‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﺨﺎﻃﺮات زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ در واﺣﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻗﯿﺮﺳﺎزي‬

‫ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻔﺖ ﭘﺎﺳﺎرﮔﺎد واﺣﺪ اراك‬

‫دﮐﺘﺮ ﺳﯿﺪ ﻋﻠﯽ ﺟﻮزي‪ -‬ﻋﻀﻮ ﻫﯿﺌﺖ ﻋﻠﻤﯽ داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﯽ واﺣﺪ ﺗﻬﺮان ﺷﻤﺎل‬
‫ﻋﻠﯽ ﭘﻮرﺻﻔﺮ‪ -‬رﺋﯿﺲ ‪HSE‬ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻔﺖ ﭘﺎﺳﺎرﮔﺎد‬
‫* ﺳﻌﯿﺪ ﻋﻨﺎﺑﺴﺘﺎﻧﯽ‪ -‬ﮐﺎرﺷﻨﺎس ‪ HSE‬ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻔﺖ ﭘﺎﺳﺎرﮔﺎد‬
‫ﻧﻔﯿﺴﻪ ﮔﻨﺠﯿﻨﻪ‪ -‬ﮐﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺤﯿﻄﺰﯾﺴﺖ‬
‫‪s-anabestani@pasargadoil.com‬‬
‫ﺗﻬﺮان‪-‬ﺑﻠﻮار ﻣﯿﺮداﻣﺎد‪-‬خ ﺷﻤﺲ ﺗﺒﺮﯾﺰي ﺷﻤﺎﻟﯽ‪-‬ﭘﻼك‪ -1‬ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻔﺖ ﭘﺎﺳﺎرﮔﺎد ‪ ،‬ﺻﻨﺪوق ﭘﺴﺘﯽ ‪19395-4598‬‬

‫ﭼﮑﯿﺪه‬
‫اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺣﺬف ‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ و ﮐﻨﺘﺮل رﯾﺴﮏ ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﻮﺟﻮد در واﺣﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻔﺖ‬
‫ﭘﺎﺳﺎرﮔﺎد واﻗﻊ در ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎه اراك ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﯿﺪ‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﻠﯿﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎ و ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻮرد‬
‫ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﺑﺎرز زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﮐﺎﻣﻞ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﺎ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺣﺎﻻت ﺷﮑﺴﺖ و اﺛﺮات آن ﺑﺮ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ )‪ (EFMEA‬ﺑﻪ ارزﯾﺎﺑﯽ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﻋﺪد اوﻟﻮﯾﺖ رﯾﺴﮏ )‪ (RPN‬در اﯾﻦ روش ﺑﯿﻦ ‪ 2‬ﺗﺎ ‪ 48‬ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت آﻣﺎري ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﮐﻪ‬
‫آن دﺳﺘﻪ از ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﮐﻪ ﻋﺪد اوﻟﻮﯾﺖ رﯾﺴﮏ آﻧﻬﺎ ﺑﯿﻦ ‪ 28‬ﺗﺎ ‪ 48‬اﺳﺖ داراي ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻي رﯾﺴﮏ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در‬
‫اداﻣﻪ ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻣﯽ رﯾﺴﮏ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ از ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدﻧﺪ اﻗﺪاﻣﺎت ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻧﻮع ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﯾﺎ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد‬
‫ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ RPN‬در ارزﯾﺎﺑﯽ ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﭘﺎره اي از اﻗﺪاﻣﺎت اﺻﻼﺣﯽ و ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ‬
‫ﻣﯿﺰان ‪ RPN‬ﺗﺎ ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اي ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺳﻄﺢ رﯾﺴﮏ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻣﺜﺎل رﯾﺴﮏ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ زﺑﺎﻟﻪ ﺳﻮز از ‪ 48‬ﺑﻪ ‪ 27‬و رﯾﺴﮏ ﻣﺼﺮف ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺮژي ﻧﺎﺷﯽ از ﻋﻤﻠﮑﺮد ‪ Deoiling‬از‬
‫‪ 36‬ﺑﻪ ‪ 16‬ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ اﯾﻦ اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﯽ ﺗﻮا ن ﺑﻪ ‪ :‬ﻧ ﺼﺐ ﺳﯿﺴﺘﻤﻬﺎي ﮐﻨﺘﺮل دﻣﺎي ﮐﻮره‪ ،‬اﯾﺠﺎد ﻣﻮاﻧﻊ ﺻﻮﺗﯽ‪،‬‬
‫ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻀﺎي ﺳﺒﺰ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از آب ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺪار ﺑﺴﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺻﺤﯿﺢ ﺿﺎﯾﻌﺎت و ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎ‪ ،‬ﺧﺎﻣﻮش ﻧﻤﻮدن دﺳﺘﮕﺎه ﻫﺎ در‬
‫وﻗﻔﻪ ﻫﺎي ﺑﯿﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ و ﻏﯿﺮه اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺎ اﻋﻤﺎل اﻗﺪاﻣﺎت اﺻﻼﺣﯽ ﺳﻄﺢ رﯾﺴﮑﻬﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﺪه ﺣﺪود ‪ 40‬درﺻﺪ ﮐﺎﻫﺶ‬
‫ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫واژﮔﺎن ﮐﻠﯿﺪي‪ :‬ارزﯾﺎﺑﯽ رﯾﺴﮏ‪ ،‬ﺟﻨﺒﻪ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ‪ ،‬ﻋﺪد اوﻟﻮﯾﺖ رﯾﺴﮏ )‪، EFMEA،(RPN‬ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي ﻧﻔﺖ‬
‫ﭘﺎﺳﺎرﮔﺎد‬

‫‪ .1‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫در ﻃﻮل ﭘﻨﺠﺎه ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ در ﻣﻮاد‪ ،‬ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎ و ﻧﻮع ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎ در ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ‪.‬ﺗﻨﻮع‬
‫ﻣﻮاد و ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده در ﺑﺎزار و اﺛﺮات و ﭘﯿﺂﻣﺪﻫﺎي ﻣﺤﯿﻄﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺣﻮادث ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ در اﯾﻦ ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻣﻮﺟﺐ‬

