You are on page 1of 30

ZONNESTROOM VOOR BEDRIJVEN

Jo Neyens, ir.arch.

OVERZICHT

 Techniek van fotovoltaïsche zonne-energie

 Gebouwintegratie van PV

 PV op bedrijfsgebouwen

 Regelgeving en subsidies

2

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
ODE-Vlaanderen
Organisatie voor duurzame energie Vlaanderen
 Informatiekantoor en sectororganisatie
voor duurzame energie in het Vlaams
Gewest
 Infopunt
 Website
 Dataverzameling
 Trefpunt: platformen
 open overlegvergaderingen voor bedrijven
 thematisch: groene stroom, biomassa, PV,
warmtepompen, windenergie

3

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

PV-technologie
ZON: AANBOD

4

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV-technologie
ZON: AANBOD
Maandgemiddelde zoninstraling per dag
op een horizontaal vlak in Ukkel
6
5
kWh/m².dag

4
Diffuus
3
Direct
2
1
0 l
n

n
r

c
b
aa

ei

v
ju
ap

ok

de
ja

ju

au

se

no
fe

m
m

5

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

PV-technologie
HELLING EN ORIENTATIE
Ruime zone met bijna optimale
jaarlijkse opbrengst (5% verlies):
- helling tussen 20° en 60°
- oriëntatie tussen ZW en ZO

95%

Max. jaarlijkse instraling Ukkel


1083 kWh/m2
- azimuth -2º (ongeveer zuid)
- hellingshoek t.o.v. hor. vlak: 35º bron: 3E

6

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV-technologie
ZONNECEL: PRINCIPE
Kristallijn silicium zonnecel

 invallend licht wekt extra invallend licht


geladen deeltjes op voorcontact
(“vingers”)
n-type
 inwendige scheidingslaag silicium
(“p-n-junction”) houdt
tegengestelde ladingen uit
elkaar.

 bruikbare spanning/stroom
p-n-junction
door externe verbinding van p-type
achtercontact
metalen voor- en achtercontact silicium

7

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

PV-technologie
ZONNECEL: MATERIAAL
 Kristallijn silicium
 monokristallijn
• hoogste rendement, diep zwartblauw
 polykristallijn
• lager rendement, blauw geaderd

 Amorf silicium
 lager rendement (helft van monoSi)
 goedkopere productie
 Andere dunne film cellen
 microkristallijn dunnefilm Si
 CdTe, CuInSe2, polymeer
8

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV-technologie
PV-CEL, MODULE, SYSTEEM

Bron: Viessmann
Mediaservice
CD-Bilddatenbank

zonnecel zonnepaneel PV-systeem


(PV-module)
Afmeting 12,5 x 12,5 cm Afmeting bvb. 120 x 80 cm
Dikte 0,3 mm Dikte 6 mm + kader
Vermogen 13 mW/cm2 Vermogen 120 - 135 W/m2
Vermogen per cel: > 2 Wp Spanning ± 26 V DC

9

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

PV-technologie
PV-MODULES: SOORTEN
Dichte PV-modules:
 voorkant: glas
 achterkant: dichte kunststof

Transparante PV-modules:
 voorkant: glas
 achterkant: glas (ook dubbel)
10

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV-technologie
PV-MODULES: FORMATEN
diverse tinten,
diverse formaten

11

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

PV-technologie
SEMITRANSPARANTE MODULES

Amorf silicium
film op glas,
semitransparant

(bedrijfsgebouw RWE
Schott Solar)
12

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV-opbrengst
RENDEMENT EN VERMOGEN
 rendement
 ± 15 % voor commerciële kristallijn silicium cel
 bvb. Photovoltech: tot 16,3 % rendement
 piekvermogen (referentie: Photovoltech)
 1 cel, 156 x 156 mm: 3,66 Watt piekvermogen
(afgekort tot Wp)
 1 module van 1 m2 = ± 130 Wp piekvermogen
(standaard kunstzon, 25º celtemperatuur).
 opbrengst
 systeemrendement ligt lager dan celrendement
 Vlaanderen: > 100kWh per m2 per jaar (poly Si)
13

