‫تخصیص توان در مخابرات رلهای مبتنی بر پروتکل ‪ DF‬با توپولوژی غیر خطی در محیطهای‬

‫‪NDLE‬‬

‫مهین انصاری *‪ ،1,‬مهرزاد بیغش‪.2‬‬

‫‪ -1‬بخش مخابرات و الکترونیک‪ ،‬دانشکده برق و کامپیوتر‪ ،‬دانشگاه شیراز‪ ،‬شیراز‪ ،‬ایران‬
‫‪ -2‬استاد بخش مخابرات و الکترونیک‪ ،‬دانشگاه شیراز‪ ،‬شیراز‪ ،‬ایران‬

‫خالصه‬

‫در این مقاله‪ ،‬تمرکز بر تخصیص کارآمد توان به عنوان یکی از سه منبع مهم و محدود در مخابرات بیسیم (توان‪ ،‬زمان‬
‫و طیف فرکانسی)‪ ،‬در میان گرههای شبکه است‪ .‬بررسی مسئله در شبکهی رلهای مبتنی بر پروتکل آشکارسازی و ارسال‬
‫(‪ )Detect and Forward‬در محیطهای †‪ NDLE‬صورت گرفته است‪ .‬اساس تصمیمگیری برای تقسیم توانهای ارسالی‪،‬‬
‫کمینه کردن نرخ خطای بیت در گیرنده است‪ .‬اساسأ در شبکهی رلهای با سه سناریو مواجه هستیم‪ :‬حالتی که موقعیت رله‬
‫محدود باشد‪ ،‬و کاربر به دنبال تخصیص بهینه توان میان منبع و رله باشد‪ .‬حالت دوم زمانیست که توان ارسالی منبع‬
‫محدود باشد‪ ،‬و کاربر به دنبال یافتن بهترین رله در بهترین مکان باشد‪ ،‬و در نهایت حالت سوم که کاربر در تخصیص توان‬
‫میان منبع و رله و همچنین انتخاب موقعیت رله نسبت به منبع‪ ،‬هیچ محدودیتی نداشته باشد‪ .‬هر سه سناریوی ممکن در‬
‫شبکه را مد نظر قرار داده‪ ،‬و با استفاده از تحلیلهای ریاضی و محاسبات رایانهای برای هر سناریو‪ ،‬پروفایل کمینه کننده‬
‫خطا ارائه شده است‪ .‬همچنین شیوهی به دست آوردن نقطهی کمینه کنندهی مطلق تابع احتمال خطا‪ ،‬که پاسخ مشترک‬
‫برای هر سه سناریوی فوق میباشند‪ ،‬ارائه شده است‪ .‬شیوهی استفاده از پروفایل پیشنهادی‪ ،‬بوسیلهی شبیهسازی رایانهای‪،‬‬
‫بیان شده‪ ،‬و نشان دادهایم که با استفاده از پروفایلهای پیشنهادی‪ ،‬خطا به نحو قابل مالحظهای کاهش مییابد‪.‬‬

‫کلمات کلیدی‪ :‬مخابرات رلهای‪ ،‬آشکارسازی و ارسال‪ ،‬تخصیص توان‪ ،‬انتخاب رله‬

‫‪ .1‬مقدمه‬

‫در مخابرات بیسیم‪ ،‬محوشدگی چندمسیره‪ ،‬باعث کاهش کیفیت ارتباط در شبکه میشود‪ .‬یکی از راههای مقابله با این‬
‫پدیده‪ ،‬افزایش دایورسیتی در گیرنده است‪ .‬استفاده از تکنولوژی ‡‪ MIMO‬در ایجاد دایورسیتی فضایی‪ ،‬امکان دریافت‬
‫نمونههای مختلفی از سیگنال را در گیرنده ممکن میکند‪ .‬این تکنولوژی از آنتنهای مختلف در گیرنده و فرستده برای‬
‫ارسال چند نمونه از سیگنال به مقصد استفاده میکند اما از آنجا که سیگنالهای رسیده شده در مقصد‪ ،‬باید محوشدگی‬

