جزوه تکلا مهندس یونس پور فصلهای

‫آموزش جامع نرم افزار همراه با نکات و مثالهای کاربردی متعدد‬ ‫‪‬‬
‫مناسب برای دانشجویان ‪ ،‬مهندسین و فعاالن حوزه شاپ دراوینگ‬ ‫‪‬‬

‫مقدماتی تا پیشرفته‬ ‫‪‬‬
‫سازه های ساختمانی و صنعتی‬ ‫‪‬‬
‫آموزش کامل هوشمند سازی در تکال‬ ‫‪‬‬
‫آموزش استاندارد سازی نقشه های شاپ‬ ‫‪‬‬
‫کارشناس ‪BIM‬‬ ‫‪‬‬

‫سابقه بیش از ‪ 10‬سال تدریس نرم افزارهای تخصصی‬ ‫‪‬‬
‫سابقه بیش از ‪ 11‬سال کار اجرائی در پروژه های بزرگ‬ ‫‪‬‬
‫طراح سیستمهای ‪ AR / VR‬در پروژه های اجرائی‬ ‫‪‬‬
‫مدیر دپارتمان عمران و معماری آموزشگاههای معتبر کشور به مدت ‪ 8‬سال‬ ‫‪‬‬
‫طراح ‪ ،‬مدرس و مجری نورپردازی سه بعدی و سناریوهای تعاملی با فناوری ویدئو مپینگ‬ ‫‪‬‬
‫مولف ‪ :‬مهندس علیرضا یونس پور‬ ‫آموزش نرم افزار ‪Tekla structures 18‬‬
‫‪j‬‬
‫مقدهم مولف ‪:‬‬
‫شاید انگیزه اصلی رد اتلیف این منبع آموزشی ‪ ،‬جلوگیری از رپاکندگی و استفاده بهینه از زمان‪ ،‬رد کالسهای آموزشی بنده بود‪.‬بعضی از دوره اهی آموزشی آنچنان از حساسیت باالئی ربخوردارند هک‬
‫فراموشی رد ااقتنل نکته ای خاص ‪ ،‬میتواند اتثیر بسزائی رد روند آموزشی داشته باشد‪.‬رنم افزار ت کال نیز از آن دسته از رنم افزار اهست هک ره یک از بخشها ‪ ،‬رتنفنداه و کنیکک اهی آن می تواند راه حل‬
‫چالشهای زبرگی باشد‪.‬رد حین ربگزاری کالس شرایطی بوجود می آید هک هب فراخر آن لحظه‪ ،‬مدرس مجبور است ات از مطلب اصلی کمی افصله گرنفته ات لکشم دیگری از مهندسین را حل نماید‪.‬همین مسئله‬
‫باعثمیشود هک نظم و ربانهم شیپ ینیب شده ‪ ،‬رد پاره ای از مواقع تحت اتثیر قرار گرنفته و رد اداهم ‪،‬مطلب مممی از ل م بیفتد‪.‬یکی از راههای کنترل این مش کالت ‪ ،‬وجود جزوات کمک آموزشی است‬
‫هم‬
‫هک هب نوعی ‪ ،‬یک روش دقیق ربای مدرییت زمان تدریس می باشد‪ .‬چنین وجود چنین جزواتی باعث هدر رنفت زمانی کمتر رد کالس اه شده و با نظمی خوب ‪،‬مطالب رتشیبی هب مهندسین و دانشجویان‬
‫ااقتنل داده میشود‪.‬مهندسین نیز با نظم بهتری نسبت هب یادداشت رب داری رتغیب خواهند شد‪.‬از سالها قبل‪ ،‬معموال این روند را رد کالسهای خود ایپده می ساختم‪.‬اولین بار این روش را ربای دوره‬
‫آموزشی رنم افزاراهی‪Revit‬و‪ Etabs/safe‬ایپده کردم هک مورد استقبال دانشجویانقرار گرنفت‪.‬رد خصوص رنم افزار ت کال ‪ ،‬حدود چهار سال شیپ‪،‬اولین جزوهکمک آموزشی راربای ورژن‬
‫هم‬
‫‪ 61‬تهیه کردم‪.‬از اینرو رد آستاهن دوره آموزشی مهندسین یکی از کارخاهن اهی صنعتی و نیز ارتقاء هب نسخه دوست داشتنی ‪ 61‬ت کال ‪ ،‬ینطور ردخواستهای متعدد مهندس اهئی هک با اینجانب دوره ت کال را گذرانده‬
‫بودند‪ ،‬بهاهن ای شد ات دست هب اتلیف این ارث بامگرم ‪.‬این وریایش نسبت هب وریایشهای گذشته تغییرات بسکاری داشته و از مثالهای رتشیبی ربخوردار است‪.‬شاید عنوان وریایش ربای این نسخه ‪،‬‬
‫نسبت هب وریایشهای قبلی مناسب نباشد‪.‬چراهک یک بازنگری کلی از لحاظ فرآیند آموزشی نسبت هب وریایش قبلی ‪ ،‬صورت پذرینفته است ‪.‬رد وریایش جدید بسکاری از مطالب غیر ضروری حذف‬
‫و بجای آن یکسری ن کاتی هک کمتر هب چشم می آید‪ ،‬اضاهف شده است‪.‬رتتیب مطالب نیز دستخوش تغی راتی گشته هک هب بهبود روند آموزشی کمک خواهد کرد‪.‬رد اتلیف این ارث از منابع داخلی و خارجی‬
‫زیادی استفاده شده ات مهندسین هب ن کات و کنیککهای کارربدی ‪ ،‬رد یک مجموهع و بصورت یکپارهچ دسترسی داشته باشند ‪ .‬هدف ‪،‬نوشتن تمامی ن کات نبوده وسعی شده از گفتن مطالبی هک کارربد چندا نی رد روند‬
‫تهیه نقشه اهی شاپ با ت کال را ندا رند‪ ،‬رپهیز شود و رتشیب رب روی کنیککها و روشهایی هک رد منابع آموزشی دیگر هب آن رپداخته نشده و هب قولی اقنونهای اننوشته شاپ کاراهی ررهف ای است‪ ،‬متررکز شوم‪.‬رد خالل‬
‫کانال تلگرام ‪https://telegram.me/shopdrawing :‬‬ ‫شماره همراه ‪0913 899 4271 :‬‬ ‫‪pg. 1‬‬
‫تدریس و رد قسمتهایی تحت عنوان "نکته" ‪ ،‬سعی شده ات هب پشتواهن فعالیت چندین ساهل خود رد رپوژه اهی زبرگ بعنوان سررپست تیم شاپ رداوینگ ‪ ،‬بخشی ازتجرهب خود و ن کات کلکدی شاپ رداوینگ را‬
‫(ات آنجا هک محدودیت حجم این مجموهع ‪ ،‬اجازه داده) هب خواننده این کتاب‪ ،‬ااقتنل دهم هک فکر مککنم این بخش ربای دانشجویان یا مهندسینی هک تجرهب کمتری رد این خصوص دارند ‪ ،‬هب معنای واقعی ارزش یک‬
‫مجموهع کارربدی را داشته باشد‪.‬رد فصل اول کتاب ‪ ،‬مختصری رد مورد ‪ BIM‬رپداخته هک سعی شده بصورت کلی و بدون ذکر جزئکات هب معرفی این فرآیند کلکدی رد رپوژه اهی اجرائی رپداخته شود‪.‬رد فصل‬
‫دوم ن کات مممی رد خصوص استاندا رد سازی و دستور العمل تهیه نقشه اهی شاپ ذکر شده هک می تواند بعنوان یک منبع مناسب ربای تهیه نقشهاهی کاراایی استاندا رد ل مدا د شود‪ .‬رد طول آموزش مثالهای‬
‫زیادی آورده شده ات کارربد دستورات و کنیککها بصورت م موس رت و کارربدی رت‪ ،‬لقتنم شود‪.‬انگفته نماند هک این مجموهع با هدف یک ازبار کمک آموزشی رد کالسهای حضوری ‪ ،‬تهیه شده و ممکن است هب‬
‫تنهائی منبع کافی ربای یادگیری ت کال نباشد‪ .‬چون رد وریایش جدید ‪ ،‬بازنگری کلی صورت پذرینفته ‪،‬مطمئنا اش کالت رزی و ردشت زیادی رد چاپهای اولیه وجود خواهد داشت هک امکد است با راهنمای مهندسین‬
‫یمی‬
‫زعزی ‪ ،‬نقایص آن رد ره نوبت چاپ تر شود ‪.‬مهندسین و خواننداان این جزوه میتوانند از طریق ا ل ‪ Alireza.younespour@outlook.com‬و یا شماره ‪08148883191‬‬
‫کم‬
‫هم‬ ‫ت‬
‫با اینجانب ارتباط داشته باشند‪ .‬انشاا‪ ..‬امکدوارم فرصتی دست دهد ات هب مرور ‪ ،‬مباحث حلکلی و محاسباتی چنین رتنفنداهی کاملتری رد خصوص شاپ سازه اهی فوالدی و بتنی هب این مجموهع اضاهف گردد هک‬
‫این امر میسر نخواهد شد مگر با راهنمائی مهندسین و اساتکد زعزی‪.‬‬
‫هم‬
‫رد پایان الزم می بینم از سرکار خانم مهندس گرامی فرد ‪ ،‬هک رد زندگی شخصی ‪ ،‬هرراه یشگی و رد زندگی شغلی و ررهف ای ‪ ،‬نقش مشاور ی الیق ‪ ،‬را ربایم داشته اند ‪ ،‬تشکروژیه ای داشته باشم هک با ن گایی‬
‫رزینیب و ع می ‪ ،‬راهنمائی اقبل ‪ ،‬رد مراحل حساس زندگی ام بوده اند ‪.‬‬
‫امکدوارم این ارث ‪،‬اامی مثبت ‪ ،‬رهچند کوچک ‪ ،‬رد ارتقاء دانش شاپ رداوینگ رد کشور باشد‪.‬‬
‫علیرضا یونس پور‬
‫پاییز‬
‫راههای ارتباطی با مهندس علیرضا یونس پور ‪:‬‬
‫‪0913 899 4271‬‬ ‫تلفن همراه ‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫‪https://telegram.me/shopdrawing‬‬ ‫کانال تلگرام ‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫‪alireza.younespour@outlook.com‬‬ ‫ایمیل ‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫جهت برگزاری کالسها و کارگاههای حضوری ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫مجتمع آموزشی متاکو اصفهان ‪( 04140010400 – 04140049309 – 04140049300 :‬خانم مهندس یزدانپرست )‬ ‫‪‬‬
‫مجتمع آموزشی امیرکبیر اصفهان ‪( 03136635020 :‬آقای مهندس موحدنیا )‬ ‫‪‬‬
‫(آقای مهندس نکوئی)‬ ‫‪03152633833‬‬ ‫مجتمع آموزشی خانه صنعت و معدن ایرانیان ‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫فصل اول ‪ :‬آشنائی با ‪BIM‬‬

‫‪ ‬مقدمه‬
‫‪ ‬طراحی در ‪BIM‬‬
‫‪ ‬بکارگیری ‪ BIM‬در مدیریت ساخت‬
‫‪ ‬روشهای بکارگیری ‪BIM‬‬
‫‪ ‬آینده ‪BIM‬‬
‫‪ ‬نرم افزارهای حوزه ‪BIM‬‬
‫)‪( Building Information Modeling (BIM‬مدلسازی اطالعات ساختمان) ‪:‬‬

‫امروزه مدل سازی اطالعات ساختمان کاربرد گسترده ای از طراحی و ساخت تا بهره برداری و حتی مرحله تخریب ساختمان ها‬
‫پیدا کرده است‪ .‬این فناوری با نمایش دیجیتال خصوصیات ساختمان مدیرپروژه و ذینفعان را در هرمرحله برای تصمیم گیری‬
‫کند‪.‬‬ ‫درست یاری می‬
‫مدلسازی اطالعات ساختمان کلیه فعالیتهای مدیریت ساخت‪ ،‬بر اساس اسناد قرارداد‪ ،‬به دو مقوله نقشهها و مشخصات وابسته‬
‫هستند‪ ،‬به این صورت که به کمک نقشهها کمیت کار و براساس مشخصات فنی‪ ،‬کیفیت آن تعریف میگردد ‪.‬‬
‫در واقع معیارهای ارزیابی عملکرد پیمانکاران بر اساس این دو مقوله‪ ،‬تعیین میگردند‪ .‬ما از قبل میدانیم که در روش مرسوم‬
‫مدیریت ساخت‪ ،‬از یک سو نقشهها و مشخصات به صورت جداگانه ارائه میگردند و از سوی دیگر نقشههای اجرایی گروههای‬
‫مختلف طراحی‪ ،‬به صورت جداگانه ولی هماهنگ با یکدیگر تهیه میشوند‪ .‬مشکالت این روش بر همگان آشکار بوده و شاید برخی‬
‫از بدترین آنها عدم هماهنگیها‪ ،‬اشتباهات و دوباره کاریها باشد که نهایتاً عالوه بر باال بردن هزینه ساخت‪ ،‬منجر به پایین آمدن‬
‫کیفیت کار میگردد‪ .‬یکی از هیجان انگیزترین پیشرفتهای اخیر در زمینه مدیریت ساخت‪ ،‬معرفی تکنولوژی «مدل سازی اطالعات‬
‫ساختمان» یا به اختصار ‪ BIM‬میباشد‪ .‬در این بخش قصد دارم بدون آنکه به مسائل فنی ‪ BIM‬ورود داشته باشم ‪ ،‬سعیکنم تا یک‬
‫نمای کلی از این تکنولوژی ارائه نمایم‪.‬‬
‫به نقشههای دو بعدی و مشخصات مربوطه‪ ،‬اجزاء مدل سازی سه بعدی‪ ،‬با ویژگی خاص‪ ،‬اضافه مینماید‪ .‬آن‬ ‫‪BIM‬‬ ‫به طور کلی‪،‬‬
‫ویژگی این است که هر عضو طراحی نشان داده شده در ‪ BIM‬عالوه بر دارا بودن ماهیت فیزیکی سه بعدی آن‪ ،‬آرایهای از اطالعات‬
‫مربوط به فعالیتها و وظایف مختلف مدیریت ساخت را به همراه خود دارد‪ .‬این اطالعات‪ ،‬مربوط به کل چرخه حیات پروژه‪ ،‬از‬
‫مرحله مطالعات توجیهی تا طراحی مفهومی‪ ،‬مطالعات مرحله اول و دوم‪ ،‬تدارکات‪ ،‬ساخت و نصب‪ ،‬راهاندازی‪ ،‬دوره بهرهبرداری و‬
‫حتی پایان آن میباشد؛ بنابراین اگر بخواهیم ‪ BIM‬را در یک جمله کوتاه خالصه کنیم‪ ،‬عبارت خواهد بود از فرایند تولید و مدیریت‬
‫اطالعات ساختمان در طی چرخه حیات آن‪ .‬به بیان دیگر‪ ،‬یک مدل‪ ، BIM‬نمایش سه بعدی دیجیتال از ویژگیهای فیزیکی و‬
‫میباشد‪.‬‬ ‫عملکردی یک ساختمان‬
‫تفاوت عمده مدل ‪ BIM‬با یک مدل سه بعدی متعارف‪ ، CAD‬ذخیره اطالعات مهم کل فرایند ساخت با تمام اجزاء آن میباشد‪ .‬این‬
‫اطالعات شامل مواردی از قبیل مشخصات مصالح (وزن‪ ،‬رنگ‪ ،‬اندازه‪ ،‬میزان مقاومت در برابر حریق و…)‪ ،‬راهنمای نصب و مونتاژ‪،‬‬
‫خدمات گارانتی محصوالت‪ ،‬الزامات نگهداری و تعمیرات‪ ،‬اطالعات قیمت اجزاء و… خواهد بود‪ ، BIM.‬به عبارت فنی یک مدل‬
‫است که به یک پایگاه داده )‪(Data Base‬متصل میباشد‪ ،‬به نحوی که هر گونه اطالعات مربوط به پروژه را میتوان در آن‬ ‫‪CAD‬‬
‫ذخیره کرد؛ بنابراین ‪ BIM‬به عنوان یک منبع مشترک اطالعات‪ ،‬بین کل تیم طراحی و اجرای ساختمان‪ ،‬عمل میکند‪ .‬نتیجه این‬
‫میباشد‪.‬‬ ‫یکپارچه سازی اطالعات‪ ،‬افزایش هماهنگی‪ ،‬کاهش خطاها و ضایعات و نهایتاً افزایش کیفیت کار‬
‫‪: BIM‬‬ ‫طراحی در‬

‫قبل از دهه ‪ ۰۷۹۱‬میالدی نقشههای ساختمانی با مداد‪ ،‬جوهر و کاغذ ترسیم میشدند‪ .‬اصالح اشتباهات نقشهها بسیار مشکل‬
‫بوده و مخصوصا اگر اشتباهات‪ ،‬روی نقشههای وابسته دیگری اثر میگذاشت‪ ،‬نتیجه کار وحشتناک بود‪ .‬در دهه فوق‪ ،‬روشهای‬
‫ترسیم کامپیوتری ‪ CAD‬ابداع شدند که تنها روی پایانههای گرافیکی کامپیوترهای مرکزی قابل اجرا بودند‪ .‬از دهه ‪ ۰۷۹۱‬به بعد با‬
‫ابداع کامپیوترهای خانگی‪ ،‬استفاده از برنامههای ‪ CAD‬در دفاتر مهندسی رواج بیشتری یافت‪ .‬با این ابزار الکترونیک‪ ،‬ترسیم‪ ،‬اصالح‬
‫و انتقال نقشهها بسیار راحت شد‪ ،‬سرعت کار باال رفته و ترسیم اشکال پیچیده و سه بعدی وارد مرحله جدیدی شد‪ .‬توانایی‬
‫نداشت!‬ ‫نسبت به روشهای دستی عالی بود‪ ،‬ولی با وجود توانایی سه بعدی سازی‪ ،‬هنوز قابلیتهای‪ BIM‬را‬ ‫های‪CAD‬‬
‫بعدی ‪CAD‬‬ ‫صرفاً یک نمایش سه بعدی از طراحیهای دو بعدی بوده و برخالف ‪ BIM‬هوشمند نیست‪ .‬برای مثال‪ ،‬مدل سه‬ ‫‪CAD‬‬
‫قادر به شناسایی اشتباهات موجود در آن نبوده و مخصوصاً نمیتواند اشتباهات وابسته به وضعیت موجود را در جاهای دیگر به‬
‫صورت خودکار اصالح کند‪( .‬عدم قابلیت تشخیص ارتباط بین نقشههای پالن‪ ،‬نما‪ ،‬برش و…)‪ .‬مفهوم ‪ BIM‬ورای ‪ CAD‬بوده و در‬
‫واقع یک سیستم مدل سازی بر مبنای پایگاه داده میباشد‪ .‬در ‪ BIM‬فرایند طراحی با ساخت یک مدل‪ ،‬متشکل از اجزاء هوشمند‬
‫که معرف در و پنجره‪ ،‬سقف‪ ،‬تیرها‪ ،‬پلکان‪ ،‬سیستم تهویه مطبوع‪ ،‬سیم کشی و… میباشند‪ ،‬شروع میشود‪ .‬این اجزاء هم خودشان‬
‫و هم ارتباط شان با بقیه اجزاء را میشناسند؛ بنابراین برای کسب اطالعات درمورد یک جزء مشخص مثل پنجره از قبیل اندازه‪،‬‬
‫جنس شیشه‪ ،‬چهارچوب و… الزم نیست چندین نقشه پالن‪ ،‬برش‪ ،‬نما و… را زیر و رو کنیم‪ .‬کافی است مستقیماً به خود جزء‬
‫مراجعه کرد‪ .‬این جزء تمام اطالعات مربوط به ویژگیهایش را در خودش ذخیره کرده و با اعمال هر تغییری در خواص آن‪ ،‬خودش‬
‫میدهد‪.‬‬ ‫را با طرح جدید تطابق‬
‫عالوه بر ایجاد ارتباط هوشمند بین اجزاء مختلف طراحی‪ ،‬امکان بررسی سناریوهای مختلف طراحی را برای تمام گروهها‪ ،‬به‬ ‫‪BIM‬‬
‫صورت مجازی میدهد‪ .‬به عنوان مثال یکی از سناریوها‪ ،‬میتواند چرخش مدل ساختمان و بررسی تغییرات میزان مصرف انرژی‬
‫آن‪ ،‬بر حسب زوایای مختلف تابش خورشید باشد‪ .‬همینطور گروههای دیگر طراحی مشتمل بر سازه و تاسیسات نیز قادرند با اعمال‬
‫تغییراتی در مدلشان‪ ،‬اثرات این سناریوها را بر معماری پروژه ببینند؛ و باالخره‪ ،‬پیمانکاران قادرند در حین طراحی و توسعه مدل‬
‫کنند‪.‬‬ ‫ساختمان‪ ،‬مواردی از قبیل توالی اجرا‪ ،‬کارایی‪ ،‬ساخت و نصب را به صورت مجازی تجربه‬
‫بکارگیری ‪ BIM‬برای مدیریت ساخت ‪:‬‬

‫اگرچه معماران و مهندسین طراح‪ ،‬بهره برندگان اصلی ‪ BIM‬شناخته میشوند‪ ،‬باید اذعان داشت صنعت ساختمان سازی نیز‪ ،‬در‬
‫این زمینه بسیار ذینفع میباشد ‪ BIM ،‬به پیمانکاران یک فرصت خارق العاده میدهد تا قبل ازشروع به شکافتن زمین پروژه‪،‬‬
‫روشهای اجرا و وسایل موردنیاز خود را برنامه ریزی کنند‪ .‬کل تیم اجرایی شامل پیمانکار اصلی‪ ،‬پیمانکاران جزء و سازندگان‬
‫میتوانند در کنار هم با استفاده از امکانات شبیهسازی مجازی فرایند ساخت‪ ،‬به تمرین توالی اجرا‪ ،‬تعیین محلهای داربستها‪،‬‬
‫کنند‪.‬‬ ‫باالبرها و مدیریت سایت پروژه و… بپردازند و اثرات تصمیمات خود را قبل از شروع اجرا ارزیابی‬
‫عالوه بر آن به سبب وجود مفهوم ‪ Information‬در‪ ، BIM‬مدل ساخته شده‪ ،‬قابل توسعه در ورای ویژگیهای سه بعدی‪ ،‬که معماران‬
‫از آنها به عنوان ابزاری جهت تبادل تصمیمات طراحی خود به دیگران استفاده میکنند‪ ،‬خواهد بود‪ .‬به عبارتی ما میتوانیم کل‬
‫پروژه را در این مدل مشاهده کنیم‪ .‬مفهوم ‪ Information‬به ما اجازه اضافه کردن دو بعد دیگر‪ ،‬عالوه بر سه بعد مسافت‪ ،‬را به مدل‬
‫میدهد‪ .‬بعد چهارم زمان و بعد پنجم هزینه میباشد‪ .‬مفهوم موضوع اخیر‪ ،‬این است که مدیر ساخت میتواند برنامه زمانبندی‬
‫‪CPM‬و اطالعات تخمین هزینه پروژه را با مدل ‪ BIM‬مرتبط کند‪ .‬در نتیجه‪ ،‬ارائه برنامه زمانبندی و تخمین هزینه‪ ،‬در حین توسعه‬
‫بود‪.‬‬ ‫طراحی و در هر لحظه زمانی مورد نظر‪ ،‬امکانپذیر خواهد‬
‫به کمک ‪ BIM‬یک پیمانکار قادر است فعالیتهای کاری پروژه را بهتر هماهنگ کند‪ ،‬که نتیجه آن یک محیط کاری ایمن‪ ،‬با کمترین‬
‫اشتباه‪ ،‬دوباره کاری و ضایعات و کسب بیشترین سود و کمترین هزینه خواهد بود‪ .‬مزایای استفاده از ‪ BIM‬برای پیمانکاران آنقدر‬
‫زیاد است که خیلی از آنها حاضر خواهند بود‪ ،‬حتی در صورت استفاده طراحان از نقشههای دو بعدی‪ ، CAD‬آنها را با هزینه خودشان‬
‫به ‪ BIM‬تبدیل کنند‪ .‬هزینه این کار با فرض مهیا بودن نرمافزار و اپراتور آموزش دیده‪ ،‬بین ‪ ۱٫۰‬تا ‪ ۱٫۵‬درصد قیمت پروژه خواهد‬
‫بود‪ .‬حتی اگر طراح‪ ،‬در ابتدای پروژه یک مدل ‪ BIM‬به پیمانکار تحویل دهد‪ ،‬باز هم توجیه خواهد داشت که پیمانکار یک نسخه‬
‫مجزا از مدل‪ ،‬برای خود درست کند‪ .‬علت‪ ،‬این است که مدل تهیه شده توسط طراح‪ ،‬بیشتر روی فرایند طراحی تکیه دارد‪ ،‬در‬
‫میباشد‪.‬‬ ‫صورتی که پیمانکار‪ ،‬نیازمند مدل اجرایی با تاکید بر فرایند ساخت‬
‫بود‪:‬‬ ‫بر اساس مطالب ذکر شده اخیر‪ ،‬کاربردهای ‪ BIM‬در مدیریت ساخت در بخشهای زیر خواهد‬
‫تجسم طرح‬ ‫‪‬‬
‫مرور مراحل ساخت وکمک به طراحی‬ ‫‪‬‬
‫برنامه ریزی تجهیز کارگاه‬ ‫‪‬‬
‫برنامه زمانبندی و توالی عملیات ساخت‬ ‫‪‬‬
‫تخمین هزینه ساخت‬ ‫‪‬‬
‫یکپارچه سازی اطالعات پیمانکاران جزء و تامین کنندگان مصالح‬ ‫‪‬‬
‫هماهنگی بین سیستمها‬ ‫‪‬‬
‫پیادهسازی طرح و عملیات کارگاهی‬ ‫‪‬‬
‫پیش ساختگی‬ ‫‪‬‬
‫بهره برداری و نگهداری‬ ‫‪‬‬
‫میپردازیم‪.‬‬ ‫در بخشهای بعدی‪ ،‬به این موضوعات‬
‫‪:‬‬ ‫تجسم طرح‬

‫یکی از بدیهی ترین کاربردهای‪ ، BIM‬هم برای طراحان و هم برای پیمانکاران‪ ،‬تبادل تصمیمات طراحی با اعضای تیم کاری و‬
‫کارفرما میباشد‪ .‬برای بسیاری از افراد‪ ،‬تجسم حالت نهایی پروژه از روی نقشههای دوبعدی و مشخصات ارائه شده مشکل است؛‬
‫بنابراین مدل سه بعدی ‪ BIM‬عالوه بر اینکه پروژه کامل شده را به صورت مجازی نشان میدهد‪ ،‬قابلیت تبادل آرایهای از اطالعات‬
‫در مورد سیستمها‪ ،‬مصالح و محصوالت بکار رفته در ساخت آن را نیز دارد‪ .‬از سوی دیگر‪BIM ،‬امکان اجرای شبیهسازی سناریوهای‬
‫ارتباط ‪BIM‬‬ ‫مختلف طراحی و یا ساخت و به تبع آن تحلیل گزینههای مختلف را به تیم کاری پروژه میدهد‪ .‬نهایتاً به سبب امکان‬
‫با قابلیتهای ‪( Stereoscopic Projection‬تکنولوژی عینکهای سینمای سه بعدی) تجسم طرح‪ ،‬بهبود چشم گیری مییابد و به‬
‫آورد‪.‬‬ ‫عنوان مثال میتوان با حرکت مجازی در داخل فضای ساختمان درک واقعی تری از آن بدست‬
‫‪:‬‬ ‫مرور مراحل ساخت و کمک به طراحی‬

‫یکی از مزایای مهم ‪ BIM‬این است که به پیمانکار و تیم آن‪ ،‬اجازه تحلیل و آزمایش چندین روش اجرا و وسایل مورد نیاز آن‪ ،‬قبل‬
‫از شروع عملیات را میدهد‪ .‬این قابلیت باعث آشکار شدن به موقع مشکالت ریز و درشت احتمالی خواهد شد که در صورت کشف‬
‫دیرهنگام آنها فرایند اجرا با چالش جدی روبرو میشد‪ .‬پس از کشف اشکاالت اجرایی‪ ،‬پیمانکار موضوع را با طراح در میان خواهد‬
‫گذاشت تا نسبت به اصالح طرح اقدام گردد‪ .‬این مرورکاری از سوی دیگر میتواند منجر به تایید استانداردهای کیفیت و ارزیابی‬
‫گردد‪.‬‬ ‫وضعیت ایمنی ساخت‬
‫برنامه ریزی تجهیز کارگاه ‪:‬‬

‫برنامه ریزی تجهیز کارگاه یکی از موضوعات خطیر در رابطه با مدیریت سایت اجرای پروژه میباشد که تاثیر چشمگیری روی‬
‫موفقیت کلی پروژه خواهد داشت‪ .‬به کمک‪ ، BIM‬مدیر پروژه و پیمانکار میتوانند در مورد بررسی وسایل کمکی موجود و پیشنهادی‪،‬‬
‫مسیرهای دسترسی‪ ،‬روشهای تخلیه کارگاه در مواقع خطر و مسائل ایمنی‪ ،‬برنامه ریزی گود برداری و شمع بندی‪ ،‬تعیین موقعیت‬
‫جرثقیل و باالبرها‪ ،‬تعیین محلهای دپوی مصالح‪ ،‬نحوه جمعآوری آب سطحی و… تصمیم گیری کنند‪ .‬برای این کار‪ ،‬تعدادی‬
‫سناریو در نظر گرفته شده و در صورت تایید یکی از آنها‪ ،‬پیمانکار نتیجه کار را به اطالع دست اندر کاران پروژه و در صورت لزوم‪،‬‬
‫رساند‪.‬‬ ‫همسایههای پروژه خواهد‬
‫برنامه زمانبندی و توالی عملیات ساخت ‪:‬‬

‫برنامه ریزی و زمانبندی عملیات ساختمانی یکی از مهمترین موضوعات فرایند مدیریت ساخت میباشد‪ .‬این تالشها در حین فرایند‬
‫ساخت ادامه مییابد و بطور مداوم تحت نظر قرار میگیرد تا پروژه از مسیر صحیح خارج نشود‪ .‬با اضافه کردن دادههای برنامه‬
‫زمانبندی به مدل اطالعات ساختمانی سه بعدی‪ ،‬بعد چهارم که زمان میباشد‪ ،‬به آن اضافه میگردد‪ .‬بعد چهارم مدل‪ ،‬به دست‬
‫اندرکاران پروژه کمک میکند تا قادر به تجسم برنامه زمانبندی شوند و عمالً متوجه گردند توالی صحیح عملیات ساخت‪ ،‬تا چه‬
‫حد در موفقیت پروژه موثر میباشد‪ .‬برنامه زمانبندی چهار بعدی یک ابزار توانمند برای مرحله بندی‪ ،‬هماهنگی و تبادل عملیات‬
‫برنامه ریزی شده با پیمانکاران جزء‪ ،‬طراحان‪ ،‬کارفرما و سایر دست اندرکاران پروژه میباشد‪ .‬تعیین برنامه زمانبندی با ‪ BIM‬باعث‬
‫میگردد‪.‬‬ ‫بهینه شدن توالی عملیات ساخت و مدیریت تدارکات پروژه‬
‫تخمین هزینه ساخت ‪:‬‬

‫یکی از ویژگیهای ‪ BIM‬این است که هر جزء تعریف شده در آن‪ ،‬دارای اطالعات مربوط به طول و عرض و ارتفاع و هر آنچه دیگر‬
‫که برای تخمین کمی پروژه الزم است‪ ،‬میباشد؛ بنابراین با بیرون کشیدن مصالح و اجزاء مدل و مرتبط کردن اطالعات کمی آنها‬
‫با برنامههای تخمین مالی‪ ،‬میتوان برآورد دقیقی از قیمت پروژه داشت‪ .‬طرح و تخمین کمی آن به نحوی به هم وابسته میباشند‬
‫که با اعمال کوچکترین تغییری در طراحی‪ ،‬اثرات کمی و مالی آن به راحتی برای تمام دست اندرکاران پروژه در همان لحظه قابل‬
‫رویت است‪ .‬بنابر این‪ ،‬به کمک ‪ BIM‬احتمال جلو افتادن طرح از هزینه پروژه و نهایتاً ورشکستگی پروژه بعید است‪.‬‬
‫یکپارچه سازی اطالعات پیمانکاران جزء و تامین کنندگان ‪:‬‬

‫بسیار متعارف است که پیمانکار جزء و تامین کنندگان مصالح‪ ،‬مدل ‪ BIM‬مخصوص به خود را ایجاد نمایند‪ .‬این مدلها نسبت به‬
‫مدل ایجاد شده توسط پیمانکار اصلی‪ ،‬از جزئیات بیشتری برخوردارند و مشتمل بر اطالعاتی هستند که در اختیار پیمانکار اصلی‬
‫نیست‪ .‬اطالعات مزبور‪ ،‬شامل مشخصات محصوالت‪ ،‬جزئیات ساخت و روشهای نصب میباشند‪ .‬نهایتاً این مدل‪ ،‬جهت مرورکامل‬
‫هماهنگیها و تحلیل سیستمها با جزئیات کامل‪ ،‬قابلیت یکپارچه شدن با مدل پیمانکار اصلی را دارد‪ .‬صرفه جویی زمانی و هزینهای‬
‫است‪.‬‬ ‫این یکپارچه سازی زود هنگام‪ ،‬بسیار زیاد‬
‫هماهنگی بین سیستمها ‪:‬‬

‫یکی از مهمترین ویژگیهای ‪ BIM‬توانایی تشخیص تصادم یا تداخل اجزای ساختمانی است‪ .‬این ویژگی‪ ،‬مشابه عملکرد غلط یابی‬
‫نرمافزارهای ویراستار متن میباشد‪ .‬ویژگی تشخیص تصادم‪ ،‬شناسایی‪ ،‬مشاهده و گزارش دهی تداخل بین اجزاء و سیستمهای‬
‫مختلف را در مدل سه بعدی امکانپذیر میسازد‪ .‬یک مثال در این مورد‪ ،‬گزارش عبور یک تیر سازهای از کانال و لولههای تاسیساتی‪،‬‬
‫توسط ‪ BIM‬است‪ .‬با این قابلیت‪ ،‬هر گونه تداخل بین اجزای تاسیساتی و سازهای با یکدیگر یا با بخش معماری قبل از کارگاه و در‬
‫مدل ‪ BIM‬شناسایی میشوند‪ .‬گزارشات بسیاری از پیمانکاران در رابطه با شناسایی این تداخلها قبل از اجرا ثبت شده است‪ .‬بدیهی‬
‫است شناسایی تداخل اجزاء قبل از شروع عملیات ساخت‪ ،‬منجر به صرفه جویی زمانی و هزینهای بسیاری خواهد شد‪ .‬یکی از نتایج‬
‫ملموس آن‪ ،‬کاهش شدید ‪( RFI‬تقاضای اطالعات و نامه نگاری بین پیمانکار و طراح‪ ،‬به دلیل اشکاالت نقشهها در حین اجرا) تا‬
‫میباشد‪.‬‬ ‫حدود ‪٪۹۱‬‬
‫پیادهسازی طرح و عملیات کارگاهی ‪:‬‬

‫پس از هماهنگیهای کامل طرح‪ ،‬اطالعات موجود در ‪ BIM‬جهت تعیین محل قرارگیری مصالح و سیستمها در کارگاه‪ ،‬قابل کاربرد‬
‫میباشند‪.‬‬ ‫است‪ .‬اطالعات مربوط از مدل‪ ، BIM‬مستقیماً قابل انتقال به تجهیزات نقشه برداری‬
‫پیش ساختگی ‪:‬‬

‫یکی از مزایای ‪ BIM‬که ممکن است فرصتهای بسیاری جهت بهبود مدیریت عملیات ساخت ایجاد کند‪ ،‬پتانسیل باالی آن برای‬
‫اعمال روشهای پیش ساختگی است‪ .‬با داشتن یک مدل هماهنگ‪ ، BIM‬جداسازی‪ ،‬تحلیل و بهینهسازی هر بخشی از پروژه قابل‬
‫انجام است‪ .‬مفهوم این موضوع آن است که پیمانکار میتواند جهت تحویل بخشهای مختلف کار‪ ،‬مخصوصاً جهت قسمتهای‬
‫تکراری‪ ،‬از تکنیکهای پیش ساختگی استفاده نماید‪ .‬بدیهی است پیش ساختگی‪ ،‬متناظر با کیفیت باالتر و هزینه کمتر خواهد‬
‫بود‪.‬‬
‫بهرهبرداری و نگهداری ‪:‬‬

‫یکی ازجذابیتهای استفاده از‪ ، BIM‬مفهوم قابلیت پاسخگویی آن به پروژه «از مرحله گهواره تا گور» است که شامل عملیات‬
‫بهرهبرداری و نگهداری‪ ،‬پس از پایان پروژه میباشد‪ .‬از آنجایی که مدل ‪ BIM‬در حین ساخت‪ ،‬بطور مداوم به روز میگردد‪ ،‬بنابراین‬
‫مدل تحویل داده شده به مهندس مسئول بهرهبرداری و نگهداری تجهیزات‪ ،‬همان نقشههای ‪ As Built‬نهایی خواهند بود‪ .‬عالوه بر‬
‫آن‪ ،‬تمام اطالعات مربوط به محصوالت‪ ،‬مصالح و سیستمهای نصب شده در پروژه‪ ،‬بطور مستقیم به دفترچه راهنمای استفاده از‬
‫میگردد‪.‬‬ ‫آنها‪ ،‬که مورد استفاده مسئول آن قرار میگیرد‪ ،‬مرتبط‬
‫روشهای بکار گیری ‪: BIM‬‬

