۺےک ۺفتق ۺربھگشاتےہ ۺرگم ۺبج ۺابراگہِۺشیہٰل ۺںیم ۺاحرض ۺوہاجات ۺےہ ۺوت ۺداین ۺںیم ۺفشسپ ۺاجاندنسپۺ‬
‫دنسپںیہنۺرکات۔‬
‫ںےکۺٹیپۺںیمۺفشسپۺاجان ۺ‬
‫ںیہنۺرکاتسجۺرطحۺہچبۺام ۺ‬
‫ابراگہِ ۺراستل ۺںیم ۺیسک ۺےن ۺرعض ۺیک ۺہک ۺالفں ۺصخش ۺاک ۺشاقتنؽ ۺوہایگ ۺےہ ۺوت ۺٓاپ ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےنۺ‬
‫(‪) 418‬‬
‫شراشدرفامای‪ ‚:‬ہ‪٣‬شتَرَٱ ٌح اَٯ ہ‪٣‬شتَ َر ٌاح َ‪ ٨٣‬ہہۺینعیۺشےسوکسؿۺلمۺایگےہایۺولوگںۺوکۺشسۺےسۺوکسؿۺلمۺایگۺےہ۔‛‬
‫ذموکرہ ۺرفامؿ ۺںیم’’ ہ‪٣‬شتَرَٱ ٌح‘‘ےس ۺومنم ۺیک ۺاجبن ۺشاشرہ ۺےہہکبج’’ ہ‪٣‬شتَ َر ٌاح َ‪ ٨٣‬ہہ‘‘ ۺےس ۺاگہنگر ۺیک ۺرطػ ۺشاشرہ ۺےہ ۺہک ۺشس ۺےکۺ‬
‫ؿلمۺاجاتۺےہ۔‬
‫ےنرپۺداینفشولںۺوکۺوکس ۺ‬
‫رم ۺ‬

‫ثُابِوضابکاتىلقعِحکےساتھہے‪:‬‬
‫ۺسانۺًبساہللۺنبۺرمعۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اۺےکۺاپسۺ‬
‫ۺسانۺشوبرمع َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺںیمۺشےنپنپچبۺںیمۺۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫کیربقۺوکۺدھکیۺرےہںیہ‪،‬ۺشاچکنۺفاہںۺٓاپۺ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺوکۺش ۺ‬
‫کی‬ ‫ےسۺزگرشۺوتداھکیہکۺٓاپۺش ۺ‬

‫‪ٰ٣ …416‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ذرك ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،‬باب حب ا‪ٰ٤ٟ‬ت…ا‪ٟ‬ذ‪ ،۴۰۵ /۵ ،‬حسٱث‪۵۶:‬‬
‫‪ٰ٣ …417‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ذرك ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،‬باب ركا‪٫‬ٲٶ ا‪ٰ٤ٟ‬ت…ا‪ٟ‬ذ‪ ،۱۹۹ /۵ ،‬حسٱث‪۳:‬‬
‫‪ٰ٣ …418‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ذرك ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،‬باب ٓـ‪ ١‬ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،۴۳۵ /۵ ،‬حسٱث‪۵۶:‬‬
‫بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬زٗا‪ ،ٚ‬باب سَکات ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،۵۵۰ /۴ ،‬حسٱث‪۶۵۳۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وھکزپی ۺرظن ۺٓایئ ۺےسج ۺٓاپ ۺےن ۺاپھچےن ۺاک ۺمکح ۺدای‪ ،‬ۺشکی ۺصخش ۺےن ۺشےس ۺاپھچدای‪ ،‬ۺرھپ ۺٓاپ ۺےن ۺرفامای‪:‬شؿ ۺومسجں ۺوک ۺشس ۺیٹم ۺےس ۺوکیئ ۺفیلکت ۺںیہنۺ‬
‫یتچنہپۺہکلبۺشلصۺوترفںیحۺںیہۺہکۺںیہنجۺایقتمۺکتۺوثشبۺفذعشبۺاتلمۺےہ۔‬

‫مظسہگھظِالَُکُسیکھتاہے‪:‬‬
‫ۺسان ۺرمعف ۺنب ۺدانیر ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِٔ ٟ‬ار ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺرہ ۺرمےن ۺفشالشےنپ ۺدعب ۺرھگ ۺںیم ۺوموجد ۺاعمالمت ۺوک ۺاجاتن ۺےہہک ۺولگ ۺشےسۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫لسغۺدےۺرےہۺںیہۺ‪،‬نفکۺانہپرےہۺںیہۺشفرہیۺشںیہنۺدھکیۺراہۺوہاتۺےہ۔‬
‫ٓ‬
‫مُمًکیعِحاؽاسہُتیہے‪:‬‬
‫ۺسانامکلۺنبۺشسن َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺرفامای‪:‬ےھجمۺہیۺرفشتیۺیچنہپۺےہہکۺاملسمونںۺیکۺرفںیحۺٓازشدۺوہیتۺںیہۺاہجںۺاچںیہۺیلچۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اجیتۺںیہ۔‬

‫سىیاکیمقزاع‪:‬‬
‫ۺسانۺامعنؿۺنبۺریشب َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہرفامےتۺںیہ‪:‬ۺںیمۺےنۺایپرےۺٓااق َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺ ۺوکۺربنمۺرپۺہیۺرفامےتۺانس‪:‬ۺنسۺول!ۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫داینیکۺدقمشرۺوَہشںیمۺشُڑےنۺفشیلۺیھکمۺےکۺربشربۺابیقۺرہۺیئگۺۺےہشاقتنؽۺرکاجےنۺفشےلۺاھبویئںۺےکۺاعمےلمۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺڈرفہکۺاہمترےۺشامعؽۺ‬

‫(‪) 419‬‬
‫شؿۺرپۺشیپۺےئکۺاجےتۺںیہ۔‬
‫ٔ‬
‫مظسَِکُتکلیفىہپہيچاِ‪:‬‬
‫ۺسانۺشوبۺرہریہۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺرمفیۺےہہکۺوضحریبنّۺشرکؾ‪ ٧،‬ہٰرَ ہ‪َ ٣‬حش‪َ ٥‬ػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺرفامای‪:‬متۺشےنپۺربےۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 420‬‬
‫شامعؽۺےکۺذرےعیۺشےنپۺرُمدفںۺوکۺفیلکتۺہنۺاچنہپٕاہکۺشںیہنۺۺاہمترےۺرَمےۺوہےئۺرھگفشولںۺرپۺشیپۺایکۺاجاتےہ۔‬

‫ۺسانۺشوبۺدردشءۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺہیۺداعاماگنرکےتۺےھت‪:‬ایۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ۺںیمۺرہۺشسۺلمعۺےسۺریتیۺانپہۺاچاتہوہںۺسجۺ‬

‫شیسۺفہجۺےسۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫سانۺًبساہلل ۺنبۺرفشہحۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہٓاپۺےکۺامومں ۺںیہۺنجۺاکۺ‬

‫یکۺفہجۺےسۺریمیۺرضحتۺًبساہللۺنبۺرفشہحۺےکۺاسےنمۺروسشیئۺوہ۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شاقتنؽۺوہایگۺاھت۔‬

‫‪ٰ٣ …419‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ا‪٨٤ٟ‬ا‪٣‬ات‪ ،۳۱ /۱ ،‬حسٱث‪۳:‬‬
‫‪ٰ٣ …420‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ا‪٨٤ٟ‬ا‪٣‬ات‪ ،۳۴ /۱ ،‬حسٱث‪۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫مُمًاِعکافظکیعِحکہاَہُتیہے؟‬
‫ۺسانۺًبساہللنبۺرمعۺفۺنبۺاعصۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسوپاھچ‪‚:‬ؤمنینمۺیکۺرفںیحۺشاقتنؽۺےکۺدعباہکںۺ‬
‫شکیۺصخشۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اجیتۺںیہ؟‛ۺٓاپۺےنۺرفامای‪‚:‬رعشۺےکۺےچینۺدیفسۺرپدنفںۺےکۺوپپوٹںۺںیمۺہکبجۺاکرفۺفںۺیکۺرفںیحۺۺاسوتںیۺزنیمۺےکۺےچینۺےلۺاجیئۺاجیتۺ‬
‫ںیہ۔‛‬

‫میت لُگَُکُپہچاىتیہے‪:‬‬
‫ۺروسؽ ۺشرکؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬وک ۺہی ۺرفام ۺ‬
‫ےت‬ ‫ۺخری َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےس ۺرمفی ۺےہ ۺہک ۺںیم ۺےن ِ‬
‫ۺسّان ۺشوب ۺدیعس ُ ْ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ‬
‫(‪) 421‬‬
‫ںیمشُاترش۔‬
‫ربق ۺ‬
‫ےن ۺ‬
‫سک ۺ‬
‫سکےنۺاکدناھدایۺشفر ۺ‬
‫ےنلسغۺدای‪ ،‬ۺ‬
‫سک ۺ‬
‫ےس ۺ‬
‫ےہہکۺش ۺ‬
‫یتن ۺ‬
‫انسےہ‪:‬تیمۺاچہپ ۺ‬
‫ٓ‬
‫عِحَُکااپسمیٍ ِمليا‪:‬‬
‫رُمیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےتۺںیہ‪:‬ےھجمۺہیۺرفشتیۺیچنہپۺےہۺہکۺومتۺےکدعبۺۺرفںیحۺٓاسپۺںیمۺیتلمۺںیہۺسپۺف ۺہ‬
‫ۺسّانۺاصا ۺ ِّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ‬
‫ٓاےنۺفشیلۺرفحۺےسۺوپیتھچۺںیہ‪:‬ۺاہمترشاکھٹانۺاسیکاھت؟متۺاپکۺمسجۺںیمۺںیھتۺایۺاناپکۺمسجۺںیم؟‬
‫تیم‬
‫یئ ۺ‬
‫ںیہبجۺوک ۺ‬
‫ےت ۺ‬
‫ںاکۺشاظتنرۺرک ۺ‬ ‫ریمع َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺرُمدےۺشےنپۺۺرہتشۺدشرف ۺ‬
‫ںیکۺربخف ۺ‬ ‫نب ۺ‬‫دی ۺ‬
‫ۺسّان ۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ‬
‫ٓایتۺےہۺوتوپےتھچۺںیہ‪:‬الفںۺاکۺاعمہلمۺاسیکراہ؟ۺوتفہۺیتہکۺےہ‪:‬ایکۺفہۺاہمترےۺاپسۺںیہنۺٓاایۺایۺمتۺرپۺشیپۺںیہنۺایکۺایگ؟‛ۺہیۺنُسۺرکۺفہۺےتہکۺںیہ‪‚:‬اَ‪٧‬ا‬

‫ایگےہ۔‬
‫ےسےلۺاجایۺ ۺ‬‫ِہّٰلِل َٯا َ‪٧‬اا َ‪َٟ‬ٲ َہ َرا َج ہٌٰ َ‪‛٪‬شےسۺیسکۺشف ۺررش ۺ‬
‫ےتس ۺ‬

‫مظىےکےبىزاستقبال‪:‬‬
‫ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہَ َ‪٤‬اےس ۺک ل ۺ ۺرکےت ۺںیہ ۺہک ۺبج ۺٓادیم ۺرَم ۺاجات ۺےہوت ۺوفتۺ‬ ‫ۺسان ۺدیعس ۺنب ۺ‬
‫ۺسان ۺرفعج ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ْ‬
‫ساکۺشابقتسؽۺرکیتۺیھت۔‬ ‫ُشّہۺشفالدشسۺرطحۺشابقتسؽۺۺرکیتۺےہےسیجۺ ۺ‬
‫رفسےسۺفشیسپۺۺرپش ۺ‬

‫قبظمیٍىیکاِالسکیخُطخبظی‪:‬‬
‫ےننبیکۺوخشۺربخیۺانسیئۺاجیتۺےہ۔‬
‫کین ۺ‬
‫سیکۺشفالدۺےکۺ ۺ‬
‫ربقںیمۺش ۺ‬
‫یم ۺوک ۺ‬ ‫ۺساناجمدہ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َٰ ٟ‬احَسرفام ۺ‬
‫ےتںیہۺ‪ٓ:‬اد ۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫‪ …421‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ابی سٌٲس ا‪ٟ‬دسرٴ‪ ،۸ /۴ ،‬حسٱث‪،۳۰۹۹۷:‬بت٘س‪ ٦‬ٯتارخ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ٓ‬
‫عِحیٍاپسمیٍسُاالتکظتیہیٍ‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺرمفیۺےہۺہکۺرساک ِردمہنی‪،‬ۺرشتَحِۺبلقۺفہنیس َػلی ا ہ‬
‫ۺسانۺشوبشویبۺشاصنریۺ َرض ََی ا ہ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺرفامای‪:‬بجۺومنمۺیکۺرفحۺاکنؽۺیلۺاجیتۺےہوتۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺشاعنؾۺایہتفۺدنبےۺشسۺاکۺۺویںۺشابقتسؽۺرکےتۺںیہۺےسیجۺداینۺ‬
‫ںیمۺوخشۺربخیۺالےنۺفشےلۺاکۺشابقتسؽۺایکاجاتےہۺشفرےتہکۺںیہ‪:‬ۺشیھبۺشےسۺ تلہۺدفۺاتہکۺرپوکسؿۺوہاجےئویکہکنۺہیۺڑبیۺفیلکتۺ‬
‫ِدہۺاحتلۺںیمۺاھت۔دعبۺںیمۺشسۺےسفلتخمۺوسشالتۺوپےتھچۺںیہۺہکۺالفںۺصخشۺایکۺرکراہاھت؟ۺالفینۺوعرتۺایکۺرکریہۺیھت؟ۺایکۺالفینۺ‬
‫وعرت ۺاک ۺاکنح ۺ ۺوہایگ؟ ۺرھپ ۺبج ۺ ۺشےسی ۺصخش ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺوپےتھچ ۺںیہ ۺوج ۺےلہپ ۺرماکچ ۺاھت ۺوت ۺفہ ۺاتہکےہ‪ :‬ۺشس ۺاکشاقتنؽ ۺھجم ۺےس ۺےلہپۺ‬
‫(‪) 422‬‬
‫وہاکچےہ‪،‬سجۺرپۺفہ‚اَ‪٧‬ا ِہّٰلِل َٯاَ‪٧‬ا اَ‪َٟ‬ٲ َہ َرا َج ہٌٰ َ‪ ‛٪‬زپےتھۺوہےئۺےتہکۺںیہ‪:‬شےسۺمنہجۺیکۺرطػۺےلۺاجایایگےہ۔‬
‫قبظکامظسے سےکالو کظىا‬ ‫سِسظیفعل‪:‬‬

‫ربقرمدےےسزابین ۺالکؾ ۺرکیت ۺےہای ۺیلمع ۺویکہکن ۺزدنفں ۺوک ۺزابین ۺالکؾ ۺہکبج ۺرمدفں ۺوکیلمع ۺالکؾ ۺاھجمسان ۺزایدہ ۺٓااسؿۺ‬
‫ےہ۔انچہچن ۺوضحر ۺیبنّ ۺرکمی ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشراشد ۺرفامای‪:‬بج ۺرُمدہ ۺربق ۺںیم ۺراھک ۺاجات ےہ ۺوت ۺربق ۺشس ۺےس ۺیتہکۺ‬
‫ےہ‪‚:‬شے ۺٓادیم!وت ۺالہک ۺوہ‪،‬ےھجت ۺسک ۺابت ۺےن ۺھجم ۺےس ۺدوھےک ۺںیم ۺراھک؟ایک ۺوت ۺںیہن ۺاجاتن ۺاھت ۺہک ۺںیم ۺ ںونں ۺاک ۺرھگۺ‬
‫وہں‪،‬شدنریھفںۺشفراہنتیئۺاکۺرھگۺوہں‪،‬ۺڑیکےوکمڑفںۺاکۺرھگۺوہں‪،‬ےھجتۺسکۺابتۺےنۺھجمۺےسۺدوھےکۺںیمۺراھکۺہکۺوتۺھجمۺرپۺشاہتنیئۺ‬
‫ةکتۺےسۺالچۺرکاتۺاھت؟‛ شرگۺرُمدہۺکینۺوہۺوت ۺوکیئۺشسۺیکۺرطػۺےسۺربقۺوکۺوجشبۺداتیۺےہ‪‚:‬ایک ۺمتۺےنۺںیہنۺداھکیۺہکۺہیۺیکینۺاکۺمکحۺ‬
‫داتیشفرۺربشیئۺےسۺعنمۺرکاتاھت۔‛سپۺربقۺیتہکۺےہ‪‚:‬بتۺوتںیمۺشسۺےکۺےئلۺابغۺنبۺاجٕاںۺیگ‪،‬ۺشسۺاکۺمسجۺونرشینۺوہاجےئۺاگشفرۺشسۺ‬
‫(‪) 423‬‬
‫یکۺرفحۺابراگہِۺشیہٰلۺیکۺاجبنۺرپفشزۺرکاجےئۺیگ۔‛‬
‫قبظکیپکاع‪:‬‬
‫ْ‬ ‫ع‬
‫سانعُ َیح ْتدّنبۺ ُمَیْرْۺلَ ْی ِنیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ َٰ ٟ‬لَیۺرفامےتۺںیہۺہکۺرہرمےنۺفشےلۺوکۺشسۺیکۺربقویںۺاکپرۺرک‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫‪ٰ٣ …422‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ذرك ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،‬باب ‪َ٣‬لٗاٵ اْلرٯاح‪ ،۴۸۳ /۵ ،‬حسٱث‪َ٣،۵۷۴:‬کر‬
‫‪ …423‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪ ،۱۷۷ /۵۵ ،‬حسٱث‪۹۴۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺیتہکۺےہ‪:‬ۺںیمۺاتریکیۺشفراہنتیئۺاکۺرھگۺوہں‪،‬ۺشرگۺوتۺشینپۺزدنیگۺںیمۺشاطتعۺزگشراھتوتۺںیمۺٓاجۺھجتۺرپۺرتمحۺنبۺاجٕاںۺیگۺشفرۺشرگۺانگہۺ‬
‫اگرۺاھتۺوتۺٓاجۺھجتۺرپذعشبۺنبۺاجٕاںۺیگ‪،‬ھجمۺںیمۺوکیئۺشاطتعۺزگشرۺدشلخۺوہۺوتۺوخشۺفرُخؾۺوہرکۺہ اتلۺےہشۺ فرۺوکیئۺانگہۺاگرۺدشلخۺ‬
‫وہوتۺشاہتنیئۺنیگمغۺوہرکۺہ اتلےہ۔‬
‫پغِسیمظسےکامالمتکظىا‪:‬‬
‫صین‬
‫ساندمحم ۺنب ۺ ُ َح ْح ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬ںیمہ ۺہی ۺابت ۺیچنہپ ۺےہہک ۺبج ۺیسک ۺرمدے ۺوک ۺربق ۺںیم ۺراھکۺ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اجےئشفرشےس ۺذعشب ۺوہ ۺایوکیئ ۺاندنسپدیہ ۺابت ۺےچنہپ ۺوت ۺزپفیس ۺرمدہ ۺاتہکےہ‪:‬شے ۺشےنپ ۺزپفویسں ۺشفر اھبویئں ۺےک ۺدعب ۺداینںیمۺ‬
‫رےنہۺفشےل!ۺایکوتۺمہۺےسۺربعتۺںیہنۺڑکپۺاتکساھت؟مہۺاہیںۺےلہپۺےلچۺٓاےئۺایکوتۺشسۺرپ وغرۺفرکفۺںیہنۺرکاتکسۺاھت؟ایکوتہنۺاجاتناھتۺ‬
‫ہک ۺامہرے ۺشامعؽ ۺاک ۺہلسلس ۺمتخ ۺوہاکچےہشفرریتے ۺاپس ۺ تلہ ۺےہ؟ ۺےلھچپ ۺولگ ۺوج ۺشامعؽ ۺہن ۺرکےکس ۺوتےنشؿ ۺاکشامتہؾ ۺویکں ۺہنۺ‬
‫ایک؟ۺرھپربقۺاکپرۺرکۺیتہکۺےہ‪:‬شےداینےسدوھاکۺاھکےنۺفشےل!ۺوتےنۺشؿۺرہتشۺدشرفںۺےسۺربعتۺویکںۺہنۺڑکپیۺںیہنجۺزنیمۺےکۺ‬
‫ڑگےھ ۺںیم ۺڈشؽ ۺدای ۺایگ‪ ،‬ۺہی ۺفیہ ۺےھت ۺںیہنج ۺداین ۺےنھجت ۺےس ۺےلہپدوھےک ۺںیم ۺراھکرھپ ۺومت ۺشںیہن ۺربقفں ۺیک ۺرطػ ۺےل ۺٓایئۺ‬
‫شفروتدھکیۺراہۺاھتۺہکۺشؿۺےکۺدفتسۺشةحبۺشںیہنۺشاھٹرکۺشسۺزنمؽۺیکۺاجبنۺےلچۺٓارےہۺںیہۺوجۺشؿۺےکۺےئلۺرضفریۺےہ۔‬
‫اونالکامظسےسےکالو‪:‬‬
‫سان ۺسیدی ۺراقیش ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬ےھجم ۺہی ۺرفشتی ۺیچنہپ ۺےہہک ۺبج ۺرمدے ۺوک ۺربق ۺںیم ۺرھک ۺدایۺ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اجات ۺےہوت ۺشس ۺےک ۺشامعؽ ۺشےسریھگ ۺےتیلںیہ ۺرھپ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشںیہن ۺوق ِ‬
‫ت ۺوگاییئ ۺاطعرفاماتےہ ۺشفر ۺفہ ۺےتہک ۺںیہ‪:‬شے ۺربق ۺںیم ۺاہنترہۺ‬
‫اجےنفشےل!دفتسۺشةحبۺھجتۺےسۺدجشوہےکچۺںیہۺشفرٓاجۺامہرےۺاپسۺریتیۺوکیئۺامونسۺزیچۺںیہنۺےہ۔‬
‫ىیکاونالکاوضابمیٍعکاِٹبييا‪:‬‬
‫سانۺبعکۺشالةحرۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َِٔ ٟ‬ارۺرفامےتۺںیہۺ‪:‬بجۺکینۺدنبےوکۺربقۺںیمۺراھکاجاتےہوتشسۺےکۺکینۺشامعؽۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ینعیۺامنز‪،‬رفزہۺ‪،‬جحۺ‪،‬اہجد‪،‬دہقۺشےسۺریھگۺےتیلۺںیہۺرھپۺذعشبۺےکۺرفےتشۺاپٕاںۺیکۺاجبنۺےسۺٓاےتۺںیہۺوتامنزۺیتہکۺےہ‪:‬شےسۺوھچڑۺ‬
‫دف!اہمترششسۺےسۺوکیئۺقلعتۺںیہن‪،‬ہیۺراضےئۺشیہٰلۺےکۺےئلامنزںیۺزپاتھ اھت۔ۺرھپۺرفےتش‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫س‬
‫رسۺیکۺاجبنۺےسۺٓاےتۺںیہۺوترفزہۺاتہکےہ‪:‬اہمترششسۺےسۺایکۺفشہطسۺ؟ہیۺراضےئۺشیہٰلۺےک ےئلۺداینۺںیمۺایپسۺربدشتۺرکاتاھتذٰہلشاہمترشش ۺ‬
‫س‬
‫ےسوکیئۺقلعتۺںیہن۔رھپۺمسجۺیکۺاجبنۺےسۺٓاےتںیہۺوتۺجحۺشفرۺاہجدۺےتہکۺںیہ‪:‬ۺشےس وھچڑ دف!ہیۺشےنپ ۺسفنۺوکۺاعزجۺشفردبؿۺوکۺاکھتاتاھت‪،‬ش ۺ‬
‫ےنۺراضےئۺشیہٰلۺےکےئلۺجحۺشفرۺاہجدۺایکۺےہسپۺاہمترششسۺےسۺوکیئۺقلعتۺںیہن۔ۺرفےتشۺاہھتۺیکۺاجبنۺےسۺٓاےتۺںیہۺوتدہقۺاتہک ےہ‪:‬ۺ ۺ‬
‫مت‬
‫شس ۺےس ُۺرک ۺاجٕا!شس ۺےن ۺیئک ۺرمہبت ۺراضےئشیہٰل ۺےک ۺےئل ۺدہق ۺدایےہ ۺوجابراگہِ ۺشیہٰل ۺںیم ۺوبقمؽ ۺوہاکچےہ‪ ،‬ۺاہمترش ۺشس ۺےس ۺوکیئ ۺ ۺ‬
‫قلعت‬
‫ںیہن۔ زمدیرفامےتںیہ‪:‬رھپ ۺشسۺےس ۺاہکاجاتےہہکۺںیہمت ۺابمرک ۺوہ!اہمتری ۺزدنیگۺیھب ۺریخ ۺےس ۺزگری ۺشفرومتۺیھبۺریخ ۺرپوہیئ۔ ۺرھپۺ‬
‫یتنج‬
‫ۺاتخِاگنہۺفعیسۺرکدیۺاجیتۺےہۺرھپ ۺ‬
‫شسۺےکۺاپسۺرتمحۺےکۺرفےتشۺٓاےتۺںیہۺشفرربقۺںیمۺتنجۺاکۺوھچبانۺشفرۺاچدرۺاھچبدےتیۺںیہ‪ ،‬شسۺیکۺربق َ ّ ّ‬
‫رشحکتۺرفنشۺرےہۺیگ۔‬
‫یکربقۺ ۺ‬
‫س ۺ‬
‫سجےسۺش ۺ‬
‫افونسۺالایاجاتےہ ۺ‬

‫قبظکامظسےکُجھغکيا‪:‬‬
‫َ‬
‫سانۺًبساہللنبۺدیۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےنۺشکیۺانجزےۺںیمۺرفامای‪:‬وضحریبنّ رتمح‪،‬عیفشۺش َُّم َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدرفامای‪:‬رمدہۺربقۺںیمۺھٹیبۺاجاتےہشفرۺشےنپۺاسھتۺٓاےنۺفشولںۺیکۺٓافشزںیۺاتنسۺےہۺرگمۺشسۺےسۺابتۺتیچۺرصػۺربقۺرکیتکسۺ‬
‫ےہوجیتہکۺےہ‪:‬شےۺٓادیم!ۺوتالہکۺوہ‪،‬ۺایکۺےھجتۺریمیۺیگنت‪،‬ۺدبوب‪،‬ۺوہانلیکۺشفرڑیکےۺوکمڑفںۺےسںیہنۺڈرشایایگاھت‪،‬ۺوتےنۺریمےۺےئلۺایکۺ‬
‫(‪) 424‬‬
‫ایتریۺیک؟‬
‫قبظکاوضاباِعميکظىکیظکےسُاالت‬ ‫تیسظیفعل‪:‬‬

‫مُمًاِعکافظکیمُتکاحال‪:‬‬
‫ۺروسؽۺشرکؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےکۺاسھتۺشکیۺشاصنریۺرَمدۺ‬
‫ۺسانربشءۺنبۺاع ِزب َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺمہ ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےک ۺانجزے ۺںیم ۺرشکی ۺےھتہک ۺایپرے ۺٓااق ۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺربق ۺےک انکرے ۺرس ۺاکھجرکرشتفیۺرفاموہےئشفرنیت ۺرمہبتۺہیۺ‬
‫اب ا‪َ٘ ٟ‬برۺ َینعیۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ۺںیم ِ‬
‫ۺذعشبۺربقۺےسۺریتیۺانپہۺاچاتہوہں۔‛رھپۺرفامای‪:‬بجۺومنمۺیکۺومتۺاکۺفتقۺ‬ ‫داعامیگنۺ‪‚:‬اَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪ ٥٬‬انَ ِّی َاًہٰذہ ب َ َک َ‪َ ًَ ٩٣‬ذ َ‬

‫ںیہنجۺےکۺاپسۺوخوبشۺشفرنفکۺوہاتۺےہہی‬
‫جیکۺرطحۺرفنشۺوہےتۺ ۺ‬ ‫اتےہوتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرفوتش ۺ‬
‫ںوکۺاتجیھبےہنجۺےکۺرہچےۺوسر ۺ‬ ‫ۺ‬ ‫ٓا‬

‫‪ …424‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک فی نشدتہ زائسا‪ ،‬باب ‪٣‬ا ٱبرش بہ ا‪٤ٟ‬ٲت ً‪٨‬س ا‪ٰ٤ٟ‬ت…ا‪ٟ‬ذ‪ ،‬ؾ‪ ،۴۳‬حسٱث‪۳۶۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫خِۺاگنہ ۺکت ۺھٹیب ۺاجےت ۺںیہ ۺرھپ ۺبج ۺومنم ۺدنبےیک ۺرفح ۺیتلکن ۺےہوتزنیم ۺفٓاامسؿ ۺاک ۺرہرفہتش ۺشس ۺرپرتمح ۺرباسات ۺےہ ۺشفر ۺٓاامسؿ ۺےکۺ‬
‫َ ّّ‬
‫درفشزےۺشس ۺےکۺےئلۺوھکؽۺدےیئۺاجےتۺںیہۺشفررہۺدرفشزہۺیہیۺاچاتہےہہکۺشسۺۺدنبےۺیکۺرفحۺوکۺاہیںۺےسالایۺاجےئۺشفربجۺشسۺیکۺ‬
‫رفحۺشفرپےلۺاجیئۺاجیتۺےہوتابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺرعضۺیکۺاجیتۺےہ‪:‬ایۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ہیۺریتشالفںۺدنبہۺےہ۔شراشدۺوہاتےہ‪:‬شےسۺےلۺاجٕاشفرۺفہۺ‬
‫ےھکںیہۺہکۺریمششسۺےسۺفدعہۺاھت‪:‬‬
‫امتؾشاعنؾۺفشرکشؾۺداھکٕاوجۺںیمۺےنۺشسۺےکےئلۺایترۺرکر ۺ‬
‫ۺ‬
‫ِم ٌْ َها َخل َ ْق ٰن ُك ْم َو ِف ْي َها نُ ِع ْی ُدك ُْم َو ِم ٌْ َها نُ ْخ ِر ُجك ُْم تَارةًّ ا ُ ْ‬
‫خ ٰرى(‪( )۸۸‬پ‪،۳۶‬كہ‪)۵۵:‬‬
‫َ‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬مہۺےنۺزنیمۺیہۺےسۺںیہمتۺانبایۺشفرۺشیسۺںیمۺںیہمتۺرھپۺےلۺاجںیئۺےگۺشفرۺشیسۺےسۺںیہمتۺدفابرہۺاکنںیلۺےگ۔‬
‫انچہچن ۺشےس ۺدنف ۺرکےن ۺےک ۺدعببج ۺولگ ۺفشسپ ۺوہےن ۺےتگل ۺںیہ ۺوترمدہ ۺشؿ ۺےک ۺوجوتں ۺیک ۺاچپ ۺاتنس ےہ رھپ ۺشس ۺےسۺ‬
‫رباہلل ًَز َٯ َج‪،١‬ریمشدنی ۺشالسؾۺ‬
‫ب ۺوکؿ ۺےہ؟ریتشدنی ۺایکےہ؟ریتےیبن ۺوکؿ ۺںیہ؟ ۺفہ ۺاتہک ےہ‪ :‬ریمش ّ‬
‫وسشالت ۺوہےت ۺںیہ‪:‬ریتش ۺر ّ‬
‫شفرریمےیبن ۺدمحمرسٰ ہ‪٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ںیہ۔رھپ ۺرفامای‪:‬رفےتش ۺوسشالت ۺتخس ۺشدنشز ۺںیم ۺڑھجک ۺرک ۺوپےتھچ ۺںیہ ۺشفر ۺہیۺ‬
‫ۺرفامؿۺ‬
‫رمدے ۺیک ۺبس ۺےس ۺٓارخی ۺٓازامشئ ۺوہیت ۺےہشفر ۺبج ۺرمدہ ۺشؿ ۺےک ۺوجشابت ۺدے ۺداتیےہوتانمدی ۺاتہکےہ‪:‬مت ۺےن ۺچس ۺاہک۔شس ِ‬
‫الدنْ َیا َو فِی ا لْاٰخ َِر ِة‪َ -‬و ُى ِض ُّل ّٰ ُ‬
‫ال‬ ‫ال الَّ ِذ ْی َن ا َٰم ُن ْوا بِا لْق َْو ِل الثَّابِ ِ‬
‫ت فِی الْ َح ٰیو ِة ُّ‬ ‫ابری ۺاعتٰیل ۺاک ۺبلطم ۺیہی ۺےہ‪ُ :‬یؿ َِّب ُت ّٰ ُ‬
‫ءَ۠(‪( )۴۱‬پ‪،۳۱‬ابزاصٲ‪)۵۷:٥‬‬ ‫الظلِ ِم ْی َن ﳜ َو َیف َْع ُل ّٰ ُ‬
‫ال َما ی َ َشآ ُ‬ ‫ّٰ‬
‫اہللوجۺاچےہۺ‬
‫اہللاظوملںۺوکۺرمگشہۺرکاتۺےہۺشفرۺ ۺ‬
‫یگںیمۺشفرۺٓارختۺںیمۺشفرۺ ۺ‬ ‫اہللاثتبۺر ۺ‬
‫اتھکےہۺشامیؿۺفشولںۺوکۺقحۺابتۺرپۺداینۺیکۺزدن ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬
‫رکے۔ۺ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺ‬
‫رھپۺشاہتنیئۺوخوصبرتۺرہچےفشال‪،‬اپزیکہۺڑپکفںۺفشالشفروخوبشۺںیمۺشبوہشوکیئۺٓااتےہشفرہیۺاتہکۺےہ‪:‬ےھجتۺریتے ّ‬
‫رتمحۺشفرتنجۺیکۺوخشۺربخیۺوہسجۺںیمۺدشیمئۺںیتمعنۺںیہ‪ ،‬رمدہۺوپاتھچۺےہ‪ :‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاہمترشۺالھبۺرکے‪،‬ۺمتۺوکؿۺوہ؟ۺفہۺاتہکےہ‪:‬ںیمۺ‬

‫اہمترشکینۺلمعۺوہں‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسق!ںیمۺاجاتن وہں ۺہکۺمتۺشاطتعۺزگشریۺںیمۺدلجیۺرکےنفشےلۺشفرانرفامینۺےسۺےنچبفشےلےھت‬

‫ےئلتنجۺاکوھچبانۺ‬
‫ےک ۺ‬
‫یتےہۺ‪:‬شسۺ ۺ‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬
‫ںیہمترتہبۺزجشۺاطعۺرفامےئ‪،‬ۺرھپۺدنشۺٓا ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اھچبدفشفرۺتنجۺیکۺڑھکیکۺوھکؽۺدف‪،‬ذٰہلششسۺیکۺربقۺںیمۺتنجۺاکۺوھچبان اھچبۺدایۺاجاتۺےہشفرتنجۺیکۺڑھکیکۺوھکؽۺدیۺاجیتۺےہ۔شسۺفتقۺرمدہۺ‬
‫اتہک ۺےہ‪ :‬ۺشے ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ !١‬دلجی ۺےس ۺایقتم ۺاقمئ ۺرفام ۺدے ۺاتہک ۺںیم ۺشےنپ ۺشلہ ِ ا‬
‫ۺفعؽ ۺیک ۺرطػ ۺاجوکسں۔ ۺبج ۺاکرفاکٓارخت ۺےسۺ‬
‫رقبیۺشفرداینۺےسۺدفروہےنۺاکفتقۺٓااتےہوتتخسۺریگۺرفےتشۺشرتےتںیہۺشفراکرفۺوکۺریھگۺےتیلۺںیہ‪،‬ۺشؿۺےکۺاپسۺٓاگۺاکابلسۺشفرۺاتروکؽۺ‬
‫ےیئ‬
‫یکۺصیمقۺۺوہیتۺےہ‪،‬ۺبجۺشسۺیکۺرفحۺیتلکنۺےہۺوتزنیمۺفٓاامسؿۺاکۺرہۺرفہتشۺشسۺرپۺتنعلۺرکات ےہ‪،‬ۺٓاامسؿۺےکۺدرفشزےۺشسۺرپۺدنبۺرکد ۺ‬
‫اجےت ۺںیہ ۺشفر ۺرہدرفشزہ ۺاندنسپ ۺرکاتےہہک ۺشس ۺیک ۺرفح ۺاہیں ۺےس ۺزگرے ۺشفربج ۺشس ۺیک ۺرفح ۺشفرپ ۺےل ۺاجیئ ۺاجیتۺ‬
‫ےہوتشےس ُداکتھردایاجاتےہشفرۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺرعضۺیکۺاجیتۺےہ‪:‬ایۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ریتےۺالفںۺدنبےۺوکۺٓاامسؿۺےنۺوبقؽۺایکےہۺہنۺزنیمۺ‬
‫ےکےئلۺایتررکۺرےھکۺںیہۺہکۺریمششسۺےسۺفدعہۺاھت‪:‬‬
‫س ۺ‬‫ےسےلۺاجٕا!شۺ ےسۺفہۺذعشابتۺداھکٕاۺوجںیمۺےنۺش ۺ‬
‫ےن۔شراشدوہاتےہ‪:‬ش ۺ‬
‫ِم ٌْ َها َخل َ ْق ٰن ُك ْم َو ِف ْي َها نُ ِع ْی ُدك ُْم َو ِم ٌْ َها نُ ْخ ِر ُجك ُْم تَارةًّ ا ُ ْ‬
‫خ ٰرى(‪( )۸۸‬پ‪،۳۶‬كہ‪)۵۵:‬‬
‫َ‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬مہۺےنۺزنیمۺیہۺےسۺںیہمتۺانبایۺشفرۺشیسۺ ۺ‬
‫ںیمںیہمتۺرھپۺےلۺاجںیئۺےگۺشفرۺشیسۺےسۺںیہمتۺدفابرہۺاکنںیلۺےگ۔‬
‫ت‬
‫انچہچنۺشےسۺدنفۺرکےنۺےکۺدعبۺرھپۺبجۺولگۺفشسپۺوہےنۺےتگلۺںیہۺوتفہۺشؿۺےکۺوجوتںۺیکۺاچپۺاتنسےہرھپۺشسۺےسۺوسشال ۺ‬
‫ںیہن‬
‫رب ۺوکؿ ۺےہ؟ریتشدنی ۺایکےہ؟ریتےیبن ۺوکؿ ۺںیہ؟فہ ۺاتہکےہ‪:‬ںیم ۺںیہن ۺاجاتن۔رھپشس ۺےساہکاجات ۺےہ‪:‬وتفشیعق ۺ ۺ‬
‫وہےت ِۺہ‪:‬ریتش ۺ ّ‬
‫اجاتن۔رھپۺشکیۺدبوصرت‪،‬دبامنۺڑپکفںۺفشالشفردبوبۺںیمۺشَاٹوہشصخشۺٓااتےہشفرۺاتہکۺےہ‪:‬ۺےھجتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺانرشیضۺشفردشیمئۺدردانکۺذعش ۺ‬
‫ب‬

‫یکۺربخۺوہ۔رمدہۺوپاتھچےہ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺریتشالھبۺہنۺرکے!ۺوت وکؿۺےہ؟فہۺاتہکےہ‪:‬ںیمۺریتشرُبشۺلمعۺوہں‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسقۺ!وت اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺ‬

‫انرفامینۺںیمۺدلجیۺرکاتۺشفرۺشاطتعۺںیمۺیتسسۺرکاتاھت‪،‬سپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺریتشالھبہنۺرکے۔رمدہۺاتہکےہ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺریتشیھبۺالھبۺہنۺرکےۺ۔‬

‫رھپۺشسۺرپۺشکیۺرفہتشۺمُ َسلَّطۺرکدایاجاتےہوجۺشسۺےسۺابتۺرکاتےہہنۺشےسۺداتھکیےہۺشفرۺہنۺیہۺشسۺیکۺاتنسےہشسۺےکۺاپسۺولےہۺاکۺشکیۺرُگ ۺز‬
‫وہاتےہےسجنِجْ ۺفش ِ ْی ۺلم ۺرک ۺیھب ۺشاھٹاناچںیہ ۺوتہن ۺشاھٹںیکس‪ ،‬ۺشرگ ۺاہپڑ ۺرپ ۺامرشاجےئ ۺوتیٹم ۺوہاجےئ ۺسپ ۺفہ ۺاکرف ۺیک ۺتیم ۺوک ۺامراتےہوتفہ ۺ ۺ‬
‫یٹم‬
‫رہ‬
‫وہاجاتےہ‪،‬رھپ ۺرفح ۺولاٹیئ ۺاجیت ۺےہشفر ۺرُگز ۺشسۺیک ۺدفونں ۺٓاوھکنںۺےک ۺدرایمؿ ۺ ۺامرشاجاتےہسجۺیک ۺٓافشزۺنج ۺفشسنۺےک ۺالعفہ ۺزنیمۺیک ۺ ۺ‬
‫ولخمؼۺیتنسۺےہ‪ ،‬رھپۺٓافشزۺٓایتۺےہ‪:‬شسۺیکۺربقۺںیمۺٓاگۺیکۺدفںیلسۺرھکۺدیۺاجںیئۺشفرمنہجۺیکۺڑھکیکۺوھکؽۺدیۺاجےئۺذٰہلشۺشسۺیکۺربقۺںیمۺٓاگۺ‬
‫یکۺد ۺف‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 425‬‬
‫منہجیکۺڑھکیکۺوھکؽۺدیۺاجیتۺےہ۔‬
‫یتںیہۺشفرۺ ۺ‬
‫ںیلسۺرھکۺدیۺاج ۺ‬

‫اچھےاِعبظےاونالکامیتپظپیضکیاجاىا‪:‬‬
‫ساندمحم ۺنب ۺی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَیرفامےتںیہ‪ :‬ۺرہرمےن ۺفشےل ۺےک ۺاسےنم ۺشس ۺےک ۺشےھچ ۺشفر ۺربے ۺشامعؽ ۺشیپ ۺےئکۺ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اجےتۺںیہۺ‪،‬شےھچۺشامعؽۺۺرپرظنۺشاھٹرکۺداتھکیےہشفرربےۺشامعؽۺرپۺۺرظناکھجاتیلےہ۔‬

‫مُمًاِعکافظکیجاَکيیکاِقت‪:‬‬
‫روسؽ ۺمیظع ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشراشدۺ‬
‫سانشوب ۺرہریہ ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےس ۺرمفی ۺےہہک ۺوضحر ۺیبنّ ۺرکمی‪ ،‬ۺ ِ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رفامای‪:‬ۺبجۺومنمۺیکۺومتۺاکۺفتق ۺٓااتےہوترفےتشۺرر یمۺرفامؽۺالےتۺںیہۺسجۺںیمۺکشمۺشفر وھپولںۺےکۺگُل ّدےتسۺوہےتۺںیہ‪،‬ۺشسۺیکۺ‬
‫رفح ۺویں ۺاکنیل ۺاجیت ۺےہےسیج ۺوگدنےھ ۺوہےئ ۺٓاےٹ ۺںیم ۺےس ۺابؽ ۺشفر ۺشس ۺےس ۺاہک ۺاجاتےہ‪:‬شے ۺشانیمطؿ ۺفشیل ۺاجؿ!وتابراگہِ ۺشیہٰل ۺںیمۺ‬
‫شزعشزشت ۺفشاعنامتۺاپےنۺےکۺےئل ۺشس ۺاحتلۺںیمۺۺلکنۺہک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺھجتۺےس ۺشفروت ۺشسۺےسرشیضۺےہ‪،‬رھپۺۺرفحۺاکنؽۺرککشمۺ‬
‫ِ‬
‫ۺرکاقمؾ’’ً َ‪٠‬ٲَین‘‘یکۺاجبنۺرفشہنۺرکدیۺاجیتۺےہ۔ۺبجۺاکرفۺیکۺومتۺاکۺفتقۺ‬ ‫شفروھپولںۺرپۺرھکۺدیۺاجیتۺےہۺشفرۺرر یمۺرفامؽ ۺںیمۺٹیپل‬
‫ٓاات ۺےہ ۺوت ۺرفےتشایسہ ۺاچدرالےت ۺںیہ ۺسج ۺںیم ۺشاگنرے ۺوہےت ۺںیہ‪ ،‬ۺشس ۺیک ۺرفح ۺےکٹھج ۺےس ۺیچنیھک ۺاجیت ۺےہشفراہکاجات ۺےہ‪ :‬ۺشے ۺثیبخۺ‬
‫اجؿ!وتذعشبۺشفرذتلۺۺاپےنےکےئلشسۺاحتلۺںیمۺلکنۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺھجتۺےسشفرۺوتشسۺےسۺانرشضۺےہ‪،‬رھپۺرفحۺاکنؽۺرکشاگنرفںۺرپۺ‬
‫رھک ۺدی ۺاجیت ۺےہسج ۺےس ۺوھکےتل ۺاپین ۺیک ۺٓافشز ۺٓایت ۺےہشفرشیس ۺایسہ ۺاچدر ۺںیم ۺٹیپل ۺرکمنہج ۺےک ۺےلچن ۺےقبط ۺیک ۺاجبن ۺرفشہن ۺرکدی ۺاجیتۺ‬
‫(‪) 426‬‬
‫ےہ۔‬

‫سِباعہؽىزگیکیتنيا‪:‬‬
‫تیۺۺابمرہکۺالتفتۺیک‪:‬‬ ‫سانۺدمحمۺنبۺبعکۺَرُقیِظۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺ ۺ‬
‫ےنہیۺٓا ِ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۤٗ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺاہیںۺکتۺہکۺبجۺشؿۺںیمۺیسکۺوکۺومت‬ ‫َحت ّٰی اِ َذا َجآ َء ا َ َح َد ُه ُم ال َْم ْو ُت ق َ‬
‫َال َر ِّب‬

‫‪ …425‬سنن ابی زأوز‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ش‪٨‬ٶ‪ ،‬باب فی ا‪٤ٟ‬شا‪ٟ‬ٶ فی ا‪ٟ٘‬بر ٯًذاب ا‪ٟ٘‬بر‪ ،۱۳۶ /۴ ،‬حسٱث‪۴۷۵۱:‬‬
‫ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ ،‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب ‪٣‬حئ ‪٠٣‬ک ا‪ٰ٤ٟ‬ت ً‪٨‬س ٗبف ا‪ٟ‬زٯح…ا‪ٟ‬ذ‪ ،۳۹۸ /۳ ،‬حسٱث‪۳۳۴:‬‬
‫‪ …426‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬اْلٯسم‪ ،۵۳۶ /۳ ،‬حسٱث‪۷۴۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ار ِج ُع ْو ِن(‪ )۱۱‬ل ََعل ِ ّیْۤٗ ا َ ْع َم ُل َصا لِ ًّحا ِف ْی َما تَرك ُ‬

‫ْت (پ‪،۳۸‬ا‪٤ٟ‬ؤ‪)۳۰۰ ،۹۹:٪ٰ٨٣‬‬
‫َ‬ ‫ْ‬
‫ںیموجۺوھچڑۺٓاایۺوہں۔‬
‫اتہکےہۺہکۺشےۺریمےۺربۺےھجمۺفشسپۺریھپۺدےئجیۺاشدیۺشبۺںیمۺھچکۺالھبیئۺامکٕاںۺشسۺ ۺ‬
‫ٓاےئۺوتۺ ۺ‬

‫ینعیۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺدنبےےسۺوپاتھچےہ‪:‬وتۺایکۺاچاتہےہ؟ےھجتسکۺزیچۺںیمۺرتبغۺےہ؟ایکۺوتشۺ سۺفہجۺےس َۺلوانٹ اچاتہۺےہۺاتہکۺامؽۺ‬

‫عمج ۺرکےکس‪،‬اباغت ۺاگلےکس‪،‬امعرںیت ۺانبےکس‪،‬رہنںی ۺدھکفشےکس؟دنبہ ۺاتہکےہ‪:‬شے ۺریمے ۺرب! ںیہن ۺہکلب ۺشس ۺشدیم ۺرپ ۺہک ۺکین ۺشامعؽۺ‬

‫ًَز َٯ َج‪١‬شراشدۺرفاماتۺےہ‪ :‬كَل َّ ها‪-‬اًِ َّ َها كَلِ َم ٌة ُ‬

‫ه َو قَآ ٕى ُل َهاه‪( -‬پ‪،۳۸‬ا‪٤ٟ‬ؤ‪)۳۰۰:٪ٰ٨٣‬‬ ‫رکفںۺ۔ۺاہلل‬
‫ْ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ِ :٪‬ہۺ(رہزگۺںیہن)ۺہیۺوتۺشکیۺابتۺےہۺوجۺفہۺشےنپۺہنمۺےسۺاتہکۺےہ۔‬
‫ینعیۺدنبہۺومتۺےکۺفتقۺہیۺابتۺرضف ۺرےہکۺاگ۔‬

‫کافظپظ‪99‬ساىپَُکاوضاب‪:‬‬
‫ۺروسؽ ۺشَرکؾ‪،‬اش ۺِہینب ۺٓادؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشراشدۺ‬
‫ۺسان ۺشوب ۺرہریہ ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےس ۺرمفی ۺےہہک ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رفامای‪:‬ومنمۺدنبہۺشینپۺربقۺںیمۺرہےۺرھبےۺابغۺںیمۺوہاتےہ‪،‬شسۺیکۺربقرتسۺزگۺاشکدہۺشفرۺوچدوھںیۺرشتۺےکۺاچدنۺیکۺاممہ ۺرفنشۺوہاجیتۺ‬
‫ےںیمۺانزؽۺوہیئ‪:‬‬ ‫رھپاحصنۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ہ‪٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬ۺےسۺرفامای‪:‬ایکںیہمتۺولعمؾۺےہۺہکۺہیۺٓاِتیۺابمر ۺ‬
‫ہکسکۺےکابر ۺ‬ ‫َحہ‬ ‫ےہ‪،‬‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺوتۺےبۺکشۺشسۺےکۺےیلۺگنتۺزدناگینۺےہ۔‬ ‫ض ْنكًّا (پ‪،۳۶‬كہ‪)۳۵۴:‬‬
‫فَاِ َّن لَه َم ِع ْی َش ًّة َ‬

‫احصنۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬ۺےنۺرعضۺیک‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشفرۺشسۺاکۺروسؽۺیہۺرتہبۺاجںین۔شراشدۺرفامای‪:‬ۺہیۺاکرفۺےکۺذعشبۺےکۺابرےۺ‬

‫َحہ‬
‫ںیمۺےہۺہک ۺربقۺںیمۺشسۺرپ‪’’99‬ت َ‪٨‬ین‘‘مُ َسلَّطۺرکدےیئۺاجےتۺںیہ‪،‬ایکمتۺاجےتنۺوہہکۺ’’ت َ‪٨‬ین‘‘ایکۺےہ؟ۺاننونےۺاسپنۺںیہۺہکۺرہۺاسپنۺےکۺ‬
‫(‪) 427‬‬
‫ےکمسجۺوکۺونےتچۺںیہۺ‪،‬شےساچےتٹۺشفرشسۺرپۺاکنھپرےتۺںیہ۔‬
‫ترَسۺوہےتۺںیہۺوجۺایقتمۺکتۺاکرف ۺ‬
‫اس ۺ‬

‫قبظمیٍساىپبچھُؤَ کیحقیقت‪:‬‬
‫ینعیةکت‪،‬‬
‫ت ۺ‬ ‫ںیکۺدعتشدۺربیۺافص ۺ‬
‫ؿںیہنۺوہاناچےئہۺویکہکنۺشؿۺاسپنۺوھچبٕا ۺ‬
‫شسۺوصخمصۺدعتش ۺدرپۺریحش ۺ‬

‫‪ …427‬ػحٲح اب‪ ٩‬حبا‪ٛ ،٪‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪،‬ذركاْلخبارً‪ ٩‬ٯػٕ ا‪ٟ‬ت‪٨‬ین…ا‪ٟ‬ذ‪ ،۵۰/۵ ،‬حسٱث‪۱۳۳۵:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫رای‪،‬ۺدسح‪،‬ۺدوھاک‪،‬ۺہنیکۺشفرۺشؿۺیسیجۺدرگیۺذمومؾۺافصتۺےکۺاسحبۺےسۺوہیتۺےہشرگہچۺہیۺانگہۺےنِگۺےنُچۺںیہۺرگم شؿۺیکۺیئکۺۺاشںیخۺ‬
‫ںیہۺشفرۺرھپۺشؿۺاشوخںۺیکۺیھبۺیئکۺیئکۺۺشاسقؾۺںیہۺنجۺںیمۺےسرہشکی ۺتفص ۺالہتکۺںیمۺڈشےنلۺفشیلۺےہ‪،‬رھپۺیہیۺاسپنۺوھچبٕاںۺ‬
‫ںیمۺدبؽۺاجیتۺںیہ‪،‬ۺوجۺربیۺتفصۺوقیۺوہ ۺفہ’’ت َ‪٨‬ین‘‘اسپن ۺنبۺرکۺاکیتٹ ۺےہ ۺشفر ۺوجۺزمکفر ۺوہفہ ۺوھچبۺنبۺرکشفردرایمین ۺوہۺوتۺفہ اعؾۺ‬
‫اسپنۺیکۺرطحۺفیلکتۺاچنہپیتۺےہ۔‬
‫شہ ۺریصبت ۺشؿ ۺامتؾ ۺالہتک ۺزیخ ۺافصت ۺشفر ۺشؿ ۺیک ۺاشوخں ۺےک ۺےنپنپ ۺوک ۺون ِرریصبت ۺےسدھکی ۺےتیل ۺںیہ ۺرگم ۺشؿ ۺیک ۺدعتشدۺ‬ ‫ْ ِ‬
‫ْ‬
‫یۺابُم َرہکۺۺاظرہیۺشافلظۺےکشابتعرۺےسۺحیحصۺشفرۺشَرسشرۺےکشابتعرۺ‬ ‫رصػۺون ِروبنتۺےسۺیہۺولعمؾۺوہیتکسۺےہ‪،‬شسۺرطحۺیکۺشاح ِد ْ ِ‬
‫شہ ۺریصبت ۺرپ ۺرفنش ۺوہیت ۺںیہ ۺذٰہلش ۺسج ۺرپ ۺشؿ ۺےک ۺشرسشر ۺلھک ۺہن ۺںیکس ۺشےس ۺاچےئہہک ۺشؿ ۺےک ۺاظرہیۺ‬ ‫ےس ۺیفخم ۺوہیت ۺںیہ ۺنکیل ۺ ْ ِ‬
‫شافلظۺاکۺشاکنرۺہنۺرکےۺہکلبۺشامیؿۺاکۺبسۺےسۺلیلقۺدرہجۺدصتقیۺفمیلستۺےہۺشیسۺوکۺشانپۺےل۔‬
‫ایکسُالاِعاسکاجُاب‪:‬‬
‫شرگ ۺاہک ۺاجےئ ۺہک ۺاکرفرمدہ ۺاحتل ۺںیم ۺ ۺشکی ۺرعہص ۺکت ۺزپش ۺراتہےہ ۺرگممہ ۺشس ۺرپ ۺیسک ۺمسق ۺےک ۺذعشابت ۺاک ۺاشمدہہ ۺںیہنۺ‬
‫رکاپےت ۺوت ۺسج ۺاک ۺاشمدہہ ۺہن ۺوہےکس ۺشس ۺیک ۺدصتقی ۺسک ۺرطح ۺ ۺوہیتکس ۺےہ؟وجشب‪:‬اجؿ ۺول!شےسی ۺاعمالمت ۺیک ۺدصتقی ۺنیتۺ‬
‫رطوقیںۺےسۺوہیتکسۺےہ۔‬
‫وضابقبظکیتعزیقکےتیًـظیقے‪:‬‬
‫٭…الہپۺرطہقی‪:‬ۺزایدہۺرتہبشفرۺدرتسۺرطہقیۺیہیۺےہہکۺمتۺشؿۺےکۺفوجدۺیکۺدصتقیۺرکفہکۺشاحدثیۺہحیحصۺےکۺاطمقبۺہیۺزیچںیۺ‬
‫تیمۺوکفیلکتۺاچنہپیتۺںیہۺنکیلۺمتۺشؿۺاکۺاشمدہہۺںیہنۺرکاپےتویکہکنۺٓاھکۺ’’ًا‪َٰٜ٠٣َ َ ٥َٟ‬ت‘‘اکۺاظنرہۺرکےنیکۺالصتیحۺںیہنۺریتھکۺہکۺ‬

‫سجۺزیچۺاکۺقلعتۺٓارختۺےسۺےہۺفہۺ’’ًا‪َٰٜ٠٣َ ََ٥َٟ‬ت‘‘ےسۺےہ‪،‬ایکۺںیہمتۺںیہنۺولعمؾۺہک َ ح ہ‬
‫ۺاحصنۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬ۺےنۺۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانۺ‬
‫ۺسانربجشلۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺوکۺداھکیۺںیہنۺاھتۺرگمۺشسۺرپۺشامیؿۺ‬
‫ربجشلۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺٓاےنیکۺدصتقیۺیکۺاحالہکنۺشوہنںۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضفرۺالےئ ۺہک ۺایپرے ۺٓااق ۺدمحم ۺمصطف ٰے ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺرضحتۺربجشل ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬وکۺدےتھکیۺںیہ‪ ،‬ۺسپۺشرگۺمتۺشسۺابتۺرپشامیؿۺ‬
‫ںیہنۺالےتۺوتےلہپشانپۺشلصۺشامیؿۺدرتسۺرکفہکۺرفوتشںۺشفرفیحۺرپۺشامیؿۺالانرفضۺےہشفرۺشرگۺشسۺابۺتۺرپۺشامیؿ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رےتھکۺوہشفرشےسیھبۺامےتنۺوہہکۺایپرےۺٓااقۺدمحمۺمصطف ٰے َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشؿۺزیچفںۺاکاشمدہہۺرفامایۺےہۺوجۺشتمۺیکۺرظنفںۺ‬

‫ےسۺوپدیشہۺںیہۺوترُمدےۺےک ۺقحۺںیمۺشاسیۺامےننۺںیمۺایکۺرحجۺےہ؟ۺسجۺرطحۺرفہتشۺٓادویمںۺشفراجونرفںۺیکۺلثمۺںیہنۺےہشیسۺرطحۺ‬
‫ربق ۺںیم ۺاکےنٹ ۺفشےل ۺاسپن ۺوھچبامہری ۺداین ۺےکاسپن ۺوھچبٕاں ۺیک ۺلثم ۺںیہن ۺہکلب ۺدفرسی ۺسنج ۺںیہ ۺذٰہلش ۺشںیہن ۺدفرسے ۺذرہعی ۺےس ۺیہۺ‬
‫اجاناجاتکسےہ۔‬
‫٭…دفرسشرطہقی‪:‬متۺوسےنۺفشےلۺصخشۺےکۺاعمےلمۺرپۺوغررکفہکۺیھبکۺفہۺوخشبۺداتھکیےہہکۺشےسۺاسپنۺےنۺڈسۺایلےہۺشفرۺفہۺدردۺ‬
‫َ َ‬ ‫َ‬
‫ےس ۺنِ حل ْ ِتحلاراہےہ ۺ ّٰی ۺہک ۺمت ۺدےتھکی ۺوہ ۺہک ۺفہ ِ‬
‫ۺاحل ۺدنین ۺںیم ۺخیچ ۺشاتھٹ ۺےہ ۺشفراشیپین ۺرپ ۺہنیسپ ۺٓااجات ۺےہشفر ۺیھبک ۺشینپ ۺہگج ۺےسیہ ۺ ۺشلھچۺ‬ ‫ذن‬

‫زپاتےہ‪،‬ولعمؾۺوہشہکۺوسےنۺفشالوخشبۺںیمۺشیسۺرطحۺاسپنۺوھچبٕاںۺوک دھکیۺاتکسۺےہشفرشؿۺےسۺفیلکتۺںیمۺالتبموہاتکسےہسجۺرطحۺ‬
‫اجےنگ ۺفشالشؿ ۺاک ۺاشمدہہ ۺرکاتکس ۺشفرشؿ ۺےس ۺفیلکت ۺںیم ۺالتبم وہ ۺاتکس ۺےہ ۺذٰہلشمت ۺرمدے ۺوک ۺاظبرہ ۺرُپوکسؿ ۺدےتھکی ۺوہہک ۺ ۺشس ۺےک ۺٓاس ۺاپسۺ‬
‫اسپنۺںیہنۺںیہۺاحالہکنۺشسۺےکۺقحۺںیمۺاسپنۺفاہںۺوموجدۺوہےتۺںیہۺشفرذعشبۺوہاتےہنکیلۺاہمترےۺقحۺںیمۺرظنۺٓاےنۺفشےلۺںیہنۺ‬
‫وہےتۺشفرۺوچہکنۺہیۺابتۺاثتبۺےہۺہکۺاسپنۺےکۺاکےنٹۺںیمۺفیلکتۺیتچنہپۺےہوتشبۺشسۺےسۺوکیئۺرفؼۺںیہنۺزپاتہکۺاسپنۺوخشبۺںیمۺ‬
‫ےئایۺتقیقحۺںیم۔‬
‫رظنۺٓا ۺ‬
‫٭…رسیتشۺرطہقی‪ :‬ںیہمتۺولعمؾۺےہہکۺاسپنۺوخدۺفیلکتۺںیہنۺداتیہکلبۺشسۺاکۺزرہۺشاسنینۺدبؿۺںیمۺچنہپۺرکۺفیلکتۺداتیۺےہۺشفررھپۺہیۺزرہۺ‬
‫یھبۺوخدۺفیلکتۺںیہنۺداتیہکلبۺشسۺزرہۺےسۺےنچنہپۺفشالشرثۺفیلکتۺداتیےہذٰہلشۺشرگۺیہیۺشرثۺزرہۺےکۺالعفہۺیسکۺشفر ۺذرےعی ۺےسۺشاسنینۺدبؿ ۺںیمۺ‬
‫چنہپۺاجےئۺوتیھبۺفیلکتۺدےۺاگشفرۺشسۺفیلکتۺوکۺایبؿۺرکانۺرصػۺشیسۺرطحۺنکممۺےہۺہکۺشسۺیکۺتبسنۺشسۺببسۺیکۺاجبنۺرکدیۺاجےئۺ‬
‫وجومعًامۺشیپۺٓااتےہًالثم‪:‬شاسنؿۺںیمۺمہۺرتسبیۺیکۺذلتۺریغبۺمہۺرتسبیۺےکۺدیپشوہاجےئۺوتشسۺیکۺفاضتحۺشیسۺرطحۺوہیتکسۺےہہکۺشےسۺ‬
‫مہ ۺرتسبی ۺیک ۺاجبن ۺوسنمب ۺرکدایاجےئ ۺویکہکن ۺبج ۺببس ۺاک ۺہجیتن ۺاحلص ۺوہشرگہچ ۺببس ۺہن ۺاپایاجےئوتشایشوکببس ۺیک ۺاجبن ۺوسنمبۺ‬
‫رکدایاجاتےہۺ شفرۺببسۺاکۺہجیتنۺاحلصۺوہۺاجاتۺےہۺشرگہچۺببسۺہنۺاپایۺاجےئۺشفرۺببسۺوکۺببسۺوہےنۺیکۺفہجۺےسۺںیہنۺہکلبۺہجیتنۺیکۺفہجۺےسۺ‬
‫یہۺرمشدۺایلۺاجاتۺےہ۔‬
‫ؿیکۺفیلکتۺاسوپنں‬
‫تےکۺفتقۺشذتیۺففیلکتۺدیتیۺںیہۺذٰہلشۺش ۺ‬
‫تقیقحںیمۺوم ۺ‬
‫ۺ‬ ‫ہیۺامتؾۺالہتکۺزیخۺافصتۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےکۺڈےنسۺیکۺرطحۺوہیتۺےہۺشرگہچۺاسوپنںۺاکۺفوجد ۺںیہنۺوہات۔ۺشؿۺربیۺافصتۺاکۺشذتیۺانکۺوہاجانشاسییہۺےہ ےسیجۺقشع ۺںیمۺ‬

‫شرگہچ ۺذلت ۺفرسفر ۺےہرگم ۺاعقش ۺےک ۺےئلیہی ۺقشع ۺوشعمؼ ۺیک ۺومت ۺےکفتق ۺفیلکت ۺاکابثع ۺنب ۺاجاتےہشفر ۺدؽ ۺرپ ۺشکیۺ‬
‫ذعشبۺنبۺرکۺانزؽۺوہاتےہشفرشسۺیکۺانمتۺیہیۺوہیتۺےہہکۺاکش!قشعۺیکۺذلتۺفۺرسفرۺےسۺفطلۺشدنفزۺیہۺہنۺوہشوہات۔رمدہۺیھبۺ‬
‫شیس ۺرطح ۺےک ۺشکی ۺذعشب ۺںیم ۺالتبمراتہ ۺےہہک ۺشس ۺےن ۺداین ۺیک ۺتبحم ۺںیم ۺڈفب ۺرکامؽ ۺفاجدیئشد ۺےس ۺتبحم ۺیک‪،‬زعت ۺفرمہبتۺ‬
‫ےستبحم ۺیک‪،‬شفالد ۺشفرزعسیفشاقرب ۺےس ۺتبحم ۺیک ۺشرگ ۺوکیئ ۺشس ۺیک ۺزدنیگ ۺںیم ۺہی ۺزیچںی ۺنیھچ ۺےل ۺہک ۺفشیسپ ۺیک ۺوکیئ ۺشدیم ۺہنۺ‬
‫وہوتشسۺیکۺاحتلۺدےنھکیۺفشیلۺوہیگ‪ ،‬ایکۺشسۺیکۺدباحیلۺشفرفیلکتۺڑبھۺںیہنۺۺاجےئۺیگ؟ایکۺفہۺویںۺںیہنۺےہکۺاگ‪:‬اکش!ۺریمےۺاپسۺ‬
‫امؽۺفاجدیئشدۺوہیتۺہنۺوکیئۺزعتۺفرمہبتۺاتہکۺشؿۺےسۺدجشوہرکۺفیلکتۺںیمۺالتبمہنۺوہشوہات؟‬
‫سىیاسےجزائیکُوضابکہيےکیِجہ‪:‬‬
‫شےسذعشبۺےنہکۺیکۺفہجۺہیۺےہہکۺومتۺداینفیۺوبحمبۺزیچفںۺےسۺکیۺدؾۺدجشۺوہاجےنۺاکۺانؾۺےہ۔‬
‫َُٲ َب ًَ‪ ٨‬ہہ ذَا‪ََ ٟ‬ک ا‪َٰ ٟ‬اح َ ہس‬ ‫َ‪٣‬ا َحا ہ‪ ٩٣َ ٢‬ک َ َ‬
‫ا‪َٟ ٪‬ـہٗ‬
‫ِ َٯاح ٌَس‬
‫تظجنہ‪:‬شسۺصخشۺاکۺایکۺاحؽۺوہاگسجۺےکۺاپسۺشکیۺزیچۺوہشفرۺفہۺیھبۺشسۺےسۺاغبئۺوہاجےئ۔‬
‫شس ۺصخش ۺیک ۺفیلکت ۺاک ۺایک ۺاعمَ ۺوہاگ ۺسج ۺیک ۺوخیش ۺاک ۺابثع ۺرصػ ۺداینوہوج ۺشس ۺےسےلرک ۺشس ۺےک ۺدونمشںۺ‬
‫ُِ‬
‫ےکسْدرکدیۺاجےئشفرزمدیۺہیۺہکۺشُرخفیۺوتمعنںۺۺشفرددیش ِرشیہٰلۺےسۺرحمفیمۺیکۺرسحتۺاکۺذعشبۺدای اجےئۺویکہکنۺ َ‪٣‬ا َس َٰٴاہللیکۺ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺالماقتۺشفر ِ‬
‫ۺذلتۺددیشرۺےسۺرحمفؾۺرکۺدیتیۺےہۺذٰہلششؿۺامتؾۺوبحمبۺزیچفںۺیکۺدجشیئۺیکۺفیلکت‪،‬شُرخفیۺ‬ ‫تبحمۺشےس ّ‬
‫فشَدَبیۺوتمعنںۺشفرددیش ِرشیہٰلۺےسرحمفؾۺوہاجےنیکۺرسحتۺشفرۺشسۺیکۺابراگہۺںیمۺرمدفدۺوہاجےنۺیکۺذتلۺابرابرۺشےساتسیتۺےہشفرۺ‬
‫شیسۺذرےعیۺےسۺشےسۺذعشبۺدایۺاجاتۺےہۺویکہکنۺدجشیئۺیکۺٓاگۺےکۺدعبۺرصػۺمنہجۺیکۺٓاگۺےہ۔ۺانچہچنۺرفامؿۺابریۺاعتٰیلۺےہ‪:‬‬
‫كَلَّا ۤٗاًِ َّ ُه ْم َع ْن َّر ِ ّب ِه ْم َی ْو َم ٕى ٍذ لَّ َم ْح ُج ْوبُ ْو َنه(‪)۹۸‬ث ُ َّم اًِ َّ ُه ْم َل َصا لُوا الْ َج ِح ْؼ ِ‬
‫مه(‪( )۹۲‬پ‪،۱۰‬ا‪٤ٟ‬لٔٔین‪)۳۶،۳۵:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬اہںۺاہںۺےبۺکشۺفہۺشسۺدؿۺشےنپۺرب ےکۺددیشرۺےسۺرحمفؾۺںیہۺرھپۺےبۺکشۺشںیہنۺمنہجۺںیمۺدشلخۺوہان۔‬

‫وجصخشۺداینۺےسۺتبحمۺوھچڑۺرکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺتبحمۺرکاتےہۺشفرۺشسۺےکۺددیشرۺاکۺبلطۺاگرۺراتہےہۺوت‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫رمےت ۺیہ ۺ ۺداینیک ۺدیق ۺشفر ۺشس ۺیک ۺوخشاشہت ۺیک ۺویتخسں ۺےس ۺاکٹھچرشاپاتیلےہشفروبحمب ۺیک ۺابراگہ ۺںیم ۺچنہپ ۺاجاتےہ‪ ،‬ۺشس ۺیک ۺامتؾۺ‬
‫اکتفیل ۺفالکشمت ۺمتخ ۺوہاجیت ۺںیہ ۺشفرشَدَبی ۺوتمعنں ۺےس ۺفطل ۺشدنفز ۺوہےن ۺےک ۺاسھت ۺاسھت ۺ ۺشؿ ۺےک ۺنھچ ۺاجےن ۺےس ۺےب ۺوخػۺ‬
‫ْ‬
‫وہاجاتےہ‪،‬ذہلشۺںیمہۺشیسۺرطحۺےکۺشےھچ ِ ّ‬
‫ۺاقمصۺ ْ ِ‬
‫ۺنۺرظنۺرھکۺرکۺلمعۺرکانۺاچےئہ۔‬
‫تعزیقکےتیسظےـظیقےکیمؼیزِؼاحت‪:‬‬
‫ضعب ۺشفاقت ۺشاسنؿ ۺشےنپ ۺوھگڑے ۺےسشس ۺدقرتبحم ۺرکاتےہہک ۺشرگشےسشایتخر ۺدایاجےئ ۺہک ۺوھگڑشدے ۺدف ۺایۺ‬
‫رھپوھچباکڈکنۺربدشتۺرکےنرپرشیضۺوہاجٕاوتفہۺوھچباک َڈِکنۺربدشتۺرکےنوکۺرتحیجۺداتیۺےہرگمۺشانپ وھگڑش ںیہنۺداتیویکہکنۺشسۺ‬
‫ےکۺزندکیۺوھگڑےۺےسۺدجشیئۺاکۺدردۺوھچبۺےکۺڈکنۺامرےنۺےسۺڑبھۺرکۺےہۺہکۺبجۺشسۺےسۺوھگڑشۺےلۺایلۺاجےئۺاگۺوتۺشسۺیکۺدجشیئۺ‬
‫اکۺڈکنۺزایدہۺدرانکۺوہاگۺشیسۺرطحۺۺداینۺدشرصخشۺشؿۺامتؾۺوبحمبۺزیچفںۺیکۺدجشیئۺےکۺڈکنۺےکۺےئلۺایترۺرےہۺویکہکنۺومتۺوھگڑشۺ‬
‫شفردرگیۺوسشرایںۺ‪،‬رھگشفراجدیئشد ۺنیھچۺیتیلۺےہ‪،‬ۺشلہۺفایعؽۺشفردفتسۺشةحبۺنیھچۺیتیلۺےہ‪،‬زعتۺفرمہبتۺنیھچۺیتیلۺےہہکلبۺ‬
‫دےنھکی‪،‬ےننسشفرامتؾۺشعضااءۺیکۺاطتقۺیھبۺنیھچۺیتیلۺےہشفرۺفہۺشؿۺامتؾۺزیچفںۺےکۺفشسپۺٓاےنۺےسۺامویسۺوہاجاتےہذٰہلشۺوجۺصخشۺ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺتبحمۺہنۺرکےۺشفرۺشسۺےسۺہیۺامتؾۺزیچںیۺےلۺیلۺاجںیئۺوتربقۺںیمۺشسۺیک ۺفیلکتۺشیلصۺاسپنۺوھچبٕاںۺےکۺاکےنٹۺ‬
‫ےسۺزایدہۺوہیگۺہکۺسجۺرطحۺزدنیگۺںیمۺہیۺامتؾۺزیچںیۺنیھچۺےئلۺاجےنۺرپۺفیلکتۺڑبھۺاجیتۺےہشیسۺرطحۺرَماجےنۺرپۺیھبۺفیلکتۺ‬
‫ڑبھۺاجیتۺےہۺاسیجہکۺشسۺیکۺفاضتحۺوہیکچۺےہہکۺاکتفیلۺشفرۺذلوتںۺاکۺشاسحسۺۺرکےنۺفشیلۺوقتۺںیہنۺرمیتۺہکلبۺومتۺےکۺدعبۺ‬
‫شسۺںیمۺزمدیۺشاضہفۺوہاجاتۺےہشفرۺرھپۺہیۺہکۺشینپۺزدنیگۺںیمۺابتۺتیچۺشفرۺولوگںۺیکۺولفحمں ۺںیمۺھٹیبۺرکۺشےنپٓاپۺوکیلستۺدےۺ‬
‫اتکسےہزینشیہنۺزیچفںۺےکۺلمۺاجےنایۺشؿۺےک دبےل دفرسیۺزیچںیۺلمۺاجےنۺیکۺیلستۺیھبۺوہۺیتکسۺےہنکیلۺومتۺےکۺدعبۺیسکۺ‬
‫مسق ۺیک ۺیلست ۺںیہن ۺویکہکن ۺشس ۺفتق ۺیلست ۺےک ۺامتؾ ۺرشےتسدنبوہاجےتںیہ ۺشفراموییس ۺاھچ ۺاجیت ۺےہ۔ ۺذرش ۺوغر ۺرکف!شس ۺیک ۺدنسپدیہۺ‬
‫َف َدیگۺشفرفیلکتۺ ِدہۺاحتلۺںیمۺالتبمۺرےہاگ‪،‬ۺشرگہیۺ‬‫صیمقۺایۺرفامؽۺسجۺاکۺدانیۺیھبۺشےسۺانوگشرۺاھتشرگۺشسۺےسۺنیھچۺایلاجےئوتفہۺش ْ ُ ْ‬
‫صخشۺداینفیۺزیچفںۺےسۺدؽۺہنۺاگلاتشفراکلہۺاکلھپۺراتہوتشےسۺالسیتمۺبیصنۺوہاجیتۺشفرزبروگںۺےکرفامؿ’’ےکلہۺےکلھپۺولوگںۺےنۺ‬
‫یہۺاجنتۺاپیئۺےہ‘‘ اکۺیہیۺبلطمۺےہشفرشرگۺداینفیۺزیچفںۺےسۺدؽۺاگلےئۺاگۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وت ۺشس ۺیکۺفیلکت ۺیھبۺزایدہ ۺوہیگ ۺًالثمۺیسک ۺصخشۺاکۺشکی ۺدانیرۺوچری ۺوہاجےئۺوتشس ۺیک ۺفیلکتۺشسۺصخش ۺیکۺفیلکت ۺےسۺمک ۺوہیگ ۺسج ۺےک ۺدس ۺدانیرۺ‬
‫وچری ۺوہےکچ ۺوہں ۺ ۺشیس ۺرطح ۺسج ۺاک ۺشکی ۺدرمہ ۺوچری ۺوہاجےئ ۺوتشس ۺیک ۺفیلکت ۺدف ۺدرمہ ۺوچری ۺوہاجےن ۺفشےل ۺیک ۺفیلکت ۺےسمک ۺوہیگۺ‬
‫(‪) 428‬‬
‫شفروضح ِرشرکؾ َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےکۺشسۺرفامؿۺاکۺیھبۺیہیۺبلطمۺےہ‪‚:‬شکیۺدرمہۺفشےلۺاکۺاسحبۺدفدرمہۺفشےلۺےسۺاکلہۺوہاگ۔‛‬
‫رمےتۺفتقۺوج ۺزیچ ۺےھچیپ ۺوھچڑفےگۺوتومتۺےک ۺدعبۺںیہمتۺشسۺیک ۺرسحت ۺرضفر ۺوہیگ‪ ،‬ۺشب ۺاہمتری ۺرمیضۺشینپۺرسحت ۺوک ۺزایدہ ۺرکفۺایۺ‬
‫وھتڑش۔ۺامؽۺیکۺینتجۺاچتہۺروھکےگۺرسحتۺیھبۺشینتۺزایدہۺوہیگۺاچتہۺںیمۺینتجۺیمکۺروھکۺےگۺھٹیپۺرپۺوبھجۺیھبۺشانتاکلہوہاگ‪،‬فہۺامؽۺدشروجۺشُرخفیۺزدنیگۺ‬
‫ےکۺاقمےلبۺںیمۺداینۺفیۺزدنیگۺدنسپۺرکےتۺںیہۺ‪،‬شسۺرپۺوخشۺوہےتۺںیہۺشفرنئمطمۺرےتہۺںیہۺوتشؿۺیکۺربقفںۺںیمۺاسپنۺوھچبۺیھبۺزایدہۺوہےتۺںیہ۔‬
‫ذموکرہۺونیتںۺرطےقیۺربقۺںیمۺاسپنۺوھچبٕاںۺشفردرگیۺذعشابتۺۺرپشامیؿۺالےنۺےکںیہ۔‬

‫‪37‬سالتکقنیغىہپہيی‪:‬‬
‫ۺسانشۺ وبۺدیعسۺرخشزۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬ہابۺےنۺشےنپۺوفتۺدشہۺےٹیبۺوکۺوخشبۺںیمۺداھکیوترفامای‪:‬شےۺریمےۺےٹیب!ۺےھجمۺتحیصنۺرکف۔ۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫شس ۺےن ۺاہک‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺراض ۺےک ۺالخػ ۺہن ۺےئجیک ۺاگ۔ ۺرفامای‪:‬زمدی ۺتحیصن ۺرکف۔شس ۺےن ۺاہک‪ :‬ۺشے ۺریمے ۺفشدلرتحمؾ!ٓاپ ۺشس ۺیک ۺتمہ ۺںیہنۺ‬

‫رےتھک۔رفامای‪:‬مت ۺوہکۺوت۔۔اہک‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشفر ۺٓاپۺےک ۺدرایمؿۺوکیئۺصیمق ۺٓاڑۺہنۺےنب۔ذٰہلش ۺٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےن ۺ‪30‬اسؽ ۺکت ۺصیمق ۺیہ ۺہنۺ‬
‫ینہپ۔‬

‫ایکسُالاِعاسکاجُاب‪:‬‬
‫ےکقلعتمۺایبؿۺےئکۺےئگ)ذموکرہۺنیتۺرطوقیںۺںیمۺےسۺوکؿۺاسرطہقیۺحیحصۺےہ؟‬
‫قی ۺ‬
‫ربقیکۺدصت ۺ‬
‫ب ۺ‬‫(ذعش ۺ‬

‫وجشب‪:‬اجؿ ۺےئجیل! ۺھچک ۺولگ ۺےلہپاکشرقشررکےتںیہ ۺوتابیق ۺدفونں ۺاکشاکنر‪ ،‬ۺشیس ۺرطح ۺھچک ۺولگ ۺےلہپ ۺاک ۺشاکنر ۺرکےت ۺںیہ ۺوت ۺدفرسےاکۺ‬
‫شرقشرہکبجۺھچکۺرسیتےۺاکۺشرقشرۺرکےتۺںیہ‪،‬وتقیفۺشیہٰلۺےسۺوجۺمہۺرپۺقحۺفشحضۺوہشےہۺفہۺیہیۺےہۺہکۺرہۺرطہقیۺشینپۺہگجۺحیحصۺےہذٰہلشوجۺصخشۺشؿۺںیمۺ‬
‫ےسۺیسکۺشکیۺاکۺیھبۺشاکنررکےۺفہۺمکۺتمہۺےہزین‬

‫‪ …428‬ح‪٠‬ٲٶ اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪ ،‬ٱزٱس ب‪٩‬رشٱک ا‪ٟ‬تٲِم‪ ،۵۱۴/۴ ،‬حسٱث‪۵۱۵۸:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺشفراظنؾ ۺاکانئت ۺےکاجعابئتۺےساجلہ ۺےہ‪،‬شاسیۺصخشۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکشؿۺشَاعفؽ ۺاکۺشاکنر ۺرکاتھٹیب ۺےہۺنج ۺیکۺ‬
‫ِ‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیک ِ‬
‫ۺدقرت ۺاکہلم‬
‫اچہپؿۺںیہنۺراتھک ۺشفریہی ۺابتۺشس ۺیکۺاہجتلۺشفرمک ۺیلقعۺےہ‪،‬ذموکرہ ۺونیتںۺرطوقیں ۺےسۺذعشبۺدای اجانۺنکممۺےہشفرشںیہنۺامانن ۺرضفریۺ‬
‫ںےکۺذعشبۺںیم‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺںیمہۺوھتڑےۺشفرزایدہۺرہۺ‬
‫بںیمۺالتبموہںۺےگۺہکبجۺھچکۺونیتںۺرطوقی ۺ‬
‫ےہ‪،‬ھچکۺولگۺشکیۺرطےقیےکذعش ۺ‬
‫مسقےکۺذعشبۺےسۺوفحمظۺرفامےئ۔‬
‫ۺ‬
‫رہرطہقی ۺشینپ ۺہگج ۺحیحص ۺےہشفریہی ۺقح ۺےہذٰہلش ۺشس ۺیک ۺدصتقی ۺوطب ِردیلقت ۺرکف(شفردلیل ۺبلط ۺہن ۺرکف)ہک ۺرفےئ ۺزنیم ۺرپۺ‬
‫ؿیکۺوہ‪،‬ںیمۺںیہمتۺفتیصۺرکاتۺوہںۺہکۺشسۺابرےۺںیمۺہنۺوتوغرفرکفۺرکف‪،‬ہنۺ‬
‫سیکۺاچہپ ۺ‬
‫ۺمکںیہۺوہنجںۺےنقیقحتۺرکےکۺش ۺ‬
‫گتہب ۺ‬
‫شےسیول ۺ‬
‫شسۺےکۺےھچیپۺزپفہکلبۺےسیجۺیھبۺوہذعشبۺدفرۺرکےنیکۺوکششۺرکفۺشرگۺمتۺےنۺلمعۺشفرۺابعدتۺںیمۺیتسسۺیکۺشفرشسۺثحبۺںیمۺزپےۺرےہۺ‬
‫وتۺشسۺصخشۺیک ۺاممہ ۺوہاجٕاےگےسجۺابداشہۺےن ۺڑکپۺرکۺدیقۺرکدای ۺوہاتہکۺشسۺےک ۺاہھتۺشفرانکۺاکےٹرگمفہۺصخش ۺوپری ۺرشتۺشیس ۺوغرفرکفۺ‬
‫ںیمۺۺزگشر دےۺہکۺابداشہۺشسۺاکۺاہھتۺیرھیۺےسۺاکےٹۺاگ‪،‬ولتشرےسایشرتسےےس؟ۺشفرۺہیۺوسانچۺوھچڑۺدےۺہکۺشےنپۺٓاپۺےسۺشسۺزسشۺوکۺ‬
‫ےسیکۺدفرۺایکۺاجےئ؟شفرۺہیۺشاہتندرہجۺیکۺاہجتلۺےہ۔ۺبجۺہی ۺابتۺینیقیۺوطرۺرپۺولعمؾۺےہہکۺرمےنۺےکۺدعبۺوہانلکۺذعشبۺوہاگایۺدشیمئۺ‬
‫ےسےچبۺہکۺۺشسۺںیمۺزپانےبۺاکرۺشفرفتقۺاضعئۺرکانےہ۔‬
‫یلیصفتثحبۺ ۺ‬
‫یک ۺ‬ ‫ںیتمعنۺوتۺدنبہۺشیسۺیکۺایتریۺںیمۺوغشمؽۺرےہۺشفرذعشبۺفوثشبۺ ۺ‬
‫ميکظىکیظکےسُاالت اِعظُعتیٍاِعقبظکا‬ ‫چُتھیفعل‪:‬‬

‫وضاباِعاسکاسباىا‬
‫قبظمیٍمُمًخُطحالجبکہکافظبزحال‪:‬‬
‫ۺسّان ۺشوب ۺرہریہ ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےس ۺرمفی ۺےہ ۺہک ۺوضح َ ح ّ‬
‫رن ۺاپک َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن شۺ راشد رفامای‪:‬بج ۺدنب ۺہ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ‬
‫یتںیہۺشکیۺوک‬
‫یکٓاںیھکنۺیلینۺوہ ۺ‬
‫نج ۺ‬
‫ںیہ ۺ‬
‫ےتشٓاےتۺ ۺ‬
‫سےکۺاپسۺدفایسہۺرگنۺےکۺرف ۺ‬
‫رماجاتےہوتش ۺ‬
‫’’ ہ‪ََ ٨٣‬ک‘‘دفرسےوک’’‪ََٜ٧‬یر‘‘ اہکاجاتےہ‪،‬فہ ۺےتہک ۺںیہ‪:‬مت ۺیبن ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺایک ۺےتہکےھت؟ ۺشرگ ۺفہ ۺومنم ۺوہوتاتہک ےہ‪:‬فہ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬

‫ےکدنبےشفرروسؽۺںیہۺںیمۺوگشیہۺداتیوہںۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکوسشۺوکیئۺوبعمدۺںیہنۺشفرًانیقیۺرضحتۺدمحمۺ َػلیا ہہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬
‫ےک‬
‫متہیۺوہکےگ۔رھپشسۺیک‬
‫ہک ۺ‬
‫ںیہ‪:‬ںیمہۺولعمؾۺاھت ۺ‬
‫ےتہک ۺ‬
‫روسؽۺںیہ۔ۺف ۺہ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےنپ‬
‫ۺربقاچرفں ۺاجبن ۺےس‪70،70‬زگ ۺاشکدہ ۺشفررفنش ۺرکدی ۺاجیت ۺےہ‪،‬رھپ ۺشسۺےس ۺاہکاجات ۺےہ‪ :‬ۺوساج۔ۺفہ ۺاتہک ۺےہ‪ :‬ےھجم وھچڑدف!ںیم ۺش ۺ‬
‫ساکوبحمبۺیہۺاگجاتےہاہی ۺںکتۺہکاہلل‬
‫نہلیکۺرطحۺوس اجات ےہ ہکۺےسج ش ۺ‬
‫ہیربخۺدفں۔فہۺےتہکۺںیہ‪:‬ۺوساج۔ۺرھپۺفہۺ ُد ۺ‬
‫رھگاجٕاںۺاتہکۺشںیہنۺ ۺ‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬شےسربقےس ۺشاھٹےئاگ۔ ۺشرگرمدہ ۺانمقف ۺوہوت اتہکےہ‪ :‬ۺںیم ۺںیہن ۺاجاتن‪،‬ںیم ۺوت ۺولوگں ۺوک ۺوج ۺےتہک ۺاتنس ۺاھت ۺفیہ ۺاتہک ۺاھت۔رفےتش ۺےتہکۺ‬
‫کی‬
‫ںیہ‪:‬ںیمہۺولعمؾۺاھتۺہکۺمتۺیہیۺوہکےگ۔رھپ زنیمۺےس اہکاجاتےہشسۺرپۺگنتۺوہاج‪،‬فہۺشسۺدقرگنتۺوہاجیتۺےہہکۺۺرمدےیکۺایلسپںۺش ۺ‬
‫(‪) 429‬‬
‫ہکاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬شےسربقۺےسۺشاھٹےئۺاگ۔‬
‫کت ۺ‬
‫ں ۺ‬
‫ۺراتہےہۺاہی ۺ‬
‫بںیم ۺ‬‫شیسذعش ۺ‬
‫ںیہرھپۺف ۺہ ۺ‬
‫یت ۺ‬
‫تسوہاج ۺ‬
‫ےںیمۺویپ ۺ‬
‫دفرس ۺ‬
‫ٔ‬
‫میٍميکظىکیظکُکافیہُجاَِگا‪:‬‬
‫سانۺاطعءنبۺاسیرۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِٔ ٟ‬ارۺےسۺرمفیۺےہہکۺوضح ِرشرکؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانرمعۺ َرض ََی‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسرفامای‪:‬شےۺرمع!بجۺاہمترششاقتنؽۺوہاجےئۺاگوتایکۺوہاگ؟ۺولگۺںیہمتۺےلۺرکۺںیلچۺےگ‪،‬نیتۺاہھتۺیبملۺشفرڈزیھۺاہھتۺوچڑ ۺ‬
‫ی‬
‫ربقوھکدںی ۺےگرھپفشسپ ۺٓاںیئ ۺےگشفرںیہمت ۺلسغ ۺدںی ۺےگ‪ ،‬ۺنفک ۺانہپںیئ ۺےگشفروخوبشاگلںیئ ۺےگرھپ ۺںیہمت ۺشاھٹرک ۺربق ۺںیم ۺڈشؽ ۺدںیۺ‬
‫ےگ‪ ،‬ۺشس ۺےک ۺدعب ۺیٹم ۺڈشںیل ۺےگ ۺشفر ۺںیہمت ۺدنف ۺرکدںی ۺےگ‪،‬رھپ ۺبج ۺولگ ۺےلچ ۺاجںیئ ۺےگ ۺوترکنم ۺشفرریکندفرفےتش ۺٓاںیئ ۺےگنج ۺیکۺ‬
‫ٹ‬
‫ٓافشز ۺیلجب ۺیک َ ْ‬
‫ۺکک ۺشفرٓاںیھکن ُ ْ ّ‬
‫ۺج ِایھدےنی ۺفشیل ۺرفینش ۺیک ۺرطح ۺوہں ۺیگ ۺوج ۺشےنپ ۺےبمل ۺابولں ۺوک ۺٹیسھگ ۺرےہ ۺوہں ۺےگ‪ ،‬ۺفہ ۺشےنپ ۺونےلیکۺ‬
‫ۺسانرمع ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺ‬
‫دشوتنں ۺےسربق ۺریچںی ۺےگشفرںیہمت ۺوھجنھجڑڈشںیل ۺےگ۔شےرمع!اہمتری ۺشس ۺفتق ۺایک ۺاحتل ۺوہیگ؟ ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےنۺرعضۺیک‪:‬ایکۺٓاجۺیکۺرطحۺشسۺفتقۺیھبۺریمیۺلقعۺریمےۺاسھتۺوہیگ؟ۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺاہں۔ۺرعضۺیک‪:‬ۺبتۺوتںیمۺشؿۺدفونںۺوکۺاکیفۺ‬
‫(‪) 430‬‬
‫وہںۺاگ۔‬

‫مُتوقلمیٍتبزیلیىہیٍکظتی‪:‬‬
‫ےسلقعۺریغتمۺںیہنۺوہیتۺرصػۺدبؿۺشفرامسجین‬
‫صنےہۺہکۺومتۺ ۺ‬
‫ترپۺرصحیۺ ۺ‬
‫ذموکر ۺہۺدحثیۺشسۺاب ۺ‬

‫‪ …429‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ًذاب ا‪ٟ٘‬بر‪ ،۱۱۷ /۵ ،‬حسٱث‪۳۰۷۱:‬‬
‫‪٣ …430‬ش‪٨‬س ا‪ٟ‬حارث(زٯائس ا‪٬ٟ‬ٲثِم)‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب ا‪ٟ‬شٰا‪ ٢‬فی ا‪ٟ٘‬بر‪ ،۱۷۹ /۳ ،‬حسٱث‪۵۸۳:‬‬
‫ا‪٤ٟ‬ؼ‪ٌٟ ٕ٨‬بس ا‪ٟ‬ززا‪ٛ ،ٚ‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ائز‪ ،‬باب ٓت‪٨‬ٶ ا‪ٟ٘‬بر‪ ،۱۸۹ /۱ ،‬حسٱث‪۶۷۶۷:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شعض ااءۺںیمۺدبتیلیۺدیپشۺوہیتۺےہۺسپۺرمدہۺلقعۺراتھکۺےہ‪،‬اتھجمسۺےہشفرسجۺرطحۺےلہپۺذلتۺشفراکتفیلۺوکۺاجاتنۺاھتۺشبۺیھبۺاجاتنۺ‬
‫ےہ‪،‬شسۺیکۺلقعۺںیمۺھچکۺدبتیلیۺںیہنۺٓایت۔‬
‫وقلکیاہے؟‬
‫ھجمسۺوبھجۺرےنھک ۺفشیل ۺلقعۺشؿ ۺامسجینۺوصحں ۺاک ۺانؾۺںیہن ۺےہہکلب ۺہیۺشکیۺرظن ۺہن ۺٓاےنۺفشیل ۺزیچ ۺےہسج ۺیکۺابملیئ ۺےہہنۺ‬
‫وچڑشیئۺہکلبۺمیسقتۺیھبۺںیہنۺوہیتکسۺشفرۺیہیۺےہۺوجۺزیچفںۺوکۺاجؿۺیتیلۺےہ‪،‬شرگۺشاسنینۺدبؿۺےکۺامتؾۺۺشزجشۺرھکبۺاجںیئۺشفرشسۺزجۺےکۺ‬
‫وسشھچکۺابیقۺہنۺرےہوجمیسقتۺوہاتےہہنۺمتخۺوہاتےہوتیھبۺشاسنؿۺلمکمۺوطرۺرپۺلقعۺدنمۺرےہۺاگۺشفرۺیہیۺاعمہلمۺومتۺےکۺدعبۺیھبۺ‬
‫ےہۺویکہکنۺہیۺزجۺہنۺوترماتےہشفرہنۺیہۺانفوہاتےہ۔‬
‫اىزھابہظاجاىُع‪:‬‬ ‫َ‬
‫ن‬‫ِ‬ ‫م‬ ‫َن‬
‫ۺساندمحمنب ۺدَکنُمِر ْ ِمی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺاکرفرپ ۺشس ۺیک ۺربق ۺںیم ۺشکی ۺشدناھ رہبش اجونر ۺمُ َسلَّطۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رکدایاجاتےہسج ۺےک ۺاہھت ۺںیم ۺولےہ ۺاک ۺوھتہڑش ۺوہاتےہسج ۺاک ۺرسش ۺشفٹن ۺےکوکاہؿ ۺیک ِۺامبّ ۺوہات ےہ‪،‬فہ ۺشس ۺوھتہڑے ۺےسۺ‬
‫اکرفوکایقتمۺکتۺامراترےہاگ‪،‬ہنۺمتۺشےسۺدےتھکیۺوہہکۺشےسۺاچبولشفرہنۺیہۺشسۺاکرف یکۺٓافشزۺنُسۺاپےتۺوہۺہکۺشسۺرپۺرمحۺاھکٕا۔‬
‫ٓ‬
‫ىیکاونالکاقبظمیٍاىا‪:‬‬
‫ۺسانۺشوبرہریہۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺبجۺتیمۺوکۺربقۺںیمۺرھکۺدایاجاتےہوتشسۺےکۺکینۺشامعؽۺشےسۺریھگۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ِ‬
‫ۺوتالتفت ۺرقٓاؿ ۺشؿ ۺیک ۺرشہ ۺںیم ۺاحلئ ۺوہاجیت ۺےہ‪،‬شرگاپٕاں ۺیک ۺاجبنۺ‬ ‫ےتیلںیہ‪،‬ذعشب ۺےکرفےتش ۺرس ۺیک ۺاجبن ۺےس ۺٓاےتںیہ‬
‫ےسٓاےتںیہۺوتۺرشوتںۺوکۺایقؾۺرکانۺاحلئۺوہاجاتۺےہ‪،‬ۺشرگۺاہھتۺیکۺاجبنۺےسۺٓاےتۺںیہۺوتۺاہھتۺےتہکۺںیہ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسق!ہیۺےھجمۺ‬
‫دہق ۺشفرداع ۺےکےئل ۺڑباھاتاھتذٰہلش ۺمت ۺشس ۺکت ۺںیہن ۺاجےتکس۔ ۺشرگ ۺفہ ۺہنم ۺیک ۺاجبن ۺےس ۺٓاےت ۺںیہ ۺوتذرکِشیہٰل ۺشفررفزہۺ‬
‫ٓااجاتےہ‪،‬شیسۺرطحۺامنزۺشفرربصۺشکیۺاجبنۺڑھکےۺوہاجےتۺںیہۺشفرےتہکۺںیہ‪:‬شرگھچکۺیمکۺوہیئۺوتمہۺوپریۺرکےنۺفشےلںیہ۔‬
‫قبظکےبہتظیًسِستاِعساتھی‪:‬‬
‫سانۺایفسؿۺوثریۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َٰ ٟ‬لَیۺرفامےتںیہ‪:‬سجۺرطحۺٓادیمۺشےنپۺاھبیئۺشفرشلہۺفایعؽۺاکۺاچبٕا‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺرکات ۺےہ ۺ ۺشس ۺرطح ۺربقںیم ۺکین ۺ ۺشامعؽ ۺٓادیم ۺاک ۺاچبٕا ۺرکےتںیہ‪ ،‬ۺرھپ ۺشس ۺےساہکاجاتےہ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺریتی ۺربق ۺرپ ۺربںیتک ۺانزؽۺ‬
‫رفامےئریتےۺدفتسۺےنتکۺشےھچۺںیہۺشفرۺریتےۺاسیھتۺےنتکۺرتہبنیۺںیہ۔‬
‫قبظہظایککُسباتیہے‪:‬‬
‫ۺسان ۺذحہفی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےس ۺرمفی ۺےہہک ۺمہ ۺشکی ۺانجزہ ۺںیم ۺیکم ۺدمین ۺرساکر ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےکاسھت ۺرشکی ۺےھتہک ۺٓاپ ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺربق ۺیک ۺشکی ۺاجبن ۺرشتفی ۺرفاموہےئ ۺربق اک ۺاحؽ ۺالم َذطہ ۺایکۺ‬
‫(‪) 431‬‬
‫شفررفامای‪:‬ومنمۺوکۺربقویںۺدابیتۺےہۺہکۺشسۺیکۺۺایلسپںۺوٹٹۺۺاجیتۺںیہ۔‬
‫ٔ‬
‫قبظکےسباِسےکٌُبچا؟‬
‫َ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ‬
‫اصح ۺولالک ۺ َػلی ا ہ‬ ‫شُ ّؾۺشلم وونینمۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ۺس ُ اتاعہشئۺدہقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہارفامیتۺںیہ‪:‬وضحریبنۺاپک‪ ِ ِ ،‬ح‬
‫(‪) 432‬‬
‫َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنشراشدرفامای‪:‬ربقرہشکیۺوکدابیتۺےہشرگوکیئۺشسۺےسوفحمظۺراتہایاجنتۺاپاتوتدعسنبۺاعمذۺرضفروفحمظۺںیہ۔‬
‫ۺسانشسن َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےس ۺرمفی ۺےہہک ۺایپرے ۺٓااق ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺیک ۺاصزبحشدی ۺرضحتۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫س ُتازبۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاۺتہبۺزایدہۺامیبرۺراہرکیتۺںیھت‪،‬ۺبجۺشؿۺاکۺشاقتنؽۺوہشوتٓاپۺانجزےۺےکۺاسھتۺرشتفیۺےلۺےئگ‪،‬ۺربقۺ‬
‫ِّ َّ‬
‫ےکۺاپسۺچنہپۺرکۺشسۺںیمۺدشلخۺوہےئۺوترہچ ہہۺشونرۺاکۺرگنۺریغتماھترگمبجۺابرہ رشتفیۺالےئوترہچ ہہۺشونررفنشۺاھت۔مہۺےنرعضۺ‬
‫یک‪:‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ !٥٠‬ںیمہ ۺٓاپ ۺیک ۺاجبن ۺےس ۺشکی ۺبیجع ۺابت ۺرظن ۺٓایئ ۺےہ ۺشس ۺیک ۺایک ۺفہجۺ‬

‫ےہ؟شراشدرفامای‪:‬ےھجم ۺذعشبِۺربق ۺیک ۺدشت ۺشفرربق ۺںیم ۺیٹیب ۺاک ۺ َدانبایدٓاایگاھترگم ۺبج ۺربق ۺںیم ۺدشلخ ۺوہشوتاتبای ۺایگہک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫ےنشسۺرپۺفیفختۺرفام دیۺےہشفرۺقیقحتۺربقۺشسۺدقردابیتۺےہہکۺشسۺیکۺٓافشزورشؼۺفرغمبۺےکۺدرایمؿۺ(نجۺفشسنۺۺےکۺالعفہۺ)ۺ‬
‫(‪) 433‬‬
‫رہۺولخمؼۺیتنسۺےہ۔‬

‫‪ …431‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪ ،١‬حسٱث حذیٔٶ ب‪ ٩‬ا‪ٟۡ‬ی‪ ،۳۵۰ /۹ ،٪‬حسٱث‪۵۱۵۳۷:‬‬

‫‪ …432‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ا‪ٟ‬شٲسٵ ًائظٶ‪ ،۱۳۶ /۹ ،‬حسٱث‪۵۴۱۱۷:‬‬
‫‪ٰ٣ …433‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ذرك ا‪ٰ٤ٟ‬ت‪ ،‬باب برشٴ ا‪٤ٟ‬ؤ‪ ٩٣‬ٯا‪٧‬ذار ا‪ٟ‬کارف‪ ،۴۷۶ /۵ ،‬حسٱث‪۵۶۰:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫خُابمیٍ ُ‬
‫مظسَِکےحاالت سیکھيا‬ ‫بابىنبظ‪:8‬‬

‫(شسۺںیمۺنیتۺںیلصفۺںیہ)‬
‫خُابکیحقیقت‬ ‫پہلیفعل‪:‬‬

‫اجؿ ۺےئجیل!ون ِر ۺریصبتۺوجہکۺرقٓاؿ ۺفدحثیۺشفرۺربعتۺےکۺفشاعقتۺےساحلصۺوہاتےہںیمہۺرُمدفںۺےکۺوط رصۺ‬

‫احالتۺیکۺاچہپؿۺرکفشاتےہہکۺشؿۺںیمۺھچکۺوخشۺتخبۺںیہۺوتھچکۺدبتخبۺۺرگمشاسیںیہنۺون ِرریصبتۺےکۺذرےعییسکۺاخصۺصخشۺًالثمۺ‬
‫زدی ۺای ۺورمَف ۺیک ۺینیقی ۺ ۺاحتل ۺاظرہ ۺ ۺوہاجےئشرگہچ ۺںیمہ ۺشامتعد ۺےہہک ۺزدی ۺفورمَف ۺومنم ۺےھت ۺرگم ۺہی ۺولعمؾ ۺںیہن ۺہک ۺسک ۺدیقعے ۺرپۺ‬
‫رمے ۺںیہ ۺشفراخہمت ۺاسیکوہشےہ؟ ۺذٰہلشںیمہ ۺمکح ۺیہی ۺےہہک ۺمہ ۺشؿ ۺیک ۺاظرہی ۺیکین ۺاک ۺشابتعررکںی ۺویکہکن ۺوقتٰی ۺاک ۺقلعت ۺدؽ ۺےسۺ‬
‫وقتیۺیھب ۺشےسۺاجؿ ۺںیہن ۺاپاتوتدفرسشصخشۺویکرکنۺاجؿۺ‬ ‫ےہسج ۺاکۺاجانن ۺاہنتیۺلکشم ۺےہاہیںۺکت ۺہک ۺیھبک ۺوخد ۺ ِ ِ ح‬
‫اصح ۺ ٰ‬
‫ۺرفامؿۺابریۺاعتٰیلۺےہ‪:‬‬
‫اتکسےہ!ۺشہتبلۺابینۺوقتٰیۺےکۺریغبۺاظرہیۺیکینۺیکۺوکیئۺشتیمہۺںیہن۔ۺانچہچن ِ‬
‫اہللشیسۺےسۺوبقؽۺرکاتۺےہۺےسجۺڈرۺےہ۔‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺ‬ ‫اِ نَّ َما َی َتق ََّب ُل ّٰ ُ‬
‫ال ِم َن ال ُْم َّت ِق ْی َ‬
‫ن(‪( )۴۱‬پ‪،۶‬ا‪٤ٟ‬ائسٵ‪)۵۷:‬‬

‫ذٰہلشۺون ِرریصبتۺےکذرےعیزدیفورمَفےکۺابرےۺںیمۺمکحۺاجؿۺانیلاننکممۺےہ‪،‬شہتبلۺشؿۺرپۺاطریۺوہےنۺفشےلۺاعمالمتۺ‬
‫اک ۺاشمدہہ ۺرکےک ۺشؿ ۺاک ۺمکح ۺاجاناجاتکسےہویکہکن ۺبج ۺوکیئ ۺصخش ۺرماتےہوتفہ ۺاعمَِ ۺاظرہ ۺےس ۺاعمَ ۺبیغ ۺیک ۺاجبن ۺالچاجاتےہےسجۺ‬
‫اظرہیۺٓاھکۺےسۺںیہنۺداھکیۺاجۺاتکسۺہکلبۺشس ۺدفرسیۺٓاھکۺےسۺداھکیۺاجاتۺےہۺوج ہکۺرہۺشاسنؿۺےکۺدؽۺںیمۺوہیتۺےہرگمۺشاسنؿۺشسۺ‬
‫ِ‬
‫ۺوخشاشہت ۺاسفنین ۺشفرداینفی ۺتبحم ۺےک ۺاھبری ۺرھَبمک ۺرپدے ۺڈشؽ ۺداتی ۺےہ ۺسج ۺیک ۺفہج ۺےس ۺفہ ۺشس ۺٓاھک ۺےس ۺدھکی ۺںیہنۺاپاتۺ‬ ‫ٓاھک ۺرپ‬
‫وصترۺیھبۺںیہنۺرکۺاتکسۺبجۺکتۺشؿۺرپدفںۺوکۺشےنپۺدؽۺیکۺٓاھکۺےسۺاٹہۺہنۺدےۺشفروچہکنۺشایبنےئۺرکشؾۺ‬
‫ہکلبۺشسۺفتقۺکتۺدےنھکیۺاکۺ ُ‬
‫یکۺٓاوھکنںۺرپہیۺرپدے ںیہنۺوہےت‪،‬ذٰہلشفہۺینیقیۺوطررپبیغۺاکاشمدہۺہۺرکےتشفرشسۺےکاجعابئتۺوکدےتھکیںیہۺشفرۺرُمدےۺیھبۺ‬
‫ہلل‬
‫اعمَ ۺبیغ ۺںیم ۺوہےتںیہ‪،‬ذٰہلششایبنےئرکشؾۺشںیہن ۺیھب ۺدےتھکیشفرشؿ ۺیک ۺربخںی ۺشراشدرفامےت ۺںیہ۔یہی ۺفہج ۺ ۺےہہک ۺوضحر َػلی ا ہ‬
‫َ‬
‫س ُتاۺزب َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اۺیکۺربقۺےکۺدابےنۺوک‬ ‫َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺساندعسنبۺاعمذشفررضحتۺ ّ ِ َ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سانشوباجربًبساہلل ۺنب ۺرحشؾ ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہاہشدت ۺےک ۺرمہبت ۺرپ ۺافزئ ۺوہےئ ۺوتشراشدۺ‬
‫المہظح ۺرفامای‪ ،‬ۺشیس ۺرطح ۺبج ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 434‬‬
‫رفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشںیہنۺشےنپۺاسےنمۺویںۺاھٹبایۺےہہکۺدرایمؿۺںیمۺوکیئۺاجحبۺںیہنۺےہ۔‬
‫ۺعؾ ۺےس ۺیہ ۺ ۺریھک ۺاجیتکس ۺےہشہتبل ۺمہۺ‬
‫شس ۺمسق ۺےک ۺاشمدہےیک ۺشدیمرصػ ۺشایبنےئ ۺرکشؾ ۺشفرڑبے ۺڑبے ۺشفایلےئ ا‬
‫ےسیجولگ ۺشکی ۺزمکفررطےقیےس’’ًا‪َُ ٥َٟ‬ٲب ٯ َ‪ٜ٠َ ٣‬ہٰت‘‘ اکاشمدہہ ۺرکےتکسںیہ ۺینعی ۺوخشب ۺےک ۺذرےعیےس ۺشفر ۺہی ۺیھب ۺون ۺ ِروبنتۺ‬
‫ف َن‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشراشد ۺرفامای‪‚:‬اَ‪ٟ‬زٔو َٱا ا‪ٟ‬ؼا‪َ َ ٟ‬ح ہٶ ہجز ٌء َ‪ ٩٣‬سَت ُٶ ٯ‬ ‫شفر ْ ِ‬
‫ص ۺوبنت ۺےس ۺیہ ۺ ۺاتلمےہ۔ ۺانچہچن ۺوضحریبن ۺرکمی َػلی ا ہ‬
‫(‪) 435‬‬
‫اَر َبٌَی َن ہجزأً َ‪ ٩َ ٣‬ا‪٨ٟ‬بہٰٵۺ َینعیۺاچسوخشبۺوبنتۺاکۺایھچ ںاوشںۺہصحۺےہ۔‛‬
‫ٓ‬
‫سچےخُابىمظاىےکیِجہ‪:‬‬
‫ےچسوخشب ۺیھب ۺشس ۺفتق ۺرظن ۺٓاےتںیہ ۺبج ۺدؽ ۺےس ۺرپدے ۺ ُشھٹ ۺاجںیئ ۺشیس ۺفہج ۺےس ۺرصػ ۺکین ۺشفر ۺےچس ۺٓادیم ۺےکۺ‬
‫وخشبۺرپۺرھبفاسۺایکاجاتےہشفروھجےٹٓادیمۺےکۺوخشب ۺۺوکاچسۺںیہنۺاماناجاتویکہکنۺسجۺاکۺقسفۺشفرۺانگہۺڑبھۺاجےتۺںیہۺشسۺاکۺدؽۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ‬
‫اترکیۺوہاجاتےہشفرۺشےسوجۺوخشبۺرظنۺٓاےتۺںیہۺفہۺوضفؽۺمسقۺےکۺوہےتۺںیہ۔ شۺ یسۺفہجۺےسۺوضحرۺیبنّۺرکمیۺ َػلی ا ہ‬

‫َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےنوسےت ۺفتق ۺاہطرت ۺاک ۺمکحۺرفامایاتہک ۺدنبہ ۺاپیکۺیک ۺاحتلۺںیمۺوسےئ۔(‪) 436‬شس ۺرفامؿ ۺےسرمشدابین ۺاہطرتۺ‬
‫ےہویکہکن ۺشیلص ۺاہطرت ۺیہی ۺےہہکبج ۺاظرہی ۺاہطرت ۺشس ۺوک ۺاکلم ۺشفرلمکم ۺرکےن ۺاک ۺذرہعی ۺےہ‪ ،‬ۺبج ۺ ۺابنط ۺیک ۺافصیئ ۺوہیت ۺےہۺ‬
‫وتلبقتسمۺیکۺابںیتۺاجؿۺےنیلۺفشیلۺدؽۺیکۺٓاھکۺلھکۺاجیتۺےہاسیجہکۺایپرےۺٓااقۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺوخشبۺںیمۺالمہظحۺ‬
‫رفامایہکۺٓاپۺہکمۺرکمہمۺںیمۺدشلخۺوہۺےکچۺںیہۺسجۺیکۺدصتقیۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشسۺٓاِتیۺابمرہکۺےسرفامیئ‪:‬‬
‫الر ْء َیا ِبا لْ َح ِّ‬
‫ق‪( -‬پ‪،۵۶‬ا‪ٟٔ‬تح‪)۵۷:‬‬ ‫لَق َْد َص َد َق ّٰ ُ‬
‫ال َر ُس ْولَ ُه ُّ‬
‫(‪) 437‬‬
‫اہلل ۺ‬
‫ےنچسۺرکۺدایۺشےنپۺروسؽۺاکۺاچسۺوخشب۔‬‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬ےبۺکشۺ ۺ‬

‫‪ …434‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪ ،‬باب ٯ‪ ٩٣‬سٰرٵ ٰا‪٤ً ٢‬زا‪ ،۳۵ /۵ ،٪‬حسٱث‪۱۰۵۳:‬‬
‫‪ …435‬بدارٴ‪ٛ،‬تاب ا‪ٟ‬تٌبیر‪،‬باب ا‪ٟ‬زٔوٱاا‪ٟ‬ؼا‪ٟ‬حٶجزء…ا‪ٟ‬ذ‪ ،۴۰۴ /۴،‬حسٱث‪۶۹۸۹:‬‬
‫‪ …436‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٰٟ‬ؿؤ‪ ،‬باب ٓـ‪ ٩٣ ١‬بات ًلی ا‪ٰٟ‬ؿؤ‪ ،۳۰۴ /۳ ،‬حسٱث‪۵۴۷:‬‬
‫‪ …437‬تٔشیر ا‪ٟ‬لبرٴ‪ ،‬سٰرٵ ا‪ٟٔ‬تح‪ ،‬تحت اآلٱٶ‪ ،۱۶۷ /۳۳ ،۵۷:‬حسٱث‪۱۳۶۰۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شاسیتہبۺمکۺوہاتےہہکۺشاسنؿۺیچسۺابوتںۺرپۺرشامنہیئۺرکےنۺفشےلۺوخشبۺدےھکی۔ےچسۺوخشبۺشفردنینۺیکۺاحتلۺںیمۺبیغۺ‬
‫َمتۺیکۺ‬‫ۺانیلدقرتۺشہیہٰلۺےکۺاجعابئتۺںیمۺےسۺےہسجۺاکۺوہظرۺشاسنینۺرطفتۺرپیھبکۺاھبکرۺیہۺوہاتےہۺشفرۺہیۺاعمَِۺ َ َ ُ ْ و‬ ‫ِ‬ ‫یکۺابںیتۺاجؿ‬
‫ِ‬ ‫َ‬
‫ۺقۺاعمَۺےکدرگیاجعابئتۺےس۔ۺوخشبۺیکۺتقیقحۺاکقلعت ْ ِ‬
‫ۺِعۺ‬ ‫فشحضۺدلیلۺےہ۔شسۺےسۺولخمؼۺشسۺرطحۺاغلفۺےہسجۺرطح َ ْ ح‬
‫ِ‬ ‫ْ‬
‫ُم َسفہ ۺےسےہ ْ ِ‬
‫ۺےسجِع ۺاعُم ََم ۺےک ۺاسھت ۺذرک ۺرکان ۺٓااسؿ ۺںیہن ۺشہتبل ۺشیسی ۺاثمؽ ۺایبؿ ۺ ۺرکان ۺرضفرٓااسؿ ۺےہ ۺسج ۺےس ۺمت ۺابت ۺھجمسۺ‬ ‫ُ ا‬
‫اجٕا۔‬
‫ٓ‬
‫خُابکباِعکسـظح اتےہیٍ؟‬
‫ںیہمت ۺولعمؾ ۺےہہک ۺدؽ ۺشکی ۺےشیش ۺیک ِ ّ‬
‫ۺامب ۺےہسج ۺںیم ۺوصرںیت ۺشفرزیچفں ۺیک ۺںیتقیقح ۺاظرہ ۺوہیت ۺںیہ ۺشفر ۺہی ۺیھبۺ‬
‫ۺاتکبۺنیبمۺشفرۺیھبکۺ ِ‬
‫شامؾۺ‬ ‫ولحۺوفحمظ‪ ،‬یھبک ِ‬
‫ولعمؾۺےہۺہکۺاعمَۺیکۺشدتبشےسشاہتنۺکتۺیکۺامتؾۺابںیتۺاہجں ۺیھکلۺوہیئ ۺںیہۺشےسۺیھبکۺ ِ‬
‫نیبمۺاہکۺاجاتۺےہۺاسیجہکۺرقٓاؿۺاپکۺںیمۺذرکۺےہ۔ۺاعمَۺںیمۺوجۺھچکۺوہششفروجۺوہاگفہۺبسۺشسۺںیمۺوموجدۺےہشفرویںۺاھکلےہہکۺ‬
‫امہری ۺہی ۺٓاھک ۺشےس ۺںیہن ۺدھکی ۺیتکس‪ ،‬ۺول ِح ۺوفحمظ ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺہی ۺامگؿ ۺہن ۺرک ۺانیل ۺہک ۺفہ ۺولح ۺےہ‪،‬ڑکلی ۺای ۺڈہی ۺےس ۺینب ۺےہ‪،‬شفرہنۺ‬
‫اتکب ۺنیبم ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺہی ۺامگؿ ۺرکانیلہک ۺفہ ۺاکذغ ۺرپ ۺلمتشم ۺےہ ۺہکلب ۺینیقی ۺوطر ۺرپیہی ۺامگؿ ۺروھکہک ۺسج ۺرطح ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیکۺ‬
‫ِ‬
‫راتکب ۺنیبم ۺولخمؼ ۺیک ۺولح ۺشفراتکب ۺےکاشمہبۺ‬
‫ۺولح ۺوفحمظ ۺشف ِ‬
‫ذشت ۺفافصت ۺولخمؼ ۺیک ۺذشت ۺفافصت ۺےک ۺاشمہب ۺںیہن ۺشیس ۺرطح ِ‬
‫ۺولحۺوفحمظۺرپۺدقتریۺےکۺرشزۺشسۺرطحۺشقنۺںیہۺسجۺرطحۺرقٓا ِؿۺاپکۺ‬
‫ںیہنۺہکلبۺشرگۺمتۺاچوہوتۺشےسۺآاسینۺویںۺھجمسۺےتکسۺوہہک ِ‬
‫ےکۺاملکتۺاحظفۺےکۺدؽۺفدامغۺرپۺشقنۺوہےتۺںیہۺہکۺبجۺفہۺزپاتھےہوتویںۺولعمؾۺوہاتےہۺدھکیۺرکۺزپھۺراہۺےہۺشرگمت ۺشسۺےکۺ‬
‫ۺولحۺوفحمظۺوکۺیھبۺشیسۺرطےقیۺرپۺوھۺہکۺشسۺںیمۺرہۺفہۺابتۺشقنۺ‬
‫دامغۺوکۺاگنھکولےگۺوتشسۺرحتبْۺاکۺشیۺرحػ ۺیھبۺہنۺاپٕاےگۺذٰہلش ِ‬
‫ۺربۺاعتٰیلۺےنۺدقمرۺرفامیئۺےہ۔ۺول ِحۺوفحمظۺیکۺاثمؽۺشسۺٓاےنیئۺیکۺرطحۺےہسجۺںیمۺوصرںیتۺرظنۺٓایتۺںیہۺشرگۺشسۺےکۺ‬
‫ےہۺوج ّ‬
‫اسےنمدفرسشٓاہنیئ ۺویں ۺ ۺرھک ۺدایاجےئ ۺہک ۺشؿ ۺدفونں ۺےک ۺدرایمؿ ۺوکیئ ۺرپدہ ۺہن ۺوہ ۺوت شۺ س ۺںیم ۺےلہپٓاےنیئ ۺیک ۺوصرںیت ۺرظن ۺٓایتۺ‬
‫ںیہ‪،‬دؽۺفہۺٓاہنیئۺےہوجۺولعمامت ۺوکۺوبقؽۺرکاتےہشفرولحۺوفحمظۺفہۺٓاہنیئۺےہسجۺںیمۺامتؾۺولعمامتۺشقنۺوہیتۺںیہۺہکبجۺدؽۺاکۺ‬
‫وخشاشہتۺشفرۺاچتہۺںیمۺوغشمؽۺوہانفہۺرپدہۺےہۺوجۺشسۺےکۺشفرولحۺوفحمظۺےکۺدرایمؿۺاکٹلۺوہشےہبجۺوَہش یتلۺےہوتفہۺشسۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رپدےۺوکۺرحتکۺدیتیۺےہشفرشےسۺشاھٹۺدیتیۺےہرھپۺاعمَِۺ َ َ ُ ْ و‬
‫َمتۺےسۺٓاوھکنںۺوکۺریخہۺرکےنۺفشیلۺیلجبۺیکۺرطحۺۺوکیئۺزیچۺیتکمچۺےہوجۺ‬
‫شرثک ۺرمہبت ۺفیتق ۺوطر ۺرپ ۺوہیت ۺےہہکبج ۺیھبک ۺاھبکرلقتسم ۺشفردریاپ ۺوہیت ۺےہبج ۺکت ۺدنبہ ۺاجاتگ ۺراتہےہوتشس ۺےکوحشس’’ًا‪٥ََ ٟ‬‬
‫ہ‪٠٣‬ک ٯ َطہازٵ‘‘ۺینعیۺاظرہیۺداینۺیکۺزیچفںۺںیمۺوغشمؽۺرےتہۺںیہۺشفریہیۺزیچۺاعمَ َ و‬
‫ۺَمتۺینعیۺاعمَۺبیغۺاکۺاظنرہۺرکےنۺںیمۺراکفٹۺ‬
‫یتنبۺےہ۔‬
‫ىیيزکیاہے؟‬
‫دنینۺہیۺےہۺہکۺدنبےۺےکۺوحشسۺشسۺرطحۺاسنکۺوہاجںیئۺہکۺشؿۺےکۺذرےعیۺدؽۺکتۺیسکۺابتۺاکۺایخؽۺہنۺےچنہپۺذٰہلشۺبجۺ‬
‫وحشسۺشفرایخالتۺےسۺاکٹھچرشاپرکۺدؽۺاصػ ۺوہاجاتےہۺوتشس ۺےکۺشفرولحۺوفحمظ ۺےک ۺدرایمؿۺوموجدۺرپدہۺشھٹۺاجاتےہشفرولحۺ‬
‫وفحمظۺےکۺھچکۺرشزۺدؽۺںیمۺشاتردےیئۺاجےتۺںیہۺسجۺرطحۺدفٓاونیئںۺاکۺدرایمینۺرپدہۺشھٹۺاجےنۺرپشکیۺیکۺوصرںیتۺدفرسےۺںیمۺ‬
‫رظنۺٓایتۺںیہۺشرگہچۺدنینۺوحشسۺوکۺاکؾۺرکےنۺےسۺرفکۺدیتیۺےہۺرگمۺایخالتۺےکۺےلسلسۺوکۺںیہنۺرفکۺاپیتۺذٰہلشدنینۺیکۺاحتلۺںیمۺوجۺ‬
‫ابتۺدؽۺںیمۺٓایتۺےہۺایخالتۺشسۺیکۺاجبنۺڑبےتھۺںیہۺشفرشسۺےسۺیتلمۺیتلجۺاہکینۺانبرکۺشیپۺرکدےتیۺںیہۺوچہکنۺایخیلۺابںیتۺاحہۺ‬
‫ںیمۺیہۺعمجۺوہیتۺںیہۺسپۺاحہۺںیمۺایخالتۺرہۺاجےتںیہۺشفراجےنگۺرپایخالتۺےکۺالعفہۺھچکۺایدۺںیہنۺراتہ۔‬
‫خُابکیتىبیظکیسےبیاٌ کیجائے؟‬
‫ریبعتۺاتبےنۺفشےلۺےکۺےئلۺرضفریۺۺےہہکۺشؿۺایخالتۺوکۺاہکینۺےک ۺرفپۺںیمۺدےھکی ۺشفرشؿۺدفونںۺےکۺدرایمؿۺ‬
‫انمتبس ۺرےنھک ۺفشیل ۺریبعت ۺایبؿ ۺرکے‪،‬نف ۺریبعت ۺںیم ۺامرہ ۺرضحشت ۺےک ۺزندکی ۺشس ۺرطح ۺیک ۺاثمںیل ۺاظرہ ۺوہیت ۺںیہ ۺشکی ۺاثمؽۺ‬
‫ۺساندمحمۺنبۺریسنی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬بَینۺےسۺرعضۺیک‪:‬ںیمۺےنۺ‬
‫اہمترےۺےنھجمسۺےکۺےئلۺاکیفۺےہ‪،‬ۺانچہچنۺشکیۺٓادیمۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫وخشب ۺداھکیہک ۺریمے ۺاہھت ۺںیم ۺشکی ۺرہُم ۺےہسج ۺےک ۺذرےعی ۺںیم ۺرَمدفں ۺےک ۺوموہنں ۺرپ ۺشفروعروتں ۺیک ۺرشؾ ۺاگوہں ۺرپ ۺرہُمۺ‬
‫اگلراہوہں۔ ۺٓاپ ۺےنرفامای‪:‬مت ۺؤم ّ ِذؿ ۺوہشفرراضمؿ ۺںیم ۺرجفےکفتق ۺےسےلہپشذشؿ ۺدےتیوہ(اتہک ۺولگ ۺاھکےنےنیپشفرمہ ۺرتسبیۺ‬
‫ےسرکۺاجںیئ)۔ۺہیۺنسۺرکۺشسۺٓادیمۺےنۺاہک‪ٓ:‬اپۺےنۺچسۺرفامایےہ۔ۺشبۺوغرۺرکفہکۺرہُمۺیکۺشلص’’یسکۺاکؾۺےسۺرفانک‘‘ۺےہسجۺیکۺ‬
‫فہجۺےسۺشےسۺرہُمۺاہکاجاتۺےہ‪،‬ولحۺوفحمظۺےسۺشسۺصخشۺیکۺشیلصۺاحتلۺینعیۺولوگںۺوکۺاھکےنۺےنیپۺشفرمہۺرتسبیۺےسۺرفےنکۺفشال‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اکؾۺۺدؽۺرپۺاظرہۺوہشۺرگمۺبجۺشؿۺابوتںۺےسۺرفےنکۺاکۺفتقۺٓاایۺوتایخالتۺرہُمۺےکۺذرےعیۺرفےنکرپۺاملئۺوہےئشۺ فر شوہنںۺےنشےسۺ‬
‫ایخیلۺوصرتۺانبرکۺشیپۺرکدایہکۺسجۺںیمۺشلصۺوہفمؾۺوموجدۺاھتۺذٰہلشۺاجےنگۺرپۺاحہۺںیمۺرصػۺایخیلۺوصرتۺیہۺابیقۺرہۺیئگ۔‬
‫ِ‬
‫ذموکرہ ۺثحب ْ ِ‬
‫ۺِع ۺریبعتےک ۺدرای ۺاک ۺشکی ۺوھچاٹ ۺاس ۺانکرہ ۺےہفرہن ۺشس ۺےک ۺاجعابئت ۺوتےب ۺامشر ۺںیہ ۺشفر ۺویکں ۺہن ۺوہں ۺہک ۺدنینۺ‬
‫ومتۺےکۺاسھتۺاشمتہبۺریتھکۺےہوجۺہکۺدقرتۺشہیہٰلۺےکۺاجعابئتۺےسۺےہ۔‬
‫مُتاِعىیيزمیٍمصابہتکیِجہ‪:‬‬
‫شس ۺاشمتہب ۺیک ۺشکی ۺوھچیٹ ۺیس ۺفہج ۺہی ۺےہ ۺہک ۺدنین ۺںیم ۺیھب ۺبیغ ۺےک ۺرپدے ۺشھٹ ۺ ۺاجےت ۺںیہ ۺاہیں ۺکت ۺہک ۺوسےنۺ‬
‫فشاللبقتسمۺیکۺابوتںۺوکۺاجؿۺاتیلےہہکبجۺںیہمتۺولعمؾۺےہۺہکۺومتۺۺشسۺرپدےۺوکۺاھپڑۺدیتیۺےہشفرۺرہزیچۺاظرہۺرکدیتیۺےہاہیںۺ‬
‫ًَز‬ ‫کتۺہکۺشاسنؿ ۺاسسن ۺمتخ ۺوہےتۺیہ ۺریغب ۺیسک ۺاتریخ ۺےک ۺہیۺاجؿۺۺاتیلےہہکۺفہ ۺڑیبویںۺشفر ۺذتلۺفروسشیئۺاک ۺاکشروہاکچ ۺےہ۔اہلل‬
‫َٯ َج‪١‬امہری ۺافحتظ ۺرفامےئ۔ای ۺہی ۺاجؿ ۺاتیلےہہک ۺفہ ۺدشیمئ ۺوتمعنں ۺشفر تہب ۺڑبی ۺابداشتہ ۺےکاسےئںیم ۺےہ ۺسج ۺیک ۺوکیئ ۺشاہتنۺ‬
‫(‪) 438‬‬
‫ںیہن۔ۺیہیۺفہۺفتقۺوہاتۺےہبجۺدبۺتخبۺےکۺاسےنمۺےسۺرپدےۺشھٹۺاجےتۺںیہۺشفرۺشسۺےسۺاہکاجاتےہ‪:‬‬
‫لَق َْد ُك ْن َت فِیْ َغ ْفل َ ٍة ِّم ْن ٰهذَ ا فَ َك َش ْف َنا َع ْن َ‬
‫ك ِػ َطآ َء َك ف ََب َص ُر َك ال َْی ْو َم َح ِد ْی ٌ‬
‫د(‪( )۴۴‬پ‪)۵۵:ٚ،۵۶‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬ےبۺکشۺوتۺشسۺےسۺتلفغۺ ۺ‬

‫ںیماھتۺوتۺمہۺےنۺھجتۺرپۺےسۺرپدہۺشاھٹایۺوتۺٓاجۺریتیۺاگنہۺزیتۺےہ۔‬
‫شکیۺاقمؾۺرپ ۺویںۺشراشدۺرفامای‪ :‬اَف َِس ْح ٌر ٰهذَ ا ۤٗ ا َ ْم ا َنْ ُؾ ْم ل َا ت ُ ْب ِص ُر ْو َن(‪)۹۸‬اِ ْصل َْو َها فَا ْصبِ ُر ْۤٗوا ا َ ْو ل َا ت َْصبِ ُر ْوا‪-‬‬
‫م‪-‬اِ نَّ َما ت ُ ْج َز ْو َن َما ُك ْن ُؾ ْم ت َ ْع َمل ُْو َ‬
‫ن(‪( )۹۲‬پ‪،۵۷‬ا‪ٟ‬لٰر‪)۳۶ ،۳۵:‬‬ ‫َس َوآ ٌء عَل َْی ُك ْ ه‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬وتۺایکۺہیۺاجدفۺےہۺایۺںیہمتۺوساتھجۺںیہنۺشسۺںیمۺاجٕاۺشبۺاچےہۺربصۺرکفۺایۺہنۺرکفۺبسۺمتۺرپۺشکیۺاسۺےہۺںیہمتۺشیسۺاکۺدبہلۺوجۺمتۺ‬
‫رکےتۺےھت۔‬
‫ۺرفامؿۺابریۺاعتٰیلۺیھبۺشیسۺاجبنۺشاشرہۺرکاتےہ‪:‬‬
‫ہی ِ‬

‫‪ …438‬تٔشیر ا‪ٟ‬لبرٴ‪ ،‬سٰرٵ ا‪ٟٔ‬تح‪ ،‬تحت اآلٱٶ‪ ،۱۶۷ /۳۳ ،۵۷:‬حسٱث‪۱۳۶۰۴:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫َو بَ َدا َل ُه ْم ِّم َن ّٰ ِ‬

‫ال َما ل َْم َی ُك ْونُ ْوا َی ْح َؾ ِس ُب ْو َ‬
‫ن(‪( )۲۱‬پ‪،۵۴‬ا‪ٟ‬ز‪٣‬ز‪)۴۷:‬‬

‫اہللیکۺرطػۺےسۺفہۺابتۺاظرہۺوہیئۺوجۺشؿۺےکۺایخؽۺںیمۺہنۺیھت۔‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شفرۺشںیہنۺ ۺ‬

‫سپۺبسۺےسۺڑبےۺاعمِلۺشفرلقعۺدنمرپیھبۺومتۺےکۺدعبشےسیۺاجعابئتۺشفراشناینںۺاظرہۺوہیتۺںیہۺنجۺاکۺدؽۺںیمۺیھبکۺ‬
‫ایخؽ ۺٓاایہن ۺ ۺشؿ ۺیک ۺرطػ ۺیھبک ۺدایھؿ ۺایگ‪،‬شرگلقع ۺدنمرصػ ۺشیس ۺابت ۺاکمغ ۺشفررکف ۺرکاترےہ ۺہک ۺرپدہ ۺسک ۺرطح ۺشےھٹ ۺاگشفرۺ‬
‫بجۺشےھٹۺاگوتیقیقحۺدبۺیتخبۺےلمیگۺایۺدشیمئۺوخشۺیتخبۺبیصنۺوہیگۺوتیہیۺابتۺرمعۺرھبۺےکۺےئلۺاکیفۺےہ۔‬
‫بجعتۺےہۺہکۺڑبےۺڑبےۺفشاعقتۺامہرےۺٓاوھکنںۺدےھکیۺںیہ ۺرگمۺرھپۺیھبۺمہۺاغلفۺںیہۺشفرزایدہۺبجعتۺوتشۺ سۺرپۺےہہکۺ‬
‫مہۺشےنپۺامؽۺفشابسب‪،‬ۺشلہۺفایعؽۺہکلبۺامسجینۺشعض ااءشفردےنھکیۺےننسۺیکۺوقتۺرپۺوخشۺوہےتۺںیہۺاحالہکنۺمہۺاجےتنۺںیہۺشکیۺدؿۺشؿۺ‬
‫ۺےکۺدؽۺںیمۺرضحتۺسان ۺربجشلۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺفہۺابتۺشاہلؾۺرفامدںیۺ‬
‫ِّ ُّ‬ ‫ےسرضفردجشوہاجانۺےہ‪،‬شاسی ۺصخش ۺاہکں ۺےلمۺاگسج‬
‫وجابراگہِۺراستل ۺںیم ۺشیپ ۺیک ۺیھت‪‚:‬سج ۺےس ۺاچںیہ ۺتبحم ۺرکںیل ۺشس ۺےسدجشرضفروہانےہ‪،‬بج ۺکت ۺاچںیہ ۺزدنیگ ۺزگشرںیلۺ‬
‫(‪) 439‬‬
‫شسۺداینۺےسۺرتصخۺرضفروہانےہ‪،‬وجۺاچںیہۺلمعۺرکںیلۺدبہلۺرضفرۺاپانۺےہ۔‛‬
‫البہبشۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشؿۺامتؾۺابوتںۺاکۺاشمدہہۺنیقیۺیکۺٓاھکۺےسۺایکشیسۺفہجۺےسۺٓاپۺداینۺںیمۺاسمرفۺ‬
‫یکۺرطحۺرےہہکۺہنۺیھبکۺشٹنیۺرپۺشٹنیۺریھکۺشفرۺہنۺابسنۺرپۺابسن۔(‪) 440‬وکیئۺدرمہۺوھچڑشۺہنۺدانیر‪،‬ۺیسک ۺوکۺبیبحۺانبایہن ۺلیلخۺشہتبلۺ‬
‫(‪) 441‬‬
‫ہیۺرضفرۺرفامایےہ‪‚:‬شرگۺںیمۺیسکۺوکۺلیلخۺانباتوتۺشوبرکبۺوکۺلیلخۺانباترگمۺںیمۺرنٰمحۺ ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺاکۺلیلخۺوہں۔‛‬
‫ٰ‬
‫عبتىالیکیمحبتحؽُعکیاتباًمیٍہے‪:‬‬
‫َ‬
‫اظرہۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺدفیتسۺشفرتبحمۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےک ِ ح‬
‫ۺقۺشونرۺںیمۺرشخسۺشفرہتخپ‬ ‫ْ‬

‫‪ …439‬ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ،‬تاب ا‪ٟ‬زٗا‪،ٚ‬باب رشٖ ا‪٤ٟ‬ؤ‪ٗ ٩٣‬ٲا‪ ٦‬ا‪٠ٟ‬ٲ‪،۴۶۱ /۵،١‬حسٱث‪۷۹۹۳:‬‬

‫‪ …440‬طٌب اْلٱ‪٤‬ا‪٠ٟ ٪‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب فی ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ٯٗص اْل‪ ،۱۹۵ /۷ ،١٣‬حسٱث‪۳۰۷۵۶:‬‬
‫‪٣ …441‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ٓـائ‪ ١‬ا‪ٟ‬ؼحابٶ‪ ،‬باب ‪ٓ ٩٣‬ـائ‪ ١‬ابی بَک‪ ،‬ؾ‪ ،۳۱۰۰‬حسٱث‪۵۱۸۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫وہیکچۺیھتۺذٰہلشۺٓاپۺےنۺشےنپ ْ ِ ح‬
‫ۺقۺشونرۺںیمۺیسکۺمسقۺیکۺاجنگشئۺہنۺریھکۺہکۺیسکۺشفروکۺبیبحۺشفرلیلخۺانبںیئۺزینۺشُویتمںۺوکۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺ‬
‫ّ‬
‫ال فَا ت َّ ِب ُع ْونِیْ ُی ْح ِؽ ْب ُك ُم ّٰ ُ‬
‫ال (پ‪ٰ،۱‬ا‪٤ً ٢‬ز‪)۱۳:٪‬‬ ‫ہیۺرفامؿۺانسای‪ :‬اِ ْن ُك ْن ُؾ ْم ت ُ ِح ّب ُْو َن ّٰ َ‬
‫اہللںیہمتۺدفتسۺرےھکۺاگ۔‬ ‫اہللوکۺدفتسۺر ۺ‬
‫ےتھکوہۺوتۺریمےۺرفربندشرۺوہۺاجٕا ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺولوگۺش ۺ‬
‫رگمتۺ ۺ‬
‫ُ َّ‬
‫سظکاعکاحقیقیامتیکٌُ؟‬
‫وضحریبنۺاپک َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺاکۺشُیتمۺفیہۺےہوجۺٓاپۺاکرفامربندشرۺےہشفررفامربندشرۺفیہۺےہوجۺداینۺےسۺہنمۺومڑۺرکٓارختۺیکۺ‬

