‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‬

‫دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی‬

‫دانشکده مهندسی هوافضا‬

‫مقاومتمصالح‬
‫مصالح‬ ‫درس مقاومت‬
‫درس‬
‫‪Strength of Materials‬‬
‫‪Strength of Materials‬‬

‫جلسه هفتم‪ :‬مسائل استاتیکی نامعین‪ ،‬تنش و کرنش حرارتی‬

‫‪ 28‬اسفند ‪1402‬‬
 ‫کاربرد‬

‫شفت موتور توربوفن‪ ،‬سازه‌ای تحت بارهای مختف از جمله بار محوری متغیر است‪.‬‬

‫‪https://dibaenergy.com/‬‬

‫‪2‬‬
 ‫مثال‪ :‬تغییر شکل (طول) جسم با بار محوری‬

‫‪Both portions of the rod ABC are made of an aluminum for which E = 70‬‬
‫‪GPa. Knowing that the magnitude of P is 4 kN, determine (a) the value of‬‬
‫‪Q so that the deflection at A is zero,(b) the corresponding deflection of B.‬‬

‫جدا از محاسبه نیروی خواسته شده‪ ،‬این سازه از لحاظ‬

‫استاتیکی نامعین است‪𝑭𝒙 = 𝟎 ⇒ 𝑹𝑪 − 𝑸 + 𝑷 = 𝟎 :‬‬

‫𝟒 ‪𝑹𝑪 = 𝑸 −‬‬ ‫حل‪:‬‬

‫𝐶𝐵𝐿 𝐶𝐵𝑃 𝐵𝐴𝐿 𝐵𝐴𝑃‬
‫𝐶𝐵𝛿 ‪𝛿 = 𝛿𝐴𝐵 +‬‬ ‫=𝛿⇒‪=0‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪=0‬‬
‫𝐸 𝐵𝐴𝐴‬ ‫𝐸 𝐶𝐵𝐴‬

‫‪𝑃𝐴𝐵 𝐿𝐴𝐵 𝑃𝐵𝐶 𝐿𝐵𝐶 4 × 103 × 0.4 (4 − 𝑄) × 103 × 0.5‬‬

‫=‪0‬‬ ‫‪+‬‬ ‫=‬ ‫‪+‬‬
‫𝐸 𝐵𝐴𝐴‬ ‫𝐸 𝐶𝐵𝐴‬ ‫𝐸 ‪𝜋 0.022 4‬‬ ‫𝐸 ‪𝜋 0.062 4‬‬

‫‪⇒ 4000 + 555.55 − 𝑄 × 138.89 = 0 ⇒ 𝑄 = 32.80 kN‬‬

‫توجه‪ 𝑃𝐵𝐶 :‬نیرو در سطح مقطع برش خورده در هر نقطه بین ‪ B‬تا ‪C‬‬ ‫𝑪𝑹‬
‫است‪ .‬در حالتیکه معادله تعادل برای قسمت پایینی میله (شامل ‪)C‬‬
‫‪3‬‬ ‫نوشته شود برابر 𝑄 ‪ 4 −‬خواهد بود‪.‬‬
 ‫حل سازه های نامعین‬

‫هر عضو خرپا میتواند به صورت یک تیر در حال کشش یا فشار در نظر گرفته شود؛‬
‫که تحت این نیرو و تنش حاصل‪ ،‬دچار کرنش میشود‪:‬‬

‫‪4‬‬
 ‫حل سازه های نامعین استاتیکی‬

‫روند حل یک مسئله نامعین استاتیک با استفاده از معادالت مکانیک مواد (مجهوالت‪:‬‬

‫𝐁 𝐑‪𝐑 𝐀 ,‬؛ معلومات‪:)𝐏,𝑳𝟏 ,𝑳𝟐 ,𝑬,𝑨 :‬‬
‫‪ -1‬نوشتن معادالت تعادل‬
‫‪ -2‬معادله سازگاری (‪)compatibility‬‬
‫‪ -3‬نوشتن معادالت تنش‪-‬کرنش (نیرو ‪ -‬جابجایی)‬

‫توجه‪ :‬در شکل روبرو قطعه نامعین درجه ‪ 2‬است‪ .‬حل‪:‬‬

‫‪ -1‬معادله(های) تعادل‪𝑭𝒙 = 𝟎 ⇒ 𝑹𝑨 + 𝑹𝑩 − 𝑷 = 𝟎 :‬‬

‫‪ -2‬معادله(های) سازگاری‪𝜹𝑨𝑩 = 𝟎 :‬‬

‫𝟏𝑳 𝐀 𝐑‬ ‫𝟐𝑳)𝐏‪(𝐑 𝐀 −‬‬

‫= 𝑩𝑪𝜹 ‪𝜹𝑨𝑩 = 𝜹𝑨𝑪 +‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪ -3‬معادله(های) نیرو‪-‬جابجایی‪= 𝟎 :‬‬
‫𝑬𝑨‬ ‫𝑬𝑨‬
‫‪5‬‬
 ‫تبدیل یک مسئله (استاتیکی نامعین) به جمع دو ملسئله‬