‫دارد‪:‬‬ ‫جهت بکارگیری ‪ BIM‬دو روش اصلی وجود‬
‫مرکزی)‪(Central Repository Approach‬‬ ‫روش مخزن‬ ‫‪‬‬
‫گسترده)‪(Distributed Repository Approach‬‬ ‫روش مخزن‬ ‫‪‬‬
‫در روش مخزن مرکزی فرض بر این است که تمام اطالعات پروژه در یک فایل واحد پایگاه داده )‪ (Data Base‬ذخیره میشوند‪ .‬به‬
‫عنوان مثال‪ ،‬تمام اطالعات زمانبندی و تخمین مالی پروژه به اطالعات مدل سه بعدی آن اضافه خواهد شد‪ .‬این روش خیلی‬
‫معقول و کاربردی نمیباشد‪ .‬زیرا جنس اطالعات مورد نیاز طراح با پیمانکار متفاوت است‪ .‬در حالیکه‪ ،‬طراح درگیر مسائلی از قبیل‬
‫بررسی مصرف انرژی ساختمان و بکار بستن آیین نامهها و طراحی فضاها میباشد‪ ،‬پیمانکار عالقهمند به تعیین برنامه زمانبندی‬
‫کار و تخمین هزینهها میباشد؛ بنابراین برای اینکه کار تخمین شروع شود‪ ،‬باید کار طراح تمام شده باشد‪ .‬این امر حداقل در‬
‫نیست‪.‬‬ ‫مراحل ابتدایی کار عملی‬
‫روش مخزن گسترده روشی است که اکثر طراحان و پیمانکاران از آن استفاده میکنند‪ .‬در این روش‪ ،‬مدل ‪ BIM‬به دستهای از پایگاه‬
‫دادههای جداگانه‪ ،‬که توسط برنامههای مستقلی ایجاد شدهاند‪ ،‬دسترسی دارد‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬تمام اطالعات مورد نیاز جهت تخمین‬
‫مالی پروژه در برنامه مستقل مربوطه قرار دارد‪ .‬این برنامه جهت انجام کار خود احتیاج به یک ارتباط دو طرفه با مدل سه بعدی‬
‫‪BIM‬دارد تا به مبادله اطالعات الزم بپردازد‪ .‬این کار در همان مراحل اولیه طراحی امکانپذیر میباشد؛ بنابراین با وجود استفاده از‬
‫منابع مستقل داده به دلیل خاصیتی بنام ‪ Interoperability‬تمام اطالعات گروههای مختلف درگیر در پروژه یکپارچه میگردند‪ .‬به‬
‫این ترتیب گروهای طراحی شامل معماری‪ ،‬سازه‪ ،‬تاسیسات برقی و مکانیکی مدلهای خود را به صورت جداگانه در نرمافزارهایی‬
‫روی هم گذاری شده تا‬ ‫‪Autodesk NavisWorks‬‬ ‫تهیه نموده و در نهایت به کمک نرمافزارهایی مانند‬ ‫‪Autodesk Revit‬‬ ‫از قبیل‬
‫آید‪.‬‬ ‫بدست‬ ‫یکپارچه ‪BIM‬‬ ‫مدل‬
‫آینده ‪: BIM‬‬
‫اگرچه انقالب ‪ BIM‬هنوز به پایان نرسیده و در حال گسترش و تکامل میباشد‪ ،‬با این وجود بسیاری از شرکتهای ساختمانی بر روی‬
‫بکارگیری این تکنولوژی‪ ،‬حداقل در بخشهایی از آن سرمایهگذاری کردهاند و برخی دیگر نیز هنوز به فکر این کار نیستند‪ .‬هم‬
‫تکامل این تکنولوژی و هم افزایش کاربران آن احتیاج به گذشت زمان دارد‪ ،‬اما توجه داشته باشید که ‪ BIM‬صرفاً یک مد جدید یا‬
‫‪BIM‬‬ ‫برای رفتن نیامده است‪ ،‬آمده است تا کل یک صنعت را دگرگون کند‪،‬‬ ‫‪BIM‬‬ ‫هوس زودگذر نیست و باالخره به خاطر بسپارید‪،‬‬
‫داد!‬ ‫با صنعت ساختمان همان کاری را خواهد کرد که اینترنت با ارتباطات انجام‬
‫در سطح طراحی مشاور جهانی ‪ ،‬شرکتهای معتبر بینالمللی چند سالی است که سطح طراحیهای خود را از سطح دو بعدی و‬
‫سه بعدی به چهار و پنج بعدی )‪ (BIM‬تغیییر دادهاند پیشگامان این صنعت شرکتهای ‪ AUTODESK‬با محصوالتی چون ‪ Revit‬و‬
‫با محصولهایی مثل ‪ ArchiCAD‬مطرح هستند‪ .‬هرچند تعداد نرمافزارهای بر پایه ‪ BIM‬به بیش‬ ‫‪Graphisoft‬‬ ‫‪ Navisworks‬و شرکت‬
‫از ‪ ۰۱‬نرمافزار میرسد اما میتوان این طور بیان کرد که سسیتم ‪ BIM‬سسیتم مدیریتی یک پارچه است که نیازمند و متکی به‬
‫نرمافزار خاصی نیست! میتوان این چنین بررسی کرد که ‪ BIM‬مدیریتی بر پایه کنترل پروژه استوار است و از روز ابتدای ساخت‬
‫پروژه تا نگهداری و تعمیرات با پروژه همکاری دارد‪ .‬یکی از مزایای پروژههای ‪ BIM‬زنده بودن پروژه قبل از اجراست از این مزایا‬
‫مثال در بخش تاسیسات میتوان به موارد زیر اشاره کرد‪:‬‬
‫محاسبات انرژی پروژه و راهکارهای افزایش راندمان و بررسی امکان استفاده از انرژیهای نو ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫محاسبات بارهای سرمایشی گرمایشی و نیاز هوای تازه و جابه جایی هوا با کمک ایستگاههای آنالین آب و هوایی‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫محاسبات بار ترافیکی منطقه ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫سایزینگ اتوماتیک سیستم کانال کشی و پایپینگ پروژه ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫رفع برخوردهای احتمالی سیستم تاسیساتی معماری و سازه ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫متره دقیق تمام تاسیسات وساختمان حتی تا تعداد تک تک اجرهای بکار رفته در پروژه وزن بنا و یا متراژ لولهها به‬ ‫‪‬‬
‫تفکیک سایز‪.‬‬
‫ساخت ویدیو هوشمند از پروژه و با قابلیت نصب نرمافزار بر روی کلیه گوشیهای هوشمند جهت معرفی پروژه و با قابلیت‬ ‫‪‬‬
‫تگ گزاری در زمان اجرا ونگهداری‪.‬‬

‫زمانبندی دقیق ساخت و محاسبه دقیق خسارات احتمالی ناشی از درست کار نکردن یک بخش و تاخیر آن بر روی کل‬ ‫‪‬‬
‫زمانبندی اجرای پروژه‪.‬‬

‫کاهش زمان ساخت و ساز و هزینههای ناشی از دو باره کاری در اثر دیده نشدن کار بخشهای مختلف (مثال کر زنیها و‬ ‫‪‬‬
‫غالفهای عبورتاسیسات)‪.‬‬
‫نرم افزارهای حوزه ‪: BIM‬‬

‫آشنا شده و ارزش استفاده از آن را در پروژه ها درک کرده ایم ‪ ،‬یک قدم جلو رفته و نرم افزارهای زیر‬ ‫‪BIM‬‬ ‫حال که با فرآیند‬
‫مجموعه آن را در حوزه های مختلف طراحی و اجرائی مورد بررسی قرار خواهیم داد‪ .‬نکته قابل توجه در این بخش آن است که‬
‫‪ BIM‬به هیچ عنوان مهندسان و طراحان را در حوزه های مختلف محدود نکرده است ‪ .‬بهمین دلیل طراحان و استفاده کنندگان از‬
‫این سیستم ‪ ،‬میتوانند اغلب با همان نرم افزارهایی که قبال از آنها استفاده میکردند ‪ ،‬پروژ های خود را بر اساس قوانین و آئین نامه‬
‫های ‪ BIM‬هماهنگ سازند‪ .‬ولی در هرصورت بایستی بپذیریم برای آنکه بتوانیم از ‪ BIM‬بیشترین بهره را ببریم ‪ ،‬بهتر است از نرم‬
‫شکل گرفته است‪ .‬در نمودار های زیر‬ ‫‪BIM‬‬ ‫افزارهائی استفاده کنیم که از جنس ‪ BIM‬هستند و ساختار و شالوده آنها بر اساس‬
‫میتوانید بهترین انتخابها‪ 1‬را در حوزه های مختلف مشاهده کنید ‪:‬‬
‫‪ 1‬مولف با توجه به تجربه خود در استفاده از این نرم افزارها در پروژه های متعدد ‪ ،‬انتخاب اول خود را با رنگ قرمز مشخص کرده است‪.‬‬
‫(شاپ دراوینگ) و‬ ‫(طراحی‬

‫تاسیسات‬ ‫‪presentation‬‬ ‫مدیریت پروژه‬ ‫(متره و برآورد)‬
‫(محاسبات سازه)‬
‫معماری)‬
‫‪Advance Steel‬‬ ‫‪Autodesk Robot‬‬ ‫‪Revit‬‬
‫‪Lumion‬‬ ‫‪Navisworks‬‬ ‫‪Structural Analysis‬‬ ‫‪architecture‬‬
‫‪Revit MEP‬‬ ‫‪Advance Concrete‬‬ ‫‪Professional‬‬
‫‪Rhino ceros‬‬
‫‪Revit structure‬‬
‫‪LumenRT‬‬ ‫‪MSP‬‬ ‫‪Etabs/Safe‬‬ ‫‪Archicad‬‬
‫‪Tekla Structure‬‬
‫‪Google‬‬
‫‪AutoCAD MEP‬‬ ‫‪Inventor‬‬ ‫‪Sketchup‬‬
‫‪Twinmotion‬‬ ‫‪Primavera‬‬ ‫‪Sap‬‬
‫‪Solid works‬‬ ‫‪3Ds MAX‬‬
‫همانطور که مشهود است ‪ ،‬مولف در حوزه شاپ دراوینگ ‪ ،‬نرم افزارهای ‪ Advance steel‬و ‪ Advance concrete‬را بعنوان انتخاب‬
‫اول خود معرفی کرده است‪.‬دلیل آن قدرت بیشتر نرم افزاری نیست که اگر این پارامتر مد نظر بود نرم افزار ‪ Tekla‬از پختگی به‬
‫مراتب بیشتری نسبت به محصول دوست داشتنی کمپانی اتودسک برخوردار هستند‪.‬دلیل این انتخاب آنست که نرم افزارهای‬
‫هستند و با توجه به آنکه در فرآیند ‪ BIM‬تقریبا اکثر فایلها از نرم افزار رویت شروع به مدلسازی می شوند‪،‬‬ ‫‪BIM‬‬ ‫ادونس ‪ ،‬از جنس‬
‫و نیز یکسان بودن کمپانی تولید کنندگان نرم افزارهای رویت با ادونس ها ‪ ،‬از یکپارچگی بیشتری در بین آنها دیده می شود‪.‬‬
‫هرچند که اخیرا کمپانی تکال اقدام به انتشار دستور العملهای‪ 2‬نسبتا کاملی از ارتباط و تبادالت نرم افزارهای مهندسی کرده که‬
‫می تواند با رعایت این دستور العملها این خلل را جبران کرد‪.‬‬
‫‪ 2‬بزودی کتابی مشتمل بر دستور العملهای کاربردی ‪ ،‬جهت تبادل بین نرم افزارهای مرسوم کشور توسط همین مولف منتشر خواهد شد‪.‬‬
‫فصل دوم ‪ :‬استاندارد سازی نقشه ها‬

‫‪ ‬استاندارد سازی نقشه های کارگاهی‬
‫‪ ‬دستورالعمل نقشه های‬
‫‪ O‬نصب‬
‫‪ O‬اسمبلی‬
‫‪ O‬تک‬
‫‪ ‬نکات کلی‬
‫استاندارد سازی نقشه های کارگاهی ‪:‬‬

‫در این قسمت با هدف یکپارچگی و یکسان سازی نقشه های شاپ ‪ ،‬دستورالعملها و استانداردهائی ارائه می گردد تا در خالل انجام‬
‫پروژه های اجرائی نسبت به رعایت آنها اقدام کنیم‪.‬‬
‫‪ )A‬نقشه های نصب ‪ :‬این نقشه ها ‪ ،‬نشان دهنده هندسه سازه و محل قرار گیری ‪ assembly‬هستند‪ .‬این نقشه ها همچنین‬
‫ابعاد ‪ ،‬نام محورها ‪ ،‬فاصله های محورها از یکدیگر و ترازها را نشان می دهند‪ .‬موارد زیر در تهیه نقشه های نصب رعایت خواهند‬
‫شد ‪:‬‬
‫‪ )1‬شمار صفحه این نقشه ها از عدد یک شروع می شود‬
‫‪ )1‬در این نقشه ها اسم محورها و فاصله آنها ‪ ،‬اسم ترازها و فاصله آنها و شماره ‪ marking‬قطعات ‪ assembly‬ارائه خواهد شد‪.‬‬
‫‪ )4‬برای جلوگیری از شلوغ بودن و ناخوانا شدن نقشه ها در نقشه های نصب فقط ‪ marking‬قطعات ‪ assembly‬درج خواهند‬
‫و ‪ ) ...‬و از ذکر نام پروژه نام سازه ‪ ،‬نام ناحیه پروژه و شماره قرارداد ( همان عبارتی که روی‬ ‫‪B205‬‬ ‫شد‪( .‬مانند ‪، C151‬‬
‫‪ name plate‬ها درج خواهد شد) خودداری خواهد شد‪.‬‬
‫‪ )3‬از ذکر تعداد و اندازه بولتها در نقشه های نصب خودداری خواهد شد‪.‬‬
‫‪ )B‬نقشه های ‪ : assembly‬هر نقشه ‪ assembly‬نشان دهنده یک عضو است‪ .‬که ترتیبی از قطعاتی مانند ورق ‪ ،‬پروفیل و‪ ...‬است‬
‫که در کارگاه به هم جوش می شوند و به عنوان یک قطعه جهت نصب به سایت حمل می شوند‪ .‬موارد زیر در تهیه نقشه های‬
‫‪ assembly‬رعایت خواهند شد‪.‬‬
‫‪ )1‬شماره گذاری المانهای سازه ای ترجیحا به روش زیر انجام شود ‪:‬‬
‫‪C‬‬ ‫ستونها از شماره ‪ 101‬تا شماره ‪ 188‬با پیشوند‬ ‫‪a‬‬
‫‪B‬‬ ‫تیرها از شماره ‪ 101‬تا ‪ 988‬با پیشوند‬ ‫‪b‬‬
‫‪HB‬‬ ‫بادبنهای افقی از شماره ‪ 001‬تا ‪ 088‬با پیشوند‬ ‫‪c‬‬
‫‪VB‬‬ ‫بادبندهای قائم از شماره ‪ 901‬تا ‪ 988‬با پیشوند‬ ‫‪d‬‬
‫‪LP‬‬ ‫‪ LOOSE PART‬ها از شماره ‪ 801‬تا ‪ 888‬با پیشوند‬ ‫‪e‬‬
‫آنها یکسان خواهد بود‪ .‬این دستورالعمل شماره گذاری‬ ‫شماره ‪marking‬‬ ‫دقت شود که شماره صفحات نقشه های ‪ assembly‬با‬
‫ترجیحا یهتر است رعایت شود ولی در مواردی بنا به تشخیص تهیه کننده نقشه ها شماره گذاری قابل تغییر هستند‪ .‬همچنین‬
‫برای پیشگیری از ناخوانا شدن نقشه ها ‪ ،‬در داخل نقشه های ‪ assembly‬فقط پیشوند و شماره ‪ marking‬لحاظ خواهد شد و‬
‫درج شود در‬ ‫‪name plate‬‬ ‫از ذکر نام پروژه نام سازه ‪ ،‬نام ناحیه و شماره قرارداد صرفنظر می شود‪ .‬عبارت زیر که باید روی‬
‫قسمت تایتل نقشه ها درج خواهد شد‪:‬‬
‫] ‪ – mark number‬پیشوند – شماره قرارداد – نام سازه – ‪( zone‬در صورت وجود) و نام پروژه [ البته این عبارت و آیتمهای‬
‫آن بستگی به پروژه دارد و می تواند کم یا زیاد شود‪.‬‬
‫‪ Orientation mark )1‬روی قطعات ‪ assembly‬نمایش داده خواهد شد‪.‬‬

‫‪ )4‬مهر تائید نقشه های شاپ بصورت ‪ logo‬در قسمت تایتلها درج خواهد شد‪ .‬این مهر شامل دو خط است‪ .‬در خط باال جمله‬
‫‪ APPROVED FOR CONSTRUCTION‬درج خواهد شد‪ .‬در خط پائین جدول به دو قسمت تقسیم می شود که نام شخص‬
‫تائید کننده با عنوان ‪ Name‬و تاریخ کنترل با عنوان ‪ Date‬در آنها درج خواهد شد‪ .‬نقشه نشان دهنده مهر در پیوست ارائه‬
‫شده است‪.‬‬
‫‪ )3‬جانمائی جدول ها و اطالعات نقشه به صورت زیر خواهد بود ‪:‬‬
‫تایتل پروژه در گوشه سمت راست پائین نقشه درج خواهد شد‪.‬‬ ‫‪a‬‬
‫چدول مربوط به شماره ‪ ، Revision‬اسامی تهیه کننده و تائید کننده همراه با تاریخ ها و توضیحات روی جدول تایتل‬ ‫‪b‬‬
‫قرار می گیرد‪.‬‬
‫جدول مهر روی جدول مربوط به آیتم قبلی قرار خواهند گرفت‪.‬‬ ‫‪c‬‬
‫جدول مربوط به ‪ part list‬ها روی جدول مهر قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫‪d‬‬
‫از ‪ key plan‬در نقشه ها استفاده نخواهد شد‪.‬‬ ‫‪e‬‬
‫جدول پیچها در صورت نیاز و بنا به تشخیص تهیه کننده نقشه ها در قسمت چپ تایتل قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫‪f‬‬
‫بنا به به تشخیص تهیه کننده نقشه ها جدول ‪ grid‬در سمت چپ باالی نقشه قرار خواهد گرفت‪.‬جانمائی ارائه شده در‬ ‫‪g‬‬
‫این بند حسب تشخیص تهیه کننده نقشه های شاپ جهت ایجاد فضای بیشتر در نقشه قابل تغییر است‪.‬‬
‫‪ )9‬جدول پیچ شامل اطالعات نوع پیچ ( کارگاهی‪ /‬سایت) ‪ ،‬استاندارد ‪ ،‬تعداد ‪ ،‬طول و نام پیچ می باشد‪.‬‬
‫‪ )0‬جدول ‪ part list‬شامل اطالعات وزن ‪ ،‬مساحت ‪ ،‬طول ‪ ،‬جنس ‪ ،‬پروفیل و شماره ‪ marking‬است‪.‬‬
‫‪ )9‬تکه کردن قطعات بزرگتر از ‪ 0‬متر بوسیله تهیه کننده نقشه های شاپ انجام نخواهد شد بلکه بصورت شماتیک روی‬
‫‪ single part‬ها نمایش داده می شود‪.‬‬
‫‪ )8‬در نقشه های بادبندها فاصله دو سوراخ ابتدا و انتهای عضو روی دو ورق انتهای بادبند از یکدیگر به دیگر اندازه گذاریها‬
‫اضافه خواهد شد‪.‬‬
‫‪ )8‬مختصات حداقل دو سوراخ از ورق اتصال گاست نسبت به لبه های عضو اصلی در دو جهت افقی و قائم ارائه خواهد شد‪.‬‬
‫موقعیت قرارگیری اجزا نسبت به عضو اصلی و همچنین اندازه گذاری های ذکر شده در بند بعدی از لبه عضو‬ ‫‪)10‬‬
‫اصلی مشخص شده و از ذکر اندازه گذاری ها از محور مرکزی پرهیز خواهد شد‪.‬‬
‫فاصله حداقل یک سوراخ از ورقهای ‪ End plate‬نسبت به لبه عضو اصلی ارائه خواهد شد‪.‬در مواردی که تیر‬ ‫‪)11‬‬
‫توسط ‪ End plate‬به ستون متصل می شود ‪ ،‬فاصله یکی از سوراخهای این ورق تا لبه پائینی یا باالی ستون درج خواهد‬
‫شد‪.‬‬
‫دقت اندازه گذاری ها به ‪ 0.9‬میلیمتر گرد خواهد شد‪.‬‬ ‫‪)11‬‬

‫حداقل یک بعد از ورق های متصل به عضو اصلی ( سخت کننده ها ‪ ،‬ورقهای گاست و ‪)...‬ذکر خواهد شد تا‬ ‫‪)14‬‬
‫جهت قرارگیری و جوش کاری ورق در کارگاه مشخص باشد‪.‬‬
‫موارد مربوط به حمل قطعات ‪ assembly‬از قرار زیر به هنگام تهیه نقشه ها در نظر گرفته خواهند شد‪ .‬ابعاد‬ ‫‪)13‬‬
‫قطعه نباید از ابعاد مجاز بیشتر باشند‪.‬این ابعاد برابر با )‪ (12m)(2.4m)(2.4m)(iIXwXh‬است‪ ،‬در موارد خاص که نمی توان‬
‫قطعه را به قطعات در حد مجاز ذکر شده تقسیم کرد ابعاد زیر در شرایط ترافیکی ویژه در نظر گرفته خواهند شد ‪:‬‬
‫ترافیکی)‪(15m)(3.5m)(4m)(iXwXh‬‬ ‫بار ویژه‬ ‫‪a‬‬
‫)‪(16m)(4m)(4m‬‬ ‫بار ویژه ترافیکی با یک اسکورت‬ ‫‪b‬‬
‫)‪(16m)(5m)(4m‬‬ ‫بار ویژه ترافیکی با دو اسکورت‬ ‫‪c‬‬
‫قطعات باید طوری تهیه شوند که بتوان روی یک بعد آنها را در محل بارگیر وسیله نقلیه قرار داد و از تهیه‬ ‫‪)19‬‬
‫قطعات سه بعدی با اشکال غیر متعارف پرهیز خواهد شد‪( .‬مانند ستونهایی که از هر چهار طرف ساچورت ‪ cable tray‬به‬
‫آنها وصل می شود‪ .).‬در مواردی از این قبیل قطعه ‪ assembly‬به چند قطعه تقسیم خواهد شد‪.‬‬
‫اگر در سازنده از دستگاه ‪ CNC‬استفاده نمائید ‪ single part ،‬ها باید مجزا از ‪ assembly‬باشند و قراردادن آنها در‬ ‫‪)10‬‬
‫نقشه های ‪ assembly‬جایز نخواهد بود و گرنه تصمیم گیری بر عهده تهیه کننده نقشه ها است‪.‬‬
‫‪assembly‬‬ ‫)‪ : (single part‬این نقشه ها قطعاتی را نشان می دهند که اجزای تشکیل دهنده‬ ‫نقشه های تک‬ ‫‪)C‬‬
‫هستند‪.‬مقدار و نحوه برش ‪ ،‬سوراخکاری و ‪ ...‬در این نقشه ها نمایش داده خواهند شد‪.‬‬
‫‪ )1‬به شماره ‪ marking‬اجزاء هیچگونه پیشوندی تعلق نخواهد گرفت و شماره آنها از عدد ‪ 1001‬شروع می شود‪ .‬شماره‬
‫صفحه این نقشه ها با شماره ها با شماره ‪ marking‬یکی خواهد بود‪.‬‬
‫‪ )1‬مهر تائید نقشه های شاپ بصورت یک ‪ logo‬در قسم تایتل ها درج خواهد شد‪ .‬این مهر شامل دو خط است‪.‬در خط باال‬
‫جمله ‪ APPROVED FOR CONSTRUCTION‬درج خواهد شد‪ .‬در خط پائین جدول به دو قسمت تقسیم می شود که نام‬
‫شخص تائید کننده با عنوان ‪ NAME‬و تاریخ کنترل با عنوان ‪ DATE‬در آنها درج خواهد شد‪.‬‬
‫‪ )4‬جانمائی جدول ها و اطالعات نقشه بصورت زیر خواهد بود ‪:‬‬
‫تایتل پروژه در گوشه سمت راست پائین نقشه درج خواهد شد‪.‬‬ ‫‪a‬‬
‫جدول مربوط به شماره ‪ ، Revision‬اسامی تهیه کنندگان نقشه ‪ ،‬کنترل کننده و تائید کننده همراه با تاریخ ها و‬ ‫‪b‬‬
‫توضیحات روی جدول تایتل قرار می گیرد‪.‬‬

‫جدول مهر روی جدول مربوط به آیتم قبلی قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫‪c‬‬
‫جدول نشان دهنده تعداد اجزا و ‪ assembly‬های مربوط به آن روی جدول مهر قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫‪d‬‬
‫جدول برآورد وزن ‪ ،‬اندازه ها و تعداد روی جدول بند قبلی قرار خواهد گرفت‪.‬‬ ‫‪e‬‬
‫اگر نیاز به خروجی برای دستگاه ‪ CNC‬باشد برای هر ‪ Single part‬یک فایل یک به یک به نام خود ‪ single part‬و با‬ ‫‪f‬‬
‫‪Single‬‬ ‫پسوند ‪ DXF‬تولید خواهد شد‪.‬این فایل نباید شامل اندازه گیری ‪ ،‬اندازه گذاری ‪ ،‬تایتل و ‪ ...‬باشد‪.‬در داخل فایل‬
‫قرار‬ ‫)‪(x=0 , y=0‬‬ ‫را طوری قرار می دهیم که یک گوشه ( ترجیحا ‪ 80‬درجه اگر موجود باشد ) از آن روی نقطه‬ ‫‪part‬‬
‫گیرد‪.‬این فایل بصورت الکترونیکی برای سازنده ارسال خواهد شد و نیازی به فرستادن ‪ Hard copy‬نیست‪.‬در صورتی‬
‫توسط مسئول تهیه نقشه شاپ زمانی ‪ single part‬را به نقطه ) ‪ ( x=0 , y=0‬انتقال می دهد که نرم افزار بطور اتوماتیک‬
‫این مهم را انجام دهد ‪ ،‬وگرنه اپراتور سازنده این انتقال را انجام خواهد داد‪.‬‬
‫‪ )D‬موارد کلی ‪:‬‬

‫‪ )1‬قطر سوراخها برای پیچهای کوچکتر یا مساوی ‪ M24‬برابر با دو میلیمتر بزرگتر از قطر پیچ خواهد بود‪.‬‬
‫‪ )1‬قطر سوراخها برای پیچهای بزرگتر یا مساوی ‪ M24‬برابر با سه میلیمتر بزرگتر از قطر پیچ خواهد بود‪.‬‬
‫‪ )4‬سوراخهای پای ستون برابر با ‪ 3‬میلیمتر بزرگتر از قطر میل مهار خواهد بود‪.‬اگر در نقشه های استاندارد پای ستون ها‬
‫قطر سوراخ عنوان شده باشد از مقادیر درج شده در نقشه های استاندارد استفاده خواهد شد‪.‬‬
‫‪ )3‬جوشها در هیچ کدام از نقشه ها نمایش داده نمیشوند و به پیوست هر ارسال نقشه ‪ ،‬نقشه استاندارد جوشکاری ارسال‬
‫خواهد شد‪.‬‬
‫‪ )9‬به همراه هر بسته ارسالی نقشه های شاپ باید موارد زیر پیوست شود ‪:‬‬
‫صفحه اول یا جلد که نمایشگر یک شکل سه بعدی از سازه بهمراه نام سازه ‪ ،‬پروژه ‪ ،‬کارفرما و وزن سازه است‪.‬‬ ‫‪a‬‬
‫لیست نقشه های نصب بهمراه شماره صفحه آنها ‪ ،‬تایتل نقشه و ‪ Revision‬آن و ‪ status‬نقشه ها‪.‬‬ ‫‪b‬‬
‫لیست نقشه های اسمبلی بهمراه شماره صفحه آنها ‪ ،‬تایتل نقشه و ‪ Revision‬آن و ‪ status‬نقشه ها ‪ ،‬تعداد و وزن‪.‬‬ ‫‪c‬‬
‫لیست نقشه های اجزاء بهمراه شماره صفحه آنها ‪ ،‬تایتل نقشه و ‪ Revision‬آن و ‪ status‬نقشه ها ‪ ،‬تعداد و وزن‪.‬‬ ‫‪d‬‬
‫لیست پیچها‪.‬‬ ‫‪e‬‬
‫ترجیحا بهتر است لیست مربوط به سطح رنگ نیز بهمراه نقشه ها ارسال شود‪.‬‬ ‫‪f‬‬
‫نقشه استاندارد جوشکاری که در بند ‪ D-4‬به آن اشاره شده است‪.‬‬ ‫‪g‬‬
‫لیست نشان دهنده ‪ Single part‬های درون هر اسمبلی‪ .‬این لیست هنگامی ارائه خواهد شد که نرم افزار شاپ بطور‬ ‫‪h‬‬
‫اتوماتیک آن را تولید کند‪.‬‬

‫لیست نشان دهنده اسمبلی های مربوط به هر ‪ .single part‬این لیست هنگامی ارائه خواهد شد که نرم افزار شاپ بطور‬ ‫‪i‬‬
‫اتوماتیک آن را تولید کند‪.‬‬
‫‪0913 899 4271‬‬ ‫تلفن همراه ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫فصل سوم ‪ :‬آشنائی با تکال‬

‫‪ ‬تاریخچه تکال‬
‫‪ ‬قابلیتهای کلیدی تکال‬
‫‪ ‬مراحل گام به گام انجام یک پروژه درتکال‬
‫مقدمه ‪:‬‬
‫بطورکلی سازه های فلزی رفتار مناسب تری در برابر نیروی زلزله از خود نشان می دهند‪ .‬ولی به علت دقت کم در اجرا در اغلب‬
‫مواقع سازه های فلزی در برابر زلزله آسیب پذیرتر نشان می دهند‪ .‬و این دقت اجرا در اولین قدم مستلزم وجود نقشه های دقیق‬
‫و هوشمندانه کارگاهی جهت ساخت و نصب قطعات است‪.‬نقشه های سازه ای بدون انجام مدل سازی سه بعدی انجام گیرد‪ ،‬همه‬
‫فایل های اجرایی را دارا نیست و دقت الزم را در اجرای سازه های فلزی ندارد‪ .‬لذا برای این که در نزد مهندسین عمران و دیگر‬
‫عالقه مندان‪ ،‬این دانش و آشنایی نرم افزاری و لمس تصویری از سازه های فلزی ارتقاء یابد‪ ،‬لزوم چنین دوره ای بیش تر احساس‬
‫گردد‪.‬‬ ‫می‬
‫‪ ، Tekla‬قوی ترین نرمافزار جهت مدل سازی سه بعدی سازه های فلزی و تهیه نقشه های کارگاهی‪ .‬با اینکه میدانیم سازه های‬
‫فلزی در برابر زلزله رفتار بهتری از خود نشان میدهند ولی متأسفانه در اغلب ویرانی های پس از زمین لرزه ها مشاهده میشود‬
‫که سازه های فلزی بیشتر از سازه های بتنی آسیب میبینند‪ ،‬عوامل مختلفی در این راستا قابل بررسی است که باید به صورت‬
‫فنی و دقیق کارشناسی گردد ولی یکی از عوامل مهم در این حوادث نبود نقشه های دقیق برای اجرای اسکلت های فلزی است به‬
‫طوریکه اگر فرض کنیم که سازه با رعایت تمامی موارد و رواداری های آییننامه ای طراحی گردد به هر حال باید با زبان نقشه‬
‫آماده اجرا گردد در بسیاری از موارد در سازه های فلزی به ظاهر کم اهمیت که متأسفانه مسکونی هستند و به هر حال در آن ها‬
‫جان انسان با امنیت آن ها رابطه مستقیم دارد برای اجرا مستقیماً از نقشههای سازه ( مهندسی ) استفاده میشود که با توجه به‬
‫ناکافی بودن اطالعات آن ها در حین روند اجرای اسکلت فلزی موارد اجتناب ناپذیری ایجاد میگردند که باعث آسیب پذیرتر شدن‬
‫سازه میشود‪.‬‬
‫به عنوان مثال ‪ ،‬یک تیر در دهانه مشخص در نقشه سازه در همه طبقات با یک طول ساخته میشود ‪ ،‬در صورتی که با توجه به‬
‫الغر شدن محتمل مقطع ستون در طبقات باال نیاز است طول تیر متناسب با وضعیت موجود بلندتر گردد و یا در تغییر ارتفاع و‬
‫عرض دهانه های بادبندی ممکن است طول جوش مورد نیاز بین المان بادبند و گاست بادبند لحاظ نگردد‪ ،‬این موارد و موضوعات‬
‫دیگری از این قبیل سبب می شود سازه ای که با دقت بسیار خوبی طراحی و محاسبه شده است با شرایط نامطلوبی اجرا گردد هر‬
‫چند تیم سازنده از مهارت خوبی برخوردار باشد‪ .‬در این شرایط شایسته است برای جلوگیری از ایجاد این مشکالت حتماً قبل از‬
‫اجرای اسکلت فلزی‪ ،‬نقشه های کارگاهی دقیقی از سازه تهیه شود و پس از تأیید مشاور پروژه برای اجرای آن مورد استفاده قرار‬
‫گیرد که به طور حتم اگر نرم افزاری این کار را به صورت سه بعدی و با در نظر گرفتن تمامی اتفاقات اجرائی در هنگام ساخت و‬
‫نصب انجام دهد کمک شایانی به کیفیت اجرای پروژه و نیز استحکام سازه خواهد نمود که انجام این کار در این نرم افزار کامالً‬
‫امکان پذیر است‪ .‬به طور کلی میتوان گفت که در این نرم افزار اسکلت سازه به طور کامل همراه با تمامی جزئیات و اتصاالت در‬
‫نرمافزار به صورت سه بعدی و مجازی با مقیاس یک به یک ساخته و نصب میگردد سپس از سازه ای که بدون هیچ مشکلی نصب‬
‫شده است نقشه گرفته می شود حاال با این شرایط تمامی المان ها در جانمایی خود با رعایت همه رواداری های مورد نظر طراح‬
‫سازه نصب خواهد شد و بسیاری از نقاط ضعف سازه از بین خواهد رفت‪.‬‬
‫تاریخچه تکال ‪:‬‬

‫نرم افزار تکال استراکچر محصول شرکت فنالندی ‪ Tekla‬است که اولین بار در سال ‪ 1800‬میالدی در آن کشور تولید گردید‪ .‬در‬
‫آن زمان نام ‪ X.Steel‬برای آن انتخاب شد که در طول سالهای متمادی و با اضافه شدن قابلیتهای بتنی ‪ ،‬سرانجام در سال ‪1003‬‬
‫میالدی نام آن به ‪ Tekla structure‬تغییر کرد ‪ .‬البته هنوز هم در بین مهندسین قدیمی از این نرم افزار با نام قدیمی ‪ X.Steel‬یاد‬
‫می شود ‪ .‬شاید همگان این نرم افزار را با امکانات مدلینگ و شاپ سازه ها بشناسند ‪ ،‬ولی باید اذغان نمود که تکال در بخش تحلیل‬
‫و آنالیز فوق العاده خوب عمل می کند که بدلیل آنکه در ایران اکثرا از نسخه های قفل شکسته و کرک شده استفاده می کنند و‬
‫در این حالت امکان معرفی دیتابیس مربوط به آئین نامه محاسباتی وجود ندارد ‪ ،‬نمی توان از بخش آنالیز آن استفاده نمود‪.‬‬
‫در یک کالم ‪ ،‬تکال نرم افزاری کار آمد و حرفه ای برای طراحی و مدل سازی بسیار پیشرفته و مدرن سازه های فلزی و بتنی عظیم‬
‫مانند استادیوم ها ‪ ،‬برج ها و ‪ ...‬بوده و برای استفاده مهندسان طراح سازه‪ ،‬تهیهکنندگان نقشههای اجرایی ) ‪ ( Shop Drawings‬و‬
‫سازندگان سازههای فلزی صنعتی و ساختمانی کاربرد دارد‪.‬پس از تهیه نقشه های محاسباتی سازه توسط طراح‪ ،‬برای شروع عملیات‬
‫اجرا شامل برشکاری ‪ ،‬سوراخکاری ‪ ،‬تسمه سازی‪ ،‬مونتاژ و جوشکاری الزم است نقشه های اجرایی یا شاپ تهیه شوند‪.‬این نرمافزار‬
‫ضمن فراهمآوری محیطی آسان و کاربردی‪ ،‬این قابلیت را دارد که تمامی نقشههای اجرایی شامل نقشههای کارگاهی نصب ‪ ،‬مونتاژ‬
‫و قطعه زنی را با تمامی جزئیات و اطالعات به صورت کامل و بهطور خودکار و بدون نیاز به هیچگونه ترسیم دستی تولید‬
‫در بخش فوالدی در راس پیشرفتهترین نرمافزارهای گروه مهندسی سازه قرار داده است‪.‬تولید‬ ‫‪Tekla Structures‬‬ ‫نماید‪.‬نرمافزار‬
‫نقشه های ساخت و نصب از جمله خروجی های این نرم افزار است که به راحتی با نرم افزار اتوکد لینک می گردد‪ .‬همچنین لیست‬
‫مواد مصرفی پروژه‪ ،‬تناژ و لیست پیچ و مهره های مصرفی کل پروژه را به راحتی می توان از برنامه دریافت نمود‪ .‬این نرم افزار در‬
‫زمینه ترسیم اتصاالت‪ ،‬به کاربر امکان بررسی برخورد ) ‪ ( clash‬را می دهد و مشکالت احتمالی در نصب را کاهش می دهد‪ .‬از نرم‬
‫هم برای مدل سازی سازه های فلزی و هم بتنی می توان استفاده کرد ‪ ،‬البته قابلیت های برنامه برای‬ ‫‪Tekla Structures‬‬ ‫افزار‬
‫مدلسازی سازه های فوالدی و خصوصاً سازه های دارای جوش ‪،‬پیچ و مهره فوق العاده می باشد‪ .‬در محیط نرم افزار امکان تحلیل‬
‫و یا ‪ Robot Structure‬وجود دارد‪ .‬بدیهی است که حتی بهترین طراحان سازه‬ ‫‪ProSTAAD‬‬ ‫مدل ایجاد شده با کمک برنامه های‬
‫همواره با مشکالت اجرایی در کار روبرو هستند ؛ چه رسد به کارهای‬ ‫‪CAD‬‬ ‫به علت کار در فضای دو بعدی در نرمافزارهای نظیر‬
‫صنعتی نظیر سازههای پاالیشگاهی که با بخشهای متفاوت همانند لوله کشی‪ ،‬تجهیزات‪ ،‬برق و ابزار دقیق به صورت موازی با‬
‫بخش سازه همکاری میکنند‪ .‬برای مثال ساپورتهای بخش لوله کشی‪ ،‬امکان قرارگیری تجهیزات و امکان عبور سینیهای کابل‬
‫و ‪ ...‬در بررسی با مدل سه بعدی‪ ،‬به دقت و بدون مشکالت اجرایی مربوط به این مسائل حل میشود ‪.‬‬
‫قابلیت های کلیدی نرم افزار ‪: Tekla Structures‬‬