‫اجبنۺوتمہجۺوہاجےئۺویکہکنۺٓاپۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشفرۺٓارختۺیکۺاجبنۺالبایےہۺشفرۺداینۺشفرشسۺیکۺاعریضۺذلوتںۺےسرفاکےہذٰہلشمتۺداینۺےسانتجۺ‬

‫َ‬ ‫َ‬
‫ّو‬
‫ۺوہاگشفرسںۺرپانتجۺلمعۺوہاگۺوضحرۺےکشےنتیہۺرفامربندشرۺوہاجٕاےگۺشفر‬ ‫ہنمۺۺومڑۺرکۺٓارختۺیکۺاجبنۺوتہجۺرکفۺےگشانتۺیہ ّ و‬
‫ۺسںۺرپاہمترشلمع‬
‫ےنتجۺزایدہۺرفامربندشرۺوہےگشےنتۺیہۺڑبےیقیقحۺشیتمۺونبےگشفرۺمتۺانتجۺداینۺیکۺاجبنۺوتہجۺرکفےگۺشانتیہۺوتنسںۺےسۺہنمۺومڑفۺےگۺشفرشاطتعۺےسۺ‬
‫ۺرفامؿۺابریۺاعتٰیلۺےہ‪ :‬فَاَ ّمَا َم ْن َطغٰی(‪َ )۳۱‬و ٰا ث َ َر الْ َح ٰیوةَ ُّ‬
‫الدنْ َیا(‪)۳۵‬‬ ‫دفراھبوگےگشفرشؿۺولوگںۺےسۺاجولمےگۺنجۺےکۺابرےۺںیمۺہی ِ‬
‫م ن ِی َ ال َْما ْ ٰوىه(‪( )۳۱‬پ‪،۱۰‬ا‪ّٰ٨ٟ‬زًت‪ ۱۷:‬تا‪)۱۹‬‬
‫فَاِ َّن الْ َج ِح ْؼ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬وتۺفہۺسجۺےنۺرسیشکۺیکۺشفرۺداینۺیکۺزدن ۺ‬
‫یگوکۺرتحیجۺدیۺوتۺےبۺکشۺمنہجۺیہۺشسۺاکۺاکھٹانۺےہ۔‬
‫َ‬
‫شرگۺمتۺےنۺشےنپۺاسھتۺشاصنػۺایکوہاتشفرۺدوھےکۺےکاجؽۺےسۺچب ۺبکلنےۺہکلبۺمہۺبسۺےنۺشاصنػۺایکوہاتۺشفرۺشسۺاجؽۺےسۺچبۺ‬
‫َ‬
‫بکلنے ۺوترضفر ۺاجؿ ۺےتیل ۺہک ۺحبص ۺےس ۺاشؾ ۺکت ۺامہری ۺوکںیشش ۺشؿ ۺاعریض ۺذلوتں ۺیک ۺیہ ۺاجبن ۺںیہ ۺشفر ۺاسری ۺدفڑ ۺشیس ۺاناپدیئشر ۺداین ۺیکۺ‬
‫اخرطےہشفررھپیھبۺۺشسۺابتۺیکۺشدیمۺاگلریھکۺےہۺہکۺلکۺربف ِزۺایقتمۺایپرےۺٓااقۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےکۺشیتمۺشفررفامربندشرۺفںۺ‬
‫چےسۺینتکۺدفرۺشفرشدیمۺےکۺربالخػۺےہ۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫ہکنہیۺابتۺامہریۺوس ۺ‬
‫یکۺوفصںۺںیمۺاشلمۺوہاجںیئۺےگۺاحال ۺ‬

‫اَفَ َن ْج َع ُل ال ُْم ْسلِ ِم ْی َن ك َا ل ُْم ْج ِر ِم ْی َنه(‪َ )۳۸‬ما لَ ُك ْم‪-ۙٙ‬ك َْی َف ت َ ْحك ُُم ْو َ‬
‫ن(‪( )۳۲‬پ‪،۵۹‬ا‪)۱۶ ،۱۵:٥٠ٟ٘‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ایکۺمہۺاملسمونںۺوکۺرجمومںۺاسۺرکۺدںیۺںیہمتۺایکۺوہشۺاسیکۺمکحۺاگلےتۺوہ۔‬

‫عیکۺاجبنۺولےتٹںیہۺشفرشسۺداینۺےسۺرتصخ‬
‫بمہۺشلصۺوموض ۺ‬
‫وگتفگاک ُۺرخۺںیہکۺشفرۺوہاکچےہذٰہلشۺش ۺ‬
‫ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وہےنۺفشولںۺےکۺقلعتمۺوخشبۺایبؿۺرکےتۺںیہۺوجۺہکۺڑبےۺافدئہۺدنمۺںیہۺویکہکنۺشبۺوبنتۺاکۺہلسلسۺعطقنمۺوہاکچۺےہۺشفراشبرںیتۺابیقۺرہۺ‬
‫یہیتلمۺںیہ۔‬
‫ےعی ۺ‬
‫بےکۺذر ۺ‬
‫یئگںیہۺوجہکۺرصػۺوخش ۺ‬
‫ۺ‬
‫آخظتمیٍىفيسیيےِالےاونالاِع ُ‬
‫مظسَِ‬ ‫سِسظیفعل‪:‬‬

‫کےاحُالکےمتىلقخُاب‬
‫شیفاٌحؽُع َػلیاہللہ ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪٥٠‬کیظُعتاختیاعىہیٍکظسکتا‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪َ ٩٣َ ‚:‬رٰان َی ف َی ا‪٤َ ٟ‬ـ َ‪٨‬ا‪َ٘ َٓ َ ٦‬س َرٰان َی َح٘ا َٓا َ‪ ٪‬ا‪ٟ‬ظٲ َل َ‬
‫ا‪َْ ٪‬ل َٱ َت َ‪٤‬ث‪ ١‬ب َیۺینعیۺسجۺےنۺےھجمۺ‬ ‫ٓااقےئۺےبۺاثمؽ َػلی ا ہ‬
‫(‪) 442‬‬
‫وخشبۺںیمۺداھکیۺشسۺےنۺےھجمۺیہۺداھکیویکہکنۺاطیشؿۺریمیۺوصرتۺشایتخرۺںیہنۺرکاتکس۔‛‬

‫عِؽےمیٍبیُیکابُسہ‪:‬‬
‫ۺافرفؼۺشمظع َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺںیم ۺےنوخشبۺںیمۺدمےنیۺےکاتدجشر‪،‬ۺدفاعملۺےکۺامکلۺفراتخرۺ َػلی‬
‫ۺسانرمع ِ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫‪ ٢‬اہلل َػلی‬
‫ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺیکۺزایرتۺیکۺوتۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺریمیۺاجبنۺوتہجۺہنۺرفامیئ‪،‬ںیمۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬ٱارسٰ َ‬
‫اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬ایکھجمۺےسوک ۺ‬
‫یئاطخۺوہیئگۺےہ؟‛‬
‫ٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺریمیۺاجبنۺوتہجۺرکےتۺوہےئۺشراشدۺرفامای‪‚:‬ایکۺمتۺےنۺرفزےۺیکۺاحتلۺںیمۺشینپۺویبیۺاکۺوبہسۺںیہنۺ‬
‫ایل؟‛ںیمۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬مسقۺشسۺذشتۺیکۺسجۺےکۺقن ح َض ہہۺدقرتۺںیمۺریمیۺاجؿۺےہۺشبۺںیمۺرفزےۺیکۺاحتلۺںیمۺیھبکۺۺشینپۺویبیۺاکۺ‬
‫وبہسۺںیہنۺولںۺاگ(‪) 443‬۔‛‬
‫ُ ُ‬
‫سیزىاو َّنظ َرض ََی ا ہہلل ًَ‪٨‬ہ کیؽیاعت‪:‬‬
‫خُابمیٍ ِ‬
‫ہلل‬
‫مظع َرض ََی ا ہ‬
‫ۺافرفؼۺش ۺ‬ ‫ۺسانۺابعسۺ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺےھجمۺشریمۺشلم وونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺس ۺانرمع ِ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫‪٣ …442‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬زٔوٱا‪،‬باب ٰٗ‪ ٢‬ا‪٨ٟ‬يی ‪ ٩٣‬رآنی فی ا‪٨٤ٟ‬ا‪٘ٓ ٦‬س رآنی‪ ،‬ؾ‪ ،۳۵۴۴‬حسٱث‪۵۵۶۶:‬‬
‫‪ِ …443‬‬
‫دوعتۺشالسیمۺےکشاشیتعۺشدشرےۃبتکمۺشدملہنیۺیکۺوبطمہع‪1250‬احفصتۺرپلمتشمۺاتکبۺاہبررشتعی‪،‬ہصحۺمجنپۺ‪،‬‬
‫ا‪َٟ‬طی َ٘ہرضحتۺالعہمۺومالانیتفمۺدمحمشدجمیۺشیمظع ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴک لۺرفامےتۺںیہ‪(:‬رفزےیکۺاحتلۺںیم)وعرتۺاکوبہسۺ‬
‫ا‪ٟ‬رشی ٌَہ‪،‬بَس ہر َ‬
‫دلجشفؽ‪،‬ہحفص‪997‬رپ َػس ہر َ‬
‫انیلشفرےلگاگلانشفردبؿۺوھچانرکمفہۺےہ‪،‬بجۺہکۺہیۺشدنہشیۺوہہکۺشزنشؽۺوہاجےئۺاگایۺامجعۺںیمۺالتبموہاگشفروہٹنۺشفرزابؿۺوچانسرفزہۺںیمۺًاقلطم(اچےہشزنشؽۺفامجعۺاکڈروہایہنۺ‬
‫وہ)رکمفہۺےہ۔ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺاکیفۺتبحمۺفدفیتسۺیھتۺشفرۺریمیۺدشدیۺوخششہۺیھتۺہکۺںیمۺشؿۺوکۺوخشبۺںیمۺدوھکیںۺوج ۺرقتتیۺاسؽۺزگرےنۺرپۺوپریۺوہیئ‪،‬ۺ‬

‫ۺرب ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےسۺ‬
‫داھکی ۺہک ۺشینپ ۺاشیپین ۺےسہنیسپ ۺ ۺاصػ ۺرکےت ۺوہےئ ۺرفامرےہ ۺںیہ‪ :‬ۺشب ۺںیم ۺافرغ ۺوہشوہں ۺشرگ ۺرہمابؿ ۺشفررتمح ۺفشےل ّ‬
‫الماقتۺہنۺوہیتۺوتریمیۺاینب ۺدںیۺرگاجںیتۺ۔‬
‫ُ‬
‫پہلےسیزىاولی َرض ََیا ہہلل ًَ‪٨‬ہکاخُاب‪:‬‬
‫ِ‬ ‫ِظالسے‬
‫َ‬
‫یۺشرملب یۺ َرك َ‪ ٦‬ا ہہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪٥‬ۺےنۺشینپۺاہشدتۺےسۺےلہپۺ‬
‫ض‬
‫ٰ‬ ‫ۺسان ُّ‬
‫ۺسانۺشامؾۺنۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہ‪:‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہ‬
‫ہلل‬ ‫رفامای‪:‬زگہتش ۺرشت ۺرساک ِردفاعمَ ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺریمے ۺوخشب ۺںیم ۺ ۺرشتفی ۺالےئ ۺوت ۺںیم ۺےن ۺرعض ۺیک‪:‬ٱارسٰ َ‬
‫َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬ےھجمولوگںۺےسۺوکیئۺالھبیئۺںیہنۺیلم۔ۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺشؿۺےکےئلۺدبداعرکدف۔ںیمۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺویںۺرعضۺۺزگشرۺوہش‪:‬ۺ‬
‫نجاکۺزامہنۺھجمۺےسۺزایدہۺاسفدۺاکۺ‬
‫ے ۺ‬ ‫ےاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ش ۺ‬
‫ؿےکۺدبےلۺےھجمۺشےھچۺولوگںۺاکۺاسھتۺاطعرفامشفرۺریمےۺدبےلۺشںیہنۺفہۺرمکحشؿۺد ۺ‬ ‫ش ۺ‬
‫مجلمےنۺہلمحۺرکےکۺٓاپۺ ۺوکدیہشۺرکدای۔‬‫سےکۺدعبۺٓاپۺ َرك َ‪٦‬ا ہہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪٥‬ۺابرہۺرشتفیۺالےئۺوتۺش ۺ‬
‫ِنب ۺ‬ ‫اکشرۺوہ۔ۺش ۺ‬

‫خُابمیٍمٍفظتکیسوا‪:‬‬
‫‪ ٢‬اہلل َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬
‫ۺزایرتۺروسؽۺےسۺورشػۺوہشۺوتںیمۺےنرعضۺیک‪ :‬ٱارسٰ َ‬
‫شکیۺزبرگۺرفامےتںیہ‪:‬ںیمۺوخشبۺںیم ِ‬
‫ۺسان ُسفتااؿۺنبۺ‬
‫َٯ َس‪!٥٠‬ریمےۺےئلۺداعےئۺرفغمتۺرفامدےئجی۔رگمٓاپۺےنریمیۺاجبنۺوتہجۺہنۺرفامیئ۔ۺںیمۺےنۺرعضۺیک‪:‬ںیمہۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ساناجربۺنبۺًبساہلل َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےس ۺہیۺابتۺیچنہپ ۺےہ ۺہک’’یھبکۺشاسیۺ‬ ‫ًہ َیی َ‪٨‬ہۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺساندمحمۺنب ۺدکنمرۺےسۺشفرۺشںیہنۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیہن ۺ ۺوہشہک ۺٓاپ ۺےس ۺوکیئ ۺزیچ ۺامیگن ۺیئگ ۺوہشفرٓاپ ۺےناطعہنۺرفامیئ ۺوہ۔‘‘(‪) 444‬وتٓاپ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنھجم َ َ ِْ‬
‫ۺرپنرکؾۺ‬
‫رکےتوہےئشراش ۺدرفامای‪ :‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺریتیۺرفغمتۺرفامےئ۔‬
‫ٰ‬
‫میالسمعففےکیخُشیکےسببوضابمیٍکنی‪:‬‬
‫ِ‬
‫ےتںیہ‪:‬ریمشۺشوببہل‬ ‫ۺسانابعسۺ َرض ََیاہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺشانپ َ ہ ۺ‬
‫ۺزامناجتیلہۺاکۺفشہعقۺایبؿۺرکےتۺوہےئۺرفام ۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫‪ …444‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب اْلزب‪ ،‬باب حش‪ ٩‬ا‪ٟ‬د‪ ٙ٠‬ٯا‪ٟ‬شداءٯ‪٣‬ا ٱَکہ ‪ ٩٣‬ا‪ٟ‬بد‪ ،۳۰۹/۴ ،١‬حسٱث‪۶۰۱۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےس ۺاکیف ۺدفاتسہن ۺشفراھبیئ ۺاچرہ ۺاھت‪ ،‬ۺبج ۺفہ ۺرمایگشفرےھجم ۺولعمؾ ۺوہشہک ۺرقٓاؿ ۺےن ۺوگشیہ ۺدی ۺےہہک ۺفہ ۺذعشب ۺںیم ۺالتبم ۺےہۺ‬
‫وتےھجمشس ۺاسہقب ۺدفیتس ۺفرہتش ۺدشری ۺےن ۺھچک ۺزمغدہ ۺفےبنیچ ۺاسرکدای‪،‬ںیم ۺشکی ۺاسؽ ۺکت ۺیہی ۺداع اماتگن ۺراہ ۺہک ۺشوببہل ۺوک ۺوخشبۺ‬
‫ںیم ۺدوھکیں‪ ،‬ۺرھپ ۺشےسوخشب ۺںیمۺۺداھکیہک ۺمنہجۺیک ۺٓاگۺںیم َ حۺخۺراہےہ‪،‬ںیمۺےن ۺاحتل ۺوپیھچۺوت ۺےنہکۺاگل‪:‬ںیم ۺمنہجۺےک ۺذعشبۺ‬
‫ۺسانابعس َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےتںیہ‪ :‬ۺ‬
‫ںیم‬ ‫ںیم ۺالتبموہں ۺوجمک ۺںیہن ۺوہات شۺ ہتبل ۺرہریپ ۺیک ۺرشت ۺھچک ۺوکسؿ ۺلم ۺاجات ۺےہ۔ ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےنفہجۺوپیھچۺوتےنہکاگل‪:‬شسۺرشتۺدمحمرعیب( َػلی ا ہہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪)٥٠‬ۺیکۺدیپششئۺوہیئۺوتشکیۺزینکۺےنۺٓارکۺربخۺدیۺہکۺٓاہنمۺےکۺرھگۺےچبۺ‬
‫یکۺفالدتۺوہیئۺےہ‪،‬ۺںیمۺتہبۺوخشۺوہشۺشفرشۺ یسۺوخیشۺںیمۺشےسۺٓازشدۺرکدای‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشسۺےکۺدبےلۺرہۺریپۺیکۺرشتۺھجمۺےسۺ‬
‫ذعشبۺںیمۺفیفختۺرفاماتۺےہ۔‬
‫سظکاع َػلی اہللہ ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪٥٠‬کاامتیکیمزسکُپہيچيا‪:‬‬
‫سانۺدبعشولشدحۺنبۺزدی َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺںیمۺجحۺےکۺشرشدۺےۺےسۺالکنۺوتشکیۺصخشۺریمشۺمہۺرفسۺنبۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ایگۺوجۺشےتھٹۺےتھٹیب‪،‬ےتلچۺرھپۺےتابراگہِۺراستلۺںیمۺدرف ِداپکۺےکۺےفحتۺشیپۺرکاتۺراتہ‪،‬ۺںیمۺےنۺرثکتۺےسۺدرف ِداپکۺزپےنھۺیکۺۺفہجۺ‬
‫وپیھچۺوتےنہکۺاگل‪:‬ۺشسۺیکۺفہجۺرضفرۺاتبٕاںۺاگ‪،‬فشہعقۺھچکۺویںۺےہۺہکۺبجۺںیمۺیلہپۺرمہبت َ َ ِْ‬
‫ۺسجحۺےکۺےئلۺالکنوتشےنپۺفشدلۺاصبحۺےکۺ‬
‫اسھت ۺاھت‪،‬مہ ۺےن ۺشکی ۺہگج ۺایقؾ ۺایک ۺوت ۺںیم ۺوس ۺایگ‪ ،‬ۺیسک ۺےن ۺٓارکےھجم ۺاہک‪:‬شھٹ!ریتے ۺفشدل ۺاک ۺشاقتنؽ ۺوہایگےہشفرشس ۺاک ۺرہچہ ۺایسہۺ‬
‫زپاکچےہ۔ںیم ۺربھگش ۺرک شاھٹ شفرفشدل ۺاصبح ۺےک ۺرہچےےس ۺاچدراٹہیئ ۺوتایک ۺداتھکیوہں ۺہک ۺفشدل ۺاصبح ۺاک ۺشاقتنؽۺ‬
‫وہایگےہشفررہچہۺایسہۺزپ اکچےہ‪،‬ۺںیمۺڈرۺایگ شفرشۺ یسۺمغۺںیمۺڈفابوہشاھتۺہکۺدنینۺاکۺہبلغۺوہششفرٓاھکۺگلۺیئگ‪،‬ۺوخشبۺںیمۺداھکیہکۺفشدلۺ‬
‫اصبح ۺےک ۺرساہےن ۺاچر ۺیشبح ۺشےنپ ۺاہوھتں ۺںیم ۺولےہ ۺےکرُگز ۺشاھٹےئ ۺڑھکے ۺںیہ‪ ،‬ۺاکیکی ۺشکی ۺاہنتی ۺنیسح ۺفلیمج ۺوصرتۺ‬
‫ٹ‬
‫دفرَ ۺاجٕا! ۺرھپ ۺفشدل ۺاصبح ۺےکۺ‬
‫فشےل ۺزبرگ ۺدفزبس ۺاچدرںی ۺزبی ۺنت ۺےئکوہےئ ۺرشتفی ۺالےئ ۺشفرشؿ ۺاچرفں ۺےس ۺرفامای‪َ :‬‬
‫رہچےرپۺشانپۺاہھتۺابمرکۺریھپششفرریمےۺرقبیۺٓارکۺرفامای‪:‬شھٹ!اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺریتےۺفشدلۺےکۺرہچےۺوکۺرفنشۺرفامدایےہ۔ۺ‬
‫ںیمۺےنۺرعضۺیک‪:‬ریمےۺامںۺابپۺٓاپۺرپۺرقابؿ!ٓاپۺوکؿۺںیہ؟ۺرفامای‪:‬ۺںیمۺدمحمۺوہں‪،‬ۺرھپ ریمیۺٓاھکۺلھکۺیئگ‪،‬ۺںیمۺےنۺشھٹۺرکۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ‬
‫فشدلۺاصبحۺےکۺرہچےۺےسۺاچدراٹہیئۺوتۺشؿۺاکۺرہچہۺرفنشۺوہاکچ اھت‪،‬شسۺےکۺدعبۺےسۺںیمۺےنۺیھبکۺایپرےٓااقۺ َػلی ا ہ‬

‫َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺرپۺدرفدۺاپکۺزپچ اۺہنۺوھچڑش۔‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫فیعلہہُچکااِعمىافکظسیاگیا‪:‬‬
‫ۺسانش ۺوب‬ ‫نبدبعۺشزعلسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ٌَ ٟ‬زَٱز ایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺ ۺ‬
‫ںیمےنۺوخشبۺداھکی‪:‬ۺابراگہِۺراستلۺںیمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫س ۺانرمعۺ ۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺافرفؼۺشمظع َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬ااحرضۺںیہ‪،‬ںیمۺےنۺٓاےگۺڑبھۺرکۺابراگہِۺراستلۺںیمۺالسؾۺشیپۺایکشفرفںیہۺ‬ ‫ۺسانرمع‬
‫رکبۺدقیۺشفررضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ِ َ‬
‫ۺسان ۺشریماعمفہی ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬ا ۺرشتفی ۺالےئ ۺشفرشکی ۺرمکے ۺںیم ۺدشلخۺ‬ ‫ی ۺشرملب ٰضی ۺشفررضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ُّ‬
‫ھٹیب ۺایگ‪،‬شیس ۺدفرشؿ ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ۺسانیُّۺشرملب ٰضیۺ َرك َ‪ ٦‬ا ہہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪٥‬ۺہیۺےتہکۺوہ ۺ‬
‫ےئ‬ ‫وہےئگۺرھپۺشسۺرمکےۺاکۺدرفشزہۺدنبۺرکۺدایۺایگ‪،‬ۺوھتڑیۺدریۺیہۺزگریۺیھتۺہکۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ابرہۺرشتفیۺالےئ‪ :‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسق! ہلصیف ۺریمےۺقحۺںیمۺوہاکچےہ۔ۺرھپۺھچکۺدریۺدعبۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺشریماعمفہی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ہیۺ‬

‫ےتہکۺوہےئابرہۺرشتفیۺالےئ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسق! ۺ‬

‫ریمیۺاطخٕاںۺوکۺاعمػۺرکۺدۺایایگےہ۔‬

‫خُابمیٍشہاس ِتحسیًکیخبظ‪:‬‬
‫ۺسانشنبۺابعس َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬ادنینےسدیبشروہےئشفر‚اَ‪٧‬اِہّٰلِل َٯاَ‪٧‬ا اَ‪َٟ‬ٲ َہ َرا َج ہٌٰ َ‪‛٪‬‬
‫شکیۺرمہبتۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫زپاھۺشفررفامای‪:‬دخبش!رضحتۺشامؾۺنیسح َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺدیہشۺوہےکچۺںیہ۔ہیۺفشہعقۺشسۺفتقۺاکۺےہۺبجۺدمہنیۺونمرہۺںیمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانشامؾۺ‬
‫نیسح ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہیک ۺاہشدت ۺیک ۺربخہن ۺیچنہپ ۺیھت۔ ۺٓاپ ۺےک ۺاسویھتں ۺوک ۺشس ۺابت ۺاک ۺنیقی ۺہن ۺٓاایوت ۺٓاپ ۺےنرفامای‪ :‬ۺےھجم ۺوخشب ۺںیمۺ‬
‫ےتنوہۺ‬
‫لتیھتۺشفررفامرےہےھت‪’’:‬متۺاج ۺ‬ ‫ایپرےۺٓااقۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٠‬ۺ‪٥‬یکۺزایرتۺۺوہیئۺےہ‪،‬ۺٓا ۺ‬
‫پےکۺاپسۺوخؿۺےسۺرھبیۺوہیئۺوب ۺ‬
‫ہک ۺریمے ۺدعب ۺریمی ۺشتم ۺےن ۺایکاکؾ ۺ ۺایکےہ؟شوہنں ۺےنریمے ۺےٹیب ۺنیسح ۺوکدیہشرکدایےہ‪،‬شس ۺوبلت ۺںیم ۺشؿ ۺاکشفرشؿ ۺےک ُراقفۺ‬
‫ۺسان ۺشامؾ ۺنیسح َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺشیس ۺدؿۺ‬
‫اکوخؿ ۺےہ‪ ،‬ۺںیم ۺشےس ۺابراگہِ ۺشیہٰل ۺںیم ۺشیپ ۺرکفں ۺاگ۔‘‘رھپ‪24‬دؿ ۺدعب ۺربخ ۺٓایئ ۺیک ۺہک ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانًبساہللنبۺابع ۺ‬
‫س َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اۺےنۺوخشبۺداھکیۺاھت۔‬ ‫ےکچےھتۺسجۺدؿۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫دیہشوہ ۺ‬

‫مجھےجيتمیٍساخلکظسیا‪:‬‬
‫یسکۺےنشریمۺشلم وونینمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺشوبۺرکبۺدقیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺیکۺوخشبۺںیمۺزایرتۺیکۺوتوپاھچ‪ٓ :‬اپۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺشینپۺ‬
‫ےتےھتۺ‪’’:‬شسۺےنےھجمالکشمتۺںیمۺڈشؽۺدایۺےہ‘‘ۺہی‬
‫ؿےکۺابرےۺںیمۺشرثکۺرفامایرک ۺ‬
‫زاب ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اتبےیئۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺٓاپۺےکۺاسھتۺایکاعمہلمۺایک؟شراشدرفامای‪:‬ںیمۺےنۺشیسۺزابؿۺےسۺہملکۺزپاھاھتۺذٰہلشۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺےھجمۺ ۺ‬

‫تنج‬
‫ںیمۺدشلخۺرفامدای۔‬
‫ہلل ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬بَینکےخُاب‬
‫بؼعگاٌسیً َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬ا ہ‬
‫ِ‬ ‫تیسظیفعل‪:‬‬
‫ٰ‬
‫قظبخاػمیٍ‪:‬‬ ‫عبتىالیکے ِ‬
‫سّان ہ‪َ ٣‬ت‪ ٥٤‬ۺ َد ْف َریق ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬لَی یکۺزایرتۺیکۺ‬
‫شکیۺزبرگ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتںیہ‪:‬ںیم ۺےنوخشبۺںیم ۺرضحت ۺ ّ ِ‬
‫وترعضۺیک‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺٓاپۺےکۺاسھتۺایکۺاعمہلمۺایک؟‛شوہنںۺےنۺرفامای‪:‬ۺےلہپۺےھجمۺتنجۺیکۺریسۺرکفشیئۺیئگۺرھپۺوپاھچۺایگ‪’’:‬شےۺممتم!ۺ‬

‫ںیہمتۺشسۺیکۺوکیئۺزیچدنسپۺٓایئ؟‘‘ںیمۺےنۺرعضۺیک‪:‬شےۺریمےۺامکل! وکیئۺزیچۺدنسپۺںیہنۺٓایئ۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشراشدرفامای‪‚:‬شرگۺوکیئۺ‬

‫ۺرقباخصۺاطعہنۺرکات۔‛‬
‫فر انپ ِ ۺ‬
‫یسےکۺرپسدۺرکداتیشۺ شۺ‬
‫ںیہمتش ۺ‬
‫دنسپٓااجیتۺوت ۺ‬
‫زیچ ۺ‬
‫ۺ‬

‫سيجیزگیکےسببمٍفظت‪:‬‬
‫سانۺشوبوقعیبۺویفسۺنبۺنیسحۺرشزیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴۺوکۺیسکۺےنۺوخشبۺںیمۺداھکی وت وپاھچ‪ :‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنٓاپۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫ےکاسھتۺایکاعمہلمۺرفامای؟ےنہک ۺےگل‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےنریمیۺرفغمتۺرفامدی۔وپاھچۺایگ‪:‬ۺسکۺفہج ۺےس؟ۺرفامای‪:‬ںیم ۺدیجنسہۺابت ۺںیم ۺذمشؼۺ‬

‫اشلمۺہنۺرکاتاھت۔‬

‫چہظےکاگُشتجھغگیا‪:‬‬
‫سانۺًبساہلل ۺزبشر ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِٔ ٟ‬اروکۺ‬
‫سان ۺوصنمرۺنبۺشامسلیعۺرغمیب ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَیےتہک ۺںیہ ۺہکۺںیمۺےن ۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫وخشبۺںیمۺداھکیۺوتۺوپاھچ‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺٓاپۺےکۺاسھتۺایکاعمہلمۺایک؟‛رفامای‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺےھجمۺشینپۺابراگہۺںیمۺڑھکشایکۺ‪،‬ںیمۺ ۺ‬

‫سج‬
‫انگہ ۺاک ۺ ۺشرقشر ۺرکاتایگ ۺفہ ۺاعمػ ۺوہاتراہرگم ۺرشؾ ۺےک ۺابثع ۺ ۺشکی ۺانگہ ۺاک ۺشرقشر ۺہن ۺرکاکسسج ۺیک ۺفہج ۺےسںیم ۺےنیسپںیم ۺاہنایگاہیں ۺکت ۺہکۺ‬
‫ریمےۺرہچۺےاکۺوگتۺڑھجایگ۔‛ۺںیمۺےنۺشسۺانگہۺےکۺابرےۺںیمۺوپاھچوترفامےنۺےگل‪‚:‬ریمیۺرظنۺشکیۺوخوصبرتۺڑلےکرپۺزپیۺوتفہۺ‬
‫ہکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺاسےنمۺشسۺانگہۺاکشرقشرۺرکفں۔‛‬
‫ےھجمشاھچاگلۺ‪،‬ےھجمۺرشؾۺٓایئۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫فقظاسےمحبتکظىےِالےپظاىىاو‪:‬‬
‫سانشوبرفعج َص ْت َدّ َ ال ِتٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیرفامےتںیہ‪:‬ںیمۺوخشبۺںیمۺوضحر َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺیکۺزایرتۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےسۺضیفۺایبۺوہشوتداھکیۺہکۺٓاپۺےکٓاسۺاپسۺرقفشۺیکۺامجتعۺےہ‪،‬شیسۺدفرشؿۺٓاامسؿۺاٹھپ سجۺےسۺدفرفےتشۺشرتےۺشکیۺےکۺ‬
‫اہھتۺںیمۺاھتؽۺاھتہکبجۺدفرسےۺےکۺاہھتۺںیمۺولاٹ‪،‬ۺٓاپۺےکۺاسےنماھتؽۺۺرھکۺرکولےٹۺےسۺٓاپۺےکۺاہھتۺابمرکۺدولھشےئۺےئگۺ‬
‫رھپ ۺبس ۺوک ۺاہھت ۺدوھےن ۺاک ۺمکح ۺشراشدرفامایایگاہیں ۺکت ۺہک ۺبس ۺےک ۺاہھت ۺدلھ ۺےئگرگم ۺبج ۺاھتؽ ۺریمے ۺاسےنم ۺٓاای ۺوت شۺ کیۺ‬
‫رفےتش ۺےن ۺدفرسے ۺےس ۺاہک‪ :‬ۺشس ۺےک ۺاہوھتں ۺرپ ۺاپین ۺتم ۺڈشانل ۺویکہکن ۺہی ۺشؿ ۺںیم ۺ ۺاشلم ۺںیہن ۺےہ۔ ۺںیم ۺےن ۺابراگہِۺراستل ۺںیمۺ‬
‫رعضۺیک‪:‬ٱارسٰ َ‪٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬ایکہیۺٓاپۺاکرفامؿۺںیہنۺےہہک’’ٓادیمۺسجۺےستبحمۺرکاتےہشیسۺےکاسھتۺ‬
‫وہاتےہ۔‘‘‬
‫شراشدرفامای‪:‬ویکں ۺںیہن‪،‬ہی ۺریمشیہ ۺرفامؿ ۺےہ۔ ۺںیم ۺےن ۺرعض ۺیک‪:‬ےھجم ۺٓاپ ۺےسشفرشؿ ۺرقفشےس ۺتبحم ۺےہ۔ ۺشراشد ۺرفامای‪:‬شسۺ‬
‫ےکیھبۺاہھتۺدولھشٕا‪،‬ہیۺشؿۺرقفشیکۺامجتعۺںیمۺاشلمۺےہ۔‬
‫ْ ٰ‬
‫تُفی ِقالہی‪:‬‬
‫سان ۺدینج ۺدغبشدی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺںیم ۺےن ۺوخشب ۺداھکی ۺہک ۺںیم ۺولوگں ۺوک ۺفظع ۺفتحیصنۺ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رکراہوہں ۺرھپشکی ۺرفہتش ۺےنٓادیم ۺیک ۺوصرت ۺںیم ۺھجم ۺےس ۺوپاھچ‪‚:‬بس ۺےس ۺشلضف ۺلمع ۺوکؿ ۺاسےہ ۺسج ۺیک ۺفہج ۺےس ۺولگۺ‬
‫ًَز‬ ‫ابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺرسرخفیئۺاپےتۺںیہ؟‛ ںیمۺےنۺاہک‪‚:‬فہۺوپدیشہۺلمعۺوجزیمشؿۺرپۺاھبریۺوہ۔ۺ‛رھپۺرفہتشۺہیۺاتہکوہشالچایگ‪‚:‬اہلل‬
‫َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسقۺ!ہیۺوجشبۺشیسۺاکۺوہاتےہۺےسجۺوتقیفۺیلمۺوہ۔‛‬
‫ٓ‬
‫سىیاِاخظتکیبھالئیاَ‪:‬‬
‫سان ۺعمجم ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہوک ۺیسک ۺےن ۺوخشب ۺںیم ۺداھکی ۺوتوپاھچ‪ٓ‚:‬اپ ۺےن ۺشُرخفی ۺاعمالمت ۺےسیک‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اپےئ؟‛ۺرفامای‪‚:‬ںیمۺےنۺداینۺےسۺانکرہۺرکےنۺفشولںۺوکۺداھکیۺہکۺفہۺداینۺفۺٓارختۺیکۺالھبایئںۺاپۺےئگ۔‛‬
‫شیفاٌکاِاع‪:‬‬
‫ۺسانالعءۺنبۺزاید ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َٰ ٟ‬ہابۺےسۺرعضۺیک‪:‬ںیمۺےنۺٓاپۺ‬
‫کلمۺاشؾۺےکۺشکیۺصخشۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وکۺوخشبۺںیمۺداھکیۺہکۺٓاپۺتنجۺںیمۺںیہ۔ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺشینپۺہگجۺےسۺشےھٹۺشفرشسۺےکۺاپسۺٓارکۺاہک‪:‬ۺاشدیۺاطیشؿۺےنۺےھجماھپانسنۺ‬

‫اجیھبےہۺہکۺاتہکۺ ۺوتےھجمۺربابدۺرکدے۔‬
‫ےنےھجتۺ ۺ‬
‫س ۺ‬
‫بش ۺ‬
‫چبایگۺش ۺ‬
‫اچاہرگمۺںیمۺ ۺ‬
‫سانۺدمحمۺنبۺفشعس َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتۺںیہ‪:‬شےھچۺوخشبۺومنمۺوکدوھاکںیہنۺدےتیہکلبۺوخشۺرکےتۺںیہ۔‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫ٌنگیًعہيےِالَُپظاىىاو‪:‬‬
‫سانۺاصا ۺنبۺریشب ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ٘ ٟ‬سَٱزرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺےنۺوخشبۺںیمۺرضحتۺاطعءیملس ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِ ٟ‬ىَییکۺزایرتۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫یک ۺوت ۺرعض ۺیک‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ٓ١‬اپ ۺرپ ۺرمح ۺرکے!داین ۺںیم ۺٓاپ ۺتہب ۺزایدہ ۺنیگمغ ۺراہ ۺرکےت ۺےھت۔ ۺشوہنں ۺےن ۺرفامای‪ :‬ۺاہں ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیکۺ‬
‫مسق!شیسۺفہجۺےسۺےھجمۺتہبۺزایدہۺٓارشؾۺشفردشیمئۺوخیشۺیلمۺےہ۔ۺںیمۺےنۺرھپرعضۺیک‪ٓ:‬اپۺاکۺدرہجۺوکؿۺاس ۺےہ؟ۺوتۺٓاپۺےنۺرفامای‪:‬ۺشایبن‪،‬ۺ‬
‫ےنتکیہۺشےھچۺاسیھتۺںیہ۔‬
‫ںےکۺاسھتۺوہںۺۺشفرۺہیۺ ۺ‬
‫دقیۺ‪،‬دیہشۺشفرۺکینۺولوگ ۺ‬

‫سبسےبہتظیًونل‪:‬‬
‫سانۺزرشرہۺنبۺشیبۺشفیفۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺوکۺوخشبۺںیمۺداھکیۺوتوپاھچ‪ٓ:‬اپۺےکۺزندکیۺوکؿۺاسلمعۺبسۺےسۺ‬
‫یسکۺےنرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺرپرشیضۺرانہۺشفروھچیٹۺشدیمںیۺرانھک۔‬
‫رتہبۺےہ؟رفامای‪:‬دقتری ۺ‬

‫ولناکامقاوِمظتبہ‪:‬‬
‫سانشامؾ ۺشفزشیع ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺوک وخشب ۺںیم ۺداھکیوتۺ‬
‫سان ۺسیدی ۺنب ۺذموعر ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِٔ ٟ‬ہٰررفامےت ۺںیہ ۺںیم ۺےن ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اہک‪‚:‬شےشوبورمَف!فہۺلمعۺاتبےیئۺسجۺیکۺفہجۺےسۺےھجمۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺوکیئۺاقمؾۺلمۺاجےئ۔‛ رفامای‪‚:‬ںیمۺےنۺاہیںۺاملعۺےسڑبھۺرکیسکۺاکۺ‬
‫سانۺسیدیۺنبۺذموعرۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ‬
‫اقمؾۺفرمہبتۺںیہنۺداھکی‪،‬شؿۺےکۺدعبنیگمغۺرےنہفشولںۺاکۺاقمؾۺفرمہبتۺےہ۔‛ رشفیۺےتہکۺںیہۺہکۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫یلچیئگۺیھت۔‬
‫پیکۺانیبیئۺ ۺ‬
‫ےسٓا ۺ‬
‫ہج ۺ‬
‫ےنیکۺۺف ۺ‬ ‫اہللَا‪َِٔ ٟ‬ہٰرۺتہبۺڑبےۺزبرگۺےھت‪،‬ۺٓاپۺلسلسمۺرفےتۺرےتہۺاہیںۺ ۺ‬
‫کتہکۺرف ۺ‬

‫گياہپظاستٍفاعکظىےکافائزہ‪:‬‬
‫ےکدعبۺۺوخشب‬
‫ؽ ۺ‬ ‫نب ہً َیی َ‪٨‬ہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺ‬
‫ےتہکںیہۺںیمۺےنۺشےنپۺاھبیئۺوکشاقتن ۺ‬ ‫سانۺ ُسفتاا ۺ‬
‫ؿ ۺ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیمۺداھکیۺوتۺوپاھچ‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺاہمترےۺاسھتۺایکۺاعمہلمۺرفامای؟‛ شسۺےنۺاہک‪‚:‬داینںیمۺسجۺانگہۺرپۺشافغتسرۺایکۺاھتۺفہۺاعمػۺ‬

‫وہایگۺشفرۺسجۺرپۺشافغتسرۺہنۺایکۺاھتفہۺاعمػۺہنۺوہش۔‛‬
‫حُعکاحقمہظ‪:‬‬
‫طل ْ‬
‫سان ۺی ۺ َ ِخی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَی ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬ےھجم ۺوخشب ۺںیم ۺشکی ۺوعرت ۺرظن ۺٓایئ ۺوج ۺداین ۺفی ۺوعروتں ۺیسیج ۺہنۺ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫یھت‪ ،‬ۺںیم ۺےن ۺشس ۺےس ۺوپاھچ‪:‬مت ۺوکؿ ۺوہ؟شس ۺےن ۺاہک‪:‬ںیم ۺ’’وحر‘‘وہں۔ںیم ۺےن ۺاہک‪:‬ھجم ۺےس ۺاکنح ۺرکول۔ ۺشس ۺےن ۺاہک‪ :‬ۺےلہپۺ‬
‫ریمےۺامکلۺےکۺاپسۺاکنحۺاکۺاغیپؾۺوجیھبشفرریمشقحۺرہمۺشدشرکف۔ںیمۺےنۺوپاھچ‪ :‬اہمترشۺقحۺرہمۺایکۺےہ؟شۺ سۺےنۺاہک‪:‬شےنپۺٓاپۺوکۺ‬
‫اسفنینۺوخشاشہتۺےسۺرفےکۺرانھک۔‬
‫اچھیىیتپظبدصض‪:‬‬
‫سانۺشربشمیہۺنبۺشاحسؼۺرحیبۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺےنۺہفیلخۺاہرفؿۺشرلدیش ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬زطَٲسیکۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ویبیۺہکلمۺزدیبہۺوکۺوخشبۺںیمۺداھکیۺوتوپاھچ‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺاہمترےۺاسھتۺایکۺاعمہلمۺایک؟‛شسۺےنۺاہک‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺےھجمۺ‬
‫شخبۺدای۔‛ ںیمۺےنۺرھپۺوپاھچ‪‚:‬ایکۺۺشیسۺامؽۺےکۺببسۺوجۺمتۺےنۺاحویجںۺیکۺوہسایلتۺےکۺےئلۺرخچۺایکاھت؟‛ۺہکلمۺےنۺاہک‪‚:‬وجۺامؽۺ‬
‫رخچۺایکاھتۺشسۺاکۺوثشبۺوتۺشؿۺےکۺشلصۺام ںوںۺیکۺرطػۺالچایگۺےھجمۺوتامؽۺرخچۺرکےنۺیکۺشیھچۺتینۺیکۺفہجۺےسۺاشخبۺایگےہ۔‛‬
‫پہالقزو ُپلظظاكپظسِسظاجيتمیٍ‪:‬‬
‫سانۺایفسؿۺوثری ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴےکۺشاقتنؽۺےکۺدعبۺیسکۺےنۺشںیہنۺوخشبۺںیمۺدھکیۺرکۺوپاھچ‪ :‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬
‫ےن‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ٓاپۺےکۺاسھتۺایکۺاعمہلمۺۺایک؟رفامای‪:‬ںیمۺےنۺالہپۺدقؾۺلپۺرصشطۺرپۺراھکۺوتدفرسشدقؾۺتنجۺںیمۺاھت۔‬
‫ىُعاىیچہظےِالیوُعت‪:‬‬
‫ۺشوبحشری ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬الَیۺرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺےنوخشبۺںیمۺشکیۺیتنجۺوعرتۺدیھکیۺسجۺاکۺرہچہۺ‬
‫سانۺشدمحۺنب َ و‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ونرےسۺۺاگمگجراہۺاھت‪،‬ۺںیمۺےنۺشسۺےسۺزایدہۺنیسحۺیسکۺوکۺہنۺداھکی‪،‬ںیمۺےنۺاہک‪‚:‬اہمترےۺرہچےۺیکۺرفینشۺاکۺببسۺایکۺےہ؟‛ شسۺ‬
‫ےنۺاہک‪ٓ‚:‬اپۺوکۺفہۺرشتۺایدےہۺسجۺںیمۺٓاپ ِ‬
‫ۺوخػۺدخشۺےسۺرفےئ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےھت؟‛ ںیمۺےنۺاہک‪‚:‬ےھجمایدےہ۔‛شسۺےناہک‪‚:‬شسۺفتق ۺٓاپۺےکۺدنچۺٓاوسنںیمۺےنۺشےنپۺرہچےۺرپۺلمۺےئلےھت‪،‬ۺہیۺوجۺونرۺ‬

‫ٓاپۺوکۺرظنۺٓاراہےہۺشیسۺفہجۺےسۺےہ۔‛‬
‫عاتکیسِعکىتیٍ‪:‬‬
‫سان ۺدینج ۺدغبشدی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴ ۺوک ۺوخشب ۺںیم ۺدھکیۺ‬
‫سانشوب ۺرکباّتکین ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬الَی ۺےن ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رکوپاھچ‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺٓاپ ۺےک ۺاسھت ۺایک ۺاعمہلم ۺایک؟‛رفامای‪‚:‬رحتریشت ۺشفروحشہل ۺاجت ۺیسک ۺاکؾ ۺہن ۺٓاےئ‪ ،‬اکایمیب ۺشؿ ۺدفۺ‬
‫روتعکںۺیکۺدبفتلۺیلمۺوجرشتۺیکۺاتریکیۺںیمۺشھٹۺرکزپاھرکےتۺےھت۔‛‬
‫چاعکلناتکےسبب مٍفظت‪:‬‬
‫یسکۺےنۺہفیلخۺاہرفؿۺشرلدیشۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہیکۺویبیۺہکلمۺزدیبہۺوکۺوخشبۺںیمۺداھکی وت وپاھچ‪ :‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺاہمترےۺ‬
‫اسھتۺایکۺاعمہلمۺایک؟شسۺےنۺاہکۺہکۺشؿۺاچرۺاملکتۺےکۺببسۺریمیۺرفغمتۺوہ یئگ‪َْ ‚:‬لاَ‪َ ٟ‬ہ اَْل اہللۺرپۺیہۺزدنیگۺاکۺاخہمتۺۺوہ‪َْ ،‬لاَ‪َ ٟ‬ہ اَْل اہللۺ‬
‫ےکۺاسھتۺیہۺربقۺںیمۺاجٕاں‪،‬شیسۺہملکۺےکۺاسھتۺاہنتۺروہںۺشفرشیسۺےکۺاسھتۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺاحرضیۺوہ۔‛‬
‫ٰ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬
‫سیزىا ِبصظ ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہپظعبتىالیکاعحه‪:‬‬
‫ِ‬
‫سانۺحرۺاحیفۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬کَافَی ۺوک ۺشاقتنؽۺےکۺدعبۺیسکۺےنۺوخشبۺںیمۺداھکیوتوپاھچ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنٓاپۺےکۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫اسھتۺایکۺاعمہلمۺایک؟ٓاپۺےنرفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺھجمۺرپۺرمحۺایکشفررفامای‪’’:‬شےۺحر!ایکۺںیہمتۺشسۺرپۺرشدنمیگۺںیہنۺوہریہۺہکۺ‬

‫داینۺںیمۺمہۺےسۺشسۺدقرۺوخػۺزدہۺراہۺرکےتۺےھت؟‘‘‬
‫ىقعاٌ ِسہبات‪:‬‬
‫سانۺشوبامیلسؿۺدشرشینۺٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیۺوکۺوخشبۺںیمۺداھکیوتوپاھچ‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺٓاپۺےکۺاسھتۺایکۺ‬
‫یسکۺےنرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫اعمہلم ۺایک؟‛ٓاپ ۺےنرفامای‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺھجم ۺرپ ۺرمح ۺایک‪،‬سب ۺریمے ۺےئل ۺبس ۺےس ۺزایدہ ۺاصقنؿ ۺدہ ۺابت ۺیہی ۺ ۺریہ ۺہکۺولگۺ‬
‫ریمیۺاجبنۺشاشرہۺرکےکۺریمےۺلمعۺوکۺشاھچےتہکۺےھت۔‛‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫میٍبٍیظمجبُعیکےىہہيسَُگا‪:‬‬
‫سان ۺشوبرکباّتکین ۺٗہس َض َِسہہ ا‪َ ٰ٨ٟ‬رانَیرفامےت ۺںیہ‪:‬ںیم ۺےن ۺوخشب ۺںیم ۺشکی ۺشےسی ۺونوجشؿ ۺوک ۺداھکی ۺہک ۺشانتۺ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫وقتی‘‘ وہں۔ۺدفابرہۺوپاھچ‪:‬ۺ‬
‫نیسحۺںیمۺےنۺےلہپۺیھبکۺہنۺداھکیۺاھت‪،‬ۺںیمۺےنۺشسۺےسۺوپاھچ‪:‬متۺوکؿۺوہ؟شسۺےنۺاہک‪:‬ںیمۺ’’ ٰ‬
‫رےتہۺاہکںۺوہ؟شۺ سۺےنۺاہک‪:‬ۺرہۺنیگمغۺدؽۺںیم۔ۺرھپۺشکیۺاکیلۺولکیٹۺوعرتۺرظنۺٓایئ‪،‬ۺشسۺےس وپاھچ‪:‬ۺمتۺوکؿۺوہ؟شۺ سۺےنۺ‬
‫اہک‪:‬ںیم ۺامیبری ۺوہں۔ ۺدفابرہ ۺوپاھچ ۺ‪:‬ریتہ ۺاہکں ۺوہ؟شس ۺےن ۺاہک‪:‬رہ ۺسنہ ۺھکم ۺشفریربکت ۺدؽ ۺںیم۔ٓاپ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺ‬
‫رفامےتںیہۺہکۺشسۺےکۺدعبۺریمیۺٓاھکۺلھکۺیئگۺشفرںیمۺےنۺاکپۺشرشدہۺرکایلۺہکۺشبۺریغبۺوبجمریۺےکۺہنۺوسنہںۺاگ۔‬
‫شیفاٌکسچیؼسےصعتاہے؟‬
‫سانۺشوبۺدیعسۺرخشزۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬ہابۺرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺےنۺوخشبۺںیمۺداھکیۺہکۺوگایۺاطیشؿۺھجمۺرپۺہلمحۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رک ۺراہ ۺےہ‪ ،‬ںیم ۺےنشےس ۺامرےن ۺےک ۺےئل ۺ ۺشکی ۺالیھٹ ۺشاھٹیئ ۺرگم ۺفہ ۺابلکل ۺہن ۺربھگشای۔ںیہک ۺےس ۺٓافشز ۺٓایئ‪ :‬ۺہی ۺشؿ ۺزیچفںۺ‬
‫َ َ َ‬
‫فۺشیہٰلۺےکۺونرۺےسۺڈراتےہ۔‬ ‫ۺوموجدمِ ِ‬
‫ْْ‬ ‫ےسںیہنۺڈرات‪،‬ہیۺدؽۺںیم‬
‫اىساٌکٌُہے؟‬
‫ۺم ِح ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺرفامےت ۺںیہ ۺ‪:‬ںیم ۺےن ۺوخشب ۺںیم ۺاطیشؿ ۺوک ۺداھکی ۺہک ۺفہۺ‬
‫سان ۺشدمح ۺنب ۺشویب ُ ُ ْ و‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ربہنہۺلچۺراہۺےہ‪،‬ںیمۺےنۺوپاھچ‪‚:‬ںیہمتۺشاسنونںۺےسۺرشؾۺںیہنۺٓاریہ؟‛شسۺےنۺاہک‪‚:‬ہیۺشاسنؿۺںیہ؟‛اہللۺیکۺمسق!شرگۺ‬
‫ہی ۺشاسنؿ ۺ ۺوہےت ۺوتںیم ۺشؿ ۺےسحبص ۺفاشؾ ۺشس ۺرطح ۺہن ۺاتلیھکسج ۺرطح ۺےچب ۺدنیگ ۺےس ۺےتلیھک ۺںیہ۔‛رھپ ۺوصایفےئ ۺرکشؾ ۺیکۺ‬
‫اجبنۺشاشرہۺرکےتۺوہےئۺاہک‪‚:‬ریمےۺزندکیۺوتشاسنؿۺہیۺولگۺںیہۺوہنجںۺےنۺریمےۺمسجۺوکۺامیبرۺرکدایۺےہ۔‛‬
‫بظائیاَىیکیَُسےؽیاسہ‪:‬‬
‫سانۺشوبۺدیعسۺرخشزۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬ہابۺرفامےتۺںیہ‪:‬بجۺںیمۺدقشمۺںیمۺاھتۺوتۺفاہںۺںیمۺےنۺشکیۺوخشبۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺنۺراہۺوہںۺشفرہنمۺےسٓافشزںیۺاکنؽۺراہوہں‪،‬شےنتۺںیمۺایپرےۺٓااق‬ ‫داھکیہکۺےبۺخدیۺںیمۺشانپۺہنیس ٹ‬
‫ِ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سانرمع ۺافرفؼ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬ا ۺےکۺ‬ ‫دمحم ۺمصطفٰے ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺشےنپ ۺدفونں ۺاہھت ۺابمرک ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانشوب ۺرکب ۺدقی ۺشفر ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اکدنوھںۺرپرےھکۺوہےئۺرشتفیۺۺالےئۺشفرریمےۺرقبیۺرۺرکۺرفامای‪:‬شسۺصخشۺیکۺربشایئںۺشسۺیکۺویکینںۺےسۺزایدہۺےہ۔‬
‫لُگَُسےمیلجُلکهعکھُ‪:‬‬
‫ْ‬
‫ۺسانایفسؿ َ وۺنری ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺ‬
‫سان ُسفتااؿ ۺنب ۺ ہً َیی َ‪٨‬ہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬ںیم ۺےن ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫وکشاقتنؽ ۺےکۺدعب ۺوخشبۺںیم ۺداھکیۺہک ۺتنجۺںیم ۺشکی ۺےس ۺدفرسےۺدرتخ ۺیک ۺاجبن ۺشُڑےتۺرھِپ ۺرےہۺںیہ ۺشفرےتہکاج ۺرےہۺ‬
‫ںیہ‪‚:‬شامعؽ ۺرکےن ۺفشولں ۺوک ۺشاسی ۺیہ ۺاقمؾ ۺاپےن ۺےک ۺےئل ۺشامعؽ ۺرکےن ۺاچہ۔‛ ںیم ۺےن ۺرعض ۺیک‪‚:‬ھچک ۺتحیصنۺ‬
‫ےئجیک۔‛ رفامای‪‚:‬ولوگںۺےسۺلیمۺوجؽۺمکۺروھک۔‛‬
‫تيہائیمیٍوباست کظىےپظجيتیمحل‪:‬‬
‫ْ‬
‫ۺسانایفسؿ َ وۺنری ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴوکۺ‬
‫سان ۺقَ ِیح ْن َضہ ۺنب ۺعُ ْق َتحہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےت ۺںیہ‪:‬ںیم ۺےنرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضح ۺت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫وخشبۺںیمۺداھکیوتوپاھچ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺٓاپۺےکۺاسھتۺایکۺاعمہلمۺایک؟ٓاپۺےنۺہیۺشاعشرۺزپےھ‪:‬‬
‫ک َٱا اب َ‪َ ٩‬سٌَٲ ُس‬
‫َ‪َ ٨٫‬ٲئًا ر ََؿائَی ًَ‪َ ٨‬‬ ‫‪َ٧‬وَ زتہ اَلی َربِّی ‪ََٔٛ‬ا ًحا َٓ َ٘ا َ‪ ٢‬لَی‬
‫بَ ٌَب َرٵ ُ ہ‪٣‬ظ َتا ُ‪َ ٚ‬ٯَٗ‪٠‬بُ ًَ‪َ٤‬ٲ ُس‬ ‫َٓ َ٘س ہ‪َ ٨ٛ‬ت َٰٗا ً‪٣‬ا اَذَا اَه‪ ٥ََ ٠‬ا‪ٟ‬سظی‬
‫َٯزہرنَی َٓانَ ِّی َ‪َ ٨٣‬‬
‫ک َُیرہ َبٌَٲ ُس‬ ‫َٓسہٯ‪َ ٧‬ــ َک َٓاختَر اَٴ َٗصُ اَ َرزتہِٗ‬
‫!ںیہمتریمیۺوخونشدیۺابمرکۺوہ۔‬
‫ۺ‬ ‫تظجنہ‪…)۳(:‬ںیمۺۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺشیپۺوہشوتشسۺےنۺھجمۺےسۺرفامای‪:‬شےۺشنبۺدیعس‬
‫(‪…)۵‬بجۺرشتۺاک َ َّ ا‬
‫ۺساٹۺاھچۺاجاتاھتوتمتۺددیشرۺےکۺفشےطسۺرُپۺمنۺٓاوھکنںۺشفرقشعۺےکۺامیبرۺدؽۺےکۺاسھتۺڑھکےۺوہاجےتۺےھت۔‬
‫(‪…)۱‬شبۺوجۺیتّنجۺلحمۺںیہمتۺدنسپۺٓاےئۺف ۺہےلۺولشفرریمشۺددیشرۺرکفہکۺںیمۺمتۺےسۺدفرۺںیہنۺوہں۔‬
‫ُ‬
‫سیزىاابُبکظشبلی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہپظفؽلِکظو‪:‬‬
‫ِ‬
‫ًَز‬ ‫ۺسانۺشوبرکبۺیلبش ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ َٰ ٟ‬لَیوکۺشؿۺےکشاقتنؽۺےکۺنیتۺدؿۺدعبۺوخشبۺںیمۺداھکی وت وپاھچ‪‚:‬اہلل‬
‫یسکۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫َٯ َج‪١‬ۺےنۺٓاپۺےکۺاسھتۺایکۺاعمہلمۺایک؟‛رفامای‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺریمشیلیصفتۺاسحبۺانیلۺرشفعۺایک‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫اہیںۺکتۺہکۺںیمۺامویسۺوہایگ‪،‬ۺبجۺشسۺےنۺریمیۺاموییسۺدیھکیۺوتےھجمشےنپۺلضفۺفرکؾۺیکۺاچدرۺںیمۺاپھچۺایل۔‛‬
‫ًَز‬ ‫ہلیبقۺونبۺاعرمۺےکشکیۺذجمفبۺزبرگ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہوکۺشاقتنؽۺےکۺدعبۺیسکۺےنۺوخشبۺںیمۺداھکی وت وپاھچ‪‚:‬اہلل‬
‫َٯ َج‪١‬ےنۺٓاپۺےکۺاسھتۺایکۺاعمہلمۺرفامای؟‛شوہنںۺےنۺوجشبۺدای‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺےھجمۺشخبۺدایۺشفرۺےھجمتبحمۺرکےنۺفشولں ۺےکۺ‬
‫اسےنمۺوطب ِرۺدلیلۺشیپۺایک۔‛‬
‫ٰ‬
‫سیزاعالہی‪:‬‬
‫ِ‬ ‫سٌمیٍ سِمظتبہ‬
‫سان ۺایفسؿ ۺوثری ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺوکۺیسک ۺےنوخشب ۺںیم ۺدھکی ۺرک ۺوپاھچ‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےن ۺٓاپ ۺےک ۺاسھت ۺایکۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫ۺسان ۺًبساہلل ۺنب ۺابمرک ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی‬

‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنھجمۺرپۺرمحۺایکۺےہ۔‛دفابرہۺوپاھچ‪‚:‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬ ‫اعمہلمۺرفامای؟‛وجشبۺدای‪‚:‬اہلل‬
‫ًَ‪َ٠‬ٲہۺاکۺایکۺاحؽۺےہ؟‛ رفامای‪‚:‬شؿۺاکۺامشۺرۺشؿۺولوگںۺںیمۺےہۺوجۺدؿۺںیمۺدفرمہبتۺددیش ِرۺۺشیہٰلۺےسۺضیفۺایبۺوہےتۺںیہ۔‛‬
‫حسابمیٍسدتی‪:‬‬
‫َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺٓاپ ۺےکاسھت ۺایک ۺاعمہلمۺ‬ ‫ًَز‬ ‫شکی ۺزبرگ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺوک ۺیسک ۺےن ۺوخشب ۺںیم ۺداھکیوتوپاھچ‪‚:‬اہلل‬
‫ایک؟‛ۺرفامای‪‚:‬رفوتشںۺےنۺریمشاسحبۺتخسۺاھچؿۺنیبۺرکےکۺایلرھپۺھجمۺرپۺشاسحؿۺایکشفرۺوھچڑۺدای۔‛‬
‫ُ‬
‫سیزىااماومالک ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہکیبدصض‪:‬‬
‫ِ‬
‫سان ۺشامؾ ۺامکل ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬دا‪َٙ ٟ‬وک ۺیسک ۺےن ۺوخشب ۺںیم ۺداھکی ۺوتوپاھچ‪ :‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےنٓاپ ۺےک ۺاسھت ۺایکۺ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اعمہلمۺایکۺ؟رفامای‪:‬ریمیۺششخبۺشیسۺہملکۺےکۺببسۺوہیئۺےہۺوجشریمۺشلم وونینمۺۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانامثعؿۺنبۺعَفّ ااؿۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺانجزےۺ‬
‫ا‪ ٪‬ا‪َ ٟ‬هی ا‪َ ٟ‬ذٴ َْل َٱ ہ‪ٰ٤‬تہ ۺینعیۺاپکۺےہۺفہۺذشتۺوجۺزدنہۺےہۺشفرۺشےسۺیھبکۺومتۺںیہنۺٓاےئۺ‬
‫وکۺدھکیۺرکۺزپاھۺرکےتۺےھتشفرۺفہۺہملکۺہیۺےہۺ’’ ہسب َح َ‬
‫یگ۔‘‘‬
‫ٰ‬ ‫ُ‬
‫باعگاہالہیمیٍحاؼظی‪:‬‬
‫ِ‬ ‫کی‬ ‫ہ‬‫‪٤‬‬‫َ‬ ‫ح‬‫ا‪ٟ‬ز‬ ‫َ‬
‫ہ‬ ‫ٲ‬‫‪٠‬‬‫َ‬ ‫ً‬
‫َ‬ ‫بعظی‬ ‫ىاحسً‬‫ز‬ ‫سی‬
‫ِ‬
‫سان ۺن ۺرصبی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺاک ۺشاقتنؽ ۺوہشیسک ۺےن ۺوخشب ۺداھکی ۺہک ۺٓاامسؿۺ‬
‫وقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺسج ۺرشت ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےکدرفشزےلھُکۺےکچۺںیہۺشفروکیئۺہہکۺراہۺےہۺ‪:‬نسۺولۺ!رضحتۺنۺرصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َ َٰ٘ ٟ‬ٴۺیکۺابراگہۺِ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬شۺ ؿۺےسۺرشیضۺےہ۔‬

‫شیہٰلۺںیمۺاحرضیۺشسۺاشؿۺےسۺوہیئۺےہہکۺشؿۺاک ّ‬
‫ٌیظؼظِعیباتکبھیىہلکھيا‪:‬‬
‫اجحۺزتعمیلۺوکۺیسکۺےنۺوخشبۺںیمۺداھکیۺوتوپاھچ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺریتےۺاسھتۺایکۺاعمہلمۺایک؟ۺشسۺےنۺوجشبۺںیمۺہیۺرعشزپاھ‪:‬‬
‫ِ‬

‫َی ہَّس َک فَی ا‪ََ ٟ٘‬ٲا َ‪َ ٣‬ٶ اَ‪َ ٪‬تـ َز ٗاہِ‬ ‫ک َُی َر َشی ُء‬
‫َٯ َْل َت‪ٜ‬تہب ب َ َدل َ‬
‫تظجنہۺ‪:‬شےنپۺملقۺےسۺفیہۺابتۺانھکلۺےسجۺدھکیۺرکۺمتۺایقتمۺےکۺدؿۺوخشۺوہۺاجٕا۔‬

‫شیفاٌکیباتیٍتنہیٍسھُکےمیٍىہصالیٍ‪:‬‬
‫سانۺدینجۺدغبشدی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َ ٟ‬ہاز َٴۺےنۺوخشبۺںیمۺاطیشؿۺوکۺرَبہنہۺداھکیوتوپاھچ‪:‬ےھجتۺشاسنونںۺےسۺرشؾۺںیہنۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ٓایت؟ ۺشس ۺےن ۺاہک‪:‬ہی ۺیھب ۺوکیئ ۺشاسنؿ ۺںیہ!شاسنؿ ۺوت’’دجسمۺِوشزینہی‘‘ ںیم ۺںیہ ۺوہنجں ۺےن ۺےھجم ۺامیبر ۺرکےک ۺزمکفر ۺرکدایےہشفر ۺریمشۺ‬
‫سان ۺدینج ۺدغبشدی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴ ۺرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺںیم ۺدنین ۺےس ۺاجاگشفرحبص ۺوسریے ۺیہ’’ ۺ‬
‫دجسمِ‬ ‫اجیلکالج ۺرک ۺرھک ۺدایےہ۔ ّ ِ ُ ّ‬
‫وشزینہی‘‘ چنہپۺایگ‪،‬فاہںۺھچکۺولوگںۺوکۺداھکیۺوجۺشےنپۺرسۺشےنپۺونٹھگۺںۺرپۺرےھکۺایدۺشیہٰلۺںیمۺرصمفػۺےھت‪،‬ےھجمۺداھکیوتۺےنہکۺےگلۺ‪:‬شےۺ‬
‫دینج!اطیشؿۺثیبخۺیکۺابںیتۺںیہمتۺدوھےکۺںیمۺہنۺڈشںیل۔‬
‫ُ َّ‬
‫قظبتکےبىزسِعیمياسبىہیٍ‪:‬‬
‫ۺسانشوباقمسۺرصن ۺٓاابذی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ہاز َٴۺاکۺشاقتنؽ ۺہکم ۺرکمہم ۺںیم ۺوہشاھت‪ ،‬ۺیسک ۺےن ۺوخشب ۺںیمۺ‬
‫وقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺٓاپ ۺےکاسھت ۺایک ۺاعمہلم ۺایک؟رفامای‪:‬ریمش ۺاعُم ََم ۺاہنتی ۺاکلہ ۺاکلھپ ۺراہ‪ ،‬ۺھجم ۺےس ۺوپاھچۺ‬ ‫ًَز‬ ‫داھکیوتوپاھچ‪:‬اہلل‬
‫ایگ‪:‬شےشوباقمس!ایکرقبیۺرکےنےکدعبدفررکانانمبسۺےہ؟ۺںیمۺےنرعضۺیک‪:‬ۺشے تمظعۺفشیلۺذشت!ۺہیۺریتیۺاشؿۺےکۺ‬
‫القئۺںیہن۔انچہچنۺوجیہنۺےھجمۺبق رۺںیمۺراھکایگںیمۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺچنہپۺایگ۔‬
‫سىیاکُتیًـالق‪:‬‬
‫ۃبتعۺشالؾۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺوخشبۺںیمۺشکیۺوخبۺوصرتۺوحرۺدیھکیۺوجۺہہکۺریہۺیھت‪:‬ۺشےۺہبتع!ۺںیمۺ‬
‫سانۺ ُ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اہمترےۺقشعۺںیمۺالتبموہں‪،‬وکیئۺشاسیاکؾۺہنۺرکانۺوجۺریمےۺشفراہمترےۺدرایمؿ ُۺراکفٹۺےنب۔ۺٓاپ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫تںیہنۺ ّٰیۺہکۺمتۺےسۺالماقتۺرکولں۔‛‬
‫ذن‬ ‫ےاکچۺوہںۺشبۺروجعۺیکۺوکیئۺوصر ۺ‬
‫ۺےنۺرفامای‪‚:‬ںیمۺداینۺوکۺنیتۺالطںیقۺد ۺ‬
‫گياہگاعکاجياؽہ‪:‬‬
‫سانۺشویب ۺایتخسین ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِ ٟ‬ىَی ۺےنۺشکیۺانگہۺاگرۺاک ۺانجزہ ۺداھکیوت ۺشےنپۺرھگ ۺںیمۺٓاےئگ ۺاتہکۺ‬
‫وقنمؽ ۺےہ ۺہک ۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫شسۺیکۺامنزۺہنۺزپینھۺزپے‪،‬دعبۺںیمۺیسکۺےنۺشیسۺانگہۺاگرۺوکۺوخشبۺںیمۺداھکیۺوتوپاھچ‪ :‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےن اہمترےۺاسھتۺایکۺاعمہلمۺ‬

‫ایک؟ۺشسۺےنۺاہک‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺےھجمۺشخبۺدایۺےہشفررضحۺتۺشویبۺایتخسینۺوکۺاجۺرکۺربۺاعتٰیلۺاکۺہیۺرفامؿۺانسان‪:‬‬

‫قُ ْل لَّ ْو ا َنْ ُؾ ْم ت َ ْملِك ُْو َن َخ َزآى َٕن َر ْح َم ِة َرب ِ ّیْۤٗ اِ ًّذا لَّا َْم َس ْك ُؾ ْم َخ ْش َی َة ا ل ْ ِانْف ِ ه‬
‫َاق‪( -‬پ‪،۳۵‬بىی اِسآئٲ‪)۳۰۰:١‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺمتۺرفامٕاۺشرگۺمتۺولگۺریمےۺربۺیکۺرتمح ۺےکۺزخشونںۺےکۺامکلۺوہےتۺوتۺشںیہنۺیھبۺرفکۺرےتھکۺشسۺڈرۺےسۺہک ۺرخچۺہنۺوہۺ‬

‫اجںیئ۔‬
‫ٓ‬ ‫ٔ‬ ‫ُ‬
‫سیزىاساِسـائی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہکےلئےجيتاعاستہکیگئی‪:‬‬
‫ِ‬
‫ساندشٕاداطیئ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہاکشاقتنؽ ۺوہش ۺںیم ۺےنۺ‬
‫شکی ۺزبرگ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہرفامےتںیہ‪:‬سج ۺرشت ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫وخشب ۺںیم ۺداھکی ۺہک ۺونر ۺاھچای ۺوہشےہشفررفوتشں ۺیک ۺٓادمفرتف ۺاجری ۺےہ‪ ،‬ۺںیم ۺےن ۺوپاھچ‪ٓ:‬اج ۺوکؿ ۺیس ۺرشت ۺےہ؟ ۺوت رفوتشںۺ‬
‫ےنۺاہک‪ٓ :‬اجۺرشتۺدشٕادۺاطیئۺاکۺشاقتنؽۺوہشےہۺشفرۺشؿۺیکۺرفحۺےکۺشابقتسؽۺےکۺےئلۺتنجۺوکۺٓارشہتسۺایکۺاجراہےہ۔‬
‫شظویمسائلبتاىےپظبدصض‪:‬‬
‫ْ‬
‫ۺےنسان ۺلہس ۺ َصعلوویک ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَی ۺوک ۺوخشب ۺںیمۺ‬ ‫ۺسانشوب ۺدیعس َ ّ ا‬
‫ۺشؾ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬ںیم ّ ِ ُ ّ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫داھکیوتاکپرش‪‚:‬شےۺخی۔‛شوہنںۺےنرفامای‪‚:‬ےھجمۺخیۺتمۺوہک۔‛ںیمۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬ںیمۺےنۺٓاپۺیکۺاشؿۺفوشتکۺدھکیۺریھکۺ‬
‫ےہشیس ۺفہج ۺےس ۺخی ۺاہکےہ۔‛رفامای‪‚:‬ےھجمشس ۺےسوکیئ ۺافدئہ ۺںیہن ۺاچنہپ۔‛ںیم ۺےن ۺرھپ ۺرعض ۺیک‪‚:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺٓاپ ۺےکۺ‬

‫اسھتۺایکاعمہلمۺایک؟‛رفامای‪‚:‬ںیمۺولوگںۺےکاسملئۺلحۺایکۺرکاتۺاھت اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشیسۺببسۺےسۺریمیۺششخبۺرفامدی۔‛‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫مؼاعپظحاؼظیسیيا‪:‬‬
‫اھکی‬ ‫ۺسانشوبرکب ۺردیشی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَی ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬ںیم ۺےنرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سان ۺدمحم ۺوطیس ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺوک ۺوخشبۺںیم ۺد ۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫سانش ۺوبدیعسۺافصرۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪َِٔ ٟ‬ارۺےکۺانؾۺشکیۺ ۺ‬
‫رعشۺوجھبشای‪:‬‬ ‫ت ِّ ُّ‬
‫وتشوہنںۺےنۺریمےۺذرےعیۺرضح ۺ‬
‫َٓ َ٘س َٯ َح َٲاٵ َا‪ ٟ‬ہحب حہ‪٠‬تہ‪َ ٥‬ٯ َ‪٣‬ا حہ‪٠‬ـ َ‪٨‬ا‬ ‫َٯ ہ‪٨ٛ‬ا ًَلی اَ‪َْ ٪‬ل‪ َ ٧‬ہحٰ َ‪ ٩َ ًَ ٢‬ا‪ٰ٬َ ٟ‬ٴ‬
‫تظجنہ‪:‬مہۺوتۺشیسۺرپۺاقمئۺںیہۺہکۺتبحمۺاکۺ َدؾۺرھبںیۺشفروبحم ۺ‬
‫بیکۺزدنیگۺےسۺہنۺںیلکن‪،‬ےلیحۺاہبےنمتۺرکرےہۺوہہنۺہکۺمہ۔‬
‫ۺفرۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ‬ ‫سانۺشوبرکبۺردیشیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَیۺرفامےتۺںیہۺہکۺںیمۺدنینۺےسۺدیبشرۺوہششفرۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانۺشوبدیعس َ ّ ا‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺساندمحمۺوطیسۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَیۺےکۺزمشرۺرپۺاحرضیۺداتیۺوہںۺرگمۺشسۺ‬
‫ا‪َِٔ ٟ‬ارۺکتۺاغیپؾۺاچنہپایےسجۺنسۺرکۺٓاپۺےنۺرفامای‪:‬ںیمۺرہۺہعمجۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ہعمجۺاحرضۺہنۺوہاکساھت۔‬
‫ُ‬
‫سیزىاسفیاٌثُعی ًَ َ‪٠‬ٲ َہا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہکیفؽیلت‪:‬‬
‫ِ‬
‫سان ۺًبساہلل ۺنب ۺابمرک ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺوک ۺشؿۺ‬
‫ۺساندمحمنب ۺرشدش ۺدیقشم ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬ںیم ۺےن ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫ےکشاقتنؽۺےکدعبۺوخشبۺںیمۺداھکیوتوپاھچۺ‪:‬ایکۺٓاپۺاکۺشاقتنؽۺںیہنۺوہش؟ۺرفامای‪ :‬ویکںۺںیہنۺابلکلۺوہشےہ۔ںیمۺےنۺوپاھچۺ‪ :‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺٓاپۺےکۺ‬

‫ْ‬
‫ۺسانایفسؿ َ و‬
‫ۺنریۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ‬ ‫اسھتۺایکۺاعمہلمۺایک؟ۺرفامای‪:‬ریمیۺشسۺرطحۺرفغمتۺوہیئۺہکۺرہۺانگہۺشسۺںیمۺپھُچۺایگ۔ۺںیمۺےنۺرھپۺوپاھچ‪:‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺاک ۺ ۺاعمہلم ۺاسیک ۺراہ؟رفامای‪:‬شؿ ۺیک ۺایک ۺابت ۺےہ‪،‬شؿ ۺاک ۺامشرۺشؿ ۺولوگں ۺںیم ۺےہنج ۺےک ۺقلعتم ۺرفامؿ ۺشیہٰل ۺےہ‪ :‬الَّ ِذ ْی َن ا َنْ َع َم ّٰ ُ‬
‫ال عَل َْي ِه ْم‬
‫قاه(‪( )۲۱‬پ‪،۵‬ا‪٨ٟ‬شآء‪)۶۹:‬‬ ‫لصلِ ِح ْی َن‪َ -‬و َح ُس َن اُول ٰ ٰٓ ٕى َ‬
‫ك َر ِف ْی ًّ‬ ‫الص ّ ِد ْی ِق ْی َن و ُّ‬
‫الص َه َدآ ِء َو ا ّٰ‬ ‫َ‬ ‫ِّم َن ال َّن ِبیّٖ َن َو ِّ‬
‫اہللےنۺلضفۺایکۺینعیۺشایبنءۺشفرۺدقیۺشفرۺدیہشۺشفرۺکینۺولگۺشفرہیۺایکۺیہۺشےھچۺاسیھتۺںیہ۔‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺنجۺرپۺ ۺ‬
‫ُ‬
‫ِاکظاو‪:‬‬
‫ِ‬ ‫ىىاو‬‫ا‬ ‫پظ‬
‫َ ِ‬ ‫ہ‬‫‪٤‬‬‫ح‬‫ا‪ٟ‬ز‬ ‫َ‬
‫ہ‬ ‫ٲ‬‫‪٠‬‬‫َ‬ ‫ً‬
‫َ‬ ‫شافىی‬ ‫ماو‬‫ا‬ ‫ا‬‫ى‬‫ز‬ ‫سی‬
‫ِ‬
‫ۺسانۺشامؾۺاشیعف ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٟ‬کَا فَیۺےکشاقتنؽۺےکۺ‬
‫سان ۺرعیبۺنب ۺامیلسؿ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ ا‪٨٤َ ٟ‬ا‪٪‬ۺرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺداھکیۺوتوپاھچ‪:‬ۺشےۺشوبًبساہلل!اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنٓا ۺ‬
‫پےکۺاسھتۺایک‬ ‫دعبۺشؿۺ ۺوکوخشبۺںیم ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫یسرپۺاھٹبایشفررھپۺھجمۺرپیتمیقۺومیتۺۺاھچنفرۺرفامےئ۔‬ ‫ۺایک؟رفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺےھجموس ۺ‬

‫ےنیکۺرک ۺ‬ ‫اعمہلم ۺ‬
‫ُ‬
‫سیزىاحسًبعظی ًَ َ‪٠‬ٲ َہا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہکیفؽیلت‪:‬‬
‫ِ‬
‫سانۺنۺرصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺاکشاقتنؽۺوہشوتٓاپۺےکۺشکیۺمہۺنیشن ےنوخشبۺںیمۺداھکی ۺہکۺوکیئ ۺہیۺ‬ ‫سجۺرشتۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۤٗ‬
‫ٰل ِع ْم ٰر َن عَلَی الْ ٰعل َ ِم ْی َ‬
‫ن(‪( )۳۳‬پ‪ٰ،۱‬ا‪٤ً ٢‬ز‪)۱۱:٪‬‬ ‫ال ا ْص َطػ ٰی ٰا َد َم َو نُ ْو ًّحا َّو ا َ‬
‫ٰل اِ بْ ٰر ِه ْؼ َم َو ا َ‬ ‫ۺالتفترکۺراہۺےہ‪ :‬اِ َّن ّٰ َ‬
‫ۺ‬ ‫ہک‬
‫ٓاِتیۺابُم َر ۺ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺےبۺکشۺاہللےنۺنچۺایلۺٓادؾۺشفرۺونحۺشفرۺشربشمیہۺیکۺٓاؽۺشفرۺرمعشؿۺیکۺٓاؽۺوکۺاسرےۺاہجؿۺےس۔‬

‫شفرہہکۺراہۺےہ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺنۺرصب ۺ‬

‫ی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴوکشؿۺےکۺزامےنےکۺولوگںۺرپۺاتممزۺرکۺدایےہ۔‬

‫امیزکاسامًىہچھُػِ‪:‬‬
‫سان ۺشوبوقعیب ۺدیقیق ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ َٰ ٟ‬لَی ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺںیم ۺےن ۺوخشب ۺںیم ۺشکی ۺےبمل ۺدق ۺشفردنگیم ۺرتگن ۺفشیل ۺتیصخشۺ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺشفسیۺرقینۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َِ ٟ‬ىَیۺںیہ‪،‬ںیمۺشؿۺےکۺرقبیۺ‬
‫دیھکیۺہکۺولگۺشؿۺےکۺےھچیپۺلچۺرےہںیہ‪،‬ۺوپےنھچۺرپۺولعمؾۺوہشہکۺہیۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ٓاایشفررعضۺیک‪:‬ےھجمۺوکیئۺتحیصنۺےئجیک۔ٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ےنۺشےسۺاندنسپۺایک۔ۺںیمۺےنۺرھپۺرعضۺیک‪:‬ۺںیمۺدہشتیۺاکۺبلطۺاگرۺوہںۺ‪،‬‬
‫ٓاپۺریمیۺرشامنہیئۺرفامےیئۺاہلل ًَز َٯ َج‪ٓ ١‬اپۺیکۺرشہۺامنیئۺرفامےئۺاگ۔ۺہیۺنسۺرکۺشوہنںۺےنۺریمیۺاجبنۺوتہجۺیکۺشفررفامای‪:‬ۺتبحمۺشیہٰلۺےکۺف ۺ‬
‫تق‬
‫سیکۺانرشیضۺےسۺڈرفۺشفرۺدفونںۺاحوتلںۺںیمۺشدیمۺاکۺدشنمۺہنۺوھچڑف۔ۺ‬
‫ینےکۺفتقۺش ۺ‬ ‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺر ۺ‬
‫تمحوکۺالتشۺرکفۺشفرۺشسۺیکۺانرفام ۺ‬ ‫شےنپ ّ‬
‫رھپۺٓاپۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےھجمۺوھچڑۺرکۺٓاےگۺڑبھۺےئگ۔‬

‫خُفخزاکےسببىکليےِالےآىسُ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺحر َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺ‬ ‫رکبنبۺشوبرممیۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ںیمۺےنۺوخشبۺںیمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺفراق ۺءنب ۺ‬ ‫سانۺشوب ۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫وکۺداھکیوتوپاھچ‪ٓ‚:‬اپۺےکۺاسھتۺاسیکۺاعمہلمۺایکۺایگ؟‛ رفامای‪‚:‬ڑبیۺوکششۺےکۺدعبۺاکایمیبۺیلمۺےہ۔‛ںیمۺےنۺوپاھچ‪‚:‬سکۺلمعۺوکۺٓاپۺ‬
‫ےنۺشلضفۺاپای؟‛رفامای‪‚:‬وخ ِ‬
‫ػۺدخ ۺشےکۺببسۺرفان۔‛‬

‫ثُابکیاہنیت‪:‬‬
‫ےنٹیکۺفہجۺےسۺشکیۺڑلیکۺۺاک‬
‫یک َفابوھپ ۺ‬ ‫سانۺسیدینبۺاعنہم َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفام ۺ‬
‫ےتںیہۺ‪:‬اطوعؿۺ ۺ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شاقتنؽۺوہۺایگ‪،‬ۺشسۺےکۺفشدلۺےنۺشےسۺوخشبۺںیمۺداھکیوتاہک‪‚:‬ۺیٹیب!ۺےھجمۺٓارختۺےکۺابرےۺںیمۺھچکۺاتبٕا۔‛شسۺےنۺاہک‪‚:‬ش َّ ااحۺاجؿ!ۺ‬
‫مہ ۺتہبۺڑبی ۺلکشمۺںیم ۺسنھپ ۺےکچۺںیہ ۺمہۺشےس ۺاجےتنۺںیہۺنکیل ۺلمع ۺںیہنۺرکۺےتکس ۺہکبجۺٓاپ ۺلمع ۺرکۺےتکس ۺںیہ ۺرگمۺشسۺلکشمۺوکۺ‬

‫اچہپےتن ۺںیہن ۺںیہ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺمسق!دف ۺروتعکں ۺای ۺشکی ۺدفرمہبت ۺحیبست ۺزپےنھ ۺاک ۺوثشب ۺریمے ۺان َ ہ‬
‫ّم ۺشامعؽ ۺںیم ۺوہہی ۺابت ۺےھجمۺ‬
‫داینشفرشسۺےکۺامتؾۺاسزفاسامؿۺےسۺزایدہۺوبحمبۺےہ۔‛‬
‫سٲ ہس‪٧‬ا ہًتـ َب ہٶ ا‪ ٟ‬ہِ ََل‪٠َ ًَ ٦‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہ کیمٍفظتکاسبب‪:‬‬
‫سان ہًت َب ہٶ ا‪ ٟ‬ہِ ََل‪َ ٦‬رح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺےک ۺشکی ۺدفتس ۺےتہک ۺںیہ ۺہک ۺںیم ۺےن ۺرضحت ۺوک ۺوخشب ۺںیم ۺداھکیۺ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫وتوپاھچ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺٓاپۺےکۺاسھتۺایکۺاعمہلمۺایک؟رضحتۺےنۺرفامای‪:‬ۺےھجمۺشسۺداعۺیکۺربتکۺےسۺتنجۺںیمۺدشلخۺرکۺدایۺایگۺوجۺ‬

‫سانۺۃبتعۺشالؾۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ‬
‫اہمترےۺرھگۺںیمۺیھکلۺوہیئۺےہ۔بجۺحبصۺوہیئۺوتدفتسۺوفرشًۺشےنپۺرھگۺاچنہپشفرۺداھکیہکۺدویشرۺرپۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ت ا‪ٌَ ٟ‬اث َزَٱ َ‪ ٩‬اَر َح‪ًَ ٥‬ب َس َک ذَا‪َ ٟ‬د َ‬
‫َط‬ ‫َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺاک ۺوتکمب ۺاپسچں ۺےہ ۺسج ۺںیم ۺہی ۺداع ۺےہ‪َ ‚:‬ٱا َ‪٫‬از َٴ ا‪ ٟ‬ہ‪َ ٤‬ـ‪٠‬ی َن َٯ َٱ َاراح ََ‪ ٥‬ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ذ‪َ ٧‬بَی َن َٯ َٱا ہ‪َ ٘٣‬ٲ َ‪ًَ ١‬ث َ َرا َ‬
‫ا‪ٌَ ٟ‬وَٲ َ‪َ ٥‬ٯا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ش‪َ٤َ٠‬ی َن کہ‪ ٠‬ہ‪ ٥٬‬اَج َ‪ٌَ٤‬ی َن َٯاج ٌَ‪٨َ ٠‬ا َ‪ ٍَ ٣‬اْلَح َٲا َء ا‪٤َ ٟ‬ززہٯٗ َی َن ا‪َ ٟ‬ذٱ َ‪ ٩‬اَن ٌَ‪َ ٤‬ت ًَ‪َ٠‬ٲ‪ ٩َ ٣َ ٥َ٬‬ا‪٨ٟ‬بَٲی َن ٯا‪ٟ‬ؼسی٘ َی َن َٯا‪ٟ‬ظ َ‪َ ٬‬سا َء َٯا‪ٟ‬ؼا‪َٟ‬حَی َن ا َ‪٣‬ین َٱ َارب‬
‫ا‪ٌَ ٟ‬ا‪َ٤َٟ‬ی َنۺینعیۺشےۺوہ ےکۺوہٕاںۺوکۺدہشتیۺدےنیۺفشےل!شۺ ےۺانگہۺاگرفںۺرپۺرمحۺرکےنۺفشےل!شےۺزغلشۺرکےنۺفشولںۺیکۺزغلوشںۺوکۺاعمػۺرکےنۺ‬
‫فشےل!ۺشےنپۺشسۺدنبےۺرپۺیھبۺرمحۺرفاموجۺتہبۺڑبیۺٓازامشئۺںیمۺسنھپۺاکچ ےہ امتؾۺاملسمونںۺرپۺرمحۺرفامۺشفرۺںیمہۺشؿۺولوگںۺینعیۺشایبنےئۺرکشؾ‪،‬ۺ‬
‫دنیقی‪،‬ۺدہششۺشفرۺاصنیحلۺاکۺاسھتۺبیصنۺرکۺوجۺزدنہۺںیہ‪،‬ۺرزؼۺدےیۺاجےتۺںیہۺشفرۺشؿۺرپۺوتۺےنۺشاعنؾۺرفامایۺےہۺشےۺامتؾۺاہجونںۺےکۺاپےنلۺفشےلۺ‬
‫شسۺداعوکۺوبقؽۺرفام۔‛‬
‫ُ‬
‫سیزىاولیبًواظه ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہکامقاوِمظتبہ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺسانایفسؿ ۺوثری ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺوکۺ‬ ‫ۺس ٰ‬
‫انومس ۺنب ۺامحد ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ ٟ‬ح َٰاز ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬ںیم ۺےن ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫تنج ۺںیم ۺداھکی ۺہک ۺشکی ۺابغ ۺےسدفرسے ۺابغ ۺشفرشکی ۺدرتخ ۺےس ۺدفرسے ۺدرتخ ۺیک ۺاجبن ۺشڑےت ۺرھپ ۺرےہ ۺںیہ‪ ،‬ۺںیم ۺےنۺ‬
‫سانۺ‬ ‫وپاھچ‪‚:‬شے ۺشوب ۺًبساہلل!شس ۺرمہبت ۺکت ۺےسیک ۺےچنہپ؟‛ رفامای‪‚:‬شاہتنیئ ۺ ٰ‬
‫وقتی ۺیک ۺفہج ۺےس۔‛ ںیم ۺےن ۺرھپ ۺوپاھچ‪‚:‬رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫یۺنبۺاعمصۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺاکۺایکۺاقمؾۺےہ؟‛ رفامای‪‚:‬فہۺوتۺاتسرفںۺیکۺرطحۺشاہتنیئۺدنلبیۺرپۺیہۺدےھکیۺاجۺےتکسۺںیہ۔‛‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ىقعاٌکاجائؼہىہلیيےکاىقعاٌ‪:‬‬
‫شکی ۺاتیعب ۺزبرگ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺوخشب ۺںیم ۺرساک ِر ۺدمہنی ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےک ۺددیشر ۺےس ۺورشػ ۺوہےئۺ‬
‫وترعض ۺزگشر ۺوہےئ‪:‬ٱارسٰ َ‪٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬ےھجم ۺھچک ۺتحیصن ۺرفامےیئ۔ ۺشراشد ۺرفامای‪:‬وج ۺاصقنؿ ۺاکاجزئہ ۺںیہنۺ‬
‫اتیلفہۺاصقنؿۺںیمۺراتہےہشفرۺوجۺاصقنؿۺںیمۺوہشسۺےکےئلۺرماجانۺیہۺرتہبےہ۔‬
‫ٓ‬
‫مصکلمیٍاساىیکیسوا‪:‬‬
‫سانشامؾۺاشیعفۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ٟ‬کَافَی ۺرفامےتۺںیہۺ‪:‬ھچکۺدونںۺےسۺھجمۺرپۺۺشیسیۺلکشمۺٓازپیۺیھتۺسجۺیکۺفہجۺےسۺںیمۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اکیف ۺفیلکتۺشفررجنۺفمغ ۺںیم ۺالتبماھت‪ ،‬ۺریمیۺشس ۺاحتلۺوکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یہ ۺاجاتن ۺاھت‪ ،‬ۺزگہتش ۺرشت ۺوکیئ ۺریمے ۺوخشبۺںیمۺٓاایۺ‬
‫ک ‪ٔ٨َ َ ٟ‬سَی َنٔ ًٌا ٯ َْل َرضا ٯ َْل َ‪ً ٰ٣‬تا ٯ َْل َح َٲا ًٵ ٯ َْلنہ ہظٰ ًرا ٯ َْل اَس َت َلٲ ہٍ اَ‪ٰ ٪‬اخ َہذاَْل َ‪٣‬ا َاً َلی َتىَی‬
‫شفراہک‪:‬شے ۺدمحم ۺنب ۺشدرسی! ۺہی ۺزپوھ‪‚:‬اَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪ ٥٬‬انَ ِّی َْل اَ‪ َ ٠٣‬ہ‬

‫َٯ َْل َاتق َی اَْل َ‪٣‬ا َٯَٗی َتىَی َا‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪ََٰ٘ٓ ٓ ٥٬‬ىَی ‪٤ََ ٟ‬ا تہحَب َٯ َتزضی َ‪ ٩َ ٣‬ا‪َ ٢َ َٰ٘ ٟ‬ٯا‪ ١َ ٤َ ٌَ ٟ‬فَی ًَآ ََٲ ُٶۺینعیۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ںیمۺیسکۺعفنۺاکۺامکلۺوہںۺہنۺاصقنؿۺاک‪،‬زدنیگۺاکۺ‬
‫امکلۺوہںۺہنۺومتۺاکشفرۺہنۺیہۺایقتمۺےکۺدؿۺوخدۺشھٹۺاتکسۺوہں‪،‬وجۺوتاطعرفامےئۺفیہۺےلۺاتکسوہںۺشفرسجۺےسۺوتاچبےئۺشیسۺےسۺچبۺاتکسوہں‪،‬ۺ‬

‫شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪!١‬ۺوجۺابتۺشفرۺلمع ۺےھجتۺدنسپۺوہشفرسجۺےسۺوتۺرشیضۺوہےھجماعتیفۺےکۺاسھتۺشیسۺابتۺشفرلمعۺیکۺوتقیفۺاطعرفام‛ٓاپۺرفامےتۺ‬

‫ںیہ‪:‬ۺبجۺںیمۺےنۺحبصۺیکۺوتۺیہیۺداعک ہۺاملکتۺزپےھ‪،‬ۺشیھبۺدؿۺڑچاھۺیہۺاھتۺہکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺریمیۺرمشدۺوپریۺرفامیئۺشفرےھجمۺۺشسۺ‬

‫فیلکتۺےسۺاجنتۺاطعرفامدیۺذٰہلشمتۺیھبۺشؿۺداعک ہۺاملکتۺوکۺایدۺرکولشفرۺشؿۺےساغلفۺہنۺروہ۔‬
‫ہیۺوتۺاظرہۺوہےنۺفشےلۺدنچشکیۺۺفشاعقتۺںیہۺنجۺےسۺرُمدفںۺےکاحالتۺولعمؾۺوہےنۺےکۺاسھتۺشؿۺکینۺۺشامعؽۺاکۺیھبۺملعۺوہشۺ‬
‫وجۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺیسکۺاقمؾۺفۺرمہبتۺکتۺاچنہپدےتیۺںیہ‪،‬شبۺمہۺوصرۺوھپےکنۺاجےنۺےسۺےلۺرکۺتنجۺایۺدفزخۺںیمۺاجےنۺکتۺرمدےۺوکۺ ۺ‬
‫شیپ‬
‫ںیماہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺاکرکشۺےہۺاسیجۺہکۺرکشۺزگشرۺدنبف ۺ‬
‫ںےنۺشسۺ ۺاکرکشۺشدشایک۔‬ ‫ےلم ۺ‬
‫ٓاےنۺفشےلۺاحالتۺذرکۺرکںیۺےگ۔رہاعم ۺ‬
‫رفاہلل)‬
‫اَس َتِ َ ہ‬ ‫(تہٰب ہٰاالَ َی اہلل‬
‫َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَلی ہ‪َ ٣‬ح‪٤‬س)‬ ‫( َػ‪ٰ٠‬ا ًَل َی ا‪َ ٟ‬حبَٲب‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ظُعپھُىکيےسےجيتیاسِؽرمیٍ‬ ‫سِسظاحعہ‪:‬‬
‫ساخلےتککابیاٌ‬
‫شس ۺہصح ۺںیم ۺشؿ ۺرطخانک َ ْ‬
‫ۺشفرلزہ ۺزیخ ۺفشاعقت ۺاک ۺایبؿ ۺےہوج ۺوصروھپےنکنےک ۺفتق ۺےس ۺتنج ۺایدفزخ ۺںیم ۺدشلخۺ‬
‫دیمشؿ ۺرشحۺ‬
‫وہےنکت ۺرمدے ۺوک ۺشیپ ۺٓاےت ۺںیہ‪،‬شس ۺہصح ۺںیم ۺوچدہ ۺابب ۺںیہ‪…)۳(:‬وصر ۺوھپےنکن ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺےہ ۺ(‪ِ …)۵‬‬
‫شفرشہۺرشحمۺےکۺابرےۺںیمۺےہۺ(‪…)۱‬ش ْ ِ‬
‫ہۺرشحمۺےکۺےنیسپۺےکۺابرےۺںیمۺےہۺ(‪…)۴‬ایقتمۺےکۺوطلیۺرتنیۺدؿۺےکۺابرےۺںیمۺ‬ ‫ْ ِ‬
‫ےہ ۺ(‪…)۵‬ایقتم ۺےک ۺدؿ ۺیک ۺفاضتح ۺ‪،‬شس ۺیک ۺالکشمت ۺشفرشس ۺےک ۺفلتخم ۺانومں ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺےہ ۺ(‪…)۶‬انگوہں ۺیک ۺوپھچۺ‬
‫ھچگۺےکۺابرےۺںیمۺےہۺ(‪…)۷‬زیمشؿۺیکۺفاضتحۺےکۺابرےںیمۺےہۺ(‪…)۸‬داینںیمۺڑگھجےنۺفشولںۺےکےلصیفشفرشؿۺےکوقحؼۺ‬
‫وحض ۺوکرث ۺےکۺ‬
‫یک ۺفشیسپ ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺےہ ۺ(‪…)۹‬لپ ۺرصشط ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺےہ ۺ(‪…)۳۰‬افشتع ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺےہ ۺ(‪ِ …)۳۳‬‬
‫ابرےۺںیمۺےہۺ(‪…)۳۵‬منہجۺیکۺوہانلویکں‪،‬زسشٕاںۺشفرۺشسۺےکۺاسپنۺوھچبٕاںۺےکۺابرےۺںیمۺےہۺ(‪…)۳۱‬تنجۺیکۺدعتشدشفرشسۺ‬
‫یک ۺوتمعنں ۺےکابرےںیم ۺےہسج ۺںیم ۺتنج ۺےکدرفشزفں‪،‬الحمت‪ ،‬ۺدرتخ ۺشفررہنفں ۺےکاسھت ۺاسھت ۺویتنجں ۺےکۺ‬
‫ِا‬
‫ۺزینوحرفُعؿۺشفربسۺےسۺڑبیۺتمعنۺددیش ِرۺشیہٰلۺ‬ ‫ابلس‪،‬وھچبےن‪،‬تختۺفاتجۺشفرشؿۺےکفلتخمۺمسقۺےکاھکونںۺیکۺفاضتحۺےہ‬
‫َ‬
‫رحۺشیہٰلۺیکۺفتعسۺےکۺابرےۺںیمۺےہ۔‬
‫اکایبؿۺےہۺ(‪ِ َ …)۳۴‬‬
‫اَ‪َ ٪‬طا َء اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ سۺےکۺاسھتۺیہۺہیۺاتکبۺمتخۺوہاجےئۺیگ۔‬
‫ظُعپھُىکےجاىےکابیاٌ‬ ‫بابىنبظ‪:4‬‬

‫ٓاپۺےھچیپۺزپھۺےکچۺںیہۺہکۺۺرمدےۺرپسکۺدقرزنعۺیکۺایتخسںۺشفرربےۺاخےمتۺاکوخػۺۺاطریۺوہاتےہۺرھپۺشےسۺربق ۺاکۺ‬
‫شدنریھش‪،‬ڑیکے ۺوکمڑے‪،‬رکنم ۺفریکن ۺیک ۺڑھجک ۺشفر ۺشؿ ۺےک ۺوسشالت ۺیک ۺاکتفیل ۺربدشت ۺرکین ۺزپیت ۺںیہ ۺشفر ۺشرگشس ۺرپ ۺبضغۺ‬
‫ۺذعشبۺربقۺشفرۺشسۺیکۺوہانلویکںۺوکانہۺزپاتےہرگمشؿۺبسۺےسۺڑبھۺرکۺرطخانکۺابںیتۺوجۺشےسۺشیپۺٓاںیئۺیگۺفہۺہیۺںیہ‪:‬ۺ‬
‫وہایگۺوت ِ‬
‫وصرۺوھپانکن‪،‬رشحۺےکۺدؿۺشانھٹ‪،‬ابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺاحرضیۺشفرۺرہوھچیٹۺڑبیۺابتۺےکۺقلعتمۺوپھچۺھچگۺوہان‪،‬شامعؽۺاکۺفزؿۺرکفشےنۺےکۺ‬
‫ےئلۺزیمشؿۺرپۺڑھکشوہان‪،‬لپۺرصشطۺیک‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫حد‬
‫ابریکیۺشفرۺزیتیۺےکۺابفوجدۺشسۺرپۺےسۺزگرانشفرۺرھپۺےلصیفۺےکۺفتقۺشاظتنرۺیکۺفیلکتۺ ِ ھتلتااہکۺوخشۺیتخبۺےصحۺںیمۺٓایتۺےہۺایۺدبیتخب۔ۺہیۺفہۺ‬
‫رکف‬
‫دؼ ۺدؽ ۺےس ۺشامیؿ ۺالٕارھپ ۺشؿ ۺںیم ۺوخب ۺوغرف ۺ‬
‫تبیہ ۺانک ۺشفروخانفک ۺاعمالمت ۺںیہ ۺنج ۺیک ۺےلہپ ۺوتاچہپؿ ۺرکف ۺشفر ۺشؿ ۺرپ ۺےچس ۺشفر ۺ ِ‬
‫ںیمگلۺاجٕا۔‬
‫ی ۺ‬‫متدؽۺفاجؿۺےسۺشؿۺیکۺایتر ۺ‬
‫رکفاتہکۺ ۺ‬
‫ٓ‬
‫اخظتپظکنؼِعایناٌکیوالمت‪:‬‬
‫تم‬
‫ۺیکالع ۺ‬
‫ںںیمۺشسۺیکۺہگجۺانب اپےتۺںیہ‪،‬شس ۺ‬‫ؽیکۺرہگشویئںۺےسۺشامیؿۺالاپےتںیہۺشفرہنۺشےنپۺایسہۺدول ۺ‬
‫شرثکۺولگۺٓارختۺرپۺہنۺوتد ۺ‬
‫ںیم‬
‫ۺومْۺرگامفرسامںیمۺرگیمۺفرسدیۺےسۺےنچبۺیکۺوخبۺوکںیششۺشفرۺایتریۺرکےتںیہۺرگمۺمنہجۺیکۺرگیمۺفرسدیۺےسۺےنچبۺ ۺ‬ ‫ہیۺےہۺہکۺہیۺولگۺ ِ ِ‬
‫ؿ‬
‫یتسسۺاک ۺاکشر ۺرےتہۺںیہ ۺاحالہکنۺمنہجۺںیم ۺالکشمت ۺشفر ۺایتخسںۺیہ ۺایتخسںۺںیہ ۺشفرشرگ ۺشؿ ۺولوگںۺےس ۺٓارختۺےکۺقلعتم ۺوپاھچاجےئ ۺوتزاب ۺ‬
‫ےک‬
‫ےسشرقشر ۺرکںی ۺےگرگم ۺدؽۺرھپۺیھب ۺاغلف ۺرںیہ ۺےگ۔شےس ۺشس ۺاثمؽۺےسۺوھۺہکۺمتۺیسک ۺوکاتبٕاہک ۺاہمترشاھکانزرہ ۺٓاولد ۺوہاکچےہ ۺشس ۺ ۺ‬
‫لمع‬
‫وجشبۺںیمۺفہۺصخشۺےہک‪:‬متۺےنۺچسۺاہکۺےہ‪،‬رگمۺرھپۺیھبۺفہۺاھکےنۺیکۺاجبنۺاہھتۺڑباھےئۺوتۺًانیقیۺشاسیۺصخشۺزابؿۺےسۺشرقشرۺرکےنۺفشالرگمۺ ۺ‬
‫‪٢‬اہلل َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬
‫ےسالٹھجےن ۺفشالےہشفریلمع ۺوطر ۺرپ ۺالٹھجانزابین ۺالٹھجےن ۺےس ۺزایدہ ۺربش ۺےہ۔ ۺانچہچن ۺدحثی ۺاپ ۺک ۺےہ ۺہک رسٰ ہ‬
‫َٯ َس‪٥٠‬ےنشراشدرفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬رفاماتےہ‪:‬دنبہۺریمےابرےںیمۺرُبشۺاتہکےہۺاحالہکنۺشےسۺںیہنۺانہکۺاچےئہۺشفرۺےھجمۺالٹھجاتےہۺاحالہکنۺش ۺ‬
‫ےس‬

‫ح‬
‫رب ۺےھجمۺےلہپۺیکۺرط ۺ‬ ‫ہیۺیھبۺںیہنۺاچےئہۺاھت‪،‬ۺشسۺاکۺربشۺوقؽۺہیۺےہۺہکۺفہۺےہک‪:‬اہلل ِ ِ ح‬
‫اصحۺشفالدےہۺشفرۺشسۺاکےھجمۺالٹھجانہیۺےہہکۺفہۺےہک‪ّ :‬‬
‫(‪) 445‬‬
‫دفابر ۺہہنۺانبےکسۺاگ۔‬

‫ایناٌکیکنؼِعیباـًکیخظابیہے‪:‬‬
‫َ‬
‫ۺقتمۺرُمدفںۺےکۺشےنھٹۺرپ ۺنیقیۺفدصتقیۺیکۺزمکفریۺیکۺفہجۺہیۺےہۺہکۺشسۺاعمَۺںیمۺولگۺشؿۺشُومرۺیکۺاثمولںۺوکۺتہبۺمکۺ‬
‫رفز ا‬
‫ےتھجمسۺںیہ‪،‬ۺشرگۺشاسنؿۺےنۺدیپششئۺےکۺاعمالمتۺہنۺدےھکیۺوہےتشفرشسۺےسۺویںۺاہکاجاتہکۺشکیۺاکررگیۺدنگےۺےفطنۺےسٓادیمۺیکۺرطحۺ‬
‫دنملقعۺ‪،‬اکؾۺرکےنشفرابںیتۺرکےنۺفشالٓادیمۺانباتےہوتۺًانیقیۺشسۺاکۺدؽۺہیۺابتۺامےننۺںیمۺدشدیۺمسقۺیکۺرفنتۺوسحمسۺرکات۔شیسۺفہجۺےسۺہیۺ‬
‫رفامایۺایگ‪:‬‬

‫‪ …445‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب اْلزب‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ٰٗ‪ ٢‬اہلل‪:‬ٯ‪ ٰ٫‬ا‪ٟ‬ذٴ ٱبسأ ا‪ٟ‬د‪ ٙ٠‬ث‪ ٥‬یٌٲسہ‪ ،۱۷۵ /۵ ،‬حسٱث‪۱۳۹۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫(‪… )1‬‬

‫ان ا َنَّا َخل َ ْق ٰن ُه ِم ْن ً ُّ ْط َف ٍة فَاِ َذا ُه َو َد ِص ْؼ ٌم ُّم ِب ْی ٌ‬

‫ن(‪( )۱۱‬پ‪،۵۱‬ٱص‪)۷۷:‬‬ ‫ا َ َو ل َْم َیر ا ل ْ ِان َْس ُ‬
‫َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺایکۺٓادیمۺےنۺہنۺداھکیۺہکۺمہۺےنۺشےسۺاپینۺیکۺوبدنۺےسۺانبایۺیھبجۺفہۺرصحیۺڑگھجشولۺےہ۔‬
‫(‪…)7‬‬

‫ك ً ُْط َف ًّة ِّم ْن َّمن ِ ٍیّ ّیُ ْمن ٰی(‪)۳۱‬ث ُ َّم ك َ‬

‫َان عَل َ َق ًّة فَ َخل َ َق ف ََس ّٰوى(‪)۳۵‬‬ ‫ان ا َ ْن ُّی ْت َر َك ُس ًّدىه(‪)۳۲‬ا َل َْم َی ُ‬ ‫ا َ َی ْح َس ُ‬
‫ب ا ل ْ ِان َْس ُ‬
‫ف ََج َع َل ِم ْن ُه ال ّز َْو َج ْی ِن الذَّ َ‬
‫كر َو ا لْاُنْثٰیه(‪( )۳۱‬پ‪،۵۹‬ا‪ٟ٘‬ٲا‪٣‬ٶ‪ ۱۶:‬تا‪)۱۹‬‬
‫َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ا‬
‫کۺٓادیمۺشسۺڈنمھگۺںیمۺےہۺہکۺٓازشدۺوھچڑۺدایۺاجےئۺاگۺایکۺفہۺشکیۺوبدنۺہنۺاھتۺشسۺینمۺاکۺہکۺرگشیئۺاجےئۺرھپۺوخؿۺیکۺکٹھپۺوہشۺوتۺشسۺےنۺدیپشۺ‬
‫رفامایۺرھپۺکیھٹۺانبایۺوتۺشسۺےسۺدفۺوجڑےۺانبےئۺرمدۺشفرۺوعرت۔‬
‫ٓ‬
‫اخظتپظایناٌمؽبُكکظىےکاـظیقہ‪:‬‬
‫شاسنؿۺیکۺدیپششئۺشفرامسجینۺوصحںۺیکۺشگلۺشگلۺانبفٹۺںیمۺشرگہچۺےبۺامشرۺاجعابئتۺںیہۺرگمۺدفابرہۺۺدیپشۺرکےنۺشفرشاھٹےئۺاجےنۺ‬
‫اکۺلمعۺشؿۺاجعابئتۺںیمۺزمدیۺشاضہف ۺیہۺرکاتےہۺوتۺوجۺصخشۺشؿۺاجعابئتۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکےۺاگفہۺسکۺرطحۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیک ِ‬
‫ۺدقرتۺاکہلمۺ‬
‫َ‬
‫شفرمکۺابلِعہۺاکۺشاکنررکےۺاگ؟ذٰہلششرگۺاہمترششامیؿۺزمکفرۺےہۺوتۺیلہپۺرمہبتۺیکۺدیپششئۺںیمۺوغرۺفرکفۺےکۺذرےعیۺشےسۺوبضمطۺرکفۺویکہکنۺ‬
‫َ ِ‬
‫دفرسی ۺرمہبت ۺیک ۺدیپششئ ۺشیس ۺیک ۺرطح ۺہکلب ۺشس ۺےس ۺیھب ۺزایدہ ۺٓااسؿ ۺےہ ۺشفر ۺشرگ ۺاہمترششامیؿ ۺشس ۺرپ ۺےلہپ ۺیہ ۺوبضمط ۺےہ ۺوتشےنپ ۺدؽۺ‬
‫وکایقتمۺےکۺوہشۺشُڑشدےنیۺفشےلۺانمرظۺشفرۺرطخشتۺےسۺٓااگہۺرکفشفرۺشسۺںیمۺوغرۺفرکفۺرکےتۺروہاتہکۺمتۺشےنپۺدؽۺےسۺھکسۺنیچۺمتخۺ‬
‫ےنےکۺےئلۺوخبۺایترۺوہاجٕا۔‬
‫ںیمشیپۺوہ ۺ‬‫رکدفشفرۺابراگہِۺش ۺ‬
‫یہٰل ۺ‬

‫ظُعپھُىکيےکیشزت‪:‬‬
‫بسۺےسۺےلہپۺشسۺٓافشزۺےکۺابرےۺںیمۺوغرفرکفۺرکفوجۺرُمدفںۺےکۺاکونںۺےسۺرکٹشےئۺیگۺینعیۺوصرۺوھپےنکنۺیکۺدشتۺوجشکیۺ‬
‫ذ‬
‫زربدتسۺ ِ تگھااڑۺوہیگۺسجۺےسۺربقںیۺٹھپۺاجںیئۺیگۺشفررُمدےۺاکیکیۺۺابرہلکنۺٓاںیئۺےگ‪،‬ۺشبۺمتۺشےنپۺابرےۺںیمۺوصترۺرکفہکۺںیمۺربقۺ‬
‫ےسۺلکنۺاکچوہں‪،‬رہچےۺاکرگنۺدبالوہشےہشفررسۺےسۺاپٕاںۺکتۺۺریمشوپرشدبؿۺربقۺیکۺیٹمۺےسٓاولدہۺۺوہایگےہشفرخیچۺیکۺدشتۺیکۺفہجۺ‬
‫ےسۺریحشؿۺفرپاشیؿۺوہرک‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ٓافشزۺیکۺاجبنۺلسلسمۺدھکیۺراہوہںۺشفرولخمؼۺدکیؾۺابرہۺلکنۺٓایئۺےہوجہکۺشکیۺےبملۺرعےصۺےسۺربقۺیکۺالکشمتۺںیمۺرگاتفرۺیھتۺ‬
‫زینسج ۺرجن ۺفمغ ۺںیم ۺ ۺالتبمیھت ۺشفرسج ۺشاجنؾ ۺاکدشت ۺےس ۺشاظتنر ۺرکریہ ۺیھت ۺ ۺشب ۺڈرفوخػ ۺےن ۺشس ۺںیم ۺ ۺشاضہف ۺرکےک ۺشےسۺ‬
‫زمدیرپاشیؿۺرکدایےہ۔‬
‫ٰ‬
‫ظُعکےمتىلقتیًفظامیًباعیتىالی‪:‬‬
‫(‪…)1‬‬
‫ام‬ ‫الس ٰم ٰو ِت َو َم ْن فِی ا لْا َْر ِض اِ لَّا َم ْن َشآ َء ّٰ ُ ه‬
‫ال‪-‬ث ُ َّم نُ ِف َخ ِف ْی ِه ا ُ ْخ ٰرى فَاِ َذا ُه ْم ِق َی ٌ‬ ‫ِق َم ْن فِی َّ‬ ‫َو نُ ِف َخ فِی ُّ‬
‫الص ْو ِر ف ََصع َ‬
‫ن(‪( )۲۵‬پ‪،۵۴‬ا‪ٟ‬ز‪٣‬ز‪)۶۸:‬‬ ‫ّیَ ٌْ ُظ ُر ْو َ‬
‫اہللاچےہۺرھپۺفہۺدفابرہۺ‬
‫ےئاگۺوتۺےبۺوہشۺوہاجںیئۺےگۺےنتجۺٓاامسونںۺںیمۺںیہۺشفرۺےنتجۺزنیمۺںیمۺرگمۺےسج ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺوصر ۺ‬
‫ۺوھپاکناج ۺ‬
‫ےئاگۺیھبجۺفہۺدےتھکیۺوہےئۺڑھکےۺوہاجںیئۺےگ۔‬
‫وھپاکنۺاج ۺ‬
‫(‪…)7‬‬

‫ك َی ْو َم ٕى ٍذ ّی َْو ٌم َع ِس ْی ٌر(‪)۱‬عَلَی الْ ٰك ِف ِر ْی َن غَ ْی ُر ی َ ِس ْی ٍ‬

‫ر(‪( )۹۹‬پ‪،۵۹‬ا‪ٍ ٤ٟ‬سثز‪ ۸:‬تا‪)۳۰‬‬ ‫فَاِ َذا نُ ِق َر فِی ال َّناق ُْو ِر(‪)۵‬ف َٰذلِ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬رھپۺبجۺوصرۺوھپاکنۺاجےئۺاگۺوتۺفہۺدؿۺرکّشۺ(تخس)ۺدؿۺےہاکرففںۺرپۺٓااسؿۺںیہن۔‬
‫(‪…)3‬‬
‫َو َیق ُْول ُْو َن َمت ٰی ٰهذَ ا ال َْو ْع ُد اِ ْن ُك ْن ُؾ ْم ٰص ِد ِق ْی َن(‪َ )۲۵‬ما َی ٌْ ُظ ُر ْو َن اِ لَّا َص ْی َح ًّة َّوا ِح َدةًّ تَاْ ُخذُ ُه ْم َو ُه ْم َی ِذ ِّص ُم ْو َن(‪)۲۱‬‬
‫فَل َا ی َ ْس َت ِط ْی ُع ْو َن ت َ ْو ِص َی ًّة َّو لَا ۤٗ اِلٰۤٗی ا َ ْه ِل ِه ْم َی ْر ِج ُع ْو َنَ۠(‪َ )۸۹‬و نُ ِف َخ فِی ُّ‬
‫الص ْو ِر فَاِ َذا ُه ْم ِّم َن ا لْا َْج َد ِ‬
‫اث اِلٰی َر ِ ّب ِه ْم‬
‫ن بَ َع َؿ َنا ِم ْن َّم ْرقَ ِدنَاﱃ ٰهذَ ا‬ ‫َی ْن ِسل ُْو َن(‪)۸۹‬قَا ل ُْوا ٰی َو ْیل َ َنا َم ٌۢ ْ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفر ۺےتہک ۺںیہ ۺبک ۺٓاےئ ۺاگ ۺہی ۺفدعہ ۺشرگ ۺمت ۺےچس ۺوہ ۺرشہ ۺںیہن ۺدےتھکی ۺرگم ۺشکی ۺخیچ ۺیک ۺہک ۺشںیھن ۺٓاےل ۺیگ ۺبج ۺفہ ۺداین ۺےکۺ‬
‫ڑگھجےۺںیمۺ ےسنھۺوہںۺےگۺوتۺہنۺفتیصۺرکۺںیکسۺےگۺشفرۺہنۺشےنپۺرھگۺٹلپۺرکۺاجںیئۺےگۺشفرۺوھپاکنۺاجےئۺاگۺوصرۺیھبجۺفہۺربقفںۺےسۺشےنپۺ‬
‫ےساگجۺدایۺ‬
‫ےنںیمہۺوسےتۺ ۺ‬
‫یبسکۺ ۺ‬
‫ںیہکےگۺاہےئۺامہریۺرخش ۺ‬
‫ےتںیلچۺےگۺ ۺ‬
‫بیکۺرطػۺدفڑ ۺ‬
‫ر ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫الر ْح ٰم ُن َو َص َد َق ال ُْم ْر َسل ُْو َ‬

‫ن(‪( )۸۴‬پ‪،۵۱‬ٱص‪ ۴۸:‬تا‪)۵۵‬‬ ‫َما َوعَ َد َّ‬
‫ہیۺےہۺفہۺسجۺاکۺرنٰمحۺےنۺفدعہۺدایۺاھتۺشفرۺروسولںۺےنۺقحۺرفامای۔‬
‫شرگرمدےوکرص ۺػ ۺشیس ۺتبیہ ۺانک ۺٓافشز ۺاک ۺاسانم ۺرکانوہات ۺوتیھب ۺٓارخت ۺیک ۺایتری ۺےک ۺےئل ۺیہی ۺٓافشز ۺاکیف ۺیھت ۺویکہکن ۺہی ۺشکی ۺشیسیۺ‬

‫ٓافشزشفرخیچ ۺوہیگ ۺسج ۺےس ۺامتؾ ۺزنیم ۺفٓاامسؿ ۺفشےل ۺےب ۺوہش ۺوہاجںیئ ۺےگ ۺینعی ۺرماجںیئ ۺےگ ۺوسشےئ ۺدنچرفوتشں ۺےکںیہنج ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺزدنہۺ‬
‫مححس‬
‫ۺصرۺوھپےنکنفشالرفہتش ۺلگبۺہنمۺںیمۺ‬ ‫رےھکاگ۔ۺشیسۺفہجۺےسیبنّۺشرکؾ‪،‬ۺون ِرۺ ّ مۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنشراشدرفامای‪:‬ںیمۺےسیکۺوخشۺروہںۺہک ُ و‬
‫(‪) 446‬‬
‫ےلاکچۺےہۺ‪،‬شےنپۺرسۺوکۺاکھجۺاکچےہشفراکؿۺاگلرکشسۺابتۺاکۺشاظتنررکراہےہہکۺبکۺشےسمکحۺوہشفرفہۺوصرۺوھپےکن۔‬
‫ُظُعکیاہے؟‬ ‫َ‬
‫ۺساناقُم ِئ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َ َِ ٟ‬ارف ۺرفامےت ۺںیہ‪:‬وصر ۺشکی ۺگنیس ۺےہشفررضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانشرسشل ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺلگب ۺاجبےن ۺفشےل ۺیکۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رطحۺشانپۺہنمۺشسۺرپۺرےھکۺوہےئۺںیہ‪،‬ۺشسۺگنیسۺےکرِسےۺیکۺوگالیئۺزنیمۺفٓاامسؿۺیکۺوچڑشیئۺےکۺربشربےہۺشؿۺیکۺاگنںیہۺۺرعشۺرپیمجۺوہیئۺںیہۺشفرۺ‬
‫شسۺشاظتنرۺںیمۺںیہۺہکۺبکۺمکحۺےلمۺشفرفہۺالہپۺوصرۺوھپںیکنۺشفربجۺالہپوصرۺوھپںیکنۺےگۺوتزنیمۺفٓاامسؿۺیکۺرہۺولخمؼۺےبۺوہشۺوہاجےئۺیگۺینعیۺ‬
‫دشدیۺربھگشٹۺیکۺفہجۺےسۺرہۺاجدنشررَماجےئۺاگ۔‬
‫ظُعپھُىکےجاىےکےبىزکٌُؽىزہعہےگا؟‬
‫وصر ۺوھپےکناجےن ۺےک ۺدعباہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکمکح ۺےس ۺرضحت ۺربجشل‪،‬رضحت ۺاکیمل‪ ،‬ۺرضحت ۺشرسشل ۺشفر ۺرضحت ۺزعرشل ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪٥‬‬

‫ےلہپسان ۺربجشل ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺیک ۺرفح ۺضبق ۺرکںیۺ‬

‫ِّ ُّ‬ ‫ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےک ۺمکح ۺےس ۺرضحت ۺزعرشل ۺینعی ۺکلم ۺشوملت ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬‬ ‫ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺزدنہۺرںیہۺےگرھپاہلل‬
‫ۺسانۺشرسشلۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیک‪،‬شسۺےکۺدعباہلل ًَز َٯ َج‪ّ ُ ِ ّ ١‬‬
‫سانزعرشلۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺوکۺرمےنۺاکۺمکحۺرفامےئاگۺوتفہۺ‬ ‫ےگرھپساناکیملۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺشفررھپ ّ ِ ُ ّ‬
‫ِّ ُّ‬

‫یھبۺرمۺاجںیئۺےگ‪،‬یلہپۺرمہبتۺوصرۺوھپےنکےس‪40‬اسؽۺکتۺولخمؼۺشیسۺاحتلۺںیمۺرےہۺیگۺرھپۺاہلل ًَز َٯ َج‪ّ ُ ِ ّ ١‬‬

‫سانۺشرسشلۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺوکۺزدنہۺ‬
‫ۺاگےسجرقٓاؿۺدیجمۺےنۺۺویںۺایبؿۺرفامایۺےہ‪:‬‬
‫ِ‬ ‫رکےکدفابرہۺوصرۺوھپےنکنۺاکۺمکحۺشراشدرفامےئۺ‬

‫‪ …446‬ا‪ٟ‬شنن ال‪ٜ‬برٴ ‪٨٠ٟ‬شائی‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪ ،‬سٰرٵ ٰا‪٤ً ٢‬زا‪ ،۱۳۶/۶ ،٪‬حسٱث‪۳۳۰۸۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ن(‪( )۲۵‬پ‪،۵۴‬ا‪ٟ‬ز‪٣‬ز‪)۶۸:‬‬
‫ُ‬ ‫ث ُ َّم نُ ِف َخ ِف ْی ِه ا ُ ْخ ٰرى فَاِ َذا ُه ْم ِق َی ٌ‬
‫ام َّی ٌْ ُظر ْو َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺرھپۺفہۺدفابرۺوھپاکنۺاجےئۺاگۺیھبجۺفہۺدےتھکیۺوہےئۺڑھکےۺوہۺاجںیئۺےگ۔‬
‫ینعیۺفہۺشےنپۺاپٕاںۺرپۺڑھکےۺوہرکۺدھکیۺںیلۺےگۺہکۺشںیہنۺدفابرہۺزدنہۺرکدایایگےہ۔وضحرۺیبنّۺرکمیۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺ‬
‫شراشدرفامایےہ‪:‬بجۺےھجمۺوعبمثۺرفامایایگوترضحتۺشرسشلۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺوکۺیھبۺامومرۺرکۺدایۺایگۺشبۺۺفہۺشانپۺہنمۺوصرۺےسۺاگلےئوہےئۺںیہۺ‬
‫ہکبجۺشکیۺدقؾۺٓاےگراھکوہشۺےہشفرۺدفرسشےھچیپۺشفرۺشسۺشاظتنرۺںیمۺںیہۺہکۺبکۺوصرۺوھپےکنۺاجےنۺاکۺمکحۺوہاتےہ‪،‬ونس!شسۺوھپکنۺےسۺ‬
‫(‪) 447‬‬
‫ڈرےتۺروہ۔‬

‫سىیاِیباسشاہَُکاحال‪:‬‬
‫شب ۺمت ۺدفابرہ ۺزدنہ ۺےئک ۺاجےن ۺرپولخمؼ ۺیک ۺذتل ۺفروسشیئ ۺشفرےب ۺیسب ۺاک ۺوصتر ۺابدنوھہک ۺشس ۺڑکک ۺےس ۺےنتک ۺوخػ ۺزَ دہ ۺوہںۺ‬
‫ےگشفرشس ۺشاظتنرںیم ۺوہں ۺ ۺےگہک ۺشؿ ۺےکقح ۺںیم ۺاعسدت ۺدنمی ۺاکہلصیف ۺوہاتےہای ۺدبیتخب ۺاک‪ ،‬ۺرھپ ۺہی ۺوصتر ۺرکفہک ۺمت ۺیھب ۺشؿ ۺیک ۺرطحۺ‬
‫ےک‬
‫امویس ۺشفرریحشؿ ۺفرپاشیؿ ۺوہہکلب ۺشرگ ۺداین ۺںیم ۺاہمترشامشر ۺامدلشر ۺشفر ۺوخش ۺاحؽ ۺولوگں ۺںیم ۺےہوتاید ۺروھکہک ۺایقتم ۺےک ۺدؿ ۺزنیم ۺ ۺ‬
‫َ‬
‫ابداشوہںۺیکۺاحتلۺامتؾۺولخمؼۺےسۺزایدہۺرخشبۺف َذ ْس َتہۺوہیگ‪،‬ہیۺشسۺدقرۺۺوھچےٹشفرریقحۺوہںۺےگہکۺولگۺشںیہنۺۺویچیٹنۺیکۺرطحۺاپٕاںۺ‬
‫ےس َ َ‬
‫ۺسَمۺرکۺرھکۺدںیۺےگ‪،‬ۺشسۺفتقۺیلگنجۺاجونرولگنجںۺشفرۺاہپڑفںۺےسۺلکنۺٓاںیئۺےگ‪،‬ۺشؿۺےکۺرسےکھجۺوہںۺےگشفرۺولخمؼۺںیمۺویںۺلمۺ‬
‫اجںیئۺےگۺہکۺشکیۺدفرسےۺےسۺفتشحۺدفرۺوہیکچۺۺوہیگۺشرگہچۺایقتمۺےکۺدؿۺشؿۺاجونرفںۺیکۺوکیئۺشتیمہۺہنۺوہیگۺہکۺشؿۺےسۺوکیئۺانگہۺ‬
‫وہشےہ ۺہن ۺوکیئ ۺاطخرسزَ درگم ۺرھپ ۺیھب ۺوصر ۺوھپےنکن ۺیک ۺوہانلیک ۺشفرٓافشز ۺیک ۺدشت ۺےس ۺشھٹ ۺڑھکے ۺوہں ۺےگ ۺشفرولخمؼ ۺےس ۺدفر ۺاھبےنگۺ‬
‫رفامؿابریۺاعتٰیلۺےہ‪:‬‬
‫شفردبےنکاکۺابلکلۺایخؽۺہنۺرکںیۺےگۺ۔ ِ ۺ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺبجۺفیشحۺاجونرۺعمجۺےئکۺاجںیئ۔‬ ‫َ‬ ‫َو اِ َذا ال ُْو ُح ْو ُش ُح ِشر ْ‬
‫تﭪ(‪( )۸‬پ‪،۱۰‬ا‪ٟ‬ت‪ٰٜ‬ٱز‪)۵:‬‬

‫رھپرمدفد ۺاطیشؿ ۺشینپ ۺرسیشک ۺشفرانرفامین ۺےک ۺابفوجد ۺٓاںیئ ۺےگشفرابراگہِۺشیہٰل ۺںیم ۺیشیپ ۺیک ۺتبیہ ۺےس ۺاکےتپن ۺوہےئ ۺرس ۺاکھجںیلۺ‬
‫ؿیکۺدصتقیۺوہۺاجےئۺیگ‪:‬‬
‫ٰیلےکۺشسۺرفام ۺ‬
‫ۺربۺاعت ۺ‬
‫ےگ۔شسۺفتق ّ‬
‫ك لَ َن ْح ُش َرً َّ ُه ْم َو َّ‬
‫الش ٰي ِط ْی َن ث ُ َّم‬ ‫ف ََو َر ِب ّ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺوتۺاہمترےۺربۺیکۺمسقۺمہۺشںیہنۺشفر‬

‫‪٣‬دتصا‬
‫ً‬ ‫‪ٛ …447‬تاب ا‪ٌٟ‬و‪٤‬ٶ ْلبی ا‪ٟ‬ظٲذ اْلػب‪٬‬انی‪ ،‬باب ػٔٶ اِسآٲ‪ ،١‬ؾ ‪ ،۳۴۴‬حسٱث‪،۱۹۵ :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫لَ ُن ْخ ِضرً َّ ُه ْم َح ْو َل َج َه َّن َم ِ‬

‫ج ِؿ ًّّیا(‪( )۲۵‬پ‪٣،۳۶‬زٱ‪)۶۸:٥‬‬
‫َ‬
‫ںیےگۺونٹھگںۺےکۺلبۺرگے۔‬
‫اطیشونںۺبسۺوکۺریھگۺالںیئۺےگۺشفرۺشںیھنۺدفزخۺےکۺٓاسۺاپسۺاحرضۺرک ۺ‬
‫شبۺوخدۺیہۺوغرۺرکولۺہکۺفاہںۺاہمتریۺشفراہمترےۺدؽۺیکۺایکۺاحتلۺوہیگ۔‬
‫میزاٌحصظاِعاہلمحصظ‬
‫ِ‬ ‫بابىنبظ‪:2‬‬
‫ۺدیمشؿ ۺرشح ۺیکۺ‬
‫ِ‬ ‫شب ۺہی ۺوصتر ۺابدنوھہک ۺولخمؼ ۺوک ۺربقفں ۺےس ۺاکنےنل ۺےک ۺدعب ۺسک ۺرطح ۺاپ ے ۺاپٕاں ۺ‪،‬اپ ے ۺمسج ۺشفرریغب ۺہنتخ ۺےک‬
‫ےک‬
‫اجبنۺالایاجےئۺاگسجۺیکۺزنیمۺرفنشۺشفرشیسیۺومہشروہیگۺہکۺںیہکۺےسیھبۺشفیچنۺیچینۺہنۺوہیگ‪ ،‬ہنۺشسۺرپۺوکیئۺہلیٹۺوہاگہکۺشاسنؿۺشسۺ ۺ‬
‫لکل‬
‫ےھچیپۺپھچۺےکسۺشفرہنۺیہۺوکیئۺڑگاھۺوہاگہکۺشسۺںیمۺشرتۺرکۺرظنفںۺےسۺچبۺےکسۺہکلب ۺہیۺوتشکیۺشاسیالیھپۺوہشدیمشؿۺےہۺسجۺیکۺحطسۺاب ۺ‬
‫ربشربےہشفرولوگںۺوکۺاہیںۺرگفہۺیکۺوصرتۺںیمۺالایۺاجےئۺاگ‪،‬اپکۺےہۺفہۺذشتۺوجۺزنیمۺےکوگےشوگےشےسامتؾۺولخمؼۺوکۺاہیںۺعمجۺ‬
‫رکے ۺیگ ۺویکہکن ۺےلہپ ۺوصر ۺےک ۺدعب ۺدفرسش ۺوصر ۺوھپےتکن ۺیہ ۺشؿ ۺوک ۺاہاکن ۺاجےنےگل ۺاگہی ۺدؽ ۺشیس ۺاقلب ۺںیہ ۺہک ۺشس ۺدؿ ۺوخب ۺدڑھںیک ۺشفرۺ‬
‫ھٹہنۺںیکس۔‬
‫القئںیہۺہکۺشسۺدؿۺش ۺ‬
‫یس ۺ‬‫ٓاںیھکنۺش ۺ‬
‫رفا َء َ‪ ٛ‬ہرق َ‬
‫ؾ ا‪٨ٟ‬ق َی ‪َٟ‬ٲ َص‬ ‫اض ًَلی اَرقُ بَٲ َـا َء ًَ َ‬ ‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدرفامای‪:‬ٱہح َ ہ‬
‫رش ا‪ ٨ٟ‬ہ‬ ‫وضحراسیقۺوکرث‪،‬ۺاشعفۺرشحم َػلی ا ہ‬
‫ٓ َٲ َ‪٬‬ا َ‪َْ ٥ٌَ ٠ٌ٣‬لَ َح ُسۺینعیۺولگۺایقتمۺےکۺدؿۺشسۺدیفسزنیمۺںیمۺعمجۺےئکۺاجںیئۺےگۺوجۺدیمےۺیکۺرفیٹۺیکۺرطحۺےہۺسجۺںیمۺیسکۺےکۺےئلۺوکیئۺٓاڑۺہنۺ‬
‫(‪) 448‬‬
‫وہیگ۔‬
‫رشفی ۺرفامےت ۺںیہ‪َ ًَ ’’:‬رفا َء‘‘اک ۺبلطم ۺےب ۺدشغ ۺاصػ ۺرھتسی ۺزنیم ۺےہشفر’’اَ‪٨ٟ‬ق ٍَی‘‘فہ ۺٓااٹےہ ۺسج ۺںیم ۺاکلھچ ۺشفروھبیسۺ‬
‫اشلمۺہن ۺوہہکبجۺ’’‪َٟ‬ٲ َص ٓ َٲ َ‪٬‬ا َ‪ ‘‘٥ٌَ ٠ٌ٣‬اکۺبلطم ۺےہۺہکۺفاہںۺوکیئۺشیسیۺٓاڑہنۺوہیگ ۺوجۺاپھچےکس‪،‬ۺہن ۺوکیئۺوھچیٹۺڑبی ۺزیچۺوہیگۺوجرظنۺوکۺ‬
‫رفکۺےکس۔‬
‫میزاٌمحصظاِعسىیاِیؽمیًمیٍفظق‪:‬‬
‫ِ‬ ‫َ‬
‫ۺرفامؿۺابریۺاعتٰیلۺےہ‪:‬‬
‫ہیۺایخؽ َۺمۺرکانۺہکۺرشحۺیکۺزنیمۺداینیکۺزنیمۺیکۺرطحۺوہیگۺ‪،‬رصػۺانؾۺشکیۺےہربشربیۺوکیئۺںیہنۺ۔انچہچن ِ‬

