Professional Documents
Culture Documents
Jo Neyens, ir.arch.
OVERZICHT
Gebouwintegratie van PV
PV op bedrijfsgebouwen
Regelgeving en subsidies
2
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
ODE-Vlaanderen
Organisatie voor duurzame energie Vlaanderen
Informatiekantoor en sectororganisatie
voor duurzame energie in het Vlaams
Gewest
Infopunt
Website
Dataverzameling
Trefpunt: platformen
open overlegvergaderingen voor bedrijven
thematisch: groene stroom, biomassa, PV,
warmtepompen, windenergie
3
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV-technologie
ZON: AANBOD
4
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV-technologie
ZON: AANBOD
Maandgemiddelde zoninstraling per dag
op een horizontaal vlak in Ukkel
6
5
kWh/m².dag
4
Diffuus
3
Direct
2
1
0 l
n
n
r
c
b
aa
ei
v
ju
ap
ok
de
ja
ju
au
se
no
fe
m
m
5
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV-technologie
HELLING EN ORIENTATIE
Ruime zone met bijna optimale
jaarlijkse opbrengst (5% verlies):
- helling tussen 20° en 60°
- oriëntatie tussen ZW en ZO
95%
6
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV-technologie
ZONNECEL: PRINCIPE
Kristallijn silicium zonnecel
bruikbare spanning/stroom
p-n-junction
door externe verbinding van p-type
achtercontact
metalen voor- en achtercontact silicium
7
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV-technologie
ZONNECEL: MATERIAAL
Kristallijn silicium
monokristallijn
• hoogste rendement, diep zwartblauw
polykristallijn
• lager rendement, blauw geaderd
Amorf silicium
lager rendement (helft van monoSi)
goedkopere productie
Andere dunne film cellen
microkristallijn dunnefilm Si
CdTe, CuInSe2, polymeer
8
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV-technologie
PV-CEL, MODULE, SYSTEEM
Bron: Viessmann
Mediaservice
CD-Bilddatenbank
9
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV-technologie
PV-MODULES: SOORTEN
Dichte PV-modules:
voorkant: glas
achterkant: dichte kunststof
Transparante PV-modules:
voorkant: glas
achterkant: glas (ook dubbel)
10
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV-technologie
PV-MODULES: FORMATEN
diverse tinten,
diverse formaten
11
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV-technologie
SEMITRANSPARANTE MODULES
Amorf silicium
film op glas,
semitransparant
(bedrijfsgebouw RWE
Schott Solar)
12
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV-opbrengst
RENDEMENT EN VERMOGEN
rendement
± 15 % voor commerciële kristallijn silicium cel
bvb. Photovoltech: tot 16,3 % rendement
piekvermogen (referentie: Photovoltech)
1 cel, 156 x 156 mm: 3,66 Watt piekvermogen
(afgekort tot Wp)
1 module van 1 m2 = ± 130 Wp piekvermogen
(standaard kunstzon, 25º celtemperatuur).
opbrengst
systeemrendement ligt lager dan celrendement
Vlaanderen: > 100kWh per m2 per jaar (poly Si)
13
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV-opbrengst
PV-SYSTEEM OP PRIVATE WONING
1 kWp = 1 kiloWattpiek
oppervlakte: 8 m2
gemiddelde opbrengst:
± 850 kWh/kWp.jaar
of: >100 kWh/m2
PV-module
kostprijs: ± 6500 euro
connectiedoos (incl. btw, installatie,randapparatuur)
invertor
subsidies: zie verder
meterkast
gemiddeld verbruik
per gezin = 4000 kWh
elektriciteitsnet 100% = 5 kWp = 40 m2
14
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Toepassingen van PV
NETGEKOPPELDE PV-SYSTEMEN
PV-modules + structuur + bekabeling + omvormer + netkoppeling
15
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV op de grond
PV CENTRALE
16
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Gebouwintegratie van PV
POTENTIEEL
groot potentieel
• geen beslag op open ruimte
• daken, gevels, zonnewering
• techisch potentieel: 30% van
totale elektriciteitsverbruik
architecturale meerwaarde
• dubbele functie:
energie + bouwelement
woonwijk met PV in Japan • speciale PV-modules:
leien, beglazing, zonnewering
• kostenbesparing op materiaal
17
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Gebouwintegratie van PV
MOGELIJKHEDEN
integratie op diverse types
gebouwen
woningen en kantoren
tertiaire sector (bvb. ziekenhuis)
industrie
integratie in diverse delen
hellend dak
plat dak
lichtstraat, atrium
gevel
zonnewering
integratieZonnestroom
op andere structuren
voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
18
integratie
Gebouwintegratie van PV
GLOBAAL CONCEPT
ONTWERPEN MET PV
Gebouwintegratie van PV
VERMIJDEN BESCHADUWING
eigen volumes
gebouwdelen (schouwen, technische opbouwen)
beplanting, omliggende gebouwen
20
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Gebouwintegratie van PV
OPBOUW: PANNENDAK
Pannendak: opbouw
dakhaken
metalen structuur
21
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
1.1. PV OP HELLENDvan
Gebouwintegratie DAKPV
volledige
VOLLEDIG dakbedeking
HELLEND DAK
Solarsiedlung,
Freiburg (D)
Arch. R. Disch