‫ساخت )‪(Modeling‬‬ ‫ساخت مدل ‪ 4‬بعدی از هر نوع سازه با تمام جزییات اجرای واقعی قابل‬ ‫‪‬‬
‫نمایش مدل ساخته شده در رایانه با جزییاتی نظیر واشرها‪ ،‬بولتها‪ ،‬پخها و ورقها حرکت در مدل و دیدن آن از زوایای‬ ‫‪‬‬
‫متفاوت مانند یک مهندس ناظر‬
‫امکان آنالیز و طراحی انواع سازهها در نسخههای جدید‬ ‫‪‬‬
‫امکان تولید نقشههای شاپ کارگاهی جهت ساخت و نصب به صورت خودکار‬ ‫‪‬‬
‫ارایه انواع گزارشهای برآورد مصالح و لیستوفر برای کارهای اجرایی‬ ‫‪‬‬
‫امکان تقسیم پروژههای بزرگ به چندین قسمت جهت تفکیک به چندین فاز‬ ‫‪‬‬
‫)‪(Multi User‬‬ ‫امکان کار گروهی روی یک پروژه در یک زمان جهت تسریع در انجام پروژه‬ ‫‪‬‬
‫امکان ارتباط انتقال و ورود اطالعات با سایر نرمافزارهای نظیر‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ Robot Structure‬و‪...‬‬ ‫‪، Microstation ،Staadpro ، Etabs ، Autocad ، SAP2000 ،: Pdms‬‬ ‫‪‬‬
‫‪CNC‬‬ ‫انتقال اطالعات به صورت قابل قرائت توسط دستگاههای مختلف‬ ‫‪‬‬
‫ارایه نقشه برش جهت به حداقل رساندن دورریز ورق در کارگاه‬ ‫‪‬‬
‫طراحی اتصاالت فوالدی به صورت کامل و دقیق با برنامه های جانبی‬ ‫‪‬‬
‫ترسیم اتصاالت پیچ و مهره و جوشی تیر به ستون و تیر به تیر‬ ‫‪‬‬
‫امکان تعریف مقاطع و پروفیلهای ایرانی بصورت ساده و ترکیبی‬ ‫‪‬‬
‫امکان ترسیم وصله تیرها و ستونها وترسیم کف ستونها ( بیس پلیت)‬ ‫‪‬‬
‫امکان ترسیم نقشه اتصاالت بادبندها‬ ‫‪‬‬
‫تیپ بندی اتوماتیک المان ها‬ ‫‪‬‬
‫ترسیم پالنهای ستونگذاری و تیر ریزی طبقات با تمام جزئیات‬ ‫‪‬‬
‫ترسیم نمای جانبی ستونها و ترسیم مقاطع تیرها ‪ ،‬ستونها و بادبندها‬ ‫‪‬‬
‫شیت بندی نقشه ها بصورت اتوماتیک با امکان تغییر در مشخصات نقشه های ترسیم شده‬ ‫‪‬‬
‫امکان ایجاد اتصاالت به صورت اتوماتیک و دستی و تهیه نقشه از آن ها‬ ‫‪‬‬
‫مدلسازی سازه های تیر ورقی نظیر سوله های بزرگ صنعتی و تهیه نقشه های آنها‬ ‫‪‬‬
‫امکان مدلسازی المان های بتنی با کلیه میلگردگذاری های الزم (دال ‪ -‬تیر‪ -‬ستون ‪ -‬پی )‬ ‫‪‬‬
‫امکان استفاده از بیش از هزار مورد اتصال آماده در نقاط مورد نظر مدل و حتی اصالح آنها‬ ‫‪‬‬
‫‪Task Manager‬‬ ‫امکان تهیه برنامه زمان بندی پروژه توسط برنامه جانبی‬ ‫‪‬‬
‫)‪(Sequencer‬‬ ‫امکان تعیین توالی نصب اعضای سازه ای به صورت اتوماتیک‬ ‫‪‬‬
‫) ‪( Lotting‬‬ ‫امکان برآورد تعداد تریلر های الزم جهت بارگیری پروژه مدل شده‬ ‫‪‬‬
‫مراحل گام به گام انجام پروژه در تکال ‪:‬‬

‫روندی که ارائه می شود یک پروسه کلی را عنوان کرده و بدلیل آنکه هدف از عنوان این مراحل ‪ ،‬پیدا کردن یک ذهنیت کلی در‬
‫خصوص شاپ پروژه ها بوسیله تکال بوده از عنوان کردن بسیاری از جزئیات که در هنگام انجام پروژه ها به آن ها احتیاج میباشد‬
‫خودداری شده است‪:‬‬
‫‪ )A‬شروع نرم افزار‬

‫‪ )1‬آشنائی با اجزای محیط کاری‬
‫‪ )1‬آشنائی با نوار ابزارها‬
‫‪ )B‬تولید یک مدل جدید و آشنائی با مفاهیم ‪ Work area‬و ‪.Work plan‬‬
‫‪ )C‬ساخت محورها‬
‫‪ )D‬تولید نماها‬
‫‪ )E‬تولید المانهای سازه‪:‬‬
‫‪ )1‬خصوصیات المانها‬
‫‪ )1‬اصالح موقعیت قطعه یا المان‬
‫)‪(snap‬‬ ‫‪ )4‬استفاده از نقطه یابی ها‬
‫)‪(select‬‬ ‫‪ )3‬استفاده از ابزارهای انتخاب قطعات‬
‫‪ )9‬استفاده از ابزارهای کپی یا انتقال قطعات‬
‫‪ )0‬استفاده از نقطه یابی عددی‬
‫‪ )F‬تولید تیرها‬
‫‪ )G‬تولید ستونها از نوع تیر ورق‬
‫‪ )H‬مدلسازی جزئیات ‪:‬‬
‫‪ )1‬استفاده از کامپوننتهای آماده‬
‫‪ )1‬ساخت کامپوننتهای مورد نیاز و هوشمند‬
‫‪ )I‬شماره گذاری قطعات‬
‫تداخلها )‪(clash check‬‬ ‫‪ )J‬بررسی‬
‫‪ )K‬تولید نقشه ‪:‬‬
‫‪ )1‬تنظیم آرایش نقشه ها از لحاظ اندازه و نوع‪.‬‬
‫‪ )1‬تنظیم کردن خصوصیات نقشه های تک و اسمبلی و نصب‪.‬‬
‫‪ )4‬تولید و ویرایش نقشه ها‪.‬‬
‫‪0913 899 4271‬‬ ‫تلفن همراه ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫(‪)1‬‬
‫فصل چهارم ‪ :‬مفاهیم اولیه در تکال‬

‫‪ ‬باز کردن یک فایل جدید‬
‫‪View Properties‬‬‫‪‬‬
‫‪ ‬نحوه فیلتر کردن موضوعات‬
‫‪ ‬آشنائی با کلیدهای محاوره ای‬
‫باز کردن یک فایل جدید ‪:‬‬

‫با دابل کلیک بر روی آیکون تکال صفحه زیر گشوده می شود ‪ .‬سه پارامتر اصلی را بایستی قبل از ورود به محیط اصلی تکال مشخص‬
‫نمائید ‪:‬‬
‫‪ : Environment‬تعیین کننده محیط کاری است ‪ .‬بایستی حداقل یک محیط کاری را که در برگیرنده مشخصات مصالح ‪ ،‬گزارشها‬ ‫‪‬‬
‫‪ ،‬جداول ‪ ،‬اتصاالت ‪ ،‬مقادیر پیش فرض تنظیمات و پروفیلهای معینی با استاندارد های خاص یک کشور و یا یک منطقه است‬
‫را نصب کنید ‪.‬در ورژن های قدیمی تر محیط ‪ European‬از هماهنگی و شباهت بیشتری با استانداردهای داخلی داشت و در‬
‫ورژن ‪ 18‬بهتر است از محیط ‪ Default environment‬استفاده شود ‪ .‬به نوعی میتوان از ‪ environment‬در تکال بعنوان تمپلیت نام‬
‫برد ‪.‬‬
‫یادآوری ‪ :‬الزم بذکر است بیشتر استانداردهای طراحی در کشورمان بر اساس استانداردهای آمریکائی و اساس‬ ‫‪‬‬
‫کاری کارخانه های داخلی ‪ ،‬روسی هستند و نیز استاندارد نام گذاری و پروفیلهای وارداتی بر اساس استاندارد‬
‫اروپا هستند‪.‬بر همین اساس یک محیط کاری مطلقا تمام نیازهای ما را در تکال برآورده نمیکند و بایستی به‬
‫فراخر نیاز تنظیمات و ویرایشهای الزم را اعمال نمود‪.‬‬
‫‪ : Role‬هنگامیکه محیط خاصی از زیر مجموعه ‪ Environment‬انتخاب میکنید ‪ ،‬متناسب با آن محیط تکال یکسری فازهای کاری‬ ‫‪‬‬
‫را به شما پیشنهاد می نماید‪ .‬با انتخاب هر یک از آن فاز های کاری ‪ ،‬ابزارها و دستورات کاری مختص با آن فاز در دسترس‬
‫قرار خواهند گرفت‪.‬‬
‫بدلیل آنکه رویکرد اصلی این کتاب ‪ ،‬سازه های فوالدی است پس بهتر است گزینه ‪ Steel detailer‬انتخاب گردد‪.‬‬
‫‪ : License‬وظیفه تنظیم بخش دیگری از پیکربندی و دسترسی به ابزارها به کمک این بخش مشخص میشود‪.‬پیشنهاد می شود‬ ‫‪‬‬
‫که از گزینه ‪ Full‬برای دسترسی به تمامی دستورات استفاده نمائید‪.‬الزم بذکر است که نام این قسمت تا قبل از ورژن ‪ 13‬تکال‬
‫‪ tekla structures configuration ،‬و بعد از آن به ‪ License‬و در ورژنهای جدیدتر مثل ‪ 1010‬به ‪ configuration‬تغییر نام داشته‬
‫است‪.‬‬
‫بعد از اعمال تنظیمات صفحه مطابق شکل قبل ‪ ،‬بر روی ‪ ok‬کلیک کنید تا صفحه زیر گشوده شود‪.‬‬
‫این صفحه مشتمل بر گزینه هائی برای راهنمائی های اولیه برای شروع با تکالست‪ .‬با کمک این سریرگ می توانید به پروژه های‬
‫میتوان‬ ‫دیگری دسترسی پیدا کرده یا پروژه جدیدی را ایجاد کنید‪.‬همچنین با برداشتن مارک گزینه‬
‫از باز شدن این پنجره در دفعات بعدی شروع تکال جلوگیری نمود‪.‬‬
‫بر روی ‪ close‬کلیک کرده تا این صفحه بدون هیچگونه دستوری بسته شده تا وارد محیط مدلسازی تکال شوید‪.‬مالحظه می کنید‬
‫که بسیاری از ابزارها غیر فعال هستند‪.‬دلیل آن اینست که هنوز فایل و پروژه ای را ایجاد نکرده ایم‪.‬‬
‫برای ایجاد پروژه جدید یکی از راههای زیر اقدام به ایجاد فایل جدیدی کنید ‪:‬‬
‫‪1) File menu > new‬‬
‫‪2) Shortcut : CTRL+N‬‬
‫مطابق تصویر زیر‪:‬‬ ‫منوی‪FILE‬‬ ‫‪ )4‬از طریق میانبر و آیکون مربوطه در باال سمت چپ محیط کاری و در پائین‬
‫بعد از ایجاد یک فایل جدید صفحه ‪ NEW‬باز می شود‪:‬‬
‫در بخش های ‪ 1‬و ‪ 0‬مسیر ذخیره پروژه جدید مشخص می گردد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫نام پروژه را در بخش ‪ 1‬تعیین کنید‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫همانند بسیاری از نرم افزارهای مهندسی ‪ ،‬تکال نیز میتواند از تنظیمات یک پروژه دیگر بعنوان ‪ Template‬در پروژه جدید استفاده‬
‫نمائید‪.‬این تنظیمات می تواند شامل ‪:‬نوع گزارشات ‪ ،‬کاتالوگ مقاطع و متریال باشد‪.‬کاری که باید انجام دهید اینست که زمانی‬
‫اقدام به ذخیره یک تمپلیت از آن فایل یا پروژه‬ ‫‪File > Save as Model Template‬‬ ‫پروژه ای در برنامه باز است از طریق مسیر‬
‫نمائید‪.‬‬
‫نکته ‪ : 1‬بهتر است جهت جلوگیری از حجیم شدن فایل تمپلیت ‪ ،‬در یک فایل خالی تنظیمات مورد نظر را یکبار‬ ‫‪‬‬
‫برای همیشه انجام داده و سپس اقدام به ساخت تمپلیت کنید و در دفعات بعدی از همان تمپلیت استفاده نمائید‪.‬‬
‫نکته ‪ : 1‬حتما در هنگام ذخیره تمپلیت نام منحصر بفردی برای آن مشخص کنید‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫نکته ‪ : 4‬تمپلیت ساخته شده بسته به درایوی که تکال را بر روی هارد سیستمتان نصب کرده اید در مسیر زیر ذخیره‬ ‫‪‬‬
‫می شود ‪.‬‬

‫‪C:\ProgramData\Tekla Structures\<version>\environments\default\model_templates‬‬
‫نکته ‪ : 3‬بعد از ذخیره تمپلیت جدید ‪ ،‬نام آن در لیست قسمت ‪ 4‬سربرگ ‪ new‬اضافه می شود‪ .‬اگر قصد داشتید آن تمپلیت از‬
‫حذف شود کافیست تا آن تمپلیت را از مسیر گفته شده در نکته ‪ 4‬پیدا کرده و آن را پاک نمائید‪.‬‬ ‫‪model template‬‬ ‫لیست‬
‫بر روی ‪ OK‬در صفحه ‪ NEW‬کلیک کنید تا فیل جدیدی ایجاد شود‪.‬مالحظه می کنید که فایل جدید باز و ابزارها فعال شده اند‪:‬‬
‫ممکن است نوع یا چیدمان نوار ابزارها با چیدمان موجود در این تصویر متفاوت باشد‪.‬همانند تصویر زیر می بینید که نوار ابزارها به‬
‫گروههایی تقسیم شده اند‪.‬مرز میان هر گروه از نوار ابزارها با نقطه چین عمودی تفکیک شده است‪.‬شما میتوانید با دراگ کردن‬
‫این نقطه چینها جای نوار ابزارها را تغییر یا آنها را بصورت شناور در محیط کاری قرار دهید که معموال اینکار صورت نمی پذیرد‪.‬‬
‫از طریق مسیر زیر می توانید به هر یک از نوار ابزارها دسترسی داشته و نسبت به فعال یا غیر فعال کردن هر یک از آنها اقدام‬
‫‪Tools > toolbars‬‬ ‫کنید‪:‬‬
‫چند نکته ابتدائی مهم ‪:‬‬

‫اجرای هر دستور‪ :‬با کلیک بر روی هر یک از المانها یا ابزارها ‪ ،‬شکل موس تغییر کرده و آماده اجرا آن دستور می باشد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫لغو دستور ‪ :‬با فشردن کلید ‪ Esc‬بر روی صفحه کلید می توانید از دستور جاری خارج شوید‪.‬همچنین با راست کلید بر‬ ‫‪‬‬
‫روی یک فضای خالی و انتخاب ‪ Interrupt‬می توانید عملکرد مشابهی داشته باشید‪.‬‬
‫تکرار آخرین دستور ‪ :‬با انتخاب کلید ‪ ، Enter‬آخرین دستور را ‪ ،‬مجدد در حال انتخاب قرار می دهید‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫انتخاب چند المان بصورت همزمان ‪ :‬با کمک نگه داشتن کلیدهای ‪ Shift‬یا ‪ Ctrl‬میتوانید نسبت به انتخاب چند المان عمل‬ ‫‪‬‬
‫کنید‪.‬همچنین با نگه داشتن ‪ Ctrl‬می توانید هر یک از المانها را از حالت انتخاب خارج کنید‪.‬‬
‫پنجره زدن در تکال ‪ :‬همانند بسیاری از نرم افزارهای دیگر انتخاب المانها می تواند توسط موس صورت بگیرد‪ .‬اما حرکت‬ ‫‪‬‬
‫موس از سمت چپ به راست یا بالعکس ‪ ،‬عملکرد متفاوتی دارد‪.‬با فشردن دکمه چپ موس و حرکت از راست به چپ ‪،‬‬
‫باعث انتخاب تمامی موضوعاتی شود که تمام یا قسمتی از آن در داخل کادر باشند‪ .‬ولی حرکت موس از چپ به راست‬
‫باعث انتخاب موضوعاتی می شود که تمام آن موضوع در کادر انتخابی باشند‪.‬‬
‫‪‬‬
‫تفاوت انتخاب موضوعات از طریق پنجره زدن با روش ‪ : Ctrl+A‬زمانیکه پنجره بزنیم همه المانهائی که قابل دیدن هستند و‬ ‫‪‬‬
‫طبق قانون پنجره زدن‪ ،‬در کادر قرار بگیرند ‪ ،‬انتخاب خواهند شد‪ .‬ولی زمانیکه با ‪ Ctrl+A‬موضوعات را انتخاب کنیم ‪ ،‬حتی‬
‫موضوعاتی که بواسطه تنظیمات ‪ Display‬از دید پنهان هستند نیز انتخاب می شوند‪.‬‬
‫نقش دابل کلیک در تکال ‪ :‬بطور کلی مبنا و اساس کار کردن در تکال ‪ ،‬دابل کلیک است و می توان با دابل کلیک به‬ ‫‪‬‬
‫تنظیمات هر بخش دسترسی پیدا کرد‪.‬‬
‫شمارشگر انتخابها در تکال ‪ :‬در پائین سمت راست صفحه‪ ،‬قسمتی وجود دارد که تعداد انتخابهای ما را شمارش می کند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫نمای فعال در تکال ( ‪ : ) Current view‬اگر چند پنجره و یا نما بطور همزمان در تکال باز باشد‪ ،‬نمائی فعال است که یک‬ ‫‪‬‬
‫کادر قرمز رنگ محیط آن را در برگرفته باشد‪.‬‬

‫نکته ‪ :‬اگر موضوعاتی عالوه بر گرید در صفحه داشتیم (مثل تیر و ستون) و با پنجره زدن موس آنها را انتخاب کردیم ‪،‬‬
‫مالحظه میکنید که در شمارشگر عالوه بر آنها گرید نیز بعنوان یک المان انتخاب شده‪.‬حال اگر دکمه ‪ Delete‬را بفشاریم‬
‫میبینیم که همه آنها به جز گریدها پاک می شوند‪.‬یعنی اولویت پاک شدن با همه المانها به جز گریدهاست‪ .‬نکته مهم‬
‫آنست که گریدها زمانی پاک می شوند که یا به تنخائی انتخاب شوند و یا موضوع دیگری در صفحه نباشند که در این‬
‫صورت با انتخاب یا پنجره زدن می توانیم آن را انتخاب و حذف نمائیم که البته پاک کردن گرید راه حل خوبی برای‬
‫پیشبرد پروژه ‪ ،‬نیست‪.‬‬
‫بطور کلی برای اعمال هر تغییری بایستی بترتیب کلیدهای ‪ modify‬و ‪ apply‬را بفشاریم‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫تنظیمات ‪: View Properties‬‬

‫میتوانیم به انواع نماها که ساخته شده است دسترسی پیدا کنیم‪.‬هر یک از این نماها تنظیمات مربوط به خود را‬ ‫‪Ctrl+I‬‬ ‫با میانبر‬
‫دارد‪ .‬برای اعمال تنظیمات دلخواه در نمای جاری ‪ ،‬بایستی از این قسمت استفاده نمائیم‪.‬به دو روش می توانیم به این قسمت‬
‫دسترسی پیدا کنیم ‪:‬‬
‫‪‬‬ ‫دابل کلیک در یک فضای خالی از صفحه‬

‫‪‬‬ ‫‪View > view properties...‬‬
‫در قسمت ‪ 1‬می توانیم یک نام دلخواه و منحصر بفرد برای نمای مورد نظر انتخاب کنیم‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫نکته ‪ :‬دقت کنید تا زمانیکه نام برای ویوی خود انتخاب نکرده اید ‪ ،‬آن ویو در لیست )‪ Views ( ctrl+i‬قرار نمی‬ ‫‪o‬‬
‫گیرد‪.‬‬
‫در بخش ‪ 1‬می توانیم یکی از دو حالت دید سه بعدی یا دید پالن را انتخاب کنیم که در صورتی که گزینه ‪ 3D‬را انتخاب‬ ‫‪‬‬
‫نمائیم ‪ ،‬میتوانیم زوایای قرارگیری نمای سه بعدی را از فیلدهای قسمت ‪ 4‬تنظیم نمائیم‪.‬‬
‫می توانید با میانبر ‪ Ctrl+P‬در صفحه کلید‪ ،‬بین موقعیت زاویه دید حالتهای پالن و سه بعدی سوئیچ نمائید‪.‬‬
‫در قسمت ‪ 3‬و از لیست قسمت ‪ ، 9‬نحوه نمایش را در حالت سه بعدی نمایش می دهد‪.‬بدین صورت که با انتخاب‬ ‫‪‬‬
‫‪ Orthogonal‬تمامی المانها (دور و نزدیک) دارای اندازه دید واقعی می باشند و زمانیکه بر روی نقطه عملیات بزرگنمائی‬
‫انجام شود ‪ ،‬ابعاد آنها دچار تغییر نمیگردد اما در حالت ‪ Perspective‬اشیای دور نسبت به اشیای نزدیک ‪ ،‬کوچکتر بنظر‬
‫میرسند‪.‬‬
‫باشد‪.‬اگر قسمت‬ ‫‪render‬‬ ‫(قسمت ‪ ) 0‬بر روی‬ ‫‪view type‬‬ ‫فقط در حالتی قابل تنظیم است که قسمت‬ ‫‪projection‬‬ ‫حالت‬
‫‪ view type‬در صفحه شما فعال نبود از طریق زیر آن را فعال نمائید‪:‬‬
‫دسترسی به صفحه ‪ Advance option‬از طریق یکی از مسیر زیر ‪:‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪Tools>options>Advance options..‬‬ ‫‪)a‬‬

‫‪ )b‬استفاده از کلیدهای میانبر‪Ctrl+E‬‬
‫انتخاب ‪ Model view‬از کادر سمت چپ‬ ‫‪o‬‬
‫تایپ کلمه ‪ TRUE‬بجای ‪ FALSE‬در جلوی قسمت ‪ XS-ENABLE-WIRE-FRAME‬همانند شکل زیر‪:‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ok‬‬ ‫فشردن ‪ Apply‬و‬ ‫‪o‬‬
‫در شکلهای زیر از راست به چپ به ترتیب ویوهای ‪ Render‬و ‪ Wire frame‬را مشاهده می فرمائید ‪:‬‬
‫بهتر است برای دقت بیشتر و تسلط روی خطوط و المانها از ویوی ‪ Wire frame‬استفاده شود‪.‬معموال در حالت‬ ‫‪‬‬
‫نماها از وایرفریم و در حالت سه بعدی از حالت رندر استفاده می کنیم‪.‬‬

‫از قسمتهای ‪ 9‬برای تنظیمات مربوط به رنگ و شفافیت گروهی از المانها در تمامی نماها استفاده می شود که در قسمت‬ ‫‪‬‬
‫‪ 14‬ویژگیهای جدیدی را تعریف و برای استفاده های آتی ذخیره می کنیم‪.‬معموال این قسمت خیلی مورد استفاده قرار‬
‫نمی گیرد و ما برای انتخاب موضوعات راههای بهتری داریم که بعدا به آنها خواهیم پرداخت‪.‬‬
‫در قسمت ‪ 8‬و ‪ ، 8‬عمق دید مدل مورد نظر را تعریف می کنیم‪.‬تنها اشیائی در مدل مشاهده می شوند که در بازه فیلدهای‬ ‫‪‬‬
‫‪ ، 8‬واقع شده باشند‪.‬‬

‫قسمت ‪ 10‬و فیلد …‪ ، Display‬می توانیم تنظیمات مربوط به به نحوه نمایش و یا عدم نمایش جزئیات مدل را مشخص‬ ‫‪‬‬
‫صفحه ای با همین نام گشوده می شود‪.‬قسمت اول تنظیمات ‪ ،‬مشخص می کند که اشیای‬ ‫‪Display‬‬ ‫نمائیم‪.‬با فشردن‬
‫مربوط در نمای مدل نمایش داده شود یا خیر (توسط تیک دار کردن گزینه های بخش ‪ . ) Visiblity‬دوم اینکه نوع نمایش‬
‫سریع (‪ ) Fast‬و یا نمایش دقیق )‪ (Extract‬اشیاء در لیست های کرکره ای مربوطه تعیین می گردد‪.‬‬
‫در تب دوم ‪ Display‬یعنی ‪ ، Advance‬سایر تنظیمات نمایش را میتوانیم انجام دهیم‪.‬‬
‫‪ .A‬نمایش خطوط مرکزی قطعات‬

‫‪ .B‬نمایش خطوط مرجع قطعات‬
‫‪ .C‬اختصاص مشخصات قطعات بصورت یک برچسب‪.‬‬
‫‪ .D‬انتخاب برچسبی که می خواهیم بر روی المانها به نمایش در آید‪.‬‬
‫‪ .E‬اضافه کردن برچسب قسمت قبلی‬
‫‪ .F‬برچسب هائی که از لیست ‪ D‬انتخاب کرده ایم‪.‬‬
‫‪ .G‬نمایش نام اتصاالت در نمای مدل‪.‬‬
‫‪ .H‬نمایش اندازه نقاط می باشد‪ .‬با انتخاب ‪ ، In model‬با عمل زوم کردن در مدل ‪ ،‬ابعاد نقاط نیز بصورت‬
‫بزرگتری نمایش داده خواهند شد‪.‬اما اگر ‪ In view‬انتخاب شود ‪ ،‬ابعاد نقاط با عملیات‪ ،‬زوم تغییری‬
‫نخواهند کرد‪.‬‬
‫‪ .I‬نوع نمایش المانها در حالت ‪ Wire frame‬می باشد که در قسمت ‪ J‬قابل تنظیم است‪.‬‬
‫‪ .J‬اگر گیره تنظیمی مربوط به قطعات ‪ part‬را به سمت ‪ near‬بکشیم قطعات ما بصورت یک خط نمایش‬
‫داده خواهند شد‪.‬‬
‫در قسمتهای ‪ 11‬و ‪ 11‬تنظیمات مربوط به فیلتر و نمایش یا عدم نمایش فیلترها را تنظیم کنید‪.‬قبل از اینکه وارد‬ ‫‪o‬‬
‫سریرگ ‪ Object group‬شویم به چند نکته دقت کنید‪:‬‬

‫بطورکلی تمامی المانها از یکسری مشخصاتی تشکیل شده که اگر بر روی آنها دابل کلیک کنیم ‪ ،‬می توانیم‬ ‫‪o‬‬
‫از طریق سربرگ ‪ properties‬و در بخش ‪ Attributes‬به آن دسترسی داشته باشیم‪.‬بعنوان مثال اگر در شکل‬
‫زیر ‪ ،‬بر روی ستون دابل کلیک کنیم صفحه مشخصات آن گشوده می شود‪.‬این مشخصات می تواند پسونهای‬
‫نقشه های سینگل و اسمبل‪ ،‬شماره گذاریها ‪ ،‬نام ‪ ،‬مقطع ‪ ،‬متریال ‪ ،‬روکش یا رنگ المان باشد‪.‬‬
‫به هر یک از المانهای تشکیل دهنده یک مدل ‪ ،‬یک ‪ part‬گفته می شود‪.‬در شکل زیر انواع ‪ part‬ها اعم از تیر‬ ‫‪o‬‬
‫‪ ،‬ستون ‪ ،‬فیلر داخل بادبند ‪ ،‬استیفنر ‪ ،‬لچکی و ‪ ...‬نمایش داده شده است‪:‬‬
‫به مجموعه ‪ part‬هائی که تشکیل دهنده یک المان می شوند ‪ ،‬یک ‪( assembly‬اسمبلی ) گویند‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫اگر کلید ‪ Alt‬را نگه داشته و مثال بر روی ستون کلیک کنیم ‪ ،‬مجموعه اسمبلی های مربوط به آن ستون و یا‬
‫تمام المانهائی که به ستون جوش شده اند و یا از طریق پیچ به آن متصل شده اند ‪ ،‬متمایز خواهند شد‪.‬‬
‫حال به صفحه ‪ Object group‬باز میگردیم تا نحوه فیلتر کردن را بیاموزیم‪:‬‬
‫‪ )1‬اگر هر یک از تیک های ردیفها را انتخاب کنیم فیلتر مربوط به آن ردیف در حالت انتخاب قرار می گیرد‪.‬‬
‫‪ )1‬انتخاب نوع دسته بندی ‪.‬‬
‫‪ )4‬انتخاب مشخصات و پارامتر مربوط به دسته بندی‪.‬‬
‫‪ )3‬انتخاب شرط فیلتر‪.‬‬
‫‪ )9‬انتخاب پارامتر مربوط به قسمت ‪. 4‬در این قسمت میتوانیم با انتخاب گزینه ‪ select from model‬و با کلیک بر روی یک‬
‫المان در بسته به پارامترهای انتخاب شده در قسمتها ‪ 4‬بدون نوشتن ‪ ،‬نسبت به درج آن پارامتر مشابه المان انتخابی‬
‫عمل کنیم‪.‬‬
‫‪ )0‬تنظیم فیلتر برای انتخاب موضوعات بر اساس بیش از یک شرط‪.‬‬
‫به چند مثال زیر دقت کنید‪:‬‬
‫مثال ‪ : 1‬انتخاب تمامی پارتهائی که رنگ آنها در کالس ‪ 4‬باشد ‪:‬‬
‫مثال ‪ : 1‬انتخاب تمام پارتهائی که رنگ آنها در کالس ‪ 4‬نباشد ‪:‬‬
‫مثال ‪ : 4‬انتخاب تمام پارتهائی که رنگ آنها از کالس ‪ 4‬بزرگتر باشد ‪:‬‬
‫مثال ‪ : 3‬انتخاب تمام پارتهائی که پروفیل آنها مساوی ‪ HEA180‬باشد ‪:‬‬
‫مثال ‪ : 9‬انتخاب تمام اسمبلی هائی که نام آنها ستون باشد ‪:‬‬
‫مثال ‪ : 0‬انتخاب تمام المانهائی که مقطع آنها از نوع ‪ HEB‬باشد (بدون در نظر گرفتن سایز مقطع) ‪:‬‬
‫در قسمت ‪ Value‬بجای سایز مقطع‪ ،‬از عالمت " * " استفاده میکنیم‪.‬‬
‫مثال ‪ : 9‬انتخاب تمام المانهائی که مقطع آنها از نوع ‪ HEB‬نباشد(بدون در نظر گرفتن سایز مقطع) ‪:‬‬
‫مثالهائی برای فیلتر کردن موضوعات بر اساس اعمال بیش از یک شرط ‪:‬‬
‫مثال ‪ : 8‬انتخاب تمام پارتهائی که مقطع آنها ‪ HEB‬بوده و در میان آنها دارای کالس (رنگ) ‪ 4‬باشد ‪:‬‬
‫در مورد این مثال میتوان اینگونه بیان داشت ‪:‬‬
‫انتخاب تمام المانهائی که دارای کالس ‪ 4‬باشد و در میان آنها دارای مقطع ‪ HEB‬نیز باشند ‪ .‬همچنین؛‬
‫انتخاب تمام المانهائی که دارای مقطع ‪ HEB‬باشد و در میان آنها کالسشان ‪ 4‬باشد‪ .‬همچنین؛‬
‫انتخاب تمام المانهائی که همزمان دارای مقطع ‪ HEB‬و کالس ‪ 4‬باشند‪.‬‬
‫بنابراین مالحظه میکنید که بیان هر سه حالت ‪ ،‬یک نتیجه دارد و آنهم داشتن همزمان هر دو شرط است‪.‬‬
‫مثال ‪ : 8‬انتخاب تمام المانهائی که دارای مقطع ‪ HEA180‬باشند یا دارای کالس ‪ 8‬باشند ‪:‬‬
‫در این مثال ‪ ،‬تمام موضوعاتی انتخاب میشوند که حداقل یکی از دو شرط فیلتر شده را داشته باشند (می تواند هر دو شرط را نیز‬
‫داشته باشند‪. ).‬‬
‫نکته‪ : 1‬اگر در هنگام کار‪ ،‬از فیلتری استفاده کردیم و احتمال دادیم که از این فیلتر در آینده نیز استفاده خواهیم‬ ‫‪‬‬
‫کرد ‪ ،‬می توانیم آن فیلتر را ذخیره کرده تا در دفعات بعد لود و استفاده نمائیم‪.‬روند ذخیره ‪ ،‬بدین صورت است ‪:‬‬
‫ابتدا شرطهای فیلتر را همانند مثالهای گذشته تنظیم کرده‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫در قسمت ‪ 1‬در شکل فوق ‪ ،‬یک نام برای آن انتخاب می کنیم و با زدن کلید ‪ )1( save as‬آن را ذخیره‬ ‫‪o‬‬
‫میکنیم‪.‬‬
‫و ‪modify‬‬ ‫اگر در دفعات بعد خواستیم از این فیلتر استفاده کنیم ‪ ،‬کافیست آن را از فیلد ‪ 4‬انتخاب کرده‬ ‫‪o‬‬
‫کنیم‪.‬‬
‫الزم به ذکر است عملکرد کلیدهایی که در این قسمت توضیح دادیم در تمام پنجره های برنامه نیز به‬ ‫‪o‬‬
‫همین شکل خواهد بود و عملکرد یکسانی خواهد داشت‪.‬‬

‫نکته ‪ : 1‬مشکل عدم عملکرد فیلتر بر روی مدل ‪ :‬ممکن است در هنگام کار با فیلتر ها ‪ ،‬با زدن کلید ‪، modify‬‬ ‫‪‬‬
‫فیلتر بر روی مدل عمل نکند‪.‬مشکل اغلب در این است که نمای جاری از حالت انتخاب خارج شده که با زدن‬
‫موس در یک فضای خالی درون نمای جاری و ظاهر شدن کادر قرمز رنگ به اطراف آن ‪ ،‬مشکل حل خواهد‬
‫گردید‪.‬‬
‫نکته ‪ : 4‬استفاده از تنظیمات یا فیلترهای ذخیره شده در پروژه ای دیگر ‪ :‬برای این منظور ‪ ،‬طبق شکل زیر‪ ،‬بر‬ ‫‪‬‬
‫روی آیکن ‪ open model folder‬در نوار ابزار ‪ general‬فای مبداء کلیک کرده تا فایل مربوط به آن پروژه باز شود‪.‬‬
‫به فولدر ‪ attributes‬رفته و از روی نام ‪ ،‬تنظیم یا فیلتر مورد نظر را پیدا کرده و در فولدر ‪ attributes‬فایل مقصد‬
‫(فایل جدید) کپی می کنیم ‪ .‬آنگاه فایلهای ذخیره شده فیلتر یا تنظیم مورد نظر به فایل یا پروژه جدید انتقال‬
‫یافته و پس از یکبار فشردن آیکن ‪ save‬یا میانبر ‪ Ctrl+S‬تنظیم مورد نظر آماده استفاده می باشد‪.‬‬
‫کلیدهای محاوره ای پنجره های مشخصات موضوعات ‪:‬‬