‫‪1‬‬
‫ﺷﺪه ﮐﻪ از ﻧﻈﺮ ﻋﻤﻮم اﯾﻦ ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺗﺮﯾﻦ ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺑﺮ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﻫﺎي ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﺴﻮب ﺷﻮﻧﺪ‪[2].‬ﺗﻌﯿﯿﻦ دﻗﯿﻖ‬
‫ﻫﺰﯾﻨﻪ ﺣﻮادث و اﺛﺮات ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐﺎر ﺑﺴﯿﺎر دﺷﻮاري اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ اﯾﻦ ﺻﻨﺎﯾﻊ‬
‫ﺑﺴﯿﺎر ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺑﻮده از اﯾﻨﺮو‪ ،‬ﺗﻼش ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﭘﯿﺸﮕﯿﺮي از ﺿﺮر و زﯾﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮوز ﺣﻮادث در ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي‬
‫ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﺮوز ﻓﺠﺎﯾﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﯽ اﻧﺠﺎﻣﺪ ﻣﺘﺨﺼﺼﯿﻦ را ﺑﺮ اﯾﻦ داﺷﺘﻪ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮآورد ﺗﻮاﺗﺮ و ﭘﯿﺎﻣﺪ اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﺣﻮادث ﺑﻪ‬
‫رﻫﯿﺎﻓﺖ ﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎل ﮔﺮا روي آورﻧﺪ ﺑﺪﯾﻨﻮﺳﯿﻠﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﻗﺒﻞ از ﺑﺮوز ﺣﺎدﺛﻪ ﺟﻬﺖ ﮐﻨﺘﺮل ﻓﺮﮐﺎﻧﺲ و ﺷﺪت آن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰي ﮐﺮد‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﻣﻮارد از ﺟﻤﻠﻪ ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ارزﯾﺎﺑﯽ رﯾﺴﮏ و دﻻﯾﻞ ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ آن اﺳﺖ‪[3].‬ﻋﻼوه ﺑﺮاﯾﻦ ﻣﻮاردي وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ‬
‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي دارد ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﺑﺎﯾﺪ ﺑﯿﻦ دو ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﯾﮑﯽ را ﺑﺮﮔﺰﯾﻨﺪ در ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻮاﻗﻌﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ارزﯾﺎﺑﯽ رﯾﺴﮏ روي‬
‫آورد‪ .‬ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﯾﺴﮏ ‪ ،‬ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮏ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ‪ ،‬آﻧﺎﻟﯿﺰ و ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﯽ ﺑﻪ رﯾﺴﮏ ﭘﺮوژه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﻣﺮ ﺣﺎﺻﻞ اﻓﺰاﯾﺶ اﺣﺘﻤﺎل‬
‫ﺣﻮادث ﻣﻄﻠﻮب و ﮐﺎﻫﺶ اﺣﺘﻤﺎل ﺣﻮادث ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ) .‬ﺗﯿﻤﻮر اﻟﻬﯿﺎري ‪ (1384‬اﻣﺮوزه اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻫﺎي ارزﯾﺎﺑﯽ رﯾﺴﮏ‬
‫در ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ رو ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺑﯿﺶ از ‪ 70‬ﻧﻮع ﻣﺨﺘﻠﻒ روش ارزﯾﺎﺑﯽ رﯾﺴﮏ اﻋﻢ از ﮐﻤﯽ و‬
‫ﮐﯿﻔﯽ در دﻧﯿﺎ وﺟﻮد دارد‪ .‬اﯾﻦ روش ﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ‪،‬ﮐﻨﺘﺮل و ﮐﺎﻫﺶ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي ﺧﻄﺮات ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯽ رود‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺳﻌﻪ و‬
‫ﮔﺴﺘﺮش ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎي ﺣﺴﺎس و ﺑﺴﯿﺎر ﭘﯿﭽﯿﺪه از ﺟﻤﻠﻪ در ﺑﺨﺶ اﻧﺮژي اﯾﻦ اﯾﺪه ﻣﻌﻤﻮل ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫از ﻣﺘﺪ ﻫﺎ و ﺗﮑﻨﯿﮏ ﻫﺎي ارزﯾﺎﺑﯽ و ﻣﺪرﯾﺖ رﯾﺴﮏ ﻗﺒﻞ از وﻗﻮع ﺧﻄﺮ‪ ،‬اﻣﮑﺎن دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﺣﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﯽ از اﯾﻤﻨﯽ ﻓﺮاﻫﻢ ﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ‬
‫روﯾﮑﺮد ﺑﺮ اﺳﺎس ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻨﻈﻢ و از ﭘﯿﺶ ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﺪه و در ﻗﺎﻟﺐ ﯾﮏ ﻓﺮاﯾﻨﺪ "ﻗﺒﻞ از ـ واﻗﻌﻪ" ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ روش "آﻧﺎﻟﯿﺰ ـ ﮐﻨﺘﺮل"‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .[4].‬روش ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ارزﯾﺎﺑﯽ رﯾﺴﮏ ﺑﺮاي ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﻄﺮات ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻮده اﺳﺖ و ﻧﺘﺎﯾﺞ آﻧﻬﺎ در ﺟﻬﺖ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ‬
‫وﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي در ﺧﺼﻮص ﮐﻨﺘﺮل و ﮐﺎﻫﺶ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي ﺧﻄﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﺧﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ ‪ .‬در ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ ﺗﻮﺳﻂ ‪ Taylor‬در‬
‫ﺳﺎل ‪ 2008‬از دو ﻣﺘﺪ ‪ EFMEA‬و ‪ AEA‬ﺑﺮاي دو ﻧﻮع ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد و ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪ ﮐﻪ درﺻﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺧﻄﺮات‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ‪ EFMEA‬ﺑﯿﻦ ‪ 22‬ﺗﺎ ‪ 82‬درﺻﺪ ﺑﻮد‪،‬ﺣﺎل آﻧﮑﻪ در ‪ AEA‬ﺑﯿﻦ ‪ 20‬ﺗﺎ ‪ 60‬درﺻﺪ ﺑﻮد‪ .‬از اﯾﻦ روش ﺣﺘﯽ ﻣﯽ ﺗﻮان در‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﯿﻪ اﻧﺠﺎم ﭘﺮوژه ﯾﺎ ﻃﺮح ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ارزﯾﺎﺑﯽ رﯾﺴﮏ ﻫﺎي اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﯾﮑﯽ از ﻣﺰاﯾﺎي روش ‪FMEA‬‬
‫ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﮐﺎرﺑﺮد آن در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻃﺮاﺣﯽ ﯾﮏ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ‪ FMEA‬در ﻣﺘﻦ ارزﯾﺎﺑﯽ ﻫﺎي اﯾﻤﻨﯽ اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﭼﺮاﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ از ﺗﺤﻤﯿﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺮوز رﯾﺴﮏ ﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻧﻤﻮد]‪.[5‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن ﻣﺒﻨﺎﯾﯽ ﺑﺮاي ﺗﻌﯿﯿﻦ رﯾﺴﮏ‬
‫ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ رﯾﺴﮏ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﻗﺘﺼﺎدي ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ آن دﺳﺘﻪ از رﯾﺴﮏ ﻫﺎ ﮐﻪ وﻗﻮع آﻧﻬﺎ در ﻫﯿﭻ ﺣﺎﻟﺘﯽ اﻗﺘﺼﺎدي و ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺬﯾﺮش‬
‫ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ ﺗﻮ ازن ﻫﺎي ﻫﺰﯾﻨﻪ رﯾﺴﮏ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪ .‬اﯾﻦ اﻗﺪام ﺣﺘﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮاي ﻣﺪﯾﺮان ارﺷﺪ در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﯾﺴﮏ ﻫﺎي‬
‫زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﻌﯿﺎر ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬در ﭼﺎرﭼﻮب ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮي ﮔﺴﺘﺮده اﺑﺰارﻫﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ‬
‫‪/‬ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﮐﯿﻔﯿﺖ در ﮐﺸﻮرﻣﺎن روش ‪ EFMEA‬ﮐﺎرﺑﺮد ﻓﺮاواﻧﯽ داﺷﺘﻪ ا ﺳﺖ‪ .‬اﺟﺮاي ﻃﺮح ﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي و ارزﯾﺎﺑﯽ‬
‫رﯾﺴﮏ ﺑﻪ روش ﺗﺠﺰﯾﻪ وﺗﺤﻠﯿﻞ ﺣﺎﻻت ﺷﮑﺴﺖ و آﺛﺎر آن از ﺟﻤﻠﻪ روﺷﻬﺎي ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ارزﯾﺎﺑﯽ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﯾﺴﮏ در ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻔﺖ‪ ,‬ﮔﺎز و‬
‫ﭘﺘﺮوﺷﯿﻤﯽ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﮐﻨﻮن از ‪ FMEA‬در ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﻗﺒﯿﻞ اﺗﻮﻣﺒﯿﻞ ﺳﺎزي ‪ ،‬اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ ‪ ،‬ﻫﻮاﻓﻀﺎ و‪ ...‬ﺑﺎ ﻫﺪف ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ‪،‬‬
‫ارزﯾﺎﺑﯽ ‪ ،‬اوﻟﻮﯾﺖ ﺑﻨﺪي ﺟﻬﺖ ﺣﺬف ﻧﻘﺺ ﻫﺎ و ﺧﻄﺎﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ زﯾﺎدي در اﯾﺠﺎد ﻣﺨﺎﻃﺮات دارﻧﺪ‪ ،‬در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﻻﺧﺺ‬
‫ﻗﺒﻞ از اراﺋﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ ‪ (RPN)1‬ﺷﺎﺧﺼﯽ اﺳﺖ ﺑﺮاي اراﺋﻪ درﺟﺎت رﯾﺴﮏ ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﻮﻟﯿﺪ‬
‫ﯾﮏ ﻣﺤﺼﻮل ﮐﻪ از ﺳﻪ ﺷﺎﺧﺺ وﻗﻮع‪ ،‬ﺷﺪت‪ ،‬ﻣﯿﺰان ﮐﺸﻒ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺎي ﺷﮑﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻧﻤﺮه ﻫﺎي ‪ RPN‬ﺑﻪ‬

‫‪1.Risk Priority Number‬‬ ‫‪4. Li Peng cheng,2010‬‬

‫‪2. Tixier, J 2002‬‬ ‫‪5. IAEA, 2002‬‬
‫‪3.Carbone, Thomas A،Z2004‬‬

‫‪2‬‬
‫آﻧﻬﺎ اﺧﺘﺼﺎص ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ اﻋﻤﺎل اﻗﺪاﻣﺎت اﺻﻼﺣﯽ ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﮐﻨﺘﺮل درآﯾﻨﺪ ﻧﯿﺎز ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﻋﻠﯽ ﺑﻘﺎﯾﯽ در ﺳﺎل ‪1384‬‬
‫ﻃﯽ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ رﯾﺴﮏ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل و ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﭘﺮداﺧﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬وي ﺑﯿﺎن ﻣﯽ دارد ﮐﻪ ﮐﻮﭼﮑﯽ و ﺑﺰرﮔﯽ اﻋﺪاد ﺑﻪ‬
‫دﺳﺖ آﻣﺪه در روﺷﻬﺎي ﮐﻤﯽ ارزﯾﺎﺑﯽ رﯾﺴﮏ ﺑﺪون ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ درﺟﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺬﯾﺮش ﺑﻮدن آﻧﻬﺎ را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﻣﻔﻬﻮم ﭼﻨﺪاﻧﯽ‬
‫ﻧﺪارﻧﺪ)ﺑﻘﺎﯾﯽ ع‪ .(1384 ،‬ﻃﯽ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﻄﺮات ﺑﻪ روش ‪ FMEA‬در ﯾﮏ واﺣﺪ ﺑﻨﺪري اﻧﺠﺎم‬
‫دادﻧﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ رﺳﯿﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺤﺎد ﺧﻄﺮات ﺑﺎﻟﻘﻮه در ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﮐﺎر ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ از ﻧﻈﺮ ﻋﺪد اﻟﻮﯾﺖ رﯾﺴﮏ‬
‫‪ RPN‬ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﺑﺎرﮔﯿﺮي و ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻗﺎﺑﻞ اﺣﺘﺮاق‪ ،‬ﺗﻌﻤﯿﺮات درون ﻣﺨﺎزن و ﺗﺠﻬﯿﺰات در ﺑﺴﺘﻪ و اﻃﻔﺎء ﺣﺮﯾﻖ در ﺷﺮاﯾﻂ‬
‫اﺿﻄﺮاري ﮐﻪ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﻤﭽﻮن ﺗﻌﺮﯾﻒ و اﺟﺮاي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺗﻌﻤﯿﺮات ﭘﯿﺸﮕﯿﺮاﻧﻪ‪ ،‬ﺗﻬﯿﻪ و اﺟﺮاي‬
‫دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻬﺎي ﮐﺎري و ﺑﺮﮔﺰاري دوره ﻫﺎي آﻣﻮزش اﯾﻤﻨﯽ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯿﺰان رﯾﺴﮏ ﺧﻄﺮات ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﺪه دارد و ﻧﺸﺎن‬
‫دادﻧﺪ ﮐﻪ روش ‪ FMEA‬روﺷﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ارزﯾﺎﺑﯽ ﺧﻄﺮات در ﺑﻨﺪر اﺳﺖ‪) .‬آﻗﺎﺑﯿﮕﯽ ﻣﺎﻧﺪاﻧﺎ‪ (1385 ،‬ﺷﺮﮐﺖ ﭘﺎﻻﯾﺶ‬
‫ﻧﻔﺖ ﺷﺎزﻧﺪ اراك ﻃﯽ ﺳﺎﻟﻬﺎي ‪ 68‬ﺗﺎ ‪ 72‬ﺑﺎ ﺗﻼش و ﻫﻤﺖ ﻧﯿﺮوﻫﺎي ﻣﺘﺨﺼﺺ داﺧﻠﯽ در ﮐﻨﺎر دو ﺷﺮﮐﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ‪ TPL‬اﯾﺘﺎﻟﯿﺎ و‬
‫‪JGC‬ژاﭘﻦ در ﺷﻬﺮﯾﻮر ﻣﺎه ﺳﺎل ‪1372‬و ﺑﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖ ‪ 150‬ﻫﺰار ﺑﺸﮑﻪ در روز اﻓﺘﺘﺎح ﮔﺮدﯾﺪ‪ .‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮاي اﯾﻦ‬
‫ﭘﺮوژه ‪ 1/1‬ﻣﯿﻠﯿﺎرد دﻻر ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻪ ‪ 22‬ﻣﯿﻠﯿﺎرد رﯾﺎل ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬واﺣﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻗﯿﺮ اﯾﻦ ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺤﺼﻮل ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ ﺑﺮج ﺧﻼء‬
‫)‪(Vacuum Bottom‬و ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻮا‪ ،‬ﺑﺎ ﻇﺮﻓﯿﺖ اﺳﻤﯽ ‪ 5500‬ﺑﺸﮑﻪ در روز ﮐﻪ ﺗﺎ ‪ 11000‬ﻫﺰار ﺑﺸﮑﻪ در روز ﻧﯿﺰ ﻗﺎﺑﻞ اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫اﺳﺖ ﻗﯿﺮ ‪ 60/70‬ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫ﺷﮑﻞ )‪ : (1‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻣﮑﺎﻧﯽ ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎه اراك‬

