ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

ΜΟΝΟΤΟΝΙΑ-ΑΚΡΟΤΑΤΑ-ΣΥΜΜΕΤΡΙΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗΣ
ΘΕΜΑ 2ο

ΘΕΜΑ 1 (2.16962)
Η γραφική παράσταση μιας γνησίως μονότονης συνάρτησης f : 
διέρχεται από τα σημεία A  5, 2  και B  4,9  .
α) Να προσδιορίσετε το είδος της μονοτονίας της f αιτιολογώντας την
απάντησή σας. (Μονάδες 12)
β) Να λύσετε την ανίσωση f  5  3x   2 . (Μονάδες 13)

ΘΕΜΑ 2 (2.17688)
2x
Δίνεται η συνάρτηση f  x   , x .
x2 1
α) Να δείξετε ότι f  x   1. (Μονάδες 8)
β) Είναι το 1 η μέγιστη τιμή της συνάρτησης; Να αιτιολογήσετε την απάντηση
σας. (Μονάδες 8)
γ) Να εξετάσετε αν η συνάρτηση είναι άρτια η περιττή. (Μονάδες 9)
ΘΕΜΑ 3 (2.17698)
Στο διπλανό σχήμα δίνεται η γραφική παράσταση Cf μιας συνάρτησης f με
πεδίο ορισμού το . Nα απαντήσετε τα παρακάτω ερωτήματα:
α) Να διατάξετε από το μικρότερο στο μεγαλύτερο τους αριθμούς f  x1  ,
f  x 2  και f  x 3  . (Μονάδες 10)
β) Είναι η συνάρτηση f γνησίως μονότονη στο ℝ ;
Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. (Μονάδες 10)
γ) Παρουσιάζει η f μέγιστο στο σημείο x 2 ;
Να αιτιολογήσετε την απάντηση σας. (Μονάδες 5)

1
ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ Ε.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ 4 (2.17732)
Έστω γνησίως μονότονη συνάρτηση f :  , η γραφική παράσταση της
οποίας διέρχεται από τα σημεία A  2,3 και B  4,5 .
α) Να προσδιορίσετε το είδος της μονοτονίας της f . (Μονάδες 13)
β) Αν η γραφική παράσταση της f τέμνει τον άξονα xx στο 2 , να δείξετε
ότι f  0   0 . (Μονάδες 12)

ΘΕΜΑ 5 (2.22679)
Στο διπλανό σχήμα δίνεται η γραφική
παράστασης της συνάρτησης:
f (x)  x 3  3x, x   2,2  .
α) Είναι η f άρτια ή περιττή; Να αποδείξετε
αλγεβρικά τον ισχυρισμό σας.
(Μονάδες 7)
β) Χρησιμοποιώντας τη γραφική
παράσταση της f , να βρείτε τη μέγιστη και
την ελάχιστη τιμή της.
(Μονάδες 6)
γ) Να βρείτε τις θέσεις των ακροτάτων της
f. (Μονάδες 12)

ΘΕΜΑ 4ο

ΘΕΜΑ 6 (4 .17833)
Δίνεται η συνάρτηση f  x   8  x  8  x .
α) Να βρείτε το πεδίο ορισμού της συνάρτησης f . (Μονάδες 5)
β) Να εξετάσετε αν η συνάρτηση f είναι άρτια ή περιττή. (Μονάδες 8)
γ) Αν η συνάρτησης f είναι γνησίως φθίνουσα στο πεδίο ορισμού της, να
επιλέξετε ποια από τις παρακάτω τρείς προτεινόμενες, είναι η γραφική της
παράσταση και στη συνέχεια να υπολογίσετε τη μέγιστη και την ελάχιστη τιμή
της. (Μονάδες 7)

δ) Να αιτιολογήσετε γραφικά ή αλγεβρικά, γιατί οι συναρτήσεις

g  x   f  x   3 και h  x   f  x  3 δεν είναι ούτε άρτιες ούτε περιττές .
(Μονάδες 5)

2
ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ Ε.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ 7 (4.22776)
Για να κατασκευάσουμε ένα ανοικτό κουτί από ένα ορθογώνιο χαρτόνι με
διαστάσεις 5 dm και 8 dm , κόβουμε ίσα τετράγωνα, πλευράς x ,από κάθε
γωνία του και γυρίζουμε προς τα πάνω τις πλευρές του (Σχήμα 1).
α) Nα δείξετε ότι ο όγκος V του κουτιού εκφράζεται ως συνάρτηση του x με
τον τύπο: V  x   4x 3  26x 2  40x .
(Μονάδες 6)
β) Να βρείτε τις τιμές που μπορεί να πάρει το x στο πλαίσιο του προβλήματος.
(Μονάδες 5)
γ) Να βρείτε τις διαστάσεις (εκφρασμένες σε dm με ακέραιους αριθμούς) του
κουτιού αν γνωρίζουμε ότι ο όγκος του είναι 8dm3. (Μονάδες 7)
δ) Στο σχήμα 2 δίνεται η γραφική παράσταση της συνάρτησης
V  x   4x 3  26x 2  40x για x   0, 2,5 . Χρησιμοποιώντας το σχήμα να
βρείτε ποιος είναι ο μεγαλύτερος όγκος που μπορεί να έχει το κουτί. Στη
συνέχεια να υπολογίσετε αλγεβρικά τις διαστάσεις του κουτιού με το
μεγαλύτερο όγκο. (Μονάδες 7)