‫در ابتدا و انتهای هر یک از پنجره های محاوره ای مربوط به ویژگی اشیاء ) ‪ ، ( properties‬دکمه های عملکردی مهمی وجود دارند‬
‫که نیاز است با کارکرد و مفهوم آنها آشنا شوید ‪:‬‬
‫‪ )1‬اطالعات موجود و یا اصالح شده را ثبت کرده و بعد از آن پنجره مشخصات بسته می شود‪.‬‬
‫‪ )1‬اطالعات موجود و یا اصالح شده را ثبت کرده ولی پنجره مشخصات بسته نمی شود‪.‬‬
‫‪ )4‬با انتخاب آن می توانیم اصالحات صورت پذیرفته را در پنجره جاری و المان انتخاب شده‪ ،‬مشاهده نمائیم ( دکمه مناسب‬
‫به منظور عملیات سعی و خطا )‪.‬‬
‫‪ )3‬این دکمه زمانی کاربرد دارد که بخواهیم یک یا چند ویژگی از یک المان را به المان دیگری اختصاص دهیم‪.‬بنابراین بر‬
‫روی عنصر مرجع کلیک کرده و دکمه ‪ Get‬را زده تا مشخصات آن برداشت شود و سپس بعد از انتخاب المان(های) وابسته‬
‫‪ ،‬با کمک دکمه ‪ Modify‬ویژگی(ها) را به المان(های) وابسته اعمال میکنیم‪.‬‬
‫‪ )9‬فعال یا عدم فعال بودن اثر ویژگی یا تنظیمات(زمانی کاربرد دارد که بخواهیم چندین ویژگی را به دلخواه به المانی‬
‫اختصاص دهیم‪.).‬‬
‫‪ )0‬بستن پنجره مشخصات بدون اعمال تغییرات صورت گرفته‪.‬‬
‫‪ )9‬ذخیره تنظیمات انجام شده با نام موجود در منوی کرکره ای‬

‫‪ )8‬فراخوانی تنظیمات مربوط در منوی کرکره ای‬
‫‪ )8‬با این گزینه می توان تنظیم دلخواهی را با نام مورد نظر برای استفاده های آتی ذخیره نمود‪.‬‬
‫نکته ‪ :‬فرق بین کلیدهای ‪ modify‬و ‪ : apply‬هنگامیکه در یک صفحه مشخصات ‪ ،‬کلید ‪ apply‬را انتخاب کنیم ‪ ،‬تغییری بر روی‬ ‫‪‬‬
‫المان مورد نظر اعمال نمی شود و اتفاقی که می افتد آنست که تغییرات اعمال شده در صفحه مشخصات بصورت ‪ default‬آن‬
‫صفحه از برنامه محسوب خواهند شد و اگر در دفعات بعدی بر روی آیکن المانها ( و نه خود المانها ) دابل کلیک کنیم ‪،‬‬
‫صفحات با همان پیش فرض مورد نظر ‪ ،‬ظاهر خواهند شد‪.‬‬

‫‪0913 899 4271‬‬ ‫تلفن همراه ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫ مهندس علیرضا یونس پور‬: ‫مولف‬ Tekla structures 18 ‫آموزش نرم افزار‬
Work plan / Work Area / Views : ‫فصل پنجم‬
View 
Work plan 
Work Area 
VIEW ‫ابزارهای منوی‬ 
https://telegram.me/shopdrawing : ‫کانال تلگرام‬ 0913 899 4271 : ‫شماره همراه‬ pg. 43

‫در حالیکه در بخشهای گذشته با مشخصات و پارامترهای پنجره ‪ View properties‬آشنا شده اید ‪ ،‬اما هنوز با کلمه نما به مفهوم‬
‫واقعی آشنا نشده اید‪ .‬در این فصل به تفصیل به مفهوم نماها ‪ ،‬و آماده سازی شرایط و نمای دید برای مدلسازی خواهیم پرداخت‪.‬‬
‫در واقع به یقین میتوان عنوان کرد که تسلط به مفاهیم این بخش (که به یکی از مهمترین مفاهیم تکال میپردازد‪ ،).3‬میتواند به‬
‫قدرت مدلینگ شما در این برنامه تاثیر مستقیم داشته باشد‪.‬و در مقابل اگر این فصل را جدی قلمداد نکنید و بطور سطحی به‬
‫مطالعه آن بپردازید و از آن عبور کنید ‪ ،‬کار را برای فهم مفاهیم و تکنیکهای پیشرفته تر ‪ ،‬سخت خواهید کرد‪.‬‬
‫ساختن نمای کاری ) ‪: ( View‬‬

‫بطور کلی در تکال برای ترسیم یا مدل هر موضوعی ‪ ،‬ابتدا بایستی در نمای مناسب قرار گرفته و سپس شروع به ترسیم کنیم‪.‬به‬
‫عبارت دیگر اگر در هر نما یا ‪ view‬ئی قرار داشته باشیم ‪ ،‬المانها در همان ‪ ، view‬ترسیم می شود‪ .‬اینکار به ما کمک می کند که‬
‫موضوع مورد نظر ‪ ،‬بطور دقیق در پوزیشن صحیح قرار بگیرد‪.‬بعنوان مثال اگر بخواهید المانی را در تراز ‪ +1300cm‬ایجاد کنید ‪،‬‬
‫ابتدا بایستی نمای مربوط به آن تراز را ساخته و پس از قرارگیری در آن نما ‪ ،‬اقدام به ترسیم کنیم‪ .‬تکال شش راه برای تولید نما‬
‫در اختیار ما قرار داده است‪ .‬از طریق مسیر زیر میتوانیم به این ابزارها دسترسی داشته باشیم ‪:‬‬
‫همچنین از طریق نوار ابزار ‪ general‬می توانیم به دو تا از آنها بصورت آیکن دسترسی داشته باشیم ‪:‬‬
‫‪ 3‬شما در این فصل با سه مفهوم ‪View‬ها ‪ Work plan ،‬و ‪ Work Area‬آشنا شده که از اساسی ترین پیش نیازهای کار در محیط تکال ‪ ،‬قلمداد می شود‪.‬‬
‫‪ :‬برای تولید نما در صفحات ‪ XY- XZ – YZ‬استفاده می گردد‪ .‬به زبان ساده تر ‪ ،‬این ابزار برای ما یک‬ ‫‪)1‬‬
‫پالن‪ 4‬ایجاد می کند‪ .‬محور سوم در هر یک از این صفحات ‪ ،‬عمود بر دو محور دیگر است و نامگذاری بر مبنای نام همان‬
‫صفحات خواهد بود‪ .‬روش کار بدین صورت است که پس از اجرای دستور ‪،‬پنجره محاوره ای زیر باز میشود ‪:‬‬
‫ابتدا نمای پایه را در قسمت ‪ 1‬این پنجره مشخص کرده و اگر مقدار جابجائی نسبت به محور سوم وجود داشته باشد ‪ ،‬در قسمت‬
‫‪ 1‬وارد کرده‪ 5‬و دکمه ‪ 4‬را میفشاریم‪.‬‬
‫مثال ‪ :‬می خواهیم در فاصله ‪ 9000‬میلیمتری از صفحه ‪ ، XY‬یک تیر را در دهانه ‪ E2‬تا ‪ E3‬ترسیم کنیم‪ .‬برای اینکار ‪:‬‬
‫یا آیکن مربوطه ‪ ،‬صفحه ‪ Create Basic View‬را باز میکنیم ‪:‬‬ ‫‪ .a‬ابتدا با کمک ابزار‬
‫‪ .b‬سپس نما یا پالن مناسب را طبق تنظیمات زیر ایجاد می کنیم ‪:‬‬
‫مالحظه می کنید که نمای دلخواه با فاصله ‪ 9000‬تائی از مبدا تولید می شود‪ .‬به فاصله صفحه گریدها از مبدا دقت کنید‪:‬‬
‫‪ 4‬بطور کلی در تکال سه پالن(صفحه) اصلی وجود دارد ‪XY – XZ - YZ :‬‬

‫‪ 5‬در قسمت ‪ ، Coordinate‬فاصله از پالن مشخص شده را تعیین می کنیم‪.‬‬
‫همچنین دقت کنید که نمای تولید شده بصورت سه بعدی و رندر می باشد‪.‬‬
‫رفته و تنظیمات را طبق شکل زیر اعمال و بر‬ ‫‪View properties‬‬ ‫‪ .c‬با دابل کلیک بر روی صفحه آبی رنگ ‪ ،‬به صفحه‬
‫روی ‪ Modify‬کلیک کنید‪:‬‬
‫همچنین می توانستید از طریق کلیدهای میانبر ‪ CTRL+P‬نمای مورد نظر را بصورت پالن مشاهده کنید‪ .‬دقت کنید که همیشه‬
‫برای ترسیم ‪ ،‬نما را بصورت پالن تنظیم کنید تا تسلط بیشتری روی پوزیشن المانها داشته باشید‪.‬‬
‫‪ .d‬حال با انتخاب ابزار تیر ‪ ،‬المان خود را در دهانه مورد نظر ترسیم نمائید‪.‬‬
‫‪ :‬با این دستور می توان نمای جدیدی را با معرفی دو نقطه دلخواه ایجاد نمود‪ .‬پس از معرفی‬ ‫‪)1‬‬
‫نقطه اول ‪ ،‬جهت تولید نما به صورت خطوط سبز رنگ به نمایش در آمده که با جابجائی موس و معرفی نقطه دوم ‪ ،‬نمای‬
‫مورد نظر تولید و به نمایش در می آید‪.‬این دستور نیز همانند دستور قبلی از طریق آیکن در دسترس می باشند‪.‬‬
‫نکته‪ : 1‬اگر می خواهید یک ویو تولید کنید که از لحاظ مشخصات ( پالن یا ‪ 3D‬بودن ‪ ،‬رندر یا وایرفریم بودن ‪،‬‬ ‫‪o‬‬
‫عمق دیدها و ‪ ، )...‬مشابه یک ویوی دیگر باشد ‪ ،‬بایستی ابتدا به ویوی مورد نظر رفته و با گشودن پنجره مشخصات‬
‫آن و فشردن ‪ ، Apply‬تنظیمات آن را به حالت پیش فرض برنامه انتقال داده و سپس اقدام به تولید ویوی جدید‬
‫کنید‪ .‬با این کار ویوی جدید از لحاظ مشخصات ظاهری مشابه ویوی مورد نظر خواهد بود‪.6‬‬
‫نکته‪ : 1‬زمانیکه به این روش اقدام به تهیه ویو می کنید ‪ ،‬مادامیکه بر روی ابزار دیگری کلیک نکرده اید ‪ ،‬ابتدای‬ ‫‪o‬‬
‫خطی را که بعنوان برش انتخاب کرده ایم در قالب یک عالمت ضربدر سبز رنگ بنمایش در خواهد آمد که تعیین‬
‫کننده مکان دقیق برش در ویو جدید می باشد‪.‬‬
‫نکته‪ : 4‬درصورتیکه جهت برش مورد انتظار شما نبود ‪ ،‬می توانید با تعویض نقاط اول و دوم در تهیه برش ‪،‬‬ ‫‪o‬‬
‫جهت نمایش نما یا برش را تغییر دهید‪.‬‬

‫نکته‪ : 3‬گستردگی برش و نمای جدید به میزان طول خط برش بستگی ندارد‪ .‬بلکه خط برش فقط امتداد و‬ ‫‪o‬‬
‫جهت برش را مشخص می کند‪ .‬مثال اگر شما در امتداد یک قابی که از ‪ 9‬دهانه تشکیل شده است ‪ ،‬خط‬
‫‪ 6‬راه دیگر آنست که ابتدا مشخصات ویوی مورد نظر را با نام دلخواهی ذخیره کرده و پس از تولید ویوی جدید ‪ ،‬آن مشخصات را لود کنید‪.‬‬
‫برش را به میزان ‪ 1‬دهانه ترسیم کنید ‪ ،‬نما یا برش تولید شده شامل هر ‪ 9‬دهانه خواهد بود و همه آنها با‬
‫توجه به جهت برش و البته عمق دید ‪ ،‬در ویوی جدید بنمایش در می آیند‪.‬‬
‫نکته‪ : 9‬بر حسب تجربه می توان گفت بیشترین کاربرد در بین ابزارهای ویو‪ ،‬مربوط به همین روش است‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬با کمک این دستور نمای مورد نظر را با معرفی سه نقطه دلخواه ایجاد می کنیم‪ .‬از این دستور‬ ‫‪)4‬‬
‫زمانی استفاده میکنیم که مثال بخواهیم نمائی را عمود بر صفحه یک المان تولید کنیم‪ .‬معموال از این روش برای ترسیم‬
‫المانی بر روی المانهای مورب و زاویه دار ‪ ،‬استفاده می شود‪ .‬روش اجرای این دستور بدین صورت است که ‪:‬‬
‫‪ .a‬انتخاب دستور‬
‫‪ .b‬انتخاب نقطه اول بعنوان مبدا صفحه نما‬
‫‪X‬‬ ‫‪ .c‬انتخاب نقطه دوم بعنوان راستای محور‬
‫‪Y‬‬ ‫‪ .d‬انتخاب نقطه سوم بعنوان راستای محور‬
‫‪ o‬نکته ‪ :‬جهت محور ‪ Z‬طبق قانون دست راست‪ ،‬مطابق شکل زیر ‪ ،‬توسط برنامه انتخاب می شود که در‬
‫اینجا بعنوان عمق ویو معرفی می شود‪.‬‬
‫‪ :‬قبل از اینکه به کاربرد و نحوه استفاده از این ابزار بپردازیم ‪ ،‬الزم است به یکسری از مفاهیم‬ ‫‪)3‬‬
‫اساسی و بسیار مهم تکال بپردازیم‪:‬‬
‫ناحیه کاری )‪ : Work Area (W.A‬این ناحیه توسط یک مکعب سبز رنگ با خطوط پیرامونی خط چین ‪ ،‬نمایش داده می شود که در بردارنده‬ ‫‪‬‬
‫اشیای مدل است‪ .‬انتخاب یک ناحیه کاری مناسب باعث می گردد که کار کردن در مدلهای چند بلوکه به سهولت انجام گردد‪ .‬زیرا اشیای‬
‫موجود در ناحیه کاری تنظیم شده در مدل قابل مشاهده میباشند و اشیای سایر بلوکهای خارج از این ناحیه قابل نمایش نیستند ( اما در مدل‬
‫وجود دارند‪ .).‬دقت شود که ‪ WP‬در همه نماها یکسان است‪ .‬یعنی با تغییر ‪ WP‬در یک نما ‪ ،‬در سایر نماها هم تغییر را مشاهده می کنید ‪.‬‬
‫‪ WA‬در حالت سه بعدی بایستی همه مدل را شامل شود‪.‬ولی برای هرالمان قابل تنظیم است که در آینده به آن می پردازیم‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫پالن کاری ) ‪ : Work plan ( W.P‬پالن کاری معرف سیستم مختصات محلی است که با نماد مختصاتی قرمز رنگ نمایش داده می شود و‬ ‫‪‬‬
‫می توان بر حسب نیاز در قسمتهای متفاوت مدل قرار داد‪ .‬اکثر دستورهای ترسیمی وابسته به سیستم مختصات محلی می باشند‪.‬‬
‫بطور مثال اگر سیستم مختصات بصورت اریب تعریف گردد ‪ ،‬دستورهای ترسیمی در راستای محورهای ‪ X‬و ‪ Y‬این سیستم بصورت اریب ترسیم خواهند‬
‫نمایش داده‬ ‫شد ( تعریف اینگونه سیستم مختصات برای ترسیم قطعات مورب مناسب می باشد‪. ).‬جهت های مثبت سیستم مختصات محلی با نماد‬
‫می شوند که این نماد در گوشه تحتانی سمت راست مدل واقع شده است‪ ( .‬جهت محور ‪ Z‬در این سیستم بر اساس قاعده دست راست تعیین می شود‪).‬‬
‫‪ o‬نکته ‪ :‬هر پالن کاری دارای خطوط شبکه مخصوص به خود می باشد که می توان از آن برای راهنمائی در ترسیمات‪ ،‬کمک گرفت‪.‬‬
‫اطراف ‪ WP‬در ویوها بصورت خطچین سبز رنگ مرزبندی شده است و به نوعی محدوده آن به این طریق نمایش داده می شود‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫سیستم مختصات اصلی (جهانی) ‪ :‬این سیستم د ر کل مدل ثابت است و با مکعب سبز رنگ کوچکی که در مبدأ قرار دارد نمایش داده می‬ ‫‪‬‬
‫شود‪ .‬تمام نقاط دارای یک مختصات اصلی است که قابل تغییر نیست‪.‬‬
‫کمی جلوتر بصورت مفصل در خصوص تنظیمات دقیق این مفاهیم صحبت می کنیم‪ .‬ولی الزم است تا در این قسمت به ذکر چند مثال و نکته بپردازیم تا‬
‫دید بهتری نسبت به موضوع پیدا کنید‪:‬‬
‫مثال پر کاربرد ‪ :‬در این مثال میخواهیم ضمن باز کردن یک ویو‪ ،‬بصورت خیلی سریع و ساده ‪ WP‬را نیز مطابق با آن ویو ‪ Set ،‬کنیم‪ .‬مثال‬ ‫‪‬‬
‫میخواهیم ‪ WP‬را در تراز ‪ +79.900‬تنظیم کنیم‪ .‬برای این کار‪:‬‬

‫با کمک کلیدهای میانبر ‪ CTRL+I‬به لیست ویوها رفته و ویوی تراز ‪ +79.900‬را که قبال ایجاد کرده ایم‪ ،‬باز میکنیم‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫(مطابق شکل زیر)‪ ،‬را کلیک کرده تا شکل موس مطابق شکل تغییر کند‪:‬‬ ‫سپس آیکن‬ ‫‪‬‬
‫زمانیکه موس بصورت دو خط صورتی رنگ ظاهر شد ‪ ،‬در یک فضای خالی کلیک کرده تا ‪ WP‬در آن‬ ‫‪o‬‬
‫پالن ‪ Set‬شود‪.‬‬
‫میپردازیم‪:‬‬ ‫حال که با مفاهیم ‪ Work plan‬و ‪ Work Area‬آشنا شده اید‪ ،‬به کاربرد ابزار‬
‫با این دستور می توان نمائی را از پالن کاری )‪ (Work plan‬ایجاد کرد‪ .‬بعبارت دیگر اگر در ویوی تراز ‪ +79.900‬باشیم و ‪ WP‬ما در‬
‫) یک ویو در تراز ‪ +75.400‬و به موازات نمای جاری که در آن قرار‬ ‫تراز ‪ +75.400‬باشد‪ ،‬پس از انتخاب این ابزار(‬
‫داشتیم‪ ،‬ایجاد و نمایش داده می شود‪ .‬راستاهای این نما به راستاهای محور مختصات محلی وابسته خواهد بود‪.‬‬
‫‪ :‬توسط این دستور می توان نماهای مختلفی را در راستای خطوط شبکه ایجاد نمود‪.‬بعد از‬ ‫‪)9‬‬
‫اجرای این دستور می توانیم تعداد نماها ‪ ،‬نامگذاری نماها و ویژگی هر یک را در پنجره های محاوره ای مربوطه تنظیم‬
‫نمود‪ .‬بدلیل آنکه اکثر نقشه های نصب بر اساس نماهایی در راستای گریدها هستند ‪ ،‬این دستور می تواند بسیار پر کاربرد‬
‫باشد‪.‬‬
‫یک روش دیگر برای تولید نما در راستای خطوط شبکه این است که پس از انتخاب خطوط شبکه‪ ،‬بر روی آن راست‬ ‫‪‬‬
‫کلیک کرده و دستور زیر را انتخاب می کنیم‪.‬‬
‫تنظیمات این قسمت به شرح زیر است‪:‬‬
‫از چهار قسمت تشکیل شده ‪:‬‬ ‫پنجره‬

‫با چهار انتخاب روبرو هستیم‪:‬‬ ‫و بر اساس صفحات‬ ‫در قسمت‬ ‫‪o‬‬
‫هیچگونه ویوئی ایجاد نمی شود‪.‬‬ ‫با انتخاب‬ ‫‪‬‬
‫به ترتیب یک ویو از اولین یا آخرین گرید موازی با صفحه مورد نظر‪،‬‬ ‫یا‬ ‫با انتخاب‬ ‫‪‬‬
‫تولید خواهد شد‪.‬‬

‫از تمام گریدهای آن صفحه ‪ ،‬ویو تولید میگردد که معموال از این گزینه استفاده میشود‪.‬‬ ‫با انتخاب‬ ‫‪‬‬
‫‪ ،‬پیشوند نام ویو‪ ،‬مشخص می شود که معموال حالتهای پیش فرض‪ ،‬پیشوندهای‬ ‫در قسمت‬ ‫‪o‬‬
‫مناسبی هستند‪.‬‬
‫می توانیم از تنظیمات پیش فرض ویوها (قبال در بخش تنظیمات مشخصات ظاهری‬ ‫در قسمت‬ ‫‪o‬‬
‫ویوها و نحوه ذخیره آنها‪ ،‬بطور مفصل توضیح دادیم‪ ، ).‬در ساختن ویوهای جدید‪ ،‬استفاده کنیم‪.‬‬
‫به صفحه‬ ‫اگر تنظیمات پیش فرضها در قسمت قبلی مناسب نبود ‪ ،‬می توانیم با انتخاب‬ ‫‪o‬‬
‫هدایت شده و تنظیمات دلخواه ویو(های) جدید را انجام دهیم‪.‬سپس در قسمت‬

‫یک نام برای آن انتخاب کرده و ‪ save as‬را فشار دهیم‪.‬‬
‫‪ ،‬ساخته‬ ‫مندرج در قسمت‬ ‫نکته مهم آنست که اگر خواستیم ویوهای جدید طبق تنظیمات پنجره‬
‫شود‪.‬اگر بعد از تنظیمات دلخواه در پنجره‬ ‫‪Set‬‬ ‫‪،‬‬ ‫بر روی‬ ‫شود‪ ،‬بایستی قسمت‬
‫‪ modify ،‬کرده و پنجره ببندیم ‪ ،‬در صورتیکه همه ویوهای سه صفحه ‪ xy , xz , zy‬را بر روی‬
‫تولید می شود‪ .‬در صورتیکه بخواهیم‬ ‫کنیم ‪ ،‬همه ویوها طبق آخرین ویرایش تنظیم شده در صفحه‬ ‫‪set‬‬
‫ویو مربوط به صفحه ‪ xy‬از نوع ‪ render‬و‬ ‫تنظیمات ویوهای جدید صفحات با یکدیگر تفاوت داشته باشند ( مثال‬
‫مربوط به صفحه ‪ xy‬رفته و پس‬ ‫ویو مربوط به دو صفحه دیگر ( ‪ ) xz , yz‬از نوع ‪ wire frame‬باشد بایستی ابتدا به قسمت‬
‫با یک نام منحصر بفرد ذخیره نمائیم‪ .‬همین کار‬ ‫از اعمال تنظیمات آن را از طریق‬
‫تنظیمات‬ ‫و در قسمت‬ ‫را برای صفحات دیگر نیز انجام داده و در صفحه‬
‫ذخیره شده را بر اساس نام مربوطه‪ ،‬برای هر یک از صفحات بصورت جداگانه انتخاب کرده و سپس اقدام به تولید ویو می نمائیم‪.‬‬
‫خارج شده و دوباره‬ ‫دیده نشد ‪ ،‬یکبار از صفحه‬ ‫اگر نام آن تنظیم در لیست‬
‫آن صفحه را باز می کنیم‪.‬‬
‫کلیک‬ ‫نکته‪ :1‬زمانی ویو(های) جدید مطابق تنظیمات فوق ساخته می شوند که بعد از اعمال تنظیمات دلخواه‪ ،‬بر روی‬
‫‪ ،‬حداکثر ‪ 8‬ویو می توانیم به قسمت‬ ‫و از لیست نماهای تولید شده در قسمت‬ ‫نکته‪( 1‬مهم) ‪ :‬در پنجره‬
‫وجود داشته باشند‪.‬‬ ‫اضافه کنیم‪ .‬تنها از ویوهائی می توانیم استفاده کنیم که در قسمت‬
‫انتخاب کنیم‪.‬‬ ‫نکته‪ : 4‬با میانبر ‪ CTRL+Tab‬می توانیم ویوی جاری را در بین لیست ویوهای پنجره‬
‫با نگه داشتن کلید ‪ CTRL‬از صفحه کلید و یا ‪ drag-and-drop‬موس می توانیم ویوها را انتخاب کرده‬ ‫نکته‪ : 3‬در پنجره‬
‫و نسبت به انتقال آنها در بین دو بخش این پنجره‪ ،‬اقدام کنید‪.‬‬
‫را به بصورت همزمان و حالت عمودی یا افقی(مطابق شکل‬ ‫نکته‪ : 9‬از طریق مسیر زیر می توانید کلیه ویوهای لیست‬
‫زیر) مشاهده کنید‪:‬‬
‫افقی‪Windows>Tile horizontally…….‬‬ ‫نمایش کلیه ویوها بصورت‬
‫عمودی‪Windows>Tile Vertically……….‬‬ ‫نمایش کلیه ویوها بصورت‬
‫خارج کرده و به قسمت‬ ‫نکته‪ : 0‬زمانیکه یک پنجره را می بندیم‪ ،‬آن پنجره پاک نمی شود‪ .‬در واقع آنرا از لیست‬
‫‪Ctrl+Tab‬‬ ‫بر نگردانده ایم ‪ ،‬نمی توانیم با میانبر‬ ‫بر می گردانیم‪ .‬در این هنگام تا زمانیکه آنرا به لیست‬
‫به آن دسترسی پیدا کنیم‪.‬‬
‫نکته‪ : 9‬با زدن دکمه ‪ V‬بر روی کیبورد و انتخاب یک نقطه در محیط تکال ‪ ،‬می توانیم با نگه داشتن دکمه ‪ CTRL‬و دکمه اسکرول‬
‫موس‪ ، 7‬حول آن نقطه عمل چرخش‪ 8‬را انجام داد‪ .‬هنگام انجام این دستور و بعد از انتخاب نقطه مورد نظر در محیط تکال ‪ ،‬شکل‬
‫زیر در آن نقطه پدیدار میشود و بدین معناست که می توانیم حول آن نقطه بچرخیم‪.‬این دستور کاربرد زیادی در تکال دارد و بسیار‬
‫مورد استفاده قرار می گیرد‪.‬‬
‫‪Middle Mouse Button 7‬‬

‫‪Rotate 8‬‬
‫رفته و گزینه‬ ‫‪Tools > options‬‬ ‫نکته ‪ : 8‬در تکال یک روش بهتر جهت انجام موضوع نکته ‪ 9‬نیز وجود دارد‪ .‬به مسیر‬
‫را فعال کنید‪ .‬در اینصورت ‪ ،‬اگر دکمه ‪ CTRL‬را نگه داشته و نشانگر موس را به روی یک المان ببریم‪،‬‬
‫عمل چرخش بصورت اتوماتیک حول آن نقطه یا المان که نشانگر موس بر روی آن قرار دارد ‪ ،‬انجام می شود‪ .‬با این روش یک‬
‫مرحله از روش ذکر شده در موضوع نکته ‪ ، 9‬کمتر شده و در طول مدلسازی عمل چرخش حول یک موضوع را با سرعت و راحتی‬
‫بیشتری انجام می دهیم‪.‬‬
‫‪ :‬توسط این دستور می توان نماهای مختلفی را در راستای وجوه قطعات دلخواه ایجاد کرد‪ .‬وجوه مورد‬ ‫‪)0‬‬
‫نظر به صورت پیش فرضهائی که تکال آنها را بعنوان وجوه جلو ‪ ،‬باال ‪ ،‬پشت و پائین قطعه می شناسد‪ ،‬تولید می شود‪.‬‬
‫دقت شود وقتی از نمای ‪ back‬یک پارت ‪ ،‬نما می سازیم ‪ ،‬نمای جدید بصورت قرینه نمای اصلی به نمایش در می آید‪ .‬به‬
‫سه شکل زیر دقت کنید که همه آنها نماهائی از سه المان را نمایش میدهد‪:‬‬
‫مالحظه می کنید که شکل سمت راست نمای سه بعدی را نمایش میدهد‪ .‬شکل وسط یک نما از المان مشخص شده را از قسمت‬
‫‪ Front‬نمایش داده که البته در این نما در پشت المان جلوئی ‪ ،‬پنهان شده و مشخص نمی باشد‪ .‬ولی در شکل سمت چپ‪ ،‬یک نما‬
‫از حالت ‪ Back‬ساخته شده که می بینیم نمای کلی به دلیل نوع دید از پشت سازه‪ ،‬به حالت متقارن نسبت به دیگر نماها ‪ ،‬ترسیم‬
‫شده است‪ .‬همین حالت معکوس برای نماهای ‪ Top‬و ‪ Bottom‬نیز وجود دارد‪.‬‬
‫نکته ‪ :‬روال انجام این نوع تولید نما ‪ ،‬بدین صورت است که ابتدا دستور را اجرا کرده و سپس بر روی المان مورد نظر کلیک می‬
‫کنیم تا نمای دلخواه ‪ ،‬تولید شده و بنمایش درآید‪.‬‬
‫می رویم و هر یک از آنها را توضیح میدهیم‪:‬‬ ‫به سراغ ابزار بعدی یعنی‬ ‫پس از ابزارهای‬
‫‪ :‬با کمک این ابزار می توانیم یک نمای سه بعدی از المان مورد نظر ایجاد کنیم‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫مالحظه می کنید که ‪ WA‬در اطراف همان المان ایجاد شده ( و نه کل شکل)‪.‬‬
‫‪ :‬با این ابزار یک نمای سه بعدی و سه نما به ترتیب شامل نمای باال ‪ ،‬جلو و انتهائی پارت تولید می‬ ‫‪‬‬
‫کند‪ .‬بعبارت دیگر سه نما شامل نمای صفحات ‪ XY-XZ-YZ‬خواهد بود‪ .‬بدلیل آنکه از این دستور در حین مدلسازی زیاد‬
‫استفاده می شود یک راه میانبر نیز برای آن درنظر گرفته شده است و آن عبارتست از‪:‬‬
‫> راست کلیک بر روی المان مورد نظر‬ ‫>‬
‫‪ :‬با این دستور با زاویه دید پیش فرض ‪ ، Work area‬یک نمای سه بعدی و البته با نمایش گریدها‬ ‫‪‬‬
‫و کدهای ارتفاعی می سازد‪.‬‬
‫دقت کنید که ‪ WA‬همچنان اطراف همان یک المان است‪.‬‬
‫یک‬ ‫نیز مشابه قسمتهای قبلی است‪ .‬بدین صورت که با کمک ابزار‬ ‫ابزاهای قسمت‬
‫می توان چهار نما از زوایای سه بعدی ‪ ،‬باال‪،‬‬ ‫نمای سه بعدی از یک کامپوننت ایجاد می کند‪ .‬و با کمک ابزار‬
‫جلو و انتهای کامپوننت ایجاد نمود‪.‬‬
‫تنظیمات نحوه نمایش موضوعات ‪:‬‬

‫‪ :‬زیر مجموعه این قسمت از بخشهای مهمی تشکیل شده است که به اختصار توضیح می دهیم‪:‬‬ ‫ابزارهای قسمت‬
‫شرح زیر مجموعه های بخش ‪: Part‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬نمایش المانها بصورت وایر فریم‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬نمایش المانها بصورت شیشه ای و شفاف‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬نمایش بصورت تیره ‪ ،‬بطوریکه پشت المان مشخص نیست‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬نمایش بصورت رندر و پردازش شده گرافیکی‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬اگر بخواهیم یک المان را بصورت واضح مشاهده کنیم و بقیه المانها‬ ‫‪o‬‬
‫بصورت نیمه محو و یا شیشه ای به نمایش در آید‪ ،‬از این گزینه استفاده می کنیم‪ .‬بدین صورت که ابتدا بر روی‬
‫المان مورد نظر کلیک می کنیم و سپس این دستور را انتخاب میکنیم‪.‬تفاوت قبل و بعد از این دستور را دراشکال‬
‫زیر مشاهده می فرمائید‪:‬‬
‫شرح زیر مجموعه های بخش ‪: components‬‬ ‫‪‬‬
‫ها انجام می دهد با این تفاوت که برای اجرای آن بجای استفاده از کلید‬ ‫‪Component‬‬ ‫مشابه دستورات قسمت ‪ Part‬را برای‬
‫‪ Ctrl‬از ‪ Shift‬استفاده می شود‪.‬‬
‫‪ :‬قبال مفصل در خصوص این پنجره صحبت کردیم‪.9‬‬ ‫‪‬‬
‫هستند بصورت‬ ‫‪fast‬‬ ‫‪ :‬با این ابزار میتوان نحوه نمایش جزئیات المانها را که در حالت‬ ‫‪‬‬
‫‪ exact‬نمایش داد‪ .‬زمانی استفاده می شود که مثال اگر نحوه نمایش همه ‪ part‬ها بصورت ‪ fast‬باشد و ما بخواهیم المان‬
‫دلخواهی را بصورت ‪ exact‬مشاهده کنیم از این دستور استفاده می کنیم‪ .‬برای این منظور ابتدا المان دلخواه را انتخاب‬
‫کرده و دستور را اجرا می کنیم و مجدد بر روی آن المان کلیک می کنیم‪.‬‬
‫برای برگشت به حالت نمایش اولیه ‪ ،‬ابتدا نمای مربوط را به حالت فعال انتخاب کرده و پس از راست کلیک ‪ ،‬گزینه‬
‫را انتخاب می کنیم‪.‬‬
‫‪ :‬همانند ابزار قبلی است‪ .‬با این تفاوت که در خصوص کامپوننتها‪ 10‬عمل می کند‪ .‬بدین‬ ‫‪‬‬
‫صورت که اجزای کامپوننتها اعم جوش ‪ ،‬فیت ‪ ،‬خطوط برش و دیگر الحاقات ان را نمایش میدهد‪ .‬برای برگشت به حالت‬
‫کمک میگیریم‪.‬‬ ‫اولیه از‬
‫‪ 9‬رجوع کنید به بخش تنظیمات ظاهری ویوها‬

‫‪ 10‬در آینده در خصوص ‪ component‬ها صحبت خواهیم کرد‪.‬‬
‫‪ :‬با این ابزار میتوان المانها را مخفی کرد و بصورت تک خط نمایش داد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫بدین صورت که بعد از انتخاب این دستور بر روی المان مورد نظر کلیک کرده تا آن المان مخفی شود‪ .‬با راست کلیک و‬
‫نحوه نمایش به حال اول باز میگردد‪.‬‬ ‫انتخاب‬
‫میانبر این دستور ‪ Shift+H‬است‪ .‬همچنین با کمک دکمه کنترل می توان چند المان را انتخاب کرد و آنها را مخفی نمود‪.‬‬
‫‪ Work plan‬یا صفحه کاری یا تنظیم مختصات محلی ‪:‬‬

‫‪ :‬تنظیمات مربوط به تنظیم سیستم مختصات محلی در زیربخشهای این قسمت قرار دارد‪ .‬قبال و در‬ ‫‪‬‬
‫کادر مشخصی ‪ ،‬بصورت خالصه به تعریف ‪ Work plan‬پرداختیم‪ .‬گفتیم که صفحه کاری‪ 11‬ما در واقع صفحه ای است که‬
‫قصد ترسیم و مدلینگ موضوعی را در آن داریم که با نماد مختصاتی قرمز رنگ ‪ ،‬نمایش داده می شود‪ .‬در تکمیل مباحث‬
‫مذکور باید اضافه کرد که تنظیم صفحه کاری با هدف انجام دقیق عملیاتی چون کپی ‪ ،‬چرخش ‪ ،‬قرینه کردن ‪ ،‬جابجائی‬
‫و یا هر قسمتی از ترسیم که نیاز به مختصات محلی داشته باشیم ‪ ،‬صورت می پذیرد‪ .‬به بیان دیگر ‪ ،‬می دانید که محیط‬
‫کاری تکال ‪ ،‬یک فضای سه بعدی است ‪ ،‬درحالیکه اغلب ترسیمات ما بصورت دو بعدی صورت می پذیرد و بعد سوم توسط‬
‫پارامتری‪ 12‬که قبال تنظیم نموده ایم ‪ set‬می شود‪ .‬مثال اگر می خواهید ستونی را ترسیم کنید ‪ ،‬ابتدا باید یک نقطه را در‬
‫‪13‬‬
‫کلیک کنیم تا ستون بر اساس بعد سوم که در تنظیمات ستون بعنوان ارتفاع مشخص کرده ایم ترسیم‬ ‫فضای دو بعدی‬
‫‪Work plan‬‬ ‫شود‪ .‬بنابر این برای اینکه آن نقطه بصورت دقیق انتخاب شود باید یک صفحه را بعنوان صفحه کاری که همان‬
‫است را تنظیم کنیم‪ .‬این تنظیمات می تواند راستا یا زاویه آن صفحه نسبت به صفحه افق یا قائم و یا حتی زاویه نسبت‬
‫به یک المان دلخواه باشد‪ .‬به همین دلیل است که بسیاری از شاپیستهای حرفه ای‪ ،‬زمانیکه یک نما یا ویو را باز میکنند‬
‫‪ ،‬بصورت ناخودآگاه صفحه کاری را با آن ویو ‪ set‬می کنند‪ 14‬که البته تکال ابزارهای بسیار مفید ‪ ،‬کاربردی و قابل دسترسی‬
‫را برای این دسته از کاربران‪ ،‬در نظر گرفته است‪ .‬حال که با مفهوم و کاربرد صفحه کاری آشنا شدید ‪ ،‬به تنظیمات آن‬
‫خواهیم پرداخت‪:‬‬ ‫در زیر بخشهای‬
‫‪Work plan 11‬‬