‫‪ .2‬روش اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‬

‫ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﺰان ﺗﺮاز ﺻﻮت در واﺣﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي ﭘﺎﺳﺎرﮔﺎد ﭘﻨﺞ اﯾﺴﺘﮕﺎه اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﺻﻮت زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ در اﯾﻦ‬
‫ﺷﺮﮐﺖ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ در ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺻﺪا ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﮐﻤﭙﺮﺳﻮرﻫﺎ ‪ ،‬ﺧﺮوج اﺳﺘﯿﻢ از ﻻﯾﻦ ﻫﺎ ‪،‬ﭘﻤﭗ ﻫﺎ ‪،‬‬
‫ﺻﺪاي ﻣﺤﯿﻂ اﻃﺮاف ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دﺳﺘﮕﺎه ﺗﺮاز ﻧﺞ ﺻﺪا ﻣﺪل ‪ TES1358‬ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﺗﺮاز ﻓﺸﺎر ﺻﻮت ﺑﺎ دﻗﺖ ﺣﺪود‬
‫‪ 0/1‬دﺳﯽ ﺑﻞ را دارد اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺻﺪا ﺑﻪ ﺳﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻮﻣﯽ‪ ،‬ﻣﻮﺿﻌﯽ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ در ‪ 12 ،76‬اﯾﺴﺘﮕﺎه و دزﯾﻤﺘﺮي در ‪5‬‬
‫ﺷﻐﻞ ﻣﻮرد اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺟﻬﺖ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ و ارزﯾﺎﺑﯽ ﺳﺮوﺻﺪا درﺷﺐ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﺻﺪا در ﺳﺎﻋﺖ ‪ 9‬ﺷﺐ‬
‫ﻧﯿﺰ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﻔﺎوت زﯾﺎدي ﺑﺎ روز ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﯾﻦ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي اﻋﻼم ﺷﺪه از ﺳﻮي‬
‫ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ آﻻﯾﻨﺪه ﻫﺎي ﮔﺎزي در ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي اراك‪،‬‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ‪ H2S ،SO2 ،CO‬و ‪ NOx‬ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺤﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ﺧﺮوﺟﯽ دودﮐﺶ ﻫﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎي واﺣﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻗﯿﺮ اراك ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﮐﺎﻏﺬ و ﻣﻘﻮا‪ ،‬زﺑﺎﻟﻪ ﺧﺎﻧﮕﯽ‪ ،‬ﺿﺎﯾﻌﺎت ﻣﻮاد ﺷﯿﻤﯿﺎي‪ ،‬ﺿﺎﯾﻌﺎت ﻓﻠﺰي ‪،‬‬
‫ﻣﻮاد روﻏﻨ ﯽ‪ ،‬ﺿﺎﯾﻌﺎت ﻋﺎﯾﻖ ﻫﺎي ﺣﺮارﺗﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺸﻪ‪ ،‬ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ‪ ،‬ﻻﺳﺘﯿﮏ‪ ،‬ﭼﻮب‪ ،‬و ﻣﻘﻮا آﻏﺸﺘﻪ ﺑﻪ روﻏﻦ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ‬
‫واﺣﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎه ﺷﺎزﻧﺪ زﯾﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﮐﻞ ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎه ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎه اراك داراي‬
‫ﺗﺼﻔﯿﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻮده و ﮐﻠﯿﻪ واﺣﺪ ﻫﺎي آن ﻣﻮﻇﻔﻨﺪ ﭘﺴﺎب ﺗﻮﻟﯿﺪي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﺷﺒﮑﻪ ﻓﺎﺿﻼب ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎه رﯾﺨﺘﻪ ﺗﺎ وارد ﺗﺼﻔﯿﻪ ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﺷﻮد‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد رﺳﺎﻧﺪن ﮐﻞ ﭘﺴﺎب ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎه ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﯾﻦ واﺣﺪ ﭘﺴﺎب‬
‫ﺧﺮوﺟﯽ را ﻣﻮرد ﭘﺎﯾﺶ ﻗﺮار ﻧﻤﯽ دﻫﺪ و ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ دﻓﻊ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﯾﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﺟﺰء ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﯾﻦ ﭘﺮوژه ﻧﺒﻮده و ﻣﻮرد‬
‫ﺗﺠﺰﯾﻪ وﺗﺤﻠﯿﻞ ﻗﺮار ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺟﻬﺖ ارزﯾﺎﺑﯽ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﺪه در واﺣﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي اراك ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻔﺖ ﭘﺎﺳﺎرﮔﺎد از‬
‫ﺗﮑﻨﯿﮏ ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺣﺎﻻت ﺷﮑﺴﺖ و اﺛﺮات آن ﺑﺮ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ )‪ (EFMEA‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﮐﻪ ﻫﺪف آن ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ‬
‫ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ وﺿﻌﯿﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮآوردهﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ارزﯾﺎﺑﯽ ﻋﻨﺎﺻﺮ و ﻓﺮآﯾﻨﺪ آن‬
‫ﻣﺤﺼﻮل ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺎت اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﻬﺖ ﮐﺎرﺑﺮد روش ‪ EFMEA‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﺪه در ﻣﺮﺣﻠﮥ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ‪ ،‬اﯾﻦ‬
‫ﺟﻨﺒﻪﻫﺎ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪:‬‬
‫اﻟﻒ ( آن دﺳﺘﻪ از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻧﺘﺸﺎر ﯾﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﻮاع آﻟﻮدﮔﯽﻫﺎ‪ ،‬ﺿﺎﯾﻌﺎت‪ ،‬ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎ و ﻓﺎﺿﻼبﻫﺎ در‬
‫ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ب ( آن دﺳﺘﻪ از ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ در اﺛﺮ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ از آن‬
‫ﺟﻤﻠﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﻮاع ﺳﻮﺧﺘﻬﺎي ﻓﺴﯿﻠﯽ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از آب در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎي ﺧﻨﮏﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﺮژي ﺑﺮق‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده‬
‫از ﻫﻮاي ﻓﺸﺮده و اﮐﺴﯿﮋن را ﻧﺎم ﺑﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس ﺑﺮاي ﮔﺮوه اول از ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ از ﻓﺮﻣﻮل زﯾﺮ ﺑﺮاي ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺨﺮﯾﺐ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪:‬‬
‫ﮔﺴﺘﺮده آﻟﻮدﮔﯽ × اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع × ﺷﺪت = ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺨﺮﯾﺐ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ‬

‫‪4‬‬
‫و ﺑﺮاي ﮔﺮوه دوم از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ از ﻓﺮﻣﻮل دﯾﮕﺮي ﮐﻪ در ذﯾﻞ ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﺷﺪه ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺨﺮﯾﺐ‬
‫زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪:‬‬
‫اﻣﮑﺎن ﺑﺎزﯾﺎﻓﺖ × اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع × ﺷﺪت = ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺨﺮﯾﺐ زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ‬
‫در ﻣﻮرد اﻣﺘﯿﺎز دﻫﯽ ﺑﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﮔﺴﺘﺮه آﻟﻮدﮔﯽ ‪ ،‬ﭘﻨﺞ ﻣﺤﺪوده ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي آن در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﻄﺤﯽ ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫آﻟﻮدﮔﯽ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ واﻗﻊ ﺷﻮد ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ رده ﺑﻨﺪي ﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ -‬اﻣﺘﯿﺎز ‪ 1‬ﺑﺮاي آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻫﻤﺎن اﯾﺴﺘﮕﺎه ﮐﺎري ﯾﺎ ﻫﻤﺎن ﻧﻘﻄﻪ را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬اﻣﺘﯿﺎز ‪ 2‬ﺑﺮاي آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺳﻄﺢ واﺣﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪي اﯾﺠﺎد آﻟﻮدﮔﯽ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬اﻣﺘﯿﺎز ‪ 3‬ﺑﺮاي آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺳﻄﺢ ﯾﮑﯽ از ﮐﺎرﮔﺎه ﻫﺎ اﯾﺠﺎد آﻟﻮدﮔﯽ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬اﻣﺘﯿﺎز ‪ 4‬ﺑﺮاي آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺳﻄﺢ ﮐﺎﻣﻞ ﺷﺮﮐﺖ اﯾﺠﺎد آﻟﻮدﮔﯽ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -‬اﻣﺘﯿﺎز ‪ 5‬ﺑﺮاي آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺳﻄﺢ ﻣﻨﻄﻘﻪ اي ﮐﻪ ﺷﺮﮐﺖ در آن واﻗﻊ ﺷﺪه اﯾﺠﺎد آﻟﻮدﮔﯽ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮاي اﻣﺘﯿﺎز دﻫﯽ ﺑﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮ اﻣﮑﺎن ﺑﺎزﯾﺎﻓﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻧﯿﺰ ﭘﻨﺞ ﺳﻄﺢ ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ‪:‬‬

