تحلیل ساختمان 2

‫وزارت تحصیالت عالی‬
‫موسسه خصوصی تحصیالت عالی آریانا‬
‫پوهنحٌی انجنیری‬
‫دیپارتمنت انجنیری سیول‬
‫تحلیل ساختمان ‪2‬‬

‫)‪(Structural Analysis II‬‬
‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬
‫سال‪4931 :‬‬
‫‪2|Page‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬
‫تحلیل تقریبی ساختمان های نامعین ستاتیکی‬
‫‪Use of Approximate Methods‬‬
‫استعمال طریقه تقریبی‬
‫زمانیکه یگ مودول برای حل هرساختمان استفاده میگردد باید قانع کننده برای هردوحالت تعادل ستاتیکی و تغیر‬
‫شکل ها در اتصاالت باشد که به بارهای وارده ارتباط دارد‪.‬برای دیزاین جزء مورد مطالعه به اسانی میتوان پارامتر های‬
‫مودول ارتجاعی ‪ ،‬اندازه و نوع مواد مورد مطالعه را دریافت کرد اما اندازه جزء را نمیدانیم بنابراین ما نمی توانیم‬
‫تحلیل ستاتیکی غیر معین را انجام دهیم‬
‫به این لحاظ ضرور است نمونه و یا مودول ساده تهیه گردد که معین ستاتیکی باشد‪ .‬وزمانیکه مودول را انتخاب‬
‫کردیم تحلیل مودول انتخاب شده را تقریبی گویند‬
‫باانجام دادن میتود تحلیلی تقریبی ‪ ،‬دیزاین ابتدائی جزء ساختمانی بدست می آید‪ .‬و زمانیکه تکمیل گردد ما‬
‫میتوانیم تحلیلی دقیق غیر معین ستاتیکی را انجام داده و دیزاین را تصحیح کنیم‪.‬‬
‫وهم چنان میتود تحلیل تقریبی خواص داخلی ساختمان را در برابر بارهای وارده نشان داده و هم چنان در صورت‬
‫که بودجه و امکانات برای دیزاین دقیق در دسترس نباشد از میتود تحلیلی تقریبی استفاده میگردد‬
‫در حالت عمومی تمام میتود های تحلیل ساختمان تقریبی است‪ ،‬زیرا حالت کاری واقعی بارها‪ ،‬شکل هندسی و‬
‫خواص مواد ‪ ،‬مقاومت قسمت های اتصال اتکاء ها در حاالت حقیقی غیر ممکن است‪ .‬و امکان دارد که تحلیلی‬
‫تقریبی ستاتیکی کار واقعی ساختمان را نشان دهد‬
‫‪.‬‬
‫ترس ها‪Trusses‬‬
‫ترس ها برای تقویه جانبی ساختمان ها و پل ها ستفاده میشوند‪ .‬برای تحلیل تقریبی آن از دو میتود ذیل‬
‫استفاده میکنیم‪.‬‬
‫اول‪ :‬درصورتیکه اجزای قطری طویل وباریک باشند درمقابل قوه های فشاری مقاومت نداشته وقوه های‬
‫مذکور توسط اعضای کششی تحمل میگردد بناٌ قوه اعضای فشاری را صفر درنظر میگیریم‪.‬‬
‫دوم‪ :‬درصورتیکه اعضای ترس ضخیم باشند قوه های فشاری وکششی را تحمل میکند و دراین صورت قوه‬
‫عضو فشاری را مساوی به قوه عضو کششی قرار میدهیم‪.‬‬

‫‪Vertical Loads on Building Frames‬‬
‫بارهای عمودی باالی چوکات ساختمان‬
‫چوکات ساختمان معموالٌ در برگیرنده گادرها است که بصورت سخت با پایه ها اتصال دارد‪ .‬و به همین علت مقاومت‬
‫خوب در مقابل بارهای افقی باد و زلزله دارد‪.‬‬
‫در کارهای عملی انجنیر ساختمان میتواند چندین طریقه را بخواطر تحلیلی تقریبی بادر نظرداشت تغیر شکل‬
‫ساختمان انجام داده و موقعیت تقریبی نقاط تغیر شکل در یافت میکند که این نقطه در جای است که تغیر شکل‬
‫مسیر خود را تغیر میدهد و هم چنان نشاندهنده مومنت صفری است‪ .‬و ما در این بخش چوکات ساختمان را از‬
‫اثربارهای منتشره عمودی تحلیل و قوه هارا دریافت میکنیم‪.‬‬
‫‪Analysis. Assumptions for Approximate‬‬
‫فرضیات تحلیلی تقریبی‬
‫فرض کنیم گادر های انحنائی مساوی دروسط ساختمان موقعیت دارد که ان بارمنتشره سطحی عمل می کند مانند‬
‫شکل (‪ .)7-5a‬وبا پایه ها درنقاط ‪ A , B‬اتکا داشته وهرکدام اتکاء دارای ‪ 9‬عکس العمل است‪ .‬به همین علت گادر‬
‫غیرمعین ستاتیکی به درجه ‪ 9‬است (‪ 6‬عکس العمل و ‪ 9‬معادله مساوات)‪ .‬بناءً برای حل این شکل که غیر معین‬
‫ستاتیکی است از تحلیل تقریبی استفاده میگردد و نیاز به سه فرضیه دارد‪.‬‬
‫اگر پایه ها در نقاط ‪ A, B‬دارای ارتباط سخت باگادر بوده و دوران در نقاط مذکور رخ ندهد مانند شکل (‪ )7-5b‬و‬
‫بااستفاده ازمیتود ها میتوان نقطه تغیر شکل یا مومنت منفی را دریافت نمود که در فاصله ‪ 0.21L‬از اتکا ها قرار‬
‫دارد‪ .‬هم چنان نظربه تحلیل دقیق نقاط صفری مومنت آشکار میگردد‪.‬‬
‫اگرپایه ها در نقاط ‪ A, B‬دارای ارتباط مفصلی باشد‪ ،‬دراین صورت کادر دراتکاها دارای مومنت صفری است شکل‬
‫‪. 7-5c‬‬
‫در واقع پایه ها یگ مقدار قابلیت انعطاف پزیری را در اتکاها دارد‪ .‬بناءً ما فرض میکنیم که مومنت صفری ما در وسط‬
‫دونقطه یعنی ) ‪ (0.21L + 0)/2 = 0.1L‬درهردو طرف میباشد شکل ‪ .7-5d‬عالوه براین درتحلیل دقیق چوکات از‬
‫اثربارهای عمودی نشان میدهد که بارهای محوری گادرها ناچیزمیباشد‪.‬‬

‫پس به طورخالصه هرگادر به طول ‪ L‬را به ‪ 9‬قسمت که وسط ان به طول ‪ 0.8L‬و دوطرف آنرا که دارای طول ‪0.1L‬‬
‫میباشد به شکل گادر کنسولی قبول میگردد شکل ‪ . 7–5e‬و به این نمونه فرضیات ذیل را در نظر میگریم‪.‬‬
‫‪ .1‬مومنت صفری در گادر به فاصله ‪ 0.1L‬از اتکاه طرف چپ موقعیت دارد‪.‬‬
‫‪ .2‬مومنت صفری در گادر به فاصله ‪ 0.1L‬از اتکاه طرف راست موقعیت دارد‪.‬‬
‫‪ .3‬گادرها قوه های محوری را متحمل نمی گردد‪.‬‬

‫با استفاده سیستم معین ستاتیکی میتوان نیروهای داخلی گادر را دریافت کنیم ‪ ،‬بعداً میتوانیم دیزاین ابتدائی‬
‫مقطع مورد نظر را بدست بیاوریم‪.‬‬
‫‪10 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬
‫این مسئله در مثال ذیل به ترتیب توضیح گردیده‪:‬‬
‫مثال‪ :‬مومنت انحنائی نقاط ‪ E , C‬را در گادر ‪ EF‬و‪ CD‬چوکات ساختمان به طریقه تقریبی دریافت نمائید شکل‬
‫‪.7-6a‬‬
‫حل‪:‬‬
‫برای تجزیه و تحلیل چوکات که در شکل ‪ 7-6b‬نشان داده شده است‪ .‬و قسمت وسطی وایه به طول ‪ 0.8L‬در‬
‫دوطرف توسط کنسولها که دارای طول ‪ 1.4 L = 0.1(20) = 2ft.‬میباشد اتکاء میکند‪ .‬نظر به حالت تعادل‬
‫مامیتوانیم قیمت های عکس العمل های اتکائی قسمت وسط گادر را پیداکنیم که ‪ 6400lb‬است شکل ‪. 7-6‬‬
‫و مومنت های عکس العمل قسمت های اتکائی گادر کنسولی قرار ذیل است‪.‬‬
‫‪M = 1600 (1) + 6400(2) = 14400 lb*ft‬‬
‫مومنت تقریبی که بدست امده در جهت مخالف اتکاء ‪ E, C‬شگل ‪ 7-6a‬عمل میکند‪ .‬دیاگرام مومنت تقریبی از‬
‫یکی گادرها در شکل ‪ 7-6d‬نشان داده شده است‪.‬‬

‫‪Portal Frames‬‬
‫چوکات پارتال معموالً برای قسمت ورودی پل ها استفاده میگردد‪ ،‬و هم چنان عناصراساسی سختی ساختمان را‬
‫تشکیل داده که بارهای افقی ساختمان که در قسمت باالی چوکات عمل مینماید متحمل گردیده و به تهداب انتقال‬
‫میدهد‪ .‬در پل ها هم بارهای افقی باد و زلزله وهم چنان بارهای متغیر ترافیک که در سلب پل عمل مینماید را‬
‫متحمل میگردد‪.‬‬
‫چوکات پورتال میتواند دارای اتکاهای مفصلی ‪ ،‬سخت و قسم ًا سخت باشد که دیزاین هرکدام به ترتیب قرار ذیل‬
‫است‪:‬‬
‫‪Pin Supported‬‬
‫این نوع اتصال در شکل ‪ 7-7a‬نشان داده شده که دارای ‪ 4‬عکس العمل در اتکاها میباشد و برای حل این چوکات ما‬
‫تنها ‪ 3‬معادالت ستاتیکی داریم‪ .‬چون این چوکات غیر معین ستاتیکی درجه اول است بناءً باید یگ فرضیه را برای‬
‫حل این چوکات در نظرگرفت تا به معین ستاتیکی تبدیل گردد‪.‬‬
‫دیاگرام تغیر شکل ارتجاعی چوکات در شکل ‪ 7-7b‬نشان داده شده است که موقعیت نقط تغیر شکل را معین میسازد‬
‫و این نقطه جائی است که مومنت مثبت به منفی تبدیل میگردد و بصورت تقریبی در وسط گادر قرار دارد‪ ،‬به این‬
‫لحاظ مومنت صفری در این نقط موقعیت داشته بناءً بصورت فرضی مفصل را جایگزین کرده عکس العمل های اتکائی‬
‫را دریافت مینمایم‪.‬‬
‫به اساس فرضیه باال میتوان عکس العمل افقی در اساس پایه ها که باهم مساوی است و متباقی عکس العمل ها را‬
‫نظربه شکل ‪ 7–7c‬دریافت کنیم و هم چنان دیاگرام مومنت در شگل ‪ 7–7d‬نشان داده شده است رسم کرد‪.‬‬

‫‪Fixed Supported‬‬
‫این نوع اتصال در شکل ‪ 7–8a‬نشان داده شده دارای ‪ 6‬عکس العمل در اتکاها میباشد و برای حل این چوکات ما‬
‫تنها ‪ 3‬معادالت ستاتیکی داریم‪ .‬چون این چوکات غیر معین ستاتیکی درجه ‪ 3‬است بنا ًء باید ‪ 3‬فرضیه را برای‬
‫حل این چوکات در نظرگرفت تا به معین ستاتیکی تبدیل گردد‪ .‬اگر پایه ها دارای طول و مقطع مساوی باشد‬
‫چوکات مانند شکل ‪ 7-8b‬تغیر شکل میکند‪.‬‬
‫در این حالت ما فرض میکنم که نقاط تغیر شکل دروسط پایه ها و گادر رخ میدهد به همین لحاظ مفصل ها را‬
‫جابجا میسازیم‪.‬‬
‫بادرنظرداشت مفصل ها و درنظرگرفتن معادالت تعادلی ستاتیکی برای هریک از بخش ‪ ،‬میتوان عکس العمل و‬
‫دیاگرام مومنت را برای هریک اجزاء دریافت کنیم که در شکل ‪ 7–8c‬نشانداده شده است‪ .‬دیاگرام مومنت برای‬
‫این چوکات درشکل ‪ 7–8d‬نشان داده شده است‪.‬‬

‫‪Partial Fixity‬‬
‫چون هردو طریقه که ذکر گردید مشکل بوده و ساخت آن پرهزینه است و بسیار نزدیک به کار حقیقی چوکات‬
‫خواهد بود که فرض کنیم که یگ مقدار کمی دوران در اتکاء ها بوجود خواهد امد شگل ‪.7–9a‬‬
‫در نتیجه نقاط تغیر شکل یامفصل دروسط دوحالت اولی شکل ‪ 7–7a‬و دومی شکل ‪( 7–8a‬یعنی اتکاء مفصلی‬
‫که در اتکاء پایه و اتکاء سخت که دروسط پایه قرار داشت) قرار دارد‪.‬‬
‫بصورت تجربی یا دلخواه انجنیران نقاط تغیر شکل را به فاصله ‪ h/3‬از اتکاء انتخاب کرده مانند شکل ‪ 7–9b‬که‬
‫دراین نقاط پایه ها مفصل را جایگزین مینمایند و هم چنان در وسط گادر مفصل هارا جابجا میکنیم‪.‬‬

‫‪Lateral Loads on Building Frames‬‬
‫‪Portal Method‬‬
‫بارهای افقی باالی چوکات ساختمان‬
‫میتود پارتال‬
‫در قسمت ‪ 7–4‬ما در مورد تاثیرات بارهای افقی باالی چوکات بحت کردیم و دریافتیم که برای چوکات های که دارای‬
‫اتصال سخت در اتکاء است دریافتیم که نقاط تغیر شکل بصورت تقریبی در وسط گادرها و پایه ها موقعیت دارد‪ ،‬و پایه‬
‫ها بارهای افقی مساوی را متحمل میگردد شکل ‪ .7–8‬تغیر شکل انحنائی مانند چوکات پارتال میباشد ‪ 7–12a‬و‬
‫به این لحاظ مناسب است که فرض کنیم نقاط تغیر شکل در وسط پایه ها و گادر ها میباشد‪ .‬اگر ما انحنائی هریک از‬
‫چوکات را در نظر بگیریم در ان صورت میتوان مانند شکل ‪ 7–12b‬در نظر گرفت و فرضیه های دیگر را باید در‬
‫نظرگرفت‪ .‬پایه های داخلی نشان میدهد که بار هردو پایه پارتال را متحمل شده و به این لحاظ بار افقی که متحمل‬
‫میگردد دوبرابر پایه های کناری است‪.‬‬

‫در نتیج ه‪ ،‬برای اینکه تحلیل چوکات ساختمان که دارای اتکاء سخت است حل نمائیم باید فرضیات ذیل را در نظر‬
‫گرفت‪.‬‬
‫‪ .1‬مفصل هارا دروسط گادر جایگزین نموده بنابراین فرض میشود که دراین نقاط مومنت ها صفر است‪.‬‬
‫‪ .2‬مفصل هارا دروسط پایه ها جایگزین نموده بنابراین فرض میشود که دراین نقاط مومنت ها صفر است‪.‬‬
‫‪ .3‬در یگ منزل داده شده قوه های عرضی پایه های داخلی در مفصل ها دوبرابر قوه های عرضی پایه های‬
‫خارجی در مفصل ها است به همین لحاط چوکات میتواند یگی باالی دیگر قرار داشته باشد‪.‬‬
‫این فرضیات به اندازه کافی به چوکات کمک نموده و تعداد عکس العمل های مجهول را کم کرده که سیستم غیر‬
‫معین ستاتیکی را به سیستم معین ستاتیکی تبدیل میکند‪.‬‬
‫از مقایسه این میتود با روش های تحلیلی دقیق غیر معین ستاتیکی چنین دیده می شود که میتود پارتال برای‬
‫ساختمان های که دارای ارتفاع کم و چوکات های مساوی باشد قناعت بخش است بوده و علت آن کارساختمان مورد‬
‫نظر تحت عملیه قوه ها است‪ .‬وفرض میگردد که کار چوکات مانند گادرکنسولی است که در اتکاء دارای ارتباط‬
‫سخت است ‪ ،‬وهم چنان از میخانیک ساختمان میدانیم که مقاومت قوه عرضی گادرهای کوتا در دیزاین بسیار مهم‬
‫است ‪ ،‬در حالیکه انحناء در گادر های طویل بسیار مهم است‪( .‬سکثن ‪ 7-6‬دیده شود‪).‬‬
‫اساس میتود پارتال به اساس فرضیه قوه عرضی که در مرحله سوم ذکر گردید ارتباط دارد‪.‬‬

‫مثال های ذیل توضیح میدهد که چطور ما بااستفاده از میتود پارتال میتوانیم انحنائی ساختمان را نظر به بارهای‬
‫افقی تحلیل کنیم‪.‬‬