‫‪ 12‬مثل عمق یا ارتفاع‬
‫‪(x,y) 13‬‬
‫‪ 14‬توصیه مولف نیز همین حالت است که سعی کنید در صورتیکه در نما یا ویوی مناسب قرار گرفتید‪ ،‬قبل از مدلسازی در آن ویو ‪ ،‬صفحه کاری را با آن ‪ set‬کنید که آموزش آن‬
‫در قسمتهای بعدی داده خواهد شد‪(.‬هرچند در کادری که قبال بصورت گذرا به این موضوع پرداختیم ‪ ،‬مختصری اشاره شده است‪).‬‬
‫دستورات این قسمت تقریبا مشابه تنظیمات تولید ویو است و اگر بر دستورات بخش نما ‪ ،‬تسلط داشته باشید ‪ ،‬براحتی می توانید‬
‫با ابزارهای تولید صفحه کاری ‪ ،‬کار کنید ‪:‬‬
‫‪ :‬تنظیم صفحه کاری موازی با سه صفحه اصلی تکال‪ 15‬و فاصله موازی از هر یک‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫میانبر این دستور نیز در نوار ابزار موجود است‪.‬‬
‫‪ :‬تنظیم محورهای مختصات محلی با معرفی یک نقطه‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫نکته ‪ :‬راستای محور های مختصات محلی در این روش بر اساس راستای مختصات جهانی تنظیم خواهد شد و به زاویه ویو ارتباطی‬
‫نخواهد داشت‪.‬‬
‫‪ :‬تنظیم ‪ WP‬با معرفی دو نقطه‪ .‬بدین صورت که معرفی نقطه اول بعنوان مرکز ‪ ،‬نقطه‬ ‫‪‬‬
‫دوم بعنوان راستای محور ‪ . X‬راستای محورهای ‪ Y‬و ‪ Z‬نیز توسط نرم افزار مشخص می گردد‪.‬‬
‫در این روش معموال نه به سمت عمود در نمای جاری ‪ ،‬بلکه به سمت عمود بر ویو و معموال به سمت‬ ‫‪Y‬‬ ‫نکته ‪ :‬راستای محور‬
‫داخل(عمق) تولید می گردد‪ .‬راستای ‪ Z‬نیز طبق قانون دست راست تعیین می شود‪ .‬اگر جهت محور ‪ Y‬را خواستیم تعیین کنیم‬
‫باید از روش بعدی استفاده کنیم‪.‬‬
‫نیز‬ ‫‪Y‬‬ ‫‪ :‬همانند روش قبلی است‪ .‬با این تفاوت یک نقطه سوم بعنوان راستای محور‬ ‫‪‬‬
‫تعیین می کنیم‪ .‬روال کار بدین صورت است ‪:‬‬

‫انجام دستور‬ ‫‪.I‬‬
‫انتخاب نقطه اول بعنوان نقطه ‪ Origin‬یا مبنا‬ ‫‪.II‬‬
‫‪x‬‬ ‫انتخاب نقطه دوم بعنوان تعیین راستای محور‬ ‫‪.III‬‬
‫‪y‬‬ ‫انتخاب نقطه سوم بعنوان تعیین راستای محور‬ ‫‪.IV‬‬
‫راستای محور ‪ z‬نیز از طریق قانون دست راست تعیین می شود‪ .‬بدلیل استفاده زیاد از این دستور‪ ،‬میانبر این دستور در‬
‫نوار ابزار قرار داده شده است ‪:‬‬
‫‪XY – XZ - YZ 15‬‬
‫‪ :‬این دستور نیز در ورژنهای جدید اضافه گردیده و کاربرد زیادی دارد‪ .‬با انتخاب‬ ‫‪‬‬
‫این دستور و با حرکت موس بر روی المانها بسته به نماهای مختلف و نیز راستای المان مورد نظر ‪ WP ،‬بحالت‬
‫پیش نمایش ظاهر شده و با یک کلیک در موقعیت دلخواه ‪ WP ،‬ایجاد خواهد شد‪ .‬با عمل ‪ zoom in‬و یا بزرگنمائی‬
‫و نزدیک شدن به المانها و موقعیت دلخواه ‪ ،‬می توانید تسلط بیشتری در تنظیم صفحه کاری با کمک این روش‬
‫داشته باشید‪.‬‬
‫‪ :‬این دستور پر کاربرد ترین روش تنظیم صفحه کاری محلی است‪ .‬همانطور که در‬ ‫‪‬‬
‫مقدمه این قسمت گفتیم ‪ ،‬بسیاری از شاپیستهای حرفه ای بعد از ساخت ویو مناسب ‪ ،‬بی درنگ صفحه کاری را‬
‫نیز با آن تنظیم می کنند‪ .‬این دستور برای همین هدف است‪ .‬یعنی تنظیم محور مختصات موازی نمای کاری‬
‫موجود‪ .‬بدلیل پر کاربرد بودن این دستور ‪ ،‬میانبر آن نیز در نوار ابزار قرار داده شده است‪ .‬قبال و در کادر آبی‬
‫رنگ‪ ،16‬روش انجام این دستور را توضیح دادیم‪.‬‬
‫چهار دستور باقیمانده نیز پر واضح می باشند و بسته به موقعیت المان ‪ ،‬می توان نسبت به تنظیم صفحه کاری‬ ‫‪‬‬
‫در بعد های ‪ ،‬جلو ‪ ،‬باال ‪ ،‬پشت و پائین المان اقدام کرد‪.‬‬
‫نکته ‪ :‬اکنون که تمامی روشهای تنظیم مختصات محلی را یاد گرفتید الزم است به یک نکته توجه کنید که زمانیکه شما‬ ‫‪‬‬
‫در یک ویو ‪ ،‬صفحه کاری خود را تنظیم می کنید ‪ WP ،‬در تمامی ویوهای دیگر نیز مطابق آن ویو تنظیم می شود‪.‬‬
‫همچنین الزم بذکر است که ‪ 0‬روش برای تولید ویو در اختیار ما قرار داده شده ‪ ،‬در حالیکه برای تولید ‪ 9 ، WP‬روش در‬ ‫‪‬‬
‫دسترس می باشند‪.‬‬
‫‪ Work Area‬یا ناحیه کاری ‪:‬‬

‫و در قالب ‪ 9‬ابزار مختلف‬ ‫قبال توضیح مختصری درباره ‪ WA‬داده شد‪ .‬تنظیمات ‪ WA‬در منوی ‪ View‬و زیر منوی‬
‫در دسترس می باشند ‪:‬‬
‫‪ 16‬رجوع کنید به قسمت ساخت ویو از طریق روش ‪on work plan‬‬
‫این ابزارها در خصوص تنظیم کادر سفید رنگی است که اطراف المان های ما را احاطه کرده است و معرف ناحیه ای است که ما‬
‫‪17‬که از طریق‬ ‫در آن ناحیه ‪ ،‬ترسیمات و مدلینگ را انجام می دهیم‪ .‬همچنین ابزار بسیار پرکاربرد‬
‫راست کلیک در فضای خالی در دسترس ما قرار می گیرد‪ ، 18‬از جمله دستورات این بخش است‪.‬‬
‫‪Advance‬‬ ‫نکته ‪ :‬اگر خواستیم که ناحیه کاری در مدل نمایش داده نشود بایستی با کمک میانبر ‪ CTRL+E‬به پنجره‬ ‫‪‬‬
‫‪TRUE‬‬ ‫فیلد ‪ FALSE‬را به‬ ‫قسمت ‪XS_HIDE_WORKAREA‬‬ ‫‪ option‬رفته و از قسمت ‪ Model view‬در کادر سمت چپ و‬
‫تغییر داده و پس از انتخاب ‪ Apply‬و بستن پنجره دستور ‪ Redraw ALL‬را از طریق راست کلیک بر روی صفحه اجرا‬
‫کنیم تا کادر سفید رنگ ‪ WA‬مخفی شود ‪.‬‬
‫هر یک از زیر مجموعه های این قسمت به شرح زیر می باشد ‪:‬‬
‫‪ :‬تنظیم ناحیه کاری ویو جاری‪ 19‬با ایجاد کادری که با دو نقطه ایجاد می شود‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ 17‬با انتخاب این دستور ‪ ،‬ناحیه کاری ما بر اساس گستردگی مدل ‪ ،‬تنظیم شده و تمامی المانها را درون یک ‪ WA‬نمایش می دهد تا همه چیز برایمان قابل دیدن باشد‪.‬‬
‫و یا‬ ‫‪ 18‬اگر با راست کلیک این دستور نمایش داده نشد ‪ ،‬بدین معناست که شما در حال انجام یک دستور دیگر هستید و هنوز از آن دستور خارج نشده اید‪ .‬با انتخاب‬
‫نمایش داده شود‪.‬‬ ‫کلید ‪ Esc‬در کیبورد ‪ ،‬از دستور جاری خارج شده و مجددا در یک فضای خالی ‪ ،‬راست کلیک کنید تا ابزار‬
‫‪ 19‬بعضی از دستورات این قسمت بر روی همه ویوها تاثیر دارد و بعضی دیگر فقط بر روی ویوی جاری‪ .‬بهمین دلیل به کلمات "ویوی جاری" و یا "همه ویوها" در توضیحات این‬
‫قسمت توجه داشته باشید‪.‬‬
‫‪ :‬تنظیم ناحیه کاری برای قرار گرفتن کلیه المانها در ناحیه کاری‪ .‬عملکرد آن مشابه‬ ‫‪‬‬
‫می باشد‪ .‬این دستور عالوه بر ویوی جاری در دیگر ویوها نیز اعمال می شود‪.‬‬ ‫دستور‬
‫‪ :‬همانند دستور قبلی است ‪ .‬با این تفاوت که فقط در نمای جاری اعمال می‬ ‫‪‬‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ :‬ناحیه کاری را در اطراف یک المان دلخواه که انتخاب کرده ایم و در تمامی ویوها‬ ‫‪‬‬
‫تنظیم می کند‪.‬‬
‫نکته ‪ :‬با کمک دکمه ‪ CTRL‬می توانیم بیش از یک المان را انتخاب کنیم و ناحیه کاری را پیرامون آنها تنظیم‬ ‫‪‬‬
‫نمائیم‪ .‬در این هنگام تمام موضوعات بین المانهای انتخابی که ‪ SELECT‬نشده اند نیز در ‪ WA‬قرار خواهند گرفت‪.‬‬
‫‪ :‬همانند دستور قبلی رفتار می کند‪ .‬با این تفاوت که فقط در نمای جاری اعمال‬ ‫‪‬‬
‫می شود‪.‬‬
‫نکته ‪ :‬دستورات این قسمت به پایان رسید ‪ .‬توجه داشته باشید در هر موقعیت و یا هر ویو با راست کلیک و‬ ‫‪‬‬
‫می توان کل موضوعات را ‪ ،‬درون ناحیه کاری قرار داد‪.‬‬ ‫انتخاب‬
‫اکنون به ابزارهای دیگر در منوی ‪ View‬خواهیم پرداخت ‪:‬‬
‫‪ :‬این دستور بمنظور ایجاد صفحات برش در مدل و تسهیل در مدلسازی‬ ‫‪‬‬
‫استفاده می شود‪ .‬با ایجاد صفحات برش می توانیم به موضوعات و المانهای موجود در نواحی شلوغ که دشواری بیشتری‬
‫برای کار بر روی آنها وجود دارد ‪ ،‬دسترسی راحت تری پیدا کنیم‪ .‬به سه روش می توان این دستور را اجرا کرد ‪:‬‬
‫از طریق نوار منو‬ ‫‪o‬‬
‫‪shift + X‬‬ ‫از طریق کلیدهای میانبر‬ ‫‪o‬‬
‫از طریق میانبر آن در نوار ابزارها طبق شکل بعد ‪:‬‬ ‫‪o‬‬
‫روال کار هم بدین صورت است که پس از اجرای دستور ‪ ،‬با بردن موس بر روی المانها ‪ ،‬راستای صفحه برش به صورت شکلهای‬
‫زیر در می آید ‪:‬‬
‫مادامیکه بر روی قیچی کلیک کنیم صفحه آبی رنگ بعنوان صفح برش به نمایش در آمده و در حالیکه دکمه چپ موس را نگه‬
‫داشته ایم ‪ ،‬نسبت به جابجائی آن و قرار دادن در شرایط دلخواه اقدام می کنیم‪ .‬روند کار را در شکلهای زیر به ترتیب از چپ به‬
‫راست مشاهده می کنید ‪:‬‬
‫نکته ‪ : 1‬حداکثر شش صفحه برش در یک نما می توان ایجاد کرد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫نکته ‪ : 1‬با کلیک بر روی قیچی و فشردن دکمه ‪ Delete‬می توان خط برش مربوط به آن قیچی را پاک نمود‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫نکته ‪ : 4‬برای استفاده از ابزار برش بایستی نما در حالت ‪ Render‬باشد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬همانطور که قبال توضیح دادیم از این دستور برای سوئیچ بین حالت نما‬ ‫‪‬‬
‫و پالن در یک نما استفاده می شود‪ .‬کلید میانبر ‪ ctrl + p‬نیز دیگر راه پر کاربرد این ابزار است‪.‬‬
‫‪ :‬از دستورهای این بخش برای عملیات بزرگنمائی و کوچک نمائی استفاده می شود‪.‬معموال عمل ‪ zoom‬از طریق‬ ‫‪‬‬
‫دکمه اسکرول موس و با چرخاندن آن صورت می پذیرد‪ .‬دکمه های ‪ Page up‬و ‪ Page down‬نیز عملکرد مشابهی دارند‪.‬‬
‫در لیست زیر ‪ ،‬شرح عملیات زیر بخشهای ‪ Zoom‬توضیح داده شده است ‪:‬‬
‫‪ :‬بزرگنمائی بر روی نمای جاری بطوریکه اشیای انتخاب شده ‪ ،‬در مرکز نما نمایش داده‬ ‫‪o‬‬
‫شوند‪.‬‬
‫‪ :‬بزرگنمائی و کوچک نمائی به کمک پنجره زدن یا عمل درگ موس‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬بازگشت به حالت بزرگنمائی استاندارد‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬بازگشت به حالت بزرگنمائی که در مرحله قبل صورت پذیرفته‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬تنظیمات عمل ‪ zoom‬در حالت وایر فریم‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫نکته ‪ :‬اگر موس را بر روی یک نقطه نگه داریم‪ ،‬می توانیم با دکمه های ‪ Page up‬و ‪ Page down‬به سادگی بر روی آن‬ ‫‪‬‬
‫نقطه عمل ‪ zoom‬را انجام دهیم‪.‬‬

‫‪ :‬از این دستور برای جابجائی در ویوی جاری استفاده می شود‪ .‬زیر بخشهای آن عبارتند از ‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫با فشردن دکمه وسط موس می توانیم عملکرد مشابهی همانند دکمه ‪ pan‬داشته باشیم‪.‬‬
‫‪ :‬از این دستور برای چرخش در ویو استفاده می شود ‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫با کلید میانبر ‪V‬می باشد‪.‬‬ ‫عملکرد ابزارهای فوق پرواضح است‪ .‬نکته حائیز اهمیت ‪ ،‬پر کاربرد بودن ابزار‬
‫همچنین با فشردن کلید ‪ ctrl‬و دکمه وسط موس می توان در صفحه عمل چرخش را انجام داد که مناسب زوایای باز است‪.‬‬
‫‪ :‬با این ابزار می توان در حالت نمای پرسپکتیو در مدل به حالت پرواز حرکت کرد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬از این دستور برای بروزرسانی صفحه و نمای جاری شامل پاکسازی و حذف خطوط اندازه گزاری و‪...‬‬ ‫‪‬‬
‫استفاده کرد‪.‬‬
‫در مورد دو پنجره دیگر ‪ ،‬قبال بطور مفصل صحبت کرده ایم‪.‬‬
‫‪0913 899 4271‬‬ ‫تلفن همراه ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫(‪)1‬‬
‫فصل ششم ‪ :‬نقطه یابی و انتخاب موضوعات‬
‫‪ ‬دکمه های نقطه یابی هندسی یا گرافیکی‬
‫‪ ‬نقطه یابی عددی‬
‫نوار ابزار ‪SELECTING‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ‬روشهای فیلتر کردن موضوعات‬
‫بطور کلی شما با دانستن و تسلط بر چهار‪ 20‬موضوع در تکال ‪ ،‬می توانید مراحل مدلینگ را ساده ‪ ،‬سریع و دقیق انجام دهید‪.‬‬
‫دانستن این موضوعات از الزامات مدلینگ در محیط تکال بشمار می آید‪ .‬که عبارتند از ‪:‬‬
‫‪21‬‬
‫نقطه یابی هندسی یا گرافیکی‬ ‫‪.I‬‬
‫نقطه یابی عددی‬ ‫‪.II‬‬
‫‪22‬‬
‫تکنیکهای انتخاب یا فیلتر موضوعات‬ ‫‪.III‬‬
‫نقاط و خطوط کمکی‬ ‫‪.IV‬‬
‫در نقطه یابی گرافیکی یاد می گیریم که چطور از هندسه ‪ ،‬مشخصات و موقعیتهای ظاهری المانها یا موضوعات موجود ‪ ،‬در ترسیم‬
‫موضوعات جدید کمک بگیریم‪ .‬مثال ترسیم یک تیر(موضوع جدید) از انتهای فوقانی یک ستون(المان موجود)‪ .‬در نقطه یابی عددی‬
‫با کمک مختصات و اندازه ها در ترسیم موضوعات جدید استفاده می کنیم‪ .‬مثال ترسیم یک تیر که نقطه شروع آن در مختصات‬
‫کردن و انتخاب موضوعات را محدود به المانهائی‬ ‫‪select‬‬ ‫)‪ (x,y‬باشد‪ .23‬در تکنیکهای انتخاب و فیلتر موضوعات‪ ،‬می توانیم نحوه‬
‫کنیم که می خواهیم بر روی آنها کار کنیم‪ .‬اگر در هنگام ترسیم ‪ ،‬اوال از موضوعات موجود استفاده کنیم ‪ ،‬ثانیا آن موقیت خاص‬
‫جزء موقیت هندسی موضوع موجودمان نبود ‪ ،‬بایستی از نقاط و خطوط کمکی استفاده کنیم‪ .‬در طول مدلسازی بارها اتفاق می‬
‫افتد که برای ترسیم موضوع و یا المانی ‪ ،‬از روشهای ترکیبی که مشتمل بر استفاده از بیش از یکی از چهار ابزار مذکور است ‪،‬‬
‫استفاده شود‪ .‬در این فصل سه تا از این موضوعات‪ 24‬را بصورت مفصل آموزش خواهیم داد‪.‬‬
‫بیشتر دستورهای تکال از جمله تولید ستون ‪ ،‬تیر ‪ ،‬ایجاد برش و ‪ ...‬همگی دارای موقعیت معین و بخصوصی هستند ‪ .‬هرچند امکان‬
‫این امر با وجود نقاط محورهای مختصات‪ 25‬و خطوط مجازی‪ 26‬وجود دارد ‪ ،‬اما با گزینه هایی ‪ ،‬امکان انتخاب موقعیتی خاص از‬
‫قطعه ‪ ،‬وجود خواهد داشت‪ .‬در توضیح این ابزارها به ذکر نکاتی می پردازیم ‪:‬‬
‫نکته‪ : 1‬دکمه های نقطه یاب گرافیکی‪ 27‬روشی برای تعیین موقعیتهای دقیق و معین‪ ،‬روی اعضا در مدل است‪ .‬بعنوان‬ ‫‪‬‬
‫مثال ‪ :‬نقطه پایانی ‪ ،‬میانی و یا نقاط تالقی دو المان‬
‫‪ 20‬ما در کالسهای حضوری ‪ ،‬از این چهار موضوع به موضوعات " اربعه " یاد می کنیم تا با اختصاص دادن یک نام منحصر بفرد و غیر تکالئی! ! ‪ ،‬آن را بطور ویژه از مابقی مباحث ‪،‬‬
‫تفکیک کرده و آن را پر اهمیت قلمداد کنیم‪.‬‬
‫‪Snapping 21‬‬
‫‪Selecting 22‬‬
‫‪ 23‬تراز ارتفاعی را با کمک ویو و صفحه کاری مناسب تنظیم می کنیم‪.‬‬
‫‪ 24‬همگی به جز موضوع آخر " نقاط و خطوط کمکی "‬
‫‪Grid 25‬‬
‫‪26‬‬
‫‪Snap 27‬‬
‫نکته‪ : 1‬دکمه های نقطه یاب گرافیکی‪ ،‬به شما در تعیین دقیق از موقعیتی خاص بدون دانستن مختصات آنها و بدون نیاز‬ ‫‪‬‬
‫به تولید خطوط و یا نقاط کمکی ‪ ،‬کمک می کند‪.‬‬

‫نکته‪ : 4‬در هر زمان و در طول روند اجرای هر یک از فرامین مدلینگ ‪ ،‬این ابزارها در دسترس هستند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ابزارهای نقطه یاب گرافیکی را می توان به چهار دسته تقسیم کرد ‪:‬‬
‫‪ )1‬دکمه های اصلی نقطه یابی‪: 28‬‬

‫نقاط بر روی موضوعات در تکال را می توان به دو دسته تقسیم کرد ‪:‬‬
‫نقاط مرجع با نماد‬ ‫‪‬‬
‫نقاط هندسی با نماد‬ ‫‪‬‬
‫آیکن هر یک از آنها در نوار ابزار ‪ Snapping‬و معموال در قسمت پائین صفحه کاری موجود است‪.‬‬
‫‪Main snap switches 28‬‬
‫نکته ‪ : 1‬کلیدهای میانبر ‪ F4‬برای فعال شدن نقاط مرجع و ‪ F5‬برای نقاط هندسی استفاده می شود‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫نکته ‪ : 1‬درصورتیکه هر دو دکمه فعال باشند ‪ ،‬با گزینه های دسته بعدی ‪ ،‬عمل نقطه یابی را انجام می دهیم‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫نکته ‪ : 4‬نقطه زرد رنگ مندرج در جدول بیانگر نقطه شروع یک المان است و نقطه صورتی ‪ ،‬پایان یک المان را نشان می‬ ‫‪‬‬
‫دهد‪.‬‬
‫نکته ‪ : 3‬توصیه می شود همیشه این دو کلید در حالت فعال باشند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫نکته ‪ : 9‬یادآور می شود در صورتیکه ‪ snap‬در حالت انتخاب نقاط مرجع باشد ‪ ،‬فقط قادر به نقاط آغاز و پایانی موضوعات‬ ‫‪‬‬
‫که با نقاط زرد و صورتی مشخص شده اند ‪ ،‬می باشد‪.‬‬

‫نکته ‪ : 0‬ممکن است نقاط زرد و صورتی المانها ‪ ،‬در امتداد تار خنثی آن المان نباشد که این بستگی به نوع تنظیمات‬ ‫‪‬‬
‫ترسیم آن موضوع است که در آینده و در بخش مشخصات ترسیمی موضوعات به آن می پردازیم‪ .‬همانند شکل زیر که‬
‫خط رفرنس واصل بین نقاط زرد و صورتی در باالی المان قرار دارد و نه در تار خنثی المان ‪:‬‬
‫‪ )1‬دکمه های فرعی نقطه یابی‪: 29‬‬

‫ابزارهای این دسته در مجاورت دکمه های اصلی نقطه یابی هستند‪.‬‬
‫با نزدیک شدن موس به نقاط و موقعیتهای خاص ‪ ،‬شکل موس مشابه ‪ symbol‬های مندرج در جدول زیر ‪ ،‬تغییر خواهد کرد ‪.‬‬
‫کاربرد هر یک از این ابزارها عبارتند از ‪:‬‬
‫‪Other snap switches 29‬‬
‫نکته ‪ :‬اگر در یک زمان امکان ربایش بیش از یک نقطه توسط نشانگر موس باشد ‪ ،‬با کمک کلید ‪ Tab‬برای چرخش و انتخاب یکی‬
‫از این گزینه ای ربایش استفاده می کنیم ‪ .‬با کلید ‪ shift + Tab‬عکس عمل چرخش در بین انواع ‪ snap‬ها صورت می پذیرد‪.‬‬
‫یک سیمبل مخصوص به خود را دارد و با این مشخصه براحتی میتوان ربایشها را در طول‬ ‫‪snap‬‬ ‫نکته ‪ :‬با توجه به اینکه هر‬
‫ها را فعال کنیم‪.‬‬ ‫‪snap‬‬ ‫مدلسازی از یکدیگر تشخیص داد ‪ ،‬توصیه می شود در طول ترسیم ‪ ،‬همه‬
‫‪ )4‬لیستهای کرکره ای نوار ابزار ربایش ‪:‬‬

‫سه ابزار لیستی در امتداد ابزارهای گفته شده وجود دارد‪.‬‬
‫‪ :‬محدودیت ربایش در یکی از سه نمای زیر مجموعه خود می باشد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪work plan‬‬ ‫‪ :‬بیانگر ربایش پیش فرض و یا ربایش منطبق بر محور مختصات محلی است‪ .‬اگر بر روی‬ ‫‪‬‬
‫تغییر کند ‪ ،‬خطوط شبکه در راستای محور مختصات محلی نیز قابل مشاهده و ربایش‬ ‫‪wp‬‬ ‫تنظیم شده باشد و‬
‫میباشند‪ .‬این ابزار دو زیر مجموعه دارد‪:‬‬
‫‪ :‬نوع ربایش صفحات را تنظیم می کند که بمنظور آهنربائی کردن موضوعات استفاده می‬ ‫‪‬‬
‫شود‪.‬دارای بخشهای زیر است ‪:‬‬
‫‪ )3‬کلیدهای نقطه یابی ویژه‪: 30‬‬

‫از این ابزارها برای ربایش نقاط بعدی استفاده می شود ‪.‬‬
‫دو راه برای این منظور وجود دارد‪:‬‬
‫انتخاب گزینه مورد نظر از روی نوار ابزار‬ ‫‪‬‬
‫‪pop up‬‬ ‫با راست کلیک و انتخاب گزینه دلخواه از فهرست‬ ‫‪‬‬
‫نقطه یابی عددی ‪:‬‬

‫در مقدمه این فصل در خصوص اهمیت این روش از نقطه یابی صحبت کردیم‪ .‬نکته حائز اهمیت این است که بسیار اتفاق می افتد‬
‫که برای تعیین نقطه شروع ترسیم از روش هندسی یا گرافیکی استفاده می کنیم و برای تعیین نقاط بعدی بایستی از نقطه یابی‬
‫عددی استفاده کرد‪.‬‬
‫‪Overriding the current snap switch 30‬‬
‫نقطه یابی عددی به روشهای مختلف صورت می پذیرد که عبارتند از ‪:‬‬
‫نقطه یابی عددی ‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ .A‬نقطه یابی مختصاتی ‪:‬‬

‫مطلق‬ ‫‪‬‬
‫دکارتی‬ ‫‪‬‬
‫‪31‬‬
‫قطبی‬ ‫‪‬‬
‫نسبی‬ ‫‪‬‬
‫دکارتی‬ ‫‪‬‬
‫قطبی‬ ‫‪‬‬
‫‪32‬‬
‫‪ .B‬سیستم امتداد نمائی کشسانی‬
‫‪ .C‬استفاده از نقاط مرجع موقت‬
‫اکنون به شرح هر یک از این روشها خواهیم پرداخت ‪:‬‬
‫‪ .A‬نقطه یابی مختصاتی ‪ :‬در این روش با وارد کردن موقعیت مختصاتی نقطه مورد نظر بوسیله دکمه های کیبورد به آن نقطه‬
‫‪ snap‬می شویم ‪ .‬که به چهار روش انجام می شود ‪:‬‬
‫مختصات دکارتی ( کارتزین ) ‪ :‬مختصات ) ‪ ( x,y,z‬که با عالمت کاما از هم جدا شده اند‪ .‬مانند ‪:‬‬ ‫‪.I‬‬
‫عالمت ویژه این روش ‪ ،‬کاما ( ‪ ) ,‬است که دکمه آن در کیبورد در حالت انگلیسی ‪ ،‬دکمه سمت راست حرف ‪ M‬می باشد‪.‬‬
‫درصورتیکه مختصه دوم و سوم وارد نگردد ‪ ،‬عدد صفر بجای آن منظور می گردد‪.‬‬
‫‪Polar coordinate 31‬‬

‫‪Tracking coordinate system 32‬‬
‫مختصات قطبی ‪ :‬همانند مختصات قطبی( ‪ ) r,ɵ,z‬در دیگر نرم افزارهای مهندسی است‪ .‬یعنی با وارد کردن سه‬ ‫‪.II‬‬
‫میشود‪ .‬بدین صورت که عدد اول بیانگر فاصله ‪ ،‬عدد دوم مشخص‬ ‫‪snap‬‬ ‫عدد و دو عالمت ‪ ،‬نقطه مورد نظر ‪،‬‬
‫کننده زاویه واقع در صفحه ‪ xy‬و عدد سوم تعیین کننده زاویه نسبت به صفحه ‪ xz‬که با کاراکتر ( > ) از یکدیگر‬
‫تفکیک می شوند‪.‬‬
‫مختصات مطلق ‪ :‬وارد کردن مختصات دکارتی یا قطبی که نسبت به مبدا مختصات محلی‪ 33‬محاسبه گردد را‬ ‫‪.III‬‬
‫مختصات مطلق نامیم‪.‬برای این منظور در ابتدای مختصات دکارتی یا قطبی از عالمت ( ‪ ) $‬استفاده می کنیم و‬
‫یا در هنگام تعریف مختصات نقطه از دکمه ‪ A‬استفاده می کنیم ‪:‬‬
‫مختصات نسبی‪ : 34‬نسبت به آخرین نقطه انتخاب شده‪ 35‬محاسبه می گردد‪ .‬برای وارد کردن مختصات نسبی ‪،‬‬ ‫‪.IV‬‬
‫ابتدا عالمت ( @ ) را وارد کرده‪ 36‬و سپس مختصات دکارتی یا قطبی را وارد می کنیم‪ .‬کلید میانبر آن ‪ R‬است‪.‬‬
‫‪ .B‬سیستم امتداد نمائی کشسانی‪ : 37‬پس از تعیین راستا و جهت خط با کمک نشانگر موس ‪ ،‬یک مقدار عددی بعنوان معرف‬
‫فاصله از نقطه اول ‪ ،‬وارد کرده و ‪ enter‬را زده تا نقطه دوم ‪ ،‬انتخاب شود‪.‬‬
‫‪Origin of Work plan 33‬‬

‫‪ 34‬ا ین روش نسبت به مختصات دهی مطلق ‪ ،‬بیشتر استفاده می گردد‪.‬‬
‫‪ 35‬این نقطه می تواند به هر روشی از جمله ابزارهای نقطه یابی گرافیکی و ‪ ...‬انتخاب شده باشد‪.‬‬
‫‪ 36‬اگر در هنگام وارد کردن مختصات ‪ ،‬از هیچ یک از عالمتهای @ و ‪ $‬استفاده نکنیم ‪ ،‬نرم افزار حالت نسبی( یعنی نسبت به آخرین نقطه انتخاب شده) را در نظر می گیرد‪.‬‬
‫‪ 37‬رایج ترین روش نقطه یابی عددی است‪.‬‬
‫در اتوکد است‪ .‬البته این روش بی شباهت با مختصات‬ ‫‪from‬‬ ‫‪ .C‬استفاده از نقاط مرجع موقت‪ : 38‬این روش همانند دستور‬
‫دهی دکارتی مطلق نیست‪.‬تفاوت کار در محلی و نسبی کردن نقطه ‪ origin‬است‪ .‬یعنی انتخاب کردن نقطه ای با موقعیت‬
‫مختصاتی ( ‪ ) x,y,z‬از یک نقطه دلخواه‪ . 39‬برای استفاده از این روش بایستی ‪:‬‬
‫ابتدا دستور ترسیمی مورد نظر را انتخاب کرده‪(.‬مثال ابزار ‪ beam‬برای ترسیم تیر )‪ .‬مثال می خواهیم ابتدای تیر نسبت به نقطه‬
‫) باشد‪.‬در این صورت ابتدا دکمه ‪ ctrl‬کیبورد را نگه داشته و بر روی نقطه شماره یک کلیک‬ ‫(‪x,y‬‬ ‫شماره یک دارای موقعیت‬
‫می کنیم‪ .‬با این کار دکمه شماره یک را بعنوان مبدا موقتانتخاب می کنیم‪ .‬در حالیکه دکمه دیگری را نزده ایم ‪ ،‬اعداد مربوط‬
‫به مختصات ( ‪ ) x,y‬را وارد کرده و ‪ enter‬را میزنیم تا نقطه مورد نظر ‪ snap‬شود‪ .‬این روش از بهترین روشهای ‪ snap‬نقاط در‬
‫تکال بشمار می رود‪.‬‬
‫نکته ‪ :‬در تکال امکانی وجود دارد تا هر زمان که خواستیم از جهت دهی و یا امتداد دهی با کمک نشانگر موس استفاده کنیم‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Ortho40‬‬ ‫می توانیم با فشردن دکمه ‪ O‬عمل ‪ SNAP‬را در زوایای صفر ‪ 180 ، 149 ، 80 ، 45 ،‬و ‪ ...‬محدود نمائیم‪ .‬نام این دستور‬
‫است و در طول مدلسازی مکرر استفاده می شود‪ .‬این دستور در روشهای " سیستم امتداد نمائی کشسانی" و "استفاده از‬
‫نقاط مرجع موقت" می تواند مورد استفاده قرار بگیرد‪.‬‬
‫را در راستای یکی از محور های مختصات قفل کنیم‪ .‬مثال با قفل نمودن‬ ‫‪SNAP‬‬ ‫نکته ‪ :‬گاهی اوقات نیاز داریم تا ربایش یا‬ ‫‪‬‬
‫محور ‪ Y‬ها ‪ ،‬نمی توان در راستای محور ‪Y‬ها ‪ ،‬حرکت کرد‪ .‬برای این منظور در حین مراحل مدلسازی‪ ،‬هر زمان که نیاز به قفل‬
‫نمودن یک محور شد ‪ ،‬کافیست دکمه های ‪ X,Y‬و یا ‪ Z‬را فشرده و یا از مسیر ‪ Tools>coordinate lock‬یکی از محورها را قفل‬
‫نمائیم‪ .‬برای اینکه متوجه شویم که در حین مدلسازی کدامیک از محورهای مختصات قفل هستند کافیست تا در سمت چپ‬
‫شمارشگر(پائین صفحه) ببینیم که نام کدام محور درج شده است ‪:‬‬
‫در شکل باال فقط محور ‪ X‬قفل شده است‪.‬‬
‫در شکل باال ‪ ،‬محورهای ‪ Y‬و ‪ Z‬قفل شده اند‪ .‬بنابراین می بینید که می توان بیش از یک محور را قفل نمود‪.‬‬
‫‪ 38‬میانبر و کلید این روش ‪ ،‬دکمه ‪ CTRL‬است‪.‬‬

‫‪ 39‬نقطه مبدا موقت‬
‫‪ 40‬همانند دستور ‪ ortho‬در اتوکد که با میانبر ‪ F8‬استفاده می شود‪.‬‬
‫نوار ابزار انتخاب‪: 41‬‬

‫در طول مدلسازی ‪ ،‬بسیار اتفاق می افتد که قصد انتخاب موضوع یا موضوعاتی را داریم‪ .‬اگر تعداد این موضوعات کم باشد‪ ،‬استفاده‬
‫از پنجره زدن و یا ‪ select‬کردن می تواند روش خوبی باشد‪ .‬اما اگر موضوعات ما زیاد و یا در طول مدل پراکنده باشند بایستی از‬
‫روشهای انتخاب و فیلتر کردن پیشرفته استفاده کرد‪ .‬بدین صورت که ابتدا انتخاب موضوعات را با این ابزارها محدود کرده و سپس‬
‫اقدام به ‪ select‬یا پنجره زدن نمائیم‪ .‬با این روش مطمئن خواهیم بود که در هنگام انتخاب موضوعات ‪ ،‬مرتکب خطائی نخواهیم‬
‫شد‪ .‬این ابزارها در پائین سمت چپ محیط تکال‪ ،‬قرار دارند‪ .‬با کمک این ابزارها محدود کردن موضوعات را به دو روش انجام می‬
‫دهیم‪ :‬یکی آنکه یک تیپ موضوع ( مثل بولت ‪ ،‬آرماتور ‪ ،‬جوش و ‪ ) ...‬را انتخاب کرده و سپس اقدام به پنجره زدن می کنیم ‪.‬دوم‬
‫آنکه عالوه بر برقراری روش روش اول نسبت به محدود کردن انتخاب موضوعات ‪ ،‬با کمک فیلتر کردن و برقراری شرطهائی در آن‬
‫) ‪ ،‬اقدام به ‪ select‬هدفمند موضوعات می کنیم‪.‬‬ ‫( همانند فیلتر کردن در پنجره‬
‫ابزارهای ‪ select‬به دو دسته تقسیم می شوند‪ .‬ابتدا به معرفی هر یک می پردازیم و سپس به ذکر چند مثال برای تسلط بیشتر بر‬
‫روی این ابزارها خواهیم پرداخت ‪:‬‬
‫) ‪ ،‬در حالت انتخاب‬ ‫) و تک شبکه (‬ ‫‪ :‬انتخاب بدون محدودیت‪.‬همه موضوعات به جز گزینه تک بولت (‬ ‫‪‬‬
‫قرار می گیرند‪.‬‬
‫‪ :‬با این ابزار سایر اعضا و پارتها فیلتر شده و صرفا کامپوننتها بدون انتخاب اجزای آن انتخاب می شوند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬انتخاب قطعات ( ‪ part‬ها )‬ ‫‪‬‬
‫‪Selecting toolbar 41‬‬
‫‪ :‬انتخاب سطوح رویه اعضا ( ‪) surface‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬نقاط‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬خطوط شبکه‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬تک شبکه‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬جوش ها‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬خطوط برش و تنظیم اندازه‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬نماها‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬گروه بولتها‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬تک بولت‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬آرماتور منفرد و گروهی‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬بارگزاری موضوعات‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬صفحات کمکی‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬اندازه فواصل‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬انتخاب کامپوننتها بدون فیلتر شدن اعضا و عدم انتخاب اجزا‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬انتخاب اجزای کامپوننت‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬اسمبلی و واحدهای ساخت قطعات بتنی‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬اجزای اسمبلی و واحدهای ساخت‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬انتخاب دستورالعملها ( ‪) Task manager‬‬ ‫‪‬‬
‫مثال‪ :‬انتخاب بخشی از ستونها ‪:‬‬