‫‪ ‬اﻣﺘﯿﺎز ‪ 5‬ﺑﺮاي ﺣﺎﻻﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎزﯾﺎﻓﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻣﺘﯿﺎز ‪ 4‬ﺑﺮاي ﺣﺎﻻﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎزﯾﺎﻓﺖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻣﺘﯿﺎز ‪ 3‬ﺑﺮاي ﺣﺎﻻﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎزﯾﺎﻓﺖ اﺗﻼف ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻣﺘﯿﺎز ‪ 2‬ﺑﺮاي ﺣﺎﻻﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺎﺑﻌﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺑﺎزﯾﺎﻓﺖ دﺷﻮار دارﻧﺪ اﺗﻼف ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬اﻣﺘﯿﺎز ‪ 1‬ﺑﺮاي ﺣﺎﻻﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﻨﺎﺑﻌﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﯽ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺑﺎزﯾﺎﻓﺖ دارﻧﺪ اﺗﻼف ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫در اداﻣﻪ ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﯽ دو ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﻮﺛﺮ دﯾﮕﺮ در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﺪد اوﻟﻮﯾﺖ رﯾﺴﮏ ﺟﺪاول ‪1‬و‪ 2‬ﺑﻪ ﺷﺮح ذﯾﻞ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪ ‪:‬‬

‫‪5‬‬
 ‫ﺟﺪول)‪ :(2‬اﻣﺘﯿﺎزدﻫﯽ ﺑﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮ اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع‬ ‫ﺟﺪول)‪ : (1‬اﻣﺘﯿﺎزدﻫﯽ ﺑﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﺷﺪت‬

‫اﻣﺘﯿﺎز‬ ‫ﺷﺮح اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع‬ ‫اﺣﺘﻤﺎل‬ ‫اﻣﺘﯿﺎز‬ ‫ﺷﺮح ﺷﺪت‬ ‫ﺷﺪت‬

‫وﻗﻮع‬

‫ﺷﺪﯾﺪ‬
‫‪5‬‬ ‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻫﺮ روز اﻣﮑﺎن ﺑﺮوز آن وﺟﻮد دارد‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد‬ ‫‪5‬‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻀﺮ ‪ /‬اﺗﻼف ﯾﺎ ﻣﺼﺮف ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺷﺪﯾﺪ‬
‫‪4‬‬ ‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ اﻣﮑﺎن ﺑﺮوز آن وﺟﻮد دارد‬ ‫زﯾﺎد‬ ‫‪4‬‬ ‫ﻣﻀﺮ ‪ /‬اﺗﻼف ﯾﺎ ﻣﺼﺮف زﯾﺎد ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫‪3‬‬ ‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻫﺮ ﻣﺎه اﻣﮑﺎن ﺑﺮوز آن وﺟﻮد دارد‬ ‫ﻣﺘﻮﺳﻂ‬ ‫‪3‬‬ ‫ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻣﻀﺮ‪ /‬اﺗﻼف ﯾﺎ ﻣﺼﺮف ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ﻧﺴﺒﺘﺎ ﺧﻔﯿﻒ‬
‫‪2‬‬ ‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻫﺮ ﺳﺎل اﻣﮑﺎن ﺑﺮوز آن وﺟﻮد دارد‬ ‫ﮐﻢ‬ ‫‪2‬‬ ‫اﯾﺠﺎد آﺳﯿﺐ ﮐﻢ‪ /‬اﺗﻼف ﯾﺎ ﻣﺼﺮف ﮐﻢ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ﺑﺴﯿﺎر ﺧﻔﯿﻒ‬
‫‪1‬‬ ‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻫﺮ ‪5‬ﺗﺎ‪10‬ﺳﺎل اﻣﮑﺎن ﺑﺮوز آن وﺟﻮد‬ ‫ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻢ‬ ‫‪1‬‬ ‫ﺿﺮر ﻧﺎﭼﯿﺰ‪ /‬اﺗﻼف ﯾﺎ ﻣﺼﺮف ﻧﺎﭼﯿﺰ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫دارد‬

‫)‪(Danielsson and Gunnarsson, 2001‬‬ ‫)‪(Danielsson and Gunnarsson, 2001‬‬

‫ﺣﺎل ﺑﺎ در اﺧﺘﯿﺎر داﺷﺘﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺎﻓﯽ از ﻧﻮع و ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم در ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي اراك ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻔﺖ‬
‫ﭘﺎﺳﺎرﮔﺎد‪ ،‬اﻗﺪام ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﺪد اوﻟﻮﯾﺖ رﯾﺴﮏ )‪ (RPN‬ﺷﺪ ‪ .‬ﭘﺲ از ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ RPN‬ﻫﺎي ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﮐﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺨﺮﯾﺐ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ اﺳﺖ‪ ،‬از ﻓﺮﻣﻮل ﻫﺎي آﻣﺎري ذﯾﻞ ﺟﻬﺖ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺳﻄﻮح رﯾﺴﮏ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ‪:‬‬
‫ﻓﺮﻣﻮل ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺣﺴﺎﺑﯽ داده ﻫﺎ‬

‫ﻓﺮﻣﻮل ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر‬

‫‪ =X ‬ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺣﺴﺎﺑﯽ‬
‫‪ =N ‬ﺗﻌﺪاد داده ﻫﺎ‬
‫‪ =Xi ‬داده ﻫﺎ )‪(RPN‬‬

‫‪ .3‬ﻧﺘﺎﯾﺞ و ﺑﺤﺚ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﺗﺮاز ﺷﺪت ﺻﻮت در ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻗﯿﺮﺳﺎزي اراك ﺗﻌﺪاد ‪ 76‬اﯾﺴﺘﮕﺎه ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﺟﻬﺖ‬
‫ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﯿﺰان اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه از ﺳﻮي ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻔﺎﻃﺖ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ در روز و ﺷﺐ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﮔﺰارش آن از ﺗﻌﺪاد ‪ 76‬اﯾﺴﺘﮕﺎه ﻋﻤﻮﻣﯽ ﮐﻪ ﺻﺪاﺳﻨﺠﯽ ﺷﺪ ‪ 2‬اﯾﺴﺘﮕﺎه ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺣﺪ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ) ‪ 85‬دﺳﯽ ﺑﻞ( ﺑﻮد ﮐﻪ از ﮐﺎرﮐﺮد ﮐﻤﭙﺮﺳﻮرﻫﺎي واﺣﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻤﺮاً روﺷﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﻟﯿﮑﻦ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ‬

‫‪6‬‬
 ‫ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﺴﺘﮕﺎه ﺳﺎﮐﻦ و داﯾﻤﯽ ﺑﺮاي ﻫﯿﭽﮑﺪام از ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺧﻄﺮ آن ﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮل اﺳﺖ و ﺑﺎ ﮔﻮﺷﯽ اﯾﻤﻨﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ‬
‫‪ 35‬دﺳﯽ ﺑﻞ ﮐﺎﻫﻨﺪﮔﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﮔﺮدﯾﺪه و آﻣﻮزش ﻫﺎي ﻻزم ﺑﻪ ﭘﺮﺳﻨﻞ ار اﯾﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺟﻬﺖ اﻃﻤﯿﻨﺎن اﻗﺪام ﺑﻪ اﻧﺪازه‬
‫ﮔﯿﺮي ﺳﺮوﺻﺪاي ﻣﻮﺿﻌﯽ و دزﯾﻤﺘﺮي ﺻﺪا ﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻫﺎي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮاز ﺣﺪ اﺳﺘﺎﻧﺪار د ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺮرﺳﯽ آﻻﯾﻨﺪه ﻫﺎي ﻫﻮا در اﯾﻦ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ در ﺟﺪول ‪ 3‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺟﺪول ﻣﯿﺰان ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي از ﻗﺒﯿﻞ ‪ H2S ،SO2 ،CO‬و ‪ NOx‬را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺟﺪول ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه ﺑﺮاي آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻫﺎي ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ آن ﺑﺎ‬
‫ﻣﯿﺰان اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ در ﺗﻨﻬﺎ ﻣﯿﺰان ‪ CO‬ﺧﺮوﺟﯽ از دودﮐﺶ زﺑﺎﻟﻪ ﺳﻮز اﯾﻦ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮاﻗﻊ از ﺣﺪ‬
‫اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول )‪ : (3‬ﻧﺘﺎﯾﺞ آﻧﺎﻟﯿﺰ ﺧﺮوﺟﯽ دودﮐﺶ زﺑﺎﻟﻪ ﺳﻮز ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي اراك‬
‫وﺿﻌﯿﺖ‬ ‫ﻣﺮﺟﻊ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ‬ ‫ﺣﺪ‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ‬ ‫واﺣﺪ اﻧﺪازه‬ ‫اﯾﺴﺘﮑﺎه اﻧﺪازه‬ ‫آﻻﯾﻨﺪه‬
‫اﻧﻄﺒﺎق‬ ‫ﻣﺠﺎز‬ ‫ﮔﯿﺮي‬ ‫ﮔﯿﺮي‬

‫ﺿﻮاﺑﻂ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي زﯾﺴﺖ ‪Not‬‬ ‫‪150‬‬ ‫‪300‬‬ ‫‪PPM‬‬ ‫دودﮐﺶ ﺧﺮوﺟﯽ‬ ‫‪CO‬‬
‫‪Ok‬‬ ‫ﻣﺤﯿﻄﯽ‬

‫‪Ok‬‬ ‫ﻃﺮح ﺧﻮد اﻇﻬﺎري‬ ‫‪800‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪PPM‬‬ ‫دودﮐﺶ ﺧﺮوﺟﯽ‬ ‫‪SO2‬‬

‫‪Ok‬‬ ‫ﻃﺮح ﺧﻮد اﻇﻬﺎري‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪PPM‬‬ ‫دودﮐﺶ ﺧﺮوﺟﯽ‬ ‫‪H2S‬‬

‫‪Ok‬‬ ‫ﻃﺮح ﺧﻮد اﻇﻬﺎري‬ ‫‪350‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪PPM‬‬ ‫دودﮐﺶ ﺧﺮوﺟﯽ‬ ‫‪Nox‬‬

