Transcription of the SMCP on Risk Management Meeting

March 14, 2018

Ms. Leila: <She gave her opening remarks. Said her apologies for late start of the
meeting because she was following up at the Office of the President of the
CPO for another activity.>

Let's push through with the writeshop scheduled today, next week and April
to come up with a Crisis Management Plan portion of the SMCP. Medyo
kailangan natin iyon. And to help us, Ms. Moppet of CorComm have
developed their crisis communication plan last year. So we requested Ms.
Moppet to present their plan so that we'll have an idea on the approach,
given our SMCP for 2018.

Jing: Kaya po tayo andito ngayon ay dahil nagmeeting tayo last week, and it was
brought up that this will be a part of the requirement of the risk
management here in the office. Before the approval of the plan, nagpa-
issue tayo ng Risk Assessment Certification (RAC) from the PMTRM because
of the Corporate Order No. 2017-0062 they have issued stating the
Guidelines for the Issuance of Risk Assessment Certification for new
Programs, Projects and Policies (PPAs) to be done by the different Business
Process Owners. Because SMCP 2018 is a major project of CAG, deliverable
ng CAG, kailangan nating sundin ang CO na ito na magpa issue tayo ng RAC
from the Risk Management Team.

So part of the program to be issued an RAC is the Risk Registry for PPAs.
Ito po iyong pinorward ko po sa inyo Ma'am Mopps and Ma'am Leila para
madoble check iyong mga inputs bago natin maiforward doon sa Risk
Managment . So iyan po, may risk description, may assessment analysis.
Makikita po natin na sa description natin na Risk of ineffective
Implementation the SMCP due to internal and external issues. Example of
internal issue - change of Management priorities. employee compensation
issues.

Example naman of external issues na pwedeng maka affect sa SMCP --

Lobby group with specific agenda. UHC Bill enactment could be double
edge.

Sa baba po, may isa pang risk na nadefine -- risk of not being able to
implement all the activities listed under the implementation grid of the
SMCP.

Inassess po natin iyong likelihood ng dalawang risk na iyan. Iyong una,

likelihood of occurrence is likely. Impact of major risk is high.

Iyong isa naman ay likely na mangyari. The impact is moderate. The risk
level is still high.

So kailangan nating mag-isip risk response plan for that na nakalagay din
diyan sa risk registry.
 Ang inilagay naman natin na Action to take for the first risk is to have a
Crisis Communication and Management Plan in place, and doing the
necessary preparations prior to any crisis as stated in the Crisis Comm.
Plan. So CAG ang responsible and the timeline is prior to SMCP
implementation. Lack of material time to prepare the Crisis Comm Plan
prior to target date. And lack of time to pre-test the Crisis Comm and
Management Plan. So nakalagay diyan diyan that the status of risk
response plan is 'On going.' Kasi hindi pa naman natin nagagawa iyong plan
at that time. Open iyong risk.

Tapos doon sa second risk naman ay ganoon din po. Ang timeline sana natin
sa Monitoring ay at the end of each quarter. Kasi iyon ang risk response
natin for Monitoring and Evaluation of SMCP para ma-insure na nagawa
lahat ang mga activities under the implementation dates. Human
Resource is needed to handle the activities, budget, support of Management
for the initiatives, and tested M&E tools. Ang constrains ay overlapping
priorities that will hinder M&E in charge and doing the M&E schedules, and
delay submission of M&E reports to implementing offices.

Sa Monitoring naman po ay cldear na tayo. Nagkaroon na ng directions for

this year ang SMCP. Pero doon po sa una na risk natin, napgusap last week
na magkaroon ng writeshop para makapag come up ng Crisis Comm. Plan
for the SMCP.

Nagfollow up po sa amin si Ms. Shalimar last week regarding the status of

the Crisis Management Plan. Iyon po ang dahilan kung bakit tayo
nagkakaroon ng writeshop today and on succeeding days.

Before we start the writeshop, mas maganda po na ma-explain sa atin kung

ano iyong Crisis Management Plan and how do we do it. So we requested
Ms. Moppet to share with us her knowledge and expertise on this.

Ms. Moppet: Good morning sa inyo mga kaberks sa CAG. Based on the request of
Jing, I will be sharing with you iyong ginagamit ko sa school na module on
Crisis Comm. So ano daw ba iyong crisis communication? Bale ang
gagawin natin sa writeshop ngayon is a crisis communication plan to
address the risk number 1. Tama? Iyon iyong ineffective implementation of
the plan due to internal and external factors. Parang hahanapin natin kung
paano natin iaadress iyong mga possible na internal and external factors in
case mangyari pa.

These are some of the headlines lately that can be considered as crisis in
nature. Halimbawa sa Zamboanga and Davao, lately, may measles outbreak.
Di ba sa Nepal, sa Katmandu, may kaka-crush lang na airplane na imbes sa
South siya mag-land, sa North nag-land. Cleared naman siyang mag-land sa
South side of the airport. A bus going on a business trip, nalaglag sa
bangin. o di ba?

So, kung kayo ang in-charge sa PR ng mga kumpanyang ito na may

involvement dito, ano ba iyong dapat nating gawin? So what can go wrong?
 Maraming factors that can cause crisis. Una is, iyong tao. Kunyari ay, lunch
break, biglang may nag-rally sa baba. Which nangyari na sa atin dito, di ba?
Nasaan kayo nang mga panahon na iyo? Iyong mga bata ay wala pa siguro,
ano? Pwedeng magkaroon ng lightning rally sa baba. Iconsider na ninyo
iyong mga internal at external factors ha.

Tapos, may client na sobrang galit, susugod sa Branch natin or sa LHIOs o

kaya ay kumonect sa on-line at kailangang-kailangan na nila iyong
documents from us, tapos ay naka off-line tayo.

Terrorist attack sa work place or anywhere na mangyari? Or halimbawa

itong favorite example ko noong last week na fovite na favorite ni Doc. Gio --
the top executive gets ambushed.

Ms. Leila: Ms. Mopps, naalala ko iyong nangyari sa Caloocan LHIO. Na may
pumasok na holdaper ba iyon?

Ms. Moppet: Di ba nangyari na rin. Oo, dapat may mga buttons to press na lang
ano? So, ito mga people caused crisis.

May 'Natural' naman. Halimbawa iyong client na-trapped sa office building

because of floods. Or kung nasa manufacturing plant kayo, nasira iyong
buong planta, tapos madaming workers na andoon because of earthquake?
Tapos, halimbawa ang business ninyo ay tanim tapos inivade ng pest? Then
other causes, nasunog, o mayroong bomb waiting to explode? Bomb treat
na nangyari sa atin, di ba? So may historical accounts na rin tayo, kahit
paano.

Bakit nga ba nangyayari ang mga ito? Una, walang issues monitoring na
ginagawa ang Corporation. Deadma lang. Hindi kino-consider iyong mga
feedback. Kaya napakaimportante iyong role ng CAC, kasi doon maga-
gauge mo na. Ano ba iyong mga maiinit na kino-complain ngayon? Magbi-
build up na siya, eventually. Na naging malaking issue na pala. so,
malaking role ng CAC kasi sila ang on-top, primarily, ng mga feedback all-
over. To all kinds of stake holders and clients natin.

Tapos minsan, may mga tell-tale signs na, ayaw pa rin nating pansinin. Wala
iyan, wala iyan, wala iyan. Deadma lang tayo. Parang hindi natin nakikita
na matagal na pala siyang nagbu-brew. About to explode na. Dini-dismiss
lang natin iyong mga nakikita nating mga signs. And iyong misplaced
optimism - that it can happen to any other organizations, but not to
PhilHealth. Na iyong attitude natin -- ah sila lang iyon. Kami? May Risk
Management in placed kami. Ganoon. Naka system-in-placed. Hindi maha-
hacked ang aming IT system. Iyong data namin ay hindi made-defaced.
Iyong ganyan. And then, the attitude of, 'sabi ko sa iyo eh.' May mga
ganoon di ba? 'Sabi ko sa iyo, wala iyan eh.'

And of course, natural causes. So paano po dine-define iyong crisis? Kasi

several times in the past, hindi naman talaga siya crisis for us, in the sense
na sobra o grabe ang effect sa financial status natin. Na hindi tayo naka-
deliver sa mandate natin. Wala pa namang umabot na ganoong magnitude
 sa atin. Parang ang mga naging crisis lamang ay iyong mga pumuputok sa
diyaryo na istorya. Iyon, kinokonsider na natin siyang crisis. Lalo na kapag
kine-carry siya ng mga major stations. Natataranta na tayong lahat. Di ba?
Pero, may naaalala pa ba kayong may sobrang effect sa PhilHealth na
nangyari over, based doon sa stay ninyo dito ha? Nasira iyong reputasyon
ng PhilHealth because of that? Mayroon ba kayong ma-recall? Na it took
time bago tayo nakabangon?

Ped: Iyong checke ng Accenture.

Moppet: Crisis proportions?

Doc. Gio: Iyong panahon ni Gloria. Iyong card.

Moppet: Iyong card. Actually, it took time bago tayo naka-recover doon. Dahil grabe
iyong stigma noon. Tuwing election na lang... di ba? Ano pa? Crisis
proportions? O iyong mga major issues na hindi mamatay-matay? Na para
bang naka dikit. Kahit na ang tagal ....

Girl: Employees bonuses.

Moppet: Employees bonuses at tsaka Management. Iyong OWWA fund transfer. Ang
tagal,tagal, tagal. Kahit na ilan na iyong ads na inilabas natin. Mga half
page na ads. Panahon pa ni FTD, wala rin. Hindi namamatay. So may
threat sa reputation ng organization, sa material and human resources, and
the survival of the organization.