22
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Gebouwintegratie van PV
INBOUW: LEIENDAK
Leiendak: inbouw
speciale panelen
op maat van leien
Woning, Merchtem (Asse)
23
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Gebouwintegratie van PV
INBOUW: METAALDAK
woning in Groenlo, NL
Amorf Si metalen dakbanen met staande naad
(Unisolar-cellen, systeem Thyssen-Solartec)
24
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Gebouwintegratie van PV
SEMITRANSPARENT PV
Lichtstraat
licht tussen cellen
schaduwpatroon
op serreprofielen
ook met dubbel glas
25
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Gebouwintegratie van PV
SEMITRANSPARANT: PARABOOLDAK
© Photon International
Brandweerkazerne, Houten, NL
23,9 kWp
architecten: Samyn & partners
26
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Gebouwintegratie van PV
PV-GEVEL: DICHT
School Venendaal, NL
Gebouwintegratie van PV
PV-GEVEL: RENOVATIE
Renovatie kantoortoren
station Freiburg (D) - 36 kWp
28
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Gebouwintegratie van PV
PV-GEVEL: INDUSTRIEBOUW
PV-gevel in amorf Si
op geprofileerde staalplaat
bedrijf Thyssen Krupp (D)
29
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Gebouwintegratie van PV
PV GEVEL: SEMITRANSPARANT
“De Basis”
Kamp C
Westerlo (B)
semitransparante
PV-modules
vermogen: 20 kWp
© Soltech
30
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Gebouwintegratie van PV
PV GEVEL: SEMITRANSPARANT
“De Basis”
Kamp C
Westerlo (B)
semitransparante
PV-modules
vermogen: 20 kWp
© Soltech
31
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Gebouwintegratie van PV
PV-ZONNEWERING: BEWEEGBAAR
Foto: W. Murr
Solon AG
32
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV op plat dak
HELLENDE MODULES: SYSTEMEN
Diverse systemen
prefab steunen
met ballast
betonnen voet
stalen structuur
Ecofys, Utrecht, NL
33
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV op plat dak
PV OP METALEN STRUCTUUR
34
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV op bedrijfsgebouwen
PV OP METALEN PROFIELPLATEN
PV op plat dak
DAKROL MET PV
36
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV op plat dak
DUNNE FILM PV OP BESTAAND DAK
Colruyt, Halle
330 kWp
37
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV op plat dak
HORIZONTALE MODULES
PV-dak Basel
(CH)
modules
“PowerGuard”
met isolatie
38
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
PV op plat dak
SCHADUW EN TUSSENAFSTAND
module width b
Height h
Slope angle
of PV module β
α
P0
39
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Regelgeving PV
WETGEVING
Elektriciteitsdecreet:
minimumvergoeding groene stroomcertificaten (GSC)
Technisch reglement VREG:
terugdraaiende meter bij installaties < of = 10 kW
meting v. stroom en GSC voor grotere PV-systemen
technische aansluitvoorwaarden (vroeger BFE)
AREI:
beschrijving automatisch scheidingssysteem
toelating omvormers met buitenlands testcertificaat
40
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Regelgeving PV
BOUWVERGUNNING
Vlaams gewest
op platte daken: geen bouwvergunning nodig voor
zonne-energie (thermisch, PV)
op hellende daken: geen vergunning nodig voor
oppervlakte < 20% van het dakvlak
Waals gewest
geen bouwvergunning nodig voor zonnepanelen op
daken (hellend, plat, geen beperking van opp.)
recent besluit: decreet van Waalse regering van 27/10/2005
(publicatie Belgisch Staatsblad 23/11/2005, Art. 262, par. 2)
41
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Steunmaatregelen PV
1. GROENESTROOMCERTICIFATEN
Vlaanderen: groene stroomcertificaten
vanaf 1/1/2006: vaste prijs voor PV = 45 cent/kWh
• per geproduceerde schijf van 1000 kWh
• dossier indienen bij VREG ter erkenning
• verplichte aankoop door netbeheerder
garantie voor 20 jaar vanaf opstart PV-systeem
bilateraal contract met netbeheerder mogelijk
(juridische garantie sterker dan decreet)
42
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Steunmaatregelen PV
1. GROENESTROOMCERTICIFATEN
PV ≤ 10 kW
• aparte GSC-meter (eenvoudig op DIN-rail in kast)
• plaatsing door installateur, niet door netbeheerder
• aflezing door PV-eigenaar
• manuele aanvraag GSC bij VREG (tel., fax, mail, internet)
• akkoord VREG – netbeheerder: automatische storting
PV > 10 kW
• aparte GSC-meter, geijkt
• plaatsing door netbeheerder
• maandelijkse aflezing (telemeting) door netbeheerder
• geen aanvraag bij VREG nodig, automatische storting
43
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Steunmaatregelen PV
2. TERUGLEVERING (1)
PV ≤ 10 kW: terugdraaiende kWh-meter
de kWh-meter mag terugdraaien t.e.m 10 kW
(VREG, Technisch Reglement Distributie Vlaanderen)
• = AC-vermogen van de omvormer = ± 11 kWp PV
• vergoeding aan dagtarief = afhankelijk van contract
PV-stroom “onder 0”?