‫‪ …448‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬زٗا‪ ،ٚ‬باب ی٘بف اہلل اْلرق‪ ،۵۵۵/۴ ،‬حسٱث‪۶۵۵۳:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫الس ٰم ٰو ُ‬
‫ت (پ‪،۳۱‬ابزا‪٫‬ٲ‪)۴۸:٥‬‬ ‫َی ْو َم ت ُ َب َّد ُل ا لْا َْر ُ‬
‫ض غَ ْی َر ا لْا َْر ِض َو َّ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬سجۺدؿۺدبؽۺدیۺاج ۺ‬
‫ےئیگۺزنیمۺشسۺزنیمۺےکۺوسشۺشفرۺٓاامسؿ۔‬
‫ۺسانًبساہللنب ۺ ۺابعس ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬ا ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺاعؾ ۺزنیم ۺےک ۺاقمےلبںیم ۺرشح ۺیک ۺزنیم ۺرپ ۺھچک ۺزیچںیۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫زایدہۺوہںۺیگۺشفرھچکۺمک‪،‬درتخ‪،‬ۺاہپڑ‪،‬ۺفشدایںۺرہزیچۺاغبئۺوہیگۺشےسۺۺابزشرںیمۺےنلمۺفشیلۺاھکولںۺیکۺۺرطحۺچنیھکۺرکۺڑبشرکۺدایۺاجےئۺ‬
‫اگ‪،‬زنیم ۺاچدنی ۺیک ۺرطح ۺدیفس ۺوہیگ ۺہک ۺہن ۺیھبک ۺیسک ۺاک ۺ ۺوخؿ ۺاہب ۺہن ۺوکیئ ۺانگہ ۺوہششفر ۺٓاامسونں ۺےس ۺوسرج ۺاچدن ۺاتسرے ۺبس ۺاغبئۺ‬
‫وہںۺےگ۔‬
‫ٓ‬
‫اسناٌپھٹجائےگا‪:‬‬
‫وصتررکفہک ۺبج ۺامتؾ ۺولخمؼ ۺشس ۺزنیم ۺرپ ۺعمجۺ‬
‫شے ۺزمکفرفانوتشں ۺدنبف!ذرشمت ۺایقتم ۺےک ۺدؿ ۺیک ۺوہانلیک ۺشفریتخس ۺاک ۺ ُ‬
‫وہیگۺشفررسفںۺرپۺےساتسرےڑھجےکچۺوہںۺےگاچدنۺفوسرجۺیکۺرفینشۺدممہۺزپیکچۺوہیگ‪،‬ۺزنیمۺاچدنۺوسرجۺےک ُۺُگۺوہےنۺ‬
‫یکۺفہجۺےسۺاترکیۺوہیگۺشیسۺدفرشؿۺٓاامسؿۺوھگو اگشفرۺٹھپۺاجےئۺاگ احالہکنۺشسۺیکۺیتخسۺشفرۺوماٹیئ‪500‬اسؽۺیکۺاسمتفۺ‬
‫ےک ۺربشرب ۺےہشفررفےتش ۺشس ۺےک ۺرہرہوگےشںیم ۺوموجد ۺںیہ‪ ،‬اہےئ! ۺٓاامسؿ ۺےنٹھپ ۺیک ۺفہ ۺوہانلک ۺٓافشز ۺوجریمے ۺاکونںۺ‬
‫ےسرکٹشےئیگ‪،‬اہےئ!شسۺدؿ ۺیکۺ َدتشہ ۺسجۺںیم ۺٓاامسؿ ۺشینپ ۺوبضمیطۺشفریتخسۺےکابفوجدٹھپ ۺاجےئاگشفرشسۺاچدنی ۺیکۺ‬
‫ھنیۺ‬
‫رطح ۺہہب ۺاجےئ ۺاگوجاتابن ۺےکاسھت ۺلھگپ ۺرک ۺرسخ ۺزردی ۺاملئ ۺوہاجیت ۺےہ۔شرض ۺٓاامسؿ ۺلھگپ ۺےئگ ۺوہں ۺ ۺےگ‪،‬اہپڑ ُد ّ‬
‫وہیئ ۺرنیگن ۺرفیئ ۺ ۺیک ۺرطح ۺوہں ۺےگہکبج ۺولگ ۺاپ ے ۺدبؿ ۺ‪،‬اپ ے ۺاپٕاں ۺویں ۺدیپؽ ۺلچ ۺرےہوہں ۺ ۺےگ ۺہک ۺےلیھپ ۺوہےئۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬ےکوبحمب‪،‬دشانےئویغب َػلی ا ہ‬ ‫وگنتپں(رپفشونں) ۺیک ۺرطح ۺٓاسپ ۺںیم ۺرکٹشںیئ ۺےگ۔انچہچناہلل‬
‫َٯ َس‪٥٠‬ےنشراشدرفامای‪:‬ولوگںۺوکاپ ےاپٕاں‪،‬اپ ےۺدبؿۺشفرےبہنتخۺےکشاھٹایاجےئاگہنیسپۺاکونںۺیک َۺلوۺکتۺچنہپۺرکشؿۺیکۺاگلؾۺنبۺ‬
‫َ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬
‫ہ‬ ‫ا‬ ‫ی‬‫ل‬‫ػ‬‫َ‬ ‫اہلل‬‫‪٢‬‬‫َ‬ ‫ٱارسٰ‬‫‪:‬‬‫یک‬‫ۺ‬ ‫رعض‬‫ۺ‬ ‫ےن‬‫ا‬‫ہ‬‫َ‬ ‫‪٨‬‬‫ً‬‫َ‬ ‫ی‬‫ل‬‫ا‬‫ٌ‬ ‫َ‬
‫ت‬ ‫ہلل‬‫ا‬ ‫َی‬
‫َ َ َ ہ َ‬‫ض‬ ‫ر‬‫ہ‬‫د‬‫وَس‬
‫ْ‬ ‫ت‬
‫ا‬ ‫اجےئاگ‪،‬ہی ۺنس ۺرک ۺ ُش ّؾ ۺشلم وونینم ۺرضحت ۺ ّ ِ َ ّ‬
‫سُ‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬ ‫ًَز َٯ َج‪١‬ےکایپرےبیبح‪ ِ ،‬ح ْ ِ ح‬

‫حۺبیبلۺ َػلی ا ہ‬ ‫َٯ َس‪!٥٠‬اہےئرخشیب!ایکۺولگۺشکیۺدفرسےۺوکۺدںیھکیۺےگ؟ اہلل‬
‫َٯ َس‪٥٠‬ےنشراشدرفامای‪ :‬ولوگںۺوکۺشسۺابتۺیکۺرپفشۺہنۺوہیگ‪،‬ۺرھپۺہیۺٓاِتیۺابمرہکۺالتفتۺرفامیئ‪:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ئ ِّم ٌْ ُه ْم َی ْو َم ٕى ٍذ َشا ْ ٌن ُّی ْغ ِن ْی ِ‬

‫هه(‪( )۳۱‬پ‪ً،۱۰‬بص‪)۱۷:‬‬ ‫لِك ُ ِ ّل ْ‬
‫ام ِر ٍ‬
‫(‪) 449‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شؿۺںیمۺےسۺرہۺشکیۺوکۺشسۺدؿۺش ۺ‬
‫کیرکفۺےہۺہکۺفیہۺشےسۺسبۺےہ۔‬
‫َ‬
‫فہۺدؿۺسکۺدقرنھٹۺشفرۺدوششرۺوہاگہکۺولوگںۺےک ِ ْ‬
‫ۺسۺےلھکۺوہںۺےگرگمشسۺابتۺےسۺےبۺرپفشۺوہںۺےگ ۺہکۺشکیۺدفرسےۺ‬
‫وکدںیھکیۺشفرشسۺرطػۺوتہجۺرکںیۺشفرۺےبۺرپفشۺویکںۺہنۺوہںۺہکۺھچکۺشےنپۺٹیپۺےکۺلَبۺںیلچۺےگۺشفرھچکۺہنمۺےکلَب‪،‬شؿۺںیمۺاطتقۺیہۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺرمفیۺےہہکۺوضح ۺریبنّۺرکمی َػلی ا ہ‬
‫ۺسانۺشوبرہری ۺہ َرض ََی ا ہ‬
‫ںیکۺاجبنۺوتہجۺرکںیۺ۔انچہچنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫یگہکۺدفرسف ۺ‬
‫ہنۺوہ ۺ‬
‫َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪ :‬ۺربف ِز ۺایقتمۺولوگںۺوک ۺنیتۺشدنشزۺںیم ۺعمجۺایکاجےئۺاگوسشر‪،‬دیپؽۺشفرہنمۺےکۺلَبۺےنلچ ۺفشےل۔ۺشکی ۺصخشۺےنۺ‬
‫رعضۺیک‪:‬ٱارسٰ َ‪٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬ہنمۺےکۺلَبۺسکۺرطحۺںیلچۺےگ؟شۺ راشدرفامای‪:‬وجذشتۺشںیہنۺدقومںۺےکۺلَبۺالچیتکسۺ‬
‫(‪) 450‬‬
‫ےنرپۺیھبۺاقدرۺےہ۔‬
‫ےکلبۺالچ ۺ‬
‫ےہۺفہۺشںیہنۺہنمۺ ۺ‬
‫شاسنؿ ۺرطفی ۺوطررپ ۺرہشسۺابتۺےس ۺشاکنررکۺاتھٹیبےہسجۺےس ۺامونسۺہنۺوہشرگشاسنؿ ۺاسپن ۺوکۺٹیپ ۺےکۺلَبۺزیتیۺےسۺ‬
‫راتگنیوہشہن ۺداتھکیوتہہک ۺاتھٹیبہک ۺاپٕا ۺں ۺےک ۺریغب ۺانلچ ۺنکمم ۺیہ ۺںیہن ۺشفرشرگ ۺاپٕاں ۺےس ۺانلچ ۺہن ۺداھکی ۺوہات ۺوت شۺ ےسیھب ۺاننکمم ۺاماتنذٰہلشایقتمۺ‬
‫ےکوجاعمالمت ۺداینفی ۺاعمالمتۺےک ۺالخػ ۺرظن ۺٓاںیئ ۺمت ۺشؿ ۺاکۺشاکنر ۺتم ۺرکدانی ۺویکہکن ۺوجداینفی ۺاعمالمت ۺاہمتری ۺرظنےسںیہنۺ‬
‫زگرےشرگۺمتۺرپشیپۺےئکاجںیئۺوتمتۺشؿۺاکیھبۺشاکنرۺرکۺوھٹیبےگ‪،‬ۺسبۺمتۺشےنپدؽۺںیمۺہیۺوصترامجٕاہکۺںیمۺربف ِزایقتمۺاپ ےدبؿ‪،‬ذلیلۺ‬
‫ُفروسش‪،‬ریحشؿۺفرپاشیؿۺشسۺشاظتنرۺںیمۺڑھکشۺوہںۺہکۺشبۺریمےابرےںیمۺۺوخشۺیتخبۺاکۺہلصیفۺانسایاجاتےہۺایۺدبیتخبۺاکۺشفرمتۺشسۺاحتلۺوکۺ‬
‫ہکنہیۺڑب ۺشنیگنسۺاعمہلمۺےہ۔‬
‫تہبۺڑبشۺاجونۺویک ۺ‬
‫رفاہلل)‬
‫اَس َتِ َ ہ‬ ‫(تہٰب ہٰاالَ َی اہلل‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَلی ہ‪َ ٣‬ح‪٤‬س)‬
‫َػلی ا ہ‬ ‫( َػ‪ٰ٠‬ا ًَل َی ا‪َ ٟ‬حبَٲب‬

‫‪ …449‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪،۱۴/۵۴،‬حسٱث‪ …… ۹۳:‬ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪،‬تٔشیر سٰرٵ ًبص ٯتٰلی‪،۱۵۴/۱،‬حسٱث‪۱۹۵۱:‬‬

‫‪ …450‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪ ،‬باب ٯ‪ ٩٣‬سٰرٵ بىی اِسائٲ‪ ،۹۶/۵ ،١‬حسٱث‪،۱۳۵۱:‬بت٘س‪ ٦‬ٯتارخ‬
‫‪٣‬ش‪٨‬س ابی زاٯز ا‪ٟ‬لٲا‪ٟ‬سی‪ ،‬ؾ‪ ،۱۱۴‬حسٱث‪۵۵۶۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫میزاٌمحصظمیٍپسیيےکیکیفیت‬ ‫بابىنبظ‪:3‬‬
‫ۺدیمشؿۺرشحمۺںیمۺاسوتںۺٓاامسونںۺشفرۺاسوتںۺز ںونںۺیکۺولخمؼۺرفےتش‪،‬ۺنجۺ‪،‬‬
‫ولوگںۺےکۺوجہؾۺشفرۺشامتجعۺےکۺابرےۺںیمۺوسوچۺہک ِ‬
‫ب‬
‫شاسنؿۺشفرۺاطیشؿ‪،‬ۺفیشحۺاجونر‪،‬ۺدردنےۺشفرۺرپدنےۺبسۺعمجۺوہںۺےگۺشؿۺرپۺوسرجۺےکمچۺاگۺشفرۺشسۺیکۺرگیمۺدینگۺوہیگۺشفرۺسجۺرطحۺش ۺ‬
‫ےک‬
‫ۺربۺشاعلنیملۺ ۺ‬
‫ںیکۺدقمشرۺرقبیۺرکۺدایۺاجےئۺاگۺشفرۺزنیمۺرپ ّ‬
‫ںرپۺدفۺامکون ۺ‬
‫شسۺاکۺاعمہلمۺاکلہۺےہۺشاسیۺںیہنۺرےہۺاگ۔ۺرھپۺشےسۺولخمؼۺےکۺرسف ۺ‬
‫رعشۺےکۺاسےئۺےکۺوسشۺوکیئۺاسہیۺہنۺوہاگۺشفرۺشسۺےسۺیھبۺرصػۺرقمنیبۺیہۺاسہیۺاحلصۺرکںیکسۺےگذہلشۺھچکۺولگۺرعشۺےکۺاسےئۺ‬
‫ےس‬
‫ںیمۺوہںۺےگۺہکبجۺضعبۺوسرجۺیکۺیتلیھپۺدوھپۺیکۺرگیمۺںیمۺوہںۺےگ‪،‬ۺشسۺیکۺدشتۺشںیہنۺالجۺریہۺوہۺیگ‪،‬ۺشسۺیکۺدشدیۺشپتۺیکۺفہجۺ ۺ‬
‫ھت‬ ‫شؿۺاکۺدردۺفمغۺڑبھۺاجےئۺاگ‪،‬ۺرھپ ِ‬
‫ۺرثکتۺوجہؾۺشفرۺاپٕاںۺرپۺاپٕاںۺٓاےنۺیکۺفہجۺےسۺشکیۺدفرسےۺوکۺدےکھۺدںیۺےگشفرۺشسۺےکۺاسھتۺاس ۺ‬
‫دشدیۺرشدنمیگ‪،‬ۺدبانیمۺفۺروسشیئۺاکۺوخػ‪،‬ۺٓاامسونںۺےکۺامکل َج‪َ ١‬ج ََل‪ٟ‬ہہۺیکۺابراگہۺںیمۺیشیپۺےکۺفتقۺذتلۺاکۺاسانمۺیھبۺدشنمۺریگۺوہاگ‪،‬ۺشبۺ‬
‫َ‬
‫یتگلسۺدوھپ‪،‬ۺاسوسنںۺیکۺرگیم‪،‬ۺرشؾۺفایحۺشفرۺوخػۺیکۺٓاگۺےسۺدولںۺاکۺانلجۺبسۺعمجۺوہۺاجےئۺاگوتۺرہۺابؽۺےکۺےچینۺےسۺہنیسپۺےلکنۺاگۺ ّٰیۺ‬
‫ذن‬

‫ہکۺولتفںۺکتۺچنہپۺاجےئۺاگ‪،‬رھپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابراگہۺںیمۺشؿۺیکۺوجۺفتعقۺوہۺیگۺشسۺےکۺاطمقبۺہیۺہنیسپۺۺشؿۺےکۺومسجںۺرپۺڑچےھۺاگۺ‪،‬ۺھچکۺ ۺاک‬

‫ےنیسپںیمۺڈفےب۔‬
‫یھب ۺ‬‫ںےگۺوگایۺش ۺ‬
‫ھچکوتۺشےسیۺوہ ۺ‬
‫یک ۺولکتۺشفرۺ ۺ‬
‫ؿ ۺ‬
‫ؿیکۺانػۺکتۺ‪،‬وضعبںۺاکۺاک ۺ‬
‫ؿےکۺونٹھگںۺکتۺ‪،‬ھچکۺاکۺش ۺ‬
‫ش ۺ‬
‫م َّ‬
‫باعکہ‪:‬‬ ‫میزاٌمحصظکےپسیيےپظاحاس ْیث ُ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشراشد ۺرفامای‪َ :‬ٱٰ َ‪َ ٦‬ی ہٰ٘ ہ‪٦‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺعیفش ۺرشحم‪،‬اسیق ۺوکرث َػلی ا ہ‬ ‫شی ُ َ ْ‬
‫ۺُع َرض ََی ا ہ‬ ‫سان حْ ِ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اض ‪َ َ ٟ‬زب ا‪ٌَ ٟ‬ا َ‪َ٤ٟ‬ی َن َحً ّٰی َیَِٲ َب اَ َح ہس‪٫‬ہ‪ ٥‬ف َی َرطحَہ الَی اَن َؼاَٖ اہذہ‪َ ٧‬ٲہۺینعیۺسجۺدؿۺولگۺامتؾۺاہجونںۺےکۺاپےنلۺفشےلۺےکۺاسےنمۺڑھکےۺوہںۺےگۺوتۺضعبۺولگۺ‬
‫ا‪ ٨ٟ‬ہ‬
‫(‪) 451‬‬
‫ٓادےھۺاکونںۺکتۺشےنپۺےنیسپۺںیمۺڈفےبۺوہںۺےگ۔‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪َ :‬یٌ َز ہ‪ٚ‬‬ ‫ۺسانشوبرہری َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہۺہکۺر ِ‬
‫وسؽۺشَرکؾ‪،‬اشہۺِینبۺٓادؾ َػلی ا ہ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺشؿۺاکۺہنیسپۺزنیمۺںیمۺ‬‫ا‪٨ٟ‬اض ٱٰ‪ ٦‬ا‪َ ٟ٘‬ٲا‪َ ٣‬ٶ حً ّٰی ٱذ‪٫‬ب َع ہٗ‪ ٥٬‬فی اْلَرق سب ٌَین باًا ٯٱ‪٠‬ح‪ ٥٬٤‬ٯٱب ہ‪ ٠‬ہّ آ َذا‪٥٬٧‬ۺینعیۺایقتمۺےکۺدؿۺولوگںۺوکۺہنیسپۺٓاےئۺاگۺ ّٰ‬
‫َہ‬ ‫َ َ َ َ ً َ ہ َہ ہ ََ‬ ‫ہ َ َ َ َ َ َ َ َ ََ ہ َ‬
‫رتسۺزگۺکتۺالچۺاجےئۺاگۺشفرۺشؿۺےکۺوموہنںۺرپۺاگل ۺؾاگلۺرکۺشؿۺےک‬

‫‪…451‬بدارٴ‪ٛ،‬تابا‪ٟ‬تٔشیر‪،‬سٰرٵٯٱ‪٤٠ٟ١‬لٔٔین‪،‬باب‪:‬ٱٰ‪٦‬یٰ٘‪٦‬ا‪٨ٟ‬اض‪ٟ‬زبا‪ٌٟ‬ا‪٤ٟ‬ین‪،۱۷۴/۱،‬حسٱث‪۴۹۱۸:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 452‬‬
‫ۺاکونںۺکتۺچنہپۺاجےئۺاگ۔‬
‫شکیۺرفشتیۺںیمۺےہ‪:‬ۺفہ‪40‬اسؽۺکتۺٓاامسونںۺیکۺرطػۺیکٹکٹۺابدنےھۺڑھکےۺوہںۺےگۺوتۺتخسۺفیلکتۺےکۺاسھتۺےنیسپۺےنۺشؿۺ‬
‫(‪) 453‬‬
‫ۺوکاگلؾۺدےۺریھکۺوہیگ۔‬
‫ۺسانہبقعۺنبۺاعرمۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہۺہک وضحریبنّۺشرکؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺایقتمۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ضعباکۺٓادیھۺڈنپیلۺ‬
‫ںکتۺاجےئۺاگ‪،‬ۺ ۺ‬
‫ؿیکۺشزیوی ۺ‬
‫ےئ ۺاگوتۺولوگںۺ ۺوکہنیسپۺٓاےئۺ ۺاگضعبۺولوگںۺاکۺہنیسپۺش ۺ‬
‫نیمےکۺرقبیۺوہاج ۺ‬
‫ےکۺدؿۺوسرجۺز ۺ‬
‫کت‪ ،‬ۺضعب ۺاک ۺونٹھگں ۺکت ۺےچنہپ ۺاگ‪ ،‬ۺھچک ۺاک ۺرشونں ۺکت‪ ،‬ۺھچک ۺاک ۺشؿ ۺیک ۺرمک ۺکت ۺشفر ۺضعب ۺاک ۺوت ۺشؿ ۺےک ۺہنم ۺکت ۺےچنہپ ۺاگ۔ ۺٓاپ ۺےن ۺشےنپ ۺدتسۺ‬
‫رسۺ‬
‫ابمرکۺےسۺشاشرہۺرفامایۺہکۺفہۺشؿ ۺےکۺہنمۺوکۺاگلؾۺڈشؽۺدےۺاگۺشفرۺضعبۺوکۺہنیسپۺڈاھپنۺےلۺاگ(‪) 454‬ۺشفرۺٓاپۺےنۺشےنپۺابمرکۺاہھتۺوکۺ ِ‬
‫شونرۺرپۺراھک۔‬
‫ۺرب!ۺ‬
‫وتۺشےۺےبسک!ۺشلہۺرشحمۺےکۺےنیسپۺشفرۺشؿۺیکۺتخسۺفیلکتۺںیمۺوغرۺرک‪،‬ۺشؿۺںیمۺےسۺوکیئۺٓافشزۺدےۺراہۺوہاگ‪:‬ۺشےۺریمے ّ‬
‫ےھجمۺشسۺتبیصمۺشفرۺشاظتنرۺےسۺاجنتۺاطعۺرفامۺاچےہۺمنہجۺیکۺرطػۺےلۺاج۔ۺہیۺبسۺاکتفیلۺاسحبۺشفرۺذعشبۺےسۺےلہپۺیکۺںیہ‪،‬ےبۺکشۺ‬
‫وتۺیھبۺشؿۺولوگںۺںیمۺےسۺشکیۺےہشفرۺےھجتۺولعمؾۺیھبۺںیہنۺہکۺریتشۺہنیسپۺاہکںۺکتۺاجےئۺاگ۔ۺاجؿۺول!ۺوجۺہنیسپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺرشےتسۺینعیۺ‬
‫جح‪،‬ۺاہجد‪،‬ۺرفزےۺشفرۺایقؾۺزینۺیسکۺومنمۺیکۺاحتجۺوپریۺرکےنۺشفرۺیکینۺاکۺمکحۺدےنیۺشفرۺربشیئۺےسۺرفےنکۺیکۺتقشمۺشاھٹےنۺںیمۺہنۺےلکنۺوتۺ‬
‫ںیمفیلکتۺزایدہۺوہیگ۔‬
‫ےلکناگۺشفرۺشسۺ ۺ‬
‫ہنیسپ ۺ‬
‫ےسہیۺ ۺ‬
‫ػیکۺفہجۺ ۺ‬
‫ؿایحۺشفرۺوخ ۺ‬
‫رقنعبیۺایقتمۺےکۺد ۺ‬
‫شرگۺٓادیمۺاہجتلۺشفرۺدوھےکۺےسۺوفحمظۺوہۺوتۺًانیقیۺاجؿۺےلۺاگۺہکۺابعدشتۺیکۺالکشمت ۺوکۺربدشتۺرکےنۺںیمۺےنیسپۺیکۺتقشمۺ‬
‫ںیممکۺےہۺویکہکنۺفہۺڑب ۺشتخسۺشفرۺابملۺدؿۺوہاگ۔‬
‫ےلب ۺ‬
‫ےنیسپےکۺاقم ۺ‬
‫ےک ۺ‬ ‫ۺیھبایقتمۺےکۺدؿۺفیلکتۺشفرۺشاظتنرۺ ۺ‬
‫ٓااسؿۺےہۺشفرشسۺاکۺفتق ۺ‬

‫‪ …452‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬زٗا‪ ،ٚ‬باب ٰٗ‪ ٢‬اہلل‪:‬اْل ٱو‪ ٩‬اٯ‪ٟ‬ئک ا‪٣ ٥٬٧‬بٌٰثٰ‪…٪‬ا‪ٟ‬ذ‪ ،۵۵۵ /۴ ،‬حسٱث‪۶۵۱۵:‬‬
‫‪٣‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،‬باب فی ػٔٶ ٱٰ‪ ٦‬ا‪ٟ٘‬ٲا‪٣‬ٶ…ا‪ٟ‬ذ‪ ،‬ؾ‪ ،۳۵۱۳‬حسٱث‪۵۸۶۱:‬‬
‫‪ …453‬رشح اػٰ‪ ٢‬اًت٘از ا‪ ١٫‬ا‪ٟ‬ش‪٨‬ٶ ٯا‪ٟ‬ح‪٤‬اًٶ ‪َٟ‬ل‪ٟ‬کائی‪ ،۴۰۵/۳ ،‬حسٱث‪ …… ۸۴۵:‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪ ،۱۶۳/۹ ،‬حسٱث‪۹۷۶۴:‬‬
‫‪ …454‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪ ،١‬حسٱث ً٘بٶ ب‪ً ٩‬ا‪٣‬ز‪ ،۳۴۶ /۶ ،‬حسٱث‪۳۷۴۴۴:‬‬
‫ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪ ،۱۰۵/۳۷ ،۳۵،‬حسٱث‪۸۱۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫عِؽقیامتکیـُالت‬
‫ِ‬ ‫بابىنبظ‪:4‬‬
‫فہۺدؿۺہکۺسجۺںیمۺولگۺچ یلۺٓاںیھکنۺشفرےٹھپۺدؽۺےیلۺڑھکےۺوہںۺےگ‪،‬ۺہنۺشؿۺےسۺالکؾۺایکۺاجےئۺاگۺشفرۺہنۺیہۺشؿۺےکۺاعمالمتۺںیمۺ ۺ‬
‫رظن‬
‫یکۺاجےئۺیگۺفہ‪300‬اسؽۺڑھکےۺرںیہۺےگۺشفرشسۺںیمۺشکیۺہمقلۺکتۺںیہنۺاھکںیئۺےگ‪،‬ۺہنۺیہۺشکیۺوھگٹنۺاپینۺںیئپۺےگۺۺشفرۺہنۺیہۺشسۺدؿۺشؿۺرپۺوہشۺاکۺ‬
‫وھجاکنۺےلچۺاگ۔ۺرقٓاؿۺدیجمۺںیمۺشراشدۺوہاتۺےہ‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬سجۺد ۺ‬
‫ؿبسۺولگۺربۺشاعلنیملۺےکۺوضحرۺڑھکےۺوہںۺےگ۔‬ ‫اس لِر ِّب الْ ٰعل َ ِم ْی َ‬
‫نه(‪( )۲‬پ‪،۱۰‬ا‪٤ٟ‬لٔٔین‪)۶:‬‬
‫َ‬ ‫ّیَو َم َیقُو ُم ال َّن ُ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ۺساناتقدہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہَ َ‪٤‬ارفامےتۺںیہ‪:‬ۺفہ‪ 300‬اسؽۺیکۺدقمشرۺڑھکےۺرںیہۺ‬
‫سانبعکۺشفرۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫شسۺٓاتیۺیکۺریسفتۺںیمۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫روسؽ ۺشَرکؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺہی ۺٓاِتی ۺ َ‬
‫ابُمرہک ۺالتفت ۺرفامیئۺ‬ ‫سانشنب ۺرمع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬ا ۺرفامےتںیہ‪ِ :‬‬
‫ےگ۔ ۺہکلب ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫رھپشراشدرفامای‪:‬اہمترشۺایکۺاحؽۺوہاگبجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺمتۺبسۺوکۺعمجۺرکےۺاگۺےسیجۺرتشکۺںیمۺریتۺعمجۺوہےتۺںیہۺشفر‪50‬زہشرۺاسؽۺکتۺاہمتریۺرطػۺ‬

‫(‪) 455‬‬
‫رظنۺںیہنۺرکےۺاگ۔‬

‫عِؽمحصظکیمصقت‪:‬‬
‫ِ‬
‫ساننۺرصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےتۺںیہ‪:‬شسۺدؿۺےکۺابرےۺںیمۺاہمترشۺایکۺایخؽۺےہۺبجۺولگ‪50‬زہشرۺاسؽۺیکۺدقمشرۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫شےنپ ۺریپفںۺرپ ۺڑھکےۺرںیہۺےگ ۺہنۺشسۺدؿۺںیمۺشکی ۺہمقلۺاھکںیئ ۺےگۺہن ۺاپینۺاک ۺوھگٹنۺںیئپۺےگ ۺاہیں ۺکتۺہکۺبجۺشؿ ۺےک ۺےلگ ۺایپس ۺےس ۺٹکۺ‬
‫اجںیئۺےگۺشفرۺوھبکۺےسۺشؿۺےکۺٹیپۺلجۺاجںیئۺےگۺوتۺشںیہنۺدفزخۺیکۺرطػۺریھپۺدایۺاجےئۺاگ‪،‬ۺفہۺاہنتیۺرگؾۺےمشچۺاکۺاپینۺںیئپۺےگۺسجۺیکۺرگیمۺ‬
‫شبۺکپۺیکچۺوہۺیگ۔ۺانچہچنۺبجۺشؿۺیکۺتقشمۺاطتقۺےسۺڑبھۺاجےئۺیگۺوتۺشکیۺدفرسےۺےسۺںیہکۺےگۺوکیئۺشاسیۺالتشۺرکفۺوجۺشےنپۺومیلۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺ‬
‫ابراگہۺںیمۺزعمزۺوہۺاتہکۺفہۺامہریۺافسرشۺرکے‪ ،‬فہۺسجۺیھبۺیبنۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺاپسۺاجںیئۺےگۺفہۺشؿۺوکۺوخدۺےسۺدفرۺرکےتۺوہےئۺرفامںیئۺےگۺےھجمۺ‬

‫وھچڑۺدف!ۺیسفنۺیسفن!ۺےھجمۺریمےۺاعمےلمۺےنۺدفرسفںۺےکۺاعمےلمۺےسۺےبۺرپفشۺرکۺراھکۺےہ‪،‬شرضۺرہۺیبن ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺالجؽۺاکۺذعرۺ‬

‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺشےنتۺالجؽۺںیمۺےہۺہکۺہنۺٓاجۺےسۺےلہپۺیھبکۺۺشےسیۺالجؽۺںیمۺوہشۺہنۺٓاجۺےک‬
‫شیپۺرکےتۺوہےئۺرفامںیئۺےگۺ‪ٓ:‬اجۺامہرش ّ‬

‫‪ …455‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪ ،۵۶/۳۴ ،۳۱ ،‬حسٱث‪۸۵:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬
‫دمحمۺم‬ ‫َ‬
‫صطفٰے‪،‬ۺشدمحِۺٰیبتجم َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺرہۺشسۺصخشۺیکۺ‬ ‫دعبۺیھبکۺشےنت ۺالجؽۺںیمۺوہۺاگۺ ّٰیۺہکۺامہرےۺایپرےۺیبنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺ ِ‬ ‫ذن‬

‫توہۺیگ۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاک ِ‬

‫ۺرفامؿۺاعاشیلؿۺےہ‪:‬‬ ‫سجیکۺٓاپۺوکۺشاجز ۺ‬
‫ےگ ۺ‬
‫افشتعۺرکںیۺ ۺ‬
‫الشفَا َع ُة اِ لَّا َم ْن ا َ ِذ َن لَ ُه َّ‬
‫الر ْح ٰم ُ‬
‫ن َو رضِ ی َ ل َه ق َْول ًّا(‪( )۹۹۱‬پ‪،۳۶‬كہ‪)۳۰۹:‬‬
‫َ‬
‫ل َا ت َ ْن َف ُع َّ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬یسکۺیکۺافشتعۺاکؾۺہنۺدےۺیگۺرگمۺشسۺیکۺےسجۺرنٰمحۺےنۺشذؿۺدےۺد ۺایےہۺشفرۺشسۺیکۺابتۺدنسپۺرفامیئ۔‬
‫ذٰہلش ۺشس ۺدؿ ۺیک ۺوطشتل ۺشفرشس ۺںیم ۺدشدی ۺشاظتنر ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺوغر ۺفرکف ۺرکف ۺاتہک ۺاہمتری ۺوط رص ۺیس ۺرمع ۺںیم ۺانگوہں ۺےس ۺابزۺ‬
‫ےےئلۺٓااسؿۺوہۺاجےئ۔‬
‫رےنہۺاکۺفتقۺاہمتر ۺ‬

‫مُمًپظقیامتکاسٌ‪:‬‬
‫اجؿۺولۺہکۺوجۺصخشۺوخشاشہتۺےسۺربص(ینعیۺابزۺرےنہ)یکۺدشدیۺیتخسۺوکۺربدشتۺرکےتۺوہےئۺۺداینۺںیمۺومتۺاکۺوطلیۺشاظتنرۺرکۺ‬
‫ےۺوتۺشسۺدؿۺاخصۺوطرۺرپۺشسۺاکۺشاظتنرۺمکۺوہاجےئۺاگ۔ۺانچہچنۺبجۺانجبۺ َسٲ ہس ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ز َس‪َ ٠‬ین‪َ ،‬رح َ‪ٌ ٤‬ٶ ‪ٌَ ٠ٟ‬ا َ‪َ٤ٟ‬ین َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےسۺ‬
‫شسۺدؿۺیکۺوطشتلۺےکۺقلعتمۺرعضۺایکۺایگۺوتۺٓاپ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪‚:‬شسۺذشتۺیکۺمسقۺسجۺےکۺقن ح َض ہہۺدقرتۺ‬
‫ںیمۺریمیۺاجؿۺےہ!ۺےبۺکشۺفہۺدؿۺومنمۺرپۺرضفرۺاکلہۺوہۺاگۺاہیںۺکتۺہکۺشسۺےنۺداینۺںیمۺوجۺشکیۺرفضۺامنزۺشدشۺیکۺشس ۺےسۺیھبۺوھتڑشۺ‬
‫فتقۺوہاگ۔‛‬
‫(‪) 456‬‬

‫ذٰہلشۺمتۺیھبۺوکششۺرکف ۺہکۺشؿ ۺؤمنینمۺںیمۺےس ۺوہۺاجٕا‪،‬ۺبجۺکت ۺاہمتریۺشکیۺیھب ۺاسسنۺابیقۺےہ ۺاعمہلمۺاہمترے ِ ُ ْ‬

‫ۺسدۺشفرۺ‬
‫تنحم ۺفوکشش ۺاہمترے ۺاہھت ۺںیم ۺےہ‪ ،‬ۺسپ ۺوھچےٹ ۺدونں ۺںیم ۺےبمل ۺدونں ۺےک ۺےئل ۺلمع ۺرک ۺےک ۺشاسی ۺعفن ۺشاھٹٕا ۺسج ۺیک ۺوخیش ۺیک ۺوکیئ ۺشاہتنۺ‬
‫ںیہن‪،‬ۺشینپۺرمعۺہکلبۺداینۺیکۺرمعۺوکۺریقحۺاجونۺاچےہۺاستۺزہشۺاسؽۺیہۺویکںۺہنۺوہۺۺویکہکنۺابرفلضۺشرگۺمتۺاستۺزہشرۺاسؽۺربصۺرکفۺوتۺشسۺدؿۺےسۺ‬
‫ںًانیقیۺاہمتریۺتنحمۺفتقشمۺوھتڑیۺشف ۺرںیہمتۺعفنۺزایدہۺوہۺاگ۔‬
‫سجیکۺدقمشرۺاچپسۺزہشرۺاسؽۺےہۺوی ۺ‬
‫یص ۺاپ ۺولےگۺ ۺ‬
‫الخ ۺ‬
‫رفاہلل)‬
‫اَس َتِ َ ہ‬ ‫(تہٰب ہٰاالَ َی اہلل‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَلی ہ‪َ ٣‬ح‪٤‬س)‬
‫َػلی ا ہ‬ ‫( َػ‪ٰ٠‬ا ًَل َی ا‪َ ٟ‬حبَٲب‬

‫‪ …456‬طٌب اْلٱ‪٤‬ا‪٠ٟ ٪‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب فی حرش ا‪٨ٟ‬اض بٌس ‪٣‬ا ٱبٌثٰ‪ٗ ٩٣ ٪‬بٰر‪ ،۱۵۴/۳ ،٥٫‬حسٱث‪۱۶۳:‬‬
‫ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ابی سٌٲس ا‪ٟ‬دسرٴ‪ ،۳۵۳/۴،‬حسٱث‪۳۳۷۳۷:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫قیامتکےسٌ‪،‬اسکےىاواِعاسکی‬ ‫بابىنبظ‪:5‬‬

‫معیبتَُکیکیفیت‬
‫شےزمکفر ۺشاسنؿ! ۺشس ۺدؿ ۺےکےئل ۺایتری ۺرک ۺسج ۺیک ۺرکف ۺتہب ۺڑبی‪،‬زامہن ۺتہب ۺابمل‪ ،‬ۺاحمک ۺزربدتس ۺشفر ۺفتق ۺتہبۺ‬
‫رقبیۺےہ‪،‬ۺسجۺدؿۺوتۺدےھکیۺاگۺہکۺٓاامسؿۺٹھپۺےئگ‪،‬ۺاتسرےۺشسۺیکۺدتشہۺےسۺرھکبۺےئگ‪،‬ۺرفنشۺاتسرےۺڑھجۺےئگ‪،‬ۺٓاافتۺاکۺونرۺ‬
‫ٹیمسۺایلۺایگ‪،‬ۺاہپڑفںۺوکۺوہشۺںیمۺالچایۺایگ‪،‬ۺاحہلمۺشفایٹنںۺچ یلۺرھپںی‪،‬فیشحۺاجونرۺعمجۺوہۺےئگ‪،‬ۺدنمسرۺاگلسےئۺےئگ‪،‬ۺرفںیحۺدبونںۺ‬
‫ےس ۺےنلم ۺںیگل‪ ،‬ۺمنہج ۺڑھباکای ۺایگ‪ ،‬ۺتنج ۺاپس ۺالیئ ۺیئگ‪ ،‬ۺاہپڑ ۺابغر ۺانب ۺرک ۺشڑش ۺدےی ۺےئگ‪ ،‬ۺزنیم ۺدرشز ۺرک ۺدی ۺیئگ ۺشفر ۺسج ۺدؿ ۺوت ۺزنیم ۺوکۺ‬
‫رھترھتشےتۺدےھکیۺاگۺاسیجۺشسۺاکۺرھترھتشانۺرشۺےہۺشفرۺزنیمۺشانپۺوبھجۺابرہۺکنیھپۺدےۺیگۺشسۺدؿۺولگۺیئکۺرشہۺوہۺرکۺشےنپۺربۺیکۺ‬
‫رطػۺرھپںیۺےگۺاتہکۺشانپۺایکۺداھکےئۺاجںیئ‪،‬ۺشسۺدؿۺزنیمۺشفرۺاہپڑۺشاھٹۺرکۺدًۃعفۺوچرشۺرکۺدیۺاجںیئۺےگۺوتۺشسۺدؿۺوہۺزپےۺیگۺ‬
‫وہےنۺفشیلۺ(ینعیۺایقتم)ۺشفرۺٓاامسؿۺٹھپۺاجےئۺاگۺوتۺشسۺدؿۺشسۺاکۺالتپۺاحؽۺوہاگۺشفرۺرفےتشۺشسۺےکۺانکرفںۺرپۺڑھکےۺوہںۺےگۺ‬
‫شفرۺشسۺدؿۺاہمترےۺربۺاکۺرعشۺٓاھٹۺرفےتشۺشےنپۺشفرپۺشاھٹںیئۺےگ‪،‬ۺشسۺدؿۺمتۺبسۺشیپۺوہۺےگۺہکۺمتۺںیمۺوکیئۺےنپھچۺفشیلۺۺاجؿۺ‬
‫پھچۺہنۺےکسۺیگ‪،‬ۺسجۺدؿۺاہپڑۺالچےئۺاجںیئۺےگۺشفرۺمتۺزنیمۺوکۺاصػۺچ یلۺوہیئۺدوھکیۺےگ‪،‬ۺسجۺدؿۺزنیمۺاکےپنۺیگۺرھترھتشۺرکۺ‬
‫شفرۺاہپڑۺرسیہۺرسیہۺوہۺاجںیئۺےگۺوچرشۺوہۺرکۺشفرۺفہۺوہۺاجںیئۺےگۺےسیجۺرفزؿۺیکۺدوھپۺںیمۺابغرۺےکۺابرکیۺذرےۺےلیھپۺوہےئ‪،‬ۺسجۺ‬
‫دؿۺٓادیمۺوہںۺےگۺےسیجۺےلیھپۺےگنتپشفرۺاہپڑۺوہںۺےگۺےسیجۺدیکنھۺشفؿ‪،‬ۺسجۺدؿۺرہۺدفدھۺالپےنۺفشیلۺشےنپۺدفدھۺےتیپۺوکۺوھبؽۺاجےئۺ‬
‫یگۺشفرۺرہۺلمحۺفشیلۺشانپۺلمحۺڈشؽۺدےۺیگۺشفرۺمتۺولوگںۺوکۺدوھکیۺےگۺےسیجۺےشنۺںیمۺںیہۺشفرۺفہۺ ہشۺںیمۺہنۺوہںۺےگۺنکیلۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺ‬

‫ًَز‬ ‫ذعشبۺتخسۺےہ‪،‬سجۺدؿۺدبؽۺدیۺاجےئۺیگۺزنیمۺشسۺزنیمۺےکۺوسشۺشفرۺٓاامسؿۺشفربسۺولگۺلکنۺڑھکےۺوہںۺےگۺشکیۺاہلل‬
‫َٯ َج‪١‬ۺےکۺاسےنمۺوجۺبسۺرپۺاغبلۺےہ‪،‬ۺسجۺدؿۺاہپڑۺرسیہۺرسیہۺرکۺےکۺشڑشۺدیۺاجںیئۺےگوتۺزنیمۺٹپۺرکۺومہرشۺرکۺدیۺاجےئۺیگۺہکۺ‬
‫متۺشسۺںیمۺاچینۺشفاچنۺھچکۺہنۺدوھکیۺےگ‪،‬ۺسجۺدؿۺمتۺاہپڑفںۺوکۺدوھکیۺےگۺوتۺایخؽۺرکفےگۺہکۺےمجۺوہےئۺںیہۺاحالہکنۺفہۺابدؽۺیکۺاچؽۺ‬
‫ےتلچۺوہںۺےگ‪،‬ۺسجۺدؿۺٓاامسؿۺٹھپۺرکۺالگبۺاکۺاسۺوہۺاجےئۺاگۺےسیجۺراگنۺوہشۺڑمچشۺوتۺشسۺدؿۺنجۺفشسنۺںیمۺےسۺیسکۺاگہنگرۺےکۺانگہۺ‬
‫یکۺوپھچۺہنۺوہۺیگ‪،‬ۺسجۺدؿۺاگہنگرۺالکؾۺرکےن‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےسۺرفکۺدایۺاجےئۺاگۺشفرۺشسۺےسۺرجومںۺےکۺقلعتمۺوپاھچۺہنۺاجےئۺاگۺہکلبۺاشیپینۺشفرۺاپٕاںۺےسۺڑکپشۺاجےئۺاگ‪،‬ۺسجۺدؿۺرہۺاجؿۺ‬
‫ےنۺوجۺالھبۺاکؾۺایکۺاحرضۺاپےئۺیگۺشفرۺوجۺربشۺاکؾۺایکۺشدیمۺرکےۺیگۺاکش!ۺھجمۺںیمۺشفرۺشسۺںیمۺدفرۺاکۺافہلصۺوہات‪،‬ۺسجۺدؿۺرہۺاجؿۺوکۺ‬
‫ولعمؾۺوہۺاجےئۺاگۺوجۺاسھتۺالیئۺشفرۺوجۺٓاےگۺاجیھبۺشفرۺوجۺےھچیپۺوھچڑش ۺبسۺاحرضۺوہاگ‪،‬ۺسجۺدؿۺزابںینۺوگیگنۺوہاجںیئۺیگۺشفرۺشعض ااءۺ‬
‫وگتفگۺرکںیۺےگ‪،‬ۺسجۺدؿۺےکۺذرکۺےنوضحریبنّۺرکمی َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺوکۺوبڑاھۺرکۺدایۺہکۺبجۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانۺدقیۺشربکۺ‬
‫َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬ۺںیمۺدھکیۺراہۺوہںۺہکۺٓاپۺوبڑےھۺوہۺےئگۺںیہ۔‛ شراشدۺ‬
‫رفامای‪َ ‚:‬طیب َتىَی ‪٫‬ہٰ ٌز َٯاَ َخ َٰاتہ َ‪٬‬اۺینعیۺےھجمۺوسر ہہۺوہدۺشفرۺشسۺیسیجۺدفرسیۺوسروتںۺےنۺوبڑاھۺرکۺدای۔‛ (‪ ) 457‬شسۺیسیجۺدفرسیۺوسرںیتۺ َٯاٗ َ ٌَہ‪،‬‬
‫ہ‪٣‬ز َسَلت‪َ ٥ًَ ،‬ٱ َت َشا َء‪ٟ‬ہٰ‪٪‬ۺشفرۺا َ َذا ا‪ٟ‬ظ‪ ٤‬ہص ہ‪َ ٰٛ‬رتۺںیہ۔‬
‫شےۺاعزجۺاقری! ۺریتش ۺوت ِ‬
‫ۺالتفت ۺرقٓاؿ ۺےسۺشانت ۺیہۺہصح ۺےہ ۺہک ۺوتۺشےسہنم ۺںیم ۺامھگاتشفرشس ۺےک ۺاسھت ۺشینپۺزابؿ ۺالہاتۺ‬
‫ےہ‪ ،‬ۺوج ۺھچکۺوتۺزپاتھ ۺےہۺشرگۺشس ۺںیم ۺوغرۺفرکفۺرکاتۺوت ۺرضفرۺشس ۺالقئۺاھت ۺہکۺنج ۺابوتںۺےن ۺانجب ۺ َسٲ ہس ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ز َس‪َ ٠‬ین َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ‬

‫َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺوکۺوبڑاھۺرک ۺدای ۺشؿ ۺےس ۺریتش ۺ ہجیل ۺٹھپۺاجات‪ ،‬ۺبجۺوت ۺرصػ ۺزابؿ ۺوکۺرحتک ۺدےنی ۺرپۺانقتعۺرک ۺےلۺاگۺوت ۺًانیقیۺرقٓاؿ ۺےکۺ‬
‫افدئےۺےسۺرحمفؾۺوہاجےئۺاگ‪،‬ۺسپۺایقتمۺیھبۺشؿۺیہۺابوتںۺںیمۺےسۺشکیۺےہۺنجۺاکۺذرکۺرقٓاؿۺدیجمۺںیمۺایکۺایگۺےہ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫ْ َ‬
‫ےن ۺشس ۺیک ۺضعب ۺدہسیووں ۺشفر ۺشرثک ۺانومں ۺوک ۺذرک ۺرفامای ۺےہ ۺاتہک ۺزایدہ ۺانومں ۺےس ۺزایدہ ۺاعمین ۺرپ ۺفشتیفق ۺوہاجےئ‪ ،‬ۺزایدہ ۺانؾ ۺذرکۺ‬
‫رکےن ۺےس ۺوصقمد ۺ ۺشس ۺےک ۺانومں ۺشفر ۺشاقلابت ۺوک ۺدرہشان ۺںیہن ۺہکلب ۺلقع ۺفشولں ۺوک ۺہیبنت ۺرکان ۺشفر ۺڈرشان ۺےہ‪ ،‬ۺایقتم ۺےک ۺرہ ۺانؾ ۺےکۺ‬
‫تحتۺشکیۺرشزۺےہۺشفرۺشسۺیکۺرہۺتفصۺںیمۺشکیۺشگلۺٰینعمۺےہۺذٰہلشۺشسۺےکۺاعمینۺاجےننۺیکۺوخبۺوکششۺرک۔‬
‫قیامتکےىاو‪:‬‬
‫شب ۺمہ ۺاہمترے ۺےئل ۺایقتم ۺےک ۺانومں ۺوک ۺشکی ۺاسھت ۺایبؿ ۺرکےت ۺںیہ‪ :‬ۺایقتم ۺاک ۺدؿ‪ ،‬ۺرسحت ۺاک ۺدؿ‪ ،‬ۺامیشپین ۺاک ۺدؿ‪،‬ۺ‬
‫اسحبۺاتکبۺاکۺدؿ‪،‬وسشؽۺوجشبۺاکۺدؿ‪،‬ۺٓاےگۺڑبےنھۺاکۺدؿ‪،‬ۺڑگھجےۺاکۺدؿ‪،‬ۺاقمےلبۺاکۺدؿ‪،‬‬

‫‪ …457‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪ ،‬باب ٯ‪ ٩٣‬سٰرٵ ا‪ٰٟ‬اٌٗٶ‪ ،۳۹۱/۵ ،‬حسٱث‪۱۱۰۸:‬‬

‫‪٣‬ش‪٨‬س ا‪ٟ‬بزار‪٣ ،‬ش‪٨‬س ابی بَک ا‪ٟ‬ؼسٱ‪ ،۳۶۹/۳ ،ٙ‬حسٱث‪۹۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ززلےلۺاکۺدؿ‪،‬ابتیہۺاکۺدؿ‪،‬ۺشٹلۺدےنیۺاکۺدؿ‪ ،‬ڑککۺاکۺدؿ‪،‬ۺفشعقۺوہےنۺاکۺدؿ‪،‬ۺدؽۺدالہدےنی اکۺدؿ‪،‬ۺرھترھتشدےیۺاجےنۺاکۺدؿ‪،‬ۺ‬

‫ےھچیپۺٓاےنۺفشیلۺاکۺدؿ‪،‬اھچۺاجےنۺفشیلۺاکۺدؿ‪،‬ۺتبیصمۺاکۺدؿ‪،‬اپسۺٓاےنۺفشیلۺاکۺدؿ‪،‬ۺقحۺوہےنۺفشیلۺاکۺدؿ‪،‬ۺڑبیۺتبیصمۺاکۺدؿ‪،‬ۺاکؿۺ‬
‫اھپڑےنۺفشیلۺاگنچڑۺاکۺدؿ‪،‬ۺےنلمۺاکۺدؿ‪ ،‬دجشیئۺاکۺدؿ‪،‬ۺاہےکنۺاجےنۺاکۺدؿ‪،‬ۺدبےلۺاکۺدؿ‪،‬ۺاکپرۺاکۺدؿ‪،‬ۺاسحبۺاکۺدؿ‪،‬ۺولےنٹۺاکۺدؿ‪،‬ۺذعشبۺ‬
‫اکۺدؿ‪(،‬شےنپشزعشفشرقابےس)اھبےنگۺاکۺدؿ‪ ،‬رےنۺاکۺدؿ‪،‬ۺابیقۺرےنہۺاکۺدؿ‪،‬ۺےلصیفۺاکۺدؿ‪،‬ۺاضقۺاکۺدؿ‪،‬ۺٓازامشئۺاکۺدؿ‪،‬ۺرفےنۺاکۺدؿ‪،‬ۺ‬
‫عمج ۺوہےن ۺاک ۺدؿ‪ ،‬ۺڈر ۺفشال ۺدؿ‪ ،‬ۺیشیپ ۺاک ۺدؿ‪ ،‬ۺشامعؽ ۺانہم ۺےنلت ۺاک ۺدؿ‪ ،‬ۺاٹمےن ۺاک ۺدؿ‪ ،‬ۺشلٹ ۺےلصیف ۺاک ۺدؿ‪ ،‬ۺےلصیف ۺاک ۺدؿ‪ ،‬ۺعمج ۺوہےن ۺاک ۺدؿ‪،‬ۺ‬
‫انّمۺشامعؽۺےنلھکۺاکۺدؿ‪،‬ۺروسشیئۺاکۺدؿ‪،‬ۺڑبیۺفوتشحںۺاکۺدؿ‪،‬تخسۺدؿ‪،‬ۺلکشمۺدؿ‪،‬ۺزجشۺاکۺدؿ‪،‬ۺنیقیۺاکۺدؿ‪،‬شےنھٹۺ‬
‫شاھٹےئۺاجےنۺاکۺدؿ‪،‬ۺ َ ہ‬
‫اکۺدؿ‪،‬ۺےنٹلپۺاکۺدؿ‪،‬وصرۺوھپےنکنۺاکۺدؿ‪،‬خیچۺفاکپرۺاکۺدؿ‪،‬ۺززلےلۺاکۺدؿ‪،‬اکےنپنۺاکۺدؿ‪،‬ۺےشنۺاکدؿ‪،‬ۺربھگشٹۺاکۺدؿ‪،‬ۺرفایدۺاکۺدؿ‪،‬ۺشاہتنۺاکۺ‬
‫دؿ‪،‬ۺاکھٹےنۺاکۺدؿ‪،‬ۺرقمرـۺفتقۺاکۺدؿ‪،‬ۺفدعےۺاکۺدؿ‪،‬ۺشاظتنرۺاکۺدؿ‪،‬ۺیگنتۺاکۺدؿ‪،‬ۺےنیسپۺاکۺدؿ‪،‬ۺاتحمیجۺاکۺدؿ‪،‬ۺڑھجۺاجےنۺاکۺدؿ‪،‬دجشۺ‬
‫دجشۺوہےنۺاکدؿ‪،‬ۺےنٹھپۺاکۺدؿ‪،‬ۺرےنۺاکۺدؿ‪،‬ۺربقفںۺےسۺےنلکنۺاکۺدؿ‪،‬ۺیگشیمہۺاکۺدؿ‪ ،‬ۺاھگاٹۺاظرہۺوہےنۺاکۺدؿ‪،‬ۺتخسۺدؿ‪،‬ۺولعمؾۺدؿ‪،‬ۺ‬
‫فدعےۺاکۺدؿ‪،‬ۺاحرضیۺاکۺدؿ‪،‬ۺفہۺدؿۺسجۺںیمۺوکیئۺکشۺںیہن‪،‬ۺفہۺدؿۺسجۺںیمۺدولںۺےکۺرشزفںۺیکۺاجچنۺوہۺیگ‪،‬ۺفہۺدؿۺسجۺںیمۺ‬
‫وکیئۺاجؿۺدفرسیۺاجؿۺاکۺدبہلۺہنۺوہیگ‪،‬ۺفہۺدؿۺسجۺںیمۺٓاںیھکنۺچ یلۺیکۺچ یلۺرہۺاجںیئۺیگ‪،‬ۺسجۺدؿۺوکیئۺدفتسۺیسکۺدفتس ۺےکۺ‬
‫ھچک ۺاکؾ ۺہن ۺٓاےئ ۺاگ‪،‬سج ۺدؿ ۺشکی ۺاجؿ ۺدفرسی ۺاجؿ ۺےک ۺےئل ۺیسک ۺزیچ ۺیک ۺامکل ۺہن ۺوہیگ‪ ،‬ۺسج ۺدؿ ۺمنہج ۺیک ۺرطػ ۺداکھ ۺدے ۺرکۺ‬
‫دےلیکھۺاجںیئۺےگ‪،‬ۺسجۺدؿۺٓاگۺںیمۺشےنپۺوموہنںۺرپۺےٹیسھگۺاجںیئۺےگ‪،‬ۺسجۺدؿۺشؿۺےکۺہنمۺشٹلۺشٹلۺرکٓاگۺںیمۺےلۺاجںیئۺ‬
‫ےگ‪،‬ۺسجۺدؿۺوکیئۺابپۺشےنپۺےچبےکاکؾۺہنۺٓاےئاگ‪،‬ۺسجۺدؿۺٓادیمۺاھبےگۺاگۺشےنپۺاھبیئۺشفرۺامںۺشفرۺابپۺےس‪ ،‬سجۺدؿۺہنۺوبؽۺ‬
‫ںیکسۺےگۺشفرۺہنۺشاجزتۺےلمۺیگۺہکۺذعرۺرکںی‪،‬ۺفہۺدؿۺوجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرطػۺےسۺےنلٹۺفشالۺںیہنۺشسۺدؿۺولگۺےبۺابلسۺےکۺوہںۺ‬
‫ےگشفرۺٓاگۺرپۺاپتےئۺاجںیئۺےگ‪،‬ۺسجۺدؿۺہنۺامؽۺاکؾۺٓاےئۺاگۺہنۺےٹیب‪،‬سجۺدؿۺاظوملںۺوکۺشؿ ۺےکۺاہبےنۺھچکۺاکؾۺہنۺدںیۺےگۺشفرۺ‬
‫شؿۺےکۺےئلۺتنعلۺےہۺشفرۺشؿۺےکۺےئلۺربشۺرھگ‪،‬ۺسجۺدؿۺاہبےنۺردۺرکۺدےیۺاجںیئۺےگ‪،‬ۺسجۺدؿۺ یپھۺابوتںۺیکۺاجچنۺوہۺیگ‪،‬ۺوپدیشہۺ‬
‫اظرہۺوہۺاجےئۺاگۺشفرۺرپدےۺلھکۺاجںیئۺےگ‪،‬ۺسجۺدؿۺٓاںیھکنۺکھجۺاجںیئۺیگ‪،‬ۺٓافشزںیۺرکۺاجںیئۺیگ‪،‬ۺدشںیئۺابںیئۺوکیئۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وتہج ۺہنۺرےہۺیگ‪،‬ۺ یپھۺابںیت ۺلھکۺاجںیئۺیگ‪ ،‬ۺاطخںیئۺاسےنم ۺٓااجںیئۺیگ‪،‬سج ۺدؿ ۺدنبفںۺوکۺیشیپ ۺےک ۺےئل ۺالچای ۺاجےئ ۺاگۺشفر ۺاسھتۺ‬
‫ںیم ۺوگشہ ۺیھب ۺوہں ۺےگ‪ ،‬ۺہچب ۺوبڑاھ ۺوہ ۺاجےئ ۺاگ ۺشفر ۺڑبے ۺیک ۺلقع ۺزشلئ ۺوہ ۺاجےئ ۺیگ ۺسپ ۺشس ۺدؿ ۺرتشزف ۺرےھک ۺاجںیئ ۺےگ ۺشفر ۺانہمۺ‬
‫شامعؽۺوھکےلۺاجںیئۺےگ‪،‬ۺمنہجۺاظرہۺوہۺاجیئۺیگۺشفرۺوھکاتلۺاپینۺوجشۺامرۺراہۺوہۺاگ‪،‬ۺٓاگۺںیٹۺامرےۺیگۺشفرۺاکرفۺامویسۺوہۺاجںیئۺےگ‪،‬ۺ‬
‫منہجۺڑھباکیئۺاجےئۺیگۺشفرۺرگنۺدبؽۺاجںیئۺےگ‪،‬ۺزابںینۺگنگۺوہۺاجںیئۺیگۺشفرۺشاسنؿۺےکۺشعضااءۺوگتفگۺرکںیۺےگ۔‬
‫ۺرب ۺ ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےسہکۺوت ۺےن ۺدرفشزے ۺدنب ۺرک ۺدےی‪ ،‬ۺرپدے ۺاکٹلۺ‬
‫شے ۺٓادیم! ۺےھجت ۺسک ۺزیچ ۺےن ۺرفبی ۺدای ۺشےنپ ۺرکؾ ۺفشےل ّ‬
‫دےی ۺشفر ۺولوگں ۺےس ۺپھچ ۺرک ۺانگوہں ۺںیم ۺالتبم ۺوہ ۺایگ‪ ،‬ۺہی ۺوت ۺایک ۺرک ۺراہ ۺےہ ۺاحالہکن ۺریتے ۺشعضااء ۺریتے ۺیہ ۺالخػ ۺوگشیہ ۺدےنیۺ‬
‫ہلل‬
‫ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺامہرے ۺےئل ۺامتؾ ۺروسولں ۺےک ۺرسدشر ۺ َػلی ا ہ‬ ‫فشےلۺںیہ!ۺسپۺشےۺاغولف!امہرےۺےئلۺوتزایدہۺٓازامشئۺےہویکہکناہلل‬
‫َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬وکۺاجیھب‪،‬ۺشؿۺرپۺرفنشۺاتکبۺانزؽۺرفامیئۺشفرۺںیمہۺایقتمۺیکۺہیۺامتؾۺافصتۺیھبۺاتبۺدںیۺرھپۺںیمہۺامہریۺتلفغۺیکۺ‬
‫اچہپؿۺشےنپۺشسۺرفامؿۺےسۺرکفشدی‪:‬‬
‫اس ِح َس ُاب ُه ْم َو ُه ْم فِیْ َغ ْفل َ ٍة ُّم ْع ِر ُض ْو َن(‪َ )۹‬ما َیاْ تِ ْي ِه ْم ِّم ْن ِذ ْك ٍر ِّم ْن َّر ِ ّب ِه ْم ّم ُْح َد ٍث اِ لَّا ْ‬
‫اس َت َم ُع ْو ُه َو‬ ‫اِقْ َت َر َب لِل َّن ِ‬
‫ن(‪( )۴‬پ‪،۳۷‬اْل‪٧‬بٲاء‪)۵ ،۳:‬‬ ‫ُه ْم َیل َْع ُب ْو َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺولوگںۺاکۺاسحبۺزندکیۺشفرۺفہۺتلفغۺںیمۺہنمۺریھپےۺںیہۺبجۺشُؿۺےکۺربۺےکۺاپسۺےسۺشںیھنۺوکیئۺیئنۺتحیصنۺٓایتۺےہۺوتۺ‬
‫شُےسۺںیہنۺےتنسۺرگمۺےتلیھکۺوہےئ۔‬
‫رھپۺشےنپۺرفشنیمۺےسۺںیمہۺرقبۺایقتمۺیکۺاچہپؿۺیھبۺرکفشدی‪:‬‬
‫السا َع ُة َو ان َْش َّ‬
‫ق الْق ََم ُر(‪( )۹‬پ‪،۵۷‬ا‪٤ٟ٘‬ز‪)۳:‬‬ ‫ت َّ‬‫(‪ …)1‬اِقْ َت َربَ ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬اپسۺٓایئۺایقتمۺشفرۺقشۺوہۺایگۺاچدن۔‬
‫(‪…)2‬‬

‫اًِ َّ ُه ْم َی َر ْونَه بَ ِع ْی ًّدا(‪َّ )۲‬و ن َٰرى ُه ق ِ‬

‫َر ْی ًّباه(‪( )۱‬پ‪،۵۹‬ا‪ٌ٤ٟ‬ارد‪)۷ ،۶:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬فہۺشےسۺدفرۺھجمسۺرےہۺںیہۺشفرۺمہۺشےسۺزندکیۺدھکیۺرےہۺںیہ۔‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫َر ْی ًّبا(‪( )۲۳‬پ‪،۵۵‬اْلحزاب‪)۶۱:‬‬ ‫ك ل ََع َّل َّ‬

‫السا َع َة ت َ ُك ْو ُن ق ِ‬ ‫(‪َ …)3‬و َما ُی ْد ِر ْی َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شف ۺرمتۺایکۺاجونۺاشدیۺایقتمۺاپسۺیہۺوہ۔‬
‫امہریۺبسۺےسۺشیھچۺاحتلۺوتۺہیۺےہۺہکۺمہۺشسۺرقٓاؿۺاپکۺےکۺقبسۺرپۺوبضمیطۺےسلمعۺریپشۺوہںۺنکیلۺمہۺشسۺےکۺاعمینۺ‬
‫ںیمۺوغرۺںیہنۺرکےت‪،‬ۺہنۺیہۺرفزۺایقتمۺےکۺشفاصػۺشفرۺشسۺےکۺریثکۺانومںۺںیمۺرکفۺرکےتۺںیہۺشفرۺہنۺیہۺشسۺیکۺوہانلویکںۺےسۺالخیصۺ‬

‫اپےنۺیکۺوکششۺرکےتۺںیہۺ۔ۺمہۺشسۺتلفغۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺانپہۺاچےتہۺںیہ ّ‬

‫ۺربۺاعتٰیلۺشینپۺفعیسۺرتمحۺےسۺامہریۺوکاتویہںۺاکۺدتشرکۺ‬
‫رفامےئ۔‬
‫عِؽمحصظسُالِجُابکیکیفیت‬ ‫بابىنبظ‪:6‬‬

‫شےۺنیکسم!ۺشؿۺاحالتۺےکۺدعبۺھجتۺےسۺیسکۺرتامجؿۺےکۺریغبۺاباشملہفۺوسشؽۺوہاگۺشسۺیکۺرکفۺرک‪،‬ۺھجتۺےسۺوھتڑےۺشفرۺزایدہۺےکۺابرےۺ‬
‫ںیمۺوپاھچۺاجےئۺاگ‪،‬ۺشرضۺیلھٹگۺےکۺوسرشخۺشفرۺروجھرۺےکۺرےشیۺیسیجۺومعمیلۺزیچۺےکۺقلعتمۺیھبۺوسشؽۺوہاگ‪،‬ۺشسۺفتقۺوتۺایقتمۺیکۺویتخسں‪،‬ۺےنیسپۺ‬
‫شفرۺڑبیۺڑبیۺٓاافتۺںیمۺرھگشۺوہۺاگۺہکۺشاچکنۺٓاامسؿۺےکۺانکرفںۺےسۺےبملۺوچڑےۺومسجںۺفشےلۺاہنتیۺتخسۺرَفِےتشۺشرتںیۺےگۺشںیہنۺمکحۺوہۺاگۺہکۺ‬
‫روسؽۺشرکؾ‪،‬ۺاشہِۺینبۺٓادؾۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪‚:‬ےب ۺکشۺ‬ ‫رجمومںۺوکۺاشیپوینںۺےسۺڑکپۺرک ح ّ ح ا‬
‫ۺحرۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺرفربفۺشیپۺرکںی‪،‬ۺ ِ‬
‫(‪) 458‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬ےکۺھچکۺرفےتشۺشےسیۺںیہۺنجۺیکۺدفونںۺٓاوھکنںۺےکۺانکرفںۺےکۺدرایمؿۺوسۺاسؽۺیکۺاسمتفۺےہ۔‛‬
‫شبۺریتشۺشےنپۺابرےۺںیمۺایکۺایخؽۺےہۺبجۺوتۺشؿۺرفوتشںۺوکۺدےھکیۺاگۺوجۺریتیۺرطػۺشسۺےئلۺےجیھبۺےئگۺںیہۺاتہکۺےھجتۺڑکپۺرکۺیشیپۺےکۺ‬
‫ںےگۺشفرۺدنبفںۺ‬
‫اقمؾۺکتۺےلۺاجںیئۺ‪،‬وتۺشؿۺوکۺدےھکیۺاگۺہکۺفہۺشےنپۺےبملۺوچڑےۺوبضمطۺومسجںۺےکۺابفوجدۺشسۺدؿۺیکۺیتخسۺیکۺفہجۺےسۺہتسکشۺاحؽۺوہ ۺ‬
‫ۺحرۺیکۺمسجمۺوصتریۺےنبۺوہںۺےگ۔ۺشؿۺرفوتشںۺےکۺشرتےنۺےکۺفتقۺرہۺیبن‪،‬ۺرہۺّدصقیۺشفرۺرہۺوکیناکرۺشینپۺرگدںینۺشسۺوخػۺےسۺاکھجےئۺ‬ ‫رپۺعَ َص ِ ح‬
‫ب ح ّ حا‬
‫وہںۺےگہکۺںیہکۺفہۺاموخذۺہنۺوہں۔ۺہیۺّرقمنیبۺاکۺاحؽۺےہۺوتۺانگہۺاگرۺرجمومںۺےکابرےۺںیمۺریتشۺایکۺایخؽۺےہ؟ۺشس‬

‫‪ٛ …458‬تاب ا‪ٌٟ‬و‪٤‬ٶ ْلبی ا‪ٟ‬ظٲذ اْلػب‪٬‬انی‪ ،‬باب ح‪٠٤‬ٶ ا‪ٌٟ‬زغ ٯًو‪ ٥‬خ‪ ،٥٬٘٠‬ؾ‪ ،۳۷۰‬حسٱث‪۴۸۰:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺربۺےہ؟ۺہیۺوسشؽۺرفوتشںۺیکۺرثکتۺشفرۺشؿۺ‬
‫فتقۺولگۺشکیۺدفرسےۺےسۺٓاےگۺڑبھۺرکۺشؿۺرفوتشںۺےسۺوپںیھچۺےگ‪:‬ۺایکۺمتۺںیمۺامہرش ّ‬
‫یکۺتبیہۺیکۺفہجۺےسۺوہاگ‪،‬ۺانچہچنۺرفےتشۺشؿۺےکۺشسۺوسشؽۺرپۺاکپنۺشںیھٹۺےگۺہکۺاہکںۺاخقلۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺاشؿۺشفرۺاہکںۺامہرےۺدرایمؿۺ‬
‫وہےنۺاکۺوسشؽ؟ۺسپۺۺزنیمۺفشولںۺےنۺوجۺایخؽۺایکۺرفےتشۺشسۺےسۺشےنپۺامکلۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺاپیکۺایبؿۺرکےتۺوہےئۺدنلبۺٓافشزۺےسۺاکپرںیۺےگۺۺشفرۺ‬
‫ۺربۺاپکۺےہۺفہۺمہۺںیمۺےسۺوکیئۺںیہنۺنکیلۺفہۺشیھبۺٓاےنۺفشالۺےہۺ(شینپۺاشؿۺےکۺالقئ)‪،‬ۺشسۺفتقۺرفےتشۺولخمؼۺوکۺاچرفںۺ‬
‫ںیہکۺےگ‪:‬ۺامہرش ّ‬
‫رطػۺےسۺریھگۺرکۺفصۺابفصۺڑھکےۺوہۺاجںیئۺےگۺشفرۺشسۺدؿۺیکۺدشتۺیکۺفہجۺےسۺشؿۺرپۺینیکسم‪،‬ۺاعزجیۺشفرۺڈرۺفوخػۺیکۺالعتمۺ‬
‫چسرکۺداھکےئۺاگ‪:‬‬ ‫تقاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشےنپۺشؿۺرفش ۺ‬
‫نیم ۺوک ۺ‬ ‫ابلکلۺفشحضۺوہیگ۔شسۺف ۺ‬
‫(‪…)1‬فَل َ َن ْس ٴَـــل َ َّن الَّ ِذ ْی َن ا ُ ْر ِس َل اِل َْي ِه ْم َو لَ َن ْس ٴَـــل َ َّن ال ُْم ْر َسلِ ْی َن(‪)۲‬فَل َ َنك َُّص َّن عَل َْي ِه ْم ِب ِعل ٍْم َّو َما ُك َّنا غَآ ٕى ِب ْی َن(‪)۱‬‬
‫(پ‪،۸‬شْلَعاٖ‪)۷ ،۶:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺوتۺےبۺکشۺرضفرۺںیمہۺوپنجانۺےہۺشؿۺےسۺنجۺےکۺاپسۺروسؽۺےئگشفرۺےبۺکشۺرضفرۺںیمہۺوپنجانۺےہۺروسولںۺےسۺوتۺرضفرۺمہۺشؿۺوکۺاتبۺ‬

‫دںیۺےگۺشےنپۺملعۺےسۺشف ۺرمہۺھچکۺاغبئۺہنۺےھت۔‬

‫ك لَ َن ْس َـــل َ ٌَّ ُه ْم ا َ ْج َم ِع ْی َن(‪َ )۱۴‬ع ّمَا ك َانُ ْوا َی ْع َمل ُْو َ‬

‫ن(‪( )۱۳‬پ‪،۳۴‬ا‪ٟ‬ححز‪)۹۱ ،۹۵:‬‬
‫ٴ‬ ‫(‪…)7‬ف ََور ِب ّ َ‬
‫َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬وتۺاہمترےۺربۺیکۺمسقۺمہۺرضفرۺشؿۺبسۺےسۺوپںیھچۺےگۺوجۺھچکۺفہۺرکےتۺےھت۔‬

‫اسیجہکۺشسۺاکۺرفامؿۺےہ‪:‬‬ ‫ہچناہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشایبنےئۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ہ‪٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےسۺشدتبشرفام ۺ‬

‫ےئاگۺ ۺ‬ ‫انچ ۺ‬

‫ك ا َنْ َت عَل َّ ُ‬
‫ام الْ ُغ ُی ْو ِب(‪)۹۹۱‬‬
‫(پ‪،۷‬ا‪٤ٟ‬آئسٵ‪)۳۰۹:‬‬
‫م‪-‬قَا ل ُْوا ل َا عِل َْم لَ َناه‪-‬اِ نَّ َ‬
‫الر ُس َل ف ََیق ُْو ُل َما َذا ۤٗ ا ُ ِجؽْ ُؾ ْ ه‬ ‫(‪َ …)3‬ی ْو َم َی ْج َم ُع ّٰ ُ‬
‫ال ُّ‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬سجۺدؿۺاہللۺعمجۺرفامےئۺاگۺروسولںۺوکۺرھپۺرفامےئۺاگںیہمتۺایکۺوجشبۺالمۺرعضۺرکںیۺےگۺںیمہۺھچکۺملعۺںیہنۺےبۺکشۺوتۺیہۺبسۺ ںوبںۺاکۺ‬

‫وخبۺاجےننۺفشال۔‬
‫ؿےکۺولعؾ‬ ‫سجںیمۺشایبنےئرکشؾ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ہ‪٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺ ۺ‬
‫یکںیلقعۺیھبۺوتمہجۺہنۺوہںۺیگۺ‪،‬ش ۺ‬ ‫ت ۺ‬‫ؿیکۺدش ۺ‬
‫اہےئۺشسۺد ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شس ۺتبیہ ۺیک ۺدشت ۺےس ۺٹم ۺاجںیئ ۺےگ ۺہک ۺبج ۺشؿ ۺےس ۺاہک ۺاجےئ ۺاگ‪‚:‬مت ۺولخمؼ ۺیک ۺرطػ ۺےجیھب ۺےئگ ۺےھت ۺںیہمت ۺایک ۺوجشبۺ‬
‫الم؟‛ شؿۺوکۺوجشبۺاکۺملعۺوہۺاگۺنکیلۺرھپۺیھبۺشؿۺیکۺولقعںۺرپۺدتشہۺاطریۺوہۺاجےئۺیگۺوتۺشؿۺاکذنہۺوجشبۺیکۺرطػۺہنۺاجےئۺاگ‪،‬ۺ‬
‫سپۺدشدیۺڈرفوخػۺےسۺرعضۺرکںیۺےگ‪‚:‬ںیمہۺھچکۺملعۺںیہنۺےبۺکشۺوتۺیہۺبسۺ ںوبںۺاکۺوخبۺاجےننۺفشالۺےہ۔‛ شسۺفتقۺ‬
‫شؿۺاکۺہیۺانہکۺچسۺوہاگویکہکنۺشؿۺیکۺںیلقعۺوتمہجۺہنۺوہںۺیگۺشفرۺولعؾۺٹمۺےئگۺوہںۺےگاہیںۺکتۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شںیہنۺوقتۺاطعۺ‬
‫رفامےئاگ۔‬
‫ُ‬
‫سیزىاىُح ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬سےسُال‪:‬‬
‫ِ‬
‫سان ۺونح ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺوک ۺالبای ۺاجےئاگ ۺشفر ۺشؿ ۺےس ۺاہک ۺاجےئ ۺاگ‪ :‬ۺایک ۺٓاپ ۺےن ۺشاکحؾ ۺاچنہپےئ ۺےھت؟ ۺ ۺرعض ۺرکںیۺ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےگ‪:‬ۺیجۺاہں۔ۺشبۺشؿۺیکۺشتمۺےسۺاہکۺاجےئۺاگ‪:‬ۺایکۺشوہنںۺےنۺںیہمتۺغیلبتۺیکۺیھت؟ۺشیتمۺںیہکۺےگ‪:‬ۺامہرےۺاپسۺوکیئۺڈرۺانسےنۺ‬
‫سانۺعی ٰسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺوکۺالبایۺاجےئۺاگۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشؿۺےسۺرفامےئۺاگ‪:‬‬
‫فشالۺںیہنۺٓاای۔ۺشبۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اس ا ت َّ ِخذُ ْونِیْ َو اُم ِ ّیَ اِلٰ َه ْی ِن ِم ْن ُد ْو ِن ّٰ ِ ه‬
‫ال‪( -‬پ‪،۷‬ا‪٤ٟ‬آئسٵ‪)۳۳۶:‬‬ ‫َءا َنْ َت قُل َْت لِل َّن ِ‬
‫اہللےکۺوسش۔‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬ایکۺوتۺےنۺولوگںۺےسۺہہکۺدایۺاھتۺہکۺےھجمۺشفرۺریمیۺامںۺوکۺدفۺدخشۺانبۺول ۺ‬

‫سانعی ٰسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺشسۺوسشؽۺیکۺتبیہۺےسۺیئکۺاسؽۺکتۺریحشینۺفرپاشیینۺںیمۺڈفےبۺرںیہۺےگ۔‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫َ َ‬ ‫َ‬
‫ٓاہ! ۺشس ۺدؿ ۺیک ۺتمظع ۺہک ۺسج ۺںیم ۺشس ۺمسق ۺےک ۺوسشالت ۺےک ۺذرےعیۺشایبنےئ ۺرکشؾ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺیھب ْ ِ‬
‫ۺت ۺدتریب ۺوہںۺ‬
‫ےگ‪،‬ۺرھپۺرفےتشۺشکیۺشکیۺوکۺٓافشزۺدںیۺےگ‪:‬ۺشےۺالفینۺےکۺےٹیبۺالفں!ۺیشیپۺےکۺاقمؾۺرپۺٓااج۔شسۺفتقۺاکدنےھۺرھترھتشںیئۺےگ‪،‬ۺ‬
‫شعضااءۺاکپنۺشںیھٹۺےگۺشفرۺںیلقعۺوہبمتۺوہۺاجںیئۺیگ‪،‬ۺولگۺاّنمتۺرکںیۺےگۺہکۺاکش!ۺشںیہنۺمنہجۺںیمۺکنیھپۺدایۺاجےئۺنکیل ح ّ ح ا‬
‫ۺحرۺ‬
‫ذشتۺ َج‪َ ١‬ج ََل ہ‪ ٟ‬ہہ ۺےک ۺاسےنمۺشؿۺےکۺربےۺشامعؽۺشیپۺہنۺےیک ۺاجںیئۺشفرۺامتؾ ۺولخمؼۺےک ۺاسےنمۺشؿۺاکۺرپدہ ۺافشۺہن ۺایکۺاجےئ۔وسشؽۺ‬
‫وجشبۺےسۺلبقۺرعشۺاکۺونرۺاظرہۺوہۺاگۺاسیجہکۺرقٓاؿۺدیجمۺںیمۺےہ‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺزنیمۺاگمگجۺشےھٹۺیگۺشےنپۺربۺےکۺونرۺےس۔‬ ‫ض ِب ُن ْو ِر َر ِ ّب َها (پ‪،۵۴‬ا‪ٟ‬ز‪٣‬ز‪)۶۹:‬‬ ‫َو ا َْش َرق ِ‬
‫َت ا لْا َْر ُ‬
‫شبۺرہۺدنبےۺوک ح ّ ح ا‬
‫ۺحرۺذشتۺ َج‪َ ١‬ج ََل‪ٟ‬ہ ہہےکشینپۺرطػۺوتمہجۺوہےنۺاکۺنیقیۺوہۺاجےئۺاگشفرۺرہۺصخشۺہیۺامگؿ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺرکےۺاگۺہکۺشسۺونرۺوکۺرصػۺںیمۺیہۺدھکیۺراہۺوہںۺریمےۺوسشۺوکیئۺںیہنۺشفرۺریمیۺیہۺڑکپشفرۺھجمۺیہۺےسۺوسشؽۺفوجشبۺوہانۺےہۺ‬
‫شفرۺیسکۺےسۺںیہن‪،‬ۺسپۺشسۺفتقۺشسۺاپکۺفۺدنلبۺذشتۺاکۺرفامؿۺۺاجریۺوہاگ‪:‬ۺشےۺربجلی!ۺمنہجۺوکۺامہرےۺاپسۺاحرضۺرکف۔ۺرضحتۺ‬
‫ۺسانربجلیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬
‫سانۺربجلیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺمنہجۺےکۺاپسۺٓارکۺںیہکۺےگ‪:‬ۺشےۺمنہجۺشےنپۺاخقلۺفامکلۺےکۺمکحۺیکۺریپفیۺرک۔ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ِّ ُّ‬
‫ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺشےس ۺدشدی ۺظیغ ۺفبضغ ۺیک ۺاحتل ۺںیم ۺاپںیئ ۺےگ ۺانچہچن ۺمنہج ۺٓاپ ۺیک ۺاکپر ۺےتنس ۺیہ ۺوجش ۺںیم ۺٓارک ۺداہڑے ۺیگ ۺشفر ۺ ۺولخمؼ ۺیکۺ‬
‫رطػۺاگنچڑےۺیگۺامتؾۺولخمؼۺشسۺےکۺوجشۺشفرۺاگنچڑۺیکۺٓافشزۺوکۺےنسۺیگ‪،‬ۺمنہجۺےکۺاحمظفۺرفےتشۺےصغۺںیمۺرھبےۺولخمؼ ۺںیمۺشؿۺ‬
‫ولوگںۺیکۺرطػۺدفڑںیۺےگۺوہنجںۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺانرفامینۺفاخمتفلۺیک۔‬
‫ْ‬
‫ۺنۺرھکۺوجۺربعۺفوخػۺےسۺرھبےۺوہںۺےگۺ‪،‬ۺسپۺفہۺ‬‫َ‬
‫ۺن ْ‬‫َ‬ ‫شبۺوتۺشےنپۺدؽۺںیمۺایخؽۺرکۺشفرۺشؿۺدنبفںۺیکۺدیلۺاحتلۺوک ْ ِ‬
‫شےنپ ۺونٹھگں ۺےک ۺلب ۺرگںی ۺےگ ۺشفر ۺھٹیپ ۺدے ۺرک ۺرھپںی ۺےگشس ۺدؿ ۺوت ۺرہ ۺرگفہ ۺوک ۺزشون ۺےک ۺلب ۺرگے ۺدےھکی ۺاگ ۺشفر ۺضعب ۺوت ۺشےنپۺ‬
‫وموہنں ۺےک ۺلب ۺزپے ۺوہں ۺےگ ۺہکبج ۺانگہ ۺاگر ۺشفر ۺاظمل ۺومت ۺامےتگن ۺوہں ۺےگ ۺشفر ۺدبقں ۺفاصنیحل ۺیسفن ۺیسفن ۺاکپر ۺرےہ ۺوہںۺ‬
‫ےگفہ ۺشیس ۺاحتل ۺرپ ۺوہں ۺےگ ۺہک ۺمنہج ۺ ۺدفرسی ۺرمہبت ۺاھگنچڑے ۺیگ ۺسپ ۺشؿ ۺاکڈر ۺف ۺوخػ ۺدانگ ۺوہ ۺاجےئ ۺاگشفر ۺامتؾ ۺشعضااء ۺڈےلیھ ۺزپۺ‬
‫اجںیئۺےگ‪،‬ۺفہۺامگؿۺرکںیۺےگۺہکۺشبۺشؿۺیکۺڑکپۺوہےنۺفشیلۺےہۺرھپۺبجۺمنہجۺرسیتیۺرمہبتۺاھگنچڑےۺیگۺوتۺولگۺشےنپۺوموہنںۺ‬
‫ےکۺلبۺرگۺزپںیۺےگشفرۺشینپۺوپدیشہۺڈریۺیمہسۺاگنںیہۺشاھٹۺشاھٹۺرکۺدںیھکیۺےگۺشسۺفتقۺاظوملںۺےکۺمغۺںیمۺرھبےۺدؽۺوٹٹۺرکۺ‬
‫ولگںۺکتۺٓااجںیئۺےگشفرۺکینۺتخبۺفۺدبتخبۺبسۺیکۺںیلقعۺاکؾۺرکانۺوھچڑۺدںیۺیگ۔‬
‫شسۺےکۺدعبۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشایبنےئۺرکشؾ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺاجبنۺوتہجۺرفامےئۺاگۺشفرۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺںیہمتۺایکۺوجشبۺدایۺایگ؟ۺبجۺ‬
‫ولگۺشایبنےئ ۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےسۺشسۺرطحۺیکۺشیتفتۺوکۺدںیھکیۺےگۺوتۺانگہۺاگرفں ۺاکۺوخػۺزمدیۺڑبھۺاجےئۺاگ‪،‬ۺشبۺابپ ۺےٹیبۺ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺمکحۺاکۺرظتنمۺوہۺاگ‪،‬ۺشکیۺشکیۺیکۺڑکپۺیکۺاجےئۺیگۺشفرۺ‬
‫ےس‪،‬ۺاھبیئۺاھبیئۺےسۺشفرۺوشرہۺویبیۺےسۺاھبےگۺاگۺشفرۺرہۺشکی ّ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺربشہِۺرشتسۺشسۺےسۺشسۺےکۺلیلقۺفریثکۺشفرۺاظرہۺفوپدیشہۺلمعۺزینۺامتؾۺشعض ااءۺےکۺقلعتمۺابزۺرپسۺرفامےئۺاگ۔‬

‫‪٢‬اہلل َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی‬ ‫ۺاحصنۺرکشؾۺےنۺرعضۺیک‪:‬ٱارسٰ َ‬
‫سانۺشوبۺرہریہۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےتۺںیہۺہک َ ح‬
‫ہ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ !٥٠‬ایکۺمہۺایقتمۺےکۺدؿۺشےنپ ّ‬

‫ۺربۺوکۺدںیھکیۺےگ؟ۺٓاپۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺایکۺمتۺدفرہپۺےکۺفتقۺہکۺ‬
‫بجۺابدؽۺہنۺوہںۺوسرجۺےکۺدےنھکیۺںیمۺکشۺرکےتۺوہ؟ۺشوہنںۺےنۺرعضۺیک‪:‬ۺںیہن۔ۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺرھپۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺ‬
‫بج ۺابدؽ ۺہن ۺوہں ۺوت ۺوچدوھںی ۺےک ۺاچدن ۺوک ۺدےنھکی ۺںیم ۺکش ۺرکےت ۺوہ؟ ۺشوہنں ۺرھپ ۺرعض ۺیک‪ :‬ۺںیہن۔ ۺٓاپ ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺ‬
‫ۺربۺوکۺدےنھکیۺںیمۺیھبۺابلکلۺکشۺہنۺرکفۺےگ‪،‬ۺدنبہۺشےنپۺ‬
‫شراشدۺرفامای‪:‬ۺشسۺذشتۺیکۺمسقۺسجۺےکۺہضبقۺدقرتۺںیمۺریمیۺاجؿۺےہ!ۺمتۺشےنپ ّ‬
‫ربۺےسۺےلمۺاگۺشفرۺربۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺشسۺےسۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺایکۺںیمۺےنۺےھجتۺزعتۺہنۺدی؟ایکۺرسدشرہنۺانبای؟ایکۺریتشۺوجڑشۺہنۺانبای؟ۺایکۺریتےۺ ۺ‬
‫ےئل‬ ‫ّ‬
‫ٰیل‬
‫ۺربۺاعت ۺ‬
‫ۺامؽۺتمینغۺاکۺوچاھتۺہصحۺاتیلۺاھت؟ۺدنبہۺرعضۺرکےۺاگ‪:‬ۺویکںۺںیہن۔ ّ‬
‫شفٹنۺشفرۺوھگڑےۺرخسمۺہنۺےئک؟ ۺایکۺےھجتۺرسدشرۺہنۺانبایۺہکۺوت ِ‬
‫رفامےئۺاگ‪:‬ۺایکۺےھجتۺریمیۺالماقتۺاکۺایخؽۺاھت؟ۺفہۺےہکۺاگ‪:‬ۺںیہن۔ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺٓاجۺںیمۺےھجتوھچڑاتوہں(ینعیۺلضفۺفوثشبۺےسرحمفؾۺ‬
‫(‪) 459‬‬
‫(الھبدای)اھت۔‬
‫ۺ‬ ‫ےسیجوتۺےنۺےھجموھچڑدای‬
‫رکاتوہں) ۺ‬
‫ںےسۺڑکپےۺوہںۺےگۺشفرۺ ۺوتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺاسےنمۺڑھک ۺش‬
‫ےتشےھجتۺریتےۺابزٕا ۺ‬
‫ہکبجۺرف ۺ‬
‫شےۺنیکسم ۺ!وتۺشےنپۺابرےۺںیمۺوسچۺ ۺ‬
‫یگ‬
‫وہۺاگۺفہۺربشہۺرشتسۺھجتۺےسۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺایکۺںیمۺےنۺھجتۺرپۺوجشینۺاکۺشاعنؾۺںیہنۺرفامایۺ؟ۺوتۺےنۺشےسۺنکۺاکومںۺںیمۺزگشرش؟ۺایکۺںیمۺےنۺےھجتۺزدن ۺ‬
‫ےس‬
‫ںیمۺ تلہۺہنۺدی؟ۺوتۺےنۺشےسۺاہکںۺانفۺایک؟ۺایکۺںیمۺےنۺےھجتۺامؽۺہنۺدای؟ۺوتۺےنۺشےسۺاہکںۺےسۺامکایۺشفرۺاہکںۺرخچۺایک؟ۺایکںیمۺےنۺےھجتۺملعۺ ۺ‬
‫ی‬
‫ربۺاعتٰیلۺھجتۺرپۺشےنپۺشاعنامتۺشفرۺریت ۺ‬
‫زعتۺہنۺیشخب؟ۺوتۺےنۺشےنپۺملعۺرپۺاہکںۺکتۺلمعۺایک؟شسۺفتقۺریتیۺایحۺفرشدنمیگۺاکۺایکۺاعملۺوہۺاگ‪،‬ۺ ّ‬
‫رگوتۺشاکنرۺرکےۺ ۺاگوتۺریتےۺشعضااءۺریتےۺالخػۺوگشیہۺدںیۺےگ۔‬
‫ںزینۺشےنپۺشاسحانتۺشفرۺریتیۺربشایئںۺامشرۺرکفشےئۺاگشفرۺش ۺ‬
‫انرفاماین ۺ‬
‫جباوؽاءگفتگُکظیٍگے!‬
‫ہلل َت ٌَالی‬ ‫‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےکۺاسھتۺےھتۺہکۺٓاپۺ َػلی ا ہ‬ ‫ۺسانۺشسنۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےتۺںیہۺہکۺمہۺرسُِٰ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫ہلل َٯ َر ہسٰ‪ٟ‬ہـِٗہ اًَ َ‪ ٠‬ہ‪ ٥‬ینعیۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشفرۺشسۺ‬

‫ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺلھکۺرکرکسمشےئۺرھپۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺمتۺاجےتنۺوہۺںیمۺویکںۺرکسمشای؟ۺمہۺےنۺرعضۺیک‪َ :‬ا ہ‬

‫اکۺروسؽۺرتہبۺاجےتنۺںیہ۔ٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺشسۺابتۺرپۺہکۺدنبہۺایقتمۺےکۺدؿۺشےنپۺربۺےسۺ ِ ح‬

‫ۺاخمطۺ‬
‫ۺربۺایکۺوتۺ‬
‫وہاگۺشفرۺےہکۺاگ‪:‬ۺشےۺریمے ّ‬

‫‪٣ …459‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ٯا‪ٟ‬زٗا‪ ،ٚ‬ؾ‪ ،۳۵۸۷‬حسٱث‪۵۹۶۸:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺربۺاعتٰیلۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺویکںۺںیہن۔ۺدنبہۺرعضۺرکےۺاگ‪:‬ۺںیمۺوتۺشسۺفتقۺامونںۺاگۺبجۺھجمۺیہۺںیمۺ‬
‫ےنۺےھجمۺملظۺےسۺانپہۺںیہنۺدی؟ ّ‬
‫ےس ۺوکیئ ۺوگشہ ۺوہ۔ ۺسپ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشراشد ۺرفامےئ ۺاگ‪ٓ:‬اج ۺوت ۺوخد ۺیہ ۺشانپ ۺاسحب ۺرکےن ۺوک ۺتہب ۺےہۺشفر ۺشامعؽ ۺانہم ۺےنھکل ۺفشےل ۺزعمزۺ‬
‫رفےتشۺاحرضۺںیہ۔ۺوضحرۺیبنۺرکمیۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنشراشدۺرفامای‪:‬ۺسپۺشسۺےکۺہنمۺرپۺرہمۺرکۺدیۺاجےئۺےگۺشفرۺشسۺےکۺ‬
‫شعضااءۺےسۺاہکۺاجےئۺاگۺوبول۔ۺانچہچنۺرہۺوضعۺشسۺےکۺشامعؽۺیکۺربخۺدےۺاگرھپۺشسۺےکۺہنمۺےسۺرہمۺاٹہیئۺاجےئۺیگۺوتۺفہۺشےنپۺشعض ااءۺ‬
‫(‪) 460‬‬
‫ےسۺےہکۺاگ‪:‬ۺاہمترےۺےئلۺدفریۺشفرۺربابدیۺوہۺںیمۺاہمتریۺرطػۺےسۺیہۺوتۺدافعۺرکاتۺاھت۔‬
‫ًَز‬ ‫سپۺمہۺامتؾۺولخمؼۺےکۺاسےنمۺشعضااءۺیکۺوگشیہۺےکۺذرےعیۺوہےنۺفشیلۺذتلۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺانپہۺامےتگنۺںیہ‪،‬ۺاہں!ۺاہلل‬
‫َٯ َج‪١‬ۺےنۺومنمۺےسۺفدعہۺرفامایۺےہۺہکۺشسۺیکۺرپدہۺوپیشۺرفامےئۺاگۺشفرۺیسکۺدفرسےۺوکۺشسۺرپۺعلطمۺںیہنۺرکےۺاگ۔‬
‫ٰ‬
‫عبتىالیسےمالقاتکیکیفیت‪:‬‬
‫سان ۺشنب ۺرمع ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬ا ےس ۺوپاھچ‪ :‬ۺٓاپ ۺےنرسٰ ہ‪ ٢‬اہلل َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬وکۺ‬
‫شکی ۺصخش ۺےن ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےن ۺرفامای ۺہک ۺاتدجش ِر ۺراستل‪ ،‬ۺاشنہشہِ ۺوبنت ۺ َػلی ا ہ‬
‫رسوگیش ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺایک ۺرفامےت ۺانس؟ ۺٓاپ ۺ َرض ََی ا ہ‬
‫َ‬
‫َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺمتۺںیمۺوکیئۺشےنپۺربۺےکۺرقبیۺوہاگۺ ّٰیۺہکۺشانپۺاشہنۺشسۺرپۺرےھکۺاگۺ(ےسیجۺشسۺےکۺاشایؿۺاشؿۺےہ)ۺرب ًَز‬
‫ذن‬
‫ّ‬ ‫ّ‬
‫َٯ َج‪١‬ۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺوتۺےنۺالفںۺالفںۺلمعۺایک؟ۺدنبہۺرعضۺرکےۺاگ‪:‬ۺیجۺاہں۔ۺرھپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺوتۺےنۺالفںۺالفںۺلمعۺیھبۺ‬

‫ایک؟ۺفہۺےہکۺاگ‪:‬ۺیجۺاہں۔ۺرھپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺںیمۺےنۺداینۺںیمۺریتیۺرپدہۺوپیشۺرفامیئۺشفرۺٓاجۺںیمۺریتیۺاطخٕاںۺوکۺاعمػۺرکاتۺ‬

‫(‪) 461‬‬
‫وہں۔‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنشراشدۺرفامای‪َ ٩٣َ :‬ست َ َر ًَلی ہ‪َ ًَٰ ٩ُ ٣َ ٰ٣‬ر َت ہہ َست َ َر ا ہ‬
‫ہلل ًَٰ َر َت ہہ ٱَٰ َ‪٦‬‬ ‫رساک ِرہکمۺرکمہم‪،‬رسدش ِرۺدمہنیۺونمرہۺ َػلی ا ہ‬
‫(‪) 462‬‬
‫ا‪َ َ ٟ٘‬ٲا َ‪٣‬ٶۺینعیۺوجۺیسکۺاملسمؿۺیکۺرپدہۺوپیشۺرکےۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺایقتمۺےکۺدؿۺشسۺیکۺرپدہۺوپیشۺرفامےئۺاگ۔‬

‫‪٣ …460‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ٯا‪ٟ‬زٗا‪ ،ٚ‬ؾ‪ ،۳۵۸۸‬حسٱث‪۵۹۶۹:‬‬

‫‪ …461‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب اْلزب‪ ،‬باب ستر ا‪٤ٟ‬ؤ‪ً ٩٣‬لینٔشہ‪ ،۳۳۸/۴ ،‬حسٱث‪۶۰۷۰:‬‬
‫‪ …462‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬حسٯز‪ ،‬باب ا‪ٟ‬شتر ًلی ا‪٤ٟ‬ؤ‪ ٩٣‬ٯزٍٓ ا‪ٟ‬حسٯز با‪ٟ‬ظب‪٬‬ات‪ ،۵۳۹/۱ ،‬حسٱث‪۵۵۴۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شسۺابتۺیکۺشدیمۺشسۺدنب ہہۺومنمۺےکۺےئلۺیکۺاجۺیتکسۺےہۺوجۺولوگںۺےکۺةیعںۺرپۺرپدہۺڈشاتلۺوہۺشفرۺشؿۺیکۺرطػۺےسۺوکیئۺ‬
‫وکاتیہۺوہۺوتۺشےسۺربدشتۺرکاتۺوہ‪،‬ۺشینپۺزابؿۺرپۺشؿۺیکۺربشایئںۺہنۺالاتۺوہۺشفرۺہنۺیہۺھٹیپۺےھچیپۺشیسیۺابتۺاتہکۺوہۺہکۺشرگۺشؿۺےکۺاسےنمۺ‬
‫یہکۺاجےئۺوتۺشںیہنۺربشۺےگل‪،‬ۺشاسیۺصخشۺشسۺابتۺےکۺزایدہۺالقئۺےہۺہکۺشےسۺایقتمۺےکۺدؿۺشیسۺےکۺلثمۺدبہلۺدایۺاجےئ۔رفضۺ‬
‫رکشرگۺریتیۺرپدہۺوپیشۺیھبۺیکۺیئگۺوتۺایکۺرھپۺیھبۺریتےۺاکونںۺےسۺیشیپۺیکۺدنۺشںیہنۺڑکٹشےئۺیگ؟ریتےۺانگوہںۺےکۺدبےلۺےکۺ‬
‫وطرۺرپۺہیۺوخػۺیھبۺریتےۺےئلاکیفۺےہۺویکہکنۺےھجتۺریتیۺاشیپینۺےسۺڑکپۺرکۺاچنیھکۺاجےئۺاگۺشسۺفتقۺریتشۺدؽۺےبۺنیچۺوہاگ‪ ،‬لقعۺ‬
‫وَہش ۺوہاجےئ ۺیگ‪ ،‬ۺاشےن ۺرھترھتش ۺرےہ ۺوہں ۺےگ‪ ،‬ۺشعضااء ۺاکپن ۺرےہ ۺوہں ۺےگ ۺشفر ۺرگن ۺدبؽ ۺاجےئ ۺاگ ۺ‪ ،‬ۺ ِ‬
‫دشت ۺوخػ ۺیک ۺفہج ۺےسۺ‬
‫اسرش ۺاہجں ۺےھجت ۺشدنریھے ۺںیم ۺڈفاب ۺوہش ۺےگل ۺاگ‪،‬شینپ ۺرکف ۺرک ۺہک ۺشیس ۺاحتل ۺںیم ۺوت ۺولوگں ۺیک ۺرگدںین ۺالھپاتگن ۺ‪،‬وفصں ۺوک ۺریچات ۺٓاےگۺ‬
‫ڑبھۺراہۺوہۺاگشفرۺےھجتۺےھچیپۺرہۺاجےنۺفشےلۺوھگڑےۺیکۺرطحۺاچنیھکۺاجۺراہۺوہۺاگۺشفرۺامتؾۺولخمؼۺےھجتۺرظنںیۺشاھٹۺشاھٹۺرکۺدےھکیۺیگ‪،‬ۺشبۺوتۺ‬
‫ایخؽۺرکۺہکۺوتۺرفوتشںۺےکۺاہوھتںۺںیمۺےہۺشفرۺشیسۺاحتلۺںیمۺفہۺےھجتۺرنٰمحۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺرعشۺکتۺےلۺاجۺرکۺکنیھپۺدےتیۺںیہ‪،‬ۺشبۺ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشےنپ ۺمیظع ۺالکؾ ۺےس ۺےھجت ۺویں ۺدنش ۺرفامات ۺےہ‪ :‬ۺشے ۺشنب ۺٓادؾ! ۺریمے ۺرقبی ۺوہاجانچہچن ۺوترپاشیؿ ۺفنیگمغ ۺشفر ۺوٹےٹۺ‬
‫دڑھےتک ۺدؽ ۺےک ۺاسھت ۺذلیل ۺفرشاسمر ۺرقبی ۺوہات ۺےہ ۺ ۺشب ۺےھجت ۺریتش ۺانہم ۺشامعؽ ۺدایۺاجات ۺےہ ۺسج ۺںیم ۺریتش ۺرہ ۺوھچاٹ ۺڑبش ۺانگہ ۺدرجۺ‬
‫ْْ َ‬
‫ِسۺےھجتۺایدۺدالےئۺاگۺشفرۺینتکۺیہۺایکینںۺشیسیۺوہںۺیگۺنجۺیکۺٓاافتۺ‬ ‫ےہ‪،‬ۺےنتکۺیہۺانگہۺشےسیۺوہںۺےگۺںیہنجۺوتۺوھبؽۺایگۺوہۺاگۺوتۺہیۺون َ‬
‫ےس ۺوت ۺےب ۺربخ ۺاھت ۺشب ۺشؿ ۺیک ۺربشایئں ۺریتے ۺاسےنموہں ۺیگ‪،‬شب ۺےھجت ۺسکۺدقر ۺرشدنمیگۺشفر ۺزبدیل ۺاک ۺاسانم ۺوہاگ؟ ۺشفر ۺسک ۺدقرۺ‬
‫گنتۺدیلۺشفرۺوبجمریۺدرشیپۺوہۺیگ؟ۺٓاہ!ۺولعمؾۺںیہنۺوتۺسکۺدقؾۺےکۺاسھتۺشسۺےکۺاسےنمۺڑھکشۺوہاگ‪،‬ۺسکۺزابؿۺےکۺاسھتۺوجشبۺ‬
‫دےۺاگشفرشےنپۺےہکۺوکۺسکۺدؽۺےکۺاسھتۺےھجمسۺاگ؟رھپۺذرشۺہیۺوتۺوسچۺہکۺریتیۺرشؾۺفایحۺاکۺایکۺاعمَۺوہاگۺبجۺفہۺذشتۺالبۺفشہطسۺےھجتۺ‬
‫ریتے ۺانگہ ۺاید ۺدالےت ۺوہےئ ۺرفامےئ ۺیگ‪ :‬ۺشے ۺریمے ۺدنبے! ۺایک ۺےھجت ۺھجم ۺےس ۺایح ۺہن ۺٓایئ ۺہک ۺریمے ۺاسےنم ۺربشویئں ۺےک ۺاسھتۺ‬
‫احرض ۺوہش ۺوت ۺےنریمی ۺولخمؼ ۺےس ۺایح ۺیک ۺشفر ۺشؿ ۺےک ۺاسےنم ۺشاھچ ۺانب ۺراہ‪ ،‬ۺایک ۺریتے ۺزندکی ۺںیم ۺشےنپ ۺامتؾ ۺدنبفں ۺےسزایدہ ۺاکلہۺ‬
‫اھت؟ریمیۺرظنۺوکۺوتۺےنۺوخدۺرپۺاکلہۺاجانۺشفرۺوکیئۺرپفشۺہنۺیکۺہکبجۺریمےۺریغۺیکۺرظنۺوکۺوتۺےنۺتہبۺمیظعۺاھجمس‪،‬ۺایکۺںیمۺےنۺھجتۺرپۺشاعنؾۺ‬
‫ہنۺایکۺاھت؟ۺےھجتۺسکۺزیچۺےنۺھجمۺےسۺدوھےک‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےسانلمۺےہ؟‬
‫اھٹیباھتۺہکۺںیمۺےھجتۺںیہنۺدھکیۺراہۺشفرۺہنۺوتۺےنۺھجمۺ ۺ‬
‫ںیمۺراھک؟ۺایکۺوتۺہیۺھجمسۺ ۺ‬

‫انجب ۺ َسٲ ہسا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ز َس‪َ ٠‬ین‪ََ ،‬رح َ‪ٌ ٤‬ٶ ‪ٌَ ٠ٟ‬ا َ‪َ٤ٟ‬ین َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشد ۺرفامای‪ :‬ۺمت ۺںیم ۺےس ۺرہ ۺشکی ۺےس ۺاہلل ۺ ّ‬
‫رب ۺشاعلنیمل ۺشس ۺرطحۺ‬
‫(‪) 463‬‬
‫وہاگۺہنۺوکیئۺرتامجؿ۔‬
‫وسشؽۺرکےۺاگۺہکۺدرایمؿۺںیمۺہنۺوکیئۺرپدہۺ ۺ‬

‫اچھیباتجہيهسےبچاتیہے‪:‬‬
‫ٓاپۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺزمدیۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺمتۺںیمۺےسۺرہۺشکیۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺاسےنمۺشےسیۺڑھکشۺوہاگۺہکۺدرایمؿۺںیمۺوکیئۺرپدہۺ‬

‫ہنۺوہاگۺسپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شسۺےسۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺایکۺںیمۺےنۺھجتۺرپۺشاعنؾۺہنۺایک؟ۺایکۺںیمۺےنۺےھجتۺامؽۺہنۺدای؟ۺدنبہۺرعضۺرکےۺاگ‪:‬ۺویکںۺںیہن۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬

‫رفامےئ ۺاگ‪ :‬ۺایک ۺںیم ۺےن ۺاہمتری ۺرطػ ۺروسؽ ۺہن ۺاجیھب؟ ۺفہ ۺرعض ۺرکے ۺاگ‪ :‬ۺویکں ۺںیہن۔ ۺسپ ۺدنبہ ۺشےنپ ۺدشںیئ ۺرظن ۺرکے ۺاگ ۺوت ۺرصػ ۺٓاگ ۺیہ ۺرظنۺ‬
‫ٓاےئۺیگۺرھپۺابںیئۺدےھکیۺاگۺوتۺیھبۺٓاگۺےکۺوسشۺھچکۺرظنۺہنۺٓاےئۺاگۺذٰہلشۺمتۺںیمۺےسۺرہۺشکیۺمنہجۺےسۺےچبۺاچےہۺروجھرۺےکۺڑکٹےۺیہۺےکۺذرہعیۺویکںۺ‬
‫(‪) 464‬‬
‫ہنۺوہۺشفرۺشرگۺہیۺیھبۺہنۺاپٕاۺوتۺشیھچۺابتۺےکۺذرےعیۺوچب۔‬

‫سانۺشنبۺوعسمدۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےنۺرفامای‪:‬ۺمتۺںیمۺےسۺرہۺشکیۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺاسےنمۺشسۺرطحۺاہنتۺوہاگۺےسیجۺوچدوھںیۺرشتۺ‬

‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫ےکۺاچدنۺےکۺاسےنمۺاہنتۺوہاتۺےہۺرھپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺشےۺشنبۺٓادؾ!ۺےھجتۺھجمۺےسۺسکۺزیچۺےنۺدوھےکۺںیمۺراھک؟ۺشےۺشنبۺٓادؾ!ۺوتۺےنۺشےنپۺ‬

‫ملعۺرپۺاہکںۺکتۺلمعۺایک؟ۺوتۺےنۺروسولںۺوکۺایکۺوجشبۺدای؟ۺۺشےۺشنبۺٓادؾ!ۺایکۺںیمۺریتیۺٓاوھکنںۺرپۺابہگنؿۺںیہنۺاھتۺرھپۺیھبۺشؿۺزیچفںۺوکۺداتھکیۺاھتۺوجۺ‬

‫ریتےۺےئلۺالحؽۺںیہن‪،‬ۺایکۺںیمۺریتےۺاکونںۺرپۺابہگنؿۺںیہنۺاھت؟ۺوییہنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬

‫امتؾشعضااءۺاکۺامشرۺرکفشےئۺاگ۔‬

‫عِؽقیامتکےچاعسُال‪:‬‬
‫ِ‬
‫سانۺاجمدہۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬احَسرفامےتۺںیہ‪:‬ۺرفزۺایقتمۺدنبہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺدعشتلۺےسۺشسۺفتقۺکتۺہنۺوھچےٹۺاگۺبجۺکتۺشسۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےسۺاچرۺوسشؽۺہنۺرکۺدےیۺاجںیئ‪)۳( :‬رمعۺسکۺاکؾۺںیمۺزگشری؟(‪)۵‬شےنپۺملعۺرپ‬

‫‪ …463‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬زکاٵ‪ ،‬باب ا‪ٟ‬ؼسٗٶ ٗب‪ ١‬ا‪ٟ‬زز‪ ،۴۷۷/۳ ،‬حسٱث‪۳۴۳۱:‬‬

‫بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬زٗا‪ ،ٚ‬باب ‪ٰٗ٧ ٩٣‬ع ا‪ٟ‬حشاب ًذب‪ ،۵۵۷/۴ ،‬حسٱث‪۶۵۱۹:‬‬
‫‪ …464‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬زکاٵ‪ ،‬باب ا‪ٟ‬ؼسٗٶ ٗب‪ ١‬ا‪ٟ‬زز‪ ،۴۷۷ /۳ ،‬حسٱث‪ ، ۳۴۳۱:‬بسٯ‪‚٪‬ا‪ ٥ٟ‬انٌ‪٠ً ٥‬ٲک؟‛‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںےسۺامکایۺشفرۺاہکںۺرخچۺایک؟‬
‫ںںیمۺالتبمۺراھک؟ۺ(‪)۴‬امؽۺاہک ۺ‬
‫ںکتۺلمعۺایک؟ۺ(‪)۱‬وخ ۺدوکۺنکۺاکوم ۺ‬
‫ۺاہک ۺ‬
‫ذٰہلش ۺشے ۺزمکفر ۺشاسنؿ! ۺشےنپ ۺشس ۺفتق ۺیک ۺرشؾ ۺشفر ۺرطخے ۺوک ۺڑبش ۺاجؿ‪ ،‬ۺوہ ۺاتکس ۺےہ ۺےھجت ۺہی ۺاہک ۺاجےئ‪ :‬ۺمہ ۺےن ۺداین ۺںیم ۺریتےۺ‬
‫ةیعں ۺوک ۺاپھچےئ ۺراھک ۺشفرٓاج ۺمہ ۺےھجت ۺاعمػ ۺرکےت ۺںیہ۔ ۺشس ۺفتق ۺریتی ۺوخیش ۺشفر ۺرسفر ۺاک ۺوکیئ ۺاکھٹان ۺہن ۺوہاگ ۺشفر ۺامتؾ ۺشےلگ ۺےلھچپ ۺھجت ۺرپۺ‬
‫رکشۺرکںیۺےگشفرۺہیۺیھبۺنکممۺےہہکۺرفوتشںۺوکۺمکحۺدایۺاجےئ‪:‬ۺشسۺربےۺدنبےۺوکۺڑکپفرھپۺشےسۺوطؼۺڈشولۺشفرۺرھپۺشےسۺڑھبیتکۺٓاگۺ‬
‫َ‬
‫ۺشاطعۺشیہٰلۺںیمۺوکاتیہۺشفرۺافینۺفینیمکۺداینۺوجہکۺ‬
‫ںیمۺداسنھٕا۔ۺشسۺفتقۺشرگۺامتؾۺزنیمۺفۺٓاامسؿۺھجتۺرپۺرفںیئۺوتۺًانیقیۺوتۺشیسۺالقئۺےہویکہکن َ ِ‬
‫رکۺوتڑبیۺتبیصمۺشفرۺدشدیۺرسحتۺےسۺدفاچرۺےہ۔‬
‫سےکۺدبےلۺشینپۺٓارختۺچیبۺ ۺ‬
‫شبۺریتےۺاپسۺہنۺریہۺش ۺ‬
‫میؼاٌونلکیکیفیت‬ ‫بابىنبظ‪:7‬‬

‫رھپ ۺےھجت ۺزیمشؿ ۺ(رتشزف)ےس ۺیھب ۺےب ۺرکف ۺںیہن ۺوہان ۺاچےئہ ۺشفر ۺہن ۺیہ ۺشامعؽ ۺانومں ۺےک ۺدشںیئ ۺابںیئ ۺشڑےنےس ۺاغلف ۺوہاناچےئہۺ‬
‫ےکنیتۺرگفہۺوہۺاجںیئۺےگ۔‬
‫ں ۺ‬‫ےکدعبۺولوگ ۺ‬
‫ب ۺ‬‫ویکہکنۺوسشؽۺفوجش ۺ‬
‫ک ےنیکۺرطحۺ‬
‫ۺےلکنیگۺشفرۺشںیہنۺرپدنےۺےکۺدشہنۺ ۺ‬
‫منہجےسۺۺشکیۺایسہۺرگدؿ ۺ‬
‫وہیگۺسپۺ ۺ‬
‫یئیکینۺ ۺہن ۺ‬
‫نجےکۺاپسۺوک ۺ‬
‫وہ ۺاگ ۺ‬
‫اسی ۺ‬
‫الہپرگفہۺش ۺ‬
‫شکچۺےلۺیگۺۺشفرۺشینپۺٹیپلۺںیمۺےلۺرکۺمنہجۺںیمۺڈشؽۺدےۺیگۺذٰہلشۺٓاگۺشںیہنۺلگنۺےلۺیگۺشفرۺشؿۺوکۺاکپرۺرکۺاہکۺاجےئۺاگ‪:‬ۺہیۺدبۺیتخبۺےہۺشسۺ‬
‫شیتخبۺںیہن۔‬
‫ےکدعبۺوکیئۺوخ ۺ‬
‫ۺ‬
‫دفرسش ۺرگفہ ۺفہ ۺوہاگ ۺنج ۺاک ۺوکیئ ۺانگہ ۺہن ۺوہ ۺاگ ۺسپ ۺشںیہن ۺشکی ۺانمدی ۺدنش ۺدے ۺاگ‪ :‬ۺرہ ۺاحؽ ۺںیم ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺدمح ۺرکےن ۺفشےلۺ‬
‫ڑھکےۺوہۺاجںیئۺانچہچنۺفہۺڑھکےۺوہںۺےگۺشفرۺتنجۺیکۺرطػۺلچۺزپںیۺےگ‪،‬ۺرھپۺشؿۺولوگںۺےکۺاسھتۺیھبۺشاسیۺیہۺایکۺاجےئۺاگۺوجۺرشتۺاکۺ‬
‫ایقؾۺ(ینعیۺابعدت)ۺرکےتۺےھتۺشفرۺرھپۺشؿۺےکۺاسھتۺیھبۺنجۺوکۺداینۺیکۺرخدیۺفرففتخۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺایدۺےسۺاغلفۺہنۺایک‪،‬ۺشبۺشؿۺولوگںۺ‬
‫یئ ۺدبیتخبۺںیہن۔‬
‫سےکۺدعبۺوک ۺ‬
‫رکاہکۺاجےئۺاگ‪:‬ۺہیۺوخشۺیتخبۺےہۺش ۺ‬
‫وکۺاکپرۺ ۺ‬
‫شبۺرسیتشۺرگفہۺرہۺاجےئۺاگۺہیۺتہبۺزایدہۺوہںۺےگۺشؿۺےکۺکینۺفدبۺشامعؽۺےلمۺےلجۺوہںۺےگۺنجۺیکۺشںیہنۺربخۺہنۺوہۺیگۺنکیلۺاہلل‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬ابربخۺےہۺہکۺشؿۺیکۺایکینںۺزایدہۺںیہۺایۺربشایئںۺرھپۺیھبۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شںیہنۺشؿۺےکۺشامعؽۺیکۺاچہپؿۺرکفشۺدےۺاگۺاتہکۺاعمیفۺےکۺفتقۺ‬
‫ؿرپۺفشحضۺوہاجےئۺ‪،‬سپ‬
‫ڑکپےکۺفتقۺشسۺاکۺدعؽۺش ۺ‬
‫شسۺاکۺلضفۺشفرۺ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺویکینںۺشفرۺربشویئںۺرپۺلمتشمۺشامعؽۺانو ۺشڑںیۺےگ‪،‬ۺرتشزفۺاقمئۺرکۺدایۺاجےئۺاگۺشفرۺاگنںیہۺشامعؽۺانومںۺرپۺیمجۺوہںۺیگۺہکۺدشںیئۺڑلپےۺںیمۺ‬
‫رگےت ۺںیہ ۺای ۺابںیئ ۺںیم؟ ۺرھپ ۺرتشزف ۺےک ۺاکےٹن ۺوک ۺدےتھکی ۺوہں ۺےگ ۺہک ۺربشویئں ۺیک ۺرطػ ۺاتکھج ۺےہ ۺای ۺالھبویئں ۺیک ۺرطػ؟ ۺہی ۺڑبی ۺوخانفکۺ‬
‫ںیکۺںیلقعۺکہبۺاجںیئۺیگ۔‬
‫یگسجۺںیمۺولوگ ۺ‬
‫احتلۺوہ ۺ‬

‫سیزہوائصہ َرض ََی اہللہ ًَ‪َ ٨‬ہاکیفکظآخظت‪:‬‬

‫ِ‬
‫َ‬
‫س ُ اتاعہشئۺ‬
‫سِاعمَ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬اکرَس ۺشونر ّ ِ َ ّ‬
‫سانشامؾ ۺن ۺرصبی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺرفامےت ۺںیہ‪ّ ِ ّ :‬‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سہۺاعہشئۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہاوکۺٓارختۺیکۺایدۺےنۺرالۺدایۺاہیںۺ ۺ‬
‫کت‬ ‫ّدصہقی َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہایکۺوگدۺںیمۺاھتۺہکۺٓاپۺوکۺشفھگنۺٓایئگۺشیسۺشانثۺںیمۺ ّ ِ ّ‬
‫ہک ۺٓاپ ۺےک ۺٓاوسنایپرےمصطفٰے َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےک ۺرشخر ۺابمرک ۺرپ ۺرگےن ۺےگلٓاپ ۺےن ۺابمرک ۺٓاوھکنں ۺوک ۺوھکالۺ‬
‫شفرشراشدرفامای‪:‬ۺشےۺاعہشئۺںیہمتۺسکۺزیچۺےنۺرالۺدای؟ۺرعضۺیک‪:‬ۺےھجمۺٓارختۺیکۺایدۺےنۺرالدایۺایکۺٓاپۺایقتمۺےکۺدؿۺشےنپشلہۺفایعؽۺوکۺ‬
‫م‬
‫ایدۺرںۺےگ؟ صطفٰے ِ‬
‫ۺاجؿۺرتمح َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺشسۺذشتۺیکۺمسقۺسجۺےکۺقن ح َض ہہۺدقرتۺںیمۺریمیۺاجؿۺےہۺ‬
‫َ‬
‫(ایدۺرںۺےگ)ۺرگمۺنیتۺہگجۺرپۺرہۺشکیۺوکۺشینپۺرکفۺوہۺیگۺ(‪)۳‬بجۺرتشزفۺرےھکۺاجںیئۺےگشفرۺشامعؽۺاکۺفزؿۺایکۺاجےئۺاگۺ ّٰیۺہکۺٓادیمۺدےھکیۺاگۺ‬
‫ذن‬
‫َ‬
‫ہک ۺٓاایۺشسۺاک(ویکینںۺفشال)ۺڑلپشۺاکلہۺوہاتۺےہۺایۺاھبری؟ ۺ(‪)۵‬بجۺشامعؽ ۺانو ۺدےیئۺاج ۺرےہۺوہں ۺےگۺ ّٰی ۺہک ۺٓادیمۺدےھکی ۺاگۺہکۺٓاایۺشسۺےکۺ‬
‫ذن‬

‫ھتںیمۺدایۺاجاتۺےہۺابںیئۺںیم؟ۺشفرۺ(‪)۱‬ۺلپۺرصشطۺرپ۔‬
‫(‪) 465‬‬
‫دشںیئۺاہ ۺ‬
‫َ‬
‫ذنی ۺہک ۺرتشزف ۺےک ۺدفونں ۺڑلپفں ۺےکۺ‬‫سان ۺشسن ۺ َرضَی اہلل َتٌالی ًَ‪٨‬ہرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺٓادیم ۺوک ۺایقتم ۺےک ۺدؿ ۺالای ۺاجےئ ۺاگ ۺ ّٰ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َ ہ َ‬

‫ایگوتۺرفہتشۺشینتۺزفرۺےسۺاکپرۺرکۺ‬
‫وہ ۺ‬‫ےئاگۺشفرۺشسۺرپۺشکیۺرفہتشۺرقم ۺررکۺدایۺاجےئۺاگۺ‪،‬شرگۺشسۺاکۺ(ویکینںۺفشال)ۺڑلپشۺاھبریۺ ۺ‬
‫درایمؿۺڑھکشۺرکۺدایۺاج ۺ‬
‫ےہک ۺاگ ۺےسج ۺوپری ۺولخمؼ ۺےنس ۺیگ ۺہک ۺالفں ۺوخش ۺتخب ۺوہش ۺشب ۺیھبک ۺدب ۺتخب ۺہن ۺوہاگ ۺشفر ۺشرگ ۺفہ ۺڑلپش ۺاکلہ ۺوہش ۺوت ۺرفہتش ۺشینت ۺیہ ۺشفیچن ۺٓافشز ۺےسۺ‬
‫تخب ۺہنوہۺاگ۔‬
‫بیھبکۺوخشۺ ۺ‬
‫ں ۺدبتخبۺوہشۺش ۺ‬
‫ے ۺاگےسجۺوپریۺولخمؼۺےنسۺیگۺ‪:‬الف ۺ‬
‫اکپر ۺ‬
‫ویکینںۺاکڑلپشاکلہوہےنیکۺوصرتۺںیمۺدفزخۺرپرقمررفےتشٓاےگڑبںیھۺےگ‪،‬شؿۺےکاہھتۺںیمۺولےہےکۺرگزۺوہںۺےگنجۺرپٓاگۺ‬
‫اکابلسۺوہۺاگانچہچنۺفہۺٓاگۺےکےصح(انگہۺاگر)وکٓاگ(ینعیۺدفزخ)یکۺرطػۺےلاجںیئۺےگ۔‬

‫‪ …465‬سنن ابی زاٯز‪ٛ،‬تاب ا‪ٟ‬ش‪٨‬ٶ‪،‬باب فی ذرك ا‪٤ٟ‬ٲزا‪ ،۱۳۷/۴،٪‬حسٱث‪۴۷۵۵:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫ہظہؼاعمیٍظظفایکجيتی‪:‬‬
‫م‬
‫ًَز‬ ‫حس ِ ِں ۺاکانئت َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےن ۺرف ِز ۺایقتم ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺشراشد ۺرفامای‪ :‬ۺفہ ۺشاسی ۺدؿ ۺےہ ۺسج ۺںیماہلل‬
‫َٯ َج‪١‬رضحت ۺٓادؾ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺوک ۺالبےئاگشفرشراشدرفامےئاگ‪ :‬ۺشے ۺٓادؾ! ۺشوھٹ ۺشفر ۺدفزویخں ۺوک ۺدفزخ ۺںیم ۺوجیھب۔ٓاپ ۺرعض ۺرکںی ۺےگ‪:‬ۺ‬

‫دفزخ ۺںیم ۺںونتں ۺوک ۺم انجی ۺےہ؟ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشد ۺرفامےئ ۺاگ‪ :‬ۺرہ ۺشکی ۺزہشر ۺںیم ۺےس ۺ‪ 999‬ۺوک۔ ۺہی ۺنس ۺرک َ ح ہ‬
‫ۺاحصن ۺرکشؾ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪ ٪‬ۺشس ۺدقرۺ‬
‫نیگمغۺوہےئۺہکۺوھتڑشۺاسۺیھبۺہنۺےتسنہ۔ۺبجۺرہمابؿۺفقیفشۺٓااقۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےناحصہبۺیکۺہیۺاحتلۺدیھکیۺوتۺشراشدرفامای‪:‬لمعۺ‬
‫رکفۺشفرۺوخشۺوہاجٕا‪،‬ۺشسۺذشتۺیکۺمسقۺسجۺےکۺقن ح َض ہہۺدقرتۺںیمۺریمیۺاجؿۺےہ!ۺاہمترےۺاسھتۺدفۺولخمںیقۺشیسیۺیھبۺںیہۺہکۺفہۺسجۺ ۺ‬
‫ےک‬
‫اسھتۺیھبۺوہںۺشسۺںیمۺشاضےفۺاکۺببسۺیتنبۺںیہۺاسھتۺںیمۺفہۺیھبۺاشلمۺںیہۺوجۺشفال ِدٓادؾۺشفرۺاطیشؿۺیکۺشفالدۺںیمۺےسۺالہکۺوہۺ‬
‫ےئگ۔احصنۺرکشؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪ ٪‬ےنۺرعضۺیک‪:‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪! ٥٠‬فہۺدفۺولخمںیقۺوکؿۺیسۺںیہ؟ۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺایوججۺشفرۺ‬
‫َحہ‬
‫احصنۺۺرکشؾۺںیمۺوخیشۺیکۺرہلۺدفڑۺیئگ۔رھپۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺلمعۺرکفۺشفرۺوخشۺوہاجٕا‪،‬شسۺذشتۺیکۺمسقۺسجۺےکۺقن ح َض ہہۺ‬
‫اموجج۔رشفیۺےتہکۺںیہ‪:‬ۺ َ ح ہ‬
‫(‪) 466‬‬
‫ٹنےکۺولہپۺںیمۺلتۺایۺاجونرۺےکۺابز ۺفںیمۺدشغۺوہاتۺےہ۔‬
‫ےسیوہۺےگۺےسیجۺشف ۺ‬
‫دقرتۺںیمۺریمیۺاجؿۺےہ!متۺدفرسےۺولوگںۺںیمۺش ۺ‬
‫حقُقکےمفالبےاِعاٌکیِاپسیکیکیفیت‬ ‫بابىنبظ‪:8‬‬

‫زیمشؿۺلمعۺیکۺدتشہۺشفرۺشسۺاکۺرطخہۺوتۺمتۺاجؿۺےکچۺشفرۺہیۺہکۺاگنںیہۺشسۺرتشزفۺےکۺاکےٹنۺیکۺرطػۺشیھٹۺوہںۺیگۺشراشدۺابریۺ‬ ‫ِ‬
‫او َی ٌةه(‪)۱‬‬ ‫اض َی ٍةه(‪َ )۱‬و ا َ ّمَا َم ْن َخ َّف ْت َم َو ِ‬
‫از ْی ُنه(‪)۵‬فَاُ ُّمه َه ِ‬ ‫اعتٰیلۺےہ‪:‬فَاَ ّمَا َم ْن ث َ ُقل َْت َم َو ِ‬
‫از ْی ُنه(‪)۲‬فَ ُه َو فِیْ عِ ْی َش ٍة َّر ِ‬
‫حا ِم َی ٌةَ۠(‪( )۹۹‬پ‪،۱۰‬ا‪ٟ٘‬ارًٶ‪ ۶:‬تا‪)۳۳‬‬ ‫ار َ‬ ‫َو َماۤٗ ا َ ْد ٰر َ‬
‫ىك َما ِه َی ْهه(‪)۹۹‬نَ ٌ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺوتۺسجۺیکۺوتںیلۺاھبریۺوہںیئۺفہۺوتۺنمۺامےتنۺشیعۺںیمۺںیہۺشفرۺسجۺیکۺوتںیلۺیکلہۺزپںیۺفہۺاچینۺداھکےنۺفشیلۺوگدۺںیمۺےہۺ‬
‫ےنایکۺاجانۺایکۺاچینۺداھکےنۺفشیلۺشکیۺٓاگۺےلعشۺامریت۔‬
‫شف ۺر ۺوت ۺ‬
‫ےہسجۺےنۺداینۺںیمۺشانپۺاحمہبسۺایکۺشف ۺرشےنپۺشامعؽ‬
‫لمعےکۺرطخےۺےسۺفیہۺاجنتۺاپاتکسۺ ۺ‬
‫ۺزیمشؿۺ ۺ‬
‫اجؿۺول! ِ‬

‫‪ …466‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪ ،‬باب ٯ‪ ٩٣‬سٰرٵ ا‪ٟ‬حخ‪ ،۳۳۵ ،۳۳۴ /۵ ،‬حسٱث‪۱۳۸۰:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫فشوقشؽۺشفرۺایخالتۺفوخشاشہتۺوکرشتعیۺےکۺرتشزفۺںیمۺوتالۺاسیجہکۺشریمشلم وونینمۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانۺرمعۺافرفؼۺشمظعۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺ‬
‫ےن ۺرفامای‪ :‬ۺشانپ ۺاحمہبس ۺرکف ۺشس ۺےس ۺےلہپ ۺہک ۺاہمترش ۺاحمہبس ۺایک ۺاجےئ ۺشفر ۺشینپ ۺاجونں ۺاک ۺفزؿ ۺرکف ۺشس ۺےس ۺےلہپ ۺےک ۺشؿ ۺاک ۺفزؿ ۺایکۺ‬
‫اجےئ۔‬
‫(‪) 467‬‬

‫شانپۺاحمہبسۺیہیۺےہۺہکۺشاسنؿۺرمےنۺےسۺےلہپۺےلہپۺشےنپۺرہۺانگہۺےسۺیچسۺیکپۺوتہبۺرکۺےلۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺرفشضئۺںیمۺسجۺدقرۺ‬

‫وکاتیہۺاکۺرمبکتۺوہشۺےہۺشسۺاکۺدمشفشۺرکےۺۺشفرۺولوگںۺیکۺاپیئۺاپیئۺشںیہنۺفشسپۺرکے‪،‬ۺشینپۺزابؿۺایۺاہھتۺےسۺیسکۺوکۺفیلکتۺدیۺوہۺایۺدؽۺںیمۺ‬
‫دبامگینۺریھکۺوہۺوتۺشسۺیکۺاعمیفۺامےگنۺشفرۺولوگںۺےکۺدولںۺوکۺوخشۺرکےۺاہیںۺکتۺہکۺشےسۺومتۺٓاےئۺوتۺشسۺرپۺیسکۺاکۺوکیئۺقحۺشفرۺوکیئۺ‬
‫اھتنجۺںیمۺاجےئۺاگ۔‬
‫وہسپۺشاسیۺصخشۺریغبۺاسحبۺاتکبۺےکۺدیس ۺ‬
‫رفضۺابیقۺ ۺہناچبۺ ۺ‬
‫شرگ ۺوقحؼ ۺیک ۺشدشیگیئۺےسۺےلہپۺرمۺایگۺوت ۺدقحشرۺشسۺوکۺریھگۺںیلۺےگ ۺوکیئ ۺشسۺےک ۺاہھتۺڑکپۺےل ۺاگ‪ ،‬ۺوکیئ ۺاشیپینۺےک ۺابولںۺوکۺ‬
‫رپملظۺایک‪،‬ۺوکیئۺےہکۺاگ‪:‬ۺوتۺےنۺےھجمۺاگیلۺدیۺ‪،‬وکیئۺےہکۺاگ‪:‬ۺ ۺوت‬
‫یھٹمۺںیمۺڑکپےۺوہاگۺ‪،‬وکیئۺرگدؿۺرپۺاہھتۺڈشےلۺوہاگۺ‪،‬وکیئۺےہکۺاگ‪:‬ۺ ۺوتےنۺھجمۺ ۺ‬
‫ےنۺریمےۺاسھتۺذمشؼۺایک‪،‬ۺوکیئۺےہکۺاگ‪:‬ۺوتۺےنۺھٹیپۺےھچیپۺریمیۺشیسیۺۺابتۺیکۺوجۺےھجمۺربیۺیتگلۺیھت‪،‬ۺوکیئۺےہکۺاگ‪:‬ۺوتۺریمشۺزپفیسۺانبۺشفرۺ ۺوت‬
‫ےنۺےھجمۺفیلکتۺدی‪،‬ۺوکیئۺےہکۺاگ‪:‬ۺوتۺےنۺھجمۺےسۺاعمہلمۺایکۺشفرۺےھجمۺدوھاکۺدای‪،‬ۺوکیئۺےہکۺاگ‪:‬ۺوتۺےنۺھجمۺےسۺرخدیۺفرففتخۺںیمۺرفبیۺایکۺ‬
‫شفرۺشےنپۺاسامؿۺاکۺبیعۺھجمۺےسۺاپھچےئۺراھک‪،‬ۺوکیئۺےہکۺاگ‪:‬ۺوتۺےنۺشےنپۺاسامؿۺیکۺتمیقۺاتبےنۺںیمۺھجمۺےسۺوھجٹۺوبال‪،‬ۺوکیئۺےہکۺاگ‪:‬ۺ ۺوت‬
‫ےنۺےھجمۺاتحمجۺداھکیۺہکبجۺوتۺامؽۺدشرۺاھتۺرھپۺیھبۺوتۺےنۺےھجمۺہنۺالھکای‪،‬ۺوکیئۺےہکۺاگ‪:‬ۺوتۺےنۺےھجمولظمؾۺاپایۺشفرۺوتۺھجمۺےسۺملظۺوکۺدفرۺرکےنۺرپۺ‬
‫اقدرۺیھبۺاھتۺرھپ ۺیھبۺوتۺےنۺاظملۺےسۺج ھۺوجڑۺایکۺشفرۺریمیۺوکیئۺرپفشۺںیہنۺیک‪،‬سپۺبجۺریتیۺہیۺاحتلۺوہیگۺدقحشرۺریتےۺدبؿۺںیمۺ‬
‫شےنپۺےجنپۺاگڑےھۺوہںۺےگۺشفرۺریتےۺرگةیؿۺوکۺوبضمیطۺےسۺڑکجےۺوہںۺےگۺوتۺشؿۺیکۺرثکتۺوکۺدھکیۺرکۺریحشؿۺفرپاشیؿۺوہۺراہۺوہۺ‬
‫َ‬
‫اگۺ ّٰیۺہکۺفہۺصخشۺیھبۺوموجدۺوہاگۺسجۺےکۺاسھتۺوتۺےنۺشکیۺدرمہۺاکۺاعمہلمۺایکۺایۺیسکۺسلجمۺںیمۺشسۺاکۺمہۺنیشنۺوہرکۺشسۺیکۺۺتبیغ‪،‬ۺ‬
‫ذن‬

‫ایختنۺایۺرظنبۺاقحرتۺدےنھکیۺیکۺفہجۺےسۺشسۺیکۺقحۺیفلتۺیکۺوہۺیگۺًانیقیۺشبۺوتۺشؿۺبسۺوکۺوجشبۺدےنیۺںیمۺزمکرفۺوہاگۺۺشفرۺشسۺشدیمۺےسۺ‬
‫شینپۺرگدؿۺشےنپۺٓااقۺفومٰیلۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرطػۺشاھٹےئۺ ۺاگہکۺاشدیۺفہۺےھجتۺشؿۺےک‬

‫‪ …467‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب ا‪٬ٟ‬زب ‪ ٩٣‬ا‪ٟ‬دلاٱا ٯا‪ٟ‬ذ‪ٰ٧‬ب‪ ،‬ؾ‪ ،۳۰۱‬حسٱث‪۱۰۶:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںرپۺابج ۺر َج‪َ ١‬ج ََل‪ٟ‬ہ ۺہ ۺاکہیۺرفامؿۺدکتسۺدےۺاگ‪:‬‬

‫ےئہکۺشاچکنۺریتےۺاکون ۺ‬
‫یصاطعۺرفام ۺ‬
‫ںےسۺالخ ۺ‬
‫اہوھت ۺ‬
‫م‪( -‬پ‪،۵۴‬ا‪٤ٟ‬ؤ‪)۳۷:٩٣‬‬
‫ت‪-‬ل َا ُظل َْم ال َْیو َ ه‬
‫ْ‬ ‫ا َل َْیو َم ت ُ ْج ٰزى ك ُ ُّل نَ ْف ٍ ٍۭ‬
‫س ِب َما ك ََس َب ْ ه‬ ‫ْ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ٓ:٪‬ا ۺ‬
‫جرہۺاجؿۺشےنپۺےئکۺاکۺدبہلۺاپےئۺیگۺٓاجۺیسکۺرپۺزایدیتۺںیہن۔‬

‫شسۺفتقۺوخػۺفدتشہۺےسۺریتشۺدؽۺٹھپۺاجےئۺاگۺشفرۺےھجتۺشینپۺالہتکۺاکۺنیقیۺوہۺاجےئۺاگ‪،‬شبۺےھجتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺفہۺرفامؿۺایدۺ‬

‫ینےھجتۺڈرشےتۺوہےئۺرفامای‬ ‫سجںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشےنپۺروس ۺ‬

