808065 _ 0001-0064.

qxd 4/4/06 10:08 Página 1

Reforzo e

Primaria
ampliación
Lingua galega 5
Fichas de reforzo
Ficha 1 Comunicación, linguaxe Ficha 24
O transporte ................................ 26
e linguas ....................................... 3 Ficha 25
O verbo: número e persoa ........... 27
Ficha 2 Sílaba tónica e acento gráfico ........ 4 Ficha 26
Contraccións dos pronomes átonos 28
Ficha 3 As persoas .................................... 5 Ficha 27
A excursión ................................. 29
Ficha 4 A sílaba ........................................ 6 Ficha 28
O verbo: tempo e modo ............... 30
Ficha 5 Ditongos e hiatos ........................... 7 Ficha 29
Os signos que pechan oracións.... 31
Ficha 6 O acento nas palabras agudas ...... 8 Ficha 30
A estación de esquí ..................... 32
Ficha 7 Os insectos ................................... 9 Ficha 31
Os tempos verbais ...................... 33
Ficha 8 O substantivo: clases .................. 10 Ficha 32
O punto ...................................... 34
Ficha 9 O substantivo: xénero e número . 11 Ficha 33
O patio de veciños ........................35
Ficha 10 O acento nas palabras graves....... 12 Ficha 34
A primeira conxugación ............... 36
Ficha 11 A manda ..................................... 13 Ficha 35
A coma ....................................... 37
Ficha 12 O adxectivo: xénero e número ..... 14 Ficha 36
As compras ................................ 38
Ficha 13 Os graos do adxectivo .................. 15 Ficha 37
A segunda conxugación .............. 39
Ficha 14 O acento nas palabras esdrúxulas 16 Ficha 38
O punto e coma .......................... 40
Ficha 15 As plantas ................................... 17 Ficha 39
A escritura .................................. 41
Ficha 16 Os determinantes: o artigo .......... 18 Ficha 40
A terceira conxugación ................ 42
Ficha 17 A acentuación en ditongos e hiatos 19 Ficha 41
Os dous puntos ........................... 43
Ficha 18 A cociña ..................................... 20 Ficha 42
A artesanía ................................. 44
Ficha 19 Os pronomes persoais ................. 21 Ficha 43
Clases de verbos: regulares
Ficha 20 A acentuación diacrítica............... 22 e irregulares ................................ 45
Ficha 21 Os materiais ................................ 23 Ficha 44 Os puntos suspensivos ................ 46
Ficha 22 O verbo: raíz e desinencia .............24 Ficha 45 Os xogos ..................................... 47
Ficha 23 Escritura de contraccións............. 25

Fichas de ampliación
Ficha 1 ........................... 48 Ficha 6 ........................... 53 Ficha 11 ......................... 58
Ficha 2 ........................... 49 Ficha 7 ........................... 54 Ficha 12 ......................... 59
Ficha 3 ........................... 50 Ficha 8 ........................... 55 Ficha 13 ......................... 60
Ficha 4 ........................... 51 Ficha 9 ........................... 56 Ficha 14 ......................... 61
Ficha 5 ........................... 52 Ficha 10 ......................... 57

Obradoiro
Santillana
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 2
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 3

Ficha

1 Reforzo
Nome Data

Lembra
• Hai moitos xeitos de comunicarse: con sinais, con xestos… pero
a forma máis completa de comunicación é a linguaxe. Cando falamos,
utilizamos a linguaxe oral e, cando escribimos, a linguaxe escrita.
• Cando nos comunicamos a través da linguaxe, utilizamos unha lingua
determinada: o francés, o inglés, o portugués, o castelán... Nós agora
utilizamos o galego.

1. Relaciona cada situación comunicativa co tipo de linguaxe que utiliza.

Dúas persoas saúdanse coa man •

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

VISUAL
Sinal de prohibido fumar •
Policía que toca o chifre •
XESTUAL
Sinais de fume •
Linguaxe dos xordos •
ACÚSTICO
Sirena dunha ambulancia •

2. Observa e responde. Que tipo de linguaxe se utiliza en cada caso: oral ou escrita?

3. Di en que linguas está escrita a palabra can en cada caso.

cane perro

chien dog

■ Escribe o nome doutras linguas que coñezas.

■ Comunicación, linguaxe e linguas 3

808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 4

Ficha

2 Reforzo
Nome Data

Lembra
A sílaba tónica é a sílaba dunha palabra que se pronuncia con máis intensidade.
As demais sílabas da palabra son átonas.
Nalgunhas palabras, a sílaba tónica márcase cun acento gráfico, que é
unha raíña que se pon enriba da vogal tónica de acordo cunhas determinadas
regras.

1. Subliña de azul a sílaba tónica e de vermello as sílabas átonas das palabras do texto.

–Papá, aínda falta moito para chegar á vila? –preguntou Pedro.

–Non, soamente uns cantos quilómetros e... xa estaremos na casa do avó!

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

–Si, si, «soamente». Iso é o que sempre dicides. Cando cho preguntei, hai agora
unha hora, dixéchesme o mesmo e aínda non chegamos –volveu falar o rapaz.
–Abonda –dixo a mamá–. Sempre que saímos da casa temos a mesma. É que non
podes ter un pouco de paciencia? Que leria, señor!
M. VIANA, Os piratas van a Roma. (Adaptación)

2. Le e arrodea a palabra que non teña a sílaba tónica na posición indicada.

automoción automóbil plátano

ferrocarril aeroporto cárcere
pasadomañá ordenador sílaba
botella lapis dicionario

ÚLTIMO LUGAR PENÚLTIMO LUGAR ANTEPENÚLTIMO LUGAR

3. Risca a opción incorrecta en cada caso.

• Xa o di o refrán: «Máis vale maña/mañá ca forza».

• A Iria metéuselle unha area/área nun ollo, caeu e mancou a man.
• Agora/ágora chegou a vosa oportunidade para gañar.
• O publico/público saíu moi contento da representación.
• A vindeira semana actuara/actuará a Orquestra de Galicia.

4 ■ Sílaba tónica e acento gráfico

808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 5

Ficha

3 Reforzo
Nome Data

1. Escribe os nomes das accións representadas.

■ Escribe expresións que utilices para despedirte dunha persoa.

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

2. Risca a palabra de cada etiqueta que non signifique o mesmo.

simpático agradable violento

pacífico rudo groseiro

educado antipático cortés

agarrado avarento xeneroso

■ Copia as palabras anteriores que sexan calidades negativas.

• • •
• • •

3. Pinta as palabras que expliquen o significado da expresión levarse coma o can e o gato.

discutir axudarse saudarse pelexar

■ Escribe unha oración utilizando a expresión levarse coma o can e o gato.

■ As persoas 5
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 6

Ficha

4 Reforzo
Nome Data

Lembra
• Chamamos sílaba a cada golpe de voz con que pronunciamos unha palabra.
• Segundo o número de sílabas, as palabras clasifícanse en monosílabas (1 sílaba),
bisílabas (2 sílabas), trisílabas (3 sílabas), polisílabas (máis de 3 sílabas).

1. Le o texto seguinte.

–E agora –dixo Ricardo–, cóntanos un conto.

–Conta, conta! –engadiu Paloma–. E empeza axiña,
que se non despois non dá tempo a acabar o capítulo.

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

–Vale –dixo Celia, e empezou–. «Había unha vez
no país de Milmontes unha cova grande e na cova vivía
Nogard. O pobre Nogard era moi desgraciado...».
–Quen era? –interrompeu Paloma–. Un príncipe?
–Nooon! –dixo Ricardo–. Como queres que sexa
un príncipe se vivía nunha cova? Debía ser máis ben
un anano ou un gnomo.
Marilar ALEIXANDRE, Nogard. (Adaptación)

■ Busca no texto anterior dúas palabras dunha sílaba, dúas de dúas, dúas de tres
e dúas de catro ou máis sílabas, e clasifícaas.