‫میله با سطح مقطع و نیروی محوری متغیر‬

‫𝑳𝑷‬
‫=𝜹‬
‫𝑬𝑨‬

‫‪.‬‬

‫‪6‬‬
 ‫تنش و کرنش حرارتی‬

‫𝐿 𝑇‪𝛿𝑇 = 𝛼 Δ‬‬

‫𝑇‪𝜖 𝑇 = 𝛼 Δ‬‬

‫نیرو و تنش در تکیه گاه ثابت برای تیر تحت تغییر دما‬
‫(توجه‪ :‬عالمت در زمان نوشتن معادله لحاظ شده)‬
‫𝐿𝑃‬
‫‪𝛿 = 𝛿𝑇 + 𝛿𝑃 = 𝛼 Δ𝑇 𝐿 −‬‬ ‫⇒‪=0‬‬
‫𝐸𝐴‬
‫‪7‬‬ ‫𝐸 𝑇‪𝑃 = 𝛼 Δ𝑇 𝐴𝐸 ; 𝜎 = 𝛼 Δ‬‬
 ‫تنش و کرنش حرارتی‬

‫نیرو و تنش در تکیه گاه ثابت برای تیر تحت تغییر دما‬
‫(روش دوم‪ :‬جهت نیرو مثبت فرض شده و در نتیجه معادله‬
‫فشاری بودن آن مشخص شده)‬
‫𝐿𝑃‬
‫‪𝛿 = 𝛿𝑇 + 𝛿𝑃 = 𝛼 Δ𝑇 𝐿 +‬‬ ‫⇒‪=0‬‬
‫𝐸𝐴‬
‫𝐸 𝑇‪𝑃 = −𝛼 Δ𝑇 𝐴𝐸 ; 𝜎 = −𝛼 Δ‬‬
‫‪8‬‬
 ‫مثال از مسئله استاتیکی نامعین تحت تنش حرارتی‬

2.47 The concrete post (Ec = 3.6 *10 6 psi and 𝜶𝒄 = 5.5 *10-6 /oF)
is reinforced with six steel bars, each of 7/8 -in diameter (Es=29
*106 psi and 𝜶𝒔 = 6.5 *10-6 /oF). Determine the normal stresses
induced in the steel and in the concrete by a temperature rise
of 65oF. Fc
‫ نوشتن معادالت تعادل‬-1 Fs
)compatibility( ‫ معادله سازگاری‬-2
)‫ جابجایی‬- ‫کرنش (نیرو‬-‫ نوشتن معادالت تنش‬-3

‫ بیر جانسون مطالعه‬2.60 ‫ و‬2.59 ،2.58 ‫ و‬2.39 ‫ و‬2.38 ‫ و‬2.37 ‫ و‬2.23 ‫تمرینهای‬
9 .‫شود‬
 ‫تنش و کرنش حرارتی‬

‫‪Mild steel‬‬

‫‪10‬‬
 ‫تنش و کرنش حرارتی‬

‫‪11‬‬
 )‫تنش و کرنش حرارتی (مثال‬

The rigid bar CDE is attached to a pin support at E and rests on the 30-mm diameter brass
cylinder BD. A 22-mm-diameter steel rod AC passes through a hole in the bar and is
secured by a nut which is snugly fitted when the temperature of the entire assembly is
20oC. The temperature of the brass cylinder is then raised to 50oC while the steel rod
remains at 20 C. Assuming that no stresses were present before the temperature change,
determine the stress in the cylinder. (Rod AC: Steel: E = 200 Gpa ; α =11.7×10-6 /°C
Cylinder BD: Brass E =105 Gpa ; α =20.9×10-6 /°C)

𝑀𝐸 = 0 ⇒ :‫) معادله تعادل‬1 :‫حل‬

𝑅𝐶 0.75 − 𝑅𝐵 0.3 = 0
𝑅𝐶
𝛿𝐴𝐶 0.75
𝑅𝐵 = = 2.5 :‫) معادله سازگاری‬2
𝛿𝐵𝐷 0.3

𝛿𝐵𝐷 = 𝛿𝐵𝐷 (𝑡ℎ) − 𝛿𝑚 ⇒ :‫جابجایی‬-‫) معادالت نیرو‬3

𝑅𝐵 𝐿 𝑅 0.3
𝛿𝐵𝐷 = 𝛼Δ𝑇𝐿 − = 20.9 × 10−6 × 0.3 − 105×109𝐵𝜋
𝐸𝐴 0.03 2 4

𝑅𝐶 𝐿 𝑅𝐶 0.9
𝛿𝐴𝐶 = =
12 𝐸𝐴 200 × 109 𝜋 0.022 2 4
 )‫تنش و کرنش حرارتی (مثال‬

Knowing that a 0.02-in. gap exists when the temperature is 758F, determine (a) the
temperature at which the normal stress in the aluminum bar will be equal to 211 ksi, (b)
the corresponding exact length of the aluminum bar.