‫ؽیکۺزاب ۺ‬ ‫ےئ ۺاگ ۺ‬
‫ٓا ۺ‬

‫ار(‪ُ )۲۴‬م ْو ِط ِع ْی َن ُم ْق ِنعِیْ‬‫َص ِف ْی ِه ا لْا َْب َص ُ‬ ‫الظلِ ُم ْو َنَ۬ۙ ‪-‬اِ نَّ َما ُی َؤ ّخ ُِر ُه ْم لِ َی ْو ٍم ت َْشذ ُ‬
‫ال غَا ِفل ًّا َع ّمَا َی ْع َم ُل ّٰ‬‫َو ل َا ت َ ْح َس َب َّن ّٰ َ‬
‫اب ف ََیق ُْو ُل الَّ ِذ ْی َن‬
‫اس َی ْو َم َیاْ ِت ْي ِه ُم ال َْعذَ ُ‬ ‫ُر ُء ْو ِس ِه ْم ل َا َی ْرت َ ُّد اِل َْي ِه ْم َط ْرفُ ُه ْم ‪َ -‬و اَفْ ٕـ َدت ُُه ْم َه َوآ ٌءه(‪َ )۲۳‬و ا َنْ ِذ ِر ال َّن َ‬
‫ل‪ -‬ا َ َو ل َْم ت َ ُك ْونُ ْۤٗوا اَق َْس ْم ُؾ ْم ِّم ْن ق َْب ُل َما لَ ُك ْم ِّم ْن‬ ‫ك َو نَ َّؾ ِبـ ِع ُّ‬
‫الر ُس َ ه‬ ‫ب َد ْع َوت َ َ‬ ‫َظل َُم ْوا َرب َّ َناۤٗ ا َ ّخ ِْرنَاۤٗ اِلٰۤٗی ا َ َج ٍل ق َِر ْی ٍ‬
‫ب‪ -‬نُّ ِج ْ‬
‫ال(‪( )۲۲‬پ‪،۳۱‬ابزا‪٫‬ٲ‪ ۴۵:٥‬تا‪)۴۴‬‬ ‫َز َو ٍ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺرہزگاہللۺوکۺےبۺربخۺہنۺاجاننۺاظوملںۺےکۺاکؾۺےسۺشںیھنۺڈ لیۺںیہنۺدےۺراہۺےہۺرگمۺشےسیۺدؿۺےکۺےیلۺسجۺںیمۺٓاںیھکنۺچ یلۺیکۺچ یلۺرہۺ‬
‫اجںیئۺیگۺےبۺاحتاشۺدفڑےتۺںیلکنۺےگۺشےنپۺرسۺشاھٹےئۺوہےئۺہکۺشۺؿۺیکۺکلپۺشؿۺیکۺرطػۺولیتٹۺںیہنۺشفرۺشؿۺےکۺدولںۺںیمۺھچکۺتکس(اطتق)ۺہنۺوہیگۺشفرۺولوگںۺوکۺ‬
‫شسۺدؿۺےسۺڈرشٕاۺبجۺشؿۺرپۺذعشبۺٓاےئۺاگۺوتۺاظملۺںیہکۺےگۺشےۺامہرےۺربۺوھتڑیۺدریۺںیمہۺ تلہۺدےۺہکۺمہۺریتشۺالبانۺامںینۺشفرۺروسولںۺیکۺالغیمۺرکںیۺ ۺوتایکۺ‬
‫ےسںیہکۺٹۺرکاجانۺںیہن۔‬
‫مسقہنۺاھکۺےکچۺےھتۺہکۺںیمہۺداینۺ ۺ‬
‫متےلہپۺ ۺ‬
‫ۺ‬
‫ولوگںۺیکۺزعںیتۺابچرکۺشفرۺشؿۺےکۺامؽۺڑہپۺرکۺےکۺٓاجۺریتیۺوخیشۺاکۺوکیئۺاکھٹانۺںیہنۺشفرۺشسۺدؿۺریتیۺرسحتۺاکۺوکیئۺاکھٹانۺہنۺ‬
‫ۺاطخبۺایستسۺاکۺاسانمۺوہاگۺشسۺفتقۺوتۺسلفم‪،‬ۺریقف‪،‬ۺاعزجشفرۺذلیلۺوہاگۺ‬ ‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ِ‬
‫دیمشؿۺدعؽۺاقمئۺرفامےئۺاگشفرۺےھجت ِ‬ ‫وہۺاگۺبجۺریتش ّ‬
‫ہن ۺیسکۺاکۺقحۺولاٹ ۺےکسۺاگ ۺہنۺوکیئۺذعرۺشیپۺرکۺےکسۺاگ‪ ،‬ۺشسۺفتقۺریتی ۺفہۺایکینںۺنج ۺےکۺےئلۺوتۺےن ۺرمع ۺرھبۺتقشم ۺیکۺھجتۺےسۺےل ۺرکشؿۺ‬
‫ؿےکۺوقحؼۺاکۺدبہلۺوہاگ۔‬
‫یگنجۺاکۺھجتۺرپۺقحۺوہاگۺشفرۺہیۺش ۺ‬
‫ںیئ ۺ‬
‫ںوکۺدےۺدیۺاج ۺ‬
‫ولوگ ۺ‬
‫مفلسکٌُ؟‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬ ‫س ۺانشوبرہریہۺ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےتۺںیہۺہک ح ْ ِ ح‬
‫ۺح ُۺخّش‪،‬ۺ ِ ِ ح‬
‫اصحۺوُجدفاخس َػلی ا ہ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺمتۺاجےتنۺوہۺسلفمۺوکؿۺےہ؟ۺمہۺےنۺرعضۺیک؛ۺامہرےۺزندکیۺوتۺفہۺسلفمۺےہۺسجۺےکۺاپسۺدرمہۺفدانیرۺ‬
‫شفرۺاسامؿۺہنۺوہ۔ۺٓاپۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺریمیۺشتمۺںیمۺسلفمۺفہۺےہۺوجۺایقتمۺےکۺدؿۺامنز‪،‬ۺرفزہۺشفرۺ‬
‫زۃٰوۃۺۺالےئۺاگۺرگمۺاسھتۺیہۺیسکۺوکۺاگیلۺدیۺوہ‪،‬ۺیسکۺرپۺزانۺیکۺتمہتۺاگلیئۺوہ‪،‬ۺیسکۺاکۺامؽۺاھکایۺوہ‪،‬ۺیسکۺاکۺوخؿۺاہبایۺوہۺشفرۺیسکۺوکۺامرشۺوہۺ‬
‫سپۺرہۺشکیۺوکۺ ُشسۺیکۺویکینںۺےسۺدایۺاجےئۺاگۺشبۺشرگۺ ُشسۺیکۺایکینںۺمتخۺوہۺںیئگۺشفرۺقحۺدشرۺابیقۺچبۺےئگۺوتۺ ُشؿۺےکۺقحۺےکۺربشربۺ ُشؿۺ‬
‫(‪) 468‬‬
‫ےکانگوہںۺںیمۺےسۺےلۺرکۺشُسۺرپۺڈشؽۺدایۺاجےئۺاگۺشفرۺرھپۺشےسۺمنہجۺںیمۺکنیھپۺدایۺاجےئۺاگ۔‬
‫سپۺدھکیۺشسۺدؿۺریتیۺتبیصمۺاکۺایکۺاعملۺوہۺاگۺویکہکنۺےلہپۺوتۺریتیۺوکیئۺیکینۺرایاکریۺشفرۺاطیشینۺرکمفرفبیۺےسۺالستمۺ‬
‫ںیہن ۺابرفلض ۺشینت ۺوطلی ۺدمت ۺںیم ۺوکیئ ۺشکی ۺٓادھ ۺالستم ۺیھب ۺوہیئ ۺوت ۺدقحشر ۺشس ۺیک ۺرطػ ۺکپلۺزپںی ۺےگۺشفرۺشےس ۺےل ۺںیلۺ‬
‫ےگۺشفرۺتمسقۺےسۺشرگۺوتۺشانپۺاحمہبسۺرکیھبۺےلۺشسۺاحؽۺںیمۺہکۺوتۺدؿۺرھبۺاگلاترۺرفزےۺرےنھکۺفشالۺشفرۺرشتۺوکۺابعدتۺرکےنۺفشالۺ‬
‫وہۺوتًانیقیۺوتۺاجؿۺےلۺاگۺہکۺوکیئۺدؿۺشاسیۺںیہنۺرگزشۺسجۺںیمۺوتۺےنۺاملسمونںۺیکۺتبیغۺہنۺیکۺوہ ۺوجۺریتیۺامتؾۺویکینںۺوکۺاھکۺیئگ‪،‬ۺشبۺ‬
‫ہیقبۺانگوہںۺًالثمۺرحشؾ‪،‬ۺاہبتشمتۺشفرۺابعدشتۺےکۺابرےۺںیمۺایکۺایخؽۺےہ؟ۺسجۺدؿۺگنیسۺفشےلۺاجونرۺےسۺےبۺگنیسۺفشےلۺ‬
‫اجونرںۺاکۺدبہلۺایلۺاجےئۺاگۺشسۺدؿۺوتۺوقحؼۺےسۺالخیصۺیکۺشدیمۺےسیکۺرھکۺاتکسۺےہ؟‬
‫سِبکظیَُکےسعمیاٌفیعلہ‪:‬‬
‫سانۺشوبذرافغریۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفشتیۺرکےتۺںیہۺہکۺرساک ِرۺاندمشر َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنۺداھکیۺہکۺدفۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ًَز‬ ‫رکبایںۺڑلۺریہۺںیہ‪،‬ۺشراشدۺرفامای‪:‬شےۺشوبذر!ۺاجےتنۺوہۺہیۺویکںۺڑلۺریہۺںیہ؟ۺںیمۺےنۺرعضۺیک‪:‬ںیہن۔ۺشراشدۺرفامای‪‚:‬نکیلۺاہلل‬
‫(‪) 469‬‬
‫َٯ َج‪١‬اجاتنۺےہۺشفرۺایقتمۺےکۺدؿۺشؿۺےکۺدرایمؿۺہلصیفۺرفامےئۺاگ۔‛‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺرفامؿۺےہ‪:‬‬
‫ںیمےنلچۺفشالۺشف ۺرہنۺ‬‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شف ۺرںیہنۺوکیئۺز ۺ‬
‫نیم ۺ‬ ‫َو َما ِم ْن َدآ ب َّ ٍة فِی ا لْا َْر ِض َو ل َا ٰ ٰٓطى ٕ ٍر َّى ِط ْی ُر‬

‫‪٣ …468‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬بر ٯا‪ٟ‬ؼ‪٠‬ٶ‪ ،‬باب ترحٱ‪ ٥‬ا‪ٟ‬و‪ ،٥٠‬ؾ‪ ،۳۱۹۴‬حسٱث‪۵۵۸۳:‬‬
‫‪٣ …469‬ش‪٨‬س ابی زأوز ا‪ٟ‬لٲا‪ٟ‬سی‪ ،‬احازٱث ابی ذر ا‪ِٟٔ‬ارٴ‪ ،‬ؾ‪ ،۶۵‬حسٱث‪۴۸۰:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وکیئۺرپدنۺہکۺشےنپۺرپفںۺشڑاتۺےہۺرگمۺمتۺیسیجۺشںیتم۔‬ ‫اح ْی ِه اِ لَّا ۤٗا ُ َم ٌم ا َ ْمثَا لُ ُك ْ ه‬

‫م‪( -‬پ‪،۷‬اْلنٌا‪)۱۸:٦‬‬ ‫ِب َج َن َ‬
‫سانشوبۺرہریہۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺشسۺےکۺتحتۺرفامےتۺںیہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺایقتمۺےکۺدؿۺامتؾۺولخمؼۺوکۺعمجۺرفامےئۺاگۺینعیۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫وچاپےئ‪،‬ۺرچدنۺرپدنۺشفرۺامتؾۺولخمؼۺوک۔زمدیۺرفامای‪ :‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬اکۺدعؽۺاہیںۺکتۺےچنہپۺاگۺہکۺگنیسۺفشیلۺرکبیۺےسۺےبۺگنیسۺفشیلۺاکۺدبہلۺایلۺ‬

‫(‪) 470‬‬
‫اہےئںیمۺیسکۺرطحۺاخکۺوہۺاجات۔‬
‫رفےہکۺاگۺ‪ :‬ۺ‬
‫یٹموہۺاج۔ۺسپۺشسۺفتقۺاک ۺ‬
‫ۺربۺاعتٰیلۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺ ۺ‬
‫ےئاگۺرھپ ّ‬
‫اج ۺ‬
‫ۺانّمۺشامعؽۺوکۺشؿۺویکینںۺےسۺاخیلۺدےھکیۺاگۺنجۺےکۺےئلۺرمعۺرھبۺوتۺےنتقشمۺ‬
‫شےۺنیکسم!شسۺدؿۺریتشۺایکۺاحؽۺوہاگۺبجۺوتۺشےنپ َ ہ‬
‫یک‪،‬ۺسپۺوتۺےہکۺاگ‪:‬ۺریمیۺایکینںۺاہکںۺںیہ؟ۺےھجتۺاہکۺاجےئۺاگ‪:‬ۺریتےۺدقحشرفںۺےکۺانہمۺشامعؽۺںیمۺڈشؽۺدیۺیئگۺںیہ۔ۺوتۺدےھکیۺاگۺہکۺریتشۺانہمۺ‬
‫شامعؽۺشیسیۺربشویئںۺےسۺرھبشۺوہشۺےہۺنجۺےسۺربصۺرکےنۺںیمۺریتیۺاکھتؿۺوطلیۺشفرۺشؿۺےسۺےنچبۺںیمۺریتیۺفیلکتۺدشدیۺوہۺیئگۺیھتۺسپۺوتۺ‬
‫ۺرب!ۺںیمۺےنۺوتۺہیۺانگہۺیھبکۺںیہنۺےئک!اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺہیۺشؿۺولوگںۺےکۺانگہۺںیہۺنجۺیکۺوتۺےنۺتبیغۺ‬
‫ےہکۺاگ‪:‬ۺشےۺریمے ّ‬
‫رگی‬
‫یک‪ ،‬ۺںیہنج ۺاگیل ۺدی‪ ،‬ۺنج ۺےک ۺقلعتم ۺدبامگین ۺریھک ۺشفررخدی ۺفرففتخ‪ ،‬ۺاسمہیگیئ‪ ،‬ۺوگتفگ‪ ،‬ۺانمرظہ ۺف ۺابت ۺتیچ‪ ،‬ۺدرس ۺفدترسی ۺشفر ۺد ۺ‬
‫اعمالمتۺںیمۺنجۺرپزایدیتۺیک۔‬

‫للهہالکتمیٍصاليےِاالہے‪:‬‬
‫ۺسّاعمَ ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشد ۺرفامای‪ :‬ۺےبۺکشۺ‬
‫سان شنب ۺوعسمد ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺوضحر ّ ِ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اطیشؿۺرسزنیمۺرعبۺںیمۺوتبںۺیکۺوپاجۺےیکۺاجےنۺےسۺامویسۺوہۺایگۺنکیلۺۺرقنعبیۺفہۺشسۺےسۺرتمکۺاکومںۺرپۺمتۺےسۺوخشۺوہاجےئۺاگۺشفرۺ‬
‫ےئ‬
‫فہۺاکؾۺالہتکۺںیمۺڈشےنلۺفشےلۺںیہۺذٰہلشۺسجۺدقرۺوہۺےکسۺملظۺےسۺوچبۺویکہکنۺدنبہۺایقتمۺےکۺدؿۺاہپڑفںۺیکۺلثمۺابعدشتۺےکۺاسھتۺٓا ۺ‬
‫ۺرب!ۺالفںۺ‬
‫اگۺۺشفرۺایخؽۺرکےۺاگۺہکۺہیۺشےس ۺرضفرۺاجنتۺدالۺدںیۺےگ‪،‬ۺشےنت ۺںیمۺشکی ۺصخش ۺٓاےئۺاگۺشفر ۺرعضۺرکے ۺاگ‪َ :‬ۺشےۺریمے ّ‬
‫یہناتلچۺرےہۺ ۺاگ ّٰ‬
‫ذنیۺہکۺشس‬ ‫ںیمےسۺاٹمۺدف ۺ۔ہلسلسۺوی ۺ‬
‫ں ۺ‬‫ۺربۺاعتٰیلۺرفامےئۺاگۺ‪:‬شسۺیکۺویکین ۺ‬
‫ےنھجمۺرپۺملظۺایکۺےہ ۺ۔سپ ّ‬
‫صخشۺ ۺ‬

‫‪ …470‬ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪ ،‬تٔشیر سٰرٵ اْلنٌا‪ ،۴۱ /۱ ،٦‬حسٱث‪۱۵۸۴:‬‬

‫تٔشیر ًبس ا‪ٟ‬ززا‪ ،ٚ‬سٰرٵ اْلنٌا‪ ،۴۶ /۵ ،٦‬حسٱث‪۷۸۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےکۺاپسۺشکیۺیکینۺیھبۺہنۺےچبۺیگ‪،‬ۺشسۺیکۺاثمؽۺشؿۺولوگںۺیکۺرطحۺےہۺوجۺایبابؿۺںیمۺزپشٕاۺرکںیۺشفرۺشؿۺےکۺاپسۺڑکلایںۺہنۺوہںۺذٰہلشۺفہۺ‬
‫رھکب ۺرک ۺڑکلایں ۺعمج ۺرک ۺالںیئ ۺشفر ۺٓاؿ ۺیک ۺٓاؿ ۺںیم ۺشکی ۺڑبی ۺٓاگ ۺالج ۺرک ۺشانپ ۺدصقم ۺوپرش ۺرکےن ۺںیم ۺگل ۺاجںیئ۔ ۺیہی ۺاحؽ ۺانگوہں ۺاک ۺیھبۺ‬
‫ےہ۔‬
‫(‪) 471‬‬

‫مىاملہبہتسدتہے‪:‬‬
‫ك َم ِّی ٌت َّو اًِ َّ ُه ْم َّم ِ ّؼ ُت ْو َنٍ٘(‪)۳۹‬ث ُ َّم اِ نَّ ُك ْم َی ْو َم الْ ِق ٰی َم ِة ِع ْن َد َر ِبّ ُك ْم ت َ ْخ َت ِص ُم ْو َنَ۠(‪)۳۹‬‬
‫ؽوہیئ‪:‬اِ نَّ َ‬
‫بجہیۺٓاِتیۺہبیطۺانز ۺ‬
‫ۺ‬
‫(پ‪،۵۱‬ا‪ٟ‬ز‪٣‬ز‪)۱۳ ،۱۰:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬ےبۺکشۺںیہمتۺشاقتنؽۺرفامانۺےہۺشفرۺشؿۺوکۺیھبۺرمانۺےہۺرھپۺمتۺایقتمۺےکۺدؿۺشےنپۺربۺےکۺاپسۺڑگھجفۺےگ۔‬

‫سان ۺزریب َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےن ۺرعض ۺیک‪‚:‬ٱارسٰ َ‪٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ !٥٠‬ایک ۺاخص ۺانگوہں ۺےک ۺالعفہۺ‬
‫وت ۺرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫امہرےٓاسپۺےکۺاعمالمتۺیھبۺدفابرہۺمہۺرپۺاظرہۺوہںۺےگ؟‛ ٓاپ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪‚:‬اہںۺمتۺرپۺدفابرہۺاظرہۺےئکۺ‬
‫َ‬
‫(‪472‬‬
‫سانۺزریبۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرفامای‪‚:‬مسقۺدخشۺیک!ۺاعمہلمۺتہبۺتخسۺےہ۔‛‬ ‫ذنیۺہکۺمتۺرہۺدقحشرۺوکۺشسۺاکۺقحۺشدشۺرکفۺےگ۔‛ ّ ِ ُ ّ‬‫اجںیئۺےگۺ ّٰ‬
‫)‬

‫سپۺشسۺدؿۺیکۺیتخسۺتہبۺڑبیۺےہۺسجۺںیمۺشکیۺدقؾۺےسۺیھبۺمشچۺوپیشۺہنۺیکۺاجےئۺیگۺشفرۺہنۺیہۺوکیئۺڑپھتۺایۺوکیئۺابتۺاعمػۺ‬
‫ںکتۺہکۺاظملۺےسۺولظم ۺؾاکۺشاقتن ۺؾےلۺایلۺاجےئ۔‬ ‫ےئیگۺاہی ۺ‬
‫یکۺاج ۺ‬
‫ف‬ ‫ح‬‫م‬
‫رضحت ۺدیسان ۺشسن(‪َ ) 473‬رض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺںیم ۺےن ۺ س ِ ِں ۺاکانئت‪ ،‬ۺ ح ْ ِْروموجدشت َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬وکۺ‬
‫‪٢‬اہلل َػلی‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬دنبفںۺوکۺاپ ےۺرگدۺٓاولدۺدبؿ‪،‬ۺشفرۺےبۺرسۺفاسامؿۺعمجۺرفامےئۺاگ۔ۺےتہکۺںیہۺہکۺمہۺےنۺرعضۺیک‪ :‬ٱارسٰ َ‬ ‫رفامےتۺانس‪:‬اہلل‬
‫اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪’’٥٠‬بہ‪٤ً ٬‬ا‘‘ےسۺایکۺرمشدۺ ۺ‬
‫ےہ؟ۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺفہۺولگۺ‬

‫‪٣ …471‬ش‪٨‬س ابی یٌلی ا‪ٰ٤ٟ‬ػلی‪٣ ،‬ش‪٨‬س ًبس اہلل ب‪٣ ٩‬شٌٰز‪ ،۱۸۳/۴ ،‬حسٱث‪۵۳۰۰:‬‬
‫طٌب اْلٱ‪٤‬ا‪٠ٟ ٪‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب فی ‪٠ٌ٣‬حٶ ک‪ ١‬ذ‪٧‬ب با‪ٟ‬تٰبٶ‪ ،۴۵۵/۵ ،‬حسٱث‪۷۵۶۱:‬‬
‫‪ …472‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ا‪ٟ‬زبیر ب‪ ٩‬ا‪ٌٰٟ‬ا‪ ،۱۵۱ /۳ ،٦‬حسٱث‪۳۴۱۴:‬‬
‫َ‬
‫تسہیۺےہۺہکۺشسۺےکۺ‬ ‫ۺسّۺدمحمۺرمب یۺزدیبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ رفامےتۺںیہۺ‪:‬امتؾۺوخسنںۺںیمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺشسنۺاکۺذرکۺےہۺشفرۺہیۺطلغۺےہۺہکبجۺدر ۺ‬ ‫ض‬
‫ٰ‬
‫‪ …473‬العہم ّ ِ‬
‫ۺسانۺًبساہللۺنبۺشُ َ ْنۺںیہ۔(اتحاٖ ا‪ٟ‬شازٵ ا‪٤ٟ‬ت٘ین‪)۴۸۳ /۳۴ ،‬‬ ‫رشفیۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺربۺاعتٰیلۺاکپرےۺاگۺشسۺاکپرۺوکۺدفرۺفشالۺیھبۺشےسیۺےنسۺاگۺےسیجۺرقبیۺفشالۺاتنسۺےہ‪،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬رفامےئۺاگ‪:‬ۺںیمۺ‬

‫نجۺےکۺاپسۺھچکۺہنۺوہ‪،‬ۺرھپۺشںیہنۺشؿۺاک ّ‬
‫ابداشہۺوہں‪،‬ۺںیمۺہلصیفۺرکےنۺفشالۺوہں‪،‬ۺوکیئۺیتنجۺشفرۺوکیئۺدفزیخۺسجۺرپۺیسکۺاکۺقحۺوہۺشسۺفتقۺکتۺتنجۺںیمۺدشلخۺںیہنۺوہۺاتکسۺبجۺکتۺںیمۺ‬
‫َ‬
‫شسۺےسۺدبہلۺہنۺےلۺولںۺ ّٰیۺہکۺشکیۺڑپھتۺاکۺیھب۔ۺمہۺےنۺرعضۺیک‪:‬ۺمہۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺابراگہۺںیمۺاپ ےۺۺرگدۺٓاولددبؿۺشفرۺےبۺرسۺفاسامؿۺیکۺاحتلۺ‬
‫ذن‬
‫(‪) 474‬‬
‫ںیمۺاحرضۺوہںۺےگرھپۺہیۺےسیکۺوہۺاتکسۺےہ؟ۺشراشدۺرفامایۺ‪:‬ویکینںۺشفرۺانگوہںۺےکۺذرےعیۺ(دب ۺہلایلۺاجےئۺاگ)۔‬

‫ذٰہلشۺشےۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺدنبف!ۺڈفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺشفرۺولوگںۺےکۺامؽۺےلۺرکۺشؿۺرپۺملظۺرکےن‪،‬ۺشؿۺیکۺزعوتںۺےکۺدرےپۺوہےن‪،‬ۺشؿۺ‬

‫ےک ۺدولں ۺوک ۺگنت ۺرکےن ۺشفر ۺشؿ ۺےک ۺاسھت ۺدبشالخیق ۺرکےن ۺےسویکہکن ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشفر ۺدنبے ۺےک ۺامنیب ۺوج ۺاعمہلم ۺےہ ۺفہ ۺاخص ۺےہ ۺشفر ۺشس ۺیکۺ‬
‫رفغمتۺیھبۺدلجیۺوہاجےئۺیگۺہکبجۺسجۺرپۺیئکۺوقحؼۺعمجۺوہںۺشفرۺفہۺشؿۺبسۺےسۺوتہبۺیھبۺرکۺاکچۺوہۺنکیلۺدقحشرفںۺےسۺاعمػۺرکفشانۺشسۺےکۺ‬
‫ۺامکؽۺشالخصۺےک ۺاسھتۺشس ۺرطح ۺرکےۺ‬
‫ےئلۺلکشم ۺوہۺوتۺشےسۺاچےئہۺہک ۺدبےلۺےک ۺدؿ ۺےک ۺےئلۺشینپۺویکینں ۺںیمۺشاضہفۺرکے ۺشفرۺضعبۺایکینںۺ ِ‬

‫ہکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺوسشۺیسکۺوکۺشؿۺیکۺربخۺہنۺوہ‪،‬ۺشبۺشدیمےہۺہکۺہیۺایکینںۺشےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺرقبیۺرکدںیۺۺشفرۺفہ ّ‬

‫ۺربۺاعتٰیلۺےکشسۺفطلۺفرکؾۺوکۺ‬
‫ۺاپےلۺےسجۺشسۺےنۺشےنپۺوبحمبۺؤمنینمۺےکۺفشےطسۺدقحشرفںۺےکۺوقحؼۺوکۺدفرۺرکےنۺےکۺےئلۺعمجۺرفامۺراھکۺےہ۔‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ظلحکظِاتاہے‪:‬‬

‫سانشسن َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےسۺرمفیۺےہۺہکۺشکیۺدؿۺ ےھٹیۺ ےھٹیۺٓااق َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺرشتفیۺرفامۺےھتۺہکۺشاچکنۺٓاپۺرکسمشۺدےیۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫سان ۺرمع ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےن ۺرعض ۺیک‪ :‬ٱارسٰ َ‪٢‬اہلل َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ !٥٠‬ۺریمے ۺامں ۺابپ ۺٓاپ ۺرپۺ‬
‫ذنی ۺہک ۺٓاپ ۺےک ۺشفرپ ۺےک ۺدف ۺدشتن ۺاظرہ ۺوہےئگ‪ّ ُ ِ ّ ،‬‬‫ّٰ‬

‫ۺربۺشزعلتۺیکۺابراگہۺںیمۺشیپۺےیکۺےئگۺوتۺشؿۺںیمۺےسۺشکیۺےنۺاہک‪:‬شےریمےۺرب ًَز‬
‫ّ‬ ‫ّ‬ ‫رقابؿ!ۺرکسمشےنۺاکۺببسۺایکۺےہ؟ۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺریمےۺدفۺشیتمۺاہلل‬
‫َٯ َج‪!١‬ےھجمۺریمےۺاھبیئۺےسۺریمشۺقحۺدال۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺدفرسےۺےسۺشراشدۺ‬

‫‪ …474‬ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ ،‬تاب اْل‪ٰ٫‬ا‪،٢‬باب ‪ٰ٣‬ت اب‪ ٩‬ٯ‪٫‬ب بش‪ٛ ٍ٤‬تاب اْل‪ٰ٫‬ا‪ ،۷۹۱/۵ ،٢‬حسٱث‪۸۷۵۵:‬‬
‫ا‪ٟ‬حا‪ْ ٍ٣‬لخَل‪ ٚ‬ا‪ٟ‬زاٯٴ ٯآزاب ا‪ٟ‬شا‪٠ٟ ٍ٣‬دلٲب ا‪ٟ‬بِسازٴ‪ ،‬باب ا‪ٟ‬زح‪٠‬ٶ فی ا‪ٟ‬حسٱث…ا‪ٟ‬ذ‪ ،۵۵۵/۵ ،‬حسٱث‪۳۶۸۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫یھبںیہنۺاچب۔اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےنۺاگبلطرۺےسۺرفامای‪:‬ۺشبۺ‬

‫رفامای‪:‬شےنپاھبیئۺوکشسۺاکقحۺدے۔ےنہکاگل‪:‬ابریۺاعتٰیل!ریمیۺویکینںۺںیمۺےسوتھچکۺ ۺ‬
‫ایرب ًَز َٯ َج‪!١‬ۺہیۺریمےۺانگوہںۺںیمۺےسۺھچکۺوبھجۺشاھٹۺ‬
‫مت ۺایک ۺرکف ۺےگۺشس ۺیکۺویکینںۺںیم ۺےس ۺوتۺھچکۺیھبۺںیہن ۺاچب؟ۺشس ۺےن ۺرعضۺیک‪ :‬ۺ ّ‬
‫ذْ‬ ‫َ‬
‫س‬
‫رحۺاعمَ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬یکۺ ما ِاؿۺابمرکۺےسۺٓاوسنۺاجریۺوہۺےئگ۔ۺرھپۺرفامای‪:‬ۺےبۺکشۺفہۺتہبۺڑبشۺدؿۺ‬
‫ےل۔ۺرشفیۺےتہکۺںیہ‪:‬ۺ َ ِ‬
‫ےہ‪،‬ۺشاسیۺدؿۺسجۺںیمۺولگۺاتحمجۺوہںۺےگۺہکۺوکیئۺشؿۺےکۺانگوہںۺاکۺوبھجۺشاھٹۺےل۔ۺشراشدۺرفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺاگبلطرۺےسۺرفامای‪:‬ۺشانپۺرسۺ‬
‫ت‬
‫ۺرب!ۺںیمۺاچدنیۺےکۺدنلبۺرہشۺشفرۺومیتۺڑجےۺوسےنےکالحم ۺ‬
‫شاھٹشفرۺوتنجںۺوکۺدھکی۔ۺانچہچنۺشسۺےنشانپرسۺشاھٹایۺوتۺےنہکاگل‪:‬ۺشےۺریمے ّ‬
‫ؿیکۺ‬
‫ےئلوجۺےھجمۺش ۺ‬
‫ےک ۺ‬ ‫ںہیۺسکۺیبنۺشفرسکۺدقیۺےکےئلںیہ؟ایرھپسکۺدیہشےکےئلںیہ؟اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺش ۺ‬
‫س ۺ‬ ‫دھکیۺراہۺوہ ۺ‬
‫ۺربۺ ًَز َٯ َج‪!١‬ۺشؿۺیکۺتمیقۺاکۺامکلۺوکؿۺوہۺاتکسۺےہ؟ۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺوتۺوہۺاتکسۺےہ۔ۺشسۺےنۺرعضۺیک‪:‬ۺفہۺ‬
‫تمیقۺدے۔ۺدنبےۺےنۺرعضۺیک‪:‬ۺای ّ‬
‫ًَز‬ ‫ۺرب! ۺالبہبش ۺںیم ۺےن ۺشےنپ ۺاھبیئ ۺوک ۺاعمػ ۺایک۔ ۺاہلل‬
‫ےسیک؟ ۺشراشد ۺوہش‪ :‬ۺشےنپ ۺاھبیئ ۺوک ۺاعمػ ۺرکےن ۺےس۔ ۺاگبلطر ۺےن ۺاہک‪ :‬ۺشے ۺریمے ّ‬
‫اہلل‬
‫َٯ َج‪١‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺشےنپۺاھبیئ ۺاکۺاہھتۺڑکپۺرکۺشےس ۺتنجۺںیمۺےلۺاج۔ۺشسۺےک ۺدعبۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪ :‬ۺ‬
‫(‪) 475‬‬
‫ؿحلصۺرکفشاتۺےہ۔‬ ‫کشاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ؤم ۺ‬
‫نینمےکۺدرایم ۺ‬ ‫ےب ۺ‬
‫نیبحلصۺروھکۺ ۺ‬
‫ےسۺڈرفۺشفرۺشےنپۺام ۺ‬
‫ہی ۺہیبنت ۺےہۺشس ۺابت ۺرپ ۺہک ۺہی ۺرمہبت ۺشالخؼ ۺشیہٰل ۺےک ۺشانپےن ۺےک ۺدعب ۺیہ ۺاحلص ۺوہ ۺاتکس ۺےہ ۺشفر ۺفہ ۺےہ ۺٓاسپ ۺںیم ۺحلص ۺرانھک ۺشفرۺ‬
‫وییہنۺدرگیۺامتؾۺشالخؼۺیھب۔‬
‫ۺانّمۺولوگںۺےکۺوقحؼۺےسۺاخیلۺوہۺایۺرھپۺھجتۺرپۺفطلۺفرکؾۺرکےتۺوہےئۺےھجتۺ‬
‫شبۺوتۺذرشۺشےنپۺابرےۺںیمۺوسچۺہکۺشرگۺریتشۺشامعؽ َ‬
‫اعمػۺرکۺدایۺاجےئۺشفرۺےھجتۺہشیمہۺیکۺوخشۺیتخبۺاکۺنیقی ۺوہۺاجےئۺوتۺشسۺدعشتلۺےسۺفشیسپۺرپۺریتیۺوخیشۺاکۺایکۺاعملۺوہاگ!ۺےھجتۺراضۺاکۺابلسۺ‬
‫انہپای ۺاجےئ ۺاگ ۺشفر ۺوت ۺشیسی ۺاعسدت ۺےک ۺاسھت ۺولےٹ ۺاگ ۺسج ۺےک ۺدعب ۺوکیئ ۺاقشفت ۺںیہن‪ ،‬ۺریتے ۺےئلشیسی ۺںیتمعن ۺوہں ۺیگ ۺنج ۺےک ۺرگد ۺانفۺ‬
‫ںیہن‪،‬ۺشبۺوتۺوخیشۺفرسفر ۺےس ۺریتشۺدؽۺرپفشزۺرکےۺاگۺشفر ۺریتش ۺرہچہۺشاسیۺرفنش ۺفدکمچشرۺوہ ۺاجےئ ۺاگۺوگایۺوچدوھںی ۺاکۺاچدنۺکمچۺراہ ۺوہ‪ ،‬ۺذرشۺ‬
‫وسچۺ ۺوترسۺ‬

‫‪ٰ٣ …475‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب حش‪ ٩‬ا‪ٟ‬و‪ ٩‬باہلل‪ ،۳۰۹/۳ ،‬حسٱث‪۳۳۷:‬‬
‫ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ ،‬تاب اْل‪ٰ٫‬ا‪،٢‬باب اذا ‪ ٥ٟ‬ٱب‪ ٩٣ ٙ‬ا‪ٟ‬حش‪٨‬ات…ا‪ٟ‬ذ‪ ،۷۹۵ /۵ ،‬حسٱث‪۸۷۵۸:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شاھٹۺرکۺولوگں ۺےکۺدرایمؿۺلچ ۺراہ ۺوہۺاگ‪ ،‬ۺریتی ۺھٹیپۺانگوہںۺےک ۺوبھجۺےسۺاخیل ۺوہ ۺیگۺوتمعنںۺیکۺاتزہ ۺوہشۺےکۺوھجےکن ۺشفر ۺراضےئۺشیہٰلۺیکۺ‬
‫ڈنھٹکۺریتیۺاشیپینۺںیمۺاگمگجۺریہۺوہۺیگ‪،‬ۺشیلگۺیلھچپۺامتؾۺولخمؼۺۺریتےۺاحؽۺوکۺدھکیۺریہۺوہۺیگۺشفرۺریتےۺنۺفامجؽۺرپۺرکشۺرکےۺیگ‪،‬ۺ‬
‫رفےتشۺریتےۺٓاےگۺےھچیپۺلچۺرےہۺوہںۺےگۺشفرۺفہۺامتؾۺولوگۺںۺےکۺاسےنمۺشالعؿۺرکںیۺےگۺہکۺہیۺالفؿۺنبۺالفںۺےہاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشسۺےسۺ‬
‫تخب ۺہنوہۺاگ۔‬
‫شتخبۺوہشۺہکۺشبۺیھبکۺدبۺ ۺ‬
‫رشیضۺوہشۺشفرۺشسۺوکۺرشیضۺایکۺہیۺشاسیۺوخ ۺ‬
‫بصنم‬
‫ۺ‬ ‫شبۺوتۺیہۺاتبۺرایاکریۺفانمتقفۺشفرۺانبفٹۺفۺٓارششئۺےکۺذرےعیۺداینۺںیمۺولوگںۺےکۺدولںۺںیمۺوجۺہگجۺوتۺانبۺراہۺےہۺایکۺہیۺ‬
‫شسۺےسۺمیظعۺرتۺںیہن؟ۺسپۺشرگۺوتۺاجاتنۺےہۺہکۺہیۺبصنمۺشسۺےسۺرتہبۺےہۺہکلبۺشُسۺوکۺشِسۺےسۺوکیئۺتبسنۺیہۺںیہنۺوتۺرھپۺرھتسےۺشالخ ۺ‬
‫ص‬
‫شفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺاسھتۺشےنپۺاعمالمتۺںیمۺیچسۺتینۺےکۺاسھتۺشسۺاقمؾۺفبصنمۺوکۺاپےنۺیکۺوکششۺرکۺویکہکنۺشیسۺےکۺذرہعیۺوتۺشسۺاقمؾۺ‬
‫چنہپاتکسۺےہ۔‬
‫کت ۺ‬‫ۺ‬

‫ایکىہیٍبلکہبہتمُتیٍماىگُ‪:‬‬
‫َ‪ٌَ ٣‬ا َذاہللۺشرگۺاعمہلمۺدفرسشۺوہشۺینعیۺریتےۺشامعؽۺانو ۺںیمۺےسۺشےسیۺانگہۺےلکنۺںیہنجۺوتۺاکلہۺاتھجمسۺاھتۺاحالہکنۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺ‬
‫اہںۺڑبےۺےھتۺوتۺشیہنۺےکۺببسۺفہۺھجتۺرپۺانرشضۺوہۺشۺشفرۺرفامای‪:‬ۺشےۺربشیئۺےکۺدنبے!ۺھجتۺرپۺریمیۺتنعلۺےہۺںیمۺریتیۺابعدتۺوکۺوبقؽۺ‬
‫ںیہنۺرکات‪،‬ۺسپۺہیۺےتنسۺیہۺریتشۺرہچہۺایسہۺوہاجےئۺاگۺشفرۺعَ َص ِ حبۺشیہٰلۺےکۺببسۺرفےتشۺیھبۺھجتۺرپۺانبضغکۺوہۺرکۺںیہکۺےگ‪:‬ۺھجتۺرپۺامہریۺشفرۺ‬
‫امتؾۺولخمؼۺیکۺتنعل‪،‬ۺشبۺمنہجۺےکۺرفےتشۺشےنپۺاخقلۺےکۺبضغۺوکۺدھکیۺرکۺھجتۺرپۺانبضغکۺوہےتۺوہےئۺٓاےگۺڑبںیھۺےگۺشفرۺشاہتنیئۺےصغۺ‬
‫شفر ۺاندنسپدیہ ۺوصرںیت ۺےئل ۺھجت ۺرپ ۺںیٹپھج ۺےگ ۺرھپ ۺریتی ۺاشیپین ۺڑکپ ۺرک ۺامتؾ ۺولخمؼ ۺےک ۺاسےنم ۺےھجت ۺںیٹیسھگ ۺےگ ۺشفر ۺبس ۺولگ ۺ ۺریتےۺ‬
‫رہچےۺیکۺایسیہۺشفرۺریتیۺاظرہۺوہیتۺذتلۺفروسشیئۺوکۺدھکیۺرےہۺوہںۺےگہکبجۺوتۺومتۺامگنۺراہۺوہاگشفرۺفہۺھجتۺےسۺفہۺابتۺںیہکۺےگۺوجۺ‬
‫ؿےنۺایبؿۺرفامیئۺہک‪:‬‬
‫رقٓا ۺ‬

‫ًّ‬ ‫اد ُعوا ث ُ ُبورا َ‬

‫ك ِث ْیرا(‪( )۹۲‬پ‪،۳۸‬ا‪ٟ‬رفٗا‪)۳۴:٪‬‬
‫ْ ًّ‬ ‫ْ‬‫ل َا ت َ ْد ُعوا ال َْیو َم ث ُ ُبورا َّوا ِح ًّدا َّو ْ‬
‫ْ ًّ‬ ‫ْ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬رفامایۺاجےئۺاگۺٓاجۺشکیۺوم ۺ‬
‫تہنۺاموگنۺشفرۺتہبۺیسۺومںیتۺاموگن۔‬

‫یئوکۺاظرہۺایکۺشفرۺشسۺ‬ ‫ےہاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺش ۺ‬

‫سیکۺذتلۺفروسش ۺ‬ ‫ں ۺ‬
‫رفےتشۺاکپ ۺررکۺںیہکۺےگۺ‪:‬ہیۺالفںۺنبۺالف ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےکۺربےۺشامعؽۺےکۺببسۺشسۺرپۺتنعلۺرفامیئۺسپۺہیۺشاسیۺدبۺتخبۺوہشۺےہۺہکۺشبۺیھبکۺوخشۺتخبۺہنۺوہۺاگ۔‬
‫نکممۺےہۺشسۺدبیتخبۺاکۺببسۺریتےۺفہۺانگہۺوہںۺوجۺوتۺےنۺولوگںۺےسۺپھچۺرکۺےئکۺایۺشؿۺےکۺدولںۺںیمۺہگجۺانبےنۺیکۺ‬
‫ۺدنباگؿۺدخشۺ‬
‫ِ‬ ‫اخرطۺےئکۺایۺرھپۺشؿۺےکۺزندکیۺذتلۺفروسشیئۺےسۺےنچبۺےکۺےئلۺےئک۔ۺوتۺانتکۺڑبشۺاجلہۺےہۺہکۺمتخۺوہےنۺفشیلۺداینۺںیم‬
‫ےکۺاسےنمۺذتلۺےسۺاتچبۺےہۺشفرۺشسۺمجۺریفغۺےکۺاسےنمۺڑبیۺذتلۺاکۺوکیئۺوخػۺںیہنۺراتھکۺیہیۺںیہنۺہکلبۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺانرشیض‪،‬ۺ‬
‫شسۺےکۺدردانکۺذعشبۺشفرۺرفوتشںۺےکۺاہوھتںۺمنہجۺیکۺرطػۺاجےنۺاکۺیھبۺےھجتۺوکیئۺڈرۺںیہن۔ۺریتےۺہیۺشوحشؽۺںیہۺہکبجۺےھجتۺ‬
‫شسۺےسۺڑبےۺرطخےۺاکۺیھبۺوکیئۺوعشرۺںیہنۺشفرۺفہۺلپۺرصشطۺاکۺرطخہۺےہ۔‬
‫پلظظاكکیکیفیت‬ ‫بابىنبظ‪:9‬‬

‫شؿۺوہانلویکںۺےکۺدعبۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺشؿۺرفشنیمۺںیمۺوغرۺرک‪:‬‬

‫الر ْح ٰم ِن َوف ًّْدا(‪َّ )۵۸‬و ن َ ُس ْو ُق ال ُْم ْج ِر ِم ْی َن اِلٰی َج َه َّن َ‬

‫م ِو ْر ًّدا(‪( )۵۲‬پ‪٣،۳۶‬زٱ‪)۸۶ ،۸۵:٥‬‬ ‫(‪َ …)1‬ی ْو َم نَ ْح ُش ُر ال ُْم َّت ِق ْی َن اِلَی َّ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬سجۺدؿۺمہۺرپزیہاگرفںۺوکۺرنٰمحۺیکۺرطػۺےلۺاجںیئۺےگۺامہمؿۺانبۺرکۺشفرۺرجمومںۺوکۺمنہجۺیکۺرطػۺاہ ۺ‬
‫ںیکنےگۺایپےس۔‬

‫اط الْ َج ِح ْؼ ِم(‪َ )۴۳‬و ِقف ُْو ُه ْم اًِ َّ ُه ْم ّم َْس ُـ ْول ُْو َ‬
‫ن(‪( )۴۲‬پ‪،۵۱‬ا‪ٟ‬ؼّٓ ّٰٔت‪)۵۴ ،۵۱:‬‬
‫ٴ‬ ‫(‪ِ …)2‬م ْن ُد ْو ِن ّٰ ِ‬
‫ال فَا ْه ُد ْو ُه ْم اِلٰی ِص َر ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شؿۺبسۺوکۺاہوکنۺرشہۺدفزخۺیکۺرطػۺشفرۺشںیھنۺرشٕاۺشؿۺےسۺوپنجانۺےہ۔‬
‫سپۺشؿۺوہانلویکںۺےک ۺدعب ۺولگ ۺرصشط ۺیک ۺرطػ ۺاہےکن ۺاجںیئۺےگ‪ ،‬ۺفہ ۺمنہج ۺےکۺشفرپۺانبایۺایگ ۺشکی ۺلپ ۺےہ ۺوجۺولتشر ۺےسۺ‬
‫زایدہ ۺزیت ۺشفر ۺابؽ ۺےس ۺزایدہ ۺابرکی ۺےہ۔ ۺذہلش ۺوج ۺشس ۺاہجں ۺںیم ۺرصشط ۺمیقتسم ۺرپ ۺاثتب ۺدقؾ ۺراہ ۺفہ ۺلپ ۺرصشط ۺرپ ۺاکلہ ۺوہ ۺاگ ۺشفر ۺاجنتۺ‬
‫اپےئۺاگشفرۺوجۺداینۺںیمۺدیسےھۺرشےتسۺےسۺرھپشۺشفرۺشینپۺھٹیپۺرپۺانرفاموینںۺشفرۺانگوہںۺاکۺوبھجۺالدشۺوتۺفہۺےلہپۺدقؾۺیہۺںیمۺلپۺرصشطۺےسۺ‬
‫لسھپۺرکۺرگۺاجےئۺاگ۔‬
‫سپۺوسچۺشسۺفتقۺریتشۺدؽۺسکۺدقرۺربھگشےئۺ ۺاگبجۺوتۺلپۺرصش ِطۺشفرۺش ۺ‬
‫سیکۺابریکیۺوکۺدےھکیۺ ۺاگرھپۺریتیۺرظن‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شسۺےکۺےچین ۺشاہتنیئ ۺایسہۺمنہجۺرپ ۺزپےۺیگۺرھپۺریتے ۺاکونںۺےس ۺٓاگۺےک ۺڑھبےنک ۺشفر ۺوجش ۺامرےنۺیک ۺٓافشز ۺرکٹشےئۺیگۺرھپ ۺریتیۺ‬
‫احتلۺزمکفر‪،‬ۺدؽۺرپاشیؿ‪،‬ۺدقؾۺرلزدیہۺشفرۺھٹیپۺرپۺشسۺدقرۺوبھجۺہکۺزنیمۺرپۺیھبۺہنۺےنلچۺدے‪،‬ۺلپۺرصشطۺیکۺابریکیۺاکۺایکۺانہکۺشسۺےکۺ‬
‫ابفوجدۺےھجتۺلپۺرصشطۺرپۺانلچۺزپےۺاگۺ‪،‬ۺشسۺفتقۺریتیۺایکۺاحتلۺوہیگۺبجۺوتۺشانپۺشکیۺدقؾۺشسۺرپۺرےھکۺاگۺوتۺےھجتۺشسۺیکۺزیتیۺوسحمسۺ‬
‫وہۺیگۺنکیلۺوتۺدفرسشۺدقؾۺشاھٹےنۺرپۺیھبۺوبجمرۺوہاگۺۺشفرۺولگۺریتےۺاسےنمۺلسھپۺلسھپۺرکۺرگۺرےہۺوہںۺےگۺشفرۺدفزخۺےکۺرفےتشۺ‬
‫شںیہنۺولےہۺےکۺاکوٹنںۺشفرۺٓاڑکنفںۺےسۺےلۺرےہۺوہںۺےگشفرۺوتۺشؿۺوکۺدےھکیۺاگۺہکۺسکۺرطحۺفہۺشےنپۺرسۺدفزخۺیکۺرطػۺشفرۺاپٕاںۺ‬
‫شفرپۺوکۺےیکۺےچینۺرگۺرےہۺوہںۺےگ‪ٓ،‬اہ!ۺسکۺدقرۺوخانفکۺرظنمۺوہۺاگۺڑچےنھۺیکۺہگجۺشاہتنیئۺدوششرۺشفرۺزگراگہۺشاہتنیئۺگنتۺوہیگ۔‬
‫بسکاطہیکاطعہجائےگی‪:‬‬
‫شبۺوتۺشینپۺاحتلۺیکۺرطػۺدھکیۺہکۺوتۺشسۺلپۺیکۺرطػۺڑبھۺراہۺوہۺاگۺشفرۺشسۺرپۺڑچےھۺاگۺ‪،‬ۺریتیۺھٹیپۺریتےۺانگوہںۺےکۺ‬
‫َ‬
‫وبھجۺےلۺدیبۺوہۺیگۺشفرۺوتۺدشںیئۺابںیئۺولوگںۺوکۺدےھکیۺاگۺہکۺمنہجۺںیمۺرگۺرےہۺوہںۺےگۺہکبجۺوخمغش ِرش َُّم َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺ‬
‫رفامۺرےہۺوہںۺےگ‪‚:‬ٱَ َارب َس‪َ ٥٠‬س‪٥٠‬ۺینعیۺشےۺریمےۺربۺشؿۺوکۺاچبۺےلۺاچبےل۔لپۺرصشطۺےسۺریثکۺولوگںۺےکۺےنلسھپۺےکۺببسۺےھجتۺ‬
‫منہجۺیکۺرہگشیئۺےسۺۺابتیہۺفۺربابدیۺیکۺخیچۺفاکپرۺانسیئۺدےۺیگ‪،‬ۺشبۺشرگۺریتیۺدنشتمۺےنۺےھجتۺھچکۺعفنۺہنۺدایۺشفرۺریتشۺدقؾۺیھبۺلسھپۺ‬
‫ایگ ۺوت ۺاتب ۺاسیک ۺرظنم ۺوہ ۺاگ؟ ۺشب ۺوت ۺومت ۺومت ۺاکپرے ۺاگ ۺشفر ۺےہک ۺاگ‪ :‬ۺشس ۺدؿ ۺےس ۺوت ۺںیم ۺڈرات ۺاھت ۺ‪ ،‬ۺاکش! ۺںیم ۺشینپ ۺشس ۺزدنیگ ۺےکۺ‬
‫ےئلھچکۺٓاےگۺاتجیھب‪،‬ۺاکش!ۺںیمۺیبنۺےکۺرطےقیۺرپۺاتلچ‪،‬ۺاہےئۺریمیۺرخشیب‪،‬ۺاکش!ۺیسکۺرطحۺںیمۺےنۺالفےنۺوکۺدفتسۺہنۺانبایۺوہات‪،‬ۺ‬
‫اکش!ۺںیمۺیٹمۺوہات‪،‬ۺاکش!ۺںیمۺوھبیلۺرسبیۺزیچۺوہات‪،‬ۺاہےئاکش!ۺریمیۺامںۺےنۺیہۺےھجمۺہنۺانجۺوہات۔شسۺفتقۺےھجتۺٓاگۺےکۺےلعشۺ‬
‫شکچۺںیلۺےگۺشفرۺشکیۺاکپرےنۺفشالۺےہکۺاگ‪:‬ۺداکتھرےۺزپےۺروہۺشسۺںیمۺشفرۺابتۺہنۺرکف۔ۺشبۺرفےنۺدوھےن‪،‬ۺےنخیچۺالچےنۺشفرۺ‬
‫دمدامےنگن ۺےک ۺوسش ۺوکیئ ۺرشہتس ۺہن ۺوہ ۺاگ‪ ،‬ۺبج ۺہی ۺاسرے ۺرطخے ۺریتے ۺاسےنم ۺوہں ۺےگ ۺوت ۺاتب ۺشس ۺفتق ۺوت ۺشینپ ۺلقع ۺوک ۺاسیک ۺداتھکیۺ‬
‫ےہ؟ۺشرگۺوتۺشؿۺبسۺرپۺشامیؿۺںیہنۺراتھکۺوتۺرھپۺوتۺافکرۺےکۺاسھت ِ‬
‫ۺدراکتۺمنہجۺںیمۺہشیمہۺرانہۺاچاتہۺےہشفرۺشرگۺوتۺشامیؿۺراتھکۺےہۺنکیلۺ‬
‫شسۺےسۺتلفغۺشفرۺشسۺیکۺایتریۺےکۺاعمےلمۺںیمۺیتسسۺاکۺاکشرۺےہۺوتۺریتشۺاصقنؿۺشفرۺرسیشکۺتہبۺڑبیۺےہ‪،‬ۺریتشۺشاسیۺشامیؿۺےھجتۺایکۺ‬
‫افدئہۺدےۺاگۺوجۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےھجت ۺۺانگہۺوھچڑےنۺشفرۺابعدشت ۺرکےنۺےک ۺذرےعیاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺوخونشدیۺرپ ۺیھبۺںیہنۺشاھبر ۺراہ!ۺشرگ ۺریتےۺاسےنمۺرصػۺلپ ۺرصشطۺیکۺ‬
‫وہانلیکۺشفرۺشسۺرپۺےسۺزگرےنۺاکۺدؽۺدالہۺدےنیۺفشالۺرطخہۺیہۺوہۺشرگہچۺوتۺالسیتمۺےکۺاسھتۺزگرۺیھبۺاجےئۺوتۺۺرھپیھبۺہیۺڈرۺفوخػۺایکۺریتیۺ‬
‫ےیلمکۺےہ؟‬
‫ےنےکۺ ۺ‬
‫رمکۺوتڑ ۺ‬

‫سبکیپکاعاَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪َ ٥٬‬س‪ ٥٠‬اَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪َ ٥٬‬س‪:٥٠‬‬

‫ْ َ‬
‫رسٰ ہ‪ ٢‬اہلل َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪ :‬ۺلپ ۺرصشط ۺمنہج ۺیک ُ ْۺپ ۺرپ ۺاقمئ ۺایک ۺاجےئ ۺاگ ۺشفر ۺںیم ۺبس ۺےس ۺےلہپ ۺشینپۺ‬
‫شتم ۺےک ۺاسھت ۺفاہں ۺےس ۺزگفں ۺاگ ۺشس ۺفتق ۺرصػ ۺروسؽ ۺیہ ۺالکؾ ۺرک ۺںیکس ۺےگ ۺشفر ۺرہ ۺروسؽ ۺیک ۺیہی ۺاکپروہیگ‪:‬اَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪َ ٥٬‬س‪ ٥٠‬اَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪َ ٥٬‬س‪ ٥٠‬ۺ‬
‫ینعی‬

‫شےاہلل ًَز َٯ َج‪١‬اچبےل!شےاہلل ًَز َٯ َج‪١‬اچبےل!شفرمنہجۺںیمۺ َسعْدّشؿ ےکۺاکوٹنںۺیکۺلثمۺاکےٹنۺوہںۺےگ‪،‬ۺایکۺمتۺےنۺدعسشؿۺےکۺاکےٹنۺد ۺ‬

‫ےھکی‬
‫ںیہ؟رعضۺیکۺیئگ‪:‬یج ۺاہں‪ ،‬ٱارسٰ َ‪٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬شراشد ۺرفامای‪ :‬ۺفہ ۺوہں ۺےگ ۺوت ۺدعسشؿ ۺےک ۺاکوٹنں ۺےک ۺےسیج ۺنکیل ۺ ۺ‬
‫ےنتک‬

‫ڑبےۺوہںۺےگۺہیۺرصػۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیہۺاجاتنۺےہۺ‪،‬ۺفہۺولوگںۺوکۺشؿۺےکۺۺشامعؽۺےکببسۺشکچۺںیلۺےگشؿۺںیمۺےسۺضعبۺوتۺشےنپۺلمعۺیکۺ‬

‫(‪) 476‬‬
‫ےگرھپۺاجنتۺاپںیئۺےگ۔‬ ‫ےنےنتجۺوہۺاجںیئۺ ۺ‬ ‫یئےکۺدش ۺ‬ ‫ںیئےگۺشفرۺضعبۺرش ۺ‬ ‫کوہۺاج ۺ‬ ‫ہجےسۺالہ ۺ‬
‫ف ۺ‬
‫َ‬
‫سان ۺشوب ۺدیعس ۺدخری ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺوخمغش ِرش َُّم َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشراشد ۺرفامای‪ ’’:‬ولگۺ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫منہج ۺےک ۺلپ ۺرپ ۺےس ۺزگرںی ۺےگ ۺوت ۺشس ۺرپ ۺوموجد ۺولےہ ۺےک ۺاکےٹن ۺشفر ۺٓاڑکنے ۺدشںیئ ۺابںیئ ۺےس ۺشںیہن ۺشکچ ۺںیل ۺےگ ۺشفر ۺلپ ۺےک ۺدفونںۺ‬
‫رطػۺرفےتشۺوہںۺےگۺوجۺاکپرںیۺےگ‪ :‬اَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪َ ٥٬‬س‪ ٥٠‬اَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪َ ٥٬‬س‪٥٠‬ۺینعیۺشےاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاچبۺےل!شےۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاچبۺےل! ۺولوگںۺںیمۺےسۺضعبۺیلجبۺ‬
‫مہ لپۺاپرۺرکںیۺےگ‪،‬ۺھچکۺدفڑۺرےہۺوہںۺےگۺ‪،‬ھچکۺ‬
‫ےیکۺام ۺ‬
‫یکۺرطحۺزگرۺاجںیئۺےگۺ‪،‬ضعبۺزیتۺوہ ۺشیکۺرطحۺزگرںیۺےگ‪،‬ۺضعبۺزیتۺراتفرۺوھگڑ ۺ‬
‫لچۺرےہۺوہںۺےگ‪،‬ۺضعبۺونٹھگںۺےکۺلبۺںیلچ ۺےگشفرھچکۺرسنیۺےکۺلبۺوہ ےتٹۺوہںۺےگشفرۺوجۺدفزیخۺدفزخۺںیمۺرںیہۺےگۺہنۺفہۺرمںیۺ‬
‫ےگ ۺہن ۺںیئج ۺےگ ۺشفر ۺنج ۺولوگں ۺیک ۺانگوہں ۺشفر ۺاطخٕاں ۺےک ۺببس ۺڑکپ ۺوہیگ ۺفہ ۺلج ۺرک ۺوکہلئ ۺنب ۺاجںیئ ۺےگ ۺرھپ ۺافشتع ۺیک ۺشاجزت ۺدیۺ‬
‫(‪) 477‬‬
‫ثیوکۺٓارخۺکتۺذرکۺایکۺےہ۔‬
‫یےنۺشسۺدح ۺ‬
‫اجےئۺیگ۔‘‘رشف ۺ‬

‫‪ …476‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب اْلذا‪ ،٪‬باب ٓـ‪ ١‬ا‪ٟ‬شحٰز‪ ،۵۸۵/۳ ،‬حسٱث‪۸۰۶:‬‬

‫‪٣ …477‬ش‪٨‬س ابی یٌلی ا‪ٰ٤ٟ‬ػلی‪٣ ،‬ش‪٨‬س ابی سٌٲس ا‪ٟ‬دسرٴ‪ ،۵۵۹/۳ ،‬حسٱث‪۳۵۴۸:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫پاؤَکےاىگُٹھےجتياىُع‪:‬‬
‫روسؽۺشَرکؾ َػلیاہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪ :‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬امت ۺؾ‬
‫سانشنبۺوعسمد َرض ََیاہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہایبؿۺرکےتۺںیہۺہکۺ ِ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ی‬
‫ےلصیفےکۺرظتنمۺوہںۺےگ ۺ۔رشف ۺ‬‫ےئ ۺ‬‫ؿرپۺاگنںیہۺامج ۺ‬
‫ےئاگۺفہۺٓاامس ۺ‬
‫عمجرفام ۺ‬
‫ےئل ۺ‬
‫کتےکۺ ۺ‬‫ؽ ۺ‬ ‫رپ‪40‬اس ۺ‬ ‫ؿیکۺاعیم ۺد ۺ‬
‫ںوکۺشکیۺولعمؾۺد ۺ‬
‫شولگںۺشفرۺولھچپ ۺ‬
‫َ‬
‫ےن ۺدحثی ۺایبؿۺیک ۺ ّٰیۺہک ۺؤمنینمۺےک ۺدجسہ ۺ ۺرکےنۺاک ۺذرک ۺایک۔ ۺرفامےتںیہ‪:‬رھپاہلل َ َ َ ۺؤمنینم ۺےسشراشدرفامےئاگ‪ :‬ۺشےنپ ۺرسفں ۺ ۺوک‬
‫‪١‬‬ ‫ج‬‫ٯ‬ ‫ز‬‫ً‬ ‫ذن‬

‫لثم‬
‫شاھٹٕا۔ۺفہۺشےنپۺرسفںۺوکۺشاھٹںیئۺےگۺوتۺشںیہنۺشؿۺےکۺشامعؽۺےکۺاسحبۺےسۺونرۺاطعۺایکۺاجےئۺاگ‪،‬ۺھچکۺشےسیۺوہںۺےگۺںیہنجۺڑبےۺاہپڑۺیکۺ ۺ‬
‫ونرۺدایۺاجےئۺاگۺوجۺشؿۺےکۺٓاےگۺٓاےگۺدفڑےۺاگ‪،‬ۺضعبۺوکۺشسۺےسۺھچکۺوھچاٹۺونرۺاطعۺایکۺاجےئۺاگ‪،‬ۺھچکۺوکۺروجھرۺےکۺدرتخۺانتجۺونرۺدایۺاجےئۺشف ۺر‬
‫نشوہۺ ۺاگ‬
‫ےئاگۺیھبکۺفہۺرف ۺ‬
‫ےھٹانتجۺونرۺدایۺاج ۺ‬
‫ںےکۺشوگن ۺ‬
‫ؿںیمۺبسۺےسۺٓارخیۺوکۺشسۺےکۺاپٕا ۺ‬
‫ںکتۺہکۺش ۺ‬
‫ےئاگۺاہی ۺ‬
‫یھبمکۺدایۺاج ۺ‬
‫ےس ۺ‬
‫ضعبۺوکۺشسۺ ۺ‬
‫شفریھبکۺھجبۺاجےئۺاگۺبجۺرفنشۺوہۺاگۺوتۺدنبہۺدقؾۺشاھٹۺرکۺٓاےگۺڑبےھۺاگۺشفرۺبجۺفہۺےھجبۺاگۺوتۺدنبہۺیھبۺڑھکشۺوہۺاجےئۺاگ۔رھپشؿۺےکۺونرۺےکۺ‬
‫یلجب‬
‫اسحبۺےسۺشؿۺاکۺلپۺرصشطۺےسۺزگرانۺایبؿۺرکےتۺوہےئۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺھچکۺوتۺشےسیۺوہںۺےگۺوجۺکلپۺےنکپھجںیمۺزگرۺاجںیئۺےگ‪،‬ۺھچکۺاکۺزگرۺ ۺ‬
‫ےت‬
‫ےنکمچ ۺیک ۺدقمشر ۺںیم ۺوہ ۺاجےئاگ‪ ،‬ۺضعب ۺابدولں ۺیک ۺراتفر ۺےس ۺزگرںی ۺےگ‪ ،‬ۺضعب ۺاتسرفں ۺےک ۺوٹےنٹ ۺیک ۺرطح ۺزگرںی ۺےگ‪ ،‬ۺضعب ۺدفڑ ۺ‬
‫ےنپ‬
‫وھگڑےۺیکۺرطحۺزگرۺاجںیئۺےگۺشفرۺھچکۺاکۺزگرۺٓادیمۺےکۺدفڑےنۺیکۺلثمۺوہۺاگۺاہیںۺکتۺہکۺےسجۺاپٕاںۺےکۺشوگنےھٹۺانتجۺونرۺاطعۺایکۺایگۺفہۺش ۺ‬
‫گ‬
‫ےوکۺےچنیھکۺاگۺٓا ۺ‬
‫ےکٹ ۺاگوتۺدفرس ۺ‬
‫ےئاگۺشفرۺشکیۺاپٕاںۺش ۺ‬
‫ےئاگۺشکیۺاہھتۺ ۺوکےچنیھکۺاگۺوتۺدفرسش ۺشکٹۺاج ۺ‬
‫ےکلبۺاتٹسھگۺوہشۺاج ۺ‬
‫ں ۺ‬‫رہچےۺ‪،‬اہوھتںۺشفرۺاپٕا ۺ‬
‫َ‬
‫ذنیۺہکۺالخیصۺاپۺاجےئۺاگۺبجۺلپۺاپرۺوہۺاجےئۺاگۺوتۺفںیہۺرکۺاجےئۺاگۺرھپۺ ۺ‬
‫ےہک‬ ‫شسۺےکۺولہپٕاںۺکتۺچنہپۺاجےئۺیگ‪،‬ۺفہۺشیسۺرطحۺرکاتۺرےہۺاگۺ ّٰ‬

‫اگ‪:‬ۺامتؾۺرعتںیفیۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺےئلۺںیہۺًانیقیۺشسۺےنۺےھجمۺفہۺاطعۺایکۺوجۺیسکۺشفرۺوکۺہنۺدایۺویکہکنۺشسۺےنۺےھجمۺدفزخۺےسۺاجنتۺدیۺاحالہکنۺ ۺ‬

‫ںیم‬
‫(‪) 478‬‬
‫رکلسغۺدایۺاجےئۺاگ۔‬
‫ےےکۺاپسۺشکیۺونکںیئۺرپۺےلۺاجۺ ۺ‬
‫تنجےکۺدرفشز ۺ‬
‫ےس ۺ‬
‫شےسۺدھکیۺاکچۺاھتۺ‪،‬سپۺش ۺ‬
‫سان ۺشسن َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺاشعف ۺرشحم‪ ،‬ۺاسیق ۺوکرث ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشد ۺرفامای‪ :‬ۺلپ ۺرصشطۺ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےبکشۺرفےتشۺومنمۺرمدفںۺشف ۺروعروتں‬
‫زیتایۺرفامایۺ‪:‬ابؽۺیکۺرطحۺابرکیۺےہ‪ ،‬ۺ‬
‫ولتش ۺریکۺرطحۺ ۺ‬

‫‪ٰ٣ …478‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،۱۵۱ ،۱۵۵/۶ ،‬حسٱث‪۱۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وکۺاچبںیئۺےگشفرۺربجلیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺریمیۺرمکۺڑکپےۺوہںۺےگشفرۺںیمۺوہکںۺاگ‪‚:‬ٱَ َارب َس‪َ ٥٠‬س‪ ٥٠‬ینعیۺشےۺریمے ّ‬

‫ۺرب!ۺالستمۺرھکۺالستمۺ‬
‫(‪) 479‬‬
‫ںیتتہبۺزایدہۺوہںۺےگ۔‬
‫رھک۔‛ہکبجۺےنلسھپۺفشےلۺرمدۺشف ۺرےنلسھپۺفشیلۺوعر ۺ‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬بيزےپظسِخُفجنيىہیٍفظماتا‪:‬‬

‫ہیۺلپۺرصشطۺیکۺوہانلایکںۺشفرۺاصمبئۺںیہۺذٰہلشۺشؿۺںیمۺزایدہۺوغرۺفرکفۺرکویکہکنۺوجداینۺںیمۺرہۺرکۺایقتمۺےکۺابرےںیمۺزایدہۺوغ ۺر‬
‫فرکف ۺرکے ۺاگ ۺفہ ۺشؿ ۺوہانلویکں ۺےس ۺزایدہ ۺوفحمظ ۺرےہ ۺاگ‪ ،‬ۺےب ۺکش ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺدنبے ۺرپ ۺدف ۺوخػ ۺعمج ۺںیہن ۺرفامات ۺذٰہلش ۺوج ۺداین ۺںیم ۺش ۺ‬
‫ؿ‬
‫ںیھکن‬
‫وہانلویکںۺاکۺوخػۺرےھکۺاگۺفہۺٓارختۺںیمۺشؿۺےسۺوفحمظۺرےہۺاگشفرۺوخػۺےسۺریمیۺرمشدۺوعروتںۺیکۺرطحۺرفانۺدوھانۺںیہنۺہکۺٓا ۺ‬
‫ےس‬ ‫ٓاوسنۺاہبںیئۺشفر ِ ا‬
‫ۺَسعۺےکۺفتقۺدؽۺرنؾۺوہاجےئۺرھپۺرقنعبیۺمتۺشےسۺوھبؽۺرکۺشےنپۺلیھکۺوکدۺںیمۺوغشمؽۺوہاجٕاۺشسۺاحتلۺوکۺوخػۺ ۺ‬
‫وکیئۺقلعتۺںیہنۺہکلبۺوجۺصخشۺسجۺزیچۺاکۺوخػۺراتھکۺےہۺشسۺےسۺاھباتگۺےہۺشفرۺسجۺزیچۺیکۺشدیمۺراتھکۺےہۺشسۺوکۺبلطۺرکاتۺےہۺذہلشۺےھجتۺفیہۺ‬
‫یرپۺشاھبرے۔‬ ‫ےھجتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺانرفام ۺ‬
‫ینےسۺرفےکۺشفرۺشسۺیکۺابعدتۺفرفامربندشر ۺ‬ ‫ے ۺاگوجۺ ۺ‬ ‫وخػۺاجنتۺد ۺ‬
‫ََّ َ‬
‫فۺیبلقۺےسۺڑبھۺرکۺےبۺفوقوفںۺاکۺوخػۺےہ‪،‬ۺبجۺفہۺشؿۺوہانلویکںۺےکۺابرےۺںیمۺےتنسۺںیہۺوتۺشاعتسذہ(انپہۺامانگن)ۺشؿۺیکۺ‬ ‫وعروتںۺیکۺ ِر ِ‬
‫زابونںۺرپۺاجریۺوہۺاجاتۺےہۺشفرۺےتہکۺںیہ‪:‬ۺمہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺدمدۺےکۺبلطۺاگرۺںیہ‪،‬ۺمہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺانپہۺاچےتہۺںیہ‪،‬ۺشےۺاہلل!ۺںیمہۺاچبۺےلۺ‬
‫اچبےلۺشفرۺاسھتۺیہۺشؿۺانگوہںۺرپۺیھبۺرمکۺہتسبۺوہےتۺںیہۺوجۺشؿۺیکۺالہتکۺاکۺببسۺںیہۺہیۺدھکیۺرکۺاطیشؿۺشؿۺےکۺانپہۺامےنگنۺرپۺاتسنہۺےہۺسجۺرطحۺ‬
‫شسۺصخشۺرپۺاتسنہۺےہۺوجۺرحصشۺںیمۺوہشفرۺشسۺےکۺےھچیپۺشکیۺوبضمطۺہعلقۺیھبۺوہۺشفرۺشکیۺدردنہۺشےسۺاھپڑانۺاچےہ‪،‬ۺفہۺصخشۺدفرۺیہۺےسۺدردنےۺ‬
‫ےکۺونےلیکۺدشتنۺشفرۺےلمحۺوکۺدھکیۺےلۺۺشفرۺرصػۺزابؿۺیہۺےسۺےنہکۺےگل‪:‬ۺںیمۺشسۺوبضمطۺہعلقۺیکۺانپہۺاتیلۺوہں‪،‬ۺںیمۺشسۺیکۺوبضمطۺاینبدفںۺشفرۺدرۺ‬
‫یہناتہکۺرےہۺوتۺفہۺہعلقۺشےسۺدردنےۺےسۺےسیکۺانپہۺدےۺاگ؟‬
‫ہگجاھٹیبۺوی ۺ‬
‫فدویش ۺرےسۺدمدۺاماتگنۺوہں‪،‬ۺفہۺشینپۺ ۺ‬
‫اہلل ِالَُسےمحبت َّ‬
‫سب ِبىجاتہے‪:‬‬
‫ہعلقےہۺشفرۺفہۺےہۺےچسۺدؽۺےس’’ َْل‬
‫کییہۺوبضم ۺط ۺ‬
‫ؿےکۺےئلۺش ۺ‬
‫یہیۺاحؽۺٓارختۺیکۺوہانلویکںۺاکۺےہۺشفرۺش ۺ‬

‫‪ …479‬طٌب اْلٱ‪٤‬ا‪٠ٟ ٪‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب فی ا‪ ٪‬زار ا‪٤ٟ‬ؤ‪٨٣‬ین…ا‪ٟ‬ذ‪ ،۱۱۵ ،۱۱۳ /۳ ،‬حسٱث‪۱۶۷ ،۱۶۶:‬‬
‫‪ٰ٧‬ازر اْلػٰ‪٠ٟ ٢‬ح‪ٜ‬ٲ‪ ٥‬ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ ،‬اْلػ‪ ١‬ا‪ٟ‬دا‪٣‬ص ٯا‪ٟ‬ثَلثٰ‪ ٪‬ٯا‪٤ٟ‬ائٶ‪ ،۵۱۱/۳ ،‬حسٱث‪۷۷۰:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ا َ‪َ ٟ‬ہ ا َْل اہلل‘‘انہکۺشفرۺاچسیئۺاکۺبلطمۺےہۺہکۺدنبےۺاکۺوبعمدۺفوصقمدۺرصػۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیہۺوہشفرۺسجۺےنۺشینپۺوخششہۺوکۺشانپۺوبعمدۺانبۺ‬

‫‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی‬ ‫ایلۺفہۺاچسیئۺےسۺتہبۺدفرۺےہۺشفرۺالبۺہبشۺشسۺاکۺاعمہلمۺتہبۺرطخانکۺےہ‪،‬ۺشرگۺوتۺہیۺبسۺھچکۺںیہنۺرکۺاتکسۺوتۺرسٰ ہ‬
‫َ‬
‫بع ن‬
‫ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬اکۺاعقشۺنبۺاج‪،‬ۺشؿۺیکۺوتنسںۺیکۺ ط مۺاکۺرحصیۺوہۺاج‪،‬ۺشؿۺیکۺشتمۺےکۺاصنیحلۺےکۺدولںۺیکۺراعتیۺاکۺوشک نۺنبۺاجۺ‬
‫شفرۺشؿۺیکۺداعٕاںۺےسۺربتکۺاحلصۺرکۺۺشدیمۺےہۺےھجتۺعیفشۺرشحمۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬یکۺایۺرھپۺشؿۺاصنیحلۺیکۺافشتعۺںیمۺےسۺ‬
‫ہصحۺبیصنۺوہاجےئۺشفرۺشیسۺےکۺببسۺوتۺاجنتۺاپۺاجےئۺشرگہچۺریتیۺوپیجنۺوھتڑیۺیہۺویکںۺہنۺوہ۔‬
‫شفاوتکیکیفیت‬ ‫بابىنبظ‪:47‬‬

‫اجؿ ۺول ۺہک ۺبج ۺؤمنینم ۺےک ۺیئک ۺرگفوہں ۺرپ ۺمنہج ۺفشبج ۺوہ ۺاکچ ۺوہ ۺاگ ۺوت ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشےنپ ۺلضف ۺےس ۺشؿ ۺےک ۺقح ۺںیمۺ‬
‫شایبنےئۺرکشؾ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺشفرۺدنیقیۺیک ۺافشتعۺوبقؽۺرفامےئۺاگۺہکلبۺاملعۺشفرۺکینۺولوگںۺیکۺافشتعۺیھبۺشفرۺرہفہۺصخش ۺسجۺوکۺ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺاہںۺھچکۺاقمؾۺاحلصۺےہۺشفرۺشسۺاکۺاعمہلمۺشاھچۺےہۺوتۺشےسۺیھبۺشےنپۺرھگۺفشولںۺ‪،‬ۺرہتشۺدشرفں‪،‬ۺدفوتسںۺشفرۺاجؿۺ‬
‫َ‬
‫تۺافشتعۺاحلصۺرکےنۺےکۺرحصیۺوہۺاجٕا‪،‬ۺشسۺیکۺوصرتۺ‬ ‫اچہپؿۺفشولںۺیکۺافشتعۺاکۺقحۺاحلصۺوہۺاگذٰہلشۺمتۺشؿۺےکۺزندکیۺ ُر ْ َ ہح‬
‫ہیۺےہۺہکۺیسکۺٓادیمۺوکۺریقحۺہنۺاجونۺویکہکنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشینپۺفالتیۺوکۺشےنپۺدنبفںۺںیمۺاپھچۺراھکۺےہۺنکممۺےہۺاہمتریۺاگنںیہۺےسجۺ‬

‫ومعمیلۺیتھجمسۺوہںۺفہۺاہللۺاکۺفیلۺوہۺشفرۺیھبکۺیسکۺانگہۺوکۺوھچاٹۺہنۺاجونۺویکہکنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشےنپۺبضغۺوکۺشینپۺانرفامینۺںیمۺاپھچۺراھکۺ‬

‫ۺربۺاعتٰیلۺیکۺانرشیضۺوپدیشہۺوہۺشفرۺیھبکۺیسکۺکینۺوکۺوھچاٹۺتمۺوھۺویکہکنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشینپۺ‬

‫ےہۺنکممۺےہۺشیسۺوھچےٹۺانگہۺںیم ّ‬
‫ۺربۺیکۺراضۺوہشبۺفہۺیکینۺاچےہۺشیھچۺابتۺوہ‪،‬ۺشکیۺہمقلۺوہ‪،‬ۺشیھچۺ‬
‫راضۺوکۺشینپۺشاطتعۺںیمۺوپدیشہۺراھکۺےہۺنکممۺےہۺشیسۺیکینۺںیم ّ‬
‫ْ‬
‫ۺشفرشاحدی‬
‫ْ ِ‬ ‫ۺرقٓاؿۺدیجم‬
‫تینۺوہۺایۺرھپۺشؿۺیسیجۺوکیئۺۺدفرسیۺیکینۺوہ۔ ِ‬
‫ابُمرہکۺںیمۺافشتعۺےکۺریثکۺداللئۺوموجدۺںیہ۔ۺانچہچناہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫َ‬
‫ْ‬ ‫ك رب ُّ َ‬
‫ك فَ َتر ٰ‬
‫ضیه(‪( )۸‬پ‪،۱۰‬ا‪ٟ‬ـهی‪)۵:‬‬ ‫ف ُی ْغ ِط ْی َ‬
‫َ‬ ‫َو ل ََس ْو َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شفرۺےبۺکشۺرقبیۺےہۺہکۺاہمترشۺربۺںیہمتۺشانتۺد ۺ‬
‫ےاگۺہکۺمتۺرشیضۺوہۺاجٕاۺےگ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫خزاچاہتاہےعؼائےمحنز‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬
‫َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفشتیۺرکےتۺںیہۺہکۺونرےکۺرکیپ‪،‬ۺامتؾۺویبنںۺےکۺرَسْ َفر َػلی ا ہ‬
‫(‪) 480‬‬
‫سانرمعفۺنبۺاعص‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫سانۺعی ٰسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺوقؽۺرپۺلمتشمۺٓاایتۺابمرہکۺیکۺالتفتۺرفامیئ‪،‬ۺ‬ ‫سانۺشربشمیہۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکوقؽۺشفرۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬ ‫َٯ َس‪ ٥٠‬ےنۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانشربشمیہ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےن ۺاہک ۺاھت َر ِّب اًِ َّ ُه َّن ا َْضلَلْ َن َك ِث ْی ًّرا ِّم َن ال َّن ِ‬
‫اس‪-‬ف ََم ْن ت َ ِب َعنِیْ فَاِ نَّه ِمن ِ ّیْ‪َ -‬و َم ْن‬ ‫انچہچن ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫م(‪( )۳۲‬پ‪،۳۱‬ابزا‪٫‬ٲ‪)۱۶:٥‬‬ ‫ك َغف ُْو ٌر َّر ِح ْؼ ٌ‬ ‫َع َصانِیْ فَاِ نَّ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشےۺریمےۺربۺےبۺکشۺوتبںۺےنۺتہبۺولگۺاکہبۺدےیوتۺسجۺےنۺریمشۺاسھتۺدایۺفہۺوتۺریمشۺےہۺشفرۺسجۺےنۺریمشۺاہکۺہنۺامانۺوتۺےبۺکشۺوتۺ‬
‫ےنشخبۺفشالۺۺرہمابؿۺےہ۔‬
‫ضیکۺیھت‪:‬‬ ‫سانۺعی ٰسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺرع ۺ‬ ‫ت ِّ ُّ‬‫شفررضح ۺ‬
‫م ِع َبا ُد َك‪( -‬پ‪،۷‬ا‪٤ٟ‬آئسٵ‪ )۳۳۸:‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شرگۺوتۺشںیھنۺذعشبۺرکےۺوتۺفہۺریتےۺدنبےۺںیہ۔‬ ‫اِ ْن ت ُ َع ِّذ ْب ُه ْم فَاًِ َّ ُه ْ‬
‫رھپٓاپ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشےنپۺدفونںۺاہوھتںۺوکۺشاھٹایۺشفرۺرفامای‪:‬اہ‪ًَ٣‬ی اہ‪ًَ٣‬یۺینعیۺریمیۺشتمۺریمیۺشتم‪،‬ۺرھپۺٓاپۺےکۺ‬
‫ٓاوسنۺرفشںۺوہ ۺےئگۺ۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنرفامای‪:‬ۺشے ۺربجلی!ۺدمحم( َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪)٥٠‬ۺےکۺاپس ۺاجٕاۺشفرۺدرایتف ۺرکفۺہکۺشںیہنۺسکۺزیچۺ‬

‫ۺاحضۺدختمۺوہےئۺببسۺوپاھچۺوتۺٓاپۺےنۺاتبۺدایۺ(ہکۺمغۺِشتمۺںیمۺرفۺراہۺوہں)۔احالہکنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬وخبۺ‬

‫ےنرالۺدای؟ۺۺانچہچنۺربجلیۺشنیم ِ ِْ‬
‫ۺےہ۔ربۺاعتٰیلۺےنۺشراشدرفامای‪:‬ۺشےۺربجلی!ۺدمحم( َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪)٥٠‬ۺےکۺاپسۺاجٕاۺشفرۺشؿۺےسۺوہک‪:‬ۺالبۺہبشۺرقنعبیۺمہۺٓاپۺوکۺ‬
‫ّ‬ ‫اجاتن‬
‫(‪) 481‬‬
‫ضہنۺرکںیۺےگ۔‬
‫پوکۺانرش ۺ‬
‫پیکۺشتمۺےکۺابرےۺںیمۺرشیضۺرکںیۺےگۺشف ۺرمہۺٓا ۺ‬
‫ٓا ۺ‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬کیپاىچخعُظیات‪:‬‬

‫پیاعےآقا َػلی ا ہ‬
‫ںیہوجۺھجمۺےسۺےلہپ‬
‫یکیئگۺ ۺ‬‫وضحریبنۺرکمی َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺےھجماپچنۺشیسیۺزیچںیۺ ۺ‬
‫اطع ۺ‬

‫َ‬
‫ٴ‬
‫َ ۺرفامےتۺںیہ‪:‬ذموکرہۺرفشتیۺامتؾۺوخسنںۺںیمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسانۺرمعفۺنبۺاعصۺےسۺرمفیۺےہۺہکبجۺدرتسۺہیۺےہۺہکۺشسۺےکۺرشفیۺ‬ ‫ٰ‬‫٘‬‫َ‬ ‫ا‪ٟ‬‬ ‫َ‬ ‫ہلل‬‫ا‬ ‫ہ‬
‫ٶ‬ ‫‪٤‬‬‫ح‬‫ر‬ ‫َ‬
‫ہ‬ ‫َٲ‬
‫‪٠‬‬ ‫ً‬ ‫ض‬
‫ٰ‬ ‫‪ …480‬العہم ّ ب‬
‫ۺسۺدمحمۺرم یۺزدیبیۺ َ َ َ‬
‫ِّ‬
‫ًبساہللںیہ۔(اتحاٖ ا‪ٟ‬شازٵ ا‪٤ٟ‬ت٘ین‪)۴۹۹/۳۴ ،‬‬
‫ۺ‬ ‫ۺسانۺ‬
‫ٓاپۺےکۺےٹیبۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫‪٣ …481‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب زًاء ا‪٨ٟ‬يی ْل‪٣‬تہ ٯبکائہ طٔ٘ٶ ً‪٠‬ٲ‪ ،٥٬‬ؾ‪ ،۳۱۰‬حسٱث‪۵۰۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺامؽۺتمینغۺالحؽۺایکۺایگۺ‬
‫یسکۺوکۺںیہنۺدیۺںیئگ‪)۳( :‬ۺشکیۺامہۺیکۺاسمتفۺےکۺربعۺےکۺذرےعیۺریمیۺدمدۺیکۺیئگۺ(‪)۵‬ریمےۺےئل ِ‬
‫احالہکنۺھجمۺےسۺےلہپۺفہۺیسکۺےکۺےئلۺالحؽۺںیہنۺاھتۺ(‪)۱‬ریمےۺےئلۺامتؾۺزنیمۺوکۺدجسہۺاگہۺشفرۺیٹمۺوکۺاپکۺانبایۺایگۺذٰہلشۺریمےۺیسکۺ‬
‫شیتم ۺوک ۺامنز ۺاک ۺفتق ۺوہ ۺاجےئ ۺوت ۺفںیہ ۺامنز ۺزپھ ۺےل ۺ(‪)۴‬ےھجم ۺمن َص ِ ح‬
‫ب ۺافشتع ۺاطع ۺایک ۺایگ ۺ(‪)۵‬رہ ۺیبن ۺوک ۺشکی ۺاخص ۺوقؾ ۺیک ۺرطػۺ‬
‫(‪) 482‬‬
‫وعبمثۺایکۺایگۺہکبجۺےھجمۺامتؾۺولوگںۺیکۺرطػۺاجیھبۺایگ۔‬
‫ا‪ ٪‬ٱَٰ ہ‪ ٦‬ا‪َ َ ٟ٘‬ٲا َ‪َ ٣‬ٶ ہ‪ ٨ٛ‬ہت ا َ َ‪َ ٣‬ا‪ ٦‬ا‪٨ٟ‬بَٲی َن َٯ َخ َلی َب ہ‪َ ٥٬‬ٯ َػاح ََب َطَٔا ًَتَ‪٥َ٬‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشد ۺرفامای‪:‬ا َ َذا ک َ َ‬
‫وضحریبنّ ۺاپک َػلی ا ہ‬
‫َ‪َُ ٩٣‬یر َٓ ُ‬
‫َرخۺینعیۺبجۺایقتمۺاکۺدؿۺوہۺاگۺوتۺںیمۺامتؾۺویبنںۺاکۺشامؾۺشفرۺشؿۺیکۺرطػۺےسۺالکؾۺرکےنۺفشالۺشفرۺامتؾۺولوگںۺاکۺعیفشۺوہںۺاگۺےھجمۺشسۺرپۺوکیئۺ‬
‫(‪) 483‬‬
‫رخفۺںیہن۔‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬اَ‪َ ٧‬ا َسٲ ہس َٯ َ‪َ ٟ‬س آ َز َ‪َ ٦‬ٯ َْل َٓ َ‬
‫رخ َٯاَ‪َ ٧‬ا اَٯ ہ‪َ ٩٣َ ٢‬ت‪٨‬ظَ ‪ ٙ‬اْلَر ہق ًَ‪ ٨‬ہہ‬ ‫وضحرسّۺاعمَ‪،‬ۺاشہۺینبۺٓادؾ َػلی ا ہ‬
‫ِّ‬
‫َٯاَ‪َ ٧‬ا اَٯ ہ‪َ ٢‬طآ َ ٍُ ٯاَٯ ہ‪ ٢‬ہ‪٣‬ظَ ٔ ٍُ ب َ َٲ َسٴ ‪َ ٟ‬ـ َٰا ہء ا‪َ ٟ‬ح‪َ ٤‬س َتح َتہِٗ ٰا َز ہ‪ ٩٤َ َٓ ٦‬ہزٯ‪َ ٧‬ہۺینعیۺںیمۺامتؾۺشفال ِدٓادؾۺاکۺرسدشرۺوہںۺشفرۺےھجمۺوکیئۺرخفۺںیہنۺشفرۺںیمۺفہۺالہپۺصخشۺ‬
‫وہںۺسجۺےکۺےئلۺزنیم(ینعیۺربق)ۺےلھکیگ‪،‬ۺںیمۺبسۺےسۺےلہپۺافشتعۺرکےنۺفشالۺوہںۺشفرۺریمیۺیہۺافشتعۺبسۺےسۺےلہپۺوبقؽۺوہۺیگ‪،‬ۺولشءۺشدمحلۺ‬
‫(‪) 484‬‬
‫(دمحۺابریۺاعت ۺٰیلاکۺڈنھجش ۺ)ریمےۺیہۺاہھتۺںیمۺوہاگۺٓادؾ( ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ )٦‬شفرۺشؿۺےکۺالعفہۺبسۺشسۺےکۺےچینۺوہںۺےگ۔‬
‫مص‬
‫وبحمب ۺدخش‪ ،‬ۺدمحمِ ۺ طفٰے ۺ َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشد ۺرفامای‪َ ٟ:‬ک ہ‪َ َ ٧ ١‬ي ُ ٍی َزً َٰ ٌٵ ہ‪٣‬ش َت َحابَ ٌٶ َٓاہرَٱ ہس َا‪َ ٪‬اخ َت َيی َء َزً َٰت َی َطَٔا ًَ ًٶ‬ ‫ِ‬
‫َْل ہ‪ًَ٣‬ی َٱٰ َ‪ ٦‬ا‪َ َ ٟ٘‬ٲا َ‪َ ٣‬ٶۺینعیۺرہۺیبنۺےکۺےئلۺشکیۺوبقمؽۺداعۺےہۺۺشفرۺںیمۺاچاتہۺوہںۺہکۺشینپۺداعۺوکۺایقتمۺےکۺدؿۺشینپۺشتمۺیکۺافشتعۺےکۺےئلۺاپھچۺرکۺ‬
‫(‪) 485‬‬
‫روھکں۔‬

‫یاعب ًَز َٯ َج‪!١‬میظیامت‪:‬‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےتۺںیہۺہکۺانجب َسٲ ہسا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ز َس‪َ٠‬ین‪َ ،‬رح َ‪ٌ ٤‬ٶ ‪ٌَ ٠ٟ‬ا َ‪َ٤ٟ‬ین َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬ ‫سانشنبۺابعس َرض ََی ا ہ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺشایبنۺےکۺےئلۺوسےنۺےکۺربنمۺرےھکۺاجںیئۺےگۺنجۺرپۺفہۺںیھٹیبۺےگۺۺریمشۺربنمۺابیقۺرہ‬

‫‪٣ …482‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪٤ٟ‬شاجس ٯ‪ٰ٣‬اؿٍ ا‪ٟ‬ؼَلٵ‪ ،‬ؾ‪ ،۵۶۵‬حسٱث‪۵۵۵:‬‬

‫‪ …483‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ذرك ا‪ٟ‬ظٔاًٶ‪ ،۵۵۷/۴ ،‬حسٱث‪۴۱۳۴:‬‬
‫‪ …484‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ذرك ا‪ٟ‬ظٔاًٶ‪ ،۵۵۵/۴ ،‬حسٱث‪ …… ۴۱۰۸:‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪ ،۳۵۳/۳۴ ،۳۱ ،‬حسٱث‪۱۹۹:‬‬
‫‪٣ …485‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب اختباء ا‪٨ٟ‬يی زًٰٵ ا‪ٟ‬ظٔاًٶ ْل‪٣‬تہ‪ ،‬ؾ‪ ،۳۵۹ ،۳۵۸‬حسٱث‪۳۹۹ ،۳۹۸:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺربۺےکۺوضحرۺمجۺرکۺڑھکشۺروہںۺاگۺرصػۺہیۺوخػۺرکےتۺوہےئۺہکۺںیہکۺشاسیۺہنۺوہۺہکۺےھجمۺوتۺ‬
‫ۺاجےئۺاگۺںیمۺشسۺرپۺںیہنۺوھٹیبںۺاگۺہکلبۺشےنپ ّ‬
‫ایرب!ۺریمیۺشتم۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شراشدۺرفام ۺ‬
‫ےئ‬ ‫تنجۺںیمۺجیھبۺدایۺاجےئۺشفرۺریمیۺشتمۺریمےۺےھچیپۺرہۺاجےئذٰہلشۺںیمۺرعضۺرکفںۺاگ‪:‬ۺ ّ‬
‫اگ‪ :‬شےۺدمحم( َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ٓ!)٥٠‬اپۺایکۺاچےتہۺںیہۺہکۺںیمۺٓاپۺیکۺشتمۺےکۺاسھتۺاسیکۺولسکۺرکفں؟ۺںیمۺوہکںۺاگ‪:‬ۺای ّ‬
‫ۺرب!ۺشؿۺ‬
‫اکۺاسحبۺدلجۺرفامۺدے‪،‬ۺسپۺںیمۺافشتعۺرکاتۺروہںۺاگۺۺاہیںۺکتۺہکۺےھجمۺشؿۺولوگںۺاکۺشاجزتۺانہمۺلمۺاجےئۺںیہنجۺمنہجۺیکۺرطػۺجیھبۺ‬
‫َ‬
‫ےکقحۺ‬‫منہجےنۺٓاپۺیکۺشتمۺ ۺ‬
‫ۺ‬ ‫‪٥‬‬‫‪٠‬‬ ‫س‬ ‫ٯ‬ ‫ہ‬‫َ‬ ‫‪ٟ‬‬‫ٰا‬‫ٯ‬
‫ہ َ َ َ َ َ‬ ‫َ‬
‫ہ‬ ‫ٲ‬‫‪٠‬‬‫َ‬ ‫ً‬ ‫ی‬‫ل‬‫ا‬‫ٌ‬‫ت‬‫َ‬ ‫ہلل‬‫ا‬ ‫ی‬‫ل‬‫ػ‬‫دمحم َ‬ ‫‪٦‬‬
‫ۺںیہکۺےگۺ‪:‬شےۺ ۺ‬ ‫َل‬
‫َ‬ ‫ا‪ٟ‬ش‬ ‫َ‬
‫ہ‬ ‫َٲ‬
‫‪٠‬‬ ‫ً‬ ‫ےہ ّٰیۺہکۺ ۺ‬
‫منہجرپۺرقمرۺرفہتشۺرضحتۺامکلۺ َ‬
‫ذن‬ ‫ایگ ۺ‬
‫د ۺای ۺ‬
‫(‪) 486‬‬
‫یھبںیہنۺوھچڑش۔‬
‫ھچک ۺ‬ ‫پےکۺربۺ ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکبضغۺ ۺ‬
‫ےکےئلۺ ۺ‬ ‫ںیمۺٓا ۺ‬
‫اسیقۺوکرث‪،‬ۺعیفشۺرشحمۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺےبۺکشۺںیمۺرفزۺایقتمۺرفےئۺزنیمۺےکۺرھتپفںۺشفرۺڈولیھںۺ‬
‫(‪) 487‬‬
‫ےسۺزایدہۺولوگںۺیکۺافشتعۺرکفںۺاگ۔‬
‫ٰ‬
‫عِؽِقیامتباعگاہمعففےمیٍحاؼظی‪:‬‬
‫سانۺشوبۺرہریہۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺایپرےۺٓااقۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬یکۺابراگہۺںیمۺ(رکبی)ۺاکۺابزفۺشیپۺایکۺایگۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫شفرۺٓاپۺوکۺہیۺدنسپۺیھبۺاھت‪،‬ۺانچہچنۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنشےسانتفؽۺرفامایۺشفرشراشدرفامای‪:‬ۺںیمۺایقتمۺےکۺدؿۺامتؾۺروسولںۺاکۺ‬
‫رسدشرۺوہںۺاگۺشفرۺمتۺاجےتنۺوہۺشسۺیکۺفہجۺایکۺےہ؟ۺہیۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬امتؾۺشولگںۺولھچپںۺوکۺشکیۺدیمشؿۺںیمۺعمجۺرفامےئۺاگ‪،‬ۺاگنہۺشؿۺوکۺٓارۺاپرۺ‬
‫رکۺاجےئۺیگۺشفرۺوسرجۺرقبیۺوہاگۺولوگںۺرپۺشیسیۺرپاشیینۺفۺمغۺوہۺاگۺےسجۺفہۺہہسۺہنۺںیکسۺےگۺسپۺولگۺشکیۺدفرسےۺےسۺںیہکۺےگ‪:‬ۺایکۺمتۺ‬
‫دےتھکیۺںیہنۺہکۺسکۺتبیصمۺںیمۺرگاتفرۺوہۺیسکۺشےسیۺوکۺالتشۺویکںۺںیہنۺرکےتۺوجۺاہمترےۺربۺےکۺوضحرۺاہمتریۺافشتعۺرکے؟ۺھچکۺ‬
‫ولگۺںیہکۺےگ‪:‬ۺںیہمتۺرضفرۺٓادؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺاپسۺاجانۺاچےئہۺذٰہلشۺفہۺٓادؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺاپسۺٓاںیئۺےگۺشفرۺںیہکۺےگ‪ٓ:‬اپۺشوبشرشبلۺ‬
‫(ینعی ۺامتؾ ۺشاسنونں ۺےک ۺابپ) ۺںیہ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺٓاپ ۺوک ۺشےنپ ۺاہھت ۺےس ۺقیلختۺرفامایۺشفر ۺٓاپ ۺںیم ۺشینپ ۺرفح ۺوھپیکن ۺشفر ۺرفوتشں ۺوک ۺمکحۺدایۺوتۺ‬
‫ںےنۺٓاپۺوکۺدجس ۺہایکۺ‬
‫شوہن ۺ‬

‫‪ …486‬ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ ،‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب ‪َٟ‬ل‪٧‬بٲاء ‪٨٣‬ابز ‪ ٩٣‬ذ‪٫‬ب‪ ،۵۴۵/۳ ،‬حسٱث‪۵۵۸:‬‬

‫‪ …487‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬اْلٯسم‪ ،۳۰۴/۴ ،‬حسٱث‪ …… ۵۱۶۰:‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪ ،١‬حسٱث بزٱسٵ اْلس‪ِ٠‬م‪ ،۷ /۹ ،‬حسٱث‪۵۱۰۰۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺربۺےکۺوضحرۺامہریۺافشتعۺرکۺدےئجی‪،‬ۺٓاپۺدھکیۺوتۺرےہۺںیہۺہکۺمہۺسکۺدقرۺتبیصم ۺےسۺدفاچرۺںیہۺشفرۺسکۺاحؽۺوکۺ‬
‫ٓاپۺشےنپ ّ‬
‫چنہپۺےکچۺںیہ۔ۺٓادؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺشؿۺےسۺرفامںیئۺےگ‪:‬ۺٓاجۺریمش ّ‬
‫ۺربۺشسۺدقرۺالجؽۺںیمۺےہۺہکۺہنۺشسۺےسۺےلہپۺیھبکۺشےنتۺالجؽۺںیمۺ‬
‫اھتشفرہنۺشسۺےکۺدعبیھبکۺوہاگ‪،‬ۺشسۺےنۺےھجمۺدرتخۺےسۺعنمۺایکۺاھتۺنکیلۺںیمۺرکۺہنۺاکس‪،‬ۺیسفنۺیسفن!ۺےھجمۺشینپۺرکفۺےہۺریمےۺوسشۺ‬
‫یسکۺشفر ۺیک ۺرطػ ۺاجٕا‪ ،‬ۺاجٕا ۺونح ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺیک ۺرطػ ۺاجٕا۔ ۺولگ ۺونح ۺ ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےکۺاپس ۺٓاںیئ ۺےگۺشفر ۺںیہک ۺےگ‪ :‬ۺشے ۺونح ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬

‫ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺٓاپۺشلہۺزنیمۺیکۺرطػۺےجیھبۺےئگۺبسۺےسۺےلہپۺروسؽۺںیہ(‪) 488‬شفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺٓاپۺوک ًَب ًسا َط‪ٜ‬ہٰ ًرا (ینعیۺڑبشۺرکشۺزگشر)ۺ‬

‫رفامای ۺےہ ۺٓاپ ۺشےنپ ۺرب ۺیک ۺابراگہ ۺںیم ۺامہری ۺافسرش ۺرک ۺدےئجی ۺایک ۺٓاپ ۺدھکی ۺںیہن ۺرےہ ۺامہری ۺایک ۺاحتل ۺوہ ۺریہ ۺےہ۔ ۺونح ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ‬
‫ّ‬
‫ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺرفامںیئۺےگ‪:‬ۺٓاجۺریمش ّ‬
‫ۺربۺشسۺدقرۺانبضغکۺےہۺہکۺہنۺشسۺےسۺےلہپۺیھبکۺوہشۺہنۺشسۺےکۺدعبۺیھبکۺوہاگ‪،‬ۺریمےۺےئلۺشکیۺ‬
‫داعےئۺوبقمؽۺیھتۺوجۺںیمۺےنۺشینپۺوقؾۺےکۺالخػۺرکۺدی‪،‬ۺیسفنۺیسفن!ۺےھجمۺشینپۺرکفۺےہۺمتۺشربمیہۺخ‪٠‬ٲ ہ‪١‬اہلل ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺاپسۺ‬

‫اجٕا۔ۺولگۺرضحتۺشربشمیہۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺاپسۺاجںیئۺےگۺشفرۺںیہکۺےگ‪:‬ۺٓاپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺیبنۺشفرۺزنیمۺفشولںۺںیمۺےسۺشسۺ‬

‫ۺرب ۺیک ۺابراگہ ۺںیم ۺامہری ۺافسرش ۺرک ۺدےئجی ۺایک ۺٓاپ ۺںیہن ۺدھکی ۺرےہ ۺامہری ۺایک ۺاحتل ۺوہ ۺریہ ۺےہ۔ ۺٓاپۺ‬
‫ےک ۺلیلخ ۺںیہ ۺٓاپ ۺشےنپ ّ‬
‫ۺربۺشسۺدقرۺانبضغکۺےہۺہکۺہنۺشسۺےسۺےلہپۺیھبکۺوہشۺہنۺشسۺےکۺدعبۺیھبکۺوہۺاگ‪،‬ۺںیمۺےنۺنیتۺرمہبتۺاظرہۺ‬
‫رفامںیئۺےگ‪:‬ۺٓاجۺریمش ّ‬
‫ےکۺالخػۺابتۺیک‪ ،‬ۺٓاپۺےنۺشینپۺفہۺابںیت ۺایبؿۺںیکۺشفرۺرفامای‪:‬ۺیسفنۺیسفن!ۺےھجمۺوتۺٓاجۺشینپۺرکفۺےہریمے ۺوسشۺیسکۺشفرۺےک ۺاپسۺ‬
‫ۺومس ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےک ۺاپس ۺٓاںیئ ۺےگ ۺشفر ۺںیہک ۺےگ‪ :‬ۺشے ٰ‬
‫ۺومس ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪!٦‬ۺ‬ ‫ومس ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےک ۺاپس ۺےلچ ۺاجٕا۔ ۺشب ۺولگ ٰ‬
‫اجٕا‪ٰ ،‬‬

‫ٓاپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺشےسیۺروسؽۺںیہۺںیہنجۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺراستلۺشفرۺمہۺالکیمۺےکۺرشػۺےکۺذرےعیۺولوگںۺرپۺتلیضفۺدی‪،‬ۺ‬

‫ۺربۺیکۺابراگہۺںیمۺامہریۺافسرشۺرکۺدےئجیۺایکۺٓاپۺدھکیۺںیہنۺرےہۺامہریۺایکۺاحتلۺوہۺریہۺےہ۔ۺٓاپۺرفامںیئۺےگ‪:‬ۺٓاجۺ‬
‫ٓاپۺشےنپ ّ‬
‫ۺربۺشسۺدقرۺانبضغکۺےہۺہکۺہنۺشسۺےسۺےلہپۺیھبکۺوہشۺہنۺشسۺےکۺدعب‬
‫ریمش ّ‬

‫‪ …488‬سفمریہش‪،‬میکحۺشتمۺیتفمۺشدمحایراخؿۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ ا‪ٟ‬زح‪٣٩٤‬زٰاٵ ا‪٨٤ٟ‬اجح‪،‬دلج‪،7‬ہحفص‪410‬رپشسۺےکۺتحتۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺزنیمۺےسۺرمشدۺونحۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺوقؾۺیکۺزنیمۺ‬

‫ےہ ۺاہجں ۺفہ ۺٓاابد ۺیھت ۺشفر ۺاسری ۺاکرف ۺیھت ۺاسرے ۺافکر ۺیک ۺرطػ ۺروسؽ ۺےلہپ ۺٓاپ ۺیہ ۺںیہ‪ ،‬ۺرضحت ۺٓادؾ ۺفثیش ۺشدرسی ۺاصا ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺومنینم ۺای ۺومنم ۺفاکرف ۺولخمط ۺیکۺ‬
‫پیہۺںیہ۔‬
‫لس ۺہنےھتۺےلہپۺروسؽۺٓا ۺ‬
‫ےسےلہپۺرضحشتۺیبنۺےھتۺروسؽۺفرم ۺ‬
‫پ ۺ‬
‫نیحےنۺرفام ۺایہکۺٓا ۺ‬
‫ػےجیھبۺےئگ‪،‬ۺضعبۺاشر ۺ‬
‫رط ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫یھبکۺوہۺاگ‪،‬ۺںیمۺےنۺشکیۺشیسیۺاجؿۺوکۺلتقۺایکۺسجۺےکۺلتقۺاکۺےھجمۺمکحۺہنۺدایۺایگۺاھت‪،‬ۺیسفنۺیسفن!ۺےھجمۺوتۺٓاجۺشینپۺرکفۺےہۺریمےۺالعفہۺیسکۺشفرۺ‬
‫ےک ۺاپس ۺاجٕا‪ ،‬ۺمت ۺعی ٰسی ۺً‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےک ۺاپس ۺےلچ ۺاجٕا۔ ۺشب ۺولگ ۺعی ٰسی ۺً‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺےک ۺاپس ۺٓاںیئ ۺےگ ۺشفر ۺںیہک ۺےگ‪ :‬ۺٓاپ ۺاہلل ًز ٯج‪ ١‬ۺ ۺ‬
‫ےک‬ ‫َ َ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫روسؽۺںیہۺشفرۺشسۺاکۺہملکۺںیہۺہکۺشسۺےنۺرممیۺیکۺرطػۺاجیھبۺشفرۺشسۺےکۺاہیںۺشکیۺرفحۺںیہۺشفرۺٓاپۺےنۺوھگنپڑےۺںیمۺولوگں ۺےسۺ‬
‫ۺربۺیکۺابراگہۺںیمۺامہریۺافسرشۺرکۺدےئجیۺایکۺٓاپۺدھکیۺںیہنۺرےہۺامہریۺایکۺاحتلۺوہۺریہۺےہ۔ۺعی ٰسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺرفامںیئۺ‬
‫الکؾۺایک‪،‬ۺٓاپۺشےنپ ّ‬
‫ۺربۺشسۺدقرۺانبضغکۺےہۺہکۺہنۺشسۺےسۺےلہپۺیھبکۺوہشۺہنۺشسۺےکۺدعبۺیھبکۺوہۺاگ‪ٓ،‬اپۺیسکۺزغلشۺاکۺذرکۺںیہنۺرفامںیئۺےگ‪،‬ۺ‬ ‫ےگ‪ٓ :‬اجۺریمش ّ‬
‫سبۺیسفنۺیسفنۺاکپرںیۺےگۺشفرۺںیہکۺےگ‪:‬متۺبسۺرضحتۺدمحمۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےکۺاپسۺاجٕا۔ۺانچہچنۺولگۺریمےۺاپسۺٓاںیئۺےگۺ‬
‫شفرۺںیہکۺےگ‪:‬ۺایۺدمحمۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ٓ!٥٠‬اپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺروسؽۺشفرۺٓارخیۺیبنۺںیہۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺۺٓاپۺےکۺببسۺٓاپۺ ۺ‬
‫ےک‬
‫تبیصمںیمۺرگاتفرۺںیہ۔‬
‫ۺ‬ ‫مہسکۺ‬
‫ہک ۺ‬
‫ھکیوتۺرےہۺںیہۺ ۺ‬
‫تعرکۺدےئجیۺٓاپۺد ۺ‬
‫شولگںۺشفرۺولھچپںۺےکۺانگہۺشخبۺدی‪،‬ۺٓاپۺامہریۺافش ۺ‬
‫ۺربۺےکۺوضحرۺدجسہۺرسیۺوہۺاجٕاںۺاگۺرھپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺریمےۺےئلۺشینپۺدمحۺفانثۺ‬
‫انچہچنۺںیمۺےتلچۺوہےئۺرعشۺےلۺٓإاںۺاگۺشفرۺشےنپ ّ‬
‫ںیہنوھکیلۺیئگۺ‪،‬رھپۺرفامےئۺاگ‪:‬‬
‫ےئل ۺ‬
‫یسکےکۺ ۺ‬
‫ےسےلہپۺ ۺ‬
‫ںیمۺےسۺشیسیۺزیچۺوھکےلۺاگۺوجۺھجمۺ ۺ‬
‫’’ ٱَا ہ‪َ ٣‬ح‪ ٤‬ہس ا َر ٍَٓ َرا َس َک َس‪ ١‬ہتٌ َم َٯاط ٍَٔ ہتظَ ٍِْٔینعی ۺشےدمحم!شانپرسشاھٹےیئشفرام نگنےدایاجےئاگشفرافشتع ۺےئجیکوبقؽ ۺیک ۺاجےئ ۺیگ۔‛سپ ۺںیم ۺوہکںۺ‬
‫ۺرب!ۺریمیۺشتمۺریمیۺشتم۔‛اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺشےۺدمحم!ۺشینپۺشتمۺےکۺشؿۺولوگںۺوکۺنجۺرپۺ‬
‫اگ‪‚:‬اہ‪ًَ٣‬ی اہ‪ًَ٣‬ی َٱ َارب!شےۺریمے ّ‬
‫وکیئۺاسحبۺںیہنۺتنجۺےکۺدشینہۺدرفشزےۺےسۺدشلخۺرکںیۺشفرۺابیقۺدرفشزفںۺںیمۺدفرسےۺولوگںۺےکۺاسھتۺرشکیۺوہں۔ۺرھپۺٓاپۺ‬
‫ںےکۺ‬ ‫ےکقن ح َض ہہۺدقرتۺںیمۺریمیۺاجؿۺےہ ۺ!یتنجۺدرفشزف ۺ‬
‫ںےکۺدفۺوکشڑف ۺ‬ ‫مسقسجۺ ۺ‬ ‫تیکۺ ۺ‬‫َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪ :‬شسۺذش ۺ‬
‫(‪) 489‬‬
‫ریمح ۺایہکمۺشفر حُۺب ْٰی(اشؾۺاکۺشکیۺرہش’’ً‪٤‬سٵا‪ٟ٘‬ارٴ‪ ‘‘۳۳۶ /۳۱،‬ۺ)ےکۺدرایمؿۺےہ۔‬
‫ہلصےہۺانتجۺہکمۺشفرۺاقم ۺؾ ۺ‬
‫درایمؿۺشانتۺاف ۺ‬
‫سانۺشربشمیہۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺاظرہیۺزغلوشںۺاکۺیھبۺذرکۺ‬
‫شکیۺدفرسیۺدحثیۺںیمۺدنمرہجۺابالۺومضمؿۺٖہنیعبۺوموجدۺےہۺۺاسھتۺںیمۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺربےہۺشفرۺشکیۺفہ‬
‫پےنۺاتسرفںۺےکۺابرےۺںیمۺاہکۺاھت‪:‬ہیۺریمش ّ ۺ‬
‫ےہۺشکیۺفہۺوجۺٓا ۺ‬

‫‪ …489‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪ ،‬سٰرٵ بىی اِسائٲ‪ ،١‬باب‪:‬ذرٱٶ ‪ ٩٣‬ح‪٨٠٤‬ا…ا‪ٟ‬ذ‪ ،۵۶۰/۱ ،‬حسٱث‪۴۷۳۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫بج ۺٓاپ ۺےن(شینپ ۺوقؾ ۺےک ۺوتبں ۺوک ۺوتڑےن ۺےک ۺابرے ۺںیم)رفامای ۺاھت‪:‬ہی ۺشؿ ۺےکشس ۺڑبےےنایک ۺوہاگشفرشکی ۺٓاپ ۺاک ۺہی ۺوقؽ ۺہک ۺںیم ۺامیبرۺ‬
‫وہےنۺفش ۺالوہں۔‬
‫می َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬یکۺافشتعۺےہ۔‬
‫ہیوتۺوضح ۺریبنّۺرک ۺ‬
‫ۺ‬

‫ہظىیکشدغشفاوتکظےگا‪:‬‬
‫َ‬
‫ذنی ۺہک ۺایپرے ۺٓااق ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺ‬‫ٓاپ ۺیک ۺشتم ۺےک ۺاملع ۺشفر ۺاصنیحل ۺیھب ۺشرفنشدی ۺوطر ۺرپ ۺافشتع ۺرکںی ۺےگ ۺ ّٰ‬
‫(‪) 490‬‬
‫تنجںیمۺاجںیئۺےگ۔‬
‫گ ۺ‬ ‫رَضُمیکۺدعتش ۺدےسۺزایدہۺول ۺ‬
‫ےسہلیبقۺرہعیبۺشف ۺر ۺ‬
‫تمےکۺشکیۺٓادیمۺیکۺافشتعۺ ۺ‬
‫شراش ۺدرفامای‪:‬ۺریمیۺش ۺ‬
‫اصحۺولالک َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬اکۺرفامؿۺےہۺہکۺشکیۺصخشۺےسۺاہکۺاجےئۺاگ‪:‬ۺشےۺالفںۺڑھکشۺوہۺاجۺشفرۺ‬
‫وضحریبنّۺاپک‪ ِ ِ ،‬ح‬
‫افشتع ۺرک ۺسپ ۺفہ ۺڑھکش ۺوہ ۺاجےئ ۺاگ ۺشفر ۺشےنپ ۺےلیبق‪ ،‬ۺرھگ ۺفشولں ۺشفر ۺزمدی ۺدنچ ۺولوگں ۺےک ۺقح ۺںیم ۺشےنپ ۺلمع ۺےک ۺاطمقب ۺافشتع ۺرکےۺ‬
‫اگ۔‬
‫(‪491‬‬

‫سانۺشسنۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےتۺںیہۺہکۺوضحریبنۺاپک َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺ ْ ِ‬
‫شہۺتنجۺںیمۺےسۺ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫شکیۺصخش ْ ِ‬
‫ۺشہۺمنہجۺیکۺرطػۺاھجےکنۺاگۺوتۺدفزویخںۺںیمۺےسۺشکیۺصخشۺشےسۺٓافشزۺدےۺرکۺوپےھچۺاگ‪:‬ۺشےۺالفں!ۺایکۺمتۺےھجمۺاجےتنۺوہ؟ۺ‬
‫یتنجۺےہکۺاگ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسق!ۺںیمۺےھجتۺںیہنۺاجاتن‪،‬ۺوتۺوکؿۺےہ؟ۺدفزیخۺےہکۺاگ‪:‬ۺںیمۺفہۺصخشۺوہںۺداینۺںیمۺسجۺےکۺاپسۺۺےسمتۺزگرےۺ‬
‫ےک‬
‫ۺربۺ ۺ‬
‫ےھتۺوتۺمتۺےناپینۺاماگنۺاھتۺشفرۺںیمۺےنۺںیہمتۺاپینۺالپایۺاھت۔ۺیتنجۺےہکۺاگ‪:‬ۺںیمۺےنۺاچہپؿۺایل۔ۺدفزیخۺوبےلۺاگۺ‪:‬شسۺےکۺدبےلۺشےنپ ّ‬
‫ػ‬ ‫ۺربۺاعتٰیلۺےکۺوضحرۺشسۺیکۺاسریۺابتۺرعضۺرکےتۺوہےئۺےہکۺاگ‪:‬ۺںیمۺےن ْ ِ‬
‫ۺشہۺدفزخۺیکۺرط ۺ‬ ‫اہںۺریمیۺافشتعۺرکف۔ۺشبۺفہۺیتنج ّ‬
‫اھجاکنۺوتۺشؿۺںیمۺےسۺےھجمۺشکیۺصخشۺےنۺاکپرۺرکۺاہک‪:‬ۺمتۺےھجمۺاچہپےتنۺوہ؟ۺوتۺںیمۺےنۺاہک‪:‬ۺںیہن‪،‬ۺمتۺوکؿۺوہ؟ۺفہۺوبال‪:‬ۺںیمۺفہۺصخشۺوہںۺداینۺںیمۺ‬
‫ۺرب ۺےک ۺاہں ۺریمی ۺافشتع ۺرکف‪ ،‬ۺشےۺ‬
‫سج ۺےک ۺاپس ۺےس ۺزگرےت ۺوہےئ ۺمت ۺےن ۺاپین ۺاماگن ۺاھت ۺوت ۺںیم ۺےن ۺںیہمت ۺاپین ۺالپای ۺاھت ۺذٰہلش ۺشےنپ ّ‬
‫قحںیمۺریمیۺافشتعۺوبقؽۺرفام ۺ۔سپۺ‬ ‫اہلل!ش ۺ‬
‫سےکۺ ۺ‬

‫‪ …490‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪،١‬ز‪٫‬س اٯٱص ا‪ٟ‬رقنی‪ ،‬ؾ‪ ،۱۴۴‬حسٱث‪۵۰۳۱:‬‬

‫‪ٛ …491‬تاب ا‪ٟ‬تٰحٲس ْلب‪ ٩‬خزٱ‪٤‬ٶ‪ ،‬باب ذرك ‪ٛ‬ثرٵ ‪ ٩٣‬یظٍٔ ‪ٟ‬ہ ا‪ٟ‬زج‪…١‬ا‪ٟ‬ذ‪ ،۷۴۴/۵ ،‬حسٱث‪۴۷۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫(‪) 492‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشسۺیکۺافشتعۺوبقؽۺرفامۺےئۺاگۺشفرۺۺدفزیخۺوکۺمکحۺوہاگانچہچنۺفہۺدفزخۺےسۺابرہۺٓااجےئۺاگ۔‬

‫عِؽِقیامتبھیحؽُعکیعاہنيائیمیٍ‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬‬ ‫اطلسؿ ح َ ْ‬
‫ۺنفۺرَب َػلی ا ہ‬ ‫سانۺشسن َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفشتیۺرکےتۺںیہۺہکۺدفۺاہجںۺےک ْح َو‬
‫ۺاتحر‪،‬ۺ ِ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺبجۺولگۺ(ربقفںۺےس)شاھٹےئۺاجںیئۺےگۺوتۺںیمۺبسۺےسۺےلہپۺولکنںۺاگۺشفرۺبجۺولگۺرگفہۺنبۺرکۺٓاںیئۺےگۺوتۺ‬
‫ںیمۺشؿۺاکۺبیطخۺوہںۺاگۺشفرۺبجۺفہۺامویسۺوہںۺےگۺوتۺںیمۺشؿۺوکۺوخشۺربخیۺانسےنۺفشالۺوہںۺاگ‪،‬ۺدمحۺاکۺڈنھجشۺشسۺدؿۺریمےۺاہھتۺ‬
‫(‪) 493‬‬
‫ۺربۺےکۺاہںۺامتؾۺشفال ِدٓادؾۺےسۺزایدہۺزعتۺفشالۺوہںۺشفرںیمۺرخفۺںیہنۺرکات۔‬
‫ںیمۺوہاگۺشفرۺںیمۺشےنپ ّ‬
‫ح ُۺخّش ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشد ۺرفامای‪ :‬ۺںیم ۺشےنپ ّ‬
‫ۺرب ۺےک ۺاسےنم ۺڑھکش ۺوہں ۺاگ ۺشفر ۺیتنجۺ‬ ‫اتدجش ِر ۺشایبن‪ ،‬ۺ ح ْ ِ ح‬
‫ابلوسںۺںیمۺےسۺشکیۺابلسۺونہپںۺاگۺرھپۺںیمۺرعشۺیکۺدشںیئۺاجبنۺڑھکشۺوہۺاجٕاںۺاگۺریمےۺوسشۺولخمؼۺںیمۺےسۺوکیئۺیھبۺشسۺہگجۺ‬
‫(‪) 494‬‬
‫ڑھکشۺہنۺوہۺاگ۔‬
‫َّ‬
‫حزیثالفدظ‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےتۺںیہ‪:‬ۺوضحرۺےکۺاحصہبۺےھٹیبۺٓاپۺاکۺشاظتنرۺرکۺرےہۺےھت‪،‬ۺٓاپۺ َػلی ا ہ‬
‫سانشنبۺابعسۺ َرض ََی ا ہ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ذن‬‫ٰ‬
‫ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ابرہ ۺرشتفی ۺالےئ ۺ ّی ۺہک ۺشےنپ ۺاحصہب ۺےک ۺرقبی ۺوہ ۺےئگ‪ ،‬ۺفہ ۺرضحشت ۺٓاسپ ۺںیم ۺابںیت ۺرک ۺرےہ ۺےھت‪ ،‬ۺٓاپ ۺ َػلی ا ہ‬
‫ہلل‬

‫َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشؿ ۺیک ۺوگتفگ ۺامستع ۺیک ۺوت ۺوکیئ ۺہہک ۺراہ ۺاھت‪ :‬ۺےنتک ۺبجعت ۺیک ۺابت ۺےہ ۺہک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺشینپ ۺولخمؼ ۺںیم ۺےسۺ‬

‫ومسۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےکۺالکؾۺےسۺڑبھۺرکۺبجعتۺزیخۺایکۺوہۺاگۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشؿۺےسۺ‬

‫شربشمیہۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺوکۺلیلخۺانبای‪،‬ۺیسکۺےنۺاہک‪:‬ۺ ٰ‬

‫الکؾ ۺرفامای‪ ،‬ۺشکی ۺےنہک ۺےگل‪ :‬ۺعی ٰسی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ک َ‪ ٤َ َ ٠‬ہٶاہللشفر ہرٯ ہحاہللںیہ‪ ،‬ۺشکی ۺشفر ۺوبےل‪ :‬ۺٓادؾ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺوک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺنچۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ‬
‫ایل۔یبنّۺاپکۺ َػلی ا ہ‬

‫‪٣ …492‬ش‪٨‬س ابی یٌلی ا‪ٰ٤ٟ‬ػلی‪٣ ،‬ش‪٨‬س ا‪٧‬ص ب‪٣ ٩‬ا‪ٟ‬ک‪ ،۵۱۷ /۱ ،‬حسٱث‪۱۴۷۷:‬‬
‫سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب اْلزب‪ ،‬باب ٓـ‪ ١‬ػسٗٶ ا‪٤ٟ‬اء‪ ،۳۹۶/۴ ،‬حسٱث‪۱۶۸۵:‬‬
‫‪ …493‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪٨٤ٟ‬اٗب‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ٓـ‪ ١‬ا‪٨ٟ‬يی‪ ،۱۵۵/۵ ،‬حسٱث‪۱۶۱۰:‬‬
‫‪ …494‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪٨٤ٟ‬اٗب‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ٓـ‪ ١‬ا‪٨ٟ‬يی‪ ،۱۵۵/۵ ،‬حسٱث‪۱۶۱۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ومسۺ‪َ ٧‬طَی اہللۺںیہۺہیۺ‬

‫اہللںیہۺہیۺابتۺیھبۺدرتسۺےہ‪،‬ۺ ٰ‬
‫میہخ‪٠‬ٲ ہ‪ ١‬ۺ‬ ‫َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺ ۺ‬
‫ںیمےنۺاہمتریۺوگتفگۺشفرۺبجعتۺرک ۺانانسۺےہۺشربش ۺ‬

‫رٯح اہللۺںیہۺہیۺیھبۺدرتسۺےہۺشفرۺٓادؾۺ َػف َی اہللۺںیہۺہیۺیھبۺدرتسۺےہ‪،‬ۺوغرۺےسۺونس!ۺںیمۺاہللاکۺ‬ ‫عی‬

‫یھبۺدرتسۺےہ‪،‬ۺ ٰسیۺک‪ ٤٠‬ہٶ اہللۺشفرۺ ہ‬
‫دمحۺابریۺاعتٰیلۺاکۺڈنھجشۺںیمۺیہۺشاھٹےنۺفشالۺوہںۺرگمۺےھجمۺوکیئۺرخفۺںیہن‪،‬ۺایقتمۺےکۺدؿۺ‬
‫بیبحۺوہںۺشفرۺےھجمۺوکیئۺرخفۺںیہن‪،‬ۺربفزۺایقتمۺ ِ‬
‫بسےسۺ‬
‫یوکۺ ۺ‬
‫تنجیکۺڈنک ۺ‬
‫رخفںیہنۺرکات‪،‬ۺ ۺ‬
‫رگمںیمۺ ۺ‬
‫یگ ۺ‬‫ےئ ۺ‬
‫ؽیکۺاج ۺ‬
‫ےسےلہپۺوبق ۺ‬
‫تعبسۺ ۺ‬
‫ںاگۺشفرۺریمیۺافش ۺ‬
‫بسۺےسۺےلہپۺںیمۺافشتعۺرکف ۺ‬
‫ےلہپ ۺںیم ۺیہ ۺرحتک ۺدفں ۺاگ ۺوت ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺریمے ۺےئل ۺشےس ۺوھکؽ ۺدے ۺاگ ۺرھپ ۺںیم ۺشس ۺںیم ۺدشلخ ۺوہاجٕاں ۺاگ ۺشفر ۺریمے ۺاسھت ۺرغبیۺ‬
‫ومنمۺوہںۺےگ ۺےھجمۺشس ۺرپۺیھب ۺرخفۺںیہنۺشفر ۺںیم ۺامتؾۺشولگںۺشفر ۺولھچپںۺںیم ۺبسۺےسۺڑبھۺرک ۺزعتۺفشالۺوہں ۺرگمۺںیمۺشسۺرپ ۺیھبۺرخفۺ‬
‫ںیہنۺرکات۔‬
‫(‪) 495‬‬

‫حُؿکُثظکیکیفیت‬ ‫بابىنبظ‪:44‬‬

‫اجؿۺولۺہکۺوحضۺوکرثۺشکیۺتہبۺڑبشۺشزعشزۺےہۺسجۺےکۺاسھتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺامہرےۺایپرےۺیبنۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺوکۺ‬

‫اخصۺرفامایۺےہۺشفرۺشسۺوحضۺےکۺشفاصػۺںیمۺیئکۺشاحدثیۺابمرہکۺفش ِردۺوہیئۺںیہ‪،‬ۺمہۺشدیمۺرکےتۺںیہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺداینۺںیمۺںیمہۺشسۺاکۺ‬

‫ملعۺشفرۺٓارختۺںیمۺشسۺاکۺذشہقئۺبیصنۺرفامےئۺاگ‪،‬ۺشسۺوحضۺیکۺوخویبںۺںیمۺےسۺشکیۺہیۺیھبۺےہۺہکۺوجۺشسۺںیمۺےسۺشکیۺرمہبتۺےئیپۺاگۺفہۺ‬
‫اسہنۺوہاگ۔‬
‫یھبکۺایپ ۺ‬
‫سانۺشسنۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےتۺںیہ ۺ‪:‬ۺایپرےۺٓااقۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬وکونغدیگۺیسۺٓایئۺوت ۺٓاپۺےن ۺرکسمش ۺ‬
‫ےت‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫احصنۺرکشؾ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬ےنۺرعضۺیک‪:‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬رکسمشےنۺاکۺببسۺشراشدۺرفامۺ‬
‫وہےئشانپرسابُمرکۺشُفرپشاھٹای‪ َ ،‬ح ہ‬
‫َ‬
‫دےئجی۔ ۺٓاپ ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشد ۺرفامای ۺ‪ :‬ۺھجم ۺرپ ۺشیھب ۺشیھب ۺہی ۺٓاتی ۺانزؽ ۺیک ۺیئگ ۺےہ ۺشفر ۺٓاپ ۺےن ۺوپری ۺوسرہ ۺوکرثبش‪٥‬‬
‫اہللےکۺاسھتۺزپیھ‪:‬‬
‫ه َو ا لْاَب ْ َترَ۠(‪( )۳‬پ‪،۱۰‬ال‪ٰٜ‬ثز‪ ۳:‬تا‪)۱‬‬
‫ُ‬ ‫ك َو ا نْ َحره(‪)۴‬اِ َّن َشانِ َئ َ‬
‫ك ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ‬ ‫اِ نَّاۤٗ ا َ ْع َط ْؼ ٰن َ‬
‫ك الْ َكوثَره(‪)۹‬ف ََص ِ ّل لِر ِب ّ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشےۺوبحمبۺےبۺکشۺمہۺےنۺںیہمتۺےبۺامشرۺوخایبںۺاطعۺرفامںیئۺوتۺمتۺشےنپۺربۺےکۺےیلۺامنزۺزپوھۺشفرۺرقابینۺرکفےبۺکشۺوجۺاہمترشۺدنمشۺ ۺ‬
‫ےہ‬
‫فیہۺرہۺریخۺےسۺرحمفؾۺےہ۔‬

‫‪ …495‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪٨٤ٟ‬اٗب‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ٓـ‪ ١‬ا‪٨ٟ‬يی‪ ،۱۵۴/۵ ،‬حسٱث‪۱۶۱۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رھپۺرفامای‪:‬ۺمتۺاجےتنۺوہۺوکرثۺایکۺےہ؟ۺاحصہبۺےنۺرعضۺیک‪:‬اہللۺشفرۺشسۺاکۺروسؽۺرتہبۺاجےتنۺںیہ۔شراشدۺرفامای‪ :‬فہۺتنجۺںیمۺشکیۺ ۺ‬
‫رہن‬
‫ؿ‬
‫ۺربۺےنۺھجمۺےس ۺفدعہ ۺرفامای ۺےہ‪ ،‬ۺشسۺرپۺتہب ۺربتک ۺےہ‪،‬شس ۺرپشکی ۺوحضۺےہۺسجۺرپ ۺریمی ۺشتم ۺایقتمۺےک ۺد ۺ‬
‫ےہۺسجۺاک ۺریمے ّ‬
‫(‪) 496‬‬
‫ںینتجۺےہ۔‬
‫ؿےکۺاتسرف ۺ‬
‫سےکۺربونتںۺیکۺدعتشدۺٓاامس ۺ‬
‫ٓاےئۺیگۺ‪،‬ش ۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشد ۺرفامای‪( :‬بشۺ‬ ‫سان ۺشسن ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےت ۺںیہ ۺہک َػاح َ ہ‬
‫ب ا‪ٟ‬تاد َٯا‪َ ٌَ ٤ٟ‬زاد َػلی ا ہ‬ ‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رعمشج)ۺںیمۺتنجۺںیمۺریسۺرکۺراہۺاھتۺہکۺشکیۺرہنۺاسےنمۺٓایئۺسجۺےکۺدفونںۺرطػۺومویتںۺےکۺ قُنےۺےنبۺوہےئۺںیہۺوجۺشدنرۺےسۺاخیلۺںیہ‪،‬ۺ‬
‫ۺربۺےنۺٓاپۺوکۺاطعۺرفامایۺےہ۔شےنتۺںیمۺرفےتشۺےنۺشسۺرپۺاہھتۺامرشۺ‬
‫ںیمۺےنۺاہک‪:‬ۺشےۺربجلی!ۺہیۺایکۺےہ؟ۺےنہکۺےگل‪:‬ۺہیۺوکرثۺےہۺوجۺٓاپۺےک ّ‬
‫(‪) 497‬‬
‫یٹم َش ْذرَفۺوخوبشۺیھت۔‬
‫یک ۺ‬
‫وتۺشسۺ ۺ‬
‫سانۺشسنۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہیہۺےسۺرفشتیۺےہۺہکۺعیفشۺرشحم‪،‬ۺاسیقۺوکرث َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺرفامایۺرکےت‪ :‬ۺریمےۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫وحضۺےکۺدفونںۺرطػۺیکۺرھتپیلیۺزنیمۺےکۺدرایمؿۺشانتۺافہلصۺےہانتجدمہنیۺشفرۺ َصنْعااءۺےکۺدرایمؿۺےہۺایۺدمہنیۺشفرۺامعؿۺےکۺدرایمؿۺ‬
‫ےہ۔‬
‫(‪) 498‬‬

‫بجاہلل ًَز َٯ َج ۺ‪١‬اکۺہیۺرفامؿۺانزؽۺوہش‪:‬‬

‫ہک ۺ‬ ‫رمع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفشتیۺرک ۺ‬
‫ےتںیہۺ ۺ‬ ‫نب ۺ‬
‫س ۺانش ۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫كوثَره(‪)۹‬پ‪،۱۰‬ال‪ٰٜ‬ثز‪)۳:‬‬
‫ْ َ‬ ‫اِ نَّاۤٗ ا َ ْع َط ْؼ ٰن َ‬
‫ك الْ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشےۺوبحمبۺےبۺکشۺمہۺےنۺںیہمتۺےبۺامشرۺوخایبںۺاطعۺرفامںیئ۔‬

‫وت ۺرسٰ ہ‪٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشد ۺرفامای‪ :‬ۺفہ ۺشکی ۺرہن ۺےہ ۺسج ۺےک ۺدفونں ۺانکرے ۺوسےن ۺےک ۺںیہ‪ ،‬ۺشس ۺاک ۺاپینۺ‬
‫(‪) 499‬‬
‫یےسۺزایدہۺوخوبشدش ۺرےہۺفہۺومویتں شفرۺرماجؿۺےکۺرھتپفںۺرپۺاتہبۺےہ۔‬
‫دفد ۺھےسۺزایدہۺدیفسۺ‪،‬دہشۺےسۺزایدہۺاھٹیمۺشفرۺوتسکر ۺ‬

‫‪٣ …496‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ؼَلٵ‪ ،‬باب ححٶ ‪ٗ ٩٣‬ا‪:٢‬ا‪ٟ‬بش‪٠٤‬ٶ آٱٶ ‪ ٩٣‬اٯ‪ ٢‬ک‪ ١‬سٰرٵ سٰٴ بزاءٵ‪ ،‬ؾ‪ ،۵۳۵‬حسٱث‪۴۰۰:‬‬
‫‪ …497‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬زٗا‪ ،ٚ‬باب فی ا‪ٟ‬حٰق‪ ،۵۶۸ /۴ ،‬حسٱث‪۶۵۸۳:‬‬
‫‪٣‬ش‪٨‬س ابی یٌلی ا‪ٰ٤ٟ‬ػلی‪٣ ،‬ش‪٨‬س ا‪٧‬ص ب‪٣ ٩‬ا‪ٟ‬ک‪ ،۵۷ /۱ ،‬حسٱث‪۵۸۶۹:‬‬
‫‪٣ …498‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟٔ‬ـائ‪ ،١‬باب اثبات حٰق ‪٧‬بی‪٨‬ا ٯػٔاتہ‪ ،‬ؾ‪ ،۳۵۶۳‬حسٱث‪۵۱۰۱:‬‬
‫ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ا‪٧‬ص ب‪٣ ٩‬ا‪ٟ‬ک‪ ،۵۶۸ /۴ ،‬حسٱث‪۳۵۱۶۵:‬‬
‫‪ …499‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ًبس اہلل ب‪٤ً ٩‬ز ب‪ ٩‬ا‪ٟ‬دلاب‪ ،۴۴۷ /۵ ،‬حسٱث‪۵۹۵۰:‬‬
‫ا‪ٟ‬بٌث ٯا‪٨ٟ‬ظٰر ‪٠ٟ‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی حٰق ا‪٨ٟ‬يی‪،‬ؾ‪ ،۳۳۶‬حسٱث‪۳۵۸:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫حُؿکُثظپظپہلےکٌُآئےگا؟‬
‫ِ‬
‫سانوثابؿ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ رفامےتۺںیہۺہکۺاشعفۺ‬
‫وضحرۺیبنّۺشرکؾ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےکۺٓازشدۺرکدہۺالغؾۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رشحم‪ ،‬ۺاسیق ۺوکرث ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشدرفامای‪ :‬ۺریمش ۺوحض ۺدعؿ ۺےس ۺےل ۺرک ۺ َن حلْق ااء ۺےک ۺاقمؾ ۺامعؿ ۺکت ۺےہ ۺشس ۺاک ۺاپینۺ‬
‫دفدھۺےسۺزایدہۺدیفسشفردہشۺےسۺزایدہۺاھٹیمۺےہۺشفرۺشسۺےکایپولںۺیکۺدعتشدۺٓاامسؿۺےکۺاتسرفںۺینتجۺےہ‪،‬ۺوجۺشسۺےسۺشکیۺرمہبتۺ‬
‫انُع ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےنۺ‬
‫ۺس ُ َ ْ‬
‫ےئیپ ۺاگ ۺفہ ۺیھبک ۺایپاس ۺہن ۺوہ ۺاگ‪ ،‬ۺولوگں ۺںیم ۺبس ۺےس ۺےلہپ ۺشس ۺرپ ۺاہمرجنی ۺرقفش ۺٓاںیئ ۺےگ۔ ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رعضۺیک‪ :‬ٱارسٰ َ‪٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺفہۺوکؿۺولگۺںیہ؟ۺۺشراشدۺرفاماا‪:‬ۺفہۺولگۺںیہۺنجۺےکۺابؽۺرپشدنگہۺشفرۺڑپکےۺ‬
‫(‪) 500‬‬
‫ےلیمۺںیہ‪،‬ۺوخشۺشیعۺوعروتںۺےسۺاکنحۺںیہنۺرکےتۺشفرۺشؿۺےکۺےئلۺدنبۺدرفشزےۺیھبۺںیہنۺوھکےلۺاجےت۔‬
‫سان ۺرمعۺنب ۺدبعۺشزعلسی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٌَ ٟ‬زَٱز ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺںیم ۺےن ۺشیع ۺفٓارشؾ ۺںیمۺرپفشؿ ۺڑچےن ۺفشیلۺافہمط ۺتنبۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫دبع ۺشکلمل ۺےس ۺاکنح ۺایکشفر ۺریمے ۺےئل ۺدنب ۺدرفشزے ۺیھب ۺوھکےل ۺاجےت ۺںیہ ۺرگم ۺھجم ۺرپ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺرمح ۺرفامےئ‪ ،‬ۺشب ۺالزیم ۺوطرۺ‬
‫رپںیمۺشےنپۺرسۺںیمۺلیتۺںیہنۺاگلٕاںۺاگۺاتہکۺابؽۺرپشدنگہۺوہۺاجںیئۺشفرۺشےنپۺمسجۺرپۺوموجدۺابلسۺیھبۺںیہنۺدوھٕاںۺاگۺاتہکۺالیمۺوہۺ‬
‫اجےئ۔‬
‫حُؿکُثظکےبظتً‪:‬‬
‫سانۺشوبۺذرۺافغریۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےتہکۺںیہۺہکۺںیمۺےنابراگہِۺراستلۺںیمۺرعضۺیک‪:‬وحضۺوکرثۺےکۺربنتۺےسیکۺ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیہ؟وتٓاپۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺشسۺذشتۺیکۺمسقۺسجۺےکۺقنحض ہَہۺدقرتۺںیمۺریمیۺاجؿۺےہ!شسۺےکۺربنتۺرگدۺفابغرۺےسۺاصػ‪،‬ۺ ۺ‬
‫پھگ‬
‫شدنریھیۺرشتۺںیمۺےنکمچ ۺفشےلٓاامسین ۺاتسرفں ۺےسۺیھب ۺزایدہ ۺںیہۺوج ۺشسۺںیم ۺےس ۺشکی ۺرمہبتۺےئیپۺاگ ۺفہ ۺیھبک ۺایپاسۺہن ۺوہاگ‪،‬شس ۺںیمۺ‬
‫تنجۺےسۺدفۺرپانےلۺرگےتۺںیہ‪،‬ۺشسۺیکۺوچڑشیئۺشسۺیکۺابملیئۺینتجۺےہشفرۺفہۺاقمؾۺشہلیۺشفرۺامعؿۺےکۺامنیبۺینتجۺاسمتفۺےہ‪،‬ۺشسۺاکۺ‬
‫(‪) 501‬‬
‫اپینۺدفدھۺےسۺزایدہۺدیفسۺشفرۺدہشۺےسۺزایدہۺاھٹیمۺےہ۔‬