Monosílabas Bisílabas Trisílabas Polisílabas

2. Separa estas palabras en sílabas e di cantas sílabas ten cada unha.

▼ ▼ ▼ ▼

▼ ▼ ▼ ▼

• insecto • invertebrado
• formiga • saltón
• pata • bolboreta
• metamorfose • tórax
6 ■ A sílaba
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 7

Ficha

5 Reforzo
Nome Data

Lembra
• Cando nunha mesma sílaba hai dúas vogais xuntas, forman un ditongo.
Pero cando hai dúas vogais xuntas de sílabas diferentes, forman un hiato.

1. Escribe os nomes dos debuxos seguintes.

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

■ Explica o que teñen en común todas estas palabras.

2. Le o texto seguinte e clasifica as palabras destacadas segundo

corresponda.

A nova do triunfo de Uxío sobre o seu eterno rival, Mateo,

no campionato de piragüismo, converteuse nun día de festa
na súa vila.

Con
Con hiato
ditongo

3. Separa as sílabas das palabras seguintes e pinta só as etiquetas que conteñan unha
palabra con hiato.

cea río lúa aire

crianza crear realidade teatro

■ Ditongos e hiatos 7
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 8

Ficha

6 Reforzo
Nome Data

Lembra
As palabras agudas acentúanse nos casos seguintes:
• Cando acaban en vogal, en vogal + -n, en vogal + -s, en vogal + -ns.
Non levan acento gráfico as palabras agudas rematadas en ditongo decrecente,
nin as que son monosílabas.

1. Arrodea as palabras agudas e clasifícaas.

• avión • camións • mazá • curmán

• Andrés • botella • mesa • composteláns
• café • Inés • médico • porta

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

Acabadas Acabadas
en vogal + ns en vogal

Acabadas Acabadas
en vogal + n en vogal + s

2. Completa as oracións cunha palabra aguda.

• A miñå irmÅ tocå o

• O µe¤ amigo estÅ e>ƒermo.
• Anå tomo¤ u> co> ¬ei†æ.
• Fu> ∂æ via≈æ å

3. Nestes carteis perdéronse algúns acentos gráficos. Escríbeos.

Pasadomaña abrira a lista

para que todos poidan Atencion aos pasaxeiros!
apuntarse no concurso O avion con destino a Paris ten
de cociñar lacon con grelos, unha avaría. Saira maña ás
novidade deste Entroido. 9 do seran. Desculpen o atraso.
A Comision de Veciños

8 ■ O acento nas palabras agudas

808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 9

Ficha

7 Reforzo
Nome Data

1. Completa o texto coas palabras dos recadros.

pican revoando zunido libará

No campo Æ fáci¬ escoita® o

dunhå a∫±llå p®eto dalgunhå
flo® Å q¤æ axiñå l¬æ o >écta®.
Co >écta® æ co po¬æ fa> o µe¬. Mmµ, q¤æ rico!
O único q¤æ no> µæ gustå ∂elafi Æ o aguilló>
√±¬enoso co> q¤æ , porq¤æ iso
© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

s^ q¤æ dø¶.
2. Risca o verbo que non corresponda.

• O avión revoou/voou por todo o país.

• O abellón revoaba/voaba preto da luz.
• A Saleta encántalle voar/revoar en avioneta.

■ Risca as palabras que non teñen nada que ver con voar.

voo voador volcánico voante voleibol

3. Arrodea as oracións en que a expresión andar/estar coa mosca detrás

da orella está ben utilizada.

• A Xián gústanlle os insectos e está coa mosca detrás da orella.

• Desde que che roubaron estou coa mosca detrás da orella.
• Non se fía dos veciños e anda coa mosca detrás da orella.
• Roi escapou correndo coa mosca detrás da orella.
■ Os insectos 9
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 10

Ficha

8 Reforzo
Nome Data

Lembra
• Os substantivos son as palabras con que designamos as persoas,
os animais, as plantas e as cousas.
• Os substantivos poden ser comúns, se designan calquera ser da mesma clase,
ou propios, se designan un ser ou un lugar determinado. Tamén poden ser
individuais, se en singular designan un só ser, ou colectivos, se en singular
designan un conxunto de seres.

1. Copia as palabras que son substantivos.

lobo correr paxaro país botella desde

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

• • • •

2. Clasifica os substantivos destacados do texto seguinte segundo corresponda.

Miguel, o panadeiro, di que lle encanta o oficio que ten; Ana, a dentista,
adora a súa profesión; o mesmo que Antón, o mecánico que vive en fronte
da miña casa.
Todos me din que os traballos que teñen son fantásticos, pero eu aínda non sei
en que traballarei cando sexa grande.

Substantivos
comúns
Substantivos
propios

3. Escribe un substantivo individual para cada substantivo colectivo.

▼ ▼ ▼

▼ ▼ ▼

• equipo • bandada
• rabaño • bosque
• ramo • exército

■ Escribe tres substantivos colectivos máis.

• • •
10 ■ O substantivo: clases
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 11

Ficha

9 Reforzo
Nome Data

Lembra
Todos os substantivos teñen xénero e número.
• Segundo o xénero, un substantivo pode ser masculino, se se combina coas
palabras o ou un, ou feminino, se se combina coas palabras a ou unha.
• Segundo o número, un substantivo pode ser singular, cando se refire a un
só ser, ou plural, se se refire a máis dun ser.

1. Busca nesta sopa de letras seis substantivos. Cópiaos e cámbiaos de xénero.

▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼
R A P A Z S •
© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

C X A V W E •
A O D I R Ñ
•
D I R M Á O
•
E T I O V R
L M Ñ R L B •
A E O P A I •

2. Algúns substantivos só teñen un xénero. Escribe catro que cumpran este trazo:
dous masculinos e dous femininos.

masculinos • •

femininos • •

3. Escribe en plural estes substantivos.

▼ ▼ ▼ ▼ ▼

▼ ▼ ▼ ▼ ▼

• pan • libro
• casa • papel
• pau • sol
• flor • túnel
• mes • tractor
■ O substantivo: xénero e número 11
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 12

Ficha

10 Reforzo
Nome Data

Lembra
As palabras graves acentúanse nos casos seguintes:
• Cando non rematan en vogal, en vogal + -n, en vogal + -s, en vogal + -ns.

1. Sigue as indicacións e atoparás oito palabras graves. Escríbeas e acentúaas se cómpre.

A B C D E F

1 CA PAR SO BRE TA LO

2 RU EN SA RA TER BIL

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

3 DER HA BO DER ME RE

4 BOL NO CE HAMS DO LIZ

▼ ▼ ▼ ▼

▼ ▼ ▼ ▼
• B1+A2+F1 • B2+C4+D2+E4
• A1+F4 • C1+D1+E3+C2
• D4+E2 • B3+F2
• A1+D3+B4 • A4+C3+F3+E1

2. Subliña as palabras graves do texto seguinte e acentúaas se cómpre. Despois, clasifícaas.

Saleta é saxofonista. Toca con tal naturalidade

que véndoa parece facil... Este ano xa gañou
dous premios: á mellor intérprete e á mellor
carreira musical. Onte participou noutro
concurso que se celebrou en Zuric.
Que premio pensades que gañou?
▼

Graves sen acento

gráfico

Graves con acento

▼

gráfico

12 ■ O acento nas palabras graves

808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 13

Ficha

11 Reforzo
Nome Data

1. Resolve o seguinte encrucillado.

1. Espiar, vixiar.
1. S P I
2. Alimentar con leite. 2. L
3. Desatender, deixar sen atención. 3. B D
4. Escapar, afastarse rapidamente. 4. U
5. Defender a alguén dun perigo. 5. P R
6. Correr un cabalo ao galope. 6. R

2. Escribe de que verbo proceden estes substantivos.

▼ ▼ ▼ ▼

▼ ▼ ▼ ▼
© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

• protector • produtor
• condutor • director
• detector • elector
• corrector • tradutor

3. Pinta as etiquetas onde non estea ben utilizada a expresión verlle as orellas ao lobo.

Facer alpinismo non é fácil; xa lle vin

as orellas ao lobo máis dunha vez.

Non como; é un verlle as orellas ao lobo.

Viulle as orellas ao lobo cando caeu.

Cando os secuestradores a fixeron

prisioneira, Marisa viulle as orellas ao lobo.

Quere dedicarse a verlle as orellas ao lobo.

■ Escribe unha oración coa expresión poñerse coma unha fera.