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

PV-opbrengst
PV-SYSTEEM OP PRIVATE WONING
1 kWp = 1 kiloWattpiek
 oppervlakte: 8 m2
 gemiddelde opbrengst:
± 850 kWh/kWp.jaar
 of: >100 kWh/m2
PV-module
 kostprijs: ± 6500 euro
connectiedoos (incl. btw, installatie,randapparatuur)
invertor
 subsidies: zie verder
meterkast
 gemiddeld verbruik
 per gezin = 4000 kWh
elektriciteitsnet  100% = 5 kWp = 40 m2

14

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Toepassingen van PV
NETGEKOPPELDE PV-SYSTEMEN
PV-modules + structuur + bekabeling + omvormer + netkoppeling

fotovoltaïsche woning overkappingen


centrale kantoor / bedrijf andere structuren

 > 100 kWp  van 1 tot > 2000 kWp  perrondak


 grote oppervlakte  decentrale opstelling  zwembad
 opstelling in rijen  gevel, dak, zonwering  parkingdak
 evt. zonnevolgsysteem  best gebouwintegratie

15

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

PV op de grond
PV CENTRALE

16

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Gebouwintegratie van PV
POTENTIEEL
 groot potentieel
• geen beslag op open ruimte
• daken, gevels, zonnewering
• techisch potentieel: 30% van
totale elektriciteitsverbruik
 architecturale meerwaarde
• dubbele functie:
energie + bouwelement
woonwijk met PV in Japan • speciale PV-modules:
leien, beglazing, zonnewering
• kostenbesparing op materiaal

17

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

Gebouwintegratie van PV
MOGELIJKHEDEN
 integratie op diverse types
gebouwen
 woningen en kantoren
 tertiaire sector (bvb. ziekenhuis)
 industrie
 integratie in diverse delen
 hellend dak
 plat dak
 lichtstraat, atrium
 gevel
 zonnewering

 integratieZonnestroom
op andere structuren
voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
18
integratie
Gebouwintegratie van PV
GLOBAAL CONCEPT
ONTWERPEN MET PV

 PV = geen technische toevoeging


 bepalend deel van architectuurontwerp
 invloed op plan, gevels, wandopbouw, modulaire maten
 balans productie / verbruik
 relatief, want netgekoppeld
 hoe lager elektrisch verbruik, hoe hoger jaarlijks PV-aandeel
19

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

Gebouwintegratie van PV
VERMIJDEN BESCHADUWING
 eigen volumes
 gebouwdelen (schouwen, technische opbouwen)
 beplanting, omliggende gebouwen

20

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Gebouwintegratie van PV
OPBOUW: PANNENDAK
Pannendak: opbouw
 dakhaken
 metalen structuur

21

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

1.1. PV OP HELLENDvan
Gebouwintegratie DAKPV
volledige
VOLLEDIG dakbedeking
HELLEND DAK

Solarsiedlung,
Freiburg (D)
Arch. R. Disch

22

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Gebouwintegratie van PV
INBOUW: LEIENDAK
Leiendak: inbouw
 speciale panelen
 op maat van leien
Woning, Merchtem (Asse)

23

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

Gebouwintegratie van PV
INBOUW: METAALDAK

woning in Groenlo, NL
Amorf Si metalen dakbanen met staande naad
(Unisolar-cellen, systeem Thyssen-Solartec)

24

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Gebouwintegratie van PV
SEMITRANSPARENT PV
Lichtstraat
 licht tussen cellen
 schaduwpatroon
 op serreprofielen
 ook met dubbel glas

Kantoor Turbowinds, Overijse

25

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

Gebouwintegratie van PV
SEMITRANSPARANT: PARABOOLDAK

© Photon International

Brandweerkazerne, Houten, NL
23,9 kWp
architecten: Samyn & partners

26

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Gebouwintegratie van PV
PV-GEVEL: DICHT
School Venendaal, NL

Bayerische Landesbank, München


27

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

Gebouwintegratie van PV
PV-GEVEL: RENOVATIE

Renovatie kantoortoren
station Freiburg (D) - 36 kWp

28

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Gebouwintegratie van PV
PV-GEVEL: INDUSTRIEBOUW
PV-gevel in amorf Si
op geprofileerde staalplaat
bedrijf Thyssen Krupp (D)