‫‪ …500‬تز‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ٘‬ٲا‪٣‬ٶ‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ػٔٶ اٯانی ا‪ٟ‬حٰق‪ ،۵۰۳/۴ ،‬حسٱث‪۵۴۵۵:‬‬
‫ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪ ،١‬حسٱث ثٰبا‪ ،۱۵۳/۸ ،٪‬حسٱث‪۵۵۴۱۰:‬‬
‫‪٣ …501‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟٔ‬ـائ‪ ،١‬باب اثبات حٰق ‪٧‬بی‪٨‬ا ٯػٔاتہ‪ ،‬ؾ‪ ،۳۵۶۰‬حسٱث‪۵۱۰۰:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺج ِب َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفشتیۺرکےتۺںیہۺہکرسٰ ہ‪٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺرہۺیبنۺ‬
‫سانرُمَسہۺنب ُ ح ْ ّ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےکۺےئلۺشکیۺوحضۺےہۺشفرۺشایبنۺٓاسپۺںیمۺرخفۺرکںیۺےگۺہکۺسکۺےکۺوحضۺرپۺزایدہۺولگۺٓاےتۺںیہۺشفرۺےھجمۺشدیمۺےہۺہکۺریمےۺوحضۺرپۺ‬
‫(‪) 502‬‬
‫بسےسۺزایدہۺولگۺوہںۺےگ۔‬
‫ۺ‬
‫یبنۺاپکۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬یکۺشدیمۺےہۺذٰہلشۺرہۺدنبےۺوکۺشدیمۺرینھکۺاچےئہۺہکۺفہۺیھبۺوحضۺرپۺاجےنۺفشولںۺ‬
‫ہیۺوتۺوضحرۺ ّ‬
‫ںیمۺاشلمۺےہشفرۺشسۺابتۺےسۺےچبۺہکۺانمتۺیھبۺرےھکۺشفرۺدوھےکۺںیمۺیھبۺرےہۺشفرۺہیۺامگؿۺرکاتۺرےہۺہکۺںیمۺشدیمۺاگلےئۺوہےئۺوہںۺ‬
‫ویکہکنۺیتیھۺاکےنٹۺیکۺشدیمۺشیسۺوکۺوہیتۺےہۺوجۺجیبۺوباتےہ‪،‬ۺزنیمۺاصػۺرکاتۺےہۺشفرۺشسۺوکۺاپینۺیھبۺداتیےہۺرھپۺھٹیبۺرکۺشدیمۺرکاتۺےہۺہکۺاہلل‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺشےنپۺلضفۺےسۺیتیھۺشاگےئۺاگۺشفرۺاکےنٹۺےکۺفتقۺکتۺشےسۺٓاامسینۺڑککۺےسۺوفحمظۺرےھکۺاگۺنکیلۺوجۺصخشۺزنیمۺںیمۺہنۺلہۺالچےئ‪،‬ۺ‬
‫ہنۺجیبۺوبےئ‪،‬ۺہنۺزنیمۺاصػۺرکےۺشفرۺہنۺاپینۺدےۺشفرۺےگلۺشدیمۺرکےنۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشےنپۺلضفۺےسۺشسۺےکۺےئلۺلھپۺشفرۺہلغۺشاگےئۺاگۺوتۺ‬
‫ہیۺصخشۺدوھےکۺںیمۺےہۺشفرۺوھجیٹۺانمتۺرکےنۺفشالۺےہ‪،‬ۺشدیمۺرےنھکۺفشولںۺےسۺشےسۺدفرۺاکۺیھبۺفشہطسۺںیہن‪،‬ۺشرثکۺولوگںۺیکۺشدیمۺشیسۺرطحۺ‬
‫وہیتۺےہۺشفرۺیہیۺشوقمحںۺاکۺدوھاکۺےہ۔ۺمہۺدوھےکۺشفرۺتلفغۺےسۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺانپہۺاچےتہۺںیہۺےبۺکشۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺاسھتۺدوھاکۺداینۺ‬

‫ےہاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬‬

‫ےستہبۺڑبشۺ ۺ‬
‫ےن ۺ‬
‫ےکۺاسھتۺدوھاکۺرک ۺ‬
‫(پ‪)۱۱:٩٤ٟ٘،۵۳‬‬ ‫ال الْغ َُر ْو ُر(‪)۳۳‬‬ ‫فَل َا تَغ َُّرنَّ ُك ُم الْ َح ٰیوةُ ُّ‬
‫الدنْ َی ‪ٙ‬ا‪َ -‬و ل َا َیغ َُّرنَّ ُك ْم ِب ّٰ ِ‬
‫اہللےکۺ ۺ‬
‫ملحرپۺدوھاکۺہنۺدےۺفہۺڑبشۺرفیبی۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺوتۺرہزگۺںیہمتۺدوھاکۺہنۺدےۺداینۺیکۺزدنیگۺشفرۺرہزگۺںیہمتۺ ۺ‬

‫جہيه‪،‬اسکی سدتیَُاِعوضابکاطکظ‬ ‫بابىنبظ‪:42‬‬

‫شےۺشےنپۺسفنۺےسۺاغلف!شےۺافینۺداینےکۺاشملغۺےسۺدوھاکاھکےنۺفشےل!ۺشسۺزیچۺیکۺرکفۺوھچڑۺدےۺسجۺوکۺوتۺوھچڑۺاجےنۺ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺ‬
‫فشالۺےہۺۺشفرۺشینپۺوتہجۺشینپۺزنمؽۺیکۺرطػۺاگلۺدےۺۺویکہکنۺےھجتۺاتبایاجاکچہکۺمنہجۺبسۺےکۺزگرےنۺیکۺہگجۺےہۺاسیجۺہکۺریتے ّ‬
‫رفامؿۺےہ۔‬
‫َان عَلٰی َر ِب ّ َ‬
‫ك َح ْت ًّما‬ ‫َو اِ ْن ِّم ْن ُك ْم اِ لَّا َو ِ‬
‫ار ُد َها‪-‬ك َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺ ۺ‬
‫متںیمۺوکیئۺشاسیۺںیہنۺسجۺاکۺزگر‬

‫‪ …502‬تز‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ٘‬ٲا‪٣‬ٶ‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ػٔٶ ا‪ٟ‬حٰق‪ ،۵۰۰ /۴ ،‬حسٱث‪۵۴۵۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َّمك ِْض ًّّیا(‪ )۱۹‬ث ُ َّم نُ َنجِ ّی الَّ ِذ ْی َن ا تَّق َْوا َّو نَذَ ُر ّٰ‬
‫الظلِ ِم ْی َن ِف ْي َها ِ‬
‫ج ِؿ ًّّیا(‪( )۱۴‬پ‪٣،۳۶‬زٱ‪)۷۵ ،۷۳:٥‬‬

‫اچبںیلۺےگۺشفرۺاظوملںۺوکۺشسۺںیمۺوھچڑۺدںیۺےگۺ‬
‫ں ۺوک ۺ‬
‫رھپمہۺڈرۺفشول ۺ‬
‫رپہیۺرضفرۺریۺوہیئۺابتۺےہۺ ۺ‬
‫رپہنۺوہۺاہمترےۺربۺےکۺذہمۺ ۺ‬
‫دفزخۺ ۺ‬
‫ےکلبۺرگے۔‬
‫ں ۺ‬
‫ونٹھگ ۺ‬
‫ریتشۺمنہجۺرپزگرانۺینیقیۺےہۺہکبجۺاجنتۺںیمۺکشۺےہۺسپۺشےنپۺدؽۺںیمۺمنہجۺیکۺوہانلویکںۺاکڈرۺدیپشۺرکوتۺشدیمۺےہۺہکۺوتۺمنہجۺ‬
‫ےسۺاجنتۺۺاپےنۺیکۺوکششۺرکے ۺزینۺۺولخمؼۺےکۺاحؽۺرپوغرۺرک ۺہکۺشوہنں ۺےنۺایقتمۺےکۺاصمبئۺاکۺۺشدنشزہۺشےنپۺۺزمکفرۺایخالتۺ‬
‫ےکۺاطمقبۺۺاگلایۺوتشؿۺاکاحؽۺہیۺوہاگۺہکۺفہۺایقتمۺیکۺاکتفیلۺشفرۺوہانلویکںۺےکۺامنیبۺشسۺیکۺتقیقحۺوکۺاجےننۺشفرۺافسرہویشںۺیکۺ‬
‫افسرشۺےکۺشاظتنرۺںیمۺڑھکےۺوہںۺےگۺہکۺشاچکنۺۺرجمومںۺوکۺۺشےسیۺشدنریھےۺریھگۺںیلۺےگۺنجۺںیمۺاکےٹنۺدشرۺاشںیخۺۺوہںۺیگۺ‬
‫شفرۺۺشفرپۺےسۺںیٹۺامریت ٓاگۺشؿۺرپۺاھچۺاجےئۺیگ‪،‬ۺفہۺشسۺےکظیغۺفبضغۺیکۺدشتۺیکۺفہجۺےسۺۺاھگنچڑےن ۺیکۺٓافشزۺںینسۺےگ‪،‬ۺ‬
‫شسۺفتقۺرجمومںۺوکۺشینپۺالہتکۺاکۺنیقیۺوہۺاجےئۺاگۺشفرۺولگۺونٹھگںۺرپۺشفدنےھۺرگۺاجںیئۺےگۺۺاہیںۺکتۺہک ۺۺابیقۺچبۺاجےنۺفشولںۺ‬
‫وکۺربےۺشاجنؾۺاکۺوخػۺوہاگ‪،‬ۺرھپمنہجۺرپۺرقمرشکیۺرفہتشۺاکپرےاگ‪:‬ۺالفںۺنبۺالفںۺاہکںۺےہوجۺوخدۺوکۺیبملۺشدیمفںۺےکۺراہرےۺ‬
‫دالہسۺداتیۺراہۺشفرۺشینپۺرمعۺوکۺربےۺشامعؽۺںیمۺاضعئۺرکدای؟ۺرھپۺفہۺرفےتشولےہۺےکۺڑبےۺڑبےۺرگزۺےلۺرکۺشسۺیکۺرطػۺڑبںیھۺ‬
‫ےگۺشفرۺشسۺوکۺتہبۺڈرشںیئۺےگۺشفرۺتخسۺذعشبۺیکۺرطػۺںیچنیھکۺےگۺشفرۺشےسۺہنمۺےکۺلبۺمنہجۺیکۺرہگشویئںۺںیمۺڈشؽۺدںیۺےگۺ‬
‫شفرۺشسۺےسںیہکۺےگ ۺھکچۺاہںۺاہںۺوتۺیہۺڑبشۺسعتۺفشالۺرکؾۺفشالۺےہ‪،‬ۺابآلرخۺفہۺۺشےسی ۺرھگۺںیمۺدیقۺرکۺدںیۺےگۺہکۺسج ۺےکۺانکرےۺ‬
‫شابسبۺالہتکۺوپدیشہۺوہںۺےگۺدیقیۺہشیمہۺشسۺںیمۺدیقۺرںیہۺےگ‪،‬ۺشسۺںیمۺٓاگۺ‬
‫گنتۺشفرۺرشےتسۺشدنریھےۺوہںۺےگۺۺشفرۺشسۺںیمۺ ِ‬
‫ڑھباکیئۺاجےئۺیگ‪،‬ۺشؿۺےکۺےنیپۺوکۺوھکاتلۺاپینۺشفرۺرےنہۺوکۺمنہجۺوہۺاگ‪،‬ذعشبۺےکۺرفےتشۺشؿۺوکۺرُگزفںۺےسۺامرںیۺےگۺشفرۺٓاگۺشؿۺوکۺ‬
‫عمجۺرکےۺیگ‪،‬ۺفاہںۺشؿۺےکۺایخالتۺمتخ ۺوہۺاجںیئۺےگۺشفرۺشؿۺوکمنہجۺےس ۺٓازشدیۺہنۺےلمۺیگ‪،‬شؿۺےکاپٕاںۺاشیپینۺےکۺابولںۺےسۺ‬
‫ابدنھۺدےیئۺاجںیئۺےگشفرانگوہںۺیکۺاککل ےسۺشؿۺےکۺرہچےۺایسہۺوہۺاجںیئۺےگ‪،‬فہۺدفزخۺےکۺانکرفںۺےسۺاکپرںی ۺےگۺشفرۺشسۺ‬
‫ںیم ۺشِدرھ ۺشُدرھ ۺویں ۺالچےت ۺرھپںی ۺےگ‪:‬شے ۺامکل(منہج ۺرپامومر ۺرگنشؿ ۺرفہتش ۺاک ۺانؾ)! ۺمہ ۺرپ ۺذعشب ۺاک ۺفدعہ ۺاچس ۺوہ ۺاکچ‪،‬شےۺ‬
‫امکل!ڑیبایںۺمہۺرپۺتہبۺاھبریۺںیہ‪،‬شےۺامکل!ۺامہریۺدلِجںیۺکپۺیکچ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیہ‪،‬شےۺامکل!ۺشبۺںیمہۺشسۺےسۺاکنؽۺدۺےۺمہۺدفابرہۺربےۺشامعؽۺںیہنۺرکںیۺےگ۔ۺۺدفزخۺےکۺرفےتشۺوجشبۺدںیۺےگ‪:‬اہےئۺشوسفس!ۺ‬
‫کی‬
‫یسںیمۺداکتھرےۺوہےئۺشفرۺالکؾۺتمۺرکف‪،‬ۺشرگۺںیہمتۺش ۺ‬
‫ےنلکنیکۺوکیئۺرش ۺہںیہنۺۺزپےۺروہۺش ۺ‬
‫تق ۺاجاکچۺشبۺۺامترےۺےئلۺشسۺےسۺ ۺ‬
‫ؿاکۺف ۺ‬
‫شام ۺ‬
‫ابر ۺشس ۺےس ۺاکنؽ ۺیھب ۺدای ۺاجےئ ۺ ۺوت ۺمت ۺدفابرہ ۺفیہ ۺرکف ۺےگ ۺسج ۺےس ۺمت ۺوک ۺعنم ۺایک ۺاجات ۺےہ۔ ۺبت ۺفہ ۺان ۺشدیم ۺوہ ۺاجںیئ ۺےگ ۺ ۺشفراہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫ےکاقمےلبۺںیمۺدحۺےسۺڑبھۺاجےنۺرپۺشوسفسۺرکںیۺےگۺرگمۺشبۺشںیہنۺدنشتمۺاجنتۺہنۺدالۺےکسۺیگۺشفرۺہنۺیہۺشوسفسۺافدئہۺدےۺاگۺہکلبۺشؿۺ‬
‫وکۺوطؼۺانہپۺرکۺہنمۺےکۺلبۺڈشؽۺدایۺاجےئۺاگۺشؿۺےکۺشفرپۺےچین‪،‬دشںیئۺابںیئۺرہۺرطػۺٓاگۺیہۺٓاگۺوہۺیگۺرغضۺہکۺفہۺٓاگۺےکۺشدنرۺرغؼۺ‬
‫وہں ۺےگ ۺاہیں ۺکت ۺہک ۺشؿ ۺاکاھکان‪،‬انیپ‪،‬اننہپ‪،‬وھچبان ۺبس ۺٓاگ ۺیہ ۺ ۺوہاگ‪ ،‬ۺفہ ۺدفزخ ۺیک ۺٓاگ ۺےک ۺڑکٹفں ۺےک ۺدرایمؿ ۺوہں ۺےگ‪ ،‬ۺشؿ ۺوکۺ‬
‫اتروکؽۺاکۺابلسۺانہپایۺاجےئۺاگ‪،‬رگزامرےۺاجںیئۺےگۺشفرۺاھبریۺڑیبایںۺانہپیئۺاجںیئۺیگ‪،‬فہۺمنہجۺیکۺگنتۺفشدویںۺںیمۺب ںیخۺےگۺۺشفرۺشسۺےکۺ‬
‫رہگےۺۺاقبطتۺںیمۺۺاگلومںۺںیمۺڑکجےۺرھپںی ۺےگۺۺشفرۺشسۺےکۺشرطشػۺںیمۺرطضمبۺفۺرپاشیؿۺوہںۺےگ‪،‬ۺشؿۺرپۺڈنہایۺیکۺرطحۺوجشۺ‬
‫امریتۺٓاگۺڈشیلۺاجےئۺیگۺفہۺفشفالیۺرکےتۺشفرۺٓاہۺفزشریۺرکےتۺالچےتۺرھپںیۺےگ‪،‬ۺفہۺبجۺیھبۺومتۺوکۺاکپرںیۺےگۺشؿۺےکۺرسفںۺےکۺشفرپۺ‬
‫وھکاتل ۺوہش ۺاپین ۺڈشال ۺاجےئ ۺاگ ۺوج ۺشؿ ۺیک ۺاھکؽ ۺشفر ۺوٹیپں ۺےک ۺشدنر ۺاک ۺبس ۺھچک ۺ الھگ ۺدے ۺاگ‪،‬شؿ ۺےک ۺےئل ۺولےہ ۺےک ۺرگز ۺوہں ۺےگ ۺوج ۺشؿ ۺیکۺ‬
‫اشیپوینں ۺوک ۺوچرش ۺوچرش ۺرک ۺدںی ۺےگ ۺشفر ۺشؿ ۺےک ۺہنم ۺےس ۺوخؿ ۺیلم ۺپیپ ۺےلکن ۺیگ‪ِ ،‬‬
‫دشت ۺایپس ۺےس ۺشؿ ۺےک ۺرگج ۺٹھپ ۺاجںیئ ۺےگ‪ ،‬شؿ ۺیکۺ‬
‫ٓاوھکنںۺےکۺڈےلیھۺاگولںۺرپۺہہبۺاجںیئۺےگۺشفرۺرشخرفںۺاکۺوگتۺڑھجۺاجےئۺاگ‪،‬ۺشؿۺےکۺشعضااء ےسۺۺابؽۺہکلبۺاھکؽۺکتۺرگۺاجےئۺیگۺۺشفرۺ‬
‫بجۺبجۺشؿۺےکۺڑمچے ۺکپۺاجںیئۺےگۺوتۺدفرسےۺڑمچفں ۺےسۺدبؽۺدےیۺاجںیئ ۺےگۺابآلرخۺشؿۺیکۺڈہایںۺوگتۺےسۺاخیلۺرہۺاجںیئۺیگۺ‬
‫سپۺشؿۺیکۺۺرفںیحۺۺشیکنۺروگںۺشفرۺوھٹپںۺںیمۺشیکٹۺۺوہںۺیگۺشفرشیکنۺرںیگۺمنہجۺیکۺاسلھجۺدےنیۺفشیلۺٓاگۺیکۺشپتۺےسۺکشخۺوہۺاجںیئۺیگۺاسھتۺ‬
‫ؿوکۺومتۺہنۺٓاےئۺیگ۔‬
‫ےگرگمۺش ۺ‬
‫رکںیۺ ۺ‬
‫انمتیھبۺ ۺ‬
‫تیکۺ ۺ‬
‫یہۺفہۺوم ۺ‬
‫شےۺدنبےۺ!ۺریتیۺایکۺتیفیکۺوہیگۺشرگۺوتۺشؿۺوکۺشسۺاحؽۺںیمۺدےھکیۺہکۺشؿۺےکۺرہچےوکےلئۺےسۺیھبۺزایدہۺایسہۺ‬
‫وہےکچ ۺوہں ۺےگ‪ ،‬ۺ ۺشؿ ۺیک ۺٓاںیھکن ۺشدنیھ‪ ،‬ۺزابںین ۺگنگ ۺ ۺرکدی ۺاجںیئ ۺیگ‪،‬شؿ ۺیک ۺرمکںی ۺ ۺ ۺشفر ۺڈہایں ۺوٹٹ ۺیکچ ۺوہں ۺیگ‪،‬اکؿ ۺےٹکۺ‬
‫ںوکۺرگدونںۺےسۺابدنھۺدایۺاجےئۺاگۺ‪،‬اپٕاںۺوکۺاشیپوینں‬
‫وہےئ‪،‬ڑمچےۺےٹھپۺوہےئ‪،‬اہوھت ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ےکۺاسھتۺالمۺدایۺاجےئۺاگ‪،‬شرضۺفہۺٓا گۺرپۺہنمۺےکۺلبۺےتلچۺوہںۺےگۺۺشفرۺولےہۺےکۺاکےٹنۺشینپۺٓاوھکنںۺیکۺویلتپںۺےسۺرفدنۺےتۺ‬
‫وہں ۺےگ‪ٓ،‬اگ ۺاک ۺہلعش ۺشؿ ۺےک ۺشعضااءےک ۺ ۺشدنر ۺدفڑات ۺوہاگ ۺشفر ۺمنہج ۺےک ۺاسپن ۺشفر ۺوھچب ۺشؿ ۺےک ۺاظرہی ۺشعضااء ۺےس ۺےٹپل ۺوہںۺ‬
‫ےگ۔ہیۺشؿۺےکۺضعبۺاحالتۺںیہ۔شبۺمتۺشؿۺیکۺوہانلویکںۺیکۺلیصفتۺالمہظحۺرکفۺشفرۺمنہجۺیکۺفشدویںۺشفرۺاھگویٹںۺےکۺابرےۺںیمۺ‬
‫وغرفرکفرکف۔‬
‫کافظاِعميافقکااىجاو‪:‬‬
‫رمفیۺےہۺہکۺۺےب ۺکشۺمنہجۺںیم‪70‬زہشرۺفشدایںۺںیہۺرہۺفشدیۺںیم‪70‬زہشرۺاھگایٹںۺںیہۺرہۺاھگیٹۺںیم‪ 70‬زہشرۺشژدےہۺ‬
‫(‪) 503‬‬
‫شفر‪70‬زہشرۺوھچبۺںیہۺاکرفۺشفرۺانمقفۺےکشاجنؾۺیکۺشاہتنشیسۺفتقۺوہیگۺبجۺفہۺشؿۺامتؾۺفشدویںۺںیمۺچنہپۺاجںیئۺےگ۔‬
‫ُ ُ ْ ُ ْ‬
‫جبالحؼٌکیاہے؟‬ ‫َ‬
‫سان ۺیُّ ۺشرملب ٰ ی َ َرك َ‪ ٦‬ا ہہلل َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪ ٥‬ۺرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺ ِ‬
‫روسؽ ۺشرکؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنشراشدۺ‬ ‫ض‬ ‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رفامای‪َ ‚:‬ت ٌَٰذہٯا بَاہللَ َ‪ ٩٣‬ہجب ا‪ ٟ‬ہحز َ‪ ٪‬اَٯ َٯاز َٴ ا‪ ٟ‬ہحز َ‪ ٪‬ۺینعی ۺمغ ۺےک ۺونکںی ۺای (رفامای)مغ ۺیک ۺفشدی ۺےساہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺانپہ ۺاموگن۔‛ رعض ۺیک ۺیئگ‪َ ‚:‬ٱا‬

‫َر ہسٰ َ‪ ٢‬اہلل َٯ َ‪٣‬ا َٯاز َٴ اَٯ ہجب ا‪ ٟ‬ہحز َ‪٪‬؟ ۺینعیۺٱارسٰ َ‪٢‬اہلل َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬ۺمغۺیکۺفشدیۺایۺونکشںۺایکۺےہ؟‛ شراشدۺرفامای‪َ ‚:‬ٯاز ُف َی َج َض‪٥َ ٨‬‬
‫ہلل َت ٌَالى ‪ ٠َ ٟ‬ہرقا َء ا‪ ٟ‬ہ‪َ ٤‬زائ َی َنۺینعیۺفہۺمنہجۺںیمۺشکیۺفشدیۺےہۺسجۺےسۺمنہجۺیھبۺشکیۺدؿۺںیمۺرتسۺابرۺۺانپہۺاماتگنۺ‬
‫َت ٌَٰ َذ َ‪ ٨٣‬ہط َج َض‪ ٨‬ہ‪ ٥‬کہ‪َ ١‬ٱٰ‪َ ُ٦‬سب ٌَی َن َ‪٣‬ز ًٵ َا ًَس ہظ ا ہ‬
‫(‪) 504‬‬
‫ےہ‪،‬ۺہیۺفشدیاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺاعدبۺفزشدہےننبۺفشےلۺرایاکرفںۺےکۺےئلۺایترۺیکۺےہ۔‛‬

‫سِؽرکیساتِاسیَُکےىاو‪:‬‬
‫ہیۺدفزخۺیکۺفتعسۺشفرۺشسۺیکۺفشدویںۺاکۺاشخۺدرۺاشخۺوہےنۺاکۺایبؿ ۺےہۺشفرۺشؿۺیکۺدعتشدۺداینۺیکۺفشدویںۺشفرۺوخشاشہتۺ‬
‫ےکۺاطمقبۺےہشفرۺشسۺےکۺدرفشزفںۺیکۺدعتشدۺشؿۺاستۺشعضااءۺیکۺیتنگۺےک اطمقبۺےہۺنجۺےس‬

‫‪ٌ٣ …503‬زٓٶ ا‪ٟ‬ؼحابٶ ْلبی نٌٲ‪ ٥‬اْلػب‪٬‬انی‪ ،‬سٔٲا‪ ٪‬ب‪٣ ٩‬حٲب‪ ،۵۰۱ /۵ ،‬حسٱث‪ ٩ً،۱۵۵۴:‬سٔٲا‪ ٪‬ب‪٣ ٩‬حٲب ‪ًٰٰٓٗ٣‬ا‬
‫‪ٛ …504‬تاب ا‪ٟ‬سًاء ‪٠ٟ‬لبرانی‪،‬باب ‪٣‬ااستٌاذ ‪٨٣‬ہ ا‪٨ٟ‬يی…ا‪ٟ‬ذ‪ ،‬ؾ‪ ،۴۳۳‬حسٱث‪۳۱۹۰:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫دنبہۺانگہۺاکۺرمبکتۺوہاتۺےہۺشفرۺشسۺےکۺاقبطتۺشکیۺدفرسےۺےسۺڑبھۺرکۺںیہ‪،‬ۺبسۺےسۺشفرپۺ َج َہ‪ ٥٨‬ےہۺشسۺےکۺدعبۺ َس َرق‪،‬ۺرھپۺ َ‪ٟ‬وٳ‪،‬ۺ‬

‫سےکۺدعب َہاٯ َ َٱ ۺہےہ۔‬
‫رھپ ہح َل َ‪٤‬ہ‪،‬رھپ َس ٌَیرۺرھپۺ َج َحٲ ۺ‪٥‬شفرۺش ۺ‬
‫شبۺمتۺاہفہیۺیکۺرہگشیئۺالمہظحۺرکفۺہکۺداینفیۺوخشاشہتۺیکۺرہگشیئۺیکۺرطحۺشسۺیکۺرہگشیئۺیکۺیھبۺوکیئۺدحۺںیہنۺسجۺرطحۺداینۺیکۺ‬
‫وموجدہۺٓارزفۺشفرۺوخششہۺمتخۺںیہنۺوہیت ۺبجۺکتۺشسۺےسۺڑبۺیۺٓارزفۺوکۺہنۺاحلصۺرکےلۺشیسۺرطحۺدفزخۺاکۺاہفہیۺیھبۺۺشےنپۺےسۺرہگےۺ‬
‫اہفہیۺ ۺ ہمتخۺوہاتۺےہ۔‬

‫جہيهکیگہظائی‪:‬‬
‫ےشےکۺرگےنۺیکۺٓافشزۺینس‪،‬ۺ‬
‫ےنیسکۺ ۺ‬
‫مہ ۺ‬ ‫ۺسانشوبرہری ۺہ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہۺمہۺابراگہۺِراستلۺںیمۺاحرضۺےھتۺ ۺ‬
‫ہک ۺ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ہلل َٯ َر ہسٰ‪ٟ‬ہـہِٗ َاً َ‪ ٠‬ہ‪٥‬ینعیاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ فرۺشسۺےکۺروسؽۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدرفامای‪‚:‬اجےتنۺوہۺہیۺایکۺےہ؟‛مہۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬اَ ہ‬
‫ٓاپۺ َػلی ا ہ‬

‫َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺرتہب ۺاجےتن ۺںیہ۔‛شراشد ۺرفامای‪:‬ہی ۺرھتپ ۺےہ ۺےسج ۺ‪70‬اسؽ ۺےلہپ ۺمنہج ۺںیم ۺوھچڑش ۺایگ ۺاھت ۺشب ۺشس ۺیک ۺرہگشیئ ۺکتۺ‬
‫(‪) 505‬‬
‫اچنہپےہ۔‬
‫ذٰہلش ۺاقبطت ۺےک ۺ ۺشالتخػ ۺںیم ۺوغر ۺرکف ۺویکہکن ۺٓارخت ۺںیم ۺ ۺڑبےۺدراجت ۺ ۺشفر ۺڑبی ۺںیتلیضف ۺ ۺںیہ۔سج ۺرطح ۺولوگں ۺاکۺداینۺیکۺ‬
‫رطػۺالیمؿۺشفرۺاکھجٕاۺفلتخمۺوہاتےہۺہکۺھچک ۺوتۺابلکلۺیہۺشس ۺںیمۺڈفےبۺوہےئۺوہےتۺںیہۺشفرۺھچکۺشکیۺاخصۺدحۺکتۺشیسۺۺرطحۺشؿۺکتۺ‬
‫ٓاگ ۺاکۺانچنہپۺیھب ۺفلتخمۺےہۺویکہکنۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیسک ۺرپ ّۺذرہۺربشرب ۺیھبۺملظۺںیہنۺرفاماتۺشیسۺےئل ۺرہ ۺیمنہجۺرپذعشب ۺےکۺرطےقی ۺۺشکیۺےسیجۺہنۺ‬
‫وہںۺےگۺوخشہۺذعشب ۺیسکۺرطحۺاکۺوہۺہکلبۺرہشکیۺوکۺشسۺیکۺانرفاموینںۺشفرۺانگوہںۺےکۺاسحبۺےسۺشکیۺمُعَ َّی َتہۺفتقۺکتۺذعشبۺوہاگۺرگمۺ‬
‫بسۺےسۺےکلہۺذعشبۺفشےلۺیکۺاحتلۺہیۺوہیگۺہکۺشرگۺشےسۺبسۺیکۺبسۺۺدایندےۺۺدیۺاجےئۺوتۺفہۺشسۺذعشبۺیکۺدشتۺےسۺاجؿۺڑھچشےنۺ‬
‫ےکۺےئلۺوطب ِۺردفہیۺدےۺڈشےل۔‬

‫سِؽرکاسبسےہلکاوضاب‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ا َ‪َ ٪‬ازنى َاص َ‪ ١‬ا‪٨ٟ‬ا َر ًَ َذا ًبا ٱٰ َ‪ ٦‬ا‪ََ ٟ٘‬ٲا َ‪َ ٣‬ٶ َٱ‪َ ٨‬ت ٌَ ہ‪ ١‬ب َ َ‪َ٠ٌ٨‬ی َن َ‪َ٧ ٩٣‬ا ُر یِل َی ز َ َ‪٣‬اُہطِٗ‬
‫عیفشۺرشحم‪،‬ۺاسیقۺوکرثۺ َػلی ا ہ‬

‫تمےکۺدؿۺدفزویخںۺںیمۺبسۺےسۺمکۺذعشبۺفشالۺفہۺۺوہاگۺےسجٓاگۺےکۺدفۺ‬ ‫ۡح َارٵ َ َنٌ‪َ٠‬ٲط ۺ‬

‫ینعیایق ۺ‬ ‫َ‪َ َ ٩٣‬‬

‫‪٣ …505‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،‬باب فی طسٵ ۡح ‪٧‬ار ج‪…٥٨٬‬ا‪ٟ‬ذ‪ ،‬ؾ‪ ،۳۵۵۱‬حسٱث‪۵۸۴۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 506‬‬
‫ساکۺدامغۺوھکاتلۺوہاگ۔‬
‫نجیکۺرگیمۺےسۺش ۺ‬
‫ےگ ۺ‬
‫ںیئ ۺ‬
‫وجےتۺانہپےئۺاج ۺ‬
‫شبۺوغرۺرکفۺہک ۺمکۺذعشبۺفشےلۺیکۺہیۺاحتلۺےہوت سج ۺرپۺۺزایدہۺیتخسۺوہیگۺشسۺاکۺایکۺاحؽۺوہاگ‪،‬ۺشرگ ۺیھبکۺںیہمتۺ‬
‫ٓاگ ۺےک ۺذعشب ۺیک ۺدشت ۺںیم ۺکش ۺوہ ۺوت ۺشینپ ۺشیلگن ۺٓاگ ۺےک ۺرقبی ۺرکف ۺشفر ۺشس ۺےس ۺشدنشزہ ۺاگلول ۺ(ہک ۺٓاگ ۺںیم ۺسک ۺدقرۺ‬
‫دشتۺےہ)ۺرگمایدۺرےہۺہکۺۺاہمترشۺہیۺایقسۺدرتسۺںیہنۺویکہکنۺداینۺیکۺٓاگۺمنہجۺیکۺٓاگۺےسۺوکیئۺتبسنۺںیہنۺریتھکۺنکیلۺ‬
‫بجۺداینۺاک ۺتخسۺرتنیۺذعشبۺشسۺٓاگۺاکۺذعشبۺےہوتۺشسۺےسۺمنہجۺےکۺذعشبۺاکۺشدنشزہۺاگلایۺاجاتکسۺےہ۔ۺشرگۺویمنہجںۺوکۺ‬
‫داینۺیکۺۺٓاگۺیکۺلثمۺےلمۺوتۺفہۺمنہجۺیکۺٓاگۺےسۺوخیشۺوخیشۺاھبگۺرکۺشسۺٓاگۺںیمۺوکدۺزپںیۺےگ۔داینۺیکۺٓاگۺےکۺقلعتمۺ‬
‫ضعبۺرفشوتیںۺںیمۺٓاایےہۺہکۺ’’داینۺیکۺٓاگۺوکۺرتمحۺےکۺ‪70‬ۺاپوینںۺےسۺدوھایۺایگۺبتۺںیہکۺشلہۺۺداینۺوکۺشسۺےکۺۺشامعتسؽۺیکۺ‬
‫یبن ۺرتمح‪ ،‬ۺعیفش ۺشتم ۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺان ِر ۺدفزخ ۺیک ۺفاضتح ۺرکےت ۺوہےئ ۺشراشدۺ‬
‫اطتق ۺوہیئ‘‘(‪) 507‬ہکلب ۺ ّ‬
‫َ‬
‫رفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکمکحۺرپۺشسۺٓاگۺوکۺزہشرۺاسؽۺکتۺالجایۺایگۺذ ّٰیۺہکۺفہۺرسخۺوہیئگ‪،‬ۺرھپۺشکیۺزہشرۺاسؽۺکتۺۺالجیئۺیئگۺ‬
‫ن‬
‫َ‬
‫(‪) 508‬‬
‫ّٰیۺہکۺدیفسۺوہیئگ‪،‬ۺرھپۺشےسۺشکیۺزہشرۺاسؽۺالجایۺایگۺوتۺہیۺایسہۺوہیئگ‪،‬ۺشبۺۺفہۺایسہۺشدنریھیۺےہ۔‬ ‫ذن‬

‫سِؽرکی ساىس‪:‬‬
‫ار الَ َى َرب َضا َٓ َ٘ا‪َٟ‬ت َٱا َرب َاک َ َ‪َ ١‬بٌ َضی َبٌ ًـا َٓ َاذ َ َ‪٪‬‬
‫ٓاپ ۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺ ۺزمدی ۺشراشد ۺرفامای‪ :‬ا َط َت َ‪ٜ‬تَ ا‪ ٨ٟ‬ہ‬
‫‪ََ ٟ‬ضاب َ َ‪ََ ٔ٨‬شی َن َنٔ َُص ف َی ا‪ٟ‬ظ َتا َء َٯ َنٔ َُص ف َی ا‪ٟ‬ؼٲ َٕ َٓ َا َطس َ‪٣‬ا َتحَ ہسٯ‪َ ٧‬طِٗ ف َى ا‪ٟ‬ؼٲ َٕ َ‪َۡ ٩٣‬ح َصا َٯاَ َطس َ‪٣‬ا َتحَ ہسٯ‪َِٗ ٧‬ط ف َى ا‪ٟ‬ظ َتا َء َ‪َ ٩٣‬ز‪َ ٣‬ضز َٱز َ َصاۺینعیۺٓاگۺ‬
‫ضعبوکۺاھکایلۺ‪،‬وتۺشےسۺدفۺرمہبتۺاسسنۺ‬
‫ےن ۺ‬‫ےضعبۺ ۺ‬
‫ضیکۺہکۺۺشےۺریمےۺرب!ۺریم ۺ‬
‫ۺربیکۺابراگ ۺہںیمۺۺاکشتیۺرکےتۺوہےئۺرع ۺ‬
‫ےنۺشےنپ ّ ۺ‬
‫ےنیلۺیکۺشاجزتۺدیۺیئگ‪،‬ۺشکیۺاسسنۺرسدویںۺںیمۺشفرۺشکیۺاسسنۺرگویمںۺںیم‪،‬ۺوتۺرگویمںۺںیمۺمتۺوجۺرحشرتۺیکۺدشتۺشفرۺرسدویںۺںیمۺ‬
‫(‪) 509‬‬
‫وجۺۺڈنھٹکۺاپےتوہۺہیۺفیہۺدفۺاسسنۺںیہ۔‬

‫‪٣ …506‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب ا‪ ٪ٰ٫‬ا‪ ١٫‬ا‪٨ٟ‬ار ًذابا‪ ،‬ؾ‪ ،۳۱۴‬حسٱث‪۵۳۳:‬‬
‫‪ …507‬ػحٲح اب‪ ٩‬حبا‪ٛ ،٪‬تاب اخبارہ ػلی اہلل ً‪٠‬ٲہ ٯس‪ ،٥٠‬باب ػٔٶ ا‪٨ٟ‬ار ٯا‪٬٠٫‬ا‪ ،۵۷۶ /۹ ،‬حسٱث‪۷۴۵۰:‬‬
‫‪ …508‬تز‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ج‪ ،٥٨٬‬باب‪ ،۵۶۶ /۴ ،۸‬حسٱث‪ …… ۵۶۰۰:‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬اْلٯسم‪ ،۷۸ /۵ ،‬حسٱث‪۵۵۸۱:‬‬
‫‪٣ …509‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪٤ٟ‬شاجس‪ ،‬باب استحباب اْلبزاز با‪ٟ‬و‪٬‬ز…ا‪ٟ‬ذ‪ ،‬ؾ‪ ،۱۳۳‬حسٱث‪۶۳۷:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وضابىاعکیایکجھلک‪:‬‬
‫ِ‬ ‫جيتاِع‬
‫سانشسنۺنبۺامکلۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےتۺںیہۺہکۺایقتمۺےکۺدؿۺافکرۺںیمۺےسۺشسۺصخشۺوکۺالایۺاجےئۺاگۺےسجۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫داینۺںیمۺبسۺےسۺۺزایدہۺںیتمعنۺیلمۺوہںۺیگ‪،‬ۺمکح ۺوہ ۺاگۺشسۺوکۺٓاگۺںیمۺشکیۺوغہطۺدفۺرھپۺشسۺےسۺاہکۺاجےئۺاگ‪:‬ۺایک ۺوت ۺےنۺیھبکۺوکیئۺ‬
‫تمعنۺدیھکی؟ۺفہۺےہکۺاگ‪:‬ۺںیہن۔رھپۺشسۺصخشۺوکۺالایۺاجےئاگۺوجۺۺداینۺںیمۺبسۺےسۺزایدہۺفیلکتۺںیمۺوہاگ‪،‬ۺمکحۺوہاگۺشےسۺتنجۺںیمۺ‬
‫(‪) 510‬‬
‫شکیۺوغہطۺدفۺرھپۺاہکۺاجےئۺاگ‪:‬ۺایکۺوتۺےنیھبکۺۺوکیئۺفیلکتۺدیھکی؟ۺفہۺےہکۺاگ‪:‬ۺںیہن۔‬
‫دفزخںۺ‬
‫و‬ ‫سان ۺشوبرہریہ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺشرگ ۺدجسم ۺںیم ۺشکی ۺالھک ۺای ۺشس ۺےس ۺزشدئ ۺٓادیم ۺوہں ۺرھپ‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ّ‬
‫(‪) 511‬‬
‫ںیمۺےسۺۺوکیئۺصخشۺاسسنۺےلۺوتۺًانیقیفہۺبسۺۺرماجںیئ۔‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شؿۺےکۺہنمۺرپۺٓاگۺٹپلۺامرےۺیگ۔‬ ‫ُ‬‫تَل ْ َفحُ ُو ُج ْو َه ُه ُ‬
‫م ال َّنار (پ‪،۳۸‬ا‪٤ٟ‬ؤ‪)۳۰۴:٪ٰ٨٣‬‬

‫ضعبۺاملعۺےنۺشسۺیکۺریسفتۺںیمۺرفامایۺہکۺفہۺشکیۺیہۺرمہبتۺٹپلۺامرےۺیگۺوتۺیسکۺڈہیۺرپۺوگتۺںیہنۺوھچڑےۺیگۺہکلبۺشؿۺ‬
‫یکۺشزیویںۺرپۺرگشدےۺیگ۔‬
‫سِؽخیَُکیپیاس‪:‬‬
‫َ‬
‫ویمنہجںۺیکۺپیپ ۺیکۺدبوبۺوکۺدوھکیۺوجۺشؿۺےکۺدبونںۺےسۺگ ےۺیگۺذ ّٰیۺہکۺفہۺشسۺںیمۺڈفبۺاجںیئۺےگۺشفرۺشےسۺعَ ّسااؼۺےتہکۺ‬
‫ن‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪َٰٟ ‚:‬‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہۺہکۺوضحریبنّۺشرکؾ َػلی ا ہ‬
‫سانۺشوبدیعسۺدخریۺ َرض ََی ا ہ‬
‫ںیہ۔ۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اَ‪َ ٪‬ز‪ًٰ ٟ‬ا‪َُ ٩٣‬شا َ‪َ ٚ‬ج َ‪ ٥َ ٨٬‬اہ‪ٟ‬ق َ َی ف َی ا‪ٟ‬س‪َ ٧‬ٲا َْلَ‪٧‬ت َ َن اَ‪ ١َ ٫‬اْلَر َ‬
‫ق ۺینعی ۺشرگ ۺمنہج ۺیک ۺپیپ ۺاک ۺشکی ۺڈفؽ ۺداین ۺںیم ۺڈشؽ ۺدای ۺ ۺاجےئ ۺوت ۺامتؾ ۺزنیم ۺفشولں ۺوک ۺدبوب ۺدشرۺ‬
‫انبدے۔‛ (‪ ) 512‬یہیۺشؿۺےکۺےنیپۺوکۺوہۺیگ‪،‬ۺبج ۺفہۺایپسۺیکۺدشتۺےسۺاپینۺبلطۺرکںیۺےگۺوتشؿۺںیمۺےسۺشکیۺوکۺہیۺپیپۺالپیئۺ‬
‫اجےئۺیگۺوتۺلکشمبۺشسۺاکۺوھتڑشۺوھتڑشۺوھگٹن‬

‫‪٣ …510‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ٘‬ٲا‪٣‬ٶ ٯا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ ٯا‪٨ٟ‬ار‪ ،‬باب ػبّ انٌ‪ ٥‬ا‪ ١٫‬ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا…ا‪ٟ‬ذ‪ ،‬ؾ‪ ،۳۵۰۸‬حسٱث‪۵۸۰۷:‬‬
‫‪ٰ٣ …511‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪٨ٟ‬ار‪ ،۴۱۰ /۶ ،‬حسٱث‪۳۴۶:‬‬
‫‪ …512‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ج‪ ،٥٨٬‬باب ‪٣‬ا جاء فی ػٔٶ رشاب ا‪ ١٫‬ا‪٨ٟ‬ار‪ ،۵۶۱/۴ ،‬حسٱث‪۵۵۹۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ۺےلۺاگۺشفرۺےلگۺےسۺےچینۺشاترےنۺیکۺشدیمۺہنۺوہیگۺشفرۺشےسۺرہۺرطػۺےسۺومتۺٓاےئۺیگۺرگمۺفہۺۺرَمےۺاگۺںیہنۺشفرۺشرگاپینۺ‬
‫ےکۺےئلۺرفایدۺرکںیۺےگوتۺشؿۺیکۺرفایدۺریسۺوہیگۺشسۺاپینۺےسۺہکۺرچخۺدیۺوہےئۺداھتۺیکۺرطحۺےہۺہکۺشؿۺےکۺہنمۺ‬
‫وھبؿۺدےۺاگ‪،‬ایکۺیہۺربشۺانیپشفرۺدفزخۺایکۺیہۺربیۺرےنۺیکۺہگج۔‬
‫آیاتقظآىیہ‪:‬‬
‫سِؽخیَُکیٌضاکےمتىلق ِ‬
‫ذرشۺوغرۺرکفۺہکۺشؿۺاکۺاھکانۺوھتڑہ(ڑکفشۺلھپ)ۺوہاگۺاسیجۺہکۺربۺاعتٰیلۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫الضآ لُّ ْو َن ال ُْمك َِّذبُ ْو َن(‪)۸۹‬لَاٰكِل ُْو َن ِم ْن َش َج ٍر ِّم ْن َزقُّ ْو ٍم(‪)۸۴‬ف ََما لِ ٴُــ ْـو َن ِم ٌْ َها ال ُْب ُط ْو َن(‪)۸۳‬‬
‫(‪…)1‬ث ُ َّم اِ نَّ ُك ْم ا َّى َُها َّ‬
‫فَشٰ ِربُ ْو َن عَل َْی ِه ِم َن الْ َح ِم ْؼ ِ‬
‫م(‪( )۸۲‬پ‪،۵۷‬ا‪ٰٟ‬اٌٗٶ‪ ۵۳:‬تا‪)۵۴‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺرھپۺےبۺکشۺمتۺشےۺرمگشوہۺالٹھجےنۺفشولۺرضفرۺوھتڑہۺےکۺڑیپۺںیمۺےسۺاھکٕاۺےگۺرھپۺشسۺےسۺٹیپۺرھبفۺےگۺرھپۺشسۺرپۺ‬

‫وھکاتلۺاپینۺویپےگ۔‬
‫الش ٰي ِط ْی ِن(‪)۲۸‬فَاًِ َّ ُه ْم لَاٰكِل ُْو َن ِم ٌْ َها ف ََما لِ ٴُــ ْـو َن‬
‫(‪ …)7‬اًِ َّ َها َش َج َرةٌ ت َ ْخ ُر جُ فِیْۤٗ ا َ ْص ِل الْ َج ِح ْؼ ِم(‪َ )۲۲‬طل ْ ُغ َها كَاَنَّه ُر ُء ْو ُس َّ‬
‫م(‪( )۲۵‬پ‪،۵۱‬ا‪ٟ‬ؼّٓ ّٰٔت‪ ۶۴:‬تا‪)۶۸‬‬ ‫ِم ٌْ َها ال ُْب ُط ْو َنه(‪)۲۲‬ث ُ َّم اِ َّن َل ُه ْم عَل َْي َها ل ََش ْوبًّا ِّم ْن َح ِم ْؼ ٍم(‪)۲۱‬ث ُ َّم اِ َّن َم ْر ِج َغ ُه ْم لَاۡاِلَی الْ َج ِح ْؼ ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺےبکش ۺفہۺشکی ۺڑیپ ۺےہ ۺہک ۺمنہج ۺیک ۺڑج ۺںیم ۺہ اتل ۺےہ ۺشس ۺاک ۺوگشہف ۺےسیج ۺدویفں ۺےک ۺرس ۺرھپ ۺےب ۺکش ۺفہۺشس ۺںیم ۺےسۺ‬
‫اھکںیئ ۺےگ ۺرھپ ۺشس ۺےس ۺٹیپ ۺرھبںی ۺےگ ۺرھپ ۺےب ۺکش ۺشؿ ۺےک ۺےیل ۺشس ۺرپ ۺوھکےتل ۺاپین ۺیک ۺولمین ۺ(المفٹ) ۺےہرھپ ۺشؿ ۺیک ۺابزتشگ ۺ(فشیسپ)ۺ‬
‫گیکۺرطػۺےہ۔‬
‫رضفرۺڑھبیتکۺٓا ۺ‬
‫ارا َحا ِم َی ًّة(‪)۲‬ت ُْسؼٰی ِم ْن عَ ْی ٍن ٰا نِ َی ٍ‬
‫ةه(‪( )۸‬پ‪،۱۰‬ا‪ِٟ‬اطٲٶ‪)۵ ،۴:‬‬ ‫تَص‬
‫(‪ ْ …)3‬لٰی نَ ًّ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬اجںیئۺڑھبیتکۺٓاگۺںیمۺاہنتیۺ ۺ‬
‫ےتلجہمشچۺاکۺاپینۺالپےئۺاجںیئ۔‬
‫ة (پ‪،۵۹‬ا‪٤ٟ‬ز‪)۳۱ ،۳۵:١٣‬‬
‫ػ َّص ٍ‬ ‫(‪ …)4‬اِ َّن ل ََد ْی َناۤٗ ا َنْكَا ل ًّا َّو َج ِح ْی ًّما(‪َّ )۹۴‬و َط َع ًّ‬
‫اما َذا ُ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺےبۺکشۺامہرےۺاپسۺاھبریۺڑیبایںۺںیہۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شفرۺڑھبیتکۺٓاگۺشفرۺےلگۺںیمۺاتسنھپۺاھکانۺشفرۺدردانکۺذعشب۔‬ ‫عذَ ا بًّا ا َلِ ْی ًّما(‪( )۹۳‬پ‪،۵۹‬ا‪٤ٟ‬ز‪)۳۱ ،۳۵:١٣‬‬

‫َّو َ‬
‫ٰ‬
‫وضابسِؽر کےمتىلقچاعفظامیًمعففے‪:‬‬
‫ِ‬
‫ََط ًٵ ‪ ٩َ ٣‬ا‪ٟ‬زٰٗ‪َ َ ٗ َ ٦‬‬
‫ہَطت فَى ب َ َحا َر ا‪ٟ‬س‪َ ٧‬ٲا َآ َش َست ًَلى َاص َ‪ ١‬ا‪ٟ‬س‪َ ٧‬ٲا َ‪ٌَ ٣‬ایَظَ ہض‪ ٥‬ۺینعی ۺشرگ ۺزوقؾ ۺ(دفزویخں ۺاکاھکان ۺینعی ۺ ۺوھترہ) ۺاک ۺشکی ۺرطقہ ۺداین ۺےکۺ‬ ‫(‪َٰٟ…)1‬اَ‪َ ٗ ٪‬‬
‫(‪) 513‬‬
‫سجاکۺاھک ۺانہیۺوہاگ؟ۺ‬
‫ۺشابسبۺزدنیگۺوکۺرخشبۺرکدےۺ۔وتۺشسۺدنبےۺاکۺایکۺاحؽۺوہاگ ۺ‬
‫دنمسرفںۺںیمۺرگاجےئۺوتۺداینۺفشولںۺرپۺشؿۺےک ِ‬

‫ےساہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺںیہمتۺ‬

‫سج ۺ‬
‫ےس ۺ‬
‫یےہۺشسۺںیمۺرتبغۺروھکۺشفرۺڈرفۺشف ۺروچبۺشسۺ ۺ‬
‫زیچیکۺرطػۺۺرتبغۺد ۺ‬
‫ںیہمتسجۺ ۺ‬
‫ےن ۺ‬ ‫(‪…)7‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬
‫ڈرشایۺےہۺینعیۺشسۺاکۺذعشب‪،‬ۺشسۺیکۺڑکپۺشفرۺمنہجۺےسۺویکہکنۺاہمتریۺشسۺداینۺںیم ۺسجۺںیمۺمتۺرےتہۺوہشرگۺتنجۺاکشکیۺرطقہۺیھب ۺاہمترےۺ‬
‫اسھتۺوہۺوتۺفہۺشسۺداینوکۺاہمترےۺےئلۺشاھچۺرکدےۺشفرۺاہمتریۺشیسۺداینۺںیمۺسجۺںیمۺمتۺرےتہۺوہۺشرگۺمنہجۺاکۺشۺکیۺرطقہۺیھبۺاہمترےۺاسھتۺ‬
‫(‪) 514‬‬
‫برکۺدے۔‬
‫وہوتۺفہۺشسۺداینوکۺاہمترےۺشفرپۺرخش ۺ‬
‫ۺ‬
‫(‪…)3‬ویمنہجںۺرپۺوھبکۺاکۺذعشبۺڈشالۺاجےئۺاگۺاتہکۺسجۺذعشبۺںیمۺفہۺالتبمۺںیہۺشؿۺرپۺوپرشۺرکۺدایۺاجےئ‪،‬ۺسپ ۺفہۺاھکانۺامںیگنۺےگۺوتۺشؿۺوکۺٓاۺ‬
‫گۺےکۺاکےٹنۺۺاھکےنۺوکۺںیلمۺےگۺہکۺہنۺرفیہبۺالںیئۺشفرۺہنۺوھبکۺںیمۺاکؾۺدںی‪،‬ۺفہۺرھپۺاھکانۺامںیگنۺےگۺوتۺےلگۺںیمۺاتسنھپۺاھکانۺدایۺاجےئۺاگۺوتۺشؿۺ‬
‫وک ۺاید ۺٓاےئ ۺاگ ۺہک ۺداین ۺںیم ۺےلگ ۺںیم ۺاسنھپ ۺوہش ۺاھکان ۺاپین ۺےک ۺ ۺذرہعی ۺقلح ۺےس ۺشاترےت ۺےھت ۺذٰہلش ۺولےہ ۺےک ۺٓاڑکنفں ۺےس ۺوھکاتل ۺوہش ۺاپین ۺشؿۺیکۺ‬
‫رطػۺڑباھایۺاجےئۺاگ‪،‬ۺبجۺفہۺشؿۺےکۺرہچفںۺےکۺرقبیۺوہۺاگۺوتۺشؿۺےکۺرہچفںۺوکۺوھبؿۺرکۺرھکۺدےۺاگۺۺشفربجۺفہۺاپینۺشؿۺےکۺوٹیپںۺںیمۺ‬
‫اجےئۺاگوتۺشؿۺےکۺوٹیپںۺیکۺرہۺزیچوکۺاکٹۺدےۺاگ‪،‬ۺفہۺںیہکۺےگ‪:‬ۺدشرفعَ ہہۺمنہجۺوکۺالبٕا۔ۺسپۺفہۺدشرفہغۺمنہجۺوکۺالبںیئۺےگۺشؿۺےسۺںیہکۺےگۺۺےسجۺ‬
‫ربۺاعتٰیلۺایبؿۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫اد ُعوا ربَّ ُك ْم ُی َخ ِ ّف ْف َع َّنا َیو ًّما ِّم َن ال َْعذَ ِ‬
‫اب(‪( )۲۱‬پ‪،۵۴‬ا‪٤ٟ‬ؤ‪)۴۹:٩٣‬‬
‫ْ‬ ‫ْ‬‫ْ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شےنپۺربۺےسۺداعۺرک ۺفمہۺرپۺذعش ۺ‬
‫باکۺشکیۺدؿۺاکلہۺرکدے۔‬

‫‪ …513‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ج‪ ،٥٨٬‬باب ‪٣‬ا جاء فی ػٔٶ رشاب ا‪ ١٫‬ا‪٨ٟ‬ار‪ ،۵۶۱ /۴ ،‬حسٱث‪۵۵۹۴:‬‬
‫‪٣‬ش‪٨‬س ابی زأوز ا‪ٟ‬لٲا‪ٟ‬سی‪ ،‬ؾ‪ ،۱۴۴‬حسٱث‪۵۶۴۱:‬‬
‫‪ …514‬ا‪ٟ‬بٌث ٯا‪٨ٟ‬ظٰر ‪٠ٟ‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی كٌا‪ ٦‬ا‪ ١٫‬ا‪٨ٟ‬ار ٯرشاب‪،٥٬‬ؾ‪ ،۱۰۱‬حسٱث‪۵۴۶:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫دشرفع ہۺَہمنہجۺںیہکۺےگ‪:‬‬
‫(پ‪،۵۴‬ا‪٤ٟ‬ؤ‪)۵۰:٩٣‬‬ ‫ك تَاْ ِت ْی ُك ْم ُر ُسل ُ ُك ْم ِبا ل َْب ِ ّؼ ٰن ِ ه‬
‫ت‪-‬‬ ‫ا َ َو ل َْم ت َ ُ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ایکۺاہمترےۺاپسۺاہمترےۺروسؽۺاشناینںۺہنۺالےتۺےھت۔‬
‫دفزیخۺوبںیلۺےگ‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺویکںۺںیہن۔‬ ‫(پ‪،۵۴‬ا‪٤ٟ‬ؤ‪)۵۰:٩٣‬‬ ‫بَل ٰ هی‪-‬‬
‫دشرفع ہۺَہمنہجۺںیہکۺےگ‪:‬‬
‫(پ‪،۵۴‬ا‪٤ٟ‬ؤ‪)۵۰:٩٣‬‬ ‫َاد ُع ْوا‪َ -‬و َما ُد ٰ ٰٓع ُؤا الْ ٰك ِف ِر ْی َن اِ لَّا فِیْ َضل ٰ ٍلَ۠(‪)۸۹‬‬
‫ف ْ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬وتۺںیہمتۺداعۺرکفۺشفرۺاکرففںۺیکۺداعۺںیہنۺرگمۺےتکٹھبۺرھپےنۺوک۔‬
‫رھپۺیمنہج(دشرع ہَہۺمنہج)ۺامکلۺےسۺشاجتلۺرکںیۺےگ‪:‬‬
‫(‪) 515‬‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شےۺامکلۺریتشۺربۺںیمہۺامتؾۺرکےکچ۔‬ ‫(پ‪،۵۵‬ا‪ٟ‬زرخٖ‪)۷۷:‬‬ ‫ك لِ َی ْك ِض عَل َ ْؼ َنا َرب ُّ َ ه‬
‫ك‪-‬‬ ‫ٰی ٰملِ ُ‬
‫ف ۺہںیہکۺےگ‪:‬‬
‫(‪) 516‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ںیہمتۺوتۺرانۺےہ۔‬ ‫(پ‪،۵۵‬ا‪ٟ‬زرخٖ‪)۷۷:‬‬ ‫اِ نَّ ُك ْم ّٰم ِكثُ ْو َن(‪)۱۱‬‬
‫سانشامؾۺششمع َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺےھجمۺربخۺدیۺیئگۺےہۺہکۺویمنہجںۺاکۺرضحتۺامکلۺوکۺاکپرےنۺۺشفرۺرضحتۺامکلۺاکشںیہنۺوجشبۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ؽاکۺفہفقۺوہاگ۔‬
‫دےنیۺےکۺدرایمؿۺشکیۺزہشرۺاس ۺ‬
‫ربۺےکۺوسشۺوکیئۺۺریخفشالۺ‬ ‫ٓاپۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺزمدیۺشراشدۺرفامای‪:‬رھپۺیمنہجۺںیہکۺےگۺشےنپ ّ‬
‫ۺربۺوکۺاکپرفۺہکۺاہمترے ّ‬
‫ںیہنرھپۺںیہکۺےگ‪:‬‬
‫ۺ‬
‫رب َّ َنا غَل ََب ْت عَل َ ْؼ َنا ِشق َْوت ُ َنا َو ُك َّنا قَو ًّما َضآ لِّ ْی َن(‪)۹۹۲‬رب َّ َناۤٗ ا َ ْخ ِر ْج َنا ِم ٌْ َها فَاِ ْن عُ ْدنَا فَاِ نَّا ٰظلِ ُمو َ‬
‫ن(‪( )۹۹۱‬پ‪،۳۸‬ا‪٤ٟ‬ؤ‪)۳۰۷ ،۳۰۶:٪ٰ٨٣‬‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشے ّ‬
‫ۺربۺامہرےۺمہۺرپۺامہریۺدبیتخبۺاغبلۺٓایئۺشفرۺمہۺرمگشہۺولگۺےھتۺشےۺامہرےۺربۺمہۺوکۺدفزخۺےسۺاکنؽۺدےۺرھپۺشرگۺمہۺفےسیۺیہۺ‬
‫رکںیۺوتۺمہۺاظملۺںیہ۔‬

‫ٰیلںیمہۺومتۺددیے۔(خزائ‪ ٩‬ا‪ٌٟ‬زٓا‪،٪‬پ‪،۵۵‬ا‪ٟ‬زرخٖ‪،‬تحت اْلٱہ‪)۷۷:‬‬

‫‪ …515‬ینعیۺداعۺرکفۺربۺاعت ۺ‬
‫‪ …516‬ینعیۺہشیمہۺذعشبۺاپٕاےگ۔(خزائ‪ ٩‬ا‪ٌٟ‬زٓا‪،٪‬پ‪،۵۵‬ا‪ٟ‬زرخٖ‪،‬تحت اْلٱہ‪)۷۷:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ربۺاعتٰیلۺشراشدۺرفامےئۺاگ‪:‬‬
‫َال ا ْخ َس ُـــوا ِف ْي َها َو ل َا تُكَلِ ّ ُمو ِ‬
‫ن(‪( )۹۹۵‬پ‪،۳۸‬ا‪٤ٟ‬ؤ‪)۳۰۸:٪ٰ٨٣‬‬
‫ْ‬ ‫ٴ ْ‬ ‫ق َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺربۺرفامےئۺاگۺ ُداکترےۺ(ذلیلۺوہرک)ۺزپےۺروہۺشسۺںیمۺشفرۺھجمۺےسۺابتۺہنۺرکف۔‬
‫(‪) 517‬‬
‫رھپۺرفامای‪:‬شسۺفتقۺف ۺہرہۺۺالھبیئۺےسۺامۺویسۺوہاجںیئۺےگۺ‪،‬ب ںیخۺےگۺشفرۺرسحتۺففشفالیۺرکںیۺےگ۔‬
‫(‪…)4‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ ۺ‬
‫ےکۺرفامؿ‪:‬‬
‫َو ی ُ ْسؼٰی ِم ْن ّمَآ ٍء َص ِد ْی ٍد(‪َّ )۹۲‬ی َت َج َر ُعه َو ل َا َیكَا ُد ی ُ ِس ْی ُ‬
‫غه (پ‪،۳۱‬ابزا‪٫‬ٲ‪)۳۷ ،۳۶:٥‬‬
‫ّ‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺشےسۺپیپۺاکۺاپینۺالپایۺاجےئۺاگۺلکشمبۺوھتڑشۺوھتڑشۺوھگٹنۺےلۺاگۺشفرۺےلگۺےسۺےچینۺشاترےنۺیکۺشدیمۺہنۺوہۺیگ۔‬
‫ےکۺابرےۺںیمۺشراشدۺرفامایۺہکۺاپینۺیمنہجۺےکۺرقبیۺایکۺاجےئۺاگۺوتۺفہۺشےسۺاندنسپۺرکےۺاگۺشفرۺبجۺفہۺشسۺےکۺۺرقبیۺوہاجےئۺاگۺ‬
‫َ‬
‫سیکۺٓاوتنںۺوکۺاکٹۺۺدےۺ ۺاگ ّٰیۺ‬
‫ذن‬ ‫ےئیپاگۺوتۺفہۺش ۺ‬
‫ےس ۺ‬‫ےیگۺشف ۺربجۺفہۺش ۺ‬
‫رسیکۺاھکؽۺرگزپ ۺ‬ ‫سےکۺرہچےۺوکۺوھبؿۺرکۺرھکۺدےۺاگۺ‪،‬ش ۺ‬
‫سےکۺ ۺ‬ ‫وتۺش ۺ‬
‫(‪) 518‬‬
‫ہگجےسۺےلکنۺاگ۔‬
‫یک ۺ‬
‫ہکۺشسۺےکۺاپاخہنۺ ۺ‬
‫جہينیکیاپئیٍگے؟‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬

‫َو ُسقُوا َمآ ًّء َح ِم ْی ًّما فَك ََّط َع ا َ ْم َعآ َء ُه ْ‬

‫م(‪( )۹۸‬پ‪٣،۵۶‬ح‪٤‬س‪)۳۵:‬‬
‫ْ‬
‫ںےکۺڑکٹےۺڑکٹےۺرکدے۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺشںیھنۺوھکاتلۺاپینۺالپایۺاج ۺ‬
‫ےئاگۺہکۺٓاوتن ۺ‬
‫زمدیۺشراشدۺرفامای‪:‬‬
‫َو اِ ْن ی َّ ْس َت ِغ ْؼثُ ْوا ُی َغا ث ُ ْوا ِب َمآ ٍء ك َا ل ُْن ْه ِل ی َ ْ‬
‫ش ِوی ال ُْو ُج ْو َهه‪( -‬پ‪،۳۵‬ال‪ )۵۹:ٕ٬ٜ‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺشرگۺاپینۺےکۺےیلۺرفایدۺرکںیۺوتۺشؿۺیکۺ‬
‫حےہۺہکۺشؿۺےکۺہنمۺوھبؿۺ(الج)ۺدےۺاگ۔‬
‫ۺدی(ےلھگپ)ۺوہےئۺداھتۺیکۺرط ۺ‬
‫رفایدۺریسۺوہیگۺشسۺاپینۺےسۺہکۺرچخ ۺ‬
‫ؿاکۺاھکانۺشفرۺانیپۺوہاگ۔‬
‫سےکۺفتقۺہیۺش ۺ‬
‫شؿۺیکۺوھبکۺشفرۺایپ ۺ‬

‫‪ …517‬تز‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ج‪ ،٥٨٬‬باب ‪٣‬ا جاء فی ػٔٶ كٌا‪ ٦‬ا‪ ١٫‬ا‪٨ٟ‬ار‪ ،۵۶۱/۴ ،‬حسٱث‪۵۵۹۵۳:‬‬
‫‪ …518‬تز‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ج‪ ،٥٨٬‬باب ‪٣‬ا جاء فی ػٔٶ رشاب ا‪ ١٫‬ا‪٨ٟ‬ار‪ ،۵۶۵/۴ ،‬حسٱث‪۵۵۹۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫جہينیساىپاِعبچھُ‪:‬‬
‫شب ۺمنہج ۺےک ۺاسوپنں‪ ،‬ۺوھچبٕاں‪ ،‬ۺشؿ ۺےک ۺزرہ ۺیک ۺدشت ۺ‪،‬ڑبے ۺڑبے ۺومسجں ۺشفر ۺربی ۺوصروتں ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺرکف ۺ ۺرکفۺ‬
‫وجدفزویخںۺرپۺمُ َسل َّطۺےئکۺاجںیئۺےگۺشفرۺشؿۺاسوپنںۺشفرۺوھچبٕاںۺوکۺڑھباکایۺۺاجےئۺاگ ۺوت ۺفہۺشؿۺوکۺاکےنٹۺشفرۺڈےنسۺںیمۺڑھگیۺرھبۺیھبۺوکاتیہۺ‬
‫ںیہنۺرکںیۺےگ۔‬
‫ف‬ ‫ح‬‫م‬
‫ۺسانشوبرہریہۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفشتیۺرکےتۺںیہۺہکۺ س ِ ِںۺاکانئت‪،‬ۺ ح ْ ِرْوموجدشت َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنشراشدۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رفامای‪:‬ۺسجۺصخشۺوکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺامؽۺدایۺشفرۺشسۺےنۺشسۺیکۺزۃٰوۃۺشدشۺہنۺیکۺوتۺایقتمۺےکۺدؿۺہیۺامؽۺشکیۺےجنگۺاسپنۺیکۺلکشۺںیمۺرکدایۺ‬
‫اجےئۺاگ‪،‬ۺسجۺیکۺٓاوھکنںۺرپۺدفۺایسہۺےطقنۺوہںۺےگ‪،‬ۺفہۺاسپنۺۺشسۺےکۺےلگۺاکۺوطؼۺنبۺاجےئۺاگ‪،‬ۺرھپۺشسۺیکۺابوھچںۺےسۺڑکپۺرکۺےہکۺاگ‪:‬ۺںیمۺ‬
‫پ َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٠‬ۺ‪٥‬ےنہیۺٓاتیۺابمرہکۺالتفتۺرفامیئ‪:‬‬ ‫ریتشۺامؽۺوہں‪،‬ںیمۺریتشۺزخشہنۺوہں۔(‪) 519‬رھپۺۺٓا ۺ‬
‫ال ِم ْن ف َْضلِ ٖه ُه َو َخ ْی ًّرا َّل ُه ْمه‪-‬بَ ْل ُه َو َش ٌّر َّل ُه ْ ه‬
‫م‪-‬‬ ‫ىه ُم ّٰ ُ‬ ‫َو ل َا َی ْح َس َب َّن الَّ ِذ ْی َن َی ْب َخل ُْو َن ِب َماۤٗ ٰا ٰت ُ‬
‫ال ِب َما ت َ ْع َمل ُْو َن َخ ِب ْی ٌرَ۠(‪)۹۵۹‬‬
‫الس ٰم ٰو ِت َو ا لْا َْر ِضه‪َ -‬و ّٰ ُ‬
‫اث َّ‬ ‫ل ِم ْی َر ُ‬‫َس ُي َط َّوق ُْو َن َما بَ ِخل ُْوا ِب ٖه َی ْو َم الْ ِق ٰی َم ِةه‪َ -‬و ِ ّٰ ِ‬
‫(پ‪ٰ،۴‬ا‪٤ً ٢‬ز‪)۳۸۰:٪‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺشفر ۺوج ۺلخب ۺرکےت ۺںیہ ۺشس ۺزیچ ۺںیم ۺوج اہلل ۺےن ۺشںیہن ۺشےنپ ۺلضف ۺےس ۺدی ۺرہزگ ۺشےس ۺشےنپ ۺےیل ۺشاھچ ۺہن ۺںیھجمس ۺہکلب ۺفہ ۺشؿ ۺےک ۺےیل ۺربش ۺےہۺ‬

‫اہللاہمترےۺاکومںۺےسۺربخدشرۺےہ۔‬
‫اہللیہۺفشرثۺےہۺٓاامسونںۺشفرۺزنیمۺاکۺشفر ۺ‬
‫تمےکۺدؿۺشؿۺےکۺےلگۺاکۺوطؼۺوہۺاگۺشفر ۺ‬
‫رقنعبیۺفہۺسجۺںیمۺلخبۺایکۺاھتۺایق ۺ‬
‫نح َ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنہیۺیھبۺشراشدۺۺرفامای‪:‬منہجۺںیمۺھچکۺاسپنۺںیہۺوجۺ ُح ْنیۺشفٹنۺیکۺرگدؿۺےسیجۺںیہ(ینعیۺومےٹۺشفرۺ‬
‫ٓاپ َػلی ا ہ‬

‫ےبملۺںیہ)ۺشؿۺےکۺشکیۺرمہبتۺڈےنسۺاکۺدردۺ‪40‬اسؽۺکتۺوسحمسۺرکےۺاگۺشفرۺشسۺںیمۺشےسیۺوھچبۺںیہۺوجۺشسۺرچخۺیکۺرطحۺںیہۺسجۺرپۺاپالؿۺزپشۺ‬
‫وہشۺوہۺفہۺیھبۺشسۺرطحۺڈںیسۺےگۺہکۺ‪40‬اسؽۺکتۺشسۺیکۺفیلکتۺوسحمسۺوہیگ۔(‪) 520‬شفرۺہیۺاسپنۺشفرۺوھچبۺشؿۺولوگںۺرپۺمُ َسل َّطۺوہںۺےگۺ‬
‫وجداین ۺںیم ۺلخب‪ ،‬ۺدبشالخیق ۺشفر ۺولوگں ۺوک ۺفیلکت ۺدےتی ۺےھت ۺشفر ۺسج ۺصخش ۺوک ۺشس ۺمسق ۺیک ۺدب ۺشالخویقں ۺےس ۺاچبای ۺایگ ۺفہ ۺشؿ ۺاسوپنں ۺےس ۺیھبۺ‬
‫وفحمظۺ‬

‫‪ …519‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬زکاٵ‪ ،‬باب اث‪٣ ٥‬ا‪ ٍ٧‬ا‪ٟ‬زکاٵ‪ ،۴۷۴ /۳ ،‬حسٱث‪۳۴۰۱:‬‬

‫‪ …520‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪ ،١‬حسٱث ًبس اہلل ب‪ ٩‬ا‪ٟ‬حارث‪ ،۵۳۷ /۶ ،‬حسٱث‪۳۷۷۵۹:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیمںیہنۺٓاےئۺاگ۔‬
‫ؿیکۺلکشۺ ۺ‬
‫وہاگۺشفرۺشسۺاکۺامؽۺش ۺ‬

‫جہينیَُکےاجساو‪:‬‬
‫رھپۺشسۺبسۺےکۺدعبۺدفزویخںۺےکۺشاسجؾۺےکۺابرےۺںیمۺوغرۺرکفۺہکۺۺفـۺےنتکۺڑبےۺوہںۺےگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ابملیئۺشفرۺوچڑشیئۺںیمۺش ۺ‬
‫ؿ‬
‫ھت‬
‫ےکۺمسج ۺڑباھ ۺدےۺاگ ۺاتہک ۺشس ۺےکۺببس ۺشؿۺےک ۺذعشبۺںیم ۺشاضہف ۺوہاجےئ ۺشفر ۺ ۺٓاگۺیکۺٹیپلۺزین ۺمسجۺےکۺفلتخم ۺوصحںۺرپ ۺشکی ۺاس ۺ‬
‫ہجےسۺفہۺزتںیپۺےگ۔‬
‫وھچبٕاںۺشفرۺاسوپنںۺےکۺشاچکنۺےپۺد ۺرےپۺاکےنٹۺیکۺف ۺ‬
‫ارف ف َی ا‪٨ٟ‬ارَ َ‪٣‬ث ہ‪ ١‬اہحہ ُس ٯ َُ َ‪ ٠‬ہى َج‪َ ٠‬سہ َ‪َ ٣‬شی َرٵہ ثَ ََل ُثۺینعیۺمنہجۺںیمۺاکرفۺیکۺشکیۺ‬
‫وضح ِرۺشرکؾ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪َ :‬رض ہض ا‪ٟ‬ک َ َ َ‬
‫(‪) 521‬‬
‫دشڑھۺشدحۺاہپڑۺےکۺربشربۺۺوہیگۺشفرۺشسۺےکۺمسجۺیکۺدلجۺنیتۺ(دؿ)ۺیکۺاسمتفۺےکۺربش ۺربوہۺیگ۔‬
‫زمدیۺشراشد ۺرفامای‪َ :‬ط َٔ ہت ہہ ا‪ٟ‬شٔلی َساٗ َ َل ٌٶ ًَلی َػسرَہ َٯا‪ ٟ‬ہٌ‪َ ٠‬ٲا َٗا‪َ َ ٟ‬ؼ ٌٶ َٗسَُلت ًَلی َٯج‪َ٬‬ہ ۺینعی ۺشس ۺ(اکرف)اک ۺےچین ۺاکۺوہٹن ۺشس ۺےک ۺےنیس ۺرپ ۺرگش ۺوہشۺ‬
‫(‪) 522‬‬
‫وہاگۺشفرۺشفرپۺفشالۺوہٹنۺشفرپۺوکۺڑچھۺرکۺوپرےۺرہچےۺوکۺڈاھےپنوہاگ۔‬

‫ِ ف َی َسحی َن َٱٰ َ‪ ٦‬ا‪َ َ ٟ٘‬ٲا َ‪َ ٣‬ٶ َٱ َت َٰاكَ َاہہ ا‪ ٨ٟ‬ہ‬

‫اضۺینعیۺےبۺ‬ ‫ہلل ت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ا َ‪ ٪‬ا‪ٟ‬ــک َ َ َ‬
‫ارف َ‪َ ٟ‬ٲ ہحز‪َ َ ٟ‬شا‪َ ٧‬ـہٗ‬ ‫شکیۺرمہبتۺوضحرۺشرکؾۺ َػلی ا ہ َ‬
‫(‪) 523‬‬
‫کشۺاکرفربفزۺۺایقتمۺمنہجۺںیمۺشینپۺزابؿۺوکۺےچنیھکۺاگۺےسجۺولگۺاپٕاںۺےسۺرفدنۺرےہۺوہںۺےگ۔‬

‫آگہظسٌ‪77‬ہؼاعمظتبہجالئےگی‪:‬‬
‫ومسجںۺےکۺڑبشۺوہےنۺےکۺاسھتۺاسھتۺٓاگۺیھبۺشؿۺوکۺیئکۺابرۺالجےئۺیگۺشفرۺشؿۺےکۺڑمچےۺشفرۺوگتۺابر ابرۺاتزہۺۺوہےتۺاجںیئۺ‬
‫ےگ۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬اکۺرفامؿۺےہ‪:‬‬
‫كُل َّ َما ً َِض َج ْت ُجل ُْو ُد ُه ْم بَ َّدلْ ٌٰ ُه ْم ُجل ُْو ًّدا غَ ْی َر َ‬
‫ها (پ‪،۵‬ا‪٨ٟ‬شآء‪)۵۶:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬بجۺیھبکۺشؿۺیکۺاھک ۺ‬

‫ںیلکپۺاجںیئۺیگۺمہۺشؿۺےکۺوسشۺشفرۺاھکںیلۺشںیہنۺدبؽۺدںیۺےگ۔‬
‫سانشام ۺؾنۺرصبی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےتۺںیہۺ ۺ‬
‫ہکرہۺدؿۺٓاگۺشؿۺوک‬ ‫ت ِّ ُّ‬
‫شسۺٓاتیۺےکۺتحتۺرضح ۺ‬

‫‪٣ …521‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،‬باب ا‪٨ٟ‬ار ٱسخ‪٬٠‬ا ا‪ٟ‬حبارٯ‪…٪‬ا‪ٟ‬ذ‪ ،‬ؾ‪ ،۳۵۵۷‬حسٱث‪۵۸۵۳:‬‬
‫‪ …522‬تز‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ج‪ ،٥٨٬‬باب ‪٣‬ا جاء فی ػٔٶ كٌا‪ ٦‬ا‪ ١٫‬ا‪٨ٟ‬ار‪ ،۵۶۴/۴ ،‬حسٱث‪ ، ۵۵۹۶:‬بتِیر‬
‫‪ …523‬ا‪ٟ‬بٌث ٯا‪٨ٟ‬ظٰر ‪٠ٟ‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی كٌا‪ ٦‬ا‪ ١٫‬ا‪٨ٟ‬ار ٯرشاب‪،٥٬‬ؾ‪ ،۱۳۵‬حسٱث‪۵۶۷:‬‬
‫تز‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ج‪ ،٥٨٬‬باب ‪٣‬ا جاء فی ًو‪ ٥‬ا‪ ١٫‬ا‪٨ٟ‬ار‪ ،۵۶۳ /۴ ،‬حسٱث‪۵۵۸۹:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫‪70‬زہشر ۺرمہبت ۺاھکےئۺیگ‪ ،‬بج ۺفہۺشؿۺوکاھکےئ ۺیگۺوتۺشؿۺےس ۺاہک ۺاجےئۺاگۺدفۺابرہۺشینپ ۺیلہپۺاحتل ۺرپ ۺولٹ ۺاجٕاۺسپۺفہ ۺیلہپۺاحتل ۺرپۺولٹۺ‬
‫اجںیئۺےگ۔‬
‫رھپۺویمنہجںۺےکۺرفےنۺ‪،‬ۺالچےنۺشفرۺفشفالیۺرکےنۺےکۺقلعتمۺوغرۺرکۺہکۺبجۺفہۺاہےئۺربابدی!ۺاہےئ ۺالہتک! اکپرےتۺوہںۺےگۺ‬
‫رپمُ َسل َّ ۺطرکۺدایاجےئۺاگ۔‬ ‫ؿ ۺ‬‫بسھچکۺش ۺ‬ ‫ےتلیہۺہیۺ ۺ‬
‫ؿ ۺوکمنہجۺںیمۺڈش ۺ‬
‫ویکہکنش ۺ‬
‫ۺ‬
‫ٕ زَ َ‪٣‬ا‪ ٍَ ٣َ ُ٦‬ک ہ‪ ١‬زَ َ‪٣‬ا‪ُ٦‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺرفامای‪ :‬ٱہؤتی ب َ َح َ‪ ٥َ ٨٬‬ٱَٰ َ‪٣‬ئ َ ُذ ‪٬َ ٟ‬ا َسب ہٌٰ َ‪ ٪‬اَ‪ ٟ‬ہ‬ ‫اطلسؿ ح َ ْ‬
‫ۺنف ۺرَب َػلی ا ہ‬ ‫دف ۺاہجں ۺےک ْح َو‬
‫ۺاتحر‪ ،‬ۺ ِ‬
‫ٕ َ‪٠َ ٣‬ــ ُک ۺینعی ۺایقتم ۺےک ۺ ۺدؿ ۺمنہج ۺوک ۺشس ۺاحؽ ۺںیم ۺ ۺالای ۺاجےئ ۺاگ ۺہک ۺشس ۺیک‪70‬زہشر ۺاگلںیم ۺوہں ۺیگ ۺشفر ۺرہ ۺاگلؾ ۺےک ۺاسھت ۺ‪70‬زہشر ۺرفےتش ۺوہںۺ‬
‫َسب ہٌٰ َ‪ ٪‬اَ‪ ٟ‬ہ‬
‫(‪) 524‬‬
‫ےگ‪،‬‬
‫سانۺشسن َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہۺہک ۺیبنۺشرکؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنشراشدۺرفامای‪:‬ۺویمنہجںۺرپۺرفانۺطلسمۺایکۺ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ذنی ۺہک ۺشؿ ۺےک ۺرہچفں ۺںیم ۺشےسی ۺڑگےھ ۺد ۺ‬
‫ےھکی‬ ‫ذنی ۺہک ۺٓاوسن ۺمتخ ۺوہاجںیئ ۺےگ ۺرھپ ۺفہ ۺوخؿ ۺےک ۺٓاوسن ۺرفںیئ ۺےگ ۺ ّٰ‬ ‫اجےئ ۺاگ ۺوت ۺفہ ۺرفںیئ ۺےگ ۺ ّٰ‬

‫اجںیئۺےگۺہکۺشرگۺشؿۺںیمۺایتشکںۺوھچڑۺدیۺاجںیئۺوتۺفہۺلچۺزپںی(‪) 525‬ۺشفرۺبجۺکتۺشؿۺوکۺٓاہۺفاکبۺۺرکےن‪،‬ۺےنخیچۺالچےنشفرۺالہتکۺفۺابتیہۺیکۺ‬
‫ؿوکۺشسۺےسۺیھبۺرفکۺدایۺاجےئۺاگ۔‬
‫یگنکیلۺش ۺ‬
‫یگوتۺشسۺںیمۺشؿۺےکۺےئلۺرشتحۺوہ ۺ‬
‫اکپ ۺریکۺشاجزتۺوہ ۺ‬

‫سِؽخیَُکیپکاع‪:‬‬
‫ۺسانۺدمحمۺنبۺبعک َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺدفزیخۺاپچنۺرمہبتۺاکپرںیۺےگۺوتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شؿۺیکۺاچرۺاکپرفںۺاکۺوجشبۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺرقٓاؿاپکۺںیمۺویںۺایبؿۺرفامای)‪:‬‬ ‫وگتفگںیہنۺرکںیکسۺےگ۔(شسۺوک ّ‬
‫ۺربۺاعتٰیلۺےن ِ ۺ‬ ‫یھبک ۺ‬
‫ےکدعبۺف ۺہ ۺ‬
‫س ۺ‬‫ےاگۺبجۺاپوچنںیۺابرۺاکپرانۺۺوہ ۺاگوتۺش ۺ‬
‫د ۺ‬
‫قَا لُوا رب َّ َناۤٗ ا َ َم َّؾ َنا ا ث ْ َن َت ْی ِن َو ا َ ْح َی ْی َؾ َنا ا ث ْ َن َت ْی ِن فَاعْ َترفْ َنا ِبذُ نُو ِب َنا فَ َه ْل اِلٰی ُخر ْو ٍج ِّم ْن َس ِؽ ْی ٍ‬
‫ل(‪( )۹۹‬پ‪،۵۴‬ا‪٤ٟ‬ؤ‪)۳۳:٩٣‬‬
‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺںیہکۺےگۺشےۺامہرےۺربۺوتۺےنۺںیمہۺدفۺابرۺرمدہۺایکۺۺشفرۺدفۺابرۺزدنہۺایکۺشبۺمہۺشےنپۺانگوہںۺرپۺرقمۺوہےئۺوتۺٓاگۺےسۺےنلکنۺیکۺیھبۺوکیئۺرشہۺ‬
‫ےہ۔‬

‫‪٣ …524‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،‬باب فی طسٵ ۡح ‪٧‬ار ج‪ ،٥٨٬‬ؾ‪ ،۳۵۵۱‬حسٱث‪۵۸۴۵:‬‬

‫‪ …525‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬باب ػٔٶ ا‪٨ٟ‬ار‪ ،۵۱۳ /۴ ،‬حسٱث‪۴۱۵۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺش ۺ‬

‫ؿوکۺوجشبۺدےتیۺوہےئۺشراشدۺرفامےئۺاگ‪:‬‬

‫(پ‪،۵۴‬ا‪٤ٟ‬ؤ‪)۳۵:٩٣‬‬ ‫ل ال َْعل ِ ِیّ الْ َك ِب ْی ِر(‪)۹۴‬‬ ‫ٰذ لِك ُْم ِباَنَّ ۤٗه اِ َذا ُدع ِیَ ّٰ ُ‬
‫ال َو ْح َده َكف َْرت ُ ْم‪َ -‬و اِ ْن ی ُّ ْش َر ْك ِب ٖه ت ُ ْؤ ِم ُن ْو ها‪-‬فَا لْ ُحك ُْم ِ ّٰ ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺہیۺشسۺرپۺوہشۺہکۺبجۺشکی اہللۺاکپرشۺاجاتۺوتۺمتۺرفکۺرکےتۺشفرۺشسۺاکۺرشکیۺرشایۺاجاتۺوتۺامؿۺےتیلۺوتۺمکحۺاہللۺےکۺےیلۺےہۺوجۺبسۺےسۺدنلبۺ‬
‫ڑبش۔‬
‫رھپۺف ۺہںیہکۺےگ‪:‬‬
‫(پ‪،۳۱‬ابزا‪٫‬ٲ‪)۴۴:٥‬‬ ‫ك َو نَ َّؾ ِبـ ِع ُّ‬
‫الر ُس َ ه‬
‫ل‪-‬‬ ‫ب َد ْع َوت َ َ‬ ‫َرب َّ َناۤٗ ا َ ّخ ِْرنَاۤٗ اِلٰۤٗی ا َ َج ٍل ق َِر ْی ٍ‬
‫ب‪ -‬نُّ ِج ْ‬
‫ںیکۺالغیمۺرکںی۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شےۺامہرےۺربۺوھتڑیۺدریۺںیمہۺ تلہۺدےۺ ۺ‬
‫ہکمہۺریتشۺالبانۺامںینۺشفرۺروسول ۺ‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ راشدۺرفامےئۺاگ‪:‬‬

‫(پ‪،۳۱‬ابزا‪٫‬ٲ‪)۴۴:٥‬‬ ‫ا َ َو ل َْم ت َ ُك ْونُ ْۤٗوا اَق َْس ْم ُؾ ْم ِّم ْن ق َْب ُل َما لَ ُك ْم ِّم ْن َز َو ٍ‬
‫ال(‪)۲۲‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺوتۺایکۺمتۺےلہپۺمسقۺہنۺاھکۺےکچۺےھتۺہکۺںیمہۺداینۺ ۺ‬
‫ےسںیہکۺٹۺرکۺاجانۺںیہن۔‬
‫ف ۺہںیہکۺےگ‪:‬‬
‫(پ‪ٓ،۵۵‬ارط‪)۱۷:‬‬ ‫ل‪-‬‬ ‫َرب َّ َناۤٗ ا َ ْخ ِر ْج َنا نَ ْع َم ْل َصا لِ ًّحا غَ ْی َر الَّ ِذ ْ‬
‫ی ُك َّنا نَ ْع َم ُ ه‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشےۺامہرےۺربۺںیمہۺاکنؽۺہکۺمہۺشاھچۺاکؾۺرکںیۺشسۺےکۺالخػۺوجۺےلہپۺرکےتۺےھت۔‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفامےئۺاگ‪:‬‬

‫(پ‪ٓ،۵۵‬ارط‪)۱۷:‬‬ ‫ا َ َو ل َْم نُ َع ِّم ْرك ُْم ّمَا َی َتذَ َّك ُر ِف ْی ِه َم ْن تَذَ َّك َر َو َجآ َءك ُُم ال َّن ِذ ْی ُ هر‪-‬فَذُ ْوق ُْوا ف ََما لِ ّٰ‬
‫لظلِ ِم ْی َن ِم ْن ً َّ ِص ْی ٍرَ۠(‪)۳۱‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺشفر ۺایک ۺمہ ۺےن ۺںیہمت ۺفہ ُ ْ ْ‬
‫ۺُع ۺہن ۺدی ۺیھت ۺسج ۺںیم ۺھجمس ۺاتیل ۺسج ۺےن ۺانھجمس ۺوہات ۺشفر ۺڈر ۺانسےن ۺفشال ۺاہمترے ۺاپس ۺرشتفی ۺالای ۺاھت ۺوت ۺشب ۺوھکچ ۺہکۺ‬
‫ںاکۺوکیئۺدمداگرۺںیہن۔‬
‫اظومل ۺ‬
‫رھپۺف ۺہںیہکۺےگ‪:‬‬
‫قَا ل ُْوا َرب َّ َنا غَل ََب ْت عَل َ ْؼ َنا ِشق َْوت ُ َنا َو ُك َّنا ق َْو ًّما َضآ لِّ ْی َن(‪َ )۹۹۲‬ربَّ َناۤٗ ا َ ْخ ِر ْج َنا ِم ٌْ َها فَاِ ْن عُ ْدنَا فَاِ نَّا ٰظلِ ُم ْو َن(‪)۹۹۱‬‬
‫(پ‪،۳۸‬ا‪٤ٟ‬ؤ‪)۳۰۷ ،۳۰۶:٪ٰ٨٣‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺںیہکۺےگۺشے ّ‬

‫ۺربۺامہرےۺمہۺرپۺامہریۺدبیتخبۺاغبلۺٓایئۺشفرۺمہۺرمگشہۺولگۺےھتۺشےۺامہرےۺربۺمہۺوکۺدفزخۺےسۺاکنؽۺدےۺرھپۺشرگۺمہۺ‬
‫فےسیۺیہۺرکںیۺوتۺمہۺاظملۺںیہ۔‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ راشدۺرفامےئۺاگ‪:‬‬

‫(پ‪،۳۸‬ا‪٤ٟ‬ؤ‪)۳۰۸:٪ٰ٨٣‬‬ ‫َال ا ْخ َس ٴُــ ْـوا ِف ْي َها َو ل َا تُكَلِ ّ ُم ْو ِن(‪)۹۹۵‬‬
‫ق َ‬
‫تہنۺرکف۔‬
‫سںیمۺشفرۺھجمۺےسۺاب ۺ‬
‫ے(ذلیلۺوہرک)ۺزپےۺروہۺش ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺربۺرفام ۺ‬
‫ےئ ۺاگ ُداکتر ۺ‬
‫شسۺےکۺدعبۺفہۺیھبکۺالکؾۺہنۺرکںیۺےگۺشفرۺہیۺّدش ِ‬
‫تۺذعشبۺیکۺشاہتنۺےہ۔‬
‫سانۺزدیۺنبۺشملسۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺرفامای‪ :‬یمنہج‪100‬اسؽۺکتۺ‬
‫سانۺامکلۺنبۺشسنۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہۺہکۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ربص ۺرکںی ۺےگ ۺرھپ‪100‬اسؽ ۺٓاہ ۺفاکب ۺرکںی ۺےگ ۺشفر ۺرفاید ۺرکںی ۺےگ ۺرھپ ۺ‪100‬اسؽ ۺکت ۺربص ۺرکںی ۺےگ ۺرھپ ۺںیہک ۺےگ(ےسج ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺویں ۺایبؿ ۺرفاماتۺ‬

‫ےہ)‪:‬‬
‫صَ۠(‪( )۴۹‬پ‪،۳۱‬ابزا‪٫‬ٲ‪ )۵۳:٥‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪ :٪‬ۺمہ ۺرپ ۺشکی ۺاس ۺےہ ۺاچےہ ۺےب ۺرقشری ۺرکںی ۺای ۺربصۺ‬‫َس َوآ ٌء عَل َ ْؼ َناۤٗ ا ََج ِز ْع َناۤٗ ا َ ْم َص َب ْرنَا َما لَ َنا ِم ْن َّم ِح ْي ٍ‬
‫ںیہںیمہۺںیہکۺانپہۺںیہن۔‬
‫ےسۺر ۺ‬

‫ابکبھیمُتىہیٍ‪:‬‬
‫ت َٱٰ َ‪ ٦‬ا‪َ َ ٟ٘‬ٲا َ‪َ ٣‬ٶ ک َ َا‪ٗ ٧‬ہ‬
‫ِ َ‪ٛ‬ب ٌع َا‪٠َ ٣‬حہ َٓ ہٲذبَحہ بَی َن ا‪َ ٟ‬حــ‪َ ٨‬ٶ َٯ ا‪٨ٟ‬ا َر َٯ ہی َ٘ا ہ‪َ ٢‬ٱااَ‪١َ ٫‬‬ ‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنشراشدۺۺرفامای‪‚:‬ٱہؤتی ب َا‪َ ٰ٤َ ٟ‬‬
‫اسیقۺوکرث‪،‬ۺاشعفۺرشحمۺ َػلی ا ہ‬

‫ا‪َ ٟ‬حــ‪َ ٨‬ٶ ہخ‪٠‬ہٰ ٌز ب َ ََل َ‪ُ ٰ٣‬ت ٯ َٱااَ‪ ١َ ٫‬ا‪٨ٟ‬ارَ ہخ‪٠‬ہٰ ٌز ب َ ََل َ‪ُ ٰ٣‬تۺینعیۺربف ِزۺایقتمۺومتۺۺشکیۺایسہۺفۺدیفسۺڈنیمےھۺیکۺلکشۺںیمۺالیئۺاجےئۺیگۺسپۺشےسۺتنجۺشفرۺدفزخۺےکۺدرایمؿۺذ ۺ‬
‫حب‬
‫(‪) 526‬‬
‫شبیھبکۺومتۺہنۺٓاےئۺیگ۔‬
‫وہ ۺ‬
‫خںیمۺر ۺ‬
‫رکدایاجےئۺاگۺشفرۺاہکۺاجےئۺاگۺشےۺشلہۺتنج!ۺہشیمہۺتنجۺںیمۺروہۺشبۺیھبکۺومتۺہنۺٓاےئۺیگۺشفرشےۺدفزویخ!ۺہشیمہۺدفز ۺ‬
‫سانۺنۺرصبیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴرفامےتۺںیہ‪:‬ۺشکیۺصخشۺمنہجۺےسۺشکیۺزہشرۺاسؽۺدعبۺےلکنۺاگۺشےۺاکش!ۺہکۺفہۺصخشۺںیمۺیہۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫وہں۔‬
‫سانۺنۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺوکۺۺشکیۺوکےنۺںیمۺےھٹیبۺرفۺےتۺوہےئۺداھکیۺایگ۔رعضۺیکۺیئگ‪ٓ:‬اپۺویکںۺرفےتۺںیہ؟ۺرفامای‪:‬ےھجمۺڈرۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫ےہۺہکۺںیہکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےھجمۺمنہجۺںیمۺہنۺڈشؽۺدےشفر ۺ‬

‫ۺریمیرپفشۺیھبۺہنۺیکۺاجےئ۔‬
‫ۺذعشب ۺدفزخ ۺیک ۺدنچ ۺایکلھجں ۺںیھت‪ ،‬ۺریہ ۺۺشس ۺےک ۺومغںۺشفرۺرسحوتں ۺیکۺلیصفتۺوتۺشس ۺیک ۺۺوکیئۺشاہتنںیہنۺشسۺدقرۺدشدی ۺذعشب ۺےکۺ‬
‫ہی ِ‬
‫اسھتۺاسھتۺدفزویخںۺےکۺےئلۺوجۺبسۺےسۺفیلکتۺدہۺابتۺوہیگۺفہاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺراض‪،‬‬

‫‪٣ …526‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،‬باب ا‪٨ٟ‬ار ٱسخ‪٬٠‬ا ا‪ٟ‬حبارٯ‪…٪‬ش‪ٟ‬ذ‪ ،‬ؾ‪ ،۳۵۵۶‬حسٱث‪۵۸۴۹:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شسۺیکۺالماقتۺشفرۺیتنجۺوتمعنںۺےکۺوفتۺوہاجےنۺیکۺرسحتۺوہیگۺشفرفہۺہیۺیھبۺاجےتنۺوہںۺےگہکۺشوہنںۺےنۺشؿۺامتؾۺوتمعنںۺوکۺوھکےٹۺ‬
‫دشومں ۺدنچ ۺرفوپں ۺےک ۺدبےل ۺچیب ۺڈشال ۺویکہکن ۺشوہنں ۺےن ۺہی ۺںیتمعن ۺداین ۺںیم ۺدنچ ۺدؿ ۺیک ۺریقح ۺوخشاشہت ۺےکالچل ۺںیم ۺونگش ۺدںی ۺاحالہکن ۺفہۺ‬
‫وخشاشہتۺیھبۺالبۺتقشمۺہنۺںیھتۺۺہکلبۺرجنۺفمغۺشفرۺرپاشیاینںۺشؿۺںیمۺاشلمۺںیھت‪،‬ۺشبۺفہۺشےنپۺدولںۺںیمۺںیہکۺےگۺاہےئۺشوسفس!ۺمہۺےنۺ‬
‫ۺربۺیکۺانرفامینۺرکےکۺسکۺرطحۺوخدۺوکۺالہکۺرکایلۺشفرۺمہۺےنۺشےنپۺٓاپۺوکۺدنچۺدؿۺربصۺاکۺاعدیۺویکںۺہنۺانبۺایۺشرگۺمہۺےنۺربصۺایکۺوہاتۺوتۺ‬
‫شےنپ ّ‬
‫فہۺدؿۺزگرۺےکچۺوہےتۺشفرۺشبۺمہۺامتؾۺاہجونںۺوکۺاپےنلۺفشےلۺامکلۺفۺومالۺیکۺابراگہۺںیمۺشسۺیکۺراضۺشفرۺروضشؿۺیکۺوتمعنںۺےسۺرشػۺایبۺ‬
‫وہرےہوہےت۔ۺشےسیۺولوگںۺرپۺشوسفسۺےہہکۺۺشوہنںۺےنۺتہبۺاصقنؿۺشاھٹایۺشفرۺفہۺۺڑبیۺۺٓازامشئۺںیمۺڈشےلۺۺےئگشفرۺشبۺشؿۺےکۺاپسۺداینۺ‬
‫ںیتمعن‬
‫یکۺوکیئۺتمعنۺشفرۺذلتۺابیقۺہنۺریہ۔رھپیھبۺشرگ ۺشوہنںۺےنۺتنجۺیکۺوتمعنںۺوکۺہنۺداھکیۺوہات ۺوتۺشؿۺیکۺرسحتۺزایدہۺہنۺوہیتۺنکیلۺہیۺ ۺ‬
‫یھبۺشںیہنۺداھکیئۺاجںیئۺیگ۔‬

‫کاطجيتسیکھتےہیىہ‪:‬‬
‫وضحریبنّۺشرکؾ‪،‬ۺاشہِۺینبۺٓادؾ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنشراشدۺرفامای‪:‬ایقتمۺےکۺدؿۺھچکۺولوگںۺوکۺمنہجۺےسۺتنجۺیکۺرطػۺ‬
‫ےگوجۺ‬
‫ھکیںیلۺ ۺ‬
‫ںوکۺد ۺ‬
‫سےکۺاّلحمتۺشفرۺشؿۺوتمعن ۺ‬
‫سیکۺوخوبشۺوسںیھگنۺےگۺ‪،‬ش ۺ‬
‫سےکۺرقبیۺوہںۺےگۺ‪،‬ش ۺ‬
‫کتہکۺبجۺفہۺش ۺ‬
‫اہیںۺ ۺ‬
‫الایۺاجےئۺاگ ۺ‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےن ْ ِ‬

‫ۺشہۺتنجۺےکۺےئل ۺایتۺریکۺںیہۺوتۺٓافشزۺدیۺاجےئۺیگۺہکۺشؿۺوکۺاہیںۺےسۺاٹہۺدفۺشؿۺےکۺےئلشسۺںیمۺۺوکیئۺہصحۺںیہن‪،‬ۺسپۺفہۺ‬
‫شیسیۺرسحتۺےسۺولںیٹۺےگۺہکۺشولگںۺۺشفرۺولھچپںۺںیم ۺےسۺیھبکۺوکیئۺۺشیسیۺرسحت ۺےسۺہنۺولاٹوہۺاگ۔ۺفہۺرعضۺرکںیۺۺےگ‪‚:‬شےۺامہرےۺ‬
‫رب!ۺوتۺےنۺشےنپۺدفوتسںۺےکۺےئلۺوجۺوثشبۺشفرتنجۺیکۺںیتمعنۺایترۺیکۺںیہ‪،‬ۺہیۺداھکےنۺےسۺےلہپۺیہۺںیمہۺمنہجۺںیمۺڈشؽۺداتی وتۺہیۺامہرےۺ‬
‫ّ‬
‫ےئل ۺٓااسؿ ۺوہات۔‛اہلل ًَز َٯ َج‪١‬رفامےئ ۺاگ‪‚:‬ںیم ۺےن ۺاہمترے ۺےئل ۺیہی ۺشرشدہ ۺایک ۺاھت‪ ،‬ۺبج ۺمت ۺشےلیک ۺوہےت ۺوتریمے ۺاسےنم ۺ ۺڑبے ۺڑبےۺ‬
‫انگوہںۺےکۺاسھتۺریمےۺاقملبۺٓاےتۺےھتۺشفرۺبجۺولوگںۺےکۺاسےنمۺٓاےتۺوتۺاعزجیۺرکےتوہےئۺولوگںۺوکۺفہۺھچکۺداھکےتۺےھتۺوجۺمتۺ‬
‫شےنپۺدولںۺےسۺۺریمےۺےئلۺہنۺرکےتۺےھت‪،‬ۺمتۺولوگںۺےسۺوتۺڈرے نکیلۺریمشۺوخػۺہنۺراھک‪،‬ۺمتۺےنۺولوگںۺوکۺڑبشۺاھجمسۺۺشفرۺےھجمۺڑبشۺہنۺاجان‪،‬ۺمتۺ‬
‫ںیممتۺوکہشیمہۺےکۺےئلۺۺوثشبۺےسۺرحمفؾۺرکےنۺےکۺاسھتۺ‬
‫ںیکۺاخرطۺانگہۺوھچڑےۺنکیلۺریمےۺےئلۺرتکۺہنۺےیکۺ‪ٓ،‬اجۺ ۺ‬
‫ےنۺولوگ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 527‬‬
‫اسھتۺۺدردانکۺذعشبۺاکۺزمہۺاھکچٕاںۺاگ۔‛‬
‫ىعیحتآمُؽفظامیً‪:‬‬
‫ۺسانشدمحۺنبۺرحبۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺمہۺںیمۺےسۺشکیۺصخشۺدوھپۺیکۺتبسنۺۺاسےئۺوکۺوتۺدنسپۺرکاتۺےہۺرھپۺمنہجۺیکۺتبسنۺ‬
‫٭…رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫تنجۺوکۺویکںۺدنسپۺںیہنۺرکات!‬
‫سانۺعی ٰسی ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺرفامایۺ‪:‬ےنتکۺیہۺولگۺشےسیۺںیہۺہکۺشؿۺےکۺمسجۺحیحصۺفۺاسمل‪،‬ۺرہچےۺرفنشۺشفرۺۺوبانلۺحیصفۺےہۺرگمۺ‬
‫٭…رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫لک(دعبۺشزۺایقتم)ۺفہۺفلتخم ِ‬
‫ۺاقبطتۺمنہجۺںیمۺےتخیچۺوہںۺےگ۔‬
‫ۺربۺاعتٰیلۺیکۺابراگہۺںیمۺرعضۺیک‪:‬ایۺشلہٰی!ۺںیمۺریتےۺوسرجۺیکۺۺرگیمۺرپۺربصۺںیہنۺرکۺاپاتۺوتۺ‬
‫ساندشٕادۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےنۺ ّ‬
‫٭…رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ریتیۺٓاگۺیکۺرگیمۺرپۺےسیکۺربصۺرکفںۺاگ؟ۺھجم ۺںیمۺریتیۺرتمحۺیکۺٓافشزۺرپۺربصرکےنۺیکۺاطتقۺںیہنۺوتۺریتےۺذعشبۺیکۺٓافشزۺرپۺےسیکۺربصرکفںۺ‬
‫اگ؟‬

‫وتۺشےۺزمکفرۺشاسنؿ!ۺوتۺشؿۺدتشہۺانکۺانمرظۺ ہۺوغرۺرکۺشفرۺاجؿۺےلۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺمنہجۺوکۺشسۺیکۺشؿۺامتؾۺرَتۺوہانلویکںۺےکۺاسھتۺ‬

‫دیپشۺایکۺےہۺشفرۺھچکۺشےسیۺۺولگۺدیپشۺےئکۺںیہۺوجۺشیسۺےکشلہۺںیہۺۺشؿۺیکۺدعتشدۺںیمۺہنۺوتۺشاضہفۺوہاگشفرۺہنۺیہۺیمکۺۺشفرۺہیۺشاسیۺاعمہلمۺےہۺہکۺسجۺاکۺہلصیفۺ‬

‫وہاکچۺےہ۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬

‫(پ‪٣،۳۶‬زٱ‪)۱۹:٥‬‬ ‫َو ا َنْ ِذ ْر ُه ْم َی ْو َم الْ َح ْس َر ِة اِ ْذ ُقضِ یَ ا لْا َْم ُر‪َ -‬و ُه ْم فِیْ َغ ْفل َ ٍة َّو ُه ْم ل َا ُی ْؤ ِم ُن ْو َن(‪)۳۱‬‬
‫ںیمںیہۺشفرۺفہۺںیہنۺامےتن۔‬
‫تلفغ ۺ‬
‫ۺ‬ ‫ےکچاگۺشفرۺفہۺ‬
‫وہ ۺ‬
‫ؿ ۺاکبجۺاک ۺؾ ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺشںیہنۺڈرۺانسٕاۺاتھچپف ۺ‬
‫ےےکۺد ۺ‬
‫ےھجمۺمسقۺےہۺۺشسۺٓاتیۺںیمۺایقتمۺےکۺدؿۺیکۺرطػۺشاشرہۺایکایگۺےہۺہکلبۺزامےنۺیکۺشدتبشۺےسۺیھبۺےلہپۺ(ہلصیفۺوہۺاکچ)ےہۺنکیلۺوجۺہلصیفۺوہۺ‬
‫اکچۺشےسایقتمۺےکۺدؿۺاظرہۺایکۺاجےئۺاگ۔‪،‬ۺبجعتۺےہۺھجتۺرپۺہکۺوتۺاتسنہ‪،‬ۺاتلیھکۺۺشفرۺداینۺیکۺریقحۺزیچفںۺںیمۺرصمفػۺراتہۺےہۺۺشفرۺاحؽۺہیۺےہۺہکۺۺریتےۺ‬
‫ابرےۺںیمۺوجۺہلصیفۺوہشوتۺشےسۺاجاتنۺیہۺںیہن۔‬
‫شرگۺریتےۺذنہۺںیمۺہیۺوسشؽۺٓاےئۺہکۺےھجم ۺشسۺابتۺاکۺایکۺوعشرۺہکۺۺریمشۺاکھٹانۺوکؿۺاس ۺوہاگۺشفرۺریمےۺولےنٹۺیکۺہگجۺایکۺۺوہیگۺشفرۺفہۺوکیسنۺ‬
‫ابتۺےہۺسجۺاکۺریمےۺقحۺںیمۺہلصیفۺوہۺاکچ؟وتۺریتےۺےئلۺشکیۺشیسیۺالعتمۺےہۺسجۺےسۺۺالیمؿۺشفرۺشسنۺۺدیپشۺرک ۺےکشسۺےکۺببسۺوتۺشینپۺشدیمۺیکۺ‬
‫ۺشفرفہۺالعتمۺہیۺہکۺوتۺۺشےنپۺاحالتۺشفرۺ‬
‫ۺرکاتکسےہ ۺ‬
‫دصتقی ۺ‬

‫‪ …527‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪ ،۸۶/۳۷ ،۳۵ ،‬حسٱث‪۳۹۹:‬‬

 ‫‪Go To Index‬‬

‫شامعؽۺرپۺوغرۺرکۺۺویکہکنۺرہۺشکیۺےکۺفشےطسۺشسۺےکۺےئلۺدیپشۺےئکۺاجےنۺفشالۺاکؾۺٓااسؿۺرکدایۺایگۺےہشۺ رگۺریتےۺےئلۺۺالھبیئۺاکۺرشہتسۺٓااسؿۺرکد ۺای‬

‫ۺاتگل‬
‫اتہےہۺرگمۺےھجتۺۺراکفںیٹۺریھگۺیتیلۺںیہۺۺشفرۺوتۺشؿۺوکۺدفرۺرکےن ۺ‬
‫ایگےہۺ ۺوتےھجتۺوخشۺوہانۺاچےئہۺویکہکنۺ ۺوتمنہجۺےسۺدفرۺےہۺۺشفرۺشرگۺوتۺشاھچیئۺرکانۺاچ ۺ‬
‫ہی‬
‫سےکۺشابسبۺۺریتےۺےئلۺٓااسؿۺوہاجےتۺںیہۺوتۺاجؿۺےلۺہکۺریتےۺالخػۺہلصیفۺوہاکچۺےہ۔ۺسپۺ ۺ‬
‫ےہۺنکیلۺبجۺربشیئۺاکۺشرشدہۺرکاتۺےہۺوتشۺ ۺ‬
‫یرپۺشفرۺدوھشںۺٓاگۺرپۺدالتلۺرک ۺاتۺےہ۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫ہکۺابرشۺزبس ۺ‬
‫اسیج ۺ‬
‫ےہ ۺ‬‫العتمۺشاجن ۺؾرپۺشیسۺرطحۺدالتلۺرکیتۺ ۺ‬

‫اِ َّن ا لْاَبْرار لَػِیْ نَ ِع ْؼ ٍم(‪َ )۹۳‬و اِ َّن الْ ُف َّجار لَػِیْ َج ِح ْؼ ٍ‬
‫مۚۙ(‪( )۹۲‬پ‪،۱۰‬اْلنٔلار‪)۳۴ ،۳۱:‬‬
‫َ‬ ‫َ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺےبۺکشۺوکناکرۺرضفرۺنیچۺںیمۺںیہۺشفرۺےبۺکشۺدباکرۺرضفرۺدفز ۺ‬
‫خںیمۺںیہ۔‬
‫ںاکھٹونںۺںیمۺےسۺریتشۺاکھٹانۺوکؿۺاسۺےہ۔‬
‫ہکدفون ۺ‬
‫ےئ ۺاگ ۺ‬
‫رپشیپۺرکےھجتۺولعمؾۺوہۺاج ۺ‬
‫سپوتۺشےنپۺٓاپۺوکۺشؿۺدفونںۺٓاوتیںۺ ۺ‬
‫ۺ‬
‫جيتکیکیفیتاِعاسکیىىنتَُکیاقساو‬ ‫بابىنبظ‪:43‬‬

‫تںیلصفۺںیہ)‬
‫(شسۺںیمۺاس ۺ‬
‫جيتکیعٌبتپیزاکظىا‬ ‫پہلیفعل‪:‬‬

‫شیھبۺمتۺےنۺسجۺرھگۺےکۺرجنۺفۺمغۺشفرۺرپاشیوینںۺےکۺابرےۺںیمۺاجانۺۺشسۺےکۺاقمےلبۺںیمۺشکیۺشفرۺرھگۺیھبۺےہۺذٰہلشۺمتۺشسۺیکۺ‬
‫وتمعنںۺشفرۺرسموتں ۺرپۺوغرۺرکفۺویکہکنۺالزیمۺوطرۺرپ ۺوجۺشؿۺںیمۺےسۺشکیۺےسۺدفر ۺراہۺشسۺاکۺاکھٹانۺدفرسشرھگۺوہاگ۔ۺمنہج ۺیکۺوہانلویکں ۺںیمۺ‬
‫ںےکۺےنلمۺاکفدعہۺایکایگۺےہۺشؿۺںیمۺوخبۺرکفۺ‬
‫ںےکۺاسھتۺنجۺدشیمئۺوتمعن ۺ‬
‫ػوکۺہبلغۺدفۺۺشفرۺۺویتنج ۺ‬
‫وطلیۺوغرۺفرکفۺےکۺذرےعیۺشےنپۺدؽۺرپۺوخ ۺ‬
‫ےکذرےعی ۺۺشؿۺےکۺےنلمۺیکۺشدیمۺشےنپۺدؽۺںیمۺدیپشۺرکف ۺشفرۺۺوخػۺےکۺوکڑےشفرۺشدیمۺیکۺاگلۺؾۺےکۺذرےعیۺۺشےنپۺسفنۺوکدیسےھۺرشےتسۺیکۺ‬
‫یتمںیمۺروہۺےگ۔‬
‫کتچنہپۺاجٕاۺےگشفرۺدردۺانکۺذعشبۺےسۺۺالس ۺ‬
‫ۺمتتہبۺڑبیۺابداشیہۺ ۺ‬
‫ےنےس ۺ‬
‫رطحرک ۺ‬
‫رطػۺالچٕا۔ۺشسۺ ۺ‬

‫اہلجيتجيتمیٍ‪:‬‬
‫سپ ۺمت ۺشلہ ۺتنج ۺشفر ۺشؿ ۺےک ۺرہچفں ۺںیم ۺنیچ ۺیک ۺاتزیگ ۺ ہ ۺوغر ۺرکف!فہ ۺاخصل ۺرھتسی ۺرششب ۺالپےئ ۺاجںیئ ۺےگ ۺوجرہُم ۺیک ۺوہیئۺ‬
‫تےکۺربنمفںۺرپۺےھٹیبۺ‬
‫ںےکۺشدنررسخۺایوق ۺ‬
‫ریھکۺےہۺ‪،‬فہۺدیفسۺومویتںۺےکۺرنؾۺفۺانزکۺومیخ ۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫من ّق ْ‬
‫ہ‬‫ط‬‫َ‬
‫ےگرششبۺ ُ وورۺشفرۺدہشۺیکۺرہنفںۺےکۺانکرےۺاکٹےئۺےئگۺوتںۺ‬
‫ِ‬ ‫وہںۺےگۺنجۺںیمۺزبسۺرگنۺےکۺ سۺوخوصبرتۺوھچبےنۺےھچبۺوہںۺ‬
‫ ہۺہیکتۺاگلےئۺوہںۺےگۺشفرۺفہۺےمیخۺۺالغومںۺشفرۺڑلوکںۺےسۺرھبۺوپرۺوہںۺےگۺشفر ۺزمنیۺوہںۺےگۺشیھچۺوصرتۺشفرۺکینۺریستۺوحرفںۺ‬
‫ےسۺوگایۺایوقت(رسخۺرھتپ)ۺفرماجؿ(وھچاٹۺومیت)‪،‬ۺشؿۺےسۺےلہپۺشںیہنۺاہھتۺہنۺاگلایۺیسکۺٓادیمۺشفرۺہنۺیسکۺنجۺےن‪،‬ۺفہۺتنجۺےکۺدراجتۺںیمۺ‬
‫رخشامںۺرخشامں ۺںیلچۺیگۺشفرۺبجۺشؿۺںیمۺےسۺۺوکیئۺوحرۺش ِرتشۺرکۺےلچیگۺوتۺشسۺےکۺدشونمںۺوکۺرتسۺزہشرڑلےکۺشاھٹںیئۺےگ‪،‬ۺشؿۺرپۺدیفسۺرمشیۺ‬
‫یکۺاچدرںیۺوہںۺیگۺہکۺٓاںیھکنۺشؿۺوکدھکیۺرکۺریحشؿۺرہۺاجںیئۺیگ‪،‬ۺشؿۺوکۺومیتۺشفرۺرماجؿۺڑجےۺوہےئ ۺۺاتجۺانہپےئۺاجںیئۺےگ‪،‬فہۺرسخۺفۺ‬
‫دیفسۺٓاوھکنںۺفشیل‪،‬ۺانزۺۺےرخےۺۺفشیلۺشفرۺوخوبشدشرۺوہںۺیگ‪،‬ۺڑباھےپۺشفرۺدباحیلۺےسۺشنمۺںیمۺۺوہںۺیگ‪،‬ۺیتنجۺاباغتۺےکۺفطسۺںیمۺانبےئۺےئگۺ‬
‫ایوقتۺےکۺۺاّلحمتۺںیمۺومیخںۺےکۺشدنرۺرپدہۺنیشنۺوہںۺیگ‪،‬ۺیسکۺوکۺٓاھکۺشاھٹۺرکۺںیہنۺدںیتھ‪،‬ۺرھپۺشؿۺیتنجۺرمدفںۺشفرۺوعروتںۺرپۺدیفسۺ‬
‫دکمچشرۺایپولںۺشفرۺوکزفںۺاکۺدفرۺوہاگۺوجۺاخصلۺدیفسۺرششبۺےسۺےتکلھچۺوہںۺےگۺوجۺےنیپۺفشولںۺےکۺےئلۺذلذیۺوہیگ۔ۺاخصلۺومویتںۺےسیجۺ‬
‫ۺضرغضۺدختمۺشؿۺےکۺاپس ۺدفرۺوہاگۺہیۺشؿۺےکۺشامعؽۺاکۺدبہلۺوہاگ۔ۺفہۺشنمۺیکۺہگج‪،‬اباغت‪،‬ۺومشچںۺشفرۺرہنفںۺےکۺ‬
‫دخشؾۺشفرۺۺڑلوکںۺاک ِ‬
‫ۺربۺرکمیۺیکۺزایرتۺاکۺرشػۺاحلصۺرکںیۺ‬
‫اپسۺوہںۺےگ‪ ،‬چسۺیکۺسلجمۺںیمۺمیظعۺدقرتۺفشےلۺابداشہۺےکۺوضحرۺاحرضۺوہںۺےگ۔ۺشےنپ ِ‬
‫ےگ۔ۺشؿۺےکۺرہچفںۺرپۺٓارشؾۺفۺرشتحۺیکۺاتزیگۺاھچیئۺۺوہیگ ۺشؿۺرپۺہنۺڑچےھۺیگۺایسیہۺشفرۺہنۺوخشری ہکلبۺدنبےۺںیہۺزعتۺفشےلۺشفرشؿۺوکۺ‬
‫ۺربۺاعتٰیلۺیکۺۺرطػۺےسۺرطحۺرطحۺےکۺےفحتۺاطعۺوہےنۺےکۺاسھتۺشؿۺیکۺربخۺریگیۺوہیگ۔ۺفہۺہشیمہۺشینپۺاچتہۺیکۺۺوتمعنںۺںیمۺرںیہۺ‬
‫شےنپ ّ‬
‫ںیئےگۺشفرۺ‬
‫ہبشےسۺشنمۺںیمۺۺوہںۺےگۺ‪،‬فہۺفاہںۺںیتمعنۺاپںیئۺےگۺشفریتنجۺاھکےنۺاھک ۺ‬
‫تےکۺکشۺف ۺ‬
‫ػ‪،‬ۺوم ۺ‬
‫ےگہنۺوخ ۺ‬
‫ں ۺ‬
‫ےگۺ‪،‬ہنۺوکیئۺڈرۺر ۺ‬
‫ںیگۺہکۺۺشؿۺیکۺزنیمۺاچدنیۺیک‪،‬ۺرتیۺرماجؿۺیکۺشفرۺشیسیۺزنیمۺرپۺںیہۺ‬
‫ےگہیۺرہنںیۺشیسیۺوہ ۺ‬
‫سیکۺرہنفںۺےسۺدفدھۺ‪،‬رششبۺشف ۺردہشۺںیئپۺ ۺ‬
‫ش ۺ‬
‫یکۺشسۺیکۺیٹمۺوخوبشۺدشرۺکشمۺشفرۺزبسہۺزرفعشؿۺےسۺوہاگ‪،‬ۺشؿۺرپۺشےسیۺابدولںۺےسۺابرشۺربےسۺیگۺسجۺںیم ُ ِ‬
‫ۺُگۺویسیتۺاکۺاپینۺوہاگشسۺاحؽۺ‬
‫ںیمۺہکۺفہۺاکوفر ۺےکۺولیٹںۺرپۺوہںۺےگ‪،‬ۺشؿۺےکۺاپس ۺۺایپےلۺالےئۺاجںیئۺۺےگےسیکۺایپےل؟ۺشےسیۺہکۺۺاچدنیۺےسۺےنبۺوہںۺےگشفرشؿۺرپۺ‬
‫رہُمیکۺوہیئ‬
‫ےسینبۺ ۺ‬
‫ۺوہاگۺسجۺںیمۺ ےھٹیۺلیبسلۺےکۺاپینۺ ۺ‬
‫ڑجےوہںۺےگۺ‪،‬شکیۺایپہلۺفہ ۺ‬
‫ۺ‬ ‫ومیت‪،‬ۺایوقتۺشفرۺرماجؿۺ‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫ۺِ ْ‬
‫نیۺرششبۺوہیگ‪ ،‬شےسیۺایپےلۺوہںۺےگوجۺشینپۺافصیئۺیک ۺفہجۺےسۺشےسیۺکمچۺرےہۺوہںۺےگہکۺرششبۺیکۺرسیخۺشفرۺاطلتفۺ‬
‫شؿۺےکۺابرہۺےسۺاظرہۺوہیگ‪،‬ۺشؿۺوکۺیسکۺشاسنؿۺےنۺںیہنۺانبایۺفرہنۺشؿۺیکۺانبفٹۺفۺوخوصبریتۺںیمۺبیعۺوہات‪،‬ہیۺایپےلۺشےسیۺاخدومںۺ‬
‫ےکۺاہوھتںۺںیمۺوہںۺےگۺنجۺےکۺۺرہچفںۺیکۺکمچۺڑچےتھۺۺوسرجۺیکۺاکعیسۺرکیتۺوہۺیگۺنکیلۺشؿۺیکۺوصروتںۺیکۺیسۺۺاھٹمس‪ ،‬ابولںۺ‬
‫اکۺنۺشفرۺٓاوھکنںۺیکۺالمتحۺوسرجۺےکۺاپسۺاہکں؟‬
‫بجعتۺےہۺشےسیۺصخشۺرپۺہک ۺوجۺشیسیۺافصتۺفشےلۺرھگۺرپۺشامیؿۺیھبۺراتھکۺےہۺشفرۺشسۺابتۺاکۺیھبۺشسۺوکۺنیقیۺےہۺہک ْ ِ‬
‫ۺشہۺ‬
‫ص‬
‫تنجۺوکۺیھبکۺومۺتۺہنۺٓاےئۺیگ ۺہنۺ ح ْ ِںۺتنجۺںیمۺشرتےنۺفشےلوکوکیئۺرپاشیینۺۺوہیگ ۺشفرۺہنۺیہۺوکیئۺاحدہثۺشؿۺیکۺرطػۺرظنۺشاھٹۺرکۺ‬
‫دھکیۺےکسۺاگرگمۺرھپۺیھبۺۺفہۺشےسیۺرھگۺےکۺاسھتۺےسیکۺامونسۺوہایگۺشفرۺویکرکنۺشسۺافینۺرھگۺیکۺزدنیگۺرپۺوخشۺوہشۺسجۺےکۺانفۺوہےن ۺاکۺ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺمکحۺدایۺےہ۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسق!ۺشرگۺتنجۺںیمۺدبونںۺیکۺالسیتم‪،‬ۺومت‪،‬ۺوھبک‪،‬ۺایپسۺشفرۺرہۺمسقۺےکۺاحداثتۺ‬
‫ےسۺےبۺوخیفۺےکۺوسشۺھچکۺیھبۺہنۺوہاتۺبتۺیھبۺداینشیسۺالقئۺیھتۺہکۺشسۺوکۺتنجۺےکۺدبےلۺۺوھچڑۺدایۺاجاتشۺ فرۺمتخۺوہےنۺفشیلۺداینہکۺ‬
‫سجۺیکۺزدنیگۺےبۺزمہۺفےبفیکۺےہۺۺشےسۺتنجۺرپۺرتحیجۺہنۺدیۺاجیت۔‬
‫رھپۺاسیکۺزمہۺوہاگۺہکۺیتنجۺابداشہۺوہںۺےگۺرہۺرطحۺےسۺشنمۺںیمۺۺوہںۺےگ‪،‬ۺرطحۺرطحۺیکۺذلوتںۺےسۺعفنۺشاھٹںیئۺےگ‪،‬ۺ‬
‫ۺربۺرکمیۺاکۺددیش ِرمیظعۺرکںیۺےگۺشفرۺشسۺددیشرۺ‬
‫فہۺوجۺاچںیہۺےگاپںیئۺےگ‪،‬ۺرہۺرفزۺرعشۺےکۺنحصۺںیمۺاحرضۺوہںۺےگۺشفرۺشےنپ ّ‬
‫ںیمۺفہۺفطلۺاپںیئۺےگۺہکۺوجۺشؿۺوکۺتنجۺیکۺیسکۺتمعنۺوکۺدےنھکیۺےسۺہنۺےلمۺاگۺۺشفرۺفہۺشس ۺددیشرۺےسۺوتہجۺہنۺاٹہںیئۺےگ۔ۺفہۺہشیمہۺشؿۺ‬
‫وتمعنںۺںیمۺوھگےتمۺرھپےتۺرںیہۺےگشفرۺشںیہنۺشؿۺےکۺمتخۺوہاجےنۺاکۺوکیئۺدخہشۺہنۺوہاگ۔‬
‫جيتکیؽىزگاىی‪:‬‬
‫ۺسانشوبرہریہ ۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺیبنّ ۺشرکؾ‪،‬اشہِۺینب ۺٓادؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےن ۺشراشدۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رفامای‪’’:‬شکیۺانمدیۺشالعۺؿۺرکے ۺاگۺہکۺشےۺشلہۺتنج!ۺمتۺدنترتسۺروہۺےگۺشفرۺیھبکۺامیبرۺہنۺوہےگمتۺزدنہۺروہۺےگ شۺ فرۺیھبک ۺہنۺ‬
‫رمف ۺےگ ۺشفرمت ۺہشیمہ ۺوجشؿ ۺروہ ۺےگ ۺیھبک ۺوبڑےھ ۺہن ۺوہ ۺےگ ۺشفر ۺمت ۺہشیمہ ۺتمعن ۺںیم ۺ ۺروہےگ ۺشفر ۺمت ۺرپ ۺیھبک ۺوکیئ ۺفیلکت ۺہن ۺٓاےئۺ‬
‫یگ۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َو نُو ُد ْۤٗوا ا َ ْن تِل ْ ُك ُم الْ َج َّن ُة ا ُ ْو ِرث ْ ُت ُمو َها ِب َما ُك ْن ُؾ ْم ت َ ْع َمل ُو َ‬
‫ن(‪( )۲۳‬پ‪،۸‬اْلَعاٖ‪)۴۱:‬‬
‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬
‫(‪) 528‬‬
‫یلمہلصۺاہمترےۺشامعؽۺاک۔‘‘‬
‫ث ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺدنشۺوہیئۺ ۺ‬
‫ہکہیۺتنجۺںیہمتۺریمش ۺ‬

‫رقٓاؿۺاپکۺزپوھۺویکہکنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺایبؿۺےسۺڑبھۺرکۺوکیئۺایبؿۺںیہنۺ‬

‫شرگۺمتۺتنجۺیکۺتفصۺےکۺابرےۺںیمۺاجاننۺاچےتہۺوہۺوتۺ ِ‬

‫شف ۺراہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺہیۺرفام ۺ‬

‫ؿۺزپوھ‪:‬‬

‫َام ر ِب ّ ٖه َج َّنت ِ‬
‫ٰن(‪( )۲۲‬پ‪،۵۷‬ا‪ٟ‬زح‪)۴۶:٩٤‬‬ ‫َو لِ َم ْن َخ َ‬
‫اف َمق َ‬ ‫َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺوجۺشےنپۺربۺےکۺوضحرۺڑھکےۺوہےنۺےسۺڈرےۺشسۺےکۺےیلۺدفۺںیتنجۺںیہ۔‬
‫شسۺٓاِتی ابمرہکۺےسۺےلۺرکۺوسر ہہۺرنٰمحۺےکۺٓارخۺکتۺزپوھۺزینۺوسر ہہۺفشہعقۺشفرۺدفرسیۺوسرںیتۺزپوھۺشفرۺشرگۺشاحدثیۺابمرہکۺ‬
‫یکۺرفینشۺںیم ۺۺشؿۺافصتۺیکۺلیصفتۺولعمؾۺرکانۺاچےتہوہۺوتۺشبۺشؿۺافصتۺیکۺلیصفتۺایبؿۺیکۺاجےئۺیگ ۺۺویکہکنۺشامجیلۺولعمامتۺوتںیہمتۺوہۺ‬
‫یہیکچۺںیہ۔‬
‫ۺ‬

‫جيتَُکیتىزاس‪:‬‬
‫َام َر ِب ّ ٖه َج َّنت ِٰن(‪ ‛ ) 529( )۲۲‬ۺیک ۺفاضتح ۺرکےت ۺوہےئ ۺاتدجش ِر ۺ ِراستل‪،‬ۺ‬ ‫اہلل ُّ‬
‫رب ۺشزعلت ۺ ۺےک ۺرفامؿ‪َ ‚:‬و لِ َم ْن َخ َ‬
‫اف َمق َ‬
‫اشنہشہِۺوبنت َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺۺرفامای‪:‬ۺدفۺںیتنجۺاچدنیۺیکۺوہںۺیگۺنجۺےکۺربنتۺشفرۺبسۺھچکۺاچدنیۺاکۺوہاگۺشفرۺدفۺںیتنجۺ‬
‫وسےنۺیکۺۺوہںۺیگۺشفرۺشؿۺےکۺربنتۺشفرۺبسۺھچکۺوسےنۺاکۺوہاگ‪،‬ۺشلہۺتنجۺشفرۺددیش ِرۺشیہٰلۺےکۺدرایمؿۺ ِ‬
‫امجؽۺشیہٰلۺرپۺربکاییئۺیکۺاچدرۺےکۺوسشۺ‬
‫حَ َ‬
‫(‪) 530‬‬
‫ؿںیمۺوہیگ۔‬
‫ۺجۺدع ۺ‬‫ھچکہنۺوہ ۺاگوج ّ ِ‬
‫ۺ‬

‫جيتکےسعِاؽے‪:‬‬
‫شبۺتنجۺےکۺدرفشزفںۺوکۺالمہظحۺرکفۺفہۺاینبدیۺابعدشتۺےکۺاسحب ۺےسۺےبۺامشرۺوہںۺےگۺسجۺرطحۺہکۺمنہجۺےکۺدرفشزےۺ‬
‫سانۺشوبرہریہ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺ‬
‫بےسۺوہںۺےگ۔ۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اینبدیۺانگوہںۺےکۺاسح ۺ‬

‫‪٣ …528‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،‬باب فی زٯا‪ ٦‬نٌٲ‪ ٥‬ا‪ ١٫‬ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ…ا‪ٟ‬ذ‪ ،‬ؾ‪ ،۳۵۵۳‬حسٱث‪۵۸۱۷:‬‬
‫‪ …529‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺوجۺشےنپۺربۺےکۺوضحرۺڑھکشۺوہےنۺےسۺڈرےۺشسۺےکۺےیلۺدفۺںیتنجۺںیہ۔ (پ‪،۵۷‬ا‪ٟ‬زح‪)۴۶:٩٤‬‬
‫‪٣ …530‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب اثبات رٔوٱٶ ا‪٤ٟ‬ؤ‪٨٣‬ین فی اآلرخٵ رب‪ ،٥٬‬ؾ‪ ،۳۳۰‬حسٱث‪۳۸۰:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ف‬ ‫مح‬
‫س ِ ِں ۺاکانئت‪ ،‬ۺ ح ْ ِْروموجدشت َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشد ۺرفامای‪ :‬ۺسج ۺصخش ۺےن ۺ ۺشےنپ ۺامؽ ۺںیم ۺےس ۺشکی ۺیسیجۺ‬ ‫ںیہ ۺ‬
‫دفزیچںی(ینعیۺدفۺڑپکے‪،‬ۺدفۺدرمہۺفریغہ)ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرشہۺںیمۺرخچۺںیکۺفہۺتنجۺےکۺامتؾۺدرفشزفںۺےسۺالبایۺاجےئۺاگۺشفرتنجۺےکۺ‬
‫اب ا‪ٟ‬ؼ‪ٰ٠‬ٵ (امنزۺےکۺدرفشزےۺ)ےسۺالبایاجےئۺاگ‪،‬ۺوجرفزہۺدشرفںۺ‬
‫ٓاھٹۺدرفشزے ۺںیہۺسپۺوجۺصخشۺامنزویں ۺںیمۺےسۺۺوہاگۺشسۺوک بَ ہ‬
‫اب ا‪ٟ‬ؼ َس َٗہےسۺالبایۺ‬
‫اب ا‪ٟ‬ؼ َٲا‪(٦‬رفزےۺےکۺدرفشزےۺ)ےسۺالبایۺاجےئۺاگ‪،‬ۺوجۺدہقۺدےنیۺفشولںۺںیمۺےسۺوہاگۺفہۺبَ ہ‬
‫ںیمۺےسۺوہاگۺفہۺبَ ہ‬
‫ۺسانۺشوبرکبۺدقیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرعضۺ‬
‫اب ا‪ٟ‬حَ َہازۺےسۺالبایۺاجےئۺاگ۔ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫اجےئۺاگۺشفرۺوجۺاجمدہفںۺںیمۺےسۺوہاگۺشےسۺبَ ہ‬
‫یک‪:‬شسۺیک ۺرضفرتۺوتۺںیہنۺہک ۺوکیئۺامتؾۺدرفشزفںۺےسۺالبایۺاجےئۺرگم ۺایکوکیئۺشؿۺامتؾۺدرفشزفںۺےسالبایۺاجےئاگ؟رساک ِرۺدفۺاعمَۺ‬
‫(‪) 531‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺۺرفامای‪َ :‬ن ٌَ‪َ ٥‬ٯ َار ہجٰ َا‪َ ٪‬ت‪ٜ‬ہٰ َ‪ ٨٣َ ٪‬ہض‪٥‬ۺینعیۺاہںۺشفرۺےھجمۺشدیمۺےہۺمتۺشؿۺںیمۺےسۺوہۺےگ۔‬
‫َػلی ا ہ‬
‫َ‬
‫ی ۺشرملب ٰضی َرك َ‪ ٦‬اہللہ َت ٌَالی َٯج َہ ہہ ال َ ََکٱ‪ ٥‬ےکۺ‬ ‫ۺساناعمص ۺنب ۺرمضہ ۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہشریمشلم وونینم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ۺسان ُّ‬ ‫رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫قلعتمۺرفامےتۺںیہۺہکۺٓاپۺےنۺمنہجۺےکۺابرےۺںیمۺتہبۺۺوطلیۺایبؿۺرفامایۺہکۺںیمۺایدۺہنۺرھکۺاکسۺرھپۺ(شلہۺتنجۺےکقلعتم)ہیۺٓاتیۺ‬
‫ابمرہکۺالتفتۺرفامیئ‪َ :‬و ِس ْی َق الَّ ِذ ْی َن ا تَّق َْوا ر ّب َُه ْم اِلَی الْ َج َّن ِة ُز َ‬
‫مر ها‪( -‬پ‪،۵۴‬ا‪ٟ‬ز‪٣‬ز‪)۷۱:‬‬
‫ًّ‬ ‫َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شفرۺوجۺشےنپۺربۺےسۺڈرےتۺےھتۺشؿۺیکۺوسشرایںۺرگفہۺرگفہۺتنجۺیکۺرطػۺالچیئۺاجںیئۺیگ۔‬
‫اہیں ۺکت ۺہک ۺبج ۺفہ ۺشس ۺتنج ۺےک ۺدرفشزفں ۺںیم ۺےس ۺیسک ۺدرفشزے ۺکت ۺںیچنہپ ۺےگ ۺوت ۺفاہں ۺشکی ۺدرتخ ۺاپںیئ ۺےگۺ‬
‫سجۺیکۺڑجۺےکۺےچینۺےسۺدفۺےتہبۺوہےئۺےمشچۺلکنۺرےہۺوہںۺےگۺوتۺفہۺمکحۺےکۺاطمقبۺۺشؿۺںیمۺےسۺشکیۺاکۺدصقۺرکںیۺےگۺسپۺفہۺ‬
‫شسۺےسۺںیئپۺےگۺوتۺشؿۺےکۺوٹیپںۺاکۺبسۺدردشفرۺفیلکتۺدفرۺۺوہاجےئۺاگۺرھپۺدفرسےۺےمشچۺیکۺرطػۺاجںیئۺےگۺوتۺشسۺےسوخبۺ‬
‫اپیک ۺاحلص ۺرکںی ۺےگ ۺشب ۺشؿ ۺرپ ۺنیچ ۺیک ۺاتزیگ ۺاھچ ۺاجےئ ۺیگ ۺشب ۺیھبک ۺشؿ ۺےک ۺابؽ ۺریغتم ۺںیہن ۺوہں ۺےگ ۺشفر ۺہن ۺیہ ۺشؿ ۺےک ۺرسۺ‬
‫رپشدنگہۺوہںۺےگفہۺویںۺوہںۺےگوگایۺشوہنںۺےنۺشؿۺرپۺلیتۺاگلراھکۺوہۺرھپۺفہۺتنجۺیکۺرطػۺےلچۺاجںیئۺےگ‪،‬ۺتنجۺےکۺاحمظفۺشؿۺ‬
‫ےسۺںیہکۺےگ‪:‬‬