‫ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﯽ رﯾﺴﮑﻬﺎي ﻧﺎﺷﯽ از ﺗﺠﻤﻊ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ واﺣﺪ و اراﺋﻪ راﻫﮑﺎر ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ رﯾﺴﮑﻬﺎي ﻧﺎﺷﯽ از آن در اﺑﺘﺪا ﻣﯽ‬
‫ﺑﺎﯾﺴﺖ اﻧﻮاع ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪي و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺧﻄﺮ ﻧﺎك ﺑﻮدن ﯾﺎ ﻧﺒﻮدن اﯾﻦ ﻣﻮاد در ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻣﺸﺨﺺ و دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﻮد‪ .‬ﺟﺪول‬
‫ﺷﻤﺎره ‪ 4‬ﮐﻞ ﻣﻮاد زاﺋﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪي در ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي اراك را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم ارزﯾﺎﺑﯽ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ در واﺣﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي اراك ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻔﺖ ﭘﺎﺳﺎرﮔﺎد ﮐﻠﯿﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎ و‬
‫ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم د ر اﯾﻦ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﯾﻦ ﺑﺮرﺳﯽ ﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻫﻔﺖ ﻣﻮرد از‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎ ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﯿﺸﺘﺮي را در اﯾﺠﺎد ﭘﯿﺎﻣﺪ ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ دارا ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ ﺑﻮدﻧﺪ از‪:‬‬
‫‪ ‬واﺣﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ‪ -‬ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي‬
‫‪ ‬واﺣﺪ ﺗﻌﻤﯿﺮات‬
‫‪ ‬ﻣﺨﺎزن‬
‫‪ ‬آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎه‬

‫‪7‬‬
‫ارزﯾﺎﺑﯽ ا وﻟﯿﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻧﺎﺷﯽ از اﯾﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ‪ EFMEA‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ارزﯾﺎﺑﯽ اوﻟﯿﻪ‬
‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺎ اﯾﻦ روش در ﺟﺪول‪ 5‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﮐﯽ از آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻣﯿﺰان ‪ RPN‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي ذﯾﻞ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫ﺟﺪول )‪ :(4‬اﻧﻮاع ﺿﺎﯾﻌﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻗﯿﺮ اراك‬

‫‪8‬‬
 ‫_ ﭘﺮاﮐﻨﺪه ﺑﻮدن ذرات ﮔﻮﮔﺮد در ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺎري ﭘﺎﺳﺎرﮔﺎد ﺑﺎ ‪ RPN = 64‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ آﻟﻮدﮔﯽ ﺧﺎك‪،‬‬
‫_ راه اﻧﺪازي زﺑﺎﻟﻪ ﺳﻮز ﺑﺎ ‪ RPN= 48‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺧﺮوﺟﯽ دودﮐﺶ‪،‬‬
‫_ ﻋﻤﮑﻠﺮد ‪ dioling‬ﺑﺎ ‪ RPN= 36‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻣﺼﺮف ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺮژي ﻓﺴﯿﻠﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ‬
‫_ ﺑﺎز ﮐﺮدن واﺣﺪﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﺧﺮوج ﮔﺎزﻫﺎي ﺑﺎﻻﺳﺮي ﭘﺲ از ‪ shutdown‬ﺑﺎ ‪ RPN= 36‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا‪،‬‬
‫_ اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﺎزوﺋﯿﻞ ﺑﺮاي ﺷﺴﺘﻦ ﺑﺮج رآﮐﺘﻮر ﺑﺎ ‪ RPN= 36‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ آﻟﻮدﮔﯽ ﺧﺎك‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎي ﻧﺎم ﺑﺮده ﺷﺪه‪ ،‬رﯾﺰش روﻏﻦ ﺑﺎ ‪ RPN= 30‬در ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺷﺎرژ روﻏﻦ ﺑﺮ‪ Blower‬و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎرﮔﯿﺮي در ﺷﺮاﯾﻂ‬
‫وﺟﻮد آب ﺑﺎ ‪ RPN = 30‬در ﻓﻮم ﮐﺮدن ﻗﯿﺮ ﻧﺎﺷﯽ از ﻧﺸﺘﯽ ﺑﺨﺎر ﺑﻪ داﺧﻞ ﻻﯾﻦ ﺑﺎرﮔﯿﺮي از ﺟﻤﻠﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻣﯿﺰان ‪ RPN‬ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﻌﻠﻖ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت آﻣﺎري در ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ 5‬درج ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت آﻣﺎر ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه‬
‫از ارزﯾﺎﺑﯽ اوﻟﯿﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ‪ ،‬ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي رﯾﺴﮏ ﻫﺎ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﮐﻪ در ﺟﺪول ‪ 6‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻃﺒﻖ اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ‪ RPN‬اوﻟﯿﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ از ‪ 13.2‬ﺑﻮد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ‬
‫رﯾﺴﮏ ﭘﺎﯾﯿﻦ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻧﻤﺎﯾﺶ آﻧﻬﺎ از ﺣﺮف ‪ (L)2‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ‪ RPN‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه آن‬
‫در اﯾﻦ ﻣﺤﺪوده ﻗﺮار داﺷﺖ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ رﯾﺴﮏ رﯾﺴﮏ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺬﯾﺮش در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‬
‫ﻫﺎ ﻧﯿﺎز ﺿﺮوري ﺟﻬﺖ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻗﺪاﻣﺎت اﺻﻼﺣﯽ و ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬دوﻣﯿﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن دﺳﺘﻪ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ RPN‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﻋﺪدي ﺑﯿﻦ ‪ 13.2‬ﺗﺎ ‪ 28.2‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ رﯾﺴﮏ ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻧﻤﺎﯾﺶ آﻧﻬﺎ از ﺣﺮف ‪ (M)3‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ‪ RPN‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه آن در اﯾﻦ ﻣﺤﺪوده‬
‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ رﯾﺴﮏ رﯾﺴﮏ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎ ﺗﺮﺟﯿﺤﺎ ﺑﻬﺘﺮ‬
‫اﺳﺖ اﻗﺪاﻣﺎت اﺻﻼﺣﯽ و ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪ .‬آﺧﺮﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن دﺳﺘﻪ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ RPN‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﺷﺪه ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ ﻋﺪدي ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ‪ 28.2‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ رﯾﺴﮏ ﺑﺎﻻ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻧﻤﺎﯾﺶ‬
‫آﻧﻬﺎ از ﺣﺮف ‪ (H)4‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﻗﺎﺑﻞ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻟﯿﺴﺖ رﯾﺴﮑﻬﺎي ‪ H‬در ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ‪ 8‬درج ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪ .‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬
‫اﻗﺪاﻣﺎت اﺻﻼﺣﯽ و ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ﺑﺮاي ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ در اﯾﻦ ﺳﻄﺢ اﻟﺰاﻣﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺪف اﺻﻠﯽ از اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي در‬
‫اﺧﺘﯿﺎر داﺷﺘﻦ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﺮاي اوﻟﻮﯾﺖ ﺑﻨﺪي رﯾﺴﮑﻬﺎﯾﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪Low risk‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Medium risk‬‬
‫‪4‬‬
‫‪High risk‬‬

‫‪9‬‬
 ‫ﺟﺪول)‪ : (5‬اﻃﻼﻋﺎت آﻣﺎري ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از ‪ RPN‬اوﻟﯿﻪ‬

‫ﺗﻌﺪاد داده ﻫﺎ‬ ‫‪48‬‬

‫ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺣﺴﺎﺑﯽ‬ ‫‪20.7‬‬
‫ﺣﺪاﻗﻞ‬ ‫‪2‬‬
‫ﺣﺪاﮐﺜﺮ‬ ‫‪48‬‬
‫وارﯾﺎﻧﺲ‬ ‫‪7‬‬
‫اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﯿﺎر‬ ‫‪7.5‬‬

‫‪_X‬‬ ‫‪13.2‬‬
‫‪+X‬‬ ‫‪28.2‬‬
‫ﺟﺪول)‪ : (6‬رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪي ﺳﻄﻮح رﯾﺴﮏ ﺟﻬﺖ اوﻟﻮﯾﺖ ﺑﻨﺪي اﻗﺪاﻣﺎت اﺻﻼﺣﯽ و ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ‬

‫ﻧﻤﺎﯾﺶ ﺳﻄﺢ رﯾﺴﮏ‬ ‫ﻣﺤﺪوده ‪RPN‬‬ ‫ﺳﻄﻮح رﯾﺴﮏ‬

‫‪L‬‬ ‫‪<13/2‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺬﯾﺮش‬

‫‪M‬‬ ‫‪28/2‬اﻟﯽ ‪13/2‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ‬
‫‪H‬‬ ‫‪>28/2‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺬﯾﺰش‬
‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ذﮐﺮ ﺷﺪه رﯾﺴﮑﻬﺎي ﺑﺎﻻ و ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ‪ ،‬از درﺟﻪ ﻣﺨﺎﻃﺮه ﭘﺬﯾﺮي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ‪ RPN‬ﻫﺎي ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ اﻗﺪاﻣﺎت اﺻﻼﺣﯽ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﻣﻮرد ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﻫﺎ ﻗﺮار ﻣﯽ‬
‫ﮔﯿﺮﻧﺪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺪول رﯾﺴﮏ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ در ذﯾﻞ ﺷﺮح داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ زﺑﺎﻟﻪ ﺳﻮز ‪Incinerator‬‬ ‫‪‬‬