29

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

Gebouwintegratie van PV
PV GEVEL: SEMITRANSPARANT
“De Basis”
Kamp C
Westerlo (B)

semitransparante
PV-modules
vermogen: 20 kWp

© Soltech

30

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Gebouwintegratie van PV
PV GEVEL: SEMITRANSPARANT
“De Basis”
Kamp C
Westerlo (B)

semitransparante
PV-modules
vermogen: 20 kWp

© Soltech

31

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

Gebouwintegratie van PV
PV-ZONNEWERING: BEWEEGBAAR

Universiteit Erlangen (D),


onderzoekslabo biologie

Foto: W. Murr
Solon AG

32

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV op plat dak
HELLENDE MODULES: SYSTEMEN
Diverse systemen
 prefab steunen
met ballast
 betonnen voet
 stalen structuur

Ecofys, Utrecht, NL

33

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

PV op plat dak
PV OP METALEN STRUCTUUR

Boss Paints, Waregem, 52 kWp

34

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV op bedrijfsgebouwen
PV OP METALEN PROFIELPLATEN

Limburgse tuinbouwveiling (Herk-de-Stad), 50 kWp


35

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

PV op plat dak
DAKROL MET PV

Alwitra Evalon Solar


Rusthuis, Braunschweig (D)
32,8 kWp

36

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV op plat dak
DUNNE FILM PV OP BESTAAND DAK

Colruyt, Halle
330 kWp
37

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

PV op plat dak
HORIZONTALE MODULES

PV-dak Basel
(CH)
modules
“PowerGuard”
met isolatie
38

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV op plat dak
SCHADUW EN TUSSENAFSTAND

Max. sun height at noon


June 21st, 12h00 solar time

Minimal distance d Minimal distance d Min. sun height at noon


Dec. 21st, 12h00 solar time

module width b
Height h

Slope angle
of PV module β
α
P0

39

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

Regelgeving PV
WETGEVING
 Elektriciteitsdecreet:
 minimumvergoeding groene stroomcertificaten (GSC)
 Technisch reglement VREG:
 terugdraaiende meter bij installaties < of = 10 kW
 meting v. stroom en GSC voor grotere PV-systemen
 technische aansluitvoorwaarden (vroeger BFE)
 AREI:
 beschrijving automatisch scheidingssysteem
 toelating omvormers met buitenlands testcertificaat

40

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Regelgeving PV
BOUWVERGUNNING
 Vlaams gewest
 op platte daken: geen bouwvergunning nodig voor
zonne-energie (thermisch, PV)
 op hellende daken: geen vergunning nodig voor
oppervlakte < 20% van het dakvlak
 Waals gewest
 geen bouwvergunning nodig voor zonnepanelen op
daken (hellend, plat, geen beperking van opp.)
 recent besluit: decreet van Waalse regering van 27/10/2005
(publicatie Belgisch Staatsblad 23/11/2005, Art. 262, par. 2)

41

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

Steunmaatregelen PV
1. GROENESTROOMCERTICIFATEN
 Vlaanderen: groene stroomcertificaten
 vanaf 1/1/2006: vaste prijs voor PV = 45 cent/kWh
• per geproduceerde schijf van 1000 kWh
• dossier indienen bij VREG ter erkenning
• verplichte aankoop door netbeheerder
 garantie voor 20 jaar vanaf opstart PV-systeem
 bilateraal contract met netbeheerder mogelijk
(juridische garantie sterker dan decreet)

42

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Steunmaatregelen PV
1. GROENESTROOMCERTICIFATEN
 PV ≤ 10 kW
• aparte GSC-meter (eenvoudig op DIN-rail in kast)
• plaatsing door installateur, niet door netbeheerder
• aflezing door PV-eigenaar
• manuele aanvraag GSC bij VREG (tel., fax, mail, internet)
• akkoord VREG – netbeheerder: automatische storting

 PV > 10 kW
• aparte GSC-meter, geijkt
• plaatsing door netbeheerder
• maandelijkse aflezing (telemeting) door netbeheerder
• geen aanvraag bij VREG nodig, automatische storting