• alleen compensatie van injectie en afname
• geen verplichting tot aankoop PV-stroom onder 0
• geen verplichting tot vergoeding
vuistregel
• PV-systeem dimensioneren i.f.v. verbruik
44
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Steunmaatregelen PV
2. TERUGLEVERING (2)
PV > 10 kW: aparte meting en verkoop
twee meters: verbruik + levering PV-stroom
• aparte meter PV-stroom (EAN-code) van netbeheerde
• aparte verkoop van niet-verbruikte PV-stroom
• tarief te onderhandelen met leverancier (idem of andere)
technische aansluitvoorwaarden
• verplichte orienterende studie op kosten van investeerder
• aparte meters en meting GSC door netbeheerder tegen kostprijs
• aparte afschakelbeveiliging, specificatie i.f.v. PV-vermogen
45
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Steunmaatregelen PV
METING PV-SYSTEEM > 10 kW
meting meting
productie injectie
(voor GSC) EAN (inj)
sub-EAN
PV
installatie distributie-
net
> 10 kW
meting
afname
verbruik door
netgebruiker EAN (afn)
46
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Steunmaatregelen PV
VOORBEELD: INJECTIE EN AFNAME
2
2 kWh zon 10 kWh zon 6 kWh zon
1 2 3 tijd [h]
47
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Steunmaatregelen PV
VOORBEELD: INJECTIE EN AFNAME
tellerindex EAN
afname 30 +30 kWh
[kWh] verbruik
18 kWh
20 compensatie
14
+12 kWh
10 +8 kWh aankoop
6
1 2 3
Compensatie: meting “afname”
48
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Steunmaatregelen PV
VOORBEELD: INJECTIE EN AFNAME
tellerindex EAN
injectie
[kWh]
+22 kWh
20 productie
14 18 kWh
10 compensatie
6
+4 kWh
2 verkoop
1 2 3
50
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Steunmaatregelen PV voor bedrijven
4. FISCALE STEUN
Verhoogde investeringsaftrek
13,5% belastingaftrek op de belastbare winst
hangt sterk af van de jaarbalans van het bedrijf
in praktijk: “netto subsidie” van 5%
(vennootschapsbelasting 39%)
51
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Steunmaatregelen PV
BESLUIT: TERUGLEVERTARIEF
Economische analyse
FINANCIEEL RENDEMENT
INPUTVARIABELEN Waarde Eenheid Commentaar
Unit grootte 10 kWe Vul in: unitgrootte en eenheid:kWe of kWth
Bedrijfstijd/vollasturen 800 Uren/jaar
Economische levensduur 20 Jaar
Rente lening 5%
Vereiste return on equity 10%
Equity share in investering 20%
Debt share in investering 80%
Vennootschapsbelasting 34%
Termijn lening 10 Jaar
Afschrijvingstermijn 10 Jaar
Beleidsperiode 20 Jaar Periode waarover steun verleend wordt
4,000
2,000
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
-2,000
-4,000
-6,000
-8,000
Jaar
55
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Procedure netkoppeling
PV-vermogen < of = 10 kW
1. Plaatsing van PV-installatie
(conform voorschriften BFE en AREI)
2. Keuring van PV-installatie op kosten van klant
3. Opstart van de installatie
4. Aanmelding van installatie bij de VREG voor
verkrijgen van GSC
5. Aanmelding van installatie bij netbeheerder
6. Aanvraag GSC per schijf van 1000 kWh
(tel., fax, website)
(netbeheerder schrijft GSC-vergoeding over)
56
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Procedure netkoppeling
PV-vermogen > 10 kW
Aanvraag oriënterende studie door klant
Uitvoering studie afh. van concrete situatie (gegevens
aan te leveren door klant)
Bij uitvoering: forfaitaire kostprijs
Studie = schema, loadflow- en spanningsbereke-
ningen, instelling beveiligingen, meetinstallatie,
aansluitkosten, etc.
Meting groencertificaten
meting van productie (voor verkrijgen GSC) via
aparte meter van de netbeheerder.
plaatsing + uitlezing tegen standaard tarieven
57
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007
Marktgroei en trends
MARKT IN VLAANDEREN (1)
4000 3673
3500
kWp cumulative
installed power [kWp]
kWp annual
3000
2500
1923
2000 1750
1500
1036
887
1000
564
500 330 234 323
11068 215 115
0 4242 105
0
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006
0,4
PV-systemen
59
Zonnestroom voor bedrijven - VOKA – 7 juni 2007