Σχήμα 1 Σχήμα 2

3
ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ Ε.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗ-ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΚΑΜΠΥΛΗΣ

ΘΕΜΑ 2ο

ΘΕΜΑ 8 (2.16965)
Δίνεται η συνάρτηση f  x   x 2  4x  5 , x  .
α) Να αποδείξετε ότι η f γράφεται στη μορφή f  x    x  2   1 .
2

(Μονάδες 12)

β) Στο παρακάτω σύστημα συντεταγμένων που ακολουθεί, να παραστήσετε

γραφικά τη συνάρτηση f , μετατοπίζοντας κατάλληλα την ψ  x 2 .
(Μονάδες 13)

4
ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ Ε.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ 9 (2.18632)
Στο διπλανό σχήμα δίνονται οι παραβολές Cf και Cg που είναι γραφικές
παραστάσεις των συναρτήσεων f και g αντίστοιχα με πεδίο ορισμού το . Η
γραφική παράσταση της g προκύπτει από τη γραφική παράσταση της f με
οριζόντια και κατακόρυφη μετατόπιση.
Παρατηρώντας το σχήμα:

α) Να βρείτε τα διαστήματα μονοτονίας, το είδος του ακρότατου της f και την

τιμή του.
(Μονάδες 10)
β) Να βρείτε μέσω ποιων μετατοπίσεων της Cf προκύπτει η Cg .
(Μονάδες 15)

ΘΕΜΑ 10 (2.18634)
Δίνεται η συνάρτηση f  x   2x 2  12x  19 , x  .
α) Να δείξετε ότι η συνάρτηση f γράφεται στη
μορφή: f  x   2  x  3  1 .
2

(Μονάδες 10)
β) Δίπλα δίνεται η γραφική παράσταση της
συνάρτησης g  x   2x 2 . Στο ίδιο σύστημα
αξόνων, να σχεδιάσετε τη γραφική παράσταση της
συνάρτησης f και να εξηγήσετε πώς αυτή
προκύπτει μετατοπίζοντας κατάλληλα τη γραφική
παράσταση της g .
(Μονάδες 15)

5
ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ Ε.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ 11 (2.19914)
Δίνεται η συνάρτηση f  x   x 2  5 , x  .
α) Να δείξετε ότι η f παρουσιάζει ελάχιστο στο x  0 .
(Μονάδες 8)
β) Είναι η f άρτια συνάρτηση; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.
(Μονάδες 8)
γ) Με ποια μετατόπιση της g  x   x προκύπτει η Cf ;
2

(Μονάδες 9)

ΘΕΜΑ 12 (2.20329)
Στο παρακάτω σχήμα δίνονται οι γραφικές παραστάσεις των συναρτήσεων f
και g , που ορίζονται στους πραγματικούς αριθμούς. Η γραφική παράσταση
της g προκύπτει από τη γραφική παράσταση της f με οριζόντια και
κατακόρυφη μετατόπιση.

Από τις γραφικές παραστάσεις να βρείτε:

α) Τα διαστήματα μονοτονίας της f , το είδος του ακρότατου της f , τη θέση
και την τιμή του.
(Μονάδες 12)
β) Ποιες μετατοπίσεις της f δίνουν τη g . Να προσδιορίσετε στη συνέχεια τον
τύπο της συνάρτησης g , αν f  x   x  2 .
(Μονάδες 13)

6
ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ Ε.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ 4ο

ΘΕΜΑ 13 (4.20332)
Δίνονται οι συναρτήσεις φ  x   x 2 , και f  x   x 2  2x  1 , x  .
α) Να αποδείξετε ότι f  x     x  1  2 , για κάθε x  και στη συνέχεια,
2

με τη βοήθεια της γραφικής παράστασης της συνάρτησης φ να παραστήσετε

γραφικά τη συνάρτηση f .
(Μονάδες 10)

β) Με τη βοήθεια της γραφικής παράστασης της f να βρείτε:

i. Τα διαστήματα στα οποία η συνάρτηση f είναι γνησίως μονότονη.
(Μονάδες 5)
ii. Το ολικό ακρότατο της f καθώς και τη θέση του.
(Μονάδες 5)
iii. Το πλήθος των ριζών της εξίσωσης f  x   κ , κ  2 . Να αιτιολογήσετε την
απάντησή σας.
(Μονάδες 5)