‫مثال‪:‬‬
‫به طریقه تحلیل تقریبی پارتال عکس العمل های اتکائی پایه های چوکات را که در شکل ‪ 7-13a‬نشان داده شده‬
‫است دریافت کنید‪.‬‬
‫حل‪:‬‬
‫در مرحله اول دوفرضیه را عملی نموده که برای میتود پارتال داریم‪ ،‬یعنی مفصل هارا در وسط گادر و پایه ها‬
‫جایگزین کرده مانند شکل ‪ ، 7-13a‬و مقطع نظر به مفصل های پایه در نقاط ‪ I, J, K, L‬که میتوان دیاگرام ازاد‬
‫قسمت قطع شده را مانند شکل ‪ 7-13b‬در نظرگرفت‪.‬‬
‫حال نظر به فرضیه سوم قوای عرضی پایه هارا در یافت کرد بناءً میتوان نوشت‪:‬‬

‫حال با در نظرداشت قیمت های دریافت شده مامیتوانیم از قسمت های دیگر چوکات را که توسط مفصل ها یگی از‬
‫دیگر جدا گردیده عکس العمل ها را دریافت کنیم‪ ،‬و در مجموع شروع تحلیل تقریبی پارتال از کنارباالی اتصال پایه با‬
‫گادرمیگردد و یا جائیکه بار افقی عمل میکند‪ .‬بنابراین دیاگرام ازاد بخش ‪ IBM‬که در شکل ‪ 7–13c‬نشان داده شده‬
‫شروع میکنیم ‪ ،‬که در این حالت می توانیم ‪ 3‬عکس العمل را در قسمت های جداگانه توسط معادالت ‪Ix, Mx, My‬‬
‫دریافت میکنیم‪.‬‬
‫همین طور عکس العمل های بخش های ‪ MJN‬را دریافت میکنیم شکل ‪ 7–13d‬و به همین طریق قسمت های‬
‫دیگر ‪ NKO,‬شکل‪ ،7–13e‬و در اخیر بخش ‪ OGL‬شکل ‪ 7-13f‬را دریافت میکنیم‪ .‬و بااستفاده از نتایج بدست‬
‫امده دیاگرام ازاد پایه ها همرای عکس العمل اتکائی شان در شکل ‪ 7-13g‬نشان داده شده است بدست می آید‪.‬‬
‫اگر قسمت های افقی گادر ها در اشکال ) ‪ )7-13c, d, e and f‬را در نظر بگیریم نشان میدهد که دیاگرام مومنت‬
‫گادر به کدام شکل است که در شکل ‪ 7-13h‬نشان داده شده است‪.‬‬

‫‪Cantilever Method‬‬
‫میتود تحلیل تقریبی چوکات ها به روش کانتلیور‬
‫اساس طریقه کانتلیور دراین است که ساختمان را مانند گادر کنسولی در نظر میگیرد که توسط تهداب ها در زمین‬
‫ارتباط دارد و بارهای افقی کار ساختمان را عین ًا مانند کادر کنسولی میسازد که باعث تشنج فشاری و کششی به‬
‫اطراف محور خنثی گردید ه و ازمیخانیک مواد میفهمیم که بار باعث تشنج فشاری که متناسب به فاصله آن از‬
‫محور خنثی بصورت خطی میباشد میگردد مانند شکل ‪.7-51 a‬‬
‫به طریقه مشابه‪ ،‬بارافقی کوشش میکند که چوکات را در در حالت انحنائی قرار داد ه ویا باعث دوران چوکات به‬
‫اطراف محور خنثی میگردد که این دوران یا تاثیرات در تمام منزل صورت میگیرد‪.‬‬
‫برای تعادل چوکات قوه محوری در پایه ها در یگ سمت محور خنثی کششی و در سمت دیگر ان فشاری خواهد بود‬
‫شکل ‪7-15b‬مانند گادر کنسولی‪ .‬بنا براین معقول دیده می شود که فرض شود این فشار محوری ارتباط متناسب‬
‫خطی در پایه ها از محور خنثی دارد‪ .‬و این میتود دارای دقت خوبتراست در صورتیکه چوکات مرتفع و باریک باشد و‬
‫هم چنان پایه ها دارای مقطع مختلف باشد‪.‬‬
‫چون تحلیل بارهای جانبی ساختمان (بار باد و زلزله) وقت گیر بوده و زمان زیاد را در برمیگیرد البته زمانیکه امکانات‬
‫تحلیل ساختمان از طریق کمپیوترموجود نباشد میتوان ازروش های تقریبی استفاده کرد که یکی از این روش ها‬
‫طریقه کانتلیور است‪ .‬و این طریقه درصورت که ساختمان مرتفع و شگل سلندر را داشته باشد امتحان خوب میدهد و‬
‫در ادامه به توضیح مراحل روش کانتلیور میپردازیم‪:‬‬

‫روش ‪ Cantilever‬بر اساس سه فرضیه زیر بنا شده است‪:‬‬
‫مومنت دروسط تمام ستونها مساوی به صفراست به این ترتیب میتوان جهت تحلیل گادر در این نقاط مفصلی‬ ‫‪.5‬‬
‫داخلی جایگزین کرد‪.‬‬
‫‪ .2‬مومنت دروسط تمام گادرها مساوی به صفراست به این ترتیب میتوان جهت تحلیل گادر در این نقاط مفصلی‬
‫داخلی جایگزین کرد‪.‬‬
‫‪ .3‬فشار عمودی درهریگ از پایه ها متناسب است به فاصله آن پایه ازمرکز مقطع مساحت تمامی پایه های چوکات‬
‫یا محورخنثی در یگ منزل‪ ،‬چون فشار مساوی به قوه فی واحد سطح است بنا ًء در شرایط خاص پایه ها دارای‬
‫مقطع مساوی باشد در انصورت قوه در یگ پایه نیز متناست به فاصله ان از مرگز مساحت های تمامی پایه های‬
‫چوکات در یگ منزل میباشد و یا اینکه نیروی محوری هریگ از ستون های واقع در یگ طبقه از چوکات با فاصله‬
‫آن ستون از مرکز سطح مقطع گلیه ستون های چوکات در آن طبقه متناسب است‪.‬‬
‫چون چوکات ستاتیکی غیر معین است و با این سه فرضیه چوکات را به ستاتیکی معین تبدیل کرده و تعداد‬
‫مجهوالت را کم مسازیم که توسط معادالت ستاتیکی قابل حل گردد‪.‬‬
‫مثال های ذیل توضیح میدهد که چطور ما بااستفاده از میتود کنتلیور میتوانیم انحنائی ساختمان را نظر به بارهای‬
‫افقی تحلیل کنیم‪.‬‬
‫چوکات ساختمان دارای ارتباط سخت است بناءً میتود تحلیل تقریبی بار افقی میتواند توسط میتود کانتلیور انجام شود‪.‬‬

‫عکس العمل های اتکائی پایه ها را که درشکل ‪ 7–16a‬نشانداده شده است به طریقه تقریبی کانتلیوردر‬ ‫مثال‪:‬‬
‫صورتیکه پایه ها دارای مقطع مساوی باشد در یافت کنید؟‬
‫حل‪:‬‬
‫در مرحله اول مفصل را نظر به فرضیات که در باالتشریح گردید در نقطه وسط پایه ها و گادرها جابجا میکنیم‪ .‬موقعیت‬
‫این نقاط توسط حروف ‪ G, H – L‬نام گذاری گردیده در شکل ‪ .7–16a‬مرگزمقطع پایه ها را نظر به شگل ‪Fig.‬‬
‫‪ 7–16b‬می توان در یافت کرد‪.‬‬
‫فشار محوری هریگ از پایه متناسب است به فاصله ان از محور خنثی ‪ ،‬چون ما مساحت مقطع پایه هارا مساوی‬
‫قبول کردیم بناءً قوه هریک از پایه ها هم چنان متناسب است به فاصله آن از محور خنثی‪ .‬بنابراین نظربه مفصل‬
‫های ‪ H, K‬دیاگرام قسمت باالی منزل در شکل ‪ Fig. 7–16c‬نشان داده شده است‪ .‬و پایه طرف چپ نظر به محور‬
‫خنثی در کشش کار کرده و طرف راست در فشار کار میکند‪ .‬و توسط بار‪ 30-kN‬که در قسمت پوشش عمل نموده‬
‫انحناء میکند ساحه کششی و فشاری را بوجود می اورد‪.‬‬

‫مجموع مومنت نظر به محور خنشی داریم که‪:‬‬
‫چون کمیت های نامعلوم میتواند از متناسب بودن زاویه ها قرار شکل ‪ Fig. 7–16c‬دریافت گردد‪.‬‬
‫‪Thus, Hy = Ky = 10 kN‬‬
‫نظر به عین روش که در باال تذکر یافت سکشن را نظر به نقاط ‪ G, L‬مطابق شکل‪ 7–16d‬گرفته داریم‪:‬‬

‫بعداً هرقسمت چوکات را بصورت جداگانه نظر به نتیجه دریافتی باال دریافت میکنیم‪.‬‬
‫ال بخش ‪ ، HCI‬شکل ‪7-‬‬

‫برای حل قسمت های جداگانه ابتدا از کناری باالی که بار عمل نموده شروع میکنم مث ً‬
‫‪. 16a‬‬
‫نظر به حل ‪ 3‬معادله ستاتیکی میتوان نوشت‪:‬‬
‫‪∑ Ml = 0, ∑Fx = 0, ∑Fy = 0‬‬
‫که بادرنظرداشت معادالت فوق میتوان قیمت های ‪ Hx, Ix‬و ‪ Ly‬را به اسانی در یافت کرد که در شگل ‪7-16e‬‬
‫نشانداده شده است و به همین طریق در مرحله های بعدی قسمت های ‪ IDK‬را جدا مطالعه کرده قیمت مانند‬
‫شکل ‪ 7-16f‬دریافت میکنم ‪ ،‬و به همین ترتیب قسمت های جداگانه ‪ HJG‬شکل ‪ ، 7-16g‬و بعداً ‪ ، KJL‬شکل‬

‫‪ 7-16h‬و در مرحله اخری قسمت های پائین پایه هارا دریافت میکنیم شکل ‪ ،7-16i‬و شکل ‪ . 7-16j.‬دیاگرام‬
‫مومنت هریگ از گادر در شگل ‪ 7-16k‬نشانداده شده است‪.‬‬
‫مثال‪:2‬‬
‫عکس العمل های اتکائی پایه ها را که درشکل ‪ 7–17a‬نشانداده شده است به طریقه تقریبی کانتلیوردر صورتیکه‬
‫پایه ها دارای مقطع های مختلف قسمی که در شکل نشانداده شده دریافت کنید؟‬

‫حل‪:‬‬
‫در مرحله اول مفصل ها را نظر به فرضیات که در باالتشریح گردید در نقطه وسط پایه ها و گادرها جابجا میکنیم‪.‬‬
‫موقعیت این نقاط در اشکال ‪ 7–17d‬و ‪ 7–17e‬نشان داده شده و مقطع پایه ها از همدیگرمختلف است که در شکل‬
‫‪ 7–17b‬نشانداده شده است‪.‬‬
‫مرگزمقطع پایه ها را نظر به شگل ‪ Fig. 7–16b‬میتوان در یافت کرد‪.‬‬
‫ابتدا مقطع چوکات را نظر به مفصل های که در نقاط ‪ L, M, N and O‬قرار داده جدانموده مانند شکل ذیل‪:‬‬

‫چون پایه ها دارای مساحت مقطع مختلف است بناءً ما باید اوالً تشنج محوری هریک از پایه ها را که متناسب است به‬
‫فاصله آن از محور خنثی ‪ X̅ = 28.53ft‬است دریافت کنیم ‪ .‬و مامیتوانیم فشار محوری پایه را نظر به مثلی که در‬
‫شکل ‪ 7-17c‬نشانداده شده است دریافت کنیم‪ .‬نظر به رابطه ‪ σ = F/A‬میتوان قرار ذیل دریافت نمود‪:‬‬
‫دیده می شود که نیروی های محوری در پایه ها مربوط به قیمت ‪ Ly‬است‪ .‬دیاگرام آزاد در شگل ‪ 7-17d‬نشانداده‬
‫شده است‪.‬‬
‫دیده می شود که پایه های طرف چپ محور خنثی در کشش و پایه های طرف راست در فشار کارمیکنند‬
‫وبادرنظرداشت شکل ‪ 7-17d‬مومنت نظر به قطه خنثی میگیریم داریم که‪:‬‬

‫به عین میتود که درباال ذکرشد چوکات را از نقاط ‪ E, F, G‬و‪ H‬که در شکل ‪ 7–17e‬نشانداده قطع نمود قیمت‬
‫های ‪ Ey, Fy, Gy‬و ‪ Hy‬را مانند قسمت باال در یافت مینمائیم بادرنظرداشت مثلث های ایجاد شده و هم چنان‬
‫مومنت گیری نظر به محور خنثی‪.‬‬
‫حاال میتوانیم تحلیل هرقسمت از چوکات را مانند مثال قبلی دریافت نمود‪ ,‬قسمت کناری باالی چوکات شکل –‪7‬‬
‫‪ 17f‬را جداکرده و نظر به معادالت ‪ ∑Mp = 0, ∑Fx = 0, ∑Fy = 0‬میتوان نیروهای داخلی را در پایه و گادر‬
‫در یافت کرد‪ .‬به تعقیب آن بخش دیگری چوکات ‪ LEI‬شکل ‪ 7-17g‬را جدا کرده دریافت میکنیم و بعدآ بخش‬
‫‪ EA‬شکل ‪ 7-17h‬چوکات را جدا کرده نیروهارا دریافت میکنیم به همین طریق بخش های ‪، MJFI، PQM‬‬
‫‪ FB‬و بخش های دیگری چوکات را حل کنیم‪.‬‬

‫فصل هشتم‬
‫تغیر شکل ها‬

‫در این مبحث ما تغیر شکلهای ارتجاعی یک گادر (بیم) را با استفاده از میتودهای ذیل تحت مطالعه‬
‫قرار میدهیم که عبارت اند از ‪:‬‬
‫‪ -1‬طریقه انتیگرال دوگانه (‪)Double integration Method‬‬
‫‪ - 2‬میتود های هندسی وتیوری مساحت مومنت‬
‫)‪)Geometric methods and moment area theorem‬‬
‫‪Conjugate method - 3‬‬

‫میتود اولی جهت تشکل معادالتی استفاده میشود که توسط آنها میتوانیم میالن و خمیده گی های‬
‫ارتجاعی( ‪ )Elastic curve‬را بدست بیآوریم و میتود های دومی جهت تشکل معادالتی استفاده میشود که میتوانیم‬
‫توسط آنها میالن و تغیر شکل را در یک نقطه مشخص بیم دریافت نماییم که هرکدام دارای خصوصیات و مشخصات‬
‫خاص میباشد که به تفصیل هر کدام را مورد بحث قرار میدهیم‪:‬‬
‫دیاگرام تغیر شکل وخمیده گی ارتجاعی‬
‫)‪: (Deflection Diagrams and the Elastic curve‬‬

‫عوامل مختلف مانند بارها‪ ،‬اشتباهات در تولید ‪ ،‬جا به جایی گادرها و اشتباهات دردیزاین میتواند که باعث ایجاد‬
‫تغیر شکلها در بیم ها گردد ‪.‬‬

‫بنآ باید تغیر شکلها در عناصر آهنکانکریتی (بیم ها ) تا حد امکان کم شود تا اینکه سلب ها پایدار و محکم نگهداری‬
‫شده و از ایجاد درز و شکننده گی آنها جلوگیری کرده باشیم ویا به عباره دیگر یک سترکچر نباید تکان ها ویا تغیر‬
‫شکلهای شدید داشته و حالت مصونیت یک سترکچر را برای ساکنین آن برهم بزند ‪.‬‬
‫قابل یاد آوریست که در این فصل تغیر شکل های آن عناصرساختمانی (گادرها) را مورد بحث و ارزیابی قرار میدهیم‬
‫که مواد تشکل دهند عناصر مذکور دارای خاصیت ارتجاعی خطی باشد یعنی این عناصر وقتیکه از اثر عملیه بارها‬
‫تغیر شکل مینمایند و زمانیکه بارآن دورمیشود دوباره به حالت اولی خویش برمیگردد‪ .‬تغیر شکل یک سترکچر از‬
‫اثر بارهای داخلی مانند بارهای نورمال ‪،‬قوه های برشی و مومنت های انحنایی صورت میگیرد که بیشترین تغیر‬
‫شکل گادرها از اثر انحنایی داخلی و تغیر شکل فرم ها (‪ )Trusses‬از اثر نیروها یا قوه های محوری صورت میگیرد‬
‫‪.‬‬
‫برای سهولت در کارتست جهت معلوم نمودن میالن و تغیرمکان یک نقطه از اثر بارگذاری بهتر است که اوال‬
‫دیاگرام آنرا قبل از عملیه بارگذاری ترسیم نموده و با دیاگرام آن د رجریان بارگذاری مقایسه نماییم ‪.‬‬
‫الزم است که یادآورشویم که گره ها و اتصاالت در برابر عمل بارها مقاومت کرده و باعث ایجاد محدودیت در‬
‫برابر بیجاشدن( ‪ ) displacement‬ودورانهای عناصر میگردد به گونه مثال اتصاالت مفصلی میتواند از تغیر مکانها‬
‫واتصاالت سخت مثآل دیوارها از دوران ها جلوگیری مینمایند ‪ .‬جهت وضاحت موضوع ذیآل دیاگرامهای ‪ 4-8‬در اینجا‬
‫آورده شده است ‪.‬‬