Pangalawa, nadi-disrupt na iyong normal routine operation ng organization.

Panic time tayo. Nagkakaroon ng War Room. Laging nagmi-meeting ang
Crisis Team. Ganoon. Tapos, drop everything muna. Iyong mga regular
deliverables ninyo, wala muna iyan. Dito muna tayo nakatutok. O ganoon?

Tapos, iyong situation can be very difficult or up to a dangerous point. May

great disagreement. May uncertainty or suffering. Nangyayari na ba ito?
Tignan natin sa konteksto ng PhilHealth ha para madali sa atin sa pag-
prepare ng crisis plan lalo na't internal at external factors iyong kino-
consider natin. And it's usually time limited event na nagre-require talaga
ng immediate response or some sort of intervention.

So anong elements will constitute a crisis. Una, the reputation of the

organization is at risk. Common sense naman iyon. Syempre, sa ikasisira
ng reputasyon ng PhilHealth. Pangalawa, iyong interest ng kliyente natin ay
namimiligro. Di ba? Ang it's time bound. May implication financially. May
gulat factor -- element of surprise, kung hindi ka nagmo-monitor. Di ba?
And mabilis ang escalation. Pick-up dito kaagad. O! Noong una, sa isang
istasyon lang lumabas. DWWW. Tapos, may pumik-up na. Ayy...wala na!

Ms. Leila: Iyong dating Board Member natin, di ba? Iyong maba-bankrupt na?

Moppet: O di ba? Klasik nga iyon eh. Iyong kay Dorotan. Grabe! Mabuti na
lamang, that was the day na mayroon kaming naka-schedule din kaming
'Kapihan.' Instead na iyong Dashboard ang topic, although na-present
 naman si Dashboard, hindi pinik-up ng media. Same day iyon. Tapos nag
text si Sir John. Ayan Mopps, may istorya ka na. Kasi nga papunta na kami
nila Doc. Ish doon Manila H20. So naiba iyong topic. Iyon.

Tapos, ito pa iyong mga iba't ibang types of crisis that can happen.

Natural disaster ang cause. Technological crisis. Nangyari na ba ito sa

PhilHealth? Iyong 'Yes' as in? Sa region ninyo ba dati Hazel? Mayroon?

Hazel: In terms of systems Ma'am. Iyong availability of systems?

Moppet: Iyong total down. As in hindi ninyo nagamit iyong total system?

Hazel: Na shut-down Ma'am, or lagging for about two days lang.

Moppet: Kunyari one week na talagang walang transaction sa LHIO. Walang

gumagana na kahit na ano.

Hazel: Pinaka Max, three days.

Moppet: Confrontation. Iyong mga irate clients. May walk-in sa CAC na mainit ang
ulo. Di ba umaakyat doon. Dapat iakyat kay Doc. Gio. Pag labas niya,
tumatawa na. Di ba?

Malevolence or organizational misdeeds. Mayroon na ba tayong naranasan

na ganito? Work place violence. Iyong tipong triggered iyong employee. Di
ba? Rumors. O iyan, ang dami. Wala pa nga ditong social media post.
Iyong terrorists attack.

O ito ang example. Hindi pinayagang mag-leave, pinatay niya ang kaniyang
boss na Warden. O! Kasi hindi alam noong Warden na iyong Jail guard ay
may pinagda-daanang matinding problema. Kaya nagpa-alam siyang mag-
leave. Eh hindi siya pinayagan ng Warden. Eh di binalikan niya...deads. So
work place violence. O, Iyong mga pumipirma ng leave diyan.

So how do we prepare? Form a Crisis Management Team. Ito yata ang wala
pa tayo officially. Pero meron tayong Disaster Committee. Pero naka-focus
iyong CDCC on managing the natural ... pwede rin naman iyong human-
made disasters. Kasama naman sa preparation nila, pero hindi ko alam
kung sila na ang, officially, ... Iyong IT, mayroon silang crisis plan. OO,
mayroon. Buo na din iyon. Kasi kaming lahat sa CDCC Committee ay
pinaka come up talaga ng crisis plan. So si IT ay mayroon na rin siya. Pero
hindi ko alam kung iyong CDCC iyon na ba iyong ating pinaka official na
Crisis Management Team? So kung may nangyaring , halimbawa mabilis na
pangyayaring malawakan, sila ba ang magko-convene? Hindi ko alam kung
sila nga.

Ma'am Leila: OO nga. I would suppose lahat ng possible scenarios.

Moppet: So iyon siya. And then, kung may team na, dapat officially may team,
lahat ng possible scenarios na pwedeng mangyari sa PhilHealth, iconsider
natin siya. Lahat! Even the weirdest. Syempre, we will have to go through
 the scenarios one by one. Tapos importante rin, may data bank. Bakit may
databank? Dahil kung may mangyari sino ang tatawagan mo kaagad? Iyong
nangyaring earthquake last time sa building natin, it was rather
unfortunate. Nasaan po kayo? Hindi kayo pinababa? Ang unfortunate lang
na nangyari doon, we were trying to get in touch with the Pasig Rescue.
Pero sila din pala ay affected. Kay dead din iyong kanilang landlines. So
hindi makatawag. It was fortunate lang na si Ms. Nadz may celphone
numbers noong mga Head-head doon, iyon, nacontact niya. Kaya nabigyan
tayo ng Go signal na pwede nang bumalik.

Ms. Leila: Pinag-uusapan iyan in one of the Forums tungkol sa Disaster

Preparedness. Ang sinasabi ko nga, naga-allocate tayo ng lugar. Di ba sabi
sa atin na kung may earthquake, ang evacuation area natin ay sa Capitol
Commons. Tapos may magche-check ng attendance. Sino ba iyon? May
assigned eh.

Moppet: Mayroon po. Iyong mga Marshalls. Opo.

Ms. Leila: Sinabi ko, kapag nangyari iyan, wala na ako doon. Kasi naglalakad na
ako papunta sa anak ko.

Moppet: OO, ganoon naman po talaga iyong natural instinct natin. Pero responsible
pa rin natin na ipaalam lang na "I'am OK." Di ba mayroon na rin sa FB na
crisis response? I gaganoon mo lang siya..."safe ako." Iyong ganoon. OO di
ba?

Iyon naranasan talaga natin nanawala iyong landlines. So very important

na hindi lang iyon ang network mo, hindi lang hanggang doon sa mga direct
lines ng office mo. But also other offices that you can get in touch with.
Pero dapat talaga, mayroon pang other ways you can get in touch with.
Ang assumption natin, walang power lines lahat. SAT Phone.

Lance: Kung Capitol Commons talaga iyong ating meeting place, dapat hindi tayo
nasa harap ng isang building. Kasi kung bumagsak din iyong Privato,
maraming mababagsakan. Patay din tayo.

Moppet: Actually, may issue kasi iyon eh. Kaya kung napansin ninyo, iyong ibinigay
naming material naka-laminate iyong sa Lindol? Nakalagay lang doon iyong
designated area. Hindi namin inilagay kung Ynares or what-man siya. Kasi
nagkaroon ng issue siya. Una, Ynares, kasi government naman daw at
malawak naman. Kasya naman ang mga taga PhilHealth doon. Pero ayaw
din palang pumayag noong Ynares kasi sa kanila naman daw iyon. Paano
naman daw sila? May issue pa daw sabi ni Ma'am Cora. Iyong Commons
naman, although a little wider space din naman, ay private property.
Parang may policy din ang LGU sila lang ang pwedeng magsabi na diyan na,
kahit na private iyan. Basta in times of crisis, ganoon. Kaya iyong
kinapture namin doon sa ginawa namin, iyong Capitol Commons. Kasi, last
time na nag-meeting, iyon ang tinitignang under negotiations. O sa Unimart
na lang. Kasi, initially Ma'am, doon sa ULTRA. Doon sa wide-open space sa
ULTRA na pinagjo-joggingan. Pero malapit din siya sa 'fault line.' At mas
malayo siya compared dito sa two other locations.
 Data bank. Kailangang laging updated. Ang basic lang naman doon ay Red
Cross, iyong sa Fire, sa Rescue ng Local Government. We are very
fortunate kasi ang Pasig LGU ay parang sila iyong nangunguna sa Disaster
Preparedness. Iyong level of responsiveness nila ay mataas compared to
other LGUs. Equipped sila,both sa skills training and sa equipment. Kaya
iyong ating mga CDCC, iyong mga teams, lalo na iyong sa rescue, sa kanila
nagpapa-train, sa Pasig LGU.

And then, Communicator Crisis Management Plan. Iyong ginawa naming

plan updated last September, tinurn-over na namin iyon sa CDCC at sila na
ang nagbaba sa areas. Iyong mga Area Heads, Area Representatives na
nag-attend.

Positive! Stay positive.

Ms. Leila: Ms. Mopps, iyong plan natin, maitanong ko lang. Sa regions, mayroon
din sila?

Moppet: Iyong CDCC na po ang nagbaba sa Areas. Sila na.

Ms. Leila: Pero iyong plan natin sa Head Office, pang Head Office lang ba?

Moppet: Yes Ma'am. Pero magagamit nila. Pwede nilang iadopt. Sila din, pwede
silang mag-identify ng kanilang...

