‫دانشگاه آزاد اسلمی‬

‫واحد اردبيل‬

‫موضوع‪:‬‬

‫محاسبه سطح مقطع‬

‫راداري هواپيما‬
‫با استفاده از معادله‬
‫سهمي‬

‫استاد مربوطه‪:‬‬
‫آقاي مهندس قيامي‬

‫‪1‬‬
‫تهيه و تنظيم‪:‬‬
‫مجيد يگانه‬

‫‪85‬‬ ‫تابستان‬

‫‪2‬‬
 ‫هواپيما با استفاده از معادله ي‬ ‫‪RCS‬‬ ‫«محاسبه‬
‫سهمي»‬
‫چكيده ‪:‬‬
‫آناليز دقيق پراكندگي اشيا با ابعاد بزرگ در مقايسه با طول‬
‫موج با استفاده از روشهاي دقيق (عنصر محدود‪،EDTD ،‬‬
‫روش گشتاور) با يك كامپيوتر شخصي‪ ،‬تقريبا غيرعملي‬
‫است‪ .‬در روشهاي مجانب‪ ،‬اتپيك هاي فيزيكي (‪ ،)PO‬نظريه‬
‫هندسي ديفراكسيون (‪ )GTD‬الگوبرداري دقيق مرز اشيا‪ ،‬نيز‬
‫سخت است‪ .‬روش معادله سهمي‪ ،‬نتايج دقيقي را در‬
‫محاسبات پراكندگي از اشيا با ابعادي در دامنه ي يك تا ده‬
‫طول موج‪ ،‬ارائه مي دهد‪ .‬حل معادله سهمي با مقاله‪،‬‬
‫روش محاسبه سطح مقطع رادار با استفاده از معادله ي‬
‫سهمي در سه بعد‪ ،‬مورد مطالعه قرار مي گيرد و معادلت‬
‫ضروري ارائه مي شود‪ .‬براي نشان دادن اعتبار معادله ي‬
‫يك كره ي فعال محاسبه مي شود و نتايج با‬ ‫‪RCS‬‬ ‫سهمي‪،‬‬
‫هواپيما با استفاده از‬ ‫‪RCS‬‬ ‫نتايج تحليلي مقايسه مي شود‪.‬‬
‫مدل پله اي در معادله ي سهمي‪ ،‬محاسبه مي شود و نتايج‬
‫با نتايج اپتيك هاي فيزيكي‪ ،‬مقايسه مي شود‪.‬‬

‫«‪-1‬مقدمه»‬
‫معادله ي سهمي‪ ،‬تخمين و تقريب معادله ي موج است كه‬
‫پراكندگي و انتشار انرژي را در يك مخروط متمركز بر روي‬
‫جهت برتر و جهت پاراكسي نشان مي دهد‪ .‬معادله ي‬
‫سهمي ابتدا بوسيله ي لئونتوويچ و فوك براي مطالعه ي‬

‫‪3‬‬
 ‫ديفراكسيون امواج راديويي حول محور زمين‪ ،‬ارائه شد‪ .‬با‬
‫پيشرفت كامپيوترهاي تخصصي براي حل معادله ي سهمي‪،‬‬
‫راه حل هاي عددي جايگزين شد‪ .‬معادله ي سهمي بر‬
‫انتشار موج‪ ،‬اكوستيك‪ ،‬رادار و سونار به كار گرفته مي‬
‫شود‪.‬‬
‫معادله ي سهمي اخيرا در محاسبات پراكندگي در اكوستيك‬
‫ها و الكترومغناطيس ها به كار گرفته شده است‪.‬‬

‫«‪-2‬چهارچوب معادله ي سهمي»‬

‫در اين مقاله‪ ،‬بر آناليز سه بعدي با استفاده از معادله ي‬
‫سهمي متمركز مي شويم‪ .‬در همه ي معادلت‪ ،‬وابستگي‬
‫زماني ميدانها بصورت (‪ )expc-jwt‬فرض مي شود‪ .‬براي‬
‫تنها مولفه غيرصفر‬ ‫‪E‬‬ ‫پلريزاسيون افقي‪ ،‬ميدان الكتريكي‬
‫را دارد‪ ،‬در صورتيكه براي پلريزاسيون عمودي‪ ،‬ميدان‬ ‫‪EZ‬‬