‫طوریکه در دیاگرامهای فوق دیده میشود اتصاالت مفصلی از بیجا شدن و اتصاالت سخت مانند دیوارهای برشی‬
‫از چرخش ها جلوگیری مینماید (دیاگرام ‪ ) 9‬و باید خاطر نشان ساخت که چرخش اجزای فیرم که ارتباط سخت‬
‫دارند (دیاگرام ‪ ) 1‬باعث ایجاد زاویه چرخشی مساوی دراجزای مذکور میگردد ولی اگر گره ها دارای اتصاالت مفصلی‬
‫باشند اجزای مذکور دارای میالن و چرخش های متفاوت میباشند (دیاگرام ‪ ) 5‬البته زمانیکه مفصل مذکور نتوانند‬
‫مومنت را تحمل نماید ‪.‬‬

‫مومنت مثبت تمایل دارد که یک بیم و یا یک عنصرافقی را بطرف باال ومومنت منفی متمایل است که یک‬
‫عنصر یا یک بیم را بطرف پایین بشکل مقعر انحنا بدهد مانند اشکال ذیل‪:‬‬
‫مثال ‪:‬‬
‫طبق شکل (‪ )8-9‬مومنت یک بیم در نقاط ‪ A‬و‪D‬آن که دارای اتصاالت رولی (‪ ) Roller‬و مفصلی ( ‪Pin‬‬
‫) میباشد صفر بوده ولی در ساحه مومنت مثبت مقعر (انحناییت ) بطرف باال و در ساحه مومنت منفی‬
‫مقعر(انحناییت ) بطرف پایین میباشد ودر نقطه ایکه مومنت مثبت به طرف منفی میرود یعنی نقطه ایکه‬
‫مومنت در آنجا صفر میشود یک کجی پیدا میشود ‪.‬‬
‫بعین ترتیب خمیده گی ارتجاعی (‪ ) Elastic curve‬یک گادر در دیوارنظر به دیاگرام مومنت آن ترسیم‬
‫میگردد یعنی ‪:‬‬
‫شیمای تعیر شکل این بیم ها را ترسیم نماید؟‬
‫حل‪-:‬‬
‫مثال ‪:‬‬

‫تغیر شکل چوکات های ذیل را ترسیم نمایید ‪.‬‬
‫حل ‪:‬‬
‫طوریکه دیده میشود در شکل ‪ a‬وقتیکه قوه ‪ P‬گره های ‪ A‬و ‪ C‬را بطرف راست فشار میدهد قوه مذکور‬
‫باعث دوران منظم هر دو پایه میگردد که در نتیجه گره های مذکور بطور منظم دوران نموده وباعث تغیر‬
‫شکل بیم ‪ BC‬میگردد که انحناییت سمت راست بطرف باال بوده وانحناییت سمت چپ بطرف پایین تغیر‬
‫مینماید ‪.‬‬

‫در شکل ‪ b‬وقتیکه قوه ‪ P‬گره های ‪ C،B‬و ‪ D‬را بطرف راست بیجا مینماید باعث انحنای پایه های چوکات‬
‫مذکور میگردد چنانچه در شکل فوق دیده میشود که گره های سخت کوشش مینمایند که زاویه‬
‫خویش(‪31‬درجه ) را حفظ نمایند که ‪ BC‬و ‪ CD‬دارای انحناهای که نقطه تغیر مسیر وسطی میباشند ‪.‬‬
‫در شکل ‪ c‬قوه منتشره عمودی باالی گادر ‪ CD‬عمل نموده و باعث خمیده گی گادر مذکوربطرف پایین شده‬
‫که شکل مقعرمانند آن بطرف باالمیباشد و گره ‪ C‬مطابق عقربه ساعت و ‪ D‬مخالف عقربه ساعت دوران‬
‫مینمایند طوریکه زاویه ‪ 31‬درجه این گره ها حفظ میگردد و بیم های ‪ BC‬و ‪ DE‬بطرف باال خمیده گی‬
‫پیداکرده که دهن مقعرمانند آن بطرف پایین میباشد و همچنان پایه ها مطابق شکل انحنا مینمایند ‪.‬‬
‫شیمای تعیر شکل این بیم ها و فرم ها را ترسیم نماید؟‬

‫تیوری بیم های ارتجاعی ( ‪: ) Elastic Beam Theorem‬‬
‫در این بخش ما دو معادله ای دیفرنسیالی بسیار مهم را تحت مطالعه قرار میدهیم که مومنت داخلی یک‬
‫گادر باعث تغیرمکان وایجاد میالن در خمیده گی گادر مذکور میگردد ‪ ،‬در این بخش معادالت اساسی تغیر‬
‫شکل را مورد بررسی قرار میدهیم که جهت بدست آوردن این معادالت ما یک گادر مستقیم را تحت مطالعه‬
‫قرارداده طوریکه بار ‪ W‬در محور ( ‪)X‬آن عمل نموده و به جهت ‪ x-v‬تغیر شکل ارتجاعی نموده است ‪.‬مطابق‬
‫شکل ذیل‪:‬‬
‫تغیر شکل در گادر متذکره از اثر نیروهای داخلی (قوه های عرضی و مومنت انحنایی ) صورت میگیرد‬
‫ودرگادر هایکه طولهایشان نسبت به عمق (ارتفاع ) آنها چندین برابر زیاد است تغیر شکل اعظمی آنها ازاثر‬
‫مومنت صورت میگیرد ووقتیکه تغیر شکل از اثر مومنت صورت میگیرد سطح مقطع صاف و هموار باقی مانده‬
‫وزاویه گادر آنها ‪dX‬میباشد طبق شکل ‪.7-8‬‬

‫طوریکه از شکل دیده میشود خمیده گی یا قوس ‪ dx‬نماینده گی ازیک انحنا درقسمت تقاطع محور خنثی‬
‫مقطع نموده و شعاع خمیده گی توسط فاصله ‪ ρ‬که از مرکز انحنا ΄‪ Ο‬تا ‪ dx‬اندازه میگردد پس‪:‬‬
‫‪ds = dx =ρdθ‬‬
‫‪ds΄= (ρ-y)dθ‬‬
‫‪(𝜌−𝑦)dθ−ρdθ‬‬ ‫‪1‬‬ ‫𝜀‬
‫=‪ε‬‬ ‫𝑟𝑜‬ ‫‪=−‬‬
‫𝜃𝑑𝜌‬ ‫𝜌‬ ‫𝑦‬
‫در صورتیکه مواد متجانس و دارای حرکت ارتجاعی خطی باشد قانون هوک باالی آنها تطبیق میگردد‬
‫یعنی ‪:‬‬
‫𝜎‬
‫=𝜀‬
‫𝐸‬
‫طبق ذیل میباشد ‪:‬‬ ‫فورمول خمشی (‪)flexure‬‬
‫𝑦𝑀‬
‫‪𝜎=−‬‬
‫𝐼‬
‫از یکجا نمودن دو معادله فوق داریم که ‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫𝑀‬
‫=‬ ‫)‪…………………………………………………………………………. (8-1‬‬
‫𝜌‬ ‫𝐼𝐸‬
‫در اینجا ‪:‬‬
‫‪ – ρ‬شعاع خمیده گی در یک نقطه مشخص خمیده گی ارتجاعی ‪.‬‬
‫‪ - M‬مومنت داخلی یک بیم در نقطه ایکه ‪ ρ‬مشخص میگردد‪.‬‬
‫‪ – E‬مودول االستیسیتی‪.‬‬
‫‪ -I‬مومنت انرشیایی گادر‪.‬‬
‫‪ EI‬در معادله فوق بشکل صلبیت خمشی ‪ flexural rigidity‬بوده و همیشه دارای قیمت مثبت است و‬
‫‪ dx=ρdθ‬میباشد پس‪:‬‬
‫𝑀‬
‫= 𝜃𝑑‬ ‫)‪dx…………………………………………………………………..(8-2‬‬
‫𝐼𝐸‬

‫مطابق شکل ‪ 8-7a‬اگر ما محور ‪ V‬را بطرف باال مثبت‪ 4/ρ،‬را در محدوده ‪ x‬و‪ v‬فرض نماییم میتوانیم که‬
‫خمیده گی ارتجاعی گادر را بدست بیآوریم و در اکثر کتاب های محاسباتی خمیده گی گادر ها رابطه ذیل‬
‫وجود دارد ‪:‬‬
‫‪d²v/dx²‬‬
‫= ‪1/ρ‬‬ ‫‪3/2‬‬
‫‪dv 2‬‬
‫(‪[1+‬‬ ‫] )‬
‫‪dx‬‬
‫در معادله مذکورقیمت ‪ 4/ρ‬را از فورمول ‪ 4-8‬گرفته و جانشین اش میسازیم ‪:‬‬
‫‪d2 v‬‬
‫‪M‬‬ ‫‪dx2‬‬
‫=‬ ‫‪3‬‬ ‫)‪… … … … … … … … … … … … … … … … . (8 − 3‬‬
‫‪EI‬‬
‫‪dv 2 2‬‬
‫] ) (‪[1+‬‬
‫‪dx‬‬
‫معادله فوق نشان دهنده دیفرنسیال دوم غیر خطی بوده و طبق ذیل حل میگردد ‪:‬‬
‫)‪v=f(x‬‬
‫که شکل دقیق انحنای ارتجاعی بیم هایرا را ارایه میکند که انحنای آنها از اثر مومنت صورت میگیرد ‪.‬‬
‫از اینکه میالن در اکثر خمیده گی های ارتجاعی سترکچر ها بسیار کوچک میباشد لذا ما میتوانیم که تیوری‬
‫تغیرات خورد را استفاده کرده و فرض مینماییم که ‪ dv/dx≈1:‬که در نتیجه معادله (‪ )8-9‬تقلیل مییابد به ‪:‬‬
‫‪d2 v‬‬ ‫‪M‬‬

‫)‪= ……………….…………………………………………………………….(8-4‬‬
‫‪dx2‬‬ ‫‪EI‬‬
‫باید خاطر نشان ساخت که بافرض‪ dv/dx≈1‬طول اصلی گادر در امتداد محور‪ x‬و انحنایی خمیده گی‬
‫تقریبآ مساوی بوده یعنی ‪ ds≈dx‬میباشد ‪.‬‬
‫طریقه انتیگرال دوگانه (‪: )The double integration Method‬‬
‫یک بار ‪ M‬را بشکل متحول در موقعیت ‪ x‬قرار داده وبعدآ ازمعادله (‪ )8-1‬طور مسلسل انتیگرال گرفته و‬
‫میالن خمیده گی گادر را حاصل مینمایم یعنی‪:‬‬
‫‪θ=tanθ= dv/dx = ∫(M/EI)dx‬‬
‫معادله خمیده گی ارتجاعی ‪:‬‬

‫‪V=f(x) =∫ ∫ (M/EI)dx‬‬
‫برای حل هر معادله انتیگرالی ( ‪ )integration‬الزم است که یک ثابت آنرا کم کرده و بعدآ به حل موضوع‬
‫مشخص دست یافته میتوانیم ‪.‬‬
‫طرزالعمل برای تحلیل (‪:) Procedure for Analysis‬‬
‫طرزالعمل مذکور با استفاده از طریقه انتیگرال گیری دوگانه ‪ Double integration‬میتودیرا جهت‬
‫مشخص نمودن میالن ‪ ،‬تغیر شکل و تغیر مکان بیم ها ارایه میکند و باید گفت که این طریقه تنها برای تغیر‬
‫شکل هایکه بسیار کوچک باشد مناسب است وبرعالوه ‪ ،‬این میتود تغیر شکل هایکه ازاثر انحنا بوجود میآید‬
‫تحت مطالعه قرار میدهد زیرا تغیر شکلهایکه از اثر قوه های عرضی بوجود میآید بسیار کم بوده و معموال در‬
‫ساحه تطبیقات انجنیری در نظر گرفته نمیشود ‪.‬‬
‫خمیده گی ارتجاعی (‪: ) Elastic curve‬‬
‫‪ ‬یک نمای از تغیر شکل ارتجاعی یک بیم را با مقیاس بسیار بزرگ ترسیم مینمایم که در آن دیده‬
‫شود که در گره های ثابت تغیر شکل وتغیر مکان صفر است و در اتصاالت مفصلی ورولی تغیر مکان‬
‫صفر است ‪.‬‬
‫‪ ‬محورات ‪ x‬و‪ v‬را ترسیم مینمایم طوریکه مرکز این محورات در سمت چپ گادر قرار بیگیرد و محور‬
‫‪ x‬با گادر مذکور موازی بوده و دارای جهت حرکت مثبت به سمت راست باشد ‪.‬‬
‫‪ ‬در تمام حاالت جهت مثبت ‪ x‬دارای حرکت بطرف باال میباشد ‪.‬‬
‫بار یا عملکرد مومنت (‪: ) Load or Moment function‬‬
‫‪ ‬برای هر قسمتیکه در آنجا یک کوردینات ‪ x‬باشد چنین تلقی میگردد که مومنت داخلی ‪ M‬مانند‬
‫‪x‬عمل مینماید ‪.‬‬
‫‪ ‬وقتیکه برای بدست آوردن ‪ M‬ازفورمولهای مومنت )‪ M=f(x‬استفاده میشود فرض میگردد که ‪M‬‬
‫بجهت مثبت عمل مینماید ‪.‬‬
‫میالن و خمیده گی ارتجاعی (‪: )Slope and Elastic Curve‬‬
‫‪ EI ‬حاصله ثابت بوده ودر معادله مومنت داریم که ‪ EI d²v/dx²=M(x) :‬که به دو انتیگرال ضرورت‬
‫دارد که برای هر انتیگرال ضرورت است که یک ثابت انتیگرالی ضمیمه گردد‪.‬‬

‫‪ ‬در صورتیکه ثابت های انتیگرال مشخص و در معادالت میالن و تغیر شکل وضع گردیده باشند میالن‬
‫و تغیر مکان در یک نقطه مشخص انحنا پیداشده میتواند که قیمت های عددی حاصله آنها میتواند‬
‫با سکیج انحنا مقایسه و چک گردد ‪.‬‬
‫‪ ‬قیمت مثبت میالن ‪،‬مخالف عقربه ساعت و تغیر مکان مثبت به طرف باال میباشد‪.‬‬
‫مثال ‪:1‬‬
‫فرم ساده فرش را که در شکل نشان داده شده بار منتشره ‪ 4KN‬باالی آن عمل میکند قرارشکل تغیر شکل‬
‫اعظمی آنرا دریابید‪ EI،‬ثابت است‪.‬‬
‫در این جا مومنت اعظمی در قسمت مرکزی آن قرار دارد‬
‫برای دریافت مومنت داخلی صرف به یک کوردینات ‪ X‬ضرورت است‬

‫مثال ‪:2‬‬
‫یک کانتیلیور در شکل نشان داده شده است که در معرض مومنت ‪ M‬قرار دارد و ‪ EI‬ثابت است بار های که‬
‫باالی آن عمل میکند کوشش میکنند تا کانتیلیور را تغیر شکل دهند ‪.‬که میل یا تغیر شکل اعظمی آنرا در‬
‫فاصله ‪ X‬دریافت مینمایم‪.‬‬
‫طول عمومی آن ‪ L=12ft‬که مومنت ‪ 15K.ft‬باالی آن عمل میکند و از سیخ ‪ steel‬استفاده شده است‬

‫مثال ‪:3‬‬
‫بیم ذیل را محاسبه نماید که قوای ‪ P‬در آخر آن عمل نموده است و تغیر شمل آن در شکل نشان داده شده‬
‫است ودارای دو بازوی قوه ها ‪ X‬میباشد‬

‫مثال های ذیل را حل نماید؟‬

‫تیوری های مساحت مومنت(‪:) Moment Area Theorems‬‬
‫نظریه اولی یا ابتدایی در مورد تیوری ساحه دو مومنت توسط ‪ Otto Mohr‬و بعدآ رسمآ توسط ‪Charles‬‬
‫‪ E Greene‬در سال ‪ 4879‬پیشنهاد گردید که طبق این نظریه برای پیداکردن میالن خمیده گی ارتجاعی‬
‫و تغیر شکل از اثرانحنا از ترسیم گرافیک استفاده میشود و باید یاد آور شد که طریقه مذکور دارای مزایای‬