‫‪ …531‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ٓـائ‪ ١‬ا‪ٟ‬ؼحابٶ‪ ،‬باب ٰٗ‪ ٢‬ا‪٨ٟ‬يی‪٨ٛ ٰٟ:‬ت ‪٣‬تدذا خ‪٠‬ٲَل‪ ،۵۵۰/۵ ،‬حسٱث‪،۱۶۶۶:‬زٯ‪ ٪‬ذركا‪ٟ‬ثا‪٩٣‬‬
‫ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ابی ‪٫‬زٱزٵ‪ ،۹۱/۱ ،‬حسٱث‪ ،۷۶۱۷:‬زٯ‪ ٪‬ذركا‪ٟ‬ثا‪٩٣‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َاد ُخل ُْو َها ٰخلِ ِد ْی َ‬

‫ن(‪( )۱۳‬پ‪،۵۴‬ا‪ٟ‬ز‪٣‬ز‪)۷۱:‬‬ ‫َسل ٰ ٌم عَل َْی ُك ْم ِطؽْ ُؾ ْم ف ْ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬السؾۺمتۺرپۺمتۺوخبۺرےہۺوتۺتنجۺںیمۺاجٕاۺہشیمہۺرےنہۺ۔‬
‫رھپ ۺشؿ ۺےسشؿ ۺےک ۺوچبں ۺیک ۺالماقت ۺوہیگ ۺشفر ۺفہ ۺشؿ ۺےک ۺرگد ۺشس ۺرطح ۺرکچ ۺاگل ۺرےہ ۺوہں ۺےگ ۺےسیجداین ۺںیم ۺےچب ۺشےنپ ۺیسکۺ‬
‫زعسیےکۺرفسۺےسۺٓاےنۺرپۺشسۺےکۺرگدۺوھگےتمۺںیہ‪،‬ۺےچبشۺ ؿۺےس ۺںیہکۺےگۺٓاپۺےکۺےئلۺوخربخشیۺےہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺہیۺبسۺھچکۺٓاپۺ‬
‫ےکۺشزعشزۺےکۺےئلۺایترۺایکۺےہۺرھپۺشؿۺوچبںۺںیمۺےسۺشکیۺہچبۺشسۺیتنجۺیکۺویبویں ۺینعیۺوحرفںۺںیمۺےسۺشکیۺےکۺاپسۺاجےئ ۺاگۺشفروجۺانؾۺ‬
‫اھکی‬
‫داینۺںیمۺشسۺاکۺاکپرشۺاجاتۺاھتۺفہۺانؾۺےلۺرکۺےہکۺاگۺہکۺالفںۺٓاایۺےہ۔ۺفہۺوپےھچۺیگ‪:‬ۺایکۺمتۺےنۺشےسۺداھکیۺےہ؟ۺفہۺےہکۺاگ‪:‬ۺاہںۺںیمۺےنۺشسۺوکۺد ۺ‬
‫ۺشےنپ‬
‫ےہۺشفرۺفہۺریمےۺےھچیپۺیہۺۺٓاراہۺےہ۔ۺوتۺفہۺوخیشۺےسۺےبۺنیچۺوہےتۺوہےئۺدرفشزےۺیکۺوچٹھکۺرپۺڑھکیۺوہاجےئۺیگ۔ۺبجۺۺفہۺیتنج ۺ‬
‫ےک‬
‫یتنجۺلحمۺںیمۺےچنہپۺاگۺشفرۺشسۺیکۺاینبدفںۺوکۺدےھکیۺاگۺوتۺفہۺومویتںۺیکۺاٹچںینۺوہںۺیگۺنجۺےکۺشفرپۺرسخ‪،‬ۺزبسۺشفرۺزردۺرغہکیۺرہۺرگنۺ ۺ‬
‫اعاشیلؿۺلحم ۺوہںۺےگرھپۺفہۺرسۺشفرپۺوکۺشاھٹےئۺاگۺشسۺیک ۺتھچۺوکۺدےھکیۺاگۺوتۺفہۺیتکمچۺوہیئۺیلجبۺیک ۺلثم ۺوہیگ۔ۺشرگۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشےسۺ‬
‫اطتقۺہنۺدیۺوہیتۺوتۺرقبیۺاھتۺہکۺشؿۺیکۺانیبیئۺیلچۺاجیتۺرھپۺفہشۺ ےنپۺرسۺوکۺاکھجےئۺاگۺوتۺشسۺےکۺاسےنمۺۺشسۺیکۺویبایں‪،‬ۺےنچۺوہےئۺوکزے‪،‬ۺ‬
‫ؿھچکۺویںۺایبؿۺرفاماتےہ‪:‬‬ ‫اگلرکۺےہکۺاگۺےسجۺرقٓا ۺ‬ ‫ہیکت ۺ‬
‫ںیگۺشفررھپۺفہۺ ۺ‬ ‫ربشربۺربش ۺربےھچبۺوہےئۺاقنیلۺشفرۺیلیھپۺوہیئۺاچدنایںۺوہ ۺ‬
‫ال‪( -‬پ‪،۸‬اْلَعاٖ‪)۴۱:‬‬ ‫ی ل َْو لَا ۤٗا َ ْن َه ٰدى َنا ّٰ ُ‬ ‫ل الَّ ِذ ْ‬
‫ی َه ٰدى َنا لِ ٰهذَ ا‪َ -‬و َما ُك َّنا لِ ٌَ ْه َت ِد َ‬ ‫الْ َح ْم ُد ِ ّٰ ِ‬
‫اہللہنۺداھکات۔‬
‫اہللوکۺسجۺےنۺںیمہۺشسۺیکۺرشہۺداھکیئۺشفرۺمہۺرشہۺہنۺاپےتۺشرگۺ ۺ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬بسۺوخایبںۺ ۺ‬

‫رھپۺشکیۺانمدیۺٓافشزۺدےۺاگۺہکۺمتۺشسۺںیمۺہشیمہۺزدنہۺروہےگۺیھبکۺومتۺہنۺٓاےئۺیگۺۺشیسۺںیمۺہشیمہۺروہےگۺیھبکۺوکچۺ‬
‫(‪) 532‬‬
‫ہنۺرکفےگۺشفرۺہشیمہۺتحصۺدنمۺروہےگۺیھبکۺامیبرۺہنۺوہےگ۔‬
‫عیفشۺرشحم‪،‬ۺاسیقۺوکرثۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺبجۺںیمۺایقتمۺےکۺدؿۺتنجۺےکۺ‬

‫‪ٰ٣ …532‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،۱۳۶/۶ ،‬حسٱث‪۸:‬‬
‫ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب ٓـ‪ ١‬ذرك اہلل‪ ،‬ؾ‪ ۵۰۸‬تا‪ ،۵۳۰‬حسٱث‪۳۴۵۰:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫درفشزےۺرپۺٓإاںۺاگۺشفرۺۺشےسۺولھکشانۺاچوہںۺاگۺوتۺدشرفہغۺےہکۺاگۺٓاپۺوکؿۺںیہ؟ۺںیمۺوہکںۺاگۺ’’دمحم( َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ‘‘)٥٠‬فہۺےہکۺاگۺ‬

‫(‪) 533‬‬
‫ےلہپیسکۺےکۺےئلۺہنۺوھکولں۔‬
‫پےسۺ ۺ‬
‫ۺمکحد ۺایایگۺےہۺہکۺٓا ۺ‬
‫ےھجم ۺ‬
‫شبۺمتۺتنجۺےکۺرمکفںۺۺشفرۺشسۺںیمۺفلتخمۺدراجتۺیکۺۺدنلبیۺےکۺابرےۺںیمۺوسوچۺویکہکنۺٓارختۺےکۺدراجتۺتہبۺڑبےۺۺشفرۺ‬
‫ۺشالخؼۺومحمدہۺےکۺشابتعرۺےسۺٓاسپۺںیمۺفلتخمۺوہےتۺ‬
‫شسۺیکۺتلیضفۺتہبۺزایدہۺےہ۔ۺسجۺرطحۺۺداینۺںیمۺولگۺاظرہیۺابعدشتۺشفرۺابین ِ‬
‫َ‬
‫یہٰل‬
‫ۺشاطعۺش ۺ‬
‫ںیہۺشیسۺرطحۺزجشۺےکۺشابتعرۺےسۺیھبۺشؿۺںیمۺرفؼۺوہاگسپۺۺشرگۺمتۺبسۺےسۺشٰیلعۺدرہجۺیکۺبلطۺرےتھکۺوہۺوتۺۺوکششۺرکفۺہک َ ِ‬
‫ےکۺاعمےلمںیمۺوکیئۺمتۺےسۺٓاےگۺہنۺڑبھۺےکسۺویکہکنۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشسۺےلسلسۺںیمۺٓاسپۺںیمۺشکیۺدفرسےۺےسۺٓاےگۺڑبےنھۺاکۺمکحۺدایۺ‬
‫ابق ُۤٗوا اِلٰی َم ْغ ِفر ٍة ِّم ْن َر ِب ّ ُك ْم َو َج َّن ٍ‬
‫ة (پ‪،۵۷‬ا‪ٟ‬حسٱس‪)۵۳:‬‬
‫ّ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ےہ۔انچہچنۺشراش ِدۺابریۺاعتٰیلۺےہ‪َ :‬س ِ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺڑبھۺرکۺولچۺشےنپۺربۺیکۺششخبۺشفرۺتنجۺیکۺرطػ۔‬

‫ك فَل َْی َؾ َنا فَ ِس ال ُْم َؾ َنا ِف ُسو َ‬

‫نه(‪( )۴۲‬پ‪،۱۰‬ا‪٤ٟ‬لٔٔین‪)۵۶:‬‬
‫ْ‬ ‫شکیۺشفرۺاقم ۺؾرپۺشراشدۺرفامای‪َ :‬و فِیْ ٰذ لِ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺشیسۺرپۺاچےیہۺہکۺاچللںیئۺاچللےنۺفشےل۔‬
‫ڑبشۺبجعتۺےہۺشسۺۺابتۺرپۺہکۺشرگۺریتےۺاسیھتۺایۺزپفیسۺدرمہۺںیمۺایۺاکمؿۺیکۺدنلبیۺںیمۺھجتۺےسۺٓاےگۺڑبھۺاجںیئۺوتۺہیۺابتۺھجتۺ‬
‫رپ ۺاھبری ۺوہ ۺاجیت ۺےہ ۺشفر ۺریتش ۺہنیس ۺگنت ۺوہ ۺاجات ۺےہ ۺشفر ۺدسح ۺیک ۺفہج ۺےس ۺریتی ۺزدنیگ ۺشریجؿ ۺوہاجیت ۺےہہکبج ۺریتے ۺےئل ۺبس ۺےس ۺرتہبۺ‬
‫احتلۺہیۺےہہکۺوتۺتنجۺںیمۺشانپۺاکھٹانۺانبےئۺاحالہکنۺیئکۺشےسیۺولگۺںیہۺوجۺتنجۺںیمۺویکینںۺےکۺذرےعیۺھجتۺےسۺٓاےگۺڑبےنھۺفشےلۺںیہ شفرۺ‬
‫ھتیھبۺشؿۺےکۺربش ۺربںیہنۺوہیتکس۔‬
‫بےکۺاس ۺ‬
‫داینۺشےنپۺامتؾۺامؽۺفۺشابس ۺ‬

‫جيتکےباالخاىے‪:‬‬
‫ہلل َت ٌَالی‬
‫ی َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہۺہکۺنسحمۺاکانئتۺ‪،‬رخفۺوموجدشت َػلی ا ہ‬
‫ۺسانشوبدیعسۺدخر ۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫‪٣ …533‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب فی ٰٗ‪ ٢‬ا‪٨ٟ‬يی ػلی اہلل ً‪٠‬ٲہ ٯس‪ ٥٠‬ا‪٧‬ااٯ‪ ٢‬ا‪٨ٟ‬اض…ا‪ٟ‬ذ‪ ،‬ؾ‪ ،۳۵۸‬حسٱث‪۳۹۷:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺشلہۺتنجۺابالاخےنۺفشولںۺوکۺشسۺرطحۺدںیھکیۺےگۺسجۺرطحۺمتۺٓاامسؿۺےکۺورشیقۺایۺرغمیبۺانکرےںیمۺ‬

‫دفرۺےسۺےتکمچۺوہےئۺاترےۺوکۺدےتھکیۺوہۺویکہکنۺضعبۺےکۺدراجتۺضعبۺےسۺزشدئۺںیہ۔ۺاحصہبۺرکشؾ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬ۺےنۺرعضۺیکۺٱارسٰ َ‪٢‬اہلل‬
‫َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬ۺایکۺفہۺشایبنےئۺرکشؾۺےکۺدراجتۺوہںۺےگۺنجۺکتۺوکیئۺشفرۺںیہنۺچنہپۺاتکس؟ ۺٓاپۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺ‬
‫شراشدۺرفامای‪:‬ۺویکںۺںیہنۺۺشسۺذشتۺیکۺمسقۺسجۺےکۺقن ح َض ہہۺدقرتۺںیمۺریمیۺاجؿۺےہ!ۺہیۺفہۺولگۺوہںۺےگۺۺوجاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرپۺشامیؿۺالےئۺشفرۺ‬
‫(‪) 534‬‬
‫ںیکۺدصتقیۺیک۔‬
‫روسول ۺ‬
‫ٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺہیۺیھبۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺےبۺکشۺتنجۺںیمۺشٰیلعۺدراجتۺفشولںۺوکۺےچینۺےسۺویںۺداھکیۺاجےئۺاگۺ‬
‫سجۺرطحۺمتۺٓاامسؿۺےکۺیسکۺانکرےۺرپۺےنلکنۺفشےلۺاترےۺوکۺدےتھکیۺوہۺشفرےبۺکشۺشوبرکبۺدقیۺ ُ َ‬
‫شفرُعْۺافرفؼۺشؿۺشٰیلعۺدراجتۺفشولںۺ‬
‫(‪) 535‬‬
‫ۺںیہشفرۺتہبۺشےھچۺںیہۺ۔‬
‫ںیمۺےس ۺ‬
‫ۺوضحرسِاعمَ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺمہۺےسۺۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺایکۺ‬
‫ِّ ّ‬ ‫ۺسانۺاجرب َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفشتیۺرفامےتۺںیہۺہک‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیم ۺںیہمت ۺ ۺ ۺتنج ۺےک ۺابالاخونں ۺےک ۺابرے ۺ ۺںیم ۺہن ۺاتبٕاں؟ ۺںیم ۺےن ۺرعض ۺیک‪ :‬ۺویکں ۺںیہن! ریمے ۺامں ۺابپ ۺٓاپ ۺرپۺ‬
‫رقابؿ!شراشدرفامےیئ۔شراشدرفامای‪:‬ۺےبکشۺتنجۺںیمۺھچکۺشےسیۺۺابالۺاخےنۺںیہۺوجۺفلتخمۺوجشرہشتۺےسۺےنبۺںیہ‪،‬ۺشؿۺےکۺابرہۺاکۺبسۺھچکۺ‬
‫شدنرۺےسۺشفرۺشدنراکۺابرہۺےسۺرظنۺٓااتۺےہۺ‪،‬ۺشؿۺںیمۺشیسیۺںیتمعن‪،‬ۺذلںیتۺشفرۺرسفرۺوہاگۺںیہنجۺہنۺیسکۺٓاھکۺےنۺداھکیۺہنۺیسکۺاکؿۺےنۺانسۺشفرۺہنۺ‬
‫یسکۺشاسنؿۺےکۺدؽۺرپۺشؿۺاکۺایخؽۺزگرش۔ۺںیمۺےنۺرعضۺیک‪:‬ہیۺابالۺاخےنۺسکۺےکۺےئلۺںیہ؟شراشدرفامای‪:‬ۺشسۺےکۺےئلوجۺالسؾۺالیھپےئ‪،‬ۺ‬
‫ۺسانۺاجرب َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہۺ‬
‫اھکانۺالھکےئ‪،‬ہشیمہۺرفزہۺرےھکۺشفرۺرشتۺوکۺامنزۺشدشۺرکےۺبجۺہکۺولگۺوسۺرےہۺوہےتۺںیہ۔رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےک‬
‫ہکۺںیمۺےنۺرعضۺیک‪:‬وکؿ ۺےہۺوجۺشسۺیکۺاطتقۺرےھک؟ۺشراشدۺۺرفامای‪:‬ۺریمیۺشتمۺشسۺیکۺاطتقۺریتھکۺےہۺشفرۺشبۺںیمۺںیہمتۺشسۺ ۺ‬
‫ابرےۺںیمۺاتباتۺوہںۺذٰہلشۺوجۺصخشۺشےنپۺاملسمؿۺاھبیئۺےسۺالمۺشفرۺشےسۺالسؾۺاہکۺایۺشسۺےکۺۺالسؾۺاکۺوجشبۺدای وتۺشسۺےنۺالسؾۺوکۺالیھپای ۺۺشفرۺ‬
‫لہفۺایعؽۺ ۺوکٹیپۺرھبۺرک‬
‫سجےنۺۺشےنپۺش ۺ‬
‫ۺ‬

‫‪٣ …534‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،‬باب تزائی ا‪ ١٫‬ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ ا‪ ١٫‬ا‪ِٟ‬زٖ…ا‪ٟ‬ذ‪ ،‬ؾ‪ ،۳۵۳۸‬حسٱث‪۵۸۱۳:‬‬
‫‪ …535‬تز‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪٨٤ٟ‬اٗب‪ ،‬باب ‪٨٣‬اٗب ابی بَک ا‪ٟ‬ؼسٱ‪ ،۱۷۵/۵ ،ٙ‬حسٱث‪۱۶۷۸:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اھکانۺالھکایۺوتًانیقی ۺشسۺےنۺاھکانۺالھکدایۺشفرۺسجۺےنۺراضمؿۺرشفی ۺےکرفزےۺشفر ۺرہۺےنیہم ۺنیتۺدؿ ۺےکۺرفزےۺرےھکۺوتۺشسۺےن ۺہشیمہۺ‬

‫رفزہۺراھکۺشفرۺسجۺےنۺاشعۺشفرۺرجف ۺیکۺامنزۺابۺامجتعۺشدشۺیکۺوتۺشسۺےنۺاسریۺرشتۺامنزۺزپیھۺہکبجۺولگۺوسۺرےہۺےھت۔(‪) 536‬اہیںۺولوگںۺ‬
‫ےسۺرمشدۺوہیدیۺ‪،‬اسیعینۺشفرۺرصنشینۺںیہ۔‬
‫یبنّۺمشتحم‪،‬رساک ِردفۺاعمَ َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےسۺشسۺٓا ۺ‬
‫تیابمرہک‪:‬‬
‫ےنسبےکۺابوغںۺںیم۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺاپزیکہۺاکمون ۺ‬
‫ںاکۺ ۺ‬ ‫ن‪-‬‬‫ت عَ ْد ٍ ه‬ ‫(پ‪،۳۰‬ا‪ٟ‬تٰبٶ‪)۷۵:‬‬ ‫َو َم ٰسك َ‬
‫ِن َط ِ ّؼ َب ًّة فِیْ َج ّٰن ِ‬
‫یکۺریسفتوپیھچۺیئگۺوتۺشراشدۺرفامای ۺ‪:‬فہۺومویتں ۺےسۺےنبۺوہےئۺلحمۺںیہۺرہۺلحمۺںیمۺرسخۺایوقتۺےکۺ‪70‬ۺرھگۺںیہ‪،‬رہۺرھگۺںیمۺزبسۺ‬
‫زُ رمدۺےکۺےنبۺوہےئۺ‪70‬ۺرمکےۺںیہ‪،‬ۺرہرمکےۺںیمۺشکیۺتختۺےہ‪،‬رہۺتختۺرپۺرہۺرگنۺےک ‪70‬وھچبےنۺںیہ‪،‬ۺرہۺوھچبےنۺرپۺوحرۺنیع(ینعیۺ‬
‫ڑبیۺٓاوھکنںۺفشیلۺوحرفں)ۺںیمۺےسۺشکیۺۺویبیۺےہ‪،‬ۺرہۺرمکےۺںیم ۺ‪70‬ۺدرتسۺوخشؿۺںیہ‪،‬ۺرہۺدرتسۺوخشؿۺرپۺ‪70‬ۺمسقۺےکۺاھکےن ۺںیہ‪،‬ۺرہۺرمکےۺ‬
‫(‪) 537‬‬
‫ےنیکۺاطتقۺدیۺاجےئۺیگ۔‬
‫ںےکۺاپسۺاج ۺ‬
‫رہحبصۺۺشؿۺوحرف ۺ‬
‫‪70‬اخدامںیئۺںیہۺشفردنب ہہۺومنمۺ ۺوک ۺ‬
‫ںیم ۺ‬

‫جيتکےباٌَُ‪،‬سیُاعَِ‪،‬سعختَُاِع‬ ‫سِسظیفعل‪:‬‬

‫ىہظَِکیشاٌ‬
‫تنجۺیکۺتقیقحۺشفرۺ ْ ِ‬
‫شہۺتنجۺاکۺوصترۺرکفۺشفرشسۺصخشۺیکۺرسحتۺاکۺشدنشزہۺرکفۺسجۺےنۺتنجۺےکدبےلۺرصػۺداینۺرپۺانقتعۺ‬
‫وہایگ۔‬
‫یکۺۺشف ۺرتنجۺےسۺرحمف ۺؾ ۺ‬

‫جيتیسیُاعاِعاسکیمٹی‪:‬‬
‫َک‪٣‬ہ‪،‬ۺرسدش ِرۺ‪٣‬سٱ‪٨‬ہ ہ‪َ ٰ٨َ ٣‬رہ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺرفشتیۺںیہ‪:‬ۺرساک ِر َ‪ٜ٣‬ہ ہ‪َ ٣‬‬
‫سانۺشوبرہریہۺ َرض ََی ا ہ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪ :‬ا َ‪َ ٪‬حائ َ َم ا‪َ ٟ‬حــ‪َ ٨‬ٶ َ‪ٟ‬ب َ َ‪ٌ ٨‬ٶ ‪َ ٓ ٩٣‬ـ ُٶ ٯ َ‪ٟ‬ب َ َ‪ٌ ٨‬ٶ ‪َ ٩٣‬ذصَبُ تہ َزاب ہ َ‪٬‬ا َزً َ َرفا ہ‪َ ٪‬ٯ كَی‪٨‬ہ َ‪٬‬ا َ‪٣‬ش ٌکۺینعیۺےبۺکشۺتنجۺیکۺدویشرۺیکۺشکیۺشٹنیۺ‬
‫(‪) 538‬‬
‫اچدنیۺیکۺشفرۺشکیۺشٹنیۺوسےنۺیکۺوہیگۺ‪،‬شسۺیکۺیٹمۺزرفعشؿۺشفرۺاگرشۺوتسکریۺوہاگ۔‬

‫‪ …536‬ح‪٠‬ٲٶ اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪٣ ،‬ح‪٤‬س ب‪ ٩‬ٯاسٍ‪ ،۴۰۴/۵ ،‬حسٱث‪۵۷۱۹:‬‬

‫‪ …537‬تٔشیر ا‪ٟ‬لبرٴ‪،‬پ‪،۳۰‬سٰرٵ ا‪ٟ‬تٰبٶ‪ ،‬تحت اآلٱٶ‪ ،۴۳۶/۶ ،۷۵:‬حسٱث‪۳۶۹۵۶:‬‬
‫ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک‪ ،‬باب ٓـ‪ ١‬ذرك اہلل‪ ،‬ؾ‪ ،۵۵۰‬حسٱث‪۳۵۷۷:‬‬
‫‪ …538‬تز‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ػٔٶ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ ٯنٌٲ‪٬٤‬ا‪ ،۵۱۶/۴ ،‬حسٱث‪۵۵۱۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رساک ِردمہنی َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬یکۺابراگہۺںیمۺتنجۺیکۺیٹمۺےکۺابرےۺںیمۺرعضۺیک ۺیئگۺوتۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺ‬
‫(‪) 539‬‬
‫ےنۺشراشدۺرفامای‪َ :‬زر َ‪ٌ َٜ ٣‬ٶ بَٲ َـا ہء َ‪٣‬ش ٌک َخا‪ ٌ َ ٟ‬ۺ‬
‫ؽینعیۺدیفسۺۺالممئۺیٹمۺاخصلۺوتسکریۺیکۺوہیگ۔‬
‫َک‪٣‬ہ‪ ،‬ۺرسدش ِر‪٣‬سٱ‪٨‬ہ ہ‪َ ٰ٨َ ٣‬رہ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺ‬
‫ۺسانشوبرہریہ َرض ََی اہللہ ت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺرساک ِر َ‪ٜ٣‬ہ ہ‪َ ٣‬‬
‫َ‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےنشراشدۺۺرفامای‪:‬ۺوجۺہیۺدنسپرکاتۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشےسۺٓارختۺںیمۺرششبۺالپےئۺوتۺفہۺشےسۺداینۺںیمۺرتکۺرکۺۺدےۺشفرۺےسجۺہیۺدنسپۺوہۺہکۺ‬

‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشےسۺٓارختۺںیمۺرمشیۺانہپےئوتۺۺفہۺشےسۺداینۺںیمۺرتکۺرکدے۔(‪) 540‬شفرۺشراشدۺرفامایۺ‪:‬ۺتنجۺیکۺرہنںیۺوتسکریۺےکۺولیٹںۺایۺ‬

‫(‪) 541‬‬
‫ےسیتلکنۺںیہ۔‬
‫ںےکۺےچینۺ ۺ‬
‫رفامایۺۺاہپڑف ۺ‬
‫ٰ‬
‫اسىیجيتیکاؽیُع‪:‬‬
‫شکی ۺاقمؾ ۺرپ ۺشراشد ۺرفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ٓ١‬ارخت ۺںیم ۺبس ۺےسمک ۺدرےجفشےلیتنج ۺوکوجزویرانہپےئاگفہ ۺداینفشولں ۺےکامتؾۺ‬
‫(‪) 542‬‬
‫زویرشتۺےسشلضفۺوہاگ۔‬
‫ۺسانۺشوبرہریہ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہۺہکۺونرےکۺرکیپ‪،‬ۺامتؾۺویبنںۺےکۺرَس َفر َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رفامای‪:‬ۺتنجۺںیمۺشکیۺشاسیۺۺدرتخۺےہہکۺشرگۺوکیئۺوسشرۺشسۺےکۺاسےئۺںیم‪100‬اسؽۺکتۺاتلچۺۺرےہۺبتۺیھبۺشسۺاکۺاسہیۺمتخۺہنۺوہاگ‪،‬ۺشرگۺمتۺ‬
‫(‪) 543‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺہشیمہۺےکۺاسےئۺںیہ۔‬ ‫وہوتۺزپوھ‪َّ :‬و ِظ ٍ ّل ّم َْم ُد ْو ٍ‬
‫د(‪( )۳۹‬پ‪،۵۷‬ا‪ٰٟ‬اٌٗٶ‪)۱۰:‬‬ ‫اچ ۺ‬

‫بےکاىٹےکیبیظیاَ‪:‬‬
‫سانشوبۺ ُشامہم َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺاحص َ ح ہنۺرکشؾ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪ ٪‬رفامےتۺےھتۺہکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺںیمہۺداہیویتںۺشفرۺشؿۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےعیعفنۺاچنہپاتۺےہ۔ۺشکیۺشرعشیبۺٓاایۺشفرۺابراگہۺراستلۺںیمۺویںۺ‬
‫تےکۺذر ۺ‬
‫ےکۺوسشال ۺ‬

‫‪٣ …539‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟٔ‬تن‪ ،‬باب ذرك اب‪ ٩‬ػٲاز‪ ،‬ؾ‪ ،۳۵۶۴‬حسٱث‪۵۹۵۸:‬‬
‫‪ …540‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬اْلٯسم‪ ،۱۳۵/۶ ،‬حسٱث‪۸۸۷۹:‬‬
‫‪ …541‬ػحٲح اب‪ ٩‬حبا‪ٛ ،٪‬تاب اخبارہ ػلی اہلل ً‪٠‬ٲہ ٯس‪ ،٥٠‬باب ٯػٕ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ ٯا‪٬٠٫‬ا‪ ،۵۴۹/۹ ،‬حسٱث‪۷۱۶۵:‬‬
‫‪ …542‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬اْلٯسم‪ ،۱۳۳/۶ ،‬حسٱث‪۸۸۷۸:‬‬
‫‪ …543‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪ ،‬سٰرٵ ا‪ٰٟ‬اٌٗٶ‪ ،‬باب ٰٗ‪ٟ‬ہ‪:‬ٯه‪٤٣ ١‬سٯز‪ ،۱۴۵ /۱ ،‬حسٱث‪۴۸۸۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رعضۺزگشر ۺوہش‪:‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےنۺرقٓاؿ ۺاپک ۺںیمۺشکیۺفیلکت ۺدہۺدرتخۺاک ۺذرک ۺایکۺےہۺشفر ۺںیمۺ‬
‫ںیہنۺاجاتنۺہکۺتنجۺںیمۺوکیئۺشاسیۺدرتخۺوہاگۺوجۺویتنجں ۺوکۺشذیشۺاچنہپےئ؟ وضحرۺشرکؾۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪ :‬ۺفہۺوکاسنۺ‬
‫شر ۺینعی ۺریبی ۺاک ۺدرتخ‛ ےہ ۺشس ۺےک ۺوت ۺ ۺاکےٹنوہےت ۺںیہ۔ ۺوت ۺٓاپ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشد ۺرفامایۺ‬
‫درتخ ۺےہ؟ ۺرعض ۺیک‚ ِ ْ ّ‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺےبۺاکےٹنۺیکۺریبویںۺںیم۔‬ ‫د(‪( )۴۵‬پ‪،۵۷‬ا‪ٰٟ‬اٌٗٶ‪)۵۸:‬‬

‫ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺشراشدۺرفامایۺےہ‪ :‬فِیْ ِس ْد ٍر ّم َْذ ُضو ٍ‬
‫ْ‬ ‫ہکاہلل‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشسۺےکۺاکےٹنۺدفرۺرکدےۺاگ‪،‬ۺشسۺےکۺرہۺاکےٹنۺیکۺہگجۺلھپۺاگلۺدےۺاگۺشفرۺشسۺاکۺلھپۺبجۺےٹھپۺاگۺوتۺ‪72‬ۺمسقۺےکۺ‬
‫(‪) 544‬‬
‫ےاسیجۺہنۺوہاگ۔‬
‫ںیمےسۺوکیئۺیھب(ذشو ےۺںیم)دفرس ۺ‬
‫ؿ ۺ‬‫اھکےنۺدےاگش ۺ‬

‫جيتیسعخت‪:‬‬
‫سانۺرجرینبۺًبساہلل َرض ََیاہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہ‪:‬مہۺاقم ِؾۺ ِ ا‬
‫فحۺرپۺشرتےۺوتۺداھکیۺہکۺفاہںۺشکیۺصخشۺدرتخۺےکۺےچینۺوسرۺ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫اہےہ ۺۺشفرۺشسۺرپۺدوھپۺٓاےنۺیہۺفشیلۺےہۺوت ۺںیمۺےنۺالغؾۺےسۺاہک‪:‬اجٕاۺہیۺڑمچےۺاکۺدرتسۺوخشؿۺےلۺاجٕاۺشفرۺشسۺرپۺاسہیۺرکفۺ۔شسۺےنۺاجۺرکۺشسۺ‬
‫ساناملسؿۺافریسۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺںیہ‪،‬ۺںیمۺےنۺشؿۺےکۺاپسۺ‬
‫ٓادیمۺرپۺاسہیۺرکدای‪،‬ۺرھپۺبجۺفہۺصخشۺدیبشرۺوہشۺوتمہۺےنۺۺداھکیۺہکۺفہۺوتۺۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫احرضۺوہۺرکۺالسؾۺایکۺوتۺشوہنںۺےنۺرفامای‪:‬ۺشےۺرجری!اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺےئلۺاعزجیۺۺشایتخرۺرکفۺویکہکنۺوجۺصخشۺداینۺںیمۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺےئلاعزجیۺ‬

‫رکے ۺاگ ۺایقتم ۺےک ۺدؿ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شےس ۺدنلباقمؾ ۺاطع ۺرفامےئ ۺاگ۔ ۺایک ۺمت ۺاجےتن ۺوہ ۺایقتم ۺےک ۺدؿ ۺشدنریھفں ۺاک ۺببس ۺایک ۺوہ ۺاگ؟ںیم ۺےنۺ‬
‫رعضۺیک‪:‬ںیمۺںیہنۺاجاتن۔ۺرفامای‪:‬ۺولوگںۺاکۺشکیۺدفرسے ۺرپۺملظۺرکان۔رھپۺٓاپۺےنۺشکیۺڑکلیۺشاھٹیئۺفہۺشینتۺوھچیٹۺیھتۺہکۺںیمۺشےسۺلکشمبۺ‬
‫یہۺدھکیۺاپۺراہۺاھت‪،‬ۺرفامای‪:‬ۺشےۺرجری!ۺشرگۺمتۺتنجۺںیمۺشینتۺیسۺڑکلیۺیکۺلثمۺیھبۺبلطۺرکفۺےگۺوتۺںیہنۺاپٕاۺےگ۔ۺںیمۺےنۺوپاھچ‪:‬ۺشےۺشوبًبساہلل!ۺ‬
‫(‪) 545‬‬
‫وتۺہیۺروجھرۺشفرۺدفرسےۺدرتخۺاہکںۺوہںۺۺےگ؟ۺرفامای‪:‬ۺشؿۺیکۺڑجںیۺومویتںۺشفرۺوسےنۺیکۺوہںۺیگۺشفرۺشؿۺےکۺشفرپۺلھپۺوہںۺےگ۔‬

‫‪ …544‬ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪ ،‬تٔشیر سٰرٵ ا‪ٰٟ‬اٌٗٶ‪ ،‬باب سسر ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ ‪٣‬دـٰز…ا‪ٟ‬ذ‪ ،۵۸۷/۱ ،‬حسٱث‪۱۸۱۰:‬‬
‫‪ …545‬ا‪٤ٟ‬ؼ‪ْ ٕ٨‬لب‪ ٩‬ابی طیبٶ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪ ،‬الک‪ ٦‬س‪٤٠‬ا‪ ،۳۷۹ /۸،٪‬حسٱث‪۹:‬‬
‫ح‪٠‬ٲٶ اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪ ،‬س‪٤٠‬ا‪ ٪‬ا‪ٟٔ‬ارسی‪ ،۵۶۰ /۳ ،‬حسٱث‪۶۴۰:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اہلجيتکےلباس‪،‬بچھُىَُ‪،‬تدت‪،‬‬ ‫تیسظیفعل‪:‬‬

‫تکیَُاِعخینَُکیشاٌ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬‬
‫(پ‪،۳۷‬ا‪ٟ‬حخ‪)۵۱:‬‬ ‫اس ُه ْم ِف ْي َها َح ِر ْی ٌر(‪)۴۳‬‬
‫ب َّو لُ ْؤلُ ًّؤ ها‪َ -‬و لِ َب ُ‬ ‫ُی َحل َّ ْو َن ِف ْي َها ِم ْن ا َ َس ِ‬
‫او َر ِم ْن َذ َه ٍ‬
‫مشیےہ۔‬
‫ےکنگنکۺشفرۺومیتۺشفرۺفاہںۺشؿۺیکۺوپاشکۺر ۺ‬
‫ےن ۺ‬
‫ںیئےگۺوس ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ش ۺ‬
‫سںیمۺانہپےئۺاج ۺ‬

‫شسۺابرےۺںیمۺتہبۺیسۺٓاایتۺٓایئۺںیہۺہکبجۺلیصفتۺشاحدثیۺرکہمیۺںیمۺےہ۔ۺانچہچن‬
‫ۺسانۺشوبرہریہۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺرفشتیۺےہۺہکۺوضحرۺیبنّۺشرکؾۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺوجۺ‬
‫ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫صخش ۺتنج ۺںیم ۺدشلخ ۺوہاگ ۺشس ۺرپ ۺشاعنؾ ۺوہاگ ۺفہ ۺاتحمج ۺہن ۺوہاگ‪ ،‬ۺشس ۺےک ۺڑپکےوبدیسہ ۺہن ۺ ۺوہں ۺےگ ۺشفر ۺہن ۺیہ ۺشس ۺیک ۺوجشین ۺمتخۺ‬
‫(‪) 547‬‬
‫وہیگ۔(‪) 546‬وجۺھچکۺتنجۺںیمۺےہۺہنۺوتۺیسکۺٓاھکۺےنۺداھکیۺہنۺیسکۺاکؿۺےنۺانسۺشفرۺہنۺیہۺیسکۺٓادیمۺےکۺۺدؽۺرپشسۺاکۺایخؽۺزگرش۔‬
‫اہلجيتکالباس‪:‬‬
‫ۺشہ ۺتنج ۺےک ۺابلس ۺےک ۺابرے ۺںیم ۺربخ ۺدےئجی ۺایک ۺفہ ۺولخمؼ ۺوہںۺ‬ ‫شکی ۺصخش ۺےن ۺابراگہِۺراستل ۺںیم ۺرعض ۺیک‪ ‚:‬ۺںیمہ ْ ِ‬
‫معل ّ‬
‫ۺی ۺوہےئ ۺوہں ۺےگ ۺنج ۺوک ُ حۺتا ۺاجےئ ۺاگ؟‛ ُ َ ِم ۺاکانئت َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬اخومشۺ‬
‫ےگ ۺنج ۺوک ۺقیلخت ۺایک ۺ ۺاجےئ ۺاگ ۺای ح ُ‬
‫رےہہکبج ۺھچک ۺولگ ۺسنہ ۺزپےوتشراشد ۺرفامای‪‚:‬سک ۺابت ۺرپ ۺےتسنہ ۺوہشس ۺرپ ۺہک ۺشکی ۺہنۺاجےنن ۺفشےل ۺےناجےننفشےل ۺےس ۺوسشؽۺ‬
‫(‪) 548‬‬
‫ایکےہ؟‛رھپشراشدرفامای‪‚:‬ہکلبۺۺفہۺتنجۺےکۺولھپںۺںیمۺےسۺںیلکنۺےگ۔‛‬
‫جيتیبیُیَُکاحسً‪:‬‬
‫ۺسّانۺشوبرہری ۺہ َرض ََیاہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ےسرمفیۺےہہکۺوضحریبنّۺرکمی َػلیاہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٠‬ۺ‪٥‬ےنۺشراشد‬
‫رضحت ّ ِ ُ‬

‫‪٣ …546‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،‬باب فی زٯا‪ ٦‬نٌٲ‪ ٥‬ا‪ ١٫‬ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ…ا‪ٟ‬ذ‪ ،‬ؾ‪ ،۳۵۵۳‬حسٱث‪۵۸۱۶:‬‬
‫‪٣ …547‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪،‬ؾ‪ ،۳۵۶۳‬حسٱث‪۵۸۵۴:‬‬
‫‪٣ …548‬ش‪٨‬س ابی زأوز ا‪ٟ‬لٲا‪ٟ‬سی‪ ،‬ؾ‪ ،۱۰۰‬حسٱث‪۵۵۷۷:‬‬
‫ا‪ٟ‬شنن ال‪ٜ‬برٴ ‪٨٠ٟ‬شائی‪ٛ ،‬تاب ا‪ ،٥٠ٌٟ‬باب ا‪ٟ‬ـحک ً‪٨‬س ا‪ٟ‬شؤا‪ ،۴۴۳ /۱ ،٢‬حسٱث‪۵۸۷۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫رفامای‪:‬ۺبسۺےسۺیلہپۺامجتعۺوجۺتنجۺںیمۺاجےئۺیگۺشؿۺیکۺوصرتۺوچدوھںیۺرشتۺےکۺاچدنۺیکۺلثمۺوہیگ‪،‬یتنجۺہنۺوتۺفاہںۺوھتںیکۺےگ‪،‬ہنۺ‬
‫ہنیسپ‬
‫رھٹنیۺڈشںیلۺےگۺشفرۺہنۺیہۺشںیہنۺتیبۺشالخلیکۺاحتجۺوہیگ‪،‬ۺشؿۺیک ایھگنکں‪،‬ۺشؿۺےکۺربنتۺبسۺۺوسےنۺشفرۺاچدنیۺےکۺوہںۺےگ‪،‬ۺشؿۺاکۺ ۺ‬
‫وتسکریۺاکۺوہاگ‪،‬ۺرہۺشکیۺےکۺےئلۺشسۺںیمۺدفویبایںۺوہںۺیگۺنجۺےکۺن یکۺفہجۺےسۺشؿۺیکۺڈنپویلںۺاکۺزغمۺوگتۺےکۺابرہۺےسۺرظنۺٓا ۺات‬
‫وہاگ‪،‬ۺفہۺٓاسپۺںیمۺشالتخػۺرںۺےگۺشفرۺہنۺضغب‪،‬ۺشؿۺےکۺدؽۺشےسیۺوہںۺےگۺوگایۺشکیۺیہۺدؽۺےہۺفہۺحبصۺفۺاشؾۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺحیبستۺایب ۺ‬
‫ؿ‬
‫رکںیۺےگ۔‬
‫(‪) 549‬‬

‫(‪) 550‬‬
‫شکیۺرفشتیۺںیمۺےہہکۺ’’رہۺویبیۺرپ‪70‬یتنجۺابلسۺوہںۺےگ۔‘‘‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺرفامؿ‪:‬‬

‫اس ُه ْم ِف ْي َها َح ِ‬
‫ر ْیر(‪( )۴۳‬پ‪،۳۷‬ا‪ٟ‬حخ‪)۵۱:‬‬
‫ٌ‬ ‫ب َّو لُ ْؤلُ ًّؤ ها‪َ -‬و لِ َب ُ‬ ‫ُی َحلَّو َن ِف ْي َها ِم ْن ا َ َس ِ‬
‫اور ِم ْن َذ َه ٍ‬
‫َ‬ ‫ْ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شسۺںیمۺانہپےئۺاجںیئۺےگۺوسےنۺےکۺنگنکۺشفرۺومیتۺشفرۺفاہںۺشؿۺیکۺوپاشکۺرمشیۺےہ۔‬
‫ےکتحتۺیبنّۺبیغۺدشؿ‪،‬ۺرسف ِرذاشیؿۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺشؿۺےکۺرسفںۺرپۺشےسیۺاتجۺوہںۺےگۺنجۺےکۺ‬
‫(‪) 551‬‬
‫بسھچکۺۺرفنشۺوہۺاجےئۺاگ۔‬
‫شدٰینۺومیتۺیکۺکمچۺےسۺۺورشؼۺےسرغمبۺکتۺ ۺ‬

‫جيتیخینہ‪:‬‬
‫سۺشرشبل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺیتنجۺہمیخۺشکیۺشاسیۺۺومیتۺوہاگۺوجۺہکۺشدنرۺےسۺاخیلۺوہاگ‪ٓ،‬اامسؿۺیکۺرط ۺ‬
‫ػ‬ ‫ِّ ُّ‬
‫ۺسانۺ‬
‫‪60‬لیمۺکتۺشفاچنۺۺوہاگ‪،‬ۺشسۺےکۺرہۺوگےشۺںیمۺومنمۺےکۺےئلۺشیسیۺوعرںیتۺںیہۺںیہنجۺۺدفرسےںیہنۺۺدےتھکی۔(‪) 552‬شسۺدحثیۺوک ّ ِ ُ ّ‬
‫ینپحیحصۺںیمۺرفشتیۺایکۺےہ۔‬
‫شامؾۺاخبریۺےنۺش ۺ‬
‫سانۺشنبۺابعس َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہۺہمیخۺشکیۺشاسیۺومیتۺوہاگۺوجۺشدنرۺےسۺاخیلۺوہاگۺ‪،‬فہۺۺشکیۺرفخسۺوچڑشۺشفرۺشکیۺ‬
‫ۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫شفرشسۺےکۺوسےنۺےسۺےنبۺوہےئۺاچرۺزہشرۺدرفشزےۺوہںۺےگ۔‬
‫ۺوہاگ ۺ‬
‫خسابملۺ ۺ‬
‫رف ۺ‬

‫‪ …549‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب بسء ا‪ٟ‬د‪ ،ٙ٠‬باب ‪٣‬ا جاء فی ػٔٶ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ ٯا‪٬٧‬ا ‪٣‬د‪ٰٗ٠‬ٶ‪ ،۱۹۳/۵ ،‬حسٱث‪۱۵۴۶ ،۱۵۴۵:‬‬
‫‪ …550‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،‬باب فی ػٔٶ نشاء ا‪ ١٫‬ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،۵۴۰/۴ ،‬حسٱث‪۵۵۴۱:‬‬
‫‪ …551‬ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪ ،‬تٔشیر سٰرٵ ا‪َ٤ٟ‬لئ‪ٜ‬ٶ(ٓارط)‪ ،‬باب احکا‪ ٦‬ا‪ٟ‬وا‪ٔ٨ٟ ٥ٟ‬شہ…ش‪ٟ‬ذ‪ ،۵۰۶ /۱ ،‬حسٱث‪۱۶۴۷:‬‬
‫ا‪ٟ‬بٌث ٯا‪٨ٟ‬ظٰر ‪٠ٟ‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ‪ٟ‬باض ا‪ ١٫‬ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪،‬ؾ‪ ،۳۹۷‬حسٱث‪۱۰۳:‬‬
‫‪ …552‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب بسء ا‪ٟ‬د‪ ،ٙ٠‬باب ‪٣‬ا جاء فی ػٔٶ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ ٯا‪٬٧‬ا ‪٣‬د‪ٰٗ٠‬ٶ‪ ،۱۹۳/۵ ،‬حسٱث‪۱۵۴۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫سانشوبدیعسۺدخریۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہۺہکۺایپرےۺٓااقۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺ ّ‬
‫ربۺاعتٰیلۺےکۺرفامؿ‪‚:‬‬ ‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 554‬‬
‫نیمےکۺدرایمؿۺےہ۔‬
‫ںےکۺدرایمؿۺشانت افہلصۺوہ ۺاگانتجۺٓاامسؿۺفز ۺ‬ ‫َّو فُ ُر ٍش َّم ْرف ُْو َع ٍةه(‪‛ ) 553( )۳۲‬یکۺ ۺ‬
‫ریسفتںیمۺرفامایۺدفۺوھچبون ۺ‬
‫اہلجيتکےکھاىےکیشاٌ‬
‫ِ‬ ‫چُتھیفعل‪:‬‬

‫ْ ِ‬
‫شہۺتنجۺےکۺۺاھکےنۺاکایبؿۺرقٓاؿۺاپکۺںیمۺذموکرۺےہۺینعیۺلھپ‪،‬ۺومےٹۺومےٹۺرپدنے‪،‬نَمۺف َ ٰ و‬
‫ُسی‪،‬ۺدہش‪،‬ۺدفدھۺشفرۺدرگیۺ‬

‫ےب ۺامشر ۺشاسقؾ ۺ ۺںیہ۔ ۺاہلل ۺر ُّ‬

‫ۺب ۺشزعلت ۺشراشد ۺرفامات ۺےہ‪ :‬كُل َّ َما ُر ِزق ُْوا ِم ٌْ َها ِم ْن ث َ َم َر ٍة ِّر ْزقًّا‪-‬قَا ل ُْوا ٰهذَ ا الَّ ِذ ْ‬
‫ی ُر ِزقْ َنا ِم ْن‬
‫(پ‪،۳‬ا‪ٟ‬برقٵ‪)۵۵:‬‬ ‫ق َْب ُل‪َ -‬و ا ُ ت ُ ْوا ِب ٖه ُم َت َش ِاب ًّه ها‪-‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬بجۺشُںیہنۺشؿۺابوغںۺےسۺوکیئۺلھپۺاھکےنۺوکۺدایۺاجےئۺاگۺوصرتۺدھکیۺرکۺںیہکۺےگۺہیۺوتۺفیہۺلھپۺےہۺوجۺںیمہۺےلہپۺالمۺاھتۺشفرۺفہۺوصرتۺ‬
‫ںیماتلمۺاتلجۺشںیہنۺدایۺایگ۔‬
‫ۺ‬

‫رکیھبۺیئکۺاقمامتۺرپۺرفامایۺےہ۔‬
‫تنجےکۺورشفابتۺاکۺذ ۺ‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےن ْ ِ‬
‫ۺشہۺ ۺ‬
‫ُ َّ‬ ‫ُ‬
‫ہاجظیًفقظاکےلئےخُشدبظی‪:‬‬
‫ِ‬ ‫م‬
‫ْ‬
‫ۺسان َ وۺنابؿ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺ ۺںیمۺ‬
‫وضحریبنّ ۺبیغ ۺدشؿ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےک ۺٓازشد ۺرکدہ ۺالغؾ ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ایپرےۺٓااقۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬یکۺابراگہۺںیمۺاحرضۺاھتۺہکۺاملعےئۺوہیدۺںیمۺےسۺشکیۺاعملۺفاہںۺٓاایۺشفرۺشسۺےنۺیئکۺوسشالتۺےئکۺاہیںۺ‬
‫کت ۺہک ۺشس ۺےن ۺاہک‪‚:‬بس ۺےس ۺےلہپ ۺشاجزت ۺسک ۺوک ۺوہیگ ۺینعی ۺلپ ۺرصشط ۺرپ ۺبس ۺےس ۺےلہپ ۺوکؿ ۺزگرے ۺاگ؟‛شراشد ۺ ۺرفامای‪’’:‬اہمرجنیۺ‬
‫رقفش۔‘‘شس ۺےن ۺوپاھچ‪‚:‬بج ۺفہ ۺتنج ۺںیم ۺدشلخ ۺوہں ۺےگ ۺوت ۺشؿ ۺاک ۺہفحت ۺایک ۺوہاگ؟‛شراشدرفامای‪‚:‬یلھچم ۺےک ۺرگج ۺےک ۺةکب۔‛ ۺشس ۺےنۺ‬
‫وپاھچ‪‚:‬شسۺےکۺدعبۺشؿۺیکۺذغشۺایکۺوہیگ؟‛ۺشراشدۺرفامای‪‚:‬شؿۺےکۺےئلۺتنجۺےکۺانکرفںۺںیمۺرچےنۺفشالۺیتنجۺلیبۺذحبۺایکاجےئۺاگ۔‛ۺشسۺ‬
‫تنجےکۺشدنرۺشکیۺہمشچۺےسۺسجۺوکۺ‬
‫ےنرپۺف ۺہںیئپۺےگۺایک؟‛شراشدۺرفامای‪ ‚:‬ۺ‬
‫ےنۺوپاھچ‪‚:‬شسۺاھک ۺ‬

‫‪ …553‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺدنلبۺوھچبونںۺںیم۔(پ‪،۵۷‬ا‪ٰٟ‬اٌٗٶ‪)۱۴:‬‬

‫‪ …554‬ا‪ٟ‬بٌث ٯا‪٨ٟ‬ظٰر ‪٠ٟ‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ‪ٟ‬باض ا‪ ١٫‬ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪،‬ؾ‪ ،۵۰۳‬حسٱث‪۱۳۳:‬‬
‫تز‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ػٔٶ ثٲاب ا‪ ١٫‬ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،۵۴۵/۴ ،‬حسٱث‪۵۵۴۹:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 555‬‬
‫لیبسلۺاہکۺاجاتۺےہ۔ۺ‛وہیدیۺاعمِلۺےنۺاہک‪ٓ‚:‬اپۺےنۺچسۺرفامای۔‛‬

‫جيتیَُکےمتىلقیہُسیکاسُال‪:‬‬
‫سانۺۺزدیۺنبۺشرمقۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہۺہکۺشکیۺوہیدیۺابراگہِۺراستلۺںیمۺاحرضۺوہشۺشفرۺوبال‪:‬شےۺشوبۺشاقلمس!ۺایکۺٓاپ ۺہیۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ایخؽۺںیہنۺرکےتۺہکۺیتنجۺتنجۺںیمۺاھکںیئۺشفرۺںیئپۺےگ؟ۺشفرۺۺشےنپۺشَاحصبۺےسۺےتہکۺںیہۺہکۺشرگۺشسۺاعمےلمۺںیمۺھجمۺےسۺوکیئۺثحبۺرکےۺاگۺوتۺںیمۺ‬
‫شسۺرپۺ(داللئۺےس)ۺاغبلۺٓااجٕاںۺاگ۔ۺٓاپ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنشراشدۺۺرفامای‪:‬ۺاہںۺشسۺذشتۺیکۺمسقۺسجۺےکۺقن ح َض ہہۺدقرتۺںیمۺریمیۺاجؿۺ‬
‫ےہ ۺویتنجں ۺ ۺںیم ۺےس ۺرہ ۺ ۺشکی ۺوک‪ٓ100‬ادویمں ۺےک ۺربشرب ۺاھکےن‪ ،‬ۺےنیپ ۺشفر ۺامجع ۺرکےن ۺیک ۺاطتق ۺاطع ۺیک ۺاجےئ ۺیگ۔ ۺوہیدی ۺوبال‪:‬وتوجصخشۺ‬
‫َ‬
‫اھکات‪،‬اتیپےہشےس(اپاخہن ۺشفرۺاشیپب ۺیک)احتجۺیھبۺوہیتۺےہ۔شراشدرفامای‪:‬شؿۺیکۺاحتجۺہنیسپ ۺوہاگۺوجۺشؿ ۺیک ۺدلجفںۺےسۺ َک ْسیُووریۺیک ۺرطح ۺاتکہمۺ‬
‫(‪) 556‬‬
‫وہشۺےلکنۺاگۺوتٹیپۺدالبۺوہۺاجےئۺاگ۔‬
‫اہللنبۺوعسمدۺ َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہۺہکۺوضحر ّۺ‬
‫یبنشرکؾ َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺۺشراشدۺرفامایۺ‪:‬ےبۺکشۺتنجۺ‬ ‫سان ًبس ۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 557‬‬
‫ںیمۺمتۺیسکۺۺرپدنےۺوکۺدوھکیۺےگۺشفرۺاہمترشۺشےسۺاھکےنۺوکۺیجۺاچےہۺاگۺوتۺف ۺہانھبۺوہشۺاہمترےۺاسےنمۺٓارگےۺاگ۔‬
‫ۺروسؽۺشَرکؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺۺرفامای‪‚:‬ےبۺکشۺتنجۺںیمۺھچکۺ‬ ‫ۺسانذحہفیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺرفشتیۺےہۺہک ِ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫نح َ‬
‫ۺسانۺشوبرکبۺدقیۺ َرض ََی اہللہ ت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےنۺرعضۺیک‪‚:‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل ت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲہ َٯٰا‪ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺفہۺوتۺ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫رپدنےۺ ُح ْنیۺشفوٹنں ۺےسیجۺںیہ۔‛ رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 558‬‬

‫تہبۺیہۺوخبۺوہںۺےگ؟ۺ‛شراشدۺرفامای‪‚:‬شؿ‬

‫‪٣ …555‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬حٲف‪ ،‬باب بٲا‪ ٪‬ػٔٶ ‪٣‬ىی ا‪ٟ‬زج‪ ١‬ٯا‪٤ٟ‬زأٵ…ا‪ٟ‬ذ‪ ،‬ؾ‪ ،۳۷۶‬حسٱث‪۱۳۵:‬‬
‫‪ …556‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣،١‬ش‪٨‬سال‪ٰٜٓ‬ٲین‪ ،‬حسٱث زٱس ب‪ ٩‬ارٗ‪ ،۷۶ /۷ ،٥‬حسٱث‪۳۹۵۸۹:‬‬
‫‪ٰ٣‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،۱۴۴ /۶ ،‬حسٱث‪۳۳۳:‬‬
‫‪٣ …557‬ش‪٨‬س ا‪ٟ‬بزار‪٣ ،‬ش‪٨‬س ًبس اہلل ب‪٣ ٩‬شٌٰز‪ ،۴۰۳/۵ ،‬حسٱث‪۵۰۱۵:‬‬
‫ا‪ٟ‬کا‪ ١٣‬فی ؿٌٔاء ا‪ٟ‬زجا‪ْ ٢‬لب‪ً ٩‬سٴ‪ ،‬ا‪ٟ‬زٗ‪۴۱۶:٥‬ح‪٤‬ٲس ب‪ً ٩‬لی‪۷۵ /۱ ،‬‬
‫‪ …558‬ا‪ٟ‬بٌث ٯا‪٨ٟ‬ظٰر ‪٠ٟ‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی كٌا‪ ٦‬ا‪ ١٫‬ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪،‬ؾ‪ ،۵۰۶‬حسٱث‪۱۳۹:‬‬
‫ا‪ٟ‬کا‪ ١٣‬فی ؿٌٔاء ا‪ٟ‬زجا‪ْ ٢‬لب‪ً ٩‬سٴ‪ ،‬ا‪ٟ‬زٗ‪۳۵۶۳:٥‬ا‪ٟٔ‬ـ‪ ١‬ب‪٣ ٩‬دتار بصٴ‪۳۵۵/۷ ،‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںیئےگۺۺشفرۺشےۺشوبرکبۺٓاپۺیھبۺشؿۺوکۺۺاھکےنۺفشولںۺںیمۺےسۺںیہ۔‛‬
‫ؿوکۺاھک ۺ‬
‫ۺزایدہشےھچۺوتۺفہۺںیہۺوجۺش ۺ‬
‫ےس ۺ‬
‫اب‪( -‬پ‪،۵۵‬ا‪ٟ‬زرخٖ‪)۷۳:‬‬ ‫اف ِّم ْن َذ َه ٍ‬
‫ب َّو ا َ ك َْو ٍ‬ ‫اف عَل َْي ِه ْم ِب ِص َح ٍ‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺرفامؿ‪ُ :‬ى َط ُ‬ ‫اہلل‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شؿۺرپۺدفرہۺوہاگۺوسےنۺےکۺایپولںۺشفرۺاجومںۺاک۔‬

‫ۺسانۺًبساہللۺنب َ ْ‬
‫ۺُعْفۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہۺہکۺشؿۺرپۺوسےنۺےکۺ‪ 70‬ایپولںۺاکۺدفرۺوہاگۺرہۺ‬ ‫یکۺریسفتۺرکےتۺوہےئرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےلںیمۺدفرسےۺایپےلۺےسۺفلتخمۺرگنۺوہاگ۔‬
‫ایپ ۺ‬
‫شسۺٓاتیۺابمرہک‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺشسۺیک ۺ‬
‫ۺولمین(المفٹ)مینستۺےسۺےہ۔‬ ‫اجه ِم ْن ت َْس ِن ْؼ ٍ‬
‫م(‪( )۴۱‬پ‪،۱۰‬ا‪٤ٟ‬لٔٔین‪)۵۷:‬‬ ‫َو ِم َز ُ‬
‫ۺسان ۺًبساہللنب ۺوعسمد َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺ ِ‬
‫شاحصب ۺنیمی ۺےک ۺےئل ۺشس ۺںیم ۺولمین ۺوہیگ ۺشفرۺ‬ ‫یک ۺریسفت ۺںیم ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫ْ‬
‫منۺاخصلۺںیئپۺےگ۔‬‫ح‬ ‫ِ‬ ‫ُ َ َّْ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشسۺیکۺرہمۺکشمۺرپۺےہ۔‬ ‫ك‪( -‬پ‪،۱۰‬ا‪٤ٟ‬لٔٔین‪)۵۶:‬‬
‫ۺرفامؿۺابریۺاعتٰیل‪ِ :‬خ ٰت ُمه ِم ْس ٌ ه‬
‫شس ِ‬
‫ۺسان شوب َد ْردشءۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺفہۺاچدنیۺیکۺرطحۺدیفسۺرششبۺےہ سجۺےسۺشؿۺیکۺٓارخیۺ‬
‫یکۺریسفتۺںیمۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رششبۺرہمۺاگلیئۺوہیئۺوہیگ‪،‬ۺشرگۺداینۺفشولںۺںیمۺےسۺوکیئۺشانپۺاہھتۺۺشسۺںیمۺدشلخۺرکےکۺابرہۺاکنےلۺوتۺوکیئۺذیۺرفحۺۺشاسیۺہنۺوہاگۺوجۺشسۺیکۺ‬
‫وخوبشہنۺاپۺےکس۔‬
‫اِعحُعویًکیشاٌ‬
‫ِ‬ ‫جيتیلغکَُ‬ ‫پاىچُیٍفعل‪:‬‬
‫ْ‬
‫سن‬
‫ۺسّان ۺش ۺ‬
‫شاحدیۺابمرہکۺںیمۺشؿۺیکۺزمدیۺفاضتحۺےہ۔ۺ رضحت ّ ِ ُ‬
‫ہکبج ْ ِ‬
‫ےہ ۺ‬
‫دیجمںیمۺشؿۺےکۺۺففصۺاکۺیئکۺابرذترکوہشۺ ۺ‬
‫رقٓاؿۺ ۺ‬
‫ِ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺۺرشہۺںیمۺشکیۺحبصۺایۺشکیۺ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺرفشتیۺےہۺاتدجش ِرۺ ِراستل‪،‬ۺاشنہشہِۺوبنت َػلی ا ہ‬
‫َرض ََی ا ہ‬

‫اشؾۺداینۺۺشفرۺوجۺھچکۺشسۺںیمۺےہشسۺبسۺےسۺرتہبۺےہۺشفرۺتنجۺںیمۺمتۺںیمۺےسۺیسکۺیکۺشکیۺاہھتۺینتجۺایۺرھپۺشکیۺدقؾۺینتجۺہگجۺداینۺشفرۺوجۺھچکۺشسۺںیمۺ‬
‫درایمؿرہےشۺوکرفنش‬
‫ۺ‬ ‫ےہۺشسۺےسۺرتہبۺےہۺشفرۺشرگۺیتنجۺوعروتںۺںیمۺےسۺوکیئۺۺوعرتۺزنیمۺیکۺرطػۺاھجےکنۺوتزنیمۺفۺٓاامسؿۺےک‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 559‬‬
‫ےسرتہبۺےہ۔‬
‫س ۺ‬
‫سںیمۺےہۺ‪،‬ش ۺ‬
‫رساکۺدفہٹپۺداینۺشفرۺوجھچکۺش ۺ‬
‫ےک ۺ‬
‫س ۺ‬
‫ےۺشفرۺش ۺ‬
‫ےسرھبۺد ۺ‬
‫رکدےۺشفرۺوخوبش ۺ‬
‫رفشتیرکےتںیہۺہکۺشسۺٓاتیۺابمرہک‪:‬‬ ‫ۺ‬ ‫ۺخری َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺ‬
‫سانشوبدیعس ُ ّ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫َ‬
‫كَاًَ ّ ُه َّن ال َْیاق ُْو ُت َو ال َْم ْر َج ُ‬
‫ان(‪( )۸۵‬پ‪،۵۷‬ا‪ٟ‬زح‪)۵۸:٩٤‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺوگایۺفہۺلعلۺشفرۺوماگنۺںیہ۔‬

‫یکۺریسفتۺںیمۺاصدؼۺفدصمفؼۺٓااقۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺفہۺشسۺوحرۺےکۺرہچےۺوکۺشسۺیکۺاچدرۺےکابرہۺےسۺ‬
‫دےھکیۺاگۺوتۺفہۺےشیشۺےسۺیھبۺزایدہۺاصػۺوہاگۺشفرۺشسۺےکۺشفرپۺاکۺشدٰینۺومیتۺیھبۺورشؼۺفۺرغمبۺےکۺدرایمؿۺیکۺرہۺےشۺوکۺۺرفنشۺرکدےۺاگ‪،‬ۺ‬
‫َ‬
‫(‪) 560‬‬
‫ےئۺاگ۔‬
‫ۺرظنٓا ۺ‬
‫زغم ۺ‬
‫رپےسۺشسۺیکۺڈنپیلۺ ۺاک ۺ‬
‫ےکشف ۺ‬ ‫ےگنکیلۺاگنہۺشؿۺےسۺۺاپرۺوہاجےئۺیگۺذ ّٰیۺ ۺ‬
‫ہکۺشؿۺ ۺ‬ ‫ن‬ ‫سےکۺشفرپۺ‪70‬ڑپکےۺوتۺوہںۺ ۺ‬ ‫ش ۺ‬

‫حُعَِکاسالو‪:‬‬
‫ۺسانشسن َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺرفشتیۺےہۺہکرسٰ ہ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنشراشدۺرفامای‪:‬رعمشجۺیکۺریسۺےکۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫دفرشؿ ۺںیم ۺتنج ۺےک ۺدیبخ ۺانیم ۺاقمؾ ۺںیم ۺدشلخ ۺوہش ۺاہجں ۺومویتں‪ ،‬ۺزبس ۺزربدج ۺشفر ۺرسخ ۺایوقت ۺےک ۺےمیخ ۺںیہ‪ ،‬ۺوحرفں ۺےن ۺاہک ۺ’’ َا‪ٟ‬ش ََل ہ‪٦‬‬

‫ًَ َ‪٠‬ٲ َک ٱَا َر ہسٰ َ‪ ٢‬اہلل‘‘ ںیمۺےنۺوپاھچ‪:‬ۺشےۺربجلی!ۺہیۺیسیکۺٓافشزۺےہ؟ۺشوہنںۺےنۺرعضۺیک‪:‬ہیۺومیخںۺںیمۺرپدہۺنیشنۺ(وحرںی)ۺںیہ۔ۺشوہنںۺ‬

‫ۺربۺےسۺشاجزتۺبلطۺیکۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺشؿۺوکۺشاجزتۺدےۺدیۺوتۺفہۺےنہکںیگل‪:‬ۺمہۺرشیضۺ‬
‫ےنۺٓاپۺرپۺالسؾۺشیپۺرکےنۺےکۺےئلۺشےنپ ّ‬
‫رےنہۺفشیلۺںیہۺمہۺیھبکۺانرشضۺہنۺوہںۺیگ‪،‬ۺمہۺہشیمہۺرےنہۺفشیلۺںیہۺیھبکۺوکچۺہنۺرکںیۺیگ۔ۺشسۺرپوضحریبنّشۺ رکؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺ‬
‫اعتٰیلاکۺہیۺرفامؿۺالتفتۺرفامای‪:‬‬
‫ۺرب ۺ‬ ‫ےن ّ ۺ‬
‫ُح ْو ٌر َّمك ُْص ْو ٰر ٌت فِی الْ ِخ َی ِ‬
‫ام(‪( )۱۴‬پ‪،۵۷‬ا‪ٟ‬زح‪)۷۵:٩٤‬‬
‫(‪) 561‬‬
‫ںںیمۺرپدہۺنیشن۔‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬وحر ۺ‬
‫ںیںیہۺومیخ ۺ‬

‫‪ …559‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬زٗا‪ ،ٚ‬باب ػٔٶ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ ٯا‪٨ٟ‬ار‪ ،۵۶۴/۴ ،‬حسٱث‪۶۵۶۸:‬‬

‫ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ا‪٧‬ص ب‪٣ ٩‬ا‪ٟ‬ک‪ ،۵۵۵/۴ ،‬حسٱث‪۳۱۷۸۵:‬‬
‫‪ …560‬ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ْلب‪ ٩‬ا‪٤ٟ‬بارک فی نشدتہ زائسا‪ ،‬بابفی ػٔٶ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،‬ؾ‪ ،۷۱‬حسٱث‪۵۵۸:‬‬
‫ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ابی سٌٲس ا‪ٟ‬دسرٴ‪ ،۳۵۰/۴ ،‬حسٱث‪۳۳۷۳۵:‬‬
‫‪ …561‬ا‪ٟ‬بٌث ٯا‪٨ٟ‬ظٰر‪٠ٟ‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ػٔٶ ا‪ٟ‬حٰر ا‪ٌٟ‬ین‪،‬ؾ‪ ،۵۳۵‬حسٱث‪۱۴۰:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شسۺٓاتیۺابمرہک‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺرھتسیۺایبیبں۔‬ ‫ُط ّهَرةٌ (پ‪ٰ،۱‬ا‪٤ً ٢‬ز‪)۳۵:٪‬‬
‫ّم َ‬
‫َو ا َ ْز َواجٌ‬
‫َ‬
‫سانۺاجمدہ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬احَسۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺفہۺضیح‪،‬ۺاضقےئۺاحتج‪،‬ۺاشیپب‪،‬ۺوھتک‪،‬ۺرھٹنی‪،‬ۺامدہۺونمہیۺشفرۺ‬
‫یکۺریسفتۺںیمۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ےننجےسۺاپکۺوہںۺیگ۔‬
‫شفالد ۺ‬
‫شسۺۺٓاتیۺابمرہک‪:‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺالہبففںۺںیمۺنیچۺرکےتۺںیہ۔‬ ‫ن(‪( )۸۸‬پ‪،۵۱‬ٱص‪)۵۵:‬‬ ‫فِیْ ُشغ ٍُل ٰف ِ‬
‫م ُهو َ‬ ‫ْ‬
‫ۺسّانشامۺؾۺ َشفزشیعۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺشؿۺاکۺاکؾۺابرِکہۺوعروتںۺےکۺاپسۺاجانۺرپد ہہۺاکبرتۺوکۺزشلئۺ‬
‫یکۺریسفتۺںیمۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫رکانۺۺوہاگ۔‬
‫شکیۺصخشۺےنۺابراگہِۺراستلۺںیمۺرعضۺیک‪:‬ایکۺشلہۺتنجۺتبحصۺرکںیۺےگ؟ۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدرفامای‪:‬ۺ‬
‫(‪) 562‬‬
‫ے‪70‬شرفش ۺدےسۺزایدہۺوقتۺدیۺاجےئۺیگ۔‬
‫کیوکۺشکیۺدؿۺںیمۺاہمتر ۺ‬
‫شؿۺںیمۺےسرہۺۺش ۺ‬
‫ۺسانۺًبساہللنبۺرمع َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺویتنجںۺںیمۺےسۺبسۺےسۺمکۺدرہجۺفشےلۺصخشۺاکۺہیۺاقمؾۺۺوہاگہکۺۺشسۺےکۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےاگۺوکیئۺدفرسشۺشسۺںیمۺرشکیۺہنۺوہۺاگ۔‬
‫ۺاخدؾشگلۺدختمۺرک ۺ‬
‫اسھتۺشکیۺزہشرۺاخدؾۺوہںۺےگۺشفرۺرہ ۺ‬
‫مع َّط‬
‫اکرفامؿۺ ُ َ مۺےہ‪:‬ۺشلہۺتنجۺںیمۺےسۺشکیۺصخشۺاپچنۺوسۺوحرفں‪،‬ۺاچرۺزہشرۺابرکہۺۺڑلویکںۺ‬
‫ِ‬ ‫رساک ِرۺدفۺاعمَ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺ‬
‫شفرۺٓاھٹۺزہشرۺاشدیۺدشہۺۺوعروتںۺےسۺاکنحۺرکےۺاگۺشفرۺشؿۺںیمۺےسۺرہۺشکیۺےسشینپۺوپریۺداینفیۺزدنیگۺیکۺدقمشرۺربشربۺاعُمبَ َقہۺرکےۺ‬
‫(‪) 563‬‬
‫اگ(ینعیۺےلگۺےلماگ)۔‬

‫جيتیباؽاع‪:‬‬
‫روسؽ ۺشَرکؾ‪،‬اش ِہۺینب ۺٓادؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشد ۺرفامای‪ :‬ۺےب ۺکش ۺتنج ۺںیم ۺشکی ۺابزشر ۺےہ ۺسج ۺںیم ۺرمدفں ۺشفرۺ‬
‫ِ‬
‫ۺیسکرمدۺوکۺۺیسک‬
‫دیفۺرففتخۺںیہنۺوہیگۺ‪،‬بج ۺ‬
‫ےشیکۺرخ ۺ‬
‫یسک ۺ‬
‫ںیکۺوصروتںۺےکۺالعفہۺ ۺ‬
‫وعروت ۺ‬

‫‪ …562‬ا‪ٟ‬بٌث ٯا‪٨ٟ‬ظٰر ‪٠ٟ‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ػٔٶ ا‪ٟ‬حٰر ا‪ٌٟ‬ین‪،‬ؾ‪ ،۵۵۳‬حسٱث‪۱۶۴:‬‬
‫‪ …563‬ا‪ٟ‬بٌث ٯا‪٨ٟ‬ظٰر ‪٠ٟ‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ػٔٶ ا‪ٟ‬حٰر ا‪ٌٟ‬ین‪،‬ؾ‪ ،۵۵۴‬حسٱث‪۱۷۴:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫وصرت ۺیک ۺوخششہ ۺوہ ۺیگ ۺوت ۺشس ۺابزشر ۺںیم ۺدشلخ ۺوہاجےئ ۺاگ(‪) 564‬فاہں ۺڑبی آ وھکنں وآیل وحرںی عمج وہں ۺیگ ۺ ۺفہ ۺشیسی ۺٓافشز ۺدنلبۺ‬
‫رکںیۺیگۺہکۺولخمؼۺےنۺیھبکۺہنۺینسۺوہیگ‪،‬ۺفہۺںیہکۺیگۺمہۺہشیمہۺرےنہۺفشیلۺںیہۺیھبکۺالہکۺہنۺوہںۺیگ‪،‬ۺمہۺوخشۺاحؽۺۺںیہۺیھبکۺدبۺاحؽۺ‬
‫ہنۺوہںۺیگ‪،‬ۺمہۺرشیضۺرےنہۺفشیلۺںیہۺیھبکۺانرشضۺہنۺوہںۺیگۺسپۺشسۺصخشۺےکۺےئلۺوخربخشیۺےہۺوجۺامہرےۺےئلۺےہۺشفرۺمہۺشسۺ‬
‫(‪) 565‬‬
‫ےکۺےئلۺںیہ۔‬
‫حُعَِکاىٍنہ‪:‬‬
‫ۺسانشسن َرض ََیاہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےسۺرمفیۺےہۺہکۺوضحریبنۺرکمی َػلیاہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنشۺ راشدۺرفامای‪:‬ۺتنجۺںیمۺوحرںیۺہیۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 566‬‬
‫اپھچرکۺراھکۺایگۺےہ۔‬ ‫ںیمہ ُ َ‬
‫ۺمْزۺوجڑفںۺےکۺےئلۺ ۺ‬ ‫یگہکۺمہۺوخوصبرتۺوحرںیۺںیہۺ‪ ،‬ۺ‬
‫ںیئ ۺ‬
‫ہمغنۺاگ ۺ‬
‫سانۺٰییحیۺنبۺریثک ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َ٘ ٟ‬سَٱزۺشسۺٓاتیۺابمرہک‪:‬‬
‫ۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫تزج‪٤‬ہ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ابغۺیکۺایکریۺںیمۺشؿۺیکۺاخرطدشریۺوہیگ۔‬ ‫فِیْ ر ْو َض ٍة ّی ُْح َبر ْو َ‬
‫ن(‪( )۹۸‬پ‪،۵۳‬ا‪ٟ‬زٯ‪)۳۵:٦‬‬
‫ُ‬ ‫َ‬
‫یکۺریسفتۺںیمۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺشسۺےسۺرمشدتنجۺںیمۺامسعۺ(ینعیۺوحرفںۺاکۺہمغن)ےہ۔‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہرفامےتۺںیہۺہکۺونرےکۺرکیپ‪،‬ۺامتؾۺویبنںۺےکۺرَس َفر َػلی ا ہ‬
‫ۺسانشوبشُامہمۺابیلہ َرض ََی ا ہ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ےن ۺشراشدرفامای‪ :‬ۺوج ۺصخش ۺیھب ۺتنجۺںیم ۺاجےئ ۺاگ ۺشسۺےکۺرساہےن ۺشفر ۺدقومں ۺںیم ۺدفۺوحرںی ۺھٹیب ۺاجںیئۺیگ ۺفہ ۺشےس ۺشاہتنیئۺ‬
‫وخوصبرتۺٓافشزںیم ہمغنۺانسںیئۺیگۺےسجۺشاسنؿۺشفرۺنجۺںینسۺےگۺشفرۺہیۺاطیشینۺزمشریمۺےکۺاسھتۺہنۺوہۺاگۺہکلبۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺدمحۺشفرۺ‬
‫(‪) 567‬‬
‫اپیکۺایبؿۺوہیگ۔‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَلی ہ‪َ ٣‬ح‪٤‬س)‬
‫َػلی ا ہ‬ ‫( َػ‪ٰ٠‬ا ًَل َی ا‪َ ٟ‬حب َٲب‬

‫‪ …564‬تز‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی سٰ‪ ٚ‬ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،۵۴۷ /۴ ،‬حسٱث‪۵۵۵۹:‬‬
‫‪ …565‬تز‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی الک‪ ٦‬ا‪ٟ‬حٰر ا‪ٌٟ‬ین‪ ،۵۵۵ /۴ ،‬حسٱث‪۵۵۷۱:‬‬
‫‪ …566‬ا‪ٟ‬تارٱذ ال‪ٜ‬بیر ‪٠ٟ‬بدارٴ‪ ،‬باب ًٰ‪ ،۱۵۶ /۶ ،٪‬حسٱث‪،۹۴۰۸:‬ا‪ٟ‬زٗ‪ ٪ًٰ،٥‬ب‪ ٩‬ا‪ٟ‬دلاب ب‪ً ٩‬بساہلل‬
‫ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬اْلٯسم‪ ،۱۴ /۵ ،‬حسٱث‪۶۴۹۷:‬‬
‫‪ …567‬ا‪ٟ‬بٌث ٯا‪٨ٟ‬ظٰر ‪٠ٟ‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب ا‪ٟ‬ش‪٤‬اَ فی ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ ٯا‪ٟ‬تِىی بذرك اہلل‪،‬ؾ‪ ،۵۵۸‬حسٱث‪۱۷۹:‬‬
‫ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‪ ،۹۵ /۸ ،‬حسٱث‪۷۴۷۸:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬ ‫َّ‬
‫تىلقاحاسیث‬
‫اہ ِلجيتکےاِظافکےم ِ‬ ‫چھٹیفعل‪:‬‬

‫خُبعُعتبیُیاَ‪:‬‬
‫م‬
‫ۺسانشاسہمۺنبۺزدیۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےسرمفیۺےہہکۺ صطف ٰ ِ‬
‫ےاجؿۺرتمح َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشےنپۺایپرےۺاحصہبۺ‬ ‫٭…ۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫کی‬
‫ربۺہبعک ۺیکۺمسق!ۺتنجۺش ۺ‬
‫ےسۺشراشدۺرفامای‪:‬ونس!ایک ۺوکیئ ۺصخشۺتنج ۺیکۺوک ۺششۺرک ۺراہۺےہ؟ۺےبۺکشۺتنج ۺیکۺلثمۺوکیئۺےش ۺںیہن‪ِّ ،‬‬
‫ْ‬
‫اتکمچۺوہشۺونرۺےہۺشفرۺرفتحۺف َ ا‬
‫ۺنطۺفشیل ۺیتلیھپۺوخوبشۺےہ‪،‬ۺوبضمطۺلحمۺےہ‪،‬ۺاجریۺرہنۺےہ‪ ،‬تہبۺزایدہۺےکپۺوہےئۺلھپۺںیہشۺ فرۺوخوصبرتۺ‬
‫ویبایں ۺںیہ ۺوج ۺیگشیمہ ۺےک ۺرھگ ۺںیم ۺوخیش ۺف ۺتمعن ۺںیم ۺوہں ۺیگ ۺشفر ۺاہنتی ۺدشکل ۺدنلب ۺفابال ۺوفحمظ ۺلحم ۺںیم ۺرتف ۺاتزیگ ۺ ۺوہیگ۔ ۺاحص َ ح ہن ۺرکشؾ ۺےنۺ‬

‫رعضۺیک‪ :‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬ۺمہۺشسۺےکۺےئلۺٓاامدہۺشفرۺایترۺںیہ۔شراشدرفامای‪:‬ۺمتۺوہک‚ا َ‪َ ٪‬طا َء ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی‛رھپۺٓاپۺےنۺ‬
‫(‪) 568‬‬
‫سیکۺرتبیغۺدالیئ۔‬
‫اہج ۺداکۺذرکۺرفامایشفرۺش ۺ‬

‫جيتیگھُػے‪:‬‬
‫َ‬
‫٭…شکی ۺصخش ۺایپرے ۺٓااق ۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺیک َ ِ‬
‫ۺدخم ۺشدقس ۺںیم ۺاحرض ۺوہش ۺشفر ۺرعض ۺیک‪‚:‬ایک ۺتنج ۺںیم ۺوھگڑے ۺوہںۺ‬
‫ےگویکہکنۺہیۺےھجمۺدنسپۺںیہ؟‛ۺٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺۺشراشدۺرفامای‪‚:‬شرگۺںیہمتۺہیۺدنسپۺےہۺوتۺںیہمتۺرسخۺایوقتۺےکۺوھگڑےۺ‬
‫دی ۺاجںیئ ۺےگ ۺتنج ۺںیم ۺمت ۺاہجں ۺاچوہ ۺےگ ۺفہ ۺںیہمت ۺشڑش ۺرکفاہں ۺےل ۺاجںیئ ۺےگ۔‛ شکی ۺدفرسے ۺصخش ۺےن ۺرعض ۺیک‪‚:‬ےھجم ۺشفٹنۺ‬
‫دنسپۺںیہۺایکۺتنجۺںیمۺشفٹنۺوہںۺےگ؟‛ۺوتۺیبنّۺشرکؾۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺۺرفامای‪‚:‬شےاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکۺدنبے!ۺشرگۺمتۺ ۺ‬
‫تنج‬
‫(‪) 569‬‬
‫دنسپوہۺشفرۺاہمتریۺٓاںیھکنۺذلتۺاپںیئ۔‛‬ ‫ںیہمت ۺ‬
‫وج ۺ‬ ‫وہیگۺ ۺ‬ ‫ںرہۺف ۺہزیچۺ ۺ‬ ‫ےےئلۺفاہ ۺ‬
‫ےئگوتۺاہمتر ۺ‬ ‫ےلچ ۺ‬
‫ںیم ۺ‬
‫ۺ‬
‫ف‬ ‫مح‬
‫ۺخری َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺرفشتیۺےہۺہک ۺ س ِ ِںۺاکانئت‪،‬ۺ ح ْ ِرْوموجدشت َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺ‬
‫ۺسانشوبۺدیعس ُ ّ‬
‫٭…رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫یمےچبۺیکۺوخششہۺرکےۺ ۺاگوتۺشیسۺفتقۺشسۺاکۺہچبۺدیپشۺ‬
‫رفامایۺ‪:‬بجۺوکیئۺیتنجۺٓاد ۺ‬

‫‪ …568‬سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪،‬باب ػٔٶ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪،۵۱۵ /۴،‬حسٱث‪۴۱۱۵:‬‬

‫‪٣ …569‬ش‪٨‬س ابی زأوز ا‪ٟ‬لٲا‪ٟ‬سی‪ ،‬بزٱسٵ ب‪ ٩‬حؼٲب اْلس‪ِ٠‬م‪ ،‬ؾ‪ ،۳۰۸‬حسٱث‪۸۰۶:‬‬
‫تز‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء فی ػٔٶ خٲ‪ ١‬ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،۵۴۱/۴ ،‬حسٱث‪۵۵۵۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 570‬‬
‫وہاگۺ‪،‬شسۺاکۺلمح‪،‬ۺےچبۺیکۺدیپششئۺشفرۺشسۺیکۺوجشینۺشکیۺیہۺاستعۺںیمۺوہاجےئۺیگ۔‬

‫اہلجيتکیمالقات‪:‬‬
‫یبن ۺرکمی َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنشراشدرفامای‪:‬بج ۺیتنج ۺتنج ۺںیم ۺچنہپ ۺاجںیئ ۺےگوت ۺاھبیئ ۺوک ۺاھبیئ ۺ(شفر ۺدفتس ۺوکدفتس) ۺےس ۺےنلمۺ‬
‫٭…وضحر ّ‬
‫اکشایتشؼۺوہ ۺاگۺوتۺشکیۺاکۺتختۺدفرسےۺےکۺتختۺیکۺرطػۺےلچۺاگ‪،‬ۺفہۺٓاسپۺںیمۺالماقتۺرکںیۺےگۺشفرۺشؿۺیکۺامنیبۺداینۺںیمۺوجۺھچکۺاھتۺشسۺیکۺوگتفگۺ‬

‫رکںی ۺےگ‪،‬شکی ۺےہک ۺاگ‪ :‬ۺشے ۺریمے ۺاھبیئ! ۺالفں ۺدؿ ۺالفں ۺسلجم ۺوکاید ۺرکف ۺہک ۺبج ۺمہ ۺےن ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےس ۺداع ۺامیگن ۺوت ۺشس ۺےن ۺامہری ۺششخب ۺ ۺرفام‬
‫(‪) 571‬‬
‫دی۔‬
‫ُ‬
‫اہلجيتکےجسهِو ْنظ‪:‬‬
‫٭…ٓاپۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺہیۺیھبۺشراشدۺۺرفامای‪:‬ۺ ْ ِ‬
‫شہۺتنجۺےکۺمسجۺریغبۺابولںۺےک‪،‬ۺےبۺرشی‪،‬ۺدیفسۺرتگن‪،‬رسہمۺےگلۺوہےئۺشفرۺشکیۺ‬
‫(‪) 572‬‬
‫یہۺےسیج ‪33‬اسؽۺیکۺرمعۺےکۺوہںۺےگۺشفرۺفہۺٓادؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺرطحۺابملیئۺںیم‪60‬اہھتۺشفرۺوچڑشیئۺںیمۺۺاستۺاہھتۺوہںۺےگ۔‬
‫٭…بسۺےسۺشدٰینۺدرہجۺیتنجۺےکۺےئلۺ‪80‬ۺزہشرۺاخدؾۺشفرۺ‪72‬ۺویبایںۺوہیگۺشسۺےکۺےئلۺومویتں‪،‬ۺزَ ربدجۺشفرۺایوقتۺاکۺہمیخۺاگلایۺاجےئۺاگۺشفرۺفہۺشانتۺڑبشۺ‬
‫وہاگۺانتجاقمؾۺاجہیبۺےسۺاعنصءۺکتۺاکۺافہلصۺےہۺشفرۺشؿۺویتنجںۺرپۺشےسیۺۺاتجۺوہںۺےگۺنجۺاکۺشدٰینۺومیتۺورشؼۺفۺرغمبۺےکۺدرایمؿۺوجۺھچکۺےہۺبسۺ‬
‫(‪) 573‬‬
‫وکۺرفنشۺرکۺدےاگ۔‬
‫ُ‬
‫سیزىاؽیزبًحاعثہ َرض ََیا ہہلل ًَ‪٨‬ہکیلُىشی‪:‬‬
‫ِ‬
‫٭…نسحمۺاکانئت‪،‬ۺرخفۺوموجدشت َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدرفامای‪:‬ۺںیمۺےنۺتنجۺیکۺرطػۺداھکیۺوتۺشسۺےکشکیۺشانرۺوکۺشانتۺڑبشۺاپایۺوگایۺاپالؿۺ‬
‫ابدناھۺایگۺشفٹنۺوہۺشفرۺفاہںۺےکۺرپدنےۺیتخبۺشفٹنۺےسیجۺےھتۺفاہںۺ‬

‫‪ …570‬ا‪ٟ‬بٌث ٯا‪٨ٟ‬ظٰر ‪٠ٟ‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب ٰٗ‪ ٢‬اہلل‪:‬ازخ‪ٰ٠‬اا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ ا‪٧‬ت‪…٥‬ا‪ٟ‬ذ‪،‬ؾ‪ ،۵۱۵‬حسٱث‪۱۹۷:‬‬

‫سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‪ٛ،‬تاب ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‪،‬باب ػٔٶ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪،۵۴۰/۴،‬حسٱث‪۴۱۱۸:‬‬
‫‪ …571‬ح‪٠‬ٲٶ اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪ ،‬ابزا‪٫‬ٲ‪ ٥‬ب‪ ٩‬از‪ ،۵۵/۸ ،٥٫‬حسٱث‪۳۳۱۵۵:‬‬
‫‪ …572‬ا‪ٟ‬بٌث ٯا‪٨ٟ‬ظٰر ‪٠ٟ‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب اٯ‪ ٩٣ ٢‬ٱسخ‪ ١‬ٯ‪٣‬اجاء فی ػٔٶ اص‪ ١‬ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪،‬ؾ‪ ،۵۴۵‬حسٱث‪۴۳۹:‬‬
‫ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬سب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣،١‬ش‪٨‬سابی ‪٫‬زٱزٵ‪،۳۵۳/۱،‬حسٱث‪۷۹۱۸:‬‬
‫‪ …573‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،‬باب ‪٣‬ا جاء ‪٣‬ا ْلزنی ا‪ ١٫‬ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ ‪ ٩٣‬الَکا‪٣‬ٶ‪ ،۵۵۴/۴ ،‬حسٱث‪۵۵۷۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شکیۺولڈنیۺیھتۺںیمۺےنشسۺےس اہک‪:‬ۺشےۺولڈنی!ۺوتۺسکۺےکۺےئلۺےہ؟ۺشسۺےنۺاہک‪:‬زدیۺنبۺاحرہث ( َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ)ےکۺےئل۔ۺشفرۺ ۺ‬

‫تنج‬
‫(‪) 574‬‬
‫ؽںیمۺشسۺاکۺایخؽۺزگرش۔‬
‫ےنانسۺشفرۺہنۺیہۺیسکۺشاسنؿۺےکۺد ۺ‬
‫ؿ ۺ‬
‫ںیہنجۺوکہنۺیسکۺٓاھکۺےنۺداھکیۺہنۺیسکۺاک ۺ‬
‫یسیںیتمعنۺ ۺ‬
‫ںیمۺش ۺ‬

‫جيتکاکالو‪:‬‬
‫ۺسانٓادؾ ۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬ۺوک ۺشےنپ ۺد ۺ‬
‫تس‬ ‫ۺسان ۺبعک ۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺرفامےت ۺںیہ ۺہک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺےن ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫٭…رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫دقرتۺےسۺدیپشۺرفامایۺشفرۺوتۺرشتۺرشفیۺوکۺشےنپۺدتسۺدقرتۺےسۺاھکلۺشفرۺتنجۺیکۺاینبدۺۺشےنپۺدتسۺدقرتۺےسۺریھک۔رھپۺشسۺوکۺمکحۺ‬
‫سےنۺاہک‪ :‬ق َْد اَفْلَحَ ال ُْم ْؤ ِم ُن ْو َ‬
‫ن(‪( )۹‬پ‪،۳۸‬ا‪٤ٟ‬ؤ‪ )۳:٪ٰ٨٣‬تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ےبۺکشۺرمشدۺوکۺےچنہپۺشامیؿۺفشےل۔‬ ‫رکوتۺش ۺ‬
‫رفام ۺایہکۺالکؾۺ ۺ‬
‫(‪) 575‬‬

‫مہےنۺےلہپۺشامجًالشفرۺرھپۺًالیصفتذرکۺایک۔‬
‫ےھتنجۺوکۺ ۺ‬
‫ػ ۺ‬‫تنجےکۺۺشفاص ۺ‬
‫ہی ۺ‬‫ۺ‬
‫ُ‬
‫سیزىاحسًبعظی َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہکیؽباٌاِعجيتکابیاٌ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ۺسّانن ۺرصبی ۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴ ۺتنجۺےک ۺشفاصػۺوک ۺالخًۃص ۺایبؿ ۺرکےت ۺوہےئ ۺرفامےت ۺںیہ‪ :‬ۺےبۺکش ۺشسۺےک ۺشان ۺر‬
‫رضحت ۺ ّ ِ ُ‬
‫ہقئ‬
‫ڈفولںۺیکۺلثمۺںیہۺشفرۺشسۺیکۺاپینۺیکۺرہنںیۺشیسیۺںیہۺہک ۺنج ۺاکۺاپین ۺیھبکۺرخشبۺشفرۺدبوبدشرۺہنۺوہاگۺشفرشےسیۺۺدفدھۺیکۺرہنںیۺںیہۺسجۺاکۺذش ۺ‬
‫ںیہن ۺدباتل ۺشفرشےسی ۺاصػۺدہشۺیک ۺرہنںیۺںیہۺہکۺولگ ۺشس ۺاک ۺففص ۺایبؿۺںیہنۺرکےتکس ۺشفرۺشیسیۺرششبۺیک ۺ ۺرہنںیۺںیہۺوجۺےنیپ ۺفشولںۺےکۺےئلۺ‬
‫ےن‬
‫ذلتۺاکۺابثعۺںیہۺشسۺےسۺہنۺوتۺلقعۺزشلئۺوہیگۺشفرۺہنۺیہۺۺشسۺےسۺرسفںۺںیمۺدردۺوہاگۺشفرۺتنجۺںیمۺشیسیۺںیتمعنۺںیہۺنجۺوکہنۺیسکۺٓاھکۺ ۺ‬
‫داھکیۺہنۺیسک ۺاکؿۺےنۺانس ۺشفرۺہنۺیہۺیسک ۺشاسنؿۺےک ۺدؽۺںیم ۺشسۺاک ۺایخؽ ۺزگرش۔(‪ ) 576‬ۺوخش ۺاحؽۺف ۺٓاوسدہ ۺ ۺابداشہ ۺوہں ۺےگ‪ ،‬بس ۺشکیۺیہ ۺ ۺرمعۺ‬
‫ےکۺوہاگۺشفرۺےبۺرشیۺوہںۺےگ‪،‬‬
‫‪33‬اسؽۺےکۺوہںۺیگ‪،‬ۺبسۺیکۺابملیئۺاسھٹۺاہھتۺوہیگ‪،‬ۺرسہمۺاگلۺوہشۺوہاگ‪،‬ۺشؿۺاکۺمسجۺریغبۺابولںۺ ۺ‬

‫‪ …574‬ا‪٤ٟ‬حا‪ٟ‬شٶ ٯجٰا‪٫‬ز ا‪ ،٥٠ٌٟ‬ا‪ٟ‬حزء ا‪ٟ‬ثا‪ ،۴۵۴/۳ ،٩٣‬حسٱث‪۳۳۰۵:‬‬

‫‪ٰ٣ …575‬سًٰٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،۱۵۷/۶ ،‬حسٱث‪۴۳:‬‬
‫ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪ ،‬تٔشیر سٰرٵ ا‪٤ٟ‬ؤ‪ ،٪ٰ٨٣‬باب خ‪ ٙ٠‬اہلل ج‪٨‬ٶ ًس‪…٪‬ا‪ٟ‬ذ‪ ،۳۵۵/۱ ،‬حسٱث‪۱۵۱۵:‬‬
‫‪ …576‬زْلئ‪ ١‬ا‪٨ٟ‬بٰٵ ‪٠ٟ‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب ا‪ٟ‬س‪ٟ‬ٲ‪ً ١‬لی ا‪ ٪‬ا‪٨ٟ‬يی َعد بہ الی ا‪ٟ‬ش‪٤‬اء…ا‪ٟ‬ذ‪،۱۹۴/۵ ،‬زٯ‪ ٪‬ذركحش‪ ٩‬بصٴ‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ذعشبۺےسۺوفحمظۺوہںۺےگۺشفرۺشسۺرھگںیمۺنئمطمۺوہںۺےگۺشفرۺتنجۺیکۺرہنںیۺایوقتۺشفر َۺزربدجۺیکۺۺوھچیٹۺوھچیٹۺرکنکویںۺرپۺیتہبۺ‬
‫وہںۺیگ‪،‬ۺیتنجۺدروتخںۺیکۺڑجںی‪،‬ۺاشںیخۺشفرۺںیلیبۺومویتںۺیکۺۺوہںۺیگۺشفرۺرےہۺلھپۺوتۺشؿۺےکۺابرےںیمۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیہۺرتہبۺاجاتنۺ‬
‫ےہ‪،‬ےبۺکشۺشؿۺیکۺوخوبشۺاپچنۺوسۺاسؽۺیکۺاسمتفۺےسوسحمسۺیکۺاجےئۺیگۺشفرۺشلہۺتنجۺےکۺےئلۺفاہںۺزیتۺراتفرۺوھگڑےۺشفرۺشفٹنۺ‬
‫وہںۺےگۺنجۺےکۺاجکفے‪،‬ۺاگلںیمۺشفرۺزںینیۺۺایوقتۺیکۺوہںۺیگۺفہۺتنجۺںیمۺۺشکیۺدفرسےۺیکۺزایرتۺوکۺاجںیئۺےگ‪،‬ۺشؿۺیکۺویبایںۺ‬
‫ڑبیۺٓاوھکنںۺفشیلۺوحرںیۺوہںۺیگۺوگای وپدیشہۺرےھکۺوہےئۺشڈنےۺںیہۺشفرۺوعرتۺشینپۺدفۺشویلگںۺےکۺدرایمؿۺ‪70‬ۺیتمیقۺابلسۺڑکپۺےۺ‬
‫وہےئۺوہیگۺفہۺۺشؿۺوکۺےنہپۺیگۺرگمۺرھپۺیھبۺشسۺیکۺڈنپیلۺاکۺزغمۺشؿۺ‪70‬رپدفںۺےکۺشفرپۺےسۺرظنۺٓاےئۺاگ‪ ،‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشالخؼۺوکۺربشیئۺےسۺ‬
‫شفرۺومسجںۺوکۺومتۺےسۺاپکۺرفامدےۺاگ‪،‬ۺفہۺفاہںۺہنۺوتۺانکۺاصػۺرکںیۺےگ‪،‬ۺہنۺاشیپبۺرکںیۺےگۺشفرۺہنۺشؿۺوکۺاضقےئۺاحتجۺشیپۺ‬
‫ٓاےئۺیگۺہکلبۺڈاکرۺۺٓاےئۺیگۺشفرۺوخوبشدشرہنیسپۺےلکنۺاگ‪،‬ۺشؿۺےکۺےئلۺفاہںۺحبصۺفۺاشؾۺرزؼۺوہۺاگۺنکیلۺفاہںۺاشؾۺےکۺدعبۺحبصۺشفرۺحبصۺےکۺ‬
‫دعبۺاشؾۺاکۺٓاانۺاجانۺہنۺوہاگ‪،‬ۺوجۺبسۺےسۺٓارخۺںیمۺتنجۺںیمۺاجےئۺاگۺشفربسۺےسۺمکۺدرہجۺفشالۺوہاگۺشسۺوکۺوسےنۺاچدنیۺےکۺالحمتۺشفرۺ‬
‫ومویتںۺےکۺےمیخۺںیلمۺےگۺوجدحاگنہۺکتۺشسۺیکۺتیکلمۺںیمۺوہںۺےگۺشفرۺشؿۺیکۺدح‪100‬اسؽۺیکۺاسمتفۺکتۺوہۺیگ‪،‬ۺشسۺیکۺاگنہۺوکۺ‬
‫َ‬
‫وھکؽۺدایۺاجےئۺاگۺ ّٰیۺہکۺفہۺشسۺلحمۺیکۺشدتبشۺفۺشاہتنۺوکۺشکیۺیہۺرطحۺۺدےھکیۺاگ‪،‬ۺرہۺحبصۺشؿۺےکۺاسےنمۺوسےنۺےکۺ‪70‬ۺزہشرۺایپےلۺشیپۺ‬
‫ذن‬

‫ےئک ۺاجںیئ ۺےگ ۺشفر ۺشیس ۺیک ۺلثم ۺرہ ۺاشؾ ۺوکیھب ۺرہ ۺایپےل ۺںیم ۺدفرسے ۺےس ۺفلتخم ۺرگن ۺاک ۺاھکان ۺوہاگ ۺشفر ۺش ّفؽ ۺفٓارخاک ۺذشہقئ ۺشکیۺ‬
‫اسیجوہاگۺشفرۺتنجۺںیمۺشاسیۺایوقتۺےہ ۺسجۺںیم‪70‬زہشرۺاکمانتۺںیہ‪،‬رہۺاکمؿۺںیم‪70‬زہشرۺرمکےۺںیہۺشفرۺشؿۺںیمۺہنۺوتۺۺوکیئۺنٹھپۺ‬
‫ۺیہوکیئۺوسرشخ۔‬
‫ےہۺہن ۺ‬
‫ٰ‬
‫ظبحِشاوعبتىالیکاسیزاع‪:‬‬
‫سانۺاجمدہۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَا‪َٰ ٟ‬احَس رفامےتۺںیہ‪:‬بسۺےسۺمکۺدرہجۺیتنجۺشکیۺزہشرۺاسؽۺشینپۺابداشتہۺںیمۺریسۺرکےۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪) 577‬‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکددیشرۺرکےۺاگ۔‬
‫اگۺشفرۺشسۺیکۺشاہتنۺوکۺشےسیۺدےھکیۺاگۺےسیجۺشدتبشۺوکۺدھکیۺر ۺاہوہۺشفرۺدنلبۺدرہجۺیتنجۺحبصۺفۺاشؾۺشےنپ ّ‬

‫‪ …577‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ‪ ،‬باب رٗ‪ ،۵۴۸/۴ ،۳۷٥‬حسٱث‪۵۵۶۵:‬‬

‫ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣ ،١‬ش‪٨‬س ًبس اہلل ب‪٤ً ٩‬ز‪ ،۵۵۷/۵ ،‬حسٱث‪۴۶۵۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫کینگنکۺوسےنۺاک‪،‬شکیۺ‬
‫نیتنگنکۺوہںۺےگۺش ۺ‬
‫ںیم ۺ‬
‫یتنجےکۺاہھتۺ ۺ‬ ‫نبمُ َس ّی ح‬
‫ب َرح َ‪ ٤‬ہٶاہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہۺ‪:‬رہۺ ۺ‬ ‫دیعس ۺ‬
‫ۺسانۺ ۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫یاکۺوہاگ۔‬
‫کینگنکۺاچدن ۺ‬
‫نگنکۺومویتںۺاکۺشفرۺش ۺ‬
‫ۺسانشوبرہریہ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےت ۺںیہ‪:‬ۺتنجۺںیمۺشکی ۺوحر ۺےہۺےسجۺعَیْ َت ااء ۺاہکۺاجات ۺےہ ۺبجۺفہۺ یتل ۺےہ ۺوتۺشسۺےکۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫یئےسۺرفےنکۺفشےل؟‬
‫دشںیئۺابںیئ‪70‬زہشراخدامںیئۺ یتلۺںیہۺشفرۺفہۺیتہکۺےہۺ‪:‬اہکںۺںیہۺیکینۺ ۺاکمکحۺدےنیۺشفرۺربش ۺ‬
‫ۺسانۺٰییحیۺنبۺاعُمذۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺداینۺوکۺوھچڑانۺلکشمۺےہۺنکیلۺتنجۺوکۺوھچڑان تہبۺۺزایدہۺلکشمۺےہۺشفرۺ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫طۺ ُداین ۺںیمۺسفنۺیکۺذتل‪،‬ۺہکبجۺبلطۺٓارختۺںیمۺسفنۺیکۺزعتۺےہۺوتۺبجعتۺ‬ ‫داینۺوکۺوھچڑانۺیہۺٓارختۺاکۺرہمۺےہ۔زمدیۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺ َ ِ ح‬
‫توکۺوھچڑۺداتیےہ۔‬
‫یکبلطۺںیمۺزع ۺ‬
‫زیچ ۺ‬
‫بلطںیمۺذتلۺشایتخرۺرکاتےہۺۺشفرۺابیقۺرےنہۺفش ۺیل ۺ‬
‫یک ۺ‬
‫زیچ ۺ‬
‫وجانفۺوہےنۺفشیلۺ ۺ‬
‫ےہۺشسۺصخشۺرپۺ ۺ‬
‫ٰ‬
‫سیزاعالہیکےمتىلقعِایات‬ ‫ساتُیٍفعل‪:‬‬

‫ربشزعلتۺشراش ۺدرفاماتۺےہ‪ :‬لِل َّ ِذ ْی َن ا َ ْح َس ُنوا الْ ُح ْسن ٰی َو ِز َیا َ‬

‫د هةٌ‪( -‬پ‪،۳۳‬ٱٰ‪٧‬ص‪)۵۶:‬‬ ‫ۺ ۺ‬ ‫ّ‬ ‫اہلل‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬الھبیئۺفشول ۺ‬
‫ںےکۺےئلۺالھبیئۺےہۺشفرۺشسۺےسۺیھبۺزشدئ۔‬

‫شفرۺفہۺزشدئۺابتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺددیشرۺےہۺوجشیسیۺڑبیۺذلتۺےہۺہکۺشسۺںیمۺتنجۺیکۺںیتمعنۺیھبۺۺوھبؽۺاجںیئۺیگ۔ۺشسۺیکۺتقیقحۺ‬

‫ےک‬ ‫مہۺےن‚تبحم‪،‬ۺوشؼ‪،‬ۺشُسنۺفراضۺےکۺایبؿ‛ںیمۺذرکۺرکۺدیۺےہۺشفرۺشسۺرپۺرقٓاؿۺفۺتنسۺےسۺداللئۺوگشہۺںیہۺبجۺہک ْ ِ‬
‫ۺشہۺدبتعۺشسۺ ۺ‬
‫الخػۺدیقعہۺرۺےتھکۺںیہ۔‬
‫ح‬
‫سانرجرینبًبساہلل َ ح َت َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬ارفامےتۺںیہ‪:‬مہۺوضحر ّ ِ ّ‬
‫سِاعمَ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬یکۺابراگہۺ‬ ‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ںیمۺاحرضےھتٓاپ ےنوچدوھںیۺرشتۺاکاچدنداھکیوتشراشدرفامای‪:‬ا َ‪ٜ٧‬ہ‪َ ٥‬ت َزٯ َ‪َ ٪‬رب‪ٜ‬ہ‪٤َ َٛ ٥‬ا َت َزٯ َ‪َ ٫ ٪‬ذا ا‪َ ٤َ َ٘ ٟ‬ز َْل ہت َـا‪ ٪َ ٰ٣‬ف َی ہرٔو َٱتَہ َٓا َ‪ ٪‬اس َت َلٌ ہت‪٥‬‬

‫اَ‪ْ ٪‬ل ہتِ َ‪٠‬بہٰا ًَلی َػ ََلٵ َُٗب َ‪ ١‬ك ہ‪٠‬ہٰ ََ ا‪ٟ‬ظ‪َ ٤‬ص َٯ َٗب َ‪ ١‬ہ ہ‬
‫َغٯب َ َ‪٬‬ا َٓآ ٌَ‪٠‬ہٰاۺینعیۺےبۺکشۺمتۺشےنپۺربۺوکۺشسۺرطحۺدوھکیۺےگۺسجۺرطحۺشسۺاچدنۺوکۺدھکیۺرےہۺ‬
‫وہ‪،‬شسۺےکۺددیشرںیمۺوکیئۺکشۺہنۺوہاگ‪،‬ۺشرگۺمتۺےسۺوہےکسۺہکۺولطعۺٓااتفبۺفۺرغفبۺےسۺےلہپۺیکۺامنزۺ(رجفۺفرصع)ےسۺہنۺوکھتۺوتۺشؿۺوکۺشدشۺایکۺرکف۔ۺ‬
‫رھپۺہیۺٓاتیۺابمرہکۺالتفتۺرفامیئۺ‪:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫ك ق َْب َل ُطل ُوع ا َّ‬ ‫َو َس ِّبحْ‬
‫لش ْم ِس َو ق َْب َل غُر ْ‬
‫و ِب َها‪( -‬پ‪،۳۶‬ك ٰہِ‪)۳۱۰:‬‬
‫ُ‬ ‫ِ‬ ‫ْ‬ ‫ِب َح ْم ِد ر ِب ّ َ‬
‫َ‬
‫(‪) 578‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬شفرۺشےنپۺربۺوکۺرسشےتہ(رعتفیۺرکےت)ۺوہےئۺشسۺیکۺاپیکۺوبولۺوسرجۺےنکمچۺےسۺےلہپۺشفرۺشسۺےکۺڈفےنبۺےسۺےلہپ۔‬
‫یبنۺ‬ ‫ۺسانۺ ُص َہن ح‬
‫ب َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےس ۺرفشتی ۺایک ۺہکۺوضحر ّ‬ ‫سانۺشامؾ ۺملسمۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہۺےنۺشینپ ۺحیحص ۺںیمۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫تیابمرہکۺالتفتۺرفامیئ‪:‬‬ ‫اپک َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٠‬ۺ‪٥‬ےنۺہیۺٓا ۺ‬
‫لِل َّ ِذ ْی َن ا َ ْح َس ُنوا الْ ُح ْسن ٰی َو ِز َیا َ‬
‫د هةٌ‪( -‬پ‪،۳۳‬ٱٰ‪٧‬ص‪)۵۶:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬الھبیئۺفشولںۺےکۺےیلۺالھبیئۺےہۺشفرۺشسۺےسۺیھبۺزشدئ۔‬

‫ۺشہۺتنج!ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺ‬

‫رھپشراشدرفامای‪:‬بجۺیتنجۺتنجۺںیمۺشفرۺدفزیخۺدفزخۺںیمۺےلچۺاجںیئۺےگۺوتۺشکیۺاکپرےنۺفشالاکپرےۺاگ‪ :‬شے ْ ِ‬

‫اہںۺاہمترےۺےئلۺشکیۺفدعہۺےہۺفہۺاچاتہۺےہۺہکۺشےسۺمتۺےسۺوپرشۺرفامدے۔ۺفہۺںیہکۺےگ‪:‬فہۺوکؿۺاسۺفدعہۺےہ؟ۺایکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺامہرےۺویکینںۺےکۺ‬

‫ڑلپے ۺوک ۺاھبری ۺہن ۺایک؟ ۺایک ۺشس ۺےن ۺامہرے ۺرہچفں ۺوک ۺدیفس ۺہن ۺایک؟ ۺایک ۺشس ۺےن ۺںیمہ ۺتنج ۺںیم ۺدشلخ ۺںیہن ۺایکشفر ۺمنہج ۺےس ۺاجنت ۺ ۺہنۺ‬
‫(‪) 579‬‬
‫دی؟شراشدرفامای‪:‬رپدہۺشاھٹایۺاجےئۺاگۺشفرۺفہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬اکۺددیشررکںیۺےگ ۺۺوت ۺ‬
‫شسےکۺۺددیشرۺےسزایدہۺایپریۺوکیئۺےشۺشؿۺوکۺاطعۺہنۺوہۺیگ۔‬
‫احصنۺرکشؾرَؿ َٰا ہ‪ ٪‬اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہَ‪ ٥‬اَج َ‪ٌَ٤‬ینیکۺشکیۺامجتعۺےنۺددیشرۺدخشفدنیۺفشیلۺدحثیۺوکرفشتیۺرفامایۺےہ۔ۺہیۺتہبۺڑبشۺشرجۺشفرۺ‬
‫َحہ‬
‫شاہتنۺ َد َرہجۺیکۺتمعنۺےہۺشفرفہۺامتؾۺںیتمعنۺنجۺوکۺمہۺےنۺًالیصفتۺایبؿۺایکۺےہۺشسۺتمعنۺےکۺاقمےلبۺںیمۺفہۺبسۺوھبؽۺاجیتۺںیہۺشفرۺشلہۺتنجۺ‬
‫ۺالماقتۺدخشفدنیۺاکۺرشػۺاحلصۺرکںیۺےگۺوتۺشؿۺیکۺۺذلتۺفۺرُسفرۺیکۺوکیئۺشاہتنۺہنۺوہیگۺہکلبۺیتنجۺذلشتۺوک ِ‬
‫ذلتۺالماقتۺےسوکیئۺ‬ ‫ِ‬ ‫بج‬
‫تبسنۺیہۺںیہن۔ۺمہۺےنۺاہیںۺوط رصۺالکؾۺایکےہۺۺویکہکنۺ‚تبحم‪،‬ۺوشؼ‪،‬ۺشُسنۺفراضۺےکۺایبؿ‛ۺںیمۺمہۺےنۺشسۺۺابتۺوکۺًالیصفتۺذرکۺرکۺدایۺےہ۔ۺ‬
‫سپۺۺدنبےۺوکۺشےنپۺومٰیلۺیکۺالماقتۺےکۺوسشۺیسکۺتمعنۺیکۺرطػۺوتمہجۺںیہنۺوہانۺاچےئہ‪،‬ۺریہ ۺتنجۺیکۺابیقۺںیتمعنۺوتۺشؿۺںیمۺوتۺرچشاگوہںۺ‬
‫ںیمۺرچےنۺفشےلۺاجون ۺریھبۺشاسنؿۺےکۺاسھتۺرشکیۺںیہ۔‬

‫‪ …578‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ‪ٰ٣‬اٗٲت ا‪ٟ‬ؼَلٵ‪ ،‬باب ٓـ‪ ١‬ػَلٵ ا‪ٌٟ‬ص‪ ،۵۰۱ /۳ ،‬حسٱث‪۵۵۴:‬‬
‫‪٣ …579‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب اثبات رٔوٱٶ ا‪٤ٟ‬ؤ‪٨٣‬ین فی اآلرخٵ رب‪ ،٥٬‬ؾ‪ ،۳۳۰‬حسٱث‪۳۸۳:‬‬
‫ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪ ،١‬حسٱث ػ‪٬‬ٲب ب‪ ٩‬س‪٨‬ا‪ ،۵۰۵ /۶ ،٪‬حسٱث‪۳۸۹۶۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫حنتخزاِىزیکیِسىتکابیاٌ‬
‫ِ‬ ‫ع‬ ‫بابىنبظ‪:44‬‬

‫یبنۺ‬
‫مہ ۺشس ۺاتکب ۺاک ۺشاتتخؾ ۺکین ۺافیل ۺےک ۺوطر ۺرپ ۺرتمح ۺشیہٰل ۺیک ۺفتعس ۺےک ۺایبؿ ۺرپ ۺرکےت ۺںیہ ۺویکہکن ۺوضحر ۺ ّ‬
‫شرکؾ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺکینۺافؽۺےنیلۺوکۺدنسپرفامےتۺۺےھت۔ (‪) 580‬شفرۺامہرےۺاپسۺشےسیۺشامعؽۺںیہنۺنجۺےکۺببسۺ‬
‫مہۺرفغمتۺیکۺشدیمۺرھکۺںیکسۺسپۺمہۺکینۺافؽۺےنیلۺںیمۺٓاپۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬یکۺریپفیۺرکےتۺںیہشۺ فرشدیمۺرےتھکۺ‬

‫ںیہ ۺہک ۺسج ۺرطح ۺمہ ۺےن ۺاتکب ۺوک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺرتمح ۺےک ۺایبؿ ۺرپ ۺمتخ ۺایک ۺشیس ۺرطح ّ‬
‫ۺرب ۺاعتٰیل ۺداین ۺشفر ۺٓارخت ۺںیمۺ‬
‫امہراخہمتۺابریخلۺرفامےئۺاگ۔‬
‫ٰ‬
‫عحنتالہیسےمتىلقتیًآیاتمباعکہ‪:‬‬
‫ء‪( -‬پ‪،۵‬ا‪٨ٟ‬شآء‪)۴۸:‬‬ ‫ال ل َا َی ْغ ِف ُر ا َ ْن ی ُّ ْش َر َك ِب ٖه َو َی ْغ ِف ُر َما ُد ْو َن ٰذ لِ َ‬
‫ك لِ َم ْن ی َّ َشآ ُ‬ ‫(‪ …)1‬اِ َّن ّٰ َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ےبکشاہللشےسںیہنۺاتشخبہکۺش ۺ‬
‫سےکۺاسھتۺرفکایکاجےئشفررفکےسےچینوجھچکۺےہےسجاچےہۺاعمػۺرفامۺداتیۺےہ۔‬

‫ال َی ْغ ِف ُر الذُّ نُ ْو َب َج ِم ْی ًّع ها‪-‬اِ نَّه‬ ‫ی الَّ ِذ ْی َن ا َْس َرف ُْوا َعلٰۤٗی ا َنْف ُِس ِه ْم ل َا ت َ ْق ٌَ ُط ْوا ِم ْن َّر ْح َم ِة ّٰ ِ ه‬
‫ال‪-‬اِ َّن ّٰ َ‬ ‫(‪ …)7‬قُ ْل ٰی ِع َبا ِد َ‬
‫م(‪( )۸۳‬پ‪،۵۴‬ا‪ٟ‬ز‪٣‬ز‪)۵۱:‬‬ ‫ُه َو الْ َغف ُْو ُر َّ‬
‫الر ِح ْؼ ُ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺمتۺرفامٕاۺشےۺریمےۺفہۺدنبفۺوھنجںۺےنۺشینپۺاجونںۺرپۺزایدیتۺیکاہللۺیکۺرتمحۺےسۺانشدیمۺہنۺوہۺےبکشۺاہللۺبسۺ‬
‫ےبکشۺفیہۺےنشخبۺفشالۺرہمابؿۺےہ۔‬
‫اتیےہۺ ۺ‬
‫انگ ۺہشخبۺد ۺ‬
‫ح ْی ًّما(‪( )۹۹۹‬پ‪،۵‬ا‪٨ٟ‬شآء‪)۳۳۰:‬‬
‫ال َغف ُْو ًّرا َّر ِ‬ ‫(‪َ …)3‬و َم ْن ّی َْع َم ْل ُس ْٰٓو ًّءا ا َ ْو َى ْظلِ ْم نَف َْسه ث ُ َّم ی َ ْس َت ْغ ِف ِر ّٰ َ‬
‫ال َی ِج ِد ّٰ َ‬
‫اہلل ۺوکےنشخبۺفشالۺرہمابؿۺاپےئۺاگ۔‬
‫ےہ ۺوت ۺ‬ ‫اہلل ۺ‬
‫ےسششخبۺاچ ۺ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬ۺ‪:‬شفرۺوجۺوکیئۺربشیئۺایۺشینپۺاجؿۺرپۺملظۺرکےۺ ۺ‬
‫رھپ ۺ‬

‫‪٣ …580‬ش‪٨‬ساح‪٤‬س‪٣،‬ش‪٨‬س ابی ‪٫‬زٱزٵ‪ ،۵۵۸ /۱ ،‬حسٱث‪٣…۸۴۰۳:‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬شَل‪ ،٦‬باب ا‪ٟ‬لیرٵ …ا‪ٟ‬ذ‪،‬ؾ‪،۳۵۵۵‬حسٱث‪۵۵۵۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫َ‬
‫مہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺشینپۺرہۺشسۺاطخیکۺرفغمتۺاچےتہۺںیہۺوجدقؾۺیکۺنلسھپۺشفرۺملقۺیکۺزغلشۺےسۺشسۺاتکبۺںیمۺایۺامہریۺامتؾ ُ ُ ح‬
‫ۺکۺںیمۺ‬

‫فشعقۺوہیئشۺ فرۺمہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺابراگہۺےسۺشےنپۺشؿۺشوقشؽۺیکۺیھبۺششخبۺبلطۺرکےتۺںیہۺوجۺامہرےۺشامعؽۺےکۺومشقفۺںیہنشۺ فرۺمہۺےناب ُفوجدۺیمکۺفۺ‬

‫وکاتیہۺےکسجۺملعۺشفرۺدینیۺریصبتۺاکۺدوعٰیۺشفرۺشاہظرۺایکۺشسۺےکۺےئل ۺیھبۺاطبلۺششخبۺںیہۺشفرۺمہۺرہۺشسۺملعۺشفرۺلمعۺیکۺششخبۺےکۺبلطۺاگرۺ‬
‫ںیہۺسجۺۺےسۺطقفۺراضےئۺشیہٰل ۺاکۺشرشدہۺایکۺرگمۺرھپۺیھبۺشسۺںیمۺریغۺیکۺالمفٹۺوہۺیئگۺشفرۺمہۺرہۺشسۺفدعےۺیکۺرفغمتۺےکاطبلۺںیہۺوجۺمہۺےنۺشےنپۺ‬

‫ٓاپۺےسۺایکۺرگمۺۺشسۺوکۺوپرشۺرکےنۺںیمۺوکاتیہۺیکۺۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺرہۺفہۺتمعنۺوجۺشسۺےنۺںیمہۺاطعۺرفامیئۺشفرۺمہۺےنۺشےسۺانگوہںۺںیمۺشامعتسؽۺایکۺ‬

‫شسۺیکۺیھبۺششخبۺبلطۺرکےتۺںیہۺشفرۺمہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺرہۺشسۺفاضتحۺۺشفرۺشاشرےۺیکۺششخبۺےکۺبلطۺاگرۺںیہۺوجۺمہۺےنۺیسکۺاصقنؿۺایۺۺوکاتیہۺ‬

‫رکےنۺفشےلۺیکۺرطػۺایکۺاحالہکنۺمہۺوخدۺشسۺںیمۺالتبمۺےھت‪،‬ۺمہ ۺدؽۺںیمۺٓاےنۺفشےلۺرہۺشسۺایخؽۺففوسےس ۺےکۺاطبلۺششخبۺںیہۺسجۺےنۺںیمہۺ‬

‫شسۺاتکبۺوکۺرحتریۺۺرکےن‪،‬الکؾۺےنھکل‪،‬ۺملعۺاھکسےنۺ‪،‬ۺےنھکیسۺےکۺدفرشۺؿۺولوگںۺےکۺےئلۺفلکتۺشفرۺانبفٹۺرپۺشُاھبرش‪،‬ۺمہاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺشےنپۺےئل‪،‬ۺشسۺ‬

‫اتکب ۺاک ۺاطمہعل ۺرکےن ۺفشےل‪ ،‬ۺشےس ۺےنھکل ۺشفر ۺےننس ۺفشےل ۺےک ۺےئل ۺرفغمت ۺبلط ۺرکےن ۺےک ۺدعب ۺ ۺشدیم ۺرےتھک ۺںیہ ۺہک ۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺرفغمت‪ ،‬ۺرتمحۺ‬
‫شفراظرہیۺفۺابینۺانگوہںۺےسۺدرزگرۺرفامۺرک ۺمہۺرپۺرکؾۺرفامےئاگ۔ےبۺکشۺشسۺاکۺرکؾۺاعؾۺشفرۺرتمحۺفعیسۺےہۺشفرۺشسۺےکۺوجدۺفۺاخس ۺاکۺاہبٕاۺامتؾۺ‬

‫ولخمؼۺرپۺےہۺشفرۺمہۺیھباہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺولخمؼۺںیمۺےسۺشکیۺولخمؼۺںیہ۔امہرےۺاپسۺشسۺیکۺابراگہۺیکۺرطػۺطقفۺشسۺاکۺ ۺ‬

‫لضفشۺفرۺرکؾۺیہۺفہلیسۺےہ۔‬
‫ٰ‬
‫عحنتالہیسےمتىلق‪27‬عِایات‪:‬‬
‫(‪…)1‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺ‪100‬رںیتمحۺںیہۺنجۺںیمۺےسۺشکیۺرتمحۺشسۺےنۺونجں‪،‬ۺشاسنونںۺ‪،‬ۺرپدنفں‪،‬ۺاجونرفںۺشفرۺڑیکفںۺوکمڑفںۺےکۺدرایمؿۺانزؽۺ‬
‫رفامیئۺےہۺشیسۺاکۺہجیتنۺےہۺہکۺفہۺشکیۺدفرسےۺرپۺرنیمۺشفرۺرتمحۺۺرکےتۺںیہۺشفر‪99‬ۺروتمحںۺوکۺرفکۺرکۺراھکۺےہنجۺےسۺربفزایقتمۺشےنپۺدنبفںۺ‬
‫(‪) 581‬‬
‫رپۺرمحۺرفامےئۺاگ۔‬

‫رمفیۺےہۺہکۺبجۺایقتمۺاکۺدؿۺوہاگۺوتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬رعشۺےکۺےچینۺےسۺشکیۺاتکبۺاکنےلۺاگۺسجۺںیم‬

‫‪٣ …581‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬شَل‪ ،٦‬باب فی سٌٶ رح‪٤‬ٶ اہلل ٯا‪٬٧‬ا سب٘ت ُـبہ‪ ،‬ؾ‪ ،۳۴۷۵‬حسٱث‪۵۷۵۱ ،۵۷۵۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫اھکل ۺوہاگ‪:‬ا َ‪َ ٪‬رح َ‪ًَ٤‬ی َس َب َ٘ت َُ َـ َيی َٯ اَ‪َ ٧‬ا اَر َح ہ‪ ٥‬ا‪ٟ‬زاح َ‪َ٤‬ین ۺینعی ۺےب ۺکش ۺریمی ۺرتمح ۺریمے ۺبضغ ۺرپ ۺاغبل ۺٓایئگ ۺشفر ۺںیم ۺبس ۺےس ۺڑبھ ۺرک ۺرمح ۺرکےن ۺفشالۺ‬
‫(‪) 582‬‬
‫وہں۔وتۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺویتنج ۺ‬
‫ںیکۺدعتشدۺےکۺۺربش ۺربمنہجۺےسۺاکنےلۺاگ۔‬

‫ی‬
‫ےئاگشفرۺشراش ۺدرفامےئۺاگ‪ :‬شےۺرگف ۺہنیملسمۺںیہمتۺوخربخش ۺ‬ ‫ؿاہلل ًَز َٯ َج‪(١‬شینپۺاشؿۺےکۺالقئ)مسبتۺرفامےتۺوہےئ ۺ‬
‫یلجترفام ۺ‬ ‫تمےکۺد ۺ‬
‫(‪…)7‬ایق ۺ‬
‫(‪) 583‬‬
‫یایۺاسیعیئۺوکرھکۺدایۺےہ۔‬
‫منہجںیمۺوہید ۺ‬
‫یکہگجۺ ۺ‬
‫کی ۺ‬
‫ےسرہۺش ۺ‬
‫ںیم ۺ‬
‫ےنمتۺ ۺ‬
‫ںیم ۺ‬
‫ہک ۺ‬
‫وہ ۺ‬
‫ۺ‬
‫(‪) 584‬‬
‫ںیموبقؽۺرفامےئۺاگ۔‬ ‫(‪…)3‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ربف ِزۺایقتمۺرضحتۺٓادؾۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل ۺ‪٦‬یکۺافشتعۺشؿۺیکۺایگرہۺرکفڑۺشفال ۺد ۺ‬
‫ےکقحۺ ۺ‬

‫(‪…)4‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺایقتم ۺےک ۺدؿ ۺشلہ ۺشامیؿ ۺےس ۺشراشدرفامےئ ۺاگ‪:‬ایک ۺںیہمت ۺریمی ۺالماقت ۺدنسپ ۺےہ؟فہ ۺںیہک ۺےگ‪:‬اہں‪ ،‬ۺشے ۺامہر ۺ‬
‫ے‬

‫ًَز‬ ‫رب ًَز َٯ َج‪!١‬وتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شراشدرفامےئۺاگ‪:‬ویکں؟فہۺوجشبۺدںیۺےگ‪:‬مہۺریتےوفعۺفۺدرزگرۺشفرۺریتیۺرفغمتۺیکۺشدیمۺرےتھکۺےھت۔اہلل‬

‫(‪) 585‬‬
‫َٯ َج‪ ١‬شراشدرفامےئۺاگ‪:‬سپۺںیمۺےنۺاہمترےۺےئلۺشینپۺرفغمتۺوکۺفشبجۺرکدای۔‬
‫ٰ‬
‫عبتىالیکُایکسٌ یاسکظىےِاال‪:‬‬
‫َركنَی َٱٰ ً‪٣‬ا اَٯ َخا َٓىَی ف َی َ‪َ٘ ٣‬ام َیۺینعیاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ایقتمۺےکۺدؿۺۺشراشدۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺسجۺےنۺےھجمۺشکیۺ‬
‫َرخ ہجٰا َ‪ ٩َ ٣‬ا‪٨ٟ‬ا َر َ‪ ٩٣‬ذ َ َ‬ ‫(‪َ …)5‬ی ہٰ٘ ہ‪ ٢‬ا ہ‬
‫ہلل ًَز َٯ َج‪َ ١‬ٱٰ َ‪ ٦‬ا‪َ َ ٟ٘‬ٲا َ‪َ ٣‬ٶ ا َ‬
‫(‪) 586‬‬
‫دؿۺیھبۺایدۺایکۺایۺیسکۺشکیۺاقمؾۺرپۺھجمۺےسۺڈرشۺشےسۺمنہجۺےسۺاکنؽۺدف۔‬

‫ۺشہۺہلبقۺںیمۺےسۺنجۺوکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬اچےہۺاگۺمنہجۺںیمۺعمجۺوہاجںیئۺےگۺوتۺافکرۺاملسمونںۺےسںیہکۺ‬

‫(‪…)6‬بجۺامتؾۺیمنہجۺشفرشۺ ؿۺےکۺاسھت ْ ِ‬
‫ےگ‪:‬ایکۺمتۺاملسمؿۺںیہنۺےھت؟ۺفہۺوجشبۺدںیۺےگ‪:‬ۺویکںۺںیہن۔ۺفہۺوپںیھچۺےگۺ‪ :‬وتںیہمتۺاہمترےۺشالسؾۺےنۺایکۺافدئہۺدایۺہکۺمتۺامہرےۺ‬
‫مہۺانگوہںۺںیمۺزپےئگۺ‬
‫ےگ‪ :‬ۺ‬
‫ھتمنہجۺںیمۺوہ؟ۺف ۺہںیہکۺ ۺ‬
‫اس ۺ‬

‫‪ …582‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٰحٲس‪ ،‬باب ٯکا‪َ ٪‬عطہ ًلی ا‪٤ٟ‬اء‪ ،۵۴۷ /۴ ،‬حسٱث‪،۷۴۵۵:‬زٯ‪’’٪‬ا‪٧‬اارح‪ ٥‬ا‪ٟ‬زاح‪٤‬ین‘‘‬
‫‪ …583‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪ ،١‬حسٱث ابی ‪ٰ٣‬سی اْلطٌزٴ‪ ،۳۵۵ /۷ ،‬حسٱث‪۳۹۶۷۴:‬‬
‫‪ …584‬ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬اْلٯسم‪ ،۳۱۸ /۵ ،‬حسٱث‪۶۸۴۰:‬‬
‫‪ …585‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣،١‬ش‪٨‬ساْلنؼار‪،‬حسٱث ‪ٌ٣‬اذ ب‪ ٩‬جب‪ ،۵۴۹ /۸ ،١‬حسٱث‪۵۵۳۱۱:‬‬
‫‪٣‬ش‪٨‬س ابی زأوز ا‪ٟ‬لٲا‪ٟ‬سی‪ ،‬احازٱث ‪ٌ٣‬اذ ب‪ ٩‬جب‪ ،١‬ؾ‪ ،۷۷‬حسٱث‪۵۶۴:‬‬
‫‪ …586‬سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب ػٔٶ ج‪ ،٥٨٬‬باب ‪٣‬ا جاء ا‪٨٠ٟ ٪‬ار نٔشین…ش‪ٟ‬ذ‪ ،۵۶۷ /۴ ،‬حسٱث‪۵۶۰۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شخہۺوہش۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشؿۺیکۺوگتفگۺنسۺراہۺوہۺاگ ۺسپۺۺشلہۺہلبقۺںیمۺےسۺوجۺولگۺمنہجۺںیمۺۺوہںۺےگۺۺشؿۺوکۺاکنےنلۺاکۺمکحۺ‬ ‫شیسۺےکۺببسۺامہرش ُ و‬

‫ۺم َ ّ‬
‫رفامےئۺاگۺوتۺشؿۺوکۺاکنؽۺدایۺاجےئۺاگ۔ۺبجۺافکرۺہیۺابتۺدںیھکیۺےگۺوتۺںیہکۺےگ‪:‬ۺاکشۺمہۺیھبۺاملسمؿۺوہےتۺوتۺےسیجۺفہۺاکنےلۺےئگۺمہۺیھبۺ‬
‫تیابمرہکۺالتفتۺرفامیئ‪:‬‬ ‫ےنہیۺٓا ۺ‬ ‫اکنےلۺاجےت۔ۺرھپوضحر َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺ ۺ‬
‫ن(‪( )۴‬پ‪،۳۴‬ا‪ٟ‬ححز‪)۵:‬‬‫ُربَ َما َی َو ُّد الَّ ِذ ْی َن َكف َُر ْوا ل َْو ك َانُ ْوا ُم ْسلِ ِم ْی َ‬
‫(‪) 587‬‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺتہبۺٓارزفںیئۺرکںیۺےگۺاکرفۺاکشۺاملسمؿۺوہےت۔‬

‫(‪َٟ …)7‬ـ ّٰ‪ ٠‬ہہ َار َح ہ‪ ٥‬بَ ٌَب َسہ ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ؤ َ‪ ٩َ ٣َ ٩َ ٣‬ا‪َٰ ٟ‬ا‪َ َ ٟ‬سٵ َ ا‪ٟ‬ظَٔٲ َ٘ َٶ ب َ َٰ َ‪َ ٟ‬س َ‪٫‬ا ۺینعیاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشےنپ ۺومنم ۺدنبے ۺرپ ۺےچب ۺیک ۺقیفش ۺامں ۺےس ۺیھب ۺزایدہ ۺرمح ۺرفامےن ۺفشالۺ‬
‫(‪) 588‬‬
‫ےہ۔‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬کیشفاوتگياہگاعَِکےلئے‪:‬‬

‫حؽُع َػلی ا ہ‬
‫ۺساناجربۺنبۺًبساہلل َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامےتۺںیہ‪:‬ۺربفزۺایقتمۺسجۺیکۺایکینںۺشسۺیکۺربشویئںۺےسۺزایدہۺوہںۺیگۺفہۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ریغبۺاسحبۺےکۺتنجۺںیمۺدشلخۺوہاگۺشفرۺسجۺیکۺایکینںۺشفرۺربشایئںۺربشربۺربشربۺوہںۺیگۺشسۺاکۺاسحبۺٓااسینۺےسۺۺوہاگ‪،‬ۺرھپۺفہ ۺتنجۺںیمۺ‬
‫دشلخۺوہ ۺۺاجےئ ۺاگۺشفررسٰ ہ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺیک ۺافشتع ۺوتۺشس ۺےک ۺےئل ۺوہیگۺسج ۺےنوخد ۺوکۺالہک ۺرک ۺایل ۺۺشفرشینپۺھٹیپ ۺرپۺ‬
‫(‪) 589‬‬
‫ںاکۺوبھجۺڈشؽۺدای۔‬
‫انگوہ ۺ‬
‫انومسۺ ًَلی ‪َ٧‬بَی َ‪٨‬ا َٯ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ؼ‪ ٰ٠‬ہٵ َٯ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےسۺرفامای‪:‬ۺشے ٰ‬
‫ۺومس!ۺاقرفؿۺےنھجتۺےسۺدمدۺ‬ ‫ۺس ٰ‬‫رمفیۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫امیگنۺرگمۺوتۺےنۺشسۺیکۺدمدۺہنۺیک‪،‬ۺمسقۺےہ ۺےھجمۺشےنپۺزعتۺفۺالجؽۺیک!ۺشرگۺفہۺھجمۺےسۺرفایدۺرکاتۺوتۺںیمۺشسۺیکۺدمدۺیھبۺرکاتۺشفرۺشےسۺاعمػۺ‬
‫یھبۺرکداتی۔‬
‫منہجےسۺاکنےنلۺ ۺاکمکحۺوہ ۺاگ ۺوتاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺہیۺاہمترےۺشؿ‬
‫ںوکۺ ۺ‬
‫(‪…)8‬ایقتمۺےکۺدؿۺدفۺٓادویم ۺ‬

‫‪ …587‬ا‪ٟ‬ش‪٨‬ٶ ْلب‪ ٩‬ابی ًاػ‪ ،٥‬باب فی ذرك ‪ ٩٣‬ٱرخد اہلل بتٔـ‪٠‬ہ ‪ ٩٣‬ا‪٨ٟ‬ار‪ ،‬ؾ‪ ،۵۰۳‬حسٱث‪۸۶۹:‬‬
‫ا‪٤ٟ‬شتسرک‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪ ،‬قاءت ا‪٨ٟ‬يی…ا‪ٟ‬ذ‪ ،‬باب تٰاؿٌہ ػلی اہلل ً‪٠‬ٲہ ٯس‪ ،۶۵۵ /۵ ،٥٠‬حسٱث‪۱۰۰۸:‬‬
‫‪ …588‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب اْلزب‪ ،‬باب رح‪٤‬ٶ ا‪ٰٟٟ‬س ٯت٘بٲ‪٠‬ہ ٯ‪ٌ٣‬ان٘تہ‪ ،۳۰۰ /۴ ،‬حسٱث‪۵۹۹۹:‬‬
‫‪ …589‬ا‪ٟ‬کا‪ ١٣‬فی ؿٌٔاء ا‪ٟ‬زجا‪ ،٢‬ا‪ٟ‬زٗ‪۷۳۴:٥‬ز‪٫‬یر ب‪٣ ٩‬ح‪٤‬س ا‪٨ٌٟ‬برٴ‪۳۸۴ /۴ ،‬‬
‫رشح اػٰ‪ ٢‬اًت٘از ا‪ ١٫‬ا‪ٟ‬ش‪٨‬ٶ ٯا‪ٟ‬ح‪٤‬اًٶ ‪َٟ‬ل‪ٟ‬کائی‪ ،‬باب ا‪ٟ‬ظٔاًٶ ْل‪ ١٫‬ال‪ٜ‬بائز‪ ،۹۱۵ /۵ ،‬حسٱث‪۵۰۵۵:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫شامعؽۺاکۺدبہلۺےہۺوجۺاہمترےۺاہوھتںۺےنۺٓاےگۺےجیھبۺشفرۺںیمۺدنبفںۺرپۺملظۺرکےنۺفشالۺںیہنۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شؿۺوکفشسپۺمنہجۺںیمۺاجےنۺاکۺ‬