43

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

Steunmaatregelen PV
2. TERUGLEVERING (1)
 PV ≤ 10 kW: terugdraaiende kWh-meter
 de kWh-meter mag terugdraaien t.e.m 10 kW
(VREG, Technisch Reglement Distributie Vlaanderen)
• = AC-vermogen van de omvormer = ± 11 kWp PV
• vergoeding aan dagtarief = afhankelijk van contract
 PV-stroom “onder 0”?
• alleen compensatie van injectie en afname
• geen verplichting tot aankoop PV-stroom onder 0
• geen verplichting tot vergoeding
 vuistregel
• PV-systeem dimensioneren i.f.v. verbruik

44

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Steunmaatregelen PV
2. TERUGLEVERING (2)
 PV > 10 kW: aparte meting en verkoop
 twee meters: verbruik + levering PV-stroom
• aparte meter PV-stroom (EAN-code) van netbeheerde
• aparte verkoop van niet-verbruikte PV-stroom
• tarief te onderhandelen met leverancier (idem of andere)

 compensatie van verbruik?


• ogenblikkelijke compensatie mogelijk
(= op moment van verbruik, en max. zoveel als verbruik)

 technische aansluitvoorwaarden
• verplichte orienterende studie op kosten van investeerder
• aparte meters en meting GSC door netbeheerder tegen kostprijs
• aparte afschakelbeveiliging, specificatie i.f.v. PV-vermogen

45

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

Steunmaatregelen PV
METING PV-SYSTEEM > 10 kW

meting meting
productie injectie
(voor GSC) EAN (inj)
sub-EAN
PV
installatie distributie-
net
> 10 kW
meting
afname
verbruik door
netgebruiker EAN (afn)

46

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Steunmaatregelen PV
VOORBEELD: INJECTIE EN AFNAME

vermogen van: totaal verbruik netgebruiker: 30 kWh

verbruik totale productie PV-installatie: 22 kWh


PV-productie compensatie door PV-stroom: 18 kWh
[kW]
4 kWh verkoop
14
8 kWh net 0 kWh net 4 kWh net
10
6

2
2 kWh zon 10 kWh zon 6 kWh zon
1 2 3 tijd [h]

47

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

Steunmaatregelen PV
VOORBEELD: INJECTIE EN AFNAME
tellerindex EAN
afname 30 +30 kWh
[kWh] verbruik

18 kWh
20 compensatie

14
+12 kWh
10 +8 kWh aankoop
6

1 2 3
Compensatie: meting “afname”
48

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Steunmaatregelen PV
VOORBEELD: INJECTIE EN AFNAME
tellerindex EAN
injectie
[kWh]

+22 kWh
20 productie
14 18 kWh
10 compensatie
6
+4 kWh
2 verkoop
1 2 3

Compensatie: meting “injectie”


49

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

Steunmaatregelen PV voor bedrijven


3. ECOLOGIEPREMIE
 Principes ecologiepremie
 verschillend procent voor KMO en grote bedrijven
 voor PV niet de volledige investeringskost, wel 70%
 maximum steunbedrag: per project 1,5 miljoen euro
 geen bovengrens voor investeringskost per kWp

 nieuwe formule vanaf augustus 2007


 wedstrijdformule: drie oproepen per jaar, 66% kans
 netto steun PV-systemen: KMO: 14% – GO: 7%

50

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Steunmaatregelen PV voor bedrijven
4. FISCALE STEUN
 Verhoogde investeringsaftrek
 13,5% belastingaftrek op de belastbare winst
 hangt sterk af van de jaarbalans van het bedrijf
 in praktijk: “netto subsidie” van 5%
(vennootschapsbelasting 39%)

51

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

Steunmaatregelen PV
BESLUIT: TERUGLEVERTARIEF

In 2006: 3 categorieën PV-systemen


1. PV-systemen bij particulieren tot 3 kWp
 GSC 45 ct/kWh + meter 15 ct/kWh = 60 ct/kWh
2. PV-systemen op bedrijven tot 10 kW
(= tot 11 kWp = tot 90 m2 moduleoppervlak)
 GSC 45 ct/kWh + meter 5-10 ct/kWh = 50-55 ct/kWh
2. PV-systemen op bedrijven boven 10 kW
 GSC 45 ct/kWh
 verkoop stroom = te onderhandelen met leverancier,
onzeker, 3-5 ct/kWh = < 50 ct/kWh
52