‫خاصی جهت حل پرابلم گادر ها میباشد خاصتآ آن بیم هایکه دارای چندین بار متمرکز ویا اینکه متشکل از‬
‫قطعات جداگانه دارای مومنت های انرشیایی متفاوت باشد ‪.‬‬
‫جهت وضاحت موضوع یک بیم در شکل ‪ 8-14a‬نشان داده شده که اگر ما گراف مومنت گادر مذکور را‬
‫ترسیم نماییم نظر به شکل ‪ 8-14b‬از معادله ‪ 8-2‬داریم که ‪:‬‬
‫𝑀‬
‫( = 𝜃𝑑‬ ‫‪) dx‬‬
‫𝐼𝐸‬
‫ازانتیگرال گیری ازنقطه ‪ A‬در خمیده گی ارتجاعی تا به نقطه ‪ B‬مطابق شکل ‪ 8-14c‬داریم که‪:‬‬
‫𝐵‬ ‫𝑀‬
‫𝐴∫ = ‪ӨB/A‬‬ ‫)‪dx …………………………………………………………………………(8-5‬‬
‫𝐼𝐸‬
‫معادله فوق اساس تیوری اول مساحت مومنت را تشکل میدهد ‪.‬‬
‫تیوری اول‪:‬‬
‫تغیر میالن خمیده گی های ارتجاعی بین هردونقطه مساوی است به مساحت دیاگرام ‪ M/EI‬بین این‬
‫دو نقطه گادر‪.‬‬
‫عالمت ‪ θB/A‬تانجنیت زاویه نقطه ‪ B‬قبول گردیده و درنقطه ‪ A‬توسط تانجنیت اندازه میگردد‪.‬‬
‫طوریکه دیده میشود اگر دیاگرام ‪ M/EI‬مثبت شود زاویه مخالف عقربه ساعت از تانجینت ‪ A‬به تانجینت ‪B‬‬
‫اندازه میگردد و درصورتیکه این مساحت منفی شود یا تحت محور ‪ x‬قرار گیرد زاویه ‪ θB/A‬در جهت عقربه‬
‫ساعت از تانجینت نقطه ‪ A‬به تانجینت نقطه ‪ B‬اندازه میگردد و ناگفته نباید گذاشت که زاویه مذکور به رادیان‬
‫اندازه گیری میشود ‪.‬‬

‫تیوری دوم مساحت مومنت به اساس رابطه گادر انحراف تانجینت در خمیده گی ارتجاعی میباشد طوریکه‬
‫در شکل ‪ 8-15c‬انحراف عمودی ‪ dt‬از تانجینت ها در هر دو کنار دیفرینسیالی ‪ dx‬جزء ‪.‬‬
‫این انحراف در امتداد خطی که بشکل عمودی از نقطه ‪ A‬عبور مینماید اندازه گیری شده و از اینکه میالن این‬
‫خمیده گی ارتجاعی و تغیر شکل آن بسیار کوچک فرض میشود پس طول خط تانجینت توسط ‪ x‬و انحناییت‬
‫(قوس) ΄‪ ds‬به ‪ dt‬ارایه میگردد ‪.‬‬
‫درفورمول ‪ circular arc‬داریم ‪ S=θr :‬که ‪ x = r‬بوده میتوانیم بنوسیم که ‪dt=xdӨ :‬‬
‫از معادله ‪ 8-2‬داریم که ‪. dθ=(M/EI)dx :‬‬
‫انحراف عمودی تانجینت نقطه ‪ A‬بطرف نقطه ‪ B‬با استفاده از انتیگرال بدست میآید یعنی ‪:‬‬
‫‪𝑡B‬‬ ‫𝐵‬ ‫𝑀‬

‫)‪= ∫𝐴 𝑥 dx … … … … … … … … … … … … … … … … … … … … ..(8-6‬‬
‫‪A‬‬ ‫𝐼𝐸‬
‫مرکز ثقل یک مساحت با استفاده از ستاتیک ذیآل بدست میآید که‪:‬‬
‫‪x¯ʃdA=ʃxdA‬‬
‫𝑀‬
‫‪ ʃ‬نماینده گی از مساحت دیاگرام ‪ M/EI‬نموده ‪ ،‬میتوانیم بنوسیم که ‪:‬‬ ‫بنابراین ‪dx‬‬
‫𝐼𝐸‬

‫𝐵‬ ‫𝑀‬
‫𝐴∫ ¯𝑥 = ‪𝑡B/A‬‬ ‫)‪dx …………………………………………………. (8-7‬‬
‫𝐼𝐸‬
‫در اینجا ¯𝑥 فاصله از محور عمودی تا مرکز ثقل مساحت گادر نقاط ‪ A‬و ‪ B‬طبق شکل ‪.8-15b‬‬
‫تیوری دوم مساحت مومنت طبق ذیل شرح میگردد ‪:‬‬
‫تیوری دوم‪:‬‬
‫انحراف عمودی تانجینت در نقطه(‪ )A‬در خمیده گی های ارتجاعی تا به نقطه دیگر(‪ )B‬معادل است به مومنت‬
‫مساحت دیاگرام ‪ M/EI‬همین دونقطه ‪ A‬و‪ ،B‬این مومنت در نقطه ‪ ( A‬نقطه ایکه در خمیده گی ارتجاعی قرار‬
‫دارد) محلی که انحراف ‪ tB/A‬در آنجا مشخص گردد ‪.‬‬
‫چنانچه در شکل دیده میشود که ‪ M/EI‬مثبت از نقطه ‪ A‬تا نقطه ‪ B‬محاسبه شده است که خود نشان‬
‫دهنده آنست که تانجینت درنقطه ‪ A‬باالتراز تانجینتی است که از نقطه ‪ B‬توسعه یافته است ‪ ،‬بعین ترتیب‬
‫‪ M/EI‬منفی نشان میدهد که تانجینت در نقطه ‪ A‬در تحت تانجینتی است که از نقطه ‪ B‬توسعه یافته است ‪.‬‬
‫قابل یاد آوریست که ‪ tB/A‬با ‪ tA/B‬باهم معادل نمیباشند طوریکه در شکل ‪ 8-15d‬بصورت واضح نشان داده‬
‫شده است چنانچه مومنت مساحت گادر نقاط ‪A‬و‪ B‬تحت دیاگرام ‪ M/EI‬در نقطه ‪ A‬جهت پیداکردن ‪tA/B‬‬
‫‪.tB/A‬‬ ‫استفاده میشود( شکل ‪ ) 8-15b‬و درنقطه ‪ B‬جهت محاسبه‬
‫باید بدانیم که با استفاده از تیوری ‪ Moment Area Theorems‬تنها میتوانیم که زاویه یا انحراف گادر‬
‫دو تانجینت را در خمیده گی یک بیم مشخص نماییم و بصورت کلی باید بگوییم که با استفاده از طریقه‬
‫مذکور نمیتوانیم که حل مستقیم میالن و یا تغیر مکان را دریک نقطه مشخص حاصل نماییم‪.‬‬
‫طرز العمل یا پروسیجر برای تحلیل(‪: (Procedure for Analysis‬‬

‫طرزالعمل مذکورطریقه هایرا ارایه میکند که میتوانیم با استفاده از آن تغیرمکان و میالن را در یک نقطه‬
‫ای از خمیده گی ارتجاعی یک گادر مشخص نماییم ‪.‬‬
‫دیاگرام ‪: M/EI‬‬
‫‪ ‬عکس العمل اتکایی و دیاگرام ‪ M/EI‬را ترسیم نمایید ‪.‬‬

‫‪ ‬وقتیکه یک گادر تحت عمل بارهای متمرکز قرار میگیرد دیاگرام ‪ M/EI‬متشکل از قطعات جداگانه‬
‫خطوط مستقیم است و محاسبه مومنت آن آسان میباشد‪.‬‬
‫‪ ‬در صورتیکه گادر تحت عمل بارهای منتشره و متمرکز قرارگیرد محاسبه ‪ M/EI‬مساحت و مومنت‬
‫با ترسیم دیاگرام ‪ M/EI‬و تقسیمات آن ساده میباشد‪.‬‬
‫خمیده گی ارتجاعی (‪: )Elastic Curve‬‬
‫‪ ‬یک نمای بزرگی از خمیده گی ارتجاعی بیم را ترسیم مینماییم و باید یاد آورشویم که در گره های‬
‫سخت میالن و تغیر مکان و در گره های مفصلی ورولی تغیر مکان صفر است‪.‬‬
‫‪ ‬درصورتیکه ترسیم شکل عمومی خمیده گی مشکل باشد دیاگرام مومنت یا ‪ M/EI‬را ترسیم‬
‫مینماییم و بخاطر داشته باشیم در صورتیکه بیم تحت مومنت مثبت قرار گیرد انحناییت آن بطرف‬
‫باال و درصورتیکه تحت عمل مومنت منفی قرارگیرد انحناییت آن بطرف پایین قرار میگیرد و نقطه‬
‫تغیر انحنا باالی بیم یعنی در جایی قرار میگیرد که مومنت یا ‪ M/EI‬در آنجا صفر میشود‪.‬‬
‫تیوری مساحت مومنت (‪: )Moment Area Theorems‬‬
‫‪ ‬تیوری اول جهت مشخص نمودن زاویه بین دوتانجینت و تیوری دوم جهت مشخص نمودن تغیرات‬
‫عمودی بین تانجینت های مذکور مورد استفاده قرارمیگیرد ‪.‬‬
‫‪ ‬باید بدانیم که تیوری دوم تغیر مکان یک نقطه را باالی خمیده گی ارتجاعی نشان نداده وقتیکه‬
‫مشخصآ عمل نماید فاصله عمودی یا انحراف یک تانجینت در یک نقطه‪ A‬را از نقطه ‪ B‬باالی خمیده‬
‫گی ارتجاعی نشان میدهید ‪.‬‬

‫تحلیل ساختمانهای نا معین ستاتیکی توسط طریقه قوه ها‬
‫دراین فصل ما طریقه قوه ها در مورد تحلیل ساختمانهای نامعین ستاتیتکی (فرم ها‪ ،‬چوکات ها و‬
‫گادرها) و در آخر فصل ما یک طریقه برای ترسیم خط تآثیر برای چوکات ها و گادرهای نا معین ستاتیکی‬
‫تشریح خواهیم کرد‪.‬‬
‫‪ 1.01‬ساختمان نا معین ستاتیکی ‪Indeterminate Structure‬‬

‫هر ساختمان که تعداد عکس العمل های نا معلوم آن و یا تعداد قوه های داخلی آن از تعداد معادله‬
‫های ستاتیتکی که برای تحلیل آن موجود می باشد‪ ،‬زیاد باشد به نام ساختمان نا معین ستاتیکی یاد می شود‪.‬‬
‫در این بخش ما شایسته گی استعمال سیستم های نا معین ستاتیکی و دو طریقه اساسی تحلیل آن‬
‫مورد بحث قرار خواهیم داد‪ ،‬قابل یاد آوری است که اکثر ساختمانهای که امروز اعمار می گردد‪ ،‬نا معین‬
‫ستاتیکی میباشد‪ ،‬که این نا معین بودن از اثر ازدیاد عکس العمل های و یا اجزای اضافی و یا از اثر شکل عمومی‬
‫ساختمان میباشد‪ .‬به طور مثال اجزای ساختمانهای آهنکانکریتی با هم در گره ها به طور سخت اتصال دارد که‬
‫باعث نا معین بودن ستاتیکی میشود‪.‬‬
‫‪Advantages and Disadvantages‬‬ ‫فواید و نواقص‬

‫با وجود که تحلیل ساختمانهای ستاتیکی نا معین نسبت به ساختمانهای معین کار زیادتر می خواهد‬
‫ولی برای انتخاب سیستم های نا معین ستاتیکی دالیل چند وجود دارد‪ .‬بسیار مهم اینکه تحت اثر بار معین‪،‬‬
‫تشنجات و تغییر شکل ساختمانهای نا معین نسبت به ساختمان معین کمتر می باشد‪ .‬به طور مثال گادر دارای‬
‫اتکای سخت نا معین ستاتیکی که در شکل ‪ 10-1a‬نشان داده شده است مومنت اعظمی ‪ Mmax=PL/8‬را‬
‫متحمل خواهد شد ولی عین گادر اگر معین ستاتیکی شود که در شکل ‪ 10-1b‬نشان داده شده‪ ،‬مومنت به‬
‫اندازه ‪ Mmax=PL/4‬را متحمل خواهد شد‪ .‬پس گادر دارای اتکای سخت به اندازه چهارم قسمت بی جا شدن و‬
‫به اندازه نصف مومنت را در وسط گادر متحمل میشود‪.‬‬

‫خصوصیت مهم دیگر ساختمان ستاتیکی نامعین این است که این چنین ساختمانها استعداد آنرا دارد تا‬
‫در وقت دیزاین نا مناسب و یا حاالت اضافه باری‪ ،‬یک قسمت از بارها را به اتکای اضافی مجاور انتقال دهد که در‬
‫این صورت ساختمان استواری خود را حفظ نموده و از تخریب جلو گیری میشود‪.‬‬
‫با وجود که ساختمان نا معین ستاتیکی میتواند بار وارده را با استواری زیاد و اجزای باریک (ارتفاع کم)‬
‫نسبت به ساختمانهای معین متحمل شود‪ ،‬ولی میتواند این فواید در بعضی حاالت برعکس شود‪ .‬یک موضوع‬
‫بسیارمهم اینکه ساختمانهای نا معین ستاتیکی در مقابل نشت اتکآ ها بسیار حساس می میباشد نشست اتکاها‬
‫باعث بوجود آمدن تشنجات اضافی در ساختمان می گردد‪ .‬به طور مثال اگر دیوار یکی از اتکا های گادر که در‬
‫شکل ‪ 10-1a‬نشان داده شده است‪ ،‬نشست نماید درگادر مذکور تشنجات به وجود مب آید و علت آن تغییر‬
‫شکل قوه یی میباشد‪ .‬ولی اگر گادر مذکور معین ستاتیکی میبود مانند شکل ‪ 10-1b‬در این صورت هیچ‬
‫نشست باعث تغییر شکل گادر مذکور نمی شود پس هیچ نوع تشنجات در گادر بوجود نمی آید‪ .‬به طور خلص‬
‫هر تغییر شکل از اثر بی جا شدن اتکاها و ازدیاد طول گادر از اثر درجه حرارت و یا هر دلیل دیگر باعث بوجود‬
‫آمدن تشنجات اضافی در ساختمان می گردد که باید در دیزاین ساختمانهای نا معین ستاتیکی در نظر گرفته‬
‫شود‪.‬‬
‫‪Method of Analysis‬‬ ‫طریقه تحلیل‬

‫در وقت تحلیل ساختمانهای نا معین ستاتیکی امر ضروری عبارت از تآمین شرایط تعادل‪ ،‬توافق و تغییر‬
‫شکل قوه یی میباشد‪ .‬تعادل وقت بوجود می اید تا عکس العمل ها ساختمان را در حال تعادل بیاورد وتوافق‬
‫وقت حاصل می شود که اجزای یک ساختمان با هم یک جای و بدون تخریب کار نماید‪ ،‬شرایط تغییر شکل قوه‬
‫ای مربوط نحوه عکس العمل مواد میشود؛ که در که در اینجا ما عکس العمل ارتجاعی خطی در نظر می گیریم‪.‬‬
‫در کل دو طریقه وجود دارد تا این شرایط در وقت تحلیل ساختمانهای نا معین ستاتیکی تأمین شود‪:‬‬
‫طریقه قوه ها یا ارتجاعیت و طریقه بی جاشدن و یا استحکام‪.‬‬

‫‪Force Method‬‬ ‫طریقه قوه ها‬
‫طریقه قوه ها اصآل توسط ‪ James Clerk Maxwell‬در سال ‪ 4861‬توسعه یافت و در سالهای بعد‬
‫توسط ‪ Otto Mohr‬و ‪ Heinrich Muller-Breslau‬انکشاف داده شد و این اولین میتود بود که برای‬
‫تحلیل ساختمانمای نا معین ستاتیک مورد استفاده قرار می گرفت‪ .‬چونکه توافق و یا ‪ Compatibility‬اساس‬
‫این طریقه را تشکیل میدهد پس این طریقه گاهی هم به نام طریقه توافق ‪Compatibility‬و یا تغییر شکل‬
‫سازگار ‪ Consistent displacement‬یاد گردیده‪ .‬این میتود عبارت از نوشتن و یا تشکیل معادالت توافق‬
‫‪ Compatibility‬و تغییر شکل ‪ displacement‬برای دریافت قوه های اضافی ‪Redundant Forces‬‬
‫میباشد‪ ،‬وقتکه این قوه ها دریافت گردید‪ ،‬قوه های عکس العمل های دیگر را می توان از معادالت تعادلم‬
‫ستاتیکی به دست آورد‪.‬‬
‫طریقه تغییر شکل‬

‫این طریقه عبارت از اوآل تشکیل روابط تغییر شکل قوه ای برای جز وبعدأ تأمین شرایط تعادل ستاتیکی‬
‫برای ساختمان میباشد‪ .‬وقکه تغییر شکل دریافت گردید‪ ،‬مقدار قوه ها از معادالت توافق و تغییر شکل قوه ای به‬
‫دست می آید‪.‬‬
‫هر دو طریقه فوق الذکر دارای فواءید و نواقص میباشد که ارتباط می گیرد به ابعاد و شکل هندسی‬
‫ساختمان که بعد از تشریح هر دو طریقه بیا خواهد شد‪.‬‬

‫‪ 1.-2‬پروسجر عمومی طریقه تحلیل قوه ها‬
‫‪Force Method Analysis: General Procedure‬‬