‫َ‬
‫مکحۺدےۺاگ‪،‬ۺشؿۺںیمۺےسۺشکیۺدفڑےتۺوہےئۺاجےئۺاگۺ ّٰ یۺہکۺفہۺمنہجۺںیمۺوکداجےئۺاگۺہکبجۺۺدفرسشۺدریۺاگلےئۺاگۺوتۺۺشؿۺوکۺدفابرہۺالےنۺاکۺمکحۺ‬
‫ذن‬

‫وہۺاگۺشفرۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشؿۺےسۺشؿۺےکۺشسۺلعفۺےکۺابرےۺدرایتفۺرفامےئۺاگۺوتۺوجۺمنہجۺیکۺرطػۺدفڑےتۺوہےئۺایگۺوہاگۺفہۺرعضۺرکےاگ‪:‬ۺ‬

‫ےھجمۺانرفامینۺےکۺفابؽۺےسۺڈرشایۺایگۺوتۺںیمۺںیہنۺاچاتہۺہکۺرھپۺےسۺریتیۺانرشیضۺومؽۺولںۺشفرۺسجۺےنۺدریۺاگلیئۺوہیگۺفہۺےہکۺاگۺ‪:‬ریمشۺریتیۺ‬
‫ذشتۺےکۺابرےۺںیمۺشاھچۺامگؿۺاھتۺہکۺبجۺوتۺےنۺےھجمۺمنہجۺےسۺاکنؽۺیہۺدایۺےہۺوتۺدفابرہۺںیہنۺےجیھبۺاگ۔ۺسپۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺشؿۺدفونںۺوکۺ ۺ‬
‫تنج‬
‫(‪) 590‬‬
‫ںیمۺاجےنۺاکۺمکحۺدےۺاگ۔‬
‫(‪…)9‬ربفزۺایقتمۺرعشۺےکۺےچینۺشکیۺانمدیۺشالعؿۺرکےۺاگ‪:‬ۺشےۺشتمۺدمحم!ۺریمشۺوجۺقحۺاہمترےۺذہمۺاھتۺفہۺںیمۺےنںیہمتۺۺاعمػۺایک۔ۺشبۺ‬
‫(‪) 591‬‬
‫ےٓاسپۺےکۺوقحؼۺابیقۺرہۺےئگۺسپۺمتۺیھبۺشکیۺدفرسےۺوکۺۺاعمػۺرکدفۺشفرۺریمیۺرتمحۺےسۺتنجۺںیمۺدشلخۺوہۺاجٕا۔‬
‫اہمتر ۺ‬
‫ۺسانشنبۺابعس َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺوکۺہیۺٓا ۺ‬
‫تیۺزپےتھۺوہےئۺانس‪:‬‬ ‫ت ِّ ُّ‬
‫شکیۺرفشتیۺںیمۺےہۺہکۺشکیۺشرعشیبۺےنۺرضح ۺ‬
‫ار فَاَنْقَذَ ك ُْم ِّ‬
‫م ٌْ َه ها‪( -‬پ‪ٰ،۴‬ا‪٤ً ٢‬ز‪)۳۰۱:٪‬‬ ‫َو ُك ْن ُؾ ْم عَلٰی َشفَا ُحفْر ٍة ِّم َن ال َّن ِ‬
‫َ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺمتۺشکیۺاغرۺدفزخۺےکۺانکرےۺرپۺےھتۺوتۺشسۺےنۺںیہمتۺشسۺےسۺاچبۺدای۔‬

‫ہلل‬
‫ۺسان شنبۺابعس َرض ََی ا ہ‬
‫یکۺمسق!ۺفہۺںیہمتۺشسۺےسۺںیہنۺاچبےئۺاگۺبجۺہکۺفہۺںیہمتۺڈشانلۺاچےہ۔ۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬ ‫شرعشیبۺےنۺاہک‪:‬اہلل‬
‫ستمکحۺرھبیۺابتۺوکۺاھتؾۺول۔‬ ‫یمیکۺش ۺ‬ ‫َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ۺہےنۺرفامایۺ‪ :‬ۺانھجمسۺٓاد ۺ‬
‫ِح‬
‫انصا ِب ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ََٰ٘ ٟ‬ٴۺرفامےتۺںیہۺہک ۺںیمۺرضحت ّ ِ ُ‬
‫ۺسّانابُعدہۺنبۺاصتم َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺیکۺدختمۺںیمۺاحرضۺوہ ۺش‬ ‫ۺسّ ُ‬
‫(‪…)13‬رضحت ّ ِ ُ‬
‫ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺیک ۺمسق!یبنّ ۺشرکؾ ۺ َػلی اہللہ‬ ‫شسۺفتقۺٓاپۺرمضۺشوملتۺںیمۺےھت۔ۺںیمۺرفےناگلۺوتشوہنںۺےنۺرفامای‪:‬ۺرکۺاجٕا‪ ،‬ویکںۺرفےتۺوہ اہلل‬
‫سجںیمۺاہمترےۺےئلۺالھبیئۺےہۺںیمۺےنۺمتۺولوگںۺےسۺایبؿۺرکدیۺوسشےئۺشکیۺدحثیۺےک‪،‬‬
‫ثی ۺ‬ ‫َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےسۺینسۺوہ ۺ‬
‫یئرہۺفہۺدح ۺ‬
‫ںاگۺویکہکن‬
‫جںیمۺف ۺہیھبۺایبؿۺرکدف ۺ‬
‫ٓا ۺ‬

‫‪ …590‬ا‪ٰ٤ٟ‬سًٰٶ ْلب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا‪ٛ،‬تاب حش‪ ٩‬ا‪ٟ‬و‪ ٩‬باہلل‪،۷۹/۳،‬حسٱث‪ …… ۵۹:‬ح‪٠‬ٲٶ اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‪،‬بَل‪ ٢‬ب‪ ٩‬سٌس‪ ،۵۵۸ /۵،‬حسٱث‪۷۰۴۰:‬‬
‫‪ …591‬رشح ا‪ٟ‬ش‪٨‬ٶ ‪٠ٟ‬بِٰٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟٔ‬تن‪ ،‬باب آرخ ‪ ٩٣‬ٱرخد ‪ ٩٣‬ا‪٨ٟ‬ار‪ ،۵۵۷/۷ ،‬حسٱث‪۴۵۶۳:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺوکۺہیۺرفامےتۺوہےئۺانس‪َ ٩٣َ ‚:‬ط‪َ َ٬‬ساَ‪ْ ٪‬ل ا َ‪َ ٟ‬ہ ا َْل اہللہ َٯ اَ‪ ٪‬ہ‪َ ٣‬ح‪ً ٤‬سا ر ہسٰ ہ‪ ٢‬اہللَ َۡح َ‪٦‬‬
‫ۺریمشۺسفنۺریھگۺایلۺایگۺےہ‪،‬ۺںیمۺےنۺیبنّۺشرکؾۺ َػلی ا ہ‬

‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ )٥٠‬اہللۺےکۺروسؽۺںیہ‪،‬‬

‫ارۺینعیۺسجۺےنۺشسۺابتۺیکۺۺوگشیہۺدیۺہکاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺوسشۺوکیئۺوبعمدۺںیہنۺشف ۺرےبۺکشۺدمحم( َػلیا ہ‬
‫اہللہ ًَ َ‪٠‬ٲ َہا‪َ ٨ٟ‬‬

‫(‪) 592‬‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺشسۺ ۺرپمنہجۺوکۺرحشؾۺرکدای۔‛‬
‫َّ‬
‫کلن ٔہشہاستسبپظبھاعی‪:‬‬
‫ےئاگۺسپۺشسۺرپۺاننونےۺررٹسجۺوھکےلۺاگ‪،‬ۺ‬ ‫ؿاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺریمیۺش ۺ‬
‫تمےکۺشکیۺٓادیمۺوکولخمؼۺےکۺاسےنمۺال ۺ‬ ‫تمےکۺد ۺ‬
‫ےبکشۺایق ۺ‬
‫(‪ …)11‬ۺ‬
‫شؿۺںیمۺےسۺرہۺررٹسجۺدحۺاگنہۺکتۺوہاگ۔ۺرھپۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺایکۺوتۺشسۺںیمۺےسۺیسکۺۺوھچیٹۺیسۺابتۺاکۺیھبۺۺشاکنرۺرکاتۺےہۺےسجۺۺریمےۺےنھکلۺفشےلۺ‬
‫ۺربۺاعتٰیلۺرفامےئۺاگۺ‪:‬ایکۺریتےۺاپسۺوکیئۺذعرۺےہ؟ۺفہۺ‬
‫احمظفۺرفوتشںۺےنۺھکۺرکۺھجتۺرپۺملظۺایک؟ۺفہۺےہکۺاگ‪ :‬شےۺریمےۺربۺ!ۺںیہن۔ۺوت ّ‬
‫ےہک ۺاگ‪ :‬ۺںیہن ۺشے ۺریمے ۺرب! ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬رفامےئ ۺاگ‪ :‬ۺاہں ۺامہرے ۺاپس ۺریتی ۺشکی ۺیکین ۺےہ‪ ،‬ۺےب ۺکش ۺ ۺٓاج ۺھجت ۺرپ ۺوکیئ ۺملظ ۺ ۺ‬
‫ںیہن‬

‫وہاگ۔سپ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکذغۺاکۺشکی ۺڑکٹشۺاکنےلۺاگ ۺسجۺںیم‚اَط َ‪ ٬‬ہس َا‪ْ ٪‬ل ا َ‪َ ٟ‬ہ ا َْل اہللہ َٯ اَط َ‪ ٬‬ہس َا‪ ٪‬ہ‪َ ٣‬ح‪ً ٤‬سا ر ہسٰ ہ‪ ٢‬اہلل ‛ۺاھکل ۺوہش ۺوہاگ۔ ۺفہۺدنبہ ۺرعضۺ‬

‫ۺرب!ۺشؿۺڑبےۺڑبےۺررٹسجفںۺےسۺشسۺرپےچۺاکۺایکۺاقمہلب۔ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺھجتۺرپۺملظۺںیہنۺوہاگ۔ٓاپۺ‬

‫رکےۺاگ‪:‬ۺشےۺریمے ّ‬
‫َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬رھپۺہیۺررٹسجۺشکیۺڑلپےۺںیمۺشفرۺفہۺرپہچۺدفرسےۺڑلپےۺںیمۺراھکۺاجےئۺاگۺوتۺررٹسج ےکلہۺ ۺ‬
‫زپ‬
‫(‪) 593‬‬
‫یںیہنۺوہیت۔‬ ‫اجںیئۺےگۺشفرۺرپہچۺاھبریۺوہاجےئۺاگۺشفراہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺان ۺؾےکۺاقملبۺوک ۺ‬
‫یئزیچۺاھبر ۺ‬

‫عائیبظابظبھالئیىجاتکاباوث‪:‬‬
‫(‪…)17‬شکیۺوطلیۺدحثی ۺاپک ۺسجۺںیمۺایپرےۺٓااقۺ َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺایقتمۺشفرۺلپۺرصشطۺیکۺتیفیکۺایبؿۺرفامیئۺےہۺشسۺ‬
‫ےکۺٓارخۺںیمۺشراشدۺرفامای‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرفوتشںۺےسۺرفامےئۺاگۺہکۺسجۺےکۺدؽۺںیمۺشکیۺدانیرربشربۺیھبۺالھبیئۺاپٕاۺوتشےسۺمنہجۺےسۺاکنؽۺدف۔ۺ‬
‫ےگرھپۺفہۺرعضۺرکںی‬
‫ؼوکۺاکنںیلۺ ۺ‬
‫سپۺرفےتشۺریثکۺۺولخم ۺ‬

‫‪٣ …592‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب ا‪ٟ‬س‪ٟ‬ٲ‪ً ١‬لی ا‪٣ ٩٣ ٪‬ات ًلی ا‪ٟ‬تٰحٲس زخ‪ ١‬ا‪ٟ‬ح‪٨‬ٶ ٗلٌا‪ ،‬ؾ‪ ،۱۶‬حسٱث‪۵۹:‬‬
‫سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب ‪٣‬ا جاء ٓٲ‪ ٩٤‬ٱ‪ٰ٤‬ت ٯ‪ ٰ٫‬یظہس ا‪ْ ٪‬ل ا‪ٟ‬ہ اْل اہلل‪ ،۵۸۹ /۴ ،‬حسٱث‪۵۶۴۷:‬‬
‫‪ …593‬تز‪٣‬ذٴ‪ٛ ،‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب ‪٣‬ا جاء ٓٲ‪ ٩٤‬ٱ‪ٰ٤‬ت ٯ‪ ٰ٫‬یظہس ا‪ْ ٪‬ل ا‪ٟ‬ہ اْل اہلل‪ ،۵۹۰/۴ ،‬حسٱث‪۵۶۴۸:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ًَز‬ ‫ۺرب! ۺوت ۺےن ۺنج ۺولوگں ۺےک ۺ ۺاکنےنل ۺاک ۺمکح ۺدای ۺمہ ۺےن ۺشؿ ۺںیم ۺےس ۺیسک ۺوک ۺیھب ۺمنہج ۺںیم ۺںیہن ۺوھچڑش۔ اہلل‬
‫ۺےگ‪ :‬ۺشے ۺامہرے ّ‬
‫َٯ َج‪١‬رھپ ۺرفامےئ ۺاگ‪ :‬ۺفشسپ ۺاجٕاشفرسج ۺےک ۺدؽ ۺںیم ۺفصن ۺدانیر ۺےک ۺربشرب ۺیھب ۺالھبیئ ۺاپٕا ۺشےس ۺاکنؽ ۺدف۔ ۺسپ ۺرفےتش ۺریثک ۺ ۺولخمؼ ۺوکۺ‬
‫ۺرب!ۺوتۺےنۺنجۺولوگںۺےکۺۺاکنےنلۺاکۺمکحۺدایۺمہۺےنۺشؿۺںیمۺےسۺیسکۺوکۺیھب ۺمنہجۺ‬
‫اکنںیلۺےگۺرھپۺرعضۺرکںیۺۺےگ‪:‬ۺشےۺامہرے ّ‬
‫ںیمۺںیہنۺوھچڑش۔ اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرھپۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺفشسپۺاجٕاشفرۺسجۺےکۺدؽۺںیم ّۺذرہۺۺربشربۺیھبۺالھبیئۺاپٕاۺشےسۺاکنؽۺدف۔ۺسپۺرفےتشۺریثکۺ‬
‫ۺرب!ۺوتۺےنۺنجۺولوگںۺےکۺۺاکنےنلۺاکۺمکحۺدایۺمہۺےنۺشؿۺںیمۺےسۺیسکۺوکۺ‬
‫ولخمؼۺوکۺاکنںیلۺےگۺرھپۺرعضۺرکںیۺۺےگ‪:‬ۺشےۺامہرے ّ‬
‫یھبۺمنہجۺںیمۺںیہنۺوھچڑش۔‬
‫ۺخری َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺرفامایۺرکےتۺےھتۺہکۺشرگۺمتۺشسۺدحثیۺںیمۺریمیۺدصتقیۺںیہنۺرکےتۺوہۺوتۺ‬
‫ۺسانشوبدیعس ُ ّ‬
‫رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ك َح َس َن ًّة ّى ُٰض ِعف َْها َو ُی ْؤ ِت ِم ْن لَّ ُدنْ ُه ا َْج ًّرا َع ِظ ْی ًّما(‪)۲۹‬‬
‫َال َذ َّر ٍة‪َ -‬و اِ ْن ت َ ُ‬ ‫اچوہۺوتۺہیۺٓاتیۺزپھۺول‪ :‬اِ َّن ّٰ َ‬
‫ال ل َا َى ْظلِ ُم ِمثْق َ‬
‫(پ‪،۵‬ا‪٨ٟ‬شآء‪)۴۰:‬‬

‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬اہللشکیۺذر ۺہرھبۺ ۺ‬

‫ملظںیہنۺرفاماتۺشفرۺشرگۺوکیئۺیکینۺوہۺوتۺشےسۺدفینۺرک ۺاتےہۺشفرۺشےنپۺاپسۺےسۺڑبشۺوثشبۺداتیۺےہ۔‬

‫ىہظحیاتکہاَہے؟‬
‫ِ‬
‫(‪…)13‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺشراشدرفامےئ ۺاگ‪:‬رفوتشں ۺےن ۺافشتع ۺیک‪ ،‬ۺویبنں ۺےن ۺافشتع ۺیک ۺشفر ۺؤمونمں ۺےن ۺافشتع ۺیک‪،‬شب ۺرصػ‚اَر َح ہ‪٥‬‬
‫یئ‬
‫ںےنۺیھبکۺوک ۺ‬
‫ےاگۺوہنج ۺ‬ ‫ا‪ٟ‬زاحَ‪َ٤‬ین‛ابیقۺےہ۔ۺسپ ّ‬
‫ۺربۺاعتٰیل(شینپۺاشؿۺےکۺالقئ)ۺشکیۺیھٹمۺرھبےۺاگۺشف ۺرمنہجۺےسۺشکیۺشیسیۺۺوقؾۺوکۺاکنؽۺد ۺ‬

‫یکینۺہنۺیکۺوہیگۺشفرۺوجۺلجۺرکوکہلئۺنبۺےکچۺوہںۺےگۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شؿۺوکۺتنجۺےکۺاسےنمشکیۺرہنۺںیمۺڈشؽۺدۺےۺاگۺسجۺوکۺرہنۺایحتۺےتہکۺںیہۺ‪،‬‬

‫تخ‬
‫فہۺشسۺےسۺشسۺرطحۺںیلکنۺےگۺےسیجۺالیسبۺےکۺالےئۺوہےئۺوکڑےۺرکٹکۺںیمۺزبسہۺشاتگۺےہ‪،‬ۺایکۺمتۺشےسۺںیہنۺدےتھکیۺوجۺرھتپۺشفرۺدر ۺ‬
‫ۺاحصن ۺرکشؾ ۺ ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪٥‬‬
‫ےس ۺالموہات ۺےہوج ۺوسرج ۺیک ۺاجبن ۺوہات ۺےہ ۺزرد ۺشفر ۺزبس ۺشفرشس ۺںیم ۺوج ۺاسےئ ۺیک ۺرطػ ۺوہات ۺےہ ۺفہ ۺدیفس ۺوہات ۺےہ۔ ۺ َ ح ہ‬
‫ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬ےن ۺرعض ۺیک‪(:‬شاسی ۺاتگل ۺےہ) ۺوگای ۺٓاپ ۺلگنج ۺںیم ۺ(رکبایں)رچشای ۺرکےت ۺےھت۔شراشدرفامای‪:‬فہ ۺومویتں ۺیک ۺلثم ۺ ۺابرہ ۺٓاںیئ ۺےگ ۺشؿ ۺ ۺ‬
‫یک‬
‫رگدونںۺںیمۺرہمںیۺوہںۺیگ‪،‬ۺشلہۺتنجۺشؿۺوکۺاچہپےتنۺۺوہںۺےگۺفہۺںیہکۺےگۺہیۺںیہۺفہۺولگۺوجاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکٓازشدےئکوہےئںیہۺنجۺوکاہلل‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬ےنریغب ۺ‬
‫یسکلمعۺےکشفرریغبیسکۺالھبیئۺےکتنجۺںیم‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ے‬
‫ۺربۺاعتٰیلۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺتنجۺںیمۺدشلخۺوہۺاجٕاۺشسۺںیمۺوجۺھچکۺدےتھکیۺوہۺفہۺاہمترےۺےئلۺےہ۔ۺفہۺرعضۺرکںیۺےگ‪:‬شےۺامہر ۺ‬
‫دشلخۺایکۺرھپ ّ‬
‫رب ًَز َٯ َج‪!١‬وتۺےنۺںیمہۺفہۺزیچۺدیۺےہۺوجۺوتۺےنۺیسکۺوکۺںیہنۺدیۺ۔اہلل ًَز َٯ َج‪١‬رفامےئۺاگ‪:‬ۺریمےۺاپسۺاہمترےۺےئلۺشسۺےسۺیھبۺرتہبۺےہ۔وتۺ‬
‫ّ‬
‫ۺرب!ۺفہۺوکیسنۺزیچۺےہۺوجشسۺےسۺیھبۺرتہبۺےہ؟اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺرفامےئۺاگ‪:‬ۺفہۺریمشمتۺےسۺرشیضۺوہانۺےہۺ‪،‬ۺںیمۺیھبکۺمتۺ ۺ‬
‫رپ‬ ‫فہۺںیہکۺےگ‪:‬ۺشےۺامہرے ّ‬
‫(‪) 594‬‬
‫انرشضۺہنۺوہںۺاگ۔‬
‫ُ‬
‫وکاشہسبقتلےگئے‪:‬‬
‫ۺسانشنب ۺابعس َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےسرفشتی ۺرکےت ۺںیہ ۺہک ۺشوہنں ۺےنۺ‬
‫سانشامؾ ۺاخبری ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪َٰ ٟ‬الیرضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪…)14‬رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫رفامای‪:‬شکیۺدؿۺایپرےۺمصطفٰے َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬امہرےۺاپسۺرشتفیۺالےئۺشفرۺرفامای‪:‬ۺھجمۺرپۺامتؾۺشںیتمۺشیپۺیکۺںیئگۺیسکۺیبنۺےکۺ‬
‫اسھتۺشکیۺصخشۺاھتۺیسکۺےکۺاسھتۺدف‪،‬ۺیسکۺیبنۺےکۺاسھتۺوکیئۺہنۺاھتۺشفرۺیسکۺیبنۺےکۺرمہشہۺشکیۺامجتعۺیھت۔ۺرھپۺںیمۺےنۺشکیۺتہبۺڑبیۺ‬
‫دعتشدۺۺدیھکیۺےھجمۺشدیمۺوہیئۺہکۺفہۺریمیۺشتمۺوہیگۺنکیلۺےھجماتبایۺایگۺہکۺہیۺرضحت ٰ‬
‫ۺومسۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺشفرۺشؿۺیکۺوقؾۺےہ‪،‬ۺرھپۺےھجمۺاہکۺایگۺہکۺ‬
‫دےئھکی‪،‬ۺںیمۺےنۺشکیۺتہبۺڑبشۺشامتجعۺداھکیۺوجۺشُقفۺرپۺاھچایوہشۺاھت‪،‬ۺےھجمۺاہکۺایگۺشیسۺرطحۺدےئھکیۺشفرۺدےئھکیۺوتۺںیمۺےنۺتہبۺڑبیۺامجتعۺدیھکی‪،‬ۺ‬
‫ھجم ۺےس ۺاہک ۺایگ ۺہک ۺہی ۺٓاپ ۺیک ۺشتم ۺےہ ۺشفر ۺشؿ ۺےک ۺاسھت ‪70‬زہشر ۺزمدی ۺںیہ ۺوج ۺریغب ۺاسحب ۺےک ۺتنج ۺںیم ۺ ۺدشلخ ۺ ۺوہں ۺےگ۔(رشفی ۺےتہکۺ‬
‫َ‬
‫ںیہ)شینتۺابت ۺےکۺدعبۺولگ ۺ ۺدجشۺوہےئگۺشفر ۺیبنّۺشرکؾۺ َػلی ا ہہلل ت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺےنۺشؿۺےکۺےئل ۺ ۺشسۺیکۺفاضتح ۺہنۺرفامیئ۔ َ ح ہ‬
‫ۺاحصن ۺرکشؾۺ‬
‫ًَز َٯ َج‪١‬شفرۺشسۺےکۺروسؽۺ َػلی‬ ‫ًَ‪َ٠‬ٲہَ ہ‪٥‬ا‪ٟ‬زؿ َٰا‪٪‬ۺںیمۺشسۺابتۺاکۺذترکہۺوہشۺوتۺشوہنںۺےنۺاہک‪:‬ۺمہۺولگۺوتۺزامہنۺرشکۺںیمۺدیپشۺوہےئۺنکیلۺمہۺاہلل‬
‫اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬رپۺشامیؿۺالےئۺوتۺہیۺبسۺامہریۺشفالدۺوہیگ۔ ایپرےۺٓااقۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺکتۺہیۺۺابتۺیچنہپۺوتۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺہیۺ‬
‫ۺربۺرپۺیہۺ‬
‫فہۺولگۺںیہۺوجۺشینپۺزعتۺرخشبۺںیہنۺرکفشےتۺہنۺ(رشہیکۺاملکتۺےس)ۺوعتذیۺڈنگشۺۺرکفشےتۺںیہۺشفرۺہنۺیہۺۺدبافیلۺےتیلۺںیہۺشفرۺشےنپ ّ‬
‫ۺساناکُعہش َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺڑھکےۺوہےئۺشفرۺرعضۺیک‪:‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ !٥٠‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺ‬
‫رھبفاسۺرےتھکۺںیہ۔ۺرضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫ہلل‬
‫ۺساناکعہش َرض ََی ا ہ‬
‫ےسۺداعرفامےیئۺہکۺفہۺےھجمۺشؿۺںیمۺےسۺرکدے۔شراشدۺرفامای‪:‬متۺشؿۺںیمۺےسۺوہ۔ۺرھپۺشکیۺدفرسشۺصخشۺڑھکشۺوہشۺشفرۺوج ّ ِ ُ ّ‬
‫َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےن‬

‫‪٣ …594‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب ‪ٌ٣‬زٓٶ رطٱ‪ ٙ‬ا‪ٟ‬زٔوٱٶ ‪ ,‬ؾ‪ ،۳۳۴‬حسٱث‪۳۸۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫(‪) 595‬‬
‫تقبسےلۺےئگ۔‘‘‬
‫ۺ‬ ‫ےس‬
‫تںیمۺمتۺ ۺ‬
‫ۺیکوتۺشراشدۺرفامای‪’’:‬اکعہشۺشسۺاب ۺ‬
‫یکلثمۺرعض ۺ‬
‫یس ۺ‬
‫اہکۺاھتۺش ۺ‬
‫ۺچؾ ۺشَاصنری َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہ ۺےس ۺرمفی ۺےہ ۺہک ۺاشنہشہِ ۺدمہنی َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺنیت ۺدؿ ۺمہ ۺےسۺ‬
‫سانرمعف ۺنب َ ْ‬
‫(‪…)15‬رضحت ۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫شفلھجۺرےہ‪،‬رصػۺرفضۺامنزےکۺےئلۺابرہۺرشتفیۺالےتۺرھپۺفشسپۺرشتفیۺےلۺاجےت‪،‬بجۺوچاھتۺدؿۺٓاایۺوتۺامہرےۺاپسۺابرہۺرشتفیۺ‬
‫الےئ‪ ،‬ۺمہ ۺےن ۺرعض ۺیک‪:‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ !٥٠‬ۺٓاپۺمہ ۺےس ۺرف ۺےک ۺےئگ ۺاہیں ۺکت ۺہکۺںیمہ ۺایخؽ ۺوہش ۺاشدی ۺوکیئ ۺفشہعقۺ‬
‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺےنۺھجمۺےسۺفدعہۺرفامایۺےہۺہکۺفہۺریمیۺشتمۺںیمۺ‬
‫شیپۺٓاایگۺےہ۔شراشدۺرفامای‪:‬ۺریخۺاکۺۺفشہعقۺیہۺشیپۺٓاایۺےہ‪،‬ۺےبۺکشۺریمے ّ‬
‫ۺربۺوکۺ‬
‫ےسۺ‪70‬زہشرۺشرفشدۺوکۺریغبۺاسحبۺےکۺتنجۺںیمۺدشلخۺرفامےئۺاگۺشفرۺںیمۺےنہیۺنیتۺدؿۺشسۺےسۺۺزایدہۺاکۺوسشؽۺایکۺوتۺںیمۺےنۺشےنپ ّ‬
‫زبریگۺفشال‪،‬ۺینغۺۺشفرۺرکمیۺاپای‪،‬ۺسپۺشسۺےنۺےھجمۺشؿۺ‪70‬زہشرۺںیمۺےسۺرہۺشکیۺےکۺاسھت‪70‬زہشرۺاطعۺرفامےئ۔ۺرھپرفامایۺہکۺںیمۺےنۺرعضۺ‬
‫ۺرب! ۺایکۺریمیۺشتمۺشسۺدعتشدۺوکۺےچنہپۺیگ؟ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےنۺشراشدۺرفامای‪:‬ۺںیمۺٓاپۺےکۺےئلۺہیۺدعتشدۺشَرعشبۺ(داہیویتں)ۺ‬
‫یک‪:‬ۺشےۺریمے ّ‬
‫(‪) 596‬‬
‫ےسۺوپریۺرکدفںۺاگ۔‬
‫ینپ‬
‫سٓاےئۺشفرۺاہک‪‚:‬ش ۺ‬ ‫اقمؾۺرَحَّہۺ(دمہنیۺرشفیۺیکۺشکیۺفشدی)ۺیکۺاج ۺ‬
‫بنریمےۺاپ ۺ‬ ‫شکیرمہبتۺشراشدۺرفامایۺہکۺرضحتۺربجلیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺ ِ‬
‫(‪ …)16‬ۺ‬
‫شتمۺوکۺوخربخشیۺدںیۺہکۺوجۺصخشۺشسۺاحؽۺںیمۺرمےۺاگۺہکۺشسۺےنۺاہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ےکۺاسھتۺیسکۺوکۺرشکیۺہنۺرشایۺفہۺتنجۺںیمۺدشلخۺ‬
‫وہاگ۔‛ںیمۺےنۺاہک‪‚:‬شےۺربجلی!ۺشرگہچۺفہۺوچریۺرکےۺشرگہچۺزانۺرکے؟“ربجلی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےنۺوجشبۺدای‪‚:‬اہں!شرگہچۺوچریۺ‬
‫رکےۺشرگہچۺزانۺرکے۔‛ںیمۺےنۺاہک‪‚:‬شرگہچۺفہۺوچریۺرکےۺشرگہچۺزانۺرکے؟“شوہنںۺےنۺوجشبۺدای‪:‬شرگہچۺوچریۺرکےۺشرگہچۺز ۺان‬
‫رکے۔ ۺںیم ۺےن ۺاہک‪‚:‬شرگہچ ۺفہ ۺوچری ۺرکے ۺشرگہچ ۺزان ۺرکے؟“شوہنں ۺےن ۺوجشب ۺدای‪‚:‬شرگہچ ۺوچری ۺرکے ۺشرگہچ ۺزان ۺرکے ۺشرگہچۺ‬
‫(‪) 597‬‬
‫رششبۺےئیپ۔‛‬
‫ہلل‬ ‫اطلسؿ ح َ ْ‬
‫ۺنفۺرَب َػلی ا ہ‬ ‫تیےہۺہکۺدفۺاہجںۺےک ْح َو‬
‫ۺاتحر‪،‬ۺ ِ‬ ‫ۺسانۺشوبدردش ۺء َرض ََیا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےسۺۺرفش ۺ‬
‫(‪…)17‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬

‫‪ …595‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬لب‪ ،‬باب ‪ ٥ٟ ٩٣‬ٱز‪ ،۱۵ /۴ ،ٚ‬حسٱث‪۵۷۵۵:‬‬

‫‪٣‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب اْلٱ‪٤‬ا‪ ،٪‬باب ا‪ٟ‬س‪ٟ‬ٲ‪ً ١‬لی زخٰ‪ ٢‬كٰائٕ ‪ ٩٣‬ا‪٤ٟ‬ش‪٤٠‬ین…ا‪ٟ‬ذ‪ ،‬ؾ‪ ،۳۱۷‬حسٱث‪۵۵۰:‬‬
‫‪ …596‬طٌب اْلٱ‪٤‬ا‪٠ٟ٪‬بٲ‪٬‬قی‪ ،‬باب فی حرش ا‪٨ٟ‬اض بٌس ‪٣‬ا ٱبٌثٰ‪ٗ ٩٣ ٪‬بٰر‪ ،۵۵۵/۳،٥٫‬حسٱث‪۵۶۸:‬‬
‫‪ …597‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬زٗا‪ ،ٚ‬باب ا‪ٜ٤ٟ‬ثرٯ‪ ٥٫ ٪‬ا‪ ،۵۱۳/۴ ،٪ٰ٠٘٤ٟ‬حسٱث‪۶۴۴۱:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫َام ر ِب ّ ٖه َج َّنت ِ‬
‫ٰن(‪( )۲۲‬پ‪،۵۷‬ا‪ٟ‬زح‪)۴۶:٩٤‬‬ ‫ےنہیۺٓاتیۺالتفتۺرفامیئ‪َ :‬و لِ َم ْن َخ َ‬
‫اف َمق َ‬
‫َ‬ ‫َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٥٠‬ۺ‬
‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬ز اْلٱ‪٤‬ا‪:٪‬ۺشفرۺوجۺشےنپۺربۺےکۺوضحرۺڑھکےۺوہےنۺےسۺڈرےۺشسۺےکۺےیلۺدفۺںیتنجۺںیہ۔‬

‫ںیمےنۺرعضۺیک‪ :‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪!٥٠‬ۺشرگہچۺفہۺوچریۺرکےۺشرگہچۺزانۺرکے ۺ؟شراشدۺرفامای َو لِ َم ْن َخ َ‬
‫اف‬ ‫ۺ‬
‫َام َر ِب ّ ٖه َج َّنت ِٰن(‪( )۲۲‬ینعیۺرھپۺیہیۺٓاتیۺزپیھ)ۺںیمۺےنرعضۺیکۺ‪:‬شرگہچۺفہۺوچریۺرکےۺشرگہچۺزانۺرکےۺ؟ٓاپۺےنۺشراشدۺرفامای‪َ :‬و‬ ‫َمق َ‬
‫َام َر ِب ّ ٖه َج َّنت ِٰن(‪( )۲۲‬ینعیۺرھپۺیہیۺٓاتیۺالتفتۺرفامیئ)ۺںیمۺےنرعضۺیک‪:‬ٱارسٰ َ‪ ٢‬اہلل َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬شرگہچۺفہۺ‬ ‫لِ َم ْن َخ َ‬
‫اف َمق َ‬
‫(‪) 598‬‬
‫وچریۺرکےۺشرگہچۺزانۺرکے؟ۺٓاپ َػلیا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪ ٠‬ۺ‪٥‬ےنۺشراش ۺدرفامایۺ‪:‬شرگہچ‪،‬ۺشوبۺدردش ۺءیکۺانکۺاخ ۺ‬
‫کٓاولدۺوہ۔‬

‫قیامتمیٍمُمًکافزیہ‪:‬‬
‫(‪…)18‬بجۺایقتمۺاکۺدؿۺوہاگۺوتۺرہۺومنمۺیکۺرطػ ۺۺدفرسےۺذمشبہۺںیمۺےسۺیسکۺذمبہ ۺاکۺشکیۺصخشۺاجیھبۺاجےئۺاگۺشفرۺشسۺےسۺاہکۺ‬
‫(‪) 599‬‬
‫اجےئۺاگۺ‪:‬ہیۺٓاگۺےسۺریتشۺدفہیۺےہ۔‬
‫سانشوب ۺرُبدہۺ َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہےس ۺرفشتی ۺایکۺشوہنںۺےنۺشےنپۺ‬
‫ۺسانشامؾۺملسمۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲہےنۺشینپۺحیحصۺںیم ۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫(‪…)19‬رضحت ّ ِ ُ ّ‬
‫سانۺرمعۺنبۺدبعۺشزعلسی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٌَ ٟ‬زَٱزۺےس ۺایبؿۺایک ۺہکۺ‬ ‫ٰ‬
‫ۺشوبومس َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪٨‬ہۺےس ۺرفشتیۺرکےت ۺوہےئۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬ ‫سان‬
‫فشدلۺرضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬
‫ایپرے ۺٓااق ۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ےن ۺشراشد ۺرفامای‪َْ ‚:‬ل ٱَ ہ‪ٰ٤‬تہ َر ہج ٌ‪٣ ١‬ش‪ ٥ٌ َ ٠‬ا َْل اَز َخ َ‪ ١‬اہللہ َت ٌَالی َ‪٣‬ک َا‪ َ ٧‬ہہ ا‪َ ٨ٟ‬ار َٱ ہ‪ٰ٬‬ز َٱا اَٯ َن َ‬
‫صا‪َ ٧‬ٲا ۺینعی ۺوج ۺاملسمؿ ۺیھبۺ‬
‫(‪) 600‬‬
‫وفتۺوہاتۺےہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬شۺ سۺیکۺہگجۺیسکۺوہیدیۺۺایاسیعیئۺوکۺمنہجۺںیمۺدشلخۺرفامدےۺاگ۔‛‬

‫سانۺرمع ۺنبۺدبعۺشزعلسیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ا‪ٌَ ٟ‬زَٱز ۺےنۺشؿۺوک ۺنیتۺابر ۺۺویںۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺمسقۺدےتی ۺوہےئۺوپاھچ‪‚:‬اہللیکۺمسقۺ‬
‫رضحتۺ ّ ِ ُ ّ‬

‫‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬‬ ‫ےنرسٰ ہ‬
‫پےکۺفشدلۺ ۺ‬
‫ۺںیہنایکۺٓا ۺ‬
‫سجۺےکۺالعفہۺوکیئۺوبعمد ۺ‬

‫‪ …598‬ا‪ٟ‬شنن ال‪ٜ‬برٴ ‪٨٠ٟ‬شائی‪ٛ ،‬تاب ا‪ٟ‬تٔشیر‪ ،‬سٰرٵ ا‪ٟ‬زح‪ ،۴۷۸/۶ ،٩٤‬حسٱث‪۳۳۵۶۰:‬‬

‫‪ …599‬ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س ‪َٟ‬ل‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪٣،١‬ش‪٨‬سال‪ٰٜٓ‬ٲین‪ ،‬حسٱث ابی ‪ٰ٣‬سی اْلطٌزٴ‪ ،۳۶۰/۷ ،‬حسٱث‪۳۹۶۹۵:‬‬
‫‪٣ …600‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬تٰبٶ‪ ،‬باب ٗبٰ‪ ٢‬تٰبٶ ا‪ٟ٘‬ات‪ ١‬ٯا‪ٛ ٪‬ثر ٗت‪٠‬ہ‪ ،‬ؾ‪ ،۳۴۸۰‬حسٱث‪۵۷۶۷:‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫ںےنۺمسقۺاھکیئۺہکۺاہںۺشاسیۺیہۺےہ۔‬
‫سدحثیۺوکۺرفشتیۺایکےہ؟ۺ‛وتۺشوہن ۺ‬
‫ےسۺش ۺ‬

‫ماَکیمحبت‪:‬‬
‫(‪…)73‬شکیۺرفشتیۺںیمۺےہۺہک ۺدشدیۺرگیمۺےکۺوممسۺںیمۺشکیۺہچبۺیسکۺاہجدۺےکۺومعقۺرپۺڑھکشۺاھتۺشسۺرپۺۺوبیلۺاگلیئۺاجۺریہۺیھتۺہکۺوکؿۺ‬
‫َ‬
‫ےئگ ّٰیۺ‬
‫ذن‬ ‫ےکےھچیپۺٓا ۺ‬
‫س ۺ‬‫یھتیھبۺش ۺ‬‫ےئٓایئ‪ ،‬شسۺےکۺاس ۺ‬ ‫ۺداھکیوتۺدفڑےتۺوہ ۺ‬
‫سےن ۺ‬ ‫ےمیخےکۺشدنرۺیھتۺش ۺ‬
‫ہک ۺ‬‫زایدہۺوبیلۺدےۺاگ۔ۺشکیۺوعرتۺوجۺ ۺ‬
‫ہکۺشسۺےنۺےچبۺوکۺےلۺرکۺشےنپۺےنیسۺےسۺاٹمچۺایل‪،‬ۺرھپۺشینپۺھٹیپۺےکۺلبۺرگؾۺزنیمۺرپۺٹیلۺیئگۺشفرۺشسۺےچبۺوکۺرگیمۺےسۺاچبےنۺےکۺےئلۺۺشےنپۺ‬
‫‪ ٢‬اہلل َػلی ا ہ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ‬ ‫ٹیپۺرپۺرکایلشفرۺریمشۺاٹیبۺریمشۺاٹیبۺاکپرےنۺیگل‪،‬ہیۺدھکیۺرکۺولگۺرفےنۺےگلۺشفرۺشےنپۺاکؾۺاکجۺوھچڑۺۺدی۔رسٰ ہ‬
‫َ‬
‫َٯ َس‪ ٥٠‬ۺیھبۺرشتفیۺےلٓاےئۺ ّٰ یۺہکۺفاہںۺڑھکےۺوہےئگ۔ۺولوگں ۺےنۺٓاپۺوکۺہیۺفشہعقۺاتبایۺۺوتٓاپۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺشؿۺیکۺردمحیلۺ‬
‫ذن‬

‫ےس ۺوخش ۺوہےئ ۺرھپ ۺشؿ ۺوک ۺوخربخشی ۺدی ۺشفر ۺرفامای‪‚:‬ایک ۺںیہمت ۺشس ۺوعرت ۺےک ۺشےنپ ۺےچب ۺرپ ۺرمح ۺاھکےن ۺےس ۺبجعت ۺوہش؟‛ ۺشوہنں ۺےنۺ‬
‫رعضۺیک‪‚:‬یجۺاہں۔‛ٓاپۺ َػلی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ۺےنۺشراشدۺرفامای‪‚:‬ہیۺوعرتۺشےنپۺےچبۺرپۺانتجۺرمحۺاھکیتۺےہۺےبۺکش ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬متۺ‬
‫بس ۺرپ ۺشس ۺےس ۺیھب ۺزایدہ ۺرمح ۺرفامےن ۺفشال ۺےہ۔‛ (‪) 601‬انچہچن ۺاملسمؿ ۺتہب ۺڑبی ۺوخیش ۺشفر ۺمیظع ۺاشبرت ۺےک ۺاسھت ۺفاہں ۺےس ۺشگلۺ‬
‫وہےئگ۔‬
‫ہی ۺشاحدثی ۺابمرہک ۺ ۺشفر ۺوج ۺمہ ۺےن ۺ‚وخػ ۺشفر ۺشدیم ۺےک ۺایبؿ‛ ۺںیم ۺک ل ۺیک ۺںیہ ۺںیمہ ۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یک ۺرتمح ۺیک ۺفتعس ۺیکۺ‬

‫وخربخشیۺدیتیۺںیہ‪،‬ۺسپۺمہۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺشدیمۺرےتھکۺںیہۺہکۺفہۺمہۺےسۺفہۺاعمہلمۺہنۺرفامےئۺسجۺےکۺمہۺقحتسمۺںیہۺہکلبۺمہۺرپۺفہ ۺلضفۺفۺ‬

‫تمحےکۺاشایؿۺاشؿۺےہ۔‬
‫فعیسوجدۺفۺر ۺ‬
‫سےکۺۺشاسحؿۺشفرۺ ۺ‬
‫رکؾۺرفامےئۺوجۺہکۺۺش ۺ‬

‫اَ‪َ ٟ‬ح‪ ٤‬ہس‪٠ّٰ َ ٟ‬ہ!اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےکلضفۺفرک ۺؾےس’’ومتۺشفرشسۺےکدعباکایبؿ‘‘لمکمۺوہش‬

‫رفاہلل )‬
‫اَس َتِ َ ہ‬ ‫(تہٰبہٰاالَ َی اہلل‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَلی ہ‪َ ٣‬ح‪٤‬س)‬
‫َػلی ا ہ‬ ‫( َػ‪ٰ٠‬ا ًَل َی ا‪َ ٟ‬حب َٲب‬

‫‪٣‬دتصا‬
‫ً‬ ‫‪ …601‬بدارٴ‪ٛ ،‬تاب اْلزب‪ ،‬باب رح‪٤‬ٶ ا‪ٰٟٟ‬س ٯت٘بٲ‪٠‬ہ ٯ‪ٌ٣‬ان٘تہ‪ ،۳۰۰/۴ ،‬حسٱث‪،۵۹۹۹:‬‬
‫‪٣‬دتصا‬
‫ً‬ ‫‪٣‬ش‪ٛ ،٥٠‬تاب ا‪ٟ‬تٰبٶ‪ ،‬باب فی سٌٶ رح‪٤‬ٶ اہلل ٯا‪٬٧‬ا سب٘ت ُـبہ‪ ،‬ؾ‪ ،۳۴۷۵‬حسٱث‪،۵۷۵۴:‬‬
‫‪Go To Index‬‬

‫فہظست ِحکایات‬
‫ہحفصۺربمن‬ ‫اضمنیم‬ ‫ہحفصۺربمن‬ ‫اضمنیم‬
‫‪203‬‬ ‫سّانابسیدیۺاطسبیمۺشفرۺشکی ُ َ‬
‫ۺمْز‬ ‫اکحتیۺ‪:‬ۺ ّ ِ ُ‬ ‫‪108‬‬ ‫اکحتی‪:‬شکیۺرمدیشفرخی‬
‫‪222‬‬ ‫اکحتی‪:‬شالخصۺاکۺبلطۺاگر‬ ‫‪115‬‬ ‫اکحتی‪:‬ںیمۺشسۺتبحمۺاکۺدبؽۺںیہن اچیتہ‬
‫‪237‬‬ ‫اکحتی‪:‬شکیۺاطبلۺملعۺیکۺشالصح‬ ‫‪120‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬شکیۺبیعۺیھبۺاصقنؿۺدہۺےہ‬
‫‪245‬‬ ‫اکحتی‪:‬یٹمۺیکۺایکۺتیثیحۺےہ؟‬ ‫‪121‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬رپدنےۺےسۺتبحمۺاکۺاصقنؿ‬
‫‪258‬‬ ‫اکحتی‪:‬اعدبۺشفراطیشؿ‬ ‫‪146‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺمسقۺوکۺوپرشۺرکاتۺےہ‬
‫‪260‬‬ ‫اکحتی‪:‬دگاھشفرۺیلب‬ ‫‪147‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬مسقۺدےتیۺیہۺٓاگۺھجبۺیئگ‬
‫‪261‬‬ ‫ھتیکۺاجےنۺفشیلۺداعۺوبقؽۺوہیئگ‬
‫اکحتی‪:‬شالخصۺےکۺاس ۺ‬ ‫‪147‬‬ ‫اکحتی‪:‬اہوھتںۺاہھتۺداعۺاکۺوہظر‬
‫‪262‬‬ ‫اکحتی‪:‬ںیمۺوتۺاہجدےکےئلۺیہۺالکنوہں‬ ‫‪170‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬قشعۺاجمزیۺرپۺزہشرۺوکڑےۺاھکےئل‬
‫‪324‬‬ ‫ربۺاعتٰیلۺدھکیۺراہےہ‬
‫اکحتیۺ‪:‬ۺ ّ‬ ‫‪171‬‬ ‫اکحتی‪:‬ویچایٹنںۺوگتۺاھکۺریہۺںیھت‬
‫‪324‬‬ ‫اکحتی‪:‬ایکۺںیمۺتمظعۺفشےلۺابداشہۺےسۺایحۺہنۺرکفں؟‬ ‫‪171‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬شکیۺدؿۺیکۺدُجشیئۺےنۺاجؿۺےلۺیل‬
‫‪324‬‬ ‫اکحتی‪:‬اتسرفںۺاکدیپشۺرکےنۺفشال‬ ‫‪173‬‬ ‫اکحتی‪:‬ۺربصفراضۺےنۺرگاتفریۺےسۺاچبایل‬
‫‪327‬‬ ‫اکحتی‪:‬الغیمۺےسۺٓازشدی‬ ‫‪173‬‬ ‫اکحتی‪:‬فیلکتۺرپۺراضۺاکشاعنؾ‬
‫‪329‬‬ ‫اکحتی‪:‬ۺےھجمۺوتۺوکیئۺۺداھکیئۺیہۺںیہنۺدای‬ ‫‪175‬‬ ‫اکحتی‪:‬رَفےتشۺزایرتۺوکۺٓاےت‬
‫‪330‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬ۺںیمۺےنۺوتۺشےسۺدۺویشرۺاھجمس‬ ‫‪176‬‬ ‫ربۺاعتٰیلۺاکۺہلصیفۺرتہبۺےہ‬
‫اکحتی‪ّ :‬‬
‫‪330‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬ۺشرثکۺولخمؼۺاغلفۺےہ‬ ‫‪178‬‬ ‫اکحتی‪:‬رمعۺرھبۺےکۺےئلۺ ُداکؿۺوھچڑۺدی‬
‫‪331‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬شکیۺونوجشؿۺیکۺتحیصن‬ ‫‪179‬‬ ‫واشقَُکےچاعوجیب ِاقىات‬
‫ِ َّ َ‬
‫‪353‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬وخػۺدخشۺےسۺشاقتنؽ‬ ‫‪179‬‬ ‫لۺقشعۺیکۺاشنین‬‫ذ ِ‬
‫‪354‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬اہھتۺٓاگۺرپۺرھکۺدای‬ ‫‪180‬‬ ‫متۺوہکۺوتۺرماجٕاں‬
‫‪354‬‬ ‫اکحتی‪:‬شونیھکۺوتہب‬ ‫‪180‬‬ ‫ریتیۺٓاہۺاکۺہجیتن‬
‫‪354‬‬ ‫اکحتی‪:‬شونیھکۺزسش‬ ‫‪181‬‬ ‫قشعۺںیمۺالِبومتۺالھبیئۺںیہن‬
‫‪355‬‬ ‫اکحتی‪ٓ:‬اھکۺٹھپۺیئگ‬ ‫‪196‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬یبلقۺرشزۺاکۺوبھج‬
‫‪355‬‬ ‫اکحتی‪:‬شکیۺاسؽۺکتۺکیٹۺاگلرکۺۺہنۺوسےئ‬ ‫‪200‬‬ ‫اکحتی‪:‬رنشیلۺ ُداعۺاکۺریحتۺشزیگنشرث‬
‫‪356‬‬ ‫اکحتی‪:‬ۺاسؽۺرھبۺابلکلۺہنۺوسےئ‬ ‫‪202‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬اعزجیۺفشاسکنریۺیکۺشاہتن‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫‪356‬‬ ‫اکحتی‪:‬سفنۺوکۺزسشۺدےنیۺرپۺشاعنؾ‬ ‫‪202‬‬ ‫اکحتی‪:‬امحؾۺاکۺوچر‬
‫‪384‬‬ ‫اکحتی‪:‬ںیہکۺذعشبۺانزؽۺہنۺوہاجےئ‬ ‫‪357‬‬ ‫اکحتی‪:‬احتجۺوپریۺوہیئگ‬
‫‪385‬‬ ‫اکحتی‪ِ :‬‬
‫رثکتۺرگہیۺےکۺببسۺانیبیئۺیلچۺیئگ‬ ‫‪358‬‬ ‫اکحتی‪:‬زع ِؾۺممصم‬
‫‪412‬‬ ‫اکحتی‪:‬ےھجمۺںیہنۺولعمؾ‬ ‫‪363‬‬ ‫اکحتی‪:‬ابعدتۺیکۺاھٹمس‬
‫‪487‬‬ ‫اکحتی‪:‬وبڑاھۺشفرۺہچلیب‬ ‫‪366‬‬ ‫اکحتی‪:‬وخؿۺےکۺٓاوسن‬
‫‪489‬‬ ‫اکحتی‪:‬متۺرشتۺکتۺزدنہۺروہےگ!‬ ‫‪367‬‬ ‫اکحتی‪:‬رشبہۺیکۺتحیصن‬
‫‪519‬‬ ‫اکحتی‪:‬رسحتۺزدہۺابداشہ‬ ‫‪367‬‬ ‫اکحتی‪:‬داینیکۺتبحم‬
‫‪532‬‬ ‫اکحتی‪:‬رغمفرۺٓادیمۺاکۺربششاجنؾ‬ ‫‪373‬‬ ‫اکحتی‪:‬ومال!ےھجمۺریتیۺالماقتۺدنسپۺےہ‬
‫‪586‬‬ ‫اکحتی‪:‬ۺرششیبۺیکۺششخبۺاکۺرشز‬ ‫‪376‬‬ ‫اکحتی‪:‬وخػۺدخشےسۺرلزشںۺفرتاسںۺابعدتۺزگشر‬
‫‪602‬‬ ‫اکحتی‪:‬شاسیۺمغۺیسکۺوکۺہنۺالمۺوہاگ‬ ‫‪378‬‬ ‫اکحتی‪:‬شیھبۺومتۺوکۺمتخۺںیہنۺایکۺایگ‬
‫‪611‬‬ ‫اکحتی‪:‬اہپڑفںۺےکۺربشربۺونر‬ ‫‪382‬‬ ‫اکحتی‪:‬تنجۺاجسیئۺیئگ‬

‫٭…٭‬ ‫٭…٭…٭…٭…٭…٭‬ ‫‪384‬‬ ‫اکحتی‪:‬اکش!ریفغہۺرسۺشاھٹےئۺوتانرفامینۺہنۺرکے‬

‫٭…٭…٭…٭…٭…٭‬

‫ُ‬
‫ىُعاىیلباس‬
‫شکیۺزبرگۺےنۺشےنپۺرموحؾۺاھبیئۺوکۺوخشبۺںیمۺدھکیۺرکۺوپاھچ‪:‬ۺایکزدنہۺولوگںۺیکۺداعۺںیہمتۺیتچنہپۺےہ؟ۺرفامای‪:‬ۺاہں!اہلل ًَز َٯ َج‪١‬یکۺمسق!ۺفہ ُۺنورشینۺابلسۺںیمۺ‬
‫ٓایتۺےہمہۺشےسۺنہپۺےتیلۺںیہ۔(رشحا‪ٟ‬ؼسٯر‪،‬ؾ‪)۱۰۵‬‬

‫ظبظکےسعجہ‬
‫وجھچکۺ‬
‫ںاکۺدرہجۺےہ۔(‪ …)۵‬ۺ‬ ‫ضعبۺاعرنیفۺ َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬ا ہ‬
‫ہلل ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬بَین ےنۺربصۺےکۺنیتۺدراجتۺایبؿۺرفامےئںیہ‪…)۳( :‬وخششہۺوکۺرتکۺرکان۔ہیۺوتہبۺرکےنۺفشول ۺ‬
‫نیقیاکۺدرہجۺےہ۔(احٲاءا‪ٛ،٦ٰ٠ٌٟ‬تاب ا‪ٟ‬ؼبرٯ ا‪ٟ‬ظَک‪)۸۵/۴،‬‬
‫اطعایکۺایگۺشسۺرپۺرشیضۺرانہۺ۔ہیۺزشدہنیۺاکۺدرہجۺےہ۔(‪…)۱‬اخقلۺیقیقحۺےسۺتبحمۺرکان۔ہیۺد ۺ‬
‫‪Go To Index‬‬

‫تفعیلیفہظست‬
‫ہحفصۺربمن‬ ‫اضمنیم‬ ‫ہحفصۺربمن‬ ‫اضمنیم‬
‫‪15‬‬ ‫نیت ُحۺبادیۺابںیت‬ ‫‪01‬‬ ‫شامجیلۺۺرہفتس‬
‫‪15‬‬ ‫یلہپۺابت‬ ‫‪05‬‬ ‫شسۺاتکبۺوکۺزپےنھۺیکۺںیتین‬
‫‪16‬‬ ‫دفرسیۺابت‬ ‫‪06‬‬ ‫اَ‪َ ٤َ ٟ‬سٱ َ‪ ٨‬ہٶ ا‪َ َ٤٠ٌَ ٟ‬ٲہاکاعترػ(شزشریمشتنسلہۺ َز َا‪ ٦‬ه َ‪٠‬ہ)‬
‫ُ‬
‫‪17‬‬ ‫رسیتیۺابت‬ ‫‪07‬‬ ‫محبت‪،‬شُق‪،‬اىساِععؼاکابیاٌ‬
‫‪18‬‬ ‫محبتکےپاىچاسباب‬ ‫‪07‬‬ ‫دقمہم ‪ /‬تبحمۺےکۺابرےۺںیم‪17‬شُومر‬
‫ٰ‬
‫‪18‬‬ ‫الہپببسۺ‪:‬شینپۺذشتۺےسۺتبحم‬ ‫‪08‬‬ ‫محبت الہیکابیاٌ‬‫ِ‬ ‫اببۺربمن‪:1‬‬
‫ٰ‬
‫‪18‬‬ ‫ۺامکؽۺ ُفوجدۺاکۺوبحمبۺوہان‬
‫دشیمئۺ ُفوجدۺشفر ِ‬ ‫یلہپ ۺلصف‪:‬بيزےکیاہللتىالیسےمحبتکےباعےمیٍ‬
‫‪19‬‬ ‫شینپۺذشتۺشفرامؽۺفشفالدفریغہۺےسۺتبحمۺیکۺفہج‬ ‫‪08‬‬ ‫ِاعسشظویسالئل‬

‫‪19‬‬ ‫دفرسشۺببس‪:‬شاسحؿ‬ ‫‪08‬‬ ‫اہلل ف َۺروسؽۺیکۺتبحمۺرفضۺےہ‬

‫ح َ‬
‫‪21‬‬ ‫رسیتشۺببس‪ِ :‬‬
‫ذشتۺوبحمب‬ ‫‪09‬‬ ‫مۺشیہٰلۺےکۺقلعتمۺدفرفشنیمۺابریۺاعتٰیل‬ ‫َّ ِ‬
‫م‬ ‫َ‬
‫‪22‬‬ ‫وچاھتۺببس‪:‬اظرہیۺایابینۺامجؽ‬ ‫‪09‬‬ ‫مۺشیہٰلۺےکۺقلعتمۺنیتۺۺرفشنیمۺ صطفٰے‬ ‫ح َّ ِ‬
‫‪23‬‬ ‫شاکشؽۺشفرۺشسۺاکۺوجشب‬ ‫‪10‬‬ ‫شامیؿۺےکۺےئلۺتبحمۺرشطۺےہ‬
‫‪24‬‬ ‫نبۺدےھکیۺکینۺدنبفںۺیکۺتبحم‬ ‫‪10‬‬ ‫شلہۺتبحمۺےکۺےئلۺٓازامںیشئ‬
‫‪25‬‬ ‫امتؾۺدمعہۺشَالخؼۺاکۺرمعج‬ ‫‪11‬‬ ‫ڈنیمےھۺیکۺاھکؽ‬
‫‪26‬‬ ‫اپوچنشںۺببس‪:‬وپدیشہۺانمتبس‬ ‫‪11‬‬ ‫سّانۺشربشمیہ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےکۺفاصؽۺاکۺہصق‬ ‫ِّ ُ‬
‫ح َ‬
‫‪27‬‬ ‫تبحمۺیکۺزایدیتۺشفرۺوقت‬ ‫‪12‬‬ ‫مۺابریۺاعتٰیلۺےکۺےئلۺداع‬ ‫َّ ِ‬
‫رسیتیۺلصفۺ‪ :‬اسباتکابیاٌکہمحبتکا‬ ‫‪12‬‬ ‫بۺوبحمبۺےکۺاسھتۺوہاگ‬ ‫م ُح ِ ّح‬
‫ٰ‬ ‫ح َ‬
‫‪27‬‬ ‫مستحقظظفاہلل تىالیہے‬ ‫‪12‬‬ ‫مۺشیہٰلۺےسکۺبیصنۺوہیتۺےہ؟‬ ‫َّ ِ‬

‫‪27‬‬ ‫رصػۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےستبحم‬ ‫‪13‬‬ ‫ّرقمبۺمتۺیہۺوہ‬

‫‪27‬‬ ‫فاضتح‬ ‫‪14‬‬ ‫ۺدیمشؿۺرشحمۺںیم‬
‫ِ‬ ‫وبحمابؿۺابریۺاعتٰیل‬
‫ِ‬
‫ٰ‬ ‫َ َ‬
‫‪28‬‬ ‫محبتالہی‬
‫ِ‬ ‫پاىچَُاسباب کےلحاهسے‬ ‫‪14‬‬ ‫رعمفۺشیہٰلۺےکۺرمثشت‬
‫ِ‬
‫‪28‬‬ ‫فوجدۺاطعۺرفامےنۺفشیلۺیتسہۺےسۺتبحم‬ ‫دفرسیۺلصف‪:‬محبتکیحقیقت‪،‬اسکے‬
‫ٰ‬
‫‪29‬‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺتبحمۺاچہپؿۺفشالرکاتےہ‬ ‫‪15‬‬ ‫اسباباِعبيزےکیاہللتىالیسے‬
‫محبتکیِؼاحت‬
‫‪29‬‬ ‫ۺرب ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺاغلفۺولگ‬
‫شےنپ ّ‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪48‬‬ ‫ملعۺفرعمتفۺںیمۺذلت‬ ‫‪30‬‬ ‫شےنپۺنسحمۺےسۺتبحم‬
‫‪48‬‬ ‫رششتفۺےکۺاحلظۺےسملعۺیکۺذلت‬ ‫‪30‬‬ ‫یقیقحۺشاسحؿۺرصػۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬اکۺےہ‬
‫‪49‬‬ ‫بسۺےسۺزایدہۺذلتۺفشالۺملع‬ ‫‪32‬‬ ‫شاسنؿۺدففہجۺےسۺرکشۺاکۺقحتسمۺںیہن‬
‫‪50‬‬ ‫ذلوتںۺیکۺرتحیجۺےکۺےئلۺیچسۺوسکیٹ‬ ‫‪32‬‬ ‫یلہپۺفہج‬
‫‪51‬‬ ‫شٰیلعۺّذلتۺےسۺڑبھۺرکۺّذلت‬ ‫‪32‬‬ ‫دفرسیۺفہج‬
‫‪52‬‬ ‫رہاسسنۺرپۺزہشرۺدیہشفںۺاکۺدرہج‬ ‫‪33‬‬ ‫شاسحؿۺرکےنۺفشےلۺیکۺذشتۺےسۺتبحم‬
‫‪53‬‬ ‫سجۺےنۺاھکچۺفہۺاجؿۺایگ‬ ‫‪33‬‬ ‫ابریۺاعتٰیلۺاکۺولخمؼۺرپۺلضفۺفشاسحؿ‬
‫‪53‬‬ ‫اطل ِۺِعۺشفرۺش ُ و‬
‫ُمرِشہیہٰلۺیکۺرعمتف‬ ‫ِ ِح‬ ‫‪34‬‬ ‫امجؽۺفشےلۺےسۺتبحم‬
‫َ‬
‫‪54‬‬ ‫اعرنیفۺوکۺداینۺاغلفۺںیہنۺرکیتکس‬ ‫‪35‬‬ ‫ص ْ ِیۺےسۺیبلقۺتبحمۺےکۺنیتۺشابسب‬
‫ِ ّ ِّ‬
‫ح َ‬
‫‪54‬‬ ‫رعمتفۺاکیفۺےہ‬ ‫‪36‬‬ ‫ۺمۺابریۺاعتٰیل‬
‫ونیتںۺشابسبۺےکۺاحلظۺےس َّ ِ‬
‫‪54‬‬ ‫دّیسُانحراحیف َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہ ۺشفرددیشرشیہٰل‬ ‫‪36‬‬ ‫تفصِۺملعۺےکۺاحلظۺےس‬
‫َ‬
‫‪55‬‬ ‫دّیسُانۺرعمفػۺرکیخۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہشفرۺددیش ِرۺشیہٰل‬ ‫‪37‬‬ ‫ِصف َ ِبۺدقرتۺےکۺاحلظۺےس‬
‫ح َ‬
‫‪55‬‬ ‫مۺشیہٰلۺےکۺببسۺابعدت‬ ‫َّ ِ‬ ‫‪39‬‬ ‫اقنصئۺفابخثئۺےسۺاپکۺوہےنۺےکۺاحلظۺےس‬
‫‪56‬‬ ‫امجؽۺروُبتیبۺرپۺٓااگیہۺیکۺّذلت‬
‫ِ‬ ‫‪39‬‬ ‫یقیقحۺامجؽۺفشالرصػاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےہ‬
‫‪57‬‬ ‫ولگۺرھتپۺامرےتۺںیہ‬ ‫‪40‬‬ ‫انثےئۺابریۺاعتٰیلۺاکۺشاحہطۺںیہنۺوہاتکس‬
‫‪57‬‬ ‫ٓاگۺیھبۺشرثۺںیہنۺرکیت‬ ‫‪41‬‬ ‫ریغبۺوعضۺےکۺابعدت‬
‫‪58‬‬ ‫ّذلںیتۺشفرۺولخمؼۺےکۺشوحشؽۺیکۺاثمؽ‬ ‫‪41‬‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺےکۺےچسۺشفایل‬
‫ُ‬
‫ىیاِیمىظفتکیىسبت‬ ‫ٓاپوچنںیۺلصفۺ‪ :‬س َّ َّ‬ ‫‪42‬‬ ‫رُبشالغؾۺشفرۺرُبشۺزمدفر‬
‫‪59‬‬ ‫اخظتمیٍلض ِتسیزاعکےؽیاسہ‬ ‫‪42‬‬ ‫ابینۺانمتبسۺفشےلۺےسۺتبحم‬
‫ہُىےکاسبب‬
‫‪42‬‬ ‫اظرہیۺفابینۺانمتبس‬
‫‪60‬‬ ‫رعمتفۺفشدرشکۺےکۺدفۺدرےج‬ ‫‪45‬‬ ‫انمتبسۺابینۺےسیکۺاظرہوہیتۺےہ؟‬
‫‪61‬‬ ‫ددیش ِرۺشیہٰلۺےسۺہشیمہۺیکۺرحمفیم‬ ‫‪45‬‬ ‫شایتحطۺاکۺاقمؾ‬
‫‪62‬‬ ‫یلہپۺابتۺینیقیۺشفردفرسی َ ْ‬
‫ۺغْینیقی‬ ‫‪45‬‬ ‫نجۺرپۺیقیقحۺرشزۺلھکۺایگ‬
‫‪63‬‬ ‫ددیش ِرۺشیہٰلۺیکۺتیفیک‬ ‫‪46‬‬ ‫احصۺالکؾ‬ ‫ِ‬
‫َ‬ ‫ِ‬
‫ّ‬ ‫ح‬ ‫ٰ‬ ‫ُ‬
‫‪64‬‬ ‫تۺےکۺدراجتۺںیمۺافتفت‬ ‫‪47‬‬ ‫وچیھتۺلصف‪:‬سبسےونزہاِعاولیلضت‬
‫‪65‬‬ ‫وجوبےئۺاگۺفیہۺاکےٹۺاگ‬ ‫‪47‬‬ ‫دؽۺںیمۺون ِرۺشیہٰل‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪83‬‬ ‫رہۺےشۺوگشہ‬ ‫‪65‬‬ ‫شکیۺشاکشؽۺشفرۺشسۺاکۺوجشب‬
‫‪84‬‬ ‫رہۺذرہۺشےنپۺاخقلۺاکۺاتپۺداتیۺےہ‬ ‫‪66‬‬ ‫ِ‬
‫ّذلتۺددیشرۺںیمۺافتفتۺےکۺشابسب‬
‫‪84‬‬ ‫لقعۺےکۺاقرصۺرےنہۺےکۺدفشابسب‬ ‫‪66‬‬ ‫شکیۺرفیضۺاثمؽ‬
‫‪85‬‬ ‫وسرجۺیکۺرفینشۺےسۺاثمؽ‬ ‫‪67‬‬ ‫یچسۺزدنیگۺشفرۺشلضفۺرتنیۺاعسدت‬
‫‪86‬‬ ‫ریصبتۺفرفاحتینۺفشےلۺاکۺرظنہی‬ ‫‪68‬‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬اکۺددیشرٓاھکۺےسۺوہاگ‬
‫َ‬ ‫ٰ‬
‫‪87‬‬ ‫ُنۺشفررعمتفۺںیمۺوکاتہۺیمہف‬ ‫وطلیۺش ّ‬ ‫محبتالہیکُپدتہکظىے‬ ‫ِ‬ ‫یٹھچۺلصفۺ‪:‬‬
‫ُ‬ ‫ِالےاسبابکابیاٌ‬
‫‪88‬‬ ‫ونںیۺلصفۺ‪:‬شُقخزاِىزیکامفلب‬ ‫‪69‬‬
‫‪88‬‬ ‫وشؼ الَ َی اہللاکۺوبثت‬ ‫‪70‬‬ ‫حعُلوصق کےسِسبب‬
‫ِ‬
‫‪88‬‬ ‫رجتہبۺفریصبتۺےسۺوبثت‬ ‫‪70‬‬ ‫الہپۺببس‬
‫ح َ‬ ‫ح َ‬
‫‪89‬‬ ‫وشؼۺیکۺیلہپۺوصرت‬ ‫‪71‬‬ ‫ۺمۺشیہٰلۺوکۺزمکفرۺرکیتۺےہ‬
‫مۺداین َّ ِ‬‫َّ ِ‬
‫‪90‬‬ ‫وشؼۺیکۺدفرسیۺوصرت‬ ‫‪72‬‬ ‫دفرسشۺببس‬
‫‪90‬‬ ‫ےلہپۺوشؼۺیکۺشاہتن‬ ‫‪73‬‬ ‫درہجۺرعمتفۺکتۺےنچنہپۺفشولںۺیکۺشاسقؾ‬
‫‪91‬‬ ‫دفرسےۺوشؼۺیکۺشاہتنںیہن‬ ‫‪75‬‬ ‫شکیۺوسشؽۺۺشفرۺشسۺاکۺوجشب‬
‫‪92‬‬ ‫شاحدثیۺفٓااثرۺےسۺوبثت‬ ‫‪75‬‬ ‫وصحؽۺرعمتفۺاکٓااسؿۺرطہقی‬
‫ِ‬
‫‪92‬‬ ‫وشؼۺشیہٰلۺےکۺقلعتمۺرفشایت‬
‫ِ‬ ‫‪75‬‬ ‫وسرجۺاکۺمجحۺشفرۺشسۺاکۺاکمؿ‬
‫‪92‬‬ ‫کینۺدنبفںۺاکۺوشؼ‬ ‫‪76‬‬ ‫دنمسۺرۺےکۺاقمےلبۺںیمۺیکشخۺیکۺاثمؽ‬
‫‪93‬‬ ‫ون ِرۺشیہٰلۺےسۺقیلختۺرکدہۺدؽ‬ ‫‪76‬‬ ‫رھچمۺیکۺقیلختۺںیمۺاجعابئت‬
‫‪93‬‬ ‫ْ ِ‬
‫شہۺوشؼۺرپۺنیتۺشاعنامت‬ ‫‪77‬‬ ‫رھچمۺشفرۺدرگیۺویحشانتۺیکۺٓاوھکنںۺںیمۺرفؼ‬
‫‪94‬‬ ‫ساندشٕادۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺشفرۺ‪14‬ۺ ْشہۺوشؼ‬
‫َ ّ ُّ‬ ‫‪78‬‬ ‫رھچمیکۺاہجتلۺےسۺڑبیۺاہجتل‬
‫‪98‬‬ ‫ْ ِ‬
‫شہۺوشؼۺشفریبلقۺاگنوہںۺےسۺددیشر‬ ‫‪79‬‬ ‫دہشۺیکۺیھکمۺںیمۺاجعابئت‬
‫‪98‬‬ ‫ْ ِ‬
‫شہۺوشؼۺےکۺےئل ُۺخّشیئۺدہشایت‬ ‫‪79‬‬ ‫دہشۺاکۺاتھچۺم ُ َس َدّسۺۺویکںۺوہاتےہ؟‬
‫‪100‬‬ ‫وشؼۺےکۺببسۺرماجںیئ!‬ ‫اسوتںیۺلصفۺ‪ :‬محبتمیٍلُگَُکے‬
‫ٰ‬ ‫مدتلفہُىےکاسبب‬
‫دوسںیۺلصفۺ‪ :‬اہلل تىالیکیبيزےسے‬ ‫‪80‬‬
‫ٰ‬
‫‪101‬‬ ‫محبتاِعاسکامىيی‬
‫‪81‬‬ ‫ِ‬
‫افتفتۺتبحمۺوکۺاثمؽۺےسۺےئھجمس‬
‫ٰ‬
‫‪101‬‬ ‫شابثتۺتّبحمۺےکۺےلسلسۺںیمۺاچرۺرقٓاینۺداللئ‬
‫ِ‬ ‫مىظفتالہیمیٍمدلُق‬
‫ِ‬ ‫ٓاوھٹںیۺلصفۺ‪:‬‬
‫کیکُتاہفہنیکےاسباب‬
‫‪102‬‬ ‫شابثتۺتّبحمۺےکۺےلسلسۺںیمۺاچرۺرفشنیمۺمصطفٰے‬
‫ِ‬ ‫‪83‬‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪117‬‬ ‫رسیتیۺالعتم‬ ‫‪102‬‬ ‫اصقنؿۺہنۺدےنیۺاکۺبلطم‬
‫‪118‬‬ ‫ہیۺتبحمۺںیمۺرششتکۺںیہن‬ ‫‪102‬‬ ‫ْ ِ‬
‫شہۺتبحمۺےکۺانگہۺاعمػ‬
‫‪119‬‬ ‫ْ ِ‬
‫شہۺتبحمۺےسۺتبحم‬ ‫‪103‬‬ ‫وتۺوجۺاچےہۺرکۺںیمۺےنۺےھجتۺشخبۺدای‬
‫‪119‬‬ ‫رقٓاؿۺرکمیۺےسۺتبحم‬
‫ِ‬ ‫‪103‬‬ ‫دنبےۺےسۺتبحمۺاکٰینعم‬
‫‪119‬‬ ‫تنسۺےسۺتبحمۺیکۺالعتم‬ ‫‪105‬‬ ‫ضعبۺاتفںیلیۺشفرۺٰینعمۺتبحم‬
‫‪120‬‬ ‫وچیھتۺالعتم‬ ‫‪105‬‬ ‫دفاثمںیل‬
‫‪120‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬شکیۺبیعۺیھبۺاصقنؿۺدہۺےہ‬ ‫‪107‬‬ ‫شکیۺوسشؽۺشفرۺشسۺاکۺوجشب‬
‫‪121‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬رپدنےۺےسۺتبحمۺاکۺاصقنؿ‬ ‫‪108‬‬ ‫وبحمبۺوکۺٓازامشئۺںیمۺڈشالۺاجاتۺےہ‬
‫‪121‬‬ ‫ُیۺانماجتۺیکۺالعتم‬‫ْ‬
‫ش ِ‬ ‫‪108‬‬ ‫اکحتی‪:‬شکیۺرمدیشفرخی‬
‫‪121‬‬ ‫ولختۺفانماجتۺٓاوھکنںۺیکۺڈنھٹک‬ ‫‪109‬‬ ‫ْ ِ‬
‫شہۺتّبحمۺرپۺتمعن‬
‫‪122‬‬ ‫اخصلۺتبحمۺاکۺزمہ‬ ‫‪109‬‬ ‫اظرہۺفابنطۺاکۺلیفک‬
‫ٰ‬
‫‪122‬‬ ‫تبحمۺاکۺوھجاٹۺدوعدیشر‬ ‫ایگروہںیۺلصفۺ‪ :‬بيزےکی اہللتىالیسے‬
‫َّ‬
‫‪122‬‬ ‫بۺیکۺنیتۺںیتلصخ‬ ‫م ُح ِ ّح‬ ‫‪109‬‬ ‫محبتکیوالمات‬

‫‪123‬‬ ‫اپوچنںیۺالعتم‬ ‫‪109‬‬ ‫تبحمۺشکیۺاپزیکہۺدرتخ‬

‫‪123‬‬ ‫یٹھچۺالعتم‬ ‫‪110‬‬ ‫یلہپۺالعتم‬
‫‪124‬‬ ‫اسوتںیۺالعتم‬ ‫‪110‬‬ ‫دنسپدیہۺتلصخ‬
‫ح َ‬
‫‪125‬‬ ‫مۺشیہٰلۺرپۺرفہتفی‬‫َّ ِ‬ ‫‪111‬‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہیکۺداعےئۺاہشدت‬
‫شحج َرض ََیا ہ‬‫سّانًبساہلل ۺ‬
‫نب ۺ‬ ‫ِّ ُ‬
‫‪125‬‬ ‫ٓازیمشۺفشیلۺرششب‬ ‫‪112‬‬ ‫ومتۺوکۺاندنسپۺرکےنۺفشال‬
‫‪126‬‬ ‫تنجۺںیمۺداینۺاسیجۺاحؽ‬ ‫‪113‬‬ ‫ومتۺوکۺاندنسپۺرکےنۺےکدفۺشابسب‬
‫َ‬
‫‪127‬‬ ‫یسیجۺتینۺفیسیۺرمشد‬ ‫‪113‬‬ ‫ۺزبابؿۺمصطفٰے‬
‫فصتل َ ِبۺاسمِل ِ‬
‫‪128‬‬ ‫ْ ِ‬
‫شہۺلقعۺاقمؾۺنییلعۺںیم‬ ‫‪114‬‬ ‫دفرسیۺالعتم‬
‫‪128‬‬ ‫ٓاوھٹںیۺالعتم‬ ‫‪115‬‬ ‫اکحتی‪:‬ںیمۺشسۺتبحمۺاکۺدبؽۺںیہن اچیتہ‬
‫ح َ‬
‫‪129‬‬ ‫رُقبۺںیمۺشاضہفۺیکۺوکشش‬ ‫‪115‬‬ ‫مۺشیہٰلۺفشالۺانرفامؿۺںیہنۺوہات‬‫َّ ِ‬
‫‪130‬‬ ‫شاعشرۺنسۺرکےبۺوہشۺوہےئگ‬ ‫‪116‬‬ ‫شلصۺتبحمۺونمماعتۺےسۺانچبۺےہ‬
‫‪131‬‬ ‫تبحمۺںیمۺےبۺیمغۺاکۺوخػ‬ ‫‪116‬‬ ‫انرفامینۺامکؽۺتبحمۺےکۺالخػۺےہ‬
‫‪131‬‬ ‫تبحمۺںیمۺڑبشۺوخػ‬ ‫‪117‬‬ ‫دوعشےئۺتبحمۺںیمۺرطخہ‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪146‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬ۺمسقۺوکۺوپرشۺرکاتۺےہ‬ ‫‪132‬‬ ‫تبحمۺفوخػۺاسھتۺاسھت‬
‫‪147‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬مسقۺدےتیۺیہۺٓاگۺھجبۺیئگ‬ ‫‪132‬‬ ‫رعمتفۺاکۺذرہۺشفرۺالھکۺٓادیم‬
‫‪147‬‬ ‫اکحتی‪:‬اہوھتںۺاہھتۺداعۺاکۺوہظر‬ ‫‪133‬‬ ‫اعرنیفۺےکۺشوحشؽ‬
‫‪148‬‬ ‫ْ ِ‬
‫شہۺشُسنۺیکۺابینۺابںیت‬ ‫‪133‬‬ ‫اعرنیفۺےکۺشرسشر‬
‫‪148‬‬ ‫ابتۺشکیۺشفرۺےجیتنۺدف‬ ‫‪135‬‬ ‫ونںیۺالعتم‬
‫‪150‬‬ ‫ْ ِ‬
‫شہۺشسنۺیکۺانزۺربدشری‬ ‫‪136‬‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ےسۺزایدہۺدفر‬
‫‪151‬‬ ‫شَزَ یلۺںیتلیضف‬ ‫‪136‬‬ ‫شاہظ ِرتبحمۺفشےلۺیکۺشالصح‬
‫‪152‬‬ ‫یبنۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےنۺوخدۺرپۺالسؾۺاجیھب‬ ‫‪136‬‬ ‫شکیۺوسشؽۺشفرۺشسۺاکۺوجشب‬
‫َ‬
‫‪152‬‬ ‫یسکۺوکۺاعمیفۺوتۺیسکۺیکۺرگتف‬ ‫‪137‬‬ ‫ۺمّسۺاکۺدرس‬ ‫شلیجن ُ َ َّ‬
‫‪153‬‬ ‫رقٓاؿۺرکمیۺںیمۺفشاعقتۺویکںۺںیہ؟‬
‫ِ‬ ‫‪137‬‬ ‫شکیۺونجمؿۺیکۺابںیت‬
‫‪154‬‬ ‫ۺرقٓاؿۺاپکۺیکۺمیسقت‬
‫نیتۺشاسقؾۺںیم ِ‬ ‫‪137‬‬ ‫نیتۺالھکۺاسؽۺےسۺابعدت‬
‫‪155‬‬ ‫رقٓاؿۺرکمیۺےکۺےبۺشِاہتنشَرسشر‬
‫ِ‬ ‫‪138‬‬ ‫اقرفرےۺےسۺتبحمۺاکۺوہظر‬
‫ٰ‬
‫اببۺربمن‪ : 3‬قؽائےالہیپظعاؼیہُىے‬ ‫‪139‬‬ ‫دوسںیۺالعتم‬
‫کامىيیاسکیحقیقتاِعفؽیلت‬ ‫ح َ‬
‫‪155‬‬ ‫‪139‬‬ ‫مۺشیہٰلۺںیمۺولوگںۺیکۺدفشاسقؾ‬‫َّ ِ‬
‫‪155‬‬ ‫دیہمتیۺوگتفگ‬ ‫‪140‬‬ ‫اطیشؿۺاکۺبیبح‬
‫‪156‬‬ ‫یلہپۺلصفۺ‪ِ :‬عؼاکیفؽیلتکابیاٌ‬ ‫‪140‬‬ ‫العامتۺتبحمۺوصبرتۺشاعشر‬
‫ُ ْ َّ‬
‫‪156‬‬ ‫راضۺےکۺقلعتمۺنیتۺرفشنیمۺابریۺاعتٰیل‬ ‫‪142‬‬ ‫اببۺربمن‪ :2‬اہلل ًَز َٯ َج‪١‬سےاى ِسیت‬
‫ٰ‬ ‫ُ ْ َّ‬
‫‪157‬‬ ‫راضےئۺشیہٰلۺتنجۺےسۺڑبھۺرکےہ‬ ‫‪142‬‬ ‫اى ِسیتکامىيی‬ ‫یلہپۺلصفۺ‪:‬‬
‫‪157‬‬ ‫الخصۺالکؾ‬
‫َ ہ‬ ‫‪142‬‬ ‫وشؼۺ‪،‬شُسنۺشفرۺوخػۺیکۺرعتافیت‬
‫َ‬
‫‪158‬‬ ‫ابراگہِۺشیہٰلۺےسۺنیتۺےفحت‬ ‫‪143‬‬ ‫اموسیاہللۺےسۺمُی رْۺروہ‬
‫ّ‬ ‫ِ‬ ‫ف‬ ‫َن‬

‫‪158‬‬ ‫راضۺےکۺقلعتمۺ‪19‬رفشایت‬ ‫‪143‬‬ ‫شُسنۺیکۺالحفتۺبکۺیتلمۺےہ؟‬

‫‪159‬‬ ‫ربقفںۺےسۺشڑرکۺتنجۺںیمۺدشلخۺوہےنۺفشےل‬ ‫‪144‬‬ ‫شکیۺوسشؽۺشفرۺشسۺاکۺوجشب‬
‫‪160‬‬ ‫راضےئۺشیہٰلۺاپےنۺاکلمع‬ ‫‪144‬‬ ‫ضعبۺولوگںۺاکۺشِاکنر‬
‫ُٔ‬
‫‪161‬‬ ‫رکفِۺداین ِ‬
‫ۺالحفت ُۺمااجتۺوکۺمتخۺرکیتۺےہ‬ ‫ٌلبہاىسسےپیزاہُىے‬ ‫دفرسیۺلصف ۺ‪:‬‬
‫‪161‬‬ ‫ریمیۺاضقۺرپۺرشیضۺروہ‬ ‫‪145‬‬ ‫ِالیبےتکلفیاِعىاؽکامفلب‬

‫‪161‬‬ ‫زایدہۺوبحمبۺدنبہ‬ ‫‪145‬‬ ‫ود‛یکۺرنشیلۺداع‬

‫ۺشل ْ َ و‬ ‫‚ ُ‬
‫رَبخ َْ ا‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪173‬‬ ‫اکحتی‪:‬ۺربصفراضۺےنۺرگاتفریۺےسۺاچبایل‬ ‫‪161‬‬ ‫فہۺوکیئۺشفرالتشۺرکےل‬
‫‪173‬‬ ‫اکحتی‪:‬فیلکتۺرپۺراضۺاکشاعنؾ‬ ‫‪162‬‬ ‫‚ویکں‛ شفر‚ ےسیک‛ یکۺالہتک‬
‫‪174‬‬ ‫اپٕاںۺوٹکشدای‬ ‫‪162‬‬ ‫دقتریۺرپۺراضۺدنمی‬
‫‪174‬‬ ‫دفۺوسشرایں‬ ‫‪163‬‬ ‫زعتۺفنیچۺفشالۺرھگ‬
‫‪174‬‬ ‫اقمؾۺراضۺیکۺوخوبش‬ ‫‪163‬‬ ‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪٥٠‬شفرۺراضےئشیہٰل‬
‫روسؽۺاپکۺ َػلی ا ہ‬
‫ِ‬
‫‪174‬‬ ‫میسقتۺشیہٰلۺرپۺ ِراضۺدنمی‬ ‫‪164‬‬ ‫وہاگۺفیہۺوجریمیۺاچتہۺےہ‬
‫‪175‬‬ ‫شفایلۺوکۺوخدۺرپۺایقسۺتمۺرکف‬ ‫‪164‬‬ ‫ۺزبراگؿۺدنی‬
‫ِ‬ ‫شوقشؽ‬
‫راضےکۺقلعتمۺ‪ِ 15‬‬
‫‪175‬‬ ‫ویچنیقںۺےسۺاکٹۺدایۺاجےئ‬ ‫‪165‬‬ ‫رکبایں َۺچْشےنۺفشیلۺیکۺمیظعۺتلصخ‬
‫‪175‬‬ ‫اکحتی‪:‬رَفےتشۺزایرتۺوکۺٓاےت‬ ‫‪166‬‬ ‫تبیصمۺےنچنہپۺرپیھبۺوخیش‬
‫‪176‬‬ ‫فیلکتۺںیمۺومعمیلۺیمکۺیھبۺوگشرشۺںیہن‬ ‫خالف‬
‫ِ‬ ‫حقیقت ِعؼااِع‬
‫ِ‬ ‫دفرسیۺلصفۺ‪:‬‬
‫َّ ُ‬ ‫ىفس ُا ُ‬
‫‪176‬‬ ‫ربۺاعتٰیلۺاکۺہلصیفۺرتہبۺےہ‬ ‫‪167‬‬ ‫مُعمیٍاسکاتعُع‬
‫اکحتی‪ّ :‬‬
‫‪177‬‬ ‫‪50‬اسہلۺبیعۺدشراعُمہلم‬ ‫‪167‬‬ ‫اکتفیلۺرپۺ ِراضۺیکۺدففںیہج‬
‫‪177‬‬ ‫تبحمۺاکۺدوعٰی‬ ‫‪167‬‬ ‫یلہپۺفہج‬
‫‪178‬‬ ‫اکحتی‪:‬رمعۺرھبۺےکۺےئلۺ ُداکؿۺوھچڑۺدی‬ ‫‪168‬‬ ‫وقیۺتبحمۺاکۺہجیتن‬
‫‪178‬‬ ‫اکحایتۺےسۺاحلصۺوہےنۺفشالۺہجیتن‬ ‫‪168‬‬ ‫ِ‬
‫ّذلتۺوثشبۺےنۺفیلکتۺمتخۺرکدی‬
‫‪179‬‬ ‫رمش ِدۺبحمۺاکرمش ِدۺوبحمبۺںیمۺڈفانب‬ ‫‪168‬‬ ‫دفرسیۺفہج‬
‫‪179‬‬ ‫واشقَُکےچاعوجیب ِاقىات‬ ‫‪169‬‬ ‫رصػۺراضےئۺوبحمبۺیکۺبلط‬
‫ِ َّ َ‬ ‫ظبظِعؼاپظمبيی‪72‬حکایاتِاقُال‬
‫‪179‬‬ ‫لۺقشعۺیکۺاشنین‬ ‫ذ ِ‬ ‫‪170‬‬
‫‪180‬‬ ‫متۺوہکۺوتۺرماجٕاں‬ ‫‪170‬‬ ‫ولتشرۺےکۺےپۺدرۺےپ‪70‬فشر‬
‫‪180‬‬ ‫ریتیۺٓاہۺاکۺہجیتن‬ ‫‪170‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬قشعۺاجمزیۺرپۺزہشرۺوکڑےۺاھکےئل‬
‫‪181‬‬ ‫قشعۺںیمۺالِبومتۺالھبیئۺںیہن‬ ‫‪170‬‬ ‫ٓاوھکنںۺاکۺدؽۺںیمۺایقؾ‬
‫رسیتیۺلصفۺ‪:‬سواکےعؼاکےخالفىہ‬ ‫‪171‬‬ ‫اکحتی‪:‬ویچایٹنںۺوگتۺاھکۺریہۺںیھت‬
‫‪181‬‬ ‫ہُىےکابیاٌ‬ ‫‪171‬‬ ‫یبنۺیکۺزایرتۺوھبکۺاٹمدیتی‬
‫‪181‬‬ ‫ْ ِ‬
‫شہۺابلطۺیکۺالیملعۺشفرۺتلفغ‬ ‫‪171‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬شکیۺدؿۺیکۺدُجشیئۺےنۺاجؿۺےلۺیل‬
‫‪181‬‬ ‫داعرکےنۺفشولںۺیکۺرعتفیۺفوتفیص‬ ‫‪172‬‬ ‫شکیۺشاپجہۺاکۺربصفۺراض‬
‫‪182‬‬ ‫انگوہںۺوکۺرُبشۺاجےننۺرپۺ ِ‬
‫ٓاایتۺہبیط‬ ‫‪172‬‬ ‫ےٹیبۺیکۺومتۺرپۺوخیشۺفراض‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪194‬‬ ‫ۺسانۺرضخ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺدانھکیۺاچںیہ‬
‫ےسج ّ ِ ُ ّ‬ ‫‪182‬‬ ‫انگوہںۺوکۺرُبشۺاجےننۺےکۺقلعتمۺاچررفشایت‬
‫‪195‬‬ ‫سفنۺےنۺمسقۺوپریۺرکدی‬ ‫‪183‬‬ ‫اغبئۺوہےنۺےکۺاب ُفوجدۺرشکیِۺانگہ‬
‫‪195‬‬ ‫زنیمۺفٓاامسؿۺیکۺریس‬ ‫‪183‬‬ ‫رشیضۺوہےنۺفشالۺیھبۺاقلت‬
‫‪196‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬یبلقۺرشزۺاکۺوبھج‬ ‫‪183‬‬ ‫اقلبۺرکشۺولگ‬
‫‪197‬‬ ‫اظوملںۺےکۺالخػۺدبداعۺہنۺیک‬ ‫‪184‬‬ ‫اّفُکرۺفاجفرےسۺزیبشری‬
‫‪198‬‬ ‫رضفریۺفاضتح‬ ‫‪184‬‬ ‫نیتۺرفشنیمۺابریۺاعتٰیل‬
‫‪199‬‬ ‫شاہتنیئۺ َد َرہجۺیکۺاہجتلۺفرمگشیہ‬ ‫‪184‬‬ ‫ضغبۺرےنھکۺاکدہع‬
‫‪199‬‬ ‫شانپۺاقمؾۺاپھچےنۺیکۺداع‬ ‫‪185‬‬ ‫سجۺےسۺتبحمۺشُیسۺاکۺاسھت‬
‫‪200‬‬ ‫اکحتی‪:‬رنشیلۺ ُداعۺاکۺریحتۺشزیگنشرث‬ ‫‪185‬‬ ‫شکیۺوسشؽۺشفرشسۺاکۺوجشب‬
‫‪201‬‬ ‫شفایلۺوکۺاہکںۺالتشۺرکںیۺ؟‬ ‫‪186‬‬ ‫شکیۺاثمؽ‬
‫‪201‬‬ ‫شفایلءۺےسۺتبحمۺاکؾۺٓاےئۺیگ‬ ‫‪187‬‬ ‫اثمؽۺاکۺاماحلص‬
‫‪202‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬اعزجیۺفشاسکنریۺیکۺشاہتن‬ ‫‪188‬‬ ‫رش ِزۺشیہٰلۺوکۺافشۺہنۺرکف‬
‫‪202‬‬ ‫اکحتی‪:‬امحؾۺاکۺوچر‬ ‫‪189‬‬ ‫داعۺدقتریۺےکۺالخػۺںیہن‬
‫‪203‬‬ ‫بسۺےسۺڑبشۺاجحب‬ ‫‪189‬‬ ‫وکشہ ِ‬
‫ۺالخػۺراضۺےہ‬
‫‪203‬‬ ‫سانابسیدیۺاطسبیم ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬زح َـ‪٤‬ہشف ۺرشکی ُ َ‬
‫ۺمْز‬ ‫تیۺ‪ّ ُ ِ ّ :‬‬
‫اکح ۺ‬ ‫وچیھتۺلصفۺ‪ :‬گياہَُکیسظؽمیًسے‬
‫َّ َّ َّ‬
‫‪204‬‬ ‫شامیؿۺاکلمۺیکۺرششطئ‬
‫ِ‬ ‫‪190‬‬ ‫مضمتکظىاعؼا‬ ‫بھاگيااِعاسکی‬
‫میٍخللىہیٍصالتا‬
‫‪205‬‬ ‫ربۺاعتٰیلۺاکۺلیلخۺوکؿۺ؟‬
‫‪206‬‬ ‫ساندقیۺشربک َرض ََی اہللہ ًَ‪٨‬ہۺےکۺدنچۺاضفلئ‬
‫ِّ ُّ‬ ‫‪191‬‬ ‫ْ ِ‬
‫شہۺدغبشدۺیکۺشرتبۺاحتل‬
‫‪206‬‬ ‫‪300‬وخایبں‬ ‫‪191‬‬ ‫‪16‬ۺدؿۺاکۺافکرہ‪16‬ۺدانیر‬
‫‪206‬‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہۺاکۺڑلپشۺاھبری‬
‫ساندقیۺشربک َرض ََی ا ہ‬
‫ِّ ُّ‬ ‫‪191‬‬ ‫رعشؼۺںیمۺتبیصم‬
‫دفرسیۺلصفۺ‪ :‬محبتکےمتىلقمدتلف‬ ‫‪192‬‬ ‫اظوملںۺاکۺوھگالسن‬
‫‪207‬‬ ‫مفیزباتیٍ‬ ‫‪193‬‬ ‫شرگںیہکۺانگہۺزایدہۺوہںۺوتۺایکۺرکںیۺ؟‬
‫َح َ‬
‫‪207‬‬ ‫ۺشابتعۺروسؽۺاکۺانؾۺےہ‬
‫م ِ‬ ‫‪193‬‬ ‫نیتۺںیمۺےسۺشلضفۺوکؿۺ؟‬
‫‪207‬‬ ‫تبحمۺایکۺےہ؟‬ ‫‪194‬‬ ‫حکایاتِاقُال‬ ‫اببۺربمن‪: 4‬‬
‫‪207‬‬ ‫وعَضۺایگۺتبحمۺیئگ‬ ‫یلہپۺلصفۺ‪ُ :‬‬
‫م ِح ِبیًکیحکایات‪،‬اقُال‬
‫‪207‬‬ ‫شاہظ ِرۺتبحم‬ ‫‪194‬‬ ‫اِعمکاشفات‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪221‬‬ ‫رمدشرۺےسۺیھبۺزایدہۺدبوبدشر‬ ‫‪208‬‬ ‫تبحمۺںیمۺانیجرمان‬
‫‪221‬‬ ‫تینۺےسۺقلعتم‪13‬شوقشؽۺفرفشایت‬ ‫‪208‬‬ ‫وبحمبۺامہرےۺاسھتۺےہ‬
‫ح َ‬
‫‪222‬‬ ‫اکحتی‪:‬شالخصۺاکۺبلطۺاگر‬ ‫‪209‬‬ ‫مۺشیہٰلۺےسۺرھبشۺوہشۺدؽ‬ ‫َّ ِ‬
‫ح َ‬
‫‪222‬‬ ‫مہ ُۺروسشوہاجںیئۺےگ‬ ‫‪209‬‬ ‫مۺشیہٰلۺاکۺوکیئۺاقملبۺںیہن‬ ‫َّ ِ‬
‫‪223‬‬ ‫لمعۺےکۺوھتڑششفرۺزایدہۺوہےنۺاکۺایعمر‬ ‫‪209‬‬ ‫تبحمۺزدنیگۺےہ‬
‫‪223‬‬ ‫بسۺاکؾۺتینۺرپۺوموقػۺںیہ‬ ‫‪210‬‬ ‫بسۺےسۺشلضفۺلمع‬
‫‪223‬‬ ‫دفرسیۺلصفۺ‪ :‬ىیتکیحقیقت‬ ‫‪210‬‬ ‫میظعتۺںیمۺریحت‬
‫‪224‬‬ ‫دہشتیۺفۺرعمتفۺیکۺقیلختۺاکببس‬ ‫‪210‬‬ ‫شلہۺتبحمۺیکۺاچرۺزنمںیل‬
‫‪224‬‬ ‫رتبغۺفۺشرشدےۺیکۺقیلختۺاکببس‬ ‫‪211‬‬ ‫داینفیۺاکھتفٹۺ‪،‬شُرخفیۺرشتح‬
‫دقرتۺرےنھکۺشفرۺرحتکۺرکےنۺفشےلۺشعضااءۺیک‬ ‫‪211‬‬ ‫شرگۺومتۺرخدییۺاجیتکس‬
‫‪224‬‬ ‫قیلختۺاکۺببس‬ ‫‪211‬‬ ‫ربۺاعتٰیلۺاکۺدنبفںۺےسۺایپر‬
‫ّ‬
‫‪225‬‬ ‫الخصۺالکؾ‬
‫َ ہ‬ ‫‪212‬‬ ‫ںیم ْ ِ‬
‫ۺشہۺتبحمۺےکۺےئلۺوہں‬
‫َّ‬
‫رسیتیۺلصف‪:‬حزیث‟‟مُمًکی ِىیتاسکے‬ ‫‪212‬‬ ‫ٓاگۺاکۺدنمسر‬
‫َّو َّنلسےبہتظہے„„کے َّاسظاعِ ُع ُ‬
‫مُؽ‬
‫‪227‬‬ ‫‪212‬‬ ‫تبحمۺشَاسسۺشفرۺوشؼۺوسشریۺےہ‬
‫‪228‬‬ ‫الخصۺالکؾ‬
‫َ ہ‬ ‫‪213‬‬ ‫اتشمؼۺرفںیحۺالجیلۺدُقیسۺںیہ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َّ‬
‫‪228‬‬ ‫ۺیۺذموکراکۺٰینعم‬
‫دح ْ ِ‬ ‫‪214‬‬ ‫ظزقکابیاٌ‬ ‫ِىیت‪ِ ،‬اخالػاِع ِ‬
‫‪229‬‬ ‫شکیۺاثمؽ‬ ‫‪215‬‬ ‫ىیتکابیاٌ‬ ‫اببۺربمن‪:1‬‬
‫‪229‬‬ ‫الخصۺالکؾ‬
‫َ ہ‬ ‫‪215‬‬ ‫یلہپۺلصفۺ‪ :‬ىیتکیفؽیلتکابیاٌ‬
‫‪229‬‬ ‫شکیۺاثمؽ‬ ‫‪215‬‬ ‫تینۺیکۺتلیضفۺےسۺقلعتمۺٓاایت‪،‬شاحدثیۺشفرۺشوقشؽ‬
‫‪230‬‬ ‫وگتۺاکۺشکیۺڑکٹش‬ ‫‪215‬‬ ‫شامعؽۺاکۺدشرفدمشرۺوتینںۺرپۺےہ‬
‫َّ‬‫ُ َّ َّ‬ ‫َّ‬
‫وچیھتۺلصفۺ‪ِ :‬ىیتسےمتى ِلقاونالکی‬ ‫‪216‬‬ ‫تینۺےسۺقلعتمۺ‪18‬شاحدثیۺفۺرفشایت‬
‫‪233‬‬ ‫تظجیحکابیاٌ‬ ‫‪217‬‬ ‫اہُمرِجِش ّ ُِؾۺسیق‬
‫‪233‬‬ ‫یلہپۺمسق‪:‬اعمیص‬ ‫‪218‬‬ ‫َٗت َـٲ ہ‪ ١‬ا‪َ ٟ‬ح َ‪٤‬ار‬
‫‪234‬‬ ‫اہجتلۺےسۺیھبۺتخسۺرت‬ ‫‪218‬‬ ‫شیھچۺتینۺاکۺہلص‬
‫‪234‬‬ ‫الخصۺالکؾ‬
‫َ ہ‬ ‫‪220‬‬ ‫اقلتۺشفرۺوتقمؽۺدفونںۺیمنہج‬
‫‪235‬‬ ‫رشہِۺدخشۺےکۺرشہۺزؿ‬ ‫‪220‬‬ ‫فہۺوچرۺےہ‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪251‬‬ ‫بسۺےسۺشٰیلعۺتین‬ ‫‪236‬‬ ‫بسۺےسۺدنسپدیہۺ ُخلق‬
‫‪251‬‬ ‫ابعدتۺںیمۺولوگںۺیکۺںیتینۺفلتخمۺںیہ‬ ‫‪236‬‬ ‫ملعۺیھبۺشکیۺایھتہرۺےہ‬
‫‪251‬‬ ‫شلہۺلقعۺیکۺابعدت‬ ‫‪237‬‬ ‫اکحتی‪:‬شکیۺاطبلۺملعۺیکۺشالصح‬
‫‪252‬‬ ‫ابسیدیاطسبیمۺرصػۺریمشۺاطبلۺےہ‬ ‫‪237‬‬ ‫الخصۺالکؾ‬
‫َ ہ‬
‫‪253‬‬ ‫بسۺےسڑبشۺشخرہ‬ ‫‪238‬‬ ‫دفرسیۺمسق‪:‬ۺاطاعت‬
‫‪253‬‬ ‫لفنۺشلضفۺےہۺایۺابمح؟‬ ‫‪238‬‬ ‫دجسمںیمۺےنھٹیبۺیکۺٓاھٹۺںیتین‬
‫َ‬
‫‪253‬‬ ‫اثمؽ‬ ‫‪239‬‬ ‫شسۺشتمۺیک ُۺر ْہح ِ َّان‬
‫اببۺربمنۺ‪:‬اخالػ‪،‬اسکیفؽیلت‪،‬‬ ‫‪239‬‬ ‫رشہِۺدخشۺںیمۺاہجدۺرکےنۺفشےلۺیکۺرطح‬
‫‪255‬‬ ‫حقیقتاِعاسکےسعجاتکابیاٌ‬ ‫‪240‬‬ ‫دجسمۺںیمۺٓاےنۺفشالۺرحمفؾۺںیہنۺراتہ‬
‫‪255‬‬ ‫یلہپۺلصفۺ‪ِ :‬اخالػکیفؽیلت‬ ‫‪240‬‬ ‫رسیتیۺمسق‪:‬ابُماحت(اجزئشومر)‬
‫‪255‬‬ ‫رپلمتشمۺاچۺررفشنیمۺابریۺاعتٰیل‬
‫تلیضف ۺ‬
‫ۺ‬ ‫یک‬
‫ص ۺ‬‫شالخ ۺ‬ ‫‪241‬‬ ‫الحؽۺاکۺاسحبۺشفرۺرحشؾۺرپۺذعشبۺےہ‬
‫‪256‬‬ ‫شالخصۺیکۺتلیضفۺرپۺلمتشمۺھچۺرفشنیمۺمصطفٰے‬ ‫‪241‬‬ ‫ربفزایقتمۺرہزیچۺےکۺابرےۺںیمۺوسشؽۺوہاگ‬
‫‪257‬‬ ‫اعمِل‪،‬یخسۺشفرۺدیہشاکۺشَاجنؾ‬ ‫‪241‬‬ ‫شکیۺشرتعشضۺشفرۺشسۺاکۺوجشب‬
‫‪258‬‬ ‫اکحتی‪:‬اعدبۺشفراطیشؿ‬ ‫‪242‬‬ ‫وخوبشاگلےنۺیکۺںیتین‬
‫ۺزبراگؿۺدنیۺےک‬
‫ِ‬ ‫شالخصۺیکۺتلیضفۺرپۺلمتشم‬ ‫‪243‬‬ ‫رہابمحۺاکؾۺںیمۺوکیئۺتینۺرضفروہ‬
‫‪259‬‬ ‫‪18‬شوقشؽۺفاکحایت‬ ‫‪244‬‬ ‫تبیغۺرکےنۺفشالۺاصقنؿۺںیمۺےہ‬
‫‪260‬‬ ‫صلخمۺوکؿ؟‬ ‫‪244‬‬ ‫الخصۺالکؾ‬
‫َ ہ‬
‫‪260‬‬ ‫اکحتی‪:‬دگاھشفرۺیلب‬ ‫‪245‬‬ ‫اکحتی‪:‬یٹمۺیکۺایکۺتیثیحۺےہ؟‬
‫‪261‬‬ ‫اکحتی‪:‬شالخصۺےکۺاسھتۺیکۺاجےنۺفشیلۺداعۺوبقؽۺوہیئگ‬ ‫‪245‬‬ ‫َُیرہاہللےکۺےئلۺلمعۺہنۺایک‬
‫‪261‬‬ ‫‪70‬جحۺےسۺڑبھۺرک‬ ‫‪245‬‬ ‫شکیۺشٹنیۺشفرۺشکیۺداھاگ‬
‫‪262‬‬ ‫اکحتی‪:‬ںیمۺوتۺاہجدےکےئلۺیہۺالکنوہں‬ ‫‪246‬‬ ‫ِ ِح‬
‫اصحۺریصبتۺوکؿ؟‬
‫اعیلۺدنسۺےکۺاسھتۺ‪70‬ای‪700‬شاحدثیۺےنھکلۺےس‬ ‫‪247‬‬ ‫َدفانُگہ‬
‫ْ‬ ‫َّ‬ ‫َّ‬
‫‪263‬‬ ‫رتہبۺلمع‬ ‫اپوچنںیۺلصفۺ‪ِ :‬ىیتکےٌیظ ِاخ ِتیاعی‬
‫‪247‬‬ ‫ہُىےکابیاٌ‬
‫‪263‬‬ ‫جیب‪،‬یتیھۺشفرۺاپین‬
‫‪263‬‬ ‫نیتۺاطعںیئۺنیتۺرحمفایمں‬ ‫اسالفکظاوبٍیظىیتکےکُئی‬
‫بھیکاوىہکظتےتھے‬
‫‪263‬‬ ‫امتؾۺاعمالمتۺیکۺاینبد‬ ‫‪249‬‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪275‬‬ ‫الہپۺدرہج‬ ‫‪264‬‬ ‫دفرسیۺلصف ‪ :‬اخالػکیحقیقتکابیاٌ‬
‫‪275‬‬ ‫شکیۺاثمؽ‬ ‫‪264‬‬ ‫ش ِالخصۺاکۺٰینعمۺفوہفمؾ‬
‫‪275‬‬ ‫دفرسشۺدرہج‬ ‫‪264‬‬ ‫ظفلۺ‚شالخص‛شفر‚صلخمۺ‛ اکۺشامعتسؽ‬
‫‪276‬‬ ‫رسیتشۺدرہج‬ ‫‪265‬‬ ‫رایاکرےکۺاچرانؾ‬
‫‪277‬‬ ‫وچاھتۺدرہج‬ ‫‪265‬‬ ‫شالخصۺںیمۺاسفنینۺشرغشضۺےنلمۺیکۺوصرںیت‬
‫‪278‬‬ ‫رہۺرحتکۺرپۺرایاکریۺاکۺرطخہ‬ ‫‪266‬‬ ‫شکیۺےحملۺاکۺشالخصۺاجنتۺاکۺابثع‬
‫‪278‬‬ ‫بسۺےسۺزایدہۺیفخمۺوھکٹ‬ ‫‪267‬‬ ‫لمعۺرہۺٓازیمشۺےسۺاخیلۺوہ‬
‫‪279‬‬ ‫شکیۺاسہلۺابعدتۺےسۺشلضف‬ ‫‪267‬‬ ‫صلخمۺدنبےۺاکۺوسانۺیھبۺابعدت‬
‫ُ ْ‬ ‫َّ‬ ‫َّ ْ ُ‬
‫مدلُكو َّنلکاحکهاِعاس‬ ‫اپوچنںیۺلصف‪:‬‬ ‫‪268‬‬ ‫‪30‬ۺاسؽۺیکۺامنزںیۺدرہشںیئ‬
‫‪279‬‬ ‫کےثُابکابیاٌ‬ ‫‪269‬‬ ‫فشنیظعۺاطیشؿۺےکۺاجؽۺںیم‬
‫‪279‬‬ ‫شسۺابرےۺںیمۺاقدعہ‬ ‫‪270‬‬ ‫شلہۺملعۺاطیشؿۺےکۺدوھےکۺںیم‬
‫‪280‬‬ ‫اقدعےۺیکۺفاضتح‬ ‫رسیتیۺلصف ‪ِ :‬اخالػکےباعےمیٍ‪41‬‬
‫ُ ُ‬ ‫َّ‬
‫‪281‬‬ ‫یکینۺانگہۺوکۺاٹمدیتیۺےہ‬ ‫‪271‬‬ ‫عگاٌ ِسیً‬
‫ِ‬ ‫ؼ‬ ‫ب‬ ‫قُال‬ ‫ا‬
‫َ‬
‫‪281‬‬ ‫شامجعۺش َُّمۺےسۺاتدیئ‬
‫ِ‬ ‫‪271‬‬ ‫شالخصۺوکۺشالخصۺیکۺرضفرت‬
‫‪282‬‬ ‫شکیۺشرتعشضۺشفرشسۺےکۺدفوجشب‬ ‫‪271‬‬ ‫شالخۺصۺےکۺقلعتمۺاجعمۺوقؽ‬
‫‪284‬‬ ‫الہپۺوجشب‬ ‫‪271‬‬ ‫سفنۺرپۺبسۺےسۺاھبری‬
‫‪285‬‬ ‫دفرسشوجشب‬ ‫‪271‬‬ ‫شالخصۺقلطمۺےسکۺےتہکۺۺںیہ؟‬
‫ِ‬
‫‪285‬‬ ‫لمعۺوبقؽۺوہشۺایۺںیہن‬ ‫‪272‬‬ ‫اخصۺولوگۺںۺاکوصقمد‬
‫‪286‬‬ ‫دؽۺیکۺرگنشینۺرشفعۺرکدی‬ ‫‪272‬‬ ‫ہشیمہۺیکۺوتہج‬
‫‪286‬‬ ‫لمعۺوھچڑانۺرایشفرۺرکانۺرشک‬ ‫‪273‬‬ ‫ولخمؼۺےسۺیفخمۺ‪،‬العقئۺےسۺاپک‬
‫ْ‬
‫ظزق‪،‬اسکیفؽیلتاِع‬ ‫اببۺربمن‪ِ : 3‬‬ ‫‪273‬‬ ‫رایتسۺاکۺاجؾ‬
‫‪287‬‬ ‫حقیقتکابیاٌ‬ ‫‪274‬‬ ‫دکفروتںۺےسۺاصػۺلمع‬
‫ْ‬
‫‪287‬‬ ‫ظزقکیفؽیلت‬ ‫ِ‬ ‫یلہپۺلصف ‪:‬‬ ‫‪274‬‬ ‫شِالخصۺاکۺوبنیۺایبؿ‬
‫‪287‬‬ ‫دؼۺےکۺقلعتمۺٓاتیۺفدحثی‬ ‫‪275‬‬ ‫دحثیۺاپۺکۺیکۺرشح‬
‫َ‬
‫‪287‬‬ ‫ِ ّ ِّ‬
‫ص ْیۺیک َ ْ ّۺمحۺفرعتفی‬ ‫وچیھتۺلصف ‪ِ :‬اخالػکُگزالکظىےِالی‬
‫َّ‬ ‫ٓ‬ ‫ٓ‬
‫‪288‬‬ ‫دؼۺعفنۺشخبۺےہ‬ ‫‪275‬‬ ‫افاتاِعامیؼشَُکےس َّعجاتکابیاٌ‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪299‬‬ ‫شےنپۺزعؾۺوکۺوپرشۺرکداھکای‬ ‫‪288‬‬ ‫بسۺےسۺشیھچۺشفرۺبسۺےسۺرُبیۺزیچ‬
‫‪300‬‬ ‫دہعوپرشۺرکےنۺفشےلربملعدشر‬ ‫‪288‬‬ ‫ِ ّْ‬
‫صؼۺوکۺوُسشریۺانبول‬
‫‪300‬‬ ‫دصتقیۺرکےنۺفشےلۺدہشش‬ ‫‪289‬‬ ‫وخداچسنب!‬
‫‪301‬‬ ‫شےنپۺزعؾۺوکۺوپرشۺہنۺرکےنۺفشےل‬ ‫‪289‬‬ ‫صؼۺشفرۺدعؽۺاک ِۺناذ‬ ‫قح‪ّ ْ ِ ،‬‬
‫ح َ‬
‫‪301‬‬ ‫سفنۺوکیئۺابتۺہنۺوساھجدے‬ ‫‪289‬‬ ‫ۺصؼۺیکۺشتیمہ‬ ‫مۺشیہٰلۺںیم ِ ْ ّ‬ ‫َّ ِ‬
‫‪302‬‬ ‫(‪…)5‬لمعۺںیمۺدؼ‬ ‫‪289‬‬ ‫اص ِدؼۺیکۺافحتظ‬
‫‪303‬‬ ‫شِالخص ِ ْ ّ‬
‫ۺفصؼۺےسۺرحمفیم‬ ‫‪290‬‬ ‫وترشتۺےک‪22‬املکت‬
‫‪303‬‬ ‫اخصلۺشفروھکاٹۺدانیر‬ ‫‪291‬‬ ‫اجعابئتۺداھکےنۺفشالۺٓاہنیئ‬
‫‪304‬‬ ‫اچسدنبہ‬ ‫‪291‬‬ ‫دوعشےئۺقشعۺٓااسؿۺےہ‬
‫‪304‬‬ ‫ساننۺرصبی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہۺاک ِ ْ ّ‬
‫ۺصؼ‬ ‫ِّ ُّ‬ ‫‪292‬‬ ‫رشہِۺولسکۺیکۺشلص‬
‫‪304‬‬ ‫ِ‬
‫ۺاقمامتۺدنیۺیکۺقیقحتۺںیمۺدؼ‬ ‫(‪…)6‬امتؾ‬ ‫‪292‬‬ ‫دؼۺامکؽۺدیپشۺرکاتۺےہ‬
‫‪305‬‬ ‫بجۺشامیؿۺےکۺقلعتمۺوسشؽۺوہش‬ ‫دفرسیۺلصف‪:‬ظزقکیحقیقتاِعاسکے‬
‫‪306‬‬ ‫شکیۺاثمؽۺےسۺںیھجمس‬ ‫‪293‬‬ ‫مىاىیِمظاتبکابیاٌ‬

‫‪307‬‬ ‫سانشِرسشل ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺرپۺتبیہِۺابریۺاعتٰیل‬

‫ِّ ُّ‬ ‫‪293‬‬ ‫دؼۺیکۺھچۺشاسقؾ‬
‫‪307‬‬ ‫سانۺربجلیۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬اک ِ‬
‫ۺوخػۺدخش‬ ‫ِّ ُّ‬ ‫‪293‬‬ ‫(‪…)1‬زابؿۺاکۺدؼۺشفرۺشسۺےکۺدفامکؽ‬
‫‪308‬‬ ‫شامیؿۺیکۺتقیقحۺکتۺراسیئ‬ ‫‪293‬‬ ‫٭…الہپۺامکؽ‬
‫‪308‬‬ ‫یقیقح ِ ّ ّ‬
‫ۺصِقی‬ ‫‪294‬‬ ‫نیتۺشرفشدوک ِ‬
‫ۺالخػۺفشعقۺابتۺیکۺشاجزت‬
‫‪309‬‬ ‫وتدیح‪،‬ابعدتۺشفرۺرعمتفۺںیم ِ ْ ّ‬
‫ۺصؼ‬ ‫‪294‬‬ ‫وھجٹۺےسۺےنچبۺاکۺہلیح‬
‫‪309‬‬ ‫اہپڑفںۺیکۺلثمۺٓازامںیشئ‬ ‫‪295‬‬ ‫٭…دفرسشۺامکؽ‬
‫ِم َّ‬ ‫ُ َّ‬
‫‪311‬‬ ‫حاس َّبہکابیاٌ‬ ‫ظاق َّبہ ُ‬ ‫م‬ ‫‪295‬‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺاکۺیقیقحۺدنبہ‬
‫‪311‬‬ ‫رمشہبقۺشفرۺاحمہبسۺےکۺقلعتمۺاستۺرفشنیمۺابریۺاعتٰیل‬ ‫‪296‬‬ ‫(‪…)2‬تینۺفش ِرشدےۺںیم ِ ْ ّ‬
‫ۺصؼ‬
‫‪314‬‬ ‫اببۺربمن‪ : 1‬ىفسکُشظائقکاپابيزبياىا‬ ‫‪297‬‬ ‫شِرشدہۺںیمۺ ُد ُریتسۺدیقع ہہ ِ ْ ّ‬
‫ۺصؼۺےہ‬
‫‪315‬‬ ‫رہۺحبصۺسفنۺوکۺاخمبطۺرکف‬ ‫‪297‬‬ ‫(‪…)3‬زعؾۺںیمۺدؼ‬
‫‪316‬‬ ‫سفنۺوکۺاھجمسٕا‬ ‫‪298‬‬ ‫زعؾۺںیمۺدؼۺاکۺٰینعم‬
‫َ‬
‫‪317‬‬ ‫ٓارختۺاکۺشخرہ‬ ‫‪298‬‬ ‫زعؾۺںیمۺفلتخم ِ ح‬
‫ۺرَمشی‬
‫‪317‬‬ ‫شعضااءۺیکۺافحتظۺیکۺلیصفت‬ ‫‪299‬‬ ‫(‪…)4‬زَعؾۺوکۺوپرشۺرکےنۺںیمۺ ِ ْ ّ‬
‫صؼ‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪330‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬ۺشرثکۺولخمؼۺاغلفۺےہ‬ ‫‪319‬‬ ‫َ حَ‬
‫احمسۺیکۺرعتفی‬
‫‪330‬‬ ‫سانشوبۺشنیسحلۺونری َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہۺاکۺرمشہبق‬
‫ِّ ُّ‬ ‫‪320‬‬ ‫شاجنؾۺےکۺابرےۺںیمۺوغرۺرکف‬
‫‪331‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬شکیۺونوجشؿۺیکۺتحیصن‬ ‫‪320‬‬ ‫لقعۺدنمۺشفرۺےبفوقػ‬
‫‪332‬‬ ‫دفرسشۺرمہبت‬ ‫‪321‬‬ ‫احمہبسۺرکفۺشسۺےسۺےلہپۺہکۺاہمترشۺاسحبۺایلۺاجےئ‬
‫‪333‬‬ ‫ٌُعِفکظکےمظاحل‬ ‫‪322‬‬ ‫اببۺربمن‪ : 2‬مظاقبہ‬
‫‪333‬‬ ‫الہپۺرمہلحۺ‪ :‬ونلسےپہلےٌُعِفکظ‬ ‫‪322‬‬ ‫مظاقبہکیفؽیلت‬ ‫یلہپۺلصفۺ‪:‬‬
‫‪333‬‬ ‫رہۺلمعۺےکۺقلعتمۺنیتۺوسشؽ‬ ‫‪323‬‬ ‫ۺزبراگؿۺدنی‬
‫ِ‬ ‫شوقشؽ‬
‫رمشہبقۺےکۺقلعتمۺ‪ِ 18‬‬
‫‪335‬‬ ‫ۺزبراگؿۺدنی‬
‫ِ‬ ‫وغرفرکفۺےکۺقلعتمۺاچر ِ‬
‫شوقشؽۺ‬ ‫‪323‬‬ ‫شلضفۺلمعۺشفرۺرتہبنیۺابعدت‬
‫‪336‬‬ ‫اہجتلۺاکۺذعرۺوبقؽۺںیہن‬ ‫‪323‬‬ ‫رطتقیۺےکدفۺاضےطب‬
‫‪336‬‬ ‫رہۺٓادیمۺرپۺوغرفرکفۺرضفریۺےہ‬ ‫‪323‬‬ ‫ربۺاعتٰیلۺابنطۺوکۺدھکیۺراہۺےہ‬
‫‪336‬‬ ‫وخدۺوغرفرکفۺہنۺرکےکسۺوتۺایکۺرکے؟‬ ‫‪324‬‬ ‫ربۺاعتٰیلۺدھکیۺراہےہ‬
‫اکحتیۺ‪:‬ۺ ّ‬
‫‪337‬‬ ‫شرشدتۺدنمۺبسۺےسےلہپۺایکۺرکے؟‬ ‫‪324‬‬ ‫اکحتی‪:‬ایکۺںیمۺتمظعۺفشےلۺابداشہۺےسۺایحۺہنۺرکفں؟‬
‫‪338‬‬ ‫شامعؽۺیکۺٓاافۺتۺاکۺملع‬ ‫‪324‬‬ ‫اکحتی‪:‬اتسرفںۺاکدیپشۺرکےنۺفشال‬
‫‪339‬‬ ‫اعمالمتۺیکۺنیتۺںیمسق‬ ‫‪325‬‬ ‫یقیقحۺرمشہبق‬
‫‪339‬‬ ‫بسۺےسۺڑبیۺتمعن‬ ‫‪325‬‬ ‫یتنجۺالگبۺےسۺدیپشۺیکۺیئگۺوحرںی‬
‫‪340‬‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہۺےکۺشوقشؽۺزرںی‬
‫سانی َرض ََی ا ہ‬
‫ِّ ُّ‬ ‫‪326‬‬ ‫دؽۺیکۺزتنی‬
‫‪342‬‬ ‫ۺشامیؿۺاکلم‬
‫نیتۺابوتںۺےکۺببس ِ‬ ‫‪326‬‬ ‫اپچنۺزیچفںۺےکۺببسۺتنجۺاکۺوصحؽ‬
‫‪342‬‬ ‫دفرسشۺرمۺہلح‪:‬ونلشظًِکظتےِقتٌُعِفکظ‬ ‫‪327‬‬ ‫ڑبیۺاسجۺرتۺایۺرفک‬
‫‪342‬‬ ‫ہلبقۺرفۺانھٹیبۺتنسۺےہ‬ ‫‪327‬‬ ‫انمۺقفۺوکربۺاعتٰیلۺاکۺاحلظۺںیہنۺوہات‬
‫‪343‬‬ ‫شامعؽۺںیمۺرمشہبقۺیکۺوصرت‬ ‫‪327‬‬ ‫اکحتی‪:‬الغیمۺےسۺٓازشدی‬
‫‪343‬‬ ‫رہۺفتقۺسفنۺاکاجزئہ‬ ‫‪328‬‬ ‫دفرسیۺلصفۺ‪ :‬مظاقبہکیحقیقتاِعسعجات‬
‫َ َ‬ ‫َ‬
‫‪344‬‬ ‫نیتۺشفاقت‬ ‫‪328‬‬ ‫خۺشفدنی‬
‫رعمفۺ ُ ّ‬
‫ِ‬ ‫ُ َ َّْ‬
‫منیبۺیکۺ‬
‫َ‬
‫‪345‬‬ ‫لقعۺدنمۺصخشۺےکۺشفاقت‬ ‫‪328‬‬ ‫منیبۺےکۺرمشبت‬ ‫ُ َ َّْ‬
‫‪345‬‬ ‫اھکےنۺےنیپۺیکۺشایشءےکۺقلعتمۺولوگںۺیکۺشاسقؾ‬ ‫‪328‬‬ ‫الہپرمہبت‬
‫‪346‬‬ ‫اببۺربمن‪ : 3‬ونل کے بىزىفسکامحاسبہ‬ ‫‪329‬‬ ‫اکحتی‪:‬ۺےھجمۺوتۺوکیئۺۺداھکیئۺیہۺںیہنۺدای‬
‫‪346‬‬ ‫یلہپۺلصفۺ‪ :‬محاسبہکیفؽلیت‬ ‫‪330‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬ۺںیمۺےنۺوتۺشےسۺدۺویشرۺاھجمس‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪357‬‬ ‫دیقۺےسۺےلہپۺدیق‬ ‫‪347‬‬ ‫َح‬
‫احمسۺےکۺقلعتمۺ‪17‬رِفشایت‬
‫‪357‬‬ ‫اکحتی‪:‬احتجۺوپریۺوہیئگ‬ ‫‪348‬‬ ‫ےھجمۺۺرمعۺےسۺزایدہۺوکیئۺزعسیۺںیہن‬
‫‪358‬‬ ‫اکحتی‪:‬زع ِؾۺممصم‬ ‫‪348‬‬ ‫ابغۺدہقۺرکۺدای‬
‫‪359‬‬ ‫مجاہزہ‬ ‫اببۺربمنۺ‪: 5‬‬ ‫‪349‬‬ ‫سفنۺاکشاحتمؿ‬
‫‪359‬‬ ‫اجمدہہۺیکۺرعتفی‬ ‫‪349‬‬ ‫احمہبسۺرکےنفشولںۺاکۺاسحبۺٓااسؿۺوہاگ‬
‫‪360‬‬ ‫زبراگؿۺدنیۺاکسفنۺوکفلتخمۺۺزسشںیئۺدانی‬
‫ِ‬ ‫‪349‬‬ ‫َح ہ‬
‫احمسۺسفنۺیکۺفاضتح‬
‫‪360‬‬ ‫شکیۺوسشؽۺشفرۺشسۺاکۺوجشب‬ ‫‪349‬‬ ‫افرفؼۺشمظعۺ َرض ََی اہللہ ًَ‪٨‬ہۺاکوخػۺدخش‬
‫سّان ِ‬‫ِّ ُ‬
‫َ‬
‫‪361‬‬ ‫اجمدہہۺیکۺفضلنب‬ ‫‪350‬‬ ‫تنجۺشفرۺمنہجۺاکوصتُر‬
‫ہ َ‬
‫‪362‬‬ ‫ابراگہِۺراستلۺےسۺوخربخشی‬ ‫‪351‬‬ ‫سّانشَفۺنبۺسیقۺ َرح َ‪٤‬ٶ اہلل ًَ‪َ٠‬ٲہاک َ ح ہ‬
‫ۺاحُمسۺسفن‬ ‫ِّ ُ‬
‫‪362‬‬ ‫شالسػۺاکۺرکدشر‬ ‫حاسبہ‬‫م َّ‬ ‫دفرسیۺلصفۺ‪ :‬ونلکےبىز ُ‬
‫ُُ‬ ‫ُ َّ‬
‫‪363‬‬ ‫عگاٌ ِسیً کی ‪83‬حکایات‬
‫ِ‬ ‫ؼ‬ ‫ب‬ ‫زات‬
‫ِ‬ ‫جاہ‬‫م‬ ‫‪351‬‬ ‫کیحقیقت‬
‫ِِاقىات‬
‫‪363‬‬ ‫اکحتی‪:‬ابعدتۺیکۺاھٹمس‬ ‫‪351‬‬ ‫دینیۺرسامہیۺشفرشسۺاکۺعفنۺفاصقنؿ‬
‫‪363‬‬ ‫فتقۺیکۺشتیمہ‬ ‫‪352‬‬ ‫شاستحبۺسفن‬
‫ِ‬
‫‪363‬‬ ‫‪20‬اسؽۺکتۺتھچۺیکۺاجبنۺہنۺداھکی‬ ‫‪352‬‬ ‫سفنۺاکۺشاستحبۺےسیکۺایکۺاجےئ؟‬
‫‪364‬‬ ‫وضفؽۺدےنھکیۺےسۺشانتجب‬ ‫‪353‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬وخػۺدخشۺےسۺشاقتنؽ‬
‫‪364‬‬ ‫ڈنپایلںۺوسجۺںیئگ‬ ‫‪353‬‬ ‫اببۺربمن‪ : 4‬کُتاہی پظىفسکُسؼاسیيا‬
‫‪364‬‬ ‫زدنیگۺنیتۺزیچفںۺیکۺفہجۺےسۺدنسپےہ‬ ‫‪354‬‬ ‫اکحتیۺ‪:‬اہھتۺٓاگۺرپۺرھکۺدای‬
‫‪364‬‬ ‫سانشوسدۺنبۺسیدی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہاکۺاجمدہہ‬
‫ِّ ُّ‬ ‫‪354‬‬ ‫اکحتی‪:‬شونیھکۺوتہب‬
‫‪365‬‬ ‫امنزےسۺتبحم‬ ‫‪354‬‬ ‫اکحتی‪:‬شونیھکۺزسش‬
‫‪366‬‬ ‫اظرہۺرپۺابنطۺاکۺرگن‬ ‫‪355‬‬ ‫اکحتی‪ٓ:‬اھکۺٹھپۺیئگ‬
‫‪366‬‬ ‫اکحتی‪:‬وخؿۺےکۺٓاوسن‬ ‫‪355‬‬ ‫اسریۺزدنیگۺڈنھٹشۺاپینۺونشۺہنۺرفامای‬
‫‪367‬‬ ‫اکحتی‪:‬رشبہۺیکۺتحیصن‬ ‫‪355‬‬ ‫سفنۺوکۺشکیۺاسؽۺےکرفزےۺیکۺزسش‬
‫‪367‬‬ ‫اکحتی‪:‬داینیکۺتبحم‬ ‫‪355‬‬ ‫اکحتی‪:‬شکیۺاسؽۺکتۺکیٹۺاگلرکۺۺہنۺوسےئ‬
‫‪368‬‬ ‫ہشیمہۺاکۺٓارشؾۺشفرۺوھتڑیۺتقشم‬ ‫‪356‬‬ ‫اکحتی‪:‬ۺاسؽۺرھبۺابلکلۺہنۺوسےئ‬
‫‪368‬‬ ‫ریمشۺٓاداھۺلمعۺمکۺوہایگ‬ ‫‪356‬‬ ‫اکحتی‪:‬سفنۺوکۺزسشۺدےنیۺرپۺشاعنؾ‬
‫‪369‬‬ ‫وتقمؽۺریمشۺسفنۺےہ‬ ‫‪357‬‬ ‫بسۺےسۺڑبشدنمش‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪382‬‬ ‫اکحتی‪:‬تنجۺاجسیئۺیئگ‬ ‫‪369‬‬ ‫اکشۺںیمۺدیپشۺہنۺوہشوہۺات‬
‫‪382‬‬ ‫کینۺرفیمۺزینک‬ ‫‪370‬‬ ‫سّانۺشُ َف ْیۺَرَقین َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہاکۺاجمدَہہ‬
‫ِّ ُ‬
‫‪383‬‬ ‫ینمیۺاخوتؿۺیکۺٓاہۺفزشری‬ ‫‪370‬‬ ‫ایکٓاپۺامیبرۺںیہ؟‬
‫‪384‬‬ ‫اکحتی‪:‬اکش!ریفغہۺرسۺشاھٹےئۺوتانرفامینۺہنۺرکے‬ ‫‪370‬‬ ‫سّانشۺ ربشمیہۺنبۺشدمہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہاکۺاجمدَہہ‬
‫ِّ ُ‬
‫‪384‬‬ ‫اکحتی‪:‬ںیہکۺذعشبۺانزؽۺہنۺوہاجےئ‬ ‫‪371‬‬ ‫‪40‬اسؽۺکتۺولہپۺزنیمۺےسۺںیہنۺاگلای‬
‫‪385‬‬ ‫رثکتۺرگہیۺےکۺببسۺانیبیئۺیلچۺیئگ‬ ‫اکحتی‪ِ :‬‬ ‫‪371‬‬ ‫سّانۺاعرم َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہاکۺاجمدَہہ‬
‫ِّ ُ‬
‫َ‬
‫‪385‬‬ ‫عفہی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲ َہااکۺاجمدَہہ‬‫س ُتااعُمذہۺ َ َ ّ‬ ‫ِّ َّ‬ ‫‪372‬‬ ‫اضفئۺاحصہبۺزبابؿۺی‬ ‫ِ ِ‬
‫َ‬
‫‪385‬‬ ‫س ُ اترشہعبۺرصبہی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲ َہااکۺاجمدَہہ‬ ‫ِّ َّ‬ ‫‪372‬‬ ‫اجمدہےۺںیمۺشالسػۺیکۺریپفی‬
‫َ ْ‬
‫‪386‬‬ ‫ۺش َشن َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲ َہایکۺداع‬ ‫س ُتا َ ْ و‬ ‫ِّ َّ‬ ‫‪373‬‬ ‫اکحتی‪:‬ومال!ےھجمۺریتیۺالماقتۺدنسپۺےہ‬
‫َ‬
‫‪386‬‬ ‫س ُ اتۺرہلحۺاعدبہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲ َہااکۺاجمدَہہ‬ ‫ِّ َّ‬ ‫‪373‬‬ ‫ہلل ًَ‪َ ٨‬ہا ِ‬
‫اکوخػۺدخش‬ ‫سّہۺاعہشئ َرض ََی ا ہ‬
‫ِّ‬
‫‪387‬‬ ‫’’ۃیلحۺشالفایلء‘‘ےکۺاطمہعلۺیکۺرتبیغ‬ ‫‪374‬‬ ‫شکیۺاپٕاںۺرپۺاسریۺرشتۺایقؾ‬
‫‪387‬‬ ‫شکیۺفوسہسۺشفرۺشسۺاکۺالعج‬ ‫‪374‬‬ ‫کینۺولوگںۺیکۺاشنین‬
‫اببۺربمن‪:6‬ىفسکُصعاىےاِعسھنکاىے‬ ‫‪374‬‬ ‫دجہتۺزگشرفںۺےکۺرہچےۺنیسحۺوہےنۺاکببس‬
‫‪389‬‬ ‫کابیاٌ‬ ‫‪374‬‬ ‫رشتحۺفۺوخیشۺاہکںۺےہ؟‬
‫‪389‬‬ ‫سفنۺوکاھجمسےنۺاکۺرطہقی‬ ‫‪375‬‬ ‫رشتۺںیمۺنیتۺابرۺخیچۺدنلبۺرکےت‬
‫‪392‬‬ ‫شاسنؿۺیکۺتقیقح‬ ‫‪375‬‬ ‫کینۺرھگشہن‬
‫‪393‬‬ ‫تہبۺڑبشۺاجلہ‬ ‫‪375‬‬ ‫شاعنؾۺایہتفۺدنبے‬
‫‪393‬‬ ‫کینۺشامعؽۺوکۺلکۺرپۺاٹانل‬ ‫‪376‬‬ ‫اکحتی‪:‬وخػۺدخشےسۺرلزشںۺفرتاسںۺابعدتۺزگشر‬
‫‪394‬‬ ‫سفنۺےکۺاعمےلمۺںیمۺوکاتیہۺیکۺفوجاہت‬ ‫‪378‬‬ ‫اکحتی‪:‬شیھبۺومتۺوکۺمتخۺںیہنۺایکۺایگ‬
‫‪395‬‬ ‫لقعۺدنمۺشفرۺےبفوقػ‬ ‫‪379‬‬ ‫داینۺشفرٓارختۺیک ُ ْ‬
‫ۺُعْ‬
‫‪395‬‬ ‫یمنہجۺہقبطۺزَ ْمْری‬ ‫‪380‬‬ ‫فلسۺاصنیحلۺیکۺریستۺاکاطمہعل‬
‫ٓارختۺوکۺداینۺرپۺایقسۺرکےنۺےکۺقلعتمۺنیت‬ ‫خُاتیًکےمجاہزاتکی ‪38‬‬
‫حکاتاتِِاقىات‬
‫‪396‬‬ ‫رفشنیمۺابریۺاعتٰیل‬ ‫‪381‬‬
‫َ‬
‫‪397‬‬ ‫ٓارخۺداینۺوھچڑۺرکۺاجانۺےہ‬ ‫‪381‬‬ ‫ۺعفہی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہااکۺاجمدَہہ‬
‫سّ ُتاہبیبح َ َ ّ‬
‫ِّ َ‬
‫‪403‬‬ ‫انگہۺاگرۺیکۺداع‬ ‫‪381‬‬ ‫وبڑیھۺاخوتؿۺیکۺۺرگہیۺفزشری‬
‫ْ‬
‫‪404‬‬ ‫‪300‬اسؽۺکتۺرگہیۺفزشری‬ ‫‪381‬‬ ‫َْ‬
‫ش َوشنۺانیمۺابعدتۺزگشرۺاخوتؿ‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪418‬‬ ‫وغرفرکفۺیکۺدفۺشاسقؾ‬ ‫‪404‬‬ ‫دّیسانًبٲساہلل بَ َح‪٠‬ی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہ یکۺانماجت‬
‫ح َ‬
‫‪419‬‬ ‫مۺشیہٰلۺںیمۺرغتسمؼۺصخشۺیکۺاثمؽ‬‫َّ ِ‬ ‫‪405‬‬ ‫شکیۺابعدتۺزگشریکۺانماجت‬
‫یلہپۺمسق ‪ :‬بيزےکااپيےافىالِواسات‬ ‫‪406‬‬ ‫فکظ ِوبظتکابیاٌ‬
‫‪420‬‬ ‫میٌٍُعِفکظکظىا‬ ‫‪406‬‬ ‫شکیۺاسؽۺیکۺابعدتۺےسۺرتہب‬
‫‪420‬‬ ‫دنبےۺےکۺشاعفؽۺاچرۺمسقۺےکۺںیہ‬ ‫اببۺربمن‪ٌُ:1‬عِفکظکیفؽیلت‪،‬حقیقت‬
‫‪421‬‬ ‫یلہپۺمسق‪:‬انرفامینۺفشیلۺافصت‬ ‫‪407‬‬ ‫اِعاسکےمقامات‬