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Economische analyse
EENVOUDIG REKENMODEL
Eenheid PV op plat dak
Vermogen van PV-systeem kWp 10
Investeringskost per kWp euro/kWp 5500
Kosten
Investeringskost excl. BTW euro 55000
Ecologiepremie 14% euro 7700
Verhoogde investeringsaftrek netto 4% euro 2200
Netto kost euro 45100
Baten
Jaarlijkse energieproductie per kWp kWh / kWp 850
Totale jaarlijkse energieproductie kWh 8500
Jaarlijkse baten (aan 0,55 euro/kWh) euro / jaar 4675
Terugverdientijd jaar 10

Eenvoudige berekening van 10 kWp PV op plat dak bedrijf


subsidies 2007 (nieuwe ecologiepremie vanaf aug. 2007)
53

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

Economische analyse
FINANCIEEL RENDEMENT
INPUTVARIABELEN Waarde Eenheid Commentaar
Unit grootte 10 kWe Vul in: unitgrootte en eenheid:kWe of kWth
Bedrijfstijd/vollasturen 800 Uren/jaar
Economische levensduur 20 Jaar

Investeringskosten 5500 Euro/kWe excl BTW


Marktprijs stroom 0.1 Euro/kWh
Investeringsaftrek van toepassing? ja Vul in: ja of nee
IA 13.5%
Gedeelte van de investering in aanmerking IA 100%
Ecologiepremie van toepassing? ja Vul in: ja of nee
Steunpercentage EP 20% Vul in: 10% voor GO; 20% voor KMO
Totale meerkost 70%

Rente lening 5%
Vereiste return on equity 10%
Equity share in investering 20%
Debt share in investering 80%
Vennootschapsbelasting 34%
Termijn lening 10 Jaar
Afschrijvingstermijn 10 Jaar
Beleidsperiode 20 Jaar Periode waarover steun verleend wordt

OUTPUT Waarde Eenheid


Onrendabele top 44.6 Eurocent/kWh rekenmethode Vito:
“Onrendabele top”
54

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Economische analyse
FINANCIEEL RENDEMENT
14,000
Totale lasten lening
12,000 Investeringsaftrek

10,000 Netto Contante Waarde netto inkomen


Netto inkomen na belasting
8,000
Bruto inkomen
6,000
euro/jaar

4,000

2,000

0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
-2,000

-4,000

-6,000

-8,000
Jaar

55

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

Procedure netkoppeling
PV-vermogen < of = 10 kW
1. Plaatsing van PV-installatie
(conform voorschriften BFE en AREI)
2. Keuring van PV-installatie op kosten van klant
3. Opstart van de installatie
4. Aanmelding van installatie bij de VREG voor
verkrijgen van GSC
5. Aanmelding van installatie bij netbeheerder
6. Aanvraag GSC per schijf van 1000 kWh
(tel., fax, website)
(netbeheerder schrijft GSC-vergoeding over)
56

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Procedure netkoppeling
PV-vermogen > 10 kW
 Aanvraag oriënterende studie door klant
Uitvoering studie afh. van concrete situatie (gegevens
aan te leveren door klant)
Bij uitvoering: forfaitaire kostprijs
Studie = schema, loadflow- en spanningsbereke-
ningen, instelling beveiligingen, meetinstallatie,
aansluitkosten, etc.
 Meting groencertificaten
meting van productie (voor verkrijgen GSC) via
aparte meter van de netbeheerder.
plaatsing + uitlezing tegen standaard tarieven

57

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

Marktgroei en trends
MARKT IN VLAANDEREN (1)

4000 3673

3500
kWp cumulative
installed power [kWp]

kWp annual
3000
2500
1923
2000 1750

1500
1036
887
1000
564
500 330 234 323
11068 215 115
0 4242 105
0
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

PV-markt in Vlaanderen 1999 - 2006


58

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Marktgroei en trends
TREND: DALENDE KOSTPRIJS
€/kWh
1,0
900 h/a:
0,60 €/kWh
0,8
1800 h/a:
0,30 €/kWh
0,6

0,4
PV-systemen

Prijs piekstroom 0,2

Aankoopprijs bulk 0,0


1990 2000 2010 2020 2030 2040

Evolutie van opwekkingskosten voor PV-stroom i.v.m. elektriciteitprijzen


Bron: RWE Energie AG and RSS GmbH

59

Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007

You might also like