‫الکترومغناطیس مهندسی‬

‫‪1307‬‬ ‫استاد درس‪ :‬دکتر قطان کاشانی‬

‫دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی‬
‫دانشکده مهندسی برق‬ ‫پاسخ تمرین سری ‪1‬‬
‫نیمسال اول تحصیلی‬
‫‪1400-1401‬‬

‫توجه‪ :‬بردار ها با حروف ‪ Bold‬و غیر ایتالیک نوشته شده اند‪ .‬مثل‪ 𝐚𝐑 :‬و 𝐅‬

‫‪1‬‬
2
3
4
5
 ‫‪ -2‬الف)‬

‫بردار واصل در کارتزین‪:‬‬

‫استوانهای‪:‬‬

‫کروی‪:‬‬

‫‪:‬‬

‫‪6‬‬
 ‫ب)‬

‫‪z‬‬
‫∅𝐚‬ ‫𝒓𝐚‬ ‫باتوجه به شکل مشخص است که بردار پایه ∅𝐚 برخالف‬
‫∅𝐚‬ ‫بردارهای پایه 𝐱𝐚 و 𝒚𝐚 و 𝐳𝐚 که جهت ثابتی دارند‪ ،‬جهت‬
‫∅𝐚‬ ‫𝒓𝐚‬
‫آن ثابت نبوده و وابسته به ∅ ای است که از آنجا بردار‬
‫‪y‬‬
‫رسم شده است‪ .‬لذا هنگام جمع برداری ∅𝐚‪𝐚∅ + 3‬‬
‫بدون دانستن نقطهای که هرکدام از این بردارهای پایه از‬
‫‪x‬‬
‫آن رسم شده اند‪ ،‬انجام جمع برداری امکان پذیرنیست‪.‬‬

‫استدالل در مورد سایر بردار های پایه بر عهده دانشجو‬

‫ج)‬

‫‪z‬‬
‫𝟐∅𝐚‬

‫𝟏𝐑𝐚‬
‫𝟐𝐑𝐚‬
‫‪y‬‬
‫‪45°‬‬ ‫𝟏∅𝐚‬
‫‪45°‬‬ ‫𝟏𝛉𝐚‬
‫𝟐𝛉𝐚‬
‫‪y‬‬
‫‪45°‬‬

‫‪x‬‬

‫‪x‬‬

‫باتوجه به شکل مشخص است که در طول مسیر مستقیم بین دو نقطه‪ ،‬هم ‪ θ‬و∅ و𝑅 در حال تغییر هستند‪.‬‬
‫همچنین در هر نقطهی این مسیر‪ 𝐚𝐑 ،‬و ∅𝐚 و 𝛉𝐚 با نقطه دیگر جهتشان متفاوت خواهد بود‪.‬‬

‫لذا چناچه بردار واصل را به مؤلفههای کروی تجزیه کنیم‪ ،‬در هر نقطه مسیر باید جداگانه بردار واصل را در‬
‫مختصات کروی بدست آوریم‪.‬‬

‫برخالف کارتزین که مثال با ثابت ماندن 𝑦 سریعا نتیجه میگرفتیم که بردار واصل در جهت 𝑦 تغییرات ندارد‪.‬‬

‫‪7‬‬
‫اگر به نتیجه ای که در قسمت الف نیز بدست آوردیم دقت کنیم‪ ،‬متوجه حضور عباراتی نظیر ∅ ‪ sin‬و 𝜃 ‪ sin‬می‬
‫شویم که مربوط به همین بدست آوردن تجزیه شده بردار واصل درهر نقطه است‪.‬‬

‫‪-3‬‬

‫‪8‬‬
II

9
 𝑡 √𝑡 8
3 |
3 4

=8
√8 − 8

10
11
 -4

12
 -5

13
14
 ‫ﺗﻮان ھﺎ اﺻﻼح ﺷﻮد و اداﻣﮫ اﻧﺘﮕﺮال ﺣﻞ ﺷﻮد‬

‫اﺻﻼح ﺷﻮد‬

‫‪15‬‬
‫ظﺎھﺮ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺮای اﯾﻨﮑﮫ ﺑﺎ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮐﺴﯿﻨﻮس ﺗﺘﺎ ﺑﮫ دﺳﺘﮕﺎه‬ ‫اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ اﻧﺘﮕﺮال ﻧﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ اﺻﻼح ﺷﻮد و‬
‫‪16‬اﺳﺘﻮاﻧﮫ ای ﻧﯿﺰ آﺷﻨﺎ ﺷﻮﯾﺪ‪ ،‬اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ اﺻﻼح ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‬ ‫‪.‬‬
 -6

17
 ‫‪-7‬‬
‫𝐳𝐚 ‪𝐀 = 5𝑥 𝐚𝐱 + 2𝑦𝐚𝐲 + 1‬‬

‫باتوجه به اینکه ‪ ∇ × 𝐀 = 0‬است میتوان برای آن پتانسیل اسکالر تعریف کرد‪:‬‬

‫𝑉∇‪𝐴 = −‬‬
‫اما چون ‪ ∇ ⋅ 𝐀 = 0‬است‪ ،‬پتانسیل برداری قابل تعریف نیست‪.‬‬

‫‪18‬‬
 ‫𝛉𝐚 𝜃 ‪𝐀 = ∅𝑅2 𝐚𝐑 + 𝑅 sin‬‬

‫باتوجه به اینکه ‪ ∇ × 𝐀 ≠ 0‬و ‪ ∇ ⋅ 𝐀 ≠ 0‬نه پتانسیل اسکالر میتوان تعریف کرد و نه پتانسیل برداری‪.‬‬

‫𝒓𝐚 ∅ ‪𝐂 = cos ∅ 𝐚∅ + sin‬‬

‫‪1‬‬
‫𝐳𝐚 )∅ ‪∇ × 𝐂 = (cos ∅ + sin‬‬
‫𝑟‬
‫‪1‬‬
‫)∅ ‪∇ ⋅ 𝐂 = (cos ∅ − sin‬‬
‫𝑟‬
‫باتوجه به اینکه ‪ ∇ × 𝐂 ≠ 0‬و ‪ ∇ ⋅ 𝐂 ≠ 0‬نه پتانسیل اسکالر میتوان تعریف کرد و نه پتانسیل برداری‪.‬‬

‫‪19‬‬
 ‫‪-8‬‬
‫مسئله برای حالتی که ‪ 𝜌𝑣 = 105 𝑟 3 + 103 𝑟(ℎ − ℎ0 )2‬است‪ ،‬حل شده است‪ .‬برای چگالی داده شده در‬
‫تمرین‪ ،‬روند حل مشابه است‪.‬‬

‫‪20‬‬
 ‫روش دوم برای مسئله خودمان ‪:‬‬

‫‪21‬‬
22
‫در ادامه ابتدا انتگرال نسبت به ‪ R‬حل میشود‪ .‬سپس انتگرال بیرونی نسبت به ‪ θ‬حل‬
‫خواهد شد‪.‬‬

‫‪23‬‬
 -9

24
 -10

25
 ‫پاسخ متفاوت دانشجویان به سواالت‬

‫پاسخ سوال ‪ )3‬بند ‪ III‬توسط خانم ساناز گرامی‪ .‬بدست آوردن کار با استفاده از پتانسیل‬

‫‪26‬‬
 ‫پاسخ سوال ‪5‬‬

‫حل سوال با استفاده از دستگاه مختصات استوانهای‬

‫پاسخ آقای سروش رضایی و یوسف جزایری‬

‫‪27‬‬
28
29