And then, supply all the necessary information. Iyon ang challenge sa atin.
Especially kung mayroon tayong malaking issue, and you start digging for
the details, tapos walang gustong mag-provide ng information. so how are
we going to draft the sagot kung 'wala', 'ay hindi pa,' 'ay fina-finalize pa,' 'ay
kailangan pang i-clear!' We have to respect that. Pero press for time ka na
rin to come up with the statement kasi nagtatawag na iyong media, di ba?
So ito ang laging challenge sa amin. Lalo na kung bago iyong issue na
lumabas na hindi talaga napaghandaan.

Stay in Control, very important, as much as possible, lalo na kung press for
time. May Spokesperson tayo, may deputy, tapos may one-statement tayo
nationwide. At syempre, you add value to the situation. Huwag mo nang
palalain pa. Tumulong ka na lang to ease the situation. I think, every
employee should do that, instead kayo pa iyong nagkakalat ng kung ano-
anong pampalala pa ng sitwasyon.

So, paano siya ihahandle kung iyong source, which almost always happen,
syempre, aralin iyong istorya. O iyong tinitira ni Thinking Pinoy, si... Nieto?
I-assess ninyo. Nagkaroon naman ng assessment iyong dalawang blogs na
inilabas niya noong December and January. And iyon nga, pinagawa kami
ng sagot doon, pero hindi rin naman nafinalized. Hindi na-apprubahan ng
kataas-taasan. Hindi na bumalik sa amin. Hindi na namin nakita. Naka
float siya diyan. Iyong isa, naka-float sa kabila. Hindi sila nagkita. OO.
Hanggang sa lalabas na naman ulit iyon. Tsaka na naman tayo magpre-
prepare. Hindi sila nag-meet eh.
 So when you study the story, you assess the damage nito. Localized lang ba
iyong effect ng istoryang iyon? O nationwide iyong effect? Or corporate
wide? Like iyong issue ni Thinking Pinoy, to something like, ilang bilyong
iyong nawala sa PhilHealth kasi dinivert to activities enhancement, di ba?
Wala kaming makuhanan ng detalye. Hirap na hirap kami kung paano siya
sasagutin. Mayroon from finance, mayroon from MMG. Complete iyong
slides ni Thinking Pinoy. Kaya hindi namin ma-NC, kasi compliance iyong
kanyang slides. Naka-template eh.

Ms. Leila: Activity natin iyon eh. Mayroon siyang PPP. Naka PDF.

Moppet: So iyon, you have to study the story. Iyong mga key points na pinupunto ng
istorya. Usually, column item ito. Column ni Jarius Bondoc, o iyong mga
favorite columnists natin. And then, assess the extent of damage. At
pangatlo, iaassess ninyo iyong ibinigay sa atin na story. Spread ba? o
limited lang? Sa ilang dyaryo ba lumabas? Lahat ng broadsheets? Ginawa
pang Filipino para sa tabloids? Kasama iyan sa assessment. Tapos,
hihimayin mo iyong real issues na nire-raised. May interest ba iyong
kolumnista doon sa isyung nire-raised? Kasi, nakaka-encounter na tayo,
may 20 years na dito sa PhilHealth, na usually, iyong kolumnista na
bumabanat, sila talaga iyong may personal interest doon sa issue nila.
Halimbawa. Hindi sila naka-avail ng PhilHealth, babanatan nila talaga ng
todo si PhilHealth. Or kamag-anak niya ang hindi naka-avail. Almost always
mayroon talagang personal stake.

And then, you identify the sources of information. Si Thinking Pinoy, saan
kaya ang source niya? Di ba? So, do the guess. Huwag ka nang magpa
stress doon. Iyong sources ng info, kasi, may kinalaman sa credibility ng
information na ibinigay. Kung alam mo naman kung ang source ay hindi
kapanipaniwala, nagpapalaganap ng 'fake news', eh di wala iyan. Huwag
mong patulan.

And then, you'll have to do the interview or the reseach para maprepare
natin iyong sagot. Iyon nga, ang sabi ko kanila, ang challenge talaga is
getting the information or the data fast. Kasi, matagal. Tapos, kailangan
noon, within the day ay draft man lamang within the day. Eh puro butas.
kasi wala kang makuha.

And then, isusulat na natin iyong rejoinder. Ito pa iyong sunod na challenge.
Ang pagkuha ng clearance! Maraming levels ng clearance. Pag ibinalik,
syempre iyong sagot ay may financial aspect, itatakbo mo siya kay FMS, sa
Comptro., or sa Treasury, but at the same time may MMG components, pag
balik na comment/s nila, ikaw na ngayon ang magbabalanse kung ano.
Minsan, tinanggal noong isang sector iyong isang paragraph, ito naman,
may dinagdag pa. Hala! So ang challenge, is how to marry those comments
na sensible pa rin iyong sagot.

And kapag na-clear na, talagang clear na clear na clear na, at pwede nang i-
release, iyan na. Proof read, at pamirmahan sa Presidente, tapos
diseminate fast. Especally sa regions natin. Kasi, sila din iyong kinukulit
doon. Kung wala silang maisagot, kawawa naman.
 And then lastly, imonitor iyong publication. Inilabas mo nga iyong sagot
pero hindi naman siya in-air. It almost always happens kung DZMM. OO.
Hina-hand carry pa namin iyong sagot. Wala lang. Hindi talaga. Mahirap.
Kahit na doon mismo sa show itself. Mayroon talaga silang bias.

Kung sitwasyon naman, basically parang ganoon din. Halimbawa ang

source ay Lindol, baha, iassess ninyo iyong situation. Hindi ko alam kung
ano ang ginawa ng regions noong super baha noon? Sa Pangasinan noon, di
ba? Grabe rin iyon. Tapos kung mayroon nang Crisis Management Team na
sila, iyon lang naman, tapos i-activate na. Kasi, hanggang lumalaki iyong
tubig, o tumataas iyong level ng tubig, mas delikado for clients. Lalo na
kung may naipit na clients doon sa office mo noong nangyari iyon, di ba?
Sana wala pang nangyari sa ating ganyan. Sa Marawi pa lang. May client
ba tayo noong nangyari iyon? Nang dumating? Ganoon pa rin naman,
media statement, disseminate fast,and then monitor.

Pero ang importante, the spokesperson is always updated on what is going

on. Kasi baka hindi accurate iyong masabi niya. Baka hindi ninyo ina-
appraise of the real situation. Nasa kanya na to weigh on what situation
can be shared with the media, or which one to withhold muna for the
meantime kung hindi pa kumpleto. Importante rin na accessible ang
spokesperson. Kasi, aywan ko kung napapansin ninyo, minsan sa ibang
news items. Halimbawa. CNN Philippines tried to get the side of ganyan-
ganyan... but to no avail, or has not responded to our call or text messages.
Deputies may be designated. Mayroon na naman tayong in-place.
Institutionalized na. And very important na one-script tayo nationwide.
Kaya mataas iyong reliance ng ating PAUs sa kung ano ang ilalabas ni Head
Office.

So what do you think is media's role pag may crisis situation? Aber? Si
Lance kaya. Ano kaya ang best way to working with them during a crisis
situation. They really hound you. Di ba si Doc. Ish minsan alas Kuatro pa
lang ay tinatawagan na. Lalo na kapag may issue.

Lance: Well, I think para sa akin, importante na harapin natin. Kasi kapag
tinakbuhan natin iyong media, mas lalong gagawa iyan ng istorya na hindi
swak sa totoong nangyayari. So, they could be our friend or, depende on
how we approach them. Be honest, be transparent. Be available. Be
approachable.

Moppet: Eh paano kung totoo naman iyong nangyayari? Magtatago ka ba? O be

available ka pa rin?

Lance: Be available pa rin pero kung totoo man iyong negative na nangyayari,
siguro tama ka Ms. Mopps na meron tayong ready answer for them. Basta
hindi tayo dapat magtago from them. Mag draft lang tayo ng reply in such a
way na kahit paano ay mai-explain natin sa kanila ng totoong nangyayari.
Kesohodang totoo iyong nangyayari sa atin. Parang ganoon. Tell them what
is happening.
Moppet: Iyon. How about the others kaya? Sa na-experience ninyo po ba, kahit hindi
sa PhilHealth. Iyong na-observed ninyo o nabalitaan ninyo, iyong ganoon?
Sila ba ay ally or villain? Sirit? O sigena, sirit na.

Ito ang role ng media sa crisis. They can actually be our allies in
information dissemination. Sanay naman sila. Trained sila sa paspasan na
trabaho. Very competitive ang kanilang environment. They have to come
up with how many stories. Tapos nagko-compete pa sila sa isa't isa kung
anong story iyong mas malaki na mai-air o ilabas sa diyaryo. Sanay sila sa
crisis situations. So, they really want the information fast. 'Anong masasabi
mo?' laging ganoon iyon. Kung wala kang masasabi, patay ka na. And they
stories with victims, villains and visuals lalo na sa TV. More grosse, more
ano iyan, susss, mas mataas ang viewing rating. Pero they tend to use
unverified reports. Kung mapapansin ninyo, sa mga newscast ngayon,
mayroong 'di umano,' 'the alleged,' iyong mga ganoon. Ano iyon? Hindi ka
sure sa report mo? Single source lang? Hindi pwede sa journalism. You
cannot rely on a single source. Dapat multiple sources. Masyado na itong
ina-abuse. Reliable sources who spoke on the condition of anonimity.
Nakikita ninyo iyan sa diyaryo, di ba? Kasi hindi authorized to speak. Bakit
siya nagsalita? Hindi naman pala siya authorized to speak, tapos siya iyong
quinote. And kung minsan, may rumors. They try to use rumors to fill-in
the gap doon sa information na hindi nila nakuha. Malamang, ano iyan. O
baka, ganoon iyan. Na observe na natin ito.

