Postanowienia

Kwestie terytoriów i granic:

·0 Święte Cesarstwo Rzymskie i Habsburgowie rezygnują na rzecz Francji z: Górnej i Dolnej

Alzacji, twierdz Breisach i Philippsburg oraz Sundgau

·1 Święte Cesarstwo Rzymskie rezygnuje na rzecz Francji z tzw. trzech biskupstw (Metz,
Toul, Verdun) w Lotaryngii (Francja uzyskała je już w 1559, ale pozostały formalnie
częścią Rzeszy do 1648)

·2 Święte Cesarstwo Rzymskie uznaje niepodległość i pełną suwerenność Związku

Szwajcarskiego

·3 książę-elektor Bawarii zwraca Habsburgom austriackim Górną Austrię

·4 król szwedzki otrzymuje Pomorze Przednie (Vorpommern), wyspę Rugię, arcybiskupstwo

Bremy (bez samego miasta Brema) i biskupstwo Verden oraz prowincje Thedinghausen i
Wildeshausen, tym samym król szwedzki zostaje członkiem Rzeszy (ale głosy w Sejmie
Rzeszy przysługujące biskupom Bremy i Verden otrzymał książę Brunszwika-Lüneburga,
czyli Hanoweru)

·5 margrabia-elektor Brandenburgii otrzymuje Pomorze Tylne i biskupstwo kamieńskie

(Kamień Pomorski), a także arcybiskupstwo magdeburskie, biskupstwo Halberstadt i
biskupstwo Minden – jako rekompensatę za utratę Pomorza Przedniego

·6 zarówno król szwedzki, jak i elektor brandenburski otrzymali prawo posługiwania się
insygniami książęcymi władców Pomorza

·7 książę Meklemburgii otrzymał biskupstwo Schwerin

Kwestie pokoju religijnego w Rzeszy:

·8 uznanie kalwinizmu za trzecie, obok katolicyzmu i luteranizmu, legalne wyznanie w

Rzeszy

·9 ustanowienie, że w przypadku konwersji księcia Rzeszy, która nastąpiła po 1624, poddani

owego władcy zachowują stare wyznanie

·10 luterańscy i kalwinistyczni administratorzy zsekularyzowanych państw kościelnych

otrzymali prawo głosu w Sejmie Cesarstwa (w „ławie skośnej” – Querbank)

·11 potwierdzenie postanowień pokoju religijnego z 1555, unieważnienie edyktu

restytucyjnego Ferdynanda II oraz pokoju praskiego z 1635

Kwestie ustroju Rzeszy:

 ·12 potwierdzenie aktu Ferdynanda III z 1644 – stany Rzeszy otrzymują prawo do
samodzielnego zawierania sojuszy i wypowiadania wojen bez zgody cesarza rzymskiego,
ale pod warunkiem, że ich działania nie będą wymierzone przeciw cesarzowi i Cesarstwu

·13 podział Palatynatu i godności elektorskiej palatyna reńskiego – Palatynat Górny zachował
książę Bawarii, Palatynat Dolny otrzymał Karol Ludwik Wittelsbach, syn Fryderyka V (jako
elektor otrzymał tytuł arcyskarbnika Świętego Cesarstwa Rzymskiego)

·14 zakaz dziedziczenia Palatynatu Dolnego przez elektorów Bawarii w razie wymarcia linii
palatynackiej

·15 wolne miasta Rzeszy (miasta Rzeszy) uzyskały równe z książętami prawo głosu w Sejmie
Cesarstwa

·16 ustalenie, że wszelkie traktaty, umowy i układy wymuszone na stanach Rzeszy siłą stają
się nieważne

·17 potwierdzono prawa i przywileje cesarza, elektorów, książąt i innych stanów Rzeszy,
potwierdzono wyłączne prawo Sejmu Cesarstwa do wypowiadania wojny i zawierania
pokoju w imieniu całej Rzeszy, stanowieniu i interpretacji ogólnoniemieckich aktów
prawnych, budowie zamków i twierdz, zarządzaniu poboru do armii cesarskiej (armii
Rzeszy, nie armii Habsburgów jako władców Austrii), uchwalania podatków na rzecz
cesarza i Cesarstwa

·18 traktat westfalski postulował także zwołanie Sejmu Cesarstwa w celu ustalenia reguł
elekcji cesarza rzymskiego, reguł tworzenia nowych stanów Rzeszy, ustalenia stałej
kapitulacji wyborczej cesarza i uregulowania innych bieżących spornych kwestii
ustrojowych

Kwestie polityczne:

·19 król Francji otrzymał prawo do posyłania swojego przedstawiciela na obrady Sejmu
Cesarstwa

·20 król Francji i król Szwecji zostali uznani gwarantami postanowień pokoju