■ A manda 13
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 14

Ficha

12 Reforzo
Nome Data

Lembra
• Os adxectivos son as palabras que nos din como son ou como están
as persoas, os animais, as plantas e as cousas.
• Os adxectivos van no mesmo xénero (masculino ou feminino) e no mesmo
número (singular ou plural) ca os substantivos aos que se refiren.

1. Arrodea os adxectivos que atopes no texto.

Hoxe fun de visita á casa dos avós. Encántame a súa casa

porque na entrada teñen un xardín verde e florido, cheo

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

de rosas preciosas de todas as cores. Alá onde viven o ceo
sempre está claro e limpo, e di meu avó que por iso toda
a xente é tan simpática e alegre.
Meu pai prometeume que pasaremos o verán alí. De certo
que este ano imos ter unhas vacacións divertidísimas!

2. Relaciona cada substantivo co adxectivo correspondente.

pastel • • nevados
montes • • nova
veráns • • vermellas
bicicletas • • doce
moza • • calorosos

■ Analiza os adxectivos anteriores seguindo o exemplo.

▼

• >evadofi ad≈ectivo masculino, plura¬.

▼ ▼ ▼ ▼

•
•
•
•
14 ■ O adxectivo: xénero e número
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 15

Ficha

13 Reforzo
Nome Data

Lembra
Os adxectivos teñen diferentes graos:
• Un adxectivo está en grao positivo cando simplemente expresa
unha calidade do substantivo.
• Un adxectivo está en grao comparativo cando establece unha calidade
por comparación coa que se lle atribúe a outro substantivo.
• Un adxectivo está en grao superlativo cando expresa unha calidade
no seu grao máximo.

1. Clasifica estes adxectivos onde corresponda.

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

• tan grande coma • máis delgado ca • miudísimo

• guapísima • grandísimo • tenro
• limpa • seco • menos alto ca

POSITIVO COMPARATIVO SUPERLATIVO

■ Transforma os adxectivos positivos do exercicio anterior en adxectivos de xénero

masculino en grao superlativo.

• • •

2. Escribe unha oración con cada un dos adxectivos seguintes no grao que se indica.
▼

• alto comparativo de igualdade

▼

• máxicos comparativo de superioridade

▼

• divertida comparativo de inferioridade

■ Os graos do adxectivo 15
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 16

Ficha

14 Reforzo
Nome Data

Lembra
• Todas as palabras esdrúxulas levan acento gráfico.

1. Estas palabras borráronse da carta. Acentúaas e escríbeas onde corresponda.

clinica hectareas catastrofe dificiles Candida Africa

Olå :

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

Ha^ u> µefi xå q¤æ estamofi e> .
Fi≈emofi moitofi avan©efi. Temofi ®ematadå
å æ å ≈en†æ estÅ encantadå.
Estå ßemanå cho√±¤ tanto q¤æ ßæ inundaro> mi¬efi
∂æ ∂æ cultivo. Fo^ unhå
æ agárdannofi ßemanafi .
Esπero ®ecibi® mo^ pronto novafi túafi.
Unhå aπertå,
Elvirå

2. Copia as oracións substituíndo os debuxos por palabras esdrúxulas.

• Non esquezas meter na maleta a .

• O que máis lle gustou da viaxe a Exipto foron as .

• O é un animal salvaxe que está moi a gusto nos ríos.

16 ■ O acento nas palabras esdrúxulas

808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 17

Ficha

15 Reforzo
Nome Data

1. Di que significado ten a palabra planta en cada oración.

Planta. s. f. 1. Vexetal, especial- Mariña ten a casa chea de plantas.

mente aquel que ten talo, follas e
flores. 2. Parte de abaixo do pé.
3. Cada un dos niveis dun edifi-
cio. 4. Instalación industrial.
Todos temos cóxegas na planta do pé.
Ese edificio é de catro plantas.
Non me gustaría vivir ao lado dunha planta
de gas.

2. Risca a opción incorrecta.

• Déixame a regadeira para regar/podar as plantas.

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

• Para desinfectar o campo, cómpre cavar/fumigar.

• Se non podas/labras as pólas mortas, a planta non medrará.
• Antes de botar os repolos, temos que labrar/fumigar
a terra.

■ Arrodea o debuxo que representa a acción de sementar.

3. Observa o debuxo e escribe un texto breve utilizando

a expresión non estar a ferraia para gaitas.

■ As plantas 17
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 18

Ficha

16 Reforzo
Nome Data

Lembra
• Os determinantes son palabras que acompañan o substantivo e concretan
o seu significado. Os determinantes o, a, os, as chámanse artigos.
• Os artigos van diante do substantivo e indican o seu xénero e número.
• Os artigos contraen coas preposicións a, con, de e en dando como resultado
ao/ó, á, aos/ós, ás; co, coa, cos, coas; do, da, dos, das; no, na, nos, nas.

1. Arrodea os artigos do poema seguinte e subliña o substantivo ao que acompañan.

O ceo de noite é un mapa

onde se esconden os tesouros,

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

que envolven a lúa branca
e resplendecen coma o ouro;
E as estrelas, que dicir delas?
Brillan a miles, e todas belas!

2. Completa o texto coas formas do artigo e coas contraccións correspondentes.

vilå vi√¶ u> hoµæ q¤æ sa∫¶ todofi contofi.

Todafi noi†efi acode> súå caså rapa©efi
æ rapazafi parå escoitalo fala®. Deßeguidå, voΩ
anciá> romπæ si¬encio noi†æ æ coµezå
å narra® historiå palabrafi q¤æ todofi estamofi
∂eßexando escoita®: «Unhå √±Ω erå...».
3. Completa cos artigos estas parellas de substantivos. Despois, escribe unha oración
con cada parella en que utilices polo menos unha contracción do artigo.

farmacia / médico
•

figos / castañas
•

18 ■ Os determinantes: o artigo
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 19

Ficha

17 Reforzo
Nome Data

Lembra
• En todos os ditongos hai unha vogal forte (a, e, o) e unha vogal débil (i, u).
Se, seguindo as regras de acentuación, unha palabra ten que levar acento
gráfico sobre o ditongo, sempre se pon sobre a vogal forte.
• Os hiatos que se forman cunha vogal forte (a, e, o) átona e unha vogal débil
(i, u) tónica levan sempre acento gráfico sobre a vogal débil.

1. Arrodea a sílaba tónica das seguintes palabras. A continuación, ponlles acento gráfico
se o precisan. Finalmente, clasifícaas onde lles corresponda.

• naufrago • junior • recaida • cafeina DITONGO

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

• proteina • saudable • oido • farmaceutico

• astronomia • laude • beirarrua • farmacia HIATO
• cosmonauta • transeunte • remuiño • Mario

■ Agora responde as preguntas seguintes.

• Puxécheslle acento gráfico á palabra naufrago? Por que?

• Puxécheslle acento gráfico á palabra cafeina? Por que?

• Puxécheslle acento gráfico á palabra farmacia? Por que?

2. Escribe, en sílabas, a palabra con ditongo ou hiato a que se refire cada definición.
▼ ▼ ▼ ▼ ▼

• O feminino de náutico é...

• A esposa dun rei é a...
• Un habitante de Suíza chámase...
• O feminino de teu é...
• Unha lingua moi grande é unha…
■ A acentuación nos ditongos e nos hiatos 19
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 20

Ficha

18 Reforzo
Nome Data

1. Relaciona cada acción co utensilio necesario para poder realizala.

relar • • batedor
bater • • picadora
picar • • coitelo
cortar • • relador

2. Observa e escribe o que fan estes rapaces.

▼

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

M

▼
E
▼

P
▼

3. Copia o que din substituíndo a palabra destacada por outra que signifique
o contrario.
Pois esta está
Ui, esta auga está fervendo!
moi fría!

20 ■ A cociña
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 21

Ficha

19 Reforzo
Nome Data

Lembra
Os pronomes persoais son as palabras que serven para nomear a persoa
que fala, a persoa que escoita ou o ser ou obxecto do cal se fala, sen utilizar
un substantivo.
Os pronomes persoais poden ser tónicos ou átonos.
• Os pronomes persoais tónicos poden aparecer sós.
• Os pronomes persoais átonos necesitan ir ao lado dun verbo.