Maliban kay Doc. Ish, may mga iba pa tayong kilala na spokesperson. Di
ba? Si James Jimenez ng COMELEC. Si Doctor Lyndon Leesuy. And si Ms.
Lara ng Meralco. Yes Ms. Claire.

Claire: Mayroon na rin bang nangyari na iba iyong inireport doon sa message na
sinabi ng tao? Kasi baka iba lang iyong mensahe na sinabi nila doon sa
nakikinig.

Moppet: Ahh.. iyong angulo kung paano inireport. Kaya iyon ang skills required of
the spokesperson, iyong Deputy and those authorized to speak, na dapat
tama iyong pagkaka-convey nila, in whatever way they say it, basta tama.
Iyon. Kasi, kung iba ang dating doon sa reporter, siguradong iba din iyong
dating sa makakapakinig doon sa manonood ng report, di ba?

Lance: Syempre, sasabihin nila na that they were taken out of context na naman, di
ba?

Moppet: Yes, OO. Natatandaan ko noon si Doctor Dineros noong nag-pep talk siya sa
amin,noong siya pa ang President, nakatayo lang siya. Kinukwento niya na
kaya hindi siya naniniwala sa media talaga kasi ang nangyari sa kanya, nang
ini-interview siya ni Korina Sanchez for two hours, tapos iyong lumabas ay
wala pang three minutes. Tapos mali pa iyong konteksto. Iyong paggamit
ng voice clip niya, very very short footage na ginamit, negative pa
iyong...mali iyong konteksto. They can really play with it. Its very sad nga,
pero hindi ko alam kung mayroon pang objective na, super objective na
reporting. Lalo na kung hindi balanse. Iyon, talagang nangyari iyon. It can
be caused by the inability to absorb the right message, or iba iyong intindi
niya talaga. Baka nagkulang din iyong spokesperson. Hindi niya
naipaliwanag in the right context din. in the right manner.

So, iyong social media, nandito iyong ating social media Guru, mga
sumasagot at mga nagpo-post. Social media as a tool, is very very effective,
fast. Ilan na ang ating follower based, 1 million na ba? It's the 'In Thing,'
very accessible, wala ka pang gastos, di ba? O, post lang si Doc. Gio ng
sagot. Or naniniwala ka ba talaga sa PhilHealth? Anong sagot? Wala ka
pang nagagawa na ganoon. Dapat nagpe-prepare ka na rin. Di ba? But
they also make the organization vey vulnerable. Na experience din natin.
Kasi nga very open siya, at parang walang control kung ano man ang ipost
mo doon. Kita ng whole-wide world. Kaya, it requires responsibility sa
mga.. di ba may campaign nga ang GMA7 na 'Think before you Click!' Wala
na kasing bawian. So, very large iyong potential ng social media to help in
dessiminating the information during a crisis situation.

After the crisis, tuloy pa rin ang business. Makalimutan man siya o hindi,
mamatay man iyong issue o hindi, tuloy pa rin ang operations. Hindi na
man maaaring magsara ang PhilHealth. Hindi pwedeng magsara ang mga
LHIOs, PROs. Pero dapat, may recovery program na ipo-pursue. Kung
baga, hindi na iyong tapos na, tapos na. Dapat mag-meet ulit iyong crisis
team to tackle what's our next step para hindi na maulit iyan. In case na
maulit, how do we prepare for it? Iyon ang pinaka-importante. At ia-assess
natin iyong impact talaga. Sino iyong tinamaan talaga ng issue na ito. Top
Management ba natin? Or mga employees ba? O iyong mga partner banks
ba natin? Ganoon. And most importantly, prepare for the next crisis.
Prepare fo r the next crisis. So kung may mga scenarios pa tayong naiisip,
the better na mai-float natin. The earlier na mai-float, the better.

So, mayroon lang akong ipapakitang example. Nag-case review tayo ng

Emirates Airlines. Iyong isang flight, nagkasunog upon landing. Pero wala
namang nasaktan na passenger or crew. Ok naman siya. Walang naka-alam
noong nangyari sa traditional media. Pumutok lang iyong issue kasi iyong
mga pasahero mismo at iyong mga nasa airport, sila ang nagpost sa social
media. OO, nagpost sila na may nangyari, ganyan-ganyan, na may
emergency. May sunog. Ang ginawa ng Emirates, iyong kanilang official
Website, Facebook account. Hindi ba ang Emirates, matingkad na red? On
the Maroon side iyong logo nila? Ginawa nilang Gray. Nag-gray muna sila.
Syempre, crisis situation eh. Kung baga, I am not in my normal mood. So
naka Gray muna siya. Tapos, mayroon kaagad statement saying briefly lang
iyong Chairman nila. Sabi niya lang, we can confirm that there are no
fatalities among our passengers and crew. All passengers and crew are
accounted for and safe. Iyon lang iyong kanyang statement. Agad-agad.
Pinost sa FB. Ready na sila with the mga naka-kahon na statements in case
na may mangyari.

Tapos, nasa Twitter din nila, nasa Youtube. Pero pansinin ninyo iyong logo,
naka-Gray pa rin. Kasi crisis situation pa rin. So inulit lang niya. Tapos
may link na to their Youtube account. Iyon pa rin. Kinuhanan na siya
mismo ng video na sinasabi niya iyong statement. Habang nagpo-progress
iyong araw, nagpo-progress din iyong message. Ito iyong sinasabi na
developing din ang situation. So iyong paglabas ng media statement,
 developing din. Kung noong una, very limited pa lang iyong sinabi.
Ngayon, 'we can confirm na may nangyari sa Dubai International Airport on
this date, at around this time. Pero mayroon na siyang inilagay. 'Farther
info will be shared when it becomes available.' Tapos, naglagay na siya ng
contact for media. Media can contact PR@emirates.com for any inquiries.
Ganoon lang. Tapos, later in the day, nag-expand naman iyong media
statement niya. Mas maramin na siyang detalye. Iyong eroplano galing sa
India. Tapos bumalik ng Dubai. Tapos, ganyan-ganyan. Ang priority nila ay
iyong safety ng lahat ng passengers and crew. Tapos sabi nila, we will
update the Website and social media channels as more info comes in.
Ganoon lang, tapos mayroon siya ulit siyang line in-case tumawag ang
media. Mayroon na agad siyang tatawagan. So ready sila. Na para bang
sinasabi nila na"Your can call us. You can get in touch with us." Proactive
ika nga. Pero gray pa rin ang kanilang logo.

O Statement No. 4 na. Mas marami nang detalye ngayon. Kasi, pumasok na
iyong assessment ng team kung ano nga ba talaga ang nangyari. So, may
nature na ng aircraft na dapat mag-land siyang ganyan. Pero in-emphasized
pa rin niya na lahat ng passengers and crew are safe, accounted for. Tapos
mayroon lang silang 4-hour network-wide delay. Syempre, nagkakagulo pa
sa airport. May sunog. And the main priority pa rin and next expand na rin
iyong contact numbers niya. Kasi, alam nila na sa manifest ng pasahero
nila, there are passengers from the US, from UK, from UAE. so may mga
contact numbers na ibinigay for the families of those on board, and iyong
media pa rin. Iyong link for the media inquiries.

You monitor, listen, and you respond. So when everything is OK na, ibinalik
na nila ulit iyong kanilang matingkad na kulay. Ang ganda nga noong kanila
ad eh. Jeniffer Aniston. 'Jen go back.'

These are things na pwedeng tignan kung paano rin natin gagawin in case
may malakihang mangyari sa PhilHealth. Hindi naman tayo eroplano, pero
pwedeng iadopt. Pwedeng i-tweak. Kasi, at the bottom line pa rin, you have
to protect the Brand Image.

Yes Tin.

Tin-tin: Inuna nila iyong concern ng mga tao, ano? Iyong safety ng mga passengers.

Lance: And aside from that, nag post sila ng kanilang statement No. 1 hanggang
No. 4 information. And nandoon lagi iyong 'All passengers are safe and
accounted for.'

Moppet: At tsaka iyong contact number in case of any inquiry for media.

Gary: At taska, siguro iyong 'We can confirm.' Mayroong absolute ano sila.

Moppet: It is part of emphasizing that you are a trust worthy organization. Kaya
sinasabi niya na 'We can confirm' may insident na nangyari, but all
passengers are safe... Ang galing di ba? Very decisive.

TinTin: At tsaka siguro iyong kulay, para maka-emphatize. Di ba?

Moppet: Precisely, kaya nila ginawang gray iyan. To emphatize with the families of
those affected, although wala namang namatay. Pero syempre iyong panic,
iyong worry.

Lance: Siguro kung may namatay, eh baka black iyan.

Moppet: Baka. Hindi natin alam. Baka. Naka reverse sa black iyong gray.

So iyon, some thoughts. Oh other questions pa po? Iyong pinaka-ending na

statement ng kanilang Chairman ay binigyan niya ng credits iyong mga
team sa ground. 'Due to the quick response from all our teams, all our
passengers and crew were evacuated quickly and safely. We are sorry for
any inconveniece caused to our customers. And we really appreciate the
understanding and show of support.' Ganoon lang siya.

Sa atin, ang haba pa nang gustong sabihin.

Lance: Iyong kahapon nga ay ang haba-haba pa ng sinasabi eh.

Leila: In just one word -- "Waley!"

Moppet: Lolokohin ko nga sana si Atty. Jojo eh. 'Nene...'

Leila: Sasabihin ko nga eh, 'nagra-rant ka lang eh.' Ipapabasa mo pa sa amin.

'Waley.'