‫ﺟﻨﺒﻪ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﺎ ﻋﺪد اوﻟﻮﯾﺖ رﯾﺴﮏ ‪ 36‬ﺑﺎﻻﺗﺮ از درﺟﻪ ﻣﺨﺎﻃﺮه ﭘﺬﯾﺮي ﯾﺎ ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺨﺮﯾﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫اﺣﺘﻤﺎل ﻏﯿﺮ ﻣﺠﺎز ﺑﻮدن ﮔﺎزﻫﺎي ﺧﺮوﺟﯽ از دودﮐﺶ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬وﺿﻌﯿﺖ ﺟﻨﺒﻪ ﻋﺎدي ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬آﺛﺎر ﺧﺮاﺑﯽ ﺑﺎﻟﻘﻮه ﯾﺎ‬
‫ﭘﯿﺎﻣﺪ ﺣﺎﺻﻞ از اﯾﻦ ﺟﻨﺒﻪ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮاي ﺧﺮوﺟﯽ از دودﮐﺶ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا در ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎه و‬
‫ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻤﻮدار ﺑﺎﻻ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻋﺪد اوﻟﻮﯾﺖ رﯾﺴﮏ ﯾﺎ ‪ RPN‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﯾﻦ ﺟﻨﺒﻪ زﯾﺴﺖ‬
‫ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 36‬اﺳﺖ ﮐﻪ از درﺟﻪ ﻣﺨﺎﻃﺮه ﭘﺬﯾﺮي ﺟﺰء رﯾﺴﮑﻬﺎي ﺑﺎ ﺧﻄﺮ ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽ آﯾﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺪد‬
‫ﮔﺴﺘﺮه آﻟﻮدﮔﯽ ‪ 4‬ﯾﻌﻨﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ اﯾﻦ ﺧﺮاﺑﯽ ﺑﺎﻻ و در ﺳﻄﺢ ﭘﺎﻻﯾﺸﮕﺎه اﺳﺖ و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﮐﻨﺘﺮل ﻫﺎي ﺟﺎري ﺑﺮاي ﮐﺎﻫﺶ آﻻﯾﻨﺪه ﻫﺎ‬
‫ﮐﺎﻓﯽ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ ﭘﺲ اﻗﺪاﻣﺎت اﺻﻼﺣﯽ د ر اﯾﻨﺠﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻌﻄﻮف ﭘﺎﯾﯿﻦ آوردن رﺗﺒﻪ ﮔﺴﺘﺮه آﻟﻮدﮔﯽ و ﺷﺪت ﺷﻮد ﮐﻪ ﻋﺪد اﻟﻮﯾﺖ‬
‫رﯾﺴﮏ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮ ﯾﺎ ﻣﺴﺎوي درﺟﻪ ﻣﺨﺎﻃﺮه ﭘﺬﯾﺮي ﯾﺎ ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺨﺮﯾﺐ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬ﺟﺪول ﺷﻤﺎره )‪ (7‬ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه اﻟﻮﯾﺘﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ زﺑﺎﻟﻪ ﺳﻮز ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎره )‪ (7‬رﯾﺴﮏ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ زﺑﺎﻟﻪ ﺳﻮز‬

‫‪10‬‬
 ‫ﺟﺪول )‪ : (8‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ارزﯾﺎﺑﯽ اوﻟﯿﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ در ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي اراك ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻔﺖ ﭘﺎﺳﺎرﮔﺎد‬

‫رﯾﺴﮏ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ‬

‫ﻋﺪد اوﻟﻮﯾﺖ‬ ‫ﮔﺴﺘﺮه‬ ‫وﻗﻮع‬ ‫ﺷﺪت‬

‫ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺮاﺑﯽ ﺑﺎﻟﻘﻮه)ﺟﻨﺒﻪ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ(‬ ‫ﻓﺮآﯾﻨﺪ‪/‬ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‬
‫رﯾﺴﮏ‬ ‫آﻟﻮدﮐﯽ‬ ‫)‪(O‬‬ ‫)‪(S‬‬

‫‪36‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪ -1‬آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺧﺮوﺟﯽ‬

‫‪3‬‬
‫دودﮐﺶ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ‪Incinerator‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪ -2‬ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫‪5‬‬

‫راه اﻧﺪازي‬
‫‪48‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺧﺮوﺟﯽ دودﮐﺶ‬ ‫‪2‬‬
‫‪Incinerator‬‬

‫ﻣﻮرد دوم از ردﯾﻒ اول ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي و اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در اﯾﻨﺠﺎ ﻣﺼﺮف زﯾﺎد ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و آﺛﺎر ﯾﺎ ﭘﯿﺎﻣﺪ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺼﺮف زﯾﺎد ﻣﻨﺎﺑﻊ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻮﺧﺖ ﮔﺎز ﻃﺒﯿﻌﯽ و ﻧﯿﺰ وﺿﻌﯿﺖ‬
‫ﺟﻨﺒﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻋﺎدي و ﻣﺴ ﺘﻘﯿﻢ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ﭼﻮن در اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻣﺼﺮف ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺟﺰو ﺣﺎﻟﺖ ﻋﺎدي ﻓﺮآﯾﻨﺪ و در ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻋﺎدي ﻣﺼﺮف اﻧﺮژي ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﻣﺼﺮف زﯾﺎد ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﮐﺎﻫﺶ آن ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﮐﻨﺘﺮل ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻣﻮرد اﯾﻦ‬
‫ﺟﻨﺒﻪ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻫﻮاي ﮐﻮره و ﯾﺎ اﮐﺴﯿﮋن ﮐﻮره و ﺗﻨﻈﯿﻢ دراﻓﺖ ﯾﺎ ﻣﮑﺶ ﮐﻮره و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﺮﻧﺮﻫﺎ ﯾﺎ ﻣﺸﻌﻞ ﮐﻮره ﻣﯽ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺪد اوﻟﻮﯾﺖ رﯾﺴﮏ ‪ 20‬و ﻧﻤﻮدار ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻋﺪد اوﻟﻮﯾﺖ رﯾﺴﮏ ﺟﻨﺒﻪ‬
‫ﻣﺬﮐﻮر در زﻣﺮه رﯾﺴﮑﻬﺎي ﺑﺎ ﺧﻄﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮ از درﺟﻪ ﻣﺨﺎﻃﺮه ﭘﺬﯾﺮي اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع ‪) 5‬اﺣﺘﻤﺎل رﺧﺪاد اﯾﻦ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺮاﺑﯽ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺣﺘﻤﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ( و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رﺗﺒﻪ ﺷﺪت ﯾﺎ ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف ﻣﻨﺎﺑﻊ در اﯾﻦ ﺟﻨﺒﻪ ‪) 4‬ﻣﺘﻮﺳﻂ‪ :‬ﻣﯿﺰان ﻣﺼﺮف‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺘﻮﺳﻂ‪ :‬ﺑﺎﻋﺚ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﯾﺎ اﺗﻼف آن ﻣﯽ ﺷﻮد( ‪ ،‬اﯾﻦ ﺟﻨﺒﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ اﻗﺪاﻣﺎت اﺻﻼﺣﯽ دارد ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻌﻄﻮف ﯾﮑﯽ از رﺗﺒﻪ‬
‫ﻫﺎي ﺷﺪت ﯾﺎ اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع‪ ،‬ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع ﮔﺮدد‪ .‬در ﺧﺼﻮص ردﯾﻒ دوم ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻋﺪد ﺷﺪت ‪ 4‬و ﻋﺪد ﮔﺴﺘﺮه‬
‫آﻟﻮدﮔﯽ ‪ 4‬درج ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ در ﺻﻮرﺗﯿﮑﻪ اﻗﺪام اﺻﻼﺣﯽ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﺟﻨﺒﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﺸﻮد اﺣﺘﻤﺎل اﻓﺰاﯾﺶ آﻟﻮدﮔﯽ ﺣﺎﺻﻞ از‬
‫اﯾﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫‪11‬‬
 ‫آﯾﺘﻢ ﻫﺎي ارزﯾﺎﺑﯽ اوﻟﯿﻪ‬
‫ﺳﻄﺢ‬ ‫ﺿﺮﯾﺐ‬ ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ‪/‬‬ ‫ﺷﺮح ﺟﻨﺒﻪ زﯾﺴﺖ‬
‫ﮔﺴﺘﺮه آﻟﻮدﮔﯽ‪/‬اﻣﮑﺎن‬

‫ﭘﯿﺎﻣﺪ زﯾﺴﺖ‬ ‫ﻧﺎم‬

‫اﺣﺘﻤﺎل‬
‫رﯾﺴﮏ‬ ‫رﯾﺴﮏ‬ ‫ﻣﺤﯿﻄﯽ‪ /‬ﺧﻄﺮ اﯾﻤﻨﯽ و‬ ‫ﺷﺮح ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ‪ /‬ﻣﺤﺼﻮل ‪ /‬ﺧﺪﻣﺎت‬
‫ﺑﺎزﯾﺎﻓﺖ‪/‬‬

‫ﻣﺤﯿﻄﯽ‪/‬ﺣﺎدﺛﻪ‬ ‫واﺣﺪ‬
‫اﻫﻤﯿﺖ‬

‫اوﻟﯿﻪ‬ ‫اوﻟﯿﻪ‬ ‫ﺷﺪت‬ ‫ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ‬

‫وﻗﻮعﺗﺠﻬﯿﺰ‬

‫‪H‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫ﻣﺼﺮف ﮔﺎزوﺋﯿﻞ‬ ‫ﻋﻤﻠﮑﺮد ‪deoling‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫ﻣﺼﺮف‪Fuel Gas‬‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ‪Incinerator‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪36‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا‬ ‫ﺧﺮوﺟﯽ دودﮐﺶ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ‪Incinerator‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا‬ ‫ﺧﺮوﺟﯽ دودﮐﺶ‬ ‫راه اﻧﺪازي ‪Incinerators‬‬
‫‪H‬‬ ‫رﯾﺰش ﻣﺎﯾﻌﺎت ﻧﻔﺘﯽ‬ ‫ﻋﻤﻞ ﻧﮑﺮدن ﭘﻤﭗ ‪K.O.D‬‬

‫ﺗﻮﻟﯿﺪ‪ -‬ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي‬

‫‪24‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽ ﺧﺎك‬
‫ﺑﻪ‪sump‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪3‬‬ ‫رﯾﺰش ﻣﺎﯾﻌﺎت ﻧﻔﺘﯽ‬ ‫ﻋﻤﻞ ﻧﮑﺮدن ﭘﻤﭗ ‪K.O.D‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽ آب‬
‫ﺑﻪ‪sump‬‬
‫‪H‬‬ ‫‪24‬‬ ‫ﻧﺸﺖ ﻗﯿﺮ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﭘﻤﭗ ﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل ﻗﯿﺮ از‬
‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اﺗﻼف ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫ﻣﺨﺎزن ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﻪ ﻣﺨﺎزن ﺑﺎرﮔﯿﺮي‬
‫‪H‬‬ ‫‪24‬‬ ‫رﯾﺰش ﮔﺎزوﺋﯿﻞ ﺑﻪ‬ ‫ﺷﺴﺘﺸﻮي ﻗﯿﺮ رﯾﺨﺘﻪ ﺷﺪه در‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽ آب‬
‫‪Sump‬‬ ‫ﭘﻤﭗ ﻫﺎ ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ﮔﺎزوﺋﯿﻞ‬
‫ﺷﮑﻞ )‪ (2‬رﯾﺴﮏ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ زﺑﺎﻟﻪ ﺳﻮز‬