‫*‬ ‫‪Mahin.ansari@ymail.com‬‬
‫†‬
‫‪No Direct Link Exist‬‬
‫‡‬
‫‪Multiple Input-Multiple Output‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪www.IC-EE.ir‬‬
‫محوشدگیهایی مستقل از هم تجربه کرده‪ ،‬لذا فاصلهی آنتنهای استفاده شده در فرستنده‪ ،‬باید از یک حد آستانهی‬
‫متناسب با طول موج پیام بیشتر باشد‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬استفاده از این روش در دستگاههایی با ابعاد کوچک دشوار است‪ .‬در‬
‫مخابرات رله ای‪ ،‬مشارکت کاربران تک آنتنی در انتقال پیام از منبع به مقصد‪ ،‬یک سیستم ‪ MIMO‬مجازی شکل میدهد‬
‫که از طریق آن میتوان به بهرهی دایورسیتی رسید‪[1] .‬‬
‫اگرچه کانال رله سه‪-‬گرهای نخستین بار توسط ‪ Vander Meulen‬در ‪ 1691‬ارائه شد‪ ،‬اما پیشنهاد مشارکت کاربران‬
‫در سناریوهای موبایل‪ ،‬در سال ‪ 2002‬مطرح شده است‪ [2,3].‬شبکهای را که در آن دید مستقیم میان منبع و رله وجود‬
‫نداشته باشد (بدین معنی که کیفیت کانال منبع‪-‬مقصد با کانالهای منبع‪-‬رله‪-‬مقصد قابل مقایسه نباشد)‪ NDLE ،‬می‪-‬‬
‫نامیم‪ .‬اما اگر منبع به مقصد دید مستقیم داشته باشد (بدین معنی که کیفیت کانال منبع‪-‬مقصد با کانالهای منبع‪-‬رله‪-‬‬
‫مقصد قابل مقایسه باشد)‪ ،‬محیط *‪ DLE‬است‪ .‬راهبردهای متفاوتی برای چگونگی مشارکت کاربران در مخابرات رلهای ارائه‬
‫شده است ]‪ ،[4,5‬که راهبردهای †‪ AF‬و ‡‪ DF‬از پایهایترین و مهمترین آنها هستند‪ .‬در طرح کلی پروتکل ‪ ،DF‬منبع در‬
‫فاز اول اقدام به پخش سیگنال وایرلس میکند‪ .‬پس از آنکه رله(رلهها) و مقصد پیام ارسالی توسط منبع را دریافت کردند‪،‬‬
‫رله اقدام به کدگشایی پیام می کند و در فاز دوم‪ ،‬سیگنالی را که مجددأ کدگذاری کرده است برای مقصد ارسال میکند‪.‬‬
‫طرح کلی پروتکل ‪ AF‬نیز بر همین روند استوار است‪ ،‬با این تفاوت که این بار‪ ،‬رله سیگنال را کدگشایی نمیکند و تنها با‬
‫تقویت سیگنال و ارسال آن برای مقصد‪ ،‬در انتقال پیام مشارکت میکند‪.‬‬
‫در عمده سناریوهای متداول‪ ،‬فرض میشود که توان با توزیعی یکسان میان گرههای شبکه تقسیم شده است‪ .‬اما‬
‫مطالعه بر شیوههای تخصیص توان این امکان را فراهم میکند تا بتوانیم از تمام ظرفیت ارتباط رلهای‪ ،‬برای کمینه کردن‬
‫خطای کل استفاده کنیم‪ .‬طرح هایی برای تخصیص توان (تحت قید ثابت بودن توان منبع و رله) پیشنهاد شده است ]‪[6,7‬‬
‫که در نتیجهی آن ظرفیت سیستم بیشینه میشود‪ .‬همچنین در سال ‪ 2002‬تخصیص توان بر مبنای کمینه کردن نرخ‬
‫خطای بیت ارائه شده]‪ ، [8‬با این فرض که رله سیگنال ارسالی از منبع را به درستی دریافت کرده است‪ .‬در این مقاله‪ ،‬با در‬
‫نظر گرفتن احتمال بروز خطا در رله‪ ،‬و بر مبنای کمینه کردن نرخ خطای بیت در گیرنده‪ ،‬تخصیص توان در یک شبکه‬
‫مشارکتی در محیط ‪ NDLE‬با توپولوژی غیر خطی را بر اساس محدودیتهای کاربر در سه سناریوی مختلف‪ ،‬ارائه خواهیم‬
‫کرد‪ .‬در این مقاله‪ ،‬مدوالسیون را §‪ BPSK‬در نظر میگیریم‪.‬‬

‫‪ .2‬مدل سیستم‬
‫مدل کلی یک شبکهی رلهای با توپولوژی غیرخطی در شکل ‪ 1‬نشان داده شده است‪ .‬همانطور که میبینیم‪ ،‬در این‬
‫حالت‪ ،‬لینک منبع‪-‬رله با خط واصل منبع‪-‬مقصد زاویهای معادل ‪ ‬میسازد که ‪ ‬در بازهی ] ‪ [0,2‬قرار دارد‪ .‬از آنجا که‬
‫شبکه نسبت به خط واصل منبع‪-‬مقصد متقارن است‪  ،‬را در بازهی ] ‪ [0, ‬مورد مطالعه قرار میدهیم‪.‬‬