‫‪421‬‬ ‫زابؿۺےکۺقلعتمۺوغرۺفرکفۺاکۺرطہقی‬ ‫‪407‬‬ ‫یلہپۺلصف ‪ٌُ :‬عِفکظکیفؽیلت‬

‫‪421‬‬ ‫اکؿۺےکۺقلعتمۺوغرۺفرکفۺاکۺرطہقی‬ ‫‪408‬‬ ‫وغرفرکفۺےکۺقلعتمۺدفۺرفشنیمۺمصطفٰے‬
‫‪421‬‬ ‫ٹیپۺےکۺقلعتمۺوغرۺفرکفۺاکۺرطہقی‬ ‫‪409‬‬ ‫ۺزبراگؿۺدنی‬
‫ِ‬ ‫شوقشؽ‬
‫وغرفرکفۺےکۺقلعتم‪ِ 21‬‬
‫‪422‬‬ ‫دفرسیۺمسق‪:‬شاطتعۺفشیلۺافصت‬ ‫‪410‬‬ ‫لمعۺاکۺزغم ‪ /‬الکؾ‪،‬ۺاخومیشۺشفرۺاگنہ‬
‫‪423‬‬ ‫رسیتیۺمسق‪:‬الہتکۺںیمۺڈشےنلۺفشیلۺافصت‬ ‫‪410‬‬ ‫ٓاوھکنںۺوکۺشؿۺاکۺقحۺدف‬
‫‪424‬‬ ‫وخدۺدنسپیۺےسۺےسیکۺںیچب؟‬ ‫‪411‬‬ ‫یبملۺرکفۺرشہِۺتنجۺیکۺرشامنہیئۺرکیتۺےہ‬
‫‪424‬‬ ‫ةکتۺےسۺےسیکۺںیچب؟‬ ‫‪411‬‬ ‫رشتۺرھبۺایقؾۺےسۺرتہب‬
‫‪425‬‬ ‫وچیھتۺمسق‪:‬اجنتۺدالےنۺفشیلۺافصت‬ ‫‪412‬‬ ‫دولںۺوکۺزدنہۺرکےنۺفشیلۺرکف‬
‫‪425‬‬ ‫وتہب‪،‬رکششفرۺتبحمۺفوشؼۺےسیکۺاحلصۺوہ؟‬ ‫‪412‬‬ ‫ربۺاعتٰیلۺرہشکیۺاکۺالکؾۺوبقؽۺںیہنۺرفامات‬
‫َ‬
‫‪426‬‬ ‫دیمےسیکۺاحلصۺوہ؟‬
‫یہٰلیکۺش ۺ‬
‫ۺرحۺش ۺ‬
‫وخػدخششفر َ ِ‬ ‫ِۺ‬ ‫‪412‬‬ ‫اکحتی‪:‬ےھجمۺںیہنۺولعمؾ‬
‫ْ‬
‫‪427‬‬ ‫رقٓاؿۺدیجمۺشۺفرشاح ِد ْ ِ‬
‫یۺوبنہیۺںیمۺوغرفرکف‬ ‫ِ‬ ‫‪413‬‬ ‫شٰیلعۺفشلضفۺسلجم‬
‫‪428‬‬ ‫وغرفرکفۺاکۺوصقمد‬ ‫‪413‬‬ ‫اچرںیتلیضف‬
‫‪428‬‬ ‫ولطمبۺفوصقمدۺ‚ َٓ َ‪٨‬ا فَی اہلل‛ وہانےہ‬ ‫دفرسیۺلصف ‪ٌُ :‬عِفکظکیحقیقتاِع‬
‫‪429‬‬ ‫شانپۺ َ ح‬
‫احُمسۺےسیکۺایکۺاجےئ؟‬ ‫‪414‬‬ ‫اسکاثنظہ‬

‫‪430‬‬ ‫ابعدتۺزگشرۺشانپۺاحمہبسۺویںۺرکںی‬ ‫‪414‬‬ ‫وغرۺفرکفۺیکۺتقیقح‬

‫‪430‬‬ ‫املع‪،‬ابطخۺشفرۺنیغلبمۺےکۺےئل ِ‬
‫ۺاقمؾۺوغر‬ ‫‪414‬‬ ‫شابتعر‪،‬ۺ ُّ‬
‫ذتکْۺشفرۺرظنۺںیمۺرفؼ‬
‫‪433‬‬ ‫دؽۺںیمۺافنؼۺشفرۺدنیۺںیمۺاسفد‬ ‫‪416‬‬ ‫وغرۺفرکفۺاکۺرمثہ‬
‫‪433‬‬ ‫اجہۺفبصنمۺیکۺتبحمۺےسیکۺدفرۺوہ؟‬ ‫‪416‬‬ ‫’’احؽ‘‘ۺےسۺایکۺرمشدۺےہ؟‬
‫ٰ‬
‫دفرسی ۺمسق‪:‬عبتىالی کیومنت ِکبظیائیاِع‬ ‫‪417‬‬ ‫ٓارختۺیکۺرطػۺوتمہجۺوہےنۺےکاپچنۺدراجت‬
‫‪434‬‬ ‫جاللتمیٌٍُعِفکظکظىا‬ ‫‪418‬‬ ‫رسیتیۺلصف ‪ٌُ :‬عِفکظکےمقامات‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪455‬‬ ‫تیکۺاشنینۺدنمسر‬
‫دقر ۺ‬ ‫‪434‬‬ ‫الہپۺاقمؾ‬
‫‪456‬‬ ‫ینںیمۺوغرفرکف‬
‫اپ ۺ‬ ‫‪436‬‬ ‫دفرسشۺاقمؾ‬
‫‪457‬‬ ‫ینشقنۺفاگنر‬
‫ہفطنۺشفرۺشاسن ۺ‬ ‫مدلُقخزامیٌٍُعِفکظ‬
‫ِ‬ ‫اببۺربمن‪:2‬‬
‫‪458‬‬ ‫تیکۺاشنینۺوَہش‬
‫دقر ۺ‬ ‫‪437‬‬ ‫کیکیفیت‬

‫‪459‬‬ ‫ےکہنۺڈفےنبۺیکۺفہج‬
‫ویتشکںۺ ۺ‬ ‫‪437‬‬ ‫تیکۺشاسقؾ‬
‫وموجدش ۺ‬
‫‪460‬‬ ‫دقرتۺیکۺشکیۺاشنینۺابرش‬ ‫‪438‬‬ ‫ٰیلیکۺاشناینںۺںیہ‬
‫ؿںیمۺربۺاعت ۺ‬
‫نیمفٓاامس ۺ‬
‫ز ۺ‬
‫‪461‬‬ ‫ثعںیہنۺربیتس‬
‫شلیقثۺوہےنۺےکاب ۺ‬
‫ابر ۺ‬ ‫‪439‬‬ ‫تیکۺاشنناں‬
‫شاسنینۺفوجدۺںیمۺدقر ۺ‬
‫‪462‬‬ ‫تیکۺاشنینۺٓاامسؿۺشفرۺاتسرے‬ ‫دقر ۺ‬ ‫‪439‬‬ ‫قیلختۺشاسنینۺرپٓاھٹۺۺرفشنیمۺابریۺاعتٰیل‬
‫قسَ‬
‫‪462‬‬ ‫یک مۺایدۺرفامان‬‫ں ۺ‬
‫ٰیلاکۺٓاامسؿۺشفرۺاتسرف ۺ‬
‫ربۺاعت ۺ‬ ‫‪441‬‬ ‫تںیمۺوغرۺفرکف‬
‫شینپۺذش ۺ‬
‫‪464‬‬ ‫ےکقلعتمۺنیتۺرفشنیمۺابریۺاعتٰیل‬
‫یکتمظعۺ ۺ‬ ‫ؿ ۺ‬ ‫ٓاامس ۺ‬ ‫‪442‬‬ ‫ںںیمۺتمکح‬
‫امسجینۺوجڑف ۺ‬
‫َ َ‬
‫‪465‬‬ ‫رعمفۺشیہٰلۺشینتۺٓااسؿۺںیہن‬
‫ِ‬ ‫‪442‬‬ ‫ےناکۺرمہلح‬
‫ؿوکۺوجڑ ۺ‬
‫ںیکۺدعتشدۺشفرۺش ۺ‬
‫ڈہوی ۺ‬
‫‪466‬‬ ‫جیکۺرگدشۺشفرۺوممس‬
‫وسر ۺ‬ ‫‪443‬‬ ‫ےھٹپۺانبےنۺیکۺتمکح‬
‫‪467‬‬ ‫وسرجۺشفرۺاتسرےۺزنیمۺےسۺڑبےۺںیہ‬ ‫‪444‬‬ ‫ِ‬
‫اقمؾۺوغرۺفرکف‬
‫‪467‬‬ ‫شںیمۺےہ‬
‫ٓاامسؿۺرگد ۺ‬ ‫‪445‬‬ ‫ؿیکۺانبفٹۺشفرۺشسۺںیمۺتمکح‬
‫اک ۺ‬
‫‪468‬‬ ‫ؽیکۺاسمتف‬
‫’’اہںۺںیہن‘‘ ںیم‪500‬اس ۺ‬ ‫‪445‬‬ ‫ہنمۺ‪،‬انکۺشفرۺدشوتنںۺفریغ ۺہیکۺامیکحہنۺقیلخت‬
‫‪469‬‬ ‫تلفغیکۺاثمؽ‬
‫ۺ‬ ‫ین‬
‫شاسن ۺ‬ ‫‪446‬‬ ‫ابینۺشعض اا ۺءںیمۺںیتمکح‬
‫‪471‬‬ ‫یفسلفۺشفرۺاع ۺمِلاکۺوغرۺفرکف‬ ‫‪446‬‬ ‫ٹںیمۺںیتمکح‬
‫ںیکۺانبف ۺ‬
‫اہوھتں‪،‬شویلگںۺشفرۺانونخ ۺ‬
‫‪473‬‬ ‫مُتاِعاسکےبىزکابیاٌ‬ ‫‪447‬‬ ‫امںۺےکٹیپۺےسۺڑباھےپۺکت‬
‫ہصح‪ :‬مُتکےپہلےسےظُع‬
‫الہپ ۺ‬
‫ۺ‬ ‫‪449‬‬ ‫ےسیھبۺدبرت‬
‫اجون ۺر ۺ‬
‫‪474‬‬ ‫پھُىکيےتککابیاٌ‬ ‫‪450‬‬ ‫زینیمۺاشناینںۺشفرۺشؿۺںیمۺوغرۺفرکف‬
‫اببۺربمن‪ : 1‬مُتكُیاسکظىےکیفؽیلت‬ ‫‪450‬‬ ‫زنیمۺےکۺقلعتمۺاچرۺرفشنیمۺابریۺاعتٰیل‬
‫‪475‬‬ ‫اِعاسمیٍعٌبتکابیاٌ‬ ‫‪451‬‬ ‫تےکۺاجعابئت‬
‫ابنات ۺ‬
‫یلہپۺلصف ‪ :‬مُتکُکثظتسےیاسکظىا‬ ‫‪451‬‬ ‫ڑجیۺوبویٹںۺےکۺوفشدئ‬
‫‪475‬‬ ‫اِعاسپظابھاعىا‬ ‫‪452‬‬ ‫وجشرہۺفدعماینت‬
‫‪475‬‬ ‫ولوگںۺیکۺنیتۺشاسقؾ‬ ‫‪453‬‬ ‫فلتخمۺشاسق ۺؾےکۺاجدنشر‬
‫َ‬
‫‪475‬‬ ‫داینۺںیمۺمگںۺرےنہۺفشال‬ ‫‪453‬‬ ‫سیکۺذغش‬
‫یاکۺرھگۺشفرۺش ۺ‬
‫ڑکم ۺ‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪491‬‬ ‫التبمہنۺرکے‬
‫ےکںیمۺ ۺ‬
‫تحصۺدوھ ۺ‬ ‫‪475‬‬ ‫وتہبۺرکےنۺفشال‬
‫‪491‬‬ ‫شیبنجۺانحص‬ ‫‪476‬‬ ‫تےکۺشاجن ۺؾوکۺاچہپےننۺفشال‬
‫وم ۺ‬
‫‪492‬‬ ‫دؽۺدالہۺدےنیۺفشالۺوتکمب‬ ‫‪476‬‬ ‫توکۺوبحمبۺرانھک‬ ‫وم ۺ‬
‫ح َ‬
‫‪493‬‬ ‫نبدبعۺشزعلسی َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہۺاکۺٓارخیۺہبطخ‬
‫رمع ۺ‬
‫س ۺان ۺ‬
‫ِّ ُّ‬ ‫‪476‬‬ ‫مۺش ۺ‬
‫یہٰلاکۺشاہتنیئۺدرہج‬ ‫َّ ِ‬
‫‪493‬‬ ‫تےکۺشاظتنرۺںیم‬
‫‪30‬اسؽۺوم ۺ‬ ‫دفرسیۺلصف ‪ :‬ہظحالمیٍمُتکُیاس‬
‫‪494‬‬ ‫یئ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہۺیکۺتحیصن‬
‫سانۺدشٕادۺاط ۺ‬
‫ِّ ُّ‬ ‫‪477‬‬ ‫کظىاافؽلہے‬

‫‪494‬‬ ‫د ۺاینےسۺرفشہنۺوہانۺَّدقمرۺرفامدایۺایگ‬ ‫‪477‬‬ ‫ےسقلعتمۺ‪12‬رفشنیمۺمصطف ٰے‬

‫ت ۺ‬
‫وم ۺ‬
‫‪495‬‬ ‫اہکںۺںیہۺرفنشۺدکمچشرۺرہچے!‬ ‫‪479‬‬ ‫ۺزباگؿۺدنیۺےک‪18‬شوحشؽۺفشوقشؽ‬
‫ومتۺےسۺقلعتم ِ‬
‫دفرسیۺلصف ‪ :‬لنبیامیزَِکےاسباب‬ ‫رسیتیۺلصف ‪ :‬سلمیٍمُتکییاسپدتہ‬
‫‪495‬‬ ‫اِعبچيےکاـظیقہ‬ ‫‪481‬‬ ‫کظىےکاـظیقہ‬

‫‪495‬‬ ‫الہپببس‪:‬د ۺاینیکۺتبحم‬ ‫‪482‬‬ ‫دیفمرطہقی‬

‫توکۺایدۺرکےنۺاکۺزاید ۺہ ۺ‬
‫وم ۺ‬
‫‪496‬‬ ‫ومتۺوکۺای ۺدہنۺرکےنےکۺاہبےن‬ ‫‪483‬‬ ‫تیکۺای ۺدہتخپۺرکدےنیۺفشےلنیتۺشوقشؽ‬
‫وم ۺ‬
‫‪497‬‬ ‫دفرسشببس‪:‬اہجتل‬ ‫‪483‬‬ ‫رپدؽۺوخشۺوہوت؟‬
‫زیچ ۺ‬
‫داینفیۺ ۺ‬
‫‪497‬‬ ‫تاکۺفتق‬
‫وم ۺ‬ ‫اببربمن‪ : 2‬چھُٹیامیزکیفؽیلتىیؼ‬
‫ۺ‬
‫ٔ‬
‫لنبیامیزکےاسباباِعـظیقہوالج‬
‫‪498‬‬ ‫تلفغۺےسۺےنچباکۺرطہقی‬ ‫‪484‬‬
‫‪498‬‬ ‫ےنچباکۺرطہقی‬
‫تلےسۺ ۺ‬
‫اہج ۺ‬ ‫یلہپۺلصف ‪ :‬چھُٹیامیزباىزھيے‬
‫‪498‬‬ ‫داینیکۺتبحمۺےسۺےنچباکۺرطہقی‬ ‫‪484‬‬ ‫کیفؽیلت‬

‫‪499‬‬ ‫تیکۺایدۺدؽۺںیمۺشبان‬
‫وم ۺ‬ ‫‪484‬‬ ‫نیممصطفٰے‬
‫قلعتم‪10‬رفش ۺ‬
‫وھچیٹۺشدیمۺےسۺ ۺ‬
‫‪499‬‬ ‫یبملۺشدیمۺےسۺےنچبۺاکۺرطہقی‬ ‫‪487‬‬ ‫اکحتی‪:‬وبڑاھۺشفرۺہچلیب‬
‫رسیتیۺلصف ‪ :‬لنبیاِعچھُٹیامیزَِکے‬ ‫‪487‬‬ ‫تنجںیمۺاجانۺاچاتہۺےہ؟‬
‫ؿ ۺ‬‫وک ۺ‬
‫‪499‬‬ ‫اوتباعسےلُگَُکےمدتلفـبقات‬ ‫‪488‬‬ ‫شوقشؽفاکحایت‬
‫ومتۺشفرۺیبملۺشدیمفںۺےکۺقلعتمۺ‪ 27‬ۺ‬
‫‪499‬‬ ‫الہپہقبط‬ ‫‪488‬‬ ‫نیتۺشونیھکۺابںیت‬
‫‪499‬‬ ‫دفرسشہقبط‬ ‫‪489‬‬ ‫ینےسۺدنبیھۺوہیئۺےہ‬
‫ومتۺاشیپ ۺ‬
‫‪500‬‬ ‫رسیتشہقبط‬ ‫‪489‬‬ ‫تکتۺزدنہۺروہےگ!‬
‫اکحتی‪:‬متۺرش ۺ‬
‫‪500‬‬ ‫وچاھتۺہقبط‬ ‫‪490‬‬ ‫تحیصنۺٓاومزۺہبطخ‬
‫‪500‬‬ ‫اپوچنشںۺہقبط‬ ‫‪490‬‬ ‫شالعؿۺےسۺےلہپۺیہۺایتریۺرکول‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪512‬‬ ‫یۺفتق‬
‫وتہبۺوبقؽۺوہےنۺاکٓارخ ۺ‬ ‫‪500‬‬ ‫اٹھچۺہقبط‬
‫‪512‬‬ ‫زنعۺےکۺفتقۺوتہبۺرکان‬ ‫‪501‬‬ ‫اسوتشںۺہقبط‬
‫‪513‬‬ ‫تہنۺٓااجےئ‬
‫ػےسۺیہۺوم ۺ‬
‫ومتۺےکوخ ۺ‬ ‫‪501‬‬ ‫ٓاوھٹشںۺہقبط‬
‫‪513‬‬ ‫دعبیھبۺومتۺیکۺیخلت‬
‫ےک ۺ‬‫رمےنۺ ۺ‬ ‫‪501‬‬ ‫یبملایۺوھچیٹۺوہےنیکۺاچہپؿ‬
‫شدیمۺ ۺ‬
‫َْ َ‬
‫‪514‬‬ ‫ےئمصطفٰے‬ ‫ففۺزنعۺںیمۺٓااسینۺ ۺ‬
‫ےکےئلۺداع ۺ‬ ‫ِ‬ ‫‪502‬‬ ‫شدیمۺوھچیٹۺرکےنۺاکرطہقی‬
‫‪514‬‬ ‫تیکۺفیلکتۺشفرۺولتشرۺےک‪300‬فشر‬
‫وم ۺ‬ ‫وچیھتۺلصف‪:‬ونلمیٍجلزیکظىااِع‬
‫ٓ‬
‫‪514‬‬ ‫ٓااسؿۺرتنیۺومت‬ ‫‪502‬‬ ‫ُسستیکیافتسےبچيا‬

‫‪514‬‬ ‫گرپۺومتۺاکۺشرث‬
‫رہر ۺ‬ ‫ےکقلعتمۺ‪11‬‬
‫کینۺلمعۺںیمۺدلجیۺرکےنۺ ۺ‬
‫‪515‬‬ ‫رتسبرپۺرمانرتہبےہایۺدیمشؿۺگنجۺںیم؟‬ ‫‪503‬‬ ‫نیممصطف ٰے‬
‫رفش ۺ‬
‫‪515‬‬ ‫یخلتبکۺکت؟‬
‫یک ۺ‬‫ت ۺ‬
‫وم ۺ‬ ‫‪503‬‬ ‫د ۺفںیتمعنۺشفرۺولگۺدوھےکۺںیم‬
‫‪515‬‬ ‫بسۺےسۺڑب ۺھرکۺوہانلکۺزیچ‬ ‫‪504‬‬ ‫د ۺاینیکۺاثمؽ‬
‫‪515‬‬ ‫فیلیکۺفہج‬
‫تیکۺاکت ۺ‬
‫ومنمۺرپۺوم ۺ‬ ‫‪505‬‬ ‫ےنیکۺنیتۺالعامت‬
‫ہنیسۺرفنشۺوہ ۺ‬
‫‪516‬‬ ‫تیکۺدشت‬
‫وم ۺ‬ ‫یبملۺشفرۺوھچیٹۺشدیمفںۺےکۺابرےںیمۺ‪14‬‬
‫‪516‬‬ ‫شاچکنۺومتۺاکٓاان‬ ‫‪505‬‬ ‫فلتخمۺشوقشؽ‬
‫‪516‬‬ ‫رُمدےۺاکۺشکیۺابؽ‬ ‫‪506‬‬ ‫ےلمجیکۺرکتشر‬
‫کییہۺ ۺ‬
‫‪60‬رمہبتۺش ۺ‬
‫‪516‬‬ ‫تیکۺفیلکتۺاکۺشکیۺرطقہۺشفرۺداینۺےکۺاہپڑ‬
‫وم ۺ‬ ‫‪507‬‬ ‫یہنۺوہیگ‬
‫منہجرپۺوکیئۺوسشر ۺ‬
‫ۺ‬
‫‪516‬‬ ‫ٓااسؿۺومت‬ ‫‪507‬‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہۺاکۺہبطخ‬
‫سّانۺی َرض ََی ا ہ‬
‫ِّ ُ‬
‫‪517‬‬ ‫ےننیکۺرطح‬
‫یکفیلکتۺاہڈنیۺںیمۺوھب ۺ‬
‫ومتۺ ۺ‬ ‫‪508‬‬ ‫د ۺایناکۺامؽۺاعرتیۺےہ‬
‫‪517‬‬ ‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪ ٠‬ۺ‪٥‬اکۺفاصؽۺاظرہی‬
‫وضح ۺر َػلی ا ہ‬ ‫‪509‬‬ ‫ںیمیھب ِ‬
‫ۺوخػۺٓارخت‬ ‫ض ۺ‬‫رم ۺ‬
‫‪517‬‬ ‫ومتۺشفراکےٹندشراشخ‬ ‫اببربمن‪ :3‬مُتکیسدتیاَاِعىؼًکے‬
‫ۺ‬
‫‪517‬‬ ‫ےوکۺداعدانی‬
‫ںاکۺشکیۺدفرس ۺ‬
‫امسجینۺوجڑف ۺ‬ ‫‪510‬‬ ‫ِقت کےمستحباونال‬

‫‪518‬‬ ‫تیکۺںیتبیصم‬
‫وم ۺ‬ ‫‪510‬‬ ‫یلہپۺلصف ‪ :‬مُتکیسدتیاَ‬
‫‪518‬‬ ‫یلہپۺتبیصم‬ ‫‪510‬‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہۺیکۺ ۺ‬
‫ےٹیبوکۺتحیصن‬ ‫ؿ َرض ََی ا ہ‬
‫سّانۺامقل ۺ‬
‫ِّ ُ‬
‫‪518‬‬ ‫دفرسیۺتبیصم‬ ‫‪510‬‬ ‫فیلکتیکۺاچہپؿ‬
‫ۺ‬ ‫تیکۺّدشتۺف‬
‫وم ۺ‬
‫‪518‬‬ ‫انگہۺاگرۺیکۺومتۺےکۺفتقۺکلَمۺشوملتۺیکۺوصرت‬ ‫‪511‬‬ ‫ےسکےتہکۺںیہ؟‬
‫ع ۺ‬‫َبْ ۺ‬
‫‪519‬‬ ‫سانۺدشٕادۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺاکۺفاصؽۺاظرہی‬
‫ِّ ُّ‬ ‫‪511‬‬ ‫زنعۺیکۺاکتفیل‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪527‬‬ ‫ؿیکۺششخب‬
‫دباکرۺونوجش ۺ‬ ‫‪519‬‬ ‫اکحتی‪:‬رسحتۺزدہۺابداشہ‬
‫‪527‬‬ ‫ےسیتلمۺےہ‬‫الھبیئاہلل ًَز َٯ َج‪١‬یہۺیکۺرط ۺ‬
‫ػ ۺ‬ ‫‪520‬‬ ‫رفامربندشریکۺومتۺےکۺفتقۺکلَمۺشوملتۺیکۺوصرت‬
‫‪527‬‬ ‫تیکۺٓااساینںۺایبؿۺرکف‬
‫تقربقۺفٓارخ ۺ‬
‫تےکۺف ۺ‬
‫وم ۺ‬ ‫‪520‬‬ ‫نیبت ۺاکالکؾ‬
‫ومتۺےکۺفتقۺرکشًامۺ اک ۺ‬
‫رسیتیۺلصف ‪ :‬مُتکےِقتکیحسظت‬ ‫‪521‬‬ ‫رسیتیۺتبیصم‬
‫‪528‬‬ ‫کاؽباٌحالسےبیاٌ‬ ‫‪521‬‬ ‫ےلہپیہۺشانپاکھٹاندھکیۺانیل‬
‫ےنےسۺ ۺ‬
‫رم ۺ‬
‫‪528‬‬ ‫ت ۺاکرِفِہتشۺوکؿۺےہ؟‬
‫وم ۺ‬ ‫‪521‬‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬ۺیکۺالماقت‬
‫‪528‬‬ ‫کلمۺشوملت ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ےکۺاپسۺرمےنۺفشول ۺ‬
‫ںےکۺانؾ‬ ‫‪522‬‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہۺےکۺۺٓارخیۺاحملت‬
‫ہفی َرض ََی ا ہ‬
‫سّانذ ۺ‬
‫ِّ ُ‬
‫‪528‬‬ ‫رفامربندشرشفرانرفامؿۺیکۺٓارخیۺوخششہ‬ ‫‪522‬‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہۺےکۺٓارخیۺاحملت‬
‫سّانشۺ وبرہریہۺ َرض ََی ا ہ‬
‫ِّ ُ‬
‫‪530‬‬ ‫رمےتۺوہےئۺامؽۺدشرۺیکۺرسحت‬ ‫‪522‬‬ ‫انخیچالچان‬
‫رفامربندش ۺریکۺومتۺےکۺفتقۺاطیشؿۺاک ۺ‬
‫‪530‬‬ ‫دفتلۺیکۺتحیصن‬ ‫‪523‬‬ ‫نماکۺوکسؿ‬
‫وم ۺ‬
‫‪531‬‬ ‫د ۺایناکۺرغمفررتنیۺصخش‬ ‫‪523‬‬ ‫سّانۺاجۺربنبۺزدیۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہۺاکٓارخیۺفتق‬
‫ِّ ُ‬
‫‪532‬‬ ‫ںےکۺانؾۺررٹسجۺںیم‬
‫رمےنۺفشول ۺ‬ ‫‪523‬‬ ‫عس َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہاکۺٓارخیۺفتق‬
‫دمحمنبۺفش ۺ‬
‫سّ ۺان ۺ‬
‫ِّ ُ‬
‫‪532‬‬ ‫کلمۺشوملتۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬اکۺرفزشہنۺنیتۺرمہبتۺدانھکی‬ ‫‪523‬‬ ‫ۺاحتلزنعۺںیمۺرےنہیکۺانمت‬
‫ہشیمہ ۺ‬
‫‪532‬‬ ‫اکحتی‪:‬رغمفرۺٓادیمۺاکۺربششاجنؾ‬ ‫دفرسیۺلصف‪ :‬مُتکےِقتکےمستحب‬
‫‪533‬‬ ‫ومتۺرہہگجۺٓارکۺرےہۺیگ‬ ‫‪524‬‬ ‫اونال‬
‫َ‬
‫اببربمن‪ : 4‬حؽُعاکظو َػلی اہللہ ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪٥٠‬اِع‬
‫ۺ‬ ‫‪524‬‬ ‫ۺرحۺشیہٰلۺںیم؟‬
‫ںیمای َ ِ‬
‫رمےنۺفشالۺذعشبۺ ۺ‬
‫‪534‬‬ ‫خلفائےعاشزیًکیحیاتـیبہ‬ ‫‪524‬‬ ‫ۺہبّیطاکۺفِرد‬
‫رپہملک ۺ‬‫ؿ ۺ‬
‫زاب ۺ‬
‫ٓ‬
‫کےاخظیلنحات‬
‫‪524‬‬ ‫رپشامیؿۺشفرۺتنجۺ ۺ‬
‫ںیمۺدشہلخ‬ ‫ہملکۺہبّیطۺ ۺ‬
‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪٥٠‬کے‬
‫یلہپۺلصف ‪ :‬حؽُعاکظو َػلی ا ہ‬ ‫‪525‬‬ ‫تنجاکۺزش ِدرشہۺےہ‬
‫ہملکۺہبّیطۺ ۺ‬
‫ٓ‬
‫‪534‬‬ ‫اخظیلنحات‬ ‫‪525‬‬ ‫ںےکۺرقبیۺراہرکف‬
‫رمےنۺفشول ۺ‬
‫‪535‬‬ ‫ےناکۺرطہقی‬
‫وغرفرکفرک ۺ‬ ‫‪525‬‬ ‫ۺہبّیطےکۺببسۺرفغمت‬
‫ہملک ۺ‬
‫‪536‬‬ ‫شُتمۺدمحمہیۺروسشۺہنۺوہیگ‬ ‫‪525‬‬ ‫ےنںیمۺشایتحط‬
‫نیقلتۺرک ۺ‬
‫‪537‬‬ ‫بسےسۺزایدہۺاسھتۺدےنیۺفشےلۺاحصیب‬
‫وضح ۺراکۺ ۺ‬ ‫‪525‬‬ ‫تقہملکۺبیصنۺوہاجےنیکۺفاضتح‬
‫رمےتۺف ۺ‬
‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪ ٠‬ۺ‪٥‬ےنۺفتقۺفاصؽ‬
‫وضحرۺ َػلی ا ہ‬ ‫‪526‬‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬دنبےۺےکۺامگ ۺ‬
‫ؿےکۺرقبیۺےہ‬
‫‪537‬‬ ‫وسمشکۺرفامیئ‬ ‫‪526‬‬ ‫شدیمۺشفرۺوخػۺےکۺببسۺاجنت‬
‫‪538‬‬ ‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪ ٠‬ۺ‪٥‬اکٓارخیۺہبطخ‬
‫دّیساع ۺمَ َػلی ا ہ‬ ‫‪527‬‬ ‫ؿےکۺببسۺرفغمت‬
‫شےھچۺامگ ۺ‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪556‬‬ ‫انُع َرض ََی اہللہ ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اۺوکۺفتیص‬
‫سانشوبۺرکبیکۺدّیس ُ َ ْ‬
‫ِّ ُّ‬ ‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪٥٠‬‬
‫یےکۺفتقۺوضحرۺ َػلی ا ہ‬
‫فاصؽۺاظرہ ۺ‬
‫ِ‬
‫‪557‬‬ ‫اہ ہٓ ہ‪ ٙ‬ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ب َینۺایکۺےہ؟‬ ‫‪540‬‬ ‫یکۺتحیصن‬
‫‪557‬‬ ‫اہ ہٓ ہ‪ ٙ‬ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ب َینںیمۺدش ۺ‬
‫ہلخیکۺداع‬ ‫‪542‬‬ ‫رکبوکۺمکحۺد ۺفہکۺفہۺامنزۺزپاھںیئ‬
‫شوب ۺ‬
‫ہلل ًَ‪٨‬ہکے‬ ‫ُ ُ َّ‬
‫سیزىاونظ َرض ََی ا ہ‬ ‫ٓرسیتیۺلصف ‪ِ :‬‬
‫‪543‬‬ ‫سّہۺاعہشئۺاکۺشےنپۺوقؽۺیکۺوخدفاضتحۺۺرفامان‬
‫ِّ‬
‫‪558‬‬ ‫اخظیلنحات‬ ‫‪543‬‬ ‫تاکۺشاجزتۺبلطۺرکےکۺدشلخۺوہان‬
‫کلمۺشومل ۺ‬
‫‪558‬‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہ ۺ‬
‫رپاقالتہنۺہلمح‬ ‫دّیسانۺافرفؼۺشمظعۺ َرض ََی ا ہ‬ ‫سّانربجشل ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل ۺ‪٦‬یکۺابراگہِۺراستلۺںیم‬
‫ِّ ُ‬
‫‪560‬‬ ‫یکینیکۺدوعت‬
‫ںیمیھبۺ ۺ‬
‫ٓارخیۺاحملتۺ ۺ‬ ‫‪545‬‬ ‫ٓارخیۺاحرضی‬
‫‪560‬‬ ‫تبلطۺرکان‬ ‫َ ہۺ‬
‫رفصشون ۺرںیمۺدمنفۺیکۺشاجز ۺ‬ ‫‪546‬‬ ‫ہکرپۺرثکبتۺہنیسپ‬
‫اشیپینۺابمر ۺ‬
‫‪561‬‬ ‫یگاکۺرمہلح‬
‫ثلیکۺانزمد ۺ‬
‫ہفیلخۺاث ۺ‬ ‫‪546‬‬ ‫تقرفےتشۺدمداگرۺےھت‬
‫فیےکۺف ۺ‬
‫فاصؽۺرش ۺ‬
‫‪562‬‬ ‫ےکےئلۺفںیتیص‬
‫ہفیلخ ۺ‬
‫ےئن ۺ‬‫ۺ‬ ‫‪546‬‬ ‫تقۺامن ۺزیکۺفتیص‬
‫فیےکۺف ۺ‬
‫فاصؽۺرش ۺ‬
‫‪562‬‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہیکۺدتنیف‬
‫انُع َرض ََی ا ہ‬
‫س ُ َْ‬
‫ِّ ُّ‬ ‫‪547‬‬ ‫فیاکۺدؿۺشفرفتق‬
‫فاصؽۺرش ۺ‬
‫‪563‬‬ ‫رفؼۺشمظع‬
‫اشؿۺاف ِ‬
‫ِ‬ ‫‪548‬‬ ‫ۺاحصنح ہ ۺرکش ۺؾےکۺذجابت‬
‫ےکدعب َ‬
‫ؽ ۺ‬
‫فاص ۺ‬
‫ُ‬
‫ہلل ًَ‪٨‬ہکے‬
‫سیزىاوثناٌٌيی َرض ََی ا ہ‬
‫ٓوچیھتۺلصف‪ِ :‬‬
‫‪548‬‬ ‫ہلل ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪ ٤‬ۺایکۺتیفیک‬
‫رسانابعسۺ َرض ََی ا ہ‬
‫سّانشوبرکبشف ّ ِ ُ ّ‬
‫ِّ ُ‬
‫‪564‬‬ ‫اخظیلنحات‬ ‫‪549‬‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہۺاکۺہبطخ‬
‫سّانۺدقیۺشربک َرض ََی ا ہ‬
‫ِّ ُ‬
‫َ‬
‫‪564‬‬ ‫ہییکۺریخوخشیہ‬ ‫تقںیمۺیھبۺشُ َّ ِ ۺ‬
‫مدمحم ۺ‬ ‫ٓارخیۺف ۺ‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہۺیکۺابراگہِۺراستلۺںیم‬
‫سّانۺّدصقیۺشربک َرض ََی ا ہ‬
‫ِّ ُ‬
‫ْ‬
‫‪564‬‬ ‫ینغ َرض ََی اہللہ ًَ‪٨‬ہیکۺاہشدتۺیکۺوگشیہ‬‫ؿ ۺ‬‫سان ُۺُعا ۺ‬
‫ِّ ُّ‬ ‫‪549‬‬ ‫رعضۺزگشری‬
‫ُ‬
‫ہلل ًَ‪٨‬ہکے‬
‫سیزىاولی َرض ََی ا ہ‬ ‫ٓاپوچنںیۺلصف ‪ِ :‬‬ ‫شفرسانشایلس ًَ‪َ٠‬ٲہَ َ‪٤‬ا ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺیکۺابراگہِ‬
‫سّانرضخ ّ ِ ُ ّ‬
‫ِّ ُ‬
‫‪566‬‬ ‫اخظیلنحات‬ ‫‪550‬‬ ‫تلںیمۺاحرضی‬
‫راس ۺ‬
‫‪567‬‬ ‫سانشامؾۺنۺ َرض ََی اہللہ ًَ‪٨‬ہۺےکۺٓارخیۺاحملت‬
‫ِّ ُّ‬ ‫‪551‬‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہ ۺاکیلیصفتۺہبطخ‬
‫سّانۺدقیۺشربکۺ َرض ََی ا ہ‬
‫ِّ ُ‬
‫‪567‬‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہۺےکۺٓارخیۺاحملت‬
‫سانشامؾۺنیسحۺ َرض ََی ا ہ‬‫ِّ ُّ‬ ‫‪553‬‬ ‫ُع َرض ََی اہللہ ًَ‪ ٨‬ہہ َ‪٤‬اۺوکاھجمسان‬
‫سان ُ َ ْ‬
‫رکب ۺاک ّ ِ ُ ّ‬
‫سّانۺش ۺوب ۺ‬
‫ِّ ُ‬
‫ُ‬ ‫ُ‬
‫اببربمن‪ : 5‬خلفا‪،‬ا َّ‬
‫مظااِعظالحیًکے‬ ‫ۺ‬ ‫‪554‬‬ ‫ےنیاکۺرمہلح‬
‫کۺد ۺ‬
‫مسجۺشون ۺروکۺلسغۺابمر ۺ‬
‫ٓ‬
‫‪568‬‬ ‫اخظیکلنات‬ ‫‪554‬‬ ‫دفرشؿۺلسغۺوخوگششرۺوہش‬
‫ِ‬
‫‪568‬‬
‫ٓ‬
‫مظاکےاخظیکلنات‬ ‫یلہپۺلصف‪ُ :‬خ َّلفااِع ُا َّ‬ ‫دفرسیۺلصف ‪ :‬سی ُزىاظزیقاکبظ َرض ََی اہللہ ًَ‪٨‬ہ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ٓ‬
‫‪568‬‬ ‫ےنںیمہۺاہنتۺوھچڑدای‬
‫د ۺاین ۺ‬ ‫‪555‬‬ ‫کےاخظیلنحات‬
‫‪568‬‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہاکۺٓارخیۺہبطخ‬
‫سانشریمۺاعمفہی َرض ََی ا ہ‬
‫ِّ ُّ‬ ‫‪556‬‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہۺیکۺفتیص‬
‫سّانشوبۺرکبّدصقیۺ َرض ََی ا ہ‬
‫ِّ ُ‬
‫‪569‬‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہےکۺٓارخیۺاملکت‬
‫ہی َرض ََی ا ہ‬
‫سانشریمۺاعمف ۺ‬
‫ِّ ُّ‬ ‫‪556‬‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہۺ ۺ‬
‫یکوطبرۺہفیلخۺانزمدیگ‬ ‫انُع َرض ََی ا ہ‬
‫سّ ُ َ ْ‬
‫ِّ ُ‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪577‬‬ ‫بیغۺاکوبثت‬
‫ےئلملعۺ ۺ‬
‫ےک ۺ‬
‫ریغدخشۺ ۺ‬ ‫‪569‬‬ ‫ؿیکۺٓارخیۺانمت‬
‫ہفیلخدبعۺشکلملۺنبۺرمفش ۺ‬
‫ۺ‬
‫‪577‬‬ ‫ولۺںیمۺرمیتۺوہں‬ ‫‪569‬‬ ‫ؿےکۺٓارخیۺاملکت‬
‫کلملنبۺرمفش ۺ‬
‫ہفیلخدبعۺش ۺ‬
‫ۺ‬
‫‪579‬‬ ‫کیےکۺدبےلۺزہشرفںۺدرمہ‬
‫ش ۺ‬ ‫ُعۺنبۺدبعۺشزعلسی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زحـ َ‪٤‬ہۺیکۺٓارخی‬
‫سّان ُ َ ْ‬
‫ِّ ُ‬
‫‪579‬‬ ‫رب ًَز َٯ َج‪١‬ۺےسۺایح‬
‫ّ‬ ‫‪570‬‬ ‫وخششہۺشفرۺاملکت‬
‫‪580‬‬ ‫ؽلجۺراہۺےہ‬
‫د ۺ‬ ‫‪570‬‬ ‫ۺُعۺنبۺدبعشزعلسی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زحـ َ‪٤‬ہیکۺفتیص‬
‫دّیسان ُ َ ْ‬
‫‪581‬‬ ‫ےرپۺ‪40‬اسؽ‬
‫ؽےکۺدرفشز ۺ‬
‫د ۺ‬ ‫‪571‬‬ ‫نبدبعۺشزعلسی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زحـ َ‪٤‬ہوکۺز ۺ‬
‫رہالپایایگاھت‬ ‫دّیسان ُ َ ْ‬
‫ۺُعۺ ۺ‬
‫‪581‬‬ ‫یخسیکۺومتۺٓااسؿۺوہیتۺےہ‬
‫ۺ‬ ‫سّانۺرمعۺنبۺدبعۺشزعلسی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زحـ َ‪٤‬ہۺاکٓارخیۺاحملت‬
‫ِّ ُ‬
‫‪582‬‬ ‫سانۺشامؾۺاشیعفۺ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَ ًَ‪َ٠‬ٲہۺاکۺفاصؽ‬
‫ِّ ُّ‬ ‫‪571‬‬ ‫ںیمۺۺرفان‬
‫‪583‬‬ ‫ےرپدکتس‬
‫‪95‬اسؽۺشکیۺدرفشز ۺ‬ ‫‪572‬‬ ‫ہفیلخاہرفؿۺشرلدیشۺےکۺٓارخیۺاملکت‬
‫ۺ‬
‫اببۺربمن‪ :6‬جياؽَِ اِعقبظَِ سےمتىلق‬ ‫‪572‬‬ ‫یۺاملکت‬
‫ہفیلخۺامومؿۺشرلدیشۺےکۺٓارخ ۺ‬
‫ہفیلخ ہ‪َ ٌ٣‬تؼَ ‪ ٥‬ب َاہللےکۺٓارخیۺاملکت‬
‫شوقشؽۺ‬
‫‪584‬‬ ‫بؼعگاٌ ِسیً‬
‫ِ‬ ‫‪572‬‬
‫یلہپۺلصف ‪ :‬جياؽَِکےمتىلقواعفیً‬ ‫‪572‬‬ ‫ہفیلخۺ‪٨٣‬تص باہلل ےکۺٓارخیۺاملکت‬
‫کاکالو‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہۺےکۺٓارخیۺاملکت‬
‫‪584‬‬ ‫‪572‬‬ ‫ص َرض ََی ا ہ‬ ‫سّان َ ْ ْ‬
‫ۺُعفۺنبۺاع ۺ‬ ‫ِّ ُ‬
‫‪584‬‬ ‫سےکۺاسھتۺایکۺوہاگ!‬
‫ش ۺ‬ ‫‪573‬‬ ‫یۺاملکت‬
‫فسیفقثۺےکۺٓارخ ۺ‬
‫جنبۺوی ۺ‬
‫اجح ۺ‬
‫‪585‬‬ ‫انجزےےکۺرشاکیکۺاحتل‬ ‫رپشَالسػۺاک‬
‫ت ۺ‬
‫فسےکۺٓارخیۺاملک ۺ‬
‫جنبۺوی ۺ‬
‫اجح ۺ‬
‫‪585‬‬ ‫تاپاکچ‬
‫رمےنۺفش ۺالنیتۺشومرۺےسۺاجن ۺ‬ ‫‪573‬‬ ‫رطزلمع‬
‫‪586‬‬ ‫انجزےۺںیمۺاحرضیۺےکۺٓادشب‬ ‫بؼعگاٌسیً‬
‫ِ‬ ‫ِقتىؼً‬
‫ِ‬ ‫دفرسیۺلصف ‪:‬‬
‫‪586‬‬ ‫یبیکۺ ۺ‬
‫ششخباکۺرشز‬ ‫اکحتیۺ‪:‬رشش ۺ‬ ‫‪573‬‬ ‫کےاقُال‬

‫‪587‬‬ ‫تبیصمےسۺاجنت‬
‫ۺ‬ ‫ی‬
‫ڑب ۺ‬ ‫‪573‬‬ ‫یبملۺزدنیگۺاکۺدصقم‬
‫‪588‬‬ ‫دفرسیۺلصف‪:‬احُالقبظکےباعےمیٍاقُال‬ ‫‪573‬‬ ‫یگاکۺزش ِدرشہ‬
‫زدن ۺ‬
‫‪588‬‬ ‫بسےسۺڑبشۺزشدہ‬
‫ۺ‬ ‫‪574‬‬ ‫یشیکۺابت‬
‫فشہۺوخ ۺ‬
‫‪588‬‬ ‫ےچسزپفیس‬
‫رتہبنیۺشف ۺر ۺ‬ ‫‪574‬‬ ‫اقلبۺرکشۺرکسمشٹ‬
‫‪588‬‬ ‫وخانفکۺرظنم‬ ‫‪574‬‬ ‫رفےناکببسۺایکاھت؟‬
‫‪589‬‬ ‫ںےسۺرَتدشڑیھ‬
‫ٓاوسنٕا ۺ‬ ‫‪575‬‬ ‫ََْ‬
‫سوطلی‪،‬زش ِدرشہۺلیلق‬
‫‪590‬‬ ‫ربقۺیکۺاکپر‬
‫ۺ‬ ‫‪575‬‬ ‫شاینغیکۺزدنیگ‪،‬رقفشیکۺومت‬
‫‪590‬‬ ‫یسلفمۺاکۺدؿ‬ ‫‪576‬‬ ‫شدتبشۺشفرۺشاہتن‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪603‬‬ ‫ربقفںۺیکۺزایرتۺرکف‬ ‫‪590‬‬ ‫تبیغۺرکےنۺےسۺاپکۺولگ‬
‫ۺ‬
‫‪604‬‬ ‫ثییکۺربخ‬
‫وسنمخۺدح ۺ‬ ‫‪590‬‬ ‫وجشبۺویکںۺںیہنۺدےتی؟‬
‫‪604‬‬ ‫ثیےسۺطلغۺشدتسالؽ‬
‫ذموکرہۺدح ۺ‬ ‫‪590‬‬ ‫شرکۺدای‬
‫رکفےنۺےبۺوہ ۺ‬
‫یک ۺ‬
‫ربق ۺ‬
‫ۺ‬
‫‪604‬‬ ‫شےکۺاسےئۺںیمۺوہاگ‬
‫زمغدہۺرع ۺ‬ ‫‪591‬‬ ‫رکخیچۺامرےت‬
‫ھکی ۺ‬
‫ںوکۺد ۺ‬
‫ربقف ۺ‬
‫‪605‬‬ ‫ںوکۺالسؾۺایکۺرکف‬
‫ربقفشول ۺ‬ ‫‪591‬‬ ‫ںےکۺاسھتۺایختن‬
‫ربقفشول ۺ‬
‫‪605‬‬ ‫ششخباکذرہعی‬
‫ۺ‬ ‫‪591‬‬ ‫پاب ۺ‬
‫ھجنوہۺںیت!‬ ‫اکشۺٓا ۺ‬
‫‪605‬‬ ‫انرفامؿۺرفامربندشرھکۺدایاجاتےہ‬ ‫‪591‬‬ ‫رھگیکۺرطػۺدوعت‬
‫السیتمۺےک ۺ‬
‫‪606‬‬ ‫َ ہۺ‬
‫رفصشونریکۺزایرتۺےسۺافشتعۺفشبج‬ ‫‪592‬‬ ‫صخشربقۺںیم‬
‫زدن ۺہ ۺ‬
‫‪606‬‬ ‫ِۺ‬
‫زایرتدمہنیۺیکۺربتک‬ ‫‪592‬‬ ‫نیم ۺاکبجعتۺرکان‬
‫ز ۺ‬
‫‪606‬‬ ‫‪70‬زہشرۺحبصۺںیہ‪70‬ۺزہشرۺاشؾ‬ ‫‪593‬‬ ‫بسےسۺزایدہۺوخشۺاحؽۺولگ‬
‫ۺ‬
‫‪606‬‬ ‫ِ‬
‫زایرتۺوبق ۺراکۺرطہقی‬ ‫‪593‬‬ ‫ؿیکۺاخومیشۺےسۺدوھاکۺتمۺاھکان‬
‫ش ۺ‬
‫‪607‬‬ ‫رپاحصہبۺیکۺاحرض ۺ‬
‫یاکۺرطہقی‬ ‫َ ہ‬
‫رفصۺشون ۺر ۺ‬ ‫‪593‬‬ ‫ڑبیۺتبیصم‬
‫‪607‬‬ ‫ۺاکوجشبۺالسؾ‬
‫ِِِ‬ ‫ں‬
‫ربقفشول ۺ‬ ‫‪594‬‬ ‫تینیکۺوگشیہ‬
‫ؽےسۺفدحش ۺ‬
‫‪60‬اس ۺ‬
‫‪607‬‬ ‫ۺوجشبۺالسؾ‬ ‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪ ٠‬ۺ‪٥‬اکۺزشرئ ۺ‬
‫نیوک ِِِ‬ ‫وضح ۺر َػلی ا ہ‬ ‫‪594‬‬ ‫قلعتمۺدنچشاعشر‬
‫ےک ۺ‬ ‫ں ۺ‬
‫ربقۺفشول ۺ‬
‫‪607‬‬ ‫ربقفشےلاچہپےتنںیہ‬ ‫‪595‬‬ ‫شخرےلہپۺاھکای؟‬
‫وکؿۺاسۺ ُر ۺ‬
‫‪608‬‬ ‫لضفۺوہےنیکۺفہج‬ ‫رف ِزۺہعمج ِ‬
‫ۺزایرتۺوبقرش ۺ‬ ‫‪596‬‬ ‫ںےکۺڈریے‬
‫وخوصبرتۺرہچےۺشفرۺڑیکف ۺ‬
‫‪608‬‬ ‫ں ۺاکہفحت‬
‫داعٕا ۺ‬ ‫‪596‬‬ ‫رپےھکلۺوہےئۺشاعشر‬
‫ربقفںۺ ۺ‬
‫‪609‬‬ ‫ونرۺےکۺابطؼۺرمشیۺےکۺرفامؽ‬ ‫‪600‬‬ ‫دفۺرتعکۺامنزۺیکۺشتیمہ‬
‫‪609‬‬ ‫بلطۺرکےتکسںیہ‬
‫ریغِدخشےسیھبۺدمد ۺ‬ ‫رسیتیۺلصف ‪ :‬اِالسکیمُتکےمتىلق‬
‫‪610‬‬ ‫ےکدعبۺداعۺرکانۺبحتسمۺےہ‬
‫دتنیفۺ ۺ‬ ‫‪600‬‬ ‫مدتلفاقُال‬

‫‪610‬‬ ‫نیقلتۺاکوبثتۺشفروفشدئ‬ ‫‪600‬‬ ‫ترپۺایکوسچۺوہینۺاچےئہ؟‬

‫یسکیکۺفاف ۺ‬
‫ۺ‬
‫‪611‬‬ ‫سانشامؾۺشدمحنبۺلبنح ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪ ٤‬ۺہیکۺاشؿ‬
‫ِّ ُّ‬ ‫‪601‬‬ ‫تبحمےکۺاطمقبۺشَرج‬
‫ۺ‬
‫‪611‬‬ ‫ۺشاصیؽۺوثشبۺرکف‬
‫ربقۺفشولںۺوک ِ‬ ‫‪601‬‬ ‫منہجۺےسۺڈاھؽ‬
‫‪611‬‬ ‫ںےکۺربشربۺونر‬
‫اکحتی‪:‬اہپڑف ۺ‬ ‫‪601‬‬ ‫ںۺےکےئلۺداعںیئ‬
‫شےنپۺوچب ۺ‬
‫‪612‬‬ ‫زایرتۺوبق ۺرےسۺوصقمد‬ ‫‪602‬‬ ‫یسکوکۺ ۺہنالمۺوہاگ‬
‫اسیمغۺ ۺ‬
‫اکحتی‪:‬ش ۺ‬
‫‪612‬‬ ‫ےناکۺرطہقی‬
‫گنسۺدیلۺدفرۺرک ۺ‬ ‫ؽیاعت قبُع‪،‬سوائے میت اِعاٌ‬
‫ِ‬ ‫وچیھت ۺلصف ‪:‬‬
‫‪613‬‬ ‫یئتمۺرکف‬
‫ؿیکۺربش ۺ‬
‫وفتۺدشاگ ۺ‬ ‫‪603‬‬ ‫سےمتىلقہامُع‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪626‬‬ ‫رفیکۺرفحۺاہکںۺوہیتۺےہ؟‬
‫ومنمۺشفراک ۺ‬ ‫‪613‬‬ ‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪ ٠‬ۺ‪٥‬اک ۺ‬
‫ملعبیغ‬ ‫وضح ۺر َػلی ا ہ‬
‫‪626‬‬ ‫تیمۺولوگںۺ ۺوکاچہپیتنۺےہ‬
‫ۺ‬ ‫‪614‬‬ ‫شونیھکۺششخب‬
‫‪626‬‬ ‫سپںیم ِ ا‬
‫ۺِم‬ ‫رفوحںۺاکۺٓا ۺ‬ ‫اببۺربمن‪:7‬مُتکیحقیقتاِعظُع‬
‫‪626‬‬ ‫ےکدعبۺشابقتسؽ‬
‫ےن ۺ‬
‫رم ۺ‬ ‫‪614‬‬ ‫پھُىکيےتکپیضآىےِالی‬
‫چیؼَِکابیاٌ‬
‫‪626‬‬ ‫ںیمکینۺشفال ۺدیکۺوخشۺربخی‬
‫ربقۺ ۺ‬
‫‪627‬‬ ‫سپںیمۺوسشالتۺرکیتۺںیہ‬
‫رفںیحۺٓا ۺ‬ ‫‪614‬‬ ‫یلہپۺلصف ‪ :‬مُتکیحقیقتکابیاٌ‬
‫‪627‬‬ ‫دفرسیۺلصف ‪:‬قبظکامظسےسےکالوکظىا‬ ‫‪614‬‬ ‫ےکقلعتمۺطلغۺرظنایت‬
‫ت ۺ‬
‫وم ۺ‬
‫‪627‬‬ ‫یکاکپر‬
‫ربق ۺ‬
‫ۺ‬ ‫‪615‬‬ ‫ےناکۺبلطم‬
‫مسجےسۺدجشۺوہ ۺ‬
‫ےک ۺ‬
‫ح ۺ‬
‫رف ۺ‬
‫‪628‬‬ ‫زپفیسۺرمدےۺاکالمتمۺرکان‬ ‫‪615‬‬ ‫شاپجہۺےکۺضعبۺشعض ااءۺںیمۺرف ۺ‬
‫حںیہنۺوہیت‬
‫‪628‬‬ ‫ےےسۺالکؾ‬
‫ؽاکرمد ۺ‬
‫شامع ۺ‬ ‫‪616‬‬ ‫ؿیکۺتقیقحۺشفرۺدفۺںیتہج‬
‫شاسن ۺ‬
‫‪628‬‬ ‫ؽاکۺذعشبۺںیمۺراکفٹۺاننب‬
‫کینۺشامع ۺ‬ ‫‪617‬‬ ‫رپنئمطمۺوہےنۺفش ۺ‬
‫ےلیکۺاثمؽ‬ ‫د ۺاین ۺ‬
‫‪629‬‬ ‫ےوکۺڑھجانک‬
‫ربقاکۺرمد ۺ‬
‫ۺ‬ ‫‪619‬‬ ‫رمدےۺےتنسۺںیہ‬
‫رسیتیۺلصف ‪:‬قبظکاوضاباِعميکظىکیظ‬ ‫‪620‬‬ ‫وجۺرمایگۺشسۺےکۺےئلۺایقتمۺاقمئۺوہیئگ‬
‫‪629‬‬ ‫کےسُاالت‬ ‫‪620‬‬ ‫تنجےسۺرزؼ‬
‫حبصۺفاشؾۺ ۺ‬
‫‪629‬‬ ‫ومنمۺشفراکرفۺیکۺومتۺاکاحؽ‬ ‫‪620‬‬ ‫رپںیہنۺٓاات‬
‫یسک ۺ‬
‫شانتۺرکشۺ ۺ‬
‫‪632‬‬ ‫رپشیپۺایکاجان‬
‫تیم ۺ‬
‫شےھچۺشفرربےۺشامعؽۺ ۺاک ۺ‬ ‫‪621‬‬ ‫تدنسپۺیک‬
‫بےکۺےئلوم ۺ‬ ‫وبحم ۺ‬
‫َ‬
‫‪632‬‬ ‫ںینکۺاکفتق‬
‫ومنمۺشفراکرفیکۺاج ۺ‬ ‫‪621‬‬ ‫حبکلنےۺفتقۺوم ۺ‬
‫نمیکۺاثمؽ‬ ‫رف ۺ‬
‫‪632‬‬ ‫یگیکۺانمت‬
‫دفابرہۺزدن ۺ‬ ‫‪621‬‬ ‫ںیکۺفہج‬
‫اکلمۺوتمعن ۺ‬
‫‪633‬‬ ‫ںاکۺذعشب‬
‫اکرفۺرپ‪99‬اسوپن ۺ‬ ‫‪623‬‬ ‫د ۺاینںیمۺفشسپۺاجےنۺیکۺوخششہ‬
‫‪633‬‬ ‫پنوھچبٕا ۺ‬
‫ںیکۺتقیقح‬ ‫ربقںیمۺاس ۺ‬
‫ۺ‬ ‫‪623‬‬ ‫تنجںیمۺرفےنۺفشالصخش‬
‫ۺ‬
‫‪634‬‬ ‫ساکۺوجشب‬
‫شکیۺوسشؽۺشفرۺش ۺ‬ ‫‪624‬‬ ‫سپۺاجاندنسپۺںیہن‬
‫ومنمۺوکۺد ۺاینںیمۺفش ۺ‬
‫‪634‬‬ ‫ےکنیتۺرطےقی‬
‫یکدصتقیۺ ۺ‬
‫ربق ۺ‬
‫ذعشبۺ ۺ‬ ‫‪624‬‬ ‫باکۺقلعتۺرفحۺےکۺاسھتۺےہ‬
‫وثشبۺفذعش ۺ‬
‫‪636‬‬ ‫یئوکۺذعشبۺےنہکیکۺفہج‬
‫داینےسۺدجش ۺ‬ ‫‪625‬‬ ‫رمد ۺہرھگۺفشولںۺ ۺوکداتھکیےہ‬
‫‪637‬‬ ‫ےقییکۺزمدیۺفاضتح‬
‫قیےکۺرسیتےۺرط ۺ‬
‫دصت ۺ‬ ‫‪625‬‬ ‫نمیکۺرفحۺٓازشدۺوہیتۺےہ‬
‫وم ۺ‬
‫‪638‬‬ ‫کتصیمقۺہنۺینہپ‬
‫ؽ ۺ‬
‫‪30‬اس ۺ‬ ‫‪625‬‬ ‫داینۺیکۺدقمشر‬
‫‪638‬‬ ‫ساکۺوجشب‬
‫شکیۺوسشؽۺشفرۺش ۺ‬ ‫‪625‬‬ ‫فیلکتہنۺاچنہپٕا‬
‫ۺ‬ ‫ں ۺوک‬
‫رمدف ۺ‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪650‬‬ ‫رفزےۺںیمۺویبیۺاکۺوبہس‬ ‫وچیھتۺلصف ‪ :‬ميکظىکیظکےسُاالتاِع‬
‫‪650‬‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہۺیکۺزایرت‬
‫ۺُع َرض ََی ا ہ‬
‫وخشبۺںیمۺدّیسان ُ َ ْ‬ ‫‪639‬‬ ‫ظُعتیٍاِعقبظکاوضاب‬
‫اِعاسکاسباىا‬
‫‪651‬‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہاکۺوخشب‬
‫فاصؽۺےسۺےلہپدّیسانۺی َرض ََی ا ہ‬
‫‪651‬‬ ‫وخشبۺںیمۺرفغمتۺیکۺداع‬ ‫‪639‬‬ ‫ربقۺںیمۺومنمۺوخشۺاحؽۺہکبجۺاکرفدباحؽ‬
‫‪651‬‬ ‫الیم ِۺدمصطفٰےیکۺوخیشۺےکۺببسۺذعشبۺںیمۺیمک‬ ‫‪640‬‬ ‫ںیمۺرکنمریکنوکۺاکیفۺوہاجٕاںۺاگ‬
‫‪652‬‬ ‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪ ٠‬ۺ‪٥‬اکۺشیتمۺیکۺدمدۺوکۺانچنہپ‬
‫رساکرۺ َػلی ا ہ‬ ‫‪640‬‬ ‫ومتۺلقعۺںیمۺدبتیلیۺںیہنۺرکیت‬
‫‪653‬‬ ‫ہلصیفۺوہاکچۺشفرۺاعمػۺرکدایۺایگ‬ ‫‪641‬‬ ‫لقعۺایکۺےہ؟‬
‫‪653‬‬ ‫وخشبۺںیمۺاہشد ِ‬
‫تۺنیسحۺیکۺربخ‬ ‫‪641‬‬ ‫شدناھۺرہبشۺاجونر‬
‫‪653‬‬ ‫ےھجمۺتنجۺںیمۺدشلخۺرکدای‬ ‫‪641‬‬ ‫کینۺشامعؽۺاکۺربقۺںیمۺٓاان‬
‫‪654‬‬ ‫بؼعگاٌسیً َرح ََ‪ ٤‬ہہ ہ‪ ٥‬اہللکےخُاب‬
‫ِ‬ ‫رسیتیۺلصف‪:‬‬ ‫‪641‬‬ ‫ربقۺےکۺرتہبنیۺدفتسۺشفرۺاسیھت‬
‫‪654‬‬ ‫ۺرقبۺاخصۺںیم‬
‫ربۺاعتٰیلۺےک ِ‬ ‫‪642‬‬ ‫ربقۺرہشکیۺوکۺدابیتۺےہ‬
‫‪654‬‬ ‫دیجنسیگۺےکۺببسۺرفغمت‬ ‫‪642‬‬ ‫ربقۺےکۺدابٕاےسۺوکؿۺاچب؟‬
‫‪654‬‬ ‫رہچےۺاکوگتۺڑھجایگ‬ ‫اببربمن‪:8‬خُابمیٍ ُ‬
‫مظسَِکے‬ ‫ۺ‬
‫‪655‬‬ ‫رقفشےسۺتبحمۺرکےنۺفشےلۺرپۺشاعنۺؾ‬ ‫‪643‬‬ ‫حاالتسیکھيا‬
‫َ‬
‫‪655‬‬ ‫ِْ‬
‫وتفۺشیہٰل‬ ‫‪643‬‬ ‫یلہپۺلصف‪ :‬خُابکیحقیقت‬
‫‪655‬‬ ‫داینۺفۺٓارختۺیکۺالھبایئں‬ ‫‪644‬‬ ‫ےچسۺوخشبۺرظنۺٓاےنۺیکۺفہج‬
‫‪655‬‬ ‫اطیشؿۺاکۺفشر‬ ‫‪645‬‬ ‫وخشبۺبکۺشفرسکۺرطحۺۺٓاےتۺںیہ؟‬
‫‪656‬‬ ‫نیگمغرےنہۺفشولںۺرپۺشاعنؾ‬
‫ۺ‬ ‫‪646‬‬ ‫دنینۺایکۺےہ؟‬
‫‪656‬‬ ‫بسۺےسۺرتہبنیۺلمع‬ ‫‪646‬‬ ‫وخشبۺیکۺریبعتۺےسیکۺایبؿۺیکۺاجےئ؟‬
‫‪656‬‬ ‫املعۺاکۺاقمؾۺفرمہبت‬ ‫‪647‬‬ ‫ومتۺشفردنینۺںیمۺاشمتہبۺیکۺفہج‬
‫‪656‬‬ ‫انگہۺرپۺشافغتسرۺرکےناکۺافدئہ‬ ‫‪648‬‬ ‫ربۺاعتٰیلۺیکۺتبحمۺوضحرۺیکۺشابتعۺںیمۺےہ‬
‫‪657‬‬ ‫وحرۺاکۺقحۺرہم‬ ‫‪649‬‬ ‫رساکرۺاکۺیقیقحۺ ُشیتمۺوکؿۺ؟‬
‫‪657‬‬ ‫شیھچۺتینۺرپۺششخب‬ ‫دفرسیۺلصف‪ :‬آخظتمیٍىفيسیيےِالے‬
‫اونالاِع ُ‬
‫مظسَِکےاحُالکے‬
‫‪657‬‬ ‫الہپۺدقؾۺلُپۺرصشطۺرپۺدفرسشۺتنجۺںیم‬ ‫‪650‬‬
‫متىلقخُاب‬
‫‪657‬‬ ‫ونرشینۺرہچےۺفشیلۺوعرت‬
‫‪658‬‬ ‫رشتۺیکۺدفۺرںیتعک‬ ‫‪650‬‬ ‫اطیشؿۺوضحر ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬یکۺوصرتۺشایتخرۺںیہنۺرکاتکس‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪665‬‬ ‫ِ‬
‫وخػۺدخشۺےکۺببسۺےنلکنۺفشےلۺٓاوسن‬ ‫‪658‬‬ ‫اچۺراملکتۺےکببسۺۺرفغمت‬
‫‪665‬‬ ‫وثشبۺیکۺشتیمہ‬ ‫‪658‬‬ ‫دّیسانۺحر ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہ ۺ‬
‫رپربۺاعتٰیلۺاکۺرمح‬
‫‪666‬‬ ‫سانًہتـ َب ہٶ ا‪ ٟ‬ہِ ََل‪٠َ ٌَ ٣‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہۺیکۺرفغمتۺاکۺببس‬
‫ِّ ُّ‬ ‫‪658‬‬ ‫اصقنؿۺ ِدہۺابت‬
‫‪666‬‬ ‫سانۺیۺنبۺاعمص ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہۺۺاکاقمؾۺفرمہبت‬
‫ِّ ُّ‬ ‫‪659‬‬ ‫ںیمۺریغبۺوبجمریۺےکۺہنۺوسنہںۺاگ‬
‫‪667‬‬ ‫اصقنؿۺاکۺاجزئہۺہنۺےنیلۺاکۺاصقنؿ‬ ‫‪659‬‬ ‫اطیشؿۺسکۺزیچۺےسۺڈراتےہ؟‬
‫‪667‬‬ ‫لکشمۺںیمۺٓااسینۺیکۺداع‬ ‫‪659‬‬ ‫شاسنؿۺوکؿۺےہ؟‬
‫دفرسشۺہصحۺ‪ :‬ظُعپھُىکيےسےجيتیا‬ ‫‪659‬‬ ‫ربشایئںۺویکینںۺےسۺزایدہ‬
‫‪668‬‬ ‫سِؽرمیٍساخلےتککابیاٌ‬ ‫‪660‬‬ ‫ولوگںۺےسۺلیمۺوجؽۺمکۺروھک‬
‫‪668‬‬ ‫اببربمن‪ : 1‬ظُعپھُىکےجاىےکابیاٌ‬
‫ۺ‬ ‫‪660‬‬ ‫اہنتیئۺںیمۺابعدتۺۺرکےنۺرپیتنجۺلحم‬
‫‪669‬‬ ‫ٓارختۺرپۺزمکفرۺشامیؿۺیکۺالعتم‬ ‫‪660‬‬ ‫سّانۺشوبرکبۺیلبش ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہرپۺلضفۺفرکؾ‬
‫ِّ ُ‬
‫‪669‬‬ ‫شامیؿۺیکۺزمکفریۺابنطۺیکۺرخشیبۺےہ‬ ‫‪661‬‬ ‫دؿۺںیمۺۺدفرمہبتۺددیش ِرۺشیہٰل‬
‫‪670‬‬ ‫رپشامیؿۺوبضمطۺرکےنۺاکۺرطہقی‬
‫ٓارختۺ ۺ‬ ‫‪661‬‬ ‫اسحبۺںیمۺیتخس‬
‫‪670‬‬ ‫وصرۺوھپےنکنۺیکۺدشت‬ ‫‪661‬‬ ‫دّیسانۺشامؾۺامکل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪ ٤‬ۺہیکۺششخب‬
‫‪671‬‬ ‫وصرۺےکۺقلعتمۺنیتۺرفشنیمۺابریۺاعتٰیل‬ ‫‪661‬‬ ‫دّیساننۺرصبی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہیکۺابراگہِۺشیہٰلۺںیمۺاحرضی‬
‫‪672‬‬ ‫ُصورۺایکۺےہ؟‬ ‫‪662‬‬ ‫ریغۺرضفریۺابتۺیھبکۺہنۺانھکل‬
‫‪672‬‬ ‫وصرۺوھپےکناجےنۺےکۺدعبۺوکؿۺزدنہۺرےہاگ؟‬ ‫‪662‬‬ ‫اطیشؿۺیکۺابںیتۺںیہمتۺدوھےکۺںیمۺہنۺڈشںیل‬
‫‪673‬‬ ‫داینفیۺابداشوہںۺاکاحؽ‬ ‫‪662‬‬ ‫رقتبۺےکۺدعبۺدفریۺانمبسۺںیہن‬
‫‪674‬‬ ‫میزاٌحصظاِعاہلمحصظ‬
‫ِ‬ ‫اببربمن‪: 2‬‬
‫ۺ‬ ‫‪662‬‬ ‫داینۺوکۺنیتۺالطؼ‬
‫‪674‬‬ ‫دیمشؿۺرشحمۺشفرداینفیۺزنیمۺںیمۺرفؼ‬
‫ِ‬ ‫‪663‬‬ ‫انگہۺاگرۺاکۺانجزہ‬
‫‪675‬‬ ‫ٓاامسؿۺٹھپۺاجےئۺاگ‬ ‫‪663‬‬ ‫دّیساندشٕادۺاطیئ ًَ َ‪٠‬ٲ َہا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہےکۺےئلۺتنجۺٓارشہتسۺیکۺیئگ‬
‫اببۺۺربمن‪:3‬میزاٌمحصظمیٍپسیيے‬ ‫‪663‬‬ ‫رشیعۺاسملئۺاتبےنۺرپۺششخب‬
‫‪677‬‬ ‫کیکیفیت‬ ‫‪664‬‬ ‫زمشرۺرپۺاحرضیۺدانی‬
‫ْ‬
‫‪677‬‬ ‫ۺابُمرہک‬
‫ۺی َ‬ ‫دیمشؿۺرشحمۺےکےنیسپرپۺشاحد ْ ِ‬
‫ِ‬ ‫‪664‬‬ ‫دّیسانۺایفسؿۺوثری ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہیکۺتلیضف‬
‫‪679‬‬ ‫عِؽقیامتکیـُالت‬
‫ِ‬ ‫اببۺربمن‪: 4‬‬ ‫‪664‬‬ ‫دّیسانۺشامؾۺاشیعف ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪ ٤‬ۺہرپۺش ِاعنؾۺفش ِرکشؾ‬
‫‪679‬‬ ‫رفزۺرشحمۺیکۺتقشم‬ ‫‪665‬‬ ‫دّیساننۺرصبی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہۺیکۺتلیضف‬
‫‪680‬‬ ‫رپایقتمۺاکۺدؿ‬
‫ومنمۺ ۺ‬ ‫‪665‬‬ ‫شدیمۺاکۺدشنمۺہنۺوھچڑف‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪708‬‬ ‫اہللفشولںۺےسۺتبحمۺببسۺاجنتۺےہ‬ ‫ابب ۺربمن‪:5‬قیامت کے سٌ‪ ،‬اس کے ىاو اِعاس کی‬
‫‪709‬‬ ‫اببۺربمن‪ :10‬شفاوتکیکیفیت‬ ‫‪681‬‬ ‫معیبتَُکیکیفیت‬

‫‪710‬‬ ‫دخشۺاچاتہۺےہۺراضےئۺدمحم‬ ‫‪682‬‬ ‫ایقتمۺےکۺانؾ‬

‫‪710‬‬ ‫ہلل ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯ َس‪٥٠‬یکۺاپچنۺوصخایصت‬
‫ایپرےۺٓااقۺ َػلی ا ہ‬ ‫اببۺۺربمن‪ :6‬عِؽمحصظسُالِجُاب‬
‫‪711‬‬ ‫ایرب!ۺریمیۺشتم‬ ‫‪685‬‬ ‫کیکیفیت‬

‫‪712‬‬ ‫رفزۺایقتمۺابراگہۺمصطفٰےںیمۺاحرضی‬ ‫‪687‬‬ ‫دّیسانۺونحۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪٦‬ۺےسۺوسشؽ‬

‫‪715‬‬ ‫رہکینۺصخشۺافشتعۺرکےۺاگ‬ ‫‪689‬‬ ‫بجۺشعضااءۺوگتفگۺرکںیۺےگ!‬
‫‪716‬‬ ‫رفزۺایقتمۺیھبۺوضحرۺیکۺرشانمہیئۺںیم‬ ‫‪690‬‬ ‫ربۺاعتٰیلۺےسۺالماقتۺیکۺتیفیک‬
‫ّ‬
‫‪716‬‬ ‫دحثی َ اۺلۺرخف‬ ‫‪692‬‬ ‫شیھچۺابتۺمنہجۺےسۺاچبیتۺےہ‬
‫‪717‬‬ ‫اببۺربمن‪ :11‬حُؿکُثظکیکیفیت‬ ‫‪692‬‬ ‫رفزۺایقتمۺےکۺاچرۺوسشؽ‬
‫‪719‬‬ ‫ےلہپوکؿۺٓاےئۺاگ؟‬
‫وحضۺوکرثرپ ۺ‬
‫ِ‬ ‫‪693‬‬ ‫اببۺربمن‪ : 7‬میؼاٌونلکیکیفیت‬
‫‪719‬‬ ‫وحضۺوکرثۺےکۺربنت‬ ‫‪694‬‬ ‫ہلل ًَ‪َ ٨‬ہاۺیکۺرکفۺٓارخت‬
‫دّیسہۺاعہشئ َرض ََی ا ہ‬
‫اببۺربمن‪ : 12‬جہيه‪،‬اسکیسدتیَُ‬ ‫‪695‬‬ ‫رہۺزہشرۺںیمۺرصػۺشکیۺیتنج‬
‫‪720‬‬ ‫اِعوضابکاطکظ‬ ‫اببۺۺربمن‪ : 8‬حقُقکےمفالبےاِعاٌکی‬
‫‪695‬‬ ‫ِاپسیکیکیفیت‬
‫‪723‬‬ ‫اکرفۺشفرۺانمقفۺاکشۺ اجنؾ‬
‫‪723‬‬ ‫ہجب ا‪ ٟ‬ہحز‪٪‬ۺایکۺےہ؟‬ ‫‪697‬‬ ‫سلفمۺوکؿ؟‬
‫‪723‬‬ ‫دفزخۺیکۺاستۺفشدویںۺےکۺانؾ‬ ‫‪698‬‬ ‫دفۺرکبویںۺےکۺدرایمؿۺہلصیف‬
‫‪724‬‬ ‫منہجۺیکۺرہگشیئ‬ ‫‪699‬‬ ‫ملظۺالہتکۺںیمۺڈشےنلۺفشالۺےہ‬
‫‪724‬‬ ‫دفزخۺاکۺبسۺےسۺاکلہۺذعشب‬ ‫‪700‬‬ ‫اعمہلمۺتہبۺتخسۺےہ‬
‫‪725‬‬ ‫دفزخۺیکۺۺاسسن‬ ‫‪701‬‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬حلصۺرکفشاتۺےہ‬
‫‪726‬‬ ‫ۺذعشبۺانرۺیکۺشکیۺکلھج‬
‫تنجۺشفر ِ‬ ‫‪703‬‬ ‫شکیۺںیہنۺہکلبۺتہبۺومںیتۺاموگن‬
‫ۺلپۺرصش ۺطیکۺتیفیک‬
‫‪726‬‬ ‫دفزویخںۺیکۺایپس‬ ‫‪704‬‬ ‫اببۺربمن‪: 9‬‬
‫‪727‬‬ ‫دفزویخںۺیکۺذغشۺےکۺقلعتم ِ‬
‫ۺٓاایتۺرقٓاہین‬ ‫‪705‬‬ ‫سبۺاکشۺیہۺاکشۺرہۺاجےئۺیگ‬
‫‪728‬‬ ‫ذعشبۺدفزخۺےکۺقلعتمۺاچررفشنیمۺمصطفٰے‬
‫ِ‬ ‫‪706‬‬ ‫سبکیپکاعاَ‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪َ ٥٬‬س‪َ ٥٠‬ا‪ ٠ّٰ ٟ‬ہ‪َ ٥٬‬س‪٥٠‬‬
‫‪730‬‬ ‫یمنہجۺایکۺںیئپۺےگ؟‬ ‫‪707‬‬ ‫اپٕاںۺےکۺشوگنےھٹۺانتجۺونر‬
‫‪731‬‬ ‫یمنہجۺاسپنۺشفرۺوھچب‬ ‫‪708‬‬ ‫اہلل ًَز َٯ َج‪١‬دنبےۺ ۺ‬
‫رپدفۺوخػۺعمجۺںیہنۺرفامات‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪751‬‬ ‫نیف ُ َقرْ ۺش ۺ‬
‫ےکےئلۺوخربخشی‬ ‫اہُمرِج ۺ‬ ‫‪732‬‬ ‫ںےکۺشاسجؾ‬
‫ویمنہج ۺ‬
‫‪752‬‬ ‫یاکۺوسشؽ‬
‫ےکقلعتمۺوہید ۺ‬
‫ویتنجںۺ ۺ‬ ‫‪732‬‬ ‫ٓاگۺرہدؿ‪70‬زہشرۺرمہبتۺالجےئۺیگ‬
‫اپوچنںیۺلصف ‪ :‬جيتیلغکَُاِعحُعویً‬ ‫‪733‬‬ ‫یکاکپر‬
‫ں ۺ‬
‫دفزویخ ۺ‬
‫‪753‬‬ ‫کیشاٌ‬ ‫‪735‬‬ ‫بیھبکۺومتۺںیہن‬
‫ش ۺ‬
‫‪754‬‬ ‫ں ۺاکالسؾ‬
‫وحرف ۺ‬ ‫‪736‬‬ ‫ےتھکییہۺہن‬
‫شتنجۺد ۺ‬
‫اک ۺ‬
‫‪755‬‬ ‫یتنجۺابزشر‬ ‫‪737‬‬ ‫تحیصنۺٓاومزۺرفشنیم‬
‫‪756‬‬ ‫وحرفںۺاکۺہمغن‬ ‫اببۺۺربمن‪ : 13‬جيتکیکیفیتاِعاسکی‬
‫َّ‬ ‫َّ‬
‫یٹھچۺلصفۺ‪ :‬اہ ِلجيتکےاِظافکے‬ ‫‪738‬‬ ‫ىىنتَُکیاقساو‬
‫َّ‬ ‫ُ‬
‫‪757‬‬ ‫تىلقاحاسیث‬ ‫م ِ‬
‫‪738‬‬ ‫لصف‪ :‬جيتکیعٌبتپیزاکظىا‬
‫یلہپ ۺ‬
‫ۺ‬
‫‪757‬‬ ‫تویبایں‬
‫وخوصبر ۺ‬ ‫‪738‬‬ ‫تنجتنجۺںیم‬
‫لہ ۺ‬
‫ش ۺ‬
‫‪757‬‬ ‫یتنجۺوھگڑے‬ ‫‪740‬‬ ‫تنجیکۺزدناگین‬
‫ۺ‬
‫َ‬
‫‪758‬‬ ‫شہۺ ۺ‬
‫تنجیکۺالماقت‬ ‫ْ ِ‬ ‫‪741‬‬ ‫ج ۺ‬
‫ںیکۺدعتشد‬ ‫حّ و‬
‫‪758‬‬ ‫ےکمسج ُ ْ‬
‫ۺفُعْ‬ ‫ْ ِ‬
‫شہۺ ۺ‬
‫تنج ۺ‬ ‫‪741‬‬ ‫تنجۺےکۺدرفشزے‬
‫‪758‬‬ ‫ہلل ًَ‪٨‬ہیکۺولڈنی‬
‫دینبۺاحرہث َرض ََی ا ہ‬
‫سانۺز ۺ‬
‫ِّ ُّ‬ ‫‪744‬‬ ‫تنجےکۺابالاخےن‬
‫ۺ‬
‫‪759‬‬ ‫تنجۺاکۺالکؾ‬ ‫یلصفۺ‪ :‬جيتکےباٌَُ‪،‬سیُاعَِ‪،‬‬
‫دفرس ۺ‬
‫‪759‬‬ ‫سانۺنۺرصبی ًَ‪َ٠‬ٲ َہا‪ٟ‬زح َ‪ ٤‬ۺہیکۺزابؿۺشفرۺ ۺ‬
‫تنجاکۺایبؿ‬ ‫ِّ ُّ‬ ‫‪746‬‬ ‫سعختَُاِعىہظَِکیشاٌ‬

‫‪760‬‬ ‫حبصۺفاشؾۺربۺاعتٰیلۺاکددیشر‬ ‫‪746‬‬ ‫سیکۺیٹم‬

‫یتنجۺدویشرۺشفرۺش ۺ‬
‫ٰ‬
‫‪761‬‬ ‫اسوتںیۺلصف ‪:‬سیزاعالہیکےمتىلقعِایات‬ ‫‪747‬‬ ‫یتنجاکۺزویر‬
‫ٰین ۺ‬
‫شد ۺ‬
‫حنتخزاِىزیکیِسىت‬ ‫ِ‬ ‫اببۺربمن‪:14‬ع‬ ‫‪747‬‬ ‫ےٹنیکۺریبایں‬
‫ےبۺاک ۺ‬
‫‪763‬‬ ‫کابیاٌ‬ ‫‪748‬‬ ‫یتنجۺدرتخ‬
‫َ‬
‫‪763‬‬ ‫ۺابُمرہک‬ ‫قلعتمنیت ِ‬
‫ۺٓاایت َ‬ ‫یہٰلےسۺ ۺ‬‫رحۺش ۺ‬
‫َ ِ‬ ‫رسیتیۺلصف‪:‬اہلجيتکےلباس‪،‬بچھُىَُ‪،‬‬
‫َ‬
‫‪764‬‬ ‫شیہٰلےسۺقلعتمۺ‪20‬رفشایت‬
‫رحۺ ۺ‬ ‫َ ِ‬ ‫‪749‬‬ ‫تدت‪،‬تکیَُاِعخینَُکیشاٌ‬
‫‪765‬‬ ‫ؿۺایدۺرکےنۺفشال‬
‫کید ۺ‬
‫ربۺاعتٰیلۺوکش ۺ‬ ‫‪749‬‬ ‫تنجاکۺابلس‬
‫لہ ۺ‬
‫ش ۺ‬
‫‪766‬‬ ‫وضحر ًَ َ‪٠‬ٲ َہ ا‪ٟ‬ش ََل‪ ٦‬یکۺافشتعۺانگہۺاگرف ۺ‬
‫ںےکۺےئل‬ ‫‪749‬‬ ‫یتنجۺویبویںۺاکۺن‬
‫‪768‬‬ ‫کلمَ ہہۺاہشدتۺ ۺ‬
‫بسرپۺاھبری‬ ‫‪750‬‬ ‫ینتجۺہمیخ‬
‫‪768‬‬ ‫ثع‬
‫رشیئۺربشربۺالھبیئۺاجنتۺاکاب ۺ‬ ‫‪751‬‬ ‫اہلجيتکےکھاىےکیشاٌ‬
‫وچیھتۺلصف ‪ِ :‬‬
 ‫‪Go To Index‬‬

‫‪775‬‬ ‫رتمفہکۺرعیبۺابعرت‬ ‫‪769‬‬ ‫رہنِۺایحتۺاہکںۺےہ؟‬

‫‪776‬‬ ‫یلیصفتۺرہفتس‬ ‫‪770‬‬ ‫ہشتقبسۺےلےئگ‬
‫اکُع ۺ‬
‫‪804‬‬ ‫امٰذخۺفرمشعج‬ ‫‪772‬‬ ‫تمںیمۺومنمۺاکۺدفہی‬
‫ایق ۺ‬
‫َُ‬
‫‪808‬‬ ‫ۺاعترػ‬
‫ُ‬ ‫اک‬‫ۺ‬‫ۺک‬
‫ح‬ ‫اَ‪َ ٤َ ٟ‬سٱ َ‪ ٨‬ہٶ ا‪َ َ٤٠ٌَ ٟ‬ٲہۺیک ُ‬ ‫‪773‬‬ ‫امںۺیکۺتبحم‬

‫٭٭‬ ‫٭…٭…٭…٭…٭…٭‬ ‫‪774‬‬ ‫رہفتسۺاکحایت‬

‫٭…٭…٭…٭…٭…٭‬

‫ات ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ؤ َ‪َ ٨٣‬ین‬

‫اہ‪َ ٣‬ہ ہ‬
‫اتۺشلم وونینمۺ‬ ‫امہرےۺایپرےۺٓااق‪،‬دمےنیۺفشےلۺمصطفٰے َػلی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬یک ِ مط‬
‫ۺشزفشجۺ ُ َ َّہرْشت َرض ََی ا ہہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ‪٩‬یکۺدعتشد‪11‬ۺیھتۺشفرۺہیۺبسۺش َُّم ُ‬
‫ۺابُمرہکۺہیۺںیہ‪:‬‬ ‫ینعیۺؤمنینمۺیکۺامںیئۺالہکیتۺںیہ‪،‬شؿۺےکۺشَامسےئ َ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ن خ َہٰٱ‪َ٠‬س َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا‬ ‫ۺس ُ ات َخسَٱ َحہۺ ِ ح ْ ِ‬ ‫(‪…)1‬شُ ُّؾۺشلموونینمۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ۺنۺزَ مْعَہۺ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا‬ ‫وَس َدہ ِ ح ْ ِ‬
‫ۺس ُ ات ْ‬ ‫(‪)7‬ۺ…شُ ُّؾۺشلموونینمۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ح َ‬ ‫َ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َـ‪٤‬ا‬
‫َ ہ‬ ‫ا‬ ‫َی‬ ‫ض‬ ‫ر‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َوُبب‬ ‫ْ‬ ‫ح‬ ‫ْ َ‬ ‫ش‬ ‫ۺن‬
‫ۺ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ہشئ‬ ‫اع‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ۺس ُ‬ ‫(‪)3‬ۺ…شُ ُّؾۺشلموونینمۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫َُ ذ ْف ح َ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪ ٨‬ہہ َـ‪٤‬ا‬ ‫ْافرفؼ َ َ ہ‬
‫ا‬ ‫َی‬ ‫ض‬ ‫ر‬ ‫ۺُع ُ‬ ‫ُ‬
‫ۺن َ‬ ‫ۺس ات َ َضہ ِ ْ ِ‬ ‫(‪)4‬ۺ…شُؾۺُّشلموونینمۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا‬ ‫تش ّ ُِؾۺ َ مَہ َرض ََی ا ہ‬
‫ۺس َُ ا سل َ‬ ‫(‪)5‬ۺ…شُؾۺُّشلموونینمۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫نشَوُب ُس ْفتااؿ َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا‬ ‫ۺس ُ اتش ّ ُِؾۺ َحب َـٲـ َبہۺ ِ ح ْ ِ ۺ‬ ‫(‪)6‬ۺ…شُؾۺُّشلم وونینمۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫َ حدَح ْ‬ ‫َ‬
‫ۺن ْس َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا‬ ‫ن ِح ْ ِ ۺ‬ ‫ۺس ُ اتزَ ْ َ ح‬ ‫(‪)7‬ۺ…شُؾۺُّشلموونینمۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ْی َرض ََی اہللہ َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا‬ ‫ۺن ُۺچ َْ‬ ‫ن ِح ْ ِ‬ ‫ۺس ُ اتزَ ْ َ ح‬ ‫(‪)8‬ۺ…شُؾۺُّشلم وونینمۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫َُ مَنم ح َ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا‬‫َ َ ہ‬ ‫ا‬ ‫َی‬ ‫ض‬ ‫ر‬ ‫ْؿ‬ ‫ۺچ‬ ‫َ‬ ‫نب‬ ‫ۺ‬
‫ث‬ ‫ِ‬
‫ر‬ ‫اح‬ ‫ۺ‬
‫ۺن‬ ‫ِ‬ ‫ۺس ات ْ ْوو َن ِ ْ‬ ‫(‪)9‬ۺ…شُؾۺُّشلم وونینمۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫ح َ‬ ‫َ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا‬ ‫ۺنۺاحرث َ َ ہ‬
‫ا‬ ‫َی‬ ‫ض‬ ‫ر‬ ‫ِ‬ ‫ۺس ُ اتوُج ْ َْبہی ِ ْ ِ‬ ‫(‪ُ …)13‬شؾۺُّشلم وونینمۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ہلل َت ٌَالی ًَ‪َ ٨‬ہا‬ ‫ب َرض ََی ا ہ‬ ‫ۺنۺحہٌ َ ٍیۺنبۺ َشذ َْط ح‬ ‫ۺس ُ ات َصفْ َتہ ِ ح ْ ِ‬ ‫(‪)11‬ۺ…شُ ُّؾۺشلم وونینمۺرضحت ّ ِ َ ّ‬
‫(جا‪ ٍ٣‬ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‪ٛ،‬تاب ا‪ٟ‬سًٰات‪،‬باب رُ‪ ٥‬ا‪ ٕ٧‬رج‪…١‬ا‪ٟ‬ذ‪،۱۵۳/۵،‬دحثی‪)۱۵۵۷:‬‬
‫‪Go To Index‬‬
‫ماخضِمظاجي‬
‫٭…٭…٭…٭…٭…٭‬
‫وبطمہع‬
‫‪ٜ٣‬تبٶ ا‪٤ٟ‬سٱ‪٨‬ٶ‪٫۳۴۱۵‬ـ‬
‫‪ٜ٣‬تبٶ ا‪٤ٟ‬سٱ‪٨‬ٶ‪٫۳۴۱۵‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۵۰‬ـ‬
‫زاراحٲاء ا‪ٟ‬تراث ا‪ٌٟ‬زبی بیرٯت‪٫۳۴۵۰‬ـ‬
‫زارا ل‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۳۹‬ـ‬
‫زارا ل‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۳۶‬ـ‬
‫ِٗم ‪٧‬ٲظاپٰرٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی بٌس‪٫ ۸۵۰‬ـ‬
‫زار احٲاء ا‪ٟ‬تراث ا‪ٌٟ‬زبی بیرٯت‪٫۳۴۰۵‬ـ‬
‫زارا ‪َٟٔ‬ک بیرٯت‪٫۳۴۵۳‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت ‪٫۳۴۳۹‬ـ‬
‫زاراب‪ ٩‬حز‪ ٦‬بیرٯت‪٫۳۴۳۹‬ـ‬
‫زارا‪ٌ٤ٟ‬زٓٶ بیرٯت‪٫۳۴۵۰‬ـ‬
‫زاراحٲاء ا‪ٟ‬تراث ا‪ٌٟ‬زبی بیرٯت‪٫۳۴۵۳‬ـ‬
‫زارا‪َٟٔ‬ک بیرٯت‪٫۳۴۳۴‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٦۵۰۰۹‬‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۵۳‬ـ‬
‫زارا‪ٌ٤ٟ‬زٓٶ بیرٯت‪٫۳۴۵۰‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۵۳‬ـ‬
‫زارا‪َٟٔ‬ک بیرٯت‪٫۳۴۳۴‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تاب ا‪ٌٟ‬زبی بیرٯت‪٫۳۴۰۷‬ـ‬
‫زار اب‪ ٩‬حز‪ ٦‬بیرٯت‪٫۳۴۵۴‬ـ‬
‫‪ٜ٣‬تبٶ ا‪ٟ‬سار ا‪٤ٟ‬سٱ‪٨‬ٶ ا‪ٰ٨٤ٟ‬رٵ‪٫۳۴۰۶‬ـ‬
‫زارا ل‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۳۳‬ـ‬
‫‪ٜ٣‬تبٶ ا‪ٟ‬زطس رٱاق‪٫۳۴۳۸‬ـ‬
‫‪ٜ٣‬تبٶ اْل‪٣‬ا‪ ٦‬ا‪ٟ‬بدارٴ ٗا‪٫‬زٵ ‪٣‬ص‪٫۳۴۵۹‬ـ‬
‫ٰ‬
‫الک‪ ٦‬بارٴ تٌالی‬ ‫قٰا‪ ٪‬پاک‬
‫فنصمۺ‪/‬ؤمفل‬ ‫انؾۺاتکب‬
‫اًلی حرضت ا‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س رؿا خا‪ ٪‬رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی ‪٫۳۱۴۰‬ـ‬ ‫تزج‪٤‬ہ ‪٨ٛ‬زاْلٱ‪٤‬ا‪٪‬‬
‫‪ًٔ٣‬ی نٌٲ‪ ٥‬ا‪ٟ‬سٱ‪٣ ٩‬زاز ابازٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۳۱۶۷‬ـ‬ ‫خزائ‪ ٩‬ا‪ٌٟ‬زٓا‪٪‬‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬ابٰجٌرف ‪٣‬ح‪٤‬س ب‪ ٩‬جزٱز كبرٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۱۳۰‬ـ‬ ‫تٔشیر ا‪ٟ‬لبرٴ‬
‫‪٣‬ح‪٤‬س ب‪٤ً ٩‬ز ب‪ ٩‬ا‪ٟ‬حشین رازٴ طآعی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۶۰۶‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬تٔشیر ال‪ٜ‬بیر‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬حآى ابٰبَک ًبسا‪ٟ‬ززا‪ ٚ‬ب‪٤٫ ٩‬ا‪ ٦‬رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۵۳۳‬ـ‬ ‫تٔشیر ًبس ا‪ٟ‬ززا‪ٚ‬‬
‫‪٧‬وا‪ ٦‬ا‪ٟ‬سٱ‪ ٩‬حش‪ ٩‬ب‪٣ ٩‬ح‪٤‬س ٍ‬
‫تٔشیر َغائب ا‪ٟ‬رقٰا‪٪‬‬
‫ًَل‪٣‬ہ طٲذ اس‪٤‬اًٲ‪ ١‬حقی بزٯسٰٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۳۳۱۷‬ـ‬ ‫رٯح ا‪ٟ‬بٲا‪٪‬‬
‫اح‪٤‬سب‪٣ ٩‬ح‪٤‬سا‪ٟ‬ظ‪٬‬یر با‪ٟ‬ؼاٯٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی ‪٫۳۵۴۳‬ـ‬ ‫حاطٲٶ ا‪ٟ‬ؼاٯٴ‬
‫ا‪٣‬ا‪٣ ٦‬ح‪٤‬س ب‪ ٩‬اس‪٤‬اًٲ‪ ١‬بدارٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۵۵۶‬ـ‬ ‫ػحٲح ا‪ٟ‬بدارٴ‬
‫ا‪٣‬ا‪٣ ٦‬ش‪ ٥٠‬ب‪ ٩‬ححاد ٗظیرٴ ‪٧‬ٲظاپٰرٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۵۶۳‬ـ‬ ‫ػحٲح ‪٣‬ش‪٥٠‬‬
‫ا‪٣‬ا‪٣ ٦‬ح‪٤‬س ب‪ ٩‬ٱز ٱس ا‪ٟ٘‬زٯٱىی اب‪٣ ٩‬اجہ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۵۷۱‬ـ‬ ‫سنن اب‪٣ ٩‬اجہ‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬ابٰزاٯز س‪ۡ٠‬ی‪ ٪‬ب‪ ٩‬اطٌث سحشتانی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۵۷۵‬ـ‬ ‫سنن ابی زاٯز‬
‫ا‪٣‬ا‪٣ ٦‬ح‪٤‬س ب‪ً ٩‬ٲسی تز‪٣‬ذٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۵۷۹‬ـ‬ ‫سنن ا‪ٟ‬تر‪٣‬ذٴ‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬طٌٲب نشائی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۱۰۱‬ـ‬ ‫سنن ا‪٨ٟ‬شائی‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬حآى ‪٤ٌ٣‬ز ب‪ ٩‬راطس اززٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۳۵۱‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬حا‪ٍ٣‬‬
‫ا‪٣‬ا‪٣ ٦‬ا‪ٟ‬ک ب‪ ٩‬ا‪٧‬ص اػبهی ح‪٤‬یرٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۳۷۹‬ـ‬ ‫ا‪ٰ٤ٟ‬كارٯاٱٶٱحٌیا‪٠ٟ‬ٲثی‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬حآى ابٰبَک ًبسا‪ٟ‬ززا‪ ٚ‬ب‪٤٫ ٩‬ا‪ ٦‬رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۵۳۳‬ـ‬ ‫ا‪٤ٟ‬ؼ‪ٕ٨‬‬
‫حآى ًبساہلل ب‪٣ ٩‬ح‪٤‬س ب‪ ٩‬ابی طیبٶ ًبسی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۵۱۵‬ـ‬ ‫ا‪٤ٟ‬ؼ‪ٕ٨‬فیاْلحازٱثٯاْلثار‬
‫ا‪٣‬ا‪ً ٦‬بساہلل ب‪ً ٩‬بسا‪ٟ‬زح‪ ٩٤‬زارمی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۵۵۵‬ـ‬ ‫سنن ا‪ٟ‬سارمی‬
‫ابٰ بَک اح‪٤‬س ب‪٤ً ٩‬زٯ ب‪ ٩‬ابی ًاػ‪ ٥‬رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۵۸۷‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬ش‪٨‬ٶ‬
‫ابٰ ًبس اہلل ‪٣‬ح‪٤‬س ب‪ ٩‬نص ب‪ ٩‬ححاد ‪٣‬زٯزٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۵۹۴‬ـ‬ ‫تٌوٲ‪ٗ ٥‬سر ا‪ٟ‬ؼَلٵ‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س ب‪ ٩‬طٌٲب نشائی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۱۰۱‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬شنن ال‪ٜ‬برٴ‬
‫‪٣‬ح‪٤‬س ب‪ ٩‬اسحا‪ ٚ‬اب‪ ٩‬خزٱ‪٤‬ہ طآعی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۱۳۳‬ـ‬ ‫‪ٛ‬تاب ا‪ٟ‬تٰحٲس‬
‫‪٣‬ح‪٤‬س ب‪ً ٩‬لی ب‪ ٩‬حشین ح‪ٜ‬ٲ‪ ٥‬تز‪٣‬ذٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی ‪٧‬حٰ‪٫۱۵۰‬ـ‬ ‫‪ٰ٧‬ازر اْلػٰ‪٢‬‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪٣‬ؤسشٶ ا‪ٟ‬زسا‪ٟ‬ٶ بیرٯت‪٫۳۴۳۵‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۳۷‬ـ‬
‫زارا ل‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۰۱‬ـ‬
‫زارا‪َٟٔ‬ک بیرٯت‪٫۳۴۵۰‬ـ‬
‫زاراحٲاء ا‪ٟ‬تراث ا‪ٌٟ‬زبی بیرٯت‪٫۳۴۵۵‬ـ‬
‫زار ال‪ٜ‬تاب ا‪ٌٟ‬زبی بیرٯت ‪٫۳۴۵۰‬ـ‬
‫‪٠٣‬تا‪ ٪‬پا‪ٛ‬شتا‪٪‬‬
‫زارا ل‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۵۴‬ـ‬
‫زارا‪ٌ٤ٟ‬زٓٶ بیرٯت ‪٫۳۴۵۰‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۵۳‬ـ‬
‫زارا‪ٌ٤ٟ‬زٓٶ بیرٯت‬
‫زارا‪َٟٔ‬ک بیرٯت‪٫۳۴۳۴‬ـ‬
‫‪٣‬ز‪ٛ‬زخس‪٣‬ٶ ا‪ٟ‬ش‪٨‬ٶ ٯا‪ٟ‬شیرٵ ا‪٨ٟ‬بٰٱہ ا‪٤ٟ‬سٱ‪٨‬ٶ‬
‫ا‪ٰ٨٤ٟ‬رٵ‪٫۳۴۳۱‬ـ‬
‫ا‪٤ٟ‬سٱ‪٨‬ٶ‬ ‫ٯا‪ٟ‬ح‪٥ٜ‬‬ ‫ا‪٦ٰ٠ٌٟ‬‬
‫ا‪ٰ٨٤ٟ‬رٵ‪٫۳۴۵۴‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۳۸‬ـ‬
‫زارا‪ٌ٤ٟ‬زٓٶ بیرٯت‪٫۳۴۳۸‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۰۶‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۵۳‬ـ‬
‫ا‪ٜ٤ٟ‬تبٶ ا‪ٌٟ‬صٱٶ بیرٯت‪٫۳۴۵۶‬ـ‬
‫‪٣‬ؤسشٶ ال‪ٜ‬تب ا‪ٟ‬ث٘آٲہ بیرٯت‪٫۳۴۳۱‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۵۳‬ـ‬
‫زار ا‪٤ٟ‬لبًٰات ا‪ٟ‬حسٱثٶ جسہ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‬
‫‪ٜ٣‬تبٶ ا‪ٟ‬سار ا‪٤ٟ‬سٱ‪٨‬ٶ ا‪ٰ٨٤ٟ‬رٵ‪٫۳۴۰۴‬ـ‬
‫زارا‪ِٟ‬س ا‪ٟ‬حسٱس ا‪٨٤ٟ‬ؼٰرٵ ‪٣‬ص‪۳۴۵۶‬ھ‬
‫زار ا‪٤ٟ‬ظکاٵ ح‪ٰ٠‬ا‪٣ ٪‬ص ‪۳۴۳۴‬ھـ‬
‫‪ٰ٣‬سشٶ ال‪ٜ‬تب ا‪ٟ‬ث٘آٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۳۷‬ـ‬
‫اح‪٤‬سب‪٣ ٩‬ح‪٤‬س ب‪ ٩‬سَل‪٣‬ہ كحاٯٴ ح‪٨‬فی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪۱۵۳‬ٮ‬ ‫رشح ‪٣‬ظک‪ ١‬اْلثار‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬حآى ابٰحات‪٣ ٥‬ح‪٤‬س ب‪ ٩‬حبا‪ ٪‬رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫ ۱۵۴‬ـ‬ ‫ػحٲح اب‪ ٩‬حبا‪٪‬‬
‫حآى س‪ۡ٠‬ی‪ ٪‬ب‪ ٩‬اح‪٤‬س كبرانی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۱۶۰‬ـ‬ ‫ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ا‪ٟ‬ؼِیر‬
‫حآى س‪ۡ٠‬ی‪ ٪‬ب‪ ٩‬اح‪٤‬س كبرانی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۱۶۰‬ـ‬ ‫ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬اْلٯسم‬
‫حآى س‪ۡ٠‬ی‪ ٪‬ب‪ ٩‬اح‪٤‬س كبرانی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۱۶۰‬ـ‬ ‫ا‪ٌ٤ٟ‬ح‪ ٥‬ال‪ٜ‬بیر‬
‫ابٰ ‪ٟ‬ٲث نص ب‪٣ ٩‬ح‪٤‬س ا‪ٟ‬ش‪٤‬زٗ‪٨‬سٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۱۷۱‬ـ‬ ‫ت‪٨‬بٲہ ا‪ِٟ‬آ‪٠‬ین‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬ابٰا‪ٟ‬حش‪ً ٩‬لی ب‪٤ً ٩‬ز زارٗلىی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۱۸۵‬ـ‬ ‫سنن ا‪ٟ‬سار ٗلىی‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬ابٰبَک اح‪٤‬س ب‪ ٩‬حشین بٲ‪٬‬قی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۴۵۸‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬شنن ال‪ٜ‬برٴ‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬ابٰبَک اح‪٤‬س ب‪ ٩‬حشین بٲہقی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۴۵۸‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬شنن ا‪ٟ‬ؼِزٴ‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬ابٰبَک اح‪٤‬س ب‪ ٩‬حشین بٲ‪٬‬قی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۴۵۸‬ـ‬ ‫طٌب اْلٱ‪٤‬ا‪٪‬‬
‫س‪ۡ٠‬ی‪ ٪‬ب‪ ٩‬زاٯز ب‪ ٩‬ا‪ٟ‬حارٯز كٲا‪ٟ‬سی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۵۰۴‬ـ‬ ‫ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬ابًٰبساہلل اح‪٤‬س ب‪٣ ٩‬ح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪ ١‬رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۵۴۳‬ـ‬ ‫ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س‬
‫حارث ب‪٣ ٩‬ح‪٤‬س ا‪ٌ٤ٟ‬زٯٖ باب‪ ٩‬ابی اسا‪٣‬ہ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۵۸۵‬ـ‬ ‫ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س‬
‫‪ٜ٣‬تبٶ‬ ‫ابٰبَک اح‪٤‬س ب‪٤ً ٩‬زٯ ا‪ٌ٤ٟ‬زٯٖ با‪ٟ‬بزار رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۵۹۵‬ـ‬ ‫ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س‬
‫ابٰیٌلی اح‪٤‬س ب‪ً ٩‬لی ‪ٰ٣‬ػلی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۱۰۷‬ـ‬ ‫ا‪٤ٟ‬ش‪٨‬س‬
‫ابًٰبساہلل ‪٣‬ح‪٤‬س ب‪ً ٩‬بساہلل ا‪ٟ‬ظ‪٬‬یر با‪ٟ‬حا‪ ٥ٛ‬رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۴۰۵‬ـ‬ ‫ا‪٤ٟ‬شتسرک‬
‫ًبساہلل ب‪٣ ٩‬ح‪٤‬س ب‪ً ٩‬بٲس اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۵۸۳‬ـ‬ ‫‪٣‬حاسبٶ ا‪ٔ٨ٟ‬ص‬
‫ًبساہلل ب‪٣ ٩‬ح‪٤‬س ب‪ً ٩‬بٲس اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۵۸۳‬ـ‬ ‫‪٣‬کار‪ ٦‬اْلخَل‪ٚ‬‬
‫ًبساہلل ب‪٣ ٩‬ح‪٤‬س ب‪ً ٩‬بٲس اب‪ ٩‬ابی ا‪ٟ‬س‪٧‬ٲا رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۵۸۳‬ـ‬ ‫ا‪ٰ٤ٟ‬سًٰٶ‬
‫‪٣‬ح‪٤‬س ب‪ ٩‬جٌرف ا‪ٟ‬شا‪٣‬زٴ رخائلٳ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪۱۵۷‬صـ‬ ‫‪٣‬شاٯٴ اْلخَل‪ٚ‬‬
‫حآى س‪ۡ٠‬ی‪ ٪‬ب‪ ٩‬اح‪٤‬س كبرانی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۱۶۰‬ـ‬ ‫‪ٛ‬تاب ا‪ٟ‬سًاء‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬ابًٰبسا‪ٟ‬زح‪ً ٩٤‬بساہلل ب‪٣ ٩‬بارک رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۳۸۳‬ـ‬ ‫‪ٛ‬تاب ا‪ٟ‬ح‪٬‬از‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬ابًٰبسا‪ٟ‬زح‪ً ٩٤‬بساہلل ب‪٣ ٩‬بارک رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۳۸۳‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬ٯ‪ٛ‬ٲٍ ب‪ ٩‬جزاح ب‪٠٣ ٩‬ٲح رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۳۹۷‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬ابًٰبساہلل اح‪٤‬س ب‪٣ ٩‬ح‪٤‬س ب‪ ٩‬ح‪٨‬ب‪ ١‬رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۵۴۳‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬ابٰزاٯز س‪ۡ٠‬ی‪ ٪‬ب‪ ٩‬اطٌث سحشتانی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۵۷۵‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬ز‪٫‬س‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬ابٰبَک اح‪٤‬س ب‪ ٩‬حشین بٲ‪٬‬قی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۴۵۸‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬ز‪٫‬س ال‪ٜ‬بیر‬
‫‪Go To Index‬‬
‫‪٣‬ز‪ٛ‬ز ا‪ٟ‬دس‪٣‬ات ٯاألبحاث ا‪ٟ‬ث٘آٲٶ‬
‫بیرٯت‪٫۳۴۰۶‬ـ‬
‫زارا‪َٟٔ‬ک بیرٯت‪٫۳۴۳۸‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۳۸‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت ‪٫۳۴۵۳‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۳۴‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۵۶‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫ ۳۴۳۸‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫ ۳۴۳۸‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۵۰‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‬
‫‪ٜ٣‬تبٶ ا‪ٌ٤ٟ‬ارٖ رٱاق‪٫۳۴۰۱‬ـ‬
‫زارا‪ٟ‬ؼ‪٤‬ٲعی رٱاق‪٫۳۴۵۰‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۳۸‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۵۵‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۳۸‬ـ‬
‫‪ٜ٣‬تبٶ ا‪ ٦ٰ٠ٌٟ‬ٯا‪ٟ‬ح‪ ٥ٜ‬ا‪٤ٟ‬سٱ‪٨‬ٶ ا‪ٰ٨٤ٟ‬رٵ‪٫۳۴۳۰‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت ‪٫۳۴۵۵‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۳۷‬ـ‬
‫زارا‪َٟٔ‬ک بیرٯت‪٫۳۴۳۶‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۳۷‬ـ‬
‫زارا‪ٟ‬شَل‪ٗ ٦‬ا‪٫‬زٵ ‪٣‬ص ‪٫۳۴۵۹‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۳۸‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۵۴‬ـ‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۰۳‬ـ‬
‫‪٣‬ز‪ٛ‬ز ا‪٠٫‬ش‪٨‬ت بزکات رؿا‪٨٫‬س‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۵۱‬ـ‬
‫‪٣‬ز‪ٛ‬ز ا‪ ١٫‬س‪٨‬ت بزکات رؿا‪٨٫‬س ‪٫۳۴۵۵‬ـ‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬ابٰبَک اح‪٤‬س ب‪ ٩‬حشین بٲ‪٬‬قی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۴۵۸‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬بٌث ٯا‪٨ٟ‬ظٰر‬
‫حآى طیرٯٱہ ب‪ ٩‬ط‪٬‬ززار ب‪ ٩‬طیرٯٱہ زٱ‪ِ٠‬م رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۵۰۹‬ـ‬ ‫رفزٯض اْلخبار‬
‫ابٰ‪٣‬ح‪٤‬س ًبساہلل ب‪٣ ٩‬ش‪ٗ ٥٠‬تیبہ زٱ‪ٰ٨‬رٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۵۷۶‬ـ‬ ‫ًٲٰ‪ ٪‬اْلخبار‬
‫ابٰ بَک اح‪٤‬س ب‪٣ ٩‬زٯا‪ ٪‬زٱ‪ٰ٨‬رٴ ‪٣‬ا‪ٟ‬کی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۱۱۱‬ـ‬ ‫ا‪٤ٟ‬حا‪ٟ‬شٶ ٯجٰاہز ا‪٥٠ٌٟ‬‬
‫ًبساہلل ب‪٣ ٩‬ح‪٤‬س ا‪ٌ٤ٟ‬زٯٖ بابی ا‪ٟ‬ظٲذ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۱۶۹‬ـ‬ ‫ا‪ٌٟ‬و‪٤‬ٶ‬
‫ًَل‪٣‬ہ ابٰكا‪ٟ‬ب ‪٣‬ح‪٤‬س ب‪ً ٩‬لی ‪٣‬کی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۱۸۶‬ـ‬ ‫ٰٗت ا‪ٰ٠ٟ٘‬ب‬
‫حآى ابٰنٌٲ‪ ٥‬اح‪٤‬س ب‪ً ٩‬بساہلل اػب‪٬‬انی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۴۱۰‬ـ‬ ‫ح‪٠‬ٲٶ اْلٯ‪ٟ‬ٲاء‬
‫ابٰا‪ٟ٘‬اس‪ً ٥‬بسالَکٱ‪ ٥‬ہٰاز‪ٗ ٪‬ظیرٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۴۶۵‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬زسا‪ٟ‬ٶ ا‪ٟ٘‬ظیرٱٶ‬
‫زركٱا ب‪٣ ٩‬ح‪٤‬س انؼارٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۹۵۶‬ـ‬ ‫احکا‪…٦‬رشحا‪ٟ٘‬ظیرٱٶ‬
‫‪٣‬ح‪٤‬س ب‪٣ ٩‬ح‪٤‬س ‪٣‬زتضی زبٲسٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۳۵۰۵‬ـ‬ ‫اتحاٖ ا‪ٟ‬شازٵ ا‪٤ٟ‬ت٘ین‬
‫اح‪٤‬س ب‪ً ٩‬لی ب‪ ٩‬ثابت خلٲب بِسازٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۴۶۱‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬حا‪ْ ٍ٣‬لخَل‪ ٚ‬ا‪ٟ‬زاٯٴ‬
‫ابٰجٌرف ‪٣‬ح‪٤‬س ب‪٤ً ٩‬زٯ ب‪ٰ٣ ٩‬سی ً٘ٲلی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۱۵۵‬ـ‬ ‫‪ٛ‬تاب ا‪ٟ‬ـٌٔاء‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬ابٰاح‪٤‬س ًبساہلل ب‪ً ٩‬سٴ جزجانی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۱۶۵‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬کا‪١٣‬فیؿٌٔاءا‪ٟ‬زجا‪٢‬‬
‫ا‪٣‬ا‪٣ ٦‬ح‪٤‬س ب‪ ٩‬اس‪٤‬اًٲ‪ ١‬بدارٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۵۵۶‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬تارٱذ ال‪ٜ‬بیر‬
‫‪٣‬ح‪٤‬س ب‪ ٩‬سٌس ب‪٨٣ ٩‬ٲٍ ‪٫‬اطِم بصٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۵۱۰‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬لب٘ات ال‪ٜ‬برٴ‬
‫ابٰبَکاح‪٤‬س ب‪ ٩‬ابزاصٲ‪ ٥‬ب‪ ٩‬اس‪٤‬اًٲ‪ ١‬رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۱۷۳‬ـ‬ ‫‪ٌ٣‬ح‪ ٥‬اسامی طٲٰر‬
‫ابٰنٌٲ‪ ٥‬اح‪٤‬س ب‪ً ٩‬بساہلل اػب‪٬‬انی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۴۱۰‬ـ‬ ‫‪ٌ٣‬زٓٶ ا‪ٟ‬ؼحابٶ‬
‫اح‪٤‬س ب‪ً ٩‬لی ب‪ ٩‬ثابت خلٲب بِسازٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۴۶۱‬ـ‬ ‫تارٱذ بِساز‬
‫ًلی ب‪ ٩‬حش‪ ٩‬اب‪ً ٩‬شارك طآعی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۵۷۳‬ـ‬ ‫تارٱذ ‪٣‬سٱ‪٨‬ہ ز‪٣‬ظ‪ٙ‬‬
‫‪٣‬ح‪٤‬س ب‪٣ ٩‬ح‪٤‬س اب‪ ٩‬ابی یٌلی ح‪٨‬بلی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۵۵۶‬ـ‬ ‫كب٘ات ا‪ٟ‬ح‪٨‬اب‪٠‬ٶ‬
‫ابٰ ًبس اہلل ‪٣‬ح‪٤‬س ب‪ ٩‬اح‪٤‬س انؼارٴ قكيی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۶۷۳‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬تذركٵ‬
‫ابٰ ا‪ٌٟ‬باض اح‪٤‬س ب‪ ٩‬ازرٱص ػ‪٬٨‬اظی قافی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰفّٰی‪٫۶۸۴‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬رفٯ‪ٚ‬‬
‫ابٰ‪٣‬ح‪٤‬سحشین ب‪٣ ٩‬شٌٰزبِٰٴ رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۵۳۶‬ـ‬ ‫رشح ا‪ٟ‬ش‪٨‬ہ‬
‫ابٰ زركٱا ٱحٌی ب‪ ٩‬رشٖ ‪ٰ٧‬ٯٴ طآعی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۶۷۶‬ـ‬ ‫رشح ػحٲح ‪٣‬ش‪٥٠‬‬
‫ٗاضی ًٲاق ب‪ٰ٣ ٩‬سی ب‪ً ٩‬ٲاق ‪٣‬ا‪ٟ‬کی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫ ۵۴۴‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬ظٔا‬
‫ا‪٣‬ا‪ ٦‬ابٰبَک اح‪٤‬س ب‪ ٩‬حشین بٲ‪٬‬قی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۴۵۸‬ـ‬ ‫زْلئ‪ ١‬ا‪٨ٟ‬بٰٵ‬
‫تاد ا‪ٟ‬سٱ‪٤ً ٩‬ز ب‪ً ٩‬لی ب‪ ٩‬سا‪ٓ ٥ٟ‬ا‪٬ٛ‬انی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۷۱۴‬ـ‬ ‫‪ٛ‬تاب ا‪ٟٔ‬حز ا‪٨٤ٟ‬یر…‬
 ‫‪Go To Index‬‬
‫زارال‪ٜ‬تب ا‪٤٠ٌٟ‬ٲٶ بیرٯت‪٫۳۴۳۷‬ـ‬ ‫‪٣‬ح‪٤‬س ب‪ً ٩‬بس ا‪ٟ‬باقی ب‪ ٩‬ٱٰسٕ زرٗانی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۳۳۵۵‬ـ‬ ‫رشحا‪ٟ‬زرٗانیًلیا‪ٰ٤ٟ‬ا‪٫‬ب‬

‫‪ٜ٣‬تبٶ ٓارٯٗٲٶ پظاٯر پا‪ٛ‬شتا‪٪‬‬ ‫ًبس ا‪ِٟ‬ىی ب‪ ٩‬اس‪٤‬اًٲ‪٧ ١‬اب‪٠‬سی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۳۳۴۱‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬حسی٘ٶ ا‪٨ٟ‬سٱٶ…‬
‫زارا‪ٟ‬بؼیرٵ اْلس‪٨ٜ‬سرٱٶ ‪٣‬ص‬ ‫‪٫‬بٶ اہلل ب‪ ٩‬ا‪ٟ‬حش‪ ٩‬ا‪ٟ‬بصٴ ْل‪ٟ‬کائی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۴۳۸‬ـ‬ ‫رشح اػٰ‪ ٢‬اًت٘از…‬
‫اْلسَل‪٣‬ٲہ‬ ‫ا‪ٟ‬بظائز‬ ‫زار‬ ‫ًَل‪٣‬ہ ٗارٴ ًلی ب‪ ٩‬س‪٠‬لا‪ ٪‬ح‪٨‬فی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۳۰۳۴‬ـ‬ ‫‪٨٣‬ح ا‪ٟ‬زٯق اْلز‪٫‬ز‬

‫بیرٯت‪٫۳۴۳۹‬ـ‬
‫ركاچی‬ ‫ا‪٤ٟ‬سٱ‪٨‬ہ‬ ‫‪ٜ٣‬تبٶ‬ ‫اح‪٤‬س ب‪ً ٩‬لی ب‪٣ ٩‬ح‪٤‬س ب‪ ٩‬ححز ا‪ٌٟ‬شَ٘لنی رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۸۵۵‬ـ‬ ‫‪٧‬ز‪٫‬ٶا‪٨ٟ‬وزفیتٰؿٲح…‬
‫پا‪ٛ‬شتا‪٫۳۴۵۳٪‬ـ‬
‫‪٣‬ز‪ٛ‬ز ا‪ ١٫‬س‪٨‬ت بزکات رؿا گحزات‬ ‫اًلی حرضت ا‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س رؿا خا‪ ٪‬رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۳۱۴۰‬ـ‬ ‫ا‪ٟ‬سٯ‪ٟ‬ٶ ا‪ٜ٤ٟ‬ٲٶ‬
‫‪٨٫‬س‬
‫ركاچی‬ ‫ا‪٤ٟ‬سٱ‪٨‬ہ‬ ‫‪ٜ٣‬تبٶ‬ ‫‪٣‬سنی ً‪٤٠‬اء‬ ‫نؼاب اػٰ‪ ٢‬حسٱث‬

‫پا‪ٛ‬شتا‪٫۳۴۱۰٪‬ـ‬
‫رؿا ٓأو‪٧‬ڈیظ‪ْ ٩‬ل‪ٰ٫‬رپا‪ٛ‬شتا‪٪‬‬ ‫اًلی حرضت ا‪٣‬ا‪ ٦‬اح‪٤‬س رؿا خا‪ ٪‬رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۳۱۴۰‬ـ‬ ‫ٓتاٯٴ رؿٰٱہ‬

‫‪ٜ٣‬تبٶ ا‪٤ٟ‬سٱ‪٨‬ہ ركاچی پا‪ٛ‬شتا‪٪‬‬ ‫‪ًٔ٣‬ی ‪٣‬ح‪٤‬س ا‪٣‬حس ًلی اًوِم رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۳۱۶۷‬ـ‬ ‫بہار رشیٌت‬

‫ؿٲاء ا‪ٟ‬رقٰا‪ ٪‬پبلی ‪ٛ‬ٲظ‪٨‬ز ْلہٰر‬ ‫‪ًٔ٣‬ی اح‪٤‬س ٱار خا‪ ٪‬نٌٲِم رح‪٤‬ٶ اہلل ً‪٠‬ٲہ ‪٣‬تٰف ّٰی‪٫۳۱۹۳‬ـ‬ ‫‪٣‬زٰاٵ ا‪٨٤ٟ‬اجٲح‬

‫‪ٛ‬رفٱہ ک‪٤٠‬ات ‪ٛ‬ے بارے‬

‫‪ٜ٣‬تبٶ ا‪٤ٟ‬سٱ‪٨‬ہ ركاچی پا‪ٛ‬شتا‪٪‬‬ ‫‪ْٰ٣‬ل‪٧‬ا ابٰبَل‪٣ ٢‬ح‪٤‬س ا‪ٟ‬ٲاض ًلار ٗازرٴ رؿٰٴ زا‪٣‬ت بزکات‪ ٥٬‬ا‪ٌٟ‬ا‪ٟ‬ٲہ‬
‫‪٣‬ٲں سٰا‪ ٢‬جٰاب‬

‫٭…٭…٭…٭…٭…٭‬
‫ُ‬
‫حزیثقزسی‬
‫ِ‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫اہلل ًَز َٯ َج‪ ١‬شراشدۺرفاماتۺےہ‪:‬ۺشے حْ ِ‬
‫بۺےہۺشُسۺرپۺوجاسحبۺفاتکبۺرپۺ‬ ‫ح‬ ‫ح‬‫َ‬ ‫ع‬ ‫َ‬ ‫ب‬
‫بۺےہۺشُسۺرپۺوجۺومتۺاکۺنیقیۺراتھکۺےہۺرھپۺیھبۺوخش وہاتۺےہ۔٭…… ُّ ح‬ ‫ۺشیۺٓادؾ!٭……بَ ُّ ح‬
‫ح‬ ‫ح‬‫َ‬ ‫ع‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫بۺےہۺشُسۺرپۺوجۺٓارختۺرپۺنیقیۺ‬ ‫بۺےہۺ ُشسۺرپۺوجربقۺرپۺنیقیۺرےنھکۺےکۺابفوجدۺاتسنہۺےہ۔٭……بَعَح حُّ ح‬ ‫نیقیۺراتھکۺےہۺرھپۺیھبۺامؽۺعمجۺرکےنۺںیمۺرصمفػۺےہ۔ ٭……بَعَح حُّ ح‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫رپ‬
‫بۺےہۺشُسۺ ۺ‬ ‫بۺےہۺشُسۺرپۺوجۺ ُداین(ۺیکۺتقیقحۺوکاجاتن)ۺشفرۺشسۺےکۺزفشؽۺرپۺنیقیۺراتھکۺےہۺرھپۺیھبۺشسۺرپۺنئمطمۺےہ۔٭……بَعَح حُّ ح‬ ‫راتھکۺےہۺرھپۺیھبۺرُپوکسؿۺےہ۔٭……بَ َعح حُّ ح‬
‫َ‬ ‫َ‬
‫ُ‬ ‫ح‬ ‫ح‬‫َ‬ ‫ع‬ ‫َ‬ ‫ب‬
‫بۺےہۺشُسۺرپۺوجۺاپینۺےکۺذرےعیۺاپیکۺوتۺاحلصۺرکاتۺےہۺرگمۺشسۺاکۺدؽۺٓاولدہۺےہ۔٭…… ّ حبۺ‬ ‫وجۺوگتفگۺوتۺاعلِمووںۺیسیجۺرکاتۺےہۺنکیلۺشسۺاکۺ ِدؽۺاجہِلووںۺاسیجۺےہ۔٭……بَ ّ ح‬
‫ُ‬ ‫ح‬ ‫ح‬‫َ‬ ‫ع‬
‫َ‬
‫بۺےہۺشُسۺرپۺوجۺاجاتنۺےہۺہکۺاہلل ًَز َٯ َج‪١‬ریمےۺرہلَمَعۺ‬ ‫ۺعوبۺےسۺاغلفۺےہ۔٭……بَ َح حُّ ح‬
‫ع‬ ‫ۺعوبۺالتشۺرکےنۺںیمۺوتۺرصمفػۺراتہۺےہۺنکیلۺشےنپ ُ ُ‬ ‫ےہۺشُسۺرپۺوجولوگںۺےک ُ ُ‬
‫َ‬
‫بۺےہۺشُسۺرپۺوجۺاجاتنۺےہۺہکۺشےسۺشےلیکۺرمان‪،‬ۺشےلیکۺربقۺںیمۺدشلخۺوہانۺشفرۺشےلیکۺیہۺاسحبۺدانیۺےہۺرھپۺیھبۺولوگںۺ‬ ‫ےسۺابربخۺےہۺرھپۺیھبۺشسۺیکۺانرفامینۺرکاتۺےہ۔٭……بَعَح حُّ ح‬
‫َ‬
‫ُنۺراتھکۺےہ۔‬ ‫ےسش ِ َّ‬
‫ۺ‬
‫ںیمیہۺوبعم ِدیقیقحۺوہںۺشفردمحم َػلیاہللہ َت ٌَالی ًَ َ‪٠‬ٲ َہ َٯٰا‪َ ٟ‬ہ َٯ َس‪٥٠‬ریمےۺاخصۺدنبےۺشفرۺروسؽۺںیہ۔‬
‫(شےۺشنبۺٓادؾ!نُس!) ۺ‬
‫(‪٣‬ح‪ًٰ٤‬ٶرسائ‪١‬اْل‪٣‬ا‪٦‬ا‪ِٟ‬زالی‪،‬ا‪ٰ٤ٟ‬اًىفیاْلحازٱثا‪ٟ٘‬سسٲہ‪،‬ؾ‪)۵۶۵‬‬
‫‪Go To Index‬‬
‫ُ ُ‬
‫مجلسالنزیيۃالىلنیہکیـظفسےپیضکظسہ‪299‬کتبِعسائل‬
‫(ہبعشۺبتُکۺشٰیلعۺرضحت)‬
‫ُ ُ‬ ‫ُ‬
‫اعسِکتب‪:‬‬
‫‪…02‬زنکشالامیؿۺعمۺزخشنئۺشرعلافؿ(لکۺاحفصت‪)1185:‬‬ ‫وقحؼۺشةعلدۺےسیکۺاعمػۺوہں(اًَ َح ہب اْلَ‪َ ٣‬ساز)(لکۺاحفصت‪)47:‬‬
‫‪ُ …01‬‬
‫‪ …04‬ایبضۺاپکۺحہح ہٶ َ‬
‫اْلس ََل‪(٦‬لکۺاحفصت‪)37:‬‬ ‫رط ہ‪ ٚ‬اَث َبا َ‬
‫ت ہَ ََل‪()٢‬لکۺاحفصت‪)63:‬‬ ‫وبثتۺالہؽۺےکۺرطےقی( ہ ہ‬
‫‪ِ …03‬‬
‫‪ …06‬اَ‪َٰ ٟ‬ه َٲ َٔ ہٶال َ َ‬
‫َکٱ َ‪٤‬ٶ(لکۺاحفصت‪)46:‬‬ ‫‪…05‬شفال ۺدےکۺوقحؼ( َ‪٣‬ظ ٌَ َ‪ ٠‬ہٶ اْلَر َطاز)(لکۺاحفصت‪)31:‬‬
‫‪…08‬دحشقئۺششخب(لکۺاحفصت‪)446:‬‬ ‫دیہمتۺشامیؿ)(لکۺاحفصت‪)74:‬‬
‫‪…07‬شامیؿۺیکۺاچہپؿ(احہیشۺ ِ‬

‫اساٵ َا‪َ َ ٟٔ‬‬

‫ہرقاء)(لکۺاحفصت‪)40:‬‬ ‫‪…09‬رشہِۺدخشںیمۺرخچۺرکےنۺےکۺاضفلئ( َراز ا‪َ٘ ٟ‬ح َم َٯا‪َٰ ٟ‬بَاء ب َ َسً َٰٵ َا‪ٟ‬حَی َرا َ‪َ ٪‬ٯ ہ‪َ َٰ ٣‬‬
‫‪…10‬رکیسنۺونٹۺےکۺرشیعۺشاکحامت(‪ َٔ ٛ‬ہ‪ ١‬ا‪َ َ٘ٔ ٟ‬ٲ َہ ا‪َٟٔ‬اہَ‪ ٥‬فَی اَحکَا‪َ َ ٦‬قكَا َ‬
‫ض ا‪ٟ‬س َراہَ‪()٥‬لکۺاحفصت‪)199:‬‬
‫‪…11‬اضفلئۺداع(اَح َش ہ‪ ٩‬ا‪ًَ َ ٰٟ‬اء َْل َز َ‬
‫اب ا‪ٟ‬س ًَاء َ‪ٌَ ٣‬ہ ذَٱ ہ‪ ١‬ا‪ ٟ‬ہ‪٤‬س ًَاء َْلَح َش َ‪ ٩‬ا‪ًَ َ ٰٟ‬اء)(لکۺاحفصت‪)326:‬‬
‫‪…12‬دیعنیۺںیمۺےلگۺانلمۺاسیک؟(ٯ ََطا ہح ا‪ٟ‬حَٲسفَی َتح‪َ٠‬ٲ َ‪ ١‬ہ‪ٌَ ٣‬ا‪َ ٧‬ــ َ٘ َٶ ا‪ٌَٟ‬ٲس)(لکۺاحفصت‪)55:‬‬
‫‪…13‬فشدلنی‪،‬ۺزفنیجۺشفرۺشاسذتہۺےکۺوقحؼ(اَ‪ ٟ‬ہح ہٰ٘‪َََ ٟ ٚ‬ط َح ا‪ ٟ‬ہٌ ہٰ٘‪()ٚ‬لکۺاحفصت‪)125:‬‬
‫‪…14‬اعمیشۺرتیقۺاکۺرشز(احہیشۺفۺرشتحیۺدتریبۺالفحۺفاجنتۺفشالصح)(لکۺاحفصت‪)41:‬‬
‫ل‬
‫ِ‬
‫ۺوفلماظتۺشٰیلعۺرضحت(لمکمۺاچرۺےصح)(لکۺاحفصت‪)561:‬‬ ‫‪…15‬ش ملفووظۺشرعملفػۺہب‬
‫َ َ ُ ََ َ ْ َ َ ْ ُ َ ُ ََ‬
‫ال عرفاب ِاعس ِازشرع وعلما)(لکۺاحفصت‪)57:‬‬‫‪…16‬رشتعیۺفرطتقی(مق ِ‬
‫‪…17‬شٰیلعۺرضحتۺےسۺوسشؽۺوجشب( ا َه َہ ہ‬
‫ار ا‪َ ٟ‬ح‪ ٙ‬ا‪َ ٟ‬حل َی)(لکۺاحفصت‪)100:‬‬
‫‪…18‬فالتیۺاکۺٓااسؿۺرشہتس(وصت ِرۺخی)(اَ‪َ ٟ‬ٲاٗہٰ َت ہٶ ا‪َٰ ٟ‬اس ََلٶ)(لکۺاحفصت‪)60:‬‬
‫‪…19‬ریسفترصشطۺشانجلؿۺدلجشفؽ(لکۺاحفصت‪)524:‬‬
‫‪…20‬ریسفترصشطۺشانجلؿۺدلجدفؾ(لکۺاحفصت‪)495:‬‬
‫‪…21‬ریسفترصشطۺشانجلؿۺدلجوسؾ(لکۺاحفصت‪)573:‬‬
‫ُ ُ‬
‫وظبیکتب‪:‬‬
‫‪َ …22‬جسا‪ ٟ‬ہ‪َ ٤٤‬تار ًَلی َرزا‪ ٟ‬ہ‪٤‬ح َتار(استۺدلجںی)(لکۺاحفصت‪)4000:‬‬
‫‪…24‬اَ‪َٟٔ‬ـ ہ‪ ١‬ا‪َ ٫َ ٰ٤َ ٟ‬يی(لکۺاحفصت‪)46:‬‬ ‫‪…23‬اَ‪ٟ‬تٌ‪َ٠‬ٲ ہ‪ ٙ‬ا‪ٟ‬ز َؿَٰٴ ًَلی َػحَٲحَ ا‪ٟ‬بہ َدارَٴ(لکۺاحفصت‪)458:‬‬
‫‪…26‬اََٗا َ‪ ٣‬ہٶ ا‪ََ ٟ٘‬ٲا َ‪٣‬ٶ(لکۺاحفصت‪)60:‬‬ ‫‪ َٔ ٛ…25‬ہ‪ ١‬ا‪َ َ٘ٔ ٟ‬ٲ َہ ا‪َٟٔ‬ا‪(٥َ٫‬لکۺاحفصت‪)74:‬‬
‫‪َ …28‬ت‪٤‬ہَٲسہاْلَٱ َ‪٤‬ا‪(٪‬لکۺاحفصت‪)77:‬‬ ‫‪…27‬ا َََْل َجازَاتہ ا‪٤َ ٟ‬ت َی َ‪٨‬ٶ(لکۺاحفصت‪)62:‬‬
‫‪…30‬اَجل َی اْلًَ ََل‪(٦‬لکۺاحفصت‪)70:‬‬ ‫‪…29‬اَ‪ٟ‬ز‪٣‬زَ َ‪ ٣‬ہٶ ا‪ ٟ‬ہ٘‪٤‬زَٱٶ(لکۺاحفصت‪)93:‬‬
‫‪Go To Index‬‬

‫(ہبعشۺرتشمجۺبتُک)‬
‫‪…01‬اسہیہۺرعشۺسکۺسکۺوکےلمۺاگ۔۔۔؟( َت‪٤‬ہَٲ ہس ا‪َ ٟ‬رفغ فَی ا‪ٟ‬د َ َؼا َ‪ ٢‬ا‪ ٟ‬ہ‪َ ٰ٤‬ج َب َٶ ‪َٟ‬وَ‪ ١‬ا‪ٌَ ٟ‬زغ)(لکۺاحفصت‪)88:‬‬
‫‪…02‬دمینۺٓااقۺےکۺرفنشۺےلصیف(اَ‪َ ٟ‬با‪َ٫‬ز فَی حہ‪ ٥َ ٜ‬ا‪َ ٨ٟ‬يی َػلیاہللہ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َٯ َس‪ ٥َ ٠‬بَا‪َ ٟ‬باك ََ‪َ ٩‬ٯا‪ٟ‬وا‪َ٫‬ز)(لکۺاحفصت‪)112:‬‬
‫ںیکۺزجشںیئۺشفرۺانگوہںۺیکۺزسشںیئ( ہق ہٵا‪ ٟ‬ہٌ ہٲٰ‪َ ٪‬ٯ ہ‪َ ٣‬رف ہح ا‪َ ٠َ٘ ٟ‬ب ا‪٤َ ٟ‬حزہٯ‪()٪‬لکۺاحفصت‪)142:‬‬
‫‪…03‬ویکین ۺ‬
‫‪…04‬وتحیصنںۺےکۺدمینۺوھپؽۺوبست َل ہہۺشاحدثیِۺروسؽ(اَ‪َٰ ٤َ ٟ‬اً َى فَی اْلَ َحازَٱثَ ا‪ ٟ‬ہ٘سسَٲٶ)(لکۺاحفصت‪)54:‬‬
‫‪…05‬منہجۺںیمۺےلۺاجےنۺفشےلۺشامعؽ(دلجشفؽ)(اَ‪ٟ‬ز َٯا َجز ًَ َ‪ ٩‬اٗترَاَٖ ال‪َ َٜ‬بائ َز)(لکۺاحفصت‪)853:‬‬
‫ںیمےلۺاجےنۺفشےلۺشامعؽ(دلجدفؾ)(اَ‪ٟ‬ز َٯا َجز ًَ َ‪ ٩‬اٗت َراَٖ ال َ‪َ ٜ‬بائ َز)(لکۺاحفصت‪)1010:‬‬
‫‪…06‬منہجۺ ۺ‬
‫‪…07‬تنجۺںیمۺےلۺاجےنۺفشےلۺشامعؽ(اَ‪٤َ ٟ‬ت َحزہا‪ٟ‬زابَح فَی ث َـ َٰ َ‬
‫اب ا‪ ١َ ٤َ ٌَ ٟ‬ا‪ٟ‬ؼا‪َ ٟ‬ح)(لکۺاحفصت‪)743:‬‬
‫‪…08‬شامؾۺشمظعۺ ًَ‪َ٠‬ٲ َہ َرح َ‪ ٤‬ہٶ اہللَاْل ََرك‪٦‬ۺیکۺفںیتیص( َٯ َػا َٱاا َ َ‪٣‬ا‪َ ٦‬اًَوَ ‪َ٠ًَ ٥‬ٲ َہا‪ٟ‬زح َ‪٤‬ہ)(لکۺاحفصت‪)46:‬‬