Evrensel Bakış Açısı BD HAZİRAN 2018

Gürbüz Evren

Amerika K uzey Amerika sahilindeki Massac-

husetts eyaletinin Plymouth kentinde

Birleşik büyük bir granit kaya vardır. Üzerine 1620

sayısı kazınmış, Plymouth Kayası adı

Devletleri’ne verilen bu kayadan hareketle uzunca

bir süredir çalıştığım konuyu payla-

Başkan şacağım. Söz konusu kaya, 400 yıl önce

İngiltere’nin

Yetiştiren Plymouth lima-

nından demir

Gemi
alarak okyanusa
açılan bir grup
75
BD HAZİRAN 2018

Avrupalı Protestan’ın Kuzey bu gemi tam 65 gün sonra Kuzey

Amerika kıyılarında ayak bastığı Amerika sahillerine ulaşır. Fırtı-
yerin yakınlarında bulunmaktadır. nalara yakalanan, dev dalgalarla
boğuşan, büyük tehlikeler
atlatan gemide, yolcu-
luğa dayanamayan 2 kişi
hayatını kaybeder. Hamile
bir kadın ise yolculuk
sırasında doğum yapar.
Böylelikle yolcu sayısı
101 olur. Jamestown’ın
kuzeyinde, planlanan
noktanın uzağına sürük-
lenen gemi Cod Burnu
adlı körfeze demirlemek
zorunda kalır. Yolcuların
bir kısmının, bulunduk-
Avrupa'daki baskılardan kaçan Protestan bir grup 65
ları bölgeye itiraz etmesi
gün sonra Kuzey Amerika sahillerine ulaşır. üzerine tartışma başlar.
Tartışmanın büyümesinin
1620 yılının Eylül ayında ardından gruptaki 41 kişi bir araya
Plymouth limanından yola çıkan gelerek soruna çare bulmak için
Mayflower adlı geminin içinde görüşmeye başlar. Yaklaşık bir hafta
102 yolcu vardır. Bunların 67’si süren toplantıların ardından bir
İngiltere, 35 ise Hollandalı Protes- anlaşmaya varırlar. Adına “Mayf-
tanlardır. Bu insanlar, o dönemde lower Sözleşmesi” denilen anlaşma,
Avrupa’daki Protestanlara yönelik görüşmeleri yürüten 41 kişi tara-
baskı ve katliamlardan kaçarak, fından imzalanır. İşte bu sözleşme,
“Yeni Dünya” adı
verilen Amerika’da
kendilerine yeni
bir hayat kurma
düşüncesiyle bir
araya gelmiştir.
Yaklaşık 28 metre
uzunluğundaki
“Mayflower
Sözleşmesi”
bugünkü Amerikan
Anayasası’nın temelini
oluşturmuştur.
76

Kızılderililerin yardımıyla hayatta kalan Avrupalıların İlk "Şükran Günü" yemeği
bugünkü Amerikan Anayasası’nın
temelini oluşturacaktır.
21 Aralık 1620 tarihli Sözleşme
özetle; “Aşağıda imzası bulunan
bizler, Tanrı’nın zaferi, Hristiyanlık
dininin yüceltilmesi, Kralımız ve
ülkemizin onuru için Virginia’nın
kuzey bölgelerinde ilk kolo-
niyi kurmak için yola çıkarken,
Tanrı’nın ve birbirimizin huzurunda
bu belge ile içindekileri ortaklaşa
resmileştirip, yerine getirmeye,
dirlik ve düzenimiz ile söz konusu
amaçların geliştirilmesi için hep
beraber kalıcı bir yönetim içinde
toplanmaya hazırız ve bu nedenle
zamanla kolonimizin yararına
uygun olduğu düşünülen bazı yasa-
ları, düzenlemeleri, sözleşmeleri,
anayasaları, tüzükleri ve gerekli
kurumları kurgulamayı, oluşturmayı
ve çıkarmayı tüm bağlılık ve itaati-
mizle yemin ediyoruz” şeklindedir.
A nlaşma, bugün yürürlükte olan
Amerikan Anayasası’nın da
temelini oluşturacaktır.
Bu anlaşmanın imzalanmasın-
dan 6 gün sonra, grup, başkanları
BD HAZİRAN 2018
John Carver yönetiminde kıyıya
çıkarak, yerleşimlerini oluşturmaya
başlarlar. Buraya da, İngiltere’den
demir aldıkları limanının adını
verir, Plymouth derler. Ancak
koloniyi büyük bir sorun bekle-
mektedir. Hastalıklar ve yiyecek
bulma sıkıntısı büyüyecek, 1621
yılının Haziran ayına gelindiğinde,
gruptaki 101 kişiden 52’si hayatını
kaybedecektir. Tanımadıkları bu
çevrede çaresizdirler. İşte bu zor
dönemde Avrupalıların yardımına
Wampanoag adlı Kızılderili kabilesi
yetişecektir. Kızılderililer, sağ kalan
beyazlara önce yiyecek yardımı
yapacak sonra da, tohumlarını
vererek, mısır, patates, domates, bal
kabağı, buğday başta olmak üzere
birçok sebzeyi yetiştirmeyi ayrıca
bitkilerden elde ettikleri ilaçları
öğreteceklerdir. Mayflower kolo-
nisi olarak da bilinen grup, hayatta
kalmalarını sağlayan Kızılderililerin
yardımlarından çok etkilenecektir.
Bu nedenle de, kabileye şükranla-
rını bildirmek için onlara yemek
daveti verirler. Kızılderili şefi
davete, bölgede bolca bulunan bir
77
BD HAZİRAN 2018