‫*‬
‫‪Direct Link Exist‬‬
‫†‬
‫‪Amplify and Forward‬‬
‫‡‬
‫‪Detect and Forward‬‬
‫§‬
‫‪Binary Phase-Shift Keying‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪www.IC-EE.ir‬‬
 ‫شکل ‪ – 1‬مدل یک شبکهی مشارکتی تک رله‬
‫در شکل ‪ d sr ،1‬فاصلهی منبع و رله ‪ L ،‬فاصلهی منبع و مقصد و ‪ d rd‬فاصله رله‪-‬مقصد است‪ .‬بیشترین فاصله در‬
‫شبکه را‪ ،‬فاصله منبع‪-‬مقصد در نظر میگیریم‪.‬‬
‫در راهبرد آشکارسازی و ارسال پایه‪ ،‬سیگنال ‪ x‬با انرژی نرماالیز شدهی ‪ E { x 2 } 1‬توسط منبع ارسال میشود‪ .‬بنا‬
‫بر قاعده همهپخشی سیگنال وایرلس‪ ،‬سیگنال ارسال شده در فاز اول به رله و مقصد میرسد‪:‬‬
‫‪y s , r  p hsr x  nsr‬‬ ‫(‪) 1‬‬
‫‪s‬‬
‫نویز سفید گوسی جمع شونده با میانگین‬ ‫که در آن ‪ Ps‬توان ارسالی فرستنده‪ hsr ،‬ضریب کانال منبع‪−‬رله و‬
‫‪n‬‬
‫‪sr‬‬
‫صفر و واریانس ‪ N 0‬در رله است‪ .‬کانالها را با فیدینگ رایلی در نظر میگیریم‪ ،‬لذا در هر لحظهی ‪ ، n‬کانال ] ‪ H [ n‬یک‬
‫جزء فیدینگ مثل ] ‪ K [ n‬و یک جزء تلفات مثل ‪ L‬دارد‪ ، K [ n ] .‬یک متغیر تصادفی (متقارن چرخشی) مختلط گوسی‬
‫با میانگین صفر و واریانس ‪ 1‬است‪ .‬لذا اگر با متوسطگیری اثر فیدینگ را از بین ببریم‪ ،‬بهرهی لحظهای کانالها‬
‫‪ hsr  d sr‬و ‪ d rd‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ hrd‬خواهند بود‪ .‬در این رابطه ‪ ‬ضریب تلفات محیط است که معموال عددی بین ‪ 2‬و ‪9‬‬
‫است‪.‬‬
‫در فاز دوم‪ ،‬رله که سیگنال بدست آمده در فاز اول را آشکارسازی کرده است‪ ،‬اقدام به کدگذاری مجدد سیگنال‬
‫کرده و ' ‪ x‬را برای مقصد ارسال میکند‪:‬‬
‫‪y‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪p h x ' n‬‬ ‫(‪) 2‬‬
‫‪r ,d‬‬ ‫‪r rd‬‬ ‫‪rd‬‬
‫نویز سفید گوسی جمع شونده با میانگین صفر‬ ‫که در آن ‪ Pr‬توان ارسالی رله‪ hrd ،‬ضریب کانال منبع‪−‬رله و‬
‫‪n‬‬
‫‪rd‬‬
‫و واریانس ‪ N 0‬در مقصد است‪ .‬در این ارتباط‪ ،‬خطا در دو حالت رخ میدهد‪ :‬در حالت اول خطا در لینک منبع‪-‬رله‬
‫اتفاق میافتد اما لینک رله‪-‬مقصد دچار خطا نمیشود‪ ،‬یا اینکه لینک منبع‪-‬رله دچار خطا نمیشود اما خطا در لینک‬
‫رله‪-‬مقصد اتفاق می افتد‪( .‬اگر در هر دو لینک خطا رخ بدهد‪ ،‬به دلیل نوع مدوالسیون‪ ،‬داده صحیح به مقصد میرسد)‪.‬‬
‫لذا برای تابع احتمال خطا داریم‪:‬‬
‫‪P  Pe (1  Pe )  (1  Pe )Pe  Pe  Pe  2Pe Pe‬‬ ‫(‪) 2‬‬
‫‪e‬‬ ‫‪sr‬‬ ‫‪rd‬‬ ‫‪sr‬‬ ‫‪rd‬‬ ‫‪sr‬‬ ‫‪rd‬‬ ‫‪sr rd‬‬
‫در این رابطه ‪ Pesr‬احتمال وقوع خطا در لینک منبع‪-‬رله و ‪ Pe rd‬احتمال بروز خطا در لینک رله‪-‬مقصد است‪ .‬از‬
‫آنجا که در نسبت سیگنال به نویز باال‪ ،‬احتمال خطا بسیار کم می شود‪ ،‬لذا از ترم آخر در مقابل ترم های اول و دوم‬
‫صرف نظر میکنیم‪ .‬با توجه به فرمول خطا در مدوالسیون ‪ ،BPSK‬داریم‪:‬‬
‫‪Pe  Q ( 2‬‬ ‫‪)  Q ( 2‬‬ ‫)‬ ‫(‪) 4‬‬
‫‪sr‬‬ ‫‪rd‬‬
‫‪Pt‬‬
‫‪ ‬‬ ‫که اگر مجموع توان در دسترس را ‪ pt  p s  p r‬بدانیم‪ ،‬آنگاه میانگین نسبت سیگنال به نویز معادل‬
‫‪N0‬‬