Moppet: Nawala ako doon sa pagbasa ng napakaraming GCG Memo No.... ganyan.
Na lost na iyong thought. Magtika kayo.

So iyon, ladies and gentlemen, is my module. Short and sweet. Thank you.

-------------------
Moppet: Di ba napasadahan na natin ito, di ba? Paboritong na namang eksena ito
ni...

So itong ginawa naman po namin, actually ay matagal na panahon na

naming ginawa itong naka-ready na maliit na Crisis ComPlan na naka-
geared towards the Region, pero hindi naman siya nag-prosper. Nandidyan
lang siya sa mga files-files namin. Tapos noong na-create na nga iyong
CDCC, may 1st edition ito na very general lang. Iyong naka-PDEMP na naka
attached. And we decided to expand it. Nai-include na, maliban pa doon sa
natural causes, baka iyong human-made causes na, plus iyong mga other
issues na nangyari sa atin. Kasi, sa tagal namin sa PhilHealth, kahit paano
ay na-recall naman namin ang mga nangyari, of what happened before.

Tin-tin: Iyon Ma'am, iyong sinasabi ko na nangyari na Bankruptcy issue.

Moppet: Yes, yes. Kasi nag-front page siya sa Manila Bulletin, iyong "PhilHealth
goes Bankrupt!" Nakalagay sa Header. Pagbukas mo nang diyaryo, iyon
talaga ang....

Tapos, ang pinanggalingan lang noon, a day before, may Senate inquiry on
the funds, iyong actuarial reserves. Tapos ang statement naman ay, 'kung
hindi magbayad lahat, at hindi kami magtataas ng premium, at ganito pa rin
premium ninyo.... the same tune. Patuloy iyong pagbigay mo nang benefits,
at hindi nagtataas ng premium, at hindi nagbabayad lahat, baka mag-
bankrupt tayo.

Iyon! Ang pagka-pick up ng media, ahhh... bankrupt na ang PhilHealth!

OO, iyon siya.

Pero noong nag-start pa lang ako, I came in 1997, inbutan ko iyong 1998
issue na 'ayaw mag-tanggap ng mga ospital.' Grabe! Si Ma'am Sly noon,
wala pa kaming VP for ano... siya ang Head ng CorComm noon, talagang on
all sides, inaayaw siya ng mga Medical Directors, mga ... kasi siya iyong
ibinabala ni Atty. Fabia noon. Sa interviews, lahat! Kasi, ayaw nang
magtanggap ng mga ospital ng mga PhilHealth members kasi nagkakanda-
delay tayo sa payment.

Pina-hold talag ni Atty. Fabia iyong mga claims, kasi nakita nila iyong trend
na.... naabutan mo ba iyon Doc. Gio? - in-grown toe nail, circumsission yata
iyon? Iyong mga ganoon?

Evely: Kaya inalis na sa benefit package natin ang mga iyon.

Moppet: Si Atty. Fabia ay matapang. Pinatigil niya talaga. 'Huwag bayaran

hanggang sa maimbistigahan.' Nagalit tuloy iyong mga ospital. Ayaw na
nilang tanggapin. Madami, overlapping claims.

Tapos, 2004, nagkaroon ng debate iyong dalawa nating major key-officers,

itago natin sa pangalang... Ang ugat naman nito, media forum. Natanong
lamang iyong isa, iba iyong computation nila ng 4% na, of all the number of
claims na binayaran, at least 4% doon ay produlent. Ganoon. Eh iyon ang
 sinundot ng media. Eh nagkaiba sila ng interpretation. Ano ba naman ito?
Pareho pa namang officers of the Corporation . Iyon, 2004 iyon.

2005, ang hindi mamatay-matay na issue ng fund transfer ng OWWA

Medicare. Naka-ilang gastos kami ng half-page ads niyan, 'So the public
may know.' Inilabas pa iyong tseke na tinurn-over ng OWWA. Hindi pa rin
namamatay. Minsan ngayon, sumusulpot-sulpot pa rin. Baka kapag tinuloy
iyong premium increase ng OFWs lalabas na naman siya.

Ayan, bumalik na naman noong 2009. Bankruptcy issue na naman. Iyong

fund-life g PhilHealth.

2013, employees' bonuses and allowances.

2014, increase in premium. Galit na galit sila dito. Naaalala ko iyong
Facebook page ni Gary Gaffud. Pinaglaruan nila. Kawawa talaga, OO.
Marami kasi iyong OFWs noon eh.

Then 2015, iyong PressCon natin dito tungkol sa Cataract surgeries.

2016, iyong announcement ng Board Member natin na ilang months na lang

... 10 months.

So kung makikita ninyo, iyong mga nature causes ng crisis natin in the
media, lahat, financial in nature. Which is understandable, kasi finance
naman kasi iyong ating mandato.

But in all of these situations, ang response natin lagi ay, media initiatives.
Nagiingay rin tayo. Iyon lang iyon. Malakas pa ang loob.

Pero in terms of natural and human induce occurences, marami na rin

tayong naranasan. Like, 2007, nagka-bomb threat dito sa Head Office.
Aywan ko kung natatandaan ninyong lahat. Nagpuntahan tayong lahat doon
sa KFC. Pati si Ma'am LOF noon.

Tintin: Ang naka-receive niyan ay sa Cashier. Si Red ang naka-receive.

Moppet: OO.

Tintin: Ang sabi ay may bomba daw in one of the rooms.

Moppet: Doon sa Cashier.

Tapos, 2009, typhoon Ondoy. Ang daming naapektuhan na employees and

health care providers. Ang ginawa dito ay tinignan na lang iyong average
claims. Iyong history. Di ba Doc. Gio? Hindi na ma-establish iyong ...
nabasa na lahat iyong mga papel.

Typhoon Pepeng noong 2009. Doon sa lugar nila Hazel, sa Region 1 noon.
Bubong na lang ng SM ang natira.

2011, Sendong. Cagayan de Oro naman iyong tinamaan.

 2013, Yolanda. And also the 7.2 magnitude earthquake na nangyari sa
Bohol and parts of Cebu. And iyong siege sa Marawi na hanggang ngayon
ay hindi pa sila nakakabalik. Nasa Iligan pa rin yata sila.

And last year iyong sa Ormoc. May mga naapektuhan ding mga employees
natin sa Region 8, pero at least iyong structures, hindi masyado.

Based on what happened before, mayroon kaming mga na-tackle na 'what

can possibly happen sa PhilHealth.'

Una, bankruptcy. Ano ang mga ito ay extreme situations ha. Maaari bang
maging bankrupt ang PhilHealth? Hindi na ba tayo makaka-bayad? Nag-
default na ba talaga tayo sa claims payment?

Kailangang applayan, siguro dito, iyong likelihood na formula. Likelihood

and Level of Risk. If it's at this point kung high, moderate or low? Maganda
sigurong i-apply ano?

Technical glitch. Si Sir Jay, wala na ba talagang maaaring magamit na IT

system for a long period of time? Or baka ma-hack iyong ating data base?
Tapos na expose lahat iyong mga medical records ng mga PhilHealth
members? Ano lang, worse case scenario. Or na-tampered iyong mga
contribution records, or iyong mga MDR nila, or accreditation period ng
mga providers, iyong mga ganyan.

Oh, ito iyong paborito mo Doc. Gio. Assasination of Head of Agency. Ang
inilagay lang nga namin dito ay 'during a visit to one of the regional offices'
eh. Kunyari ay naka-field siya.

Bomb threat sa workplace. Tapos iyong employees caught in arm-conflict.

Bombing of the Data Center, pati co-location. Di ba may mga back-up tayo
na ano... paano na kung pati iyon? What to do now? Waaa na! Waaa na ang
PhilHealth. Alam ninyo ba na kapag ang Head Office ay naapektuhan.
Halimbawa. This particular building which houses the Head Office ay
nalubog na, or whatever, ang automatic by default is Region 3. Tapos,
kapag apektado rin ang Region 3, ang Region 4A ang magiging Head
Office.

Jing: Bakit po?

Moppet: Dahil sa mas malapit siya sa Head Office. Ang NCR, ina-assume na kapag
nagkaroon ng the Big One, pati si NCR ay apektado. Although, kapag
inextend daw iyong fault line, actually ay aabot pa rin siya ng Region 3.
Noong nag-Planning workshop last year, sila ang magpa-function as Head
Office.

So, kung sino si RVP, siya ang President. Kung na ano dito..

Tapos, kidnapping at the workplace resulting from employed

demoralization.
 Tapos, noong workshop with the regions, nagkaroon ng workshop with the
RDCCs ng mga regions last August, sa dami ng mga natural occurences, nag
prioritized sila on what can possibly happen sa lugar nila. Ito lang iyong
mga na-identify nila: earthquake, kasi marami raw sa mga regional places
natin ay prone to earthquake. To floods, storm surge, which happened in
Region 8. Tsunami, volcanic eruptions which is still happening in Region 5.
And mga landslides, which usually happen sa Baguio. So iyong mga
vulnerabilities ng mg regions natin ang pina-rioritize nila na natural.

Dahil doon sa PERT, inexpand na natin iyong ating plan. Then ang pinaka
objective talaga nitong ginawang plan ay i-educate iyong mga employees on
reconizing, coping and surviving natural and human induce disasters and
emergency situations. Kasi, ito iyong parang pinaka-mandate namin as
PERT-CWT, ang PhilHealth Emergency Response Team. And of course, to
institutionalize kung ano iyong mga magiging protocols during and after
emergency situations. So ang target audiences natin dito ay internal - iyong
mga employees natin, including iyong mga service contractors natin, and
mga guards, dapat kasama sila dahil nasa building din sila; and external -
iyong mga media, mga clients natin and other stakeholders.