‫می شویم‪ 42‬و مطابق آموزه های قبلی‪ ،‬شرایط فیلتر را برقرار‬ ‫طبق شکل زیر ‪ ،‬ابتدا وارد پنجره‬
‫را می‬ ‫و‬ ‫دکمه های‬ ‫کرده پس از ذخیره آن فیلتر از طریق‬
‫زنیم ‪:‬‬
‫‪ ،‬فیلتر ساخته شده را انتخاب کرده ‪ ،‬سپس با پنجره زدن ‪ ،‬اقدام به انتخاب ستونهای‬ ‫سپس از لیست‬
‫مورد نظر می کنیم‪ .‬در این صورت مطمئن هستیم که موضوعی بجز ستون انتخاب نخواهد شد‪ .‬دقت شود که از ابزارهای سمت‬
‫( پارتها ‪ ) 43‬در حالت فعال باشد ‪ .‬در غیر اینصورت ‪ ،‬مثال اگر گروه بولتها ‪ ،‬فعال باشد ‪ ،‬در هنگام پنجره‬ ‫چپ ‪ ،‬فقط حالت‬
‫زدن ‪ ،‬بولتها نیز عالوع بر ستونها ‪ ،‬انتخاب خواهند شد‪.‬‬
‫نکته ‪ :‬بعضی اوقات اتفاق می افتد که ما قصد انتخاب ویو را داریم تا به حالت ویوی جاری ( کادر قرمز رنگ اطراف‬ ‫‪‬‬
‫ویو ) در آید‪ .‬ولی با کلیک بر روی صفحه نمی توانیم ویو را انتخاب کنیم‪ .‬علت اینست که قسمت مربوطه (‬
‫) در پنجره ‪ SELECTING‬غیر فعال می باشد‪.‬‬
‫) در حالت‬ ‫) و تک بولت (‬ ‫نکته ‪ :‬با زدن ‪ F2‬در کیبورد می توانیم همه موضوعات را به جز شبکه تک (‬ ‫‪‬‬
‫فعال داشته باشیم‪.‬‬

‫) استفاده کنیم ‪ ،‬دقت کنید که‬ ‫نکته مهم ‪ :‬اگر خواستیم از فیلتر موضوعات (‬ ‫‪‬‬
‫هنگام پنجره زدن ‪ ،‬موضوعاتی انتخاب می شوند که اوال در زیر مجموعه موضوعات سمت چپ این پنجره فعال‬
‫شده باشند ‪:‬‬
‫دوما نوع شرط و فیلتر تنظیم شده با ابزارهای ‪ SELECTING‬نقطه مشترک داشته باشند‪.‬‬
‫مثال اگرمطابق شکل زیر موضوعاتی با کالس ‪ ( 4‬سبز رنگ ) انتخاب شوند و در ابزارهای ‪ SELECTING‬فقط حالت جوش ( )‬
‫فعال باشد ‪ ،‬در هنگام پنجره زدن ‪ ،‬هیچ المانی انتخاب نخواهد شد‪.‬‬
‫می باشد که بسیار پرکاربرد است‪.‬‬ ‫‪ 42‬کلید میانبر آن‬

‫‪ 43‬با میانبر کلید ‪F3‬‬
‫این را می شود از شمارشگر موضوعات در پائین صفحه سمت راست ‪ ،‬بعد از پنجره زدن ‪ ،‬متوجه شد که عدد صفر نمایش داده می‬
‫شود‪ .‬یعنی هیچ موضوعی انتخاب نشده‪.‬دلیلش آنست که هیچ موضوعی با کالس ‪ 4‬و از جنس "جوش" وجود ندارد‪ . 44‬در این‬
‫مورد خاص اگر ابزار ‪ part‬فعال باشد ( بقیه غیر فعال ) نتیجه ‪ select‬کردن می شود تمام پارتهائی‪ 45‬که دارای کالس ‪46 4‬باشند‪:‬‬
‫‪ ،‬نوع فیلتر ‪ Part‬های دارای کالس ‪ 4‬تنظیم شده و نه ‪ Weld‬هائی دارای کالس ‪ ( 4‬که البته مورد‬ ‫‪ 44‬دقت شود که در پنجره‬
‫دوم بی معناست ! چون در زیر مجموعه ‪ ، Weld‬رنگ یا ‪ class‬وجود ندارد‪) .‬‬
‫‪ 45‬شرط اصلی‬
‫‪ 46‬شرط ثانویه یا زیر مجموعه ‪.‬‬
‫‪0913 899 4271‬‬ ‫تلفن همراه ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫فصل هفتم ‪ :‬آشنائی با ابزارهای پرکاربرد زیرمنوی ‪Tools‬‬
‫‪ ‬ابزارهای پرکاربرد‬
‫‪ ‬نحوه ساختن کلید میانبر‬
‫‪ ‬ساختن نوار ابزارهای پرکاربرد‬
‫اگر فصلهای گذشته را به دقت مطالعه کرده باشید ‪ ،‬تقریبا اکثرا پیش نیازهای اساسی تکال را برای ورود به مرحله مدلینگ یاد‬
‫گرفته اید‪.‬در این فصل‪ ،‬قبل از اینکه وارد مرحله مدلسازی شویم ‪ ،‬یکسری از ابزارها و امکانات زیرمنوی ‪ Tools‬را مورد بررسی قرار‬
‫می دهیم که یادگیری آنها می تواند در برخی اوقات ضروری بنظر برسد‪.‬‬
‫به مسیر ‪ Tools > option‬رفته و زیرمجموعه های آن را بررسی می کنیم ‪:‬‬
‫‪ :‬اگر این ابزار فعال باشد ( تیک کنار آن خورده باشد )‪ ،‬زمانیکه کاربر‪ ،‬موس را بر روی دستورات‬ ‫‪‬‬
‫موجود در نوار ابزارها ببرد ‪ ،‬شرح عملکرد مربوط به آن ابزار در پنجره ای بنام ‪ Tooltips‬نمایش داده می شود‪ .‬مثال پنجره‬
‫‪ Tooltips‬مربوط به ابزار تولید ویو از طریق محورهای اصلی تکال به شکل زیر خواهد بود ‪:‬‬
‫‪ :‬همانند دستور قبلی است ‪ ،‬با این تفاوت که زمانی که کاربر بر روی دستورات موجود در منوها برود ‪ ،‬و‬ ‫‪‬‬
‫موس را بر روی دستور خاصی ببرد ‪ ،‬اطالعات مربوط به آن دستور نمایش داده می شود‪.‬‬
‫‪ :‬اگر فعال باشد ‪ ،‬در هنگام کلیک بر روی المانها ‪ ،‬ویژگیهای اصلی مربوط به آن المان را همانند کالس‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫پروفیل ‪ ،‬زاویه قرارگیری پروفیل‪ ،‬مصالح و ‪ ...‬را در قالب پنجره کوچکی که در کنار آن المان ظاهر می شود ‪ ،‬اصالح و یا‬
‫تغییر داد‪.‬‬
‫که در باال سمت راست این پنجره قرار دارد می توان دستورات اصالحی این پنجره را بصورت‬ ‫نکته ‪ :‬از طریق دکمه‬ ‫‪‬‬
‫هدایت شده و می توان تغییرات‬ ‫به صفحه‬ ‫دلخواه ‪ ،‬شخصی سازی کرد‪ .‬پس از زدن دکمه‬
‫دلخواه را انجام داد‪.‬‬
‫‪ :‬در صورت فعال بودن ‪ ،‬در هنگام انجام بروز خطا ‪ ،‬صدای بوق به نشان انجام دستور خطا ‪ ،‬شنیده می شود‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬با فعال بودن این گزینه ‪ ،‬پس از اجرای هر دستوری ‪ ،‬اگر موس را بر روی نمای مورد نظر ببریم ‪ ،‬بدون‬ ‫‪‬‬
‫هرگونه کلیک ‪ ،‬نمای مورد نظر فعال می شود ‪.‬‬
‫‪ :‬اگر این دو گزینه بصورت توام ‪ ،‬فعال باشد ‪ ،‬می توان عملیات جابجائی المانها را با کمک موس براحتی‬ ‫‪‬‬
‫انجام داد‪ .‬البته این روش به هیچ عنوان پیشنهاد نمی گردد‪ .‬چراکه دقت قراگیری موضوعات در پوزیشن مناسب ‪ ،‬بسیار‬
‫پائین می آید‪ .‬الزم بذکر است این دستور را نمی توان برای موضوعاتی چون جوشها و یا پیچها اجرا کرد‪.‬‬
‫کاری را در دوحالت ‪scroll‬‬ ‫‪ :‬این ابزار عملکرد پائین نگه داشتن دکمه وسط موس و جابجائی در صفحه‬ ‫‪‬‬
‫و ‪ pan‬تعیین خواهد داد‪.‬‬
‫‪ :‬اگر فعال باشد ‪ ،‬در هنگام ‪ zoom‬با کمک اسکرول موس‪ ،‬نسبت به وسط نمای جازی انجام می شود‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫و اگر غیر فعال باشد نسبت به مکان نشانگر موس( پیشنهاد می شود غیر فعال باشد تا نسبت به مکان نشانگر نوس عمل‬
‫‪ zoom‬انجام شود)‪.‬‬
‫‪ :‬با این ابزار ‪ ،‬در صورتیکه از یک المان خاصی ‪ ،‬یک ویو سه بعدی گرفته شود ‪ ،‬پس از ایجاد‬ ‫‪‬‬
‫ویو ‪ ،‬المان بصورت خودکار دوران می شود‪.‬‬

‫‪ :‬با فعال بودن این گزینه ‪ ،‬قابلیت پنجره زدن ازچپ به راست و راست به چپ را از بین برده و در‬ ‫‪‬‬
‫هنگام پنجره زدن از هر طرف ‪ ،‬مشابه راست به چب خواهد بود که پیشنهاد می شود همیشه غیر فعال باشد‪.‬‬
‫‪ :‬اگر فعال باشد ‪ ،‬هنگامیکه موس را بر روی المانی می بریم بدون زدن هرگونه کلیکی ‪ ،‬آن موضوع‬ ‫‪‬‬
‫های الیت می شود که می تواند بسیار کاربردی باشد و پیشنهاد می شود همیشه فعال باشد‪.‬‬
‫‪ :‬در حالت عادی اگر بر روی المانی راست کلیک کنیم ‪ ،‬آن موضوع انتخاب نمی شود و عالوه بر‬ ‫‪‬‬
‫های الیت شده( زرد شدن المان)‪ ،‬صرفا منوی ‪ pop up‬نمایش داده می شود‪ .‬ولی اگر این گزینه را فعال کنیم ‪ ،‬با راست‬
‫کلیک بر روی هر موضوعی ‪ ،‬در حالت انتخاب قرار می گیرد‪.‬‬
‫‪ :‬قبال در مورد این ابزار صحبت کرده ایم‪.47‬‬ ‫‪‬‬
‫می پردازیم‪ .‬زیر مجموعه های این ابزار عبارتند از ‪:‬‬ ‫حال به مطالعه ابزارهای‬
‫اگر بعضی از این ابزارها فعال نبودند ‪ ،‬کافیست بعد از ‪ SELECT‬کردن یک موضوع ‪ ،‬مجددا این ابزارها را مشاهده کنید‪ .‬بسیاری‬
‫از این ابزارها را در طول مباحث گذشته یاد گرفته اید‪ .‬نکته حائز اهمیت اینست که بایستی به کلیدهای میانبر هر یک از این‬
‫ابزارها بطور ویژه نگاه کرد و آنها را بخاطر سپرد‪ .‬تنها نکته جدید و بسیار کاربردی این قسمت در قالب نکته زیر می باشد‪:‬‬
‫‪ 47‬اگر یادتان نیست ‪ ،‬الزم است ‪ ،‬فصل پنجم را بطور دقیقتری مطالعه کنید‪.‬‬
‫می توانیم وارد تنظیمات آن المان شویم‪ .‬در حالت عادی‬ ‫نکته‪ :‬هر گاه بر روی یک المان کلیک کنیم با میانبر‬ ‫‪‬‬
‫می توانیم به تنظیمات آن المان دسترسی داشته‬ ‫با دابل کلیک بر روی آن و یا راست کلیک و انتخاب‬
‫باشیم‪.48‬‬
‫اکنون به چند نکته و تیتر کاربردی دقت کنید ‪:‬‬
‫ساختن میانبر برای دستورات پرکاربرد ‪:‬‬

‫در تکال دستورات پرکاربرد زیادی وجود دارند که میانبری برای آنها پیش بینی نشده است ‪ .‬ولی این امکان را دارید که برای هر‬
‫یک از این دستورات پرکاربرد ‪ ،‬یک میانبر با سلیقه خود ‪ ،‬درنظر بگیرید‪ .‬موضوع را با یک مثال شرح می دهیم ‪:‬‬
‫که برای ترسیم خط استفاده می شود ‪ ،‬و هیچ میانبری ندارد‬ ‫فرض کنید می خواهید برای دستور پرکاربرد‬
‫‪ ،‬می خواهید کلید میانبری را تعریف کنید‪ .‬مثال با تایپ کلید ‪ L‬وارد این دستور شوید‪ .49‬برای این منظور پنجره‬
‫را از طریق مسیر زیر باز می کنیم ‪:‬‬
‫> ‪Tools‬‬
‫) تا‬ ‫قسمتی از نام دستور مورد نظر را تایپ کرده ( مثال تایپ عبارت‬ ‫‪Filter‬‬ ‫در قسمت‬
‫مجموع دستوراتی که شامل این عبارت باشد را در قسمت زیرین آن نمایش دهد‪:‬‬
‫می تواند در باال بردن سرعت مدلینگ کمک شایانی کند و بسیار مورد کاربرد شاپیستهای حرفه ای قرار می گیرد‪.‬‬ ‫‪ 48‬استفاده از میانبر‬
‫‪ 49‬همانند بسیاری از نرم افزارها از جمله اتوکد که میانبر ‪ L‬را برای ترسیم خط درنظر گرفته و معرف حرف اول کلمه ‪ Line‬می باشد‪.‬‬
‫) کلیک کرده و حرف "‪ "L‬را بعنوان اختصاص کلید میانبر ‪ L‬برای آن‬ ‫بر روی دستور مورد نظر ( در اینجا‬
‫دستور در قسمت ‪ Shortcut‬تایپ می کنیم و دکمه ‪ CLOSE‬را می زنیم‪.‬‬
‫می شویم‪.‬‬ ‫در اینصورت و در طول مدلسازی هرگاه کلید ‪ L‬را بزنیم ‪ ،‬وارد دستور‬
‫های پرکاربرد را مطابق دستورات نرم افزار اتوکد می‬ ‫‪Shortcut‬‬ ‫نکته ‪ : 1‬معموال شاپیستهای حرفه ای ‪ ،‬مجموعه ای از‬ ‫‪‬‬
‫سازند و از آنها در طول مدلسازی استفاده می کنند‪.‬‬
‫نکته ‪ : 1‬راه دیگر دسترسی به دستورات ساختن نوار ابزارهای دستورات پرکاربرد است که این روش نیز از روشهای مرسوم‬ ‫‪‬‬
‫شاپیستهای حرفه ای ست‪ .‬بدین صورت که ‪:‬‬
‫در همان پنجره …‪ Customize‬و با زدن کلید ‪ new‬یک نوار ابزار جدید می سازیم که در لیست باالی آن بنمایش در می آید‪:‬‬
‫حال با یکبار کلیک بر روی آن ‪ ،‬نام آن را به دلخواه تغییر می دهیم‪ .‬اکنون با جستجو در قسمت ‪ filter‬و یافتن دستورات مورد‬
‫‪ ،‬آن را وارد لیست نوار ابزار جدید می کنیم‪:‬‬ ‫نظر در لیست پائین فیلد ‪ filter‬و با کمک دکمه‬
‫ابزارهای اندازه گذاری موقت ‪:‬‬

‫اکنون با چند ابزار پرکاربرد برای اندازه گذاری آشنا می شوید که در هنگام مدلینگ و کنترل اندازه ها می توانید از آنها استفاده‬
‫کنید‪ .‬از این ابزارها صرفا برای کنترل موضوعات در حین مدلینگ استفاده می شوند و بعد از آن یا بصورت اتوماتیک یا توسط‬
‫شاپیست ‪ ،‬پاک می شوند و با ابزارهای اندازه گذاری در محیط دراوینگ ( نقشه و ترسیمات ) متفاوتند‪.‬‬
‫این ابزارها در مسیر زیر قرار دارند ‪:‬‬

‫‪Tools > Measure‬‬
‫‪ :‬برای اندازه گذاری فواصل بین اشیاء استفاده می شود‪ .‬معموال زمانی از این ابزار استفاده می کنیم که‬ ‫‪‬‬
‫المان ما بصورت مورب یا زاویه دار باشد و حالت افق یا عمود نباشد‪ .‬این ابزار عالوه بر فاصله دو نقطه مشخص ( تصویر‬
‫افق و قائم ‪ ،‬همینطور فاصله جابجائی در راستای محور ‪ z‬را نیز به ما می دهد ‪:‬‬
‫تفسیر یه عدد درون پرانتز را تصویر زیر ببینید ‪:‬‬
‫‪ :‬برای اندازه گذاری افقی موضوعات استفاده می شود‪.‬‬ ‫ابزار‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬برای اندازه گذاری عمودی موضوعات کاربرد دارد‪.‬‬ ‫ابزار‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬برای اندازه گذاری زوایا استفاده می شود‪.‬‬ ‫ابزار‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬برای بدست آوردن شعاع و طول یک کمان استفاده می شود ‪:‬‬ ‫ابزار‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬برای اندازه گذاری فواصل بین پیچها در یک گروه پیچی از این ابزار استفاده می شود‪ .‬همچنین برای‬ ‫‪‬‬
‫بدست آوردن فاصله پیچهای کناری تا لبه قطعات ‪ ،‬استفاده می شود‪.‬در هنگام استفاده از این دستور ابتدا بر روی‬
‫پیچ(ها) و سپس بر روی قطعه ای که می خواهید فاصله نسبت به لبه آن سنجیده شود ‪ ،‬کلیک می کنید ‪:‬‬
‫چند نکته در خصوص این ابزارها وجود دارد ‪:‬‬
‫‪،‬‬ ‫دستور‪update‬‬ ‫نکته‪ :1‬همانطور که گفته شد ‪ ،‬این اندازه گذاری موقت است و با راست کلیک و انتخاب ‪ Redraw‬و یا‬ ‫‪‬‬
‫پاک می شوند‪.‬‬
‫نکته‪ : 1‬هنگامیکه در نمای وایر فریم هستیم ‪ ،‬با عمل زوم ‪ ،‬این اندازه ها پاک می شوند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ذکر یک نکته کاربردی ‪:‬‬

‫اگر در یک پروژه موضوع یا موضوعاتی قابل رویت نبودند ‪ ،‬بایستی به چهار نکته توجه کرد و آنها را کنترل کرد ‪:‬‬
‫‪ )1‬عمق دید یک ویو‬

‫‪Work Area‬‬ ‫‪ )1‬محدوده‬
‫‪ )4‬فیلتر بودن موضوع‬
‫‪ )3‬نحوه نمایش موضوع در پنجره‬
‫‪0913 899 4271‬‬ ‫تلفن همراه ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫فصل هشتم ‪ :‬تنظیم خطوط شبکه مدل ( ‪) Grid‬‬
‫‪ ‬ساختن خطوط شبکه‬

‫‪ ‬ویرایش خطوط گریدالین‬
‫‪ ‬خطوط شبکه شعاعی‬
‫در این فصل نحوه ساختن شبکه گریدبندی را آموزش خواهیم داد‪ .‬خطوط شبکه ‪ ،‬خطوط راهنمائی هستند که در پالن و نماها‬
‫از آنها برای مدلسازی استفاده می شود‪ .‬ممکن است در طول مدلسازی از چندین خطوط شبکه استفاده شود‪ .‬در تکال زمانی که‬
‫یک پروژه جدید ایجاد می کنیم ‪ ،‬خطوط شبکه پیش فرضی در ابتدای کار ایجاد می شود‪ .‬با دابل کلیک بر روی آن می توانیم‬
‫مسیر‪:‬‬ ‫به تنظیمات آن رفته و اقدام به اصالح فواصل و کدهای ارتفاعی و دیگر مشخصات نمائیم‪ .‬همچنین از طریق‬
‫می توانیم به این صفحه دسترسی پیدا کنیم ‪:‬‬ ‫> ‪Modeling‬‬
‫پنجره ‪ Grid‬از شش قسمت تشکیل شده است ‪:‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.9‬‬
‫‪.0‬‬
‫اکنون به شرح هر یک می پردازیم ‪:‬‬
‫‪Space‬‬ ‫‪ :‬در این قسمت فواصل بین خطوط شبکه را درج می کنیم‪ .‬در بین اعداد یک فاصله خالی با کلید‬ ‫‪.1‬‬
‫ایجاد می کنیم‪ .‬چند نکته در قسمت حائز اهمیت است ‪:‬‬
‫نکته‪ : 1‬اعداد برای محور های ‪ X‬و ‪ Y‬بایستی بصورت نسبی‪ 50‬وارد گردد و برای محور ‪ Z‬بصورت مطلق‪.51‬‬ ‫‪‬‬
‫نکته‪ : 1‬در صورتیکه اولین محور نسبت به راستای خود فاصله ای نداشته باشند ‪ ،‬بایستی با فاصله صفر درج‬ ‫‪‬‬
‫گردد‪ .‬بهمین دلیل اکثرا ‪ ،‬محورهای اول در هر یک سه جهت ‪ ،‬با فاصله صفر شروع می شوند‪.‬‬
‫نکته‪ : 4‬اگر در راستای محور های ‪ X‬و ‪ ، Y‬چند دهنه با فاصله مساوی و در کنار یکدیگر ‪ ،‬تکرار می شدند‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫‪n‬‬ ‫بجای وارد کردن چند عدد بصورت تکراری می توانیم فواصل را در فیلدهای مربوطه بصورت ‪ n*L‬وارد کنیم که‬
‫معرف تعداد دفعات تکرار و ‪ L‬معرف فاصله دهنه می باشد‪.‬‬
‫‪ :‬از این بخش به منظور نام گذاری آکسها و ارتفاع ها استفاده می شود‪ .‬معموال برای نام گذاری کدهای ارتفاعی‬ ‫‪.1‬‬
‫(محور‪ ) Z‬از همان اعداد ارتفاعی استفاده می شود و فقط یک عالمت " ‪ " +‬در ابتدای آن می گزاریم‪.‬‬
‫به اعداد وارد شده در فیلد محورها بر اساس اندازه دهانه ها و کدهای ارتفاعی در مثال زیر توجه کنید ‪:‬‬
‫‪ 50‬فواصل بین دهانه ها‬

‫‪ 51‬نسبت به مبدا مختصات مطلق ( مکعب سبز رنگ )‬
‫نکته ‪ :‬گاهی اتفاق می افتد که پائین ترین تراز مدل ما بر روی تراز صفر وجود نداشته باشد‪ .‬مثال پائین ترین تراز‬ ‫‪‬‬
‫مدل‪ ،‬از تراز ‪ 8000‬شروع شود‪ .‬به مثال زیر دقت کنید ‪:‬‬
‫در شکل باال ‪ ،‬ستون از تراز ‪ 10000‬شروع شده و لیبل گذاری نیز مطابق ترازها صورت پذیرفته است‪ .‬در تکال این کدگزاری و‬
‫لیبل گزاری را مطابق شکل زیر انجام می دهیم ‪:‬‬
‫در تصویر سمت راست به وضوح مشاهده می شود که یک فضای قابل توجهی در بخش تحتانی ستون ‪ ،‬خالی مانده و مدل ما‬
‫باال رفته‪ .‬معموال در چنین حالتی تراز پائین ستون را صفر کرده و بر اساس فواصل بین ترازها ‪ ،‬ترازهای جدید را وارد می‬
‫کنند و فقط لیبل گزاری را مطابق واقعیت تنظیم می کنند تا در نماها دچار اشتباه نشویم ‪:‬‬
‫‪ :‬مقدار بیرون زدگی انتهائی خطوط شبکه را در هر سه محور مختصات مشخص می کند ‪:‬‬ ‫‪.4‬‬
‫‪ :‬مختصات مبدا خطوط شبکه را در این قسمت وارد می کنیم‪.‬‬ ‫‪.3‬‬

‫> ‪ Modeling‬با باز شده پنجره ‪ ، grid‬هرگاه بر روی نقطه دلخواهی‬ ‫نکته‪ : 1‬با اجرای دستور‬ ‫‪‬‬
‫در محیط مدلسازی کلیک کنیم ‪ ،‬مختصات آن در قسمت ‪ origin‬درج می گردد‪.‬‬

‫نکته‪ : 1‬می توانیم مبدا خطوط شبکه را به مختصات دلخواهی انتقال دهیم‪ .‬برای اینکار کافیست مختصات نقطه‬ ‫‪‬‬
‫مبدا شبکه را نسبت به مبدا مطلق(مکعب سبز رنگ) در قسمت ‪ origin‬وارد کنیم‪ .‬با اینکار فقط مبدا شبکه به آن‬
‫نقطه انتقال می یابد و مختصات مطلق ‪ ،‬همچنان در مکان اولیه خود باقیست‪.‬‬
‫‪ :‬این بخش همانند یک آهن ربا برای المانها عمل می کند‪ .‬بطوریکه با جابجائی خطوط شبکه ‪ ،‬اشیای موجود‬ ‫‪.9‬‬
‫نیز همراه آن جابجا می شوند‪ .‬برای این منظور کافیست تیک قسمت مربوطه را مطابق شکل زیر بزنید ‪:‬‬
‫‪ :‬با کمک این بخش می توان خطوط شبکه را قفل کرد تا از تغییرات ناخواسته جلوگیری نمود‪ .‬دکمه‬ ‫‪.0‬‬
‫را زده تا وارد پنجره ای مطابق شکل زیر شوید‪ .‬اگر فیلد ‪ Locked‬بر روی ‪ yes‬تنظیم باشد ‪،‬‬
‫شبکه قفل خواهد شد‪.‬‬
‫تنظیمات مربوط به اصالح خطوط شبکه ‪:‬‬

‫اکنون با کلیات ایجاد شبکه گرید ‪ ،‬آشنا شده اید و می توانید شبکه گریدالینهای پروژه خود را تولید کنید‪ .‬اما گاهی الزم است تا‬
‫در ابتدا و یا حی ن انجام پروژه ‪ ،‬خط شبکه ای را از حذف کنید و یا اینکه موقعیت آن را اصالح و یا خطی را بصورت مورب اضافه‬
‫کنید‪ .‬برای اصالحاتی از این قبیل بایستی به مباحث این بخش دقت کنید‪.‬‬
‫اضافه کردن خط شبکه جدید ‪:‬‬

‫می توان خط شبکه جدیدی ‪ ،‬ترسیم کرد‪ .‬روال کار بدین صورت است که ‪:‬‬ ‫با کمک دستور‬
‫> ‪Modeling‬‬ ‫اجرای دستور از مسیر‬ ‫‪‬‬
‫بر روی خطوط شبکه موجود یکبار کلیک می کنیم‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫انتخاب دو نقطه که مایلیم بین آن نقاط ‪ ،‬خط گریدالین جدید ترسیم شود‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫حال بر روی شبکه خطوط دابل کلیک می کنیم تا لیبل گزاری را اصالح کنیم‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫) از ابزارهای ‪ ، select‬می توانیم ‪ ،‬یک گرید را انتخاب کرده و مشخصات آن را اصالح‬ ‫با فعال نمودن ابزار تک شبکه (‬ ‫‪‬‬
‫نمائیم‪.‬‬
‫نکته ‪ :‬تفاوت بین دکمه های ‪ modify‬و ‪ create‬در صفحه ‪ : Grid‬اگر زمانی بخواهید مشخصاتی از قبیل فواصل دهانه ها و‬ ‫‪‬‬
‫ترازهای ارتفاعی خطوط شبکه ای را تغییر دهید ‪ ،‬با دابل کلیک بر روی شبکه مورد نظر و انجام تغییرات الزم ‪ ،‬از دکمه‬
‫‪ Modify‬استفاده می کنیم‪ .‬اما اگر بخواهیم شبکه دیگری بجز شبکه(های) موجود بسازیم ‪ ،‬بایستی پس از انجام تغییرات‬
‫در صفحه ‪ Grid‬و البته با توجه به مختصات مندرج در قسمت ‪ ، Origin‬دکمه ‪ Create‬را انتخاب کنیم‪ .‬درصورتیکه چند بار‬
‫‪ create‬را بزنیم ‪ ،‬به تعداد دفعات تکرار ‪ ،‬شبکه گریدالین ایجاد می شود‪.‬‬
‫مثال کاربردی ‪ :‬می خواهیم با استفاده از تکنیکهائی که یاد گرفته ایم ‪ ،‬شبکه تراز مطابق شکل زیر را ترسیم کنیم ‪:‬‬
‫ترتیب انجام مراحل ‪:‬‬

‫ابتدا شبکه گرید عمودی ( از گرید ‪ A‬تا ‪ ) D‬را طبق تنظیمات زیر ترسیم می کنیم ‪:‬‬
‫با توجه به اندازه دهانه ها ‪ ،‬می دانیم که نقطه ‪ D1‬دارای مختصات ) ‪ ( 0,15000‬می باشد‪ .‬برای ایجاد قسمت دوم خطوط شبکه‬
‫(آکسهای ‪ E‬تا ‪ ) H‬چندین راه وجود دارد که دو راه از مجموع راهها را توضیح می دهیم ‪:‬‬
‫راه اول ‪ :‬ابتدا ‪ Work plan‬را به نقطه ‪ D1‬برده و با کمک ترسیم خطوط کمکی ‪ ،‬جهت ‪ Work plan‬را مطابق جهت قسمت‬ ‫‪‬‬
‫دوم خطوط شبکه تنظیم می کنیم‪ .‬سپس اقدام به ساختن قسمت دوم شبکه می کنیم‪.‬‬
‫راه دوم ‪ :‬با آگاهی به مختصات ‪ D1‬قسمت دوم شبکه را بدون زاویه و بصورت عمود می سازیم‪ .‬سپس با کمک ترفندهائی‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫زاویه قسمت دوم شبکه را تنظیم می کنیم‪.‬‬
‫راه اول ‪:‬‬

‫دو خط از نقطه ‪ D1‬و با زوایای ‪ 45‬و ‪ 135‬ترسیم می کنیم ‪:‬‬ ‫با کمک ابزار‬ ‫‪.1‬‬
‫‪SET 149‬‬ ‫‪ WP‬را در نقطه ‪ D1‬و طبق زاویه‬ ‫سپس با کمک یکی از ابزارهای تنظیم ‪ WP‬مثل‬ ‫‪.1‬‬
‫می کنیم‪:‬‬
‫اکنون با باز کردن صفحه ‪ Grid‬و تنظیم پارامترها مطابق شکل زیر و زدن دکمه ‪ ، create‬بخش مورب شبکه را می سازیم‪.‬‬ ‫‪.4‬‬
‫دقت کنید تمامی اعداد نسبی در این پنجره با توجه به موقعیت ‪ wp‬سنجیده می شوند و ما از این خاصیت در تولید بخش مورب‬
‫گریدها استفاده کردیم ‪:‬‬
‫راه دوم ‪:‬‬

‫با آگاهی به مختصات ‪ )15000,0,0( D1‬قسمت دوم شبکه را مطابق تنظیمات زیر می سازیم‪:‬‬ ‫‪.1‬‬
‫حال باید شبکه را به میزان ‪ 39‬درجه بچرخانید‪ .‬حین انجام اینکار یک روش بسیار کاربردی را نیز آموزش میدهیم‪ .‬ابتدا‬ ‫‪.1‬‬
‫همانند روشهای گفته شده در قسمت اول از راه حل اول ‪ ،‬دو خط با زوایای ‪ 39‬و ‪ 149‬می سازیم‪ .‬سپس بر روی شبکه‬
‫شده‬ ‫( یا موضوعی ) که می خواهیم آن را بچرخانیم ‪ ،‬کلیک کرده و بعد از راست کلیک وارد زیر مجموعه‬
‫را انتخاب می کنیم‪ .‬حال بایستی مراحل زیر را برای چرخاندن شبکه انجام دهید ‪:‬‬ ‫و دستور‬
‫انتخاب نقطه ‪ ORIGIN‬شیئی که می خواهیم بچرخانیم‪.‬در اینجا نقطه ‪ D1‬را انتخاب می کنیم‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫را انتخاب می‬ ‫‪D2‬‬ ‫انتخاب می کنیم‪.‬مثال نقطه‬ ‫‪D1‬‬ ‫را در راستای‬ ‫‪X‬‬ ‫سپس با کمک ‪ ، SNAP‬جهت مثبت محور‬ ‫‪‬‬
‫همچنین همین کار را برای محور‪ Y‬ها انجام می دهیم‪ .‬در اینجا نیز می توانیم ‪ F1‬را انتخاب کنیم‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫سپس نقطه ‪ ORIGIN‬جدید را در صورتیکه بخواهیم موضوعمان عالوه بر چرخش ‪ ،‬جابجا نیز شود را انتخاب می‬ ‫‪‬‬
‫کنیم‪ .‬در اینجا چون ما قصد جابجائی نداریم و فقط می خواهیم ‪ Rotate‬دهیم همان نقطه ‪ D1‬را بعنوان مرکز‬
‫جدید انتخاب می کنیم‪.‬‬
‫بعد از آن باید جهت ‪ X‬جدید که تعیین کننده میزان چرخش می شود را کلیک می کنیم‪.‬راستای ‪ X‬جدید را با‬ ‫‪‬‬
‫کلیک در امتداد باالئی خط اول کمکی بر می گزینیم‪.‬‬

‫حال مرحله قبل را برای تعیین کننده جهت ‪ Y‬جدید انتخاب می کنیم که باالطبع عمود بر راستای ‪ X‬جدید می‬ ‫‪‬‬
‫شود‪(.‬امتداد باالئی خط کمکی دوم)‬
‫مالحظه می کنید که قسمت مورب شبکه نیز تنظیم گردید‪.‬‬
‫خطوط شبکه شعاعی ‪:‬‬

‫در ابزارهای ترسیم شبکه گرید ‪ ،‬ابزاری که بتواند خطوط شبکه بصورت شعاعی ترسیم کند ‪ ،‬وجود ندارد‪ .‬اما تکال یک راه متفاوت‬
‫از راههای مرسوم تولید گرید ‪ ،‬برای این منظور درنظر گرفته است‪ .‬استفاده از کامپوننت‪ .‬بدلیل اینکه در فصل مربوط به کامپوننتها‬
‫‪ ،‬مفصل صحب خواهیم نمود ‪ ،‬در اینجا صرفا ابزار مذکور را توضیح داده ‪ ،‬و توضیحات تکمیلی را به فصل مربوطه موکول خواهیم‬
‫نمود‪.‬‬
‫برای ورود به صفحه کامپوننت ها ‪ ،‬از دکمه ترکیبی ‪ CTRL+F‬استفاده کنید‪ .‬مطابق تصویر زیر ‪ ،‬نحوه نمایش کامپوننتها را بصورت‬
‫(در باالی صفحه ) تنظیم کنید تا با تصویر گرافیکی بهتری آنها را مشاهده کنید‪:‬‬
‫را در فیلد مربوطه تایپ کرده و دکمه ‪ Search‬را بفشارید تا کامپوننت مورد‬ ‫مطابق تصویر زیر ‪ ،‬قسمتی از عبارت‬
‫شوید ‪:‬‬ ‫نظر پیدا شده ‪ ،‬با دابل کلیک بر روی آیکن آن وارد تنظیمات ماکروی‬
‫‪Grid‬‬ ‫با اکثر تنظیمات و ابزارهای این ماکرو آشنا هستید‪ .‬مشابه تنظیمات شبکه صفحه ‪ Grid‬است‪ .‬تمامی تنظیمات مشابه صفحه‬
‫است ‪ ،‬به جز مختصات ‪ Y‬که بایستی بصورت زاویه ای‪ ، 52‬وارد شود‪ .‬البته ابزار ‪ Preview‬نیز در سمت راست درنظر گرفته شده‬
‫است‪.‬‬
‫نکته ‪ :‬همچنان مقادیر مندرج در فیلدهای ‪ X‬و ‪ Y‬بصورت نسبی و مقادیر مربوط به ‪ Elevation‬بصورت مطلق خواهد بود‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪0913 899 4271‬‬ ‫تلفن همراه ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫‪ 52‬فراموش نکنیم اعداد مندرج در فیلد ‪ Y‬بصورت نسبی هستند‪.‬یعنی زاویه بین دو خط را وارد می کنیم نه زاویه نسبت به جهت مثبت محور ‪ X‬ها‪.‬‬
‫فصل نهم ‪ :‬نقاط و خطوط کمکی‬
‫‪ ‬ترسیم خط و دوایر کمکی‬