1. Relaciona as dúas columnas.

Eu • • non virá deica mañá.

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

Ela • • gardan a bicicleta alí.

Vós • • estudo música.
Eles • • aínda non entraredes.

2. Estes pronomes tónicos están mal empregados. Volve copiar as oracións escribindo
o pronome axeitado.
▼

• Mañá eu acompañaralo ao circo.

▼

• Eles traballamos xuntos na oficina.

▼

• Ti irá á excursión mañá?

3. Arrodea os pronomes átonos que atopes nas oracións seguintes e despois analízaos.

• Díxolles que che comprasen os zapatos.

• Convenceunos moito a túa idea.
• Xa lle devolvín o libro que me deixara.
• Mañá convídovos a cear na miña casa.

3.å πersoå, plura¬.

▼ ▼ ▼
▼ ▼ ▼

• l¬efi •
• •
• •
■ Os pronomes persoais 21
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 22

Ficha

20 Reforzo
Nome Data

Lembra
• O acento diacrítico utilízase para diferenciar unha palabra doutra que ten
a mesma forma, pero diferente significado.

1. Completa as oracións coas palabras do recadro.

póla nós é nó pola nos e no

• O esquío choutabå ∂æ e> .

• A novå po> ofi ovofi πeq¤enofi.

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

• No> ∂ero> o ®ecado å †empo.
• imofi mañÅ Å romaríå å πÆ.
• Fi≈e> u> µedio då cordå.
• O gato limpo o ca>, f^e¬.
2. Relaciona cada palabra co debuxo que a representa.

póla pola oso óso

3. Acentúa, se cómpre, as palabras destacadas.

• Xaneiro e o mes mais frío do ano e mais o primeiro.

• Non te preocupes, que se non hai te vouno mercar.
• A Xurxo dóelle un pe e divírtese xogando as bolas.
• Meu irmán, que está en primeiro, confunde o te co pe.
22 ■ A acentuación diacrítica
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 23

Ficha

21 Reforzo
Nome Data

1. Pinta só as etiquetas que conteñan nomes de materiais.

la porta porcelana carro reixa

ferro cova madeira moto pedra

■ Completa con algunhas das palabras que pintaches.

• b¤fandå ∂æ • mob¬efi ∂æ
• vai≈elå ∂æ • ®eixafi ∂æ
© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

■ Escribe os nomes de tres obxectos que se poidan facer con pedra.

•
•
•

2. Resolve o encrucillado cos adxectivos correspondentes.

1. Que rompe facilmente.

1.
2. O contrario de duro.
3. Que ten area.
2.
4. Que se dobra con facilidade. 3.

4.

■ Escribe unha oración con cada un dos adxectivos anteriores.

•
•
•
•
■ Os materiais 23
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 24

Ficha

22 Reforzo
Nome Data

Lembra
Os verbos son as palabras que expresan accións ou estados.
• A forma que utilizamos para nomear o verbo é o infinitivo.
• Se ao infinitivo dun verbo lle sacamos a terminación, obtemos a raíz, que
adoita ser común a todas as formas dese verbo.
• As terminacións que se lle engaden á raíz para obter as diferentes formas
verbais chámanse desinencias.

1. Pinta só as etiquetas que conteñen verbos.

cantaba xoguete sairei lecer

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

está contenta lúa rin

amor escribo terás pensaba

2. Busca na sopa de letras os infinitivos das formas verbais propostas.

1. ando, andei. M F L E C A X C
2. bateredes, batésemos. X A N D A R T O
3. partiades, partiches. S D X A S A Í R
C A M B I A R R
4. corremos, correran.
P A R T I R U E
5. cambiarían, cambiase.
E M Q P A B T R
6. saio, saíron.
X B A T E R I Q

3. Subliña a raíz e arrodea a desinencia destes verbos.

▼ ▼

▼ ▼

• pechar pechei, pecharían, pechase • vender venderei, vendían, vendes

• rir rimos, rirás, rían • fuxir fuximos, fuxiches, fuxiriamos

24 ■ O verbo: raíz e desinencia

808065 _ 0001-0064.qxd 16/2/06 11:34 Página 25

Ficha

23 Reforzo
Nome Data

Lembra
• Cando as preposicións de e en van seguidas dos demostrativos este, ese,
aquel, iso... xúntanse formando as contraccións: deste, dese, daquel,
diso..., neste, nese, naquel, niso...
• As preposicións de e en tamén contraen cos indefinidos algún, algunha,
algúns, algunhas e con outro, outra, outros, outras formando unha soa palabra:
dalgún, nalgún, dalgunha, nalgunha..., doutro, noutro, doutra, noutra...

1. Completa o cadro das contraccións.

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

de en
este, esta
estes, estas nestes, nestas
ese, esa
eses, esas
aquel, aquela daquel, daquela
aqueles, aquelas
isto, iso, aquilo

2. Escribe as contraccións que resultan de unir estas formas.

algún, outro,
algunha, outra,
algúns, de outros, de
algunhas + en outras + en

■ Escritura de contraccións 25
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 26

Ficha

24 Reforzo
Nome Data

1. Escribe debaixo de cada debuxo de que tipo de transporte se trata.

terrestre fluvial aéreo espacial

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

2. Copia as oracións substituíndo as palabras en negra pola súa contraria.

• A barca afundiu na auga.

• Señores pasaxeiros, embarcaremos dentro de dez minutos.

• Rápido! O barco está a punto de atracar.

3. Pinta as palabras en que o prefixo sub- signifique «por debaixo de».

substantivo subcampión submarino suborno

subsolo subdivididos subxuntivo

■ Completa con algunhas das palabras anteriores.

• C®earo> unhå baßæ no Atlántico.

• Ofi †emafi do libro está> e> apartadofi.
• O πetró¬eo extrÅeßæ do .
• FiΩ Æ ga¬ego ∂æ motociclismo.
26 ■ O transporte
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 27

Ficha

25 Reforzo
Nome Data

Lembra
• As formas verbais poden estar en singular ou en plural, segundo a acción
a realice unha persoa ou varias persoas.
• As formas verbais poden estar en primeira, en segunda ou en terceira
persoa, segundo quen realice a acción.

1. Arrodea os verbos en singular e subliña os que estean en plural.

Eu –contábame Toniño Covas– nunca fora ás arrasadeiras. Ía aos amorodos, ás cirolas

bravas, ás cereixas da estrada, que se dan de seu e que non son de ninguén. Pero non ía
© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

ás arrasadeiras porque os que ían non me chamaban; e os rapaces que eu trataba non eran
dos que ían de noite a roubar uvas, peras, mazás, pexegos ou o que caese, segundo o tempo.
Os que andaban comigo e viñan á miña casa, falaban mal deles e alcumábanos «golfos».
Eu non falaba mal deles, pero tíñalles envexa.
Eduardo BLANCO AMOR, «A arrasadeira» en Os biosbardos. (Adaptación)

2. Clasifica estas formas verbais segundo a persoa e o número.

vivirá teredes saían entendo andamos estabas

1.ª persoa 2.ª persoa 3.ª persoa

singular

plural

3. Escribe diante de cada forma verbal o pronome persoal axeitado.

• f®ega∂efi ofi pratofi.
• cantå mo^ ∫±>.
• xogamofi ao †enifi.
• co~ezo å túå irmÅ.
■ O verbo: número e persoa 27
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 28

Ficha

26 Reforzo
Nome Data

Lembra
• Os pronomes átonos de 3.ª persoa o, a, os, as contraen cos pronomes
átonos me, che, lle, nos, vos, lles dando como resultado as contraccións
mo, cho, llo, nolo, volo, llelo...

1. Completa o cadro coas contraccións dos pronomes átonos.

me che lle nos vos lles

o volo

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

a ma nola
os llos
as chas llelas

2. Completa as oracións coas contraccións do pronome.

• Di≈éro> on†æ: o µédico

æ å e>ƒerµeirå está> casadofi.
• A novå ∂æ q¤æ †æ ascen∂ero>,
∂éro> xå?
• O noso ßeg®edo no> po∂efi dici® å ning¤é>.
3. Substitúe o destacado en negra pola contracción dos pronomes átonos correspondente.