‫‪12‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﺳﻄﺢ‬ ‫ﭘﯿﺎﻣﺪ زﯾﺴﺖ ﺿﺮﯾﺐ‬ ‫ﺷﺮح ﺟﻨﺒﻪ زﯾﺴﺖ‬
‫آﯾﺘﻢ ﻫﺎي ارزﯾﺎﺑﯽ‬ ‫ﺳﻄﺢ‬ ‫ﺷﺮح ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ‪ /‬ﻣﺤﺼﻮل ‪/‬‬ ‫ﻧﺎم‬
‫رﯾﺴﮏ رﯾﺴﮏ‬ ‫ﻣﺤﯿﻄﯽ‪/‬ﺣﺎد رﯾﺴﮏ‬ ‫ﻣﺤﯿﻄﯽ‪ /‬ﺧﻄﺮ اﯾﻤﻨﯽ و‬
‫ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ‬ ‫رﯾﺴﮏ‬ ‫ﺧﺪﻣﺎت‬ ‫واﺣﺪ‬
‫ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ‬ ‫اوﻟﯿﻪ‬ ‫ﺛﻪ‬ ‫ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ‬

‫ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم ارزﯾﺎﺑﯽ اوﻟﯿﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ در ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي اراك ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎ داراي‬
‫ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻي رﯾﺴﮏ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬درﻣﯿﺎن ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎ ي ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه‪ ،‬دو ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﯾﻌﻨﯽ راه اﻧﺪازي و ﻗﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﻮره زﺑﺎﻟﻪ ﺳﻮز ﺑﺎ ﮐﺴﺐ‬
‫ﺣﺪ اﮐﺜﺮ اﻣﺘﯿﺎز ﻣﻤﮑﻦ )‪ (48‬و )‪ ( 36‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ از ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺨﺮﯾﺐ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدﻧﺪ‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻏﯿﺮ از اﯾﻦ دو ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ‪ ،‬در ﻣﺮاﺣﻞ دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ از ﻗﺒﯿﻞ؛ ﻋﻤﻠﮑﺮد ‪ ، deoiling‬ﺑﺎز ﮐﺮدن واﺣﺪﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﺧﺮوج‬
‫ﮔﺎزﻫﺎي ﺑﺎﻻﺳﺮي ﭘﺲ از ‪ ، shutdown‬اﺳﺘﻔﺎده از ﮔﺎزوﺋﯿﻞ ﺑﺮاي ﺷﺴﺘﻦ ﺑﺮج رآﮐﺘﻮر‪ ،‬راه اﻧﺪازي واﺣﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اورﻫﺎل اﻋﺪاد‬
‫‪ RPN‬ﻧﺸﺎن از ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻي رﯾﺴﮏ در اﯾﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎ دارد‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اراﺋﻪ دﺳﺘﻪ اي از اﻗﺪاﻣﺎت ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ‬
‫و اﺻﻼﺣﯽ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ و ﻧﻮع ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﺪف ﮐﺎﻫﺶ ﻫﺮﭼﻪ ﺗﻤﺎم ﺗﺮ رﯾﺴﮏ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد اﻣﺮي اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ راﻫﮑﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ اﻗﺪاﻣﺎت ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ و اﺻﻼﺣﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺮاي ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي د اراي ﭘﺘﺎﻧﯿﺴﻞ ﺑﺎﻻي اﯾﺠﺎد ﻣﺨﺎﻃﺮات زﯾﺴﺖ‬
‫ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﻮدﻧﺪ اراﺋﻪ ﺷﺪ و اﯾﻦ ﺑﺎر ارزﯾﺎﺑﯽ ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪13‬‬
 ‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ‪/‬اﻫﻤﯿﺖ‬
‫آﻟﻮدﮔﯽ‪/‬اﻣﮑﺎن‬
‫اﺣﺘﻤﺎل‬
‫ﺑﺎزﯾﺎﻓﺖ‪/‬‬
‫ﮔﺴﺘﺮه‬

‫ﺗﺠﻬﯿﺰ‬
‫ﺷﺪت‬
‫وﻗﻮع‬

‫‪M‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪36‬‬ ‫ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫ﻣﺼﺮف ﮔﺎزوﺋﯿﻞ‬ ‫ﻋﻤﻠﮑﺮد ‪deoling‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪20‬‬ ‫ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫ﻣﺼﺮف ‪Fuel Gas‬‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ‪Incinerator‬‬

‫‪M‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪36‬‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا‬ ‫ﺧﺮوﺟﯽ دودﮐﺶ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ‪Incinerators‬‬

‫‪H‬‬ ‫‪27‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪48‬‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽ ﻫﻮا‬ ‫ﺧﺮوﺟﯽ دودﮐﺶ‬ ‫راه اﻧﺪازي ‪Incinerator‬‬

‫ﺗﻮﻟﯿﺪ‪ -‬ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽ‬ ‫رﯾﺰش ﻣﺎﯾﻌﺎت ﻧﻔﺘﯽ‬ ‫ﻋﻤﻞ ﻧﮑﺮدن ﭘﻤﭗ‬
‫‪M‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪24‬‬
‫ﺧﺎك‬ ‫ﺑﻪ‪sump‬‬ ‫‪K.O.D‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫رﯾﺰش ﻣﺎﯾﻌﺎت ﻧﻔﺘﯽ‬ ‫ﻋﻤﻞ ﻧﮑﺮدن ﭘﻤﭗ‬
‫‪M‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪24‬‬ ‫آﻟﻮدﮔﯽ آب‬
‫ﺑﻪ‪sump‬‬ ‫‪K.O.D‬‬
‫ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﭘﻤﭗ ﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل‬
‫‪M‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪H‬‬ ‫‪24‬‬ ‫اﺗﻼف ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫ﻧﺸﺖ ﻗﯿﺮ‬ ‫ﻗﯿﺮ از ﻣﺨﺎزن ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺨﺎزن ﺑﺎرﮔﯿﺮي‬

‫ﺟﺪول ‪ 9‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ارزﯾﺎﺑﯽ ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ در اﯾﻦ ﺟﺪول ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ راﻫﮑﺎرﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﺟﻬﺖ ﺗﻘﻠﯿﻞ ﻫﺮﭼﻪ ﺗﻤﺎم ﺗﺮ رﯾﺴﮏ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎر دﯾﮕﺮ ﻋﺪد اوﻟﻮﯾﺖ رﯾﺴﮏ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﺟﺪول ﻧﺸﺎن ﻣﯽ‬
‫دﻫﺪ ﮐﻪ در ارز ﯾﺎﺑﯽ ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ در ﺳﻄﻮح ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺬﯾﺮش و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﻣﻮرد راه اﻧﺪازي ﮐﻮره زﺑﺎﻟﻪ ﺳﻮز ﮐﻪ در ارزﯾﺎﺑﯽ اوﻟﯿﻪ ‪ RPN = 48‬را دارا ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﺣﺪود ‪50‬‬
‫درﺻﺪ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭼﺸﻢ ﮔﯿﺮي ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﮑﯽ از ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮ در ‪ RPN‬ﯾﻌﻨﯽ ﻓﺎﮐﺘﻮر ﺷﺪت ﺑﻪ‬
‫وﺟﻮد آﻣﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻓﻮق اﻟﺬﮐﺮ ﻣﯿﺘﻮان ﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﺳﺘﻔﺎده از روﺷﻬﺎي ارزﯾﺎﺑﯽ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﯾﺴﮑﻬﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻧﻘﺶ‬
‫ﻣﻬﻤﯽ در ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺑﺮوز ﺧﺴﺎرات زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺣﻔﻆ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺟﺪول)‪ : ( 9‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ارزﯾﺎﺑﯽ ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ در ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي اراك ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻔﺖ ﭘﺎﺳﺎرﮔﺎد‬
‫‪ .4‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮي‬
‫در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ روش ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺣﺎﻻت ﺷﮑﺴﺖ و اﺛﺮات آن ﺑﺮ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ )‪ (EFMEA‬ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﺑﺎرز‬
‫زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻔﺖ ﭘﺎﺳﺎرﮔﺎد واﺣﺪ اراك ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﯾﺞ ارزﯾﺎﺑﯽ اوﻟﯿﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي‬
‫زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻟﺰوم ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮي روﺷﻬﺎﯾﯽ ﺟﻬﺖ ﺣﺬف ‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ و ﺣﺘﯽ اﻟﻤﻘﺪور ﮐﻨﺘﺮل رﯾﺴﮏ ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ را ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﺤﻮر اﺻﻠﯽ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار اﺳﺖ‪ ،‬ﯾﺎﻓﺘﻦ راه ﺣﻞ ﻫﺎﯾﯽ در راﺳﺘﺎي ﺣﺬف و ﮐﺎﻫﺶ آﻻﯾﻨﺪه ﻫﺎ اﻣﺮي‬
‫ﺿﺮوري ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯿﺮﺳﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن ﺷﯿﻮه ﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از اﺗﻼف و ﻣﺼﺮف ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ ﻣﻨﺎﺑﻊ از ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ در راﺳﺘﺎي ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﯾﺴﮑﻬﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ آن ﺗﻮﺟﻪ وﯾﮋه ﻣﺒﺬول ﮔﺮدد‪ .‬ﯾﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﻣﺮاﺣﻞ ﺧﻮد‬
‫ﺑﺎزرﺳﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ﮐﺎﻫﺶ ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺨﺮﯾﺐ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻧﺎﺷﯽ از ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎي در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم در ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي اراك ﻣﯽ‬
‫ﺗﻮان ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﻓﻠﻮدﯾﺎﮔﺮاﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ )‪ (3‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻃﺒﻖ اﯾﻦ ﻓﻠﻮدﯾﺎﮔﺮام ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ‬