av hayvanı olan hindi ile gelecektir. Gerald Ford, baba oğul George
Bu da, onların ziyafete katkısıdır. Bush gibi tanınmış isimler vardır.
Amerika Birleşik Devletleri’nde her Bu nedenle Mayflower Gemisi’ne,
yıl yapılan Şükran Günü kutlaması Amerikan başkanlarının kaynağı
ve bu özel günde hindi yenilmesi nitelemesi de yapılır.
âdetinin kaynağı da söz konusu Amerika Birleşik Devletleri’nin
ziyafettir. Ne yazık ki, Avrupalı 38. Başkanı olan ve 1974-1977
Hristiyanlar, kendilerine yardımcı yılları arasında görev yapan Gerald
olan, açlıktan, hastalıklardan Ford’un bu konuya ilişkin ilginç bir
kısacası ölümden kurtaran Kızıl- değerlendirmesini de burada aktar-
derilileri zaman içinde katletmeye, makta yarar var. Ford, Amerikan
topraklarına el koymaya, sürmeye Kongresi’nde Michigan Temsilcisi
olarak bulunduğu dönemde,
seçmenlerine yaptığı konuşmada,
“Atalarım, Amerikan başkanla-
rının kaynağı olan Mayflower
gemisiyle bu topraklara ulaştı.
Gün gelecek, ben de onlar gibi şu
ya da bu şekilde Başkan olaca-
ğım” demiştir.
Gerald Ford Ford bu konuşmasından
yaklaşık 15 yıl sonra haklı
ve soykırıma uğratmaya başlayacak- çıkmıştır. Ford, hedefine, Amerikalı
tır. Bu da Amerikan tarihinin yaman Richard Nixon’un yardımcısı iken
çelişkisidir. ulaşacaktır. Nixon’un Watergate
Şimdi gelelim, Mayflower adlı skandalının ardından istifasıyla
geminin en önemli özelliğine. İngil- Başkanlık koltuğuna Ağustos
tere’den hareket ettiğinde gemide 1974’de oturacaktır. Ford’un, “Şu
bulunan 102 kişinin adlarının ya da bu şekilde” sözü de, seçimle
yazılı olduğu bir liste vardır. Her değil de Nixon’un istifası üzerine
birine numara verilmiş bu yolcu- göreve gelmesiyle gerçekleşmiştir.
ların kuşaklar sonrası torunlarının Mayflower kolonisi, Amerika
Amerika Birleşik Devletleri’nin Birleşik Devletleri’nin tarihine
kaderini elinde tutan kişiler olduk- imza atmasıyla bilinen Protestan-
ları listeye bakıldığında görülecek- lardan oluşmaktadır. Ama bu kişiler
tir. Evet, 17 Amerikan başkanının sıradan Protestanlardan değildir.
dedeleri, ataları Mayflower kolonisi Onlara ‘Püritenler’, ‘Bağımsızlar’
mensuplarındadır. Bu başkanlar ve ‘Mayflower Hacıları” adları
arasında ise George Washington, da verilir. Bir başka yazıda da, bu
Franklin Roosevelt, Richard Nixon, konuyu ele alacağım. •
Abraham Lincoln, James Garfield, gurbuzevrenbd@gmail.com
78