• Inés devolveume os discos que lle deixei.

• Fíxenche un castelo de area moi bonito.

• O avó regaloulles libros de contos a todos os netos.

28 ■ Contraccións dos pronomes átonos

808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 29

Ficha

27 Reforzo
Nome Data

1. Escribe a acción que representa cada debuxo.

■ Escribe unha oración con cada un dos verbos anteriores.

•
© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

•
•

2. Ordena os accidentes xeográficos seguintes de máis pequeno a máis grande.

montaña outeiro cordilleira

• Cal das palabras anteriores significa «pequena elevación dun terreo»?

■ Marca as palabras que tamén sexan un tipo de montaña pequena.

cuíña cotarelo pico cadea

3. Completa cada oración coa expresión máis axeitada.

saír do paso dar un paso en falso

• Antíå estabå >ervioså, πero soubo como .

• Nå montañå máifi va¬æ no> .
• Semp®æ , µesmo e> situaciónfi d^fíci¬efi.
• Sæ , arriscamofi todå å oπeració>.
■ A excursión 29
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 30

Ficha

28 Reforzo
Nome Data

Lembra
As formas verbais sitúan a acción nun tempo determinado, en relación
co momento en que se fala: no pasado, no presente ou no futuro.
Os modos verbais reflicten a actitude do falante ante o que di.
• O modo indicativo expresa un feito real.
• O modo subxuntivo expresa un feito non real: un desexo, unha posibilidade...
• O modo imperativo expresa unha orde.

1. Subliña os verbos que atopes no texto seguinte e clasifícaos segundo o tempo verbal
a que pertencen.

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

Onte visitamos o parque natural do Monte Aloia. É un lugar precioso que se atopa
moi preto de Tui. Impresionoume a frondosidade da vexetación e a multitude
de especies botánicas que hai. Explicáronnos que, ademais de mamíferos, alí viven
moitas especies distintas de aves e calculan que chegarán máis. Será fascinante!

Presente

Pasado

Futuro

2. Escribe onde corresponda.

atendede xogasen saídes ande subiredes escriba cantade teño vide

Indicativo Subxuntivo Imperativo

30 ■ O verbo: tempo e modo

808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 31

Ficha

29 Reforzo
Nome Data

Lembra
Todas as oracións rematan cun signo de puntuación.
• As oracións que conteñen unha pregunta rematan cun signo de interrogación (?).
• As oracións que conteñen unha exclamación rematan cun signo de admiración (!).
• As oracións que afirman ou negan algo rematan en punto (.).

1. Le estes anuncios publicitarios e arrodea os signos que pechan oracións.

GRANROVER
EMPUNTO
© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

Definitivamente, Gústache ser

o coche dos o primeiro? Aquí
teus soños. tes a túa elección.

Reciclatodo
Recíclate!
Polo noso futuro.
Polo noso benestar.

2. Reescribe estas oracións cos signos de interrogación e de admiración,

e tamén co punto.

• Pódeme dicir a que hora chega o tren Non sabe canto llo agradezo

• E que foi do paxaro que che regalei Que ben cantaba

• Que sorpresa Cantos anos había que non te vía

■ Os signos que pechan oracións 31

808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 32

Ficha

30 Reforzo
Nome Data

1. Resolve o encrucillado.

1. Táboa estreita e longa que serve

para escorregar sobre a neve. 1.
2. Vara alongada que lles serve
aos esquiadores para impulsarse. 2.
3. Neve que cae dunha montaña
violentamente. 3.
4. Traxectoria en forma de z. 4.

2. Escribe os nomes dos elementos seguintes.

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

■ Escribe tres palabras máis que conteñan o prefixo tele-.

• • •

3. Pinta as etiquetas que signifiquen o mesmo ca a expresión quedar en branco.

non escribir nada non entender as cousas

non lembrarse de nada quedar abraiado

quedar de pedra estar moi contento

■ Escribe unha oración coa expresión quedar en branco.

32 ■ A estación de esquí
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 33

Ficha

31 Reforzo
Nome Data

Lembra
Os tempos verbais son conxuntos de formas verbais que expresan a acción
no mesmo tempo e modo.
• Para situar unha acción real no presente, utilizamos o presente de indicativo.
• Para situar unha acción real no pasado, utilizamos o pretérito imperfecto,
o pretérito perfecto e o pretérito pluscuamperfecto de indicativo.
• Para situar unha acción real no futuro, utilizamos o futuro de indicativo.

1. Busca na sopa de letras oito formas verbais e escríbeas onde corresponda.

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

S A I O N I T U F E L O H P
D G A R A N D A R A M O S A
H C O M E R E D E S B S X R
A P A R E C I C H E S M C T
T O E U H A B E B A M O S Í
H A B E R Í A E N O Í S E A

Presente de ind.

Pret. imperf. de ind.

Pret. perfecto de ind.

Pret. plusc. de ind.

Futuro de indicativo

Condicional

Presente de subx.

Pret. imp. de subx.

2. Risca a opción incorrecta.

• Mañá durmiches/durmirás no sofá. • Hoxe fose/é domingo.

• Onte non viñeches/vés ao traballo. • Eles xa visitaron/visitan Pontevedra.
■ Os tempos verbais 33
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 34

Ficha

32 Reforzo
Nome Data

Lembra
Escríbese punto (.) ao final dunha oración ou dun texto. Hai tres tipos de puntos:
• O punto e seguido separa dúas oracións dun mesmo parágrafo.
• O punto e á parte separa dous parágrafos.
• O punto final pecha o texto.

1. Le e escribe onde corresponda punto e seguido, punto e á parte e punto final.

Mamá,

Vou xogar con Alberte . Merendaremos

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

na súa casa . Despois iremos xogar ao parque .

Volverei ás seis .

Un biquiño .

2. Escribe dúas oracións referidas ao debuxo. Non esquezas os puntos.

•
•

3. Volve copiar o texto seguinte escribindo os puntos e as maiúsculas onde cumpra.

Hoxe fomos de excursión ao encoro de Belesar

a mestra explicounos que cando se construíu
o encoro, parte da aldea de Belesar foi anegada
polas augas cando está baixo, aínda se ven casas

34 ■ O punto
808065 _ 0001-0064.qxd 16/2/06 11:34 Página 35

Ficha

33 Reforzo
Nome Data

1. Completa as oracións co grupo de palabras correspondente.

caixa do correo tres chanzos a ventá á escaleira a contra o busto

• O car†eiro ∂eixå å cor®espon∂enciå nå .

• Xiá>, ab®æ parå q¤æ ßæ √±nti¬æ o cuarto.
• Su∫¶ æ ∂escolgaráfi µello® o cadro.
• Sæ no> pechafi , entrarÅ moitå clarida∂æ.
• Veñå! Só nofi q¤edå subi® ∂eicå å cimå.
• Nå biblio†ecå †emofi ∂æ Castelao.
© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

2. Resolve o encrucillado.

1. Parede dun edificio

que se ve desde a rúa.
2. Lugar onde se gardan
os coches, as motos…
1.
3. Lugar por onde sae
o fume da cociña.
2.
4. Furado feito nunha porta
que deixa ver o que hai
na outra banda. 3.
5. Lugar ou utensilio 4.
con cordas 5.
para tender roupa.

3. Pinta a etiqueta que explica o significado da expresión andar polas portas.

facer visitas a domicilio andar de présa pedir esmola repartir o correo

■ Escribe unha oración coa expresión andar polas portas.

■ O patio de veciños 35
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 36

Ficha

34 Reforzo
Nome Data

Lembra
• A primeira conxugación está formada polos verbos que acaban en -ar.
A maioría destes verbos conxúganse coma andar.

1. Agrupa as formas verbais que pertenzan ao mesmo verbo e escribe ao lado o infinitivo.
Despois, completa.

xogaremos pechaban falariamos pechei xogastes falasen

▼ ▼ ▼
•

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

•
•

Es†efi √±rbofi so> då conxugació> porq¤æ o ße¤

i>finitivo ®ematå e> .
2. Escribe a que tempo verbal pertence a forma destacada.
▼ ▼ ▼ ▼ ▼

• Mañá falarán con Vicente e con Eva.