‫خواهد بود و متعاقبأ نسبت سیگنال به نویز لحظهای منبع‪-‬رله ‪  sr   hsr 2‬و نسبت سیگنال به نویز لحظهای رله‪-‬‬
‫‪t2‬‬
‫‪1  ‬‬
‫‪. Q (x ) ‬‬ ‫‪ e 2 dt‬‬ ‫مقصد ‪ ،  rd   hrd 2‬است‪ .‬همچنین‬
‫‪2 x‬‬
‫فاصلهی رله از منبع به صورت (‪ )5‬خواهد بود‪:‬‬
‫‪d rd  d sr2  L2  2d sr L cos(  ‬‬ ‫(‪)5‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪www.IC-EE.ir‬‬
 ‫‪ .3‬تخصیص توان در شبکه‬
‫در این بخش‪ ،‬با در نظر گرفتن اینکه مجموع توان منبع و رله‪ ،‬مقدار ثابتیست‪ ،‬شیوهی تقسیم این توان میان منبع‬
‫و رله را بگونهای بدست می آوریم که کمترین نرخ خطای بیت را در گیرنده تضمین کند‪ .‬از روش ضرایب الگرانژ برای‬
‫حل مسئله بهینهسازی استفاده میکنیم و برای سناریوهای الف تا پ‪ ،‬تخصیص بهینه توان را استخراج میکنیم‪:‬‬
‫سناریوی الف‪ .‬موضوع تصمیمگیری در این حالت‪ ،‬این است که اگر توان ارسالی منبع‪ ،‬محدود به یک یا چند مقدار‬
‫خاص باشد‪ ،‬رله را در چه موقعیتی نسبت به منبع قرار دهیم‪ ،‬که احتمال خطا در سیستم کمینه شود‪ .‬این سناریو‬
‫معادل این است که در موقعیتی که توان ارسالی ما محدود به یک یا چند عدد خاص است‪ ،‬از میان رلههای در‬
‫دسترسی که در مکان های متفاوتی نسبت به منبع قرار دارند‪ ،‬انتخاب کدام رله کمترین نرخ خطا را در گیرنده در پی‬
‫خواهد داشت‪.‬‬
‫سناریوی ب‪ .‬در این سناریو قصد داریم تقسیم بهینه توان میان منبع و رله را در شرایطی بدست بیاوریم که‬
‫موقعیت رله نسبت به منبع‪ ،‬محدود به یک یا چند موقعیت خاص است‪.‬‬
‫سناریوی پ‪ .‬در این حالت‪ ،‬در طراحی شبکه کامال آزاد هستیم‪ .‬بدین معنی که منبع میتواند سیگنال را با هر‬
‫توانی در بازهی ) ‪ (0, p‬ارسال کند و رله نیز میتواند در هر مکانی با فاصلهی ) ‪ (0, L‬از منبع و تحت زاویه‪-‬‬
‫ی ] ‪   [0, ‬نسبت به خط واصل منبع‪-‬مقصد‪ ،‬قرار داشته باشد‪ .‬مقادیر ‪ N 0‬و ‪ ‬را بدون از دست دادن کلیت مسئله‪،‬‬
‫ثابت در نظر میگیریم‪ .‬برای تابع احتمال خطا در هر زاویهی خاص داریم‪:‬‬
‫‪2 ps‬‬ ‫‪2 pr‬‬
‫( ‪f (d sr , p s , p r )  Q‬‬ ‫‪‬‬
‫( ‪) Q‬‬ ‫‪‬‬
‫)‬ ‫(‪)9‬‬
‫‪N 0d sr‬‬ ‫‪N 0 d sr2  L 2  2d sr L cos(  ‬‬
‫میباشد‪ .‬اگر‬ ‫‪pt‬‬ ‫قید مسئله‪ ،‬ثابت بودن مجموع توان های ارسالی در منبع و مقصد به میزان عدد ثابت‬
‫‪ G ( ps , p r ) ps  p r  pt‬باشد‪ ،‬مسئله بهینهسازی برای هر زاویه خاص‪ ،‬به این صورت است‪:‬‬
‫) ‪min f (d sr , p s , p r‬‬
‫(‪) 7‬‬
‫‪S .T . G(Ps , Pr ) 0‬‬

‫با تعریف تابع ) ‪ (d sr , ps , p r , ‬به صورت (‪ )1‬و با استفاده از روش ضرایب الگرانژ داریم‪:‬‬
‫) ‪(d , p , p ,  )  f (d , p , p )  G ( p , p‬‬ ‫(‪)1‬‬
‫‪sr s r‬‬ ‫‪sr s r‬‬ ‫‪s r‬‬
‫‪   ‬‬
‫‪‬‬ ‫( ‪(d , p , p ,  )  0 ‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪)0‬‬ ‫(‪) 6‬‬
‫‪d , p , p ,‬‬ ‫‪sr s r‬‬ ‫‪d‬‬ ‫‪p p ‬‬
‫‪sr s r‬‬ ‫‪sr‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪r‬‬
‫لذا‪:‬‬
‫‪ f‬‬ ‫‪G‬‬
‫‪ d   d  0‬‬ ‫‪ f‬‬
‫‪‬‬
‫‪G‬‬
‫‪0‬‬
‫‪ sr‬‬ ‫‪‬‬
‫‪d sr‬‬ ‫‪d sr‬‬ ‫‪ f‬‬
‫‪sr‬‬

‫‪ f‬‬ ‫‪G‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪0‬‬ ‫(‪)10‬‬

‫‪‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪ f‬‬ ‫‪G‬‬ ‫‪ d sr‬‬
‫‪ p s‬‬ ‫‪p s‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪p s‬‬ ‫‪p s‬‬ ‫‪ f  f‬‬
‫(‪)11‬‬
‫‪ f‬‬ ‫‪G‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪ f‬‬ ‫‪G‬‬ ‫‪ p s p r‬‬
‫‪ p r‬‬ ‫‪p r‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪G ( p , p )  0‬‬ ‫‪ p r‬‬ ‫‪p r‬‬
‫‪‬‬ ‫‪s‬‬ ‫‪r‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪www.IC-EE.ir‬‬
‫در نظر داشته باشید که شرایط ‪ KKT‬در این مسئله صادق است‪ .‬ابتدا به حل معادلهی (‪ )10‬میپردازیم‪ .‬جهت‬
‫سهولت محاسبات‪ ،‬نامگذاریهای زیر را در نظر میگیریم‪:‬‬