‫بهترین طریقه برای توضیح اصول طریقه تحلیل قوه ها این است تا گادر که در شکل ‪ 10-3a‬نشان‬
‫داده شده است در نظر بگیریم‪ .‬اگر دیاگرام آزاد آن ترسیم گردد معلوم میشود که چهار عکس العمل وجود دارد‬
‫و معادالت دست داشته ما سه عدد می باشد‪ ،‬پس ساختمان مذکور یک درجه نا معین ستاتیکی میباشد‪ .‬پس‬
‫یک معادله اضافی باید دریافت گردد و برای اینکه این یک معادله را دریابیم ما از اصل عمل مستقل قوه ها‬
‫استفاده می نمایم و توافق و یا تعادل تغییر شکل را در یکی از اتکاء ها را در نظر می گیریم‪ .‬انن کار از طریق‬
‫قبول نمودن یکی از عکس العمل ها منحیث قوه اضافی یا ‪ Redundant‬و از نظر انداختن موقتی تأثیراین قوه‬
‫صورت می گیرد‪ .‬پس گادر مذکور معین ستاتیکی و استوارمی شود که این سیستم به نام سیستم اساسی یاد‬
‫گردیده‪ .‬پس ما عکس العمل را در اتکاء ‪ B‬از بین می بریم پس‬
‫قوه ‪ P‬باعث تغییر مکان نقطه ‪ B‬به اندازه ‪ ΔB‬می شود قسمکه در‬
‫شکل ‪ 10-3b‬نشان داده شده است ‪ .‬به اساس اصل عمل مستقل‬
‫قوه های عکس العمل نا معلوم در نقطه ‪ B‬یعنی ‪ By‬باعث‬
‫تغییرمکان نقطه ‪ B‬به اندازه ‪ Δ‘BB‬و به طرف باال می شود مانند‬
‫شکل ‪ .10-3c‬در ایجا خرف اول ‪ B‬در اندکس به معنی نقط ‪B‬‬
‫است که در آنجا تغییر مکان در درنظر گرفته شده است و حرف‬
‫دوم در اندکس به معنی نقطه ‪ B‬است که در آنجا قوه‬
‫اضافی ‪ Redundant‬عمل می نماید‪ .‬تغییرمکان به طرف باال را‬
‫مثبت در نظر گرفته و از شکل ‪ 10-3a‬الی شکل‪ 10-3d‬میتوانیم‬
‫معادله توافق را برای نقطه ‪ B‬طوری ذیل بنوسیم‪:‬‬
‫‪’BB – ΔB=0Δ‬‬
‫حال تغییر شکل نقط ‪ B‬را از اثر قوه واحدی )‪ (F=1‬که‬

‫در نقط ‪ B‬و به جهت ‪ By‬عمل می نماید منحث ضریب ارتجاعیت‬
‫خطی ‪ fBB‬دریافت می نما یم شکل ‪ .10-3d‬در اینجا اندکس‬
‫همان معنی که در عکس العمل دارد افاده می کند‪ fBB .‬عبارت از‬
‫تغییر مکان نقط ‪ B‬از اثر بار واحدی که در نقطه ‪ B‬قرار دارد‬
‫میباشد‪ .‬چون مواد بطور اتجاعی خطی عمل می نماید‪ .‬پس اگر‬

‫بار‪ By‬به جای بار واحدی در نقط ‪ B‬عمل نماید باعث ازدیاد متناسب در ‪ fBB‬می گردد‪ .‬بنا بر آن می توان‬
‫نوشت‪:‬‬
‫‪fBB By=’BB Δ‬‬
‫بعد از نوشتن در فارمت باال نه این نتیجه رسیدم که ‪ fBB‬عبارت از اندازه تغییر شکل یا تغییر مکان در‬
‫فی واحد قوه می باشد که واحد آن ‪ m/N, Ft/lb‬وغیره میباشد‪ .‬معادله توافق یا تناسب باال را میتوان با شامل‬
‫ساختن نا معلوم ‪ By‬طوری ذیل نوشت‪.‬‬
‫‪By fBB – ΔB=0‬‬
‫توسط رابطه های فصل ‪ 8‬و ‪ 3‬و یا توسط جدول که در آخر کتاب ‪ Hibller‬اورده شده است میتوان‬
‫رابطه های تغییر مکان قوه ای یعنی ‪ ΔB‬و ‪ fBB‬دریافت نمود که بعدآ عکس العمل نا معلوم به دست می آید‪.‬‬
‫‪fBB/By = ΔB‬‬
‫حال که ما عکس العمل ‪ By‬را داریم پش می توانیم سه عکس العمل دیگر را در نقطه اتکاء دیوار یا‬
‫نقطه )‪ (A‬از معادالت تعادل ستاتیکی دریافت نمایم‪.‬‬
‫قابل یاد آوری است که انتخاب عکس العمل منحیث قوه اضافی ‪ Redundant‬اختیاری می باشد‪.‬‬
‫طوری مثال میتوانیم که مستقیمآ برای دریافت مومنت در نقطه ‪ ، A‬قابلیت تحمل مومنت اتکای ‪ A‬را از بین‬
‫ببریم مانند شکل ‪ 10-4a‬که این کار توسط تعویض اتکای سخت ‪ A‬به اتکای مفصلی صورت می گیرد شکل‬
‫‪ .10-4b‬دوران که از اثر قوه ‪P‬صورت می گیرد عبارت است از‪ θA‬و دران از اثر مومنت اضافی‪ MA‬عبارت‬
‫است از‪ θ’AA‬شکل ‪ .10-4c‬اگر ما ضریب ارتجاعیت زاویوی ‪ αAA‬را منحیث دوران یا تغییرمکان زاویوی که از اثر‬
‫مومنت جوره ای واحدی در نقطه ‪ A‬بوجود می آید قبول کنیم‪ ،‬شکل ‪ 10-4c‬پس نوشته کرده می توانیم‪.‬‬
‫‪θ’AA =MA αAA‬‬
‫پس ضریب ارتجاعیت زاویوی عبارت از دوران یا تغییرمکان زاویوی در فی واحد مومنت میباشد و واحد‬
‫آن ‪ rad/ N.m‬و یا ‪ rad/lb.ft‬وغیره میباشد‪ ،‬پس معادله تغییر مکان طوری ذیل نوشته شده میتواند‪.‬‬
‫‪θA+MA αAA= 0‬‬
‫پس قیمت ‪ MA‬را طوری ذیل دریافت می نمایم‪.‬‬
‫= ‪αAA/θA-MA‬‬
‫از عالمه منفی‪ MA‬نشان دهنده آن است که مومنت‪ MA‬خالف جهت مومنت واحدی عمل می کند‪.‬‬

‫مثال سوم که طریقه قوه ها را تشریح می کند در شکل ‪ 10-5a‬ترسیم شده است‪ ،‬بنا بر آن سیستم‬
‫مذکور دو درجه معین ستاتیکی است و ما باید دو معادله تغییر مکان را بدست آوریم‪ .‬پس ما عکس العمل های‬
‫نقطه ‪ B‬و ‪ C‬به حیث قوه های اضافی یا ‪ Redundant‬قبول می کنیم که سیستم مورد نظر مانند شکل ‪10-‬‬
‫‪ 5b‬تغییر شکل می نماید‪ .‬هر قوه ‪ Redundant‬که قبول شده به طرف پاءین عمل نماید سیستم را به ترتیب‬
‫مطابق شکل ‪ 10-5c‬و ‪ 10-5d‬تغییر شکل می دهد‪.‬‬
‫در اینجا ضرایب ‪ fBB‬و ‪ fCB‬درصورتکه بار در نقطه ‪ B‬عمل نماید به‬
‫دست آمده است و ضرایب ‪ fCC‬و ‪ fBC‬در صورتکه بار در نقطه ‪ C‬عمل نماید‬
‫بدست آمده است‪ .‬به کمک اصل عمل مستقل قوه ها میتوانیم معادالت‬
‫تغییر مکان را طوری ذیل تحریر نمایم‪.‬‬

‫‪B+By fBB+Cy fBC=0Δ‬‬ ‫)↓‪(+‬‬
‫‪C+By fCB+Cy fCC=0Δ‬‬
‫بعد از اینکه رابطه های تغییر مکان قوه ای به کمک فصل ‪ 8‬و ‪ 3‬و یا توسط جدول که در آخر کتاب‬
‫موجود است‪ ،‬تعین گردید‪ .‬دو معادله فوق را میتوان برای ‪ By‬و ‪ Cy‬حل گردد و قیمت های مجهول های مذکور‬
‫به دست آورد‪.‬‬
‫پروسجر تحلیل ‪Procedure for Analysis‬‬

‫پروسجر پاین عبارت از طریقه عمومی دریافت قوه ها و یا عکس العمل ها در ساختمانهای نا معین‬
‫ستاتیکی توسط طریقه قوه ها میباشد‪.‬‬
‫‪Principle of Superposition‬‬ ‫اصل عمل مستقل قوه ها‬

‫تعیین درجه نا معینیت ستاتیکی ‪ n‬و تعیین ‪ n‬قوه و یا مومنت که باید تآثیر آن موقتآ در نظر گرفته نشود‬
‫تا ساختمان نا معین ستاتیکی به ساختمان معین ستاتیکی و استوار تبدیل گردد‪ .‬به اساس اصل عمل مستقل‬
‫قوه ها باید شکل ساختمان نا معین ستاتیکی ترسیم گردد و مساوی قرار گیرد با تعداد از به ساختمانهای معین‬
‫ستاتیکی و استوار‪ .‬ساختمان اساسی عین قوه های جارجی را متحمل می شود کدام که ساختمان نا معین‬
‫ستاتیکی متحمل می شود و هر ساختمان جمع شده اضافی یکی از قوه های اضاقی را متحمل میشود‪ .‬منحنی‬
‫تغییر شکل ترسیم گردد‪.‬‬
‫معادالت تغییرمکان یا توافق یا تغییرمکان ‪Compatibility Equations‬‬

‫برای هر نقطه که قوه ‪ Redundant‬وجود دارد باید معادله تغییر مکان نوشته شود که دربر گیرنده قوه‬
‫‪ Redundant‬ویا مومنت ‪ Redundant‬و ضریب مربوطه آن که از عمل قوه واحدی بدست آمده است‬
‫میباشد‪.‬‬
‫قیمت های ضرایب ارتجاعیت و یا ‪ Flexibility Coefficients‬به کمک فصل ‪ 8‬و ‪ 3‬و یا توسط جدول‬
‫که در آخر کتاب موجود است دریافب گردیده و آن را در معادالت تغییر مکان وضع گردیده و قیمت‬
‫‪ Redundant‬دریافت می گردیده‪ .‬قیمت منفی نشان دهنده آن است که قوه و یا مومنت ‪Redundant‬‬
‫مخالف الجهت قوه واحدی عمل می نماید‪.‬‬

‫معادالت تعادل ‪Equilibrium Equations‬‬
‫دیاگرام آزاد سیستم ترسیم می گردد طوریکه قوه ها و مومنت های ‪ Redundant‬معلوم شده میباشد و‬
‫از معادالت تعادل ستاتیکی عکس العمل های نا معلوم را دریافت می نمایم‪.‬‬
‫قابل یا آوری است که وقتکه تمام عکس العمل ها دریافت گردید بعدآ دیاگرام مومنت و قوه عرضی ترسیم‬
‫شده می تواند و تغییر مکان هر نقطه ساختمان مانند ساختمان معین ستاتیکی دریافت می گردد‪.‬‬
‫‪ 10-3‬تیوری تغییر مکان متقابل مکسویل‪ ،‬قانون بیتی ‪Maxwell’s Theorem‬‬

‫‪of Reciprocal Displacement; Betti’s Law‬‬
‫وقتکه مکسویل طریقه قوه ها را انکشاف داد‪ ،‬یک تیوری را هم بیان نمود که ضرایب ارتجاعیت و یا‬
‫‪ Flexibility Coefficients‬هر دو نقطه دریک ساختمان را با هم ارتباط میدهد‪ -‬این ساختمان میتواند فرم‪.‬‬
‫گادر و یا چوکات باشد‪.‬این تیوری به نام تیوری تغییر مکان متقابل یاد گردیده و طوری ذیل میباشد‪.‬‬

‫تغییر مکان در نقطه ‪ B‬از اثر بار واحدی که در نقطه ‪ A‬عمل می نماید مساوی به تغییر مکان‬
‫می باشد که در نقطه ‪ A‬از اثر عمل بار واحدی در نقطه ‪ B‬بوجود می آید‪.‬‬
‫‪fAB=fBA‬‬
‫ثبوت تیوری باال به طوری اسان توسط اصل عمل مستقل قوه ها صورت می گیرد طوری مثال یک گادر‬
‫را مانند شکل ‪ 6‬و ‪ 7‬را در نظر گرفته و قبول می که مومنت درحالت اول ‪ mA‬و حالت دوم ‪ mB‬می باشد‪ ،‬از‬
‫طریق معاالت انرژی وکاری مجازی تغییر مکان را در نقطه ‪ A‬و‪ B‬دریافت می کنیم و می بینیم که هر دو‬
‫مساوی است‪.‬‬
‫قابل یاد آوری است که تیوری تغییرمکان متقابل فوق برای دوران در دو نقطه یک ساختمان نیز قابل تطبیق‬
‫است و می توان گفت‪.‬‬

‫دوران در نقطه ‪ B‬از اثر مومنت جوره ای واحدی که در نقطه ‪ A‬عمل می نماید مساوی به‬
‫دوران می باشد که در نقطه ‪ A‬از اثر عمل مومنت جوره ای واحدی در نقطه ‪ B‬بوجود می آید‪.‬‬
‫‪θAB=θBA‬‬
‫تیوری فوق باعث کم شدن محاسبات حین تطبیق طریقه قوه ها برای تحلیل ساختمانهای نا معین‬
‫ستاتیکی که دو و یا بیشتر از دو درجه نا معین می باشد میشود‪ .‬به طوری مثال ما یکی از ‪ fAB‬و ‪ fBA‬را دریافت‬
‫می کینم به خاطریکه ‪ fAB=fBA‬می باشد‪ .‬این تیوری در تحلیل مدل های ساختمانی و ترسیم خط تآثیر به نیز‬
‫به کار برده میشود‪.‬‬
‫اگر تیوری تغییر مکان متقابل در یک چوکات بسیار عمومی فورمول بندی شود از آن قانون ‪ Betti‬به‬
‫دست می آید‪ .‬طور خلص این قانون ارایه میدارد‪.‬‬
‫کاری مجازی ‪ δUAB‬که توسط سیستم از قوه های ‪ ΣPB‬در برابر تغییر مکان که توسط‬
‫سیستم از قوه های ‪ ΣPA‬انجام می شود مساوی به کاری مجازی ‪ δUBA‬که توسط سیستم قوه های‬
‫‪ ΣPA‬در عکس العمل به سیستم قوه های ‪ Σ PB‬انجام میشود‪.‬‬
‫‪δUBA =δUAB‬‬
‫‪ 1.-4‬تحلیل گادر ها توسط طریقه قوه ها ‪Force Method of Analysis :‬‬

‫‪Beams‬‬
‫تطبیق این طریقه برای تحلیل گادر ها در تشریح پروسجر عمومی توضیح گردید‪ ،‬حال ما مثال های‬
‫گوناگون را در این زمینه حل خواهیم کرد‪.‬‬

‫گادر های این پل به سبب نامنقع بودن آن باالی پایه ها‪ ،‬نا معین ستاتیکی میباشد‪.‬‬

‫‪ 10-5‬تحلیل چوکات ها توسط طریقه قوه ها ‪Force Method of Analysis:‬‬
‫‪Frames‬‬
‫طریقه قوه ها برای تحلیل چوکات های نا معین ستاتیکی یک منزله دارای شیمای ساختمانی غیر‬
‫معمولی کار برد زیاد دارد‪ .‬برای تحلیل ساختمان های که دارای منازل زیاد میباشد و یا درجه نا معینیت آن بلند‬
‫باشد استفاده از طریقه های ‪ Slope Deflection ,Moment-Distribution ,Stiffness Meth‬مناسب‬
‫می باشد که در فصل های بعدی کتاب هبلر توضیح شده است‪.‬‬
‫مثالهای پاءین تطبیق میتود را برای چوکات های نا معین ستاتیکی به کمک پروسجر عمومی که قبآل‬
‫تشریح شده است‪ ،‬توضیح می نماید‪.‬‬

‫‪ :10.6‬تحلیل ترس ها بطریقه قوه ها‬
‫توسط بازرسی ها میتوان درجه نا معین بودن ترسها را مشخص نمود و در صورت مشکل بودن از معادله (‪-4‬‬
‫‪ 𝑏 + 𝑟 > 2𝑗 )9‬استفاده مینمائیم‪ 𝑏 .‬عبارت از قوه های میله ها ‪ 𝑟 ،‬عبارت از عکس العمل های اتکاء ها و‬
‫تعداد معادالت تعادل در دست داشته 𝑗‪ 2‬میباشد‪ .‬پس میتوان برای هر یک از گره های 𝑗 دو معادله نوشت‪.‬‬
‫طریقه تحلیل قوه ها برای تحلیل ترس های نامعین درجه اول و دوم یک طریقه مناسب میباشد‪ .‬مثال ذیل‬
‫اصول این طریقه را برای پاراگراف (‪ )41-2‬مشخص میسازد‪.‬‬
‫مثال ‪ :1.01‬مقدار قوه را در جزء 𝐶𝐴 شکل ذیل مشخص نمائید‪ .‬تعداد معادالت برای تمام اجزائ ترس‬
‫یکسان میباشد‪.‬‬
‫حل‪:‬‬
‫از بازرسی معلوم میشود که ترس نا معین درجه اول میباشد‪.‬بناءً قوه ایجاد شده در جزء 𝐶𝐴 باید محاسبه‬
‫گردد‪ .‬جزء 𝐶𝐴 بحیث یک جزء اضافی در نظر گرفته میشود پس این جزء باید قطع گردد تا دیده شود که‬
‫کدام قوه را متحمل میشود‪ .‬این عمل ترس را معین ستاتیکی میسازد‪ .‬اصول ‪ superposition‬مطابق‬
‫شکل (‪ )10-14b‬باالی ترس بکار برده شده است‪.‬‬
‫معادله سازگاری‪:‬‬
‫مقدار تغیر مکان) 𝐶𝐴∆( که از اثر قوه 𝑏𝑙‪ 400‬در انجام های قطع شده جزء 𝐶𝐴 صورت میگیرد جمع مقدار‬
‫تغیر مکان 𝐶𝐴 𝐶𝐴𝑓 𝐶𝐴𝐹 که ازاثر قوه اضافی به تنهای باالی جزء 𝐶𝐴 عمل میکند باید مساوی به صفر باشد‬
‫یعنی‬