‫‪ ‬ترسیم صفحه کمکی و نحوه لینک کردن موضوعات به آن صفحات‬
‫‪ ‬انواع روشهای تولید نقاط کمکی‬
‫‪ ‬نحوه وارد کردن نقاط در صفحه با کمک فایل مختصات نقاط‪.‬‬
‫در فصل قبل در خصوص موضوعات اربعه صحبت کردیم و دانستیم که این موضوعات از الزامات مدلینگ در تکالست‪ .‬سه تا از‬
‫چهار تا موضوع اربعه را یاد گرفتیم و فقط موضوع چهارم یعنی نقاط و خطوط کمکی ماند که در این فصل به آن می پردازیم‪ .‬نقاط‬
‫و خطوط کمکی عموما تنها با هدف کمک به جانمائی و ترسیم صحیح موضوعات فوالدی و بتنی در تکال استفاده می شوند و زمانی‬
‫که موضوعات فوالدی یا بتنی را ترسیم کردیم ‪ ،‬نیازی به آنها نیست و می توانیم آنها را حذف کنیم‪ .‬البته حذف این موضوعات‬
‫دارای نکاتی ست که در آینده خواهیم گفت‪ .‬دلیل اینکه این مبحث را در فصل قبل عنوان نکردیم و یک فصل مجزا در مورد آن‬
‫در نظر گرفتیم ‪ ،‬نه بخاطر تفاوت در جنس موضوع ‪ ،‬بلکه اهمیت قلمداد کرددادن به این بحث بود که کارآموز تکال با نگاه ویژه و‬
‫مهمتری به آن نگاه کرده ‪ ،‬چراکه اگر این مبحث را خوب متوجه شود ‪ ،‬روند راحتی در طول مدلینگ و بدست آوردن نقاط مبهم‬
‫‪ ،‬خواهد داشت‪ .‬بطور کلی این موضوعات کمک ترسیمی در سه دسته خط ‪ ،‬نقطه و دایره خالصه می شوند‪ .‬اما چیزی که مهم‬
‫است اینست که با ترکیب این ابزارها بخصوص در بخش نقاط ‪ ،‬می توانید سرعت و دقت مدلسازی را به طور چشمگیری افزایش‬
‫دهید‪.‬‬
‫ابزارهای این فصل در زیر مجموعه منوی ‪ Modeling‬قرار دارند ‪:‬‬
‫‪ :‬از این دستور برای ترسیم خط استفاده می شود‪ .‬هدف ‪ ،‬ترسیم خط واصل‬
‫بین دو نقطه است‪ .‬روند انجام کار ‪:‬‬
‫اجرای دستور‬ ‫‪o‬‬
‫انتخاب نقطه اول‬ ‫‪o‬‬
‫انتخاب نقطه دوم تا خط بین نقطه اول و دوم ترسیم شود‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫همانطور که گفتیم با دابل کلیک بر روی موضوعات می توانیم به مشخصات انها دسترسی پیدا کنیم‪ .‬با دابل کلیک بر روی خط‬
‫ترسیمی ‪ ،‬وارد صفحه ویژگیهای آن می شویم‪.‬‬
‫در فیلدهای این صفحه می توانیم مشخصات مربوط به مقدار طول بیرون زدگی ‪ ،‬رنگ و خاصیت آهنربائی خط را تعیین کنیم‪.‬‬
‫همچنین آیکون آن در نوار ابزار ‪ point‬وجود دارد ‪:‬‬
‫‪ :‬ابزار بعدی ‪ ،‬ابزار ترسیم دایره است که دو زیر مجموعه دارد ‪:‬‬
‫‪ :‬از این دستور برای ترسیم دایره کمکی با معرفی دو نقطه استفاده می شود‪ .‬نقطه‬ ‫‪o‬‬
‫اول بعنوان مرکز دایره و نقطه دوم بعنوان شعاع ( نسبت به نقطه اول )‪.‬‬
‫آیکن این ابزار نیز در نوار ابزار ‪ point‬وجود دارد ‪:‬‬
‫‪ :‬می دانیم که با انتخاب سه نقطه دلخواه ‪ ،‬همواره دایره ای وجود دارد که آن سه نقطه ‪ ،‬بر‬ ‫‪o‬‬
‫روی محیط آن دایره قرار بگیرند‪ .‬بنابراین با کمک این قانون ‪ ،‬در تکال می توانیم با انتخاب سه نقطه یک دایره‬
‫‪ ،‬مختص این کار است‪ .‬بنابراین اجرای این دستور با معرفی سه نقطه‬ ‫ترسیم کنیم که دستور‬
‫خواهد بود ‪:‬‬
‫‪ :‬معموال در نرم افزارهائی که شاخصه های پارامتریک را در دل خود دارند‪ ،‬از ابزارهائی برای‬ ‫‪‬‬
‫تعریف پارامترها استفاده می کنند‪ .‬یکی از این ابزارها ‪ ،‬صفحات هوشمندی است که قابلیت ربایش و جابجائی دارند‬
‫که می توان المانهای دیگر را به آن صفحه وابسته کرد‪ .‬در تکال نیز این قابلیت وجود دارد و می توان با ساخت صفحاتی‬
‫تحت عنوان ‪ ، construction plan‬موضوعات دیگری را به آن وابسته کرد‪ .‬مثال شرایطی را فراهم کنیم که قسمتهای‬
‫ابتدا و یا انتهای المانها با توجه به موقعیتی که نسبت به صفحه کمکی دارند ‪ ،‬وابسته صفحه مذکور شده و با جابجائی‬
‫صفحه آن موضوعات تغییر موقعیت دهند‪ .‬البته این صفحات در هوشمند سازی‪ 53‬کاربرد به مراتب بیشتری دارند‪.‬‬
‫پس در این بحث دو موضوع حائز اهمیت است ‪ :‬اول ایجاد صفحه و دوم ‪ ،‬وابستگی المانها به آن صفحه ‪.‬‬
‫ساخت صفحه کمکی ‪:‬‬

‫شما با چهار نقطه دلخواه می توانید صفحه دلخواهتان را بسازید‪ .‬پس از اجرای دستور ‪ ،‬همانند تعریف ‪ work plan‬که با معرفی سه‬
‫نقطه ( مرکز ‪ ،‬جهت محور ‪ X‬و جهت محور ‪ ) Y‬می توانستید صفحه کاری را ‪ set‬کنید ‪ ،‬ابتدا بایستی با سه نقطه و سپس دکمه‬
‫وسط موس ‪ ،‬صفحه مورد نظر خود را بسازید‪ .‬در حین تعریف سه نقطه بایستی در ویوی مناسب قرار بگیرید تا بتوانید صفحه را‬
‫در موقعیت صحیح بسازید‪.‬‬
‫وابستگی موضوعات به صفحات کمکی ‪:‬‬

‫‪54‬‬
‫برای اینکه یک موضوع را به صفحات وابسته کنید ‪ ،‬بایستی نقاط شروع و پایان که با گریپهای زرد و صورتی مشخص شده اند‬
‫را به صفحات ‪ ،‬وابسته نمود‪ .‬بدین صورت که که با انتخاب هر یک از این نقاط ‪ ،‬بر روی آن راست کلیک کرده و بعد از انتخاب‬
‫گزینه ‪ ، Bind to plane‬صفحه ای که می خواهیم به آن وابسته شود را انتخاب می کنیم‪ .‬اکنون با جابجائی صفحه تنها آن نقطه‬
‫ای از المان که به صفحه وابسته شده است ‪ ،‬جابجا می گردد‪.‬‬
‫شرایط متفاوتی در هنگام اجرای این دستور بوجود می آید که ما با یک مثال این شرایط را مورد بررسی قرار خواهیم داد ‪:‬‬
‫مثال ‪ :‬در این مثال ما سه المان مشابه ولی با رنگهای متفاوت را تحت سه حالت مختلف از نظر وابستگی به‬
‫یک محور بررسی می کنیم‪:‬‬
‫‪ .1‬ابتدا یک فایل جدید باز کرده و ویوهای آن را بر اساس شبکه محورها می سازیم‪ .‬وارد ویوی ‪ Grid E‬شده و صفحه‬
‫کمکی خود را با کلیک بر روی نقاط مشخص شده و فشردن دکمه وسط موس در انتها ‪ ،‬می سازیم‪:‬‬
‫‪Custom component 53‬‬

‫‪ 54‬همانطور که در فصول پیش گفته شد ‪ ،‬با نگه داشتن دکمه ‪ Alt‬و پنجره زدن ‪ ،‬می توان نقاط شروع و پایان را انتخاب کرد‪.‬‬
‫‪ .1‬سپس به ویوی پرسپکتیو برگشته و ویو را بحالت پالن ( ‪ ) Ctrl + p‬برده ‪ ،‬یک تیر در بین آکسهای ‪ A1‬تا ‪ B2‬ترسیم می‬
‫کرده و از آنها دو کپی می گیریم و رنگ آنها را بترتیب قرمز ‪ ،‬آبی و زرد تغییر می دهیم ‪:‬‬
‫‪ .4‬سپس طبق توضیحات داده شده هر یک از تیرها را بصورت زیر به صفحه وابسته می کنیم‪:‬‬
‫‪ .a‬تیر قرمز ‪ :‬هر دو نقطه شروع و پایان تیر را ( گریپهای زرد و صورتی ) به صفحه متصل می کنیم ‪.‬‬
‫‪ .b‬تیر آبی ‪ :‬فقط نقطه شروع ( مندرج در نقطه ‪ A3‬شبکه ) را به صفحه وابسته می کنیم‪.‬‬
‫‪ .c‬تیر زرد ‪ :‬فقط نقطه پایانی (مندرج در نقطه ‪ B4‬شبکه ) را به صفحه وابسته می کنیم‪.‬‬
‫(نقاطی که درون دایره مشکی قرار گرفته اند به صفحه کمکی وابسته شده اند‪).‬‬
‫‪ .3‬سپس صفحه کمکی را به محور ‪ F‬جابجا می کنیم‪ .‬نتایج زیر حاصل می شود ‪:‬‬
‫نقاط ابتدا و انتهای پیکانهای رنگی ‪ ،‬موقعیت قدیم و جدید المانها را مشخص کرده است‪.‬‬
‫اکنون به سراغ نقاط کمکی می رویم ‪:‬‬

‫‪ :‬ابزارهای نقاط کمکی در زیر مجموعه این قسمت قرار دارند‪:‬‬ ‫‪ ‬ابزار‬
‫‪ :‬با کمک این ابزار می توان نقطه یا نقاطی را در امتداد دو نقطه‬ ‫‪ o‬ابزار‬
‫مشخص(نقاط ‪ ، ) A, B‬ایجاد کرد‪ .‬در واقع نقاطی را ترسیم می کنیم که که فاصله آنها از نقطه دوم )‪ (B‬و نیز‬
‫راستای آن که در راستای دو نقطه ‪ A‬و ‪ B‬است را می دانیم‪ .‬در وارد کردن فواصل از ‪ Space‬استفاده میکنیم‪.‬‬
‫مثال ‪ :‬می خواهیم دو نقطه به فواصل ‪ 1000‬و ‪ 3000‬و ‪ 4000‬و ‪ 4000‬و ‪ ( 4000‬از چپ به راست بخوانید) در راستای دو‬
‫نقطه ‪ A‬و ‪ B‬ایجاد کنیم ‪:‬‬
‫نکته‪ : 1‬در وارد کردن اعداد ‪ ،‬می توانیم از اعداد منفی نیز استفاده کنیم ‪:‬‬ ‫‪o‬‬
‫مالحظه می کنید در مثال باال ‪ ،‬بعد از کلیک بر روی نقاط ‪ A , B‬بعنوان نقاط مرجع ‪ ،‬ابتدا نقطه ‪ D‬با فاصله ‪ 9000‬تائی از نقطه‬
‫تایپ شده ‪ ،‬نسبت به نقطه ‪ 1000 ، D‬تا به سمت چپ ( خالف جهت‬ ‫‪-2000‬‬ ‫‪ B‬ترسیم شده ‪ ،‬سپس چون بعد از ‪ ، 9000‬عدد‬
‫تعیین شده نقاط ‪ ) A , B‬و در نقطه ‪ ، C‬نقطه جدید دیگری ترسیم می گردد‪.‬‬
‫نکته‪ : 2‬دقت کنید که محاسبات این دستور به صورت نسبی ( نسبت به آخرین نقطه) صورت می پذیرد‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫نکته‪ : 3‬قانون نوشتن اعداد تکراری متوالی ‪ ،‬در اینجا نیز استفاده قرار می گیرد‪.‬مثل مثال اول که سه تا‬ ‫‪o‬‬
‫فواصل مساوی و متوالی ‪ 4000‬را بصورت ‪ 3*3000‬در پنجره ‪ Point input‬و در فیلد ‪ Distances‬درج گردیده‬
‫است‪.‬‬
‫آیکن این دستور نیز در نوار ابزار ‪ points‬نیز موجود است ‪:‬‬
‫‪ :‬با کمک این دستور ‪ ،‬نقاط مشخصی را موازی با خط واصل دو نقطه دلخواه (‪ ) A,B‬و‬ ‫ابزار‬ ‫‪‬‬
‫به فواصل مشخص ایجاد می کنیم‪.‬‬
‫نکات ‪ 1‬تا ‪ 4‬ابزار قبلی نیز در اینجا صادق است‪ .‬آیکن آن نیز در نوار ابزار ‪ points‬وجود دارد ‪:‬‬
‫‪ :‬این دستور مشابه دستور ‪ Divide‬در نرم افزار اتوکد است‪ .‬در واقع با این دستور می توان‬ ‫دستور‬ ‫‪‬‬
‫فواصل بین دو نقطه مشخص ‪ ، A,B‬را به تعداد فواصل مساوی‪ ،‬تقسیم کرد‪.‬‬
‫به شش قسمت تقسیم شده است و پنج نقطه‬ ‫‪B‬‬ ‫دقت شود که اگر عدد ‪ 9‬در فیلد مربوطه وارد شود یعنی فاصله دو نقطه ‪ A‬و‬
‫تولید شده‪ .‬همچنین آیکون آن نیز در نوار ابزار ‪ points‬موجوداست ‪:‬‬
‫)‪(x,y,z‬‬ ‫‪ :‬با این دستور می توان نقاطی را با مشخصه های فاصله از یک مرکز دلخواه به مختصات‬ ‫ابزار‬ ‫‪‬‬
‫باز می‬ ‫بصورت آرایه ای‪ ،‬ایجاد نمود‪ . 55‬روال کار بدین صورت است که پس از اجرای دستور ‪ ،‬پنجره‬
‫شود‪ .‬چون اعدادی که در فیلدهای این پنجره وارد کنید ( در قسمت ‪ ) coordinate‬باید نسبت به یک ‪ Origin‬محاسبه‬
‫و سنجیده شوند ‪ ،‬و از طرفی این ‪ origin‬می تواند در مختصات دلخواه ما باشد ‪ ،‬ابتدا بایستی مختصات ‪ origin‬را‬
‫مشخص نمائیم‪ .‬اینکار به دو صورت صورت می پذیرد‪.‬‬
‫‪ o‬وارد کردن مختصات نسبت به مرکز ‪ WP‬در فیلدهای مربوط به ‪: origin‬‬
‫‪ ،‬با کلیک بر‬ ‫‪ o‬می توان با کمک موس نیز اینکار را انجام داد‪ .‬بالفاصله بعد از باز شدن پنجره‬
‫روی هر نقطه ای ‪ ،‬آن نقطه بعنوان مرکز شناخته شده و مختصات آن نسبت به مرکز ‪ wp‬در فیلدهای‬
‫‪ origin‬درج می گردد‪ .‬معموال این روش بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد‪.‬‬
‫حال که ‪ origin‬این دستور را مشخص کرده ایم با وارد کردن فواصل در فیلدهای ‪ ، coordinate‬و زدن ‪ ، create‬آرایه مورد نظر را‬
‫ایجاد می کنیم‪.‬‬
‫فیلد ‪z‬‬ ‫‪ o‬نکته ‪ :‬اعداد مندرج در فیلدهای ‪ x‬و ‪ y‬در قسمت ‪ coordinate‬بصورت نسبی و اعداد مربوط به‬
‫بصورت مطلق نسبت به ‪ origin‬تعیین شده در قسمت ‪ ، origin‬وارد می گردند‪.‬‬
‫مطابق شکل زیر مشاهده می کنید‪:‬‬ ‫در مثال زیر نتایج را بر اساس تنظیمات پنجره‬
‫‪ 55‬البته تولید نقاط با کمک این ابزار بصورت مختصاتی نیست و در قالب فواصل نسبت به ‪ origin‬تعیین شده ‪ ،‬درج می گردد‪.‬‬
‫‪ :‬با کمک این ابزار می توان نقاطی را بر روی خط فرضی واصل نقاط ‪ A‬و ‪ B‬تولید نمود‪،‬‬ ‫ابزار‬ ‫‪‬‬
‫طوریکه در هر امتداد دلخواه عمود باشد‪ .‬موضوع را به کمک شکل زیر پیگیری می کنید ‪:‬‬
‫نقطه ‪e‬‬ ‫ابتدای امر‪ ،‬هیچ یک از خطوط شکل باال وجود ندارند و ما برای فهم بهتر این ابزار ‪ ،‬این خطوط را ترسیم کرده ایم‪ .‬به‬
‫دقت کنید‪ .‬این نقطه بر امتداد نقاط ‪ A , B‬در نقطه ‪ g‬عمود شده است‪ .‬یا نقطه ‪ d‬که بر امتداد ‪ AB‬در نقطه ‪ h‬عمود شده است‪ .‬در‬
‫این دستور شما ابتدا نقاط ‪ A‬و ‪ B‬را مشخص می کنید و سپس با مشخص کردن نقاطی مثل ‪ c‬و ‪ e‬و ‪ d‬می توانید بترتیب نقاط ‪f‬‬
‫و ‪ g‬و ‪ h‬را بدست آورید‪.‬‬

‫‪ o‬نکته ‪ :‬حتما نقاطی مثل‪ c‬یا ‪ e‬نبایستی بگونه ای انتخاب شوند که نقاط ‪ f‬و ‪ g‬بین دو نقطه ‪ A,B‬باشند‪ .‬این‬
‫عمل می تواند در خارج از محدوده خط ‪ AB‬و در امتداد ‪ AB‬نیز صورت پذیرد‪.‬‬
‫یکن این ابزار را می توانید در نوار ابزار ‪ Points‬بیابید‪:‬‬
‫‪ :‬ابزارهای بدست آوردن نقاط به کمک دوایر و کمانها ‪ ،‬در این قسمت قرار دارند‪:‬‬ ‫ابزار‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬این ابزار را نیز با کمک شکل زیر توضیح می دهیم‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫فرض کنیم می خواهیم نقطه ‪ C‬را با دانستن و مشخص بودن نقاط ‪ A , B‬تعیین کنیم‪ .‬بنابراین باید یا از طریق وارد کردن زاویه‬
‫ای که در اینجا ‪ 39‬درجه است مشخص شود و یا از طریق فاصله ای‪ 56‬که در این شکل ‪ 785.4‬میباشد ‪ ،‬تعیین گردد‪ .‬روال انجام‬
‫این دستور هم بدین صورت است که ابتدا هر یک از روش فوق را در پنجره ‪ Arc point‬مشخص نمود و سپس عدد الزم را در فیلد‬
‫مربوطه وارد کرد و بعد از آن در محیط مدل نقاط ‪ A‬یا ‪ B‬را می کنیم‪ .‬عددی که وارد می کنیم در هر دو حالت زاویه یا فاصله می‬
‫تواند منفی نیز باشد‪.‬‬
‫‪ :‬این دستور همانند دستور قبلی است ‪ .‬با این تفاوت که نقاط تولید شده روی کمان‬ ‫‪o‬‬
‫توسط نقطه سوم تولید می شود‪ .‬و زاویه و فاصله ای که باید وارد کنیم به نسبت نقطه سوم ایجاد می شود‪.‬‬
‫‪ 56‬این فاصله در واقع طول کمان است و نه فاصله دو نقطه ‪ B‬و ‪C‬‬
‫به شکل زیر توجه کنید‪ .‬همواره دایره ای وجود دارد که با انتخاب سه نقطه دلخواه ‪ ،‬می توان آن نقاط را بر روی محیط آن نشاند‪.‬در‬
‫واقع نقطه تولید شده می شود نقطه ای که بمیزان زاویه ای که در فیلد مربوطه وارد کرده ایم( در اینجا نود درجه وارد شده ) بر‬
‫روی محیط دایره و به مرکزیت دایره فرضی تولید شده ‪ ،‬از نقطه سوم در جهت مثبت مثلثاتی فاصله دارد‪:‬‬
‫‪1‬نقاط ‪ A , B , C‬سه نقطه مشخص هستند که دایره فرضی را می سازند‬
‫در حالت ‪ Distance‬نیز طول کمان ‪ ،‬شاخص قرار می گیرد‪.‬این ابزار از دستوراتی است که کمتر استفاده می شوند‪.‬‬
‫‪ :‬با کمک این دستور میتوان نقاط مشخصی را مماس بر یک دایره کرد‪ .‬شکل زیر مفروض‬ ‫ابزار‬ ‫‪‬‬
‫است ‪:‬‬
‫با دانستن نقطه مرکز و مقدار یک عدد بعنوان شعاع می توان دایره ای را فرض نمود‪ .‬طبق یک قانون کلی از هر نقطه خارج از‬
‫دایره ‪ ،‬دو خط مماس از آن نقطه بر دایره وجود دارد که در نقاط ‪ E‬و ‪ D‬بر دایره مماس میشوند‪.‬‬
‫حال با این مقدمه می توان گفت با دانستن مرکز دایره)‪ (A‬و شعاع دایره ( به میزان ‪ ) B‬همینطور نقطه ‪ ، C‬می توان به نقاط ‪ E‬و‬
‫‪ D‬رسید‪ .‬روال انجام این دستور نیز به همین ترتیب است ‪.‬فقط در انتها باید مشخص کنیم که کدامیک از نقاط ‪ E‬یا ‪ D‬مدنظر‬
‫ماست که با کلیک در یکی از نواحی ‪ 1‬یا ‪ 1‬نقطه مماس دلخواه ‪ ،‬تولید می شود‪.‬‬
‫شود‪:‬‬ ‫‪ :‬از زیرمجموعه های این دستور برای تعیین نقاطی در محل تقاطع اعضا استفاده می‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬در محل تالقی دو خط فرضی ‪ ،‬نقطه ایجاد می کند‪.‬آیکن آن نیز در دسترس است‪.‬‬ ‫ابزار‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬در محل تالقی پالن و خط فرضی عمود بر آن ‪ ،‬نقطه ای ایجاد می کند‪.‬‬ ‫ابزار‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬در محل تالقی قطعه و خط ‪ ،‬نقطه تولید می کند‪.‬‬ ‫ابزار‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬نقطه ای در محل تقاطع دایره و خط فرضا ‪ ،‬ایجاد می کند‪.‬‬ ‫ابزار‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬نقطه تالقی را در بین محور اصلی دو قطعه ایجاد می کند‪.‬‬ ‫ابزار‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬تولید نقطه در موقعیتی دلخواه که البته می تواند با کمک ابزارهای ربایش ‪ ،‬ایجاد‬ ‫دستور‬ ‫‪‬‬
‫شود‪.‬آیکون آن نیز در دسترس میباشد‪:‬‬
‫‪ :‬هنگامیکه این دستور را ایجاد کنیم و بر روی گروه پیچها کلیک کنیم ‪ ،‬نقاطی در مرکز پیچها‬ ‫دستور‬ ‫‪‬‬
‫تولید می شوند‪.‬‬
‫ابزارهای مهم این قسمت به پایان رسید‪ .‬در طول مدلسازی به وفور از این دستورات ‪ ،‬استفاده می شود‪ .‬اما در تکال ماکروئی وجود‬
‫دارد که می توانیم با کمک آن نقاط را از فایلهای متنی ‪ ،‬بارگزاری و ایجاد کنیم‪ .‬این فایلها شامل مختصات نقاط هستند و میتوان‬
‫آنها را ایجاد نمود و یا از نرم افزارهای دیگر خروجی گرفت‪.‬نحوه درج نقاط در این فایلها بدین شکل است ‪:‬‬
‫‪ X Y Z‬یا ‪X,Y,Z‬‬
‫‪ :‬مثال‬
‫‪1000,2000,0‬‬ ‫یا‬ ‫‪1000 2000 0‬‬
‫‪2000,1000,0‬‬ ‫یا‬ ‫‪2000 1000 0‬‬
‫‪1500,1200,0‬‬ ‫یا‬ ‫‪1500 1200 0‬‬
‫همانند ایجاد شبکه خطوط شعاعی که وارد محیط کامپوننتها می شدید با ‪ CTRL+F‬وارد پنجره کامپوننتها شده و در فیلد جستجو‬
‫‪ ،‬عبارت )‪ Point creation import(8‬را تایپ کنید و با دابل کلیک وارد ماکرو مورد نظر شوید‪.‬‬
‫در قسمت زیر ‪ ،‬نام و فرمت فایل متنی وارد می کنیم‪:‬‬
‫دقت کنید که این فایل بایستی در پوشه مدل باشد تا تکال آن را در آنجا جستجو و فراخوانی کند‪.‬‬
‫مختصات ‪ origin‬را می توانید در در فیلدهای زیرین وارد کنید تا بعد از زدن دکمه ‪ ، create‬نقاط موجود در فایل ساخته شوند‪.‬‬
‫‪0913 899 4271‬‬ ‫تلفن همراه ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫فصل دهم ‪ Numbering :‬در تکال استراکچر‬
‫‪ ‬نامبرینگ از طریق فایل استاندارد‬

‫‪ ‬شماره گذاری اتوماتیک‬
‫‪ ‬نکات و تکنیکهای نامبرینگ برای اعضای جدید و ویرایش شده‪.‬‬
‫‪ ‬ابزارهای نامبرینگ برای اعضائی که بعد از نقشه گرفتن به پروژه اضافه می شوند‪.‬‬
‫در این فصل ‪ ،‬مبحث مهم شماره گذاری را خواهیم گفت‪ .‬شاید در نگاه اول ‪ ،‬بتوان با چند خط ‪ ،‬بحث شماره گذاری را شرح داد‪.‬‬
‫اما بحث شماره گذاری دارای نکات زیادی است که با رعایت آنها می توانید ‪ ،‬یک مدل استاندارد که نهایتا به نقشه های استاندارد‬
‫منجر می شود را داشته باشیم‪.‬‬
‫همانطور که می دانید ‪ ،‬در یک پروژه فوالدی ‪ ،‬تمامی قطعات در کارگاه نصب‪ 57‬ساخته نمی شوند و اتفاقا بیشتر قسمتها در کارگاه‬
‫ساخت فلزی ‪ ،‬ساخته می شوند و فقط برای مونتاژ به کارگاه نصب حمل می شوند‪ .‬مراحل ساخت در کارگاه فلزی‪ 58‬بسته به نوع‬
‫آن قطعه یا قطعات متفاوت است‪ .‬مثال برای اعضای ساخته شده از ورقها مانند تیر ورق ‪ ،‬شامل مراحلی چون تسمه سازی‪ ،‬مونتاژ‬
‫بال و جان و خال جوش کردن آن در داخل قالب و تکمیل جوشکاری بال و جان می شود‪ .‬همه قطعاتی که در کارگاه فلزی آماده‬
‫و ساخته می شوند ‪ ،‬لزوما اعضای ساخته شده از تیر ورق نیستند و ممکن است از مجموعه قطعاتی متشکل از پروفیل و استیفنر‬
‫‪ ،‬گاست پلیت و ‪ ...‬باشد که به یکدیگر جوش یا پیچ خواهند شد‪ .‬پس قطعات به تنهائی مهم نیستند‪ .‬مهم اینست که در کارگاه‬
‫فلزی یک مجموعه اعضائی ساخته می شوند که به یکدیگر جوش یا پیچ شده و برای مونتاژ در کارگاه نصب آماده می شوند‪.‬‬
‫شکلهای زیر تعدادی از این مجموعه ها را نشان می دهد ‪:‬‬
‫‪ 57‬محل احداث پروژه‬

‫‪ 58‬منظور کارگاه ساخت است‪.‬‬
‫به هر یک از مجموعه قطعاتی که به یکدیگر پیچ یا جوش شده اند ‪ ،‬یک مجموعه اسمبلی‪ 59‬گویند‪ .‬پس یک اسمبلی از تعدادی‬
‫پارت تشکیل شده اند‪ .‬در کارگاههای ساخت ابتدا تمامی اعضای را جداگانه تولید می کنند (که به عملیات قطعه زنی تعبیر می‬
‫شود) ‪ ،‬سپس این قطعات را در قالب یک مجموعه اسمبلی به یکدیگر جوش یا پیچ کرده و سپس همه اسمبلی ها را جهت نصب‬
‫و برپاساختن ‪ ،‬به کارگاه نصب انتقال می دهند ( مشابه تصاویر باال )‪ .‬از این رو بیشمار قطعات بزرگ و کوچک در کارگاه ساخت‪،‬‬
‫تولید می گردند ‪ .‬پس هر قطعه‪ ،‬نقشه‪ 60‬و نام‪ 61‬مربوط به خود را دارند‪ .‬در این مرحله‪ ،‬قطعاتی که مشابه باشند ‪ ،‬همگی دارای‬
‫‪Assembly 59‬‬
‫‪ 60‬معروف به نقشه های قطعه زنی یا ‪Single-part drawing‬‬
‫‪Name part 61‬‬
‫‪63‬‬
‫به‬ ‫یک نام و یک نقشه خواهند بود‪ . 62‬در مرحله بعد قطعاتی که بایستی تشکیل یک اسمبلی را بدهند توسط نقشه اسمبلی‬
‫یکدیگر جوش یا بولت شده و به محل کارگاه نصب حمل می شوند‪ .‬اینکه یک قطعه ( که خود نام مشخص به خود را دارد‪ ).‬مربوط‬
‫به کدام اسمبلی است ‪ ،‬توسط یک نام دوم مشخص می شود که آن ‪" ،‬نام اسمبلی" گفته می شود‪ .‬بنابر این هر قطعه دارای دو‬
‫نام است ‪:‬‬
‫‪ Single- part name‬یا نام قطعه‬ ‫‪‬‬
‫‪ Assembly name‬یا نام اسمبلی‬ ‫‪‬‬
‫یکی از وظایف مهم شاپیست ‪ ،‬نام گذاری استانداردی برای قطعات و اسمبلی هاست که ما در فصل دوم مفصل به این موضوع‬
‫پرداختیم‪ .‬شماره گذاری از لحاظ ساخت ‪ ،‬حمل و مراحل نصب قطعات پروژه دارای اهمیت زیادی در کارگاهها می باشند و در‬
‫نقشه های کارگاهی نیز در کنار قطعات درج خواهند شد‪ .‬کاررد دیگر شماره گذاری قطعات ‪ ،‬صدور گزارشها و اطالعات مدل‬
‫)‪ (Export‬به سایر محیطهای نرم افزاری می باشد‪.‬‬
‫چند نکته در این خصوص قابل ذکر است ‪:‬‬
‫با مطالعه فصل دوم ‪ ،‬می توانیم قبل از شروع مراحل مدلینگ ‪ ،‬جدولی مطابق جدول زیر تنظیم کنیم و شماره گذاری‬ ‫‪‬‬
‫پارتها را بر اساس آن انجام دهیم‪ .‬البته بعد از مدتی و با افزایش تجربه در مدلینگ ‪ ،‬نیازی به جدول نبوده و نحوه نامگذاری‬
‫قطعات ملکه ذهن می شود‪.‬‬
‫نوع‬ ‫‪part‬‬ ‫‪Assembly‬‬
‫قطعه‬ ‫‪Prefix‬‬ ‫‪Start number‬‬ ‫‪Prefix‬‬ ‫‪Start number‬‬
‫ستون‬ ‫‪c‬‬ ‫‪1001‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪101‬‬
‫تیر‬ ‫‪b‬‬ ‫‪2001‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪201‬‬
‫تیرورق‬ ‫‪pg‬‬ ‫‪9001‬‬ ‫‪PG‬‬ ‫‪901‬‬
‫مهاربند های افقی‬ ‫‪hb‬‬ ‫‪6001‬‬ ‫‪HB‬‬ ‫‪601‬‬
‫مهاربند های عمودی‬ ‫‪hv‬‬ ‫‪7001‬‬ ‫‪HV‬‬ ‫‪701‬‬
‫ورق‬ ‫‪t‬‬ ‫‪5001‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪501‬‬
‫‪Loose part‬‬ ‫‪lp‬‬ ‫‪8001‬‬ ‫‪LP‬‬ ‫‪801‬‬

‫‪Loose‬‬ ‫البته ناگفته نماند در بعضی از ردیفهای جدول مذکور‪ ،‬ممکن است نیازی به شماره گذاری در ردیف اسمبلی نباشد‪ .‬مانند‬
‫‪ part‬ها که معموال دارای اسمبلی منحصر بفردی نبوده و در زیر مجموعه اسمبلی های دیگر قرار می گیرد‪.‬‬
‫‪ 62‬واژه "متشابه بودن" تفسیری دارد که بعدا به آن می پردازیم‪.‬‬

‫‪ 63‬نقشه های مونتاژ یا ‪Assembly Drawing‬‬
‫اینکه چه قطعاتی در یک اسمبلی قرار بگیرند ‪ ،‬کامال به دانش و تجربه فنی شما بر میگردد که این تجربه با بررسی چند‬ ‫‪‬‬
‫پروژه ‪ ،‬کم کم بدست می آید‪.‬‬

‫همیشه اسمبلیها ‪ ،‬در کارگاه ساخت ساخته شده و سپس به کارگاه نصب حمل می شوند‪ .‬البته ممکن است کارگاه ساخت‬ ‫‪‬‬
‫و نصب از نظر مکانی‪ ،‬خیلی از یکدیگر تفکیک نشده باشند‪.‬‬

‫در محیط تکال با نگه داشتن دکمه ‪ Alt‬و انتخاب یک پارت ‪ ،‬اسمبل و مجموعه قطعاتی که با پارت انتخابی تشکیل یک‬ ‫‪‬‬
‫اسمبل را داده اند ‪ ،‬با تغییر رنگ ‪ ،‬مشخص می شوند ‪:‬‬
‫‪ ،‬تیر را انتخاب کرده ایم‪ .‬مالحظه می کنید ‪ ،‬تمامی پارتهائی که با تیر اصلی تشکیل‬ ‫‪Alt‬‬ ‫مثال ‪ :‬در اینجا ما با نگه داشتن دکمه‬
‫یک اسمبلی را داده اند ‪ ،‬انتخاب شده اند‪.‬‬
‫نکته ‪ :‬با ابزار ‪ Inquire object‬می توانیم اطالعات جامعی از یک قطعه‪ ،‬از جمله نام پارت و نام اسمبلی‪ ،‬بدست آوریم‪ .‬مسیر‬ ‫‪‬‬
‫اجرا ‪ ،‬کلید میانبر و آیکن آن‪ ،‬بشرح زیر است ‪:‬‬