‫‪cps d sr ‬‬ ‫‪cp (d 2  L2  2d sr L cos(  )  /2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪A‬‬ ‫‪, B= r sr‬‬ ‫‪,c ‬‬ ‫‪, g(t)= t e t‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪N0‬‬
‫پس از مشتقگیری و اعمال نامگذاریهای فوق‪ ،‬معادلهی (‪ )10‬به این شکل ساده میشود‪:‬‬
‫‪f‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪L cos(    d sr‬‬
‫‪‬‬ ‫[‬ ‫‪g (A )  2‬‬ ‫‪g (B )]  0‬‬
‫‪d sr 2  d sr‬‬ ‫‪d sr  L 2  2d sr L cos(  ‬‬

‫که نتیجه میدهد‪:‬‬

‫) ‪g (A‬‬ ‫‪(L cos(    d sr ).d sr‬‬
‫‪ 2‬‬ ‫(‪) 12‬‬
‫‪g (B ) d sr  L2  2d sr L cos(  ‬‬
‫نقاطی که در معادله (‪ )12‬صدق می کنند‪ ،‬نقاط بحرانی تابع احتمال خطا هستند‪ ،‬در شرایطی که توان را متغیر در‬
‫نظر نگرفته باشیم‪ .‬بنابراین‪ ،‬اگر با سناریوی الف مواجه باشیم‪ ،‬باید از معادلهی (‪ )12‬برای یافتن نقاط بهینه استفاده‬
‫کنیم‪ .‬این رابطه‪ ،‬با دریافت توان مورد نظر کاربر (توجه داشته باشید که ) ‪ g ( A‬و ) ‪ g ( B‬توابعی از ‪ ps‬و ‪ p r‬هستند)‪، ،‬‬
‫مکان مناسب قرارگیری رله را به ازای هر زاویهی دلخواه ارائه میدهد‪ .‬ثابت خواهیم کرد که در این سناریو‪ ،‬یک مقدار‬
‫آستانه برای زاویهی ‪ ‬وجود دارد‪ ،‬که نقاط کمینه کننده خطا در زوایایی کمتر از این زاویه آستانه قرار دارند‪ .‬در‬
‫سناریوی الف‪ ،‬این زاویه با توان منبع متناسب است و اگر آن را ‪ T‬بنامیم‪ ،‬کاربر برای کمینه کردن خطا‪ ،‬باید رله را در‬
‫زاویهی کمتر از زاویهی آستانه در نظر بگیرد‪( .‬در انتهای این بخش‪ ،‬به وسیله رسم نمودار مشتق تابع احتمال خطا‪،‬‬
‫کمینه کننده بودن نقاط بحرانی به دست آمده را نشان خواهیم داد‪).‬‬
‫به مسئله بهینهسازی برمی گردیم‪ .‬از تابع احتمال خطا نسبت به توان منبع و توان رله مشتقگیری میکنیم‪ .‬پس از‬
‫سادهسازی روابط آن‪ ،‬داریم‪:‬‬
‫‪ f 1 1‬‬
‫) ‪ p 2  ( p ) g (A‬‬
‫‪ s‬‬ ‫‪s‬‬
‫‪‬‬ ‫(‪)12‬‬
‫) ‪ f  1 ( 1 ) g (B‬‬
‫‪ p r 2  p r‬‬
‫با در نظر گرفتن معادلهی (‪ )11‬به این نتیجه میرسیم که‪:‬‬
‫‪g (A ) p s‬‬
‫‪‬‬ ‫(‪) 14‬‬
‫‪g (B ) p r‬‬

‫در این مرحله نیز‪ ،‬با حل معادله (‪ ،)14‬میتوان نحوهی تقسیم بهینه توان میان منبع و رله را در شرایطی بدست‬
‫بیاوریم که موقعیت رله نسبت به منبع محدود به یک موقعیت خاص است‪ .‬این رابطه با دریافت موقعیت رله نسبت به‬
‫منبع (توجه داشته باشید که ) ‪ g ( A‬و ) ‪ g ( B‬توابعی از ‪ d sr‬و ‪ d rd‬هستند)‪ ،‬نحوهی تخصیص بهینه توان را به کاربر ارائه‬
‫میدهد‪ .‬بدین ترتیب در مواجه با سناریوی ب‪ ،‬باید از رابطه (‪ )14‬استفاده کنیم‪ .‬ثابت خواهیم کرد که در این سناریو‬
‫نیز‪ ،‬یک مقدار آستانه برای زاویهی ‪ ‬وجود دارد‪ ،‬که رلههای کمینه کننده خطا در زوایایی کمتر از این زاویه آستانه‬