So, as far as strategies are concerned, dalawa lang naman, heightened

education before anything happens. Marami pa kaming ibabang mga
posters na nireprint namin from DOST para ipaskel ng ipaskel diyan sa mga
opisina ninyo. Mapupuno ang mga ding-ding ninyo. Mayroon pang
individual Handbook coming up; Then CrisisCom to maintain
transparencies in all stages.

Dito sa heightened education, on-going na naman iyan. Tapos na tayo sa

orientation natin sa Disaster Preparedness. Lahat ba tayo naka-attend?
May part2 ito, sa June. Iyong human induce naman. So we are getting in-
touch with NBI, iyong mga ganoon, for security awareness, paano kung
may terrorsist attack sa office? Iyon naman iyong ituturo nila.

Installation of posters, on-going na iyan. Pina-print na iyan ng CDCC. Idi-

distribute namin sa mga opisina ninyo.

Installation of evacuation maps in coodination with the Building

Administrator. Ito, hindi pa namin nagagawa. Pero may video materials na
kaming ine-air. Mga Project DINA. Then, iyong foldable info kits. And
Directory, nadistribute na namin ang mga ito.

Leila: Ms. Mopps, ano ang classification mo ng building na ito kung safe? Kasi
luma na siya.

Moppet: Structural po siya. Sabi naman nila na kahit luma na... technically luma na,
in a sense na, 2000 na siya na construct, pero sabi naman daw ng Building
Administrator , according to PRID, noong kino-construct ito, kinonsider
iyong lapit niya sa Fault line, at iyong pagkakagawa sa kanya ay kayang
niyang mag-sway noong ginagawa ito. Pero technically ay parang luma na
siya. Kasi, nakikita mo na iyong mga cracks sa may stair case, di ba?
Medyo madami na.
Tintin: Pini-picturan na nga ni Doc. Bob iyan eh. Iyong mga cracks.

Moppet: Ayun, basically, na-tackle ko na naman ito kanina, kapag crisis situation,
halimbawa arising from stories na nag-create ng stir sa national broadsheet,
by default, office namin ang nakikipag-coordinate with OVP-CAG. And
depende doon sa focus ng istorya, halimbawa kung operational concerns, sa
office ni COO. Kung benefits,claims, or related issues, sa HFPS. Kapag IT
system, information technology, database issues, sa MIS Sector. Kapag mga
fund-life ang usapin, syempre sa Actuary. Fund Management for fund
balanses, investment income, and similar matters. And MSS kung may
kinalaman sa mga employee, allowances, mga ganoon. And Legal. Kasama
ang legal diyan.

Kaya ito ang laging dapat mayroon. Updated list of PhilHealth employees
na nasa building. Naka-hingi naman kami sa HRD ng listahan. Updated list.
Ito na iyong sinabi ko kanina na data bank na dapat laging naka-ready.

And the, ito pa iyong hindi pa namin naiimplement ulit...iyong Capability

Building for Crisis Communication. Dapat mag-arrange ng skills training for
those being groomed to speak during crisis situation. Hindi pa namin ito
naiimplement. We had this way, way back. Panahon pa ni Ms. Gitch,
CorComm Manager. Nagkaroon kami ng Training for SVPs. Paaano sila
sasagot sa mga issues noon. Nakakatuwang panoorin. Si Ms. Chichi
Fajardo noon. Ang galing. Sila Mr. Esguerra, sina Atty. Guanio. Sinubject
sila talaga sa ano... nanghingi sa amin iyong speaker ng mga pwedeng
itirang questions na mabibigla sila. Iyong mga ganoon. Nakakatuwa.
Syempre, ang focus was how do you bridge the questions, how do you
respond. So baka this year or next year, magawa rin namin.

So iyon, kapag human induce the coordination, basically, will always start
with the CDCC or sino mang i-create na Crisis Committee. Kasi hindi
namin alam kung ang CDCC ay siya na rin iyon. Pero as far as disaster, siya
talaga iyon. Pero iyong all others issues na hindi disaster related? Iyon.

Gather as much information as you can. Narative na incident. Ano ang

nangyari? Kailan nangyari? Mga ganyan. What caused it and what steps
have been taken? Casualty report. May namatay? May naputalan ng limb
or whatever? Current location ng mga employees? May na-trapped ba?
Diyos ko, mayroon sa atin na naglilindol na, eh nasa banyo pa. Hindi maka-
alis iyong Marshall kasi may tao pa doon sa office. Ang tagal pang lumabas.
Iyong Marshall, hindi rin makababa. Extend of damage? And iyong
estimated worth of damage to structures and equipment? Ano iyong effect
noong incident? Iyong frontline services ba affected? And then, resources
needed to address the affected areas? And the eminent risk. Syempre,
anong situations are prevailing in the affected office that may post further
threat.

So once na-gather na iyan, sila na siguro ang mag-uusap. I-process nila

iyong information, iyong committee, and then i-fine tune iyong pre-written
na media statements as appropriate, and then you submit the draft, ipa-
clear, then dispatch na. Unahin syempre ang spokesperson and the Deputy,
national media contacts, ITMD para sa Website, social media unit for similar
posting, and Public Affairs Unit, Internal PhilHealth community. Kung hindi
gumagana ang Outlook dahil walang kuryente, the next best way ay
idistribute mo na per floor. O di ba? Pwede mong i-tap actually iyong mga
info officer-designates sa Head Office. Sa kanila idiseminate, tapos they can
help spread it.

Inform the public, monitor and then prepare ulit. Tapos in the process,
parang ito iyong pino-post naming protocol, pwede naman siyang ulit-ulitin
habang nagpro-progress iyong crisis or hanggang mag-die down siya.
Hanggang bumalik ulit iyong kulay. Hindi na siya gray. Iyon.

Basically the same procedure pero i-aasess lang iyong story. Nadiscuss ko
na naman ito kanina. Saan siya na-published, national broadsheet, or nai-air
ba ito sa leading na istasyon? AM, FM sa TV? Bumandera sa ilang Online
sites? Positioning ng news item, very important, kasi baka naman
nakalubog iyong istorya doon sa mga... sa main section, pero napakaliit
naman. Pwede namang hindi patulan na. Pero kung nasa front page siya, at
siya ang pangbungad sa umaga mo, 'PhilHealth goes bankrupt!' Syempre,
iba ang assessment mo doon, di ba?

Social media. Paano ang extent ng coverage? Ilang beses siyang na-share,
na-like, nare-tweet? Baka naparaming nag-tweet noong kay 'Thinking
Pinoy?' Andami. Sobrang dami na?

And then, personalities involved. Nabanggit ko rin ito kanina. Ano ang
interes noong nagsulat doon sa issue na iyon? And gaano siya katagal
nanatili sa Headline? I do not know kung na-observe ninyo iyong.... ang
longest running issue ngayon ay iyong Dengvaxia issue, di ba? Buwan na
yata ang inabot nito. Pero iyong issue ng SSS doon sa apat na officers nila.
Dalawa doon ay nagresign, tapos iyong dalawa ay nandoon pa o may kaso
yata. Parang short-lived din yata siya. Mga tatlong araw siyang nasa
headline ng Inquirer. Tapos, ang ginawa ng SSS ay nagpa-PressCon lang
siya. One time, big time. Tapos, hinayaan na lang nila iyong.... Tapos,
tinanggal nila si Chairman. At tsaka iyong Board Member na nagkaso sa
kanila. Ang napansin ko, bihira ang DOH na maglabas kung ganoon.
Automatic iyon, PressCon kaagad. Ganoon din si SSS. One time ano lang
iyon, tapos na. Chairman nila mismo ang umupo eh. Ang advantage nila ay
hindi na nila kailangang maghanap pa ng venue to do the PressCon. Kasi
mayroon naman, sa office nila. Mayroon talagang Press Room na doon na
ang event nila, doon na ang media briefing nila.

Tayo, may Board Room naman, pero wala kaming makuhang uupo doon
sa.... iyon lang. Doon lang kami hirap. Kaya pagod na pagod si Doc. Siya
ang explain ng explain from 4 AM to late in the evening, Saturdays, Sundays
and Holidays. Kasi nga... Willing naman siyang umupo sa tabi ni President
during the PressCon but, iba talaga kapag iyong Head na ang magsalita.
Unlike noong panahon ni Atty. Padilla, o kaya si Sir Buddy. Si Sir Buddy,
nakailang Kapihan din si Sir Buddy. And he was very candid. Wine-
welcome naman ng Press iyong ganoon eh. Malaking tulong na agad-agad
na maka-ano ka.
 Tapos iyong mga sumunod na interview ng SSS Public Affairs, regular
Business interviews na. Iyong operations. Iyong the usual na gine-guesan
nila Delio, ganoon. Tuloy-tuloy lang ang buhay, kung baga. Iyong
operations nila, proceed, tutal ini-imbestigahan na.

Leila: Mukhang effective talaga siya. Kasi dati naman, wala naman talagang
spokesperson ang mga government agencies. Ngayong, lahat ng mga
agencies mayroon na. Uso na rin iyong Kapihan. Mayroon na rin silang
regular na...

Moppet: OO. Totoo naman. Tulad na lang MMDA. Kapag nag-aano siya. On the
road siyang nagpapa-interview. Nasa kalsada si Ms. Pia.