‫را دارد‪ .‬تابع ‪ .U‬به‬ ‫‪Hz‬‬ ‫فقط يك مولفه غيرصفر‬ ‫‪H‬‬ ‫مغناطيسي‬
‫صورت زير تعريف مي شود‪.‬‬
‫(‪)1‬‬
‫اين‬ ‫كه در‬
‫براي پلريزاسيون افقي و مولفه‬ ‫‪EZ‬‬ ‫مولفه‬ ‫(‪X,Y,Z)Ψ‬‬ ‫معادله ‪،‬‬
‫براي پلريزاسيون عمودي است‪ .‬جهت پاراكسي در‬ ‫‪HZ‬‬ ‫ي‬
‫فرض مي شود‪ .‬با فرض شاخص انكساري‬ ‫‪X‬‬ ‫طول محور‬
‫‪ ،‬معادله موج سه بعدي ذيل‬ ‫ابزار‪ ،n ،‬مولفه ميداني‬
‫برآورده مي شود‪:‬‬
‫(‪)2‬‬

‫‪4‬‬
‫با استفاده از معادلت (‪ )1‬و (‪ ،)2‬معادله موج در اصطلحات‬
‫بصورت معادله ذيل است (‪)3‬‬ ‫‪X‬‬

‫‪ ،)3( ،‬به معادله‬ ‫با ملحظه ي‬

‫(‪ )4‬تبديل مي شود ‪:‬‬
‫(‪)4‬‬
‫و مي تواند بصورت ذيل ارائه شود‪.‬‬
‫(‪)5‬‬
‫با تجزيه معادله ‪ ،‬جفت معادلت زير بدست مي آيد‬

‫راه حل براي (‪ )a6‬مطابق با انتشار روبه جلوي امواج است‬

‫در صورتيكه راه حل (‪ )b6‬به انتشار امواج رو به عقب‬
‫مربوط است‪.‬‬

‫‪5‬‬
 ‫«‪-3‬محاسبات ميدانهاي پراكندگي»‬
‫ساده ترين تخمين و تخريب (‪ ،)a6‬با استفاده از توسعه اولين‬
‫رديف سريهاي تيلور بدست مي آيد‪ .‬با استفاده از اين‬
‫را‬ ‫‪Q‬‬ ‫تخمين ‪ ،‬معادله استاندارد سهمي بدست مي آيد و ما‬

‫بصورت ذيل فرض مي كنيم‪)7( .‬‬

‫و ‪ ،Z‬معادله‬ ‫‪Y‬‬ ‫با استفاده از تخمين فيت و فلك براي تجزيه‬

‫را داريم‬ ‫‪8‬‬ ‫ي‬
‫(‪)8‬‬
‫و با استفاده از سريهاي رديف اول تيلور هريك از اعشار و‬
‫جايگزيني آن در (‪ )a6‬معادله (‪ )9‬را داريم ‪:‬‬
‫(‪)9‬‬
‫به شكل ذيل تبديل مي‬ ‫‪9‬‬ ‫و ‪ ،z‬معادله‬ ‫‪y‬‬ ‫با توجه به تعريف‬
‫شود ‪:‬‬
‫(‪)10‬‬
‫اين معادله‪ ،‬معادله ي استاندارد سهمي است‪ .‬معادله (‪)10‬‬
‫تخمين زاويه باريك معادله ي سهمي در سه بعد مي باشد و‬
‫كل ميدانها را در جهت روبه جلو محاسبه مي كنند‪.‬‬
‫اشيا مي تواند با استفاده از معادله (‬ ‫‪RCS‬‬ ‫پراكندگي ميدان و‬
‫‪ )10‬محاسبه شود‪ .‬حوزه ادغام و تركيب بصورت جعبه اي‬
‫تلقي مي شود كه شي را احاطه مي كند‪ .‬اين حوزه در پلن‬
‫معكوس قرار مي گيرد‪ .‬براي انجام اين كار‪ ،‬ليه كامل‬
‫همسان (‪ )PML‬را در پلن معكوس به كار مي بريم‪.‬‬

‫‪6‬‬
 ‫اوليه‪ ،‬بعنوان شرايط جذب مرزي براي حل معادل‬ ‫‪PML‬‬ ‫در‬
‫ماكسول ارائه شده است‪ ،PML .‬بعنوان شرايط جذب مرزي‬
‫براي حل معادله سهمي توسط كالينو‪ ،‬به كار گرفته شده‬
‫است‪ .‬مزيت مهم ‪ ،PML‬كارايي آن براي همه زواياي تابشي‬
‫با استفاده در نقاط شبكه اي حوزه تركيبي مي باشد‪ .‬اين‬
‫در تصوير يك نشان داده‬ ‫‪PML‬‬ ‫حوزه با شرايط جذب مرزي‬
‫مي شود‪.‬‬