• Ti non coleccionabas cromos de fútbol?
• Onte ceei co director do Museo de Cera.
• Chócame moitísimo o seu xeito de falar.
• Escoitariamos as súas propostas se calases.

3. Escribe unha forma verbal do verbo no tempo que se indica.

▼ ▼ ▼ ▼ ▼

• Pret. perf. de ind., TRABALLAR

• Futuro de indicativo, VISITAR
• Condicional, AXUDAR
• Pret. plusc. de ind., COIDAR
• Presente de subxuntivo, TOCAR
36 ■ A primeira conxugación
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 37

Ficha

35 Reforzo
Nome Data

Lembra
Escríbese coma (,) nos casos seguintes:
• Para separar os elementos dunha enumeración.
• Para facer unha aclaración no medio dunha oración.
• Para separar nunha oración o nome da persoa á que nos diriximos.

1. Le as oracións e relaciona con números a función da coma en cada caso.

1 2 3
enumeración aclaración, explicación para separar o nome da persoa
© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

Para almorzar tomo leite,

Gústame correr, xogar e cantar. galletas, pan integral e froita.

Xavier, espero que me devolvas Pedro, meu irmán pequeno,

os libros que che deixei. xa camiña.

Merca cereixas, peras, A mestra, que debe ter

tomates, cebolas e pementos. 25 anos, é moi intelixente.

2. Enumera o que hai na maleta.

3. Pon as comas onde corresponda.

Ola, Rosa:
Xa investiguei por que ultimamente desaparecen tantos libros cadernos e lapis.
Anxo o director do colexio pensou cambiar de lugar a biblioteca. Esqueceuse
de dicirmo. Rosa agora está na sala 5.
Grazas de todos os xeitos.
Filipe

■ A coma 37
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 38

Ficha

36 Reforzo
Nome Data

1. Copia as oracións cambiando a palabra destacada polo seu contrario.

• Eu sempre merco a carne no mercado.

• Teño que lle pagar 10 € polo regalo.

2. Escribe cada palabra onde corresponda.

verdura alugar tenda carne pagar roupa

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

hipermercado vender supermercado cobrar posto froita

lugares accións produtos

3. Completa as oracións coas palabras do recadro.

comercio
• Te~e> u> ∂æ artigofi ∂æ ®egalo.
comerciante • A emp®eså es†æ πe®fuµæ.
comercializou • Brancå Æ .

malvendeu • Es†æ ano, å ∂æ patacå fo^ boå.

vendedor
• Uxío o ße¤ piso.
venda
• Loifi Æ ∂æ ßegurofi.
38 ■ As compras
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 39

Ficha

37 Reforzo
Nome Data

Lembra
• A segunda conxugación está formada polos verbos que acaban en -er.
A maioría destes verbos conxúganse coma bater.

1. Le as pistas, descubre de que palabra se trata e arrodéaa.

✓ É un verbo.
percorreron convertes comeu
✓ Está en indicativo.
✓ Está en singular. coñecemento lecer aries
✓ Está en 2.ª persoa. saberiamos produces
© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

✓ É da segunda conxugación. coñeza andes

temeredes

■ Di en que tempo verbal está a palabra agachada.

■ Escribe o infinitivo, o xerundio e o participio deste verbo.

• • •

2. Engádelle a cada desinencia a raíz dun verbo da segunda conxugación. Despois, analiza
as formas resultantes seguindo o exemplo.

• coµe®e^ • e¤ • ic™efi
• ia∂efi • ríafi • ra>
1.å π. singula®, futuro ∂æ indicativo.
▼ ▼ ▼ ▼ ▼ ▼

• coµe®e^
•
•
•
•
•
■ A segunda conxugación 39
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 40

Ficha

38 Reforzo
Nome Data

Lembra
• Escríbese punto e coma (;) para separar os elementos dunha enumeración
cando algún deles xa leva coma.

1. Arrodea os puntos e coma que atopes no texto seguinte e explica por que se utilizaron.

Na casa temos tres armarios: no armario de madeira negra gardamos a roupa de

verán e todos os utensilios de mergullador do papá; no armario de madeira verde
temos o balón, a corda e os patíns; no armario de piñeiro gardamos os libros.

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

Emp®egoußæ punto æ comå

2. Pon as comas e os puntos e coma onde cumpra.

• Poñeremos as maletas as bolsas e a neveira no maleteiro

a bicicleta e os esquís na baca e os anoraks
no asento de atrás.

• Mariña Uxía e Roberto prepararán os bocadillos elas

colocarán as grilandas e ti e mais eu faremos as invitacións
e os carteis e prepararemos a mesa.

3. Redacta un menú con tres primeiros pratos, tres segundos e tres sobremesas.

Parå ©ea®, ho≈æ no ®estauran†æ O Bo Xanta®

†emofi: ∂æ priµeiro,

40 ■ O punto e coma
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 41

Ficha

39 Reforzo
Nome Data

1. Forma palabras relacionadas coa escritura antiga.

Ó R
U N L E
A P G
S O M
E
P U
L Z P
N O E
M A

■ Escribe unha oración con cada unha das palabras anteriores.

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

•
•
•
•

2. Completa coas palabras do recadro.

escrito escritura escribir

Ro^ Æ u> apaixonado då .

Encántal¬æ contofi b®e√±fi
æ xå gaño¤ moitofi p®emiofi. Ofi compa~eirofi
publicamofi u> no xorna¬
do co¬exio parå ƒelicitalo polo ße¤ ta¬ento.
3. Pinta a etiqueta que explica o significado da expresión falar coma un libro aberto.

falar moi ben falar de matemáticas

ser mudo falar mal

■ A escritura 41
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 42

Ficha

40 Reforzo
Nome Data

Lembra
• A terceira conxugación está formada polos verbos que acaban en -ir.
A maioría destes verbos conxúganse coma partir.

1. Clasifica segundo a conxugación a que pertencen.

aplicaron comprendía convertas abriches oiriamos enviades

1.ª conxugación 2.ª conxugación 3.ª conxugación

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

2. Completa con formas do verbo producir.
▼

• 1.ª persoa/singular/presente de indicativo

▼

• 2.ª persoa/singular/futuro de indicativo

▼

• 3.ª persoa/singular/pretérito imperfecto de indicativo

▼

• 1.ª persoa/plural/condicional
▼

• 2.ª persoa/plural/pretérito perfecto de indicativo

▼

• 3.ª persoa/plural/presente de subxuntivo

3. Conxuga estes infinitivos de maneira axeitada.

• Esπero q¤æ å gusto.

(DURMIR)
• (DECIDIR): o¤ agorå o¤ nuncå.
• On†æ no> nofi (REUNIR) no ∂espacho.
• Ha^ algúnfi anofi, (DIRIXIR) unhå bandå.
• (PARTIR) t^ o pas†e¬ o¤ fágoo e¤?
42 ■ A terceira conxugación
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 43

Ficha

41 Reforzo
Nome Data

Lembra
Escríbense dous puntos (:) nos casos seguintes:
• Despois do saúdo das cartas.
• Diante dunha enumeración que se anuncia.
• Antes de citar as palabras exactas que dixo unha persoa.

1. Acaba as oracións anunciando unha enumeración.

• On†æ µerq¤e^ todo tipo ∂æ √±rdurafi:

• Gústanµæ moito
© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

• Afi miñafi åƒecciónfi

2. Transforma estas oracións seguindo o exemplo.

▼ ▼ ▼

• O panadeiro dixo que non tiña pan. O pana∂eiro dixo: «No> †eño pa>».
• A mestra ordenou que calásemos.
• Lois pediu que lle levasen os libros.

3. Inventa, a partir dos debuxos, unha historia en que utilices os dous puntos.

■ Os dous puntos 43
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 44

Ficha

42 Reforzo
Nome Data

1. Enche este cadro segundo corresponda.

Oficios Accións Instrumentos Materiais

esculpir

oleiro

■ Arrodea só o debuxo que represente o traballo dun carpinteiro.

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

2. Copia as oracións cambiando a palabra destacada por outra que signifique
o contrario.
• Roberto é un mañoso pintando.

• É moi xeitoso facendo pantalóns.

• Ana é moi hábil nas manualidades.