‫‪‬‬ ‫‪Tools > Inquire > Object‬‬
‫‪‬‬ ‫‪Shortcut : Shift+I‬‬
‫روال کار هم بدین صورت است که ابتدا دستور را اجرا کرده ‪ ،‬سپس بر روی قطعه دلخواه کلیک می کنیم تا پنجره حاوی‬
‫باز شود‪.‬‬ ‫اطالعات بنام‬
‫همین دستور را برای مثال باال و تیر نشان داده شده ‪ ،‬اجرا می کنیم تا نتیجه زیر حاصل شود ‪:‬‬
‫مالحظه می کنید که نام پارت این تیر ‪ b/69 ،‬است و در اسمبلی ‪ B/70‬قرار دارد‪ .‬اکنون اطالعات مربوط به استیفنر سمت راست‬
‫و پلیت مشخص شده در شکل را بررسی می کنیم که قبال متوجه شدیم با تیر ‪ ،‬در یک اسمبلی هستند‪.‬‬
‫‪B/70‬‬ ‫پنجره سمت چپ مربوط به استیفنر و سمت راست مربوط به پلیت است‪ .‬مالحظه می کنید که هر دو در یک اسمبلی بنام‬
‫هستند ولی ‪ name part‬هر یک متفاوت است‪.‬‬
‫‪ )1‬همانطور که قبال گفته شد ‪ ،‬ممکن است تحت شرایطی ‪ name part‬دو قطعه با یکدیگر یکسان باشد‪ .‬زمانی این اتفاق می‬
‫افتد که دو قطعه از لحاظ ‪:‬‬
‫شکل هندسی‬ ‫‪o‬‬
‫نوع پروفیل‬ ‫‪o‬‬
‫مصالح قطعه‬ ‫‪o‬‬
‫نوع پوشش سطح تمام شده قطعه ( ‪) Finish‬‬ ‫‪o‬‬
‫کامال با یکدیگر یکسان باشند‪.‬‬
‫یکسان ولی دارای نام اسمبلی متفاوتی‬ ‫‪name part‬‬ ‫‪ )1‬نکته ‪ :‬همچنین می تواند شرایطی اتفاق بیفتد که دو قطعه دارای‬
‫باشند‪.‬‬
‫معموال شماره گذاری قطعات بصورت اتوماتیک توسط تکال صورت می پذیرد‪ .‬این عمل می تواند به دو صورت انجام شود ‪:‬‬
‫استفاده از حالت ‪ Default‬اتوماتیک‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫استفاده از یک مدل استاندارد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫در روش اول اتوماتیک ‪ ،‬تکال پس از بررسی قطعات متشابه و البته ماهیت قطعات ( تیر‪ ،‬ستون ‪ ،‬ورق و‪ ) ...‬بر اساس یکسری‬
‫پارامترها و ویژگیها ‪ ،‬عمل نامبرینگ را انجام می دهد ‪ .‬یکسان بودن قطعات از دید تکال شامل موارد زیر می شود ‪:‬‬
‫شیوه اختصاص نام پیشوند و شماره آغازین آن ( ‪) Numbering Series‬‬ ‫‪o‬‬
‫نوع پروفیل‬ ‫‪o‬‬
‫مصالح عضو‬ ‫‪o‬‬
‫نوع پوشش سطح تمام شده عضو ( ‪) Finish‬‬ ‫‪o‬‬
‫دقت کنید که دو پارامتر فاز ( ‪ 64) phase‬و کالس ( ‪ ) class‬در این پارامترها وجود ندارد‪ .‬یعنی اگر دو قطعه از لحاظ شاخصه های‬
‫‪name‬‬ ‫باال با یکدیگر یکسان بودند ‪ ،‬ولی در دو فاز و رنگ متفاوت بودند ‪ ،‬از نظر تکال ‪ ،‬آن دو قطعه با یکدیگر یکسان بوده و یک‬
‫‪ part‬خواهند داشت‪ .65‬در مورد آرماتورها نیز یکسان بودن شامل پارامترهای زیر می شود ‪:‬‬
‫شیوه اختصاص نام پیشوند و شماره آغازین آن‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ 64‬در مورد فازبندی پروژه در آینده صحبت خواهیم کرد‪.‬‬

‫‪ 65‬البته بعضی عوامل دیگری در نامبرینگ پارتها تاثیر گذار هستند‪.‬مانند میزان خیز قطعه(‪ )camber‬که در آینده بیشتر توضیح خواهیم داد‪.‬‬
‫اندازه یا قطر آرماتور‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫رده مصالح آرماتور‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫شعاع خم شدگی آرماتور‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ )4‬نکته بسیار مهم و کاربردی در این است که می توانیم پارامترهای تاثیر گذار در نامبرینگ را به سلیقه و سبک‬
‫خود تعریف کنیم‪ .‬بدین صورت که ‪:‬‬
‫تعریف شده است‪ .‬این فایل در مسیر محیط نصب شده‬ ‫‪Objects.inp‬‬ ‫پارامترهای تاثیر گذار در نامبرینگ ‪ ،‬در فایل متنی بنام‬
‫(‪ )Environment‬قرار دارد ‪:‬‬
‫‪Tekla Structures>18.0>environments>default>system>engineering‬‬
‫در این مسیر چون از محیط ‪ Default Environment‬استفاده می کنم پس در مسیر آن محیط(‪ ) Default Environment‬فایل مذکور‬
‫را جستجو می کنم ‪.‬اگر محیط متفاوت بود ‪ ،‬بایستی در مسیر نصب آن محیط این فایل را جستجو کنید‪ .‬بعد از پیدا کردن فایل‬
‫آن را باز می کنیم و متغیر ‪ Special_flag‬هر کدام از فیلدهای ‪ User- define attributes‬قطعات را با ‪ yes‬تاثیرگذار و با ‪ no‬بدون‬
‫‪66‬‬
‫تاثیر ‪ ،‬در نامبرینگ می کنیم‪.‬‬
‫روشهای اجرای نامبرینگ ‪:‬‬

‫اگر مدل استاندارد بخصوصی داریم که پیشوندهای شماره گذاری قطعات آن مدل ‪ ،‬مورد دلخواه ما می باشد و عالقه داریم تا همان‬
‫سبک نامگذاری در پروژه جدید نیز اعمال شود ‪ ،‬می توانیم از این روش استفاده کنیم‪ .‬بنابراین به دو روش می توان در تکال ‪ ،‬عمل‬
‫نامبرینگ را انجام داد ‪ :‬اتومات و استفاده از یک پروژه استاندارد دیگر ‪.‬‬
‫‪ .A‬روش اول ‪ :‬استفاده از خاصیت اتومات تکال با توجه به پیشوندهای مشخص شده توسط شاپیست‪.‬‬
‫‪ )1‬پیشوندهای قطعات را در هنگام مدلینگ بصورت دستی در صفحه مشخصات قطعات‪ 67‬وارد کنیم ‪:‬‬
‫‪ 66‬نحوه صحیح کار کردن با این روش نیاز به تجربه کافی دارد‪.‬‬
‫‪ 67‬این صفحه با دابل کلیک بر روی هر پارت باز می شود و در آینده مفصل به این صفحه خواهیم پرداخت‪.‬‬
‫نیازی نیست این کار را برای همه پارتها انجام دهیم‪ .‬اگر یک نمونه را انجام دهیم تکال بر اساس شاخصه های تشابه ‪ ،‬می تواند‬
‫بقیه پارتها و اسمبلیها را نامگذاری کند‪.‬‬
‫‪68‬‬
‫‪ )1‬انتخاب اعضائی که می خواهیم شماره گذاری شوند‪.‬‬
‫از مسیر زیر ‪:‬‬ ‫‪ )4‬اجرای دستور‬
‫‪Redraw All‬‬ ‫‪ )3‬اجرای دستور‬
‫میتوانیم نتایج شماره گذاری قطعات و اسمبلیها را مشاهده کنیم‪:‬‬ ‫سربرگ ‪Advanced‬‬ ‫از طریق پنجره ‪ Display‬و‬
‫‪ 68‬اگر مدلینگ ما به اتمام رسیده باشد با ‪ Ctrl+A‬همه اعضا را انتخاب می کنیم‪.‬‬
‫‪ .A‬روش دوم با کمک مدل استاندارد ‪:‬‬

‫برای استفاده از این روش بایستی از یک مدل استاندارد استفاده کنیم‪.‬اگر چنین مدلی در دسترس نبود می توانیم به روش زیر‬
‫عمل کنیم‪ .‬در طی مراحل زیر با روند تولید یک مدل استاندارد آشنا خواهید شد ‪:‬‬
‫‪ )1‬مدل جدیدی را با یک نام منحصر بفرد ایجاد کنید‪.‬‬

‫‪ )1‬قطعات دلخواه خود را در مدل استاندارد تولید کنید‪ .‬توجه کنید که از پیشوند شماره گذاری این قطعات بعنوان الگو‬
‫استفاده خواهد شد‪ .‬و از ایجاد المانهای غیر ضروری در مدل استاندارد پرهیز کنید‪.‬‬
‫‪ )4‬نام پیشوند‪ 69‬مناسب را به پارتها اختصاص دهید‪ .‬دقت کنید از نام پیشوند تکراری استفاده نکنید‪.‬‬
‫‪ )3‬مدل استاندارد را ذخیره کنید‪.‬‬
‫‪ )9‬مدل دیگری را باز کنید‪.‬‬
‫‪ )0‬دستور زیر را اجرا کنید ‪:‬‬
‫‪Tools > options > Advance options… > Numbering‬‬
‫‪ )9‬درج مسیر مدل استاندارد خود در تنظیم پیشرفته ‪. XS_STD_PART_MODEL‬‬

‫‪:‬‬ ‫‪ )8‬اجرای دستور‬
‫>‬ ‫>‬
‫را در بخش ‪ compare‬فعال نموده اید کنترل کنید که نام قطعات مدل استاندارد با مدل‬ ‫‪Part name‬‬ ‫‪ )8‬اگر تیک قسمت‬
‫کاری خود یکسان باشند‪.70‬‬
‫را فعال کنید و بر روی ‪ Apply‬کلیک کنید‪.‬‬ ‫تیک تنظیمی‬ ‫‪)10‬‬
‫حال مدل خود را از طریق مسیر زیر ‪ ،‬شماره گذاری کنید ‪:‬‬ ‫‪)11‬‬
‫‪Prefix 69‬‬
‫‪ 70‬بهتر است هم اکنون این تیک را غیر فعال کنید تا بعد از اینکه این ابزار را کمی جلوتر آموختید تصمیم بگیرید که از آن استفاده کنید یا خیر‪.‬‬
‫>‬ ‫>‬
‫در این هنگام تکال ‪ ،‬تمام پارتهای مدل را با مدل استاندارد مقایسه کرده و نام پیشوند قطعات مدل استاندارد را به قطعات مشابه‬
‫در مدل جاری اختصاص می دهد‪.‬‬
‫نکته ‪ :‬این روش صرفا برای قطعات فوالدی قابل استفاده خواهد بود‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫اکنون که با کلیات شماره گذاری آشنا شده اید ‪ ،‬بصورت دقیق تری‪ ،‬ابزارهای ‪ Numbering‬در تکال را بررسی خواهیم کرد و سرانجام‬
‫ابزارهای مهم پنجره ‪ Numbering setup‬را مورد بررسی قرار خواهیم داد‪.‬‬
‫بطور کلی ابزارهای شماره گذاری در تکال در مسیر زیر قرار دارند ‪:‬‬
‫‪ :‬توسط این دستور می توان اعضای انتخاب شده مدل را شماره گذاری کرد‪ .‬این فرآیند‬ ‫ابزار‬ ‫‪‬‬
‫بر اساس تنظیمات ‪ Numbering series‬انجام می شود که از یک پیشوند )‪ (prefix‬و یک عدد برای آغاز شماره گذاری استفاده‬
‫می کند ‪ .‬همانطور که قبال گفته شد این بخش با دابل کلیک بر روی هر المان و باز شدن صفحه مشخصات ‪ ،‬قابل دسترس‬
‫خواهد بود‪.‬‬
‫نکته قابل توجه اینست که قبل از انجام این دستور بایستی المانهائی که می خواهیم شماره گذاری شوند بایستی در حالت انتخاب‬
‫باشند‪.‬‬
‫‪ :‬بسیار اتفاق می افتد که بعد از اتمام مرحله نامبرینگ ‪ ،‬بخواهید المان جدیدی را به مدل‬ ‫ابزار‬ ‫‪‬‬
‫اضافه کنید و یا مشخصات برخی از اعضا را تغییر دهیم ‪ ،‬طوریکه شماره گذاری این اعضا نیز آپدیت شوند‪ .‬برای این منظور‬
‫باستی از این دستور استفاده کنید و بعد از آن ‪ Redraw‬کنید‪ .‬نکته جالب توجه در اینست که برای اجرای این دستور نیازی‬
‫به انتخاب المانها نیست و تکال بصورت خودکار اعضای جدید یا تغییر یافته را نامبرینگ می کند‪.‬‬
‫استفاده می کند‪.‬‬ ‫“?“‬ ‫دقت کنید تا زمانیکه اعضای جدید یا تغییر یافته شماره گذاری نشوند ‪ ،‬تکال در کنار شماره آنها از عالمت‬
‫این ابزار استفاده ویژه دیگری نیز دارد و آن ‪ ،‬نمایش مشخصات المانهائی است که نامبرینگ آنها تغییر یافته است‪ .‬برای این منظور‬
‫فعال کنید‪ .‬اکنون با اجرای‬ ‫را در صفحه‬ ‫ابتدا تیک گزینه‬
‫‪ ،‬اعضائی که شماره آنها تغییر کرده در پنجره ای بنام ‪ Numbering‬نمایش داده می شود‪.‬‬ ‫دستور‬
‫با کلیک بر روی هر ردیف ‪ ,‬المان مربوط به آن در مدل‪ ،‬مشخص خواهد شد‪ .‬اگر این عمل همزمان با نگه داشتن دکمه ‪ F‬باشد ‪،‬‬
‫و در غیر‬ ‫بزرگنمائی آن المان نیز صورت خواهد پذیرفت‪ .‬درصورتیکه عمل نامبرینگ مورد تائید شما باشد از گزینه‬
‫استفاده کنید‪.‬‬ ‫اینصورت از‬
‫بصورت آیکن در دسترس است ‪:‬‬ ‫میانبر ابزار‬
‫‪ :‬از این دستور برای نامبرینگ جوشها استفاده می شود‪ .‬نامبرینگ جوشها در نقشه ها و گزارشهای‬ ‫ابزار‬ ‫‪‬‬
‫مربوط به جوش نشان داده می شود‪ .‬با اجرای این دستور پنجره زیر گشوده می شود ‪:‬‬
‫تب ‪: General‬‬
‫شماره گذاری آغازین جوشها مشخص می گردد‪.‬‬ ‫در قسمت‬ ‫‪o‬‬
‫مشخص می شود که آیا شماره گذاری به تمام جوشها اختصاص یابد و یا اینکه تنها جوشهای‬ ‫در قسمت‬ ‫‪o‬‬
‫انتخاب شده نامبرینگ شوند‪.‬‬
‫تب ‪: Options‬‬
‫مشخص میکنیم که جوشهائی که در قسمت‬ ‫در قسمت‬ ‫‪o‬‬
‫دارای عدد یکسانی هستند ‪ ،‬شماره گذاریشان تغییر کند یا خیر‪.‬‬

‫نیز تعیین می کند که اگر تعدادی از جوشها حذف شده باشند ‪ ،‬شماره های آنها‬ ‫فیلد‬ ‫‪o‬‬
‫به دیگر جوشها اختصاص یابد یا خیر‪.‬‬

‫مربوط به اختصاص شماره گذاری دلخواه به اعضا استفاده می شود‪.‬این ابزار دارای زیر بخشهائی است ‪:‬‬ ‫ابزار‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬با این ابزار می توان شماره گذاری یک پارت را تغییر داد بدون اینکه پیشوند شماره گذاری‬ ‫ابزار‬ ‫‪o‬‬
‫تغییر‬ ‫‪c130‬‬ ‫تغییر داد و می توان مثال به‬ ‫‪b12‬‬ ‫را نمیتوان به‬ ‫‪c122‬‬ ‫(‪ )prefix‬تغییری کند‪ .‬مثال یک المان به شماره‬
‫داد‪.‬قبل از اجرای این دستور حتما بایستی ‪ ،‬پارتی را انتخاب کنیم‪.‬‬
‫‪prefix‬‬ ‫‪ :‬با این دستور می توان عدد اسمبلی یک مجموعه اسمبل را تغییر داد بدون آنکه‬ ‫ابزار‬ ‫‪o‬‬
‫تغییری کند‪.‬‬
‫در حالت انتخاب باشد ‪ ،‬شماره اسمبلی قطعات انتخاب شده تغییر می کند و اگر‬ ‫در این ابزار اگر‬
‫در حالت انتخاب باشد ‪ ،‬شماره اسمبلی قطعات هم نام از لحاظ شماره گذاری ‪ ،‬تغییر می کند‪.‬‬
‫استفاده می شود‪ .‬این نامبرینگ‬ ‫)‪( Multinumber‬‬ ‫‪ :‬برای تغییر نامبرینگ چندگانه قطعات‬ ‫ابزار‬ ‫‪o‬‬
‫در‬ ‫‪numbering‬‬ ‫شامل شماره قطعه ‪ ،‬شماره پیشوند ‪ ،‬شماره نقشه و ‪ ...‬بود و از طریق تنظیمات پیشرفته بخش‬
‫‪ advance option‬قابل تغییر است‪ .‬همانند بخش ‪:‬‬
‫‪ :‬همانند دستور قبلی است ‪ .‬با این تفاوت که بر روی نامبرینگ چندگانه اسمبلی ها‬ ‫ابزار‬ ‫‪o‬‬
‫در ‪. advance option‬‬ ‫تاثیرگذار است‪ .‬همانند بخش‬

‫‪ :‬با این ابزار می توان نامبرینگ المانهای یک اسمبل را تغییر داد‪.‬در این روش ‪ ،‬گروههای‬ ‫ابزار‬ ‫‪o‬‬
‫مختلف ‪ ،‬دارای نامبرینگ هم خانواده و مشابه می شوند‪ .‬در حالیکه نامبرینگ اولیه ‪ Numbering series‬تغییری نمی‬
‫کند‪ .‬برای این منظور بایستی پس از اجرای دستور ‪ numbering setting‬به تب ‪ family numbering‬رفته و پس از انتخاب‬
‫‪ Add series‬و باز شدن پنجره جدید ‪ ،‬اسمبلی مورد نظر را انتخاب و در بخش ‪ compare‬گزینه های مربوط به مقایسه‬
‫و اختصاص شماره متفاوت به اسمبلی تنظیم شده و بعد از ‪ Apply‬کردن ‪ ok ،‬می کنیم‪.‬‬
‫‪ ،‬تیرهائی که دارای پروفیل یکسان باشند ‪ ،‬دارای شماره خانواده یکسان خواهند بود‪.‬‬ ‫مثال با انتخاب گزینه‬
‫فعال باشد ‪ ،‬شماره اسمبلی های هم خانواده با توجه به طول تیرها تغییر خواهد نمود‪ .‬پس از‬ ‫و یا اینکه اگر‬
‫بایستی آپدیت شود‪.‬پس‬ ‫هر تغییر در ویژگیهای بخش ‪ ، COMPARE‬فرآیند نامبرینگ بایستی توسط‬
‫استفاده می شود و بایستی در سربرگ‬ ‫از ایجاد نامبرینگ هم خانواده ‪ ،‬برای تغییر و ویرایش شماره آنها از ابزار‬
‫مربوطه ‪ Assign‬شود‪.‬‬
‫‪ :‬از این ابزارها بمنظور حذف شماره گذاری ها ‪ ،‬استفاده می شود و دارای زیر منوهای زیر است‪:‬‬ ‫ابزارهای‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬از این دستور بمنظور حذف نامبرینگ قطعات و اسمبلیهای دلخواه ‪ ،‬استفاده‬ ‫ابزار‬ ‫‪o‬‬
‫می شود‪ .‬برای این منظور پس از انتخاب قطعات مورد نظر ‪ ،‬این دستور را اجرا می کنیم که پس از زدن ‪، ok‬‬
‫شماره گذاری مورد نظر ‪ ،‬حذف می شود‪.‬‬
‫نامبرینگ صورت بپذیرد ‪ ،‬شماره ها با دفعات‬ ‫اگر بعد از حذف شماره گذاری ‪ ،‬مجددا با ابزار‬ ‫‪‬‬
‫قبلی متفاوت خواهد بود‪.‬‬

‫‪ :‬با این دو دستور می توان نامبرینگ قطعات و اسمبلیهای دلخواه‬ ‫و‬ ‫ابزارهای‬ ‫‪o‬‬
‫را حذف نمود‪ .‬ابتدا بایستی المان یا اسمبلی مورد نظر را انتخاب و سپس یکی از این دستور را به فراخر نیاز ‪،‬‬
‫اجرا کرد‪.‬‬
‫‪ :‬با کمک این دستور ‪ ،‬نامبرینگ آرماتورهای دلخواه را می توان حذف نمود‪..‬عملکرد‬ ‫ابزار‬ ‫‪o‬‬
‫آن مشابه دستور قبلی است‪.‬‬

‫‪ :‬اگر بعد از فرستادن نقشه های قطعات به کارگاه ساخت ‪ ،‬تغییری در مدل و نامبرینگ‬ ‫ابزار‬ ‫‪‬‬
‫است ‪ ،‬قبال با چه شماره ای به‬ ‫‪b201‬‬ ‫رخ دهد ‪ ،‬بایستی به طریقی متوجه شویم که مثال قطعه ای که اکنون شماره آن‬
‫کارگاه ساخت ارسال شده است‪ .‬برای این منظور بایستی نامبرینگ اولیه را ذخیره نمود‪ .‬پس از انتخاب المان(ها) مورد‬
‫نظر ‪ ،‬این دستور را اجرا می نمائیم‪ .‬اکنون با دابل کلیک بر روی قطعه مورد نظر و رفتن به قسمت‬
‫می توانیم‬ ‫‪ ،‬شماره اولیه آن قطعه را در فیلد‬ ‫و انتخاب سربرگ‬
‫مشاهده کنیم‪.‬‬
‫‪ :‬با این دستور می توان قطعات را بر اساس موقعیتشان نسبت به مرکز سیستم مختصات‬ ‫ابزار‬ ‫‪‬‬
‫مطلق ( جهانی ) شماره گذاری نمود‪ .‬پس نسبت به سه محور ‪ x , y , z‬شماره گذاری میشوند‪ .‬اینکه کدامیک در اولویت‬
‫‪x‬‬ ‫باشند را خودمان مشخص می کنیم‪.‬مثال اگر اولویت محور ‪ x‬نسبت به بقیه ارجح تر باشد قطعاتی که در راستای محور‬
‫(منفی و مثبت ) در سمت چپ باشند ‪ ،‬در ابتدای شماره گذاری قرار می گیرند‪ .‬نکته ای که وجود دارد اینست که اگر‬
‫پس از اجرای دستور ‪ ،‬قطعه ای را انتخاب نکرده باشیم ‪ ،‬تمامی المانها دارای شماره موقعیت خواهند شد‪ .‬پس از اجرای‬
‫این دستور پنجره زیر گشوده خواهد شد ‪:‬‬
‫‪ :‬در این بخش با انتخاب ‪ All‬انتخاب می کنیم که تمامی قطعات دارای شماره موقعیت شوند و با انتخاب‬ ‫ابزار‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬تعیین می کنیم که فقط قطعاتی که دارای شماره گذاری هستند دارای شماره موقعیت شوند‪.‬‬
‫مشخصی استفاده گردد‪،‬‬ ‫‪ :‬اگر شماره موقعیت قطعات برای یک‬ ‫ابزار‬ ‫‪o‬‬
‫بایستی نام پیشوند و عدد آغازین شماره اسمبلی مربوطه در دو فیلد ‪ Prefix‬و ‪ Start number‬درج شود‪.‬‬
‫‪ :‬عدد آغازین شماره موقعیت را مشخص می کند‪.‬‬ ‫ابزار‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬فاصله بین دو عدد متوالی شماره گذاری را مشخص می کند‪.‬‬ ‫ابزار‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬با تنظیم این گزینه بر روی ‪ ، yes‬شماره موقعیت موجود با شماره گذاری جدید ‪ ،‬تغییر می کند و اگر‬ ‫ابزار‬ ‫‪o‬‬
‫بر روی ‪ no‬باشد ‪ ،‬شماره موقعیت موجود ثابت مانده و با شماره جدید تغییری نمی کند‪.‬‬
‫‪ :‬اولویت دهی بر اساس موقعیت نسبت به هر یک از محور های‬ ‫و‬ ‫‪،‬‬ ‫ابزارهای‬ ‫‪o‬‬
‫مختصات در شماره موقعیت را تعیین می کند‪.‬‬
‫شماره موقعیت را می توانیم از طریق دستور ‪ Inquire>Part‬می توانیم در قسمت )‪ control number (do not modify‬مربوط به پارت‬
‫انتخابی‪ ،‬مشاهده کنیم‪.‬‬
‫‪ :‬با این دستور می توانیم ‪ ،‬شماره موقعیت قطعات را بمنظور عدم تغییر آن ‪ ،‬قفل نمود‪.‬‬ ‫دستور‬ ‫‪‬‬
‫برای این منظور پس از اجرای دستور‪ ،‬قطعه مورد نظر را انتخاب و با باز شدن پنجره مربوطه ‪ ،‬آن را بر روی ‪ lock‬تنظیم می‬
‫کنیم و پس از ‪ ok ، apply‬می کنیم‪.‬‬
‫به شرح زیر‬ ‫می رسیم‪ .‬ابزارهای دستور‬ ‫اکنون به دستور آخر و مهم نامبرینگ یعنی‬
‫می باشد ‪:‬‬
‫‪:‬‬ ‫تب‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬با فعال بودن این گزینه ‪ ،‬اعضا پس از شماره گذاری مجدد ‪ ،‬شماره متفاوتی اخذ کرده و‬ ‫‪o‬‬
‫شماره های قدیمی از بین می روند‪.‬پس بایستی با دقت و لحاظ جوانب آتی ‪ ،‬از این گزینه استفاده نمود‪71.‬بهتر‬
‫است قبل از نقشه گرفتن ‪ ،‬این گزینه فعال شود تا شماره های قبلی حذف شوند و سپس با تعیین معیارهای‬
‫دلخواهی که در ادامه خواهیم گفت ‪ ،‬نامبرینگ جدید اعمال شود‪.‬‬
‫‪ :‬با فعال نمودن این گزینه ‪ ،‬تکال در هنگام شماره گذاری مجدد ‪ ،‬شماره قطعاتی‬ ‫‪o‬‬
‫که حذف شده است را به اعضای جدید و یا اصالح شده اختصاص می دهد‪(.‬بهتر است فعال باشد)‬
‫‪ :‬استفاده از عملکرد نامبرینگ فایل استاندارد که قبال کامل شرح دادخ‬ ‫گزینه‬ ‫‪o‬‬
‫شد‪.‬‬
‫در قسمت بعدی ما دو گزینه ‪ new‬و ‪ modify‬را داریم‪.‬اولی برای تنظیم نامبرینگ المانهائی که جدید تولید می شوند و دومی برای‬
‫المانهائی که تغییر یا ویرایش می شوند‪.‬فیلدهای رادیوئی هر یک به شرح زیر است‪:‬‬
‫‪ 71‬بسیار اتفاق افتاده که پس از ارسال نقشه ها به کارگاه ساخت ‪ ،‬قسمتی از پروژه تغییر کرده و یا فاز جدیدی به فاز قدیمی اضافه می شود‪.‬در این هنگام برای نامبرینگ اعضای‬
‫جدید بایستی دقت کرد که شماره اعضای قدیمی ‪ ،‬تغییر نکند‪.‬‬
‫‪ :‬در صورت ایجاد قطعه ای جدید ‪ ،‬اگر این قطعه مشابه قطعات قبلی باشد‪ ، 72‬شماره ای‬ ‫‪o‬‬
‫یکسان با آنها را خواهد داشت‪.‬‬

‫‪ :‬قطعه جدید ‪ ،‬شماره جدیدی به خود خواهد گرفت ‪ .‬حتی اگر مشابه قطعات قدیمی‬ ‫‪o‬‬
‫باشد‪.‬‬
‫‪ :‬تا جائیکه امکان داشته باشد ‪ ،‬شماره قطعات اصالح شده را با شماره های قبلی ‪،‬‬ ‫‪o‬‬
‫حفظ میکند‪.‬‬
‫می باشد‪ .‬هم برای المانهای جدید و هم ویرایش شده‪.‬‬ ‫بهترین حالت برای نامبرینگ استفاده از حالت‬
‫‪ :‬با فعال نمودن این گزینه ‪ ،‬قطعاتی که شماره‬ ‫‪o‬‬
‫نمایش داده خواهند شد‪.‬همچنین زمانی‬ ‫گذاریشان تغییر کرده ‪ ،‬با اجرای دستور‬
‫که شما به حالت چند کاربره کار می کنید و شما بصورت سیستم مستر هستید بایستی بعد از فعال کردن‬
‫این گزینه ‪ ،‬فایل خود را نامبرینگ و ذخیره کرده و سپس بقیه کاربران نیز فایل را از روی فایل شما ذخیره‬
‫کنند تا نامبرینگ درتمامی فازهای دیگر کاربران بصورت یکپارچه اجرا شماره گذاری شود‪.‬‬
‫‪ :‬اگر قطعه اصلی یک نقشه ایجاد شده اصالح گردد ‪ ،‬نقشه جاری با تغییرات صورت‬ ‫‪o‬‬
‫گرفته بصورت خودکار آپدیت می شود‪.‬‬

‫‪ :‬در این کادر و گزینه های مربوط به آن ‪ ،‬نحوه نامبرینگ اسمبلی ها بر اساس‬ ‫‪o‬‬
‫اولویت ترتیب قرارگیریشان(موقعیت مختصاتی) و ویژگیهای ‪ attribiutes‬شان ‪ ،‬تنظیم می شود‪.‬‬
‫در کل بهتر است بدلیل اینکه اگر احتماال بعد از نقشه گرفتن ‪ ،‬تغییراتی در مدل ایجاد کنیم ‪ ،‬تنظیمات و شماره گذاریهای اسمبلی‬
‫تغییر نکند ‪ ،‬فیلدهای این سه بخش را خالی نگه داریم تا دچار اختالل نشویم‪.‬‬
‫کادر ‪ : Compare‬در زیرمجموعه این بخش پارامترهای مقایسه المانها برای نامبرینگ را مشخص می کنیم‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ :‬اندازه ‪ ،‬موقعیت و تعداد سوراخها در نامبرینگ موثر خواهد شد‪(.‬بهتر است فعال باشد)‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬نام قطعه در نامبرینگ تاثیر گذار می شود‪(.‬بهتر است غیر فعال باشد‪).‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬جهت قرارگیری تیرها موثر در نامبرینگ می شود‪( .‬بهتر است غیر فعال باشد‪).‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬جهت قرارگیری ستونها موثر در نامبرینگ می شود‪( .‬بهتر است غیر فعال باشد‪).‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬جهت قرارگیری آرماتورها در نامبرینگ موثر می شود‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬فرورفتگی اعضا موثر در نامبرینگ می شود‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ 72‬بر اساس پارامترهای قسمت ‪ compare‬در پنجره‬
‫‪ :‬نوع سطح رویه اعضا موثر در نامبرینگ اسمبلی می شود‪.‬‬ ‫‪o‬‬
‫‪ :‬اگر اختالف شکل هندسی قطعات ‪ ،‬کمتر از مقادیر زیرمجموعه این بخش باشد ‪ ،‬آن اعضا‬ ‫‪o‬‬
‫بصورت یکسان نامبرینگ می شود‪.‬‬

‫‪ :‬قبال توضیح داده شد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫چند نکته کاربردی در خصوص شماره گذاری ‪:‬‬

‫انجام دادیم و نامبرینگ کردیم ‪ ،‬تا پایان پروژه نیز با‬ ‫در کل بهتر است است اگر تنظیماتی را در پنجره‬ ‫‪‬‬
‫همان تنظیمات کار را ادامه دهیم تا پروژه دچار چندگانگی نشود‪.‬بهتر است برای این منظور از طریق ابزارهای باال ‪ ،‬تنظیم‬
‫مورد نظر را ذخیره کرده و در جائی نگهداری کنید تا احتماال در دفعات بعدی از آن تنظیمات استفاده کنید‪.‬‬
‫برای مشاهده تاریخچه نامبرینگ المانها ‪ ،‬از دستور زیر استفاده کنید ‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫…‪Tools > Display & Log file > Numbering History‬‬
‫در هنگام تنظیم مشخصات اعضا در بخش ‪ ، Numbering Series‬حواستان باشد تا پیشوند اعضای غیر همسان مثل تیر و‬ ‫‪‬‬
‫ستون ‪ ،‬مشابه یکدیگر انتخاب نشود که اگر چنین شود ‪ ،‬اخطاری در فایل متنی ‪ numbring history‬نمایش داده خواهد‬
‫شد‪.‬‬
‫حتما قبل از تولید نقشه دستور زیر را بمنظور برطرف نمودن اشکاالت احتمالی ‪ ،‬اجرا کنید ‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫‪Tools > Diagnose & Repaire Model‬‬
‫‪0913 899 4271‬‬ ‫تلفن همراه ‪:‬‬ ‫‪‬‬


جزوه تکلا مهندس یونس پور فصلهای

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

جزوه تکلا مهندس یونس پور فصلهای

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫آموزش جامع نرم افزار همراه با نکات و مثالهای کاربردی متعدد‬ ‫‪‬‬

‫مناسب برای دانشجویان ‪ ،‬مهندسین و فعاالن حوزه شاپ دراوینگ‬ ‫‪‬‬

‫کارشناس ‪BIM‬‬ ‫‪‬‬

‫علیرضا یونس پور‬

‫راههای ارتباطی با مهندس علیرضا یونس پور ‪:‬‬

‫‪0913 899 4271‬‬ ‫تلفن همراه ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫‪https://telegram.me/shopdrawing‬‬ ‫کانال تلگرام ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫‪alireza.younespour@outlook.com‬‬ ‫ایمیل ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫جهت برگزاری کالسها و کارگاههای حضوری ‪:‬‬ ‫‪‬‬

‫مجتمع آموزشی امیرکبیر اصفهان ‪( 03136635020 :‬آقای مهندس موحدنیا )‬ ‫‪‬‬

‫فصل اول ‪ :‬آشنائی با ‪BIM‬‬

‫)‪( Building Information Modeling (BIM‬مدلسازی اطالعات ساختمان) ‪:‬‬

‫‪: BIM‬‬ ‫طراحی در‬

‫بکارگیری ‪ BIM‬برای مدیریت ساخت ‪:‬‬

‫تجسم طرح‬ ‫‪‬‬

‫مرور مراحل ساخت وکمک به طراحی‬ ‫‪‬‬

‫برنامه ریزی تجهیز کارگاه‬ ‫‪‬‬

‫برنامه زمانبندی و توالی عملیات ساخت‬ ‫‪‬‬

‫تخمین هزینه ساخت‬ ‫‪‬‬

‫یکپارچه سازی اطالعات پیمانکاران جزء و تامین کنندگان مصالح‬ ‫‪‬‬

‫هماهنگی بین سیستمها‬ ‫‪‬‬

‫پیادهسازی طرح و عملیات کارگاهی‬ ‫‪‬‬

‫پیش ساختگی‬ ‫‪‬‬

‫بهره برداری و نگهداری‬ ‫‪‬‬

‫میپردازیم‪.‬‬ ‫در بخشهای بعدی‪ ،‬به این موضوعات‬

‫‪:‬‬ ‫تجسم طرح‬

‫‪:‬‬ ‫مرور مراحل ساخت و کمک به طراحی‬

‫برنامه ریزی تجهیز کارگاه ‪:‬‬

‫برنامه زمانبندی و توالی عملیات ساخت ‪:‬‬

‫تخمین هزینه ساخت ‪:‬‬

‫یکپارچه سازی اطالعات پیمانکاران جزء و تامین کنندگان ‪:‬‬

‫هماهنگی بین سیستمها ‪:‬‬

‫پیادهسازی طرح و عملیات کارگاهی ‪:‬‬

‫پیش ساختگی ‪:‬‬

‫بهرهبرداری و نگهداری ‪:‬‬

‫روشهای بکار گیری ‪: BIM‬‬

‫مرکزی)‪(Central Repository Approach‬‬ ‫روش مخزن‬ ‫‪‬‬

‫گسترده)‪(Distributed Repository Approach‬‬ ‫روش مخزن‬ ‫‪‬‬

‫محاسبات بار ترافیکی منطقه ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫سایزینگ اتوماتیک سیستم کانال کشی و پایپینگ پروژه ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫رفع برخوردهای احتمالی سیستم تاسیساتی معماری و سازه ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫تگ گزاری در زمان اجرا ونگهداری‪.‬‬

‫زمانبندی اجرای پروژه‪.‬‬

‫نرم افزارهای حوزه ‪: BIM‬‬

‫(شاپ دراوینگ) و‬ ‫(طراحی‬

‫فصل دوم ‪ :‬استاندارد سازی نقشه ها‬

‫استاندارد سازی نقشه های کارگاهی ‪:‬‬

‫‪B‬‬ ‫تیرها از شماره ‪ 101‬تا ‪ 988‬با پیشوند‬ ‫‪b‬‬

‫‪HB‬‬ ‫بادبنهای افقی از شماره ‪ 001‬تا ‪ 088‬با پیشوند‬ ‫‪c‬‬

‫‪VB‬‬ ‫بادبندهای قائم از شماره ‪ 901‬تا ‪ 988‬با پیشوند‬ ‫‪d‬‬

‫‪LP‬‬ ‫‪ LOOSE PART‬ها از شماره ‪ 801‬تا ‪ 888‬با پیشوند‬ ‫‪e‬‬

‫‪ Orientation mark )1‬روی قطعات ‪ assembly‬نمایش داده خواهد شد‪.‬‬

‫از ‪ key plan‬در نقشه ها استفاده نخواهد شد‪.‬‬ ‫‪e‬‬

‫دقت اندازه گذاری ها به ‪ 0.9‬میلیمتر گرد خواهد شد‪.‬‬ ‫‪)11‬‬

‫)‪(16m)(4m)(4m‬‬ ‫بار ویژه ترافیکی با یک اسکورت‬ ‫‪b‬‬

‫)‪(16m)(5m)(4m‬‬ ‫بار ویژه ترافیکی با دو اسکورت‬ ‫‪c‬‬

‫توضیحات روی جدول تایتل قرار می گیرد‪.‬‬

‫‪ )D‬موارد کلی ‪:‬‬

‫لیست پیچها‪.‬‬ ‫‪e‬‬

‫نقشه استاندارد جوشکاری که در بند ‪ D-4‬به آن اشاره شده است‪.‬‬ ‫‪g‬‬

‫اتوماتیک آن را تولید کند‪.‬‬

‫اتوماتیک آن را تولید کند‪.‬‬

‫راههای ارتباطی با مهندس علیرضا یونس پور ‪:‬‬