‫‪PML‬‬ ‫‪ -‬عمده تركيب با شرايط مرزي جذب‬ ‫‪1‬‬ ‫تصوير‬

‫معادله (‪ )10‬بر روي شبكه مستطيلي با استفاده از روش‬

‫تفاوت محدود ارائه مي دهيم‪ ،‬براي تخمين معادله سهمي‪،‬‬
‫طرح كرانك فيكلسون معمول به كار مي رود‪ .‬در اين مقاله‪،‬‬
‫طرح ديگري را ارائه مي دهيم كه تثبيت بهتر را در مقايسه‬
‫(∆‪M‬‬ ‫با طرح كرانك‪ -‬فيكلسون‪ ،‬نشان مي دهد‪ .‬ما منطقه ي‬
‫تعريف مي كنيم‪ .‬اين طرح‪،‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪ )X,Y,Z‬را بعنوان دامنه‬
‫عليرغم طرح كرانك فيكلسون‪ ،‬در مشتقات رديف دوم با‬
‫‪M-1‬‬ ‫و دامنه‬ ‫‪M‬‬ ‫با ميانگين نمودن بين دامنه ي‬ ‫‪X,Y‬‬ ‫توجه به‬
‫‪M‬‬ ‫محاسبه مي شود و مشتقات رديف دوم در دامنه ي‬
‫محاسبه مي شود‪.‬‬
‫اين كار‪ ،‬دقت طرح تخمين را با توجه به معادله كرانك‬
‫كوچكتر است‪.‬‬ ‫‪X‬‬ ‫ليكلسون ‪ ،‬كاهش مي دهد و نيازمند‬
‫مرز اشيا بايد بدقت در مسائل پراكندگي الگوبرداري شود‪،‬‬

‫‪7‬‬
 ‫‪10‬‬ ‫كوچكتر مورد نياز است‪ .‬تخمين در معادله‬ ‫‪x‬‬ ‫بنابراين‬
‫براي فضاي آزاد‪ ،‬معادله (‪ )11‬را ارائه مي دهد‪.‬‬

‫(‪)11‬‬
‫با استفاده از معادله (‪ ،)11‬مي توانيم ميدانها را در دامنه ي‬
‫محاسبه نمائيم‪ .‬موقعيت نقاط‬ ‫‪m-1‬‬ ‫در برابر دامنه ي‬ ‫‪m‬‬

‫ارائه مي شود‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫شبكه‪ ،‬در تصوير‬

‫‪11‬‬ ‫تصوير ‪ – 2‬وضعيت نقاط شبكه اي با توجه به معادله‬

‫‪8‬‬
 ‫در آناليز دو بعدي با استفاده از معادله سهمي‪ ،‬ماتريكس‬
‫تبديل مي‬ ‫‪XM‬‬ ‫در دامنه ي‬ ‫‪u‬‬ ‫مثلثي را براي بدست آوردن‬
‫كنيم‪ .‬در قالب سه بعدي‪ ،‬ضريب ماتريكس‪ ،‬ماتريكس خيلي‬
‫بزرگ است و ما نمي توانيم معادلت را با تبديل مستقيم‬
‫حل كنيم‪ .‬در اين مقاله‪ ،‬روش شيب گرايان را براي‬
‫به كار برديم‪.‬‬ ‫‪XM‬‬ ‫در دامنه‬ ‫‪U‬‬ ‫محاسبه‬
‫براي محاسبه ميدانها در همه ي نقاط حوزه تركيب‪ ،‬ابتدا‪،‬‬
‫تعيين مي شود‪ .‬ميزان تابش بصورت‬ ‫‪X0‬‬ ‫ميدانها در دامنه ي‬
‫موج پلن با ميدان واحد بصورت معادله (‪ )12‬فرض مي‬
‫شود‪.‬‬
‫(‪)12‬‬
‫هستند‪.‬‬ ‫‪x,y‬‬ ‫‪ ،‬زواياي موج پلن تابشي با محور‬ ‫‪α= θ‬‬