3. Marca o significado da expresión destacada.

Ser moi torpe.

Dille que o faga el;
tenche moi boa man. Ter moita maña.

Ter unhas mans moi coidadas.

44 ■ A artesanía
808065 _ 0001-0064.qxd 16/2/06 11:34 Página 45

Ficha

43 Reforzo
Nome Data

Lembra
Segundo o xeito en que se conxugue, un verbo pode ser regular ou irregular.
• Un verbo é regular cando se mantén a mesma raíz en todas as súas formas
e ten as mesmas desinencias ca o verbo modelo.
• Un verbo é irregular cando non cumpre algunha desas dúas condicións.

1. Separa a raíz e a desinencia dos verbos seguintes.

RAÍZ DESINENCIA
▼ ▼ ▼ ▼ ▼

• entrarei
© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

• sentiría
• temes
• xogabades
• partiches

2. Escribe cada forma verbal ao lado do seu infinitivo.

tiña dixeron fuches estivera sodes terás digo estaba

▼ ▼ ▼ ▼

• SER
• TER
• DICIR
• ESTAR

3. Escribe se se trata de verbos regulares ou irregulares.

▼

• PODER ➡ podo, puido

▼

• CANTAR ➡ cantarán, cantou

▼

• FACER ➡ fixo, fariades

▼

• ANDAR ➡ andei, andasen

■ Clases de verbos: regulares e irregulares 45
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 46

Ficha

44 Reforzo
Nome Data

Lembra
Escribimos puntos suspensivos nestes casos:
• Cando deixamos incompleta unha enumeración.
• Cando interrompemos unha oración para expresar sorpresa, dúbida, temor...

1. Contesta as preguntas cunha enumeración incompleta.

• Que deportes che gustan máis?

• Que froitas prefires?
• Que electrodomésticos coñeces?

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

2. Relaciona e escribe oracións interrompidas por puntos suspensivos.

Papá, a xerra un dez!

En Lingua saquei o libro que buscaba!

Se non vés rompeu!

Ao abrir o caixón atopou irémoste buscar!

•
•
•
•

3. Marca a función dos puntos suspensivos en cada oración.

Sorpresa, dúbida… Enumeración incompleta

• Eu non... eu non quería...

• Hai larpeiradas, xeados...
• A min gústame, pero...
46 ■ Os puntos suspensivos
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 47

Ficha

45 Reforzo
Nome Data

1. Escribe os nomes dos xogos representados.

■ Di o nome doutro xogo de rúa que coñezas e explica como se xoga.

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

2. Copia as oracións substituíndo cada expresión destacada pola palabra equivalente.

• Filipe é o máis bo xogando ás chapas.

Filiπæ Æ o µello® xogando áfi chapafi.
• Paula é a máis mala xogando aos birlos.

• Eu vivo no piso máis alto.

• A parte máis baixa do barco tiña un furado.

3. Escribe unha oración utilizando a expresión levar algo a xogo.

■ Os xogos 47
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 48

Ficha

1 Ampliación
Nome Data

1. Pinta de azul as etiquetas que poderían formar parte dunha carta persoal e de vermello
as que poderían formar parte dunha carta formal.

Ilustrísimo Señor:
Pasámolo xenial, colega,
e non vexas as excursións
e os paseos que fixemos...
Queriamos informalo de
que o paseo das Pontiñas
se atopa nun estado de
conservación lamentable. Cordialmente,

Unha aperta, Ola, Xavi:

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

2. Elixe un dos temas que che propoñemos e redacta unha carta completa sen esquecer
ningunha das partes que xa coñeces.

• Escríbeslles a uns amigos para explicarlles que fas un día de colexio.

• Escríbeslle ao concelleiro de Cultura para propoñerlle un concurso literario.
• Escríbeslles a teus pais para contarlles que fas un día de vacacións.

48
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 49

Ficha

2 Ampliación
Nome Data

1. Separa en sílabas o texto seguinte.

Os piratas, a pesar de seren unha especie

en vías de extinción e viviren un bocado
apartados desta civilización, poderiamos dicir
con certeza que se atopaban á espreita
de calquera novidade...
M. VIANA,
O baúl dos disfraces.
(Adaptación)

■ Busca no texto ou no título do libro unha palabra:

▼

• que conteña un ditongo

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

▼ ▼

• que conteña un hiato

• que sexa monosílaba
▼

• que sexa polisílaba

▼ ▼

• que sexa aguda con acento

• que sexa aguda sen acento

2. Di o significado da seguinte expresión.

Andar ás moscas.

✓ Estar distraído, ausente.

✓ Estar rodeado de moscas.

■ Marca as expresións que signifiquen o mesmo ca a anterior.

Estar nos biosbardos. Estar nas nubes.

Estar feito unha fera. Estar na inopia.

Estar na lúa. Estar nas verzas.

49
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 50

Ficha

3 Ampliación
Nome Data

1. Escribe un texto informativo sobre o oso polar. Tes que incluír os puntos que che
indicamos e poñerlle un título.

✓ Como é?
✓ Onde vive?
✓ Que come?
✓ Outras características.

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

2. Hai substantivos que cambian de significado segundo o xénero. Consulta o dicionario,
se che cómpre, e arrodea a opción axeitada en cada caso.

• O capital/a capital en diñeiro dese señor é enorme.

• Santiago de Compostela é o capital/a capital de Galicia.
• Meu avó garda a colleita de viño no cubo/na cuba.
• En xeometría estudamos o cubo/a cuba.
• Recubriron a parede cun cal branco/cunha cal branca.
• O xurro da corte/do corte corre polo cal/pola cal e dá mal olor.
• Fixo un corte/unha corte pouco profundo nun dedo.

3. Completa estas palabras coa sílaba axeitada

para que sexan esdrúxulas e ponlles acento gráfico.
le xil
• fo gråƒo • †æ gråƒo li to
• garo • po ti©o e me
• bano • dico
50
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 51

Ficha

4 Ampliación
Nome Data

1. Le esta noticia e responde as preguntas.

Oposición á estrada que cruzaría o patio dun colexio en Becerreá

Onte, 3 de setembro de 2006, a Asociación de Nais e Pais de Alumnos
do colexio público Os Ancares, en Becerreá, iniciou unha campaña
contra o proxecto de construción dunha estrada que cruzaría pola
metade do patio da escola, feito que obrigaría a trasladar o colexio
a outro lugar da vila. Os 350 alumnos do centro, cos seus pais, fixeron
unha manifestación diante da escola con pancartas que levaban como
mensaxe: «Non queremos estradas que crucen o noso colexio».

• Que pasou?
© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

• Quen o organizou?
• Onde pasou?
• Cando pasou?
• Como protestaron?
• Por que protestaron?

2. Inventa unha noticia sobre un feito que sucedese no teu barrio ou aldea. Debes incluír
información sobre o que pasou, quen foi o protagonista e onde, cando, como e por que
sucederon os feitos. Non esquezas poñerlle un título.

51
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 52

Ficha

5 Ampliación
Nome Data

1. Le a entrevista seguinte e fai as actividades que se propoñen.

Un apaixonado do mar
Un vigués de trinta e tres anos, Xacobe Carballo, acaba de dar
a volta ao mundo navegando en solitario. A viaxe, nun veleiro
de 15 metros, durou 130 días.
–Señor Carballo, en 130 días de navegación poden pasar moitas
cousas. Foi unha viaxe complicada?
–A verdade é que si. Sufrín ventos moi fortes e chuvias que
fixeron perigar a estabilidade do veleiro e a viaxe en conxunto.
–Sentíase só nalgún momento?
–Si, moitas veces, sobre todo polas noites.
–Con todo, repetiría a experiencia?

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

–De momento, non. Pero quizais dentro duns anos...
Sen dúbida, esta viaxe foi toda unha aventura para este home
que, seguramente, nos continuará sorprendendo.

■ Arrodea o título da entrevista.

■ Subliña a parte da entrevista en que se presenta a Xacobe Carballo.

■ Di cantas preguntas coas súas respostas hai.

■ Anota dúas preguntas máis que lle farías a Xacobe Carballo e inventa tamén as respostas.

■ Escribe o peche da entrevista anterior.

■ Inventa outro peche para esta entrevista.