So, same procedure. Pag-assess ng situation, as far as communication is

concern, mayroon din kaming in-identify na mga points. Ano ito, after the
crisis na. From the communication stand point, baka pwede namang tignan.
Alin key messages ang nailabas during the crisis? Alin dito iyong
successfully, nadispatch or hindi? These messages should have been
released, but were not? Mayroon bang mga dapat sinabi pero hindi nasabi?
Kailangang maconsider iyon. At bakit winid-hold iyong information na iyon?
Bakit hindi shinare sa public? Mayroon bang national interes kaya hindi
sinabi? Ano iyong naging response ng public doon sa mga messages na
inilabas natin? Nakalala ba sa situation na sinabi natin na magsasara na?
Or kinounter natin, only to be scoulded sa loob. Bakit ninyo kinounter?
Iyon talaga iyon? Napagalitan kami. Dressing-down kami the day after.
Diyos kong mahabagin. 'You don't contradict the Board Member in public!'
Kulang na lang sa amin ni Amie ay susuot sa ilalim. Napagalitan kami sa
Board Room. Iyon. Hindi daw dapat. Eh si Board Member naman kasi.
Sinideline na niya iyong Kapihan topic.

And then, what communication vehicle proved to be the fastest in terms of

sending out the messages? Mayroon bang hindi naging effective na ginamit
natin -- radyo, TV, print? Ayy..Diyos ko, kapag print, hindi na talaga aabot.
Procurement pa lang, cannot be na. Hindi na aabot. And ano iyong naging
challenges sa message development? Minsan kasi, you try to be as truthful
as possible, di ba? Ang hirap. Lalo na kapag ang situation ay talagang
nangyari or may certain degree of truth. And how should these been
address or handled? Then after that nga, next step. Provide crisis
management messages kung kailangan pa. Deliver all information na
pinamris mo sa stakeholder -- 'In 4 hours, we are back in normal.' Kapag
hindi pa aabot sa 4 hours, mag-issue ka ulit ng statement. Teka lang, teka
lang, hindi pa kaya. Di ba? Pero as much as possible, you fulfill that
promise or that committment. And then, you confirmed with the CDCC,
syempre, kung ano na ang next step. At kung nabigyan ng appropriate
assistance iyong mga naapektuhan noong...kung natural disaster man ito? I
think, in place naman na iyong mga protocols natin -- assistance to
employees na kapag na-ano.. may mga office orders na naman doon.
Katulad ng assistance to employees kapag may ... may Office Orders na on
that. Nila-lobby nga nila na kapag gumuho nga itong Head Office, at Region
3 ang maging Head Office, kino-consider pa nila iyong sweldo ng mga
employees. Syempre lahat tayo will be withdrawing our salaries from
Region 3. Eh paano kung ang pondo niya ay hindi naman kasya doon sa
 pasesuweldohin on that week. Paaano na? Di ba? Iyong mga ganoon.
Kasama iyon sa mga kino-consider.

And keep the media informed at all times. And most importantly, kailangang
i-update ulit iyong crisis plan. And with this plan, kasama iyong mga... yes
Ma'am?

Lelai: Eh paaano iyong mga bangko natin? Tsinetsek ba natin kung mayroon
silang crisis management plan?

Moppet: Look-out dapat ni Treasury iyan. Ahh... iyong mga accredited partners,
dapat mayroong ano... especially iyong nangyari sa RCBC and ano.... di ba
lately, nagkaroon pati ang BPI, BDO iyong mga nawawalang mga savings ng
mga clients? Baka pwedeng i-raise sa Treasury as part of crisis
management preparation din ano? Valid point iyon po. Kasi, baka iyong
pambayad natin ng benefit claims hindi natin ma-withdraw.

Evely: Kapag Holiday, off-line iyong mga bangko.

Moppet: Ang importante doon ay iyong check na nirelease sa health care provider,
tapos, wala palang pondo. So may mga na-draft na kaming initial
statements, may mga fill-in the blanks na lang dito. Pero isa lang ang alam
kong interesado sa mga ito eh. Hinahanap pa eh. O, read aloud. Parang
sinasabi lang niya.."This is to annouce the passing of our PCEO last
<blank>, due to <blank>, to one of his official travel to <blank>. The
remains are currently being transported to NCR. Arrangement for viewing
and schedule of internment to be annouced soon." Initial pa lang iyan.

May follow up statement pa iyan. Kunyari ay narito na iyong mga remains.

"We wish to announced that the remains of <blank> are now at the
<blank> until Wednesday. Viewing starts at 12 noon of tomorrow , and
internment will be on this <date>. " A Holy mass will be celebrated...
Syempre, may contact numbers din para doon sa mga gustong mag-
interview sa spokesperson. Instead of flowers, ... iyon lang naman ang
gusto nito eh.

Ang next portion nito, sa bandang dulo pa, some of the materials that we
have already downloaded, directory, at itong lindol. Adapted naman iyan sa
MMDA standard ano... Then, may mga video showing na Project DINA.
Hindi pa nga namin naisosoli iyang tarpaulin na iyan sa CorMar. Di ba?
May utang pa kami sa CorMar.

Tapos, list of external contacts. Hot lines. Basically, ito rin iyong nasa
Directory natin.

Then the sketch kung saan magko-converge ang media when.. Kapitol
Commons iyong inilagay namin dito. Starbucks ito.

Equipment to prepare. Mga luma siya, pero ang assumption dito ay walang
kuryente. Mega phones. Nakakatuwa. Mayroon kaming dalawang mega
phones sa CorComm. Malaki talaga. Tapos, ang dami na naming
 pinuntahang tindahan pero wala nang battery for it. Obsolete na. Sayang
iyon, dalawang malaki pa naman. Kaya isosoli na lang namin sa PRID.

Satphones. Pino-procure na. Mobile phones. Internet stick, sana. Wireless

mic. And a transistor radio. Kasi ang assumption, walang kuryente. Tapos,
mayroon namang check list dito. Iyong kanina, sa narrative. Parang, to
guide. Check list din in assessing the impact of the story. Na discusse ko na
rin iyan kanina. So basically, iyan ang laman. At naisubmit na namin ito.
Nakakatuwa. Kasi October pa namin naisubmit ito sa office ni SVP
Santiago, tapos, nag-follow up memo sila, just last month. Eh di iniri-iterate
namin na naisubmit na po namin noon pa. Hinahanap-hanap nila, hindi nila
mahanap. Sabi ni Ma'am, nasaan ba iyan? Nai-file. Haha... Naka-file doon.
Hindi pala nai-turn over sa PMTRM. So, hinid alam ni Ma'am Anne na
mayroon na pala. Iyon! Basically, that's it! Thank you very big.

---------------------------------------------------------------------------

Hazel: Ma'am, irelate ko rin sa inyo iyong nangyari sa kasamahan ko po ako from
PRO ARMM na nagkuwento regarding during the siege what happened to
them. Syempre, nagkaroon sila ng demoralization and all that, because
after what happened, sabi nila, wala man lamang nagparamdam sa kanila
from the Head Office. Hindi po ba na may Office Order tayo kung paano
mag-claim kapag may crisis? Tinatanong nila kung bakit kailangan pa daw
mag submit ng mg pictures ng mga houses nila eh alam at nakita naman sa
news na sirang-sira na ang buong Marawi. Iyon po ang mga kwento nila
during that time na nakasama namin sila. So hindi ko po alam kasi kung ito
ay sa linya pa rin ng pinag-uusapan natin o sa HR na lang. Pero syempre,
napag-usapan din natin kanina na usually, iyong discern talaga ay
nanggagaling ikaw mismo ang nademoralized. Eh mabilis na lumalabas iyan
sa social media, di ba?

Meron po ba tayong response when it comes to sa mga ganoong klaseng

sitwasyon? Baka po mayroon kasi tayong immediate response into like
expression of sympathy, na manggagaling sa Central Office na nangyari
mismo sa mga empleyado natin? Sino po ang magiging contact person,
contact number/s, much like doon sa Emirates kung saan sila magko-
contact? Iyon po kasi iyong isa sa mga sinabi nila na hindi namin alam kung
sino ang tatawagan. Another question po. Ano po ang magiging next action
plan, if for example, it happens to one whole region, mayroon po ba tayong
gagawa ng mga reports? We cannot expect the whole region to do it right
away because of their priorities. Mayroon po ba tayong contingency plan
for this scenario? Kasi, kung minority lang ang affected ng ganoong
sitwasyon sa isang region, madali lang ma-address iyon noong particular
region. But what if it happens region-wide, sino iyong next na ano natin?

Moppet: Na-discuss na naman iyan sa CDCC in several meetings. Hindi sa PERT-

CWT, o sa amin, naka-assigned iyan. That's a different emergency respond
team na in-charged sa mga ganoon. Alin ang Region that will respond
ASAP? Halimbawa, region-wide? Iyong nearest ang sasalo. Sila ang sasalo
ng claims processing. Sila ang sasalo ng lahat. Sila ang magpa-function ng
 trabaho noong region na apektado. Parang mayroon na silang ini-stablished
na network.

Hazel: Ma'am, in terms po of the preparation sa pag-answer ng mga crisis?

Moppet: Kung down talaga iyong isang buong region, mayroon na established na
ano... iyong within the vicinity can respond fastest. Parang iyong sa Region
8 na nangyari noon, Region 5 was the first to respond. Although malayo-
layo siya, pero siya agad iyong naka-respond. Kasi iyong Region 6, affected
din. Di ba, magkasabay iyon na nangyari? Although si Region 6 ay hindi
masyadong natutukan. Pero grabe din ang epekto ng Typhoon Hyan sa
Region 6, hindi lang naman sa Region 8. Si Region 7 naman ang sumalo
doon sa mga in-aire lift na mga empleyado natin. Iyong mga ganoon.