‫‪∆𝐴𝐶 + 𝐹𝐴𝐶 𝑓𝐴𝐶 𝐴𝐶 = 0‬‬
‫𝐶𝐴 𝐶𝐴𝑓 ضریب انعطاف پذیری تغیر مکان انجام های قطع شده جزء 𝐶𝐴 را از اثر قوه ها با استفاه از طریقه‬
‫گره ها در شکل )‪ (10-14c‬و )‪ (10-14d‬خالصه گردیده است‪.‬‬

‫برای 𝐶𝐴∆ طرزالعمل قوه حقیقی 𝑏𝑙‪ 400‬و کار مجازی واحد قوه که در انجام های جزء 𝐶𝐴 عمل میکند‬
‫الزم میباشد بناءً ‪:‬‬

‫مثال ‪ : 1.01‬مقدار قوه را برای هر یک از اجزای ترس شکل ذیل دریافت نمائید در صورتیکه چپ راست در‬
‫جزء 𝐶𝐴 برای کوتاه ساختن جزء به مقدار 𝑛𝑖 ‪ 0.5‬استفاده شده باشد‪ .‬هر یک از اجزاء دارای مساحت‬
‫مقطع ‪ 0.2𝑖𝑛2‬میباشد و ∙ ‪𝐸 = 29‬‬
‫𝑖𝑠𝑝 ‪ 106‬باشد‪.‬‬
‫حل‪:‬‬

‫ساختمان های ترکیبی‪:‬‬
‫ساختمان های ترکیبی از اجزای تشکیل میگردند که بعضی آنها تنها برای تحمل بارهای اکسلی استفاده‬
‫میگردند و بعضی آنها برای انحناء مورد استفاده قرار میگیرند‪.‬در صورتیکه ساختمان ها نامعین ستاتیکی‬
‫باشند از طریقه قوه ها برای تحلیل آنها استفاده میگردد‪.‬مثال ذیل طرزالعمل آنرا مشخص میسازد‪.‬‬
‫مثال ‪:1.01‬‬

‫‪ 1.01‬مالحظات اضافی در باره طریقه فوه ها‪:‬‬
‫چون تصور اساسی طریقه قوه ها تشکیل گردید حاال برای جمع بندی آن فواید آن بحث مینمائیم‪.‬زمانیکه‬
‫ضریب انعطاف پذیری 𝑗𝑖𝑓 یا ( 𝑗𝑖𝛼) را برای ساختمان ها محاسبه مینمائیم باید در نظر داشت که تنها با مواد‬
‫و مشخصات شکل هندسی اجزاء ارتباط دارد و نه به انواع مختلف بارگذاری اولیه ساختمان‪ .‬بناءً زمانیکه‬
‫یکبار این ضریب محاسبه گردید میتوان آنرا برای انواع مختلف بارگذاری ها مورد استفاده قرار داد‪.‬‬
‫برای یک ساختمان که دارای 𝑛 عکس العمل اضافی 𝑛𝑅 باشد میتوان 𝑛 معادله تطبیقی را نوشت یعنی ‪:‬‬
‫در روابط فوق مقدار تغیر مکانها 𝑛∆ … ‪ ∆1 ,‬از اثر بارهای اولیه حقیقی ساختمان و تغیر اندازه ها از اثر‬
‫تفاوت درجات حرارت یا استباهات فابریکه ای بوجود می آید‪.‬‬
‫برای آسان ساختن محاسبات ساختمان که دارای درجه نا معینیت بلند باشد معادالت فوق را میتوان در‬
‫متریکس قیمت گذاری نمود‪.‬‬
‫در حالت خاص باید در نظر داشت که ) ‪ 𝑓𝑖𝑗 = 𝑓𝑗𝑖 (𝑓12 = 𝑓21‬نتیجه تیوری تغیر مکان دو جانبه‬
‫ماکسویل میباشد‪ .‬بناءً متریکس انعطاف پذیری متناظر خواهد بود و این موضوع برای محاسبه ست بزرگ‬
‫معادالت خطی مفید میباشد‪.‬‬
‫در این فصل ضریب انعطاف پذیری مطابق به کار مجازی که به تمام ساختمان عمل میکند به طریقه قوه ها‬
‫مشخص گردید و امکان آنست که برای هر یک از اجزای ساختمان محاسبه گردد و مطابق به آن برای تمام‬
‫ساختمان با استفاده از معادالت انتقالی دریافت نمود اما این موضوعات را در کتب اختصاصی میتوان بررسی‬
‫نمود زیرا از موضوع این کتاب خارج میباشد‪.‬‬

‫همچنان تفصیالت نرم افزار های کمپیوتری برای تحلیل ساختمان بطریقه قوه ها نیز از این کتاب حذف‬
‫گردیده اما مالحظات عمومی در باره تحلیل ساختمان ها با درجه بلند نا معینیت خواهیم داشت‪ .‬درستی‬
‫عددی برای حل بهبود می بخشد زمانیکه ضریب انعطاف پذیری نزدیک به قطر بزرگ متریکس نسبت به‬
‫ضرایب که از قطر دورتر قرار دارند بزرگتر باشند‪ .‬برای این منظور هنگام انتخاب ساختمان اولیه باید دقت‬
‫صورت گیرد‪ .‬برای محاسبه 𝑗𝑖𝑓 ساختمان را باید متناظر در نظر گرفت‪ .‬این کار برای محاسبه ضرایب که‬
‫مساوی ان و یا صفر اند آسانی می آورد‪ .‬شکل تغیر یافته ساختمان ابتدائ باید با ساختمان حقیقی مشابهت‬
‫داشته باشد در نتیجه آن اصالحات کوچک در ساختمان اولیه الزم خواهد بود و باعث درستی بیشتر حل‬
‫خواهد شد‪.‬‬
‫‪ 1.01‬ساختمان های متناظر‬
‫مشخص شدن یک ساختمان و اتکاهای متناظر و یا نا متناظر حل تحلیل ساختمان ها را برای دیزاینر و‬
‫تحلیل گر آسانتر میسازد‪ .‬بطور عموم یک ساختمان متناظر مشابه به یک آینه که نیم نیرو های داخلی آن‬
‫نظر به محور تناظریت یکسان میباشد‪ .‬بطور عموم در تناظریت ساختمان الزم است تا ترکیب مواد ‪ ،‬شکل‬
‫هندسی ‪ ،‬اتکاها و بارگذاری ها در دو طرف ساختمان باید یکسان باشد‪.‬به هر حال همیشه چنین شده نه‬
‫میتواند‪ .‬باید در نظر داشت که برای پایداری افقی محکم گیرنده الزم است تا گادر و ترس را از نا پایداری‬
‫نگهدارد شکل‬
‫𝑏‪ .(10 − 17𝑎 𝑎𝑛𝑑 10 − 17‬در اینجا عکس العمل افقی در محکم گیرنده صفر میباشد و به همین‬
‫ترتیب هر دو ساختمان منحرف خواهد شد و نیرو های داخلی یکسان به هر دو طرف بوجود خواهد آمد در‬
‫نتیجه ساختمان متناظر میباشد‪ .‬باید دانست که این موضوع برای فرم ها یکسان نیست شکل ‪(10 −‬‬
‫)𝑐‪ . 17‬اگر اتکای سخت 𝐴 توسط محکم گیرنده تعویض شود در اینصورت شکل منحرف یافته و نیروهای‬
‫داخلی به دو طرف یکسان نه خواهد بود‪.‬‬
‫بعضی اوقات یک ساختمان متناظر نیرو های نا متناظر را متحمل میشود طوریکه بار ها به طرف عکس‬
‫ساختمان جهت معکوس داشته باشد مثلیکه در دو مثال شکل )‪ (10 − 18‬نشان داده شده است طوریکه‬

‫ساختمان متناظر را تهیه نموده و بارگذاری آن میتواند متناظر یا نا متناظر باشد‪.‬بناءً تحلیل ساختمانی تنها‬
‫باالی نصف عناصر ساختمان صورت میگیرد و متعاقباً نتایج یکسان برای متناظریت و یا نتایج مختلف برای نا‬
‫متناظریت در نصف دیگر ساختمان بدست خواهد آمد‪ .‬اگر یک ساختمان متناظر باشد و نیروهای عامل نا‬
‫متناظر باشند پس امکان دارد که این بارگذاری با بشکل مرکبه های متناظر و نا متناظر تغیر شکل داد‪ .‬برای‬
‫این منظور ابتداء بارها به دو حصه مسای تقسیم میگردد و بطرف دیگر ساختمان منعکس میشود و هر دو‬
‫مرکبه های متناظر و نامتناظر تولید میگردد‪ .‬بطور مثال بارگذاری باالی شاهتیر شکل )𝑎‪(10 − 19‬‬
‫تقسیم بر دو گردیده و بشکل متناظر بطرف دیگر آن منعکس شده است در نتیجه مرکبه های متناظر و نا‬
‫متناظر بارها تولید شده ‪ ،‬شکل )𝑏‪ (10 − 19‬و اگر این مرکبه باهم جمع گردند بار اصلی بدست میآید‪.‬‬
‫حاال یک تحلیل ساختمانی منفرد با استفاده از مرکبه های آن اجراء شده میتواند و نتیجه آن عکس العمل‬
‫حقیقی ساختمان خواهد بود‪.‬‬

‫مسایل‪:‬‬

‫‪ 1.01.‬خط تاثیر برای شاهتیر های نا معین ستاتیکی‬
‫در بخش ‪ 6-9‬در مورد اصول ترسیم خط تاثیر مولر برسال برای عکس العمل ‪ ،‬قوه برشی و مومنت در یک‬
‫نقطه شاهتیر معین ستاتیکی بحث نمودیم‪ .‬در این بخش این طریقه را برای شاهتیر های نا معین ستاتیکی‬
‫توسعه خواهیم داد‪.‬‬
‫اصل مولر برسال برای یک شاهتیر چنین بیان میدارد ‪:‬‬
‫خط تاثیر برای یک تابع ( عکس العمل ‪ ،‬قوه برشی ‪ ،‬مومنت ) به‬
‫عین مقیاس شکل منحرف شده شاهتیر میباشد زمانیکه یک تابع‬
‫باالی آن عمل کند‪ .‬جهت ترسیم خط تاثیر منحرف شده ظرفیت‬
‫عکس العمل شاهتیر در مقابل عمل تابع باید رفع گردد تا شاهتیر‬
‫هنگام عمل تابع منحرف گردد‪.‬‬
‫برای شاهتیر های معین ستاتیکی خط تاثیر یک سلسله ای قطعه‬

‫خط های مستقیم خواهد بود اما برای شاهتیر های نا معین‬
‫ستاتیکی منحنی ها خواهد بود‪ .‬ترسیم هر سه نوع خط تاثیر(‬
‫عکس العمل ‪ ،‬قوه برشی ‪ ،‬مومنت ) برای شاهتیر نا معین ستاتیکی‬
‫مورد بحث ما میباشد‪ .‬در هر یکی از حاالت صحت اصل مولر‬
‫برسال را با استفاده از تیوری ماکسویل برای تغیر مکان های‬
‫دوجانبه توضیح خواهم نمود‪.‬‬
‫عکس العمل در نقطه ‪A‬‬
‫جهت مشخص نمودن خط تاثیر در نقطه ‪ A‬شکل (‪ ) 10-20a‬قوه واحد در نقاط متواتر شاهتیر گذاشته‬
‫میش‪.‬د و در هر نقطه عکس العمل ‪ A‬باشد مشخص گردد‪ .‬از ترسیم این نتایج خط تاثیر بدست می آید‪.‬‬
‫بطور مثال‪ ،‬زمانیکه بار در نقطه ‪ D‬باشد شکل ( ‪ ) 10-20a‬عکس العمل در نقطه ‪ A‬که اوردینات خط تاثیر‬
‫را در نقطه ‪ D‬نشان میدهد توسط طریقه قوه ها محاسبه شده میتواند‪ .‬برای این منظور اصل منطبق بودن‬
‫(‪ )superposition‬اجراء میگردد‪ .‬شکل ( ‪ ) 10-20a‬الی ( ‪ . ) 10-20c‬معادله تطبیقی برای نقطه ‪A‬‬
‫چنین خواهد بود ‪:‬‬
‫𝐷𝐴𝑓‬
‫‪𝑓𝐴𝐷 + 𝐴𝑦 ∙ 𝑓𝐴𝐴 = 0 𝑜𝑟 𝐴𝑦 = −‬‬
‫𝐴𝐴𝑓‬

‫به هر صورت مطابق تیوری تغیر مکان دو جانبه ماکسویل 𝐴𝐷𝑓‪ 𝑓𝐴𝐷 = −‬شکل ( ‪ . ) 10-20d‬بناءً با‬
‫استفاده از معادله ذیل میتوان 𝑦𝐴 را نیز محاسبه نمود ‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫( = 𝑦𝐴‬ ‫𝑓)‬
‫𝐴𝐷 𝐴𝐴𝑓‬
‫توسط مقایسه ‪ ،‬اصل مولر برسال نیاز به برداشتن اتکاء ‪ A‬و تقاضای قوه واحد عمودی دارد‪ .‬منحنی انحراف‬
‫‪1‬‬
‫میباشد‪.‬‬ ‫بدست آمده با خط تاثیر 𝑦𝐴 یکسان میباشد‪ .‬از معادله فوق ضریب مقیاس‬
‫𝐴𝐴𝑓‬
‫برش در نقطه ‪E‬‬
‫برای دریافت خط تاثیر قوه برشی در نقطه ‪ E‬مطابق اصل مولر برسال شاهتیر باید در نقطه ‪ E‬قطع گردد و‬
‫یک آله لغزشی در این نقطه باید گذاشته شود شکل (‪ . ) 10-21b‬این آله قوه نارملی و مومنت را انتقال‬
‫میدهد اما قوه برشی را انتقال نه میدهد‪ .‬زمانیکه شاهتیر از اثر عمل واحد قوه برشی در نقطه ‪ E‬منحرف‬
‫میگردد میل در دو طرف آن یکسان باقی می ماند و منحنی انحراف عین مقیاس خط تاثیر قوه برشی در ‪E‬‬
‫را نشان میدهد‬
‫شکل(‪) 10-21c‬‬

‫مومنت در نقطه ‪E‬‬
‫خط تاثیر برای مومنت در نقطه ‪ E‬با گذاشتن مفصل در نقطه ‪ E‬دریافت شده میتواند‪ .‬چون این مفصل قوه‬
‫نارملی و قوه برشی را انتقال داده اما مومنت انتقال شده نه میتواند شکل ( ‪ .) 10-22b‬اعمال نمودن جوره‬
‫مومنت های واحد شاهتیر در موقعیت خط نامری منحرف خواهد گردید شکل ( ‪ ) 10-22c‬طوریکه موقعیت‬
‫خط تاثیر را نمایش داده و نتیجه اصل مولر برسال میباشد‪ .‬با استفاده از طریقه قوه ها و تیوری دو جانبه‬
‫ماکسویل داریم که ‪:‬‬
‫‪1‬‬
‫( = 𝐸𝑀‬ ‫𝑓)‬
‫𝐸𝐷 𝐸𝐸𝛼‬

‫طرزالعمل تحلیل‬
‫طرزالعمل ذیل طریقه ترسیم خط تاثیر عکس العمل ‪ ،‬قوه برشی و مومنت را در یک نقطه شاهتیر با‬
‫استفاده از تکتیک مولر برسال نشان میدهد‪.‬‬
‫خط تاثیر کیفی‬
‫در هر نقطه شاهتیر که خط تاثیر برای آن ترسیم میگردد یک ارتباط دهنده گذاشته میشود تا عکس العمل‬
‫شاهتیر را مقابل توابع رفع کند‪ .‬اگر عکس العمل عمودی باشد رولر عمودی گذاشته میشود ‪ ،‬برای قوه برشی‬
‫آله لغزشی و برای مومنت مفصل گذاشته میشود‪ .‬قوه واحد در مقطع گذاشته شده طوریکه به جهت مثبت‬
‫باالی شاهتیر عمل کند‪ .‬خط انحراف شاهتیر رسم میگردد طوریکه این منحنی موقعیت تقریبی خط تاثیر را‬
‫نشان میدهد‪.‬‬
‫خط تاثیر کمی‬
‫اگر مقدار عددی خط تاثیر در کار باشد زمانیکه قوه واحد در نقطه مورد نظر باالی شاهتیر عمل میکند تغیر‬
‫مکان نقاط متواتر شاهتیر محاسبه میگردد‪ .‬هر یک از تغیر مکان ها بر تغیر مکان نقطه عمل قوه واحد‬
‫تقسیم میگردد‪ .‬نتیجه این ضریب مقیاس مقدار اوردینات خط تاثیر میباشد‪.‬‬