52
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 53

Ficha

6 Ampliación
Nome Data

1. Relaciona cada palabra coa súa definición.

dó • • 3.ª persoa singular do presente do verbo dar.

do • • 2.ª persoa singular do presente do verbo dar.
fora • • 2.ª persoa singular do presente do verbo vir.
fóra • • 3.ª persoa singular do presente do verbo vir.
vés • • 1.ª e 3.ª persoa singular do plusc. de ser e ir.
vén • • adverbio de lugar.
dás • • compaixón; nota musical.
dá • • contracción da preposición de e artigo o.
© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

■ Enche os ocos con algunhas das palabras anteriores.

• Æ å priµeira notå musica¬.

˜ Cho√¶ , πero levo afi botafi novafi.
˜ Sæ ao ci>æ connosco, apurå.
˜ Es†æ ano Ne√±fi soå Å ƒestå.
2. Ordena estas frases feitas e escríbeas onde corresponda.

a pedra e agachar a man tirar

ser pedra coma unha

unha menos pedra dá

• Henriq¤æ ;
no> ßæ inmuto¤ ni> polo na©eµento då súå fillå.
• O avó díxol¬æ ao ße¤ >eto q¤æ no> ßæ q¤eixaßæ,
q¤æ .
• Eßæ πersona≈æ no> µæ agradå nadå; Æ dofi q¤æ l¬efi gustå

53
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 54

Ficha

7 Ampliación
Nome Data

1. Escribe o nome de cada parte do submarino onde corresponda.

• torre • periscopio • temón

• casco • hélice • zapón

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

2. Consulta, se che cómpre, o dicionario e risca en cada caso a palabra incorrecta.

Sabías que nos barcos se empregan palabras específicas para designar os seus extremos?
Por exemplo, a parte de diante chámase proa popa , e a de atrás, proa popa .
Se falamos do lado esquerdo, dicimos babor estribor ; e se nos referimos ao lado
dereito, dicimos babor estribor .

3. Copia as oracións cambiando a palabra destacada por outra do recadro que signifique o
mesmo.

• Necesito airearme. Xa levo tres horas estudando. publicar

contar
ventilar
• Aireou o noso segredo por todo o colexio.
distraer

• Cómpre airear o salón porque está moi cargado o ambiente.

• A revista aireou a noticia do casamento.

54
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 55

Ficha

8 Ampliación
Nome Data

1. Observa este itinerario e contesta as preguntas.

• Como se chama esta ruta?

RUTA DA COMARCA VELLA

O Montouto
• Onde se inicia?
Cova das Aves • Onde acaba a excursión?
Cima
do Outeiro • Que paraxes naturais se visitan?

Fonte
Lixeira
Castelo
© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

de Pambre ■ Imaxina que fixeches o itinerario e escribe

un texto en que o describas. Podes inventar
Penelas algunha curiosidade sobre algún dos lugares
da ruta.

2. Crea chistes que se baseen nunha hipérbole.

Era un home tan baixo que para subir a unha cadeira precisaba ascensor.

55
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 56

Ficha

9 Ampliación
Nome Data

1. Arrodea de azul as palabras que expresen a idea de frío e de vermello

as que conteñan a idea de calor.

• abrasador • fresco
• ardente • tórrido
• xélido • escaldar
• aterecer • glacial
• xeada • quentura

2. Risca as palabras que non pertenzan ao campo léxico da estación de esquí.

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

bastóns guantes
botas pelota
xogador lentes
telecadeira neve
gorro teleférico
esquís África
anorak casco
eslalon praia
barco esquiador
nevada descenso
alude montaña
cume patinaxe

■ Agora escribe un texto en que empregues algunhas palabras das anteriores.

56
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 57

Ficha

10 Ampliación
Nome Data

1. Fai o retrato de Cibrán a partir desta información.

TRAZOS DE CARÁCTER
– É moi listo e imaxinativo.
TRAZOS FÍSICOS
– Sempre está de bo humor.
– Alto e delgado.
– Cara pencada.
AFECCIÓNS
– Cabelo rizo.
– Encántanlle os animais.
– Gústalle mirar o firmamento
co telescopio.

Es†æ rapaΩ chámaßæ Cibrá> æ Æ o µe¤ µello® amigo.

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

Cibrá> Æ

2. Agora redacta o teu autorretrato. Lembra que tes que incluír trazos físicos e de carácter
e dicir cales son os teus gustos ou afeccións.

57
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 58

Ficha

11 Ampliación
Nome Data

1. Escribe, a partir da ilustración, un texto que combine a narración e o diálogo.

Non esquezas os signos que marcan a intervención dos personaxes, nin o título.

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

2. Escribe a letra do abecedario que lle corresponde a cada número e atoparás palabras
relacionadas coas compras.

• Está> estafi camisafi?

17 5 2 1 9 22 1 4 1 18

• Co euro, ofi p®ezofi .
9 12 3 17 5 11 5 12 19 1 17 14 12 18 5

• o último libro ∂æ Man¤e¬ Rivafi.

5 18 7 14 19 14 20 18 5

■ Anota cada unha das palabras anteriores ao lado do seu significado.

▼

• acabouse
▼

• subiron, aumentaron
▼

• máis baratas
58
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 59

Ficha

12 Ampliación
Nome Data

1. Escribe, en cada caso, dúas expresións sinónimas das seguintes.

Ao comezo, • •

Despois, • •

Para acabar, • •

2. Observa a secuencia de debuxos e escribe un texto onde expliques os pasos que

se seguen na fabricación dunha cadeira.
© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

59
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 60

Ficha

13 Ampliación
Nome Data

1. Escribe cada palabra no seu lugar.

cabalete
pincel
lenzo
paleta
pinturas

© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

2. Le a descrición seguinte e arrodea o obxecto a que se refire.

É un obxecto feito de barro. No verán énchese de auga porque alí mantense máis
fresquiña. Pola forma que amosa, semella que ten panza. Por un lado ten un
picho ancho, por onde se enche de líquido; polo outro lado ten outro máis
estreitiño, que é por onde se bebe.

3. Imaxina que perdiches a mochila. Escribe unha descrición para poñer un anuncio
no xornal do colexio e fai un debuxo alusivo.

60
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 61

Ficha

14 Ampliación
Nome Data

1. Busca na sopa de letras o nome de cinco xogos de cartas e escríbeos.

E X E R G V B F B
S Z S P L W R M U •
C S U T A X I E R •
O X T E A S Q D R •
B R I S C A U E O •
A X M A U O X G T •
S U T U T E R U U
L N G N E D L N E
© 2006 Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

P Ó K E R T A D O

2. Elixe un destes xogos e explica como se xoga.

3. Relaciona cada expresión co seu significado.

Xogar limpo Cousa doada

Entrar en xogo Intervir

Facerlle o xogo a alguén Favorecer os seus intereses

Xogo de nenos Ser honrado

61
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 62
808065 _ 0001-0064.qxd 7/2/06 12:34 Página 63
808065 _ 0001-0064.qxd 13/3/06 09:40 Página 64

Reforzo e ampliación Lingua 5 é unha obra colectiva concibida, creada

e realizada no Departamento de Edicións Educativas de Edicións Obradoiro,
S. A. /Santillana Educación, S. L., baixo a dirección de XOSÉ LUÍS ALZU GOÑI
e ANA MARÍA GUERRA CAÑIZO.

Texto: Afonso Toimil

Ilustración: Negro Graphics

Corrección: Antón Palacio e Paula F. Seoane
Composición, confección e montaxe: Ester Marín

Edición: Afonso Toimil Castro

© 2006 by Edicións Obradoiro, S. A./Santillana Educación, S. L.

Vía de Pasteur, núm 44 - 15890 Santiago de Compostela
PRINTED IN SPAIN
Impreso en España por

ISBN: 84-8224-739-5
CP: 808065
Depósito legal:

Este caderno está protexido polas leis de dereitos de autor e a súa propieda-
de intelectual corresponde a Obradoiro/Santillana. Os usuarios lexítimos des-
te caderno só están autorizados a facer fotocopias para usalas como material
da aula. Queda prohibida calquera outra utilización agás os usos permitidos,
especialmente aquela que teña finalidades comerciais.