‫‪5‬‬ ‫‪www.IC-EE.ir‬‬
‫قرار دارند‪ .‬در سناریوی ب‪ ،‬این زاویه با فاصلهی منبع‪-‬رله متناسب است‪( .‬در انتهای این بخش‪ ،‬به وسیله رسم نمودار‬
‫مشتق تابع احتمال خطا‪ ،‬کمینه کننده بودن نقاط بحرانی به دست آمده را نشان خواهیم داد‪).‬‬
‫مسئله بهینه سازی را برای یافتن پاسخ کاربر در سناریوی پ ادامه میدهیم‪ .‬با توجه به روابط (‪ )12‬و (‪ ، )14‬ارتباط‬
‫نهایی میان المانهای توپولوژی شبکه و توزیع توان‪ ،‬به شکل رابطهی (‪ )15‬خواهد بود‪ .‬در واقع‪ ،‬نقاط به دست آمده از‬
‫این رابطه‪ ،‬نقاطی بحرانی هستند که زمانی تابع خطا را کمینه (و یا بیشینه) میکنند‪ ،‬که ‪ d sr‬و ‪ ، p s‬همزمان متغیر‬
‫تابع احتمال خطا باشند‪ .‬در این حالت‪ ،‬کاربر هم در انتخاب شیوهی تخصیص توان آزاد است‪ ،‬و هم در انتخاب فاصلهی‬
‫منبع‪-‬رله‪ .‬از آنجاییکه رابطهی (‪ ، )15‬مستقل از متغیرهای ‪ N 0‬و ‪ ‬است‪ ،‬میتواند راهبرد جامعتر و آسانتری برای‬
‫کمینه کردن خطای سیستم باشد‪ .‬پس برای یافتن سه تاییهای مرتب کمینه کننده خطا ) ‪ ( ps ,d sr , ‬در سناریوی‬
‫پ‪ ،‬داریم‪:‬‬
‫) ‪d sr .(L cos(    d sr‬‬ ‫‪p‬‬
‫‪ s‬‬ ‫(‪) 15‬‬
‫‪d sr  L  2d sr L cos(   p r‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫به کمک رابطهی(‪ ،)15‬توان منبع را بر حسب مسافت منبع‪-‬رله‪ ،‬و مسافت منبع‪-‬رله را بر حسب توان منبع به‬
‫دست میآوریم‪ ،‬و با اعمال محدودیتهای شبکه‪ ،‬زاویهی آستانه را در هر سناریو محاسبه کرده‪ ،‬سناریوی پ را حل‬
‫نموده و در آخر نقاط کمینه کننده مطلق تابع را معرفی خواهیم کرد‪ .‬در نظر داشته باشید که نقاط کمینه کننده‬
‫مطلق‪ ،‬نقاطی هستند که در هر سه سناریوی الف‪ ،‬ب و پ‪ ،‬خطا را کمینه میکنند‪.‬‬
‫با استفاده از (‪ )15‬داریم‪:‬‬
‫) ‪d sr .(L cos(    d sr‬‬
‫‪ps ‬‬ ‫‪pt‬‬ ‫(‪) 19‬‬
‫‪L2  d sr L cos(  ‬‬
‫میتوان توان منبع را بصورت ضرب یک عدد اعشاری در توان کل نوشت ( ‪ .) ps   pt , 0 <  1‬همین روند را میتوان‬
‫برای مسافت منبع‪-‬رله تکرار کرد ( ‪ .) d sr   'd sd , 0 <  '1‬در این حالت‪:‬‬
‫‪d sr .(L cos(    d sr ) d sr   ' L‬‬ ‫) ‪ ' L .(L cos(     ' L‬‬
‫‪ pt ‬‬ ‫‪pt   pt ‬‬ ‫‪pt‬‬ ‫(‪)17‬‬
‫‪L  d sr L cos(  ‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪0  '1‬‬ ‫‪L2   ' LL cos(  ‬‬
‫که نتیجه میدهد‪:‬‬
‫' ‪ 'cos(    ‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫(‪) 11‬‬
‫‪1   'cos(  ‬‬
‫‪cos(  (   1)  (cos(  (   1)) 2  4 ‬‬
‫‪'‬‬ ‫(‪)16‬‬
‫‪2‬‬
‫با توجه به روابط (‪ )11‬و (‪ ،)16‬با سه محدودیت مواجه هستیم‪:‬‬
‫‪0    1, 0   '  1, (cos(  (   1)) 2  4   0‬‬ ‫(‪)20‬‬
‫با اعمال محدودیتهای (‪ )20‬بر (‪ )11‬و (‪ ،)16‬زاویهی آستانه در سناریوی الف و ب و پ به ترتیب‪:‬‬
‫‪0    cos 1 (  '  T  cos 1 (  '‬‬ ‫(‪)21‬‬
‫و‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫( ‪0    cos 1‬‬ ‫( ‪ )   'T  cos 1‬‬ ‫)‪‬‬ ‫(‪)22‬‬
‫)‪(   1‬‬ ‫)‪(   1‬‬
‫و‬