‫‪ 1.011‬خط تاثیر کیفی برای فرم ها‬
‫اصل مولر برسال یک طریقه سریع ترسیم خط تاثیر را میسر میسازد و برای ترسیم شکل عمومی خط تاثیر‬
‫فرم های تعمیرات با ارزش میباشد‪ .‬یکبار اگر شکل خط تاثیر مشخص گردد به زودی موقعیت بارهای زنده‬
‫برای ترسیم خط تاثیر اعظمی عکس العمل ‪ ،‬قوه برشی و مومنت در فرم ها دریافت خواهد شد‪.‬‬
‫بطور مثال‪ ،‬شکل خط تاثیر برای مومنت مثبت در مرکز گادر ‪ FG‬فرم شکل ( ‪ ) 10-23a‬توسط خط نقطه‬
‫چین نشان داده شده است‪ .‬بناءً بارهای منقسمه منظم باید باالی گادر های ‪ CDِ، AB‬و ‪ FG‬گذاشته شود تا‬
‫مومنت اعظمی در نقطه ‪ I‬بدست آید‪.‬فرم های که چنین بارگذاری میگردند باید یک تحلیل نامعین فرم برای‬
‫تعین مومنت بحرانی در نقطه ‪ I‬اجراء گردد‪.‬‬

‫تحلیل بطریقه معادالت میالن‪-‬تغیر شکل‬
‫درجه آزادی یا ‪:Degrees of Freedom‬‬
‫تغیر شکل های گره ها (نقاط اتصالی‪ ،‬اتکا ها و انجام ها) را بنام درجه آزادی عنصر یاد میکنند‪.‬‬
‫معادالت میالن‪ -‬تغیر شکل (‪:)Slope-Deflection Equations‬‬
‫تحلیل به روش قوه ها در صورتی استفاده میگردد که درجه نامعینیت زیاد نباشد زیرا در‬
‫آنصورت محاسبات زیاد و مغلق ضرورت داشته که بدون کمپیوتر خسته کن میباشد‪.‬‬

‫طریقه سلوپ دفلکشن اولین بار توسط ‪ Heinrich Manderla‬و ‪ Otto Mohr‬برای تحلیل ترس ها‬
‫استفاده شد و بعدا در سال ‪ G.A.Maney9191‬این طریقه را پیشرفت داد و در تحلیل سترکچر‬
‫های نامعین استفاده نمود‪.‬‬
‫این طریقه را بخاطر سلوپ دفلکشن مینامند که سلوپ یا میالن و دفلکشن یا تغیر شکل نا‬
‫معلوم را در مقابل قوه های وارده در سترکچر در نظر میگیرد‪.‬‬
‫‪ 1.1‬دریافت معادله عمومی سلوپ دفلکشن‪:‬‬
‫بخاطر اینکه حالت جامع معادالت سلوپ دفلکشن را دریافت نماییم شکل ذیل را در نظر‬
‫میگیریم‬
‫شکل ‪9-9‬‬
‫ما مخواهیم که مومنت های انجامی این عضو ساختمانی را به سه نا معلوم که عبارت از ‪a, Ɵb,‬‬
‫‪ Ɵ‬و ∆ که عبارت از تغیر مکان دو انجام عضو نظر به یکدیگر میباشد ارتباط میدهیم‪.‬‬
‫بخاطر اینکه معادالت سلوپ دفلکشن را بدست آوریم چرخش ها و مومنت های به جهت عقربه‬
‫ساعت را و همچنان چرخش کورد ‪ ѱ‬عضو را به جهت عقربه ساعت مثبت در نظر میگیریم‪.‬‬
‫چرخش زاویوی در انجام ‪: A‬‬
‫انجام ‪ A‬عضو را قسمیکه در شکل داده شده به اندازه ‪ Ɵa‬چرخش میدهیم و انجام آخری آنرا‬
‫نامیده و از طریقه کانجوگیت‬ ‫فیکس قرار میدهیم و مومنت که باعث این میشود را‬

‫بیم استفاده مینماییم قسمیکه در شکل ‪ b‬دیده میشود‪ .‬قوه برشی در انجام ‪ A‬به طرف پائین‬
‫میباشد بخاطریکه زاویه چرخ خورده به جهت عقربه ساعت میباشد‪ .‬تغیر شکل در انجام ‪ A‬و ‪B‬‬
‫صفر میباشد بنا مومنت ها هم در انجام ‪ A‬و ‪ B‬کانجوگیت بیم نیز صفر میباشد‪.‬‬
‫‪ - 9‬بیم فوق تحت قوه دلخوا بوده و دارای ‪ EI‬ثابت میباشد‪.‬‬
‫‪(From Chapter 8) Theorem 1: The change in slope between any two points on the‬‬
‫‪curve equals the area of the M/EI diagram between these two points. elastic‬‬
‫با حل معادالت فوق افاده های ذیل را بدست آورده میتوانیم‬
‫چرخش زاویوی در انجام ‪: B‬‬

‫به همین طریقه هرگاه انجام ‪ B‬به اندازه ‪ Ɵb‬چرخش نماید در حالیکه انجام ‪ A‬فیکس باشد‪ .‬ما‬
‫عکس العمل در دیوار ارتباط بدهیم قسمیکه‬ ‫میتوانیم مومنت ‪ Mba‬را به ‪ Ɵa‬و مومنت‬
‫در شکل نشان داده شده است ‪ .‬و جواب آن قرار ذیل خواهد بود‪.‬‬
‫تغیر موقعیت خطی نسبتی‪:‬‬
‫هر گاه انجام ‪ B‬عضو ساختمانی نظر به انجام ‪ A‬تغیر مکان نماید‪ ،‬بنا کورد عضو به جهت عقربه‬
‫ساعت یا به جهت مثبت چرخش مینماید ولی انجام ها چرخش نمیکند از این خاطر قوه برشی‬
‫ومومنت در انجام های عضو مساوی میباشد‪ .‬در این صورت مومنت‪ A‬را به تغیر موقعیت ‪ B‬نظر‬
‫به کانجوگیت بیم ارتباط دهیم قسمیکه در شکل ذیل نشان داده شده است‪.‬‬

‫مومنت های انجام فیکس )‪(Fixed End Moments‬‬
‫مومنت های حالت فیکس را نظر به جدول که در اخر این کتاب گذاشته شده میتوانید دریافت‬
‫نمایید‪.‬‬
‫‪ 1.1‬معادالت سلوپ دفلکشن‬
‫هرگاه مومنت ها از اثر سه نوع تغیر موقعیت قسمیکه در معادالت ‪ 9‬تا ‪ 1‬نشان داده شده است‬
‫را با مومنت های حالت فیکس در انجام های هر عضو در نظر بگیریم معادالت ذیل حاصل‬
‫میگردد‪.‬‬
‫چون دو معادله ذیل مشابه اند بناً‪:‬‬
‫هر گاه مومنت انجام نزدیک عضو را به عالمه ‪ N‬و مومنت انجام دور را به عالمه ‪ F‬نشان بدهیم‬
‫و همچنان قیمت ‪ ∆/L‬را به نشان‪ ѱ‬دهیم معادالت سلوپ دفلکشن شکل ذیل را به خود‬
‫میگیرد‪.‬‬
‫مومنت انجام نزدیک عضو ساختمانی میباشد‪ ،‬مومنت هم جهت عقربه ساعت مثبت‬
‫میباشد‬
‫مودل االستیسیتی و فکتور سختی نسبتی‬

‫چرخش انجام های نزدیک و دور عضو ساختمانی‪ ،‬هم جهت عقربه ساعت مثبت‬
‫میباشد‬
‫تغیر مکان کورد عضو‪ ،‬هم جهت عقربه ساعت مثبت میباشد‬
‫مومنت حالت فیکس در انجام نزدیک عضو ساختمانی‪ ،‬مومنت هم جهت عقربه‬
‫ساعت مثبت میباشد‬
‫‪Fixed End Moments - 2‬‬
‫‪ 1.1‬اعضای ساختمانی که یک یا دو انجام آن به شکل پن اتصال شده باشد‬
‫بعضی اوقات در اعضای ساختمانی طوری صورت میگیرد که یک انجام عضو ساختمانی یا به‬
‫شکل پن یا به شکل رولر اتصال میشود‪ .‬در این صورت مومنت در این انجام ها صفر میباشد بنا‬
‫ضرورت نمی باشد که در آن انجام زاویه چرخش را دریافت نمود‪ .‬از این لحاظ شکل معادالت‬
‫سلوپ دفلکشن را تغیر میدهیم که این معادالت به جای دو بار استفاده شدن در یک عضو‬
‫یکبار استفاده شود‪.‬‬
‫شکل ‪:3-9‬‬

‫‪ 1.1‬طریقه تحلیل سترکچر ها توسط معادالت سلوپ دفلکشن‬
‫تمام جاینت ها و تکیه گاه ها را بخاطر اینکه اعضای ساختمانی توسط آنها شناخته شود نام‬
‫گذاری نمایید‪ .‬توسط رسم نمودن حالت تغیر شکل خورده سترکچر را رسم نمایید تا توسط آن‬
‫درجه آزادی سترکچر معلوم شود‪ .‬و هر جاینت تغیر مکان چرخشی و تغیر مکان خطی میباشد‪.‬‬
‫معادالت سلوپ دفلکشن‪:‬‬
‫معادالت سلوپ دفلکشن مومنت های انجامی یک عضو ساختمانی را به تغیر مکان جاینت های‬
‫سترکچر ارتباط میدهد‪ .‬هرگاه عضو ساختمانی تحت قوه ها قرار گرفته باشد مومنت های حالت‬
‫فیکس را در انجام های عضو ساختمانی توسط جدول که در آخر این کتاب گذاشته شده است‬
‫دریابید‪ .‬همچنان هرگاه جاینت تغیر مکان خطی ∆ هم داشته باشد قیمت‪ ѱ = ∆/L‬را دریافت‬
‫نمایید‪ .‬معادالت سلوپ دفلکشن را در انجام های نزدیک اعضای ساختمانی استفاده نمایید‪ ،‬بنا‬
‫بر این در هر عضو ساختمانی دو معادله سلوپ دفلکشن تشکیل میشود‪.‬‬
‫معادالت حالت تعادل‪:‬‬
‫معادالت حالت تعادل را در جاینت های سترکچر تطبیق نمایید‪ .‬این معادالت را اوال از جنس‬
‫مومنت های نامعلوم انجام های عضو ساختمانی بعدا قیمت ها را از جنس تغیر مکان ها‬
‫قسمیکه در معادالت سلوپ دفلکشن آن است میگذاریم‪ .‬هرگاه سترکچر تغیر مکان خطی نیز‬
‫داشته باشد قو های برشی پایه ها را نیز به مومنت های انجامی پایه ازتباط میدهیم‪.‬‬
‫معادالت را حل و تغیر مکان های جاینت ها را دریافت منماییم‪ .‬قیمت های بدست آمده را در‬
‫معادالت سلوپ دفلکشن که به انجام های اعضای ساختمانی نوشته کرده بودیم گذاشته و‬

‫مومنت های انجامی هر عضو را بدست می آوریم‪ .‬مومنت های مثبت را هم جهت عقربه ساعت‬
‫و مومنت های منفی را مخالف جهت عقربه ساعت به عضو ساختمانی وارد میکنیم‪.‬‬
‫مثال اول‪:‬‬
‫مومنت های انجامی بیم ذیل را دریافت نموده و گراف های قوه برشی و مومنت آنرا رسم‬
‫معادالت سلوپ دفلکشن‪:‬‬
‫در این سترکچر دو وایه وجود دارد بنا چهار معادله سلوپ دفلکشن را میتوان نوشته کرد‪ .‬برای‬
‫قیمت های مومنت فیکس در انجام های عضو ساختمانی از جدول که در اخر این کتاب‬
‫گذاشته شده است استفاده مینماییم‪.‬‬
‫منفی میباشد بخاطریکه به جهت خالف عقربه‬ ‫قیمت مومنت حالت فیکس در‬
‫ساعت باالی عضو ساختمانی عمل میکند‪ .‬و همچنان‬
‫بخاطریکه در این وایه کدام قوه وارد نگردیده است‪.‬‬
‫بخاطریکه نامعلوم ها را دریافت نماییم شکل تغیر یافته سترکچر را رسم می نماییم‬

‫قسمیکه نشان داده میشود مومنت های نامعلوم چهار میباشد‪ ،‬ولی تغیر مکان یکی میباشد‪ .‬و‬
‫و همچنان بخاطریکه محل اتکا ها کدام‬ ‫چون انجام ها فیکس میباشد بنا‬
‫نشست ندارد بنا‬
‫حاال معادالت سلوپ دفلکشن را نوشته میکنیم‪:‬‬
‫برای وایه ‪ AB‬معادالت ذیل را مینویسیم‪:‬‬
‫و همچنان برای وایه ‪ BC‬معادالت ذیل را میتوان نوشت‬

‫معادالت حالت تعادل را در جاینت ‪ B‬نوشته میکنیم قسمیکه در شکل داده شده است‪ .‬و‬
‫مومنت ها را در جاینت به شکل مثبت آن در نظر میگیریم‪.‬‬
‫با گذاشتن معادالت ‪ 2‬و ‪ 3‬در معادله ‪ 1‬قیمت نا معلوم بدست میاید‪.‬‬
‫با گذاشتن این قیمت در معادال ‪ 9‬تا ‪ 4‬مومنت های انجامی را دریافت مینماییم‬
‫بیانگر این است که این مومنت به جهت مخالف عقربه ساعت باالی‬ ‫قیمت منفی برای‬
‫عضو ساختمانی عمل میکند قسمیکه در شکل باال نشان داده شده است‪.‬‬
‫حال توسط این مومنت های بدست آمده میتوان توسط معادالت استاتیک دیاگرام های قوه‬
‫برشی و مومنت را رسم نمود‪.‬‬

‫مثال دوم‪:‬‬
‫مومنت ها انجامی و دیاگرام های مومنت و قوه های برشی را برای سترکچر ذیل دریافت‬
‫حل‪:‬‬
‫معادالت سلوپ دفلکشن‬
‫در این مثال نیز دو وایه را درنظر میگیریم ولی در این سترکچر در وایه ‪ AB‬از معادله (‪)1‬‬
‫استفاده و در وایه ‪ BC‬از معادله (‪ )2‬استفاده میکنیم بخاطریکه وایه ‪ BC‬انجام آخری آن باال رولر‬
‫اتکا دا د‪.‬‬

‫قیمت مومنت های حالت فیکس را در سترکچر توسط جدول که در آخر کتاب کذاشته شده‬
‫دریافت می نماییم‪.‬‬
‫عالمه منفی دارند بخاطریکه به جهت مخالف‬ ‫و‬ ‫مومنت حالت فیکس‬
‫عقربه ساعت به عضو ساختمانی عمل میکند‪ .‬همچنان چون اتکا ها نشست نمی کند بنا‬
‫و چون انجام ‪ A‬فیکس میباشد بنا‪:‬‬
‫حاال میتوانیم معادالت سلوپ دفلکشن را باالی سترکچر تطبیق میکنیم‬
‫معادله (‪ )1‬را باالی وایه ‪ AB‬تطبیق میکنیم‬
‫معادله (‪ )2‬را باالی وایه ‪ BC‬تطبیق میکنیم‬
‫بیاد داشته باشید که این معادله در انجام ‪ C‬استفاده نمیشود‪.‬‬
‫معادالت حالت تعادل‬

‫برای اینکه جاینت بی در حالت تعادل قرار گیرد معادالت ذیل را میتوان نوشت‪.‬‬
‫با گذاشتن معادالت ‪ 2‬و ‪ 3‬در معادله ‪ 4‬قیمت نامعلوم ذیل حاصل میگردد‪.‬‬
‫با گذاشتن این قیمت در معادالت ‪ 9‬تا ‪ 3‬مومنت های انجامی اعضای ساختمانی را میتوان‬
‫دریافت نمود‪.‬‬
‫با استفاده از مومنت های فوق دیاگرام های مومنت و قوه برشی را برای اعضای سترکچر‬
‫دریافت نمود‪.‬‬

‫تحلیل چوکات ها ‪Analysis of Frames: No Sideway‬‬
‫چوکات هایی که به جوانب حرکت نکنند و زمانی واقع میشود که چوکات از لحاظ شکل و قوه‬
‫مساوی به صفر میباشد‪.‬‬ ‫متناظر باشد‪ .‬که قیمت‬
‫‪ 1.1‬مثال سوم‪:‬‬

‫قیمت مومنت های انجامی سترکچر ذیل را دریافت و دیاگرام مومنت و قوه برشی آن را رسم‬
‫حل‪:‬‬
‫در این مثال سه وایه را در نظر میگیریم‪ ،‬چون تمام اتکا ها فیکس میباشد بنا از معادله ‪ 9‬برا‬
‫نوشتن معادالت سلوپ دفلکشن استفاده مینماییم‪.‬‬
‫از جدول که در آخر این کتاب جایگزین گردیده است مومنت های حالت فیکس را در عضو بی‬
‫سی دریافت مینماییم‪ .‬و چون در اعضای آبی و سی دی کدام قوه عمل نکرده بنا مومنت های‬
‫حالت فیکس آن صفر میباشد‪.‬‬
‫و همچنان چون تغیر مکان به جهت افق و جود‬ ‫چون انجام ها فیکس میباشد بنا‬
‫ندارد بنا‬