‫«‪-4‬محاسبه سطح مقطع رادار»‬

‫بعد از محاسبه ي ميدانها در كل حوزه ي محاسباتي‪ ،‬مي‬
‫بصورت تابع‬ ‫‪x‬‬ ‫توانيم ميدانها را در داخل هر حوزه اختياري‬
‫در فضاي آزاد بصورت ذيل محاسبه‬ ‫‪x0‬‬ ‫ميدانها در حوزه‬
‫كنيم‪.‬‬

‫‪9‬‬
‫صوير‬ ‫ت‬
‫دامنه‬ ‫–‬ ‫‪3‬‬

‫ميدان‬

‫در ‪MHz 300‬‬ ‫متر‬ ‫‪x‬‬ ‫=‬ ‫‪35‬‬ ‫پراكندگي ‪ )Us(m,i,j‬از كره فعال در‬

‫(‪ )x,y,z‬در امتداد جهت معين است و ميدان واحد براي موج‬
‫تابش فرض مي شود‪.‬‬
‫(‪)15‬‬

‫«‪-5‬نتايج ‪»RCS‬‬
‫هواپيما كه بوسيله ي معادله ي‬ ‫‪RCS‬‬ ‫در اين بخش‪ ،‬نتايج‬
‫سهمي محاسبه مي شود‪ ،‬ارائه شد‪ .‬براي نشان دادن اعتبار‬
‫با استفاده از‬ ‫‪X10‬‬ ‫كره با شعاع‬ ‫‪RCS‬‬ ‫راه حل معادله سهمي‪،‬‬
‫محاسبه مي شود‪.‬‬ ‫‪PE‬‬ ‫زاويه باريك‬
‫موج تابشي‪ ،‬يك موج پلن با پلريزاسيون افقي و طول موج‬
‫) زاويه موج‬ ‫‪MHZ 300‬‬ ‫مساوي با يك متر است (مطابق با‬
‫تابشي‪ ،‬صفر است‪ .‬اندازه حوزه تركيب و ادغام در حدود‬
‫مي باشد‪ .‬فضاي شبكه‬ ‫‪Z,Y‬‬ ‫در جهت‬ ‫‪30‬‬ ‫و‬ ‫‪X‬‬ ‫در جهت‬ ‫‪35‬‬

‫بصورت ‪λ 5‬‬ ‫‪ X،‬و ‪ ‌Z‬فرض مي شود به ترتيب‬ ‫‪Y‬‬ ‫در جهت هاي‬

‫‪10‬‬
 ‫‪Y=15M‬‬ ‫و‬ ‫‪X=35M‬‬ ‫باشد‪ .‬نتايج ميداني در پلنهاي‬ ‫‪/2‬‬ ‫‪ /‬و ‪ /λ 5‬و‬
‫كره هاي فعال در‬ ‫‪RCS‬‬ ‫نشان داده مي شود‪.‬‬ ‫‪4‬‬ ‫و‬ ‫‪3‬‬ ‫در تصاوير‬
‫توضيح داده مي شود‪ .‬نتايج معادله ي سهمي و‬ ‫‪5‬‬ ‫تصوير‬
‫با خط دقيق و شاخص دايره اي‬ ‫‪Legendre‬‬ ‫نتايج تحليلي و توابع‬
‫نشان داده مي شود‪ .‬همانطوريكه مي بينيد‪،‬‬ ‫‪5‬‬ ‫در تصوير‬
‫تطابق خوبي بين نتايج تحليلي و نتايج معادله ي سهمي تا‬
‫درجه وجود دارد‪.‬‬ ‫‪10‬‬ ‫زاويه ي بالي‬

‫متر‬ ‫‪y‬‬ ‫=‬ ‫‪15‬‬ ‫– دامنه ميدان پراكندگي ‪ )Us(m,i,j‬از كره فعال در‬ ‫‪4‬‬ ‫تصوير‬
‫در ‪MHz 300‬‬

‫‪11‬‬
 ‫‪10‬‬ ‫كره فعال با شعاع‬ ‫‪RCS‬‬ ‫تصوير ‪-5‬‬

‫تصوير ‪ -6‬هندسه هواپيماي واقعي و ابعاد آن‬

‫‪12‬‬
‫تصوير ‪ -7‬مدل پله اي هواپيما ( ابعاد به صورت متر هستند)‬

‫‪13‬‬
‫‪300‬‬ ‫براي‬ ‫‪z=11.3m‬‬ ‫تصوير ‪ -8‬دامنه ميدان پراكندگي ‪ )USM(m,j,j‬از هواپيما در‬
‫‪MHz‬‬