‫‪6‬‬ ‫‪www.IC-EE.ir‬‬
 ‫‪2‬‬
‫( ‪ ''T  min(cos 1 (  ', cos 1‬‬ ‫)) ‪‬‬ ‫(‪)22‬‬
‫)‪(   1‬‬
‫هستند‪ .‬پس پاسخ کاربر در سناریوی الف‪ ،‬به وسیلهی رابطهی (‪ ، )12‬پاسخ کاربر در سناریوی ب به وسیلهی‬
‫رابطهی (‪ ) 14‬و در نهایت پاسخ کاربر در سناروی پ‪ ،‬از برخورد دو نمودار مربوط به سناریوی الف و ب بدست میآید‪.‬‬
‫توجه داشته باشید هر سناریو‪ ،‬تنها بوسیلهی روابط ذکر شده برای همان سناریو بهینه میشود‪ ،‬و استفاده از این روابط‬
‫به جای یکدیگر اشتباه است*‪.‬‬
‫از آنجاکه برای یافتن پاسخ در سناریوی پ‪ ،‬یعنی زمانی که کاربر‪ ،‬در انتخاب ‪ p s‬و ‪ d sr‬آزاد است‪ ،‬از رابطهی (‪)15‬‬
‫استفاده میشود‪ ،‬باید بازههایی را بیابیم که هر دو شرط (‪ )21‬و (‪ )22‬را ارضا کنند‪.‬‬
‫‪ .4‬شبیه سازیها‬
‫در شکل ‪ ،2‬یک زاویهی خاص در نظر گرفتهایم‪ .)  30. ( .‬در این حالت‪ ،‬در سناریوی الف‪ ،‬تنها مجاز به داشتن منبع با‬
‫هستیم‪ .‬نقطه ی آبی رنگ‪ ،‬بهترین مکان قرارگیری رله را‪ ،‬هنگامی که توان منبع ‪ 0.2‬و زاویه‬ ‫‪(0  p‬‬ ‫)‪ 0.3‬‬ ‫توانی در بازه‬
‫‪s‬‬
‫میان منبع‪-‬رله و خط واصل منبع‪-‬مقصد ‪ 20‬درجه است‪ ،‬نشان میدهد‪ .‬اما برای سناریوی ب و ‪ ،  30.‬فاصله منبع‪-‬رله‬
‫قرار داشته باشد‪ .‬نقطهی سبز رنگ‪ ،‬بهترین توان منبع را‪ ،‬هنگامی که مکان رله در‬ ‫‪(0  d‬‬ ‫بازهی ) ‪ 0.86‬‬ ‫میتواند در‬
‫‪sr‬‬

‫فاصلهی ‪ 0.2‬از منبع و با ‪   30.‬قرار دارد را نشان میدهد‪ .‬نقطهای که با رنگ قرمز مشخص شده است‪ ،‬محل تالقی‬
‫همهی نمودارهاست‪ ،‬و این نقطه‪ ،‬نقطه کمینه کننده مطلق تابع احتمال خطا‪ ،‬برای شبکهی تک رله در محیط ‪ ،NDLE‬و با‬
‫زاویهی ‪ 20‬درجه میان منبع‪-‬رله و خط واصل منبع‪-‬مقصد است است‪ .‬بدیهی ست برای هر زاویهی دلخواه دیگر‪ ،‬میتوان با‬
‫طی مراحل بیان شده‪ ،‬به شیوهی تخصیص بهینه توان در شبکه دست پیدا کرد‪ .‬در شکل ‪ ،2‬در یک زاویهی ثابت‪ ،‬نرخ‬
‫احتمال خطای بیت را بر حسب نسبت سیگنال به نویز معادل لینک منبع‪-‬مقصد‪ ،‬رسم کردهایم‪ .‬در این حالت‪ ،‬زاویه را ‪20‬‬
‫درجه در نظر گرفته‪ ،‬و برای ضریب تلفات ‪ 4‬محیط را شبیه سازی کردهایم‪ .‬همانطور که مشاهده میکنیم‪ ،‬اعمال پروفایل‬
‫پیشنهادی توان‪ ،‬نرخ خطا در گیرنده را کاهش میدهد‪.‬‬
‫شکلهای ‪ 4‬و ‪ ، 5‬بررسی رفتار مشتق تابع احتمال خطا‪ ،‬نسبت به ‪ d sr‬و ‪ ps‬را نشان میدهند‪ .‬همانطور که میبینیم‪،‬‬
‫مشتق از مقادیر منفی به مقادیر مثبت تغییر عالمت پیدا میکند‪ ،‬و این به معنی کمینه بودن نقاط بحرانی مورد نظر در‬
‫تابع احتمال خطا است‪ .‬همچنین‪ ،‬از آنجا که این نمودارها حتما‪ ،‬و تنها در یک نقطه محور افقی را قطع میکنند‪ ،‬لذا نقاط‬
‫بحرانی به دست آمده تنها نقاط کمینه کننده تابع در آن سناریوی خاص هستند‪.‬‬
‫‪ .5‬نتیجهگیری‬

‫در این مقاله‪ ،‬بوسیلهی تحلیل ریاضی تمام حاالت ممکن در توپولوژی غیرخطی را برای یک شبکه تک رله ‪،NDLE‬‬
‫تحت سه سناریوی ممکن بررسی کردیم‪ .‬هستهی مرکزی تصمیمگیرنده در شبکه‪ ،‬به کمک معادالت ارائه شده‪ ،‬میتواند‬
‫پاسخی برای هر سه سطح از درخواستهای کاربرانش ارائه دهد‪ .‬در سناریوی پ و در صورتیکه کاربر محدودیتی بر زاویهی‬