‫حال با استفاده از معادله (‪ )9‬معادالت سلوپ دفلکشن را نوشته کرد‪:‬‬
‫معادالت حالت تعادل‬
‫با تطبیق معادالت استاتیکی در جاینت بی و سی معادالت ذیل را میتوان نوشته کرد‬

‫بخاطر حل این معادالت ‪ 2‬و ‪ 3‬را در معادله ‪ 7‬و معادالت ‪ 4‬و ‪ 1‬را در معادله ‪ 8‬میگذاریم و با‬
‫ساده ساختن دو معادله ذیل حاصل میگردد‪.‬‬
‫با حل این معادالت جوابات ذیل حاصل میگردد‪.‬‬
‫با گذاشتن این قیمت ها در معادالت ‪ 9‬تا ‪ 6‬مومنت ها انجامی ذیل را بدست میاریم‬
‫با استفاده از مومنت های انجامی فوق میتوان دیاگرام های مومنت و قوه برشی را برای‬
‫سترکچر رسم نمود‪.‬‬

‫شکل ‪1-9‬‬

‫تحلیل چوکات با تغیر مکان ‪Analysis of Frames: Sideway‬‬
‫در صورتیکه از لحاظ شکل و یا قوه نا متناظر باشد‪.‬‬

‫مثال‪ :‬مومنت های انجامی را در شکل ذیل دریافت و همچنان دیاگرام های مومنت و قوه‬
‫برشی را رسم نمایید‬

‫شکل ‪6-9‬‬
‫حل‪:‬‬
‫ما برای نوشتن معادالت سلوپ دفلکشن برای عضو آبی از معادله (‪ )9‬و برای نوشتن معادالت‬
‫سلوپ دفلکشن برای اعضای بی سی و سی دی از معادله (‪ )2‬استفاده میکنیم بخاطر اینکه‬
‫جاینت سی به حالت پن میباشد‪.‬‬
‫چون که سترکچر دارای قوه افقی بوده بنا دارای تغیر موقعیت خطی به جهت افق نیز میباشد‬
‫‪ .‬چونکه در بین وایه های این‬ ‫و همچنان انجام های آ و دی فیکس میباشد بنا‬
‫اعضا کدام قوه قرار نگرفته است از این لحاظ کدام مومنت حالت فیکس ندارد‪.‬‬
‫حال معادالت سلوپ دفلکشن را قرار ذیل میتوان نوشته نمود‬

‫بخاطر به حالت تعادل قرار دادن جاینت بی معادالت ذیل را میتوان نوشته کرد‪.‬‬
‫هرگا قوه ها را به جهت افق مساوی به صفر قرار دهیم‬
‫نظر به شکل معادالت ذیل را میتوان نوشته کرد‬
‫نظر به معادله ‪ 6‬میتوان نوشته کرد‬

‫با گذاشتن معادالت سلوپ دفلکشن در معادالت ‪ 2‬و ‪ 3‬و همچنان با ساده نمودن جوابات ذیل‬
‫حاصل میگردد‪.‬‬
‫با گذاشتن این قیمت ها در معادالت ‪ 9‬تا ‪ 6‬مومنت های انجام را دریافت نموده میتوانیم‬
‫با استفاده از این قیمت ها دیاگرام های مومنت و قوه برشی را رسم نمود‪.‬‬

‫تحلیل به طریقه تغیر مکان‪:‬‬
‫تقسیم مومنت‬
‫معرفی‪:‬‬
‫این طریقه اولین بار توسط پروفیسور هاردی کراس درسال ‪ 9131‬در پوهنتون الینایس امریکا کشف شد‪.‬‬
‫گرچه این طریقه به صورت درست آن در اخیر سال ‪ 9134‬بعد از نشر چندین تحقیق که در ژورنال های‬
‫)‪ )3( (ASCE‬به صورت درست آن تدوین گردید‪ .‬و در بعضی کتاب ها این طریقه هاردی کراس و یا هم تنها‬
‫طریقه کراس نامیده میشود‪.‬‬
‫توسط طریقه مومنت دستریبیوشن میتوان تمام انواع مختلف فریم ها و بیم های که از لحاظ استاتیکی نا‬
‫معین باشند تحلیل کرد‪ .‬این طریقه در حقیقت حل معادالت سلوپ دفلکشن توسط با بعضی فرض ها و یا‬
‫تقسیمات مومنت میباشد‪ .‬توسط طریقه مومنت دستریبیوشن میتوان دقت خود را با زیاد نمودن تعداد‬
‫سایکل های تحلیل بیشتر نمود‪ ،‬اما در بیشتر حاالت از ‪ 3‬تا ‪ 4‬سایکل بیشتر نمی رویم‪.‬‬
‫برای اینکه با طریقه اشنا شویم به اشکال ذیل متوجه باشید‪.‬‬

‫‪ :Sign Convention‬مومنت های خالف عقربه ساعت را مثبت در نظر میگیریم‬

‫مومنت انجام سخت‪Fixed-End Moments (FEMs) :‬‬

‫‪:‬‬ ‫ضریب سختی عنصر‬
‫در هر گادر قیمت ‪ 4 EI/L‬بنام فکتور سختی همان عضو یاد میشود‪.‬‬
‫فکتور سختی عبارت از مومنت است که باعث یک واحد چرخش در جاینت میگردد‪ .‬قسمیکه در شکل های‬
‫باال نشان داده شده عبارت از مقدار مومنت ‪ Ma‬است که در جاینت ‪ A‬یک واحد چرخش را وارد نماید‪.‬‬
‫‪:‬‬ ‫ضریب سختی اتصال‬
‫فکتور تقسیم کننده‬

‫برای فهمیدن موضوع فکتور تقسیم کننده یک مومنت را در جاینت ‪ E‬در نظر میکیریم قسمیکه در شکل‬
‫نشان داده شده است‪ .‬قیمت های که در شکل داده شده عبارت از ضریب های سختی هر عضو میباشد‪.‬‬
‫نظر به شکل فوق مومنت در جاینت وارد گردیده است برای که جاینت در حال تعادل ستاتیکی باشد باید‬
‫مجموع مومنت ها در جاینت باید مساوی به صفر شود‪ .‬این به این معنی است که مومنت وارده در جاینت‬

‫باید به عضو های که در جاینت وصل میگردد مطابق ضریب سختی آن ها تقسیم میگردد‪( .‬این طریقه‬
‫موضوع سختی را میرساند)‬
‫نظر به شکل فوق مجموع سختی مساوی است به‪:‬‬
‫بنا تقسیمات مومنت به اعضای ساختمانی قرار ذیل صورت میگیرد‪.‬‬
‫بنا ضریب اینکه چه مقدار مومنت در هر عضوساختمانی تقسیم گردد مساوی میشود به ضریب ساختمانی‬
‫همان عضو تقسیم مجموع ضریب های ساختمانی تمام اعضای که در همان جاینت وصل میگردد میباشد‪.‬‬
‫‪:‬‬ ‫فکتور انتقال مومنت به انجام ها‬
‫نشان دهنده نسبت انتقال مومنت اتصالی ‪ pin‬به دیوار (‪ )fixed‬میباشد‪.‬‬

‫ضریب انتقال دهنده (‪ (4‬قیمت ثابت ½ در معادله ‪ 3‬ضریب انتقال دهنده نامیده میشود‬
‫ضریب انتقال دهنده عبارت از نسبت مومنت است که در انجام دور عضو ساختمانی از اثر مومنت که در‬
‫انجام نزدیک عضو ساختمانی میباشد‪.‬‬
‫حاال یک بیم ساده را در نظر بگیرید که در انجام ‪ A‬آن مومنت وارد شده است‪:‬‬
‫‪:‬‬
‫تقسیم مومنت – تحلیل گادر‬
‫‪Moment Distribution For Beams‬‬

‫برای وضاحت موضوع به گادر ذیل توجه نمایید‬

‫حال گادری را در نظر میگیریم مشابه به گادر قبلی فقط با تفاوت اینکه اتصال ‪ C‬مفصلی‬
‫متحرک است‪.‬‬

‫همچنان بروش ساده تر میتوانیم همزمان پروسه را انجام دهیم‪:‬‬

‫مثال‪:‬‬
‫مومنت های بیم دوام دار را که در شکل ذیل داده شده است به طریقه مومنت دستریبیوشن دریابید‪.‬‬
‫مومنت های انجام محکم‪ :‬این قیمت ها را نظر به جدول که در آخر کتاب داده شده دریافت مینماییم‪.‬‬
‫‪FEM= -+wl^2/12‬‬ ‫‪= +-41.67‬‬ ‫عضو ‪AB‬‬
‫‪FEM=+-wl/8=+-25‬‬ ‫عضو ‪BC‬‬

‫مجموع سختی ها در جاینت بی مساوی است به ‪ 7‬بنا"‬
‫مجموع سختی ها در جاینت آ ‪ 1‬است بخاطری که جاینت فیکس است و تمام مومنت در همانجا جذب‬
‫میگردد‪ .‬و همچنان مجموع مومنت ها در جاینت سی ‪ 9‬میباشد( اگر ما در جاینت فیکس یک مومنت را وارد‬
‫کنیم مومنت برعکس به همان مقدار را بدست میاوریم و هم هر گا ما در جاینت پن یک مومنت را وارد‬
‫کنیم هیچ آن جذب نمی گردد)‪.‬‬
‫با در نظر داشت دیاگرام باال‪ ،‬جاینت ‪ A‬فیکس است بنا موضوع باز کردن آن باال نمی شود‪ .‬حاال بیایید که‬
‫جاینت ‪ B‬را رها کنیم و چون مومنت الجبری که در جاینت ‪ 96.67 B‬به جهت عقربه ساعت میباشد بهد از‬
‫رهایی این جاینت همین مومنت ‪ 96.67‬در جاینت ‪ B‬به جهت خالف عقربه ساعت عمل میکندو این مومنت‬
‫به اعضای که به این جاینت وصل میگردد مطابق ضریب سختی آن تقسیم میگردد‪ .‬در اینصورت ‪ 7.94‬آن به‬
‫جهت خالف عقربه ساعت در عضو ‪ BA‬و مقدار ‪ 1.13‬آن به عضو ‪ BC‬به جهت خالف عقربه ساعت تقسیم‬
‫میگردد‪.‬‬
‫حاال جاینت ‪ B‬را در حالت خود قرار میدهیم و جاینت ‪ C‬را رها میکنیم و مومنت آن ‪ 21‬میباشد‪ .‬همین‬
‫طریقه را به تعداد سایکل های دلخوا انجام میدهیم‪ ،‬پروسیجر که تشریح گردید عبارت از یک سایکل کاری‬
‫میباشد‪.‬‬
‫مراحل که در طریقه مومنت دستریبیوشن وجود دارد‪:‬‬
‫‪ )9‬مومنت های حالت فیکس را در انجام های عضو ساختمانی نظر به قو های وارده و نظر به عالمه‬
‫ستندرد محا سبه می نماییم‪.‬‬

‫‪ )2‬سختی های نسبتی هر عضو را دریابید‬
‫‪ )3‬ضریب های تقسیم کننده را در هر عضو ساختمانی که در جاینت وصل میگردد دریابید‬
‫‪ )4‬مجموع الجبری مومنت هاییکه در جاینت وارد گردیده است را در سایکل اول به اعضای که در‬
‫جاینت وصل میگردد نظر به ضریب های سختی آنها تقسیم می کنید‬
‫‪ )1‬در سایکل دوم و سایکل های بعدی مومنت ‪ carry-over‬که عبارت از نصف مومنت انجام آخری‬
‫میشود نیز در نظر بگیرید‬
‫‪ )6‬همین مومنت های ‪ carry-over‬را را مومنت فیکس در نظر گرفته و باالی اعضاییکه به جاینت وصل‬
‫گردید مطابق سایکل قبلی تقسیم نمایید‪ .‬همین طریقه را تا وقتی ادامه دهید که مومنت های‬
‫‪ carry-over‬به صفر تقرب نماید‪.‬‬
‫بنا" مثال اول را به شکل جدول ادامه میدهیم‬

‫نوت‪ :‬حاال توسط این مومنت های انجامی میتوان دیاگرام های قوه های برشی و مومنت را توسط معادالت‬
‫استاتیکی رسم نمود‪.‬‬
‫مثال دوم‪:‬‬
‫مومنت های بیم داده شده در شکل را توسط طریقه مومنت دستربیوشن دریافت ه همچنان دیاگرام های‬
‫قوه برشی و مومنت را رسم نمایید‪.‬‬

‫حل‪ :‬برای حل این مثال از مراحل که قبال تشریح گردید استفاده میکنیم‬
‫اول‪ :‬مومنت های فیکس انجام های عضو را دریافت نمایید‬
‫دوم‪ :‬ضریب های سختی نسبتی اعضا را دریافت نمایید‬
‫سوم‪ :‬فکتور های تقسیم کننده را دریافت نمایید‬

‫سوم‪ ،‬چهارم‪ :‬این دو مرحله که بخاطر تقسیم نمودن مومنت ها میباشد در جدول ذیل حل گردیده است‬
‫بصورت عموم سه مرحله یک قیمت مناسب را به مامیدهد بنا سه سایکل در بسیاری حاالت کافی است‬

‫حاال توسط مومنت های بدست آمده میتوان عکس العمل را دریافت نمود‬

‫تحلیل چوکات ها بروش تقسیم مومنت ‪Moment Distribution for Frames‬‬
‫‪ .1‬چوکات های بدون تغیر مکان جانبی ‪No Sideway‬‬

‫عیننا مانند گادر ها تحلیل میگردند به مثال توجه نمائید‪.‬‬

‫‪ .2‬چوکات های با تغیر مکان جانبی ‪Frames with Sideway‬‬
‫درینصورت ابتداء روش تقسیم مومنت استفاده گردیده بعداٌ از معادالت ستاتیکی نیز استفاده‬
‫مینمائیم‪.‬‬


تحلیل ساختمان 2

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

تحلیل ساختمان 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫وزارت تحصیالت عالی‬

‫موسسه خصوصی تحصیالت عالی آریانا‬

‫دیپارتمنت انجنیری سیول‬

‫تحلیل ساختمان ‪2‬‬

‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫استعمال طریقه تقریبی‬

‫‪5|Page‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫بارهای عمودی باالی چوکات ساختمان‬

‫‪Analysis. Assumptions for Approximate‬‬

‫فرضیات تحلیلی تقریبی‬

‫‪9|Page‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫‪ .1‬مومنت صفری در گادر به فاصله ‪ 0.1L‬از اتکاه طرف چپ موقعیت دارد‪.‬‬

‫‪ .3‬گادرها قوه های محوری را متحمل نمی گردد‪.‬‬

‫‪M = 1600 (1) + 6400(2) = 14400 lb*ft‬‬

‫‪11 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫‪12 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫‪13 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫‪14 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫‪15 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫‪16 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫‪17 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫‪18 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫‪19 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫میتود تحلیل تقریبی چوکات ها به روش کانتلیور‬

‫‪21 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫‪22 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫‪23 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫‪24 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫ال بخش ‪ ، HCI‬شکل ‪7-‬‬

‫نظر به حل ‪ 3‬معادله ستاتیکی میتوان نوشت‪:‬‬

‫‪∑ Ml = 0, ∑Fx = 0, ∑Fy = 0‬‬

‫‪25 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫‪26 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫مرگزمقطع پایه ها را نظر به شگل ‪ Fig. 7–16b‬میتوان در یافت کرد‪.‬‬

‫‪27 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫‪28 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫‪29 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫تغیر شکل ها‬

‫‪ -1‬طریقه انتیگرال دوگانه (‪)Double integration Method‬‬

‫‪ - 2‬میتود های هندسی وتیوری مساحت مومنت‬

‫)‪)Geometric methods and moment area theorem‬‬

‫‪Conjugate method - 3‬‬

‫دیاگرام تغیر شکل وخمیده گی ارتجاعی‬

‫)‪: (Deflection Diagrams and the Elastic curve‬‬

‫‪31 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫‪32 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫‪33 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫‪35 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫‪36 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫شیمای تعیر شکل این بیم ها و فرم ها را ترسیم نماید؟‬

‫‪37 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫‪38 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫طبق ذیل میباشد ‪:‬‬ ‫فورمول خمشی (‪)flexure‬‬

‫از یکجا نمودن دو معادله فوق داریم که ‪:‬‬

‫در اینجا ‪:‬‬

‫‪ – ρ‬شعاع خمیده گی در یک نقطه مشخص خمیده گی ارتجاعی ‪.‬‬

‫‪ - M‬مومنت داخلی یک بیم در نقطه ایکه ‪ ρ‬مشخص میگردد‪.‬‬

‫‪ -I‬مومنت انرشیایی گادر‪.‬‬

‫‪39 | P a g e‬‬ ‫گردآوری‪ :‬محمد منصور "نصیر"‬

‫در معادله مذکورقیمت ‪ 4/ρ‬را از فورمول ‪ 4-8‬گرفته و جانشین اش میسازیم ‪:‬‬

‫‪d2 v‬‬ ‫‪M‬‬

‫طریقه انتیگرال دوگانه (‪: )The double integration Method‬‬

‫‪θ=tanθ= dv/dx = ∫(M/EI)dx‬‬

‫معادله خمیده گی ارتجاعی ‪:‬‬