ΘΕΜΑ 14 (4.20924)
Δίνεται η συνάρτηση f  x   αx  β , α, β  .
α) Αν η γραφική παράσταση της f διέρχεται από τα σημεία Α 1, 2  και
3 1
Β  5, 8 , να δείξετε ότι α  και β  . (Μονάδες 8)
2 2
β) Αν g  x  είναι η συνάρτηση που προκύπτει από τη μετατόπιση της
γραφικής παράστασης της f οριζόντια κατά 1 μονάδα προς τα αριστερά και
κατακόρυφα κατά 3 μονάδες προς τα κάτω, να βρείτε τον τύπο της g .
(Μονάδες 9)
3
γ) Αν h  x    x  1 είναι η συνάρτηση που προκύπτει από τη μετατόπιση
2
της γραφικής παράστασης της f οριζόντια κατά κ μονάδες προς τα δεξιά και
κατακόρυφα κατά μονάδες κάτω, να βρείτε το κ  κ  0  . (Μονάδες 8)

7
ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ Ε.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ 15 (4.17842)
1
Δίνεται η συνάρτηση: f  x    x  c   d με c, d θετικές σταθερές, η
2

2
γραφική παράσταση της οποίας διέρχεται από τα σημεία A  0,16  και B  4,0  .
α) Με βάση τα δεδομένα, να κατασκευάσετε ένα σύστημα δύο εξισώσεων με
αγνώστους τους c, d και να υπολογίσετε την τιμή τους. (Μονάδες 10)
β) Θεωρώντας γνωστό ότι c  6 και d  2 ,
i. να βρείτε τα σημεία τομής της γραφικής παράστασης της συνάρτησης f με
τους άξονες. (Μονάδες 3)
ii. να μεταφέρετε στην κόλα σας το σύστημα συντεταγμένων που ακολουθεί,
να σχεδιάσετε τη γραφική παράσταση της συνάρτησης f και να εξηγήσετε πώς
1
αυτή σχετίζεται με τη γραφική παράσταση της συνάρτησης g  x   x 2 .
2
(Μονάδες 6)
iii. με βάση την παραπάνω γραφική παράσταση, να βρείτε το ακρότατο της
συνάρτησης f , τα διαστήματα στα οποία η f είναι μονότονη, καθώς και το
είδος της μονοτονίας της σε καθένα από αυτά τα διαστήματα
(Μονάδες 6)

8
ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ Ε.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ 16 (4.20334)
Στο σχήμα δίνονται οι γραφικές παραστάσεις μιας παραβολής
f  x   αx 2  βx  γ και της ευθείας g  x   x  2 .

α) Δεδομένου ότι η παραβολή διέρχεται από τα σημεία Α, Β, Γ , να βρείτε τα

α, β, γ . (Μονάδες 8)
1
β) Αν α  , β  0 και γ  2 ,να βρείτε αλγεβρικά τις συντεταγμένες των
2
κοινών σημείων ευθείας και παραβολής . (Μονάδες 8)
γ) Αν μετατοπίσουμε την παραβολή κατά 4,5 μονάδες προς τα πάνω, να
δείξετε ότι η ευθεία και η παραβολή θα έχουν ένα μόνο κοινό σημείο.
(Μονάδες 9)
ΘΕΜΑ 17 (4.20919)
Η περιβαλλοντική ομάδα ενός σχολείου παρέλαβε συρματόπλεγμα μήκους
40 m για να περιφράξει, χρησιμοποιώντας όλο το συρματόπλεγμα, έναν
ορθογώνιο κήπο για καλλιέργεια λαχανικών. Οι μαθητές της περιβαλλοντικής
ομάδας θέλουν να επιλέξουν ένα κήπο που να έχει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο
εμβαδόν.
α) Να δώσετε τις διαστάσεις τριών διαφορετικών ορθογώνιων κήπων με
περίμετρο 40 m . Να εξετάσετε αν οι τρεις λαχανόκηποι έχουν το ίδιο
εμβαδόν. (Μονάδες 7)
β) Αν συμβολίσουμε με x το πλάτος και με E το εμβαδόν ενός λαχανόκηπου
με περίμετρο 40 m , να εκφράσετε το E ως συνάρτηση του x . (Μονάδες 8)
γ) Να δείξετε ότι E  x     x  10   100 . Χρησιμοποιώντας την γραφική
2

παράσταση της συνάρτησης f  x   x 2 να κατασκευάσετε την γραφική

παράσταση της E  x  . Από τη γραφική παράσταση της E  x  να βρείτε τις
διαστάσεις του λαχανόκηπου με το μεγαλύτερο εμβαδόν. (Μονάδες 10)

9
ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ Ε.