‫*میتوان با تجسم هندسی تابع احتمال خطا‪ ،‬به درک راحتتری از این موضوع رسید‪ .‬اگر در یک دستگاه مختصات‪ ،‬محور های افقی و عمودی را توان منبع و‬
‫فاصلهی منبع‪-‬رله در نظر بگیریم‪ ،‬آنگاه میزان احتمال خطا ارتفاع هر نقطه خواهد بود‪ .‬شکل کلی تابع احتمال خطا در این حالت‪ ،‬یک حجم سهمیگون با رویهی‬
‫ناهموار است‪ .‬در سناریوی الف‪ ،‬صفحهای عمود بر محور توان از تابع عبور میدهیم‪ ،‬و فاصلهی منبع‪-‬رلهای را مییابیم که تابع احتمال خطا را کمینه میکند‪ .‬این‬
‫حالت با سناریوی ب کامال متفاوت است‪ ،‬زیرا در این سناریو‪ ،‬صفحهای عمود بر محور فاصله منبع‪-‬رله از حجم سهمیگون گذر میدهیم‪ .‬لذا بعلت ناهمواری کف‬
‫سهمیگون‪ ،‬پاسخ ها لزوما یکی نیستند‪ .‬سناریوی پ نیز از طریق روش ضرایب الگرانژ در بهینه سازی توابع به پاسخ بهینه میرسد‪ ،‬که روند پاسخدهی این روش با‬
‫دو روش دیگر کامال متفاوت است‪ .‬لذا پاسخ هر سناریو تنها برای همان سناریو صادق است‪ ،‬و تنها نقطهای که برای هر سه سناریو بهینه است‪ ،‬کمینه کنندهی مطلق‬
‫تابع احتمال خطاست‪.‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪www.IC-EE.ir‬‬
‫مورد بحث اعمال کند‪ ،‬هستهی تصمیمگیری ابتدا محدودهی زاویه ی کمینه کننده خطا را به کاربر ارائه داده‪ ،‬و سپس بر‬
‫اساس معادالت بیان شده‪ ،‬پاسخ کمینه کنندهی خطا را در اختیار او قرار میدهد‪ .‬نتایج شبیهسازی‪ ،‬تاثیر اعمال پروفایل‬
‫پیشنهادی بر کاهش احتمال خطا در سیستم را نشان میدهند‪.‬‬

‫شکل ‪ – 2‬تخصیص توان در سناریویهای الف‪ ،‬ب‪ ،‬پ در زاویهی ‪ 33‬درجه‬

‫شکل ‪ – 3‬نمودار نرخ خطای بیت بر حسب نسبت سیگنال به نویز در حالتهای با‪-‬بدون تخصیص توان‬

‫‪8‬‬ ‫‪www.IC-EE.ir‬‬
 ‫ را ثابت در نظر میگیریم‬ps ‫ هنگامی که‬، d sr ‫ –نمودار مشتق تابع احتمال خطا نسبت به متغیر‬4 ‫شکل‬

‫ را ثابت در نظر میگیریم‬d sr ‫ هنگامی که‬، ps ‫ –نمودار مشتق تابع احتمال خطا نسبت به متغیر‬5 ‫شکل‬

‫ مراجع‬.6

1. Aghajani Renani, R. , Saadat, R. , Aref, M.R. and Mirjalily, G. (2011), “SER of M-PSK
Modulation in Incremental-Selective Decode-and-Forward Cooperative Communications
over Rayleigh Fading Channels.” ICACT.

9 www.IC-EE.ir
2. Sendonaris, A. Erkip, E and Aazhang, B. (2003) “User cooperation diversity Part I:
System description” IEEE Trans. Commun., vol. 51, no. 11, pp. 1927-1938.
3. Sendonaris, A. Erkip, E and Aazhang, B. (2003) “User cooperation diversity Part II:
Implementation aspects and performance analysis,” IEEE Trans. Commun., vol. 51, no. 11,
pp. 1939-1948.
4.Laneman, J.N. and Wornell, G.W. (2003), “Distributed space-time coded protocols for
exploiting cooperative diversity in wireless networks,” IEEE Trans. Inform. Theory, vol.
49, pp.2415-2525.
5. Laneman, J.N. Tse, D.N.C. and Wornell, G.W. (2004) “Cooperative diversity in wireless
networks: efficient protocols and outage behavior,” IEEE Trans. Inform. Theory, Vol. 50,
pp. 3062-3088.
6. Hammerstr¨om, I. and Wittneben, A. (2006) “On the Optimal Power Allocation for
Nonregenerative OFDM Relay Links,” IEEE International Conference on Communications
(ICC’06), Istanbul, Turkey, pp. 4463–4468.
7. Wang, Y. Qu, X. Wu, T. and Liu, B. (2007) “Power Allocation and Subcarrier Pairing
Algorithm for Regenerative OFDM Relay System,” IEEE 65thVehicular Technology
Conference (VTC’07-Spring), Dublin, Ireland, pp. 2727–2731.
8. Sahinoglu, Z. and Orlik, P. (2003) “Optimum Power Compensation for Error
Propagation in Relay-Assisted Wireless Networks,” IEEE Global Telecommunications
Conference (GLOBECOM’03), San Francisco, USA , pp. 382–386.

11 www.IC-EE.ir