Ομηρικά Έπη: Ιλιάδα

Εισαγωγή

Eπιμέλεια: Β.Ραμπαούνη
 Οδύσσεια Ιλιάδα

Χρόνος β ’μισό 8ου αι. β ’μισό 8ου αι.

Προηγείται της Οδύσσειας:
750 π.Χ. περίπου

Έκταση 12.110 στίχοι 15.693 στίχοι ( μεγαλύτερη κατά 3.500

περίπου στίχους)

Ραψωδίες 24:μικρό γράμμα 24: κεφαλαίο γράμμα

Γραμματειακό Έπος Έπος

είδος
 Ηρωικός χαρακτήρας Αναπαράσταση της μυκηναϊκής εποχής
(Τρωικός πόλεμος, 12ος αι. π.Χ.), αλλά όχι
λεπτομέρειες της καθημερινότητας της
ένδοξο παρελθόν εποχής αυτής.
ηρωικές πράξεις

Αποτύπωση κόσμου οικείου στον Όμηρο

(συνήθειες, αντιλήψεις, θεσμοί, υλικά): Πληροφορίες
Ιλιάδα και για την εποχή
κόσμος άγνωστος στον ομηρικό άνθρωπο.
Ιστορία
+
της σύνθεσης
8ος αι. π.Χ. της Ιλιάδας

ΑΝΑΧΡΟΝΙΣΜΟΙ
Στοιχεία φανταστικά,
εξωπραγματικά

Πραγματικότητα Ιλιάδας: πλαστή

Σύνθεση στοιχείων ιστορικών και στοιχείων
φανταστικών

Είναι πρωτίστως ΠΟΙΗΣΗ(= ιστορία, πηγή

έμπνευσης και χρονικό πλαίσιο)
ΟΧΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑ
 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ, ΘΕΜΑ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΙΛΙΑΔΑΣ

Χρυσηίδα, γέρας του Αγαμέμνονα

Απόλλων στέλνει λοιμό στο στρατόπεδο των Αχαιών μετά

από παράκληση ιερέα του Χρύση.
Η Μῆνις, η οργή
του Αχιλλέα μετά Αγα μέμνων επιστρέφει Χρυσηίδα στον πατέρα της.
τη σύγκρουσή του
ΘΕΜΑ με τον
Αγαμέμνονα. Αγαμέμνων απαιτεί να πάρει την Βρισηίδα, το γέρας του
Αφορμή:η μοιρασιά Αχιλλέα
των λαφύρων

Προσβολή Αχιλλέα: θυμός, σύγκρουση, αποχώρηση από τον

πόλεμο με τους Μυρμιδόνες. Επάνοδος στην μάχη( ραψ. Τ),
όταν ο Έκτορας σκότωσε τον Πάτροκλο. Η εκδίκηση.

Αποτελεί ένα επεισόδιο του 10ου

χρόνου της πολιορκίας της Τροίας.
 Το τέλος της Ιλιάδας:
Ο ποιητής δεν τον θάνατος +ενταφιασμός του
περιγράφει από την Έκτορα.
Ο πόλεμος, οι αγώνες αρχή. Αποσπά από Σε άλλα έπη :
των Ελλήνων γύρω από τα 10 χρόνια μια άλωση+καταστροφή της
το Ίλιον (Ιλιάς , όχι μικρή περίοδο (51 Τροίας, αιχμαλωσία μελών
Αχιλληίς) μέρες) πριν από την βασιλικής οικογένειας,
κλπ.)
ΤΟ άλωση της Τροίας
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

Πολύ ευρύτερο και

χρονικά και
θεματολογικά από το
θέμα της Ιλιάδας
 Χρονικό παρόν: Οι 51 μέρες

Ο ΧΡΟΝΟΣ

Αναφορές στο παρελθόν με χρονικές συντμήσεις

Αναδρομές στα περασμένα
Ένθετες διηγήσεις ( εγκιβωτισμός) παλαιών γεγονότων
Προαναγγελίες για το μέλλον
 Η απόφαση του Δία
Η μῆνις (Διός βουλή)
να ικανοποιήσει τους Τρώες
του Αχιλλέα (παράκληση Θἐτιδας)
(Διός Βουλή)

Αιτίες πολλών δεινών για τους Αχαιούς

Παρά τις αριστείες που σημειώνουν σπουδαίοι αρχηγοί των Αχαιών
(Διομήδης, Αγαμέμνονας, Πάτροκλος…)
 Αποφασιστική αντίσταση και σημαντικές νίκες των Τρώων με τη
βοήθεια του Δία
 Επιμήκυνση του πολέμου

Σημασία της οργής του Αχιλλέα αποδεικνύεται από

τη συχνότητα εμφάνισης του θέματος στο έπος

 Αναφορά απουσίας Αχιλλέα από ήρωες

 Η δράση ( συζητήσεις, ενέργειες) θεών σε
συνάρτηση με τη μῆνιν του Αχιλλέα.
 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΙΛΙΑΔΑΣ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ
ΙΛΙΑΔΑ ΟΔΥΣΣΕΙΑ
ΥΦΟΣ ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟ ΥΦΟΣ
‘Όμηρος σε νεαρή ηλικία ‘Όμηρος σε προχωρημένη ηλικία

Απουσία παραμυθικού στοιχείου ‘Έντονο το παραμυθικό στοιχείο

ΘΕΜΑ
Μύθοι με ηρωικό περιεχόμενο. Ναυτικό παραμύθι
 Η δράση σε πραγματικό Παράξενοι τόποι
κόσμο: όχι τέρατα και Εξωπραγματικά όντα(Κύκλωπες, Σειρήνες…)
φανταστικές περιπέτειες.
 Θεοί ανθρώπινες διαστάσεις/
ανθρώπινη συμπεριφορά

ΕΠΟΧΗ Κοινωνικά παλαιότερη εποχή Κοινωνικά νεότερη εποχή

 Ο θεσμός της βασιλείας σε ακμή  Παρακμή θεσμού βασιλείας. Μετάβαση από

τη βασιλεία με απόλυτη εξουσία σε μια
νεότερη εποχή με τη δημιουργία
αντιπροσωπευτικών πολιτικών σωμάτων.
o Φαίακες: συνέλευση γερόντων
o Ιθάκη : άτυπη συνέλευση του λαού

 Αντίληψη κλειστής αριστοκρατικής  Οι ήρωες ανήκουν σε όλα τα κοινωνικά

τάξης στρώματα. Ακούγονται οι κατώτερες τάξεις

 Στρατιωτικές συνελεύσεις: οι απλοί

στρατιώτες ακούνε - επευφημούν
ΕΠΟΧΗ  Θεοί: εγωιστές, άδικοι, πρωτόγονη
εκρηκτικότητα παθών
 Κεντρικοί ήρωες: ορμητικότητα,
έλλειψη μέτρου, στηρίζονται στη μυϊκή
δύναμη
ΠΟΛΕΜΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ
ΙΛΙΑΔΑΣ, κάποτε ΣΚΛΗΡΟΣ
 Θεοί: καθιέρωση ηθικής τάξης στον
Όλυμπο. Έχουν πάθη αλλά όχι
εκρηκτικότητα παθών
 Οδυσσέας: αρετές πολύτιμες στην
καθημερινή ζωή: εξυπνάδα,
εφευρετικότητα, επιμονή, καρτερικότητα,
όχι ορμητικότητα, μέτρο
ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ
ΠΙΟ ΗΡΕΜΟΣ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΙΚΟΣ