Professional Documents
Culture Documents
اقتصادی
اقتصاد ساختمان
زنده گي شامل عرصه هاي وسيعي از فعاليت ها ب وده و پدييده هياي متنيوع و گونياگون را در بير ميگييرد.
بشر از آغاز پيدايش تا اکنون پله هاي متفاوتي را از رشييد و انکشيياف پيميوده اسيت و هميواره از گذشيته بيه
سوي آينده و از مراحل ابتدايي به مراحل و درجات بلند و انکشاف يافته گام ميگذارد .تجربه نشان ميدهد کييه
ترقي جوامع بشري به عوامل و شرايط مختلفي بسته گي دارد که هر کييدام بييه درجييات متفيياوتي در بييه پيييش
راندن آن به سوي ترقي و پيشرفت نقش ايفا مينمايند .که يکي از اين عرصه ها همانا اقتصاد است.
اقتصاد به مثابه مجموع مناسبات و رابطه زير بنايي جامعه از هميشه قاطع و تعين کننده در پيشرفت و تمدن
جوامع انساني انسان ها شروع شيده نمييي توانييد کيه در آن اقتصيياد و پدييده هياي اقتصيادي نقييش چرخشيي و
سازنده خود را نداشته باشد .ساختمان سازي و اعمار معموره هاي زيستي ،توليدي ،صيينعتي و عييام المنفعييه
بدون اقتصاد و محاسبات اقتصادي آن ها قابل تحقق و عملي را پيدا کرده نمي تواند .
طرح و تطبيق کليه پروژه هاي ساختماني بدون محاسبه اقتصادي آن ها قابل پيش بيني نمي باشييد .در پهنيياي
گسترده زنده گي اقتصادي جامعه ،ساختمان سازي از زحمت ويژه برخيوردار بيوده و اسيياس ترقييي و تمييدن
جامعه را پايه گذاري مينمايد .با طرح و تحقق برنامه هاي ساختمان سازي تغييرات سيريع در سياير عرصيه
هاي زنده گي به مشاهده رسيده و ساختمان درجه تمدن و زير بناي يک کشييور را نشييان ميدهييد .روي همييين
اصل است که سنجش اقتصادي پروژه هاي ساختماني بيراي مهندسيين و انجنييران و کارکنيان عرصيه هياي
ساختمان از اؤلويت برخوردار ميباشد و آن ها مکلفيييت دارنييد تييا جهييت تطييبيق مييؤثر کارهيياي سيياختمان بييا
اساسات علم اقتصاد جامعه و بطور خلص اقتصاد ساختمان آشنايي داشته باشييند ،تييا بتواننييد امييور محييوله را
بصورت دقيق ،تضمين شده و با اطمينان خاطر عملي نمايند.
پروژه ساختمان بايد شاخص هاي تخنيکي و اقتصادي ترتيب گردد .در پروژه ديپلوم هذا کار هاي اساسي به
طريقه ذيل صورت گرفته و براي محصولت محاسبات ارزش پول پروژه تحت ساختمان ،تشييکيل عمليييات
اعمار تعمير عبارت از:
-کار هاي زميني
-کار هاي اعمار تهداب ها
-کار هاي مونتاژي زير سطح صفري و سطح صفري که شامل مواد و عناصر و مصارف منييافع کييار
هاي متفرقه پيش بيني شده که به اين صورت ارزش متحد شده ساختمان پروژه هاي صيينعتي و مييدني
شامل اين بخش ها ميباشد.
حال ميپردازيم به محاسبات عناصر جداگانه اجزاي ساختمان متشکله چيون تعميير ک ه بيراي بنيده در ديپليوم
تعين گرديده بحث از اجزاي جداگانه عناصر مثلل پليت ها ،زينه ها ،و ديگر اجزاي کييه از هييم متفيياوت انييد
بنام تمام محاسبات در جدول درج مينماييم.
ساختار برآورد ساختمان:
ارزش برآورد امور سيياختمان بيير مبنييي نييورم هيياي بييرآوردي تعييين شييده و متشييکل از مصييارف مسييتقيم و
مصارف غير مستقيم و مفاد پلني ميباشد.
مصارف مستقيم :مصارف مواد و عناصر ساختماني ،مصيارف بهيره دهييي ماشيين آلت و ميکيانيزم هيياي
ساختماني و معاشات اساسي کارگران به شمول اضافه کاري هاي کارگران که مسييتقيما ل در امييور سيياختماني
معروف ميباشند ،در بر ميگيرد.
مصارف غير مسششتقيم :عبيارت از مصيارف اداري و اقتصيادي مؤسسيات سياختماني ) معاشيات اساسيي و
علوه گي پرسونل اداري – تخنيکي بييه شييمول اضييافه کيياري هيياي آن( اسييتحلک ماشييين آلت تأسيسييات و
وسايل ارزان قيمت که در پروسه هاي ساختماني مورد استفاده قرار ميگيرد.
مصارف محافظت ساحه ساختماني ،تحويل خانه ها و امثال آن هييا ،مصييارف خييدمات کييارگران )معاشييات
علوه گي از قبيييل مييأکولت ،تفيياوت کوپييون ،بيمييه صييحي ،مصييارف خييدمات رهايشييي و محيييط زيسييت و
تخنيييک ايمنييي ،و همچنييان مصييارف انتظييام و پيشييبرد کييار هييا ،خييدمات اطفييائيه وي و مصييارف شييعبات
جيوديزي و کارتوگرافي ،و نقشه کشي ( ،تنيوير سيياحه ،مصييارف عمليه ،سيفريه ،کرايييه و امثيال آنهييا را
احتوا ميکند .و نظر به دستور العمل محاسبات اقتصادي پروژه ديپلييوم در حييدود 35÷30فيصييد از مجمييوع
مصارف مستقيم سنجش ميگردد.
در اصل مصارف غير مستقيم ،مصارف فرعييي و کمکييي را بخيياطر فعييال نميودن پروسييه اساسييي توليييدات
محصولت ساختماني را تشکيل ميدهد ،که به اندازه صييرفه جييويي معقييول کييه در آن صييورت ميگيييرد ،بييه
همان اندازه در نتايج کار ها مؤثريت اقتصادي ميتواند بوجود آيد.
مصييارف غييير مسييتقيم در مقايسييه بييه مصييارف مسييتقيم بخييش متفيياوتي را در محاسييبات اقتصييادي پييروژه
ساختماني احتوا ميکند.
مصارف مستقيم در کار مشخص پروسه توليد تحقق يافته ،امييا مصييارف غييير مسييتقيم وجييوهي را در بيير
ميگيرد .که جهت اداره ،انتظام و ايجاد شرايط لزم توليدي و معيشتي براي کييار کنييان مؤسسييه بييه مصييرف
ميرسييد و از طريييق فيصييدي معييين از مصييارف مسييتقيم در قسييمت تمييام شييد محصييولت سيياختماني شييامل
ميگردد .که در نتيجه مجموع مصارف مسييتقيم و اضييافي قيمييت تمييام شييد محصييولت سيياختماني را تشييکيل
ميدهد .قيمت تمام شد محصولت ساختماني به سه نوع ميباشد که قرار ذيل است:
-قيمت تمام شد پلني
-قميت تمام شد برآوردي
-قيمت تمام شد حقيقي
: 1قيمت تمام شد پلناي :اندازه مصارف مطابق پلن را در تهيه محصولت ساختماني نظر به شرايط
معين کارو تجهيزات ،تدابير مؤسسات بطور مقدماتي تعين مينمايد.
: 2قيمت تمام شد برآوردي :مجموع مصارف مستقيم و اضافي را در نتيجه محاسبات دقيق اقتصادي و
رياضي در بر ميگيرد.
144
بخشششش محاسشششبات تششششريحات پشششروژه ديپلشششوم
اقتصادی
: 3قيمت تمام شد حقيقي :مجموع مصارف حقيقي مؤسسات ساختماني را عملل در پروسه توليد احتوا
ميکند.
قيمت تمام شد حقيقي در عمل ممکن است مساوي به قيمت تمام شد طبق پلن و يا با آن تفاوت داشته باشد.
هر گاه قميت تمام شد حقيقي محصييولت سيياختماني مسيياوي بييه قيمييت تمييام شييد پلنييي باشييد ،در آنصييورت
فعاليت توليدي مؤسسات نورمال بوده و در صورت که قيمت تمام شد حقيقي محصولت سيياختماني کمييتر از
قيمت تمام شد پلني باشد آنگاه ميؤثريت بيشيتر فعياليت تولييدي مؤسسيات سياختماني بوجيود ميآييد .وليي در
صورت بيشتر بودن قيمت تمام شد حقيقي از قيمت تمام شد پلني ،عدم صرفه جويي و ضرر اقتصادي ببييار
ميآورد .در نتيجه فعاليت توليدي نورمال و تأمين خدمات معيشتي کارگران و تقويه بنيه مييالي فيصييدي معييين
مفاد مطابق دستورالعمل محاسبات اقتصادي پروژه ديپلوم از مجموع مصارف مستقيم و غييير مسييتقيم بييالي
قيمت تمام شد محصولت ساختماني علوه گرديده ارزش برآوردي آنرا تعين ميکنيم.
مفاد در ساختمان:
با تفاوت از مصارف مستقيم ،مصارف اضافي يا هردو واحد جداگانه محصول ساختمان ارتباط نداشته بلکه
با تمام کمپلکس پروسه ساختمان مربوط ميشود .ويييا عبييارت از مصييارف خييدماتي سيياختماني و اداره امييور
ساختماني ميباشييد ) .معيياش کييارگران و کارمنييدان ،انجنيييران تخنيکييي ،مؤسسييات سيياختماني( تنييوير سييا حه
ساختماني مصارف اجاره و مسايل ترانسپورتي جهت انتقييال کييارگران در سيياحه کييار بامصييارف محييافظين
ساحه ساختماني کميت مصارف به شکل فيصدي از مجموع مصارف مستقيم گرفته ميشود.
مفاد -:عبارت است از تفاوت ميان ارزش واقعي ساختمان و محصولت توليد شده بعد از وضييع مصييارف
ساختماني ميباشد.
مفاد مؤسسات ساختماناي - :مفاد به دو شکل ميباشد:
-مفاد بيلنسي
-مفاد محاسبوي
مفاد بيلنسي را ميتوان توسط فورمول ذيل ارائه نمود:
PB=(Ccm-Cf)+P1+P2+…….+Pn
PBعب ارت از بيلن س Ccm ،ارزش ب رآوردي Cf ،ارزش حقيق ي و همچن ان P1,P2,……Pnدر بخ ش ه اي
جداگانه مؤسسات ساختماني ميباشد.
مفاد محاسبوي توسط فورمول ذيل ارائه ميگردد:
PR=PB-MKB-Mf
MKBمصارف کريديت بانکي Mf ،مصارف پرداخت جهت استفاده فوند هاي اساسي
سود آوري يا مفاد در مؤسسات ساختماني توسط فورمول ذيل در يافت ميگردد:
P
=D *100%
Ccm
145
بخشششش محاسشششبات تششششريحات پشششروژه ديپلشششوم
اقتصادی
پيشرفت تخنيکي در ساختمان ذريعه اجراي تدابير ميؤثر علميي و تخنيکيي ميتوانيد صيورت بگييرد .بيدين
ترتيب حال هريک از اين جهات را قرار ذيل ارزيابي ميکنيم:
تکميل وسايل کار :عبارت ازتبييديل نمييودن و بييدون سيياختن تجهيييزات کهنييه بکييار بييردن تجهيييزات جديييد و
ميکانيزه کردن ،اتوماتيزه کردن و همچنان برقي ساختن پروسه توليييد ميباشييد .رشييد ميکييانيزه سيياختن کييار
هاي مونتاژي ساختمان شامل دو مرحله است:
-:1قسمي ) جز وار(
-: 2کمپلکس) مکمل(
در ميکانيزه ساختن قسمي تنها پروسه هاي جداگانه توليد توسط ماشين اجرا گرديده بخش ديگرآن توسط کار
هاي دستي اجرا ميگردد.
ميکانيزه ساختن کمپلکس )مکمل( تمام عمليات اساسي و کمکي دوره توليد ،هموار کاري ،کندن کيياري ،بييار
گيري ،و غيره را با کمک ماشين و ميکانيزه ها انجام ميدهد.
اتوماتيزه ساختن پروسه هاي توليدي :عبارت از مرحله تکامل توليدي بوده و تمام عمليات با کمک ماشين
ها بدون سهم مستقيم کارگران صورت گرفته فقط تحت کنترول آنها قرار ميگيرد.
ارزيابي ميکانيزه ساختن و اوتوماتيزه ساختن پروسه هاي توليدي ضرايب و شاخص هيياي ميکييانيزه نمييودن
کار ها و سطح الکترتخنيکي آن ها نقش عمده دارد .ضريب ميکانيزه ساختن کار ها عبييارت از نسييبت حجييم
فزيکي کار ها که از طريق ميکانيزه سازي انجام يافته بر حجم عمومي کار هيا ميباشيد کيه توسييط فييور ذيييل
ميتوان ارائه کرد:
Q
K np = m
Q al
Knpضريب ميکانيزه ساختن کار ها Qm ،حجم کار ه اي ک ه از طري ق ميک انيزه س ازي انج ام ي افتهQal ،
حجم عمومي کار هاي انجام يافته ميباشد.
سيستم و اشکال پرداخت دستمزد:
اساس دستمزد کار کنان ساختمان را سيستم درجه يا مرتبه نورماتيفي ،زمان ،تقسيم بندي کييار ،رشييته بنييدي
توليد ،مشخصات کار هاي سيياختماني و کميييت محصييولت توليييد شييده سيياختماني تشييکيل ميدهييد .در امييور
ساختماني مانند ساير رشته هاي صنايع کشور دو شکل پرداخت دستمزد وجود دارد.
-گاه مزد ) مزد بر حسب وقت کار(
-کار مزد ) مزد بر حسب کار(
گاه مزد درصورت مورد استفاده قرار ميگيرد که تعين نورم و کميت توليدي ساختماني مشکل باشد .گاه مزد
به نوبه خود به گاه مزد مستقيم ) گاه مزد ساده( و گاه مزد جايزه وي تقسيم ميشود .در تقسيم گاه مزد مسييتقيم
پرداخت مزد بر اساس زمان مصرف شده به کار و سيستم جدول تقويمي معاشات صييورت گرفتييه و منطبييق
به کميت توليدي محصولت نميباشد .گاه مزد مستقيم توسط فورمول ذيل محاسبه ميگردد.
Z p = t * �t
Zpمجموع گاه مزد مستقيم در زمان معين کار به افغاني در جدول تق ويمي معاش ات در ف ي واح د وق ت و t
مداومت کار
در سيستم گاه مزد جايزه وي باارزش اضافي به شکل جييايزه جهييت تشييويق کييارگران در مقابييل دسييت آورد
هاي ارزشمند صورت ميگيرد .گاه مزد جايزه وي توسط فورمول ذيل محاسبه ميگردد:
Z PP = t * �t * k
در اين جا kضريب اندازه وقت در نظر گرفته شده است.
کار مزد:
از نقطه نظر اقتصادي حقيقي مناسب و مؤثر بوده و متعلق به کميت توليد و کيفيييت عييالي محصييول ميباشييد.
در سيستم کار مزد ،پرداخت بر اساس نورم معين معيار کار و توليد حقيقي محصولت صورت ميگيرد.
146
بخشششش محاسشششبات تششششريحات پشششروژه ديپلشششوم
اقتصادی
کار مزد ممکن است انفرادي و يا کليکتيفي قابل اجرا است .کار مزد به نوبه خود به کار مزد مسييتقيم و کييار
مزد جايزه وي تقسيم ميگردد .در سيستم کار مزد مستقيم پرداخت مزد به اساس کميت هاي معين اجييرا شييده
توليدي صورت ميگيرد .جهييت ترتيييب کييار مييزد لزم اسييت نييرخ نييامه ) قيمييت گييذاري( نييرخ معييين بييراي
محصولت ساختماني وجود داشته باشد .کار مزد مستقيم قرار فورمول ذيل محاسبه ميگردد.
Z p = P *Q
قيمت گذاري انفرادي يا مکمل Q ،حجم کار هاي انجام يافته ساختماني ) محصولت توليد شده (
در تقسيم جايزه وي پرداخت مزد در مقابل دست آورد هاي مؤثر توليدي اجراي شاخص هيياي کمييي و کيفييي
کار هاي ساختماني تطبيق پلن صورت ميگيرد.
کار مزد جايزه وي قرار فورمول ذيل محاسبه ميگردد.
Z W = P *Q + PR
PRاندازه جايزه وي از کار مزد مستقيم به فيصدي ميباشد.
هنچنان پرداخت کار مزد جايزه وي بريگاردي توسط فورمول ذيل تعين ميشود:
� � K
� Z B = PQ 1+ �
� � 100
PQمجموعه کار مزد مستقيم K ،اضافه پرداخت فيصدي از کار مزد مس تقيم نظ ر ب ه اج راي پلن از قب ل
معين در امور ساختماني اساسي ترين شکل پرداخت کار مزد جايزه وي عبارت از دست مزد مقاطعه کاري
ميباشد .سيستم دست مزد مقاطعه کاري در نتيجه تکميل کار ها در نظر گرفتييه ميشييود .در سيسييتم مقيياطعه
کاري بايد شاخص هاي ذيل در نظر گرفته شود:
-تکميل حجم کار ها ويا توليد نهايي محصول
-مدت آغاز و انجام کار
-مجموعه پرداخت کار مزد
-اندازه جوايز در مقابل اختصار مداومت کار ساختماني و اجراي کمي و کيفي محصولت.
برآورد کار هاي ساختماني به اساس محاسبات تکنالوژيکي پييروژه سيياختماني بييا اسييتفاده از نييرخ هيياي فييي
واحد عناصر و کار هاي ساختماني تعين ميگييردد .بنييابر تفصيييلت فييوق محاسييبات اقتصييادي پييروژه را بييه
اساس محاسبات تکنالوژيکي و اورگانيزيشييني امييور پيروژه سيياختماني انجييام داده اييم کيه نتاييج حاصيله در
جدول ذيل گنجانيده شده است.
147
بخشششش محاسشششبات تششششريحات پشششروژه ديپلشششوم
اقتصادی
ملحظات
حجم کار
شماره
1 هموار کاري ساحه 5989 متر مربع 50 299450 $1.00 $5,989
2 اعمار سرک هاي موقت 938 متر مربع 100 93800 $2.00 $1,876
مراحل مقدماتی
3 احاطه کردن ساختمان 622.8 متر مربع 80 49824 $1.60 $996
4 اعمار تعميرات مؤقت 463.5 متر مکعب 3500 1622250 $70.00 $32,445
5 تمديد شبکه برق مؤقت 361 متر 272 98192 $5.44 $1,964
6 تمديد شبکه آب مؤقت 150.5 متر 350 52675 $7.00 $1,054
8 کندن کاري حفره 3630 متر مکعب 75 272250 $1.50 $5,445
9 قالب بندي و سيخ بندي 1463.8 متر مکعب 250 365950 $5.00 $7,319
کارهای تحت و سر زمین
10 کانکريت ريزي و مراقبت 1463.8 متر مکعب 11000 16101800 $220.00 $322,036
11 قالب کني 9660 متر مربع 50 483000 $1.00 $9,660
12 خشت کاري 945 متر مکعب 3000 2835000 $60.00 $56,700
13 پر کاري اطراف تهداب و تهکوي 1025 متر مکعب 50 51250 $1.00 $1,025
کار های اختتامی
14 ساختمان بام 1030 متر مربع 250 257500 $5.00 $5,150
15 کار هاي سنيتاري تخنيکي 481.44 4.80% 830 399595.2 $16.60 $7,992
16 کار هاي الکتروتخنيکي 601.8 6% 1040 625872 $20.80 $12,517
18 پلستر کاري 14261.1 متر مربع 150 2139165 $3.00 $42,783
19 کاشي شاني 630 متر مربع 500 315000 $10.00 $6,300
20 ساختمان فرش 6000 متر مربع 500 3000000 $10.00 $60,000
21 رنگ آميزي داخلي 11920 متر مربع 150 1788000 $3.00 $35,760
22 رنگ آميزي خارجي 234.1 متر مربع 50 11705 $1.00 $234
148
بخشششش محاسشششبات تششششريحات پشششروژه ديپلشششوم
اقتصادی
25 تسليم دهي ساختمان 214 2% 350 74900 $7.00 $1,498
149
بخشششش محاسشششبات تششششريحات پشششروژه ديپلشششوم
اقتصادی
150