Iyong lessons learned doon ay, parang naging stop-gap lang siya. Ang
talagang nanyari, o sige tulungan, tulungan. Pero wala talagang naka-
established na protocols for that.

Pero dito sa PERT ngayon, mayroon naka-assigned na na PERT whose going

to handle that. Sila din dapat ang nag-established na noon.

Hazel: Ma'am, coming from the regions kasi, kapag talagang nangyari sa regions,
ang immediate na tinitignan po ng regions ay ang Central Office. Kung ano
ang action coming from Central Office regardless kung mayroon mang
protocols.

Moppet: OO, totoo naman iyon. Lalo na kung natural disasters, iyong CDCC talaga.
Although mayroong regional ano din siya. Pero tulad ng sabi mo nga, Head
Office ang tinitignan.

Right now, ang Head ng CDCC ay si SVP Mas. So automatic iyon. Sa kanya
talaga. Like iyong nangyari sa Marawi, noong nalaman namin iyon, news
naman kasi talaga eh. In-inform namin kaagad si Doc. Gigi via text. Siya
naman kasi ang Head ng CDCC noong time na iyon. Kasi nga, biglaan iyong
nangyari. Papagabi na. Almost evening na nangyari. Sila na ang nagko-
coordinate. Pero iyon nga, CDCC for now. Mayroon namang team under
the CDCC who is looking into the HR component. Iyong mga ganoon.
Noong workshop nga noong August sa Clark, ang daming lumabas na issues
na hindi rin nakita from the head office. Perspective ng PROs. Madami.
Napakarami. OO. Kunyari iyong bank, kung si Region 3 ang magiging head
office, paaano iyong mga bangko? Kikilalanin ba nila iyong mga
signatories? Hindi naman pwedeng ibigay iyon ahead kasi baka maabuso, o
magamit. Eh wala namang crisis situation. Baka gamitin. May mga
ganoong risk. Inaaral nila iyon eh. Iyon. Pero i-echo ko iyong concern
ninyo sa next na meeting ng CDCC. Kasi, it might not fall under my team,
CWT, it is a valid concern that should be addressed by the team concerned.

Hazel: Example Ma'am. Iyong statement coming from the President or any high-
officer in the Central Office, for example, expressing sympathies sa mga
employees.

Moppet: Oo, wala pa din iyong internal component na iyon. Wala pang ganoon.
Hazel: Iyong assurance ba coming from the head office. Iyon ang hinahanap nila.

Moppet: Pero I believed na marami namang nag-sent ng support sa Marawi. Pero

voluntary nga lang.

Hazel: Although they appreciated the support of other regions. Pero iyong coming
from, or personality coming from the Central Office po, iyon ang kulang.

Moppet: Parang wala nga tayong inilabas na statement of sympathy or ano..

Hazel: Individual initiative na lang po ang nangyari doon eh. Parang iyong
presence of the Corporation na "We are with you!"

Moppet: Iyan iyong missing ano? Maganda nga kung...

Tin-tin: Minsan, kung ganiyan, galing tayo sa orphanage, tapos pagbalik mo, ipo-
process iyon. Kasi maraming tanong. Maraming experiences. Kailang i-
proseso mo siya. Baka iyon ang hindi nagawan ng Head Office. Iyong i-
process iyong experiences nila.

Moppet: Parang ang natatandaan ko nga, si Ma'am Onie noon, sinagest niya talaga
na i-include iyong psycho-social de-briefing for affected employees. Kay ano
man siyang caused. Kung siya man iyong siege, iyong baha, o ano man,
dapat daw talagang may psycho-social de-briefing iyon. Kasama daw dapat
iyon. Pino-process iyong...

Hazel: Two months after pa raw tumulong. Although thankful naman sila noong
nandodoon si Ma'am Onie. Iyon nga po.

Tintin: Kasi, baka napakahirap talagang pumunta doon at that time.

Hazel: Siguro hindi naman iyong nandoon siya physically, ...

Moppet: Parang ang lumabas lamang sa Outlook noon was seeking support for
Marawi. Magdeposit kayo sa kanitong account. Di ba may lumabas na
ganoon? Hindi namin mahanap iyong DBP account. Walang near-by na
DBP. Parang DBP ang only pwedeng dipositohan ng whatever contribution.

Hazel: Siguro Ma'am, just like what Emirates did, siguro po dapat laging naa-
update. Siguro po iyon ang kulang. Alam po natin na may ginagawa dito
pero, hindi po nalalaman ng mga tao na nakakaranas noon.

Moppet: Oo, very important. I-add natin iyon kasi, naggaling na mismo sa ... yes Ms.
Claire.

Claire: Ma'am, kanino dapat nagsisimula ang initiative? Iyong tulad noon na
magre-respond kaagad? Ma-communicate. Ipaalam lang natin kaagad na
ma-express iyong message from the Central Office.

Moppet: Kung ma-established kaagad iyong protocol na, alam na kung which office
ang dapat maglabas niyan.
Melody: Siguro Ma'am ang problema diyan ay dahil wala pa iyong Crisis
Management. Kasi dapat ay involved ang HRD diyan?

Moppet: Oo, hindi lang kasi established iyong protocol. Iyong mga ganoon, ...

Leila: Maganda nga kung may message kami, may kasama nang pera. P5
thousand, ...

Hazel: Although proud sila na nagkaroon ng ganoon -- iyong Marawi siege.

Nagkaroon ng aksyon dahil ganoon ang nangyari. Proud sila sa puntong
iyon. Dahil nangyari ito sa amin, kaya natin nalaman kung paano ang
gagawin.

Moppet: Lesson learned ano? Pero di ba earlier, Zamboanga ay nagkaroon din ng

siege pero hindi naman talaga directly sa office natin. To address your
concern Claire, ang internal communication kasi, pag dating sa employee
benefits, HRD iyon. So dapat sa kanila mag-emanate iyon. So dapat ma-
factor in noong PERT handling HR concerns iyong ganoong klaseng
component na pag may nangyari, dapat ay may statement kaagad iyong
Head of Agency sa affected employees.

Leila: We take care of our own.

Hazel: Ganoon po ba talaga iyon, sa HR magsisimula at ipapaakyat na lang sa

Presidente?

Moppet: Oo. Basta employee concerns talaga, HRD. Any other concerns po? So at
least may nakikita tayong mga gaps na we can still add or enhance doon sa
plan na gagawin natin. Eh di mas maganda.

Lance: Kung hindi sa HR, Facebook. Pinaka mabilis. hehe... Doon po kasi
lumalabas iyong mga hugot. So dapat siguro, iyong ating crisis managment
team ay may representation from PRID, HRD, IT, Risk Management..

Leila: At depende pa siya kung saang particular concern iyon.

Lance: Katulad noon, HR para doon sa employees' concerns. Sa PRID para sa

structure. Katulad nga ng sabi ni Ms. Lei.

Jing: Doon po ba sa crisis emergency plan, ano po ba iyong identify niya na team?

Moppet: Katulad ng sa amin, iyong PERT-CWT is just one team. Parang there are
four major teams under the CDCC. Mayroong in-charge sa medical, social,
HR and finance. Isang team iyon. Mayroong in-charge sa database. Isang
team. At isa kami sa Communication Warning Team. Ang rescue ay kasama
sa Medical. Initially nga, noong lumabas iyong Office Order creating the
original teams, iyong Communication Warning Team iyon iyong on-top.
Maliban sa naga-alert ka sa mga members at sa mga PROs. Kungsaan iyong
may parating na bagyo, ganyan. Ipe-prepare mo rin sila prior to a disaster.
 Noong ni-revise iyong Corporate Order, nawala iyong component ng pag-
alert doon sa team namin. So ako noong hindi ko pa siya ina-absorb iyong
revision, akala ko revision lang iyong in terms of the structure. Tapos noong
inaaral ko na iyong Corporate Order, ba eh text pa rin ako ng text sa mga
regions tungkol sa bagyo. Hindi na pala ako dapat iyon. Siguro, mga anim
na buwan pa akong kakaganoon. Hindi na pala function ng team namin.
Napunta na pala siya sa Secretariat. So kung may malaking bagyo or may
expected na landslide, hindi na kami iyong nagi-inform sa PAU or sa RDCC
ng regions. Secretariat na dapat ang gumagawa noon. So medyo naiba rin
iyong function.

Leila: Second nature pa rin kayo.

Moppet: Automatic. Kaya ngayon, nakatutuk na lang kami sa educating prior to a

disaster. Sana maka-input ito sa gagawin natin in the next three sessions.
Thank you. Thank you also.

-----------------------------------------------

Jing: Thank you every body. So mag-start na po tayo ng ating development ng

plan. Tanong ko lang, meron po ba tayong susundan na format on how to
develop the Crisis Management Plan ng SMCP's? Kasi po ngayon, magpo-
focus na po tayo sa SMCP. Kasi, iba po itong prinisent ni Ma'am Mopps na
CrisisCom Plan para sa buong Corporation, kung sakaling may mangyaring
crisis sa buong korporasyon na apektado lahat. Ang atin po kasi ngayon ay
iyong crisiscomm plan or management plan ng SMCP lang. Ito po kasi ay
isa sa mga requirement ng ating Risk Management na mag-come up tayo ng
Risk Respond Plan in case kung hindi effectively maimplement ang SMCP.
So iyon po ang ating pagu-usapan. On how do we go about it? Ano na ang
gagawin? Mayroon pa nga tayong gagawin initially before making the plan.
Eh, <for continuation>