𝛿𝐴𝑙 𝑡ℎ = 𝛼𝐴𝑙 𝐿𝐴𝑙 Δ𝑇 𝛿𝐵𝑟 𝑡ℎ = 𝛼𝐵 𝐿𝐵 Δ𝑇

:‫معادله سازگاری‬
𝛿𝐴𝑙 𝑡ℎ + 𝛿𝐵𝑟 𝑡ℎ − 𝛿𝐴𝐿 𝑚 − 𝛿𝐵𝑟 𝑚 = 0.02
𝑃𝐿𝐴𝑙 𝑃𝐿𝐵𝑟
𝛼𝐴𝑙 𝐿𝐴𝑙 Δ𝑇 + 𝛼𝐵 𝐿𝐵 Δ𝑇 − − = 0.02
𝐸𝐴𝑙 𝐴𝐴𝑙 𝐸𝐵𝑟 𝐴𝐵𝑟

‫ و 𝑃) که با توجه به صورت سؤال 𝑃 از رابطه‬Δ𝑇( ‫تا اینجا یک معادله وجود دارد و دو مجهول‬
𝑃
.‫ بدست می‌آید‬Δ𝑇 ‫= 𝑙𝐴𝜎 محاسبه می‌شود؛ در نتیجه مجهول‬
𝐴𝐴𝑙
𝑃 = 211000 × 2.8 = 590.8 kps ⇒ Δ𝑇 = ⋯
13
 ‫قسمت اول پروژه‪ :‬تحلیل شفت بالگرد‬

‫‪ )1‬خواص مکانیکی (چگالی‪ ،‬مدول یانگ و تنش نهایی) یک نمونه فوالد کربن‌دار (‪ ،)A36‬فوالد‬
‫استحکام باال (‪ )4340‬و فوالد پس از عملیات حرارتی (‪ )Quenched Tempered A709‬را با ذکر‬
‫مقادیر عددی با یکدیگر مقایسه کنید‪.‬‬
‫سوزن قفلی روی حرارت شعله گاز و سرد کردن ‪ <-‬از دست دادن انعظاف‪ ،‬افزایش سختی و سفتی‬

‫‪ )2‬نمودار ‪ S-N‬را برای فوالد ‪( 4340‬از جستجوی اینترنتی یا منابع دیگر) ارائه نمایید‪.‬‬

‫‪ )3‬یکی از شرکت‌های تولید فوالد آلیاژی ایران را در حداکثر پنج سطر معرفی کنید‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫قسمت اول پروژه‪ :‬تحلیل شفت بالگرد‬

‫‪ )4‬یک بالگرد ساخت (یا مهندسی معکوس) ایرانی را انتخاب نموده و وزن (‪ )W‬آنرا از جستجوی‬
‫اینترنتی یا منابع دیگر مشخص نمایید‪ .‬اگر شفت اصلی این بالگرد از جنس فوالد ‪ ،4340‬دارای‬
‫سطح مقطع ‪ ،4 cm2‬طول ‪ 60 cm‬و تحت نیروهای ‪( F‬برابر وزن بالگرد)‪ F1 ،‬و ‪ F2‬باشد‪ ،‬میزان‬
‫تنش در قسمت باالی نیروی ‪ F1‬و پایین آنرا بدست آورید‪.‬‬
‫𝑊=𝐹‬
‫‪ )5‬تغییر طول کل شفت را بدست آورید‪.‬‬
‫‪ )6‬اگر ضریب ایمنی برای این شفت‬
‫𝑁 ‪𝐹1 = 200‬‬ ‫‪ 1/5‬و عمر مفید در نظرگرفته شده‬
‫‪20cm‬‬ ‫برای آن ‪ 100‬هزار سیکل باشد‪ ،‬آیا‬
‫استحکام کافی را در برابر تنش‌های‬
‫‪𝐹2‬‬
‫ایجاد شده دارد؟‬

‫مهلت تحویل‪ :‬سه‌شنبه ‪ 14‬فروردین؛ ارائه‪ :‬جلسه مجازی ‪ 16‬فروردین‬

‫‪15‬‬
 ‫پایان جلسه هف مت‬
Engineering Mechanics of Mechanics of
mechanics of solids, materials, Popov, materials, Beer-
Popov, 2nd Edition Johnston
2.9, 2.14, 2.15, 12.1, 12.2 2.2, 2.3
2.17, 2.18 12.3

‫محققی‬