‫براي محاسبه ي ميدانهاي پراكندگي از هواپيما‪ ،‬مدل پله اي‬

‫آن مورد استفاده قرار مي گيرد ابعاد هواپيما و مدل پله اي‬
‫و ‪ 7‬نشان داده مي شود‪ .‬اندازه ي حوزه‬ ‫‪6‬‬ ‫آن در تصاوير‬
‫تركيبي براي محاسبه ي ميدانهاي پراكندگي از هواپيما‬
‫مورد ملحظه‬ ‫‪z‬‬ ‫در جهت هاي ‪ x،y‬و‬ ‫‪40،‬‬ ‫‪30،‬‬ ‫‪30‬‬ ‫بصورت‬
‫فرض مي‬ ‫‪z‬‬ ‫‪ x،‬و‬ ‫‪y‬‬ ‫قرار گرفت‪ .‬فضاي شبكه در جهت هاي‬
‫باشد‪.‬‬ ‫‪5λ‬‬ ‫و‬ ‫صورت ‪4λ ،5λ‬‬ ‫شود كه به ترتيب به‬
‫موج تابشي‪ ،‬يك موج پلن داراي پلريزاسيون افقي و طول‬
‫موج مساوي با يك متر است زاويه موج تابشي‪ ،‬صفر است‪.‬‬
‫‪8‬و ‪9‬‬ ‫در تصاوير‬ ‫‪M25=X‬‬ ‫و‬ ‫‪M3/11=Z‬‬ ‫نتايج ميداني در پلن ها‪،‬‬

‫‪14‬‬
 ‫‪O^= ϕ‬‬ ‫در‬ ‫‪PE‬‬ ‫هواپيما با زاويه باريك‬ ‫‪RCS‬‬ ‫ارائه مي شود‪ .‬نتايج‬
‫ارائه مي شود‪ .‬خطوط دقيق‪،‬‬ ‫‪ 10‬و ‪11‬‬ ‫و ‪ ϕ=^90‬در تصاوير‬
‫نتايج معادله ي سهمي و شاخص هاي نتايج اپتيك فيزيكي را‬
‫نشان مي دهد‪.‬‬

‫براي‬ ‫‪x=25m‬‬ ‫– دامنه ميدان پراكندگي از ‪ )Us(m,i,j‬از هواپيما در‬ ‫‪9‬‬ ‫تصوير‬
‫‪MHz 300‬‬

‫‪15‬‬
 ‫‪MHz 300‬‬ ‫در‬ ‫‪=o‬‬ ‫هواپيما در پلن‬ ‫‪RCS‬‬ ‫تصوير ‪-10‬‬

‫‪MHz 300‬‬ ‫در‬ ‫‪=90‬‬ ‫هواپيما در پلن‬ ‫‪RCS‬‬ ‫‪ -‬تصوير ‪-10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫تصوير‬

‫‪16‬‬
 ‫«‪ -6‬نتيجه گيري»‬
‫روش معادله سهمي‪ -‬مزاياي محاسبه پراكندگي را از اشياء‬
‫با ابعاد بزرگ در مقايسه با طول موج‪ ،‬ارائه مي دهد‪.‬‬
‫هواپيما با روش معادله سهمي سه بعدي‪،‬‬ ‫‪RCS‬‬ ‫در اين مقاله‪،‬‬
‫محاسبه شد‪ .‬براي نشان دادن اعتبار معادله سهمي ‪ ،‬در‬
‫‪ ،‬محاسبه شد و نتايج با نتايج‬ ‫‪15‬‬ ‫كره داراي شعاع‬ ‫‪RCS‬‬

‫تحليلي مقايسه شد‪ .‬همانطوريكه ديده شد‪ ،‬تطابق مطلوبي‬

‫درجه‬ ‫‪10‬‬ ‫بين نتايج تحليلي و نتايج معادله سهمي تا زواياي‬
‫از هواپيما با استفاده‬ ‫‪RCS‬‬ ‫وجود دارد‪ .‬ميدانهاي پراكندگي و‬
‫ارائه شده است و نتايج با‬ ‫‪300MHZ‬‬ ‫از مدل پله اي آن در‬
‫نتايج اپتيك فيزيكي مقايسه شد‪ .‬تطابق جويي بين دو روش‬
‫وجود دارد كه در پلن ‪ ϕ=^0‬ارائه شده است‪.‬‬

‫‪17‬‬