‫‪14‬‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮ در ﮐﺎﻫﺶ ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺨﺮﯾﺐ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻤﺮ از ﻟﺤﺎظ ﮐﯿﻔﯽ و ﮐﻤﯽ ﻣﻮرد ﺳﻨﺠﺶ و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري‬
‫ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣ ﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي اﻋﻼم ﺷﺪه از ﺳﻮي ﺳﺎزﻣﺎن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬در ﺻﻮرت‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻋﺪم ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ اﺷﮑﺎﻻت ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪه و اﻗﺪاﻣﺎت اﺻﻼﺣﯽ و ﺑﻬﺴﺎزي اﻣﻮر ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪.‬اﺻﻠﯽ ﺗﺮﯾﻦ‬
‫ﻋﺎﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻣﺎﻧﻊ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﯿﺮي روش ﻫﺎﯾﯽ در ﺟﻬﺖ ﺣﺬف ﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ رﯾﺴﮏ ﻫﺎي ﺑﺎﻟﻘﻮه اي ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﻪ ﮐﺎر‬
‫ﮔﯿﺮي روش ﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫وﻟﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻫﻤﻮاره اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺮوز رﯾﺴﮏ ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻋﻤﻮﻣﺎ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺑﯿﺸﺘﺮي را در ﭘﯽ‬
‫ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪ .‬ﭘﯿﺮوي از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺧﺎص ﺻﻨﺎﯾﻊ و ﻫﻤﭽﻨ ﯿﻦ اﻋﻤﺎل ﺳﯿﺎﺳﺘﻬﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ و ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﯿﺮي روﺷﻬﺎي‬
‫ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ ﺻﺤﯿﺢ از ﺟﻤﻠﻪ روﺷﻬﺎي ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﺿﺮﯾﺐ اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﮐﺎﻫﺶ اﺛﺮات ﺳﻮء ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎ و ﻓﺮآﯾﻨﺪ‬
‫ﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ ﻣﯿﮕﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه اﻗﺪاﻣﺎت ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ و اﺻﻼﺣﯽ ﻻزم‪ ،‬ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻧﻮع ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ و ﻓﺮآﯾﻨﺪ در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم ﮐﻪ از‬
‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ رﯾﺴﮏ زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮد ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪ‪ .‬ﺟﺪول)‪ (10‬ﯾﮏ ﻧﻤﻮﻧﻪ از راﻫﮑﺎرﻫﺎي اراﺋﻪ ﺷﺪه در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﺮوﺟﯽ دودﮐﺶ‪ ،‬ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺻﺪا و ﻣﻮاد زاﺋﺪ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي اراك ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻔﺖ ﭘﺎﺳﺎرﮔﺎد ﺑﻪ ﺻﻮرت دوره اي و در‬
‫ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﯽ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺟﺪول دوره ﻫﺎي زﻣﺎﻧﯽ ﻻزم و ارﮔﺎﻧﻬﺎي ﻣﺴﺌﻮل اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ ﻧﺸﺎن داده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺷﮑﻞ )‪ (4‬ﻧﻤﻮداري ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اي از ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي اﺻﻠﯽ درﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي اراك را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻧﻤﻮدار‬
‫ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ اﻋﺪاد ‪ RPN‬در ﺑﯿﻦ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻧﺎﺷﯽ از اﻧﺠﺎم ﻫﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎرزﺗﺮﯾﻦ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از اﻧﺠﺎم اﻗﺪام اﺻﻼﺣﯽ را ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺘﻮن ﻋﻤﻮدي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﯿﺰان‪ RPN‬و‬
‫ﺳﺘﻮن اﻓﻘﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻮع ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﺪ ﮐﻪ در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم ﻣﯿﺰان ‪ RPN‬ﭘﺲ از‬
‫در ﻧ ﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻗﺪاﻣﺎت ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ﺗﺎ ﺣﺪود ﺑﺴﯿﺎر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﺧﻮاﻫﺪ ﯾﺎﻓﺖ و ﺑﻪ ﺳﻄﺢ رﯾﺴﮏ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ و ﺣﺘﯽ‬
‫در ﻣﻮاردي ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﺬﯾﺮش ﺧﻮاﻫﺪ رﺳﯿﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺪول)‪ : (10‬اراﺋﻪ راﻫﮑﺎر ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ ﺟﻬﺖ ﭘﺎﯾﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮا‪،‬ﺻﻮت و ﻣﻮاد زاﺋﺪ در واﺣﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي اراك ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻔﺖ ﭘﺎﺳﺎرﮔﺎد‬
‫ﺗﻨﺎوب ﭘﺎﯾﺶ‬ ‫ﻣﺤﻞ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري‬ ‫ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﭘﺎﯾﺶ‬ ‫ﻣﺤﯿﻂ‬
‫ﻓﺼﻠﯽ‬ ‫واﺣﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﺗﺮاز ﺻﻮﺗﯽ‬ ‫ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺻﻮت‬
‫ﻓﺼﻠﯽ‬ ‫ﮐﻮره زﺑﺎﻟﻪ ﺳﻮز‬ ‫ﮐﻞ ﻣﻮاد ﻣﻌﻠﻖ و‬ ‫ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﻮا‬
‫ذرات‬
‫ﻓﺼﻠﯽ‬ ‫ﮐﻮره زﺑﺎﻟﻪ ﺳﻮز‬ ‫‪CO‬‬
‫ﻓﺼﻠﯽ‬ ‫ﮐﻮره زﺑﺎﻟﻪ ﺳﻮز‬ ‫‪Nox‬‬
‫ﻓﺼﻠﯽ‬ ‫ﮐﻮره زﺑﺎﻟﻪ ﺳﻮز‬ ‫‪SO2‬‬
‫ﻓﺼﻠﯽ‬ ‫ﻣﺤﻞ ﺟﻤﻊ آوري ﺿﺎﯾﻌﺎت‬ ‫درﺻﺪ ﻣﻮاد ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫ﻣﻮاد زاﺋﺪ ﺷﺒﻪ ﺧﺎﻧﮕﯽ و‬
‫ﺗﺼﻔﯿﻪ‬ ‫ﺻﻨﻌﺘﯽ‬
‫ﻓﺼﻠﯽ‬ ‫ﻣﺤﻞ ﺟﻤﻊ آوري ﺿﺎﯾﻌﺎت‬ ‫درﺻﺪ رﻃﻮﺑﺖ‬

‫‪15‬‬
 ‫ﺷﮑﻞ)‪ : (4‬ﻧﻤﻮداري ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ اي ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي اﺻﻠﯽ در واﺣﺪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻗﯿﺮ ﺳﺎزي اراك ﺷﺮﮐﺖ ﻧﻔﺖ ﭘﺎﺳﺎرﮔﺎد‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ارزﯾﺎﺑﯽ ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي زﯾﺴﺖ ﻣﺤﯿﻄﯽ و اﺧﺘﻼف ﻓﺎﺣﺶ ﺑﯿﻦ اﻋﺪاد ‪ RPN‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه و ﺳﻄﻮح رﯾﺴﮏ ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫آﻣﺪه ﺑﺮاي ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي در ﺣﺎل اﻧﺠﺎم در اﯾﻦ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﮔﻮاه اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺒﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﯿﺮي روﺷﻬﺎي ﻧﻮﯾﻦ در ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ و ارزﯾﺎﺑﯽ‬
‫رﯾﺴﮏ ﻫﺎ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺗﺎ ﺣﺪود ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اي از ﺷﺪت ﺑﺮوز رﯾﺴﮏ ﻫﺎ و ﺑﻪ ﺗﺒﻊ آن از ﺧﺴﺎرات و زﯾﺎن ﻫﺎي وارده ﺑﺮ ﻣﺤﯿﻂ‬
‫زﯾﺴﺖ ﮐﺎﺳﺖ و در راﺳﺘﺎي ﻧﯿﻞ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار ﺣﺮﮐﺖ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫‪ .5‬ﻣﻨﺎﺑﻊ‬
‫‪ .1‬ﺳﻮراﻧﯽ‪ ،‬م‪ ، .‬ﺟﻤﻌﮕﯽ‪ ،‬ا‪ ،1383 ، .‬ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺗﮑﻨﯿﮏ ‪ EMEA‬و ﻣﻌﺎﯾﺐ آن‪ ،‬ﻫﺸﺘﻤﯿﻦ ﮐﻨﮕﺮه ﺳﺎﻻﻧﻪ اﻧﺠﻤﻦ ﻣﻬﻨﺪﺳﯿﻦ‬
‫ﻣﺘﺎﻟﻮژي اﯾﺮان‪.‬‬
‫‪ .2‬ﺑﻘﺎﯾﯽ‪ ،‬ع‪ ، 1384 ، .‬ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻌﯿﺎر رﯾﺴﮏ و رﯾﺴﮏ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‪ ،‬اوﻟﯿﻦ ﻫﻤﺎﯾﺶ ﻣﻠﯽ ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ اﯾﻤﻨﯽ و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ‪. HSE‬‬

‫‪3. Tixier, J; Dusserre G., Salvi O.; Gaston D., (2002), Review of 62 risk analysis methodologies of industrial plants.‬‬
‫‪Journal of loss prevention in the process industries., PP. 291-303.‬‬
‫‪4. Mark, W., Cohen, P. E.; Glen, R. P., (2004), Project Risk Identification and Management. AACE International‬‬
‫‪Transaction., INT.01.1-5.‬‬
‫‪5. Graham, J. D.; Winter, J. B., (1995), Risk versus risk: Tradoffs in protecting health and the environment.‬‬
‫‪Haarvard university pree, Cambridge.‬‬
‫‪6. Carbone, Thomas A.; Tippett, Donald D., (2004), Project Risk Management Using the Project Risk FMEA‬‬
‫‪Engineering Management Journal., Vol. 16 No.4.‬‬

‫‪16‬‬
7. Li Peng cheng; Chen Guo-hua; Dai Li-cao; Zhang Li, (2010), Fuzzy logic-based approach for identifying the risk
importance of human error, Safety Science., 48 , 902-913.
8. Azadeh A.; Fam I. M.; Khoshnoud M; Nikafrouz M., (2008), Design and implementation of a fuzzy expert
system for performance assessment of an integrated health, safety, environment (HSE) and ergonomics system:
The case of a gas refinery, Expert Systems with Applications., 36 , 7142-7147.
9. Karen A.Brown; P. Geoffrey Willis; Gregory E. Prussia, (2002), Predicting safe employee behavior in the steel
industry: Development and test Management., PP. 445-465.

17